Dashvaikalika Sutram Part 01

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 631

अध्ययन ५ उ. १ गा. ७६-७७ - पानग्रहणविधिः ]
स्थापितजलस्य मुहूर्त्तानन्तरं तन्मते सचित्ततायां तदानीं तदुदकक्षालितकरदयदिना निरवद्याशनग्रहणमपि तेषां दोपावहं भवेत्, तत्संमतसचितजल संसृष्ट करदवसंसर्गवत्त्वात् । मुहूर्तात्परमेत्र धावनजलस्य सचिचत्वाङ्गीकारे 'अहुणाधोयं विवज्जए' इति प्रकृतमूत्रस्य 'जं जाणेज्ज चिराधोयं ' इति प्रकृतमुत्रस्य च विरोधापति:, तथाहि अघुनाधीतस्य मुहूर्त्तान्तर्गततया तत्र तन्मते सचितताया अभावे तद्वर्जनोपदेशाऽसङ्गतिः, चिराद्धौतस्य च मुहूर्त्तानन्तरं तन्मते सचित्ततया तदुपादानोपदेशस्य चासङ्गतिः स्यात्, तस्मात् पिपासापनोदनशक्तिशालिनचिराद्धौतस्य ग्रहणं शास्त्रसंमतमित्यवधेयम् ।
४७३
6
या कुडी आदि धोनेके लिए गृहस्थ (रसोया) रसोईके समय अपने पास एक पानीका बर्तन रखता है, उस जलसे हाथ और कुडछी धो धो कर दाल आदि परोसता है, ऐसी दशामें उक्त मतसे देर तक रक्खे रहने के कारण यदि वह हाथ या कुडछी आदिका धोवन सचित्त हो जाता है तो उस धोवनमें धोयी हुई कुडछी या हाथसे दिया जानेवाला निरवद्य अन्नादि भी उनको अग्राह्य हो जायगा । 'तहेबुचाचयं ' इस गाथाके अन्तिम चरणमें 'अहुणाधोयं विवज्जए ' यह कह कर भगवानने यह स्पष्ट कर दिया है कि तुरतका घोया हुआ जल अग्राह्य है, और इसीको 'द्विद्धं सुबद्धं भवति' इस न्यायसे 'जं जाणेज्ज चिराघोयं ' इस गाथासे सुस्पष्ट कर दिया है कि देरका धोया हुआ धोवन ग्रहण करना चाहिए । अतः दो घड़ीके बाद धोवनमें जीवोंकी उत्पत्ति मानना जैनागमसे विरुद्ध है और उत्सूत्र- प्ररूपणाका भागी बनना है । ધવાને માટે ગૃહસ્થ (સેાઇયે) સેાઇન સમયે પાતાની પાસે પાણીનું એક વાસણ રાખે છે, એ જળથી હાથ અને કડછી ધા–ધાઈને દાળ આદિ પીરસે છે, એવી દશામાં ઉક્ત મત પ્રમાણે કેટલાક સમય સુધી રહેલું હોવાને કારણે જો એ હાથ યા છી આદિનું ધાવણ ચિત્ત થઈ જાય તેા એ ધાવણમાં ધાએલી કછી ચા હાથથી આપવામાં આવતું નિરવદ્ય અન્નાદિ પણ એમને અગ્રાહ્ય नय तहेवुच्चावयं मे गाथाना अंतिम यशुभां अहुणाधोयं विवज्जए એમ કહીને ભગવાને એ સ્પષ્ટ કરી આપ્યું છે કે તુતનું ધેએલું જળ અગ્રાહ્ય छे, भने ने द्विर्वद्धं सुबद्धं भवति मे न्याये उसने जं जाणेज्ज चिराधोयं मे ગાથાથી સુસ્પષ્ટ કરી આપ્યું છે કે કેટલાક સમય પહેલાંનું ધએવુ ધવણુ ગ્રહણુ કરવું જોઇએ, એટલે એ ઘડી પછી ધાવણમાં જીવાની ઉત્પત્તિ માનવી એ જૈનાગમથી વિરૂદ્ધ છે અને ઉત્સૂત્રપ્રરૂષણાના ભાગી બનવું છે.
અની