Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namonamaHzrI gurupremasUraye / bhrutakevalizrImabhadrabAhusvAmisUtritaniyuktiyuta zrImanmalayagiryAcAryakRtavivaraNayutaM zrI AvazyakasUtram (liTI TiAgaH) zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 7, bIjo bhoIvADo, bhulezvara, muMbaI-400 002. prakAzaka: MMSRAM-lAla abTa ANI M AR 2 ]-RAJas RRC
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ / namo namaH zrIgurupremamagye kammamasaMkhijjabhavaM / khavei aNusamayameva Autto || annayaraMmi vi joge | sajjhAyami viseseNa // jinazAsananA koIpaNa rogamAM pravRtti karanAra asaMkhyabhavanA bAMdhelA karmone khapAve che. paraMtu svAdhyAyamAM pravRtta AtmA vizeSapaNe karmaapAve che. - maladhArI hemacaMdrasUri-puSpamALA zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 7, trIjo bhAivADa, bhulezvara, muMbaI-ra. For Private & Personal use only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ namo namaH zrI gurupremasUraye / zrutakebali zrImahabhadrabAhusvAmisUtritaniyuktiyuta zrImanmalayagiryAcArya kRtavivaraNayuta zrI AvazyakamUtram (tRtiyo vibhAgaH) prakAzaka zrI jimazAsana ArAdhanA TrasTa / 7, zrIjo moivADo, bhulezvara, muMbaI-400002. vikrama saMvat 2046 vIra saMvat 2516 mUlya ru. 100/Gang Dai Pu Pai Gang Mi Mi Mi Li Ju Gang Ju Mi Jin Gang Gang Ben Gang Ji Ben Fa Lu Fa Lu Shi Lei Dai Jin Bu Ben Gang Ji Ben Fa Lu Ji Pan Pan Gang Sha www.iainelibrary.org
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya sAdhu tathA zrAvakane nitya avazya karaNIya cha Avazyaka che. cha AvazyakanA gaNadhararacita sUtro para aneka vivecane racAyelA che. zrutakevalI zrI bhadrabAhusvAmIe niyu*kti racelI che zrI jinabhagaNI kSamAkSamaNa bhagavaMte bhASya (sAmAyika adhyayana para) racela che. tenA para pote TIkA racI che. malladhA ra hemaca'drasuri mahArAjAe paNa bhASya para TIkA racela che. pUjaya jinadAsagaNue cU| racela che. A sivAya pUjaya haribhadrasUri mahArAje tathA pUjaya malayagIri mahArAjAe TIkAe racela che. pUjaya zrI mANekayazekharasUrie dipikA racI che. A sivAya anya paNa hmaNu sAhitya racAyu hovAnI sabhAvanA che. pUjayapAdazrI malayagIri mahArAjanI vRtti prathama sAmAyika adhyayana para sapUrNa che, tathA khIjA caturvizati stava (gasTa)nI traNa gAthA sudhI sapUrNa tathA cAthI gAthAnA prathama padya "kuMthu"nA vivecana sudhInI che. A vRttine pUchyuM AgamAdvAraka sAgarAnaMdasura (sAgarajI) mahArAje sa`zeAdhana karI traNa bhAgamAM prakAzita karAvela che. prathama be bhAga kramazaH saMvata 1984, 1988mAM AgameAdaya samitie prakAzita karela che. trIjo bhAga savata 1992mAM zrI devacaMda lAlabhAi pustakodhdhAra kuMDa dvArA prakAzita thayela che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSo pUrve prakAzita A traNe bhAge jINuM tathA aprApya thayelA hoI tenuM punaH prakAzana ame karIe chIe, te vakhate pujyapAda sAgarajInA upakArane yAda karavA purvaka vaMdana karIe chIe, tathA sAthe sAthe uparokta banne saMsthAnA kRtabhakitanA kAryanuM paNa khUba anumodana karIe chIe. Avazyaka niryukti dIpikA paNa ame traNa bhAgamAM A sAthe prakAzita karI rahyA chIe, temaja haribhadrIya TIkA paNa prakAzita karavAnuM nakkI karela che. pujyapAda siddhAMtamahodadhi, saMdhivAtsaDhadhi, suvizALamunigAdhipati sva. AcAryadeva zrImad vijayamasurizvarajI mahArAjAnuM bhAvasAnnidhya, pujayapAda nyAyavizArada, pravacanabhAnu AcAryadeva zrImad vijayabhuvanabhAnu surIzvarajI mahArAjanA zubha AzIrvAda pujaya samatAsAgara pravacanAnurAgI paMnyAsajIzrI padu mavijayajI gaNivaryazrInI divyakRpA tathA teozrInA ziSyaratna pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya hemacaMdrasUri mahArAja sAhebanI preraNA e amArA mukhya baLe che. A sarve pUjonA prabhAvathI zrutabhakitanA kAryamAM khUba khUba pragati thAya, vizeSa lAbha maLI rahe eja mRtadevatA bhagavatI sarasvatIne punaHpunaH prArthanA. zrI jinazAsana ArAdhanA AvatI TrasTIo (1) caMdrakumAra bAbubhAI jarIvAlA (3) navinacaMdra bhagavAnadAsa zAha (2) lalitabhAI ratanacaMda koThArI (4) puMDarIkabhAi aMbAlAla zAha For Private & Personal use only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ anupama sahaga zrI bhAbhara nagarabhUSaNa prazAMtamUrti paramapujaya AcArya bhagavaMta zrImad vijayazAMticaMdrasUrIzvarajI ma. sa.nA ziSyaratna gacchAdhipati pa.pu. AcArya bhagavaMta zrImad vijayakanakaprabhasUri ma. sA. nA. tathA teozrInA laghubrAtA pa. pu. AcArya bhagavaMta zrImad vijayabhuvanazekharasUri ma.sA. nA sadupadezathI zrI bhAbhara jana saMgha taraphathI jJAnanIdhimAMthI zrI bhadrabAhu svAmI kRtaniyukita tathA zrI malayagiri ma. kRta TIkA sahIta Avazyaka sUtra bhAga 2 ane 3nI pratanA prakAzanano lAbha levAmAM Avela che. A anupama sahaganI ame bhAvabharI anumodanA karIe chIe. zrI jinazAsana arAdhanI kaTa zrutasamudvAraka | bhANabAI nAnajI gaDA For Private & Personal use only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ECAREAST // zrIAvazyakamalayagirIyavRttau tRtiiybhaagH|| samprati keSviti dvAraM vyAcikhyAsurAhasatagayaM sammattaM sue caritte na pajavA sake / desaviraI paDuccA duNhavi paDiharSa kuma .8 atha keSu dravyeSu paryAyeSu vA sAmAyikamityAzaGkAyAmukta-sarvagataM samyaktvaM, sarvadravyaparyAyarucilakSaNatvAttasya, tathA zrute-zrutasAmAyike cAritre-cAritrasAmAyike na sarve paryAyA viSayAH, zrutasyAbhilApyaparyAyaviSayatvAt dravyasya ca abhilApyAnabhilApyaparyAyayuktatvAt , cAritrasyApi 'paDhamaMmi sabajIvA' ityAdinA sarvadravyAsarvaparyAyaviSayatAyAH prAgeva pratipAditatvAt , dezaviratiM pratItya dvayorapi sakaladravyaparyAyayoH pratiSedhanaM kuryAt, na sarvadravyaviSayaM nApi sarvaparyAyaviSayaM dezaviratisAmAyikamiti bhAvaH, Aha-ayaM samyaktvaviSayaH kiMdvAre prarUpita eva tataH kiM punarabhidhAnamiti', ucyate, prAg viSayaviSayiNorabhedena kiM taditi sAmAyikasya kiMdvAra eva dravyatvaguNatvanirUpitasya zeyabhAvena vissyaamidhaanmitydossH| Aha ca bhASyakRt-naNu sAmAiyavisao kiMdAraMmivi parUvito puvaM / kaha na puNaruttadoso | hoja ihaM? ko viseso vA? // 2759 // atrottaram-kiM taMti jAibhAveNa tattha iha neyabhAvato'bhihivaM / iha visayavisaimeo tatthAbheyovayArotti // 2760 // (vize.) keSviti gataM, sampati kathamiti dvAraM vaktavyaM, kathaM sAmAyikamavApyate iti, tatra caturvidhamapi sAmAri anuSyatvAdisthAnAvAptau satyAmavApyata iti tatkramadurlabhatAkhyApanArthamAha bhASyakRta najAti sAmANika kiMdAre pAna, na sarvavyApAra -Ma.ka. mA.sU.76 Jain Education For Private & Personal use only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Ava zyakamalaya0 vRttau upodghAte // 451 // 6. mANussa khitta jAI kula svAroggamA buddhI / savaNuggaha sadA saMjamo a logammi dulahAI // 831 // mAnuSyaM - manujatvaM kSetram - AryakSetraM jAtiH - mAtRsamutthA pitRsamutthaM kulaM rUpam - anUnAMgatA ArogyaM - rogAbhAvaH AyuSkaM jIvitaM buddhiH paralokapravaNA zravaNaM dharmmasambaddhaM avagraho - dharmmazravaNAvadhAraNaM athavA zravaNAvagrahaH - sAdhUnAmavagrahaH zraddhA - ruciH saMyamaH - samyaganuSThAnalakSaNaH, etAni sthAnAni loke durlabhAni, etadavAptau ca viziSTasAmAyikalAbhaH atha caitAni durlabhAni / iMdialaddhI nivattaNA ya paddhatti niruvahaya khemaM / dhAyA''roggaM saddhA gAhaga uvaoga aTTho ya // anyadIyA // (19pra.) indriyalabdhiH nirvarttanA indriyANAmeva paryAptiH svaviSaya grahaNasAmarthyalakSaNA, 'niruvahaya'tti nirupahatendriyatA kSemaM viSayasya bhrAtaM - subhikSaM ArogyaM nIrogatA zraddhA-bhaktiH grAhakaH kathayitA upayogaH - tadabhimukhatA 'aTTho ya' iti | arthaH- arthitvaM dharmmaviSaye iti, bhinnakartRkeyaM kila gAthetyapaunaruktyaM // tatra mAnuSatvaM yathA durlabhaM tathA dazabhirdRSTAntaiH pratipipAdayiSurAha cullaga 1 pAsaga 2 ghanne 3 jUe 4 rayaNe 5 a mumiNa 6 cakke 7 a / camma 8 juge 9 paramANU 10 dasa diTTaMtA maNualaMbhe // 832 // mAnuSatvaM sakRt labdhvA jIvaH punastadeva duHkhena labhate, atra dRSTAntaH collako brahmadattacakravarttimitrabrAhmaNabhojanaM, tathAhi - baMbhadattassa ego kappaDito alaggai, bahusu AvaIsu avatthAsu ya savattha sahAyo Asi, baMbhadatteNa ya pattaM keSudvAraM kathaMdvAre manuja tvAdi // 451 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ rajjaM, tassa ya bArasasaMvacchario abhiseo, so ya kappaDito tattha alliyAvaMpi na lahai, tao NeNa uvAo ciMtitouvAhaNAo ghae baMdhiUNa dhayavAhagehiM samaM padhAvito, raNNA diTTho, unneNaM avagUhito, aNNe bhaNaMti-teNa dAravAle | sevamANeNa bArasame saMbacchare rAyA diTTo, tAhe rAyA taM daTThaNa saMbhaMto, imo so vanago mama suhadukkhasahAyago, esAhe karemi vitti, tAhe bhaNai - kiM demo 1, so bhaNai-deha ghare ghare karacolae jAva sabaMmi bharahe, jAhe niTThiyaM hojjA tAhe puNo'vi tujjha ghare ADhaveUNa bhuMjAmi, rAyA bhaNai - kiM te eeNa ?, desaM te demi to suhaM chattachAyAe hatthikhaMdhavaragato hiMDihisi, so bhaNai- kiM mama eddaheNa AhaTTeNa ?, tato se diNNato colago, tAhe paDhamadivase rAiNo ghare jimito, | teNa se juyalayaM dINAro ya dinno, evaM so parivADIe sabesu rAulesu battIsAe rAyavarasahassesu tesiMpi je bhoiyA tappabhiIsu, tattha ya nagare aNegAto kulakoDIto, tato se nagarassa kayA aMtaM kAhii ?, tAhe gAmANa, tato bharahavAsassa, avi so vacceja aMtaM na ya mANusattaNAto bhaTTho puNo mANusattaNaM lahai 1 // pAsatti dvitIyo dRSTAntaH, cANakkassa muvaNaM natthi, tAhe ciMtei keNa uvAeNa vivejA suvaNNaM 1, tato jaMtapA| sA kayA, keI bhAMti - varadiSNagA, tAhe ego dakkhapuriso sikkhAvito, dINArANaM dhAlaM bhariyaM, so bhaNai - jai mamaM koI | jiNai so thAlaM geNhara, aha ahaM jiNAmi to egaM dINAraM, tassa icchAe jaMtaM paDai, tato na tIrae jiNiuM, jahA so na jippai evaM mANusalaMbho'vi dullaho, avi nAma so jiNejjA na ya mANusattaNAo bhaTTho puNo mANusattaNaM labhai 2 // 'dhanna'tti tRtIyo dhAnyadRSTAntaH, jattiyANi bharahakhette dhannANi tANi sabANi piMDiyANi, tattha patyo sarisavANaM chUDho,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalaya0 vRttI upodghAte // 452 // tANi sabANi ayAliyANi, tatthegA juNNatherI suSpaM gahAya vINejA, sA kiM puNo'vi patthara pUre caejjA', avi sAkAra devayApasAeNa pUrijA, na ya mANusattaNAto bhaTTho jIvo puNo mANusattaNaM lahai 3 // collakAdi__ 'jUe'tti dyUtadRSTAntazcaturthaH, sa evaM-ego rAyA, tassa sabhA khaMbhasayasaMniviTThA, tattha atyANiyaM dei, ekkekko yaha dRSTAntAH khaMbho aTThasayaMsito, tassa ranno putto rajakaMkhI, ciMtei-thero rAyA mAreUNa raja giNhAmi, taM ca amacceNa nAyaM, teNa ranno siTuM, tato rAyA taM puttaM saddAvittA bhaNai-amhaM jo na sahai aNukkama so jUyaM khillai, jai jiNai rajaM se dijai, kiha puNa jiNiyavaM!, tujhaM ego Ao, avasesA AyA amhaM, jai tumaM egeNa AeNaM sayayapayatteNaM aTThasayassa khaMbhANamekkekkaM aMsiyaM aTThasae vArA jiNasi to tujjha raja, avi devayA0 vibhAsA 4 // __ 'rayaNe'tti paJcamo ratnadRSTAntaH, sa caivaM-ego vANiyago vuDDo, rayaNANi se asthi, tattha ya mahe mahe aNNe vANiyagA koDipaDAgAo unbheti, so na ubmeti, tassa puttehiM there pautthe tANi rayaNANi nANAdesiyavANiyahatthe vikkIyANi, varaM amhevi koDipaDAgA unbhavemo, te ya vANiyagA samaMtao paDigayA pArasakUlAdINi, thero Agato, suyaM jahA vikkIyANi, tato te aMbADei-lahu rayaNANi ANeha, tAhe te sabato hiMDiumAraddhA, kiM te sagharayaNANi piMDijA? aviya devayApabhASeNa vibhAsA 5 // // 45 // SaSThaH svapnadRSTAntaH, sa caiva-egeNa kappaDieNa sumiNae caMdo gilio, teNa kappaDiyANa kahiyaM, tehiM bhaNiyaM-saMpuNNa-I meM caMdamaMDalappamANaM pUyaliyaM aja bhikkhApaviTTho labbhihisi, laddho va gharacchAyaNiyAe, aNNeNavi dicho tAriso ceva sumiNo, For Private & Personal use only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ so vhAijaNa puSkaphalANi gahAya sumiNalakkhaNapADhagassa kahei, teNa bhaNiyaM-rAyA bhavissasi, ito va sattame divase rAvA tatva apuco mato, soya nivaNNo acchai, jA Aso ahivAsio Agato, teNa taM dadruNa hesivaM payakkhiNIkato ya, tato vilaiyo paDhe, evaM so rAyA jAto, tAhe so kappaDito taM suNei, jahA teNavi eriso sumiNo dicho, paraM so AesaphaleNa rAyA jAto, so ciMtei-vaccAmi jattha goraso taM pibittA suvAmi, jeNa puNo'vi taM sumiNaM pecchAmi, atthi puNa so suviNaM pecchejjA', aviya so devayApasAeNa vibhAsA 6 // II saptamazcakadRSTAntaH, iMdapuraM nagaraM, iMdadatto rAyA, tassa iTThANaM varANaM devINaM bAvIsaM puttA, aNNe bhaNaMti ekkaae| devIe, te sadhe puttA rAiNo pANasamA, annA ekA amaJcadhUyA, sA paraM pariNeteNa diThilligA, sA aNNayA bahAyA samANI acchaha, raNNA diTThA, pucchiyA ya kA esatti ?, pAsahiehiM kahiyaM-deva ! tujhaM devI esA, tAhe tAe samaM eka rattiM / vasito,sAya riuNhAtA, tIse gambholaggo, sA ya amacceNa puvAmeva bhaNiilliyA-jayA te gambho laggai tayA mama sAhijAsi, tAe tassa kahiyaM divaso muhutto jaM ca rAeNa ullaviyaM, teNa taM savaM pattae lihiyaM, so sAravei, navasu mAsesu volINesu dArato jAto, tassa ya cattAri dAsaceDANi taddivasajAyANi, taMjahA-aggiyao pavayato bahuliyo sAgaro ya, amacceNa so kalAyariyassa uvaNIto, teNa lehAiyAto gaNiyappahANAto kalAto gahiyAto, jAhe te ceDe gAheMti AyariyA tAhe sANi kohati viullaMti ya puSvaparicaeNa tANi roDeMti, tANi na ceva teNa gaNiyANi, na gahiyAto paDipunnAto kalAto, te adhe vAvIsaM kumArA gAhijatA taM AyariyaM avayaNANi ya bhaNaMti, jai so Ayario piTTei vAhe gaMtUNa mAUNaM sAheti For Private & Personal use only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalaya0 vRttau upodghAte // 453 // tAhe tAo taM AyariyaM khiMsaMti-kIsa AhaNAsi ?, kiM sulabhANi puttajammANi !, tato te na sikkhiyA / ito ya mahurAe pazyao rAyA, tassa suyA ninuI nAma dAriyA, aNNe bhaNaMti-jiyasattU rAyA, tassa suyA siddhiyA nAma, sA raNNo alaMkiyA bhAUe uvaNIyA, tAhe rAyA bhaNai-jo tuha royai so tuha bhattAro, tAe nAyaM-jo sUro vIro vikaMto so mama bhattA bhavau, so puNa rajjaM dejjA, tAhe sA pabhUyaM balavAhaNaM gahAya gayA iMdapuraM nagaraM, tattha kila iMdadattassa raNNo bahave puttA iti, iMdadatto tuTTho ciMtei - nUNamahaM aNNehiM rAIhiMto laTTho Agamito, tato NeNa UsiyapaDAgaM nagaraM kAriyaM, sesA bahave appANugA rAyANo dUyaM pesiUNa AvAhiyA, tahA egaMmi akkhe aTTha cakkANi kAraviyANi, tesiM purato ThiyA ghiulliyA, sA acchimi vidheyavA, tato iMdadatto rAyA sannaddho saha puttehiM niggato, tAhe sA kaNNA savAlaMkAravibhUsiyA egaMmi pAse acchai, so raMgo te rAyANo te ya bhaDabhoiyA jahA dovaie sayaMvaramaMDave tahA bhANiyavA, tattha raNNo sirimAlInAma kumAro, so bhaNio-putta ! esA dAriyA rajjaM ca ghettavaM eyaM rAhAvehaM viMSeUNa, to viMdha eyaM putaliyaMti, evaM bhaNito so ukkarisio-nUNamahaM sahiMto laThThao, so ya varAo akayakaraNo tassa samUhassa majjheNaM dhaNuM caiva gihiraM na tarai, kihavi aNeNa gahiaM, to jato vaccai tato vaccautti mukko saro, so cakkesu apphiDiUNa bhaggo, evaM kassara evaM aragaM volINo, kassai duNNi, kassai tiNNi, annesiM bAhiraM caiva niggayaM, tAhe rAyA adhitiM caiva pagato - aho ahaM eehiM puttehiM gharisiotti, tato amaceNa bhaNiyaM deva! kIsa addhitiM karesi 1, rAyA bhaNai-eehiM appahANo kao, amaco bhai-atthi aNNo tubbha putto mama ghUyAe taNao suriMdadatto nAmeNaM so kayakaraNo samattho vidhiuM, tAhe rAyA kathaMdvAre cakaraSTAntaH // 453 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ K *%AGARAASAX* pucchai-kato mama putto?, tAhe se abhiNNANANi siTThANi, tato rAyA tuDo bhaNai-kahiM so ?, amaJceNa darisio suto, rAiNA uvahiUNa bhaNio-seyaM tava ee aTTha cake mettUNa puttaliyaM acchimi vidhi rajasuhaM nibuidAriyaM ca saMpAvittae, tato kumAro jahA ANavehatti bhaNiUNa raNNo uvajjhAyANaM ca paNAmaM karettA ThANaM ThAUNa dhaNuM geNhai, lakkhAmimuha saraM sajei, tANi ya dAsarUvANi cauddisiM ThiyANi roDaMti, aNNe ya do purisA rAiNA bhaNiyA, tato pAsaM gahiyakhaggA ciTThati, jai kahavi lakkhassa cukihisi to sIsaM chiMdiyabaMti, so ya se uvajjhAo pAse ThiobhayaM dei-mArijAsi jai cukihisi, te bAbIsaMpi kumArA esa vidhissaitti savisesamullaMThANi bhaNaMtA vigyANi kareMti, tato teNa cattAri dAsarUvANi te ya do purise te ya bAbIsaM kumAre agaNaMteNaM tANaM rahacakkantarANa samaMtANamaMtaraM jANiUNa tammi arake niruddhAe dihIe annattha maNaM akuNamANeNa sA ghiulliyA vAme acchimi viddhA, tato logeNa ukkiThisIhanAyakalayalamisso sAhukAro kato, jahA taM cakkaM dukkhaM mettuM evaM maannusttnnNpi07|| ___ aSTamazcarmadRSTAMtaH, sa caivaM-jahA ego daho joyaNasahassavicchinno cammAvaNaddho, ega se majjhe chiDu jattha kacchavagIvA | mAyai, tattha ego kacchavo so vAsasae2 gIvaM pasArei, teNa kahamavi gIvA pasAriyA, jAva teNa chiddeNa niggayo, teNa komuIe joisacakkaM diTuM pupphaphalANi ya, so gato sayaNijANaM dAemitti, tato sayaNavaggaM ANettA sabato paloei, Na : pecchai, aviya so devayAe pasAeNa pecchejA na ya mANusattaNAo bhaho puNo mANusattaNaM lahai 8 // RRCARRC For Private & Personal use only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyAvakyakamalaya. vRttI upodghAte kathaMdvAre yugahaSTAntaH yugahi sAmilA muvayAbharamaNasamudre imImati yuge yugaline yA mANasAo maJca mAnuSyAt-mA // 454 // KASKRISRAERARE navamo yugadRSTAntaH, tatpratipAdanArthamAhapuvaMte hoja jurga avaraMte tassa hoja samilA u / jugachiiMmi paveso iya saMsaio maNuyalaMbho // 833 // svayambhUramaNAkhyasya jalanigheH pUrvAnte yugaM bhavet , aparAnte tasya yugasya bhavet samilA, evaM vyavasthite sati yathA| yugacchidre samilAyAH pravezaH saMzayita iti evaM saMzayito manujalAbha:-manuSyatvalAbhaH, durlabha ityarthaH / jaha samilA panbhaTThA sAgarasalile aNorapAraMmi |pvisijaa jugachiDu kahavi bhamaMtI bhamaMtaMmi // 834 // yathA sAgarasalile svayambhUramaNasamudre imIse(mA sA)aNorapAraMmitti dezIvacanaM pracurArthe upacArata ArAdbhAgaparabhAgarahite | yugAt samilA pramRSTA ghamantI kathamapi dhamati yuge yugacchidre pravizet evaM mAnuSatvAt prabhRSTaH kathamapi mAnuSatvaM labhate / sA caMDavAyavIIpaNolliyA avi labheja jugchidduuN|ny mANusAo bhaTTho jIvo paDimANusaM labhai // 835 / / / sA samiLA caNDavAtavIcipreritA satI apiH saMbhAvane labhate yugacchidraM, na ca mAnuSyAt-mAnuSatvAt paribhRSTo jiivH| pratimAnuSya-bhUyo manujatvaM labhate iti 9 // dazamaH paramANudRSTAntaH-jahA ego khaMbho mahappamANo, so deveNa cuNNiUNa avibhAgimANi khaMDANi kato, tato naliyAe| pakinaco, pacchA maMdaracUlAe ThieNa phUmio, tANi avibhAgimANi khaMDANi naTThANi, atyi puNa koI jo tehiM ceva pugaLehiM tameva khaMmaM nivatcenjA', esa abhAvo, evaM mANusattaNAo bhaTTho jIvo no puNa pAeNa mANusattaNaM lahai // ahavA imo paramANudito-samA aNegasaMbhasayasaNNiviTThA, sA kAlaMtareNa jhAmiyA paDiyA, atthi puNa koI jo tehiM ceva CALCCAREES 454 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka puggalehiM karei ?, no iNamaTe samaDhe, evaM mANusattaNaM dullhN,10|| dasa diTuMtA maNuyalaMbheti ete daza dRSTAntA maanussylaam|| iya dullahalaMbhaM mANusattaNaM pAviUNa jo jiivo| na kuNai pArattahiyaM so soyaha saMkamaNakAle // 836 // el evaM-utaprakAreNa mAnuSatvaM durlabhalAbha prApya yo jIvaH paratrahitaM dharma na karoti, pAratatti dIrghatvamalAkSaNikaM, sa saMkramaKNakAle-maraNakAle zocati-zokaM karoti // ka ivetyAha jaha vArimajjha chUDhoca gayavaro macchaucca glghio| vaggurapaDio ya mao saMvaiojahA pakkhI // 837 // so soyai majujarAsamucchuo turiyanihapakikhatto / tAyAramaviMdato kammabharapaNollito jIvo // 838 // I yayetyupapradarzane, yathAzocati tathA daryata iti bhAvaH, vArimadhyakSipto gajavaro, matsya iva vA galagRhItaH, yadivA mRga iva vA vAgurApatitaH, saMvata-jAlaM tamitaH-prApto yathA vA pakSI, 'so soyaI' ityAdi, so'kRtapuNyaH mRtyujarAsamavastRtaHmRtyujarAkAntaH tvaritanidrAprakSiptA-maraNanidrayA abhibhUtaHtrAtAram aviMdAna:-alabhamAnaH karmabharapraNoditaH-karmabharaprerito jIvaH-zocati, hI na kRtaM kimapi janmAntarasukhanibandhanaM sukRtamiti zokaM karoti // sacetyaM mRtaH san kAUNamaNegAI jmmmrnnpriynnsyaaii| dukkheNa mANusattaM jai lahai jahicchiyaM jIvo / / 839 // kRtvA anekAni janmamaraNaparivartanazatAni duHkhena mahatA kaSTena yadi kathamapi labhate jIvo mAnuSatvaM, kuzalapakSakArI punaH sukhena mRtvA sukhenaiva labhate mAnuSatvam // / taM taha dullabhalaMbha vijulayAcaMcalaM ca maNuyattaM / laNa jo pamAyai so kAurisona sppuriso||840|| SECORRECASSACRy. For Private & Personal use only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - +- zrIAvazyakamala- yA vRttA upodghAte // 455 // tat-mAnuSatvaM tathA-pUrvoktaprakAreNa durTabhalAbha-duSprApalAbha vidyullatApaJcazcalaM labdhvA yaH pramAdyati-pramAdaM karoti kathaMdvAre sa kApuruSo, na satpuruSaH, ityalaM prasaMgena, prakRtaM prstumH| tatra yathA dazabhidRSTAntarmAnuSatvaM durlabhaM tathA AryakSetrAdInyapi dharmAkaraNaM |sthAnAni, tataH sAmAcikamapi duSprApam , athavA mAnuSatve labdhe'pyetaiH kAraNaH durlabhaM sAmAyikamiti pratipAdayannAha- AlasyAAlassa mohavaNNA thaMbhA kohA pamAya kiviNattA / bhaya sogA annANA vakkheva kutUhalA ramaNA // 841 // dayaH eehi kAraNehiM ladbhuNa sudullahaMpi mANussaM / na lahai suI hiyakari saMsAruttAriNi jIvo // 842 // 836-42 AlasyAt na sAdhusakAzaM gacchati (zRNoti) vA 1 tathA mohAt-gRhakartavyatAvyAkulatvAt 2, tathA avajJAtaH-kimete haiN| |jAnantItyevaMrUpAyAH 3 stambhAt-jAtyAdhabhimAnAt , uttamajAtIyo'haM kathameteSAM bhikSAcarANAM hInajAtIyAnAM pArce gacchAmItyAdilakSaNAt 4, krodhAt , tathA ca ko'pi sAdhudarzanAdeva kupyati 5, tathA pramAdAt-madyAdiprasaktirUpAt 6, kRpaNatvAt-nUnaM gatestebhyaH kimapi dAtavyaM bhaviSyatItyevaMrUpAt 7 tathA bhayAt, sAdhavo hi narakAdibhayaM gatebhyo varNayantIti 8 zokAdvA iSTaviyogajAt 9, ajJAnAt kudRSTijanitAt kubodhAt 10 vyAkSepAt-anyAnyavahuprayojanakaraNataH Atmano vyAkulIbhAvasampAdanAt 11, tathA kutUhalAt-naTAdiviSayAt 12 tathA ramaNAt-nAnAvidhakukkuTayodhanAdikrIDAprasaktirUpAtra 13, ebhiH kAraNerAlasyAdibhiH sudurlabhamapi mAnuSyaM labdhvA na labhate hitakarI saMsArottAriNIM zrutimiti // vratAdisA- // 455 // 4 magrIyuktastu karmaripuM vijityAvikalacAritrasAmAyikalakSmImavAmoti, yAnAdiguNayuktayogha iva jayalakSmI, tathA cAha jANAvaraNapaharaNe juddhe kusalattaNaM sanII ya / dakkhataM vavasAo sarIramAroggayA ceva // 843 // For Private & Personal use only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAnaM hastyAdi, AvaraNaM - kavacAdi praharaNaM - khaGgAdi yAnAvaraNapraharaNAni, tathA yuddhe kuzalatvaM samyak tajjJatA nItizcanirgamapravezarUpA dakSatvam - AzukAritA vyavasAyaH - zaurya zarIramavikalam arogatA - vyAdhiviyuktatA, etAvadguNasAmagrIsamanvita eva yodho jayazriyamApnoti eSa dRSTAntaH, dArzantikayojanA tviyam-jIvo joho jANaM kyANi AvaraNamuttamA khaMtI / jhANaM paharaNamiddhaM gIyatthattaM ca kosalaM // 1 // davAdijahovAyANurUvapaDivattivattiyA nII / dakkhattaM kiriyANaM, jaM karaNamahINa kAlaMmi // 2 // karaNaM sahaNaM ca tavovasaggaduggAvatIe vvsaato| eehiM suNirogo kammariDaM jiNai saddehiM // 3 // karmmaripuvijayapakSe jIvo yodho, mahAvratAni - prANAtipAtaviramaNAdIni yAnam, uttamA kSAntirAvaraNaM, dhyAnaM-dharmmadhyAnamiSTaM praharaNaM, kauzalaM samyaggItArthatA, dravyAdiSu - dravyakSetrakAlabhAveSu yathopAyaM zrutokopAyAnatikrameNa yA'nurUpapratipattivattitA, yathA sAdhUnAmetad dravyAdi etenopAyena dezakAlAdyucitena karttavyaM, naiteneti, sA nItiH, tathA kriyANAM| pratyupekSaNavaiyAvRttyAdInAM yat kAle - svasvaprastAve ahInaM paripUrNa karaNaM tad dakSatvaM, tathA karaNaM tapaso dvAdazaprabhedasya upalakSaNametat saMyamasya ca, sahanaM ca upasargeSu samApatatsu, yadivA durgApadi samAgatAyAM, eSa vyavasAyaH, ebhiryAnAdibhiH | sahito jIvo yodhaH sunIrogaH karmaripuM jayati, vijitya ca samagrasAmAyikazriyamAsAdayatIti gAthArthaH // athavA anena prakAreNAsAdyate iti diTThe suyamaNubhUe kammANa khae kae uvasame ya / maNavayaNakAyajoge pasatthe labhae bohI // 844 // --dRSTe bhagavatpratimAdau sAmAyikamavApyate, yathA svayaMbhUramaNasamudramatsyena pratimAsaMsthitAn matsyAn pratimAsaMsthitAni
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Avazyakamala ya0 vRttau upodghAte // 456 // padmAni vA dRSTvA sAmAyikamavApyate, svayaMbhUramaNe hi matsvAnAM padmAnAM ca sarvANyapi saMsthAnAni sambhavanti muktvaikaM valayasaMsthAnaM, zrute cAvApyate sAmAyikaM, yathA''nandakAmadevAbhyAmavAptam, atra kathAnakam - vANiyagAmaM nagaraM, jiyasattU rAyA, sattha ANaMde nAma gAhAvatI ghaNakaNagasamiddhe, tassa sivAnaMdA nAma bhAriyA, tassa NaM vANiyagagAmassa nayarassa adU| rasAmaMte uttarapuracchimadisIbhAge kAlae nAma saMnivese, tattha ANaMdassa bahuo mittanAtivaggo parivasati, annayA samaNe bhayavaM mahAvIre vANiyaggAme nayare dUipalAse ceie samosaDhe, jiyasattuppamuhA parisA niggayA bhayavaMtaM pajjuvAsai, tae NaM se ANaMde bahujaNassa aMtie eyamahaM nisamma pahAe paramasuibhUe pAyavihAreNa gaMtUNa bhayavaMtaM tipayAhiNIkarei, karitA vaMdai namaMsai 2 pajjuvAsa, tato NaM sAmI tIse mahaimahAliyAe parisAe ANaMdassa ya dhammaM parikahei, parisA niggayA, ANaMde dhammaM soccA haTTatuTThe sAmiM vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI - saddahAmi NaM bhaMte! nimagaMdhaM pAvayaNaM0, kiMtu jahA NaM | devANuppiyANaM aMtie rAIsarAdao sabaM rajjahiraNNAiyaM paricaja pavayaMti, no khalu ( tahA ) ahaM saMcAemi, ahaM NaM duvAlasavihaM sAvagadhammaM paDivajjissAmi, bhayavayA bhaNiyaM-ahAsuhaM devANuppiyA !, mA paDibaMdhaM kareha, tato sAmI tassa sAvagadhammaM tahAvihaM uvadaMsei jahA uvAsagadasAsu, tato so sAvagadhammaM paDivajjai, icchApariNAme cattAri hiraNNakoDIo nihANapauttAto cattAri hiraNNakoDIto buDipattAto cattAri hiraNNakoDIto sesavavahArapauttAto vajjiUNa sesaM hiraNNavihI~ cattAri niyattaNasatiyAI halasayAI mottUNa sesANi halANi cattAri dAsasayAI cattAri dAsIsavANi cattAri dasagosahastrapamANAI patrarAI gokulAhUM cattAri bhaMDIsabAI disAjattiyAI cacAri bhaMDIsabAI saMvahaNiyAI cattAri pavahaNa - kathaMdvAre yo dRSTA ntaH iSTAdyAhetavaH 843-4 l
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARSANEGASAGARANE sabAI vaJjiUNa sesadAsadAsIgokulabhaMDIpavahaNANi jAvajjIvAe paJcakkhAi, evaM tassa sAvagadhammeNa appANaM bhAvemANassa coisavAsAiM atikatAI, pacchA ekArasauvAsagapaDimAto phAsei, ikkArasamaM paDimaM Thiyassa ohinANamuppaNpaM, teNa puSadakSiNapacchimAsu disAsu paMca paMca joyaNasayANi khettato pAsai, uttareNa culahimavaMtaM, urdu jAva sohammo kappo ahe jAva loluyayaccayaM naragaM culasIvAsasahassaThiigaM jANai pAsati, evaM se ANaMde samaNovAsage uttamehiM aNuSayasikkhAvaehiM appANaM bhAvettA vIsaM vAsANi samaNovAsagapariyAgaM pAuNivA mAsiyAe saMlehaNAe AloiyapaDikaMte samA- hipatte kAlaM kiccA sohammAvataMsagassa mahAvimANassa uttarapuracchimeya aruNe vimANe devatAe uvavaNNe caupaliovamaTTiIe, tato cue mahAvidehe sijjhihi|| | idAnIM kAmadevasya kathAnakam-caMpA nayarI, puNNabhadde ceie, jiyasattU rAyA, kAmadeve gAhAvaI, tassa bhaddA bhAriyA, annayA puNabhadde ceie sAmI samosaDDo, evaM jahA ANaMde teNeva kameNa sAvagadhamma paDivajai, navaraM so cha hiraNNakoDI-| to vahipajattAto cha hiraNNakoDIo nihANapauttAo cha hiraNNakoDIto sesavavahArapAttAto cha halasayAI niyattaNasayAI cha dAsasayAI cha dAsIsayAI cha dasagosahassapamANAI pavarAI gokulAI cha bhaMDIsayAI disAjattiyAI cha bhaMDIsayAI| saMvahaNiyAI chappavahaNasayAI vajiUNa sesAI hiraNNahaladAsadAsIvaggagokulabhaMDIpavahaNAI jAvajIvAe pacakkhAti. hAtaheva bArasavarisANaMtaraM ekArasa uvAsampaDimAto. phAsei, ekkArasama paDimaM paDivanassa egeNa deveNa pisAyahatthipaNNa-II kAgavehiM hanavasAgA kayA,te samma pahiyAsiyA, mAmI samaNe maticA evaM vayAsI-bada aba ajo kAma A.sa.77
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAva zyakamala ya0 vRttau upodghAta // 457 // 1 deveNaM samaNovAsageNa uvasaggA samaM sahiyA tA ajjo ! samaNeNaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM ahijamANeNaM0 samaNIe vA daDhaM ahiyAseyacA. tae NaM te samaNA niggaMthA taM uvadesaM sammaM viNaeNaM paDisurNeti, kAmadevo'vi sAmivaMdao Agato saMto sAmiNA javabUhito dhaNNe si NaM tumaM kAmadevA ! jassa tava niggaMthe pAvayaNe imA eyArUvA paDivattI, tae NaM se kAmadeve haTTa tuTThe vaMdittA narmasittA paDigate, evaM jahA ANaMde taheva jAva sijjhihii, navaraM aruNAbhe vimANe iti vaktavyaM, zeSaM tathaiva // tathA anubhRte kriyAkalApe satyavApyate, yathA- valkalacIriNA piturupakaraNaM pratyupekSamANena, atra kathAnakam te kANaM teNaM samaeNaM caMpAe nayarIe suhammasAmI gaNaharo samosaDho, koNito rAyA vaMdiuM Agato, kayappaNAmo jaMbuNAmarUvadaMsaNa vimhito gaNaharaM pucchati-bhayavaM ! imIse mahatIe parisAe esa sAhU ghayasittapAvagoba ditto maNohara| sarIro ya kiM maNNe eeNa sIlaM seviyaM tavo vA cinno dANaM vA dinnaM jato erisI sarIre teya saMpayA? iti, tato bhayavayA bhaNiyaM suNAhi rAyaM ! jahA tava piuNA seNieNa raNNA pucchieNa bhagavayA mahAvIreNa kahiyaM teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nagare guNasilae ceie sAmI samosarito, seNio rAyA titthayaravaMdaNAsamussuto nijjAi, tassa aggANIe duve purisA kuDuMba saMbaddha kahaM kahemANA passaMti evaM sAhuM egacalaNapariTThiyaM samUsa viyabAhujuyalaM AyAventaM, tatthekkeNa bhaNiyaMaho ! esa mahappA risI sUrAbhimuhe tappai, eyassa saggo moklo ya hatthagatotti, biieNa paJcabhinnAto, tato bhaNati kiM ! na yANasi ! esa rAyA pasannacaMdo, kato eyassa dhammo 1, putto'NeNa bAlo rajje Thavito, so maMtIhiM rajjAto | moijjai soDaNeNa viNAsito, aMteuraMpi na najjai kiM pAvihii ?, taM ca se vayaNaM jhANavAghAiyaM karemANaM suipahamuva zravaNe A nandAdyAH anubhave valkalaH // 457 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tigayaM, tato so ciMtiuM pavatto-aho ! te aNajjA amaccA niccaM mayA saMmANiyA puttassa me vippaDivannA, jai ahaM hoto to evaM te ciTuMte sutsAsie kareMto, evaM se saMkappayaMtassa taM kAraNaM vaTTamANamiva jAyaM, tato tehiM samaM juddhaM maNasA ceva / kAumAraddho, patto ya etyaMtare taM paesa seNio rAyA, teNa so vaMdio viNaeNaM, pecchai NaM jhANaniccalacchaM, aho! acchariyaM erisaM tavassa sAmatthaM rAyarisiNo pasannacaMdassa, evaM ciMtayaMto patto titthayarasamIvaM, vaMdiUNa viNaeNa pucchai-bhayavaM! pasannacaMdo aNagAro jaMmi samae mayA vaMdito jai tami samae kAlaM karejA kA se gaI bhavai , bhagavayA bhaNiyaM sattamA puDhavI, tato ciMtei-sAhUNaM kahaM naragagamaNaM?, puNo pucchai- bhayavaM! pasannacaMdo jai iyANi kAlaM karei to kaM gatiM bAvaccejA, bhayavayA bhaNiyaM-sabaTThasiddhaM mahAvimANaM, tato bhaNai-kahamimaM duvihaM vAgaraNaM, naragadevalogesu tavassiNo (gamaNe)tti, bhagavayA bhaNiyaM-jhANaviseseNa taMpi ya, imami samae erisI tassa jhANasaMpayA hotthA jeNa asAyasAyakammAdANamiti, so bhaNai-kaha?, bhagavayA bhaNiyaM-tava aggANIyapurisamuhaniggayaM puttaparibhavavayaNaM soUNa ujjhiyapasatthajjhANo tume vaMdijamANo maNasA bhiccaparANIeNa samaM jujjhai, tato so tami samae aharagatijoggo Asi, tumaMmi ya avagate jAyakaraNa (khINajANapaharaNa) sattI sIsAvaraNeNa paharAmi paraMti loie sIse hatthaM pakkhivaMto paDibuddho-aho! akajaM aho akajaM, rajaM payahiUNa paratthe jaijaNaviruddhaM maggamavatinnotti ciMtiUNa niMdaNagarihaNaM kareMto mamaM paNamiUNa tattha gato ceva AloiyapaDikaMto pasatthajjhANo saMvuco, tato geNa pasatyajjhANeNa saMpayaM taM sarva kammamasubhaM khaviyaM puNNamajiyaM, hAteNa kAlavibhAgeNa duvihAe gatIe niddeso kao, tato koNito pucchai-kahaM bhayavaM! vAlaM kumAraM ThaveUNa pasannacaMdo SHORESUCRk:
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Avazyakamala ya0 vRttI upodghAte // 458 // Jain Education interesan rAyA padmaio ? evaM soumicchAmi tato bhaNai suhammasAmI - poyaNapure nayare somacaMdo rAyA, tassa dhAriNI devI, sA kayAi tassa raNNo oloyaNagayassa kese raeti, paliyaM daddUNa bhaNati - sAmI ! dUto Agatotti, raNNA diDDI pasAriyA, na va parasai apuDhaM jaNaM, tato bhaNai-devi ! te divaM cakkhU, tIe paliyaM daMsiyaM, dhammadUto esatti, taM ca daTThaNa dummANasito rAyA, taM nAUNa devI bhaNai-lajaha vuddhabhAveNa ?, nivArijihi jaNo paDahadANeNa tato bhaNai-devi ! na evaM, bAlo kumAro asamattho payApAlaNe iti me maNNu jAyaM, puvapurisANuciNNeNa maggeNa na gato'haMti vicAro pasannacaMda kumAraM tumaM sArakkhamANI acchatu, devI necchai, tato nicchiyAgamaNe puttassa rajaM dAUNa dhAidevisahito disApokkhiyatAvasattAe dikkhaM pavanno, ciramunne Asamapae Thito, devIe pubAhuto ganbho parivahui, pasanna caMdassa cArapurisehiM nivedito, punnasamae pasUyA kumAraM, so vakkalesu Thavitotti vakkalacIrIti nAmeNa pasiddhiM gato, devI visUiyArogeNa mayA, dhAIe vaNamahisIduddheNa kumAro vaDDAvijjai, thoveNa kAleNa sAvi dhAI kAlagayA, risI kaDhiNeNa vahai vakkalacIriM, evaM so parivaDa, pasannacaMdo rAyA tassa pauttiM niccameva cArapurisehiMto pucchara, parivaDDhito cittakarehiM lihiUNa daMsito, tato pasannacaMdeNa rAiNA siNeheNa gaNiyA dAriyA risirUvadhAriNIto presiyAto, khaMDamaya vivihaphalehiM vayaNehiM sarIraphAseNa ya lobhehatti, tato gayAto, tato NaM tAto risiM pacchannaM phalehiM vayaNehiM sukumAlapINunnayathaNasaMpIlaNehi ya lobhaMti, tato so buddho gamaNe kayasamavAyo ( saMgAro) jAva atigato tAvasabhaMDaM saMThaveDaM tAva rukkhArUDhehiM cArapurisehiM tAsiM saMnA di NNA-risI Agatoci, tAto duyamavakaMtAto, so tAsiM bIhimaNusajjamANo tAto apassamANo annato gato, aDavIe paribha anubhave valkalacIrI // 458 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ C% EGERMANGAOCAL maMto rahagayaM purisaM daTTaNa-tAya! abhivAdayAmitti bhaNai, rahiNA pucchito-kumAra! kattha gaMtavaM?, so bhaNai-poyaNaM nAma AsamapayaM tattha, rahiyapurisassa kattha gaMtavaM?, tato bhaNai-ahaMpi tattha vaccAmi, teNa samaM vaccamANo rahiNo bhAriyaM tAyeti Alavai, tIe bhaNiyaM-ko imo uvayAro?, rahiNA bhaNiyaM-suMdari! ithivirahite Asamapae pavaDito, na yANai visesaM, enase kuppiyavaMti, turage ya bhaNai-kiM ime mige tAta! vAhijaMti !,rahiNA bhaNio-kumAra! ee eyaMmi kaje uvaujjaMti, na ettha doso, teNavi se dinA moyagA, so bhaNai-poyaNAsamavAsIhiM me kumArehiM eyArisANi ceva phalANi dattapuSANi, kavacaMtANa ya se ekkeNa coreNa saha juddhaM jAyaM, rahiNA gADhappahAro kao, tato so sikkhAguNaparitosito bhaNai-sUra ! me asthi viulaM dhaNaM taM me giNhasutti, tehiM tihivi jaNehiM raho bharito, kameNa pattA poyaNaM, mollaM samappiUNa vakkalacIrI visajjito, udayaM maggasutti, so bhamaMto gaNiyAghare paviTTho, gaNiyaM bhaNai-tAya! abhivAdayAmi, dehi imeNa molleNa udagati, gaNiyAe bhaNito-dijai nivesatti, tIe kAsavato sadAvito, so necchai nahaparikammaM, avaNIyANi vakkalANi, | hAviumADhatto, so bhaNai-mA me risivesaM avaNeha, tato tAhiM bhannai-je udagatthI ihamAgacchaMti tesiM eriso uvayAro| kIrai, tato NhAvito, pavarAI vatthAI parihAvito, vibhUsio AbharaNAIhiM, gaNiyAdAriyAe pANiM gAhito, tato tAo gaNiyAo vahUvaraM uvagAyamANIto ciTThati ! ito ya jo kumAravilobhaNanimittaM risiveso pesito jaNo so Agato, pAteNa raNNo kahiyaM-kumAro aDaviM atigato, amhe risissa bhaeNa na tiNNA saddAveLa, tato rAyA visaNNacitto bhaNai aho akajaM, na ya piusamIve jAto naya ihaM, na najai kiM patto hohiiti ciMtAparo acchai, muNai ya muiMgasaI, taM ca | Jain Education Intel For Private & Personal use only mww.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAKAR -%AXX anubhave valka:cIrI zrIAra- se suipahadUmaNaM jAyaM, bhaNai-mae dukkhite ko manne suhito jo evaM gaMdhaSeNa ramAitti !, eyaM gaNiyAe hieNa jaNeNa zvakamala- kahiyaM, sA AgayA, pAyavaDiyA rAyaM pasannacaMdaM vinavei-deva ! nimittasaMdeso me jAto jo tAvasarUbo taruNo amugadiya. vRttI vise amugavelAe gihaM AgacchejjA tassa tassamayameva dAriyaM dejAsi, so uttamapuriso, taM saMsiyA viulasokkhabhAgiNI podghAte hohiti, so ya jahA bhaNio nimittiNA anja me gihamAgato, taM ca saMdesaM pamANaM kareMtIe dattA se mayA dAriyA, tannimitta hAUsavo, na yANaM puNa kumAraM paNaTuM, ettha me avarAhaM marisehatti, raNNA saMdiTThA maNussA, jehiM ArAme kumAro diTThapubo // 459 // tehiM gaehiM paJcabhinnAto, niveditaM raNNo piyaM, tato rAyA sayameva gaNiyAgharaM gato, diTTho kumAro caMdoba somaleso, tato paramapIimubahateNa vahusahito sagihamANIto, sarisakularUvajobaNaguNANa ya rAyakaNNANa pANiM gAhito, kayarajasaMvibhAgo ya jahAsuhamabhiramai, rahigo ya coradattaM davaM vikkiNaMto rAyapurisehiM corotti gahito, vakkalacIriNA moito pasanacaMdaviditaM, somacaMdo'vi rAyarisI Asame kumAraM apassamANo sogasAgarAvaDito jAto, tato pasannacaMdasaMpesiehiM puri sehiM amhehiM vakkalacIrI poyaNapure rAyasamIve dihrotti niveditehiM kahavi saMThavito, tahAvi niccameva puttamaNusaMbharaMto 8 aMdho jAto, risIhiM sANukaMpehiM kayaphalasaMvibhAgo tattheva Asame nivasai, gaesu ya bArasasu saMvaccharesu aharatte paDibuddho hai piyaraM ciMteumAraddho-kiha manne tAto mayA nigdhiNeNa virahito acchai ? iti, piudaMsaNasamUsugo pabhAe pasannacaMdasamIvaM gaMtUNa viNNavei-deva! visajjeha ma ukaThito tAyassa, teNa bhaNiyaM-samagaM vaccAmo, gayA AsamapayaM, niveiyaM risiNo-pasannacaMdo paNamaitti, calaNovagato ya aNeNa pANiNA parAmaTTho, putta ! nirAmatosici?,vakalacIrI puNo avayAsito,cirakA // 459 // For Private & Personal use only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikalacIrIvi kumAro paDalahiumArado jaiviva patramANa jAya, sumarai ya devamANANabhUmimaikkato nidvaviyanANarakAhitI, kA lavariyaM ca se bAhaMsuyaM pavUDhaM, tato ummiliyANi tassa nayaNANi, passai te dovi jaNe paramatuTTho, pucchai ya sa gayaM kAlaM, vakalacIrIvi kumAro uDavaM atigato passAmi tAva tAyassa tAvasabhaMDayaM aNuvekkhijamANaM ke risaM jAyaMti !, tato tAvasabhaMDayaM uttarIyaMteNa paDilehiumAraddho jaiviva pattaM pAyakesariyAe, tato kattha manne mayA erisaM karaNaM kayapurvati vidhimaNusaraMtassa tayAvaraNakammakkhayovasameNa pubajAissaraNaM jAyaM, sumarai ya devamANusabhave sAmaNNaM ca purAkayaM, saMbhariUNa beramgamaggasamoiNNo dhammajjhANavisayAtIto visujjhamANapariNAmo viiyasukkajjhANabhUmimaikkato nidruviyanANadaMsaNacaraNamohaMtarAo kevalI jAto, tato uDavAto niggaMtUNa piuNo pasannacaMdassa ya raNNo jiNappaNIto dhammo parikahito, do'vi laddhasammattA kevaliNo sirehiM paNayA bhaNaMti-suTTa me daMsito maggotti, vakkalacIrI patteyabuddho piyaraMgaheUNa vaddhamANasAmiNo pAsaM gato, pasannacaMdo ya niyapuraM, jiNo ya bhayavaM mahAvIro sagaNo viharamANo poyaNapure maNorame ujANe samosarito, pasannacaMdo vakkalacIrivayaNajaNiyaveraggo paramamaNaharatitthayarabhAsiyAmayavaDiucchAho bAlaM puttaM raje uviUNa hai pavaito, ahigayasuttattho tavasaMjamabhAviyamatI magahapuramAgato, tattha ya AyAvaMto sAyara seNieNaM vaMdito, evaM nikkhNto| ito ya bhayavaM naragAmaragatIsu ukkosadviijoggayaM jhANapaJcayaM pasannacaMdassa vaNNei, tAva devA taMmi padese ovaiyA, 6 pucchito ya arahA seNieNa-kiMnimitto esa devasaMpAto iti!, sAmiNA bhaNiyaM-pasannacaMdassa aNagArassa nANuppattIha risiyA devA uvAgayatti, tato pucchaha-bhayavaM! eyaM kevalanANaM kammi vocchinjihii, taMmi samae baMbhalogadeviMdasAmAANito vijumAlI devo duddharisatejo ujjovaMto teeNa dasa disAto baMdiumuvAgato, so daMsito bhayavayA, evamAdi jahA " sito bhI bhalogadevicIha For Private & Personal use only __
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSayAdiSu zrIAva-nAvasudavADA vasudevahiMDIe tahA bhANiyavaM, atra punrvlklciirinno'dhikaarH| tathA karmaNAM kSaye sati prApyate sAmAyikaM, yathA- zyakamala prAptaM caMDakauzikena, upazame satyavApyate yathA aGgarSiNA, tathA manovAkkAyayoge prazasta labhyate bodhiH-sAmAyikamiti ya. vRttI gaadhaarthH|| athavA'nukampAdibhiravApyate sAmAyikaM, tathA cAhaupodghAte aNukaMpa 1'kAmanijjara 2 bAlatavo 3 dANa 4 viNaya 5 vinbhNge| ___ saMjoga vippaoge 7 vasaNU 8 sava 9iDDi 10 sakkAre 11 // 845 // // 46 // veje 1 miMThe 2 iMdayanAgaya 3 kayapunna 4 pupphsaalsue| siva 6 dumahura vaNi 7 bhAuya.8 AbhIra 9 dasanni 10 lAputte 11 // 846 // anukampApravaNacitto jIvaH sAmAyikaM labhate, zubhapariNAmayuktatvAt , vaidyavat 1, hetuH sarvatrAyameva paribhAvanIyaH, pratijJAdRSTAntAnyatvaM tu pratiyogaM bhaNiSyAmaH, akAmanirjarAvAn jIvaH sAmAyikaM labhate zubhapariNAmayuktatvAt meNThavat 2, tathA labhate ko'pi bAlatapoyukto'pi sAmAyikaM zubhapariNAmatvAdindranAgavat 3, tathA supAtraprayuktayathAzaktizraddhAdAno labhate sAmAyikaM kRtapuNyavat 4, ArAdhitavinayo labhate sAmAyika puSpazAlasutavat 5, avAptavibhaMgo'pi labhate ko'pi sAmAyikaM zivarAjarSivat 6, dRSTadravyasaMyogaviprayogo labhate kazcit sAmAyika mathurAdvayavAsivaNigyavat 7, anubhUtavyasano labhate ko'pi sAmAyikaM bhrAtRdayazakaTacakravyApAditauluMDIlabdhamAnuSatvastrIgarbhajAtapriyadvevyAputradvayavat 8, anubhUtotsavo'pi labhate ko'pi sAmAyikamAmIravat 9, dRSTaparamahardhiko'pi labhate kazcitsAmA SEARC+% AKA dRSTAntA // 430 // Jain Educaton inte Biww.jainelibrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ KNAGAR yikaM dazArNabhadrarAjavat 10, satkArakAGkaNe'pyalabdhasatkAraH ko'pi labhate sAmAyikamilAputravat 11 // isamakSaragamanikA / sAmpratamudAharaNAni pradarzyante| vAramatI nagarI, tattha kaNho vAsudevo, tassa do vejA-dhanaMtarI veyaraNI ya, dhanvaMtarI abhavito, veyaraNI bhavito, so| sAhUNa gilANANa pieNa sAhai, jassa jaMkAyacaM tassa taM phAsueNa paDoyAreNa sAhai, jai appaNoM saMti osahANi to dei, dhanaMtarI puNa jANi sAvajANi tANi sAhai, asAhuppaoggANi, tato sAhuNo bhaNaMti-amhaM katto eyANi ?, tAhe bhaNai-na mae samaNANaM aTThAe ajjhAiyaM vejasatthaM, te do'vi mahAraMbhA mahApariggahA ya sabAe bAravatIe tigicchaM kareMti, aNNayA kaNho vAsudevo titthayaraM pucchati-ee bahUrNa DhaMkAdiyANaM vahaM kAuM kahiM gamissaMti ?, tAhe sAmI bhaNai-esa dhanaMtarI appaiTThANe narae uvavajihiti, esa puNa veyaraNI kAlaMjaravattiNIe gaMgAe mahAnaIe viMjhassa ya aMtarA vAnarattAe paJcAyAhiti, tAhe so vayapatto sayameva jUhavaittaNaM kAhiti, tattha'NNayA sAhuNo sattheNa samaM viIvaissaMti, egassa ya sAhussa pAe sallo laggihiti, tAhe te bhaNaMti-amhe paDicchAmo, so bhaNai-sabe marAmo, vaccaha tujhe, ahaM bhattaM paJcakkhAmi, tAhe nibaMdha kAuMThito, so'vi na tIrai sallo nINe, pacchA thaMDillaM pAvito chAyaM ca, tAhe so vAnarajUhabaI taM paesaM ei jattha so sAhU, jAva taM purillehiM dahaNa kilikilAiyaM, tato teNa jUhAhiveNa tesi kilikilAiyaM saI soUNa rUsiteNAgaMtUNa divo so sAhU, tassa taM sAhuM daTTaNa IhApohA, kahiM mae eriso diTThotti?, subheNa pariNAmeNa tayAvaravANijakammakkhaovasamato jAI saMbhariya , bAravati saMbharai, tAhe taM sAhuM baMdai, taM ca se salaM pAsai, tAhe so tigi -SAMACRACANCLICARALAMA For Private & Personal use only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- zyakamalaya. vRttI upodadhAte anukaMpAda vaitaraNI vaidyaH maragato / etadevAha uyapuvo, tAhe so sAirasa purato akkhA NROERA%ARA cchaM sarva saMbharai, tato so giri vilamgiUNa salluddharaNi saMrohaNiM ca osahi gahAya Agato, tAhe sAbuddharaNiM paae| alliyAveti, tato sallo egate paDito, saMrohaNIe pauNAvito, tAhe. tassa sAhussa purato akkharANi lihai-jahA'haM veyaraNINAma vejo puSabhave bAravaIe Asi, tehivi so suyapubo, tAhe so sAhU dhammaM kahei, tato so bhattaM paJcakkhAi, tinni rAiMdiyANi jIvittA sahassAraM gto| etadevAha so vAnarajUhabaI kaMtAre suvihiyANukaMpAe / bhAsuravaraboMdigharo devo vemANio jAo // 847 // | so'nukampAkAritvena bhagavadariSThanemikathitatayA vA'tiprasiddho vAnarayUthapatiH kAntAre suvihitasya-susAdhoranuka*mpayA paramabhaktyaparaparyAyayA bhAsvaravaraboMdidharo devo vaimAniko jaatH| sahassAraM devalogaM gato ya ohiM pauMjai jAva apecchai ta sarIragamappaNo taM ca sAhuM, tAhe AgaMtUNa sAhussa devahi dAei, bhaNai ya-tumha pasAeNa deviDDI laddhA, tato | teNa so sAhU sAharito tersi sAhUNaM sagAse, te pucchaMti kihamAgato si?, tAhe sAhai, evaM tasma vAnarassa sammatcasAmAiyasuyasAmAiyacarittAcarittasAmAiyANa aNukaMpAe lAbho, iharA nirayapAuggANi kammANi karettA nirayaM gato hoto, tato cuyassa cArittasAmAiyaM bhavissai bhavissai siddhI y|| ___akAmanijarAe vasaMtapure nayare egA inbhavahugA nadIeNhAi, anno ya taruNotaM dadRNa bhaNai-suNhAyaM te pucchai esa nadI mattavAraNakarorU / ee ya nadIrukkhA vayaM ca pAesute paNayA // 1 // sA'vi taM pai bhaNaI-subhagA hoMtu nadIto ciraM ca jIvaMtu je nadIrukkhA / suNhAyapucchagANaM patthIhAmo piyaM kA // 2 // priyaM karnu yatiSyAmahe ityarthaH, tAhe so tIe gharaM da // 46 // Main Education Intern For Private & Personal use only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAraM vA na yANai, ciMtei - annapAnairharedvAlAn, yauvanasthAn vibhUSayA / vazyAM strImupacAreNa, vRddhAn karkaza sevayA // 1 // tIse biijjagANi ceDarUvANi rukkhe paloentANi acchaMti, teNa tesiM pupphANi phalANi dinnANi, pucchiyANi ya-kA esA ? kassa vA ?, tANi maNaMti- amugassa suNhA, tAhe so ciMtei keNa uvAeNa tIe samaM saMpaogo havejjA !, tAhe |egA carigA mikkhaTThAe savattha aDaMtI diTThA avaloiyA, ciMtiyaM kusuMbhasadRzaprabhaM tanusukhaM paTaM prAvRtA, navAguruvilepanA zaradi candralekhA iva / yathA hasati bhikSukI sulalitaM viTairvanditA, dhruvaM suratagocare carati gocarAnveSiNI // 1 // tato taM olambai, sA tuTThA bhaNai-kiM karemi ?, amugasta suNhaM saMpAdehi, sA gayA tIe sagAsaM, bhaNiyA ya-jahA amugo evaMguNajAio te pucchara, tIe ruTThAe pattulugANi dhovaMtIe masilitteNa hattheNa paTTIe AhayA, paMcaMgulIto jAyAto, vAreNa ya nicchUDhA, sA AgayA sAhar3a-nAmapi na sahai, teNa nAyaM jahA kAlapaMcamIe ahaM hakkArito, tAhe paMcamIdivase puNaravi paTTaviyA pavesajANaNAnimittaM, tAhe salajjAe AhaNiUNaM asogavaNiyAchiDDiyAe nicchUDhA, sA AgayA sAhai jahA nAmapi na sahai, AhaNittA avadAreNa ghADiyA, teNa NAo paveso, teNeva avadAreNa so atigato, asogavaNiyAe suttANi, sasureNa diTThANi, teNa nAyaM jahA na mama puttotti, pacchA se pAyAo NeuraM gahiyaM, ceiyaM ca tIe, bhaNio so aNAe-nAsa lahuM sahAyakijaM karejAsu, pacchA iyarI gaMtUNa bhattAraM bhaNai dhammo etthaM, asogavaNiyaM jAmo, gayANi, suttANi ya, jAhe so sutthaM sutto tAhe uDavattA bhaNati tujjha eyaM kulANurUvaM ? jaM mama pAyAto sasuro neuraM geNhai, so bhaNai-suyAhi pabhAe lamihisi, yereNa siddhaM, so ruTTho bhaNati vivarIo si therA !, so
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ / akAmanijarAyAM meNTha zrIAva- bhaNai-mae anno diTTho, tAhe vivAde sA bhaNati-ahaM appANaM sohemi, evaM karehi, tAhe NhAyA jakkhagharaM gayA, tattha dayakamala- jo kArI so doNhaM jaMghANaM aMtareNa volaMtato laggai, akArI muccai, jakkhagharaM gacchaMtI ya teNa puriseNa pisAyarUvaM ya0 vRttI kAUNa aMtarA avagUhitA, tato sA tattha gaMtUNa jakkhaM bhaNai-jo mama mAyApiIhiM diNNilato taM ca pisAyaM mottUNa jai upodghAte, aNNaM jANAmi to me tuma jANasitti bhaNaMtI jhaDatti aMtareNa volINA, jakkho vilakkho ciMtei-peccha kerisaM jAyaM?, ayaMpi vaMcito'NAe, natthi satittaNaM dhuttIe, logeNa ukkiThikalayalo kato suddhA suddhA ematti thero saNa logeNa hiili||462|| to, tassa tAe addhitIe niddA naTThA, eyaM raNNA paraMparaeNa surya jahA thero na suyai, tato hakkAreUNa aMteurapAlao kato, abhisekaM ca hatthirayaNaM raNNo vAsagharassa heTThA baddhaM acchai, devI ya hatthimeMThe AsattiyA, navaraM rattiM hathiNA hattho kApasArito sA oyariyA, puNaravi pabhAe paDivilaiyA, evaM vaJcai kAlo, tami diNe aticiraM jAyaMti hatthimeMTheNa hatthi saMkalAe AyA, sA bhaNai-so puriso na suyai mA rUsaha, taM thero pecchai, so ciMtei-jai eyAtovi erisIto kiMnu tAto atibhaddiyAto iti nicciMto sutto, pabhAe sabo logo udvito, so na uThei, raNNo siTuM, rAyA bhaNai-suvau, sattame divase udvito, raNNA pucchito, kahiyaM jahA egA devI, na yANAmi kayaratti, sA evaM vavaharai, tato raNNA bhiMDamayo hatthI kArAvito, sabAto aMteuriyAo bhaNiyAto-eyassa accaNiyaM karettA ullaMDeha, savAhiM ullaMDito, sA necchai, bhaNai-ahaM bIhemi, tAhe rAiNA uppaleNa AyA, mucchiyA kila paDiyA, tAhe se uvagayaM jahA esA kAritti, bhaNiyA ya mattagayamAruhaMtIe bhiMDamayassa gayassa biihNtiie| iha mucchiya uppalAyA tattha na mucchiya sNklaahyaa||shaajaa piTThI se nibhA RSS RECORRECikc // 462 // in Education Intematonal For Private & Personal use only Miw.jainelibrary.org
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ liyA jAva saMkalappahArA diTThA, tAheraNNA sA devI hatthI miTho ya tiNNivi chinnakaDae vilaiyANi, meMTho bhaNio-etva appataio girippavAyaM dehi, hathissa dohivi pAsehiM veluggAhA ThaviyA, jAva ego pAdoAgAse kato tAva jaNo bhaNai-kiM esa tirio jANai, eyANi mAreyavANi, tahAvi rAyA rosaM na muyai, tato do pAyA AgAse kayA, taiyavArAe tiNi pAyA AgAse kayA, egeNa pAeNa Thio, logeNa akkaMdo kato-kiM eyaM hatthirayaNaM viNAseha ya?,raNNo citraM ollihAyaM, AI jAtamityarthaH, bhaNito-tarasi niyatteuM !, bhaNai-jai abhayaM deha, dinnaM, teNa niyattito aMkuseNa, jahA bhamittA ghale Thito, tANi oyAritA nivisayANi kayANi, egattha paccaMtagAme suNNaghare ThiyANi / tattha ya gAmellayapAraddho coro taM| suNNagharaM atigato, te bhaNaMti-veDhiuM acchAmo, mAkoi pavisaDa, gose ghetthAmo, so'vi coro lukaMto, kihavi tIse phAso| veito, sA dukkA bhaNai-ko si tumaM!, so bhaNai-coro'haM, tIe bhaNiyaM-tumaM mama patI hohi jeNa evaM sAhAmo, jahA se esa corotti, teNa paDivanaM, pabhAe logeNa meMTho gahito, sUlAe bhinno, sA coreNa samaM baccai jAva aMtarA nadI, sA teNa|R bhaNiyA-ettha saratthaMbe accha jAva ahaM eyANi vatthANi AbharaNANi ya uttAremi, so gato, uttinno padhAvito,sA bhaNaipuNNA nadI dIsai kAyapejA, sarva piyAbhaMDaga tujjha hatthe / jahA tumaM pAramatItukAmo, dhuvaM tumaM bhaMDa gahAukAmo // 1 // so bhaNai-cira saMthuto vA'liasaMthueNa, mellevi tAvaM dhuva aduveNa / jANappi tujjha prakRtisvabhAvaM, anno naro ko tuha bIsasejA ||1||saa bhaNai-kiM jAhi , so bhaNai-jahA eso mArAvito evaM mamaMpi kahaMci mArAvehisi / iyaro'vi la meMTho tattha sUlAe vidro udagaM maggai, tatthego saho, so bhaNai-jai namokAraM karasi to demi, so udgassa aTThAe gato, mA.5.78 Jain Education Inter For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ meNThaH jAva tami apatte ceva so namokAra kareMto kAlagato vANamaMtaro jAto, saho'vi ArakkhiyapurisehiM gahito, so devo drA akAmazyakamala-14 ohiM pauMjai, pecchai sarIragaM sahUM ca baddhaM, tAhe so silaM viuvittA moei, taM ca pecchai devi saratthaMve viluka, tAhe se nirjarAyAM ya. vRttavAghiNA uppannA, siyAlarUvaM viuvittA maMsapesIe gahiyAe dagatIreNa volei jAva nadIto maccho ucchalliUNa taDe paDito,81 upodghAta tato so maMsapesi mottUNa maccharasa pahAvito, so pANie paDito, maMsapesIvi seNeNa gahiyA, tAhe siyAlo jhAyai, tAebAlatapasI bhannai-maMsapesi pariccaja, macchaM patthesi jNbuyaa!| cukko maMsaM ca macchaM ca, kaluNaM jhAyasi kolhuyA ! // 1 // teNa // 463 // bhaNNai-pattapuDapahicchaNNe, saratthaMbeNa paaue|cukkaa pati ca jAraMca, kaluNaM jhAyasi baMdhakI // 1 // evaM bhaNiyA vilakkhA jAyA, tAhe so sayaM rUvaM daMsei pannavei ya-dhuttA ! paJcayAhi, sA bhaNai-pamajeha avaNaM, tAhe so rAyA tajio, teNa tApaDivannA, sakkAreNa nikkhaMtA, devalogaM gayA, evaM akAmanijarAe meMThassa 2 // hai| bAlataveNaM-vasaMtapuraM nagaraM, tattha sedvigharaM mArIe ucchAiyaM, tattha iMdanAgo nAma dArao, so gilANo pANiyaM maggai, jAva savANi mayANi pecchai, bAraMpi logeNa kaMTiyAe ghaTTiyaM, tAhe so suNayachiDUMteNa niggaMtUNa taMmi nagare khappareNa bhikkhaM hiMDai, logo se dei bhUyapurottikAuM, evaM so vaDai / itto ya-ego satyavAho rAyagihaM jAukAmo ghosaNaM ghosAvei, teNa // 463 // suyaM, satyeNa samaM patthito, tattha teNa satthe kUro laddho, so jimito, na jiNNo, bitiyadivase acchai, satthavAheNa diTTho, kAciMtei-nUNaM esa uvavAsito, so ya avattaliMgI, viiyadivase hiMDiMtassa seviNA bahuM niddhaM ca dinnaM, so teNa duve divase ajiNNeNa acchai, satthavAho joNai-esa chaTheNa khamai, tassa mahatI AsthA jAtA, so taiyadivase hiMDanto satyavAheNa baraA ARADE GANESSNESS Jain Education Inter For Private & Personal use only Howw.jainelibrary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ saddAvito-kIsa kallaM nAgato?, tuhiko acchai, jANai-jahA chaTuM kaellayaM, tAhe se diNNaM, teNavi aNNe do divase acchAvito, logo'vi paNato, aNNassa nimaMtaMtassavi na geNhai, aNNe bhaNaMti-eso egapiMDito, teNa taM aTThapayaM laddhaM, satyavAheNa bhaNito-mA. aNNassa khaNaM geNhijAsi, jAva nagaraM sammai tAva ahaM demi, gayA nagaraM, teNa se NiyagharasamIve maDhokato, tAhe sIsaM muMDAvei, kAsAyANi cIvarANi geNhai, tAhe jaddivasaM se pAraNayaM taddivasaM logo ANei bhattaM, egassa paDicchai, tato logo na yANai-kassa paDicchiyaMti, tAhe logeNa jANaNAnimittaM bherI kayA, jo dei so tADei, tAhe logo pavisai, evaM vaccai kAlo, sAmI samosarito, tAhe sAhU saMdisAvaMtAbhaNiyA-muhuttaM acchaha, aNesaNA, tami | jimie bhaNiyA-oyaraha, goyamo bhaNio-mama vayaNeNaM bhaNijAsi-bho! aNegapiMDiyA egapiMDito te dahumicchai, tAhe goyamasAmiNA bhaNito raTTho, tujhe aNegANi piMDasayANi AhAreha, ahaM egaM piMDaM bhuMjAmi, ahaM ceva egapiMDito, muhuttaM|tareNa uvasaMto ciMtei-na ee musaM vayaMti, kiha hojA?, laddhA sutI, homi aNegapiMDito, jaddivasaM mama pAraNagaM taddivasaM |aNegANi piMDasayANi kareMti, ee puNa akayakAriaM bhuMjaMti, saccaM bhaNaMti, evaM ciMteteNa jAIsaMbhariyA, patteyabuddho jAto, hA ajjhayaNaM bhAsai 'iMdaNAgeNa arahA vuttaM' siddho ya, evaM vAlataveNa sAmAiyaM laddhaM teNa 3 // dANeNa jahA-egAe vacchavAlIe putto, logeNa osave pAyasI uvakkhaDiyA, tatthAsannaghare dAragarUvANi pAyasaM jemaM tANi pAsai, tAhe so mAyaraM baDDei-mamavi pAyasaM raMdhehi, tAe bhaNio so-Natthiti, sA addhiIe paruNNA, tAo saya18|jhiyAo pucchaMti, nibbaMdhe kahiyaM, tAhiM aNukampayAe aNNAevi aNNAevi ANiyaM khIraM sAli taMdulA ya, tAhe therIe For Private & Personal use only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAna zrIAvazyakamala. 2. vRttI upodghAte // 464 // pAyaso raddho, tato tassa dAragassa hAyassa ghayamahusaMjuttaM thAlaM bhareUNa ghahiyaM, pariveSitamityarthaH, sAhU ya mAsakkhamaNa- pAraNae Agato, jAva therI aMto vAulA tAva teNa dhammo'vi me houtti tassa pAyasassa tibhAgo dino, puNo ciMtiyaM- puNyaH atithovaM, viio bhAgo dinno, puNo'vi aNeNa ciMtiyaM-ettha jai aNNaM aMbakkhalagAi chunbhai to viNassai, tAhe taito 31 bhAgo dino, tato teNa tassa davasuddheNa dAyagasuddheNa gAhagasuddheNa tiviheNa tikaraNasuddhaNa bhAveNa devAuyaM nibaddhaM, tAhe mAyA se jANai-jimito, puNaravi bhariyaM, atIva raMkattaNeNa poTTaM paDipunnaM bhariyaM, tAhe rattiM visUiyAe mato, devaloga gato, tato cuto rAyagihe nayare pahANassa dhaNAvahassa sevissa puttobhaddAe bhAriyAe jAto, logo ya gabhagae bhaNati-kaya-3 puNNo jIvo jo uvavaNNo, tato se jAyassa nAma kayaM kayapunnotti, vahito, kalAto gAhito, pariNIto, mAyAe dullaliyagoTThIe samappito, tehiM gaNiyAgharaM pAvito, bArasahiM varisehiM niddhaNaM kulaM kayaM, to'vi na niggacchai, mAyApiyANi se mayANi, bhajA ya se AbharaNANi caramadivase pesei, gaNiyAmAyAe nAyaM-nissAro kato, tAhe tANi aNNaM ca sahassaM paDivisajiya, gaNiyaM mAyA bhaNai-nicchubhau eso, sA necchai, tAhe coriyaM nINio, gharaM sajijai, tahAvi sa uiNNo bAhiM acchai, dAsIe bhaNNai-nicchuDho'vi acchasi ?, tAhe niyayagharaMgato,taM ca saDiyapaDiyaM pAsai, tAhe sA bhajA sasaMbhameNa uDiyA, tato se savaM tIe kahiyaM, sogeNa apphuNNo, bhaNai-asthi kiMci jeNa annahiM gamittA vavaharAmi?, tAhe jANi // 464 // AbharaNANi gaNiyAmAUe sahassaM ca kappAsamollaM diNNaM tANi se daMsiyANi, sattho ya taMmi divase calito, so taM bhaMDamollaM gahAya teNa satyeNa samaM padhAvito, bahiM deuliyAe khaTTe pADiUNa sutto, aNNassa ya vANiyagamAyAe suyaM, jahA Jain Education Internal For Private & Personal use only SKuw.jainelibrary.org
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUSNERMISSCRICKERA tava putto vahaNe bhinne mato, tIe tassa davaM dinnaM, mA kassai kahejjAsi, tIe ciMtiyaM-mA dabajAyaM rAule pavisihida me aputtAe, tato rattiM taM satyaM ei, jA kaMci aNAhaM pavesemi, tAhe taM pAsai, paDibohittA pavesito, tAhe gharaM neUNa rovei-ciranaTThagatti puttA!, suNhANaM cauNhaM tANaM kahei-esa devaro ciranadvato, tassa lAiyAto, tatthavi bArasa varisANi acchAi, tattha ekkekAe cattAri ceDarUvANi jAyANi, therIe bhaNiyaM-ettAhe nicchubbhau, tAto na taraMti dhari, tAhe tAhiM | saMbalamoyagA kayA, aMto rayaNANa bhariyA, ciraM se eyaM pAuggaM hou, tAhe viyarDa pAettA tAe ceva devaliyAe UsIsae saMbalaM ThavittA paDigayA, so'vi sIyalaeNaM pavaNeNaM saMbuddho pabhAyaM ca, so'vi sattho taddivasamAgato, imAevi gavesato pesito, tAhe udRvittA gharaM nIto, bhajA se saMbhameNa uDiyA, saMvalaM gahiyaM, paviTTho, abhaMgAdINi kArai, putto ya se tadA gambhiNIe jAto, so ekkArasavariso,lehasAlAe Agato, rovai-dehi me bhattaM mA uvajjhAeNa hammihAmitti, tato saMbalatha-| giyAto moyago paNAmito, khAyaMto tattha rayaNaM pAsai, lehaceDaehiM diTuM, tehiM kaMcuiyassa diNNaM dive dive amha poliyAto, dehitti, imAvi se bhajjA jimie modage bhiMdai, teNa dihANi, bhaNai-suMkabhaeNa kayANi, tehiM taheva pvityrito|| seya- Nato gaMdhahatthI nadIe taMtueNa gahito, rAyA addaNNo, abhao bhaNai-jalakato atthi to chuTTai, mo ya rAya ule aibahuya-14 ttaNato rayaNANaM cireNa lagabhaittikAUNa paDahato nippheDito-jo jalakaMtaM dei tassa rAyA rajassa addhaM dhUyaM ca dei, taahe| apUpieNa dinno, nIto udagasagAsaM, udagaM pagAsiya, taMtuo jANai-thalaM nIto, mukko, naTTho, rAyA ciMtei-kato kaMduyassa jalakaMtarayaNasaMpattI, pucchai-kato esa jalakato tujjha?, nibaMdheNa siTuM-kayapunnagaputteNa dino, rAyA tuTTho, kassa For Private & Personal use only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva. zyakamalayA vRttI upodghAte dAne kRta puNyaH vinaye pu. pazAlasutaH // 465 // CHIKISANSAR annassa hohii !, raNNA saddAveUNa kayapunnago dhUyAe vivAhAvito, visao ya dino, bhogaM bhuMjai, gaNiyAvi AgayA, bhaNai-ecirakAlaM ahaM vebaMdheNa acchiyA, sabaDhANANi tumaMaTThAe gavesAviyANi, etthaM si divotti // kayapuNNago abhayaM bhaNai-ettha mama cattAri mahilAto saceDarUvAo,taM gharaM ca na yANAmi, tAhe ceiyagharaM kayaM, leppagajakkho ya kayapunnagasariso kato, tassa accaNiyA ghosAviyA, do ya dArANi kayANi, egeNa paveso egeNa nippheDo, tattha abho| kayapunnago ya egattha bArabbhAse AsaNavaragayA acchaMti, tAhe komudI ANattA, jahA aja paDimApavesotti accaNiyaM kareha, nayare ya ghosAviyaM-sabamahilAhiM saceDarUvAhiM AgaMtavaM, tAhe logo ei,tAto'vi AgayAto, ceDarUvANi vappotti ucchaMge nivesaMti, evaM tAto nAyAto, therI aMvADiyA abhaeNaM, tAto'vi ANIyAto, pacchA jahAsuhaM bhoge bhuMjai sattahivi sahito / vaddhamANasAmI samosarito, kayapunnago sAmi vaMdiUNa pucchai appaNo saMpattiM vipattiM ca, bhagavayA kahiyaM pAyasadANaM, saMvegeNa pabaito, evaM dANeNa sAmAiyaM labbhai 4 // | ivANI viNaeNaM, jahA magahAvisae govaragAme pupphasAlo gAhAvatI, bhaddA bhAriyA, putto se pupphasAlasuto, so mAyApiyaraM pucchai-ko.dhammo ?, tehiM bhaNNai-do ceva devayAo mAyA piyaro ya jIvalogammi / tatthavi piyA visiTTho jassa base vaTTaI maayaa||1||taahe so tANa pAyamuhadhovaNAI vibhAsA, devayANi va sussUsai, annayA gAmabhoio Agato, mAtANi saMbhaMtANi pAhuNNaM kareMti, so ciMtei-eyANavi esa devayaM, evaM pUemi to dhammo hohii, tassa sussUyA pakayA, annayA tassa bhoiyassa anno mahallo diTThojAva seNito rAyA,taM olaggiumArakho,sAmI samosaDo, seNio ihIe gaMtUNa // 465 // For Private & Personal use only ___
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMdai, tAhe so sAma bhaNai- ahaM tubbhe olaggAmi 1, sAmiNA bhaNiyaM-ahaM rayaharaNapaDiMggahamAyAe olaggijjAmi, tANaM suNaNAe subuddhI, evaM viNaeNaM sAmAiyaM lambhai 5 // vibhaMgeNa jahA- hatthiNAure nagare sivo nAma rAyA, tassa dhAriNI devI, sivabhadde nAmaM putte, tassa NaM sivassa raNNo aNNayA puvarattAvaratakAlasamarthasi rajjadhuraM ciMtemANassa ime eryArUve saMkappe samupaijitthA - atthi me purAkayANaM kammANaM kallANe phalavittivisese jeNaM hiraNNeNaM baDDhAmi, evaM rajjeNaM radveNaM dhaNeNaM dhanneNaM jAva puttehiM vaDAmi, tA kiM ahaM puNo'vi punaM na karemitti kaliUNa bIyadivase vipulaM bhoyaNaM sabajaNajoggaM kArAviyaM, logo jemAvito, dANaM ca diNNaM, mahayAe iDDIe sivabhaddo putto rajje Thavito, tato lohIlohakaDAhakaDucchrayaM taMviyaM tAvasabhaMDayaM bhikkhAbhAyaNappabhiI ghaDAvittA taM gahAya disApokkhiyatAvasattAe tAvaso jAto, chachaTTheNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM uhuM bAhAto pagijjhiya 2 sUrAbhimuhamAyAvemANe jAvajjIvAe viharai, tattha paDhamachaTTapAraNadivase ya AyAvaNabhUmIto paccoruhai, tato niyatthavakalavatthe jeNeva sae uDave teNevAgaMtUNa taMviyaM bhAyaNaM giNhai, tattha udagaM ghettUNa puratthimaM disaM pokkhei, bhaNati ya-puratthimAe disAe somo mahArAyA so patthANapatthiyaM sivaM rAyarisiM abhirakkhaDa, jANi ya tattha kaTThANi mUlANi jAva hariyANi aNujANauttibhaNiUNa puratthimaM disiM pasarai, tato kaMdAINi giNhai, dabbhe ya samiddhAto ya, tato sayamuDavamuvagacchai, tatya uvalevaNasaMmajjaNaM karei, tato AyaMte cokkhe dabbhasagabbhakalasahatthagate udagaM geNDai, tAhe dabbhehiM vAluyAe ya veTiM raei, raittA araNiM mahiUNa aggiM pADei, tattha samihAkaDDA pakkhivati, mahuNA ghaeNa ya taMdulehiM aggimmi huNati, baliM vissadevaM karei atithi
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAraNage dAhiNaM disaM pokkhaDA zrIAvazyakamalaya. vRttI upodghAte utthachadA ya ba, taccachaTThakkhamaNapAraNa RESIRENDEROSA // 466 // pUrya ca, tato pacchA appaNA AhArei, tato docce chaTTakkhamaNapAraNage dAhiNaM disaM pokkhai, tattha jame nAma mahArAyA, vibhaMge zi. sesaM taM ceva sarva bhANiyavaM, taccachadrukkhamaNapAraNage pacchima disaM pokkhai, tattha varuNe nAma mahArAyA, sesaM taM ceva, ca- varAjarSiH utthachaTTakkhamaNapAraNage uttaraM disaM pokkhai, tattha vesamaNe mahArAyA, evaM tassa rAyarisissa chaTuMchaTTeNaM aNikkhittaNa di-13 sAcakvAlaeNaM tavokammeNaM sUrAbhimuhe AyAvemANassa aNNayA kayAi tayAvaraNijANaM kammANaM khayovasameNaM vibhaMgaNNANaM samuppaNNaM, so teNa assiM loge pAsa satta dIve satta samudde, teNa paraM na yANai na pAsai, tate NaM se sive rAyarisI hatthi-* NAure nayare logagge evamAikkhai-evaM khalu devANuppiyA!, assiM loe satta dIvA samuddA, teNa paraM dIvA samuddA ya natthi / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAmI samosaDDo, goyamasAmI bhikkhamaDamANe bahujaNassa aMtie eyaM nisAmei-assiMda loe satta dIvA satta samuddA, teNa paraM dIvasamuddA nasthitti, tato bhayavaM goyame jAtasaMsae sAmi pucchai, sAmI sadevamaNu-12 yAe sabhAe vAgarei-goyamA ! jaM sive rAyarisI bhaNai taM micchA, assiM tiriyaloe asaMkhejA jaMbudIvAiyA dIvA asaM-18 |khejA lavaNAiyA samuddA saMThANato egavihANA vittharato aNegavihANA, duguNA duguNavuDDIe, tate NaM sA parisA eyama hai soccA hadvatuTThA bhayavaMtaM vaMdai namasai, tato saTThANaM paDigayA, tato NaM bahujaNo aNNamaNNassa evamAikkhai-jahA bhayavayA| evaM vAgariyaM jahA asaMkhejA jaMbuddIvAiyA dIvA iccAi tameva bhANiyavaM, tato NaM se sive rAyarisI eyamaDhe soccA saMkie // 46 // jAe, vinbhaMganANaM ca se khippAmeva parivaDiyaM, tato tassa evaM saMkappo jAto-samaNe khalu bhayavaM mahAvIre savaNNU savadarisI sahasaMbavaNe ujANe viharai, taM gacchAmi NaM sAmi vaMdAmi pajjuvAsAmi, eyaM Ne ihabhave ya parabhave ya hiyattAe. bhavissai, ROGRASS+ Jain Education inte For Private & Personal use only Pa
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM saMkappiUNa sarva bhaMDovagaraNa gahAya jeNeva bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, bhayavaMtaM vaMdai namasai, dhamma socA jAya-18 lAparamasaMvego uttarapuratthimaM disIbhAgamavakamiUNaM sarva bhaMDovagaraNaM eDei, tato sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei, tato bhayasavato samIve gaMtUNa cArittaM paDivajjai, ekArasa aMgAI paDhai, tato visuddhapariNAmassa kevalanANaM samuppaNaM siddho ya 6 // 4aa saMyogaviyogato'vi labbhai, jahA do mahurAto-dAhiNA uttarA ya, tatthuttarAto vANito dakkhiNaM gato, tattha ego 4 haivANiyago tappaDimo, teNa se pAhuNNaM kayaM, tAhe niraMtaraM te mittA jAyA, amhaM thiratarA pItI houtti jai amhaM puttoda zodhUyA ya jAyai to saMjogaM karissAmo, tAhe dakkhiNeNa uttarassa dhUyA variyA, dinnA, etyaMtare dakSiNamahurAvANito mato, putto se taMmi ThANe Thito, aNNayA so NhAi, cauddisiM cattAri sovaniyA kalasA ThaviyA, tANa bAhiM ruppiyA, tANa cAhiM taMbiyA, tANa bAhiM maTTiyA, aNNayA pahANavihI raiyA,tato tassa purato puvAe disAe sovanio kalaso naTTho, evaM cauddisi sabai naTThA, uDiyassa pahANapIDhamavi naTuM, addhitI jAyA, jAva gharaM paviTTho, tAhe bhoyaNavihI ubaTThaviyA, dra tAhe sovaNiyaruppamayANi thAlANi raiyANi, tattha ekke bhAyaNaM nAseumAraddhaM, so ya pecchai nAsaMtejAba se mUlapattI vi NAsiumAraddhA, tAhe teNa gahiyA, jattiyaM gahiyaM tattiyaM ThiyaM, sesaM naTuM, tato gato sirigharaM joei jAva taMpi rittayaM kApecchA, jaMpi nihANapauttaM taMpi nahU~, jaMpi AbharaNaM taMpi natthi, jesipi vaDipauttaM tevi bhaNaMti-tumaM na yANAmo, jo hadAsIvaggo so'vi naTTho, tAhe ciMtei-aho ahaM ahano, tato ciMtei-pabayAmi, pavaito, sAmAiyAINi ekArasa aMgANi paDhAi, tato teNa khaMDeNa hatthagaeNa kouhaleNa hiMDai jai pecchejjAmi, viharaMto uttaramaharaM gato, tANivi rayaNANi sasura + +M Jain Education Intern jainelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- kulaM gayANi, te ya kalasA, tahAhi-so uttaramAhuro vANito uvagijaMto apavA kayAi majai, tassa majjamANassa te saMyogavi. zyakamala- kalasA AgayA, tato so tehiM ceva majjito, bhoyaNavelAe taM sarva bhoyaNabhaMDaM uvaDiyaM, so'vi sAhU mikkhaM aDato taM yoge madhuyA vRttI gharaM paviTTho, tattha satyavAhassa dhUyA paDhamajovaNe vadamANI bIyaNayaM gahAya acchai, tAhe so sAhU taM bhoyaNabhaMDaM pecchaa| rAvaNijau upodghAte satyavAheNa mikkhA nIyAviyA, diNNe'vi acchai, tAhe pucchai-kiM bhayavaM! evaM cehi palobeha, tAhe so bhaNai, na mama drAceDIe paoyaNaM, evaM bhoyaNabhaMDagaM paloemi, tato pucchai-kato te eyassa Agamo ?, so bhaNai-ajayapajayAgayaM, // 467 // teNa bhaNiyaM-sanmAvaM sAha, teNa bhaNiya-mama NhAyaMtassa evaM ceva NhANavihI uvaDiyA, evaM sabo'vi jemaNavelAe bhoyaNavihI, sirigharANivi bhariyANi diTThANi, adivapuvA va vANiyagA ANettA deti, tAhe so bhaNai-eyaM sarva mama Asi, so 4 pucchai-kiha ?, tAhe sAhU kahei pahANAdi, jaina pattiyasi bhoyaNapattIkhaMDa peccha jAva DhoiyaM, jhaDatti laggaM, piuNo nAma sAhai, tAhe nAyaM esa so jAmAuo, tAhe so udvittA avayAseUNa paruNNo, pacchA bhaNai-evaM sarva tava tadava. tyaM acchai, esA te ghubadinnA ceDI, paDicchasu aMti, so bhaNai-puriso vA purva kAmabhoge vippajahai, kAmabhogA vA purisaM purva vippajaheMti, tAhe so'vi saMvegamAvanno, mamaMpi emeva vippajahissaMtitti, pabaito, tattha egeNa vippaogeNa sA-5 mAiyaM laddhaM, egeNa saMjogeNa laddhati 7 // // 467 // I iyANi vasaNeNaM, do bhAuyA, sagaDeNa vaccaMti, tattha cakkabuMDA sagaDavaTTAe loDhai, mahaleNa maNiya-vaceha bhaMDiM, iyareNa vAhiyA maMDI, sA sannI suNei, tAhe cakkaNa chinnA, mayA, ityIya jAyA hasthiNaure nagare, so mahalatarAgo purva marittA KOLKALIKAISEASE Jain Education inte For Private & Personal use only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * tIse pohe AyAto, putto jAto, iyaro'vi mato, tIse ceva pohe AvAto, jaMceva so uvavaNNo taMceva sA ciMtei-silaM va hAvijAmi, yammapADaNehivi na paDai, evaM so jAto tAhe dAsIra hatve dino, chaDehi, so siTiNA diTTho nijato, teNa ghettRNa annAe dAsIe dino, so tattha saMvaDDai, tastha mahallagassa nAmaM rAyamilito,iyarassa gaMgadatto, so mahallo jaM jaM * kiMci lanbhai tatto tassavi dei, mAue puNa aNiTho, jahiM pecchai tahiM kaNa va patthareNa vA AhaNai, annayA iMdamaho jAto, tAhe piyareNa appasAgAriyaM ANeUNa AsaMdassa ohADiyato kato jemAvijai, tIe kahavi diho, tato hatthaM ghedattUNa kaDito, caMdaNiyAe pakkhittI, tAhe soruyai, piuNA NhAvito, etyaMtare sAhU bhikkhadumatigayA,sechiNA pucchiyA-ma yavaM ! mAUe putto aNiTTho havai !, haMtA havai, kahiM puNa!, tAhe maNati-"vaM dRSTvA varddhate krodhaH, behazca parihIyate |s vijJeyo manuSyeNa, eSa me puurvvairikH||1|| baM dRSTvA varddhate snehaH, krodhaca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me puurvbaandhvH||2||" tAhe so bhaNai-bhayavaM pavAvehI, bAIti, visajjito, SaSaio, tersi AyariyANa sagAse bhAyAvi siNehANurAgeNa pavaito, te sAhU jAyA, IriyAsamiyA0, aNissiyaM tavaM kareMti, tAhe so tattha niyANaM karei-jai atthi imassa tavassa niyamassa saMjamassa ya phalaM to Agamisse va kAle jaNamaNanayaNANaMdo bhavAmi, ghoraM ca tavaM karetA devalogaM gao, tato cuto vasudevaputto vAsudevo jAto, iyaro baladevo, evaM gaMgadatteNa vasaNeNa sAmAiyaM uddhaM // | Usave jahA egami paJcaMtiyaggAme AbhIrANi, tANi sAhUNa pAse dhammaM sugaMti, tAhe devaloga bhaNaMti, evaM tesiM atthita dhamme buddhI, annayA kayAi iMdamahe vA annaMmi vA Usave nagaraM gayANi, jArisA bAravatI, tattha logaM pecchaMti maMDiyapa For Private & Personal use only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- sAhiyaM sugaMdhivicittanevatthaM, tANi taM daTTaNa bhaNati-esa devalogo jo se tayA sAhUhiM vannito, ettAhe jai baccAmo to vyasanotsazyakamala-1 suMdarataraM karemo jeNa amhevi devaloge uvavajjAmo, tAhe tANi gaMtUNa sAhUNa sAheti-jo tubhehiM amhaM kahito devalogo vardhiSu gaMgaya. vRttI so paJcakkho amhehiM diTTho, sAhU bhaNaMti-na tAriso devalogo, ato aNNAriso aNaMtaguNo, tato tANi anbhahiyajAya- dattAbhoraepodghAte dAvimhayANi pavaiyANi, evaM UsaveNa sAmAiyalaMbho 9 // dazAH / 'iDhi'tti, dasannapure nagare dasannabhaddo rAyA, tassa paMca devIsayANa aMteuraM, evaM so rUveNa jovaNeNa valeNa vAhaNeNa // 468 // ya paDibaddho, erisaM natthi aNNassatti ciMtei, dasannakUDe pavae sAmI samosarito, tAhe so ciMtei-tahA kalaM vaMdAmi jahA na anneNa vaMdiyapuvo, taM ca anbhatthiyaM sakko nAUNa ciMtei-varAgo appANaM na yANai, tato rAyA mahayA samudaeNa niggato, vaMdito sabiDDIe, sakko ya devarAyA erAvaNaM vilaggo, tassa aTTha muhe viubai, muhe muhe aha aha daMte, daMte daMte aTTha aTTha pukkhariNIto, ekkekkAe pukkhariNIe aTTha aTTha paume, paume paume aTTha aTTha patte viubai, ekekaMmi patte aTTha aTTha battIsaipattabaddhANi divANi nADagANi viucai, evaM so sabiDDIe uvagijamANo Agato, tato erAvaNaM vilaggo ceva ti kkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, tAhe so hatthI aggapAehiM bhUmIe Thito, tAhe tassa hathissa dasannakUDe pabae devayAe12 4 pabhAveNa pAyANi udviyANi, tato se nAma khAyaM-gayaggapadagotti, tAhe so dasannabhaddo ciMtei-erisA kato amhANaM. iDDI, // 468 // hai aho kaelato aNeNa dhammo, ahamavi karemi, tAhe so savaM chaDDeUNa pavaito, evaM iDDIe sAmAiyaM lahai 10 // ___ iyANi sakAreNa, ego dhijjAito tahArUvANaM yerANaM aMtie dhamma soccA pacatio samahilio, uggaM pavajaM kareMti, RSAROGALLENCES SALASAN Jain Education aten For Private & Personal use only 2 ww.jainelibrary.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ SOCISCARRIALISAACANCIENCE navaramavaropparaM pItI na osarai, mahilA maNAgaM bijAiNIti gavamubahai, mariUNa devalogaM gayANi, jahAuyaM bhuttaM // ihai to ya ilAvaddhe Nagare ilAdevayA, taM egA satyavAhI puttakAmA olaggai, so caiUNa putto se jAto, nAmaM ca se kayaM hai ilAputtotti, iyarIvi gavadoseNa tato cuyA laMkhagakule uppannA, dovi jovaNaM pattANi, annayA sA teNa laMkhagaceDI diTThA, puvabhavarAgeNa anjhovavaNNo, sA maggijaMtIvi na labbhai, jattieNa tulati tattieNavi suvaNNaNa; tANi bhaNaMti-esA amhANamakkhayanihI, jai sippaM sikkhei amhehi ya samaM hiMDai to demo, so tehiM samaM pahiMDito sikkhio ya, tAhe vivAhanimittaM raNNo pecchaNayaM karehatti bhaNito, veNNAtaDaM gayANi, tattha rAyA saaMteuro pecchai, ilAputto ya kheDDAto karei, rAyA ahe diTThI dAriyAe, rAyANae ya adaMte aNNe'vi nadeti, sAhusakkAraravo vadRti, bhaNio rAiNA-laMkha! paDaNaM : *kareha, taM ca kira evaM-vaMsasihare ahaM kahU~ kaellayaM acchati, tattha ya do kIlagA, so pAugAto AviMdhati, tAto ya hApAuyAto mUle vidhiyAto, tato sapAugo asikheDagahatthagato AgAsaM uppaittA vaMsasihare kaDe AruhiUNa satta karaNAI da aggime ar3e kAUNa pAuyAtaliyAe khIlago pavesiyayo, tato satta karaNAiM pacchimaddhe dAUNa tatthavi khIlago pAu yAnAliyAe dhecabo, jai phiDii to phiDito saMto paDito satadhA khaMDijai, teNa taM kayaM, rAyAvi dAriyaM paloei, logeNa kalayalo kato, na ya dei, rAyA na deittikAuM, ciMtei-jai esa marai to ahaM evaM dAriyaM pariNemi, bhaNai-na diI, puNo kareha, tatthavi na diI, taiyaMpi vAraM kayaM, cautthiyAe vArAe bhaNito-puNo kareha, raMgo viratto, tAhe so ilAputto| vasamge Thito ciMteha-ghiratyu bhogANaM, sa rAyA ettiyAhiM mahilAhiM na titto, eyAe raMgovajIviyAe laggijaM maggai, SALCHUCHCALCCANCAMERA mA.sa.72 Jain Education tema For Private & Personal use only ainelibrary.org P
