Book Title: Vimalnath Puran
Author(s): 
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/090538/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrIparamAtmane namaH - --.. vimalanAthapurANa bhASA bhASAkArakA aMgalAcaraNa Da Sui Jie Lun Na Wan Ta Lai Jiang Kai Ban Ta Xin - pacApapara -- - -- - vaMdoM vimala jinezapada zAMtisudhArasapAna / hartA bhavadurakhake vimala sukhamaya mokssnidaan|| 1 // prathakArakA maMgalAcaraNa sarvezaM zaMkaraM siddhaM vRSIyAMsaM prajApati ! samIDake'hakaM siddhathai lekhezAdIDitaM jinaM // 1 // Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) - - 4 "Chang Chang Chang Chang Praka lAla zeSAMstArthakato nomi sAdaraM jJAnabhAskarAn / kArmArAtIn samunmUlya zivasAmrAjyabhUmipAn // 2 // vimalaM vimalaM svomi vimalajhAnazAlinaM / duryodharajasAkIrNabhUtale pAridAyitaM // 3 // parameSThiguNassiaumi paMcapakanirAsakAn / sajjJAnAdiguNa prAtazaktijAbharaNAyitAn // 4 // bhAratI bhAbharA bhUtyai svarNAmA vizvamAtaraM ! marAlayAinaM cAye vRSabhazAsyanirgatAM // 5 // dvAdazAMA jo AdIzvara bhagavAna sarveza---saMsAravatI samasta jIvoM ke svAmI hai| zaMkara- samasta saMsArakA kalyANa karanevAle haiN| siddha --jJAnAvaraNa Adi samasta karmoMse rahita siddha paramAtmA haiN| prajApati yugakI AdimeM asi maSi kRSi AdikI sRSTikA vidhAna batalAne ke kAraNa brahmA svarUpa haiM evaM jinakI stuti bar3e bar3e devoMke iMdra bhI karate haiM una jineMdra bhagavAna AdinAthako maiM (graMthakAra) 18 isa yathakI AdimeM mastaka jhukAkara namaskAra karatA huuN|| 1 // bhagavAna AdinAthake sivAya 12| ajitanAtha Adi anya tIrthaMkaroMko bhI meM sAdara namaskAra karatA hai jo ki jJAnake sUryasvarUpa II haiM evaM karmarUpI vairiyoMkA sarvathA nAzakara mokSarUpI sAmrAjyake svAmI hai // 2 // tarahA tIrthakara bhagavAna vimalanAthako bhI maiM namaskAra karatA hai jo vimalanAthabhagavAnasamasta kamarUpI maloMse - rahita honeke kAraNa vimala haiN| vimala jJAna- kevalajJAnase zobhAyamAna haiM evaM jisaprakAra dhUlise vyAta pRthvItalako megha zAMta kara detA hai usIprakAra mithyAjJAnase paripUrNa samasta jagatako zAMti pradAna karate haiM-samasta jagatake mithyAjJAnako naSTa karanevAle haiM // 3 // ahaMta siddha AcArya Adi pAMcoM parameSThiyoMke guNoMkI bhI meM stuti karatA haiM kyoMki ye pAMcoM parameSThiyoMke guNa ahiMsA 2] Adi pAMcoM pApoMke nAza karanevAle haiM evaM samyagjJAna Adi guNa svarUpamuktAmayI bhaSaNa haiM arthAt jisaprakAra suMdara motiyoMke bane bhUSaNa zarIrakI zobhA bar3hAnevAle hote haiM usIprakAra parameTiyoMke KguNa bhI AtmAko Adarza banAnevAle bhUSaNa haiM // 4 // maiM usa sarasvatI devIko bhI apane kalyANa kI icchAse namaskAra karatA hu jo ki mahA manojJa zobhAse paripUrNa hai |suvrnn ke samAna kAMtikI dhAraka hai| samasta jagatakI mAtA hai / isakI jisakI savArI hai aura bhagavAna RSabhadevake mukhase sPRE Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAbdhipArINAn vyAnasaMsthAn zivapradAna / nanamye mAmake citta bhRzaM bhRzitamanmathAn / 6 / gurasAmarthyasaMtaptatapasA vyomagA. minaH / gurun gAmbhIryadhairyAdivAtizca vidhi.18malAi mahAvidA jhA rAmayazodharan / prAtrIbhavan yake naumi zAminarasiMhakAca tAn / 8 / cikApurahamasyeva purANaM vaimala dhruva / yathA puurvmhaamaarjinsenaadisuuribhiH| 6 / vedaM kva me jisakA udaya huA hai / / 5 // jo mahAnubhAva AcArAMga Adi bAraha aMgoMke pAragAmI haiN| dhyAnameM lIna haiN| mokSamArga pradAna karane vAle haiM aura samasta saMsArako apane vazameM karanevAle | duSTa kAmadevake jItanevAle haiM unakI bhI maiM apane cittameM pUrNa bhakti rakhatA huuN||6|| meM vidyAdharoMke samAna guruoMko bhI namaskAra karatA hU~ kyoMki jisaprakAra vidyAdharagaNa AkAzameM gamana karanevAle haiM usIprakAra gurugaNa bhI viziSTa sAmarthyase tape gaye tapake dvArA AkAzagAmino Rddhiko prAptise AkAzameM gamana karanevAle hote haiM / jisaprakAra vidyAdharagaNa gaMbhIratA dhIratA Adi guNoMke dhAraka hote haiM usaprakAra gurugaNa bhI gaMbhIratA dhIratA Adi guNoMkI khAna hote haiM / jisa prakAra vidyAdharagaNa 'citviSaH, / cita-vidyAoMse dedIpyamAna rahate haiN| usaprakAra gurugaNa bhI jJAna Adi guNoMse jAjvalyamAna rahate haiN| jisaprakAra vidyAdharagaNa rAmasenAna' sItAharaNake samaya rAvaNase yuddha ke samaya rAmacandrakI senAkharUpa hue the usoprakAra 'ramaMte yogino'sminniti rAmaH' arthAt jinake dhyAnameM munigama AnandakA AsvAdana kara verAma-siddhayarameSThI kahe jAte haiM / una | siddha parameSThIkI nimrantha gurugaNa senAsvarUpa haiM kyoMki mukhyarUpase siddhaparameSThIkohI unhoMne apanA I/ pUrNasvAmI samajha rakkhA hai / jisaprakAra vidyAdharagaNa mahAvidyAna' aneka mahAvidyAoMke dhAraka yA hote haiM usIprakAra gurugaNa bhI mahAjJAnake dhAraka haiM / jisaprakAra vidyAdharagaNa kIA rAmayazodha-sa rAn' kortike sAtha rAmacandra ke yazako sahana karane vAle the arthAt samAna jAtIya aura apanA svAmI hone para bhI ve rAvaNake vijaya honepara usakI kIrtise apanI kIrti nahIM samajhate the kyoMki usane parastroharaNarUpa pAtaka kiyA thA kintu ve rAmacandra ke vijaya karanepara jo unakI kIrti saMsAra meM phailI prayakarAra KKKKKKKKKKKEKukukuruluke Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bemala KERY SEENE matiH stharapA vadha yastai ca kva / mahAyuddhapa mAlAlAsa gAvagAmaTaH / 10: svalpIyAyApi buyAha bakarImi manogataM / timirAre: pravezo na dIpasya syAnna tatra kiM / 13 / yadakAri mahotkRSTaH pUrvaprA rahe kramAt / kuMbhoyena kSudra pA kiM hi nAmito'. thI usase apanI kIrti samajhate the| usIprakAra gurugaNabhI siddhoMke yaza-svarUpako kIrti pUrvaka dhAraNa karanevAle hote haiM arthAt unake niSkalaMka svarUpakA dhyAna karanA hI apanA pUrNa kartavya samajhate hai haiN| ina viziSTa zaktike dhAraka guruoMke sivAya aura bhI jJAnI puruSoM meM siMhake samAna parAkramI 1. mahAtmA vizeSarUpase hue haiM unheM bhI maiM isa granthake prArambhameM bhaktipUrvaka namaskAra karatA h|78 1 mahAna buddhikedhArakajinasena AdiparvaAcAryoMne jisarUpase bhagavAna vimalanAtha ciritrakA ullaMkha 9 kiyA hai ThIka usIke anusAra meM bhagavAna vimalanAcazepurANa ke kahane kA icchuka hai arthAt meM jo isa purANako kaha rahA hUM vaha svatantrarUpase apanA mana gaDhanta nahIM kaha rahA hU~ kintu bhagavAna jinasena Adike vacanoM ke anusAra kaha rahA huuN| ! andhakAra apanI laghutA pragaTa karate hue kahate haiM ki kahAM to yaha bhagavAna vimalanAdhakA mahAgambhIra purANa aura kahAM merI atyanta alpabuddhi / tathA 15 kahAM to jinasena sarIkhe purANa pArINa kavi aura kahAM meM atyanta tuccha, tathApi mahAbuddhirupI IS taraMgoMkI mAlAse vyApta zAstrapAraMgata AcAryarUpI samudroMke sAmane maiM gAmaTa sarIkhA hai| arthAt gAmaThakA artha prakAraNase yahAM para khAI hai to jisaprakAra khAIkA jala khAsa samudrakA hI | jala hotA hai parantu vaha samudrasvarUpase nahIM hotA usIprakAra meM bhagavAna jinasena Adika sAmane ra tuccha hU~ tathApi unakI mahAbuddhi ke dvArA mukhase nikale vacana mere hRdayameM bhI vidyamAna hai isa D liye isa purANameM jina vacanoMkA maiMne ullekha kiyA hai ye vacana bhagavAna jinasana Adi ke hI na Ka vacana mAnakara pramANIka samajhanA caahiye| isarUpase yaha bAta ThIka hai ki maiM bhagavAna jinasena 1 'narasiMhakaMca, yahAM para bho granthakArane zleSAlaMkArakA upayoga kiyA hai kyoMki anyayammI hiMdUsaMpradAyameM narasiMha nAmakA eka avatAra mAnA hai| yahaoNpara 'narasiMhakA, yaha artha na lekara jo artha likhA gayA hai vahI ThIka hai| NERY HORORSEYYYYANEY KarkarRAEHEYPERTEREpkchi Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala0 5 KYK kAya tayAra budhiH | 12 | sajjanA api naMdaMtu durjanAzca vizeSataH / stutinidyakarA nU Adi ke sAmane tucchabuddhikA dhAraka hU~ tathApi mere manameM jo caritra vidyamAna hai use maiM apanI thor3IsI buddhise bhI varNana karanekA vizeSa AkAMkSI hUM' yahAMpara yaha kalpanA na kara baiThanA cAhiye ki jaba jinasena Adi sarIkhe udbhaTa vidvAna haiM taba tumhAro AvazyakatA kyA 1 kyoMki jahAMpara sUrya kA praveza nahIM hotA vahAM para dIpaka se bhI kAma calA liyA jAtA hai arthAt jo mahAnubhAva 1. jinasena Adi sarIkhe udbhaTa vidvAnoM ke gambhIra vacanoMkA tAtparya nahIM samajha sakate the mere sAdhAra vacanase lAbha kara sakate haiN| isaliye mere dvArA kiye gaye purANakA varNana vyartha nahIM / 10 | 11 | phira bhI yaha bAta hai ki maiM apanI buddhiko kalpanAse kucha kahU to vaha kalpanA bhagavAna jinasena Adiko kalpanAke sAmane phIkI mAnI jA sakatI hai kyoMki unakI vRddhi vizAla hai aura merI tuccha hai parantu so to bAta hai nahIM kintu mujhase mahAna aura utkRSTa pUrva AcAryoM ne jo kahA hai kamase maiM usoko kahatA hU~ / yahAM para bhI yaha na samajha baiThanA cAhiye ki jaba tumhArI buddhi tuccha hai taba vimalanAtha purANa sarIkhe vizAla kArya meM tumhArA pravRtta honA vyartha hai lokameM aisI kahAvata hai ki agasta nAmakA RSi mAmUlI thA parantu vaha sAre samudrako pI gayA thA isa liye kSudra bhI agasta Rpine jaba vizAla bhI samudra pI DAlA thA tathA buddhikA dhAraka bhI maiM vizAla purAekA vargAna kara sakatA hU~ kyA Azcarya hai ? // 12 // bahuta se loga stuti karanevAloMko acchA samajhate haiM aura nindA karanevAloMko burA samajhate haiM parantu granthakAra kahate haiM ki yaha bAta mujhe pasaMda nahIM maiM to yaha kahatA hU~ ki stuti karanevAle sajjana bhI saMsAra ke andara vRddhiko prApta hoM aura nindAke karanevAle bhI vizeSarUpase vRddhiko prApta hoM kyoMki unake bhayase kavikI vizuddhatA bar3hatI hai| durjana jitane jitane doSa nikAlate jAyeMge kavitA bhI utanI Jing ka Su Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RAKE bhUmihAsyayA / ceduguNaH kajasogAdhiryAtariya sudanyate / 14 vRSabhe rAsya pAdAbje caMca hokatvameve / vidhIyate'sma kAbhizca purANa paramAdarAt / 15 / bAhunA bhanyajIvAnAM kathAgho kathAstathA / dharmasvayaMbhuSoH spAtirahanaM samudravat / 16 / atho asaMkhyadvopAnAM madhye rAjava gajate / kulAcalalasadvAdubhaMgabhUsumaraiH dhitaH / 17 / gagAsiMvAdibhAmAbhiH sevyamAno niraMtara / utanI hI zuddha hotI calI jAyagI // 13 // athavA sajjana aura durjanoMke sAmane saMsArameM haMsI kaganevAlI isa vyartha prArthanAse bhI kyA prayojana kyoMki yadi karike andara guNa hogA to jisapra-17 kAra kamalakI sugandhi pavanake dvArA cAro bhora phaila jAtI hai usIprakAra usa guNake dvArA kavi-13 vakI zaktikI prazaMsA bhI cAro ora pala jAyasI // 14 // yayakAra apane pavitra bhAva jhalakAte hue kahate haiM ki-meM bhagavAna RSabha devake caraNa kamaloMkA bhramara vana isa bhagavAna vimalanAthake | purANako bar3e Adarase kaha rahA hUM yaha purANa mAmalI purANa nahIM kintu isake andara bahutase bhavya jIvoMka kathA aura upakathAoMkA varNana hai| dharma nAmake klabhadra svayaMbhU nAmake nArAyaNake - pavitra caritrakA kathana haiM isaliye unake nimittase yaha purANa samudrake samAna gambhIra hai ataH manako sthirakarahI hara eka viSayakA paThana pAThana, hita karanevAlA hogA // 15 // 16 // | madhyalokake asaMkhyAte dvIpoMke madhyabhAgameM eka jambadvIpa nAmakA prasiddha dvIpa hai jo ki sAnAt rAjAke samAna zobhanIka jAna par3atA hai kyoMki rAjA jisaprakAra vistIrNa bhujAoMse 4 zobhAyamAna rahatA hai usoprakAra yaha jaMbudvIpa bhI kulAcala rUpI vistIrNa bhujAoMse zobhAyamAna / hai| rAjA jisaprakAra aneka subhaToMse jyApta rahatA hai usIprakAra yaha jaMbadvIpa bhI bhogabhUmi rUpI subhaToMse vyApta hai / jisaprakAra rAjA aneka striyoMse sevita hotA hai usIprakAra jambUdvIpa bhI gaMgA sindhu Adi aneka nadI rUpI striyoMse sevita hai| rAjA jisaprakAra garjanA paripUrNa kintu madhura bolanevAlA hotA hai| jambUdvIpa bhI padma mahApadma zrAdi sarovaroMke manojJa zabdoMse madhura bolanevAlA hai| rAjAke jisaprakAra netra hote haiM jambudvIpake bhI sUrya candramA rUpI netra vidyamAna haiN| W KKERAKAR ERFKV. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZhKEREKE eKEk padmadrahAdiniAdagarjanAmadhuraMbadaH / 18 / ' sUryAvaMdAkSikastArAbharaNAbharavibhUSitaH / khagAva:mahApAdaH panarAgAdikAMtibhRt / 16 / jaMbUzAlmalisaddhe tiH kSAro'odhyaMzukAvRta: 1 nAnApananamahArAvadhemasiMgajadhvaniH / 20 / aMbuddhIpaH (paM) paviH (4) san gAva (da) sasaka pohAvimA yiha do yo hRdayaM gataH / 21 / laukayojano mervimAti rNjitaashyH| viSaSTiSu sahasrANAM yojanAnAM vicitratviT / 22 / avaziSTa hi tanmadhye zAtakuMbhAramakolaka: nAnAcetyAlayAkoNa catusarAmamaMDitaH / 23 / tasya dakSiNa kASThAyAM bhArata vartate sphuTa / khagAcalagaNenaiva kA kAtirAjitaM / 24 / tatraivAryoM mahAvaMDo dvAtriMzaviNyabhRtaH / rAjA jisaprakAra AbharaNa-bhaSaNoMse zobhAyamAna rahatA hai usIprakAra jambadvIpa bhI tArA rUpI bhaSaNoMse zobhAyamAna haiN| rAjAke jisaprakAra paira hote haiM jambudvIpake bhI khagAcala vijayAdhaparvata rUpI paira mojUda hai| rAjA jisaprakAra padmarAga Adi bhUSaNoMkI kAMtise dedIpyamAna rahatA 2 hai jambUdvIpa bhI khAniyoM meM vidyamAna padmarAga Adi maNiyoMko kAMtise vyApta hai| rAjA jisaprakAra astrazastroMkA dhAraka hotA hai jambadvIpake bhI jambavada aura zAlmAlivanarUpI zastra vidyamAna / haiN| rAjA jisaprakAra vastroMse veSTita rahatA hai jambadvApa bhI lavaNodadhi samudrase cAro orase veSTita - *hai| rAjAke jisaprakAra hAthiyoMke cItkAra hote rahate haiM usIprakAra jambadvIpake bhI aneka pattanomeM - rahane vAle prANiyoM ke kolAhaloM ke vega ho prazasta gajoM ke cItkAra haiN| tathA yaha jambadvopa pavitra : eka lAkha yojana cor3A hai| videha kSetra Adi kSetra rUpI vizAla hRdayakA dhAraka hai evaM cittako / 2 atyaMta Ananda pradAna karane vAlA // 17 18 // isI javUdvIpake Thoka madhyabhAgameM eka sumeru | nAmakA parvata hai jo ki eka lAkha yojana pramANa UMcA hai| apanI zobhAse kapane samIpavartI | sthAnako zobhAyamAna karanevAlA hai| tresaTha hajAra yojanoMke irda girda meM vidyamAna hai / vicitra kAMtikA dhAraka hai| suvarNamayo khola svarUpa hai| aneka caityAlayoMse ghyApta hai evaM nandanavana saumanasa - Adi vanoMse ramaNIka hai // 22 23 // meruparvatako dakSiNa dizAmeM bharata kSetra hai jo ki khagAcaloM (parvatoM)ke samahase dhanuSake samAna AkAravAlA zobhAyamAna jAna par3atA hai ||24||is bharata kSetrake Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samArata le khAnAM ca nAnAzcarya monaNAM // 25 // nannaye magadho dezazcitAratnaniya dhruvarArakti nina hAramadhye ye hIrako .04 yathA / 2 / yo dhApAde pada paizca kaTehatA mAnena pUmizrito ghastu kulaH / 27 / yatra nako vijete sajalA: padma maMDitAH / rAjahaMsacakorA dilArasamakharIkRtAH |24kukaTotpAtasaMlakSyA prAmA yatra pade pade 1 nAgAni prapAH pAMyasaMsapiNyo bhustarAM ||26|| saralAstaravo yatra blovaatsmaashritaaH| mamaddhamarasaMgabamaMDitAH pikapatsvanAH // 30 // anitA dAnazolAnA dharmAnyAH stybhaassinnH| dhyAnAvitA bhayaMtyeSa mAnino patra sacchiye ||31|| taba rAjagRha nAmnA pura paramAnana' / 'tatA andara eka Arya nAmakA mahAkhaNDa hai jo ki battIsa vizAla dezoMkA dhAraka hai devendra aura manuvyoMko anekaprakAra ke AzcayoM kA karanevAlA hai // 25 // bharatakSatrake madhyabhAgameM magadha nAmakA prasiddha deza haiM jo ki manuSyoMkI abhilASA praraNa karane ke liye cintAmaNi pasnake samAna hai evaM hArake madhyabhAgameM jilaprakAra hIrA ratna manuSyoMke cittako raMjAyamAna karanevAlA hotA hai usI prakAra bharatavatra madhyabhAgameM magadha deza bhI manupyoMke cittako AnaMda pradAna karane vAlA hai // 26 // 1 yaha magadha deza ghoSa maTaya kATole aneka prakArake vAhanoMse bar3e bar3e gAvoMse aura bar3e bar3e zaharoM se vyApta hai evaM aneka prakArako manoja 2 cIjoMkA khajAnA hai // 27 // isa deza ke aMdara bar3I bar3I vizAla nadiyAM haiM jo ki nirmala jala aura mahA manohara kamaloMse zobhAyamAna haiM evaM rAjahaMsa cakora aura sArasa (syAsa) Adi pakSiyoM ke manohara zabdoMse zabdAyamAna haiM // 28 // isI dezameM eka gAMvase ur3akara kukkuTa dUsare gAMvameM jA sakeM isarUpase bilakula pAsa pAsa base huye gAMva haiM aura usake tAlAva prapA (pyAU) pathikoMke manako santuSTa karane vAle mahAmanohara jAna par3ate haiM // 28 // isa magadha dezake andara mahAmanojJa sIdhe vRkSoMkI paMktiyAM vidyamAna haiM jo ki nAnAprakArakI latAoMse vyApta haiN| ghumate hue bhauroMkI madhura bhunabhunAhaTase cittako haraNa karanevAlI haiM evaM kokilAoMko mIThI mIThI dhvaniyoMse zobhAyamAna haiM // 30 // isa dezake dhanI manuSya svabhAvase hI dAnI haiM- AhAra Adi kisI bhI dAnakA avasara dekha kabhI bhI usase muha mor3anevAle nahIM / paka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa PARTrkaryal ca zanasya pattana devapattana // 3 // yatra dhAnyAdisaMyuktA narAH smmNdditaaH| kalAvijJAnapArINAH paramotsAhino vabhuH // 33 // 174 sudaryaH kAmadIptAMgA mRgAkSyaH piksusvraaH| utta gastanabhAreNa namrA ISatsumaMdagAH // 34 // sazolA, mukhacandrazca bhUpitAMta:- svdhaamkaaH| dAnapUjAdisaMsaktA batAcAralasatkriyAH // 34 // gatAgataH stanAzlevasaMghIzca paraspara / kAminAM hRdaye dAha kurvatya | ica vaaybhuH||36|| tatropoNiko rAjA rAjate rajanIzacat / kuvalayAnandako lokacakorAhAdakArakaH / / 37 // vRSapkaMdhaH pratAyo ca atyaMta dharmAtmA haiM sadA satya bolanevAle haiM evaM mAnalakSmIkI abhilASAse sadA dhyAnI aura jJAnI haiN|31 // isI magadha dezake andara eka rAjagRha nAmakA nagara hai jo ki parama pavitra hai utkRSTa hai, sadA aneka prakArakI dhvajArose zobhAyamAna rahatA hai ataeva apanI divya zobhAse yaha iMdrakI rAjadhAnI svargalokakI upamA dhAraNa karatA hai // 32 // usa samaya yaha nagara aneka prakArake dhAnyoMse | vyApta thaa| isameM rahanaM vAle manuSya parama dharmAtmA the| nAnA prakArake kArya aura kauzaloMke pAragAmI | the evaM pratyeka kAma karane meM par3e rasAhI the isIliye ve rAjagRhapurakI zobhA svarUpa thaM // 33 // rAjagRhapurake andara rahanevAlI suMdariyAM bhI kAmadevase dedIpyamAna aMgakI dhAraMka thiiN| hariNiyoMke samAna netroMvAlI thiiN| kokilAoMke samAna surIlI thiiN| vizAla stanoMke bhArase Ageko kucha jhukI huI thiiN| maMda maMda calanevAlI thIM / atyaMta zIlavatI thiiN| apane kAMti paripUrNa hai| mukharUpI caMdramAoMse apane mahaloMko prakAzamAna karatI thiiN| dAna pUjA Adi jitane bhI pavitra | kArya haiM unameM lIna thIM / ve jitanI bhI kriyAyeM karatI thIM vrata aura AcArake anukUla karatI thIM isaliye unakI sArI kriyAyeM nirdoSa honese atyaMta manohara hotI thIM tathA rAjagRhapurameM nara | nAriyoMkA itanA jamaghaTa thA ki vahAMkI nAriyAM Ane jAnese tathA stana aura AliMganoMke saMgharSaNoMse kAmiyoMke hRdayoM meM kAma janita dAha utpanna kara detI thiiN| ataeva ve manako haraNa | 57 karanevAlI hotI thIM // 34-36 // THANImfimmaanAlalaTMmmtamitumtat h imitramatma Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta helAnirjitazAtrayaH / mahAyAhumahArUr3ho makaradhvaja vaaprH||38||daanii dhammI guNI zAnI mahAmAnI mahoddharaH / pAnagrIvaH kabhUpANizcakramatsyayayAMtripaH // 36 // tasyeva hRdayAnaMdakAriNI madanapriyAM biDaMbamAnA satkAtizca'chAsyA ca kuraMgadaka // 40 // paTTa. rAnI mahAprItyA rAkSo jIvadhikA priyaa| sma bobhavIti ceMdrANI nAgneMdrasya priyA parA // 49 // sniAdharaNI virAjeta sarpiNI nu bhatkimu / mukhacaMdrasudhApAnaM kartR' mastakamAsthitA / / 42 // bhAlamAbhAti yasyAna samardheduratho spitH| karaMgadharo jaMyUnadakuNDala cakragaH // 43 / / patayA saha saMbhujana bhogAn RtusamudyAt / hAsyatrIDAvinodaizca rUparaMjitamanmathaH // 44 / tayoH putro'jani prAjya isaprakArake mahAmanohara rAjagRha nagarakA rakSaNa karanevAlA rAjA upazruNika thA jo ki rajanIza--caMdramAke samAna mahA manohara thaa| caMdramA jisaprakAra kuvalaya--rAtrivikAsI kamaloMko AnaMda pradAna karanevAlA hotA hai usIprakAra vaha rAjA bhI ku-valaya--pRthvImaMDalako AnaMda pradAna karanevAlA thaa| caMdramA jisaprakAra cakora jAtike paniyoMko AnaMda pradAna karatA hai usIprakAra vaha rAjA bhI lokarUpI cakora pakSiyoMko AnaMda pradAna karanevAlA thaa|vh mahAnubhAva rAjA yailake samAna hai unnata skaMdhoMkA dhAraka thA / pratApI thaa| samasta zatruoMkA jItanA khela samajhatA thaa| vizAla bhujAoMkA dhAraka thA / subhaTa thaa| suMdaratAmeM dUsarA kAmadeva sarIkhA thA / dAno dharmAtmA guNa vAna aura jJAnavAna thaa| uttama kriyAoMke karanemeM pUrA ghamaNDa rakhatA thaa| mahAna dhIra vIra thaa| kd phUlI huI gardanase yukta thA / kamaloMke samAna zobhAyamAna hAtha tathA cakra macchI aura joke cinhoMse zobhAyamAna paroMkA dhAraka thA // 37--36 / / mahAtejasvI rAjA upazreNikakI paTarAnIkA nAma iMdrANI thA jo ki mahArAjake hRdayako atyanta AnaMda pradAna karanevAlI thii| kAmadevakI priyA tiko bhI apanI zobhAse nIcA dikhAne va vAlI thI / caMdramAke samAna mukhase zobhAyamAna thI / hariNIke samAna vizAla netravAlI thii| rAjAko apane jIvase bhI adhika pyArI thI evaM apanI anupama sudaratAse i'drakI pyArI dUsaga iMdrANI sarIkhI thii| usa mahArANI iMdrANIkI kAlI laMbI cikanI veNI (coTI ) kAlI nAgina arakERY Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyalakSaNalakSitaHNikAkhyo varIyAMzca rUpa jitamanmathaH // 45 // anye paMcazatAnyeSa pumA Asan subhUpateH / taiH sAkaM vidhimalA dhAn bhogAn bhujan sa sukhataH spitaH / / 46 // atha caMdrapurAdhIza: somazarmAtivizrutaH / manute naiva bhUpasya zAsana zubhazAsana // 17 // topatraMNiko rAjA'lIlikhatmahalaM gharaM / daravA dUtakara zaMghaSayAmAsa taM prati // 48 // matisAgarAbhidho dUto gatvA daraghA nya. sarIkhI thI aura vaha mukharUpI caMdramAse amRtapInekI abhilASAse usakemastakapara vidyamAna thI aisI jAna par3atI thii| usa mahArANIkA lalATa bhAga Adhe caMdramAke samAna zobhAyamAna thA kyoMki caMdramA jisaprakAra hiraNake cihakA dhAraka mAnA jAtA hai, lAlATa bhI netrarUpI hiraNoMkA dhAraka thaa| caMdramA jisaprakAra maMDala ke kaicameM (pArase meM ) rahatA hai lalATa bhI suvarga:mayI kuDalarUpI cakra ke ardha bhAgameM thaa| isaprakAra apane manohara rUpase kAmadevake samAna vaha rAjA prItipUrvaka kdi usa rAnI iMdrANIke sAtha judI judI kAtuoMke nAnAprakArake bhoga bhogatA thA evaM hAsya nAnA prakArakI kIr3A aura vinodAse vaha bhogoMkI suMdaratAkA anubhava karatA thA // 40-44 // __mahArAja upazreNikake mahArANI idrANIse utpanna putra zreNika thaa| vaha kumAra zreNika uttamottama rAjalakSaNoMse maMDita thA / utkRSTa thA aura apane manohara rUpase kAmadevakI tulanA karatA // 45 // kumAra zreNikake sivAya rAjA upazreNikake aura bhI pAMcasau putra thejinake sAtha 2 aneka prakArake bhogoMko bhogatA huA vaha rAjA sukhapUrvaka kAla vyatIta karatA thA // 46 // isI pRthvIpara eka caMdrapura nAmakA nagara hai| caMdrapura nagarakA svAmI usa samaya rAjA somazarmA thA jo ki atyaMta parAkramI aura prasiddha thaa| rAjA upazreNikakI AjJA yadyapi zubha thI tathApi vaha somazarmA unakI AjJA mAnanA nahIM cAhatA thA // 47 // rAjA upaNikako yaha bAta pasaMda na thI isaliye zIghra hI unhoMne eka AjJApatra likhvaayaa| dUta bulAkara use loMpA evaM zIghra hI use rAjA somazarmAke pAsa bheja diyA ||48||duutkaa nAma matisAgara thA / rAjAkI yahapahapakaramarapAkA PLEASEKCKEKEY / mAna Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TEER payaraVV m DIEbIvizat / patraM natvaiva paracha somazarmAbhidhazcata // 4 // kasyedaM dUta satpatraM provAca matisAgara / rAjagRhapurAdhIzA rAjJopaNi. | kena ca // 50 // preSitaM bho narAdhIza! zrutvA patra luloka saH / svastiyodaM nipatyAzu mArudevaM manoharaM // 51 // rAjagrahAtpurAt zrImAn mahArAjopaya NikaH praNigadati zubhAya vai caMdrapuryA' ca tatpateH (tiH) / / 52 // sarve sAmaMtabhUpAzca zAsanaM pAlayaMti me ! kSa :stvaM ca kathaM sevAM nAkaroSi svagarvataH // 13 // yadi rAjye bhavedAzA hAgaMtavyaM svayA tadA / zruttheti patrasaddhAbaM patipadya sasarja taM // 54 // cisayAmAsa cirI sve somazarmAbhidho npH| yenopAyena paMcatvaM prApnoti taM kromyhN|| 55 // dhyAyetthaM vidyayA kRtyA ghoTakaM S: durdharaM draDhaM / muktAphalAvisa stubhAbhRtaM pAhizAsakaM // 26 // tadApanagiko dRSTvA mumoda mAnase svake / parIkSAyai caTitvAsau | AjJAse vaha caMdrapurakI ora cala diyaa| sabhAmeM pahuMcakara rAjAko namaskArakara aura patra dekara | apane yogya sthAnapara baiTha gyaa| patra pAkara rAjA somazarmAne kahA-are dUta ! kahAMsa tU AyA - aura kisakA yaha patra lAyA hai ? uttara meM dUtane kahA--rAjan ! rAjagRhake svAmI prasiddha rAjA upa zreNika haiM unhoMne hI yaha patra Apake liye bhejA hai / dUtake mukhase yaha vacana suna rAjA somaba/ zarmAne patra hAthameM le liyA aura use apane maMtrIko vAMcane de diyA vaha bhI svasti aura lakSmI 27 ko pradAna karanevAle mahA manohara siranAmeMpara ligne huye bhagavAna RSabhadevake vAcaka zabdoMko arthAt siranAmeko chor3akara jo kucha mI usameM AjJA likhI thI isaprakAra usa yAMcane lagA--- | caMdrapurImeM usake svAmI rAjA sImazamAke kalyANakI abhilASAse rAjagRhapurase zrImAn mahArAjA upazroNika yaha AkSA pradAna karate haiM ki samasta bar3e bar3e sAmaMta aura rAjA vinaya| pUrvaka merI AjJAkA pAlana karate haiM unake sAmane tuma bahuta kSudra rAjA ho paraMtu ahaMkArake putale hokara merI AjJA svIkAra nahIM karate, yaha sarvathA anucita hai| Ajataka jo huA so huA paraMtu abase tumhAre liye merI yaha AjJA hai ki yadi tumheM rAja karanekI icchA hai to tuma yahAMpara Ao aura mega savA kro| basa patrake lekhako isaprakAra sunakara aura usakA bhItarI tAtparya EN samajhakara dUtako to biDA kara diyA evaM "rAjA upazreNika jisa upAyase prANa rahita ho jAyaM Y PATREYAFFAYE KKREERY Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala0 3 KKKKK Da He yakani mor3a vanaM yayau // 57 // durmukho duScako novAkaH prataM / abokSidra kvApi durnirIkSyaM hi devataM // 58 // aho | lulokayAmAsuH zroNikAyAH sutAH pare kvApi dRSTo na bhUtalo vyAghrazya samani sthitAH // 56 // atha iMdrANikA rAzo billaapaapthuvi| gADhaM vada hArAdyatroTayadveNikAM tvAM // 60 // hA hA nAtha ! mato'si kA mAMsthA evaM durAzayAM hA prANanAtha ! vaha upAya mujhe karanA cAhiye" aisA apane cittameM vicAra karane lgaa| thor3I dera vicAra karane ke bAda usane eka mAyAmayI ghor3A tayAra kiyA jo ki azikSita aura duSTa thA evaM usa ghor3Ako tathA aura bhI muktAphala Adi manohara cIjoMko rAjA upazreNikakI sevAmeM bheMTa svarUpa bheja diyA // 46 - 56 // rAjA somazarmA kI bhejI huI bheMTa jisasamaya mahArAja upazreNikane dekhI ve apane manameM atyanta prasanna hue| bheTakI cIjoMmeM sabase uttama ghor3A unheM junA par3A isaliye usake acche rekI parIkSA karane ke liye ve zIghra hI usapara savAra ho liye aura uttama krIr3Ake sthAna vanakI ora cala diye / vaha duSTa ghor3A sarvathA azikSita thA cittameM duSTa abhiprAya dhAraNa kiye thaa| basa jisa samaya vaha banake andara pahuMcA zIghra hI usane kisI bhayaMkara gar3hameM mahArAja upa kiko DAla diyA aura tatkAla kahIM calA gayA ThIka hI hai bhAgyakI mahimA durnirIcya hai- kyA se kyA hogA, yaha sUjha nahIM par3atA // 5658 // mahArAja upa kike isaprakAra lApatA ho jAnepara unake ki Adi putroMko bar3A duHkha huA / apane pUjya pitAko ve idhara udhara khojane lage jaba kahIM bhI unakA patA na lagA to samasta putra lauTakara apane rAjamahala cale ye // 56 // acAnaka hI maharAjake lApatA ho jAnepara mahArANI iMdrANI vilApa karatI karatI jamInapara gira gii| dayAjanaka rone lgii| hAra Adi bhUSaNa tor3akara pheMka diye / coTI ke bAla bikhara gaye evaM isaprakAra kahane lagI- hA svAmI ! mujha abhAginIko chor3akara Apa kahAM cale gaye / hA prANapyAre deva ! maiMne aisA kaunasA ghora pApa kiyA thA jisakA phala yaha huA ki mujhe A Du Zhe woo Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vamala. hA deva ! hA hA kiM duSTataM kRtaM // 61 // munonA niiyA karamUlAtinAM subhAgAta / dharma vAkyopavAtAnme pAtaka samupasthitaM / / 62 / / durgadhe narakAttatra cakANa vyathito napaH / japan jApa sthito yAvattAvadanyakAMtaraM // 3 // atha vaivacchavAsAkhyapalyAmanidhayA , al yamaH / sa jAtyA kSatriyo rAjA bhillAnAM vidyate bhRzaM // 64 // vidyunmAlo priyA tasya pujyasti tilakA tayoH / kIr3Aya vAgataH / - so'pi dadarza patitaM nRpaM // 65 // dhyau tadA yamaH prAyaH kyAyaM raajgRhaadhipH| ghAyastheyaM vicityetthamaTino rAjasannidhau // 6 // hai Apase judA honA par3A // 60-61 // hAya kyA maiMne muniyoMkI niMdA kI thI vA kaMda mUla KAdikA bhakSaNa kiyA thA athavA dharmavAkyoMkA ullaMghana kiyA thA jisase tIna pApakA baMdha hokara mujhe yaha duHkha bhoganA par3A // 62 // rAjA upazreNikake kuTuMbI jana to idhara isaprakAra duHkha va manA rahe the udhara jisa gar3hemeM ghor3Ane unheM le jAkara DAlA thA vaha gar3hA narakase bhI adhika durga dhamaya thA isaliye unheM bar3I vyathA hone lagI / unheM usa samaya sivAya paramAtmAke zaraNake AS anya kisIkA bhI zaraNa na sUjha par3A isaliye ve unhIke nAmakA japa vahAM baiThakara karane lage // 6 // IPE jisa banake gaDhameM mahArAja upazreNika paDe the usI banameM eka vaivaccha (stha)vAsa nAmakI bhIloMkI pallI thii| usa pallIkA svAmI yama ( yamadaMDa) nAmakA bhIloMkA rAjA thA jo ki kSatriya jAtikA thA aura sadA vahIMpara rahatA thaa| rAjA yamadaMDakI strIkA nAma vidyunmAlI thA / usase utpanna eka parama suMdarI kanyA thI jisakA zubha nAma tilakA (tilakavatI) thaa| krIDAkA premI vaha bhillarAja yamaiMDa usa gaDheke pAsa A nikalA aura gaDhemeM zocanIya avasthAmeM par3e rAjA upazreNikako - - usane dekhA / prasiddha mahArAjako isaprakAra burI hAlata dekha vaha vicArane lagA ki-dekho karmakI vicitratA, kahAM to yaha rAjagRhapurakA svAmI upazreNika aura kahAM isakI yaha duHkhamaya zoca/ nIya avasthA ! basa vaha zIghra hI rAjAke bilakula pAsa pahuMca gayA evaM manohara zarIrakA dhAraka vaha mIThe pyAre zabdoMmeM kuzala pUchane lgaa| mahArAja upazreNikane bhI jo bAta jisataraha votI IS thI sArI kaha sunAI / raMcamAtra bhI na chipAI kyoMki karmokI gati bar3I vicitra hai--kisa samaya VERYTIMETRY KAY KALYAN TRYSTAYEY Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Int vimala M 15 Jiang Xu Zuo Xu Tuo Fei Teng Ping Yu Yuan Hou Bu Bing Qing Tai papraccha paramAnaMdavAklelitavigrahaH rAmA prokta ca tadvataM vicitrA karmaNAM gatiH // 6 // pAhogiko ghomAn ko'si tvaM vasasi kva ca / svoyarAjyapraNAzatvAdatrA vasatirmana / / 68 1 ehi rAjan ! mamAgare deha pIr3AsuzAMtaye / gatvAcAraM samAlokya | provAca kvanaM kSitIT // 6 // no bhutiyAgAra syAtrAraparivajite / tadAha yamadaMDAkhyaH aNatAicanaM mama / tilakAdivatI putro saamudrlkssaaNkitaa| pathyaM vidhAya sadasyA bhojayiSyati bhUpate // 1 ||rNj bhUpatirbhasyA tasyA rUpeNa mohitaH / yayAce tAM yamaM bhUpaM dvijazrIrAjitotsabhaH (y.)