Book Title: Gyanpad Bhaije Re
Author(s): Shrutgyan Prasarak Sabha
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005623/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re prakAzaka : zrI zrutajJAna prasAraka sabhA For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re zrI saM. 2064 // namo namaH zrIguru nemisUraye // : prakAzaka : zrutajJAna prasAraka sabhA - amadAvAda. For Personal & Private Use Only i.saM.2008 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (COCO COCO CCCC COCO co cac jJAnapada bhajIe re prati mUlya pRSThasaMkhyA punaHmudraNa : : 8 (vi.vi. 3000 75-00 : 10 + 310 saMvata 2065, : : prAptisthAna : jitendrabhAI kApaDiyA C/o. ajaMtA prinTarsa 14 bI, satta- tAlukA sosAyaTI, poSTa : navajIvana, amadAvAda -14. phona : (o) 27545557 (-he.) 26600926 zaradabhAI zAha 102, vI. TI. epArTamenTa, dAdAsAheba pAse, kALAnALA, bhAvanaga--364001. phona : 2427797 i.saM. 2008 vijayabhAI bI. dozI (mahuvAvALA) sI-602, dattANInaga-, bilDIMga naM.-3, esa.vI. -oDa, bo-IvalI (vesTa) muMbaI-92 mobAIla : 9320475222 mudrakaH kirITa grAphIkasa 209, AnaMda zopIMga senTa-, -tanapoLa, amadAvAda-1. phona : 079-25352702 (b) For Personal & Private Use Only v y Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAvRttinI prastAvanA AvI nAnI bukanI prastAvanA lakhavAnI vizeSa AvazyakatA hotI nathI, paraMtu A buka taiyAra karavAnuM kAraNa zAthI utpanna thayuM te jaNAvavA mATe TUMkamAM prastAvanA lakhavAnI jarUra che. amadAvAdanivAsI udAratA, dhairya, gAMbhIrya, vicakSaNatA ane dharmacustatA vigere guNothI alaMkRta zeTha manasukhabhAI bhagubhAI prastuta varSanA (vi.saM. 1969) mAgazara vida-12se akasmAta paMcatva pAmavAthI temanuM smaraNa dIrghakALa paryaMta TakI rahe ane anya paNa prabaLa lAbha thAya evI icchAvALA temanA laghubaMdhava zeTha jamanAbhAinA suzIla ane aneka guNasaMpanna patnI a.sau. bahena mANekabAe pote karelA jJAnapaMcamInA tapane prAMte te tapa karanArAomAM lhANI karavAnA irAdAthI te ja tapanI puSTi karanAra buka chapAvavA vicAra karyo ane te vicArane aneka sthAnethI puSTi maLatAM amArI sabhAnA pramukha mI. kuMvarajI ANaMdajIne te kAma soMpavAmAM AvyuM. temaNe prathama kharekharI jJAnAcAranI oLakhANa thavA mATe zrI AcAra pradIpa graMthamAMthI jJAnAcAra pUratA vibhAganuM bhASAMtara karAvI tene sudhAryuM ane tyAra pachI jJAnapaMcamIne lagatI pUjA, caityavaMdana, stavana, stuti, sajjhAya vigereno saMgraha karI, zrI vijayalakSmIsUrinA karelA jJAnapaMcamInA devavaMdana ke jenA artha sAdhAraNa buddhivALAne muzkela lAge tevA che te lakhI kADhI vidvAna jaina baMdhuo pAse tapAsarAvIne taiyAra karyA. pachI te sarva saMgraha 3 For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bukamAM dAkhala karyo ane prAraMbhamAM te tapa karavAno vidhi ane aMtamAM te tapanA prakAra tathA ujamaNAno vidhi savistara dAkhala karavAmAM Avyo.. A rIte A buka taiyAra karavAmAM AvI che. jJAnapaMcamI tapanuM ArAdhana karanAra varadatta ne guNamaMjarInI kathAnuM bhASAMtara A bukamAM ApavAnI dhAraNA hatI, paraMtu jJAnapaMcamInA moTA stavanamAM te kathA AvI jatI hovAthI punarAvartana na thavA mATe te dAkhala karavAmAM Avela nathI. A bukanuM kada dhAryA karatAM moTuM thayuM che, temaja vilaMba paNa vadhAre thayo che; paraMtu eka upayogI saMgraha taiyAra thayelo hovAthI te jJAnapaMcamI tapanuM ArAdhana karanArane avazya upayogI thaI paDaze ema khAtrI thavAthI prasiddha kartAne temaja temAM udAra dilathI dravyano vyaya karanArane saMtoSa prApta thAya A buka jJAnapaMcamInA tapa karanArA bhAIo tathA bahenone zeTha jamanAbhAI bhagubhAInAM patnI taraphathI bheTa dAkhala ApavA mATe ja chapAvavAmAM AvI che. tethI A jJAnadAnamAM punyanA bhAgI teo thayA che, eTaluM ja nahIM paNa A buka vAMcavAthI aneka bhavya jIvo e tapa karavA ujamALa thaze temaja vidhizuddha e tapanuM ArAdhana karaze enA paNa e punyazALI kAraNika thaze, ATaluM jaNAvI A TUMkI prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. ityam vistaraNa. bhAdrapada zudi-5, zrI jaina dharma prasAraka sabhA saM. 1969 bhAvanagara. 4 For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CS bIjI AvRttinI prastAvanA udAra dilanAM mANeka bahena pAsethI prathamavRttinI tamAma buko thoDA vakhatamAM ja bheTa tarIke apAI gaI eTale taratamAM ja bIjI eka hajAra nakala chapAvavA temaNe IcchA jaNAvI eTale mUlyathI levA icchanArane paNa A bukano lAbha maLI zake teTalA mATe eka hajAra nakala amArA taraphathI vadhArIne A bIjI AvRttinI be hajAra nakalo chapAvavAmAM AvI che. prathamavRtti karatAM prAraMbhanA bhAgamAM to sahaja akSara zuddhi ja karavAmAM AvI che, paraMtu prAte AvelA jJAnapaMcamInA devavaMdananA artha A AvRttimAM je dAkhala karavAmAM AvelA che tenI aMdara prathama karatAM ghaNo ja sudhAro vadhAro karavAmAM Avyo che. eTaluM ja nahIM paNa devavandananA artha ane noTa tadana navAM ja lakhavAmAM AvyAM che. A atyuttama prayAsa pUjyapAda saguNAlaMkRta AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja ziSya pUjyapAda paMnyAsajI zrI udayavijayajI gaNie karyo che tene mATe teo sAhebano riNathI AbhAra mAnavAmAM Ave che. eo sAhebe meLavelA jJAnanuM rota thayelA apUrva anubhava bodhanuM AmAM kiMcit digadarzana karAvyuM che. pote meLavelA zAnano A prakAre aneka jIvone lAbha maLI zake che. uttama muni mahArAjAnuM e kartavya ja che. AzA che ke A buka aneka jIvone upakAraka thaze. Ityam, zrAvaNa zudi-5 zrI jaina dharma prasAraka sabhA saM. 1970 bhAvanagara. For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 0 ~ anukramaNikA.... prathamavRttinI prastAvanA 3 bIjI AvRttinI prastAvanA - viSaya peja naM. 1 jJAnaratnanAM ajavALAM.... (jJAnapaMcamI -1 pustikA) 1 2 jJAnaratnanAM ajavALAM...... (jJAnapaMcamI -2 pustikA) 23. 3 paramajJAnI zrI vajasvAmIjInA jIvananI jhalaka 50 4 paM. padmavijayajI ma. racita zrI vajasvAmInI sajhAya - 53 5 puMDarIka - kaMDarIkanI sakjhAya 6 puMDarIka - kaMDarIkanI kathA 7 ahaMdu darzananAM, ahaMdu dharmanA abhyAsa mATe 8 saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA 9 zrI jJAnapaMcamI tapa karavAno vidhi 75 10 zrI jJAnapaMcamInI stutiH 11 zrI jJAnapaMcamI devavaMdanA prAraMbha 12 zrI matijJAnanuM caityavaMdana 13 zrI matijJAnanA caityavaMdano artha 14 zrI matijJAnanuM stavana 15 zrI matijJAnanA stavanano artha 16 zrI matijJAnanI thaI 17 matijJAnanI thoIno artha 18 pIThikAnA duhA 19 pIThikAnA kuhAno artha 20 guNanA duhA 21 guNanA duhAno artha 22 khamAsamaNanA duhA IN 89 9O. 90 91 91 92 For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peja na 95 98 99 101 102 103 104 105 viSaya 23 khamAsamaNanA duhAno artha 24 bahu ahavAdi bAra bhedonuM svarUpa ra5 dravyAdika cAra prakAranuM svarUpa 26 cAra prakAranI buddhinuM svaryA 27 zrI zrutajJAna caityavaMdana 28 zrutajJAnanA caityavaMdanano artha 29 zrutajJAnanuM stavana 30 zrutajJAnanA stavanano artha 31 zrutajJAnanI thaI 32 zrutajJAnanI stutino artha 33 zrI zrutajJAnanA dohA vImo tAnAja duhAno artha A zI avAina caityavaMdana 36 zrI avadhijJAnanA caityavaMdanano artha 37 zrI avadhijJAnanuM stavana 38 zrI avavijJAnanA stavanano artha 39 zrI avadhijJAnanI thaI 40 zrI avadhijJAnanI stutino artha 41 zrI avadhijJAnanA duhA 42 zrI avadhijJAnanA duhAnA artha 43. zrI mana:paryavajJAna caityavaMdana 44 zrI mana:parvajJAnanA caityavadanano artha 45 zrI mana:paryavajJAnanuM stavana 46 zrI mana:paryavajJAnanA stavanano artha 47 zrI mana:paryavajJAnanI thAya 48 zrI mana:paryavajJAnanI stutino artha 106 107 109 111 11 2 113 1 1 6 ( 118 a w op non in aa 1 2 3 1 2 1 2 3 For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama viSaya 49 zrI mana:paryavajJAnanA duhA 50 zrI mana:paryavajJAnanA duhAno artha 51 zrI kevalajJAna caityavaMdana 52 zrI kevalajJAna saMbaMdhI caityavaMdanano artha 53 zrI kevalajJAnanuM stavana 54 zrI kevalajJAnanA stavanano artha 55 zrI kevalajJAnanI thoya 56 zrI kevalajJAnanI stutino artha 57 zrI kevalajJAnanA duhA 58 zrI kevala jJAnasaMbaMdhI duhAno artha pa9 zrI jJAnanI stuti 60 zrI lakSmIsUriSkRta jJAnapade pUjA 61 upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnapada pUjA 62 upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnASTakaM - 63 zrI haribhadrasUri racita jJAnASTaka 64 paMcajJAna pUjA vidhi 65 paMDita zrI rUpavijayajIkRta zrI paMcajJAnanI pUjA 66 zrI vijayalakSmIsUriSkRta jJAnapada pUjA 67 zrI abhinava jJAnapada pUjA 68 zrI AtmArAmAjIkRta jJAnapada pUjA 69 zrI abhinava jJAnapada pUjA 70 upA. zrI yazovijayajI racita samyajJAnapada pUjA 71 paM. zrI padmavijayajIkRta samyag jJAnapada pUjA 72 zrI AtmarAmajI racita samyag jJAnapada pUjA 73 paM. zrI gaMbhIravijayajI kRta jJAnapadanI pUjA 74 paM. zrI vIravijayakRta samyag jJAnapada pUjAnuM gIta 8 For Personal & Private Use Only peja naM. 123 124 125 126 127 128 129 129 130 130 132 133 134 136 144 151 151 164 165 168 170 172 174 175 177 179 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 196 ra1) 213 2 41 viSaya . peja naM. 75 zrI jJAnapaMcamInuM caityavaMdana 180 76 zrI jJAnapaMcamInuM moTuM stavana (DhALa-6) 181 77 zrI paMcamInuM stavana (DhALa-2) 189 78 zrI jJAnapaMcamInu laghu stavana 192 79 zrI devavijayajIkRta pAMcamanI sajajhAya 193 80 zrI vijayalakSmIsUrikRta pAMcamanI sajhAya (DhALa-5) 193 81 jJAnapAMcamanI sajhAya (DhALa-6) 82 zrI ujamaNAno vidhi 204 83 jJAnAcAra 84 pRthvIpAla rAjAnI kathA 85 pahelA kALAcAranuM svarUpa 236 86 bIjo vinayAcAra 87 vinaya upara dRSTAMta 245 88 bRhaskumArInI kathA 248 89 trIjo bahumAnaAcAra 250 90 bahumAna upara be nimittiyAnI kathA 25 ra 91 cotho upadhAnAcAra 92 sAdhuonA upadhAna (yoga) viSe daSTAMta 93 zrAvakonA upadhAna viSe kathA 267 94 pAMcamA aninyavAcAra viSe 272 5. guruno apalApa karavA upara saMnyAsInI kathA 272 96 chako, sAtamo ne AThamo jJAnAcAra 273 97 zrI siddhasena divAkaranuM dRSTAMta 274 98 vyaMjanone nyUna karavAmAM dRSTAMta 299 99 vyaMjanane adhika karavA upara kathA. 300 100 arthane anyathA karavA upara dRSTAMta 256 266 305 For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutalAbha....pachI zrI kamaLAbena pI.DI. zeTha ha. malakezabhAI pIyUSabhAI mULa sAvarakuMDalA hAla : ghATakopara, muMbaI For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI - 1 pustikA ahIM sAmela karI che.) khAnA upakArI arihaMta paramAtmAnA zAsanane nivAraNa, e prabhunA mArgane ApaNA sudhI pahoMcADanArA e pUjya puruSonI yAdI karIe temAM vartamAnakALanA jIvo mATenA upakArano vicAra karIe chIe tyAre jeonuM nAma pahelI haroLamAM levAnuM mana thAya tevA pUjyapAda upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje jIvanabhara jJAnayoganI trikaraNa yoge ArAdhanA karI che. teonA A zabdo che. teo jJAnane amRta kahe che. amRta to samudramAMthI maLe che. A samudramaMthana vinA maLeluM che. AtmAnA Arogyane cetanavaMtuM rAkhanAra rasAyaNa che. jIvananuM aizvarya che. paNa laukika aizvaryane anya padArthanI apekSA rahe che. A to lokottara aizvarya che ane te nirapekSa che. svAdhIna che. AvuM AvuM amRtarasAyaNa ane aizvarya hoya to te jJAna che. A jJAnanI ArAdhanAno jJAnapaMcamIno Ajano divasa che. A jJAnanI ArAdhanA to varasabhara are ! jIvanabhara karavAnI che. paNa tenI zarUAta dara varSe A nUtana varSanA AraMbhathI karavAnI che. jJAnanI For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re ArAdhanA eTale jJAnInI ArAdhanA ane jJAnanAM sAdhano/. upakaraNonI ArAdhanA, temAM surakSA, saMvardhana vagere Ave che. " mokSamArganI vAta jyAM Ave tyAM darzana-jJAna ane cAritra Avo krama Ave che. to jJAna-darzana ane cAritra Avo paNa krama Ave che. A nayabhede banne satya che. samyagadarzanathI yukta je hoya te ja samyagujJAna kahevAya e nayathI darzana-jJAna-cAritra barAbara che. jyAre samyagradarzananI prApti jJAna dvArA ja thAya che. mATe jJAna prathama che. e dRSTie jJAna-darzana ane cAritra e krama che te paNa barAbara che. jJAna pratye apAra bahumAna hovuM joIe. jyAre paNa bhaNIbhaNIne zuM karavuM che ! AvuM bolazo nahIM. A zAnanI AzAtanA ja che. jJAna to ati Avazyaka che. laukika jagata ke lokottara jagata bannemAM jJAnanI jarUrata che. tenA vinA eka DagaluM paNa AgaLa vadhAya tema nathI. jJAnanI bAbatamAM tame eTaluM ja vicAro ke prabhutIrthanI saMghanI sthApanA kyAre thaI zakI ! koI tIrthakara bhagavAna hoya jemaNe cyavana-janma ane dIkSA ema traNa kalyANaka ujavAyA che. chatAM zrI saMghanI sthApanA to kevaLajJAnanI prApti thayA pachI ja thaI zake che. AvI mahattA jJAnanI che. ApaNI pAse atyAre to matijJAna ane zrutajJAna be che. temAM matijJAna e sAdhana che. zrutajJAna e sAdhya che. A zrutajJAnanI ArAdhanA, virAdhanA TALavApUrvaka karavAnI che. Aje ArAdhanA ghaTI che ane virAdhanA vadhI che. jene yAdazakti vadhAravI hoya tene eThA moDhe bolavuM na joIe. copaDInAM pAnAM ke rUpiyAnI noTane thuMka na lagADavuM For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) joIe. akSaravALAM vastro na paheravAM joIe ane akSaravALA peDA vagere na vAparavA joIe. kAgaLa upara - khAvuM - besavuM A badhuM khUba AzAtanA rUpa che. AjakAla khAtA-khAtAM TI.vI. jovAnuM ke chApuM vAMcavAnuM jovA-sAMbhaLavA maLe che te paNa zobhatuM nathI ane jJAnanI AzAtanA rUpa che. AvI jJAna-jJAnI ane jJAnanAM upakaraNonI AzAtanA karavAthI kevAM mAThAM pariNAma Ave che. te rIte baMdhAyelA karmanA phaLa zuM maLe che ! te badhI bAbata mATe ApaNe tyAM jJAnapaMcamInI kathA tarIke je kathA prasiddha che te varadatta-guNamaMjarInI kathA sArI rIte jANavI joIe ane tenAM kAraNo vicAravA joIe. guNamaMjarIe pUrvabhavamAM jJAnI ane jJAnanAM sAdhanonI AzAtanA kevI karI hatI ! paMDita jinavijayajI mahArAja racita jJAnapaMcamInuM cha DhALanuM je stavana Ave che temAM A AkhI vAta suMdara rIte vaNI lIdhI che. te DhALo moDha karavA jevI che. hAM. to temAM guNamaMjarInA pUrvabhavanI vAta che. patinuM nAma jinadeva che ane patnInuM nAma suMdarI che. pAMca dIkarA che. cAra dIkarI che. ATheka varSanA dIkarA thAya tyAre nizALe mUkavAmAM AvatA. bALapaNamAM ramatano raMga vadhAre tethI paMDita bhaNAve * paNa kAMI AvaDe nahIM. na AvaDe eTale paMDita zikSA kare, mAre. bALako ghare AvI mAne vAta kare. have mAtAnI bhUmikA zarU thAya che. mA dIkarAne viparIta zIkhavADe che ke jyArete "paMDyo Ave teDavA tava sa haNajo tA." jyAre tamane teDavA mATe paMDita Ave tyAre tame tene mArajo. bolo have zuM thAya! bALakone nAnI vayamAM bhaNAvanArano vinaya zIkhavADavAno hoya ke mAravAnuM zIkhavADavAnuM hoya. kahevuM joItuM hatuM ke : "barAbara For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re bhaNo. jo sAruM bhaNazo to paMDita nahIM mAre, paNa zAbAzI Apaze. tame na bhaNo to te zikSA kare ja ne! mATe barAbara bhaNavAM mAMDo. " A uMmara jema ramavAnI che tema bhaNavAnI paNa che. atyAre bhaNeluM jiMdagIbhara kAma lAgaze." vagere bhaNataranAM protsAhaka vacano kahevAnAM hoya. tene badale paMDitajI je jJAnI che, jJAnadAtA che tenI AvI avajJA avahelanA ne AzAtanA karI tethI jJAnAvaraNIya karma, baMdhAyA. A bAI eTalethI na aTakI paNa teNe to "pATI, khaDiyA, lekhiNI bALI kIdhAM rAkha." je jJAnanAM upakaraNo hatAM tene bALyAM. kevI ghora AzAtanA karI. A banne AzAtanAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAyuM tenA kAraNe te guNamaMjarInA bhavamAM mUMgI thaI. vaLI rogathI zarIra vAMkuM thayuM. tethI DhALamAM lakhyuM che ke "durbhagapaNa paraNe nahIM mAtapitA dhare kheda"A sthiti paNa jJAnAvaraNIya karmanA udayathI ja thAya che. jJAnanI AzAtanAthI mAtra jJAna na AvaDe tevuM nathI. bIjI badhI muzkelIo paNa Ave. jJAnInI AzAtanA jJAnanAM upakaraNonI AzAtanAnI jema guNamaMjarInA pUrvabhavanI vAta che, tevI ja jJAnanI AzAtanAnI vAta varadattakumAranA pUrvabhavanI che. e pUrvabhavamAM sAdhu thayA che. pa00 sAdhu mahArAjane vAcanA Ape che. tevA jJAnI che. paNa jyAre rAtrinA samayamAM sAdhu mahArAja parAvartanA svAdhyAya karatAM karatAM koI gAthA, koIka pada bhUlI jAya che tyAre UMghatA evA e gurujIne jagADIne pUche che e vakhate "sarvaghAtI niMda vyApI sAdhu mAMge vAyaNA, UMghamAM aMtarAya thatAM sUri huvA dumaNAM; For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - * : - - , , jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) jJAna upara dveSa jAgyo lAgyo mithyA bhUtaDo, puNya amRta DhoLI nAkhyuM bharyo pApa taNo ghaDo." A cAra lITImAM kevI sarasa rIte kahevA lAyaka badhI vAta AvI gaI che. jJAna upara to kyAre paNa dveSa na lAvavo. A huM kyAM bhaNyo ! bhaNyo to A duHkha che ne ! tenAthI to mUrkhatA sArI. jo Avo vicAra Ave to ghaNuM ja jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che ane te karmanA udayathI "jJAna virAdhana mUDha-jaDapaNuM koDhanI vedanA lahI." AvA badhA caritra-kathAnA zravaNa abhyAsathI ApaNe ApaNA jIvanamAM vicAravAnuM che ke AvuM AmaNe karyuM to to mATe ApaNe paNa AvuM karIzuM to AvuM pAmIzuM. tArarvavAno che ane teno amala jIvanamAM karavAno che. A badhI jJAnI-jJAna ane jJAnanAM upakaraNonI virAdhanA TALIne roja 10 mInITa paNa jJAnanI upAsanA karavI joIe. 10 mInITa roja navuM bhaNo gokho, yAda rahe ke na rahe tenI ciMtA na karo paNa navuM bhaNavAno udyama rAkho. zAstramAM je tIrthakarapada bAMdhavAnI ArAdhanAnAM vIsa sthAnaka Ave che temAM eka abhinavajJAna kahyuM che. zAnI puruSo tyAM sudhI kahe che ke gokhavAmAM soLa akSara levAnA ane paMdara divasa sudhI prayatna karavAno. jo paMdara divase paNa soLa akSara kaMThe na thAya to pachI mALA hAthamAM levI. pa#am sitnogathya-rannAI eTale aradho zloka. eka zlokanA 3ra akSara, aradhA zlokanA soLa akSara ane samayamaryAdA pakSaveLa pakSa eTale paMdara divasa, ahIM beThelAmAMthI koInI evI jaDabuddhi For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnapada bhajIe re nahIM hoya ke paMdara divasa mahenata kare ane soLa akSara na AvaDe. paNa prazna udyama karavAno che. tame vicAra karo. kumArapALa mahArAja bAvaname varSe saMskRta vyAkaraNa bhaNavA beThA ane bharapUra udyama karIne saMskRta bhASA upara evuM prabhutva meLavyuM ke suMdara zlokonI racanA karI zakyA. A kyAre banyuM haze ! ajJAna kheMcyuM to thaI zakyuM ! tamane tamAruM ajJAna kheMce che kharuM ! pratikramaNamAM moDethI AvyAM ane sAmAyika letA ho to vAMdaNA AvaDatAM nathI to zuM 1 karo cho ! bAjuvALAne kaho ne jarA vAMdaNA levarAvone ! evI zarama AvavI joIe ke traNa divasamAM vAMdaNAM zIkhI ja laIza. zuM azakya che ? kazuM nahIM. Ama cAnaka lAgavI joIe. jJAna to AtmAno guNa che. te pragaTAvavA thoDo ja udyama, thoDuMka bahumAna, thoDIka vidhi ane pachI juo jJAna AvavA mAMDaze. sUtra gokhavAnI paNa ApaNe tyAM eka cokkasa paddhati che. pahelAM eka lITI lIdhI. pAMcavAra bolyA pachI pahelI ane bIjI bhegI pAMcavAra bolyA. e ja kramathI trIjI lITI pAMcavAra bolavAnI to cothI lITI paNa pAMcavAra bolavAnI, pachI trIjI ane cothI ema be bhegI pAMcavAra bolavAnI, pachI chelle AkhI gAthA pAMcavAra bolavAnI to turta gAthA AvaDI jaze. vaLI e moTethI bolavAnI mAtra copaDImAMthI joIne vAMcavAthI na cAle. vaLI e rAgamAM bolavAnI ApaNe tyAM eka paddhati che, gAthAnAM je cAra caraNa che - cAra lITI che te cArene bolavAnI rIta alaga alaga batAvavAmAM AvI che. teno krama Avo che. paDhama ciya haMsapayaM, bIe siMhassa vikkama jAyA / taiye gayavara luliyaM, ahivara luliyaM cautthIe // For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) pahelI lITI haMsa cAle che e gatie bolavAnI, bIjI lITI siMhanI cAla pramANe bolavAnI, trIjI lITI hAthInI gatie bolavAnI ane chellI eTale cothI lITI sarpa-sApanI gatithI bolavAnI che. A rIte je gAthA bolAya tena je ghoSa prakaTe te paNa madhura hovo joIe. koInA kAnane karkaza lAge tevo na hovo joIe. ApaNe tyAM cittoDa (citrakUTa)nA upAzrayonuM varNana Ave che. temAM khAsa A zabda vAparyo che. tA: saMminAM tra yAtra, -svAdhyAya-paSotte: // jayAM sAdhuonA upAzrayo, sAdhuonA svAdhyAyanA madhura ghoSathI ujjavaLa hatA. gAjatA hatA, chAjatA hatA. A varNana keTaluM majhAnuM che. je upAzrayamAM jaIe tyAM AvuM ja kAne sAMbhaLavA maLe to manamAM kevo AnaMda chavAI jAya. . vaLI e gAthAo rAgamAM bolI zakAya jyAre AryarakSitakumAra tosaliputra AcArya mahArAja pAse jAya che tyAre vandana vidhi AvaDatI nathI mATe vasatinI bahAra UbhA rahe che. ' koI vandanArthe Ave ane vajana kare te joIne vandanA karI zakAya. e bahAra UbhA che tyAre sAdhuvRnda dvArA mAlakoza vagere judA judA rAgamAM thatA svAdhyAyanAM manovinodI zravaNathI AryarakSitakumAra temAM haraNIyAnI jema lIna banI gayA. kalikAlasarvaze A varNana suMdara zabdomAM karyuM che. mAlava kaizikI mukhya grAma rAga parispRzA / svAdhyAyenaiva sAdhUnAM sa yayau layameNavat / jyAre svAdhyAya AvI rIte thAya to temAM rasALatAno anubhava For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re thAya. atyAre ghaNAMne prAkRta bhASAbaddha sUtro zuSka ane rasahIna lAge che tenuM kAraNa te bolavAnI - gokhavAnI paddhatinI khAmI che. ApaNAM ghaNAM kharA AcAra sUtro chaMdamAM ja racAya che. namunthuNaM, annatya, arihaMtaceiyANaM jevA gadyamAM che. bAkI ghaNAMkharAM padyamAM che. jema ke jagaciMtAmaNi sUtranI pahelI gAthA rolA chaMdamAM che. bIjI ane trIjI gAthA vastu chaMdamAM che. paMciMdiya, siddhANaMbuddhANaM, jayavIyarAya, vaMdittusavvasiddhe, uvasaggaharaM pArsa, zAMti-zAnti-nizAnAM. A badhAM sUtro AryA chaMdamAM che. logassanI pahelI gAthA zlokamAM eTale ke anuSTupamAM che. pachI AryA chaMdamAM che. A paNa mAlakozamAM gAi zakAya. te rIte anuSTupa chaMda to sarasa rIte mAlakozamAM gAi zakAya. jema ke AkhuM sakalAha. mAlakozamAM karNamadhura zailImAM gAi zakAya che. sUtromAM suMdaratA ane rasALatA anubhavavA mATe A jarUrI che. bALakone pAThazALAmAM paNa pahelethI A zailImAM zIkhavADavAmAM Ave to pachI bolavAnI evI ja Dhaba paDI jAya A kAMI agharuM nathI. udyamathI kazuM azakya nathI. sUtro zuddha uccArupUrvaka guru mahArAjanA mukhethI levAM joie. maMtrIzvara pethaDakumAra dara cha mahine guru mahArAja pAse jaine pratikramaNanAM sUtro dhArI AvatA, saMbhaLAvI AvatAM. temAM je azuddhi dAkhala thaI gaI hoya te dUra thai jAya. pratikramaNanAM sUtrone AcArasUtro kahevAya. jIvavicAra, navatattva, tattvArthAdhigamasUtra vagerene vicArasUtra kahevAya. paMcasUtra, causaraNa payajJA sUtra vagerene vikAsa sUtra kahevAya che. vicAra For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) sUtronA tAtparyArthine AtmasAt karavAnuM mana hoya to te ekavAranA abhyAsathI joIe tevo lAbha na thAya. kahevAya che ke prathamavRtta pusta zuddhiH | pahelIvAra bhaNIe ke vAMcIe to mAtra temAM zabdazuddhi thAya. diyAvRtta siMvid buddhi / bIjIvAra bhaNavAmAM Ave to kAMika samaja paDavA lAge. jyAre Ama karatAM karatAM raphate raphate karIne paNa sAtavAra temAMthI pasAra thavAnuM thAya to to tenA racayitAnA hRdayanA bhAvone barAbara samajI zakAya. evo udyama ane jJAnI puruSono vinayapUrvakano saMparka hoya to jJAna Ave. zrI umAravAti mahArAje kahyuM che ke - vaLazvarasAthe zrutajJAnam ! (-prazamarati ) A badhAmAM kALajI rAkhavAnI hoya che. jemake navo grantha prAraMbha karavo che to zrIThANAMgasUtramAM kahyuM che jJAnavardhaka je mRgazIrSa vagere daza nakSatra che te nakSatramAM e granthano prAraMbha karavo. grantharacayitA pratye ahobhAvapUrNa bahumAna rAkhavAthI te granthanA bhAvo hRdayamAM AvavA mAMDe che. vaLI je kaMThe karavuM hoya te lakhIne karavuM to turta kaMThe thaI jAya. vastupALa maMtrIzvarane ochAmAM ochA eka zloka lakhavAno niyama hato. bhaNavuM ja che evo saMkalpa hoya to badhuM ja sAnukULa maLI Ave. maMtrIzvara pethaDane evI pravRtti rahetI hatI. ghare ke sabhAmAM samaya ja maLato nahIM. upadezamALAnI roja eka gAthA kaMThe karavI Avo niyama hato. na thAya to vigaIno tyAga. have 4pa divasa AvA vItyA eTale patnI prathamiNIe kahyuM. Ama kema For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jJAnapada bhajIe re - cAle? tame game tema karIne samaya meLavo. ane bannene sAthe ja sUjhayuM. hRdayanuM aikya hoya to eka ja samaye sarakhuM sUjhe. - ghare kAma che, rAjasabhAmAM kAma che barobara, paNa gharethI sabhAmAM jAva cho tyAre mAnAmAM to nirAMta hoya che te samayamAM gAthA thaI zakaze. basa bIjA divasathI e krama thaI gayo. mAnAmAM kaTAsaNuM, muhapatti, sApaDo ane upadezamALAnI pothI mUkavAmAM AvI. jatI vakhate navI gAthA thaI jatI ane sAMje vaLatI vakhate jUnI gAthAnuM punarAvartana thaI jatuM. Ama A. zrI dharmaghoSasUri mahArAja pAse niyama lIdho hato te barAbara paLAyo. Avo dRDha saMkalpa hoya to kazuM azakya nathI. koI nAno bALaka sabhAmAM suMdara sUtra bole. tame sAMbhaLo ke turta tamAre prazaMsA karavI joIe. ucita bahumAna karavuM joIe. A paNa jJAna prApta karavAno upAya che. jJAnanI surakSA e zrAvaka-zrAvikAnuM paNa kartavya che. kaccha-koDAyanI vAta che. tame kacchamAM tIrtha yAtrAe jAva cho. bhadrezvara tIrtha jANItuM che. tyAMnI nAnI paMcatIrthI ane moTI paMcatIrthInI yAtrA karo cho. temAM eka botera jinAlaya nAmanuM hamaNAM thayeluM Adhunika tIrtha banyuM che. tenI pAse ja A koDAya nAmanuM gAma che. A gAmanuM nAma jJAnabhaMDAra mATe khUba pracalita che. jema jesalamera-pATaNa-khaMbhAta-lIMbaDI e nAmo bolAya che tenI yAdImAM koDAya jJAnabhaMDAra paNa bolAtuM hatuM. tenI thoDI vAta tamane kahevI che. For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) 11 tyAM eka jJAnapremI vyakti thaI. temanuM nAma manasukhabhAI hatuM. temanA evA be mitro paNa hatA. te badhAMne jJAna pratye jigarano prema hato. sAva sUkA bhaTha jevA kaccha pradezamAM temaNe jJAnanI saravANI vahAvI. saMskRta-prAkRta bhaNavA mATe eka maMDaLI UbhI karI. bhAIo ane baheno moTI saMkhyAmAM bhaNanArAM tyAM AvIne bhaNavA lAgyAM. jJAnamaMdira zabdazaH pahelIvAra tyAM ja jovA maLyuM. jema prabhujInuM maMdira hoya che, tevuM ja jJAnanuM maMdira ghummaTa-zikhara sAthenuM maMdira banAvyuM che. temAM garbhagRha. temAM pabAsaNa ane tenA upara mukhya sthAne moTo sApaDo ane temAM Agamagra nya padharAvavAmAM Ave. pratyeka vidyAthI gAmanA prabhucaityamAM darzana vaMdana karIne tyAM jJAnamaMdira Ave ane tyAM jJAnane khamAsamaNa daIne jJAnanuM caityavaMdana kare - matijJAna vacce pAMca jJAnano kAussagna karI khamAsaNA daIne bhaNavA bese AvI praNAlikA tyAM ubhI karI. paMDita lAlana, zivajIbhAI maDhaDAvALA vagere prasiddha paMDito koDAya pAThazALAnI nIpaja che. temanI pAtratAmAM UNapa hatI. tethI temaNe jJAnane zobhAvyuM nahIM te vAta judI che. paNa bIjA keTalAkamAM to eTale sudhInuM pAMDitya tyAMnA vidyArthImAM jhaLakatuM hatuM ke saMskRtaprAkRtamAM teoe grantha racyA che. tyAMno jJAnabhaMDAra paNa UMcA granthothI bharelo hato. ApaNe tyAM je nirAma anyonI vAta Ave che e grantho e koDAyanA bhaMDAramAMthI maLyA hatA. ame jAte vi.saM. 2047mAM tyAMnuM jJAnamaMdira ane pAThazALA tathA jJAnabhaMDAra joyAM che. jo ke tyAre makAno ja jovA maLyAM hatAM. jJAna lAvavA mATe jJAna pratye bahumAna paNa joize. jJAnamAM sahAyatA karavAnI tatparatA paNa keLavavI joIe. tenAthI hoya te jJAna vadhe che. navuM Ave che ane jJAnanI sAthe AvatuM dUSaNa- For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAnapada bhajIe re abhimAna te paNa dUra rahe che. jema ke upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja jJAnI hatA. teomAM jJAnadAnanI tatparatA kevI hatI. jesalameranA zrAvako uparanA patramAM teo lakhe che ke : jo koi matanirapekSa thoDe paNa kSayopazame varte mahAzAstrAro abhyAsa karavA cAhe tehane meM siddhAnta zAstraro dAna dyAM / ' tiNasuM mAre ekAnta sneha he te prIchajo.. artha : "jo koI matAgrahI na hoya tevo - (potAnA mata mATe nirAgrahI) bhale teno thoDo ja kSayopazama hoya to paNa jo te mahAzAstrano abhyAsa karavAne icchato hoya to tene huM siddhAntazAtra zIkhavIza, tene tenuM dAna daiza. tevA pratye mane ekAtta sneha che te jANajo." eTale ke jJAna mATe je jijJAsu hoya tene mATe badhuM ja karI chUTavuM joIe. amArA pUjya zAsanasamrATu zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAja mATe evuM kahevAya che ke bahAra vicaratAM koI paNa sAdhu mahArAje koI paNa pustaka-graMtha maMgAvyo hoya to ghaDIno paNa vilaMba karyA vinA teozrI e pustaka/grantha mokalAvI ApatA. jJAnamAM ane auSadhadAnamAM paLano paNa vilaMba na karavo. kAmaLIkapaDAM horAvavAmAM thoDuM moDuM cAle paNa A bemAM vilaMba na cAle. jJAna pratyenA bahumAnanI eTalI suMdara suMdara vAto zramaNa saMghanA ItihAsamAM maLe che ke je jANIne ApaNuM hRdaya ahobhAvathI bharAI jAya ane mastaka temanAM caraNomAM jhUkI jAya. For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) e AcArya mahArAje kevA upadeza ApyA ane sujJa udAra zrAvakoe kevI rIte jhIlyA badhuM jyAre jANavA maLe che tyAre teonA jJAnapremane salAma karavAnuM mana thAya che. teozrI upadezamAM AvAM vacanonuM zravaNa karAvatA hatA. ye lekhayanti jinazAsanapustakAni, vyAkhyAnayanti ca paThanti ya pAThayanti / zRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te deva martya ziva zarmanarA labhante // Avo upadeza aneka sAdhu mahArAje anekAneka zrAvakone Apyo ane sujJa zrAvakoe jhIlyo ane saMkhyAbaMdha graMtho lakhAvavAmAM AvyA. jema vartamAnakALe prabhujInAM pratimAjI bharAvavAno eka yuga Avyo ane aMjanazalAkA mahotsavamAM prabhumaMdiramAM vedikA upara zreNibaddha pratimAjI virAjamAna thayelAM jovA maLe che. temAM eka kALe sAdhu mahArAjanA upAzrayamAM paNa evuM ja dRzya jovA maLatuM. paNa pratimAjIne badale lakhAyelI - pothIonA gaMja ane puMja khaDakAyelA hoya. vi.saM. 1475 thI 1515 sudhInAM varSomAM kharataragacchIya A.ma.zrI jinabhadrasUri mahArAje hajAro prata lakhAvI ane te paNa Ayojanabaddha rIte eka cokkasa paddhatithI jJAnabhaMDAro taiyAra karyA. jema ke vi.saM. 1490mAM khaMbhAtanA suzrAvaka dharaNAkane upadeza ApIne eka siddhAnta koza lakhAvarAvyo eTale eka sarakhA kAgaLa, eka sarakhI sAijha, eka sarakhI zAhI. eka sarIkhA akSaravALA lahiyA pAse lakhAvarAvyuM. pATaNanA zrI hemacandrAcArya jJAnabhaMDAramAM teoe lakhAvelA 750 grantha vidyamAna che. juvo to tAjubI thAya. jema ke Agama paMcAMgI che to pahelAM badhA ja For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jJAnapada bhajIe re mULa sUtra lakhAvyAM. tenA sIrIyala naMbara ApyA che. AcArAMga sUtranA naMbara Ave to nIce jhINA akSare kramaza: naMbara Ave. sUyagaDAMgasUtra zarU thAya to sU. 1 lakhyuM hoya ane nIce AcArAMgasUtranA 72 naMbara hoya to sUyagaDAMga sUtranA pahelA pAne 73 naMbara hoya. A pramANe aMga sUtra pUrNa thayA pachI jeTalAM AgamanI niyukti maLe che te badhI niryukti paNa e ja rIte saLaMga lakhAya che. pachI bhASya graMtha te paNa saLaMga lakhAvyA che. pachI cUrNigrantha lakhAyA che. pachI zIlAMkasUri ma. racita vRtti grantha be Agama upara bAkInAM nava Agama upara abhayadevasUri mahArAja racita vRtti grantha A rIte 45 Agama lakhAvyAM che. pachI vyAkaraNa grantho jeTalA tyAre bhaNavA bhaNAvavAmAM pracAramAM hatA te kAtyAyana, sArasvata, pANinI, siddhahema va. pachI kAvya, alaMkAra, vAyagrantho. Ama 10 hajAra pratano eka bhaMDAra thAya tevA 7 bhaMDAra taiyAra karAvIne jude jude sthAne mukAvyA hatA. tenI vigata A pramANe maLe che. zrI majjesalamerudurganagare jAbAlApuryAM tathA zrImad devagirau, tathA Ahipure zrIpattane pattane / bhANDAgAramabIbharad varatarai nAnAvidhaiH pustakaiH sa zrImajinabhadrasUrisuguru rbhAgyAdbhuto'bhUd bhuvi // (u. samayasuMdarakata aSTalakSI.) koIpaNa jJAnabhaMDAramAM A.zrI jinabhadrasUri mahArAje lakhAvelA graMtha hoya to te taddana judA paDI jAya che. A to zrAvakane Agama lakhAvavAnI ane bhaNavAnI vAta thaI. keTalAya zrAvako jAte graMtho lakhatA paNa hatA. suratamAM soLamAM For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1,) saikAnA pahelA caraNamAM eka zrAvaka hatA teone abhigraha hato ke jyAre pote pauSadhazALAmAM Ave tyAre pAMcaso zloka pramANa graMtha lakhatA hatA ane na Ave, ghare rahe tyAre te 100 zloka pramANa graMtha lakhatA hatA. temaNe lakhelo Avazyanta savavRtti Aja paNa sUratanA jJAnabhaMDAramAM maujuda che. zrAvikAo paNa jJAnabhaktimAM agresara hatI. temaNe lakheluM sAhitya paNa maLe che. ' kalikAla sarvajJazrI hemacandrAcArya mahArAje karelI mrutanI sevA to sarvajanavidita ja che. sADAtraNa karoDa zloka pramANa granthanI racanAno vipula zabdarAzi ane te paNa vividha viSayomAM racIne jagat upara ane vizeSe zrIsaMgha upara sadaiva smaraNIya upakAra karyo ja che, teo dvArA racAtA e sAhityane lipibaddha karavA mATe 700 (sAtaso) lahiyA divasa rAta lakhavAnuM kAma karatA. tyAre to badhuM ja lakhANa tADapatra upara lakhAtuM hatuM. e kAryamAM upayogI banI zake tevA tADapatra TheTha kAzmIra jevA dUra dezathI Avato hatA. e badhA grantho hajAronI saMkhyAmAM lakhAvyA hatAM to Aje ApaNA sudhI e pahoMcyA che. 15 emanI haroLamAM bese tevuM bIjuM nAma upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanuM che. Aje granthakartAe pote racelA granthonI pote lakhelI prato sauthI vadhu koinI maLatI hoya to mAtra eka upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanI maLe che. pUjya upAdhyAyajI mahArAjanI naya graMtha lakhavAnI vAta to ApaNe tyAM prasiddha che ja. vi.saM. 1710nA poSa mahinAmAM jyAre pATaNa padhAryA tyAre nava graMthanI eka virala pothI eka brAhmaNa paMDita pAse hatI te mAtra paMdara divasa mATe meLavIne tenI sAta nakala muni mahArAje For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re karI lIdhI ane te lakhelo graMtha Aje paNa amadAvAdanA jJAnabhaMDAramAM vidyamAna che. AvI hajAro pothI munimahArAje lakhela Aje paNa maLe che. A vAta graMtho lakhavAnI thaI. AvI ja vAta graMtho racavAnI che. A ApaNo asAdhAraNa vAraso che. ane vaibhava paNa che. upAdhyAyajI mahArAje vi.saM. 1717mAM ghoghA baMdaramAM comAsAmAM samudra vahANa saMvAdanI sattare DhALanI racanA mAtra eka divasamAM karI hatI. nAgendragacchanA devendrasUri mahArAje prabhAsapATaNamAM vi.saM. 1265mAM mAtra be mahinAmAM pAMca hajAra traNaso pacIsa zloka pramANa zrI candraprabhasvAmI caritra saMskRtamAM vividha chaMdamAM racyuM che. - jJAna sAthenI saccAInI vAta paNa tamane jaNAvavI che. prabhunA saMghamAM kevA kevA sAdhu puruSo thayA che te jANIne mana ane mastaka jhUkI jAya che. tapAgacchanA A. dharmaghoSasUri mahArAjanA ziSya A. zrI somaprabhasUri mahArAja jeoe kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya pAse adhyayana karyuM hatuM. temanA ziSya AcAryazrI somatilakasUri mahArAja saMbaMdhI vAta che. vi.saM. 1380 AsapAsanI eka mahatvanI ghaTanA che. vAta jJAna saMbaMdhI che mATe ja kahevAnuM mana thAyuM che. A AcArya zrI somatilakasUri mahArAja paNa tapAgacchanA che. UMcA vidvAna che. temaNe kSetrasamAsa vagere grantho racelA Aje paNa maLe che. have temanA ja sattAsamayamAM kharataragacchanA eka AcArya zrI jinaprabhasUri mahArAja, teo eka prabhAvaka puruSa hatA ane vidvattA paNa UMcI kakSAnI hatI. teone niyama hato ke roja For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) saMskRtamAM eka navuM stotra/stavana ke stutinI racanA karavI pachI ja paccakhANa pAravuM, AhAra levo. have Ama roja eka racanA thAya e to bhagavAnanI keTalI moTI kRpA gaNAya ! A to jJAna kSetranI vAta che, temAM AvA zloko racAya teno je AnaMda Ave te to je vidvAna hoya te ja jANe ane mANe, tamane to e AnaMdanI kalpanA paNa Ave ke kema te prazna che. paNa temane A rIte roja roja navI racanA karatAM karatAM eka divasa ciMtA thaI ke Ama badhuM racAya to che paNa tene dIrghakALa sudhI paThana-pAThanamAM pravartAve tevI ziSyaparaMparA hoya to ja sArthaka gaNAya. eTale zrI padmAvatI devInuM anuSThAna karyuM ane pUchyuM, dIrghakALa kayo gaccha pravartamAna raheze. zrI padmAvatI devIe kahyuM ke : "tapAgaccha dIrdhakALa pravartamAna raheze." * AcAryazrI jinaprabhasUri mahArAje potAnAM racelAM 900 jeTalAM stotro/stavanono saMgraha tapAgacchanA te vakhatanA mukhya AcAryazrI somatilakasUri mahArAjane arpaNa karyo. A kevI vicArapreraka ghaTanA che. jo gacchano vyAmoha hota to teo devInA vacana chatAM anya gaccha pratye AdaravALA na banata, potAnI racelI AvI mAtabara sattvavaMta racanA arpaNa karavI temAM paNa teonI nirabhimAna manovRttinAM darzana thAya che. - are ! 19mA saikAnA prasiddha granthakAra zrI jayavaMtasUri mahArAje zarada pUnamanI rAtre cAMdanImAM sImaMdharasvAmI bhagavAnanA vananI saLaMga 31 kaDI racI lIdhI. kevI mastI haze. "jJAna dhyAna kiriyA sArdhatA kADhe pUravanA kALa." evuM je kahevAya che tevA jJAnanI upAsanAmAM lIna munivaro to "yaM naM yAti" keTalo samaya pasAra thayo tenI khabara paNa na rahe. For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : jJAnapada bhajIe re e ja paraMparAmAM AgaLa AvatAM vartamAna kALanA mahAna kRtadhara puruSone yAda karIe ane teomAM rahelI jJAna pratyenI laganI, bhakti ane pragADha prIti jANI sAMbhaLIne apAra bahumAna pragaTAvIe. pUjya AtmArAmajI mahArAjanA jIvanamAM zrutajJAna mATe athaka udyama sAMbhaLavA maLe che. teo zrata pratyenI bhaktithI prerita thaIne te kALamAM TheTha jesalamera padhAryA hatA. tyAMnA jJAnabhaMDAranA viziSTa - grantho jovAnI tIvra IcchA hatI. paNa zrAvaka saMgha taraphathI pUrato sahakAra na sAMpaDyo ane teonI icchA adhUrI rahI gaI. teonI tIvra medhA hatI. 100-200 zloka kaMThastha karavA te temane mana ramata vAta hatI. vizeSAvazyaka bhASya uparanI maladhArI zrI hemacandrasUri mahArAja racita saMskRta vivaraNanI vAcanA ziSyone ApatA hatA. eka sthaLe Akho viSaya na samajAyo. tIvra maMthana thayuM. gaucarI paNa na vAparI. manamAM e paMktinA artha mATe mathAmaNa karatA ja rahyA. rAtre svapnamAM AvIne mAladhArIjIe artha kahyo. be vAgyA lagabhaganI vAta hatI. turta jAgI ziSyone jagADI e pATha samajAvyo. AvI jJAnaprIti hatI to tenA vaDe darzanazuddhi paNa temanI nirmaLa hatI. siddhagirirAja upara AdIzvara bhagavAnanA sarva prathamavAra darzana karatI veLA je nava to pAra bhathe hama sAtha evA sahaja udgArathI prAraMbhIne je stavanA karI che te paNa yAdagAra racanA che. temanA pachInA kramamAM vizALa zrutarAzinI niraMtara jJAnopAsanA jemanA jIvanamAM tANAvANAnI jema vaNAI hoya to pUjaya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjanuM nAma levuM ja paDe. ekale hAthe eka jiMdagImAM kevuM gaMjAvara AgamoddhAranuM kAma karyuM che. munijIvananAM For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) zarUAtanAM varSomAM to evo abhigraha dhAryo hato ke roja 500 zloka pramANa zAstravAcana karavuM ja karavuM. kyAreka to divasabhara zAstra svAdhyAya cAlu raheto. vaLI teozrIe zAstra-svAdhyAya-saMpAdanasaMzodhana vAcanAnI sAthe saMghaparaMparAprApta kAryo, pravacana, upadhAna, cha'rI pAlita saMghamAM nizrA pradAna karavA pUrvakanAM kAryo, siddhacakra mAsika calAvavA vagere kAmo paNa kuzaLatApUrvaka saphaLa rIte karyA. granthonI prastAvanAo lakhI navA grantho paNa racyA. eka yazasvI noMdhapAtra kArya zrutajJAnanA kSetre teonuM gaNAya che. pachI turta jemanuM kArya yAda Ave che te pravartaka kAMtivijayajI mahArAja, temanA ziSya munirAja zrI caturavijayajI mahArAja ane temanA ziSya AgamaprabhAkara puNyavijayajI mahArAjanI jJAnopAsanA khUba ja preraNAdAyaka hatI. Ama guru, ziSya ane ziSya AvI traNe peDhI eka ja kAryakSetrane jIvananuM kAryakSetra banAve te ghaTanA vartamAna kALamAM virala ane viziSTa gaNavI ja paDe. teonA e kAryanuM varNana virya zrI bhogIlAla sAMDesarAe karyuM ' che. tene ja joIe. tenA dvArA teo pAse Akho divasa zrutarakSA, zrutadAna ane zrutasevana kevuM thatuM hatuM. teno AbehUba citAra ApaNane AmAMthI maLe che. jaina upAzrayamAM dharmArAdhananuM vAtAvaraNa to hoya ja e kahevAnI bhAgye jarUra rahe. paNa (pATaNa) sAgaranA upAzrayamAM utkaTa vidyAprema ane satata jJAnasAdhanAnuM vAtAvaraNa hatuM. enI UMDI chApa mArA bAlamAnasa upara paDelI che. AMkhonAM nIra UMDAM gayAM hoya evI sthitimAM paNa pravartakajI mahArAja hastaprato tapAsatA hoya ane vAMcatA vAMcatA zloka saMkhyAnAM ke bIjAM agatyanAM sthAnoe lAla nizAnIo karatA hoya. caturavijayajI mahArAja ane puNyavijayajI For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re mahArAjanI sAme, muMbaInA nirNayasAgara presamAM chapAtAM temanA saMskRta, prAkRta saMpAdanonA praphanA thokaDA paDyA hoya. te tapAsavA uparAMta navAM saMzodhano ane presa-kopIonI meLavaNInAM kAmo cAlatAM hoya. pU. jazavijayajI mahArAja prakIrNa hastalikhita pAnAMone paNa tapAsIne kALajIpUrvaka goThavatA hoya. dezaparadezanA vidvAno vAraMvAra AvI caDhatA hoya ane temanI sAthe vividha prakAranI jJAnacarcAo . cAlatI hoya. lagabhaga sADatrIsa varSa bAda, ApaNA dezanI temaja videzanI aneka vidyA saMsthAonA anubhava pachI lakhuM chuM ke sAgaranA upAzrayanuM vAtAvaraNa koI paNa dezanI viziSTa saMzodhana-saMsthAnI barobarI kare ema hatuM. athavA ema kahuM ke evI saMsthAo karatAM caDhiyAtuM hatuM. to paNa kazI atyukti nathI, kema ke dhArAdhoraNo ke darakhAstonI jaMjALo ke ophisakAmanI paLojaNono tyAM sadaMtara abhAva hato. solaMkI yuganA pATaNamAM sthaLe sthaLe AvelA upAzrayo temaja sahastraliMga sarovaranA tIra pradezanA vidyAmaTho sArasvata samRddhinuM sAtatya jANe ke tyAM anubhavAtuM hatuM." ATaluM TUMkamAM joyA pachI Aje paNa zramaNasaMghamAM jJAnanA kSetre itihAsane paNa noMdha levI paDe tevuM kAma cAle che. nAnAmoTA aneka munivaro-sUrivaro A kAryamAM parovAyelA che ja. paNa munirAja zrI jaMbUvijayajI mahArAjanI A prAcIna Agama grantho, tenA uparanA niryukti, bhASya, cUrNi vagere vivaraNagranthomAM zuddha pAThanI gaveSaNAmAM je sUjha-bUjha, zrama ane dhagazanAM darzana thAya che, Aje (vi.saM.2063) 85 varSanI jaipha vaye paNa je tAjagI phUrti ane devagurunI kRpAnA prabhAve teo pUrvagranthonI bhASA-zailI laine anusaMdhAna dekhADe che te vastu virala che. mastaka jhUkI jAya, hAtha joDAI jAya, haiyuM bhAvabhInuM banI jAya tevuM emanuM jIvana che. Aje sarvaguNasaMpanna to koNa maLe ! paNa zAstranA mArganuM jJAna For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 2 . jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-1) e prabhukRpA prApta vastu che tenuM darzana thAya che. eka sAdhvIjI mahArAjane sattAvanAmAM zrIdazavaikAlika sUtra 100 vAra lakhavAnuM hatuM ane temaNe enI 100 prata lakhI hatI. te paikInI navamI prata sUratanA bhaMDAramAM hAla vidyamAna che. AjanA zramaNa saMghanI ane zramaNI saMghanI jJAnopAsanAnuM citra pramANamAM sAruM che chatAM eka mahattvanI khAmI to rahe ja che. varSo pahelAM (vi.saM. 1989mAM) zrI mahAnalAla da. dezAIe ja baLApo kADhyo che teno uttara hajIye zrIsaMghe ApavAno bAkI che te vAta A pramANenI che. AkhA hiMdamAM jainatIrtha to evuM eke nathI ke jyAM vidyAdhAma hoya, vidvAnonI pariSadu hoya, vicArakonI goSThI hoya ane emanI gaMbhIra prANapUraka vidyAnA AkarSaNathI ja bhakto ane vidyArasiko AkarSAI AvatA hoya. vadhArenI AzA to bAjue rahI paNa koI eka tIrthamAM eka paNa evuM jaina vidyAlaya nathI, jaina vidyApITha nathI ke ekAda paNa evo samartha vidyAjavI vidvAnuM nathI ke jene lIdhe tyAM yAtrIo ane jijJAsuo AkarSAI AvatA hoya, ane potAnA vividha praznonuM nirAkaraNa karatA hoya. tIrthonI prAkRtika jaDatA ane naisargika ramaNIyatAmAM kAM to tapa ane kAM to vidyA ane kAM to banne cetanA pUre che. jyAre AjanAM ApaNAM tIrthomAM tapa ane vidyAne nAme kAMipaNa AkarSe tevuM nathI. gAma ane zaheranAM derAsaromAM pahelAM kyAMka kyAMka dhArmika zALAo rahetI te paNa jovAmAM nathI AvatI. dareka tIrthamAM moTA moTA derAsaronA bhaMDAramAM jJAna nimittenuM dravya hoya che. teno upayoga paNa thato nathI ne te ekaThuM thayAM kare che. evA moTA bhaMDAronA vArSika ke trivArSika kAryavRttAMta-ahevAla For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 2 jJAnapada bhajIe re paNa bahAra paDatA nathI. A duHkhada sthiti che." (jaina sAhityano saMkSipta itihAsa pArA naM. 1124) A vAta barAbara vicAravA jevI che. sudhAro karavA jevo che. ApaNane svataMtra AyaMbila khAtAnAM makAnanI jarUrata jaNAya che. svataMtra upAzrayanA makAnanI jarUrata jaNAya che. tevI svataMtra pAThazALA ke jJAnabhaMDAranA makAnanI jarUrata jaNAya che ? je divase saMghanA vahIvaTadArone e jarUrata jaNAze te divase zrIsaMghanA AMtarika vikAsanAM pagaraNa maMDAyAM gaNAze. - zrIsaMgha pAse evI eka paNa jagyA nathI ke jyAMthI tamAma viSayanA prakAzita pustakonI mAhitI maLI rahe. eka to e viSayanA jijJAsu ochA che, ane je che te temanI jijJAsA ekA. be prayatna chatAM na saMtoSAya to pachI prayatna mUkI de. bhaktinA mArge, tapanA mArge ke kriyAnA mArge cAlavAmAM mahenata nathI paDatI, pravAha cAlu ja che. jyAre jJAnanA kSetre to cAlanArA ja dekhAtA nathI. ekala dokala ja hoya che. ApaNe jJAnanA mAtra pUjaka ja nahiM premI ja nahi paNa dhAraka banI rahIe. Aje A nimitte jJAnI-jJAna, ane jJAnanAM upakaraNonI avidhi-AzAtanA anAdara TALIne vidhi-bahumAna ane aucityanA pAlanapUrvaka ApaNe paNa jJAnanI zubha bhAva sAthe ArAdhanA karIne Atmastha jJAnane prakaTAvIne mRNamaya zarIra dvArA cinmaya prakAzano anubhava karanArA banIne rahIe. je pravacana zravaNa karIe chIe tene samajano bhAga banAvIe ane tene kAraNe banAvIne svabhAvano aMza banAvI bhavAbhinaMdImAMthI dharmabhAvAbhinaMdI banAvIne svAdhIna sukhanA bhoktA banI rahIe tevo AjanA divase saMkalpa karIe. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jJAnaratnanAM ajavALAM... (jJAnapaMcamI -2 pustikA ahIM sAmela karI che.) varasamAM je parvo Ave che tenI zubha zarUAta A parvathI thAya che. te kevo subhaga yogAnuyoga che. A eka ja parvanAM be nAma prasiddha che, jJAnapaMcamI ane saubhAgyapaMcamI. A. zrI lakSmIsUri mahArAje to A divasa mATe "sayala divasa zaNagAra" AvA suMdara sUcaka zabdo vAparyA che. ApaNe to jJAnapaMcamInI ArAdhanA dvArA varasanAM maMDANa jJAnathI karavAM che. are ! jIvananAM maMDANa ja A jJAnaprAti dvArA karavAM che. ajJAnanuM aMdhAruM ulecAya ane jJAnanuM ajavALuM patharAya te kAma khAsa jarUrI che. A bhavamAM ja thAya evuM che. koka atibhAgyavaMta vajasvAmInA pUrva bhavamAM je tiryakajAMbuka deva jevA hoya tene ja e devabhavamAM jJAnanuM vAvetara thAya. tame emanI kathA jANatA ja hazo. vajasvAmInI kathA jJAnanI ja saLaMga kathA che. preraNAnI khANa che. teonA nAmamAM ja evI tAkAta che. tamane jJAna upara prema nathI. gokho cho to caDhatuM nathI, paNa dilamAM ruci che. jJAna AvaDe to sAruM evuM manamAM che to mAtra 27 vAra zrI vajasvAmI mahArAjanuM nAmasmaraNa karI bhaNavA beso. tamane Azcarya thaze ke kayAMthI AvaDI gayuM. AvI zakti nAmamAM AvI tenuM paNa kAraNa temanuM jIvana che. vAta jANItI che. chatAM AjanA zAnanA divase temane yAda karIe. AtmAno mULa guNa je jJAna che teno ApaNane khapa che ane te mokSanuM kAraNa che mATe ApaNe For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jJAnapada bhajIe re mahAjJAnI zrI vajasvAmI bhagavAnanA jIvanaprasaMgo ne vAgoLIne jJAnanA rAgI banI rahIe. devalokamAM badhA ja devo sadA mAtra vimAna-vADI ane vAvaDImAM ja samaya pasAra karanArA nathI. tyAM paNa alpa kaSAyavALA alpa viSayAbhilASavALA ghaNA devo hoya che. tevA ja eka devane aSTApada mahAtIrthanAM darzana vaMdana karavAnI icchA thaI. AvA devonuM evuM puNya hoya che ke teone keTalIka cIjonI prApti mATe, keTalIka jagyAe pahoMcavA mATe "icchA mAtra vilaMba" ja hoya che. e aSTApada tIrthe jatA hatA tyAM temanA mitra deva hatA tene kahyuM } "cAlone aSTapada tIrthanI yAtrA karI AvIe." mitrane thayuM ke sArI vAta che. sAruM kAma che ema mAnI eNe svIkAryuM. A zubhadAkSiNya guNa che. ane te na hoya to keLavavA jevo che. che. A ghaTanAmAM banne cIja zIkhavA jevI che. jIvanamAM kalyANamitra hovA ja joie. kalyANamitra to UMce caDhavAnI sIDI che ane bIju svabhAvamAM prajJApanIyatA hovI joie. prajJApanIyatA eTale koI sArI vAta ApaNane kahe to ApaNe tene svIkArI zakIe, apanAvI zakIe tevI manovRtti. A banne tattva A mitra deva-tiryaka jAMCka devamAM che mATe teo aSTApada tIrthanI yAtrAe javA taiyAra thayA. banne sAthe zrI aSTApada tIrthe gayA. covIsa tIrthaMkara paramAtmAnAM darzana pradakSiNA vaMdana stavana vagere vidhimAM bahumAnapUrvaka parovAyA. have yogAnuyoga evuM banyuM che e ja divase zrI gautamasvAmI bhagavAnane paNa aSTApada tIrthanI yAtrAe AvavAnuM thayuM che. prabhujI samakSa A banne devo pradakSiNA detA hatA. prabhujIne pradakSiNA For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 25 maunapUrvaka devAnI che ane jema derAsaramAM pravezIe tyAre devAnI che. tevI rIte derAsaramAM dravya-bhAva pUjA thai jAya ane derAsaramAMthI bahAra nIkaLavAnuM hoya tyAre paNa devAnI hoya che. hA... to jyAre e devo pradakSiNA detA hatA tyAre ja zrI gautama mahArAjA paNa eka eka prabhunI bhAvapUrvaka stuti karI rahyA hatA. pelA tiryaka jAMbhuka devane aSTApadanA derAnA prabhujImAM bahu rasa na hato. mitradeve kahyuM tethI AvyA hatA. tethI teo to AjubAju badhuM jotA hatA. temAM zrI gautama mahArAja upara dRSTi paDI. vicAramAM paDI gayA. sAMbhaLavA maLe che ke sAdhuo to tapasvI hoya che. je tapasvI hoya te durbaLa hoya. A to haSTa-puSTa zarIravALA che. vaLI sAdhu che. AvuM kema ghaTI zake ? gautama mahArAja to chaThThane pAraNe chaThTha karatA hatA. tapa to hatuM paNa zarIra ne mananuM baMdhAraNa evuM hatuM. eTale zarIranI puSTatA ane kAMti banne ekamekanI hoDamAM UbhAM hatAM. jyAre teo aSTApada tIrthanAM pagathiyAM caDhI rahyA hatA tyAre pahele bIje trIje pagathiye rahelA tApasoe emane joyA hatA tyAre to emane lAgyuM ke.'kima caDhaze dRDhakAya gaja jema dIse gAjato e'' sonA jevA pILA varNano nAno hAthI ja na hoya tevA gautamasvAmI lAgatA hatA ane tApaso manamAM vicAratA hatA ke "tapa sosiya niyaM aMga amha saMgati niva upaje e'' tapa karI karIne amArAM zarIra sukAI gayAM ame sAva haLavA thaI gayA chIe. chatAM caDhI zakatA nathI ane A... paNa sUryanAM kiraNonuM AlaMbana laI jevA e saDasaDATa caDhI gayA tyAre ja tApasoe saMkalpa karyo ke jo A mahApuruSa nIce padhAre to temane ame amArA guru mahArAja banAvIzuM. For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jJAnapada bhajIe re gautama mahArAjanuM zarIra hRSTapuSTa hatuM. eTale tiryaka jAMbuka devanA manamAM gaDamathala cAle che. tapodhanA hi sAdhava tapasvinatu kRzakAyA eva" (sAdhuo tapasvI hoya ane je tapasvI hoya te dUbaLA pAtaLA hoya jyAre A to juo.) A bAju mitra devanA tIrthakara bhagavAnanAM darzana-vajana saMpanna thayAM. tethI teo banne e caityanI bahAra AvyA. zrI gautama mahArAjA paNa prabhunI stavanA pUrNa karIne caityanI bahAra padhAryA. eka zilApaTa hato tyAM birAjyA. e banne devoe vandanA karI sukhazAtA pUchIne sanmukha beThA. have juo A tiryaka jAMbUka devanI bhavitavyatA UjaLI te gautama mahArAjAne mana:paryava jJAnano upayoga mUkavAnuM mana thayuM. ke A sAme beTho che tenA manamAM zuM cAle che ? jevo upayoga mUkayo eTale A tiryakajAMbuka devanA mananI mUMjhavaNa jaNAI AvI ane e mUMjhavaNa nivAravA mATe gautama mahArAjAe koI pUrvabhUmikA - jevI ke tamArA manamAM Avo saMzaya thayo che, teno uttara A pramANe che, evuM evuM kazuM kIdhA vinA ja sIdhI puMDarIka ane kuMDarIkanI kathA kahevA mAMDI. kahenArA saubhAgyanA bhaMDAra gautama mahArAjA hoya to sAMbhaLanArane to "zuNatAM zravaNe amI jhare" evuM ja bane. kathAnA zravaNarasamAM taNAtA gayA. vacce vacce pelI hRSTapuSTa kAyAvALI vAta Ave ja. chelle hRSTapuSTa kAyAvALA puMDarIka rAjA dIkSA le che tyAre temanI kAyA to puSTa hatI ane kaMDarIka hajAra varSanuM cAritra pALIne rAja gAdIe bese che. tyAre temanuM zarIra sAva dUbaLuM hatuM. mATe tapano pariNAma e aMtaraMga vastu che. tene bAhya zarIra sAthe saMbaMdha che ja tevuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) tame badhAe A puMDarIka-kaMDarIkanI kathA sAMbhaLI ja haze ema mAnuM chuM. sabhA sAheba! kadAca koI koIe sAMbhaLI che. chatAM kahone? kathA to lAMbI che. ApaNe to Aje jJAnapaMcamInA prabhAvanI vAtamAM svAdhyAyanA pAMca prakAra vAcanA-pRcchanA-parAvartanA-dharmakathA ane anuprekSAnI vAta karavI che. tenA antargata e svAdhyAyano raMga lagADavA mATe zrI vajasvAmI jevA pUrvadharanI vAta karavI che. AvA puruSanA nAmamAM paNa bharapUra zakti hoya che. ho, to gautama mahArAjAe dezanAmAM tapa hoya to paNa zarIra durbaLa na hoya ane puSTa paNa hoya tevuM bane e samajAvyuM ane e zravaNa karanAra tiryaka jAMbuka devanA manamAM camatkArika asara thaI. paheluM Azcarya thayuM. pachI samAdhAna ane saMtoSa thayo ! ane pariNAma svarUpa svAdhyAya ane saMyamanI laganI lAgI. Azcarya e vAte thayuM ke je prazna mArA manamAM ghUMTAto hato tenI emane kevI rIte khabara paDI haze. meM to pUchyuM nathI. vaLI tenuM ATaluM suMdara samAdhAna karI ApyuM ke jethI kazuM pUchavAnuM ja na rahe, vaLI e vAta eTalI badhI gamI gaI ke anAyAsa ja yAda rahI gaI. niyama evo che ke je vAta gamI jAya te yAda rahI jAya che. pahelAM zAna gamADavuM che. pachI gokhavuM che. jo je gamatuM haze te gokhavA besazo to jhokAM thAka, kaMTALo kazuM nahIM varatAya. paNa mULathI prIti nathI hotI tethI jevI copaDI hAthamAM lezo ke jhokAM zarU thaze. e tiryaka jAMbuka devane e samagra puMDarIka kaMDarIkanI kathA evI che je gamI gaI ke te je svarUpe - je zabdomAM teoe jhIlI e * eka kathA ne tenI sajhAya pariziSTarUpe ApI che. For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jJAnapada bhajIe re ja zabdomAM yAda rahI gaI. je game che te yAda rahe che. je yAda rahe che tenuM raTaNa thAya che. A svAbhAvika prakriyA che. svabhAvamAM kAraNanI zodhane saphaLatA maLatI nathI. e puMDarIkakaMDarIka kathA adhyayana svarUpe teo roja yAda karavA lAgyA. e kathA lagabhaga 500 zloka pramANa hatI. (batrIsa akSarano zloka thAya) e ghaTanA banyA pachI tiryaka jAMbhuka deve lagabhaga 500 varSanuM devalokanuM AyuSya bhogavyuM. pa00 varSa sudhI roja pa00 vakhata e puMDarIka-kaMDarIka adhyayanano parAvartanA svAdhyAya karyo. emAM jeTalI jeTalI vAra dIkSA zabda Ave teTalI vAra vicAre ke mAre dIkSA levAnI che. gautamasvAmI jevA banavAnuM che. A temanA manamAM je citra aMkita thayuM te barAbara banIne ja rahyuM. roja roja e aSTApadanA parisaranI zilAne ane gautama mahArAjAne yAda kare ane rAjI thAya. ApaNe ghaNI vAra navuM navuM bhaNavAmAM jeTalo rasa dharAvIe chIe teTalo jUnuM saMbhAravAmAM, tAjuM karavAmAM rasa dharAvatA nathI. paNa A eka ja adhyayanane roja roja 500/100 vakhata 500 varSa sudhI ghUMTavAthI keTalA badhA lAMbA gALAnA phAyadA thayA. te samagra svAdhyAya so so pAMkhaDInA kamaLanI jema te pachInA bhavamAM khIlI UThyo jenAthI jIvananI dizA palaTAI gaI, bhoyarAnI sIDI mALiye mUkAI gaI. te bhavanI vAto jemAMthI vAcanA vagere pAMca prakAranA svAdhyAyanI adbhuta jJAna-sAdhanAnI ja maghamaghatI sugaMdha Ave che te joIe. manohara mALavA dezamAM tuMbavana nAmanA nAnA gAmamAM dhanagiri nAmanA yuvakanA manamAM saMsAra tyajIne asaMga banIne prabhu For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) mahAvIra mahArAjAe upadezelA mArge mokSamArganI sAdhanA karavAnI tIvra tamannA rame che. bIjI bAju mAtA-pitAno moha paNa tIvra che. tethI lagnano Agraha thato rahyo. je je ghare mAtA-pitA lagnanI vAta kare te te ghera jaI dhanagiri pote ja kahI Ave ke huM to dIkSA levAno chuM ema samajIne tamAre tamArI dIkarIno je vicAra karavo hoya te karajo. pUrvanA gADha RNAnubaMdha haze ke sunaMdAe dhanagiri to dIkSA levAnA che te jANyA pachI paNa mAre to 'dhanagiri ja pati thAo'' ema kahyuM ane bannenAM lagna thayAM. lagna pachI dhagirie sunaMdAne kahyuM ke have huM chUTo. sunaMdAe strIsahaja vRttithI kahyuM ke tame jazo pachI mAre kema jIvavuM ? eka saMtAna thAya pachI tame chUTA. garbhAdhAna pachI rajA. 25/3 mahinA vItyA ane sunaMdAe vAta karI. dhagirie kahyuM ke zA mATe moDuM kahyuM ? be mahinA vitAvyA? pUrNavairAgyavAsita dhanagirijIe AcArya mahArAja zrI siMhagiri mahArAja pAse dIkSA svIkArI saMyamapAlanamAM layalIna banyA. jANe saMyamadhara thavA ja janmyA hoya tevuM cokhkhuM cAritra pALavA lAgyA. 29 A bAju tiryakajAMbhuka devano jIva devalokanuM AyuSya pUrNa karI A ja dhanagiri sunaMdAne tyAM putra rUpe avataryo. jIvano bhava badalAya-eTale khoLiyuM badalAya. devalokanI Rddhi na laI javAya paNa te bhavamAM upArjana kareluM jJAna laI javAya che. saMskAra to ajJAta manamAM saMgharAyA hoya che ane ajJAta mana to AtmAnI sAthe ja rahe che. tethI te jJAnamAM saMskAra paNa Ave che. A deve to 500 varSa sudhI satata svAdhyAya karIne puMDarIka kuMDarIkanI vAtanA, dIkSAnA saMskAra gADha, rUDha ane dRDha jamAvyA hatA. For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re tamArA badhAnuM gaNita pAkuM che to mane kaho ke 500 varSanAM mahinA karo, tenA divasa karo ane eka divasamAM eka adhyayana pa00 vakhata gaNI letA, to teno keTalIvAra svAdhyAya thayo ? evo niyama che ke raina pusta vi. so vakhata sudhI bolo tyAM sudhI vidyA pustakamAM rahe che. sahana kulatiA eka hajAravAra bolo to barAbara moDhe thaI jAya. takSekha nansaparyatanuM lAkha vAra bolo to jiMdagInA cheDA sudhI Ave ane tyAM nanAre eka karoDa vAra bolo to janmAntaramAM pachInA bhavamAM paNa Ave. A niyama mujaba e devalokanA bhavamAM e adhyayanano svAdhyAya lAMbo vakhata thayo. tethI A saMskAra heTha ajJAta mana sudhI ropAI gayA hatA. jethI jevo pUrNa mAse sunaMdAnI kUkhe janma thayo tyAre sunaMdAnI sakhIo A taMdurasta hRSTapuSTa ane rUparUpanA aMbAra jevA A bALakane joI rahI ane bolyA vinA na rahI zakI ke AnA pitAe dIkSA na lIdhI hota to A bALakano janma mahotsava kevo ThAThamAThathI ujavAta. sakhIonA aMdara aMdaranA vArtAlApamAM Avelo dIkSA zabda tAjA janmelA bALakanA kAnamAM jevo dAkhala thayo ke turta dIkSA-dIkSA A zabda to meM jANelo che. hA...hA... pUrvabhavamAM meM vAraMvAra jANyo che. ema UhApoha karatAM e bALakane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. purva ra vittayanta ra nati-araLa mApa : / (22/27) samagra pUrvabhava dekhAyo. aSTApada tIrtha dekhAyuM. temAM gautama mahArAjA dekhAyA. teoe kaheluM puMDarIka-kaMDarIka adhyayana ane tenI kathA jaNAI ane teno svAdhyAya yAda Avyo. ane tyAre dIkSA levAno karelo manoratha paNa yAda Avyo. ane tyAre ja pitAjInA mArge javAnuM mana karyuM. For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) . iyaiSa kSIrakaNTho'pi pitre'dhvanyadhvanInatAm (12/27)' have potAnA zarIranI avasthA evI che. e sthitimAM dIkSA levAya tema nathI. bIjI bAju mAtA sunaMdAno paNa atizaya moha che. teno moha ghaTe tevuM karavuM joIe. bALakanuM baLa bIjuM zuM hoI zake. e bIjuM karI paNa zuM zake ? raDavAnuM rAkhyuM ! mAtA jayAre tene aDe ke turta rovAnuM zarU ane e zastra kAmiyAba nIvaDyuM. sunaMdAnA manamAM dIkarAne joIne je vhAla ubharAtuM hatuM te A vAraMvAranA rudanathI osaravA lAgyuM. ene raDato chAno rAkhavA mAtA tathA tenI sakhIo jAta jAtanA ne bhAta bhAtanA prayatno kare che. ramakaDAM Ape che. ramADe che. hulAve che phulAve che. paNa koI vAte rudana aTakatuM nathI. sAcuM hoya to koI upAye aTake. A to jANI joIne thatuM rudana che. Akhare sunaMdA kaMTALI gaI. " A bAju yogAnuyoga bALakanA puNyodaye AcArya zrI siMhagirijI mahArAja ziSya parivAra sAthe tuMbavana saMnivezanI najIkamAM padhAryA. - gaucarInA samaye Aryasamita mahArAja jeo sunaMdAnA saMsAra pakSe mAmA thatA hatA te ane dhanagiri mahArAja taiyAra thaIne AcArya mahArAja pAse anujJA levA AvyA. jyAre e bannee kahyuM ke svajano ahIM ja rahe che, tethI temane vaMdAvavA tyAM jaIe? A prazna vakhate ja zubha zukana thayuM. AcArya mahArAja to "sarva samaya sAvadhAna" hoya che. temaNe A zukana joI kahyuM ke bhikSAmAM je kaMI sacitta ke acitta maLe te letA Avajo." tahatti * 1. ahIM ApelA tamAma zlokAMza pariziSTa parvanA che. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jJAnapada bhajIe re kahIne Avasyahi Avasyahi kahIne AgaLa vadhyA. Arya siMhagiri mahArAjanA ziSyo khUba vakhaNAyA che. tenuM kAraNa A ja che ke guru mahArAjanI vANImAM zaMkA na karAya, Adara ja karAya A teomAM sahaja hatuM. jevA sunaMdAne ghera dharmalAbha karI UbhA rahyA. jANe sunaMdA e ghaDInI rAha joI hoya tema teo taiyAra hatA. eka bAju che mahinAnA nAnA bALakanI nAnakaDI kALI kALI AMkha A be munirAjane joI hasavA lAgI. goruM mukhaDuM hatuM tethI vadhu goruM banI gayuM. mAthAnA kALA kALA vAMkaDiyA vALa mone zobhAvI rahyA. gAlamAM nAnA khADA paDyA. sonA jevA raMgavALA nAnA nAnA paga vAraMvAra uchaLavA lAgyA. tene prakaTapaNe oLakha nathI ke A mArA pitA che. paNa avyaktapaNe hadaya to pahecAnI ja gayuM. tenA killolathI oraDo bharAI gayo. muni mahArAja paNa bALakane joI prasanna thaI gayA. . dhanagirijIne AMgaNe AvelA joIne sunaMdA bolavA ja lAgI "huM keTalAya divasathI rAha jotI hatI te divasa Aje Avyo che. AnAthI huM kaMTALI gaI chuM. Ane tame laI jAo." Aryasamiti mahArAja to anubhavI hatA. teoe kahyuM ke cAra-pAMca jaNAne sAkSI mATe bolAvo. juo A badhAnI vacce tame A bALaka amane sopo cho. have tamAro hakka raheto nathI. sunaMdA to che mahinAmAM bahu akaLAyAM hatAM. tethI kahe ke hA, bhale, A badhA paMcanI sAkSIe bALaka tamane dIdho. zrI dhanagirijI mahArAje turta jhoLI laMbAvI. killola karatuM bALaka jhoLImAM zAntapaNe AvI gayuM. sunaMdAne thayuM hAza. For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 33 bALakanAM aMgopAMga hRSTapuSTa hatAM. tethI khAssuM vajana hatuM, dharmalAbha kahIne cAlyA. sAthenA mahArAja pAsenI jhoLImAM jarUrI gocarI vahorIne gAma bahAra vasati bhaNI cAlyA. paNa guru mahArAjanI pAse pahoMcatAM pahoMcatAM to A eka jhoLInA bhArathI hAtha vAMko vaLI gayo. jyAM nisihI nisihI namo khamAsamaNANa karIne guru mahArAja pAse AvI rahyA che tyAM ja guru mahArAja kahe che ke "A vajra jevuM bhAre zuM lAvyA cho !" jyAM pATa upara e khIlakhIla hasatA bALakane mUke che tyAM tene joIne badhA sAdhu mahArAja khuzakhuzAla thaI gayA ane ekI avAje bolI gayA ke guru mahArAjanA mukhe A nAma AvyuM che to bhale "ayaM zizu vagra nAmo bhavatu A bALakanuM vajra evuM nAma rahe. basa pachI to vajasvAmI e nAma ja rahyuM ane amara thayuM. paMDita zrI padmavijayajI mahArAje zrI vajasvAmI mahArAjanA jIvanane varNavatI eka suMdara sajjhAya banAvI che. temAM eka lITImAM kevI suMdara rIte A vAta mUkI che. "SaT mahinAnA guru jhoLImAM Ave keli karatA re'' have badhA 'vaja kayAM che ? vaja zuM kare che?' ema sahajatAthI teonuM nAma A badhAne priya thaI paDyuM. moDhe caDI gayuM. mAtra cha mahinAnA ja hatA. tethI temano hajI uchera karavA mATe mAtAnI ja jarUra gaNAya. tethI zrAvikAne soMpavAmAM AvyAM. sAdhvIjI mahArAjanA upAzrayamAM ghoDiyAmAM rAkhavAmAM AvyA. dIkSAnI saMyamajIvananI tIvra abhilASA hatI. tethI manomana ja teoe e sthitimAM paNa acitta vastu ja vAparavAnuM rAkhyuM hatuM. mune prAsu vagra: prALayAtrA te sudhI ( 22/60 ) zrAvikAo 1. e sajjhAya pariziSTamAM ApI che. For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re paNa thoDA ja kalAkomAM pAmI gayAM ke vaja sacitta jaLane sparzatA nathI. acitta jaLanuM ja pAna karAvavAnuM rAkhavAmAM AvyuM. nAna paNa evA ja pANIthI karAvavAmAM AvatuM. A kevI adbhuta vizeSatA temanA jIvananI gaNAya ke samajone jIvanamAM sacitta vastuno vaparAza ja karyo nathI. sAdhvIjInA upAzrayamAM rAkhyA che. sAdhvIjInA upAzrayamAM satata svAdhyAyanuM ja vAtAvaraNa hoya. koI ne koI granthano vAcanA svAdhyAya, pRcchanA svAdhyAya ke parAvartanA svAdhyAya je cAlato hoya. tyAre badhuM ja zruta-adhyayana kaMThaparaMparAthI ja. cAlatuM hatuM. AnA kAraNe ja jJAnane zrutajJAna kahevAya che. sAdhvIjI mahArAja zrI AcArAMga sUtra vagere agIAra aMgano svAdhyAya karatAM hoya to ghoDiyAmAM sUtelA vaja e sUtrone rasapUrvaka sAMbhaLatA hatA ane vajanA kAne je sUtranuM mAtra eka pada Ave to temane prApta thayelI padAnusArI labdhinA prabhAve AkhuM sUtra AvaDI jatuM hatuM. gayA bhavamAM je puMDarIka-kaMDarIka adhyayananuM roja 500 vakhata punarAvartana karatA hatA tenA prabhAve teone A padAnusArI labdhi prApta thaI hatI. Avo kSayopazama kevo sAro ! koI paNa grantha hoya tenA Adi-madhya ke attanuM koI paNa pada mAtra sAMbhaLavA maLe ke turta AkhuM sUtra AvaDI jAya. kazI vizeSa mahenata ja nahi. "traNa varasanA sAdhavI mukhathI aMga aMgIyAra bhaNatA re" A rIte teo sAdhvIjInA upAzrayamAM rahe che. zramaNopAsikA baheno dvArA lAlanapAlana pAme che. uparathI bhale bALaka lAge paNa aMtaraMga jAgRti ghaNI hatI. hindImAM kahevata che te mujaba "deha bacapanakA dimAga pacAnakA." sunaMdA paNa avaranavara upAzrayamAM For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 35 jAya che tyAre sohAmaNo vajra sAva zAnta lAge che. tethI te zrAvikA pAse mAgaNI kare che. A dIkaro mAro che. mane Apo. paNa zrAvikAo kahe che ke amane AcArya siMhagirijI mahArAje soMpyA che. emanI thApaNa che tame temanI pAse jAva. chevaTe sunaMdAe rAjA pAse mAgaNI mUkI. rAjAe yogya divasa nakkI karyo. zrI saMghane paNa jANa karI. mAtA sunaMdAnI mAMgaNI che mATe sabhAmAM Avajo. te mAtA che mATe pahelAM te bolAvaze ane mukarara divase sabhA bharAI. cikkAra sabhA vacce vajane bolAvyA. bAju AcArya siMhagirijI mahArAja, dhanagirijI mahArAja vagere sAdhugaNa ane zrI saMgha birAjamAna thayo ane bIjI bAju sabhAjano ane sunaMdA vagere beThAM. vacce vajra kumArane UbhA rAkhyA. eka pahelAM bolAvavAno adhikAra mAtAnA saMbaMdhanI rUe sunaMdAne maLyo. temaNe to ramakaDAM, sukhaDI vagerenuM AkarSaNa darzAvIne zabdomAM lAvI zakAya teTaluM heta ane vahAla lAvIne bolAvyA tyAre vajra sthiratAthI UbhA rahyA. mAtA pAse gayA nahi. kalikAlasarvajJe A avasthAnuM varNana pariziSTa parvamAM (12/120) khUba ja gaMbhIra ane rocaka zabdomAM karyuM che. vaja vivekI che. vicAre che. mAtA upakArI che. tenA upakAranuM RNa kyAre paNa na cUkavI zakAya tevuM che. tema chatAM mAtA pratyenA snehanA kAraNe jo zrI saMghanI upekSA karIza to mAro saMsAra vadhI jaze. vaLI A mArI mAtA haLukI che, dhanya che, jarUra te paNa saMyamane mArge Avaze. atyAre tenI upekSA karIza to thoDuM duHkha paze. paNa pachI lAbha thaze. AvuM vicArIne vaja daMDhatApUrvaka sthira UbhA rahyA. chevaTe rAjAe kahyuM ke have zrI saMghane kahevAmAM Ave che. tame vajrane bolAvI juo. AcArya zrI siMhagirijI For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jJAnapada bhajIe re mahArAje jevo ogho batAvyo to vaja turata guru mahArAja pAse jaI ogho laIne nAcavA lAgyA. atyAre paNa dIkSA samaye ogho grahaNa karyA pachI nAcavAnuM jovA maLe che. te zrI vajakumAranA subhaga anukaraNa rUpe ja che. pachI to vayamaryAdA AThanI thatAM guru mahArAje dIkSA ApI. bAlyAvasthA hatI, teo Asana upara ema ja beThA hoya to sthavira munio vajane kahetA ke bhaNo. gokho Ama kema beThA cho! A sAMbhaLIne vaja turata gokhavAno abhinaya karavA lAge. kAMIka gaNagaNavA lAge. temane Ama karavAnI jarUra na hatI. agIyAra aMga kaMTha hatA. paNa gaMbhIratA keTalI ! kyAre paNa potAnA mukhathI kahyuM nathI, mane badhuM AvaDe che. eka divasa bapore vasatimAM pote zavyApAlaka tarIke ekalA hatA. badhA sAdhu bahirbhami gayA hatA tyAre vicAra Avyo ke huM vAcanA ApuM. vAcanA ApavAnI IcchA thaI ! paNa Ape konI sAme ? eTale sAdhuonA vITIyA mUkyA-pharate goLa goThavyA ane vacce besIne sUtranI vAcanA ApavA lAgyA. artha paNa samajAvavA lAgyA. dhArAbaddha sUtrapATha cAlu hato. guru mahArAja bahibhUmithI ekalA vahelA padhAryA. vasatinI najIka AvyA tyAre teoe sUtrano madhura ghoSa sAMbhaLyo. vicAryuM, vasatimAM koI sAdhu to nathI ane sUtranA zabdono madhura dhvani kyAMthI Ave che. saheja vAMkA vaLIne joyuM to cogaradama vITIyA goThavIne vacce vaja beThA che ane sUtra vAcanA Ape che. vismaya pAmyA, AnaMda pAmyA. saheja khoMkhAro khAdho. vaja sAvaceta thaI gayA. jhapATAbaMdha badhA vITIyA ThekANe mUkI dIdhA. guru mahArAjanA hAthamAMthI dAMDo laI lIdho. tApaNI paNa laI lIdhI. pAdaprakSAlana karavA lAgI gayA. For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) - 37 - sAMje badhA sAdhu vajanavidhi mATe AcArya zrI siMhagirijI pAse AvyA eTale teone kahyuM ke jarUrI kAraNasara mAre be-traNa divasa mATe bAjunA gAmamAM javAnuM che. be-traNa ThANAM jaIzuM. jaIne pAchA AvI jaIzuM. sAdhu mahArAje pUchyuM. Apa to padhArazo paNa pachI amArI vAcanAnuM zuM? gurumahArAje kahyuM ke vaja vAcanA Apaze. A vAkya sAMbhaLIne ziSyoe vacanano turta saharSa svIkAra karyo. zAstrakAroe A prasaMganI khUba ja gaMbhIratApUrvaka noMdha lIdhI che. vajanI vaye atyAre bALavaya che. je vAcanA lenAra che temAM vRddhavayanA paNa che. vayamAM to vRddha che ja. paNa paryAyamAM paNa ghaNA moTA che. vaLI je AgamagranthonI vAcanA cAlatI hatI te grantho paNa moTA hatA. judA judA hatA. AvuM badhuM jANavA samajavA chatAM saharSa svIkAra karyo te vAtanI upadezamALAkAre khAsa noMdha lIdhI che- . . siMhagirisusIsANaM bhadaM guruvayaNasaddahaMtANaM / vayaro kira dAhI vAyaNatti na vikoviaM vayaNaM / / 93 // "vaja vAcanA Apaze" evA guruvacanano moDhuM macakoDyA vinA svIkAra karyo. evA siMhagirijInA ziSyonuM kalyANa thAo." A uttama ziSyonAM abhata vinayanA AcAranI prazaMsAno taMtu saLaMga cAlyo che. - tame jenAthI ghaNAM paricita cho te siddhacakra pUjanamAM A " ziSyone yAda karyA che. zabdo AvA che dhanya sUtradhAne zikhyA siMharivi zrIsiMhagirijInA te ziSyone dhanya che je A rIte sUtra bhaNe che. TheTha hamaNAM ogaNIsamA zatakamAM thaI gayelA saMvegI ziromaNi pUjya paMDita zrI paghavijayajI mahArAja jemaNe For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jJAnapada bhajIe re racelA comAsI devavandana ApaNe dara comAsI caudazanA divase karIe chIe. temaNe paNa pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI racita sADAtraNaso gAthAnA stavana uparanA vivaraNamAM paNa A ja siMhagirijInA ziSyone saMbhAryA che. A adbhuta ghaTanA che. Aje jJAnapaMcamI jevA rUDA maMgala divase AvA AvA mahApuruSonuM nAmazravaNa paNa paramakalyANane karanAruM banI raheze. jJAnavRddhinuM kAraNa banaze. hAM. to ziSyoe e vacanano svIkAra karyo ane gurumahArAja to 3 ziSyonI sAthe 3 divasa mATe najIkanA gAme padhAryA. A bAju savAre sUtravAcanA-arthavAcanAno avasara thayo eTale uttama prakAranA vinayapUrvaka vAcanAcArya vajra mahArAjanuM Asana pAtharyuM. sthApanAjI padharAvyA. maMDalIrUpe sAdhu mahArAjo goThavAyA. e ja vidhithI vaMdana karyuM je vidhithI gurumahArAjane karavAmAM AvatuM hatuM. e pachI zrIvaje kramazaH jene je sUtrano AcArAMgasUtra, zrI bhagavatIsUtra, zrI aupapAtikasUtra vagere Agama granthonA te te zataka te te udezAnA AlAvA e ja rIte 14 doSa rahitapaNe teo ApavA mAMDyA. AmAM zrI dazavaikAlika bhaNanArA sAdhu mahArAja g sAdhu mahArAjane eka gAthA kaMThastha karatAM karatAM be divasa thatA hatA te sAdhu mahArAjane sUtra grahaNa karatAM veMta kaMThe thavA lAgyuM. Ane jJAnasiddha vAcanAdAtA kahevAya. paNa hatA. arthavAcanA zarU thai ane te te sUtranA zabdArthathI zarU karIne aidaMparyArtha sudhInI arthavAcanA sAMbhaLIne sAdhu mahArAjane romAMca 1. 7mI DhALa, 12mI gAthAno bAlAvabodha. 2. pagAma sijjAmAM Ave che te doSorahita. For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) thavA lAgyo. daMga thai gayA. Avo adbhuta anuprekSApUrvakano artha maLyo, evI rocaka zailImAM samajavA maLyuM badhuM. mULa sameta manamAM UtarI gayuM. AvI labdhino anubhava pahelI vAra thayo. ucita vinayathI yukta sevA-bhakti karI. traNa divasa to palakArAmAM vItI gayA. cothe divase gurumahArAja padhArI gayA. vaMdanAdi vidhi thayA bAda gurumahArAje pUchyuM "kema! tamArI sUtravAcanA, arthavAcanA vagere barAbara cAlyAM? AnaMda Avyo? saMtoSa thayo?'' AvA praznonA uttaramAM hAsya sAthe ziSyoe kahyuM ke Apa hajI vadhAre divaso tyAM ja rokAyA hota to vadhu AnaMda Avata ! gurumahArAje kahyuM ! A badhA sUtro to tamAre pharIthI dhAravA paDaze. hajI vaje te te sUtranA yogavahana karyA nathI. A badhuM jJAna to teNe IAhaleA (kAna vaDe corI) grahaNa karyuM che. ApaNA dvArA AvA jJAnIpuruSanI (mAtra te bALa che mATe) AzAtanA na thai jAya tevA ja AzayathI A prayoga karyo hato. tamArA khyAlamAM rahe ke A kevA jJAnI che. pachI to vidhisahita badhA AgamonuM jJAna sAkSI mAtra thaine gurumahArAje ApyuM. hajI paNa vadhu jJAna jhIlavAnI kSamatA che. mATe mArA karatAM paNa vizeSa jJAnInI pAse jJAna levA mATe mokalavA joie tevA hetuthI ''tava sannihitA santu saumya ! zAsana devatA'' ( 12/24) (tArA sAmIpyamAM rahejo vatsa ! zAsana devatA) zAsanadeva tane sahAya kare evA zubhAzIrvAdanuM bhAthuM baMdhAvIne be ziSyo sAthe vajasvAmIne AcAryazrI bhadraguptasUri mahArAja pAse mokalavAmAM AvyA. tyAM jaine pUrva sudhInuM jJAna teoe grahaNa karyuM. For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 " jJAnapada bhajIe re - jJAnanA eka puMDarIka adhyayanamAM parAvartanA svAdhyAyanA bIjamAMthI kevuM vaTavRkSa thaI gayuM ! jJAnanA kabIravaDanI ghaTAdAra chAyAnA svAmI banI gayA. AnA prabhAve padAnusArI labdhi(koIpaNa sUtranuM Adi-madhya ke aMtanuM eka pada paNa sAMbhaLavAmAM Ave eTale AkhuM sUtra kaMThastha thaI jAya tevI labdhi.) AkAzagAminI labdhi jenA prabhAve gaganamAM IcchA pramANe jaI zakAya, kSIrAzavalabdhi je labdhinA prabhAve jyAre teo bole tyAre sAMbhaLanArane satata zravaNa karavAno rasa rahe, suNatAM zravaNe amI jhare che tevuM lAgyA kare. evI labdhio, vaLI rUpaparAvartanI labdhi AvI ghaNI labdhi prApta thaI. kahone ke gautama mahArAjanI ja nAnI AvRtti na hoya tevA banI gayA. zarIrathI, kAMtithI, saubhAgyathI, vidyAthI, labdhithI paNa tevA ja lAgavA mAMDyA. ziSyasaMpadA paNa teonI evI ja noMdhapAtra hatI. teno eka prasaMga kalikAlasarvajo bahuja cittAkarSaka zailImAM varNavyo che- eka nagaramAM teozrI vihAra karIne padhAravAnA che. rAjAne khabara paDe che. rAjA sAme svAgata mATe jAya che. nagaranI bahAra to ghaNAM gAmathI cAre bAjuthI rastA AvatA hoya ! eTale ke rastA upara cAlanArA vaTemArga AvatA hoya. rAjA e cAra-pAMca rastA bhegA thatA hoya tyAM UbhA che. juve che to cAre bAjunA rastethI sAdhumahArAjanAM vRndanAM vRnda A nagara bhaNI AvI rahyAM che. 25-30 sAdhu mahArAjanuM vRnda hoya. rAjA turta AgaLa dhasI jAya. e vRndamAM je moTA ane UMcA jaNAtA sAdhu hoya temane pUche Apa ja vaja cho ! sAdhu mahArAja kahe nA.... bhAI nA.... vaja to kevAya che. kyAM sUraja ane kyAM Agiyo ! rAjA je je sAdhunA vRndane juve che badhAnI mukhakaLAne jotAM ja badhA ja sAdhu mahArAja For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) sarve'pi madhurAkArAH, sarve'pidyutizAlinaH sarve'pi - samatAbhAjaH, vaivimamatojjitA: (22/294) (artha : badhA ja caherA kAMtimAna hatA. badhAMnAM moM jotAM moM upara samatA-zAntinuM sarovara laherAtuM hoya tema lAgatuM hatuM. mamata-Agraha-mohanI to AcherI jhalaka paNa jaNAtI nathI.) rAjA vicAre che jo ziSyo AvA che to vaja to kevAya haze ! ane teonI darzananI tarasa chIpI. thoDI ja vAre vaja to vizALa ziSyavRnda sAthe tArAthI parivarelA candranI jema zobhatA ja sAme jovA maLyA. rAjA dhanya banyo. darzanathI netra. vandanathI gAtra (zarIra) ane vacanazravaNathI zrotra dhanya banyAM. hRdaya gadgad banyuM. AMkho visphArita banI. moM upara prasannatAnuM tejovalaya racAI gayuM. rAjA to mahelamAM jaI rANIone kahevA lAgyo. "tame AvatI kAlanI rAha na juo. Aje ja zrIvajasvAmI bhagavAnanAM darzana karavA jAva. tamArAM netra, gAtra (deha) ane zrotra (kAna) dhanya thaze - kRtArtha thaze. tamAruM jIvavuM sArthaka banI jaze.'' 41 samaya thayo che eTale eonA saMghabhaktinA bIjA prasaMgomAM na jatAM chellA be prasaMgo-eka saMghabhaktino ane eka AtmajAgRtino varNavI laIe. mahApuruSonA jIvanaprasaMgonA gAna gAtAM to dharava ja thato nathI. guNa meLavavAnI jhaMkhanA che ne ! temAMya A to jJAnaguNanI vAta ! zrI kAMtivijayajI mahArAje sujaMsavelImAM kahyuM che. "jJAnInA guNa gAvatAMjI huI rasanAnI cokha." (jJAnI puruSanA guNa gAvAthI rasanA - jIbha pavitra thAya che.) AvA jJAnI guNa mahArAja maLe to pUrepUrA samarpita thaI javA jevuM che. temane mokSa ja maLe tyAM sudhI bhavobhava temano sAtha For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42. jJAnapada bhajIe re ane sathavAro maLe evI prArthanA karavAnuM mana thAya che. eka sajajhAyanI eka kaDImAM A vAta sarasa rIte kahevAI che. . "jaga upakArI ho jagahita vatsalo dIThe parama kalyANa, viraha ma paDazo ehavA guru taNo jAva lahuM niravANa." AvA vhAlA lAge tevA gurunI vAto karavI bahu game che. tamane paNa gamatI haze ema mAnIne ATalI vAta karI. have ApaNe vajasvAmI mahArAjanI saMghabhaktinAM darzana karIe. kevA kevA kaparA saMyogomAMthI vizva pasAra thayuM che ! e badhuM jyAre bArIkAIthI joIe vicArIe tyAre tenuM samyapha Akalana thAya che. prasaMga A rIte banyo che : sAmAnya rIte zrI vajasvAmInuM vihArakSetra pUrvanA dezamAM rahyuM che. tyAMthI teo vicaratAM vicaratAM uttaranA pradezamAM padhAryA. tyAM banavuM na joIe. AvA divya-bhavya vibhUti jevA mahApuruSa vicaratA hoya tyAM ativRSTi-anAvRSTi vagere na rahevAM joIe. paNa viSamakALanA prabhAve tyAM dukALa paDyo. lokone anAjanI taMgI evI paDI ke je zrImaMta varga taraphathI satrazALA cAlatI hatI te paNa baMdha thavA lAgI. jyAM juo tyAM bhUkhamarAnI bUma paDavA lAgI. koI dahIM vecavA maTakI laIne Ave to loko tenA vAsaNane AMcakI le ne dahIM saphAcaTa karI de. daridra mANaso to hADakAMnA mALA jevA thaI rahyA. are ! sAdhu mahArAja vhoravA jAya to temane gRhastho gaucarInA doSonI vAta samajAve. eTale dukALanA bharaDAmAM sapaDAyelA saMghe zrI vajasvAmIne vinaMtI karI. zrI vajasvAmIjIe paNa UMDI vicAraNA karI. temanI pAse gaganagAminI vidyA hatI. AvA saMghanA prayojanamAM vidyAmaMtrano upayoga karavo te kartavya che. For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 43 tevuM vicArIne teoe eka vizALa jAjama bichAvI temAM sakala saMghane virAjamAna thavA mATe kahyuM. badhA besI gayA. rUnuM pumaDuM AkAzamAM UDe tema e jAjama UDavA lAgI. je bhAgyazALI vyaktinA gharamAM vajasvAmI rahyA hatA te bhAI datta bAjunA gAmamAM gayA hatA te AvyA ane UDatI jAjama ane temAM beThelA anekAneka bhAIone joyA. eTale datte vicAryuM huM to rahI gayo ! turta teNe yukti karI. mAthAnA vALano loca karavA mAMDyo ane pokAra karyo ! ThapakAnA sUramAM ja kahyuM ke have sAdharmika evA mane rAkhIne jAva cho ! zrI vajasvAmInA manamAM karuNA thaI AvI. granthanI paMkti yAda AvI. "sAdharmika vAtsalyamAM, svAdhyAyamAM, cAritramAM ane zAsanaprabhAvanamAM ujamALa hoya tene to tAravA ja joIe.' e vicArathI teo nIce AvyA ane zayyAtarane samAvI lIdho. ane gaganamArge AgaLa ne AgaLa upaDyA. mArgamAM AvatAM caityonAM zikharo joI tenI vandanA karatAM karatAM jyAM sukALa hato tevA jagannAthapurImAM AvI gayA. zrIsaMghavAtsalyanuM A utkRSTa udAharaNa che. prabhAvaka sAdhu kayAre paNa saMghavimukha na hoya. tenA hRdayamAM saMgha pratyenuM vAtsalya bharapUra hoya. A saMghavAtsalyanuM udAharaNa suMdara che. paNa AnAthI caDhiyAtI saMghavAtsalyanI coMkAvanArI vAta have bane che. dhanadhAnyathI samRddha evI jagannAthapurImAM AvI to gayA. ciMtA TaLI. jyAM dhAnyanA kaNanA phAMphA hatA tene badale tenA bharelA bhaMDAra jovA maLyA. bhAratamAM pANIno to kayAMya dukALa nahato. eka to pANIno vaparAza ja maryAdita hato ane pANI saMgharavAnI kaLA barAbara badhAM jANatAM ane ajamAvatAM hatAM. AMtarikSanuM varSAjaLa saMgharavA mATe TAMkAM gharagharamAM rahetAM hatAM. For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jJAnapada bhajIe re taLAva, kUvA paNa bharelA rahetA mATe pANInI achata kyAre paNa loko anubhavatA nahIM. jyArathI hoTalo, hospiTalo ane phekTarIo thaI tyArathI pANI bephAma veDaphAya che mATe tenI taMgI paDe che. bAkI bhAratamAM to jaLabhaMDAra bharyA hatA. dukALa paDe to anAjanI kheMca paDatI. loko TaLavaLatA hatA. . ' purImAM AvyA eTale ekanI zAMti thaI paNa bIjo prazna jabaro Avyo. rAjA bauddha hato. prajA paNa sahaja che ke bauddha dharmAnuyAyI ja hoya. jaino game te kAraNasara priya banatA nathI. dveSapAtra ja banI rahe che, te Aja sudhI jovA maLe che. jyAM jaino vasatAM hoya, jaina sAdhu-sAdhvIjI vasatAM hoya te AjubAjunI vastIne priya nathI lAgatAM. mane ghaNA samayathI A prazna mUMjhave che. vizvanA jIvonI maitrI IcchanAro, jaganA jIvapApanuM kalyANa cAhanAro dharma ane tenA dhama zA kAraNathI apriya bane che ? saMzodhanano viSaya che. hAM to bauddhadharmAnuyAyI prajAe mALInI dukAnamAMthI badhAM ja phUlo levA mAMDyAM. jaino mATe prabhupUjA nimitte eka paNa phUla rahevA na dIdhuM. ApaNe prabhupUjAmAM Aje je sthAna caMdana pUjAnuM che te pahelAM puSpapUjAnuM hatuM. prabhunI pUjAmAM bIjAM dravyonI jarUrata gaNAtI nahatI. paNa phUla to joIe ja. Aje phUla vinA bilakula cAle, je binajarUrI che te dUdha vinA na cAle, caMdana vinA na cAle tevI tamArI sthiti che. Ama karatAM pajusaNanA divaso AvyA. A divasomAM to jainano eka bacco paNa prabhunI pUjA vinAno na rahe ane prabhujInI pUjA mATe phUla to joIe ja. have mALInI dukAnamAM For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 45 to phUlanI pAMdaDI maLatI nathI. jevI rIte gAma bahAra zivanI/jakSanI pratimAne bilIpatra-tulasI paNa caDhe. tema trilokanA nAtha arhat-ne caDhAvavAnuM thAya te to mahAduHkhanuM kAraNa bane. tethI saMghanAM ghaNAM bhAIo-baheno zrI vajasvAmI mahArAja pAse AvIne raDatI AMkhe vAraMvAra kahevA lAgyAM. karuNAsAgara zrI saMghavAtsalyanA svAmI vajasvAmI bhagavAnane thayuM vaLI vidyAno upayoga karavAno avasara Avyo che. tethI gaganagAminI vidyAnA sahAre teo jagannAthapurIthI mAhezvarIpurInA nagaranI bahAranA hutAzana nAmanA udyAnamAM padhAryA. taDita nAmanA mALIne maLyA. A mALI vajasvAmInA pitA dhanagirijInA mitra thatA hatA. mALI to vajasvAmInA divya dedArane joI khuzakhuza thaI gayo. mAre tyAM akALe AMbA phaLyA ! padhAro...padhAro pharamAvo. zuM sevA karuM ? vajrasvAmI bhagavAna kahe mAre puSpothI prayojana che. ne te tuM ApI zake tema che. mALI to vAta sAMbhaLIne khUba khuzImAM AvI gayo. te kaheto "mArA bagIcAmAM roja 20 lAkha phUla Utare che. eka divasanA phUla Aje Ama svIkArIne lAbha Apo !' vajasvAmI mahArAje kahyuM. badhI taiyArI karI rAkho. huM hamaNAM AvuM chuM. ema kahIne teo laghu himavaMta parvata upara pahoMcyA. tyAM padmahadamAM padhAryA. tyAM zrIdevI pote eka vizALa kamaLa laIne devAdhidevanI pUjA mATe jaI rahyAM hatAM. zrIdevI vajasvAmIjIne joIne AbhAM ja banI gayAM. pote ardhavanata thaIne vaMdanA karI potAnA mukuTamAM jaDelA lAla maNInI kAMtithI vajasvAmInA caraNanA nakha paNa lAla thaI gayA. zrIdevI pUche che 'prabho ! zuM lAbha Apazo !' vajasvAmIjI kahe ke A tamArA hAthamAM je padma che tenuM prayojana che. zrIdevI kahe A zuM kahyuM ! huM to indra mahArAjanA bagIcAnAM For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 " jJAnapada bhajIe re puSpo paNa ANI ApuM tema chuM. ema kahI e pava arpaNa karyuM vaja mahArAje vidyAnA baLathI moTA vimAnanI vikuvaNA karI ane temAM A moTuM kamaLa mUkayuM ane AvyA mahezvarI udyAnamAM. tyAMthI 20 lAkha phUlo pelA vimAnamAM zrIdevInA kamaLanI aDakhepaDakhe goThavAvyAM ane upaDyA jagannAthapurI. jyAM vimAna nagara upara AvyuM tyAM badhA bauddho ema ja mAnavA ane bolavA lAgyA ke. A vimAna bauddha dharma mATe AvyuM che. bauddha dharmano jayajayakAra : thaI rahyo che. paNa jyAM vimAnanuM annA caitya pAse avataraNa thayuM tyAre bauddhonA moM vilakhAM paDI gayAM. cUpa thaI gayAM. cokI UThyA. ame vicAratA'tA kAMIka ne A banyuM paNa kAMIka. ahanA upAsako to A 20 lAkha puSpo vattA zrIdevInA ati vizALa kamaLane joI prabhAvita thayA ja paNa bauddho paNa AvA daivI vilakSaNa camatkArathI khUba ja camatkRta thayA ja. paNa bauddha dharmanuyAyInA mana upara AnI ghaNI asara thaI. are ! thAvat tyAMnA rAjA paNa A zrI vajasvAmInA divya prabhAvapUrNa vyaktitvathI aMjAI gayo ane ahaMno upAsaka thaI gayo. paM. padyavijayajI mahArAje gAyuM che : bauddha rAyane paNa pratibodhyo kIdho zAsanarAgI re, zAsanazobhA vijayapatAkA aMbara jaIne lAgI re. ApaNe A rIte zrI vajasvAmI mahArAjanA zrI saMgha pratyenA vAtsalyano prasaMga joyo. temAM temanI vidyA-labdhi ane maMtrazaktino paricaya meLavyo. have temanI AtmAnI jAgRti ane saMyamanI prIti kevI hatI te joIe. are ! teonA romaromamAMthI vairAgya kevo nItarato For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 47 hato ke jyAre jyAre AryarakSita mahArAja teo pAse bhaNavA jaI rahyA hatA tyAre vacamAM vayovRddha-jJAnavRddha AcArya zrI bhadraguptasUri mahArAja pAse vandanArthe gayA. teoe kahyuM ke mAro aMtakALa najIka che. niryAmaNA karAvIne pachI jajo ane eka vAta khAsa yAda rAkhajo ke zrI vajasvAmI pAse tame jAva tyAre temanI pAse khUba bhaNajo. levAya eTaluM lejo. paNa rahejo judI vasatimAM. kAraNa ke tamArI zAsanane khUba jarUra che. jo tame zrI vajanI vasatimAM rahezo to tamane paNa temanI sAthe ja aNasaNa karavAnI IcchA thaI Avaze. temanA aNu-paramANumAMthI satata evo vairAgyarasa jhare che je temanA sthAnamAM rAta vItAve tene evo ja pariNAma thaI Ave. mATe tame alaga vasatimAM rokAjo. ane banyuM paNa tevuM ja. jevA AryarakSita mahArAja zrI vajasvAmI pAse pahoMcyA tyAre judI vasatimAM pAtrA-upadhi mUkIne gayA. zrI vajasvAmIjIe turta kahyuM ke tamArAM pAtrA upadhi kyAM che ! AryarakSitajI kahe che tyAM bIjA mukAmamAM mUkIne Avyo chuM. 'tAre bhaNavuM che ahIM ane rahevuM che bIjuM ?' Arya rakSitajIe atyaMta vinayathI kahyuM ke "mane AcArya zrI bhadraguptasUri mahArAje kahyuM che. tethI Ama karyuM che.' zrI vajasvAmIjIne turta svIkAra karyo! hA. to to barAbara che. eTale vajasvAmIjInuM jIvana vairAgyathI bharapUra hatuM. apramattatA=kSaNekSaNanI satata jAgRti e saMyamano prANa che. zrI sUyagaDAMga sUtramAM Ave che ke muttA amuLI muLaLo sA zAMti (je sUtelA che te amuni che, munio to satata jAgatA hoya che.) sUtelA eTale pramAdI, saMyamajIvanane vIsarI gayelA. nio satata jAgaruka hoya che. paLepaLa teo jIvaMta hoya che. For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jJAnapada bhajIe re eka divasanI vAta che - zrI vajasvAmI mahArAjane kapha thayo che. tethI eka sAdhu mahArAjane kahyuM ke suMThano gAMThiyo laI Avo ! te lAvyA. vajasvAmI mahArAjane ema ke gaucarI vAparyA pachI upayogamAM laIzuM. ema manamAM lAvIne gAMThiyo kAne bharAvyo. "vIsare nahIM paNa e visarIyo." sadA, apramatta munivara paNa e vIsarI gayA. sAMje pratikramaNa veLAe muhapattinuM paDilehaNa karatI veLAe e gAMThiyo kAna uparathI paDyo tyAre khyAla Avyo. potAnI jAtane dhikkAravA lAgyA. (hA hA dhilDa pramoDyuM moti ninindra (13/10) have AyuSa alpa jaNAya che. aNasaNa svIkArI levuM joIe ema vicArIne potAnA mukhya ziSya vajasenane badhu bhaLAve che. dukALa paDyo. A dukALa bAra varSa cAlaze. je divase eka lAkha sonaiye eka kuTuMbanuM bhojana thAya tenA bIjA divase sukALa thaze. ema kahIne pote aNasaNa karavA padhAryA. ahIMyAM eka bahu dhyAna devA jevI ghaTanA banI. zrI vajasvAmI bhagavAna vidyA dvArA gaucarI lAvI sAdhuono nirvAha karatA. sAdhuone paNa thayuM ke AvA piMDathI A piMDane poSavA karatAM to aNasaNa karavuM lAbhanuM kAraNa che. tethI zrI vajasvAmI vagere ThIka ThIka saMkhyAmAM sAdhuo sAthe aNasaNa grahaNa karavAnI dRSTie gAma bahAranA parvata upara padhAryA. sAthe eka bALa sAdhu AvavA lAgyA. badhAe temane vAryA. guru mahArAje paNa nA kahI. guru mahArAjane aprIti na thAya te mATe thoDIvAra rokAIne eka bIjI TekarI upara aNasaNa svIkAryuM. thoDIvAre devonuM AkAza mArge Agamana joIne sAdhuoe zrI vajane pUchyuM "devo kema Ave che." guru mahArAja For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnaratnanAM ajavALAM (jJAnapaMcamI-2) 49 kahe ke bALa sAdhunuM kArya siddha thayuM che. teno mahimA mahotsava karavA devo Ave che. tyAre vRddha sAdhuone thayuM ApaNe paNa ApaNuM kArya sAdhI laIe. evAmAM ja eka zrAvaka Avyo. kahe ke A pAraNAne yogya dravyo lAvyo chuM. pAraNuM karI lo. sAdhuo jJAnI hatA. kaLI gayA. ahIMnA kSetrapALane A gamyuM nathI. ApaNe anyatra javuM joIe. aprIti hoya tyAM aNasaNa paNa na thAya. najIkanA bIjA pahADa upara zrI vajasvAmI sameta badhA padhAryA. tyAM aNasaNa lIdhuM. kArya siddha thayuM. devo AvyA. Indra mahArAja paNa AvyA. samagra parvatane pradakSiNA dIdhI. tyArathI e pahADanuM nAma ja rathAvartagiri paDI gayuM. e pahADa amara thaI gayo! A bAju vajasena mahArAja vihAra karatAM karatAM sopArakanagaramAM padhAryA. AjanuM saphAlA (je muMbaI zaheranI najIkamAM che te) che tyAM jinadatta nAmanA zrAvaka che. IzvarI nAmanI temanI patnI che. dhAnyanI taMgI evI che ke gharamAM eka paNa dANo nathI. have jIvavuM kema ? tethI jyAre eka hAMDalI jeTalA cokhA 1 lAkha sonaiye maLavA lAgyA. te lIdhA. temAM jhera bheLavIne have jIvanano aMta lAvI daIe. yogAnuyoga puNyabaLe e ja divase zrI vajasena mahArAja padhAryA. jinadatta zrAvakano parivAra to rAjI rAjI thaI gayo. Avo adbhuta lAbha maLaze. zrI vajasenasUri mahArAje kahyuM ke have AvatI kAlathI sukALa thaze tyAre jinadattanAM zrAvikA pUche che ke A tamArI meLe kaho cho ke koIe tamane kahyuM che ! eTale vajasenasUri mahArAje kahyuM ke guru mahArAje kahyuM hatuM. pachI to For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jJAnapada bhajIe re sAce ja bIjA divase anAjathI bharyuMbharyuM moTuM vahANa AvyuM ane sarvatra chata thaI gaI. jinadatta zrAvake ThAThamAThathI prabhujInI pUjA karI. puSkaLa anukaMpAdAna karyuM ane parivAra sAthe zrI vajrasenasUri mahArAja pAse dIkSA grahaNa karI. temanA cAra putronA nAme cAra zAkhA nIkaLI te tenA nAma pramANe che. A badhuM tamAre jANavuM jarUrI che. dIkSAmahotsavamAM to javAnuM thAya che. tyAre je nAmakaraNa karavAmAM Ave che, tyAre vayarI zAkhA cAndrakuLa bolAya che te Aja mahApuruSanA nAme che. A cAre nAma A pramANe che- ane te te kuLamAM moTA prabhAvaka puruSo thayA che. jema ke nivRttikuLamAM zIlAMkasUri mahArAja, nAgendra kuLamAM udayaprabhasUri mahArAja, candrakuLamAM samagra vaDagacchatapAgaccha Ave che ane vidyAdhara kuLamAM bhavirAMkita haribhadrasUri mahArAja jevA mahApuruSo thayA che. AvA vidyAnA sAgara samA virala koTinA daza pUrvadhara mahApuruSa zrI vajasvAmI mahArAjanAM caraNomAM AjanA jJAna pAMcamanA pavitra divase praNAma karIe, vandanA karIe. kRpApUrNa AzIrvAdanI prArthanA karIne jJAnanAM rAgI, ArAdhaka ane upAsaka banI rahIe. paramajJAnI zrI vajasvAmIjInA jIvananI jhalaka manohara mALavA deza AjanuM ema.pI. -madhyapradeza. * tuMbavana saMniveza - AjanuM maMdasaura. - dhanigara ene sunaMdA be jaNAM pati-patnI. vajasvAmI teono dIkaro. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramajJAnI zrI vajasvAmIjInA jIvananI jhalaka 51 * dIkaro jabhyo tyAre sakhI bolI : enA bApAe dIkSA na lIdhI hota to bALakano janmano utsava kevA UchaLatA bhAve karata ! * vAtamAM AvelA dIkSA zabdane sAMbhaLatAM ja bALaka vajane jAtismaraNazAna thayuM ane teNe sacitta-kAcuM pANI-kAcuM anAja vagereno tyAga karyo. - dhanagiri mahArAja ane sunaMdAnA bhAI mahArAja zrI Aryasamita gocarI mATe AvyA. * sunaMdAe bALaka vhorAvI dIdho. * dhanagiri mahArAje AjubAjunAM paDozIne sAkSI rAkhyAM. * AcArya guru mahArAja zrI siMhagirijI mahArAje pUchyuM, A vaja jevuM bhArebhAre zuM laI AvyA cho? bALakanuM nAma vaja e rIte paDyuM. cha mahinAnA ja hatA tethI sAdhvIjI mahArAja hastaka kuzaLa zrAvikAne sopavAmAM AvyA. sunaMdAe zrAvikAne ghera zANA samaju tarIke joyA. pAchA meLavavAnuM mana thayuM. rAjAne tyAM vAta karI. rAjA kahe jenI pAse jAya teno bALaka thAya. mAtAno hakka pahelo. sunaMdA to ramakaDAM ane sukhaDI vagere bALaka yogya AkarSaNo laIne rAjasabhAmAM gayAM. bALaka vaja te joIne calita na thayA. gurumahArAje gho batAvyo te bALaka vaje doDIne laI lIdho. sAdhvIjInA mukhathI agiyAra aMga sUtra sAMbhalIne bALaka vajane yAda rahI gayA. temane gata janmanA jJAnanA saMskArathI parAvartanA svAdhyAyathI padAnusArI labdhi prApta thaI hatI. jethI eka hajAra gAthAmAM game te eka gAthA sAMbhaLatAM yAda rahI jatuM. A samaye uMmara traNa varSanI hatI. na For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jJAnapada bhajIe re ApavA mAMDyA. - jyAre ATha varSanA thayA tyAre AcArya zrI siMhagiri mahArAje dIkSA ApI. badhuM ja bhaNI lIdhuM hatuM chatAM bALavaya sulabha ekavAra vAcanA ApavAnuM mana thayuM. badhA sAdhu mahArAja bahAra padhAryA hatA tyAM badhAnA vITIyA mUkI vAcanA ApavA mAMDyA. moTA mahArAja pahelAM padhAryA temaNe svara sAMbhaLyo. bALasAdhu vaje badhA vITIyA ThekANe mUkI dIdhA. guru mahArAjane khyAla Avyo ke vaja jJAnI che. A vAtanI khabara badhA sAdhune Ave to jJAnInI AzAtanAthI bacI jAya. tethI badhA sAdhu sAMje vaMdana karavA AvyA tyAre AcArya zrI siMhagiri mahArAje kahyuM ke 2-3 divasa amAre bahAra javAnuM che. sAdhu samudAye pUchyuM ke amAre grantha cAle che to vAcanAnuM? AcArya zrI siMhagiri mahArAja kahe ke vaja vAcanA Apaze. A sAMbhaLI sAdhuvRdamAMthI koI sAdhue moM macakoDyuM nahIM. A guNanA kAraNe zrI siMhagirinA ziSyonI prazaMsA Aja sudhI thAya che. zrI vajasvAmImAM jJAna viSayaka evI zakti hatI ke jene pATha Ape tene e gAthA agharI hoya, lenArano kSayopazama alpa hoya to paNa e gAthA turta AvaDI jAya. traNa divasa pachI guru mahArAja padhAryA. sAdhuone pUchyuM ke vAcanA kevI rahI ? sAdhu samudAye kahyuM ke ApazrI hajI vadhu bahAra rahyA hota to amane eTalI vadhAre majhA Avata. guru mahArAje kahyuM ke vaja nAnI vayamAM kevA jJAnI che ! AvA jJAnInI AzAtanA na karAya. e jaNAvavA ja ame vihAra karyo hato. tame pharIthI e badhuM bhaNI lejo. For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 zrI vajasvAmIjInI sajajhAya zrI siMhagiri mahArAje ekavAra kahyuM ke mArI pAse hatuM te jJAna tame laI lIdhuM che. hajI tamArI zakti che tethI vadhu jJAna AcArya zrI bhadraguptasUri mahArAja pAse javAthI maLI raheze. tethI vajasvAmI AcArya zrI bhadraguptasUri mahArAja pAse gayA. tyAM rahyA. bhaNyA. vajasvAmIjInA hRdayamAM evo vairAgya hato ke je sthAnamAM teoe saMthAro karyo hoya te vasati-upAzrayamAM je saMthAro kare tene vajasvAmI jyAre aNasaNa svIkAre tyAre aNasaNa levAno vicArabhAva thAya. pachI devamitra pAsethI AkAzagAminI labdhi ane vaikriyalabdhinI vidhi maLI. teozrI saMyamapAlanamAM paNa sajAga hatA. teozrImAM saMghanI bhakti paNa utkRSTa prakAranI hatI. * ekavAra dukALa hato to saMghane sukALa hoya tyAM mUkyo. - saMgha mATe prabhunI pUjA karavA mATe vIsa lAkha phUla lAvyA. paMDita padavijayajI mahArAjaracita zrI vajasvAmInI sajhAya sAMbhaLajo tame adbhuta vAto, vayara kuMvara munivaranI re; SaTa mahinAnA guru jhoLImAM, Ave keli karatA re, traNa varasanA sAdhavI mukhathI, aMga agIyAra bhaNaMtA re. sAMva 1 rAjasabhAmAM nahi kSobhANA, mAta sukhalaDI dekhI re; gururve dIdhAM ogho muhapatti, lIdhAM sarva uvekhI re. sAMvara guru saMgAthe vihAra kare muni, pALe zuddha AcAra re; bALapaNAthI mahA upayogI, saMvegI ziradAra re. sAM0 3 For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jJAnapada bhajIe re koLA pAka ne ghebara bhikSA, doya ThAmeM navi lIdhI re; gaganagAminI vaikriya labdhi, deve jehane dIdhI re. sAMi dazapUrava bhaNiyA je munivara, bhadragupta guru pAse re; kSIrAzrava pramukha ja labdhi, paragaTa jAsa prakAze re. sAMva 5 koTi sekaDo dhanane saMca, kanyA rUkimaNi nAme re, zeTha dhanAvaha diye paNa na lIye, vadhate zubha pariNAme re. sAMva 6 deI upadeza ne rUkmiNi nArI, tArI dIkSA ApI re, yugapradhAna je vicare jagamAM, sUraja teja pratApI re. sAM) 7 samakita ziyaLa-tuMba dharI karamAM, mohasAgara karyo choTo re; te kema bUDe nArI-nadImAM, e to munivara moTo re. sAMi 8 jeNe durbhize saMgha leine, mUkayo nagara sukALa re; zAsana zobhA unnati kAraNa, puSpa padma vizALa re. sAMd 9 . bauddharAyane paNa pratibodhyo, kIdho zAsana. rAgI re; zAsana zobhA vijaya patAkA, aMbara jaIne lAgI re. sAMva 10 visaryo sUTha gAMThiyo kAne, Avazyaka veLA jANyo re; visare nahIM paNa e visariyo, Ayu alpa pichANyo re. sAMva 11 lAkha sonaiye hAMDI caDe tiNe, bIje dina sukALa re; ema saMbhaLAvI vayarasenane, jANI aNasaNa kALa re. sAMva 12 rathAvatagiri jaI aNasaNa kIdhuM, sohamahari tihAM Ave re; pradakSiNA parvatane dehane, munivara vaMde bhAve re. sAMva 1 dhanya siMhagiri sUri uttama, jehanA e paTadhArI re; padmavijaya kahe gurupadapaMkaja, nitya namiye naranArI re. sAMva 14 For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 vAta ema che ke eka vakhata vajasvAmI mahArAja pATalIputra hAlanuM paTanA tarapha vihAra karatA hatA. tyAre pATalIputranA rAjAne samAcAra maLyA ke AcArya zrI vajasvAmI mahArAja AvatIkAle pATalI-putranagara padhAre che. tethI bIjA divase rAjA AcArya vajane vaMdana karavAnA lobhe sAme gayA, to teo kula 500 (pAMcaso) ziSyo sameta padhAratA hatA. tethI rAjAne pahelAM je vRnda maLyuM temAM je mukhya hatA tene ja rAjAe vajasvAmI mAnyA ane ema mAnIne vaMdana karyA pUchyuM Apa ja vajasvAmI cho ! tyAre ziSyoe kahyuM ke khajUo ane sUryanI tame kyAM sarakhAmaNI karo cho ! A prasaMge kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya mahArAje sAdhuonuM varNana suMdara karyuM che. | (pariziSTa parva : sarga bAra) je sAdhu maLyA te badhAM tejasvI hatA. madhura AkAravALA hatA, moM vikaseluM hatuM. sarva sAdhu vRnda priyabhASI hatuM. sarvasAdhunA hRdayamAM karUNA ubharAtI hatI. badhAM ja sAdhu samatAzALI hatI. badhAM ja sAdhu mamatA vinAnA hatA. badhAM ja sAdhu mamatA vinAnA hatA. Ama sAta vizeSaNo sAdhunAM darzAvyAM che. badhA sAdhuvRnda pachI gajarAjanI jema mahAlatA vajasvAmI padhAryA. - rukimaNI nAmanI kanyAne upadeza ApIne je lagna karavA IcchatI hatI tene dIkSA ApI. be vakhata zrI saMghanI yAdagAra bhakti karI. zrI saMghane puSpapUjA mATenAM phUla maLatAM na hatAM to AkAzagAminI vidyAno saMghane mATe upayoga karIne 20 lAkha phUla lAvI ApyAM. For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re * dukALamAM zrIsaMgha sIdAto hato tene hAlanuM jagannAthapurI jyAM sukALa hato tyAM mUkIne zrIsaMgha pratyenuM vAtsalya darzAvyuM. vairAgya paNa vajasvAmIno! evuM kahevAnuM mana thAya te rIte teoe rathAvarttagiri jaine aNasaNa svIkAryuM. 56 eka bALa sAdhu hatA temaNe paNa zrI vajrasvAmI bhagavAne je rIte aNusaNa svIkAryuM te rIte aNasaNano bhAva karyo ane aNasaNa karIne badhA devaloke padhAryA. paramajJAnI zrI vajasvAmI bhagavAnano jaya ho ! jaya ho ! jaya ho ! puMDarIka - kaMDarIkanI sajajhAya (zrI sthUlabhadra munigaNamAM ziradAra jo... e dezI) puMDarIka kaMDarIka doya baMdhava manohAra jo, bhAvacaraNa ne dravyacaraNanA dhAra jo, kaMDarIka rAjya tyajIne tyAge saMcaryA jo / / 1 / / saMcarIyA paNa mana nahi dRDha vairAgya jo, dekhI rAjyanI Rddhi calyA nirbhAgya jo, samaya gaye hINa pariNatie pAchA pharyA jo. // 2 // pAchA pharIne AvyA nayara bahAra jo, uMce mukayo veSa munino sAra jo, viSa vaMche te amRta jene navi gamyuM jo. / / 3 / / For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puMDarIka - kaMDarIkanI sajjhAya navi gamI SaTajIvanikAyanI rakSA jo, AdaryuM adhUruM mUke ehI adakSA jo, sAMbhaLI puMDarIka tihAM jaIne ema kahe jo. // 4 // kahe tame A zuM kIdhuM ? mahArAja jo, bhAgye pAmyA munipaNuM zubha kAja jo, caMcaLa manane eka siddhi na saMbhave jo. // 5 || vi saMbhava paNa huM cAhuM sukha bhoga jo, kahe laghu bhrAtA yogya nahi muja yoga jo, sukhamAM sarakho bhAga che banne bhAIno jo. / / 6 / / bhAI kahe ame prathama ja tamane bhAkhyuM jo, rAjya karo paNa navi rahyuM ame rAkhyuM jo. Apo veSa amone rAjya tame graho jo. // 7 || grahe munino veSa tihAM puMDarIka jo, chatra mukuTa dharI bhUpa thayo kaMDarIka jo, SaTa rasa navarasa bhoga bhaje atidarSathI jo. // 8 // darpa dharyo paNa rahyo nahi eka rAta jo, vizUcikAe sAtamI narake jAta jo, pALe puMDarIka saMyama vadhate bhAvazuM jo. / 9 / bhAve sahe parIsaha zIta apAra jo, kALa karI nizi lavasattama sura dhAra jo, uttarAdhyayane dharmadhurandhara vIra vade jo. // 10 // For Personal & Private Use Only 57 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 puMDarIka-kaMDarIkanI kathA puMDarIka ne kaMDarIka baMne sagA bhAIo hatA, temanA pitA mahApadma rAjAe te baMnene mahAvideha kSetramAM puSkalAvatI vijayanI puMDarIkiNInagarInuM rAjya soMpIne cAritra svIkAryuM hatuM. baMne bandhuo sArI rIte rAjyapAlana karatA hatA. ekadA moTAbhAI puMDarIke kaMDarIkane kahyuM ke A rAjyabhAra tame saMbhALo, ame saMyama laIzuM, tyAre kaMDarIke kahyuM ke "moTAbhAI ! zuM mane A saMsAramAM rajhaLAvanAra bhAra soMpavo che ne tamAre chUTI javuM che? Apa rAjya karo ne huM dIkSA lauM ?' jJAnapada bhajIe re lAMbI vAtacItane aMte puMDarIke rAjya karavuM ane kaMDarIke dIkSA levI evo nirNaya thayo. kaMDarIke dIkSA lIdhI ane vividha tapa ane abhigrahapUrvaka cAritrapAlana karavA lAgyA. bIjI bAju virakta mane puMDarIka rAjyapAlana karavA lAgyA. keTaloka kALa vItyA bAda eka divasa koI eka rAjAnI rAjyasaMpatti ane bhogasAmagrI joine kaMDarIkanuM mana calAyamAna thayuM ne teNe vicAryuM ke A tapa-japanAM kaSTa huM phokaTa sahana karuM chuM, pratyakSa sukha mUkIne zA mATe parokSa sukhane mATe duHkha veThavuM. ema ne ema ArtadhyAna ane raudradhyAnanA vicAra karatAM e puMDarIkiNInagarInA udyAnamAM AvyA ane sAdhuveSa UMce eka vRkSanI DALe mUkIne lIlA ghAsavALI jamIna upara Asana jamAvIne beThA. udyAnapAlake mahArAjA puMDarIkane khabara ApI. te saparivAra tyAM AvyA. bhagnapariNAmavALA kaMDarIkane khUba samajAvyA paNa koI rIte te samajyA nahi tyAre puMDarIke potAno rAjAno veSa utArIne tene soMpyo ne teno munino veSa pote laI lIdho. ciraciMtita bhogo bhogavavAmAM cakacUra banI kaMDarIke jIvana gumAvyuM. te ja rAtrie kaMDarIkane vizucikA- jhADA ne UlaTI thaI ne durdhyAna dhyAtAM teNe prANa For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 puMDarIka - kaMDarIkanI kathA gumAvyA. te marIne sAtame narake gayo. A bAju puMDarIka mahAmunibhAvanI vicAraNA karatAM guru mahArAjazrI pAse zuddha vidhipUrvaka saMyama levAnI bhAvanAthI tyAMthI vihAra karI gayA. koI eka gAmamAM je lakhuMsakuM zuddha anna prApta thayuM te vAparI rAta tyAM rahyA. te rAtrie khUba sakhata ThaMDI paDI ne zuddha dhyAna karatA kALadharma pAmI sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA. anansalablinidhAna zrI gautama svAmIjIe A vAta zrI vajasvAmIjInA jIva tiryajAMbukadevane zrI aSTApada parvata upara yAtrArthe padhAryA tyAre kahI hatI. saMyamabhAvanA ArAdhaka-virAdhakane kevAM phaLa maLe che te AmAM spaSTa che. (svAdhyAya ratnAvali : bharatezvara bAhubalI sajajhAya aMtargata puMDarIka-kaMDarIka sajajhAya ane kathA lekhaka : A. zrI dharmadhurandharasUri mahArAja) - ion - mUrakhanA re ATha guNa mukha ucare, mUrkhatvaM hi sakhe mamAbhirucitaM yasmin yadaSTau guNAH, nizcinto bahubhorjano'trapamainA rAtriMdivA zAyakaH / kAryA'kArya vicAraNAndhabadhiro mAnApamAne samaH prAyeNAmayavarjito dRDhavapuH mUrkhaH sukhaM jIvati // . mUrNapaNuM mane game che jemAM ATha guNa che 1. ciMtAmuktapaNuM. 2. khUba khAI zake. 3. zarama rahita paNuM. 4. rAtadivasa sUto rahe. pa-6. kArya ane akArya bannenI vicAraNA karavAmAM AMdhaLo ane bahero. 7. ene koI mAna-sanmAnathI bolAve ke apamAnita kare bannemAM samAna rahe. moTe bhAge roga rahita zarIranI sthiti. ane 8. daDha-majabUta zarIradhArI-A ATha guNa mUrkhanA che. For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jJAnapada bhajIe re ahaMdu darzananAM, ahaMdu dharmanA abhyAsa mATe A paddhati apanAvavAthI jaldI lAbha thAya che. eka thI paMdara sudhInuM ja bhale jJAna hoya paNa tenAthI aha dharmanA maulika padArthanuM jJAna thAya che. mATe pAThazALAmAM AvuM jJAna ApavuM joIe. eka eTale sakala jIvarAzino AtmA eka che. be A AnaMda ane sukhanA bhaMDAra svarUpa AtmA rAga ane dveSa be nA kAraNe saMsAramAM paribhramaNa kare che. traNa A saMsArathI mukta thavAno upAya jJAna-darzana ane cAritra e traNa che. cAra A jJAna-darzananI ArAdhanAmAM mana coTe te mATe dAna-zIla tapa ane bhAva e cAra dharmanI ArAdhanA karavAnI che. pAMca A ArAdhanAmAM prANa saMcAra karavA mATe pAMca AcAranuM pAlana karavAnuM che jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra tapA cAra ane vIryAcAra. che A pAMca AcAranA samyagu pAlanathI cha jIva nikAma ne samajI ne tenI virAdhanAthI bacavAnuM che. pRthvIkAya, apakAya, teukAya vAyukAya ane trasakAya. sAta e che jIvanikAyanI virAdhanA TALavAthI sAta prakAranA bhayane jItI zakAya che. ATha prabhuno upakAra amApa che mATe kRtajJatA pradarzita karavA For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 ahaMdu darzananAM, ahaMdu dharmanA abhyAsa mATe... ATha prakAranI pUjA karavI joIe. je aSTaprakArI pUjA kahevAya che. nava zrAvaka navatatvano jANakAra hovo joIe. jIva-ajIva puNya-pApa-Azrava-saMvara baMdha-nirjarA ane mokSa. e nava tattva che. daza e navatattvanuM jJAna thayA pachI kramazaH lakSya daza prakAranA yatidharmanuM rAkhavuM joIe kSamA vagere daza prakAranAM sAdhu dharma che. agiyAra jyAM sudhI sAdhudharmano svIkAra na thAya tyAM sudhI agiyAra paDimA vahana karavI joIe. bAra zrAvaka bAra prakAranA vratathI zobhato hovo joIe bAra vrata e ahaMknA upAsaka zrAvakanA jIvananuM bhUSaNa che. tera sAdhaka prabhu ane prabhunI AjJA sAthe ekAkAra thavAmAM bAdhaka tera prakAranA kAThIyA kahyA che. cauda tera kAThIAne jIte te cauda guNasthAnaka ne pAmato chelle caudame guNasthAnake pahoMce che. paMdara caudamAM guNasthAnake pahoMcelo paMdara bhede siddha thAya che. paMdaramAMthI koIpaNa eka te jIva mokSamAM jAya che. A rIte IcchA hoya teTalAM aMka sudhI laMbAvI zakAya ane ahadharmanuM pAyAnuM jJAna meLavI zakAya. pAThazALA mAtra AcArasUtra jJAnanI apekSAe A jJAna vadhu upakAraka puravAra thAya che upayogI paNa che. mATe AvuM jJAna pAThazALAmAM zikSaka mAraphata ApavuM joIe. - For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re . saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA anaMta upakArI zrI arahiMta paramAtmA ane temanA lokottara zAsana joDe ApaNe evo saMbaMdha bAMdhavo che ke bhAvAMtaramAM paNa ApaNane A zAsana pharIthI maLe. vyavahAramAM paNa ApaNe evI kunehathI jIvIe chIe ke, saMbaMdhomAM banI mIThAza jaLavAI rahe, ane pharIthI te ApaNane bolAve. AmAM tame bIjA mATe jeTalA vadhu ghasAva cho, teTalo saMbaMdha vadhu sAro rahe che, ekataraphI saMbaMdha Takato nathI. tame eka vyakti mATe kAma karyA ja karo ane sAmethI eno javAba na maLe to, aMte thAkIne, tamAre tamArA saMbaMdhanI maryAdA saMkelavI paDe che, ghaTADavI paDe che. sAme pakSe, tame kaMI na karo ne bIjA tamArA mATe ghasAtA ja rahe, to paNa evo saMbaMdha TakI zakato nathI. AvA saMbaMdho paraspara sApekSa hoya che. te ja rIte ApaNane A zI jinezvaradevanA zAsane ghaNuM ApyuM che, have teno saMbaMdha jALavI rAkhavo hoya to enI upAsanA karavI joIe; jIvanamAM tene sthAna ApavuM joIe. RNane pheDavAnI IcchA, samaja ane prayatna sajjanone hovAM joIe. ApaNA mAthe A zAsananuM moTuM karaja che. te cUkavavuM te ApaNI pharaja che. durjanone devuM karavAmAM ja rasa, cUkavavAnI vAtamAM temane rasa paDato nathI. ApaNe sajjana banavuM che. zAsananA ApaNI uparanA RNane svIkAro. For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA saMsArano saMsarga niratara rAkhyo ane koI divasa te saMsargane IcchApUrvaka choDIne dharmanA saMsargamAM AvyA nahIM. AvyA to emAM manane parovyuM nahIM. mATe ja ATalAM varSothI navakArane gaNavA chatAM e hRdayamAM sthapAyo nahIM, navakAra e pAyo che. jo tenA mATe ja ApaNe ATalA badhA bedarakAra chIe, to caNatara ke zikhara mATenI apekSAo rahevAnI ja nahIM. navakAra e bindu che. AgaLa jatAM samudra jevA vizALa gaNitAnuyoga dravyAnuyoga, dharmakathAnuyoga ane caraNakaraNAnuyoga jevA kaThina viSayo Ave che. tamArAmAM buddhi che. vepAramAM sarakAra jeTalA kAyadA ghaDe che, tenI sAme teTalA ja apavAda tame zodhI zako cho. to have e buddhine tattvajJAnamAM vAparo. saMkhyAnI UNapa badhe ja - jinamUrti jinamaMdira vagere kSetromAM-ochI thatI gaI che, paNa jJAnakSetre ApaNe ghaNA pAchaLa chIe; ApaNe jJAnanI upekSA karIe chIe. upAdhyAya te ziSyane sUtra bhaNAvaNahAra, ema kahyuM che ane ApaNe tyAM upAdhyAya aneka che, chatAM jJAnanA kSetramAM daridra chIe. bIjAM badhAM kSetromAM thoDA - sama khAvA pUratA paNa - AgaLa vadhyA chIe, ane vistAra paNa sAdhyo che. bIje vipulatA (Quantity) bhale vadhArI, paNa guNavattA (quality) ane UMDANa nathI AvyAM tapazcaryA, kriyA, ujamaNAnI saMkhyA vadhArI che, paNa jJAnavRddhi mATe zuM karyuM? pAThazALAmAM keTalAnI hAjarI hoya che ? traNaso gharamAM 100 vidyArthI jeTalI paNa saMkhyA thAya che kharI? ane ghara keTalAM? ATalI paNa saMkhyA nathI thatI to tenA upAyonI ciMtAvicAraNA ke tame keTalI karo cho? Ajano bALaka AvatI kAlano zrAvaka che e bhUlazo nahIM. zAsanane pAmyA pachI mAtra artha parAyaNa jIvana de jIvazo to zAsananI prApti phaLaze nahIM. tamane koI pUche ke tame For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jJAnapada bhajIe re Arogya iccho ke artha? tame kahezo, Arogya. jema ArogyanA bhoge artha meLavavA icchatA nathI, tevI rIte bhaviSyanI peDhInI ciMtA neve mUkIne bIjI badhI bAbatomAM naciMta banI jaizuM to, bhAvi zI rIte ujjvaLa banaze? tame samajo cho ke zarIra sAruM haze to ja paisA kAmanA che, paNa rogI hoIzuM to paisAne zuM karavAnA che? tema A lokanI ciMtA pAchaLa je divasa-rAta vitAve ane paralokano vicAra paNa na kare, te aMte pastAya che. Aje eka bALaka 10 varSano che, te kAle 20 varSano thaze. tyAre koI kriyAnI ruci, dharmano rAga ane jJAnanI samajaNa tenI pAse nahIM hoya to eno vikAsa zI rIte thaze ? mAtA-pitAthI ane gharanA vAtAvaraNathI vrata, pUjA vagere dharmanA thoDA saMskAro paDyA hatA, tenA pariNAme Aje dharma karavA jevo che evI bhAvanA tamArI rahI che. paNa Aje jenAmAM saMskAra ane zikSaNa (jJAna) nathI, tenuM zuM thaze? saMskAra eTale kriyA ane jaina darzananI paripATIno paricaya. A saMskAro A pramANe che : sAdhu mahArAja Ave tyAre UbhA thaI javuM; teo vahoratA hoya tyAre khAvuM nahI; roja savAre jAgatAM ane rAtre sUtAM navakAra gaNavA; sAdhune zuM khape ? zu nA khape ? - tenuM jJAna meLavavuM; - bhagavAnanAM darzana karavAM; sAdhu mahArAja ke sAdhvIjI mahArAja dekhAya tyAre matthaeNa vaMdAmi kahevuM; ochAmAM ochuM navakArazInuM paccakkhANa guru mahArAja pAse levuM - A badhA jaina saMskAro kuLAcAranI jema sahaja banI javA joIe. navakArazInuM paccakkhANa zuM che ? caityavaMdana, guruvaMdana kevI rIte thAya? te samajavuM joIe. roja mAbApane page lAgavuM : A vAta to have eka svapna jevI banI gaI lAge che. atyAre mAtA For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA pitAnA vinayanA AvA saMskAro rahyA ja nathI, evuM to nathI; kyAMka kyAMka evAM amIchAMTaNAM atyAreya dekhAya che. 50 varSano putra paNa 80 varSanA pitAne page lAganAra Ajeya maLe che; paNa bahu ja ochA. saMskAra meLavavAnAM A traNa sthAno gaNAya (1) ghara - pacAsa TakA saMskAranuM zikSaNa gharamAMthI ja maLatuM. 6-7 varSanA thAya tyAre nizALe mUkatA. Aje to be-traNa varSanI nAnI uMmaramAM ja nizALe mUkI bALakane eka jAtanA baMdhanamAM mUkI devAmAM Ave che. bALaka jeTaluM vikhUTuM paDatuM jAya che, teTalI lAgaNI ghaTatI jAya che. amerikAnI pravAsayAtrAe nIkaLelA eka samIkSake tyAMnI paristhitinuM bahu bArIkAIthI nirIkSaNa karyA pachI, enuM tAraNa zodhavA prayatna karyo ke tyAMnA ane ahIMnAM mA-bApanI lAgaNImAM taphAvata kema paDe che ? dIkaro ophisamAM hato, Teliphona Avyo ke pitA bImAra che. tame Avo, tamArI jarUra che. rIsivara mukAI gayuM. pachI dIkarAe ophisamAMthI ja DokaTarane phona karyo ke tamArI tAkIde jarUra che, mArA pitA mAMdA che. emane tarata davAkhAnAmAM dAkhala karo. ane hospiTalanA trIje mALe 8mA vorDamA, 23 naMbaranI rUmamAM emane dAkhala karavAmAM AvyA. pachI putra tarata ja potAnA kAmamAM parovAI gayo. IspitAlamAM javAno eno vicAra hato, paNa ATaluM kAma patAvIne jaIza, evA vicArathI e ophisa ja rahyo ! eTalAmAM hospiTalamAMthI phona Avyo ke, e bhAI gujarI gayA che! e sAMbhaLI putra vicAre che ke, pitA nathI rahyAM to have mAre javAnuM prayojana zuM? tethI eNe zaba-vAhinI mATe phona karyo ane jaNAvyuM ke emanA aMtima saMskAra Apa pitAvI dejo ane je bila Ave te mokalI Apajo ! For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re A koI kAlpanika kathA nathI, vAstavika ghaTanA che. teone A bAbatano raMja paNa nathI. lAgaNInA koI taMtuo tyAM rahyA nathI. AnuM saMzodhana karatAM te bhAIne jaNAyuM ke tyAM nAnapaNathI ja bALakone vAtsalya maLatuM nathI hotuM, eTale pachI je maLyuM hoya te ja ApI zake ne ? bALaka eka varSanuM hoya tyArathI ja sUvo mATe judo beDarUma maLe che. je bALakane neha-prema-hUMpha maLyAM nathI, te bIjAne e zI rIte Ape ? koI mAMdo paDe enI tene khabara paDe eTale davAono Dhagalo karI de che phUlanA gucchA ApI jAya, paNa teTaluM basa nathI thatuM. paNa aDadho kalAka bese to khabara paDe ke mAMdA mANasane zuM joItuM hoya che ? tene mamatA, sneha, AzvAsana, dhIraja ane hiMmatano khapa hoya che. temAM tame rasa lIdho che ? A Tevo samajaNa ane saMskArathI Ave che abhaNa mAnavI paNa jo mA-bApane cAhe to samajavuM ke te saMskAramAM AgaLa che. (2) pachI nizALamAMthI zikSaNa ne saMskAra maLatA. (3) sAthe sAthe dhArmika saMsthAomAMthI paNa saMskAro maLatA hatA. Aje A traNe saMsthAo kathaLI gaI che. Aje phariyAda badhA kare che, paNa tenA upAyanI taiyArI koInI nathI. bALakanuM 12 varSa sudhInuM mana atyaMta ucca kakSAnA bloTiMga pepara jevuM hoya che, je nAkho te cUsI ja le; jevuM dekhAya tevuM tarata ja karavA lAge. tamAre bALakane yogya banAvavo hoya to, enuM 1ra varSa sudhI satata dhyAna rAkhavuM joIe, bahu kALajI rAkhavI joIe. AyurvedamAM to bALaka garbhamAM hoya tyArathI tenI saMbhALa rAkhavI joIe ema kahyuM che. ane dhIre cAlavuM; vAsanAone zAMta rAkhavI; krodha vagere kaSAyo na karavA; ati tIkhA, kaDavA, khArA, khATA For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA padArtho na khAvA vagere sUcanAo garbhavatI mAtA mATe ApavAmAM AvI che. zarUmAM karelo thoDo parizrama moTuM phaLa ApanAra thaze; pachI jIvanaparyata sukha raheze. Adarza mAtA-pitA banavA mATe vyaktie prathama Adarza putra-putrI banavuM paDe che. zAstramAM kahyuM che ke, "guru banatAM pahelAM sAcA arthamAM ziSyavRtti keLavavI joIe." ApaNI apekSAo ane AcaraNa judAM hoya che. ApaNI apekSA evI hoya che ke koI mArI pAse jUThuM bole nahIM, ane AcaraNamAM pote ja jUThuM bolatAM hoIe chIe! AnuM pariNAma sAruM kyAMthI Ave ? eka ja kuTuMbanA badhA sabhyo sAthe besIne vArtAvinoda karatAM hoya evAM kuTuMbo Aje keTalAM maLe? ekabIjA mATe thoDo paNa tyAga karavAnI bhAvanA, kauTuMbika pharajonuM bhAna - A badhuM have ochuM thatuM jAya che. - eka satya ghaTanA jANavA jevI che. eka kuTuMbamAM mAtA-pitA gujarI gayAM. parivAramAM cAra dIkarI ane traNa dIkarA hatAM. sauthI moTI dIkarI hatI, tenA mAthe javAbadArI AvI paDI. kAkA, mAmA, mAsA, phuA badhA khasI gayA. te dIkarInA pitA jyAM nokarI karatA hatA te zeTha paNa ajANyA thaI gayA. "bALAzramamAM mUkI do; paisA joIe to amArI pAsethI laI jajoAvI suMvALI vAto karIne badhAM jatAM rahyAM. moTI chokarIe, mAre lagna nathI karavAM evo nirNaya karyo. pote 17-18 varSanI hatI. te vakhate nAno bhAI cAra varSano hato. pachI teNe zivaNa kalAsamAM zikSikA tarIke kAma karyuM, ane bALakomAM saMskAronuM siMcana karyuM, bALakonI dhArmika vRttine paNa vikasAvI. paisA kamAIne bhAI-bahenone bhaNAvyAM, keLavyAM paraNAvyAM. eNe khUba sArA bhAvathI vAvetara karyuM, For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re to bhAIoe paNa enAM sArAM phaLa ApyAM. kuTuMba mATe eka jaNa bhoga ApavA taiyAra na thAya to AkhA kuTuMbanuM zuM thAya ? eka bahene potAnAM bhAMDuo mATe Avo bhoga Apyo, to enuM pariNAma kevuM sAruM AvyuM ! vIsa varSa pahelAMnI A vAta che. A bahenane enA zikSake saMskAro ApelA tethI Avo sukhada aMta Avyo. paNa eNe huM zA mATe bhoga ApuM? mArI jiMdagI zA mATe veDaphI dauM ? - evA vicAro na karyA. karyA hota to eno AkhA kuTuMba mATe kevo bUro aMjAma Avata ! paNa e saMskArI bahene badhAnA hitamAM potAnuM hita vicAryuM ane kartavyabuddhithI badhuM sArI rIte pAra pADyuM. dhArmika zikSaNa ane saMskAronI jyAre bahu ja jarUra che, tyAre ja ApaNe enI upekSA karI rahyA chIe, e ochI kamanasIbI che? sAta kSetromAM sAte kSetro bharapUra hovAM joIe. badhAM aMga suDoLa hoya to ja vyakti darzanIya bane che. badhAM aMga pramANasara na hoya to zarIra beDoLa ane rogiSTa lAge. paga khUba jADA thaI jAya to hAthIpagAno roga kahevAya che. peTa moTuM hoya to jalodarano roga nakkI thAya che. Aje jinamUrti ane jinamaMdira e be kSetro sArI rIte vikAsa pAmyAM che. sAdhu-sAdhvI pratye paNa ThIka ThIka Adara thato jovAya che. paNa sAte kSetrane sAcavanAra zrAvaka-zrAvikA kSetranuM zuM che? tenA vikAsa arthe koI cokkasa dizAmAM pagalAM bharAtAM dekhAtAM nathI. ane trIjuM kSetra zrutajJAna, tenA mATe paNa ApaNI keTalI badhI upekSA che ! jJAnathI zraddhAnA pAyA susthira thAya che. jo zraddhA hacamacI uThaze to pachI sAdhana nirjIva banI jaze. jJAna eka bAju zraddhAne sthira-daDha kare che, to bIjI bAju AcaraNamAM AnaMda Ape che. A zrutanI avagaNanA karavAthI ApaNane ghaNuM nukasAna thayuM che. For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA 69 jJAna ApaNuM sAcuM dhana che, e vAta tamArA haiyAmAM beThI ja nathI. te vAtane tame badhA mahattva Apo to kevuM sAruM! jJAnI upAdhyAya bhagavAna jJAnanI lahANI karI rahyA che, e emano anupama upakAra che. teo mAne che ke zrutarUpI mULa sAbUta haze to pAMdaDAM maMjarI, phUla phaLa badhuMya Avaze. nAnA-moTA parva divasomAM paNa jo derAsara na jaIe to ApaNe jaina chIe evuM lAge ja nahIM. AvI ApaNI dazA che ! 24 kalAkamAM ApaNA keTalA kalAka dharmArAdhanAmAM vIte che? Aje ApaNane sAdhu jeTalA game che, teTale aMze sAdhutA gamatI nathI. comAsAmAM sAdhu joIe ja e vicAra vyApaka thato jAya che, paNa mArA jIvananI sAdhutAnI prIti keTalI AvI che tevo vicAra karo cho kharA ? bIjAnA gharanI Tepa-rekarDa TI. vI. jevI cIjo joyA pachI jema ene vasAvavAnuM mana thAya che, tema sAdhune joIne, sAdhutA gamatI hoya to, tamane paNa sAdhu thavAnuM mana thAya ja. paNa sAdhutA sArI che, haiye vasAvavA jevI che, evo anurAga pragaTa thato nathI; jo pragaTa thato hoya to te meLavavA mATe tamArA prayatno hoya ja. nitya svAdhyAya karavAnA niyama jevo ekAda guNa paNa keLavAI jAya to, tenI pAchaLa pAchaLa, bIjA keTalAya guNo AvavA lAge. eka guNa tenA sAgarItone laIne Avaze. ane svAdhyAyathI prajJA nirmaLa thatAM, vivekathI tamArI badhI jIvanacaryA ja badalAi jaze ane vRtti ane pravRtti bannemAM parivartana Avaze. rAtribhojanatyAga jevo eka niyama tame pALo to bIjI keTalIya dharmakriyAo tenI sAthe Avaze e nizcita vAta che. avaguNonI jema guNonI paNa sAMkaLa hoya che. eka guNano aMkoDo pakaDaco eTale anya guNonI sAMkaLa AvI ja samajo. tame pratikramaNa karatA nathI. tamane ema ne ema besI rahelA joI koI tamane For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re AmaMtraNa ane sAtha Ape ane ethI, sadbhAgye, tamane pratikramaNa karavAnuM mana thAya to dhIme dhIme tamAruM jIvana ja palaTAI jAya. eka avirati kADhazo to bIjI avirati paNa nabaLI paDavA lAgaze ane virati taraphano tamAro anurAga vadhaze. AmAM to mAtra pahelo bhUsako mAravAnI ja hiMmata karavAnI che. thoDo vizvAsa rAkhIne, kUdako mArazo to nIce to sAruM ja che; vAgavAno koI bhaya nathI. paNa sAmAjika pratiSThA vagerenA khoTA khyAlomAMthI eka vAra bahAra nIkaLazo ane dharmakSetramAM praveza karazo to jIvanavikAsanI yAtrA jarUra vegavaMtI banavAnI che, enI khAtarI rAkhazo. mayaNAsuMdarInA jIvanamAM A ja vAta banI hatI. je saMskAro maLyA hatA, tenuM utthAna thayuM. temAM phALo kono hato? - te jhINavaTathI vicArIe to, mayaNAnI pAtratA to hatI ja. paNa zikSaka ane mAtA e benI doravaNInI bAdabAkI karIe to temanuM jIvana juduM ja nirmANa thAta; ane emanI bahena surasuMdarI, jevuM ja kaMIka dekhAta, paNa mayaNAsuMdarInA jIvananI ujvaLatAnI maheke atyAra sudhI TakI rahI che. temAM enI mAtAno parizrama ocho nathI; zikSakanI pasaMdagIno yaza paNa tenA phALe ja jAya che. pahelAM bALakonI sAthe sAMje aDadho-poNo kalAka vArtA-vinoda thato hato. saMto ane satIonAM caritronI vAto emane saMbhaLAvavAmAM AvatI hatI. preraNAmUrti jevI vyaktionA prasaMgo temane kAne paDatA hatA. AthI bALakanA manamAM sArA saMskAro evA vaNAI jatA ke avasare te khUba upayogI ane sadAcArane TakAvI rAkhanArA banatA. Aje koIne 1547 keTalA, ema pUchIe to Tapa karI gaNatarInuM mazIna (kekyuleTara) calAvaze athavA guNAkAra karIne javAba kaheze. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA 71 zrI zrIpALarAsanA TabAmAM evI vAta Ave che ke, eka aMkathI mAMDIne 108 sudhInA aMkomAMthI tene ghaNuM ghaNuM jJAna maLatuM. 