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ HEACHEC60-01 zrIAva- eyAe kAraNeNa mamaM mAriumicchai, so ya umbhaDito, ematya siTThighare sAhuNa: paDilAmijamANe pAsai, sabAlaMkAra- samyaktvAzyakamala- vibhUsiyAhiM ityAhiM, sAhU ya pasaMtacitteNa paloemANo pecchai, tAhe ciMtei-aho dhannA niHspRhA viSayeSu, ahaM seTi-dilAbhe aya0 vRttosuto sayaNavaggaM paricaittA Agato, etthavi me esA avasthA, tatyeva virAgaM gayassa kevalanANamuppaNNaM, tAevi ceDIe bhyutthaanaaupodghaate| virAge vibhAsA, aggamahisIe'vi, raNNo'vi puNarAvattI veraggapariNAmo, evaM te cattAri kevalI jAyA siddhA ya // evaM dayaH sakAreNavi sAmAiyaM labbhai // ahavA imehiM kAraNehiM lNbho||469|| | abbhuTThANe viNae parakkame sAhusevaNAe ya / sammaiMsaNalaMbho birayAviraIe~ viriie|| 848 // . abhyutthAne sati samyagdarzanalAbho bhavatIti kriyA, vinIto'yamiti sAdhUnAM dharmakathanapravRtteH, tathA viNaye aMjali pragahAdirUpe, tathA parAkrame kaSAyajayaM prati kriyamANe, sAdhusevanAyAM ca kriyamANAyAM kathaMcittakriyopalabdhyAdeH, samyagdadarzanalAbho bhavatIti kriyAzeSaH, tathA viratAvirate-dezavirateH, virate:-sarvaviratelAbhaH, kathamiti dvAraM gatam / taccetthaM labhyaM sat kiyantaM kAlaM jaghanyata utkarSatazca bhavatIti pratipAdayannAha- . 4aa sammattassa suassa ya chAvaTThI sAgarovamAI ThiI / sesANa pucakoDI desUNA hoi ukkosA // 849 // // 469 // __ samyaktvasya zrutasya ca-zrutajJAnasya ca labdhimaGgIkRtya sthitiH SaTSaSTiH sAgaropamANi, kathamiti cet, ucyate-18 do vAre vijayAisu gayassa tinna'thae ahava taaii| airegaM narabhaviaM nANAjIvANa sabaddhA // 1 // (vi. 2762) naraja4mmapuSakoDIpuhuttamukkosato ahiyaM // zeSayoH dezaviratisarvaviratisAmAyikayorutkRSTA sthitirdezonA pUrvakoTI, saptamAsA Jain Education Internatione
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ |dhikavarSASTakonA pUrvakoTItiyAvat, jaghanyatastvAdyasAmAyikatrayasya sthitirantarmuhattaM, sarvaviratisAmAyikasya ekaH samayaH, cAritrapariNAmArambhasamayAnantarameva kasyApyAyuSkakSayasambhavAt, dezaviratipratipattipariNAmastvAntarmauhUrtika eva, dvividhatrividhAdibhaGgabahulaprANAtipAtAdinivRttirUpatvAt, ( sarvaviratizravaNapUrvakaM AsaktyazaktimAnena grahaNapariNAmAt grahaNAcca tasyAH) sarvajIvApekSayA tu sarvANi sarvadA // dvAram // samprati katIti dvAraM, kati kiyanto nAma varttamAnasamaye samyaktvA disAmAyikAnAM pratipattAraH prAk pratipannAH pratipatitA vA ?, tatra pratipadyamAnakebhyaH prAkpratipannAH pratipatitAzca sambhavantIti tAneva pratipAdayannAha - sammattadesaviraA paliassa asaMkhabhAgamittAo / seDhIasaMkhabhAgo sue sahassaggaso viraI // 850 // samyaktvadezaviratAH prANinaH samyaktvaM dezaviratiM ca pratipadyamAnAH prANinaH palyasya-kSetrapalyopamasya asaMkhya bhAgamAtrAH, iyaM bhAvanA - kSetrapalyopamasya asaGkhyeye bhAge yAvantaH pradezAstAvanta ekasmin vivakSite samaye utkarSataH samya| ktvasAmAyikaM dezaviratisAmAyikaM ca pratipadyamAnAH pratyekaM labhyante, kintu dezaviratisAmAyikapratipatRbhyaH samyaktva| pratipattAro'saGkhyeyaguNAH pratipattavyAH, jaghanyatastUbhaye'pi eko dvau veti, 'seDhIasaGkha bhAgo sue' iti iha saMvarttitacaturasrIkRtasya lokasya saptarajjupramANA ekaikapradezA paGktiH zreNiH, tasyA asaGkhyeyabhAgaH zrute - sAmAnya zrute'kSarAtmake pratipattAro, labhyanta iti zeSaH, kimuktaM bhavati ? - yathoktarUpAyAH zreNeH khalyasaGkhyeyatame bhAge yAvanto nabhaHpradezAstAvanta ekasmin vivakSite samaye utkarSataH sAmAnya zrute'kSarAtmake samyaktvamithyAtvAnugate pratipadyamAnA bhavantIti,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamala ya0 vRttau upodghAte // 470 // Jain Education inter!! jaghanyatastveko dvau vA, 'sahassaggaso viratI' iti sahasrazo viratimadhikRtya utkarSataH pratipattAro, jJeyA ityadhyAhAraH, jaghanyatastveko dvau veti // samprati prAkpratipannAn pratipatitAMzca pratipAdayannAha - sammattadesa virayA paDivannA saMpaI asNkhijjaa| saMkhijjA ya carite tIsuvi paDiA aNaMtaguNA / / 851 // 'samyaktvadezaviratAH samyagdRSTayo dezaviratAzca 'pratipannAH' prAkpratipannAH 'samprati' vivakSite varttamAnasamaye utkarSato jaghanyatazcAsaGkhyeyAH, prApyante iti zeSaH, kintu jaghanyapadAdutkRSTapade vizeSAdhikAH, ete ca pratyekaM pratipadyamAnakebhyo'saGkhyeyaguNAH, 'saMkhejjA ya carite' iti caritre prAkpratipannAH saGkhyeyAH, ete'pi svasthAne pratipadyamAnakebhyaH saMkhyeyaguNAH, uktaMca - "saTTANe saTThANe puvapavannA pavajramANehiM / hoMti asaMkhejjaguNA saMkhejjaguNA carittassa // 1 // " (vi. 2115 ) 'tIsuvi paDiyA aNaMtaguNA' iti pUrvapratipannebhyazca caraNapratipatitA anantaguNAH, tebhyo deza viratipratipatitA asaGkhyeyaguNAH, tebhyo'pi samyaktvapratipatitA asaGkhyeyaguNAH, tribhyo'pi - caraNadeza samyaktvebhyaH etAneva caraNAdiguNAn prApya ye pratipatitAH te anantaguNAH tatra samyagdRSTyAdibhyaH pratipadyamAna kebhyaH, Aha ca bhASyakRt - "caraNapaDiyA aNaMtA tadasaMkhaguNA ya desaviraIto / saMmAdasaMkhaguNiyA tato suyAto anaMtaguNA // 1 // " ( vi. 2772 ) // tadevamatra zrutavarjasAmAyikatrayasya pUrvapratipannAH pratipatitAzcotAH, atha zrutasya tAnAhasuapaDivannA saMpai payarassa asNkhbhaagmittaao| sesA saMsAratthA suaparivaDiA hu te sacce // 852 // samyagmithyArUpasya sAmAnyenAkSarAtmakasya zrutasya ye pUrvapratipannAste samprati varttamAnasamaye pratarasyAsaGkhyeyabhAga samyaktavA dipratipadya mAnAdayaH // 470 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtrAHprApyante, kimukkaM bhavati ?-saptarajupramANA zreNiHzreNyA guNitA prataraM, tasya pratarasyAsaGkhyeyatame bhAge yAH zreNa-1 yo'sayeyAstAsu yAvanto nabhapradezAstAvatpramANA vivakSitasamaye zrutapratipannA iti, ukkaM ca-"sA seDhI seDhiguNA zApayaraM tadasaMkhabhAga seDhINaM / saMkhAIyANa paesarAsimANAsu ya pavannA // 1 // " (vi.2768) zrutapratipannapratipadyamAnake-12 dAbhyastu ye zeSAH saMsArasthA jIvAH, bhASAlabdhirahitA pRthivyAdaya ityarthaH, te sarve'pi vyAvahArikarAzyanugatA bhASAlabdhi prApya pratipatitatvAt zrutapratipatitA mantavyAH, te ca smyktvprtiptitebhyo'nntgunnaaH|| gataM katidvAram , adhunA sAntaradvAraM vaktavyam, sakRdavAptamapagataM punaH samyakttvAdi kiyatA kAlenAvApyate , tara zrutasyAviziSTasyAkSarAtmakasyAntaraM jaghanyato'ntarmuhUrttam , utkarSataHprAha- .. | kAlamaNaMtaM ca sue addhApariaDao ya desuunno| AsAyaNabahulANaM ukkosaM aMtaraM hoI / / 823 // | zrute-zrutasya sAmAnyato'kSarAtmakasya utkRSTamantaraM bhavati kAlo'nanta eva, cazabdasyAvadhAraNArthatvAt , " yatrAyanusvAro'lAkSaNikaH, sa cAnantaH kAlo'sakhyAtapudgalaparAvartamAnaH pratipattavyaH, tathAhi-yadA kazcit dvAAndrayAdiH zrutalabdhimAn mRtvA pRthivyAdiSUtpadya tatrAntarmuharta sthitvA jhaTiti punarapi dvIndriyAdiSvAgacchati tadA sa bhUyo'pi zrutalandhimAn bhavatIti tasyAntaraM jaghanyamantarmuhUrtapramANaM, yadA tu dvIndriyAdiH kazcinmRto vanaspatiSUtkRSTaM kAlaM payaTati tasyotkRSTamantaraM, vanaspatikAlazcAsaGkhyeyapudgalaparAvartamAna iti, samyaktvAdisAmAyikeSu triSu jaghanyato'ntamuharca, samyaktvAdibhyazyutasya punarapyanta dvartana samyaktvAdipratipattibhAvAt , utkRSTaM svAha-'addhApariyao ya desuunnoN| CSC ACAKACACAMERAMA For Private & Personal use only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayavRttI upodghAte // 471 // A-KA-MASTRORISES arddhaH-apArddhaH pudgalaparAvattoM dezonaH utkRSTamantaraM samyaktvAdisAmAyikAnAM trayANAM bhavati, keSAmityAha-AzAta-dasamyaktvAnAbahalAnAM, uktaM ca-"titthayara pavayaNa suyaM AyariyaM gaNaharaM mahiddhIyaM / AsAyaMto vahuso aNaMtasaMsArio hoi||1||" diSu avi. pudgalaparAvartasvarUpaMpaMcasaGgrahaTTIkAtoveditavyaM, tatra savistaramabhidhAnAt // gatamantaradvAram, abhidhAtavyaM kiyantaM kAlama- hArahavirahI viraheNa eko vyAdayo vA sAmAyika pratipadyante iti ?, tatrAha! sammasubhagArINaM aavliaasNkhbhaagmittaao| aTTa samayA caritte sadhesiM jahanna do samayA // 854 // samyaktvazrutAgAriNAM-samyaktvazrutadezaviratisAmAyikAnAM nairantaryeNa ekaikasmin yAdiSu vA pratipadyamAneSu Ava#likAyA asakhyeyabhAgamAtrAH samayAH pratipattikAlaH, kimuktaM bhavati -sarvasminnapi loke samyaktvasAmAyikazrutasA mAyikadezaviratisAmAyikAnAmutkarSata AvalikAyA asaGkhyeyabhAgavartinaH samayAn yAvadavirahitamekaiko yAdayo vA pratipattAraH prApyante, tataH paraM trayANAmapi pratipatteruparamAdavazyaM virahakAlo bhavati, tathA cAritre nirantaraM pratipattikAlo'STau samayAH, tataH paramavazyaM virahaH, jaghanyatastu sarveSvapi sAmAyikeSvaviraheNa pratipattikAlo dvau samayau // iha virahakAlo dvAragAthAyAmanuddiSTo'pi avirahakAlasya pratipakSabhUtatvAt sUcito draSTavyaH, tataH samprati samyaktvAdipratipattivirahakAlamAnamAha // 471 // suasamma sattagaM khalu virayAviraIi hoi bArasagaM / viraIi pannarasagaM virahiakAlo ahoratto // 855 // samyaktvazrutayoH sarvasminnapi loke pratipattivirahakAla utkarSataH 'sattaga'miti ahorAtrANAM saptakameva, khaluzabdo'va samayAH pratipAvaratisAmAyikAnAM narantayArate sadhesi jahanna dosa Jain Education intense For Private & Personal use only a nd.jainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAraNAryaH, tataH paramavazyaM kvacitpratipadyate, jaghanyatastvekaH samayaH, viratAvirate:-dezaviraterutkRSTaH pratipattivirahakAlo dvAdazakam-ahorAtrANi dvAdaza, jaghanyatastu trayaH samayAH, uktaM ca cUrNI-"viratAviratIe jahanneNaM taio samao, ukkoseNaM bArasa ahorattA" iti, 'virateH' sarvaviraterutkarSataH pratipattivirahakAlaH paJcadazakamahorAtrANAM, jaghanyatastu smytryN||dvaarm||saamprtN bhavadvAraM vaktavyam , tatra kiyato bhavAneko jIvaH kiM sAmAyikaM labhate iti pratipAdayannAhasammattadesavirayA paliassa asNkhbhaagmittaao| aTTa bhavA u caritte aNaMtakAlaM ca suasamae // 856 // samyaktvavanto dezaviratimantazca svaM svaM sAmAyikaM palyopamAsaGkhyeyabhAgamAtrAn bhavAn yAvat labhante, iyamatra bhAvanA-samyaktvasAmAyikaM dezaviratisAmAyikaM ca pratyekaM jaghanyata ekaM bhavam utkarSataH kSetrapalyopamasyAsaGkhyeyatame bhAge yAvanto nabhaHpradezAstAvato bhavAn yAvadeko jIvaH pratipadyate, navaraM samyaktvabhavAsakhyeyakAddezaviratibhavAsaDkhyeyaka laghutaraM draSTavyamiti, cAritre vicArye utkarSato bhavA-AdAnabhavA aSTau, tato niyamataH sikSyati, jaghanyatastveko bhavaH, 'aNaMtakAlaM ca suyasamae' iti anantakAlam-anantabhavarUpaM yAvat zrutasamaye-sAmAnyazrutasAmAyike pratipannA bhavaMti utkarpato, jaghanyatastvekaM bhavaM, yathA marudevIti / gataM bhavadvAram , adhunA AkarSadvAramAha tiNha sahassapuhuttaM sayappuhuttaM ca hoi viriie| egabhave AgarisA evaiA haMti nAyabA // 857 // AkarSaNamAkarSaH, prathamatayA muktasya vA grahaNamityarthaH, te ca dvidhA-ekabhavikA nAnAbhavikAzca, tatra prathamata ekamavikA ucyante-'trayANAM' samyaktvazrutadezaviratisAmAyikAnAmekabhave sahasrapRthaktvamAkarSANAmutkarSato bhavati, virate: *CREAAAAACAKALCHAR For Private & Personal use only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- sarvaviratestvekabhave zatapRthaktvamAkarSANAmutkarSataH, pRthaktvamiti dviprabhRterAnavabhyaH, evamete utkarSata ekabhavikA AkarSA samyaktvAzyakamala- bhavanti jJAtavyAH, jaghanyatastu caturNAmapyeka evaikasmin bhave, uktaM ca cUNA-"suyasAmAiyaM egabhave jahanneNaM ekkasi diSu bhavAya. vRttI Agarisei, ukkoseNaM sahassapuhuttaM vArA, evaM saMmattassa'vi desaviratIe ya, sabaviratiM puNa jahanneNa ekkasi ukkoseNaM sayapu-18 karSoM upodghAte hai huttaM vArA" iti / samprati (tAn ) nAnAbhavagatAn pratipAdayati tiNha sahassapasaMkhA sahasapuhuttaM ca hoi viraIe / nANabhave AgarisA evaiA hu~ti nAyavA // 858 // // 47 // trayANAM-samyaktvazrutadezaviratisAmAyikAnAM nAnAbhaveSvAkarSANAmutkarSato bhavantyasaGkhyeyAni sahasrANi, yatastra-13 hai yANAmapyekasmin bhave sahasrapRthaktvamAkarSANAmukta, bhavAzca kSetrapalyopamAsaGkhyeyabhAgagatanabhaHpradezatulyAH, 'saMmattadesavirayA paliyassAsaMkhabhAgamettAo' iti vacanAt , tataH sahasrapRthaktvaM tairguNitaM asaGkhyeyAni sahasrANi bhavanti, sahasrapRthaktvaM nAnAbhaveSvAkarSANAmutkarSato bhavati virateH-sarvavirateH, tasyA hi khalvekabhave zatapRthaktvamAkarSANAmuktaM, bhavA-18 zcASTau, tataH zatapRthaktvamaSTabhirguNitaM sahasrapRthaktvaM bhavati, etAvanto nAnAbhaveSvAkarSA bhavanti jJAtavyAH, anye paThanti'doNha sahassamasaMkhA' iti, tatrApi zrutasAmAyikaM samyaktvasAmAyikanAntarIyakatvAdanukkamapi pratipattavyaM, sAmAnya zrutasya tvakSarAtmakasya nAnAbhaveSvAkarSA anntgunnaaH|| gatamAkarSadvAraM, samprati sparzadvAramAha // 472 // sammattacaraNasahiA savaM logaM phuse nirvsesN| satta ya caudasabhAge paMca ya suadesaviraIe // 859 // 'samyaktvacaraNasahitAH' samyaktvacaraNayuktAHprANina utkarSataH sarva lokaM spRzaMti, kiM tarhi vyAptimAtreNa ?, netyAha Jain Education Int ! For Private & Personal use only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ niravazeSaM - pratipradezavyApyA, samastamapyasaGkhyAta pradezAtmakaM ete ca kevalisamudghAtAvasthAyAM kevalinaH pratyetavyAH, jaghanyatastvasaGkhyeyabhAgaM spRzantIti svayameva draSTavyam, ekajIvasya lokAsaGkhyeyabhAge'vasthAnAt, tathA 'satta ya codase' tyAdi zrutasAmAyikasahitAH sapta caturddazabhAgAn spRzanti, dezaviratyA sahitAH paJca caturddazabhAgAn, iyamatra bhAvanA-iha lokazcaturdazabhAgaH kriyate, tadyathA-sapta bhAgA adhaH sapta bhAgA upari tatra ratnaprabhAyA uparitalAdArabhya yAvat tasyA adho'vakAzAntarametAvatpramANaH prathamo bhAgaH, tataH zarkarAprabhAyA uparitalAdArabhya yAvadadhastasyA avakAzAntarametAvAn dvitIyo bhAgaH, evaM zeSAsvapi pRthivISu bhAvanIyam eSo'dhaH saptabhAgAnAM vidhiH, uparitanasaptabhAgAnAmayaM vidhiH- ratnaprabhAyA uparitalAdArabhya yAvat saudharmmaH kalpaH eSa prathamo bhAgaH, saudharmakalpasyoparitalAt parato yAvanmahendrakalpa eSa dvitIyaH, mAhendrakalpavimAnAnAmupari yAvat brahmalokalAntakaparyantastAvAn tRtIyaH, tataH paro mahAzukrasahasrAraparyantazcaturthaH, tataH paraM yAvadacyutakalpaH eSa paJcamaH, tataH paro graiveyakaparyantaH SaSThaH, tato lokAntaH saptamaH, uktaM ca cUrNo - "logo cauddasabhAge kIrai, heTThA uvariMpi satta satta ceva, kahaM ?, rayaNappabhAto Arambha jAva se uvAsaMtaraM evaM savaM paDhamo bhAgo, evaM sesAsuvi puDhavIsu, ete ahe satta bhAgA, uvariM imo bhAgavihI- rayaNappabhAe uvarimatalAto AraddhaM jAba sohammo kappo esa paDhamo bhAgo, sohammagANaM vimANANaM uvariM AraddhaM jAva saNakumAramAhiMdA esa biito, evaM tatio jAva baMbhalogalaMtagA, cauttho jAva mahAsukka sahassArA, paMcamo ANayAI cauro kappA, chaTTA gevejjA, sesA jAva logaMto sattamo "ti, tatra samyaktvacaraNasahitaH prakRSTatapasvI zrutajJAnopeto yadA'nuttarasureSvilikAgatyA samutpadyate tadA lokasya
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAvazyakamala ya0 vRttI upodghAte // 473 // sapta caturddazabhAgAn spRzati, 'satta ye' tyatra cazabdasyAnukasamuccayArthatvAdadhaH ca caturdazabhAgAn zrutajJAnI spRzatIti pratipattavyaM, tathAhi - samyagdRSTiH zrutajJAnI pUrva narakeSu baddhAyuSkaH SaSThapRthivyAM tamaHprabhAyAmilikAgatyA samutpadyamAnaH paJca caturddazabhAgAn lokasya spRzatIti, dezaviratastvacyuta devaloke samutpadyamAnaH paJca lokasya caturddazabhAgAn spRzatIti pratipattavyam, adhastu dezavirato 'ghaNTalAlA' nyAyenApi pariNAmamaparityajannotpadyate, tato'dhobhAgeSu na cintitaH, Aha ca cUrNikRt - "desavirato heTThA na uvavajjai teNa paMca, uvariM accuyaM jAvatti bhaNiya" miti // tadevaM kSetramadhikRtya sparzanA proktA, atha bhAgasparzanA vaktavyA, kiM sAmAyikaM zrutAdi kiyadbhirjIvaiH spaSTaM, prAptapUrvamiti bhAvaH, ityetadupadarzayannAha saGghajIvehiM suaM sammacarittAI savasiddhehiM / bhAgehiM asaMkhijehiM phAsiyA desaviraIo // 860 // sarvajIvaiH sAMvyavahArikarAzyantargataiH zrutaM -sAmAnyenAkSarAtmakaM zrutaM spRSTaM, dvIndriyAdibhAvasya taiH sarvairapyanantazaH spRSTatvAt tatra ca sAmAnya zrutasadbhAvAt, samyaktvacAritre sarvasiddhaiH spRSTe, tadanubhavamantareNa siddhatvAyogAt, bhAgairasaGkhyeyaiH spRSTA dezaMviratiH, iyamatra bhAvanA - sarvasiddhAnAmasaGkhyeyA bhAgA buddhyA kriyate, tatraikamasaGkhyeyaM bhAgaM muktvA zeSaiH sarvairapyasaGkhyeyerbhAgairdeza viratiH spRSTA, ekena tvasaGkhyeyena bhAgena na spRSTA, yathA marudevyA bhagavatyA, uktaM ca cUNa- asaMkhejehiM bhAgehiM desaviratiM kAuM pacchA cArittaM paDivajittA siddhI pattA, je puNa suddhAI ceva sammattacarittAI phAseUNa mokkhaM gayA te desaviratisiddhANamasaMkhejjaibhAgo" iti // gataM sparzanAddhAram, idAnIM niruktidvAram, kSetrasparzanA bhAga sparzanA ca // 473 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** ***** ************* stana caturvidhasthApi sAmAyikasya kriyAkArakabhedaparyAyaiH zabdArthakathanarUpaM nirvacanaM niruktiH, tatra samyaktvasAmAyikanirukkimamiSitsurAha sammaddiTThI amoho sohI saMbhAvadaMsaNaM bohii| avivajao sudidvitti evamAI niruttaaii|| 861 // hai| samyagiti prazaMsAyAM, samyak-prazastA mokSAvirodhitvAt dRSTiH-darzanam, arthAnAM jIvAdInAmiti gamyate, samyag dRSTiH 1 tathA mohanaM moho-vitathagrahaH na moho'mohaH avitathagrahaH 2 zodhanaM zuddhiH mithyAtvamalApagamAta, tattvArthazraddhAnarUpaM samyagdarzanaM 3 tathA sat-jinAbhihitaM pravacanaM tasya bhAvo-yathAvasthitaM svarUpaM sadbhAvastasya darzanam-upalambhaH sadbhAvadarzanaM 4 bodhanaM bodhiH-paramArthAvagamaH 5 atathA atasmin tadadhyavasAyo viparyayaH, na viparyayaH aviparyayaH, tattvAdhyavasAya iti bhAvaH 6 tathA suzabdaHprazaMsAyAM, zobhanA dRSTiH sudRSTiH, evamAdIni samyagdarzanasya niruktAni-kriyAkArakabhedaiH pryaayaaH|| samprati zrutasAmAyikaniruktipradarzanArthamAhaaksara sannI samma sAiyaM khalu sapajjavasiaMca / gamiyaM aMgapaviTuM sattavi ee sapaDivakkhA // 862 // iyaM ca pIThikAyAmeva vyAkhyAteti bhUyo na vyAkhyAyate // dezaviratisAmAyikaniruktipratipAdanAyAha- . virayAviraI saMvuDamasaMvuDe bAlapaMDie ceva / desikadesaviraI aNudhammo'gAradhammo a|| 863 // viramaNaM virataM, bhAve ktapratyayaH, na viratiH aviratiH, viratena yuktA avirativiratAviratiH, tathA saMvRtAH-sthagitAH, parityaktA ityarthaH, asaMgatA-aparityaktAH, saMvRtAzca asaMvRtAzca saMvRtAsaMvRtAH sAvadhayogA yasmin sAmAyike tat saMvR SEARSAALACHER: For Private & Personal use only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamala ya0 vRttI upodghAte // 474 // Jain Education Inter samyaktvA tAsaMvRtam, atrottarapadalopo yathA bhImaseno bhIma ityatra, tathA bAlavyavahArayogAt bAlaM paNDitavyavahArayogAt paNDitaM, vAlaM ca tat paNDitaM ca bAlapaNDitaM, tathA dezaH-sthUlaprANAtipAtAdiH ekadezo vRkSacchedanAdistayorviratiH- viramaNaM yasyAM diniruktiH nivRttau sA dezaikadezaviratiH, tathA garIyAn sAdhudharmmaH, sakalapApanivRttyAtmakatvAt, tadapekSayA'NuH- alpo dharmo dezaviratilakSaNaH aNudharmmaH, tathA na gacchantItyagA-vRkSAstaiH kRtamA samantAt rAjate ityAgAraM gRhaM tatra sthitAnAM dhamma - gAradharmmaH, mayUravyaMsakAdittvAt madhyamapadalopI samAsaH // samprati sarvaviratisAmAyikaniruktipradarzanArthamAha sAmAiaM samaiaM sammAvAo samAsa saMkhevo / aNavajjaM ca parinnA pacakkhANe a te aDDa / 864 / / samo - rAgadveSayorapAntarAlavarttI madhyasthaH, iNU gatau, ayanaM ayo, gamanamityarthaH, samasya ayaH samAyaH - samIbhUtasya sato mokSAdhvani pravRttiH, samAya eva sAmAyikaM, vinayAderAkRtigaNatvAt 'vinayAdibhya' iti svArthika ikaN pratyayaH, ekAntopazAntagamanamiti bhAvaH 1, 'samayika' miti samyakzabdArthe samityupasargaH, samyak ayaH samayaH - samyagdayApUrvakaM | jIveSu pravarttanaM, samayo'syAstIti 'ato'nekasvarAditi matvarthIya ikapratyayaH 2, tathA samyag - rAgadveSaparihAreNa vadanaM vAdaH samyagvAdaH, rAgAdiparityAgena yathAvadvadanamityarthaH 3, tathA 'asU kSepaNe' asanaM AsaH, kSepa ityarthaH, samzabdaH prazaMsArthaH, zobhanamasanaM samAsaH, saMsArAdvahirjIvasya jIvAt karmmaNo vA kSepaNaM 4 tathA saMkSepaNaM saGkSepaH- stokAkSaraM mahAthaM ca sAmAyikaM tatra stokAkSaraM katipayAkSarAtmakatvAt mahArthaM dvAdazAGga piNDArthatvAt 5, 'aNavajjaM ce 'ti avadyaM pApaM | nAstyavadyamasminnityanavadyaM sAmAyikaM 6, tathA pari-samantAt pApaparityAgena jJAnaM parijJA sAmAyikaM 7, tathA parihara // 474 // *w.jainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. su.80 Jain Education Interna NIyaM vastu prati AkhyAnaM - gurusAkSikanivRttikathanaM 8, ete aSTau sAmAyikaparyAyAH / atha sAmAyikaparyAyANAmabhidhAnaM kimarthaM 1, ucyate, asammohapratipattyartham, tathAhi - yathA candraH zazI nizAkaro rajanIkara uDupatirityevamAdiSu candraparyA|yeSu AdityaH savitA bhAskaro dinakara ityevamAdiSu sUryaparyAyeSvabhihiteSu candrasUryaparyAyA'bhijJasya sata ekasmin zaziparyAye kenApyukte samastasUryaparyAyavyudAsena candraparyAyeSu yadivA sUryaparyAye ekasmin kenApyukte samastacandraparyAyaparityAgena sameSu sUryaparyAyeSu sampratyayo bhavati natu muhyati, evaM caturNAmapi sAmAyikAnAM pRthak paryAyeSvabhihiteSu tadabhijJasya sata ekasya sAmAyikasyaikasmin paryAye'mihite zeSasAmAyikaparyAyavyudAsena vivakSitasAmAyikaparyAyeSu sarveSu pratyayo bhavati, na tu mohaM yAtIti // sAmprataM sarvaviratisAmAyikaparyAyArthAnAmaSTAnAmapyanuSThAdan yathAsaGkhyamaSTAveva dRSTA - ntabhUtAn mahAtmanaH pratipAdayannAha - damadaMte 1 meaje 2 kAlagapucchA 3 cilAya 4 attea 5 / . dhammarui 6 ilA 7 teyali 8 sAmaie aDDadAharaNA // / 865 / / sAmAyike-sarvavirasisAmAyike'STAnAmapi paryAyArthAnAM yathAkramamamanyaSTAvudAharaNAni, tadyathA-sAmAyikazabdArthAnuSThAne damadanto maharSiH, samayikazabdArthAnuSThAne metAryaH, samyagvAdazabdArthAnuSThAne kAlakAcAryapRcchA, samAsazabdArthAnuSThAne cilAtisutaH, saGkSepazabdArthAnuSThAne AtreyaH, ayaM copalakSaNaM kapilAdInAM anavadyazabdArthAnuSThAne dharmaruciH, ainelibrary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyike damadantaH zrIAva- parijJAzabdArthAnuSThAne ilAputraH, pratyAkhyAnazabdArthAnuSThAne tetalisutaH, eSa gaathaasmaasaarthH|| bhAvArthastu kathAnakebhyo'va- zyakamala-6 seyaH, tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti damadantAnagAracaritavarNanamadyakAlamanuSyANAM saMvegotpAdanAya kriyateyavRttI hatthisIsayaM nagaraM, tattha damadaMto rAyA / ito ya-hatthiNAure nayare paMca paMDavA, tesiM ca tassa ya paropparaM vairaM, jato upodghAte hA tehiM paMcahiM paMDavehiM damadaMtassa jarAsaMghamUlaM rAyagihaM gayassa tassa saMtiou sabo visaodaDDo lUDito ya, annayA damadaMto| Agato, teNa hatthiNApuraM rohiyaM, te bhaeNa na niMti, to damadaMteNa bhaNiyA-sIyAlA ceva tubbhe, suNNagavisae jhicchi||475|| *yamAhiMDaha, jAva ahaM jarAsaMghasagAsaMgato tAva mama visayaM lUDeha, iyANiM niSphiDaha, te na niMti, tAhe savisayaM gato, aNNa yA niviNNakAmabhogo pavaito, tato egallavihAraM paDivanno, viharaMto hatthiNAuraM gato, tassa vAhiM paDimaM Thito, juhiddhileNa aNujattAniggaeNa vaMdito, pacchA sesehivi cauhiM paMDavehiM vaMdito, tAhe dujohaNo Agato, tassa maNussehiM kahiyaM-jahA so eso damadaMto, teNa so mAuliMgeNa Ahato, pacchA khaMdhAvAreNa enteNa pattharaM pattharaM khivaMteNa patthararAsIkato, juhiTThillo niyatto pucchei-ettha sAhU Asi, se kahiyaM-esa so patthararAsI dujohaNeNa kato, tAhe so aMbADito, te ya pattharA avaNIyA, telleNa abhaMgito khAmito ya, tassa kira bhagavato damadaMtassa dujohaNe paMDavesu ya samo bhAvo Asi, evaM kAyacaM // amumevArtha pratipAdayannAhanikkhaMto hathisIsAoM damadaMto kaambhogmvhaay|nvi rajai rattesuM duhesuna dosamAvajje // 151 // (bhA0) hastizIrSAnnagarAta niSkrAntaH-prabajito damadanto rAjA kAmabhogAnapahAya, kAmapradhAnA bhogAH-zabdAdayastAn pari-| CREARCRACHANCHARACK // 475 // For Private & Personal use only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyajya, sa ca nApi rakteSu -anurakteSu rajyate - prItiM karoti, nApi dviSTeSu doSamApadyate, varttamAnakAlanirdezastatkAlApekSayA, yuktaM caitat yato munaya evaMvidhA eva bhavanti // tathA vAha vaMdikhamANA na samukasaMti, hIlijjamANA na samujjalaMti / daMteNa citteNa caraMti dhIrA, muNI samugdhAiarAgadosA || 866 // vandyamAnA munayo na samutkarSanti na samutkarSa yAnti, nApi hIlyamAnAH - nindyamAnAH samujjvalanti - kopAgniM prakaTayanti, kintu dAntena-upazAntena cittena dhIrA munayaH samudghAtitarAgadveSAzcaranti // to samaNo jar3a sumaNo bhAveNa ya jai na hoi pAvamaNo / sayaNe ya jaNe asamo samo a mANAvamANesu // 867 // iha samaNa iti na kevalaM zramaNa ucyate, kintu prAkRtazailyA samanAH, apica samanAH 'to'ti tataH - tadA bhaNyate - | yadi zobhanaM dharmmadhyAnAdipravRttaM mano yasyAsau sumanA bhavati, tathA bhAvena - AtmapariNAmalakSaNena na bhavati pApamanAH, | nidAnapravRttapApamanA na bhavatIti bhAvanA, tathA khajane ca bhrAtrAdike jane vA - anyasmin samaH - tulyaH, samazca mAnA|pamAnayoH // tadA hi yathAvasthitamanoyuktatayA samanA iti vaktuM zakyate // natthi a se koi beso pio a sarvvasu caiva jIvesu / eeNa hoi samaNo eso anno'vi pajjAo // 868 // - nAsti 'se' tasya sAdhoryadi kazcanApi dveSyaH priyazca saGghaTTanaparitApanopadravaNAdikriyAto nivRttatayA, sarveSveva jIveSu
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayike netAryaH zrIAva- sarveSAmapi jIvAnAM, tata etena kAraNena bhavati samanAH eSaH, prAkRtazailyA samaNa ityasyAnyaH paryAyaH, mapiH sambhAvane, zyakamala- evamanye'pi tattadarthaghaTanAt paryAyAH smbhaavniiyaaH|| yA vRttI sampati metAryakathAnakam-sAkete nagare caMdavaDaMsao rAyA, tassa duve pattIo-sudaMsaNA ya piyadasaNA ya, tattha sudaMsa-10 upodghAte taNAe duve puttA-sAgaracaMdo muNicaMdo ya, piyadaMsaNAevi do puttA-guNacaMdo bAlacaMdo ya, sAgaracaMdo juvarAyA, muNicaMdassa ujeNI dinnA kumArabhottIe // io ya-caMDavaDiMsato rAyA mAhamAse paDimaM Thito vAsaghare, sAgAraM karei, jAva dIvago| // 476 // jalaitti, tassa sejAvAlI ciMtei-dukkhaM sAmI aMdhakAre acchihiti, tAe bIe jAme vijjhAyaMte dIvage tellaM chuDhaM, so tAva jalito jAva addharatto, tAhe puNo'vi tellaM chUDhaM, tato tAva jalito jAva taio paharo, puNovi telaM chuDhaM, tato sukumArasarIro vihAyaMtIe rayaNIe veyaNAbhibhUto kAlagato, pacchA sAgaracaMdo rAyA jAto, annayA sA mAisavattiM bhaNaigeNha raja, puttANa te bhavautti, ahaM pacayAmi, sA necchai, eeNa rajaM AyataMti, tato so aijANanijANesu rAyaM| rAyalacchIe dippaMtaM pAsiUNa ciMtei-mae puttANa raja dijaMtaM na icchiyaM, te'vi evaM sobhaMtA, iyANi mAremi, chiddANi maggai, so ya rAyA chuhAluto, teNa sUyassa saMdesato dinno-etto ceva pubalhiyaM paTTavejAsi, jaha virAmi, sUeNa sIha-* kesarato moyago ceDIe hatthe visajjito, piyadaMsaNAe diTTho, bhaNai-pecchAmi gaMti, tIe appito, pubamaNAe visama-18 kkhiyA hatthA kayA, tehiM so viseNa makkhito, pacchA sA bhaNai-aho surahI moyagotti, paDiappito ceDIe, tAe| gaMtUNa raNNo samappito, te'vi do kumArA rAyasagAse acchaMti, teNa ciMtiyaM-kiha ahaM eehiM chuhAiehiM khAissaM, teNa (RRECORRECENSES FACACAMARACRORRENCE // 476 // Jain Education Inter For Private & Personal use only Mw.jainelibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intenaticos duhA kAUMNa tesiM doNhavi so dinno, te khAiumAraddhA, jAva visavegA AgaMtuM pavattA, rAiNA saMbhaMteNa vejjA sahAvitA, suvaNNaM pAiyA, sajA jAyA, dAsI saddAviyA, pucchiyA bhaNai-na keNavi diTTho, navarameyANaM mAyAe parAmuTTho, sA saddAviyA, nAyA jahA esA kAritti, tAhe aMbADiyA, bhaNiyA ya-jahA pAve ! tayA necchasi rajjaM dijaMtaM, iyANimahaM akayaparalogasaMbalo saMsAre chUDho hototi, tato tesiM rajaM dAUNa pavaito || aNNayA saMghADato sAhUNa ujjeNIto Agato, so pucchitotattha niruvasaggaM ?, te bhaNaMti-niruvasaggaM, navaraM rAyaputto purohiyaputto ya bAheti pAsaMDatthe sAhuNo ya, tato sAgaracaMdamuNI amariseNaM tattha gato, sAhUhiM vissAmito, te ya sAhU saMbhoiyA, tehiM bhikkhAvelAe bhaNito- ANijjau, so bhaNai-ahaM attalAbhito, navaraM ThavaNakulANi sAhaha, tehiM se cellato dinno, so taM purohiyagharaM daMsittA Agato, imo'vi tattheva paviTTho, vaDDeNaM saddeNaM dhammalAbhei, aMteuriyAto niggayAto hAhAkAraM kareMtIto, so vaDavaDDusaddeNaM bhaNai-kiM evaM sAvie ! iti ?, te niggayA vAhiM, bAraM baMdhaMti, pacchA bhaNaMti-naJccasu, so paDiggahaM ThavittA paNaccito, te na yANaMti vAe, bhaNaMti- jujjhAmo, do'vi ekkasarAe AgayA, mammesu AhayA, jahA jaMtANi tahA khalakhalAviyA, tato nisaGkaM haNiUNa vArANi ugghADittA gato, ujjANe acchai, rAiNo kahiyaM, teNa maggAvito, sAhU bhAMti - pAhuNato Agato, na yANAmo, gavesaMtehiM ujjANe diTTho, rAyA Agato, teNa khAmito, necchai motuM, jai pavayaMti to muyAmi, tAhe pucchiyA, paDissuyaM, tato egantya gahAya cAliyA, jahA saTTANe ThiyA saMghiNo, ThoyaM kAUNa padAviyA, rAyaputto sammaM karei-mama pittiutti, purohiyasuto durguchai, amhe eeNa kavaDeNa padyAviyA, dovi mariUNa devalogaM gayA, saMgAra kareMti, saMgAro nAma saGketaH,
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayike metAryaH // 477 // zrIAva. jo paDhamaM cavaha teNa so saMbohiyabo, purohiyasuto caiUNa tIe duguMchAe rAyagi meIe pohe Agato, tIse sehiNI vayaM- zyakamala-4 siyA, sA esA maMsaM vikkiNai. tIe bhaNNai-mA aNNattha hiMDAhi, ahaM sarva kiNAmi, evaM divase divase ANei, evaM ya. vRtto tAsi pII ghaNA jAyA, tAhaM tIse seTiNIe gharassa samosiyA ThiyA, samosiyA nAma pAtivesanI, sA ya seTThiNI niMdU, upodyaat| tato medIe rahassiyaM ceva putto dino, seTThiNIe dhUyA mayA jAyA, sA meIe gahiyA, pacchA sA seTThiNI taM dAragaM meIe| pAesu pADei-tujjha pabhAveNa jIvautti, teNa se nAma kayaM meyajotti, saMvaDDito, kalAto gahiyAto, saMbohijaMto deveNa na ya saMbujjhai, tAhe aTThaNhaM inbhakannagANaM egadivaseNaM pANiM gAhito, sibiyAe nagaraM hiMDai, devo'vi meyaM aNupaviThTho roviumAraddho, jai mama dhUyA jIvantI tIsevi ajavivAho kato hoto, bhattaM ca meyANa kayaM hontaM, tAhe tAe meie jahAvattaM siTuM, tato ruTTho devANubhAveNaM gaMtuM sibiyAto pADito, bhaNito-tumaM asarisIto pariNesi, khaDDAe chUDho, tAhe devo bhaNatikiha iyANi ?, so bhaNati-mahaMto avanno jAto, to etto moehi, to kaMci kAlaM acchAmi, (kettiyaM, bArasa varisANi, to bhaNai-kiM karemi !, bhaNati-raNNo dhUyaM davAvehi, tao) sabAto kiriyAto ohADiyAto bhavissaMti, tAhe se chagalato idinno, so rayaNANi vosirai, teNa rayaNANaM thAlaM bhariyaM, teNa piyA bhaNito-raNNo dhUyaM vareha, rayaNANaM thAlaM bharittA 18 gato, kiM maggasi !, dhUyaM, nicchUDho,evaM divase divase thAlaM rayaNANaM bhariUNa gacchai, rAyA geNhai, abhao bhaNai-katto rayaNANi ?, so bhaNai-chagalato hadai, abhao bhaNai-amhaM dijau, ANIto, maDagaMdhANi vosirai, abhato ciMtai-devANubhAvo eso, kiMtu parikkhijau, tato bhaNito-rAyA dukkhaM vebhArapavayaM sAmi vaMdato jAi, rahamagaM kareha, so kato, r% AMICALCRICROSCAR // 477 // lain Educatan interneten For Private & Personal use only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajAvi dIsai, bhaNito-pAgAraM sauvaNaM kareha, kato, puNo'vi bhaNito, jai samuhamANesi, tattha pahAto suddho hohisi to te dAhAmo, ANIto, velAe NhAvio, diNNA dhUyA, kato vivAho ya sibiyAe hiMDateNa, tAto'vi se aNNAto ANIyAto, evaM bhoge bhuMjai, bArasa varisANi, pacchA bohito, mahilAhivi bArasa varisANi maggiyANi, dinANi, cauvIsAe vAsehiM savANivi pavaiyANi, navapuvI jAto, ekallavihArapaDimaM paDivanno, tattheva rAyagihe hiMDai, suvaNNakAragihamaigato, so ya seNiyarasa sovaNiyANaM javANaM aTThasayaM karei, ceiyaccaNiyAe, te parivADIe kArei, tisaMjhaM, tassa gihaM sAhU atigato, tassa egAe vAyAe bhikkhA ninINiyA, tato so majjhe gato, te ya javA koMcageNa giliyA, so ya Agato, na pecchai, raNNo ya ceiyaccaNiyAe velA dukkai, aja aTTha khaMDANi kIrAmitti, sAhuM saMkati, pucchai, tuhikko acchai, tAhe sIsAveDheNa baMdhai,bhaNito ya-sAha keNa gahitA!, tAhe tahA AveDhito jahA bhUmIe acchINi paDiyANi,* kuMcago dAruM phoDenteNa silikAe Ahato galae, teNa te javA vaMtA, logo bhaNai-pAva ! ete te javA, sovi bhayavaM taM veyaNaM ahiyAsaMto kAlagato siddho ya, logo Agato, diDo meyajo, raNo kahiyaM, vajjhANi ANatANi, gharaM caittA 4ApavaiyANi bhaNaMti-sAvaga! dhammeNa vaDAhi, mukkANi, bhaNai-jai uppavayaha to te kavallIe kaDemi, evaM samaiyaM apage pare |ya kAyacaM // tathA ca kathAnakANe dezapratipAdanArthamAha jo kuMcagAvarAhe pANidayA kuMcagaMtu nAikkhe / jIviyamaNupehaMtaM meajarisiM namasAmi // 869 // yaH krozcakasyAparAce sati prANidayayA hetubhUtayA sUtre vibhakilopa ArSatvAt , krauJcakaM nAcaSTe eva, tuzabda eva For Private & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zyakamala- ya. vRttau // 478 // kArArtho bhinnakramazca, apitu svaprANatyAgaM vyavasitA, tamanukampayA jIvitamAtmano'napekSamANaM metAryA namasyAmi // metAryakAnippheDiANi dunnivi sIsAveDheNa jassa acchINi / na ya saMjamAoM calio meajo maMdaragiri v|| 870 // niHspheTite-niSkAsite bhUmau pAtite iti, atra dve api zIrSAveDhena-zirovandhanena yasyAkSiNI, sa evamapi kadarthyamAno- kathAnake 'nukampayA na ca-naiva cazabdasyAvadhAraNArthatvAt , saMyamAccalito metAryo maMdaragirivat svasthAnAd vAtAdibhiratastaM metAyarSi namasyAmIti smbndhH| dvAram / idAnIM samyagvAde kathAnakam-turumiNIe NagarIe jiyasattU rAyA, tattha bhaddA nAma dhijjAiNI, putto se datto, mAmago se dattassa ajjakAlago, so ya pavaito, so ya datto jUyapasaMgI majapasaMgI olaggiumAraddho, pahANadaMDo jAto, kulaputtae bhiMdittA rAyA dhADito, sorAyA jAto, jaNNA aNeNa subahU jaTThA, aNNayA taM mAmagaM pecchaha, tuTTho bhaNai-dhamma suNemi, tato pucchai-jaNNANaM kiM phalaM ?, so bhaNai-kiM dhamma pucchasi ?, dhammaM kahei, puNo'vi pucchai, naragANaM paMthaM pucchasi ?, adhammaphalaM kahei, puNo'vi pucchai, asubhANaM kammANaM udaye pucchasi ?, taMpi parikahei, puNo'vi pucchai, tAhe bhaNai-narayA phalaM jaNNANaM, ruTTho bhaNai-ko paJcato!, Ayarito bhaNai-jahA tumaM sattame divase suNagakuMbhIe paJcihisi, ettha'vi ko paccato?, jahA tumaM sattame divase sannA muhe gamissai, ruTTho bhaNai-tujjha ko maccU 1, maNai-ahaM suiraM kAlaM pavaja kAuM devalogaM gacchissAmi, ruTo bhaNai-ruMbhaha, te daMDA niviNNA, tehiM so ceva / / // 478 // rAyA AvAhito-ehi zreNa evaM baMdhittA appemo, so ya pacchanno a, tassa divasA vissariyA, sattame divase rAyapahaM sohAvei, maNussehiM rakkhAveja ego ya devakuliyo puSphakaraMDagahatvagato paJcUse pavisati, saNNA vosiritA pupphehiM!* Jain Education For Private & Personal use only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASURESORRECTRICKok ohAMDeI, rAyAvi sattame divase AsacaDagareNa nIi, jAmi taM samaNagaM mAremi, jAva aNNeNaM AsakisoreNaM saha pupphehiM ukkhiviyA khureNa sannA, pAdo bhUmIe Ahato, tAhe deNa sannA imatigayA, teNa NAyaM-jahA mArijAmi, tato daMDANa, aNApucchAe niyattiumAraddho, te daMDA jANaMti-nUNaM rahassaM bhinnaM, jAva gharaM pavisai tAva geNhAmo, gahito, iyaro rAyA! ANIto, teNa kuMbhIe suNae taM ca chubhittA dAraM dinnaM, hehA aggI pajjAlito, te suNayA tAvijaMtA khaMDakhaMDehiM| chidaMti, evaM sammAvAto kAyayo jahA kAlagajeNaM // tathA cAmumevArthamabhidhitsurAha| datteNa pucchio jo jannaphalaM kAlao turamaNIe / samayAi AhieNaM samnaM vuiaM bhayaMteNaM // 871 // dattena dhigajAtinRpatinA yaH kAlako muniH pRSTo yajJaphalaM turamiNyAM nagaryA, tena bhadaMtena-paramakalyANayoginA sama-18 tayA Ahitena-madhyasthatayA gRhItena ihalokabhayamanapekSya samyak uktaM, mA bhuudvcnaaddhikrnnprvRttiH|| dvAram // samAsadvAramidAnI, tatra kathAnakam| ego dhijAito paMDiyamANI, sAsaNaM khisai, so vAe painnAe uggAhiUNa parAjiNittA pavAvito, pacchA devyaae| coiyassa uvAgarya, duguMcha na muMcati, sannAyagA ya se upasaMtA, AgArI se nehaM na chaDDai, kamnaNaM dinnaM, kahaM me base hojA!, mato, devaloge uvavanno, sAvi taNNivedeNa pabaiyA, aNAloiya ceva kAlaM kAUNa devaloge uvavannA, tato so caiUNa rAyagihe nagare dhaNasatyavAho, paMca se puttA, tassa cilAiyA ceDI, tIse puto uvavanno, nAmaM ca se kayaM cilAi-17 gotti, iyarIvi tasseva dhaNassa paMcaNhaM batANamuvari dAriyA jAyA, susamA se nAma kayaM, so ya cilAgo tIe vAla Jain Education Inter For Private & Personal use only K w.jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamala ya0 vRttI upodghAte // 479 / / Jain Education Int 4 ggAho dinno aNAlIo karei, tAhe nicchUDho, sIhaguhaM cora limatigato, tanya agapahArI NissaMso ya, coraseNAvatI mato, so seNAvatI jAto, annayA core bhaNai - rAyagihe dhaNo nAma satthavAho, tassa dhUyA susamA nAma dAriyA, tahiM baccAmo, dhaNaM tubbhaM susamA majjhaM, tato osoyaNiM dADaM NAmaM sAhaMtA AgayA, dhaNo saha puttehiM Adharisio, te'vi taM gharaM pavisittA ceDiM gahAya pahAviyA, dhaNeNa nagaragottiyA saddAviyA mama dhUyaM niyatteha, davaM tujjhaM, corA bhaggA, logo dhaNaM gahAya niyatto, iyaro saha puttehiM cilAyassa maggato laggo, cilAtovi dAriyaM gahAya nassai, jAhe sarIreNa na tarai susamaM vahiuM, ime'vi dukkA, tAhe susamAe sIsaM gahAya patthito, iyare dhADitA niyattA, chuhAe paritAvijaMti, tAhe dhaNo putte bhaNai-mamaM mArettA khAha, tAhe nagaraM vaccaha, te necchati, jeTTho bhaNai-mamaM mArittA khAha evaM jAva Daharato, tAhe | piyA se bhaNai mA annamannaM mAremo, eeNaM cilAeNaM vavaroviyaM susamaM khAmo, evaM te AhAriyA puttimaMsaM, evaM sabasAhu| ssavi AhAro puttamaMsovamo kAraNito, uktaM ca- " vraNalepAkSopAGgavadasaGgayoga bharamAtrayAtrArtham / pannaga ivAbhyavaharedAhAraM putra lavacca // 1 // ( prazamaratau ) teNa AhAreNa nagaraM gayA, puNaravi bhogANa AbhAgI jAyA, evaM sAhUvi nevANasuhassa, so'vi cilAto teNa sIseNaM hatthagateNaM disAmUDho jAva evaM sAhuM AyAveMtaM pecchai, taM bhaNati - mama saMkhe veNa dhammaM kahehi, mA evaM te sIsaM pADissAmi, sAhuNA bhaNito- uvasamo vivego saMvaro ya, eyANi gahAya eMgataM gato, tattha ciMtimAraddho-uvasamo kAyavo kohAINaM, ahaM ca kuddho, tahA vivego dhaNasayaNassa kAyavo, tato taM sIsaM asiM ca eDei, tahA saMvaro iMdiyasaMvaro NoiMdiyasaMvaro ya so kAyabo, evaM jhAyai, jAva lohiyagaMgheNa taM kIDiyAto khAiumA cilAtiputrakathA // 479 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ KACCOACIRCRAchaH raddhAto, so tAhi jahA cAlaNI tahA kato, pAyasirAhiMto jAva sIsakaroDI tAva gayAto, tahavi na jhANAto clito|| tathA cAmumevArtha pratipAdayannAha jo tihiM pAhi~ sammaM samabhigao saMjamaM smaaruuddho| uvasama-vivega-saMvara cilAiputtaM namasAmi // 872 // hai| yaH tribhiH pAdaiH 'samma ti samyaktvaM samabhigataH-prAptaH, tathA saMyama samArUDhaH, kAni trINi padAnItyata Aha-upazamo vivekaH saMvara iti, tatropazamaH-krodhAdinigrahaH vivekA-khajanasuvarNAdityAgaH, saMvaraH-indriyanoindriyagopanaM, tamitthaMbhUta5mupazamavivekasaMvaralakSaNapadatrayazravaNataH saMyamasamArUDhaM cilAtIputraM namasyAmi // ahisariA pAehiM soNiagaMdheNa jassa kiiddiio| khAyaMti uttamaMgaM taM dukkarakArayaM vaMde // 873 // / ___ abhistAH-praviSTAH pAdAbhyAM zoNitagandhena yasya avicalitAdhyavasAyasya kITikA bhakSayati uttamAGga, zoNitagandhena yasya pAdazirAbhiH pravizya kITikA madhyabhAgaM bhakSayantyastAvad gatA yAvaduttamAGgam , upariSTAJcAlanIva kANitamityarthaH,18 tamitthaM duSkarakArakaM vande, cilAtIputramiti vartate // dhIro cilAiputto mUiMgaliyAhiM cAliNiva kto|so tahavi khajamANo paDivanno uttamaM attuN|| 874 // dhIraH-sattvasampannazcilAtIputraH 'mUiMgaliyAhiM iti kITikAbhirbhakSyamANazcAlanIvat kRtaH yastathApi-tenApi prakAreNa khAdhamAnaH san pratipanna uttamArtha, zubhapariNAmAparityAgAt // addhAijehiM rAidiehiM pattaM cilAiputteNaM / deviMdAmarabhavaNaM accharagaNasaMkulaM rammaM // 875 // SARAISAKAIRCRECRACK For Private & Personal use only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAra- hai| ardhatRtIya rAtriMdivaiH-ahorAtraiH prAptaM cilAtIputreNa devendrasyeva amarabhavanaM devendrAmarabhavanam apmarogaNasaGkulaM / Atrayadhazyakamala- ramyamitidvAram // saGkepadvAramadhunA marucI ya. vRttI pU sayasAhassA gaMthA sahassa paMca ya divaddhamegaM ca / ThaviA egasiloge saMkhevo esa nAyabo // 876 // upodghAte / catvAri bAlatavassI sayasAhasse gaMthe kAuM jiyasattuM rAyANamuvadviyA-amha satyANi suNehi, tumaM paMcamo logapAlo, teNa bhaNiyaM-keti !, te bhaNaMti-cattAri saMhiyAto sayasAhassIto, so bhaNai-eJcireNaM kAleNaM mama rajaM sIyai, tato // 48 // pUaddhaM addhaM kayaM, tahavi rAyA na paDicchai, evaM addhaM addhamosArijaMtaM jAva ekeko silogo Thito, taMpi na suNai, tAhe hai tehiM cauhiM niyamayapadarisaNasahiyo eko silogo kato, sa cAyam-" jINe bhojanamAtreyaH, kapilaH prANinAM dayA / bRhaspatiravizvAsaH, pAJcAlaH strISu mAIvam // 1 // " Atreya evamAha-jIrNe bhojanaM sevanIyamArogyArthinA, evaM pratyeka yojanA kAryA, evaM sAmAyikamapi caturdazapUrvArdhasaGgrahAt sanepo varttate iti // gataM saGkepadvAram , idAnImanavadyadvAraM, tatra hai| hai kathAnakam-vasaMtapure nagare jiyasattU rAyA, dhAriNI devI, tIse putto dhammaraI, so ya rAyA thero, annayA tAva so paMkca iukAmo dhammaruissa rajaM dAumicchai, so mAyaraM pucchai-kIsa tAto rajaM paricayai ?, sA bhaNai-rajaM saMsAravaNaM, so bhaNai-mamavi na kajaM, tato so'vi saha piyareNa tAvaso jAto, tattha amAvAsA hohitti gaMDao ghosei Asamesu-kalaM // 48 // * amAvasA hohi, ito puSphaphalANaM saMgahaM kareha, kalaM na vaTTei chiMdiuM, dhammaruI ciMtei-sabakAlaM na chiMdejA to suMdaraM / mAhojjA, aNNayA sAhU amAvAsAetAvasAsamarasa adUreNa volaMti, te dhammaruI pecchiUNa bhaNati-bhayavaM! kiM tujhaM aNA-18 SARKACRECRECE For Private & Personal use only __
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dU kuTTI natyi !, to aDaviM jAha, te bhaNaMti-amhaM jAvajIvaM aNAkuTTI, so saMbhaMto ciMtiumAraddho, sAhUvi gayA, jAI 8 saMbhariyA, patteyabuddho jAto // amumevArthamabhidhitsurAha- . soUNa aNAuhi aNabhIo vajiUNa aNagaM tu / aNavajayaM uvagao dhammaruI nAma anngaaro|| 877 // zrutvA-AkarNya AkuTTanamAkuTTiH-chedanaM, hiMsetyarthaH,na AkuTTiranAkuTTiH tAM sarvakAlikImAkarNya 'aNabhItaH' aNavaNeti daNDakadhAtuH, aNati-gacchati tAsu tAsu yoniSu jIvo'neneti aNaM-pApaM tagItaH varjayitvA aNagaMtu,parityajya sAvadyayogami. tyarthaH, varjanIyo varvyaH aNasya vayaMHaNavayaH tadbhAvastattA tAM aNavaya'tAmupagataH-prAptaH, sAdhuHsaMvRtta iti bhAvaH, dhrmrucirnaamaangaarH||gtmnvdydvaarm , sampati parijJAnadvAram , tatra kathAnakamilAputrasya, tacca prAgevAbhihitamiti gAthocyate parijANiUNa jIve ajjIve jANaNAparinnAe / sAvajajogakaraNaM parijANai so ilaaputto|| 878 // / parijJAya jIvAn ajIvAMzca 'jANaNApariNAe'tti jJaparijJayA sAvadyayogakaraNaM paDijANaiso ilAputto, sAvadyayogakriyAM parijANaitti pratyAkhyAnaparijJayA parijAnAti sa ilaaputrH|| gataM parijJAnadvAram , idAnIM pratyAkhyAnadvAram, tatra kathAnakam-tetalipuraM nagaraM, kaNagaraho rAyA, paumAvatI devI, rAyA bhogalolo jAe jAe putte viyaMgei, tetalisuto amacco kalAdo, teNa mUsiyAro seTThI tassa dhUyA poTTilA AgAsatale diTThA, maggiyA laddhiyA, amacco paumAvatI ya paropparaM bhaNaMtiegaM kahavi kumAraM saMrakkhAmo, so tava mama ya bhikkhAbhAyaNaM bhavissati, mama udare putto eyaM rahassagayaM sAravemo, saMpattIe | pohilA devI ya samaM ceva pasUyA, poTilAe. dAriyA devIe dinnA, devIe kumAro poTTilAe, so saMvaddhai, kalAto ya| mA.sa.81 Jain Education Internal For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIAva ziNDA, annayA poTilA tetalissa aNivA jAyA, nAmamavi na geNhA, annayA sA papaiyAto pucchaha-asthi kiMci jANahAanavadyapaapakamalAjeNa ahaM piyA hojA, tAto bhaNati-na vaTTai eyaM kaheuM, dhammo kahito, saMvegamAvaNNA pucchai-pavayAmi, bhaNai-jai rijJApratyAyAvatodAsaMbohesi, tAe paDissuyaM, sAmannaM kAuM devalogaM gayA, so ya rAyA mato, tAhe paurassa daMsei kumAraM rahassaM ca bhiMdei,pAkhyAnAni upodyaat|staahe so raje ahisitto, mAyA kumAra bhaNai-teyalisuyassa suhu vaDejAsi, tassa pahAveNa taM rAyA jAto, tassa nAma kayaMtetalikathA kaNagajjhato, tAhe sabaTThANesu amacco ThAvito, devo taM bohei, na saMvujjhai, tAhe rAyANagaM vipariNAmei, jato ThAi tato* // 48 // rAyA parammuho ThAi, bhIto gharamAgato, so'vi pariyaNo nADhAi, suhRyaraM bhIto, tAhe tAlapuDaM visaM khAi, na marai, kaMko asI khaMghe vAhito, na chiMdai, ubaMdhai, rajU chinnA, pacchA pAhANaM galae baMdhittA atthAhaM pANiyaM pavisai, tatthavi thAho jAto, tAhe taNakUDe aggiM kAuM paviTho, tatthavi na Dajjhai, tato nagarIto niphiDitA aDaviM pavisai, tattha jAva khaNamettaM jAi to hatthI vegeNa Agacchai, purato mahatI pavAyakhaDDA, ubhato vahalaMdhayAreNa acakkhUphAso, majhe ya sarA paDaMti, tAhe tattha Thito.ciMtei-poTTilA jai maM nitthArejatti, evaM vayAsI-hA poTTile ! Auso poTTile! katto vayAmo !, AlAvage bhaNai, jahA tetaliNAe, tAhe sA bhaNai-bhIyassa bho! khalu pavajA tANaM, Aurassa mesajakiccaM, saMtassa vAhaNakiccaM, mahAjale vahaNakiccaM, evamAdI AlAvagA, taM daTTaNa saMbuddho,bhaNai-rAyANaM uvasAmehi,mA bhaNihiti-ruTho paba- // 481 // ito, tAe sAhariyaM, tAva samaMtato masgijai, raNNo kahiyaM, saha mAyAe niggato, khAmettA pavesito, nikkhamaNaM, sibiyAe nINito, pabaito y||cuurnnikaarstvevN kathitavAn-"bhIyassa khalu bho! padhajjA tANaM Aurassa mesajjakiccamiccAI A: E-EXARNCREASEACLCRENCE Jain Education temational
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dalAvage doccapi taccapi vaittA jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA, tato NaM tassa aNuciMtemANassa subheNaM pariNAmeNaM jAtissaraNaM samuppaNNaM, evaM khalu ahaM jaMbuddIve mahAvidehe pukkhalAvaiviz2ae poMDaragiNIe nayarIe mahApaume nAma rAyA hotthA, therANaM aMtie pavaie, sAmAiyamAiyAI cauddasa puvAI ahinjittA bahUI vAsAI sAmannapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe AloiyapaDikaMte samAhipatte kAlaM kiccA mahAsuke kappe devattAe uvavanne, tae NaM tao caittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse tetalipure nayare tetalissa amaJcassa dArae jAte, taM seyaM khalu mama puvadiTThAI maha vayAI sayameva uvasaMpajittANaM viharittae, tato jeNeva pamayavaNo ujANo teNeva uvAgamma asogavarapAyavassa heTThA suhani-15 hai sanne, tattha tassa aNuciMtemANassa puvAdhIyAI coddasapuvAI sayameva abhisamannAgayAI, tate NaM se subheNa ajjhavasAmANeNaM kevalI jAte, ahAsaMnihitehiM devehiM mahimA kayA, imIse kahAe laddhaDhe samANe kaNagajjhao rAyA mAyAe samaM sabaddhIe AgaMtUNa khAmei, dhammaM kahei, sAvage jAte; bhayavaM kevalI ajjhayaNaM bhAsai, evaM teNa paJcakkhANeNa samayA kayA, sAvadyayogAH pratyAkhyAnaparijJAtA ityrthH|| atra gAthA paJcakkhe iva daTuM jIvAjIve ya puNNa-pAvaM ca / paJcakkhAyA jogA sAvajA tealisueNaM // 879 // pratyakSAniva dRSTA jIvAjIvAn puNyaM pApaM ca samyak caturdazapUrvasmaraNAt pratyAkhyAtA yogAH sAvadhAH tetlisuten| gataM niruktidvAram // samAptA upodghaatniyuktiH|| sarakArakA For Private & Personal use only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ / sUtraguNadoSAH zrIAva. zyakamalayagirIyavRttI sUtrAnugamaH // 482 // RRRRRRRRARY atha sUtrasparzikaniyuktyavasaraH, sA ca prAptAvasarA'pi nocyate, yasmAdasati sUtre kasyAsAviti, tataH sUtrAnugame tAMda vakSyAmaH, Aha-yadyevaM kimiti tasyAH khalvihopanyAsaH ?, ucyate-niyuktimAtrasAmAnyAt / sampati sUtrAnugamo'vasa|raprAptaH, tatra sUtramuccAraNIyaM, tacca kiMbhUtamiti lakSaNagAthA appaggaMthamahatthaM battIsAdosavirahiyaM jaM ca / lakkhaNajuttaM suttaM aTTahi ya guNehiM uvaveyaM // 88 // alpagranthaM ca tat mahArtha ceti vizeSaNasamAsaH, alpagranthamahArtha yathA 'utpAdavyayadhauvyayuktaM sadityAdi sUtram, adhikRtasAmAyikasUtraM vA, yacca dvAtriMzaddoSavirahitaM tat sUtram , ke te dvAtriMzaddoSAH ?, ucyate aliya 1 muvaghAyajaNayaM 2 nirattha 3 mavatthayaM 4 chalaM 5 duhilaM 6 / nissAra 7 mahiya 8 mUNaM 9 puNarattaM 10 vAhaya 11 majuttaM 12 // 881 // kamabhinna 13 vayaNabhinnaM 14 vibhattibhinnaM 15 ca liMgabhinnaM 16 ca / aNabhihiya 17 mapaya 18 meva ya sabhAvahINaM 19 vavahiyaM ca 20 // 882 // kAla 21 jati 22 cchaviMdoso 23 samayaviruddhaM 24 ca vayaNamettaM 25 ca / atthAvattI doso 26 ya hoi asamAsadoso 27 ya // 883 // uvamA 28 rUvagadoso 29 niddesa 30 payattha 31 saMghidoso 32 ya / ee u sattaDhosA battIsaM hoti nAyabA // 884 // // 482 // Jain Education Inte For Private & Personal use only X w.jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ KANGAROKARSA tatrAlIkaM dviSA-abhUtodAvanaM bhUtanihavazca, tatra abhUtodbhAvanaM yathA pradhAnaM jagataH kAraNamityAdi, bhUtanihavo yathA| nAstyAtmetyAdi 1 upaghAtajanaka-sattvopaghAtajanakaM, yathA vedavihitA hiMsA dharmAya ityAdi 2 varNakramanirdezavat nirarthakam , ArAdezAdivat DityAdivadvA 3, paurvAparyAyogAd asambaddhArthamapArthakaM yathA daza dADimAni SaDapUpAH kuNDamajAjinaM palalapiNDaH tvara kITike dizamudIcI sparzanakasya pitA pratizIna ityAdi 4 arthavikalpopapattyA vacanavighAtaH 8 chalaM, vAkchalAdi, yathA navakambalo devadatta ityAdi 5, drohasvabhAvaM duhilaM, yathA-'yasya buddhirna lipyeta, hatvA sarvamidaM jagat / AkAzamiva paGkena, nAsau pApena yujyate // 1 // 6 kaluSaM vA druhilaM, yena samatA puNyapApayorApadyate, yathA-"etA-10 vAneva loko'yaM, yaavaanindriygocrH| bhadre ! vRkapadaM pazya, yadvadanti bhushrutaaH||1||" iti, nissAraM-pariphalgu, yathA| vedavacanaM 7, adhikaM-varNAdibhirabhyadhikaM 8, taireva hInamUnaM 9, athavA hetUdAharaNAdhikamadhikaM, yathA-anityaH zabdaH kRtakatvaprayatnAnantarIyakatvAbhyAM ghaTapaTavadityAdi 8, tAbhyAmeva hInamUnaM, yathA anityaH zabdo ghaTavat , anityaH zabdaH12 kRtakatvAditi 9, zabdArthayoHpunarvacanaM paunaruktyamanyatrAnuvAdAt, arthAdApannasya svazabdena punarvacanaM ca, tatra zabdapunaruktamindra indra iti, arthapunaruktamindraH zakra iti, arthAdApannasya svazabdena punarvacanaM yathA-devadatto divA na bhu balavAn paTvindriyazca, arthAdApannaM rAtrau bhuGkte iti, tatra yo brUyAt-divA na bhuGkte rAtrau bhuGkte sa punaruktamAha 10, vyAhataM nAma yatra pUrveNa paraM byAhanyate, yathA 'karma cAsti phalaM cAsti, kartA nAsti ca karmaNA' mityAdi 11 ayuktam-4 anupapattikSama, yathA-'teSAM kaTataTaTajAnAM madabindubhiH / prAvartita nadI ghorA, hastyazvarathavAhinI // 2 // ' ityAdi 12, lain tan inte Sriainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- mabhinna yatra yathAmaGyamanudezo na kriyate yathA 'sparzanarasanaghrANacakSuHotrANAmAH sparzarasagandhavarNazabdA' iti / sUtradoSAra zyakamala- vaktavyaM sadAspadAbdagandharasA iti brUyAdityAdi 13, vacanaminnaM yatra vacanavyatyayo, yathA vRkSAvetau puSpitA ityaadi| yagirIya- 11, vibhaktivibhinnaM ca yatra vibhaktivyatyayaH, yathaiSa vRkSa iti vaktavye epa vRkSamityAha 15, liGgabhinnaM yatra liGga-14 vRttau sUtrA- vyatyayaH, yathA iyaM strIti vaktavye ayaM strItyAha 16, anabhihitaM-svasiddhAnte'nupadiSTaM, yathA saptamaH padArthoM dazamaM dravyaM nugamaH / vA vaizepikasya, pradhAnapuruSAbhyadhikaM sAGkhyasya, catuHsatyAtiriktaM zAkyasyetyAdi 17 apadaM yatra padye vidhAtavye'nya |cchando'bhidhAnaM, yathA AryApAde vaitAlIyapAdAbhidhAnaM 18', svabhAvahInaM yadvastunaH pratyakSAdiprasiddhaM svbhaavmtiricyaa||483|| nyathAvacanaM yathA zIto'gniH mUrtimadAkAzamityAdi 19, vyavahitaM nAma antarhitaM, yatra prakRtamutsRjyAprakRtaM vistarato'bhidhAya punaH prakRtamadhikriyate, yathA hetukathAmadhikRtya suptiDaMtapadalakSaNaprapaJcamarthazAstraM cAbhidhAya punarhetuvacanaM 20, kA-12 ladoSaH atItAdikAlavyatyayaH, yathA rAmo vanaM prAvizaditi vaktavye pravizatItyAha 21, yatidoSaH asthAnavicchedaH akaraNaM vA 22, chaviH alaMkAravizeSatA tena zUnyatA chavirdoSaH 23, samayaviruddhaM-svasiddhAntaviruddhaM, yathA sAGkhyasyAsat kAraNe kArya sabaizeSikasya ityAdi 24 vanamAtramahetukaM, yathA vivakSite bhUpradeze idaM lokamadhyamiti 25 arthApattidoSo yatrArthAdaniSTApattiryathAM brAhmaNo na hantavya ityAdabrAhmaNaghAtApattiH 26 asamAsadoSo nAma samAsavyatyayo, yadivA // 483 // 1 yadyapi sarvajAtInAmapIti vRddhA iti chando'nuzAsanavacasA sarveSAM chandasAM saMkaraH syAt, paraM sa ekaprakaraNoktAnAM jJeyaH, ime hai dra AryAvaitAlIye bhinnaprakaraNagate iti doSavattA / -AMRAPACLASALA For Private & Personal use only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantra samAsavidhau satyasamAsavacanaM, yathA rAjapuruSo'yamityatra tatpuruSe samAse karttavye vizeSaNasamAsakaraNaM bahuvrIhikaraNaM vA, yadivA asamAsakaraNaM rAjJaH puruSo'yamiti 27 upamAdoSo hInAdhikopamAbhidhAnaM yathA meruH sarSapopamaH, sarSapo merusamaH, binduH samudropamaH samudro vindUpama ityAdi 28, rUpakadoSo nAma svarUpAkyavavyatyayo yathA parvate parvatarUpAvayavAnAmanabhidhAnaM samudrAvayavAnAM cAbhidhAnamityAdi 29, nirdezadoSo yatra uddizyapadAnAmekavAkyabhAvo na kriyate, | yathA devadattaH sthAlyAmodanaM pacatIti vaktavye pacatizabdAnabhidhAnaM 30, padArthadoSo yatra vastuparyAyavAcinaH padArthasyArthAntaraparikalpanAzrayaNaM yathA dravyaparyAyavAcinAM sattAdInAM dravyAdarthAntaraparikalpanamulukasya 31, sandhidoSo- vizliSTasaMhitatvaM sandhyabhAvo vA 32, ete dvAtriMzat sUtradoSA bhavanti jJAtavyAH, ebhirviyuktaM dvAtriMzaddoSarahitaM lakSaNayuktaM sUtraM tat iti vAkyazeSaH, dvAtriMzaddoSarahitaM yacceti vacanAddhi tacchabdanirdezo gamyata eva tathA'STabhirguNairupetaM yat tallakSaNayuktamiti varttate // te cASTau guNA ime niddosaM sAravaMtaM ca, heujuttamalaMkiyaM / uvaNIyaM sovayAraM va, miyaM maharUmeva ya // 885 // nirdoSaM nAma prAguktasamastadoSarahitaM, sAravat-bahuparyAya, sAmAyikazabdavat anyayavyatirekalakSaNA hetavastairyukta hetuyuktaM, alaGkRtam - upamAdibhirupetaM, upanItam - upanayopasaMhRtaM, sopacAram - agryAmyAbhidhAnaM, mitaM - niyatavarNAdiparimANaM, madhuraM zravaNamanoharaM // athavedaM sarvajJabhASitasUtralakSaNaM appakkharamasaMdiddhaM sArakhaM vissatomuhaM / atthobhamaNavajjaM ca, suttaM sabannubhAsiraM // 886 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayagirIyavRttau sUtrAnugamaH // 484 // XLISLAS COSASS | alpAkSaraM nAma mitAkSaraM, yathA sAmAyikasUtraM, asandigdhaM yat saindhavazabdavat lavaNapaTaghoTakAdhanekArthasaMzayakAri na mUtraguNAH bhavati, sAravat-bahuparyAya, pratimukhamanekArthAbhidhAyakaM vA, vizvatomukha-anekamukhaM, pratisUtramanuyogacatuSTayAbhidhAnAt, viSayaviastobhaka cavAvaihahikArAdipadacchidrapUraNastobhakazUnyaM, stobhakA nipAtA iti pUrvavaiyAkaraNeSu prasiddheH, anavadyam-aga-181 bhAgAH oNmahiMsApratipAdakaM, na 'SaT zatAni niyujyante, pazUnAM mdhyme'hni| azvamedhasya vacanAt , nyUnAni pshubhitribhiH||1|| ityAdivacanamiva hiMsAbhidhAyaka, evaMbhUtaM sUtraM sarvajJabhASitamiti // tataH sUtrAnugamAt sapadacchedasUtroccAraNarUpAt sUtre'nugate, kimuktaM bhavati !, anavadyamiti nizcite sUtrapadanikSepalakSaNaH sUtrAlApakanyAsaH pravattate, tadanantaraM sUtrasparzikaniyuktiH caramAnuyogadvArA vihitA nayAzca bhavanti, samakaM caitatpratisUtramanugacchati, tathA cAha bhASyakRt-suttaM , suttANugamo suttAlAvagakato ya nikkhevo|suttphaasiynijutti nayA ya samagaM tu vacaMti // 1 // (vi. 2801) / sUtrAnugamAdInAM tvayaM viSayavibhAgaH-sapadacchedaM sUtramabhidhAya bhavati sUtrAnugamo'vasitaprayojanaH, sUtrAlApakanyAso'pi nAmAdinikSepamAtramevAbhidhAya, sUtrasparzikaniyuktistu padArthavigrahavicArapratyavasthAnAdhabhidhAya, tacca pratyavasthAnAdi prAyo naigamAdinayamataviSayamato vastutastadanta vina eva nayA iti,na caitat svamanISikAvijRmbhitam , yata Aha bhASyakAra:hoi kayattho vottuM sapayaccheyaM suyaM suyaannugmo| suttAlAvaganAso nAmAdinnAsaviNiogaM // 1 // (vi.1009)/ 484 // suttapphAsiyanijuttiniyogo sesao pytyaadii| pAyaM sociya negamanayAimayagoyaro hoi ||2||(vi. 1010) Aha-yayevaM kramasvataH kimityutkrameNa nikSepadvAre sUtrAlApakanyAso'bhihitaH, ucyate, nikSepasAmAnyAt, evaM hi CRICKMC-SC For Private & Personal use only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ GANGACAREkalaka dapratipattilAghavaM bhavatItyalaM prasaGgena // tadevaM vineyajanAnugrahArtha nayAnugamAdInAM prasaGgato viSayavibhAgaH pradarzitaH, adhunA prakRtaM prastumaH, tatra prakRtamidaM-sUtrAnugame sUtramuccAraNIyam, tacca paJcanamaskArapUrvakaM, tasyAzeSazrutaskandhAntargatatvAt , tato'sAveva sUtrAdau vyAkhyeyaH, sUtrAditvAt , sarvasammatasAmAyikasUtrAdivacanavat, sUtrAditA cAsya niyuktikRtA sUtrAdau vyAkhyAyamAnatvAdavaseyA, anye tu byAcakSate-maGgalatvAdevAyaM sUtrAdau vyAkhyAyate, tathAhi-trividhaM maGgalaM-Adau madhye'vasAne ca, tatra AdimaGgalArtha nandI vyAvyAtA, madhyamaGgalArtha tIrthaGkarAdiguNAbhidhAyakaH 'tityayare bhayavaMte' ityAdi gAthAsamUhaH, namaskArastvavasAnamaGgalArtha iti, etaccAyuktaM, zAstrasyAparisamAptatvenAvasAnatvAyogAt, na cAdimaGgalatvadAmapyasyopapannaM, tasya kRtatvAt , karaNe cAnavasthAprasaGgAt, yadivA kRtaM parabuddhimAndyapradarzanena, na khalveSa satAM nyAyaH tato guruvacanAt yathAvadhAritaM tattvArthameva brUmaH, sUtrAdirnamaskAraH, atastameva prAgvyAkhyAya sUtraM vyAkhyAsyAmaH, sa cotpattyAdyanuyogadvArAnusArato vyAkhyeya iti namaskAraniyuktiprastAvanImimAmAha gAthAM niyuktikAraH uppattI nikkhevo 2 payaM 3 payattho 4 parUvaNA 5 vatyU 6 / - akkheva 7 pasiddhi 8 kamo 9paoaNa 10 phalaM 11 namukAro // 887 // utpadanamutpAdaH prasUtirutpAda ityarthaH, so'sya namaskArasya nayAnusAratazcintanIyaH, tathA nikSepaNaM nikSepo-nyAsaH, sa| cAsya kAryaH, padyate'neneti padaM, tacca paJcadhA-nAmikaM naipAtika aupasargikamAkhyAtika mizraMca, tatra azva ityAdi nAmikaM, ca vA ha aha ityAdi naipAtika, praparA ityAdi aupasargika, paThati bhute ityAdyAkhyAtikaM, saMyata ityAdi mizraM, tadasya * Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ " utpatti dAraM zrIAva yathAsambhavaM vAcyaM, tathA padasyArthaH padArthaH, sa cAsya vAcyaH, tathA kimAdyanuyogadarizca prakarSaNa rUpaNA prarUpaNA, sA ca duvi-18 zyakamala hA parUvaNetyAdi vigheyA, tathA vasantyasmin guNA iti vastu tat namaskArArtha vAcyam, AkSepaNamAkSepaH, AzaGketyarthaH, yagiriya- sA cAsya kAryA, tathA prasiddhiH-tatparihArarUpA vaktavyA, kramaH-ahaMdAdyabhidheyaparipATI, prayojanam-ahaMdAdikramasya / vRttau nama kAraNaM, athavA yena prayukto namaskAre pravattate tat namaskArasya prayojanamapavargAkhyaM vaktavyaM, phalaM-namaskArakriyAnantaraskAre bhAvi svargAdikaM nirUpaNIyaM, anye tu vyatyayena prayojanaphalayorathaM pratipAdayanti, namaskAraH khalvebhidvArezcintanIyaH, eSa gaathaasmudaayaarthH|| tatra 'yathoddezaM nirdeza' iti nyAyamAzritya prathamata utpttidvaarniruupnnaarghmaah||485|| utpannANuppanno ittha nayA''iNegamassa'Nupanno / sesANaM uppanno jai katto? tivihsaamittaa||888|| utpannazcAsAvanutpannazca utpannAnutpannaH 'mayUravyaMsakAdaya' iti vizeSaNasamAsaH yathA kRtAkRtaM bhuGamabhuGkamityAdi, dAevaMprakArazca samAsaH syAdvAdinAmeva yuktimiyarti, na zeSasya ekAntavAdinaH, ekatraikadA parasparaviruddhadharmAnabhyupagamAt, atha syAdvAdino'pi kathamekatraikadA parasparaviruddhadharmAdhyAsa ityata Aha-'ettha nayA' iti, atra utpattyanutpattiviSaye nayAH pravante, te ca naigamAdayaH sapta, naigamo dvibhedaH-sarvasaGgrAhI dezasaGgrAhI ca, tatra sarvasaGkrAhiNo naigamasya sAmAnyamAtrAvalasvitvAt sAmAnyasya cotpAdavyayarahitatvAt namaskArasyApi ca tadantargatatvAdanutpanno namaskAraH, zeSANAM dezasavAhinaiga- maprabhRtInAM utpannaH, zeSA hi vizeSagrAhiNaH vizeSAzcotpAdavyayazUnyasya vAndhyeyAderivAvastutvAt , namaskArazcAyaM vastviti vizeSatvAdutpanna iti / Aha-zeSA dezasadAhinegamasaGgrahAdayaH, saGghahasya ca vizeSagrAhitvaM na vidyate, tataH kathamukaM zeSA-1 ORMER MEntre-00% ROMANCE 485 // For Private & Personal use only maww.jainelibrary.org
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAXOCTOCKICKALAMA tANAmutpanna iti !, naiSa doSaH, tasya sarvasanAhinaigama evAntarbhAvavivakSaNAt / 'jaha kattotti yadi utpannastahi kuta ityAzAha-'tivihasAmittA' iti, trividhaM ca tat svAmitvaM ca trividhasvAmitvaM tasmAt trividhasvAmitvAt , trividhasvAmibhAvAt 1trividhakAraNAdityarthaH, Aha ca-evamapyekatraikadA parasparaviruddhadharmAdhyAsadoSastadavastha eva, tadayuktam, azeSasyApi vastu nastattvataH sAmAnyavizeSAtmakatvAbhyupagame namaskArasyApi sAmAnyavizeSAtmakatvAt , tatra ca sAmAnyadharmaH sattvAdimiranutpAdAt vishessdhmmairaanupuurvyaadibhirutpaadaaditi||saaprtN yaduktaM 'trividhasvAmitvAditi tat trividhasvAmitvamupadarzayati samuhANavAyaNAladdhio ya paDhame nayattie tivihaM / ujjusua paDhamavajaM sesanayA laddhimicchati // 889 // . samutthAnato vAcanAto labdhitazca namaskAraH, samutpadyate iti vAkyazeSaH, tatra samyak saGgataM prazastaM vA utthAnaM yasmAt tat samutthAnaM, kiM taditi cet, ucyate, anyasyAzrutatvAt tadAdhAratayA pratyAsannatvAt zarIramatra parigRhyate zarIraM hi namaskArakAraNaM, tadbhAve bhAvasambhavAt , tataH samutthAnataH, tathA vAcanaM vAcanA-parataH zravaNamadhigama upadeza 4 ityanAntaraM, sA ca namaskArakAraNaM, tadbhAvabhAvitvAdeva ca, tato vAcanAtaH, tathA labdhiH -tadAvaraNakarmakSayopazamala kSaNA sA'pi kAraNaM tadbhAvabhAvitvAdeva, tato labdhitaH, cazabdaH padatrayAntaprayukto nayApekSayA trayANAmapi prAdhAnyakhyAhapanArthaH, ata evAha-'paDhame nayattie tivihaM' prathame nayatrike trividhaM, azuddhanagamasaGghahavyavahArAkhye vicArye samutthA*nAdikaM trividhamapi namaskArakAraNaM, Aha-prathame nayatrike'zuddhanagamasaGgraho kathaM trividhaM kAraNamicchataH?, tayoH sAmA nyamAtrAvalambitvAt , naiSa doSaH, azuddhanaigamasaGghahayornayatrikagrahaNenAgrahaNAt, tanmatena namaskArasyotpattarevAbhAvAt, CONSC+CRECRCLEARCH www.iainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva zyakamala yagiriya vRttI namaskAre // 486 // Jain Education Interna etacca prAgeva 'naigamassa'Nuppanno' ityatra carcitam 'ujjusuya paDhamavacaM ti RjusUtraH prathamavajraM samutthAnAkhyakAraNazUnyaM zeSaM kAraNadvayamevecchati, samutthAnasya vyabhicAritvAt tadbhAve'pi vAcanAlavdhizUnyasyAtsambhavAt, 'sesa nayA laddhimicchantIti zeSanayAH zabdAdayaste labdhimevaikaM kAraNamicchanti, vAcanAyA api vyabhicAritvAt, tathAhi -satyAmapi vAcanAyAM nopajAyate labdhirahitasya gurukarmmaNo'bhavyasya vA namaskAraH, satyAM tu labdhAvavazyamupajAyate, tato'| nvayavyatirekAvyabhicArAtsaivaikA kAraNamiti, gatamutpattidvAram / idAnIM nikSepaH sa caturthI, tadyathA-nAmanamaskAraH sthApanAnamaskAro dravyanamaskAro bhAvanamaskArazca tatra nAmasthApane sugame, dravyanamaskAro'pyAgamato noAgamatazca, | tatrAgamato jJazarIradravyanamaskAro bhavyazarIradravyanamaskAro jJazarIra bhavyazarIravyatiriktadravyanamaskArazca // samprati jJazarIrabhavyazarIradravyanamaskArapratipAdanArthamAha nihAi dava bhAvovautta jaM kucha sammadiTThIo / nihRvAnAm, AdizabdAt boTikAnAmAjIvikAnAM yadivA dravyanimittaM yo maMtradevatArAdhanAdau namaskAraH sa dravya namaskAraH, tatra dravyanamaskAre udAharaNam - vasaMtaure nagare jiyasattU rAyA, dhAraNI devI, so annayA devIe sahito oloyATThito damagaM pAsa, aNukaMpA doNhavi jAyA, devI bhaNai nadisarisA rAyANo, bhariyAI bharaMti, raNNA ANAvito, | kayAlaMkAro dinnavattho tehiM uvaNIto, so ya kacchUe gahitallato olaggAvijai, kAlaMtareNa rAiNA se rajjaM dinnaM, | pecchai daMDabhaDabhoie devatAyayaNapUyAto karemANe, so ciMtei-ahaM kassa karemi ?, raNNo AyayaNaM karomi, teNa devaulaM nikSeNaH // 486 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAriyaM, tatya raNNo devIe ya paDimA kayA, paDimApavese rAyA devI ya ANIyA, tANi pucchati-kiM evaM', so sAhai, tuTTho rAyA, savisesaM sakArei, so tisaMjhaM paDimAto accei, rAyA paDiyarai, tato tuTeNa rAiNA se sabaDhANagANi viinnANi, annayA rAyA daMDajacAe gato taM sarvateUrahANesu ThaviUNaM, tatthavi aMteuriyAo nirohamasahamANIto taM ceva uvacaraMti, so necchai, tAhe tAto bhacagaM necchaMti, pacchA saNiyaM paviTTho viTTAlito ya, rAyA Agato, siDhe viNAsito, rAyasamANo: titthayaro, aMteuratthANIyA chakkAyA, ahavA na chakkAyA, kintu saMkAdayo pamAyA, mA seNiyAdINavi dabanamokAro bhavi-11 ssati, damagatthANIyA sAhU, kacchUyANIyaM micchattaM, daMDo saMsAre viNivAto, esa dabanamokAro, 'bhAvovautta jaM kunna sammadiTTIo' bhAvanamaskAro manovAkAryarupayuktaH san yatsamyagdRSTiH karoti zabda kriyAdikaM / / atra ca nAmAdinikSepANAM yo nayo yaM nikSepamicchati tad upadaryate-jaigamasahavyavahAraRjusUtrAzcaturo'pi nikSepAn manyante, zabdasamabhirUdvaivaMbhUtAstu bhAvanikSepameva kevalam , Aha ca bhASyakRt-"bhAvaM ciya saddanayA sesA icchaMti sbnikkheveN'| anye punarevaM vyAcakSate-naigamazcaturo'pi nikSepAnicchati, saGgrahavyavahArau sthApanAvarjAn trIn nikSepAn , RjusUtraH sthApanAdravyavajoM dvau nikSepau, tadyathA-nAmanikSepaM bhAvanikSepaM ca, trayaH zabdA bhAvanikSepameva kevalamicchanti, na zeSAn trIna, tathA ca teSAM granthaH-'cauro'vi negamanayo vavahAro saMgaho ThavaNavajaM / ujusutta paDhamacarime icchati bhAvaM tu sahanayA // 1 // tadetadayukaM, yuktivirodhAt , tathAhi-gamanayo yadi sAmAnyagrAhI vizeSagrAhI ca nirvivAdamavizeSeNa sthApanAmicchati ttH| sAmAnyagrAhI saGgrahanayo vizeSAvalambI ca byabahAranayaH kathaM sthApanAM necchet , sarvadezasavAhinaigamanayamatApekSayA saGgha bA.sa.2 Jain Education Intemal For Private & Personal use only ainelibrary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ % zrIArazyakamala- yagiriyavRttau nama- skAra // 487 // ACROSSRO havyavahAranayamatayoravizeSAt etaccAvasIyate, tatra tatra pradeze sarvasaGkrAhiNo naigamasya saGgrahe dezasatrAhiNo vyavahAre'ntarbhA- tadravye dramavavivakSaNAt , yadapyavAdIt-sthApanAdravyavajoM dvau nikSepAvicchati RjusUtra iti, tadapyasamIcInaM, samyak tattvAnabhijJA- kaH nikSepa nAt , tathAhi-sthApanA nAma dravyasyAkAravizeSaH, dravyaM ca RjusUtranayo'vazyamicchati, kevalaM na pRthaktvaM, atItAnAgatayo- nayAH padavinaSTAnutpannatvena parakIyasyAnupayogitvenAvastutvAbhyugamAt, uktaM cAnuyogadvAreSu-"ujusuyassa ege aNuvautte Aga-6 padArthoM mato ega dabAbassayaM, puhuttaM necchaI" iti, tad yadi dravyaM suvarNAdikaM piNDAdyavasthAyAM tathAvidhakaTakakeyUrAdyAkArarahitatayA nirAkAramapIcchati, bhaviSyatkuNDalAdiparyAyalakSaNabhAvahetutvAt , tataH sAkSAttat sAkAraM (kathaM) necchet 1, tasya nanu sutarAmabhyupagamaH, tasmAt RjusUtro'pi naigamanaya iva caturo'pi nikSepAnicchatIti pratipattavyamityalaM paramAndyaprakA4 zanena // gata nikSepadvAram , tatra paJcasu nAmikAdiSu padeSu yannamaskAre padaM tadupadarzayannAha nevAiyaM padaM davabhAvasaMkoaNapayatyo // 890 // nipatatyahaMdAdipadaparyanteSviti nipAtaH, nipAte bhavaM naipAtikam, adhyAtmAditvAdikaNa, yadivA nipAta eva naipAtikaM, vinayAderAkRtigaNatvAt svArthika ikaNa, tatra nama iti naipAtikaM padaM // gataM padadvAram, adhunA padArthadvAramAha-'davabhA // 487 // saMkoyaNapayatyo nama iti 'NamU prahatve' namanaM namaH, auNAdiko'spratyayaH, asyArtha:-pUjA dravyabhAvasaGkocanalakSaNA, tatra dravyasaGkocanaM karaziraHpAdAdyavayavasaGkocaH, bhAvasaGkocana vizuddhasya manaso vyApAraH, sUtre caivaM samAsaH-dravyabhAvasakocanAtmakaH padArtho dravyabhAvasaGkIcanapadArthaH, zAkapArthivAdidarzanAt madhyapadalopI samAsaH, eSa cAtra bhAvArtha:-namo' Jain Education in For Private & Personal use only Lww.jainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatya iti kimuktaM bhavati ?-dravyabhAvasaGkocalakSaNAM bhagavatAmahatAM pUjAM karomi, dravyabhAvasaGkocanaviSaye ca bhaGgacatuSTayaM, dravyasaGkocanaM na bhAvasaGkocanamityeko bhaGgo, yathA pAlakasya, bhAvasakocanaM na dravyasaGkocanamiti dvitIyo, yathA'nuttaravimAnavAsinAM devAnAM, dravyabhAvayoH saGkocanamiti tRtIyo yathA zAMbasya, ne dravyasaGkocanaM na bhAvasaGkocanamiti zUnyo bhaGgaH, iha bhAvasaGkocanaM pradhAnaM, dravyasaGkocanaM tu taduddhinimittaM pradhAnaM, kevalaM tu viphalameva / / gataM padArthadvAram, adhunA prarUpaNAdvArapratipAdanArthamAhaduvihA parUvaNA chappayA ya navahA ya chappayA innmo| kiM kassa keNa va kahiM kevaciraM kaiviho abhave // 891 // dvividhA-dviprakArA prarUpaNA-varNanA, dvaividhyameva darzayati-paTpadA ca navadhA-navaprakArA, navapadeti tAtparyArthaH, cazazabdAt paJcapadA ca, tatra SaTpadA iNamo-iyaM, kiM kasyAH kena vA ka vA kiyacciraM katividho vA bhvennmskaarH| // ttr| kiMdvArapratipAdanArthamAhakiM?, jIvo tappariNao (1) puvapaDivannao u jiivaannN| jIvassa va jIvANa va paDucca paDibajamANaMva (tu) // 892 // kiMzabdaH kSepapraznanapuMsakavyAkaraNeSu, tatreha prazzre, ayaM ca prAkRte'liGgaH, sarvAdiH, napuMsakanirdezaH, sarvaliGgaiH saha yathAyogamabhisambadhyate, kiM sAmAyika ? ko namaskAraH, tatra negamAdinayAnAmavizuddhAnAM matamadhikRtyAjIvAdivyudAsenAha-jIvo, nAjIvaH, sa ca sahanayApekSayA mA bhUdaviziSTaH skandhaH, skandho nAma sarvAstikAyasavAtaH, yadAhustanmatAvalambinaH-"puruSa evedaM gniM sarva yadbhUtaM yacca bhAvyaM utAmRtatvasyezAno yadannenAtirohati" ityAdi, tathA tanayavi-12