|| 12 // tadApAsodyamo prolpA bhUpAla pAlitajaM / tava sudarogrAto vidyata'yaMtarU ravAn / nIcase UMcApana aura UMcese nIcApana hogA kisoko jAna nahIM pdd'taa| aMtameM mahArAja upazre-: Nikane kahA priya mahAnubhAva ! tuma kauna ho aura tumhArA nizasasthAna kahAM hai ? uttarameM bhillarAja camaiMDane kahA--rAjan ! jisa samaya merA rAjya mere hAthase calA gayA aura maiM rAjyarahita ho gyaa| tabase meM isI banameM A gayA hai aura yahIMpara rahane lagA hU~ / bhayaMkara gar3hemeM giranese ApakA / zarIra pIDAyukta ho gayA hai kRpAkara isa pIr3AkI nivRttike liye Apa mere gharapara cleN| bhillarAjakI prArthanA rAjA upazreNikane maMjUra karalI / ve usake sAtha cale Aye / gharameM Akara jisa | samaya unhoMne yamadaMDakA AcAra bhIloM sarIkhA dekhA unheM vaha sahana na ho sakA isaliye zIghra / / hI unhoMne yamadaMDase kahA-bhAI yamadaMDa! tumhArA ghara svAcAra-zrAvakakI kriyAyosa rahita hai meM / tumhAre gharameM bhojana nahIM kara sktaa| uttarameM yamadaMDane kahA--yAnAtha ! yadi yahI vAta hai to| 7. Apa merI bAta sune- / mere eka tilakavatI nAmakI putrI hai| sAmudrika zAstrameM kahe gaye zubha : lakSaNoMse yukta hai| zrAvakoMke gharameM jaisI bhojana kriyA pracalita hai vaisA hI bhojana banA sktii| hai isaliye bhaktipUrvaka vaha Apake anukUla bhojana banAkara Apako jimA sakatI hai| mahArAja upazreNikane yamadaMDakI yaha prArthanA svIkAra karalI evaM the usake hAthakA banA mahAmiNTa bhojana / karane lage // 64-71 // vaha kanyA tilakavatI parama suMdarI thI / usakA sauMdarya aura guNa dekh| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 73 // ata: purayAH sukhaM na syAt puro bhAvI na vA prama! bhavizyatyaya yA puraH sevayA jIvita vRthA // 74 // matputraujAya rAjya | caddadAsi tvaM yadA tadA / dadAmi putrikA tubhyaM pratipannaM tathaiva tat // 1 // upayamya sutAM tasya yasya sainyavirAjitaH / jaMgamyate sma | rAjye sve viveza nagara nijaM // 76 // ulAkaM puraM kRtvA toraNAsti / sarvasAmasamasyAdyA vidadhumaMgalakiyAM // 7 // hAvabhAvavi kara mahArAja upazreNikakA citta ThikAne na rhaa| ve hRdayase mohita ho gaye evaM apane manohara , dAMtoMkI prabhAse vizAla sabhAko zobhAyamAna karanevAle ve mahArAja upazrayika bhillarAja yamaIDase kanyA tilakavatIkI yAcanA kara baiThe // 72 // rAjA yamadaMDane mahArAja upavegikakI jisa samaya yaha yAcanA sunI to vaha unako prArthanA nAmaMjara to na kara sakA kyoMki mahArAja upave. |Nika nItipUrvaka prajAke pAlana karanevAle eka mahAn rAjA the paraMtu vaha apanI putrIko kalyANakI bacchAse isaprakAra kahane lagA2 kRpAnAtha ! Apa isatamaya eka pradhAna rAjA mAne jAte haiM aura Apake raNavAsameM amita suMdariyAM moja da haiM jo ki sudaratAmeM ekase eka bar3I car3hI haiM, saMbhava hai unako mojudagImeM merI putrI tilakavatIko sukha caina na mile / athavA putrakI utpattise striyAM vizeSa sukha anubhava karatI hai saMbhava hai isake putra na ho jisase bhI ise kaSTa bhoganA pdd'e| athavA zubha bhAgyase usake putra bhI ho jAya parantu anya putroMke vidyamAna rahate vaha rAjA na bana sake unakA sevaka hI banA rahe aiso / dazAmeM bhI merI putrIko sukha milanA kaThina hai kyoMki sevAse jovanakA vitAnA nirarthaka samajhA jAtA hai isaliye putrIke sukhako abhilASAse merI yaha prArthanA hai ki yadi Apa yaha bAta svIkAra kareM ki isa putrIse jo putra ho vahI rAjyakA adhikArI samajhA jAya usake rahate anya koI putra rAjA na banAyA jAya to mujhe Apako putrI dene meM koI ujanahIM-maiM saharSa use Apako pradAna kara sakatA huuN| mahArAjA upazreNika to usaptamaya kAmAMdha the| yogya ayogyakA kucha bhI vicAra / KARE Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAsazca cuNbnrbhnnstthaa| rebhe rAjA ratikrIDApardhate svakne gRhe / 78 // putro jAtastayoH koDAzaktayorlakSaNAnvitaH / calAtItyabhidho vAlo vadha vAlacaMdravat // 76) yauvanAnyo yahA jAtazcitayAmAsa bhUpatiH / rAjyaM hi dheNikAyava varo datto'smakai mayA // 8 // saMtrityetyaM nimittajJa samAhRya jagAvita / bho bho nimittasaMzAnin kalAvijJAnapAraga ! // 81 // eteSAM mama putrANAM rAjyabhAka bana kara rAjA yamadaNDakI bAta unhoMne svIkAra kara lo| sundarI tilakavatIke sAtha unakA vivAha ! ho gyaa| rAjA yamadaNDakI senAse veSTita ho bar3e ThATa vATase ve apane rAjadhAnIkI ora cala diye evaM apane nagarameM praveza kara gaye // 73-765 apane mahArAjakI phirase prApti durlabha jAna nagara nivAsiyoMko bar3A Ananda huaa| mahArAjakI prAptikI stuzImeM rAjagRha nagara dhvajA patAkA ) toraNa Adise sajA diyA gayA evaM samasta sAmaMta mantrI Adine bhagavAnakI pUjA abhiSeka Adi maMgalIka kArya kiye // 7 // rAjamahala meM praveza kara rAjA upazreNika ratikIDAle yonya parvata vagIce aura mahaloMmeM ramaNI tilakavatIke sa sAnanda bhoga bhogane lge| kabhI to mahArAja upazreNikane nAnAprakArake hAva bhAva aura vilAsoMke sAtha bhogoMke sukhoMkA anubhava kiyA evaM kabhI kabhI ve cumbana aura AliMganoMse bhogoMkA rasa AsvATane lage // 77-78 // lAnAprakArakI jA IN krIDAoMmeM Asakta una donoMke bhogoMkA phalasvarUpa eka putra huaA jo ki rAjalajase yukta yAnA PM'calAtI, isa zubha nAmakA dhAraka thA evaM vaha putra vAla candramAke samAna dina dina bar3hane lgaa| 76||kaamaaNdh mahAgaja upazreNika cilAtI putrako rAjya denekA vAyadA kara cuke the isaliye K/ jisa samaya kumAra cilAtI yuvA ho gayA mahArAja upazreNikako cintAne apanA sthAna banA 12 liyaa| ve mana hI mana socane lage ki saba putroMmeM kumAra zreNika rAjya ke yogya hai isaliye haka prAMta to rAjya zreNikakA hI hai parantu maiM cilAtI punako use denekA vAyadA kara cukA hai aisI dazAmeM kyA karU? bahuta kucha soca vicArake vAda mahAgaja upazreNikane jyotiSI bulAyA aura usase isa prakAra kahane lage--- KurzhuKYKYKYkfkeykkerke HEREKksiaaaharash Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. ko bhaviSyati / lagnaM vicitya ca ' svAmidRSTa' zubhAzritaM // 42 // yogAdhiyogikaH prANu sAmaMtanAyaka zarkarAkumako deyaH pratyeka vimalayA Paa sarvasattujA // 83 // kubhamanyena godhana ya: samma prati neSyati / rAjyamA vijAnIyAH prAMzulaM galavividha // 84 ||osjeH salilaiH kRtvA bhRtvA kubha sameSyati / rAjyamA vijJAnIyAstRtIyAMka nigadyate // 85 // nAnAvyaMjanasarojyaM pUpApAyasasaMyutaM / kArayitvA sutAna sanneikapaMkI nivezaya 86 // zunakAn mocayaH pazcAttAnivArya bhunakti yaH! rAjyAdhipaM tvakaM vidyA rUpanirjitamanmathaM // 8 // dahAmAne purai yastu chatracAmaraviSTaraM / nItvA prayAti rAjA sapaMcamArkasamucyate // 88 svajjalAlukaparyApsAna karaNDAt saMvidhAyacA kaura. priya jyotiSI / tuma aneka prakArakI kalA aura kauzaloMke pAragAmI ho kRpAkara batAo to ki mere ina samasta putroMmeM rAjya prApta karane vAlA kauna putra hogA ? kyoMki jo bAta lagna vicArakara dekhI jAtI hai aura jo svAmI bhagavAna kevalI dvArA dekhI jAtI hai vaha zubhajanaka | arthAt ThIka hI nikalatI haiM / / 80--82 // vaha jyotiSI samasta jyotiSiyoMmeM mukhya thaa| mhaaraaj| upazreNikake vaise vacana sunakara vaha kahane lagA-he aneka sAmantoMke svAmI rAjA ! maiM rAjyakI , prAptike kucha nimittoMkA varNana karatA hU~ tuma dhyAna pUrvaka suno mahArAja / rAjyakI prAptikA sabase pahilA nimitta yaha hai ki Apa apane saba putroMko bulAiye aura unheM apane apane ghara le jAne ke liye eka eka ghar3A dIjiye jo pratApI putra usa ghar3e | ko apane zIzapara na rakhakara kisI anya manuSya (cAkara) ke zirapara rakhavAkara apane ghara le jAya, 5 samajha lo rAjyakA prApta karane vAlA vahI hai aura vahI balavAna aura zatruoMkA vaza karanevAlA hai ! anya nahIM // 83-84 // dUsarA, rAjyakI prAptikA nimitta yaha hai ki Apa apane samasta putroMko / bulAkara pratyekako eka eka korI par3A dIjiye aura yaha AjJA kIjiye ki hara eka kumArako osake / jalase bharakara ghar3A lAnA hogA jo pratApI kumAra ghaDAko osase bharakara le Ave samajha lo vahI / rAjyako dhurA dhAraNa kara sakatA hai anya nhiiN| rAjyakI prAptikA tIsarA nimitta yaha hai ki pUA | khIra Adi nAnA prakArake vyaMjanoMse mahA miSTa bhojana Apa tayAra kraaiye| jisa samaya bhojana || pradesYAYarkarsh Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanakA TREMEY TRE REAP Aakaraka Yaa kuMbhAna jalaiHpUrNAn samudrAna vanasaMskRtAna 8 // kRtvA mItra sutebhya esIyA jalAgi timogama! anudghATya subhujata // // tathA kariSyati hai rAjannAdhipatyAdhipo hi saH / evaM paMcanimittAMkAnigadha virarAma saH // 11 // tathAkAnnirAdhozo lakSaNazca -priikssnn| zroNika rAjyanAtha hi matvA citte'nvaciMtayat // 12 // aho calAtiputrAya dattaM rAjyaM mayA purA / lakSaNa : sannayaM rAjA ki tayAra ho jAya samasta putroMko bulAkara eka paMktimeM jImaneke liye viThA dIjiye aura pIcha la se unapara bhayaMkara kuttoMko chor3a dIjiye jo pratApI putra apanI ugra zaktise una kuttoMko haTAkara 2 sAnanda bhojana karatA rahegA samajha lIjiye mahArAja ! vahI apane manohara rUpase kAmadevako bhI jItane vAlA kumAra rAjA banegA anya nahIM / rAjya prAptikA cauthA nimitta yaha hai ki nagamarameM Aga lagAnepara jo putra rAjyake mukhya cinha chatra camara aura siMhAsanako lekara bhAge basa vahI 12 rAjA bananekA adhikArI hai anya nahIM / tathA rAjyaprAptikA pAMcavA nimitta yaha hai ki Apa khAje 1 aura lADuoMse bharavAkara piTAroMko rakhavA dIjiye aura jalase paripUrNa kore ghar3e jinapara ki mohara lagI ho aura jinakA mukha vastrase DhAMkA huA ho rakhavA dIjiye jisa samaya yaha kArya ho cuke usa samaya Apa samasta putroMko bulaaiye| unheM eka eka piTArA aura eka eka jalase bharA ghar3A dIjiye aura yaha AjJA kara dIjiye ki ve piTAre aura ghar3oMkA mukha khole binAhI khAje Adi padArtha khAveM aura pAnI pIveM / samasta putroMmeM jo pratApI putra yaha kArya karegA basa vahI rAjA banegA anya rAjyakA bhAra nahIM saha sktaa| basa rAjyakI prAptike pAMca nimitta yatalAkara vaha 24 jyotiSI cupa rahagayA // 85-61 // jyotiSIke kahe anusAra mahArAja upazreNikane bhI pUrvokta nimittose rAjyakI prAptike yogya putrakI parIkSA karanI prArambha kara dI / samastaparIkSAoM meM pAsa 1 kumAra zreNika osake jalase pUrNa ghAsa para kapar3A bichAkara aura use nIcor3akara dhar3A bhara liyA thA aura kisI putrako yaha akAla nahIM sUjhI thI / 2 kumAra zrINika ne piTArA hilA 2 kara cUra kara saba mAla khA liyaathaa| ghar3ATer3hAkara pAnI pI liyA thaa| ZhUZhUZhUZhUZhukkkkkkkkkkkk Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / karomi guNapriyaH // 13 // nArpayAni yadA rAjya calAtisUnave bhRzaM 1 yAti vAkyaM madIyaM vai caiyarthya jIvitaM tadA // 14 // vacanaM hAritaM yena tena puNyAdi hAritaM evaM taM ciMtayA prastaM dRSTvAmAtyo jagAda bho / suratyAkhyo guNAmbodhiH sabhyazcitAnivartakaH / / rAjeste'sti ca kA ciMtA garjati gajarAjayaH |mdonmttaamhaatugaa puSkaroganaspRzaH // 6 // jadhinastANDavAraMbhakuzalA jvshaalinH| * yAhuti subhaTAgraNyo yoddhArazca raNAjire // 17 // mRgIdazo mahAprItyA secate tvAM vivekataH / cittasteyAstanodAranamitA rAtripAnanAH kumAra zreNikako hI pAyA isa liye bar3I bhArI cintA unake hRdayame praviSTa hogaI evaM ve mana hI yahI mana duHkhita ho isa prakAra vicArane lage___meM cilAtI putrako rAjya denekA pahile saMkalpa kara cukA hU~ parantu jyotiSI dvArA batalAyed gaye nimittose rAjyakA adhikArI guNoMkA premI kumAra zreNaka hI siddha hotA hai aisI hAlatameM 3 kyA kruuN| yadi maiM calAtI putrako rAjya ma dekara kumAra zreNikamo detA hUM to maiM pahile jo vacana de cukA hai vaha vyartha hotA hai evaM vacanake vyartha honepara mere jIvanakA koI mUlya nahIM hotA kyoMki na saMsAra meM yaha kahAvata prasiddha hai ki jo vacana hAra ho gayA vaha puNya Adi saba hI uttama guNoMkA hAranevAlA ho gayA-bacana hAranevAlekI AtmAmeM puNya Adi kabhI sthAna nahIM pA sakate / isaliye mujhe kyA karanA cAhiye kucha sUjha nahIM par3atA ? mahArAja upazreNikake pradhAna jI maMtrIkA nAma sumati thA / vaha maMtrI sumati guNoMkA samudra thaa| atyaMta labhya thA evaM ciMtAko dUra karanevAlA thaa| aMtaraMga ciMtAse grasta mahArAja upazreNikako usane tAr3a liyA aura zAMti janaka | mIThe zabdoMmeM vaha unase yaha kahane lagA .. ___mahArAja ! Apake hAdhiyoMke samUhake samUha vidyamAna haiM / jo ki madonmatta haiM / khUba UMce l UMca haiM evaM apanI sUr3hase AkAzako sparza karanevAle haiM / 62-16 // Apake bahutase ghor3e hA~sa lagAte hai jo ki apanI cAlase tAMDava nAca nAcate haiM aura pavanake samAna zIghragAmI haiN| baDe baDe subhaTa aura yoddhA bhI Apake yahAM mojUda haiM jo ki raNake maidAnameM garjanevAle haiM / Apake raNa prApaysways Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta0 21 ANKUKYA | 18 || dezAdhIzA jitAH sarve namati tvAM narAdhipaM / kintUnaM vidyate svAminityuktyA yoSamAzritaH // 66 // tvAhAsau narAdhIzaH sumateM ! zrUyatAM vacaH / rAjyaM calAtiputrAya purA dattaM mayA mudA // 100 // nimittajJAnato nUnamAdhipatyaM maharddhikaM / adhizreNikamastye citAyAH kAraNaM tvidaM // 101 // jagI maMtrI sadA suzaH sukhaM tiSThu narAdhipa / zra NikaM dezato nUnaM nirgamayAmi sAMprataM // 102 // sameM bahutalI rAniyAM haiM jo ki harigiyoM ke samAna suMdara netravAlI haiN| buddhipUrvaka bar3e premase ApakI sevA karanevAlI haiN| apanI suMdaratAse citta curAnevAlI haiN| stanoM ke bhAroMse Ageko kucha jhukI huI haiM evaM caMdramA samAna manohara mukhoM kI dhAraNa karanevAlI haiM // 27-68 // dezoM ka | svAmI jitane rAjA the ve samasta chApane jIta liye jisase ve Apako mastaka jhukAkara namaskAra karate haiM isa rUpase jaba Apake koI bAtakI kamI nahIM dIkha par3atI phira nahIM mAlUma hotA Apa kisa ciMtAmeM bhItara hI bhItara ghule jAte haiM-kauna ciMtA Apake pIche lagI huI hai| basa itanA kahakara jaba maMtrI sumati cupa raha gayA taba uttarameM mahArAja upazreNikane kahA priyamaMtrI sumati ! tumane jo kucha bhI kahA hai saba ThIka hai paraMtu merI bAta suno- maiM pahile prasannatA pUrvaka calAtI putrako rAjya denekA vAyadA kara cukA hai paraMtu jyotiSIne apane nimitta jJAnase rAjyaprAsike jo bhI nimitta batalAye haiM unase isa vizAla rAjyakA adhikArI zreNika hI siddha hotA hai basa merI sArI ciMtAkA kAraNa yahI hai kyoMki aisA honese meM vacana hAra hotA hU~ // 6- 101 // maMtrI sumati buddhimAna thaa| mahArAja upazreNika kI yaha prAtma kahAnI suna usane kahA- mahArAja Apa sukhapUrvaka raheM, kumAra zreNikako maiM abhI deza se bAhira kiye detA huuN| zreNikake calejAne para Apa calAtI putrako rAjya dekara apane vacana kI rakSA kara sakate haiN| vasa isaprakAra rAjAko prasanna kara maMtrI sumati kumAra zreNikake pAsa gayA / pahile to mIThe 2 vacanoMmeM bAta cIta kI pIche kucha ceharepara gaurava lAkara gaMbhIra vacana bolane lagA PRE Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AAS. KARYANVI rAjA 'sukhinaM kRtvA gataH shronniksneyau| samAbhASpa zubhai|kyAjahAra giraM guh|| 103 // no putra ! sthoyatAmaya mahAn koposti bhUpateH kuno meM prastvaka nahi ? kumAra! zru yatAM vacaH // 104 / / kasmAzcitpuruSAt rAjJA zrutaM niMdya kadaryamA / pusani: tarAM bhukta' taDaka zreNikena ca // 105 // iti rAko mahAdvayo babhUva tavakopari / tasmAtkSaNa vilaMbyo na rAjJaH kopo hi durgmH| 106 // vidyAvibhavavANijyaM vyasanaM vai vicitratA / vAdo ghANIvilAsazca bhrazyate rAjakopataH // 107 // iti zrutvA kumAro'sau ka vyAjahAra paraM vacaH / yojyaM na rakSyeta rAjya rakSyeta taiH kathaM // 108 // vadiSyatIti lokaughAzcAturyAbhoji me lataH / vidhIyate / kumAra ! rAjagRha nagarameM isa samaya tumhArA rahanA ucita nahIM kyoMki maharAja tumhAre Upara isa samaya atyaMta kupita haiN| maMtroko yaha Azcarya bharI bAta suna kumArane pUchA-mahArAjakA kopa mere Upara kyoM hai ? maMtrIne uttara diyA-mahArAja upazreNikane kisI puruSake mukhase yaha niMdita aura kSudra bAta sunI hai ki kumAra zreNikane kuttoMkA jhaThA khAyA hai, jImate samaya kuttoMke AjApara jisaprakAra aura kumAra uThakara khar3e ho gaye vaha nahIM uThA thA-jImatA hI rahA thA, vara tumhAre Upara yahI rAjAke kopakA kAraNa hai| tumhe aba kSaNa bhara bhI yahAM nahIM rahanA cAhiye kyoMki yaha kahAvata prasiddha hai ki ' rAjAkA krodha mahA durgama bhayaMkara hotA hai| rAjAke krodhake sAmane vidyA aizvarya vyApAra viziSTa bhojana cAturya vAda karanA aura sarasvatIkA vilAsa, sabake saba eka ora kinArA kara jAte haiM raMcamAtra bhI kisIkA Adara nahIM hotaa| maMtrIkI yaha vicitra vAta suna kumArane manohara vacanoMmeM yaha uttara diyA- . bhAI maMtrI : tumhArI bAta mujhe yukti pUrNa nahIM jctii| AzcaryakI bAta hai ki jo apane bhojanakI rakSA nahIM kara sakate ve rAjyakI rakSA karane meM kaise samartha ho sakate haiM ? bhAI ! sArAsaMsAra yaha kaha rahA hai ki maiMne bar3I caturatA aura vIratAse bhojana kiyA hai aura vAstavameM merA usI taraha bhojana karanA upayukta thA paraMtu vallabha--apane priya putrake prANoMkA haraNa karanevAlA mahArAjakA yaha kopa kyoM? kumArakA yaha yuktipUrNa uttara suna vijJa bhI maMtrIse kucha bhI jabAva na Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 KAYAK SYKYK rAH kopa prANahRt // 106 // tadA jagAda maMtrozo rAjyaM nUnaM tacaiva bho| paraMtu zAsanA rAzaH pAlanIyA prayatnataH // 110 // freesAra kumAro'sau zrutvA durvacanaM hi tat / bhaTaiH paMcAyutaM gupta mRgyamANo viSaNNaH // 111 // atha mAtA tadA zrutvA cakradeti manobhava ! dAdA putra ! suvarNAbha ? zobhAbhRt sAMdhyarAgajit // 112 // mArge gacchan dadarzAsau kumAro mAravigrahaH / naMdizrAmaM guNArAmaM dRSTvA kRtI nyavIvizat // 113 // sabhAmaMDapamAsAdya yAvatpazyati kautukaM / tAvada sthito dRSTa (dradatto varArthikaH // 194 // rahi canA, . kevala vaha isaprakAra cApalUsI karane lagA kumAra ! yaha tuma nizcaya samajho ki rAjya tumhArA hI hai- tumhAre pratApa ke sAmane anya putra rAjyakA adhikArI nahIM bana sakatA paraMtu mahArAjakI AjJA isa samaya aisI hI hai, vaha tumhe niHsaMkoca bhAva se isa samaya avazya pAlana karanI cAhiye isImeM kuzala hai // 102 110 // valavAna ke sAmane kucha vaza cala nahIM sktaa| maMtrIke usaprakArake durvacana suna kumAra zreNikako bar3A kheda huA evaM ve mahArAja upazreNika dvArA niyukta pAMca (?) jAsUsa subhaToMkI dekha rekha meM khinna citta nagarase nikala diye // 111 // mAtAkA prema vilakSaNa hotA hai kumArako aisI hAlata se cale jAnepara unakI mA iMdrANIko bar3A duHkha huaa| vaha mAtA hA kAmadeva ! hA putra ! hA suvarNake samAna dedIpyamAna kAMtike dhAraka / evaM hA saMdhyAkAlakI laloIko phIkI karanevAle kumAra ! tU kahAM gayA ? isaprakAra karuNAjanaka kharase rone lagI // 112 // kAmadeva ke samAna suMdara zarIrake dhAraka kumAra zreNikane mArgameM jAte jAte eka naMdigrAma nAmakA gAMva dekhA jo ki guNoMkA sAkSAt bagIcA svarUpa thA / vaha puNyavAna kumAra usameM praveza kara gyaa| gAMva ke madhyabhAgameM rAjyakI ora se bane sabhA maMDapa ke pAsa pahuMcakara kumAra cakita dRSTise | use dekha hI rahe the ki sAmane eka iMdradatta nAmakA vaizya dIkha pdd'aa| apane samAna use bhI pathika jAna use mAmA banAyA aura usase isaprakAra kahane lage - rAjyakI orase yahAMpara eka dAnazAlA khulI huI hai usakA svAmI eka vipra hai / Ao apana donoM usake pAsa caleM aura usase tripatra Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TTYIYhya Kahakar mAmaka ? yAvo vAM dvijAne bhojnaayve|gto nirghATitI vijAH pazcimabuddhayaH / / 115 // jaTharAgnimaThaM prApya sthitastena samaM mush| kumAra zreNikaM matvA bhojanAdipuraskRtaH / / 116 // tato'vAdIsarA bauddhaHNika! RNa mdvcH| yauddha dharma gRhANa tvaM yena rAjya bhaviSyati // 17 // vipadaH saMpadAyate kaSTa' yAti virAgavat / bauddhadharmAtparo dharmo no'mava bhaviSyati // 118 // pratipadya tadA gaMtumuttuko' kuzAgradhIH / tenAsAvidradattena mArge kautuka.kRddhaThAt // 11 // uvAca zreNiko dhImAna bho bho mAtula ! zana-sa mojanake liye kaheM / basa donoM ke donoM vipake pAsa gaye paraMtu usane inakI eka bhI na sunii| vinoMne unheM sUkhA hI TAla diyA / ThIka hI hai vipragaNa vicitra buddhi ke dhAraka hote haiM apane dhamaMDake sAmane kisIko bhI nahIM sunate // 113.-115 // uso gAMvake aMdara eka bauddhoMkA bhI PARTha thaa| kumAra zreNika vinoM ke uttarase hatAza ho mAmA idradatta ke sAtha usI maThameM jAkara ra javeza kara gaye aura AnandavArtA karane lge| vahAMpara eka bauddha sanyAsI jo ki kumAra zreNikako pahicAnatA thA, rahatA thaa| kumAra zreNikako pahicAnakara usane kumArakA bhojana Adise pUrA Adara satkAra kiyA evaM aMtameM kumArake saMtuSTa ho jAnepara vaha iprakAra kahane lagA- . priya kumAra ! mAlUma hotA hai tuma rAjya prAptikI koI AzA na rakha yahAM vahAM mAre phira rahe ho aura atyaMta duHkhakA anubhava kara rahe ho / tuma bauddhadharmako dhAraNa kara lo| isa bauddha dharmakI tapAse niyamase tumhe rAjya milegA kyoMki isI bauddha dharmakI kRpAse jo ghora vipattiyAM hai ye saMpattiyAM ho jAtI hai evaM jisaprakAra virAgI puruSa dhana dhAnya Adiko chor3a detA hai usIprakAra | bauddha dharmake sevana karanevAleko kaSTa chor3akara bhAga jAtA hai use kisI prakArakA kaSTa bhoganA nahIM va par3atA vizeSa kyA yaha vauddhadharma itanA uttama dharma hai ki na to isasaM utkRSTa dharma saMsArake andara huA na hogA // 117-118 // kuzAgrabuddhi kumAra zreNikane bauddhasAdhuke kahe anusAra bauddha dharma - khIkAra kara liyaa| seTha iMdradatta ke sAtha ye naMdigrAmase Ageko cala diye evaM kautUhalI aura Hal buddhisAna vaha kumAra zreNika mArgameM isaprakAra vArtAlApa karatA karatA calane lagA Tarary Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ klaka jihArathaM samAraya AyAM yAvaH pramodataH // 20 // tadA zreSThI vicityetyaM gargoya guNavarjitaH / jihvAmAruhya vegena ka jaMgamyate sphutt| 121 // kiyanmArga punaH prApta nirmale sjlaashye| pAdatrANaM pade kRtyA nirgataH kautukAnvitaH // 122 // vyatakaMyasadA zreSTho mUkhaoNyaM mana sisbake / apramArge punargatvA jagAda madhuraM priyaM // 123 // bho mAtulA tiSThAyo vRkSa parivirAjite / zrutvA vAkyaM sthitaH $Tho so'pi parNamayaM mahat / AtapatraM vidhAyAzu mastake dhRtavAn khalu // 124 // SaTpadI) ibhyo'sau tarkayAmAsa tAparuTsattaroradhaH / mUrkha garga vi kAhAyAnyaH kaH chatra mastake dharet // 125 // agre prAma vilokyAsAvaprAkSAdiMdradattaka / bho bho mAmoiso prAmo basate vA bada svakara __mAmA! Ao jihvArUpI rathapara savAra hokara apana donoM AnaMdapUrvaka zIghra caleM / kumaarkii| yaha caturatAko bhI bAta na samajhakara seTa indradatta kahane lagA--yaha bAlaka to mUrkha jAna par3atA hai, bhalA jihvArUpI sthapara baiThakara bhI kabhI jaldI jAyA jA sakatA hai ? // 116-121 ||maargmeN ra kucha dUra Age jAkara eka nadI par3I / kautRhalI kumAra zreNika jUtA pahina kara hI usa nadIke jalameM | calane lgaa| usakI yaha caSTA dekha phira indradatta apane manameM vicAra karane lagA ki yaha bAlaka avazya mUrkha hai| Age mArgameM aneka prakArake pakSiyoMse vyApta eka vizAla vRkSa par3A use dekhakara sil kumArane mIThe svara meM kahA--mAmA ! Ao thor3I dera isa vRkSake nIce ArAma karaleM / kumArake kahane kd se seTha indradatta Thahara gyaa| kumArane vRkSake pattoMkI usI samaya eka chatro banAI aura mastakapara | chatrI tAnakara vaha baiThA | kumArakI yaha ceSTA dekha iMdradatta vicAra karane lgaa| dhUpake saMtApako dUra karaneke liye mastakapara chatrI tAnI jAtI hai| yaha uttama vRkSa dhUpakA saMtApa dUra karanevAlA hai chatrI tAnakara baiThanekI koI AvazyakatA nahIM paraMtu yaha bAlaka isa vRkSake nIce bhI mastakapara chatrI tAna-- - kara baiThA hai isaliye yaha bar3A haThI aura mUrkha haiM // 122---125 // mArgameM Age calakara eka gAMva par3A use dekha kumArane iMdradattase pUchA-mAmA ! kRpAkara yaha batAo to yaha gAMva ujar3A huA hai yA javasA huA hai ? kumArakI yaha bAta suna aura usakA asalI tAtparya na samajha iMdradattane apane 5 manameM vicAra kiyA ki yaha bAlaka pakkA murkha hai kyoMki yaha gAMva aneka prakArake uttamottama padA rupAkara paERY . ... .- -....-.-.--. -- -- -.. - -. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -la0 mizu Su deoMi ata // 126 // yAsa nizcinotisma gargIya saMbhramI zaThaH / nAnAdhastusamAkIrNaM puraM pRcchati vArtakaM // 127 // kenacittADyamAnAM hi hRSTyA rAmAM jagAda taM / bho mAma! tAjyate yaddhA mukkA vA kadhaya drutaM // 128 // pUrvavacitayan zraSThI tAvaddaSTvA zavaM jagI / bho mAma ! drAbU mRtaM kiMvA sAMpratodaM mRtaM vada // 126 // tathAkarNya punazcitte ciMtayAmAsa pUrvavat / purastAcchAlikedAraM dRSTvA provAca taM prati // 130 // mAma ! bhokSyeta kiM kSetra bhuktaM vA tvaM nirUpaya samASArNya tadA zraM STIdamIyaM kISitaM ca dhik // 131 // lAMgalaM ca se vyApta hai to bhI vyartha pUchatA hai ki yaha ujar3A huA hai yA basA huA ? // 126 - 127 / / Age calakara kyA dekhA ki eka strIko bA~dhakara koI puruSa mAra rahA hai / use dekha kumAra ne seThasa e pUchA mAmA ! kRpAkara jaldI batAo to ki jisa strIko yaha puruSa mAra rahA hai yaha baMdhI huI hai vA mukta chUTI huI hai / kumArakI batikA tAtparya na samajhakara phira bhI vaha seTha vicArane fit ki yaha bAlaka to bajU mUrkha haiN| sabako dIkhatI hai ki yaha strI baMdhI huI haiM to bhI yaha jhUThA javAba savAla karatA hai| Age calakara eka murdA par3A use dekhakara kumArane pUchA-mAmA ! kRpA kara kaho ki yaha murdA pahile hI mara cukA hai ki abhI marA hai ? seTha indradatta kumArake ina baca nakA bhI tAtparya na samajha sakA isaliye pahile ke samAna vaha punaH bhI yahI manameM kahane lagA ki yaha bAlaka bhArI mUrkha hai / abhIke mare murdeko bhI nahIM jAna sktaa| Age calakara eka zAli dhAnyakA kSetra par3A use dekhakara kumArane phira indradatta se pUchA- batAo mAmA ! isa kheta ke | mAlikane isa kheta ke phaloMko pahile khA liyA hai ki aba khAyagA ? kumArake vacanoMkA tanika bhI tAtparya na samajha abake to iMdradatta kulakulA uThe kyoMki ve samajhate the ki jaba dhAna kaTe hI nahIM taba pahile kaise khAye jA sakate haiM ? kumArane khetako dekhakara jo prazna kiyA hai vaha vajra mUrkhatAkA hai isaliye ve yahI kahane lage ki aise mUrkhatA paripUrNa jIvana ke liye dhikkAra hai / / 128- - - 131 // Age calakara eka hala dIkha pdd'aa| use dekhakara kumArane i' dradattase pUchA- batAo mAmA mA ! isa Ekekek Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 9 PRERYK REKYLERY puroSTvA hyanvayu keti taM prati / bho mAmaka ! halIpezA vidyate katikA ime // 132 // samAkarNya tathA prokta' punaH provAca taM prati daryAH kaMTakA mAma ! kati saMtyeva nizcitaM // 133 // ciMzayAmAsa mUrkho'yaM zraSThI ciMtAparAyaNa: 1. evaM praznavitakeMSu satsu tau jagmatustarAM // 154 // gheArAmehina evaM samAnya la. jo taM bhUpajaM prAha kutra yAsi tvakaM vada // 135 // tadA kumAra Aheta vidyAmi sarasassa | iMdradatto vaNik prAha vinAzAM naiva gamyatAM // 136 // ityuktvA svagRhe yAta iMdradatto vaNigvaraH / zra Nikazci tayAmAsa dhizrIM vANijAmiti // 137 // vezyamai zrImahikIr3AM dyUtakarma vipAdanaM / yoSiddhamaM tyajedvidvAn mudAkAMkSI kusaMgatAM // 138 // pitaraM zramasaMyukta' STyovAca sutA mudA / naMdazrIrnAgakanyeva rUparaMjitaraMbhikA // 136 // he tAta! saha phenaiva cAgatastvaM vada hameM kitanI zAkhAyeM ( hisse ) haiM / kumArake ye vacana sunakara bhI seTha iMdradatta use mUrkha samajha cupa rhgye| Age calakara eka vadarIvRta par3A use dekha kumAra zreNikane pUchA- batAiye mAmA ! isa vRtrameM kitane kAMTe haiM / kumArakA yaha prazna suna iMdradattake manameM pUrA vizvAsa ho gayA ki yaha vAlaka avazya pUrA pAgala hai| basa isaprakAra prazna aura vitarka karate karate ve donoM mArgameM sAnaMda gamana karate jAte the / 132 - 134 // seTa iMdradattakI janmabhUmi vegAtar3Aga nAmakA nagara thA / mArga meM calate calate jisa samaya vegAtar3Aga AyA seTha iMdradatta vahIM Thahara gayA evaM kumArase yaha kahane lagA ki bhAI merA ghara to A gayA, meM ava apane ghara jAtA hU~, tuma aba yahAM se kahAM jAoge . kaho ? uttara meM kumAra ne kahA- isasamaya to meM isI tAlAvake kinAre ThaharU gA / kumArakI yaha bAta sunakara indradattane kahA-acchA ThIka hai paraMtu merI AjJAke binA Age mata jaanaa| basa aisA kaha kara seTha apane ghara calA gyaa| seTha indradattake aise sUkhe vyavahAra se kumAra zreNikako kucha kaSTa huaa| ve mana hI mana yahI vicArane lage ki vaNikoMke sAtha kI gaI mitratA ke liye dhikkAra hai / jo vidvAna kalyANake icchuka haiM unheM vaNikoMke sAtha mitratA, sarpoMke sAtha krIr3A jA khelanA viSa khAnA striyoMkI saMgati aura khoTI saMgatikA karanA sarvathA tyAga denA cAhiye // 135 - 138 // seTha indradattakI eka naMdazrI nAmakI kanyA thI jo ki apane manohara rUpase apsarAkI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mila 28 ZhEZhEZheketke k'arai bhUzaM / tavA vabhANa he putri ! mUNAmA samAgataH // 140 // kadha jhAtastvayA mUrkhaH, gaNu putri ! nigadyate / jihAradhAdisaMprokta zrutyA harSamupAgatA // 141 // ukta ca---. . jihArathaH pAvasurakSaNaM ca chatra tathA prAmayinizcayazca / nArI zarva zAlivanaM ca r3A (hA) le kATakyavArteti ca phalapyatesma // 142 // naMdazrIH pita prAha nAsau mUrkhaH spAnidhe ! dvAtrizalakSapayukto vartate kutra he pitaH 1 // 143 // dattastadA prAha sarastIre sthito. tA'sti saH / zrutyA sA ciMtayAmAsa parIkSaye'haM zubhaM garaM // 144 // tadA vipulamatyAcyA sImAkArya vegataH / prAheti dhacana ramyaM kuru * kAryamivaM svkH|| 145 // nakhena tailamAdAya yAhi tvaM sarasastaTe / tatrasthitasya godhasya dehi snAnArthamaMjasA / / 146 / / pratipadya gatAupamA dhAraNa karatI thii| jisa samaya seTha iMdradatta ghara pahuMce unheM atyaMta thakA huvA jAna naMdazrI tAr3a gaI ki inake sAtha koI na koI anya manuSya bhI AyA hai kyoMki akelA calanevAlA manuSya apane khAyAnukUla ati balatA hai isaliye vizeSa nahIM thaka sakatA kiMtu sAthameM anya manuSya ke rahate dor3A dor3I calanA par3atA hai isaliye vizeSa thakAvaTa ho jAtI hai, isaliye usane zIghra hI / pachA-pitAjI ! tuma kisI na kisIke sAtha Aye jAna par3ate ho kRpAkara kahiye Apake sAthameM 2 jo AyA hai so kauna hai ? uttarameM indradattane kahA-putrI ! meM avazya kisI anya puruSaka sAtha AyA hU~ paraMtu mere sAtha AnevAlA vaja mUrkha hai| pitAke aise vacana suna naMdazrIne phira pUchA--- pUjya pitA ! Apane yaha kaise jAnA ki Apake sAtha AnevAlA puruSa mUrkha hai ? uttarameM seTha indra- : dattane jihvArUpI rathapara savAra hokara calanA, jUtA pahine hI nadImeM praveza kara jAnA, vRkSake nIce chatrI lagAkara baiThanA, gAMdhako ujar3A basA kahanA, strIko bAMdhI chaTI kahanA, yaha murdA Aja marA hai - vA pahile, dhAnyake khetake phala khA liye vA khAye jAyeMge hala aura vadarIke kAMToMke viSayameM jo bhI bAta cIta huI thI sArI kaha sunaaii| jisa samaya kanyA naMdazrIne sArI bAteM sunI use bar3A harSa huaa| zIghra hI usane apane pitAse kahA--kRpAnAtha ! Upara kahI huI bAtoMse jo Apane use | praya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gim - 26 phAtayatayatA mUrkha samajhA hai so vaha mUrkha nahIM bar3A bhArI buddhimAna hai / kumArane jo jo bAteM kahI thIM unakA khulAsA isaprakAra hai usa kumArane jo Apako mAmA kahakara pukArA thA usakA matalaba yaha thA ki saMsAra meM bhAnajA atyaMta mAnanIya aura priya hotA hai isaliye mAmA kahakara kumArane Apake viziSTa prema kI AkAMkSA kI thii| jihvArathakA artha kathA kautuhala hai| kumArane jo jihvA ratha kahA thA vaha bhI usakA kahanA bahuta uttama thA kyoMki jisasamaya sajjanapuruSa mArgameM thaka jAte haiM usa samaya ve usa thakAvaTako aneka prakArake kathA kautuhaloMse dUra karate haiM / kumArakA lakSya bhI usasamaya thakAvaTa dUra karane kA hI thA / kumAra jo nadIke jalameM jUtA pahinakara ghusA thA vaha kArya bhI usakA eka bar3o buddhimAnIkA thA kyoMki jalake andara bahutase kaMkar3a patthara aura sarpa Adi jIva rahate haiM jo ki sUjha nahIM par3ate, yadi jUtA pahinakara jalameM praveza na kiyA jAya to kaMkara pattharoM ke lagajAnekA aura sAMpa Adi ke kATanekA