1AtmA eka che. tene saMsAranuM paribhramaNa karAvanArA ra-rAgadveSa be che. tenAthI mukti mATe jIve 3-jJAna, darzana, cAritra e traNanI ArAdhanA karavI joIe. te na thAya to chevaTe 4-dAna, zIla, tapa, bhAva e cAra prakAranA dharmanI upAsanA karavI. dharma meLavavo che? to pa-paMca parameSThIne hRdayamAM dhAraNa karavA joIe. te karyA pachI 6-cha kAyanA jIvonI rakSAnuM kArya karavuM joIe. tenAthI cha-sAta bhayanuM nivAraNa thAya che. ane sAta kSetromAM prIti thaze tene sudRDha banAvavA mATe 8-aSTa pravacana mAtAno Adara karavo joIe. te mATe brahmacaryanI 9-nava vADo pALavI joIe. A badhAnA sArabhUta 10-daza prakArano yatidharma Adaravo joIe. te na thAya to zrAvakanI 11-agiyAra paDimAne vahana karavI joIe. temAM zakti ochI paDe to 12-bAra vratonI pAsanA karavI joIe. ane jIve samajIne 13-tera kAThiyAno tyAga karavAno che. ane aMte 14-cauda guNasthAnakomAMthI pasAra thaI 15-paMdara bhedamAMthI koI paNa bhede siddha thavAnuM che. A rIte bALakane lakhatAM paNa na AvaDavuM hoya tyAM jainadharmanI ArAdhanAno khyAla Ape evI pAribhASika saMjJAothI te kevo vAkepha thaI zake che ! AmAM gammata sAthe jJAna maLI rahe che, Aje A badhuM pharI tAjuM karavA jevuM che. - ghara, nizALa ane dharmasaMsthA - saMskArasiMcananAM A traNe jharaNAM sukAI rahyAM che, tethI bALakanI sthiti kaphoDI thaI gaI che. pAzcAtya zikSaNa-saMskAroe tenA mana para aNaghaTato kabajo meLavI lIdho che. susaMskAro ApavAnI dhArmika zikSaNanI pravRtti pratye hajI paNa durlakSa sevAtuM raheze to paristhiti vadhu bagaDatI jaze. For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re koI zrAvakano putra "Du jIvanikAya" jevozabda sAMbhaLaze to A koI bIjI bhASAno zabda che tema ene lAgaze. AvuM na thAya ane paristhiti hAthathI bahAra na jAya; eTalA mATe atyArathI ceto, ane navI-UgatI peDhIne dharmanuM mahattva samajAvo. ApaNe tyAM, abhyAsa karavAyogya sUtragraMtho be prakAranA che. : eka paMcapratikramaNanAM sUtro; ane bIjAM jIvavicAra, tattvArthasUtra vagere sUtro. emAM jIvavicAra vagere dvArA vicAramAM jaina darzananuM tattvajJAna sthira thAya che ane paMca pratikramaNanAM sUtro dvArA dharmamAMAcAramAM sthira thavAya che. banne sUtro jIvanamAM ati-upayogI che. kriyAkALa sivAyanA kALamAM, jIvananI roja-barojanI ghaTanAmAM jIvavicAra, tattvArtha sUtra vagerenuM jJAna khUba ja hitakAraka puravAra thAya che. tethI e be prakAranAM sUtro bhaNAvavAM joIe. A kartavya ApaNe na bajAvIe ane ApaNI ucharatI peDhI dharmanuM mahattva nA samaje ane dharmavimukha bane to enI javAbadArI ApaNI ja che, evuM svIkAravuM ja rahyuM. dharmatattvane samajavA mATe jIva, jagata ne jaganAtha zuM che ? taviSayaka mAnyatA zI che ? te jANavA prayatna karavo joIe. dhArmika zikSakoe A kAma karavAnuM hoya che. samajaNanA bIjane vikasAvavAmAM teo potAnI zaktino savyaya kare e jarUrI che. A zikSaNa nahIM apAya to ApaNI navI peDhI dharmavihIna jIvana jIvaze, eTaluM ja nahIM paNa kyAreka, aNa-samajaNane kAraNe dharmanI mazkarI suddhAM karaze; A badhuM hamba che evI ThekaDI uDAvaze. AvuM thAya to tene aTakAvanAra koNa? lAkhonA kharce AlizAna derAsara baMdhAvo ane emAM paramAtmAnI moTI pratimA padharAvo athavA upAzrayanI bhavya ImArata khaDI karI gho; paNa derAsaramAM bhakti For Personal & Private Use Only - WWW.jainelibrary.org Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskAra-ghaDataranA pAyArUpa dharmazikSaNanI anivAryatA 73 pUjA nahIM hoya ane upAzrayamAM besanArA nahIM hoya to e badhAM zA kAmanAM? zrIsaMghe gaMbhIrapaNe vicAravA jevI A vAta che. navI peDhIne saguNa taraphI vaLAMka ApavAmAM Avaze to ja AvAM dharmasthAnono sadupayoga cAlu raheze. pANInI zaktine nAthavAmAM nathI AvatI to pUrathI gAmanAM gAma tArAja thaI jAya che. ane pANInI zaktine jo yogya rIte nAthavAmAM Ave to tethI uttama khetI paNa thAya ane vIjaLInA utpAdanathI mAIlo sudhInAM aMdhArAM ulecAIne comera prakAza paNa tharAI jAya che. tevI ja rIte yuvAzaktine kendrita ane saMskArita karIne dharmamArge joDavAthI saMgha, samAja ane dezane ghaNo ja lAbha thaze. nahIMtara A badhAyanuM bhAvi bahu ja nirAzAbharyuM thavAnuM che. jemanA haiyAmAM dharmanAM mULa ropAyAM nathI tevA yuvako kaheze ke A upAzraya khAlI paDyo che. emAM koI sAdhu nathI, mATe amane e mITIMga mATe Apo. ane AvuM cAlyuM to pachI dharmasthAnaka ne saMsAra-sthAnakamAM phera ja nahIM lAge! saMghanA agraNIne ghera lagna che, badhI ja vADIo nodhAI gayelI che, jAnane utAravA mATe bIjuM koI sthAna maLatuM nathI, ane A upAzraya khAlI che, to te lagna mATe Apo-zarUAta AvI ja rIte thAya che. paNa AvuM thavA na pAme eTalA mATe A dharma sthAnakomAM koI pApa-sthAnaka sevAya ja nahIM, evuM pAyAnuM jJAna bALapaNathI ja ApavuM joIe. je uddezathI je vastu banAvI hoya teno upayoga te uddeza pUrato ja thavo joIe; udezanI bhinnatA calAvI nA levAya. A vAta vyavahAramAM to tame cokkasa mAno ja cho. dharmasthAnanI pavitratAnI samajaNa Aje saMskAra ane zikSaNa dvArA nahIM apAya to AvatI kAla kevI Ugaze teno vicAra karo. For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jJAnapada bhajIe re phrIja khAlI paDyuM che mATe kolasAno Topalo temAM mUkI do ema koI kahe, to te tame calAvI lezo kharA? tame kahezo ke, are, kolasAne game tyAM mUkI do, paNa phrIjamAM to na ja mukAya-Avo vicAra ne viveka kone Ave, ke je phrIjanA mahattvane samajato hoya tene. na ema je dharmanI upAdeyatA yathAsthita samaje, te sAmAjika kAryo mATe upAzraya vagere vAparavAno vicAra sarakhoya na kare. upAzraya bhale ne khAlI hoya, paNa saMsAranAM kAma mATe eno durupayoga to na ja thAya. mATe koI viSayano nirNaya karavAmAM tamArI matino upayoga na karavo joIe, paNa zAstramatithI ja te kArya karavuM-karAvavuM joIe. ane te mATe gItArtha gurubhagavaMtanI nizrA svIkAravI joIe. Aje zibira dvArA dhArmika zikSaNa apAya che te AvakAradAyaka to che ja, paNa jarUrata karatAM temAM lAbha lenAranI saMkhyA ane samayanI maryAdA banne dRSTie te ghaNuM apUratuM che; matalaba ke jema nizALamAM roja vidyArthI jAya che, tema tene roja dharmanA saMskAra ne zikSaNa maLavAM joIe. ane zikSaNa ApanAra zikSakone paNa mAnanI najare jovA joIe. teonI sAtheno ApaNo vartAva vinayabharyo ane madhura hovo joIe. kemake teo jJAnanuM dAna kare che. vidyArthInA ghaDataramAM zikSakanuM kevuM mahattvanuM sthAna che, teno khyAla Ave to ApaNane lAge ke zikSako khUba sanmAnanIya che. A bhAvanA amUlya jIvanane ujvaLa karanAra, parabhavamAM paNa saMskArasaMpanna mAnavabhava ane parama kRpALu paramAtmAnuM lokottara zAsana vagere sAmagrIne sulabha banAvanAra sabhyajJAna prApta karavAno satata udyama karavo-karAvavo, jethI uttarottara maMgaLamALA prApta thAya. For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI tapa karavAno vidhi "jJAna"nA ArAdhana mATe, eTale AtmAno jJAnaguNa je anAdikALathI jJAnAvaraNIya karmanA saMyoge AvarAyelo che tene pragaTa karavA mATe ane jJAnAvaraNIya karmano kSaya (kSayopazama) karavA mATe "jJAnapaMcamI" no tapa ati utkRSTa sAdhanabhUta che. jJAnanA ArAdhanA mATe zAstrakAre bIja, pAMcama ne agyAraza e traNa tithio batAvI che. paraMtu temAM mukhyatA pAMcamanI che. prAyaH pravRtti paNa paMcamI tapa karavAnI vizeSa che. A tapa koIpaNa varSanA kArtika mAsanI zukla paMcamIthI zaru karavAmAM Ave che. A paMcamI saubhAgya paMcamInA nAmathI oLakhAya che. jJAna meLavavAnA utsuka zrAvaka-zrAvikAo ane sAdhu-sAdhvIo A tapa vizeSa kare che. A tapa pAMca varSa ne pAMca mAsa paryata karavAno che. te ekAsaNAthI, AyaMbilathI athavA upavAsathI karavAmAM Ave che. zArIrika zaktivALA to prAyaH upavAsathI ja kare che. bAra mAsa upavAsa na karI zake te paNa kArtika zudi pAMcame to avazya upavAsa kare che. ane te divase banatAM sudhI cAra ke ATha pahora pauSadha paNa kare che. e tapanA ArAdhanA mATe paNa saMpUrNa vidhi For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jJAnapada bhajIe re karavAnA Icchake nIce pramANe vidhi dareka mAsanI zukala paMcamIe karavo. tapa karavAno vidhi 1. ekAsaNuM, AyaMbila ke upavAsa yathAzakti karavo. 2. baMne TaMka pratikramaNa karavuM. 3. A traNa kALa ATha stuti ne pAMca zastavAdi vaDe devA vAMdavA. 4. be TaMka paDilehaNa karavuM. 5. traNa kALa jinapUjA karavI. temAM prAtaHkALe vAsakSepAdi va, | madhyAhe aSTa prakArI ane sAyaMkALe dhUpa-dIpAdi vaDe karavI. 6. be hajAra jApa karavo. arthAt "namo nANassa" e padanI vIza navakAravALI ekAgra citte gaNavI. 7. bane to pauSadha karavo athavA divasano ghaNo bhAga jJAnasthAnAdimAM vyatIta karavo. 8. jJAna ane jJAnInI yathAzakti bhakti karavI. 9. jJAnano abhyAsa karavo ane tenI AzAtanA TALavI. 10. prabhu pAse athavA jJAna pAse pAMca dIveTano dIvo karavo. pAMca svastika karavA, yathAzakti phaLa naivedAdi padArtho pAMca pAMca caDAvavA. 11. pAMca athavA ekAvana logsasano kAusagga karavo. 1-2 devavaMdananane paDilehaNanI vidhi prasiddha hovAthI batAvavAmAM Avela nathI. 3. jJAnapaMcamInA devavandana tathA artha AgaLa ApavAmAM AvyA che. For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 zrI jJAnapaMcamI tapa karavAno vidhi jJAnapaMcamIne divase to A badhAM vAnAM savizeSe karavAM. arthAt jinezvaranI AMgI pUjAdi vaDe vizeSa bhakti karavI, phaLa naivedAdi vizeSe caDAvavAM, jJAnapaMcamInA deva vAMdavA, tadaMtargata ekAvana khamAsamaNa devAM, 51 logassano kAusagga karavo, banatA sudhI pauSadha avazya karavo, Akho divasa jJAnadhyAnamAM ja vyatIta karavo. jJAnanA bahumAna mATe yogya sthaLe suzobhita caMdaravA jThIA vigere baMdhAvI jJAna padharAvavuM ane aneka bhavya jIvo darzana nimitte Ave tevo AkarSaka dekhAva karI jJAnanI bhaktijayaNA pUrvaka karavI. jJAna samIpe gAnatAna karavuM-karAvavuM, jJAnanI pUjA bhaNAvavI. ItyAdi karIne aneka uttama jIvo jJAnanA ArAdhanamAM tatpara thAya tema karavuM. AtmAnA sarva lakSaNomAM "jJAna" prathama pada dharAve che, tenA vaDe ja A jIva "cetana" gaNAyelo che. te lakSaNa athavA guNane prakaTa karavA mATe jema bane tema vadhAre prayAsa karavAnI AvazyakatA che. te AvazyakatA siddha karavA mATe A nIce "jJAnAcAranuM tenA ATha prakAranuM svarUpa, tenI uparanA dRSTAMta sAthe prAraMbhamAM ja batAvavAmAM AvyuM che. te lakSapUrvaka vAMcI javAnI prArthanA che. kAraNa ke te dhyAnapUrvaka vAMcavAthI jJAnanA ArAdhanamAM avazya tatparatA prApta thAya tema che. A saMbaMdhamAM prAraMbhamAM vadhAre vistAra karavAnI jarUra nathI kemake nIcenA lekhanI aMdara ja te hakIkata vistArathI batAvavAmAM AvelI che, : " " " na karavuM. - + + For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re - zrI jJAnapaMcamInI stutiH zrInemiH paMcarupatridazapatikRtaprAjyajanmAbhiSekacaMcatpaMcAkSamattadviradamadabhidA paMcavaktropamAnaH // nirmuktaH paMcadehyAH paramasukhamayaH prAstakarmaprapaMcaH / kalyANaM paMcamIsattapasi vitanutAM paMcamajJAnavAn vaH // 1 // artha- (zrIne i) zrI neminAtha bhagavAna, (3:) tamArA(paMcama sattapatti) paMcamInA sArA tapane viSe (RcA) nirvidanapaNAne (vitanudi) vistAro. have te neminAtha bhagavAna kevA che? to ke (paMjarU5) pAMcarUpe karIne (tripati) devatAnA pati evA je Idra teNe (ta) karyo che. (prakhya nama:) moTo ane uttama janmAbhiSeka jemano evA, valI te kevA che? to ke (caMta) dIpatA evA (paMkSi) pAMca Idriyo rUpa (patta) madonmatta evA (kira) hatI tenA ( ma) mada bhedave karIne (idvatrIpamAna:) paMcavakutra je siMha tenuM che upamAna jemane evA che, valI te kevA che ? ke (vahya:) audArikAdika pAMca zarIra te thakI (nikuMvatta) mukta thayA evA, valI kevA che ? (parama) utkRSTa eTale atItIya evA (kulamaya:) sukhe karIne sahita, vaLI kevA che? (pAta) prakarSe karI TALyA che (rmaprapaMca:) karmanA prapaMca eTale vistAra jemaNe evA vaLI te kevA che?(paMDhamajJAnavAna) pAMcamuM jJAna je kevaLajJAna teNe karI yukta che l/1l saMprINan saccakorAn zivatilakasamaH kauzikAnaMdamUrtiH puNyAbdhi prItidAyI sitarurivayaH svIyagobhistamAMsi / 1. dara ajavALI pAMcame pratikramaNamAM A thoya bolavI joIe. For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 79 zrI jJAnapaMcamInI stuti sAMdrANi dhvaMsamAnaH sakalakuvalayollAsa muccaizcakAra jJAnaM puSyAjinaughaH sata pasi bhavinAM paMcamI vaasrsy||2|| artha - have jinasamudAyane caMdranI samAnatArUpe stave che. (tirUNariva) caMdramA sadeza evA tathA (zivatitasama:) ziva je mokSa tene viSe tilaka samAna evo () je (ninau: ) jina samudAya che, te (vinA) bhavyajanonA (paMcamIvAyarastha) paMcamI divasanA (sutapafsa) rUDA tapane viSe (jJAna) jJAna je tene (puti) puSTine karo. have te jinasamudAyane caMdra tulyatA kevI rIte che? te sarva vizeSaNoe karIne kahe che. jema caMdra (vyArA) uttama je cakora pakSI temane (saMpana) rUDe prakAre AnaMda utpanna kare che, tema e zrI jinasamudAya paNa (sona) sapuruSa je cakora temane (saMpUna) samyak prakAre harSa kare che. valI je ma caMdra (auzikAnaMtamUrti ) ghuvaDane AnaMdadAyaka che mUrti jenI evo che, tema e jinasamudAya paNa ( zikSAnaMtamUrti) Idrane AnaMdarUpa che mUrti jenI evo che, tathA jema caMdra (puNAvyi) puNyakAraka samudrane (tilA)prItidAyaka che, tema jinaugha paNa (puNAvyi) puNyarUpa je samudra tene (prItithI)prItano denAro che, tathA jema caMdra (strI) potAnA (mi) kiraNoe karI (sAMkaLi) gADha evA (tamaifi) (aMdhakArone (dhvaMsamAnaH keo) dhvasa eTale nAza karanArI che te jinaudha paNa (sAMdrANi ke0) gADha evA (tamAMsi keo) jIvonAM ajJAna. temane ( asamAna:) dhvasa eTale nAza karanAro che. tathA jema caMdra (tni vanayouM) samagra kuvalaya ke caMdra vikAsI kamaLo, tenA vikasitapaNAne (sarve) atyaMta (vAra) kare, tema e jinaugha For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 jJAnapada bhajIe re 55 (kuvalaya) pRthvIvarayanA ( ullAsaM) varSane (cakAraH) 42 mevo cha, mA itane tane yaMdamAnI 5mA yogya ch:||2|| pItvA nAnAbhidhArthAmRtarasamasamaM yAMti yAsyaMti jrmu| jIvAyasmAdaneke vidhivadamaratAM prAjyanirvANapuryAm // .. yAtvA devAdhidevAgamadazamasudhAkuMDamAnaMdahetu statpaMcamyAstapasyudyatavizadadhiyAM bhAvinAmastu nityam // 3 // arthaH- ( devAdhigadevAgama) zrI vItarAga heva teno (Agama) siddhAMta35 (dazama) zimo mepo (sudhA kuMDa) amRta se cha (tat) te (paMcamyAH) niyamInA (tapasi) tapane virSa (udyata) GAmA tathA (vizadadhiyAM) nirbhara cha buddhi manI me| ( bhAvinAM) mAvi bhavya vona (AnaMdahetuH) maanhn| 129(bhUta (nityaM) niraMtara (astu) thAmo ve te nigama 35 6zama sudhAI po cha? (nAnAbhidhArthAmRtarasaM) nAnA praarana cha nAma jemanAM evA je artho, te rUpa amRta rasa che jemAM evo che tene (vidhivat ) vipi pramANe (pItvA) pAna arIne (asaMmaM) nirupama bhevA sumane ( yAsyaMti) pAmaze, (yAMti) pAme cha, bhane (jagmuH) pAmatA tA. ( yasmAt) pAna 12 // thI (aneke) mane sevA (jIvAH) pochate (prAjya) moTI mevI (nirvANaparyA) mokSanagarIne varSa (amaratAM) raam25||ne ( yAtvA) pAmIne svastha thAya cha. // 3 // svarNAlaMkAravalganmaNikiraNagaNadhvastanityAMdhakArA / huMkArArAvadUrIkRta-sukRtajanavAtavighnapracArA // For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 zrI jJAnapaMcamInI stuti devI zrI aMbikAkhyA jinavaracaraNAMbhojabhuMgIsamAnA, paMcamyahnastaporthaM vitaratu kuzalaM dhImatAM sAvadhAnA / / 4 / / artha - (2 virahyA) zrI aMbikA che nAma jenuM evI (revI) devI, te (savAnA) sAvadhAna evI chatI (thImAM) buddhimAna evA bhavika jIvavA (paMdana:) paMcamInA divasanA (tapo) tapane mATe (kurnA) kuzala je che tene (vitaratuM) vistAro. te devI kevI che? to ke (svatraMjAra) suvarNanA je alaMkAra tene viSe (vAribaT) vaLagyA evA je maNi tenAM kiraNanA je gaNa, teNe karI ( dhvajJanityAMdha sArA) TAlyo che niraMtara aMdhakAra jeNe valI te devI kevI che? (huM ) huMkArano rAva je zabda teNe karI (TUrata) dUra karyA che (sutananabrAta sukRtano karanAro evo je janasamUha tenA (vivAra) vidmanA pracAra jeNe, valI te kevI che? (ninavarattaramona) zrI vItarAganA caraNarUpa kamalane viSe ( samAnA) bhramarI samAna che. / 4ll zrI paMcamInI stutI zrAvaNa zudi dine paMcamI e, jamyA nemijiNaMda to // zyAma varaNa tanu zobhatuM e, sukha zAradako caMda to // sahasa varase prabhu AukhuM e brahmacArI bhagavaMta to // aSTa karama hele haNIe, pahotA mukti mahaMta to // 1 // aSTApada para Adi jina e, pahotA mukti mojhAra to // vAsupUjya caMpApurI e, nema mukti giranAra to // pAvApurI nagarImAM vaLI e, zrI vIrataNuM nirvANa to // sametazikhara vIza siddha huA e, zira vahuM tehanI ANa to // ra/ For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re neminAtha jJAnI huA e, bhAkhe sAra vacana to // jIvadayA guNavelaDI e, kIje tAsa jatana to // mRSA na bolo mAnavI e, corara citta nivAra to // anaMta tIrthakara ema kahe che, paraharie paranAra to // all gomeda nAme ja bhalo e, devI zrI aMbikA nAma to / zAsana sAnidhya je kare che, kare vaLI dharmanAM kAma to // tapagaccha nAyaka guNanilo e, zrI vijayasenasUrirAya to // RSabhadAsa pAya sevatAM e, saphala karo avatAra to // 4ll. iti zrI paMcamInI stuti saMpUrNa janmAttaramAM laI javAno upAya. zatena pustake vidyA hA puraSotA / lakSeNa janma paryantaM koTyA janmAntare khalu // 1 // ekaso vakha gokho tyAM sudhI gAthA / zloka pustakamAM ja rahe. hajAra vakhata gokho tyAre te gAthA / zloka mukhamAM Ave to ekalAkha vAra teno pATha karo. AjIvana yAda rahe ane kroDavAra jo e zloka gAthA athavA adhyayanano pATha karo to parabhavamAM yAda Ave. zrI vaja-svAmI mahArAje paMDarIka-kaMDarIka adhyayanano krioDovAra pATha karyo hato to parabhavamAM dIkSA zabda sAMbhaLatAMveta janmanA divase jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana prAraMbha taMtra prathama vidhi prathama bAjoTha upara ThavaNI ne tenI upara rUmAla DhAMkI te upara pAMca pustaka mUkIne vAsakSepathI jJAnanI pUjA karIe, vaLI pAMca dIveTano dIvo karIe, te jayaNApUrvaka pustakanI jamaNI pAse sthApIe ane padhANuM DAbe pAse mUkIe, pustaka AgaLa pAMca athavA ekAvana sAthiyA karI upara zrIphaLa tathA sopArI mUkIe. yathAzakti jJAnanI dravyapUjA karIe. pachI deva vAMdIe ane sAmAyika tathA posadha madhye vAsapUjAe pustaka pUjIne deva vAMdIe, athavA deharAsara madhye bAjoTha traNa uparAupara mAMDI te upara pAMca jinamUrti sthApIe. tathA mahA utsavathI snAtra bhaNAvIe. prabhu AgaLa jamaNI tarapha pustaka mAMDyuM hoya tenI paNa vAsa pramukhe pUjA karIe tathA ujamaNuM mAMDavuM hoya to tihAM paNa yathAzakti jinabiMba AgaLa laghu snAtra bhaNAvIne athavA sattarabheThI pUjA bhaNAvIne pachI zrI saubhAgyapaMcamInA deva vAMdIe. have deva vAMdavAno vidhi kahe che. prathama pratimAjInI jogavAI na hoya to sthApanAcArya samIpe athavA navakAra paMciMdiya vaDe sthApanA sthApIne iriyAvahI paDikkamI, cAra navakArano athavA eka logassano kAusagga karI. For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jJAnapada bhajIe re pragaTa logassa kahI, khamAsamaNa daI, IcchAkAreNa saMsmita bhagavad matijJAna ArAdhanArtha caityavaMdana karuM? ema kahI, yogamudrAe besI caityavaMdana karIe te kahe che. zrI matijJAnanuM caityavaMdana zrI saubhAgya paMcamI taNo, sayala divasa zaNagAra ! pAMca jJAnane pUjIe, thAya saphala avatAra // 1 / sAmAyika posaha viSe, nirava pUjA vicArI - sugaMdha cUrNAdika thakI, jJAna dhyAna manohAra // 2 // pUrva dize uttara dize, pITha racI traNa sAra / paMca varaNa jinabiMbane sthApIje sukhakAra // 3 // paMca paMca vastu meLavI, pUjA sAmagrI joga / paMca varaNa kalazA bharI, harIe duHkha upabhoga / 4 // yathAzakti pUjA karo, matijJAnane kAje / paMca jJAnamAM pUre kahyuM, zrIjina zAsana rAje / pa // mati zrata viNa hove nahi e, avadhi pramukha mahA jJAna / te mATe mati dhUre kahyuM, mati zrutimAM mati jJAna / 6 // kSaya upazama AvaraNano, labdhi hoye sama kAle . svAbhAdikathI abheda che, paNa mukhya upayoga kAle / 7 // lakSaNa bhede bheda che, kAraNa kAraja yoge ! mati sAdhana kRta sAdhya che, kaMcana kalaza saMyoge // 8 // paramAtama paramesaru e siddha siyala bhagavAnane matijJAna pAmI karI, kevala lakSmI nidhAna // 9ll For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana // matijJAnanA caityavaMdanano artha. // - zrI saubhAgyapaMcacIno divasa sarva divasomAM alaMkAra tulya che. te divase pAMca jJAnanI pUjA karIe ke jethI janma saphaLa thAya. // 1 // sAmAyika tathA posahamAM (dezAvagAzikamAM paNa) sArA gandhavAlA vAsakSepAdi cUrNa vaDe nirava pUjAno vicAra jANavo. tathI manohara jJAnanuM dhyAna karavuM. / 2 // pUrva tathA uttara dizAmAM pradhAna traNa pITha racIne sukhakartA paramAtmAnA paMcavarNa bimbane sthApana karIe. /// pUjA sAmagrIne lAyaka pAMca pAMca vastuo bhegI karI paMcavarNanA kalaza bharI duHkhanA upabhogano nAza karIe. // 4 / matijJAnanI prAptine mATe zakti anusAra pUjA karIe, je matijJAna zrI jainazAsananA rAjA (tIrthakara prabhu) e paMcajJAnamAM agresara kaheluM che, // pa // matijJAna tathA zrutajJAna vinA avadhijJAna vigere moTA jJAno thatAM nathI, te kAraNathI matijJAna prathama kahyuM che, mati ane zratamAM paNa matinuM pradhAnapaNuM che. // 6 | mItikRtanA AvaraNano kSayopazama tathA prApti samAnakALe thAya che. svAmi Adike karIne matikRtano abheda che. paNa mukhyatA upayogakALamAM hoya che. (je vakhate je jJAnano upayoga varte te vakhate te ja mukhya jANavuM) all lakSaNa tathA bhedoe karI tathA kAraNa kAryanA saMbaMdhathI te beno bheda che. kAMcana ane kalazanA sambandhanI mAphaka mati sAdhana che ane zruta sAdhya che. // 8 // paramezvara paramAtmA sarva siddha bhagavatto matijJAna pAmIne kevaLa - lakSmI bhaMDAra thayA che. // 9ll - IticaityavaMdana // 1 // namuththa0 // jAvaMtio // namoha0 / kahI stavana karIe te A pramANe- | 1. svAmI, kALa, kAraNa, viSaya, parokSa. 2. AgaLa duhAmAM batAvazaza te lakSaNa tathA bhedo. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re matijJAnanuM stavana // rasiyAnI dezI // praNamo paMcamI divase jJAnane, gAjI jagamAM re jeha // sujJAnI II zubha upayoga kSaNamAM nirjara, miththA saMcita kheha // su0. / praNa01 // saMtapadAdika nava dvAre karI, mati anuyoga prakAza / su0 // naya vyavahAre AvaraNa kSaya karI, ajJAnI jJAna ullAsa / su0. praNava 2 / jJAnI jJAna lahe nizcaya kahe, do naya prabhujIne satya / suo // aMtara muhUrta rahe upayogathI, e sarva prANIne nitya / su0 , // praNa03 // labdhi aMtara muhUrta laghupaNe, chAsaTha sAgara jipha // su0 / adhIko narabhave bahuvidha jIvane, aMtara kadiye na dITha // suo // praNa) 4 // saMprati samaye eka be pAmatA, hoya athavA navi hoya // su0 / kSetra palyopama bhAga asaMkhyamAM, pradeza mAne bahu joya / suo // praNa05 // matijJAna pAmyA jIva asaMkhya che, kahyA paDivAI anaMta // suO // sarva AzAtana varajo jJAnanI vijayalakSmI laho saMta // suo // praNa06 // // matijJAnanA stavanano artha //. he sujJa bhavya prANIo ! tame paMcamIne divase jJAnane namaskAra karo ke je jJAna jagatamAM gAjhI rahyuM che, vaLI zubha upayogamAM For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana rahetAM kSaNavAramAM mithyAtvathI saMcita thayelI karmaraja nirjarI jAya che (AtmAthI chUTI paDe che) // 1 / saMspada prarUpaNatA vigere nava dvAra vaDe matijJAnanI vyAkhyAno prakAza che, vyavahAranaye jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama karavAthI ajJAnI jIvane jJAnano ullAsa thAya che. // 2 // nizcayanaya kahe che ke jJAnI hoya te ja jJAna pAme che. bhagavaMtone to banne nayo satya che. 1 satyada prarUpaNAmAM gati vigere vIza mArgaNAoe karI matirUpI satyadanI prarUpaNA karavI. temAM gatimArgaNAmAM kayI kayI gatiomAM matijJAna pAmelA tathA pAmatA jIvo hoya ? cAre gatiomAM matijJAna pamelA jIvo hoya, pAmatA jIvo koI vakhata hoya tathA koI vakhata na hoya 1 indriyamArgaNAe paMcendriya jIvo pUrvapratipana hoya. pratipadyamAnanI bhajana jANavI. vikalendriyo pUrvapratipana hoya. (siddhAMtakAranA mate, kArma grathika mate ubhaya paNa na hoya) ekendriyomAM eka paNa na hoya 2. kAryamArgaNAe trasakAyamAM pUrvapratipana hoya, pratipadyamAna bhajanA. pRthvIkAyAdimAM ubhayAbhAva 3. yogamArgaNAe samudita traNe yogomAM paMcendriyanI mAphaka. manorahita vacanayoga viSe vikalendriyanI mAphaka, kevala kAyayogamAM ubhayAbhAva 4. veda dvAre traNe vedonAM pUrva pratipana hoya, pratipadyamAna bhajanA 5. kaSAyadvAre anajAnubandhimAM ubhayAbhAva. bAkI traNamAM pUrvapratipana hoya, pratipadyamAna bhajanA 6. lezyA dvAre zuddha traNamAM paMcendriyanI mAphaka, azuddha traNamAM pUrvapratipana hoya, bIjA nahIM 7 samyakatva mArgaNAe vyavahAranaye pUrvapratipana hoya, nizcayanaye ubhaya paNa hoya 8. jJAnadAre vyavahAranaye cAra jJAnavAlAo pUrva pratipana hoya, pratipadyamAna na hoya. kevalI ubhaya na hoya. traNa ajJAnIo pratipadyamAna vivalitakAle hoya paNa pUrvapratipanna na hoya. nizcayanaye mati zrata avadhijJAnavAlA pratipana nizcaye hoya, pratipadyamAna paNa vivakSitakAle hoya. mana:paryAyajJAnI pUrvapratipana hoya, pratipadyamAna nahIM. kevalI tathA traNa ajJAnI ubhaya paNa na hoya 9. darzanadhAre cakSu acalu darzana labdhivALA pUrva pratipana hoya, pratipadyamAna avadhidarzanI For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re A jJAna upayogathI sarva prANIone haMmezA armuhUrta sudhI rahe che. (satata upayoga aMtarmuhUrta ja rahe che.) // 3 // kAladvAre upayoga AzrayI eka athavA A jJAnanI labdhi jaghanyathI antarmu kALa rahe che ane utkRSTathI chAsaTha sAgaropama ane manuSyabhAvo adhika eTalo kALa rahe che. ane ghaNA prakAranA jIvonI apekSAe antara (viraha) koi divasa paNa hoto nathI. / / 4 / / (jaghanyathI) vartamAna samaye A jJAna pAmanArA jIvo eka be hoya athavA na paNa hoya. ane utkRSTA kSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA AkAzapradezo hoya teTalI saMkhyAe jANavA. / / 5 / / matijJAna pAmelA jIvo asaMkhyatA che, ane matijJAnathI paDavAI thayelA (paDelA) anantA che, mATe he bhavyajIvo ! jJAnanI sarva prakAranI AzAtanAno tyAga karo ke jethI vijayalakSmI meLavo. / / 6 / / pratipanna hoya, pratipadyamAna nahIM. kevaladarzanI ubhaya paNa na hoya. bhajanA, 10 saMyatadvAre pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna nahI. 11. upayogadvAre sAkAropayogI pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. anAkAropayogI pratipanna hoya, pratipadyamAna na hoya. 12. AhArakAre AhAraka pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. anAhAraka pUrvapratipanna hoya, pratipadyamAna nahIM. 13. bhASakadvAre bhASA labdhivALA pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. 14. parittadvAre pratyeka zarIrI pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. sAdhAraNa ubhaya nahI 15. paryAptidvAre paryAptA pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. aparyAptA pUrva pratipanna hoya, pratipadyamAna nahIM 16. sUkSmadrAre sUkSma ubhaya nahIM. bAdara pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. 17 saMkSikAre saMzi pUrvapratipanna hoya, For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 89 pachI jayavIyarAya saMpUrNa kahI, khamAsamaNa daI, IcchAkAraNa saMdissaha bhagavat zrImatijJAna ArAdhanArtha karemi kAussagga vaMdaNavattioe) ane enAtha ussasIeNaM, kahI eka logassa athavA cAra navakArano kAussagna karI, pArI, namohasiddhAcAryopAdhyAya sarvasAdhubhyaH kahI thaI kahevI. te A pramANeH matijJAnanI thaI zrImatijJAnI tattva bhedathI, paryAye karI vyAkhyAjI | cauvika dravyAdikane jANe, Adeza karI dAkhAjI / mAne vastu dharma anaMtA, nahi ajJAna vivaphAjI / te matijJAnane vaMdo pUjo, vijayalakSmI guNakAMkSAjI // 1 // pratipadyamAna bhajanA. asaMgni pUrvapratipana hoya, pratipadyamAna nahI. 18 bhavasiddhikatAre bhavasiddhiko saM imAphaka, abhava-siddhiko ubhayazUnya 19. camakAre carama pUrva pratipanna hoya, pratipadyamAna bhajanA. acarama ubhaya zUnya 20. // Iti satyadakSaNA //// dravya pramANamAM pratipadyamAna hoya athavA na hoya, hoya to aneka jIvone antarmuhUrta kAla, labdhi AzrayI jaghanyathI attamuhUrta, utkRSTathI chAsaTha sAgaropamathI vadhAre. be vAra vijayAdimAM athavA traNa vAra amRta devaloke javAthI temAM manuSyabhavono kAla vadhAre jANavo. nAnA jIvone apekSI sarvakAla /pI attaradvAre eka jIvane AzrayI jaghanya attara attarmuhUrtanuM, utkRSTa apAI pugala parAvarta. aneka jIvone AzrayI attara na hoya llll bhAgadvAre matijJAnIo zeSa jJAnI tathA ajJAnIonA anattame bhAge varte che. Iloll bhAvAre matijJAnI kSAyopathamikabhAve varte che. II alpabahutvakAre sarvathI thoDA matijJAna pAmatA jIvo, pAmelA jIvo jaghanyapade paNa asaMkhya guNA, tethI utkRSTapade vizeSAdhika / 9l For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 matijJAnanI thoIno artha zrImatijJAnanI tattva bhedara ane paryAya zabdoe karIne vyAkhyA karI che. te matijJAnI jIvo sAmAnya karI dravyAdi cAra padArthone jANe ema kahyuM che. teo vastunA anantA dharmone nizcaye jANe che. emAM ajJAnanI vivakSA karelI nathI. jo vijayalakSmI rUpa guNa prApta karavAnI abhilASA hoya to te matijJAnanI vandanA tathA pUjanA karo. /1/ pachI khamAsamaNa daI, UbhA rahI, matijJAna saMbaMdhI aThAvIza guNa varNavavA duhA kahevA. temAM paThikAnA duhA lakhIe chIe. pIThikAnA duhA zrI zruta devI bhagavatI, je brAhmI lipI rUpa praName jehane goyamA, huM vaMduM sukharUpa / 1 / zeya anaMte jJAnanA, bheda aneka vilAsa / tehamAM ekAvana kahuM, Atama dharma prakAza // 2 // khamAsamaNa eka ekathI, staviye jJAna guNa eka | ema ekAvana dIjIye, khamAsamaNa suviveka // 3 // jJAnapada bhajIe 1 tattva-matijJAnanuM lakSaNa je AgaLanA duhAnA arthamAM spaSTa rIte batAvAze te. 2 bhedo-vyaMjanAvagraha vigere aThThAvIza, batrIza, athavA cAra, be, 336 ne 340 che. 3 paryAya-matijJAnanA bIjA nAmo ihA, apoha, vimarza, mArgA, gaveSaNA, saMjJA, smRti, mati, prajJA A sarva Abhinibodhika jJAnanA paryAyo che. . For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 zrI jJAnapaMcamI devavaMdana zrI saubhAgya paMcamI dine, ArAdho matijJAna / bheda aThThAvIza ehanA, stavIke karI bahumAna // 4 / pIThikAnA duhAno artha zrI gautamasvAmI mahArAja bhagavatI Adi Agamone viSe "namo gaMbhIe lIvie" evA zabdoe karIne jene namaskAra kare che, te 'aDhAra prakAranA saMjJAkSara (lipi) svarUpa bhagavatI (pUjya) ekAtta sukharUpa zrI zrutadevIne huM vAMdu chuM /1// zeya (jANavAlAyaka) padArtho anattA hovAthI jJAnanA paNa aneka (ana ) bhedo thAya che. temAMthI AtmAnA dharmane prakAza karanArA ekAvana bhedone huM kahuM chuM. /ra/ ekeka guNadITha ekeka khamAsamaNa daIne ekeka jJAnaguNanI stavanA karIe. e pramANe rUDA viveka rahita ekAvava khamAsamaNa daIe. /al zrI saubhAgya paMcamI (kArtikazudi 5)ne divase matijJAnanI ArAdhanA karo. e matijJAnanA pUrvokta ekAvana bhedomAMnA aThThAvIza bhedo che. te bhedonI ghaNA mAnapUrvaka stavanA karIe 4ll guNanA duhI Idriya vastupuggalA, malave avava nANa // locana mana viSNu akSane, vyaMjanAvagraha jANa // 5 // bhAga asaMkhya Avali laghu, sAsa pahuta ThiI jiDha // prAptakArI cau IkiyA, aprApyakArI duga dika // 6 // ke 1. haMsalipi 1, bhUta, ra, yakSa, 3, rAkSasa, 4, urdu) 5, yavanI * tu0 7, kIrI. 8, draviDao 9, siMdhI, 10, mAlavI) 11 naDI 12, nAgarI, 13, lATa, 14, phArasI, 15, naimittikI) 16, cANakayIo 17 mUladevIo 18. For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 guNanA duhAno artha zrotrAdi indriyo tathA zabdAdi pudgalo te banneno saMbaMdha thavAthI netra tathA mana sivAyanI cAra indriyo vaDe je prathama avyakta jJAna thAya che te 'vyaMjanAvagraha jANavuM. (A duhAnI aMdara matijJAnanA cAra bhedo batAvyA che, zrotrendrivyaMjanAvagraha 1 ghrANendriyavyaMjanAvagraha. 2 sparzanendriya 3, 2sanendriya 3 vyaMjanAvagraha 4) ||5| jJAnapada bhajIe re vyaMjanAvagrahano jaghanya kALa AvalikAno asaMkhyAtamo utkRSTa kALa bethI nava zvAsocchavAsa pramANa che. cakSu tathA mana vinAnI bAkInI cAra sparzana, rasana, prANa, zrotra indriyo prApyakArI che. (je indriyono potAnAthI jANavAlAyaka padArthanI sAthe saMyogarUpa saMbandha thavAthI jJAna thAya te prApyakArI che. (je indriyono potAthI jANavA lAyaka padArthanI sAthe saMyogarUpa saMbandha thavAthI jJAna thAya te prApyakArI indriya jANavI.) cakSu tathA mana e be aprApyakArI jJAnI puruSoe dIThela che. (je indriyathI potAnA viSayanI sAthe saMyoga thayA vinA jJAna thAya te aprApyakArI jANavI.) // 6 // khamAsamaNanA duhA samakita zraddhAvaMtane, upanyo jJAna prakAza / / praNamuM padakaja tehanA, bhAva dharI ullAsa. 7. II khamA0 | 1 // 1. jagatanA padArtha mAtra traNa prakAranA hoya che. 1 zeya, 2 heya, 3 upAdeya. temAM heya ane upAdeyapaNuM paNa jJAnathI jANelA padArthomAM ja hoya che mATe te banne paNa zeya zabdathI aMgIkAra karAya che. 2 indriyo tathA padArthanA saMbaMdha vaDe thavAvALuM paheluM je padArthanuM jJAna te, A vyaMjanAvagraha matijJAnanA mULa pAMca bhedo paikI prathama bheda che. For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 zrI jJAnapaMcamI devavaMdana e kuho guNa guNa dITha kahevo. nahIM varNAdika yojanA, arthAvagraha hoya // noIdriya paMca Idriye; vastu grahaNa kAMI joya. 8. // samaell ra // anvaya vyatireke karI, aMtara muhUrta pramANa // paMcendriya manathI hoya, IhA vicAraNA jJAna, 9 // samaoll 3 // varNAdika nizcaya vase, sura nara eDija vasta // paMcendriya manathI hoya, bheda apAya prazasta. 10. / sama0 // 4 / nirNata vastu sthira grahe, kAlAMtara paNa sAca / paMcendriya manathI hoya, dhANA artha uvAca. 11. // sama0 // 5 // nizcaya vastu grahe chate, saMtata dhyAna prakAma // apAyathI adhika guNe, avizruti dhAraNA ThAma. 12. // sama0 // 6 //. avicyati smRti taNuM, kAraja kAraNa jeha // saMkhya asaMkhya kAlaja sudhI, vAsanA dhAraNA teha. 13. // sama0 // 7 // pUrvottara darzana draya, vastu aprApta ekatva // , asaMkhya kAle e teha che, jAtismaraNa tatva. 14. // sama0 // 8 // vAjitra nAda lahI grahe, e to duMdubhi nAda // avagrahAdika jANe vahu, bheda e mati AlhAda. 15. // sama0 // 9 // deza sAmAnya vastu che, grahe tadapi sAmAnya ll zabda e nava nava jAtino, e abahumati mAna 16 // sama0 // 10 //. ekaja turiyanA nAdamAM, madhura taruNAdika jAti // jANe bahuvidha dharma zuM, kSaya upazamanI bhAti. 17 ll sama0 / 11 // For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re madhuratAdika dharmamAM, grahavo alpa suvicAra // abahuvidha mati bhedano, kIdho artha vistAra. 18 // sama0 // 12 // zIghrameva jANe sahI, navi hoya bahu vilaMba // kSipta bheda e jJAnano, jANo mati avilaMba. 19 / sama0 // 13 / bahu vicAra karI jANIe, e akSipraha bheda // kSayopazama vicitratA, kahe mahAjJAnI saMveda 20 // sama0 // 14 ll, anumAne karI ko graha dhvajathI jinavara caitya / pUrva prabaMdha saMbhAlIne, nizrita bheda saMketa.21 // sama0 / 15 l : vAhira cinha grahe nahIM, jANe vastu viveka // anizcita me e dhArIe, Abhinibodhika Teka. 22 // sama0 / 16 // nisaMdeha nizcayapaNe, jANe vastu adhikAra // - nizcita artha e ciMtavo, matijJAna prakAra. 23 // samaoll 17 || ema hoye vA anyathA, ema saMdehe jAtta // ghare anizcita bhAvathI, vastu grahaNa upayutta. 24 / samaull 18 // bahu pramukha bhede grahuM, jima ekadA tima nitya // buddhi thAye jehane, e dhruva bhedanuM citta.25 // sama0 // 19 // bahu pramukha rUpe kadA, kadA abahUvAdikarUpa // e rIte jANe tadI, bheda abudha svarUpa. 26 / sama0 / 20 // avagrahAdika cau bhedamAM, jANavA yogya te zaiya // te cau bheda bhAkhIyo, dravyAdikathI gaNeya. 27 // jANe Adeza karI, keTalA paryAya visirpha //. dharmAdika sAvi dravyane, sAmAnya vizeSa garika. 28 sima0 // 21 // sAmAnyAdeze karI lokAloka svarUpa // kSetrathI jANe sarvane, tattva pratIta anurUpa. 29 / sama ll 22 // For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 zrI jJAnapaMcamI devavaMdana atIta anAgata vartanA, addhA samaya vizeSa / Adeza jANe sahu, vitatha nahIM lavaleza. 30 // sama0 // 23 // bhAvathI savihuM bhAvano, jANe bhAga anaMta // udayikAdika bhAva je, paMca sAmAnya lahaMta. 31 // samaull 24 ll akRtanizrIta jANiye, matinA cAra prakAra // zIgha samaya rohA pare, akala autyAtikI sAra32 // sama0 // 25 // vinaya karatAM guru taNo, pAme mati vistAra // te vinAyakI mati kahI, saghalA guNa siradAra. 33 // sama0 // ra6 // karatAM kArya abhyAsathI, upaje mati suvicAra // te buddhi kahI kArmikI, naMdIsUtra mojhAra34 / sama0 27 // je vayanA paripAkathI, rahe buddhi bharapUra // kamalavane mahA haMsane, pariNAmikI e sabUra. 35 / aDavIza batrIza duga cau. traNaze cAlIza jeha // . : darzanathI mati bheda te, vijayalakSmI guNa geha.36 // sama0 // 28 // - 27 mA ne 35 mA duhA vakhate khamAsamaNa na devAM. zrI matijJAnanA aNaviMzati bheda saMpUrNa khamAsamaNanA duhAno artha . samyapha (yathArtha) "jaM jirNahiM paveiyaM tameva sacce sIsaka" (vItarAga jinezvabhara bhagavantoe je batAvyuM te ja satya ane nizaMka che) evI bhAvanAthI pavitra thayelI zraddhAvALA je jIvone jJAnano prakAza utpanna thayo che te puruSonA caraNakamalane bhAvapUrvaka ullAsa dhAraNa karI huM trikaraNayoge namaskAra karuM chuM. Ilol varNa, | gaMdha, rasa, spardhAdino saMbandha je jJAnamAM jaNAya nahi paNa vyaMjanAvagrahathI vadhAre spaSTatAe "A kAMIka che" eTaluM vasanuM jJAna pAMca indriyo tathA (indriya nahI paNa indriya samAna) chaThThA For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re noIdriya manodvArAe thAya te jJA arthAvagraha kahevAya che IITall (A duhAnI aMdara matijJAnanA cha bhedo batAvyA che, 1 sparzendriya arthAvagraha, ra jihuvedriya arthAvagraha, 3. dhrANendriya arthAvagraha, 4. cakSurindriya arthAvagraha, 5 zravaNendriya arthAvagraha, 6. mAnasa arthAvagraha) 8 anvaye (tenI sAthe vyApta) tathA vyatireka ( temAM nahi rahenArA) dharmanI vicAraNA vaDe arthavagrahathI jANelAM padArthanuM attarmuhUrtanI sthitivALuM pAMca Indriyo tathA manokArAe zAna thAya te IhAvicAraNA nAmanuM jJAna jANavuM (yatsalvetasUktamanvaya: / yadabhAve tadabhAvo vyatirekaH- je je tenuM satyaNuM hoyayate anvaya kahevAya tathA jenA abhAvathI teno abhAva hoya te vyatireka kahevAya, jema "sthANurvA puruSo vA?" A pramANe saMzaya thayA pachI hAtha paga mukha vigere puruSanA dharma hovAthI A puruSa che ema jaNAya te tenA anvaya dharma, tathA DALa bAkA vigere sthANunA dharma temAM nahi hovAthI A sthANu nathI te tenA vyatireka dharma jANavA, A duhAnI aMdara matijJAnanA cha bhedo darzAvyA che 1 sparzanendriya IhA, 2 rasanendriya IhA, 3 dhrANendriya IhA, 4 cakSurindriya IhA, 5 zravaNendriya IhA, 6 mAnasaIhA) // 9 // varNaganyAdino nizcaya thavAthI pAMca Indriya tathA mana vaDe A devatA che, manuSya che, ke amuka vastu che Avo uttama nizcaya thAya che te apAya nAmano bheda samajAvo. (A 1. varNa, gandha, rasa, sparzanI binatA sivAyanuM A kAMIka vastu che evuM jJAna, A matijJAnano bIjo bheda, A jJAnanI sthiti nizcayathI eka samayanI che ane vyavahArathI attarmuhUrtanI che. 2. A dharmo hovAthI A padArtha che tathatha A dharmo nahi hovAthI A padArtha nathI - evI vicAraNA rupa jJAna. A matijJAnano trIjo bheda. 1 varNa, gandha, rasa, sparzanI bhinnatA sivAyanuM A kAMIka vastu che evuM jJAna, A matijJAnano bIjo bheda, A jJAnanI sthiti nizcayathI eka samayanI che ane vyavahArathI attarmuhUrtanI che. For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 97 duhAmAM paNa matijJAnanA cha bhedo darzAvyA che, 1 sparzanedrinsa apAya. 2 rasanendriya apAya, 3 ghrANendriya apAya, 4 cakSurindriya apAya, 5 zrotrendriya apAya, 6 mAnasa apAya) 10 nizcaya karelI vastune sthiratAe grahaNa karavI. kAlAntare paNa satya jANavI te pAMca indriya tathA mana thakI thanAra jJAna dhAraNA che. A pramANe dhAraNAno artha kahevo. (A duhAmAM matijJAnanA cha bhedo darzAvyA che, 1 sparzanendriya dhAraNA 2 jilvendriya dhAraNA, 3 ghrANendriya dhAraNA, 4 cakSurindriya dhAraNA, 5 zravaNendriya dhAraNA, 6 mAnasa dhAraNA. ahIM sudhImAM vyaMjanAvagraha 4, arthAvagraha 6, IhA 6, apAya 6, dhAraNA 6, ema aThThAvIza bhedonuM varNana karyuM, have tenA avyantara bhedo tathA bIjI rItanA matijJAnanA bhedo darzAve che.) / 11 ||padArthane nizcayathI jANyA pachI apAyathI adhika guNavALuM atizaya nirantara je, te vastunuM dhyAna te avicyuti dhAraNAnuM sthAna che. / / 12 / / avicyuti ane smRtinuM je kArya ane kAraNa hoya arthAt avicyutinuM kArya ane smRtinuM kAraNa evI saMkhyAtA asaMkhyAtA kAlasudhInI sthitivAlI vAsanA nAmanI dhAraNA jANavI 13 pUrvadarzana tathA uttara darzane karI sahita aprAptavastunI ekatA jaNAvanAruM asaMkhyAte kAle paNa A te ja vastu che (ema yAda ApanAruM) e jAtismaraNa jJAnanuM tattva che (arthAt te jAtismaraNa jJAna kahevAya che ane te matijJAnAMrgata dhAraNAno ja prakAra che) | 14 || 2 A dharmo hovAthI A padArtha che tathA A dharmo nahi hovAthI A padArtha nathI-evI vicAraNArUpa jJAna. matijJAnano trIjo bheda 1 A vastu A ja che evA nizcayavALuM jJAna apAya- te matino cotho bheda che. AnuM sthitamAna antarmuhUrtanuM che. 2 nizcita vastune lAMbA kALa sudhI avadhAravuM, A matino pAMcamo bheda, eno kAla saMkhyAto athavA asaMkhyAto, ahIM sudhImAM sparzendriyatA 5 2sanDre ndriyanA 5, ghrANendriyanA 5, cakSurindriyanA 4, zrotrendriyanA 5, mAnasanA 4, ema aThThAvIsa bheda thayA. OM dhAraNAnA traNa bhedomAM pahelo bheda For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jJAnapada bhajIe re bahu abdavAdi bAra bhedonuM svarUpa vAjiMtrano nAda sAMbhaLIne A duMdubhino zabda che ityAdi (pRthak pRthak vAjiMtranA zabda) avagrahAdithI jANe e matijJAnano 'bahu' nAmano AhlAdakArI bheda jANavo. / 15 / / (bahu 1) | aMzasAmAnye karI vAtu che, temAM paNa je sAmAnyane ja jANe, judI judI jAtinA vAjiMtranA zabda judA na jANe te 'abahu' nAmano matijJAnano bheda jANavo. / / 16 / / (abahu 2) | ekaja vAjiMtranA zabdamAM paNa madhura taruNa vigere judI judI jAtione kSayopazamanI racanAe karI jANe te 'bahuvidha' nAmano matijJAnano bheda jANavo. / / 17 (bahuvidha 3) // zabdAdinA madhuratA vigere dharmomAM thoDo vicAra jANavo vizeSa na jANavuM) te 'abahuvidha' nAmanA mati prakArano artha vistAra jANavo. / / 18 / / (abahuvidha 4) ghaNo vilaMba thayA vinA tatkALa ja jANe te matijJAnano 'kSipra' bheda jANavo athavA tene avilamba mati jANavI. / / 19 / / (kSipra 5) || ghaNo vicAra karIne vastu jANe te 'akSipra' bheda jANavo. ( A sarva paraspara viruddha bhedomAM) kSayopazamanI vicitratAno svabhAva mahA jJAnIo kahe che / / 20 (akSipra 6) // dhvajA dekhavAthI A jinezvara bhagavAnanuM caitya che e pramANe anumAne karI sAdhyahetunuM jJAna thAya tathA pUrvaprabandho saMbhArIne jAge te 'nizrita' bhedano vicAra jANavo / / 21 / / (nizcita 7) || bahAranuM cihna dIThA sivAya padArthono vicAra jANe te Abhinibodhika jJAnano (matino) 'anizrita' nAmano pradhAna bheda jANavo // 22 // (anizrita 8) / / sandeharahita nizcayapaNAe karI 1 dhAraNAno bIjo bheda 2 dhAraNAno trIjo bheda. For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana vAno adhikAra jANe te nizcita nAmanA matijJAnanA bhedano artha jANavo ra3 (nizcita 9) vastu jANavAmAM upayukta jIva Ama haze ke bIjI rIte haze? ema sadehe karIne yukta anizcitapaNAthI jANe te "anizcita" bheda jANavo. //ra4ll (anizcita 10)ll bahu pramukhabhede karI jANyA pachI jema eka divasa tema haMmezA je puruSane buddhi thAya yAda rahe te dhuva" nAmanA matinuM bhedanuM rahasya jANavuM //rapI (dhruva 11) // koI vakhata bahu vigere bhede karI jANe ane koI vakhata abahu vigere svarUpathI jANe e pramANe jyAre jANe tyAre te "adhuva" bhedanuM svarUpa jANavuM ra6/ (apruva 12) // dravyAdika cAra prakAronuM svarUpa avagrahAdi cAra bhedomAM (viSayabhUta) jANavAlAyaka zeya padArtho cAra bhede karI rahyA che, te cAra dravyAdikathI jANavA. //razI temAM dravyathI Adeze eTale sAmAnya prakAre karI sAmAnya vizeSanI mukhyatAvALA dharmAstikAyAdika sarva dravyone keTalAka paryAyo sahita jANe ra8 (dravyathI 1) // kSetra sAmAnya prakAre tattvapratItinA anukUlapaNAe karI sarva lokAlokanA svarUpane jANe // 29 // (kSetrathI 2) // kAlathI sAmAnya karI atIta anAgatakALa ane vartamAnakALano samayavizeSa te sarvane jemAM lavaleza asatyapaNuM nathI tevI rIte jANe // 30 // (kAlathI 3) / bhAvathI sAmAnya karI sarva paryAyono anansamo bhAga jANe athavA sAmAnyathI audadiyakAdika pAMca bhAvone jANe // 31 / (bhAvathI 4) / cAra prakAranI buddhinuM svarUpa (Rtanizcita matijJAnanA avagrahAdi tathA bahu abahAdi bhedo kahyA) have akRtanizcita matijJAnanA cAra bhedo che te kahe che. temAM For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jJAnapada bhajIe re pahelo avasarocita rohAnI mAphaka koIthI kaLI na zakAya evo "autyAtikI' nAmano bheda jANavo, pharI gurumahArAjAno sarva guNomAM agresara evo vinaya karavAthI je matijJAnano vistAra pAmIe te "vainAyikI buddhi nAmano bIjo bheda jANavo. A A buddhi sva guNomAM ziromaNi che. 33 vAraMvAra kAryano abhyAsa karavAthI je matijJAnano bhalo vicAra ubhave tene naMdIsatrAdisatromAM kArmikI" buddhi kahI che. (A trIjo bheda) 34ll avasthAno paripAke thavAthI kamalavanamAM mahA haMsanI mAphaka je bharapura buddhi pAme te sateja pariNAmikI" buddhi jANavI. (A cotho bheda. ) Iupa aThThAvIza batrIza be cAra ane traNaso cAlIza A pramANe darzanathI eTale apekSAthI judI judI rIte vicAravAthI matijJAnanA bhedo thAya che. (samyakatvathI matijJAna ane mithyAtva hoya to matiajJAna) te sarva bhedo vijayalakSmIrUpa guNanA mandira samAna che 36/l khamAsamaNa daIne IcchAzrI zrutajJAna ArAdhanAthe caityavaMdana karuM? Icche kahI caityavaMdana kahevuM te nIce pramANe 1 audayika, aupathamika, kSAyika, lAyopathamika, pAriNAmika 2 rohanuM dRSTAnta prasiddha che. 3 koI sarovaranA kinAre kamalanA vanamaM eka vRkSa upara sonuM ToLuM rahetuM hatuM, te vRkSanA nIce eka velaDI UgI, te velaDI vRkSa upara caDhavA lAgI, tyAre moTA vRddha hase putrapautrAdino vinAzaMna thAya mATe putrAdi parivArane kahyuM ke-A velaDIne cAMcathI toDI nAMkho, nahiM to ApaNuM maraNa thaze. tyAre nAnA taruNa vayanA haMso hAMsI karatA bolyA- A vRddhane to ahIM zAzvata rahevuM lAge che? tyAre vRddha cUpa thaIne besI rahyo. anukrame velaDI vadhatI vadhatI vRkSa upara caDhI. eTale ke eka zikArIe te velaDInuM avalaMbana karI vRkSa upara caDIne jALa pAtharI. bahAra gayelA haMso AvIne beThA eTale te jALamAM sapaDAyA. pachI temaNe For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana dvitIya zrI zrutajJAna caityavaMdana zrI zrutajJAnane nitya namo, svapara prakAzaka jeha / jANe dekhe jJAnathI zrutathI TAle saMdeha anabhilApya anaMta bhAva, vacana agocara dAkhyA / tehano bhAga anaMtamo, vacana paryAye AkhyA valI kathanIya padArthano e, bhAga anaMtamo jeha / caude pUravamAM racyo, gaNadhara guNa sasneha // 1 // mAMhomAMhe pUravadharA, akSara lAbhe sarikhA / chaThThANa vaDIyA bhAvathI, te zruta matiya vizekhA // tehija mATe anaMtame, bhAga nibaddhA vAcA / samikata zrutanA jANIe, sarva padAratha sAcA // - vRddha haMsane pUchyuM ke- 'have koI jIvavAno upAya che?' vRddha haMse kahyuM, 'meM prathama ja kahyuM hatuM have kAMI upAya nathI !' chevaTa bIjA haMsoe ghaNuM vinavyA tyAre vRddha haMse kahyuM ke - ' tame sau zaba jevA thaI ne paDI raho. nahiM to A zikArI Doka maraDIne mArI nAMkhaze.' sarve te pramANe rahyA. zikArIe AvIne joyuM * eTale badhAne marelA joI nIce nAMkhI dIdhA. eTale vRddha haMse kahyuM ' have uDI jAo' eTale badhA UDI gayA. A dRSTAntamAM vRddha haMsane avasthAnI paripakavatAthI velaDIthI maraNanuM jJAna, velaDI toDabI e bacavAno upAya, chevaTe mRtaka jevA rahevAthI jIvanano upAya - e sarva jJAna thayuM. 1 aThThAvIza bhedo pUrve batAvyA te jANavA. 2 temAM azrutanizrita cAra bheLavatAM batrIza. OMzrutanizcita ane azrutanizrita ema be bhedo. 4 dravya kSetra kAla bhAva e cAra bhedo, 101 5 aThThAvIza bhedone bahu abahu Adi bAra bhede guNatAM 336. temAM azrutanizrita cAra bheLavatAM - 340 II For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jJAnapada bhajIe re dravya guNa paryAye karIe, jANe eka pradeza jANe te savi vastune, naMdIsUtra upadeza / 2 // covIza jinanA jANIe, cauda pUravadhara sAdha / nava zata tetrIza sahasa che, aThThANa nirupA // paramata ekAMtavAdInAM, zAstra sakala samudAya ! te samakitavaMte grA, artha yathArtha ja thAya che arihaMta zrutakevalI kahe e, jJAnAcAra carita / zruta paMcamI ArAdhavA, vijayalakSmI sUri cita / 3 // zrutajJAnanA caityavaMdanano artha svaparane je prakAzakartA che te zrutajJAnane haMmezAM namaskAra karo. (matyAdi) jJAnathI vastune jANe dekhe che tathA zrutajJAnathI saMzayo Tale che. ll1II vacananA viSayamAM na Ave tevA (bolI na zakAya) abhilApya anaMtA bhAvo padArthomAM rahelA che, teno (anabhilASyano) anaMtamo bhAga vacanaparyAyamAM Ave tevo (abhilApya bhAva) kahyo che /ra// vaLI kahevA lAyaka (abhilASya) padArthono anansamo bhAga guNe karI sneha sahita gaNadhara mahArAjAe cauda pUrvamAM gUMthyo che //// cauda pUrvadhara bhagavatto paraspara akSarajJAne karI sarakhA che. paNa bhAvathI (padArthanA jJAnathI) chasthAna patita hoya che te mativizeSo mRtanA ja prakAro che //4// teja mATe anattame bhAge vANImAM guMthAyela che. samakita sahita zrutajJAnanA kahelA sarva padArtho satya jANavA. //pa/l 1 ananta bhAgAdhika 1 asaMkhyaya bhAgAdhika 2 saMkhyayabhAgAdhika 3 saMkhyayaguNAdhika x asaMkhya guNAdhika 5 anantaguNAdhika 6. athavA hAninA cha sthAna levA. For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 103 dravyaguNaparyAye karI je eka pradezane jANe che te sarva pradezane jANe che evo nandIsUtrano upadeza che. IIFI covIza jinezvaranA upAdhithI vimukta thayelA cauda pUrvadhara sAdhuo '33998 che. 7 ekAnta vastu kahenArA paratIrthikonA je sarvazAstrasamUha te samakitavanta prANIe grahaNa karyo chate satya arthavAlA thAya che, / / 8 / / jinezvara mahArAja tathA zrutakevalibhagavanto jJAnAcAranuM caritra kahe che- tenuM varNana kare che tethI zrutapaMcamInuM ArAdhana karavA vijayalakSmIsUri mahArAjanuM citta thayuM che. II 9 // iti caityavaMdana // namukSu || jAvaMti || namo'rha stavana kahIe te A pramANe-- || kahI zrutajJAnanuM stavana || hariyA mana lAgo / / e dezI / / zrI zruta cauda bhede karI, varaNave zrI jinarAja re / / upadhAnAdi AcArathI, seviye zruta mahArAja re // zruta zuM dila mAnyo // dila mAnyo re, mana mAnyo, prabhu Agama sukhakAra re | zrutao || e AMkaNI // 1 // ekAdi akSara saMyogathI, asaMyogI anaMta re / / svapara paryAye ekAkSaro, guNa paryAya anaMta re mruta0 | 2 || akSarano anaMtamo, bhAga ughADo che nitya re / / te to avarAe nahIM, jIva sUkSmanuM e citta re // zrutao // 3 // 1. RSabha0 4750, ajIta0 3720, saMbhava0 2150, abhinandana0 1500, samati0 2400, padmaprabha 2300, supArzva0 2030, candraprabha0 2000, suvidhi 1500, zItala0 1400, zreyAMsa0 1300, vAsupUjya0 1200, vimala0 1100, ananta0 1000, dharma 900, zAnti0 800, kunthu0 670, ara0 610, malli0 668, munisuvrata0 500, nami0 450, nemi0 400, pArzva0 350, vardhamAna0 300, kula. 33998 caudapUrvI muni hoya che. For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jJAnapada bhajIe re, Icche sAMbhaLavA pharI pUche, nisaNe graha vicAratA re // nizcaya dhAraNA hima kare, dhIguNa ATha e garNata re // zrutao Irl vAdI covIza jinataNA eka lAkha chavIsa hajAra re // barge sayala sabhAmAMhe, pravacana mahimA apAra re // zrutao Iull bhaNe bhaNAve siddhAMtane, lakhe lakhAve jeha re . .. tasa avatAra vakhANIe, vijayalakSmI guNa geha re // kRtao lell zrutajJAnanA stavanano artha zrItIrthakara mahArAjAe zrutajJAna cauda prakAre varNavyuM che, te zrutajJAnarUpI mahArAjAnI upadhAna vahana karavA vigere AcAro vaDe sevanA karIe, zrutajJAnane viSe mAruM dila rAcI rahyuM che. sukhakartA paramAtmAnA AgamamAM dila tathA citta rAvyuM che l/1/l eka vigere akSaronA saMyoga karavAthI akAra saMyogI anantA che temaja svapara paryAyoe karIne eka akSara guNaparyAya svarUpe ananto che (jo ke akSaro saMkhyAtA che, to paNa akSaronA vAgya abhidheyo tathA tenA dharmo anattA hovAthI anattA saMyogo siddha thAya che) ra// akSarano (jJAnano) anattamo bhAga haMmezAM ughADo rahe che, te bhAga to avarAto ja nathI. sUkSma jIvanuM e jJAna che / 3 // zuzruSA' (sAMbhaLavAnI IcchA,) zravaNa karavuM pharI pUchavuM manamAM avadhAraNa karavuM, grahaNa karavuM, vicAravuM, nizcaya karavo, dhAraNa karI rAkhavuM. buddhinA e ATha guNa gaNAya che jo covIza tIrthakaronA 126200 sarva sabhAmAM vAdIo che. (A vAdIone koI paNa vAdamAM jItI zake nahi) e pravacanano apAra mahimA che. / pI je prANIo Agamane bhaNe che, bhaNAve che, lakhe che, lakhAve che, te prANIonA vijayalakSmI rUpa guNanA mandira samAna janmanA vakhANa karIe. I/II For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 105 pachI jayavIyarAya kahI khamAsamaNa daI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan zrI zrutajJAna ArAdhanArtha karemi kAusagga / / vaMda0 | anna0 / / eka logDasa athavA cAra navakArano kAusagga karI pArIne thoya kahevI, te kahe che. zrutajJAnanI thuI // goyama bole graMtha saMbhAlI / / e dezI / / trigaDe bezI zrI jinabhANa, bole bhASA amiya samANa, mata anekAMta pramANa // arihaMta zAsana sapharI sukhANa, cau anuyoga jihAM guNakhANa, Atama anubhava ThANa || sakala padAratha tripadI jANa, jojana bhUmi pasare vakhANa, doSa batrIza parihANa // kevalibhASita te zruta nANa, vijayalakSmI sUri kahe bahumAna, citta dharajo te sayANa // 1 // iti stuti | 1. kAla 1 vinaya 2 bahumAna 3 upadhAna 4 anindvava 5 vyaMjana 6 artha 7 tadubhaya 8 2: RSabhanA 12750, ajItanA 12400, saMbhavanA 12000, abhinandana 110000, sumati 10450, padmaprabha 9600, supArzva 8400, candraprabha 7600, suvidhi. 6000, zItala 5800, zreyAMsa0 5000, vAsupUjya 4200, vimala 3600, anA0 3200, dharma 2800, zAnti 2400, kunthu 2000, ara 1500, malli 1400, munisuvrata 1200. nami 1000, nemi 800, pArzva 600, vardhamAna 400, sarva saMkhyA 126200 vAdI muni hoya che. For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jJAnapada bhajIe re zrutajJAnanI stutino artha sUrya samAna jinezvara paramAtmA trigaDA upara besI amRta samAna vANI bole che. anekAnta mata e ja pramANa che. AtmAno anubhava karavAnuM sthAnaka cAra anuyogarUpI guNonI khANa paramAtmA arihA prabhunuM zAsana zreSTha vahANa samAna che. sarva padArtho tripadI vaDe jaNAve che. batrIza doSa varjita paramAtmAnI dezanA yojana pramANa bhUmimAM phelAvo pAme che. kevalajJAnI prabhue je kathana karyuM te zrutajJAna, ema vijayalakSmI sUri bahumAnapUrvaka kahe che te sujano! te zrutajJAnane tamAma dhAraNa karajo / 1 // 1. caraNakaraNAnuyoga 1 dravyAnuyoga ra dharmakathAnuyoga 3 gaNitAnuyoga 4 2. prakRtithI A sarva saMsAra che athavA AtmA nathI vigere alIka' 1, vedamAM kathita hiMsA dharmane mATe thAya vigerenI mAphaka upaghAtajanaka'2, DisthAdinI mAphaka nirarthaka 3, pUrvApara saMbaMdha vinAnuM te apArthaka" 4, chalavAkya vigere "chala'pa. drohasvabhAva hoya, te hila'6, sAravinAnuM te nisAra"7, akSarAdi karIne adhika te "adhika'8, nyUna hoya te 'Una'9, pharI pharI bolavuM te punarukta' 10, pUrvAparaviruddha te "vyAhata' 11, yuktirahita te "ayukta 12, kramarahita te "kramabhina' 13, vacana pheraphAra te "vacana bhina' 14. vibhakti pheraphAra te vibhakti vibhina' 15, liMga pheraphAra te liMgabhina' 16, siddhAntamAM nahI kaheluM te "anabhihita' 17. chaMdobhagaMte "apada'18 vastunA svabhAvathI viparIta bolavuM te "svabhAvahIna' 19, prastuta vAta choDI aprastuta vAtane laMbAvI pachI prastuta kahevI te vyavahita 20, kAla pheraphAra te kAladoSa' 21, vAkya pUrtivinA vacamAMthI pada toDI nAMkhavuM te "thatidoSa' 22, alaMkAra vizeSa zUnya te "chavidoSa" 23, svasiddhAnta viruddha te "samaya viruddha 14, hetuzUnya te vacana mAtra' 25, tAtparyathI aniSTaprApti thAya te "arthapattidoSa' 26, samAsa pheraphAra te asamAsadoSa' 27, hInAdhika upamA karavI te upamAdoSa' 28, eka dezane saMpUrNa kahevuM te svarUpAvayavadoSa' 29, udezya padonI ekavAkayatA na thAya te anirdezadoSa'31, viparItasandhi te "sandhidoSa' 32, A pramANenA 3ra doSa rahita paramAtmAnI dezanA hoya che. // For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 , ,, pIDitA || zrI jJAnapaMcamI devavaMdana - zrI zrutajJAnanA dohA vaMdo zrIzrutajJAnane, bheda caturdaza vIza // tehamAM caudaza varaNavuM, zrata kevalI zruta Iza / 1 / bheda aDhAra akAranA, ema savi akSara mAna // labdhi saMjJA vyaMjana vidhi, akSara zrata avadhAna / 2 // atha pIThikA / pavayaNa zrata siddhAMta te, Agama samaya vakhANI // pUjo bahuvidha rAgathI, caraNakamala citta ANI. 3. // 1 / khamALa / // e doho guNa guNa dITha kahevo // kara pallava ceSTAdike, lakhe aMtargata vAca / eha anakSara zratataNo, artha prakAzaka sAca. 4 // pava0 / 2 // saMjJA je dIhakAlikI, teNe saniyA jANa // mana IdriyathI upavuM, saMjJI zrata ahiThANa. 5 // pavaO // 3 // | mana rahita Idriya thakI, nipajyuM jehane jJAna // . kSaya upazama AvaraNathI, zrata asaMjJI vakhANa.6 // pava0 4 / je darzana darzana vinA, darzana te pratipakSa // darzana darzana hoya jihAM, te darzana, pratyakSa. // 7 // lalita tribhaMgI bhaMgabhara, naigamAdi naya bhUra / zuddha zuddhatara vacanathI, samakita zrata vaDanUra.8 // pavaO // 5 // bhaMga jAla nara bAla mati. race vividha AyAsa / tihAM darzana darzanataNo, nahIM nidarzana bhAsa. / 9 / - sa asa vahecaNa vinA, grahe ekAMte pakSa // * jJAna phala pAme nahIM, e mithyA kRta lakSa. 10 / pava0 // 6 // For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jJAnapada bhajIe re bharatAdika daza kSetramAM, Adi sahita zrata dhAra // nija nija gaNadhara viraciyo, pAmI prabhu AdhAra. 11 // pava0 // 9 / duusaha sUrIzvara sudhI, vartaze zrata AcAra. // eka jIvane AzArI, sAdi sAMta suvicAra. 12 // pava0 / 8 / zrata anAdi dravyana thakI, zAzvata bhAva che eha / mahAvidehamAM te sadI, Agama yaNa ache. 13 // pa00 9 /. aneka jIvane AzarI, zrata che anAdi anaMta dravyAdika cau bhedanA, sAdi anAdi virataMta. 14 / pava0 / 10 || sarikhA pATha che sUtramAM, te zrata gamika siddhAMto prAye daSTivAdamAM, zobhita guNa anekAMta 15 // pa30 / 11 / sarikhA AlAvA nahi, te kAlika zrutavaMta ll agAmika mRta e pUjIe, trikaraNa yoga hasaMta 16 // pavaO // 1ra || aDhAra hajAra pade karI, AcArAMga vakhANa // te Agala duguNA pade, aMgapaviSTa suanANa. 17 / pavaO ll13ll bAra upAMgaha jeha che, aMgabAhira zrata teha // anaMgapraviSTa vakhANIe, zrata lakSmI sUri geha. 18 // pavaOld 14|| (sAtamA ne navamA duhA vakhate khamAsamaNa na devA) // Iti zruta jJAna samApta / For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana zrI zrutajJAnanA dohAno artha ra zrI zrutajJAnane sarvadA vandanA karo ke jenA cauda athavA vIza bhedo che. te bannemAMthI huM cauda bhedonuM varNana karuM chuM. je sarva zrutanA svAmI te zrutakevali kahevAya che. // 1 // akAranA aDhAra bhedo che. teja pramANe sarva akSaronA bhedo jANavA. labdhi, saMjJA ane vyaMjana ema traNa prakAranA akSarone akSarazruta jANavuM. // 2 // pahelo bheda) //pravacana 1 zruta 2 siddhAnta 3 Agama 4 samaya 5 e sarva jenA paryAyI nAma che evA zrutajJAnanuM vyAkhyAna karIne temaja tenA vyAkhyAna karanArA zrutajJAnInA caraNakamalone cittamAM lAvIne ghaNA prakAranA snehathI tenI pUjA karo. 3) hastarUpI latAnI ceSTA (khoMkhAro udharasa ucchavAsAdi) vigeree karI antargata bhASA jaNAve e anakSara zrutane prakAza karanAro satya artha jANavo. e bIjuM anakSara zruta 45.(bIjo bheda) | je dIrghakAlikI nAmanI saMzA che teNe karIne (sahita) saMzi jIvo jANavA te saMzi jIvo mana indriyathI utpanna thayelA saMzizrutanA sthAnaka jANavAM / / 5 / (trIjo bheda) / / je jIvone manorahita indriyo mAtrathI tene AvaraNa karanArA karmanA kSayopazama vaDe je jJAna thAya te asaMzizruta jANavuM. // 6 // (cotho bheda) | je siddhAnta samyakatva vinAno hoya te viparIta siddhAnta jANavo ne je siddhAntamAM samyakatva hoya te pratyakSa (satya) siddhAnta 109 1. akAranA hrasva dIrgha ane pyuta ema traNa bhedo che, vaLI te darekanA udAtta anudAtta ane svarita ema traNa traNa bhedo che, eTale nava, te navane sAnunAsika ane niranunAsika ema be bhede guNatAM aDhAra bhedo jANavA. 2. pustakamAM lakhelA akSaro vAMcavAthI tathA moDhethI bolAtA akSaro sAMbhaLavAthI thatuM jJAna. 3. pUrve varNavelI aDhAra prakAranI lipirUpI akSaro. 4. vacana yoge karI moDhethI bolAtA akSaro. 