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazeSApekSayaiva mA mUdaviziSTo grAmastato noskandho nogrAma iti vAkyazeSo draSTavyaH, tathAhi-sarvAstikAyamayaH skandhaH, khikAyamayaH skandhArASaTpadAyAM zyakamalatadekadezo jIvaH, sa caikadezatvAt skandho na bhavati, anekaskandhApatteH, pratijIvaM skandhatvAbhyupagamAt, askandho'pi kiMdvAra yagiriya-16 na bhavati, skandhAntarvarNitvAd, anyathA skandhAbhAvaprasaGgAt , pratyekamaskandhatvAt, anabhilApyo'pi na bhavati, vastuvivRttau nama zepatvAt , tasmAt noskandhaH, skandhaikadeza iti bhAvaH, skandhadezavizeSatAdyotako nozabdaH, evaM nogrAmo'pi bhAvanIyaH, skAre navaraM grAmo nAma caturdazabhUtagrAmasamudAyaH, sa caturdazabhUtagrAmaH paryAptasUkSmaikendriyAdayaH, yad vakSyati-"egidiya suhami-4 // 488 // dAyarA sanniyarapaNiMdiyA ya saviticaU / apajacA paJjatA bhedeNa cauddasaggAmA // (prati. sN.)||1||" kRtaM prasaGgena, prakRtaM prastumaH, tatra sAmAnyenAzuddhanayAnAM naigamAdInAM jIvo'nupayukto'pi tajjJAnalabdhiyukto yogyo vA namaskAraH, namaskAranamaskAraktoramedopacArAccaivaM nirdezaH, sampati zabdAdizuddhanayamatamadhikRtyAha-tappariNato iti, jIva iti / varcate, zabdAdinayAH prAhuH-jIvasvatpariNato-namaskArapariNata eva namaskAro bhavati, nApariNataH, ukkaM ca-"tappariNAmocciya tato saddAINaM tayA nmokaaro| sesANamaNuvauco va laddhisahito'havA jogo // 1 // " ekatvAnekatvacintAyAM / naigamasya sAmAnyagrAhiNaH saGgrahe vizeSagrAhiNo vyavahAre'ntarbhAvavivakSaNAt saGgrahAdibhireva padbhirnayairvicAraH, tatra saGgrahasya namaskArajAtimAtrAkSepAdeko nmskaarH| vyavahArasya vyavahAraparatayA vyaktibhedena bahavo namaskArAH, RjusUtrAdayastu // 48 svakIyavartamAnamAtrAbhyupagamaparatayA pratyekamekameva namaskAramicchanti, tamapi copayuktamiti, ukkaM ca-"saMgahanato namokArajAtisAmancato sayA egacchai cavahAro puNa egamihegaM bahU bahavo // 1 // ujusuyAINaM puNa jeNa sarva saMpayaM ca SONUSALCRIKRICKS For Private & Personal use only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ davatthuti / patteyaM patteyaM teNa namokAramicchati // 2 // " atra 'egamihegImityAdi, eka-namaskAravantamiha-jIvaloke eka namaskAramicchati, bahUn namaskAravato jIvAn bahUnnamaskArAniti, gataM kimiti dvAraM / sampati kasyati dvAram tatra prAkpratipannapratipadyamAnakAGgIkaraNataH prarUpaNAmAha-putvapaDivannato u jIvANa'mityAdi, iha yadA pUrvapratipanna evA|dhikriyate tadA vyavahAranayamatamAzritya jIvAnAM vijJeyo, bahujIvasvAmika ityarthaH, pratipadyamAnaM tu pratItya jIvasya jIvAnAM vA namaskAraH, yadA eko jIvo namaskAraM pratipadyate tadA jIvasyeti, yadAtubahavo jIvAstaM pratipadyante tadA jIvAnAmiti | akSaragamanikA, bhAvArthastvayam-saGgrahanayasya pUrvapratipannacintAyAM pratipadyamAnakacintAyAM ca ekasvAmika eva namaskAro, hAjAtimAtrAbhyupagamAt , zeSanayAnAM tu vyavahArAdInAM pratipadyamAnako namaskArasyaiko vA jIvo'neke vA, pUrvapratipannAstu niyamenAneke, teSAM gaticatuSTaye'pi mArgaNAyAmasaGkhyeyAnAM sadaiva lAbhAt , Aha ca-paDivajamANato puNa ego'Nege dIva saMgahaM mottuM / iTTho sesanayANaM paDivannA niymto'nnegaa||1||" iha RjusUtrAdayo'vizuddhAH pratipacavyAH, anekAbhyupa mAt, anyathA parakIyAnabhyupagamenAnekAbhyupagamAnupapattaH, atha namaskaraNaM namaskAraH, namaskaraNakriyA ca sakarmikA, tataH saMzayaH-kimasau namaskAro namaskRtikriyAniSpAdakasya kartuH uta namaskAryasya pUjyasya ?, ucyate, atra nayairvicAraH sAtatra naigamavyavahAranayamataM namaskAryasya namaskAro,na namaskartuH, tasya tadupabhogAbhAvAt , tathAhi-yadyapi nAma namaskArakri-14 soyAniSpAdakaH kartA tathApi nAsau taM namaskAramupabhute, kintu namaskArya eva, tato yathA bhikSAniSpAdako'pi dAvA naha) vAmupabhu iti tasya na bhikSA, kintu nikSoH, evaM namaskAro'pi namaskAryasvaiva, natu namaskaturiti, namaskArya tu vastu Jain Education Inte l For Private & Personal use only B utw.jainelibrary.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaTpadAyAM kasyadvAraM zrIAva- dvividha-jIvaMrUpamajIvarUpaM ca, jIvarUpaM jinAdi ajIvarUpaM tatpratimAdi, jIvAjIvapadAbhyAM caikavacanabahuvacanAbhyAmaSTI iya kanala- bhaGgAH, tadyathA-jIvasya 1 ajIvasya 2 jIvAnAM 3 ajIvAnAM 4 jIvasyAjIvasya ca 5 jIvasyAjIvAnAM ca 6 jIvAnAmayagiriya- jIvasya ca 7 jIvAnAmajIvAnAM ca 8, atrodAharaNAni-'jIvassa so jiNassa u ajjIvassa u jiNiMdapaDimAe / jIvANa vRttau nama- jaINaMpi va ajjIvANaM tu paDimANaM // 1 // jIvassAjIvassa ya jaiNo vivassa vegato samayaM / jIvarasAjIvANa ya jaiNo skAre paDimANa vegattha // 2 // jIvANamajIvassa ya jaINa viMbassa vegato samayaM jIvANamajIvANa ya jaINa paDimANa vegattha // 2 // dAnanu prAk sarvanayamatAbhiprAyeNedamukta-'jIvo namaskAraH kevalaM keSAMcinnayAnAmabhiprAyeNa sAmAnyena jIvaH aparepAM nmskaa||489|| rakriyApariNataH, atra tu viparItArthakathanamiti kathaM na virodhaH, naipa doSaH, namaskAro hi prAguktayuktibhiH sarvanayamatAbhi prAyeNa jIva eva, jIvAdanyasya namaskArakriyAkartRtvAyogAt, kevalaM sa jIvakartRko'pi san kasyAvupayogadvAreNAbhava. hAtIti svAmitvacintAmAtramatra kriyate, tato na kazciddoSaH, Aha ca bhASyakRt-"jIvotti namokAro naNu sabamayaM kahaM puNo| bheo / iha jIvasseva sato bhannai sAmittaciMteyaM // 1 // " saGgrahanayastu sAmAnyamAtragrAhI, ata eva ayaM svaH ayaM paraH ayaM jIvaH ayamajIva iti vizeSaNanirapekSo namaskAraM-namaHsAmAnyamAtramekasya svAmimAtrasya jIvAjIvavizeSaNarahitAtasyAbhimanyate, na bahUnAM, nApi bahuprabhedAnnamaskArAn , na khalu sa jIvasyAyaM namaskAro'yamajIvasyAyaM svasya ayaM parasyeti svAmibhedAn kartRbhedAn vA namaskArasyAnumanyate, sAmAnyamAtrAkSepAt, uktaM ca-"sAmannamattagAhI saparajiyeyaravisesaprANo'bhinno / na ya bheyamicchai sayA sa namosAmannamecassa // 1 // " athavA sa saGgrahanayaH sarvavastUnAM sarveSAmapi ca | SCHEMICACANCY // 489 // For Private & Personal use only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmmadhammiMNAmabhedamAtramevecchati, na bhedaM tataH kasyAsau namaskAra iti svAmitvacinteva tanmatena nopapadyate, kevalaM nama|skArakriyAniSpAdako jIvo, jIvAjIvAnAM ca bheda iti, jIvo namaskAra iti sarvadaiva tadabhiprAyeNa tulyAdhikaraNatA, azuddhataro vA kazcit saGgraho namaskAraM sambandhitayA'bhimanyamAno jIvasyeti pratipadyate, nAjIvasya nApi jIvAnAmityAdi, Aha ca - "jIvo namotti tullAhigaraNayaM vei nau sa jIvassa / icchara vA'suddhayaro taM jIvasseva na'nnassa // 1 // " RjusUtramataM tu namaskArasya jJAnakriyAzabdarUpatvAt teSAM ca karturanarthAntaratvAt kartRsvAmika eva namaskAro, na pUjyasvAmikaH, Aha ca - "ujjusuyamayaM nANaM saddo kiriyA va jaM namokAro / hoja nahi saGghahA so jutto takkatturannassa // 1 // " | zabdAdinayAH prAhuH- jJAnameva namaskAro, na zabdakriye, vyabhicArAt, tathAhi zabda kriyAvirahe'pi bhavati namaskAropayogamAtrAdiSTaphalasiddhiH, na tadabhAve zabdakriyAsadbhAve'pIti, tatastanmatenopayuktasya karttureva namaskAro, na bAhyasya, | Aha ca- "jaM nANaM caiva namo saddAINaM na saddakiriyAto / teNa viseseNa tayaM vajjhassa na te'NumannaMti // 1 // " kasyetidvAraM gatam, adhunA keneti dvAramucyate - kena sAdhanena sAdhyate namaskAraH ?, tatreyaM gAdhA | nANAvaraNijasta ya daMsaNamohassa taha khaovasame / jIvamajIve aTThasu bhaMgesu a hoi savattha // 893 / / jJAnAvaraNIyasyeti sAmAnyoktAvapi matijJAnAvaraNIyasya zrutajJAnAvaraNIsya ceti draSTavyaM namaskArasya matizrutajJAnAntargatatvAt jJAnaM ca samyagdarzanamRte na bhavati, tata Aha- 'darzanamohasya' darzanamohanIyasya ca yaH kSayopazamastena sAdhyate namaskAraH, tadvazAdavApyate namaskAra iti bhAvaH, tasya ca AvaraNasya dvividhAni sparddhakAni bhavanti - sarvopaghAtIni
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Re SaTpadAyAM kenadvAraM kasmindvAraM ca dezopaghAtIni ca, sarva svAvArya guNamupanantItyevaMzIlAni sarvopaghAtIni, svAvAryasya guNasya dezamupanantItyevaMzIlAni zyakamala dezopaghAtIni, tatra sarveSu sarvaghAtiSu sparddhakeSu udghAtiteSu dezopaghAtinAM ca sparddhakAnAM pratisamayazudyapekSamanantabhAgaH yagiriya- kSayamupagacchadbhivimucyamAnaH krameNa namaskArasya prathama nakAralakSaNamakSaraM labhate, evamekaikavarNaprAptyA samastaM namaskAraM labhate vRttI namana "maisuyanANAvaraNaM dasaNamohaM ca taduvaghAtINi / tapphaDugAI duvihAI sabadesovaghAINi // 1 // savesu savaghAisu hae skAre desovaghAiyANaM ca / bhAgehiM muccamANo samae samae arNatehiM // 2 // paDhama lahai nakAraM ekekaM vannamevamannapi / kamaso visu-1 hajjhamANo labhai samattaM namokAraM ||3||kssyopshmsvruupN caivam-udayAvalikApraviSTasyAMzasya kSayaH, zeSasya tUpazamaH, ukaM // 49 // ca-"khINamuinnaM sesayamuvasaMtaM bhannae khtovsmo||" gataM keneti dvAram / adhunA kamminniti dvArAvasaraH, tatra 4kasminniti saptamI adhikaraNe, adhikaraNaM cAdhAraH, sa ca caturbhedaH, tadyathA-vyApaka aupazleSika: sAmIpyako vaiSayikazca, tatra vyApako yathA tileSu tailaM, aupazleSiko yathA kaTe Aste, sAmIpyako yathA gaGgAyAM ghoSaH, vaiSayiko yathA rUpe cakSuH, tatrAdyo'bhyantaraH, zeSA bAhyAH, atra nayairvicAraH, tatra naigamavyavahArau bAhyamicchataH, tanmatAnuvAdi sAkSAdidaM gAthAzakalaM 'jIvamajIveM' tyAdi, jIvamajIva iti prAkRtazailyA abhUtasyaivAnusvArasyAgamaH, tattvata eSa bhAvArtha:-jIve'jIve ityAdiSvaSTasu bhaGgeSu bhavati, sarvatra namaskAra iti gamyate, namaskAro hi jIvaguNatvAt jIva eva, sa ca yadA gajendrAdau | tadA jIve, yadA kaTAdau tadA ajIve, yadA bahuSu puruSeSu tadA jIveSu 3 yadAbahuSu kaTAdiSu tadA ajIveSu 4 yadA ekasmin | ghoTake AstaraNe ca tadA jIve'jIve ca 5 yadA ekasminneva ghoTake bahupvAstharaNeSu tadA jIve'jIveSu 6 yadA bahuSu purussessu| %AC%AKRA AAAACARMACY // 49 // Jain Education intomational
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ CBSARKARISACRACK vAhakeSvekasmin vAhane zibikAdau tadA jIveSvajIve ca yadA bahuSu puruSeSu vAhakeSu bahuSu ca vAhanAGgeSu tadA jIveSvajIveSu | ca Aha-pUjyasya namaskAra iti naigamavyavahArau, sa eva ca kimityAdhAro na bhavati yena pRthagiSyate ?, ucyate, nAva-16 zyaM yat yasya sambandhi tasya sa evAdhAraH, anyathApi darzanAt , yathA devadattasya dhAnyaM kSetre, tatotrApi pRthagAdhAra ityaSTabhaGgI, tuzabdAt zeSanayAkSepaH, sa vineyajanAnugrahAya savepato daya'te, tatra saGgrahanayaH sAmAnyamAtragrAhitayA svapara-| jIvetaravizeSaNarahita iti namaskAramAdhAramAtre aviziSTe icchati, Aha ca-"sAmannamattagAhI saparajieyaravisesanira-16 vekkho| saMgahanao'bhimannai AhAre tamavisiTThami // 1 // " aparastu jIvadharmo namaskAra iti jIve evAdhAre, nAjIve iti pratipannaH, yadivA'nyo'nyatra varcate iti vyadhikaraNaM saGgrahanayo mUlata eva nAbhyupagacchatIti tanmate nAdhikaraNa-18 cintA, RjusUtrastu jJAnaM zabdaH kriyA vA namaskAra iti pratipannavAn , jJAnAdayazca jIvAdananya iti jIva eva manyate | namaskAra, nAnyatra, nanu RjusUtro'nyamapyAdhAramicchatyeva 'AkAze vasatIti vacanAt , satyametat , kevalaM dravyavivakSA-101 yAM na guNavivakSAyAmityadoSaH, zabdAdayastu jJAnarUpameva namaskAramiSTavantaH, na zabdakriyArUpaM, ato jJAnarUpe jIve evecchati, nAnyatra, gataM kasminniti dvAram / adhunA kiyaciramasau bhavatIti nirUpayannAhauvaoga pahuMcaMtomutta laddhIi hoi u jhnno| ukkosa hiI chAvaTTi sAgara (bAra) arihAi paMcaviho (dvAraM3) 8 / iha namaskArasya kAlacintA dvidhA-upayogato labdhitazca, tatropayogaM pratItya sthitijaghanyata uttapatazcAntarmuttameva, pAladdhIe' ityAdi, labdhestu tadAvaraNakSayaramAyA jaghanyataH sthitiH antarmahameva, utkarSataH SaTpaSTisAgaropamANi, sAti-1 For Private & Personal use only ___
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrIAva- rekANIti gamyate, samyaktvakAlo hi namaskArakAlaH, samyaktvakAlazcotkarSato labdhimadhikRtya naramavAtirekANi SaTpaSTiH kAlavastu zyakamala- sAgaropamANIti, eSA caciMtA ekaM jIvamadhikRtya, nAnAjIvAn prati punaH sarvakAlamiti ||dvaarm |smprti 'kativiho nI navapayagiriya- tyasya praznasya nirvacanArthoM gAthAvayavaH, 'arihAi paMcadihoM' iti, arhatsiddhAcAryopAdhyAyasAdhupadAnAmAdau sannipAtA-18] dI ca vRttau nama- dahadAdipaJcavidhArthasambandhAt paJcavidho namaskAraH,dvAram // etena arthAntareNa tattvavRttyA nama iti padasyAbhisaMbandhamAha / / jagatA SaTpadaprarUpaNA / samprati navapadamarUpaNAyA avasaraH, tatreyaM gAthA saMtapayaparUvaNayA 1davapamANaM ca 2khitta 3 phusaNA y4| // 491 // kAlo ya 5 aMtara 6 bhAgo 7 bhAve 8 appAbahuMceva // 895 // saditi sadbhutaM, vidyamAnArthamityarthaH, sacca tatpadaM ca satpadaM tasya prarUpaNA satpadaprarUpaNA, kAryeti vAkyazeSaH, yatazca namaskAro jIvadravyAdabhinna iti dravyapramANaM vaktavyaM, kiyanti namaskAravaMti jIvadravyANi ?, tathA kSetramiti kiyati kSetre namaskAraH, evaM sparzanA ca kAlazca antaraM ca vaktavyaM, tathA bhAga iti namaskAravantaH zeSajIvAnAM katibhAge | vartante iti bhAgo vaktavyaH, tathA 'bhAveti kasmin bhAve namaskAro varcate iti vAcyam, 'appAbahuMceva'tti alpabahutvaM ca vaktavyaM, prAkpratipannapratipadyamAnakApekSayeti gaathaasmaasaarthH|| vyAsArtha tu pratidvAraM vakSyati, tatrAcaM dvAra // 49 // mamiSitsurAhasaMtapayaM paDivanne paDivavate ya maggaNaM gaisuiMdiya 2 kAye 3 joebee 5ya kasAya 6 lesaasu7||896|| For Private & Personal use only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAREE sammata 8 nANa 9saNa 1. saMjaya 11 uvaogao 12 ya AhAre 13 // mAsaga 14 paritta 15 pajatta 16 muhuma 17 sannI ya 18 bhava 19 carime 20 // 897 // satpadasya-vidyamAnArthasya namaskAralakSaNasya, sUtre ca dvitIyA payaH veditavyA prAkRtatvAt, pUrvapratipannAn pratipadyamAnakAMzcAzritya mArgaNA-anveSaNA karttavyA, kvetyAha-gatiSu catasRSvapi, tadyathA-namaskAraH kimasti kiM vA nAstIti, tatrAstIti brUmaH, tathAhi-catuSpakArAyAmapi gatau namaskArasya pUrvapratipannA niyamataH, pratipadyamAnakAstu vivakSitakAle bhAjyAH, kadAcid bhavanti kadAcinneti, evamindriyAdiSu caramAnteSu dvAreSu yathA pIThikAyAM matijJAnasya satpadaprarUpaNA kRtA tathA namaskArasyApi karttavyA, tayorabhinnasvAmikatvenaikavaktavyatvAt // tadevaM gataM satpadaprarUpaNAdvAram, adhunA dravyapramANakSetrasparzanArUpaM dvAratrayamabhidhitsurAha paliyAsaMkhijaimo paDivanno hoja khitta loassa / sattasu caudasabhAgesu hunna phusaNAvi emeva // 898 // ___ iha namaskArasya pratipadyamAnakAH kadAcidbhavanti kadAcinna, yadApi bhavaMti tadApi jaghanyata eko dvau vA, utkarSataH sUkSmakSetrapalyopamasya asaGkhyeyabhAge yAvanta AkAzapradezAstAvatpramANAH, 'paliyamasaMkhejaimo paDivannotti palyopamasya-sUkSmakSetrapalyopamasya asaGkhyeyo bhAgaH, pUrvapratipannAH jaghanyataH sUkSmakSetrapalyopamAsaDUkhyeyabhAgapradezapramANAH, utkarSato'pyetAvatpramANA eva, navaraM jaghanyapadAdutkRSTapadamadhikamavasAtavyamiti dvAram // kSetradvAramAha-'khetta logassetyAdi, kSetramadhikRtya cintAyAM lokasya saptasu caturdazabhAgeSu bhavennamaskAraH, iyamUrdhalokamadhikRtya cintA, adholoka-! KORRECORRRROCA%ARAM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvaiyakamalayagiriya vRttau namaskAre // 492 // paNAdayaH cintAyAM tu paJcasu caturdazabhAgeSu draSTavyam, tathAhi - namaskAravAn jIva UrdhvamanuttarasureSu gacchan lokasya saptamu 5 satpadaprarUcaturdazabhAgeSu bhavati, adhastu SaSThapRthivyAM gacchan lokasya paMcasu caturdazabhAgeSviti / 'phusaNAvi emeva'tti, evameva sparzanA'pi vaktavyA, navaraM sparzanAcintAyAM paryantavarttino'pi pradezAn spRzatIti kSetrAt sparzanAyA bhedenAbhidhAnaM // samprati kAladvArapratipAdanArthamaha egaM paDuca hiTThA taheva nANAjiyANa saGghaddhA / ekaM namaskAravantaM jIvaM pratItya yathaivAdhastAt 'uvaoga paDuccaMtomuhutta laddhIu hoi u jahaNNA' ityAdinA kAla uktaH tathaivehApi vaktavyaH, nAnAjIvAnAM punarnamaskAracintAyAM sarvAddhA sarvaH kAlaH, loke'syA''kAlamavicchedena bhAvAt / gataM kAladvAram adhunA'ntaradvAraM bhAvadvAraM vAha aMtara paDucamegaM jahannamaMtomuhuttaM tu // 899 // 'ukkoseNaM cevaM addhApariyahao ya desuNo / nANAjIve natthi u bhAve ya bhave svaovasame // 900 // namaskArAt paribhraSTasya punarnamaskAralAbhe yadapAntarAlaM tat ekaM jIvaM pratItya jaghanyato'ntarmuhUrttam, utkarSatastvetadeva darzayati- 'addhA pariyadRto u desUNoM' ardhaH pudagalaparAvartto dezonaH prAptabhAvanamaskArasyotkarSato'pyetAvanmAtrasaMsArabhAvAt, nAnAjIvAn prati punarnAstyantaraM, na khalu sa kazcanApi kAlo'sti yatra sarvathA na kasyApi loke namaskArasaMbhava iti, dvAram / bhAve tu vicAryamANe namaskAro bhavet kSAyopazamike, etacca prAcuryamaGgIkRtyoktam, anyathA // 492 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA. su. 83 Jain Education Internat kSAyikaupazamikayorapyeke vadanti, tatra kSAyike yathA zreNikasya, aupazamike zreNyantargatAnAmiti, iha yadyapi 'pradezakrameNa nirdeza' iti bhAgadvAravyAkhyAnAnantaraM bhAvadvAravyAkhyAnamucitaM tathApi 'vicitrA sUtragati'riti na kazciddoSaH // samprati bhAgadvAraM vyAcikhyAsurAha jIvANa'Nata bhAgo paDivanno sesanA anaMtamuNA / jIvAnAmanantatamo bhAgo namaskArasya pratipannaH prApyate, zeSAstu namaskAramapratipannA mithyAdRSTayo'nantaguNAH, gataM bhAgadvAram / alpabahutvadvAram - yathA pIThikAyAM matijJAnasya tathA bhAvanIyaM // tadevaM kRtA navapadaprarUpaNA, samprati cazadAkSiSThAM paJcavidhaprarUpaNAmabhidhAya pazcimArdhena vastudvAraM nirUpayati- batyuM arahaMtAI paMca bhave tesimo heU // 909 // vastu dalikaM dravyaM yogyamarhamityanarthAntaraM tatra vastu - namaskArasya yogyamarhadAdayaH paJca bhavanti teSAM va vastutve-namaskArA Itve'yaM vakSyamANalakSaNo hetuH // sAmprataM cazabdasUcitAM paJcavidhAM prarUpaNAM pratipipAdayiSurAha . ArovaNA ya bhayaNA pucchaNa taha dAvaNA ya nijavaNA / AropaNA bhajanA pRcchA 'dAyaNa'ci darzanA dApanA vA niryApanA ca tatra kiM jIva eva namaskAraH ? AhozvinamaskAro vA jIva ? ityevaM yatparasparamavadhAraNA''ropaNaM paryanuyogarUpameSA AropaNA, uktaM ca- " kiM jIvo hojja namo ? namo va jIvotti ? jaM paropparato / ajjhArovaNameso pajaNujogo mayA''ruvaNA // 1 // " atra jIva eva namaskAra iti prakha 65 w.jainelibrary.org
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- vasthAna bhajanA, tathAhi-jIva evaM namaskAra ityuttarapadAvadhAraNaM, ajIvAt vyavacchidya jIva eva namaskAra ityavadhAraNAt, bhAgAlyabazyakamala-1 jAvastvanavadhArito namaskAro vA syAdanamaskArovA, yathA druma eva cUta ityukte dumazRto'cUtovA, tata etatpratyavasthAname-16 hutve vastu yagirIya- kapadavyabhicArAdajanA, Aha ca-"jIvo namo'namo vA namo u niyameNa jIva ii bhayaNA / jaha cUto hoi dumo dumo u paMcapadAca vRtto nama- vRto acUto vA // 1 // " evaM bhajanAyAM kRtAyAM zipyaH prAha-yadi nAma na sarvo jIvo namaskAraH tahiM sa kisvarUpo jIvo skAre namaskAraH? kiMsvarUpo vA anamaskAraH iti pRcchA, atra prativyAkaraNaM dApanA, namaskAraparyAyapariNato jIyo namaskAro, nApariNata iti, niryApaNA tveSa eva namaskAraparyAyapariNato jIvo namaskAraH, namaskAro'pi jIvapariNAma eva, naajiiv||493|| pariNAma iti, atha dApanAniryApanayoH kaH prativizeSaH ?, ucyate-dApanA praznArthavyAkhyAnaM, niyAMpanA tasyaiva nigamanam / / 6 athaveyamanyA caturvidhA prarUpaNA namukAra'namokAro noAijue va navahA vA // 902 // iha cAturvidhyaM prarUpaNAyAH prakRtyakAranokArobhayaniSedhasamAzrayaNAt pratipattavyam, tatra prakRti ma zuddhatAsvabhAvo yathA namaskAra iti, sa eva najA sambandhAdakArasambhave'namaskAraH, sa eva nozabdopAdAnAt nonamaskAraH, ubhayaniSedhAttu noanamaskAraH, tatra namaskAra : anamaskAra iti bhaGgakaddhayaM sAkSAdupAtaM, 'noAdijute' iti nozabdena Adiyukto // 493 // kAyasya namaskArasya itarasya vA anamaskArasya sa noAdiyuktaH, anena zeSau dvau bhaGgAvAkSiptau, nonamaskAro noManama-16 skAra iti, tatra namaskAro nAma namaskArapariNato jIvaH, anamaskArastvapariNato labdhizUnyo vA, nonamakAro* For Private & Personal use only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ * % XACTERTAKAMANAMk tAvivakSayA namaskAradezo'namaskArovA, dezasarvaniSedhaparatvAnozabdasya, noanamaskAro'pi anamaskAradezo vA namaskAro vA, epA caturvidhA prarUpaNA / arthateSu bhaGgeSu madhye ko nayaH kAn bhaGgakA nicchatIti nirUpyate, tatra zabdAdayastrayaH zabdanayAH sampUrNameva pradezarahitamakhaNDaM vastvabhyupagacchantIti tanmatena dAveva bhaGgo-namaskAro'namaskAra iti. naigamAdayastu catvAro nayA dezapradezAnapi vastuno'bhyupagacchantIti tanmatApekSayA catvAro'pi bhaGgAH, tadevaM prAgukkA paJcavidhA prarUpaNA iyaM caturvigheti saGkalane prakArAntareNa navavidhA prarUpaNA pratipAditA draSTavyA, gataM prarUpaNAdvAram / idAnI 'vatthu tarahaMtAI paMca bhave tesimo heU' iti gAthAzakalopanyastaM vastudvAramavasaraprAptaM vistarato vyAkhyAyate, tacAnantarokkaM gAthAzakalaM prAgeva vyAkhyAtaM, navaraM tatra yaduktaM 'teSAM vastutve ayaM hetu' riti sa idAnIM heturucyate, tatreyaM gAthA maggo avippaNAso AyAre viNayayA sahAyattaM / paMcavihanamukkAraM karemi eehiM heUhiM // 903 // hai mArgaH avipraNAza AcAraH vinayatA sahAyatvaM yathAkramamadAdInAM namaskArArhatve ime hetavaH, tathA cAha-paJcavidhanamaskAra karomyetarhetumiriti // iyamatra bhAvanA-ahatAM namaskArArhatve mArgaH-samyagdarzanAdilakSaNo hetuH, tathAhi-asau mArgo bhagavadbhireva pradarzitaH tasmAcca muktipadAvAptiH tataH paramparayA muktihetutvAnnamaskArArhAste iti, siddhAnAM namaskArArhatve'vipraNAzaH-zAzvatatvaM hetuH, yatastadavipraNAzamavagamya prANinaH saMsAravaimukhyena mokSAya ghaTante, tathA AcAryANAM namaskA rAhatve AcAro hetuH, tathAhi-tAnAcArayata AcArasyApakAMzca prApya prANina AcAraparijJAnAnuSThAnanimittaM yatante, upAmAdhyAyAnAM tu namaskArAhave vinayo hetuH, yatastAna svayaM vinItAna prApya karmavinayasAmarthya vinayavanto bhavanti dehinaH, A%E0%0-%A4%95-% For Private & Personal use only ___
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- zyakamalayagirIyavRttau namaskAre // 494 // HARACTERCASSAGE sAdhUnAM namaskArAhatve hetuH sahAyatvaM, yataste siddhivadhUsaGgamaikaniSTAnAM sAdhUnAM tadavAptikriyAsAhAyakamanutiSThanti, evaM | tAvat samAsena ahaMdAdInAM namaskArArhatvadvAreNa mArgapraNayanAdayo guNA uktaaH||smprti prapaJcenArhatAM guNAnupadarzayannAha- hetavaH aDavIa desiattaM taheva nijAmayA samuddammi / chakkAyarakkhaNaTTA mahagovA teNa vuccaMti // 904 / / | aTavyAM dezakatvaM kRtamahadbhiH, tathaiva niryAmakAH samudre, tathA bhagavantaH eva SaTkAyarakSaNArtha yataH prayatnaM kRtavaMtastataste mahAgopA ucyante, iti gaathaasmaasaarthH||avyvaarth tupratidvAraM vakSyati, tatra AdhadvArAvayavArthapratipAdanArthamAha___aDaviM sapaJcavAyaM volintA desiovaeseNaM / pAvaMti jahihapuraM bhavADavipI tahA jIvA // 905 // | pAvaMti nibuhapuraM jiNovaiTeNa ceva maggeNa / aDavIi desiattaM evaM neyaM jiNidANaM // 906 // .. ___ aTavIM pratItAM sapratyapAyAM-vyAdhAdipratyapAyabahulAM volitvA-ullaGghaya dezakopadezena-nipuNamArgajJopadezena prAmuvanti yathA iSTapuraM-iSTaM pattanaM, tathA jIvA api bhavATavIM, apizabdo bhinnakramaH, sa ca yathAsthAnaM yojitaH, ullavayeti varcate, kiM. 1,prApnuvanti nirvRtipuraM-siddhipuraM jinopadiSTenaiva, nAnyopadiSTena, anyeSAmasarvajJatayA samyagmArgaparijJAnAsambhavAt , mArgeNa, evamaTanyAM dezakatvaM jJeyaM jinendrANAmiti gaathaadvysmaasaarthH|| vyAsArthastu kathAnakAdavaseyaH, taccedam-pattha aDavI duvihA-davADavI bhAvADavI ya,tattha davADavIe tAva udAharaNaM-vasaMtapuraM nagaraM, dhaNo satyavAho, so puraM gaMtukAmo // 494 // ghosaNaM karei, jahA naMdiphalanAyae, tattha bahave taDiyakappaDigAdayo saMpaviTThA, so tesiM miliyANaM paMthaguNe kahei, ego paMtho ujugo 1ego ko 2, jo so vaMko teNa maNAgaM suheNa gammai, bahuNA ya kAleNa icchiyaM puraM pAvijaha, avasANe AACHCAMACHAR Jain Education Inter For Private & Personal use only G w .jainelibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ CHAKRAMCHARACT drIya so ujugaM ceva oyarai, jo puNa ujjugo teNa lahuM ceva gammai, paraM kicchaNa, jato so atIva visamo saNho ya, tattha : oyAre ceva duve mahAghorA vagyasiMghA parivasaMti, te tato pAe ceva laggati, amuyaMtANa ya paMthaM na pavahaMti, avasANaM ca jAva aNuvasRti, rukkhA ya tattha ege maNoharA, tesi puNa chAyAsu na vIsamiyacaM, mAraNappiyA khu sA chAyA, avare puNa* parisaDiyapaMDupattA, tesiM puNa aho muhuttagaM vIsamiyavaM, maNohararUvadhAriNo mahuravayaNA ya etya saggataDaTThiyA ceva bahave purisA hakkAreMti, tesi vayaNaM na soyaba, satthigA khaNaMpi na mottavA, egAgiNo niyamA bhayaM duraMtaM, thovo davaggI, appamattehiM ulhaveyabo, aNolhavijaMto ya niyameNa Dahai, puNo ya dugguccao pacato uvauttehiM ceva laMgheyabo, alaMghaNe| niyamA marijai, puNo mahatI aiguvilA vaMsakuDaMgI sigdhaM laMgheyavA, taMmiTThiyANaM bahU dosA, tato lahugo khaDDo laggo, tassa samIve maNoraho nAma baMbhaNo, niccaM sannihito acchai, so bhaNai-maNAgaM pUrehi eyaMti, tassa vayaNaM na | soyacaM, na so pUriyabo, so khu pUrijamANo mahallatarago havati, paMthAto ya bhanjijii, tahA etya kiMpAgadumANaM phalANi | paMcapagArANi divANi nettAisuhakarANi Na pekkhiyavANi na bhottavANi, bAvIsaM ca NaM ettha ghorA mahAkarAlA pisAyA khaNaM khaNamabhiddavaMti, te'viNaM na gaNeyavA, bhattraM pANaM ca etya vibhAgato virasaM dullahaM vatti, apayANagaM ca na kAyavaM, aNavarayaM* ca gaMtavaM, rattIevi jAmaduve suviyavaM, sesaduge ya gaMtavameva, evaM ca gacchaMtehiM devANuppiyA ! khippAmeva aDavI laMdhijai, laMghittA ya tamegaMtadogaJcavajiyaM pasatthaM sivapuraM pAvijai, tatya ya puNo na hoti kei kilesA iti, tato tattha keI teNa samaM payaTTA, je ujjugeNa pahAviyA, papaNe puNa iyareNa, tato so pasatthe divase uccallito, purato vaccaMto maggasilAisu Jain Education Inter For Private & Personal use only Pamww.jainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTavIdezakodAharaNaM skAre zrIAva- visama) AhaNai, paMthassa dosaguNapisuNagANi akkharANi lihati, ettiyaM gayaM ettiyaM sesaMti vibhAsA, evaM je tassa niise zyakamala- 1 vaTTiyA te teNa samaM acireNa taM puraM pattA, je'vi lihiyANusAreNa sammaM gacchaMti te'vi pAvaMti, je na vaTTiyA na vA vaTuMti yagirIya- DAyAdipaDiseviNo ya te na pattA na yAvi pAveMti, eyaM dabADavIdesaganAyaM, idANiM bhADavIdesagaM joijai, satthavAhadatto nama- sthANIyA arahaMtA, ugghosaNAthANIyA dhammakahA, taDigAithANIyA jIvA, aDavIthANito saMsAro, ujugo sAhumaggo, 18|ko ya sAvagamaggo, pappapuratyANIto mokkho, vagghasIhatyANIyA rAgaddosA, maNohararukkhacchAyAthANiyAto itthiyA saMsattavasahIto parisaDiyAithANiyAto aNavajjavasahIto, maggataDatthahakAraNapurisatyANigA pAsatvAdI akallANamittA, // 495 // satthigAthANiyA sAhU, davamAdithANIyA kohAdao kasAyA, phalathANIyA visayA, pisAyathANIyA bAvIsaM parisahA, bhatapANANi esaNijANi, apayANagathANito nirujjamo, jAmaduge sajjhAto, purapAvaNaM ca mokkhasuhaMti, ettha ya taM puraM gaMtakAmo jaNo uvadesaNAdiNA uvagArI satthavAhotti namasati, evaM mokkhatthIhivi bhayavaM paNameyabo, tathA cAha- / jaha tamiha satyavAhaM namai jaNo taM puraM tu gaMtumaNo / paramuvagArittaNato nibigghatthaM ca bhattIe // 907 // ariho u namokArassa bhAvao khiinnraagmymoho| mokkhatthINaMpi jiNo taheva jamhA ato arihA / / 908 // yathA ca tat vivakSitaM puraM gantumanA janaH paramopakAritvAt nirvighnArtha ca bhaktyA taM sArthavAhamiha loke namati. tathaiva jino bhAvataH kSINarAgamadamohaH-pradhvastarAgadveSamoho namaskArasyA)-yogyo yasmAdato'rhan / saMsArAaDavIe micchttnmaannmohiaphaae| jehiM kaya desiyattaM,te arihaMte paNivayAmi // 909 // : -*6MARANASANCTORS gaNito nirujjamo, jAma evaM mokkhatthIhini bhAgavatthaM ca bhattIe // 20 // // 495 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARSANGACRORG saMsArATavyAM, kiMviziSTAyAmityAha-mithyAtvAjJAnamohitapathAyAM-mithyAtvAjJAnAmyAM mohitaH panthA yasyAM sA tathA pAvasyAM, yaH kRtaM dezakatvaM tAnahataH praNipatAmi-namaskaromi // tacca dezakatvaM dRSTvA jJAtvA ca samyakpanthAnamAsevya va kRtaM, mayA mAha sammaiMsaNadivo nANeNa ya tehi suTTa uvlddho| caraNakaraNehiM pahato nevANapaho jiNidehi // 910 // samyagdarzanena-aviparItena darzanena dRSTo, jJAnena ca suhu-yathAvasthitastairarhadbhiAtaH, caraNaM ca karaNaM ca caraNakaraNaM, samAhAratvAdekavacanaM, tena prahataH-Asevito nirvANamAgrgo jinendraiH, tatra caraNaM-vratAdi karaNaM-piNDavizuddhayAdiH, yathoktam-"vaya 5 samaNadhamma 10 saMjama 17 veyAvaccaM 10 ca baMbhaguttIto 9nANAtitiyaM 3 tava 2 kohaniggahAI caraNameyaM // 1 // piMDavisohI 4 samitI 6 bhAvaNa 12 paDimA 12 ya iMdiyaniroho 5 / paDilehaNa 25 guttIo 3 abhiggahA 4 ceva karaNaM tu // 2 // " na kevalaM prahata eva, kintu te khalvanena pathA nirvRtipurameva praaptaaH|| tathA cAha siddhivasahimuvagayA nevANasuhaM ca te aNuppattA / sAsayamabAbAhaM pattA ayarAmaraM ThANaM // 911 // siddhivasati-mokSAlayam upagatAH-sAmIpyena kanevigamalakSaNena prAptAH, anena ekendriyavyavacchedamAha, keSAzcit hai sukhaduHkharahitA eva tatra tiSThantIti darzanaM tatrAha-nirvANasukhaM ca te anuprAptAH, niratizayasukhaM prAptA ityarthaH, te ca darzanaparibhavAdinehAgacchantIti keSAzciddarzanaM taniSedhArthamAha-zAzvataM-nityaM anyAvAdha-vyAvAdhArahitaM ajarAmaraM-jarAmaraNarahitaM sthAna prAptAH // samprati dvitIyaM dvAraM vyAcikhyAsurAha For Private & Personal use only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ niryAma katA zrIAva- pAvaMti jahA pAraM sammaM nijAmagA samudassa / bhavajalahissa jiNiMdA taheva jamhA ao arihA // 912 // zyakamala- | prApayanti-nayanti yathA-yena prakAreNa pAraM-paryantaM samyak-zobhanena vidhinA niryAmakAH pratItAH samudrasya, tathaiva yagirIya- bhavajaladheH-bhavasamudrasya pAraM jinendrAH prApayantIti, yasmAdevamatastasmAdoM namaskArasya, eSa saDne paarthH|| bhAvArthaH punarevRttau nama- navam-etva nijAmagA duvihA, taMjahA-davanijAmayA bhAvanijAmayA ya, tattha dabanijAmae udAharaNaM-taheva ghosaNagaM skAre vibhAsA, etya aTTha vAyA vaNNeyabA, taMjahA-pAdINavAe paDINavAe udINavAe dAhiNavAe, jo uttarapuracchimeNaM vAto so sattAsuyo, jo dAhiNaputreNaM so tuMgAro, jo dAhiNAvareNaM so bIyAvo, avaruttareNaM gajabho, evamete aTTha vAyA, // 496 // anne'vi disAsu aTTha, taMjahA-uttarasattAsuo purathimeNaM sattAsuo ya, tahA purimatuMgAro dAhiNatuMgAro dAhiNabIyAvo ya avaravIyAvo ya avaragajjabho uttaragajabho ya, iyamatra bhAvanA-catvAraH zuddhadigvAtAH, tadyathA-prAcInavAtaH pratIcInavAtaH udIcInavAto dakSiNavAtaca, tatra yaH prAcyA dizaH samAgacchati sa prAcInavAtaH, evaM zeSadigvAtabhAvanA'pi kAryA, catvAraH zuddhavidigavAtAH, tadyathA-uttarapUrvasyAM saktAsuko, dakSiNapUrvasyAM tuMgAro, dakSiNAparasyAM vIjAvApaH, aparottarasyAM garjAbhaH, evamaSTau zuddhadigvidigvAtAH, aSTAvanye digvidigapAntarAlavArcanaH, tadyathA-uttarasyA uttarapUrvasyAzcApAntarAle uttarasaktAsukaH 1 ucarapUrvasyAH pUrvasyAzcApAntarAle pUrvasaktAsukaH 2 pUrvasyA dakSiNapUrvasyAzcApAntarAle pUrvatuGgAraH 3 dakSiNapUrvasyA dakSiNAyAzcAntarA dakSiNatukAraH 4 dakSiNasyAH dakSiNAparasyAzca dakSiNavIjApaH 5 dakSiNAparasyA aparatyAzcAparabIjApaH 6 aparasyA aparocarasyAzcAparagarjAbhaH 7, aparottarasyA uttarasyAzcApAntarAle uttaragajAbhaH 8, evamete GENERALCRICKLESSES KALAMANCHMA MANAMANANAM // 49 // Jain Education Inter For Private & Personal use only w .jainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDaza, saptadazazca kAlikAvAtaH, tatra yathA jaladhau kAlikAvAtarahite anukUle garjabhavAte nipuNaniyAmakasahitA| nizchidrAH potA IpsitaM pattanaM prApnuvanti // evam micchattakAliAvAyavirahie sammattagajahapavAe / egasamayeNa pattA siddhivasahipaTTaNaM poaa||913 // | mithyAtvameva kAlikAvAto mithyAtvakAlikAvAtastena virahite bhavAmbhodhI, tathA samyaktvameva garjAbhaH pravAto yatra | sa tathA tasmin , ekasamayena prAptAH siddhivasatipattanaM potA:-jIvavohisthAH arhniryaamkopkaaraaNt||tto yathA sAMyAtrikA sarvaH prasiddhaniryAmakaM ciragatamapi yAtrAsiddhayartha pUjayanti, evaM granthakAro'pi siddhipattanaM prati prasthito'bhISTayAtrAsiddhaye hai|niryAmakaratnebhyastIrthakRyaH // stavacikIrSayedamAha | nijAmagarayaNANaM amUDhanANamayakapaNadhArANaM / vaMdAmi viNayapaNao tiviheNa tidaMDavirayANaM // 914 // 4aa niryAmakaratnebhyo'hadbhyo'mUDhajJAnA-yathAvasthitajJAnA mananaM matiH-saMvit saiva karNadhAro yeSAM te tathAvidhAstamyo, vande vinayapraNatastrividhena tridaNDaviratebhyaH 'zaktAdibhivahula miti caturthI / samprati tRtIyaM dvAraM vyAcikhyAsurAhapAlaMti jahA gAvo govA ahisAvayAiduggehiM / paurataNapANiANi ya vaNANi pAvaMti taha ceva // 915 // jIvanikAyA gAvo jaM te pAlaMti te mahAgovA / maraNAibhayAu jiNA nivANavaNaM ca pAviti // 916 // to uvagArittaNao namo'rihA bhaviajIvalogassa / sabasseha jiNiMdA loguttamabhAvato tahaya // 917 // yathA gopA gAH pAlayanti-rakSantyahizvApadAdidurgebhyaH vanAni ca pracuraNapAnIyAni yAmuvanti, tathaiva ca jIvanikAyA / MAMALAMAMALISA Jain Education Inter For Private & Personal use only T w .jainelibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrIAva-1 eva-pRthivyAdiSaDjIvanikAyA eva gAvaH jIvanikAyagAvaH tAn , te bhagavanto'rhanto jinA mahAgopAH pAlayanti-rakSanti mahAgopatA zyakamala. maraNAdibhayebhyo, nirvANavanaM ca prApayanti, evaM te jinendrA iha-asmin jIvaloke upakAritvahetoH sarvasya bhavyajIva- rAgAdyari. yagirIya lokasya namo'hA lokottamabhAvataH, tathA ca evaM tAvaduktena prakAreNa namo'rhattve paMca hetavo-guNAH prtipaaditaaH|| mAmprataM | nAmanaM vRttau nama prakArAntareNa namo'hattvahetuguNAnidhitsayA''ha rAgahosakasAe. iMdiyANi ya paMcavi / parIsahe uvasagge, nAmayanto namo'rihA // 918 / / rAgadveSakaSAyAn indriyANi pazcApi pariSahAn upasagAn nAmayanto namo'hAH // tatra 'raJjI rAge rajyate'nenAsmin vA // 497 // raJjanaM vA rAgaH, sa ca nAmAdibhedAccatuSprakAraH, tatra nAmasthApane sugame, dravyarAgo dvedhA-Agamato noAgamatazca, tatrA 4 gamato rAgapadArthajJAtA tatra cAnupayuktaH, noAgamato jJazarIrabhavyazarIratadvyatiriktabhedatastrividhaH, jJazarIrabhavyaza-10 sArIre pratIte, vyatirikto dvidhA-karmadravyarAgo nokamadravyarAgazca, tatra karmadravyarAgazcaturvidhaH, tadyathA-rAgavedanIyapud galA yogyA 1 badhyamAnakAH 2 baddhAH 3 udIraNAvalikAprAptAzca 4, bandhapariNAmAbhimukhA yogyAH, bandhapariNAma prAptA vadhyamAnakAH, nivRttabandhapariNAmAH satkarmatayA sthitA jIvanAtmasAtkRtA baddhAH, udIraNAkaraNenAkRSyodIraNAvalikApraviSTA udIraNAvalikAprAptA, nokarmadravyarAgaH-karmarAgaikadezaH tadanyo vA, tatra tadanyo dvividhaH-prAyogiko // 4977 | vaizrasikazca, prAyogikaH kusumbharAgAdiH, vaizrasikA sandhyAcarAgAdiH, bhAvarAgo'pi dvidhA-Agamato noAgamatazca, te Agamato rAgapadArthajJastatra copayuktaH, noAgamato rAgavedanIyakarmodayaprabhavaH pariNAmavizeSaH, sa ca dvidhA-prazastaH apa-10 Mackskskkkx Jain Education in For Private & Personal use only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAMRACHANAKOSXXCCCES zastazca, tatrAprazastastrividhaH, tadyathA-dRSTirAgo viSayarAgaH sneharAgazca, tatra trayANAM triSaSTyadhikAnAM pravAdizatAnAmAtmIyAtmIyadarzanAnurAgo dRSTirAgaH, uktaMca-"asIyasayaM kiriyANaM akiriyavAdINamAhu culsiitii| aNNANiya sattahI veNaiyANaM ca battIsA ||1||jinnvynnbaahirmtii mUDhA niyadarisaNANurAgeNa / sabannukahiyamete mokkhapahaM na u pavati // 2 // " viSayarAgaH-zabdAdiviSayagocaraH, sneharAgo-viSayAdinimittavikalo'vinIteSvapatyAdiSu bhAvI, tatreha rAge udAharaNam-khiipaiTiyaM nayaraM, tattha do bhAuyA-arahaNNato arihamitto ya, mahaMtassa bhAriyA arahamitte aNurattA, so necchai, tato sA bahuso uvasaggei, bhaNiyA aNeNa-kiM na pecchasi bhAugaMti !, tato tIe nAyaM, jahA mama bhattArassa bIhai, tato bhattAro mArito, sA pacchA bhaNai-iyANipi necchasi ?, teNa nAyaM-etIe duTThasIlAe mama bhAugo niyamattAro mArito, teNa niveeNa pavaito, sAhU jAto, sAvi aTTavasaTTA mayA suNiyA jAyA, sAhuNo yataM gAmaM gayA, so sAhU bhikkha paviTTho suNigAe diTTho, laggA maggAmaggi uvasaggei, virattIe naTTho, tatthavi mayA aDavIe makkar3I jAyA, te'vi sAhuNo kammadhammasaMjogeNa tIse aDavIe majjheNaM vaccaMti, tIe diTTho, laggA kaMThe, tatthavi kileseNaM palAto, tatthavi mayA jakkhiI jAyA, ohiM pauMjai, diTTho so sAhU ohiNA, chiddANi maggati, so sAhU sayA appamatto, tato sA chidaM na lahai, sA ya sabAyareNa tassa chidaM maggai, evaM vaccai kAlo, tatya kira je samavayA samaNA te hasiUNa taruNasamaNA bhaNaMti-dhanno hu so arahamitto, "jaMsi pio suNiyANaM, vayaMsa ! gurumakkaDINaM ca / annayA so sAhU viyarayaM uttarai, tattha ya pAyavikkhaMbhaM pANiyaM, teNa pAto pasArito bhaeNaM, tattha ya tIe chidaM labhiUNa UrU chinno, tato mA'haM AukkAe paDio tAe duhasIlAe mama bhAugoHiINI jAtI, sAvi aTTavasaTTA mayA bhikkhaM paviTTho suNigAe TiTo For Private & Personal use only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitraH zrIAva- hojatti micchAdukkaDaM teNa maNiyaM, so paDio, sammaddihigAe sA dhADiyA, taheva so arU sapaeso lAito, rUDho yaha rAge'hadayakamala- takkhaNaM devayApabhAvaNaM, aNNe bhagaMti-so bhikkhamatigato aNNagAme, tattha tAe vANamaMtarIe tassa rUvaM chAettA tassa rUveNaM yagirIya- paMthe talAe NhAi, annehiM diTTho, siTTho gurUNaM, Avassae AloeDa, ajjo! saMmaM Aloehi, so uvautto, muhaNaMtagAi jAva vRtto nama- paDikkamaNaM devasiyaM tAva Abhoei, bhaNai-na saMbharAmi khamAsamaNo!, tehiM paDiminno bhaNati-natyitti, AyariyA aNuvaskAre dviyassa na deMti pAyacchittaM, so ciMtei-kiM kaha vatti ?, sA upasaMtA sAhai gurUNaM-mae eyaM kayaM, sA sAvigA jAyA, savaM hAparikahai, evamappasattho esa nehANurAgo, assa imA niruttagAhA-'rajaMti asubhakalamalakuNimANidvesu pANiNo jeNa / rAgotti | // 498 // teNa bhannai jaM rajjai tattha raagttho||1||' evaM dRSTirAgo viSayarAgo'pyaprAsto draSTavyaH, dIrghasaMsArahetukadadhyavasAyAtmaka tvAt , prazastastu rAgo'haMdAdiviSayaH, uktaM ca-"arahaMtesu ya rAgo rAgo sAsu bIyarAgesu / esa pasattho rAgo aja|* dasarAgANa sAhUNaM // // " evaMvidhaM rAgaM nAmayantaH-apanayantaH, kriyAkAlaniSThAkAlayorabhedenApanItavanta eva gRhyante, Aha prazastanAmanamayuktaM, na, tasyApi vandhAtmakatvAt , yadyevaM tata 'esa pasatyo rAgoM' ityAdi viruddhaM, naiSa doSaH, sarAgasaMyatAnAM kUpakhananodAharaNatastasya rAgasya prAzastyAdityalaM prasaGgena // idAnIM 'dosa' tti doSaH dveSo vA, tatra 'duSa vaikRtye' dupyate'-101 nenAsminnasmAd dUparNa vA doSaH, 'dvipI aprItau' dviSyate'nena asmin asmAt dveSaNaM vA dveSaH, asAvapi nAmAdibhedAccatu: // 498 // vidho, nikSepo rAgavadavaseyaH, tathA digmAtramupadaryate-noAgamato dravyadveSo jJazarIrabhavyazarIravyatirikto dvidhA-kamaMdravyadveSaH nokarmadravyadveSaH, tatra karmadravyadveSazcatuSpakAraH-dveSavedanIyapudgalA yogyAH 1 vadhyamAnakAH 2 baddhAH 3 udIraNA tinena asmin asmA zarIrabhavyazarIravyArabaddhAH 3 udIra Jain Education Inte For Private & Personal use only Lionalww.jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai valikAprAptAzca 4, amISAM vyAkhyAnaM prAgvat, nokammadravyadveSo duSTavraNAdiH, bhAvadveSo dveSakarmavipAkaH, sa ca dvidhA-16 prazastaH aprazastazca, tatra prazasto'jJAnAdigocaraH, tathAhi-ajJAnamaviratiM ca dviSana jJAne viratau ca samyagyatate iti hai| tasya prAzastyaM, aprazastaH samyaktvAdigocaraH, tatrAprazaste udAharaNaM-nando nAma nAvio gaMgAe logaM uttArei, tattha | taya dhammaraI nAma aNagAro tIe nAvAe uttinno, jaNo mollaM dAUNa gato, sAhU ruddho, phiDiyA bhikkhAvelA, tahAvi na 8 |visajei, vAluyAe uNhe tisAito ya amucaMto ruTTho, so ya diTThIvisaladdhito, teNa daho mao, egAe sabhAe gharako ilo jAo, sAhU viharato taM gAmaM gato, bhattapANaM gahAya bhottukAmo sabhaM gato, teNa diTTho, so pekkhaMtato ceva AsuhAratto, bhottumAruddhassa kacavaraM pADei, aNNapAsaM gato, tatthavi evaM, aNNattha gato, tatthavi evaM, kahiM ci na lahai bhogeM,8 tato so taM paloei, ko esa !, nAviganaMdamaMgulo, daDDo, samudaM jato gaMgA pavisai tattha varise varise aNNaNNeNaM maggeNaM vahai, cirANa gaMgA mayagaMgA bhannai, tattha haMso jAto, so ya sAhU mAhamAse satyeNa pabhAe jAi, teNa diTTho, pANiyassa | paMkhe bhariUNa siMcai, tatthavi uddavito, pacchA aMjaNagapavae sIho jAto, sovi satyeNa teNeva maggeNa gacchai, sIho uvahito, satyo bhinno, so imaM na muyai, tatthavi daDDo, mato ya vANArasIe baDuto jAto, tatthavi bhikkhaM hiMDataM dhUlI hai, ruTheNa daho, tattheva rAyA jAto, jAI sarai, tattha sabAto atItAo jAio asubhAto sarai, jai saMpayaM mArei | to bahuyAto phiTTo homitti tassa jANaNAnimittaM samasyAmavalambayate, jo evaM pUrai tassa rajassa addhaM demi, sA ya sama-| kAssA imA- gaMgAe nAvito naMdo, sabhAe ghrkoilo| haMso mayagaMgatIrAe, sIho aNjnnpve||1|| vANArasIe baDuo, mA.sa.84 Jain Education Inter Marjainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-4-64k aprazasta. dveSe nAvikA nayAzca skAre zrIAva- rAyA tattheva Agato // amuM govAvi padaMti, so viharaMto sAhU tatya samosaDDo, ArAme Thio, ArAmio padai, teNa zyakamala-13 pucchio sAhai, teNa bhaNiyaM-ahaM pUremi, 'eesiM ghAyago jo u, sovi ityeva Agato' // so ghetUNa raNo samIvaM gato, yagirIya- paDhai, rAyA suNaMtato mucchito. so hammamANo bhaNai-kavaM kAuM ahaM na yANAmi, logassa kalikaraMDo eso me samaNeNa vRtto namaH | dinno, rAyA tattha maNUse visajei, jai aNujANaha vaMdato emi, Agato, saDDho jAto, sAhUvi AloiyapaDikato, evaM | saMsAravaddhaNo doso jehiM nAmito te arihA // iha rAgadveSo krodhAdyapekSayA nayaiH paryAlocyete, tatra yadyapi nayA nagamA dAdayaH sapta, tathApi naigamaH sAmAnyagrAhI saGgrahe vizeSagrAhI vyavahAre'ntarbhavatIti pabhireva sahAdibhirvicAraH, tatra // 49 // | saGgrahasyAprItijAtisAmAnyataH krodhamAnI dvaSaH mAyAlobhau tu prItijAtisAmAnyAdrAgaH, uktaMca-"kohaM vA mANaM vA apItijAItoM saMgaho dosaM / mAyA lome ya sapIijAisAmannato rAgaM // 1 // " vyavahArazca krodhamAnamAyA dveSaH, mAyAyA api paropaghAtAya prayujyamAnatvenAprItijAtAvantarbhAvAt , lobhastu nyAyopAdAnamUrchAtmako rAgaH, ukta ca-"mAyapi dosamicchai vavahAro jaM parovaghAyAya / nAyovAyANocciya mucchAlAbhotti to rAgo // 1 // " RjusUtrasya | krodhastAvadaprItirUpatvAt dvepaH, mAnamAyAlobhAstu bhAjyAH, kadAcitrAgaH kadAcidveSaH, tathAhi-yadA mAno'haGkAropayogAtmakastadA''tmani bahumAnena prItiyogAdAgo, yadA tu sa eva paraguNavidveSopayogAtmakaH tadAnImaprItirUpatvAd dveSaH, evaM mAyAlobhAvapi paropaghAtAya vyApriyamANo dveSaH, svazarIrasvadhanasvajanAdiSu mUryopayogakAle tu tAveva rAgaH, abhiSvaGgAtmakatvAt , uktaMca-"mANorAgotti mato sAhaMkArovayogakAlammi / so ceva hoidoso paraguNadosovayogami // 10 // ARCH // 499 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ORRORRORKERS mAyAlobhAvevaM paropaghAtovaogato doso / mucchovayogakAle rAgo'bhissaMgaliMgotti // 2 // " zabdAdInAM tu mataM-lobho rAgaH, krodho dveSaH, mAnamAyeta yadA svaguNopakAropayogAtmake tadA mUrchAtmakatvAllobhA, lobhatvAca rAgaH, yadAtu svaguNo. pakAropayogavikale tadA paropaghAtopayogAtmakatvAt krodhaH krodhatvAca dveSaH, uktaM ca-"saddAimayaM mANe mAyAe ya saguNovagArAya / uvaogo lobhocciya jato sa tattheva avruddho||1|| sesaMsA kohocciya parovadhAyamaiyatti to doso" iti // atha kaSAyadvAraM, zabdArthaH prAgvat , teSAmaSTavidho nikSepaH, tadyathA-nAmakaSAyaH sthApanAkapAyaH dravyakaSAyaH samutpattikaSAyaH 4 pratyayakaSAyaH AdezakaSAyaH rasakapAyaHbhAvakaSAyaH8, Aha ca-"nAma ThavaNAdavie, uppattI paccae ya aadese| rasabhAvakasAe yA naehiM chahiM maggaNA tesi // 1 // " nAmasthApane sugame, dravyakaSAyo noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatirikto dvidhA-karmadravyakaSAyo nokarmadravyakapAyazca, karmadravyakaSAyazcatuSprakAraH, kaSAyavedanIyapudgalA yogyAH 1 badhyamAnAH 2 baddhAH 3 udIraNAvalikAprAptAzca 4, nokarmadravyakaSAyaH sarjakaSAyAdiH, utpattikaSAyo yato dravyAdevIhyAt kaSAyaprabhavastadeva kaSAyanimittatvAt utpattikaSAyaH, dravyAt kaSAyotpattiH supratItA, uktaMca-"kiM etto kaTThaH yaraM ? jaM mUDho khANugaMmi apphiddito| khANussa tassa rUsai na appaNo duppayogassa // 1 // " pratyayakaSAyaH khalvAntaraH kAraNavizeSaH kaSAyapudgalalakSaNaH, AdezakapAyaH kaitavakRtacakuTibhaGgarAkAraH, tasya hi kaSAyamantareNApi tathAdezanAt , rasakaSAyo harItakyAdInAM rasaH, bhAvakapAyo noAgamataH kaSAyodaya eva, sa ca krodhAdibhedAccatuSprakAraH, tadyathA-1 krodhakaSAyo mAnakaSAyo mAyAkapAyo lobhakaSAyazca, tatra krodho nAmAdibhedAccatuSpakAraH, nAmasthApane kSuNNe, noAga For Private & Personal use only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva zyakamalayagirIya vRcau namaskAre // 500 // Jain Education Interdon mato jJazarIrabhavyazarIravyatiriko dravyakrodhaH prAkRtazabdasAmAnyApekSayA carmakArakrodhaH rajakakrodho nIlikoSazca krodhaiti gRhyate, noAgamato bhAvakrodhaH krodhAdaya eva, sa ca caturbhedaH, ukaM ca - " jalareNupuDhavipabayarAIsariso caubiho koho / " prabhedaphalamuttaratra vakSyAmaH, tatra koSe udAharaNam-vasaMtaure nayare ucchannavaMso ego dArago, desaMtaraM saMkamamANo sattheNa ujjhito tAvasapaliM tato, tassa nAmaM aggiyauci, tAvaseNaM vaddhito, jamo nAmaM so tAvaso, jamassa puto jamadaggito jAto, so ghorAgAraM tavaccaraNaM kareiti vikkhAto jAto / ito ya do devA, vesAnaro saddho dhannaMtarI tAvasabhatto, te do'vi paropparaM paNNaveMti, bhaNaMti ya-sAhU tAvase parikakhAmo, saddho Aha-jo amhaM sabaaMtimao tujjha ya savappahANo te parikkhemo / ito ya mihilAe nayarIe taruNadhammo paumaraho rAyA, so caMpaM vaccai vasupujjarasa Ayariyassa mUle padyayAmiti, tehiM so parikkhijjai bhaceNaM pANeNa ya, paMthe ya visame sukumAlato dukkhAvijjai, aNulome ya se uvasagge kareMti - cicakkhobho jAyai, so dhaNiyatarAgaM thiro jAto, na puNa tehiM khobhito, aNNe bhAMti - te siddhaputtarutreNa gayA, atisae sArheti, jahA ciraM jIviyabaM, so bhaNai-bahuo me dhammo hohiti, na sakkio khobhejaM, gayA jamadaggissa samIvaM, sauNarUvANi kayANi, kucce se gharao kato, sauNao bhaNai-bhadde ! jAmi himavaMtaM, sA na dei, mA na ehisitti, so savahe karei goghAiyagAi jahA emici, sA bhaNai, na eehiM pattiyAmitti, jai eyassa risissa dukkha (ki ) - yaM piyasi to visajjemitti, so ruTTho, teNa do'vi dohiM itthehiM gahiyANi, pucchiyA bhraNaMti- maharisi ! aNatracco'si, so bhaNai - saccameyaM, khobhito| evaM so sASago jAto devo, imo'vi tAo AyAvaNabhUmIto uiNNo migakoTThagaM nagaraM jAi, kaSAyeSu krove subhUmaH // 500 // Www.jainelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARO SACACCORRECOREGAON tattha jiyasattU rAyA, so uhito, kiM demi, ghUyaM dehitti, tassa dhUyAsayaM,jA tuma icchai sA tujhaMti, kaNNaMteuraM gato, tAhiM daTTaNa nicchuDhaM, na lajjasitti bhaNito, tAto khujjIkayAto, tatya egA tassa dhUyA reNueNaM ramai, tIe'NeNaM phalaM paNAmiyaM, icchasitti ya bhaNiyA, hatyo pasArito, nijaMtIe uvaDiyAyo khujIo sAlirUvae dehi, akkhujIto kayAto, nIyA AsamaM, sagomahisapariyaNA rAiNA dinA, saMvaddhiyA, jovaNaM pattA jAhe jAyA tAhe vIvAhadhammo jAto, annayA uusamae jamadaggiNA bhaNiyA-ahaM te caheM sAhemi, jeNa te putto baMbhaNapahANo hoi, tIe bhaNiyaM-evaM kijau, majjha ya bhagiNI hatthiNaure aNaMtaviriyassa bhanjA, tIsevi sAhehi khattiyacarugaMti, teNa sAhito, sA ciMtei-ahaM tA aDavIe migI jAyA, mA mama putto evaM nAsautti tIe khattiyacarU jimito, iyarIe iyaro pesito, doNhavi putcA jAyA, tAvasIe rAmo, iyarIe kattavirio, so rAmo tattha saMvaddhai, annayA ego vijAharo tattha samosaDDo, paDibhaggo, teNa so hai paDicario paguNo jAto, tato se rAmassa teNa tuTeNa parasuvijA dinnA, saravaNe sAhiyA, anne bhaNaMti-jamadaggissa paraM-17 parAgayA parasuvijjA, teNa rAmo pADhio, tassa siddhA, sA reNugA bhagiNIgharaM gayA, teNa raNNA samaM palaggA, saputtA jamadaggiNA ANIyA, ruTo rAmo, tato rAmeNa saputtA mAriyA, so'vi kira tattheva IsatyaM sikkhito, tIse bhagiNIe / suyaM, raNo kahiyaM, so Agato, AsamaM viNAsittA gAvIto ghettUNa padhAvito, rAmassa kahiyaM, teNa padhAviUNa parasuNA mArio, kattavirio rAyA jAo, tassa devI tArA, aNNayA se piumaraNaM kahiyaM, teNa AgaMtUNa jamadaggI mArio, rAmassa kahiyaM, teNa gaeNa jalaMteNaM parasuNA kacavIrito mArito, sayaM ceva raja paDivaNaM / ito ya devI teNa to se rAmassa teNa tuDeNa paramANugA bhagiNIgharaM gayA, to sikkhito, tIse bhagiNI RECARENCIAL Jain Education Inter For Private & Personal use only law.jainelibrary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAne zrIAva- saMbhameNa palAyaMtI tAvasAsamaM gayA, paDito ya samuheNa bhUmi khAyaMto gambho, tato nAma kayaM subhUmo, rAmassa ya parasAda zyakamalajahiM khattiyaM pecchai tahiM tahiM jalati, annayA tAvasAsamassa majjheNa viivayai, parasU ujjalito, tAvasA bhaNaMti-amhe ciya subhUmaH yagirIyadAkhattiyA, teNa rAmeNa satta vArA nikkhattiyA puhavI kayA, haNUNaM thAlaM bhariyaM, evaM kira rAmeNa koveNa khattiyA vahiyA,151 vRttau nama- evaMvidhaM krodhaM nAmayanta ityAdi pUrvavat // mAno'pi nAmAdibhedAcatuSpakAraH, karmadravyamAnastathaiva, nokarmadravyamAnaH skAre stabdhadravyalakSaNaH, bhAvamAno noAgamatastadvipAkaH, sa ca caturdA, yathA''ha-"tiNisalayA 1 kaTThA 2 dviya 3 selatthaMbho |4 vamo mANo // ' atrodAharaNam-so subhUmo tattha saMvaddhai, vijAharapariggahito jAto, kira cakkavaTTI bhavissaitti, megh||501|| nAdu vijAharo itthIrayaNaniyadhyApaumasirIdANanimittaM tassa samIve sayAse acchai, annayA teNa visAIhiM parikkhi4 jai, ito ya rAmo nemittiyaM pucchai, kato mama viNAsoti', teNa bhaNiyaM-jo eyaMmi sIhAsaNe nivisihii, eyAto dADhAto pAyasIbhUyAto khAhiMti, tato te bhayaM, tato teNa avAriyaM bhattaM karya, tattha sIhAsaNaM dhure ThaviyaM, dADhAto se amgato kayAto, evaM baccai kAlo, ito ya subhUmo mAyaM pucchai-kiM ettio logo !, anno'vi asthi, tIe sarva kahiyaM, so taM soUNamabhimANeNa hathiNApuraM gato, taM samaM paviTTho, devayA raDiUNa naTThA, tAto dADhAto paramannaM jAyAto, mAhaNA taM pahAre laggA, meghanAdeNa vijAhareNaM tANi paharaNANi tesiM ceva uvari pADijaMti, so vIsatyo bhuMjai, rAmassa parikahiyaM, saNNaddho Agato, parasuM muMyai, vijjhAto, iyaroya taM va thAlaM gahAya uDito, cakkarayaNaMjAyaM, teNa se rAmassa sIsaM chinnaM, pacchA teNa subhomeNa mANiNA ekavIsaM vArA nibaMbhaNA puhavI kayA, gambhAvi phAliyA, evaMvidhaM mAnaM nAmayaMta ACCOUNCCC For Private & Personal use only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ MEROSAROSAROGREE ECRUSCUSSCIREOS ityAdi pUrvavat / / mAyA caturvidhA nAmAdibhedataH, karmadravyamAyA yogyAdibhedAH puggalAH, nokarmadravyamAyA nidhAnaprayutAni dravyANi, bhAvamAyA noAgamatastatkarmadravyavipAkalakSaNA, tasyAzcatvAro bhedAH, "mAyA'valehi 1 gomutti 2 meMDha-| siMga 3 ghaNavaMsimUla 4 samA" mAyAe udAharaNaM paMDarajA, tIe kila bhattapaccakkhAiyAe pUyAnimittaM tiNNi vAre logo maMteNa AvAhito, AyariehiM AloyAviyA ThiyA, cautthayaM ca vAraM nAloyAviyA, bhaNati-esa puvanbhAseNAgacchai, mAyAsalladoseNa kibisiyA jAyA, erisI duraMtA mAyA / ahavA savaMgasuMdarI udAharaNaM, vasaMtapuraM nayaraM, jiyasattU rAyA, dhaNavaidhaNAvahA bhAyaro seTThI, dhaNasirI tersi bhagiNI, sA bAlaraMDA paralogarayA ya, pacchA mAsakappAgayadhammaghosAyariyasamIve paDibuddhA, bhAyaro'vi se neheNa paDibuddhA, sA pabaiumicchai, te saMsAraneheNaM na deMti, sA ya dhammavayaM khaddhaM khaddhaM karei, bhAujAyAtoya se kurukurAyaMti, tIe ciMtiyaM-pecchAmi tA bhAugANa cittaM, kimeyAhiMti !, niyaDIe pariAlociUNa sovaNagapavesakAle vIsatthaM vIsatyaM bahuM dhammagayaM jaMpiUNa tato natuMDeNa jahA se bhattA suNei tahA egA bhAujjAigA bhaNiyAkiMbahuNA sADiyaM rakkhijjAsi, teNa ciMtiyaM-esA duccAriNitti, vAriyaM ca bhagavayA asaiposaNaM, tato NaM pariduvemitti bhaTake vivisaMtI vAriyA, sA ciMtei-hA, pacchA teNa bhaNiyA-gharAto me nIhi, sA ciMtei-kiM me dukkaDaM kayaMti !, kiMci pAsai, tato tattheva bhUmigayAe kiccheNa nIyA rayaNI, pabhAe oluggaMgI niggayA, dhaNasirIe bhaNiyA-kIsa *oTago dAsasi ?, sA ruyaMtI bhaNai-nayANAmo avarAha, gehAo ya dhADiyA, tIe bhaNiyaM-vIsatthA acchaha, ahaM te bhalissAmi, bhAyA bhaNito-kimevameyaMti, teNa bhaNiyaM-alaM me du(sIlAe, tIe bhaNiyaM-kahaM jANAsi , teNa N For Private & Personal use only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNa imAe nayA ahAugaM pAlitAtAbhihANA puttA, 'iyarIto'vi bhAnANi savANi, sAkhasa, tato savAsahara hai| skAre zrIAva- bhaNiyaM-tumbhaM ceva sagAsAto suyA desaNA, nivAraNaM ca, tIe bhaNiyaM-aho ! te paMDiyattaNaM viyArakkhamagaM dhaMmayApari- mAyAyAM zyakamala- NAmo, mayA sAmaNNeNa bahudosameyaM bhaNiyaMti se uvadiTuM, vAriyA ya, kimetAvatA duccAriNI hoi ?, tato so lajjito, sarvAMgayagirIya- 6 micchAdukkaDaM se davAvito, ciMtiyaM ca NAe-esa tAva me kasiNadhavalapaDivajago, bitio'vi evaM ceva vinAsito, suMdarI vRttau nama- navaraMsA bhaNiyA-kiM bahuNA, hatthaM rakkhejAsitti, sesavibhAsA taheva jAva eso'vi me kasiNadhavalapaDivajagotti, ettha puNa imAe niyaDIe abbhakkhANadosato tivaM kammaM nibaddhaM, pacchA eyassa apaDikkamiya bhAvato pavaiyA, bhAyarovi se saha hajAyAhiM pavaiyA, ahAugaM pAlittA suralogaM gayANi, tatthavi ahAuyaM pAlittA bhAyaro se paDhamaM cuyA sAgee nayare // 502 // asogadattassa samuddadattasAgaradattAbhihANA puttA jAyA, iyarI'vi caiUNa gayaure nagare saMkhassa inbhassa sAvagassa dhUyA jAyA, atIva suMdaritti sabaMgasuMdarI se nAmaM kayaM, iyarIto'vi bhAujjAyAto caviUNa kosalAure naMdaNAmihANassa imbhassa sirimai-kaMtimainAmAto ghUyAto AyAto, jovaNaM pattANi sabANi, savaMgasuMdarIvi kahiMpi sAkeyA gayapuramAgaeNa asogadattaseviNA diTThA, kassesA kaNNagatti kassavi samIve pucchiya, nAyaM saMkhassa, tato sabahumANaM samuhadattassa maggiyA, laddhA, vivAho kato, kAlaMtareNa so visajAyago samudadatto aigato, uvayAro se kato, vAsaharaM sajjiyaM, etyaMtaraMmi ya savaMgasuMdarIe taM niyaDinibaMdhaNaM paDhamakamma uditaM, tato bhacAreNa se vAsagharahieNa voleNtii-3||502|| devigI purisacchAyA diTThA, tato teNa ciMtiyaM-duTThasIlA me mahilA, koi avaloiuM gatoti, pacchA sA AgayA, na teNa bollAviyA, tato aTTaduiyAe dharaNIe ceva ratiM gamitA, pabhAe se bhattAro aNApucchiya sayaNavamgaM egassa dhijjAigassa 1564564567 iUNa gayaure nagara pamaM cuyA sAgasa saha / RSSISTASANA eNa asogadAna katimahanAmAtozAma kayaM, iyarIto Jain Education Intern For Private & Personal use only Khwjainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education intera kahettA gato sAgeyaM nagaraM, pariNIyA aNeNa kosalAure naMdassa ghUyA sirimatI, bhAuNA ya se tIse bhagiNI kaMtimaI, suyaM ca NehiM tato gADhamaghitI jAyA, visesato tIse, pacchA tesiM samAgamasaMvavahAro vocchinno, sA dhammaparA jAyA, pacchA pavaiyA, kAleNa viharaMtI pavattiNIe samaM sAkeyaM gayA, pucabhAujjAyAo uvasaMtAo, bhattArA va tAtiM na muTu, etyaMta| raMmiya se uditaM niyaDinibaMdhaNaM biiyaM kammaM, pAraNage bhikkhaTuM paviTThA, sirimatI vAsagharaM gayA hAraM poyai, tIe abbhuTThiyA, sAhAraM mocUNa bhikkhaDamuTThiyA, etthaMtaraMmi cittakammoiNNamaUreNa so hAro gilito, tIe ciMtiyaM- acchariyamiNaM, pacchA sADagaddheNaM ThaiyaM, bhikkhA paDiggahiyA niggayA ya, iyarIe joiyaM jAva natthi hArotti, tIe ciMtiyaM - kimeyaM ?, acchariyamiNaM, pacchA pariyaNo pucchito bhaNai-na koi ettha ajaM mottUNa paviTTho, tIe aMbADito, pacchA phuI, iyarIe pavattiNIe sihaM, tIe bhaNiyaM vicitto kammapariNAmo, pacchA uggataratavarayA jAtA, tesiM cANattha bhIyANaM na taM neDuM ogAhai, sirimatikaMtimatIto bhattArehiM hasijaMti, na ya vipariNAmaMti, tIevi uggatavarayAe kammaM sesIkayaM etyaMtaraMmi sirimatI bhattArasahAyA vAsaghare ciTThai, jAva moreNaM cittAto uyariUNa nigalito hAro, tANi saMvegamAvaNNANiaho se bhayavatIe mahattha ( ppa ) yA janna siTrumeyaMti khAmiuM payaTTANi, etthaMtaraMmi se kevalanANamuppannaM, devehiM mahimA kayA, tehiM pucchiyaM, tIevi sAhio parabhavavurAMto, tANi pavaiyANi, erisI duhAvahA mAyA / evaMvidhAM mAyAM nAmayaMta ityAdi pUrvavat // lobho nAmAdibhedAccatuSpakAraH, tatra karmadravyalobho yogyAdibhedAzcaturvidhAH pudgalAH, nokarmmadravyalobha AkaramRttikA, cikkaNikA ityarthaH, bhAvalobhastatkarmmavipAkaH, tasya bhedAzcatvAraH - " loho hali6 1 khaMjaNa 2 kadama 3 ww.jainelibrary.org
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Ava zyakamala yagirIya vRttau namaskAre // 503 // kimirAga 4 sArittho // " sarveSAM krodhAdInAM yathAkramaM sthitiphalAnyevaM "pakkha 1 ghaumAsa 2 vacchara 3 jAvajIvA 4 NugAmiNo kamaso / deva 1 nara 2 tiriya 3 nAraya 4 gaisAhaNaheyavo neyA // 1 // " lobha udAharaNaM luddhanandaH - pADali - putte nayare naMdo vANiyao, jiNadatto sAvato, jiyasattU rAyA, so talAyaM khaNAvei, phAlA diTThA kammagarehiM, surAmollaMti do gahAya vIhIe sAvagassa uvaNIyA, teNa necchiyA, naMdassa vIhIe nIyA, gahiyA, bhaNiyA-aNNe'vi ANejAha, ahaM ceva gihissAmi, divase 2 giNhai phAle, annayA goravArihasayaNijjAmaMtaNae balAmoDIe nIo, puttA bhaNiyA-phAle giNhijjaha, so gato, te ya AgayA, puttehiM phAlA na gahiyA, AkuTThA ya gayA pUyaliyasAlaM, tehiM UNagaM molaMti egaMte eDiyA, kiTTaM paDiyaM, diTThA rAyapurisehiM, gahiyA, jahAvataM raNNo kahiyaM, so naMdo Agato bhaNai-gahiyA navatti, tehiM bhaNiyaM kiM amhe'vi gaheNa gahiyA ?, teNa atilolayAe ettiyassa lAbhassa phiTTo'haM pAdANa doseNaMti egAe kusIe do'vi pAyA bhaggA, sayaNo vilavati, tato rAyapurisehiM sAvago naMdo ya ghettUNa rADalaM nIyA, pucchiyA, sAvago bhaNai| majjha icchAparimANAiritaM, aviya-kUDamANaMti, teNa na gahiyA, sAvao pUiUNa visajjito, naMdo sUlAe bhinno, sakulo ucchAdito, sAvago sirighare Thavito, eriso duraMto lobho, evaMvidhaM lobhaM nAmayanta ityAdi pUrvavat // athendriyadvAramucyate-tatra indriyamiti kaH zabdArthaH 1, ucyate-' idu paramaizvarye' indanAdindraH, sarvopalabdhisarvopabhogarUpaparamaizvaryayogAjjIvaH, tasya liGgaM tena sRSTaM vA indriyaM, 'indriya' miti nipAtanasUtrAdiSTarUpaniSpattiH, tacca dvidhA-dravyendriyaM bhAvendriyaM ca tatra nirvRttyupakaraNe dravyendriyaM nirvRttinAma prativiziSTaH saMsthAnavizeSaH, sA'pi dvidhA bAhyA abhyantarA lome vdhanandaH // 503 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca, tatra bAhyA karNapaTikAdirUpA, sA ca vicitrA, na pratiniyatasaMsthAnarUpatayA vyapadeSTuM zakyA, tathAhi - manuSyasya zrotre netrayorubhayapArzvatobhAvinI bhruvA coparitanavandhApekSayA same, vAjino netrayorupari tIkSNe cAgrabhAge ityAdi jAtimedAnAnAvidhe, abhyantarA tu nirvRttiH sarveSAmapi jantUnAM samAnA, tAmeva cAdhikRtyAmUni sUtrANi prAvarttata, yataH 'soiMdie NaM bhaMte! kisaMThANasaMThite panate 1, goyamA ! masUracaMdasaMThANasaMThie paNNace, ghANiMdie NaM bhaMte ! kiMsaMThANasaMThie paNNatte ?, goyamA ! aimuttagasaMThANasaMThie paNNatte, jinbhidie NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMTie pannatte ?, goyamA ! khurappasaMThANasaMThie paNNatte, phAsiMdie NaM bhaMte! kiMsaMThANasaMThie pannatte ?, goyamA ! nANAsaMThANasaMThie pannatte, " iha sparzanendriyanirvRtteH prAyo na bAhyAbhyantarabhedaH, pUrvasUribhistathAbhidhAnAt, upakaraNaM khaDgasthAnIyAyA bAhyAyA nirvRtteryA khaDgadhArAsamAnA svacchatarapudgalasamUhAtmikA abhyantarA nirvRttistasyAH zaktivizeSaH, idaM copakaraNarUpaM dravyendriyaM nAntaranirvRtteH kathaJcidarthAntaraM, zaktizaktimatoH kathaJcidbhedAt, kathaJcidbhedazca satyAmapi tasyAmAntaranirvRttau dravyAdinopakaraNasya vighAtasambhavAt, tathAhi| satyAmapi kadambapuSpAdyAkRtirUpAyAmAntaranirvRttau atikaThorataraghanagarjitAdinA zaktyupaghAte sati na paricchettumIzate jantavaH zabdAdikamiti, bhAvendriyamapi dvidhA - labdhirupayogazca tatra labdhiH zrotrendriyAdiviSayaH sarvAtmapradezAnAM tadAvaraNakSayopazamaH, upayogaH svasvaviSaye labdhirUpendriyAnusAreNAtmano vyApAraH, iha yadi upayogApekSayA saMsArijIvAnAM cintA kriyate tadaikasmin kAla ekenaivendriyeNa upayogo na zeSairityupayogApekSayA sarvo'pi saMsArijIva ekendriyaH, uktaM ca - "jo savisayavAvAro so uvayogo sa vegakAlaMmi / egeNa caiva tamhA uvayogegiMdiA save // 1 // " labdhirapi prAyaH
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpaM zrIAvazyakamalayagirIyavRttau namaskAre // 504 // SAMANAGERSECRETAREE sarvajIvAnAmapi saMsAriNAM paJcandriyaviSayA'pi samati, ekendriyANAmapi bakulAdInAM tathopalambhAt , uktaM ca-"jaM kira baulAINaM dIsai saMsaditovalaMbho'vi / teNatthi tadAvaraNakkhaovamasaMbhavo tesiM // 1 // " tasmAdupayogApekSayA labdhyapekSayA yA naikendriyAdibhedavyapadezasaMbhavaH, kintu nivRttirUpadravyendriyApekSayA, tasyAH pratiniyataikendriyAdijAtibhedaM prati niyatasa-khyAyA bhAvAt , uktaM ca-"paMciMdio'vi baulo narova sbvisyovlNbhaato| tahavi na bhannai paMciMdiotti vajhendiyAbhAvA // 1 // " amISAM ca dravyabhAvendriyANAmayaM bhAvakramaH-prathamamindriyAvaraNakSayopazamarUpA labdhirbhavati, tato bAhyAbhyantarabhedabhinnA yathAsvakarmavipAkodayaM nivRttiH, tata AntaranivRtteH zaktirUpamupakaraNaM, tadanantaraM cendriyArthopayogaH, tathA cAha-"lAbhakkamo u laddhI nivattuvagaraNauvaoge ya // " amUni ca sparzanAdibhedena paMca bhavanti, tato vahuvacanam, uktaM ca-"sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrANIndriyANI"ti, tAni cAnAmitAni alaM duHkhAyeti / atrodAharaNAni / tatra zrotrendriye udAharaNam-vasaMtapure nayare pupphasAlo nAma gaMdhavito, so ya aisussaro virUvo ya, teNa jaNo hayahiyao kao, tammi ya nayare satyavAho disAjattaM gato, bhaddA ya se bhAriyA, tIe keNavi kAraNeNa dAsIo pesiyAto, tAto suNaMtIto acchaMti, kAlaM na yANaMti, cireNa AgayAto, aMbADiyAto bhaNaMti-mA bhaTTiNIto rusaha majjhaM, amhAhiM suyaM pasUNavi lobhaNijaM, kimaMga puNa sakannANaM?, tato pucchai-kahaM ?, tAhiM kahiyaM, sA hiyae ciMtei-ahaha kahamahaM pecchenjAmi?, annayA tattha nagare devayAe jattA jAyA, sabaM ca nagaraM gayaM, sAvi gayA, logo'vi paNamiUNaM paDiei, pabhAyaM vai, sovi gAikaNa parissaMto parisare sutto, sA ya satyavAhI dAsIe samaM gayA, paNivaittA devaulaM // 504 // Jain Education liter T ww.jainelibrary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. sU. 85 payAhiNIkarei, ceDIhiM dAito, esotti, sA saMbhaMtA tato gayA, pacchA virUvaM daMturaM daTThUNa bhaNai dihaM se rUveNa caiva varaM geyaM, tIe NicchUDhaM, ceiyaM ca NeNaM, kusIlavehiM se kahiyaM, tassa amariso jAto, tIse gharamUle paJcasakAlasamae gAiumAraddho pautthavaiyAe nibaddhaM, jahA Apucchai jahA tattha ciMtei jahAM lehaM visajjai jahA Agato gharaM pavisai, sA ciMtei sambhUyaM, tAe abbhuTThemitti AgAsatalAto appA mukko, sA mayA, evaM soiMdiyaM dukkhAya bhavati // cakkhidie udAharaNaM - mahurAe nayarIe jiyasattU rAyA, dhAriNI devI, sA payaIe dhammasaddhA, tattha bhaMDIravaNaM ceiyaM, tattha jattA, rAyA saha devIe nayarajaNo ya mahayA vibhUtIe niggato, tattha egeNa ibbhaputtreNa jANasaMThiyAe devIe javaNiyaMtaraviNiggato sAlattago saneuro aIva suMdaro diTTho calaNo, ciMtiyaM ca NeNa-jIe eriso calaNo sA rUveNa tiyasasuMdaraNavi acbhahiyA, ajjhovavaNNo, pacchA gaviTThA, kA esatti ?, nAyaM, tagghara paccAsanna bIhI gahiyA, tIse dAsa ceDINaM duguNaM dei, mahAmANusattaNaM ca dAei, tato hayahiyayAto kayAto, devIe sAhati, saMvavahAro laggo, devIe gaMdhAI tato ceva gehUMti, annayA teNa bhaNiyaM kA eyAto mahAmolagaMdhAdipuDiyAto choDei ?, ceDIe siTTha-amhANaM sAmiNitti, teNa egAe puDiyAe bhujapatte leho lihiUNa chUDho, yathA 'kAle prasuptasya janArddanasya, meghAndhakArAsu ca zarvarISu / mithyA na jalpAmi vizAlanetre !, te pratyayA ye prathamAkSareSu // 1 // pacchA uggAhiUNa visajjiyA, devIe ugghADiyA, vAito leho, ciMtiyaM caNAedhiratthu bhogANaM, paDileho lihito, yathA 'neha loke sukhaM kiMcicchAditasyAMhasA bhRshm| mitaM ca jIvitaM nRNAM tena dhamrme matiM kuru // 1 // pAdaprathamAkSarabaddho bhAvArthaH pUrvazlokavadavaseyaH, tato baMdhiUNa puDiyA na suMdarA gaMdhatti visajjiyA ceDIe, tIe
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- paDiappiyA puDiyA, bhaNiyaM ca NAe-devI ANaveina suMdarA gaMdhatti, tuDeNa chor3iyA, divo leho, avagae lehatye visanno potAI cakSurindrizyakamalaphAleUNa niggato, ciMtiyaM ca NeNa-jAva esA na pAviyA tAva kahamacchAmitti?, paribhamaMto annaM rajaM gato, siddhaputtANa ye ibhyaputraH yagirIya dAdako, tattha nII vakkhANijai, tatthavi ya ayaM silogo-"na zakyaM tvaramANena, prAptumarthAn sudurlabhAn |bhaaryaa vA rUpasaMpannAM,15 vRtto nama- zatrUNAM vA parAjayam // 1 // " ettha udAharaNam-vasaMtapure nagare jiNadatto nAma satyavAhaputto, so ya samaNasaDDo, ito yacaMpAe skAre paramamAhesaro ghaNo nAma satyavAho, tassa ya duve accheragANi-causamuddasAraiyA muttAvalI, dhUyA kannA hArappabhatti, jiNa dIdattaNa suyANi, bahuppayAraM maggiyANi, na dei, tato NeNa cahaveso kato, egAgI ceva caMpaM gato, dubhikkhaM tattha vai, // 505 // sAtattha ya bahujaNapasiddho ego ajjhAvago, tassa uvahito, paDhAmitti, so bhaNai-bhattaM me natthi, jai navari kahiMpi lahasi, dhaNo ya sasarakkhANaM dei, tassa uvadvito, bhattaM me dehi-jA vijaM giNhAmi, jaMkiMci demitti paDissuyaM, dhUyA saMdidvA, jaM kiMcivi se visajehitti, teNa ciMtiyaM-sohaNaM saMvuttaM, vallareNaM dAmito biDAlotti, so taM phalAdigehiM uvacarai, sA na giNhai uvayAraM, so ya aturito nItiggAhI thakke thakke sammaM uvacarai, thakko nAma prastAvaH, sa sakkhAyaM taM khareMTati, | teNa sA kAleNAvajjiyA, ajjhovavaNNo, bhaNai-palAyAmo, teNa bhaNiyaM-ajuttameyaM, kiMtu tumaM ummattigA hoha, vejAvi akkose-12 jAhi, tahA kayaM, vijehiM paDisiddhA, piyA se addhitiM pagato, caTTeNa bhaNiyaM-atthi me paraMparAgayA vijA, dukkaro ya se uvayAro, teNa bhaNiyaM-ahaM karemi, caddeNa bhaNiya-pauMjAmo, kiMtu vaMbhayArIhiM kajaM, teNa bhaNiyaM-atthi bhayavaMto sasa- // 505 // rakkhA te ANemi, caTTaNa bhaNiyaM-jaha kahavi abaMbhayAriNo bhavaMti to kajaM na sijjhAi,te ya paritAvijaMti, teNa bhaNiyaM EARHAREMORRESTENSAHAREPRES For Private & Personal use only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ |je sUrA te ANemi, katihiM kajaM ?, cauhiM, ANIyA, saddavehiNo disAvAlA kayA, maMDalaM kayaM, disAvAlA bhaNiyA jatto sivAsaI suNeha taM maNAgaM viMdhaha, sasarakkhA ya bhaNiyA-huMphaDittikae sivAruyaM karejaha, dikariyA bhaNiyA-tumaM taha 4Jceva acchejaha, tahA kayaM, viddhA sasarakkhA,na pauNA ceDI, vipariNato dhaNo, caTTeNa vuttaM-mae bhaNiyaM 'jai kahavi abaMbhahaicAriNo hoti na kajaM sijjhihiI' ityAdi, dhaNeNa bhaNiyaM-ko uvAto, caTTeNa bhaNiyaM-erisA baMbhacAriNo bhavaMti, guttIto kahei, dagasUyarAdisu gavesiyAto, natthi, sAhUNa dukko, tehiM siTThAto-vasahi 1 kaha 2 sejeM 3 diya4 kuTuMtara 5 pubakIliya meM 46 paNIe 7 / aimAyAhAra 8 vibhUsaNA 9ya nava bNbhguttiito||shaa eyAsu vaTTamANo suddhamaNo jo ya baMbhayArI so / jamhA u15 hai vaMbhaceraM maNoniroho jiNAbhihiyaM // 2 // uvagae bhaNiyaM-baMbhayArIhiM me kajaM, sAhU bhaNaMti-na kappai niggaMthANameyaM, caTTassa kahiyaM-laddhAvaMbhayArI, na puNa icchaMti, teNa bhaNiyaM-erisA ceva paricattalogavAvArA muNao bhavaMti, kiMtu pUiehivi tehiM* kajasiddhI hoi, tannAmANi likkhati, na tAI khuddavaMtarI aikkamati, tato baMbhayAriNo ruiyA, maMDalaM kayaM, sAhunAmANi lihiyANi, disAvAlA ThaviyA, na kRviyaM sivAe. pauNA ceDI, dhaNo sAhumalliyaMto saddho jAto, dhammovagAritti ceDI muttAhalamAlA ya tasseva dinnA, evaM aturaMteNa pAviyatti silogattho, so evaM suNiUNa pariNAmei, ahaMpi sadesaM gaMtuM aturaMto tatyeva kaMci uvAyaM ciMtissAmi, gatosadesaM, tatthaya vijjAsiddhA pANA daMDarakkhA, teNa te olaggiyA, bhaNaMti-kiM te amhehiM kajaM ?, siTuM-devi ghaDeha, tehiM ciMtiyaM-ucchobha se demo jeNa rAyA pariccayai, tehiM mArI viuviyA, logo mariumAraddho, raNNA pANA samAdiTThA, NAseha mAriM, tehiM bhaNiyaM-vesAmo, vijAe ya devIvAsahare mANusahatthapAyA viubiyA, muhaMca SECREC%ECREOSAKESEASON
