Book Title: Dashvaikalika Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
-
-
श्रीदशवकालिको इति व्याख्यातं तदप्ययुक्ततरम् । हस्ते मुख्य निकाधारणे मुखपत्रिकाधारणोदेश्यभू. ताया: गृहमन्यापिसम्पातिमवायुकायादिनीवर्टिसानिटरसिया मुखरखिका मुख एवं धारणीयेत्यागयस्य जागरूपत्यान, अत एव भगवताऽपि मूक्ष्मव्यापिसम्पातिमवायुकायादिनीवाऽयतनानिपत्तये मुखोपरि धारणीयसदोरकाटपुटमुखप्रयाणवखरखण्डरूपेऽथे मुखयरित्रकारान्दः प्रयुक्तो, न तु इस्तवत्रिकाशब्द इति कयमपि हस्तकशब्देन मुखाग्निकारूपोऽयों न लभ्यते । एवं च तेन कायप्रमार्जनफयनं सर्वयाऽऽयमविरुद्धमेवेति योध्यम् ॥८२||८३॥
ऐसी व्याख्या करना भी अत्यन्त अयुक्त है, क्योंकि मुखस्त्रिका धारण करनेका प्रयोजन सूक्ष्म, व्यापी, सम्पातिम तथा वायुकाय आदि जीवोंकी हिंसाका परिहार करना है। मुखयस्त्रिकाको हाथमें रखनस उक्त प्रयोजन सिद्ध नहीं होता। इससे यह सिद्ध होता है कि मुख वस्त्रिका मुखपर ही धारण करनी चाहिए । इसलिए मुखके निमित्तस होनेवाली, सूक्ष्म, व्यापी, सम्पातिम और चायुकाय आदि जीवाका विराधनाकी निवृत्तिके लिए मुख पर धारण करने योग्य उस मुखः परिमाण सदोरक और आट पुड़वाले वस्त्रखण्डको भगवानने 'मुखः यस्त्रिका' शब्दसे कहा है, 'हस्तवत्रिका' शब्दका प्रयोग कहीं नहा किया, अत एव 'हस्तक' शब्दसे मुखवत्रिकाका अर्थ किसीभी प्रकार नहीं निकल सकता। इस प्रकार 'उससे कायकी प्रमार्जना करना' यह अर्थ आगमसे सर्वथा विरुद्ध है ।। ८२ ॥ ८३ ॥ એવી વ્યાખ્યા કરવી એ પણ અત્યંત અયુકત છે, કારણ કે મુખવસ્ત્રિકા ધારણ કરવાનું પ્રયોજન સૂક્ષમ, વ્યાપી, સાતિમ તથા વાયુકાય આદિ જેની હિસાબી પરિહાર કરે એ છે. મુખવસ્ત્રિકાને હાથમાં રાખવા ઉક્ત પ્રયજન સિદ્ધ થતું નથી. એથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે મુખવસ્ત્રિકા મુખ પર જ ધારણ કરવી જોઈએ તેથી સુખના નિમિત્ત થનારી સૂમ, વ્યાપી, સંપતિમ અને વાયુકાય આ જીવોની વિરાધનાની નિવૃત્તિને માટે મુખ પર ધારણ કરવા યોગ્ય એ મુખ પરિમાણું દેરા સાથેના અને આઠ પડવાળા વસ્ત્રખંડને ભગવાને મુખવસ્તિકા” हे छ, तपक्षिा ' शहनी प्रयोग या नथी. मेरो स्त' श६॥ મુખત્રિકાને અર્થ કોઈ પણ પ્રકારે નીકળી શકતા નથી. એ રીતે મુખવાસ્ત્રિ , કાયાની કમાર્જના કરવી” એ અર્થ આગમથી સર્વથા વિરૂદ્ધ છે. (૮૨-૮૩)