5. A karmagrantha TIkAno mata che. vizeSAvazyakAdikamAM ceSTAmAM zrutanuM lakSaNa nahi hovAthI ceSTAne zrutapaNuM kahetA nathI. For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 " jJAnapada bhajIe re. jANavo. IIchA suMdara tribhaMgIthI bharapUra ghaNA naigamAdi nayo jemAM che ane je vacanathI zuddha zuddhatara atizaya tejavALuM che te samaktikRta jANavuM ICII (pAMcamo bheda)// bAlabuddhi manuSyo aneka prayatnathI bhaMgajALo race temAM samyagdarzananA dAttano (dekhAvano) bhAsa paNa nathI. maell (asahnA vivecana vinA ekAtta pakSa aMgIkAra kare ane je (jJAnavALAo) jJAnanuM phaLa pAme nahi te mithyAzrutanuM svarUpa jANavuM 1all (chaThTho bheda) // pAMca bharata tathA pAMca airavata e daza kSetromAM Adisahita (sAdi) zrata jANavuM. (je je tIrthakaranuM tIrtha pravartatuM hoya, te te prabhuno AdhAra (tripadI) pAmIne temanA gaNadharoe raceluM te zrata jANavuM l/11/l (sAtamo bheda) / duusaha sUrIzvara sudhI vartamAna zrutajJAnano AcAra pravartaze tethI zAnta zrata jANavuM. athavA eka jIvane uddezIne paNa mRtanuM sAdi sAttApaNuM hoya che tethI sAtta jANavuM. // (AThamo bheda) // dravyanayathI zAzvata bhAve vartanAruM zruta anAdi jANavuM. tevuM (zAzvata bhAve vartanAruM) uttama AgamarUpa ratna mahAvideha kSetramAM sadA kAla varte che //all (navamo bheda)ll aneka jIvane apekSI kRta anAdi anaMta che. te anAdi anaMtA zrata jANavuM, dravyAdi cAra prakAre sAdi sAMta anAdi anaMta saMbaMdhI 1. tribhaMgInuM svarUpa gItArtha guru mahArAja pAsethI jANavuM - 2. eka jaMbudvIpano, be dhAtakI khaMDanA, ane be puSkaranA, 3. dravyathI eka jIvanI apekSAe samyakatvanI prApti thavAthI sAdikRta jANavuM, ane mithyAtva, bhavAttara, kevalajJAna, glAni, pramAda vigere kAraNothI jyAre te nAza pAme tyAre sAttakRta jANavuM. tathA aneka jIvanI apekSAe anAdi ananta jANavuM. 1. kSetrathI bharata airAvatanI apekSAe sadisAtta, ane videhanI apekSAe anAdi ananta jANavuM 2. kAlathI utsarpiNI avasarpiNI kAlanI apekSAe sAdiyAnna ane noutsarpiNI noavasarpiNI kAlanI apekSAe anAdi ananta jANavuM. 3. bhAvathI bhavasidvikapaNAnI apekSAe sAdisAna ane abhavyapaNAne AzrI anAdi ananta jANavuM. 4. For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 111 vRttAnta samajavo // 14 (dazamo bheda) // je sUtramAM sarakhA pATha (AlAvA) che te siddhAnta gamika zruta jANavuM. anekAnta guNe zobhita evA pATho ghaNuM karIne dRSTivAda nAmanA bAramA aMgamAM hoya che, //hpo (agIyAramo bheda) II sarakhA pATha (AlAvA) jemAM na hoya te agamika zruta jANavuM. tevA kAlika kRtavatta mahAtmAonI he sajjana puruSo ! trikaraNa yogathI athavA trikaraNa yoganA harSollAsathI pUjA karIe. /16l (bAramo bheda) // aDhAra hajAra pade karIne yukta AcArAMga sUtra vakhANIe. tethI AgaLanA agIyAra aMgo bamaNA padovALA jANavA. te sarva aMgapraviSTa zrutajJAna che. /17l (teramo bheda) // je bAra upAMgo che te aMga-bAhira zrata kahIe. tenA anaMgapraviSTa kRtarUpe vakhANa karIe. (caudamo bheda) // A sarva bhedo zratarUpI lakSmI devInA madiratulya che. ll18ll pachI khamAsaNa Ida, ubhA rahI, zrutajJAnanA cauda guNa varNavavAne arthe dohA kahevA te lakhe che. tRtIya zrI avadhijJAna caityavaMdana khamAsamaNa daI, icchA, avadhijJAna ArAdhanArtha caityavaMdana karUM? * Icche kahI caityavaMdana kahevuM te nIce pramANe - avadhijJAna trIju kahyuM, pragaTe AtmapratyakSa kSapa upazama AvaraNano, navi Idriya ApekSa / deva niraya bhava pAmatAM, hoya tehane avazya / zraddhAvaMta samaya lahe, mithyAta vibhaMga vazya / nara tiriya guNathI lahe, zubha pariNAma saMyoga / kAussagnanAM muni hAsyathI, vighaTayo te upayoga // 1 // For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 jJAnapada bhajIe re . jaghanyathI jANe jue, rUpI dravya anaMtA. utkRSTa savi pudgalA, mUrti vastu murNatA / kSetrathI ladhdha aMgulataNo, bhAga asaMkhita dekhe / tehamAM pudragala khaMdha ja, tehane jANe pekhe // loka pramANe alokamAMe, khaMDa asaMkhya ukika / . bhAge asaMkhya AvAlitaNo, addhA laghupaNe dITha // 2 // . utsarpiNI asarpiNIe atIta anAgata addhA // atizaya saMkhyAtigapaNe, sAMbhaLo bhAva prabaMdhA // eka eka dravyamAM cAra bhAva, jaghanyathI te nirakhe ! asaMkhyAtA dravya dITha, paryava guruthI parakhe // cAra bheda saMkSepathI e, naMdIsUtra prakAze / vijayalakSmIsUri te lahe, jJAna bhakti suvilAse // 3 // zrI avadhijJAnanA caityavaMdanano artha avadhijJAna trIjuM kahevuM che ke je avadhijJAnAvaraNIya karmano yopazama thavAthI IndriyonI apekSA vinA AtmapratyakSarUpe pragaTa thAya che //1ll je jIvo deva tathA narakamavane prApta kare che teone to avadhijJAna avazya thAya che, temAM zraddhAvaMta samakitI jIva avadhijJAna pAme che ane mithyAtvathI to vibhaMga ja thAya che. eTale mithyAtvI vibhaMga jJAna pAme che. //// manuSya ane tiryaMcanA bhavamAM guNa (adhyavasAyanI nirmalatA5) thI uttama pariNAma saMyoge jIva avadhijJAna pAme che. (guNathI prApta thayelA) avadhijJAnano upayoga "eka munine kAusagnamAM hAsya AvavAthI nAza pAmyo hato. //all 1 eka munine kAyotsarga dhyAnamAM adhyavasAyanI vizuddhithI tadAvaraNIya karmano kSayopazama thavAne lIdhe avadhijJAna utpana thayuM, te prabhAvathI teNe saudharmendranI sabhAne sAkSAt joI. tyAM rIsAyelI IndrANIne manAvatA Indrane joIne temane hAMsI AvavAthI tadAvaraNIya karmano udaya thatAM avadhijJAna jatuM rahayuM. For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana avadhijJAnI jaghanyathI anantA rUpI dravyane sAmAnya vizeSopayoge jANe dekhe che. utkRSTathI sarva mUrttivanta pudgala vastune jANe che / / 4 / / (dravyathI1) / / kSetrathI jaghanyamAM jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgane dekhe (eTale ke) teTalA kSetramAM je pudgala skandho che tene jANe ane dekhe. II utkRSTathI (cauda rAja) lokanA pramANa jevaDA AlokamAM asaMkhyAtA khAMDavA (bhAgo) dekhe, (2) / / kAlathI jaghanyapaNe AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga dekhe, / / 6 / / utkRSTathI asaMkhyAti utsarpiNI avasarpiNI bhUta bhaviSyat kAlane jANe dekhe. (3) II have bhAvano vicAra sAMbhaLo. IIII jaghanyathI ekekA dravyamAM cAra (rupa, rasa, gandha, sparza) bhAvo (paryAyo) dekhe, utkRSTathI pratyeka dravyamAM asaMkhyAtA paryAyo jANe (4) 585 A (dravyathI, kSetrathI, kAlathI, bhAvathI) cAra bhedo saMkSepathI nandIsUtra batAve che. jeo jJAnanI bhaktimAM ramaNatA kare che teo vijaya lakSmIrUpa devIne prApta kare che. 9 113 // Iti caityavaMdana samApta // pachI namuthuNaM II jAvaMti II namo'rha // kahI stavana kahevuM, te kahe che. zrI avadhijJAnanuM stavana // kuMvara gaMbhAro najare dekhatAMjI / / e dezI || pUjo pUjo avadhijJAnane prANiyA re, samaktivaMtane e guNa hoya re savi jinavara e jJAne avatarI re, mamanava mahodaya joya re // pUjo0 / 1 // zivarAja RSi viparyaya dekhato re, dvIpa sAgara sAta sAta re / vIrapasAye doSa vilTaMga gayo re, pragaTayo avadhi guNa vikhyAta re || pUjo0 // For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jJAnapada bhajIe re, gurU sthiti sAdhika chAsaTha sAgara re, koIne eka samaye laghu jANa rA bheda asaMkhya che taratama yogathI re, vizeSAvazyakamAM eha vakhANa re /pUjod / cAraze eka lAkha tetrIsa sahasa (133400) che re, auhi nANI suNI re / RSabhAdika cauvIza jiNaMdanA re, name prabhupada araviMda re // pUjo // 4 // avadhijJAnI ANaMdane dIe re, micchAmi dukkaDa goyama svAmi re // varajo AzAtana jJAna jJAnI taNI re, vijayalakSmI sukha dhAma re // pUjo // 5 // // zrI avadhijJAnanA stavanano artha // he prANIo ! tame avavijJAnanI pUjA karo, samaSTi jIvone A guNa (avadhi) thAya che, sarva tIrthakaro A (avadhi) jJAna sahita janma laIne manuSyabhava saMbaMdhI moTA udayane dekhe che. (pAme che.) /1 (asaMkhyAtA dvIpa samudra chatAM) sAta ja dvIpa ane sAta ja samudra che, A pramANe avaLuM dekhanArA zivarAjarSino vilaMgadoSa vIra prabhunI prasannatAthI nAza pAmyo ane prasiddha avadhiguNa pragaTa thayo. /// avadhijJAnanI utkRSTI sthiti kAMIka adhika chAsaTha sAgaropamanI jANavI ane jaghanyathI koIka jIvane AzrIne eka samayanI jANavI. (avadhijJAnanA kSayopazamanI taratamatAthI athavA vyAdikanI) vicitratAnA saMbaMdhathI tenA asaMkhatA bhedo che, e saMbaMdhI vizeSAvazyakamAM vizeSa vyAkhyAna kareluM che /all RSabhadeva bhagavAn vigere covIsa tIrthakaronA caraNakamalane jeo namaskAra For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 115 kare che tevA avadhijJAnI munivaronI saMkhyA eka lAkha tetrIza hajArane cAraso che. //4/ avadhijJAnI Ananda zrAvaka (vIraprabhunA 10 zramaNopAsakomAM pahelA)ne gautamasvAmIjIe micchAmi dukkaDuM ApyuM hatuM. (te mATe) vijayalakSmIrUpa sukhanA madira tulya jJAna ane jJAnavatta prANIonI AzAtanAno tyAga karo. Apa // |Iti avadhijJAna stavana // pachI jayavIyarAya vahI khamAsamaNa daI, IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad avadhijJAna ArAdhanArtha karemi kAussagga // vaMdaNa0 // annattha0 // eka logassa athavA cAra navakArano kAussagna karI pArIne thoya kahevI te nIce pramANe - zrI avadhijJAnanI thaI ii zaMkhezvara sAhiba je samare // e dezI // ohi nANa sahita saci jinava, cavI jananI kUkhe avataruM / jasa nAme lahIe sukhatarU, savi Iti upadrava saMharu // hari pAThaka saMzaya saMharU, vIra mahimA jJAna guNAya / te mATe prabhujI vizvabharu, vijayAMkita lakSmI suhaMkaru // 1 // // iti stuti. // 1 RSabha-1000, ajIta-9400, saMbhava-960), abhinandana980), sumati-11000, padmaprabha-10000, supArzva-9000, candraprabha8000, suvidhi-8400, zItala-720), zreyAMsa-6000, vAsupUjya5400, vimala-4800, ananta-4300, dharma-3600, zani-3000, kuMthu-2500, ara-2600, malli-2200, munisuvrata-1800, nami1600, nemi-1pa00, pArzva-1400, vardhamAna 1300, kula-133400 avadhijJAnI saMkhyA che. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jJAnapada bhajIe re zrI avadhijJAnanI stutino artha sarva tIrthakaro avadhijJAna sahita (devAdi bhavamAMthI) eNvIne mAtAnI kukSImAM avatAra le che. je prabhunA nAme karI sukha vRkSane prApta karIe, ane je prabhu sarva Iti (ativRSTi anAvRyAdi) upadravone TALanArA che temaja Indra tathA adhyApakanA saMzayane dUra karanArA zrI vIraprabhu mahimA tathA jJAnanA Akara che. te ja mATe : te vIraprabhu vizvanA pAlaka tathA vijaya sahita lakSmIsukhane prApta karAvanArA che. ll1/l pachI khamAsaNa daI UbhA rahI avadhijJAnanA guNa varNavavAne arthe duhA kahevA te kahe che. zrI avadhijJAnanA duhA asaMkhya bheda avadhitaNA, Sa tehamAM sAmAnya /kSetra panaka laghuthI gurU, loka asaMkhya pramANa / 1 / locana pare sAthe rahe, te anugAmika dhAma / chAsaTha sAgara adhika che, eka jIva AzarI ThAma // 2 // upaco avadhijJAnano, guNa jehane adhikAra / vaMdanA tehane mAharI, zvAsamAMhe so vAra. 3 / 1// kha0 // trIjo duho sarva khamAsamaNe kahevo. / jeha kSetre ehi upavuM, tihAM rahyo vastu dekhaMta // thIra dIpakanI upamA, ananugAmI lahata 4 / u50 1 // 2 // khao // aMgula asaMkhyaya bhAgathI. vadhatuM loka asaMkhya // lokAvadhi paramAvadhi, vardhamAna guNa kaMkhya. 5. / u50 _// 3 // kha0 || For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117. zrI jJAnapaMcamI devavaMdana yogya sAmagrI abhAvathI, hIyamAna pariNAma // adha adha pUrava yogathI, evo manano kAma. 6 // u50 /4 / khao || saMkhya asaMkhya jojana sudhI, utkRSTo lokAMta // dekhI pratipAtI hoya, pudgala dravya ekAMta 7 / 1pa0 // 5 // kha0 // eka pradeza alokano, pekhe je avadhinANa / apaDivAI anukrame, Ape kevalanANa. 8 / upa0 // 6 // kha0 // zrI avadhijJAnanA duhAnA artha avadhijJAnanA asaMkhya bhedo che. temAM sAmAnya karI cha bhedo che, jaghanyathI avadhijJAnanuM kSetra sUkSma panakanI avagAhanA (zarIra pramANa) jeTaluM che ane utkRSTathI asaMkhya loka pramANa che. //// locananI mAphaka sAthe rahevuM te 'anugAmika' nAmanA avadhijJAnanuM teja che. eka jIvane apekSI utkRSTa avadhijJAnanI sthiti chAsaTha sAgaropamathI vadhAre che. //// (pahelo bheda) // nahIM vikAra pAmelo (mithyAtvakRta mAlica rahita) evo avadhijJAnano guNa je jIvone utpanna thayo che te jIvone eka zvAsamAM so vakhata mArI vandanA thAo // je kSetramAM avadhijJAna utpanna thayuM hoya teTalA ja kSetramAM rahyo thako padArtho dekhe te ananugAmi avadhivALo jANavo, te "anugAmi' jJAna sthira dIvAnI upamAne pAme che gajA (bIjo bheda) / aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI anukrame vadhatuM vadhatuM asaMkhya loka pramANa vRddhi pAme che te tathA lokAvadhi paramAvadhi vigere "vardhamAna avadhijJAna kahevAya che. te For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jJAnapada bhajIe re. guNa vAMchA ukTa thavAthI thAya che. //po (trIjo bheda) // yogya sAmagrI na hovAne lIdhe ghaTatA pariNAma thavAthI pUrvaprApti karatAM nIce nIce ghaTatuM jAya te hIyamAna avadhijJone kahevAya che. e mananuM kArya che. II6l (cotho bheda) // saMkhyAtA asaMkhyAtA yojanA sudhI yAvat utkRSTa lokAtta sudhInA ekalA pudgala dravyo dekhI (teTaluM jJAna thaIne pAchuM) paDivAI thAya te pratipati jJAna kahevAya che. Ilol (pAMcamo bheda)I je avadhijJAna alokano eka pradeza dekhe te "apratipAti' kahevAya che. te avadhijJAna anukrame kevalajJAna (avazya) Ape che. To (chaThTho bheda) // // iti avadhijJAna saMpUrNa. // khamAsamaNa daI icchAva manaparyava jJAna ArAdhanArtha caityavaMdana karuM? Icche kahI caityavaMdana kahevuM te A pramANe - caturtha zrI mana:paryavajJAna caityavaMdana zrImanaparyava jJAna che, guNa pratyayI e jANo / apramAdI RddhivaMtane, hoya saMyama guNaThANo // koIka cAritravaMtane, caDhate zubha pariNAme mananA bhAva jANe sahI, sAkAra upayoga ThAme // ciMtavatA manodravyanA, jANe baMdha anaMtA/ AkAze manovargaNA, rahyA te navi murNatA // 1 // 1 kAlanI apekSAe athavA kSetranI apekSAe, dravya athavA paryAyanI apekSAe anannA bhedo paNa che. 2 upalakSaNathI so pada tethI hajAra lakSa koTI asaMkhya ane anaMtIvAra vandanA thAo. For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana saMzi paceMdriya prANIe, tattu yoge karI grahIyA / manayoge karI manapaNe, pariNAme te dravya muNiyA tirachuM mANasa kSetramAM, aDhI dvIpa viloke / tirthA lokanA madhyathI, sahasa joyaNa adholoke | uradha jANe jyotiSI lage, paliyano bhAga asaMkhya / kAlathI bhAva thayA thaze, atItata anAgata saMkhya | 2 || bhAvathI ciMtita dravyanA asaMkhya paryAya jANe / RjumatithI vipulamati, adhikA bhAva vakhANe / / mananA pudgala dekhIne, anumAne grahe sAcuM / vitathapaNuM pAme nahIM, te jJAne citta rAcyuM // amUrta bhAva pragaTapaNe e, jANe zrI bhagavaMta / caraNa kamala namuM tehanAM, vijaya lakSmI guNavaMta // 3 // zrI mana:payarvajJAnanA caityavandanano artha caturtha zrImana:paryavajJAna che, guNanimitte thanAruM te jJAna apramatta RddhinA nidhAna cAritradhArI koIka munine zubha pariNAmanI vRddhi thavAthI saMyama guNaThANe (sAtame) hoya che. tema jANo. sAkAropayoganA sthAnaka te jJAnathI mananA paryAyone nizcaye karI jANe che, vicAraNamAM AvelA manodravyanA anantA skandho jANe che paNa (grahaNa karyA vinAnA mAtra) AkAzamAM rahelA manovargaNAnA dravyane jANatA nathI // 1 // 2 // 3 // saMzI paMcendriya jIve kAya-yoge grahaNa karelA ane manoyoga vaDe manapaNe pariNAmAvelA manodravya, mana:paryava jJAnI jANe che / / 4 / / manuSya kSetramAM tI aDhIdvIpa sudhI dekhe che, adholokamAM tirthAlokanA madhyabhAgathI eka hajAra yojana dekhe che, 5 UrdhvalokamAM 119 For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 jJAnapada bhajIe re jyotizcaka sudhI (900 yojana) jANe che. kAlathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA kALa sudhInA atIta anAgata padArthonA paryAyo jANe che. //Ell bhAvathI cittavelA dravyanA asaMkhyAtA paryAyo jANe che, Rjumati mana:paryava karatAM vipulamati mana:paryavavALo vadhAre bhAvo varNave che (jANe che,) Ilol (cittavavAmAM AvelAM) mananA pudgalo joIne anumAne karI satya padArtha (vAta) grahaNa kare che, je temanaH paryavajJAna) asatyapaNAne pAmatuM nathI te jJAnamAM mAruM mana Ananda pAmyuM che. hA arUpI padArthone pratyakSapaNe jJAnAdilakSmI vaDe pUjya evA bhagavaMto (jinezvara) jANe che. vijayalakSmI guNanA nidhAna evA te paramAtmAnA caraNakamalane huM namaskAra karuM chuM. // 9ll // Iti caityavaMdana // pachI namuththarNao // jAvaMtio // namoDatao // kahI stavana kahIe te A pramANe zrI mana:paryavajJAnanuM stavana // jIrejI // e dezI / jIre mAre zrI jinavara bhagavAna, arihaMta nija nija jJAnathI // jIre jI // jIsaMyama samaya jANaMta, tava lokAMtika mAnathI // jIrejI // 1 / jIva // tIrtha vartAvo nAtha, 1 mana:paryava saMbandhI darzana nathI. tene prathamathI jJAna ja thAya che. 2 dravyathI manaH paryAyanA viSayanuM svarUpa kahe che. 1. kSetrathI svarUpa. For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana ima kahI praName te surA | jIrejI | jI0 // SaT atizayavaMta dAna, leIne harakhe surA narA / / jIrejI // 2 // jI0 | iNa vidha savi arihaMta, sarvavirati jaba uccare / / jIrejI / / 3 / / jI0 || mana:paryava tava nANa, nirmala Atama anusare / jIrejI || 3 || jI0 / jehane vipulamati teha, apratipAtIpaNe upaje | jIrejI || jI0 || apramAdI RddhivaMta, guNaThANe guNa nIpaje // jIrejI // 4 // jI0 / / eka lakSa pIstAlIsa hajAra, pAMcaze ekANuM (146591) jANIe / / jIrejI jI0 / mananANI munirAja covIza jinajI, vakhANIe | jIrejI | 5 || jI0 || huM vaMduM dharI neha, savi saMzaya hare manataNA / / jIrejI / / jI0 / vijayalakSmI zubha bhAva. anubhava jJAnanA guNa ghaNA | jIrejI | 6 | jI0 || || iti mana:paryava jJAna stavana | For Personal & Private Use Only 121 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jJAnapada bhajIe re // zrI mana:paryavajJAnanA jIvanano artha // zrI jinezvara arihaMta bhagavAna potapotAnA jJAna (avadhi) thI saMyamanA avasarane jANe che. te vakhate lokAnsika devatAo AvI mAnapUrvaka he nAtha ! tIrtha pravartAvo' e pramANe kahI prabhune namaskAra kare che. (pachI prabhu) cha 'atizayavALA vASirka dAnane (Ape che te dAna) laIne devo tathA manuSyo harSa pAme che. //1Il llrA A vidhie karI sarva arihaMta bhagavatto jyAre sarvavirati (cAritra) uccAra kare che te vakhate nirmala mana:paryavajJAna temanA AtmAne anusare che (pAme che) je munione vipulamatimanaH paryava jJAna utpanna thAya che te apratipAtI hoya che. A cothuM jJAna apramatA Rddhivajo guNasthAnake jANavuM. 4ll covIza jinezvara bhagavattanA ekalAkha pistAlIza hajAra pAMcaso ne ekANuM mana:paryavajJAnI munirAjone jANI temane vakhANIe /paje jJAna mananA sarva saMzayono nAza kare che te jJAnane huM sneha dhAraNa karIne vandana karuM chuM. vijayalakSmI, kalyANakArI bhAva vigere anubhava jJAnanA aneka guNo che. //6ll ra tIrthakara mahArAjA yadyapi anaMta baLanA dhaNI che, topaNa bhakti hovAne lIdhe prabhune zrama na thAya mATe, dAna ApatI vakhate saudharmendra prabhunA hAthamAM dravya Ape che ./1 cosaTha Indro sivAya bIjA devone dAna letA nivAravA mATe tathA lenAranA bhAgyamAM jevuM hoya tevuM ja tenA mukhamAMthI bolAvavA (prArthanA karAvavA) mATe IzAneja suvarNayaSTi laI prabhu pAse UbhA rahe che rIprabhunA hAthamAM rahelA sonaiyAmAM camareja ane balIndra lenAranI IcchAnusAra jUnAdhikatA kare che eTale ke vAcakanI IcchAthI (bhAgyathI) adhika hoya to jUna kare che ane nyUna hoya to adhika kare che II bharatakhaMDamAM utpanna thayelA manuSyone bIjA bhuvanapatio dAna levA mATe dUra dUrathI kheMcI lAve che jo dAna laI pAchA vaLanAra lokone vyattara devo nirvidhyapaNe svasvasthAne pahoMcADe che pI jyotiSka devo vidyAdharone dAnano samaya jaNAve che Ilell For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 123 pachI jayavIyarAya kahI, khamAsamaNa daI, IcchAkAreNa saMo / mana:paryavajJAna ArAdhanArtha karemi kAussagga / vaMdaNavaoll annaththa0 // eka logassa athavA cAra navakArano kAusagga karI thoya kahevI te A pramANe- zrI mana:paryavajJAnanI thAya // zrI zaMkhezvara pAsa jinezvara // e dezI // prabhujI sarva sAmAyika ucare, siddha namI dvArIjI // chaghastha avasthA rahe che jihAM laga, yogAsana tapadhArI jI // cothuM manaparyava tava pAme, manuja loka vistArI jI // te prabhune praNamo bhavi prANI, vijayalakSmI sukhakArI jI // 1 / zrI mana:paryavajJAnanI stutino artha tIrthakara prabhu abhimAnane nivAraNa karI siddha bhagavattone namaskAra karI sarvavirati sAmAyikano uccAra kare che, ane jyAM sudhI chaghastha avasthA rahe che tyAM sudhI yogAsana ane tApa dhAraNa kare che. te vakhate manuSyakSetramAM vistAra pAmanAruM cothuM mana:paryava jJAna teo prApta kare che. vijayalakSmI ane sukhane karanArA te prabhune he bhavya prANI ! tame namaskAra karo. 1/l . . // iti stuti / te pachI khamAsamaNa daI UbhA rahI mana:paryavajJAnanA guNa AvavA arthe duhA kahevA te A pramANe zrI mana:paryavajJAnanA duhA mana:paryava dugabhedathI, saMyama guNa lahI zuddha // bhAva manogata saMzinA, jANe pragaTa vizuddha / 1 / For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 ghaTa e purUSe dhArIyo, Ima sAmAnya gra Mta // prAye vizeSa vimukha lahe, Rjumati manaha murNata // 2 // jehane upanyo, sarva virati guNaThANa praNamuM hitathI tehanA, caraNakamala citta ANa.khamA0 3 ||khaol e guNa jJAnapada bhajIe re nagara jAti kaMcanataNo, dhAryo ghaTa eha rUpa // Ima vizeSa mana jANato, vipulamati anurUpa. 4. II e guNa0 zrI mana:paryavajJAnanA duhAno artha saMyama guNanI zuddhatA pAmavAthI thanAruM, saMzi jIvanA manogata padArthone je pragaTa rIte vizuddhapaNe jANe che te mana:paryava jJAna kahevAya. te jJAna be bhede che // 1 // A puruSe ghaDo cintavyo che ema sAmAnya dharme jANe-ghaNuM karIne vizeSa dharmathI zUnya jANe te Rjumati manaHparyava jANavuM / / 2 / (pahelo bheda) sarva virati guNasthAnakane viSe A (mana:paryava jJAnarUpa) guNa je munione utpanna thayo che te munionA caraNakamalane premathI manamAM dhAraNa karIne huM namaskAra karuM chuM. IIII amuka nagarano, amuka jAtino, suvarNano, AvA svarUpavALo ghaTa cintavyo che, ema vizeSa dharmavALA manane jANe te vipulamatinuM svarUpa jANavuM 4 (bIjo bheda) | // iti mana:paryava jJAna saMpUrNa // For Personal & Private Use Only || 2 || kha || 1 RSabha-12750, ajIta-12500, saMbhava-12150, abhinandana-11650, sumati-10450, padmaprabha-10300, supArzva9150, caMdraprabha-8000, suvidhi-7500, zItala-7500, zreyAMsa-6000, vAsupUjya-6000, vimala-5500, ananta-5000, dharma-4500, zAnti4000, kuMthu-3340, ara-2551, malli-1750, munisuvrata-1500, nami1250, nemi-1000, pArzva-750, vardhamAna-500, kula 145591 mana:paryavajJAnIonI saMkhyA che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 zrI jJAnapaMcamI devavaMdana khamAsamaNa daI IcchA, kevalajJAna ArAdhanArtha caityavaMdana karuM? Icche kahI caityavaMdana kahevuM te A pramANe - paMcama zrI kevalajJAna caityavaMdana zrIjina caunANI thaI, zukala dhyAna abhyAse / atizaya atizaya AtmarUpa, kSaNa kSaNa prakAro // nidrAsvapna jAgaradazA, te savi dUre hove ! cothI ujAgara dazA, tehano anubhava jove / kSapaka zreNi ArohiyAe, apUrva zakti saMyoge / lahI guNaThANuM bAramuM, turya kaSAya viyoge // 1 / nANa daMsaNa AvaraNa moha, aMtarAya ghana ghAti / karma duSTa ucchedIne, thayA paramAtama jAti // doya dharma savi vastunA, samayAMtara upayogI prathama vizeSapaNe grahe, brIje sAmAnya saMyoga . sAdi anaMta bhAge karI, darzana jJAna anaMta / guNaThANuM lahI teramuM, bhAva jihaMda jayavaMta. // 2 // mUla payaDImAM eka baMdha, sattA udaye cAra / uttara payaDIno eka baMdha, udaya rahe bAlAla // sattA paMcAzItaNI, karma jeThavA rajaju chAra / mana vaca kAyA yoga jAsa, avicala avikAra // saMyogI kevalItaNI e, pAmI dazA e vicare /. akSaya kevalajJAnanA, vijayalakSmI guNa ucare // 3 // For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jJAnapada bhajIe re zrI kevalajJAna saMbaMdhI caityavaMdanano artha zrI jinezvara prabhu cAra jJAnI thaI zukala dhyAnanA abhyAsa karI adhika adhika AtmasvarUpane kSaNe kSaNe prakAze che. l/1 suSupti (nidrA), svapna ane jAgRta e traNa dazA dUra thAya che ane cothI je ujAgara dazA tehanA anubhavane jue che ra// apUrva zaktinA saMbandhathI kSapaka zreNie caDhI, cothA (saMjvalana) kaSAyanA viyoge karI bAramuM (kSINamoha)guNaThANuM pAmI, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ne attarAya e cAra duSTa nibiDa ghAtikarmano kSaya karI, paramAtmajAti thayA che. // 3 / sarva-vastumAM be dharma che. teno prabhune samayAntara upayoga che. (tethI) pahelA samaye vizeSapaNe jANe che ane bIje samaye sAmAnya dharmano sambandha hoya che. //pI sAdi ananta bhAMgAe karI anaMta darzana, jJAna ane teramuguNaThANuM pAmIne bhAvajinendra jayavaMtA varte che Ell (te vakhate) karmanI mUla (ATha) prakRtimAMthI ekavedanIya) prakRtino bandha thAya che ane sattA tathA udayamAM cAra (vedanIya, nAma, gotra ne Ayu) prakRti hoya che. uttara prakRti (120)mAMthI eka (zAtA)no bandha hoya che, udayamAM (122mAMthI) betAlIza prakRti rahe che, // 7 // 1 mithyASTi jIvone atizaya zayana karavArUpa suSupti nAmanI prathama avasthA hoya che /1/ zayanarUpa bIjI svapna avasthA samyaguSTi jIvone hoya che /ra// apramatta munine trIjI jAgrata avasthA hoya che. all ane cothI ujAgara dazA anubhavanI vRddhithI AgaLa AgaLa caDhatAM yAvat yogi kevaLI guNaThANA sudhI hoya che. jo prathamanI suSupti avasthA moha mUDha AtmAne thatI hovAthI anubhavavatta mahAtmAone te nathI hotI, temaja bIjI svapna ane trIjI jAgara dazAo paNa kalpanAmAM guMthAyelA jIvone utpanna thatI hovAthI kalpanA varjita anubhavI mahAtmAone hotI nathI. mAtra anubhava jJAnamAM to cothI ujAgara dazA ja hoya che. kahyuM che ke. nasuSuptiramohatvAnnApi ca svApajAgarau / kalpanAzilpavizrAntesturyA cAnubhave dazA // 1 // For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 127 sattA (148 mAMthI) paMcyAzI prakRtinI che. (te vakhate) karma bALelI doraDInA chAra jevA hoya che. je prabhunA mana vacana kAyAnA yogo acala tathA vikAra rahita che, teo sayogi kevalInI dazAne prApta karI te dazAmAM vicare che. kevaLajJAnanA akSaya vijaya lakSmIrUpa guNo kahevAya che. (athavA vijayalakSmI sUri akSaya kevala jJAnanA guNo kahe che.) | 8 | 9 | // iti zrI kevalajJAna caityavaMdana // pachI namuthuNaM 5 jAvaMti II namo'rhat // kahI stavana kahevuM te A pramANe-- zrI kevalajJAnanuM stavana // kapUra hoye ati ujalo re / / e dezI / / zrI jinavarane pragaTa thayuM re, kSayika bhAve jJAna // doSa aDhAra abhAvathI re, guNa upanyA te pramANa re // bhaviyA ! vaMdo kevalajJAna / 1 / / paMcamI dina guNa khANa re ||bhaviyA vaMdo // e AMkaNI // anAmInA nAmano re. kizyo vizeSa kahevAya // e to madhyamAM vaikharI re, vacana ullekha TharAya re / / bha0 // vaMdo0 // 2 // dhyAna TANe prabhu tuM hoya re, alakha agocara rUpa II parA pazyatI pAmIne re, kAMI pramANe munibhUpare // bhaTa // vaMdo. // 3 // chatI paryAya je jJAnanA re, te to navi badalAya // zeyanI navanavI vartanA re, samayamAM sarva jaNAya re / / bha0 // vaMdo0 | 4 || For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jJAnapada bhajIe re bIjA jJAnataNI prabhA re, ehamAM sarva samAya / / raviprabhAthI adhika nahIM re, nakSatra gaNa samudAya re / / bha0 // vaMdo0 | 5 | guNa anaMtA jJAnanA re, jANe dhanya nara teha // vijayalakSmIsUri te lahe re, jJAna mahodaya geha re / . bha0 / / vaMdo0 5 6 || zrI kevalajJAnanA stavanano artha zrI jinezvara bhagavaMtane kSAyikabhAve pragaTa thayeluM jJAna tathA aDhAra doSono nAza thavAthI utpanna thayelA je guNo te pramANa che. (yarthAtha che) he bhavyajIvo ! tame kevaLajJAnane vaMdanA karo. paMcamIno divasa guNanI khANa che. ||1|| anAmI prabhunA nAma saMbaMdhI zo vizeSa kahevAya ? paraMtu te (vizeSa) madhyamA tathA vaikharI (bhASAnA bhedo) vaDe vacananA ullekhamAM sthAna karI zakAya. // 2 // he prabhu ! Apa dhyAna avasare lakSyamAM na AvI zako tevA agocara svarupa thAo cho. topaNa muninA rAjA (yogi mahAtmAo) parA tathA pazyantI (bhASAnA bhedo) pAmIne teno kAMIka nizcaya kare che. / / 3 / jJAnanI vidyamAna je satparyAyo te 1 hAsya, rati, arati, bhIti, jIgupsA, zoka, kAma, mithyAtva, ajJAna, nidrA, avirati, dAnAntarAya, lAbhAntarAya, vIryAntarAya, bhogAntarAya, upabhogAntarAya, rAga, dveSa, e 18. athavA ajJAna, krodha, mada, mAna, lobha, mAyA, rati, arati, nidrA, zoka, alIka, caurya, matsara, bhaya, prANIvadha, premakrIDAprasaMga, hAsya, e 18 doSa jANavA. 2 A cAre bhASAnuM svarUpa judA judA rUpe A nIce lakhela zlokathI anya granthomAM pratipAdana karyuM che. vaikharI zaktiniSpattirmadhyamA zrutigocarA / dyotitArthA tu pazyantI sUkSmA vAganapAyinI // 1 // For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 129 to palaTAtI nathI parantu zeya (viSaya)nI judI judI nava purANAdi sarva vartanAo eka samayamAM jaNAya che. / / 4 / / bIjA (matyAdi cAra) jJAnanI sarva prabhAno A jJAnamAM samAveza thaI jAya che. kemake sUryanA teja thakI nakSatrAdi jyaMtikrano samUha kAMI adhika nathI / / 5 / / jJAnanA anantA guNa je jANe che te ja dhanya puruSa, jJAna ane mahAn udayanA maMdira samAna vijayalakSmI devIne prApta kare che, // 6 // / / iti kevalajJAna stavana | pachI jayavIyarAya kahI khamAsamaNa dai icchakAreNa saMdisaha bhagavan zrI kevalajJAna ArAdhanArthe karemi kAussagga / / vaMdaNava0 // annattha0 / eka logassa athavA cAra navakArano kAussagga karI namo'rhattva kahI thoya kahevI te A pramANe-- zrI kevalajJAnanI thoya // praha uThI vaMdU / / e dezI / / chatra traya cAmara, tarU azoka sukhakAra 1 divya dhvani duMdubhi, bhAmaMDala jhalakAra / / varase sura kusume, siMhAsana jina sAra / vande lakSmIsUri, kevalajJAna udAra / / 1 / / // iti stuti // pachI khamAsamaNa daI ubhA rahI kevalajJAnanA guNa stavanA duhA kahevA te A pramANe -- zrI kevalajJAnanI stutino artha traNa chatra, cAmara, sukhakartA azokavRkSa, devadhvani, duMdubhi (deva vAjiMtra), teje karI jhaLahaLatuM bhAmaMDala, devakRtapuSpanI vRSTi ane For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jJAnapada bhajIe re siMhAsana (e ATha pradhAna prAtihAryo) jinezvara prabhunA che, te ja prabhunA udAra kevalajJAnane vijayalakSmIsUri vandanA kare che. //hl atha duhA bahirAtA tyAre karI, aMtara Atama rUpa // anubhavi je paramAtamAM, bheda eka ja citUpa // 1 / puruSottama paramezvara paramAnaMda upayoga // jANe dekhe sarvane, svarUpa ramaNa sukhabhoga // 2 / guNa paryAya anaMtatA, jANe saghalA dravya / kAla traya vedI jiNaMda, bhASita bhavyAbhavya / 3 // aloka anaMto lokamAM, thApe jeha samaththa // Atama eka pradezamAM, vIrya anaMta paththa / 4 / kevala daMsaNa nANano, cidAnaMda ghana teja // jJAnapaMcamI dina pUjINa, vijayalakSmI zubha heja // 5 // prAMte khamAsamaNa daI avidhiAzAtanAno micchAmI dukkaDa devo. zrI kevala jJAnasaMbaMdhI duhAno artha bahirAtmapaNAno tyAga karavAthI aArAtma svarupane anubhavI je paramAtmA thAya che temanA jJAna svarUpano eka ja bheda che. ll1// puruSomAM uttama paramezvara svasvabhAvanI ramaNatAnuM sukha bhogavavA rUpa paramAnanda upayoga karI sarva padArthone vizeSa dharme mUlAdhArAt prathamamudito yastu tAraH parAkhyaH / pazcAtpazyantyatha hRdayago buddhiyumadhyamAkhyaH // vaka vaikharyatha rudiSorasya jantoH suSumNA / / baddhastasmAdbhavati pavanaprerito varNasaGghaH // 1 // For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamI devavaMdana 131 karI tathA sAmAnya dharme karI jANe che. II2 pratipAdana karyuM che bhavya tathA abhavyapaNuM jemaNe evA trikALa svarUpane jANanArA jinezvara paramAtmA guNaparyAyonA anaMtapaNAvALA sarva dravyone jANe che. 3 // asaMkhya pradezI AtmAnA eka pradezamAM paNa, anantA alokAkAzane upADIne lokAkAzamAM sthApana karavAno samartha thavAya tevuM ananuM prazasta vIrya raheluM che. I4 // kalyANarupa vijayalakSmIne prApta karavA mATe jJAnapaMcamIne divase kevaladarzana tathA kevalajJAnanA cidAnaMda svarUpa teja:puMjanI pUjA karIe pa ||iti zrI vijayalakSmIsUriSkRta jJAnapaMcamInA devavaMdanano artha saMpUrNa iti zrI vijayalakSmI sUriSkRta, vidhi sahita zrI jJAna paMcacI devavaMdana samApta / For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 32. jJAnapada bhajIe re, zrI jJAnapada ArAdhanA zrI kalpasUtranA vAMcana pahelAM, zrI jJAnapaMcamInA divase, Aso caitra mAsanI zAzvatI oLImAM jJAnapadanI ArAdhanAnA divase, sUtranA vAMcana pahelAM zrI jinezvara deva sanmukha tathA pUjyazrI gurUmahArAja sanmukha jJAnapada ArAdhana nimitte pUjAo bhaNAvavAmAM Ave che te nIce pramANe : - zrI jJAnanI stuti nivANamarge varajANakapuM. pAsiyAsesa-kuvAIdadhuM; mayaM jiNArNa saraNe buhANe, namAmi nirce tijagappahANa bodhAgAdha supadapadavInIrapUrAbhirAma jIvahiMsA-virala-laharI-saMgamAgAha, cUlAveluM gugamamaNisaMkula dUrapAra, sAraM vIrAgagajalanidhei sAdara sAdhu seve. ahaMkatraprasUte gaNadhara racita, dvAdazAMgaM vizAla, citra bahuvarNayukta munigaNavRSabhairdhArita buddhimabhiH ; mokSAgratArabhUta, vratacaraNaphala, zobhAvapradIpa, bhaktyAnityaM prapadya, kRtamahamakhila, zeyabhAvapradIpa, jina jojana bhUmi, vANIno vistAra, prabhu artha prakAze, racanA gaNadhara sAra; so Agama suNatAM, chedIje gati cAra, prabhu vacana vakhANI, lahIye bhavano pAra. For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 zrI lakSmIsUriSkRta jJAnapada pUjA adhyAtma jJAne karI, vighaTe bhavabhramabhIti, satyadharma te jJAna che, namo namo jJAnanI rIti / / 1 / / jJAnapada bhajiye re jagata suhaMkarUM, pAMca ekAvana bhede re; samyagajJAna je nijavare bhAkhiyuM, jaDatA jananI ucchedere. // 1 // bhakSAbhakSa vivecana paragaDo, khIra nIra jema haMso re; bhAga anaMtamo re akSarano sadA, apratipAti prakAzyo re. // 2 // manathI na jANe re kuMbhakaraNavidhi, tehathI kuMbha kema thAze re; jJAnI dayAthI re prathama che niyamA, sadasadbhAva vikAse re. // 3 // kaMcana nANuM re locanavaMta rahe, adho aMdha pulAya re; ekAMtavAdI re tattva pAme nahi, syAdvAdarasa samudAya re. // 4 // jJAnabharyA bharatAdika bhava taryA, jJAna sakaLa guNa mULa re; jJAnI jJAnataNI pariNati thakI, pAme bhavajaLa mULa re. // 5 // alpAgama jaI ugra vihAra kare, vicare udyamavaMta re; upadezamALAmAM kiriyA tehanI, kAya kleza taMsa huMta re. // 6 // jayaMta bhUpo re jJAna ArAdhato, tIrthaMkara pada pAme re; ravi zazI meha pare jJAna anaMta guNI saubhAgyalakSmI hitakA mere. 9 For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnapada pUjA annANasaMmohatamoharamsa, namo namo nANa divAyarasa paMcappayArasuvagAragamsa,sattANasavvatthapayAsagassA. hoye jehathI jJAna zuddha prabodhe, yathAvarNa nAse vicitrAvabodhe; teNe jANiye vastu paDadravya bhAvA, nahuyevitatthA nijecacasvabhAvA. hoye paMca matyAdi sujJAna bhede, gurupAstithI yogyatA teha vede; vaLI jJeya heya upAdeya rUpe, lahe cittamAM jema AMta pradIpe. bhavya namo guNa zAnane, svapara prakAzaka bhAvejI; parajAya dharma anaMtatA, bhedAbheda svabhAvejI. jJAnapada bhajIe re je mukhya pariNita sakala jJAyaka, bodha bhAvavilacchanA; mati Adi paMca prakAra nirmaLa, siddha sAdhana lacchanA. syAdvAdasaMgI tattvaraMgI, prathama bhedAbhedatA; savikalpane avikalpa vastu, sakala saMzaya chedatA. bhakSAbhakSa na je viNa lahiye, peya apeya vicAra kRtya akRtya na je viNa lahiye, jJAna te sakala AdhAra re. // 1 // prathama jJAna ne pachI ahiMsA, zrI siddhAMte bhAkhyuM; jJAnane vaMdo jJAna ma niMdo, jJAnIe zivasukha cAkhyuM re. // 2 // sakala kriyAnuM mULa je zraddhA, tehanuM mULa je kahiye; teha jJAna nita nita vAMdIje, te viNa kaho kema rahiye re. // 3 // For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnapada pUjA 135 paMca zAna mAMhi jeha sadAgama, svaparaprakAzaka jeha; dIpaka pare tribhuvana upakArI, vaLI jema viziza meha re. I4l loka Urdhva adho tiryam, jyotiSa, vaimAnika ne siddha; lokAloka pragaTa savi jehathI; teha jJAna muja zuddha re pA bhavikA siddhacakrara pada vaMdo, jema cira kAle naMdo re bhavikA, upazama rasano kaMdo re bhavikA, seve suranara chaMdo re bhavikA, ratnatrayIno kaMdo re bhavikA, nAve bhavabhaya phaMdo re bhavikA; vaMdIne AnaMdo re. bhavikA, siddhacakra pada vaMdo / / 6 / / jJAnavaraNI je karma che, kSaya upazama tasa thAya re; to hue ehi ja AtamA, jJAna abodhatA jAya re. vIra jinezvara upadize, tume sAMbhaLajo citta lAI re. Atama dhyAne AtamA, riddhi maLe savi AI re; mahAvIra jinezvara upadize. upara pramANe pUjAo bhaNAvI, pUjAnuM ghI bolAvI zakti pramANe rUpA nANAdikathI jJAnanI vAsakSepathI pUjA karavI, puSpa, dhUpa, dIpa adivividha prakArothI ullAsapUrvaka pUjAo karavI. jJAnanI aSTaprakArI pUjA A pramANe che. 1. vAsakSepa, 2. rUpA nANuM, 3. akSata, 4. puSpa, 5. dhUpa 6. dIpa, 7. naivedya, 8. phaLa* AdhAra :- paMDitarUpa vi. ma. kRta 45 Agama pUjA For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jJAnapada bhajIe re. zrImadyazovijayopAdhyAyakRtaM jJAnasAraprakaraNAntargataM jJAnASTakaM // 5 // majjatyajJaH kilAjJAne, viSTAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajjati jJAne, marAla ivana mAnase // 1 // svopajJa bAlAvabodhaH ___ majjati ka0 magna thAI chaI / ajJaH ka0 ajJAnI / kila iti stye| ajJAne ka0 ajnyaanmaaNhi| viSTAyAM ka0 viSTAmAMhi / iva ka0 yathA / zUkara ka0 sUara / jJAnI ka0 jJAnavaMta puruSa / nimajjati ka0 nitarAM magna thAiM chaiM / jJAne ka0 jJAnamAMhiM / marAla ka0 rAjahaMsa / iva ka0 ythaa| mAnase ka0 mAnasarovaramAMhi / 1 / artha : jema sUvara (Dukkara) viSTAmAM magna thAya che tema ajJAnI kharekhara ajJAnamAM magna thAya che. jema rAjahaMsa mAnasarovaramAM magna thAya che tema jJAnavaMta puruSa jJAnamAM atizaya magna thAya che.1 rahasyArtha 1 H nirmala jJAna vaDe vastutatvano nirdhAra karIne je sadAcArane seve che teja mohano vinAza karI zake che, mATe nirmala jJAna guNa AdaravA zAstrakAra AgrahapUrvaka kahe che. jema For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnASTaka bhUMDa viSTAmAM magna rahe che tema mUDha mANasa ajJAnamAM ja magna rahe che, paNa jJAnI puruSa to jema haMsa mAnasajalamAM magna rahe che, tema nirmala jJAnaguNamAM ja magna rahe che. jJAnI puruSa kadApi jJAnamAM arati dhArato nathI, athavA jJAna ja teno kharo khorAka hovAthI te tene atyaMta AdarathI seve che. nirvANapadamapyekaM, bhAvyate yanmuhurmuhuH / tadeva jJAnamutkRSTaM, nirvandho nAsti bhUyasA // 2 // svapajJa bAlAvabodhaH nirvANapada ka0 mokSanuM sAdhana vacana / apyekaM ka0 eka paNi / bhAvyate ka0 bhAviyaiM / yat ka0 je / muhurmuhuH ka0 vAraMvAra, eTaleM AgamiM zrutayuktiM matanuM vAraMvAra smaraNarUpa nididhyAsana dekhADayuM / tadeva ka0 teha ja / jJAnaM ka0 jJAna / utkRSTaM ka0 utkRSTuM, je mATi tehathI tattvajJAna upajaiM / sAmAyikapadamAtra bhAvanathI anaMta siddha sAMbhalIiM chaiM / nibaMdha ka0 haTha / nAsti ka0 nathI / bhUyasA ka0 ghaNaI bhaNIiM / bhAvanAjJAnaiM thoDu i ghaj, te vinA ghaNuM te zukapATha / 2 / artha : mokSanA sAdhanarUpa evuM eka paNa pada (adhyAtmika vacana) ke jenI vAraMvAra bhAvanA karAya; te ja jJAna (no yatna) utkRSTa che; - eTale ke Agama ane mRtayukti matanuM vAraMvAra smaraNarUpa nididhyAsana eTalA mATe batAvyuM ke tenAthI tattvajJAna Upaje che. sAmAyika padanA mAtra bhAvanathI anaMta siddha thayelA sAMbhaLIe chIe. ghaNuM bhaNavAno Agraha (haTha) nathI. bhAvanAzAna thoDuM e ghaNuM, te - vinA ghaNuM (jJAna) te zukapATha (popaTapATha) rUpa che. 2 rahasyArtha ra : jenAthI rAgadveSano atyanta kSaya thavA pUrvaka mokSapadanI prApti thaI zake evA paNa eka padano vAraMvAra abhyAsa For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jJAnapada bhajIe re karI temAM tanmaya thavuM te ja jJAna zreSTha che. 'mAruSa mAtuSa' jevA eka padathI paNa kalyANa sAdhI zakAya che. tevA ja vadhAre pada hoya tenuM to kahevuM ja zuM ? bAkI bhArabhUta evA zuSka jJAna mAtrathI kaMI kalyANa nathI. svabhAvatAmAMAra-vyArAM (smarAM) jJAnamiSyate / dhyAndhyamAtramatastvanyat-tathA coktaM mahAtmanA / / 3 // svopajJa bAlAvabodha : svabhAvalAbha ka0 AtmasvabhAvanI prApti, tehanoje / saMskAra ka0 vAsanA tehanuM / kAraNa etalaiM thoDaiM ghaNaI vItarAga vacanaI cItavaI. vItarAga smaraNaiM AtmAtadrUpatAhetu / jJAnaM ka0 jJAna / iSyate ka0 vAMchiiM chariM / dhyAndhyamAtraM ka0 dhandha mAtra / atastvanyat ka0 ehathI adhikuM je bhaNavuM te / tathA coktaM ka0 tima ja kahiuM / mahAtmAI ka0 paMtajali RSiM / prathama yoganI dRSTinI apekSAiM ehanaiM mahAtmA kahI bolAvyo / 3 artha : AtmasvabhAvanI prAptinA saMskAra (vAsanA ke mULa ke vRtti)nA kAraNarUpa je jJAna che te icchIe chIe, eTale thoDAghaNAM vItarAgavacana ciMtavI vItarAgasmaraNa thavAthI AtmAmAM tadrupatAnA heturUpa jJAna icchIe chIe. enAthI adhika je bhaNavuM te baMdha mAtra (dhaMdho) che, tema mahAtmA eTale pataMjali RSie kahyuM che. pataMjali RSine ahIM prathama yoganI dRSTinI apekSAe mahAtmA kahI ullekhela che. 3 rahasyArtha 3 : jethI svabhAva nirmala thAya eTale AtmapariNati sudharatI jAya te ja jJAna kahevAya che, bAkInuM jJAna to kevala bojArUpa ja che. A saMbaMdhamAM yogadRSTi samuccayamAM haribhadrasUrijI buddhinA andhakAra rUpa nIce pramANe ja kahe che. For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnASTaka 139 vAdAMzca prativAdAMzca, vadanto'nizcitAMstathA / tavAnaM naiva chitti, tinapAvato 4 svopajJa bAlAvabodhaH vAdAMzca ka0 pUrvapakSapratiM / prativAdAMzca ka0 uttarapakSaprati / vadaMtaH ka0 kahatA / anizcitAn ka0 anirdhaaritaarth| tathA ka0 cha mAsa tAMI kaMThazoSa kariM / tattvAMtaM ka0 tattvanA pAra pratiM / naiva ka0 nahIM ja / gacchaMti ka0 puhacaiM / tilapIlakavat ka0 ghAMcInA balada pariM / gatau ka0 gatinaiM viSaiM / 4 . tUro pati : IR #aaN pavato, umaTI na manI sAsa; nyU sonU vecattavu, ghara dI vora ()vIsa " artha : anirdhArita arthavALA (eTale cokkasa artha vinAnA) vAda eTale pUrvapakSane ane prativAda eTale uttarapakSane kaheta kahetAM cha mAsa sudhI kaMThazaSa kare to paNa ghAMcInA baLadanI jema tattvanA pArane pAmavAmAM gati karIne na ja pahoMcI zake. 4 - dUho "jema ghANInA badaLane gharamAM ja pacAsa kosa thaI jAya , tema jenA mananI AzA zamI nathI te kyAM tattvanA pArane pAme che?" rahasyArtha 4: pUrva pakSa uttara pakSa rUpa vAda prativAda karatAM tathA anizcita padArthone kahetAM thakAM, jema ghAMcIno baLada game teTaluM cAle to paNa teno aMta Avato nathI, tema tattvano pAra pAmI zakAto ja nathI. sAdhya dRSTithI dharmacarcA karatAM ke namrapaNe tattvakathana ke zravaNa karatAM kevaLa hitaprApti ja thAya che. mATe zuSka vAdavivAda tajIne kevaLa tattva khojanA karavI. For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jJAnapada bhajIe re svadravyaguNaparyAya-caryA varyA parAnyathA // iti dattAtmasaMtuSTi-muSTijJAnasthitirmuneH // 5 // svapajJa bAlAvabodhaH svadravya ka0 potAno zuddhAtmadravya / svaguNa ka0 potAnA ja zuddha . jJAna-darzana-cAritraguNa / svaparyAya ka0 potAnA ja zuddha artha-vyaMjanaparyAya tehamAM / caryA ka0 pariNati te / varyA ka0 bhalI / parA kaM0 paradravya-guNa-paryAyamAM pariNAmagrahaNa utpattirUpa caryA te / anyathA ka0 bhalI nhiiN| iti ka0 e prakAraiM / dattAtmasaMtuSTiH ka0 dIdho chaI AtmAnaI saMtoSa jeNII ehvo| muSTijJAna ka0 saMkSepa rahasyajJAna tehanI / sthiti ka0 mryaadaa| muneH ka0 sAdhunaiM / 5 uktaM ca- "Atmaiva darzanajJAnacAritrANyathavA yaterityAdi / yogazAstra, prakAza 4, zlo. 1 artha : potAnA zuddha AtmadravyamAM, potAnA ja zuddha jJAnadarzana-cAritra guNamAM, potAnA ja zuddha artha-paryAya ane vyaMjanaparyAyamAM pariNati (carcA) te bhalI (zreSTha) che; para dravya-guNaparyAyamAM te te padArthanA pariNAmone grahaNa karavArUpa ane utpattirUpa caryA (pariNati) te bhalI nathI, anyathA che; e prakAre, jeNe AtmAne saMtoSa dIdho che evI muninI puSTijJAna eTale ke sArarUpa rahasyajJAnanI dazA hoya che. 5 kahyuM paNa che, "pati (muni) mATe AtmA ja darzana-zAna-caritra che" vagere. rahasyArtha pa : AtmadravyanA guNaparyAyanI paryAlocanA karavI ja zreSTha che, bIjI nakAmI bAbatamAM vakhata gumAvavo yukta nathI. For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnASTaka 141 A pramANe AtmasaMtoSa utpanna karanAra muSTijJAnanI sthiti muninI gaNAya che. muSTijJAna saMkSipta chatAM sarvottama che, tethI sarva parabhAvathI viramI muni sahaja svabhAvaramaNI bane che. asti ced graMthibhidajJAnaM, kiM citraistaMtrayaMtraNaiH / pradIpA: kopayujyante, tamoghnI dRSTireva cet / / 6 // svapajJa bAlAvabodhaH asti ka0 chaI / ced ka0 jo / graMthibhid graMthibheda tehathI upmuN| kAraNe kAryopacAraH viSayapratibhAsadalavikala AtmapariNAmavaMta huuM eheN| jJAna to / kiM kaH syuM / citraiH ka0 vividha prakAra te| taMtrayaMtraNaiH ka0 zAstraMbaMdhaI karI, eha ja / abhyAsa paripAkaI tattvasaMvedana thAI, tivAraiM bhAvacAritra pariNAMmaiM, tihAM parasAdhananI apekSA nathI / ihAM dRssttaaNt| pradIpA ka0 diivaa| kva ka0 kihAM / upayujyaMte ka0 upayoga pAmaI / tamojI ka0 aMdhakAranI haranArI / dRSTireva ka0 najari ja / cet ka0 - no / 6 ' artha : kAraNamAM kAryanuM AropaNa karIne jJAnane graMthibhaMgarUpa kahyuM che. jo graMthibhedathI UpajeluM viSayapratibhAsadalavikala (eTale anAtmarUpa iMdriya viSayonA pratibiMbarUpa pAsAMthI rahita) AtmapariNAmavaMta (AtmapariNativALuM) jJAna che to vividha prakAranA zAstrabaMdhane karI zuM? (arthAt zAstrabaMdhananuM zuM kAma?) A ja abhyAsanA paripAka tattvasaMvedana thAya tyAre bhAvacAritra pariName. tyAM parasAdhana (zAstra jevA)nI apekSA nathI. ahIM dRSTAMta, jo dRSTi ja aMdhakArane haranArI che to dIvAo kayAM upayoga pAme (kAmamAM Ave)? arthAt upayogamAM na Ave. 6 For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jJAnapada bhajIe re rahasyArtha 6H mithyAtvane bhedI samakita prApta karAve evuM sabhyanuM jJAna jo pragaTa thAya to te sArabhUta jJAna pAmI bIjA zAstraparizramanuM kaMI prayojana nathI. jo svAbhAvika dRSTithI aMdhakAra dUra thato hoya to kRtrima dIvAnuM zuM prayojana che?sAco dIvo jenA ghaTamAM ja pragaTayo che tene sahaja svAbhAvika prakAza maLyA ja kare che. tethI te mithyAtva-aMdhakArano vinAza karI AnaMdamagna ja rahe che. sArabhUta jJAna vinA lAkho game klezakAraka zAstra viloNathI zuM vaLavAnuM? cokhI dRSTivALAne eka paNa dIvo basa che, ane aMdha dRSTine hajAro dIvAthI paNa upakAra thaI zakato nathI. samyagrajJAvAna samyagdarzana yA samakita ratnanA prabhAvathI divyadRSTi ja kahevAya che. mithyAtvazailapakSacchida, jJAnadaMbholizobhitaH / nirbhayaH zakravadyogI, naMdatyAnaMdanaMdane // 7 // , svopajJa bAlAvabodhaH nA - mithyAtva rUpa ne rautra 40 parvata tehanuM ! pakSa 3 paaNkhno| chid ka0 chedahanahAra je / jJAnadaMbholi ka0 jJAnarUpa vajra teNiM krii| zobhita ka0 viraajit| nirbhayaH ka0 bhyrhit| zakravat ka0 iMdranI pari / yogI ka0 yogamArgastha / naMdati ka0naMdai chaI, krIDA kriNchi| AnaMdanaMdane ka0 AnaMdarUpa naMdanavanaiM viSaiM / 7 .. artha : mithyAtvarUpa parvatanI pAMkhane chedanAra evA jJAnarUpa vajathI virAjita (zobhAyamAna), bhayarahita yogI IdranI jema AnaMdarUpa naMdanavanane viSe krIDA kare che. 7 rahasyArtha 7 : mithyAtva parvatanA pakSone chedavA samartha jJAnarUpa vajathI zobhita muni nirbhaya chatAM zakra IndranI pere AnaMdanaMdanamAM vicare che. ratnatrayI maMDita muni nirbhaya chatAM For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajIkRta jJAnASTaka 143 sahajAnaMdamAM masta rahe che. tevA yogI puruSane saMyamamAM arita thavA pAmatI ja nathI. pIyUSamasamudrotthaM, rasAyanamanaupadham // ananyApekSamaizcarya, jJAnamAhurmanISiLI: 5855 jJAnASTampa // svopajJa bAlAvabodha : pIyUSaM ka0 amRta kehavuM / asamudrotthaM ka0 samudrathI upanuM nahIM / rasAyanaM ka0 jarAmaraNaharaNa rasAyana paNi / anauSadhaM ka0 auSadharahita, bIjuM rasAyana auSadhajanita hoI / ananyApekSaM ka0 anya je hAthIghoDApramukha tehanI apekSA nahIM jihAM evaM / aizvaryaM ka0 ThAkarapaNuM, bIjuM to anyApekSa huI / jJAna ka0 jJAna / Ahu ka0 kahiM che / manISiNa 0 moTA paMDita / 8 chu jJAnASTapUruM thayuM b artha : moTA paMDito jJAnane samudrathI na utpanna thayuM hoya tevuM amRta kone kahe che, jarA-maraNane haNanAra evuM auSadharahita rasAyaNa kahe che, bIjuM rasAyaNa to auSadhajanita che. anya hAthIghoDA pramukhanI apekSA jyAM nathI evuM aizvarya-ThAkurapaNuM kahe che, bIjuM aizvarya to anya apekSavALuM hoya che. 8 A jJAnASTaka pUruM thayuM // // rahasyArtha 8 : prAjJa puruSo kahe che ke jJAna samudrathI nahIM utpanna thayeluM abhinava amRta che, auSadha vinAnuM apUrva rasAyaNa che ane bIjAnI apekSA vinAnuM athavA sarvathI zreSTha evuM anupama aizvarya che. bhAgyavaMta bhavyo ja teno lAbha laI zake che. bhAgyahInane te prApta thaI zakatuM ja nathI. saubhAgI bhamaro teno madhura rasa pIe che ane durbhAgI tenAthI dUra ja rahe che. For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jJAnapada bhajIe re zrI haribhadrasUriviracitaM aSTaprakaraNAntargata jJAnArka 9ll AThamAM aSTakamAM kaheluM bhAva pacabANa jJAna vizeSa hote chate thAya che mATe te jJAna vizeSane dekhADatAM kahe che- viSayapratibhAsaM cA-tmapariNatimattathA / / tavaMsaMve vaiva, jJAnamagvarSa // ? artha- mahAna RSio viSayapratibhAsa, AtmapariNatimat tathA tattvasaMvedana evI rIte traNa prakAranAM jJAno kahe che. 1 TIkAno bhAvArtha - viSaya eTale karNa Adika IdriyonA jJAnane gocara evA zabdAdika, tene jaNAvanAruM je jJAna tene "viSayapratibhAsa" nAmanuM jJAna jANavuM. (paNa teonI pravRttimAM tethI utpanna thato je AtmAnA artha-anarthano svabhAva tene jaNAvanAruM nahIM) arthAta Aloka saMbaMdhI ane paraloka saMbaMdhI chaghastha jJAnanA viSayarUpa evA arthomAM pravRttine viSe, AtmAnA tAtvika artha ane anarthanA pratibhAsathI je zUnya te "viSapratibhAsa" jJAna jANavuM; te jJAna mithyASTione hoya che, tathA AtmAnA kriyAvizeSathI thaI zake evo je pariNAma che, jemAM jaNAya che tene "AtmapariNatimat" jJAna kahIe. (paNa tene anurUpa evI pravRtti nivRtti For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI haribhadrasUriviracitaM jJAnASTaka 145 temAM na hoya) te jJAna avirati evA saman dRSTione hoya che. tathA jethI paramArtha jaNAya arthAt heya ane upAdeya padArthothI nivRtti ane pravRtti karanAruM je jJAna tene "satvasaMvedana" jJAna kahIe. te jJAna zuddha cAritrIone hoya. evI rItanA traNe jJAno mahA munioe kahelAM che ane te traNe matyAdi vizeSa ja che. have pahelA jJAnanuM svarUpa kahe chevisskNttkrtnaadau, bAlAdipratibhAsavat / viSayapratibhAsaM syAt, taddheyatvAdyavedamakam // 2 // artha- jhera, kAMTA ane ratnAdikone viSe bAlakAdikanAM jANapaNAnI peThe heyatve Adikano nizcaya nahIM karAvanAruM "viSayapratibhAsa" jJAna hoya. 2 TIkAno bhAvArtha- viSa eTale ativiSa vacchanAga Adika tathA kaMTaka eTale bAvaLa AdikanA avayavo (kAMTAo) vigere heya padArtho tathA ratna eTale marakata maNi Adika bIjI upAdeya vastuo tene viSe bAla tathA atimugdhonuM je jJAna, tenA sarakhuM "viSaya pratibhAsa" jJAna hoya. have te "viSayapratibhAsa" jJAna bAla AdikanA jJAna sarakhuM kema che? te kahe che ke - jJAna, zeya viSayonuM tajavApaNuM, tathA upekSavApaNuM jaNAvI zakatuM nathI, arthAt bAla AdikanuM grahaNa karavApaNuM jJAna, jema viSa Adika viSayanA rUpa Adikane ja jANe che, paNa tenA heyatve Adika dharmane jANatuM nathI, tema je jJAna graMthabheda jeone nathI thayelo evA bahuzrutone paNa (teonA) mohathI malina thayelA manapaNAe karIne, atattvonI heyatAno, tathA tattvonI upAdeyatAno vicAra karAvavAmAM asamartha hoya, arthAt tattva ane atattvane tulya jaNAvanAruM, athavA UlaTI For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jJAnapada bhajIe re rIte jaNAvanAruM hoya te "viSaya pratibhAsa" jJAna kahevAya. kahyuM che ke visayapaDibhAsamittaM, bAlasseva khu rayavisayaMmi / vayaNAiesu nANaM, savvaththANANa moNeyaM // 1 // have te ja jJAnane tenA cihna AdikathI dekhADatAM kahe che- . nirapekSapravRttyAdi, liMgametadudAhRtam / ajJAnAvaraNApAyaM, mahApAyanibaMdhanam // 3 // artha- (pApa saMbaMdhI) zaMkA vinAnI pravRtti Adika che cita jenuM, tathA ajJAnanA AvaraNano nAza karanAruM ane mahA apAyanA kAraNa rU5, te "viSaya pratibhAsa" jJAna kaheluM che. 3 TIkAno bhAvArtha- A loka ane paraloka saMbaMdhI apAyonI (duSTa kAryonI) je zaMkA, ke jemAMthI gayelI che evuM je pravartanAdika te che cihna jenuM, tene Akhoe "viSaya pratabhiAsa" jJAna kaheluM che. te zAthI thAya te kahe che. "ajJAna" eTale mithyAtvanA udayathI dUSita evAM je mati, kRta ane avadhi jJAna (vibhaMga jJAna) tenA AvaraNano che. kSayopazama jemAM evuM (mithyASTionuM) je mati, zrata ane avadhi jJAna (vibhaMga jJAna) te ajJAna ja che. kahyuM che ke avisesiyA maicciya, samadidvissa sA mainANaM / maiannANaM micchA-diThissa suryapi emeva // 1 // "saman dRSTionI je buddhi te "mati jJAna che ane mithyASTinI je buddhi te "mati ajJAna" che, paNa matimAM kaMI pheraphAra nathI. zrutajJAna ne zrutajJAna mATe paNa e pramANe ja samajavuM." For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI haribhadrasUriviracitaM jJAnASTaka 147 have te "viSaya pratibhAsa" jJAna zuM phaLa Ape che? te kahe che. te potAne ane parane Aloka ane paraloka saMbaMdhI mahA apAyonA eTale ke, mahA kaSTonA kAraNarUpa thAya che. kemake tattvathI te ajJAna ja che, ane ajJAna che te mahA apAyanuM kAraNa che. kahyuM che ke ajJAnaM khalu bho kaSTaM, krodhAdibhyo'pi sarvApApebhyaH / artha hitamahitaM vA, na vetti yenAvRto lokaH // 1 // "ajJAna e kharekhara krodhAdika sarva apAyothI paNa kaSTakArI che, kemake ajJAnathI vITAyelo mANasa hita athavA ahita kAryane jANI zakato nathI." have bIjA "AtmapariNatima" jJAnanuM svarUpa dekhADavA mATe kahe che. pAtAdiparataMtrasya, taddopAdAvasaMzayam / . anarthAdyAptiyuktaM cA-tmapariNatimanmatam / / 4 / / - artha- patana AdithI parataMtra thayelA prANIne tenA doSAdikane ' viSe saMzaya vinAnuM tathA anartha AdikanI prAptivALuM "AtmapariNatima jJAna mAneluM che. 4 TIkAno bhAvArtha- "pAtAdiparataMtrasya" eTale nIcI ane UMcI gati mATe parataMtra thayelA eTalA viSaya ane kaSAyAdike vaza karelA prANIne, te kaSAya AdikathI thatA karmabaMdha ane durgati Adika doSamAM ane (Adi zabdathI) abhyadaya Adika guNamAM je saMzaya rahita jJAna thAya che, tathA je karma baMdhana, durgati gamanarUpI anartha ane paraMparAthI maLatA mokSarUpI guNanI prAptivALuM che, tene tatvanA jANanArAoe "AtmapariNatima" jJAna mAneluM che. ahI daSTAMta nIce pramANe jANavuM. For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jJAnapada bhajIe re . avaLI cAlanA ghoDA para besavAthI parataMtra thayelA savArane aMgabhaMga tathA maraNAdika doSamAM tathA rUnA samUhanA komaLa sparzAdika guNamAM saMzaya rahitapaNuM thAya che, tathA te aMgabhaMgAdika anartha, ane sukha sparzAdika guNanI prAptivALuM che, ema te mAne che. have te ja AtmapariNatimat jJAnanuM liMgAdikathI nirUpaNa karatAM kahe che- tathAvidhapravRttyAdi-vyaMgyaM sadanuvaMdhi ca / . jJAnAvaraNahAsotthaM, prAyo vairAgyakAraNam // 5 // artha- tevA prakAranI pravRtti AdikathI pragaTa thanAruM, tathA zubha anubaMdhavALuM, tathA jJAnAvaraNAdikanA nAzathI utpanna thayeluM ane prAyaH karIne vairAgyanA kAraNarUpa te "AtmapariNatima" jJAna jANavuM. 5 TIkAno bhAvArtha tevA prakAranI ahiMsAdikane viSe je pravRtti Adika te thakI pragaTa thavArUpa che cihna jenuM tathA paraMparAthI mokSaphaLane devArUpa che sadanubaMdha jeno, evuM te AtmapariNatimat jJAna che. have te jJAna zuM hetavALuM che? te mati Adika jJAnanuM je AvaraNa, tenA kSayopazamathI utpanna thayeluM te jJAna che, vaLI te jJAna tadanuMbaMdhI zI rIte che ? te kahe che ke te jJAna prAyaH karIne vairAgya eTale uttama bhabhavanAnuM nimitta che. kahyuM che ke bAladhUligRhakrIDA-tulyAsyAM bhAti dhImatAm / tamograMthivibhedena, bhavaceSTA'khilaiva hi // 5 // -yoNitapura "ajJAnarUpI graMthInA bhedathI buddhimAnone A bhavanI saghaLI ceSTA, vairAgya bhAvanA hote chate, bALake karelA dhULanA gharanI ramata For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI haribhadrasUriviracitaM jJAnASTakaM 149 sarakhI (vinazvara) lAge che." ahIM prAyaH karIne vairAgyanuM je kAraNa kahyuM, te rAjyAdika meLavavAmAM tatpara thayelA evA bharatAdikanI peThe kaSAyano udaya vizeSa hote chate te jJAna vairAgyanuM kAraNa na paNa thAya tema jaNAvavA mATe kahyuM che. have trIjuM je "tattvasaMvedana"jJAna tenA pratipAdana mATe kahe chesvsthvRtteH prazAMtasya, taddheyatvAdi nizcayam / tattvasaMvedanaM samyag, yathAzaktiphalapradam / / 6 / / artha- svastha vRttivALA, tathA zAMta evA puruSane, vastunA heyapaNA AdikamAM nizcayavALuM "tattvasaMvedana" jJAna thAya che. ane te sArI rIte yathAzakti phaLane denAruM che. 6 - TIkAno bhAvArtha- AkuLatA rahita che vacana ane kAyAnA vyApAranuM vartavApaNuM jene tathA rAgadveSa AdinA upazamavALA evA mANasane "tattvasaMvedana" jJAna thAya che. have te jJAna kevuM che? vastutattvanA heyapaNA, upAdeyapaNA ane upekSaNIyapaNAno che nizcaya jemAM evuM che. e "tattvasaMvedana" jJAna samyaka prakAre puruSone, saMghayaNa AdinA sAmarthyane anusAra viratirUpI anaMtara . phaLa tathA paraMparAe mokSaphaLane denAruM che. have te jJAnanA liMgAdine pratipAdana karatAM kahe che nyAyyAdau zuddhavRttyAdi-gamyametatprakIrtitam / sajjJAnAvaraNApAyaM, mahodayanibaMdhanam // 7 // artha- mokSamArga Adikane viSe zuddha pravRtti AdithI je anumAna karAya che, tene tattvasaMvedana jJAna kaheluM che, tathA te uttama jJAnanA AvaraNano kSayopazama karanAruM ane mokSanA kAraNarUpa che.7 For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jJAnapada bhajIe re TIkAno bhAvArtha- nIti sahita evA samyagU jJAna, darzana ane cAritrarUpa je mokSamArga te viSe aticAra rahita pravRtti Adike karIne je jJAnanI anumiti thAya che, tene jJAnanuM svarUpa jANanArAoe "tattvasaMvedana" jJAna kaheluM che, have te jJAna kevA hetuvALuM che? te kahe che ke, uttama evuM je AbhinibodhAdika jJAna, tenA AvaraNanA kSayopazamathI thanAruM ane nirvANanA kAraNarUpa phaLane denAruM che. A aSTakane saMpUrNa karatAM upadeza kahe che - etasmin satataM yatnaH, kugrahatyAgato bhRzama / mArgazraddhAdibhAvena, kArya Agamatatparai // 8 // artha- AgamanAM vacanomAM tatpara evA mANasoe kadAgraha tajIne upara kahelA tatvasaMvedanA jJAnamAM, ane mokSamArgamAM zraddhAdika bhAve karIne haMmezA khUba yatna karavo. TIkAno bhAvArtha- upara kahelA tattvasaMvedana jJAnamAM haMmezAM Adara karavo, kevI rIte karavo? te kahe che ke jethI zAstrane bAdha Ave evA kadAgrahane tajIne yatna karavo; zA vaDe karavo? te kahe che ke, mokSamArgamAM zraddhA, tenuM jJAna, ane tenI sevanAthI yatna karavo. have te koNe karavo? te kahe che ke, AptanAM vacanamAM tatpara thayelA evA mANasoe karavo. navamA jJAnATakanuM vivaraNa samApta. For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcajJAna pUjA vidhi eka pITha upara pavitrapaNe kuMkumanA 51 sAthiyA karIe, te upara akSata pUrIe, te upara nAgaravelanAM patra ekeka mUkIe, te upara sopArI, badAma, paiso, phala, phUla, naivedya mUkIe, 51 dIvA karIe, 5 nALiyera mUkI, ghI khAMDa sahita paMca goLi thApIe, trivedikA pITha thApI svastika karI akSata phala dharIe, paMcatIrthInI pratimA thApIe pachI snAtra bhaNAvIe, pachI pUjA bhaNAvIe, pahelI pUjAnA 28 sAthIA, bIjInA 14, trIjInA 6, cothInA 2, pAMcamIno 1 sAthIo naMdAvartano karIe, zrIphaLa mUkIe, enI pAMca pITha thApIe. na hoya to eka moTA pITha upara bhegA pAMca thApIe. iti zrI paMcajJAna pUjAvidhi saMpUrNa. gAthA 89-DhALo-11 zloko 150 paMDita zrI rUpavijayajIkRta zrI paMcajJAnanI pUjA pUjA pahelI duhA saphala kuzala kamalAvalI, bhASaka bhANa samAna; zrI zaMkhezvara pAsanA, caraNa namI dharI dhyAna. 1 karmatimirabhara TALavA, jJAna te abhinava sUra; jJAnI jJAnabaLe lahe, svapara svabhAva paDUra. 2 zraddhAmULa kriyA kahI, tehanuM mULa te jJAna; tehathI zivasukha bahu janA, pAmyA dharI eka tAna. 3 151 For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 asaMkhya bheda kirIyAtaNA, bhAkhyA zrI arihaMta; jJAnamULa saphaLA seve, paMca bheda tasa taMta. 4 jJAnapada bhajIe re maI sua ohi maNapajjavA, paMcama kevaLa jANa; pUjA karatAM tehanI, lahIe paMcama nANa. 5 jANe kevaLa kevaLI, zrutathI kare vakhANa; cauM muMgA zruta bolatuM, bhAkhe tribhuvanabhANa. 6 paMca jJAna anukrame lahI, jeha thayA arihaMta; aSTa prakAre pUjatAM, lahIe jJAna anaMta. 