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva-1 se ruhiralitaM kayaM, raNNo niveiyaM, vatthavA ceva mArI, niyayaghare gavesAhi, raNNA gaviTThA, divA ya, pANA samAiTTA, se prANajihe zyakamala-1vihIe vAvAeha, kiMtu majjharattaMmi appasAgArie vAvAeyavA, tahatti paDissue rattiM nIyA sagiha, so ya tatya puvAlo-16 yagirIya-18 ciyakayakavaDo gato, sakhaliyAraM pANehiM mAriumAraddhA, teNa bhaNiyaM-kimeyAe kayaMti !, te bhaNaMti-mArI esatti mAri-17 vRttau nama- jai, teNa bhaNiyaM-kahameyAe AgiIe mArI havai !, keNai avasaddo me diNNo, tA mA mAreha, muyaha eyaM, te necchaMti, skAre gADhataraM laggo, ahaM me koDimollaM alaMkAraM demi, muyaha eyaM, mA mAreha, balAmoDIe alaMkAro uvaNIto, tIevi tami nikAraNavacchalotti paDibaMdho jAto, tehiM bhaNiyaM-jai te NibaMdho eyaMpi na mAremo, kiMtu nivisayAe gaMtavaM, paDissute // 506 // mukkA, so taMgahAya palAto, pANappado vacchalotti daDhataraM paDibaddhA, AlAvAdIhiM ghaDiyA, desaMtaraMmi bhoge bhuMjaMtA acchaMti // annayA so pecchaNae gaMtumAraddho, neheNa gaMtuM na dei, teNa hasiyaM, tIe pucchiyaM-kimeyaMti !, na sAhai, nibbaMdhe sirlDa, niviNNA, tahArUvANaM ajANaM aMtie dhammaM socA pavaiyA, iyaro'vi adRduhaTTo mariUNa tadivasaM ceva narage| uvavaNNo / evaM duHkhAya cakSurindriyaM // | ghANendriye udAharaNam-kumAro gaMdhappio, so aNavarayaM nAvAkaDaeNa khelai, mAisavattIe eyassa maMjUsAe visaM choDhaNa nadIe pavAhiyaM, teNa ramaMteNa diTThA, uttAriyA, ugghADeUNa paloiDaM pavato, paDimaMjUsAiehiM gahio, samuggako | divo, so aNeNa ugghADiUNa jiMdhito, mato ya, evaM dukkhAya pANidiyaM // jibhidie udAharaNaM-sodAso rAyA, maMsappio, annayA amAghAo, puSasaMciyaM maMsaM sUyaissa viDAleNa gahiyaM,* // 506 // Jain Education Intema For Private & Personal use only F w.jainelibrary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCORORSCORRECHAR soyariesu maggiyaM, na laddhaM, DiMbharuvaM mAriyaM, susaMgiyaM, rAyA jimiumAraddho, atIva ruciraM, rAyA pucchai-kassa erisaM| * maMsaM,na kahai, nibaMdhe kahiyaM, purisA dinnA, mArehatti, nagareNa nAto, bhiccehi ya rakkhasottimahaM pAettA aDavIe mukko, caccare Thito, dhayaM gahAya diNe diNe mANusaM mArei, keI bhaNaMti-virahe jaNaM mArei, annayA tassaMteNa satyo jAi, teNa sutteNa | naveito, sAhU pa AvassayaM kareMtA satyAto phiDiyA, te dahaNa piTThato laggo, taveNa na sakei akkamiDa, ciMtei-aho mahappahAvA amI sAhU, saMviggo, dhammakahaNaM, pavajA / anne bhaNaMti-so bhaNai vaccaMte-ThAha, sAhU bhaNati-amhe ThiyA, tuma ceva ThAhi, ciMtei, sAisayA AyariyA ohinANI, kettiyA evaM hohiMti, evaM dukkhAya jibhidiyaM // | phAsiMdie udAharaNaM-vasaMtaure nayare jiyasattU rAyA, sukumAliyA bhanjA, tIse atIva sukumAlo phAso, rAyA raja na ciMtei, so tAe niccameva paribhujamANo acchai, evaM kAlo vaccai, miccehiM samaM maMtiUNa tIe saha nicchUDho, putto se raje Thavio, te aDavIe vaccaMti, tisAiyA jalaM maggai, acchINi se baddhANi, mA bIhehitti, sirAruhiraM pajiyA, * hai ruhire mUliyA chUDhA jeNa na thijai, chuhAiyA, UrumaMsaM dinnaM, UrumaMsaM rohiNIe rohiyaM, jaNavayaM pattANi, AbharagANi sAcaviyANi, egattha vANiyattaM karei, paMgU ya se vIhIe govago ghaDito, sA bhaNai-na sakkuNomi egAgiNI gihe ciTThiuM / vijayaM labhAhi / ciMtiyaM ca NeNa-niravAo paMgU sobhaNo ya, tato'NeNa so niDuvAlo niutto, teNa gIyacchaliyaka-1* hai hAIhiM AvajiyA, pacchA sA tasseva laggA, bhattArassa chiddANi maggai, jAhe na lahai tAhe ujANiyAe gatA, so| vIsatyo bahuM majaM pAetA gaMgAe pakkhiyo, sAvi taM dabaM khAiUNa taM vahai, gAyati ya ghare ghare, pucchiyA bhaNai-mAyA SARALIAN Atc. Jain Education Inter For Private & Personal use only R w .jainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrIAra piyarAhiM eriso dinno, kiM karemi !, so rAyA egattha nagare ucchalio; ruktacchAyAe pamutto, na parAvattai chAyA, sparza sukuzyakamala tattha ya rAyA aputto mato, Aso ahivAsito, tattha gato, jayajayasabeNa paDibohito, rAyA jAto, tANivi tattha || mAlikA yagirIya gayANi, raNo kahiyaM, ANAviyANi, sA pucchiyA sAhai-ammApiIhiM dino, rAyA bhaNai-vAhubhyAM zoNitaM pItaM, vRttau nama urumAMsaM ca bhakSitam / gaGgAyAM vAhito bhartA, sAdhu sAdhu pativrate ! // 1 // nivisayANi ANattANi, evaM phAmidiyaM doNhavi dukkhAya, visesato sukumAliyAe / kiJca-"zabdAsaGge yato doSo, mRgAdInAM shriirhaa| sukhArthI satataM vidvAn, zabde kimiti saMgavAn ? // 1 // pataGgAnAM kSayaM dRSTvA, sadyolpaprasaGgataH / svasthacittasya rUpeSu, kiM vyarthaH saGgasambhavaH | M // 2 // uragAn gandhadoSaNa, paratantrAn samIkSya kH| gandhAsakto bhavet ? ko vA, svabhAvaM vA na cintayet // 3 // vArasAsvAdaprasaGgena, matsyAdu (dhu)cchAdanaM ytH| tato duHkhAdijanane, rase kaH saGgamAmuyAt ? // 4 // sparzAbhisakkacittAnAM, hastyAdInAM samakSataH / asvAtantryaM samIkSyApi, kaH syAt sparzanasaGgamaH // 5 // evaMvidhAnIndriyANi saMsAravarddha nAni viSayalAlasAni durjayAni durantAni nAmayanto namo'rhA iti // 6 adhunA parIpahadvArAvasaraH, tatra mArgAcyavanArtha nirjarArtha ca pariSoDhavyAH pariSahAH, tatra mArgAcyavanArtha darzanaparISahaH hai prajJAparISahazca, zeSA viMzatinirjarArtha, ete ca dvAviMzatisaGkhyAH kSutpipAsAzItoSNadaMzamazakanAmyAratistrIcaryAniSa- G // 507 // dyAzayyA''krozavadhayAcanA'lAbhadogatRsparzanamalasatkArapuraskAraprajJAajJAnadarzanAni, amISAM yathAkrama saGkepato'yamavArtha:-"kSudhAtaH zaktimAn sAdhureSaNAM nAtilapayet / yAtrAmAtrodyato vidvAn , adIno'viklavazcaret // 1 // pipAsitaH -X4CHANMAMARG saGgamaH / // 5 // evaMvidhAnI SCORRC / parIpahadvArAvarantAna nAmayanto namo'rthI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ORRORACROCOCCURRICheck pathistho'pi, tattvavid dainyavarjitaH / zItodakaM nAbhilapet , mRgayet kalpitodakam ||2||shii tAmipAte'pi yatistvagvakAstratrANavarjitaH / vAso'kalpyaM na gRhIyAdagniM no jvAlayedapi // 3 // uSNatato na taM nindaicchAyAmapi ca saMsmaret / mAna-18 6 gAtrAbhiSekAdi, vyajanaM cApi varjayet // 4 // sandaSTo daMzamazakaisvAsaM dveSa na vA brajet / na vArayedupekSeta, sarvAhArapriyatvavit // 5 // vAsozubhaM na vA me'sti, necchettatsAdhvasAdhu vA / lAbhAlAbhavicitratvaM, jAnannAgnyena viplutaH // 7 // gacchaMstiSThannipaNNo vA, nAratipravaNo bhavet / dharmArAmarato nityaM svasthacetA bhavenmuniH // 6 // saGgapaGkAH sudurdhAvA, 4 striyo moksspdhaarglaaH| cintitA dharmanAzAya, yato'tastA na cintayet ||8||graamaadyniytsthaayii, sadA vaa'niytaalyH| vividhAbhigrahayuktazcaryAmeko'pyadhizrayet // 9 // zmazAnAdiniSadyAzca, syAdikaNTakavarjitAH / upasargAnaniSTeSTAnekoDabhIraspRhaH kSamet // 10 // zubhAzubhAsu zayyAsu, sukhaduHkhe samutthite |shet saGgaM neyAca, svAsthyAyeti ca bhAvayan // 1 // nAkruSTo munirAkozet , sAmyA jJAnAdyavarjakaH / apekSetopakAritvaM, na tu dveSaM kadAcana // 12 // hataH sahetaiva muniH, pratihanyAnna sAmyavit / jIvAnAzAt kSamAyogAt, guNApteH krodhdosstH|| 13 // paradattopajIvitvAd, yatInAM nAstyayAcitam / yato'to yAcanAduHkhaM, zAmyennecchedagAritAm // 14 // parakIyaM parArtha vA, labhyetAnnAdi neva vA / labdhena mAyenindevA, svpraannaapylaabhtH|| 15 // nodvijet rogasamprAptI, navA'bhIpsecikitsitam / vipaheta tathA'dInaH, zrAmaNyamanupAlayet / / 16 // ahatAlpANucelatve, kAdAcitkaM tRNAdiSu / tatsaMspodbhavaM duHkhaM, sahennecchecca tAn mRdUn // 17 // malapaGkarajodigdho, grISmopNakadanAdapi / nodvijet snAnamicchedvA, sahetodvartayena ca // 18 // utthAnaM pUjanaM dAnaM, spRha For Private & Personal use only __
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ P parISahAH zrIAvazvakamalayagirIyavRttau namaskAre // 508 // yennaatmpuujkH| mUcchito na bhavellabdhe, dIno'satkArito na ca // 19 // ajAnan vastu jijJAsuna muhyet karmadoSavit / / jJAninAM jJAnamanvIkSya, tathaivetyanyathA natu // 20 // viratastapasopetazchadmastho'haM tathApi ca / dharmAdi sAkSAnnaivekSe, naivaM syAtkramakAlavit // 21 // jinAstaduktaM jIvo vA, dharmAdhauM bhavAntaram / parokSatvAnmRSA naivaM, cintayen mahato grahAt // 22 // zArIramAnasAnevaM, svaparapreritAn muniH| parISahAn sahetAmI, kAyavAGmanasA sadA // 23 // jJAnAvaraNavedyeSu, mohniiyaantraayyoH| karmasUdayabhUteSu, sambhavanti parISahAH // 24 // kSutpipAsA ca zItoSNe, daMzakA mshkaadyH| caryA zayyA vadho rogastRNasparzamalAvapi // 25 // vedyAdamI alAbhAkhyastvantarAyasamudbhavaH / prajJA'jJAne tu vijJeyo, jJAnAvaraNasambhavI // 26 // caturdazete vijJeyAH, sambhavena priisshaaH| sasUkSmasamparAyasya, chadmasthArAgiNo'pi ca // 27 // kSutpipAsA ca zItoSNadezacaryA vadho mlH| zayyA rogatRNaspazauM, jine vedyasya sambhavAt // 28 // vistarArthoM granthAntarAt tttvaarthttiikaadervseyH|| ete ca parIpahA dvividhAH, tadyathA-dravyaparIpahA bhAvaparIpahAzca, tatra dravyaparIpahA nAma ye| ihalokanimittaM bandhanAdiSu vA paravazenAghisahyante, tatrodAharaNaM yathA sAmAyike cakradRSTAnte indrapure indradattaputrasya, bhAvaparIpahA ye saMsAravyavacchedamanasAnAkulena satA'ghisAnte, taireva caatraadhikaarH|| adhunA upasargadvArAvasaraH-tatra upa-sAmIpyena sarjanaM upasRjyate'sAviti vA upasargaH, te caturvidhAH, tadyathA-divyA mAnuSAstairyagyonA AtmasaMvedanIyAzca,taba divyAzcaturvidhAstadyathA-hAsyAt kIDAta ityarthaH1, pradveSAt avajJApUrvabhAvasambandhAdikRtAt 2, vimarzAt kimayaM svapratijJAtazcalati navetyevaMrUpAt 3 pRthagvimAtrAtaca, kimapi hAsyAt kizcit pradveSA // 508 // Jain Education Inter For Private & Personal use only w .jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interna tkimapi vimarzatazcetyarthaH 4 / hAse khuDDagA udAharaNam-khuDagA annaM gAmaM bhikkhAyariyAe gayA, vANamaMtaraM uvAyaMti - jai phalAmo to viyaDeNaM uMDeragehiM tilakuTTiyAe ya accaNiyaM dehAmo, laddhaM, so vANamaMtaro maggara, annamannassa kahaNaM, maggiUNa dinnaM, eyaM te taMti, tAhe sayaM caiva taM pakkhAiyA, kaMdappiyA devA tesiM rUvaM AvarettA ramai, viyAle maggiyA, na diTThA, devayAe AyariyANa kahiyaM // paose udAharaNaM saMgamato // vImaMsAe egattha devakuliyAe sAhU vAsAvAsa~ vasittA gatA, tesiM ca ego puvapesito ceva varisArattaM kareGamAgato, tAe devakuliyAe AvAsito, devayA ciMtei - kiM daDhadhammo naveti, saddhIruveNa uvasaggei, so necchai, tuTThA baMdai / puDhovemAyAe hAseNa karejA, evaM saMjogA / mAnuSAzcaturvidhAH - hAsyAt pradveSAt vimarzAt kuzIlaprati se vanAt, vimAtrApakSasyAtra hAsyAdiSvevAntarbhAvavivakSaNAd, hAsye udAharaNaM gaNikAputrikA, egA gaNiyAdhUyA, khuDDugaM bhikkhAgayaM uvasaggei, sA khuDDugeNa daMDiNa hayA, tIe raNNo kahiyaM, raNNA khuDDago saddAvito, sirigharaditaM karei, jahA mahArAya ! tava sirighare rayaNANi musai tassa ko daMDo ?, raNNA bhaNiyaM-sabassAvahAro jIviyAo vavarovaNaM (ca), jai evaM to esAvi mama nANadaMsaNacaraNANi musaiti daMDeNa hayA, rAyA tuTTho, pUiUNa khuDDago visajjito // padose gayasukumAlo somabhUiNA vabarovito, ahavA ego dhijjAito egAe aviraiyAe saddhiM akivaM sevamANo sAhuNA diTTho, padosamAvaNNI, sAhuM mAremitti padhAvito, sAhuM pucchara, kiM tume ajja diTThaM ?, sAhU bhaNai bahuM suNei kaNNehiM, bahuM acchIhiM pecchai / naya diGkaM suyaM purva, bhikkhu akkhAumarihai // 1 // vImaMsAe, caMdagutto rAyA cANakkeNa bhaNito- pAratiyaM karejAsi, susIso ya kira so AsI, aMveure annatitthiyA hakkArAveUNaM dhammaka kahAvei, aMteurIhiM uvasagginaMtA viNaTThA nicchUDhA ya, sAhU saddAviyA bhaNaMti
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Avazyakamala. yagirIyavRttau nama- he kAre 4 // 509 // jai rAyA acchA to kahemo, Agato rAyA, pAraddhA dhammakahA, rAyA ussarito, aMteuriyA uvasaggaMti daMDeNa hayAto, siridharadiTThataM kahiMti, rAyA tuTTho paramasaddho jAto // kusIlapaDisevaNAe IsAluyabhajjAto cattAri, teNa sattavaiparikkhitaM gharaM kAriyaM, tato rAyaM vinnaviUNa teNa paDahaeNa ghosAviyaM, jahA amugassa ghare samakkhaM parokkhaM vA na keNaI pavisiavaM, sAhU ayANaMto viyAle vasahiNimittaM atigato, so a parisiio, tattha paDhame jAme paDhamA AgayA, bhaNai - paDhicchaha, sAhU kacchaM vaMdhiUNa AsaNabaMdhaM kAUNa ahomuho Thio, cIreNa veDhito, na sakio khomeuM, kisittA gayA, iyarIo pucchaMti - keriso ?, sA bhaNai - eriso aNNo natthi maNUso, evaM tAovi kameNa ekekaM jAmaM kisiUNa gayAto, mili yAto sArheti, uvasaMtAo saddhIto jAyAto // tiricchA caubihA bhayA 1 padosA 2 AhAraheuM 3 avaJcalayaNasArakkhaNayA 4bhaeNa suNagAI va (Da) sejjA, padose caMDakosito makkaDAI vA, AhAraheuM sIhAI, avaJcalayaNasArakkhaNaTTayAe kAgimAI // AtmanA saMvedyante - kriyante iti AtmasaMvedanIyAH, te caubihA- ghaTTaNayA pavaDaNayA thaMbhaNayA lesaNayA, tattha gharaNayA acchimmi rao paviTTho, teNa camaDhiyaM dukkhiumAraddhaM, ahavA sayaM ceva acchimmi galake vA kiMci sAlugAi uTThiyaM ghaTTai, pavaDaNayA maMdapayatteNa caMkamai, tato dukkhAvijai, thaMbhaNayA tAva baiThTho acchito jAva pAdo sunno jAto, lesaNayA pAyaM AuMTAvettA tAba acchito jAva tatthayAvAteNa laio, ahavA nahaM sikkhAmitti ainAmiyaM kiMci aMgaM, | tattheva laggaM, ahavA AyasaMveyaNIyAM cauvihA-vAiyA pettiyA siMbhiyA saMnivAiyA, ee daddovasaggA, bhAvato uvauttarasa ete ceva, uktaM ca-"divA mANussayA ceva, tirikkhA ya viyAhiyA / AyasaMveyaNIyA ya, uvasaggA caDhavihA // 1 // upasargAH // 509 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ CA%ACTORSkikick%2: hAsappadosavImaMsA, puDhovemAyadibiyA / mANussayA hAsamAdI, kusIlapaDisevaNA // 2 // tericchiyA bhayA dosA, aahaarhaa| tahevaya / avaccaleNarakkhaDA, ee cauhA viyAhiyA // 3 // ghaTTaNA pavaDaNA ceva, thaMbhaNA saNA tajJa / AyasaMvevaNIyA ya, uvasaggA caubihA // 4 // " ityAdi, alaM prasaGgena // etAnAmayanto namo'ho iti gaathaarthH|| samprati prAkRtIlyA'nekadhA arhacchabdaniruktasambhava iti darzayannAha- . | iMdiyavisayakasAye parIsahe veyaNAoM uvasagge / ee ariNo hantA arihaMtA teNa vucaMti // 919 // indriyAdayaH pUrvavat, vedanA trividhA-zArIrI mAnasI ubhayarUpAca, 'ee ariNo haMtA' ityatra prAkRtalyA andasatvAcca vibhaktivyatyayaH, tato'yamarthaH-etepAmarINAM hantAro'hanta iti, pRssodraaditvaadissttruupnisspttiH|| syAdetat-anantaragAthAyAmeta evoktAH, punarapyamISAmevehopanyAso'yuktaH !, ucyate, anantaragAthAyAM namaskArArhatve hetutvenokAH, iha punarabhidhAnaM, niruktipratipAdanArtha upnyaasH|| sAmprataM prakArAntarato'raya AkhyAyante, te cASTA-jJAnAvaraNAdi|saMjJAH sarvasattvAnAmeva, tathA cAha aTTavihaMvi a kammaM aribhUaM hoi sabajIvANaM / taM kammamAra hatA arihaMtA teNa vucanti // 920 // / ___ aSTavidham-aSTaprakAram , apizabdAduttaraprakRtyapekSayA anekaprakAramapi, cazabdo bhinnakramaH, sa cAvadhAraNe, jJAnAvaraNAdikamava aribhUtaM-zatrubhUtaM bhavati sarvajIvAnAM-sarvasattvAnAM, anavabodhAdiduHkhahetutvAt , tatkarma ariM hatAro | yatastenArhanta ucyate, rUpaniSpattiH prAgvat // athavA Jain Education Interational
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayagirIyavRttau nama ahacchabdaniruktiH skAre FRICORRC // 51 // arihaMti vaMdaNanamaMsaNANi arihaMti pUasakAre / siddhigamaNaM ca arihA arahatA teNa vucaMti // 921 // / kA 'arha pUjAyAm' arhanti vandananamaskaraNe, tatra vandanaM zirasA, namaskaraNaM vAcA, tathA siddhyanti-niSThitArthA bhavantyasyAM prANina iti siddhiH-lokAntakSetralakSaNA, vakSyati-'ihaM vaoNdi caittANaM tattha gattUNa sijjhaI' tadgamanaM ca prati arhantItyahA:-yogyAH 'aca' ityaca, tena kAraNenArhanta ucyante, arhntH|| tathA| devAsuramaNuesuM arihA pUA suruttamA jamhA / ariNo rayaM ca haMtA arahaMtA teNa vucaMti // 922 // | devAsuramanujebhyaH, sUtre paJcamyarthe saptamI prAkRtatvAt , pUjAmahanti-prApnuvanti, kuta iti cet Aha-yasmAt surottamAH-upacitasakalajanAsAdhAraNapuNyaprAgbhAratayA samastA devAsuramanujottamAstataH pUjAm-aSTamahApAtihAryalakSaNAmahantItyahantaH, itthamanekadhA'nvaryamabhidhAya punaH sAmAnyavizeSAbhyAmupasaMharannAha-'ariNo haMtA' ityAdi, yataH arINAM hantAraH, tathA rajo-badhyamAnakaM karma tasya rajaso yato hantArastenArhanta ucyante, arihantAra iti rajohantAra iti vA | sthitasya arhata iti niSpattiH prAgvat // idAnImamoghatAkhyApanArthamapAntarAlikaM namaskAraphalamupadarzayati___arihaMtanamukkAro jIvaM moei bhvshssaao| bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe // 923 // arhatAM namaskAro'rhannamaskAraH, iha arhacchabdena buddhisthA arhadAkAravatI sthApanA gRhyate, namaskArastu namaHzabda eva, bhAvena-upayogena kriyamANaH, anena nAmasthApanAdravyabhAvalakSaNazcaturvidho yadyapi namaskArastathA'pyatra bhAvanamaskAro draSTavya ityukaM veditavyaM, jIvam-zrAtmAnaM mocayati-apanayati bhavasahasrebhyaH, yadyapi sahasrazabdo dazazatasaGkhyAyAM vacate // 510 // ___
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA'pyatrAdinantasa-khyAyAmavagantavyaH, anantabhavamocanAnmokSaM prApayatItyuktaM draSTavyam / Aha-na sarvasyaiva bhAvato'pi namaskArakaraNe tadbhava eva mokSaH tatkathamucyate-jIvaM mocayatItyAdi ?, ucyate, yadi tadbhava eva mokSAya na bhavati, tathApi bhAvanAvizeSAdbhavati punarbodhilAbhAya, bodhilAbhazcAcirAdavikalo mokSaheturityato na doSaH, tathA cAha| arihaMtanamokAro dhannANa bhavakkhayaM kareMtANaM / hiyayaM aNummuyaMto visottiyAvArao hoI // 924 / / dhanaM jJAnadarzanacAritralakSaNaM labdhAro dhanyAH-sAdhvAdayaH teSAM bhavakSayaM-tadbhavajIvitakSapaNaM kurvatAM yAvajIvaM hRdayamamu. vana vizrotasikAyA-vimArgagamanasyApadhyAnasya vArako'rhannamaskAro bhavati, dharmadhyAnaikAlambanatAM karotItyarthaH // arihaMtanamukkAro evaM khalu vaNNio mahatthutti / jo maraNaMmi uvagge abhivaNaM kIrae bhuso|| 925 // ___ ahannamaskAra evam-uktaprakAreNa khalu varNito mahArtha iti-mahAn artho yasya sa mahArthaH, mahAryatA cAsyAlpAkSaratve'pi dvAdazAGgasaGghAhitvAt , kathaM punaretadevamityAha-yo namaskAro maraNe-prANoparamalakSaNe upAgre-samIpe bhUte abhIkSNam-anadAvarataM kriyate bahuzaH-anekazaH, tato mahatyAmApadi dvAdazAGgaM muktvA tatsthAne'nusmaraNAnmahArthaH, iyamatra bhAvanA-maraNakAle dvAdazAGgaparAvartanAzaktI tatsthAne tatkAryakAritvAt sarvairapi maharSibhireSa smaryata iti dvAdazAGgasaGkrAhitA, tadbhAvAcca mahArya iti // tathA cAha bhASyakRt-"jalaNAdibhae sesaM mottuM e(uda)garayaNaM mahAmollaM / juhi vA'bhibhave gheppai amohasatthaM jaha taheha // 1 // mottuMpi vArasaMgaM sa eva maraNaMmi kIrae jamhA / arihaMtanamokAro tamhA so baarsNgttho||2|| sabaMpi allvArasaMgaM pariNAmavisuddhiheumettAgaM / takAraNabhAvAto kaha na tadatyo nmokkaaro?||3|| na hu tammi desakAle sakko Jain Education Inters For Private & Personal use only P w.jainelibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ arhanamanaprabhAva: zrIAvazyakamalayagirIya- vRtto namaskAre // 51 // bArasaviho suyakkhaMdho / sabo aNuciMteuM dhaMtaMpi samatyacitteNa ||4||atr 'desakAlatti deza:-prastAvasvarUpaH kAlo dezakAlaH, maraNakAla ityarthaH, tasmin , ghaMtaMpIti prAkRtatvAt liGgavyatyayaH, dhAto'pi, atyantamabhyasto'pIti bhAvaH, tappaNaINaM tamhA aNusariyabo suheNa citteNa / eseva namokAro kayannuyaM mannamANeNaM // 5 // " upasaMharannAha arihaMtanamukkAro, sbpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca sarsi, paDhama havai maMgalaM // 926 // | ahannamaskAraH 'saccapAvappaNAsaNatti pAsayati-malinayati jIvaM pibati hitamiti vA pAti vA rakSati bhavAnnirgacchantamiti pApa-karma, auNAdikaH papratyayaH, sarvam-aSTaprakAramapi pApaM karma, 'pApaM karmaiva tattvata' iti vacanAt, praNAzayati-apanayatIti sarvapApapraNAzanaH, maGgalAnAM ca sarveSAM nAmAdilakSaNAnAM prathamamiti-pradhAnaM pradhAnArthakAritvAt , athavA paJcAmUni bhAvamaGgalAni ahaMdAdIni teSAM prathama-AdyaM bhavati maGgalamiti // uktastAvadaInamaskAraH, samprati siddhanamaskAra ucyate-siddhyati sma siddhaH, yo yena guNena niSpannaH-pariniSThAM prApto, na punaH sAdhanIyaH, siddhaudanavat, sa siddhaH, sa ca siddhazabdasAmAnyAkSepato'rthavastAvaccaturdazavidhaH, tatra nAmasthApanAsiddhau supratIto, dravyasiddho jJazarIrabhanya-14 zarIravyatiriktaH siddhaH odanaH, tatra nAmasthApanAdravyasiddhAna vyudasya (zeSa) siddhapratipAdanArthamAha kamme sippe ya vijAya, maMte joge ya Agame / attha jattA abhippAe, tave kammakakhae iy|| 927 // karmaNi siddhaH karmasiddhaH, niSThAM gata ityarthaH, evaM zilpasiddhaH vidyAsiddhaHmantrasiddho yogasiddhaH AgamasiddhaH arthsiddhH| // 511 // Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ RESSUR- yAtrAsiddhaH abhiprAyasiddhaH tapaHsiddhaH karmakSayasiddhazca, eSa gaathaasmaasaarthH|| avayavArtha tu pratidvArameva vakSyati, tatra karmasiddhAdivyAcikhyAsayA karmAdisvarUpaM prathamataH pratipAdayati kammaM jamaNAyariovaesisippamannahAbhihi kisivANijAIaMghaDalohArAimeaMca // 928 // iha yat anAcAryopadeza sAtizayamananyasAdhAraNaM kamrmeha parigRhyate, yatpunaH karma sAtizayamAcAryopadezajaM graMtha| nibaddhaM vA tat zilpaM, tatra kRSivANijyAdi, AdizabdAt bhAravahanAdiparigrahaH, karma, ghaTakAralohakArAdibhedaM, bhAvapradhAno'yaM nirdezaH, ghaTakAratvalohakAratvAdibhedaM karma punaH, cazabdaH punaHzabdArthaH, zilpamiti // sampati karmasiddhaM sodAharaNamabhidhitsurAhajo sabakammakusalo jo jattha suparinihio hoi / sajjhagirisiddhaoviva sa kammasiddhatti vineyo| 929 // __yaH kazcit sarvakarmakuzalo yo vA yatra karmaNi supariniSThito bhavatyekasminnapi karmaNi sahyagirisiddhaka iva sa karmasiddha * iti vijJeyaH, karmasiddho jJAtavya ityarthaH // eSa gAthAkSarArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-koMkaNe egami dugge sajjhassa bhaMDaM oruhaMti vilayaMti ya, tANaM ca visame gurubhAravAhittikAUNa raNNA samANataM-eesiM mae'vi paMtho dAyabo, na uNa eehiM kassavi / ito ya ego siMdhavato purANo, so paDibhajaMto ciMtei, tahiM jAmi jahiM kammeNa esa jIvo bhajai, suhaM na viMdai, so tesiM milito, so gaMtukAmo rayaNipajavasANe (siddha) bhaNai kuMdurukkapaDivohiyalao, siddhao bhaNai-(kiM !), siddhiyaM dehi mama, jaha siddhayaM siddhayA, gayo sajjhayaM, atra kuMdurukkaH kukkuTaH, sahyakaM parvataM, so ya tersi mahattarao sababaI REACHECKAKKARXX ERS For Private & Personal use only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrIAva- bhAraM vahai, annayA sAhU teNa maggeNa AgacchaMti, teNa tesiM sAhUNaM maggo dino, te ruTThA rAule gayA, rAyANaM vinnaveti- karmazilpazyakamala- 1amhaM rAyAvi maggaM dei bhAreNa dukkhAvijaMtANaM, esa puNa samaNassa rittassa maggaM dei,raNNA bhaNiyaM-are duTuMte kayaM, mamamI yagirIya ANA laMghiyA, teNa bhaNiyaM-deva! tume gurubhAravAhittikAUNameyamANattaM , raNNA AmaMti paDissuyaM, teNa bhaNiyaM-jai 4 vRttInama evaM tA so gurutarabhAravAhI, kaha?,jaM so avIsamaMto aTThArasIlaMgasahassaninbharaM bhAraM vahati jo maevi bodaM na pArio, etthaMtarA dhammakahA teNa kahiyA-bho ! mahArAya !-vujhaMti nAma bhArA, te cciya vujhaMti vIsamaMtehiM / sIlabharo voDhavo, jAvajjIvaM aviisaamo||1||raayaa paDibuddho, so ya saMvegato puNaravi pabajAe anbhuDito // eso kammasiddho, saMprati // 512 // | zilpasiddhaM sodAharaNamabhidhAtukAma Aha jo sabasippakusalo jo vA jattha suparinihio hoi / kokAsavaddhaI iva sAhasao sippasiddho so||30|| drA yaH kazcidanirdiSTasvarUpaH sarvazilpeSu kuzalaH, yo vA yatraikasminnapi zilpe supariniSThitaH sAtizayazca kokAsavarddhakivat sa zilpasiddha iti // eSa gAthAtharArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-soppArae rahakArassa dAsIe bhaNeNa dAsa-1 ceDojAto, so ya mUyabhAveNa acchai-mA najIhAmitti, rahakAro appaNo putte sikkhAvei, te maMdabuddhIna laenti, dAseNa savaM gahiyaM, rahakAro mao, rAyAe dAsassa sabaM dinnaM jaM tassa gharasAraM / ito tha ujeNIe rAyA sAvago, tassa cattAri // 512 // sAvagA, ego mahANasito raMghei jai ruccai jimiyamettaM jIrai, ahavA egeNa jAmeNaM vihiM tIhiM cauhiM paMcahiM, jai ruJca na ceva jIrai, viito anbhaMgei so tellassa kulavaM sasarIre pavesei, taM ceva noNei, taio sejaM raei, jai ruccai paDhame 4 Jain Education inte Mw.jainelibrary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education interna jAme vibujjhai, ahavA bitie taie cautthe, ahavA suvati caiva, cauttho sirighari o, tAriso sirigharo kato jahA Agato na kiMci pecchai, ee guNA tesiM, so rAyA aputto nidviNNakAmabhogo pavajjovAyaM ciMtaMto acchai, tato pADaliputte nayare jiyasattU rAyA, so tassa nayariM rohei, etyaMtaraMmi tassa ranno pubakayakammapariNativaseNa gADhaM sUlamuppannaM, tato'NeNa bhasaM paJcakkhAyaM, devalogaM gato, nAgaragehiM se nayarI dinnA, sAvayA saddAviyA, pucchaMti-kiMkammagA ?, bhaMDArieNa pavesito, kiMci na pecchati, antreNa dAreNa darisiya 1 sejAvAleNa erisI sejjA kayA jeNa muhutte muhutte uTThei 2 sUveNa erisaM bhattaM kayaM jeNa velaM velaM jemei 3 abbhaMgaeNa ekkAto pAyAto tellaM na nINiyaM, jo mama sariso so nINeDa 4, cattArivi pavaiyA, so teNa telleNa Dajjhato kAlato jAto, kAgavanno nAmeNa vikkhAto // ito ya-soppArae dubbhikkhaM jAyaM, so kokkAso ujjeNiM gato, rAyANaM kiha jANAvemitti kavotehiM gaMdhasAliM avaharai, koTThAgArieNa kahiyaM, maggieNa diTTho, ANIto, raNNA NAto, vittI dinnA, teNAgAsagAmI khIliyA payoganimmAto garuDo kato, so ya rAyA teNa kokAseNa | devIe samaM teNa garuDeNa nahamaggeNa hiMDai, jo na namai taM bhaNati ahaM AgAseNAgatUNa mAremi, te sabe ANAviheyA kayA, taM deviM sesiyAto devIto pucchaMti jAe kIliyAe niyattai jaMtaM, sA egAe vaJcaMtassa IsAe niyattaNakhIliyA gahiyA, tato niyattaNa velAe nAyaM jahA natthi niyattaNakhIliyA, tato na niyattai, tAhe uddAmaM gacchaMtassa kaliMge IsipANie talAe pakkhA bhaggA, paMkhAvigalotti paDito, tato tassaMghAyaNanimittaM uvakaraNaDDA kokkAso nagaraM gato, tattheko rahkAro rahaM nibatei, ekkaM cakkaM nibattiyaM, bIyarasa addhaM niyanttiyaM, so tANi uvagaraNANi maggar3a, so bhaNai-jAva gharAto ANemi, rAulAto
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ C4X744 M zrIAva nAma nikAlera, so gato, imeNa saMghAtitaM, uddhaM karya jAti, abhiDiu niyattaM pacchatomuhaM jAti, udviyapi na paDahAdazilpavidyA zyakamala- iyarassavayaM jAi aphiDiyaM paDai, so AgacchaMto pecchai nimmAya, nAyaM jahA esa kokAso, akkheveNaM gaMtUNa ranomaMtrasiddhAH yagirIya- takahara, jahA kokAso deva! Agato, jassa baleNa kAgavaNNeNa saberAyANo vasamANIyA,to gahito, teNa hammaMteNa akkhAyaM, vRtto nama jahA amugattha rAyA saha devIe, bhattaM vAriyaM, nAgarehiM ayasabhIehiM kAgapiMDI pavattiyA, kokAso bhaNito-mama puttassa skAre sattabhUmiyaM pAsAdaM karehi, mama ya majhe, to sabe rAyANo ANavessAmi, teNa nimmAto, kAgavannaputtasma lehaM pesiyaM-'ehi | ahaM jAva evaM mAremi, to tumaM mAyApiyaraM mamaM ca moehisi', divaso dinno, pAsAyaM saputto rAyA vilaito, khIliyA // 513 // AhayA, tato saputtago rAyA mato, kAgavannaputteNa taM sarva nagaraM gahiyaM, mAyApiyaM kokAso ya moyAviyANi, esa evaM-18 4 viho sippasiddho // sAmprataM vidyAsiddhaM pratipAdayannAdau tAvat tatsvarUpaM pratipAdayatiitthI vijA'bhihiA purisomaMtutti tabiseso'yaM / vijA sasAhaNAvA sAhaNarahioamantutti (bhave maMto)931 strI vidyA abhihitA puruSo mantra iti ayaM tadvizeSaH-vidyAmantrayorvizeSaH, iyamatra bhAvanA-yatra mantradevatA strI vidyA, 4 yatra puruSo devatA sa mantra iti, athavA sAdhanasahitA vidyA, sAdhanarahito mantraH, zAvarAdimantravat iti tdvishepH|| adhunA vidyAsiddhaM sanidarzanamupadarzayati di||513|| vijANa cakkavaTTI vijjAsiddho sa jassa vegAvi / sijjhijja mahAvijA vijAsiddhojakhauDucha // 932 // vidyAnAM sarvAsAM cakravartI-adhipatirvidyAsiddho, vidyAsu siddhaH vidyAsiddha iti vyutpatteH, yasya vA ekApi mahA CAESAKASCARRIERS** ONOM
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRECORROADCARTOOK vidyA-mahApuruSadattAdi sidhyet sa vidyAsiddhaH, sAtizayatvAt , ka iva ?-AryakhapuTavaditi gAthAkSarArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-vijAsiddhA AyariyA, tesiM ca bAlo bhAgiNejo, teNa taisi pAsAto vijjA kannAheDiyA, vijAsiddhassa namokkAreNAvi kira vijjAto bhavaMti, so vijAcakkavaTTI, sotaM bhAgiNeja bharukacche sAhusagAse ThaviUNa | guDasatyaM nagaraM gato, tattha kila vijAparivAyato sAhahiM vAde parAjito addhitIe kAlagato taMmi guDasatthe nagare baDukarao vANamaMtaro jAto, teNa tattha sAhuNo sake uvaddaviuM pAraddhA, tannimittaM ajakhauDA tattha gayA, teNa gaMtUNa tassa kanne uvAhaNAo olaMviyAto, muhe avANaM ThaviUNa uppAo paMguriUNa sutto, devakulio Agato pecchai, tato jaNaM ghettUNa Agato, jato jato ugghADijai tato tato ahiTThANaM dIsai, raNo kahiyaM, teNavi diTuM, kaTThalaTThIhiM pahato so, pahAre aMteure saMkAmei, mukko, raNNA sabahumANaM bahuppagAraM bhaNito jahA pasAyaM kareha muMca evaM devaMti, tato saMbhaMto uhito calito ya, pito ya vaDukarago annANi ya vANamaMtarANi khaDakhahaMtANi calaMti, logo rAyA ya pAyavaDito viNNaveimuyAhitti, tassa devakule donni mahatimahAliyAto pAhANamaIo kuDIo, tAtovi caliyAto, tato tAto so vaDukarao aNNANi ya vANamaMtarANi khaDakhaDeMtANi piDito hiMDaMti,jaNo rAyA ya taheva viSNavei, tato gAmapajaMte vaDakarato vANamaMtarANi ya mukkANi saTThANaM gayANi, tAto doNIto donnivi aggato ANittA chaDDiyAto, jo mama sariso so saTThANaM pAvessati, soya bhAyaNijo AhAragehIe nibIvAyaM velavajito bharukacche taccaNiyacello jAto, tassa vijApabhAveNa pattANi AgAseNa uvAsagANaM gharesu gacchaMti, bhariyANi puNa saTThANameMti, logo bahuo tammuhojAto, saMgheNa ajakhauDANa mANusaM pesiyaM, For Private & Personal use only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAmaMtrasiddhA zrIAvazyakamalayagirIyavRttI namaskAre // 514 // FORECASSECURRC AgayA,akkhAyaM-erisI akiriyA udviyatti, tesi kapparANa aggato mattao seeNa vatyeNa ucchAito jAti, ToppariyA gayA sabappavare AsaNe ThiyA, puNovi bhariyA AgayA, AyariehiM aMtarA AgAse mahAsilA (ThaviyA) tattha amphiDiyANi, savANi bhinnANi, so cellaobhIto naTTho, AyariyA tattha gayA, taccaNiyA bhaNaMti-ehi vuddhassa bhagavato pAema paDehi, AyariyA bhaNaMti-ehi puttA! suddhoyaNasuyA vaMda mamaM, buddho niggato, pAesu paDito, tattha thUbho vAre, so'vi bhaNito-ehi pAesu paDAhitti paDito, uThehitti bhaNito addhAvaNato Thito, evaM ceva acchehitti bhaNito Thito pAsillito, niyaMThonAmito nAmeNa so jAto, esa evaMviho vijaasiddho||saamprtN mantrasiddhaM sanidarzanamupadarzayati| sAhINasavamaMto bahumaMto vA pahANamaMto vA / neo sa maMtasiddho thaMbhAgarimuSa sAisao // 933 // | svAdhInasarvamantrI bahumaMtro vA pradhAnamantro vA-pradhAnaikamaMtro vA jJeyaH sa mantrasiddhaH, ka iva !, stambhAkarSaka iva sAtizayaH, eSa gAthAkSarArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-egammi nagare ukiTThasarIrA saMjatI raNNA visayalolupeNa gahiyA, saMghasamavAo kao, rAyA na muyai, tato egeNa maMtasiddheNa rAyaMgaNe je khaMbhA acchaMti te abhimaMtiyA, AgAseNa uppaiyA khaDakhaDeMti, pAsAyakhaMbhAvi caliyA, bhIeNa mukkA, saMgho khAmito, esa evaMviho mNtsiddho|| sAmprataM sadRSTAntaM yogasiddha pratipAdayannAha so'vi davajogA paramaccherayaphalA'havego'vi / jasseha hula siddho sa jogasiddho jahA samio // 934 // __ sarve'pi-kAsayena dravyayogAH paramAzcaryaphalA:-paramAdbhutakAryAH, athavA eko'pi yogaH paramAzcaryaphalo yasya bhave CRACCURACCUSA* // 514 // Jain Education Interior For Private & Personal use only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education siddhaH sa yogeSu yoge vA siddho yogasiddho'tizayavAn yathA samita AcArya iti gAthAkSarArthaH // bhAvArthaH kathAnakagamyaH, taccedam-AbhIradese kaNhAe veNNAe ya nadIe aMtarA tAvasA parivasaMti, tatthego pAyaleveNaM pANIe cakamaMto bhamai, ei jAi ya, loo AuTTo, saddhA hIliaMti, ajasamiyA vairasAmissa mAulagA viharaMtA AgayA, saddhAvi uvaTTiyA, akiriyatti AyariyA necchaMti, bhaNaMti-kiM ajo ! na ThAha, esa jogeNa keNavi makkhei, tehiM aTThapadaM laddhaM, ANIto, amhevi dANaM demotti, aha so sAvago bhaNai-bhayavaM! pAyA ghovaMtu, amhevi aNuggahiyA homo, aNicchaMtassa pAyAo pAuyAto ya dhoyAto, tato jale oyarito, pANie nibbuDDo, ukkiTThI kayA, evaM DaMbhehiM logo khajjaitti, AyariyA niggayA, jogaM parikaiti AyariyA niggayA, jogaM pakkhittA nadI bhaNiyA ehi putti ! paraM kUlaM jAmo, do'vi taDA miliyA, gayA paraM kUlaM, te tAvasA AuTTA pavaiyA, te ca baMbhaddIvagavatthabatti baMbhadIvagA jAyA, esa evaMviho jogasiddho // adhunA AgamArthasiddhau pratipAdayati Agamasiddho savvaMgapArao goamukha guNarAsI / paurattho atthaparuvva mammaNo atthasiddho u // 935 // AgamasiddhaH sarvAGgapArago-dvAdazAGgavit, ayaM ca mahAtizayavAneva, yata uktam- "saMkhAtItevi bhave sAhai0" ityAdi, ayaM ca gautama iva guNarAziravagantavyaH, atra bhUyAMsaH sAtizayaceSTitA udAharaNaM // tathA pracurArthaH - prabhUtArthaH, arthaparaH - arthaniSTho'rthasiddhaH, atizayayogAt, mammaNavaditi gAthAkSarArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam- tatthAgamasiddho phira sayaMbhuramaNevi macchagAdIyA / jaM ceti sa bhayavaM uvautto jANai tayaMpi // 1 // aTThasiddho puNa rAyagihe nayare mammaNo
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogArya siddhAH skAre 'zrIAva-1 vANio, teNa atikileseNa aibahugaM dabajAya meliyaM, so taM na khAi na pivati, pAsAdovariM caNeNa aNegakoDinimmA-16 zyakamala-jayagabhasAro kaMcaNamato divarayaNapajjalito ego valado kArAvito, vitio ya ADhatto, so'vi vahunimmAto, etvaMtaraMmi yagirIya-divAsArata tassa nimmAvaNanimittaM kacchohagavitijjo so nadipUrAto kaTThavirUDhago kaTThANi uttArei, ito ya-rAyA devIe vRttau nama- saha oloyaNagato acchai, so tahAviho atIva karuNAlaMbaNabhUto devIe diTTho, tato tIe sAmissa bhaNiyaM-saccaM subai DIevaM mehanaisamA havaMti rAyANo / bhariyAI bharaMti daDhaM rittaM jatteNa vajeti // 1 // raNNA bhaNiyaM-kiha kaha vA!, tIe bhaNiyaM-jaM esa damago kilissai, raNNA saddAvito, bhaNito ya-kiM kilissasi ?, teNa bhaNiyaM-baladdasaMghADago na pujai,18 // 515 // raNNA bhaNiyaM-valaisayaM geha, teNa bhaNiyaM-na me tehiM kajaM, tassa viijaM pUreha, kerisotti, gharaM neUNa darisito, raNNA 4AbhaNiyaM-savabhaMDAreNavi na pujai, tA ettigavibhavassa alaM te tiNhAe, teNa bhaNiyaM-jAhe sona pUrito tAva Na suhaM, pAraddho hAya uvAo, pesiyANi disAsu bhaMDANi, ADhattAto kisIo, ADhattANi ya gayaturayabaladdaposaNANi, raNNA bhaNiyaM-jai evaM tA kiM thevassa rattiM naipUrato kaTThakaDDaNassa kae kilissasi !, teNa bhaNiyaM-kilesasahaM me sarIraM, vAvAraMtaraM cedANiM natthi, mahagyANi ya vAsAratte dArugAdINi, nibahiyabA ya paiNNA, ato kilissAmi, raNNA bhaNiyaM-pujaMtu te maNorahA, tuma ceva viijagaM pUreuM samattho, na uNa ahaMti niggato, teNa kAleNa pUrito, esa evaMvidho atthasiddho // sAmprataM yAtrAsiddhapratipAdanArthamAha6] jo nizcasiddhajatto laddhavaro jo ya tuMDiyAivva / so kira jattAsiddho'bhippAo buddhipajAo // 936 // // 515 // For Private & Personal use only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECARKAKARROR CROCRACKS yo nityasiddhayAtraH, kimuktaM bhavati', sthalajalacAripayeSu sadaivAvisaMvAditayAtra iti, labdhavaro yo vA tuMDikAdivat sa kila yAtrAsiddhaH / uttaradvArAnusandhAnAyAha-abhiprAyo buddhiparyAya iti gAthAkSarArthaH, bhAvArthastu kathAnakagocaraH, sAtavedam-paDhama tAva jo kira vArasa vArAto samudaM ogAhittA kayakajjo Agacchai so jattAsiddho, taM annevi jaMtagA jattAe siddhinimittaM pecchaMti, yathA egami nagare tuMDigo vANio, tassa sayasahassavArAto vahaNaM phuTUM,tahAvi na bhajjai, bhaNai ya-jale naheM jale ceva lavbhai, sayaNAIhiM dijamANaM necchai, puNo puNo taM taM bhaMDaM gahAya gacchai, nicchaeNa se devayA pasaNNA, khaddhaM khaddhaM dabaM dinnaM, bhaNito ya-annaM kiM te karemi !, teNa bhaNiyaM-jo mama nAmeNa samuiM ogAhai so avivanno eu, tahatti paDissuyaM, sa jattAsiddho, aNNe bhaNaMti-kila nijAmagarapta vAsullato samudde paDito, so tassa kae samudaM ulaMghiumADhatto, tato anivinnassa devayAe varo dino|kRtN prasaGgena / sAmpratamabhiprAyasiddhaM pratipAdayannAha8 viulA vimalA suhamA jassa maI jo cauvihAe va / vuddhIe saMpanno sa vuddhisiddho imA sA ya // 937 // | vipulA-vistAravatI, ekapadenAnekapadAnusAriNIti bhAvaH, vimalA-saMzayaviparyayAnadhyavasAyamalarahitA, sUkSmA-atyanta duHkhabodhasUkSmavyavahitArthaparicchedasamarthA yasya matiH sa vuddhisiddhH| yadivA yazcaturvidhayA autpattikyAdibhedabhinnayA vuddhyA sampannaH sa buddhisiddhH|| sA ca caturvidhA buddhiriyam uppattiyA veNaiyA, kammiyA pariNAmiyA / vuddhI cauvihA vuttA, paMcamA novalabbhai // 938 // utpattireva prayojanaM yasyAH sA autpattikI, Aha-sarvasyA api buddheH kSayopazamaH prayojanaM tataH kathamucyate-utpatti CCCIRCRECARROCALMOCRACAX For Private & Personal use only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamala yagirIya vRttau namaskAre // 516 // Jain Education Interad reva prayojanaM yasyAH iti, satyametat, kintu sa khalvantaraMgatvAt sarvavuddhisAdhAraNa iti na vivakSyate, na cAnyacchAstrakarmmAbhyAsAdikamapekSate, tata uktam - utpattirevetyAdi, vinayo guruzuzrUSA sa kAraNamasyA vainayikI 2 anAcAryakaM karma sAcAryakaM zilpaM, yadivA kAdAcitkaM karmma nityamabhyasyamAnaM karmma zilpaM, karmaNo jAtA karmajA 3 tathA pari-samantAnamanaM - yathAvasthitavastvanusAritayA gamanaM pariNAmaH, sudIrghakAla pUrvAparArthAvalokanAdijanya AtmadharmavizeSa ityarthaH, sa kAraNamasyAH pAriNAmikI, buddhyate'nayeti buddhiH catuSyakArA uktA, tIrthakaragaNadharaiH kimiti ?, yasmAtkevalinA'pi | paJcamI buddhirnopalabhyate, asattvAt // sAmpratamautpattikyA lakSaNamAha puvamadiTThamassuamaveia takkhaNa visuddha gahiatthA / avAhayaphalajogA buddhI uppattiA nAma // 939 // pUrva - buddhyutpAdAt prAk svayamadRSTo'nyatazcAzruto'vidito - manasA'pyanAlocitaH tasminneva kSaNe vizuddha gRhIto-yadhAvasthito gRhIto'vadhArito'rtho yasyAH sA tathA, iha aikAntikamihaparalokAviruddhaM phalAntarAbAdhitaM vA'vyAhatamucyave, phalaM - prayojanaM, avyAhataM ca tat phalaM ca avyAhataphalaM tena yogo yasyAH sA avyAhataphalayogA buddhirautpattikI nAma // saMprati vineyajanAnugrahAya asthA eva svarUpapratipAdanArthamudAharaNAni pratipAdayati bharahasila 1 paNiya 2 rukkhe 3 khuDga 4 paDa 5 saraDa 6 kAya 7 UccAre 8 / gaya 9 ghayaNa 10 gola 11 me 12 khuDDaga 13 maggitthi 14 pa 15 putte 16 // 940 // bharahasila 1 miMTa 2 kukuDa 3 tila 4 vAlua 5 hatthi 6 agaDa 7 vaNasaMDe 8 / yogArthasiddhAH // 516 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAyasa 9 ai 10 patte 11 khADahilA 12 paMca piaro 13 a||941|| mahusitya 17 muddi 18 aMke 19 paNae 20bhikkhU 21 ya ceDaganihANe 22 // sikkhA 23 ya atthasatye 24 icchAi mahaM 25 sayasahasse 26 // 942 // AsAmarthaH kathAnakenyo'vaseyaH, tAni cAmUni-tatra prathamata udAharaNaM zilAviSaye-ujeNIe nayarIe Asanno naDANaM gAmo, tatthegassa bharahanAmassa naDassa bhajjA mayA, tassa ya putto Daharao, teNa annA ANIyA, sA tassa dAragassa saMmaM na 13vaTTai, teNa dAraeNa bhaNiyaM-mama laTuM na vaTTasi, tahA te karemi jahA me pAesu paDihisitti, teNa rattiM piyA sahasA bhaNito-13 esa gohitti, teNa nAyaM-mahilA viNadutti, siDhilo rAgo jAto, sA bhaNai-putta ! mA evaM karehi, so bhaNai-mama laTuM na vaTTasi, bhaNai-paTTihAmi, to laTuM karehAmi, sA vaTTiumAraddhA, annayA rohato chAhImuddisiUNa esa goho esa goho esa gohotti bhaNai, piyareNa puTTho-kahiMti !, chAhiM daMsei, tato piyA se lajjito, so'vi evaMvihotti tIse ghaNo rAgo jAto, so'vi visabhIto piyareNa samaM jemei, annayA piyareNa samaM ujeNiM gato, divA nagarI, niggayA piyAputtA, piyarassa kiMci ThaviyaM visumariyaM, tato so pacchA valito, so'vi rohato sippAnadIe puliNe nagariM Alihati, teNa nagarI sacaccarA sadevakularAyakulA lihiyA, teNa ya padeseNa rAyA vAhiyAliyAe Agato, kahamavi egAgI assArUDho Agacchati, so vArio,bhaNai-mA rAulassa majjheNa jAhi, teNako halleNa pucchito-kimeyaM tae AlihiyaM?, teNa nagarI sadevaularAyakulA kahiyA, kahiM vasasi!, kai vArA tae didA nagarI!, bhaNai-ekkasi, iyANi ceva, etyaMtare se piyA Agato, rAiNo ya ACANAGAR REASUREKAREKALAM **** 55 Jain Education Intem 2 j ainelibrary.org
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayagirIya vRttau namaH skAre // 517 // Jain Education Inter eguNagANi paMca maMtisayANi, ekaM maggai jo sabappahANo hojjA, tassa parikkhaNanimittaM taM gAmaM bhaNAvei-jahA tubbhaM gAmassa bahiyA mahallI silA tIe maMDavaM kareha, na ya sA ThANAto cAliyabA, te gAmellayA AdannA, so rohagadArago chuhAito, piyA se gAmeNa samaM acchai, ussUre Agato, royai-amhe chuhAiyA acchAmo, so bhaNai suhitosi taM na yANasi, teNa bhaNiyaM kahaM ?, tato kahiyaM, bhaNai-vIsatthA acchaha, heTThAto khaNa, thaMme ya deha, tato thovathovabhUmI khAyA, dhaMbhA ya aMtarA kayA, to uvalevaNe katovayAre maMDave kae raNNo niveditaM, rAiNA pucchiyaM-keNa kathaM ?, purisehiM kahiyaM - rohaNa bharahadAra eNa, esA eyassa uppattiyA buddhI, evaM sabesu joejjA 1 / meDhatti, tato tesiM raNNA meDhago pesito, bhaNiyA- esa pakUkhamitteNa kAleNa ettio caiva paJcaSpiNeyavo, na dubbalataro nAvi baliyatarotti, tato tehiM rohato pucchito, teNa virUveNa samaM baddhAvito, javasaM dinaM, taM caraMtassa na hAyai balaM, virUvaM pecchaMtassa bhaeNa na vaddhae 2 / kukkuDotti, tato tesiM rAiNA kukkuDo pesito, bhaNiyA- esa kukkuDo bIyakukkuDeNa viNA jujjhAveyabo, tato puNo'vi tehiM rohato pucchito, teNa addAeNa samaM jujjhAvito 3 / tilatti, tato raNNA tilA pesiyA, tilasamaM tillaM dAyavaMti, roha (addA) eNa maviyA, telaMpi teNa dinnaM, 4 / vAlugatti, raNNA tesiM maNussA pesiyA, tattha sugbhA vAluyA atthi, tato vAluyAvarahae pesaha, tehiM rohao pucchio, teNa bhaNiyaM paDicchaMde deha jeNa pesAmo 5 / hatthitti, tato kaivayadivasAikame raNNA tesiM juNNu hatthI appAuo mariukAmo pesio, bhaNiyA ya-mato n2a nivezyavo, divasadivasiyA se pauttI kaheyavA, akahaNe niggaho, so mato, te gAmelayA addaNNA, rohao pucchio-tassa vayaNeNa niveditaM, jahA so deva ! ajja hatthI na uTThei na nisIyai na AhArei na ** autpatti kyA udAharaNAni // 517 // .
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ KACHCRIGANGANAGARICA nIhArei na usasahana nIsasati evamAdi, tato raNNA bhaNiyaM-kiM mao!,te maNati-tujjhe evaM bhaNaha, na amhe vayAmo, devo bhaNai 6 / agaDatti, tato puNaravi raNNA tesiM maNUsA pesiyA, bhaNiyA-jahA.tujhaM gAme atIva AsAyaNijodago kUvo asthi, sopesiyabo, tato rohao pucchio, teNa bhaNiyaM-tujjhe bhaNaha-esa amhacao agaDoAraNNo, na tIrai sahAyamaMtareNa egAgI AgaMtuM, tato nAgaragaM kRvaM pesaha jeNa teNa samaM jAi, maNussA tuhikkA ThiyA, raNNo niveiyaM, pucchiyaM keNeyamuttaraM karya', bharahaputteNaM rohageNaMti 7vaNasaMDatti, tato puNaravi purisA pesiyA, bhaNiyA ya-jahA |gAmassa pubadisAbhAge vaNasaMDo asthi, so pacchimadisAbhAge kAyabo, te ahaNNA, rohago pucchito, tabayaNeNa gAmo vaNasaMDassa puSapAsaM gato, purisehiM raNNo niveiyaM taM-kato pacchimadisIbhAge vaNasaMDo, kahaM !, gAmo pubapAsaM gato / pAyasoti, puNaravi raNNA maNUsA pesiyA, aggiM viNA paramannaM niSphAdetavaM, rohago pucchito, tabayaNeNa karIsaumhAe niSphAiyaM 9 / tato raNNA evaM parikkhiUNaM pacchA samAdidru, jahA teNa dArageNa ihAgaMtavaM, paraM na sukkapakkhe na hi kiNhapakkhe, na rAIe na divasato, na chAyAe na uNhe, na chattageNa na AgAseNa, na pAehiM na jANeNaM, na paheNa OMna uppaheNaM, na NhAeNaM na maliNeNaMti, tato tassa rohagassa niveiyaM, pacchA so aMgohaliM kAUNa cakkamajjhabhUmIe eDakamArUDho cAlaNInimmiuttaraMgo, aNNe bhaNaMti-sagaDavaTTaNIpaesabaddhao saMjhAsamayaMmi amAvasAe paDivayAe ya8 saMghIe Agato nAraMdapAsaM, raNNA pUio, Asanno so Thio, jAmavibuddheNa raNNA saddAvito, bhaNito ya-sutto jaggasi 16 bhaNai-deva! jaggAmi, kiM ciMtesi , bhaNai-chagaliyAliMDIto kahaM vaTTalIto bhavaMti !, raNNA ciMtiyaM-sAhu evaM | KACARRERANSACROSSAS. Jain Education Interational
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Ava zyakamalayagirIyavRttau namaskAre // 518 // Jain Education Inter vimarisiyaM, pacchA pucchito bhaNati deva ! tAsiM udaramajjhe saMbhAvato saMvaTTagavAto atthi teNa vaTTulIto jAyaMte 10 / tato sutto, viiyajAme'vi jAmasaddeNa rAyA vibuddho, rohago pucchito- sutto jaggasi ?, bhaNai - deva ! jaggAmi, kiM ciMtesi 1, bhaNai - AsoTThapattANaM kiM daMDo mahalo uyAhu se sihatti ?, pacchA pucchito bhaNai-do'vi samANi 11 / evaM taiyajAme pucchito- kiM ciMtesi ?, bhaNai-khADahilAe kittiyA paMDurA rehA ? kittiyA kAlagA ?, kiM mahalaM pucchaM ? uyAhu sarIraM 1, raNNA ciMtiyaM - sAhu eyaMpi ciMtiyaM, pacchA pucchito, bhaNai-jattiyA paMDarA tattiyA kAlagA, jattiyaM pucchaM tadahaM sarIraM 12 / cautthe jAme saddAvito vAyaM na dei, tato raNNA kaMbiyAe chikko uTThito, pucchito-sutto jaggasi ?, bhaNaijaggAmi, kiM karesi ?, ciMtemi, kiM ciMtasi 1, bhaNai - katihi jAto si ?, raNNA pucchiyaM-sAha, veNa bhaNiyaM - paMcahiM, keNa keNa 1, bhaNairaNNA 1 vesamaNeNa 2 caMDAleNa 3 rayageNa 4 vicchugeNa 5 tato rAyA uhiUNa kayasarI raciMto mAyAe gharamuvAgato, pAesu paDito pucchati - ahaM katihiM jAto 1, mAyA bhaNai-niyapiyareNa, tato nibbaMdhe kae sAhai-rAyA tAva tava piyA ceva, jammi diNe riuNhAyA ahaM saMbutA taMmi vesamaNajakkhaM pUiDaM gayA, vesamaNe alaMkiyavibhUsie diTThe tassuvariM me aNurAgo jAto, tato gharamaiMtIe mae aMtarAle caMDAlo diTTho, so'vi ahilasito, tato rajago, so'vi AsaMsito, gharamAgayAe kaNikkamato vicchuo UsavavisesanimittaM kato, hattheNa phaMsito, tato tassavi uvari me aNurAgo jAto, evaM jai aNurAgametteNa te piyaro bhavaMti tato havaMti, annaddA rAyA caiva tava piyA, tato mAyaM paNamiUNa sabhavaNamAgato, rohagamegaMte pucchati-kahaM jANasi jahA'haM paMcahi jAto mitti?, so bhaNati yathAnyAyaM pratipAlayaMto najjasi jahA rAyapu autpatti | kyA udA haraNAni // 518 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter totti, vesamaNo dANeNaM, caMDAlo roseNaM, rayago sabassaharaNeNaM, jaM ca vIsatthasuttaMpi kaMbivAe cuMkasi teNa najjasi-viMchueNa jAto sitti 13 / tuTTho rAyA, sabesimuvari Thavito, bhogA ya se diNNA, eyassa uppattiyA buddhI 1 // paNiyatti dohiM paNiyagaM baddhaM, ego nAgarago bhaNai-jo eyAto tava lomasiyAo khAi tassa tumaM kiM desi ?, iyaro gAmellato lomasiyAsAmI bhaNai-jo nagaraddAre moyago na nIi taM demi, sakkhiNo kayA, teNa sabAtovi lomasiyA cakkhiya cakkhiya mukkAto, jito maggati, iyaro na mannai, veNa bhaNiyaM-logo ettha pamANaM, jai logo bhaNai eyAto sabAto khaddhAto to maggejjA, tato hadRmajjhe oyAriyAto, kayagajaNo Agacchai, jaM jaM lomasiyaM pecchai taM taM khaddhaM, tAhe so bhaNai eyAto sabAto khaddhAto kiM geNhAmo 1, tAhe so mIto rUvagaM dei, iyaro necchai, jAva saeNavi na tUsai, tato teNa nAgaragA jUyArA olaggiyA, tehiM dinnA buddhI, tAhe egaM pUiyAvaNA moyagaM gahAya iMdakIle Thavei, iyaro saddAvito, tato moyagaM prati bhaNai-niggaccha bho moyaga ! nimgaccha bho moyaga !, so na nimgacchai, evaM so paDijito, esA jUyArANa uppattiyA buddhI 2 rukkhatti, egattha pahe pahiyA vacceti, aMtarA vaNasaMDe phalabharoNayA aMbagA diTThA, makkaDA phalANi ghettuM na deMti, tAhe pahiehiM pahANA khicA, te makaDA rusiyA aMbagaphalANi khivaMti, tesiM pahiyANaM pahANapakakhevagANaM uppattiyA buddhI 3 khuDDagati khuDDugaM nAma aMgulIyakaralaM, rAyagihe nagare paseNaI rAyA, tassa suto seNito rAyalakkhaNasaMpanno, tassa kiMcivi na dei, mA mArehitici, addhitIe niggato, beNNAtaDamAgao, kaivayasahAo, khINavihavaseTThissa vIhIe uvaMviTTho, tassa ya tappuNNapaccayaM taddiva sababhaMDANaM vikao jAto, khaddhakhaddhaM vidvattaM, aNNe bhaNati - seTThiNA rayaNA w.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ otpattikyA udAharaNAni zrIAva- mAyaro sumiNami gharamAgato niyakaNaM pariNentago diTTho, tato'NeNa ciMtiyaM-etIe pasAeNa mahaI vibhUI bhavissai, pacchA so zyakamala- vIhIe uvaviTTho, teNa tamaNaNNasarisAe AgaIe daTTaNa ciMtiyaM-eso so rayaNAyaro bhavissai, tappabhAveNa aNeNa milakkhuyagirIya- nahatthAto aNagdhejA rayaNA pattA, pacchA pucchito-kassa tujhe pAhuNagA?, teNa bhaNiyaM-tujjhaMti, gharaM nIto, kAleNa se vRttaunama- dhUyA dinnA, bhoge bhuMjati, kAleNa ya naMdAe sumiNami dhavalagayapAsaNaM, AvaNNasattA jAyA, pacchA raNA se uTTavAlA skAre pesiyA-sigdhaM ehitti, tato seNio naMdaM Apucchati, bhaNati ya-amhaM rAyagihe nagare paMDarakuDugA pasiddhA govAlA, jai amhehiM kajaM sigdhamejAhitti, tato gato, devalogacuyagambhANubhAveNa tIe dohalo-varahatthikhaMdhagayA abhayaM sb||519|| jaMtUNa demitti, seTThI davaM gahAya raNNo uvahito, rAyANaeNa gahiyaM, paDipunno kato dohalo, jAto putto, abhao nAma kayaM, pADhavayasaMpanno pucchai-mama piyA kahiMti ?, kahiyaM tIe, tatya vaccAmotti bhaNai, paDivaNNaM tIe, satyeNa samaM | hai vaccaMti, rAyagihassa bahiyA ThiyANi, abhao gavesao gato, rAyA maMti maggai, kuve khuDugaM pADiyaM, jo giNhai hattheNa taDe saMto tassa rAyA vitiM dei, abhaeNa dir3ha, chagaNeNa AhayaM, sukke pANiyaM mukkaM, taDi saMtaeNa gahiyaM, rAyAe samIvaM gato, pucchito-ko tuma.?, tujjha putto, kiha vA kiM vA !, savaM parikahiyaM, tuTTho ussaMge kato, mAyA pavisijaMtI maMDiumAraddhA, abhaeNa vAriyA, amacco jAto, esA eyassa uppattiyA buddhI 4ApaDatti ho jaNA vhAyaMti, egassa paDo daDho egassa jupNo, juNNaitto dadaM gahAya padvito, iyaro maggai, na dei, bhaNai ya-eseva me paDo, rAule vavahAro jAto, kAraNigehiM pucchiyaM-ee paDA kIyA gharavUyA vA ?, dohivi kahiyaM-gharavuyA, tato mahilA kalAviyA, tato suttANusAreNa Jain Education X I For Private & Personal use only www.ainelibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ROACROSSAGE jo jassa paDo so tassa dino, anne bhaNaMti-doNhapi sIsANi olihAviyANi, jassa uNNAmao paDo tassa uNNAtaMtU viNiggayA, jassa sottio tassa suttataMtU, tato jo jassa so tassa samappito, 'kAraNiyANamuppattiyA buddhI 5 / 'saraDa'tti ego puriso sannaM vosirai, tassa saNNaM vosiraMtassa saraDANaM paropparaM bhaMDatANa ego saraDo ahiTThANassa hiTThA |bilaM paviTTho, puccheNa ya chiko, gharaM gato, addhitIe dubalo jAto, mama udare saraDo paviTThotti, vejo pucchito, jai | sayaM rUvagANaM deha to paguNIkaromi, manniyaM, vijeNa ghaDae saraDo chaDho lakkhAe viliMpito, vireyaNaM dinnaM, ghaDago ThAvio, sannA vosiriyA, diTTho taDaphaDato, so jAto laTThIbhUto, vijassa uppattiyA buddhI // biiyaM saraDodAharaNaM-mikkhuNA khur3ago pucchio-esa kiM sIsaM cAlei, so bhaNai-kiM bhikkhU bhikkhuNI vA, khuDugassa uppattiyA buddhI 6 // 'kAgati, taccaNieNa cellato pucchito-arihaMtA sabaNNU !, cellato bhaNai-bADhaM, kittiyA ihaM kAgA?, sarhi kAgasahassA jAI veNNAtaDe parivasaMti / jai uNagA pavasiyA abbhahiyA pAhuNA AyA // 1 // khuDDugassa uppattiyA buddhI // viiyaM kAgodAharaNaM-ego vANiyao, teNa vAhiM gaeNa nihI diTTho, teNa ciMtiyaM-mama ghare mahilA pahANA, sA rahassaM dharei naveti parikkhemi, tato gharamAgato bhaNai-paMDarago me kAgo ahiTThANaM paviTTho, tIe sayajjhiyANa kahiyaM, tAhiM niyabhattArANaM jAva rAyAe suaM, tato rAiNA siTThI hakkArAvito, pucchiyaM, kahiyaM jahAvaDiyaM, tuTTho rAyA, diNNaM nihANaM, maMtI kato, eyassa uppattiyA buddhI / 'uccAre'tti egassa ghijAiyassa taruNI bhajjA, gAmaMdaraM nijamANA aMtarA dhutteNa samaM saMpalaggA, tato tesiM doNhaMpi kalaho jAto, ghijAio bhaNai-me bhajjA, iyaro bhaNai-mama, sA pucchiyA, dhucaM bhacAraM For Private & Personal use only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva zyakamala yagirIya vRttau namaskAre // 520 // Jain Education Intern paDivajjara, gAme vavahAro jAto, tato kAraNigehiM savANi pucchiyANi kalaM kI AhAro Asi ?, sabehiM bhaNiyaM-tilasakuliyA, tato AhAravireyaNaM dinaM, pijjAiyassa sabhajassa tilA diTThA, iyarassa neti, niddhADito, kAraNigANa uppattiyA buddhI 8 / gayatti, vasaMtapure rAyA maMtiM mamgai, pAo laMbio-jo mahaimahAlayaM gayaM tolai tassa sayasahassaM demi, tato egeNa puriseNa so hatthI nAvAe chUDho, atthAve jale dhario, jacie bhAre tIse nAvAe pANiyaM tattha rehA kaDiyA, oyArio hatthI, kaTTapAhANeNa bhariyA nAvA tAva jAva rehA, tato tANi kaTTapAhANANi ucAreDaM toliyANi, jiyaM teNa sayasahassaM, maMtI kato, eyassa uppattiyA buddhI / aNNe bhAMti 'gaya'tti gAvimaggo silAe naThTho, so egeNa poTTapaDieNa kahio 9 / ghayaNo nAma bhaMDo savarahassito, annayA rAyA devIe guNe laei-atIva nirAmayA devI, no aho vAto nissarai, so bhaNai-deva ! evaM na havai, kiha ?, jayA pupphANi kesarA vA Dhoei tathA jANejja-niggato aho - vAyoti, raNNA tahatti vinAsiyaM, nAe hasiyaM, tato devIe pucchiyaM kimakaMDe hasiyaM 1, rAyA na kahei, nibaMdhe kahiyaM, devIe bhaMDo nivisao ANato, so uvAhaNANaM bhAreNa uvaTThito, devIe pucchito- kiM ettiyAto uvAhaNAto ?, so bhaNai-devi ! eyAhiM jAvaMti desaMtarANi tarissAmi tattha savattha devIguNA pagAsiyabA, tato uDDAhabhIyAe ruddho, ghayaNassa uppattiyA buddhI 10 / golatti egassa dAragassa jatugolago nakkaM paviTTho, tato egeNa salAgAe tAvittA kahito, kahuMtassa uppattiyA buddhI 11 / 'khaMbha' ci, ego rAyA maMtiM gavesei, pAo laMvito khaMbho talAgamajjhe, jo taDe saMtao baMdhai tassa sayasahassaM demi, tato egeNa taDe khIlaM baMdhiUNa veDheNa baddho, jiyaM sayasahassaM, maMtI kato, eyassa uppattiyA buddhI autpatti kyA udAharaNAni // 520 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ REC O 12 / 'khur3age'tti egA parivAiyA paiNNApubagaM bhaNai-jo jaM karei taM mae kAyarva, raNNA paDahago davAvito, khuDago bhikkhApaviTTho suNei, vArito paDahato, gao rAulaM, diTTho tIe, bhaNai-kato gilAmi ?, teNa sAgAriyaM dAiUNa kAiyAe| paumaM lihiyaM, sAna tarai, jiyA, khuDugassa uppattiyA buddhI 13 // 'maggisthiti, ego bhaja gahAya gAmaMtaraM vaccai, sA| sarIraciMtAe uttinnA, se rUbeNa vANamaMtarI vilaggA, iyarI pacchA AgayA, raDai, tato gAme vavahAro jAto, egA bhaNaimama bhattA, esA kAvi vANamaMtarI, iyarIvi evaM bhaNai, tato kAraNigehiM ciMtiUNa puriso dUre Thavito, jo paDhamaM hattheNa giNhai tIse bhattA, vANamaMtarIe hattho dUreNa pasArio, nAyaM vANamaMtarI esA, niddhADiyA, kAraNigANa uppattiyA buddhI 14 / viiyaM udAharaNaM-magge mUladevo kaMDarIto ya vaccaMti, ito ya-ego puriso samahilo diho, kaMDarIto tIse rUveNa mucchito, mUladeveNa bhaNiyaM-ahaM te ghaDemi, tato mUladevo taM egami vaNaniguMje ThaviUNa paMthe Agato acchai, jAva so puriso samahilo Agato, mUladeveNa bhaNiyaM-ettha mama mahilA pasavai, eyaM mahilaM visajeha, visajiyA, gayA, sA teNa 6 samaM acchiUNa AgayA, AgaMtUNa ya tatto par3ayaM ghettUNa mUladevassa dhuttI bhaNai hasaMtI-piyaM khuNe dArao jAto, doNhavira uppattiyA buddhI 14 / 'paItti, doNhaM bhAugANaM egA bhajA, logassa mahallaM koTTa-doNhavi samA, paraMparaeNa raNNA suyaM, paraM vimhayaM gato, amacco bhaNai-kato evaM hohitti !, avassaM viseso atthi, eteNa tIse mahilAe leho dino, jahA eehiM dohivi gAmaM gaMtavaM, ego purvaNa ego avareNaM, taddivasaM ceva AgaMtavaM, tAe mahilAe ego puvveNaM pesito, nAego avareNa, jo veso tassa puSeNa, entassavi jaMtassavi niDAle sUro, evaM nAyaM, asadahaMtesu puNo'vi paTThaviUNa samagaM ARGACASSACCES Jain Education inte
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ yANai, egA mA bhAge kareha karanA , maMtissa upAe zrIAva- purisA pesiyA bhaNaMti-daDhaM apaDugA, eso maMdasaMghayaNoti taM caiva pavanA, tato uvagayaM-atthi viseso, maMtissa uppattiyA hai autpati. zyakamala- buddhI 15 / 'puttatti, ego vANiyago dohiM bhajAhiM samaM dUre annarajaM gato, tassa egAe bhajAe putto, so visesaM kyA udAyagirIya-dAna yANai, egA bhaNai-mama putto, vitIyA bhaNai-putto mama, rAyaule vavahAro, na chijjai, amacco bhaNai haraNAni vRttau nama- davaM viraMciUNa dAragaM do bhAge kareha karakaeNaM, mAyA bhaNai-eIe ceva putto, mA mArijau, tato maMtiNA nAyaM-eIe skAre ceva putto, jA tahukkheNa gajai, tIse ceva dino, maMtissa uppattiyA vuddhI 16 / 'mahusitya'tti, madhumitraM sikthaM madanaM madhusikthaM, tatra udAharaNam-egA kolagiNI umbhAmiyA, tIe jAreNa samaM nihuvaNe ThivAe uvari bhAmaraM diTuM, // 521 // pacchA bhattAro sitthagakayaM kareMto vArito, mA kiNihi, ahaM te bhAmaraM daMsemi, gayA dovi, jAlaM na dIsai, tato dhuttIe teNeva vihiNA ThAiUNa darisiyaM, nAyA bhattAreNa jahA esA unbhAmiyatti, kahamantrahA eyamevaM bhavaitti, tassa uppattiyA buddhI 17 / 'muddiyatti', purohito nikkhevae ghettUNa dei, loge sAhuvAdo-aho saccavAdI purohito nillobho ya, annayA damageNa uviyaM paDiAgayassa na dei, pisAto jAto, amacco vIhIe jAi, bhaNai-deha purohiyA mama taM sahassaM, maMtissa kivA jAyA, raNo kahiyaM, rAiNA purohito bhaNito-dehi eyassa sahassaM, bhaNai-na geNhAmi, raNNA damago sarva sappaccayaM | divasamuhuttaTThavaNayAsamIvavattimAiyaM pucchito, annayA jUyaM ramai rAyAe samagaM purohite paropparaM muddAsaMcaraNaM, rannA purohiyassa nAmamuddA gaheUNa alakkhaM aNNassa maNussassa hatthe dinA, amugaMmi kAle sAhassigonaulo damageNa Thavito taM dehi, // 521 // imaM abhiNNANaM, dino, ANIto, aNNesi naulagANa majjhe kato, saddAvitodamago, teNa paJcabhiNNAto naulo, purohiya SORRESEARS. Jain Education Interational
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ssa jinbhA chiNNA, raNNo uppattiyA buddhI 18 / 'aMke' tti, ego purohito nikleve vettUNa sabesiM appappaNo samappei, ucchalito sAhuvAdo, annayA egeNa damageNa nimi (si) ttaM, tato teNa purohieNa so naulato laMchiUNa ussivittA kUMDarU - vagANa bharito, taheva sivito, Agayassa samappito, sA muddA ugghADiyA, kUDarUtragA diTThA, rAule vavahAro jAto, kAraNigehiM damago pucchito- kittiyaM Asi ?, sahassaM, gaNiUNa bhario tahA tADIo jahA na tIrai sidheuM, tato raNNo niveiyaM, raNNA purohito daMDio, kAraNiyANa uppattiyA buddhI 19 / 'paNayati', taheva egeNa damageNa purohiyassa paNA choDhUNa naulato nikkhitto, Agayassa kUDapaNe choDhUNa diNNA, diTThA paNA, rAule vavahAro jAto, kAraNigehiM pucchiyaM-ko kAlo Asi ?, damageNa bhaNiyaM amugo, ahuNattaNA paNA, so cirANato kAlo, tamhA kUDameyaM, tato raNNo niveditaM, daMDito purohito, kAraNigANa uppattiyA buddhI 20 / 'bhikkhu'tti, egeNa damageNa bhikkhusagAse nikkhevago muko, so Agayassa taM nikkhevaM na dei, teNa jUyArA olaggiyA, tehiM pucchieNa sanbhAvo kahito, tato te racapaDaveseNa bhikkhusagAsaM gayA, suvaNNassa khoDIto gahAya, amhe vaccAmo ciiyavaMdagA, eyAto suvaNNakhoDIto acchaMtu, eyaMmi | aMtare so damago puvasaMketito samAgato, maggiyaM, tato bhikkhugeNaM ciMtiyaM - jai na demi to eesimappaccato hohiitti | lolayAe dinaM, juArehiM bhaNiyaM -anne'vi bhikkhU eMtagA subaMti to samudAeNa nikkhivissAmati bhaNiUNa niggayA, jUyakAraNa uppattiyA buddhI 21 / 'ceDaganihANe' tti, do mittA, tehiM nihANagaM diTTha, egeNa bhaNiyaM-kalle sunakkhatte givhi ssAmo, tato ratiM hariUNa iMgAlA chUDhA, bIyadivase dovi samagaM gayA, iMgAle pecchaMti, so dhuto bhaNai - aho ! maMdapunnA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ . skAre zrIAva- amhe, kiha iMgAlA jAyA ?, teNa biieNa nArya, hiyayaM na daMsei, tato so dhuttapaDidhuttiM karemANo tassa niyaghare paDima autpattizyakamala- karittA do makkaDae laei, tato tIe paDimAe occhaMge vAhUsu uvari bhattaM nivesei, te chuhAiyA taM paDimaM sabato caTuMti, kyA udAyagirIya- aNNayA bhoyaNaM sajjiyaM, dAragA nimaMtiyA, gharaM nIyA, saMgoviyA ya, na darisei, bhaNai ya-makaDA jAyA, tato puttadukkha 3 haraNAni vRttI nama- saMtatto tassa gharamAgato, leppagapaDimAThANe ThAvito, makkaDA mukkA, kilakilaMtA vilaggA, sabato phusaMti, bhaNio-ee tava puttA, so bhaNai-kahaM dAragA makkaDA bhavaMti !, iyaro bhaNai-jahA dINArA iMgAlA jAyA tahA dAragAvi makkaDA, evaM nAe dinno bhAgo, eyassa uppattiyA buddhI 22 / zikSAzAstraM-dhanurvedaH, tatrodAharaNam-ego kulaputtago dhaNurvedakusalo, so // 522 // [hiMDato egattha Isaraputte sikkhAvei, davaM viDhattaM, tesi piinissiyA ciMteti-bahugaM dabaM eyassa dinnaM, jaiyA jAhii taiyA mArijihiti, gehAto ya nIsaraNaM keNavi uvAeNaM na deMti, teNa nAyaM, tato davaM sannAyagANaM saMcAriyaM, jahA ahaM rattiM hachANapiMDage nadIe chuhissAmi te laejAha, teNa chANagolagA daveNa samaM saMvaliyA, esA amhaM vihitti pabatihIsu tehiM dAragehiM samaM nadIe chuhai, evaM nibAheUNa naTTho, eyassa uppattiyA vuddhI 23 // atthasatthe udAharaNaM-ego vANiyago dohiM bhajAhiM samaM desaMtaraM gato, tattha mato, tassa egAe bhajAe putto, so visesaM na yANai, tAsiM paropparaM bhaMDaNaM, egA bhaNai-mama putto, biiyA bhaNai-mama, rAyaule vavahAro jAto, no chijai, tato bhagavato sumainAhassa ganbhatthassa mAue 8 // 522 // maMgalAdevIe nAyaM, tato saddAviyAto, bhaNiyAto ya-mama putto jAhiti so eyassa asogavarapAyavassa heTThA Thio vavahAraM hai 6 chiMdihiti, tAva dovi aviseseNa,khAha pivahatti, jIse na putto sA ciMtei-etigo tAva kAlo laddho, pacchA na yANAmo CANCACANCAOCALCCASION-CROCES Jain Education inte (H ww.jainelibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM bhavissaitti paDissuyaM, devIe nAyA-naesA pucamAyatti, devIe upattiyA buddhii24|| 'icchAe mahaMti',egAe bhattArI mato, vaDippauttaM na lahai, tIe paimitto bhaNito-uggamehi, so bhaNai-jai mama vibhAga desi, tIe bhaNiyaM-jaM icchsi| |taM mama dejAhi, teNa uggamiyaM, tIse thovayaM dei, sA necchai, vavahAro rAule jAo, ANAdhiyaM davaM, do puMjA kayA, kayaraM hAtuma icchasi !, bhaNai-mahaMtI rAsiM, tato kAraNigehiM bhaNiyaM-etIe imaM vuttaM-jaM icchasi taM mamaM dejAsi, tA amuM bhAga 1 etIse ceva deha, davAvito, kAraNigANa uppattiyA buddhI 25 // sayasahasse udAharaNam-ego parivAyato, tassa sayasahasso khorI, so bhaNai-jo mama apurva suNAvei tassa eyaM demi, tattha siddhaputteNa suyaM, teNa bhaNNai-tujjha piyA maha | piuNo dhArei aNUNagaM sayasahassaM / jai suyapurva dijau, aha na suyaM khorayaM dehi // 1 // jito, siddhatyaputtassa uppattiyA vuddhI 26 // eSa gAthAtrayabhAvArthaH, uktA sodAharaNotpattikI buddhiH| adhunA vainayikyA lakSaNaM pratipAdayannAha bharanittharaNasamatthA tivaggasuttatthagahiapeyAlA / ubhayalogaphalavaI viNayasamutthA havaha vuddhI // 943 / / __ ihAtigurukArya durnivahatvAd bhara iva bharaH, tannistaraNe samarthA bharanistaraNasamarthAH, trayo vargAstrivarga, lokarUDyA dharmArthakAmAH sUtra-tadarjanaparopAyapratipAdananivandhanaM arthaH-tadanvAkhyAnaM, sUtraM ca ardhazca sUtrAoM, trivargasya sUtrAoM trivargasUtrAoM tayogRhItaM peyAlaM-pramANaM sAro yayA sA trivargasUtrArthagRhItapeyAlA, Aha-nandyadhyayane azrutanizri tAbhinivodhikAdhikAre autpattikyAdibuddhicatuSTayamupanyastaM, trivargasUtrArthagRhItasAratve ca satya zrutanizritatvaM virudhyate, A.sU.8818 nahi zrutAbhyAsamantareNa trivargasUtrArthagRhItasAratvasambhavaH, ucyate, iha prAyovRttimaGgIkRtya azrutanizritatvamukta, tataH lain Education inte For at & Personal Use Only K aw.jainelibrary.org
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrImAva svalpazrutaninitabhAve'pyadoSa iti, ubhayalokaphalavatI-aihikAmuSmikaphalavatI, vinayasamutthA-vinayaprAdurbhUtA bhavati | vainyishykmlbuddhiH|| asyA eva vineyajanAnugrahArthamudrAharaNa svarUpamupadarzayannAha kyAH udAyagirIya-18 nimitta 1 atthasatye 2 ya lehe 3 gaNiye 4 ya kUva 5 asse 6 ya / haraNAni vRttau nama gaddaha 7 lakkhaNa 8 gaMThI 9 agae 10 gaNiyA ya rahie ya 11 // 944 // sIyA sADI dIhaM ca taNaM avasavayaM ca kuMcassa 12 / nivodae 13 ya goNe ghoDagapaDaNaM ca rukkhAto 14 // 945 // // 523 // gAthAdvayasthApyarthaH kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni cAmUni, tatra nimitte idaM kathAnakam-egassa siddhaputcagassa do sIsagA, te nimittaM sikkhAviyA, annayA taNakaTThassa kae gAmaMtaraM vacaMti, aMtarAle hatyipayA divA, ego bhaNai-kasseme payA!, bitio bhaNai-hatthiNiyAe, kahaM !, kAiyAe, annatya khalu bho hatthiNiyAe kAiyA, annatya hatyissa, sAya hatthiNI kANA, kahaM !, egapAse jato taNAI khaiyA dIsaMti, na bIyapAse, tahA tIe ceva kAiyAe nAyaM jahA itthI purisoya vilaggANi gacchaMti, sA ya itthI guviNI, kaha', jato hatthAni thaMmettA uDiyA, eyaMpi nabai, paDibiMveNa dArago se bhavissai, jato dakSiNo pAto guruo, tahA tIe itthIe rattA pocA, jeNa dasiyA racA rukkhe laggA dIsai, tato te / / 523 // | do'vi nadItIraM pattA, etyaMtare egAe buDDhAe putto pavasito, sA tassAgamaM pucchiumAgayA, tIse va pucchaMtIe ceva ghaDago bhinno, tatthego bhaNai-mato, jato nimittasatye bhaNiyaM evaM-tajAeNa ya tajAya'miti, biito bhaNai-mA evaM vayAhi, ARROREACHEKACA ***LEATHS SSSSSS For Private & Personal use only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ LSACAROKARANAS jAhi buDhe! so ghare Agato, sA gayA, diTTho puvAgato, juyalagarUvage gahAya sakArio, tato do'vi kavakajA gurusamIvamAgayA, avisaMvAdinimittaNa gurU paNamito, iyaro na paNamei, guruNA pucchio-kIsa na paNamasi!, so bhaNai-mama nimittasatyasabbhAvo tume na kahito, tato jahAbhUyaM parikahiyaM, mae pariNAmiyaM pasiNakAle ghaDassa vivatI tato maraNaM kahiyaM, guruNA viito pucchito, so bhaNai-mae evaM pariNAmiyaM-eso ghaDo bhUmIe uDito bhUmIe milito, evaM so'vi dArago mAUe milito, jato bhaNiyaM-'tajjAeNa ya tajjAyamityAdi, guruNA bhaNito-ko mama doso, na tumaM sammaM paridRNAmesi, eassa veNaigI buddhI 1 // atthasatthe paccaMtarAyANa vittAsaNe kappao diTuMto so uvari bhaNihii 2 lehe aTThArasalivijANage, aNNe bhaNaMti-gaNie jahA visamagaNitajANago, aNNe bhaNaMti-kumArA vaTTehiM ramaMtA akkharANi 5 sikkhAviyANi 3 / gaNievi, esAvi tassa sikkhAvayassa veNaigI buddhi 4 // kUve, khAyajANageNa bhaNiyaM-jahA edUre hApANiyaMti, tehiM khayaM, taM volINaM, silA ummaggA, tassa kahiyaM, teNa maNiyaM-pAse AhaNaha, AhayA, thAsagasaheNa jala muddhAiyaM, eyassa veNaigI buddhI 5 / Ase, AsavANiyagA bAravatiM gayA, save kumArA thulle vaDe ya Ase geNhaMti, vAsu|deveNa dubalao lakkhaNajutto jo so gahito kajanicAhI agasAvaho ya jAto, vAsudevassa veNaigI 6 / gaddame tAegorAyA, so taruNappio, there niyadarisAvaM vAritA, annayA vijayajattAe gato, aDavIe paviTTho, tisAe bAhito, khaMdhAvAro, rAyA ano, taruNA jaMkiMpi jaMpati, egeNa bhaNiyaM-deva! jai 'paramiyANi buddhIe jIvAmo, yero maggito, na.labbhai, paDahato ghosAvito, egeNa pitibhatteNa piyA thero ANIo Asi, veNa paDato vArito, rAyA For Private & Personal use only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayagirIyavRttau nama skAre // 524 // LACKASSISRORSRAEX NamuvAdvito, jaivi tumae thero nivArito tahavi sae pitibhatteNa niyapiyA ANIto so acchA, raNNA sahAvito, bainayi-. pucchitoya-kahaM pANiyaM bhavissai, teNa kahiyaM-deva! gaddabhA-caraMtA jaM bhUmi ossiMghaMti, tattha AsaNaM sirApANiyaM, kyAH udAtaheva vinnAsiyaM, khAyaM, laddhaM pANiyaM, therassa veNaigI buddhI 7 lakkhaNe pArasavisae Asarakkhago, tassa AsasAmissa | haraNAni dhUyAe samaM saMsaggI, Agato mullakAlo, teNa sA AsasAmissa dhUyA puTThA-kaM ghoDayaM geNhAmi ?, tIe bhaNiyaM-vIsatthaM ThiyANa ghoDANamaMtarAle kUyaDaM pAhANANa bhareUNa rukkhAto muyAhi, tattha jo khaDakhaDasaddeNa na uttasai taM laehi, paDahayaM |ca vAehi, nimbharapasuttA ya khakkharaeNaM paDibujjhAvehi ya, tatthavi jo na uttasai taM paDigeNhAhi, teNa parikkhiyA, laddhA do pahANA assA, tato veyaNakAle so bhaNai-mama do dehi, amugaM amugaM ca, so bhaNai-sarva geNhAhi ee mottUNa, kiM tava eehiM 1, so necchai, bhajAe kahiyaM-ghIyA dijau, bhajjA se necchai, tato so tIse lakkhaNajutteNa kuDuvaM parivaddhaitti dAragaM divaMtIkarei, ego vahuI, so mAulagagharaM gato, teNa dhUyA dinA, kammaM na karei, bhajjAe coio, divase divase aDavIo rittao ei, chaThe mAse laddho, caTTato ghaDito, bhajA pesiyA, sahasseNa dijAhi, eyassa esa guNo-eeNa dijamANaM na niTThAi, egeNa seviNA vinAsito, tato suvaNNANa DalaM bhariUNa teNeva caDueNa sayasahassA dinnA, suvaNNaDallaM taheva bhariyaM cidvai, 'tato mahayA sakAreNa sakAreUNa visajiyA, evaM diTuMte kahie bhajAe paDiknaM,18 // 524 // dhUyA dinnA, AsasAmissa veNaigI buddhI 8 // (graMthAnaM021000)gaMTIti udAharaNaM-pADaliputte nayare muruMDorAyA, pAlittA AyariyA, tattha pararAIhiM jANagehiM imANi visajjiyANi-suttaM moNiyaM chiNNA laTThI samo samuggatotti, suttassa aMto lahe-12 Jain Education Inter w.jainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte yabo, laTThIe AdibhAgo, samuggakassa bAramiti, keNai tANi na nAyANi, rannA pAlittA AyariyA saddAviyA, tujjhe jANaha bhayavaMti ?, bhaNaMti-vADhaM jANAmi, sutaM uNhodae chUTaM, mayaNaM virAyaM, diTThANi aggilagANi, daMDo pANie chUDho, mUlaM gurugaM, samuggako jauNA gholito, uNhodae kahito ugghADito, tato puNo'vi pAlittAyariehiM doddhiyaM sagalagaM rAileUNa tattha rayaNANi chUDhANi, tato teNagasidhiNIe sIveUNa visajjiyaM, abhidaMtA phoDeha, na sakkiyaM, pAlittAyariyANaM veNaigI buddhI 9 // 'agae' iti, ego rAyA, tassa nagaraM gaheuM parabalaM ei, raNNA pANiyANi viMNAsiyavANitti visakaro pADito, puMjA visassa katA, vijjo ego ( dhoveNa viseNa uvaTThio) rAyA thovaM daTThUNa ruTTho, vejo bhaNai-sayasa hassavedhI eyaM visaM, no thovaM, rAyA bhaNai kahaM ?, tato khINAU hatthI ANAvito, pucchavAlo uppADito, teNa ceva romakUveNa | visaM dinnaM, vivannaM sarIraM kareMtaM gacchaMtaM ca dIsai, esa sabo visaM, jovi eyaM khAi sovi visaM, evaM sayasa hassavehI, rAyA bhaNai - asthi nivAraNavihI, bADhaM atthi, taheva agado dinno, taM sameMto jAi, vejjassa veNaigI 10 // rahiyo gaNiyA ya ekkaM udAharaNaM, pADaliputte nayare do gaNiyAto- kosA uvakosA ya, kosAe samaM thUlabhaddasAmI acchito Asi, pabaito, jAva varisArato tattheva kato, tato sAviyA, paJccakkhAi avaMbhassa annattha rAyanioeNaM, rahieNa rAyA ArAhito, sA kosA tassa dinnA, sA ya thUlabhaddasAmiNo abhikkhaNaM guNaggahaM karei, taM na tahA uvacarai, so tIe appaNo vinnANaM dariseukAmo asogavaNiyaM nei, bhUmIgaeNaM aMbalaMbI kaMDeNa vidhittA kaMDapoMkhe annonnaM kaMDaM lAeMteNa hatthagbhAsaM kaMDasaMtaI ( pAviya) aMbaluMcI addhacaMdeNa chinnA gahiyA ya, tadRvi na tUsati, bhaNai - kiM sikkhiyassa dukkaraM ?, sA bhaNai-peccha mamaMti, siddha
