Book Title: Dashvaikalika Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीदशवकालिकसूत्रे अब जानने का उपाय बताते है
सावयाथ:-सोचा गुरुमुखसे मुनकर कस्लाणं-कल्याण-दयारूप संयमको जाणइ जानता है, (तथा) सोचा-मुनकर ही पावगं-पाप-हिंसारूप असंयमको जाणइ जानता है, (और) उभयपि दोनोंको भी सोचा-मुनका ही जाणई-जानता है। (अतः) जम्जो सेयंम्भारमाके हितकारी हो तं-उसका समायरे आचरण करे ॥११॥
टीका-श्रुत्वा गुरुमुखादाकर्ण्य श्रुतज्ञानविपयीकृत्येत्यर्थः, कल्याणम्-कल्यो मोक्षः कर्मवद्धसकलोपाधिव्याधियाधाविधुरत्वात , तम् आसमन्तादणति-प्रापय वीति, कल्येन-आरोग्येण आरोग्यकरणेनेत्यर्थः ज्ञानदर्शनचारित्रलक्षणमोक्षमागापदेशद्वारेति भावः, आनयविनीवयति सांसारिकविशालविषयकाननसंलग्नेष्टः वियोगानिष्टसंयोगदावानलज्वालामालावलीढान् माणिन इति कल्याण दयाभधानसंयमस्वरूपं, निपातनाण्णत्वम् , तदुपादेयभूतं जानाति, श्रुत्वा च पापकनरकादिकुगतिपातिनं हेयभूतमसंयमं जानाति, उभयमपि-उपादेयानुपादेयभूतः संयमासंयमलक्षणं द्वयमपि श्रुत्वैव जानाति । निष्कर्पमाह-अत्र यत् श्रेया हित वत् समाचरेत-विध्यात् ॥११॥
कर्मोंसे उत्पन्न होनेवाली समस्त आधि-व्याधि और बाधासे रहित मोक्षकी प्राप्ति करानेवालेको, अथवा ज्ञान-दर्शन-चारित्र-रूपी आरोग्यस हितवचन अथवा उपदेशसे संसारके विषयरूपी विशाल वनमें धधकती हुई इष्टचियोग-अनिष्टसंयोगरूप दावाग्निकी ज्वालाओंमें जलते हुए जीवोंको शान्ति देनेवालेको कल्याण कहते हैं । इस कल्याण (संयम) का ज्ञान गुरुमुखसे सुनकर ही होता है। पाप अर्थात् नरक आदि कुगतियोंमें गिरानेवाले असंयमका ज्ञान भी सुननेसे ही होता है, तथा इन दोनोंका भी ज्ञान सुननेसे ही होता है। इसलिए इनमेंसे जो श्रेष्ठ (हितकर) हो उसमें प्रवृत्ति करनी चाहिए ॥११॥
કમેધી ઉત્પન્ન થનારી બધી આધિ-વ્યાધિ અને બધાથી રહિત મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરાવનારને અથવા જ્ઞાન-દર્શનચારિત્રરૂપી આરોગ્યથી, હિતવચન અથવા ઉપદેશથી સંસારના વિષયરૂપી વિશાળ વનમાં ભભુકતા ઈષ્ટવિયેગ–અનિષ્ટસંયોગરૂપી દાવાચિની જવાળાઓમાં બળતા જીવને શાન્તિ દેનારને કલયાણ કહે છે. આ કલ્યાણ (સંયમ)નું જ્ઞાન ગુરૂમુખથી શ્રવણું કરવાથી જ થાય છે. પાપ અર્થાત નરક આદિ કગતિમાં પાડનારા અસંયમનું જ્ઞાન પણ સાંભળવાથી જ થાય છે તથા એ હમ જ્ઞાન પણ સાંભળવાથી જ થાય છે, તેથી એમાં જે શ્રેષ્ઠ (હિતકર, હાય એમાં પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. (૧૧)