7 DhAla (jhumakhaDAnI dezI) paramapuruSa paramAtamA re puriSAdANi pAsa; jinesara pUjIe. jaLa caMdana kusume karI re, pUjo dharI ullAsa. ji0 1 jAsa pasAye niramaLuM re, pragaTa hoye maInANa; ji bheda aThThAvIza tehanA re, samajo catura sujANa. ji0 2 dravya kSetra kALa bhAvathI re, cauhA che maInANa; ji dravyathI maI nANI lahe re, dravya chakka parimANa, ji0 3 kSetrathI lokAlokane re, kALathI tivihA kALa; ji bhAvathI pAMce bhAvane re, jANe Adeze rasALa. ji0 4 jina uttama mukhapadmanI re, vANI suNI lahe bodha; ji zuddha cidAnaMda rUpathI re, karI nija Atama zodha ji0 5 For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 paMDita zrI rUpavijayajIkRta paMcajJAnanI pUjA kAvyam aSTAviMzatidho matikRtamapi prokta manusammitam poDhA cAvadhi rUpidravyaviSaya jJAna nidAna zriyA // zrImanaparyavasaMzika ca dvividha kaivalyamathainikam | jJAna paMcavidha yajeha maniza siddhayaMganArAdhanam l/1// 3OM namo jJAnAya lokAlokaprakAzakAya, navatattvasvarUpAya, anaMta dravyaguNaparyAyamayAya, matidhRtAvadhimana:paryava - kevalajJAnAya, jalaM 1, caMdana ra, puSpa 3, dhUpaM 4, dIpa pa, akSata 6, naivedya 7, phalaM 8 yajAmahe svAhA // A kAvya tathA maMtra dareka pUjAe kahevuM. gIta (duhA) eka jIva aMgIkarI, chAsaTha sAgara ThANa; - aMtamuhUrta jaghanyathI, varate thira maInANa. 1 DhALa (caMdajasA jinarAjiyA, manamohana mere - e dezI) zrI jinarAjanI pUjanA, manamohana mere, karI thira mana karI sAra, mana, dhUpa dIpa akSata dharI, mana, naivedya phaLa manohAra, mana, 1 zravAsita (nizcita) matijJAnanA, mana bheda aThThAvIsa joya; ma0 asunisTiya mahataNI, mana, cauhA buddhi hoya. mana, ra * zrota ghANa rasa pharasathI, mana, vyaMjanAvagraha cAra. mana, azrugaha IhA vaLI, mana, apAya dhAraNA sAra; mana) 3 For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jJAnapada bhajIe re paMca IMdrI mana meLatAM, mana0 covIza bheda suhAya; mana aDavIsa bheda ubhaya maLI, mana0 bhAkhe zrI jinarAya. mana0 4 traNaseM chatrIza paNa kahyA, mana0 zrutanizrita maI bheda; mana0 zrI jinavara sevAkI, manajI pApa tApa hoya cheda. mana0 5 sakita mai sua saMpa, mana traNeya eke kALa; mana0 jina uttama pada padmanI, mana0 sevanA rUpa rasALa. mana06 iti zrI matijJAna pUjA 1 pUjA bIjI duhA zruta akSara ekekanA, svapara bhAga vicAra; karatAM pajjavanI kaDI, rAzi anaMtI sAra. 1 zraddhAvaMta susaMyamI, gurukuLavAsI sAdha; zruta abhyAsa karI bhaje, tare saMsAra agAdha. 2 DhALa nalinAvati vijaye jayakArI jinavara jagaguru jagaupakAraka, pUjo bhAve naranArI re; zrutanA adhikArI. jinavara bhagate zraddhA Ave, tehathI zrutarasa bahu pAve re. zru0 1 chAsaTha sAgara suathiti jANo, eka jIva ukki pramANo re; zru anAdi anaMta pravAhathI jANo, sevo zruta anubhava ANo re. zru02 cauM bheda suanANanA sAra, bhAkhe jinavara gaNadhAra re ghruta0 ahavA vIza bheda paNa jANo, thira zraddhA hiaDe ANo re; zruta03 For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 paMDita zrI rUpavijayajIkRta paMcajJAnanI pUjA arthathI zrI arihaMte vakhANyuM, sUtre gaNadhara virANuM re; zuo e zruta bhAvadharma dAtAra, pUjI lo bhavajala pAra re. zuo4 zrutadAyaka jinarAjane dhyAvo, jIma atizaya jJAnane pAve re, zra) kRtaphaLa virati viratiphaLa dhyAna, dhyAne lahe samayIka jJAna re grupa khimAvijaya jina uttamajJAne, zivasuMdarI vare ekatAne re; zu0 zrI guspadaparve dila rAkhe, cirUpavijaya sukha cAkhe re, zua6 kAvya tathA maMtra pUrvavat bolavAM. gIta (duhA) mRtathI zraddhA thira rahe, zraddhAthI vrata sAra; vatathI zivasukha pAmIe, tiNe zrata jagadAdhAra, 1 zraviNa je kiriyA kare, te saMsAranuM mULa; zrataupayoge je kriyA, te zivapada anukULa 2 DhALa " (mune kAMIka kAmaNa kIdhuM re, pAchA vaLajo zAmaLIyA; mAruM cItaDuM corI lIdhuM re, pAchA, e dezI.) - tame Agama' pUjA karajo re, ho manamAnyA mohanIyA. ho. tame bhavasAyarane tarajo re e Agama amRtadariyo re. e to svAvAda rasa bhariyo re. ho. 1 $ $ $ (1) zrI AcArAMga sUtra (2) zrI sUtrakRtAMga sUtra (3) zrI ThANAMga sUtra (4) zrI samavAyAMga sUtra (5) zrI parama pAvana paMcamAMga zrI bhagavatI sUtra (6) zrI jJAtAdharmakathAMga sUtra (7) zrI upAsakadazAMga sUtra (8) zrI aMtakRtadazAMga sUtra (9) zrI anuttarovavAIdazAMga sUtra (10) zrI praznavyAkaraNAMga sUtra (11) For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 sua aMga anaMga prakAre re. tima baddha abaddha vicAre re; kAlika utkAlika jANo re, doya bheda kahe jinabhANo re. agyAra aMga manaraMge re, zrUta pUjo adhika umaMge re; vaLI bAra upAMga rasALA re, pUjI laho maMgalamALA re. payannA daza guNakhANI re, pratyekabuddha muni vANI re; khaTa chedasUtra guNabhariyA re, e to caraNa karaNa guNadirayA re. mULasUtra cAra anusarajo re, saMsArasamudrane tarajo re; naMdI ne anuyogadvAro re, pUjI laho bhavajalapAro re. jJAnapada bhajIe re ho. ho. ho. ho. 2 For Personal & Private Use Only ho. ho. OM OM OM kyuM OM bhuM ho. 3 ho. ho. ho. 4 zrI vipAkAMga sUtra (12) zrI uvavAI sUtra (13) zrI rAjapraznIya sUtra (14) zrI jIvAbhigama sUtra (15) zrI pannavaNA sUtra (16) zrI sUrya prajJapti sUtra (17) zrI jaMbUdvIpa prajJapti sUtra (18) zrI candraprajJapti sUtra (19) zrI nirayAvalikA sUtra (20) zrI kalpAvataMsikA sUtra (21) zrI puSpikA sUtra (22) zrI puSpacUlikA sUtra (23) zrI varNanadazA sUtra (24) zrI causaraNa payajJA (25) zrI AurapaccakkhANa payajJA (26) zrI mahApaccakkhANa payannA (27) zrI bhattaparinnA payannA (28) zrI taMdulevayAliya payannA (29) zrI gaNivijjA payannA (30) zrI caMdAvijaya payannA (31) zrI devendrathuI payannA (32) zrI maraNasamAdhi payannA (33) zrI saMthArA payannA (34) zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (35) zrI bRhatkalpa sUtra (36) zrI vyavahAra sUtra (37) zrI jItakalpa sUtra (38) zrI nizItha sUtra (39) zrI mahAnizItha sUtra (40) zrI Avazyaka sUtra(41) zrI dazavaikAlika sUtra (42) zrI uttarAdhyayana sUtra (43) zrI piMDa niryukti sUtra (44) zrI naMdI sUtra (45) zrI anuyogadvAra sUtra ho. pa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 paMDita zrI rUpavijayajIkRta paMcajJAnanI pUjA bhAvapUjA paMca prakAro re, dravyapUjA bheda apAro re; prabhuvadanapadanI vANI re, cirUpa sudhArasa khANI re. Iti zrutajJAna pUjA 2. $ $ $ $ * pUjA trIjI avadhijJAna ArAdhatAM karajo trikaraNa joga; bhAvavizuddhi citta dharI, TALo karmanA roga. 1 traNajJAnadhara jinavarA, tribhuvanane hitakAra; pUjI padaka ja tehanA, pAmo bhavajaLapAra. 2 DhALa [ghera Avone nema varaNAgiyA re - e dezI]. hAMre vAlA bhAvagati manamAM dharI, jinapUjA karo mana saMvarIjI re; bhAve pUjo re manamohanA. - hAMre vAlA khAya upazamabhAve karI, pariNati karI jJAnarase bharIjI re, bhAna traNazAnI jinarAjiyA, vilase nija guNa sattA bharIjI re; bhAva anugAmI pamuhA laho, khaTa bheda ohinA dila dharIjI re.bhAva 2 janama same jinarAjane, caLe Asana suranA thaharIjI re; bhAva cosaTha surapati avadhie, jina janamyA lahI jaI suragirijI re. bhAva 3 For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jJAnapada bhajIe re rajata kanaka ne ratnanA, kaLazA khIrodakathI bharIjI re; bhAva havaNa ucchava jinano kare, samakita guNa nirmaLatA karIjI re. bhAva 4 mithyAsura avadhi lahe, je pUje jina bhagate kharIjI re; bhAva jina uttama padAghanI, pUjA cirUpavijaye karIjI re. bhAva 5 kAvya tathA maMtra pUrvavat kahevAM. gIta (duhA) dravya kSetra kALa bhAvathI, utkRSTa avadhijJAna; manuja gatimAM pAmIe, vadhate zuci praNidhAna. 1 lokAvadhi avadhi lage, paDivAI paNa hoya; * tadupari avadhi je hoya, apaDivAI te joya. 2 DhALa : (mohanavIrA mokalone mosALuM re - e dezI) nirmaLa karI mana vaya kAyA, chaDi savi mamatA mAyA; paramAtama dhyAna suhAyA, orijina pUjIe manaraMge, - jIma ramIe samakita saMge. o0 1 kSetra kALathI ohinANI, cakahA lahe vaDhI ne hANI; Ima kahe jina kevalanANI. o0 2 dravyathI duga vuddhi vakhANI, bhAvathI khaTu vRddhi jANI; samudAI cauhA kahANI. o0 3 jinavara nANI guNakhANI, pUjo mana ulaTa ANI; varIe jema ziva paTarANI. oo 8 For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDita zrI rUpavijayajIkRta paMcajJAnanI pUjA jinavara uttama guNa gAvo, prabhunA padapadma vadhAvo; jIma rUpavijaya pada pAvo. iti zrI avadhijJAna pUjA. pUjA cothI duhA apramatta munivara guNI, nirmaLa cAritravaMta; caDhate saMjama thAnake, lahe maNapajjava taMta. 1 jinavara jagadguru jagadhaNI, jaba saMyama grahe sAra; maNa pajjava tava upaje, cothuM jJAna udAra. 2 159 DhALa (mana mohanAre lola - e dezI) apramatta guNaThANamAM rai, manamohanA re lola. vartatA zrI arihaMta re; jagasohanA re lola. saMyamaThANa vizodhatA re. ma0 lahe maNapajjava taMta re. ja01 Rjumati vipulamati tathA re, ma0 maNapajjava doya bheda re; ja0 dravya kSetra kALa bhAvathI re, ma0 cauhA kahe gatakheda re. 40 2 sagni paNidInA lahe re, ma0 mananataNA parajAya re; ja0 narakSetre maNanANathI re, jANe je niramAyare, 40 3 aDhI aMgula nyUnAdhikA re, mata kSetrathI jANe doya re; ja0 palya asaMkhya bhAga kALathI re,mata gati Agati lahe soyare 40 4 khamaNa damaNa guNasAgarU re, ma0 jina uttama mahArAja re; ja0 tasa padapadmane pujatAM re, ma0 laho cipa samAja re. ja0 5 kAvya tathA maMtra pUrvavat bolavAM. For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 gIta (duhA) alakha asaMga abhaMga jasa, jogArAdhana khAsa; saMyamataNI vizuddhatA, karI toDe bhavapAsa. 1 caraNa karaNa guNaAgarA, zraddhAvaMta sudhIra; maNapajjavanANI muni namatAM TaLe bhavapIra. 2 DhALa re (ane hAM re gokula goMdare re - e dezI) ane hAM re saMyamaThANa vizuddhatA re, apramatta guNaThANa; pharasI pAsaprabhu lahyA re, maNapajjava varanANa, jJAnapada bhajIe re pUjA karo jinarAjanI re - e Teka. 1 ane hAM re saMjamaThANa anaMtA re, ullaMghI ahiThANa; pharasatA zuddha saMyama guNe re, dhyAye dharmanuM jhANa. pU0 2 ane hAM re ANA apAya vipAkathI re, saMThANa vicaya prakAra; dhyAtA dhyAna sohAmaNuM re, sAdhyapade manohAra, pU0 3 ane hAM re apramattaguNa bhUmikA re, AlaMbana grahI cAra; dazadhA saMyama pAlatA hai, bhAvadayA bhaMDAra. pU0 4 ane hAM re bhAvathakI manodravyanAre, lahe parajAya anaMta; guNazreNI pagathALie re, nita caDhatA bhagavaMta. pU0 5 ane hAM re khimAvijaya jinarAjanA re, uttama e avadAta; tasa padapadma pUjA karI re, laho cipa vikhyAta. pU0 6 iti mana:paryavajJAna pUjA 4 For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 paMDita zrI rUpavijayajIkRta paMcajJAnanI pUjA pUjA pAMcamI duhA sakala vibhAva upAdhinA, kAraka ghAti cAra; kSaya karI kevaLa pAmiyA, jinavara jagadAdhAra. 1 pUjo dhAvo dhyAnamAM, sohapada karo jApa; cidAnaMda pada saMpaje; hoya dhyeyapada Apa. 2 DhALa (cakrI bharata nasarU re, sAMbhaLI dezanA tAta; saluNA - e dezI) vItarAga paramAtamA re, bINamohi arihaMta; saluNA. khapakazreNi aMgIkarI re, karI ghAti cau aMta. sa0 paMcamajJAnane pUjIe re, paMcama gati dAtAra. sa0 1 e AMkaNI kevaLa kamaLAne varyA re, kevaLa darIsaNa sAtha; sa0 lokAloka prakAzatA re, je thayA tribhuvana nAtha. sa0 ra cAre jJAnataNI prabhA re, ehamAM sayala samAya; sa0 tArA uDu graha caMdranI re, bhAra ravimAM laya thAya. sa0 3 eka same arihA suNe re, khaTa dravya guNa parajAya; sa0 anaMta virajanI zaktie re, vyApakatA te ThAraya. sa0 4 zeya pramANe jJAnanAre, ahavA che parAjaya; sa0 bRhatkalpanA bhASyamAM re, kahe sohama gaNarAya. sa0 pa kevalajJAnakaLA bharyA re, jina uttama mahArAja; sa0 ' tasa padapAnI pUjanA re, karatAM cirUparAja. sa0 6 kAvya tathA maMtra pUrvavat kahevAM. 1. nakSatra 2. kAMti. For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 gIta (duhA) zama 1 dama 2 upati 3 nita kare, cothI titikSA 4 sAra; samAdhAna 5 zraddhA 6 karI, lahe kaivala cit phAra. 1 paramajyoti pAvanakaraNa, paramAtama paradhAna; kevaLajJAna pUjA karI, pAmo kevaLajJAna. 2 jJAnapada bhajIe re DhALa (vArI jAuM zrI arihaMtanI - e dezI) pUjA zrI arihaMtanI, karIe dharIe ekatAna; mohana. nAgaketu pare niramalI, pAmo kevaLajJAna. mohana pU0 1 pUjaka pUjya janA, karatA pUjya te thAya; moTa kevaLakamalA pAmIne, ajarAmara pada ThAya. mau0 pU ra baMdha udaya udIraNA, sattA karma khapAya; moTa siddha buddha paramAtamA, akaLa asaMga amAya. mo0 pU0 3 jJAnAnaMdI AtamA, pAmI mahodaya ThAya; mo sAdi anaMta sukha anubhave, vAcya agamya kahAya. mo0 pU0 4 anaMta guNI kevaLI prabhu, zrIzaMkhezvara pAsa; mo tasa padapadma pUjana karI, laho cipa ullAsa. mo0 pU0 5 iti kevaLajJAna pUjA. 5 kaLaza rAga dhanAzrI pUjo pUjo re bhavi paMca jJAna nita pUjo; paMca jJAna pUjana sama ghaTamAM, ora na sAdhana dUjo re. bhavi0 1 For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDita zrI rUpavijayajIkRta paMcajJAnanI pUjA maI sua ohi ne manaparyava, kevaLa paMcama jANo; aThThAvIza caudasa khaTa duga Iga, bheda pramANa vakhANo re. bha0 2 jJAna ArAdhana sAdhana siddhinuM, sAdhI karma khapAyA; kevaLa kamalA pAmI anaMtI, siddhie siddha suhAyA re. bha0 3 jJAna jJAnInI sevA karatAM, cira saMcita agha jAya; puNya mahodaya kamaLA vimaLA, ghaTamAM paragaTa thAya re. bha0 4 zrI vijayadevasUrIzvara pATe, vijayasiMha sUrirAyA; tAsa ziSya zrI satyavijaya gaNi, saMvega mAraga dhyAyA re. bha0 5 163 ziSya kapUra khimA jina uttama, vijayapade sohAyA; zrI guru padmavijaya padapaMkaja, namatAM zruta bahu pAyA re bha0 6 RSigaja diggaja caMda saMvatsara, jJAna bhagati mana lAyA; nemIzvara kalyANaka divase, paMcajJAna guNagAyA re. bha0 7 tapagaccha vijayadiNedra sUrIzvara, dIpe teja savAyA; tasa rAjye bhavijana hitakAje, rUpavijaya guNagAyA re. bha0 8 kAvyam jJAneM syAt kumatAMdhakArataraNirjAne jagallocana / jJAna'nItitaraMgiNI kulagirijJAna kaSAyApaham // jJAnaM nivRtivatsamaMtramamale jJAna manaH pAvanuM / jJAnaM paMcavidha ya%0hamanizaM svargApavargapadam ||1|| OMOM namo jJAnAya lokAlokaprakAzakAya jala 1, caMdanaM 2, puSpa 3, dhUpaM 4, dIpa 5, akSataM 6 naivedya 7, phalaM 8 yajAmahe svAhA. For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jJAnapada bhajIe re. zrI vijayalakSmIsUrikRta vIzasthAnaka pUjAmAMthI jJAnapada pUjA dohA adhyAtama zAne karI, vighaTe bhavabhramabhIti satya dharma te jJAna che, namo namo jJAnanI rIti /1l DhALa (araNika munivara cAlyA gocarI ll e dezI I) jJAnapada bhajie re jagata sukara, pAMca ekAvana bheda re // samyaga jJAna je jinavare bhAkhiyo, jaDatA jananI ucchede re // // jJAna// 1 // e AMkaNI || bhakyAbhaDhya vivecana paragaDo, kSIra nIra jema haMso re // bhAga anaMtamo re akSarano sadA, apratipAti prakAzyo re //jJAoll/ manathI na jANe re kuMbhakaraNa vidhi, tehathI kuMbha kima thAze re // jJAna dayAthI re prathama che niyamA, sadasadbhAva vikAse re IINAvyallall kaMcana nANuM re locanavaMta lahe, aMdho aMdha palAya re // ekAMtavAdI re tattva pAme nahI, syAdvAda rasa samudAya re zioll jJAna bharyA bharatAdika bhava taryA, jJAna sakala guNa mULa re / jJAnI jJAnataNI pariNati thakI, pAme bhavajala phala re / jJA//pa/l alpAgama jaI ugra vihAra kare, vicare udyamavaMta re // upadezamAlAmAM kiriyA tehanI, kAyakleza sa huM re /jJiollell jayaMta bhUpo re jJAna ArAdhato, tIrthakara pada pAme re / ravi zazI meha para jJAna anaMta gaNI, saubhAgyalakSmI hitakAme re // jJAnaIlol // Iti jJAnapada pUjA aSTamI ! 8 // For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhinava jJAnapada pUjA dohA jJAnavRkSa sevo bhavika, cAritra samakita mUla II ajara amara pada phala laho, jinavara padavI phala ||1|| DhALa (koI lo parvata dhalo re lola / / e dezI II) abhinavajJAna bhaNo mudA re lAla, mUkI pramAda vibhAva re; huM vArI lAla / / buddhinA ATha guNa dhAriye re lAla, ATha doSano abhAva re / / huM vArI lAla, praNamo pada aDhAramuM re lAla // e AMkaNI / / 1 / / dezArAdhaka kiriyA kahI re lAla, sarvArAdhaka jJAna hai | huM // muhUrtAdika kiriyA kare re lAla, niraMtara anubhava jJAna re || huM pra0 | 2 | jJAnarahita kiriyA kare re lAla, kiriyArahita je jJAna re || huM aMtara khaA ravi jisyo re lAla, SoDazakanI e vANa re || huMxo || 3 || chaThTha aThThamAdika tape karI re lAla, ajJAnI je zuddha re || huM II tehathI anaMta guNI zuddhatA re lAla, jJAnI pragaTapaNe laddha re || huMoxo || 4 || 165 For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jJAnapada bhajIe re . rAce na jUTha kiriyA karI re lAla, jJAnavaMta juvo yukti re / huMall jUTha sAca AtamajJAnathI re lAla, parakhe nija nija vyakti re _/ huMovo // pa //. pAMca bheda che jJAnanA re lAla, teha ArAdhe jeha re // huMo || sAgaracaMda pare prabhu huve re lAla, saubhAgyalakSmI guNaMgeha re. / pra0 // 6 // | // Iti abhinava jJAnapada pUjA aSTAdazI // 18 // zrutapada pUjA dohA vaktA zrotA yogathI, zruta anubhava rasa pIna // dhyAtA dhyeyanI ekatA, jayajaya kRta sukha lIna // 1 // DhALa (avinAzInI sejaDIe raMga, lAgyo mArI sajanI jI re) - / e dezI zrutapada nimiye bhAve bhaviyA ! zrata che jagata AdhAra jI // dusama rajanI samaye sAco, zrata dIpaka vyavahAra // zrutapadanAmiyajI / e AMkaNI // 1 // batrIza doSa rahita prabhu Agama, ATha guNe karI bhariyuMjI // arthathI arihaMtajIe prakAzya, sUtrathI gaNadhara raciyuM // zuo // 2 / gaNadhara pratyekabuddha guMthuM, zrutakevalI dazapUrvIjI // sUtra rAjA sama artha pradhAna che, anuyoga cAranI uva! // zu0 // 3 // For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhinava jJAnapada pUjA 167 jeTalA akSara zrutanA bhaNAve, teTalA varSa hajArajI // svarganAM sukha anaMtA vilase, pAme bhavajala pAra / zuo ll ll kevalathI vAcakatA mATe, che suanANa samayUjI // zrutajJAnI zrutajJAnane jANe, kevalI jema payastha / zu0 // pa // kAla vinaya pramukha che aDavidha, sUtre jJAnAcArajI // zrutajJAnIno vinaya na seve, to thAye aticAra // zu0 // 6 / cauda bhede zruta vIza bheda ne, sUtra pistAlIza bhedejI // ratnacUDa ArAdhato arihA, saubhAgya lakSmI sukha veda // zra 2 // 9 // / Iti zrutapada pUjA ekoviMzati // 19 // For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re munimahArAjazrI AtmArAmAjIkRta vIzasthAnaka pUjAmAMthI jJAnapada pUjA dohA nija svarUpake jJAnase, parasaMga saMgata chAra / jJAna ArAdhaka prANiyA, te utare bhava pAra 911 168 // rAga bheravI - ajamerI tAla paMjAbI Theko / / lAgI lagana kaho kese chUTe, prANajIvana prabhu pyAra ||e dezI jJAna suSaMkara ciddana saMgI, raMgI jinamata sAreme // raMgI // Ana0 1 ||. pAMca ekAvana bheda jJAnake, jaDatA jagajana TAreme // jaDajJAna 2 // bhakSya abhakSya vivecana kIno, kumati raMga saba DAremeM kuma0 || jJAna0 3 || prathama jJAna ne pachI ahiMsA, karama kalaMka nivAre meM // kara0 sadasadbhAva vikAzI jJAnI, durnaya paMtha visAremeM // durnao || jJAna0 5 || ajJAnIkI karaNI esI, aMka vinA zUnya sAre meM // aMka0 || jJAna0 6 || mati zruta avadhi mana:paryava hai, kevala sarva ujArame // keva0 || jJAna0 7 || ajJAnI varSa eka koTime, karama nikaMdana bhAre me // kara0 || jJAna0 8 | jJAnI zvAsozvAsa ekame Itane karama vidAremeM // itI jJAna09|| For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 zrI AtmArAmAjIkRta jJAnapada pUjA bharatezvara marudevI mAtA, siddhi vare duHkha jAremeM siva // jJAna10 // deza virAdhaka sarvArAdhaka, bhagavatI vIra ujAremeM / bhaga0 // jJAna/11// jayavaMta narezvara yaha pada sAdhI, Atama jinapada dhAre meM . Atao // jJAna) 1ra // // Iti aSTama pUjA // 8 // vaMdanA.. vaMdanA... vaMdanA.. jJAnInAM caraNomAM... TI - II niya nAmeva mAva - jIhaggagayA kayA jeNa // nija nAmanI jema zrI bhagavatI sUtra * ( ) jeone jihavAgragata hatuM. (jIbhanA AgaLanA bhAge) saMpUrNa kaMThastha hatuM. e pUjya puruSa hatA malavArI zrI hemacandrasUri mahArAja. AvA jJAna saMpanna puruSane smaraNa vaMdana namaskAra karavAthI ApaNane jJAna AvaDe che. For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jJAnapada bhajIe re abhinava jJAnapada pUjA dohA jJAna apUrava grahaNa kara, jAge anubhava raMga // kumati jAla saba jA ke, uchale tattva taraMga / 1 /. pada aDhArame pUjiye, mana dhari adhika umaMga // jJAna apUrava jina kahe, taja kuguru ko saMga / ra / / rAga baravo - cAla phUmarI-tAla hUmarI // (mana mohyA jaMgalakI haraNIne // mana // e dezI ) bhavi vaMdo apUrva jJAna taraNIne // bhaviO || e AMkaNI / kumati dhUka saba aMdha huye he, bhUle jaDamati karaNIne bhavioll1I jJAna apUrava jabahI pragaTe, zuddha kare citta dharaNIne IbhavivArA niryukti zuddha TIkA cUrNa, mUla bhASya sukha bharaNIne bhaviollall saMpradAya anubhava rasa raMge, kumati kupaMtha viharaNIne bhavioll sadguru kI e tAlikA nIkI, ratana saMdukha uddharaNIne bhaviollull Ina vina artha kare so taskara, kAla anaMtA maraNIne bhaviollel sammati karmagraMtha ratnAkara, cheda graMtha duHkha haraNIne bhaviollol dvAdasAra valI aMga upAMga, saptabhaMga zuddha varaNIne bhaviITal ItyAdika bhavi jJAna apUrava, paThana kare dhare caraNIne bhaviOlell sAgaracaMde jinapada pAyo, Atama zivavadhU paraNIne bhaviollhol / Iti aSTAdaza pUjA // For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta jJAnapada pUjA dohA pApa tApake haraNako, caMdana sama zrutajJAna // zruta anubhava rasa rAcIe, mAcIye jina guNa tAna // 1 // IguNavIza (19) pada pUjIe, jinavara vacana abhaMga // tIrthaMkara pada bhavi lahe, chAra kumatiko saMga // 2 // DhALa // rAga-zyAma kalyANa // (zrI rAdherANI de DAro ne, vAMsI hamArI zrI rAdhe edezI) zrI cidAnaMda viDArone, kumati jo merI zrI e AMkaNI // duSama kAlame kumati aMdhero, pragaTa kare saba corI zrI01 battIsa doSarahita zruta vAMce, ATha guNe karI jorI zrIra arihaMta gaNadhara bhASita nIko, zruta kevaLI bala phorI zrIIIII pratyekabuddha daza pUravadhara, zruta hare bhavakorI zrIol4 ATha AcAra jo kAlAdika hai, sAthe karamakI corI zrI pa cArohi anuyoga gurugama vAMce, TUTa kupaMthakI dorI zrIda cauda bheda zruta vIza bheda he, aMga payannA korI zrIollell ratnacUDa nRpa e pada sevI, Atama jinapada horI zrI08 // Iti ekonaviMzati pUjA || 19 || 171 For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jJAnapada bhajIe re zrI yazovijayopAdhyAyAdi viracita navapadanI pUjAmAMthI samyam jJAnapada pUjA // kAvya, IdravajA vRtta... II anANa saMmoha tamoharassa; namo namo nANa divAyara // // bhujaMga prayAta vRttam // hoye jehathI jJAna zuddha prabodhe, yathAvarNa nAse vicitrAvabodhe | teNe jANIe vastu padravya bhAvA, na huye vitasthA(vAda)nijecchA svabhAvo // 1 // hoye paMca matyAdi sujJAna bheda, guwAstithI yogyatA teha veda // vaLI joya heya upAdeya rUpe lahe, cittamAM jema dhrAMta pradIpe /rA DhALa // ulAlAnI dezI // * bhavya ! namo guNa jJAnane, svAra prakAzaka bhAvejI // parajAya dharma anaMtatA, bhedabheda svabhAvejI // 1 // ulAlo je mukhya pariNati, sakala jJAyaka, bodhabhAva vilacchanA // mati Adi paMca prakAra, nirmala, siddhasAdhana lacchanA // syAdvAda saMgI, tattvaraMgI, prathama bhedabhedatA //. savikalpa ne, avikalpa vastu, sakala saMzaya chedatA // 2 / DhALa _/ zrIpAlanA rAsanI dezI / bhakSyAbhaDhya na je viNa lahiye, peya apeya vicAra // kRtya akRtya na je viNa lahiye, jJAna te sakala AdhAra relave // si0 31 // For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yazovijayopAdhyAyAdikRta samyag jJAnapada pUjA prathama jJAna ne pachI ahiMsA, zrI siddhAMte bhAkhyuM // jJAnane vaMdo zAna ma niMdo, jJAnIe zivasukha cAkhyuM rebha0 // si0 32 // sakala kriyAnuM mUla je zraddhA, tehanuM mUla je kahiye // teha jJAna nita nita vaMdIje, te viNa kaho krima rahiye re / / bha // si0 33 // 173 paMca jJAnamAMhi jeha sadAgama, svapara prakAzaka jeha || dIpaka pare tribhuvana upagArI, valI jima ravi zazI meha re / / bhava // si0 34 || loka uradhagha adha tiryaMga jyotiSa, vaimAnika ne siddha lokAloka pragaTa savi jehathI teha jJAne muja zuddhi re / / bha 11-140 34 11 DhALa jJAnAvaraNI je karma che, kSaya upazama tasa thAya re / to ho ehija AtamA, jJAna abodhatA jAya re | vIra0 // 8 // // iti saptama sabhyajJAnapada pUjA samAptA // For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re paM0 zrI padmavijayajIkRta navapadajInI pUjAmAMthI jJAnapada pUjA dohA nANa svabhAva je jIvano, svapara prakAzaka jeha || teha nANa dIpaka sam, praNamo dharma sasneha // 1 // 174 DhALa / nArAyaNAnI dezI / / jima madhukara mana mAlatI re / / e dezI | nANa padArAdhana karo re, jima laho nirmala nANa re / / bhavikajana zraddhA paNa thira to rahe re. jo navatattva vijJANa re bhavinA0 1 ajJAnI karaze kizyuM re, zuM laheze puNya pApa re II bhavita II puNya pApa nANI lahe re kare nija nirmala Apa re| bhavita nAgara prathama jJAna pachI dayA re, dazavaikAlika vANa re ! bhavita II bheda ekAvana tehanA re, samajo catura sujANa re Ibhaviol nA0 3 dohA bahu koDayo varase khape, karma ajJAne jeha H jJAnI zvAsocchavAsamAM, karma khapAve teha / / 1 / / DhALa // ho matavAle sAjanA // e dezI / / nANa namo pada sAtame, jehathI jANe dravyabhAva // mere lAla jANe jJAna kriyA valI, tima cetana re jaDabhAva // mere lAla // nANa namo0 / 1 || naraga saraga jANe valI, jANe valI mokSa saMsAra // me0 // heya jJeya upAdeya lahe, valI nizcaya ne vyavahAra menAgara nAma ThavaNa dravya bhAva je, valI saga naya ne sapta bhaMga / / meLa jinamukha padmadrahathakI, laho jJAna pravaha sugaMga || meru || nA // iti saptama jJAnapada pUjA samApta // For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munirAja zrI AtmArAmajIkRta navapadajInI pUjAmAMthI samyag jJAnapada pUjA dohA mithyA moha kupaMtha hI, ajJa timira kare dUra nija para sattA sahu lahe, jJAna hi nirmala sUra // 1 // ( / / rAga bhairavI / / lAgI lagana kaho || yaha cAla 5) jJAna haMkara cihnana saMgI, saptabhaMgI mata sAre re AMcalI zuddha jJAna mithyAtva miTese, jJAnAvaraNa viDAre re / / Sadravya nAnA bodha svarUpe, nija icchA hoya saba vAre re zA0 // 1 // guru sevAse yogyatA pragaTe heya upAdeya kAre re zeya anaMta svarUpe bhAse, dIpa timira jima TAre re ||jJAta // 2 // nityAnitya nAza avinAzI, bhedAbheda abhaMgI re // eka aneka rUpahI arUpI, syAdvAd naya saMgI re jJA0 // 3 // arpitAnarpita mukhya gauNatA, sAdhana siddha viraMgI re / / vAcyAvAcya saaMza nirdezI, AnaMdaghana duHkha raMgI re |aa0 4 175 vibhAva svabhAvI zuddha svabhAvI, vItarAga jaDa saMgI re / / saMzaya sarvahI dUra nivAre, Atama rasa caMgI re ||jJAo lll dohA sUtra saMyuta sUcIvat, kacavara piMDa majhAra // binase nahI tima zrutaput, pAme bhavano pAra // 1 // For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jJAnapada bhajIe re (/ kaMkana khola deuM mahArAja / / yaha cAla II) saba me jJAnavaMta vaDavIra, kATe sakala karma jaMjIra | aMcalI bhakSyAbhakSya na je bina jAne, gamyAgamya nahi pichAne // . kAryAkArya na jAne kIra | sa0 | 1 || prathama jJAnahI dayA pichAne, ajJAnI saraso nahI jAne aise kahe siddhAMte vIra || sa0 | 25 zraddhA sakala kriyAkA mUla, tisakA mUla hI jJAna amUla 11 saccA jJAna dharo mana dhIra || sa0 || 3 || paMca jJAnameM zruta pradhAna, svapara prakAze timira miTAna // jagame ati upagArI hIra || sa0 || 4 || lokAloka prakAzanahArA, tribhuvana siddharAja sukhabhArA // sat cit AtmarAma gaMbIra | sa0 | 5 | iti saptamI pUjA. For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 pacAsajI zrI gaMbhIravijayajI kRta navapadajInI pUjAmAMthI jJAnapadanI pUjA sAtamI duhA nibiDa ajJAna timira harI, prakAza vastu mAtra namo namo jJAnAdinapati, udayo dina ne rAtra. 1 yathocita AvaraNa nAza je, zuddha jJAna subodha; padravya jJAna prakAzavA, hetu jJAna suzodha. 2 vitathAda jemAM nahi, na IcchAvAda banAva; mati Adi paNa jJAna te vaMde nita sabhAva. 3 guru sevI lahe yogyatA, nija ghaTa dekhe sadaiva; zeya heya upAdeya te, tame gata ghaTa jyu dIva. 4 DhALa pahelI rAga dhanAzrI (bhUlyo bhamata kahA be ajAna- e cAla) jJAnahi namana banAve sujJAna, jJAna, para bhAva prakAzI dikhAve, paryAya anaMta vidhAna. zA. 1 bhedabheda svabhAvano grAhI, pariNati mukhya pichAna. jJAra zApaka sakala padAratha bhAva, nirmala paMcahi jJAna. jJA) 3 sAdhana sAdhya ubhaya niradhAre, saMzaya tamahara bhAna. zA4 syAdvAdamaya vastu jaNAve, vizeSa sAmAnya vidhAna. jJA) 5 For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jJAnapada bhajIe re DhALa bIjI tuma cilvana caMda AnaMda lAla, tAre darisaNakI balihArI - e rAga) jinAjJAna sakala AdhAra sAra, namuM nita nita be kara jorI ji0 1 bhakSya abhakSya na je vinu jAne, peya apeya na dhArI. ji. 2 kRtya akRtya na dekhe je vinu, devaguru zuddhikArI, ji. 3 * jJAna vinA saMjama navi hove, Agama vacana nihArI, jio 4 jJAnane vaMdo jJAna ma niMdo, (jJAnI) zivasukhanA adhikArI, ji. 5 sakaLa kriyAnuM mULa che zraddhA, (e to) zraddhA mUla vihArI. jio 6 te vinu kese rahuM kSaNa eka, (namuM) bhUtala mastaka dhArI. jiO 7 paMca jJAnamAM jeha sadAgama, svapara prakAzanakArI. ji. 8 dIpaka ravi zazi megha para te, jaga jIvava upagArI. jio 9 lokaurdhva adha tirya jyotiSa, sura ziva darpaNa dhArI, ji. 10 lokAloka pragaTa savi jehathI (teha) Agama zuddhi amArI. ji. 11 DhALa trIjI rAga kAnaDo (avasara behara behara nahIM Ave. - e cAla.) cetana jJAna svabhAva kyuM dhyAve, 20 jJAnAvaraNI karma jIyAne, kSaya upazama jo pAve. 20 1 jJAna huve taba ehI Atama, abodhapaNuM savi jAve. 20 2 vIra jiNaMda vANI rasa pAnI, saMjasa mahodaya pAve. 20 3 buddhi gaMbhIra vare zivakamaLA, amala vipula sukha pAve. 20 4 iti saptamI pUjA. For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 paMDita zrI vIravijayakRta pistAlIza AgamanI pUjAmAMthI sAtamI pUjAnuM gIta // rAMga vasaMta phAga / vIrakumAranI vAtaDI, kene kahiye // e dezI // AgamanI AzAtanA navi kariye, navi kariye re navi kariye, zruta bhakti sadA anusariye, zakti anusAra // Aga0 // 1// jJAna virAdhaka prANiyA mati hInA, te to parabhava duHkhiyA dInA // bhare peTa te para AdhInA, nIca kula avatAra // Ao // 2 // aMdhA lUlA pagalA piMDarogI, janamyA ne mAtaviyogI / saMtApa ghaNo ne bhogI, yogI avatAra // Ao // 3 // maMgA ne valI bobaDA dhanahInA, priyA putra viyoge lInA / mUrakha aviveke bhInA, jANe raNanuM rojha // AO // 4 // jJAnataNI AzAtanA karI dUre, jina bhakti karo bharapUre / raho zrI zubhavIra hajUre, sukhamAMhe magana // Ao // 5 // / Iti saptamI naivedya pUjA samAptA // 7 / For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18O jJAnapada bhajIe re 1. zrI jJAnapaMcamInuM caityavaMdana trigaDe beThA vIrajina, bhAkhe bhavijana Age // trikaraNazuM vihuM loka jana, nisuNo mana rAge // 1 / ArAdho bhalI bhAtameM, pAMcama ajuvAlI / jJAna ArAdhanA kAraNe, eka ja tithi nihAlI / 2 // jJAna vinA pazu sArikhA, jANo eNe saMsAra / jJAna ArAdhanathI lahyuM, zivapada sukha zrIkAra / 3 // jJAna rahita kriyA kahI, kAza kusuma upamAna , lokAloka prakAzakara, jJAna eka paradhAna // 4 // jJAnI sAsosAsa, kara karmano beha //. pUrva koDI varasAM lage, ajJAne kare teha // 5 deza ArAdhaka kriyA kahI, sarva ArAdhaka jJAna // jJAnataNo mahimA ghaNo, aMga pAMcame bhagavAna // 6 // paMca mAsa laghu paMcamI, jAvajIva utkRSTi / paMca varasa paMca mAsanI, paMcacI karo zubhadaSTi // 7 / ekAvanahI paMcaco e, kAussagga logassa karo . ujamaNuM karo bhAvazuM, TALo bhava phero / 8 // eNI pere paMcamI ArAhIye e, ANI bhAva apAra / varadatta guNamaMjarI pare raMgavijaya laho sAra / 9 / Iti zrI paMcacInuM caityavaMdana saMpUrNa. For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 zrI jJAnapaMcamInuM moTuM stavana zrI jJAnapaMcamInuM moTuM stavana (1) | (puNya prazaMsIye, e dezI) suta siddhAratha bhUpano re, siddhAratha bhagavAna // bAraha parakhadA Agale re, bhAkhe zrI vardhamAna re 1// bhaviyaNa citta dharo, mana vaca kAya amAyo re // jJAna bhagati karo e AMkaNI guNa anaMta AtamataNA re, mukhyapaNe tihAM doya // temAM paNa jJAna ja vaDuM re, jiNathI daMsaNa hoya re bha0 //ra/ zAne cAritra guNa vadhe re, zAne udyota sahAya // jJAne thivirapaNuM lahe re, AcAraja uvajajhAya re // bhao all jJAnI zvAsozvAsamAM re, kaThiNa karama kare nAza // vahina jema IdhaNa kahe re, kSaNamAM jyoti prakAza re Ibhaoll prathama jJAna pache dayA re, saMvara moha vinAza // guNaThANaga pagathAlIye re, jema caDhe mokSa AvAso re Ibhaoll po maI suA ohi maNapajavA re, paMcama kevalajJAna // cau muMgA zrata eka che re, svapara prakAza nidAna re Ibhaoll / tehanAM sAdhana je kahyAM re, pATI pustaka Adi / lakhe lakhAve sAcave re, dhama dharI apramAdo re // bha0 / 9 trividha AzAtanA je kare re, bhaNatAM kare aMtarAya / aMdhA baherA bobaDA re, muMgA pAMgulA thAya re / bha0 // 8 bhaNatAM gaNatAM na AvaDe re, na maLe vallabha cIja // guNamaMjarI varadatta pare re, jJAnavirAdhana bIja re // bhao ell For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jJAnapada bhajIe re preme pUche parakhadA re, praNamI jagaguru pAya // guNamaMjarI varadattano re, karo adhikAra pasAyo re // bhaO //holl DhALa bIjI (kapUra hoya ati ujaLo re - e dezI) . jaMbUdvIpanA bharatamAM re, nAra padamapura khAsa // ajitasena rAjA tihAM re, rANI yazomatI tAsa re. prANI // ArAdho vara jJAna, eha ja mukti nidAna re prANId l/1 varadA kuMvara tehano re, vinAdika guNavaMta / pitAe bhaNavA mUkIo re, ATha varasa jaba huMta re prAd //ra/l. paMDita yatna kare ghaNo re chAtra bhaNAvaNa heta // akSara eka na AvaDe re, graMthataNI zI ceta re | prAd all koTe vyApI haDI re, rAjA rANI saciMta / zreSThI tehI ja nayaramAM re, siMhadAsa dhanavaMta re // prAd III kapUratilakA gehinI re, zIle zobhita aMga // guNamaMjarI tasa beTaDI re, muMgI roge caMga re // prA. //pa/l soLa varasanI sA thaI re, pAmI yauvana veza // durbhaga paNa paraNe nahIM re, mAtapitA dhare kheda re // prA) IlEll teNe avasare udyAnamAM re, vijayasena gaNadhAra / jJAna yaNa rayaNAya re, caraNa karaNa vratadhAra re / prAd lol vanapAlake bhUpAlane re, dIdha vadhAI jAma // caturaMgI senA sajI re, vaMdana jAve tAmare / prA. ll 8 / dharmadezanA sAMbhale re, purajana sahita nareza // vikasita nayaNa vadana mudA re, nahi pramAda praveza re // prAva lA/ For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 zrI jJAnapaMcamInuM moTuM stavana jJAna virAdhana parabhave re, mUrakha para AdhIna / roge pIDayA TaLavaLe re, dIse du:khIyA dInare // prAd l/1all jJAna sAra saMsAramAM re, jJAna parama sukha heta // jJAna vinA jaga jIvaDA re, na lahe tattva saMketa re // prAd /11 zreSThI pUche aNIdane re, bhAkho karuNAvaMta / guNamaMjarI muja aMgajA re, kavaNa karma virataMta re // prAva // 12// DhALa trIjI | (suratI mahinAnI dezI) dhAtakI khaMDanA bharatamAM, kheTaka nayara suThAma // vyavahArI jinadeva che, ghaNI suMdarI nAma // 1 // aMgaja pAMca sohAmaNA, putrI caturA cAra // paMDita pAse zIkhavA, tAte mUkyA kumAra / 2 // bALa svabhAve ramata, karatAM dahADA jAya // paMDita mAre tyAre, mA Agala kahe Aya // 3 // suMdarI zaMkhiNI zIkhave, bhaNavAnuM nahIM kAma // paMDyo Ave teDavA, to tasa haNajo tAma // 4 / pATI khaDiyA lekhaNa, bALI kIdhAM rAkhal zaThane vidyA navi ruce, jema karahAne drAkha // 1 // pADA para moTA thayA, kanyA na dIye koya ! zeTha kahe suNa suMdarI, e tuja karaNI joya // 6 / traTakI bhAkhe bhAminI, beTA bApanA hoya che putrI hoye mAtanI, jANe che sau koya // 7 / For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jJAnapada bhajIe re re re pApiNI sApiNI, sAmA bola mA bola // rIsALI kahe tAharo, pApI bApa niTola // 8 / zeThe mArI suMdarI, kAla karI tatakheva // e tuja beTI upanI, jJAna virAdhana heva / 9 // mUchagata guNamaMjarI, jAtisamaraNa pAmI // jJAna dIvAkara sAco, gurune kahe zira nAmi / 10 // zeTha kahe suNo svAmI, kema jAe e roga : guru kahe jJAna ArAdho, sAdho vaMchita yoga // 11 // ujavala paMcamI sevo, paMca varasa paMca mAsa // namo nANassa gaNaNuM gaNo, covihAra upavAsa / 12 / pUrava uttara sanmukha, japiye doya hajAra // * pustaka Agala DhokIe, dhAnya phalAdi udAra / 13 // dIvo paMca dIvaTataNo, sAthio maMgala geha // posahamAM na karI zake, teNe vidhi pAraNe eha // 14 / athavA saubhAgya paMcamI, ujvala kArtika mAsa // jAvajIva lage sevIe, ujamaNA vidhi khAsa // 15 // DhALa cothI ekavIzAnI dezI. DhALa-pAMca pothI re, ThavaNI pAThAM viTAMgaNAM // cAbakhI dorA re, pATI pATalA varataNAM // masI kAgala re, kAMbI khaDiA lekhaNI // kavalI DAbalI re, caMdruA jharamara paMjaNI // 1 / For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamInuM moTuM stavana 185 truTaka-prAsAda pratimA tAsa bhUSaNa, kesara caMdana DAbalI / vAsakuMpI vAlApheMcI, aMgaluhaNA chAbaDI // kalaza thAlI maMgala dIvo, Arati ne dhUpaNAM // caravalA muhapatti sAmIvacchala, nokAravAlI thApanA / 2 / DhALa-jJAna darisaNa re, caraNanAM sAdhana je kahyAM // tapa saMyuta re, guNamaMjarIe sadahyAM // nRpa pUche re, varadatta kuMarane aMgare // roga upano re, kavaNa karamanA bhaMgare / 3 // guTaka-munirAja bhAkhe jaMbudvIpe, bharata siMhapura gAma e // vyavahArI vasu tAsa naMdana, vasusAra vasudeva nAma e // vanamAMhe ramatAM doya baMdhava, puNyabhoge guru maLyA che vairAgya pAmI bhoga vAmI, dharma dhAmI saMcaryA // 4 / DhAla-laghu bAMdhava re, guNavaMta guru padavI lahe // paNasaya munine re, sAraNa vAraNa nita die // . karmayoge re, azubha udaya thayo adA // saMthAre re, porisI bhaNI poDhyA yadA //pa/l truTaka- sarvaghAti niMda vyApI, sAdhu mAge vAyaNA // * UMghamAM aMtarAya thAtAM, sUri huA dUmaNA // jJAna upara dveSa jAgyo, lAgyo mithyA bhUtaDo // puNya amRta DhoLI nAMkhyuM, bharyo pApaNo ghaDo // 6 / DhAla-mana ciMtave re, kAM muja lAgyuM pApa re // zruta abhyAso re, to evaDo saMtApa re / muja bAMdhava re, bhoyaNa sayaNa sukhe kare / mUrakhanA re, ATha guNa mukha uccare / 7 // For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jJAnapada bhajIe re truTaka-bAra vAsara koI munine, vAyaNA dIdhI nahIM azubha dhyAne Ayu pUrI, bhUpa tuja naMdana sahI // jJAna virAdhana mUDha jaDapaNuM, koDhanI vedana lahI II vRddha bAMdhava mAna saravara, haMsagati pAmyo sahI || 8 || DhAla-varadattane re, jAti smaraNa upasyuM // bhava dITho re, gurU praNamI kahe zubha mano / / dhanya gurujI re, jJAna jagatraya dIvaDo / / guNa avaguNa re, bhAsana je jaga paravaDo / 9 / truTaka-jJAnapAvana siddhi sAdhana, jJAna kaho kema AvaDe / / guru kahe tapathI pApa nAse, TADha jema ghana tAvaDe II bhUpa pabhaNe putrane prabhu, tapanI zakti na evaDI / / guru kahe paMcamI tapa ArAdho saMpadA lyo bevaDI / / 10 || DhALa pAMcamI / / meMdI raMga lAgyo - e dezI / / sadguru vayaNa sudhAraze re, bhedI sAte dhAta / / tapazuM raMga lAgyo guNamaMjarI varadattano re, nATho roga mithyAta II ta0 | 1 || paMcamI tapa mahimA ghaNo re, prasaryo mahIyalamAMhI || taO || kanyA sahasa sayaMvarA re, varadatta paraNyo tyAMhI || taO || 2|| bhUpe kIdho pATavI re, Apa thayo munibhUpa // tao II bhIma kAMta guNe karI re, varadatta riva ziza rUpa II tao | 3 | rAjaramA ramaNI taNA re, bhogave bhoga akhaMDa | taLe || varase varase ujave re, paMcamI teja pracaMDa // tao || 4 || For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamInuM moTuM stavana 187 bhaktayogI thayA saMjamI re, pAle vrata khakAya // tao // guNamaMjarI jinacaMdrane re, paraNAve nija tAya che tao ll 5 // sukha vilasI thaI sAdhavI re, vaijayaMte doya deva // tao | varadatta paNa upano re, jihAM sImaMdhara deva // taoll 6 // amarasena rAjA ghare re, guNavaMta nArI peTa / 10 // lakSaNa lakSita rAyane re, puNya kIdho bheTa // tava // / surasena rAjA thayo re, so kanyA bharatAra // tao // sImaMdhara sAmI kane re, suNI paMcamI adhikAra // tao / 8 // tihAM paNa te tapa AdaryuM re, lokasahita bhUpAla // tao / daza hajAra varasAM lage re, pALe rAjya udAra // tava // 9ll cAra mahAvrata copazu re, zrI jinavaranI pAsa / 10 // kevaladhara mukti gayA re, sAdi anaMta nivAsa / 10 // 1all ramaNI vijaya zubhApurI re, jaMbu videha majhAra // tava / - amarasiMha mahIpAlanere, amarAvatI gharanAra // tao // 11 // vaijayaMta thakI calI re, guNamaMjarIno jIva // tao // mAnasasare jema haMsalo re, nAma dharyuM sugrIva // tao // 12 // vIze varase rAjavI re, sahasa corAsI putra / 10 // lAkha pUrava samatA dhare re kevalajJAna pavitra // tao // 13 // paMcamI tapa mahimA viSe re, bhAkhe nija adhikAra // tava // jeNe jehathI zivapada lahyuM re, tene tasa upakAra // tao / 14 // For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 DhALa chaThThI karakaMDune karuM vaMdanA e dezI. - covIsa daMDaka vAravA / / covIzamo jinacaMda re pragaTayo prANata svargathI trizalA ura sukhakaMda re || huMoll 1|| mahAvIrane karuM vaMdanA 5 huMThA e AMkaNI // huM vArI lAla | huM vArI lAla || || huM0 || paMcamI gatine sAdhavA // huM // paMcama nANa vilAsa re || huM|| mahAnizItha siddhAMtamAM II huM // paMcamI tapa prakAza re II huM|| 2 // aparAdhI paNa uddharyo / huM caMDakozio sApa re | huMoll yajJa karatAM bAMbhaNA II huO II sarakhA kIdhA Apa re || huM|| 3 || devAnaMdA brAhmaNI / / huM0 || RSabhadatta valI viSra re || huM byAsI divasa saMbaMdhathI huM // kAmita pUryo kSipra re II huM|| 4 // "I jJAnapada bhajIe re pI karmarogane TAlavA II huM / savi auSadhano jANa re | huM || AdaryA meM AzA dharI huM muja upara hita ANa re II huM zrI vijayasiMhasUrIzano | huM|| satyavijaya panyAsa re || huM ziSya kapUravijaya kavi II huMA caMdakiraNa jasa jAsa re huMo|| 6 // pAsa paMcAsarA sAnidhe II huMo II khimAvijaya guru nAma re II huM jinavijaya kahe muja hajo II huM| paMcamI tapa pariNAma re huMolell kaLaza Ima vIra lAyaka vizvanAyaka, siddhidAyaka saMstavyo / / paMcamI tapa saMstavana ToDara, graMthI jinakaMThe Thavyo puNya pATaNa kSetramAMhe, sattara trANuM saMvatsare // zrI pArzva janmakalyANa divase, sakala bhavi maMgala kare ||1||iti|| For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 paMcamInuM stavana (2) DhALa pahelI praNamuM sadguru pAya, nirmaLa jJAna upAya; paMcamI tapa bhaNuM e, janama saphala karuM e. 1 covisamo jiNacaMda, kevaLajJAna diNaMda; trigaDe gahagahyo e, bhaviyaNane kahyo e. 2. jJAna vaDo saMsAra, jJAna mugatidAtAra; jJAna dIvo kahyo e, sAco sahyo e. 3. jJAna locana suvikAza, lokAloka prakAzaH jJAna vinA pazu e, nara jANe kiDyuM che. 4. adhika ArAdhaka jANa, bhagavati sUtra pramANa; jJAnI sarvanuM e, kiriyA dezanuM e. pa jJAnI zvAsozvAsa, karama kare je nAza; nArakane sahI e, koDa varase kahIe. 6. jJAna taNo adhikAra, bolyo sUtra mojhAra; kiriyA che sahI e, kSiNa pAche kahIe. 7. : kiriyA sahita jo jJAna, have to ati paradhAna; sonuM ne suraMbha e, zaMkha dudhe bharyo e. 8 mahAnizitha mojhAra, paMcacI akSara sAra; bhagavaMta bhAkhiyA e, gaNadhara sAkhiyo e. 9. 1 jJAna sarvArAdhaka. 2. kriyA zArAdhaka. 3. sugaMdha For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 DhALa bIjI paMcamI tapa vidhi sAMbhaLo, jina pAmo bhavapAro re; zrI arihaMta Ima upadise, bhaviyaNane hitakAro re. 50 10 jJAnapada bhajIe re mAgazara mAha phAguNa bhalA, jeTha azADa vaizAkho re; INa khaTa mAse lIjIe, zubha dina sadguru pAso re. paM0 11 deva juhArIe deha re, gItAratha guru vaMdI re; pothI pUjo jJAnanI, zakti hove to naMdI re. 50 12 be kara joDI bhAvachyuM, gurumukha kare upavAso re; paMcamI paDikamaNuM kare, bhaNe paMDita guru pAso re. paM0 13 jiNadina paMcamI tapa kare, tiNa dina AraMbha TALo re; paMcamI stavana thaI kahe, brahmacarya paNa pALo re. paM0 14 paMca mAsa laghu paMcamI, jAva jIva udbhaSTire; paMca varasa paMca mAsanI, paMcamI karo zubha dRSTi re 50 15 DhALa trIjI DhALa--have bhaviyaNa re, paMcamI ujamaNuM suNo; ghara sAruM re, vAru citta kharaco ghaNo. e avasara re,,AvaMtA vaLI dohiloH punya yoge re, dhana pAmaMtA sohilo. trUTaka--sohilo vaLI dhana pAmatA, dharamakAja kihAM vaLI; paMcamI dina guru pAsa AvI, kIjIe kAusaga raLI. traNa jJAna darzana caraNa TIkI, deva pustaka pUjIe; thApanA pahelI pUjI kezare, suguru sevA kIjIe // 16 // For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jJAnapaMcamInuM stavana 191 DhALa-siddhAMtanI re, paMca parata viTAMgaNA; paMca pATho re, makhamala sUtra pramukha taNA paMca dorA re, lekhaNa pAMca mijAsaNA'; vAsakuMpI re, kAMbI cArU varataNA. truTaka-varataNA vAru vaLIya kavaLI, pAMca jhIlamIla ati bhalI; thApanAcAraja pAMca ThavaNI, muhapatti paDipATalI. paTasUtra pATI paMca kothaLI, paMcacanavakAravALiyA; IzAre zrAvaka kare paMcacI, ujamaNo ujavALIyA // 17 // DhALa-vaLI deharere, snAtra mahocchava kIjIe; vitta sAre, dAna vaLI tihAM dIjIe; pratimAne re, AgaLa DhovaNa hoIe; pUjanAre, je je upagaraNa joIe. tUTaka-joIe upagaraNa devapUjA, kAja kaLaza bhaMgAra e; AratI maMgaLa thALa dIvo; dhUpadhANo sAra e; dhanasAra kezara agara sukhaDa, aMgaluhaNA dIsa e; paMca paMca saghaLI vastu Dhovo, zaktiyuM pacavIza e ll18 DhALa-paMcamItAne re, sAtamI sakha jamADIe; - rAtIjore, gIta rasALa gavADIe; - INa karaNIre, karatAM jJAna ArAdhIe; jJAna darazanare, uttama kAraNa sAdhIe. guTaka-sAdhIe mAraga eNI karaNI, jJAna lahIe niramaLo; suralokane naralokamAMhe, jJAna niramaLa AgaLo; anukrame kevaLajJAna pAmI, zAzvatA sukha te lahe; je kare paMcamI tapa akhaMDita, vIrajinavara Ima kahe /19l 1 vastu vizeSa. 2. vastu vizeSa. 3. paMcacI tapa karanArA. For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 kaLaza Ima paMcacI tapa phaLa paruSaka, vardhamAna jiNesaro, meM chuNyo zrI arihaMta bhagavaMta, atula vaLa alavesaro, jayavaMta zrI jinacaMdasUri, sakaLacaMda namaMsIo, vAMcanAcAraja samayasuMdara, bhagati bhAva prazaMsiyo 20 // iti " jJAnapada bhajIe zrI jJAnapaMcamInu laghu stavana paMcamI tapa tame karo re prANI ! jema pAmo nirmaLa nANa re; paheluM jJAna ne pachI kiriyA, nahI koI jJAna samAna re / / paM|| 1 // naMdIsUtramAM jJAna vakhANyuM, jJAnanA paMca prakAra re; mati zruta avadhi ne manaparyava, kevaLajJAna zrIkAra re / / 50 2 mati aThThAvIza zruta cauda vIza, avadhi cha asaMkhya prakAra re; kevaLajJAna udyota bhayo tava, lokAloka prakAza re | paM0 || 4 | pArzvanAtha pasAya karIne, pUro mArA mananI umeda re; `` samayasuMdara kahe huM paNa mAguM, jJAnano paMcamo bheda re / / paMta // 5 // For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 zrI devavijayajIkRta pAMcamanI sajajhAya copAI sadagurunA huM praNamuM pAya, sarasati sAminI karo pasAya; paMcamI tapa phala mahimA suNo, je karatAM jaga zobhA gaNo. 1 jJAna athAha vadhe vaLI jeha, paMcama jJAna lahe bhavI teha; paMcamI gati pAme sukha sAra, eha saMsArano pAme pAra. 2 soLa roga takSaNa upazame, teukAya jIma zitane dame; tima e tapa che rogano kALa, juo varadatta guNamaMjarI bAla. 3 paMca varasa ne paMca ja mAsa, karIe tapa manane ullAsa; aMte ujamaNuM kIjIe, pote tapanuM phaLa lIjIe. 4 ujamaNA viNa phaLa te nahI, Ima e vANI jinavara kahI; zrI vIrjaratna taNo e ziSa, vAcaka devanI pUro jagIza. 5 - zrI vijayalakSmIsUrikRta pAMcamanI sajhAya DhALa pahelI (mAruM mana mohyuM re suMdara zAmaLiyAre-e dezI) zrI vAsupUjya jinezvara vayaNathI re, rUpakuMbha vacanakuMbha muni doya; rohiNI maMdira suMdara AviyA re, namI bhava pUche daMpatI soyA I/1/l caunANI vayaNe daMpati mohiyAre / e AMkaNI // rAjA rANI nija suta AThanuM re, tapaphaLa nija bhavadhArI saMbaMdha; vinaya karI pUche mahArAjane re, cAra sutAnA bhava parabaMdha caollra // For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jJAnapada bhajIe re rUpavatI' zIlavatI ne guNavatI sarasvatI jJAnakaLAbhaMDAra janmathI roga soga dITho nathatha re, kuNa punya lIdho re eha avatAra TriOl311 DhALa bIjI (vAlDo mAro vAye che vAMsaLI re- e dezI) guru kahe vaitADhaya girivare re, putrI vidyAdhara cAra; nija Ayu jJAnIne pUchIyuM re, karavA saphaLa avatAra, avadhAro ama vinati re // e AkaNI // 1 // thoDA AyumAM kAraja dharmanAM re, kima karIe munirAja; guru kahe dharmanA yoga asaMkhya che re, jJAnapaMcamI tuma kAja l ao // 2 //. kSiNa arthe savi adha TaLe re, zuddha pariNAme sAdhya; kalyANaka nevuM jinataNAM re, paMcamI divase ArAdhya _// aO // 3 // . DhALa trIjI (jaIne kahejo mArA vAlAjI re- e dezI II) caitra vadI paMcamI dine, suNo prANIjI re, AviyA caMdraprabhu svAmI, lahi sukha ThAma, suo ajita saMbhava anaMtajI, su0 caitra zudI paMcamI zivadhAma, zubha pariNAma. suo // 1 // 1 vastuvizeSa. ra vastuvizeSa 1 paMcamI tapa karanArA. For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijayalakSmIsUrita pAMcamanI sajjhAya vaizAkha vadI paMcamI dine, su saMjama lIye kuMthunAtha, bahu nara sAtha; su0 jyeSTha zudI paMcamI vAsare, su mugati pAmyA dharmanAtha, zivapura sAtha. suru // 2 // zrAvaNa zudi paMcacI dine, su0 janamyA namI suraMga, ati ucharaMga; su mAgazara vadi paMcamI dine, su0 suvidhi janma sukha saMga, punya abhaMga. suo II 3 // kArtika vadI paMcamI dine, su saMbhava kevaLajJAnaM, karo bahu mAna; su daza kSetre nevuM jina suNo, su0 paMcamI dinanA kalyANa, sukhanAM nidhAna. suo II 4 // DhALa cothI ( dezI : hAM re mAre jobaniyAno laTako dahADA cAra jo, nANuM re maLaze paNa TANuM nahI maLe re lola.) hAMre mAre jJAnI gurunAM vayaNa suNI hitakAra jo, cAra vidyAdharI paMcamI vidhie Acare re lola; hAMre mAre zAsanadevane paMca jJAna manohArajo, TALI re AzAtanA devavaMdana sadA re lola, // 1 // hAMre mAre tapa pUraNathI ujamaNAno bhAva jo, ehave vidyut yoge sura padavI varyA re lola; hAMre mAre dharma manoratha ALasa tajatAM hoya jo, dhanya te Atama avilaMbe kAraja karyA re lola. // 2 // For Personal & Private Use Only 195 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jJAnapada bhajIe re hAMre mAre devaLakI tuma kukSe lIyo avatAra jo, sAMbhaLI rohiNI jJAna ArAdhana phaLa ghaNAM re lola; hAMre mAre cAra caturA vinaya viveka vicAra jo, guNa keTalA lakhAye tuma putrItaNA re lola. // 3 / DhALa pAMcamI | (AsarA ho jogI - e dezI) jJAnInA vayaNathI cAre bahenI, jAtisamaraNa pAmIre, jJAnI guNavaMtA trIjA bhavamAM dhAraNA kIdhI, sidhdhAM manamAM kAmo re, jJAd I/1// zrI jinamaMdira paMca manohara, paMcavaraNA jinapaDimA re; jJA jinavara Agamane anusAra, karI ujamaNAno mahimA re. jJAva /ra// paMcamI tithi ArAdhana paMcama, kevaLajJAnI te thAya re; jJA) zrI vijayalakSmIsUri anubhava nANe, saMgha sakaLa sukhadAya re. jJAoll iti zrI paMcamInI sajhAya saMpUrNa jJAnapAMcamanI sajhAya duho praNamI preme pAsajInAM, padapaMkaja abhirAma, paMcamItapa mahimA kahuM, suNatAM sIjhe kAma 1 For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 zrI pAMcamanI sajhAya alakA adhika virAjatI, dhArAvatI iti nAma, nemijiNesara AvIyA, raivatagiri zubha ThAma, ra kezava vaMdana AvIyA, beThI parakhada bAra, varadatta gaNadhara tava tihAM, prazna kare suvicAra 3 daMsaNa nANa caritanI, kaho tithI kevI hoya, kiNavidhi te ArAdhIye, jaMpe zrIjina soya 4 caudaza AThama pUrNimA, amAvasI e tithi cAra, cAritra posahu AdarI, lahIye bhavajale pAra. 5 paMcamI bIja agyArasI, jJAna taNI tithi eha, jJAnabhakti bahu sAcavo, jima hoya nirmala deha. 6 navatithi zeSe kIjIye, darzana bhakti vizeSa, jinapUjana kalyANakAdika, sAdharmika dekha. 7 tehamAMhi vaLI nirmaLI, kArtika paMcamI jeha, jJAnArAdhananI kahI nemijine dharI neha. 8 eha divasa ArAdhatAM, pAmyuM nirmaLa nANa, varadatta ne guNamaMjarI, suNajyo tAsa vakhANa. 9 - DhALa 1 lI. jaMbudvIpe bhAratamAM, padamapurI ati sohe re, suSamAM jehanI joyatAM, suranaranAM mana mohe re, zrI jinavara ema upadize. 10 ajItasena jasa rAjIo, tasa dharaNI yazomatI rANI re, varadatta tehano suta bhalo, sakalakaLA guNakhANI re. 11 For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ATha varasano jaba thayo, tava mUkayo nizALe re, akSara mAtra na AvaDe, jima jaLamAM zevAla re. 12 anukrame yauvana pAmIo, viNaThayuM koDhe deho re, rati vi pAme kehathI, na dhare kAMI saneho re. 13 have tiNahI ja puramAM vase, siMhadAsa jinadharmI re, koTIdhvaja vyavahA2Io, saMghamukhya zubhakarmI re. 14 kapUra tilakA tasa gehinI, guNamaMjarI tasa beTI re, vacane mUMgI varatanu, rogataNI che peTI re. 15 sola varasanI sA thaI, paNa tasa koI na Ihe re, mAta-pitA parijana save, tasa dukhe dukhIyA bIhe re. 16 duhA eNe samaye tava ekadA, vijayasena gacchanAtha, caunANI guru guNabharyAM, muni parikare sanAtha. 17 nAgarajana savi AvyA, suta saMyuta naranAtha, siMhadAsa tanayA sahita, vaMde zrI munInAtha. 18 jJAnapada bhajIe re DhALa - 2 jI kalezanAzinI dezanA hita ANI re, bhAkhe zrI gurumahArAja / / suno bhavi prANI re // jJAna ArAdhanA sAcavo hiTa zravaNa paThanane kAje suNo. 19 jJAna virAdhe je mane hita te parabhave mana hINa suNo, vacane jeha virAdhatA hita te muMgA duHkha dINa suNo. 20 For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 zrI pAMcamanI sajhAya kAyAthI je virAdhatA hita) tasa kuSThAdika roga suNo, trividha virAdhane jJAnanI hitaje mUrakha kare bhoga suNo. 21 putra kalatra dhana mitrano hitao tehane hoye nAza suNo, Adhi vyAdhi tarasa parabhaye hitava niviveka tanu tAsa suNo. 22 siMhadAsa Ima sAMbhaLI hitava pUche ulaTa ANI suNo. kaho bhagavana kiNa karmathI hitao muja tanayA guNahINa. 23 guru kahe eha saMsAramAM hita sukha duHkha karmane hAtha suNo karma thakI baLiyA nahi hitava cakrI haladhara sAthe suNo. 24 ehano pUravabhava suNo hitava hRdaye vicAro heva suNo, karma taNI gati ehathI hitao guru bhAkhe tatakheva suNo. 25 , DhALa 3jI dhAtakIkhaMDe bharatamAM manohara kheTakanAma nararAja, nayaramAMhI vyavahArIo dhanavaMta vasudeva nAma nararAja, pUrava bhava tame sAMbhaLo. suMdarI nAme gehInI, tasa suta paMca rasAla nararAja, AsapAla pahelo bhalo, bIjo te tejapAla nararAja. 27 - guNapAla trIjo kahyo, dharmapAla dharmasAra nararAja, prAvaNya rUpe zobhatI, vaLI tasa putrI cAra nararAja. 28 lIlAvatI ne zIlAvatI, raMgAvatI tima jANa nararAja, mRgAvatI cothI bhalI, mahimA guNanI khANa nararAja. 29 paMDita pAse mokalyA, te pAMce nija naMda nararAja, capalAI karatA ghaNuM, mAMhomAMhI daMda nararAja. 30 For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jJAnapada bhajIe re paMDita mAre tehane, te roye ghare jAya nararAja, paMDitane upale haNyo, jo pharI tuma na suhAya nararAja 31 duHkha thakI tINe bhaNe zuM hove, zikhave INipaNe mAya, kaMThazoSa kIdhAM thakI, zuM adhikeruM thAya nararAja. 32 pATI pothI pramukha che, parajALe teNIvAra nararAja, mUrkhapaNAthI tehane, navi paraNAve nAra nararAja 33 tiNe duHkhe duHkhIyo strI pratye, bhAkhe zeTha vacana nararAja, aMgaja mUrakha rAkhIyA, kIdho ahila janama nararAja. 34 pratyuttara tava strI kahe, e saghaLo tuma doSa nararAja, dharmazAnake upale haNI, ANI ati ghaNo roSa nararAja. 35 te tuja tanayA upanI, jJAnAzAtanA kIdha nArAje, aMge pIDI rogaze, e phala tAsa prasiddha nararAja. 36 DhALa 4 pUravabhava Ima sAMbhaLajI, jAtismaraNa lahayo tAma, kaho bhagavana ! have ehanuMjI, karma choDaNanuM nidAna, // jJAna ArAdhana AdarojI. 37 INe avasare varadAnojI, karma pUche nRpa tAma guru kahe ehija bhAratamAMjI, zrIpure zeTha vasu nAma. 38 vasusAra vasudeva bihuM hatAjI, tehanA putra guNavaMta gusANI dezanA sAMbhaLIjI, vanamAMhI teNe ekAMta. 39 saMjama bahu jaNe AdaryojI, surimuni suMdara pAsa, vasudeva bahu zruta guNa thakIjI, sUripada have re ullAsa. 40 For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAMcamanI sajjhAya paMcasaya sAdhune vAcanAjI, Apato karato sajjhAya, eka dina porisi sUyatAjI, praznamAM rayaNi vihAya. 41 nidrA na karI zake gacchadhaNIjI, ciMtave manamAMhi ema, dhanya mUrakha muja bAMdhavojI, kIsIya ciMtA nahI tema. 42 ehavuM mUrkhApaNuM bahujI, citte dharyuM eha ajJAna, bAra dina mauna karI upanyojI, tAharo putra nidAna. 43 vRddha bhrAtA thayo haMsalojI, mAnasa-sarovara mAMhi, Ima suNI jAtismaraNa lalluMjI, varadatte dezanA mAMhi. 44 bhUpati zeTha behu bhaNejI, sUri AgaLa kara joDI vidhi kaho jJAna ArAdhavAjI, jema pahoMce mana koDI 45 DhALa pa bhAkhe tava munirAya sAtha nisuNI citta ANI ujjavala paMcamI divase jeha ArAdhe prANI cotha bhakta jina vAMdavA, pUjA trihuM kALa sAvadya karaNI navi kare, brahmacarya saMbhALa. 1 mAsa mAsa INI pare kare, tihAM pAMsaTha mAsa ujamaNuM kare tehanuM, paMca vastu prakAza pATI pothI prati paMca ThavaNI ne kavalI nokAravALI pUMjaNI, cAbakhA paMcavarNI. 2 paMca jAti phala paMca paMca jinabiM prAsAda paMca jAtinA dravya jeha, TALo paMca pramAda For Personal & Private Use Only 201 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 mAse mAse na karI ke to kArtika pAMcama na ajuvALI ArAdhIye jAvajIva karo ema. 3 kusuma kapUra sugaMdha dravya leI pustaka pUje ThavaNI bAjoTha upare thApIne rIje paMcadIvaTa dipaka karo, tima svastika pUre paMcavarNI phala sukhaDI dhana Dhove adhUre. 4 OMOM hrIM namo nANassa jANa guNe sahasa ja doya uttara sAmA zazaddha vastre dhare nirmala hoya guru mukhakha leI paccakhANa rUpAnANuM muke jAvajjIva ema uccare, pachI vidhi nava cUke. 5 jo poSahane kAraNe, e vidhi na karI zake to bIje dina sAcave, to kIrti jhaLake roga soga saMtApa duHkha jAvava saMpada thAve anukrame surasukha bhogavI ajarAmara thAve. 6 te tapa bihU jaNe Adaryo thayA teha nIroga teNe saubhAgya paMcamI kahe te ehavuM loka ema ujamaNuM varasa kare, varadatta zikSA sahasra kanyA paraNI tIhAM anukrame lIye dikSA. 7 guNamaMjarI paNa thaI nIrogI, guNacaMdre paraNI paMcamI tapanI vidhi aneka kIdhI nirmala karaNI aMte saMyama AdarI, bihuM vijaya vimAne batrIsa sAgara AyumAna pahotA zubha dhyAna. 8 zAMnapada bhajIe re For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 zrI pAMcamanI sajhAya DhALa 6 jaMbu pUrvavide vijaya puSkalAvatI nAma puMDarIkINI nagarI amarasena nRpa dhAma guNavaMtI tarasa rANI tAsa kuMkhe utpanna varadatta jIva suranA, guNalakSaNa saMpanna. 1 guNalakSaNa saMpanna pekhI, surasena dIyo nAma bAra varSanA eka zata kanyA, paraNAvyo abhirAma tIrthakara mukhathI pUrvabhava nIsuNI cAritra leI varSa sahasaeka pANI kevala sIdhyA karma khapeI. 2 have ramaNI vijaya, narasiMha bhUpati geha amarAvatI kukhe guNamaMjarI jIva teha upanyo AvI sugrIva ThavIuM nAma bahuM kanyA paraNyo rAjateja bahu dhAma. 3 bahudhA sukha vilasatAM huvA putra corAzI hajAra thApI putra rAye leI saMyama kevala pAmyA sAra pUrva ekalakha bhavi pratibodhI pAmyA avicala sukha saubhAgya paMcamIno tapa karatAM jAye durgatiduHkha 4 eha saMbaMda nisaNI jJAna ArAdho prANI AzAtanA TALo jIma thAvo guNa khANI ema jANI nANI suNIye e hita ANI zrI jinavara gaNadharanI evI uttama vANI. 5 uttama vANI jinanI suNIne prati bUjhayA prANI paMcama nANa levA kAraNe e sAcI sahI nANI zrI vinayavimala kavirAja susevaka dhIravimala kavirAya nayavimala tAsa ziSya kahe, ema jJAna sujasa savAya. 6 For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jJAnapada bhajIe re // ujamaNAno vidhi // koIpaNa prakAranA tapa saMbaMdhI phalanI vRddhi mATe udyApana karavAnI AvazyakatA che. udyApana (ujamaNuM) karavAthI tapanuM phaLa vRddhi pAme che. anya darzanomAM paNa tapanuM uthApana karavAnI pravRtti che. ujamaNuM tapa pUrNa thayA pachI karavAmAM Ave che, temaja tapanA madhyamAM paNa karI zakAya che. tapa pUrNa thayA pachI paNa jyAM sudhI ujamaNuM karavAnI jogavAI prApta na thAya tyAM sudhI keTalAka bhavyo tapa karavAnuM cAluM rAkhe che ane pahelI jogavAIe avazya ujamaNuM kare che. ujamaNuM karavAmAM sArA zaktivALA-zrImaMta gRhastha to pote ekalA ja kare che ane te prasaMge koIpaNa tIrthanI ke samavasaraNanI racanA karI aTTA mahotsava kare che. ane svAmIvAtsalyAdi paNa pote ja kare che. bIjA sAmAnya sthitivALAo te prasaMgano lAbha laIne pote karavA dhArelA eka be ke pAMca choDa tenI sAthenI vastuo sahita te maMDapanI aMdara ja padharAve che. ujamaNuM karavAmAM mukhya to caMdaravo, paMThiyuM, toraNa ne rUmAlaatalasa, sATama, kInakhAba, lapeTo athavA jhIka caLaka vigerenA bharAvIne karAvavAmAM Ave che. uparAMta bIjI je je vastuo mUkavAmAM Ave che. temAM jJAna, darzana ne cAritranAM upakaraNo mUkavAmAM Ave che. tenI aMdara jo jJAnanA ArAdhana nimittanuM ujamaNuM hoya to jJAnanAM upakaraNo, darzananA ArAdhana nimittanuM hoya to darzananAM upakaraNo ane cAritranA ArAdhana nimittanuM hoya to cAritranAM upakaraNo vizeSa mUkavAmAM Ave che. darzana eTale samakita tenA ArAdhanamAM prabaLa kAraNabhUta jinacaitya ne jInabiMba samajavA. eTale te saMbaMdhI ujamaNAmAM derAsaramAM vaparAtAM upakaraNo vizeSa mUkavAM. jJAnapaMcamInA ujamaNAmAM choDa temaja vastuonI saMkhyA For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujamaNAno vidhi 205 jaghanya pAMca, madhyame paccIza ne utkRSTa ekAvana mUkavAmAM Ave che. athavA to kiMmatanA pramANamAM vadhAre kiMmatavALI pAMca, madhyama kiMmatavALI paccIza ne utkRSTa ekAvana mUkavAmAM Ave che. athavA to kiMmatanA pramANamAM vadhAre kiMmatavALI pAMca, madhyama kiMmatavALI paccIza ane sAmAnya kiMmatavALI ekAvana mUkavAmAM Ave che. // ujamaNA nimitte mukhya karavAnAM kAryo // 1 pAMca navAM caityo karAvavAM. 2 pAMca pAMca rananI, suvarNanI, dhAtunI, hIrAnI, mANekanI, motInI, nIlamanI, paravALAnI, sphaTikanI, ArasanI - ema uttama uttama ane kiMmatI vastuonI pratimAo navI bharAvavI. 