Dashvaikalika Sutram Part 01

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 588

--
-
-
-
४४०
श्रीदशवकालिकमूत्रे भगवता हि 'पुण्णहा पगई' इत्यनेन 'पुण्यार्थमुपकल्पितं द्रव्यं साधूनामकल्यमिति घोधितं, तन महावतधारकेतरेभ्यः मदातमुपकल्पितस्य द्रव्यस्य तन्मते पुण्यार्थत्वाभावेन 'पुण्णहा पगढ़' इति वाक्यं निविपयतामपोत ।
ननु पुण्यार्थीपकल्पितद्रव्यस्याकल्यत्वस्वीकारे साधोः शिष्टकुले भिक्षाग्रहणमेवाकल्प्यं स्यात्, पुण्यार्यमेव तेषां पास्महत्तेन तु शुद्रनन्तवत्स्वोदरपूर्तिमात्रार्थमिति चेन, तथाहि यधपि शिष्टकुले सम्पादितमन्नं पुण्यार्थमकृतं तयापि यदन्येभ्यो 'पुण्णहा पगडं' इस कथनसे पुण्यके लिये निकाले हुए द्रव्यको साधुओंके वास्ते अकल्पनीय बताया है। यदि महानतियोंको छोड़कर अन्य किसीको देने में पुण्य न हो तो भगवानका किया हुआ यह निषेध किस पर लाग पड़ेगा,तात्पर्य यह है कि पुण्यके लिये निकाले हुए व्यको, मुनियों के लिये अकल्प्य घतानेसे यह सिद्ध होता है कि दसरोंको दान देनेसे भा पुण्यकी प्राप्ति होती है।
शंका-यदि पुण्यार्थ निकाला हुआ द्रव्य, साधुओंको ग्राह्य नहीं है तो शिष्टकुलमें साधु, कभी भिक्षा ग्रहण कर ही नहीं सकते, क्योकि शिष्ट जन, पुण्यके लिये ही रसोईका आरम्भ करते हैं, साधारण (क्षुद्र) माणियोंकी तरह अपने ही उद्रकी प्रतिके लिये नहीं।
समाधान-यद्यपि शिष्टकुलमें तैयार किया हुआ आहार पुण्यके लिये ही संपादित होता है तथापि जो आहार दूसरोंको ही देनेके लिये बनाया એ કથન વડે પુણ્યને માટે કાઢેલા દ્રવ્યને સાધુઓને માટે અકલ્પનીય બતાવ્યું છે. જે મહાવ્રતીએ સિવાયના બીજાઓને આપવામાં પુણ્ય ન હોય તે ભગવાન કરેલે એ નિધિ કોને લાગુ પડશે ?, તાત્પર્ય એ છે કે પુણ્યને માટે કહેલા દ્રવ્યને મુનિઓને માટે અકય બતાવ્યું હોવાથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે બીજો એને દાન આપવાથી પણ પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.
રાંકા--જે પુણ્યાર્થ કાઢેલું દ્રવ્ય સાધુઓને માટે ગ્રાહ્ય ન હોય તે શિષ્ટ કુળમાં સાધુ કદાપિ ભિક્ષા ગ્રહણ કરી શકશે જ નહિ, કારણ કે શિwજન પુણયને માટે જ રઈનો આરંભ કરે છે. સાધારણ (ક્ષક) પ્રાણીઓની પેઠે માત્ર પિતાનું જ ઉદર ભરવાને માટે નહિ.
સમાધાન-જે કે શિષ્ટ કુળમાં તૈયાર કરવામાં આવતે આહાર પુણ્યને ? માટે જ સંપાદિત હોય છે, તે પણ જે આહાર બીજાઓને આપવા માટે બનાવવામાં भाव छ, पाताना Gunने भाटे नहि, ते पुण्णहा पगडं (पुण्यार्य निष्पादित