________________
420
भगवती सूत्रे
अयं च क्रमः-नैरविकादारभ्य वैज्ञानिकान्तदण्डकेषु विनियोज्य इति । आयुष्य कर्मदण्डकमा - 'जीवे णं' इत्यादि, 'नीचे णं से! आउयं कम्मं किं बंधी बंधर पुच्छा' जीवः खल भदन्छ ! आयुष्कं कर्म हि अवघ्नात् वध्नाति भन्त्स्यति १, अवघ्नात् वञ्जाति व भन्त्यतिर अवघ्नात् न वध्नाति सन्न्दयति३, अवघ्नात् न बध्नाति न मन्त्स्यरि४ इति चतुर्थः प्रश्नः भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, होने वाली है ऐसे भव्य विशेष की अपेक्षा लेकर कहा गया है । तृतीय संग उपशात मोहवाले जीव को आश्रित करके कहा गया है और चतुर्थ भंग क्षीणमोहयाले जीव को आश्रित करके कहा गया है। इस प्रकार नैरथि से लेकर वैमानिकान्त दण्डों में जैसा पापकर्म के संबंध में कहा गया है वैसा कपन जानना चाहिये ।
'जीवे णं भंते ! आउयं कम्मं किं बंधी बंधई०' हे भदन्त ! जीवने क्या पहिले आयुकर्म का बन्ध किया है ? क्या वह वर्तमान काल में भी आयुकर्म का वध करता रहता है ? और क्या वह भविष्यत् काल में उसे बन्ध करेगा ?? अथवा उसने क्या भूतकाल में आयुकर्म का बन्ध किया है क्या ? वह वर्तमान में आयुकर्म का बन्ध कर रहा है ? और क्या वह भविष्यत् काल में उजका बन्ध नहीं करेगा ? २ । अथवा-क्या भूतकाल में उसने आयुकर्म का बन्ध किया है, वर्तमान में यह क्या आयुकर्म का बन्ध नहीं करता है ? भविष्यत् काल में वह
ખીજો ભાઁગ ક્ષપક શ્રેણી જેને પ્રાપ્ત થવાની હાય એવા ભન્ય વિશેષની અપેક્ષાથી કહેલ છે ૨ ત્રીજો ભંગ ઉપશાંત મેાહવાળા જીવના આશ્રય કરીને હેલ છે. ૩ ને ચેાથે ભમેં ક્ષીણુ મેહવાળા જીવના આશ્રય કરીને કહેલ આ ક્રમથી તૈયિકથી લઈને વૈમાનિક સુધીના દડકામાં કહેવુ જોઇએ.
'जीवे णं भंते ! आउय ं कम्म कि बंधी बंध बंधिस्तर' हे भगवन् भवे પહેલા આયુષ્ય કર્માંના અધ કર્યાં છે ? તથા વત માનમાં તે તેને ખંધ કરતા રહે છે? અને શું તે ભવિષ્ય કાળમાં તેના અધ કરશે ? અથવા તેણે ભૂતકાળમાં આયુષ્યકમના બંધ કર્યો છે ? વર્તમાન કાળમાં તે આયુષ્ય કર્મોના અધ કરતા રહે છે અને ભવિષ્ય કાળમાં તે તેના બંધ નહીં કરે અથવા ભૂતમાળમાં તેણે આયુષ્ય કર્મીના ખધ કર્યાં છે? વમાનમાં તે આયુષ્ય કર્માંના અંધ કરો નથી ? ભવિષ્યમાં તે આયુષ્ય કર્મોના અધ કરશે ? ૩ અથવા ભૂતકાળમાં તેણે આયુષ્ય કર્માંના બંધ કર્યાં છે? વમાન કાળમાં તે આયુયકના અધ કરતા નથી? અને શું તે ભવિષ્ય કાળમાં તેના મધ નહી'
