________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ,४ सू०१ अनन्तरावगाढना० पापकर्मबन्धः ६३३ वस्थितो सचेत् सोऽनन्तरावगाह इति कथ्यो परन्तु अनन्तराचगाढ स्यैतादृशार्थ करणे अनन्तरोपएनकानन्तरावमाढयोः पदयोरर्थेन किमपि पार्थकयं दृश्यते अतोऽरयानर्थक्यमापोल, तबाह-जीवस्यावगाहो हि उत्पधनन्तरमेव जायते, तत उत्पत्ति सामधिकृत्यैव अबगाहोऽव से यः। उत्पतिश्चाव्यवहितप्रथमसमये भवति, अनाह स्तरमाद् अव्यवहितद्वितीयसमये भवति, तत् उत्पत्तेरनन्तरमिति 'अणंतरोधगाढएणं भो ! नेरहए' हे अदन्त ! जो नैरथिक अनन्तरावगाढ है-एक भी समय के अन्तर के बिना ही जो उत्पत्ति स्थान को आश्रित कर के अवस्थित है-ऐशा वह अनन्तरावभाढ नैरथिक क्या पूर्वकाल में पापकर्म की बान्धवाला हुआ है ? वर्तमान में भी क्या वह उसका बन्ध करता है ? और क्या वह भविष्य में भी उसका घन्ध लेजाला होगा ? यहां ऐली शंज्ञा हो सकती है-कि जो जीव एक भी समय के अन्तर के विना उत्पत्ति स्थान को आश्रित कार के अवस्थित हो जाता है वह अनन्तराचगाढ है, तो ऐसा अर्थ करने पर अनन्तरोषपन्नक और अनन्तरावगाढ में कोई भिन्नता नहीं आती है, तो इसका समाधान ऐसा है कि जीव का अवगाह उत्पत्ति के अनन्तर ही होता है इसलिये उत्पत्ति के एक समय बाद एक भी समय के अन्तर पिना उत्पत्ति स्थान को आश्रित कर के ही अवगाढ होता है । उत्पत्ति व्यवहित प्रथम समय में होती है और अवगाह उत्पत्ति के हित प्रथम समयवर्ती जो जीव होता है वह 'अणतगेवगाढए ण मते ! नेरइए' 8 सावन् अनन्ता नयि छ, એક પણ સમયના અંતર વિના જ ઉત્પત્તિ સ્થાનને આશ્રય કરીને જે અવસ્થિત-રહેલ છે. અને તે અનંતરાવગાઢ નિયિક ભૂતકાળમાં પાપકર્મને બંધ કરવાવાળે થય છે? વર્તમાન કાળમાં તે તેને બંધ કરે છે? તથા ભવિષ્યમાં તે તેને બંધ કરશે ?
અહિયા એવી શંકા થઈ શકે છે કે-જીવ એક પણ સમયના અન્તર વિના ઉત્પત્તિ સ્થાનને આશ્રય કરીને અવસ્થિત થઈ જાય છે. તે અનંતરાવગાઢ કહેવાય છે. તો આ અર્થથી અનંતરાવગાઢ અને અનંતરે૫૫નકમાં કોઈ પણ જાતનું જુદાપણું આવતું નથી. આ શંકાનું સમાધાન એવું છે કેજીવને અવગાહ ઉત્પત્તિની પછી જ હોય છે, તેથી ઉત્પત્તિના સમયનો આશ્રય કરીને જ અવગાઢ હોય છે. ઉત્પત્તિ વ્યવહિત (અંતરવાળા) પ્રથમ સમયમાં હોય છે અને અવગાહ ઉત્પત્તિથી અવ્યવહિન બીજા સમયમાં હોય છે આ રીતે ઉત્પત્તિના અવ્યવહિત પહેલા સમયમાં રહેલ જે જીવ હોય છે, તે અનન્તપ
TO LO