bhaya rahatA hai isaliye kumArakA jalameM jUtA pahinakara praveza karanA mUrkhatAkA kArya na thA / kumAra vRkSake nIce jo chatrI tAnakara baiThA thA vaha bhI usakA kArya buddhimAnIkA thA kyoMki vRtake Uparase pakSiyoMkI vITa AdikA giranA saMbhava hai| chatrIse bacAva ho sakatA hai| nagarako dekhakara kumArane jo yaha prazna kiyA thA ki yaha basA huA hai vA ujaDA huA hai vaha prazna bhI kumArakI vaDI buddhimattAkA thA kyoMki jisa nagarameM dharmAtmA manuSya aura dharma ke Ayatana vidyamAna hoM vaha nagara basA huA mAnA jAtA hai aura jisameM ye bAteM na hoM vaha ujar3A samajhA jAtA hai kumArakA tAtparya isI bAta ko lekara thaa| strIko bA~dhakara mArate dekha jo kumArane yaha pUchA thA ki yaha strI baMdhI huI hai vA chUTI huI hai ? yaha prazna bhI. kumArakA baDI caturatAkA thA. kyoMki baMdhI huIkA artha vivAhita hai aura chUTI huI kA artha avivAhita hai / kumArakA yasya pura Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malA khAsa tAtparya usa samaya yahI thA ki yaha puruSa jo isa strIko mAra rahA hai yaha strI isakI vyA hitA hai vA bhagAI huI hai| mare manuSyako dekhakara jo kumArane yaha prazna kiyA thA ki 'yaha murdA Ajako marA hai vA pahile ho mara cukA hai ' ? yaha bhI unakA prazna baDI nipuNatAkA thA kyoMki jo manuSya dharmAtmA dAnI tejasvI Adi uttama guNoMkA bhaMDAra hotA hai aura vaha mara jAtA hai | usako to AjakA marA humA kahate haiM aura jo durguNoMkA khAni hotA hai vaha bhale hI Aja hI ImarA ho to bhI vaha pahilekA marA huA hI mAnA jAtA hai / kumArakA Azaya bhI usa samaya yahI thaa| dhAnyake khetako dekhakara jo kumArane yaha pUchA thA isa khetake svAmIne isa khetakA upabhoga kara liyA hai vA karegA ? yaha prazna bhI kumArakA bar3I buddhimAnIkA thA kyoMki jo kheta karja lekara | boyA jAtA hai usake dhAnyakA to pahile hI upabhoga kara liyA jAtA hai aura jo karja na lekara voyA jAtA hai usa khetake dhAnyako usakA svAmI bhogegA, aisA kahA jAtA hai| kumArakA prazna bhI usa samaya isI Azayako lekara thaa| kumArane jo yaha prazna kiyA thA ki isa halameM | kitanI zAkhA haiM ? yaha prazna bhI kumArakA baDA mArkekA thA kyoMki usa samaya kumArakA yaha Azaya thA ki isa halake svAmI kitane kisAna haiM ? isaliye yaha prazna bhI kumArakA mUrkhatA pari-2 pUrNa na thA / tathA isa badarI vRkSapara kitane kAMTe haiM ? yaha jo kumArane pUchA thA vaha pUchanA bhI unakA bar3I kuzalatAse thA kyoMki kAMTe do prakArake hote haiM eka sIdhe dUsare tteddh'e| durja noMke vacana / bhI sIdhe Ter3e donoM prakArake hote haiM kumArakA pUchanA bhI isI Azayako lekara thA" isaliye he pUjyapitA : jisa kumArako Apane murkha samajha rakkhA hai vaha battIsa zubha lakSaNoMkA dhAraka | atyaMta buddhimAna hai kRpAkara aba zIghra batAiye ki vaha catura kumAra isasamaya kahAM hai ? uttarameM iMdradattane kahA kesekkZhurekruter prApaYESKAR Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . REKKREY li RELArkehchIRYKESTRATKI tatra vRttAMtaM pratipAditaM / tailena mananaM kRtvA gatabhyaM mama sadugRhe zrutthAtha ciMtayitvAsau toye tailaM kSipAhataM // 157 // (ghaTpadI) Me kimarthaM sA jagau ramyA yena sAdhaM samAgataH / tasyAsti rUpasaddhArabhUSitAkanyakA zubhA // 148 // tayA naMdazriyA tvaM bho AkArita iva bhU c| tadA prAha kumAro'sau kutrAste sadanaM taba // 146 // darzayitvA tadA karNatAla saiva yayau gRhaM / snAtvA vijJAnato yAcadAH / ___ vaha kumAra isasamaya tAlAvake kinAre baiThA hai / maiM usase yaha kahakara AyA hUM ki merI AjJAke | vinA tuma kahIM bhI mata jAnA isaliye jabataka merI AjJA usake pAsa na pahuMcegI vaha kahIM jA nahIM sktaa| apane pitAke ye manohara vacana suna kumArI naMdazrI vicArane lagI yadyapi vaha kumAra | saMsArameM eka buddhimAna puruSa ratna hai tathApi aura bhI usakI parIkSA karalenA paramAvazyaka hai isa liye zIghra hI usane apanI vipulamatI nAmakI priyasakho bulavAI aura premamaya vacanoMse ko usase yaha kahA ki maiM jisa kAryake karanekI tumase preraNA kara rahI hUM use zIgha kro| dekho tAlAvake kinAre koI anya dezakA puruSa baiThA hai| nakhameM tela bharakara tuma zIghra usake pAsa jAo aura usase kaho ki Apa yaha tela lekara zIghra snAna kariye // 136--156 / / kumArI naMdazrIke vacana suna sakhI vipulamatI zIghra hI tAlAvake kinAre jA phuNcii|nNdshriine jo kahA thA sArA samAbora kumArase kaha sunAyA evaM tela lagAkara snAnakara Apa mere ghara caleM, yaha nivedana bhI kara diyaa| vipulamatIke vacanoMpara thor3I dera taka kumArane vicAra kiyA evaM isa telako isa jalameM DAla do, aisA kahakara usase yaha pUchA| tumhAre ghara mujhe kyoM calanA cAhiye ? uttarameM manoharAMgI vipulamatIne kahA--priya mahAnubhAva jisa mahApuruSake sAtha tuma Aye ho usake eka naMdazrI nAmakI putrI hai jo ki divya sauMdaryake bhArase zobhAyamAna hai aura zubha hai usI kumArIne Apako bulAyA hai Apa kisI prakArakA saMdeha na kreN| vipulamatIkI yaha bAta suna kumArane pUchA tumhArA ghara kahAM hai ? isake uttarameM vipulamatI / ne kucha bhI nahIM kahA usake kAnameM jo tAlavRttake pattekAbanAbhUSaNa thA use dhIrese dikhAkara vaha cupa paha - - - ----- . . .----- -..... Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAti sadana prati // 150 // tAvannaMdazriyA dvAraM kArita kadamAkulaM / jAnuSaMgaM dRSaTsaga sthitA pazyati kautukaM / / 1513 tAicina kA matvA sa dvAre samAgatastadA / dRSTyA kadamasaMtAnaM citayAmAsa mAnase // 3.52 / / puramadhye purAbhyaNe pratolyo pratisamma ca no darI cApa apane gharako calI gii| buddhimAna kumArane apanI caturatAse usakA izArA samajha liyA 2 9 evaM jisa gharameM tAlavRkSa ho vahI kumArI naMdazrIkA ghara hai aisA vicArakara vaha kumAra snAnakara usI | gharakI ora sIdhA ravAnA ho gayA // 147--150 // vipulamatIke mukhase kumArakA AnA suna naMda-12 zrIne apane daravAje ke sAmane ghoMTa paryaMta kIcar3a bharavA dii| ThIka daravAja ke sAmane patthara rakhavA diye jisase yaha jAna par3e ka bhItara jAnekA rAstA ina pattharoMke Tukar3oMke Uparase hai evaM kumArakA A kautuhala dekhane ke liye vaha sAmane khir3akImeM baiTha gaI // 151 // naMdI ke gharameM tAr3akA vRkSa thA tAr3ake cihnase usI gharako naMdazrIkA ghara jAna kumAra usake daravAje para A gaye evaM daravAje ke mAgekA bhAga kIcar3ase bharA huA dekha ve isaprakAra mana hI mana vicAne lage-- na to nagarake madhyabhAgameM kIcar3a dIkha paDatI hai na nagarake pAsa kahIM kocaDa dIkha paDatI hai| kisI galI vA kisI makAnameM bhI kIcar3a nahIM dIkha par3atI paraMtu isa makAna ke sAmane kIcar3a dIkha par3atI hai isaliye isa kIcar3ake hone meM avazya koI na koI rahasya chipA huaA hai--kyA vAta hai so kucha jAna nahIM par3atI gharake bhItara jAne ke liye jo yaha pattharake Tukar3oMkA mArga banAyA gayA hai jAna par3atA hai merI buddhiko parIkSAke laye yaha dhokhAvAjI kI gaI hai yadi maiM isa patthara ke Tukar3oMke bane mArgase gharake bhItara jAUMgA to avazya nIce kIcar3ameM gira jAUMgA to sArA loka merI ha~sI karegA isaliye mujhe kIcar3a meM hokara ho jAnA cAhiye basa isaprakAra vicArakara ke kIcar3ake bhItarase jAkara naMdazrIke daravAjepara pahuMca gye| kumArake isa tItra kauzalako dekhakara naMdazrIne mana hI mana unake kauzalakI sarAhanA kI evaM dillagIse phira bhI kumArakI buddhiko parI meHITHA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dizyate paMkaH samasyAba karya nanu // 153 // yAmi prastarapaMktyA'I patiSyAmi yadA tadA / hasiSyaMtyaSilA lokA ataH paMke prayAmyahaM / / cittyaM gatavAn sadmadvAre naMdazriyA tadA / kauzala ciMtayAmAse (sa)sannarasya sakautuka / / 155 // sakhyA saMpreSayAmAsa pAdakSA. lanahetaye 1 aMjalipramita toyaM dRSTyAsau tasyacitayat // 156 // iyaM dhUrtA samIkStyeta kautukaM yatkarotyadaH / veNucIryAtaduttArya | kSAlayAmAsa patkarja 1571 naMdazrIzca tadA svote dhaturaMtavyaciMtayat / muI gatvAlikA prAhAkArayeti subhojane // 158 // AkAritastadA tatra ramyAMgo rAjalakSapAH / Agato lIlayA yuktaH prApUrNaka iva sthitaH // 156 / / AgatasvAgataM kRtvA naMdadhIrghavanaM jagau / tiSTha tiSThAsane sAdho! kuru bhojyaM manIpsitaM // 160 // tadAkarNya kumAro'sAvatravottAM shubhaashyaaN| zrayase caturA loke tvaM lalAmi! cakoraTUk // 161 // pratikSAya kRtA vAle ! mayA vijJAnazAlinA / dvAvizataMdulA ramyA vidyate mama pArda ke // 162 // teSAM cena cAke liye naMdazrIne aMjulIpramANa jala unake paira dhoneke liye sakhIke hAtha bhejaa|kumaar usa thor3e se jalako dekhakara mana hI mana vicArane lage ki mere sAthameM jo dillagI ho rahI hai vaha isI dhUrta naMdazrI dvArA kI jA rahI hai khaira, unhoMne vAMsakI phaccaTa lekara zIghra hI sArI kIcar3a utAra DAlI aura usa thor3ese jalase apane paira dho DAle / kumArakI isaprakAra buddhimAnI dekha naMdazrIne mana hI mana unheM atyaMta catura samajha liyA / baDI khuza huI evaM apanI sakhIse yaha kahA ki kumArako 9 bhojanake liye livA laao| naMdazrIke kahe anusAra sakhIne kumArako bhojanake liye bulaayaa| manohara aMgake dhAraka evaM rAjalakSaNoMse zobhAyamAna vaha kumAra bhI krIDApUrvaka naMdazrIke pAsa A gayA evaM jisaprakAra atithi Akara baiTha jAtA hai usaprakAra Akara baiTha gayA // 152-156 // atithikA jisarUpase svAgata karanA cAhiye naMdazrIne bar3e utsAhake sAtha unakA svAgata kiyA evaM manohara vacanoMmeM vaha isaprakAra kahane lagI... IS mahAnubhAva ! Aiye isa Asanapara vigajiye aura icchAnusAra bhojana kIjiye // 160 // zuddha hRdayavAlI naMdazrIke ye manohara vacana suna kumArane kahA-cakorake samAna netravAlI manoha papapapapapapapapapalacaspara papapapapapapapapara Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa vitA bhojyaM sarSiHzAkAdidharita / tadA bhumi gaurAgi ! taptajAMdhUnadarame // 163 // bhartastralitayA ghANyA zrutyA tadvAMchitaM sakA abocadde hi tAn ramyAna kurve'haM bhojana varaM // 16 // AdAya cUrNakaM kRtvA pUpaM kRtvA dadau kare / AlikAyAstadA sAei notvA ghU tagRhaM yayau // 165 // bhAjana dyUtakArazca paTTakUlaM prasAritaM / vilokya jagade sAhi zrUyatAM sadano mana / / 166 // devattAdhipThitaM pUrva yo gRhNAti dharAkSikaH lAbha manIpsitaM so'pi labhetAlaM na saMzayaH // 17 // atyAgraha vidhAyAzu dattvA dravyaM dhanaM dhnii| nAmnA jagrAha pUpaM taM dhanaM nItvA gRhaM yayau / / 168 // svAminyA tena dravyeNa pUpApAyasavyaMjanaM / nirmApya bhojayAmAsa tAMnyUlaM ca rAMgI ! saMsArameM tuma baDI catura sunI jAtI ho meM bhI kucha caturatAkA abhyAsa rakhatA hU~ maiMne Aja Lal yaha pratijJA kI hai ki mere pAsa vattIsa cAvala hai yadi kevala unhIse dhI aura zAka Adise paripUrNa mere liye bhojana tayAra kiyA jAyagA to maiM use khAUMgA bIca nahIM khA sktaa| suvarNake samAna , prabhAvAlI gaurAMgI ! yadi tuma isarUpase bhojana tayAra kara sako to meM khA sakatA hai| kumAra zreNika jisasamaya yaha kaha rahe the viziSTa AnaMdase unakI vANI kucha kucha skhalita nikalatI thii| catura naMdazrI skhalitavANIse unake manakA abhiprAya samajha kahane lagI--kRpAkara una battIsa cAva loMko dIjiye maiM abhI Apake liye miSTa aura manohara bhojana tayAra karatI huuN|| 161-165 // IT kumArane usI samaya battIsa cAvala de diye / kumArI naMdIne zIghra unheM pIsakara pUrva bnaaye| sakhIko bulAkara unheM vajAra vecaneke liye bheja diyA / vaha sakhI bhI baDI catura thI jahAM jyAriyoM IS kA aDDA thA vahAM phuNcii| jvArI loga kapaDA vichAkara jisasamaya jU A khelanA prAraMbha karane lage usa samaya usa sakhIne isaprakAra manohara vacanoMmeM kahA___dekho bhAiyo / ye pUrva jo meM lAI hai devamayI haiM / jo mahAnubhAva ina pUvoMko khAvegA vahI | uttama jvArI icchAnusAra ghana upArjana karegA isameM kisI bAtakA saMdeha nhiiN| bAriyoMko kala kahAM? bar3e Agrahase zIghra hI unhoMne pUrva kharIda liye |muhmaagaa dhana diyA evaM usa dhanako lekara vaha 1 sakhI zIghra hI apane ghara A gaI // 166-168 // kumArI naMdanIne usa dravyase pUvA khIra Adi VERaksaekasa Kukkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkke Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 taduttaraM // 16 // naMdazrIraMjitA tena gatyAvAcA smarakSaNa: / dadarza ThayAkulI bhUtvA kAmayANAdi tAhi / / 1701 svAMga sA darzayatyeca kapolau darpaNAviva / IpaddhAsyena daMtAzca muktApraNicayAni ca // 171 // anyonya tau ca kAmAMgoM paraM prema prajagmatuH / iMdradatto'nu. IR raktAM tAM jJAtvA tasmai dadau mudA // 172 / / zreNiko'pi tayA sArka rame rAjamukhaH sukhaM / rohiNyA sItayA nAgyA caMdrAmadharezavat / zIghra hI uttama vyaMjana tayAra kara diye / kumArako unakI icchAnusAra bhojana karA diyA evaM bhojanake bAda tAMbula dekara unheM saMtuSTa kara diyA // 166 // kumAra zreNikane apanI manohara gatise miSTa vacanoMse aura tirachI citavanase kumArI naMdazrIko apane meM anurakta kara liyaa| kAmavANoM se vyAkula ho vaha unakI ora lAlasA dRSTise dekhane lgii| kAmake bazI bhUta vaha kumArI kabhI NI 4 apanA manohara aMga kumArako dikhAne lagI kamI darpaNa ke samAna apane kapoloMko tI kabhI kabhI maMda maMda musakAnese motiyoMke samAna apane dAtoMke dikhalAnekI ceSTA karane lgii|170-.17|| se apane ApasI vyavahArase ve donoM kumAra kumArI kAmavANoMse pIr3ita ho apanA apanA prema vyakta karane lage / seTha iMdradattako bhI kumArameM kanyAke anurAgakA patA laga gayA, unhoMne bar3I khuzIse 17 donoMkA ApasameM vivAha kara diyA // 172 // yuvA kumAra zreNika bhI jisaprakAra candramA rohirANoke sAtha ramaNa karatA hai rAmacandra sItAke sAtha ramate the aura nAgendra nAgakumArIke sAtha ramaNa kriyAse upayukta rahatA hai usaprakAra ramaNI naMdazrIke sAtha ramaNa krIDA karane lage // 173 // kucha kAlake bAda ramaNa krIDA karate karate kumArI naMdazrIke garbha raha gayA usa samaya usake eka dohalA bhI huA jisakI siddhi kaThina jAna vaha dinoM dina kRza hone lgii| kisI dina kA ekAMtameM AliMgana cumbanake bAda bar3e premase kumArane nandazrIse yaha pUchA--priye ! maiM dekhatA hU dinoM dina tuma kRza hotI calI jAtI ho / nahIM jAna paDatA tumhArI kRzatAkI kAraNa kauMna ciMtA hai ? tumheM use pragaTa karanA cAhiye / kumArakA isaprakAra vizeSa Agraha dekha naMdazrIne kahA-kRpA TRYAYKEMAKERSY REAKANTARY KuKrkerkekerkekukurekke Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sam garbha vabhAra sA vAlA kiyatkAle gate sati / dohadena ruzobhUtA dRSTyA zrIzreNikena ca // 174 // papracchAliMgya saMcudhya raha. sye ratikihalAM / kRzatvakAraNaM kAMtaH sAgrahAdagadIditi // 175 // RNu nAtha ! kapAdhAra! prANajIvana ! mavacaH / saptavAsarapayetaM deze'spisnabhayaM yadA // 176 // bhavennane sadA saukhyaM zrutvAsau duSkaraM vacaH / samAzcAtya si rAmAnaMdyAstIraM gatastadA // . 177 // upAya ciMtayana yAvattAbadatyakathAMtaraM / basupAlanareMdasya kRtyA cAlAnabhajana // 108 // puramAkulayan lokAlAma gRddISyannidha tigmAMzu pAtayiSyan dharAtalaM // 176 // gamipanniva cAkAze niryayo mnoddhrH| anyAya taM gaja dRSTvA ciMtayA. mAsa zreNikaH // 180 // ayaM duSyo gajaH kena vazIka hi zAte / iti matvotthitaH kopAjaghAnenaM pramuSTibhiH // 1.81 // nirmabaM galibadhAra ! prANajIvana prANanAtha ! suniye mujhe yaha dohalA huA hai ki isa dezameM sarvatra sAta dina PA taka abhayadAnakI pravRtti ho, koI bhI jIva kisIko na satAve / yadi merA yaha dohalA pUrNa ho / IN jAya taba mujhasukha mile isakA pUrNa honA kaThina jAna par3atA hai isIliye maiM sadA kRza hotI calI || jAtI hU~ merI kRzatAkA anya koI kAraNa nhiiN| prANapyArI naMdazrIkA yaha dohalA suna kumAra zreNikako bhI usakI siddhi meM kaThinatA sajhane lagI paraMtu apanI nirvalatA na pragaTa kara apane dhIra vIra khabhAvase unhoMne use samajhA diyA evaM kucha upAya khojaneke liye ve nadIke taTakI ora cala | diye // 174-177 // nadIke kinAre baiThakara kumAra dohalekI siddhikA upAya soca hI rahe the ki usa samaya eka navIna hI ghaTanA upasthita ho gii| usI nagarakA svAmI eka vasupAla nAmakA rAjA thA usake kisI madonmatta hAthIne pAlAna ---apane baMdhanekA khuTA tor3a ddaalaa| vaha duSTa gaja samasta logoMko vyAkula karatA, hathiniyoMko trAsa detA, apanI uchala kUdase saryako grahaNa karatA, samasta pRthvItalako kapAtA evaM apanI UMcAIse AkAzameM calatA huA jisa jagaha kumAra baiThe the usI jagaha AyA usa duSTa gajako apane pAsa AtA dekha kumAra zreNika mana hI mana socane lage--yaha gaja bar3A duSTa mAlUma par3atA hai| ise vaza karanekI kisIkI himmata nahIM jAna par3atI ise avazya vaza papapapapapapata KAK ZhUZhUZhUZhUkgkkkkkke Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala0 7 saMkSAmaM saMvidhAya karohasaH / draSTvA lokAstathAbhUtaM saMsayAmAsureva taM // 182 // vasupAlo'vadadvAkyaM prArthaya tvaM manogataM / saptavAsaraparyataM dehi deze'bhayaM brataM // 183 // pratipaca tathA rAjA tasthau rAjye sukhAnvitaH / zubhe lagne mahAyoge'jIjanandanaM ca sA // 184 // dohadAkAMkSayA nAmnA cakra 'bhavakumArakaM / anukrameNa saMprApto yauvanaM vidyayAnvitaH // 185 // naMdazriyA samaM krIDana, NikAturAM gaphaH / karmmapaMkaja saMsakto gataM kAlaM na vezyasau // 986 // yathopa Niko rAjA kSayaM jJAtvAyuSoM dhruvaM / sarva sAmaMtasAmakSyaM dadau rAjyaM karanA cAhiye basa cittameM krodhakara tatkAla uTha baiThe aura muSTiyoMke prahAroMse usa madonmatta bhI hAthIko dekhate dekhate vaza kara DAlA // 178- 181 // hAthI jisasamaya madarahita zAMta aura sIdhA ho gayA kumAra usake Upara car3ha liye unakA yaha lokottara prabhAva dekha sArA loka unakI prazaMsA karane lagA / / 182 // rAjA vasupAlake kAnataka bhI yaha samAcAra pahuMcA vaha | Akara kumArase milA aura kahane lagA-kumAra ! tumane bar3e sAhasakA kArya kiyA hai maiM tumase prasanna hU~ jo tumheM mAMganA ho sAnaMda mAMga sakate ho| kumAra zreNika sAtadina taka abhaya dAnakI ciMtA meM the isaliye rAjAse unhoMne yahI kahA ki kRpAkara Apa sAta dinataka apane dezameM abhaya dAnakI ghoSaNA kara deN| rAjA vasupAlane kumArakI bAta svIkAra kara lI aura vaha sukha | pUrvaka apanA rAjya karane lgaa| zubha lagna aura zubha yogameM ramaNI naMdabhIke putra huaa| dohale ke anusAra usakA abhaya kumAra nAma rakhA gayA / kramase vaha yuvA ho gayA evaM aneka vidyAoMkA bhaMDAra bana gayA / 182 - 185 // catura aMgake dhAraka kumAra zreNika ramaNI naMdazrI ke sAtha sAnaMda krIr3A karane lage evaM ratikrIr3ArUpI kamalameM itane Asakta ho gaye ki jAtA huA kAla bhI / unheM nahIM jAna par3ane lagA // 156 // kumAra zreNika to udhara indradattake ghara rahane lage idhara mahArAja upazreNikako jaba yaha mAlUma ho gayA ki merI Ayu bilakula samIpa hai to unhoMne samasta sAmantoMko ikaTThA kiyA aura sarvoke Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAla calAtine // 187 // mRte rAzi svayaM rAjA bhUtvA pAyA majAH : orimusAko puravaThI kauraSat // 188 // duSTAn saMsthA | payAmAsa ziSTAnnAzayatisma saH / tadA saMciMtya maMtrIzo gUDhapatramalIlikhat // 186 // dayA dUtakara patraM prAhiNot zreNikaM prti| gatvA dattaM zubhaM patraM vAcayitvA zamApa sH|| 19 // AzAM zrIdattasya nItvA muktyA priyA sutaM / gUH paMcasahasrAzca subhaTaH sadito yyau|| 16 // sasainya zreNika matyA nItvA dravyAja bhayAt / niHsRtya nagarAtso'pi pallInAthitAstadA // 12 // gajArUr3ho mahArAjA vRSaskaMdhaH pratApavAn / chatracAmarasaMyukto viveza nijapattanaM // 193 // zubhayoge'dhitasthau yo viSTaraM rAjalakSaNaH / sAdhayityA asamakSameM calotI putrako rAjya pradAna kara diyA // 187 // Ayuke antameM mahArAja upazreNikakA maraNa ho gayA / vaha rAjA hokara prajAkA pAlana karane lgaa| usake rAjyakAlameM iMdrANI Adika jo rAniyAM thI ve coroMke samAna bar3e duHkhase rahane lagI / rAjA calAtI tanika bhI unake duHkha sukhapara dhyAna nahIM detA thA // 188 // vaha duSTa rAjA apane rAjyameM duSToMkI bar3havArI karatA thA aura ziSTa-bhale AdamiyoMkA vinAza karatA thaa| samasta prajA usake zAsanase duHkhita thii| maMtrI matisAgarako bar3I ciMtA huii| acchI taraha vicArakara usane kumAra zreNikako eka gUr3ha patra likhA evaM dUtake hAthameM dekara use kumAra zreNikake pAsa bheja diyaa| jahAMpara kumAra zreNika rahate the dUta sIdhA vahAM pahuMcA hai kumArake hAthameM patra de diyA, jise vAMcakara kumArake cittako bar3I bhArI zAMti milI // 18-160 / / unhoMne zIghra hI apane zvasura indradattase rAjagRha nagara jAnekI AjJA maagii| priyatamA naMdazrI aura putra abhayakumArako vahIM chor3A evaM pAMca hajAra gUr3ha veSadhArI subhaToMke sAtha zIghra hI rAjagRha nagarakI ora prasthAna kara diyA // 161 // rAjA calAtIne jisa kd samaya kumAra zreNikako sainyase maMDita AyA sunA sAthameM bahutasA dravya lekara vaha zIghra hI nagara se vAhira nikala gayA evaM apane nAnAke pAsa jAkara bhIloMkI pallI meM rahane lagA // 162 // kumAra se zreNika usI samaya rAjagRha nagarake mahArAja bana gaye evaM bailake samAna puSTa skaMdhoMke dhAraka mahA pratApI evaM chatra aura camaroMse zobhAyamAna ve mahArAja zreNika vizAla hAthIpara savAra ho apanI rajapapapapapapapayayayayara a rak YERYkarket Ta Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khilAn dezAn surkha rAjyaM bhunakti sH|| 164 // athakadA sabhAmadhye samAgatyakakhecaranAmnA''kAzagatinatvA rAjAnaM ca vyaji-! vimalApat // 195 // he rAjan vijayAlya dakSiNa NikA mtaa| tatraiva keralA pUdha tatra rAjA mRgAMkakaH // 16 // tasya rAjI guNAgAra madaginI maaltiilkssaa| pilAsavatikA putro rUparabhA sayauvanA // 17 // mRgAMko'pi tathAbhUtAM sutAM dRSTvA papraccha sH| muni sumatinAmAnamatyAH ko bhaSitA. pati: // 198 // zrINiko'syA bhavo rAjan ! bhavitA bhUridhikamaH / zutvaivaM nizcayaM kRtvA sthitaH zrIkeralApatiH // 16 // tadA marAlopasya rahanacUr3o narAdhipaH / ipTvA tAM ratimA bhUrisavarNI yAcate rUma sH|| 20 // no hau tasmakai rAjA ratnacUr3AkhyApatiH / tadAgatya puraM krodhAdveSTayitvA sthito hi saH // 201 // tavAmyaNe samAyAto'haM kathanAya vegata: 1 rAjadhAnI rAjagRha nagarameM praviSTa ho gaye // 163 // rAjalakSaNoMse maMDita mahArAja zreNikane rAjasiMhAsana alaMkRta kiyA evaM samasta dezoMko jItakara ve sukhapUrvaka rAjya bhogane lage // 194 // mahArAja zezika pAkada siMhAsana para virAjamAna the ki usasamaya eka AkAzagati nAmakA / vidyAdhara rAjasabhAmeM AyA aura rAjAko namaskAra kara yaha saMdezA kahane lagA--vijayAdha parvata, | kI dakSiNa zreNimeM eka keralA nAmakI nagarI hai| usakA svAmI rAjA mRgAMka hai / rAjA mRgAMkakI paTarAnIkA nAma mAlatIlatA hai jo ki aneka guNoMkI maMdira hai aura nAtemeM merI bhagino lagato hai evaM una donoMke vilAsavatI nAmakI atyaMta sundarI aura yauvanase maMDita putrI hai // 165-167|| vivAha yogya apanI yuvati putrIko dekhakara rAjo mRgAMkane sumati nAmake munirAjase pUchA thA ki | bhagavan ! merI putrIkA pati kauna hogA ? uttarameM munirAjane kahA thA ki rAjagRha nagarake svAmI / | rAjA zreNika isake pati hoMge jo ki saMsArameM eka pravala parAkamI rAjA haiM / munirAjake aise / vacana suna rAjA mRgAMka putrokI orase nizcinta ho rahane lge| kisI samaya marAla dvopake svAmI , rAjA ratnacUr3ane ratike samAna sundarI aura kamanIya varNase zobhita vaha putrI dekha lI aura use / mAMga baiThA paraMtu munivacanake gAr3ha zraddhAnI rAjA mRgAMkane ratnacUr3ako putrI nahIM dii| rtncuudd'ko| yaha bAta sahana na ho sakI aura usane jalakara apane sainyamaMDalase keralA nagarI ghera lii| maiM yaha capakAyApA MR.. . Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 yathA ye rocate tubhyaM kartavyaM ca tathA tvayA // 202 // zrutvA sthito mahArAjA zreNikaH kopamAnasaH / bhUmimAnAM gatirnAsti ta gaMtu to // 203 // tadA viprapannaH sa tUSNIbhAvamupAgataH / jaMbUrnatvA gatastena sArdhaM vidyAdhareNa ve // 204 // gavA vyAjI sa ena ratnasUna pApinA | sAhasikAn pArthastasyAmImaradutkaTAn // 205 // badhayitvA dvipaM duSTaM mRgAMkaNa samaM sukhaM / kRtvA kanyAM samAdAya yAcedAyAti teH saha // 206 // tAvadrAjagRhAdhIzaM vidhyATavyAM hi kerale / parvate saMsthitaM matvA tenanAma mahAyazAH // 207 // upayasya tayo vidhArA trizapati dipaka tathA sAkaM sukha N sthitaH // 208 // samAcAra kahane ke liye Apake pAsa AyA hU' atha jaisA Apa ucita samajheM zIghra kareM // 168 - 202 // vidyAdhara AkAzagatikI yaha bAta suna mahArAja zreNika bar3e kupita hue paraMtu " vahAM para bhUmi goriyoM kI gati nahIM isaliye jA nahIM sakate" aisA vicArakara ve saciMta ho cupa raha gaye mahArAjako isaprakAra saciMta dekha eka jaMbUkumAra nAmake vyaktine mahArAjako namaskAra kiyA aura vaha vidyAdhara AkAzagatike sAtha zIghra keralA nagarIko cala diyA // 203 - 204 || keralA nagarI meM jAkara pApI ratnacUr3ake sAtha usane jhagar3A karanA prAraMbha kara diyA / usake mahA utkaTa ATha hajAra yodhAoM ko mAra bhgaayaa| duSTa ratnacUr3akI bAMdha liyaa| use, mRgAMkako aura usakI kanyAko sAtha le rAjagRha nagarakI ora cala diyA / jisasamaya jaMbUkumAra keralA nagarIkI ora gayA thA mahArAja zreNikane bhI apane jAnekI tayArI kara lI thI aura ve calate calate viMdhyAcalakI banI meM kerala nAmake pavatapara jAkara Thahara gaye the / yazasvI jaMbUkumAra sarvoko sAtha le jisa samaya viMdhyAcala parvatake pAsa AyA use mAlUma par3a gayA ki mahArAja zreNika yahIM ThahareM haiN| vaha | zIghra unake pAsa gayA aura unheM namaskAra kiyA / kanyA vilAsavatIke sAtha mahArAja zreNikakA vivAha ho gayA / mRgAMka Adike sAtha unhoMne bahuta sneha janayA / vahAMse apanI rAjadhAnI rAjagRha nagara lauTa Aye aura ramaNI vilAsavatI ke sAtha sukhapUrvaka rahane lage // 205 - 208 // PKPKKY PAPK Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthakadAdhizAMnAyo duSTatAM ciraya mAnase |digrAmadvijAnAM hilaMTitu yojayannarAn // 20 // prakRtistaM tadAgatya vinA chidrana yujyate / vidyamAne tanau chinyAyazca nAtho bhavet / 210 / / sAdha sAdhu tathA kRtvA meSaM ca praahinnoshcrH|no puSTo durvalo neSa phartavyo mama meSakaH / / 219 / / anyathA nigama nItyA nirgamayAmi dezataH // 212 // (SaTpadI) iti zrutvA dvijAH sarve vyAkulIbhUtamAnasAH / pradattastadAyAto naidinyAmAbhayena ca / / 213 // paddalitaM nRpaM matvA milanAya vizeSataH // 214 // (SaTpado) tadAbhayaH | mahArAja zreNika sAnaMda rAjya bhoga kara rahe the ki unheM naMdigrAmake viproMkI duSTatAkA smaraNa -uTha AyA aura unheM luTavAneke liye kucha manuSyoMkA zIghra hI ve prabaMdha karane lage // 206 // maMtrI Adine Akara mahArAjakosamajhAyArAjan / naMdigrAmake vinoMkA chidra-doSa, vinA pragaTa kiye ApakA | yaha kArya acchA nahIM mAnA jA sakatA isaliye Apa pahile unakA koI doSa pragaTa kariye, pIche IA unheM daMDita kIjiye kyoMki yaha kahAvata hai ki jaba apane zarIrameM chidra hotA hai arthAt daMDa dene-12 IN vAlA svayaM doSI ThaharatA hai taba nyAya nahIM mAnA jAtA-saba loga use anyAya kahate haiM // 21 // ThIka, ThIka kahakara mahArAjane maMtrI AdikI bAta mAna lI / zIghra ho eka bakarA maMgAkara sevakoM-18 1 ke sAtha use naMdigrAma bheja diyA aura yaha AjJA kara dI ki naMdimAmake viSa ise khUba khilAveME7 pilAve paraMtu yaha dhyAna rakheM ki na to yaha bakarA puSTa ho aura na kRza ho / yadi merI isa AjJA-3 kA pAlana nahIM kiyA gayA to maiM tumhArA sarvasva luTavA lUgA aura dezase vAhira nikalavA dUMgA // 211-212 // mahArAjakI yaha ghoSaNA suna nadinAmake samasta brAhmaNa bhayase kapa gaye, mahArAjakI AjJAkA kisa prakAra pAlana kareM yaha kucha bhI unheM na sUjha pdd'aa| ... veNAtaTa nagarake nivAsI seTha indradattane jaba yaha sunA ki zreNika rAjagRha nagarake rAjA bana X gaye haiM to vaha apanI putrI naMdazrI aura abhayakumArako sAtha le unase vizeSa rUpase milane AyA | aura naMdigrAmameM hI daivayogase Akara Thahara gayA // 213-214 // naMdigrAmake samasta brAhmaNoMko Kukukuku KuzhuuEKukukKrk KARYKYONTENT Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAro hi dRSTyA vAkulavADavAn / jagAdeva vadhastadhyaM kuto vigrahavetasaH // 215 // taizca prokta samAkArya provAca vacanaM sudhIH / | mAkulA bhavato yUyaM gRNutopAyamityalaM // 216 // vyAghraporaMtare svApyo meSo miSTAmabhakSaNaH / bhayAirbalatA caiva puetAM naiva yAsyati / | 217 // tathAkRtadvijastUrNaM mAsArdhe preSito hi sH| dRSTvA rAjA tathAbhUtaM citratAM ciMtayan hadi // 218 // ityAdi daza saMpraznAH kRtA rAjhA vivekinA / naidiprAmoNakaivinaiH proktAstvabhayayogataH // 216 // . . meSadha pApI pharikAtalaM kSIrANDa ghAlukaSeSTanaM c| ghaTasthakUSmANDakara zizanAM divAnizAvarjasamAgamazca // 220 / atyaMta ciMtita aura duHkhita dekha kumAra abhayane pUchA--bhAI / tuma loga cittameM itane duHkhita kyoM ho ! uttarameM viproMne mahArAja zreNikakI sArI AjJA kaha sunAI / sunakara kumArane dhIraja IRE/ baMdhAte hue miSTa vacanoMmeM isaprakAra unase kahA--vyAkula honekI koI bAta nahIM hai maiM tumhe ekadA upAya batalAtA hU~- . do vAghoMke vIcameM bakarAko bAMdha do aura khUba use miSTAnna bhojana khAyo / miSTAnnoMke khAnese na to vaha patalA hogA aura na moTA hogA / kumArakI AjJAnusAra vinoMne vaisA hI kiyA | ardhamAsa-pandraha dina rakhakara use mahArAjake pAsa bheja diyaa| jaisA bakarA bhejA thA vaisA hI IM, dekha.mahArAja zreNika cakita raha gaye evaM naMdigrAmake vinoMkI caturatAkI mana hI mana sarAhanA karane lage // 215-218 // isItaraha mahArAja zreNikane naMdigrAmake viproMse rAjagRha nagarameM vAvar3I magAnekI kahI / hAthIkA vajana mAMgA, kAThakA nIca UparakA bhAga pUchA, tilake barAbara tela mAMgA, gAya bhaiMsa Adike dUdhase anya dUdha maMgAyA, eka hI murgA lar3Aneko kahA, bAla kI banI IK rassI mAMgI, ghar3AmeM bhItara hI bhItara bar3hA huA kUSmAMDaphala mAMgA zizuoMkI buddhi parIkSA kI aura rAta dina Adike vibhAgako chor3akara buddhimAna manuSyako rAjagRha nagara bulAyA vaha saba kumAra abha pAravahana . . ..... .... / / / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KPRK eSa praznaH kRto rAzA divArAtraM vivartya bho / mArge naiva kumArge ca samAgatavyameva ca // 221 // abhayAsyopadezena zakaTAkSeSu yaMtraNa vadhvA tatra sthitAH sarve AI cANakArakAH // 222 // abhayena samaM sarve gatAste rAjasannidhau / nanAma svasutastasya caraNau vADavaiH saha // 223 // samAliMgya nijaM putraM samayaM prAzazaMsa saH / mocanaM brAhmaNAnAM hi kRtvA tatra sukhaM sthitaH // 224 // paTTe naMdazriyaM kRtvA yauvarAjye'bhayaM budhaH 1 tathA maMtripadaM datvA gataM kAlaM na vaizyasau // 225 // bauddhadharmamayaM rAjyaM kurvan saMtiSThate sadA / ibhyaH sAgarayakI kRpAse pUrA kiyA gayA ? | aMtima praznakA khulAsA yaha hai ki mahArAja upazreNikane naMdi| grAmake viproMke pAsa yaha saMdezA bhejA ki satroMmeM buddhimAna manuSya maya anya brAhmaNoM ke rAjagRha nagarameM Ave | usake liye yaha kar3I AjJA hai ki na to vaha rAtameM Ave na dinameM Ave / na mArgase | Avena kumArgase Ave bhUkhe bhI na yAve aphare bhI na aave| kisI savArImeM bhI na Ave aura na paidala hI ve parantu rAjagRha nagara ve avazya / mahArAjakA yaha kaThina saMdezA suna kumAra abha| yane gAr3hiyoMke andara chIMke baMdhavA diye / saba loga unameM baiTha gaye. canAkA bhojana kiyA jisase na peTa bharA hI mAnA jA sakatA hai aura na khAlI hI / gAr3hiyoMkA eka pahiyA lIkhapara calAyA gayA aura eka ve lokhapara calAyA gayA basa abhayakumArake sAtha ve sabake saba rAjA ke samIpa pahuce evaM kumAra abhayane apane pitA ke caraNoMko sAthameM gaye viproM ke sAtha bhaktipUrvaka namaskAra kiyA / // 216 - 223 // vinayazIla putra abhayakumArako dekha