________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.७ सू०३ त्रयोदश गतिद्वारनिरूपणम् ३०९ सामायिकसंपतस्यपि गमनं द्रष्टव्यम् तथाहि-हे गौतम ! कालं कृत्वा देवेषु समु. त्पद्यमानो न भवनगासिषु समुत्पद्यते न वा ज्योतिष्केषु वैमानिकदेवलोकेषु समुत्पद्यते वैनानिकेषु सपुत्पद्यपानो जघन्येन सौधर्मे कल्पे सत्पद्यते उत्कर्षेण तु अनुत्तरविमानेषु समुत्पद्यते इति । 'एवं छेदोत्रहापणिए वि एवं छे होपस्थाप. नीयसंयतोऽणि कालं कृत्वा देवलोकेषु साल्पयते तत्रापि न भवनवासिदेवेषु न वा वानव्यन्तरेषु न वा ज्योतिषकेषु किन्न पानिकेषु सयुत्परते तत्रापि जघन्येन सौधर्मकल्पे उत्कर्षणानुत्तरक्षिाने इति । 'परिवार विसुद्धिए जहा पुलाए' परिहार के प्रकरण के जैसा ही सामायिनयत का भी बथन समझना चाहिये । जैसे-हे गौतम ! झाल करके देवों में उत्पन्न होता हुआ वह सामायिक संयत भवनवालियों उत्पन्न नहीं होता है १ ज्योतिष्कों में उत्पन्न नहीं होता है वानस्पतरों उत्पन्न नहीं होता है। किन्तु वैमानिकों में उत्पन्न होता है वैमानिको में उत्पन्न होने पर भी वह जघन्य से सौधर्मदेवलोक में उत्पन्न होता है । उस्कृष्ट से अनुत्तर विमानों में उत्पन्न होता है । इत्यादि 'एवं छेदोवद्यावणिए वि' इसी प्रकार छेदोषस्थापनीयसंयत भी शाल कर के देखलोकों में ही उत्पन्न होता है। परन्तु यहां पर भी यह भवनवालियों अथवा वानन्यन्तरों में अथवा ज्योतिष्कों में उत्पन्न नहीं होता है किन्तु वैमानिकदेवों में ही उत्पन्न होता है । वैमानिक देशों में भी यह जघन्य ले तो प्रथम सौ. धर्म देवलोक और उत्कृष्ट ले अनुत्तर विमानो में उत्पन्न होता है' इस्यादि । 'परिहारविसुद्धिए जहा पुलाए' परिहारविशुद्धिक का कथन પ્રકરણના કથન પ્રમાણે જ સામાયિક સંયતનું કથન પણ સમજી લેવું. જેમકે હે ગૌતમ ! કાળ કરીને દેવેમાં ઉત્પન્ન થનાર તે સામાયિક સંયત ભવનપતિમાં ઉત્પન્ન થતું નથી. જ્યોતિષ્કમાં ઉત્પન્ન થતું નથી. વાનન્તરમાં પણ ઉત્પન્ન થતો નથી. પરંતુ વૈમાનિકેમાં તે ઉત્પન થાય છે. વૈમાનિકમાં ઉત્પન્ન થવા છતાં પણ તે જઘન્યથી સૌધર્મ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. Getथी मनुत्तर विमानामा उत्पन्न य छे. “एवं छेदोवट्ठावणिए वि' मेर પ્રમાણે છેદેપસ્થાપનીય સંત પણ કોલ કરીને દેવલોકમાંજ ઉત્પન્ન થાય છે. પરંતુ દેવમાં પણ તે ભવનપતિ. અથવા વાતવ્યન્તર, અથવા જ્યોતિષ્ક દેવામાં ઉત્પન્ન થતા નથી. પરંતુ વૈમાનિક દેવોમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે. તથા વૈમાનિક દેવેમાં પણ તે જઘન્યથી પહેલા સૌધર્મ દેવલોક અને ઉત્કૃષ્ટથી અનુतविमानामा पन्ज थाय छे छत्याहि परिहारविसुद्धिए जहा पुलाए' परि. હાવિશુદ્ધિક પુલાકના કથન પ્રમાણે સમજવા. પરિહારવિશુદ્ધિક જઘન્યથી