3 pAMca aMjanazalAkAo karAvavI. 4 pAMca posahazALAo (upAzraya) karAvavI. 5 pAMca dIkSA mahotsava karavA. 6 pAMca vaDI dIkSAnA, panyAsapadavInA ane AcAryapadavInA mahotsavo karavA. 7 pAMca vakhata saMgha kADhI tIrthayAtrA karavI-karAvavI. 8 pAMca mahAtIrthonI yAtrA karavI. 9 pAMca moTA svAmIvAtsalya (navakArazI) karavAM. 10 pAMca jaina zAstrono abhyAsa karAvanArI jaina vidyAzALAo sthApavI. 11 pAMca caityo para dhvajAropaNa daMDakaLazAropaNa karavAM. 12 zrI saMghane (zrAvaka-zrAvikAone) paherAmaNI karavI. 13 zrI phaLAdi uttama uttama vastuonI prabhAvanAo karavI. For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jJAnapada bhajIe re . upara batAvelI sarva karaNI zrImaMta gRhasthe temaja rAjA ane dIvAna vigere jo e tapa karatA hoya to temaNe ujamaNAnA prasaMge karavAnI AvazyakatA che. temaja ujamaNAmAM mUkavAnI vastuomAM paNa zakti anusAranI sonAnI, cAMdInI, jarmana sIlvaranI temaja anya dhAtunI vastuo mUkavI, temaja vastrAdi paNa kiMmata anusAra kazabI, rezamI temaja sutarAu mUkavAM. // ujamaNAmAM mUkavAnI vastuo / (jJAnanAM upakaraNo) mUkavA 4 1 pustaka (jaina siddhAMto, paMcAMgI, graMtho vigere lakhAvIne athavA chapAvelI upayogI buko mUkavI.) karAvavI 3 kavaLI, sApaDI, 5 sApaDA, 6 lekhaNa, (kAMThA, vataraNA) 9 charI, 8 kAtara, 9 pustaka rAkhavAnA DAbalA, 10 DAbalI, (navakAravALI rAkhavAnI) 11 khaDIA 12 pATI, (zAstrI pAMca kakkA lakhelI) 13 cAbakhI, (pAThAmAM nAkhavAmAM Ave che te) 14 kAgaLa, 15 kAMbI, 16 sleTa, 17 pensIla holDara vigere, 18 pAThAM, (bharelA athavA sAdA) 19 pATalIo, 20 pustaka khAMdhavAnA rUmAlo. (darzananAM upakaraNo) 1 siddhacakra (sonAnA, rUpAnA athavA dhAtunA), 2 aSTa maMgalika, 3 siMhAsana (moTA athavA nAnA) 4 bAjoThanuM trIgaDu (traNa traNa nAnA moTA bAjoTha - rUpe ke jarmane maDhelA, pIttaLanA athavA kASTanA raMgelA) 5 kaLaza, 6 dhvajA 7 chatranA trIka rUpAnA 8 cAmara, 9 thALa, 10 rakAbI, 11 khumacA, 12 vATakA (kezara bharavAnA pyAlA), 13 vATakI, 14 kaLazA, 15 TabuDI, 16 1. loDhAnI koIpaNa vastu na mUkavI. 2. ThavaNI, (sonAnI, rUpAnI raselI ke caMdanAdi kASTanI. 3. pustaka pharatI vIMTAya che. For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujamaNAno vidhi 207 phUlachAbaDI, 17 dhUpadhANA, 18 Arati, 19 maMgaLadIvA, 20 DAbA (kezara bharavAnA), 31 vAsakuMpI (dhUpa bharavAnA DAbalA) 22 dIvI, 23 kaMkAvaTI, 24 phAnasa, 25 trAMbAkuMDI, 26 nAnI kuMDI, 27 AcamanI, 28 camacA, 29 thALI, 30 hAMDA, 31 boghaDA, 3ra ghaMTa, 33 jhAlara, 34 ghaMTaDI, 35, bAjoThI, 36 pATalA, 37 darpaNa (kAca), 38 siddhacakranA ane covIzInA raMgIna gaTTAo, 39 pATaluhaNA, 40 aMgaluhaNA, 41 vALAkuMcI, 42 orazIA, 43 sukhaDanA kakaDA, 44 kezaranA ane barAsanAM paDIkAM, 45 dhUpanA - agarabattInAM paDIkAM, 46 DaDAsaNa, 47 morapIchI, 48 paMjaNI, 49 rezamI sAvaraNI, pa0 naravA athavA mRdaMga, kAMzajoDA, para uttama jAtinAM vAjiMtro pa3 puruSane paheravAnAM pUjAnAM vastronI joDa (dhotiyuM, uttarAyaNa,) 54 strIonAM pUjAnAM vastro, papa-kAmaLI pa6 toraNa (garbhagRha bAMdhavAnA cAMdI sonA vigerenAM), pa7 mugaTa, kuMDala, bAjubaMdha, kaDalI, sAkaLAM, kaMdorA, bIjorA, kaMTho [aMza), hAra, kalagI vigere jinabiMbanAM AbhUSaNo, 58 cakSu, tilaka, cAMdalA vigere, 59 sonAcAMdInA varakha, kaTorA, bAdaluM vigere, 60 hiMgaLokanAM paDIkA.' cAritranAM upakaraNo - sAdhu munirAjanA upayogamAM Ave tevAM - 1 oghA (pAThA, darzI dAMDI, nizIthiyA, oghArIyA sahita taiyAra karelA), 2 muhapatti, 3 colapaTTA ja kapaDA, 5 khabhe nAkhavAnI kAmaLI, 6 oDhavAnI kAmaLI, 7 joLI, 8 pallA, 9 kaTAsaNA (saMthAriyA), 10, 11 pAtrAnI joDa, 12 tApaNI, 13 cetanA, 14 loTa (moTo kASTano pANI bharavAno), 15 nAnI supaDI, 16 nAnI pATalI, 17 nAnI caravaLI, 1. taMbolAdi mATe rALa taiyAra karavA. For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jJAnapada bhajIe re 18 DaDAsaNa (paga luMchavAnA ne rAtre vAparavAnA), 19 sthApanAcArya, 20 sthApanAcAryanI muhapattio vigere, 21 gucchA, 22 vAsakSepanA vATavo, 23 kaMdorA vigere karavAnA dorA. zrAvakanA upayogamAM Ave tevA - 1 caravaLA, 2 muhapatti, 3 kaTAsaNA, 4 navakAravALI (sonAnI, cAMdInI, paravALAnI, sphaTikanI, akalaberanI, sukhaDanI, sutaranI, agaranI, kerabAnI, rudrAkSanI vigere.) 5 dhotI, 6 uttarAyaNa, 7 ghaDI, 8 ghaDiyALa, 9 pAMcapadanI TIpa, 10 navapadanI TIpa, 11 dere laI javAnA vATavA, 12 joraNI, 13 navakAravALInI khalecI traNenAM mizra upakaraNo jJAnanI pAchaLa, prabhunI pAchaLa temaja gurunI pAchaLa baMdhAya tevA temaja tenI sAthe ja karavAmAM Ave che tevAM upakaraNone mizra upakaraNo gaNavAmAM AvyAM che. 1 paMThiyuM, ra jaramara caMdaravo, 3 toraNa, 4 rUmAla. A cAra vAnAMnI sAthe ja pAThAM, pATalI, vATavA, joraNI, khalecI, kavaLI, cAbakhI, dare laI javAnI kothaLI vigere karAvavAmAM Ave che ne ThavaNI baMdhAvavAmAM Ave che. A saghaLI cIjonI saMkhyA jJAnapaMcamI tapanA ujamaNA mATe upara jaNAvI che. uparAMta navapadanuM ujamaNuM hoya to nava nava, mauna agyArazanuM hoya to agyAra agyAra ne vIza sthAnaka tapanuM hoya to vIza vIza, karmasUdana tapanuM hoya to ATha ATha athavA cosaTha cosaTha e pramANe samajavI. ujamaNuM karavAthI tapanA phaLanI vRddhi thavA saMbaMdhI zrI pravacana sAroddhArAdi graMthomAM kahyuM che. temaja zrI padyavijayajI mahArAja navapadanI pUjAmAM ane zrI vIravijayajI cosaTha prakAranI pUjAnA For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ujamaNAno vidhi 209 kaLazamAM lAvyA che. mATe tapasyAne prAMte avazya yathAzakti ujamaNuM karavuM. jJAnapaMcamI tapanA traNa prakAra A tapa keTalI mudata sudhI karavo tenA pramANane aMge tenA traNa prakAra che. laghu paMcamI tapa, jJAnapaMcamI tapa ane utkRSTa paMcamI ta5. 1 laghu paMcamI tapa- A tapa poSa ane caitra mAsa varjIne bIjA koIpaNa mAsanI zukala paMcamIthI zarU karavo. ane dareka mAsanA zukala ne kRSNa banne pakSamAM paMcamIne divase upavAsa karavo. e pramANe eka varSa paryata 25 upavAsa karavA. bIjI vidhi ane ujamaNuM vigere jJAnapaMcamInA tapa pramANe karavuM. 2 jJAnapaMcamI tapa- A tapa mAgazara, mAgha, phAguna, vaizAkha, jyeSTha ane aSADha e mAsamAMthI koIpaNa mAsanI zukalapaMcamIe grahaNa karavo ane pAMca varSane pAMca mAsa paryata karavo. eTale 65 upavAse A tapa pUrNa thAya che. A tapa ja prAyaH vizeSa karavAmAM Ave che. te dara mAsanI zukalapaMcamIe ja karavAmAM Ave che. tenI vidhi A bukanA prAraMbhamAM ja lakhavAmAM AvI che. jo e upavAsane divase karavAmAM Ave to jinabhakti savizeSe karavI. paMcajJAnanI pUjA bhaNAvavI. phaLa naiveda aneka prakAranA uttama uttama prabhu pAse DhokavA ane pachI caityavaMdana stavanAdi vaDe bhAvapUjA karavI. - 3 utkRSTa paMcamI tapa- A tapa thAvajIvita karavAmAM Ave che ane dareka zukalapaMcamIe upavAsa karavAmAM Ave che. teno vidhi pUrve batAvyA pramANe ja che. For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jJAnAcAra* A jagatamAM bhavya prANIonA cittane uttama ruci utpanna karanAra zrImAn jainamatane viSe sArabhUta samyak AcAra pAMca prakArano kahyo che- jJAna, darzana, caraNa (cAritra), tapa ane vIrya. jo ke matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevalajJAna, e pramANe jJAnanA pAMca bheda che, to paNa ahIM kALa, vinaya, vigere ATha prakArano jJAnAcAra kahevAmAM Avaze, ane te zrutajJAnamAM ja saMbhave che, tethI ahIM zrutajJAna viSe ja adhikAra che, ema jANavuM. zrutajJAnathI ja bAkInAM zAno prakAze che; kemake zrutajJAna prApta thayA pachI ja prAyaH bIjAM jJAno prApta thAya che. vaLI eka apekSAe kevaLajJAna karatAM paNa zrutajJAnanuM adhikapaNuM che (utkRSTa paDyuM che) te viSe piMDaniryuktimAM kahyuM che ke- " oghe karIne (sAmAnya rIte) piMDavizuddhAdika zrutajJAnane viSe upayogavaMta eTale ke zrutane anusAre "A kalpya che, A akalpya che" evI rIte jANatA zrutajJAnI jo koI paNa kAraNathI azuddha AhAra lAve; to paNa kevaLajJAnI (kevaLI) teno AhAra kare che. jo kevaLI te AhAra grahaNa na kare to zrutajJAna apramANika thAya. kAraNa ke chadmastha sAdhu zrutajJAnanA baLe karIne ja zuddha AhAranI gaveSaNA karI zake che. te sivAya bIjI rIte karI zakatA nathI. tethI jo kadAca zruta-jJAnIe zrutane anusAre gaveSaNA karyA chatAM paNa "azuddha AhAra ANyo' ema kahIne kevaLI teno AhAra na kare, to zruta upara avizvAsa thAya, ane tethI koI paNa zrutanuM pramANa na kare tathA zrutajJAnanA aprAmANyathI sarvatra kriyAnA lopano jJAnapada bhajIe re * A vibhAga zrI AcAra pradIpa graMthamAMthI laIne tenuM bhASAMtara kareluM che. For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAcAra 211 (abhAvano) prasaMga Ave, kemake chaghone zrata vinA kriyAkAMDanuM jJAna zAthI karavuM?" tathA vizeSAvazyakamAM paNa kahyuM che ke "zrutajJAna mahardika (sauthI moTuM) che, ane tyAra pachI kevaLajJAna che. kAraNa ke zrutajJAna potAno ane bIjA jJAnono vibhAga karanAra che. arthAt zrutajJAnathI ja zrutajJAna ane bIjAM jJAnonI samajaNa paDe che. zrutajJAna eTale dvAdazAMgI saMbaMdhI jJAna. - jJAnAcAranA ATha bheda che. jJAna A bhava ane parabhavane viSe hitakAraka che, kAraNa ke prAyaH jJAnathI ja ISTakAryanI siddhi thAya che. jJAna vinA viparIta phaLanI paNa prApti thAya che, ane te sarva janane anubhavasiddha che. jema ke - bhojana, gamana, AcchAdana (paheravuM), zayana, besavuM, bolavuM, thayelI vAta kahevI, snAna, pAna, gAyana, vijJAna (kalA), dAna, grahaNa, nivAsa, prIti, vaira, svajanatA, pizunatA, sevA (nokarI), yuddha, auSadha, maMtrasAdhana, devanI ArAdhanA, thApaNa mUkavI vigere vizvAsanAM kAryo, tathA rAjyano vyApAra e vigere sarva kAryomAM jo kadAca bhAvi (thavAnA) anarthanuM jJAna hoya to temAM manuSya zI rIte pravarte? ane te ja anarthanI zaMkAvALA bhojanAdikamAM ISTa siddhi thaze, evuM jo jJAna hoya to temAM kema na pravarte ? kahyuM che ke dveSAdika sarva doSo karatAM paNa ajJAna e moTu kaSTa che, kemake ajJAnathI Avarelo jIva hita athavA ahita padArthane jANato nathI. ane jJAna e prayatna vinAno pradIpa (dIvo) che, niraMtara udaya pAmelo sUrya che, trIjuM locana che ane corI na zakAya ke haraNa karI na zakAya tevuM dhana che," vaLI kahyuM che ke"pApathI nivRtti, kuzaLapakSamAM pravRtti ane vinayanI prApti e traNe jJAnathI ja thAya che."tattvane viSe zraddhA rAkhavA rUpa je darzanAdika, te paNa jJAnathI ja thAya che." tattvane viSe zraddhA rAkhavA rUpa je For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re darzanAdika, te paNa jJAnathI ja prApta thAya che. kemake Apta vigerenA upadeza vaDe jyAM sudhI tattvanuM jJAna na thAya tyAM sudhI tenA para zraddhA zI rIte thaI zake? te viSe zAstramAM kahyuM che ke -"jJAna vaDe padArtho jaNAya che, darzana vaDe te para zraddhA thAya che, cAritra vaDe tenuM grahaNa thAya che, ane tapa vaDe zuddha thavAya che.'" tethI karIne ja pAMce AcAromAM jJAnAcAra sauthI prathama kahevAya che." tethI karIne ja pAMce AcAromAM jJAnAcAra sauthI prathama kahevAya che, ane tyAra pachI darzanAcAra che. darzanAcAranI pachI cAritrAcAra hoya che. cAritra grahaNa karyA pachI karmanI nirjarA mATe tapasyA karavI joIe, mATe cAritrAcAra pachI tapAcAra kahevAya che. jJAnAcAra Adi cArene viSe sarva zaktie karIne yatna karavo, ekene viSe vIryane gopavavuM nahi, e hetuthI vIryAcArane chello kahelo che. AthI jJAnanuM parama upakArIpaNuM siddha thAya che. jJAnamAM paNa zrutajJAnanuM mukhyapaNuM hovAthI tenA ArAdhana mATe sarva zaktipUrvaka yatna karavo. puSpamAlA prakaraNamAM kahyuM che ke"jo kadAca AkhA divasamAM eka ja pada bhaNI zakAya, athavA paMdara divasamAM ardha zloka bhaNI zakAya, to paNa jo jJAna zIkhavAnI icchA hoya to teTalo udyama paNa choDavo nahIM." 212 samyagdRSTie grahaNa kareluM sarva koI zAstra zrutajJAna ja che; kahyuM che ke-"vyAkaraNa, chaMdas, alaMkAra, nATaka, kAvya, tarka ane gaNita vigere rUpa zrutajJAna samyagdaSTinA grahaNa karavAthI pavitra thayuM chatuM jayavaMtu varte che." samagra zAstranI vAta to dUra raho, paraMtu eka zloka vigerenuM jJAna paNa moTA guNane mATe thAya che. kahyuM che ke "jema doraDAnI rAza kumArge cAlatA baLadane tathA cokaDuM ghoDAne sanmArge laI jAya che, te ja pramANe jJAna paNa 'Ama' nAmanA rAjAne, 'muMja' rAjAne tathA 'yava' nAmanA RSi vigerene For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 213 sanmArge laI janAra thayuM che." zrutajJAnanuM ArAdhana karavAthI "pRthvIpAla" rAjAnI jema te ja bhavamAM kevaLajJAna paNa sulabha thAya che. tenI kathA nIce pramANe pRthvIpAla rAjAnI kathA pRthvIpura nAmanA nagaramAM samagra padArthonI parIkSA karavAmAM vicakSaNa ane tAtkAlika buddhivALo pRthvIpAla nAme pRthvIpati (rAjA) hato. "dharmathI iSTanI prApti ane adharmathI aniSTanI prApti thAya che." A pramANenA zAstranA vAkyano judA judA darzanamAM saMvAda hovAthI te rAjAne zAstro upara bahumAna nahotuM. kAraNa ke te rAjA keTalAeka puNyavaMta manuSyone niraMtara dAridra ane Adhi vyAdhithI du:khI thatA joto hato, tathA keTalAeka puNyarahita manuSyone sAmrAjya sukhane bhogavato joto hato. te catura rAjA ekAda (rAtre) nagaracarcA jovAne gupta veSa dhAraNa karI pharato pharato koI vidyAmaTha pAse Avyo. teNe pAThake bolAto eka ujjvaLa yazanI jevo zloka sAMbhaLyo sarvatra supriyAH santaH, sarvatra kudhiyo'dhamAH / sarvatra du:ddhinAM du:ddha, sarvatra suddhinAM sulam IIL I artha "satpuruSo sarvatra ati priya hoya che, adhama puruSo sarvatra duSTa buddhivALA hoya che, duHkhI mANasone sarvatra du:kha hoya che, ane sukhI mANasone sarvatra sukha hoya che." A zlokamAM kahelI bAbata satya che ke nahIM ? tenI parIkSA karavAnI icchAthI te rAjAe bIje divase kRtrima kopa karIne eka ghaNA guNo vaDe prasiddha evA mahA satpuruSane potAnA sevako dvArA For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jJAnapada bhajIe re bolAvyo, ane tene kahyuM ke " hAthInI jema madAMdha thayelA tArA putre mArI ApelI AjJA rUpI argalA (sAMkaLa) ne mArA cara puruSanA samakSa baLathI toDI nAMkhI che. A pramANe atyaMta kRtrima kopa karIne doSano Aropa karI rAjAe tene tenA putra sahita coranI jema kArAgRhamAM nAkhyo. ane potAnA ati vizvAsu carapuruSone gupta rIte temanI vAto sAMbhaLavA mATe AjJA karI. pachI rAjAe kapaTathI potAnA zarIramAM atyaMta vyAdhi thayAnuM pragaTa karyuM tethI guptacara puruSo paNa paraspara A pramANe bolavA lAgyA ke - "Aje rAjAnuM zarIra AyuSyanA aMta jevuM thayuM jaNAya che. AvA Akasmika mahAvyAdhithI jIvitanI AzA kyAMthI ja hoya?" A pramANe najIkanA cAra puruSothI thatI vAta sAMbhaLIne svabhAvathI ja parahitakAMkSI evA te pitA ane putra mahA zoka pAmyA ane nijharaNAMnI jema cakSumAMthI azru mUkavA lAgyA. pachI te banne paraspara hRdayamAM rahelI vAto karavA lAgyA ke - "hA! hA! rAjAnA zarIramAM A akasmAta zuM thayuM? game te thayuM hoya paNa pariNAme A rAjAnuM kAMI paNa ahita na thAo. jo ke A rAjAe ApaNane sahasAkAre phogaTa duHkhamAM nAkhyA che, ane A rAjAnuM maraNa thayethI ApaNe jaldI chUTI zakIe kharA. kAraNa ke navo rAjA rAjya maLavAthI samagra kedIone choDI mUke che ane kedIone choDyA pachI ja navA rAjAne abhiSekotsava karavAno rivAja che, e sivAya bIjI rIte ApaNe chUTIe tevuM koI prakAre jaNAtuM nathI. vaLI AjJAbhaMgano AkSepa karanAra ane atyaMta krodhAyamAna thayelo A rAjA ApaNane koNa jANe kevI kadarthanA pamADaze? tenI khabara paDatI nathI. kahyuM che ke-"rAjAonI AjJAno bhaMga, mahA puruSanA mAnanuM khaMDana, ane brAhmaNanI vRtti (jIvikA)no nAza, e For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 pRthvIpAla rAjAnI kathA zastra vinAno vadha kahevAya che." A pramANe hovA chatAM paNa jagA jIvanarUpa A rAjA cirakALa sudhI jIvato raho. bIjA jIvanuM paNa aniSTa ciMtavavuM yogya nahIM, to rAjAnuM aniSTa zI rIte ciMtavavA lAyaka hoya? vaLI ApaNane je A duHkha prApta thayuM che, te to ApaNA ja duSkarme thayeluM che, temAM A rAjAno kAMIpaNa doSa nathI. jo ema na hoya to hoziyAra rAjA parIkSA karyA vinA Ama kema kare? kahyuM che ke - "sarva jIvo potAnAM pUrve karelAM karmonA phaLavipAkane pAme che; temAM aparAdha (hAni) athavA guNa (lAbha) karavAne viSe bIjo to nimittamAtra ja che.' jyAre karma baLavAna hoya che tyAre aciMtyo ja marmasthAnamAM ghA vAge che. ane te vakhate ja prANanuM rakSaNa karanAra koIpaNa thatuM nathI. temaja kAMI paNa AdhAra ke vicAra paNa kAma AvatA nathI. tathA ApaNA karmanA vazathI ApaNuM je thavAnuM hoya te thAo, paraMtu A rAjAnuM to sarvathA zubha ja thAo, eTalAthI ja ApaNane sarva rIte saMtoSa che." A pramANe te pitA ane putranI parasparanI vAtone gupta rIte sAMbhaLanArA cara puruSoe tatkALa AvIne rAjA pAse spaSTa rIte jAhera karI. eTale rAjA manamAM AnaMdita thayo. pachI puSTa, ane tuSTa thayelA rAjAe kSaNavAra pachI potAnA zarIranI sukhAkArI pragaTa karI. ane pelA bannene ghaNA mAnapUrvaka potAnI pAse bolAvyA. pachI nirmaLa buddhivALA rAjAe kAryanI vyagratAthI saMbhALa letAM vilaMba thayAnuM jaNAvI temano satkAra karI temane rajA ApI, eTale te banne harSa pAmatA potAne ghera gayA. A sarva zubha svabhAvanuM ja phaLa che. For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jJAnapada bhajIe re. zlokanA pahelA pAkanI A pramANe parIkSA karyA pachI rAjAe bIjA pAkanI parIkSA karavAno AraMbha karyo. nagaranA koIka ati nIca prakRtivALA pitA-putrane kRtrima bahumAna ApIne maMtrI vigerethI paNa adhika mAnavALA karyA. pachI ekadA prathamanI jema rAjAe potAnI kRtrima tIvra vyAdhine pragaTa karI, potAnA AyuSyanA attanI sthiti carapuruSo dvArA temane jaNAvI. te sAMbhaLIne adhama svabhAvavALA te banne potAnI prakRtine yogya evI vAto karavA lAgyA, kemake ekAMta samayaya hRdayano bhAva prakaTa thAya che. te samaye gupta rIte rAkhelA cAra puraSo temanI vAto paNa sAMbhaLatA hatA. te pitA tathA putra A pramANe paraspara bolavA lAgyA - "A rAjA jo hamaNAM ja mare, to ApaNe AnaMdathI aputriyA rAjAnA samagra sAmrAjyano upabhoga karIe. rAjyamAM ApaNane koNa mAnatuM nathI ? sarva mAne che athavA kadAca koIka nahIM mAne, to tene tatkALa haNIne paNa ApaNe rAjya karazuM. navA rAjAnI evI ja rIte hoya che. kadAca rAjya levAne ApaNe samartha nahIM thaIe, to paNa svecchAe rAjAnuM sarvasva luMTI laIne aMta:puranI rANIo sAthe ane nagaranI strIo sAthe sukhabhoga to sukhethI bhogavazuM. mATe A rAjAnuM potAnI meLe ja maraNa thAya che, te sAruM che, nahIM to ApaNe tene mAravAnI jarUra paData. kemake rAjagRhanI aMdara pharanArA ApaNane zuM duHsAdhya che?" A pramANe te duSTa buddhivALA duSTonI pApiSTa vAtacIta sAMbhaLIne pelA guptacara puruSoe te vAta rAjAnI pAse kahI zakAya tevI na hovA chatAM paNa gupta rIte jaNAvI. te sAMbhaLIne atyaMta kopathI kaMpatA jAgRta nyAyavALA te rAjAe tatkALa te baMneno nigraha karyo. rAjAone durjanano tiraskAra ane sarjananI pUjA karavI ucita ja che. For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 17. pRthvIpAla rAjAnI kathA A pramANe be padanI parIkSA karIne trIjA padanI parIkSA karavA mATe rAjAe potAnA cara puruSo dvArA janmathI dAritrya vaDe dagdha thayelA eka rAMka bhikSukane bolAvyo. tenA hAthamAM bhikSA mAMgavA lAyaka eka karpara (haThIka) hatuM, teNe kaMthAnI jevA phATelA jUnA vastrano eka kakaDo paherelo hato, cAlatAM Teko ApavA mATe lAkaDIno kakaDo hAthamAM hato, tenI gati alita thatI hatI, ane tenuM zarIra atyaMta kRza hatu. AvA te bhikhArIne joIne rAjAe kahyuM ke-"he bhikSuka! tArA zarIrane abhaMga, mardana, udvartana, snAna, bhojana, vastra, zayyA ane Asana e vigere Icchita vastu ApavA vaDe huM tane sukhI karIza, tuM mArI pAse rahe ane sukhethI manuSyane maLatAM sukho bhogava. A bhikSukanA veSane choDI de ane bIjA uttama veSane dhAraNa kara. tArA nasIbane paNa pheravI nAkhIne huM tane pRthvIpati samAna banAvI daIza, kemake kalpavRkSanI jema huM prasanna thayethI tAre duSmApya zuM che ?" A pramANe ghaNI rIte kahyA chatAM paNa te prArabdhahIna bhikSuka jarA paNa vizvAsa na pAmyo, ane jema mithyAtvI prANI mithyAtvano tyAga na kare, tema teNe potAnA - veSano tyAga karyo nahIM. jyAre rAjapuruSo tene baLAtkAre veSa mukAvavA lAgyA tyAre tene jANe koIe mAryo hoya tema te rovA lAgyo. te joIne rAjAe tene kahyuM ke "tAro veSa kAyama rAkhIne ' paNa tuM bhojanAdika vaDe sukha bhogava."te sAMbhaLIne prasanna thayelo te bhikSuka jema pahelA kaSAya (anaMtAnubaMdhI)nA udayavALo jIva (prathama pAmelA) sarva samyakatvane vamI nAMkhe, tema prathama pretanI - jema ghaNuM jamyo, ane pachI tatkALa te sarvanuM vamana karyuM. kahyuM che ke - daivanuM (karmanuM) ullaMghana karIne je kArya karavAmAM Ave che, te phaLIbhUta thatuM nathI. cAtaka pakSIe grahaNa kareluM sarovaranuM pANI gaLAnA raMdhrudvArAe bahAra nIkaLI ja jAya che." pachI rAjAe For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jJAnapada bhajIe re sAyaMkALe tene pharIthI bhojana karAvIne tAMbUlAdika ApyAM. te vakhate paNa te nArakInI jema peTanI vyathAdika duHkhane spaSTa rIte bhogavavA lAgyo. te vyAdhino rAjAe upacAra karAvyo tyAre atisAra (jhADA)nA vyAdhithI te atyaMta pIDAyo, ane te atisArano upacAra karAvyo tyAre tatkALa mRtyune sUcana karanAra vibhUcikA nAmanA vyAdhi vaDe pIDAvA lAgyo. A pramANe rAjAe uttama yatna karyA chatAM paNa te rakta, atisAra, tIvrajvara, pitta, kapha ane vAta vigerenA vyAdhithI pILyo, paNa daivathI haNAyelo te jarA paNa sukha pAmyo nahIM. prate jaDa buddhivALAne guru mahArAjanI jema rAjAe tene koI paNa prakAre vividha prakAranA duSkara upAyo vaDe sAjo thayelo karyo. 'udyama vaDe zuM na thAya? pRthvIpAla rAjA tene sAjo thayelo joI atyaMta khuzI thayo. tyAre ahaMkAra ane huMkAra karato te dramaka eka divase potAnA kRtyathI karAyelA durdevathI prerAyo hoya tema viSavaidyane ghera gayo. tyAM davAonI meLavaNIthI viSama thayeluM eka jAtanuM viSa tenI dRSTie paDyuM. eTale tarata ja naSTa buddhivALA te kamake tene saMdhyuM, suMghavA mAtrathI paNa te viSa parAdhInatAne karanAruM hatuM tethI te vaidhe tene ekadama aTakAvyo ane kahyuM ke "A te zuM karyuM? vicAryA vinA je kAma karavuM te maraNaparyaMta duHkhane devAvALuM thAya che. eTale te bhikSuka bolyo ke - "he vaidya! jema anarthathI aTakAve tema A sugaMdhI padArtha suMghatA mane kema aTakAvo cho?" vaidhe kahyuM ke, "he mUrkha ! tIvra vipAkathI gauravatAne pAmeluM A mahAviSa te suMbuM, tethI A janmamAM to tAre sukhano vinAza ja thayo. AjathI pAMce IndriyonA viSayone lagatA padArthomAMthI eka paNa ISTa padArtha tAre sukhane mATe sevavo nahIM, ane jo sevIza to tatkALa tAruM maraNa ja thaze. have tAre lUkhuM rasa vinAnuM alpa bhojana karavuM, jevuM tevuM pANI pIvuM, jIrNa For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 219 ane phATelAM vastro paheravAM, tathA bhogano tyAga karavo, parISaha sahana karavA ane aniyamita vasavuM. e vigere muninI jevI maryAdA vaDe jo rahIza, to tuM jIvato rahIza, anyathA jarUra maraNa pAmIza. jIvonA pariNAmanI jema auSadhonA pariNAmo paNa ghaNA vicitra hoya che." A pramANe sAMbhaLIne dIna cittavALA te Dhamake ghaNI mAMdagIvALA Atura mANasanI jema te sarva aMgIkAra karyuM. kema ke "manu maraNanA bhayathI duSkara evuM paNa zuM nathI karato? sarva kare che." pachI yatinA AcAra pramANe vartatA te dramukane rAjAdike cAritra grahaNa karavA mATe ghaNuM kahyAM chatAM paNa te tuccha manavALAe yatipaNuM aMgIkAra karyuM nahIM. kemake yatipaNuM to mahA sAttvika puruSothI ja sAdhI zakAya tevuM che. pUrve kahelA zlokanA trIjA padanA arthane jANe siddha karavA mATe ja hoya, tema teNe dIkSA grahaNa karI nahIM, kAraNa ke pravajyA levAthI to AgAmIkALe sukhanI prApti thAya che. te A dramakane kyAMthI hoya? kahyuM che ke - tRNanA saMthArA para beThelA, rAga, dveSa ane moharahita evA zreSTha muni je muktinI jevuM sukha pAme che, te sukhane cakravartI paNa kyAMthI pAme? jo te dramake dharmabuddhithI AvuM kaSTa sahana karyuM hota to koNa jANe kevuM uttama phaLa pAmata? paraMtu AvA pazunI jiMdagImAM sahana karavA paDe tevA kaSTane A saMsAramAM paDelA jIvo saMsAramAM rahyA chatAM khuzI thaIne sahana kare che, paraMtu munipaNuM svIkAratA nathI. te mahA Azcarya che. - A pramANe trIjA padanA arthanI parIkSA karIne have cothA padanI parIkSA karavA mATe tIvra buddhivALA rAjAe upAyano vicAra karatAM A pramANe ciMtavyuM ke "mAtra parIkSAne ja mATe bIjA sukhI mANasane zA mATe phogaTa duHkhe devuM? mATe huM pote ja paradezamAM jaI e pAkanI parIkSA karuM." A pramANe vicArIne bIje ja For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jJAnapada bhajIe re divase rAjA rAjyano bhAra maMtrIne sopIne rAtrine samaye ekalo . nagara bahAra nIkaLI gayo. mArge cAlatAM teNe vicAra karyo ke"mArA dezamAM to samagra loko mane jANe che, tathA sevakanI jema vizeSa prakAre mArI bhakti karaze, tethI A deza mUkI paradeza javuM joIe. paraMtu jaldIthI dUra deza zI rIte javAze?" A pramANenI : ciMtAthI udvega pAmelo rAjA mArge cAlatAM thAkI javAthI eka vaDavRkSanI taLe beTho. te vakhate te vRkSa para rahenAra yakSane tenI strI yakSiNIe kahyuM ke- "he priya! ApaNA AzrayanI nIce beThelo A abhyAgata koI mahAna puruSa jaNAya che, tethI te tamAre mAnavApUjavA yogya che. zAstramAM kahyuM che ke, "potAne ghera cAlIne AvelA satyaruSanuM yogya sanmAna karavuM joIe, te duHkhamAM AvI paDela hoya to temAMthI temano sArI rIte uddhAra karavo joIe, ane duHkhI prANIo para dayA karavI joIe. A pramANeno dharma sarva matavALAone samaMta che." te sAMbhaLIne te yakSe pratyakSa thaIne rAjAne kahyuM ke- "he sajjana ! kahe, tAre zuM ISTa che ? je tuM mAge te ApavAne huM kalpavRkSanI jema samartha chuM." te sAMbhaLI vismaya pAmelo rAjA bolyo ke- "tame koNa cho ? ane kaye prakAre ISTa vastune ApavA samartha cho? kAraNa ke manuSyone to aneka prakAranA vAMchita hoya che te vAta prasiddha che." tyAre yakSa bolyo ke- "moTo deva chuM, tathA manovAMchitane pUrNa karavA samartha chuM. kemake amAre sarva siddhio ane samRddhio manathI ja siddha thAya che." te sAMbhaLIne rAjAe kahyuM ke, "he deva ! tame zA mATe jUThuM bolo cho? devonuM paNa manovAMchita siddha thatuM nathI. devo paNa ghaNA dura hoya che kema ke Icche rijhaka Ai koi cana ane lobha ityAdi vaDe devo paNa duHkhI hoya che. teo bIjA potAthI adhika RddhivALAthI parAbhava pAme che. mATe temane paNa sukha kyAMthI ? For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 221 tethI jo devothI potAnuM vAMchita paNa siddha thatuM nathI, to te bIjAnuM zI rIte siddha karaze? mATe devothI paNa anyanuM manovAMchita siddha karAya ja nahIM. zuM raMka mANasa bIjAne rAjya ApI zake? mATe he deva ! tame vidvAn thaIne garvathI grathilanI jema Ama kema bolo cho ? satyavakatA manuSya paNa AvuM asatya bolatA nathI, to tame deva thaIne kema bolo cho ?" A pramANe rAjAe tattva ane yuktithI kahyuM, te sAMbhaLIne cittamAM camatkAra pAmelo yakSa bolyo ke- "he mahApuruSa ! teM A je kahyuM te sarva satya che. devone paNa bIjAnI jema pUrve karelA potapotAnA puNyane anusAre ja kArya siddha thAya che. to paNa devanI zakti aciMtya che. tethI te citaveluM kArya karI zake che. jevuM sukha manuSyothI sAdhI zakAtuM nathI, tevuM sukha devatA zIghratAthI sAdhI zake che, mATe tuM mArI pAse kAMI paNa mAga. tuM je mAgIza, te mArAthI avazya siddha thaze, huM te sarva tane ApI zakIza. kemake devanuM darzana niSphala hoya ja nahIM. A prakAre sAMbhaLIne te devanuM vacana atyaMta dRDha karavA mATe rAjAe kahyuM ke- "he deva jo tamArI IcchA emaja hoya to huM jyAre tamAruM smaraNa karuM tyAre tame mAruM kArya siddha karajo." te deve tenuM vacana aMgIkAra karyuM. kemake je puNyavaMta hoya che, tenuM kArya avazya siddha thAya che, ane ciMtavyA karatAM paNa adhika samRddhi - prApta thAya che. tyAra pachI harSa pAmelo rAjA vicAra karavA lAgyo ke- "ahIM paNa huM adhika sukhI to thayo, te chatAM paNa parIkSAne mATe huM paradeza gamana karuM." ema vicArIne te rAjAe yakSane kahyuM ke- "he deva ! mane hamaNAM ja paradezamAM (dUradezamAM pahoMcADo." eTale devazaktithI te rAjA vAyunI peThe kSaNavAramAM paradeza pahoMcyo. tyAM parama nItinA avadhirUpa kuzasthala nAmanuM nagara hatuM. te nagaranA samIpanA udyAnamAM musApharanI jema te rAjA gaMdhAtA For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jJAnapada bhajIe re koDhiyA puruSa jevuM rUpa dhAraNa karIne beTho. te kuzasthaLa nagaramAM caMdranI jema lokone AnaMda karato caMdra nAme rAjA rAjya karato hato. te rAjA nAma vaDe caMdra chatAM sUryanI jema zatrunA tejano nAza karato hato e Azcarya che. te rAjAne caMdra jevA mukhavALI priyavacanA ane priyavadanA nAmanI be rANIo hatI. pahelI rANI guNa vaDe adhika hatI, ane bIjI caMdranA jevA suMdara mukhavALI hatI. putrathI rahita evI te banne strIone atyaMta prItinAM pAtrabhUta eka eka putrI hatI. temAM pahelInuM nAma sulocanA ane bIjInuM nAma suvadanA hatuM. te banne putrIo sarakhI uMmaravALI, suMdara ane samAna rUpavALI, guNo vaDe atyaMta zreSTha ane pRthvI para AvelI devakanyAo ja hoya, tevI zobhatI hatI. yogya vaye te bannene rAjAe ghaNI kaLAo zIkhavI. jyAre te banne yuvAvasthA pAmI, tyAre eka divasa temanI mAtAoe temane vizeSa AbhUSaNAdika vaDe zaNagArIne rAjA pAse mokalI. sabhAmaMDapamAM beThelA rAjAe kamala upara haMsIonI jema temane potAnA ullaMga (khoLAmAM besADI. pachI paznottara Adi aneka prakAranI pRcchAonA te bane kanyAoe sAkSAt sarasvatInI jema tatkALa uttara ApyA. pachI rAjAnI AjJAthI moTA moTA paMDitoe paNa temanI kalA kuzaLatAnI parIkSA mATe aneka prakAranA prazno pUchayA. te darekanA javAbo paNa te banne kanyAoe ghaNA ja saMtoSakAraka ApyA.' tyAra pachI rAjAe pote banne kanyAone kahyuM ke "mArA praznano javAba tame beu barAbara Apo ke- karma (prArabdha) ane upakrama 1. A sthaLe ghaNA praznottaro vistAravALA che, paNa te zAstranA abhyAsIne ja upayogI hovAthI ahIM lakhyA nathI. jijJAsue AcArapradIpa graMthamAMthI te vAMcI levA. For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 23 pRthvIpAla rAjAnI kathA (udyama) e bemAM mukhya koNa? paheluM ke bIjuM ? ke te banne samAna che ? te kaho." tyAre pahelI kanyA bolI ke- "parAkramanI jema sarva sthaLe upakamaja (udyamaja) phaLa sAdhananuM kAraNa che. upakrama vinAnuM karma (prArabdha) niSphaLa che. bhojana, vastra, dhana upArjana, anyanuM vazIkaraNa, zatruno nAza, vidyAnI prApti ane rAjyano lAbha ItyAdi sarva kArya udyamathI ja siddha thAya che. kahyuM che ke "udyama vaDe ja sarva kArya siddha thAya che, paNa manoratho vaDe siddha thatAM nathI, kemake sUtelA siMhanA mukhamAM potAnI meLe ja mRgalAM praveza karatAM nathI. tethI bilADInI jema niraMtara udyama ja karavo. jemake bilADo janmathI ja tenI pAse gAya nathI to paNa hamezAM udyama karavAthI dUdha pIe che." te sAMbhaLIne bIjI kumArI bolI ke- "karma (prArabdha) vinA udyamanuM zuM phaLa? kAMI ja nahIM. jema bIja vinA khetI karavAnAM sarva udyama niSphaLa che, tema karmarUpa bIja vinAno udyama nirarthaka che. kahyuM che ke- "ghaNA upAyo karyA chatAM paNa bhAgya vinA tenuM phaLa prApta thatuM nathI. kema ke rAhu amRta pIvA jatAM UlaTo aMgarahita thaI gayo. vaLI udyamI mANasano udyama paNa karma vinA phaLIbhUta thato nathI. kemake- "ddhi manusaraLa-karmane anusarIne ja buddhi pravarte che." ema jJAnI puruSoe kahyuM che. mATe udyamanuM paNa kAraNa hovAthI karma ja pradhAna (mukhya) che. he bahena! A sthaLe tane huM eka dRSTAMta kahuM chuM ke tuM sAMbhaLa- - koI be puruSo vAdavivAda karatA rAjAnI pAse gayA. temAM eka karmanuM ane bIjo udyamanuM sthApana karanAra hato. rAjAe to te bannene jUThA pADavA mATe coranI jema koI kArAgRha jevA gharamAM tarata ja hukama karIne temane nAMkhyA. te gharamAM gupta rIte sarva bhakSya - vastu rakhAvIne te gharanAM dvAra baMdha karyo, ane te bannene rAjAe For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jJAnapada bhajIe re kahyuM ke, "have tame banne udyamanuM athavA karmanuM phaLa juo. tamArI IcchAthI bhojana karo, athavA IcchAthI bahAra nIkaLo. tyArapachI udyamavAdIe vicAra karyo ke, "koI vakhata karma phaLIbhUta thAya che, ane koI vakhata udyama paNa phaLanuM kAraNa thAya che. e rIte sarva vastunI paNa potapotAnA samayane viSe siddhi rahelI che." A pramANe vicAra karIne kAMIka vilaMba karI karmavAdI pratye bolyo ke - "he bhAI ! have ApaNe A sthaLe zuM karavA yogya che, te kaho." karmavAdIe javAba Apyo ke, potAnI meLe ja sau sArA vAnAM thaze. sukhethI besI raho, athavA sukhethI haro pharo. paraMtu huM to karmane ja pramANa karIza." pachI udyamavAdI tenA vacananI avagaNanA karIne Ubho thaI vicAra karavA lAgyo ke A gharamAM kAMI paNa khAvA yogya vastu hoya to zodhI lauM."ema vicArIne te khovAyelI vastunI jema gharamAM cotarapha jovA lAgyo. tevAmAM te oraDAmAM uparAuparI goThavelAM hAMllAnI utreDamAM jotAM vacalA mATalAmAMthI vastranA cheDAne kheMcatA vastramAM vIMTelA ghaNA ghIvALA, harSakAraka, cAra lADu jovAmAM AvyA. pachI "huM mArA udyamanuM phaLa A puruSane dekhADuM." ema dhArIne teNe gaNapatinI AgaLa jema lADu dhare tema pelA karmavAdInI pAse te lADu mUkayA, ane bolyo ke "juo! hAthe page pAMgaLA puruSanA ja jevuM karma che ke nahIM? kemake te karma vaDe potAnuM kAMI paNa kArya siddha thatuM nathI. A pratyakSa udyamanuM ja moTuM phaLa dekhAya che. te sAMbhaLIne karmavAdI hasIne bolyo ke "tame je moTA kaSTathI phaLane prApta karyuM, te mArI pAse lAvIne mUkayuM, te mArA karmanuM phaLa ja che, prasanna thayelA mArA karme ja tamane paNa A udyama karavAnI buddhi ApI che. jo ema na hoya, to tuM paNa mArI jema besI ja rahyo hoya. paNa tane For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 225 svasthapaNe besavA na dIdho, e ja mArA karmanuM parAkrama jANa. mATe mAre to karma ja pradhAna che, udyogAdika kAMIpaNa pramANa nathI. jinezvarone paNa karma ja anaMta sukha Ape che." A pramANe tenA bolavAthI udyamavAdIe paNa tenI vAtane aMgIkAra karI. kemake jenuM dRSTAMta pragaTapaNe joyuM hoya evA dAtikane koNa na mAne? pachI bhAInI jema vaheMcIne te banne jaNa lADu jamavA lAgyA. temAM eka lADumAMthI karmavAdI amUlya ratna pAmyo. eka cittavALo thaIne je jenuM bahumAna kare che te tene avazya phaLanI prApti karI Ape che. ane tenA para deva, guru, dharma, maMtra, rAjA ane zeTha vigerenI jema te prasanna thAya che. A pramANe prasanna thayelA karme karmavAdIne ratna ApyuM tyAre samakita darzana prApta thavAthI bhavya puruSanI jema te udyamavAdI paNa karmapakSane viSe deDha buddhivALo thayo. have te nirjana sthAnamAM (gharamAM) te ratnavALA modakano yoga zI rIte thayo te kahuM chuM. kemake je vAta sArI rIte jANavAmAM na Ave te vAta zalyanI jema hRdayamAM khUMce che. (pyArA) te gharamAM samRddhivALo eka rAjAno sevaka raheto hato. tenI strIe potAnA dhaNIthI chAnuM potAnA jamAIne ApavA mATe eka zreSTha ratna eka modakamAM nAMkhIne cAra lADu karyA hatA. te modakone eka vastranA kakaDAmAM bAMdhI jIvitanI peThe gupta rIte udreDanA vacalA mATalAmAM mUkyA hatA. anyadA koi nimittathI rAjA te sevaka para kopa pAmyo, tethI tene kuTuMba sahita e gharamAMthI kADhI mUkyo. kemake rAjAnuM mAna to svapna jevuM ja hoya che. te vakhate rAjAthI bhaya pAmelo te sevaka potAnuM sarvasva tajIne kuTuMba sahita gharamAMthI nIkaLI gayo hato. A prakAre karmasaMyoge te gharamAM modakamAM nAkhelA ratnano yoga karmavAdI puruSane prApta thayo. A sarva hakIkata rAjAnA jANavAmAM AvI For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jJAnapada bhajIe re tyAre te camatkAra pAmyo, ane te bannene choDI mUkyo. A pramANe karmavAdI ane udyamavAdI banne vivAdarahita thaIne atyaMta sukhI thayA. mATe he bahena ! samagra kAryane sAdhanAruM karma ja che, ema tuM paNa aMgIkAra kara. traNa jagatanA samagra jIvo jene AdhIna che. evuM karma ja pradhAna che." te sAMbhaLIne pratyuttara devAmAM asamartha paraMtu chaLakapaTathI bolavAnA svabhAvavALI moTI bahena bolI ke" jo sarva karmanA je prasAda che, to tuM ja bola tuM konA prasAdathI (kRpAthI) sukhI che, athavA mAna pAme che? tethI A samagra loko konI kRpAthI sukhiyA che?" tyAre nAnI bahena bolI ke " aMtaHkaraNamAM kUDakapaTa rAkhIne kevaLa mukhathI mIThuM bolavAthI zuM phaLa che? sarvane potapotAnA karmanA prabhAvathI ja sukhaduHkha prApta thAya che. jIvone puNyano udaya prApta thAya tyAre rAjA temanA para prasanna thAya che, ane sarva ISTa vastune Ape che. tathA pApano udaya thAya tyAre yamarAjAnI peThe te roSa pAme che ane sarva vAtuM haraNa paNa kare che. kahyuM che ke - "sarva jIvo pUrve karelA karmanuM vizeSe karIne phaLane pAme che. aparAdhamAM athavA guNamAM (lAbhamAM ke hAnimAM) bIjo to nimitta mAtra ja che." A pramANe nAnI kumArInuM vacana sAMbhaLIne manamAM krodha pAmelo rAjA bolyo ke"he duSTa! he duHpaMDite! tuM tArA karmanuM phaLa tathA tArA vacananuM phaLa tatkALa jo." ema kahIne rAjAe potAnA sevakone AjJA ApI ke. "nagaramAM cotarapha zodha karI koI mahAdaridrI, koDhiyo, bhikhArI ane rAMka puruSa hoya tene bolAvI lAvo." pachI rAjAnA hukamathI cAre tarapha zodha karavAne bhamatA rAjasevakoe nagaranA upavanamAM rahelo pelo koDhiyo puruSa (rAjA) joyo. arthAt pUrve varNana karelA For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA ane devatAnI sahAyathI koDhI temaja daradrI thaIne beThelA pRthvIpALa rAjAne joyo. pachI sevakoe tene koIpaNa prakAre samajAvI mahAprayatnathI baMdIvAnanI jema rAjA pAse lAvI Ubho rAkhyo. te vakhate rAjAe te nAnI kanyAne kahyuM ke- "jo tuM karmane ja mAne che, to tArA karme ApelA A koDhiyA daridrI varane vara. jethI tuM kevI kRtArtha thAya che, te ame joIzuM." A sarva jANIne lokomAM hAhAkAra thaI rahyo, ane temanAM hRdaya kaMpavA lAgyAM. te vakhate pelo koDhiyo paNa sajjanapaNAne lIdhe te kanyAne paraNavA mATe niSedha karavA lAgyo. to paNa karmane ja pradhAna mAnanArI atyaMta sattvayukta evI te kanyAe pANigrahaNanI rIta pramANe te koDhIyAno hAtha grahaNa karyo. te vakhate te sabhAmAM beThelo eka jozI A varakanyAno lagnasamaya vicArI gupta rIte (manamAM) bolyo ke-"A samaye jevuM zubha lagna varte che, tevuM lagna bAra varase paNa maLavuM durlabha che. mATe A strI-puruSane sarvathA koI moTA deva jevu anupama sukha prApta thavuM joIe! ema atyAranA lagnabaLathI jaNAya che." te vakhate rAjAnA sakhta hukamathI koIthI kAMI paNa bolI zakAtuM nahotuM eTale sau mauna rahyA. vivAha thayA pachI turata rAjAe te koDhiyA varane AjJA karI ke- " A kanyAne laIne tuM ahIMthI jA, ane AnI pAse dAsInI jema kAma karAvaje.' pachI jANe teNIe moTI corI karI hoya tema teNIne rAjAe ati kopathI kahyuM . zuM ke- "A varanI sAthe jIvita paryaMta nirvAha karaje, ane uttama sukha pAmaje." te sAMbhaLIne sAhasika evI te kanyA paNa bahu sAruM" ema namratAthI kahIne devanI jema te varano hAtha jhAlIne pitAnA gharamAMthI tenI lakSmInI jema nIkaLI gaI. rAjAe niSedha karavAthI koI dAsI paNa teNInI sAthe jaI zakI nahIM, ane 660 For Personal & Private Use Only 227 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jJAnapada bhajIe re rAjAnA kopanA bhayathI aniSTanI jema teNIne koI bolAvI paNa zakyuM nahIM. te vakhate keTalAka loko rAjAne doSa devA lAgyA, keTalAeka te kuMvarIne doSa devA lAgyA, keTalAeka rAjAnA kopano doSa kahevA lAgyA, keTalAeka pradhAnAdikano doSa pragaTa karavA lAgyA, keTalAeka te kanyAnA guruno doSa kADhavA lAgyA, keTalAeka teNInA mugdhapaNAno doSa kADhavA lAgyA, keTalAeka teNInA kharAba grahano doSa kahevA lAgyA ane keTalAeka dharmiSTha loko teNInA karmano ja doSa kahevA lAgyA. A pramANe nagarajanonAM navAM navAM vacano sAMbhaLatI te kanyA te patinI sAthe nagaranI bahAra te ja udyAnamAM jaIne jANe judA ja svAdavALI (AnaMdavALI) hoya tema viSAda (kheda) pAmyA vinA tenI sAthe ja rahI. ane tevA koDhiyA varanI paNa jANe koI zreSTha devatA hoya tema parama prItirase karIne sevA karavA lAgI. "satIonuM sattva mahA AzcaryakAraka hoya che. pachI te ayogya ane asamAna banAva jovAne jANe azakta hoya ema sUrya bIjA dvIpamAM jato rahyo. (asta thayo) ane tenI strI saMdhyA paNa satInI jema te sUryanI pAchaLa gaI, pachI jyAre mithyAtvanA samUhanI jema aMdhakArano samUha cotarapha vistAra pAmyo tyAre te kanyAe patine mATe suMdara saMthAro pAtharI Apyo. temAM sukhe sUtelA te patie teNInI parIkSA karavA mATe teNIne kahyuM ke "he bhadra! hA ! hA! tu A moTA duHkhasamudramAM kema paDI? prathama to te bhoLIe A ayukta kArya karyuM, tyAra pachI bIjuM ayukta kArya meM karyuM ane rAjAe to bahu ja ayukta karyuM kemake pitA thaIne AvuM ayukta kema karI zakAya ? kahyuM che ke- "kadAcit alpa premane lIdhe choru to kachoru thAya, paNa atyaMta premavALA mAtApitA (mAvatara) kumAtApitA (kumAvatara) kema For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 pRthvIpAla rAjAnI kathA thAya?' paNa he suMdarI ! haju kAMI jatuM rahyuM nathI ane kAMI bagaDI gayuM nathI. haju paNa tuM svecchAthI jyAM javuM hoya tyAM jA ane bIjA koI zreSTha varane vara, tethI tuM kRtArtha thaIza. atyAre koI jotuM paNa nathI ane koI kAMI pUchatuM paNa nathI, mATe tuM icchA pramANe jA. kemake lakSmIne tathA haraNanA sarakhA netravALI suMdara strIone sarva sthAne potAnI meLe ja mAna maLe che. atyaMta niMdavAlAyaka evo huM mAro potAno nirvAha karavAne samartha nathI, to tAro nirvAha mArAthI zI rIte thaze? tethI tAre apavitra vastunI jema mAro dUrathI ja tyAga karavo yogya che." A pramANenAM patinAM vacano sAMbhaLIne mAthuM halAvatI ane be hAtha potAnA kAnane DhAMkatI te kanyA bolI ke - "hA ! nAtha! dAhanA heturUpa AvAM ayogya vacana Apa kema bolo cho?'' jyAre anaMtA pApanI rAzi udayamAM Ave che, tyAre jIvane strIpaNuM prApta thAya che, ema he gautama ! tame sArI rIte jANo.'' A pramANenA zrI mahAvIrasvAmInA vacanathI jaNAya che ke strIno janma ati adhama che. temAM paNa jo kadAca zIla bhraSTa thayuM hoya to te atyaMta ucchiSTa ane aniSTa jANavuM. tethI A janmamAM to mAre tamArAM caraNa ja zaraNarUpa che. kema ke strIone potAnA karme Apelo pati devatulya che" A pramANe te kanyAnA dRDha nizcayathI te rAjAnA cittamAM camatkAra ane harSa pAmIne bolyo ke he bhadre! A pramANe tArA janmano nirvAha zI rIte thaze? mATe have huM paNa jo koI paNa prakAre divya zarIravALo ane navA yauvanavALo thAuM, to ja yogya kahevAya. kemake asamAna yogane viSaSa rasa kAMthI Ave?' e pramANe kahIne devazaktithI tarata ja potAnuM divya rUpa karIne devanI jema zobhatA te rAjAe potAnI priyAne Azcarya tathA harSayukta karI. te joIne "he svAmI ! A zuM ?" ema teNI prazna For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jJAnapada bhajIe re kare che, teTalAmAM to te ja ThekANe teNe ja banAveluM devavimAna jevuM maNimaya bhavana joyuM ane te bhavanamAM eka divya palaMga para beThelA potAnA patine joyA. te vakhate te rAjA chatra, cAmara tathA nATaka karavAmAM tatpara evA deva tathA devIonA samUhathI parivarelA IdranA jevo zobhato hato. te sarva joIne - "zuM A te svapna che ? ke IjALa che? ke mAyAjALa che? ke mohajALa che? A te zuM che?" e pramANe vismaya pAmelI te suMdara mukhavALI kanyAne rAjAe kahyuM ke "he ratinA jevI suMdara priyA ! tuM tArA manamAM nAnA prakAranA saMkalpavikalpa karIza nahIM. mArA para devatA prasanna thayela che, huM rAjA chuM, ane tArA zubha karma vaDe ahIM Avyo chuM." tyAra pachI rAjA potAnuM sarva caritra teNIne kahIne bolyo ke-"he subhage ! (sArA bhAgyavALI) teM je karmane pramANarUpa kahyuM, te ja karma tArA para tuSTamAna thayuM che. tAro pitA caMdra rAjA mahA ajJAnI che ane mithyAbhimAnI che, tenuM phaLa paNa tuM prAtaHkALe joIza, te tArI samRddhi jovAne ahIM Avaze."te sAMbhaLIne harSathI ullAsa pAmelI te kanyAe svAmInA mahimAne mATe AkhI rAtri divya nRtya karyuM, ke je nRtyathI IdranuM hRdaya paNa camatkAra pAme. - ahIM caMdra rAjAe "koDhiyAne potAnI kanyA ApIne meM mArA krodhanuM phaLa dekhADyuM, have saMtoSanuM phaLa paNa zIdhra dekhADuM" e pramANe vicArIne garva pAmelA rAjAe devasamAna rUpavALA eka yuvAna rAjakumArane utsavasahita pahelI (moTI) kanyA ApI. te ja divasanA rAtrinA bIjA praharamAM utkRSTa lagna laIne sarva samRddhithI AkhA zaheramAM vivAha mahotsava AraMbhyo. jagatanA lokone harSa 1. kAmadevanI strI rati. For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 231 ApanAra evA te utsava vaDe lagna (muhUrta) samaye ghaNI prazaMsA ane utsAhane pAtra evo te banneno vivAha thayo. tyAra pachI azubha karmanA vazathI tyAM ugra sarpa nIkaLyo, te traNa bhuvanano saMhAra karavAmAM atyaMta bhayaMkara evo jANe bIjo yamarAja hoya tevo dekhAto hato. tene joIne kalpAMtakALanA pavanathI samudranA kallolanI jema sarve jano bhayabhIta thaIne kSobha pAmyA, te vakhate bhayathI saMbhrAMta thayelo vara paNa jaladIthI UThIne phALa bharato nAsavA lAgyo tevAmAM teno paga sarpanA zarIra para ja Avyo, tethI roSa pAmelo sarpa tene Dasyo ane tarata ja te vara maraNa pAmyo. kahyuM che ke- "judI rIte kArya karavA dhAryuM hoya, paNa tenuM pariNAma to tethI juduM ja Ave che. kemake karmane vaza paDelA jIvone eka kSaNamAM ja ghaNAM vighno Ave che.'' AvA samayamAM AvuM ayogya (aghaTita) thayA chatAM paNa keTalAka manuSyone jarA paNa vairAgya thato nathI. tevA manuSyone dhikkAra che. tyArapachI divya nATakanA dhvanine sAMbhaLatA rAjA vigere sarva manuSyo atyaMta zokasamUhathI muninI jema mauna (bhita) thaI gayA. tathA cittamAM camatkAra pAmIne vicAra karavA lAgyo-" A akasmAta zuM thayuM? A asuredranA jevI athavA surendranA jevI Rddhi hatI, temAM Ama akasmAta zuM banI gayuM?' A pramANe sarva loko cittamAM zoka sAthe camatkAra pAmyA. prAtaHkALe rAjAe potAnA sevakone mokalIne nAnI kanyAnA samAcAra maMgAvyA. te sevakoe AvIne sarva vRttAMta yathArtha kahI batAvyo. te sAMbhaLIne rAjA atyaMta vismaya, lajjA ane AturatAthI parAdhIna thaI gayo. pachI aniSTa vastunA bhAranI jema abhimAnanA samUhano tyAga karIne te rAjA potAnI kanyAnuM sanmAna karavA taiyAra thayo ane karmanuM pradhAnapaNuM mAnavA lAgyo. For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jJAnapada bhajIe re pachI caMdrarAjAe potAnA jamAI pRthvIpALa rAjAne satkAra sAthe zaheramAM lAvI vivAhanI rIta pramANe bahumAnapUrvaka gRha, dravya vigere ghaNI vastuonI paherAmaNI karI. bIje divase te nagaranA udyAnamAM viziSTa jJAnI guru mahArAja samavasaryA. temane vAMdavA mATe caMdra rAjA sarva parivAra sahita gayo. gurune vAMdI yathAsthAne besI dezanA sAMbhaLI. dezanAne aMte avasara joIne rAjAe potAnI banne kanyAno pUrvabhava pUchyo, tyAre jJAnI gurumahArAja bolyA ke- "he rAjA ! tArI A be kanyA pUrve "dhana" ane "dhanaka" nAmanA be zreSThInI "dhanazrI" ane "dhanaprabhA" nAmanI caMdranI ane sUryanI strI jyotsnA ane prabhAnI jevI svajanomAM atyaMta mAnavA lAyaka priyAo hatI. te banne jainadharmamAM Asakta hatI, ane prAyaH karIne pApanAM sthAnakothI nivRtti pAmelI hatI. temaja jJAnanuM ArAdhana karavAmAM nipuNa ane upadhAnAdikanuM bahumAna karanArI hatI. paraMtu temAM pahelI je dhanazrI hatI te kRpaNa hatI, tethI dhanAdikano vyaya karavAmAM teNInuM hRdaya dubhAtuM hatuM. te eTalI badhI kRpaNa hatI ke munione paNa bhAvathI dAna detI nahIM. paraMtu pote kRpaNa hovAthI potAne ghera je koI munirAja AvatA, temane gharanA bIjA mANaso bahu ApI de che, mATe huM mAre hAthe ja ApuM." ema vicArI UThIne ghaNI bhakti tathA Adara dekhADatI, gharamAM sArI vastu ghaNI chatAM paNa thoDI dekhADatI, ane "jema munione jarA paNa doSa na lAge tema thoDuM paNa zuddha evuM supAtra dAna ApavAthI te anaMta phaLanuM kAraNa thAya che." ema bolatI chatI pAse rahelA bIjA mANasone vArIne potAne hAthe ja mananA bhAva vinA munine jevI tevI tuccha vastu atyaMta thoDI vahorAvatI. koI vakhate muni kAMI For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 233 vastu levA Ave to gharamAM te vastu hoya chatAM "nathI" ema kahetI. kadAca te vastu muninI dRSTie paDe to kahetI ke- "A vastuo to pArakI che." athavA koI vAra te vastu zuddha chatAM '"azuddha che" ema paNa kahetI. AvI adAna buddhi (dAna na devAnI buddhi) ne dhikkAra che ! A pramANe te zrAvikAe bIjA dharmakArya (pratikramaNa, pauSadha vigere vinA kharcanA kArya)mAM tatpara chatAM paNa kRpaNapaNAnA doSathI mahAugra bhogAMtarAya karma bAMdhyuM. 'aho! nirmaLa evA jaina dharmane pAmIne paNa keTalAeka mUDha jIvo ayogya AcaraNa vaDe AtmAne malina kare che, te atyaMta khedakAraka che.' have bIjI zrAvikA je dhanaprabhA nAmanI hatI te udAra cittavALI hatI. tethI teNIe zuddha bhAvathI supAtra dAna ApavA vaDe zubha bhoganA phaLavALuM karma bAMdhyuM. kAraNa ke jIvanA pariNAma vicitra prakAranA hoya che. anukrame AyuSya pUrNa thaye te banne zrAvikAo maraNa pAmIne svargamAM devapaNe utpanna thaI. paraMtu temAMnI pahelI dhanazrI kipbiSIyA devanA vimAnamAM utpanna thaI. tyAMthI AyuSya pUrNa thaye cyavIne te baMne devo he rAjA! tArA premanA pAtrarUpa A be kanyAo rUpe utpanna thayela che. te bannene potapotAnA karmanA vazathI bhoganI prApti ne bhogano nAza thayela che.' A pramANe baMne kanyAono pUrvabhava sAMbhaLIne rAjAe gurune pUchyuM ke - "he svAmI ! mArI eka zaMkAnuM samAdhAna karo ke karma ane udyama e bemAM kayuM pradhAna che?" tyAre jJAnI guru bolyA ke- "he rAjA ! te bannenuM prAdhAnya che. kemake A jagatamAM koI ThekANe jIva baLavAna thAya che, ane koI ThekANe karma paNa baLavAna thAya che. kahyuM che ke- jIvane tathA karmane anAdi kALathI vera baMdhAyeluM che. temAM jIvo kharekhara karmane ja vaza che, paraMtu koIka vakhata karmo For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jJAnapada bhajIe re paNa jIvane vaza thAya che. kemake koIka ThekANe dhAraNa karanAra (AdhAra) baLavAna hoya che, ane koI ThekANe dhAraNa karavA lAyaka (Adheya) vastu baLavAna hoya che, jo ke karma saMsAramAM bhamatA jIvone atyaMta duHkha Ape che to paNa dharmano udyoga te sarva karmane. paNa haNI nAkhe che. anyathA anaMtAnaMta bhavo vaDe saMcaya karelAM anaMtAM karmone haNIne anaMtA jIvo zAzvatA mokSane kema pAme ?' kukarmane karanAra daDhaprahArI'ane calaNI udyamathI ja mokSe gayA che, tathA "cilAtIputra" ane "rohaNayaka" vigare paNa udyamathI svarge gayA che. tethI karIne dharmAthI puruSo aniSTa evA ugra karmanA kSayane mATe niraMtara udyama karyA ja kare che. A rIte koI vakhata udyama paNa baLavAna thaI zake che. kahyuM che ke - "prANIone sarva kAryamAM hamezA udyamane ja paramabaMdhu kahelo che, kAraNa ke udyama vinA manuSya manovAMchitane meLavI zakato nathI." jo kadAca vividha prakAranA udyamo karyA chatAM paNa kArya siddha na thAya, to tyAM avazya tIvra karma ja bhogavavA lAyaka ane samartha che ema jANavuM. vaLI bhagavAna mahAvIra svAmIno nIca kuLamAM avatAra, mallInAtha svAmInuM strIpaNe utpana thavuM, parIkSita rAjAnuM maraNa tathA naMdipeNa ane AdrakumAranI bhraSTatA e sarva karmanA vazathI ja thayA che. kahyuM che ke-"brahmadattanI daSTino (netrano) nAza thayo, bharatacakrIno parAjaya thayo, kRSNanA samagra kuTuMbano nAza thayo, chellA tIrthakarano nIca gotramAM avatAra thayo, mallInAthane strIpaNuM prApta thayuM, nAradanuM paNa nirvANa (mokSa) thayuM, ane cilAtIputrane prazamanA pariNAma thayA, A tamAma bAbatomAM karma ane udyama e bane spardhAe karIne tulya baLavALA chatAM A jagatamAM pragaTa rIte jayavaMtA varte che." For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvIpAla rAjAnI kathA 235 A pramANe gurunA mukhathI karma ane udyamanI samAnatA sAMbhaLIne dharmamAM udyama karavAnI buddhi jene utpanna thaI che evo caMdra rAjA duSTa karmone haNavA mATe taiyAra thayo. pachI te rAjAe vidhipUrvaka potAnA jamAI pRthvIpAlane potAnuM rAjya soMpIne moTI putrI tathA ane rANIo sahita dIkSA grahaNa karI ane tenuM ArAdhana karIne prAMte mokSe gayo. tyArapachI pRthvIpAla rAjA caMdrarAjAnA rAjyane svastha karIne IndranI jema moTI Rddhi sahita potAnI strIne laIne potAnA nagaramAM gayo. A pramANe pelA zlokanA cothA pAkanI parIkSA karavAthI pRthvIpAla rAjA zAstrone viSe atyaMta bahumAnavALo thayo. ajJAnano nAza karavAmAM astra samAna zAstronuM Adarasahita zravaNa karatAM te rAjAnI buddhi dharmanuM ArAdhana karavAmAM tatpara thaI. kemake jJAnathI zuM na saMbhave? sarva saMbhave. sarva darzanIonA dharmone joI joIne sArI rIte parIkSA karavAthI jenA samAna bIjo koI dharma nathI evA ahata dharmane teNe aMgIkAra karyo. anukrame jema jema tenI dharmamAM pariNati vadhavA lAgI, tema tema zrutajJAna upara tenuM bahumAna vRddhi pAmavA lAgyuM. zAstranuM zravaNa karavAmAM ane tenuM paThana pAThana karavAmAM te rAjAe evuM tallInapaNuM karyuM ke jethI pragaTa evA suMdara saMgItanA rasamAM paNa te rasa (AnaMda) rahita thayo. bahuzruta evA sAdhuone bahumAna ApIne, tathA temano Azraya laIne, temaja zAstro lakhAvavAM tathA jJAnanA ujamaNA karavAM ItyAdi kAryo karIne teNe zrutajJAnanuM ArAdhana karyuM. A pramANe pRthvIpALa rAjAe zrutanuM ArAdhana karavAthI duHsAdhya evA paNa jJAnavaraNIya karmanA kSayane sAdhyo. ekadA te For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jJAnapada bhajIe re. rAjA ekAgra citte zratanA arthanI atyaMta bhAvanA karatAM mokSarUpa mahelanI nIsaraNI samAna kSapakazreNi para AruDha thayo. te ja vakhate te rAjA lokAlokane prakAzanAruM kevaLajJAna pAmyo, ane devoe tene munino veSa Apyo. pachI te kevaLI rAjarSie potAnA ja anubhavelA dRSTAMtane spaSTa rIte dezanAmAM kahIne ghaNAM jIvone zrutajJAnanA ArAdhanamAM sAvadhAna karyA. pachI pratibodha pamADavAM lAyaka bhavya jIvone potAnA itihAsa vaDe pratibodha pamADIne cirakALa sudhI pRthvI para vihAra karI te rAjarSi mokSapadane pAmyAM. he bhavya jIvo! A rIte zrutajJAnanuM mAtra bahumAna karavAthI paNa te bhave kevaLajJAna tathA mokSarUpa phaLa che ema jANIne zrutajJAnanuM ArAdhana karavAmAM atyaMta prayatnavALA thAo. // Iti zrutArAdhane pRthvIpAla nRpa kA // zrutajJAnanuM ArAdhana samyaka (33) prakAre jJAnAcAra AcaraNanI nipuNatA hoya to ja saMbhave che, ane te jJAnAcAra ATha prakArano che. te viSe nizItha sUtranA bhASyanI pIThikA vigeremAM kahyuM che ke- "kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna, anidvava (nahIM gopavavuM te) vyaMjana (akSara), artha, te banne (akSara ane artha) e AThane viSe jJAnAcAra ATha prakArano che. pahelA kALAcAranuM svarUpa kALe eTale sUtranI porasIne viSe sUtra bhaNavuM athavA gaNavuM, ane arthanI porasImAM artha bhaNavo athavA gaNavo, athavA utkAlika sUtro vigere bhaNavA gaNavA. temAM kAlikazruta eTale 1. A cAra kALa veLAnA saMbaMdhamAM AcAra pradIpamAM zAstrAdhAre keTaluMka vivaraNa kareluM che. For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 pahelA kALAcAranuM svarUpa uttarAdhyayana, AcArAMga vigere sUtro divasa ane rAtrinI pahelI tathA cothI porasIne viSe ja bhaNavA gaNavAnA che. tathA utkAlika eTale dazavaikAlika, dRSTivAda vigere sUtro to sarva porasImAM bhaNavA gaNavA lAyaka che. have kAlika tathA utkAlika e bane prakAranA sUtronA asvAdhyAyano (asajhAyano) kALa nAnI babe ghaDIno che. tethI rAtri ane divasanI cAra kALa veLAono (bhaNavA gaNavAmAM) dararoja tyAga karavo. zrI AcAra pradIpa graMthanI aMdara munirAjane sUtro bhaNavA mATe AgamamAM kahelo kALa batAvIne pachI akALa ahaMkArAdika vaDe bhaNavA gaNavAthI AjJAbhaMga, jJAnAcAranI virAdhanA vigere doSo lagAvavAthI prAyazcita levAnuM kahyuM che, temaja akALe svAdhyAya karavAthI pramApaNAne lIdhe duSTa devatA paNa tene chaLe che, vigere kahyuM che. te bAbata nizItha bhASyamAM A pramANe kahyuM che ke- "pahelI ane chellI saMdhyA samaye, madhyAhna samaye ane ardharAtri samaye e cAra saMdhyAo vakhate je manuSya svAdhyAya kare che, teNe AjJAdikanI virAdhanA karI che ema jANavuM."vaLI te saMdhyAomAM svAdhyAya karavAthI lokamAM paNa niMdA thAya che, kema ke laukika zAstromAM paNa saMdhyA samaye svAdhyAya karavAno niSedha karyo che.) tathA saMsthAne viSe guhyaka-vyaMtaro vigere phare che. saMdhyA vakhate svAdhyAya nahi karavAthI Avazyakano upayoga thaI zake che. (pratikramaNa karI zake che.) tathA svAdhyAya karavAthI thAkI gayelAne eTalo vakhata vizrAMti paNa maLe che. joke zrutano upayoga (bhaNavuM gaNavuM) tathA tapa-upadhAna atyaMta zreSTha kahelA che, to paNa niSedha karelA kALe karavAthI te karmabaMdhane mATe thAya che. laukika zAstramAM paNa kALaveLAe saMdhyAvaMdana, vaizvadeva, tarpaNa, homa vigere zAMtikarma karavAnuM ja kahyuM che, paNa svAdhyAya karavAnuM For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jJAnapada bhajIe re kahyuM nathI; kemake svAdhyAya paramatattvarUpa hovAthI duSTa samaye teno niSedha karelo che. kahyuM che ke-'saMdhyAkALe AhAra, maithuna, nidrA ane svAdhyAya e cAra karmane vizeSe karIne varjavA; kemake saMdhyAkALe AhAra karavAthI vyAdhi utpanna thAya che, maithuna karavAthI duSTa garbha utpanna thAya che, nidrA karavAthI dhanano nAza thAya che ane svAdhyAya karavAthI lokamAM "aho ! A jaino potAnuM sarvajJaputrapaNuM prasiddha kare che, paraMtu saMdhyAsamaye svAdhyAyano niSedha che, eTaluM paNa jANatA nathI.'' e rIte niMdA thAya che, vaLI saMdhyA samaye jo svAdhyAyamAM ja tatpara rahe, to sAdhune pratikramaNAdika Avazyaka kriyAmAM ane zrAvakone devapUjA, pratikramaNa vigeremAM upayoga rahe nahIM. ane jo te vakhate svAdhyAya karavAno na hoya, to te Avazyaka kriyAmAM upayoga rahe, tathA niraMtara svAdhyAya karavAthI kheda pAmelAne vizrAMti paNa maLe, tethI karIne zrutapAThAdika kahele kALe ja karavA yukta che. kadAca koI vizeSa kAraNane lIdhe kALano atikrama thAya, to temAM doSa nathI te pramANe nizItha sUtrAdikamAM anujJA ApelI che. ahIM koIne zaMkA thAya ke- "jema zubha dhyAna mokSanuM kAraNa hovAthI sarvakALe karavAnuM kahyuM che, tema zrutajJAna paNa mokSanuM kAraNa hovAthI sarvakALe svAdhyAya kema na karAya ? kemake je mokSanuM kAraNa che, teno kALa ke akALa kAMI paNa nathI." guru teno uttara Ape che ke-- "he bhadra ! tArI zaMkA sAcI che. paraMtu je zuddha dhyAna che, te sarva kriyAmAM raheluM che, ane te mAnasika che, tethI tenA vaDe koIpaNa dharmakriyAne bAdha thato nathI; paNa UlaTI sarve kriyAone puSTi maLe che. tethI zubhadhyAnanuM sarvakALe karavApaNuM ghaTe che. ane zrutajJAna to bhaNavA-gaNavA vigere vaDe sAdhya che, mATe be saMdhyAnA For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelA kALAcAranuM svarUpa 239 AvazyakAdikanI jema niyamita samaye ja ucita che. kadAca sarvakALe zrutajJAnanuM ja paThanAdika karavAmAM Ave, to puNya kriyAone paraspara bAdha thAya, ane tema thavuM yukta nathI. kemake sarva puNya kriyAo paraspara bAdhArahita ja karavAnI kahI che. te viSe zrIoghaniryuktimAM kahyuM che ke -"jinazAsanane viSe duHkhanA kSayane mATe prayoga karelo (kahelo) dharma kriyAno sarvayoga anyonya bAdhArahita asapatra (koIne bAdhA thayA vinA ja) karavAno kahyo che." "mokSanA kAraNamAM kALano vibhAga karavo ayogya che" evI zaMkA paNa na karavI, kemake sAdhuone AhAra vihArAdika paNa mokSanuM ja kAraNa che, chatAM AgamamAM teno kALa vibhAga kahelo che ke-"trIjI porasImAM bhakta pAnanI gaveSaNA karavI." koI guru ziSyane zikSA Ape che ke-"he sAdhu! tuM akALe gocarI kare che, kALane oLakhato nathI ane AtmAne kleza pamADe che, tethI dezanI paNa niMdA kare che." vaLI nizIthacUrNimAM A pramANe kahyuM che"RtubaddhakALe vihAra karavo, paNa varSARtumAM na karavo. athavA divase vihAra karavo, paNa rAtre na karavo. athavA divase paNa trIjI porasIe vihAra na karavo, bAkInI porasImAM karavo." - laukika zAstramAM paNa kahyuM che ke - " pahelA pahoramAM bhojana karavuM nahIM ane be pahoranuM ullaMghana karavA nahIM kAraNa ke pahoramAM bhojana karavAthI rasanI utpatti thAya che, ane be pahora ullaMghana karavAthI balano kSaya thAya che." "grISma ane hemaMta RtunA maLIne ATha mAsa sudhI bhikSue vihAra karavo ane sarva jIvo paranI dayAne mATe varSARtumAM ekatra nivAsa karavo." vaLI dAnAdika paNa yogya avasare karavAthI vizeSa phaLavALuM thAya che. kahyuM che ke, "vihAra karavAthI zAMta thayelAne, vyAdhigrastane, For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jJAnapada bhajIe re AgamanA abhyAsIne, loca karelAne tathA uttarapAraNAvALAne ApeluM dAna atyaMta phaLadAyaka thAya che. yogya samaye ApelA dAnanI kiMmata karavAne koIpaNa zaktimAna nathI ane te ja dAna ayogya vakhate ApIe to te grAhya paNa thatuM nathI. koI strIne puruSa kahe che ke"he suMdarI! eka aMjali (cullaka) pramANa paNa jaLa avasare ApyuM hoya to mUrNa pAmelo mANasa jIve che, paraMtu marI gayA pachI sekto ghaDA pANI tenA para nAMkhavAthI kAMI phaLa thatuM nathI." vaLI khetI, vepAra ane sevA vigere paNa avasare ja karyA hoya to te bahu phaLadAyaka thAya che, akALe karavAthI tenuM phaLa maLatuM nathI. kahyuM che ke, "jema samaye kareluM khetIkarma bahu phaLavALuM thAya che. te ja pramANe sarva kriyAo potapotAne kALe ja karavI yogya che." vaLI maMtra vidyA vigerenuM sAdhana paNa kahete samaye ja karavAthI siddha thAya che, anyathA te sAdhana anarthano hetu thAya che. tethI karIne avasare ja svAdhyAya karavo, paNa akALe na karavo. A sthaLe chAza vecanArInuM dRSTAMta A pramANe che. "mathurA nagarImAM koI eka sAdhu pradoSa saMbaMdhI kALane viSe svAdhyAyanI porasI pUrI thayA chatAM paNa anupayogane lIdhe kAlika kRta bhaNatA hatA te joIne "A sAdhune koI duSTa devatA na chaLo" ema vicArIne zAsana devatA tene bodha karavA mATe chAzano ghaDo mAthe laIne AbhIrI rUpe tenI pAse chAza vecavA nIkaLI ane "chAza lyo chAza' ema moTe svare bolatI vAraMvAra gamanAgamana karavA lAgI. tethI te sAdhune svAdhyAyamAM viddha thavAthI teNe kahyuM ke- "zuM A chAza vecavAno samaya che?" tyAre te AbhArI paNa bolI ke tyAre zuM tamAre paNa A svAdhyAya karavAno samaya che?" te sAMbhaLIne sAdhune upayoga Avyo, tethI teNe mithyAdukRta ApyuM. // Iti prathama: kAlAcAra: // For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 bIjo vinayAcAra vinaya eTale-guru, jJAnavAna, jJAnanA abhyAsI, jJAna, jJAnanAM upakaraNa (pustaka, pATuM, kAgaLa, pATI, kavaLI, ThavaNI, sApaDo, oLiyuM, TIpaNuM tathA daphatara) e vigerenI sarva prakAranI AzAtanAno tyAga karavo tathA temanI bhakti vigere yathAyogya karavI te. AzAtanAnA bhedo zrAddhavidhinI vRttithI jANavA. ane guruno tathA jJAnavAno vinaya-pragaTapaNe ubhuM thavuM, Asana ApavuM, zayyA karI ApavI, hAthamAMthI dAMDo laI levo, paga dhovA, pagacaMpI karavI, vaMdanA karavI, AjJA pramANe vartavuM tathA zuzruSA (sevA) karavI - vigere jANavo. te viSe AgamamAM kahyuM che ke - "UbhA thavuM, hAtha joDavA, Asana ApavuM, bhakti karavI, e rIte bhAva zuzraSA vinaya kahelo che." tathA - "guruthI nIcI potAnI zadhyA karavI, tathA gamana, sthiti ane Asana paNa guruthI nIcAM ja rAkhavAM, zarIrane namAvI gurupAdanI vaMdanA karavI, tathA nIcA vaLIne hAtha joDavA." bhAva zuzruSA eTale gurunA Adezane 'sAMbhaLavAnI IcchA athavA gurunI sevA. e pramANe zrI uttarAdhyayananI vRttimAM tenI vyAkhyA karI che. ane dazavaikAlika vRttimAM to zuzruSAvinaya daza prakArano prAkRta gAthA vaDe varNavyo che.