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai| LICK zrIAva tyarAsiMmi sUINa aggayaMmi kaNiyArakusumesu poiesu nacciyA, rahito sulaso AuTTo pasaMsati, sA bhaNai-na dukara toDiya vanayizyakamala aMbaTuMbiyA, na dukaraM naciya sikkhiyAe / taM dukkaraM taM ca mahANubhAva, jaM so muNI pamayavarNami vuccho // 1 // to tassa kyAH udAyagirIya thUlabhaddasAmissa saMtago vutto siTTho, pacchA uvasaMto rahito, doNhavi veNaigI buddhI 11 // sIyA sADI dIhaM ca taNaM haraNAni vRttau nama koMcassa avasavayaM ekkaM ceva udAharaNaM-ego rAyA, puttA AyarieNa sikkhaviyA, davalobhI so rAyA, tato taM AyariyaM skAre |mAre icchati, te dAragA ciMteti-eeNa amhaM vijA dinnA, uvAeNa nitthAremo, tato jAhe so jemao ei, tAhe so hoNhANasADiyaM maggai, te bhaNaMti-aho sIyA sADI, to vArasaMmuhaM taNaM ThaveMti, bhaNaMti ya-aho dIhaM taNaM, purva koMcaeNa pyaa||525|| hiNIkijai, taddivasaM apayAhiNIkato, tato Ayariyassa parigayaM-jahA virattANi, sIyA sADIti mamaM rAyA masANI dra kAraM maggai, dIhaM taNaMti kumArehiM mama bhattiM kareMtehiM dIho paMtho darisito, doNhavi veNaigI buddhI 12 // 'nibodae udAharaNaM-egA vANiyagabhanjA, sA cirapautthe paiMmi dAsIe sambhAvaM kahei-pAhuNagaM ANehi, tIe pAhuNago ANIto, nakhakamma se kArAviyaM, rattiM vAsahare pavesio, jemitA ya, tato addharatte tisAito pANiyaM maggai, megho ya nimbharaM vari-IN hasai, tato nicodayaM pAiMto, taM ca tayAvisasappasaMpharisaNato visIbhUyaMti, tato dAsIe devauliyAe ujjhito, diho |logeNaM, AgayA rAyapurisA, diTTa paJcaggaM nahakammaM taM, to NhAviyA pucchiyA (keNa) kammaM kAriyaM !, kahiyaM-amugIe 4525 // dAsIe, sA pahayA, tIe vANigiNI kahiyA, sA pucchiyA sabbhAvaM sAhai, nivaM paloiyaM, diTTho tayAviso ghoNaso, nayaramayaharagANaM veNaigI buddhI 13 // 'goNe ghoDagapaDaNaM ca rukkhAto' iti eka udAharaNaM-ego akayapunno jaM jaM karei taM se ESSAKACKSONG ANGAROO WHI For Private & Personal use only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivajai, mittasagAsAto jAiehiM vaillehiM halaM vAhai, viyAle ANIya vADae chUDhA, so ya kila mitto jemei, tato lajAe tassa pAse na gato, vaillA teNavi diTThA, te vADAto niSphiDiyA, corehiM hariyA,tato miteNa so gahito, mama dubaille dehi, rAyakulaM nijai, paDipaMtheNaM puriso ghoDaeNa saMmuho ei, so ghoDaeNa pADito, ghoDago palAto, teNa bhaNito AhaNatti, teNa puriseNa mamme Ahato, mato, teNavi so gAhito, mama ghoDayaM dehi, etyaMtare gacchaMtANa viyAlo jAto, nagarabAhiriyAe vucchA, tattha naDA suttA, ime'vi, so ciMtei-jAvajIvaM baMdhaNe jIvissAmi tovaraM me appA umbaddho, tAhe suttesu tesu daMDakhaMDeNa taMmi vaDarukkhe appANaM ukkalaMbei, taM daMDikhaMDa duvvalaMti tujhaM, paDieNa lomaMthiyamayaharato mArito, tehivi gahito, karaNaM nIto, savehiM kahiyaM jahA vuttaM, so pucchito bhaNai-AmaM, kumArAmaccassa tassuvari aNukaMpA jAyA, tato so bhaNai-eso baladde deu, tujjha puNa acchINi ukkhaNaMtu, tahA eso AsaM deu, tujjha jIhA uppADijau, tahA eso heTThA suvau, tujhaM ego ucajjhau, evaM sabe nippaDibhA maMtiNA kAuM so muko, maMtissa veNaigI buddhI 14 / ukkA sodAharaNA vainayikI, samprati karmajA yA buddhilakSaNaM tasyAH pratipAdayati uvaogadiTTasArA kmmpsNgprigholnnvisaalaa| sAhukkAraphalavaI kammasamutthA havai vuddhI // 946 // upayogaH-vivakSitakarmaNi manaso'bhinivezaH sAraH-tasya karmaNaH paramArthaH upayogena dRSTaH sAro yayA sA upayogadRSTasArA, aminivezopalabdhakarmaparamArthA ityarthaH, tathA karmaNi prasaGgaH-abhyAsaH parigholana-vicAraH karmaprasaMgaparigholane tAbhyAM vizAlA-vistIrNA karmaprasaGgaparigholanavizAlA, abhyAsavicArAbhyAM vistIrNeti bhAvaH, sAdhu kRtaM-suSTu TOGGEOGROACROSAGGRECCAT
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- zvakamala-I yagirIyavRttau namaskAre // 526 // kRtamiti vidvayaH prazaMsA sAdhukAraH tena phalavatI sAdhukAraphalavatI, karmasamutthA-karmodbhavA bhavatIti buddhiH / / asyA 8 karmajAyA: api vineyajanAnugrahAyodAharaNaH svarUpamupadarzayati svarUpamuheranie 1 karisae 2 kolia 3 Dove 4 a mutti 5 ghaya 6 pavae / dAharaNAni unnAga 8 vahaI 9 pUhae 10 ya ghaDa 11 cittakAre 12 ya // 947 // hairiNyako amIkSNayogenAndhakAre'pi hastAmarSeNa rUpakaM zuddhaM kuTaM vA jAnAti, tato hairaNyike'tizayavati karmajA buddhiH1, evaM sarvatra yojanIyaM, karSako'mIkSNayogena phalaniSpattiM jAnAti, ettha udAharaNaM-egeNa coreNa khattaM paumAgAraM khayaM, pabhAe so Agato jaNavAyaM nisAmei, tattha ego karisago Agato, so bhaNai-kiM sikkhiyassa dukkaraM , coreNa suyaM, amarisaM gato, pucchito ya-ko eso!, tato annayA khette ThiyaM jANiUNa tassa sagAsaM gato, churiyaM aMchiUNa mAremiH teNa bhaNiyaM-kIsa!,to bhaNai-tayA ahaM niMdito-kiM sikkhiyassa dukkaraMti ?, teNa bhaNiyaM-saccamevaM, peccha me | viNNANaM, tato teNa paDayaM pattharecA vIhINaM muTThI bhariyA, kiM parammuhA paDatu uraMmuhA pAsillA vA!, jahA bhaNiyaM taha kayaM, tuTo coro uvasaMto ya 2 tathA koliko muSTigRhItaistantumirjAnAti, yathA etAvadbhiH kaNDakairUyate iti 3 / Doetti varddhakirjAnAti yathA dAmetAvanmAtraM mAtIti 4 / mauktikaM proti yatrA(tayannA)kAze tathA kathaMcanApyutkSipati yathA sUkaravAle patati 5 / ghaetti, ghRtavikrayI yadi rocate tataH kuNDikAnAle prakSipati 6 / pavaetti plavakaH ko'pi tathA zikSAma // 526 // vigato yathA AkAze'pi karaNAni karoti tuNNAgati sUcyAjIvAH, pUrva sthUlaM sIvanaM kRtavAn , pazcAdabhyAsatastathA kAraARCARE kirjAnAti yathA davyA matAvAda rocate tataH kuNDikAnAle pra zUlaM sIvanaM kRtavAn , pazcAda Jain Education in For Private & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Integ kathaMcanApi sIvitaM yathA sarvathA na jJAyate, yathA svAmisatkaM devadUSyaM dhigjAtIyena kAritaM 8 / vahaiti varddhakiramyAsataH ko'pyamApyApi devakularathAdInAM pramANaM jAnAti 9 / pUyatti ApUpikaH kaNikkAdikamamApyApi pUpaparimANaM jAnAti, yathA etAvatkaNikAdere tAvatyaH pUpA bhaviSyanti, sarvA api vA samAH karoti 10 / 'ghaDe' ti ghaTakAraH prathamata etAva| pramANAM mRttikAM gRhNAti yAvanmAtrayA vivakSitaM ghaTAdikaM niSpadyate iti 11 / cittakAreti citrakAro amApyApi rekhAdikaM pramANayuktaM citraM karoti, tAvanmAtraM vA varNakaM gRhNAti yAvanmAtreNa samApyate iti 21 / sarveSAmeteSAM karmmajA buddhiH / uktA karmmajA buddhiH, samprati pAriNAmikyA lakSaNaM pratipAdayannAha aNumANa - he u-diTThaMtasAhiA vayavivAgapariNAmA / hianisseyasaphalavaI buddhI pariNAmiA nAma // 948 // anumAnahetudRSTAntaiH sAdhyamartha sAdhayatIti anumAnahetudRSTAntasAdhikA, iha liGgajJAnamanumAnaM, svArthamityarthaH, tatpratipAdakaM vaco hetuH parArthamanumAnamityarthaH, athavA jJApakamanumAnaM, kArako hetuH, dRSTamarthamaMtaM nayatIti dRSTAntaH, nanu anumAnagrahaNAdeva dRSTAnto gata iti kimarthamasyopanyAsaH 1, tadasamyak, anumAnasya tattvata ekalakSaNatvAt uktaM ca - 'anyathAnupapannatvaM yatra tatra trayeNa kim ? / nAnyathAnupapannatvaM yatra tatra trayeNa kim // 1 // ityAdi sAdhyopamAbhUtastu dRSTAntaH uktaM ca- 'yaH sAdhyasyopamAbhUtaH sa dRSTAnta iti kathyate" iti, vayovipAkapariNAmA iti kAlakRtI dehAvasthAvizeSo vayaH tadvipAkena pariNAmaH -puSTatA yasyAH sA vayovipAkapariNAmA, tathA hitam - abhyudayaH tatkA 1
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAriNAmikyAH svarUpamudA zrIAva kAraNaM vA niHzreyasaM-mokSaH tannivandhanaM ca hitaniHzreyasaphalavatI buddhiH pAriNAmikI nAma // asyA api ziSyagaNazyakamala | hitAyodAharaNaH kharUpamupadarzayatiyagirIya abhae 1 seTTi 2 kumAre 3 devI 4 uditodie havai rAyA 5 / vRttau nama sAha anaMdiseNo 6 dhaNadatte 7 sAvaga 8 amacce 9 // 949 // skAre khamae 10 amaccaputto 11 cANakke 12 ceva thUlabhadde 13 ca / nAsikasuMdarI naMde 14 vaire 15 pariNAmiA buddhI // 950 // // 527 // calaNe ya (taha) 16 AmaMDe 17 maNI 18 ya sappe 19 ya khaggI 20 thUbhiM 21 de 23 / / pariNAmiabuddhIe evamAI udAharaNA // 951 // AsAM tisRNAmapi gAthAnAmarthaH kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni cAmUni-tatra prathamamabhayodAharaNaM-pajoeNa rAyagihaM nagaraM rohiyaM, abhayakumAreNa ya pajjoe aNAgae ceva khaMdhAvAranivese jANiUNa pabhUtaM davaM nikkhAtiyaM, tato Agate pajoe abhayakumAreNa jANAvito, jahA taba sabovi khaMdhAvAro tAeNa bheio, jai na pattiyasi to khaMdhAvAranivese nibhaalehi,| taheva kayaM, tato bhIto appaparivAro naTTho, pacchA abhaeNa sarva gahiyaM, esA abhayassa pariNAmiyA buddhii| ahavA esA-jAhe gaNiyAe kavaDeNa nIto, baddho, jAva tosito pajoo, laddhA cattAri varA, ciMtiyaM ca NeNa-moyAmi appAdroNagaM, varo maggito-aggiM pavisAmitti, mukko, bhaNai-ahaM te chaleNa ANIto, ahaM puNa divasato pajjoo hIraiti kaMda CORNERA%ERS // 527 // Jain Education & T w w.jainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ -CODCC hai| nemi, gato rAyagiha, sayaM vANiyago jAto, dAso ummattago kato, vANiyadArAto kayAto, tato ujjeNIe raDaMto pajoo gahito, evamAiyAto bahUio abhayassa pariNAmiyAto buddhItosehitti kaTTho nAma seTThI egattha nagare parivasati, tassa vajA nAma bhAriyA, tassa niyaillo deyasammo nAma bhaNo, siTThI disAjattAe gato, bhajA ya teNa samaM saMpalaggA, tassa ya ghare tinni pakkhI-sUyato mayaNasalAgA kukkuDago, so tANi uvanikkhivittA gato, so dhijAito rattiM aiti, mayaNa-11 salAgA bhaNai-ko tAyassa na bIhai ?, sUyao vArei-jo anniyAe daio so amhaM tAto hoi, sA mayaNasalAgA na 6 samma evaM ahiyAsati, to dhijjAiyaM niccameva parivayati, tAhe vajAe sA mAriyA, sUo na mArio, annayA sAhU bhikkhAnimittaM taM gihamatigayA, kukkuDaM pecchiUNa ego disAloyaM kAUNa bhaNai-jo eyassa sIsaM khAi so rAyA bhava titti, taM kahavi teNa dhijAieNa aMtarieNaM suyaM, tato so vajaM bhaNai-mArehi khAmi, sA bhaNai-annaM maMsaM ANijai, hamA puttabhaMDasaMvaDDiyaM imaM mArAveha, nibaMdhe kae mArito, tato jAva NhAuM gato tAva tIse putto lehasAlAo Agato, taM ca maMsaM siddhaM, so chuhAito royai, sIsaM dinnaM, Agato so dhijAito, bhANae chuDhaM, sIsaM maggai, na pecchai, sIsaM. 3/deha, sA bhaNai-ceDassa dinnaM, so ruTTho, eyarasa kae mae mArAvito, jai paraM eyassa ceDassa sIsaM khAeja to hoja kaja, nibaMdhe vavasiyA, dAsIe suyaM, tato ceva ceDaM gahAya palAyA, annaM nagaraM gayA, tattha aputto rAyA mato, AseNa so? ceDo parikkhito, rAyA jAto, ito ya-kaTTho seTThI niyagharamAgato, paDiyasaDiyaM niyagharaM pAsati, sA vajA pucchiyA, na kahei, sUyao pucchito, so vIhei, tato so mA mArijaratti paJjarAto mukko, teNa paMjaramukkaNa sabo baMbhaNAivuttaMto kahito, MROGROGRockey For Private & Personal use only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva- sotaM soUNa saMviggo-alaM saMsAravavahAreNa, ahaM tIse karaNa kilesamaNubhavAmi, esA puNa evaMvihatti pabaito / iyarANi pAriNAmizyakamala- te peva nagaraM gayANi jatya so dArago rAyA jAto, sAhUvi viharato tattheva gato, paviTTho kahamavi tIe ghare bhikkhAnimittaM, kyAH udAyagirIya-18 tIe mikkhAe samaM suvaNaM dina, kRviyaM-eso samaNo suvaNaM gahAya gato, gahitoya rAyapurisehiM, diTuM mikkhamajjhe haraNAni vRttau nama- dasuSaNNaM, raNNo niveiyaM,rAyAe bhaNiyaM-sUlAe poijau, ghAvIe nAto, raNNo kahiyaM-esa te piyA, rAyA sasaMbhamaM udvijaNa skAre pAesu paDito, tANi nivisayANi ANacANi, piyA bhogehiM rannA nimaMtito, necchA, rAyA saDDo kto| varisAratta puNNe vacaMtassa akiriyAnimittaM dhijAiehiM duakkhariyA bhaddaparivAiyArUvadhAriNI uvaDiyA, guviNI sA, rAyA aNubayai, // 528 // tIe gahito-mama ciMtaM kareha, tatomA pavayaNassa uDAho houtti ciMtiUNa kaTThasAhU bhaNai-jai mama esa gambho to joNIe nIu, aha na mama to po bhidicA pIDa, evaM bhaNie minnaM pomu, pavayaNassa vaNNo jAto, kaTThasevissa pAriNAmiyA buddhI, 6 jIe vA pavAvitotti // kumArotti khuDugakumAro, so uvari jogasaMgahe bhaNihii / tassa pAriNAmiyA buddhI 2 // devIvi puSphabhadde nagare pupphaseNo rAyA, puSpavatI devI, tIse do puttabhaMDANi-pupphacUlo pupphacUlA ya, vANi aNurattANi, karaNNA do'vi paropparaM pariNAviyANi, bhoge muMjaMti, devI niveeNa pavaiyA, devaloge devo uvavanno, so ciMtei-jai eyANi 6 evaM ramaMti tA naragatiriesu uvavajihiMti, suviNae so tesiM narage daMsei, sA mIyA, pucchai-pabhAe pAsaMDie, te na // 528 // haiyANaMti, anniyAputtA AyariyA, ve sahAviyA, te suttaM kahRti, sA bhaNai-kiM tubmehivi sumiNago diTTho!, so bhaNai-18 Agame amhe erisaM diRs, puNo'vi devaloge darisei, tevi se agniyApucehiM kahiyA, tato bhaNai-kahaM erisA devalogA| AREIGAR For Private & Personal use only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. sU. Jain Education Inter mammaMti ?, kahaM vA tArisesu naragesu na mammai ?, AyariehiM kahiyaM jiNadesiyadhammappabhAveNa tato dhammakahA, saMvigA, pavaiyA, devassa pAriNAmigI buddhI / uditodaeci, purimatAle nagare uditodao rAyA, sirikaMtA devI, donivi sAvagANi, annayA aMteure parichAiyA paviTThA, sA sirikaMtAe devIe jiyA, dAsIhiM muhamakkaDiyAhiM velaMbiyA nicchUDhA, padosamAvanA / vApNArasIe dhamaruInAma rAyA, tattha gayA, phalagapaTTiyAe sirikaMtAe rUvaM lihiUNa darisei dhammaruissa rano, so ajjhovavanno dUyaM sajjei, uditodaeNa raNNA paDihato avamAnito nicchUDho, tAhe sabavaleNAgato dhammaruI, purimatAla namaraM rohei, udito o ciMtei kiM evaDDeNa jaNakkhaeNaM karaNaMti ?, uvavAsa karei, vesamaNo devo AuTTo, teNa ghammaruI sanagaraM sAharito, uditodayassa pAriNAmiyA buddhI // sAhU ya naMdiseNe iti, seNiyaputto naMdiseNo sAmisIso sAhU, tatsa sIso ohANuppehI, tassa ciMtA-jai bhagavaM ! rAyagihaM jAejA to devIto aNNe ya sAtisae pecchiUNa thiro jai hotti, sAmI rAyagihamAgato, seNito saMveuro nIti, anne ya kumArA saMteurA, naMdiseNassa aMteDaraM varaM seyaMbaraksaNaM paDamiNimajjhe haMsIto iva mukkAbharaNAto savAsiM chAyaM hareti, so tAto daTTUNa ciMteti-jai bhaTTAraeNa mama AyarieNa erisito mukkA to kimaMga puNa majjha maMdapuNNassa asaMtANaM paricayavateNaMti nibeyamAvaNNo, Aloiya paDikaMto biro jAto, doNhavi pAriNAmigI buddhI // vaNadattetti, ghanadattaH susumAyAH pitA, sa evaM pariNAmeti yadyenAM mAritAM na bhakSayAnastarhi mriyAmadde, tasya pAriNAmikI buddhi // sAvamatti, akno sAviyAe vayaMsiyAe mucchito, tIe pariNAmiyaMesa mucchito marihiti, mato va aTTaksaTTo naraeMsa tiriesa vA uvavajjihii, tato tIse AbharaNANi vatthANi ya parihi
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ -dhIAvazyakamalayagirIyavRttau nama- skAre haraNAni // 529 // UNa rayaNIe uvadviyA, viiyadiNe tassa saMvego-mae bhaggaM vayaMti, tIse jahAvaDiyakahaNaM, tIse pAriNAmigI buddhI / pAriNAmiamacetti, varadhaNupiyA jaughare kae ciMtei-kumAro kahapi rakkhiyabo, suraMgAe nINito, palAto, eyassa pAriNAmigI / kyAH udA. buddhI // aNNe bhaNaMti-ego rAyA, devI se aippiyA kAlagayA, so muddho, tIe viyogadukkhito na sarIrasthiti karei, maMtihiM bhaNito-deva ! erisi saMsArasthitI, kiM kIrau !, so bhaNai-nAhaM devIe sarIrasthiti akareMtIe karemi, maMtIhiM pariciMtiyaM-na anno uvAyotti, pacchA bhaNiyaM-deva ! devI saragaM gayA, tatthadviyAe ya se savaM pesijau, laddhakayadevidvitipauttie pacchA karejasu, raNNA paDissuyaM, mAiThANeNa ego pesito, raNNo sagAsaM so AgaMtUNa sAhai-kayA sarIsthitI devIe, pacchA rAyA karei, evaM paidiNaM kareMtANa kAlo vaccai, devIpesaNavavaeseNa vahuM kaDisuttamAi khajaI rAyA, egeNa ciMtiyaM-ahaMpi khAemi, gato rAyasagAsaM, teNa bhaNiyaM-kuto tumaM?, bhaNai-deva ! samgAto, raNNA bhaNiyaM-devI divA!, so bhaNai-tIe ceva pesito kaDisuttamAinimittagaMti, dAviyaM se, jahicchiyaM kiMpi na saMpaDai, raNNA bhaNiyaM-kayA gamissasi ?, teNa bhaNiyaM-kallaM, te saMpADissaM, maMtI AdivA-sigghaM saMpADeha, tehiM ciMtiyaM-viNaTuM karja, ko ettha uvAutti visaNNA, egeNa bhaNiyaM-dhIrA hoha, ahaM bhalissAmi, teNa saMpADiUNa rAyA bhaNito-deva! esa kahaM jAhii 1, raNNA bhaNiyaM-aNNe kahaM jaMtagA ?, teNa bhaNiyaM-amhe jaM paTThaveMtA taM jalaNappaveseNa, na annahA saggaM gammai, raNNA bhaNiyaM-ta- 529 // heva peseha, tahA ADhattA, so visaNNo, aNNo dhutto vAyAlo raNNo samakkhaM bahuM uvahasai, jahA devI bhaNijjAsi-siNehavaMto rAyA, puNo'vi jaM kajaM taM saMdisijAsi, aNNaM ca imaM ca bahuvihaM maNijjAsi, teNa bhaNiyaM-deva ! nAhamettiyaga TESEX PROCESOSHLARICHSHUGG dahA-sigdhaM saMpADeha, tehiM piraNNA bhaNiyaM-kayA gami / bhaNiyaM-dhIrA hoha, SANSAR Jain Education Inter For Private & Personal use only KIww.jainelibrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavikalaM bhaNiDaM jANAmi, eso ceva laTTho pesijjara, raNNA paDissuyaM, so taheva visaramADhato, iyaro mukkoM, avarassa mANusANi visaNNANi, palavaMti ya- hA deva ! amhe kiM karejAmo ?, maMtiNA bhaNiyaM-niyatuMDaM sArakkhejjAha, pacchA kharaMTiya mukkI, aNAhamaDagaM dahUM, maMtissa pAriNAmiyA buddhI // khamaetti, khamago cellaeNa samaM mikkhaM hi~Dai, teNa maMDukaliyA mAriyA, AloyaNavelAe nAloei, khuDDueNa bhaNito- Aloehitti, ruTTho AhaNAmitti padhAvito, khaMbhe apphiDito mato, egattha virAhiyasAmannANaM kule diThThIviso sappo jAto, jArNeti paropparaM, ratiM careMti, mA jIve mArehAmoti, phAsUyamAhAramAhAreMti, aNNayA raNNo putto ahiNA khaito, mato ya, rAyA padosamAvanno, jo sappaM mArei tassa dINAraM dei, annayA AhiMDaeNaM tANaM rehAto diTThAto, taM bilaM osahIhiM ghamai, annesiM sIsANi niMtANi chiMdai, so khavagasappo abhimuo na nIi, mA mArehAmi kiMcit, jAIsaro ya so, to sabaM vivegaM jANai, tato puccheNa niggacchai, iyaro ya niggayaM chiMdai, pacchA raNNo uvaNIyANi, so ya rAyA nAgadevayAe paDivohito - ( mA mAreha) nAgadinno kumAro bhavi ssai, so khamagasappo mato samANo tattha rAyapattIe putto jAto, ummukkabAlabhAvo sappe dahuM jAI saMbharai, saMbharitA padya - ito, so ya chuhAluo abhiggahaM geNhai-mae na rUsiyacaM, pabhAe dosINassa hiMDai, tattha ya Ayariyassa gacche cattAri khamagA-mAsito domAsito temAsito caumAsito ya, rattiM devayA AgayA, te sadhe khamage aikkamittA khuDDuyaM vaMdai, egeNa khamageNa niggacchaMtI sA hatthe gahiyA, bhaNiyA ya-kaDapUyaNe ! evaM tikAlabhoI vaMdesi ?, ime mahAtatrassI na vaMdasi ?, sA bhaNai - bhAvakhamagaM vaMdAmi, na dabakhamage, evaM bhaNiUNa sA gayA, pabhAe dosINassa gato khuDDago, dosINaM gahAya Agato
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva zyakamala nimaMtei - tato egeNa khamageNa gahAya patte khelo DUDo, bhaNai-micchAmi dukkaDaM, khelamalato tummaM nAvaNIto, evaM sesehivi, tato khelajuttaM pariharirUNa jemeumAraddho, tehiM vArito- kiM pabhAe ceva khAyasi 1, tato ahaM aho chuhAyagirIya - 1 luotti nidheyamAvanno, subhajjhavasANeNaM keAlanANamuppannaM, ahAsannihiehiM devehiM kevalimahimA kayA, devayA AgayA, vRttI nama skAre // 530 // Jain Education Internat eso bhAvakhamago, tumme niccaM roseNa ghamaghamaMtA dabakhamagA, tato mae kalaM esa paDhamo vaMdito, tesiM pacchANutAveNa | subhajjhavasANaseDhIe kevalanANamuppaNNaM, paMcavi siddhA, sabesiM pAriNAmiyA buddhI // amacaputtetti, amacaputo varadhaNU, tassa tesu tesu paoyaNesu pAriNAmiyA buddhI, jahA baMbhadatto kumAro moyAvito palAito ya, etramAi sabaM | bhAsiyavaM / aNNe bhaNati - ego maMtiputto kappaDiyakumAreNa samaM hi~Dai, annayA nimittito milito, rattiM devakule ThiyANaM | sivA raDai, kumAreNa nimicito pucchito-kiM sA bhaNai 1, teNa bhaNiyaM esA imaM bhaNai, imaMsi naititthaMsi purANIyaM kalevaraM ciTThai, eyassa kaDIe sayaM pAyaMkANaM nANagavisesarUvANaM ciTThai, taM kumAra ! tumaM mihnAhi, tumhaM pAyakA mama kalevaraMti, muddinaM puNa na sakuNomiti, kumArassa kuDuM jAyaM, te vaMciya egAgI gato, taheva jAyaM, pAyaMke ghetUNAgato, puNo raDati, puNaravi pucchito, so bhaNai-vapphaligA esA, kahaM ?, esA bhaNai-kumAra ! tujjhavi pAyaMkasayaM jAyaM, majjhavi kalevaraMti, kumAro tusiNIto Thito, amacapuceNa ciMtiyaM - pecchAmu se sattiM kiM kivaNacaNeNa gahiyaM ? uyAhu soMDIrayAe ?, jai kivaNattaNeNa gahiyaM na se rajvaMti niyattAmi, paccUse bhAi-baccaha tumme, mama sUlaM saDiyaM, na sakuNomi gaMtuM, kumAreNa bhaNiyaM na jutaM tumaM mottUNa gaMtuM, kiMtu mA koi egatthANe jANihiiti vaccAmo paccAsaNe, pAriNAmi kyAH udA haraNAni // 530 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ R C URRECRUIRECTIONS kulaputtagharaM nIto samappito, taM ca pAyaMkasayaM sabaM pejAmollaM, maMtiputtassa uvagayaM jahA soMDIrayAe gahiyati, tato hai| bhaNiyamaNeNa-asthi me viseso tamhA gacchAmo, gato, kumAreNa rajaM pattaM, maMtiputtassa bhogA dinA, eyassa pAriNAmigA svuddhii| cANaketti, gollavisae caNayaggAmo, tattha caNito mAhaNo, so avagaya0 sAvago, tassa ghare sAhU ThiyA, putto se jAto saha dADhAhiM, sAhUNa pAesu pADito, kahiyaM ca, sAihiM bhaNiyaM-rAyA bhavissai, tato mA duggati jAhitIti detA ghaMsiyA, puNovi AyariyANa kahiyaM, bhaNaMti-kajau, ettAhe biMvaMtariyo rAyA bhavissai, ummukkabAlabhAveNa coisavi vijAThANANi AgamiyANi, so'tha sAvago saMtuTTho, egato bhaddamAhaNakulAto bhajjA se ANIyA, kAleNa mAyApiyaro vipaNNA, aNNayA kaMmi koue se bhajjA mAyagharaM gayA. keI bhaNaMti-bhAivivAhe gayA, tIse ya bhagiNIto annesi khaddhA-1 dANiyANa diNNelliyAto, tAto alaMkiyavibhUsiyAto AgayAto, sabo pariyaNo tAsiM saMmaM saMvaTTai, sA egate acchA hai| addhitI jAyA, gharaM sasogA AgayA, cANikkeNa pucchiyaM, na sAhai, nibbaMdhe siTuM, teNa ciMtiyaM-naMdo pADaliputte dei, tatthara ivacAmo, tato kattiyapuNNimAe puvaNNasthe AsaNe paDhama nisanno, taM ca naMdassa sallIvaiyassa rAulassa sayA Thavijai, siddhaputto ya naMdeNa samaM tatthAgato, bhaNai-esa baMbhaNo naMdavaMsassa chAyaM akamiUNa Thito, bhaNito ya dAsIe-bhayavaM / / vitie AsaNe nivasAhi, biie AsaNe kuMDiyaM Thavei, evaM taie daMDagaM, cautthe gaNettiyaM, paMcame jannovaiyaM, tato ghaTThotti nicchuDho, tato kuvito, painnApurassaraM paDhati-kozena bhUtyaizca nibaddhamUlaM, putraizca mitraizca vivRddhazAkham / utpAbya nandaM 4 parivartayiSye, mahAdrumaM vAyurivogavegaH // tato niggato, magaha purisaM, suyaM caNeNa-biMbaMtarito rAyA hohAmiti, naMdassa ECACAAR Jain Education Intematic For Private & Personal use only Prawjainelibrary.org
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvAje moraposagA tesiM gAmaM gato parivAyageNa liMgeNa, tesiM ca mayaharassa dhUyAe caMdapiyaNo DohaloM, so samudANaMto gato,pAriNAmizyakamala-1 te pucchaMti, so bhaNai-mama dAragaM deha to NaM pAemi caMdaM, tehiM paDissuyaM, paDamaMDavo kArAvito, puNimAdivase majjhe syAH udAyagirIya- chidaM kayaM, majjhagae caMde sabarasAlUhiM saMjoittA duddhassa thAlaM bharitA saddAviyA, pecchai-thAlamajhe caMdaM, bhaNiyA haraNAni vRttau nama- piyAhi, piyai, uvariM puriso ucchAei, dohale avaNIe kAleNa jA putto jAto, caMdagutto se nAmaM kayaM, sovi tAva skAre saMvaDai, cANakko dhAravilANi maggai, so ya caMdagutto dAragehiM samaM ramai, rAyanIIe vilAsA, cANakko ya paDiei, pecchai, so rAyA, Thito a, aNNe maMtisAmaMtA, avare pAikkA, soya jo jassa joggo taM tassa desaM vilahei, etyaMtare 8 // 53 // cANakeNa mangito-amhavi kiMci dijaha, teNa bhaNiyaM-tumaM gAvIto laehi, so bhaNai-mA maM mAreja koI, tato bhaNai vIrabhojA vasuMdharA, nAyaM jahA vinANaMpi se asthi, pucchito-kassa tumaMti', dAragehiM bhaNiyaM-parivAyagaputto esa, ahaM so paribAyago, jAmo jA te rAyANaM karemi, gato, pAgato logo milito, pADaliputtaM rohiyaM, naMdeNa bhaggo, parivAyago naTTho, AsehiM piTThato laggo, tato cANakko caMdaguttaM paramiNIsaMDe chuhittA rayago jAto, pacchA egeNa jaccavalahIkisorageNa AsavAreNa pucchito-kattha caMdagutto?, cANako bhaNai-peccha paumasare paviTTho caMdagutto, tato AsavAreNa diDo, tato aNeNa ghoDago cANakkarasa alito, khaggaM mukaM, jAva niguMDito jaloyaraNaTThayAe kaMcugaM melleuM tAva // 531 // aNeNa khaggaM ghettUNa duhAkato, pacchA caMdagutto hakAriya ghaDAvito, puNo palAyA, pucchito aNeNa caMdagutto-jaM. dravelaM sArio tumaM taMvelaM tume kiM ciMtiyaMti ?, teNa bhaNiyaM-evameva dhuvaM bholaNaM dig, ajo ceva jANai, tato'NeNa SAR AMROSAAS Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ RESUSMASHARA jANiyaM-joggo, naesa vippariNamaitti, pacchA caMdagutto chuhAito, cANako taM ThavittA bhattassa atigato, bIheDa ya-mA etya najejAmo, DoMDassa vAhiM niggayassa porTsa apphuriyaM diTuM, so pucchio-kattha bhoyaNaM lambhati ?, teNa bhaNiyaM-amugatya, iyANi ceva dahikara jimiya Agato, tato'NeNa tassa churiyAe pomu phAliyaM, dadhikaraM gahAya Agato, jimito dArago, annayA annatya gAme rattiM samudANei, therIe puttabhaMDANaM vevalI parivesiyA, ekeNa majheM hatyo chUDho, daddho royati, tAe bhaNNai-tumaM cANakkamaMgalo, paDhamaM ceva hatthaM majjhe chuhasi, paDhamaM pAsANi dhippaMti, pacchA majjhabhAgo, cANakassa uvagayaM, gato himavaMtakUDaM, tattha paJcayago rAyA, teNa samaM mittayA jAyA, bhaNai-naMdaM oyavittA samaM sameNa rajaM vibhajAmo, caliyA, desaM lUDaMtA eMti, egattha nagaraM na paDai, paviTTho tidaMDI cANako, vatthUNi joei, iMdakumAriyAto diTThAto, tAsiMtaNaeNa pabhAveNa na paDai, niyaDIe nIyAviyAto,paDiyaM nagaraM, gayA, pADaliputtaM rohiyaM, naMdo dhammavAraM maggai, cANakeNa bhaNiyaM6 egeNa raheNa jaM tarasi taM nINehi, do bhajAto egaM kaNNagaM davaM ca nINei, kannA caMdaguttaM paloei, bhaNiyA-jAhitti,131 tIe caMdaguttarahaM vilaggaMtIe nava aragA rahassa bhaggA, caMdagutteNa vAriyA, cANako bhaNai-mA vAreha, nava purisajugANi tava vaMso hoi, atigado, do bhAgIkayaM rajaM ||egaa kaNNagA, kayagavisabhAviyA, tattha pavayagassa icchA jAyA, sA tassa dinnA, aggipariyaMcaNe visaparigato mariumAraddho, bhaNai-vayaMsa! marijai, caMdagutto visaM raMbhAmitti vavasito, cANakeNa | miuDI kayA, niyatto, sa mato, dovi rajANi tassa jAyANi // naMdamaNUsA coriyAe jIvaMti, tato cANako coraggAha maggai, aNNayA bAhiriyAe gato, tatya egassa naladAmassa putto makkoDaeNa khaito, teNa AraDiyaM, pahAvio naladAmo,
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa skAre zrIAra-10 didai makkoDANa ThAnaM, aggiM chuhitA samUlaM ucchediyaM, cANakeNa diDo, raNo nivedito, raNNA sadAvittA ArakkhattaM dinnaM, pAriNAmizyakamala-12vIsatthA kayA teNa save corA, annayA bhattadANeNa vIsAseUNa sakuDuvA mAriyA // egatya gAme kila tidaMDiNA bhikkhA na kyAH udAyagirIya- laddhA, tattha ANA dinnA, aMbagehi vaMsI parikhettavA, tehiM vivarIyaM kayaM, sIhiM aMbagA parikkhittA, tato ruTTho palIvito savo 31 haraNAni vRttI nama- gAmo // tato kosanimittaM pariNAmiyA buddhI payaTTiyA, sovaNNaM thAlaM dINArANa bhariyaM, kUDapAsehiM jUyaM ramaha, jo jiNai tassa eyaM, aha ahaM jiNAmi ekko dINAro dAyabo, aiciraMti annaM uvAyaM ciMtei, nagarappahANANa bhattaM dei, majapANaM ca, mattesu paNaccito bhaNai-do majjha dhAuracAu kaMcaNakuMDiyA tidaMDaM ca, rAyA me vasavattI esthavi tA me holaM vAehi // 532 // A // 1 // evaM bhaNie anno asahamANo bhaNai-gayapoyagassa mattassa uppaiyassa joyaNasahassaM / pae pae sayasahassaM etthavitA me holaM vAehi // 2 // aNNo bhaNati-tilaADhagassa uttassa niSphanassa bahusaiyamsa |tile tile sayasahassaM patthavi tA me holaM pAehi // 3 // anno bhaNai-navapAusaMmi puNNAe girinadIe sigghavegAe / egAhiyametteNaM navaNIeNa pAli baMdhAmi, etthavi tA me holaM vAehi // 4 // anno bhaNai-jaccANa navakisorANa tadivase jAyamettANa / kesehi nahaM chAemi BAetyavi tA me holaM vAehi // 5 // anno bhaNai, do majjha asthi rayaNANi sAlipasUI a gaddabhiA ya / chiNNA chiNNA ruhaietyavi tA me holaM vAehi // 6 // anno bhaNai-sai sukilaniccasugaMdho bhaja aNubaya natthi pvaaso| niriNo dupNcs-18/0532|| ito, etthavi tA me holaM vAehi // 7 // evaM nAUNa rayaNANi maggiyANi, sAlINaM koDAgArANi bhariyANi, AsA egadivasajAyA maggiyA, egadivasiya navaNIyaM maggiya, esA pAriNAmiyA cANakassa buddhii|| dhUlabhadasAmissa pAriNA CREE Jain Education Inter For Private & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ miyA buddhI-piyaMmi mArie naMdeNa bhaNito-amaJco hohi, teNa bhaNiyaM-ciMtemi, gato asogavaNiyAe, ciMteha-kerisA bhovA vAulANaMti ?, pavaito, raNNA AsannapurisA bhaNiyA-peccha mA kavaDeNa gaNiAgharaM jAejA, nito suNagamaDae vAvaNNe nAsaMda na giNhai, purisehiM raNo kahiyaM, virattabhogatti sirio Thavito, thUlabhaddassa raNNo ya pAriNAmigI buddhii|| nAsikasuM. darInaMditti-nAsikaM nagaraM, naMdo vANiyago, suMdarI se bhanjA, sA tarasa atIva vallahA, khaNamavi tassa pAsaM na muMcaitti 8 logeNa suMdarInaMdoti tassa nAma kayaM, tassa bhAyA pabaito, so suNei, jahA so tIe atIva ajjhovavanno, mA naragaM jAiti tassa paDibohaNanimittaM pAhuNo Agato, paDilAbhito, bhANaM teNa gAhiyaM, appaNA samaM cAlito, so jANAetya visajehi ettha visajehi iti, ujjANaM nIto, logeNa va bhAyaNahattho diTTho, tato NaM uvahasaMti-pavaito suMdarInaMdo, tassa ujANaM gayassa sAhuNA desaNA kayA, ukkaDarAgotti na tIrai magge lAeuM, vebiyaladdhimaM ca bhavavaM sAhU, tato'NeNa ciMtiyaM -na aNNo uvAotti ahigatareNa uvalobhemi, pacchA meruM payaTTAvito, na icchai ma viogato, muhutteNa ANAmi, paDissuyaM, payahA, makkaDajuyalaM viuviyaM, anne bhaNaMti-saccagaM ceva diDha, sAhuNA bhaNito-suMdarIe vAnarIe va kA laTTayarI , so bhaNai-bhayavaM! aghaDaMtI sarisabameruvamatti, pacchA bijjAharamihuNagaM diTuM, tatthavi pucchito, bhagai-tullA dovi, pacchA devamihuNagaM diRs, tatthavi pucchito, bhaNati-bhayavaM! etIe amgato vANarI suMdaritti, sAhuNA bhaNivaM-thoveNa dhammeNa esA pAvijai, tato se uvagayaM, pacchA pabaito, sAhussa pAriNAmigA buddhii| baharatti vairasAmiNA mAyA nANuvaciyA, mA saMgho avamannijihitti, pADaliputte mA paribhavihiti veuviyaM karSa, puricAe pavayaNamohAvaNA mA Jain Education Inter For Private & Personal use only ___
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrIAva-1 hohitti savaM kaheyavaM, evamAI vairasAmissa pAriNAmigI buddhI / calaNAhayatti, rAyA taruNehiM vuggAhijai, jahA therApAriNAmizyakamala-11kumArAmaccA avaNijaMtu, so tesiM parikkhaNAnimittaM bhaNai-jo rAyaM sIse pAeNa AhaNai tassa ko daMDo?, taruNA kyAH udA. yagirIya- bhaNaMti-tilaMtilaM chiMdiyaco, to therA pucchiyA, ciMtemotti UsariyA,ciMteti-nUNaM devIe aNNo ko AhaNaitti!, AgayA | haraNAni vRttau nama- bhaNaMti-sakkAreyabo, raNNo tesiM ca pAriNAmiyA buddhI / AmaMDatti, AmalagaM kittimaM egeNa nAyaM, aikaDhiNaM akAle biMbo hohitti, tassa pAriNAmigI buddhI / maNIti, ego sappo pakkhINaM aMDagAI khAi rukkhe vilaggito, annayA so| tatya giddhaNa AlayaM vilaggaMto mArito, maNI tattha paDito, hevA kuvo, taM pANIyaM rattIbhUyaM, nINiyaM taM sahAvita hoi, // 533 // dAraeNa therassa kahiyaM, teNa paribhAviyaM, nAto maNI, tato rukkhe vilaggiUNa gahito, therassa pAriNAmiyA / sappetti, caMDakosito ciMtei-eriso mahappA iccAdi vibhAsA, eyassa paarinnaamigii| khattetti, sAviyAputto jobaNadhaNummatto dhamma | na giNhai, mariUNa khaggo ubavaNNo, paDhisu dohivi pAsehiM jahA pakkharA tahA cammANi laMbaMti, aDavIe cauppahe jaNaM mArei, sAhuNo annayA teNa paheNa patikkamaMti, yogeNa Agato, teNa na tarai alliyauM, ciMtei-erisA mae dipuvA, jAI saMbhariyA, paJcakkhANaM devalogagamaNaM, eyassa paarinnaamigii| thUbhe, vesAlInagarIe nAbhIe muNisubayathUbho, tassa guNeNa koNiyassa (payAse'vi) nagarI na paDati, devayA AgAse kUNiyaM bhaNati-samaNe jai kUlavAlae, mAgahiyaM gaNiyaM, // 533 // lamissai / rAyA ya asogacaMdae, vesAliM nagarI gahehiti // 1 // tato koNio ta maggai, tassa kA uppattI-egassa | Ayariyassa cillao aviNIto, te Ayario aMbADeti, sa ve vahai, aNNayA AyariyA siddhasilaM teNa samaM vaMdagA: 4GROCER0000* Jain Education in
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4RORSCORCANCER. vilaggA, oyaraMtANaM vahAe silA mukkA, divA, AyarieNa pAyA osAriyA, iyarahA mArito hoto, tato sassa sAvo dinno-durappA! itthIo viNassihisitti, micchAvAdI eso bhavatuttikAuM tAvasAsame acchai, nadIe kUle AyAvei, 4ii paMthanbhAse jo sattho ei tato AhAro hoi, nadIe kRle AyAvemANassa tassa pabhAveNa sA nadI aNNao pavUDhA, teNa kUlavArato nAmaM kayaM, tattha acchaMto koNieNa Agamito, gaNiyAto saddAviyAto, egA mAgahiagaNiyA bhaNai-ahaM ANAmi, kavaDasAviyA jAyA, satyeNa samaM gayA, vaMdai, bhaNai ya-uddANe bhoie ceiyAI vaMdAmi, tumme ya suyA, tato 4 AgayA, pAraNage moyagA saMjoiyA diNNA, atisAro jAto, payogeNa Thavito, ubaTTaNAIhiM saMminnaM cittaM, ANIto, rano vayaNaM karehi, kahaM 1, jahA vesAlI gheppai, thUbho nINAvito, gaNiyAkUlavAlANaM doNhavi pAriNAmigI buddhii| iMdatti, iMdapAugAto cANakkeNa cAliyAto, evaM pucaM bhaNiyaM, esAvi pAriNAmiyA buddhI / pAriNAmikyA buddharevamAdInyudAharaNAni, ukto'bhipraaysiddhH| saMprati tapaHsiddhapratipAdanArthamAhana kilammai jo tavasA so tavasiddho daDhappahAriba / so kammakkhayasiddho, jo sbkkhiinnkmmNso||952|| na klAmyati-na klamaM gacchati yaH sattvastapasA vAhyAbhyantareNa sa evaMbhUtastapaHsiddhaH, aglAnitvAt , dRDhaprahArivaditi gaathaakssraarthH| bhAvArthaH kathAnakAdavaseyastaJcadam-ego dhijjAito uiMto, aviNayaM karei, so tato tAo thANAto nINito, | hiMDato corapallImallINo, seNAvaiNA puttotti gahito, tami mayaMmi seNAvatI so ceva jAto, nikkivaM cAhaNaitti daDhappahArI se nAma kayaM, so annayA seNAe samaM egaM gAma haMtuM gato, tattha ya ego dariddo, teNa puttabhaMDANa maggaMtANa duddhaM jAittA IV.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbAvazyakamalayagirIyavRttau nama // 534 // / pAyasaM raMghAvito, soya vhAivaM gato, corA baktvaDiyA, egeNa so tassa prAyaso diDo, hicavinaya mahAvito,dakarmadhayavANi khuddarUvANi rovaMtANi piUmUlaM gayANi, hito pAyaso, so roseNaM mAremitti padhAvito, mahilA avapAsitA siddhaH acchai,tahAvi jahiM so coraseNAvatI tattha yAgacchada, so ya gAmamajjhe acchai, teNa samaM mAsaMgAmo kato, seNAvaiNA| ciMtiyaM-eeNa mama corA paribhavinaMti, tato asiM gahAya nidayaM chinno, mahilA se bhaNai-hA nikkica ! kimiyaM kayaM, pacchA sAvi mAriyA, gambho dovibhAgIkato phuraphurei, tassa kivA jAyA-adhammo katotti, ceDarUvehiMto dariddapauttI ukladdhA, tato daDhayaraM niveaM gato, ko uvAo!, sAhU diTThAo aNeNa, bhayavaM! ko ittha uvAo?, tehiM dhammo kahio, so ase avagato, pacchA cAritraM paDivanjiya kammANamucchAyaNaDhAe ghoraM khaMtiabhiggahaM meNhiya tattheva viharaha, tato hIlijjai hammai ya, so ya ghorAkAraM ca kAyakilesaM karei, asaNAiyaM alahaMto samma ahiyAsei jAdha maNeNa kmm| nigyAiyaM, kevalanANaM se uppaNNaM, pacchA siddho, uktstpHsiddhH| sAmprataM karmakSayasiddhapratipAdanAva gAthAcaramadalamAha-sa karmakSayasiddho yaH 'sarvakSINakAzaH' sarve-niravazeSAH kSINAH kAzA:-karmabhedA yasya sa tathA / adhunA karmakSayasiddhameva prapaJcato nirutavidhinA pratipAdayatidIhakAlarayaM jaMtu, kammaM se siamaTTahA / sitaMti siddhassa, siddhttmubjaay| 953 / / dIrSa, santAnApekSayA anAditvAda, kAla:-sthitibandhakAlo yasya tat dIrghakAlaM, nisarganirmalajIvaraJjanAt rajA kammaiva bhaNyate, dIrghakAlaM ca taka rajatha dIrghakAlarajaM, yacchabdaH sarvamAnyatvAt uddezavacanaH, yat karma itthaMprakAraM, Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ tazabdo bhavyakarmavizeSaNArthaH, na khalvabhavyakarma sarvathA dhmAyate, tato'yamarthaH-dIrghakAlarajo yat bhavyakarma tat zeSitaM-ze pIkRtaM, sthityAdimiHprabhUtaM sat sthityanubhAvasaGkhyApekSayA anAbhogasaddarzanajJAnacaraNAdyupAyataH zeSam, asaM kRtamiti 4AbhAvaH, prAk kiMbhUtaM sat zeSitamityata Aha-'aSTadhA' jJAnAvaraNAdibhedenASTaprakAraM sat 'sitaM' 'sita varNavandhanayo riti vacanAt 'piJ bandhane' iti vacanAt vA baddhaM karma dhmAtaM 'dhmA zabdAgnisaMyogayo riti vacanAt dhyAnAnalena mahAgninA lohamalavat yena sa siddhaH, 'pRSodarAdaya' iti iSTarUpaniSpattiH, evaM karmadahanAnantaraM siddhasya sataH, kiM ?-siddhatvamupajAyate, nAsiddhasya, nizcayanayametat , uktaM ca-"palAlaM na dahatyagnirbhidyate na ghaTaH kvacit / nAsAdhuH (nAsana kazcit ) pravrajito, hai bhanyo'siddho na sikSyati // 1 // " upajAyate ityapi tattvatastadAtmanaHsvAbhAvikameva sad anAdikAvRtaM tadAvaraNavigame-16 nAvirbhavati, tathApi laukikavAcoyuktyA vyavahAradezanayA upajAyate ityucyate, athavA siddhasya siddhatvaM bhAvarUpamupasajAyate, natu pradIpanirvANakalpamabhAvarUpaM, tena yadAhureke-"dIpo yathA nivRtimabhyupeto, naivAvaniM gacchati nAntari dham / dizaM na kAJcit vidizaM na kAzcit , snehakSayAt kevalameti nAzaM // 1 // jIvastathA nitimabhyupeto, naivAvani gacchati nAntarikSam / dizaM na kAJcit vidizaM na kAzcit , klezakSayAt kevalameti zAnti // 2 // ' miti tadapAstaM draSTavyam , tathAvidhasiddhatvabhAve dIkSAdiprayAsavaiyarthyaprasaGgAt, na khalu kacanApi sacetanaH svavadhAya kaMThe kuLAraM prakSi hai patIti paribhAvanIyametat, na ca niranvayavinAzo yuktipaTAmupaiti, sataH sarvathA vinAzAyogAt, asataH kharaviSANasye. mA.s.9011vAdaLasyotpattyayogAta 'nAsato vidyate bhAvo. nAbhAvo vidyate sata' iti vacanAt, vijambhitaM pAbArthe dharmasaGkahaNi CINECRACKAGACASSAS Main Education Inteme COM For Private & Personal use only Newjainelibrary.org sA
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ -C zrIAva- zyakamalayagirIyavRttoM namaskAre // 535 // IRCRAGRICROGRESSIONACK TIkAdAviti tataH paribhAvanIyam , pradIpadRSTAnto'pyasiddho, yataH pradIpapudgalA eva bhAsvaraM rUpaM parityajya tAmasaM rUpA-18 samudghAtaH ntaramAsAdayantItyalaM vistareNa // athavA anyathA vyAkhyAyate 'dIrghakAlaraja' iti, raja iti rajaH sUkSmatayA, snehabandhanayogyatvAdvA ityarthaH, yadbhavyakarmeti ca naivaM vyAkhyAyate, sAkSAtkAbhidhAnena sarvanAmno nirarthakatvAt, prakaraNAdeva bhavyasyApyavagamyamAnatvAt , abhavyasya siddhatvAyogAt , tato jantukarmeti vyAkhyeyam , jantuH-jIvastasya karma, jantu-18 grahaNenAbaddhakarmavyavacchedamAha, 'se'tasya jantorasitaM-kRSNamazubhaM saMsArAnubandhitvAt , evaMvidhasyaiva kSayaH zreyAna , natu |zubhasvarUpasyeti bhAvanA, aSTadhA sitamityAdi pUrvavat, prathamavyAkhyApakSamadhikRtyAha-tatkarma zeSaM tasya samasthiti vA syAdasamasthiti vA?, na tAvat samasthiti, viSamanibandhanatvAt , nApyasamasthiti caramasamaye yugapat kSayAsambhavAt , etadayu tam , ubhayathA'pyadoSAt, tathAhi-viSamanivandhanatve'pi sati vicitraH kSayasambhava iti kAlataH samasthitikatvAvirodhA, hai|caramapakSe'pi samudghAtagamanena samasthitikaraNabhAvAdadoSaH, na caitat svamanISikayocyate, yata Aha niyuktikRt nAUNa veyaNijja aibahugaM AugaM ca thovAgaM / gaMtUNa samugghAyaM khavei kammaM nirvsesN||954|| jJAtvA-kevalenAvagamya vedanIyaM karma atibahu-zeSabhavopagrAhikarmApekSayAtiprabhUtaM, AyuSkaM ca karma tadapekSayaiva stokaM, jJAtveti varttate, atrAntare gatvA vA-prApya 'samudghAtaM' samyak-apunarbhAvena ut-prAbalyena ghAtaH-karmaNo vedanIyAdeInanaM | // 535 // pralayo yatra prayatnavizeSe sa samudghAtastaM, gatvA kSapayanti karma niravazeSa, niravazeSamiva niravazeSa, prabhUtatamakSapaNAt, zeSasya cAntarmuharttamAtrakAlAvadhitayA kiMciccheSatvena paramArthato'satkalpatvAt, Aha-jJAtvA vedanIyamatibahityatra ko Jain Education Inte For Private & Personal use only A w .jainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamo yena tadeva bahusthitikamAyuSaH sakAzAt bhavati 1, na ca jAtucidapi Ayuriti, ucyate, tathArUpajIvapariNAmasvAbhAvyAt tathAhi - itthaMbhUta evAtmanaH pariNAmo yenAsyAyurvedanIyAdisamaM bhavati nyUnaM vA, na kadAcanApyadhikaM, yathA tasyaivAyuSaH khalvadhruvavandhaH, tathAhi jJAnAvaraNAdIni karmANyAyurvarjAni saptApi sarvadaiva banAti, Ayustu pratiniyata eva kAle svabhavatribhAgAdizeSarUpe, tatraiva vandhavaicitryaniyame na svabhAvAd yataH paraH kazcidasti hetuH, evamihApi svabhAvavizeSa eva niyAmako draSTavyaH, Aha ca bhASyakRt - "asamaTTitINa niyamo ko thevaM AuyaM na sesaMpi ? / pariNAmasahAvAto anduyabaMdho va tasseva // 1 // " yeSAM punarbhagavatAM vedanIyAdikamAyuSA saha svabhAvata eva samasthitikamupajAtaM te samudghAtaM na pratipadyante, tathA cAha bhagavAnAryazyAmaH- "agaMtUNa samugdhAyamaNaMtA kevalI jiNA / jAimaraNavippamukkA, siddhiM varagatiM gayA // 1 // " nanu prabhUtasthitikasya vedanIyAderAyuSA saha samIkaraNArthaM samuddhAtArambhaH, etaccAyuktaM, kRtanAzAdidoSaprasaGgAt, tathAhi prabhUtakAlopabhogyasya vedanIyAderArata evApagamasampAdanAt kRtanAzaH, vedanIyAdivacca kRtasyApi karmmakSayasya punarvinAzasambhavAt mokSe'pyanAzvAsaprasaGgaH, tadasat, kRtanAzAdidoSAprasaGgAt, tathAhi - iha yathA pratidivasa setikAparibhogyena varSazatopabhogyasya kalpitasyAhArasya bhasmakavyAdhinA tatsAmarthyataH stokadivasairniHzeSataH paribhogAnna kRtanAzopagamaH, tathA karmmaNo'pi vedanIyAdestathAvidhazubhAdhyavasAyAnubandhAdupakrameNa sAkalyato bhogAnna kRtanAzarUpadoSaprasaGgaH, dvividho hi karmmaNo'nubhavaH - pradezato vipAkatazca tatra pradezataH sakalamapi karmmAnubhUyate, na tadasti kiJcitkarmma yatpradezato'pyananubhUtaM sat kSayamupayAti, tataH kutaH kRtanAzadoSApattiH 1, vipAkatastu kiJcinna, anyathA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsasa zrIyAva- nimmopAsAta, tathAhi-yadi vipAkAnubhUtita eva sarvakarma kSapaNIyamiti niyamastahi jasabAteSu bhaveSu tavAviSazyakamala- vicitrAdhyavasAyavizeSaryannarakagatyAdikaM karmopArjitaM tasya naikasmin manuSyAdAveda bhave'nubhavaH, svasvabhavanivandhanatvAdvipAyagirIya- kAnubhavasya, krameNa ca svasvabhavAnugamenAnubhave nArakAdibhaveSu cAritrAbhAvena prabhUtatarakarmasantAnopacayAt tasyApi svasthavRttaunama- INbhavAnugamenAnubhavopagamAt kuto mokSaH 1, tasmAtkarma vipAkato bhAjyam , pradezato'vazyamanubhavanIyamiti pratipattavyaM,di skAre evaM ca kazcinna doSaH, nanvevamapi dIrghakAlabhogyatayA yat vedanIyAdikaM karmopacitaM atha ca pariNAmavizeSAdapakrameNA darAdeva tadanubhavati tataH kathaM na kRtanAzAdidoSaprasaGgaH, tadapyasat, bandhakAle tathAvidhAdhyavasAyavakSata ArAdupaka-18 // 536 // samayogyasyaiva tena bandhanAt, apica-jinavacanaprAmANyAdapi vedanIyAdikarmaNAmupakramo mantavyo, yadAha bhASyakAra: "udayakRkhayakkhayovasamovasamA jaM ca kammuNo bhnniyaa| davAdi paMcagaM pati jucamuvakamaNamato'vi // 1 // " na caivaM mokSopakramahetuH kazcidasti yena cAnAzvAsaprasaGgo bhavet , mokSAddhi rAgAdayadhyAvayitumIzAH, teca nirmUlakAkaritA iti, to yaduktaM 'vedanIyAdivacca kRtasyApi karmakSayasyetyAdi, na tatsamIcInamiti sthitaM // | iha sarvo'pi sayogikevalI samudghAtAdAk AyojikAkaraNamAntarmuhartikamudayAvalikAyAM karmapadamalaprakSepamyApArarUpamudIraNAvizeSAtmakamArabhate, atha AyojikAkaraNamiti kA zabdArthaH?, ucyate, Ai maryAdAyAM, A-maryAdayA kevaliyA yojana-vyApAraNaM, zubhAnAM yogAnAmiti gamyate, AyojikA tasyAH karaNamAyojikAkaraNaM, kecidAvarjita-| karaNamityAhuH, tatrAyamanvayaH-Avarjito nAma abhimukhIkRtaH, tathA ca loke vakAraH-Avarjito'yaM mayA, sammukhIkRta | 646456456056 ACCALC // 516 // Jain Education Inter For Private & Personal use only Came.jainelibrary.org
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityarthaH, tatazca tathAbhavyatvena Avarjitasya-mokSagamanaM pratyamimukhIkRtasya karaNaM-kriyA zubhayogavyApAraNamAvarjitakaraNam , apare AvazyakakaraNamityUcuH, tatrApyayamanvarthaH-Avazyakena-avazyaMbhAvena karaNamAvazyakakaraNaM, tathAhi-samudghAtaM kecitkurvanti, idaM tvAvazyakakaraNaM sarve'pi kevalinaH kurvanti, anye AvarjIkaraNamiti vA paThanti, AvayaM Ava| vA dhyaNa ghaJ vA, mokSaM prati abhimukhIkarttavya ityarthaH, tasya karaNam , atattadbhAvavivakSAyAM cipratyaye AvarjIkaraNamiti vaa|| samprati samudghAtAdisvarUpapratipAdanArdhamAha daMDa kavADe maMthaMtare ya saMharaNayA sarIratthe / bhAsAjoganirohe selesI sijhaNA ceva // 955 // ___ iha samudghAtaM kurvan prathamasamaye bAhalyataH svazarIrapramANamUrdhvamadhazca lokAntaparyantamAtmapradezAnAM daNDamAracayati, dvitIyasamaye pUrvAparaM dakSiNottaraM vA''tmapradezAnAM prasAraNAt pArzvato lokAntagAmi kapATaM karoti, tRtIye samaye tadeva kapATaM dakSiNottaraM pUrvAparaM vA digadayaprasAraNAt mathisadRzaM manyAnaM lokAntaprApiNamAracayati, evaM ca prAyo lokasya bahu pUritaM bhavati, manthAntarANyapUritAni, jIvapradezAnAmanuzreNi gamanAt , caturghasamaye tAnyapi manyAntarANi saha lokaliSkuTaiH pUrayati, tatazca sakalo lokaH pUrito bhavati, tadanantaraM yathoktakramAt pratilomaM saMharan paJcame samaye manthAntarANi saMharati, jIvapradezAn sakarmakAn manthAntaragatAn saGkocayatItyarthaH, SaSThe samaye mandhAnamupasaMharati, dhanatarasaGkocAt , saptame samaye kapATaM, daNDAtmani saGkocAt, aSTame samaye daNDamupasaMhRtya zarIrastho bhavati, amumevAtha | sacetasi nidhAyokaM daNDakapATAntaramanthAntarANi saMharaNena, pratilomamiti gamyate, zarIstha iti pacanAt, na catatva CCCACACANCRCRA. LAMA Jain Educatonin tainelibrary.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIAva - zyakamalayagirIyavRttI nama skAre manISikayA vyAkhyAna, yata uktam-'daNDaM prathame samaye kapATamatha cottare tathA samaye / manthAnamatha tRtIye lokavyApI samudghAtA caturthe tu // 1 // saMharati paJcame tvantarANi manthAnamatha punaH SaSThe / saptamake tu kapATaM saMharati tato'STame daNDa // 2 // miti, tatra daNDasamayAt prAk yA palyopamAsaGkhyeyabhAgamAtrA vedanIyanAmagotrANAM sthitirAsIt tasyA vuddhyA'saGkhyeyabhAgAH kriyante, tato daNDasamaye daNDaM kurvan asaGkhyeyAn bhAgAn hanti, eko'saGkhyeyabhAgo'vatiSThate, yazca prAkta karmatrayasyApi rasastasyApyanantA bhAgAH kriyante, tataH tasmin daNDasamaye asAtavedanIya 1 prathamavarjasaMsthAnapaJcaka 5-1 prathamavarjasaMhananapaJcakA 11 prazastavarNAdicatuSko 15 paghAtA 16 prazastavihAyogati 17 aparyAptakA 18 sthirA 19. zubha 20 durbhaga21 duHsvarA 22 nAdeyA 23 yaza-kIrti 24 nIcairgotra 25 rUpANAM paJcaviMzatiprakRtInAmanantAn bhAgAn hanti, eko'nantabhAgo'vaziSyate, tasminneva ca samaye sAtavedanIya 1 devagati 2 manuSyagati 3 devAnupUrvI 4 manuSyAnu pUrvI 5 paJcendriyajAti 6 zarIrapaJcakA 11 GgopAGgatrayaH 14 prathamasaMsthAna 15 prathamasaMhanana 16 prazastavarNAdicatuSTayA2/20 gurulaghu 21 parAghAto 22 cchvAsa 23 prazastavihAyogati 24 trasa 25 bAdara 26 paryApta 27 pratyekA 28 ''tapopU|29 dyota 30 sthira 31 zubha 32 subhaga 33 susvarA 34 deya 35 yaza-kIrti 36 nirmANa 37 tIrthakaro 38 ccairgotra 39-18 rUpANAmekonacatvAriMzataH prakRtInAmanubhAgo'prazastaprakRtyanubhAgamadhye pravezenopahanyate, samudghAtamAhAtmyametat , tasya // 537 // coddharitasya sthiterasaGkhyeyabhAgasyAnubhAgalavAnantabhAgasya yathAkramamasaGkhyeyA anantAzca bhAgAH kriyante, tato dvitIye kapATasamaye sthiterasakhyeyAn bhAgAn hanti, eko'vaziSyate, anubhAgasya cAnantAn bhAgAn hanti, ekaM muzcati, atrApi | - ANKARACCORRCRAC% Jain Education Inte For Private & Personal use only Staw.jainelibrary.org
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazastaprakRtyanubhAgaghAto'prazastaprakRtyanubhAgamadhye pravezanena draSTavyaH, punarapyetasmin samaye'vaziSTasya sthiterasakyeyabhAgasyAnubhAgasya cAnantabhAgasya punarbuddhyA yathAkramamasaMkhyeyA anantAzca bhAgAH kriyante, tatastRtIyasamaye sthiterasaGkhyeyAn bhAgAn hanti, ekaM asaMkhyAtabhAgaM muzcati, anubhAgasya cAnantAn bhAgAn hanti, ekamanantabhAgaM muMcati, atrApi prazastaprakRtyanu bhAgaghAto'prazastaprakRtyanubhAgamadhye pravezanenAvaseyaH, tataH punarapi tRtIyasamayAvaziSTasya sthiterasaGkhyeyabhAgasya anubhAgasya acAnantatamabhAgasya buddhyA yathAkramamasakhyeyA anantAzca bhAgAH kriyante, tatazcaturthe samaye sthiterasaDaveyAn bhAgAn hanti, daekastiSThati, anubhAgasyApyanantAn bhAgAn hanti, eko'vaziSyate, prazastaprakRtyanubhAgaghAtaH pUrvavadavaseyaH, evaM ca sthiti ghAtAdi kurvatazcaturthasamaye svapradezApUritasamastalokasya bhagavato vedanIyAdikarmatrayasthitirAyuSaH saGkhyeyaguNA jAtA, anubhAgastvadyApyanantaguNaH, caturthasamayAvaziSTasya ca sthiterasaGkhyeyabhAgasyAnubhAgasya cAnantatamabhAgasya bhUyo buddhyA yathAkramamasaGkhoyA anantAzca bhAgAH kriyante, tato'vakAzAntarasaMhArasamaye'saGkhyeyAn bhAgAn hanti, ekaM asaGkhyeyabhAgaM zeSIkaroti, anubhAgasya cAnantAn bhAgAn hanti, ekaM muJcati, evameteSu paJcasu daNDAdisamayeSu pratyekaM sAmayikaM kaNDakamutkIrNa, samaye 2 sthitikaNDakAnubhAgakaNDakaghAtanAt , ataH paraM SaSThasamayAdArabhya sthitikaNDakamanubhAgakaNDakaM cAntamuhUrtena kAlena vinAzayati, paSThAdiSu ca samayeSu kaNDakasya pratisamayamekaikaM zakalaM tAvadutkirati yAvadantarmuhUrtacaramasamaye sakalamapi tatkaNDakamutkIrNa bhavati, evamantarmuhartikAni sthitikaNDakAnyanubhAgakaNDakAni ca ghAtayan tAvadveditavyaH yAvat sayogyavasthAcaramasamayaH, sarvANyapi cAmUni sthityanubhAgakaNDakAnyasaGkhyeyAnyavagantavyAni // (REMIRMIRECARRIER
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyApriyate, na manovAdagate, kAyayogo'pi prathamAdhamaNamizraH, tricaturthapaJcamajhadArakaprayoktA prathamA zrIgAvazyakamalayagirIyavRttau namaskAre // 538 // sampati samudghAtagatasya yogavyApArazcintyate-yogAzca manovAkAyAH, tatraiSAM kaH kadA vyApriyate?, tatra kAyayoga eva samudrAtaH kevalo vyApriyate, na manovAgyoganyApArI, prayojanAbhAvAt , ukaM ca dharmasAraprakaraNe-"manovacasI tu tadAna* vyApArayati, prayojanAbhAvA"diti, kAyayogo'pi prathamASTamasamayayoraudArikakAyayoga eva, dvitIyaSaSThasaptamasamayeSu punarIdArike tasmAcca bahiH kArmaNe vIryaparispandAdaudArikakArmaNamizraH, tricaturthapaJcamasamayeSu bahirevodArikAdvahutaravyApArasadbhAvAt kArmaNakAyayoga eva, tanmAtraceSTanAditi, tathA cokamanyatrApi-"audArikaprayokkA prathamASTamasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayokA saptamaSaSThadvitIyeSu // 1 // kArmaNazarIrayogI caturthake paJcame tRtIye ca / samaya-18 traye'pi tasmin bhavatyanAhArako niyamAt // 2 // " iti kRtaM prasaGgena, bhASAyoganirodha iti ko'rthaH1, parityaktasamudghAtaH kAraNavazAt yogatrayamapi vyApArayati, tadartha madhyavarttinaM yogamAha-bhASeti, kathaM yogatrayamapi byApArayatIti cet, ucyate-anuttarasurapRSTaH satyamasatyamRSA vA manoyogaM prayukte, AmantraNAdau satyamasatyAmRpA vAgyoga, netarau dvau medau8 dvayorapi, vItarAgatvAt sarvajJatvAca, kAyayogamapi audArikaM phalakapratyarpaNAdau vyApArayati, antarmuharcamAtre va kAla-, zeSe bhagavAn yoganirodhaM karoti, atra kecid vyAcakSate-jaghanyata etAvatA kAlena, utkarSatastu padbhirmAsaiH, tadetadayuktaM, 'gatvA samudghAtaM kSapayanti karma niravazeSa'miti vacanAt, anyacca-prajJApanAyAM yoganirodhAnantaraM pIThaphalakAdInAM 8 // 53 // pratyarpaNamevotaM, na tvAdAnamapi, yadi punaH SaNmAsAnapi yAvad bhagavAn tiSThet tata AdAnamapi varSAkAlAdau sambhavatIti vadapyucyeta, na coka, tasmAdapavyAkhyAnametaditi / yoganirodhapratipAdana pa dvidhA-bhopato vistaratava,12 Jain Education tematic For Private & Personal use only Hiww.jainelibrary.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ARRIORSERIAL ASIRSIA tatra saGkepato bhASyakAra-TIkAkArAdayaH kRtavantaH, vistaratastu cUrNikArAdayaH, tatra saGkepata ida-yoganirodhaM kurvan prathamameva yA'sau zarIrasambaddhA manaHparyAptiryayA pUrva manodravyagrahaNaM kRtvA bhAvamanaH prayuktavAn, tatkarmasaMyogavighaTanAya mantrasAmarthyena viSamiva sa bhagavAn anuttareNAciMtyena nirAvaraNena karaNavIryeNa tadvyApAra niruNaddhi, taccaivam-'pajjattamettasaMnissa jattiyAI jahaNNajogissa / hoti maNodabAI tavAvAro ya jammatto // 1 // tadasaMkhaguNavihINaM samae samae niraMbhamANo so|mnnso sabanirohaM kareja saMkhejasamaehiM // 2 // ' vAgyogakAyayoganirodhamapyevam-"pajjattamettabaMdiyajahannavaijogapajjayA je u / tadasaMkhaguNavihINe samae samae niraMbhaMto // 1 // sababaijogarohaM saMkhAtItehiM kuNai samaehiM / tatto ya suhumapaNagarasa paDhamasamayovavannassa // 2 // jo kira jahannajogo tadasaMkhejaguNahINamekkeke / samae niraMbhamANo dehatibhAgaM ca muNcNto||3|| raMbhai sa kAyajogaM saMkhAtItehiM ceva samaehiM / to kayajoganiroho selesImAvaNAmeti ||4||"vistrstvevm-yognirodhN kurvan prathamato bAdarakAyayogabalAdantarmuhUrttamAtreNa bAdaravAgyogaM niruNaddhi, krameNeti zepaH, 'AlambanAya karaNaM tadiSyate tatra vIryavataH', atra taditi bAdaratanurUpaM, bAdaramanoyoganirodhAnantaraM ca punarapyantarmuhUrta sthitvA tata ucchvAsanizvAsAvantarmuhUrttamAtreNa niruNaddhi, tataH punarapyantarmuhUrtta sthitvA sUkSmakAyayogavalAdvAdarakAyayoga niruNaddhi, bAdarayoge hi sati sUkSmayogasya niroddhumazakyatvAt , Aha ca-"bAdaratanumapi niruNaddhi tataH sUkSmeNa kAyayogena / na nirudhyate hi sUkSmo yogaH sati bAdare yoge // 1 // " kecidAhuH-bAdarakAyayogavalAd bhAbAdarakAyayoga niruNaddhi, yukiM cAtra vadanti, yathA kArapatrikA svambhe sthitasvameva stambha chinatti, tathA bAdarakAya NAR For Private & Personal use only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ X samudghAtA zrIAva- yogopaSTambhAdAdarakAyayoga nihantIti, tadatra tattvamatizayino vidanti, bAdaraM ca kAyayoga nirandhAnaH pUrvaspardhakA- zyakamala- nAmadhastAdapUrvaspardhakAni karoti, yogasparddhakasvarUpaM ca karmaprakRtiTIkAtaH paJcasaGgrahaTIkAto vA veditavyam, yagirIya- tatra yAni tasmin bhave paryAptiparyAyapariNatena satA jIvena pUrva kAyAdivyApAraniSpAdanArtha kRtAni tAni pUrvasparddhavRttau nama- kAnyamidhIyante, tAni ca sthUlAni, yAni punaradhunA kartumArabhate tAni sUkSmANi, na caivaMbhUtAnyanAdau saMsAre kRtAni skAre tato'pUrvANItyucyante, tatra pUrvaspardhakAnAmadhastAt yAH prathamAdivargaNAH santi tAsAM ye vIryAvibhAgaparicchedAsteSAma sakhyeyAn bhAgAnAkarSati, ekamasaGkhayeyabhAgaM muJcati, jIvapradezAnAmapi caikamasakhyeyaM bhAgamAkarSati, zeSaM sarva // 539 // sthApayati, eSa bAdarakAyayoganirodhaprathamasamayavyApAraH, tathA ca karmaprakRtiprAbhRtaM "paDhamasamaye apuvaphaDagANi 4 karei-puSaphaDugANaM heDA AivaggaNANamavibhAgapariccheyaNamasaMkhejaibhAge ukkaDai, jIvapaesANaM cAsaMkhejaibhAgamokaDUI'hai ti," tato dvitIye samaye prathamasamayAkRSTajIvapradezAsaGkhyeyabhAgAdasaGkhyeyaguNabhAgaM jIvapradezAnAmAkarSati, tAva to'saGkhyeyAn bhAgAnAkarSatItyarthaH, vIryAvibhAgaparicchedAnAmapi prathamasamayAkRSTAt yogAt asaGkhyeyaguNahIna bhAgamAprakarSanti, evaM pratisamayaM samAkRSya tAvadapUrvasparddhakAni karoti yAvadantarmuhUrttacaramasamayaH, kiyanti punaH sparddhakAni karotIti cet, ucyate-zreNivargamUlasthAsaGghayeyabhAgamAtrANi, pUrvasparddhakAnAmasaGkhyeyabhAgamAtrANi itiyAvat , apUrvaspaIkakaraNAntarmuhAnantarasamaya eva ca kiTTIrantarmuhUrta yAvat karoti, uktaM ca-"nAzayati kAyayogaM sthUlaM so'pUrvaphaDakIkRtya / zeSasya kAyayogasya tathA kiTTIzca sa karoti // 1 // " atha kimidaM kiddiriti, ucyate, ekottara MOCRORSCOcx EXAKCESSAR / / 539 // Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** vRddhiM ghyAvayitvA anantaguNahAnyakaikavargaNAsthApanena yogasyAlpIkaraNaM, taba pUrvasparddhakAnAmapUrvaspardhakAnAM ca yAH prathamAdivargaNAstAsAM ye'vibhAgaparicchedAsteSAmayamasanaMyeyAn bhAgAnAkarSati, ekamasaGkhyevabhAgaM sthApayati, jIvapradezAnA mapi caikamasaGkhyeyabhAgamAkarSati, zeSa sarva sthApayati, eSa kiTTIkaraNaprathamasamayanyApAraH, tato dvitIyasamaye prathamasamadayAkRSTavIryAvibhAgaparicchedabhAgAdasavayeyaguNavIryAvibhAgaparicchedAnAM bhAgamAkarSati, jIvapradezAnAM punaH prathamasamayA kRSTajIvapradezAsacebhAgAdasaGkhyeyaguNaM bhAgaM, tAvato'saGkhyeyAn bhAgAnAkarSatItyarthaH, evaM tAvat kiTTIH karoti yAva4AdapyantarmuhurtacaramasamayaH, tatra prathamasamayakRtAbhyaH kiTTIbhyo dvitIyasamayakRtAH kiTTayo'saGkhyeyaguNahInAH, guNakArazca tApalyopamAsaGkhyeyabhAgaH, evaM zeSeSvapi bhAvanIyam, tathA coktaM karmaprakRtiprAbhRte-' 'etyaM aMtomuhattaM kiTTIto karei, asaMkhejaguNahINAe seDhIe, jIvapaese ya asaMkhejaguNAe seDhIe pakaDDai, kiTTIguNakAro paliovamassa asaMkhejaibhAgoM' ti, prathamasamayakRtAzca kiTTayaH zreNyasaGkhyeyabhAgapramANAH, evaM dvitIyAdisamayeSvapi pratyekamavagantavyAH, sarvA api ca kiyaH zreNyasaGkhyeyabhAgapramANAH pUrvasparddhakAnAM ca saGkhyeyabhAgamAtrAH, kiTTIkaraNAvasAnAnantarasamaye eva ca pUrvasparddhakAnyapUrvasparddhakAni ca sAmastyena nAzayanti, tatsamayAdArabhya antarmuhUrta yAvat kihigatayogo bhavati, tathA coktam-"kihikaraNe niTThie tato sekAle puvaphaDugANi apuvaphaDugANi ca sesei, aMtomuhuttaM kiTTigayajogo bhavati" tti, na cAtra kizcidapi karoti, tato'nantarasamaye sUkSmakAyayogopaSTambhAdantarmuhurttamAtreNa sUkSmavAgyoga niruNaddhi, tato niruddhasUkSmavAgyogo'ntarmuhargamAste, nAnyasUkSmayoganirodhaM prati prayatnavAn bhavati, tato'na *** For Plate & Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAva- tarasamaye sukSmakAyayogopaSTambhAt sUkSmamanoyogamantarmuhUrttamAtreNa niruNaddhi, tataH punarapyantarmudvasamAste, tataH sUkSma- IsamapAtaH zyakamala- kAyayogabalAt sUkSmakAyayogamantarmuhUrtena niruNaddhi, taM ca nirundhAnaH sUkSmakriyamapratipAti dhyAnamArohati, tatsA-| yagirIya-dAmAdvadanodarAdivivarapUraNena saGkucitadehavibhAgavartipradezo bhavati, Aha ca-"sUkSmeNa kAyayogena tato niruNaddhi vRttau nama- sUkSmavAGmanasau / bhavati tato'sau sUkSmakriyastadA kihigatayogaH // 1 // tamapi sa yogaM sUkSmaM nirurutsan sarvaparyayAnugaskAre tam / sUkSmakriyamapratipAtyupayAti dhyAnamatamaska // 2 // " mityAdi, sUkSmakAyayogaM ca nirundhAnaH prathamasamaye kiTTInAma siddhyeyAn bhAgAn nAzayati, ekastiSThati, dvitIyasamaye tasyaiva caikasya bhAgasyoddharitasya sambandhino'saGkhyeyAn bhAgAn // 54 // nAzayati, eka uddharati, evaM samaye samaye kiTTIstAvannAzayati yAvatsayogyavasthAcaramasamayaH, tasiMzca caramasamaye sarvAThANyapi karmANyayogyavasthAsamasthitikAni jAtAni, yeSAM ca karmaNAmayogyavasthAyAmudayAbhAvasteSAM sthiti svarUpaM pratItya | disamayonAM vidhace sAmAnyataH, sattAkAlaM pratItya punarayogyavasthAsamAmiti, tasmiMzcAyogyavasthAcaramasamaye sUkSmakriyA'pra tipAti dhyAnaM 1 sarvAkRSTayaH 2 sadvedyasya bandho 3 nAmagotrayorudIraNA 4 yogaH 5 zuklalezyA 6 sthityanubhAgaghAtazceti sapta padArthA yugapad vyavacchidyante, tato'nantarasamaye zailezI pratipadyate, sarvasaMvaraM zIlaM tasyezaH zIlezaH tasyeyaM yoganirodhAvasthA zailezI, iyaM ca madhyamapratipattyA isvapazcAkSarogiraNamAtraM kAlaM bhavopagrAhikarmakSapaNAya vyuparatakriyamapra- // 54. tipAti dhyAnamArohati-"Aha tato dehatrayamokSArthamanivarti sarvavastugatam / upayAti. samucchinnakriyamatamastaM paraM dhyAnam 3 // 1 // " evaM bhavopagrAhikarmajAlaM vapayitvA karmavimokSasamaye yAvatsvAkAzapradezeSvihAvagADhastAvatpradezAn Urdha RANGAAR tipAti dhyAnaM 1 savAdyante, tato'nantarasamArogiraNamAtraM kAlaM saTha padArthA yugapadyaM ca madhyamapratipattyA manivarti sarvavastugatam / na AKAR Jain Education Inter H ow.jainelibrary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ LAUNLOCALCUPROGRECR mapyavagAhamAno vivakSitasamayAccAnyat samayAntaramaspRzan gacchati, uktaM ca cUrNI-"jattiyAe jIve'vagADho tAvaiyAe ogAhaNAe uhUM ujugaM gacchai, navakaM biiyaM ca samayaM na phusaI"tti, bhASyakAro'pyAha-"riuseTiM paDivaNNo samayapaesaMtaraM aphusamANo / egasamaeNa sijjhai aha sAgArovautto so||1||" tadAnIM ca sAkAropayogopayuktatA 'sabAto laddhIto sAgArovayogovauttassa, no aNAgArovayogovauttasse' ti vacanAt , ukkaM ca-"sabAto laddhIto jaM saagaarovyoglaabhaato| teNeha siddhiladdhI uppajai taduvauttassa // 1 // " tatra ca gataH sa bhagavAn zAzvataM kAlamavatiSThate, tathA cAha'sijjhaNA ce ti gAthArthaH // sAmpratamanantaragAthAyAM yadupanyastaM 'gattvA samudghAtaM kSapayanti karma niravazeSa'miti, tatra paraH praznayati-samudghAtagatAnAM viziSTaH karmakSayo bhavatIti kimatra nibandhanaM 1, ucyate-prayatnavizeSaH, kimatra nidarzanamityata Aha jaha ullA sADIyA AsuM sukA viralliyA sNtii| taha kammalahuasamae vacaMti jiNA samugghAyaM // 956 // / _ 'yathe'tyudAharaNopanyAsArthaH, ArdrA sATikA, jaleneti gamyate, Azu-zIghraM zuSyati-zoSamupayAti, virallitA-vistAritA satI, tathA te'pi bhagavanto jinAH prayatnavizeSAt karmodayamadhikRtyAzu zuSyantIti zeSaH, yatazcaivamataH karmalaghutA samaye karmaNaH-AyuSkasya laghutA-lagho vo laghutA, stokatetyarthaH, tasyAH samayaH-kAlaH karmalaghutAsamayaH, sa cAntamuM4 harIpramANaH tasmin , athavA karmabhirlaghutA karmalaghutA, jIvasyeti sAmarthyAdavasIyate, sA ca samudghAtAnantarabhAvinyeva 8 he bhUvopacAraM kRtvA anAgataiva gRhyate, tasyAH samayastasmin , jinA brajanti samudghAtaM-prAk pratipAditasvarUpamiti // sAmprataM A. sU.91 Jain Education Internet For Private & Personal use only P oojainelibrary.org
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayagirIya vRttau namaskAre // 541 // Jain Education Inter yaduktaM 'zailezIM pratipadyate siddhyati ce 'ti tatrAsAvekasamayena lokAnte siddhyatItyAgamaH, tatra karmmamuktasya taddezaniyamena gatiH kathamupapadyate iti mA bhUdavyutpannavineyAnAmAzaGketi tannirAsArthamAha lAua eraMDaphale aggI dhUme ya usu dhaNuvimukke / gaipucapaogeNaM evaM siddhANavi gaIo (u) / / 957 // alAbu-tumbaM eraNDaphalamagnirdhUma iti pratItAH, iSuH-zaro dhanurvimuktaH - cApapreritaH, amISAM yathA tathArUpagamanakAle svabhAvatastannibandhanAbhAve'pi dezAdiniyataiva pUrvaprayogeNa pravarttate, evameva, vyavahitatuzabdasya evakArArthatvAt, siddhA| nAmapi gatiH pravarttate ityakSarArthaH, bhAvArthaH prayogairnirddizyate tatra karmmavimukto jIvaH sakRdUrdhvamevAlokAntAd gacchati, asaGgatvenotpannatathAvidhapariNAmatvAd aSTamRttikAlepaliSThAdhonimagnakramApanItamRttikAlepajalatalamaryAdordhvagAmitathAvidhAlAbuvat, iyamatra bhAvanA-yathA tumbakasya darbhAntaritazuSkASTamRllepaliptasya nadyAdijale nikSiptasya mRllepAsaGgApagamAt svabhAvata evordhvaM gatiH pravarttate, na tiryag nApi jaloparitalAdapi parataH, tathA tasyApi siddhasya karmmasaGgAbhAvAdUrdhvameva gatiH pravarttate, nAnyaprakAreNa, nApi lokoparitanabhAgAdapi parataH, uktaM ca- "jaha millevAvagamAdalAvuNo'vastameva gatibhAvo / uddhaM ca niyamato na'nnahA navA jalAu uddhaM ca // 1 // taha kammalepavigame gaibhAvo'vassameva siddhassa / uddhaM ca niyamato nannahA navA logaparato u // 2 // " tathA karmmavimukto jIvaH sakRdUrdhvamevAlokAd gacchati, chinnabandhanatvena tathAvidhapariNAmatvAt, tathArUpairaNDaphalavat, kimuktaM bhavati ?, yathA eraNDaphalasya bandhanacchedanAtapazuSkakozavigamena | tathAvidhasvabhAvabhAvAdUrdhvameva gatiH, evaM vigatakarmmanibandhanasya jIvasyApi, Aha ca - "eraMDassa phalaM jaha baMdhaccheeriyaM karmamukordhvagamanaM // 541 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ duyaM jAi / taha kammabaMdhaNaccheyaNerito jAi siddho'vi // 1 // " tathA karmmavimukto jIvaH sakRdUrdhvamevAlokAt gacchati, tathA svAbhAvikaparimANatvAta agnidhUmavat, ukaM ca - "uddhaMgaipariNAmo jaha jalaNassA jaheva dhUmassa / uddhaMgatipariNAmo sabhAvato taha vimukkassa // 1 // " tathA karmmavimukto jIvaH sakRdUrdhvamevAlokAd gacchati, pUrvaprayuktatakriyAtathAvidhasAmarthyAt dhanuHprayatnapreriteSuvat, yathA dhanuSA puruSaprayatlena prayatnapreritasyeSorgatikAraNavigame'pi pUrvaprayogAt gatiH pravarttate evaM karmmavimuktasyApi jIvasyeti bhAvaH, Aha ca - "jaha dhaNupurisapayatteritesuNo bhinnadesagamaNaM tu gaikAraNavigamaM mivi siddhaM puppayogAto // 1 // baMdhaccheyaNakiriyAviramevi tahA vimuJccamANassa / tassA''logaMtAto gamaNaM puSpaogAto // 2 // " upalakSaNametat, tena yathA kulAlacakraM kriyAhetuvigame'pi pUrvaprayogataH sakriyaM tathA jIva| syApi karmmaNA mucyamAnasya pUrvaprayogato gatirityapi nidarzanaM draSTavyam, uktaM ca- "jaha vA kulAlacakaM kiriyAhetuvira - | me'vi saktiriyaM / pubappaogatocciya taha kiriyA muccamANassa // 1 // " evaM pratipAdite satyAha kahiM pahiyA siddhA ?, kahiM siddhA paiTTiA ? / kahiM buMdiM caittANaM ?, kattha gaMtUNa sijjhati ? // 958 // kva pratihatAH-kva pratiskhalitAH siddhA - muktAH, tathA kva siddhAH tathA pratiSThitA - vyavasthitAH, voMdiH - tanuH zarIramityanarthAntaraM va boMdiM tyaktvA parityajya kva gatvA siddhyanti niSThitArthA bhavanti ?, atrAnusvAralopo draSTavyaH, athavA ekavacanato'pyevamupanyAsaH sUtrazailyA aviruddha eva, yato'nyatrApi prayogaH- "vatthagaMdhamalaMkAraM itthIto sayaNANi ya / acchaMdA je na bhuMjaMti, na se cAitti vucca // 1 // " iti itthaM codakeno ke sati pratisamAdhAnamAha -
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamala yagirIya vRttau namaskAre // 542 // Jain Education Interna aloe paDihayA siddhA, loagge a paTTiA / ihaM buMdiM caittANaM, tattha gaMtRRNa sijjhati // 959 // aloke- kevalAkAzAstikAye pratihatAH - pratiskhalitAH siddhAH, iha pratiskhalanaM tatra dharmmAstikAyAdyabhAvAt tadAnantaryavRttireva draSTavyam natu sambandhe sati bhittau loSTasyeva vighAtaH, amUrttatvAt, tathA lokAgre ca-paMcAstikAyAtmakalokamUrdhni ca pratiSThitAH, apunarAgamavRttyA vyavasthitA ityarthaH, tathA iha - arddhatRtIyadvIpasamudramadhye bondi-tanuM muktvA - parityajya sarvathA, kiM ?, tatra - lokAgre gatvA - samaya pradezAntaramaspRzan gatvA 'siddhayanti' niSThitArthA bhavanti siddhyanti ceti gAthArthaH // iha 'lokAgre ca pratiSThitA' ityuktaM, tatra ziSyaH prAha-ka punarasau lokAnta ityata Aha sabhAe sIAe joaNammi logaMto / bArasahiM joyaNehiM siddhI savatthasiddhAo // 960 // IpatprAgbhArA- siddhabhUmistasyAH sItA iti dvitIyaM nAma, tasyA UrdhvaM yojane'tikrAnte lokAntaH, sApi ca IpatprAgbhArAkhyA siddhiH sarvArthasiddhAd varavimAnAdUrdhvaM dvAdazabhiryojanairbhavati, anye tu vyAcakSate - sarvArthasiddhAd vimAnabarAt dvAdazabhiryojanairlokAntakSetra lakSaNeti, tattvaM punaH kevalino vidanti, tasmin lokAnte ISatprAgbhAropalakSite manuSya kSetraparimANe siddhAH pratiSThitAH, uktaM ca- "atthI sIpa bhArovalakkhiyaM maNuyalogaparimANaM / logagganabhobhAgo siddhakkhettaM jiNakkhAyaM // 1 // " sAmpratamasyAH prAgbhArAyAH svarUpavyAvarNanAyAhanimmaladagarayavannA tusAra- gokhIra- hArasarivannA / uttANayachattayasaMThiA a bhaNiA jiNavarehiM // 939 // dakarajaH - udakakaNikA nirmmalaMca tat dakarajazca nirmaladakarajastasyeva varNo yasyAH sA nirmaladakara jovarNA, tuSAro siddhAnAM sthAnaM // 542 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ himaM gocIrahArau pratItI, taiH sadRk-tulyo varNo yasyAH sA tuSAragokSIrahArasadRgvarNA, varNa upadarzitaH, saMsthAnamu-18 padarzayati-uttAnacchatravat saMsthitA utcAnacchatrasaMsthitA jinavarairbhaNitA // samprati paridhipratipAdanenAsyA evopAyataH pramANamidhitsurAha egA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca syshssaaii| tIsaM ceva sahassA do ceva sayA auNavannA // 962 // iha ISatyAgbhArAyA gaNanayA AyAmaviSkambhAbhyAM paJcacatvAriMzad yojanalakSANi pramANam, ato 'vikkhaMbhavaggadahaguNakaraNI vaTTassa parirayo hoI' iti paridhigaNitena paridhiparimANamekA yojanAnAM koTI dvAcatvAriMzat zatasahasrANi triMzatsahasrANi dve zate ekonapaJcAzadaSike 14230249, zeSa tvadhikamalpatvAnna vivakSitaM, prajJApanAto vA'vaseyamiti / / sAmprataM asyA eva bAhalyaM prtipaadyti| bahumajjhadesabhAe aheva ya joyaNAI bAhallaM / carimaMtesu a taNuI aMgulasaMkhijaIbhAgaM // 963 // / madhyadezabhAga eva bahumadhyadezabhAgo, bahuzabdasya stokaparihArArthamAtratvAt , sa ca bahumadhyadezabhAga AyAmaviSkambhA-18 myAmaSTayojanapramANaH, tatra bAhalyaM-uccastvamaSTaiva yojanAni, tato yathoktapramANAt bahumadhyadezabhAgAt bAhalyamapekSya mAtrayA tanvI bhavantI caramAnteSu-pazcimAnteSu aGgulasakveyabhAgaM yAvad-aGgalasaiyeyabhAgamAtrA tanvI / sA punaranena krameNetvaM tanvIti darzayati gaMtUNa joyaNaM joyaNaM tu parihAi aMgulapuhuttaM / tIsevi a perate macchiapattAu taNuayarA // 964 // CRICAGACASSAG KEEEEEEESEX AR Jain Education Interi For Private & Personal use only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ * siddhAnAM * zrIAvazyakamalayagirIya- vRttonamaskAre // 543 // XNX-CRORSCORROGRA yathoktapramANAt bahumadhyadezabhAgAt parataH sarvAsu dikSu vidikSu ca yojanaM yojanaM gatvA aGgalapRthaktvaM-navAGgalapramANaM 'parihAItti parihIyate, evam-anena prakAreNa hAnibhAve sati tasyAH-tAvatpramANamahatyAH pRthivyAH, apizabdo bhinna- sthAna krame, makSikApatrAdapi tanutarA, kimuktaM bhavati ?, ghRtapUrNatathAvidhakaroTikAkAreti bhAvaH, sthApanA asyAzcopari | yojanacaturvizatibhAge siddhAH, tathA cAhaIsIpabhArAe uvari khalu joaNassa jo koso| kosassa ya chanbhAe siddhANogAhaNA bhaNiA // 965 // II ISatprArabhArAyAH pRthivyA upari yat khalu yojanaM tasya yojanasya uparitanaH kozo-gavyUtaM tasya krozasyoparitane bhAge siddhAnAmavagAhanA tIrthakaragaNadharaibhaNitA, 'lokAgre ca pratiSThitA' iti vacanAt / / amumevArtha samarthayamAna AhatiNi sayA tittIsA ghaNuttibhAgo akoschnbhaae| paramogAho'yaM to te kosassa chanbhAe // 966 // yat-yasmAt paramaH-utkRSTaH siddhAnAmayamavagAho vartate, trINi dhanuSAM zatAni trayastriMzadadhikAni dhanuSastribhAgazca, evaMpramANazca krozasya SaDbhAgaH, tataH-tasmAt krozasya SaDbhAge siddhA ityuktam // atha kathaM punastatra teSAmupapA-18 to'vagAhanA cetyata Aha C // 54 uttANau pAsillauDa ahavA nisannao ceva / jo jaha karei kAlaM so taha uvavajae siddho||967|| uttAna eva uttAnakaH, pRSThato vanatAdisthAnataH, pArthasthito vA-tiryakasthito vA, athavA niSaNNavaiveti praka * * // 5 3 For Private & Personal use only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ CHECR TArtha, kiMbahunA !, yo yathA-yena prakAreNAvasthitaH san kAlaM karoti sa tathA-tena prakAreNopapadyate siddha iti // kimityetadevamata AhaihabhavabhinnAgAro kammavasAto bhavaMtare hoina yataM siddhassa jo tammivito sotyaagaaro||968|| | ihabhavAd-adhikRtabhavAt bhinnAkAraH ihabhavabhinnAkAro jIvaH karmavazAt-karmavazena bhavAntare-svargAdau bhavati, | tadAkAramedasya karmamedanibandhanatvAt , na ca tatkarma AkAramedanivandhanaM yato-yasmAd asti tataH tasmin-apavarga 6 asaa-siddhstdaakaar:-puurvbhvaakaarH|| tathA kizca| jaM saMThANaM catu) ihaM bhavaM cayaMtassa carimasamayammi / AsIa paesaghaNaM taM saMThANaM tarhi tassa // 969 // | yadeva, tuzabdasya vyavahitasyaivakArArthatvAt , saMsthAnaM iha-manuSyabhave bhava-saMsAraM manuSyabhavaM vA tyajataH satazcaramasadUmaye AsIt pradezaghanaM tadeva saMsthAnaM tatra tasya bhavati // tacca manuSyabhavazarIrApekSayA vibhAgahInaM, tribhAgena randhrapUra NAt , tathA cAhadIhaM vA hassaM vA jaM carimabhave havija saMThANaM / tatto tibhAgahINA siddhANogAhaNA bhnniaa||970|| dIrgha vA-paJcadhanuHzatapramANaM, ivaM vA-hastadvayapramANaM, cazabdAnmadhyamaM vA vicitraM, yaccaramabhave saMsthAnaM tataH-tasmAt | saMsthAnAt tribhAgahInA siddhAnAM avagAhanA-avagAhante asyAmityavagAhanA-svAvasthaiva bhaNitA tIrthakaragaNadharaiH, kasmA4. tribhAgahIneti cet, sacyate, iha dehe tribhAgaH zuSiraM, tato yoganirodhakAle tathAvidhaprayatnabhAvataH zupirApUraNatastri U CIRCUL For Private & Personal use only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ siDAnA sthAnaM zrIva- bhAgahInojAto,na ca vAcyaM saMharaNaM tAvat pradezAnAM saMbhavati, tataH prayatnavizeSataH pradezamAtro'pi kasmAtrAvatiSThate zyakamala- iti !, tathAvidhasAmarthyAbhAvAt , yoganirodhakAle'dyApi sakarmakAt tathA jIvasvAbhAvyAcca, uktaM ca-"saMhArasaMbhavAyagirIya- jAo paesamittaMmi kiM na saMThAi sAmatthAbhAvAto sakammayAto sbhaavaato||1||" tataH siddho'pi tadavastha eva bhavati, vRttau nama- Aha ca-"dehatibhAgo susiraM tappUraNato tibhAgahINou / so joganirohe ciya jAo siddho'vi tadavattho // 1 // " na ca skAre siddhasya sataH pradezasaMhArasambhavaH, prayatnAbhAvAd , aprayatnasya gatireva kathamiti cet, ucyate, samAhitametadasaGgatvAdihetu 15 miriti, ekaMca-"siddhovi deharahito sapayavAbhAvato na saMharai / apayattassa kiha gaI ? naNu bhnniymsNgyaadiihiN||||" // 544 // sAmpratamutkRSTAdimedamavagAhanAmAnamabhiSitsurAha| tini sayA ticIsA ghaNuttibhAgo ya hoi boddhayo / esA khalu siddhANaM ukkosogAhaNA bhaNiA // 971 // / trINi dhanuSAM zatAni trayastriMzAni-trayastriMzadadhikAnidhanuvibhAgazca boddhavyaH,eSA-etAvatpramANA khalu siddhAnAmutkRdaTAvagAhanA bhaNitA tIrthakaragaNadharaiH, nanu bhagavatI marudevyapi siddhA, sA ca nAbhikulakarapatnI, nAmezca zarIrapramANaM paJcadhanuHzatAni paJcaviMzatyaSikAni, yAvacca zarIrapramANaM kulakarANAM tAvadeva tatpattInAmapi 'saMghayaNaM saMThANaM uccattaM 4 ceva kulagarehi samamiti vacanA, tato marudevyA api zarIrapramANaM paJcadhanuHzatAni paJcaviMzatyadhikAnIti, tasya tri mAge patite siddhAvasthAyAHsA ni trINi dhanu zatAni avagAhanA prApnoti, kathamuktapramANA siddhAnAmutkRSTA'vagAhaneti !, naipa.doSaH, nAbhikulakaramAnAddhi pramANato'sau kizcinyUnA, tathA sampradAyAt, tataH sA'pi paJcadhanu zatapramANavetyadoSaH, +MCALCCAMERE // 544 // Jain Education in Kaw.jainelibrary.org