mahArAja zreNikako paramAnaMda huaa| sneha se gada gada ho use chAtI se lagA liyaa| usake buddhibalakI bar3I bhArI prazaMsA kI / kumArane brAhmaNoMko kSamA karA diyA evaM vaha sukhapUrvaka rAjasabhA meM baiTha gayA || 224 // mahArAja zreNikane apanI pyArI rAnI naMdazrIko paTarAnIkA pada pradAna kiyaa| kumAra abhavako yuvarAja banAyA aura maMtrI pada bhI pradAna kiyA jisase unheM gayA huA kAla jarA bhI na jAna par3A ||225 // isaprakAra ve mahArAja zreNika bauddhadharmake parama bhakta bana sAnaMda rAjya karane lage / 1 zreNika caritra 106 pRSTase yaha varNana vistArase likhA hai pra'thake vistAra bhayase yahAM use uddhRta nahIM kiyA gayA hai| Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala datto'tra vasatyeva guNAlayaH // 226 // tasyAsti bhAminIyugmaM raimitrAyAM suto'jani / kadAphAle mRtaH zreSThI tayorjAto'tiviDvaraH ||227||(228)achidcaa vadatyevaM putro'yaM mAmako bhRzaM / yasumitrA tathA'vAdIt khaleyaM mAmakaH sutaH // 226 // viyadatyau tadA te dvegate zreNikasannidhau / nyAyaM kartamazanatyAubhayAya samarpite // 230 // amayo'pi ciraM dhyAtvA zizu bhUmau nikSiptavAn / sa nItvAchurikA IN/ mAha vardhamadhaM pragRhyatAM // 231 // vasumitrA tathA dRSTyA dayAH samuvAca taM / etasme dehi purSa bho na me putraH kadAcana // 232 // rAjagRha nagarameM usasamaya eka sAgaradatta nAmakA vaizya rahatA thA / atyaMta dhanADhya aura aneka guNoMkA maMdira thA, usakI do striyAM thIM, eka vasumitrA aura dUsarI achidattA ( vasudattA) unameM vasumitrAke eka putra. za vasudattAke koI saMtAna na thii| kisI samaya seTha sAgaradattakA maraNa ho La gayA aura usasamaya una donoM striyoMmeM rAta dina kalaha hone lgii| vasudattAkA kahanA thA ki yaha putra merA hai aura vasumitrA yaha kahatI thI ki yaha jhaTI hai| yaha putra merA hai / jaba donoMkA vivAda | itanA bar3ha gayA ki ve ApasameM apanA nivaTerA na kara sakI to ve mahArAja zreNikake samIpa | rAjasabhAmeM apanA nyAya karAneke liye gaI / unakA vivAda suna mahArAja zreNika bhI avAka raha gaye--kucha bhI nyAya na kara sake isaliye kumAra abhayako bulAkara unheM nyAya karanekI AjJA daM dI / / 225-230 // abhayakumAra bhI bahuta dera taka to yaha vicAra karate rahe ki isakA nivaTerA kisa prakAra kiyA jAya aMtameM unheM eka buddhi sUjha gaI / vAlakako zIghra hI unhoMne jamInapara liTAliyA evaM hAthameM churI lekara ve yaha kahane lage ki acchA bhAI ! jaba tuma donoM hI ise apanA apanA putra batalAtI ho to AdhA AdhA donoM le lo // 231 // kumArakA yaha nyAya dekha putrakI | asalI mAtA vasumitrA ekadama kapa gaI evaM dayAse AI ho vaha isaprakAra namra vacanoMmeM kahane | lagI--kumAra ! kRpAkara yaha putra vasudattAko hI pradAna kariye mere putra kabhI bhI nahIM huA isa liye merA putra yaha nahIM // 232 // vasudattAke aMdara kisI prakAra dayAkI jhalaka na thii| kumArane ZhAKKA ZhEKU'ZhUZhUKKZhE prakazyapakrabY Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prA dayAbhASAcchu taM tathA hAtvA tasyai dadau mujha / parIkSyAnyAyakartAra matvA nyAya dadau tuje // 233 / adhaikadAmarAvatyAM kuTuMbI balabha vAk / priyA tasyAsti bhadrAkhyA pInastha lapayodharA // 234 // tatra puryA vasatyeSa atriyo hi vasaMtakaH / bhadrA hRSTvaikadA kAmavANa | 0 ghyAmohito'bhavat // 235 // dUtyAnurakatA nItyA reme sAkaM mudA tayA / ekadA sA vanaM pAtA tatra dRSTo munIzvaraH // 236 // bhadrAH | / usa bAlakako dayAlu basumitrAkA hI putra jAna use ho supurda kara diyA aura anyAya karanevAlI Cl basu dattAko aparAdhake anukUla daMDa diyA isaprakAra putrakeliye jo jhagar3A thA nyAyakara kumArane usakA nibaTerA kara diyA // 233 // magadha dezakI amarAvatI nagarImeM eka balabhadra nAmakA kuTumbI rahatA thaa| usakI strIkA nAma bhadrA thA jo ki balabhadrako prANoMse bhI adhika pyArI thI aura pIna kiMtu sthUla stanoMse zobhAyake mAna thii| usI nagarImeM eka vasaMta nAmakA kSatriya puruSa bhI rahatA thA eka dina ramaNI bhadrA usa ke dekhanemeM AgaI jisase vaha usake sauMdaryapara mugdha ho kAmabANoMse vyAkula ho gayA / / 234- 1235 // zIghra hI usane bhanAke pAsa apanI dutI bhejii| bhadrA bhI vasaMta para pUrNa Asakta ho gaI jisase vasaMta manamAnI usake sAtha AnaMda ramaNa krIDA karane lgaa| eka dina bhadrAko vAhira jaMgalameM jAnekA avasara mila gayA vaha vanameM gai / daivayogase eka munirAjase usakI bheMTa ho gaI / ve munirAja parama sundara the unheM dekha bhadrAkA citta calita ho gayA evaM kAmako sUcita karane vAle vAkyoMmeM vaha isaprakAra munirAjase kahane lagItu priya sAdho ! tuma sauMdarya aura kalAoMke sthAna ho tumheM striyoMkI abhilASA pUraNa karanI | caahiye| tuma jo yaha dhyAna vrata AcaraNa kara rahe ho yaha tumhArA vyartha hai isameM kucha bhI AnaMda |* - nahIM prApta ho sakatA tumheM viSaya bhogoMko AsvAdanA cAhiye / bhadrAke ye kar3ave vacana suna uttara meM AtmadhyAnI munirAjane kahA apacayapatra KukuKKKKKKKKKKKKKKKKKeker Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kar surUpiNaM TUpTvA kAmayAkyamuni jagau / bho mo.rUpakalAgAra ! strogrAmAzAM:prapUraya // 23 // ki yAnena vratenaiva lekSi tvaM smaramadiraM / / zrutvaivaM kaTukaM vAkyaM SamANa munirAtmavAn // 238 // ra ra raNDa'vala pAle ! kavaM bAla duvaH / mAga yalinaM muktvA ramase tva phartha paraiH // 236 // bhogaH saMbhogimo nityaduHsvado rUpoMjakaH / AdrIyate kathaM sadbhiH kiNa yA pAtapUritaH // 240 // zIlabhaMgAdvaye pApaM tasmAcca narakaM vrajet / raudraduHkha hi tatra syAtkavivAcAmagocaraM // 241 // asmatyApotyavRttAMtaM kathaM jAnAtyayaM muniH / itthaM bivArya satataM gRhItvA svagRha yayau // 242 // punastena tathA dUtyA dravyeNa svasya yAcayA / nAgatAM bhadrikA matyA ciMtayAmAla 4 arI rAMDa mUrkha avalA / aise kar3ave vacana kyoM tu apane mukhase nikAlatI hai| tujha lajjA nahIM AtI ki zaktimAna bhI apane svAmoko chor3akara tu dUsaroM ke sAtha ramaNa kiyA karatI phiratI hai| dekha ye duSTa bhoga kAle bhujaMgake samAna mahA bhayaMkara haiM / sadA aneka prakArake duHkhoMko dene | vAle haiN| sundaratAko naSTa karane vAle haiM isaliye na mAlama bAtase parita tIvraghArake samAna ina sogoMko loga kyoM AdarakI dRSTisa dekhate haiM / arthAt botasa pUrNa ghAvameM vizeSa khujalo par3atI hai isaliye usake cher3anemeM kucha kucha sukha jAna par3atA hai paraMtu khujAte khujAte ghAvake lohU luhAna ho jAnese aparimita duHkha bhoganA par3atA hai usI prakAra bhogoMke cher3e jAne para prAraMbhamaiM to kucha sukha jAna par3atA hai paraMtu paripAkameM aparimita kaSTa bhoganA par3atA hai isaliye viSayabhogoMmeM | lAlasA rakhanA apaneko duHkhamaya gaDhemeM ghaTakanA hai / tathA aura bhI yaha bAta hai ki saMsArameM strI Is puruSoMkA zIla hI bhUSaNa hai isa zIlake bhaMgase. pApakA baMdha hotA hai| pApase naraka jAnA hotA hai | 2 k vahAMpara mahA bhayaMkara duHkha bhoganA par3atA hai jise vidvAn bhI kavi apanI vANIse varNana nahIM kara sakatA // 236---241 // munirAjako yaha vicitra bAta suna bhadrA avAka rahagaI vaha mana hI mana | vicArane lagI ki yaha munihamAre pApakIvAta kaise jAnatA hai ? basa usI samaya usane zIlavata dhAraNa kara liyA aura apane ghara calI AI // 242 // vasaMta rojakI taraha bhadrAke ghara gayA paraMtu usane papapapapapapapajabarajasya Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnase // 143 // ekadA tatra dUSyaveva sAyAta kAlina / lokaH supUjitaM rudrasyakAmena nanAma saH // 14 // nayA naMtoSayanti tyamodanaivyaMjanai rasaH / modayaH jasako pUrvamA nikAzita : 2 STranA saMtuSmAna taM yAcate svamanopsitaM / bahurUpi. NikAM vidyA yato labdhAM vyasAdhayat / / 246 // ekadA gaNarAsa vasaMtaH kAmavihvalaH / hAmravatyamAdAya cunAgArasannidhI // 247 / / balabhadrastadA prAtAtvA kSetra yayo yaza catuSpAccAraNArtha vai tadUpaM dhRtavAn mathuH // 258 // madhye sadma nato dhRSTo jJAto gatyA vivekataH / cuMdhApAtaM cakArAzu bhadrA pInapayodharA // 246 // balabhadraH samAyAtazcalaMto to parasparaM / turagau gatau rAjagRhe ERKEKRkUKKZhuzhu%EKeepsok Pyaar usakI eka bAta na suno| dUto bhejI, dravyakA lAlaca dikhA svayaM jAkara cATu vacana kahe paraMtu bhadrA usake hAtha na AI isaliye vaha apane manameM bar3I ciMtA karane lagA // 243 // eka dina usa nagarI meM eka kapAlI--maMtravAdI aayaa| usake DhoMgakA logoMpara prabhAva par3a / gyaa| sabake saba use pUjane lge| basaMtane bhI usakA AnA sunA, vaha zIghra hI usake pAsa gayA / apanI abhISTa siddhi ke liye bhaktipUrvaka use namaskAra kiyaa| pratidina bhAta nAnA prakArake | vyaMjana rasa lADU khAje aura pUvoMkA bhojana karAkara use saMtuSTa karane lagA ThIka hI hai kAryakA KO. arthI svArthI manuSya kyA nahIM karatA // 244-245 // vasaMtakI sevAse mantravAdo saMtuSTa ho gayA | apane Upara mantravAdIko saMtuSTa dekha vasantane apanI abhISTa siddhiko prArthanA kii| mantravAdIne use bahurUpiNI vidyA pradAnako jise basantane bahuta jaldI sAdha liyA // 246 // eka dina kAmase atyaMta vyAkula ho vasantane jaba ki bahuta rAtri thI, murgAkA rUpa dhAraNa kiyA sa Saura balabhadrake dharake pAsa kUjane lagA // 247 // bhadrAkA svAmI balabhadra yaha samajha ki saverA ho | lA gayA, pazuoMke carAne ke liye apane khetapara calAgayA aura basanta balabhadrakA rUpa dhAraNa kara usake bha gharake bhItara ghusa gyaa| catura bhadrAne cAla DhAlase nizcaya kara usa duSTako pahicAna liyA isa liye usane cillAnA prAraMbha kara diyaa| vizeSa hullar3a suna balabhadra vApisa lauTa aayaa| donoM hI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyArthamaMjasA // 250 // mana:prasakhA svA sAdAmayahitaH / khallAlakasya ra yo yormadhye muniHsaret // 251 // sa syAdA | pati ne nirgataM taM vyatAiyat / / 252 // (SaTpadI) pUrvasmai haline ityA bhadrAmabhapapaMDitaH / sahinAdisiddho'bhUt nyAyI sapratibhaH pradaH / / 253 ||dhnnikoktN samAkaye kUpAtapatitAM shubhaaN| niSkAsya mudrikA bunapA prasiddho'bhUdvizeSataH // 254 // athaikadA'marA. patyAM citrakadaratAbhidhaH / pabhAvI mahAvidyA sAdhayAmAsa sabane / 255 / / prasiddhIbhUyamAgatya prAyocatphaNizekharA / yAcasva tvaM vara ghatsa ! mano'bhISTaM yathAvaci / / 256 // bhutvA' yocanmahAmAtahi me citrazuddhatA / yayA (4) zuddhayA bhavesiddhira dRSTaM likhyate samAna rUpake dhAraka the isaliye donoMkA ApasameM jhagar3A hone lagA isaliye apanA nyAya karAne ke liye calate calate ve rAjagRha nagara mA gaye // 248 / / -250 // saba jhagar3oMkA nivaTerA prAyaH kumAra abhaya hI karate the jisasamaya ve donoM kumArake pAsa Aye, manako prasannakara kumArane kahA dekho bhaaii| tuma donoMmeMse jo isa tUMvIke chedameM hokara bAhara nikala jAyagA vahI bhadrAkA pati samajhA jaaygaa| yaha kAma karanA asalI balabhadra kI zaktike to bAhira thA kumArakI bAta sunate hI nakalI palabhadra vasanta dekhate dekhate chedameM ghusakara bAhira nikala gayA vasa kumArane use hI aparAdhI samajha pakar3a liyA aura daNDa diyA // 251-252 // kumAra abhayane apanI buddhikI / | caturatAse asalI balabhadra ko bhadrA dedI / isa nyAyake vAda kumAra abhaya atyaMta buddhimAna prasiddha ko | nyAyI mAne gaye // 253 // kisI dina jalarahita kUvameM eka aGgaThI gira gaI mahArAja zreNikane / vinA kisI lAgake kumArako nikAlaneke liye AjJA dI kumArane apanI buddhimAnIse vinA kisI lAgake use bAhira nikAla diyA isaliye kumArakI usa dinase aura bhI vizeSa prasiddhi ho gii|254|| ja amarAvatI meM usa samaya eka bharata nAmakA citrakAra bhI rahatA thA eka dina jaMgalameM jAkara | Id usane mahAvidyA siddha karaneke liye padmAvatI devIkI ArAdhanA kii| jisasamaya vaha vidyA siddhala ho gaI to nAgoMkA mukuTa thAraNakara vaha pratyakSa huI aura snehamaya vacanoMmeM isaprakAra kahane lagI kese%%%%uzhuu%E%%% pAya papapapapapapapapapa Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TAKZhEKREKETKEKRKukukuKE%. prtH|| 257 // marato dezamadhye hi prasiddhIbhUyamAgataH / citrasatyalayA lokAn jayan sadane sthitaH // 258 // sadyuta siMdhudeze va vizAlA nagarI mtaa| ghaTakAkhyaH patistasya subhadrA mahiSI matA // 56 // sasthaiva saptasatpulyo viyoSTayaH smrvllbhaaH| yAsA madhye miyAdattA siddhArthAya subhabhuje // 26 // dvitIyA ca pinAkAya tRtIyA dazarathAya ca / prabhAvatI caturthI tu mahAnudayine tathA / 261 // kumArikA hi vidyate tistraH kAyAH prabhAbharA: / ekadA tana cAyAtacitradaratAbhidhaH // 162 / / rUpaM yatsaptaputrINAM paTTa phutvA priya vatsa ! jisa varake mAganeke liye tumhArI ruci ho usa varako mAgo maiM tumase prasanna huuN| uttarameM bharatane kahA mahAmAtA ! mujhe isaprakArakI citrazuddhi pradAna kariye jisa citrddhikii| -kRpAse vinA dekhe hue padArthako bhI paTapara aGkita kara sakU / tathAstu, kaha kara mahAvidyA siddhi ho / gii| usa mahAvidyAke prabhAvase citrakAra bharatakI sAre dezameM khyAti ho gaI evaM apano citrakalAse samasta lokako AnaMdita karatA hayA vaha sAnaMda apane ghara rahane lagA // 255-258 // 6 aneka sajjanoMse vyApta siMdhu dezameM eka vizAlA nAmakI nagarI hai| usa samaya usakA pAlana karanevAlA rAjA ceTaka thA aura usakI mukhya paTarAnI subhadrA thii| mahArANI subhadrAse utpanna sAta putriyAM thIM jo ki biMbAphalake samAna lAla oThoMkI dhAraka thIM aura kAmadevakI parama pyArI, thiiN| sabase bar3I putrIkA nAma priyAdattA thA aura usakA kuNDalapurake svAmI nAthabaMzIya rAjA siddhArthake sAtha vivAha huA thA // 256-260 // dUsarI kanyA mRgAvatIkA vivAha vatsa dezake 2 rd kauzAMbIpurake svAmI mahArAja pinAkake sAtha huA thaa| tIsarI kanyA ksuprabhA thI aura usakA vivAha dazArNa dezake herakacchapurake svAmI rAjA dazarathake sAtha huA thA tathA caturtha kanyA prabhA-1 va kA vivAha kacchadezaka rorukapurake svAmI mahArAja mahAnudayIke sAtha haA thA / vAkI jyeSThAbAdanA aura celanA ye tIna kanyA abhItaka avivAhita thiiN| prasiddha citrakAra bharata ghUmatA 2 eka dina vizAlA nagarImeM A phucaa| eka paTTapara usane sAto kanyAoMkI tasavIra aMkita kii| Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gong Phekek sulakSaNaM / darzayAmAsa bhUya dRSTvA bhUpo nanaMda sat // 263 // anyadA kanyakAstiruH saMprApya citrakArakaM / vicitratyAdvihasyaiva mAhurevaM cacovaraM // 264 // bho bho tvaM celinIrUpaM nagnaM citraya zIghrataH / citritaM tena saha paM guhyasyaistilakeyutaM // 265 // karNe japaM kenApi pro' nidhau / devAnAmapi durlakSyaM guptaM jAnAtyayaM kutaH // 266 // zrutvA maheyayA rAjA cukApa bhramasaMgataH / tadA zazaH prakoSeNa naSTo'sau citradvarAt // 267 // gatyA rAjagRhe ramye'darzayat zreNikAya tat / dRSTvA rUpaM tadA rAjA citrArpita vA bhavat // 268 // svastho bhUtvA papracchati kasya rUpamidaM caNa / anukUlaM nRpaM jJAtvA'cIkadhat zRNu vAdarAt // 266 // siMdhudeza jo ki citrakalA ke guNoMse yukta thI tathA mahArAja ceTakako dikhAI jise dekha rAjA ceTaka bharata kI citrakalA kI bar3hI prazaMsA karane lage / 261 - 263 / / kisI dina jyeSThA Adi tInoM kanya ye milakara citrakAra bharatake pAsa gaIM evaM eka vicitraprakArakI haMsI ha~sakara isaprakAra usase kahane lagIM citrakAra ! hama jana tumhArI citrakalAdikI nipuNatA samajheM jaba tuma kumArI calanIka nagnarUpa zIghra citrita kara do| citrakAra bharatako yaha bAta koI kaThina na thI, dekhate dekhate usane citra banAkara tayAra kara diyA evaM mahAvidyAke prabhAvase jo bhI valanIke guptasthAnoMmeM tila Adi cihna the saba usa citrameM aGkita karadiye // 264 -265 // saMsAra meM cugala khoroMkI kamI nahIM velanIkA vaha nagnacitra dekhakara eka cugalakhora zIghra rAjA ceTakake pAsa pahuMcA aura yaha kahane lagA - rAjan ! ca elanIke guhya sthAnoMke cihnoMko deva bhI nahIM dekha sakate unheM yaha ApakA citrakAra kaise jAnatA hai ! yaha bar3I vicitra bAta hai // 266 // cugulakhorakI yaha bAta suna rAjA ceTakako bhI bharatapara saMdeha ho gayA isaliye vaha vinAhI vicAre prabala IrSAse kupita ho gayA / rAjA hatar patA citrakAra bharatako bhI laga gyaa| mAre bhayake vaha ekadama kapagayA aura zIghra hI rAjagRha nagarake liye ravAnA ho gyaa| rAjagRhameM jAkara kanyA celinIkA citra mahArAja zreNika ko dikhAyA jise dekha ve citrAma sarIkhe nizcala ho gaye // 267 - 268 // kucha dera bAda svastha KATER FRER Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakapa vizAlAyAM ceTakasya subhadrikA / tatputrI celinI nAmnA nimnanAbhiH shovrii| 270 / praudyolatanitaMbA ca bimyaSTo mAra jinI / vizAlAmA banavatI ||ityaadivrnnnopetaaN zrutvA zreNika bhUpatiH / ciMtakAmAsa cittasthe citraM zalyA yate naNAM / / 272 / / samAyAtastadA tatra sabhAyAmabhayAyaH / hRSTvA tAtaM sadu:khaM ca takarUpaya ghegataH / / 273 | manogataM tadA - rAkSA prokta ca dustara vacaH / zrutvAbhayakumAro vi prAcocanaranAyaka // 264 // zRNu nAtha ! pAdhAra ! mA cita : kuru sarvathA / IPC honepara unhoMne bharatase pUchA-kaho bhaaii| citra meM akSita yaha manohara rUpa kisakA haiM ? mahArAjaPr ko apane anukUla samajha bharatane bar3e Adarase kahA--rAjana ! Apa suniye meM samasta vRttAMta kahatA hU~ siMdhudezakI vizAlA nagarIke svAmI rAjA ceTaka haiM unakI paTarAnIkA nAma subhadrA hai usase utpanna eka celinI nAmakI kanyA hai jo ki gaMbhIra nAbhikI dhAraka hai / kRzodarI hai praur3ha aura | unnata nitaMbavAlI hai| viyAphalake samAna oSThavAlI, kAmadevake AnaMdakI bhUmi, vizAla hRdayako | dhAraNa karanevAlI candramukhI evaM sAkSAt sarasvatI sarIkhI hai usIkA citra yaha Apake sAmane vidyamAna hai| citrakAra bharatase isa divya varNana yukta kanyAko sunakara mahArAja zreNika mana hI mana gaharI ciMtAmeM lIna ho gaye / ThIka hI hai citra bhI manuSyoMko zalya ( kIla ) ke samAna duHkha detA IShe arthAt kIlake gar3ha jAnepara jisaprakAra gaharI vedanAkA anubhava hotA hai usIprakAra citra bhI hRdayameM cubha jAnepara vizeSa duHkha bhugAtA hai // 266-272 // jisa samaya mahArAja ciMtAmeM lIna jithe usI samaya kumAra abhaya rAja sabhAmeM Aye evaM apane pUjya pitA mahArAjako duHkhita aura 4 ciMtita dekha jaldI usa duHkha aura ciMtAkA kAraNa pUchane lage--mahArAjake manameM jo bAta thI| unhoMne kaha dI evaM yaha bhI kahA ki yaha bAta honI kaThina hai| dhIra vIra kumAra abhavane narottama mahArAjako uttara diyA--dayAlu pitA! tumheM tanika bhI ciMtA na karanI cAhiye jo bAta Apako. prApara ramapapapapara Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malajapathA ve rocate nusya kariSyAmi tathAha || ma // zrutvA'bhayayo rAjA rANeti sutaM prati / he san ! dehaja ? so'pyasti jaina2 :dharmeNa rejitaH // 276 / / ato dAsyati mo mahA bauddhadharmAya kevala / tato'bravItsuto dhIra: kariSye'hamupAyakaM // 277 // sArthavAhA dhiyo bhUtvA jendhrmdhurNdhrH| janalokaH sama zumo vizAlAyAM yayau miSAt // 278 // saranaM prAbhRtaM nItvA militaM seTaphasya s:| sAmAnya ceTako bhUpo vyAjahAra giraM baraM // 27 // . sthIyatAmatra puryA' bho bhavadbhiH prmaarthibhiH| asmAkaM balabhA jainA | mitrANi dhanavAMdhavAH // 280 // atyAgraha mapasyaiva matvA maMdirasannadhau / gRhaM saMprArthayAmAsa tatra saMsthitAMstadA // 281 // ekadA rucegI meM use pUrI karadagA / kumAra abhayake ye vacana suna punaH mahArAjane kahA-pyAre putra ! tuma 2 avazya buddhimAna ho aura haraeka kArya kara sakate ho paraMtu tumhAre liye yaha kArya karanA kaThina hogA kyoMki rAjA ceTaka jainadharmakA bhakta hai aura meM bauddha dharmakA sevaka hU~ isaliye vidharmI jAna mujhe vaha apanI kanyA na de skegaa| dhIra vIra kumArane uttara diyA Apa ciMtA na kIjiye jisa rUpase banegA meM calanIkI prAptikA ThIka upAya karUMgA // 273--277 // vasa parama jinadharmI usa kumArane kyA kAma kiyA ki aneka vyApAriyoMkA svAmI bana aura kucha jainalogoMko sAtha lekara chalase vizAlA purImeM jA pahaM cA / ratnamayI bhaiMTa lekara vaha rAjA caTakase milaa| rAjA caTakane bhI kumArakA pUrNa sanmAna kiyA evaM isaprakAra manohara vacanoMmeM bAta cIta kI___ Apa mahAnubhAva mokSaprAptike abhilASI dharmAtmA hai| merI isa purImeM Apa ThahareM kyoMki jo mahAnubhAva jainI haiN| jainadharmakA pAlana karate haiM ve hamAre prANoMse bhI adhika priya haiN| mitra haiM| aura dhana evaM bAMdhava bhI ve hI haiN| kumAra abhaya atyaMta catura vyakti the rAjA caM TakakA jaba unhoMne yaha Agraha dekhA to unhoMne rAjamahalake pAsahI Thaharaneke liye makAna lenekI prArthanA kI / / rAjA caTakane dharmAtmA jAna unakI prArthanA svIkAra karalI evaM ve sAnaMda vahAM Thahara gye||278-281|| Lid eka dina kumAra abhaya apane sAthiyoMke sAtha utsAha pUrvaka bar3e uccastarase bhagavAna jineMdrakI papapapapapapapapapapapara PHYYYorkhetkariThak Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 YAYAYA VYAVA pacitoM kartuM pistAvadvilokane / tinaH kanyAH samAyAtAH papraccha staM vidAMbaraM // 282 // bho makaradhvajAkArAcAgatirbhavatAM kutaH / rAjagurAtsamAyAtAstatra zreNikabhUmipaH // 283 // kIdRzo bhUpatiH so'sti tadA paTTa prasArya saH adarzayattadA dRSTvA kanyakAH kIlitA iva // 284 // pro jeddhA kSo di varaH kutaH / tadIyamiMgitaM matvA suraMgAyAM miSaM vyadhAt // 289 // hAramaudrika peThA baMgalA belanAM svapuraM yayau // 286 // sammunaM kSaNiko bhUpo gatvA sAmaMtasaMyutaH / pUjA kara rahe the / rAja mahalake samIpa honese barAbara zabda rAvAMstaka pahuMcatA thA / pUjAkI dhvani suna jyeSThA candanA aura calanI tIna kanyAyeM calIM AI aura kumAra abhaya se isaprakAra pUchane lagIM kAmadeva ke samAna AkRti ke dhAraka mahAnubhAva / ApakA yahAMpara AnA kisa dezale huA haiM ? uttara meM kumAra ne kahA- hama loga rAjagRha nagarase Aye hue haiM jahAMpara ki mahArAja zreNika nyAyapUrvaka prajAkA acchI taraha pAlana karate haiM / kanyAoMne phira pUchA- mahArAja zreNika kaise rAjA haiM? kumAra abhayane unake sAmane mahArAja zreNikakA citrapaTa phailA diyA evaM spaSTarUpase unakA svarUpa dikhA diyA jise dekha tInoM kanyAyeM isarUpase nizcala khar3I rahagaI mAnoM kIla dI haiM evaM isaprakAra kheda pragaTa karatI bolIM- he parama jinadharmI mahAnubhAva ! hameM isaprakAra ke uttama varakI prApti kahAM ho sakatI hai / buddhimAna kumAra abhaya unake manakA bhAva pahicAna gaye evaM "maiM mahArAja zreNikase mila sakatA hU" aisA vAyadA kara pahile hI se apane makAnase rAja mahalataka jo suraMga khudavA rakkhI thI usase AnekA izArA kara diyaa| rUpakI lolupI ve kanyAyeM suraMgameM hokara abhaya kumArake makAna kI ora caladoM paraMtu Ate Ate jyeSThA aura candanAko kucha saMdeha hogayA isaliye jyeSThA hAra lene ke bahAne aura candanA apanI mudrI lene ke bahAnese pIcha e loTa gaI / akelI vicArI calanA raha gaI / kumAra abhayane use apanI ora khIMca liyA evaM use sAtha lekara rAjagRha Vek Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamatyamidhAgAre thopayamya sukha linaH287 // athakadA napasyaivaM dRSTvA'vAravivarjitaM / dharma bauddhamaya mite saroda gadgadasvarA adm288 // paMDitairamapanaM ghaMcitA mAramaditA / kiMkarogyadhunA dharmAdvinA dhyartha hi jIvitaM / / 286 // no bhunakti na bakti sA kRzobhUyamalamupAgatAdhA pAnA zakaNAmya durvalAsi bho // 267 // celinI prAha he nAtha ! kustyAne patinAsyahaM / jainadharma vihA. tAnyo dharmo nevAsti bhUtale // 21 // tvadugRhe'haM samAyAtA gaMgAmazca zvacarmaNi / mUrtizca vaidhavI rAho patandra Su suzrutiH // 262 // purako ora cala diye // 282-286 // calinIke sAtha kumAra abhayakA AnA suna mahArAja zreNika aneka sAmaMtoMse veSTita ho unake sanmukha Aye / jinamato nAma ke maMdirameM ca linoke - sAtha unakA pANigrahaNa ho gayA jisase ve sukha pUrvaka rahane laga // 287 // ___ eka dina mahArANI colinI gRhasthoM ke AcArase rahita bauddhadharmako AcaraNa karate mahArAja zreNikako dekhakara cittameM bar3I duHkhita huI evaM gadagada svarase isaprakAra rone lagI-hA kAma ! kI vyathAse pIDita mujhe catura abhaya kumArane Thaga liyA / bAtoMmeM phusalAkara vidharmI rAjA ke sAtha merA vivAha karA diyA / dharmakI yahAM kucha bhI maryAdA nahIM sUjha par3atI isaliye maiM isa samaya kyA karU? kyoMki vinA dharma ke jIvana viphala hai // 288-286 // basa atyaMta duHkhita ho usane khAnA bolanA saba chor3a diyA jisase vaha ekadama durbala ho gii| usako aisI duHkhadAyI avasthA dekha mahArAja zreNikane pUchA-- priye ! kyA kAraNa hai jo tuma dinoM dina durvala hotI calI jAtI ho ? uttarameM calanIne kahA--prANanAtha ! merA vivAha tohuA paraMtu maiM nikRSTa - sthAnameM lAkara DAla dI gaI kyoMki sivAya jainadharmake saMsArameM anya koI bhI dharma nahIM saba dharmAbhAsa haiM / rAjan ! jisaprakAra mahAnikRSTa kuttake camar3emeM gaMgAjala sarIkhA pavitra jala bhara diyA jAtA hai,kauMna padArtha kaiptA hai ? tanika bhI vicAra nahIM kiyA jAtA usoprakAra kutte ke cAma ke samAna Apake gharameM meM gaMgAjala sarIkhI AgaI hai tathA jisaprakAra rAhu ke vidyamAna rahate bhA WITYpapapapAya kamarthEKKERAY Or Karki Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Talatkar zrutvA rarANa rAjeMdraH zRNu ruvakSi! mahacaH 1 bATharAgnimAdhauM yasmAdrAjyaM sukhaM dhanaM // 23 // provAca celino dakSA jinaH syAdvAdanAyakaH / rAgadveSavinirmukto dhyAnalIno niraMjanaH // 264 // kevalamAnasarvajJaH tat tArayitu' kSamaH | tatsamo na bhavedanyo devaH zauddhodhanAdikaH // 25 // nigraMthagurubhistulyA nApare gurakho matAH / saMsthApya sumataM yauddhamataM nirbhatsya sA sthitA // 286 / / propAca usakI strI rohiNI vidhavA hI mAnI jAtI hai arthAt paramatameM rAhuko kevala zirasvarUpa na hI mAnA hai isaliye rohiNIke liye usakA rahanA na rahanA ekasA hai usoprakAra vinA dharmake merA mahArANIpada bhI vyartha hai| tathA jo zudra patita haiM unake liye veda par3hane kA adhikAra nahIM ra yadi ve par3heM to unakA par3hanA nikRSTa mAnA jAtA hai usIprakAra meM pavitra bedasvarUpa hU~ yaha ghara * patita zUdra svarUpa hai isaliye merA yahAM rahanA ayukta hai ataH rAjagRhameM AnA merA bar3A duHkhaHdAyI huaa| mahArANI ce linoke aise vacana suna uttarameM mahArAjane kahA hiraNIke samAna netravAlI mhaaraannii| jisataraha tuma jainadharmako hI dharma samajha raho ho usa Hi prakAra merA bhI yaha dRr3ha siddhAMta hai ki saMsArameM vauddhadharma hI mahAdharma hai| usase bar3hakara koI dharma na nahIM kyoMki rAjya sukha dhana jitane bhI uttama padArtha haiM isa bauddhadharmakI hI kRpAse prApta hote haiM / mahArANI colinIko jainadharmakA paripUrNa zraddhAna thA mahArAjako bAta usa sahana na ho sakI isa A liye usane zIgha hI uttara diyA-rAjan ! bhagavAna jineMdra syAdvAda-anekAMta bAda ke svAmI hai| rAga dveSase rahita haiN| dhyAnameM lona haiM / kevala jJAnase yukta honese sarvajJa haiN| svayaM taranevAle aura dasaroMko bhI tAranevAle haiN| bhagavAna jineMdra ke samAna bauddhadharmake zauddhodhana Adi deva nahIM ho - sakate // 260---265 // tathA jainadharmake andara parigraharahita nitha guru mAne jAte haiN| nigraMtha guruoMke samAna saMsArameM anya guru nahIM ho sakate.basa isaprakAra apane mata-jainamatakA sthApana kara aura bauddhamatakA khaMDanakara maharANI calanI zAMta raha gaI // 266 // mahArAja zreNikane bhI Krkrkrkkkkkkkrke Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The bhUgatI rAhi ! kuha pUjAdikaM sadA / duHlA mustyonmI bhUtvA kuru dharma yathAtri // 26 // zreNikAisaMbA diyA rAyA si grahaM tadA / pratiyodhanahetutvAdAmato chinIgRhe // 28 // provAca zRNa mo bAle ! jainAH kuguravo matAH / na nAnAH pazayo'pi syahd vayaM jJAnAdhipAramaH // 29 // tadA pramANa rAkSI taM tAvako dharma IdRzaH / cesaverojayitvA'haM gRhozAmi na saMzayaH // 10 // kucha bhI na kaha kara yahI kahA priyarAnI ! tuma icchAnusAra apane deva jineMdrakI pUjA Adi karo duHkha chor3o evaM jisarUpase tumheM ruca ekAgracitta ho apane dharmakA ArAdhana ko / / 267 // ta rAjA zreNikase vauddhaguruoMne sunA ki mahArANI calanIko jainadharmake andara bar3A Agraha hai isa liye ve celanIke mahalameM use samajhAne ke liye Aye aura apanI gurutA pragaTa karate hue yaha kahane lage-- ___are mUrkha lar3akI ! tU jo jaina guruoMkI prazaMsA karatI hai yaha terA ajJAna hai / jainiyoMke guru kuguru haiN| yadi unheM nagna mAnakara hI guru mAnA jAya to nagna to paza bhI haiM unheM bhI guru mAnanA cAhiye / dekha hamaloga jJAnarUpI samudra kI pArapara pahace hue haiM--parama jJAnI haiM isaliye hamako hI tujhe guru samajhanA cAhiye / bauddha guruoMke vacana suna buddhimatI rAnI ce lanIne vizeSa vivAda karanA ucita nahIM samajhA basa yahI uttara diyA ki yadi ApakA dharma itanA uttama hai to | maiM Apa logoMko bhojana karAkara ApakA dharma grahaNa karUMgI isa bAtameM jarA bhI saMdeha nahIM // 266-300 // dUsare dina rAnIne bauddhasAdhuoMko nimantraNa de bhojanake liye bulaayaa| unheM 2 bhojanake liye viThA diyaa| eka eka ja tA unakA uThavA mNgaayaa| khUba pIsakara use nikRSTa chAcha meM DAla masAlA milA diyAbhAra thor3A thor3A kara saboMko parosa diyA gayA / vebhI koI svAdiSTa ticIja jAna khA gye| jaba bAhira Akara apane maThako jAne lage to ja te khojane lge| guruoMke ja toMkI corIkA rAjamahalameM hullar3a maca gyaa| rAnI calanIne bhI vaha hullar3a sunA / usane yahI ] EKKEZhuzhuzhuzhuzhuzhrkekkkkkki Kukukukulukureskerkekke Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e tadA nimaya bauddhoghAnupA.yogA yA pitA gItA va gata vasaM iThAditi // 301 // bauddhasaMghAttataH zrutvA rAjJopAlaM. bhitA ca sA / zRNu rAzi! mahAdharmAdayo dharmo na vidyate // 30 // sato jagAda sA mAmA parIkSya dhyAnasaMsthitAn / kSaNikatvAdgurUna bauddhAn kariSye tAvaka vRSa // 303 // anyadA sA gatA teSAM dhyAnakAle kalAvitA | sakhyA saMjvAlayAmAsa tadgRhaM taiH palAyita / 14 kahA ki bauddhaguru to sarvajJa haiM ve apane divya jJAnase samajheM ki unake jUte kahAM hai ? rAnIke ye vacana suna bauddhaguru avAka raha gye| maka mAra unheM yahI kahanA par3A ki hamArA jJAna aisA nahIM | jo yaha bAta jAna ske| thor3I dera vAda nikRSTa chAcha khAneke kAraNa unheM vami ho gaI / vamimeM jUtoMke chilake nikale isaliye ve bar3e lajjita hue aura cupa cApa apane maThoMko cale gy||301|| rAnIne bauddhaguruoMkA jo apamAna kiyA thA sArA mahArAjase jAkara sunAyA gyaa| apane guruoM A kI yaha avajJA suna unheM bhI bar3A krodha AyA ve rAnIke pAsa Aye aura ulahanoMke sAtha ulTI 9 sIdhI sunA kara yahI kahane lage dekho rAnI! bauddhadharmahI mahAdharma hai usase bhinna anya koI bhI kA KI saMsArake andara uttama dharma nhiiN| tumheM usakI isarUpase avajJA nahIM karanI cAhiye / mahA rAjako kupita dekha rAnI vizeSa kucha na kaha kara yahI kahane lagI-mahArAja! yadi Apa bauddhadharmako hI sarva zreSTha dharma mAnate haiM to acchI bAta hai 'caNika dharmake anuyAyI bauddha guru jisasamaya dhyAnameM lIna hoMge usa samaya maiM unakI parIkSAkara ApakA dharma dhAraNa karUMgI Apa | vizvAsa rkkheN| A. eka dina jaba ki samasta bauddhasAdhu dhyAnameM lIna the usa samaya rAnI calanI unake maThameM 2 gaI / pAsameM khar3e rahane vAle kisI manuSyase yaha sunakara ki "yadyapi ina sAdhuoMke zarIra yahAM pdd'e| 8. dIkhate haiM paraMtu inakI mAtmA dhyAnake yogase isasamaya siddhAlayameM virAjamAna hai" unakI asalo parIkSA karaneke liye rAnIne sakhIke hAdase maThameM bhAga lagavAdI / DhoMga kabataka cala sakatA hai ? RKEKuKEYKYKE KAKAZA: yaraparaspayarUpayara Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 8. SPERSYAS AYAYAYA 304 // rAjJayA kRtaM nRpaH zrutvAdvAtripanana / idaM karma na kartavyaM tvayA nidya ca duHkhadaM // 305 // ceyaM dharmavatI jainI pApAlanapaMDitA: / jvAlayestya' kathaM jIvAna karabho ! vidhAraya // 306 // tadA smityA'vadadAzI zRNu gaMbhIrazAsana ! mayetyavagataM mokSaM gatAH saMti prabodhakAH // 307 // kalevarAn yaddeSyati tadA saMsAravartinaH / saMsAraM vartate duHkhaM yato jvAlayitaM gRhaM // 308 // ( yugmaM etasyopari vRtatiM gadAmi zRNu bhUpate ! vahasa deze'sti vikhyAtA kauzAMbI nagarI zubhA // 306 // vasupAlo'sti tadrAjA bhaaminii| rist dekhate hI ve samasta sAdhu maTha chor3akara ekadama bhAga gye| rAnI celinIke isa kRtyakA patA mahArAja ko laga gayA ve zIghra rAnIke pAsa Aye aura isaprakAra usase kahane lage rAnI ! sAdhu meM jo tUja Aga lagAI hai yaha bar3A hI niMdanIka aura duHkhadAyI kArya kiyA hai aisA niMdanIka aura duHkhadAyI kArya tujhe nahIM karanA cAhiye / tuto jainadharmakI pAlana karane vAlI aura dayA karanemeM paMDitA samajhI jAtI hai jarA batA to sahI tune maThako jalAkara jIvoM vidhvaMsa karanekA kArya kaise kara DAlA ? mahArAjake ye vacana suna muskarAkara rAnIce linI ne kahA naranAyaka prANanAtha ! eka manuSyake kahe anusAra maiMne yaha samajhA thA ki ye samasta sAdhugaNa moja meM cale gae haiN| tathA yaha nizcita bAta hai ki jabataka zarIroMke andara lAlasA rahatI hai taba taka saMsArameM ghUmanA par3atA hai aura saMsAra meM aneka prakArake duHkha bhogane par3ate haiM / unakA yaha samasta duHkha naSTa ho jAya isa AzAse maiMne unake maThameM Aga lagavA dI thii| maiM iso viSaya ko lekara eka kathA sunAtI hU~ Apa dhyAna pUrvaka suneM- vatsadezameM eka kauzAMbI nAmakI nagarI hai jo ki pRthivIpara prasiddha aura zubha hai| kisI samaya usakA pAlana karane vAlA rAjA vasupAla thA aura usakI rAnIkA nAma yazakhinI thA jisa kI ki kIrtti anupama guNoMse sarvatra vyApta thI evaM vaha saMsAra meM prasiddha aura hariNIke samAna manohara netravAlI thI // 302 - 306 // usa nagarImeM eka sAgaradatta nAmakA seTha bhI rahatA thA apapapapa PYAAY Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca yazAsvinI / yazasvinI suvikhyAtA tasyAbhUnmRgalocanA // 31 // zreSThI sAgaradattAsya Aste sagarabaddhanI | gaMbhIro guNavAn / vIyoM rAjamAnyo vidAMvaraH / / 313 // bhAryA vasumatI tasya tanmana:padma drikA / caMdravapatrA vicArazA tanvaMgI kaThinAtanI // 32 // tatraivAste dhanI cAnyaH zreSThI zreSThakriyAmaNI / samudadatta ityAkhyoH dharmakAryavidAMcaraH / achidattAbhidhA rAmA vartate bimalAnanA // 312 // (paTapadI) tAbhyAmepA kRtA nUnaM pratikSA mama cetsutaH / tacaiva putrikA bhAvI bhAvinI yA yadA tadA / tayoH pANigraho nanaM bhavitA nAtra saMzayaH // 313 / (SaTpadI) evaM gate kiyarakAle siMdhudattAtsuto'jani / vasumatyAH sumitrAkhyaH sarparUpadharo hi sH|| 314 // sutA samudradattAzca tasyA nAgArpaNA'bhavat / sA ca rUpakalAraMbhA tayoH pANigrahaH kRtaH // 315 // ekadA mAtaraM dRSTvA rUdatoM papapapapapapavarUpa jo ki sAgarake samAna aparimita valakA vAnIzA gaMbhIra thA, parAkramI thA evaM rAjyamAnya aura vidvAnoMmeM zreSTha thA // 310 // usakI strIkA nAma vasumatI thA aura vaha seTha sAgaradattake manarUpI ( rAtrivikAsI) kamalake prasanna karanemeM cAMdanI sarIkhI thii| candramAke samAna mukha vAlI thii| vicArazIla tanvaMgI aura kaThina stanoMse zobhAyamAna thI // 311 // usI nagarI meM eka Paa subhadradatta nAmakA aura bhI seTha nivAsa karatA thA jo ki uttama kriyAoMke karanemeM pradhAna thA aura dharmakAryoMke karane meM atyaMta buddhimAna samajhA jAtA thaa| usakI strIkA nAma achidattA thA jota ki nirmala mukhase zobhAyamAna thI // 312 // donoM seThoMne ApasameM pratijJA karalI thI ki yadi mere putra hogA aura tumhAre putrI hogIathavA mere putrI hogI aura tumhAre putra hogA to una donoM si kA ApasameM vivAha kara diyA jAyagA isameM koI saMdeha nahIM / isa pratijJAke bAda bahuta kAlake | vIta jAnepara seTha sAgaradatta ke seThAnI sumitrAse eka putra huA jisakA nAma sumitra rakkhA gayA aura usakA svarUpa sarpa sarIkhA thaa| tathA seTa samudradatta seThAnIachidattAse utpanna eka putrI huI jo ki rUpa aura kalAkI khAni thI aura nAgadattA usakA nAma thaa| pratijJAke anusAra una donoMkA vivAha ho gayA aura ve apane bhAgyAnusAra rahane lage // 313-315 // nAgadattAkI mA MyA YERY Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmadattikA / papraccha kAraNaM mAtaH? kartha rovidhi saMprati / 316 // sutAmavIvavanmAtA tvaM mugAkSI ghanastanI / bhartA te sarparUpo'to romIti rAtripAnane ! // 317 // susetyUce ca he aMba ! mA tumnaM kuru sarvathA / rAtrau bhUtvA naraH so'pi muktvA sarpakalevaraM // 318 // rama. | te'mA mayA zubhra prAta hAti tadvapuH / etacchu tyA'vadanmAtA preSitavyo'stu pudgalaH // 316 / / ( yugmaM ) ekadA samayaM prApya praSitaH pudgalastayA / ananyA jyAlitaH so'pi naro bhUtvA sthitastadA // 320 // evaM zAtvA mahArAjan ! mayA ca jvAlitaM gRhaM / akhidattA apanI putrIke duHkhakA smaraNa kara ro rahI thI ki usapara nAgadattAkI dRSTi jA par3I evaM apanI mAtAko rotI dekhakara vaha isaprakAra kahane lagI___mA ! vinA kAraNa tU isasamaya kyoM ro rahI hai ? uttarameM achidattAne kahA-putrI ! tR tomRga - locanI aura kaThina stanoMse zobhAyamAna parama sundarI hai aura tujhe pati sarpake akArakA milA hai| priyaputrI ! maiM isI duHkhakA smaraNa kara ro rahI hU~ // 316-317 // mAtAke ye vacana suna nAgadattAne kahA-mA ! tU kisI prakArakA duHkha mata kara, merA pati rAtameM sarpakA zarIra chor3akara manuSyakA rUpa dhAraNa kara letA hai| samasta rAtri manuSya rUpase hI mere sAtha ramaNa kriyA karatA hai IS kitu jaba prAtaH kAla hotA hai usa samaya punaH sarpakA zarIra dhAraNa kara letA hai aura sAre dina - sAkArase rahatA hai / putrIke ye vacana suna ahidattAne kahA yadi yaha bAta satya hai taba vaha sarpakA zarIra mere pAsa bheja denA jisase mujhe bhI nizcaya ho jAya / nAgadattAne apanI mAkI bAta mAna lAlI / avasara pAkara eka dina vaha sarpakA zarIra usane apanI mAke pAsa bheja diyaa| usakI mAne 2 use agnimeM jalA diyA basa usa dinase vaha nAgadattAkA pati manuSyarUpase hI raha gyaa| priya IA mahArAja / yahI samajha kara maiMne bauddha sanyAsiyoMke maThameM Aga lagavA dI thI kyoMki mujhe nizcaya ho gayA thA ki samasta bauddha sAdhu to siddha hokara mokSameM jA birAje haiN| ye jo inake kalevara raha gaye haiM ve vyartha par3e haiN| inakA jalA denA hI acchA anyathA phira unheM Akara ina kalevaroM PrekNTERPRISEKLY YaskarsERTER Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keykkkkkkkzhuzhuzhuzhuuzhuKF% bauDAH siddhAH spitA bhokSe kimetakSa kalevaraiH // 321 // zrutvA rAjA gatastasyA dAtu pratyusaraM sa vai / asaktatvAnmano'bhISTaM kuru proktyeti sdvcH|| 322 / anyadA mRgArtha sa gato rAjA vaatre| yazodhara muni dRSTvA papracchati bhaTAnprati / / 323 / / ko'yaM namo jaTAdhArI nizcalo tejsaanvitH| teH prokaM ca nraadhosh!| celinIgururityalaM // 324 / / tadA rAjA mahAkopAcciMtayAmAsa mAnase | rAmayA copadravaM nItA guravo mama saMpati / / 325 / pRcchAmi gauravaM vairaM matceti pApasaMcayaM / / 326 // (SaTpadI) kukurAna jAyamadaMSTrAbhAn zatapaMcamitAstadA / mumoca yogina gatyA nemustatpAdapaMkajaM / / 327 // kIlitAH zunakA nUna maMtraH pArvaDinA'munA / ko dhAraNa karanA par3egA aura duHkha sahanA hogA // 318--321 // mahArANI calanAke ye vacana suna mahArAja kucha bhI pratyuttara na de sake kiMtu asamartha ho yahI kahane lage bAbA ! tujhe sUjha so kara. tujhase kucha kahanA vyartha hai / / 322 // da eka dina mahArAja zreNika aneka sa bhaToMke sAtha zikArake liye gye| vanake madhyabhAgameM unheM yazodhara nAmake munirAja dIkha pdd'e| unheM dekha apane sAthI subhaToMse unhoMne pachA-namna jaTAdhArI nizcala aura apane zarIrakI prabhAmaMDalase vyApta yaha kauna hai ? uttarameM subhaToMne kahA kupAnAtha ! yahI to mahArANI calinIkA guru hai / rAjA zreNika to mahArANI ce linIse apane guruoMkA badalA lene ke liye lAlAyita the hI / "yaha colinIkA guru hai" yaha bAta sunate hI mAre krodhake unakI AtmA bhabaka uTho ve mana hI mana vicArane lage-rAnIne aneka prakArake upadrava kara isasamaya mere guru vyAkula kara rakkheM haiM / isasamaya rAnIse guruoMkA badalA lenekA mujhe abasara milA hai vasa isaprakAra pApoMkA saMcaya karanevAlA vicArakara yamarAjake samAna rAjAzreNikane dAr3hoMke dhAraka zIghra hI pAMcaso kuttaM munike Upara chor3a diye paraMtu jaise hI ve munirAjake pAsa pahuMce unake prabhAvase kuttoMkA krodha zAMta ho gayA evaM ve saralasvabhAvase munirAjake caraNakamaloM ko namaskAra karane lage // 323--327 // kuttoMkI yaha vicitradaza dekhakara rAjA zreNikakA sakapakSa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papapapapapakara tadotphaNamahAnAgaM mArya kaNThe sasarja saH / / 328 // caturthadivase rAjJA madhyarAtra niyeditaM / celinyAzca tadA zrutvA zokaM kRtavato sa sA 11 326 / / aghocanmahiSI rAjA mA tvaM duHkha ra sundara / maMtravAdI ca pAkhaMDIgato nUna bhaviSyati // 330 // rAzI vANa rAjeMdra yadyayaM mama sdguruH| amaviSyattadA nUnaM nAgamiSyanmahAyanI // 331 / / ityuktvA celinI gajhI napeNa saisAgatA / dhyAnArada * muni dRSTvA hAheti vacanaM jagau // 32 // paMnyA cotArya begena pipIlozca dvijinaka / pazcAnnanAma satatayA dharmadhyAnasthita muni ma krodha aura bhI adhika bhabaka gayA ve kahane lage isa duSTa pAkhaMDIne mantroMse kuttoMko kIla DAlA Ta basa svayaM vaha mUrkha rAjA munirAjako ora jhapaTA aura bhayaMkara mahAnAgako mAra kara unake galemeM | 5 chor3a diyA // 328 // rAjA zreNika rAjagRha nagara loTa aaye| rAjakAjako vizeSa jhajhaTase | tIna dina taka to ve rAnI ca linoke mahala meM na jA ske| cauthe dina vahAM gaye aura Thoka AdhI-| | rAtake samaya munirAjake sAtha jo durvyavahAra unhoMne kiyA thA sArA rAnI calanAse kaha sunAyA dharma bhakta rAnI calanAne jisasamaya bhayaMkara samAcAra sanA vaha ekadama kapa gaI aura anaka prakArase zoka karane lgii| usakI yaha duHkhita avasthA dekha maharAja zreNikakA bhI hRdaya patI- | jane lagA ve bAra bAra mahArANIse yahI kahane lage--sandarI ? tU raMcamAtra bhI zoka na kara / vaha maMtravAdI pAkhaMDI sAdhu thaa| galese sarpa pheMkakara vaha avazya kahIM calA gayA hogA 1 mahArAjake ye vacana suna celinIne kahA----rAjan ! yadi vaha merA pavitra guru hogA to vaha mahAmuni vahAMkA vahIM virAjamAna--hogA vahAMse kahIM bhI na jA skegaa| aisA kahakara vaha rAnI ce linI usI samaya d rAjAke sAtha munirAja yazodharake sthAnapara pahaca / munirAja ekadama dhyAnArUda the--mujhe kyA kaSTa | diyA jA rahA hai isa bAtakA unheM raMcamAtra bhI vicAra na thaa| munirAjakodhyAnArUr3ha dekha dharma* bhakta calanA hAya hAya kahane lagI / jaldIse pAsameM jAkara sar3asIse sarpa khIMca kara nIce DAla | diyaa| ciuMTI bho poMchakara sApha krdii| pIche dharmadhyAMnameM sthita una muniko bhaktipUrvaka praNAma kiyA // 326-333 // ve munirAja parama vItarAgI the| sadA zatru aura mitroMmeM samAnatAkI Kukurzhuuuuuuuuzhuulzh 'papa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaY gharAcaYREY / / 333 // dvAbhyAmadAyi saddharmabRddhiH zrImuninA'munA / tadA rAjA nije citte duHkhaM cake mahotkaTaM / / 354 // aho mayA kRtaM nUnaM pArya zrImunighAtarja / sadA'vocadUSIrAjan ! mA duHkha kuru cetasi // 335 // Avazyaka hi bhokalyaM kRtaM karma zubhAzubhaM // 336 // (SaTpadI) zrutvA rAjA tadA'vocat celinI prANavalagA he game'yaM kathaM veda mamAMtargatabhAdhanAM // 337 // abImaNattadA rAzI kA kathAsya layasya | bhAvanA bhAte rahate the| jisasamaya "tumhAge dharmavRddhiho" yaha munirAjane AzIrvAda diyA-apanI bhakta rAnI aura dvaSo rAjAmeM kucha bhI bhedabhAva na rakha donoMko samAna rUpase smjhaa| | usasamaya munirAjako yaha lokottara kSamA dekhakara mahArAja zreNika bar3e lajjita hue evaM apane | manameM ugra duHkha karane lge| 334 // munirAjake ziSTa vartAvase ve mana hI mana yaha vicArane lge| hAya maiMne zrImunirAjake mAranekA ghora pApa kiyA hai, mujhe dhikkAra hai| munirAja divya jJAnI the / NI apane jJAnase unhoMne rAjAke manakI bAta jAna lI isaliye ve yahI kahane lage ki--rAjan ! tumheM apane cittameM kisI prakArakA duHkha nahIM karanA cAhiye jo zubha aura azubha karma kiyA gayA hai / usakA acchA burA phala avazya bhoganA par3atA hai||| 336 // munirAjake ye acarajabhare vacana suna / ka mahArAja zreNikane calinIse kahA--priye / mere manake bhItarakI bAtamunirAjane kaise pahicAna lo ? | uttarameM colinIne kahA- praannnaath| isa bAta ke liye Apa kyA acaraja kara rahe haiM munirAjane jo [Apake manakA bhAva pahicAna liyA yaha to bahuta hI tuccha vAta hai yadi Apa pUchanA cAheM to - apane pUrvabhavoMkA bhI hAla pUcha sakate haiM / linIkI yaha bAta sunakara mahArAja zreNikane apane | | pUrvabhavoMkI pUMchane kI munirAjase, lAlasA pragaTa kii| munirAja bhI apanI gaMbhIra dhvanise isa prakAra kahane lage ... ..... . ......... .. . .. ...... isI z2aradvIpake bharatakSatra saMbaMdhI AryakhaMDameM eka sarakAMta nAmakA deza hai / isa sarakAMta deza meM eka sUrapura nAmakA nagara hai usakA svAmIrAjA mitra thaa| usakI paTarAnIkA nAma bhAminI pahANapaY sahAyaka Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papapapapaparayaracayayakha ri bho| pUchayatva bhavAna rUbIyAstAmAzItakAna muni // 33 - // tadA gaMmIDayoSaNa munirAjo jagAi ta / bhRgu rAjana ! samvApA dIpe'tra bhArate // 36 // mArya pUrakAMtaveze sarapura pure| mitranAmA mahArAjA zrImatI: tasya bhAminI // 34 // tayoH putraH sumibata zalyaH pradhAno matisAgaraH / tasyaiva rUpiNI kAMtA sureNastanujo'jani // 341 // sumitro maMtriputreNa sAya moDati sarvadA / saMtAjApati taM nitya bhayo pAtya va mahimiH // 342 // ekadA jalakelyartha dIrghikAyAM mamajjatuH / prama dasamAkINoM nimagno jalamadhyataH // 43 // savidheko vizAlAkSa sumitro gajyamApa vai / makkayattadA sthati suSeNaH saMbhramAdidaM // 344 / kaumAratve'pya rAjA me. saMtApitAsta / mudiSpatyadhika bhUne saMpratItya vicitya saH / mani nayA bane gatvA pravanAja papAda saH // 345 // ( SaTpadI) | thA aura una donoMke sumitra nAmakA putra thaa| rAjA mitrake pradhAna maMtrIkA nAma matisAgara / thA usakI svIkA nAma rUpiNI thA aura usase suSeNa nAmakA putra utpanna thaa| rAjaputra sumitra maMtriputra suSeNake sAtha sadA krIDA karatA thA / saralacitta maMtriputrako vaha khelate samaya sadA | saMtApa diyA karatA thA evaM jamIna para DAlakara khUba mukkoMkI mAra mAratA thA // 337-342 // eka dina ve donoM bAbar3Ipara jalakrIr3A karaneke liye gaye evaM kamalake pattoMse muMha DhAMkakara | jalake bhItara peTha gye|| 343 // kadAcit vivekazAlI aura vizAla netroMke dhAraka rAjaputra sumitrako rAjyakI prApti ho gii| use rAjA jAna maMtriputra suSeNa mana hI mana bhramase yaha vicAra D karane lagA | yaha rAjA su mitra jisasamaya kumAra thA usa samaya bhI mujhe maryAdAse adhika santApa detA Hthaa| aba yaha rAjA hogayA hai isaliye yaha aba aura bhI saMtApa degA, basa aisAmanameM pakkA vicAra kara vaha sIdhA vanameM munirAja ke pAsa calA gyaa| unheM bhaktipUrvaka namaskAra kiyA digaMbarIdokSA dhAraNa kara lI evaM siddhAMta granthoMkA adhyayana karane lagA // 344-245 // su mitra khilAr3I svabhAvakA manuSya thA suSaNase vaha kisIprakArakA dvaSa nahIM rakhatA thA kiMtu use bar3e premase dekhatA EKKKKKKKKKKKKKKKKKK Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 1 jayajayajaya mitrAM hi nijaM mitramadRSTvA tadgRhaM gataH / vilokanAya zrutvA taM dIkSitaM duHkhayAnabhUt // 346 // ekadA svapane rAjA samAyAtaM munIzvaraM / zrutvA jagAma saMprItyA vaMdanAya bahuzrutaM // 347 // ditvA prAha he mitra ! tyahi sadanaM prati / ardharAjyaM dadAmoti zrutyA prAha muniH // 348 // tapasA prApyate rAjyaM svarge divyaM zivaM sukhaM / ratyAbhabhAminIvRdaM duSprApyaM tena kiM bhavet // 346 // zrutvA maunIyara vAkyamavocatsAdarAdidaM / nAgacchasi // 359 // yadi me maMdire nUnaM bhojanAya sukhena ca thaa| digaMbarI dInA le lene ke kAraNa jaba sumitrakA suSaM se milApa na ho sakA to vaha snehase prerita ho supa ko dekhane ke liye usake ghara gayA paraMtu vahAM para use mAlama huA ki vaha muni ho gayA hai isaliye vaha bahuta duHkha mAnane lagA // 346 // eka dina rAjA sumitrane sunI kisUrapura ke vana meM munirAja suSaM padhAre haiM, vaha bar3e premase bahuzrutake jAnakAra munirAja suSeNakI vaMdanA ke liye cala diyA // 347 // pAsa jAkara bhaktipUrvaka munirAjako praNAma kiyA evaM snehase vihvala ho isaprakAra kahane lagA he mitra ! tuma ghara clo| maiM tumheM apanA AdhA rAjya dUMgA -- kisI bAtakA tumheM kleza na hogaa| uttara meM munirAjane kahA- rAjan ! saMsAra meM tapa sarvottama padArtha hai, isIse rAjya prApta hotA hai isase svarga icchAnusAra dravya mona evaM saMsAra ke anya sukha bhI prApta hote haiM / ratike samAna sundarI striyAM bhI isase prApta hotI haiM vizeSa kyA. saMsArameM koI bhI aisI durlabha vastu nahIM jo tapase na milatI ho // 348 346 // munirAja ke aise gaMbhIra vacana suna rAjA mitra se anya uttara to na banA kiMtu vaDe Adarase vaha yaha kahane lagA- mahArAja ! saMsArako bar3hAne vAle gharameM AnekI yadi ApakI icchA nahIM hai to Apa sukha pUrvaka bhojana ke liye mere | maMdira meM to avazya padhAreM isakA uttara bhI munirAjane yaha diyA- yadi maiM isarUpase bhI tumhAre maMdira meM bhojana ke liye AUMgA to anumodanA doSa lagegA kyoMki karanA karAnA aura anu ha okadakadeChi ni KYKYKYKY EKERPAPRY Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UkkkkkkkkkkkkkkkkkUZhUKT 359 / / munirAheti rAjAnaM yademi bhojanAya vai / anumodanaM tadA doSo'ntato jIvana ca dhik // 32 // zrutvA natvA yayau rAjAra jayatsvaprajAH prajAH / ekadA dAyitastena paTaho hi pure'khile // 353 // bho lokAH ! yomine yo hi dAsyatyAhAramAtrakaM / rAjaprAyo bhavetto'pi bhojayiSyAmyaI khalu // 354 // ekadA munirAjo'sAvAgato bhojanakRte / mAsopavAsiko dhyAnI naiba kenApi razina: rAjadvAre yadA yAto vairidUtastadAgataH / munIrAzA hi na jhAto vigrahatvAnmunirgataH // 356 // mAsayopavAsI sa pAraNArtha samAja modana karanA ye prAyaH eka samAna hI haiM tathA isa anumodana doSase vrata bhaMga hogA aura itake vin| saMsArameM jInA vyartha hai / munirAjakA yaha uttara suna rAjA su mitra aura adhika kucha na bola sakA basa munirAjake vacana suna aura unheM namaskAra kara rAjamahala loTa AyA evaM apane putrake samAna prajAko raMjana karane lagA / ekadina baiTa hI baiMTa usake mana meM ucaMga uTha khar3I huii| usane samasta nagarameM DyoDhI piTavA dI aura yaha ghoSaNA kara dI samasta prajAko sUcita kiyA jAtA hai ki munirAja suSaNako koI bhI AhAra na de| merI AjJA na mAnakara jo unheM AhAra degA vaha rAjAko orase daNDita kiyA jAyagA kyoMki unheM AhAra denekA pUrA saMkalpa meMne kara liyA hai| kebala meM hI unheM AhAra dUMgA // 350 354 // eka mAsake upavAsake bAda dhyAna zIla ve munirAja suSeNa eka dina AhArakeliye nagarameM Aye kal muni caryA ke anukUla ve jahAM tahAM gharoMmeM ghame paraMtu rAjAke bhayase kisIne bhI unheM AhAra dAna na diyA // 355 // jisasamaya ve rAjamahalameM AhArakeliye gaye to usa samaya rAjA sumitrake na kisI bairIkA dUta rAjasabhAmeM A gyaa| usakI gar3abar3ameM rAjA unheM na dekha skaa| ve munirAja aMtarAya kamakA prabala udaya jAna vanako cale gaye // 356 // do mAsake upavAsake bAda va kd punaH pAraNAke liye nagarameM Aye / municaryAnusAra sarvatra ghUmakara ve AhArake liye rAjamahala meM gye| jisasamaya munirAja rAjamahala meM praviSTa hue usIsamaya rAjA sumitrake kisI duSTa | EKENPNEPPERak RAEE KERNERARE Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Errow gataH / punaH rAzo gajo duSTaH staMbhamutkSapya niryyo| 357 // tadA saha nizAMtena rAjJA nAvagato muniH| dvipakSAMtaM tapo nItvA punaH kAMtAramApa sH||358 // tRtIyapAraNAyAM sa kSINamAtro iTAnvitaH / rAjadhAnyAM tadA dAho babhUva layakAlabata // 356 / / tadA bhuupaa| dibhirneva druSTaH zrImunipuGgavaH / pratyU vai yadA kRtvA yAti lokAstadA jaguH // 360 // ayaM rAjA mahApApI bhojanaM naiva yacchati / dAtA' vArayatyeva thatvA rAze cukopa saH // 161 // krodhaskhalitapAdyogI patada mau nidAnakaH / atrokaramahAdudhaM hanmIkSA bhavAmyahaM / / 5 362 // mRtvA vyaMtaratAM yAto dhinidaanmnrthH| tamAyena mRta rAjA tadduHkhAttApaso'jani // 363 // kunapaHspaH puro jana tatazcyu galA pane saMpalekA svkaalodd'aa| sAre mahala aura nagarameM khalabalI par3a gaI vasa usadina bhI maya apane raNabAsake rAjA munirAjako na dekha sakA evaM do pakSoMkA aura bhI AhArakA niyama lekara ve munirAja vanako cale gaye // 357--358 / / tIna mAsake upavAsa ke bAda ve punaH pAraNAke liye nagarameM aaye| AhArake binA usa samaya unakA zarIra ekadama noNa ho gayA thA of | aura bar3I bar3I jaTAyeM bar3ha gaI thIM paraMtu jisasamaya munirAjane nagarameM praveza kiyA uso samaya pralaya kAlake samAna nagarameM Aga laga gaI isaliye kisI rAjAAdiko dRSTi munirAjapara na pdd'ii| ve apanA aMtarAya samajha vanako lauTa diye| unakI duHkhadAyI kSINa dazA dekha kucha loga ApasameM kahane lage___ yaha rAjA bar3A bhAro pApI hai na to svayaM munirAjako bhojana detA hai aura yadi kAI anya va dAtA detA hai to use dene nahIM detaa| basa puravAsI logoMke ye zabda suna munirAja azabha kama ke udayase rAjApara Aga babUlA ho gaye / calate calate tIvra krodhase unake paira laTapaTAne lge| asamarthatAse jamInapara gira gaye evaM tIvra krodhase ajJAnI bana yaha mahAduSTa nidAna kiyA ki maiM Age aisA hoM jo isaduSTako mAra sk|| 351-362 // nidAnake tIna pApase va vyaMtara jAtike deva hue| hA isaprakArake anarthake kAraNa nidAnake liye dhikkAra hai| rAjA sumitra bhI muni VERNKER pahala hapahapahapara Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vamalA (mA svA tyabhUtvakA rabadvakSorudhigakAMkSI li.nyA udare hi sH|| 365 / supeNakharadevo'bhUt kuNikAlyo nidAnataH / etasmAnvaM nirja nAzajara viddhi rikSayAt ||365||dhusvaa jAtismarojI tadA shrennikbhuumipH| jainadharma samAdhAya zraddadhat svagRha yayau // 3 // jainadharmarataM matyA navabauddhAH samAgatA:rAjan ! karoSi vaijjaina dharma kuryAH parIkSya bho||37|| samamadhye'pisaMtAnaM kSiptyA raahii| nRpo jgau| bhojayeti munIna jainAna, bhAtavRttonnatasvanI // 368 // ekadA zraya bhAyAtA munayo napasanmani / tadAMgulIbhirityevaM | rAjakA isaprakAra maraNa suna bar3A duHkhita huA evaM usI duHkhameM rAjakAja tyAgi vaha mithyA tapasvI ho gayA / kutapake prabhAvase vaha mithyAvRSTi deva huA evaM vahAMse cayakara tuma rAjA zreNika hue ho| tumhAre bakSasthalake rudhirakA AkAMkSI yaha suSeNakA jIva deva apane niMdita nidAnase rAnI celinIke garbha meM avatIrNa ho gayA hai usakA nAma kuNika hogA vaha tumheM kaThahareke IT andara vanda ravakhegA evaM usake nimittase usa kaTahareke andara hI niyamase tumhArA maraNa hogA P // 363-365 // munirAjake mukhase apane pUrvabhavakA vRttAMta suna rAjA zreNikako bhI apane pUrva bhava kA smaraNa hI gayA evaM jainadharmakA zraddhAnI ho vaha apane rAjamahala lauTa AyA / / 366 / / bauddha sAdhuoMne sunA ki rAjAne bauddhadharmakA AcaraNa chor3a diyA hai aura vaha jainadharmakA sevaka bana gayA hai| ve sabake saba rAjAke pAsa Aye. bahutasI tarka vitarka huii| antameM jaba unakI eka bhI na calI to unhoMne yahI kahA--rAjan ! tuma jainadharmako dhAraNa to karate haiM paraMtu ThIka samajha socakara dhAraNa karanA jisase pIche pazcAtApa na karanA par3a / / 367 // vauddhaguruoMke vacanoMkA rAjA para kucha asara par3a gyaa| jainadharmakI parIkSAkA kautahala usake zirapara savAra ho gyaa| eka dina usane AhArake sthAnapara rAnIse chipAkara kucha haDDI Adi apavitra padArtha gar3havA diye aura rAnIse yaha kaha diyA ki tuma jaina muniyoMko AhAra dAna diyA kro| rAnI ca linI bar3I catura thI usane rAjAkA abhiprAya pahicAna liyA aura vaha caukannI ho gaI // 368 // eka dina tIna munirAja maMdirameM AhArake liye Aye / rAnIne lIna aMgulI uThAkara yaha bhAva pragaTa haraPTERTREnts Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 66 phAphA I samasyA vihitA tathA // 366 // triputrAstu lenArthaM mama maMdire | aMgulidviSayaM te'pi darzayitvA vanaM yayuH // 370 // guNasAgaranAmAnaM dRSTvA yAtaM tathA'karot / pratipadya munistasthau rAjaprakSAlitAMdhiyaH || 372 // madhye gRhaM yadA yogI gatvA tiSThati bhAvataH / jJAtvAvacicalAzcarmAsthyazuddhiM gatavAMstadA // 372 // athAcakhyau nRpo rAhIM te trayo hi kathaM gatAH / pArthamAgatAH pUrva hi tvaM tacca kAraNaM // 373 // atrIvadadA rAhI no vezAMti nraadhip| AvAM yAvazca pRcchAyo vAhanAjjagmaturvanaM // 374 // dharmaghoSamuniM kiyA ki manopti vacanagupti aura kAyagupti tInoM guptiyoMke dhAraka manirAja mere maMdira meM AhArake liye tthhre| tInoM muniyoMmeM tInoM gutiyoMkA dhAraka eka bhI muni na thA isaliye ve apanI do 2 aGgaliyAM dikhA kara vanako cale gaye / unake bAda eka guNasAgara nAmake munirAja aaye| rAnIne unako bhI tIna aGgalI uThAkara apane hRdayakA bhAva prakaTa kiyA, ve muni tInoM gutiyoM ke dhAraka the evaM tIna guptikA dhAraka niyamase avadhijJAnI hotA hai isaliye ajJAnI bhI the basa rAnIke bacanAnusAra unhoMne apaneko uparyukta smjhaa| ve khar3e rahaga ye rAjAne unake caraNoM kA pracAla kiyA / gharake madhyabhAgameM AhArake liye ve bhAvapUrvaka jAkara sthita hI hue the ki unhoMne avadhijJAnakI ora apanA upayoga lagAyA evaM avadhijJAna ke balase cAma haDDI Adi pavitra padArthoM ko unhoMne jAna liyA / ve apanA antarAya samajha vanako ora cale gaye / guNasAgarake viSayameM to rAjAne kucha bhI nahIM kahA kiMtu unase pahile jo tIna munirAja AhAra binA hI liye vana cale gae unake viSayameM yaha pUchA priya rAnI ! tIna muni jo AhAra ke lie rAjamaMdirameM Aye the ve binA hI AhAra ke rAja maMdirase kyoM lauTa gae ? uttarameM rAnIne kahA- prANanAtha ! maiM bhI kucha nahIM samajha sakI calI apana donoM unake pAsa caleM aura unase vinA AhAra lie lauTa AnekA kAraNa puucheN| basa donoM hI savAriyoMpara car3hakara vanakI ora cala diye || 366 -- 374 // sabase pahile ve dharmaghoSa KKYKYKY KRIPKK Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gong * tapApapapapa KPKVKK bhUguNi! ityuka nApati nRpo dhruvaM / carSAye magRhe svAminAgato nirvRtaH kathaM // 375 // jagAda muni kAMtAsmAkaM ye tu gusitrAtmakAH // 376 // nikaMtu bhojanArthaM te nApare karAte bhRzaM // 373 // (yaM nAsti nAsmAbhizca sthitaM yataH / kA guptirnAsti yuSmAkaM mAnasIti kathaM vada // 378 // dharmaghoSastadA prAha yugu rAjannigadyate / kaliMga viSaye pure rAjA mahAn // 376 // viharana bhojanArthaM ve kauzAmyAmamamaM nRpa / tatra ca garuDAmiko rAjamaMtrI pravartate ||38|| nAmaka munirAjake pAsa gaye / unheM bhaktipUrvaka namaskAra kiyA evaM rAjAne isaprakAra unase puchA svAmin! AhAra ke liye Apa rAjamaMdira padhAre the paraMtu AhAra binA hI grahaNa kiye Apa vApisa kyoM cale aaye| uttarameM munirAjane kahA - suno rAjA jisasamaya hama rAjamaMdirameM AhAra ke liye gaye the usasamaya rAnI celinIne tIna alI uThAkara yaha pragaTa kiyA thA ki tIna 'guptiyoM ke pAlaka manirAja mere yahAM AhArake liye tiSThe / jinake tInoM guptiyAM na hoM ve na tiSTeM / hamAre tInoM guptiyAM thIM nahIM isaliye hama vahAM AhArake liye nahIM ThahareM / na ThaharanekA anya koI kAraNa na thA / munirAja ke ye vacana suna rAjA zreNikane pUchA- mahArAja ! tInoM guptiyoM meM Apake kauMnasI gupti nahIM hai ? munirAjane kahA- hamAre manogupti nahIM hai / rAjAne phira pUchA maha rAja! Apake manogupti kyoM nahIM hai / uttarameM munirAjane apane manoti na honekA kAraNa isa prakAra khulAsArUpase varNana kiyA kaliMgadezameM eka daMtapura nAmakA nagara hai| maiM vahAMkA eka bahuta bar3A rAjA thaa| bhojanake liye vihAra karatA karatA meM eka dina kauzAMbI nagarImeM jA niklaa| vahAM ke rAjA ke maMtrokA nAma garuDradatta thA aura usakI strI garur3adattA thii| garur3adattAne mujhe AhArake liye ThaharA liyA aura vidhipUrvaka vaha mujhe AhAra dene lagI / jisasamaya vaha kevala mujhe hI AhAra de rahI thI prabala karmake udayase eka grAsa mere hAthase nIce jamIna para gira gyaa| grAsake girate hI merIr3ha STi | bhI usa grAsapara par3I / ramaNI garur3adattAkA paira kA aMgUThA mujhe dIkha par3A karmakI prabalatAse usa KPAPASYP Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bala0 31 ANAYAYA bhAryA gAkhyA tayA'haM sthApiyo'dane / yadeva dIyate leyana speraM mameva hi ||386 // tadA matkarataH sikyaM prati vIra vegasaH ti yadA sikthe tadaMguSThoM vilokitaH // 382 // tadA sammAra mannAryA aMgula karmapAkataH / ato meM mAnasI guptirna sthitA nara | nAyaka ! | 383 // zrutvottasthau tadA rAjA gatvA natvA muhurmuhuH / jinapAlaM papraccheti dhyAyataM vRSabhaM prabhu // 384 // mune ! manugR mAgato ghara / vAggopinI namAste no ato na sthitavAn ! // 385 // kathaM tadA muniH prAha zrRNu tvaM kAzyapopate ! | Theke dekhanese mujhe apano strIke ThekA smaraNa uTha AyA evaM sahasA mere mana meM yaha bhAvanA ho ki yaha aisA hI sundara aGgaThA merI rAnIkA thaa| basa rAjan ! usadina se Aja taka mere manoyutikA udaya nahIM huA isaliye tIno guptiyoM ke na rahane ke kAraNa maiM rAja maMdirameM AhArake liye na Thahara sakA / / 375-383 // munirAja dharmaghoSako kathA suna rAjA zreNika unheM namaskAra kara vahA~se utthe| jinapAla nAmaka munirAja ke pAsa gaye ve bhagavAna usa samaya bhagavAna RSabhadevakA dhyAnakara rahe the rAjAne pAsa jAkara unheM bhaktipUrvaka namaskAra kiyA aura yaha pUchA pUjya munirAja ! Apa mere rAjamandira meM AhAra ke liye gaye the paraMtu AhAra binA hI liye Apa cale Aye isakA kAraNa kyA? uttara meM sunirAjane kahA- rAjan mere kAya gupti na thI isaliye maiM rAjamaMdira meM AhAra ke liye nahIM ThaharA / rAjAne punaH pachA- mahArAja ! Apake kAya guptikA udaya kyoM nahIM huA ? uttara meM munirAja apanA sArA hAla khulAsArUpase isaprakAra kahane lage / bhUmitilaka purakA svAmI rAjA prajApAla hai| usakI paTarAnIkA nAma dhAriNo aura usase utpanna eka mRgAMkA nAmakI kanyA hai / jo ki gola aura unnata nitaMboMse zobhAyamAna hai / sUkSmakaTibhAgakI dhAraka hai aura usakA bakSaHsthala vizAla hai / atyaMta rUpavatI jAna caMDaprayotana nAmake rAjAne use vasupAlase saralatA pUrvaka mAMgI thI paraMtu abhimAnI vasupAlane use nahIM dI / FRERERY KAYKY Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . viSayapatra bhUmitilakapure rAjA prajApAlo'sti dhodhanaH / 386 // tasyaiva dhAriNI jAyA mRgAMkAkhyA sutAbhavat / vRttonnata nitaMbA ca madhya jhomorasi pRthaH / / 3871 pradyotano rAjA dhrutvA tAmatirUpiNI / yayAca sAdara pitrA no dattA darpadhAriNA / / 3885 caturaMgavalA. bhIto durdamA bacAla saH / kameNa tatpuraM prApya veSTa bAlAnavalaH / 38sAyana ghane tyorjaatornnornnvidoHpunH||30||(ssttpdii) kaitatitamUno yogucyate narAstadA / mahAraNasamudrasmin pataddatimahAzile // 31 // bahuyArakSa yuddhe hAritaH hi prtaappaak| 362||(ssttpdii viSayaNastiSTho yAyattAvanmA ca banAgataM / jina banapAlAya zrutvA caMditumAyayau / 363. / ityaM jagAda natvA mAM pAhi tvaM zaraNAgataM / sevaka,duHkhitaM matvA dhruvaMcitAM nivAraya / / 364 // tadAkAgadhvanihiM vanadevatayA kRtaH / prajApAla ? bhaya mAgAH caMDayotana krAdhase bhabaka gayA / rAjA vasupAlako vaza karane ke liye vaha caturaMga senAse vyApta ho mitilaka purako ora caladiyA evaM apanI balavAna saMnAse cAro orase pura dheraliyA // 