Book Title: Dashvaikalika Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२०४
শীগকাক্ষিগ गजीवा अनेक जीयोंका आधार है, पुढोसत्ता-भिन्न-भिन्न जीववाली है, अन्नत्य-सिवाय सत्यपरिणएणंत्रपरिणतके ।
भावार्थ:-पांचों स्थायरफाय सचित्त है, ये अनेक जीवरूप है, उन जीवोंका अस्तित्व पृथक्-पृथर है, । इन कार्योंके जो जो शख उनसे यदि ये परिणत हो जाये तो अचित्त हो जाते हैं ॥५॥
टीका-तद्यथा-तदेव प्रदर्यते-पथिवी कठिनस्वभावा सैव काया शरीर येषां ते पृथिवीकायास्त एव पृथिवीकायिकाः (विनयादित्वात्स्वार्थे ठक, तस्येका देश:' एवमग्रेऽपीयं प्रक्रिया जेया)। आपा-धवलक्षणास्ता एव कायो येषां तेऽपु. कायास्त एचापकायिकाः। तेजा उष्णलक्षणं तदेव कायो येषां ते तेजस्कायिकाः। वायुम्चलनस्वभावः स एव कायो येपां ते वायुकायिकाः । वनस्पतिकायिका वनस्पतिः लतातरुगुल्मादिलक्षणः कायो येषां ते तथोक्ताः । त्रस्यति शीतातपाः दिजनितपीडया उद्विजत्ते इति सः, सनस्वभावः कायो येषां तथोक्ताः । ___ अथ प्रत्येकं सचित्ततां दर्शयन्नाह
कठिनता-स्वभाववाली पृथ्वी ही जिनका शरीर है उन्हें पृथ्वीकार यिक कहते हैं। द्रवत्व-स्वभाववाला जल ही जिनका शरीर है उन्ह अपकायिक कहते हैं । उष्णता-स्वभाववाला तेज ही जिनका शरीर ह उन्हें तेजस्कायिक कहते हैं । चलन-स्वभाववाला वायु ही जिनका शरीर है उन्हें वायुकायिक कहते हैं। लता वृक्ष-गुल्म आदि वनस्पति ही जिनका शरीर है उन्हें वनस्पतिकायिक कहते हैं। जिन्हें शीत-आतप (गर्मी) आदि द्वारा उत्पन्न हुई पीडासे त्रास होता है ऐसा चलने-फिरनेवाला काय जिनका होता है उन्हें प्रसकायिक कहते हैं ।
अब एक-एककी सचित्तता दिखलाते हैं
૧-કઠિનતા-સ્વભાવવાળી પૃથ્વી જ જેનું શરીર છે તેને પૃથ્વીકાયિક કહે છે. ૨-દ્વવત્વસ્વભાવવાળું જળ જ જેનું શરીર છે તેને અપકાયિક કહ છે. ૩-ઉષ્ણતસ્વભાવવાળું તેજ જ જેનું શરીર છે તેને તેજસ્કાયિક કહે છે. –ચલનસ્વભાવવાળે વાયુ જ જેનું શરીર છે તેને વાયુકાયિક કહે છે. પ-લતા, વૃક્ષ ગુમ (ગુચ્છ) આદિ વનસ્પતિ જ જેનું શરીર છે તેને વનસ્પતિકાયિક કહે છે. જેને ઠંડી ગરમી આદિ દ્વારા ઉત્પન્ન થએલી પીડાથી ત્રાસ થાય છે એવી હરવા-ફરવાવાળી કાયા જેની હોય છે તેને ત્રસકાચિક કહે છે
હવે અકેકની સચિતતા દેખાડે છે.
