________________
કરણ
भगवती सूत्रे
रिहे' तपोऽस्तपोनिर्विकृतिकादि यत् प्रायश्चित्तम् निर्विकृतिकादितपसा शुद्धिमेति तत् तपोयोग्यत्वात तपोई प्रायश्चित्तं पष्ठम् ६ । 'छेशरिहे' छेदार्हम् छेदः - प्रव्रज्या पर्यायरय इम्वीकरणम् यत् प्रायश्चित्तं चारित्रपर्यायस्य छेदमात्रेण शुद्धयति तच्छेदयोग्यत्वात् छेदाईमायश्चित्तमिति सप्तमम् ७ । 'मूलारिहे' मूलाईम् यत् प्रायश्चित्तम् सर्वव्रतपर्यायान् छित्वा पुनर्महाव्रतमाच्या शुद्धिमेति तन्मूलयोग्यत्वाद् मूलाई प्रायश्चित्तमित्यष्टमम् ८ 'अगवट्टप्पारि' अनवस्थाप्याईम् यावत् पर्यन्तम् अमुकविशिष्टं तपो नाचरेत् तावत्पर्यन्तं महावते वेषे वा न संस्थाप्यते अतोऽनवस्थापनयोग्यत्वात् अनवस्थाप्यार्हमायश्चित्तमिति नवमम् ९ । 'पारंचियारिहे' पाराञ्चिकाम् पाराचिकं लिन्नादिभेदमिति । साध्वी राज्ञीत्यादिना सहशील भङ्गरूप महादोपकरणेन वेषं क्षेत्र च त्यक्त्वा महत्तपः कुर्वतां महाचित्त है । 'तवारिहे' निर्विकृतिक आदि तपस्या का नाम तप है जो प्रायश्चित्त निर्विकृतिक आदि तप से शुद्ध होता है, ऐसा वह प्रायश्चित्त तप योग्य होने से तपोह प्रायश्चित्त है । प्रव्रज्या पर्याय का कम करना इसका नाम छेद है । जो प्रायश्चित्त चारित्र पर्याय के छेदमात्र से शुद्ध होता है वह छेद योग्य होने से छेदाई प्रायश्चित्त है । जो प्रायश्चित्त सर्व व्रत पर्यायों को छेद करके पुनः महाव्रतों की प्राप्ति से शुद्ध होता है वह मूल योग्य होने से मूलाई प्रायश्चित्त है। जहां तक अमुक प्रकार का विशिष्ट तप न किया जाय तब तक महाव्रत में अथवा वेष में वह रखने के योग्य नहीं हो सके इसलिये अनवस्थापन योग्य होने से अनवस्थाप्यार्ह प्रायश्चित्त होता है । पारांचिकाई - साध्वी अथवा राजा की रानी आदि के शील को भङ्ग करने रूप महादोष के कारण वेष उडेवाय छे. 'तवारिद्दे' निर्विद्धृतिः विगेरे तपस्यानु नाम तय छे ? आय. શ્ચિત્ત નિવિકૃતિક વિગેરે તપથી શુદ્ધ થાય છે, તે પ્રાયશ્ચિત્ત તપ ચેગ્ય હાવાથી તપાર્ડ' પ્રાયશ્ચિત્ત કહેલ છે. પ્રવ્રજ્યા પર્યાયતુ. કમ કરવુ તેનુ' નામ છેદ્ય છે. જે પ્રાયશ્ચિત્ત ચારિત્રપર્યાયના છેદમાત્રથી શુદ્ધ થાય છે, તે છે ચેાગ્ય હાવાથી છેદાહ' પ્રાયશ્ચિત્ત કહેવાય છે, જે પ્રાયશ્ચિત્ત સઘળા વ્રતપર્યાચીને છેદીને ફરીથી મહાત્રતેાની પ્રાપ્તિથી શુદ્ધ થાય છે, તે મૂળ ચૈાગ્ય હાવાથી *મૂલાહ' પ્રાયશ્ચિત્ત કહેવાય છે. જ્યાં સુધી અમુક પ્રકારનુ` વિશેષ પ્રકારનુ’ તપ કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી મહાવ્રતમાં અથવા વેપમાં તેને રાખવા ચેાગ્ય હાઈ શકતા નથી તેથી અનવસ્થાપણાવાળા હાવાથી ‘અનવસ્થાપ્યા’ आयश्चित्त थाय छे. 'पारांचिकाह' साध्वी राज्ञी विगेरेना शीसना लौंग वा રૂપ મહાદેના કારણે વેષ અને ક્ષેત્રને ત્યાગ કરીને મહાતપ કરવાવાળા
