Book Title: Dashvaikalika Sutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
-
याप्पापलान् । यहा-आपः सचेतनाः मेवाशि
श्रीप्मे
२१..
श्रीदशवकालिकमरे सम्भवात् मण्हकवत् । आन्तरिक्षयोऽ प्याप सवेतनाः मेवादिविकृती स्वाभाविक सम्भूयसंपतनशीलत्यान्मीनवन् । यद्वा-आपः सचेतनाः, श्रीमहेमन्तयोः सामा. विकशैत्यौपण्यवाप्पायुपलम्मान्मनुष्यशरीरवत् , तद्यथा-भूमिगृहस्थितनरस्य शरीर ग्रीष्मे शीतलं हेमन्ते चोष्णं भवति, मुखाच बाप्पमुद्गच्छति, एवमेव गमीरतरतडागपादिस्थसलिलं हेमन्ते सबाप्पोद्मामुप्णतां, ग्रीमे च शीतलतां पते। अनेकजीवाः पृथक्सचाः, आख्याता इत्यनेनान्वयः, व्याख्या चेपां पदाना मग्बोध्या । निकलता है, अतएव वह भी सचेतन है। आकाशका भी जल सचेतन है, क्योंकि मेघादि-विकार होने पर स्वयं ही गिरने लगता है-जैसे मछली। अथवा
(२) जल सजीव है, क्योंकि उसमें ग्रीष्म और हेमन्त ऋतु, स्वाभाविक शीतता उप्णता और भाफ आदि देखे जाते हैं, जिसमें ग्रीष्मादि ऋतुओंमें शीतता आदि पाये जाते हैं वह सजीव होता है, जैसे मनुष्यका शरीर । जैसे भोंबरेमें स्थित मनुष्यका शरीर ग्रीष्म ऋतु, शीत और हेमन्त ऋतुमें उपण होता है, तथा हेमन्त ऋतु, मुहस भाफ निकलती है, वैसेही खूप गहरे तालाब या कुएका जलभी हेमन्तम भाफवाला और उष्ण होता है तथा ग्रीष्ममें शीतल होता है। .
अनेकजीव और पृथक्सत्व आदि पदोंका व्याख्यान पहले कहे हुए पृथियीकायके आलापकके समान समझना चाहिए। સચેતન છે. આકાશનું જળ પણ સચેતન છે, કારણ કે મેઘાદિ-વિકાર થવાથી સ્વય ५१ सागे छ, म भाछी. मथा- .
૨) જળ સજીવ છે, કારણ કે તેમાં ગ્રી અને હેમન્ત ઋતુમાં સ્વાભાવિક શીતતા ઉણુતા અને બાફ આદિ જોવામાં આવે છે. જેમાં ગ્રામાદિ ઋતુઓમાં શીતળતા આદિ જણાઈ આવે છે તે સજીવ હોય છે, જેમકે માણસનું શરીર. જેમ ભોંયરામાં રહેલા માણસનું શરીર ગ્રીષ્મ-તુમાં શીતલ અને હેમંત–ઋતુમાં ગરમ હોય છે, તથા હેમંતઋતુમાં મહોમાંથી બાફે (વરાળ) નીકળે છે, એજ રીતે ખૂબ ઉંડા તળાવ યા કુવાનું જળ પણ હેમંત ચતુમાં બાફવાળું અને ઉષ્ણ હૈયા છે તથા શ્રીમમાં શીતળ હોય છે.
અનેક જીવ તથા પૃથફસવ આદિ શબ્દનું વ્યાખ્યાન પહેલાં કહેલા પૃથિવીકાયના આલાપકની જેમ સમજવું