- " satkAra karavo 1, abhutthAna eTale UbhA thavuM 2, sanmAna-mAna ApavuM 3, AsanAbhigraha-Asana devavanuM kahevuM ne devuM 4, AsanAnupradAna-anyatra laI jaIne Asana pAtharI ApavuM 5, kRtikarma-vaMdanA karavI 6, aMjaligraha - be hAtha joDavA 7, Igita anusaraNa temanA manano abhiprAya jANIne te pramANe vartavuM 8, guru beThA hoya tyAre temanI sevA karavI 9, tathA cAlatA hoya tyAre temanI pAchaLa cAlavuM 10. A daza prakArano zuzruSAvinaya For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jJAnapada bhajIe re kahyo che." ahIM satkAra eTale stuti vaMdanAdika karavuM te. sanmAna eTale vastra pAtrAdika vaDe pUjana karavuM (Apavu.) te, AsanAbhigraha eTale guru UbhA hoya tyAre AdarapUrvaka Asana lAvIne "A Asana para padhAro" ema bolavuM te, AsanAnupradAna eTale te sthAnethI guru bIje sthAne jAya tyAre temanuM Asana tyAM laI javuM che. A prakArano zuzruSAvinaya upacAra vinayane viSe paNa paNa aMtargata thAya che. zrIdazavaikAlika vRttimAM prAklana gAthAo vaDe upacAra vinayanA sAta prakAra A pramANe kahyA che. "samIpe rahevAnI prArthanA eTale AdezAdikanI IcchAthI niraMtara gurunI samIpe besavuM 1, chaMdonuvartana eTale gurunI AjJA pramANe vartavuM. 2, kRtanI pratikriyA eTale "bhaktapAnAdi vaDe upacAra karavAthI guru prasanna thaze ane sUtrAdika devAe karIne pratyupakAra karaze, e paNa nirjarA ja che" ema dhArIne gurune bhaktapAnAdika ApavAmAM prayatna karavo 3, kAritanimittakaraNa eTale zratane grahaNa karavA vigere kArya karavuM, kAMIpaNa nimitta karIne vizeSa prakAre vinayamAM pravartavuM tathA sUtranA arthanuM anuSThAna karavuM 4, duHkhArta gaveSaNa eTale vyAdhi vigerethI pIDAtA glAna sAdhuone auSadhAdika lAvI ApIne upakAra karavo pa, dezakAlajJAna eTale avasaranuM jANavApaNuM 6, tathA sarva arthamAM anumati eTale sarva kAryamAM anukULapaNe vartavuM 7. jJAnanA abhyAsIono vinaya karavo, temAM sArAM zodhelAM pustako ApavAM, sUtra ane arthanI paripATI ApavI, tathA AhAra ane upAzraya vigereno Azraya Apavo, vaLI zrAvakoe jJAnano vinaya karavo, temAM upadhAna vigere vidhi vaDe sUtra ane arthanuM grahaNa tathA abhyAsa karavo, vidhi pramANe bIjAne sUtra tathA artha ApavA, temAM kahelA arthanI sArI rIte bhAvanA For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 bIjo vinayAcAra bhAvavI, temAM kahyA pramANe sArI rIte anuSThAna karavuM. pote pustaka lakhavA athavA bIjA pAse lakhAvA, kapUra vigere sugaMdhI vastu vaDe jJAnanI pUjA karavI, jJAnanI ArAdhanA mATe paMcamI vigere tapasyA karavI tathA tenuM udyApana vidhi pramANe karavuM vigere. te viSe kahyuM che ke "jJAnavALo manuSya jJAna zIkhe che (abhyAsa kare che). jJAnane gaNe che (saMbhAre che), jJAna vaDe samajIne yogya kAryo kare che ane navAM karma bAMdhato nathI. tethI karIne te jJAnanA vinayavALo thAya che." tathA jJAnanA upakaraNono vinaya A pramANe karavo- navAM pustako lakhavAM, lakhAvavAM tathA zuddha karAvavAM, pUMThAM, pothI, baMdhana ane bAMdhavAnI dorI vigere sAhitya uttama uttama (sArA sArA) ekaThA karavA tathA nAza pAmatAM pustakone lakhAvI levA, tene zodhAvavA, tathA kapUra, hIrAgaLa (rezamI) vastra vigere vaDe tenuM pUjana karavuM vigere. zAstramAM kahyuM che ke "traNa jagatanA sUrya rUpa sarva jinezvaro asta pAmyA che. tethI Adhunika samayamAM pustakarUpa dIvA vaDe padArthone viSe sAro prakAza pADI zakAya che." vinaya e lokamAM tathA lokottaramAM sarva ThekANe sarva arthanI siddhimAM avaMdhya kAraNa che te viSe kahyuM che ke "vinaya lakSmIne Ape che, vinayavAna puruSa yaza ane kIrtine pAme che. vinayarahita mANasa kadApi potAnA kAryanI siddhine pAmato nathI." lokamAM paNa sevako, ziSyo, putro, vahuo vigere sarve vinayathI ja potAnA svAmInI padavI pAmatA jovAmAM Ave che ane vinaya rahita evA te sevako vigere viparIta dazAne pAmatA paNa jovAmAM Ave che. vaLI gAyo, bheMzo, baLado, ghoDAo vigere pazuo paNa durvinayane lIdhe baMdhana, tADanAdika kalezane pAmatAM dekhAya che, ane teo jo vinayavAna hoya to kaleza pAmyA vinA sukhe sukhe khAvA pIvAnuM tathA mAna For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jJAnapada bhajIe re satkAra pAmatAM dekhAya che. vaLI vidyA, viveka, audArya, gAMbhIrya, cAturya, dhairya, prakhyAti, pratiSThA vigere guNonuM mULa kAraNa vinaya ja che. kemake vinaya hovAthI ja te te guNono saMbhava che, anyathA nathI. kahyuM che ke - sarva sukhanuM mULa kAraNa kSamA che, sarva duHkhonuM mULa kAraNa krodha che, sarva guNonuM mULa kAraNa vinaya che ane sarva anarthonuM mULa kAraNa lobha che." vaLI dharmanuM paNa mULa vinaya ja che, kahyuM che ke - "dharmanuM mULa vinaya che, vinayavaMta ja saMyata (muni) thaI zake che, vinayarahita mANasane dharma ane tapa baMne kyAMthI hoya ? na ja hoya." chaThThA aMga jJAtAdharmakathAmAM kahyuM che ke, eka hajAra parivrAjakanA parivAramAM mukhya evA vyAsanA putra zukadeva namanA bhaTTArake potAno zaucamULa dharma saugaMdhikA nagarInA nivAsI sudarzana zeThane grahaNa karAvyo hato. tethI te zeThane pratibodha karavA mATe hajAra ziSyonA parivAravALA ane cauda pUrvane dhAraNa karanArA thAvAputra nAmanA zrI neminAthanA ziSya AcArya mahArAje te nagarImAM AvIne te zeTha pratye A pramANe kahyuM ke"he sudarzana! vinayamULa dharma kahelo che. ane te vinaya sarva dhAtuonA madhye suvarNanI jema prAyaH zubha prakRtivALAne ja prApta thAya che.'" kahyuM che ke - 'kamaLomAM sugaMdha koNe utpanna karI che ? zeraDImAM madhuratA (mIThAza) koNe utpanna karI che ? uttama jAtinA hastione lIlApUrvaka gamana koNe zIkhavyuM che ? tathA ucca kuLamAM janmelAne vinaya koNa zIkhave che? vaLI haraNIonAM netromAM aMjana koNa kare che? moranAM pIMchAM koNa cItare che? kamaLone viSe patranI racanA koNa kare che? temaja ucca kuLamAM utpanna thayelA puruSone vinaya koNa zIkhave che? arthAt e sarva svabhAvathI ja siddha che.' vaLI zrutajJAnanA arthI puruSe vizeSe karIne gurvAdikano vinaya For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 bIjo vinayAcAra karavAmAM pravartavuM. kahyuM che ke-" agnine sparza karelA gururUpI kUvAmAMthI jJAnarUpI amRtajaLa levA mATe mAtra eka vinaya ja paganA AvartanI dhRSTatAne dhAraNa kare che." tathA - "vinayathI jJAna, jJAnathI darzana, (samakita) darzanathI cAritra ane cAritrathI mokSa prApta thAya che, mokSamAM nirAbAdha sukha che." vaLI vinayathI grahaNa kareluM kRta tatkALa phaLadAyaka thAya che, te sivAyanuM phaLadAyaka thatuM nathI. te upara dRSTAMta nIce pramANe : vinaya upara dRSTAMta rAjagRha nagaramAM zreNika rAjAe ekadA zrI mahAvIra svAmInA mukhathI celaNA rANInA satIpaNAno nirNaya sAMbhaLIne teNInA guNathI raMjita thaI tene kahyuM ke " he priyA ! bIjI rANIonA karatAM kevo adhika manohara prAsAda huM tAre mATe karAvuM?" tyAre celaNAe kahyuM ke - "mAre mATe eka staMbhavALo prAsAda karAvI Apo." rAjAe tevo prAsAda karAvavA mATe abhayakumArane AjJA karI. abhayakumAre kArIgarone AjJA karI. kArIgaro tevA prAsAdane yogya moTA kASTane mATe aTavImAM paribhramaNa karavA lAgyA. temaNe sArA lakSaNavALuM, ghaNI chAyAvALuM, AkAza sudhI UMcuM, puSpaphaLathI phaLeluM, moTI moTI zAkhAvALuM ane moTA skaMdha (thaDa) vALuM eka vRkSa dIThuM. te joIne harSa pAmelA kArIgaro vicAra karavA lAgyA ke, "kharekhara A vRkSa devatAdhiSThita hovuM joIe. kahyuM che ke - "jevuM tevuM sthAna paNa devarahita hotuM nathI, to pachI zubha lakSaNavALAM moTAM vRkSa te devatAnA vAsarahita zenAM ja hoya?" paraMtu "AvA devatAdhiSThita vRkSano cheda karavAthI ApaNA svAmIne (rAjAne) kAMI vina na thAo." ema vicArIne te divase te vRkSanA adhiSThAyaka devanI ArAdhanA mATe upavAsa For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 jJAnapada bhajIe re karIne tathA gaMdha, dhUpa ane puSpAdika vaDe tenI pUjA karIne kArIgaro potapotAne sthAnake gayA. temanI bhaktithI te vRkSanA adhiSThAyaka deve prasanna thaIne rAtrie abhayakumArane kahyuM ke "huM sarva RtuonA puSpa phaLavALA vRkSothI suzobhita, naMdanavana jevA udyAna vaDe alaMkRta ane cotarapha killAvALo ekatsaMbhI prAsAda karI ApIza, mATe mArA bhuvananI upara rahelA vRkSane tame chedAvazo nahIM." te sAMbhaLIne abhayakumAre te vAta aMgIkAra karI, eTale aciMtya zaktivALA te vyaMtara deve tevA prakArano prAsAda tarata ja banAvI Apyo. kahyuM che ke vacanathI baMdhAyelA devo sevakathI paNa adhika sevA karanArA thAya che." zreNika rAjA je ekalA prAsAdano ja arthI hato, te AvA prakAranA udyAnathI suzobhita prAsAdane joIne dUdha pIvAno AraMbha karatAM temAM jema sAkara paDe tema mAnavA lAgyo. pachI rAjAnA AdezathI celaNA rANI padma (kamaLa) sarovaramAM magna thaelI lakSmInI jema te prAsAdamAM rahIne niraMtara kriIDA karavA lAgI. ekadA te nagaramAM vasanArI eka mAtaMgI (caMDALanI strI) ne akALe AmraphaLa (kerI) khAvAno dohada thayo, tethI teNIe potAnA pati ke je vidyAsiddha hato tene celaNAnA udyAnamAMthI AmraphaLa lAvavA mATe atyaMta AgrahapUrvaka kahyuM. te mAtaMga zreNika rAjAthI atyaMta bhaya pAmato hato to paNa strInA Agrahane lIdhe 'avakAminI'nAmanI vidyA vaDe AmravRkSanI zAkhA nIce namAvI IcchA pramANe AmraphaLo laIne pachI "unAminI' vidyA vaDe zAkhAne Uce hatI tevI karI coranI jema nAzIne ghera jato rahyo. kahyuM che ke - na kiM kuryAnna kiM dadyAstrIbhirabhyarthito naraH / anazvA yatra heSante, ziro'parvaNi muMDitam // 1 // For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya upara dRSTAMta ra47 artha. strIe prArthanA karelo puruSa zuM na kare? ane zuM na Ape ? strIne vaza thayela puruSa gadheDo thaIne hekArava kare che (haNahaNe che.) ane parva vinA paNa ziramuMDana karAve che." A zloka saMbaMdhI kathA bhojaprabaMdhamAM che, teno sAra e che ke bhojarAjA tathA kALIdAsa kavi e banne eka ja vezyA upara Asakta hatA. eka divasa bhojarAjAe vezyAne kahyuM ke, jyAre kALIdAsa tArI pAse Ave, tyAre tAre tene kahevuM ke tame dADhI mUcha muMDAvIne mArI sAthe vilAsa karo." vezyAe kALIdAsane tema karavA kahyuM, tyAre kALIdAse te ja pramANe karyuM. pachI bIje divasa rAjasabhAmAM kALIdAsa Avyo tyAre, bhojarAjAe kahyuM ke - "kAlidAsa kavizreSTha ! kasmin parvaNi muMDanam / (he uttama kavi kALIdAsa! kayA parvamAM tame A muMDana karAvyuM che?)" te sAMbhaLIne kALIdAse kahyuM ke"anshvaa yatra heSante tasmin parvaNi muMDanam // 1 // je parvamAM gadheDA hekArava kare che, te parvamAM meM muMDana karAvyuM che." ItyAdi. * prAtaHkALe celaNA rANIe AmravRkSa parathI phaLa cuMTAyelAM joIne rAjAne jaNAvyuM. tyAre rAjAe abhayakumAra maMtrIne bolAvIne kahyuM ke, "jenI AvI zakti che, te aMtaHpuramAM paNa upadrava karI zake, mATe sAta divasamAM A AmraphaLanA corane pragaTa karaje (hAjara-karaje), nahi to coranA jevo tAro daMDa karavAmAM 1. parva eTale grahaNa vigere yoga. te divase tIrthasthAne dADhI-mUcha sahita muMDana karAvavAno vidhi laukika zAstramAM che. For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jJAnapada bhajIe re Avaze. te sAMbhaLIne abhayakumAre rAjAnI AjJA svIkArI coranI zodha karavA mAMDI. chelle divase koI ThekANe pauralokono moTo samudAya ekaTho thayo hato, tyAM abhayakumAre potAnI buddhithI "bRhatakumArInI kathA kahIne te corane pragaTa karyo. te kathA A pramANeH bRhakumArInI kathA '' vasaMtapuramAM nirdhana jIrNa zeThane bRhat kumArI nAmanI atyaMta svarUpavALI putrI hatI. te kumArI haMmezA kAmadevanI pUjA karavA mATe udyAnamAMthI puSponI corI karatI hatI. teNIne eka divase mALIe puSpa coratAM joI pakaDI. ane teNInA svarUpathI moha pAmelA te udyAnapALe bhoga mATe teNInI prArthanA karI, tyAre te bolI ke- "huM kumArI chuM, tethI sparza karavA lAyaka nathI." kahyuM che ke- "rajasvalA, samAna gotravALI, potAnI jAtathI UMcI jAtavALI, pravrayA (dIkSA) dIdhelI, tathA mitra, rAjA ane gurunI strI-e ATha strIo gamana (sparza) karavA lAyaka nathI." tyAre udyAnapAna bolyo ke tuM je vakhate paraNe te ja divase prathama mArI pAse tAre AvavuM." kumArIe te vAta svIkArI ane potAne ghera gaI. pachI anukrame keTaleka kALe te kumArI paraNI. rAtre teNIe potAnI pratijJA potAnA patine kahI, tyAre patie teNIne satyavaktA jANI mALI pAse javAnI rajA ApI, eTale te suvarNa ane ratnanA alaMkAro dhAraNa karIne udyAnapALa pAse javA cAlI. mArgamAM coroe teNIne rokI. temanI pAse satya vAta jAhera karI ane "pAchI vaLatAM tame lUMTI lejo"ema kahyuM, tyAre teoe teNIne satya pratijJAvALI jANI tathA "pAchI Avaze tyAre lUMTIzuM" ema dhArI teNIne rajA ApI. AgaLa jatAM sudhAthI kRza thayelA rAkSase teNIne rokI. tyAM paNa te ja rIte teNIe satya vAta kahI For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 vinaya upara dRSTAMta eTale teNe teNIne choDI dIdhI. ane pAchI Avaze tyAre khAI jaIza" ema dhArIne tyAM ja beTho. pachI te strI mALI pAse gaI. mALIe Azcarya pAmIne teNIne mAtAnI jema namaskAra karI mukta karI. pachI vaLatAM rAkSase ane coroe paNa teNIne choDI dIdhI. ghera AvI patinI pAse sarva hakIkata satya rIte kahI batAvI, tethI patinI vizeSa mAnItI thaI. A pramANe kathA kahIne abhayakumAre sarva mANasone pUchyuM ke"he loko ! A cAramAMnA koNe duSkara kArya karyuM kahevAya?'" tyAre keTalAka irSyALu puruSoe patine duSkarakArI kahyo, keTalAka kSudhAturoe rAkSasane duSkarakArI kahyo, jAra puruSoe mALIne duSkarakArI kahyo. ane pelA AmraphaLa coranArA mAtaMge corane duSkarakArI kahyo. tarata ja abhayakumAre tene pakaDyo ane pUchyuM, eTale teNe satya vAta kahI dIdhI. pachI abhayakumAra tene rAjAnI pAse laI gayA. rAjAe krodhathI teno vadha karavAno humaka karyo, tyAre abhayakumAre kahyuM ke " he svAmI ! AnI pAse be apUrva vidyAo che te to tame grahaNa karo, pachI jema yogya lAge tema karajo. kahyuM che ke- bAlAdapi hitaM grAhyamamedhyAdapi kAJcanam / nIcAdayuttamAM vidyAM strIratnaM duSkuladapi // 1 // artha - bALaka pAsethI paNa hita vacana grahaNa karavuM, apavitra vastumAMthI paNa suvarNane grahaNa karavuM, nIca mANasa pAsethI paNa vidyA zIkhI levI, ane nIca kuLamAMthI paNa strIratna levuM." te sAMbhaLIne rAjA siMhAsana para beThA beThA mAtaMgane potAnI ... sanmukha nIce besADIne tenI pAsethI unnAminI ane avanAminI nAmanI vidyA zIkhavA lAgyA. paraMtu ghaNIvAra gokhavA chatAM paNa For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 jJAnapada bhajIe re hRdayamAM jarA paNa te vidyA ArUDha thaI nahIM, tyAre zreNika rAjA tenA para krodhAyamAna thayA ane "are! mArI sAthe paNa tuM kapaTa rAkhe che" ema kahIne teno tiraskAra karavA lAgyA. te vakhate abhayakumAre rAjAne kahyuM ke- "he deva ! vinaya vinA vidyA phaLIbhUta thatI nathI, mATe ene siMhAsana para besADIne Apa hAtha joDIne nIce pRthvI para beso." te sAMbhaLIne rAjAe paNa "prathama potAnA AtmAne vinayamAM joDavo joIe, ane pachI vidyA zIkhAya che. kAraNa ke jalathI latAnI jema vinayathI ja vidyA vRddhi pAme che." A pramANe nItizAstranuM vacana saMbhArIne pote vidyAnA atha hovAthI te pramANe karyuM. eTale tarata ja te banne vidyAo hadayamAM jANe kotarAI gaI hoya tema sthira thaI. pachI vidyAguru thavAthI te corane rAjAe mukta karyo, ane teno satkAra karyo. mATe vinayapUrvaka zrutajJAnano abhyAsa karavo. || iti dvitIyo vinayAcAraH II. trIjo bahumAnaAcAra zrutajJAnanA arthIe gurune viSe bahumAna dharAvavuM. bahumAna eTale aMtaHkaraNanI prIti, bahumAna hoya to ja guru vigerenI ekAMtapaNe chaMdonuvRtti temanI IcchAnusAra vartaNuka, temanA guNanuM grahaNa, doSanuM AcchAdAna ane temanA abhyadayanuM ciMtavana vigere thaI zake che. gurnAdikane thoDuM paNa duHkha hoya, to potAnA manamAM atyaMta duHkha thAya che, ane tenA abhudayamAM pote atyaMta harSa pAme che. pahelAM je vinayanuM svarUpa kahyuM te (vinaya) to bAhya upacArathI bhaktirUpe dRzyamAna thAya che. tevo vinaya chatAM paNa bahumAna to hoya athavA na paNa hoya. bahumAna vinA ghaNA vinayathI paNa zuM? kAraNa ke jIva vinA ekalA dehathI zuM? dravya vinA ekalA gharathI I || Ut For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo bahumAnaAcAra 251 zuM? nAka vinAnA mukha vaDe zuM? dAna vinAnA phogaTa mAna vaDe zuM? gaMdharahita puSpa karIne zuM? raMga vinAnA kukuma karIne zuM ? jaLarahita sarovare karIne zuM? dAna vinAnA haste karIne zuM? mUrti vinAnA derAsare karIne zuM? tathA madhyamaNi vinAnA hAre karIne zuM? kAMI paNa nahI. tethI vinaya karatAM bahumAnanuM adhika prAdhAnya kaheluM che. ane teTalA ja mATe vinayAcArathI bahumAnAcArane judo rahyo che. zrutajJAnanA athae A banne AcArano Azraya karavo joIe. te viSe AgamamAM kahyuM che ke -"zrutajJAnanA arthIe niMdrA ane vikathAno tyAga karIne traNa gupti vaDe thaIne, ane be hAtha joDIne bhakti-bahumAna pUrvakaupayoga rAkhI zratanuM zravaNa karavuM, UcA prakAranA vinayathI, hAtha joDavAthI tathA gurunI IcchAnusAra vartana karavAthI ArAdhana karelA gurujana vividha prakAranA zratane taMtkALa Ape che." | vinaya ane bahumAna e bannenA cAra bhAMgA thAya che.koIne guru pratye vinaya hoya che paNa bahumAna hotuM nathI. zrInemijIna pratye kRSNa vAsudevanA "pAlaka" nAmanA putranI jema 1. koIne guru pratye bahumAne hoya che, paNa vinaya hoto nathI. zAMkhakumAranI jema . bhagavAna mahAvIra svAmI pratye zrI gautamasvAmIjInI jema koIne te bane hoya che 3. ane kapilAdAsI ane kAlasaukArika kasAI vigerenI jema koIne bemAMthI eka paNa hotA nathI ja. bahumAna vinA ekalA ghaNA vinayathI paNa grahaNa karelI vidyA phaLadAyaka thatI nathI, ane bahumAna karavAthI thoDA vinaya vaDe paNa phaLadAyaka thAya che. te viSe gautamapRcchAmAM kahyuM che ke "je mANasa mithyA vinaya vaDe vidyA athavA jJAnane grahaNa karIne gurunI For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para jJAnapada bhajIe re. avagaNanA kare che, te mANasanI vidyA tathA jJAna niSphaLa thAya che. tathA vinayasahita ane guNe karIne yukta evo je mANasa gurunI pAse bahumAnapUrvaka vidyA grahaNa kare che, tenI te vidyA satvara saphaLa thAya che." bahumAna upara be nimittiyAnI kathA koI eka siddhaputranI pAse be ziSyo abhyAsa karatA hatA. bane jaNA vinaya tathA bhakti vigere barAbara karatA hatA. paraMtu te bannemAMthI ekane gurune viSe bahumAna hatuM, ane bIjAne tevuM nahotuM. te banne ghAsa ane kASTha levA mATe vanamAM gayA. mArgamAM pagalAM joIne eka kahyuM ke -"AgaLa hAthI jAya che." tyAre : bIjo bolyo ke - "hAthI jato nathI, paNa hAthaNI jAya che. te paNa DAbI AMkhe kANI che, tenA para eka strI ane eka puruSa beThelA che, temAM je strI che te garbhiNI ane tarata prasavavAnA samayavALI che, teNIe rAtuM vastra pahereluM che, tathA te thoDI mudatamAM ja putrane prasavaze" te sAMbhaLIne bIjo bolyo ke " bhAI! kema Ama dIThA-bhALyA vinA saMbaMdha vinAnuM bole che?" tyAre te bolyo ke "je jJAna che te pratIti (khAtrI)nA sAravALuM ja hoya che, tethI mArI kahelI sarva hakIkata AgaLa jaNAze." pachI te bane keTalIka pRthvI AgaLa gayA, teTalAmAM teNe te ja pramANe sarva joyuM. tathA te strIne prasavano samaya thayelo hovAthI tyAM eka velAonI jhUMpaDI karI hatI ane temAM te strI rahelI hatI. tethI sarva vAta tatkALa maLatI AvI. pachI te bane tyAM kSaNavAra rahyA, teTalAmAM teNIe putra prasavyo te joIne bIjo "ANe A sarva zI rIte jANuM" ema vicArIne Azcarya pAmyo; tathA "meM kAMI paNa jANyuM nahIM" ema vicArIne kheda pAmyo. tyAMthI banne cAlatA For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 bahumAna upara be nimittiyAnI kathA cAlatA nadIne kinAre gayA. te vakhate eka vRddha strI pANI bharavA tyAM AvI. teNIno putra paradeza gayo hato. ghaNA divasa thayA chatAM ghera Avyo nahoto tethI teNIe te bannene pUchayuM ke mAro putra kyAre Avaze ?" A pramANe pUchatAM ja teNInA mastaka parathI mATIno ghaDo paDI gayo, ane bhAMgI gayo. te vakhate maMdabuddhivALAe teNIne kahyuM ke "koI prazna pUche che te ja vakhate je kArya nIpaje te praznano uttara thayo ema jANavuM. athavA te vakhate jevuM kArya thayuM hoya tenA jevo ja uttara thayo jANavo, athavA te vakhate je rUpe kArya thayuM hoya te rUpe teno uttara jANavo. e pramANe sadezapaNA vaDe sadeza uttara jANavo, A pramANe nimittazAstramAM kaheluM che. tethI te vRddhA ! tAro putra mRtyu pAmyo che, ema jaNAya che." te sAMbhaLIne bIjo buddhimAna bolyo ke-"he bhAI ! ema na bola. teNIno putra ghare ja Avyo che." ema kahIne teNe vRddhAne kahyuM ke- "he vRddhA ! tuM tAre ghera jaladI jA. tAro putra ghera AvI gayo che. khoTI zaMkAmAM paDIza nahIM." te sAMbhaLIne te vRddhA harSa pAmIne tarata ja potAne ghera gaI, to tyAM potAno putra Avelo na hato tene joyo, ane mA tathA putra snehathI maLyAM. pachI te banne ziSyo jeTalAmAM guru pAse AvyA teTalAmAM ghaNuM dhana tathA dhotiyAno joTo laIne vRddhA paNa tyAM AvI, ane satya nimitta ' kahenArano satkAra karyo. te joIne pelo maMda buddhivALo ziSya guru para krodha karIne bolyo ke - "nirupama jJAnavALA ane sarva jANanArA Apa jevA guru paNa vinayavaMta evA potAnA sarakhA ziSyomAM jo A pramANe vidyA ApavAmAM aMtara rAkhe to te konI pAse kahevuM? ane zuM kahevuM? konI pAse A upAlaMbha Apavo ? jo caMdramAMthI paNa aMgArAnI vRSTi thAya, sUrya thakI paNa aMdhakAranI utpatti thAya, kalpavRkSa thakI paNa dAritryanI prApti thAya, For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 jJAnapada bhajIe re caMdanavRkSathI paNa durgaMdha nIkaLe, amRta thakI paNa viSano Aveza prApta thAya, sajjana thakI paNa durjanatAnuM adhikapaNuM jaNAya, sArA vaidyathI paNa UlaTI vyAdhinI utpatti thAya ane jaLa thakI paNa jo agni nIpaje to temAM kone doSa devo?" te sAMbhaLIne guru bolyA ke -"he ziSya ! tuM zA mATe Ama bole che? meM tane ane Ane vidyA ApavAmAM ane zAstra zIkhavavAmAM koI vakhata bheda rAkhyo nathI." pelo ziSya bolyo ke -"tyAre ANe mArgamAM hAthaNI vigerenuM vRttAMta zI rIte jANyuM? ane meM kema na jANyuM ?" gurue sAcuM jANI zakelA ziSyane pUchyuM ke-"he sArI buddhivALA ! teM te sarva vRttAMta zI rIte jANyuM ?" tyAre te bolyo-" he gurujI ! ApanA prasAdathI tathA te te prakAranI nizAnIo jovAthI me jANyuM. te AvI rIte ke - mArgamAM hAthaNI mUtarelI hatI, tenA relA hAthI karatAM judA AkAranA hoya che tethI meM hAthaNI jAya che ema jANyuM. mArgamAM mAtra dakSiNa (jamaNI) bAjue ja koI koI ThekANe sUMDha vaDe ghAsa laI laIne teNIe bhakSaNa karyuM hatuM, tethI DAbI AMkhe kANI che, ema jANyuM. mArgamAM upara beThelAM strIpuruSe nIce UtarIne kAyikI (laghuzaMkA) karI hatI, te parathI tenA para strIpuruSa beThAM che, ema jANyuM. je strI hatI teNe kAyikI karIne UThatAM banne hAthe pRthvI para thobho (Teko) dIdho hato, tethI te tarata prasavavAvALI che ema jANyuM. kAMTAvALA nAnA jhADa upara vastrano cheDo bharAyo haze, tenA rAtA tAMtaNA tyAM vaLagelA hatA, te parathI te strIe rAtuM vastra paheryuM che ema jANyuM. vRddhA strIno putra ghera Avyo, e vAta meM e parathI jANI ke- jema ghaDo paDIne phUTI gayo, te pRthvI (mATI) mAMthI utpanna thayo ane pRthvInI sAthe maLI gayo, tema Ano putra paNa A vRddhAthI utpanna thayelo che, te teNIne maLavo joIe, ema dhArIne meM ghera AvyAnuM kahyuM." te For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahumAna upara be nimittiyAnI kathA 255 sAMbhaLIne tenI atyaMta tIkSNa buddhithI harSa pAmelA gurue bIjA ziSyane kahyuM ke- "he vatsa ! tuM mAre viSe vividha prakArano vinaya karatAM chatAM paNa tAruM tevA prakAranuM mArA viSe bahumAna nathI, ane A to mArA pratye atyaMta bahumAna dharAve che, temaja tenI vinayavALI buddhi che, mATe sArI rItanA bahumAna-yukta hoya, to ja vidyA phaladAyaka thAya che. tethI A bAbatamAM mAro kAMI paNa doSa nathI." A pramANe ghaNo vinaya chatAM paNa bahumAnavALAne phaLanI siddhi thaI ane bahumAna rahitane phaLanI asiddhi thaI ema samajavuM. have vinaya thoDo chatAM paNa bahumAne karIne phaLanI prApti thAya che, te para dRSTAMta kahe che. koI eka parvatamAMthI pANInAM jharaNAM vahetAM hatAM. te ThekANe eka zivanI mUrti pratyakSa prabhAvavALI hatI. tenI koI eka brAhmaNa haMmezAM zuddha thaIne caMdana puSpAdika vaDe bahu bhaktipUrvaka pUjA karato hato. ane eka bhilla eka hAthamAM dhanuSa ane bANa rAkhIne, eka hAthamAM bilipatra laIne tathA mukhamAM pANI bharIne tenI pUjA karavA Avato. te prathamaM karelI brAhmaNanI pUjAne paga vaDe kADhI nAMkhIne koI prakAranI bIjI pUjAnI sAmagrI vinA mAtra mukhamAM bharelA pANInA kogaLA vaDe te mUrtine navarAvI tenA para bilipatra caDAvato, paraMtu te aMtaHkaraNanA bahumAnathI pUjA karato hato. mUrNapaNAne lIdhe yogya prakArano vinaya karavAnuM tene jJAna nahotuM. to paNa kevaLa bahumAnathI ja prasanna thayelA ziva tenI sAthe haMmezA kuzaLa prakSAdika vArtA karatA hatA. eka divasa te vRttAMta pelA brAhmaNanA jANavAmAM Avyo, tyAre teNe krodhathI zivane upAlaMbha dIdho ke- "he ziva! tuM paNa te bhilla jevo ja jaNAya che." tyAre zive tene kahyuM ke, "e bhilla mArA para atyaMta For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 jJAnapada bhajIe re anurAgI che tenI tane kAle savAre khAtrI thaze." te sAMbhaLIne brAhmaNa tenI avagaNanA karIne ghera gayo. bIje divase prAtaHkALe zive potAnuM eka netra kADhI nAMkhyuM. thoDIvAre brAhmaNa pUjA karavA Avyo, te te pramANe joIne kAMIka kheda karIne Ubho rahyo. eTalAmAM pelo bhilla Avyo. teNe paNa zivanuM eka netra joyuM nahI. tethI te ghaNo ja kheda karavA lAgyo. ane tarata ja bhAlA vaDe potAnuM netra kADhIne te zivane arpaNa karyuM. te vakhate zive prasanna thaIne tene tenuM netra pAchuM ApyuM, ane rAjya ApyuM. A parathI ema samajavAnuM che ke hRdayanA bahumAnathI ja guru tathA devo tuSTamAna thAya che. jinastutimAM paNa kahyuM che ke- "he prabhu! tame A AMkho vaDe dekhAtA nathI, tathA mahApUjA vaDe paNa ArAdhana karAtA nathI, paraMtu ghaNA bhaktirAge karIne tathA AjJAnuM pAlana karavA vaDe karIne ja prasanna thAo cho.'' te bhillanuM bahumAna joIne brAhmaNa cittamAM camatkAra pAmyo. A pramANe bahumAna ane abahumAnanuM phaLa jANIne vivekI puruSe gurvAdikanuM sArI rIte bahumAna karavAmAM yatna karavo. // iti tRtIyo bahumAna AcAraH // cotho upadhAnAcAra zrutajJAnanA arthIe vidhi pramANe upadhAna vahana karavA joIe. temAM "upa" eTale samIpe, 'adhIyate' eTale sUtrAdika bhaNAya." zabdArtha vaDe upadhAna eTale zrutanA ArAdhana mATe amuka prakAranI zAstravihita tapasyA vizeSa. temAM sAdhuone Avazyaka vigere zrutanA ArAdhana mATe AgADha ane anAgaDha yogarUpa siddhAntane anusAre potapotAnI sAmAcArI pramANe kriyA jANavI. ane zrAvakone mATe For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho upadhAnAcAra 257 te paMca parameSThi namaskAra vigere sUtranA ArAdhanA mATe zrI mahAnizItha sUtramAM kahelAM cha upadhAna prasiddha che te jANavA. jema sAdhuone yoganuM vahu karyA vinA siddhAMtanuM vAMcavuM bhaNavuM zuddha thatuM nathI, tema upadhAna tapa karyA vinA zrAvakone paNa namaskAra (navakAra) Adi sUtranuM bhaNavuM gaNavuM zuddha thatuM nathI. mahAnizItha sUtramAM akAla, avinaya, abahumAna, anupadhAna vigere ATha prakAranA jJAnakuzIlamAM anupadhAna nAmanA kuzIlane ghaNA doSavALo kahyo che. temAM A pramANenA arthavALo AlAvo che - "he gautama! A ATha prakAranA jJAnakuzIlamAM je koI mANasa anupadhAne karIne (upadhAna karyA vinA) prazasta jJAnano abhyAsa kare athavA karAve athavA abhyAsa karatA karAvavAnI anumodanA kare, temane mahApApa karmavALA jANavA. kemake teo prazasta jJAnanI moTI AzAtanA kare che, ema jANavuM."gautama gaNadhara pUche che- "he bhagavAn ! jo ema che to paMcamaMgala (navakAronuM upadhAna zI rIte karAvavuM?" bhagavAna javAba Ape che "he gautama! prathama jJAna ane pachI dayA. ane dayA vaDe sarve jagatanA jIvonA prANarUpa sattvone potAnA samAna jovA, te dayA vigere sarve jJAnathI ja pravarte che. he gautama! je vidhi vaDe paMcamaMgaLanuM upadhAna karAvavuM yogya che te A pramANe sArA evA tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga ane lagna hoya tathA caMdranuM baLa hoya tyAre jAtyAdika AThe madano tyAga karIne, tathA atyaMta tIvra zraddhA ane saMvega utpana thavAthI ullAsa pAmatA mahA zubha avyavasAyane anusAre bhakti ane bahumAnapUrvaka tathA nidAna (niyANA) rahita, dvAdaza bhakta (pAMca upavAsa) karIne, caityAlayamAM jaMturahita pradezane viSe jaIne navA navA saMvega vaDe uchaLatA ane atyaMta gADha, aciMtya tathA parama zubha pariNAma utpanna thavAthI ullAsa pAmatA deDha aMtaHkaraNavALA zrAva ke pAMca adhyayana ane eka cUlAe karIne sahita tathA For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 jJAnapada bhajIe re zreSTha evA pravacana devatAe adhiSThita paMcamaMgala rUpa mahAzrutaskaMdhanuM paheluM adhyayana ke je traNa pade karIne vyApta, eka AlAvAvALuM, sAta akSarathI baneluM, anaMta gama, paryAya ane arthane sAdhanAruM tathA sarve mahAmaMtro ane pravara (uttama) vidyAonAM parama bIjarUpa che, te (namo arihaMtANaM rUpa) paheluM adhyayana bhaNavuM. te divase AcAmle (AyaMbila) karIne pAraNuM karavuM. te ja pramANe bIje divase be pade karIne vyApta, eka AlAvAvALuM ane pAMca akSaravALuM 'namo siddhANaM' rUpa bIjuM adhyayana AcAmla karIne bhaNavuM. e ja pramANe pAMca divase karIne pAMca adhyayana AcAmya karIne bhaNavA. pachI traNa AlAvAvALI ane tetrIza akSaravALI eso paMca namukkAro ityAdi'' culAne chake, sAtame divase dararoja AcAmla karIne bhaNavI. pachI akramabhakta (traNa upavAsa) karIne anujJA laIne Akho maMtra avadhAravo. tyArapachI iryApathika sUtra (iriyAvAhI) bhaNavuM. gautama gaNadhara pUche che- "he bhagavAna ! te iryApathika sUtra kaI vidhie bhaNavuM?" bhagavAna javAba Ape che- "he gautama ! paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhanI ja jema teTalA ja tapa vaDe iryApathika sUtra bhaNavuM. 2 zakrastava (namukSurNA) eka akrama ane batrIza AyaMbila vaDe bhaNavuM. 3 arhastava (caityastava - arihaMtaceIANaM) eka upavAsa ane traNa AyaMbila vaDe bhaNavuM. 4 caturvizati stava (logassa) eka chaThTha, eka upavAsa ane pacIza AyaMbila vaDe bhaNavuM. 5 tathA jJAnastava (zrutastava ne siddhastava) eka upavAsa ane pAMca AyaMbila vaDe bhaNavuM. 6" ityAdi* * AmAM paheluM, bIja, cothuM ne chaThThuM upadhAna eka sAthe vahana karavAmAM Ave che, ane trIjuM ne pAMcamuM upadhAna tyArapachI juduM juduM paNa vahana karI zakAya che. For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho upadhAnAcAra 259 upara pramANe upadhAna vahana karyA pachI uttama evuM tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna ane caMdranuM baLa hoya tyAre zakti anusAra jagadguru zrIjinezvaranI pUjA karIne tathA muni vargane pratilAbhIne guru sahita sAdhu, sAdhvI, sAdharmika ane baMdha vargane sAthe laIne vAjate gAjate prathama gAmanA caityone vaMdanA karavI. tyAra pachI guNavAna sAdhuonuM tathA sAdharmikajanonuM potAnI zakti pramANe praNAma vigere karavAthI tathA sUkSma, bahu mUlyavALAM komaLa ane ujvaLa vastra vigerethI mahA sanmAna karavuM. pachI gurue dharmadezanA ApavI. pachI atyaMta zraddhA ane saMvegavAna te zrAvakane thAvajIvano abhigraha Apavo ke "tAre AjathI AraMbhIne jIvana paryata traNe kALa dararoja caityavaMdanA karavI (darzana pUjA karavI) vigere." pachI maMtrelI gaMdha muSTio sAtavAra tenA mastaka para "nicchAgo bhavizvAsI' 'tu nitAraka thA' (saMsArasamudrano pAra pAma) ema bolatAM gurue nAMkhavI. pachI caturvidha saMghe paNa tenA mastaka para gaMdha muSTio nAMkhavI. tyArapachI gurue jagadguru zrIjinezvaranI karelI pUjAnA eka bhAgamAMthI sugaMdhavALI, nahIM karamAyelI ane ujjavaLa (zveta) evI puSpanI mALA grahaNa karIne potAnA hAthavatI tenA banne khabhA para AvI jAya tema nAMkhavI, ane nAMkhatA nAkhatAM gurue tenA upabRhaNAdika bolavA. gautamasvAmIjI pUche che "he bhagavAna! te upabRhaNA zuM ?" bhagavAna kahe che- "he gautama ! pAMca maMgaLanI jema sAmAyika vigere samagra zrutajJAna tene bhaNAvavuM, ane te vinaya upadhAna vaDe bhaNAvavuM. vizeSa eTale ke bhaNavA IcchanAra zrAvakoe ATha prakArano kALAdika jJAnAcAra prayatnapUrvaka pALavo. na pALe to moTI AzAtanA lAge. vaLI dvAdazAMga zrutajJAna bhaNavA bhaNAvavAno kALa 1. hAlamAM rezamanI gUMthelI mALA paherAvAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 jJAnapada bhajIe re rAtri ane divasanA prathama ane chellA praharano che, paNa paMcamaMgaLa bhaNavA bhaNAvavAno kALa to AThe praharano che. tathA paMcamaMgaLa (navakAra) sAmAyika lIdhuM hoya athavA na lIdhuM hoya to paNa bhaNAya che, paraMtu sAmAyikAdika zruta to AraMbha ane parigrahanA tyAgapUrvaka yAvajjIva sAmAyika ucareluM hoya tenAthI ja (sAdhuthI ja) bhaNI zakAya che, paNa AraMbha ane parigrahadhArI tathA jeNe sAmAyika lIdhuM nathI evA zrAvakane bhaNavA yogya nathI. na na pAMca mahA maMgaLane AlAve AlAve (dareka AlAve) AyaMbila karavuM, tathA zakrastavAdikane viSe AyaMbila karavuM temaja dvAdazAMga zrutajJAnanA udezanA adhyayanane viSe paNa e ja pramANe AyaMbila karavuM, gautamasvAmIjI pUche che. "he bhagavAna ! paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhanuM A vinayopadhAna Ape atyaMta duSkara kahyuM. tethI A moTI niyaMtraNA bALa jIvothI zI rIte bane?" bhagavAna javAba Ape che ke "hai gautama ! je koI mANasa A niyaMtraNAne na icche eTale na kare ane vinayopadhAna karyA vinA ja paMcamaMgalAdika zrutajJAna bhaNe, athavA bhaNAve, athavA tenI anumodanA kare, teo paraspara ekabIjAne pApamAM nAMkhe che; temane dharmanI prItivALA kahevA nahI, teo gurunI AzAtanA karanArA jANavA, tathA atIta, anAgata ane vartamAna tIrthaMkaronI ane zrutajJAnanI AzAtanA karanArA jANavA tathA te anaMta saMsArasAgaramAM bhramaNa kare che. kemake A vinayopadhAnanI cirAkALanI niyaMtraNA che. vaLI he gautama ! je koI vidhi pramANe kare, jarA paNa aticAra lagADe nahIM, ane yokta vidhAna pramANe ja paMcamaMgalAdika zrutajJAnanuM vinayopadhAna kare te sUtranI hIlanA karanAro nathI, tathA vAraMvAra bhavamAM bhramaNa karavArUpa garbhavAsAdika aneka prakAranAM duHkhone pAmato nathI. ahIM vizeSa eTaluM che ke For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho upadhAnAcAra 261 gautama ! jeo bALaka che tathA puNyapApane paNa nahIM jANanArA che, teo paMcamaMgala bhaNAvavAne sarvathA ayogya che. teone paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhano eka paNa AlAvo Apavo (zIkhavavo) nahI. kemake anAdikALa bhavabhramaNa karavAthI upArjana karelA azubha karmarAzine dahana karavA samartha evA A paMcamaMgalane pAmIne bALajano tenuM sArI rIte ArAdhanA karI zake nahI, ane UlaTA te paMcamaMgalane laghutA pamADe. tethI tevA lokone kevaLa dharmakathA kahIne ja bhaktivALA karavA. pachI jyAre dharmanI zraddhAvALA, daDha dharmavALA tathA bhaktiyukta thAya tyAre A pratyAkhyAnano nirvAha karavAmAM te samartha thAya ane te pramANe thayela che ema jANyA pachI ja tene A vinayapadhAna karAvavuM. pachI upadhAna vahana karanArane rAtribhojananuM paNa be prakAre traNa prakAre, ke cAra prakAre (duvihAra, tivihAra ke covihAranI rIte) jenI jevI zakti hoya te pramANe tene pratyAkhyAna karAvavuM. vaLI he gautama! pistAlIza navakArazI vaDe eka upavAsa thAya che. tathA covIza porasI vaDe, bAra purimaDha vaDe, daza apAI (avaDha) vaDe, traNa navI vaDe, cAra ekaThANA vaDe, be AyaMbila vaDe ane eka zuddha AyaMbila vaDe eka upavAsa thAya che. (sAMsArika raudra dhyAna ane vikathA rahita tathA svAdhyAyamAM ekAgra cittavALAnuM eka AyaMbila mAsakSamaNathI paNa vadhI jAya che.) tethI karIne te prakAre ane te rIte upadhAna saMbaMdhI tapa kare, pachI enI gaNatrI karIne jayAre ema jaNAya ke "have A ATalA tapa upadhAnathIe paMcamaMgala bhaNavAne yogya thayo che" tyAre gurue tene bhaNAvavo, anyathA bhaNAvavo nahIM." gautamasvAmIjI prazna kare che ke- "he bhagavAn ! ghaNA kALa sudhInI For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jJAnapada bhajIe re A kriyA karatAM jo kadAca vacce ja te mRtyu pAme, to namaskAra rahita te zI rIte muktimArga sAdhI zake?'' bhagavAna kahe che ke- "he gautama ! je samayathI teNe sUtranA ArAdhana nimitte azaTha bhAvathI potAnI zakti pramANe yatkiMcita (thoDo) paNa AraMbha karyo che, te ja samayathI tene sUtra tathA arthane bhaNelo jANavo, kemake te (zrAvaka) paMcanamaskAra sUtrane, arthane tathA te bannene avidhie grahaNa kare nahIM. paraMtu tevI rIte ja grahaNa kare ke jethI bhavAMtaramAM paNa te nAza pAme nahIM. evA zubha adhyavasAyapaNAne lIdhe te ArAdhaka ja thAya.' pharIthI gautamasvAmIjI bhagavAnane pUche che ke- "he bhagavAna ! bIjAne bhaNatA sAMbhaLIne ja jeone zrutajJAnAvaraNanA kSayopazamane lIdhe paMcamaMgala (navakAra) kaMThe thaI jAya che, temane paNa zuM tapa upadhAna karAvavuM?' bhagavAna kahe che"hA, tene paNa karAvavuM?" gautamasvAmIjI pUche che- "he bhagavAn ! tene zA mATe upadhAna karAvavuM? " bhagavAna kahe che- "he gautama! sulabhabodhipaNAnI prAptine nimitte tene paNa upadhAna karAvavuM. e pramANe nahIM karanArane jJAnakuzIliyA jANavA." ahIM koI zaMkA kare ke - zrI Avazyaka sUtramAM namaskArane sAmAyikanA aMga tarIke kahyuM che, ane mahAnizIthamAM mahAzrutaskaMdha tarIke kahyuM che. te banne zI rIte ghaTe? eno javAba e che ke - jema Avazyaka sUtranA pahelA adhyayananI niyuktimAM jAduM batAveluM sAmAyika paheluM adhyayana kahevAya che, ane te ja (sAmAyika) pratikramaNa nAmanA cothA adhyayanamAM tenA eka deza (eka bhAga) paNa dekhAya che. e ja pramANe namaskAra paNa jyAre sAmAyikanA AraMbhamAM bolAya tyAre teno jIduM zrutaskaMdha jANavuM, vaLI mahAnizItha sUtra bIjA zruta karatAM vadhAre viziSTa che ema jaNAya che. kemake tenA agADha yoga che, ane temAM pistAlIza AyaMbila For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cotho upadhAnAcAra 263 eka sAthe karavAmAM Ave che. tethI bIjA yogonA tapa karatAM tenA yogano tapa ati duSkara che, mATe tenuM utkRSTapaNuM siddha thAya che. A (utkRSTapaNAnA) kAraNane lIdhe paNa jeo mahAnizIthane pramANika mAnatA nathI, teonI zI gati ? te ame jANI zakatA nathI. (arthAt ghaNI ja mAThI gati thavI joIe.) kema ke zrutano apAlApa karavo e mahAmoTuM pApa che. mUDha buddhivALAe "mahAnizItha nAmanuM sUtra zruta kahevAya ke nahIM, evo saMdeha rahe che" ema kadi paNa kahevuM nahIM. kemake naMdisUtra ane pAkSikasUtra vigeremAM "nisIhaM mahAnisIhaM" e pramANe pratyakSa kahyuM che. (tethI te zrata che, ema siddha thAya che.) vaLI "naMdisUtrAdika paNa zruta gaNAya ke nahIM?" evI zaMkA karavI nahIM kAraNa ke ema kahevAthI zrI AcArAMga ane aupapAtika (uvavAI) vigere sUtro ke je hAlanA samayamAM vartamAna che, tenuM paNa naMdisUtrAdikamAM zrutapaNuM kaheluM che. tethI temane paNa dhRtarahitapaNAno prasaMga Avaze, te nivAraNa karI zakAze nahIM. ane e pramANe samIkSA (vicAra) karyA vinA bhASaNa karavA vaDe azAtanA karanArA purUSone jinAdika devane viSe paNa jema tema pralApa karavAmAM vAMdho Avaze nahIM. (arthAt temane koI aTakAve tema nathI.) A pramANe mahAnizIthanuM pramANapaNuM siddha thAya che; chatAM jeo anaMta saMsAranAM duHsaha duHkhothI paNa nahIM bhaya pAmatAM chatAM kevaLa kadAgrahane lIdhe moTA sAhasane aMgIkAra karIne mahAnizIthane pramANa rUpa na mAnatA hoya, teone paNa upadhAna tapa to aMgIkAra karavAnuM che. kAraNa ke cauda pUrvadhArI zrI bhadrabAhu svAmIe racelA dazavaikAlika-niyukti Adi graMthomAM "kAle viNae bahumANe uvahANeo (kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna)" e gAthAmAM upadhAna pratyakSa rIte karavAnuM kahyuM For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jJAnapada majIe 2 che. samavAyAMga sUtramAM paNa upAsaka dazAMga sUtranuM svarUpa varNavavAnA adhikAramAM sAkSAt zrAvakone upadhAna karavAnuM kahyuM che. te A pramANe che. "zrAvakonA zIla, vrata, virati, guNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsano aMgIkAra tathA zrutano abhyAsa, tapa, upadhAna ane pratimA vahevI e sarva kartavyo che." vaLI vyavahAravRttimAM paNa kahyuM che ke- "zrutagrahaNa karavAne icchanAra puruSe upadhadhana karavuM." temaja jeo zrAvakonA upadhAnane mAnatA nathI, teo sAdhuonA yogohanane kema mAne che? kAraNa ke tenA vicAra pramANe zrAvakonI jema sAdhuone paNa yoga vahana karyA vinA ja sUtra bhaNavA vigerenI zuddhi thaI jaze. tethI kadAgrahanI grastatAMno tyAga karIne tathA siddhAMta mArganA anuyAyI-(anusaravA)paNAno aMgIkAra karIne temAM kahyA pramANe zrutaskaMdhanA paThana pAThana vigere paribhASA sahita namaskArAdika sUtranI ArAdhanAnA heturUpa upadhAnane jinezvaranA vacananA pramANathI pramANapaNe aMgIkAra karavA. A pramANe mahAnizIthamAM upadhAna tapa karyA vinA namaskArAdika sUtranA paThana-pAThanAdikano niSedha karyo che, to paNa hAlamAM dravya, kSetra ane kAlAdikanI apekSA vaDe lAbhAlAbhano vicAra karIne AcaraNA vaDe upadhAna tapa karyA vinA paNa paThanAdika karAtuM dekhAya che. AcaraNAnuM lakSaNa kalpabhASyamAM A pramANe kahyuM che ke-"koI uttama puruSe azaTha bhAve karIne koI paNa ThekANe kAMIpaNa asAvadha (nidorSa) AcaraNa karyuM hoya, ane teno bIjAoe niSedha karyo na hoya, tathA ghaNAone saMmata hoya, to te AcaraNA kahevAya che." AvI AcaraNA jinAjJA jevI ja jANavI. te bAbata bhASyAdikamAM kahyuM che ke - "azaTha bhAve AcaraNa kareluM nirdoSa kArya ke jene gItArthe niSedhyuM nathI, te AcaraNA paNa jinezvaranI AjJArUpa ja For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 cotho upadhAnAcAra che - A pramANe kaheluM hovAthI madhyastha puruSo te AcaraNAne bahumAnapUrvaka aMgIkAra kare che." A pramANe AcaraNA chatAM paNa jeNe prathama namaskArAdika sUtrono abhyAsa karyo hoya, teNe paNa yogyatA pramANe tarata ja yathAzakti tape karIne eTale pauSadha grahaNAdika vidhie karIne avazya upadhAna vahana karavA. mahAnizIthamAM paNa mukhyapaNe AyaMbila ane upavAsarUpa tapa ane bIje pade eTale gauNapaNe yathAzakti tapa karavAnuM paNa kahyuM che. tathA zaktirasyAga tapasI (dAna ane tapa zakti pramANe karavAM)" evuM vacana hovAthI tapamAM kAMI vadhAre Agraha nathI. ane mahAnizIthamAM pauSadhagrahaNanI kriyA sAkSAt kahelI nathI, to paNa jema sAdhune yogohanamAM utkRSTa kriyA karavAnuM prasiddha rIte kahyuM che, te pramANe zrAvakone paNa upadhAnane viSe utkRSTa kriyA karavAnuM dekhAya che. te utkRSTapaNuM AraMbhanA sarvathA tyAga vigere guNa karIne ja thAya che. ane te anAraMbhAdika guNo samyak prakAre pauSadhano svIkAra karavAthI ja prApta thAya che. anyathA thatA nathI. ghaNA jUnAM prakaraNomAM ane pUrva AcAryoe karelI ane paraMparAthI cAlatI AvelI potapotAnA gacchanI sAmAcArI vigeremAM paNa upadhAnane viSe pauSadha grahaNa karavAnuM sAkSAt kaheluM che. yoga vahana karavAno vidhi paNa spaSTa rIte - to sAmAcArIomAM ja dekhAya che; koI siddhAMtamAM sAkSAt (spaSTa vacana vaDe) dekhAto nathI. tethI sAdhunA yogavahananA vidhinI jema zrAvakonA upadhAnomAM paNa pauSadha grahaNa karavA vigereno vidhi pramANa karavA yogya che. AthI karIne ema siddha thayuM ke sAdhuoe tathA zrAvakoe bIjI sarva tapasyAo karatAM prathama avazya kartavyapaNe karIne upadhAna tapa ArAdhavA lAyaka che. je manuSyo AjIvikAne mATe, gRhakAryAdikanI atyaMta vyagratAne lIdhe athavA pramAda vigere For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jJAnapada bhajIe re kAraNane lIdhe upadhAnanuM vahana karatA nathI, teone navakAra gaNavA, devavaMdana karavuM, IriyAvahI paDikkamavA, pratikramaNa karavuM vigere kriyAo jIvanaparyata kadApi zuddha thatI nathI. ane bhavAMtare paNa temane te kriyAono lAbha maLavo asaMbhavita che. kemake jJAnanA virAdhakone jJAnanI durlabhatA pratIta thAya che. tethI jJAnanA ArAdhananI IcchAvALAe upadhAna vidhimAM yathAzakti yatna karavo. - sAdhuonA upadhAna (yoga) viSe dRSTAMta gaMgA nadIne kAMThe koI AcArya bhagavaMta ghaNA ziSyone niraMtara bhaNAvavAthI tathA temanA praznonA uttara ApavAthI rAtre paNa vizrAMti pAmatA nahIM. tethI potAnI sAthe ja dIkSita thayelA paNa thoDuM bhaNelA potAnA bhAIne svecchAe nivAdhika sukhane bhogavatA joIne jJAna upara Adara rahita thaI vizrAma levAnI IcchAthI svAdhyAyane vakhate paNa asvAdhyAyano samaya che ema kahevA lAgyA. te jJAnAticAranI AlocanA karyA vinA maraNa pAmIne saudharma devalokamAM deva thaI tyAMthI vI koI gAmaDAmAM AbhIra(bharavADa)nA kuLamAM utpanna thayA. te AbhIra bhogAdikathI sukhI hato. ekadA atyaMta rUpavALI potAnI putrIne gADAnA agrabhAga para besADIne te ghI vecavA mATe koI nagara pratye cAlyo. te vakhate tenI sAthe bIjA paNa ghaNA juvAna AbhIro nagara pratye jatA hatA. teoe mArgamAM te kanyAnuM adbhuta rUpa joI paravaza banI potapotAnAM gADAM unmArge calAvyAM, jethI te gADAM bhAgI gayAM. rUpamAM Asakta thayelA puruSone A gADAM jevI vastunuM nukasAna kaI gaNatrImAM che ? kAMIja nathI. te viSe parama28SinuM vacana che ke ruvesu jo giddhimuvei tivvaM, akAliaM pAvai se viNAsaM, For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 sAdhuonA upadhAna viSe dRSTAMta rAgAure se AhavA payaMge, Aloalole samuvei maccu // artha- je puruSa rUpane viSe atyaMta Asakti pAme che, te akAle mRtyune pAme che, kAraNa ke Aloka (dIvA) nA rUpamAM Asakta thayelAM pataMgiyAo rAgAtura thaIne akALe mRtyu pAme che. pachI te AbhIroe duHkhita thavAthI te kanyAnuM "azakaTA" ane teNInA pitAnuM "azakadApitA" evuM nAma pADayuM. tethI kheda pAmIne vairAgya utpanna thavAthI teNe potAnI putrI koIne paraNAvI dIdhI ane pote dIkSA lIdhI. pachI te sAdhue uttarAdhyayananA traNa adhyayana sudhI ThIka abhyAsa karyo. cothuM asaMkhaya nAmanuM adhyayana bhaNatA pUrvanA jJAnAvaraNIya karmano udaya thavAthI be AyaMbila karI be divasa sudhI bhaNyA chatAM paNa ekAda mAtra paNa hRdayamAM rahyuM nahIM. tyAre gurue tene kahyuM ke ke- "he sAdhu! asaMkhaya adhyayananI anujJA karo." tyAre teNe pUchyuM ke- "A bhaNavAmAM mukhya vidhi kevo che " gurue kahyuM ke, "jyAM sudhI A adhyayana AvaDe nahi, tyAM sudhI AyaMbila tapa karavAno vidhi che." te sAMbhaLIne te sAdhue utsAhathI te pramANe ja karavA mAMDyuM. eTale bAra varSa sudhI AyaMbila karIne teNe mAtra bAra vatto (zloko) no abhyAsa karyo. tethI tenA jJAnAvaraNIya karmano kSaya thayo. pachI sukhe karIne (alpa yatnathI) bAkInuM samagra kRta te bhaNyA. tethI sAdhuoe yoganA vidhinuM samyak prakAre ArAdhana karavuM. zrAvakonA upadhAna viSe kathA caMpApurImAM Ahata dharmano parama bhakta "jinadAsa"nAme zreSThI hato. tene "RSabhadatta" ane "ajitadatta" nAme be putro hatA. temane pitAe bAlyAvasthAmAM ja namaskArAdika sUtra bhaNAvyAM hatAM. For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jJAnapada bhajIe re pachI jyAre teo pauSadha tapane yogya thayA tyAre pitAe temane kahyuM ke- "he vatso ! samyak prakAre sUtranA ArAdhanane mATe cittanA ekAgrapaNe upadhAna tapa vahana karo, kAraNa ke- "zaktimAna zraddhALu puruSa anuSThAnane (kriyAne) vidhi pUrvaka seve che (kare che) ane te jo dravyAdika doSathI haNAyelo hoya to paNa te anuSThAnano pakSa kare che. eTale anuSThAnanI ja puSTi karyA kare che. Asannasiddhi jIvone kriyA karavAnA pariNAma (bhAva) sarvadA hoya che. abhavyane ane durbhavya jIvone avidhine viSe bhakti hoya che ne vidhino tyAga hoya che eTale kriyA para aruci hoya che." A pramANe sAMbhaLIne kuzaLa puruSone viSe agresara ane laghu chatAM paNa buddhie karIne moTA evA ajItadatta "bhAvatuM hatuM ane vaidye kahyuM" ema mAnIne AnaMdathI naMdi (nAMda mAMDavI) vigere mahotsavapUrvaka apUrva bahumAna sahita upadhAna tapane mukhya vidhi vaDe ja vahana karyuM. eno moTo bhAI to sAMsArika sukhamAM Asakta hato, tathA pauSadha upavAsa vigere kriyAonuM duSkarapaNuM mAnato hato, tethI nirlajjatAdi sAhasane dhAraNa karIne kaheto ke -"sUtro to prathama ja askhalita paNe bhaNyA chIe, mATe have phogaTa duSkara tapa karavA rUpa klezanA Avezano Azraya karavAthI zuM phaLa che? kahyuM che ke ''ativozena ye tva, dharmasyAtimeLa ca / zatrUNAM praNipAtena, te hyarthA mA bhavantu me // artha- koi nItiza puruSa kahe che ke - " je artho (dravya ati klezathI prApta thAya che, tathA je dharmanuM ullaMghana karavAthI prApta thAya che, ane je zatruone namana karavAthI prApta thAya che, te artho mane prApta na thAo. arthAt tevA arthone huM icchato nathI.'' For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 zrAvakonA upadhAna viSe dRSTAMta A pramANe upadhAnano anAdara karavAmAM agresara evA te RSabhadattane kuzaLa evA mAtA, pitA ane baMdhu vigeree ghaNe prakAre preraNA karyA chatAM paNa jema gaLiyo baLada dhUMsarInA bhArane vahana na kare tema teNe upadhAna vahana karyuM nahIM. dharmiSThone paNa pramAdarUpI madirApAnathI utpanna thayelA madanI adhikatAnA AvezanI puSTatA thAya che tene dhikkAra che, kemake samyaka prakAranI dharmakriyAmAM kuzaLa chatAM paNa jANe agnithI dagdha thayelA hoya tema teo te dharmakriyAnA ArAdhana mATe udyamI ja thatA nathI." A pramANe te RSabhadatta upadhAna nahIM vahana karavAne lIdhe tathA tenI avagaNanA karavAne lIdhe zrAvakadharmanuM ArAdhana karavA chatAM paNa tIvra jJAnAvaraNIya karma bAMdhyuM, pachI te banne bhAIo zrAvaka dharmanuM ArAdhana karI saudharma devalokamAM devo thayA. tyAMthI AyuSya pUrNa thaye ravIne mahAvideha kSetramAM mahezyanA kuLamAM sAthe janmelA be putro thayA. moTAnuM nAma "devadatta" ane bIjAnuM nAma "gurudatta" pADyuM. te bannemAM moTo devadatta pUrva karmanA doSathI buddhirahita ane atyaMta mUrNa thayo, ane nAno gurudatta atyaMta buddhimAna ane DAhyo thayo. anukrame yogya vaya AvatAM te bannene bhaNAvavA mATe pitAe adhyApakane soMpyA. temAM moTAne ghaNI mahenata karyA chatAM paNa atyaMta tapAvelA pAtra para jaLanA biMdunI jema eka akSara mAtra paNa hRdayamAM ArUDha thayo nahIM. ghaNuM zuM kahevuM? paNa akSaro vAMcavA lakhavA jeTaluM paNa jJAna thayuM nahIM. tene mATe pUtaLAnI jema tene leza mAtra paNa AvavuM nahIM. tene mATe pitAe vividha prakAranAM auSadha, jaMtra, taMtra, maMtra ane devaprakSAdika upAyo karyA, tathA haMmezAM prayatnapUrvaka tene bhaNAvavA lAgyA. topaNa te navakAra maMtranuM eka paNa pada zIkhI zakyo nahIM. ane nAno gurudatta to hRdayanA For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 jJAnapada bhajIe re abhiprAyane jANavAthI bRhaspatinI jema thoDA divasamAM ja sukhe karIne sakala zAstrasamudrano pAragAmI thaI sarva vidvAnomAM mugaTa samAna thayo, ane anukrame te samyak prakAre zrAddha dharmanI samagra kriyAnuM jANapaNuM tathA utsarga ane apavAda mArganuM jANapaNuM e vigere guNoe karIne jinazAsanane viSe anupama kuzaLatAne pAmyo. "aho! jJAnanA ArAdhana ane virAdhanano koI (alaukika) anirvAcya vipAkodaya che. "tyAra pachacha te banne bhAIo lokamAM anukrame rAhu ane sUryanI, loDhAnI kaDAha ane caMdranI rAtri ane divasanI, amAvAsyA ane pUrNimAnI, aMgArA ane suvarNanI, dhanuro ane caMpaka puSpanI, keraDo ane kalpavRkSanI, meza ane dUdhanI, kAgaDo ane koyalanI, baga ane haMsanI, kaliyuga ane satyuganI, durjana ane sajjananI tathA gadheDo ane hAthInI vigere upamAone (AyA. aho ! sadorapaNuM chatAM paNa viSa ane amRtanI jema e banne vacce moTuM aMtara paDyuM. pachI durdeve karelA paMktibhede karIne cittanA atyaMta ugamAM magna thayelo devadatta atyaMta duHSaha evA kevaLa duHkhane ja cittamAM dhAraNa karavA lAgyo. ekadA koI jJAnIne tenA pitAe teno prAgabhava pUchayo, tyAre jJAnIe yathArtha pUrvabhava kahyo. te sAMbhaLIne devadatta potAnA manamAM atyaMta pazcAttApa karavA lAgyo. pachI sukRta karavAmAM ja eka cittavALA thaIne teNe gurune kahyuM ke, "he bhagavan! mArAM duSkarmono kSaya zI rIte thAya? te kaho." jJAnIe javAba Apyo ke- "he devadatta! upadhAnane vahana karanArA tathA namaskArAdika sUtrone bhaNanArAnI azaThabhAvathI vinaya, Avarjana, bhojana ane vizrAmaNA vigere vaDe sarva prakAre bhakti karIne tathA mahiSanI jema saMlagna (uparAupara) upavAsa, AyaMbila vigere duSkara tapa karIne tArA zarIranuM zoSaNa For Personal & Private Use Only WWW.jainelibrary.org Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakonA upadhAna viSe dRSTAMta 271 karIza, to ja A duSkarmano kSaya thaze, anyathA thaze nahIM. te viSe paramaRSinuM vacana che ke- "he jIva! pUrva janmamAM karelAM pApo tathA kharAba (avidhie) AcaraNa karelI kriyAo ke jemanI AlocanA karI nathI teno vedavAthI ja (bhogavavAthI ja) kSaya thAya che; bhogavyA vinA teno kSaya thato nathI paraMtu tapasyA vaDe te karmano kSaya thaI zake che.'' vaLI kahyuM che ke- "niyANA vinA vidhipUrvaka karelI tapasyAnI zI prazaMsA karIe? ke je tapasyA vaDe nikAcita karmono paNa kSaya thAya che.' A pramANe gurunA mukhathI sAMbhaLIne te mahebhyaputre bAlyAvasthA hovA chatAM tathA sarva prakAre sukhI chatAM gurumahArAjanA kahyA pramANe vinayAdika vizeSa prakAre ghaNA varSa sudhI utsAha sahita karyA. tethI ghaNA ghuNa jAtinA jIvaDAnA samUhane yogya kaThina lAkaDAnI jema nibiDa (gADha) evuM paNa tenuM jJAnAvaraNIya karma dhIme dhIme ochuM thayuM. tyArapachI mahAnizIthamAM kahelA mukhya vidhi vaDe sAvadhAna manathI upadhAna vahana karIne te namaskArAdika sUtrano abhyAsa karavA lAgyo. tema karavAthI pUrvabhavanAM duSkarmano sarvathA kSaya thayo eTale samagra zastrono pAragAmI thaI te paNa gurudattanI upamAne pAmyo. te joIne zraddhA utpanna thavAthI prAyaH sarve zrAvako upadhAna vidhinuM ArAdhana karavA lAgyA. pachI parama zrAvaka evA te banne bAMdhavoe evI rIte jJAnanI ArAdhanA karI ke te ja bhavamAM dravya dIkSA aMgIkAra karyA vinA paNa kevaLajJAna pAmIne siddhi saudha upara ArUDha thayA, arthAta mokSe gayA. A pramANe upadhAnanI ArAdhanA tathA anArAdhanAnuM phaLa sAMbhaLIne (jANIne) pramAdano tyAga karI tenuM ArAdhana karavAmAM samyak prakAre udyama karavo. // iti vyAkhyAtaRRturtha: upadhAnAcAraH // For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 pAMcamA anihavAcAra viSe zrutano abhyAsa karIne paNa guru tathA zrutAdikano nihava (apalApa) karavo nahIM. jenI pAse abhyAsa karyo hoya, te (guru) jo aprasiddha hoya, tathA jAti ane zrutAdikathI rahita hoya, topaNa tene guru tarIke ja kahevA. paraMtu potAnI gauravatAne mATe bIjA koI yugapradhAnAdika prasiddhane guru tarIke kahevA nahIM. temaja jeTaluM zruta bhaNyA hoIe teTaluM ja kahevuM, paraMtu nyUnAdhika kahevuM nahIM. kemake tethI mRSA bhASaNa, cittanuM malinapaNuM, jJAnAticAra vigere doSa prApta thAya che. guru vigereno ninheva karavAmAM moTuM pApa che, te viSe lokamAM paNa kahyuM che ke jJAnapada bhajIe re ekAkSara pradAtAraM yo guraM naiva manyate / zvAnayonizataM gatvA, cAMDAleSvapi jAyate // 1 // artha "je mANasa eka akSara paNa ApanAra gurune mAnato nathI, te so vAra kUtarAnI yonimAM utpanna thaIne caMDAlane viSe janme che.' guruno apalApa karavA upara saMnyAsInI kathA koI eka vidyAvAna hajAma vidyAnA baLathI astrAnI kothaLIne AkAzamAM nirAdhAra rAkhato hato. te joIne eka parivrAjake te vidyA levA mATe tenI ghaNI sevA karI, tethI prasanna thaine te hajAme tene vidyA ApI. pachI te saMnyAsI potAnA daMDa kamaMDalune AkAzamAM nirAdhAra rAkhavAthI sthAne sthAne lokothI pUjAvA lAgyo. eka divasa rAjAe saMnyAsIne bhojananuM AmaMtraNa ApI potAne ghera bolAvIne pUchyuM ke-- "tamArA guru koNa che ?" saMnyAsIe kahyuM ke- "mArA guru niraMtara himAlayamAM rahIne phaLAhAra karanArA mahA For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcamA anivAcAra 273 tapasvI RSi che.'' A pramANe bolatAM ja teno tridaMDa ke je AkAzamAM nirAdhAra hato, te UMce UchaLelI lAkaDInI jema AkAzathI khaDakhaDa zabda karato pRthvI para paDyo. tathA lokamAM te hAMsI, apamAna vigerene pAmyo. mATe koIe paNa koI prakAre guruno nihava karavo nahIM. temAM paNa ghaNA dharmArthI manuSya to bilakula nirjAva karavo nahIM. // iti paMcamo aninhavAcAraH / / chaThTho, sAtamo ne AThamo jJAnAcAra [vyaMjana, artha ane te banne vaLI zruta jJAnanA arthIe vyaMjana (akSara) ane artha tathA te banne vaDhe zuddha evA sUtrano abhyAsa karavo. temAM vyaMjana eTale akSara. akSarane anyathA karavAmAM tathA nyUnAdhika karavAmAM azuddha thavAne lIdhe aneka mahAdoSo, mahA AzAtanAo ane sarvajJanI AjJAno bhaMga vigere doSo prApta thAya che. kemake vyaMjanano bheda (pheraphAra) thavAthI arthano bheda thAya che, arthano bheda thavAthI kriyAno bheda thAya che, kriyAno bheda thavAthI mokSano abhAva thAya che, ane mokSano abhAva thavAthI sAdhu tathA zrAvakane dharmanuM ArAdhana, tapasyA, upasarganuM sahana karavuM, e vigere kaSTasAdhya kriyAo paNa nirarthaka thAya che. temAM sUtranuM anyathApaNuM karavuM eTale prAkRtane badale saMskRta karavuM te, jema "dharmo maMgalamutkRSTa (dharma utkRSTa maMgaLarUpa che)" athavA tenA padone UlaTasulaTa bolavAM jema ke " puNokallANamukkosa 3. athavA sUtramAMnA eka akSarane badale bIjo akSara karavo, jema ke dhammo' e dhakArane sthAne For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jJAnapada bhajIe re kakAra vigere koI paNa akSara bolavo. 4. athavA varNone UlaTA (chellethI) bolavA, jema ke "devAvi" ne badale "vivAde" ema bolavuM 5. e ja pramANe arthane tathA vyaMjana ane artha e bannene anyathA karavAmAM tathA cUnAdhika karavAmAM doSo jANI levA. temAM vyaMjanane anyathA karavAmAM "caityavaMdanAdika sUtro prAkRta bhASAmAM che, tene huM saMskRta bhASAmAM karUM" ATaluM mAtra bolavAthI ja "siddhasena divAkarane" pArAMcika prAyazcita prApta thayuM tenuM dRSTAMta A pramANe zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta vidyAdhara gacchamAM "zrI pAdalipta" sUrinI paraMparA viSe ''skaMdila" nAmanA AcArya saMghanAM aneka kAryo karatA. karatA gAme gAma vihAra karatAM gauDa dezamAM AvyA. tyAM "kosala" nAmanA gAmano rahIza "mukuMda" nAmano vRddha brAhmaNa temane maLyo. te brAhmaNe guru mahArAja pAse A pramANe dezanA sAMbhaLI ke-"vivekI puruSe sarvadA samyak prakAre dharmanuM ArAdhana karavuM, ane vRddhAvasthAmAM to vizeSa prakAre karavuM. kahyuM che ke bAle'sti yauvanAzA, spRhayati taruNo'pi vRddhabhAvaM ca / mRtyUtsaGgagato'yaM, vRddhaH kimapekSya nirdharmA / / artha:- manuSya bAlyAvasthAmAM yuvAvasthAnI AzAthI dharmarahita hoya che, yuvAvasthAmAM paNa vRddhAvasthAne cAhe che (eTale "vRddhAvasthAmAM dharma karIza" ema dhArIne yuvAvasthAmAM paNa dharma karato nathI.) paraMtu mRtyunA utsaMga (khoLA)mAM gayelo vRddha puruSa konI apekSA rAkhIne dharma karato nathI ? arthAt vRddhAvasthAmAM to avazya dharmamAM ja pravartavuM joIe. For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta syAcchaizave mAtRmukhastAruNye taruNImukhaH / vArdhaka te putramuddho, mUDho nAhmamula: cit ||ra artha:- manuSya bAlyAvasthAmAM mAtAne AdhIna hoya che, yuvAvasthAmAM strIne AdhIna hoya che, ane vRddhAvasthAmAM putrane AdhIna hoya che, paraMtu mUDha prANI koIpaNa vakhata AtmAne AdhIna eTale AtmaparAyaNa hoto nathI. 