384386 / / donoM hI rAjA raNakuzala the| donoMkA ApasameM pratidina yuddha hone lgaa| usa mahAraNa | rUpo samudra meM jinake mastaka bhAloMse kaTe huye haiM aise puruSa yuddha karane lge| zatroMke kaThora prahAroM se bar3I bar3I hAthIrUpI mahAzilAyeM par3ane lgiiN| bahutase vIroMkA naya hone lagA aise bhayaMkara saMgrAmameM rAjA prajApAlako hAra khAnI par3I // 360-312 // hArakara prajApAla khinna ho ghrmeN| ThA ho thA ki banapAlakemu base usane mujha jinapAlakA vanameM AnA sunA aura mero vaMdanA ke liye cala diyA evaM mere pAsa Akara aura namaskAra kara vaha isaprakAra vinayapUrvaka kahane lagA- bhagavan ! maiM Apake zaraNameM AyA huA hU~ Apa merI rakSA kIjiye / sevakako duHkho jAna - usamI zogha ciMtA meTiye meM to usasamaya kucha bhI nahIM bolA paraMtu vanadevatAkI orase yaha AkAza dhvani huI ki--prajApAla ! tuma kisI prakArakA bhaya mata karo vijaya tumhArA hI hogaa| rAjAprajApAlane vana devatAko isa dhvaniko munikA vacana jAnakara aura yaha pakkA zraddhAna kara ki | muniyoMkA vacana satya hotA hai, vaha apane rAjamahala lauTa gayA evaM nayArI kara KeekZhuzhuzhuzhu'kkkkke% Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa . prAyapaYahasy jayatvaM bhAvitA taba thani munarvaco matvA satyaM maunIzvaraM vcH| iti kaTavA gato gehe raNaraMge samAgataH || 366 // caMDastadA samAkaNyaM jayatvaM tasya bhUpataH / jenaM matvA yadAyAti svagRheSu raNAnvitaH // 37 // prajApAlAmiyo rAjA preSayAmAsa sadAn / te gatvA procarityevaM kathaM yAsi raNAdvinA // 36. caMDayosano'vAdIcA tyA teSAM yacaH sphutt| jainA me yAMdhacA mitra kartha yoyu. dhyate mayA // 36 // gtvaanyvedynviiraathnnddprdyotnoditN| tathA zrutvA dadau prItyA mRgAzI mAramaMjarI // 40 // ekadA to va remAte tadA caMDo jagAda bho| kAMte ! te pitaraM jaina matvA mukto raNAMgaNe // 40 // zrutvA mRgAkSikA prAha zRNu tvaM nAtha ! madvacaH / raNabhUmimeM A dhamakA // 363-666 // rAjA caMDapradyotanako kisI kAraNase yaha bhyAsa gaI ki rAjA prajApAlakA hI vijaya hai isaliye vaha use jainI mAna apane ghara jAne lgaa| raNake liye sarvathA tayAra rAjA prajApAlane apane kucha subhaTa rAjA caMDapradyotanake pAsa bheje aura ve kahane lage | ki bhAI raNako chor3akara tuma kyoM jA rahe ho ? uttarameM rAjA caMDapradyotanane gaMbhora vacanoMmeM kahAsamasta jainI mere baMdhu haiM aura mitra haiM mujhe unake sAtha yuddha nahIM karanA cAhiye / rAjA prajApAlake subhaToMne caMDapradyotanakA saMdezA usase jAkara kaha diyA / caMDapradyotanake ye vacana suna rAjA prajApAla prasanna ho gayA evaM kAmakI manjarI svarUpa apanI mRganayanI kanyAkA usake sAtha vivAha kara diyA // 367-400 // PA ramaNI mRgAMkA aura caMDapradyotana eka dina ApasameM ramaNa krIr3A kara rahe the usasamaya caMDa pradyotanane kahA--priye tumhArA pitA jainI thA isaliye maiMne use raNasaMgrAmameM chor3a diyA thA yadi koI dUsarA hotA to maiM use nahIM kSamA karatA / apane svAmIke aise vacana suna ramaNI mRgAMkAne - kahA--prANanAtha ! munirAja jinapAlane unheM abhaya dAna diyA thA isaliye ve Apase nahIM jIte / jA ske| apanI rAnIke aise bacana suna caMDapradyotanako baDA Azcarya huA vaha kahane lagA--muniyoMkI to zatru mitrameM samAna vRtti rahatI hai isaliye na to ve kisIse dveSa kara sakate haiM aura na ETEST para Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO sahAyaka papapapapara svAminA jinapAlenAbhayaM dattaM tavaiva bho .2 // caMDaH prAheti hai kAMte! munInAM dviSatA kutH| rAgo hi vidyate kutra sAmyatvAta tyarUpatA 4.3 // yadyavaM vidyate cice bahinaM gatau tadA / jinapaM vIkSya natvaM papraccheti manogataM // 45 // nAtha! yoginAM kasyAbhayaciMtanamAdarAt / kasya cinnAzanatvaM hi yukta prokta jinAgame // 40 // muniyopaM samAzritya sthito dhyAne yadA tadA / kAMtA prAha na tayukta paraMtu ggndhvniH||406 // bhrAMtiM cittasthitAM to ca vinAzya sadane gatI / ahaM tavAlaye rAjanAgato bhojanakRte // 40 // sadokkamiti celinyA triguptirbhavatAM yadi / tiSThatu cAnyathA naiva tadabhAvAnna sthitA ghayaM // 40 // triguptInAM munInAM hi bhava. kisIse rAga kara sakate haiN| tuma jo kaha rahI ho yadi vaha bAta satya hI hai to calo apane muni rAjake pAsa caleM aura yathArtha bAta unase pUcha basa ye donoM mujha jinapAlako vaMdane ke liye cala diya / mujhe dekha kara bhaktipUrvaka namaskAra kiyA evaM apane hRdayakA bhAva rAjA caMdapradyotana isa *prakAra vyakta karane lagA bhagavan / yogI loga kisIkA to abhaya citavana kareM aura kisIkA nAza citavana kareM kyA yaha vAta jainasiddhAMtameM Thoka mAnI gaI hai ? maiMne isa bAtakA koI uttara nahIM diyaa| mauna dhAraNa kara dhyAna karane lgaa| rAnI mRgAMkAne kucha bhI uttara na dete jaba mujhe dhyAna lIna dekhA to usane rAjA caMDapradyotanase kahA-nAtha ! munirAjane abhaya dAnakA sUcaka vacana nahIM kahA thA kiMtu usa prakArakI AkAza dhvani huI thii| ramaNI mRgAMkAke aise vacana suna donoMkI bhrAMti miTa I aura ve donoM apane rAjamahala lauTa aaye| maiM bhI usa upasagase apaneko mukta jAna rAja - maMdigmeM AhArake liye gyaa| rAnI celinIne tIna aGga lI uThAkara yaha bAta pragaTa kI thI ki-- yadi Apa tona guptiyoMke dhAraka hoM to mere mandirameM AhArake liye Thahare bIca nhiiN| rAjan / ke hamAre tIna guptiyAM thIM nahIM isaliye hama rAjamandirameM AhArake liye sthita na ho sake kyoMki yaha niyama hai jo muni tIna guptiyoMke dhAraka hote haiM ve niyamase avadhijJAnI hote haiM aura usase Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyadhilocanaM / teneSa jJAyate sarvamanyeSAM taddhimo bhavet ||40||dhutvaa prazasya dharma va janaM sAMtayA saha |gatvA papraccha vRttAMtaM natvA promaNimAlinaM // 410 // magRhAttya karyakAra niHsto bhojanAte / mumukSavanaM prAha rAjAnaM rAjarAjitaM // 11 // celinyA vihitaM matvA kAyaguptina me yataH / ataH sthita na rAjeMdra ! zRNu tadva samAdarAt // 42 // maNiviSaye ramye maNivatpattane tvathA maNimAlyahaka rAjA guNamAlA priyA mama / / 413 // maNizakharaputro'bhUt rAjarAja pApaMNAt / evaM bhogAna prabhujAno gataM kAlaM na vedamyahaM / / 4145 ekadA kAMtayA kezAn virulayatyA mamovita / yamadutaH samAyAtaH AgadAtmahitaM kuru // 415 // tadA rAjye niyojyAna putraM ca mAna | avadhijJAnake viSayabhUta padArthoko jAnate haiM kiMtu jinake tIna guptiyAM nahIM hotI unake avadhi | jJAna bhI nahIM hotA // 01-406 // munirAja jinapAlake ye bacana suna mahArAja zreNikane jaina dharmako bar3o bhArI prazaMsA kii| ve rAnI celinIke sAtha vahAMse uThakara munirAja maNimAlIke pAsa se Sgaye aura unase isaprakAra pUchane lage-- pUjya munirAja ! rAjamandirameM Apa AhArake liye padhAre the paraMtu AhAra vinA hI liye Apa myoM cale Aye ? uttarameM munirAja maNimAlinIne kahA-- rAnI celinIne tIna aGgaliyAM uThA kara yaha prakaTa kiyA thA ki tIna guptiyoMke dhAraka munirAja mere mandirameM AhArake lie vigajeM hIre kAyagupti thI nahIM isalie he rAjendra ! meM rAjamandirameM AhArake lie na Thahara skaa| mere hAyagupti kyoM nahIM thI isakA khulAsA isaprakAra haid isI pRthivIpara eka maNivata nAmakA deza hai| usameM eka maNivata hI nAmakA nagara hai| mahAMkA meM maNimAlI nAmakA rAjA thaa| marI strIkA nAma guNamAlA thA aura mere putrakA nAma maNizekhara thA jo ki kuverakI upamA dhAraNa karatA thA isaprakAra meM sukhapUrvaka bhogoMko bhogatA *thA aura kAla kahAM calA jA rahA hai ? yaha ma jhe tanika bhI nahIM sUjha par3atA thA // 410--414 // mestrI guNamAlA eka dina mere keza saMbhAla rahI thii| eka sapheda, keza dekha kara usane kahAyamarAjakA dUta A pahuMcA hai aba zIghra AtmAkA hita karanA ucita hogA // 415 // apanI rAnI eZhuzhuzhuzhu'krku'rsu'ktkyZhEKuke. Vyaayata rance ___ - . . . Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala Rkkerkekuu%EKYktkritkey A sAgara / adhigamya guru vegAdhu didIlAI narAdhipa ! 5416 // tapasyannekadA bhUpa! bojjayinyAH shmsaanke| bhyAnasiddhapa sthitastA vanmaMtrasiddhaH samAgataH // 417 // kauliko'sthibharAbhUganUSito bhUtaseSakaH / baitAlIyamahAvidyA siddhayartha nagnarUpakaH // 418 / (yugma) | maha kuNapaM matvA dvitIya cauramastaka / AnIyAyojayatpazcAnmama mUni pakaulikaH // 41 // culahI zIrSa mamaiva tAM kRtvaiva raMdhanAya c| pAyasasya tato maMtrI saMjajyAla dhanaMjaya // 42 // yathAgnicalate tatra zIrya me vyayate tathA / taddAhaM nArakobhUnaduHkha saMsmRtya dhyAnavAn // 421 // zirAsaMkocayogenobhIbhUya ca karau mama / daMDavatsaMsthitau mUrdhni dugdhapAte palAyitaH // 422 // dinarAvodaye K ke aise vacana suna maiMne jJAnake bhaMDAra apane putrako zIghra rAjya pradAna kara diyA / zIghra apane guru ke pAsa calA gayA aura maiMne digaMbaro dIkSA dhAraNa karalI // 416 // rAjan ! vihAra karatA karatA meM eka dina ujjayinI nagarI jA pahuMcA aura usakI zmasAna bhUmimeM dhyAnakI siddhike liye nizcalarUpase sthira ho gyaa| usIsamaya eka kaulika ( koriyA) mantravAdI jo ki haDUDiyoMke | La bhUSaNoMse bhUSita thaa| bhUtoMkA sevaka thA aura nagnarUpakA dhAraka thaa| mahAcaitAlIya vidyA siddha karaneke liye vahAM aayaa| mere zarIrako usane murde kA zarIra samajhA / kahIMse vaha eka dUsarA mastaka uThA lAyA aura usane pIchese mere mastakake sAtha jor3a diyaa| khIra pakAne ke liye usane mere mastakako hI cUla banAI aura usane agni jalAnI prAraMbha kara dii|| 417--420 // jaisI jaisI vaha bhayaMkara agni jalane lagI mere mastakakI pIr3A bhI bar3hatI calI gii| vaha sadAkA duHkha mujhe narakakA duHkha jAna par3ane lagA isaliye usakI orase haTakara maiMne apane | cittako AramakharUpake cintavanameM lagAyA // 42 // agnike sambandhase nasoMke saMkucita ho jAnese mere donoM hAtha Uparako uThakara daMDAkAra sIdhe khaDe ho gaye / mere mastakapara jo rAMdhanekA pAtra rakkhA thA nIce gira gayA usakA dUdha phaila gayA, yaha dekha vaha maMtravAdI kaulika bhayase bhAga gyaa| 422 // merA sArA mastaka dagdha ho cukA thaa| prAtaHkAla hote hI pahaYLERYKURYAsi Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 77 mAlAdvilokya ca mAmaraM / kugbhUrdhAnamApatsthaM jinadatAnacAMkathat // 423 // hAhA cakrastadA sarve saMbhUyAgatya nabhya ca / uyudhRtya mAM kare: puryAmAnayan zrAyakAH zubhAH || 424 // jinadacAlaye bhaktayA svApayAmAsa mAM nRpa ! | jinadazo bhiSajaM bhavyaM pazcchauSadhamAdarAta // 125 // vaidyopyalIlapatsatyaM lakSamUlAgate caritu / tailAcchAMtibhaMSitrI na tat kvAste kathayeti mAM // 426 // iti pRSTaH prAgadadhaH somazarmA gRhe'sti tat / tadA netuM gatastasya gehe gahanakAryavit // 427 // tadbhAryAmavIdevaM nAmnA tu kArikAM prati / hai svasa usa vanake mAlIne mujhe dekhA mujhe mahA duHkhita jAna zIghrahI usa nagara nivAsI jainiyoM ke pAsa pahucA aura sArA hAla kaha sunAyA / merI yaha bhayaMkara avasthA suna ye sabake saba hA hA karane lage / sabake saba milakara zmasAna bhUmimeM Aye / mujhe namaskAra kiyaa| apane hAthoMse uThAkara ve bhavya zrAvaka mujhe ujjayinI le aaye| jinadatta nAmaka seThake ghara meM mujhe lAkara rakha diyA / jinadattane eka vaidyase merI nIrogatAkI AzAse auSadha puuchii| uttara meM vaidyane bhI bar3e premase yaha kahA ki--- priya vaizya saradAra ! lAkSAmUla telake binA isa dAhakI zAMti nahIM ho sakatI isaliye tumheM lAkSAmUla tela jAnA cAhiye / vaidyarAjakI yaha bAta suna jinadattane kahA - lAtAmUla tela to yahAM para hai nahI kahiye kahAM vaha milegA jisase maiM use le AUM ? uttarameM vaidyarAjane kahA-yahAM eka somazarmA nAmakA brAhmaNa rahatA hai usake ghara meM lAtAmUla tela mila sakatA hai / bhavya jinadatta lAcAmUla telake vinA dAhako AAgakA miTanA ati kaThina jAna vaha zIghra hI somazarmAke ghara gyaa| usakI strIkA nAma tukArI thA usase jAkara isaprakAra kahane lagA- bahina ! tumane guNoMkI bhaMDAra aura aneka kalA kauzaloMkI khajAnA ho ? munirAjakA sArA mastaka kiso duSTane jalA diyA hai| dAhakI bar3I bhArI Aga bhairA rahI hai / usako nAza karane vAlA tumhAre yahAM lAkSAmUla tela sunA hai isaliye kRpAkara jitanA usakA mUlya ho vaha lekara mujhe de do bar3A upakAra hogaa| uttarameM tu kArIne kahA--bhAi jinadatta ! maiM mUlya nahIM le sakatI stanayata PAPREKEKK Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = KuEKREKSERKEKERKEKKE INstvaM guNAgArA kauzalAnvitadhiprahA / / 428 // . mumukSayAghanAsAtha dehi tele sumUlyataH / tadA tu prAha tukArI mUlyaM gRhAmyahe nahi // 426 // vidyate'hAlikAyAM bhI kAMcakubhA mameva hi / yAvatprayojanaM kuMbha gRhANa tyaM tadtarAt // 430 // gatyA gRhAti bhannaH sa kAMca |kubho manohara: / tadAgatya bhiyA prAha bhagini ? bhagno hi kumbhakaH // 431 // tadA sA prAha hai bhrAta hANa tvaM dvitIyakaM / yadA jighR. 1 kSati nUnaM tadA bhannI dvitIyakaH // 432 // evaM kubhAzca saptava bhagnAstasyA na krudabhUt / tadAzcarya samAthyAzu tAM papraccheti kAraNaM // 433 he mAtarIdazI zAMti, nAghapi na dRzyate / sAvIvadadahaM bhrAtarabhojaM tatphalaM yataH // 434 // azIzamamataH kothaM prAha so'pi kathaM stra merI aTArImeM bahutasI telakI bharI zIziyAM rakkhI haiM tumheM jitane telakI bhAvazyakatA ho usake bhItarase uThAkara le jAo // 423--426 // tukArIkA yaha sajana svabhAva jAna jinadatta bar3A l prasanna huaa| vaha Upara aTArImeM bar3ha gyaa| jyoM hI usane eka zIzI telakIbharI uThAI dinArI hone ke kAraNa vaha tatkAla TUTa gaI / zIzIko TuTI dekha jinadatta bhayase kaMpita hogayA / DaratA | vaha tukArIke pAsa AyA aura kahane lagA-bahina ! vaha zIzI to phUTa gaI ? uttarameM tukArI | ne kahA-bhAI ! yadi vaha phUTa gaI to aura dUsarI le jaao| jinadattane dUsarI bhI uThAI paraMtu / vaha bhI phUTa gii| jinadattane phira tukArIse usake phUTanekA samAcAra kahA / uttarameM tukArIne phira bhI apane sajjana svabhAvase yahI kahA acchA bhAI ! yadi vaha dUsarI zIzI phUTa gaI to tuma tIsarI le jaao| jinadattane phira bhI tIsarI zIzI uThAI paraMtu phira bhI vaha phUTa gaI isaprakAra barAbara sAta zIzI taka phUTata calI gaI evaM vaha tukArI barAbara dUsarI dUsarI prahaNa karanekI / AjJA detI gii| use raMcamAtra bhI krodha nahIM AyA / tukArIkI yaha lokottara kSamA dekhakara seTha jinadattako bar3A Azcarya huA isaliye premase gadgada ho vaha isaprakAra kahane na lagA he mAtA ! jaisI advitIya kSamA tumhAre andara vidyamAna hai vaisI kisI munike andara bhI jaldI nahIM dIkha pdd'tii| sAta zIziyoMke phUTanese tumhArI bahuta hAni huI hai tathApi tumheM tanika Zhukkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala0 36 AYAYE saH // 435 // ( SaTpadI ) zRNvAnandapure bhrAtaH zivazarmA nRpo dhanI / nAmnA zreSThI vasatyatra kajadhIstasya bhAminI // 436 // tayoraSTau mahAputrA yabhUvuH sadhanonmadAH / zrahaM bhane ti nAsnI vai putrI jAtA ciSakSaNA / / 437 // athaikadA pitA bhUpaM vijJApayati sAdaraM / bhavadbhiH smeti paudha matputryA vallabhatvataH / tvaMkAro naiya dAtavyaH pramANaM kRtavAntRpaH // 438 // ( paTUpadI) nRpadeizaM samApyAha meyaM prAha samakSakaM / yo mAM prati tvakaM datte tasyAnarthaM karomyahaM // 436 // tadAprabhRti mannAma tukArIti kRtaM janaiH / itthaM tAtAdisanmAnyA sthitA dhAgni koSikA // 440 guNasAgaraM rAjAdyA vaMdita jagmustadevAhaM gatA mudA // 442 // yathAyartha bhI krodha nahIM AyA / jinadattake ye vacana suna tukArIne kahA- bhAI! krodhakA maiM bhayaMkara phala bhoga cukI hU~ isaliye maiMne krodha ekadama karanA chor3a diyA hai| tukArIke ye vacana suna jinadattane kahA so kaise ? uttara meM tukArI isa prakAra kahane lagI- AEK REK nandapura nagara meM eka zivazarmA nAmakA seTha hai jo ki dhanameM rAjAkI tulanA karatA hai / usakI strIkA nAma kamalazrI hai| seTha zivazarmA ke ATha putra haiM jo ki dhanI aura nirbhaya haiN| maiM eka hutrI hUM aura merA nAma bhahA hai // 430 - 437 // meM itanI ghamaMDina thI ki mujhase jo tU kaha kara bolatA thA vaha mujhe viSasarIkhA jAna par3atA thA / mere pitAkA mujhapara gAr3ha sneha thaa| ve mujhe sukha banAneke liye eka dina rAjAke pAsa gaye aura yaha kahA- - merI mahAputrI mujhe atyaMta pyArI hai aura tukArase cir3atI hai isaliye Apa tathA koI bhI puravAsI loga usase tU na kheN| rAjAne bhI seTha zivazarmAkA vacana svIkAra kara liyA // 438 // java rAjAkI vaisI AjJA mila gaI taba merA aura bhI adhika mAhasa bar3ha gayA aura maiMne sarvooMke sAmane khule zabdoMmeM yaha kaha diyA ki jo koI bhI mujhase tU kaha kara bolegA maiM usakA artha kara ddaaluuNgii| basa logoMne usa nase merA nAma tukArI rakha diyA / yadyapi mere pitA Adi merA pUrA Adara karate the tathApi / maiM sadA gussA hI hokara ghara meM rahatI thI / 436-440 || AnandapurameM ekadina munirAja guNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhIta tevata saMsAratArakaM / mayApIyA vinA brahmacutaM nItaM manoharaM // 342 // taddinaprabhRti bhrAtaH! bhrAtRbhiH saha sNsthitaa| maccholaMca parikSAya ko'pi mAM bho dhoti na || 443 // pitarAvekadA bokSya yauvanADyAM lasanudya tiM / ciMtayAmAsazcitte varAnveSaNahetave / / 444 // ekadA somazarmAkhyo dyUte dRSya jahAra ca / dA takArastadA vadhvA tAyale muSTibhistarAM // 445 // tadaiva matpitA gatvA ketavaM pratyayomaNat / ghaNuyA yadi me kanyAM tadA tyo mocayAmyahaM / / 456 / / svIkRtaM bhUmidetena tadA tAtena mocitaH / pazcAta yAstvaMkAronaiva dIyatAM / / 447 // udghAhitA sukhaM prAptA bhogajaM ca yadA tadA / ekdA nATyazAlAyAM lokanArtha sthitaH patiH 12 sAgara pdhaare| rAjA Adi saba loga unakI vaMdanAke liye gye| maiM bhI gaI / upadezake antameM se saboMne apanI apanI zaktike anusAra saMsArase pAra karanevAle vrata niyama liye, maiMne bhI zolA | ld kA niyama leliyA // 441-442 // bhAI jinadatta ! maiM usa dinase lekara bhAiyoM ke sAtha rahane lgii| mare Rra svabhAvako jAnakara koI bhI mere sAtha vivAha karaneko rAjI nahIM hotA thaa| eka dina | mujhe pUrNa yuvatI dekha mere mAtA pitA mere yogya vara DhUMDhane ke liyeociMtA karane lge| somazarmA nAma IH kA brAhmaNa jo ki isasamaya ma rA svAmI hai jvAriyoMke aDDameM juA khela rahA thaa| devayogase vaha apane pAsakA saba dhana hAra gayA jisase anya jvArI use bAMdhakara mukkoMkI mAra mArane lge| merA pitA bho daivayogase vahAM A nikalA aura varake yogya sudara jAna somazarmAse yaha kahane lagA yadi tuma merI kanyAke sAtha vivAha karanA pasaMda karo to maiM tumhe chur3A lU. paravaza ho somaKA zarmAko svIkAra karanA par3A evaM mare pitAne use chuDAkara yaha pratijJA karAlI ki merI putrIse tU kahakara na bolanA hogaa||| 443----447 // vasa somazarmAne more sAtha vivAha kara liyA aura samaya samayapara bhogoMse jAyamAna sukha bhoge / eka dina merA svAmI nAmyazAlAmeM nATaka dekhane 18 ke liye gyaa| dekhate dekhate AdhIrAta ho gaI isaliye AdhIrAtapara vaha apane ghara lauTA evaM | daravAjepara Akara isaprakAra kahane lagA--- zhukteu kkkzhrkers ZhZhZhZhUKUkhzhuulukkkkkkkk Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 48 // atikramyArAtra sa maMdiraM ca samAyayau / dvArA'vIbhapAtkAMtAM bho bho kamalalocane! // 446 / uddhATyata savAra yUyaM modghATitaM ydaa|rai uddhAraya dvAratvaM tadAI nirgatA gRhAta 150 // sabhUSAM mAMsamAlokya caurainItvArdharAtrake / bhImabhillAya dattA hai svAmine paramAdarAt // 451 / / tena proktaM tva vAle ! me patnI bhava nizcita / mayetyukta tadA bhIma ! yukta na kutTayoSitAM / / 452 / tadA kAmAkulo bhUtyA samAgatya suvalAti / vanadevyA tadAtADi sevakA api tADitA / / 453 // devAH zIlaM prazaMsaMti vAlamatra sku ratyataH / cakravartitvaM svagatvaM zivatvaM durlabhena ca // 454 // tadA kopAkulo bhillI mUlyaM lAtvA hi mAM dadau / sArthavAhasya duSTasya A pApakanimajjinaH // 455 // so'pi me bhojayatyeva miSThAnna zarkarAyutaM / pakSe pakSe zirAyAzca mocanaM kurute mama // 456 // tacchoH / priyakamalanayanI ! kRSAkara Apa dvAra kholeN| paraMtu maiMne darabAjA nahIM kholaa| mere khAmIko krodha AgayA isaliye ve yaha kahane lage-marI tU daravajA khola / basa maiM mAre krodhake bhabaka gaI / / aura kucha bhI na bolakara ekadama parase bAhira hogaI // 448-450 // yaha samaya TIka AdhIrAta II kA thA ora maiM bhUSaNa pahine thI isaliye coroMne mujhe dekha liyA / mujhe pakar3akara ve apane svAmI bhIma nAmaka bhIlake pAsa le gaye aura bar3e Adarase bheMTa kara dii|| 451 // mere sauMdaryapara mugdha hokara bhImane kahA--vAle ? tU merI patnI ho| uttarameM maiMne kahA-bhIma ! maiM kula strI hU~ kulastriyoMke | liye yaha kArya karanA yukta nahIM / bhIma kAmase atyaMta vyAkula thA usane merI nahIM sunI / vaha bala / napUrvaka kAmasevana karaneke liye mere pAsa A gayA aura DATa DapaTa karane lgaa| zIlake mAhAtmyase vana devatA pragaTa huii| usane bhImako aura usake sevakoMko phaTakAra DAlA kyoMki devagaNa zIlako prazaMsA karate haiM / isa saMsArameM zIlase bar3happana hotA hai tathA isa zIlase cakravartIpanA vargapanA mokSapanA bhI durlabha nahIM // 452-454 // jaba bhIla bhImakI kucha bhI nahIM calI taba vaha bar3A kodhita huA evaM eka aise vyApArIke sAtha jo ki niraMtara pAparUpI kIcar3ameM phasA rahatA thA aura atyaMta duSTa thA mujhe mUlya lekara beca diyA // 55 // vaha duSTa pratidina mujhe zakkara Adi miSTAnna Rahalsayapatapaya kerekhkuKKKKKKKKKKKK Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka camakhANitena pApo'sau kaMvalAnAM hi raMjana / kurute kAmasUtrApAM raMjana ca vizeSataH // 457 // lakSyamUlyAbhidha tailaM kRtvA me dehajo vyathAM / 2 nivArayatyasau duHkhAttatra tiSThAmi bhIyutA // 458 // tadaiva ciMtitaM svAMte gRhe tvaM sodumakSamA / evaM dukhaM sahebAhaM vicitrA karmaNA gtiH||45|| athaiva dhanadeyAkhyo bhrAta,#SitaH kRt| vizAla satinA pArAsurabhUpasamIparka // 460 // tadA mAM vIkSya nItvaidha gRhamAgatya satvaraM / pazcAnmajjanako bhUgamadAchIsomazarmaNe // 461 // ekadA munimAsAdya gRhItaM kopasadvataM / bhataH karomi no ko / bhUriduHkhapudAyakaH // 462 // tailaM nItvA gato gehe jinadatto dayAparaH / tailAbhyaMgena jAto'ha nidhyAdhirmagadhAdhipa ! // 463 / / tadA prAvaTa nAkhavAtA thA hara eka pakSa meM merI nasoMse rakta nikalatA thaa| usa raktase kaMbaloMko raMgatA thA evaM vizeSakara rezamako raMgatA thaa| jisasamaya nasoMse rakta nikalatA thA usa samaya mujhe bhayaMkara kaSTa hotA thA usake pAsa yahI lAnAmUla nAmakA tela thA isaliye mere zarIrake kaSTako vaha dUra karatA thaa| maiM bhI paravaza ho sadA bhayabhIta hokara usake ghara rahatI thii| usasamaya pratikSaNA mujhe isa bAtakA vicAra uThatA thA ki gharameM maiM "tu" zabda bhI nahIM saha sakatI thI aura yahAM meM yaha bhayaMkara kaSTa bhoga rahI huuN| hA karmoMkI gati vicitra hai // 456-456 // sil mere bhAIkA nAma dhanadeva hai / vizAlApurIke khAmIne kisI kAryake laye use pArAsara rAjAke pAsa bhejA daivayogase vahAMpara meM rahatI thI usI mArgase vaha nikalA / maiM use dIkha pdd'ii| mujhe vaha ghara le AyA aura mere pitAne mere pati somazarmAko bulAkara de dii|| 460 / 461 // ekadina munirAjakA padhAranA yahAM para hogayA aura maiMne kopake tyAgakA vrata le liyA / bhAI jinadatta / / krodhako isaprakAra duHkhadAyI jAna maiMne sarvathA usakA tyAga kara diyA hai // 462 // ramaNI tukArI - kI yaha bAta suna dayAlu jinadatta tela. lekara apane ghara lauTa AyA aura he rAjan zreNika / usa kotelake lagAnese maiM nIroga ho gayA / / 463 // usasamaya varSAkAla caumAsA laga gayA thaa| caumAse 7 meM maiM vahIM Tahara gyaa| jinadattakA putra pakkA jvArI thA isaliye ekadina acchI taraha soca vicAra PRERE sapA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SK%EkrEkstremZhu. samAyAtA-tavAI prAvRdhi khitH| ekdA jibadattopi ciMtayitvA svacetasi // 464 // tarakasya putrasya bhayAdrabhRtaM ghaTa / samIpe ra yamino bhUmi khanirayA cAkSipattadA // 465 // (yugmaM) taM dRSTayAna putro niSkAsyAnyatra kSiptavAn / munidarza tatsarvaM vicitra lobhasaMbhavaM // 466 // cAturmAse gataM dhyAnI pijadAra mahItalaM / pazcAtsa zraSTinA tAna dRSTo rajasaddhaTaH // 47 // tadA vicArayAmAsa munizvAro'tha pAne ca / tayA tyA svabhRtyAna se preSayAmAsa sarvataH // 468 // ekamArzvagataH so'pi mAM dRSTvA harSato bhRzaM / nItyA gehe samAyAto'lIlapanmA putauti saH // 466 // kayAmekAM zubhAM nAtha ! kathaya tvaM mamAprataH / bhayA hAtAbhiprAyeNa pratyapA| kara jinadattane mare samIpameM jamInake andara eka gar3hA khodA evaM jvArI putrake bhayase ratnoMkA bharA ghar3A usane lAkara rakha diyA // 464-465 // jinadajisasamaya yaha ghar3A rakha rahA thA usakA viputra dekha rahA thaa| jinadatta jaba calA gayA usake putrane vaha ghar3A vahAMse ukhAr3a kara anyatra gAr3ha diyA / maiM usa lobhase jAyamAna samasta vicitra kAryako cupa cApa dekhatA rahA thA // 466 // caumAseke samApta ho jAnepara meM vahAMse cala diyA aura pRthvItalapara vihAra karane lgaa| mere pIche seTha jinadattane jaba jamIna khodI aura vaha ghar3A na milA to vaha vicArane lagA. mere raloMke ghaTako curAne vAle muni haiM yA nahIM ? kyoMki sivA munirAjake anya kisIne se bhI vaha ghar3A nahIM dekhA thA khaira patA lagAkara unase pUchane meM koI hAni nahIM basa usane cAro ora mere khojaneke liye sevaka bheja niye / eka mArgapara khayaM bhI mujhe khojaneke liye cala diyaa|bhaagy bi se maiM mila gayA mujhe dekhakara baha bar3A prasanna huA / bhaktipUrvaka mujha ghara legayA evaM mujhase vinaya ) pUrvaka isaprakAra kahane lagA-svAmin ! mere sAmane koI zubha kathA kahiye / maiM usakA abhiprAya | samajha gayA thA isaliye maiMne gaMbhIratA pUrvaka yaha kahA--bhAI jinadatta ! tumhIM koI kathA kaho! maiM AnaMdapUrvaka use sunagA mere ye vacana suna apane manake bhAvoMko vyakta karatA huA jinadatta kahane lagA--acchA bhagavan ! Apa ne meMsu kahatA hUM REYahepapapapakA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rayatA dIpti svyH||47|| tvameva kathayA vAt zRNomi jinadattaka! tadovAya nijaM bhAyaM mRNu tvaM munipAvana ! // 47 // vArANasyAM napo nAmnA jitazatru rjitArikaH / tayo dhanadasAkhyastasya bhAmA dhanApaNA / / 442 // rAjadacA nijAM vRtti bhunaktyeva sukhaM tayoH dhanamitradhanendUdvau putrau sto'pi jar3o khitau // 473 // kiyatkAle mRtastAtastadA vRtti napo'gRhIt / anyavaidyAya tAM vRtti dadau zAstravide mudA / / 474 // tadA to bhrAtarI capAyAM ca gatvA cikitsitaM / paThitvA zivabhUtezca pAye samAgamotsukau // 47 // AgacchatotadAraNye vyAghrametau vilocanaM ghilokya dhanamitrAkhyaHprocAceti laghu prati // 476 // bheSajJairaMdhravyAghna mo karomi nirmaladRzaM / niSiddho'pi kamiSThena bhaiSaja kRtavAstadA // 477 // gatapIDena vyAghraya bhakSitI dhanamitravAka / kRtamnA neSa jAnati aa paA kisI samaya vanArasameM eka jitazatru nAmakA rAjA thA jo ki vairiyoMko jItanevAlA thA, usakA rAjavaidya dhanadatta thA aura usakI strI dhanadattA thii| rAjyakI orase jo use vRtti milatI thI usase baha sAnaMda bhoga bhogatA thaa| rAjavaidya dhanadattake dhanamitra Ara dhanacaMdra nAmake do putra the, donoM hI mahAmurkha the aura masta par3e rahate the| 466-473 // kucha kAlake bAda vaidya dhanadattakA IN aMtakAla ho gyaa| putroMko murkha jAna rAjAne unakI vRtti chIna lI evaM baidya zAstrake jAnakAra kisI anya vaidyako de dii| AjIvikAke chUTa jAnese donoM bhAiyoMko bar3A duHkha huaa|ve donoM gharase nikala diye| caMpApurImeM jAkara zivabhUti nAmaka prasiddha vaidyake pAsa vaidyazAstrakA abhyAsa kiyaa| ve pUrNa vidvAna ho gaye taba unhoMne apane ghara AnekA vicAra kara liyaa| vahAMse calakara ve eka jaGgalase hokara A rahe the ki mArgameM unheM adhA bAgha dIkha par3A / dayAlu dhanamitrane use 21 duHkhI jAna apane choTe bhAI dhanacandrase kahA bhAI / yaha aMdhA bAgha bar3A duHkha pAtA hai apanIlA davAse maiM ise sUjhatA banA dUM aisI icchA hai| choTe bhAI dhanacaMdrane manA kI to bhI dhanamitrane nahIM mAnA aura use apanI auSadhase sUjhatA kara diyA / 474-477 // jaba vAgha sUjhatA ho gayA / to usa kRtaghnI duSTa bAghane apane upakArI dhanadattako khA DAlA, ThIka hI hai jo manuSya kRtaghnI hote haiM unake hajAroM upakAra kiye jAya to bhI ve upakAroMko nahIM mAnate-apakAra hI karate haiN| EKKEYPREVTarak Spasa Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 ketkekkkkkkkkkkkkkzhek kArasahasraka / / 478 // evaM zrutvA muniH prAhoSThina bhramitAzayaM / vizvAsahetave nane zrItalyA phadhikA tvayA // 47 // hAstinAgapure rAjA vizvaseno'sya bhAminI | vasukAMtA tayoH putro vasudatto guNapriyaH // 8 // ekadA phena cidrA sArthavAhena prAbhRtaM / rasAlaphalamAcake pRSTa gAhA jati kiM // 54 // tadovAca mahIzaM sa AmaprabhRtirogahat / sudhAsamaMphalaM caitat nItvA rAjA khiye dadau // 482 // sA putrAya dadau mohAt purA dadau npH| ballabhatvAtphalaM bhedha mAline apane do // 40 // upta' ca mAlinA bIjaM tadA tarajAyata / kidvisaraiH zreSThin ! prAdurbhUtaphalaM phramAt // 484 // vicana iti pAThaH lAkha gRdhra sapamAsya va gRhItvA sati gacchati / phalasyopari sadvindu viSasya patitaM tadA // 485 / / ( iti pAThaH) viSaupyapakalaM jAtaM 172 seTa jinadattakI yaha bAta sunakara aura use apane bhAMta samajha kara vizvAsa upajAneke liye maiMne kahA-maiM bhI eka kathA kahatA hU~ tuma dhyAnapUrvaka suno hastinAgapurameM eka rAjA vizvasena thaa| usakI strIkA nAma bhAminI thA aura usase vasudatta | nAmakA putra utpanna thA jo ki guNoMmeM prema karane vAlA thA // 478-480 // ekadina kisI yAtrIne Akara rAjAko bhaiMTameM AmakA phala diyA / navIna kiMtu sundara cIja jAnakara rAjAne |* yUchA-bhAI yaha kyA hai ? uttarameM vyapArIne kahA-rAjan ! yaha Ama Adi roMgoMkA harane vAlA amRtake samAna AmakA phala hai / rAjAne use grahaNa kara liyA aura apanI pyArI strIko de diyA // 481-482 // mAtAkA putrapara vizeSa sneha hotA hai isaliye rAjarAnIne vaha apane putrako de | diyaa| putra pitAko bahuta mAnatA thA isaliye usane uThAkara rAjAko de diyA rAjAne usaphala ko cAkUse banAyA khAyA evaM use atyaMta manojJa jAna mAloko bulAkara use boneke liye de diyaa| mAlIne vIja lekara bagIce meM use bodiyaa| kucha dina bAda vaha vRtta hogayA aura phala sabhI laga aaye| eka gIdha pakSI mukhameM sarpa lekara AkAzameM jA rahA thA devayogase eka phalapara viSakI vUda par3a gii| viSakI garamIle phala paka gyaa| mAlIne use pakA jAna rAjAko Akara bheMTa kiyaa| rAjA bahuta prasanna huA aura use dhana dekara rAjI kara diyaa| putrapara atyaMta sneha na kavaYavraparkasRY Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara phalaM nItvA sa mAlikaH / bhUpAlaM dasayAMstAva pastasmai dadau dhanaM // 486 // putrAya mohato dattaM tatkara. tena makSitaM / viSeNa patito mUmau vRkSa chedayatisma saH // 487 // bhiSagAkArito rAjA tena jJAtA viSodbhavA / vikriyA tatkalaM nItvA tadA darza virSa gataM // 48 // 14 tadA rAjA mahAduHkhaM carItisma mAnase / aho vRkSo viSanno'yaM vyartha cedapito mayA // 486 / / bhavimRzya na kartavyamato guNijanaiH sphuTa / aparIkSya na vaktavyaM vimRzyakArimirnaraH / / 460 // punaH zroSTI muni prAi kathAmeko gu prabho ! gaMgAtare'tivikhyAto vizva | bhUto'sti tApasaH // 461 // tasaTe kujara dUSTayA vahataM laghukaM sa cha / niSkAsya maLamAnIto vardhitastena bhAvataH / / 462 / / rAjA taM kara vaha phala usane apane putrako khAneke liye de diyA jyoM hI usane khAyA tIvra jaharake prabhAvase vaha mUrchita ho jamInapara gira gyaa| rAjAko bar3A kaSTa huA zIghra hI usane vRkSa kaTavAkara phikavA diyaa| putrakI cikitsA liye zIna ho vaidya bulvaayaa| usane vaha mULa viSajanya jAnalI / tatkAla usI AmakA phala magAyA aura usase viSakI vedanA dUra karado // 483-488 // oma phalakA yaha vicitra prabhAva jAna rAjAko bar3A kaSTa huA evaM vaha apane manameM isaprakAra kleza IS karane lgaa| hAya viSako dUra karane vAlA vRkSa maiMne vRthA khoda ddaalaa|gunnojnoNko vinA vicAre koI sabhI kArya nahIM karanA cAhiye aura jo manuSya vicAra zIla haiM unheM kisI bAtako binA jAMca kiye kucha kahanA bhI nahIM cAhiye / 486-460 // munirAjakI yaha kathA suna phira bhI seTha jinadattane yaha kathA kahanI prAraMbha kara dI * gaMgA nadIke taTapara eka vizvabhUta nAmakA tapakhI rahatA thaa| eka dina eka hAthIkA baccA nadImeM bahatA calA jAtA thaa| dayAlu tapasIne use nikAlA aura apane maTameM lAkara premapUrvaka pAlana poSaNa kara bddh'aayaa| jaba vaha bar3hakara savArIke yogya hogayA taba use nagarakA rAjA le AyA 37 aura use zikSita karaneke liyeaMkuzase vaza karane lgaa| hAthIko yaha bAta duHkhadAyI jAna pdd'ii| baha tatkAla bhAgakara gaMgAke taTapara A gyaa| tapasvIne use vahAM na rahane diyaa| duSTa hAthIne krodha kara apane popaNa karane vAle tapaskhIko mAra ddaalaa| bhagavan ! kRpAkara batAiye hAthIne jo tapasIke PerKrkekeKYKYKYKYKYKYKYKY.K Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vemala EKSKKKKKKKKKKKKKKKKKKKE siMdhuraM mItvA sAMkuzaM taM yadAkarot / tadA palAyya maMgAyAtIramAgatavAn gajaH ||43 nivArito yadA hastI tApasaM tamasomarat / etadyuktamayuktaM vA bho mune ! vada saMprati // 464 // ityAdivAdasaMghAtabhAvaM pituzva sa: / sAtvA kuvedatto hi nyakSipadagrato ghaTe / / 465 // dhig dravya pApada nIvaM munizvorAyate yataH / vicArya pitRputrAmyAmiti dIkSA samAzrito ||46he zreNika narAdhIza ! | kAyagupti: sthitA game / ato vyAghaTya vagehAdAgato'I banAMtare // 417 // khelinyA saha bhUpo'pi sasamyaktvo gRhAgataH / jenadharma mayo bhUtvA bhumaktisma sukha suko // 48 // babhUvaH saptaputrAzca celinyAceMdrasUnaSaH / kuNiko dhAriSaNazca zivahallo vihAlakaH ||4EE jitazatruH SaSThamo jAtaH saptaparaka mayate to sAmane A evaM zo ko zani // 500 // ArahA siMdhuraM mattaM prAvRSi ca bhramA sAtha bartAva kiyA vaha yukta thA vA ayukta ? // 161 / 464 // ityAdi rUpase jisasamaya seTha jinadatta aura munirAjakA ApasameM vAda vivAda ho rahA thA jinadattakA putra kuveradatta bhI vahAM baiTa thaa| munirAjake viSayameM apane pitAke duSTa bhAva jAna zIghra hI usane ratnoMkA ghar3A lAkara rakha diyA evaM yaha vicAra kara ki-"yaha dravya pApoMkA pradAna karane vAlA hai mahAnIca hai kyoMki isake saMbaMdhase munirAjako bhI cora honA par3atA hai isaliye ise dhikkAra hai, donoM pitA putroMko saMsArase vairAgya ho gayA evaM donoMne digaMbarI dIkSA dhAraNa kara lii| isI kAraNa he rAjan zreNika mere kAyagupti na thI isaliye maiM tunhAre mandirameM AhAra na lekara sIdhA banako calA aayaa||465. 