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interna yazca 'kulagarehiM sama' mityatidezaH so'pi kiyatA nyUnAdhikye'pi atidezAnAmAgame darzanAdabAdhakaH, athavA bhagavatI hastiskandhAdhirUDhA satI siddhA, hastiskandhAdhirUDhA ca saGkucitAGgIti yathoktAvagAhanAyA avirodhaH, uktaM ca- "kiha marudevImANaM ! nAmIto jeNaM kiMcidUNA sA / sA kira paMcasayacciya ahavA saMkoyato siddhA // 1 // " adhunA madhyamAvagAhanAmAnamAha cattAri a rayaNIo rayaNi tibhAgUNiA a boddhavA / esA khalu siddhANaM majjhimaogAhaNA bhaNiyA // 972 // catvAro ratnayo- hastAH rakSitribhAgonA - hastatribhAgonA boddhavyAH, eSA - etAvatpramANA khalu siddhAnAmavagAhanA bhaNitA, nanu jaghanyAjaghanyatvaniSedhaparaM sUtramidaM, natvetAvadeva madhyamAvamAhanAmAnaM, hastadvayAdUrdhvaM paJcadhanuH zatebhyo'rvAk sarvatrApi madhyamAvagAhanAbhAvAt // samprati jaghanyAvagAhanApratipAdanArthamAha egA ya hoi rayaNI aTTheba ya aMgulAI sAhIA / esA khalu siddhANaM jahannaogAhaNA bhaNiA || 973 // ekA ratiH aSTAveva cAGgulAni sAdhikA, aSTabhiraGgulairadhikA ityarthaH, eSA - etAvatpramANA khalu siddhAnAM jaghanyAvagAhanA bhaNitA, eSA ca dvihastapramANAnAM kUrmmAputrAdInAmavasAtavyA, anye bruvate - saptahastAnAmeva yantrapIlanAdinA saMva titagAtrANAM satAM siddhAnAmavagantavyA // nanu Agame siddhirjaghanyapade saptahastocchritAnAmabhihitA, tataH kathaM ucyatedvihastapramANAnAM kUmrmAputrAdInAM 1, ucyate, sA jaghanyapade siddhistIrthakarAnadhikRtyottA, zeSANAM tu kevalinAM siddhirddhihastapramANAnAmapyaviruddhetyadoSaH, uktaM ca- "sattussie siddhI jahannato kihamihaM bihatthesu ? / sA kira titthaya resuM sesANamiyaM tu
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAnAM zrIAva siddhANaM ||1||te puNa hoja vihatthA kummIputsAdayo jahanneNaM / anne saMvaTTiyasanahatthasiddhassa hINatti // 2 // " athavA zyakamala yadidaM sUtre jaghanyamAnamuktam-sapta hastAH utkRSTaM paJca dhanuHzatAni tad bAhulyamadhikRtyoktam , anyathA aGgulapRthaktvairjaghanyayagirIya dApade dhanuHpRthaktvarutkRSTapade yathAkramaM hInamabhyadhikaM vA tad veditavyam, tena kUrmAputramarudevyAdibhirna kazcidvirodhaH, na vRttau nama khalu AzcaryAdikaM kiMcit sAmAnyazrute sarvamuktamasti, atha ca anibaddhamapi tadastIti zraddhIyate, paJcazatAdezavacanavat, skAre 18/tathedamapi siddhiM gacchato dvihastamAnaM sapAdapaJcadhanuHzatamAnaM (ca)zraddhIyatAmiti, uktaMca-"bAhallatoya suttami satta paMca dAya jahannamukkosaM / iharA hINabbhahiyaM hojjaMguladhaNupuhuttehiM // 1 // accherayAdi kiMcivi sAmannasue na desiyaM savaM / hoja // 545 // va anibaddhaM ciya paMcasayAdesavayaNaM va // 2 // " sAMpratamuktAnuvAdenaiva saMsthAnalakSaNaM siddhAnAmabhidhAtukAma Aha | ogAhaNAya siddhA bhavattibhAgeNa hoti parihINA / saMThANamaNittthaM jarAmaraNavipamukkANaM // 974 // hai| avagAhanayA siddhA bhavatribhAgena-bhavagatazarIratribhAgena parihInA bhavanti, tatasteSAM jarAmaraNavipramuktAnAM saMsthAnama| nityaMsthaM veditavyam , itthaMprakAramApannamitthaM itthaM tiSThatIti itthaMsthaM na itthaMsthamanitthaMsthaM, na kenacidapi laukikena prakAreNa sthitamitibhAvaH / iyamatra bhAvanA-yoganirodhakAle dehavibhAgasya zuSirasya pradezairApUraNAt pUrvasaMsthAnAnyathAvyavasthAnataH aniyatAkArasaMsthAnam , aniyatAkAratvAdeva ca tadanitthaMsthamucyate, natu sarvathA tadabhAvataH, siddhAdiguNeSvapi yaH siddhAnAM 'se na dIhe, na rahasse' ityAdivacanena dIrghahasvAdInAM pratiSedhaH so'pyanitthaMsthasaMsthAnatvAdavaseyo, na punaH sarvathA teSAmabhAvataH, uktaMca-"susirapaDipUraNAto puvAgAraM thaannvtthaato| saMThANamaNitthaMtyaM jaM bhaNiyaM aNiyayAgAraM // 1 // ACANADAROO // 545 // Jain Education intet W ww.jainelibrary.org
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5205 SARKARcoERASA tAettocciya paDiseho siddhAiguNesu dIhayAINaM / jamaNityaMtyaM puvAgArAvekkhAe nAbhAvo // 2 // " Aha-kimete siddhA dezabhedena sthitA uta neti, ucyate, neti brUmaH, kuta iti cet, ucyate, yasmAt / jattha ya ego siddho tattha aNaMtA bhavaksvayavimukkA / annonnasamogADhA puTThA sadhe ya logate // 975 // ___ yatraiva cazabdasyaivakArArthatvAd deze ekaH siddho-nirvRtaH tatrAnaMtA bhavakSayavimuktAH-bhavakSayeNa vimuktA bhavakSayavimuktAH, anena khecchayA bhavAvataraNazaktimatsiddhavyavacchedamAha, anyo'nyasamavagADhAH tathAvidhAcintyapariNAmavattvAt dhammAstikABA yAdivat , 'puTThA sabai ya logaMte' iti spRSTA-lagnAH sarve lokAnte, pAThAntaraM vA 'puTTho sabehiM logato' spRSTaH sarvairlokAntaH haiN|'lokaagre ca pratiSThitA' iti vacanAt / tathA phusai aNaMte siddhe sacapaesehiM sabato siddho| te'vi asaMkhejaguNA desapaesehiM je puTThA // 976 // 4aa spRzatyanantAna siddhAn sarvapradezairAtmasaMbandhibhiH 'niyamasotti niyamato-niyamena siddhaH, tathA te'pyasaMkhyeyaguNA haivartante ye dezapradezaH spRSTAH, te kebhyo'saMkhyeyaguNA iti cet, ucyate, sarvapradezaspRSTebhyaH, kathamiti cet , ucyate, iha ekasya siddhasya yadavagAhanAkSetra tatraikasminnapi paripUrNe kSetre avagADhAste'naMtAH, ye ca mUlakSetrAdekapradezavRddhyA'vagAdra dAste'pi pratyekamanantAH, evaM dvitricatuSpazcAdipradezavRddhyA ye avagADhAste'pi pratyekamanantAH, tathA tasya mUlakSetrasya ekaikaM pradezaM parityajya ye'vagADhAste'pi pratyekamanantAH, evaM dvitricatuSpaJcapradezAdihAnyA ye avagADhAste'pi pratyekamakAnantAH, evaM ca sati pradezaparivRddhihAnibhyAM ye samavagADhAste. paripUrNakSetrAvagADhebhyo'saMkhyeyaguNA bhavanti, asaMkhyeyaprade SHRIR55*6*** Jain Educato International
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamala- yagirIyavRttau namaskAre // 546 // zAtmakaikasiddhAvagAhakSetre pratipradezaparivRddhihAnibhyAM pratipradezamanantAnAM siddhAnAmavagAhanAt // sthApanA ceyam / ukta 18| siddhAnAM ca-"ekakkhette'NaMtA paesaparivaDDihANie tatto / hoti asaMkhejaguNA'saMkhapaeso jamavagAho // 1 // " sAMprataM si- sthAnaM ddhAneva lakSaNataH pratipAdayati asarIrA jIvaghaNA uvauttA saNe ya NANe ya / sAgAramaNAgAraM lakkhaNameyaM tu siddhANaM // 977 // . avidyamAnazarIrAH azarIrAH, audArikAdipaJcavidhazarIrarahitA ityarthaH, jIvAzca te ghanAzca zuSirApUraNAt jIvadhanAH, upayuktA darzane ca-kevaladarzane jJAne ca-kevalajJAne / iha sAmAnyasiddhalakSaNametaditijJApanArtha sAmAnyAlaMbanadarzanAbhidhAnamAdAvuktam , tathA ca sAmAnyaviSayaM darzanaM vizeSaviSayaM jJAnaM, tat sAkArAnAkAraM-sAmAnyavizeSarUpaM lakSaNaM-tadanyabyAvRttaM svasvarUpam etad-anantaroktam , tuzabdo nirupamasukhasaMcayArthaH, siddhAnAM-niSThitArthAnAmiti // saMprati kevala-1 jnyaandrshnyorshessvissytaamupdrshyti| kevalanANuvauttA jANaMtI sababhAvaguNabhAve / pAsaMti sabato khalu kevaladiTThIhiM NaMtAhiM // 978 // kevalajJAnenopayuktAH, na tvantaHkaraNena, tadabhAvAt , kevalajJAnopayuktAH jAnanti-avagacchanti-sarvabhAvaguNabhAvAn sarvapadArthaguNaparyAyAna, prathamo bhAvazabdaH padArthavacanaH, dvitIyaH paryAyavacanaH, guNaparyAyabhedastvayaM sahavartino guNAH, // 546 // hai kramavartinaH paryAyAH, tathA pazyanti sarvataH khalu, khaluzabdasyAvadhAraNArthatvAt sarvata eva, kevaladRSTibhiranantAbhiH kevaladarzanairanantaH, anantatvAt siddhAnAm, ihAdau jJAnagrahaNaM prathamatayA tadupayogasthAH sidhyantIti jJApanArtham / CAMTCRACACANCCN Jain Education For Private & Personal use only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ SECSARGAREKAR Aha-kimete yugapajAnanti pazyanti ca Ahovidayugapaditi, ucyate, ayugapat , kathametadavasIyate iti cet, yata AhanANaMmi daMsaNaMmi ya etto egayarayaMmi uvuttaa| sabassa kevalissA jugavaM do natthi uvogaa|| 979 // jJAne darzane ca 'ettoM' ti anayoH ekatarasmin upayuktAH, 'ki' miti !, yataH sarvasya kevalinaH sato yugapad-ekasmin kAle dvau na sta upayogau, tatsvAbhAvyAt , bAyopazamikasaMvedane tathAdarzanAt , atra bahu vaktavyaM tacca naMdyadhyayanaTIkAto'vaseyamiti // sAMprataM nirupamasukhamAjaste ityupadarzayannAhanavi asthi mANusANaM taM sokkhaM naviya scdevaannN| jaM siddhANaM sokkhaM avAbAhaM uvagayANaM // 980 // 12 naivAsti mAnuSANAM-cakravAdInAmapi tat saukhyaM, na caiva devAnAmanuttarasuraparyantAnAmapi, yat siddhAnAM saukhyaM avyAbAdhamupagatAnAM-vividhA AbAghA vyAbAdhA na vyAbAdhA avyAbAdhA tAM upa-sAmIpyena gatAnAM prAptAnAM // yathA nAsti tathA bhanyopadarzayati suragaNasuhaM samattaM sabadApiMDiyaM aNaMtaguNaM / naya pAvai muttisuhaM NaMtAhivi vaggavagrahiM // 981 // suragaNasukhaM samastaM-samastadevasaMghAtasukhaM samastaM-saMpUrNa, atItAnAgatavartamAnakAlodbhavamityarthaH, punaH 'sarvAddhApiMDitaM' sarvakAlasamayairguNitaM, tataH punarapyanaMtaguNam, kimuktaM bhavati ?-sarvAddhAsamayaguNitaM sat yAvatpramANaM bhavati tAvatpramANaM kilAsatkalpanayA ekaikasminnAkAzapradeze sthApyate, ityevaM sakalalokAkAzAnantapradezapUraNalakSaNenAnantaguNakAreNa guNi mA.sU.92 Jain Education Inter For Private & Personal use only (Givw.jainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva -zyakamala yagirIya vRtto namaskAre 1148011 Jain Education inte tamiti, evaMpramANasya sataH punarvaggoM vidhIyate, tasyApi vargitasya bhUyo vargaH, ekaH nantairvargagamairvargitaM tathApi tayAprakarSagatamapi muktisukhaM - siddhisukhaM na prApnoti // tathA caitadabhihitArthAnuvAdyAha siddhassa suho rAsI saGghadvApiMDito jar3a hvejjaa| so'NaMtavaggabhaito savAgAse na mAiyA // 982 // siddhasambandhI sukhAnAM rAzi:, sukhasaMghAta ityarthaH, sarvAddhApiNDitaH - sarvakAlasamayaguNitaH sabAgAse na mAijjattItyAdi, anyathA niyatadezAvasthitisteSAM kathamiti sUrayo'bhidadhatIti // tathA caitatsaMvAdyArSavede'pyuktamityalaM vyAseneti // sAMpratamevaMrUpasyApi sato'pyasya nirupamatAM pratipAdayati jaha nAma koi miccho nagaraguNe bahuvihe viyANaMto / na caei parikaheuM uvamAi tahiM asaMtIe // 983 // yathA nAma kazcit mleccho nagaraguNAn sadgRhanivAsAdIn bahuvidhAn- anekaprakArAn vijAnan araNyagataH san anyamle - cchebhyo na zaknoti parikathayitum, kuto nimittAdityata Aha-upamAyAM tatrAsatyAM tadviSaye upamAyA abhAvAditi bhAvaH / eSa gAthAkSarArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH taccedam - ego mahAraNNavAsI miccho raNNe ciThThai, ito ya- ego rAyA AseNa avaharito taM aDaviM pavesito, teNa diTTho, sakAreUNa jaNavayaM nIto, raNNAvi so nagaramANito, pacchA uvagArittigADhamuvacarito, jahA rAyA tahA ciTThai, dhavalagharAibhogeNaM vibhAsA, kAle raNaM sariumAdatto, raNNA visajjito, tato raNNigA pucchaMti - kerisaM nagaraMti ?, so viyANaMtovi tatthovamAbhAvA na sakai nagaraguNe parikaheuM / eSa dRSTAntaH, ayamarthopanayaH siddha sauvaM 11480,11 w.jainelibrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ iya siddhANaM sokkhaM aNovamaM natthi tassa ovammaM / kiMciviseseNeco sArikvamiNaM suNaha vocchaM // 984 // iti - evamukena prakAreNa siddhAnAM saukhyamanupamaM vartate, kimityata Aha-yato nAsti tasya aupamyaM -upamIyamAnatA, upamAnAsaMbhavAt, tathApi cAtmanaH pratipattaye kiMcidvizeSeNa 'eto' tti ArSatvAd asyAH sAdRzyamidaM vakSyamANalakSaNaM zRNutAhaM vakSye iti // pratijJAtameva nirvAhayati jaha sabakAmaguNiyaM puriso bhottUNa bhoyaNaM koI / taNhAchuhAvimuko accheja jahA amiyatatto // 985 // yathetyudAharaNopanyAsArthaH, sarvakAmaguNitaM - sakalasaundaryasaMskRtaM, bhojanaM bhujyate iti bhojanaM 'kRdbahula' miti vacanAt karmmaNyanaT, kazcit puruSo bhuktvA tRkSudvimuktaH san yathA AsInaH amRtatRptaH, AbAdhArahitatvAt / iha rasanendriyamadhikRtyeSTaviSayaprAtyA autsukyavinivRtteH sukhapradarzanaM sakalendriyArthAvAtyA zeSautsukyanivRttyupalakSaNArthaH, anyathA bAdhAMtarasaMbhavataH sukhAbhAvaH syAt, sarvavAdhAvigamena cAtra prayojanam, uktaM ca- "veNuvINAmRdaGgAdinAda| yuktena hAriNA / zlAdhyasmarakathAvaddhagItena stimitaH sadA // 1 // kuTTimAdivicitrANi, dRSTvA rUpANyanutsukaH / locanAnandadAyIni, lIlAvanti svakAni hi // 2 // ambarAgurukarpUradhUpagandhAnitastataH / paTavAsAdigandhAMzca, vyaktamAghrAya niHspRhaH // 3 // nAnArasasamAyuktaM, bhuktvA'nnamiha mAtrayA / pItvodakaM ca tRSThAtmA, svAdayan svAdimaM zubham // 4 // mRdutUlIsamAkrAntadivyaparyakasaMsthitaH / sahasA'mbhodasaMzabdazruterbhayaghanaM bhRzam // 5 // iSTabhAryApariSvacatadratate'thavA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhavazyakamalayagirIyavRttau nama skAre / / 548 // Jain Education Internati naraH / sarvendriyArtha saMprAptyA, sarvAbAdhAnivRttijam // 6 // yadvedayati saMhRdyaM, prazAntenAntarAtmanA / muktAtmanastato'naMtaM, sukhamAhurmanISiNaH // 7 // iti // iya sabakAlatittA aDalaM nivANamuvagayA siddhA / sAsayamavAbAhaM ciThThati suhI suhaM pattA // 986 // iti - evamuktena prakAreNa sarvakAlatRptAH, svasvabhAvAvasthitatvAt, atulaM nirvANamupagatAH siddhAH, sarvadA sakalautsukyanivRtteH, yatazcaivamataH zAzvataM sarvakAlabhAvi, avyAbAdhaM-vyAvAdhaparivarjitaM sukhaM prAptAH sukhinastiSThanti / atha sukhaM prAptA ityukte sukhina ityanarthakaM, naiSa doSaH, asya duHkhAbhAvamAtramuktisukhanirAsena vAstava sukhapratipAdanArthatvAt, tathA hi azeSadoSakSayataH zAzvatamanyAbAvaM sukhaM prAptAH santaH sukhinastiSThanti, na tu duHkhAbhAvamAtrAnvitA eveti // sAMprataM vastutaH siddhaparyAyazabdAn pratipAdayati siddhatti abuddhattiya pAragayatti ya paraMparagayatti ya / ummukkakammakavayA ajarA amarA asaMgA ya // 987 // siddhA iti kRtakRtyatvAt, buddhA iti kevalajJAnadarzanAmyAM vizvAvagamAt, pAragatA iti bhArgavapAragamanAt, paraMparAgatA iti puNyabIjasamyaktvajJAnacaraNakramatatpratipattyupAya muktatvAt paramparayA gatAH paramparAgatAH unmuktakarma| kavacAH sakalakarmmaviyuktatvAt, tathA ajarA vayaso'bhAvAt, amarA AyuSo'bhAvAt, asaGgAzca sakalaklezAbhAvAt // sAmpratamupasaMharati nicchinnasavvadukkhA jAiz2arAmaraNavaMgaNavimukkA | avvAbAI sokvaM aNuhavayaMtI sayA kAlaM // 988 // siddha saukhyaM // 548 // jainelibrary.org
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ CHICHI nistIrNam-atikrAntaM sarvam-azeSa duHkhaM yaste nistIrNasarvaduHkhAH, jAti:-janma jarA-cayohAniH maraNaM-prANatyAgaH bandhana-saMsArabandhaheturaSTaprakAraM karma tairvimukAH, avyAbA-vyAbAdhArahitaM saukhyaM sadAkAlamanubhavanti // ukkAH siddhAH, samprati tannamaskAravaktavyatAmAha siddhANa namakkAro jIvaM moei bhvshssaato| bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe // 989 // siddhANa namokAro dhannANa bhavakkhayaM kareMtANa / hiyayaM aNummuyaMto visottiyAvArao hoi // 990 // siddhANa namokAro evaM khalu vanito mahatthotti / jo maraNami uvagge abhikkhaNaM kIrae bhuso|| 991 / / siddhANa namokAro, sabapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, bIyaM havai maMgalaM // 992 // gAthAcatuSTayamapi ahannamaskAravadveditavyam // uktaH siddhanamaskArAdhikAraH, sAmpratamAcAryanamaskArAvasaraH atha AcArya iti kaH zabdArthaH', ucyate, 'cara gatibhakSaNayoH' ApUrvaH, Acaryate kAryArthibhiH senyate iti AcAryaH, "RvarNavyaJjanAntAd dhyaNi"ti dhyaNa , ayaM ca nAmAdibhedAcatuSpakAraH, tathA cAha| nAmaMThavaNAdavie bhAvaMmi caubiho u Ayariyo / davami egabhaviyAi loie sippasatthAi // 993 // nAmAcAryaH sthApanAcAryaH dravyAcAryaH bhAvAcAryazca, tatra nAmasthApanAcAyauM sugamo, dravyAcArya AgamanoAgamAdibhedaM prAyaH sarvatra tulyavicAratvAt anAhatya zarIrabhavyazarIranyatiriktaM dravyAcAryamabhidhAtukAma Aha-'davvami' ityAdi, dravye-dravyAcArye vicAryamANe'nekabhedAH, tadyathA-ekabhaviko badAyurabhimukhanAmagotrazca tatra ekena bhavena bhAvI CARRY C AS **** Jain Education Inter For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva zyakamalayagirIya vRttau namaskAre // 549 // va AcAryaH sa ekabhavikaH, AcAryabhavayogyanibaddhAyurbaddhAyuSkaH, AcAryabhavAnugate yasya nAmagotre udayAbhimukhe sI'bhimukhanAmagotraH, tathAvidho dravyAcAryaH mUlaguNanirmita uttaraguNanirmitazca tatra mUlaguNanirmita AcAryazarIranirvarttanayogyAni dravyANi uttaraguNanirmitastu tAnyeva tadAkArapariNatAnIti, athavA dravyabhUto'pradhAna AcAryo dravyAcAryaH, dravyanimittaM vA ya AcAravAn sa dravyAcAryaH, bhAvAcAryo dvidhA - laukiko lokottarazca, tatra laukikaH zilpazAstrAdiH, eta| caivamucyate tatparijJAnAt tadabhedopacAreNa, anyathA zilpAdigrAhako gRhyate, anye tu laukikalokottarabhedamakRtvA sAmAnyata enamapi dravyAcArya vyAcakSate, yathA-zilpazAstrAdiparijJAtA, yathA zilpazAstrAdiparijJAnanimittamAcAryamANo dravyAcArya iti // adhunA lokottarAn bhAvAcAryAn pratipAdayati paMcavihaM AyAraM AyaramANA tahA pagAsaMtA / AyAraM daMsaMtA AyariyA teNa vaJcati // 994 // pazcavidhaM - paJcaprakAraM jJAnadarzanacAritratapovIryabhedAt, AcAraM- Ara maryAdAyAM caraNaM cAraH maryAdayA - kAlaniyamAdilakSaNayA cAra AcAraH, uktaM ca - "kAle viNae bahumANe uvahANe" tyAdi, AcarantaH santo'nuSThAnarUpeNa, tathA prabhApamANA arthAnvAkhyAnena, tathA pratyupekSaNAdikriyAdvAreNAcAraM darzayataH santo mumukSubhirAcaryante - sevyante yena kAraNena AcAryAstena kAraNenocyante // amumevArtha spaSTayannAha - AyAro nANAI tassAyaraNAM pabhAsaNAto vA / je te bhAvAyariyA bhAvAyArovauttA ya // 995 // AcAro-jJAnAdiH paJcaprakAraH tasyAcaraNAt prabhASaNAt vAzabdAd darzanAdvA hetormumukSubhirAcaryante sevyante te siddhasaurya // 549 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvAcAryA ucyante, etaccAcaraNAdi anuyoge'pi sambhavati yatastata Aha-bhAvAcAropayuktAzca bhAvArthamAcAro bhAvAcArastadupayuktAzca // Ayariyana mokkAro jIvaM moei bhavasahassAto / bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAya // 996 // Ayariyana mokkAro ghannANa bhavakkhayaM kareMtANa / hiyayaM aNummuyaMto, visottiyAvArato hoi // 997 // Ayariyana mokkAro evaM khalu vannito mahatthoti / jo maraNaMmi uvagge abhikkhaNaM kIrae bahuso // 998 // AyariyanamokkAro, saGghapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca sabesiM, taiyaM havai maMgalaM // 999 // gAthAcatuSTayamapi arhanamaskAravadavaseyam, vizeSastu sugama eveti / ukta AcAryanamaskArAdhikAraH, sAmpratamupAdhyAyanamaskArAvasaraH, upAdhyAya iti kaH zabdArthaH 1, ucyate, 'iG adhyayane' upapUrvaH, upetya-samIpamAgatya adhIyate sAdhavaH sUtramasmAdityupAdhyAyaH, sa ca nAmAdibhedAccatuSprakAraH, tathA cAha nAmaMThavaNAdavie bhAvaMmi cauvviho uvajjhAto / davve loiyasippAi niNhagA vA ime bhAve // 1000 // nAmopAdhyAyaH sthApanopAdhyAyo dravyopAdhyAyo bhAvopAdhyAyazcetyevaM caturvidha upAdhyAyaH, tatra nAmasthApanopAdhyAyau sugamau dravyopAdhyAyo jJazarIrabhavyazarIravyatirikto dvidhA- laukiko lokottarazca tatra laukikaH zilpAdiH, taccaivamucyate tatparijJAnAt tadabhadopacAreNa, anyathA zilpAdizAstrAdhyApakA gRhyante, lokottarA nihnavAH, te hi abhinivezadoSeNaika| mapi padArthamanyathA prarUparyaMto mithyAdRSTaya eveti dravyopAdhyAyAH, ime vakSyamANasvarUpAH punarbhAvopAdhyAyAH // tAnevAha
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ saukhya zrIAvazyakamalayagirIyavRttI nama skAre CHARACROSPERORRCASEARCH bArasaMgo jiNakkhAto anjhAto desito (kahito hA0) vuhehiM / taM uvAsaMti jamhA uvajhAyA teNa vucaMti 1001 | dvAdazAGgaH-AcArAdiH, dvAdazAGgasadbhAvAt, jinAkhyAtaH-ahatpraNItaH adhyAyo, vAcanAdinivandhanatvAdiha sUtra- meva gRhyate, kathito budhaiH-gaNadharAdibhiH, ya iti gamyate, taM svAdhyAyamupadizanti vAcanArUpeNa yasmAtkAraNAtte no yante upAdhyAyAH, upetyAdhIyate ysmaaditynvrthopptteH|| sAmpratamAgamazailyA akSarArthamadhikRtyopAdhyAyazabdArthamAha| utti uvayogakaraNe jhatti ya jhANassa hoi niddese| eeNa hoi ujjhA eso anno'vi pjaato||1002|| u ityetadakSaraM upayogakaraNe varcate, jha iti cedaM dhyAnasya nirdeze bhavati, tataH prAkRtazailyA etena kAraNena bhavaMti ujjhA, upayogapurassaraM dhyAnakAra ityarthaH, eSo'nyo'pi paryAyaH // athavA utti uvayogakaraNe vatti ya pAvaparivajaNe hoi| jhatti ya jhANassa kae utti ya osakkaNA kamme // 1003 // | u ityetadakSaraM upayogakaraNe varcate, va iti pApasya parivarjane bhavati, jha iti dhyAnasya kRte-karaNe nirdizyate, u iti avaSvaSkaNA karmaNItyetasminnarthe, eSo'tra samudAyArthaH-upayogapUrvakaM pApaparivarjanato dhyAnArohaNena karmApanayantItyupAdhyAyA iti / akSarArthAbhAve hi padArthAbhAvaH, padasya tatsamudAyarUpatvAdityakSarArthaH pratipattavya iti // uvajjhAyanamokAro jIvaM moei bhvshssaato| bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe // 1004 // uvajjhAyanamokAro pannANa bhavakkhayaM karaMtANaM / hiyayaM aNummuyaMto visottiyAvArao hoi // 1005 // uvajjhAyanamokAro evaM khalu vanio mahatthotti / jo maraNami uvagge abhikkhaNaM kIrae bahuso // 1006 // GARCANE // 55 // Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvajjhAyanamokAro, sbpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca savesi, cautyaM ivaha maMgalaM // 1007 // gAthAcatuSTayamapi sAmAnyenAhannamaskAravadavaseyam, vizeSastu sugama eva, ityukta upaadhyaaynmskaaraadhikaarH| atha sAdhuriti kaH zabdArthaH1, ucyate-abhilaSitamayaM sAdhayatIti sAdhuH, "kRvApAjI' tyAdinA uNapratyayaH, saca nAmAdibhedAccatuSprakAraH, tathA cAha nAmaMThavaNAsAha davasAha ya bhAvasAha ya / dami loiyAdI bhAvaMmi ya saMjato sAha // 1008 // . nAmasAdhuH sthApanAsAdhuH dravyasAdhurbhAvasAdhuzca, tatra nAmasthApanAsAdhU sugamau, dravyasAdhurzazarIrabhavyazarIravyatiriktaH laukikAdistrividhaH, tadyathA-laukiko lokottaraH kupAvacanikazca, tatra yo loke ziSTasamAcAraH ghaTapaTAdisAdhako vA sa 6 laukikaH, kupravacaneSu nijanijasamAcArasamyakparipAlanarataH kumAvacanikazca, tatra yo loke ziSTasamAcAraH ghaTapaTAdisAdhako vA sa laukikA, kupravacaneSu nijanijasamAcArasamyakaparipAlanarataH kumAvacanikaH, lokottare nihavaH, anyathA padArthaprarUparaNatastasya mithyAdRSTitvAt , zithilavato vA veSamAtradhAraNAt , bhAve vicAryamANe sAdhuH saMyataH-samyag jinAjJApurassaraM 5 sklsaavdhvyaapaaraaduprtH|| samprati laukikAdidravyasAdhupratipAdanArthamAha ghaDapaDarahamAINi sADetA hoMti dabasAha ya / ahavAvi dababhUyA te hoMtI davasAhutti // 1009 // ghaTapaTarathAdIni, AdizabdAt gRhadevakulAdInAM kupavacane nijanijasamAcArANAM ca parigrahaH, tAn sAdhayanto bhavaMti dravyasAdhavaH, abhilaSitamartha sAdhayantIti sAdhavaH ityanvarthaghaTanAt, mokSAGgatAvirahatazca dravyarUpatvAt , tatra ghaTapaTAdi Jain Education Intema For Private & Personal use only G ainelibrary.org
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttau nama skAre zrIAva sAdhakA laukikA dravyasAdhavaH, kupravacanakriyAsAdhakAH kuprAvacanikAH sAdhavaH, lokottaradravyasAdhupratipAdanArthamAha, athazyakamala. vA'pi dravyabhUtAH apraghAnA jinAjJAvahirbhAvAt sAdhavo bhavanti drvysaadhvH|| samprati bhAvasAdhUna pratipAdayatiyagirIya nivvANasAhae joge, jamhA sAheti saahunno|smaa ya savvabhUesu, tamhA te bhAvasAhuNo // 1.10 // II nirvANasAdhakAn yogAna-samyagdarzanAdipradhAnAn vyApArAn sAdhayanti sAdhavaH, vihitAnuSThAnaparatvAt , samAzca / sarvabhUteSu, etacca yogaprAdhAnyakhyApanArthamuktam , tasmAt bhavaMti bhaavsaadhvH|| kiM pecchasi sAhaNaM tavaM ca niyamaM ca saMjamaguNaM vA / to vaMdasi sAhaNaM evaM me pucchio sAha // 1011 // // 551 // kiM sAdhUnAM prekSase tvaM tapo vA-anazanAdikaM niyama vA-dravyAbhigrahAdikaM saMyamaguNaM vA-paJcAzravaviramaNAdikaM , tato bandase sAdhUna!, sUtre SaSThI dvitIyArthe, athavA 'mASANAmaznIyA' dityAdAviva kriyAyoge'pi sambandhavivakSayA SaSThI, | etanme pRSTaH san sAdhaya-kathaya // evamukta gururAhavisayasuhaniyattANaM visuddhacArittaniyamajuttANaM / taccaguNasAhagANaM sahAyakicujuANa namo // 1012 // sarvatra sUtre paSThI caturthyarthe prAkRtatvAt , 'chaTThivibhattIe bhannai cautthI' ti vacanAt , tato'yamarthaH-viSayasukhanivRttebhyo-18 manojJarUpAlokanAdiprasaktiviratebhyaH, tathA vizuddhaM yaccAritraM-prANAtipAtAdiviramaNapariNAmAtmakaM 'cArittaM pariNAmo laa55|| jIvassa suho ya hoi nAyavo' iti vacanAt , yazca niyamo vicitro-dravyAbhigrahAdistAbhyAM yuktebhyaH, tathA tathyAH-tAttvikA ye guNA:-kSAntyAdayasteSAM sAdhakebhyaH, tathA sAdhanAni-mokSasAdhanAni yAni kRtyAni-pratyupekSaNAdIni teSUdyacchaMte tebhyo For Private & Personal use only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ CACAAROCKERACK namaH, kimuktaM bhavati !, viSayasukhanivRttyAdIn mokSasAdhakAn paramaguNAneteSu prekSAmahe tata etAnnamaskurma iti // tathA asahAye sahAyattaM kareMti me saMjamaM kareMtassa / eeNa kAraNeNaM namAma'haM sabasAhUrNa // 1.13 // paramArthasAdhanapravRttI satyAM jagatyasahAye sati, prAkRtazailyA vA paSTavarthe saptamI, asahAyasya mama saMyamaM kurvataH sataH sahAyatvaM kurvanti, anena kAraNena namAmyahaM sarvasAdhUnAmiti // sAhUNa namokAro jIvaM moei bhvshssaato| bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe // 1.14 // sAraNa namukkAro dhannANa bhavakkhayaM kareMtANaM / hiyayaM aNummuyaMto visottiyAvArao hoi||1015|| sAhUNa namukkAro evaM skhalu vanito mahatthotti / jo maraNami uvagge abhiksvarNa kIrae bhuso||1.16|| sAhraNa namokAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca sabvesiM, paMcamaM havaha maMgalaM // 1017 // idaM gAthAcatuSTayamapyarhannamaskAravadavaseyaM, vizeSatastu sukhonneyam // eso paMcanamukkAro, sbvpaavppnnaasnno| maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM havaha maMgalaM // 1018 // iyaM gAthA pAThasiddhA, tadevamuktaM vastudvAram / adhunA nikSepadvArapratipAdanArthamAha- .. tAnavi saMkhevo na vitthAro saMkhevo daviha siddha-sAhaNaM / vittharao'Negaviho na jubaI paMcahA tamhA // 1019 // __iha sUtraM dvidhA-sakSepavat vistaravacca, tatra saDUpavat sAmAyikasUtraM, vistaravaccaturdaza pUrvANi, idaM punaH 'namo arahaMtANa4AmityAdi, namaskArasUtramubhayAtItam , tathAhi-nAyaM saDeponApi vistaraH, apizabdasya vyavahitaH sambandhaH, tathAhi-'saMkhevo PROXEX** KI . *** Jain Education Interational
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvazyakamalayagirIyavRttau namaskAre KARAN // 552 // viha' iti, yadyayaM saddhepaH syAt tatastasmin sati dvividha eva namaskAro bhavet , siddhasAdhubhyAmiti, parinivRttArhadAdInAM siddhazabdena grahaNAt saMsAriNAM ca sAdhuzabdena, tathA ca na te saMsAriNaH sarva eva sAdhutvamatilatya vartante, tadabhAve zeSaguNAnAmasambhavAditi, athAyaM vistarastadapyacAru, yato vistarato'nekavidhaH prAmoti, tathA ca RSabhAjitasambhavAbhinandanasumatipadmaprabhasupArzvacandraprabhetyAdimahAvIravarddhamAnasvAmiparyantebhyaH caturviMzataye''hayaH, tathA siddhebhyo vistareNAnantarasiddhebhyaH parasparasiddhebhyaH, anantarasiddhebhyo'pi tIrthakarasiddhebhyo'tIrthakarasiddhebhya ityAdi, paramparasiddhebhyo'pi prathamasamayasiddhebhyo dvitIyasamayasiddhebhyo yAvadanantasamayasiddhemyaH, tathA tIrthaliMgacAritrapratyekabuddhAdivizeSaNaviziSTebhyaH tIrthakarasiddhebhyaH atIrthakarasiddhebhyaH tIrthasiddhebhya ityevamanantazo vistarataH, yatazcaivamataH pakSadvayamapyaGgIkRtya pazcavidhA-paJcaprakAro na yujyate namaskAra iti, gatamAkSepadvAram / adhunA prasiddhidvAramucyate, tatra yacAvadukaM 'na sanepata' iti tadayukta, saGghapAtmakatvAt , nanu sa kAraNavazAt kRtArthAkRtArthaparigraheNa siddhasAdhumAtra evokA, satyamukkA, ayuktastvasau, kAraNAntarasyApi bhAvAt , tathoktamevAnantaravastudvAre, athavA vakSyAmaH-hiu nimitvaM' mityAdinA, sati ca dvaividhye sakalaguNanamaskArAsabhavAt ekapakSasya vyabhicAritvAt, tathA cAha arihaMtAI niyamA sAha sAhU ya tesu bhiyvaa| tamhA paMcavihokhalu heunimittaM havaha siddho||1020|| aIdAdayo niyamAt sAdhavaH, sAdhuguNAnAmapi tatra sambhavAta, sAdhavastu teSu-ahaMdAdiSu bhaktavyA:-vikalpanIyAH, yataste sAdhavo na sarve'haMdAdayaH) kintu !, kecidahanta evaM kecit kevalinaH kecidAcAryAH samyaksUtrArthavidaH keci // 55 // Jain Education Internat For Private & Personal use only ainelibrary.org
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ fleeceTMOSASSISTAREX 6 dupAdhyAyAH sUtravida eva kecidetadvyatirikAH ziSyakAH sAdhava eva, na aIdAdaya iti, tatra ekapadavyabhicArAnna tulyA bhidhAnateti, na ca sAdhunamaskArakaraNe'haMdAdinamaskAraphalAvAptiH, sAmAnyena pravRtteH, tathA cAtra prayogaH-sAdhumAtranama-18 skAro viziSTAhadAdiguNanamaskRtiphalaprApaNasamarthoM na bhavati, tatsAmAnyAbhidhAnanamaskAravat-manuSyatvamAtranamaskAravat jIvamAtranamaskAravadvA, uktaMca-"jaivi jaggahaNAto hoi kahavi ghnnmrihyaaiinnN| tahavi ne tagguNapUyA jaiguNasAma-16 napUyAto // 2 // " tasmAt paJcavidha eva khaluzabdasyAvadhAraNArthatvAt namaskAro bhavati, vyaktyapekSayA vistareNa kartumazakyatvAt , tathA hetunimittaM bhavati siddhaH paJcavidho namaskAraH, tatra heturnamaskArAItve ya uktaH 'magge avippaNAso' ityAdikaH tannimittaM-tasmAdupAdhibhedAt bhavati paJcavidhaH siddhH||gtN prasiddhidvAram , adhunA kramadvArapratipAdanArthamAhapuvANupubina kamo neva ya pacchANupubi esa bhave / siddhAIA paDhamA bIAe sAhuNo AI // 1021 // iha kramastAvad dvividhaH-pUrvAnupUrvI pazcAnupUrvIca, anAnupUrvI tukrama eva na bhavati, asamaJjasatvAt , tatrAyamarhadAdikramaH pUrvAnupUrvI na bhavati, siddhAdyanamidhAnAt, ekAntakRtakRtyatvenAhannamaskAryatvena ca siddhA eva hi pradhAnaM, pradhAnasya cAbhyahitatvena pUrvamabhidhAnamiti bhAvArthaH, tathA naiva ca pazcAnupUrvI eSa kramo bhavet , sAdhvAdhanabhidhAnAt, iha sarvapAzcAtyAH apradhAnatvAt sAdhavaH, tatazca vAnabhidhAya yadi paryante siddhAbhidhAnaM syAt syAt tadA pazcAnupUrvIti, tathA cAmumevArtha pratipAdayati-siddhAdikA prathamA pUrvAnupUrvI, bhAvanA pratipAditeva, dvitIyAyAM tu-pazcAnupUyA sAdhava Ado, | yuktiratrApi mAgabhihitaiva, atra pratividhIyate-pUrvAnupUryeva eSa kamaH, tathA ca pUrvAnupUrvItvameva pratipAdayanAha AAAAEHRS24NES mA.sU. 93 Jain Education Inter For Private & Personal use only Gww.jainelibrary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva-17| arihaMtuvaeseNaM siddhA najaMti teNa arihAI / na ya koivi parisAe : NamittA paNamaI rnno||1022|| namaskAre zyakamala- iha bhagavadarhadupadezena-Agamena siddhA jJAyante-avagamyante pratyakSAdigocarAtikrAntAH saMto yatastena ahaMdAdiH, kramaH prayoyagirIya-dipUrvAnupUrvI krama iti gamyate, ata eva cAhatAmabhyahitatvaM, kRtakRtyatvaM punaralpakAlavyavahitatvAt prAyaH samAnameva, janaphalepa vRttau nama- arhannamaskAryatvamapyasAdhanaM, arhannamaskArapUrvakasiddhatvayogenArhatAmapi vastutaH siddhanamaskAryatvAt, pradhAnatvAditi bhAvanA, skAre Aha-yadyevamAcAryAdistahi kramaH prApnoti, arhatAmapi tadupadezena saMvedanAt, ucyate, ihArhatsiddhayorevAyaM vastutastu lyabalayorvicAraH zreyAn , paramanAyakabhUtatvAt , AcAryAstu pariSatkalpA vartante, nApi kazcitpariSadaM praNamya-praNAmaM kRtvA // 553 // pazcAt praNamati rAjJaH padAnityataH acodyametat // uktaM kramadvAram, adhunA prayojanaphalapradarzanArthamAhaitya ya paoaNamiNaM kammakhayo maMgalAgamo ceva / ihaloa-pAraloia duvihaphalaM tattha diTuMtA // 1023 // __ atra ca-namaskArakaraNe prayojanamidam , yaduta karaNakAla evAkSepeNa karmakSayo-jJAnAvaraNIyAdikApagamaH anantapudgalApagamamantareNa bhAvato nakAramAtrasyApyaprApH, tathA maGgalAgamazcaiva karaNakAlabhAvIti, tathA kAlAntarabhAvi punarihalaukikapAralaukikabhedabhinnaM dvividha-dviprakAraM phalaM, tatra ca dRSTAntA vkssymaannlkssnnaaH|| ihaloeN atthakAmA AroggaM abhiraI ya nipphttii| siddhI ya saggasukule paJcAyAI ya prloe|| 1024 / / // 55 // | ihaloke arthakAmau bhavataH, tathA Arogya-nIrujatvaM bhavati, eteAdayaH zubhavipAkino'sya bhavanti, tathA cAhaabhiratizca bhavati, Abhimukhyena ratiramiratiH, ihaloke arthAdimyo bhavati, paraloke ca tebhya eva zubhAnubandhitvA-8 SANSISTA SECREA%AESAX reNa bhAvato nakAra dviprakAra phalaM, tatra sadIya saggasukule panAsa bhavanti, tathA For Private & Personal use only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSpattiA, puNyasyeti gamyate, athavA'bhiratezca niSpattirityekavAkyataiva, tathA sidiza yuktiya, tathA svargaH sukulapratyAyAtizca paraloke iti-pAralaukikaM phalam // iha ca siddhizcetyAdikA kramaH pradhAnaphalApekSI upAyakhyApanaparazca, tathAhi viralA evaikabhavasiddhimAsAdayanti, anAsAdayantazcAvirAdhakAH svargasukulotpatimantareNa nAvasthAnAntaramanubhavantIti / tAsamprati yathAkramamaivArthAdInadhikRtyodAharaNAni pratipAdayatiihalogammi tidaMDI 1 sAdivaM ramAuliMgavaNameva 3 / paraloicaMDapiMgala 4 huMDiajakkho 5ya diTuMtA // 1025 // ihaloke namaskArAt phalasampattI, atrodAharaNam-tridaMDI, egassa sAvagassa putto dhammaM na laei, soya sAvago kAlagato, so viyArarahito evaM ceva viharai, annayA tesiM gharasamIve paribAyago AvAsito, so teNa samaM mitiM karei, annayA bhaNai-ANehi niruvahayaM aNAhamaDayaM jeNa te IsariyaM karemi, teNa maggiyaM, laddho obaddhato maNusso, so masANaM nIto, jaMca tattha pAuggaM taM ca nIyaM, so ya dArago piyareNa namokAraM sikkhAvito, bhaNito ya-jAhe bIhejasi tAhe evaM paDhe4AjAsi, vijjA esA, so ya tassa mayagassa purato Thavito, tassa mayagassa hatthe asI dinno, parivAyago vijaM pariyacei, uDheumAraddho veyAlo, so dArago bhIto, hiyaeNa namokAraM pariyattei, so veyAlo paDito, puNovi javai, puNovi uDhavito, suTutarAgaM pariyadRi, puNovi paDito, tidaMDI bhaNai-kiMci jANasi !, bhaNai-kiMpi na jANAmi, puNovi javai taiyavAraM, puNo namokAraM pariyacei, tAhe vANamaMtareNa rusiUNa taM khaggaM gahAya so tidaMDI do khaMDIkato, suvaNNakhoDI jAtA, For Private & Personal use only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ skAre zrIAva- hai aMgovagANi ya se juyajuyAI kAuM sabara ibUDho, Isaro namokArapabhAveNa jAto, jai na hoMto namokAro to veyAleNaphale nirdazyakamala- mArijaMto, so suvaNaM hoto 1 // jyAdyAH yagirIya- | kAmanipphattI namokArAto, kahaM.1,egA sAvigA, tIse macA micchAdiTThI, aNNaM bhaja ANeuM maggei tIse taNaeNa vRttau nama- na lahai, sasavattagaMti, ciMtei-kiha mAremi!, aNNayA kaNhasappo ghaDae chumittA ANito, saMgovito, jimito, bhaNai-ANeha pupphANi amuge ghaDae ThaviyANi, sA paviTThA, aMdhakAraMti namokAraM ciMtei, jaivi me koi khAejA tovi me maraMtIe namokAro na nassihitIti, chUDho hattho, sappo devayAe avahito, pupphamAlA kayA, sA gahiyA dinnA ya se, // 554 // so saMbhaMto ciMtei-aNNANi eyANi puSpANi, pucchai ya, tIe kahiyaM-tato ceva ghaDAto ANIyANi, gato tatya, pecchai ghaDagaM pupphagaMdhaM ca, navi tattha koi sappo, tato AuTTo pAyavaDito sarva kahei, khAmei ya, pacchA sA ceva gharasAmiNI jAyA, evaM kAmAvaho namokAro 2 // AroggAmiraIe udAharaNaM-ega nagaraM nadIe tIre, kharakammieNa sarIraciMtAniggateNaM nadIe vujhaMtaM mAuliMga diTuM, rAyAe uvaNIyaM, sUyassa hatthe dinnaM, teNa bimiyassa uvaNIyaM, pamANeNa airittaM, gaMgheNa vaNNeNa ya, tassa maNUsassa rAyA tuTTho, diNNA bhogA, rAyA bhaNai-aNunadIe maggaha, patthayaNaM gahAya purisA gayA, diTTho vaNasaMDo, jo phalANi geNhaI // 554 // so marai, raNNo kahiyaM, bhaNai-avassaM ANeyavANi, golagapaDiyA vaccaMtu, evaM gayA ANeti, tattha jassa so golago Agato so ego vaNe pavisai, pavisicA phalANi bAhiM chubhai, tato ANati, jo chuhai so marai, evaM vacaMte kAle sAva CCCASERECER Jain Education Intel For Private & Personal use only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCURREAK gassa parivADI jAyA, tattha gato ciMtei-imo virAhiyasAmanno kovi hojatti nisIhiyaM bhaNittA namokAraM paDhaMto dukkA, vANamaMtarassa ciMtA jAyA-katya maNNe evaM suyapuvaM?, NAyaM, saMvuddho, vaMdai, bhaNai-ahaM tattheva AharAmi, gato, raNNo kahiyaM, raNNA sammANito, tassa osIsae diNe 2 Thavei, evaM teNa abhiraI bhogA ya laddhA, jIviyAto ya kiM annaM AroggaM ?,rAyAvi paritudvotti 3 // . paralogevi namokkAraphalaM-vasaMtapure nayare jiyasattU rAyA, tassa gaNiyA sAviyA, sA caMDapiMgaleNa sama vasati, annayA kayAi teNa ranno gharaM hayaM, hAro nINito, mIehiM saMgovijai, aNNayo ujANiyAe gamaNaM, sabAto vibhUsiyAto gaNiyAto vacaMti, tIe sabAto atisayAmitti so hAro Aviddho, jIse devIe so hAro tIse dAsIe so nAto, kahiyaM rano, sA keNa samaM vasai 1, kahie caMDapiMgalo gahito, sUle minno, etIevi ciMtiyaM-mama doseNa mAriutti, sA se namokAra dei, bhaNai ya-nidANaM karehi jahA-eyarasa raNNo putto AyAmitti, kayaM nidANaM, aggamahisIe udare uvavanno, dArago jAto, sA sAviyA kIlAvaNadhAtI jAyA, aNNayA ciMtei-kAlo samo ganbhassa maraNassa ya, hojA kayAi, ramAvetI bhai-mA rova caMDapiMgalA iti, jAI sariyA, saMbuddho,rAyA mato, so rAyA jAto, sucireNa kAleNa dovi pavaiyANi, evaM sukulapaccAyAtI taMmUlAgaM ca siddhigamaNamiti // ahavA viiyaM udAharaNaM-maharAe nayarIe jiNadatto sAvago, tattha iMDito coro, nagaraM parimusai, so kayAi gahiyo, sUle bhinno, raNNA bhaNiyaM-paDiyaraha viijayAvise najihiMti, tato rAyamaNUsA paDicaraMti, so jiNadatto sAvago tassa nAidareNa vItIvayai, so coro bhaNai-sAvaga! tumamaNukaMpago'si, tisAito'haM, dehi | BARCELONA REXHAUS Jain Education inte For Private & Personal use only ( P w.jainelibrary.org
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAva0 malayagi0 vRttI sUtrasparzikA // 555 // mama pANiyaM jA marAmi, sAvago bhaNai-imaM namokkAraM paDha, jA te ANemi pANiya, jai vIsArehisi to te ANIyaMpi na demi, so tAe lolayAe paDhai, sAvagovi pANiyaM gahAya Agato, etaM velaM pAhAmotti, NamokkAraM ghosaMtassa viNiggato jIvo, jakkho uvavanno, sAvago tehiM maNUsehiM gahito corabhattadAyagotti, raNNo niveiyaM, bhaNai eyaMpi sUle bhiMdaha, AghAyaNaM nijjai, jakkho ohiM pauMjai, pecchai sAvagaM, appaNo ya sarIraM, tato pattha (ba) yaM uppADiUNa nayarassa uvariM Thavai, bhaNai ya-sAvayaM na yANaha ?, khAmeha, mA bhe annahA sabe cUrAmi, tato mukko khAmito, vibhUIe nayaraM pavesito, nayarassa puveNa jakkhassa AyayaNaM kathaM, evaM namokkAreNa phalaM labbhai // uktA namaskAraniryuktiH // samprati sUtropanyAsArthaH, pratyAsattiyogataH paramArthena sUtraspArzaka niyuktigatAmeva gAthAmAha naMdimaNuogadAraM vividuvagghAiaM ca nAUNaM / kAUNa paMcamaMgalamAraMbho hoi suttassa // 1026 // nandizcAnuyogadvArANi ca nandyanuyogadvAraM, samAhAratvAdekavacanaM, vidhivat - yathAvat yathAvidhi upodghAtaM ca'uddese niddese ya' ityAdilakSaNaM jJAtvA - vijJAya, pAThAntaraM bhaNitvA, tathA kRtvA pazca maGgalAni, namaskAramityarthaH, kiM ?, Arambho bhavati sUtrasya, iha punarnandyAdyupanyAsaH kila vidhiniyamakhyApanArthaH, nandyAdi jJAtvaiva bhaNitvaiva vA sUtrasyArambho bhavati, nAnyatheti, tathA upodghAtaH sakalapravacanasAdhAraNatvena pradhAnaH, pradhAnasya ca sAmAnyagrahaNe'pi bhedopanyAso bhavati, yathA brAhmaNA AyAtA vaziSTo'pyAyAta iti anuyogadvAragrahaNena tasya grahaNe'pi pRthagupanyAsaH // sambandhAntarapratipAdanAyaivAha sUtrAraMbha kAlaH // 555 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ LOCAUCRACKAGARRUKHIRAL kayapaMcanamokAro karei sAmAiyaMti so'bhihito| sAmAiyaMgameva yajaso sesaM ato vocch||1027|| | kRtaH paJcanamaskAro yena sa tathAvidhaH, ziSyaH sAmAyika karotItyAgamaH, sa ca pazcanamaskAro'bhihito yasmAdasaura namaskAraH sAmAyikAGgameva, sA ca sAmAyikAGgatA prAgevokA, ata Urca zeSa sUtraM vakSye // taccedaMkaremi bhaMte! sAmAiyaM sarva sAvajaM jogaM paccakkhAmi jAvajIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosiraami||1|| (sUtraM) . / idaM ca sUtraM sUtrAnugama eva prAptAvasare'hInAkSarAdiguNopetamuccAraNIyam, tadyathA-ahInAkSaramanatyakSaraM avyAviddhAkSaramaskhalitamamilitamavyatyADitaM pratipUrNa pratipUrNaghoSaM kaNThoSThavipramukaM vAcanopagata miti, amUni ca padAni prAga vyAkhyAtatvAt na vyAkhyAyante, evaMrUpe ca sUtre uccarite sati keSAzcidbhagavatAM sAdhUnAM kecana adhikArA adhigatA bhavaMti, kecana tvanadhigatAH, tatazcAnadhigatAdhigamanAya vyAkhyA pravarttate, tallakSaNaM cedam-saMhitA ca padaM caiva, padArthaH / padavigrahaH / cAlanA pratyavasthAnaM, vyAkhyA taMtrasya SaDvidhA // 1 // askhalitapadoccAraNaM saMhitA, athavA paraH sannikarSaH | saMhitA, yathA-karemi bhaMte ! sAmAiyamityAdi, jAva vosirAmitti, padaM ca paJcadhA, tadyathA-nAmikaM naipAtikaM aupasargika|mAkhyAtikaM mizraM ca, tatra azva iti nAmika, khAvati naipAtika, parItyaupasargika, dhAvatItyAkhyAtikaM, saMyata iti mizraM, athavA dvividhaM padaM-syAdyantaM padaM tibAdhaMtaM ca, atra paJcavidhAni dvividhAni vA padAni, tadyathA-karomi bhayAnta! For Private & Personal use only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4G zrIAva0 malayagi. vRttau sUtrasparzikA // 556 // RECECRECARSA sAmAyika sarva sAvadhaM yogaM pratyAkhyAmi yAvajIvayA trivighaM trividhena manasA vAcA kAyena na karomina kArayAmi kurvantamapi anyaM na samanujAne, tasya bhayAnta! pratikrAmAmi nindAmi gaheM AtmAnamutsRjAmIti padAni / adhunA padArya: vyAkhyA 6 sa ca caturvidhaH, tadyathA-kArakaviSayaH samAsaviSayaH taddhitaviSayo niruktiviSayazca, tatra kArakaviSayo yathA pacatIti pAcakaH, samAsaviSayo yathA rAjJaH puruSaH rAjapuruSaH, taddhitaviSayo yathA vasudevasyApatyaM vAsudevaH, niruktiviSayo yathA bhramati ca rauti ca bhramaraH, atrApi 'DukuJ karaNe ityasya mipratyayAntasya 'kRstanAderu' riti ukAre guNe ca kRte karomIti bhavati, abhyupagamazcAsyArthaH, evaM prakRtipratyayavibhAgaH sarvo vaktavyaH, iha tu granthagauravabhayAnnocyate, bhayaM-pratItaM vakSyAmazcopariSTAt, anto-vinAzaH, bhayasyAnto bhayAntaH, ayameva padavigrahaH, padapRthakkaraNaM padavigrahaH, tasya sambodhanaM bhayaMnteti, sAmAyikapadArthaH pUrvavat, sarvamityaparizeSavAcI zabdaH, avayaM-pApaM, sahAvadyena yasya yena vA sa sAvadyaH taM, sapApamityarthaH, yogo-vyApArastaM, pratyAkhyAmi, pratizabdaH pratiSedhe, AG Abhimukhya, khyA prakathane, tataH pratyAkhyAmIti kimukaM bhavati !, sAvadyayogasya pratIpamabhimukhaM khyApanaM karomi iti, athavA paJcakkhAmIti pratyAcakSe iti zabdasaMskAraH, 'cakSa vyaktAyAM vAci' asya pratyApUrvasya prayogaH,pratyAcakSe iti ko'rthaH?-pratiSedhasyAdareNAbhidhAnaM karomi, yAvajjIvayetyatra yAvacchabdaHparimANamaryAdA'vadhAraNavacanaH, tatra parimANe yAvanmama jIvanaparimANaM tAvatpratyAravyAmIti, maryAdAyAM yAvajjI-18 // 556 // 4 vanamiti maraNaM maryAdIkRtya ArAt, na maraNakAlamAtra eveti, avadhAraNe yAvat jIvanameva tAvat pratyAkhyAmi, na tasmAt hai parata ityarthaH, jIvanaM jIvetyayaM kriyAzabdaH parigRhyate, vayA, athavA pratyAkhyAnakriyA parigRhyate, yAvajIvo yasyAM sA RECARAK Jain Education Integer For Private & Personal use only M ainelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter yAvajjIvA tayA, trividhamiti tisro vidhA yasya sAvadyayogasya sa trividhaH, sa ca pratyAkhyeyatvena karmma sampadyate, karmmaNi ca dvitIyA vibhaktiH, atastaM trividhaM manovAkkAyavyApAralakSaNaM kAyavAGmanaH karmma yoga' ( tattvA a. 6 sU 1 ) iti vacanAt, 'trividhene 'ti karaNe tRtIyA, manasA vAcA kAyena, tatra 'budhI manI jJAne' sananaM manyate vA'neneti manaH, auNAdiko'spratyayaH, taccaturddhA, nAmasthApanAdravyabhAvabhedAt, nAmasthApane sugame, dravyamano jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM tadyogyapudgalamayaM, bhAvamano maMtA jIva eva, 'vaca paribhASaNe' vacanaM ucyate iti vAkU, sApi caturvidhA nAmasthApanAdravyabhAvamedAt, tatra nAmasthApane sugame, dravyavAk jJazarIrabhavyazarIravyatiriktA zabdapariNAmayogyAH jIvaparigRhItAH 1 bhAvavAk punasta eva pudgalAH zabdapariNAmamApannAH, tathA 'ciJ cayane' cayanaM cIyate vA kAyaH 'cityupasamAdhAnAvasathadehe kazcAdi' riti ghaJ, 'cakArAt kakAraH, pudgagalAnAM cayAt pudgalAnAmevAvayavarUpatayA samAdhAnAt jIvasya nivAsAt pratikSaNaM keSAJcitpudgalAnAM kSaraNAt kAyaH zarIraM, so'pi nAmasthApanAdravyabhAvabhedAccaturdhA, tatra nAmasthApane pratIte, dravyakAyo jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaH zarIratvayogyA agRhItAstatsvAminA vA jIvena muktA yAvat taM pariNAmaM na muJcati tAvad dravyakAyaH, bhAvakAyastu tatpariNAmapariNatA jIvabaddhA jIvasaMyuktAzca pudgalAH, anena trividhena karaNena trividhaM pUrvAdhikRtaM sAvadyaM yogaM na karomi na kArayAmi kurvantamapyanyaM na samanujAnAmi na anumanye'hamiti, tasyetyadhikRtasya sAvadyayogasya ( bhayAnta iti pUrvavat ) pratikramAmi - nivartte nindAmi jugupse, garhe iti sa evArthaH, kintu | AtmasAkSikI nindA gurusAkSikI garheni, kiM jugupse ityata Aha-AtmAnam atItasAvadyayogakAriNaM, vyutsRjAmi - vi w.jainelibrary.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrapadani. kSepAH kara. NAdhikAraH zrIAva0 IN vidhArtho vizeSArthoM ghA vizabdaH, ucchabdo bhRzAyaH, sRjAmi-tyajAmi, vividha vizeSeNa bhRzaM tyajAmIti bhAvaH, evaM malayagi tAvatpadArthapadavigrahI yathAsambhavamuktI, adhunA cAlanApratyavasthAne vaktavye, atrAntare sUtrasparzikaniyuktirucyate, vRttau sUtra- svasthAnatvAt , Aha ca niyuktikAraHsparzikA akkhaliasaMhiAI vakkhANacaukkae drisiammi| suttapphAsianijutti-vittharatyo imo hoi // 1028 // ___ askhalite- askhalitAdau sUtre uccarite saMhitAdau vyAkhyAnacatuSTaye darzite sati sUtrasparzikaniyuktivistarArtho'yaM // 557 // bhavatIti / tameva darzayati| karaNe bhae a aMte sAmAia sabae avaje a|joge paccakkhANe jAvajIvAi tiviheNaM // 1029 // | 'karaNe' karaNazabde, evaM bhayazabde antazabde sAmAyikazabde sarvazabde'vadyazabde yogazabde pratyAkhyAnazabde yAvajjIvazabde trividhenetizabde ca sUtrasparzikaniyuktirbhavati, sA ca sUtrasparzikaniyukiranugamarUpA sUtrAlApakanyAsapUrvaketi pratha mataH karaNanikSepadarzanAyAha8 nAmaMThavaNAdavie khitte kAle taheva bhAve a / eso khalu karaNassa u nikkhevo chaviho hoi // 152 // (bhA.) 'nAmeti nAmakaraNaM sthApanAkaraNaM dravyakaraNaM kSetrakaraNaM kAlakaraNaM bhAvakaraNaM ca eSaH-evaMsvarUpaH khalu karaNasya nikSepaH paDidho bhavati // tatra nAmasthApane kSuNNe, sampati dravyakaraNapratipAdanAyAhajANagabhaviairitaM sannAnosannao bhave karaNaM / sannA kaDakaraNArDa nosannA vIsasa-paoge // 153 // (bhA.) SACROGRESTOCADAIN // 557 // For Private & Personal use only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCORRESS iha yathAsambhavaM dravyakaraNazabdasya vyutpattiH-dravyasya dravyeNa dravye vA karaNaM dravyakaraNamiti, dravyakaraNaM dvidhA-Agamato noAgamatazca, AgamataH karaNazabdArthajJAtA tatra cAnupayukto, noAgamatavidhA-jJazarIrabhavyazarIratadvyatiriktamedAda, strajJazarIrabhanyazarIre pratIte, bhavyAtiriktaM-zarIrabhavyazarIravyatirikaM dviSA-sannAnosannao bhave karaNa'miti, saMjJAkaraNaM nosaMjJAkaraNaM ca, tatra saMjJAkaraNaM kaTakaraNAdi, AdizabdAt pelukaraNAdiparigrahaH, peluzabdena rutapUNikA abhidhIyate, ayamatra bhAvArthaH-kaTanirvatakamayomayaM citrasaMsthAnaM pAilakAdi tathA rUtapUNikAnivartakaM zalAkAzalyakAGgaruhAdi saMjJAdravyakaraNam, anvarthopapatteH saMjJAviziSTaM dravyasya karaNaM saMjJAdravyakaraNaM, Aha-idaM nAmakaraNameva paryAyamAtrataH saMjJAkaraNam , ato na kazcidvizeSaH, tadayuktaM, nAmakaraNamihAbhidhAnamAtraM karaNamityakSaratrayAtmakaM parigRhyate, saMjJAkaraNaM tu karaNAdisaMjJAviziSTaM kaTAdenivartanAya karaNaM tato mahAn vizeSaH, Aha ca bhASyakAraH-sannAnAmaMti maI tanno nAma jamabhihANaM // jaM vA tadatthavikale kIrai davaM tu davaNapariNAmaM / pelukaraNAdi na hi taM, tadatthasunnaM navA sddo||1|| jai na tadatthavihINaM, to kiM dabakaraNaM jato teNaM / davaM kIrai sannAkaraNatiya karaNarUDhIto // 2 // AsAma| tRtIyagAthAnAmayaM saGkepArthaH-nanu saMjJA nAmetyanarthAntaraM, tataH saMjJAkaraNanAmakaraNayorna kazcidvizeSaH, tadetanna, yasmAt karaNamityakSaratrayAtmakamabhidhAnamAtra nAma, yadvA tadarthavikale vastuni saGketamAtrataH karaNamiti nAma kriyate tannAmakaraNaM, saMjJAkaraNaM tu pelukaraNAdikaM dravyaM tena tena pUNikAdikRtisAdhakatamarUpeNa yad draviNaM tatra dravaNapariNAma, nahi tat pelukaraNAdi tadarthavihInaM, pUNikAdikRtisAdhakatamapariNAmAnvitatvAta, nApi zabda: karaNamityakSaratrayAtmakaM, tato mahAn Jain Education Interational
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Ava0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA // 558 // Jain Education Inte nAmakaraNasaMjJAkaraNayorbhedaH, nanu yadi na saMjJAkaraNaM tadarthavihInaM karaNazabdArtharahitaM tataH kiM kasmAd dravyakaraNaM 1, bhAvakaraNaM hi tatprApnotIti bhAvaH, ucyate, yatastena pelukaraNAdinA pUNikAdidravyaM kriyate tena karaNamityucyate, karaNamiti saMjJA ca tatra rUDheti saMjJAdravyakaraNamiti / nosaMjJAdravyakaraNaM dvidhA prayogato visrasAtazca tathA cAha- 'vIsasapayoge / tatra vizrasAkaraNaM dvidhA-sAdyanAdibhedAt, tadAha bIsaMsakaraNamaNAI ghammAINa parapacayA jogA / sAI cakkhupphAsiya-manbhAI acakkhumaNumAi // 154 // (bhA.) vizrasA - svabhAvo bhaNyate tena karaNaM vizrasAkaraNam, karaNazabdasya ca kRtiH karaNaM kriyate taditi karaNaM kriyte| anena vA karaNamiti yathAyogaM vyutpattiravasatavyA / atra tu bhAvasAdhanaH, anAdi-AdirahitaM dharmAdInAM dharmAdharmAkAzAstikAyAnAM, anyo'nyasamAdhAnamiti gamyate, Aha - karaNazabdastAvada pUrvaprAdurbhAve varttate, karaNaM cAnAdi ceti paraspa raviruddhaM, ucyate, na khalvavazyamapUrvaprAdurbhAva eva karaNazabdo varttate, kiM tu anyo'nyasamAdhAne'pi tathA pUrvAcAryApadezato na kazciddoSaH, athavA parapratyayayogAditi - paravastupratyayAt - sahakArivastuyogAt dharmAstikAyAdInAM yA vizrasAtaH tathA yogyatA sA karaNaM, evamapyanAditA viruddhyate iti cet, naiSa doSaH, anantazaktipracitadravyaparyAyobhayarUpatve sati vastunI dravyAdezenAvirodhAt, gahanametat sUkSmadhiyA bhAvanIyam, athavA vizrasAkaraNaM dharmAdInAM parasparasamAdhAnarUpaM karaNamanAdi, yat punaH parapratyayayogatastattatparyAyabhavanaM, devadattAdisaMyogato ye dharmAdInAM viziSTAH paryAyA ityarthaH, tat sAdikaraNaM // evamarUpidravyANyadhikRtya sAdyanAdivizrasAkaraNamuktam // adhunA rUpidravyANyadhikRtya sAdyeva vA cAkSu vizrasAkaraNaM / / 558 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECOREGARLSCRECORIANICALCSCRMSCRE% 6petarabhedena karaNamAha-sAdi cakSuHsparza, cAkSuSamityarthaH, anAdi, AdizabdAt zakacApAdiparigrahaH, 'acakkhuaitti acA kSuSa-aNvAdi, AdizabdAd vyaNukAdiparigrahaH, karaNatA ceha kRtiH karaNamitikRtvA, anyathA vA svabuddhyA yojanIyA // samprati cAkSuSAcAkSuSamedameva vizeSeNa pratipAdayati saMghAya-mea-tadubhayakaraNaM iMdAuhAi paccakkhaM / duaaNumAIyANaM chaumatthAINa'pacakkhaM // 155 // (bhA.) | saMghAtaH saMhananaM, bhedo vighaTanaM, tacchabdena saGghAtabhedau parAmRzyete, tacca tat ubhayaM ca tadubhayaM, saGghAtabhedatadubhayaiH karaNaM, kriyate iti karmasAdhanaH karaNazabdaH, saGghAtabhedatadubhayakaraNaM indrAyudhAdi sthUlamanantapudgalAtmakaM pratyakSaM, cAkSupamityarthaH, tathAhi-acAdInAM kvacit kecit pudgalAH saMhanyate eva kvacit kecit bhidyanta eva kvacit kecit saMhanyante bhidyante ceti saGghAtabhedatadubhayakaraNaM, dhyaNukAdInAM AdizabdAt tathAvidhAnantANukAntAnAM punaH, karaNamiti vartate, chadmasthAdInAM AdizabdaH svagatAnekamedapratipAdanArthamAha, apratyakSam , acAkSuSamityarthaH, uktaM visrasAkaraNam , adhunA prayogakaraNaM vaktavyam, tatra prayogo nAma jIvavyApAraHtena yad vinirmApyate sajIvamajIvaM vA tat prayogakaraNaM, uktaM ca-"hoi payogo jIvavAvAro teNa jaM viNimmAyaM / sajjIvamajIvaM vA payogakaraNaM tayaM bahuhA // 1 // " etadevAha- . . | jIvamajIve pAogiraMtu carimaM kusuNbhraagaaii| jIvappaogakaraNaM mUle taha uttaraguNe a|| 156 // (bhA.) / hA prAyogikaM karaNaM dvidhA-jIve ajIve ca, jIvaprAyogikamajIvaprAyogikaM cetyarthaH, prayogeNa nivRttaM prAyogikaM, tatra cara-1 mam-ajIvaprayogakaraNaM kusuMbharAgAdi, AdizabdAt zeSavarNAdiparigrahaH, evaM tAvadalpavaktavyatvAdamihitaM oghatojjIva-* thA.sU.1. 5 jainelibrary.org Jain Education Inter
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAva0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA / / 559 // Sekes prayogakaraNaM, jIvaprayogakaraNaM dviprakAraM, mUle-mUlaguNakaraNaM tathA uttaraguNe ceti-uttaraguNakaraNa, vyAsArthaM tu granthakAra eva vakSyati, tatrAlpavaktavyatvAdajIvaprayogakaraNamAdAvevAbhidhitsurAha jaM jaM nijIvANa kIrai jIvappaogao taM taM / vannAi ruvakammAi vAvi ajjIvakaraNaM tu // 157 // (bhA.) yat yat nirjIvAnAM padArthAnAM jIvaprayogeNa kriyate - nirvartyate tattadvarNAdi kusumbhAdInAM rUpakamrmmAdi kuTTimAdau ajIve ajIva viSayatvAd ajIvaprayogakaraNamiti // jIvaogakaraNaM duvihaM mUlappaogakaraNaM ca / uttarapaogakaraNaM paMca sarIrAI paDhamammi // 158 // (bhA.) orAliAiAI oheNiaraM paogao jamiha / niSphannA niSphaJjai AillANaM ca taM tiNhaM // 159 // (bhA.) audArikAdIni, AdizabdAt vaikriyAhAra katai jasakArmmaNazarIraparigrahaH, oghena - sAmAnyena tathA itarat - uttara prayogakaraNaM gRhyate, tallakSaNaM cedam-prayogeNa yadiha loke mUlaprayogeNa niSpannAt tanniSpannAt niSpadyate taduttaraprayogakaraNaM, tacca trayANAmAdyAnAM zarIrANAm, iyamatra bhAvanA - paJcAnAmaudArikAdizarIrANAmAdyaM saGghAtakaraNaM mUlaprayogakaraNamucyate, aGgopAGgAdikaraNaM tUttarakaraNaM taccaudArikavai kriyAhArakarUpANAM trayANAM zarIrANAM na tu taijasakArmmaNayoH, tayoraGgopAGgAdyasambhavAt, tatraiaudArikAdInAmaSTAvaGgAni aGgulyAdIni upAGgAni zeSANi aGgopAGgAni mUlakaraNaM, tAni cAmUnisIsamuroarapiTThI do bAhU UruA ya ahaMgA / aMgulimAi uvaMgA aMgovaMgAI sesAI // 160 // (bhA.) saMghAtAdikaraNAni // 559 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARCARRAASAR zIrSamura udaraM pRSThaM dvau bAhU dvau ca urU ityaSTAvaGgAni, aGgulyAdIni upAGgAni, zeSANi karapAdAdIni atopAGgAni // kiJca kesAIuvarayaNaM urAlaviuvi uttaraM karaNaM / orAlipa viseso kaNyAiNahasaMThavaNaM // 161 // (bhA.) ___ kezAdyuparacanaM-kezAdinirmApaNasaMskArI AdizabdAnnakhadantarAgAdiparigrahaH, audArikavakriyayoruttarakaraNaM, yathAsahAmbhavaM ceha yojanA kAryA, tathA audArike uttarakaraNe vizeSaH, karNAdivinaSTasaMsthApanaM, na cedamuttarakaraNaM vaikriyAdau sambha vati, vinAzAbhAvAt , vinaSTasya ca sarvathA vinAzena saMsthApanA'bhAvAt, kezAdyuparacanarUpaM tUttarakaraNamAhArake na sambhavati, prayojanAbhAvAt , tato gamanAgamanAdirUpaM tattatrAvasAtavyam, athavedamanyAdRk trividhaM karaNam , tadyathA-saGghAta karaNaM parizATakaraNaM saGghAtaparizATakaraNaM ca, tatrAdyAnAM trayANAM zarIrANAM taijasakArmaNarahitAnAM trividhamapyasti, dAdvayostu caramadvayameva // tathA cAha AillANaM tiNhaM saMghAo sADaNaM tadubhayaM ca / teAkamme saMghAyasADaNaM sADaNA vA'vi // 162 // (bhA.) __ AdyAnAM trayANAm-audArikavaikriyAhArakarUpANAM zarIrANAM saGghAtaH zATanaM tadubhayaM ca-saGghAtaparizATau, taijasakArmaNe ca saGghAtaparizATau zATanaM vApi, na tusngghaato'naaditvaat| sAmpratamodArikamadhikRtya saGghAtAdikAlamAnamabhidhitsurAhasaMghAyamegasamayaM taheva parisADaNaM urAlammi / saMghAyaNaparisADo khuTTAgabhavaM tisamaUNaM // 163 / / (bhA.) saGghAtamiti sarvasaGghAtakaraNamekasamayaM bhavati, ekAntAdAnasya ekasAmayikatvAt , atraghRtapUpo dRSTAntaH, yathA ghRtapUrNa Jain Education Interior For Private & Personal use only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi vRttau sUtrasparzikA // 56 // RREKORECARRRRRRREKAR taptAyAM vApikAyAM sammAnakaprakSepAt sa pUpaH prathamasamaye eva ekAntena snehapudgalAnAM grahaNameva karoti, na tyAgam , saMghAtAdina abhAvAt , dvitIyAdiSu tu samayeSu grahaNamokSau, tathAvidhasAmarthyayuktatvAt, pudgalAnAM ca saGghAtabhedadharmatvAt , evaM karaNAni jIvo'pi tatprathamatayotpadyamAnaH san Adyasamaye audArikazarIraprAyogyANAM pudgalAnAM grahaNameva karoti, na tu muzcatyabhAvAt , dvitIyAdi tu samayeSu grahaNamokSau, yuktiratra pUrvavat, tataH saGghAtamekasAmayikamiti, saGghAtamityatra napuMsakatA tathA darzanAt , tathaiva parizATanaM-parizATanAkaraNamekasamayamiti varttate, sarvaparizATanasyApyekasAmayikasvAdeveti, 'audArika' ityaudArikazarIre 'saMghAyaNaparisADaNa ti saMghAtanaparizATanakaraNaM tu kSullakabhavagrahaNaM trisamayonaM, tat punarevaM bhAvanIyaM-jaghanyakAlasya pratipAdayitumabhipretatvAt vigraheNotpAdyate, tatazca dvau vigrahasamayAvekaH saGghAtasamaya iti taiyUnaM, tathA cokam-"do viggahaMmi samayA samayo saMghAyaNAe~ tehUNaM / khuDDAgabhavaggahaNaM sabajahanno ThiIkAlo // 1 // " ihaca sarvajaghanyamAyuSkaM kSullakabhavagrahaNaM, prANApAnakAlasyaikasya saptadazabhAga iti, uktaM ca bhASyakAreNa-"khuDDAgabhava-18 ggahaNA sattarasa havaMti ANapAcUMmi' ti gaathaarthH|| | eyaM jahannamukkosayaM tu paliattiaMtu samaUNaM / viraho aMtarakAlo orAle tassimo hoi // 164 // (bhA.) | idaM jaghanyaM saGghAtAdikAlamAnam , utkRSTaM tu saGghAtaparizATanakaraNakAlamAnamaudArike-audArikamAzritya palyo-18 pamatrikaM samayonam , tyAhi-ihotkRSTakAlasya pratipAdyatvAt ayamavigrahasamApanno gRhyate, sa ihabhavAtparabhavaM gacchan ihabhavazarIrazAdaM kRtvA parabhavAyuSaH tripalyopamakAlasya prathamasamayena zarIrasaGghAtaM karoti, tato dvitIyasamayAdArabhya ACCASANAGAR Jain Education inte For Private & Personal use only Luvw.jainelibrary.org
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ dra saGghAtaparizATomayakAlaH, tatastena saGghAtanAsamayena UnaM palyopamatrayamiti, nanu yathA saGghAtasamayenonaM palyopamatrayaM mataM tathA parijhATasamayenApi, tato dvisamayahInaM pasyopamatrayaM prApnoti, tadayuktaM, vastutattvAparijJAnAt, nizcayato hi bhavasya carame'pi samaye saGghAtaparizATAveva, parizATastu parabhavaprathamasamayena, ata ekena samayenonatA, na dvAbhyAmiti, uktaM ca-"ukoso samaUNo jo so sNghynnaasmyhiinno| kiha na dusamayavihINo sADaNasamae'vaNIyaMmi ? // 1 // bhaNNai bhavacaramaMmivi samae saMghAyasADaNA ceva / parabhavasamae sADaNamato tadUNo na kAlotti // 2 // " evamaudArike jaghanyetaramedaH saGghAtaparizATakAla uktaH, saGghAtaparizATayostveka eva samayaH, dvitIyasthAsambhavAt , adhunA saGghAtAdiviraho jaghanyetaramedo'bhidhIyate, tathA cAha tisamayahINaM khuiM hoi bhavaM sabavaMdha-sADANaM / ukkosa puvakoDI samayo udahI atittIsaM // 165 // 31 trisamayahInaM kSullaM, 'bhavaM' ti saMpUrNa kSullakabhavagrahaNaM, yathAkrama sarvabandhazATayorantarakAlaH, kimuktaM bhavati ?-sarvasaGghA takaraNasya jaghanyo'ntarakAlanisamayahInaM kSullakabhavagrahaNaM,sampUrNa tu kSulakabhavagrahaNaM parizATasyeti, kathaM sarvasaGghAtasya jaghanyAntarakAlakhisamayahInaM kSullakabhavagrahaNaM !, ucyate, yadA kazcidekendriyAdirjIvo mRtaH san samayadvayaM vigrahe kRtvA kSulla. kabhavagrahaNAyukeSu pRthivyAdiSUtpannaH tRtIyasamaye audArikasya saGghAtaM kRtavAn tadA audArikazarIramadhikRtya saGghAtasya trisamayanyUnathulakabhavagrahaNapramANo jaghanyo'ntarakAlaH, uktaM ca-"saMghAyaMtarakAlo jahannao khuDagaM tisamaUNaM / do| viggahami samayA taio sNghaaynnaasmo||1|| tehUNaM khuDagabhavaM dhari parabhavamaviggaheNeva / gaMtUNa paDhamasamaye saMghAtayato Jain Education Interde For Private & Personal use only R w.jainelibrary.org
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghAtAdi karaNAni zrIAva0 sa vinnao // 2 // " kathaM punaH sarvaparizATasya sarvaparizATasyAntaraparimANaM jaghanya paripUrNa kSulakabhavagrahaNaM , ucyatemalayagi. ihAnantarAtItabhavacaramasamaye kazcidaudArikazarIrI sarvaparizAdaM kRtvA vanaspatiSvAgatya sarvajaghanyakSullakabhavagrahaNAyuSkavRttau sUtra-1 manupAlya paryante sarvaparizATaM karoti tataH paripUrNa kSullakabhavagrahaNamantaraM bhavati, ihAnantarAtItabhavacaramasamaye sarvaparispazikA zATavivakSA vyavahAranayamatApekSayA, kSullakabhavagrahaNamanupAlya paryante parabhavaprathamasamaye sarvaparizATo nizcayanayamatApekSayA, dra tato na kazciddoSaH, anyathA kSullakabhavagrahaNaprathamasamayasya pUrvabhavazATenAvaruddhatvAt mamayahInaM kSullakabhavagrahaNaM jaghanyaM pri||561|| zATAntaraM syAt , tathA sarvabandhasya sarvasaGghAtarUpa ukRtSTo'ntarakAlaH pUrvakoTI tathA samayaH, tathA udaSizca-sAgaropamANica trayastriMzat , tathAhi-kazcit pUrvabhavAdavigraheNa manuSyabhave samAgatya prathamasamaye saGghAtaM kRtvA pUrvakoTipramANAyuSkaM paripAlyAnuttarasureSUtpannaH, tatra trayastriMzatsAgaropamANi utkRSTamAyuSkamanubhUya tatazyutvA samayayaM vigrahe vidhAya tRtIye samaye audArikazarIrasya saGghAtaM karoti, iha vigrahaprasaktasamayadvayamadhyAdekaH prAktanapUrvakovyAM prakSipyate, tatra trayakhiMzasAgaropamANi samayAdhikapUrvakovyadhikAnyutkRSTamaudArikazarIrasaGghAtAntaraM labhyate iti, tathA coktam-"ukkosaM tettIsaM samayAhiya puSakoDisahiyAI / so sAgarovamAI aviggaheNeva saMghAyaM // 1 // kAUNa puSakoDiM dhari surajeThamAuyaM ttto| bhottaNa ihaM taie samaye saMghAtayaMtassa // 2 // " sarvaparizATasya utkRSTo'ntarakAla eSa eva samayahInaH,kimuktaM bhavati !-pari pUrNAni trayastriMzasAgaropamANi sampUrNA ca pUrvakoTI, tathAhi-kazcit saMyatamanuSyaH svabhavacaramasamaye audArikapUrvaparidazATa kRtvA'nuttareSu trayaviMzatsAgaropamANyativAhya punarmanuSyeSvaudArikasarvasahAtaM kRtvA pUrvakoTyante parabhavaprathamasamaye -NCREASEACK // 56 // For Private & Personal use only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ CANCARRORAKk audArikasarvaparizAdaM karoti, ihApi saMyatamanuSyabhavacaramasamaye sarvaparizATavivakSA vyavahAranayamatAzrayaNAt, paramavathamasamaye nizcayanayamatApekSayA, tato yathoktamantaraparimANaM bhavati, uktaM ca-"khuDDAgabhaSaggahaNaM jahannamukosayaM ca teciisN| taM sAgarovamAI saMpunnA puSakoDI ya // 1 // " anyathA samayatrayahInatrayastriMzatsAgaropamapUrvakoTipramANatA'vaseyA, yAvadevaM vyAravyAnurodhena vyAkhyA kRtA, tattvataH punarevaM vyAkhyA-tisamayahINaM khuI hoi bhavaM sababaMdhasADANaM / ' sarvabandhakha sarvazATasya ca yathAkrama jaghanyo'ntarakAlaH kSullakabhavagrahaNaM 'trisamayahIna' miti tribhiH-arthAt samayaH samayena ca hInaM trisamayahInaM kSullakabhavagrahaNaM sarvasaGghAtasya jaghanyo'ntarakAlaH, samayahInaM sarvaparizATasyeti bhAvaH, 'ukoseM' tyAdi, sarvasa-18 vAtasyotkRSTo'ntarakAlaH pUrvakoTI samaya udadhayazca-sAgaropamANi trayastriMzat, sarvaparizATasyotkRSTo'ntarakAlaH pUrvakoTI samayena hInA udadhayaH samayodadhayaH, guDadhAnA ityAdAviva madhyapadalopI samAsaH, samayena hInAni sAgaropamANi trayastriMzad, bhAvanA sarvA'pi prAguktava draSTavyA / samprati saGghAtaparizATAntaramubhayarUpamapi abhidhirasurAha- .. | aMtaramegaM samayaM jahannamorAlagahaNasADassa / satisamayA ukkosaM tittIsaM sAgarA huMti // 166 // (mA.) | 'antaraM' antarAlaM jaghanyaM-sarvastokaM eka samayamAdArikasya 'grahaNazATasya' grahaNaM ca zATazca grahaNazATaM tasya, saGghAtaparizATasyetyarthaH, tathAhi-yadA audArikazarIrI AyuHparyantaM yAvat saGghAtaparizATobhayaM kRtvA'gretanabhave'vigraheNotpaghodArikasyaiva saGghAtaM kRtvA punarapi tadubhayamArabhate tadA ekasamayo jaghanyamubhayAntaramiti, utkRSTamantaraM trayakhiMzatsAgaropamANi satrisamayAni, tathAhi-yathA kazcit manuSyAdiH svabhavacaramasamaye saGghAtaparizATobhayaM kRtvA'nuttarasureSvaprati CREASCCC For Private & Personal use only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Ava 0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA // 562 // Jain Education Intern SThAne vA trayastriMzatsAgaropamANyanubhUya punarapi samayadvayaM vigraheNa gamayitvA tRtIyasamaye audArikasya zarIrasya saGghAtamA dAya tadanantaramubhayamArabhate, tatra tAvad dvau vigrahasamayAvekazca saGghAtasamayo devAdibhavasambadhIni trayastriMzat sAgaropamANIti yathoktapramANamutkRSTamubhayAntaramiti, uktaM ca- " ubhayaMtaraM jahannaM samao niviggaheNa saMghAte / paramaM satisamayAI tettIsa uyahinAmAI // 1 // aNubhaviDaM devAdisu tettIsamihAgayassa taiyaMmi / samae saMghAtayato neyAI samayakusale hiM // 2 // uktA audArikamadhikRtya sarvasaGghAtAdivaktavyatA, sAmprataM vaikriyamadhikRtyocyate, tatreyaM gAthA - | deuviyasaMghAo jahanna samao u dusmyukkoso| sADo puNa samayaM cia viubaNAe viNiddiTTho // 167 // (bhA.) vaikasya saMghAtaH - sarvasaGghAtakAlo 'jaghanyaH sarvastoka ekasamaya eva, tuzabdasyaivekArArthatvenAvadhAryamANatvAt, ayaM caudArikazarIriNAM vaikriyalabdhimatAM vikurvaNArambhe devanArakANAM ca tatprathamatayA zarIragrahaNe'va sAtavyaH uktaM ca"veDaviyasaMghAto, samao so puNa viThavaNAdIe / orAliyANamahavA, devAINAdigrahaNaMmi // 1 // " tathA dvisamayodvisamayamAna utkRSTo, vaikriyasaGghAta iti varttate, kAlatazceti gamyate, sa punaryadA audArikazarIrI vaikriyalabdhimAn vikurvaNArambhasamaya eva vaikriyasaGghAtaM samayena kRtvA svAyuHkSayAt mRto dvitIyasamaye vigrahAbhAvena RjuzreNyA sureSUtpadyamAnaH | vaikriyaM saGghAtayati tadA'vasAtavyaH, Aha ca - "ukosA samayadugaM jo samayaviGabiDaM mao viie / samaye suresu vaccai niviggahato vayaM tassa // 1 // " zAdaH punarjaghanyata utkarSatazca samayameva kAlato 'vikurvaNAyAM' vaikriya zarIraviSayo nirdiSTasvIryakaragaNagharaiH // adhunA saGghAtaparikSATakAlamAnamamighitsurAha saMghAtAdikaraNAni // 562 // w.jainelibrary.org