2' 275 A pramANe dezanA sAMbhaLIne te vRddha brAhmaNe AcArya pAse vairAgyathI dIkSA lIdhI. pachI vihAranA anukrame te gurunI sAthe bhRgupuramAM (bharucamAM) AvyA. te mukuMda muni rAtrie paNa UMcA svare bhaNatA hatA, tethI bIjA sAdhuonI nidrAno bhaMga thavAthI temane dubhAtA jANIne gurue tene niSedha karyo ke-- "he vatsa ! rAtrie navakAravALI gaNa. rAtre UMce svare bhaNavAthI hiMsaka prANIo jAgRta thAya, ane tethI anarthadaMDa paNa prApta thAya.' A pramANe kahyAM chatAM paNa te vRddha muni UMce svare ja ghoSaNA karatA hatA. tyAre koI sAdhue teno upahAsa karyo ke "zuM A ATalI vayavALA (vRddha) muni bhaNIne muzaLa(sAMbelA)ne praphullita karaze?' te sAMbhaLIne vRddha muni kheda pAmIne tarata ja vidyAne mATe "nAlikera vasati" nAmanA caityamAM rahelI mahAprabhAvavALI sarasvatI devInI ArAdhanA karavA lAgyA. ekavIza upavAse devI tuSTamAna thaI, ane pratyakSa darzana ApIne bolI ke "he muni ! tamane sarva vidyA siddha thAo." pachI te muni koIne gherathI muzaLa mAgI lAvIne catutha (cauTA)mAM AvyA, pachI muzaLane prAsuka jaLa vaDe siMcIne-chAMTIne tatkALa navapallavita karI puSpavALuM karyuM. ane bolyA ke "je kahetA hoya ke- A zuM muzaLane praphullita For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 jJAnapada bhajIe re karaze! tenuM nirAkaraNa karavA mATe patra ane puSpavALuM kareluM A muzaLa huM ahIM sthApana karuM chuM. have tame jaLakAgaDAnuM zIMgaDuM idradhanuSya jevaDuM thayuM, agni zItala thayo, ane vAyu kaMparahita thayo ityAdi jene jema ruce tema bolo. A huM vRddhapaNAmAM vAdI thayo chuM, mArI sAthe jene vAda karavo hoya te Avo.' pachI teNe evA vAdavivAda moTA moTA paMDito sAthe karyA ke jethI garuDanuM nAma sAMbhaLIne sarponI jema te vRddhavAdInuM nAma sAMbhaLIne sarva vAdIo nAmI javA lAgyA. te muni vRddhavAdInA nAmathI prasiddha thayA, temane gurue potAne sthAne sthApana karyA. A samaye avaMtinagarImAM vikrama" rAjA rAjya karato hato. te sAttvikane viSe zreSTha ane paropakArane viSe ekaniSThAvALo hato. te rAjAne be suvarNa puruSa siddha thayA hatA, tethI teNe pRthvInA sarva manuSyone RNa rahita karI potAno saMvata pravartAvyo hato. teNe potAnA koza (khajAnA)nA adhyakSane A pramANe AjJA ApI hatI ke "he kozAdhipati ! je koi dIna manuSya para mArI dRSTi paDe, tene tAre eka hajAra sonAmahoro ApavI, jenI sAthe huM kAMi paNa bhASaNa karuM tene daza hajAra ApavI, jenI vANI sAMbhaLIne huM hatuM tene eka lAkha sonAmahoro ApavI, ane jenA para huM prasanna thAuM tene eka karoDa mahoro ApavI. e pramANe sarvadA mArI AjJA che.' Ama vikrama rAjAe kahyA vinA paNa ApavAnI sthiti TharAvI rAkhI hatI. ekadA te rAjAe pIvA mATe pANI mAgyuM. te vakhate ucita bolanAra eka bhATa bolyo ke-- "he rAjA ! tamArA mukhakamaLamAM sarasvatI rahelI che, tamAro oSTha sarvadA zoNa' che, kAkutsya 1. zoNa nAmano draha-oSThanA pakSe rAto. For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 277 (rAmacaMdra)nA parAkramanI smRti karAvavAmAM catura evo tamAro dakSiNa hAtha samudra che, A tamArI pAse rahenArI vAhinIo eka kSaNavAra paNa tamArA samIpapaNAne mUkatI nathI, tathA tamAre svaccha (nirmaLa) mAnasa che. to paNa tamane pANI pIvAnI kema abhilASA thaI?' A pramANe sAMbhaLIne rAjAe ATha karoDa sonAmahoro, trANuM tulA, (maNa) motI, madanA gaMdhamAM lubdha thayelA bhamarAothI uddhata thayelA pacAsa hAthIo, lAvaNyAnI vRddhithI dRSTinA vistAravALI ekaso vArAMganAo (strIo), ATaluM dAna ke je pAMDaya rAjAe vikrama rAjAne daMDamAM ApyuM hatuM te sarva te bhATane ApI dIdhuM. A vigere ane te vikrama rAjAnAM dAnakRtyo prasiddha che. te vikrama rAjAnA rAjyamAM mAnanuM pAtra ane kAtyAyana gotrano alaMkAra "devarSi nAme brAhmaNa raheto hato. tene ''devazrI'' nAmanI patnI hatI. temane "siddhasena'" nAmano putra hato. te buddhino bhaMDAra hovAthI AkhA jagatane tRNa samAna gaNato hato. kemake mithyAtvIone garva prakRtithI ja siddha hoya che kahyuM che ke vRzciko viSamAtreNApyUrdhvaM vahati kaMTakam / viSabhArasahastre'pi vAsukinaiva garvitaH // 1 // artha-vIMchI alpa viSe karIne paNa potAnA kAMTAne UMco ja rAkhe che. ane vAsukI nAga hajAra bhAra viSane dhAraNa kare che, to paNa garviSTha thato nathI. 1 2. samudra eTale dariyo-hAtha pakSe mudrA-vIMTI sahita. 3. nadI- bIjA pakSe senA. 4. mAnasa nAmanuM sarovara-bIjA pakSe mana. For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnapada bhajIe re te siddhasene vidyAnA garvathI "je mane vAdamAM jIte teno huM ziSya thAuM" evI pratijJA karI hatI. teNe ekadA vRddhavAdInI kIrti sAMbhaLI, te nahIM sahana thavAthI sukhAsanamAM besI tenI sanmukha cAlyo. te samaye vRddhavAdIe bhRgukacchathI vihAra karyo hato, tethI teo mArgamAM ja maLyA. paraspara saMbhASaNa thavAthI ekabIjAnI oLakhANa paDI. pachI siddhasene kahyuM ke- "vAda Apo.'' sUri bolyA ke- "bhale, paraMtu atre bhAgyayoge maLI zake tevA sabhyo (madhyastho) nathI. temanA vinA jayaparAjayanI vyavasthA zI rIte thAya ?'' te sAMbhaLIne vAdamAM utkaMThita thayelA siddhasene kahyuM ke--"A govALo ja ApaNA sabhyo thAo.'' gurue tenuM vacana svIkAryuM, ane govALone pAse bolAvyA. pachI gurue tene kahyuM ke- "prathama tame svecchAe vAda karo.'' tyAre te siddhasene harSa pAmIne UMcA svarathI cirakAla sudhI nyAyazAstra ane vyAkaraNazAstra vigerenA viSaya para saMskRta bhASAmAM uparAuparI (koTI) karyA. anukrame teno vAda pUro thayo, tyAre govALa bolyA ke"A to kaMI paNa jANato hoya ema lAgatuM nathI. kevaLa UMce svare pokAra karIne kaThora vANI vaDe karNane pIDA kare che. mATe he vRddha! tame kAMIka bolo.'' tyAre banne prakAre samayane jANanArA vRddhavAdI thIMdaNI jAtinA chaMda vaDe nRtyane nimitte UMcA tAla levA pUrvaka bolyA ke 208 navi mArie navi corie, paradArAgamaNa nivArie / thovA thovaM dAie, saggiM TagiTagi jAie // 1 // artha- koInI hiMsA karIe nahI, koInuM kAMI paNa corIe nahIM, parastrIgamana karIe nahIM ane thoDAmAMthI paNa thoDuM dAna daIe, eTale dhIme dhIme svarge jaIe. 1. samaya eTale siddhAMta ane samaya eTale vakhata (avasara). For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 279 kAlo kaMvala aNuNI caTTa, chAse bhariuM daiaNi ghaTTa / ai vaDa caDiuM nIlai jhADi, avara kiM saragahasiMga niki ArA bhAvArtha- kALI kAmaLI ane chAzamAM rAMdhelI kaNakInI rAbaDI lAkaDAnA cATavA vaDe jo koI munine bhAvathI apAya to tethI sarva pApano tyAga karIne uttama puNyavAna thavAya che. te vinA bIjuM svargalakSmInA lalATarUpa zuM che? kAMI ja nathI. 2 A pramANe sUri bolatA hatA te vakhate tenA rAgane anusAra nRtya karatAM govALo prasanna thaIne moTethI bolyA ke, A vRddha jItyA, A vRddha jItyA. A to sAkSAt sarvajJa che." te sAMbhaLIne satya pratijJAvALA siddhasene garva tajIne kahyuM ke, "he pUjya! mane dIkSA Apo, huM Apano ziSya chuM. kemake vAdamAM sabhyonI samakSa mane Ape jItyo che." te sAMbhaLIne bAhumAnathI guru bolyA ke"A vAdamAM jaya zeno ? mATe ApaNe manohara bhUgupUramAM ghaNA prAmANika puruSothI bharapUra ane prabhAvazALI rAjasabhAmAM jaIe. tyAM ja ApaNo vAda ho." siddhasene kahyuM ke- "huM samayano ajANa chuM, Apa samayane jANanAra cho, ane je samayane jANe che te sarvajJa che, mATe Apa ja jItyA. mane jaladI dIkSA Apo, ane prazamarasathI bharelA potAnA (ApanA) siddhAMta mane bhaNAvo." A prakAre bolatA te vAdIne vRddhavAdIe te ja ThekANe dIkSA ApI. - A vRttAMta jANIne bhRgupuranA rAjAe te sthAne "tAlArasa" nAmanuM moTuM gAma vasAvyuM, ane tyAM manuSyanA cittane AlAda karanAruM zrI RSabhadevasvAmInuM moTuM caitya karAvyuM. te caityamAM zrI vRddhavAdIe pratiSThA karI. jaina matanI te vakhate moTI unnati thaI. For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 jJAnapada bhajIe re siddhasenanuM nAma dIkSA samaye "kumudacaMdra' hatuM, ane sUripada samaye "siddhasena divAkara" evuM nAma prasiddha thayuM. apara apara pUrvadharothI pUrvamAM rahelA kRtanA abhyAsa vaDe evAM nAmo ApavAmAM Ave che. kahyuM che ke- "vAdI, kSamAzramaNa, divAkara ane vAcaka e sarve zabdo eka arthavALA che. pUrvagata sUtranA abhyAsathI e zabdo pravarte che." svAmI ane vAcaka vigere zabdonI jema divAkara e paNa sUrinuM ja paryAyI nAma che. siddhasena divAkara jainamatano udyota karavAthI potAnA nAmane sArthaka karatA pRthvI para vihAra karavA lAgyA. anukrame teo ujjayinI samIpe AvyA. eTale tyAMnA sakaLa saMghe sanmukha : AvIne moTA utsava pUrvaka temane nagara praveza karAvyo. mArgamAM cAlatAM baMdijano sarvajJaputranA nAmathI temanI biradAvalI bolavA lAgyA. te samaye vikrama rAjA hAthI para besI potAnA rAjadvAramAMthI nIkaLelA cauTAmAM sUrine sAmA maLyA. rAjAe "A sUri sarvajJaputra che ke nahIM?" tenI parIkSA karavA mATe temane manathI ja vaMdanA karI, paNa mastaka namAvyuM nahIM, tathA vacanathI paNa kAMI bolyA nahIM. te jANIne samIpe AvI pahocelA sUrie te rAjAne dharmalAbha" ema moTA zabda vaDe AzIrvAda Apyo. te vakhate rAjAe kahyuM ke- "he sUrIzvara! amane namaskAra karyA vinA Ape dharmalAbha kema Apyo? zuM A dharmalAbha namyA vinA paNa saheje maLI zake tevo (sotho) che?" tyAre sUri bolyA ke- "he rAjA! A AzIrvAda koTI ciMtAmaNi ratno vaDe paNa durlabha che. paraMtu amArI parIkSA karavA mATe tame manathI vaMdanA karI, tethI tamane dharmalAbha Apyo che. te sAMbhaLIne rAjAe prasanna thaI hasti parathI nIce UtarI sUrine vaMdanA karI, ane eka karoDa For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena divAkaranuM dRSTAMta 281 sonAmahoro maMgAvI temane bheTa karI. gurue nisaMga hovAthI grahaNa karI nahIM. tema rAjAe paNa dAna tarIke kalpelI hovAthI pAchI rAkhI nahIM. tethI saMghanA AgevAnoe jIrNoddhArAdika zubha kAryomAM teno upayoga karyo. rAjAnA dAnanI vahImAM (copaDAmAM) A pramANe lakhyuM ke- "dUrathI UMcA hAtha karIne dharmalAbhanI AziSa ApatA siddhasenasUrine rAjAe karoDa sonAmahoro ApI." pachI sUri mahArAja vihAranA krame vicitra prakAranA zikharavALA citrakUTa (citoDa) mAM AvyA. tyAM eka jUnA caityamAM eka moTo staMbha joIne sUrie eka puruSane pUchyuM ke A staMbha zeno che? ane temAM zuM che? tyAre te bolyo ke, "A staMbhamAM rahasya (gupta) vidyAnAM pustako rAkhelAM che, tathA A staMbha te te prakAranI auSadhionA yogathI jANe vajano banAvyo hoya tema agni, jaLa vigerethI paNa abhedya che. te sAMbhaLIne nipuNa evA te sUrie te staMbhanI gaMdha laIne te te auSadhino pratikAra karanArI sAmI auSadhio zodhIne teno rasa te staMbhane lagADyo, eTale te staMbha pAkA cIbhaDAnI jema vikAsa pAmyo (phATyo). pachI temAMthI eka pustaka choDIne tenuM prathama pAnuM sUri vAMcavA lAgyA, temAM pahelI ja lITI vAMcatAM be mahAvidyAo maLI AvI. pahelI sarSaya vidyA ane bIjI cUrNanA yogathI suvarNa karavAnI vidyA. pahelI sarvapa vidyAno evo prabhAva hato ke kArya Ave cha0 jeTalA sarSavanA dANA maMtrIne jaLAzayamAM nAMkhe teTalA ghoDesavAro beMtAlIza jAtinAM zastro sahita temAMthI nIkaLI parasainyano nAza karIne pAchA adRzya thaI jAya, ane bIjI vidyA evI hatI ke koI paNa dhAtunI sAthe temAM batAvelI vastunA cUrNano yoga karavAthI vinA yatve jAtivaMta For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 jJAnapada bhajIe re suvarNa utpanna thAya. A be vidyAne barAbara grahaNa karIne sUri jevAmAM AgaLa vAMcavA jAya che, tevAmAM zAsanadevatAe te pustaka ane te pAnuM temanI pAsethI laI lIdhuM, tathA pustakano staMbha paNa prathamanI jevo ja majabuta baMdha thaI gayo. te vakhate AkAzavANI thaI ke. "AvA prakAranAM pUrvamAM rahelAM rahasyone tame lAyaka nathI mATe capaLatA prayatno karazo nahIM, anyathA jIvitano saMzaya thaze." te sAMbhaLIne sUri bhayane lIdhe tethI viramyA. tyArapachI sUri vihAranA krame apUrva evA pUrva dezanI pRthvInA nUpurasamAna "karmApura" nAmanA nagaramAM gayA. tyAM "devapAla" nAme rAjA rAjya karato hato. tene sUrie amRtatulya suMdara dezanA : vaDe pratibodha pamADIne parama zrAvaka banAvyo. ekadA sImADAnA rAjAo bheLA thaIne tenuM rAjya levA AvyA, te joIne cittamAM bhaya pAmelA devapAla rAjAe guru pAse AvI sarva vRttAMta nivedana karyuM. te sAMbhaLI sUrie vicAryuM ke- "A rAjA haju hamaNAM ja dharma pAmyo che, tenI pAse sainya tathA dravya ghaNuM alya che. tathA atyAre atyaMta dInatAne pAmyo che, tethI Ane dharmamAM sthira karavA mATe sahAya karavI yogya che." ema vicArIne kAryanA jANa evA sUrie suvarNasiddhinA yogathI agaNa suvarNa banAvI ApI, sarSapa vidyAthI ghoDesavAro utpana karI daI, zatruone trAsa pamADyo; tethI atyaMta prasanna thaIne devapAla rAjAe zatruonuM sarvasva luMTI laI potAnA jayano DaMko vagaDAvyo. "aho! mahAtmAnI kRpAnuM phaLa niHsIma che." tyArapachI te rAjA sUrino ananya bhakta thayo, ane temane ghaNA AgrahapUrvaka cirakALa sudhI potAnA nagaramAM ja rAkhyA. tyAM sUrimahArAja rAjA vigerenA AgrahathI haMmezA sukhAsanamAM besI nAnA prakAranI biradAvalI bolanArA baMdijano vaDe stuti For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena divAkaranuM dRSTAMta 283 karAtA rAjakAramAM javA AvavA lAgyA. ane ema thavAthI parivAra sahita te sUri rAjAno satkAra ane ahaMkAra vigere vaDe kriyAmAM zithila thayA. kahyuM che ke tAMbUlaM dehasatkAraH, strIkathendriyapoSaNam / nRpasevA divA nidrA, yatInAM patanAni SaT // 1 // artha- tAMbulanuM bhakSaNa, dehano zaNagAra, strInI kathA, IdriyonI puSTi, rAjAnI sevA (rAjAno parizya) ane divasanI nidrA, e cha munione patana pAmavAnAM sthAno che. 1 vaLI kahyuM che ke "je guru nizcita thaIne sUe che tenA ziSyo paNa sUI rahe che. tethI karIne mokSanA mArga baMdha thAya che ane zratanI hIlanA thAya che." keTaleka kALe vRddhavAdIe A vAta sAMbhaLI tyAre te atyaMta kheda pAmyA. eTale gItArtha sAdhuone gaccha bhaLAvI siddhasenasUrine pratibodha karavA mATe gupta rIte veSa badalo karIne tyAM AvyAM. ahIM te vakhate sukhAsanamAM besIne zrI siddhasena rAjasabhAmAM jatA hatA. teo rAjAne mAnya hovAthI nAnA prakAranI kaLA jANanArA aneka manuSyo potapotAnI bhakti batAvavA mATe te sukhAsanane thoDI thoDIvAra potAno khabho detA hatA. te joIne vRddhavAdIe paNa potAno khabho Apyo. te vakhate garvathI uddhata manavALA siddhasena A pramANe ardhA zloka bolyA ke- - bhUribhArabharAkrAntaH skandho'yaM tava bAdhati / "ghaNA bhAranA samUhathI dabAyelo A tAro khabho bAdhA (pIDA) pAme che." te sAMbhaLIne vRddhavAdI bolyAn tathA bAdhate skandho bAdhatirbAdhate yathA // 1 // For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jJAnapada bhajIe re "jevo bAdhati e prayoga bAdhA kare che, tevo A aMdha bAdhA pAmato nathI." A pramANe sAMbhaLIne zaMkA pAmelA siddhasene vicAryuM ke- "mArA guru vinA mArA vacanamAM bhUla koNa kADhe? mATe jarUra A mArA guru ja hovA joIe." ema vicArIne tarata ja te sukhAsanamAM nIce UtarI gurune sArI rIte oLakhI atyaMta lajjA AvavAthI te gurunA caraNakamaLamAM paDyA. (nayA) te vakhate gurue paNa tene pratibodha karavA mATe kahyuM ke "he vatsa! A gAthAnI vyAkhyA kara." "aNuphullia phulla ma toDahu, mana ArAmA moddhu| . maNukusumehiM acci niraMjaNu, hiDaha kAMi baNeNa vaNu // 1 // gurunI avajJA karavAthI buddhinI jaDatA prApta thavAne lIdhe siddhasena te gAthAno artha barAbara jANI zakyA nahIM, tethI teNe kahyuM ke- "he guru ! Apa ja A gAthanI vyAkhyA karo." tyAre vRddhavAdIe tenI vyAkhyA A pramANe karI. alpa AyuSyarUpa jene puSpa che te "aNupumbikA eTale manuSya zarIra, tenAM puSpo eTale AyuSyanA khaMDo, tene tame toDo nahIM. tathA rAjapUjAthI thayelA garvAdhirUpa AMkaDI vaDe ArAmone eTale AtmAne AdhIna ane saMtApanuM haraNa karanArA yama, niyama vigere rUpa bagIcAne bhAMgo nahIM. tathA manakusumo vaDe eTale kSamA, mArdava, Arjava ane saMtoSa vigere rUpa puSpo vaDe, niraMjananI eTale ahaMkAranA sthAna rUpa jAtimadAdi aMjana jenAM nAza pAmyAM che evA 1. tAtparya e che ke- bAdhati e azuddha rUpa che, te ThekANe bAdhate rUpa thavuM joIe. tathA vRddhavAdIe kahyuM ke- tame bAdhati rUpa bolyA te jevuM pIDA kare che tevo mAro skaMdha pIDA pAmato nathI. arthAt tame azuddha bolyA te ja vadhAre pIDAkArI che. For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 285 siddhipadane pAmelA niraMjana devanI pUjA karo. arthAt dhyAna karo mohAdika vRkSonA samUhathI bhayaMkara evA saMsArarUpI eka vanathI bIjA vanamAM zA mATe paribhramaNa karo cho ?" bIjI vyAkhyA- "aNu eTale alya dhAnya, tenAM puSpo' eTale phUlo arthAt alpa viSayavALuM hovAthI 'aNupuSpI" eTale manuSyazarIra tenAM puSpone eTale pAMca mahAvrato tathA aDhAra hajAra zIlAMgarUpa puSpone na toDo. tethI mana-ArAmano eTale cittanA vikalpasamUhano nAza karo. tathA nirajana eTale siddhipadane pAmelA vItarAga devanI manapuSpo vaDe pUjA karo athavA mane na bane niSedhavAcI hovAthI gRhasthone ucita evI devapUjAdikane viSe ja jIva nikAyanI virAdhanA thAya che mATe temAM udyama na karo. arthAt he muni ! tame kusuma vaDe prabhunI pUjA na karo. (mAtra mana vaDe karo) tathA mana vaDe zabda vaDe (arthAt kIrtine mATe) cetanA rahita hovAthI tathA bhramano hetu hovAthI mithyAtvazAstranA samUharUpa vanamAM (araNyamAM) kema bhramaNa karo cho ? mithyAvAdano tyAga karI satya evA tIrthakarAdiSTa-tIrthakarabhASita siddhAMtane viSe Adara karo. - trIjo artha. "aNu" e dhAtuno artha "zabda karavo" thAya che, tethI 'aNu' eTale zabda te zabdarUpa jenAM puSpo hoya te aNupuSpA eTale kIrti kahevAya che. te kIrtinAM puSpone eTale saddhodhanAM vacanone na toDo, tathA mananA ArA eTale vIMdhavAnA guNane lIdhe adhyAtma saMbaMdhI upadezo tenuM moTana na karo. eTale kharAba vyAkhyA karavAthI teno nAza na karo. tathA niraMjananI eTale sagAdika leparahita evA vItarAga devanI sadganA upadezarUpa sugaMdhI ane zItaLa evAM puSpo vaDe pUjA karo. tathA vananA eTale saMsAranA Ina eTale svAmI je parama sukhI hovAthI tIrthakara, tenA For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 jJAnapada bhajIe re vanamAM eTale zabdarUpa siddhAMtamAM kema ho cho? zA mATe bhrAMti pAmo cho ? kemake te siddhAMta satya che, tethI temAM ja prIti rAkho. cotho artha- prAkRta bhASAmAM aneka artha thavAthI evo paNa artha thAya che ke - jene phaLo AvyAM nathI evAM puSpone toDo nahIM. eTale ke yogarUpI lpavRkSanuM mULa yama niyama che, dhyAnarUpa tenuM prakAMDa che, samatArUpa skaMdha che, kavitva, vakatRtva, yaza, pratApa, mAraNa, staMbhana, uccATana ane vazIkaraNAdika sAmartharUpI puSpo che, tathA kevaLajJAnarUpI phaLa che. haju mAtra yogarUpa kalpavRkSanAM puSpo ja AvelAM che, te puSpo AgaLa para kevaLajJAnarupa phaLane utpanna karavAnAM che. mATe haju phaLa AvyA pahelAM te puSpone toDo : nahIM. ArAmarUpI pAMca mahAvratone athavA pAThAMtare repa eTale pAMca mahAvratopa ropAne bhAMgo nahIM. manarUpa puSpo vaDe niraMjana jinezvara devanI pUjA karo, tathA eka vanathI bIjA vanamAM kema bhramaNa karo cho? eTale ke rAjasevAdika virasa phaLavALAM kaSTone zA mATe aMgIkAra karo cho ? A pramANe gurue karelI vyAkhyA sAMbhaLIne siddhasenane atyaMta pazcAttApa thayo. tenuM mana atyaMta saMvegane pAmyuM, tethI potAnA pramAdanI AloyaNa laIne rAjAnI rajA laI teNe gurunI sAthe vihAra karyo. anukrame vRddhavAdI svarge gayA. pachI ekadA siddhAMtanI prAkRta bhASA hovAthI anya darzanI hAMsI karavA lAgyA, te sAMbhaLIne lajjA pAmelA siddhasene brAhmaNa jAtine lIdhe, bAlyAvasthAthI ja saMskRtanA abhyAsI hovAne lIdhe tathA karmanA doSane lIdhe kAMIka gaviSTha thaIne saMgha pratye kahyuM ke-"jo saMghanI saMmati hoya to huM For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 287 sarve siddhAMtone saMskRta bhASAmAM karuM ke jethI lokamAM upahAsa na thAya." A pramANe doSayukta vANI sAMbhaLIne saMghe kahyuM ke "are! AvuM ayogya vacana kema bolo cho? zuM jinezvaro tathA gaNadharo vigere saMskRta bhASAmAM siddhAMto racavAne samartha nahotA hatA ja, paraMtu bAlAdikanA anugrahane mATe ardhamAgadhI rUpa prAkRta bhASAmAM temaNe siddhAMtonI racanA karelI che. kahyuM che ke bAlastrImandamUrkhANAM, nRNAM caritrikAMkSiNAm / manuSyartha tattvasiddhAnta: prAta: kRd: / ? // artha- cAritranI IcchAvALA bALaka, strI, maMda buddhivALA ane mUrkha mANasonA anugrahane mATe tattvajJa puruSoe siddhAMtane prAkRtamAM racyA che. 1 buddhimAna munivarone mATe cauda pUrve saMskRtamAM ja racelA saMbhaLAya che, mATe te sUri mahArAja ! tame AvA vacanamAtrathI paNa jinezvarAdikanI atyaMta AzAtanA karI che, tene mATe je prAyazcitta zAstramAM hoya te vicArIne jaladI aMgIkAra karo." A pramANe saMghanI AjJA sAMbhaLIne sUrijIne sArI rIte potAnI bhUla jaNAyAthI atyaMta pazcAttApa thayo. ane te bolyA ke- "vinA vicAra bolanAra ane jinAdikanI AzAtanA karanAra evA mane dhikkAre che. A doSane TALavA mATe mane pArAMcika prAyazcita prApta thAya che. jo ke hAlanA samayamAM tevA prakAranA saMhanana Adi baLanA abhAvane lIdhe A pArAMcika prAyazcittano cuccheda thayo che. to paNa bAra varSa sudhI A pArAMcika prAyazcittanuM huM AcaraNa karIza, temAM rajoharaNa, mukhavastrikA vigere jaina liMgane gupta rAkhI, avadhUtano 1. daza prakAranA prAyazcittomAM A sauthI chelluM ane moTuM che. For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jJAnapada bhajIe re veSa dhAraNa karI, mauna aMgIkAra karI, duSkara tapasyA karavAmAM udyamavaMta thaI, saMyamanA upayogamAM sArI rIte yukta rahI, gupta vRttithI pAMDavonI jema bAra varSa sudhI huM vihAra karato pharIza." ema kahIne te sUrijI saMghanI AjJAthI gacchavAsano tyAga karI mANasonA jANavAmAM na Ave tema vidhi pramANe gAma nagarAdikamAM vihAra karatAM sAta varSa pUrNa thaye ujjayinI nagarImAM mahAkALa- ' nAmanA zivanA caityamAM AvyA. tyAM zivaliMga tarapha potAnA paga rAkhIne sUtA. te joIne loko temane koNa cho? vigere pUchavA lAgyA, paraMtu temaNe kAMI paNa javAba Apyo nahIM. tyAre teoe rAjAne jaNAvyuM ke- "he deva ! ApanA mahAdevanA caityamAM koI paradezI AvIne rahyo che, ane mahAdevanI AzAtanA kare che. te bolAvyA chatAM bolato nathI, tathA mahAdevane praNAma paNa karato nathI." te sAMbhaLIne vikrama rAjAe kautukathI tyAM AvI temane kahyuM ke- "he avadhUta ! tame koNa cho?" temaNe javAba Apyo ke - huM dhArmika chuM." rAjAe kahyuM ke"tyAre kema arthathI tathA nAmathI mahAdevane praNAma karatA nathI?" te sAMbhaLIne jinamatanI unnati karavAmAM atyaMta utsuka thayelA sUrijI kAMIka vicAra karIne bolyA ke- "he rAjA! jvarathI pIDAyelo mANasa jema modakano svAda laI zake nahIM tema A tamArA deva amArI vaMdanA ke stutine sarvathA sahana karI zake tema nathI." rAjAe kahyuM ke- "kema AvuM saMbaMdha vinAnuM bolo cho?" teNe kahyuM ke- "mArI stuti karavAthI kadAca A pratimAne kAMI paNa upadrava thAya, ane tethI tamArI aprasannatA thAya evI mArA manamAM zaMkA rahe che." rAjAe kahyuM- "kAMI zaMkA rAkho nahIM. khuzIthI namaskAra ane stuti karo." te sAMbhaLIne sUrie zrI vardhamAna svAmInA guNothI garbhita, sArI racanAvALI For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 289 ane mahAna arthavALI batrIza batrIzI vaDe prathama stuti karI. pachI adhiSThAyaka devanuM samIpapaNuM hovAthI A duSamA samayamAM paNa anupama prabhAvavALA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI cummAlIza zlokavALA kalyANamaMdira stotra vaDe stuti karavA mAMDI. te kalyANa maMdiranuM agyAramuM vRtta bolatI vakhate athavA koI graMthanA abhiprAye pahelI batrIzInA pahelA kAvyanA uccAra vakhate ja zrI dharaNedranuM sAnidhya hovAthI prathama zivaliMgamAMthI dhumADo nIkaLavA mAMDyo. tyAra pachI agninI moTI jvALA nIkaLavA mAMDI, te samaye sarve loko paraspara hAthanI tALIo pUrvaka kolAhala karatA bolyA ke - "kharekhara atyaMta koparUpI kAlAgnithI bhayaMkara evA A mahAdeva potAnA trIjA netranA agni vaDe A jogIne bhasmasAt karI nAMkhaze." tyArapachI taDataDa zabda karatuM zivaliMga phATayuM, ane temAMthI vIjaLInA jabakArAnI jema prathama jyoti (teja) pragaTa thaI, ane pachI anupama evI zrI pArzvanAthanI pratimA pragaTa thaI. te joI vismaya pAmelA vikrama rAjAe pUchyuM ke- "he mahAbhAgyavAna ! koI vakhata nahIM joyeluM evuM A Azcarya zuM ? A apUrva kayA deva pragaTa thayA ?' tyAre guru bolyA ke- "traNa jagatane sevavA lAyaka, devanA paNa deva, zrI dharaNendra jenI upara adbhuta phaNArUpa chatrano ADaMbara karyo che, evA trevIzamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha svAmInI pratimA che. A devAdhideva ja mArI stuti vigerene sahana karI zake che. A pratimAno ahIMthI prAdurbhAva zI rIte thayo? te vRttAMta sAMbhaLo. pUrve A ja avaMtI nagarImAM eka "bhadra" nAmanI zeThANI rahetI hatI. tene "avaMtIsukumAla" nAme putra hato. te batrIza patnIonA yauvanarUpa sugaMdhanA sarvasvanuM AsvAdana karavAmAM For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 jJAnapada bhajIe re. bhramararUpa hato. tathA zAlibhadranI jema atyaMta bhogarasanA samudramAM nimagna hovAthI alpa paNa gRhavyApAra karato nahoto. tenI mAtA ja sarva gRhaciMtA karatI hatI. ekadA maurya vaMzanA agresara saMprati" rAjAne pratibodha karanAra "zrI Arya suhastI" nAmanA AcArya bhagavaMta potAnA gaccha sahita vihAranA krame tyAM AvyA, ane bhadrAnI anumatithI teNInA AvAsanI pAse ja vAhanazALAmAM rahyA. ekadA pradoSa samaye sUri mahArAja "nalinIgulma" nAmanuM adhyayana gaNatA hatA. karNane rasAyaNa samAna te adhyayana sAMbhaLatAM ja atyaMta AnaMda pAmelo bhadrAno putra avaMtisukumAla sAta bhUmikAnA prasAdathI nIce utarIne gurunI vasatinA dvAra pAse AvIne sAMbhaLavA lAgyo, tarata ja tene jAtismaraNa utpanna thayuM. eTale te guru pAse AvI namaskAra karI bolyo ke, "he bhagavAna! huM bhadrAno putra chuM. nalinIgulma vimAnanI anupama Rddhino meM pUrvabhave anubhava karyo che. te sukha mane jAtismaraNa thavAthI yAda AvyuM che. tethI saMsAranA sukhathI parAbhukha thaIne huM tyAM ja javAne atyaMta utsuka thayo chuM. he bhagavAna! pUjya evA Apa paNa zuM nalinIgulma vimAnamAMthI ja atre AvyA cho? kemake nahIM to te vimAnanuM yathArtha svarUpa Apa zI rIte jANo?" te sAMbhaLIne guru mahArAja bolyA ke "sarvaze racelA siddhAMtanA vacanathI ame tenuM svarUpa jANIe chIe." teNe pUchyuM ke "kayA upAya vaDe te vimAna jaladI prApta thAya?" guru bolyA- "cAritra levAthI te sukha prApta thAya che, paraMtu tuM atyaMta komaLa che ane cAritra atyaMta kaThina che. kemake loDhAnA caNA cAvavA sukara che, agnino sparza paNa sukara che, paraMtu jinezvare kaheluM cAritra aticArarahita pAlana karavuM atiduSkara che. vaLI te cAritra potAnA svajanonI anumati hoya For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena divAkaranuM dRSTAMta 291 to ja dekhAya che." te sAMbhaLIne te avaMtisukumAla sUryodaya thayA pahelAM ja nalinIgulmavimAnamAM javA mATe atyaMta utkaMThita thayo, tethI saMyama (cAritra) grahaNa karavA sAru atyaMta utsuka thaIne potAnI jAte ja paMcamuSTi loca karI teNe muniveSa dhAraNa karyo. eTale sUrie paNa tene vidhi pramANe dIkSA ApI. pachI cAritra tapanA kaSTane sahana karavAmAM asamartha hovAthI sUrinI AjJA laI zarIranI vedanAne nahIM gaNato, tIkSNa darbhanA agrabhAga vaDe bane paga viMdhAvAthI temAMthI nIkaLatA lohI vaDe mArgane kAdavavALo karato te "kaMtherikA kuDaMga" nAmanA smazAnamAM gayo, ane tyAM pAdapopagama nAmanuM aNazaNa aMgIkAra karI dhyAnamagna thaIne rahyo. tenA rudhiranA gaMdhathI AkarSAIne eka navI prasUtivALI duSTa ziyALaNI potAnAM baccAM sahita tyAM AvI. vAghaNanI jevI bhayaMkara mukhane dhAraNa karatI tathA rAkSasInI jevI bhUkhI thayelI te tenuM bhakSaNa karavA lAgI. teNIe tathA teNInAM baccAMe rAtrinA pahelA pahoramAM tenA be paganuM bhakSaNa karyuM, bIjA pahoramAM tenA sAthaLo sudhI bhakSaNa karyuM ane trIjA pahoramAM tenuM saghaLuM udara bhakSaNa karyuM, topaNa te muni lezamAtra paNa kaMpAyamAna thayA nahIM. "aho ! ATaluM badhuM sukumALapaNuM (komaLapaNuM) chatAM paNa dusaha mahA vyathA kevI rIte sahana karI? aho! mahA sAhasikomAM paNa ziromaNi evA temane dhanya che." pachI rAtrinA cothA pahore te mahAsattvavAna avaMtisukumAla sAdhu kALadharma pAmIne nalinIgulma vimAnamAM mahartika devapaNe utpanna thayA. tenA sAhasathI tuSTamAna thayelA devoe te ja vakhate tenA dehano mahimA karyo. prAtaHkALe zratanA upayogathI gurue sarva vRttAMta jANIne tenI mAtA bhadrAne tathA tenI strIone kahyuM, tyAre te strIo bhadrAmAtA sahita smazAnamAM gaI, For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 jJAnapada bhajIe re ane ghaNo vilApa karI kSiprA nadIne kAMThe tenuM audhdhadahika karma (agnisaMskAra) karyuM. tyAra pachI vairAgya rasathI bharelI bhadrAe eka garbhiNI vahune gharamAM rAkhI bIjI ekatrIza vahuo sahita dIkSA lIdhI. ghera rahelI garbhiNI vahue putra prasavyo. te putre tenA pitA avaMtisukumAlanA kALadharmanI jagyAe A prAsAda karAvyo. potAnA pitAno ahIM mahAkALa (mRtyu) thayo, tethI A prAsAdanuM nAma mahAkAla pADyuM, ane temAM moTA utsavapUrvaka zrI pArzvanAtha paramAtmAnI vidhipUrvaka pUjA thatI rahI. pachI kALakrame mahAdevatAnA bhakta brAhmaNoe avasara pAmIne te pratimAne pRthvImAM gupta karI, (bhaMDArI daI) akArya karavAmAM tatpara thaI ahIM mahAdevanuM liMga sthApana karyuM. hamaNAM mArI karelI stuti sAMbhaLIne sAvadhAna thayelA adhiSThAyakanA sAnidhyabaLathI A zrI pArzvanAthanI pratimA zivaliMga bhedIne pragaTa thaI. te vikrama rAjA ! have satyAsatyanuM nirUpaNa tame pote ja karo." A pramANe suMdara ane madhura vANI sAMbhaLIne vikrama rAjAne zubha pariNAma thavAthI zrI jainamatane viSe atyaMta bahumAna utpanna thayuM, tethI teNe prasanna thaIne zrI pArzvanAthanI pratimAnA pUjana mATe so gAma ApyAM. tathA teNe yogInI (sUrinI) atyaMta zlAghA karatAM kahyuM ke "aho ! ApanI jevA maharSi pRthvI para koNa che?" ahayo vahavaH santi, bhekabhakSaNadakSiNAH / / : sAva : , trivirAkSa: / I artha- deDakAMonuM bhakSaNa karavAmAM catura evA sarpo to duniyAmAM ghaNA che, paraMtu pRthvIne dhAraNa karavAmAM to eka zeSanAga ja samartha che. 1 For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta raverevodayaH zlAdhyaH, ko'nyeSAmudaye grahaH / na tamAMsi na tejAMsi, yasminnabhyudite sati // 2 // artha - sUryano ja udaya mbhAdhA karavA yogya che, bIjA (tejasvI)nA udayamAM zo Agraha? kAraNa ke sUryano udaya thavAthI aMdhakAra temaja bIjA tejo bilakula rahetAM nathI.2. vaLI ApanI kavitvakaLA paNa asAdhAraNa che. kemake sAkaranI jevA mIThAzavALAM kAvyanAM pado uparAuparI kayA kavinA mukhathI nIkaLatAM nathI? sarvanAM mukhamAMthI nIkaLe che. tathA konI vANIno vaiibhava uttama rasane puSTa karato nathI? sarvano kare che. paraMtu je kavi suMdara pado ane uttama rasa e bannene amRtanA nirjharaNAnI jevA rasa vaDe taraMgita kare che, tevA to kavacit koIka ja hoya che. vaLI kavinI vANImAM atyaMta madhuratA lAgavI e kAMI sarakhA akSaronI AvRtti (pAsa) vaDe lAgatI nathI, paricaya (abhyAsa) ' thI lAgatI nathI, temaja zabdanI vyutpattithI ke gurunA sArA 'upadezathI paNa lAgatI nathI, paraMtu moTA puNyanA udayathI satkavionI vANI potAnI meLe ja madhura lAge che." A pramANe prazaMsA karIne vikrama rAjA potAne ghare gayA. AvA prakAranI jinazAsananI uttama prabhAvanAthI Azcarya ane AnaMda pAmelA saMgha sUrinA pArAcika prAyazcittanAM bAkI rahelAM pAMca varSo mApha karIne temane moTA utsavapUrvaka nagarapraveza karAvI gacchanA nAyaka tarIke sthApana karyA. ekadA siddhasena divAkarasUri potAnA caraNakamaLa vaDe pRthvIne pavitra karatA anukrame mAlavA dezamAM "kAra" nAmanA nagaramAM gayA. ekadA tyAMnA saMghe sUrine vinaMti karI ke"he bhagavAna! For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 jJAnapada bhajIe re A nagaranA samIpe eka gAma che, temAM suMdara nAmano kSatriya rAjya karato hato. tene be strIo hatI. temAM eke prathama putrI prasavI, tethI teNIne atyaMta kheda thayo. kAraNa ke teNInI zoka paNa garbhiNI hatI, ane thoDA vakhatamAM ja prasUti karanAra hatI. tethI te zokane putra thaze to te patine vadhAre vahAlI thaze, ema dhArIne teNIe strIjAtine ucita evI atyaMta duSTatAne lIdhe ghaNuM dravya ApI eka sUtikA (dAI) ne kahyuM ke- "A mArI zoka prasava samaye tane bolAvaze, tethI tuM prathamathI ja koI ThekANethI eka mRtaka bALaka lAvI rAkhaje, ane prasava vakhate te mRtaka bALakane batAvI, kaheje ke 'mueluM bALaka janmyuM che.' ema kahI prasavelA putrane tuM pote ja gupta rIte laIne dUra karI nAMkhI Avaje.'' A pramANe teNIe prapaMca karyo, ane daivayoge temaja thayuM ane te sUtikA (dAI)e paNa te ja pramANe mueluM bALaka batAvI janmelA putrane dUra araNyamAM mUkI dIdho. "prANIonA lobhane dhikkAra che.'' pachI te taratanA janmelA putrane dUra nAMkhyA chatAM paNa puNyanA baLathI tenI kuLadevIe gAyanuM rUpa dhAraNa karI dUdha pAI ucherIne eka varSano karyo. pachI ahIMthI najIkanA zivAlayanA adhikArI bharaTake (pUjArIe) tene joyo. eTale tene laIne potAnI dIkSA ApI potAno ziSya karyo. ekadA kAnyakubja dezano janmAMdha rAjA zrIpati (kRSNa)nI jema dezone jItato jItato A gAmanI najIka AvIne rahyo. te vakhate rAtrine samaye mahAdeve pratyakSa thaIne nAnA bharaTakane kahyuM ke- "tuM kAnyakubjanA rAjAne mArI pUjAnuM puSpa ane jaLa zeSa (prAsAdI) tarIke Apaje, tethI te aMdhatAno tyAga karI sajja netravALo (dekhato) thaze.'' prAtaHkALe teNe te vRttAMta potAnA gurune jaNAvIne tenI AjJAthI pUjAnuM puSpa ane jaLa laI skaMdhAvAra For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 295 (sainya)mAM AvI rAjAnA pradhAnone kahyuM ke- " he rAjasevako ! tamArA rAjAne mArara pAse lAvo. huM tene sUryavikAsI kamaLanI jema praphullita netravALo karuM.' te sAMbhaLIne pradhAnoe rAjAne preraNA karI, eTale te tenI pAse Avyo. pachI te RSie ApeluM nirmAlya bahumAnathI laIne rAjAe potAnI AMkho para rAkhyuM, ke tarata ja te sajja netravALo thayo. tethI prasanna thayelA rAjAe tene InAmamAM so gAma ApyAM, ane A ja ThekANe A moTo zivano prAsAda karAvI Apyo. have te bharakaTa RSi rAjAdikane mAnya hovAthI ahIM jinAlaya karavA deto nathI, kemake ahIM mithyArdaSTionuM baLa vadhAre che. mATe Apa evo kAMIka yatna karo ke jethI ahIM A zivAlayathI paNa UMcuM ane manohara jinacaitya karI zakAya. A kAryamAM mAtra Apa ja samartha cho, mATe Apane ame vistRta karIe chIe." A pramANe zrAvakonI vijJapti sAMbhaLIne munIzvara zrI siddhasenasUri vihAra karI avaMti nagarImAM AvyA, ane navA adbhuta cAra zloko banAvIne, hAthamAM zlokano kAgaLa rAkhI vikrama rAjAnA mahelanA dvAra pAse AvI dvArapALa mAraphata eka zloka rAjA pAse mokalyo. te bloka A pramANe hato. didRkSurbhikSurAyAtastiSThati dvAri vAritaH / hastacavatu:no, DALaRtu varjItu | z artha - Apane jovAnI icchAvALo bhikSu hastamAM cAra zloka rAkhIne dvArapALe niSedha karavAthI bAraNe ja Ubho che, te Ave ke jAya? A zloka sAMbhaLIne rAjAe Azcarya pAmI tenA javAbamAM sAmo zloka mokalyo ? - For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 jJAnapada bhajIe re dIyatAM daza lakSANi, zAsanAni cturdsh| . hastanyastacatuHzloka, utAgacchatu gacchatu // 1 // artha - A bhikSukane daza lAkha sonAmahoro tathA cauda zAsana (gAma) ApavAmAM Ave che. have hAthamAM cAra zloko jeNe rAkhelA che evA te bhikSu marajI hoya to Ave ane marajI hoya to jAya.1 A zloka sAMbhaLIne kavI dvArapALa mAraphata ja rAjAne jaNAvyuM ke "he rAjA! A bhikSune ApanA darzananI ja IcchA che, dravyanI IcchA nathI. te sAMbhaLIne rAjAe temane potAnI pAse bolAvyA, ane temane oLakhyA. tethI siMhAsana parathI UThIne bahumAnapUrvaka AgrahathI temane siMhAsana para besADI bhaktipUrvaka rAjAe kahyuM ke pRthvIne viSe saudharmendra samAna he rAjAkevaLa dharmakAryamAM vyagra hovAne lIdhe ja ame ghaNe kALe AvyA chIe. he rAjan ! A cAra zloko sAMbhaLo. apUrveyaM dhunarvidyA, bhavatA zikSitA kutaH / / mArgaNaughaH samabhyeti, guNo yAti digantaram // 1 // artha - he rAjA ! Apa A alaukika dhanurvidyA kyAMthI zIkhyA, ke jethI mArgaNano samUha tamArI pAse Ave che ane guNa dizAomAM jAya che ? (tAtparya e che ke - dhanurvidyAmAM mArgaNa eTale bANano samUha dizAomAM javo joIe, ane guNa eTale dhanuSanI dorI (paNaca) pAse rahevI joIe. tethI UlaTuM thavAthI alaukika dhanurvidyA kahI. paramArtha evo che ke mArgaNa eTale bhikSukano samUha pAse Ave che ane guNa-kIrti dizAomAM jAya che. evo gUDha abhiprAya che.) 1. For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 297 sarasvatI sthitA vaktre, lakSmI: krsroruhe| kIrtiH kiM kupitA rAjan, yena dezAntaraM gatA // 2 // artha - he rAjA ! sarasvatI tamArA mukhamAM rahI che, ane lakSmI tamArA hastakamaLamAM rahI che, paraMtu kIrti kema kopa pAmI che ke jethI te dezAMtaramAM jatI rahI che. 2 sarvadA sarvado'sIti, mithyA saMstUyase budhaiH / nAro nemire pR8, vakSa: paraSita: rU II artha - "he rAjA ! tame sarvadA sarva vastu ApanAra cho." e pramANe paMDito tamArI stuti kare che, te mithyA (khoTI) che. kemake tamArA zatruone tame tamArI pITha ApatA nathI, ane parastrIone vakSasthala ApatA nathI. (tethI tame sarva vastunA ApanAra kema kahevAo? arthAt yuddhamAM nAsIne tame pITha dekhADatA nathI ane parastrIone AliMgana karatA nathI e tamArAmAM moTo guNa che.)3 Ahate tava niHsvAne, sphuTitaM ripuhRdghttaiH| galite tatpriyAnetre, rAjazcitramidaM mahat / / 4 // artha - "he rAjA ! yuddhamAM tamAro DaMko haNAvAthI (vAgavAthI) zatrunAM hRdayarUpI ghaDAo phUTI jAya che, ane temanI strIonA netramAMthI pANI nIkaLe che, e moTuM Azcarya che.(arthAt DaMko phUTavo joie, ane je vastu phUTe temAMthI ja pANI nIkaLavuM joIe chatAM ahIM to tethI UlaTuM thAya che te Azcarya che.) A pramANe abhuta cAra zloko sAMbhaLIne atyaMta prasanna thayelA vikrama rAjAe UMcA kiMmatI vastrothI bharelo 1, sugaMdhI For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 ,, jJAnapada bhajIe re vastunA samUhathI bharelo 2, sonAmahorathI bharelo 3, ane hAra, ardhahAra vigere alaMkArothI bharelo 4, evA moTA cAra hAthIo maMgAvIne gurune kahyuM ke " A grahaNa karo. " guru bolyA ke-" A mAre kalpe nahIM. " pharIthI rAjAe kahyuM ke-"tyAre ApanI icchAmAM Ave tevA mArI pRthvImAMthI moTA cAra dezo grahaNa karo." guru bolyA-" te paNa huM icchato nathI" " tyAre ApanI zI icchA che?" ema rAjAnA pUchavAthI sUri bolyA ke-" he rAjA ! kAra nAmanA puramAM zivAlaya che, tethI paNa UMco cAra dvAra vALo jaina prAsAda karAvo, ane parivAra sahita jAte tyAM AvIne pratimAnI sthApanA tathA pratiSThA saMbaMdhI utkRSTa mahotsavo karo. te sAMbhaLIne puSpanA arthI rAjAe te ja pramANe sarva karyuM. A pramANe jaina matanI mahA unnati thavAthI saMgha atyaMta harSa pAmyo. anukrame sUri dakSiNamAM " pratiSThAna" (peMTha) nAmanA puramAM gayA. tyAM potAnA AyuSyano aMta jANIne anazanAdika vidhi vaDe kALa karI svargalokane pAmyA. A vRttAMta jaNAvavA mATe tyAMnA saMghe eka vidvAna vaktA bhaTTa(brAhmaNa)ne citrakUTa (cittoDa) mokalyo. te bhaTTa citrakUTamAM jaine saMghanI pAse vAraMvAra ardho zloka bolavA lAgyo ke - "vAnI vAvidyotA, dyoto rakSiLApaze|'' (hamaNAM dakSiNa dezamAM vAdIrUpI pataMgIAo prakAza pAmyA che) te sAMbhaLIne jene sarasvatI prasanna thayelI che evI "siddhA" nAmanI siddhasenanI bahena bolI ke - '"nUnamastAto vAvI simeno vivAda: // ?'' For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhasena dIvAkaranuM dRSTAMta 299 (kharekhara siddhasena nAmanA sUryano asta thayo jaNAya che.) tyAre te bhaTTe kahyuM ke-- "hA, temaja thayuM che." | iti vyaMjanAnAM anyathAkarANe siddhasenaprabandhaH // vyaMjanone nyUna karavAmAM daSTAMta ekadA "rAjagRha" nagaramAM "zrI mahAvIra svAmI " samavasaryA. temane vaMdana karavA mATe devo, vidyAdharo, manuSyo tathA abhayakumAra sahita "zreNika" rAjA AvyA. bhagavAnanI pAse dharmadezanA sAMbhaLIne sarva sabhAjano pAchA vaLyA. te vakhate koIka vidyAdharane AkAzagAmI vidyAnuM eka pada vismaraNa thayuM, tethI karIne te vAraMvAra AkAzamAM thoDeka UMce kUdIne pAcho pRthvI para paDato hato. A pramANe thatuM joIne zreNika rAjAe bhagavAnane pUchayuM ke- "he svAmI! A khecara (vidyAdhara) pAMkha vinAnA pakSInI jema AkAzamAM UDI UDIne kema vAraMvAra nIce paDe che ?" tyAre bhagavAne tene (rAjAne) vidyAnA padanuM vismaraNa thayAno vyatikara (vRttAMta) kahyo. te sAMbhaLIne abhayakumAre te becara pAse jaIne kahyuM ke- "he khecara! jo tame mane tamArI samAna vidyAvALo karo to tamArI vidyAnA akSara oLakhIne huM purA karI ApuM." te sAMbhaLIne vidyAdhara te vAta aMgIkAra karI. abhayakumArane padAnusArI buddhi (labdhi) hovAthI eka pada vaDe aneka padone jANavAnI zakti hatI. tethI te vidyAnA bAkInA akSarone anusAre vismRta thayelA akSarane jANIne teNe te khecarane vidyA pUrNa karI ApI. te khecara paNa vidyA saMpUrNa thavAthI harSita thaI abhayakumArane vidyAsAdhanano upAya batAvI potAne sthAne gayo. || iti vyaMjanAnAM nyUntave kathA. // For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 jJAnapada bhajIe re vyaMjanane adhika karavA upara kathA. "pATalIputra" nagaramAM navamA "naMda " rAjAne "cANakya" pratijJA karavAthI rAjyabhraSTa karyo, te rAjya para "mayurapoSaka" gAmanA mahattaranI dIkarInA putra "caMdragupta"ne besADyo. tene "biMdusAra" nAme putra thayo. teNe tenI pachI rAjya karyuM. tenI pachI teno putra "azokagrI" rAjA thayo. teNe potAnA "kuNAla" nAmanA putrane bAlyAvasthAmAM paNa tenA paranA premane lIdhe tenA poSaNane mATe "ujjayinI nagarI ApI ane potAnI pAse rahevAthI tenI apara (oramAna) mAtAothI teno parAbhava (aniSTa) thaze ema dhArI te kumArane ujjayinImAM ja rAkhyo. anukrame pradhAnAdikathI puSpanI jema lAlanapAlana karAto te kumAra ATha varSano thayo tyAre "kumAra abhyAsane yogya thayo che" ema dhArI rAjAe pradhAna para kAgaLa lakhyo. temAM "adhIyatAnA kumAraH" (amArA kumArane bhaNAvajo) e pramANe spaSTa akSaro lakhyA. tevAmAM kAMI zIgha kArya AvI paDavAthI rAjA anya kAryamAM vyagra thayo. teTalAmAM kuNAlanI aparamAtAe tyAM AvI te kAgaLa vAMcI vicAryuM ke- "kuNAla kumAra sAro vidvAna thaze, eTale rAjA tene ja rAjya Apaze, mArA putrane Apaze nahIM." ema vicArI kuNAlanuM aniSTa karavAnA hetuthI teNIe tatkALa ane mAthe eka biMdu (anusvAra) karyuM. tethI "aMdhIyatAnaH kumAraH" (amArA kumArane AMdhaLo karajo) evuM thayuM. aho ! mAtra eka biMdunA vadhAravAthI ja ekAMta hitakArI arthanuM paNa ekAMta ahitakArIpaNuM thayuM. pachI thoDIvAre rAjAe te kAgaLa vAMcyA vinA ja baMdha karIne (bIDIne) mokalI dIdho. te kAgaLa koI anucare ujjayinI jaI For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaMjanane adhika karavA upara kathA 301 pradhAnanA hAthamAM Apyo, pradhAne te kAgaLa vAMcyo, ane temAM lakhelI hakIkata jANI atyaMta kheda pAmyo. kAgaLanI hakIkata kahevAne asamartha evA pradhAnanAM netramAM azru AvyAM eTale kuNAlakumAre pote ja te kAgaLa vAMcyo. temAM "aMdhIyatAnaH kumAra:" evA akSara joI atyaMta udvega pAmI vicAra karavA lAgyo ke- "kharekhara meM kAMIpaNa pitAnI AjJAno bhaMga karyo haze, nahIM to mArA ekAMta hitane ja IcchanAra pitA AvI AjJA kema Ape ? mATe je pitAnI AjJAnuM ullaghaMna kare tene duSTa putra jANavo." ema vicArI kuNAlakumAre, pradhAnAdike rAjAnI AjJAno nirNaya karavA mATe thoDo vakhata vilaMba karavAnuM bahu rIte kahyA chatAM paNa tatkALa durdevanA vazathI agni vaDe tapAvelI saLI vatI potAnAM bane netro jyAM (phoDyAM). aho! mahApuruSone paNa vinA vicAryuM kArya mahA anarthakArI thAya che kahyuM che ke- sahasA vidadhIta na kriyAmAviveka paramApadAM padam / vRNate hi vimRzyakAriNaM guNalubdhAH svayameva saMpadaH / / artha- sahasA (vagara vicAre) kArya karavuM nahIM. kemake aviveka e parama (moTI) ApattinuM sthAna che. guNomAM lubdha thayelI saMpattio potAnI meLe ja vicArIne kArya karanArAne vare che 1. AvA kharAba pariNAmavALA kAryamAM gurunI AjJAnA ArAdhakane " paNa gurunI AjJA ayogya jaNAtI hoya to kALano vilaMba karavo ema zAstramAM kaheluM che. ane tevo vilaMba karavo te paNa traNa vakhata AjJA thAya tyAM sudhI puruSone kalyANakArI che. kahyuM che ke kSaNena labhyate yAmo, yAmena labhyate dinam / / dinena labhyate kAlaH, kAlAtkAlo bhaviSyati // 1 // For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jJAnapada bhajIe re artha- kSaNane vilaMba karavAthI pahorano avasara maLe che, pahorano vilaMba karavAthI divasa maLe che, divasano vilaMba karavAthI kAla (rAtridivasa) maLe che, ane kAlano vilaMba karavAthI bIjI kAla maLe che. 1 hAlanA samayamAM paNa sarva kAryomAM traNavAra AjJAnI apekSA rAkhavAnI vyavasthA che. kemake tevI vyavasthAne lIdhe sArI rIte vicAra karavA rUpa guNa prApta thAya che. athavA to rAmacaMdranI jema ekAMta pitAnI AjJA pramANe vartavAmAM ja tatpara, atyaMta namratAvAna ane mahAsAhasikanA nidhi samAna putrone pitAnI AjJA pALavAmAM zo doSa che? atyaMta sismayathI (harSathI) sarva aMgamAM ullAsa pAmatA romodgama (romAMca) vaDe gurunI AjJAnuM anuSThAna mahAna puruSone paNa vakhANavA lAyaka ja che, paraMtu temAM AjJA ApanAra pitAno ja doSa che. ke jethI atyaMta kRpAnA pAtrarUpa putra upara paNa sArI rIte joyA vAMcyA vinA ja kAgaLa lakhI mokalyo. athavA navAM navAM aneka kAryomAM vyagra rahelA pitAno paNa zo doSa? puruSaratnano nAza karanArI, tevA prakAranA kUTa prapaMcane racanArI ane duSTa mativALI aparamAtAno ja doSa che. athavA strI jAtinI svabhAvathI ja duSTatAne lIdhe, ane pApamAM ja tatpara hovAne lIdhe tathA aparamAtA niraMtara aSavALI ja hoya che teNInuM hRdaya duSTa ja hoya che tene lIdhe temaja potAnA putrane rAjyaprApti thAya to ThIka tevA vicArarUpa lobhasAgaranuM durnivArapaNuM hovAne lIdhe teNIe A akArya karyuM, temAM zuM Azcarya? kAMI ja nahIM. tyAre A doSa kone Apavo? te viSe nirNaya kare che ke - pUrve karelA duSkRtya (pApakarma) no ja A doSa che, kemake pitAe to prANathI paNa vahAlA evA putrane vidyA prApta karAvavAno ja 1. dareka dhArAnuM bIla traNavAra vaMcAyA pachI pasAra thAya che. koI paNa vastunuM vecANa paNa chellIvAra traNavAra bolyA pachI karavAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaMjanane adhika karavA upara kathA. 303 upakrama (udyoga) karyo hato, paraMtu tene badale pariNAmamAM janmaparyata bane netronI aMdhatA prApta thaI. kahyuM che ke jaM jeNaM kayaM kammaM puvvabhave ihabhave vasaMteNaM / taM teNa veiavvaM, nimittamitto paro hoi // 2 // artha- pUrva bhavamAM athavA A bhavamAM vasatAM jeNe je karma karyuM che, te avazya teNe bhogavavAnuM ja che, temAM bIjo prANI to nimita mAtra ja che. 2 dhArijai iMto jalanihI vi kallolabhinnaM kulaselo / na hu annajamma nimmia suhAsuho divvapariNAmo // 1 // artha- taraMgoe karIne moTA kuLaparvatane paNa bhedanAra evA samudrane dhAraNa karI zakAya (aTakAvI zakAya), paraMtu pUrvajanmamAM karelA zubhAzubha karmanA pariNAma aTakAvI zakAtA nathI. te pachI rAjAe A vRttAnta sAMbhaLIne vicAryuM ke- "mane dhikkAra che ke meM kUTa lekha lakhIne akAra upara anusvAra mUkavA rUpa pramAda vaDe tIvra agninI jema ATalo badho anartha karyo ! athavA unmAdanI jevo pramAda jIvane kayA kayA anartha nathI pamADato? ane kayA kayA manorathono nAza nathI karato ? kahyuM che ke pramAdaH parama dveSI, pramAdaH paramaM vipam / pramAdo muktipUrdasyuH, pramAdo narakAyanam // 1 // artha- pramAda moTo zatru che, pramAda mahA utkaTa viSa che, pramAda muktipurIno cora che, ane pramAda narakanuM sthAna che. 1. rAjyane yogya evA putrano A pramANe vinAza karavAmAM heturUpa ane saMtAnano nAza karavAmAM sAkSAt dhUmaketurUpa mane mUrkhane dhikkAra che. have to te putra prANathI paNa adhika priya chatAM For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 jJAnapada bhajIe re cakSurahita hovAthI samagra samRddhinA sArabhUta rAjyane athavA yuvarAjapaNAne kema lAyaka hoya ?'' A pramANe te rAjA kheda sahita hRdayamAM vAraMvAra pazcAttApa karavA lAgyo. pachI kuNAla kumArane samRddhivALuM bIjuM gAma ApyuM. ane tenI aparamAtAnA putrane ujjayinI ApI. anukrame te samRddhivALA gAmane bhogavatAM kuNAla kumAranI "zaradazrI" nAmanI patnIe vidnara parvatanI pRthvI vaisUrya . ratnane prasave tema sArA lakSaNavALA putraratnane prasavyo. te vakhate "huM apara mAtAno manoratha vyartha karuM, ane potAnI mAtAno manoratha saphaLa karuM." ema vicArIne kuNAla kumAra rAjya levAnI icchAthI pATalIputramAM jaI anupama gaMdharva kaLAe karIne puranA lokonuM raMjana karavA lAgyo. tenI apUrva kaLA sAMbhaLIne azokazrI rAjAe tene javanikAmAM rAkhIne gAvAnI AjJA karI. tyAre te paNa suMdara kAvyanA prabaMdha vaDe gatAM gAtAM A pramANe bolyo, caMdaguttapatto u biMdusArassa nattuo / asogasiriNo putta aMdho jAcar3a kAyapiM // 1 // arthacaMdraguptano prapautra, biMdusArano pautra ane azokazrIno ke je aMdha che, te kAkaNInI yAcanA kare che. 1. putra te sAMbhaLIne rAjAe bahumAnathI tene pUchyuM ke--"tu koNa che?" te bolyo-- "ApanI AjJAnuM ArAdhana karavAmAM ekAgra cittavALo huM Apano putra kuNAla chuM, ke jeNe pitAnI AjJAthI potAnA prANathI paNa adhika vahAlAM netro gumAvyAM che.' te sAMbhaLIne rAjA harSa pAmI sneha sahita AkhA zarIre romAMca rUpa kaMcukane dhAraNa karato te kumArane AliMgana daIne bolyo ke-- "huM tArA para tuSTamAna chuM. tArI icchA hoya te mAga." te bolyo ke-- "huM kAkaNI mAguM chu. bIjuM kAMI mAgato nathI." rAjAe kahyuM- "he vatsa ! tuM mahAbuddhivAna chatAM kema AvuM atyaMta tuccha mAge che ?" te vakhate For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaMjanane adhika karavA upara kathA. 305 pradhAno bolyA ke- he rAjA ! rAjaputrone kAkaNI zabda karIne rAjya kahevAya che." te sAMbhaLIne rAjAe tene kahyuM ke- "he vatsa ! netrarahita tuM rAjya zI rIte karI zakIza ?" tyAre te bolyo ke- "pitAzrInA prasAdathI pitAzrIne pavitra lakSaNonA pAtrarUpa pautra thayo che, tene mATe rAjya mAguM chuM, mAre mATe mAgato nathI." te sAMbhaLIne atyaMta harSa pAmelA rAjAe premasahita kumArane pUchyuM ke- "he vatsa! harSanA sthAnarUpa te putra kyAre janmyo?" kumAra bolyo ke- "saMprati eva (hamANAM ja)." te sAMbhaLIne atyaMta prItinA ullAsathI parAdhIna thayelo rAjA "saMprati putro jAtaH (hamaNAM putra utpana thayo) saMprati putro jAta" ema vAraMvAra moTethI bolavA lAgyo. pachI te putra daza divasano thayo tyAre tene utkRSTa utsavapUrvaka tyAM lAvIne atyaMta pramodathI pUrNa thayelA rAjAe te putranuM "saMprati" nAma pADI tene rAjya para sthApana karyo. te saMprati rAjA traNa khaMDano bhogavanAra thayo ane parama zrAvaka thayo. teNe "zrIsuhastI" sUrinA upadezathI zrI jinamatanA sAmrAjyane sarva prakAre eka chatrarUpa karyuM hatuM. // Iti vyaMjanAdhikaye AkhyAnakam // arthane anyathA karavA upara dRSTAMta arthane anyathA karavAmAM vizeSa karIne pUrve kahelA ja doSo jANavA. te upara dRSTAMta nIce pramANe zuktimatI" nAmanI purImAM "zrI munisuvrata" svAmInA vaMzamAM utpana thayelo "abhicaMdra" rAjA rAjya karato hato. tene satyavAdIpaNAthI prasiddha thayelo "vasu" nAme putra hato. te gAmamAM parama zrAvaka (jaina dharmI) "kadaMbaka" nAmanA upAdhyAya rahetA hatA. te potAnA "parvata" nAmanA putrane, rAjaputra "vasu"ne ane For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 jJAnapada bhajIe re "nArada" nAmanA eka vidyAthIne zAstrAbhyAsa karAvatA hatA. ekadA abhyAsa karIne thAkI gayelA te traNe vidyAthIo rAtre prAsAda upara sUI gayA hatA. te vakhate AkAzamArge jatA be cAraNa muni paraspara A pramANe bolyA ke-"A traNe vidyArthIomAMthI eka vidyAthI svarge jaze, ane bIjA be nara jaze. te vakhate upAdhyAya jAgatA hatA, temaNe A vRttAMta sAMbhaLIne kheda pAmI " vicAryuM ke-"mane dhikkAra che ke huM bhaNAvanAra chatAM mArA be ziSyo narake jaze." pachI prAta:kALe "A traNamAMthI svarge koNa jaze?" teno nirNaya karavA mATe tenI parIkSA karavA darekane eka eka loTano kUkaDo ApIne kahyuM ke-"je ThekANe koI paNa na jue tene gupta sthAne Ane mArIne lAvo." te sAMbhaLIne vasu ane parvata e banne jaNe judI judI dizAmAM nirjana pradezamAM jaIne te kUkaDAne haNyo. ane nArada to atyaMta dUra zUnya sthAna che, to paNa ahIM huM dekhuM chuM, devo dekhe che, siddho dekhe che tathA jJAnI paNa dekhe che. je sthAne koI paNa na dekhe evuM sthAna to AkhA vizvane viSe koI paNa nathI, tethI kharekhara A kUkaDo avaLe che (vadha karavA yogya nathI). evo gurunI vANIno abhiprAya jaNAya che. svabhAvathI ja parama dayALu evA gurue je amane vadha karavAno Adeza Apyo che, te amArI parIkSA mATe ja Apyo jaNAya che." pachI anukrame te traNe ziSyoe AvI potapotAnuM vRttAMta gurune nivedana karyuM. te sAMbhaLIne upAdhyAye "nArada ja svargagAmI che." ema nizcaya karIne tene gauravatA thI AliMgana karyuM, ane bIjA bannenI niMdA karI. pachI te ja kAraNathI utpanna thayelA vairAgyathI upAdhyAye pravrajyA grahaNa karI. eTale tenA sthAna para teno putra parvataka beTho. anukrame abhicaMdra rAjAe paNa dIkSA lIdhI, tethI tenI gAdIe vasu rAjA thayo. te vasu rAjA potAnA satyavAdIpaNAne prasiddha karavA mATe satya ja bolato hato. For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthane anyathA karavA upara dRSTAMta 307 ekadA koI zikArI viMdhyAcaLanA parvatamAM zikAra karavA gayo. cAM teNe eka mRga para tIra pheMkayuM. te tIra vacamAM ja alanA pAmyuM. ne joI Azcarya pAmI te zikArI tIranI pAse gayo. tyAM hastano sparza thavAthI "A vacce sphaTikamaNinI moTI zilA che." ema teNe jANyuM. pachI "A zilA rAjAne yogya che" ema vicArI teNe vasu rAjAne A vAta jaNAvI. rAjAe te zilA laIne tene sAruM InAma ApyuM. pachI rAjAe zilpIo pAse gupta rIte te zIlAnI AsanavedikA karAvIne te zilpIone mArI nAMkhyA. pachI te vedikAne potAnA siMhAsananI nIce sthApanA karI ane "satyavAdIpaNAne lIdhe tenuM siMhAsana AkAzamAM nirAdhAra rahe che" evI potAnI khyAti sarvatra prasiddha karAvI. te prasiddhine lIdhe vasu rAjAne devatA sAnidhya kare che evA bhayathI sarve rAjAo tene AdhIna thayA. ekadA parvatake potAnA ziSyone bhaNAvatAM "apheryaSTavya (aja vaDe yajJa karavo)" e RgvadanI zrutinA vyAkhyAnamAM "aja eTale bakarA vaDe yajJa karavo" evo artha karyo. te sAMbhaLIne tene maLavA Avelo nArada ke je tenI pAse beTho hato te bolyo ke- "he bhAI! tuM Avo artha na kara. kemake je vAvyA chatAM paNa Uge nahIM te "aja' kahevAya che, tethI ahIM aja eTale traNa varSa uparAMtanI DAMgara (dhAnya) levAnI che. - ApaNA gurue paNa ema ja kahyuM che. mATe dharmopadeSTA gurune tathA dharmapratipAdaka zrutine te anyathA na kara." A pramANe bahu kahyA chatAM paNa parvatake abhimAnathI potAno Agraha mUkyo nahIM. chevaTe temaNe vAda karatAM jIbhano cheda karavAnI zarata karI, ane vasu rAjAne sAkSI karyo. te sAMbhaLIne parvatakanI mAtAe ekAMtamAM putrane kahyuM ke- "he putra ! meM paNa tArA pitAne aja zabdano artha traNa 1. je hAre tenI jIbha kApavI evI hoDa karI. For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 jJAnapada bhajIe re varasanuM dhAnya che ema kahetAM sAMbhaLyA che, tethI phogaTa mahA anarthakArI zarata zA mATe kare che?" te sAMbhaLIne te bolyo ke"je karyuM te karyuM che. have jema ghaTe tema upAya karo." pachI putranA mohathI mohita thayelI te mAtAe putranA hitane mATe vasu rAjA pAse jaIne tene ekAMtamAM evI rIte asarakAraka kahyuM ke jethI gu5tnInA dAkSiNyane laIne teNInA kahevA pramANe ja artha karavAnuM teNe kabula karyuM. pachI prAta:kALe te banne sabhAmAM jaI vivAda karavA lAgyA, ane tenA nirAkaraNa maTe vasu rAjAne pUchyuMte vakhate moTA pApano paNa anAdara karIne rAjAe khoTI sAkSI pUrI. arthAt aja. zabdano artha bakaro ema karyo. te ja vakhate devatAe tene lAta mArIne siMhAsana parathI pADI dIdho. tarata ja te marIne narake gayo. tenI gAdIe tenA putrone besADyA. te paNa anukrame ATha putro devatAthI haNAyA. kemake daivI kopa duHsaha che. tenA be putro nAzI gayA. pachI puranA lokoe parvatakane dhikkAra ApI puramAMthI kADhI mUkyo. tene "mahAkALa" nAmanA asure Azraya Apyo. te mahAkALano saMbaMdha evo che ke "ayodhana" nAmanA rAjAe potAnI putrIno svayaMvara AraMbhyo. te vakhate te kanyAnI mAtAe kanyAne gupta rIte kahyuM ke "mArA bhAIno putra je "madhupiMga che, tene tuM varaje. kemake te bahu rUpavAna tathA guNI che." A vAta sarva rAjAomAM mukhya evA "sAgara" rAjAe guptapaNe sAMbhaLanArI eka dUtInA mukhathI jANIne potAnA purohitane te kanyAne paraNavAno upAya pUchayo. tyAre kapaTa karavAmAM catura ane zIghrakavi evA te purohite tatkALa navI rAjalakSaNa saMhitA banAvIne sabhAmAM evI rIte te graMthanuM vyAkhyAna karyuM ke jethI rAjalakSaNo vaDe sagara rAjA utkRSTa gaNAya, ane madhupiMga hIna gaNAya. te sAMbhaLIne sarva rAjAo For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 arthane anyathA karavA upara dRSTAMta vaDe hAMsI karAto madhupiMga lajjA pAmIne sabhAmAMthI jato rahyo ane te kanyAne sagara rAjA paraNyo. pachI madhupiMga krodhathI tapa karIne mahAkALa nAmano asura thayo. A asura ane parvatakane trIjo "pippalAda" paNa maLyo hato. pippalAdanuM vRttAMta evuM che ke-"sulatA" ane "subhadrA" nAme be parivrAjikAo jagaprasiddha hatI. temAM moTI sulasA ghaNI ja vidvAna hatI, tethI teNIe paDaha vagaDAvyo hato ke "je koI mane vAdamAM jIte tenI huM ziSyA thAuM, ane jo te mane na jIte to te mAro ziSya thAya." A pramANe pratijJA karIne pharatAM koI vakhata teNIne "yAjJavalkaya" nAmanA parivrAjaka sAthe vAda thayo. temAM yAjJavalkayano parAjaya karI teNIe tene potAno ziSya karyo. tyAra pachI anukrame ghaNA paricayane lIdhe temanI akAryamAM pravRtti thavAthI sulabhA garbhavatI thaI. te vAta subhadrAe jANI, tyAre teNIe teNIne atyaMta upAlaMbha ApI gupta rAkhI. anukrame teNIne putra prasava thayo, te vakhate subhadrA na jANe tema te putrane eka pIpaLA nIce mUkI te banne nAzI gayA. prAtaHkALe temanAM pagalAMne anusAra temanI zodha karatAM subhadrAe pIpaLA nIce putrane joyo. te putra bhUkhyo hovAne lIdhe pIpaLAnuM phaLa potAnI meLe tenA mukhamAM paDavuM hatuM tene cATato hato, tethI tenuM "pippalAda" evuM nAma pADIne subhadrAe potAnA AzramamAM rAkhI tene vRddhi pamADyo. yogya vayano thayo tyAre tene bhaNAvyo, tethI te ghaNo vidvAna thayo. ekadA teNe potAnI utpatti tathA mAtA-pitAnI vAta sAMbhaLI eTale te anA mAbApa para dveSa vahana karIne temano vadha karavA mATe anArya graMtho rayA. ane temAM evI prarUpaNA karavA lAgyo ke-"rAjAoe azvAdikanI zAMti mATe ane svargAdikanI prApti mATe pazu, ghoDA, hAthI ane manuSyAdika vaDe yajJa karavo." For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jJAnapada bhajIe re A pramANe tenI prarUpaNA jANIne mahAkALe vicAryuM ke- "jo A parvataka ane pippalAdanI prarUpaNAthI rAjAo yajJamAM hiMsA karavA pravarte to teo marIne narake jAya, ane tema thavAthI sagarAdika rAjAo sAthe je mAre vera che teno badalo vaLe." ema vicArIne mahAkALe te bannene kahyuM ke- "tamo bane yajJamAM hiMsAnI pravRtti karo, huM sarvatra tamAruM sAnidhya karIza." ema kahIne mahAkALe pura, grAma vigere sarva ThekANe roganI utpatti karI. pachI jyAM parvataka ane pippale hiMsAtmaka yajJa karAvyo tyAM te asure roganI zAMti karI ane yajJamAM haNelAM pazuone devatA thaIne vimAnamAM beThelAM pratyakSa dekhADayAM. te joIne sagara vigere sarva rAjAo atyaMta AdaravALA thaI te pramANe yajJa karavA lAgyA. pachI nirdaya evA te bannee dhIme dhIme manuSyanI hiMsA paNa pravartAvI, pachI mahAkALe mAyA vaDe mohita karIne strI sahita sagara rAjAno yajJamAM homa karAvyo, tathA pippale paNa potAnAM mAtApitAne zodhIne temano yajJamAM homa karyo. kemake te banneno A kAryane mATe ja udyoga hato. A pramANe mahA anarthanA heturUpa anArya vedonI pravRtti thaI. Arya vedo to cakrIne tyAM haMmezAM bhojana karatA zrAvakone bhaNavA mATe zrI tIrthakaranI stutimaya ane zrAddhadharmanuM pratipAdana karanArA mANavaka nidhimAMthI uddharIne bharata cakravartIe racelA che. A pramANe arthane anyathA karavA para parvatakanuM dRSTAMta che. vyaMjana ane artha e bannene anyathA karavAmAM A kathAmAM kahelA anArya vedonA racanAra tathA te anAryavedanI vyAkhyA karanAra pippalAdanuM dRSTAMta che. athavA "gupta" AcAryanA be ziSyo, nojIvanI sthApanA karanAra "airAzika rahagupta" vigerenAM dRSTAMto che te anya graMthothI jANI levAM. // Iti SaSTha saptamASTamA jJAnAcAraH / // Ityavidho jJAnAcAraH / For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIRIT GRAPHICS - 09898490091 For Personal & Private Use Only