________________
भगवतीने भशावेव वक्तव्याविति । 'नवरं मणुस्से जहा जीवे' नवरं केवलमेतावदेव वैलक्षज्यम् यत् मनुष्यदण्ड के सामान्यजीवदण्डकवदेव तृतीयभङ्गविहीनाः प्रथम द्वितीयचतुर्थभङ्गा पक्तव्याः जीवसमानधर्मत्वात् मनुष्यस्येति । 'जीवे णं भंते ! मोहणिज्ज कम्मं किं बंधी बंधई' जीवः खलु भदन्त ! मोहनीयं कर्म किम् अबइनार बध्नाति भन्स्यति१, अवध्नात् वध्नाति न भन्स्यति२, अवध्नाद न पध्नाति भन्स्यति३, अवधनात् न बध्नाति न भन्स्यति४ इति चतुर्भगको मोहउस लेश्यादिक के सम्बन्ध में भंग पहना चाहिये अतः सर्वत्र-नैरयिक से लेकर वैमानिक तक के दण्डकों में प्रथम द्वितीय भंग ही होता है। 'नवर मणुस्से जहा जीवे परन्तु मनुष्य दण्डक में सामान्य जीव दण्डक की तरह तृतीय भंग विहीन प्रथम द्वितीय और चतुर्थ थे तीन भंग होता है क्योंकि मनुष्य और समुच्चय जीव लमान धर्म वाले होते है। । 'जीवे गं भंते ! किं मोहणिज्ज क्षम्म बंधी बंधा बंधिस्सई' हे भदन्त ! जीवने क्या भूतकाल में मोहनीय कर्म का पन्ध किया है ? वह वर्तमान काल में करता है ? अविष्यत् काल में वह करेगा क्या ? अथया-जीवने भूतकाल में क्या मोहनीय कर्म का बन्ध किया है ! वर्तमान में क्या वह करता है और क्या वह भविष्यत् काल में उसका बन्धनहीं करेगा? अथवा-जीवने भूनकाल में मोहनीय कर्म का बन्ध किया है ? वर्तमान में वह नहीं करता है ? भविष्यत् में वह क्या उसका पन्ध करेगा? अथवा भूतकाल में जीवने मोहनीयकर्म का पन्ध किया है ? वर्तमान में वह उसका पन्ध नहीं करता हैं ? भविष्यत् में भी वह इसका पन्ध नहीं करेगा? इस જોઈએ. તેથી બધે એટલે કે નરયિકથી લઈને વૈમાનિક સુધીના દંડકમાં પહેલે भने भान मे डाय छे. 'णवर मणुस्से जहा जीवे' ५२'तु मनुष्यना દંડકમાં સામાન્ય જીવ દંડકના કથન પ્રમાણે જ ત્રીજા ભંગને છોડીને પહેલે, બીજે એથી એ ત્રણ ભંગ જ હોય છે. કારણ કે મનુષ્ય અને સમુચ્ચય જીવ એ સમાન ધર્મવાળા હોય છે. ૫
'जीवे ण भंते ! कि मोहणिज्जं कम्म' बधी, बधइ, वधिस्सई' लावन् જીવે ભૂતકાળમાં મોહનીય કમનો બંધ કર્યો છે? વર્તમાન કાળમાં તેને બંધ કરે છે ? અને ભવિષ્ય કાળમાં તેને બંધ કરશે ? અથવા ભૂતકાળમાં તેણે મોહનીય કમને બંધ કર્યો છે? વર્તમાન કાળમાં તે તેનો બંધ નથી કરતે? અને ભવિષ્યમાં તે તેને બંધ કરશે? અથવા ભૂતકાળમાં જીવે મોહનીય કર્મને બંધ કર્યો છે? વર્તમાનમાં તે તેને બંધ નથી કરતે? અને ભવિષ્ય ફળમાં તેને બંધ નહીં કરે? આ રીતે
