Book Title: Dashvaikalika Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
-
-
-
-
-
श्रीदशकालिकसूत्रे नन्वेतावता 'यधन्महापुरुपैरनाचीण तत्तदनाचरणीयं, यद्यत्त्वाचीण तत्तदाचरणीयमेवेत्याया वतश्च तीर्थङ्करा) सुरसम्पादितैरष्टविधमहामातिहार्यस्तीयङ्करा युक्ता इति वयमप्यस्मदर्थं सम्पादितैः कथं न युक्ता भवेमेति चेद् ? भ्रान्तोऽसि, ते हि वीतरागत्वात् कल्पातीताः, वयं तु कल्पस्थिता इति, कल्पातीतानां तेषां जिनेश्वराणामष्टमहामातिहार्याणि तीर्थरगोत्रनामप्रकृत्युदयमहिम्ना प्रतिभासितानि भवन्ति, न तु तानि मुरैः संपायन्ते, अत एव औपपातिकमृत्रे
" आगासगएणं चक्केणं आगासगएण छत्तेणं आगासियाहि चामराहि"
इत्यस्य व्याख्यायाम्विप्रमुक्त होनेसे स्व-पर के त्राता (रक्षक) हैं, प्राता होनेसे निम्रन्थ हैं, निर्ग्रन्थ होनेसे महर्षि है।
शङ्का-इस गाथासे यह तात्पर्य निकला कि महापुरुषोंने जिस जिस का आचरण नहीं किया वह वह अनाचरणीय है, उन्होंने जिस जिसका आचरण किया वे सब आचरण करने योग्य है, यदि ऐसा ही है तो तीर्थकर भगवान् देवनिर्मित आठ महाप्रातिहार्योसे युक्त होते है इसलिए हम भी हमारे लिए बनाये हुए पदार्थोंसे युक्त क्यों न हो।
समाधान-हे वत्स ! ऐसा नहीं है, क्यों कि वे वीतराग होनेसे कल्पातीत हैं, और हम कल्पस्थित है, इसलिए उन कल्पातीत जिनेश्वरा के तीर्थथरगोत्र-नाम-प्रकृतिके उदयकी महिमासे अष्ट महाप्रातिहाय केवल भासित होते हैं किन्तु देवताओंसे समर्पित नहीं किये जात, अत एव औपपातिक सत्रके "आगासगएणं चक्केणं" इत्यादि पदाका' (રક્ષક) છે, ત્રાતા હોવાને કારણે નિગ્રંથ છે, નિથ હોવાને લીધે મહર્ષિ છે
શંકા--આ ગાથામાંથી એ તાત્પર્ય નીકળ્યું કે–મહાપુરૂએ જેનું જેનું આચરણ નથી કર્યું છે તે અનાચરણીય છે, અને તેમણે જેનું જેનું આચરણ કર્યું તે બધું આચરણ કરવા ગ્ય છે. જે એમ છે તે તીર્થકર ભગવાન દેવ નિર્મિત આઠ મહાપ્રાતિહાર્યોથી યુક્ત હોય છે, તેમ આપણે પણ આપણા માટે બનાવેલા પદાર્થોથી યુકત કેમ ન થવું?
સમાધાન––હે વત્સ! એમ નથી, કારણ કે તે વીતરાગ હોવાથી કપાતીત છે, અને આપણે કપસ્થિત છીએ. એ કલ્પાતીત 'જિનેશ્વરનાં તીર્થકર–ગેત્રનામપ્રકતિના ઉદયન મહિમાથી આઠ મહાપ્રાતિહાર્ય કેવળ ભાસિત થાય છે, પરંતુ वितामा तथा समर्पित यतi नथी, मेटले मो५५ति सूचना आगासगएणं