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMghADaNaparisADo jahannamao ikasamaiyo hoi / ukkosaM tittIsaM sAgaranAmA u samaUNA // 168 // (bhA.) vaikiyasya sAtasammizraH parizATaH saGghAtaparizATaH ubhayarUpaH kAlataH khalu jaghanya ekasAmayiko bhavati, tathAhiyadA kenacidaudArikazarIriNA uttaravaikriyamArabdhaM, saca tatra prathamasamaye saGghAtaM dvitIyasamaye tu sAtaparizATobhayaM kRtvA ghiyate tadA tasyaikasAmayikaH vaikriyasya sahAtaparizATa iti, utkRSTastrayastriMzat 'sAgaranAmAni' sAgaropamANi samayonAni, tAni cAnuttarezvapratiSThAne vA saGghAtasamayahInAnyavasAtavyAni, uktaM ca-"ubhayaM jahanna samao so puNa dusamayaviubiamayassa / paramayarAiM saMghAtasamayahINAI tettIsaM // 1 // " idAnIM vaikriyamevAdhikRtya saGghAtAdyantaramabhidhitsurAha| sabaggahobhayANaM sADaspta ya ataraM viudhassa / samayo antamuhuttaM ukkosaM rukkhakAlIaM // 169 // (bhA.) vaikriyasya 'sarvagrahobhayayo' saGghAtasaMghAtaparizATayoH zATasya ca jaghanyamantaraM-virahakAlo yathAkramaM samayaM antamuharta ca, kimuktaM bhavati !-saGghAtasya saGghAtaparizATasya ca samayaH, zATasyAntarmuhUrta ca, saGghAtasyAntaramevaM-audArika-18 zarIriNaH samayamekamuttaravaikriyaM kRtvA mRtasya dvitIyasamaye vigraheNa-vigrahataH tathA tRtIyasamaye devaloke samutpadya vaikriyasaGghAtaM kurvato veditavyaM, atra hi prAktanavaikriyasarvasaMghAtasya agretanottaravaikriyasavAtasya ca vigrahasamayo'ntaramiti, athavA audArikazarIriNaH samayadvayamuttaravaikriyaM kRtvA tRtIyasamaye mRtasya nirvigraheNa devaloke samutpannasya tasminneva ca hai tRtIye samaye vaikriyasaGghAtaM kurvato jJAtavyaM, atra hyekaH samayaH saGghAtaparizATayorantaramiti, uktaM ca-"saMghAyaMtarasamao samayaviuviyamayassa taiyaMmi / so zivi saMghAtayato taie va mayassa taiyaMmi // 1 // " saGghAtaparizATobhayasya jagha For Private & Personal use only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95%95 -MARC- M zrIAva. malayagi vRttau sUtrasparzikA saMghAtAdi. karaNAni // 56 // nyelAntaramekasAmayika, ya audArikazarIrI vaikriyalabdhimAn upakalpitakriyazarIraH paripUrNa tiryamanuSyakriyaza-IN risthitikAlaM yAvat saDAtaparizATau vidhAya mRto'vigraheNa deveSu samutpadya prathamasamaye vaikriyazarIrasaGghAtaH dvitIyAdisamayeSu tu maGghAtaparizATau tasyAvApyete, uktaM ca-"ubhayassavi ciraviudhiyamatassa devesa'viggahamayassa / aMtaramego samayo nAyabo samayakusalehiM // 1 // " iha 'ciraviuviyamayasse' ti yaduktaM tat saGghAtaparizATobhayavyaktIkaraNArtha, | anyathA tRtIye'pi samaye mRtasya yathoktamantaramavApyate iti / zATasya jaghanyamantarmuhUrna, yadA kazcidAdArikazarIrI | vaikriyalabdhimAn kvacit prayojane vaikriyazarIraM kRtvA siddhakAryaH paryante tasya sarvazATaM vidhAya punaraudArikazarIramAzrayati, tatra cArarmuhUrte sthitvA punarapyutpannaprayojano baiMkriyaM karoti, tatra cAntarmuhUrta sthitvA punarapyaudArikamAgacchan vaikriyasya zATaM karoti, tadA vaikriyasya zATasya zATasya cAntaramaudArikazarIravaikriyazarIragatamantarmuhUrtadvayaM bhavati, tacca dvayamapi bRhattaramekamevAntamuhUrta vivakSitamato jaghanyamantarmuhUrttapramANamuktamiti, trayANAmapi cotkRSTaM 'vRkSakAlikaM vRkSakAlenAnantena nivRttaM vRkSakAlikaM-anantotsarpiNyavasarpiNImAnaM, tathAhi-yadA kazcit jIvo vaikriyazarIrasya sasAtAditrayaM kRtvA vanaspa5 titpadyate tatra cAnantakAlamativAhya tata uddhRttaH punarapi vaikriyazarIramAsAdya saGghAtAditrayaM karoti tadAsAtaparizATata dubhayarUpasya trayasyApyanantotsApiNyavasarpiNIrUpo vanaspatikAlo'ntare bhavatIti // utA vaikriyazarIramadhikRtya saGghAtAdivaktavyatA, sAmpratamAhArakamadhikRtya tAM pratipAdayannAha AhAre saMghAo parisADo a samayaM samaM hoi / ubhayaM jahannamukosayaM ca aMtomuhattaM tu||17||(bhaa.) A RecRECRURA CROR-7 // 563 // For Private & Personal use only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ "baMdhaNamADubhayANaM jahannamantAmATI, amISAM bandhanazATobhayAno jamAno'ntaraM, samyagdRSTikAla 5. ROCROSAROORKERCRESORDER: |'AhAraka' ityAhArakazarIre 'sahAtaH' prAthamiko grahaH 'parizATaca' paryante mokSazca kAlataH 'samayaM kAlavizeSamekamadhikRtya mamaM bhavati, kriyAvizeSaNametat , kAlo'pi samayamekaM saGghAto'pi samayamekamityarthaH, ubhayaM-saGghAtaparizATobhayaM gRhyate, tat jaghanyata utkarSatazcAntarmuhUrta bhavati, antarmuhUrtakAlAvasthAyitvAt tasya, ukRSTAntarmuhUrtAt jaghanyaM laghutaraM veditavyaM / sAmpratamAhArakamevAdhikRtya saGghAtAdyantaramabhidhAtukAma Aha-. baMdhaNamADubhayANaM jahannamantomuhattamantaraNaM / ukkoseNa avaddhaM puggalapariaha desUNaM // 171 // (bhA.) | 'bandhana'saGghAtaH, zATaH-zATa eva, ubhayaM saGghAtazATI, amISAM bandhanazATobhayAnAM jaghanyaM-sarvastokamantaraNaM-virahakA-1 lo'ntarmuhUrta, sakRtparityAgAnantaramantarmuhUrtenaiva tadArambhAt , utkarSeNArddhapudgalaparAvartoM dezono'ntaraM, samyagdRSTikAlasyotkRSTasyApyetAvatparimANatvAt , etacca yazcaturdazapUrvadhara AhArakazarIraM kRtvA pramAdAt pratipatito vanaspatyAdiSu yathoktaM kAlaM sthitvA punarapi caturdazapUrvadharatvamavApyAhArakazarIraM karoti tadapekSayA draSTavyaM // uktA AhArakazarIrama|dhikRtya saGghAtAdivaktavyatA, samprati taijasakArmaNe adhikRtyAhatayAkammANaM puNa saMtANA'NAio na sNghaao| bhavANa hujja sADo selesIcarimasamayammi // 172 // (bhA.) taijasakArmaNayoH punadvayoH zarIrayoH santAnAnAditaH kAraNAt na saGghAto-na tatpathamatayA grahaNaM, prAgeva siddhihai prasaGgAt, bhavyAnAM tu keSAJcit zATaH, kadetyata Aha-zailezIcaramasamaye, sa caikasAmayika eva // ubhayaM aNAinihaNaM saMtaM bhavANa hujja kesiMci / aMtaramaNAibhAvA acaMta'viogao nesiM // 173 // (bhA.) . For Private & Personal use only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA // 564 // Jain Education Inter 'ubhayaM' saGghAtaparizATana lakSaNaM pravAhamaGgIkRtya sAmAnyena 'anAdyanidhanaM' anAdyaparyavasitaM keSAMcit punarbhavyAnAmubhayaM 'sAntaM' saparyavasAnaM, natu sarveSAM tathA antaramanAdibhAvAdatyantAviyogatazca nAnayoriti // athavedamanyat jIva| prayoganirvacitaM caturvidhaM karaNaM, tathA cAha ahavA saMghAo sADaNaM ca ubhayaM tahobhayaniseho / paDa-saMkha-sagaDa-thUNA jIvapaoge jahAsaMkhaM // 174 // (bhA.) athavAzabdaH prakArAntarapradarzanArthaH, 'saGghAta' iti saGghAtakaraNaM zAtanaM ca zAtanakaraNaM ca ubhayaM-saMghAtazAtanakaraNaM ca ubhayaniSedhaH- saGghAtaparizATazUnyaM, amISAmevodAharaNAnyupadarzayati-paTaH zaGkhaH zakaTaM sthUNA 'jIvapayoge' iti jIvaprayogakaraNe tatkAyavyApAramAzritya yathAsaGkhyametAnyudAharaNAnyavaseyAni, tathAhi - paTastaMtusaGghAtAtmakatvAt saGghAtakaraNaM, zaGkhastvekAntazATakaraNAt zATakaraNaM, zakaTaM takSaNakIlikAdiyogAt tadubhayakaraNaM, sthUNA punarUrdhvatiryakkaraNayogAt saGghAtazATavirahAdubhayazUnyamiti / uktaM jIvaprayogakaraNaM, Aha-nanu 'jaM jaM nijjIvANaM kIrai jIvappayogato taM va'mityAdinA'syAjIvakaraNataiva yuktiyukteti, tadapyayuktaM, abhiprAyAparijJAnAt, iha cAdAvevAthavAzabdaprayogaH prakArAntaramAtradarzanArtha ityuktaM, tato'tra vyutpattimedamAtramAzrIyate, jIvaprayogeNa karaNaM jIvaprayogakaraNaM, jyAyAMzcAyamanvarthaH itya N prasaGgena / uktaM dravyakaraNaM / samprati kSetrakaraNasyAvasaraH, tatreyaM niyuktigAthAvittassa natthi karaNaM AgAsaM jaM akittimo bhAvo / vaMjaNapariAvannaM tahAvi puNa ucchukaraNAI // 1030 // iha kSetrasya nAsti karaNaM-kriyamANatA, yasmAt kSetraM khalvAkAzaM, AkAzaM cAkRtrimo bhAvaH - akRtakaH padArthaH, akRta / saMghAtAdikaraNAni // 564 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ bA. sU. 95 Jain Education Inter kasya ca sato nityatvAt karaNatvAnupapattiH, Aha-yadyevaM kimiti niryutikAreNa nikSepagAthAyAmupanyastaM ?, ucyate- 'baMjaNe'tyAdi, iha vyaJjanazabdena kSetrAmivyaJjakatvAt pudgalA gRhyante, paryAyaM kathaJcit prAgavasthAparityAgenAvasthAntarApattiM, vyaJjanayogataH paryAyo vyaJjanaparyAyaH tamApannaM sat tathApi kSetrakaraNamucyate, iyamatra bhAvanA - yadyapi nAma kSetramakRtrimatvAt karaNAyogi tathApi ghaTapaTAdisaMyogato ye tacadatragAhyamAnatAlakSaNAH paryAyAsteSAM karaNopapattitaH kSetrasyApi karaNopapattiH, paryAyaparyAyavatoH kathaJcidamedAditi, upacArato vA kSetrasya karaNaM, tathA cAha- 'ikSukaraNAdi' ikSukSetrakaraNamityAdi, tathA ca loke vakAraH - ikSukSetraM mayA kRtaM zAlikSetraM mayA kRtamityAdi, AdizabdAdeva kSetre puNyAdau karaNaM kSetrakaraNaM kSetre prarUpyamANaM karaNaM kSetrakaraNamityAdiparigrahaH // uktaM kSetrakaraNaM, adhunA kAlakaraNaM vaktavyaM, tatreyaM gAthA - kAle'vi natthi karaNaM tahAvi puNa vaMjaNappamANeNaM / bavabAlavAikaraNehiM NegahA hoi vavahAro // / 1031 // kalanaM kAlaH kalAsamUho vA kAlaH tasmin kAle'pi na kevalaM kSetrasyetyapizabdArthaH, nAsti karaNaM-kRtiH, tasya varttanAdirUpatyAt, varttanAdInAM ca svayameva bhAvAt, Aha-yadyevaM kimiti nirmuktikRtopanyastaM ?, ucyate, tathApi vyaJjanapramANena bhavatIti zeSaH, iha vyaJjanazabdena vivakSayA varcanAdyabhivyaJjakatvAt dravyANi parigRhyante, tatpramANena tannItyA tadvalena, tathAhi varcanAdayasvadvatAM kathaJcidabhinnA eva, tatazca tatkaraNe teSAmapi karaNameveti, yadivA samayAdikAlApekSayA'pi vyavahAranayAdasti karaNaM, tathA cAha-yavabAlavAdikaraNairanekadhA bhavati vyavahAraH, uktaM ca- "bavaM ca vAlavaM ceva, kolavaM zrIviThoyaNaM / galAdi vaNiyaM ceva, viTThI havai khacamI // 1 // " etAni sapta karaNAni calAni varttante, catvAri tu zakuniprabhRtIni ww.jainelibrary.org
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIva malayagi vRttau sUtrasparzikA // 565 // SAGARCANCELECOS sthirANi karaNAni, uktaMca-"sauNi cauppaya nAgaM kiMsugdhaM ca karaNaM thiraM pAhA / bahulacauddasirati sauNI sesaM tiyaM kSetrakAla kamaso // 1 // " eSA'trottarArddhabhAvanA-kRSNacaturdazIrAtrau zakuniH amAdine catuSpadaM amArAtrau nAgakaraNaM, pratipaddivA karaNe kiMstughnaM, tadanantaraM rajanIdineSuvavAdIni karaNAni, teSAM ca parijJAnopAyo'yaM-"pakkhatihao duguNiyA durUvahINA ya suka-18 pakkhaMmi / sattahie devasiyaM taM ciya rUvAhiyaM rattiM // 1 // " asyA akSaragamanikA-kRSNasya zuklasya vA prastutapakSasya atikAntA yAstithayaH tA dviguNIkriyante, tata AgatarAzeH saptabhirbhAgo hiyate, evaM kRte yatkaraNamAgacchati tatprastutatithau kRSNapakSe daivasikaM vijJeyaM, rUpAdhikaM tu tadeva rAtrau, tathAhi-kRSNadazamyAM dviguNitAyAM viMzatirbhavati, tataH saptabhirbhAge hate SaT zeSA jAtAH, AgataM SaSThaM vaNijAbhidhAnaM daivasikaM karaNaM, rUpe tvatra prakSipte rAtrigataM viSTyabhidhAnaM saptamaM karaNaM labhyate, evamanyatrApi kRSNapakSe, zuklapakSe vizeSamAha-durUvahINA ya muktapakkhammitti zuklapakSe dviguNatithirAzeDoM pAtyete tato devasikaM karaNamAgacchati, tadeva rUpAdhikaM rAtrau, sUtre dvitIyA saptamyarthe prAkRtatvAt , prAkRte hi vibhaktInAM vyatyayo bhavati, yadAha pANiniH svaprAkRtalakSaNe-'vyatyayo'pyAsA'miti, rAtrigataM karaNaM bhavatItyarthaH, yathA zukcaturthyA dviguNitAyAM aSTau bhavanti, tebhyo dvau pAtyete, jAtAH SaT, saptabhizca bhAgo na pUryate, tata AgataM SaSThaM daivasikaM vaNijAbhidhAnaM karaNaM, rUpe tu prakSipve saptamaM vidhyabhidhAnaM rAtrigataM karaNaM, evamanyatrApi zuklapakSe bhAvanIyaM, iha lokaprasiddhaH kr-15||565|| NAnayanopAyo'pi vidyate 'tihi duguNI ekkihiM uNI sattahiM haraNaM sesaM karaNa miti, ayamapi yuktaH, kevalamiha - mAsatithayo dviguNitavyAH, yahAgacchati tadrAtrigataM karaNaM, rUpe tu pAtite divasagatamiti, evaM ca karaNayenApi zuku-5 HEAXERCREAALER Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ SARAMANAXXXCOM dIpakSe pratipadi nizi bavakaraNaM, dvitIyAyAM divase bAlavaM, rAtrI kaulavaM, tRtIyAyAH divase strIvilocanaM nizi garAdi catu-16 nA divase vaNijaM nizi viSTirityevamAdi svayaM bhAvanIyaM, uktaMca-"kiNhanisi taiadasamIsattamicAuddasIma aha vitttthii|| sukkacAutthikArasinisi aTThami puNNimAi divaa.||1|| suddhassa paDivainisi paMcamidiNi aTThamIi rAimmi / divasassa bArasI puNNimAi rattiM bavaM hoi // 2 // bahulassa cautthIe divA ya taha sattamIja rAimmi / ikArasIi u divA bavakaraNaMda hoi nAyacaM // 3 // " ityAdi, alaM prasaGgena // uktaM kAlakaraNaM, adhunA bhAvakaraNamabhidhIyate-tatra bhAva:-paryAyaH 6/tasya jIvAjIvopAdhibhedatvAt tatkaraNamapyoghato dvividhameva, tathA cAhajIvamajIve bhAve ajIvakaraNaM tu tattha vnnnnaaii| jIvakaraNaM tu duvihaM suakaraNaM no asuakaraNaM // 1032 // iha alAkSaNiko makAraH prAkRtatvAt , bhAve-bhAvavipayaM karaNaM dvividhaM, tadyathA-jIve ajIve ca, tatrAlpavatavyatvAdajIvabhAvakaraNamevAdAvupadarzayati-ajIvakaraNaM tuzabdasya vizeSaNArthatvAt ajIvabhAvakaraNaM parigRhyate, tatra-tayormadhye varNAdi, kimuktaM bhavati ?-yadiha paraprayogamantareNAbhrAdernAnAvarNAntaragamanaM, AdizabdAt gandhAdiparigrahaH, etatsarvamajIvabhAvakaraNaM, nanu ca dravyakaraNamapi vizrasAviSayamevaMprakAramevokaM tataH ko'tra bhAvakaraNe vizeSaH !, ucyate, iha bhAvAdhikArAt paryAyaprAdhAnyamAzrIyate, tatra tu dravyaprAdhAnyamityadoSaH, jIvakaraNaM tu jIvabhAvakaraNAdi ca jIvabhAvatvAt dvividhaM zrutabhAvakaraNaM nozrutabhAvakaraNaM ca-guNakaraNAdi, cazabdasya ca vyavahitaH smbndhH|| samprati jIvabhAvakaraNenA|dhikAra iti, tadeva yathoddiSTa tathaiva ca medataH pratipipAdayiSarAha Jain Educatania
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbAva maDhayagi. vRttau sUtrasparzikA 16 badamabaddhaM tu susaMbaddhaM tu duvAlasaMga nidhilu tavivarIamabaddhaM nisIhamanisIha baddhaM tu // 1033 // jIvamAkazrutaM dvividha-dvipakAra, tadyathA-baddhamabaddhaM ca, tuzabdo vizeSaNArthaH, sa ca laukikalokottarabhedabhinnatAM zrutasya karaNaM vizinaSTi, laukikaM lokocaraM ca zrutaM pratyekaM badamabaddhaM ca, tatra padyagadyabandhanAddhaM zAstravat , tathA cAha-baddhaM tu dvAdazAGkam-AcArAdigaNipiTakaM nirdiSTa, tuzabdasya vizeSaNArthatvAt lokottaramidaM, laukikaM tu bhAratAdi vijJeyaM tadviparItamavaddhaM, lokalokocarabhedamevAvaseyaM, 'nisIhamanisIhabaddhaM' iti, baddhaM zrutaM dvividha, tadyathA-nizIthamanizIthaM ca, tuzabdovApi laukikalokocarabhedabhinnatAkhyApanArthaH, tatra rahasipAThAt rahasyupadezAcca nizIthamucyate, prakAzapAThAtprakAzo mA lokala padezAccAnizIthamiti // sAmpratamanizzIvanizIdhayoreva svarUpapratipAdanArthamAhakA bhUepariNai vigae saddakaraNaM taheva na nisIhaM / pacchannaM tu nisIhaM nisIhanAmaM jaha'jjhayaNaM // 1034 // | bhUtaM utpanna apariNataM-nityaM vigataM-vinaSTaM bhUtApariNatavigataM, samAhAratvAdekavacanaM, kimuktaM bhavati ?-'uppaNNei vA vigamei vA dhuvei vA ityAdi, kiMviziSTamityAha-zabdakaraNaM-zabdaH kriyate yasmin tat zabdakaraNaM, ukaM ca-"ottI saddakaraNaM pagAsapAdaM ca saraviseso vA" / na nizIthaM bhavati, iyamatra bhAvanA-yat utpAdAdyarthapratipAdakaM tathA mahatA'pi18 zabdena pratipAdyaM tat prakAzapAt prakAzopadezAcAnizIthamiti, pracchannaM tanizIthaM, rahasi pAThAt rahasyupadezAcca, cathA // 56 // nizIthanAmakamadhyavanamiti, athavA nizIthaM guptArthamucyate, yathA agrAyaNIye vIryapUrve astinAstipravAde ca pAThaH, 'jatthego dIvAyaNo muMbai ktva dIvAyaNasarva muMbai, jattha dIvAyaNasayaM bhuMjai tatthego dIvAyaNo bhuMjaI' tathA 'jatthego Main Education Internasions For Private & Personal use only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIvAyaNo hammai tattha dIvAyaNANaM sayaM hamAi, jattha dIvAyaNasayaM hammai tatthego dIvAyaNo hammaI" tathA cAmumevArthamabhidhAtukAma AhaaggeaNIammi jahA dIvAyaNu jattha egu tattha sayaM jattha sayaM tatthego hammai vA muMjaI vAvi // 1035 // akSaragamanikA tu pratItA, idamAlApakadvayamapi sampradAyAdapratItArthamiti guptArthatvAnizIthamiti // evaM paddhamabaddhaM AesANaM bhavaMti pNcsyaa|jh egA marudevI acaMtaM dhAvarA siddhA / / 1036 // evamanantaroktaprakAraM sarva lokottarazrutaM, laukika vAraNyakAdiSu draSTavyaM, abaddhaM punarAdezAnAM bhavaMti paJca zatAni, kiMbhUtAnItyata Aha-yathaikA-tasmin samaye advitIyA marudevI RSabhajananI atyantasthAvarA-anAdivanaspatirAzeruddhRttA siddhA-niSThitArthA saJjAtA, upalakSaNametat , anyeSAmapi svayambhUramaNajaladhimatsyapadmapatrANAM valayavyatiriktasakalasaMsthAnasambhavAdInAmiti, laukikamapyanibaddhaM veditavyaM aDikAtyaDikAdi, granthAnivaddhattvAt , atra vRddhsmprdaayH-aarhe| pavayaNe paMca AdesasayANi aNivaddhANi, tatthega marudevA, nahi aMge uvaMgevA pADho atthi jahA aJcaMtathAvarA hoUNa siddhA iti, viiyaM sayaMbhuramaNasamudde macchANaM paumapattANa ya sabasaMThANANi saMti valayasaMThANaM motuM, taiyaM viNhussa sAiregajoyaNasayasahassaviuvaNaM, cautthaM karaDaukuraDA dosadieruvajjhAyA kuNAlanayarIe niddhamaNamUle vasahI varisAyAle devayANu kaMpaNaM, na parisai nagaraparisare, aNNasya savattha varisai, loko addaNNo, nimittiyaM, eesiM guNe(hi)na varisai, tato nAgakAragehiM vesi nigchubhaNaM kareumADhataM, te purati-kIsa nicchubhaha, logA bhaNaMti-jAva tumbhe etya nagare tAva na varisai, For Private & Personal use only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRttI sUtra sparzikA // 567 // to gacchaha, karaDeNa rusieNaM bhaNiyaM varisa deva ! kulANAe, ukkuruDeNaM bhaNiyaM dasa divasANi paMca ca, puNaravi karaDeNa bhaNiyaM muTThimettAhiM dhArAhiM, ukkuruDeNa bhaNiyaM-jahA rattiM tahA divA, evaM vottUNa avakaMtAo, kuNAlAvi pannara sadivasaa |NubaMdhavarisaNeNaM sajaNavayA jaleNaM akaMtA, tato te taie varise sAkee nagare do'vi kAlaM kAUNa AhesattamAe puDhabIe kAle nagare bAbIsasAgarovamahiyA neraiyA saMvuttA, kuNAlanagarI viNAsakAlAto terasame varise vIrassa kevaluppattI, eyaM aNivaddhaM, evamAdi paMcAdesasayANi avaddhANi, evaM loiyaM avaddhakaraNaM battIsaM aDDiyAto solasa karaNANi, logapavAe paMcaTThANANi, taMjahA - AlIDhaM paJcAlIDhaM vaisAhaM maMDalaM samapAdaM tattha AlIDhaM nAma dAhiNaM pAyaM aggatohuttaM kAUNaM vAmapAyaM pacchatohuttaM usAreuM aMtarA doNhavi pAdANaM paMcapAe, paccAlIDhaM vAmapAyaM aggato huttaM kAUNaM dAhiNapAyaM pacchatohuttaM UsArei, etthavi aMtarA doNhavi pAyANaM paMca payA, vaisAhaM paNhIto abhiratIo samaseDhIe karei, aggimatalA bAhirahuttA, maMDalaM nAma dovi pAe dAhiNavAmahuttA USNo (donhaM ) antarA cattAri payA, samapAyaM nAma do'vi pAde samaM niraMtaraM Thavei, eyANi paMca ThANANi loyappavAde, sayaNakaraNaM chaThThe ThANamityalaM vistareNa / uktaM zrutakaraNaM, adhunA nozrutakaraNamabhidhitsurAha nosuakaraNaM duvihaM, guNakaraNaM tahaya juMjaNAkaraNaM / guNakaraNaM puNa duvihaM tavakaraNe saMjame ya tahA // 1037 // zrutakaraNaM na bhavatIti nozruta karaNaM, 'amAnonAH pratiSedhavAcakA' iti vacanAt, 'dvividhaM' dviprakAraM tadyathA - 'guNakaraNaM' guNAnAM karaNaM, guNAnAM kRtirityarthaH, tatheti nirdeze, caH samuccaye, vyavahitazcAsya prayogaH, yojanAkaraNaM ca manaH- 5 * abaddhe AdezAH // 567 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhRtInAM vyApArakaraNamiti bhAvaH, guNakaraNaM punardvividhaM dviprakAraM kathamityAha - ' tapaH karaNaM' tapasaH - anazanAderbAhyAbhyantarabhedabhinnasya karaNaM - kRtistapaHkaraNaM, saMyame ca- saMyamaviSayaM cAzravaviramaNAdi karaNamiti bhAvaH // sAmprataM yojanAkaraNaM vyAciravyAsurAha - juMjaNakaraNaM tivihaM maNa-vaya-kAe ya maNasi saccAi / saTTANi tesi bheo cau cauhA sattahA ceva // 1038 // yojanAkaraNaM trividhaM tadyathA - 'manovAkkAyeM' manovAkkAyaviSayaM, manoviSayaM vAgviSayaM kAyaviSayaM cetyarthaH / tatra manasi satyAdi yojanA karaNaM, tadyathA-satyamanoyojanA karaNamasatya manoyojanAkaraNaM satyamRSAmanoyojanAkaraNaM asatyamRSAmanoyojanAkaraNamiti, svasthAne pratyekaM manovAkkAyalakSaNe teSAM yojanAkaraNAnAM bhedo vibhAgo vaktavyaH, tadyathA-caturdhA caturdhA saptadhA ceti, ayamatra bhAvArtha:- caturbhedaM satyamanoyojanAkaraNAdi darzitaM evaM vAgyojanAkaraNamapi satyavAgyojanAkaraNAdicaturbhedamava sAtavyaM, kAyayojanAkaraNaM saptabhedaM, audArikakAyayojanAkaraNaM audArikamizrakAyayojanAkaraNaM vaikriyakAyayojanA karaNaM vaikriyamizrakAyayojanA karaNaM aahaarkkaayyojnaakrnnm| hArakamizra kA yayojanAkaraNaM kArmmaNakAyayojanAkaraNamiti // itthaM tAvad vyAvarNitaM yathoddiSTaM karaNaM, adhunA yenAtrAdhikArastadupadarzanArthamAha bhAvasu asaddakaraNe ahigAro ittha hoi nAyavo / nosuakaraNe guNajuMjaNe a jahasaMbhavaM hoi // 1039 // bhAvazrutazabdakaraNe prakAzapAThe bhAvazrute ca adhikAro bhavati karttavyaH zrutasAmAyikasya, na tu cAritrasAmAyikasya, tasyAMte yathAsambhavamabhidhAnAt, bhAvazruta sAmAyikopayoga eva, zabdakaraNamapyatra tacchanda viziSTaH zrutabhAva eva viva
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0kSito, natu dravyazrutaM, tasya sattvataH zrutasAmAyike'navatArAt, nozrutakaraNe-nozrutakaraNamadhikRtya 'guNajhuMjaNe yatti nozruta malayagi. guNakaraNe yojanAkaraNe te yathAsaMbhavaM bhavati, adhikaraNamiti gamyate, tatra yathAsaMbhavamiti guNakaraNe cAritrasAmAyi- raNaM kRtAvRttau sUtra kasyAvatAraH, tapaHsaMyamaguNAtmakatvAccAritrasya, yojanAkaraNe ca manoyojanAyAM vAgyojanAyAM ca satyAsatyAmRSArUpe kRtAdisparzikA dvaye zrutasAmAyikacAritrasAmAyikayorapyavatAraH, kAyayojanAyAmapi audArikakAyayoge bhaGgikazrutasAmAyikasyApyava- vicAra tAraH, samitiguptiparipAlane cAritrasAmAyikasyeti // sampati sAmAyikakaraNamevAvyutpannavineyavargavyutpAdanArtha sptbhir||568|| nuyogadvAraiH kRtAdibhirnirUpayati kayAkayaM 1 keNa kayaM 2 kesu a dabesu kIraI vAvi 3 / kAhe va kArao 4 nayao5 karaNaM kaivihaM 6 (ca) kahaM 7 // 1040 // sAmAyikasya karaNamiti kriyAM zrutvA codaka AkSipati-etat sAmAyikaM asyAH kriyAyAH prAk kiM kRtaM sat kiyate ? AhosvidakRtaM ? kiMcAtaH ?, ubhayathA'pi doSaH, tathAhi-kRtapakSe sadbhAvAdeva karaNAnupapattiH, akRtapakSe'pi vAMdhyeyAderiva karaNAyogaH, pUrvamekAntenAsattvAt , atra nirvacanaM kRtAkRtaM, kRtaM cAkRtaM ca kRtAkRtaM, atra nayamatabhedena // 568 // bhAvanA karttavyA 1, tathA kena kRtamiti vaktavyaM 2, tathA keSu dravyeSu iSTAdiSu kriyate 3, tathA kadA ca kArako'syA 4 bhavatIti vAcyaM 4, tathA 'nayao'ti AlocanAdinayena vaktavyaM 5, tathA karaNaM 'kativihaM' katibhedamiti vAcyaM 6, tathA 5 CCCCC Jain Education Inter 18 ainelibrary.org
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara hai kathaM-kena prakAreNa sAmAyikaM labhyate iti vaktavyamiti gAthAsaGgepArthaH / avayavArtha tu bhASyakAra eva vakSyati, tatrA-181 ghadvArapratipAdanArthamAhauppannANuppannaM kayAkayaM itya jaha namukAre / keNaMti atyao taM jiNehi suttaM gnnhrehiN|| 175 // (bhA.) kRtAkRtaM nAma utpannAnutpannamabhidhIyate, sarvameva ca vastUtpannAnutpannaM kriyate, vastuno dravyaparyAyobhayarUpatvAt , atra naigamAdinayairbhAvanA kAryA, tathA cAha-atra yathA namaskAre nayabhAvanA kRtA tathaiva kartavyeti gamyate, sA punarnamaskArAnusAreNa svayaM bhAvanIyA / dvAram / adhunA dvitIyadvAramadhikRtyAha-keneti kena kRtamityatra nirvacanaM-'arthataH' arthamaGgIkRtya tat sAmAyikaM jinavaraiH, sUtraM tvaGgIkRtya gaNadharaiH kRtaM, vyavahAranayamatametat , nizcayanayamataM tu vyaktyapekSayA yo yatsvAmI tattenaiva, vyaktyapekSazceha tIrthakaragaNadharayorupanyAsaH pradhAnavyaktitvAd, anyathA punaruktadoSaprasaGgaH // tathA cAtroktaM bhASyakAreNa-"nanu niggame gayaM ciya keNa kayaM taMti kA puNo pacchA / bhannai sa bajjhakattA ihaMtaraMgo5. * viseso'yaM // 1 // " (vize. 3383 ) vAhyakartA sAmAnyena antaraGgastu vyaktyapekSayeti bhAvanA / sAmprataM keSu dravyeSu / kriyata ityetadvivRNvannAha taM kesu kIraI ? tattha negamo bhaNai ittttdvesN| sesANa sabadavesu pajjavesuMna sbesu||176 / / (bhA.) ___ 'tat sAmAyikaM 'keSu' dravyeSu sthitasya sataH kriyate-nivartyate iti praznaH, atra nayavibhAgena nirvacanaM, tatra negamo bhaNati-naigamanayo bhASate, iSTadravyeSu manojJapariNAmakAraNatvAt manojJeSveva zayanAsanAdiSu dravyeSu, tathA ca teSA Jain Education inte jainelibrary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ bA sAmAyike kRtAtAdiH zrIzrAva mAgamaH-"maNuNNaM bhoyaNaM bhoccA, maNuNNaM sayaNAsaNaM / maNuNNaMsi agAraMsi, maguNNaM jhAyae muNI // 1 // " ityAdi, malayagi zeSANAM-saGgrahAdInAM sarvadravyeSu, zeSanayA hi pariNAmavizeSAt kasyacit kiMcinmanojJamiti vyabhicArAt sarvadravyeSu causatra-sthitasya kriyate sAmAyikaM yatra manojJapariNAma iti manyante, paryAyeSu na sarveSu, avasthAnAbhAvAt , tathAhi-yo yatra niSasparzikA dyAdau sthito na sa tatra tatsarvaparyAyeSu, ekabhAga evAvasthitatvAt , itthaM caitadaGgIkartavyaM, anyathA punaruktadoSaH, tathA cokaM bhASyakAreNa-"naNu bhaNiyamuvagyAte kesutti ihaM kao puNo pucchaa!| kesutti tattha visao iha kesu Thiyassa tallAbho // 569 // 9 // // 1 // to kiha sabaddavAvatthANaM? naNu jaaimettvynnaato| dhammAisabadabAdhAro sabo jaNo'vassaM // 2 // " (vize. MI3387-3388) athavopodghAte sarvadravyANi viSayaH sAmAyikasya, iha tAnyeva sarvadravyANi sAmAyikasya hetuH, zraddheya. jJeyakriyAviSayatvAt , athavA'nyathA'punaruktiH-kRtAkRtAdigAthAyAM kRtamakRtaM vA sAmAyikaM kArya-karma, karturIpsitatamatvAt , kena kRtamiti kartRpraznaH, keSu dravyeSviti sAdhakatamakaraNapraznaH, saptamIbahuvacanaM tu tRtIyAbahuvacane prAkRtatvAt , na caitadapi svamanISikayA vyAkhyAna, yato'bhyadhAyi bhASyakAreNa-"visao'vi uvagyAe kesutti iha sa eva heutti| saddheyaneyakiriyAnibaMdhaNaM jeNa sAmaiyaM // 1 // ahavA kayAkayAisu kajja keNa va kayaM ca kattatti / kesutti karaNabhAvo tai. yatthe sattami kAuM // 2 // " (vize. 3389-3390) ityalaM prasaGgena / dvAram / samprati kadA kArako'sya bhavatI- tyetat nayanirUpayannAhakAhu ? udiDhe Negama uvaTThie saMgaho ya vvhaaro| ujusuoM akamaMte sahu samattami uvutto||177||(bhaa.) NagRUESTMASALA R // 569 // ECE Jain Education in www.janelbrary.org
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACROSAROKARNactex - kadA'sau sAmAyikasya kArako bhavatIti praznaH, atra nayairnirvacanaM-uddiDhe negama'tti uddiSTe sati naigamo manyate, iyamatra bhAvanA-sAmAnyagrAhiNo naigamanayasya uddiSTamAtra evaM sAmAyike guruNA ziSyo'nadhIyAno'pi takriyAnanuSThAyI san sAmAyikasya kartA, vanagamanapasthitaprasthakakartRvat , yasmAt uddezo'pi sAmAyikakAraNaM, tasmiMzca kAraNe kAryopacAraH, 'uvahite saMgaho ya vavahAro'tti saGgraho vyavahArazca upasthitaH san kArako bhavatIti, iyamatra bhAvanA-iha uddezAnantaraM vAcanAprArthanAya yadA vandanaM dattvopasthito bhavati tadA pratyAsannatarakAraNatvAt saGgrahavyavahArayoH kAraka iti, RjusUtra Akraman kArako bhavatIti manyate, etaduktaM bhavati-uddezAnantaraM gurupAdamUle vanditvopasthitaH sAmAyikaM paThitumArabdhaH kArakaH, vRddhAstu vyAcakSate-na paThanneva, kintu samApte kAraka iti, sAmAyikakriyAvAn pratipadyamAnastadupayogarahito'pi kArakaH, yasmAt sAmAyikArthasya sAmAyikazabdakriye asAdhAraNaM kAraNaM, asAdhAraNakAraNena ca vyapadeza iti, 'sahu samattaMmi uvautto'tti, zabdAdayo manyante-samAve satyupayukta eva kArako bhavati, trayANAM zabdAdInAM nayAnAM zabdakriyAviyukto'pi sAmAyikopayuktaH kArakaH, manojJatathApariNAmarUpatvAt sAmAyikatya, kadA kAraka iti gataM / samprati nayata ityetaddvAraM vivarISurAha AloyaNA 1 ya viNae 2 khitta 3 disA'bhiggahe 4 a kAle 5 y| rikkha 6 guNasaMpayA'via 7 abhivAhAre 8 a aTThamae // 178 // (bhA.) ihAmimukhyena gurorAtmadoSaprakAzanamAlocanAnayaH, tathA vinayaH padadhAvanAdi kSetraM-ikSukSetrAdi digabhigraho-vakSyamA FACROSSASSASASSASTER Jain Educa t ion
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyike AlocanAdayaH ma zrIAva0 NalakSaNaH kAla:-aharAdi: RkSasampat-nakSatrasaMpat guNA:-priyadharmatvAdayaH teSAM sampat guNasampat, abhinyAharaNaM malayagika abhinyAhAraH aSTamo naya iti gAthAsamAsArthaH, vyAsArtha tu pratipadaM bhASyakAra eva samyak nyakSeNa vakSyati / tathA cAcaM vRttau sUtra- dvAraM vyAcikhyAsurAhasparzikA hai| pabajAe juggaM tAvaiAloyaNA gihatyesu / upasaMpayAi sAhUsu sutthe atte tadubhaye ya / / 179 // (bhA.) // 570 // 'pravrajyAyA' niSkamaNasya yat prANijAtaM strIpuruSanapuMsakabhedaM yogya-anurUpaM, tadanveSaNIyamiti vAkyazeSaH, tAvatI etAvatyevAlocanA avalokanA vA, keSu?-gRhastheSu-gRhasthaviSayA, iyamatra bhAvanA-yogyaM hi sarvopAdhivizuddhameva bhavati, tatastadanveSaNamavazyaM karttavyaM, taccaivam-kastvaM? ko vA te niveMda? iti pUrva prazno vidheyaH, tasmiMzca vihite prayuktAlocanasya yogyatAvadhAraNaM, tadanantaraM sAmAyikaM dadyAt, na zeSANAM pratiSiddhadIkSANAmiti nayaH, evaM tAvat gRhasthasyAkRtasA. mAyikasya sAmAyikArthamAlocanokA, samprati kRtasAmAyikasya yateH pratipAdayati-upasampadi sAdhuSu, Alocaneti varcate, sUtre arthe tadubhaye ca, atrApIyaM bhAvanA-sAmAyikasUtrAdyartha yadA kazcidupasampadaM prayacchati yatistadA sa AlocanAM dadAti, atra vidhiH sAmAcAryAmukta eva, Aha-alpaM sAmAyikasUtraM, tat kathaM tadarthamapi yaterupasaMpat !, tadabhAve vA kathaM yatiH kathaM vA pratikramaNaM! pratikramaNamantareNa zuddhirveti, ucyate, mandaglAnAdivyAghAtAd vismRtasUtrasya yateH sUtrArthamapyupasampadaviruddhaiva, eNyatkAlaM vA duSSamAntamAlokyAnAgatAmarSakaM sUtramiti, tadabhAve'pi tadA cAritrapa CONSILIUOSARI // 570 // Jain Education Intel For Private & Personal use only _
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAmopetatvAt asau yatireva, zuddhizcAsya yAvatsUtramadhItaM tAvataiva pratikramaNaM kurvataH, ityalaM prasaGgena / adhunA ekagA yayaiva vinayAdidvAratrayaM vyAcityAsurAhaAloie viNIassa dijae tNpstthkhittmmi| abhigijha dodisAocaraMtiaMvA jhaakmso||180|| (bhaa.)| | Alocite sati 'vinItasya' pAdadhAvanAnurAgAdivinayavataH, uktaM ca bhASyakAreNa-"aNuraco bhattigato amuI aNuyatago visesaNNU / ujjuttamaparitaMto icchiyamatthaM lahai sAhU // 1 (vize. 3403) dIyate tat sAmAyikaM, tasyApi na yatra kacit, kintarhi !, prazastakSetre-ikSukSetrAdau, kaMca-"ucchavaNe sAlivaNe paumasare kusumite va vaNasaMDe / gaMmIrasANuNAde payAhiNajale ya jiNaghare vA // 1 // dijana ubhagga jhAmiya, susANasunnAmaNunagehesu / chAraMgArakayArAmijjhAdIdabaduDhe vA // 2 // (vize. 3404-3405) tathA abhigRhya-aGgIkRtya dve dizau pUrvA vA uttarAMvA, dIyate iti varttate, tathA carantI nAma yasyAM dizi tIrthakarakevalimanaHparyAyajJAnAvadhijJAnicaturdazapUrvadharAdayo yAvat yugapradhAnA viharanti,18 'yathAkrama' iti guNApekSaM yathAkrameNa dizvetAsu dIyate, uktaM ca-"puvAbhimuho uttaramuho va dejA'havA pddicchejaa| jAe jiNAdayo vA disAe jiNaceiyAI va ||1||"tti, gataM dvAratrayam / adhunA kAlAditrayamekagAthayaivAbhidhitsurAha-11 |paDikuTThadiNe vajia rikkhesu amigasirAi bhnnies| piyadhammAIguNasaMpayAsutaM hoi dAyacaM // 18 // (bhA.) | 'pratikuSTAni pratiSiddhAni yAni caturdazyAdIni tAni dinAni varjayitvA, apratikuSTeSveva pazcamyAdiSu dAtavyamiti yogA, ukaMpa-"chAuddasi panarasiM vRjijA mahAmi ca navamitrAdi ca patthiM vArasiM ca dulhapi pakkhANaM // 1 // "| KCECRECE / Jain Education Intera You.jainelibrary.org
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aloca. nAbhivyA hAroM zrIAva0 (vize. 3407) teSvapi dineSu prazasteSu muhaSu dIyate, na aprazasteSu, tathA kSeSu ca mRgaziraHprabhRtiSu granthAntarAmi hiteSu, natu pratiSiddheSu, ukkaM ca-"migasira adA pusso tiNNi puvA ya mUlamassesA / hatyo cittA ya tahA dasa vuDDivRttau sUtra- karAI nANassa // 1 // " (vize. 3408) tathA-saMjhAgayaM ravigayaM, viDDeraM saggahaM vilamba ca / rAhuhayaM gahabhinnaM ca vajae sparzikAta nakkhate // 2 // (vize. 3409) sandhyAgataM nAma yatra nakSatre sUryo'nantaraM sthAsyati tatsandhyAgataM, apare punarAhuH yatra ravistiSThati tasmAccaturdazaM paJcadazaM vA nakSatraM sandhyAgatamiti, ravigataM yatra ravistiSThati, pUrvadvArikeSu nakSatreSu pUrvadizA // 571 // gaMtavye'parayA dizA gacchato viDveraM, sagrahaM ca-grahAdhiSThitaM vilambi-yat sUryeNa paribhujya muktaM rAhuhataM-yatra grahaNamabhUt grahabhinna-prahavidAritaM, tathA priyadharmAdiguNasampatsu satISu tat sAmAyika bhavati dAtavyaM, ukaM ca-"piyadhammo daDhadhammo saMviggo'vajamIra asaDho a| khaMto daMto gutto thiravaya jiiMdio ujU // 1 // " (vize. 3410) vinItasyApyete guNA anveSTavyAH iti gaathaarthH|| adhunA caramaM dvAraM vyAcikhyAsurAhaabhivAhAro kAliasuassa suttatthatadubhaeNaMti / davaguNapajjavehi adiTThIvAyammi boddhyo|| 182 // (bhA.) ___ 'abhivyAharaNaM' ziSyAcAryayorvacanaprativacane abhivyAhAraH, sa ca 'kAlikazrute' AcArAdau 'muttatthatadubhaeNa'ti sUtrato'rthataH tadubhayatazca, iyamatra bhAvanA-ziSyeNa icchAkAraNedamaGgAdhuddizatetyukte sati icchApuraHsaramAcAryavacanaM-ahakamasya sAdhoridamaGgamadhyayanamuddezaM vA uddizAmi, vAcayAmItyarthaH, AtopadezapAramparyakhyApanArtha kSamAzramaNAnAM hastena, na 6 svotprekSayA, sUtrato'rthatastadubhayato'smin kAlikazrute a(ta)thotkAlike, dRSTivAde kathamityata Aha-dravyaguNaparyAyaizca X-RRRRRCARE | // 571 // For Private & Personal use only imaww.jainelibrary.org
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja kaihA ||183||(bhaa) , taccatuddhoM, tadyathA- u BKESAKACROSAGARL dRSTivAde-bhUtavAde voddhavyo'bhivyAhAraH, etaduktaM bhavati-ziSyavacanAnantaramAcAryavacanamidam-udizAmi sUtrato'rthatastadubhayato dravyaguNaparyAyaranantagamasahitairiti, evaM guruNA samAdiSTe'bhivyAhAre ziSyAmivyAhAra:-ziSyo bravIti-uddiSTa-IN midaM mama, icchAmyanuzAsanaM kriyamANaM pUjyairiti, evamabhivyAhAradvAramaSTamaM nItivizeSe naye iti // vyAkhyAtA pratidvA-18 ragAthA, sAmpratamadhikRtamUlagAthAyAmeva karaNaM katividhamityetat dvAraM vyAcikhyAsurAhauddesasamuddeso vAyaNamaNujANaNaM ca Ayarie / sIsaMmi uddisijjaMtamAi eaMtujaM kaihA // 183 ||(bhaa.) guruziSyayoH sAmAyikakriyAvyApAraNaM karaNaM, taccaturddhA, tadyathA-uddesakaraNaM samuddesakaraNaM vAcanAkaraNamanujJAkaraNaM| ca, chandobhaGgabhayAdiha vAcanAkaraNamevamupanyastaM, yAvatA tattvataH amunA krameNa draSTavyaM-uddezo vAcanA samuddezojnujJA ceti gurorvyApAraH, 'Ayarietti gurAvidaM karaNaM, guruviSayamityarthaH, 'sIsaMmi uddisijaMtamAdi' ziSye-ziSyaviSayaM uddizyamAnakaraNaM vAcyamAnakaraNaM samuddizyamAnakaraNamanujJAyamAnakaraNaM ceti, 'eyaM tu jaM kaihati etadeva caturvidhaM tat yaduktaM katividhamiti, Aha-pUrvamanekavidhaM nAmAdikaraNamabhihitameva iha punaH kimiti praznaH !, ucyate, tat pUrvagRhItasya karaNamanekavidhamuktaM, idaM punarasmin guruziSyadAnagrahaNakAle caturvidhaM karaNamiti, pUrva vA karaNamavizeSaNokaM, iha tu |guruziSyakriyAvizeSAdvizeSitamiti na punaruktatA, athavA ayameva karaNasyAvasaraH, pUrvatra punaranekAntadyotanArtha vinyAsaH kRta iti 'vicitrA sUtrasya kRtiriti, kRtaM vistareNa // dvAram // samprati kathamiti dvAraM vivarISurAha kaha sAmAiyalaMbho? tassabavidhAI desvaaghaaii| desavighAIphaDga aNaMtavuDDIvisuddhassa // 1041 // RECORRECRECE dobhaGgabhayAdiha vAcanAkara For Private & Personal use only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayAntanikSepAsa RECAURA zrIAva0 evaM kakAralaMmo sesANavi evameva kmlNbho| eaMtu bhAvakaraNaM karaNe ya bhae ya ja mnniaN||1042|| malayagi. 'kathaM kena prakAreNa sAmAyikasya lAbha iti praznaH, atrottaraM-tasya-sAmAyikasya dvividhAni sparddhakAni bhavanti, yataH vRttau sUtra sAmAyikAvaraNaM darzanAvaraNaM mithyAtvamohanIyaM ca, amISAM ca dvividhAni spardhakAni bhavanti-dezaghAtIni sarvaghAtIni e sparzikA tAca, tatra sarvaghAtiSu sparddhakeSu sarveSvapyudghAtiteSu satsu dezaghAtiSvapi sparddhakeSvananteSUdghAtiteSu anantaguNavRddhyA prati samayaM vizuddhayamAnaH zubhazubhatarapariNAmo bhAvataH kakAraM labhate, tadanantaguNavRdaiva pratisamayaM vizudhyamAnaH san rephaM, // 572 // evaM zeSANyapyakSarANi, ata evAha-dezavighAtisparddhakAnantavRddhyA vizuddhasya stH| (tataH) kiM ? 'evaM' uktaprakAreNa lAbhaH zeSANAmapi rephAdInAmakSarANAm , evameva-utkaprakAreNa krameNa sUtragataparipAvyA lAbhaH, Aha-upakramadvAre'bhihitametatkSayopazamAt jAyate, punarupodghAte'mihitaM-kathaM labhyate iti, tatrokaM, iha kimartha prazna iti punarukatA ?, ucyate, trayamapyetadpunaruktam , yata upakrame kSayopazamAt sAmAyikaM labhyate ityuktaM, upodghAte sa eva kSayopazamastatkAraNabhUtaH kathaM labhyata iti praznaH, iha keSAM punaH karmaNAM sa kSayopazama iti pratyAsannatarakAraNaprazna ityapunarutatvamityalaM prasaGgena, dvAra mevopasaMharannAha-etadevAnantaroditaM yatsAmAyikakaraNaM tad bhAvakaraNaM, evaM ca mUladvAragAthAyAM 'karaNe bhae ya' ityullekhena iyatkaraNamiti dvAramupanyastaM tad vyAkhyAta, etadvyAkhyAnAca sUtre'pi karomItyavayavo vyAkhyAtaH, adhunA bhaya iti dvitIyadvAravyAkhyAnArthamAhahoi bhayaMto bhavaaMtago ya rayaNA bhayassa chmmeyaa| sabaMmi vaNNie'NukameNa aMte'vi chambheyA // 14 // (mA.) rU // 572 // vara Jain Education Intel For Private & Personal use only Linujainelibrary.org
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ C bhavati bhadanta iti, 'bhadui kalyANe sukhe ca' asmAdauNAdiko'ntapratyayaH, auNAdikatvAdeva namo lopaH, bhadantaHkalyANaH sukhazcetyarthaH, prAkRtatvAdAmantraNe 'bhante' iti bhavati, athavA prAkRtazailyA bhavAnta iti draSTavyaM, tatra bhavasyasaMsArasthAntastenAcAryeNa kriyate iti bhavAntakaratvAd bhavAntaH, athavA bhayAnta iti draSTavyaM, tatra bhayaM-trAsaH, tamAcArya prApya bhayasyAnto bhavatIti bhayAMtabhavanAt bhayAnto-guruH, yadivA antaM karotItyantakaH bhayasyAntako bhayAntakaH tasya sambodhanaM, ubhayatrApi prAkRtatvAt bhante iti bhavati, tatra racanA-(nAmAdi)vinyAsalakSaNA bhayasya SaDbhedA-SaTprakArA, nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedaminnA, tatra nAmasthApane sugame, dravyakSetrakAlabhavAnyapi pratItAni, dravyAdyaM dravyamayamityevaM sarvatra paJcamItatpuruSasamAzrayaNAt, anyathA vA yathAyogaM bhAvanIyaM, bhAvabhayaM saptadhA-ihalokabhayaM paralokabhayaM AdAnabhayamAkasmikabhayaM AjIvikAbhayaM azlokabhayaM maraNabhayaM ceti, tatra yat svabhavAtprApyate yathA manuSyasya manuSyAt tirazcaH tiryagmya ityAdi tadihalokabhayaM, yat parabhavAdevApyate, yathA manuSyasya tirazcaH tirazco manuSyAt tatparalokabhayaM, kiJcana dravyajAtamAdAnaM tasya nAzaharaNAdibhyobhayaM AdAnabhayaM, yad bAhyanimittamantareNAhetukaM bhayamupajAyate tadakasmAdbhavatItyAkasmikaM, tathA 'zlokRDU zlAghAyAM' zlokaH-prazaMsA zlAghA tadviparyayo'zlokaH tasmAdyaM azlokabhayaM, AjIvikA-AjIvanaM tasyA ucchedena bhayamAjIvikAbhayaM, prANaparityAgabhayaM maraNabhayaM, evaM anukrameNoktalakSaNena sarvasmin varNite'nte'pi SaD bhedA varNayitavyAH, tadyathA-nAmAntaH sthApanAnto dravyAntaH kSetrAntaH kAlAnto bhAvA Jain Education in ainelibrary.org
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAva0 malayagi* vRttau sUtrasparzikA // 573 // ntazca tatra nAmasthApane pratIte, dravyAnto ghaTAdyantaH, kSetrAnta UrdhvalokAdikSetrAH taH, kAlAntaH samayAdyanto, bhAvAnto audayikAdibhAvAntaH // evaM sabaMmivi vanniyaMmi etthaM tu hoi ahigAro / sattabhayaviSyamuLe tahA bhavate bhayaMte ya // 185 // (bhA.) evam uktena prakAreNa sarvasminnanekabhedabhinne bhayAdau varNite sati atra prakRte bhavatyadhikAraH saptabhayavipramukto yastena, | tathA yo bhavAnto yazca bhadantastAbhyAmiti pazcAnupUrvyA grantha ityadoSaH // vyAkhyAtaM mUladvAragAthAyAM (bhayAnteti) dvAradvayaM, taddvyAkhyAnAcca bhadanta bhavAnta bhayAnta iti gurvAmantraNAryaH sUtrAvayavaH, atha sAmAyikasyAdAveva gurorAmantraNavacaH kimarthaM 1, ucyate, gurukulavAsopasaMgrahArthaM, yathA sarvadaiva hi ziSyo guNArthI san gurukulavAsI bhavet, gurukulavAse vasatAM pratikSaNaM jJAnAdiguNotsarpaNAt uktaM ca bhASyakRtA - AmaMtei karemI bhaMte ! sAmAiyaMti sIso ya / AhAmaMtaNavayaNaM guruNo kiM kAraNamiyaMti ? // 1 // bhannai gurukulavAsovasaMgahatthaM jahA guNatthI hi / nicaM gurukulavAsI havejja sIso jato'bhihiyaM // 2 // nANassa hoi bhAgI thirayara to daMsaNe carite ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muMcati // 3 // ( vize. 3457-8 - 9 ) anyacca - sAmAyikasyAdau gurvAmantraNavacanamabhidadhAna evaM jJApayati-sarvakAlaM | pratikramaNaM gurupAdamUle karttavyaM, vasatyantare'pi pRthak kAraNavazataH sa vastukAmo gurupAdamUle pratikramya vasati, tathA ca kalpAdhyayanoktA evaM sAmAcArI - "yadi laghvI vasatiH tato'nyatra katipaye sAdhavaH saMvastukAmA AcAryasamIpe | pratikramya prAdoSikakAlagrahaNottarakAlaM sUtrapauruSImarthapauruSIM ca kRtvA anyasyAM vasatau gacchanti, athAntarA zvApadAdibhayaM AmaMtraNaprayojanaM // 573 // w.jainelibrary.org
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ FREKARSARKAKASH tataH arthapauruSI hApayanti, tataH sUtrapauruSImapi, kAlamapi, tathA caramaM kAyotsarga dvitIyamAcaM yAvattiSThatyapi sahasrarazmI tatra yAntI"ti, tathedamapi jJApayati-sarvANi kAryANi gurUnApRcchaya kartavyAni, nAnyathA, sAmAyikapratipatterapi gurvAma-ITI traNapUrvakatvAt , uktaM ca-"Avassayapi niccaM gurupAmUlaMmi desiyaM hoi / vIsupi saMvasaMtA kAraNato jaivi sejAe // 1 // evaM ciya sabAvassayAI ApucchiUNa kajjAI / jANAviyamAmaMtaNavayaNAto jeNa sabesi // 2 // sAmAiyamAdi meM mayaM bhadaMtasaho ya jaMtadAdIe / teNANuvattai tato karemi bhantetti sabesu // 3 // (vize. 3461-2-3) atha kimiti gurUnApRcchyaiva sarvANi kAryANi kartavyAnIti cet , ucyate, iha paramArthataH kRtyamakRtyaM vA guravo jAnate, vinayapratipattizca ziSyeNa kRtA bhavati, bhagavadAjJA cArAdhitA syAt, tathAhi-bhagavatAmiyamAjJA-ucchAsAdi pramucya zeSaM gurvanApRcchayA na kimapi karttavyamiti, uktaM ca-"kiccAkiccaM guravo vidaMti viNayapaDivattiheuMti / ussAsAi pamottuM tadaNA pucchAe paDisiddhaM // 1 // " (vize. 3464 ) atha yatra gururna bhavati tatra kathaM karttavyamiti cet, pratisamAhitamatra da *bhASyakAreNa-"guruvirahaMmi ya ThavaNA gurUvaesovadaMsaNatthaM ca / jiNavirahamiva jiNaviMba sevaNAmaMtaNaM saphalaM // 1 // rano va parokkhassavi jaha sevA maMtadevayAe vA / taha ceva parokkhassavi guruNo sevA viNayaheuM // 2 // " (vize. 3465-6) iti kRtaM vistareNa // sampati sAmAyikaM vyAkhyeyaM, atha sAmAyikamiti kaH zabdArthaH', ucyate-samo rAgadveSarahitaH, ayanaM gamanaM, samasyAyaH samAyaH, ayanagrahaNaM zeSakriyANAmupalakSaNaM, sarvAsAmapi sAdhukriyANAM samasya satastattvato bhAvAda, samAya eva sAmAyika, athavA samAni-jJAnadarzanacAritrANi teSvayanaM samAyaH sa eva sAmAyikaM, yadivA sarvajIveSu 4 AARCASRAECSC Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva 0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA // 574 // Jain Education Inte maitrI sAma, sAmna Ayo-lAbhaH sAmAyaH sa eva sAmAyikaM, athavA samyakUzabdArthaH samazabdaH, samya gayanaM - varttanaM samayaH, athavA samyagAyo - lAbhaH samAyaH, yadivA samasya bhAvaH sAmyaM, tasyAyaH sAmyAyaH, sarvatra svArthika ikaNa pratyayaH, pRSodarAditvAdiSTarUpaniSpattiH, athavA anyathA niruktavidhiH, tamupadarzayati sAmaM samaM ca sammaM igamiti sAmAi assa egtttthaa| nAmaM ThavaNAdavie bhAvammi ya tassa nikkhevo // 1043 // iha sAmAyikazabdaH padadvayaniSpannaH, tatra AdyaM padaM tridhA, tadyathA-sAmaM samaM ca samyak, ikamiti dvitIyaM padaM tacca dezIpadaM kvApi pravezArthe pravarcate, atra padayojanAM svayamevAgre vakSyati, tathA sAmAyikasya ekArthikAni vaktavyAni / samprati sAmAdizabdAnAM nikSepapradarzanAyAha- 'nAme' tyAdi, teSAM sAmaprabhRtInAM zabdAnAM nikSepaH karttavyaH, tadyathA - 'nAmasthApane dravye bhAve ca' iyamatra bhAvanA - caturvidhaM sAma, tadyathA - nAmasAma sthApanAsAma dravyasAma bhAvasAma ca, evaM samasamyakUpadayorapi bhAvanIyaM // tatra nAmasthApane pratIte, dravyasAmaprabhRtIn pratipAdayati -mahurapariNAma sAmaM samaM tulA samma khIrakhaMDajuI / dore hArassa ciI igameyAI tu dabaMmi // 1044 // jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM dravyasAma madhurapariNAmaM zarkarAdidravyaM, dravyasamaM sadbhUtArthAlocanayA tulAdravyaM, dravyasamyak zrIrakhaMDayutiH- dhIrakhaNDayojanaM, ikamapi caturddhA, tadyathA-nAmekaM sthApanekaM dravyekaM bhAvekaM ca, tatra nAmasthApane pratIte, dravyekaM dore iti sUtradavarake mauktikAnyadhikRtya bhAviparyAyApekSayA hArasya - muktAphalakalApasya citiH- cayanaM sAmAdI nyekAryi kAni / / 574 // w.jainelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ SRAE%ARA ssssssssss dApravezanaM dravyekaM, ata evAha-eyAiM tu dabaMmi' etAnyudAharaNAni dravye-dravyaviSayANi // sAmprataM bhAvasAmAdinatipAdanArthamAha AyovamAe paradukkhamakaraNaM rAgadosamajjhatthaM / nANAitigaM tassAyapoaNaM bhAvasAmAI // 1045 // AtmopamAnena paraduHkhAkaraNaM, makAro'lAkSaNikaH, bhAvasAmeti gamyate, kimukkaM bhavati -AtmanIva paraduHkhAkara-| NapariNAmo bhAvasAma, tathA rAgadveSamAdhyasthyaM, anAsevanayA rAgadveSamadhyavartitvaM, sarvatrAtmanastulyarUpeNa vartanaM bhAvasama, tathA jJAnAdivayaM-jJAnadarzanacAritrarUpamekatrAvasthitaM bhAvasamyaka, tathAhi-jJAnadarzanacAritrayojanaM bhAvasamyageva, mokSasAdhakatvAt , 'tasyeti sAmAdi sambadhyate, tasya sAmAderAtmaprotanaM-Atmani pravezanaM bhAve, kramata evAha-bhAvasAmAdIni pratipattavyAni / samprati niruktividhiyojanA kriyate, Atmanyeva sAna ika-pravezanaM sAmAyikaM, yallakSaNenAnupapannaM tatsarva nairuktinipAtanAdavaseyaM, tathAhi-sAmanazabdanakArasya AyaAdezaH, tathA samasya-rAgadveSamadhyasthasyAtmani ika-pravezanaM sAmAyika, samazabdAtparaH ayAgamaH sakArasya ca dIrghatA, tathA samyagityetasya samyagajJAnadarzanacAritrayojanarUpasyAtmani ika-pravezanaM sAmAyikaM yakArAderAyAdezanipAtanaM sakArasya ca dIrghatA // sampati sAmAyikaparyAyazabdAn pratipAdayatisamayA saMmatta pasatva saMti siva hia muhaM ANidaM ca / avaguMchiamagarahiyaM aNavajamime'vi egaTThA // 1046 // | samatA rAgadveSamadhyavartinastadpatvAt , samyaktvaM jJAnadarzanacAritrANAM parasparaM yat prayojanaM tadAtmakatvAda, prazasta Main Education Internet For Private & Personal use only Marjainelibrary.org
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4k kRtAdau cAlanApratyavasthAne iha tu vAkyAntareNArthanApazabdA uktAH tato bhUyaH kimarthameteSAmanivAlA Aha nanu niruktadvAra evaM zrImAva. mokSasAdhakatvAt , zAntiH mithyAtvAdidAvAnalavidhyApanAt , zivamupadravakAritAbhAvAt , hitaM pariNAmasukhAvahatvAt, malayagi zubhaM zubhAdhyavasAyAtmakatvAt , ajugupsitaM svarUpataH prazamarUpatayA jugupsanIyAbhAvAt , agarhitaM paramamanibhirapi pacau sUtra- mahAparuSaH sevitatvAt , anavayaM sAvadyayogapratyAkhyAnAtmakatvAt , 'ime'vi egaTTeti ime-anantaroditA api, sarzikA | anantaroditaM 'sAmAiya'mityAdaya ityapizabdArthaH, ekAthikAH pryaayshbdaaH|| Aha-nanu nirukkadvAra eva 'sAmAiyaM samaiya'mityAdayo yadi paryAyazabdA ukkAH tato bhUyaH kimarthameteSAmabhidhAnamiti !, ucyate, tatra paryAyazabdamAtratA, // 575 // iha tu vAkyAntareNArthanirUpaNamityadoSaH, athavA tatrokAvapyatrAbhidhAnamasammohAryamaduSTameva, ata evoktaM-'ime'vi AegaTThA' iti, ete'pi te'pi iti // sampati kaNThataH svayameva cAlanAM pratipAdayati ko kArao? karito, kiM kammaM ?, jaMtu kIraI tenn|kiN kAraya-karaNANa ya annamaNannaM ca? akkhevo||1047|| ___ iha 'karomi bhadanta ! sAmAyika'mityatra karTakarmakaraNavyavasthA kartavyA, yathA 'karomi rAjan ! ghaTaka'mityukta kulAlA zakartA ghaTaH karma daNDAdi karaNamiti, atra kaH kArakaH kulAlasthAnIyaH 1, atrAha-'karitotti, tat sAmAyika kurvan Atmaiva kArakaH, atha kiM karma ghaTasthAnIyaM ?, atrAha-yattu kriyate-nirvatyaite tena kartA, tacca tadguNarUpaM sAmAyikameva, tuzabdaH karaNapraznanirvacanasaGgrahaNAH , tatra kiM karaNaM? daNDAdisthAnIyamiti praznaH, nirvacanamuddezAdi caturvidha, tadyathA-uddezo vAcanA samuddezaH anujJA ceti, evaM vyavasthite satyAha-'kiM kAragakaraNANa ye' iti kiM kArakakara-15 FNayoH cazabdAta karmaNaba parasparata: kulALaghaTadaNDAdInAmivAnyatvamAhozvidananyatvaM, kiMcAta, ubhayathApi doSaH, RSSCRIOUS // 575 // Jain Education in Doww.jainelibrary.org
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** * tathAhi-anyatve sAmAyikavato'pi tatphalasya mokSasyAbhAvaH, tadanyatvAt , mithyAdRSTeriva, ananyatve takhotpatcivinAzAbhyAmAtmano'pyutpattivinAzaprasaGgaH, aniSTaM caitat , tasthAnAdimattvAbhyupagamAt, eSa AkSepaH-pAlanA / itthaM cAlanAmabhidhAya sAmprataM pratyavasthAnamAha AyA hu kArao me sAmAia kamma karaNamAyA ya / pariNAme saha AyA sAmAiameva u psiddhii||1048|| 21 iha mamAtmaiva kArako mataH, tasya svAtanyeNa pravRtteH, tathA sAmAyika kamma, tadguNatvAt, karaNamapi code zAdilakSaNaM tadpatvAdAtmaiva, tathApi yathoktadoSANAmasambhavaH, kuta ityAha-yasmAt pariNAme sati AtmA sAmAyikaM pariNamanaM pariNAmaH-kathaJcit pUrvarUpAparityAgenottararUpApattiH, ukkaM ca-"nArthAntaragamo yasmAt , sarvathaiva na caagmH| pariNAmaH pramAsiddhaH, iSTazca khalu pnndditaiH||1||" tasmin pariNAme sati AtmA sAmAyikamupapadyate, tathAhi-pariNAme sati tasyAtmano nityAnityAdyanekarUpatA, anyathA pariNAmitvAyogAt, sA ca nityAnityAdya nekarUpatA dravyaguNaparyAyANAM bhedAbhedasiddhau, anyathA sakalavyavahArocchedaprasaGgAt , tato nAtra kartRkarmakaraNAnAmekAntena anyatvaM, tadguNatvAt, na khalu guNaguNinorekAntena bhedaH, tathA sati viprakRSTaguNamAtropalabdhau pratiniyataguNiviSayasaMzayAyogAt, tadanyebhyo'pi tasya bhedAvizeSAd, atha ca yadA kazciddharitatazAkhAvisararandhrodarAntarataH kimapi zukla pazyati tadA kimiyaM patAkA kiM vA balAkA ! iti dRzyate pratiniyataguNiviSayaH saMzayaH, nApyekAntenAnanyatvaM, tadguNatvAdeva, nahi guNaguNinorekAnAnanyatvaM, taguNatvAdeva, nahi guNaguNinorekAntenAbhedo'pi, tathA sati guNagrahaNe sati guNiviSayasaMzayAnutpacireba, %25* 5E5 For Private & Personal use only Haiww.jainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyAva0 hai guNagrahaNa eva tasyApi gRhItasvAt , kiMtu jAtyantarAtmakamanyatvAnanyatvaM ghaTate, Atmaiva kArakaH Atmaiva sAmAyika kRtAdI malayagi. Atmaiva karaNamiti prasiddhiH-pratyavasthAnaM // saMprati pariNAmapakSe satyapyekatve'pyanekatve'pi cAvirodhena kartRkarmakaraNa- cAlanA vRttau sUtra- vyavasthA ghaTate iti darzayannAha-. tyavasthAne sarzikA egatte jaha murhi karei atyaMtare ghaDAINi / dabatyaMtarabhAve guNassa kiM keNa sambaddhaM // 1049 // hI ekatve-kartRkaraNAnAmabhede dRSTaH kartRkaraNabhAvo, yathA muSTiM karoti, atra hi devadattaH kattA, tasya hastaH karma, tasyaiva // 576 // prayatnavizeSaH karaNamiti / tayAAntare-kartRkaraNAnAM bhede dRSTaH kartRkarmakaraNabhAvo, yathA ghaTAdIni karoti, atra hi kulAlaH kartA ghaTAdikaM karma daNDAdikaM karaNamiti, iha sAmAyikamAtmano guNo vartate, sa ca guNinaH kathaJcideva, bhinnaH, atraiva vipakSe bAdhAmupadarzayati-dravyAt sakAzAd guNina ityarthaH, ekAntenaivArthAntarabhAve-bhede sati guNasya kiM kena sambaddhaM, na kizcit kenacitsambaddhamiti bhAvaH, tathA ca sati jJAnAdInAmapi guNatvAt teSAmapi cAtmAdiguNibhya ekAntabhinnatvAt saMvedanAbhAvataH sarvavyavasthAnupapattiH, evamekAntenAnAntarabhAve'pi doSA abhyUhyA iti, guNaguNinorantaratvAt sarva susthamiti / tadevamukta kaNThatacAlanApratyavasthAne, samprati 'sarva sAvA yoga'mityatra yaH sarvazabdastanirUpaNAyAha // 5763 nAmaMThavaNAdavie Aese niravasesae ceva / taha sabadhattasavaM ca bhAvasaMvaMca sattamayaM // 1050 // niyate iti sarvaH, tasya samadhA nikSepakhadyathA-nAmasarva sthApanAsarva dravyasarva Adezasarva niravazeSasarva sarvadhacasarva CCCC *CKGRORKER For Private & Personal use only ___
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA. sU. 97 Jain Education Intermelona bhAvasarva ca saptamaM, eSa gAthAsamAsArthaH, vyAsArthaM tu bhASyakAraH svayameva vakSyati, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya zeSamedavyAkhyAnArthamAha davie cauro bhaMgA savamasave ya davadese ya / Aesa savagAme nIsese savagaM duvihaM / / 186 // (bhA.) dravye-dravyasarve catvAro bhaGgAH, tAneva sUcayati - 'sabamasave ya dava dese ya'tti iha aGgulyAdidravyaM yadA sarvairapi nijAvayavaiH paripUrNa vivakSyate tadA sarvamucyate, evaM tasyaivAGgulyAdidravyasya kazcit svAvayavo dezo nijAvayavaparipUrNatayA yadA sakalo vivakSyate tadA so'pi dezaH sarva eva ubhayasmin dravye tadeze ca sarvatvaM etadevAGgulyAdidravyaM taddezo vA yathAsvamaparipUrNatayA vivakSyate tadA pratyekamasarvatvaM, tato dravye deze caivaM vivakSite catvAro bhaGgAH, tadyathA- dravyaM sarva dezo'pi sarvaH 1, dravyaM sarvaM dezo'sarvaH 2, dezaH sarvo dravyamasarva 3, dezo'savoM dravyamapyasarva 4, atra yathAkramamudAharaNam - aMgulidravyaM saMpUrNa vivakSitaM dravyasarva, tadeva dezonaM vivakSitaM dravyAsarva parva punaH sampUrNa vivakSitaM dezasavaM, | parvaikadezastu dezAsarva, tathA Adeza- upacAraH, sa ca bahutare pradhAne vA deze'pi Adizyeta, tatra bahutare yathA vivakSitaM ghRtamamivIkSya bahutare bhukte stoke'vazeSe sarvazabdopacAraH kriyate - sarva ghRtaM bhuktamiti, pradhAne'pyupacAro yathA grAmapradhAneSu nareSu gateSu sarvo grAmo gataH, uktaM ca-' Adeso uvayAro bahutarage vA pahANatarage vA / dese'vi jahA sabaM bhutaM sabo gato gAmo // 1 // " ( vize. 3488 ) iti, tatra pradhAnapakSamadhikRtyAha - 'Adesa sabagAmo' iti, Adeza sarva sarvo | 1 wjainelibrary.org
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 pAvikharca zrIAva0 grAmo gata iti AyAta iti vA kriyA / uktamAdezasarvamatha niravazeSasarvamAha-nissese savagaM duvihati niravazeSasarva niravajhemalayagi0 dvividhaM-dviprakAra, tadyathA-sarvAparizeSasarva taddezAparizeSasarva ca, tatravRttau satra-18| aNimisiNo sabasurA sabAparisesasavagaM e taddesAparisesaM sabe kAlA jahA asurA // 187 // (bhA.) sparzikA animeSiNaH animeSanayanAH sarvasurAH, etatsarvAparizeSasarva, na kazcit devAnAM madhye'nimiSatvaM vyabhicaratIti, tadde zAparizeSasarva yathA sarve kAlA asurA iti, iyamatra bhAvanA-teSAmeva devAnAM deza eko nikAyo'suraH, te ca sarva // 577 // evAsitavarNA iti / sarvadhattAsarvapratipAdanAyAha tu sA havai savadhattA dupaDoArA jiyA ya ajiyA ya / dave sabaghaDAI sabadhattA puNo kasiNaM // 188 // (bhA.) 5 sA bhavati 'sarvadhatteti sarva jIvAjIvAlyaM vastu dhattaM-nihitaM yasyAM vivakSAyAM sA sarvadhattA, nanu dadAterhizabdA dezAt hitamiti bhavitavyaM, kathaM dhattamiti !, ucyate, pRSodarAditayA zabdAntaratvenAvirodhAdadoSaH, athavA dhaca iti Ditthavat avyutpanna eva, yathA zabdaH, yadivA-sarva dadhAtIti sarvadhaM, etanniravazeSavacanaM, sarvadhamAttaM-nigRhItaM yasyAM vivakSAyAM sA sarvadhAtA, atra niSThAMtasya paranipAtaH sukhAdidarzanAt , athavA sarvadhamAtA sarvadhAttA tayA yat sarva tatsarvadhAtAsarva, sA bhavati sarvadhAtA, yathA dvipatyavatArAH sarve padArthAstadyathA-jIvAzca ajIvAzca, tathAhi-yatkizcaneha loke sama-16 // 577 // asti tatsarva jIvAzca ajIvAzca, naivadvyatiriktamasti, atrAha-nanu dravyasarvasya sarvadhAcAsarvasya cakaH prativizeSaH, ayamatrAbhiprAya:-dravyasarvamapi vivakSayA azeSadravyaviSayaM bhavatIti, tata Aha-dave sabaghaDAdI' iha dravyasave ghaTAdayo 41- 25 N Jain Education ww.jainelibrary.org
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 189 // (bhaa.)3|| NatisvabhAvaH mayasvabhAvaH punaH zubhaH sava.iti vAkyazeSaH, tathA karmodayaniSpannatvarUpA gRhyate, AdizabdAdalyAdiparigrahaH, sarvadhattA punaH samastavastajAtaM vyApya vyavasthiteti vishessH|| atha bhAvasarvamAha bhAve sabodaiodayalakkhaNao jaheva taha sesA / ittha u svaovasamie ahigAro'sesasave ya // 189 // (bhA.) da bhAve iti dvAraparAmarzaH, sarvaH zubhAzubhamedena dviprakAro'pi udayalakSaNaH-karmodayaniSpannatvarUpa audayikaH, yathA'ya muktaH tathA zeSA api, svalakSaNato vAcyA iti vAkyazeSaH, tadyathA-mohanIyakarmopazamasvabhAvaH zubhaH sarva evaupaza4Amiko bhAvaH, karmakSayasvabhAvaH punaH zubhaH sarvaH kSAyikaH, karmakSayopazamaniSpannaH zubhAzubhaH sarvakSAyopazamikaH, dravyaparitaNatisvabhAvaH sarvaH pariNAmaH, evaM zipyamativyutpAdanArtha prarUpaNAM kRtvA prakRtayojanAmupadarzayati-'ettha tu' ityAdi, atra kSAyopazAmikabhAvasarve'dhikAraH-avatAraH upayogo'zeSasarve ca-niravazeSasarve ca // vyAkhyAtaH sautraH sarvAvayavaH, sAmprataM sAvadyAvayavavyAkhyAnArthamAha kammamavajaM jaM garahiaMti kohAiNo va cattAri / saha teNa jo u jogo paccakkhANaM havai tassa // 1051 // ___ karma anuSThAnamavA bhaNyate, kimavizeSeNa 1, netyAha-yad garhita-niMdya, athavA krodhAdayazcatvAro'vadyaM, teSAM sarvAva dyahetutayA kAraNe kAryopacArAt , saha tenAvadyena yo yogo-vyApArastasya sAvadyayogasya pratyAkhyAnaM-niSedhalakSaNaM bhavati, hai| pAThAntaraM 'kammaM vajaM jaMgarahiya'ti, tatra 'vRjI varjane' vRjyate iti vaya, varNya varjanIyaM, tyajanIyamityarthaH, zeSa pUrvavat, navaraM saha vajyena savarvyaH, prAkRtatvAt sakArasya dIrghatve sAvadyeti bhavati / adhunA yogo'bhidhAtavyaH, sa ca dvidhA-dravyayogo bhAvayogazca, tathA cAha CAR-A-KARNA- www.iainelibrary.org
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA 11402 11 dave maNavaikAe jogA davA duhA u bhAvaMmi / jogo sammattAI pasattha iyaro ya vivarIo // 1052 // dravya iti dvAraparAmarzaH 'maNavaikAe joggA davA' iti manovAkkAyayogyAni dravyANi dravyayogaH, iyamatra bhAvanA - | jIvenAgRhItAni gRhItAni vA svavyApArApravRttAni dravyayoga iti, dravyANAM vA harItakyAdInAM yogo dravyayogaH, 'duhA u bhAvamiti dvidhaiva tuzabdasya evakArArthatyAt dviprakAra eva, bhAve bhAvaviSayo yogaH, tadyathA-prazasto'prazastazca tatra prazastaH samyaktvAdiH, AdizabdAt jJAnacaraNaparigrahaH, prazastatA cAsya yujyate anenAtmA'pavargeNetyanvarthavalAt, ita- mithyAtvAdiyogo viparItaH - aprazastaH, yujyate'nenAtmA aSTavidhena karmmaNeti vyutpattibhAvAt / tadevaM sAvadyayogamiti sUtrAvayavo vyakhyAtau / samprati pratyAkhyAmItyavayavaprastAvAt pratyAkhyAnaM nirUpaNIyaM, 'paJcakkhAmI tyasya saMskAraH pratyAkhyAmi pratyAcakSe iti vA, tatra pratyAkhyAmIti ko'rthaH ?, pratIpamabhimukhaM khyApanaM sAvadyayogasya karomi, tathA pratyAcakSe iti ko'rthaH 1, pratiSedhasyAdareNAbhidhAnaM karomi pratyAkhyAnaM, pratiSedhasyAkhyAnaM pratyAkhyAnaM nivRttirityarthaH, tanikSepaprarUpaNArthamAha nAmaMThavaNAdavie svittamaicchA a bhAvao taM ca / nAmAbhihANamuttaM ThevaNA''gArakkhanikkhevo ' // 1 // tacca pratyAkhyAnaM SoDhA, tadyathA-nAmapratyAkhyAnaM sthApanApratyAkhyAnaM dravyapratyAkhyAnaM kSetrapratyAkhyAnaM aditsApratyA1 gAyevaM kacit hArimadrIyAdarza'pi, mUlasthAnaM tu pratyAkhyAnaniryuktau, na zrIharibhadrasUribhirmateyamatra / pratyAkhyAnanikSepAH // 578 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ khyAnaM bhAvapratyAkhyAnaM ca, tatra nAmapratyAkhyAnaM pratyAkhyAnamityabhidhAnamukaM, yadivA yasya pratyAkhyAnamiti nAma sa nAma-18 nAmavatorabhedopacAt nAmapratyAkhyAnaM, sthApanApratyAkhyAnam AgArakkhanikkhevo iti, AkAro'nikSepazca, akSagrahaNamanyeSAmapi nirAkArANAmupalakSaNaM, iyamatra bhAvanA-citrakAdau pratyAkhyAnaM kurvato yA sthApanA sA pratyAkhyAnapratyAkhyAnavatorabhedopacArAt sthApanApratyAkhyAnaM AkAravat, akSavarATakAdau sthApanA nirAkAraM sthApanApratyAkhyAnaM // samprati dravyapratyAkhyAnAdipratipAdanArthamAhadabammi niNhagAI nivisayAI ahuti khittmmi| bhikkhAINamadANe aiccha bhAve puNo duvihaM // 1053 // / dravye dravyaviSayaM pratyAkhyAnaM nihavaH, AdizabdAt dravyasya dravyayordravyANAM dravyabhUtasya dravyahetorvA pratyAkhyAnaM, 'nivisayAI ya honti khittammi' nirviSayAdi bhavati pratyAkhyAnaM kSetre, tatra yo nirviSaya AdiSTastasya kSetrapratyAkhyAnaM, AdizandAnagarAdipratiSiddhaparigrahaH, tathA bhikSAdInAM bhikSaNaM bhikSA-prAbhRtikA, AdizabdAdvastrAdiparigrahaH, teSAmadAne atigaccheti aditseti vA vacanaM, atigacchapratyAkhyAnamaditsApratyAkhyAnaM vA, bhAve bhAvaviSayaM punardvividhaM pratyAkhyAnaM, bhAvapratyAkhyAnamityatra caivaM vyutpattiH, bhAvasya-sAvadyayogasya pratyAkhyAnaM bhAvapratyAkhyAnaM, bhAvato vA zubhAta pariNAmAtU pratyAkhyAnaM bhAva eva vA sAvadyayogaviratilakSaNaHpratyAkhyAnaMbhAvapratyAkhyAnaM // samprati dvaividhyamevopadarzayati sua-nomua sua duvihaM puvamapuvaM tu hoi nAyabaM / nosuapaccakvANaM mUle taha uttaraguNe ya // 1054 // diviSaM bhAvapatyAkhyAna-zrutapratyAkhyAnaM nozrutapratyAkhyAnaM ca, 'suya duvihaMti zrutapratyAkhyAnaM dvividhaM bhavati jJAtavyaM, Jain Education inte For Private & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadyathA- pUrva zrutapratyAkhyAnamapUrva zrutapratyAkhyAnaM ca tatra pUrva zrutapratyAkhyAnaM pratyAkhyAnasaMjJitaM pUrva, apUrvazrutapratyAkhyAnaM tvAturapratyAkhyAnAdi, tathA nozrutapratyAkhyAnaM zrutapratyAkhyAnAdanyat, tacca dvidhA 'mUle taha uttaraguNe ya' mUlaguNapratyAkhyAnaM uttaraguNapratyAkhyAnaM ca, mUlaguNapratyAkhyAnaM dvibhedaM tadyathA - dezapratyAkhyAnaM sarvapratyAkhyAnaM ca, dezapratyAkhyAnaM zrAvakANAM, sarvapratyAkhyAnaM saMyatAnAM, sarvapratyAkhyAnena cehAdhikAraH, sAmAyikAnantaraM sarva sAvadhaM yogaM 4 pratyAkhyAmItyupAdAnAt iha vRddhasampradAyaH - paccakkhANe udAharaNaM, rAyadhUyAe paJccakkhAyaM varisaM jAva maMsaM na khaiyavaM, pAraNage aNegANaM jIvANaM ghAto kato, sAhU viharaMtA AgayA, maMsaM na paDiggahiyaM, tIe bhaNiyaM kiM tujjhaM ajjavi varisaM na pujai ?, sAhUhiM bhaNiyaM jAvajIvamahaM maMsapaJcakkhANaM, ettha dhammakahA, sA saMbuddhA, pavaiyA, puSaM davapaJcakkhANaM, pacchA bhAvapaJcakkhANaM // tadevaM vyAkhyAtaH pratyAkhyAnamiti sUtrAvayavaH, adhunA 'yAvajjIvayeti vyAkhyAyate, tatrAdau bhAvArthamabhiSitsurAha / / 579 // bhIAva 0 malayagi0 vRtau sUtrasparzikA Jain Education Inte | jAvadavadhAraNammi jIvaNamavi pANadhAraNe bhaNiaM / A pANadhAraNAo pAvanivansI ihaM atyo / 1055 / / yAvadityayaM zabdo'vadhAraNe varttate, jIvanamapi prANadhAraNe bhaNitaM, 'jIva prANadhAraNa' iti vacanAt tato yAvajjIvayA pratyAkhyAmIti ko'rthaH ? - A prANadhAraNAt prANadhAraNaM yAvat pApanivRttiriti, paratastu na vidhirnApi pratiSedhaH, vidhAvAzaMsAdoSaprasaGgAt, pratiSedhe tu surAdiSUtpannasya bhaGgaprasaGgAt, iha ca jIvanaM jIva iti kriyAzabdo, na jIvatIti / | jIvaH - AtmA padArthaH, jIvanaM ca prANadhAraNaM, jIvanaM jIvitaM cetyekArya, tatra jIvitaM dazadhA, tathA cAha jIvitanikSepAH // 579 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma 1 ThavaNA 2 davie 3 ohe 4 bhava 5 tanbhave 6 ya bhoge 7 ya / saMjama 8 jasa 9 kittI 10 jIviyaM ca taM bhaNNaI dasahA // 1056 // tajjIvitaM dazadhA bhaNyate, tadyathA-nAmajIvitaM sthApanAjIvitaM dravyajIvitamoghajIvitaM bhavajIvitaM tadbhavajIvitaM bhoga| jIvitaM saMyamajIvitaM yazojIvitaM kIrttijIvitaM ca eSa gAthAsamAsArthaH // vyAsArthaM tu bhASyakAraH svayameva vakSyati, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya zeSabhedavyAkhyAnArthamAha dave sacittAI AuyasaddvayA bhave Ahe / neraiyAINa bhave tabbhava tattheva uppattI // 190 // (bhA.) dravye - dravyaviSayaM jIvitaM, dravyajIvitamityarthaH, sacittAdi sacittamacittaM mizraM vA, iha kAraNe kAryopacArAt yena | dravyeNa sacittAcittamizrabhedena putrahiraNyobhayarUpeNa yasya yathA jIvitamAyacaM tasya tathA tad dravyajIvitamucyate, uktaM dravyajIvitaM, 'AuyasaddavayA bhave ohe oghajIvitaM - sAmAnyajIvitaM AyussadravyatA - AyuH pradezakarmma tasya dravyaiH saha( varttamAnatA AyuH sadravyatA, AyuHkarmadravyasahacAritA jIvasyetyarthaH, idaM ca sAmAnyajIvitaM sakalasaMsAriNAmavizeSeNa sarvadA bhAvi, tata idamaGgIkRtya yadi paraM siddhA eva mRtA, na punaranye kecana, uktamodhajIvitaM, nairayikAdInAM nairayikatiryainarAmarANAM bhava iti svasvabhave sthitirbhavajIvitaM, uktaM bhavajIvitaM, 'tanbhava tattheva uvavattI' tasmin bhave bhUyo jIvitaM tadbhavajIvitaM, kiM tadityAha - tatraivotpattiH tatra - tasmin adhikRte tiryagbhave manuSyabhave vA svakAyasthityanusAreNa bhUyo bhUya utpattiH, idaM caudArikazarIriNAmevAvasAtavyaM, anyatra nirantaraM bhUyo bhUyastatraivAtpattyabhAvAt / uktaM tadbhavajIvitaM //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25% zrIbhAva. mogammi cakimAi saMjamajIvaM tu saMjayajaNassAjasa kittI ya bhagavao sNjmnrjiivahigaaro||191||(bhaa.)taa sAmAki malayagi. 'bhoge bhogajIvitaM cakravAdInAm, AdizabdAladevavAsudevAdiparigrahaH, ukta bhogajIvitaM, saMyamajIvitaM 'saMya- kasUcArya: vRttau sUtra- tajanasya sAdhulokasya, ukkaM saMyamajIvitaM, yaza kIrtiH (zca) bhagavato varddhamAnasvAminaH, tato yazojIvitaM kIrtijIvitaM sparzikA hAca bhagavataH pratipattavyaM, yazakIyozcAyaM vizeSaH, "dAnapuNyaphalA kIrtiH, parAkramakRtaM yazaH" anye tvidamekamevAbhida dhati-kevalaM saMyamapratipakSamAvato dazamamasaMyamajIvitamaviratigataM pratibhaNanti, 'saMjamanarajIva ahigArotti saMyama jIvitena narabhavajIvitena cehAdhikAraH, 'yAvajIvAeM' ityatra yAvajjIvatayetyapi saMskAraH, tatra yAvat jIvo-jIvanahai prANadharaNaM yAvabIvaM, 'yAvadavadhAraNe ityavyayIbhAvaH samAsaH, yAvajjIvaM bhAvo yAvajjIvatA tayA yAvajIvatayA, tatra prAkRte takArasthAlAkSaNiko lopa iti yAvajjIvAe iti siddhaM, athavA pratyAkhyAnakriyA anyapadArthaH, yAvajjIvo yasyAM sA yAvajIvA tayA yAvajIvayeti, kRtaM prasaGgena / tathA tisro vidhA yasya sa trividhaH sAvadyayogaH, saca pratyAkhyeya iti karma, karmaNi ca dvitIyA vibhaktiH, taM trividhaM yoga, trivighana karaNena, asyaiva vivaraNamAha-manasA vAcA kAyena, tasya ca karaNasya karmA pratyAkhyeyo yogaH, tamapi sUtreNa eva vivRNoti, na karomi na kArayAmi kurvantamapyanyaM na samanujAnAmi-nAnumanve / Aha-kiM punaH kAraNamuddezakamamabhilakSya vyatyAsena nirdezaH kRtaH?, ucyate, yogasya karaNatantratopa- // 58. // darzanArtha, tathAhi-yogaH karaNavaza eva, karaNAnAM bhAve yogasyApi bhAvAd abhAve cAbhAvAt, karaNAnAmeva tathAkriyArUpeNa pravRtteH, aparastvAi-na karomi na kAravAmi kurvantaM na samanujAnAmi ityetAvatA granyena gate'nyamapItyatiricyate, KACAMACAAMAN sas Jain Education Intent For Private & Personal use only T w.jainelibrary.org
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ varaREAK na cAtirikveNa sUtreNa cAryaH, ucyate, sAbhiprAyamidamanuktasyApyarthasya saGgrahArtha, tathAhi-sambhAvane'yamapizabdaH, sa cobhayamadhyasthaH etatsambhAvayati, yathA kurvantaM nAnujAnAmi evaM kArayantamapyanyaM anujJApayaMtamapyanyaM nAnujAnAmIti, yathA varcamAnakAle kurvantamapyanyaM na samanujAnAmi, evamapizabdAdatIte kAle kRtavantamapi kAritavaMtamapi anujJApitavaMtamapi, tathA'nAgate kAle kariSyantamapi kArayiSyantamapi anujJApayiSyantamapIti trikAlamapi saGgraho veditavyaH, iha na kriyAkiyAvatorekAntenAbheda eva, tato na kevalA kriyA sambhavati iti khyApanArthamanyagrahaNaM, atra bahu vaktavyaM tanu nocyate,mA bhUd mugdhamativineyasammoha iti / kizcittu sUtrasparzaniyuktau vkssyaamH| tadevamidametAvatsUtrasya vyAkhyAtam , iha tu 'sarva sAvadhaM yoga pratyAkhyAmI'tyatra pratyAkhyAnaM gRhasthAna sAdhUnapi pratItya bhedapariNAmato nirUpayati, guravastu vyAcakSate-tadidametAvat sUtrasya vyAkhyAtaM, sampati 'trivighaM trividhenetyetadeva vyAcaSTe, tatra trividhaM sAvadyayoga pratyAkhyeyaM kRta- kAritAnumatibhedabhinnaM trividhena manasA vAcA kAyeneti karaNena pratyAkhyAti, tatastadbhedopadarzanArthamAha sIAlaM bhaMgasayaM tivihaM tiviheNa smiiiguttiihiN| suttapphAsiyanijattivittharastho gao evaM // 1057 // | tatrAha-yadyevamiha sarvasAvadyayogapratyAkhyAnAdhikArAt saptacatvAriMzadadhikazataM pratyAkhyAnabhedAnAM gRhasthapratyAkhyAna-1 bhedatvAt ayuktametaditi, atrocyate, pratyAkhyAnasAmAnyato gRhasthapratyAkhyAnabhedAbhidhAne'pyadoSAt , tatra saptacatvAriM-12 zadadhikaM bhedazataM bhAvyate-sIyAlaM maMgasayaM gihipaJcakkhANabheyaparimANaM / taM ca vihiNA imeNaM bhAveyavaM payatteNaM // 1 // iha yogaviSaye trayastrikA-trayo dvikAH traya ekakAH, karaNAni punaryogeSvatha evaM-triokaM trivyeka vidyakaM ceti, "tinni | Jain Education Inter For Private & Personal use only F w.jainelibrary.org
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 tiyA tinni duyA tignikAkA ya hoMti jogesu|tiduevN niduikaM tidueka ceva krnnaaiN||||" AgataphalaM tu krameNavam-eka * pratyAsyAmalayagiekakastrayastrikA dvau navako ekastriko dvau navakAviti, sthApanA 333222.kA punaratra bhAvanA-na karei nabhaMgA: pattau satra-tIna kAravei karataMpi annaM na samaNujANai maNeNaM vAyAe kAraNaM esa eko pa bhedo, nanveSa bhaGgo dezavira-III sparzikA tasya kathamupapadyate !, anumatestasya pratibandhAsambhavAt , naiSa doSaH, svaviSayAvahiranumaterapi pratiSedhasaMbhavAt , yathA svayaM bhUramaNasamudramatsyAdidhAte, uktaM ca-"na kareIcAi tigaM gihiNo kaha hoi desviryss|bhnni visayarasa bahiM pddi||581|| seho aNumatIe'vi // 1 // " atraivAkSepaparihArau bhASyakRdAha-"keI bhaNaMti gihiNo tivihaM tiviheNa natthi sNvrnnN| taM na jato niddiDha pannattIe visesekaM // 1 // to kaha nijuttIe'Numainisehotti ? so savisayaMmi / sAmaneNaM nathi u tivihaM tiviheNa ko doso||2|| puttAisaMtatinimittametamekkAdasiM pavanassa / jaMpati kei gihiNo dikkhAbhimuhassa tivihaMpi // 3 // (vize. 3542-3-4) etAstimro'pi gAthA bhAvArthamaGgIkRtyopodghAtaniryuktau bhAvitA iti na bhUyaH pratanyante / Aha kahaM puNa maNasA karaNaM kArAvaNaM aNumatI ya!jaha vaitaNujogehiM karaNAI taha bhave maNasA F // 1 // tayahINattA vaitaNukaraNAINamahava maNakaraNaM / sAvajjajogamanaNaM pannattaM vIyarAgehiM // 2 // kAravaNaM puNa maNasA 1 ciMtei kareu esa sAvajaM / ciMtetI u kae puNa suTTa kayaM aNumatI hoii||3||gaayaatrympiidN sugama, eSa gataH prathamo // 581 // bhedaH, na kareina kAravei karaMtaMpiana na samaNujANai maNeNaM vAyAe esa eko 1, maNeNaM kAraNa ya viiyo 2, vAyAe kAraNa ya taIo 3, esa biio mUlabhedo gto| idANiM taiyo-na kaena kAravei karatapi akaM na samaNujANai Jain Education Intematon Straww.jainelibrary.org
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARROROSCARE maNeNaM eko 1 vAyAe biio 2 kAraNa taio 3, esa taiyo malamedo gto| iyANi ca utyo-na kareha na kAravemi kamaNeNaM vAyAe kAraNaM eko 1 na kareDa karataM nANujANai biio 2,na kAraveha karataM 'nANujANai taIo3 / esa ca. uttho mUlabhedo gato / idANiM paMcamo-na kareina kAravemi maSeNa vAyAe esa eko 1 na karei kareMtaM nANujANai esa hai|bitio 2, na kAravei karataM nANujANai rasa taio 3, ee tinni maMgA. maNeNaM vAyAe ya laddhA, aNNe'vi tiNNi maNeNa kAraNa ya evameva lanbhaMti, tahA avare'vi tinni vAyAe kAraNa va lanbhaMti, evamete sadhe nava, evaM paMcamo'pyukto | mUlabhedaH / iyANi chaTTo-na kareina kAravei maNeNaM esa eko 1 taha ya na karei karataM nANujANaimaNeNaM esa biio 2, *na kAravei kareMtaM nANujANai maNeNaM esa taIo, evaM vAyAevi tiNNi, kAraNa tiNi labbhaMti, uktaH SaSTho mUlabhedaH / adhunA saptamaH-na karei maNeNaM vAyAe kAeNa ya ekko, na kAravei maNamAIhiM esa bitio, kareMtaM nANujANai esa taio, saptamo'pyukto mUlabhedaH / idAnImaSTamaH-na karei maNeNa vAyAe eko, tahA maNeNa kAraNa ya esa biio, tahA vAyAe kAraNa ya esa taio, evaM na kAravei, etthavi tiNNi bhaMgA, kareMtaM nANujANai, etthavi tiSNi, ukto'STamo muulabhedH| samprati navamaH-na karei maNeNaM eko, na kAravei bitio, kareMtaM nANujANai esa taio, evaM vAyAe tinni, kAraNa ya tinni, ukko navamaH / iha prathamabhaGge eka eva bhaGgaH dvitIyabhane trayaH tRtIyabhane trayaH, caturthabhane trayaH paJcame maGge nava SaSThabhaGge nava saptamabhaGge trayaH aSTamabhaGge nava navamabhaGge'pi naveti, sarvasaGkhyayA ekonapazcAzadbhaGgAH, tatrAtI4 tAt sAvadyayogAt pratikramaNaM pratyutpannasya saMvaraNaM anAgatasya pratyAkhyAnamiti kAlatrayeNa ekonapazcAzad guNitAH
