Book Title: Dashvaikalika Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
-
श्रीदकालिको ननु विषमोऽयं भ्रमरदृष्टान्तः, तयारि-भ्रमरो द्वमाझामन्तरेणेव पुष्परसमादत्त भिक्षुः पुनर्याचित्वेष, किस तदर्थ पदानिदेशस्मिन्नपि दिने मुर्मुहरेकं ठुममुपति तत्कि साधयोऽपि तथैव गृहस्पेभ्यो मिस गृहीयुः ? किन भ्रमरोऽसनी, साथवस्तु सम्झिनो निनवचननिपुणाभ, भ्रमरोऽयती सायवस्तु बतिना, भ्रमरो ऽपत्याख्यानी साधवस्तु मत्याख्यानिनः, श्रमरोऽसंयतः साधवस्तु संयताः, इत्यादि विरुद्धधर्मशालिवादिति चेन्न, सर्वच दृष्टान्तस्यैकदेशिरूपस्वाद , अनेकपुप्पतः पुष्पातान्तिपूर्वक्रकिञ्चित्किञ्चिदुपादानमात्रे दृष्टान्ततात्पर्यमिति निष्कर्षः, स्फुटी
प्रश्न-भ्रमरका उदाहरण विषम है, कारण यह किउसकासाधुओं के साध ठीक मिलान नहीं होता। क्योंकि, भ्रमर वृक्षकी आज्ञा प्राप्त किय विना ही पुष्परस पीता है, साधु याचना करके ही भिक्षा लेते है, भ्रमर एक दिनमें एकही वृक्षके पास घारम्बार जाता है और पुष्परसको पाता है, साधु एक दिनमें बारम्बार एक गृहस्थके घरसे भिक्षा नहीं ले सकते, भ्रमर असञी होताहै,साधु सजी होते हैं,भ्रमर अप्रत्याख्यानीहोता है, साधु प्रत्याख्यानी होते हैं, भ्रमर असंयत होता है, साधु संयत होते है, इत्यादि अनेक भिन्नताएँ पायी जाती है।
उत्तर-ऐसी शंका ठीक नहीं है, क्योंकि दृष्टान्त सब जगहोंमें एक देशीय ही होता है, 'पीड़ा न पहुंचाते हए अनेक पुष्पोंसे थोड़ा थोड़ा लेना' इतने अंशोमें यह दृष्टान्त समझना चाहिये। इस विषयका स्पष्टी
પ્રશ્ન-ભ્રમરનું ઉદાહરણ વિષમ છે, કારણ કે તે સાધુઓની સાથે બરાબર બંધ બેસતું નથી. ભ્રમર વૃક્ષની આજ્ઞા પ્રાપ્ત કર્યા વિના જ પુષ્પને રસ પીએ છે. સાધુ યાચના કરીને જ ભિક્ષા લે છે. બ્રમર એક દિવસમાં એક જ વૃક્ષના પાસે વારંવાર જાય છે અને પુષ્પરસને પીએ છે, સાધુ એક દિવસમાં વારંવાર એક ગૃહસ્થના ઘેરથી ભિક્ષા નથી લઈ શક્તા, ભ્રમર અસંસી હોય છે. સાધુ સંસી હોય છે; ભ્રમર અવતી હોય છે; સાધુ વતી હોય છે, ભ્રમર અપ્રત્યા
ખ્યાની હોય છે, સાધુ પ્રત્યાખ્યાની હોય છે. ભ્રમર અસંમત હોય છે, સાધુ સંયત હોય છે. ઈત્યાદિ અનેક ભિન્નતાઓ રહેલી છે.
ઉત્તર-એ શંકા બરાબર નથી, કારણકે દષ્ટાન્ત બધી જગ્યાએ એકદેશીય જ હોય છે. “પીડા ઉપજાવ્યા વિના અનેક પુષ્પમાંથી છેડો છે રસ લેવા એટલા અંશમાં જ આ દષ્ટાન્ત સમજવું જોઈએ. આ વિષયનું સ્પષ્ટી