467 // tInoM munirAjoMke mukhase ye vacana suna mahArAja zreNikakA samyaktva dRr3ha ho gayA ve apanI rAmI celanAke sAtha ghara lauTa Aye evaM sAkSAt jainadharma svarUpa hokara aneka prakArake sukha bhogane lage // 468 // mahArAja zreNikake rAnI colinIse sAta putra utpanna hue the joki sAkSAt | indrake putra samAna the unameM pahilA putra kuNika thA dUsarA vAriSeNa tIsarA ziva cauthA hallaka pAMcavI viharUlaka aura chaThA jitazatru thaa| sAtavAM putra meghakumAra thA aura usakA varNana isa NET prakArahai Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kApapapapapapapatrakaparUkhakara myhN| budharaM taM parikSAya scito'sthaanraadhipH||5.1|| ekadA durvalA bIya yoSa' dhRtvA khitsttH||502|| kusthita bokSya | rAjAnamabhayaH pRSTavAmbisaH! | kuto duvailatA dehe tvadIye svarNasannibhe // 503 / / tadA prokta samApharNya prAgadItsarasaM varaH / mA citAM kucha he sAta ! kariSye'do'pilagataH ||54||pvmuktvaa gato rAtrau shmsaame'tibhyNkre| vilokamApa pretaspa baGgahasto mahAbhujaH // 505 // phaNiphUtkArasaMdagdha avakSa paraspare / dhyaMtarAradhasaMgrAmahakArAvamahAkule // 506 // yugme / bhajanAbhAiyo yatra dadRzyate dRDhadvijAH / vyAghramallakavAdidhRtamAMsA vidhagitAH // 507 / / jvala'to'nalasaMghAtA rAraTantyeva vyaMtarA: / zAkinI DAkinI siddho ki jisasamaya kumAra megha rAnI celinIke garbhameM thA usasamaya use yaha dohalA huA ki "maiM dhAthIpara baiThakara varSA kAlameM AkAzameM ghaM mU" evaM vaha usa dohalekI ciMtAse dinoM dina durbala hotI calI gii| tathA mahArAja zreNikake pUche jAnepara usane sArA dohalekA samAcAra kaha sunAyA . jisasamaya mahArAja zreNikane yaha dohalA sunA unhoMne usakI pUrti atyaMta kaThina samajhI isaliye unheM bar3I ciMtA ho gaI ve cupa hokara gharameM rahane to lage paraMtu usa tIvra ciMtAse unakA zarIra se dinoM dina kRza hotA calA gayA // 466-502 // mahArAja zreNikako atyaMta duHkhita dekh| kumAra abhayane pUchA-pUjya pitA ? tumhArA zarIra suvarNake samAna kAMtimAna aura puSTa thA so vaha durbala aura phokA kyoM par3atA calA jAtA hai / kumArake ye vacana suna uttarameM mahArAja zreNikane vasArA kissA kaha sunAyA / kumAra abhaya bar3e catura aura gaMbhIra the zIghra hI unhoMne manohara vacanoMda meM kahA-pitAjI! Apa raMcamAtra bhI ciMtA na kareM meM bahuta jaldI isa kAmako karUgA basa aisA kaha kara rAtake samaya vaha vizAla bhujAoMkA dhAraka kumAra hAthameM khaDga lekara pretoMke dekhaneke liye usa zmasAna bhUmikI ora cala diyA jo zmasAna bhUmi sapoMke phUtkAroMkI garmI se jale hue vakSoMkI dhAraka thI evaM ApasameM lar3anevAle vyaMtaroMke mahAbhayaMkara zabdoMsevyApta thii||503-506|| jinake dAMna 1 r3ha the jo anjana parvatake samAna mahAkAle the bAgha bhAlU aura gIdha Adiko mAsoMko grahaNa jathe evaM phugarate the aise mahAbhayaMkara vahAMpara sarpa the|| 507 // jagaha jagaha vahAM agnikI citAyeM httpsrchvRNITIN Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dr SAYAYAY prahara 'nnarIkRtamasvanAH || 508 // tamisrA tAmasI yA svAlokA prvrtte| bhakSayitvAkhilaM vizvaM tArikAsthivibhUSaNA / / 506 // rAtri dhU kArasaMrAvA parvatastanamaMDitA / jvathacchadAnA nUnaM rAkSasIva virAjate // 110 // ( yugmaM ) I kAnane vidvAnabhayo bhItivarjitaH / dIpAkule vaTe vaikaM vibhIkaM dRSTavAkSaraM // 511 // gatvA papraccha ko'si tvaM kasmAttvaM ca samAditaH / mAlayA apasi kiM bho ki nAma dakSu me // 51 // arIraNaiTasthastaM zRNu bhrAtarnigadyate / vijayArdhottaradhreNyAM gaganapriyapattanaM // 513 // tatrAhaM vAyuvegArUpo rAje jalatIM thIM / vyaMtara jAtike bhUta pizAca Adi deva jorase kolAhala karate the zAkinI DAkinI bhUtinI aura kinnariyoM ke bhayaMkara zabda hote the / 508 // usasamaya una zmasAna bhUmimeM vipula andhakArako dhAraNa karanevAlI rAtri sAM sAM zabda kara rahI thii| cAMdanIkA prakAza ekadama rukA huA thA isaliye vaha rAtri usasamaya aisI jAna par3atI thI mAno isane samasta jagatko bhakSaNa kara liyA hai aura yaha tArA rUpI haDDiyoMke bha SaNoMko dhAraNa kie haiN| vaha zmasAnabha mi sAkSAt rAkSasI thI kyoMki rAkSasI jisaprakAra dhukAra zabda karatI hai usIprakAra vaha zmasAna bhUmi bhI dhuMkAra zabdoMse vyApta thii| rAkSasIke jisaprakAra stana hote haiN| zmasAna bhUmike bhI parvata rUpI stana vidyamAna the / evaM rAkSasI jisaprakAra murdoMko khAne vAlI hotI hai usIprakAra vaha zmasAna bhUmi bhI murdoM ko bhasma karanevAlI thii| isaprakArake bhayaMkara vanameM nirbhIka evaM catura kumAra abhaya eka ghaTa vRkSakI ora calA jisapara ki eka dIpaka TimaTimA rahA thA evaM vahAM para eka nirbhIka manuSya dIkha pdd'aa| kumAra abhaya zIghra hI usake pAsa pahuMcA evaM isaprakAra bAta cIta karane lgaa| bhAI ! tuma kauna ho ? kahAMse yahAMpara Aye ho ? yaha jo hAthameM mAlA liye baiThe ho isase kyA apanA cAhate ho aura tumhArA nAma kyA hai ? mujhe zIghra kaho / / 506 - 5012 | vaTavRkSa para baiThA huA puruSa kahane lagA- suno bhAI ! maiM apanA sArA vRttAMta sunAtA hU~ tuma dhyAna pUrvaka suno 12 yatA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamala0 8. Zhu'k'ekeKukukukeekekEKEKTuu rAjeSa sddhnH| ekadA maMdire netu gatazcaityAlayAn dhruvaM // 514 // yadA vijayAsthisya vAlakAspasya putrikA | nAmnA subhradikA dRSTA savAI vismayaM gataH / 515 / kAmazaktinAzuzavAlayamAravAsAsaha deSa! mAnuSyaM saphalIkRtaM // 516 // khagacakrI hRtA mAtvA tanUjAM pUrayannabhaH / AjamAma mahAkrodhAnAnAvidyAvizAradaH // 557 // so'pi mAM saMgare jitvA mama vidyA nihatya ca / nItvA sutAM gato mehe babhUSAI ca bhUcaraH // 518 // dvAdazAbdasuparyaMtaM maMtrajApyaM karomi ca / vidyArtha bho tathApyatra siddhirnAbhUdguNapriya ! // 516 // sAMprataM tu gRhe gaMtu kAmo'smi gRhamAyayA / bhrutvA jagAda maMtrIzastanmatraM me samarpaya // 520 / vijayA parvatakI uttara zreNImeM eka gagana priya nAmakA nagara hai maiM vahAMkA vAyuvega nAmakA vidyAdhara rAjA hai| jo ki candramAke samAna zobhAyamAna aura uttama dhanase maMDita haiN| meM eka dina (meruvA vijayA) parvatake caityAlayoMkI baMdanA karane gayA thA vahIMpara vijayArdha zreNika svAmI rAjA vAlakakI subhadrA nAmakI putrI bhI AI thI jo ki parama sundriithii| use dekhate hI maiM| cakita ho gyaa| kAmavANa mujhe burI taraha vedhanelage isaliye vaha maiMne balapUrvaka haraNa kara lii| al apanI prANapyArI banAI aura usake sAtha maiMne apanA manuSyajanma saphala banAyA // 513-516 // vidyAdharoMke svAmI usake pitA rAjA bAlakako yaha patA laga gayA ki meM subhadrAko hara lAyA hU~, vaha mAre krodhake pajala gayA aura samasta AkAzako AcchAdatA huA merI nagarIkI ora cala 4 la diyaa| vaha aneka vidyAoMkA dhanI thA isaliye merI aura usakI jisasamaya muTa meMTa huii| IS saMgrAmameM usane mujhe jIta liyaa| merI vidyAbhoMko naSTa kara diyA / apanI putrI subhadrAko ghara le dgayA aura mujhe vidyArahita bhUmigocarI banA diyA // 517-518 // guNapriya kumAra! vidyAsiddha karaneke liye barAbara vAraha varSoMse maMtroMkI jApa kara rahA hai to bhI mujhe vidyAsiddha nahIM huI hai| basa aba meM hatAza hokara gharakI ciMtAse apane ghara jaarhaahuuN| vAyuvegakI yaha bAta sunakara maMtroza abhayakumArane kahA-bhAI! yadi tuma jAte ho to usa maMtrako mujhe batA do| vAyubegane mantra batA | paeekx Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala. 61 pAva motyA maMtra' ajApAzu dhyAnAsanodayAt / mabhayasya mahAvidyA siSedhAcirakAlataH // 521 / / tatprabhAvAt khagasyApi vidyAsiddhi ramasarAM / tayostadA sumitratvAcAnyonya nematustarAM // 522 / / mRgAkSoM-jyaputrAdividyArAjyayazAMsi ca / svargamokSasukhAnyeva bhvtydtpunnytH|| 523 // gatvAgAre'bhayo dhImAMcaka megha balAnvitaM / rAzyAzAM pUrayitvA sa ghojir3anmaMdirasya tAM // 54 // kiyatyapi gate kAle rAzI putramajIjanat / hoidakAnusAreNa nAmnA meghakumArakaM / / 525 / zreNikasya suto dhImAnabhayAkhyo vicakSaNaH / buddhayA gururiyo to degharAjaya lIlayA // 526 // pUramalApatiH kRSNa ivAIvaraNapriyaH / maMgalo bA mahAprAjJo dheryagAMbhIryagauravaH / / | 527 // paTTarAdhyAH sutAH sapta vabhuvuH sapta sAgarAH / gaMbhIrA ica sadbuddhigaragAH paramodayAH // 528 // evaM putrAdisatsaukhyalIlayA devarA diyA / dRDha dhyAna aura dRDha Asana mADhakara kumAra abhaya baiTha gaye aura mantra japane lge| puNyakI prabalatAse thor3I hI derameM unheM mahAvidyA siddha ho gii| unake prabhAvase vidyAdhara vAyuvegako bhI vidyAsiddha ho gii| donoM ApasameM mitra hue aura premapUrvaka donoMne ApasameM namaskAra kiyaa| ThIka hI hai puNyake udayase saMsArameM strI dravya putra vidyA rAjya yaza svarga aura mokSake sukha sabhI kucha prApta hote haiM // 516-523 // mantra siddhakara kumAra abhaya ghara lauTa Aye / vidyAralase kdmedhakI racanA kI usameM rAnIko ghumAkara usakI AzA pUrI kii| evaM ghumA phirAkara use rAjamandira meM lauTA laaye| kucha dinavAda rAnI celinIke putra huA aura dohaleke anusAra usakA nAma megha kumAra rakkhA gayA // 524-525 // mahArAja zreNikakA putra kumAra abhaya bar3A bhArI buddhimAna / aura catura thaa| buddhi meM vRhaspatike samAna thA aura indrasarIkhI lIlA karanevAlA thA // 526 / / tathA vaha pUramallAke khAmImujhakRSNadAsake samAna bhagavAna arhatake caraNoMkA premothaa|mere chaTe bhAi maMgaladAsavA maMgala tArAke samAna mahA vidvAna evaM dhIratA gaMbhIratA aura gauravakA khajAnA thA // 527 // mahArANI celinIke sAta putra the jo ki sAkSAt sAta smudrthe|mhaagNbhiir the| uttama vuddhike pAragAmI the aura parama upamAke dhAraka the| zeSa nAgake samAna parAkramI rAjA zreNika uttama putra divya sukha | Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Diva / gataM kAlaM na jAnAti zreNikaH zeSavikramI // 526 // pratApajitamArtaMDo vaktranirjitacaMdramAH / buddhayA cAtiguru rAjA rAjate jitazAtrayaH || 530 || svAmyamAtyasuhRtkopadezadurgaklAmbitaH / saptAMgamiya sadrAjyaM bhunakti magadhAdhipaH // 531 // svarNasadvarNa kAzmIralalAmalalabhAlakaH / svarNAnuviddhamukkAma hArAmbitagalaH phalaH // 532 // svarNAbhaH svarNado svarNavibhUSitagajAzcakaH / svarNagrAha ca zatrubhyaH svarNakuMDalamaMDitaH || 533 || muktAphalaradonmutAlInomuktAnaprabhaH / muktAkAMkSI mumukSa rNA guNagrAhI suda rzanaH // 134 // davirddanaM supAtrebhyaH patirdharmAmRtaM paraM / sajjanaughAn samAjahizvavivAhitAMDanAM // 535 // sahasudvayabhUpAlakirITA aura uttamottama krIDAoMse indrake samAna the aura jAte hue kAlako tanika bhI nahIM jAnate the / mahArAja zreNikane apane dIpta pratApase sUryako jIta liyA thA / mukhakI suMdaratAse caMdramA nIcA kara diyA thA / buddhise indrake guru vRhaspatiko harA diyA thA evaM samasta vairiyoMko jIta liyA thA isaliye ve atyaMta zobhAyamAna the / tathA magadha dezake svAmI ve mahArAja zreNika, rAjA mantrI mitra khajAnA deza kilA aura senA rUpa rAjyake sAta ase vaSTita ho uttama rAjyakA icchAnusAra bhoga karate the / / 528 -- 531 // ve mahArAja zreNika lalATapara suvarNake samAna uttama varNake kAzmIrI caMdanakA tilaka lagAte the / malemeM suvarNake tAra meM piroe hue motiyoMkA hAra pahine the / manohara the / suvarNake samAna kAMtivAle the / yAcakoMko suvarNakA dAna denevAle the / unake hAthI aura ghor3e suvarNake bhUSaNoM se bhUSita the / zatruoM se ve nyAyAnukUla kAraNa lete the / suvarNa kuNDaloM se bhUSita the| unake dAMta motI sarIkhe the| jisa cIjako chor3a dete the-dAna kara dete the phira usakI lAlasA nahIM rakhate the / motiyoM ke samAna nakhoMkI kAMtise zobhAyamAna the / mo kI sadA abhilASA rakhate the / jo mahAnubhAva monAbhilASI the unake guNoMko grahaNa karanevAle the samyagdRSTi the| supAtroMko acchI taraha dAna denevAle the / dharmarUpI amRtako sadA pInevAle the / sajjanoMko sadA prasanna karane vAle the| jo bAta ahitakArI hotI thI usakA sadA khaMDana karate the KYKKR Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patrapatra nvitapAdakaH / evaM mahAvibhUtyA rAjyaM zAsti sureMdraSat // 536 // athaikadA mahAvIro vilAcalamasta / avaphANa jagatpUjyaH paramAnaMdadAyakaH // 537 // leozAnugatA zrIsarvAtirama viSTaraM / masvoiDasalpI N surgati virAjitaM // 538 // (yugmaM ) paMkhasahnittikaviMzatipadAla / gaNairdvAdazabhiryukaM mAnastaMbhairalaMkRtaM ( 536 ) sarAMsi yatra rAjate pAni parANi ca / sasArasavANi padmarAgamayAni ca // 536 // dhenuzArthaM ramate'tra vyAghrazAvA madotkaTAH / nakulAH sakalA nAgeH raMrabhyate svabhAvataH // 540 // sucane sarvajaMtUnAM gataM kRtaparasparaM janmAdikaM tridhA vairaM jagannAgraprabhAvataH // 541 // nakulAhyA dijaMtUnAM gataM kRtaparasparaM / jammAdikaM tridhA beraM jagannAtha prabhAvataH // 542 // nirjalA vApikAH sarvA bhatyiMbho bhArapUritAH / sasArasacakrAMgapaMkajAbharaNAyitAH // 543 || zuSkavRkSA virAjate bhramadmarasaMkulAH / latAMtakusumairnanAH phalaica evaM do hajAra mukuTavaddharAjA unake caraNoMkI sevA karate the isaprakAra ve mahArAja zreNika devoMke | indrake samAna bar3I bibha tise rAjyakA pAlana karate the / 532 - 536 // I eka dina vipulAcala parvatake Upara samasta jagatake pUjanIka aura paramAnaMda pradAna karanevAle bhagavAna mahAvIrakA zubha Agamana ho gayA / iMdrakI AjJA se kuberane unake samavasaraNa kI racanA kI aura usa samavasaraNakI bhUmi nIlamaNikI banAI jo ki cAroM gatike jIvoMse zobhAyamAna thI // 537538 // vaha samavasaraNa pAMca vizAla uttamottama bhItiyoMse zobhAyamAna thA / vIsa hajAra peMDiyoMkA dhAraka thaa| bAraha koThe aura mAnastaMbhoMse zobhAyamAna thA / usa samavasaraNa ke andara padmarAga maNi ke bane huye sarobara the jo ki uttamottama kamaloMse vyApta the aura haMsa evaM syAsa Adi pakSiyoM ke zabdoM se zobhAyamAna the / 536 - 540 // usa samaya vahAM gAyoMke bacca madase matta bhI siMhoM ke baccoMke lAtha ora naule sarpoMke sAtha svabhAvase hI sAnaMda kIr3A karate the pasameM koI kisIse | vaira nahIM nibhAtA thA // 541 // tIna jagatake svAmI bhagavAna jineMdra ke mAhAtmyase saMsArake samasta jIvoMkA vA naulA sarpa Adi samasta jIvoMkA janma Adi tIna prakArakA ApasI vara naSTa ho | gayA thA // 542--543 // jala rahita samasta bAvaDiye jalase bharI huI thiiN| haMsa syAsa cakavA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikarAviNaH // 544 // SaTRtUnAM phalAnyeva kusumAni vishesstH| AjagmuryugapatkAle pItarAgaprabhASataH // 545 // rAjatyapsaraso vRdaM vR'dAraphasamAdhitaM / matatpayodharAmoga dekhA haimavIrudhAM // 546 / mAlAkAraH samAyAto yATikAyAM cilokayan / tadA dadarzasaMbhRtAM sarvazobhA phalAnyitAM // 54 // kimetaditi citte sa svakAlakusumAdika vyatarkayacira prAMtyA nu mAyA mRgatRNikA // // 558 // kiyadaraM tato gatvA yAvatpazyati kautuka / dadhvAna dudubhIrAvaH purayan ggnaaNg|| 54 // kiyatyapi punargatyA mArga zomA luloka saH / devadevatA trizatsahasUdhvajarAjitA // 550 // jayAravaivimAnasthabhavadbhirmakRtIkRtAM / surAMganAmukhodunadhi kRtadiGmukhAM // 55 // yugma / evaM dRSTvA nivRtyA nItyA kusumasatphalaM / gatyA rAzaH purastAtsa muktvA cAnsusaMbhava // 552 // aura kamalarUpI bhUSaNoMsebhUSita thiiN| jo vakSa sUkhe par3e the ve latAparyata phala aura phaloMse namrIbhUta ho gye| bhaure ghUma ghUma kara guMjAra zabda karane lage aura unapara baiThakara kokilA manohara aura madhura AlApa AlApane lagIM samasta RtuoMke phala aura phaloMse samasta vRkSa ladavadA gaye // 544k546 // devoMse vyApta jaisI apsarAyeM zobhita hotI haiM usIprakAra kamaloMse vyApta vahAMkI sarovarI atyaMta zobhAyamAna thI tathA vizAla stanoMse kaMpita jaisA apsarAoMkA samUha atyaMtazobhAyamAna dIkha par3atA hai vaisA hI suvarNamayI latAoMkA samUha bhI atyaMta zobhAyamAna thaa|maalii jisa samaya vanameM AyA 2 samasta zobhA aura phaloMse yukta jisasamaya usane vahAMko jamIna dekhI vaha mana hI mana vicAra karane lagA ki yaha samaya to phUla Adike mAnekA nahIM hai phira ye jo phala Adi dIkha rahe haiM yaha kyA hai ? k kyA yaha indrajAla hai yA mRgatRSNA hai ? tathA isaprakAra tarka vitarka karatA jisasamaya vaha thor3I dUra aura Age bar3hA to kyA dekhatA hai ki dudubhi bAjekA unnata zabda ho rahA hai jisane ki apanI 1 guMjArale samasta AkAzarUpI AMgana pUra rakkhA thA // 547-550 // usase bhI Age jaba kucha baDhA to vaha mArgameM mahAmanohara zobhA nirakhane lagA jo zobhA devoMke deva indro dvArA kI gii| thii| tIsa hajAra dhvajAoMse yukta thii| vimAnameM baiThanevAle aura jhaMkAra karanevAle devoMke jhaMkAroM 2 se paripUrNa thI evaM devAMganAoMke mukhoMse jAyamAna jaya jaya zabdoMse samasta dizAoMko badhira karane vAlI thI // 551-552 // basa bhagavAna mahAvIrake prabhAvase honevAle dRzyako dekhakara evaM kucha hapahapaeyahANaYERY Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 5. wawawa aho narAdhIza ? nanda svaM karuNAlaya ! mahAvIrAgamenaiva ciraM jIva ciraM jayaM // 553 // zrutvotthito mahIpAlo gatvA saptapadAni va tAM dizaM nanamItisma parokSavinayAnvitaH // 554 // harSito'dAsadA rAjA vastrAlaMkArasaddhanaM / mAlAkArAya bhAvena rAjarAja ivAparaH // 555 // veditu N gaMtukAmaH santAnaMdAkhyaM sududubhiM / dApayAmAsa saGghasyA paurasannAhasaMvRtaH // 556 // siMdhurAMca madonmattAnaMja nAbhAn kiyatsatAn / vicitrAMyaritAnnAnAraMgarAjivicitritAn // 557 // dAnatoya mahAvRSTipaM kAkulitabhUtalAn / sa zRMgAritacAn rAjA vidyudyamAn bhRzaM // 558 // SaTtriMzajjAtakAnazvAn khAMbhobhUmigatIn dRDhAn / svapuDhaM gAmino rAjA bhUvayAmAsa so'ri | sundara phUla aura uttama phala lekara vaha mahArAja zreNikako rAjasabhAmeM gayA / vanake andara jo beRRtu meM zobhA huI thI sArI kaha sunAI evaM gadgada bANIse isaprakAra kahane lagA- mahArAja ! Apake udyAnameM bhagavAna mahAvIra Akara virAje hai / unake Agamana se Apa nAdo cirakAla taka jIo aura cirakAla taka jayavaMte raho ? vanapAlakI yaha AnaMda pradAna karanevAlI bAta sunakara mahArAja zreNika ekadama siMhAsana se uThe / jisa dizA meM bhagavAna mahAvIra svAmI birAjamAna the usa dizAmeM sAta per3a Age baDhe aura bar3e vinayase usa dizAko parokSa namaskAra kiyaa| mahArAja zreNikake AnaMdakA usa samaya ThikAnA na thA isaliye jisaprakAra kubera niHsaM kocarUpase dUsareko dhana pradAna karatA hai usaprakAra mahArAja zreNikane bhI bar3e utsAhase mAlIko uttama vastra alaMkAra aura vipula dhana pradAna kiyA // 553 - - 556 // bhagavAna jinendrakI baMdanAkI abhilASA cittameM uchalane lagI isaliye unhoMne zIghra hI baMdanAkI ghoSaNA karaneke liye nagara meM AnaMda bherI divA dI evaM puravAsI logoM ke sAtha calaneke liye udyata ho gye| usasamaya mahArAja zreNikane kaIsau hAthI sajavAye jo ki madonmatta the anjana parvatake samAna kAle the / aneka prakArakI bhUloMse zobhAyamAna the / nAnA prakArake raMgoMse citra vicitra the evaM karate huye madarUpI jalakI mahAvRSTise unhoMne samasta pRthivItala kIcamayakara diyA thA isIliye ve hAthI AkAzameM FRE tapAya taya yayaya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 i ANYAYA karitA // 560 // vayam diGmukhAzva cAmarAjitaH / niryayau paTadhvAnamaMtritu saMbhUH / kimi raMjayan lokasaMghakAn / jayAntAt sapulisa: // 561 // raMgavAmA | sammati jimaM // 562 // manastaMbha vilokazazu dUsto naranAyakaH / gajAnuttIrthaM bhautiema sApTAMga chatravarjitaH // 563 // niHsahoti paThan rAjA viveza samavasRtiM / sugabhisoH samullaM pazyan zobhAM gato'tare // 564 // viSTarasya mahAboraM tejasA vyAptadik / triH prakSiNikAM kRtvA namAna kAzyapoprati // 565 // ayitvAtha saMstutvA niviSTo narakoSTha ke / saMdRSTvA hi mahIpAlo jinaM vijalIse yukta kAle kAle megha sarIkhe jAna par3ate the / isI prakArako jAtike ghor3e sajAye gye| jo ki apanI kalAoMse AkAza jala aura sthalapara calanevAle the / dRDha the aura orevI cAla calanevAle the| mahArAja zreNika kSAyikasamyagdRSTi the isaliye unhoMne samavasaraNa kI jamInaparyaMta | raMga viraMge kapar3oMko bichAkara calanekA mArga sajAyA thA / 557-561 // bhagavAna mahAvIra jineMdra kI vaMdanAke liye mahArAja zreNika cala diye, jisasamaya ye cale apane vAjoMke zabdoMse samasta dizAyeM unhoMne zabdAyamAna kara diiN| jIoo nAdo ityAdi zabdoMse samasta loka unhoMne AnaMdita kara diyaa| samasta putra aura rAnI velinIko apane sAthameM le liyA / cAro prakAra kii| senA unake sAtha calane lgii| unake zikhara chatra phiratA aura camara durate jAte the evaM dudubhi bAje bajate jAte the / banameM pahuMcakara jisasamaya rAjA zreNikako mAna staMbha dIkha par3A ve tatkAla hAthIse utara par3e / chatra camara Adi vibhUti chor3a dI evaM dUrase hI use sASTAMga namaskAra kiyA || | 562--564 // samavastraraNa ke pAsa lAkara "niHsahi niHsahi niHsahi" isaprakAra tInabAra niHsahi zabdakA uccAraNa karane lage / samavasaraNa ke bhItara praveza kiyA evaM UMcI UMcI bhItoMko ulAMghakara ve samavasaraNakI zobhA nirakhane lage / / 565 // samavasaraNa ke madhyabhAgameM bhagavAna mahAvIra jineMdra virAjamAna the jinake ki prakhaMDa lejase samasta dizAyeM jagamagA rahIM thIM / rAjA zreNikane unakI jit / / 556 // mAsamagrasateH ASS patraka Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zamapradaM zivaM / / 566 // svabhavAbaliko zutvA tUSNItvaM saMsthito yahA / abhayAkhyo jina natyA papraccha svbhyaavli'| 567 // zRNu vatsa! mavAna svIyAnakathayAmi samAsataH / dvija eko yAti vedAbhyAsArtha zrAvaNa ca // 5.68 kiyanmArge dvijo gacchan dRSTvA cAbhimukha yrtt| parItya bhAvayuttaH sannamAma vinayAnvitaH / 16 // zrAvako hi tadA smitvA nItyA patrANa tattaroH / spAdaM ca parimRjya kSiptavAn kAzyapItale // 5.0 // dRSTvA dvijo mahAkodhAvacIt zrAvaka prati / vikaSi na jAnAsi citra hi kaSTada // 571 // zrAdhapho'pi dvijaM prAha yadIya zuddhadeyatA / tarhi mama binAzaM ca karapyatyeva nAnyathA // 572 / / dvijo vizaM punaH prAhaka tIna pradakSiNA diiN| bhaktipUrvaka namaskAra kiyaa| puujaakii| pUjAke aMtameM stuti kii| lanu koThemeM jAkara virAja gye| aneka prakArase kalyANoMko pradAna karanevAle aura sAkSAt noca svarUpa bhagavAna jineMdrase apane pUrvabhava parcha / bhagavAna ne apanI divya nase unakA varNana kiyaa| sunakara rAjA zreNika zAMta hokara apane sthAnapara sthira hokara baiTa gaye / rAjA zreNiko lAla kumAra abhaya bhI gaye the unhoMne bhagavAna jinedrako bhaktipUrvaka praNAma kiyA aura vinayapUrvaka karane pUrvabhavoMko pUchA / bhagavAna jineMdra bhI yaha kahakara ki-vatsa ! maiM saMkSepase tumhAre pUrvamaya kahatA FE haM, / usake pUrvabhava varNana karane lage gheNAtar3AgapurakA nivAlI eka brahmaNa vedAbhyAsa karane ke liye claa| devayogase usake sAtha sAtha eka zrAvaka bhI cala diyaa| calate calate kucha dUra jaba vaha vipra pahu~cA to bhAga use eka [] car3akA dakSa dIkha par3A / brAhmaNane bhaktibhAvase usakI pradakSiNA dI aura mastaka jhukAkara namaskAra kiyaa| brAhmaNa ke sAtha meM jo zrAvaka gayA thA vaha jainadharmakA parama bhakta thaa| brAhmaNa ne jo kArya kiyA thA use dekha vaha musakarAne lgaa| vRkSake thor3e patte tor3a liye| unase paira poMcha aura unheM jamIna para DAla diyA // 566-571 // zrAvakakI yaha ceSTA dekha brAhmaNa apanA krodha na saMbhAla sakAra ra zIghra hI usane zrAvakase kahA--are bhAI! tuma kyA karate ho ? kyA tuma nahIM jAnate ki devakI ! avajJA mahA kaSTa pradAna karane vAlI hai| uttara meM zrAvakane brAhmaNase kahA--bhAI ! yadi tumhArA REFEYSERIYAY Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 vo bhavatAmiti / ana'sti dvija ! me devaH kimartha pRcchasi tvakaM / / 573 // vasitvA vAGabo'vocat paribhUmipada gAya devaM nepyA. myahaM tadvata parIkSArtha na shNsyH|| 574 // kiyatyapi tato dure gatvA sa shraavkoptmH| kapikacchalatAMdU-TvA natvAvapa!i ' // 575 // deyo'yaM sakalo vipra! madIyo bhaktibhiH sadA / iti zrutyA gRhItvA natpatrAdIni vinAdataH / / 53 // makAye parityA calatyeva yadA tadA / kharjapIDAkulo bhUtvA papAta dharaNItale / 577 // tadAsau thAvakaM prAhata va pratyakSadevatA / pratiyadhana binaspa devamoya nirAkarot // 578 // mArge gacchastataH prApta gaMgAtIrtha tato dvijaH / bhAgIrathI harivivAH ityuktvA panitAMtare / / 1 / to'mAnItpunaH zrAddho dvijaM mithyAzaM bhRzaM / kimetasya mahAtnyaM bho tIrthasyAvagataM vada // 580 // vabhANa zrAbakaM viprAH pavitrayati / yaha deva pastri aura zaktimAna hogA to merA vinAza karegA aura yadi yaha kucha na hogA to kucha nahIM kara sakatA / zrAvakakI yaha bAta suna vaha brAhmaNa uttara to na de sakA kevala yahI usane pachA* ki bhAI : tumhArA deva kauna hai ? uttarameM zrAvakane kahA- merA deva Age hai| tuma mere devako kyoM pUchate ho ? haMsakara brAhmaNane uttara diyA jisaprakAra tumane mere devakA tiraskAra kara usakI parIkSA kI hai usaprakAra meM bhI tumhAre devakA tiraskAra kara usakI parIkSA karugA isameM jarA bhI saMdeha mata smjho| kucha dUra calakara eka kapikaccha (khujalI karane vAle ) vRkSakI vela dekhI / use dekha kara zrAkkane kahA priya vipra ! merA sabase utkRSTa deva yaha hai bhaktipUrvaka sadA isakI pUjA karanI cAhiye / sunakara brAhmaNane haMsakara usake patte tor3a liye| unase apanA zarIra poMcha nagalA aura jaldI jaldI Age cala diyA basa Age thor3I hI dUra pahuMcA thA ki usakA sArA | zarIra khujalIse vyAkula ho gayA evaM vaha dukhita ho jamInapara gira gayA tathA zrAvakase kahane , KlagA bhAI ! tumhArA devatA saJcA hai isa prakAra pratibodha dekara zrAvakane vipake aMdara jA deva mUr3ha tAkA bhAva vidyamAna thA vaha dUra kara diyA aura ve donoM Age calane lage // 5760 -576 // Age calakara gaMgA nadIkA tIrtha pdd'aa| bhAgIrathI hari aura vipra, aisA uccAraNa kara vaha brAhmaNa gaMgAmeM kRDha pdd'aa| mithyAtvI brAhmaNakI yaha ceSTA dekhakara zrAvakane pUchA-bhAI ! isatI kA vApara Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rala. mAdRzAn / punardadAti baikupaMcahatyAvinAzaka 18 // zrutyAsI zrAvako bhakti kAmo hi tattaTe sthitaH / bhuktvocchira jamihatyA | tahasamarpitaM .582 // sadAyacadvijohA hA bhojana meM kArya prAyaH prAha hai vipraH kathaM nAti javAditi // 582 | ladA bhUdivasa ITha bhobhunammi kathaM vada / tvayocchiSTaM padayaM ca sAkSAcNa pApinA // 58 abravIdbAmaNa so'pi yatAvitriH / / taja laiMmizrita dhAnna bhoktavya kayA // 15 // ityAdihenubhiH kRtyA pratiyodhaM gato dvijaH / taM guru pratipatrAzu janatatvaM papATha saH / gatau hi tato mAgabhrAMcyA bhraSTapazcau tadA / jAtau gatau mahAdavyAM saMbhRtAyA kujatubhiH / / 587 // tatra sanyamya ME caNijA sArdhaM vidho mRtastadA / pUrvasvarge samuddhataH surAsuraniSitaH / / 588 // tatazcayutyAsya rAjJazca putro jaato'bhyaaykH| vipaka RENERA Ke tumane kyA gaharA mAhAtmya samajha rakkhA hai uttarameM brAhmaNana kahA-- bhAI zrAvaka : yaha tIrtha mana sarIkhe manuSyoMko tAraka hai phira baikuNThako detA hai jahAMpara ki go hatyA Adi phaca hatyAoMse / chaTanA hotA hai / brAhmaNakI yaha bAta suna bhojana karanekI icchAse zrAvaka usake taTapara baiTha gyaa| jaba khA cukA aura jo jaTA baca rahA vaha jalameM milAkara use samarpaNa kara diyA arthAt gaMgAmeM kSapaNa kara diyA / zrAvakakI yaha ceSTA dekha brAhmaNa kahane lagA hA hA tRne merA bhojana apa-10 vitrakara diyA uttarameM zrAvakane kahA-bhAI vipra! tuma jaldI kyoM nahIM khA lete ? brAhmaNane kahAbatA maiM khAUM kaise sAkSAt zadra svarUpa pApI tune sabakA saba jUThA aura apavitra kara diyA uttarameM | zrAvakane kahA bhAI brAhmaNa jo jalasa mizritadhAnya tumheM pavitra banA sakatA hai use tuma khAte kyoM nahIM ho / mere jaThaM aura apavitra karanepara vaha jUTA aura apavitra nahIM mAnA jA sakatA / ityAdi bahutasI yukti prayuktiyoMse zrAvakane brAhmaNakA mithyAtva bhagA diyaa| brAhmaNane bhI usa zrAvakako ko apanA guru mAnA aura usase jainadharma pddh'aa| vahAMse Age phira bhI ve donoM cala diye Age jAkara ve rAstA bhUla gaye aura eka aisI mahAvanI meM jA nikale jo krUra jIvoMse bharI huI thii| donoMne vahAMpara sanyAsa maraNa kiyaa| vipra mara kara pahile svarga meM aneka sura asuroMse sevita deva ho gayA ayay Naya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa Chang Zhi Pin Ban Xing Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zurANA zIlatAnAM cakriNAM pratikriNAM ||56||raaNg manojAnA kayAM kAtyANabhAjanaM / zrotumicchati te navyA rAgadveSaparAmukhAH // 568 // ataH pRcchAmyahaM deva! nAnArya svastha mataH mAsammanapozAlA musAviti 56 || zreNiko yAcayitveti tUSpItvaM sthitAstadA / saputra jinIyuktaH kSAgrikotpannabhAvataH // 600 // suranarapatipUjyaM vardhamAna jineza sakalakalajanAnAM pApahaMtArameva / kanakaniSalakAMti vipara bhAsamAnamiharavivanilAMta aMNikAyaM namAmi // 1 // Karyakradhar Ras aura unake jJAnakA kAraNa kaheM tathA munirAja saMjayaMtake gaNameM unhIMke samAna jo do munirAja | hue haiM unakA bhI vRttAMta pratipAdana kareM kyoMki he bhagavAn ! jo mahAnubhAva muni haiN| dAno haiM| | Apake samAna dhyAnI haiM zIlavAna zUravora haiM / cakrI ( cakravartI aura nArAyaNa ) pratinArAyaNa - carama zarIrI aura kAmadeva haiM unakI kathA kalyANoMkI karanevAlI hai jo mahAnubhAva inako kathAko sunanA cAhate haiM ve bhavyajIva haiM aura rAgadvaSase vimukha haiM // 567-566 // isaliye he deva ! he sarva jineMdra ! maiMne apane jJAnako vRddhi ke liye aura jitane bhI Asanna bhavyajIva haiM unheM baMda upajAne ke liye bhagavAna vimalanAtha Adike cAritra pUchanekI icchA pragaTakI hai| asa isaprakAra apanI jijJAsA pragaTa kara kSAyika samyagdRSTi mahArAja zreNika apane putra aura mahArAnI celinI ke sAtha zAMta hokara apane sthAnapara baiTha gaye // 600-601 // yA andhakAra aMhasaMgalakI kAmanA karate hue kahate haiM ki jo barddhamAna bhagavAna sureMdra aura nareMdroM se pUjita hai| koMke jotanevAle mahAnubhAyaoNmeM mukhya haiN| samasta prANivoMke pApoMko naSTa karane meM pAle he suvarNa samrAna manAhara prabhA dhAraka hai| siMhAsanapara dedIpyamAna hai| apanI utkaTa prabhAse ravivanitAsUryako prabhAkI bhI phIkI karanevAle haiM aura rAjA zreNikakI prArthanAko paro| karane vAle haiM una zrIbaddhamAna khAmAko maiM namaskAra karatA huuN| YKY-RAKEY ARY Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti zrIcimalanAthapurANe brAhmaSNadAsaviracita'numAna zrImaMgaladAsa sAre sAmAnya mahArAjazrIzreNikakRta prazno nAma prathamaH sargaH // 1 // isaprakAra apane choTe bhAI nalaM zrImaMgaladAsako sahAyatAse kRSNadAsa dvArA ciracita zrIvimalanAtha purANameM mahArAja zreNika dvArA kiye gaye praznakA varNana karanevAlA pahilA sarga samApta huaa| dUsarA srg| purAyA puruSo jIyAz2agacchAstA zivapradaH / mohAMdhakAra mArtaDaH koTisUryAdhika prabhaH // 1 // athaidhaM bhagavAna divyadhvanikSIrArNavastadA / jagarja bhagavaddhatApUrNarAtrIzavaMditaH // 2 // mukhyamatataraMgAtmA darzanazAnasetuyAn / cAritrabho bhava:bhaMsI mahAdhana ivAparaH // 3 // tInoM lokake zAsana karane vAle. jIvoMko kalyANake kartA moharUpI andhakArake liye sUrya svarUpa evaM karor3oM sUryokI prabhAse bhI adhika prabhA dhAraNa karanevAle purANa puruSa bhagavAna tIrtha kara // sadA jayavaMte raheM // 1 // jisaprakAra caMdramAke saMbaMdhase samudra ubalatA aura garjanA hai usa prakAra bhagavAnake mukharUpI pUrNa caMdramAke saMbaMdhase unakA divya dhvanirUpI kSIra samudra gaja ne lagA // 2 // vaha divya dhvani sAcAt mahAmegha sarIkhI jAna par3atI thI kyoM ki jisaprakAra magha jaloM I kI nAnA prakArako taraMga svarUpa hotA hai usIprakAra vaha divya dhvani bhI syAdasti syAnnAsti ADi sapta aMga varUpa thI arthAta divya dhvanise jo bhI upadeza hotA thA vaha saptabhaMgo vANIke 9 anusAra hI hotA thaa.