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAvada saptacatvAriMzadadhikaM bhaGgazataM bhavati, ukaM ca-"uddhaphalamANa mevaM bhaMgA u bhavaMti auNapannAsaM / tIyANAgayasaMpaiguNiyaM sAmAyike malayagi kAleNa hoi imaM ||1||siiyaalN bhaMgasayaM kaha ! kAlatieNa hoi gunnnnaao| tIyassa paDikkamaNaM pacuppaNNassa saMvaraNaM kAlavayaM vRttau sUtra- 3 // 2 // paJcakkhANassa tahA hoi esassa eva gunnnnaao| kAlatieNaM bhaNiyaM jiNagaNaharavAyagehiM ca // 3 // evaM tAvat sparzikA gRhasthapratyAkhyAnamedAH pratipAditAH, sampati sAdhupratyAkhyAnabhedAn sUcayati-'tiviheNaM'ti, ayamatra bhAvArtha:-trividhaM 81 trividhenetyanena sarvasAvadyayogapratyAkhyAnAdarthataH saptaviMzatibhedAnAha, te caivaM bhavati-iha sAvadyayogaH prasiddha eva hiMsA diH, taM svayaM na karoti na kArayati kurvantamapyanyaM na samanujAnAti, ekaikaM karaNatrikeNa manasA vAcA kAyeneti navadrabhedAH, atItAnAgatavartamAnakAlatrayasambandhAcca saptaviMzatiriti, idaM ca pratyAkhyAnabhedajAlaM 'samitiguttIhiMti samitiguptibhiniSpadyate, tatra IryAsamitipramukhAH pravIcArarUpAH paJca samitayaH, guptayastu pravIcArApravIcArarUpA manogupyAdayastisraH, anye vyAcakSate-kilaitA aSTau pravacanamAtaraH sAmAyikasUtreNa gRhItAH, tatra 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM ti paJca samitayo gRhItAH, 'savaM sAvaLa jogaM paJcakkhAmI'ti tisraH guptayaH, atra samitayaH kriyAyAH pravarttane nigrahe guptayaH, etAH khalvaSTau pravacanaskha mAtara iva mAtaraH, sAmAyikasUtrasya caturdazapUrvANAM cAtraiva parisamAptatvAt , ukta ca-18 // 582 // "eAo aTTha pavayaNamAyAo jAsu sAmAiyaM cauddasa puvANi a mAyANi, mAjagAtotti mUlaM bhaNiyaM hoii||" ihaiva prAyaH sUtrasparzikaniyukivakanyatAyA ukatvAt madhyagrahaNe ca tulAdaNDanyAyenAdyantayorapyAkSepAt idamAha-suttapphA ARRARGAAAAAAACASSE Jain Education Inter For Private & Personal use only A jainelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ KESARKARCRA siyanittivittharatyo gato evaMti, sUtrasparzakaniyuktivistarArtho gata evamukteneti // samprati sUtra evAtItAditrividhakAlagrahaNamuktamiti darzayannAha sAmAiyaM karemi pacakkhAmI pddikmaamitti| paccuppannamaNAgayaaIakAlANa gahaNaM tu // 1058 // 'sAmAyikaM karomi', tathA 'pratyAkhyAmi sAvadyayoga miti, tathA 'pratikramAmi prAkRtAt sAvadyayogAt', idaM hi yathAsaGkhyameva pratyutpannAnAgatAtItakAlAnAM grahaNamiti, ukaM ca-"atItaM niMdai paDuppannaM saMvarei aNAgayaM paJcakkhAti", iti // sampati tasya bhadanta! pratikramAmItyetad vyAkhyAyate-'tasye tyadhikRto yogaH sambadhyate, nanu ca pratikramAmItyasyAH kriyAyAH so'dhikRto yogaH karma, karmANi ca dvitIyA vibhaktiratastamityabhidheye kimartha tasyetyabhidhIyate !, ucyate, vizeSakhyApanArtha, tathAhi-tasye'tyatrAvayavAvayavisambandhe SaSThI, tato'yamarthaH-yo'sau yogastrikAlaviSayaH tasyAtItaM sAvadyamazaM pratikramAmi, na zeSaM vartamAnamanAgataM vA, kecit punaravibhAgajJA aviziSTameva sAmAnyena yoga sambandha. yati, tanna yuktaM, aviziSTasya trikAlaviSayasya pratikramaNAsambhavAt , atItaviSayasyaiva pratikramaNasya tatra tatra sUtre'bhidhAnAt, atha manyethAH-aviziSTamapi yoga sambadhya punarvizeSye'vasthApanIyastacchabdastatona kazciddoSaH, tadapyasamIcInaM, evaM sati pratipattigurutAprasakteH, pUrva avizeSeNa yogasya sambandhaH, tadanantaraM punaretacchandasya vizeSe'vasthApanamiti na RgvI pratipatiH, yadyevaM tarhi 'atItaM bhaMte ! paDikamAmi' ityetAvadeva sukhapratipattaye kasmAnna kRtaM !, ucyate, punarukatvadoSaprasAda, vAhi-pratikramaName prAyazcitsamadhye paThitaM, tacca prAyazcittamAsevite bhavati, tato'rthAdatItaviSa sarasTa bA.sa.18 Jain Education Inter Trjainelibrary.org
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA yamevetyatItagrahaNamatiricyate, tasmAt pratikramAmIti zabdasyAvazyaM karmaNA bhavitavyaM, tacca bhUtaM sAvadhayogaM muktvA trikAlinAnyat karma bhavitumarhatItyarthAt tasyetyavayavAvayavisambandhalakSaNA SaSThIti na kadAcidarthahAniH pratipattigurutA ceti / katA padaAha-yadi punaruktAdibhayAdevamabhidhIyate tadA idamaparamanarthakaM padamiti darzayati cintAca tiviheNaM tu na juttaM paDivayavihiNA samAhi jenn| atthavigappaNayAe guNabhAvaNayatti ko doso?||1059|| _ 'trividhaM trividhene tyatra trividheneti na yuktaM, kimityata Aha-pratipadavidhinA samAhitaM yena, yasmAdasyArthaH pratipadamabhihita eva, tadyathA-manasA vAcA kAyeneti, atrocyate-arthavikalpanayA guNabhAvanayeti.ko doSaH1, arthavikalpanA nAmAbhedopadarzanaM guNabhAvanA-guNAbhyAsastAbhyAM hetubhyAmevamabhidhAne na kazciddoSaH, iyamatra bhAvanA-evaM jhukta sAmAnyavi- zeSarUpatvaM sarvasyApyarthasyopadarzitaM bhavati, tathAhi-tivihaM tiviheNeti sAmAnyarUpatA darzitA, maNeNaM vAyAe ityAdinA tu vizeSarUpateti, tathA evamabhihite yaH sAmAyika lakSaNo guNastasya punaH punarabhidhAnAtmikA bhAvanA bhavati, guNabhAvanA ca karmanirjaraNaheturityadoSaH, anyacca-manasA vAcA kAyenetyamihite pratipadaM na karomi na kArayAmi nAnujAnA-te. mIti 'yathAsaGkhyamanudezaH samAnA miti nyAyato yathAsajyamaniSTaM mA prApaditi trividhenaikaka(netyeva)mucyate, evaM trividhamityatrApyAkSepaparihArau svayamanugantavyau, prAyaH samAnagamatvAditi kRtaM prasaGgena / tasya bhadanta ! pratikramA- // 583 // mItyatra bhadanteti pUrvavat , idaM cAmantraNamaticAranivRttikriyAbhimukhaH san tadvizukhyartha kurute, Aha-nanu pUrvamukto yo bhadantazabdaH sa evAtrApyanuvartipyate, evamartha hyAdau sa prayukta iti, kimarthamasyopAdAnamiti !, ucyate, anu jANaheturityadoSaH, anyatra nyAyato yathAsakyamaniTAta kRtaM prasaGgena ACCIRCRACCIES REC + % - Jain Education in
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmAtyatra pratikramaNa miSyAmichati ttyudaahrnn| dhArA nihavAdiH, Adiza balago tassa kuMbhagAramA bhaNai-18 hai vattanArthamevAyaM punaranusmaraNAya prayuktaH, tathA ca iyaM pANiniprabhRtInAM paribhASA-anuvartante ca nAma vidhayo na cAnu-TU vartanAdeva bhavanti, kintarhi !, yatnAd bhavanti, sa cAyaM yataH punaruccAraNamiti, athavA sAmAyikakriyApratyarpaNavacano'yaM bhadantazabdaH, anena caitat khyApitaM bhavati-sarvakriyAvasAne guroH pratyarpaNaM kAryamiti, uktaM ca bhASyakAreNa"sAmAiyapaJcappaNavayaNo vA'yaM bhadaMtasahotti / sabakiriyAvasANe bhaNiyaM paJcappaNamaNeNaM ||1||"(vishe. 3571) pratikramAmItyatra pratikramaNaM mithyAduSkRtamabhidhIyate, tacca dvidhA-dravyato bhAvataca, tathA cAha niyuktikAraH| davammi niNhagAI kulAlamicchati tatthudAharaNaM / bhAvammi taduvautto migAvaI tatyudAharaNaM // 1060 // dravye-dravyapratikramaNaM pratikramaNapratikramaNavatorabhedopacArAt nihavAdiH, AdizabdAdanupayuktAdiparigrahaH, tatrodAhakAraNaM kulAlamithyAduSkRtaM, taccedaM-egassa kuMbhagArassa kuDIe sAhuNo ThiyA, tatthego cellago tassa kuMbhagArassa bhaMDANi aMgulidhaNuhaeNa kakkarahiM vidhai, kuMbhagAreNa paDijaggayaMteNa diTTho, bhaNio ya-kIsa me bhaMDANi kANesi ?, khuDDago bhaNaimicchAdukkaDaMti, evaM so puNo puNo vidhiUNa micchAdukkaDaM dei, pacchA kuMbhagAreNa tassa khuDugassa kaNNAmoDao dino, so bhaNai-dukkhAvijAmi ahaM, kuMbhagAro bhaNai-micchAmi dukkaDaM, evaM so puNo puNo kaNNAmoDayaM dAUNa micchAdutikaDaM karei, pacchA cellago bhaNai-aho suMdaraM micchAdukkaDaMti, kuMbhagAro bhaNati-tujjhavi erisaM ceva micchAdukkaDaMti, pacchA |Thito vidhiyavayassa, evaM dravyapaDikkamaNaM bhAvapratikramaNaM pratipAdayati-'bhAvaMmI'tyAdi,bhAve-bhAvapratikramaNaM tadupayuktagata tasminnadhikRte zubhavyApAre upayuktastadupayukto yat karoti pratikramaNaM bhAvapratikramaNaM, tatrodAharaNaM mRgAvatI, bhayavaM vaddha ICICROSA%AMROSAROKAR (ARSEXXXRACK For Private & Personal use only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 mANasAmI kosaMbIe samosarito, tattha caMdasUrA bhayavaMtaM vaMdagA savimANA oiNNA, tattha migAvatI ajA udayaNamAyA | kuMbhakAramalayagi. divasottikAuMciraM ThiyA, sesAo sAhuNIo tityayaraM vaMdiUNa paDigayA, sigyameva viyAlIbhUyaM, migAvatI saMbhaMtA gayA hai vRttI sUtra-14 ajacaMdaNAsagAsaM, eyAto tAva paDikaMtAo, miyAvatI AloeuM pavattA, ajacaMdaNAe bhaNiyA-ajo ciraM ThiyAsi, kiM gAvatyAsparzikA juttaM nAma tujjha uttamakulappasUyAe emAgiNIe ciraM acchiuMti ?, sA sambhAveNa micchAdukaDaMti bhaNamANI ajjacaMda zva dRSTAdANAe pAesu paDiyA, ajacaMdaNAevi tIe velAe saMthAragaM gayAe niddA AgayA, pasuttA, migAvatIevi tivasaMvegamAvannAe // 584 // pAyavaDiyAe ceva kevalanANaM samuppaNNaM, sappo ya teNaMteNamuvAgato, ajacaMdaNAe ya saMthAragAto hattho laMbati, migAvatIe mA khajihitti so hatthI saMthAragaM caDAvito, sA vibuddhA, bhaNai-kimeyaMti ?, annavi tuma acchAsitti micchAdukkaDaM, nihApamAeNaM na udaviyAsi, miyAvatI bhaNati-esa sappo mA te khAhititti hattho caDAvito, sA bhaNai-kahiM so!, sA dAei, ajacaMdaNA apecchamANI bhaNai-ajo! kiM te atisayo ?, sA bhaNai-Ama, to kiM chaumattho kevaligo vA ?, 8sA bhaNai-kevaligo, pacchA ajacaMdaNA pAesu paDiuM bhaNai-micchAdukkaDaM, kevalI AsAito, evaM bhAvapaDikkamaNaM, etya gAhA-jai ya paDikamiyavaM, avassa kAUNa pAvayaM kammaM / taM ceva na kAyavaM, tA hoi pae paDikato // 1 // (Ava. 683) ihaca pratikramAmi, bhUtAt sAvadyayogAnnivarve'hamityuktaM bhavati, tasmAcca nivRttiryattadanumativiramaNamiti,Ine tathA niMdAmi gaheM iti, atra nindAmi jugupse ityarthaH, gaheM iti ca tadevoktaM bhavati, yadyevaM tata ekArthatve ko lAbhedaH, ucyate, sAmAnyArthAbhede'pi iSTavizeSArtho gozabdaH, yathA sAmAnye gamanAtheM gacchatIti gauH sarpatIti sarpaH,1* / lo JainEducation inteN jainelibrary.org
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathApi gamanavizeSo'vagamyate zabdArthAdeva, evamihApi nindAgahayorarthavizeSo'vasAtavyaH, tamevArthavizeSa darzayati sacarittapacchayAvo niMdA tIe cukknikkhevo| dave cittagarasuA bhAve subahU udAharaNA // 1061 // sacaritrasya satvasya pazcAcApaH svapratyakSaM jugupsA nindA, uktaM ca-'AtmasAkSikI ninde ti, tasyAzca nindAyA nAmAdibhedazcatuSko nikSepaH, tatra nAmasthApane pratIte, dravyanindAyAM citrakarasutA udAharaNam-sA jahA raNNA pariNIyA, appANaM niMdiyAiyA tahA kaheyabA, heTA kahANagaM kahiyaMti puNo na bhannai, bhAvaniMdAyAM subahUnyudAharaNAni yogasaGgrahe vakSyaMte, lakSaNaM punaridam-hA dudu kayaM hA duhu kAriaM hA dui aNumayaM hatti / aMto aMto Dajhai, pacchAtAveNa vevaMto // 1 // | garihAvi tahAjAiyameva navaraM prppgaasnnyaa| dabaMmi ya maruNAyaM bhAve subaha udAharaNA // 1032 // gardApi tathAjAtIyaiva-nindAjAtIyaiva, navaraM-etAvAn vizeSaH, paraprakAzanayA gahIM bhavati, kimuktaM bhavati ?-yA guroH pratyakSaM jugupsA gaheMti, 'parasAkSikI gaheM'ti vacanAt , sApi nAmAdibhedAccaturvidhA, tatra nAmasthApane anAhatyAha-dravye dravyagoyAM marukodAharaNaM, tacchedana-ANaMdapure maruo NhusAe samaM saMvAsaM kAUNa uvajjhAyassa kahei, jahA sumiNae kaNhusAe samaM saMvAsaM gtomitti|bhaavgrhaayaaN sAdhorudAharaNaM,-gaMtUNa gurusamI kAUNa ya aMjaliM viNayamUlaM / jaha appaNo taha pare jANAvaNa esa garihA u // 1 // (ogha. 158)tti / kiM niMdAmi garhe ityata Aha-'AtmAnaM' atItasAvadyahayogakAriNamazcAdhyaM, athavA atrANaM-trANavirahitaM atItasAvadhayogaM niMdAmi garhe, sAmAyikenAdhunA trANamiti, athavA 'ava sAtatyagamane' atana-satatabhavanapravRttaM atItaM sAvadha yoga nindAmi gahe, nivartayAmIti tAtparyArthaH, 'vyutsRjJAmI ti Jain Education Intema For Private & Personal use only D ainelibrary.org
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyutsameM prasannace. ndrodAharaNaM zrImAvavividhArthoM vizeSaNAthoM vA vizabdaH ucchabdo bhRzArthe sajAmi-tyajAmi, vividha vizeSeNa vA bhRzaM tyajAmi atItasAvadhamalayagi. 4ii yogamiti bhAvaH, nanu karomi bhadanta ! sAmAyikamiti sAvadyayogavinivRttirityucyate, tasya vyutsRjAmIti zabdaprayoge| vRttau sUtra- vaiparItyamApadyate, tanna, yasmAt mAMsAdiviramaNakriyAnantaraM vyutsRjAmIti prayoge tadvipakSatyAgo mAMsabhakSaNanivRttirabhi- sparzikA dhIyate, evamihApi sAmAyikAnantaraM vyutsRjAmIti prayoge tadvipakSatyAgaH sAvadyayoganivRttiravagamyate iti, sa ca vyutsagoM 4AnAmAdibhedAccatuSprakAraH, tatra nAmasthApane anaadRtyaah||585|| davaviussagge khalu pasannacaMdo bhave udAharaNaM / paDiyAgayasaMvego bhAvammivi hoi soceva // 1063 // / dravyavyutsoM-gaNopadhizarIrAnnapAnAdivyutsargaH, athavA dravyavyutsoM nAma ArtadhyAnAdidhyAyinaH kAyotsargaH, ata evAha-dravyavyutsarge khalu prasannacaMdro rAjarSirbhavatyudAharaNaM, bhAvavyutsargastvajJAnAdiparityAgaH, athavA dharmazukladhyAyinaH kAyotsargaH, tathA cAha-pratyAgatasaMvego bhAvavyutsarge'pi sa eva-prasannacandro rAjarSirudAharaNamiti gAthAkSarArthaH, bhAvArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedam-poyaNapure nagare pasannacaMdo rAyA, tattha bhayavaM mahAvIro samosaDDo, tato rAyA dhammaM soUNa saMjAyasaMvego pavaito, gIyattho jAo, annayA jiNakappaM paDivajiukAmo sattabhAvaNAe appANaM bhAveti, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe masANapaDimaM paDivanno, bhayapi mahAvIro tattheva rAyagihe samosaddhe, logo pavaMdao nIti, duve ya hAvANiyagA poyaNapurAto tatyeva AgayA, tatthego pasannacaMdaM pAsiUNa bhaNai-esa amhANa sAmI rAyasiri pariccaiUNa tavasiriM paDivanno, aho eyassa ghaNNayA, biio bhaNai-katto eyassa dhannayA joya asaMjAyabalaM putaM raje ThaveUNa CrockCASSES ALSAA% // 585 // Jain Education For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ SECORRECRUC pachaito, so tavassI pacaMtanivehiM maMtIhi ya parihavijai, nagaraM ca uttamakhayaM pavanaM, aMteuraMpi kamapi avatthaM gayaM na jANiai, tA evamaNeNa bahU logo dukkhe Thavitotti adadubo esa,taM soUNa tassa kovo sAto, ciMtiyaM ca'NeNa-ko mama | puttassa avakarei ?, nUNamamugo, tAH kiM teNa ?, eyAvatthagatovi viNivAemi, mANasasaMgAmeNa rodajjhANaM pavanno, hathiNA hatyiM cAvAei, AseNa AsaM, iccAi vibhAsA, etyaMtare seNio bhayavaM vaMdato jAi, teNa divo, vaMdito, NeNa Isipi no nijjhAito, seNieNa ciMtiyaM-sukkajhANovagato esa bhayavaM, erisaMmi jhANe kAlagayassa kA gaI havaitti bhayavaM pucchissaM, tato gato, vaMdiUNa pucchito NeNa bhayavaM, jaMmi ThANe Thito vaMdito mae pasannacaMdo taMmi mayassa kahiM gvavAto bhavati !, bhayavayA bhaNiyaM-ahesattamAe puDhavIe, tato seNieNaMciMtiyaM-hA kimeyaM?, puNo pucchissaM, etthaMtaraMmi pasannacaMdassa mANase saMgAme pahANanAyageNa sahAvaDiyassa asisatticakkakappaNipamuhANi paharaNANi khayaM gayANi, tato'NeNa sirattANeNaM vAvAemitti parAmusiyamuttamaMgaM jAva loaM kaDaM pAsai, tato saMvegamAvanno mahayA visujjhamANapariNAmeNaM attANaM niMdiuM pavatto, samAhiyaM puNaravi aNeNa sukkajhANaM, etyaMtaraMmi puNaravi pucchito seNieNaM bhayavaM-jArise jhANe saMpai pasannacaMdo vaTTI tArise mayassa kahiM uvavAto?, bhagavayA bhaNiyaM-aNuttaresu, tato seNieNa bhaNiyaM-purva kimannahA parUviyaM ? uyAhu mayA annahA avagacchiyaM ?, bhayavayA bhaNiyaM-na annahA parUviyaM, seNieNa bhaNiyaM-kahameyaMti ?, bhayavayA sabo vuttaMto kahito, etyaMtare pasannacaMdasamIve divo devaduMdubhisaNAho mahaMto kalayalo uddhAito, tato seNieNa bhaNiyaM-bhayavaM ! kimayaMti !, bhayavayA bhaNitaM-tasseva visujjhamANapariNAmassa kevalanANaM samuppaNNaM, tato se devA mahimaM kareMti, esa evaM davaviussagga SACROSSANS ICROS For Private & Personal use only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRttI sUtrasparzikA // 586 // Jain Education Internallon bhAvaviussaggesu udAharaNaM // sAmprataM samAptI yathAbhUto'sya sAmAyikasya kattA bhavati tathAbhUtaM saGkSepato'bhidhitsurAhasAvajjajogavirao tivihaM tiviheNa vosaria pAvo / sAmAiamAIe eso'Nugamo parisamatto // 1064 / / sAvadyayogavirataH, kathamityAha - trividhaMtrividhena vyutsRjya - parityajya pApaM, pAThAMtaraM sAvadyayogavirataH san trividhaM trividhena vyutsRjati parityajati pApamedhyat sAmAyikAdau - sAmAyikA rambhasamaye / eSo'nugamaH parisamAptaH, athavA sAmAyikAdI sUtre AdizabdAt sarvasAvadhaM yogaM pratyAkhyAmItyAdyavayavaparigrahaH, ukto'nugamaH, sAmprataM nayAste ca naigamasaGgrahavyavahAraRjusUtrazabdasamabhirUdaivaMbhUtabhedabhinnAH khalboghataH sapta bhavanti, svarUpaM caiteSAmadho nyakSeNa pradarzitamiti neha pratanyate, kevalamatra sthAnAzUnyArthamete jJAnakriyAdvayAntarbhAvena samAsataH procyante, tathA cAha vivAcaraNanae sesasamoAraNaM tu kAya / sAmAianijattI subhAsiatthA parisamattA // 1065 // vidyAcaraNanayayoH, jJAnakriyAnyayorityarthaH, 'sesasamoyAraNaM tu kAya miti zeSanayasamavatAraH karttavyaH, tuzabdo vizeSaNArthaH, sa caitadvizinaSTi tau ca jJAnanayakriyAnayau vaktavyau, evaM sAmAyikaniryuktiH subhASitArthA parisamAptA // samprati svadvAra eva zeSanayAntarbhAvenAviSkRtanAmAnAvanantaropanyastagAthAgatatuzabdena cAvazyavaktavyatayA'bhihitau jJAna| caraNanayAvucyete, tatra jJAnanayadarzanamidaM - jJAnamevaihikAmuSmikaphalaprAptikAraNaM pradhAnaM, yuktiyuktatvAt, tathA cAha-- nAyammi gihiyace agivhiavammi ceva atthammi / jaiavameva itha jo uvaeso so Nao nAma / / 1066 / / 'nAmi' jJAte samyakaparicchinne 'grahItavye' upAdeye, 'agiNhiyavaMmi tti agrahItavye - anupAdeye, heye iti bhAvaH, 66 jJAnakriyAnayI / / 586 // w.jainelibrary.org
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intern cazabdaH khalUbhayorgrahItavyAgrahItavyayorjJAtatvAnukarSaNArthaH ukSepaNIyavastusamuccayAryo vA, evakArastvavadhAraNArthaH, tasya caivaM vyavahitaM prayogo draSTavyaH - jJAta eva grahItavye, tathA agrahItavye upekSaNIye ca jJAta eva, nAjJAte'rthe aihikAmuSmike, tatra aihiko grahItavyaH khakandanAdiH agrahItavyo viSazastra kaNTakAdiH upekSaNIyastRNAdiH, AmuSmiko grahItavyaH samyagdarzanAdiH agrahItavyo mithyAtvAdiH upekSaNIyo vivakSayA abhyudayAdiH tasminnarthe yatitavyameva, anusvAralopAt yatitavyaM, evamanena krameNa aihikAmuSmikaphalaprAtyarthinA sattvena pravRttyAdilakSaNo yajJaH kArya ityarthaH itthaM caitadaGgIkarttavyaM, samyak ajJAte pravarttamAnasya phalavisaMvAdadarzanAt, tathA cokamanyairapi - "vijJaptiH phaladA puMsAM, na kriyA phaladA | matA / mithyAjJAnAt pravRttasya, phalAsaMvAdadarzanAt // 1 // " tathA AmuSmikaphalaprAptyarthinA'pi jJAna eva yatitavyaM, | tathA cAgamo'pyevameva vyavasthitaH, yata uktam- "paDhamaM nANaM tao dayA, evaM ciTThai sabasaMjae / annANI kiM kAhiti kiMvA nAhI cheyapAvagaM ? // 1 // itaHJcaitadevamaGgIkarttavyaM, yasmAt tIrthakaragaNadharairagItArthAnAM kevalAnAM vihArakriyA pi | niSiddhA, tathA cAgamaH- " gIyattho ya vihAro bIo gIyatthamIsito bhaNito / etto taiyavihAro nANunnAto jiNavare hiM // 1 // " na khalvandhenAndhaH samAkRSyamANaH samyakUpandhAnaM pratipadyate ityabhiprAyaH, evaM tAvat kSAyopazamikaM jJAnamadhikRtyoktaM, kSAyikamapyaGgIkRtya viziSTaphalasAdhakatvaM tasyaiva veditavyaM yasmAdarhato'pi bhavAmbhodhitaTasthasya dIkSApratipannasya utkRSTatapazcaraNavato'pi na tAvadapavargaprAptirupajAyate yAtrajIvAjIvAdya khilavastuparicchedarUpaM kevalajJAnaM notpannamiti, tasmAd jJAnameva pradhAnamaihikAmuSmikaphalaprAptikAraNamiti sthitaM, 'ii jo uvadeso so nao nAmaM ti evamuktanyAyena +++ Jainelibrary.org
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ CHA jJAnaki yAnayo zrIAva0 malayagi vRcau sUtrasparzikA // 587 // %*%* ya upadezo jJAnaprAdhAnyakhyApanaparaH sa nayo nAma, jJAnanaya ityarthaH, ayaM caturvidhe samyaktvAdisAmAyike samyaktva-| sAmAyikaM zrutasAmAyikaM cecchati, asya jJAnAtmakatvAt , dezaviratisAmAyikaM sarvaviratisAmAyikaM tu necchati, tayostatkAyatvAt , guNabhUte vecchati, ukto jJAnanayaH, samprati kriyAnayAvasaraH, tadarzanaM cedaM-kriyaiva aihikAmuSmikaphalaprASTikAraNaM pradhAna, yuktiyuktatvAt , tathA cAyamapyuktalakSaNAmeva svapakSasiddhaye gAthAmAha-'nAyaMmi giNhiyave' ityAdi, asya kriyAnayadarzanAnusAreNa vyAkhyA-jJAte grahItavyAgrahItavye caiva arthe aihikAmuSmikaphalaprAtyarthinA yatitavyameva, na yasmAt pravRttyAdilakSaNaprayatnavyatirekeNa jJAnavato'pyabhilaSitArthAvAptirupalabhyate, tathA coktamanyairapi-"kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAt sukhito bhavet // 1 // " tathA''muSmikaphalaprAtyarthinApi kriyaiva karttavyA, tathA ca bhagavadvacanamapyevameva vyavasthitaM, yata uktam-"ceiyakulagaNasaMghe AyariyANaM ca pavayaNa sue ya / sabesuvi teNa kayaM tavasaMjamamujjamaMteNaM // 1 // " itazcaitadevamaGgIkaraNIyaM, yasmAttIrthakaragaNadharaiH kriyAvikalAnAM jJAnamapi viphalamevoktaM, tathA cAgamaH-subahuMpi suyamahIyaM kiM kAhii caraNaviSpahINassa ? / aMdhassa jaha palitA dIvasayasahassakoDIvi // 1 // " dRzikriyAvikalatvAt tasyetyabhiprAyaH, evaM tAvat kSAyopazamikaM cAritramaGgIkRtyoktaM, cAritraM kriyetyanAntaraM, kSAyikamapyaGgIkRtya viziSTaphalasAdhakatvaM tasyaiva vijJeyaM, yasmAdahato'pi bhagavataH samutpanna kevalajJAnasyApi na tAvat muktyavAptiH sambhavati yAvadakhilakarmendhanAnalabhUtA pazcahasvAkSarIdiraNakAlamAtrAvasthAyinI sarvasaMvararUpA cAritrakriyA nAvApyate, taH kriyaiva pradhAnamaihikAmupmikaphalaprAptikAraNamiti sthitaM, 'iha jo uvadeso so mAnAtu sukhitApala kayaM tavasaMjamavacanamapyevameva // 587 // Jain Education Inter For Private & Personal use only X aw.jainelibrary.org
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayo nAmaM ti evamuktena nyAyena ya upadezaH kriyAyAH prAdhAnyakhyApanaparaH sa nayo nAma, kriyAnaya ityarthaH, ayaM caturvidhe sAmAyike dezaviratisarvaviratirUpaM sAmAyikadvayamevecchati, kriyApradhAnatvAdasya, samyaktvasAmAyika zrutasAmAyike tu tadarthamupAdIyamAnatvenApradhAnatvAnnecchati, guNabhUte vA icchatIti, uktaH kriyAnayaH, itthaM jJAnanayakriyAnayasvarUpaM zrutvA'viditatadabhiprAyo vidheyaH saMzayApannaH sannAha-kimatra tattvaM 1, pakSadvaye'pi yuktisambhavAt, AcAryaH punarAha - savesiMpi nayANaM bahuvihavattacvayaM nisAmittA / taM savanayavisuddhaM jaM caraNaguNaTThio sAhU // 1067 // athavA jJAnakriyAnayamataM pratyekamabhidhAyAdhunA sthitapakSamupadarzayati- 'sadhesiMpi nayANa' mityAdi, sarveSAmapi -mUlanayAnAM, apizabdAt tadbhedAnAM dravyAstikAdInAM bahuvidhavaktavyatAM - sAmAnyameva vizeSA eva ubhayameva parasparamanapekSamityAdirUpaM, athavA nAmAdinayAnAM madhye ko nayaH kaM sAdhumicchatItyAdirUpAM nizamya zrutvA tat sarvanayavizuddhaM sarvanayasammataM vacanaM yaccaraNaguNasthitaH sAdhuH yasmAtsarve nayAstattvato bhAvanikSepamicchaMtIti // iti zrImalayagiriviracitAyAmAvazyakaTIkAyAM sAmAyikAdhyayanaM samAptam // sAmAyikasya vivRtiM kRtvA yadavAptamiha mayA kuzalam / tena khalu sarvaloko labhatAM sAmAyikaM paramam // 1 // yasmAjagAda bhagavAn sAmAyikameva nirupamopAyam / zArIramAnasAnekaduHkhanAzasya mokSasya // 2 // pranthAnaM 22000 BRARARARARARARARAFARAKARADARARARAS iti zrImalayagiriviracitAyAmAvazyakabRhadvRttau sAmAyikAdhyayanaM samAptam / BBAS ATABASE
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAcAryazrImalayagiriviracitAyAmAvazyaka bRhadvRttau sAmAyikAdhyayanavivaraNaM // AR
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA. sU. 99 Jain Education Inter atha caturviMzatistavAkhyaM dvitIyamadhyayanaM // tadevamukkaM sAmAyikAdhyayanam adhunA caturviMzatistavAdhyayanaM prArabhyate - tatrAdhyayanoddezasUtrArambheSu sarveSveva kAraNAbhisambandho vaktavyAvityeSa vRddhapravAdaH, tataH prathamataH kAraNamucyate, taccedaM - AtyAdiguNasampatsamanvitebhyo vineyebhyo guruNA sUtrato'rthatazcAvazyakazrutaskandhaH pradAtavyaH sa cAdhyayanasa mudAyarUpaH, tathA coktam- 'etto ekkekaM puNa ajjhayaNaM kittaissAmi' tti, prathamaM cAdhyayanaM sAmAyikaM, taccopadarzitam, idAnIM dvitIyaM caturviMzatistavAdhyayanamArabhyate, dvitIyatA cAsya dvitIyAvayavatvAt, dvitIyAvayavatvamapyasya siddhamAcAryopadazitAdhikAragAthAprAmANyAt, sA ceyam - "sAvajjajogaviraI ukkittaNa guNavato ya paDivattI / khaliyassa niMdaNA vaNatigaccha guNadhAraNA caiva // 1 // iyamatra bhAvanA-yathA kila yugapadazakyopalambhasya puruSasya didRkSoH krameNAMgAnyupadayante, evamantrApyAvazyaka zrutaskandhasya krameNa sAmAyikAdInyaGgAnyupadarzyante iti idameva kAraNamuddezasUtreSvapi yoja - nIyaM etadeva ca sarvAdhyayaneSu, na punarbhedena vakSyAmaH, samprati sambandha ucyate - ihAnantarAdhyayane sAvadyayogaviratilakSaNaM sAmAyikamupadiSTaM, iha tu tadupadeSTRNAmaI tAmutkIrttanaM pratipAdyate, athavA sAmAyikAdhyayane tadAsevanAt kamrmmakSaya uktaH, yata uktaM niruktidvAre - " sammaddiTThI amoho sohI sambhAva daMsaNaM bohI / avivajjao sudiTThiti etramAI nirusAI // 1 // " jainelibrary.org
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturvijJatyAdeni zrIAva0 malayagi vRttau sUtrasparzikA paH // 589 // SAMANAROSAN zopiH karmakSaya ityanAMtaraM, iMhApi caturvizatistavAdhyayane bhagavadahadguNotkIrtanarUpAyA bhakesa tvato'sAveva karmakSayaH pratipAdyate, tathA ca vakSyati-"bhattIeN jiNavarANaM khijaMtI puSasaMciyA kammA' ityAdi, evamanena sambandhenAyAtasyAsya cataviMzatistavAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi prapaJcato vaktavyAni, tatra nAmaniSpanne nikSepe caturvizatistavAdhyayanamiti nAma, tatazcaturvizatistavAdhyayanazabdAH prarUpaNIyAH, tathAcAhacauvIsagatthayassa u nikkhevo hoi naamnipphnno| cauvIsagassa chakko thayassa ucaukao hoi||1068|| caviMzatistavasya nikSepo nAmaniSpanno bhavati, sa cAnyasyAzrutatvAdayameva yaduta caturviMzatistava iti, tuzabdo vAkyabhedopadarzanArthaH, vAkyabhedazca adhyayanAntaravaktavyatAyA upakSepAditi, tatra caturvizatizabdasya nikSepaH SaDDidhaH, stavazabdasya caturvidhaH, tuzabdasyAnuktasamuccayArthatvAdadhyayanasya ca, eSa gAthAsamAsArthaH / avayavArtha tu bhASyakAra eva vakSyati, tatrAdyamavayavamadhikRtya nikSepopadarzanArthamAhanAmaMThavaNAdavie khitte kAle taheva bhAve ya / cauvIsagassa eso nikkhevo chabiho hoii|| 192 // (bhA.) 'nAma'ti nAmacaturviMzatiH sthApanAcaturvizatirdravyacaturviMzatiH kSetracaturvizatiH kAlacaturvizatistathaiva bhAvacaturvizatiH, caturvizatizabdasya eSo'nantarodito nikSepaH Sar3idho bhavati / tatra nAmacaturvizatiH jIvasya ajIvasya vA yasya caturvizatiriti nAma kriyate, caturvizatyakSarAvalI vA, sthApanAcaturviMzatizcaturvizateH keSAMcitsthApanA, dravyacaturviMza| tizcaturvizatirdravyANi, sacittAcittamizrabhedabhinnAni, tatra sacittAni dvipadacatuSpadApadabhedabhinnAni, acittAni CHEC%ARRIERSPAREER // 589 // Jain Educational For Private & Personal use only Himaew.jainelibrary.org
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArSApaNAdIni mizrANi dvipadAdInyeva kaTakAdyalaGkRtAni, kSetracaturviMzatirvivakSayA caturviMzatiH kSetrANi bharatAdIni, kSetrapradezA vA caturviMzatiH kSetracaturviMzatiH, caturviMzatipradezAvagADhaM vA dravyaM kSetracaturviMzatiH, kAlazcaturviMzatizcaturviMzatiH samayAdayaH, etatkAlasthiti vA dravyaM kAlacaturviMzatiH, bhAvacaturviMzatiH caturviMzatirbhAvasaMyogAH, caturviMzatiguNakRSNAdidravyaM vA bhAvacaturviMzatiH, iha sacittadvipadamanuSyacaturviMzatyA'dhikAra iti gAthArthaH // uktA caturviMzatiH, adhunA stavanikSepapratipAdanArthamAha maMThavaNAdavi bhAve ya dhayassa hoi nikkhevo / davatthaoM pupphAI saMtaguNakittaNA bhAve // 193 // (bhA.) 'nAma'ti nAmastavaH sthApanAstavaH dravyaviSayo dravyastavaH 'bhAve ye'ti bhAvaviSayo bhAvastavaH, itthaM stavasya nikSeponyAso bhavati catuSprakAra iti zeSaH, tatra kSuNNatvAnnAmasthApane anAdRtya dravyastavabhAvastavasvarUpa mAha-dravyastavaH puSpAdiH, AdizabdAt gandhadhUpAdiparigrahaH, kAraNe kAryopacArAcaivamAha, anyathA dravyastavaH puSpAdibhiH samabhyarccanamiti draSTavyaM tathA sadguNotkIrttanA bhAva iti, santazca te guNAzca sadguNAH, anenAsatsu guNeSUtkIrttanAniSedhamAha, karaNe mRSAvAdadoSaprasaGgAt, sadguNAnAmutkIrttanA ut-prAbalyena parayA bhaktyA kIrttanA - saMzabdanA yathA - 'prakAzitaM yathaikena tvayA samyak jagatrayam / samagrairapi no nAtha !, paratIrthAni paistathA // 1 // vidyotayati vA lokaM, yathaiko'pi nizAkaraH / samudgataH samagro'pi, kiM tathA tArakAgaNaH ? || 2 ||" ityAdilakSaNo bhAve iti dvAraparAmarzo, bhAvastava ityarthaH // iha cAlitapratiSThito'rthaH samyagjJAnAya prabhavatIti cAlanAM kadAcid vineyaH karoti, kadAcitsvayameva guru
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA // 590 // Jain Education Intern rapi, tathA coktam- "katthai pucchara sIso kahiMca'puTThA karhiti AyariyA |" ityAdi, tatra vicaparityAgAdinA dravyastava eva jyAyAnityalpabuddhInAmAzaGkAsambhavaH, tadvyudAsArthaM tadanuvAdapurassaramAhadavatthaoM bhAvatthaoM davadhao bahuguNatti buddhi siA / ani uNamaivayaNamiNaM chajjIvahiaM jiNA biMti // 194 // (bhA.) chajjIvakAyasaMjama daddathae so virujjhaI kasiNo / to kasiNasaMjama biU pupphAIaM na icchati // 195 // (bhA.) dravyastavo bhAvastatra ityanayormadhye dravyastavo bahuguNaH - prabhUtaguNa ityevaM buddhiH syAd evaM cenmanyase iti bhAvaH, tathAhi -kilAsmin kriyamANe vittaparityAgAcchubha evAdhyavasAyaH tIrthasya connatikaraNaM, dRSTvA ca taM kriyamANamanye'pi pratibuddhyante iti svaparAnugrahaH, sarvamidaM sapratipakSaM cetasi nidhAya dravyastavo bahuguNa ityasyAsAratAravyApanAyAha-anipuNamativacanamidamiti, anipuNamatervacanamidaM yat dravyastavo bahuguNa iti, kimityata Aha- 'SaDjIvahitaM' SaNNAM - pRthivIkAyikAdInAM jIvAnAM hitaM jinAH-tIrthakRto bruvate // kiM SaDjIvahitamityata Aha - SaNNAM jIvanikAyAnAM - pRthivyAdilakSaNAnAM saMyamaH -saGghaTTanAparityAgaH SaDjIva kAyasaMyamaH asau hitaM, yadi nAmaivaM tataH kimityata Aha- 'dravyastaveM puSpAdisamabhyarcanalakSaNe 'saH' SaDjIvakAyasaMyamaH 'kRtlaH' sampUrNo 'virudhyate' na samyak sampadyate, puSpAdisaMyuJcanasaGghaTTanAdinA kRtsvasaMyamavyAghAtabhAvAt, yatazcaivaM 'to' ti tasmAt kRtsvasaMyamaM pradhAnaM vidvAMsaH, ve tasvataH sAdhava ucyante, kRtsnasaMyamagrahaNamakRtsnasaMyamaviduSAM zrAvakANAM vyapohArtha, puSpAdikaM dravyastavaM stavanikSeSaH bhAvastavA dhikyaM ca // 590 // .
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ A CCORICALCOCONUGAMCE% necchanti-na baha manyante, yaccoM-'dravyastave kriyamANe vittaparityAgAt zubha evAdhyavasAya' ityAdi, tadapi yatkicit, vyabhicArAt, kasyacidalpasattvasya avivekino vA zubhAdhyavasAyAnupapatteH, dRzyate yazaHkIAdyarthamapi sattvAnAM dravyastave pravRttiH, zubhAdhyavasAyabhAve tu sa eva bhAvastavaH, itarastu tatkAraNatvenApradhAnamiti, tathA bhAvastava eva sati tattvatastIrthasyonnatikaraNaM, bhAvastavavataH samyagamarAdibhirapi pUjyatvAt , tameva ca dRSTvA kriyamANamanye sutarAM pratibudyate iti svaparAnugraho'pIhaiveti gaathaadvybhaavaarthH|| Aha-yadyevaM kimayaM dravyastava ekAntato heya eva varttate !, AhozvidupA-15 deyo'pIti !, ucyate, sAdhUnAM heya eva, zrAvakANAmupAdeyo'pi, tathA cAhaakasiNapavattagANaM virayAvirayANa esa khalu jutto| saMsArapayaNukaraNo davathao kUvadito // 196 // (bhA.) __ akRtsnaM, saMyamamiti sAmarthyAt gamyate, pravartayantItyakRtsnapravartakAsteSAM, viratAviratAnAM zrAvakANAmeSa-dravyastavaH khalu yukta eva, khaluzabdasyAvadhAraNArthatvAt, kiMkRdayamityAha-saMsArapratanukaraNaH, saMsArakSayakAraka iti bhAvaH, Aha-yaH prakRtyaivAsundaraH sa kathaM zrAvakANAmapi yuktaH 1, ucyate, atra kUpadRSTAntaH, jahA navanagarAisaMnivese keI pabhUtajalAbhAvato taNhAdiparigayA tadapanodArtha kUpa khaNaMti, tesiM ca jaivi taNhAiyA vaTuMti maTTiyAkaddamAdIhi ya maliNijaMti tahAvi tadubbhavaNaM ceva pANIeNaM tesi te tiNhAiyA so ya malo puvago ya phiTTai, sesakAlaM ca te tadanne ya logA suhabhAgiNo ya bhavanti, evaM dabatthae jaivi asaMjamo tahAvi tato ceva sA pariNAmavuDDI bhavati jA asaMjamovajiyaM annaM va niravasesaM khati, tamhA viratAviratehiM esa dabatthaokAyabo, subhANuvaMdhI pabhUyataranijarAphalo yatti, uktaH stvH| CAKACHAR Jain Education Intern a l For Private & Personal use only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAva0 malayagi0 vRttau sUtrasparzikA // 591 // Jain Education Inte atrAntare'dhyayanazabdArtho nirUpaNIyaH, sa cAnuyogadvAracintAyAM nyakSeNa nirUpita eveti neha pratanyate / samprati sUtrA| ThApaka niSpanna nikSepAvasaraH, sa ca sUtre bhavati, sUtraM cAnugame, sa cAnugamo dvidhA - sUtrAnugamo niryukttyanugamazca, tatra niryuktyanugamastrividhaH, tadyathA - nikSepaniryuktyanugama upodghAtaniryuktyanugamaH sUtrasparzaka niyuktyanugamazca tatra nikSepaniryuktyanugamo'nugato vakSyate ca, upodghAtaniryuktyanugamastvAbhyAM dvAragAthAbhyAM samavagantavyaH, tadyathA - 'uddese niddese ya niggame' ityAdi, 'kiM kaivihaM kassa kahi mityAdi, sUtrasparzakanikSepaniryuktayanugamastu sUtre sati bhavati, sUtraM ca sUtrAnugame, sa cAvasaraprApta eva, yugapaca sUtrAdayo vrajaMti, tathA coktam - " suttaM suttANugamo suttAlAvayakato a nikkhevo / suttaSphAsiyanijjutti nayA ya samagaM tu vaccaMti ( vize. 2809) viSayavibhAgaH punarayamamISAM veditavyo- "hoi kayattho vottuM sapayaccheyaM suyaM suyANugamo / suttAlAva ganAso nAmAinnAsaviNiyogaM // 1 // suttaSphAsiya nijjuttiniyogo sesao payatyAdI / pAyaM so ciya negamanayAimayagoyaro bhaNito // 2 // " ( vize. 2009-10 ) atrAkSepaparihArA nyakSeNa sAmAyikAdhyayane eva nirUpitA iti neha vitanyante tatra sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyam, taccedam logassa ujjoyagare, dhammatitthayare jiNe / arihaMte kittaissaM, cauvIsaMpi kevalI // 1 // sUtraM ) asya vyAkhyA, tallakSaNaM cedaM "saMhitA ca padaM caiva padArthaH padavigrahaH / cAlanA pratyavasthAnaM, vyAkhyA sUtrasya Sar3idhA || 1 ||" tatrAskhalitapadoccAraNaM saMhitA, sA ca pratItA, adhunA padAni - lokasya udyotakarAn dharmatIrthakarAn jinAn arhataH kIrtayiSyAmi caturviMzatimapi kevalina iti / adhunA padArthaH -lokyate pramANena dRzyate iti lokaH, dravyastave kUpa STAntaH // 591 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ SCICROSONAGACM ayaM ceha tAvat paJcAstikAyAtmako gRhyate, tasya lokasya udyotakaraNazIlA udyotakarAstAn, kevalAlokena tatpUrvakavacanadIpena vA sarvalokaprakAzakaraNazIlAnityarthaH, tathA durgatI prapatantamAtmAnaM dhArayatIti dharmaH, uktaM ca-"dargatiprasatAna jantana , yasmAda dhArayate ttH| dhatte caitAna zubhe sthAne, tasmAddharma iti smRtH||1||" tIyete saMsArasAgaro'neneti tIrthadharma eva dharmapradhAnaM vA tIrtha dharmatIrtha tatkaraNazIlA dharmatIrthakarAstAna, tathA rAgadveSakaSAyendriyaparISahopasargASTaprakArakarmajetRtvAjinAstAna , azokAdyaSTamahAprAtihAryAdirUpAM pUjAmahaMtItyarhantastAn arhataH, kIrtayiSyAmisvanAmabhiH stopye, caturvizatiH saGkhyA, apizabdo bhAvatastadanyasamuccayArthaH, kevalaM jJAnameSAM vidyata iti kevlinH| tAna kevalinaH, iti padArthaH, padavigraho'pi yAni samAsabhAji padAni teSu darzita eva / samprati cAlanAvasaraH-tatra sA tAvat tiSThatu , sUtrasparzaniyuktirevocyate, svasthAnatvAt, ukkaM ca-"akkhaliyasaMhiyAI vakkhANacaukkae drisiyNmi| suttapphAsiyanijuttivittharastho imo hoi // 1 // " cAlanAmapi cAtrava vakSyAmaH, tatra 'lokasyodyotakarA'niti yaduktaM tatra lokanirUpaNAyAha nAmaMThavaNAdavie khitte kAle bhave ya bhAve ya / pajjavaloge ya tahA aTTaviho loganikkhevo // 1069 // nAmalokaH sthApanAlokaH dravyalokaH kSetralokaH kAlalokaH bhavalokaH bhAvalokaH paryAyalokazca, evamaSTavidho lokanikSepa iti gAthAsamAsAryaH, nyAsArthantu bhASyakAra eva vakSyati, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyalokamabhidhitsurAha| ..jIvamajIve rUvamarUvI sapaesamappaese ya / jANAhi davalogaM nicamanicaM ca jaM davaM // 197 // (bhA.) For Private & Personal use only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ apaH zrIAva0 jIvAjIvAvityatrAnusvAraHprAkRtatvAdalAkSaNikaH, satra sukhaduHkhajJAnopayogalakSaNo jIvaH, viparItastvajIvaH, etau ca lokanimalayagi. dvI bhedI pratyeka rUpyarUpimedau, tathA cAha-rUpyarUpiNa'iti, tatrAnAdikamasantAnaparigatA rUpiNaH, arUpiNastu vRttau sUtra-18 karmarahitAH siddhAH, ajIvAste'rUpiNo dhamAdhAkAzAstikAyAH, rUpiNaH paramANvAdayaH, etau ca jIvAjIvAvoghataHpada sparzikA hAsapradezApradezAvagantavyau, tathA cAha-sapradezApradezA'viti, tatra paramANuvyatirekeNa sarve'pyastikAyAH sapradezAH, paramANa 1vastvapradezAH, athavA pudgalAstikAyo dravyAdyapekSayA cintanIyaH, tadyathA-dravyataH paramANurapradezaH byaNukAdayaH sapradezAH, // 592 // cha kSetrata ekapradezAvagADho'pradezaH byAdipradezAvagADhAH sapradezAH, kAlata ekasamayasthitiko'pradezo dhAdisamayasthitikAH |sapradezAH, bhAvata ekaguNakRSNAdiko'pradezaH dviguNakRSNAdikAH sapradezAH, idameva jIvAjIvanAtaM jAnIhi dravyalokaM, dravyameva loko dravyalokastaM, asyaiva zeSadhammopadarzanAyAha-nityAnityaM yadravyaM, cshbdaadbhilaapyaanbhilaapyaadismuccyH|| sAmprataM jIvAjIvayonityatAnityatAmevopadarzayati gai 1 siddhA 2 bhaviAyA 3 abhavia 4 puggala 1 aNAgayaddhA 2 ya / tIaddha 3 tinni kAyA 4 jIvAjIvahiI cauhA // 198 // (bhA.) __ asyA sAmAyikAdhyayana iva vyAkhyA kartavyA // adhunA kSetralokaH pratipAdyate // 592 AgAsassa paesA uDDhe ya ahe atirialoe a|jaannaahi khittalogaM aNaMta jiNadesiyaM sammaM // 199 // (bhA.) prakRSTAH dezAH pradezAH AkAzasya pradezAn UvaM ceti Urdhvaloke adhazceti adholoke tiryagloke ca jA Jain Education in For Private & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAKARSRACKGACACAX nIhi kSetralokaM kSetrameva lokaH kSetralokaH taM, UrdhvAdivibhAgastu pratItaH, anantaM-aMtarahitamalokAkAzasyAparimitatvAt , atra sUtre'nusvAralopaH prAkRtatvAdavaseyaH, jinadezitaM sarvajJakathitaM samyak zobhanena vidhinA // sAmprataM kAlalokapratipAdanArthamAha samayAvaliamuhuttA divasamahoratta pakkha mAsA ya / saMvacchara juga paliA sAgara osappi pariyahA // 200 / (bhA.) / paramanikRSTaH kAlaH samayaH, asaGkhyeyasamayAtmikA AvalikA, dvighaTiko muhUrtaH, dvAdazAdimuhUrto divasaH, triMzanmuhUzahorAtraH, paJcadaza ahorAtrANi pakSaH, dvau pakSI mAsaH, dvAdaza mAsA saMvatsaraH, paJcasaMvatsaraM yugaM, palyopamaM uddhArAdibhedAt trividhaM, palyopamAnAM dazakoTIkovyaH sAgaropama, dazasAgaropamakoTIkoTIparimANA utsarpiNI, evamavasarpiNyapi draSTavyA, parAvarcaH pudgalaparAvataH, sa cAnantotsarpiNyavasarpiNIpramANaH, te anantA atItaH kAlaH, anantA evAnAgataH kAlaH // uktaH kAlalokaH, kAla eva lokaH kAlalokaH // adhunA bhavalokamabhighitsurAhaneraiyadevamaNuA tirikkhajoNIgayA ya je sttaa| tammi bhave vahRtA bhavaloga taM viANAhi // 201 // (bhA.) | nairayikadevamanuSyAstiryagyonigatAzca ye sattvAH-prANinastasmin bhave vartamAnA yadanubhAvamanubhavanti taM bhavalokaM jAnIhi, bhava eva loko bhavaloka iti vyutptteH|| sAmprataM bhAvalokamupadarzayatiodaie uvasamie khaie atahA khaovasamie |prinnaami sannivAe chaviho bhAvalogoya // 202 // (bhA.) CAKARAKASAMRACKMC viainelibrary.org Jain Education in
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi. vRttau sUtrasparzikA taheva siddhatAlokaH // // 593 // karmaNa udayena nivRttaH audayikaH, tathA upazamena, karmaNa iti gamyate, nivRtta aupazamikaH, kSayeNa nivRttaH bhavabhAvapa. nAyikA tathA uditakAzasya kSayeNa anuditasyopazamena nivRttaHkSAyopazamikaH, pariNAma eva pAriNAmikaH, sannipAto- 4AryavalokAH ditibhAvAnAM saMyogaH, sannipAte bhavaH sAnnipAtikaH, sa ca oghato'nekabhedo'vaseyaH, aviruddhAstu paJcadaza bhedAH, ukta ca-"odaiyakhatovasame pariNAmekkeka gaticaukkevi / khayajogeNavi cauro tadabhAve uvasameNaMpi // 1 // uvasamaseDhI eko kevaliNo'vi ya taheva siddhassa / aviruddhasannivAiya bhedA emeva pannarasa // 2 // " evamanena prakAreNa SaDvidhaH-SaTprakAro|| bhAvalokaH, bhAva eva loko bhaavlokH|| tibo rAgo ya doso ya, uinno jassa jaMtuNo / jANAhi bhAvalogaM aNaMtajiNadesi sammaM // 203||(bhaa) | tInaH-utkaTo rAgaH-amiSvaGgAlakSaNo dveSaH-aprItilakSaNo yasya jantoH prANina udIrNastaM prANinaM tena bhAvena lokyatvAta jAnIhi bhAvalokamanantajinadezitaM ekavAkyatayA anantajinakathitaM samyak-avaiparItyena // samprati paryAyaloko vaktavyaH, tatrauSataH paryAyA dharmA ucyante, iha punarnaigamanayadarzanaM mUDhanayadarzanaM cAdhikRtya paryAyalokamAhadavaguNakhittapajavabhavANubhAve abhAvapariNAme / jANa caubihameaM pajjavaloaM samAseNa // 204 // (bhA.) dravyasya guNA-rUpAdayaH tathA kSetrasya paryAyA-agurulaghavaH, bharatAdibhedA ityanye, bhavasya-narakAderanubhAvAH-tIvratamaduHkhAdirUpAH, tatho coktam-"acchinimIliyamettaM natthi suhaM dukkhameva pddibii| narae neraiyANaM ahonisaM paJcamA-15 NANaM // 1 // asubhA ubiyaNijjA saharasA svagaMdhaphAsA ya / narae neraiyANaM dukyakammovalicANaM // 2 // " ityAdi, jANAhi bhAvasya jantoH 264 ACCURASKAR Jain Educatonin For Private & Personal use only X w .jainelibrary.org
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ PROGRAMMERE evaM zeSabhavAnubhAvA api vAcyAH, tathA bhAvasya-jIvAjIvAdisambandhinaH pariNAmAH-tena tena ajJAnAt jJAnaM nIlAlohitamityAdiprakAreNa bhavanAni bhAvapariNAmAH, evamenaM caturvidhamoghataH paryAyalokaM samAsena saGkepeNa jAnIhi avabudhyasva // tatra yadukaM dravyaguNA ityAdi tadupadarzanena nigamayannAhavannarasagaMdhasaMThANa-phAsaThANagaivannabhee yA pariNAme ya bahuvihe pajjavalogaM viANAhi (smaasennN)||20||(bhaa.kaa varNarasagandhasaMsthAnasparzasthAnagativarNabhedAn , cazabdAt rasagandhasaMsthAnAdibhedAMzca, iyamatra bhAvanA-varNAdayaH saprabhedA grahItavyAH, tatra varNasya bhedAH kRSNAdayaH paJca, rasasyApi tikkAdayaH paJca, gandhasya surabhItararUpI dvau bhedI, saMsthAna parimaNDalAdibhedAt paJcadhA, sparzaH kaThinAdibhedAdaSTadhA, sthAnamavagAhanAlakSaNaM, tad AzrayapradezabhedAdanekadhA, gatirdadhAspRzadgatiraspRzadgatizca, athavA cazabdaH kRSNAdivarNAdInAM svabhedApekSayA ekaguNakRSNAdyanekabhedopasaGgrahAryaH, anena bhAkila dravyaguNA ityetad vyAkhyAtaM, pariNAmAMzca bahuvidhAnityanena tu caramadvAram , zeSadvAradvayaM punaH svayameva bhAvanIyaM, pariNAmAMzca bahubidhAniti jIvAjIvabhAvagocarAn , kimityata Aha- paryAyalokaM jAnIhi, paryAya eva lokaH paryAyaloka iti vyutpatteH // samprati lokaparyAyazabdAn nirUpayati. .. AlukaI palukkai lukkai saMlukkaI ya egaTThA / logo aTThaviho khalu teNeso vucaI logo||1070 // |- ATokyate ityAlokaH, pralokyate iti pralokaH, lokyate iti lokaH, saMlokyate iti saMllokaH, ete catvAro'pi kara
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI Ava 0 malayagi0 vRtta sUtra sparzikA // 594 // Jain Education inter zabdA ekArthikAH, yata evaM lokazabdasya vyutpattiH -lokyate iti lokaH, AlokAdayazca paryAyAH tena kAraNena aSTavidhaH khalu loko loka ucyate // vyAkhyAto lokaH, sAmprataM udyota ucyate, atrAha vaha khalu uo nAyako davabhAvasaMjutto / aggI dabuloo caMdo sUro maNI viva // 1071 // 'dvividho' dviprakAraH, khaluzabdo mUlabhedApekSayA na vyaktyapekSayetivizeSaNArthaH, udyotyate - prakAzyate'neneti udyoto jJAtavyo vijJeyo dravyabhAvasaMyuktaH, dravyodyoto bhAvodyotazceti bhAvaH, tatra dravyodyoto'gnizcandraH sUrya maNiH - candrakAntAdilakSaNo vidyut pratItA, ete dravyodyotaH etairghaTAdInAmudyate'pi tadgatAyAH samyakpratipatterabhAvAt sakalavastudharmAnudyotanAcca, na hyabhyAdibhiH sadasannityAnityAdyanantadharmAtmakasya vastunaH sarva eva dharmmAH dhammastikAyAdayo vA dyotyante, tasmAdanyAdayo dravyodyota iti // adhunA bhAvodyotamAha nANaM bhAvujoo jaha bhaNiyaM savabhAvadaMsIhiM / tassa uvaogakaraNe bhAvujoaM viANAhi // 1072 // jJAyate yathAvasthitaM vastvaneneti jJAnaM, tato bhAvodyotaH tena ghaTAdInAmudyotane tadgatAyAH samyakpratipatternizcayapratipattezca bhAvAt tasya tadAtmakatvAt, etAvatA cAvizeSeNaiva jJAnaM bhAvodyota iti prAptamata Aha-yathA bhaNitaM yathAvasthitaM sarvabhAvadarzibhiH, tathA yat jJAnaM, samyagjJAnamiti bhAvaH, tadapi nAvizeSeNodyotaH kintu ?, tasya jJAnasyopayoge karaNe sati bhAvodyotaM vijAnIhi, nAnyadA, tadaiva tasya vastuno jJAtatvasiddheH iti gAthArthaH // itthamudyotasvarUpamabhidhAya sAmprataM yenodyotena lokasyodyotakarA jinA bhavanti tenaiva yuktAnupadarzayannAha udyotanikSepaH / / 594 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ & logassunoagarA khuboeNa na hu jiNA huMti / bhAvunoagarA puNa huMti jiNavarA car3adhIsaM // 1073H // hI 'lokasyodyotakarA dravyodyotena naiva jinA bhavanti, kintu tIrthakaranAmakarmodayato atulasattvArthasampAdanena bhAvodyotakarAHpunarbhavanti jinavarAzcaturvizatiriti, atra punaHzabdo vizeSaNArthaH, sa caitad vizinaSTi-AtmAnamadhikRtya kevalajJAnenodyotakarAH, lokaprakAzakavacanapradIpApekSayA tu zeSakatipayabhavyavizeSAnadhikRtyodyotakarAH ata evoktaM bhavati, ko'rthaH, na na bhavanti, nanu bhavantyeva, kAMcana prANino'dhikRtyodyotakaratvasyAsambhavAt , caturviMzatigrahaNamadhikRtAvasarpiNIgatatIrthakarasaGyApratipAdanArtha // udyotAdhikAre eva dravyodyotabhAvodyotayovizeSapratipAdanArthamAhadavvujoojoo pagAsaI parimiammi khittammi / bhAvujoojoo logAloga payAsei / / 1054 // dranyodyotodyoto-dravyodyotaprakAzaH pudgalAtmakatvAt tathAvidhapariNAmayuktatvAcca prakAzayate, pAThAntaraM prabhAsate, mAparimite kSetre, atra yadA prakAzayati tadA prakAzyaM vastu adhyAhiyate, yadA tu prabhAsate tadA sa eva dIpyate iti gRhyate, bhAvodyotodyoto lokAlokaM prakAzayati prakaTArtha / ukta udyotaH, samprati karamavasaraprAptamapi dharmatIrthakarAnityatra vakSyamANatvAdvihAya dharma pratipipAdayiSurAha duha davabhAvadhammo dave sabassa dabamevAhavA / tittAisahAvo vA gammAitthI kuliMgo vA // 1075 // 1 dA:dharmo dvividhA, tadyathA-dravyadharmo bhAvadharmazca, tatra dravye iti dvAraparAmarzaH, dravyaviSayo dharma ucyate-dravyasya-a nupayuktasya dharmoM mUlocaraguNAnuSThAna dharmaH, ihAnupayukto dravyaM 'anupayogo dravya'miti vacanAtU, dravyameva vA mA.sa.1004 CACA LJain Educationing For Private & Personal use only T w w.jainelibrary.org
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanijhepaH R-XAMSTE4ACC zrIbhAvApoM dravyadharma:-dharmAstikAyaH 'tittAisahAvo vA' iti tikAdivA dravyasya svabhAvo dravyadharmaH 'gammAitthI malayagi04 kuliMgo vatti gamyAdirdharmAH strIviSayo dravyadharmaH, tatra keSAJcita mAtuladuhitA gamyA keSAMcidagamyetyAdiH tathA vRttau sUtra- kulilo bA-kutIthikadhammo dravyadharmaH, pAThAntaraM 'duviho ya hoi dhammmo dabadhammo ya bhAvadhammo ya / dhammasthikAu sparzikAnA dave davasa va jo bhave bhAvo // 1 // sugarma / bhAvadharmapratipAdanArthamAha duha hoi bhAvadhammo sua caraNe vA suammi sjjhaao|crnnmmi samaNadhammo khaMtImAI bhave dasahA 1076 // 595 // dvividho bhavati bhAvadharmaH, tadyathA-zrute caraNe ca, zrutadharmazcaraNadharmazcetyarthaH, tatra zrute zrutaviSayo dharmaH svAdhyAyo-vAcanAdiH, caraNe caraNaviSayo dharmaH zramaNadhammoM, dazadhA dazaprakAraH kSAntyAdiH, pAThAntaraM vA 'bhAvaMmi hoi duviho suyadhammo khalu carittadhammo ya / suyadhammo sajjhAto carittadhammo samaNadhammo // 1 // sugama / saMprati tIrthanirUpaNAyAha nAmaM ThavaNAtitthaM davatitthaM ca bhAvatitthaM ca / ikikapi a itto NegavihaM hoi nAyavaM // 1077 // 'nAma ti nAmatIrtha sthApanAtIrtha dravyatIrtha bhAvatIrtha, 'ettotti nAmAdinikSepamAtrakaraNAdanantaramekaikaM nAmatIthodi anekavidhaM bhavati jJAtavyaM // tatra nAmatIrthamanekavidha jIvAjIvaviSayAdibhedAt, sthApanAtIrtha sAkArAnAkArabhedAt, dravyatI AgamanoAgamAdibhedAda, tatra jJazarIrabhavyazarIradravyatIryapratipAdanArthamAha dAhovasamaM tahAi aNaM malapavAhaNe va tIhiM atyehiM niusaM tamhAtaM vacao titthaM // 1078 // CALCUCARROR dAhovasamaM ta dAt, tatra jJazarIrabhavyAjIvaviSayAdibhedAt, sthApanAdanantaramekaikaM nAmatI For Private & Personal use only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ CREAM izarIrabhavyazarIravyatirikaM noAgamato dravyatIrtha mAgadhadharadAmAdi parigRhyate, bAhyadAhAdereva tata upazamasadbhAvAt , tathA cAha-vAhopazamamiti, dAho-bAhyaH santApaH tasyopazamo yasmin taddAhopazamaM 'taNhAvucche(iche)yaNa ti tapA-pipAsAyAH chedanaM jalasaGghAtena tadapanayanAt, tathA malo bAhyaH aGgasamutthastasya pravAhaNaM, pravAhyate'neneti pravAhaNaM, jalena tasya prakSAlanAt, evaM tribhirathaiH kAraNagatainiyuktaM nizcayena yuktaM niyukaM-prarUpitaM, yadivA prAkRtatvAt saptamyarthe tRtIyA, triSu artheSu niyojitaM, yasmAdevaM bAhyadAhAdiviSayameva tasmAt mAgadhAdi dravyatIrtha, mokSasAdhakatvAbhAvAt // samprati bhAvatIrthamadhikRtyAhakohammi u niggahie dAhassovasamaNaM havai tatthaM / lohammi u niggahie taNhAvuccheaNaM hoI // 1079 // aTTavihaM kammarayaM bahuehiM bhavehiM saMciaMjamhA / tava-saMjameNa dhovai tamhA taM bhAvao titthaM // 1080 // iha bhAvatIryamapi AgamanoAgamabhedato'nekaprakAraM, tatra noAgamato bhAvatIrtha krodhAdinigrahasamartha pravacanameva gRhyate, tathA cAha-krodhe eva nigRhIte dAhasya dveSAnalajAtasyAntaH prazamanaM bhavati tathya-nirupacaritaM, nAnyathA, tathA lobha eva nigRhIte 'taNhAvuccheyaNaM hoti'tti tRSaH-abhiSvaMgalakSaNAyAH chedana-vyapagamo bhavati, tathA aSTavidhaM aSTaprakAraM takammaiva jIvAnuraMjanAt karmarajaH bahubhirbhavaiH saJcitaM tapaHsaMyamena dhAvyate-zodhyate yasmAt tasmAt pravacanaM bhAvatIrtham // IsaNanANacarittesu niuttaM jiNavarehiM saddehiM / eeNa hoi titthaM eso anno'vi pajAo // 1081 // darzanajJAnacAritreSu niyuktaM-niyojitaM sarvaiH RSabhAdibhirjinavaraiH-tIrthakRdbhiH, yasmAditthaMbhUteSu niyukaM tasmAt ha bhAvatIrthamapi Agamanonaya dveSAnalajAtasyAntaH prazamana-vyapagamo bhavati, tathA abhAvatIrtham // bhirbhavaiH savilakSaNAyAH chedana tathya-nirupacaritaM, nAmavacanameva gRhyate, Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAva malayagi0 vRttau sUtrasparzikA tIkarayonikSepa // 596 // SASARAACARE pravacanaM bhAvaMtIrtha, athavA yena kAraNenetthaMbhUteSu viSvartheSu niyuktametena kAraNena pravacanaM bhAvaMtasvistha, eSa tristhalakSaNaH tIrthazabdApekSayA anyaH pryaayH|| uktaM tIrtha, adhunA kara ucyatenAmakaro ThavaNakaro dabakaro khitt-kaal-bhaavkro| eso khalu karagassa u nikkhevo chaviho hoi // 1082 // nAmakaraH sthApanAkaraH dravyakaraH 'kSetrakAlabhAvakaro' iti karazabdaH pratyekamabhisambadhyate kSetrakaraH kAlakaro bhAvakarazca, eSa khalu kara eva karakastasya nikSepaH SaDiyo bhavati // tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyakaramabhinitsurAha go-mahisu-hi-pasUrNa chagalINaMpi akarA muNeadhA / tatto ataNapalAle bhusakaTuMgArakarameva / / 1083 / / aa sIuMbarajaMghAe balivaddakare ghaDe acamme ya / cullagakare a bhaNie ahArasamA kappattI // 1084 // hI gomahiSoSTrapazUnAM chagalInAmapi ca karA jJAtavyAH, tatra gokaro goyAcanaM, yathA etAvatI vikrItAsvekA gautavyeti, yadivA govikrayasya-rUpakayAcanaM gokaraH 1 evaM mahiSakara, 2 uSTrakaraH 3 pazukaraH 4 chagalI-urabhrA tatkaraH chagalIkaraH 5 tatastRNaviSayaH karaH tRNakaraH 6 palAlakaraH 7 tathA busakaraH 8 kASThakaraH 9 aGgArakaraH 10 zItA-lAGgalapaddhatistAmAzritya karo-bhAgo dhAnyayAcanaM zItAkaraH 11 umbaro-dehalI tadviSayaH karo rUpakayAcanaM umbarakaraH 12, evaM jAkaraH 13 balIvaIkaraH 14. ghaTakaraH 15 carmakaraH 16 cullago-bhojanaM tadeva karaH culagakaraH, sa cAyaM grAmeSu paJcakulAdInadhikRtya prasiddha eva 17 aSTAdazA karasyotpattiH svakalpanAzilpinirmitA, pUrvoktasaptadazakaravyatiriktaH svecchayA kalpito'STAdazaH karaH, sa tvautpattika iti prsiddhH|| uko dravyakaraH, samprati kSetrakarAdInabhidhitsurAha Jain Education in For Private & Personal use only Viraw.jainelibrary.org
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACRACREAKISAARCRACK 6 khitammimi khitte kAle jo jammi hoi kAlammiAduviho uhoi bhAve apasattho taha pasatyo a||10|| __ yo yasmin kSetre zulkAdirUpo vicitraH karaH sa kSetre-kSetraviSayaH karaH, tathA yo yasmin kAle bhavati kuTikAdAnAdirUpaH karaH sa kAle kAlakaraH, dvividhazca bhavati bhAve bhAvakaraH, dvaividhyameva darzayati-prazastaH tathA aprazastazca, tatrAprazastaparityAgAt (prazasto bhaitIti) prazastamevAbhidhitsurAha- .. kalahakaro Damarakaro asamAhikaro anivvuikaro a| eso a appasattho evamAI muNeabo // 1086 // . Aha-uktaprayojanasadbhAvAt taduddeze'pyayamevAdAvaprazastaH kasmAnnopanyastaH', ucyate, iha mumukSuNA prazasta eva bhAva AsevanIyo, netara iti khyApanArthamAdau prazasta ukta ityadoSaH, tatra kalaho-vAcikaM bhaNDanaM tatkaraNazIlo'prazastakrodhAdyaudayikabhAvavazataH kalahakaraH, kAyavADmanobhirvicitraM tADanaM DamaraM tatkaraNazIlo DamarakaraH, tathA samAdhAna samAdhiH-svAsthyaM na samAdhirasamAdhiH-asvAsthyanivandhanA sA sA kAyAdiceSTA tatkaraNazIlo'samAdhikaraH, nivRttiH-sukhaM anivRttiH-pIDA tatkaraNazIlo'nivRttikaraH, eSa tuzabdasyAvadhAraNArthatvAdeSa eva jAtyapekSayA, na vyatyapekSayA, evamAdiya'tyapekSayA, aprazasto bhAvakaro jnyaatvyH|| samprati prazastaM bhAvakaramabhidhitsurAha-. atthakaro hiakaro kittikaro guNakaro jasakaro a| abhayaMkara nivvuikaro kulagara titthaMkaratakaro // 108 // -iha artho nAma vidyA'pUrva dhanArjanaM zubhamartha iti tataH prazastavicitrakarmakSayopazamAdibhAvatastaskaraNazIlo'rthakaraH, evaM hitAdiSvapi bhAvanIyaM, navaraM hitaM-pariNAmapathyaM yatkiJcitkuzalAnubandhi, kIrciH-dAnapuNyaphalA guNA-jJAnAdayaH Jain Education
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAKAS zrIAva. yaza:-parAkramakRtaM, parAkramasamutthaH sAdhuvAda iti bhAvaH, abhayAdayaH prakaTAya:, navaramantakara ityatrAntaH karmaNAMta jinAdi. malayagi tatphalabhUtasya vA saMsArasya parigRhyate // ukko bhAvakara, adhunA jinAdipratipAdanArthamAha svarUpaM vRttau sUtra-jiakoha-mANa-mAyA jialobhA teNa te jiNAhuti ariNo hantA rayaM haMtAarihaMtA teNa ducNti||1088|| sparzikA | jitakrodhamAnamAyA jitalobhA yena kAraNena bhagavantastena kAraNena jinA bhavanti, 'ariNo haMtA' ityAdi gAthA 4 dalaM yathA namaskAraniyuko vyAkhyAtaM tathaiva draSTavyaM / / sAmprataM 'kItayiSyAmi' ityAdi vyaacikhyaasuridmaah||597|| hai kittami kittaNije sadevamaNuAsurassa logarasa / dasaNanANacaritte tavaviNayo daMsio jehiM // 1089 // "kittamittiprAkRtatvAt kIrtayiSyAmi, nAmabhirguNaizca, kiMbhUtAn !-kIrcanIyAn , stavAhA'nityarthaH, kasyetyatrAha-sadevamanujAsurasya lokasya trailokyasyeti bhAvaH, guNAnupadarzayati-darzanajJAnacAritrANi mokSakAraNAni, sUtre caikavacanaM samAhAratvAt , tathA tapovinayo'tra darzitaH yaiH, tatra tapa eva karmavinayAt tpovinyH|| cauvIsaMti asaMkhA usabhAIA u bhaNNamANA u / avisahaggahaNA puNa ervymhaavidehesu||1090|| / caturviMzatiriti saMkhyA, te tu RSabhAdikA bhaNyamAnA eva, tuzabda evakArArthaH, apizabdagrahaNAt punaH airavatamahAvideheSu ye bhagavamtastadgraho'pi veditavyaH, iha sUtre 'tAtsyyAttavyapadeza' iti nyAyAdairAvatamahAvidehAzvetyuktam // // 597 // kasiNaM kevalakappaM logaM jANaMti taha ya pAsaMti / kevalacarittanANI tamhA te kevalI huNti||1091|| 'kRtalaM sampUrNa kebalakalpaM kevalopamaM, iha kalpazabda aupamye gRhyate, uktaMca-"sAmadhye varNanAyAM ca, chedane CAREASEANICALC K RRES For Private & Personal use only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaNe tathA / aupamye cAdhivAse ca kalpazabdaM vidurbudhAH // 1 // " lokaM paJcAstikAyAtmakaM jAnanti vizeSarUpatayA tathaiva sampUrNameva, cazabdasyAvadhAraNArthatvAt pazyanti sAmAnyarUpatayA, iha jJAnadarzanayoH sampUrNalokaviSayatve bahu baktavyaM, | tattu nocyate, granthavistarabhayAt, kevalaM 'nirvizeSaM vizeSANAM, graho darzanamucyate / viziSTagrahaNaM jJAnamevaM sarvatragaM dvaya // 1 // - mityanayA dizA svayamevAbhyUhyaM, dharmmasaGgrahaNITIkA va paribhAvanIyA, yatazcaivaM kevalacAritriNaH kevalajJAninazca tasmAtte kevalino bhavanti, kevalameSAM vidyate iti kevalinaH iti vyutpatteH, aho'trAkANDa eva kevalacAritriNa iti kimarthamuktaM ?, ucyate, kevalacAritraprAtipUrvikA niyamataH kevalajJAnAvAptiriti nyAyadarzanArthamityadoSaH / tadevaM vyAkhyAto lokasyetyAdirUpaH sUtraprathamazlokaH // sAmpratamatraiva cAlanApratyavasthAne vizeSato nidarzyate, tatra lokasyodyotakarAnityuktaM, atrAha - azobhanamidaM yaduktaMlokasyeti, loko hi caturddazarajvAtmakatvena parimitaH kevalodyotazcAparimito, lokAlokavyApakatvAt, yadvakSyati - 'kevaliyanANalaMbho logAlogaM pagAsei' tataH sAmAnyataH udyotakarAn yadivA lokAlokayorudyotakarAniti vAcyaM, natu lokasyeti, tadayuktaM, abhiprAyAparijJAnAt, iha lokazabdena paJcAstikAyA eva gRhyante, tataH AkAzAstikAyabheda eva loka iti na pRthaguktaH, na cetadanArSa, yata uktam- "paMcatthikAyamaio logo' ityAdi / aparastvAha-lokasyodyotakarAnityetAvadeva sAdhu, dharmmatIrthakarAniti na vaktavyaM, gatArthatvAt, tathAhi - ye lokasyodyotakarAste dharmmatIrthakarA eveti, ucyate, iha lokekadeze grAmaikadeze grAmazabdavat lokazabdapravRttidarzanAt mA bhUttadudyotakareSvavadhivibhaGgajJAniSvarkacandrAdiSu vA sampratyaya
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAva0 malayagi0 vRttI sUtra sparzikA // 598 // Jain Education Intern iti taddvyavacchedArthaM dharmmatIrthakarAnityuktaM / Aha-yadyevaM dharmma tIrtha karA nityetAvadevAstu, lokasyodyotakarAniti na vAcyaM, ucyate, iha loke ye'pi nadyAdiviSamasthAneSu mudhikayA dharmmArthamavataraNatIrthakaraNazIlAste'pi dharmmatIrthakarA bhaNyante, tato mA bhUdatimugdhabuddhInAM teSu sampratyaya iti tadapanodAya lokasyodyotakarAnityAha / aparastvAha-jinAnityatiricyate, tathAhiyathoktaprakArA jinA eva bhavantIti, ucyate, iha keSAMcididaM darzanaM- "jJAnino dharmmatIrthasya, karttAraH paramaM padam / gatvA''gacchati bhUyo'pi bhRzaM ( bhavaM ) tIrthanikArataH // 1 // " ityAdi, tatastanmataparikalpiteSu yathoktaprakAreSu mA bhUt sampratyaya iti tadvyavacchedArtha jinAnityAha, jinA nAma rAgAdijetAraH, te ca kunayaparikalpitA jinA na bhavantIti, tiirdhnikaartH| punariha bhavAGkurotpAdanAdUM, anyathA sa na syAt, bIjAbhAvAt tathA coktamanyairapi - " ajJAnapAMzupihitaM purAtanaM karmmavIjamavinAzi / tRSNAjalAbhiSiktaM muJcati janmAkuraM jantoH // 1 // dagdhe vIje yathA'tyantaM, prAdurbhavati nAGkuraH / karmmabIje tathA dagdhe, na rohati bhavAGkuraH // 2 // " Aha- yadyevaM jinAnityetAvadevAstu, lokasyodyotakarAnityAdyatiricyate, ucyate, iha pravacane sAmAnyato viziSTazrutadharAdayo'pi jinA ucyate, tadyathA zrutajinA avadhijinA manaHpa ryAyajJAnijinAzchadmasthavItarAgAzca tato mA bhUtteSu sampratyaya iti tadapanodAya lokasyodyotakarAnityAdyapyaduSTaM / aparastvAha- arhata iti na vAcyaM, na khalvanantaroditasvarUpA arhadvyatirekeNApare sambhavanti, ucyate, arhatAmeva vizevyatvAnna doSaH Aha-yadyevaM tarhi arhata ityetAvadevAstu, lokasyodyotakarAnityAdi punarapArthakaM, na, tasya vizeSaNatvAt, vizeSaNasAphalyasya ca pratipAditatvAditi / aparastvAha- kevalina iti na vAcyaM yathoktasvarUpANAmarhatAM kevalitvavyabhi jinAdi - svarUpaM // 598 // jainelibrary.org
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ FACANCER cArAbhAvAt , sati ca vyabhicArasambhave vizeSaNopAdAna phalavat, tathA cokta-"sambhave vyabhicAre ca vizeSaNamarthavad 4 bhavati', yathA nIlotpalamiti, vyabhicArAbhAve tu tadupAdIyamAnamapi na kaMcanArtha puSNAti, yathA kRSNo bhramaraH zuklA balAketi, tasmAt kevalina ityatiricyate, na, abhiprAyAparijJAnAt , iha kevalina eva yathoktasvarUpA ahanto, nAnye iti niyamArthena svarUpajJApanArthamidaM vizeSaNamityanavadyaM, na khalvekAntato vyabhicArasambhave eva vizeSaNopAdAna phalavat , ubhayapadavyabhicAre ekapadavyabhicAre svarUpaparijJApane ca ziSToktiSu tatprayogadarzanAt , tatra ubhayapadavyabhicAre yathA nIlotpalamiti, ekapadavyabhicAre an dravyaM pRthivI dravyamiti, svarUpaparijJApane yathA paramANurapradeza ityAdi, tasmAtkevalina ityaduSTaM / Aha-yadyevaM kevalina ityeva sundaraM, zeSaM tu lokasyodyotakarAnityAdi kimarthamiti, ucyate, iha zrutakevaliprabhRtayo'pi kevalino vidyante, tanmA bhUtteSu sampratyaya iti tatpratikSepArtha lokasyodyotakarAnityAdyapyuktaM / evaM byAdisaMyogApekSayA vicitranayamatAbhijJena svadhiyA vizeSaNasAphalyaM vAcyamiti kRtaM prasaGgena, prayAsasya gamanikAmAtraphalatvAt // samprati yadukkaM 'kIrtayiSyAmi' iti kIrtanaM kurvannAha sUtrakRt"usabhamajiaMca vaMde saMbhavamabhinaMdaNaM ca sumaI ca / paumappahaM sapAsaM jiNaM ca caMdapahaM vaMde // 2 // suvihiM ca pupphadaMtaM sIpala sijaMsa vAsupujaM ca / vimalamaNaMtaM ca jiNaM dhamma saMrti ca vaMdAmi // 3 // kaMdhu araM ca maliM vaMde muNisuvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTTanemi pAsaM taha baddhamANaM ca // 4 // (sUtrANi) etAsAM tisUNAmapi sUtragAthAnAM vyAkhyA-draha bhagavatAmahatAM nAmAni anvarthamadhikRtya sAmAnyalakSaNato vizeSala. CAKACEGACANCEKACA T Jain Education .jainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAva0 malayagi0 vRcau sUtrasparzikA // 599 // Jain Education intell kSaNatazca vAcyAni, tatra sAmAnyalakSaNamidam- 'vRSa udvahane' epa Agamiko dhAtu, samagrasaMyamabhArodvahanAt vRSabhaH, sarva eva bhagavanto yathoktarUpA iti vizeSahetupratipAdanAyAha UrUsu usa bhalaMchaNa usabhaM sumiNammi teNa usabhajiNo / jeNa bhagavato dokhuvi UrU usabhA upparAhuttA laMchaNabhUyA, jeNaM ca marudevAe bhayavatIe cohasahaM mahAsumiNANaM paDhamaM usabho sumiNe diTTho teNa tassa usabhatti nAmaM kayaM, sesatitthayarANaM mAyaro paDhamaM gayaM pAsaMti, tao vasabho / akSaragamanikA tvevaM yato bhagavata UrvoH vRSabhAvUrdhvamukhau lAJchanaM marudevI ca bhagavatI svame prathamaM RSabhaM dRSTavatI tena bhagavAn RSabhajinaH / sAmpratamajitaH, tasya sAmAnyenAbhidhAnanibandhanamidaM - parISahopasargAdibhirna jitaH ajitaH, sarva eva ca bhagavanto yathoktasvarUpA iti vizeSanibandhanamabhidhitsurAha- akkhesu jeNa ajiA jaNaNI ajito jiNo tamhA // 1092 // akSeSu - akSaviSayeSu yena kAraNena bhagavato jananI ajitA garbhasthe bhagavatyabhUt tasmAdajito jinaH, atra vRddhasampradAyaHbhayavato ammApiyaro jUyaM ramaMti, paDhamaM rAyA jiNiyAito, jAhe bhayavaM AyAto tAhe devI jiNAi, no rAyA, sato | akkhesu kumArapyabhAvA devI ajiyatti ajio nAmaM kavaM // tathA sambhavanti prakarSeNa bhavaMti catustriMzadatizayaguNA yasmin sa sambhavaH, sarva eva ca bhagavanto yathoktasvarUpA iti vizeSanibandhanamabhidhitsurAha RSabhadI nAM sAmA nyavize pArthaH // 599 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhisaMbhyA sAsatti saMbhavo teNa ghubaI bhy| abhisambhUtAni-samyak bhavanti sma sasyAni tasmin garbhajAte tena kAraNena bhagavAn sambhava ityucyate, 'punAnI'tya18|dhikaraNe ghapratyayaH, tathA ca vRddhasampadAyA-gabhagae jeNa ahigA sassaniSphattI jAgA teNa saMbhavo iti // tathA abhi-18| nindhate devendrAdibhirityabhinandanA, sarva eva bhavanto yathoktasvarUpA itvato vizeSahetupratipAdanAcAha abhinaMdeha abhikkhaM sako abhinaMdaNo teNa // 1093 // | zako garbhAdArabhyAbhikSaNaM-pratikSaNaM abhinanditavAniti abhinandanaH, 'kRddhahula miti vacanAt karmaNyanaT, tathA ca * vRddhasampradAyaH-gambhappabhiI abhikkhaNaM sakkeNa abhinaMdiyAito teNa se abhiNaMdaNotti nAmaM kayaM / idAnI sumatiH, tasya sAmAnyAbhidhAnanibandhanamidam-zobhanA matirasyeti sumatiH, sarva eva ca bhagavaMtaH sumataya iti vizeSanibandhanapratipAdanArthamAha jaNaNI savattha viNicchiesu sumaitti teNa sumtijinno| yena kAraNena garbhagate bhagavati sarveSu vinizcayeSu-kartavyeSu sumatiH-atIva matiH sampannA jAtA tena kAraNena bhagavAn sumatijinA, jananIsumatihetutvAt sumatiriti bhAvaH, zobhanA matirasmAdabhUditi vyutpatteH, tathA ca vRddhasampradAyaHjaNaNI gambhagae sabatya viNicchaesu atIva maisampannA jAyA, doNhaM savattINaM mayapaiyANaM vavahAro chinno, jahA mama puco bhakssii, so jovaNatyo eyassa masogavarapAyavassa ahe savahAraM tumbha chidihiti, tAva egayAo bhavaha, iyarI bhai CENSECORRECASEX SECRECRACIAkaranA For Private & Personal use only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ RpamadI nAM sAmya nyavize A pAya: zrIAva0 evaM bhavatu, puttamAyA necchaI, bhaNai-vavahAro chijau, tato bhAvaM nAUNa chinno vavahAro, dino tInoM , evaMmAdI malaya gigabhaguNeNaM jaNaNIe sumatI jAyatti sumainAma kayaM / idAnI padmaprabhaH, tasya sAmAnyato'bhidhAnakAraNamidaM-niSpaGkatayA vRttI sUtra- padmasyeva prabhA yasya sa padmaprabhaH, tatra sarva eva bhagavanto yathoktasvarUpAH tato vizeSakAraNamAhasparzikA .. paumasayaNammi jaNaNIeN Dohalo teNa paumAbho // 1094 // .. ... | yena kAraNena tasmin bhagavati garbhagate jananyA devyA padmazayanIye dau<
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara HORRORSCORECACAREONLORG iti vishrutH| sampati suvidhiH, zobhano vidhirasyeti suvidhiH, vidhirnAma sarvatra kauzalaM, tatra sarva eva bhagavanta idRzA iti vizeSakAraNamAha sabavihIsu a kusalA gabhagae teNa hoi suvihijinno| 5. bhagavati garbhagate jananI sarvavidhiSu kuzalA'bhavat tena suvidhijina iti nAma kRtN||smprti zItalaH, sakalasaravasantApakaraNavirahAdAlhAdajananAcca zItalaH, tatra sarve'pi bhagavantaH zatrUNAM mitrANAM copari zItagRhasamAnAstato vizeSamAha piuNo dAhovasamo gabhagae sIalo teNa // 1096 // bhagavataH pituH pUrvotpanno'sadRzaH pittadAho'bhavat, sa cauSadhairnAnAprakArairnopazAmyati, bhagavati tu garbhagate devyA parAmarze sa dAha upazAntaH, tena zItala iti nAma / idAnIM zreyAn , samastabhuvanasya hitakAritvAt prazasyataraH zreyAn , |prAkRtazailyA chAndasatvAt seyaMsa ityucyate, tatra sarve'pi bhagavantastrailokyasyApi zreyAMsa iti vizeSamAha maharihasijArahaNammi Dohalo teNa hoi sijNso| | tasya rAjJaH pitRparamparAgatA devatAparigRhItA zayyA aya'te, yastAmAzrayati tasyopasarga devatA karoti, garbhagate ca bhagavati devyA dauihamajAyata-zayyAmArohAmi, tatropaviSTA, devatA samArasitumapakrAntA, sA hi tIrthakaranimittaM devatayA rakSitA, evaM garbhaprabhAvato devyAH zreyo jAtamiti zreyAMsa iti nAma kRtam / sAmprataM vAsupUjyaH-vAsavo-devAH teSAM pUjyaH vAsupUjyaH, sarva eva bhagavanta idRzAzI vizeSamAha AtA devatAparigRhAta tatropaviSTA, devatA kRtam / sAmprataM va - mA.sU. 101 - ain Education Inters For Private & Personal use only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSabhadInAM sAmAnyavize sparzikA pArthaH zrIAva0 gambhagate taM vasUhiM pUeI teNa vasupujo // 1097 // malayagi0 tasmin bhagavati garbhagate vAsavo-devarAjaH abhIkSNaM jananIM pUjayati, tena vAsupUjya iti nAma, pRSodarAditvAdivRttau sUtrabATarUpaniSpattiH, athavA vAsavo nAma vaizramaNaH, sa garbhagate bhagavati tat rAjakulamamIkSNaM vasubhI-rataiH pUjayati pUrayati tena kAraNena vAsupUjyaH / sampati vimalaH, vigato (malo) vigatamalo vimalA, jJAnAdiyogAdvA malaH, tatra sarve'pi bhagavanta evaMbhUtA ato vishessmaah||601|| vimalataNu-buddhi jaNaNI gabhagae teNa hoi vimljinno|| garbhagate bhagavati jananyAstanuH-zarIraM buddhizca vimalA, taddaurhadaM cetthamajAyata, yathA'haM vimalA bhavAmi, tena kAraNena | nAmato bhavati vimalajinaH / sAmpratamanantaH, anantakAzajayAd anantAni vA jJAnAdInyasyetyanantaH, tatra sarve'pi bhagavanta izA ato vizeSamAha rayaNavicittamaNaMta dAmaM sumiNe to'nnNto||1098|| rasavicitraM-ramakhacitaM anantaM-atimahApramANaM dAma svapne jananyA dRSTaM ato'nanta iti / sampati prapatantaM sattvasaGghAtaM dhArayatIti dharmaH, tatra sarve'pi bhagavanta idRzAH tato vizeSamAha gabhagae jaM jaNaNI jAya sudhammatti teNa dhmmjinno| , bhagavati garbhagate yena kAraNena vizeSato jananI jAtA sudharmA-dAnadayAdirUpazobhanadharmaparAyaNA tena na EMAMAKKAROKAR // 601 // For Private & Personal use only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEARCHESSAGA dharmajinaH / idAnIM zAntiH, zAntyAtmakatvAt zAntiH, tatra sarva eva tIrthakRta evaMrUpA ato vizeSamAha jAo asivovasamo ganbhagae teNa sNtijinno||1099 // pUrva mahadazivamAsIt , bhagavati tu garbhagate jAtaH azivopazamaH tena kAraNena shaantijinH|smprti kunthuH, ku:-pRthivI tasyAM sthitavAn kunthuH, pRSodarAditvAdiSTarUpaniSpattiH, tatra sarve'pi bhagavanta evaMvidhAH, tato vizeSamAha thUbhaM rayaNavicittaM kuMthu sumiNammi teNa kuNthujinno| jananI svame kusthaM-manohare'bhyunate mahIpradeze (sthitaM) stUpaM ratnavicitraM dRSTvA pratibuddhavatI tena kAraNena bhagavAn nAmataH kunthujinaH // sAmpratamaraH // 1945rasastanasogassasasasasonra iti zrImanmalayagiryAcAryavihitAyA AvazyakavRttaH tRtIyabhAgaH smaaptH|| dessa erstesseceastasasasasasasasasasi GREENERALARAK R / iti zrImanmalayagiryAcAryaviracitA AvazyakavRtiH samAtA // For Private & Personal use only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ (c) iti zrImanmalayagiryAcAryaviracitA AvazyakavRttiH samAtA // lain Education international
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ , namo namaH zrIgurUpremasUraye / sUccA te jIvaloe / jiNavayaNaM je narA na yAti // sUccANa viM te sUccA / je nAuNa navi kareM // teo zAcanIya (dayApAtra) che ke je jinavacana jANatA ja nathI. paNa jee jANava! chatA pAtAnI zakti anusAra tene amalamAM mukavAnA prayatna karatA nathI te tenA karatA paNa vadhAre dayApAtra che. upadezamALA zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa 7, trIjo bhAivADA, bhulezvara, mubai-ra. www.jainlibrary.org
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Private & Personal use only www.ainelibrary.org