________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ.
१०१ बन्धस्वरूपनिरूपणम् 'आसनमाप्तव्यमोक्षस्य भवति, अवध्नात् न बध्नाति भन्स्यतीति तृतीयो भङ्गा, मोहोपशमकस्य भवति, अबध्नात् न अन्तरूपति इति चतुर्थों भङ्गः क्षपकसूक्ष्म 'संपरायस्य भवतीत्येवं क्रमेण कषायचतां चत्वारोऽपि भङ्गाः सम्भवन्तीति । 'कोह कसाई णं पहमधितिया भंगा' क्रोधकपायिणां मथमद्वितीयसङ्गौ, अत्र प्रथमो "भङ्गोऽभव्यस्य ज्ञातव्यः, तथा द्वितीयभङ्गो भव्यविशेषस्य ज्ञातव्यः, तृतीयचतुर्थभङ्गौ तु अत्र न संभवतः वर्तमानकाले अबन्ध कत्लस्याभावादिति । "एवं माणकसाइस वि मायाकमाइस वि एवं क्रोधकपायिवदेव मानकषायिणोऽपि माया'बांधता है किन्तु भविष्यत् में नहीं बांधेगा, यह द्वितीय संग आलन 'प्राप्त होने वाली है मुक्ति जिसे ऐसे अध्य कपाथमाहित जीव की अपेक्षा से है। (३) भूतकाल में बांधा है, वर्तमान में नहीं बांधता है, और भविष्य में बांधेगा, यह तीसरा भंग उपशम मोह की अपेक्षा से है' और (४) भूतकाल में बांधा है वर्तमान में नहीं बांधता है, भविष्यत् में भी नहीं बांधेगा, यह चतुर्थ भंग क्षाक स्वक्षमसंपराय कषाय वाले जीव की अपेक्षा से है । 'कोस्कसाईणं पढमबितिय भंगा' क्रोध कषाय वाले अभव्य जीव के प्रथम भंग होता है, और कपाथ वाले भव्य जीव को द्वितीय भंग होता है-इस प्रकार से ये दो भंग क्रोध कषायवाले के होते हैं तृतीय और चतुर्थ भंग यहां नहीं होता है। क्यों कि वर्तमानकाल में वह अवन्धक नहीं होता है । 'एवं माण. અને ભવિષ્યમાં પણ કર્મ બઘ કરશે. કષાયવાળા અભવ્યની અપેક્ષાથી પહેલ ભંગ છે. (૨) ભૂતકાળમાં કર્મ બધ કર્યો છે. વર્તમાનમાં કરે છે. પરત ભવિષ્યમાં કર્મ બધ કરશે નહીં બીજો ભંગ નજીકમાં જેને મુક્તિ પ્રાપ્ત થવાની હોય એવા કષાયવાળા ભવ્ય જીવની અપેક્ષાથી છે (૩) ભૂતકાળમાં કર્મ બાંધેલ છે વર્તમાનમાં બાંધતા નથી અને ભવિષ્યમાં બંધાશે ત્રીજે. લાગ ઉપશમક મહવાળા જીવની અપેક્ષાથી થાય છે (૪) ભૂતકાળમાં કર્મ બધ કર્યો છેવર્તમાનમાં કર્મ બંધ કરતા નથી અને ભવિષ્યમાં પણ કામ બંધ કરશે નહીં અને ચોથો ભંગ સૂમસં૫રાય ક્ષેપક કવાયવાળા જીવની અપેક્ષાથી કહ્યો છે
'कोहकसाईण पढमबितियभंगा' ओष पायपास समय अपने पाहतो ભંગ હે ય છે. અને ક્રોધ કષાયવાળા ભવ્ય જીવને બીજો ભંગ હોય છે. આ રીતે આ બે ભાગ ફોધ કષાયવાળાને હોય છે અહિયાં ત્રીજો અને ભંગ હોતા નથી કેમકે વર્તમાન કાળમાં તે અબક હોતા નથી. “gs
भ० ६९