| mahAmegha jisaprakAra setu (pula) viziSTa hotA hai arthAt nadI Adi sthAnoM ko pAra karane ke liye mahAmeghake samaya khAsa kara puloMkA upayoga kiyA jAtA hai usIprakAra bhagazana mahAvIrakI divya dhyAna bhI darzana jJAnarUpI setuse yukta thI arthAt samyagdarzana aura sabhya pApa Patra FRAPPERFkchrRETRY FARMER Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu pRSTa tvayA bhUpa : sajjanAnAM mukhya pradaM / yasya zravaNato bhadhyA savratA yAMti mokSatAM // 4 // cchovimalanAthasya purANa vimala zravaNotsukaH / tarhi caMdra cakoro dhA bhUtvA tvaM sAdaraM zRNu // 5 // adhaiva dhAtakIkhaMDo vartate'nekavastubhRt / panaveDUryanIlAbharana Ird svarNAdi sthAnikaH // 6 // caturlakSAmayojanakairvistAratAM gataH / kuNDalAkRti kAlAbdhi beSTito'nekacitradhRtU // 7 // tamya pazcinakA jJAnake svarUpake varNanakA usameM vizeSa saMbaMdha thaa| mahAmeghameM jisaprakAra jala rahatA hai bhagavAnakI divyadhvani bhI cAritrarUpI jalase pariparNa thI arthAta divyadhvani dvArA varNana karanekA khAsa lakSya samyakacAritra thA / evaM mahAmeghake samaya jisaprakAra saMsAra ulaTa pulaTa ho jAtA hai usa prakAra vaha divya dhvani bhI saMsArako ulaTa pulaTa--viccheda karAnevAlI thI usake saMbaMdhase loga saMsAra ke nAza karane ke liye pravRtta hote haiM // 3 // mahArAja zreNikake praznake uttarameM bhagavAna mahAvIrane apanI divya dhvanise kahA he rAjana ! tuma sajjana purupoMko sukha pradAna karanevAle ho isaliye tumane jo prazna kiyA hai vaha bahuta hI uttama kiyA hai kyoM ki tumhAre praznake uttara meM jo bhI kahA jAyagA usake sunanese bhavya jIva samIcIna vratoMse bhUSita hoMge aura una vratoMke saMbaMdhase mokSa prApta kareMge // 1 // narapAla ! yadi tumheM bhagavAna vimalanAtha ke cAritra sunanekI vizeSa utkaMTA hai to cakora pakSI jisa prakAra caMdramAkI ora ikaTaka dRSTi lagAtA hai usI prakAra tuma bhI vimalanAthake caritrakI aora dRSTi | lagAkara use dhyAnapUrvaka suno maiM usakA varNana spaSTarUpase karatA hUM: isa pRthvIpara eka dhAtukI khaMDa nAmakA dvIpa hai jo ki aneka manojJa yastu aAMkA kA bhaMDAra hai / nIlakamala aura baiDUrya maNiyoMkI prabhAkA dhAraka hai / rasa aura suvarNakI PS aneka gbAniyoMse zobhAyamAna hai / cAra lAkha yojana pramANa caur3A hai| kuNDalake samAna golA-! kAra hai / kAlodadhi samudra cAroM orase use ghare haiM evaM vaha aneka kSetroMkA dhAraNa karane vAlA hai| TYPEPPERKARYAYVAY Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SThAyAM methUnaddhabhaH / caturazotisahasUzca yojanerunnataH sphuTaM // 8 // gaganaM jigamiSuH svarga' nu dharitrI stato'thavA / zAMtakumbha | mayamnamo gaganodvAra hetutaH / caturvanAtmako lekha kadaMbakazSeicittaH / surastrINAM kucAyAta kaThinokatasattaTaH // 10 // apasaro rati saugNnyudgaarsNttiinpttaadH| surajAte jineMdrANAM nAdahazcatya maMDitaH // 22 // caturbhikalApakAM gasya pazcima digbhAge nadyAH sadakSiNe taTe / mahApadmAsyadezasya madhye sanIya khaMDaka: 221 sAye mate TAyo viSayo ramyakAvatI / nAnAzomAsaraH pasAMdRSTayo malAmapi OM // 13 // gopurodhAsizAlAni yatra bhAMti purANica svarNahANi prauDhAni vidvajjana kulAni ca // 13 / yava kheTA virAjate sarityaIAS ilo dhAtakI khaMDakI pazcima dizAmeM merU parvata hai jo ki suvarNake samAna prabhAkA dhAraka aura Ka caurANI hajAra yojana UMcA uThA huA hai so aisA jAna par3atA hai mAno yaha svarga jAnekA icchuka hai athavA pRthiyorUpI strIkA unnata kuca hai vA nirAdhAra AkAza noce gira na par3e isaliye use | roka kara rakhanevAlA suvarNamayI stabha hai| yaha meru parvata naMdana vana Adi cAroM vanasvarUpa hai| devoM ke samUhale samUha yahAMpara vihAra karate haiM / isake taTabhAga devAMganAoM ke ghaTanoMse atyaMta kaThina hai| devAMganAoMkI ratisamayakI sugaMdhimeM matta hokara sadA bhoreM usapara bhuna bhunATa karate rahane hai. 12 aneka DebaoNse nAnA prakAra pajanIka hai aura bhagavAna jineMdroMkI pratimAoMse maMDita haiM // 5-11 // uso meru parvatakI pazcima dizAmeM nadoke dakSiNa taTapara mahApadma deza ke ThIka madhyabhAgameM tIsarA khaMDa hai usa tIsare khaMDake madhyabhAgameM eka ramyAvatI deza hai jo ki mahAmanohara haiN| aneka prakAra kI zobhAoMkA sthAna hai evaM manuSya aura deva savoMke liye eka darzanIya padArtha hai // 12-13 // isa ramyakAvatI dezake gopura-sadara daravAjoMse cama camAte hue prAkAra aura pura atyaMta zobhAya mAna jAna par3ate haiN| dhanikoMke ghara suvarNamayI bane hue haiM aura vahAM ke vidvAna loga aneka prakArakI vidyA aura kalAoM meM praur3ha haiM // 14 // isa ramyakAvatI dezake kheTa cAroM orase nadI aura parvatoMse theSTita mahAmanohara jAna par3ate haiM aura karbaTa cAroM orase parvatoMse atyaMta ramaNIka dIkha Xu Ya Xin Yuan Jiang Xu Xu Tuo Guang Xin Yuan Zi Shen Yuan Xin Dian Lue Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacapa pataveSTitAH / karvaTAni virbhAtyeya paritaH parvatarapi // 15 // vRtyaiva veSTitA yatra grAmA bhAMti pade pade parvatopari saMspAni bAha mAni vibhAMti ca // 16 // yatra rAjatake droNA dhanadroNA ivApare / payorAzidhitA vAda ciDumAvaliraMjitA // 17 // zukacaMcuharityaMga vazI H kaSuritAni ca / zAlivaprANi rAjate kAmasya sadgRhA iva // 18 // ikSuzobhA hi yatraidha locana vAsinI parA / pade pade lasa. tyeSa syargiNAmApi durlbhaaH|| 16 // haMsasAracakroNi mitAni sarIsa ca / svacchatoyAdi sote nAnAvRkSataTAni vai // 20 // 9 par3ate haiM // 15 // jinake cAroM ora bAr3a-parakoTa khice hue haiM aise gAMva jagaha jagaha vahAMpara suMdaratAse base hue haiM jo ki netroMko atyaMta pyAre jAna par3ate haiM tathA parvatoMse bhI UMce ratha Adi bAhana usa dezakI atyaMta zobhA bar3hAte haiM // 16 // usa dezake droNA--jalake bhare tAlAba dhanake I khajAne sarIkhe jAna par3ate the kyoMki jisaprakAra tAlAba "payorAzizritAH" paya--jalakI rAzise / zobhAyamAna the usoprakAra dhanake khajAne bhI paya -ratna AdikI rAzise zobhAyamAna the / jisa ! prakAra bAlAba 'vidrumAvaliraMjitAH' vidruma--vRkSoMkI paMktiyoMse zobhAyamAna the usIprakAra dhanake khajAne bho vidruma--mUgoMke samUhase zobhAyamAna the // 17 // usa dezake pake hue dhAnyoMke khetoMmeM 2 zuka-tote par3ate the isaliye zukoMke lAlabarNa aura apane hare varNase raMga viraMge atyaMta zobhAya | mAna jAna par3ate the ataeva loga una dhAnyoMke khetoMko kAmadevake sAkSAt uttama ghara samajhate | the // 18 // vahAMpara jagaha 2 netroMko praphullita karanevAlI Ikhake vRkSoMkI zobhA atyaMta zobhAyamAna jAna par3atI thI jisa zobhAkA nirakhanA devoMko bhI atyaMta durlabha thA // 16 // vahA~ke tAlAvoM para haMsa sArasa aura cakora pakSI vicarate phirate the nirmala jalase ve paripUrNa the aura unake taTa bhAgoMkI bhAMti bhAMtike vRkSa vicitra zobhA bar3hA rahe the isaliye ve tAlAba netroMko paramAnaMda pradAna karate the // 20 // vahAMke Ama vRkSoMke banAmeM jagaha jagaha bhramaNa karate hue bhauroMke bhuna bhunATa zabda suna par3ate the| kokila haMsa aura bhoroMke mahA manohara zabda hote the isaliye vahAMkI Zhukukkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk ca pahara Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EAST Hola bhramana marajhaMkArA; pikahasazikhaMjinAM / mArAyAdha tavRkSeSu virAjate pade pade // 21 // gopabhAmA vilokyAzu ponavakSojamaMDitAH / Is svabhAmAH kopayaMtyeSa sthUlavakSotravallabhAH // 22 // makaraMdareNeva lasatyaMgakapolakAH / amarAH sasmitA yatra cuMbanAzleparAgiNaH // 23 // yatra nadyo kirAjante kuTilA vibhrmaancitaaH| dRdayANA: sapanAca sarvasevyapayobharAH // 24 // taTonnitaMSadhAriNyaH pakSizabda / zobhA bar3I hI manako haraNa karane vAlI thI // 21 // vahAMke gvAloMkI triyoMke stana svabhAvase hI na sthUla the isaliye sthUla stanoMkI abhilASA rakhane vAlI anya striyAM rAta dina isa bAtakA DAha kara ki hamAre aise sthUla stana kyoM nahIM ? krodhameM bhabhalatI rahatIM thiiN| vaha deza sugaMdhita padArthoM kI sugaMdhise sadA mahakatA rahatA thA ataeva vahAMpara bhramaNa karanevAle devoMkI devAMganAoMke / zarIra aura kapola mo uskaTa sugaMdhise sadA mahakate rahate the isaliye deva gaNa vahAMpara devAMganAoM ke kapoloMke cumbana karane meM aura zarIroMse AliMgana karanemeM hI sadA utsuka bane rahate the // 22 // // 23 // vahAMkI nadiyAM saMbhogakAlameM rasAsvAdana karane vAlI vezyA sarIkhI jAna par3atI thI kyoMki jisaprakAra bezyA kuTila hotI haiM unakA citta kabhI bhI sIdhA sAdhA sarala nahIM dIkha par3atA usI prakAra vahAMkI nadiyAM bhI kuTila thIM unakA bahAva sIdhA na hokara sadA cakkaradAra hotA thaa| jisa ra prakAra vezyA "vibhUmAnvitAH" vilAsapriya hotI haiM nadiyAM bhI alake bhUmaroMse vyApta thIM / vezyA by jisaprakAra hRdayako gUr3ha hotI haiM-koI bhI unake manakA bhAva nahIM pahicAna sakatA usaprakAra ve nadiyAM bhI apane hRdayabhAgameM atyaMta gaharI thiiN| vezyA jisaprakAra zarIrapara kamala dhAraNa kiye| rahatI haiM usaprakAra ve nadiyAM bhI kamaloMse atyaMta zobhAyamAna thiiN| jisaprakAra vezyAoMke payo dhara stanoMkA hara eka upabhoga kara sakatA hai usIprakAra una nadiyoMke jalakA bhI hara eka upayoga / ke karatA thaa| jisaprakAra vezyA unnata nitaMboMko dhAraNa karane vAlI hotI haiM usIprakAra ve nadiyAM Nunnata taTarUpI nitaMboMko dhAraNa karanevAlIM thiiN| vezyA jisaprakAra bola cAlameM bar3I catura rahatIM | YSTERY SYKAVI Rewa EkeKEKEEEKEKe N I Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ryakal a vicakSaNaH / nirgamadvAbhagA ramyA vezyA yA rasarA jitaaH||25|| mumukSavo virAjate dhyAnasthA vA stpdhaaH| zelAraNyasari. sAnunivAsAH sAmyadhAriNaH // 26 // yatra siddhAntavANIbhiH paMDitaM zakraHsamaM / mahApurAbhidhaM sarvezobhAbhArabhUtaM bhUza / / 27 / / saptakaviMzatibhUkA ratnasaMrabdha satpadhA: / hemastaMbhA birAaMte gRhA yatraiva citritAH / / 28 / / uttugatoraNopetAHsvarNa sopAnasatviSaH / ma. ratnaca tyAzca yatraiva prasAdAH saMti bhUdiza: / / 26 / / vRttalaM yatra bhAtIya zikharaM ratnagarmitaM / nu bhAnuzcandramA kiMtu kAmAyana zeSasanmaNiH hai usImAsAra nadiyAM bhI pahiyoMke mahAmanohara zabdoMse vyApta thIM / vezyAyeM jisaprakAra AI mUtra mArgakI dhAraka hotI haiM usaprakAra una nadiyoM meM bhI jala nikalaneke aneka sthAna vidyamAna the evaM vezyA jisaprakAra atyaMta manohara jAna par3atI haiM usIprakAra ve nadiyAM bhI atyaMta manohara jAna par3atI thIM // 24-25 // vahAMpara mokSako icchA rakhanevAlemunigaNa sadA dhyAnameM lIna rahate the| uttama mArga jainamArgake anugAmI the| parvata vana nado aura pahAr3oMkI coTiyoMpara nivAsa karanevAle the 1] aura parama samarasI bhAvake dhAraka the isaliye ve usa dezakI anupama zobhA svarUpa the||26|| usa ramyakAvatI dezake aMdara eka mahApura nAmakA nagara hai jisameM ki vidvAn loga sadA jaina siddhAMtakA pracAra karate rahate haiM isaliye vaha sAkSAt paMDita svarUpa hai / zobhAmeM indrapurIkI tulanA karatA hai evaM sadA aneka prakArakI zobhAoMse harA bharA rahatA hai / / 27 // mahApura nagarake ghara sata lakhane vA ikavIsa khane takake bane hue haiN| logoMke praveza karaneke mArga ratnamayI haiN| suvarNamayI taMbhoMke dhAraka haiM evaM jagaha jagaha aneka prakArake citroMse zobhAyamAna haiM // 28 // mahApurake nivAsI paniyoMke ghara UMce UMce toraNoMse vyApta the / suvarNamayI sopAna-jhInoMse dedIpyamAna the aura na ralamayI staMbhoMse cama camAne vAle the // 26 // ina prAsAdoMkI golAkAra aura aura ratnoMkI banIM | zikhare atyaMta zobhAyamAna thIM so aisI jAna par3atI bhIM mAno ye sAkSAt sUrya haiM vA caMdramA hai| thavA kAmadevake kamala haiM vA zeSa nAgake mastakakI uttama maNi haiM // 30 // una prAsAdoMke Upara PROPa pANapatra __ Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DI // 30 // lasati vAyunA yatra patAkA hadayaMgamAH / AyaMtIya bhanyAnAM surANAM dharmahetaye // 31 // yatrAbhiSekamahIbhiH paTahaidu'dubhiH svanaiH / gAnanatyaH sukhAlAyaryoSitAmutsayo mahAn / / 32 / / lalitA bhoti yatraiva kAmalolAH kajazaH / kaThinonnata nitayAzca pInasthUla payodharAH // 33 // gatAgatastanotpIca TyatkaMcu kabaMdhanAH / hAvabhASavilAsazca raMjayaMti surAnapi // 34 // 5) patraiva dAnino lokA vartate dhanazAlinaH / tapasyati narAH peciddharmArtha zIlasaMyutAH / / 35 // tatraiSa nirdhanA bhUDhA nirvighekA gatapavanase phara pharAtI gaI mahAmanohara patAkAeM atyata zomA dhAraNa karatI haiM mAnoM bhavya devoMko ve yaha kaha kara bulAtI haiM ki Ao bhAI devo| yahAM Akara dharma sevana kro|| 31 // isa mahApura|2 nagarameM sadA bhagavAna jineMdrakA abhiSeka huA karatA hai sadA pUjA huA karatI hai / paTaha jAti / ke bAje aura nagAr3e bajate rahate haiM / ramaNiyoMke gAna nRtya aura premapUrvaka saMbhASaNa hote rahate haiM isaliye sadA aneka prakArake utsavoMse vaha nagara jagamagAtA banA rahatA hai // 32 // mahApura kA striyAM usakI vicitra hI zobhA bar3hAtI haiM kyoMki ve mahA sundarI hotI haiM / atyaMta kAminI hotI hai / kamalake samAna netravAlI kaThina aura unnata nitaMboMko dhAraka evaM pIna aura sthUla stanoMse 2 zobhAyamAna rahatI haiN| jisasamaya be AtI jAtI haiM usasamaya ApasameM eka dUsaroMke stanoMke bhiDAvase unake coliyoMke baMdhana TUTa jAte haiM evaM apane hAva bhAva aura vilAsoMse devoMka bhI cittoMko haraNa karatI haiM // 33-34 // mahApura nagarake loga dhana pAkara use bhoga vilAsoMmeM hI vyaya karane vAle nahIM haiM kiMtu uttama Adi pAtroMko bhaktipUrvaka dAna denevAle haiM isaliye vahAMke dhanI parama dAnI haiM tathA vahAMka zIlavAna bhavyajIva dharmakI prAptikI abhilASAse sadA muniliMga KdhAraNa kara uttama tapa tapane vAle haiM // 35 // usa nagarameM saba loga dhanI hI dIkha par3ate haiM koI bhI nirdhana nahIM dIkha pdd'taa| saba catura hI haiM mUDha nhiiN| saba vivekI hI haiM viveka rahita nahIM / saba udyogI sajana aura prazaMsA karane vAle hI haiM AlasI duSTa aura niMdA karanevAle nahIM tathA saba papapapapapapapalakA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala0 106 kriyaaH| khalA nivAkRto rUpA vidyante naiva hasvakAH // 36 // tatraivAsti mahIpAlo helAnirjitazAtravaH / padmasenAmidho dhImAn / pratApAnAntabhUtala // 37 // dhImo gaMbhIra satvasan nAgado siNhvikrmii| kamalApInasatskandhaH zAstravAn dharmavatsalaH // 38 // raNoralAhI miyastrAtA saumyaH Rro yathAyatha / dAtA priyaMvadaHkAmakIDAmaH kamalekSaNaH // 36 // pAti tatparamAnandI SaDyagoM cndrsghshaaH| indro vA nAgadevazca svargalokarasAtalaM // 40 // dhRSaskandho raNotsAho gUDhasatvaM mahodamaH / phara- saubhye ca dAtRtvaM mahArAjasya lakSaNaM // 41 // rAjyaM pAlayati yasmin bhayaM no vidyate kvacit / Dane kupravAdazca duHkhaM naiva parA ZhEZhUZhuzhuzhu'Kuukurkirek zAhI amIra haiM koI choTA nahIM // 36 // usa mahApura nagarakA svAmI rAjA padmasena thA jisake liye balavAna bhI zatruoMkA jItanA khela sarIkhA thaa| jo atyaMta buddhimAna thaa| apane pracaMDa Kaa parAkramase samasta pRthvItalako baza karane vAlA thaa| dhIra gaMbhIra balavAna aura sajjana thaa| nAgake / samAna usakI donoM bhujAyeM thiiN| siMhake samAna jo parAkramI thaa| lakSmIke samAna sthUla skaMdhoM / kA dhAraka thaa| zAstroMkA jJAtA, yuddha karaneke liye sadA utsAhI bhayase rakSA karane vAlA saumya / A samayAnusAra krUra dAtA priyavAdI kAma krIDAkA jAnakAra kamalake samAna praphullita netroMkA dhAraNa : karanevAlA SaDvargI arthAt samayAnusAra kAma krodha lobha moha mada mAtsaryarUpa chaha vargokA dhAraNa KA karane vAlA aura caMdramAke samAna nirmala yazakA dhAraNa karanevAlA thaa| tathA jisaprakAra indra svargalokako rakSA karatA hai aura nAgadeva adholokakA pAlana karane vAlA hai usIprakAra vaha rAjA padmasena mahApurakI rakSAkA karanevAlA thaa| // 37-40 // bailake samAna unnata skaMdhoMkA honA / 2 raNameM utsAha rakhanA guptarUpase balakA dhAraNa karanA mahAna udyogI rahanA krUra aura saumyapanA evaM ES dAtApanA ye mahArAjake lakSaNa haiM rAjA padmasena ina samasta lakSaNoMkA dhAraka thA // 41 // rAjA 1121 padmasenake rAjya pAlana karate samaya na to kahIM bhI kisI prakArakA prajAko bhaya thaa| na daMDakI zaMkA thii| na kisIkI niMdA suna par3atI thii| na kisI prakArakA duHkha thA aura na kahIM kisIkA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 EXPETRYSTARTPHY bhavaH 42 // Akramati hi monyAya lokA dharmaparAyaNAH / nAkAmati ca tAn bhUpo nItizAstrArtha dakSiNa // 43 // dharmArthakAmazAstrA NAM vetAsau kAzyapIpatiH / sarvasAmatasaMsevyapAdasatkamalA kalaH // 44 // tasya rAhI mahAsnehA padmA padmavilocanA / bApAmRdukarA panavakSojA padhinISa nu|| 45 lalaMtI lIlayA lola lakhanAlAlitA tanuH / ivodapatimo jyotsnA bhogAMbodhipravaddhimI 6 manayA ramate rAjA naamaakaamkumuuhle| AzleSa zca dhanaralerAsanerauparIpake // 4 // kAmAkulA mahAdevI sevate taM niraMtiraskAra hI suna par3atA thaa| yaha niyama hai ki jologa dharmAtmA hote haiM ve nyAya mArgakA ullaMsaghana nahIM karate evaM jo manuSya noti aura zAstrameM kuzala hotA hai-dharmAtmA hotA hai vaha bhI dharmA-12 mAoMko kabhI pIr3A nahIM detaa| mahApura nagarameM rAjA prajA donoM dharmAtmA the isaliye vahAM koI 1 upadrava na thA // 42-43 // vaha rAjA padmasena dharma artha aura kAma zAstroMkA paripUrNa jAnakAra thA / samasta sAmaMta gaNa usake caraNa kamaloMkI bar3e premase sevA karate the aura vaha mahA manojJa NthA // 44 // rAjA padmasenakI rAnIkA nAma padmA thaa| rAnI padmA atyaMta sneha karane vAlI thI RN kamalake samAna netroMvAloM thii| usake donoM hAtha kamalake samAna komala the| stanoMkA khilAva | bhI kamala sarIkhA thA isaliye vaha sAkSAt padminI sarIkhI thI // 45 // vaha rAnI lIlApUrvaka calane vAlI thii| caMcala netroMkI dhAraka thii| sArA zarIra usakA acchI taraha lAlita thaa| duHkharUpI aMdhakArako nAza karane vAlI jyotsnA-cAMdanI thI ataeva bhogarUpI samudrako bar3hAnevAlI thii| // 45-46 // isa rAnI padmAke sAtha vaha rAjA padmasena manamAnI ratikrIr3A karatA thA kabhI | vaha usa rAnIke sAtha aneka prakArake kAma janita kautuhaloMko karatA thA kabhI AliMgana karatA thA kabhI cuMbana karatA to kabhI hAspamizrita vacanoMkA upabhoga karatA thA tathA bhoga vilAsa karate hai samaya kabhI kabhI aneka AsanoMko kAmameM lAtA thA // 47 // vaha rAnI padmA bhI atyaMta kAminI thapa isaliye vaha bhI bedhar3aka ho sadA rAjAke sAtha viSayabhoga bhogatI thii| rAjA padmasena bhI itanA ZhUZhu'kykkkkkkkkkkkkkkkkkek Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZhUZhKu% taraM / hAtasyAdo'pi rAjA to sevate mohato dhru||48|| pUramalleva zrIkRSNa kapIzamaMgalAgraja | zrIkRSNopI duSatrAM tAmiva kRSNadha rAdhikA // 46 (yugma)sA rAmA hAvabhAvazca prollAsamogakaMpanaiH / mapitaH skhalitahAsyazca panai raMjayeddhavaM // 50 // sa kAgI agasaMsparzapezmana bane / tamanantavAsastAM liMgAsyAdestvatopayat // 56 // evaM viSayasayoge tayogasItsuta paraH / 2 pamanAbhAiyaH sarvalakSaNAMkitavigrahaH // 12 // bhujAno vividhAn bhogAn nimagnaH sugnnsaagre| mata kAlaM na jAnAti strIvAdI adhika rAnI padmApara sneha rakhatA thA ki sadA usake sAtha vaha viSaya bhogoMmeM magna banA rahatA thA / eka kSaNake liye bho usase vimukha nahIM honA cAhatA thaa| andhakAra zrIbrahmakRSNadAsa bhI apane nAmakI chApa lagAte hue kahate haiM ki jisaprakAra pUramallA maMgaladAsake bar3e bhAI zrIkRSNadAsake sAtha sadA viSaya bhogatI thI evaM caMdra vadanI usa pUramalkhAko kRSNadAsa bhI eka kSaNakeliye bhI 12 nahIM chor3anA cAhate the tathA jisaprakAra navameM nArAyaNa kRSNakI strI rAdhikA sadA kRpsake sAtha viSaya bhogatI thIM evaM kRSNa bhI kSaNabharake liye bhI usase vimukha nahIM honA cAhate the usIprakAra rAjA padmasena aura rAnI padmAkI dazA thI donoMmeM adhika prema honese eka dUsareko chor3anA nahIM cAhatA thA // 48-46 // vaha rAnI padmA hAva bhAva cittake ullAsa bhoga samayameM kaMpanA bhUSaNoMke | zabda ardha skhalita vacana hAsya aura zarIrakI kAMtise sadA rAjA padmasenako prasanna rakhatI tathA / kAmAkula vaha rAjA bho mardana, cumbana, AliMgana aura daMtacchedana Adi ratikAlIna kriyAoMse 21 sadA usa rAnIko saMtuSTa rakhatA thaa| isaprakAra manamAnI bhogakrIr3A karate karate una donoM daMpatI / ke padmanAbha nAmakA putra huA jo ki samasta rAja lakSaNoMse yukta zarIrakA dhAraka thA // 50-52 // 12 vaha rAjA icchAnusAra viSaya bhogoMko bhogatA bhogatA sadA sukha sAgarameM magna rahatA thaa| samaya kahAM calA jA rahA hai isa bAtakA use patA taka nahIM lagatA thaa| ThIka hI hai jo loga striyoMkAra 12 rasa cakha cuke haiM unase vaha syada jaldI nahIM chUTatA // 53 // . . TKPKRIPATYory kxkYKYKYzhuzhuzhilt cakara Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KAParbYISPoryYYYY styajo naNAM // 53 // protikaramahAraNye samAyAto'ya kevalo / sarvaguptAbhidhaH sarpajaturakSatatparaH // 54 // tatprabhAvA mahAvRkSAH kusumAyA phalAnvitAH / paikApaTcaraNArAvai rejurujkiinnchaaykaaH|| 55 // tadA mAlAkaro dRSTvA chAyAM vRksssmudyaaN| vyatItarkanbhije cite kiM svapnaH zaMbarInuSA // 56 // tricatureSu yadA pazyan padeSu gataSAMstadA / paryakAsanamArada dhyAnA stimitA locanaM nizcala bama denaM dhyAya karuNAnidhi / saumyaM ca kA vyAghrAdisejyamAnaM zaziprabha / / 58 // adrAkSIjasA puja mihiraM vA tayonidhi / morArNave sukhAsonaM hasaM caMdrasasaM nu yA // 16 // (trimicizeSaka) harSakaMcukitAMgA sanjagAma nupsnnidhau| * mahApura nagarake samIpameM eka prItikara nAmakA mahA bana thA / eka dina sarvagupta nAmake kevalI jokisamasta jIvoMkI rakSA karanemeM sadA tatpara rahate the Akara usameM virAja gye|bhgvaan kevalIke! prabhAvase prItiMkara banake samasta bakSa phUla aura phaloMse ladabadA gaye / kokilA apanI madhura dhvani / alApane lagI aura bhore bhunabhunATa zabda karane lage isa liye samasta vana usa samaya atyaMta sobhAyamAna dIkha par3ane lagA // 5455 // banakI isa prakAra vRkSoMse jAyamAna vicitra zobhA dekhakara usa banakA rakSaka mAlI cakita raha gayA aura usake manameM yaha vicAra uThane lagA ki kyA yaha svapna hai athavA deva kRta mAyA jAla hai ? tIna cAra pair3a Age bar3hakara jaba usane dekhaa| & to kevalI bhagavAna sarvagupta use dIkha par3e ve bhagavAna paryakAsa (palautI ) se virAjamAna the| byAna karaneke kAraNa unake netra ikaTaka nizcala the| nizcala rUpase bhagavana RSabhadevakA ve dhyAna kara rahe the| dayAke sAgara the| saumyamUrtike dhAraka the| Rra bhI mRga vyAghra Adi unako sevA karate the| caMdramAke samAna ujjvala prabhAke dhAraka the| kAtike pujavarUpa the / jAjvalyamAna / sUrya ke samAna the| tapake khajAne the| evaM kSIrodadhi samudrameM sukhase baiThanevAlA jisaprakAra haMsa aura candramA dIkha par3atA hai usake samAna virAjamAna the|| 56--56 // bhagavAna kevalIko dekha kara vanapAlakA zarIra AnaMdase pulakita ho gayA vaha zIghra hI rAjA padmasenake pAsa gayA evaM chahoM RtuoMke puSpa aura phala bheMTakara isaprakAra nibedana karane lagAH-- KhararhkarKYCLERY KAYEK HERE ARE Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EARTYSTERY muktvA puSpaphalavAta purastAdadhIditi // 60 // prabho ! prItikare'raNye sarvaguptAsyakevalI / samaTitaH prabhoH puNyAIvendrArcitapatkajaH // 6 // enaseno narAdhIzaH zrutyA sAmaMtasaMyutaH / cacAla baMdita bhaktayA muni rAzIsutAnvitaH // 62 // ahaMzaraNayorye'ya cArapA rucicNcuraaH| layImA sametyAMzu kudhati sAdhuvaMdanA // 6 // gatvA natvA prapUjyAzu svaSTadravyamanoramaH / gadyapadhaiH sutaM stutvA niviSTaH kalabhAsane // 6 // munirmatvA narAdhIzaM bhavyaM taM mRducetsN| acIkathatpara dharma tatvagarbha kRpAmayaM // 5 // rAjana 12 bhramatyayaM jIvaH saMsAra duHkhsNktt| anAdinidhana kena kRto nAste cidAtmakaH // 66 // naratvaM durlabhaM loke tatrApi stkulNpunH| / svAmina ! Apake puNyake udayase prItikara vanameM sarvagupta nAmake kevalI jinake ki caraNa kamaloM - ko bar3e bar3e indra Akara pUjate haiM, Akara virAje haiN| vanapAlakI yaha AnaMda pradAna karane vAlI bAta suna kara rAjA padmasena bar3A prasanna huA aura bhaktipUrvaka munirAjakI vaMdanAke liye aneka sAmaMta mahArAhI aura noMke sAtha zIra hI hala diyA ThIka bhI hai jo mahAnubhAva bhagavAna arahaMtake caraNoM meM pUrNabhakti rakhanevAle haiM ve avasara prApta honepara usI bhakti meM lIna hokara bhagavAna | ahaM take mArgake anugAmI munirAjoMkI baMdanAke liye pratisamaya taiyAra rahate haiM / yaha rAjA padma| sena munirAjake pAsa pahuMca kara bhaktipUrvaka namaskAra kiyA / mahAmanohara aSTa dravyoMse unakI pUjA kii| pUjAke aMtameM gadya aura padyoMse unakI stuti kI evaM apane baiThane yogya sthAna para apane yogya Asanase baiTha gayA // 60-64 // padmasanakI isaprakAra pavitrabhakti dekhakara muni rAjane apane divyajJAnase use bhavya aura saralasvabhAvI samajhA isaliye ve tAntrika aura dayApUrNa lAisaprakAra dharmopadeza dene lage : gajan ! yaha saMsAra nAnA prakArake duHkhoMse vyApta hai usameM yaha jIva sadA yahAMse vahAM aura |2| vahAMse yahAM cakkara lagAyA karatA hai yaha jIva anAdi nidhana hai-isake Adi antakA koI nizcaya nhiiN| na ise kisIne banAyA hai tathA yaha caitanya svarupa hai // 65-66 // isa saMsArameM tithaMca Adi paryAyoMkI apekSA manuSyapanA atyaMta durlabha hai| yadi daivayogase manuSyapanA Zhukukkkkkkkkkkkkkkkkkkkk Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satku durlabho dharmodayAdAnapravardhitaH // 67 // dharmeNa prApyate rAjyaM svargaH satva' sukhaMyamaH / suputrA ksu sadbuddhI rAmrA pIna| payodharAH // 68 // vidvatvaM cakravartitvamAryatvaM suranAthatA | kAnatva' rUpasaMpannaM tIrthakRttvaM yato bhavet // 66 // ye narA dharmarikAstu te bhavati vibuddhayaH / viputrA nirdhanA mUkAH parAzAH strIvivarjitAH // 70 // virUpAstaskarA nIcAH kiMkarA mArapIDitA: / AunmavyathikAH kAMtA dharmadInA bhavanti te // 71 // sa ba dharmo dvidhA prokto munidhAvaka bhedataH / munidharmAdbhavenmokSazcAnyasmAtsaMpadAdikaM // 72 // naktabhojyaM na kartavyaM mAMsadoSakaraM satAM / nizAdane kRte nUnaM yutabhaMgo hi jAyate // 73 // pUjA snAnaM ca dAnaM vA tarpaNaM prApta bhI ho jAya to uttama kulakA milanA kaThina hai yadi prabalabhAvase uttama kula bhI prApta ho jAya to jisameM dayA aura dAna pradhAna hai aisA uttama dharma prApta nahIM hotA / dharma saMsAra meM ciMtAmaNi ratna hai kyoMki dharmase rAjya prApta hotA hai evaM dharmase ho svarga, bala, sukha, yaza, uttamaputra dhana | uttama buddhi pIna stanavAlIM striyAM vidvattA cakravartIpanA AryapanA deveMdrapanA icchAnusAra bhoga uttama rUpa aura tIrtha karanA bhI prApta hotA hai // 61-66 // jo manuSya dharmakA sevana karanevAle nahIMdharmarahita haiM ve buddhi rahita mUrkha hote haiN| putrahIna hote haiM nirdhana gUMge abhAge aura striyoMse rahita hote haiM tathA usa parama pAvana dharmase rahita puruSa virUpa badasUrata hote haiM cora hote haiM. nIca kiMkara rAta dina bhAra lAdanevAle janmaparyanta dukhI aura apamAnita hote haiM / / 70-71 // jisa dharmakA yaha phala batalAyA gayA hai vaha dharma muni aura zrAvakake bhedase do prakArakA batalAyA gayA hai unameM munidharmase mokSa kI prApti hotI hai aura zrAvaka dharmakI kRpAse saMsArakI aneka vibhUtiyAM Akara milatIM haiM // 72 // rAtrimeM bhojana karanese aneka jIvoM kA kalevara bhakSaNa karanA par3atA aura vratoM kA bhI bhale prakAra pAlana nahIM hotA isaliye vRtiyoM ko kabhI rAtrimeM bhojana nahIM karanA caahiye| rAtrimeM kiye jAnevAle pUjA snAna dAna aura tarpaNa Adi bhI kisI prakAra kI zuddhipradAna nahIM kara sakate / pakSIgaNa jinake ki aMdara kisI prakArakA dharmajJAna nahIM hotA jaba ve bhI rAtrimeM nahIM khAte taba carya hai manuSya kyoM rAtrimeM snAte haiM ? jaba do ghar3I dina bAkI raha jAya taba Rui AAY patra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . naiva zuddhayati / pazciNo'pi na bhakSati kathaM bhuti mAnavAH // 74 / ghaTIvaye sthite zeSa vAsare'daMti mAnuSaH / anyathA rAkSalA eva palAsvAdanatatparaH // 75 // trisaMdhyaM yetu bhujati nirdhanA rogiNo narAH / alpAyuSo bhavatyeva kAladaMdA hatAH khalu // 7 // mahApAra kalAM sAM niMdA naiva vidhIyate / tayA cainAMsi vadhyate paratra durgatiM vrajet / / 77 // nidAphArI vadhvaMsI parachidraprakAzakaH / nidrAchedya'tarApo va cANDAlAH paMca bhASitAH // 78 / dharmasthAne narA nAyaryoM niMdA kurvati ye rasAt / valgulIkamArjAraskhalajjihA 1- bhavati te // 6 // asAre khalu saMsAre kasya villabho na kaH / svArtha eva paraH puresA na rAmAsvajanAdikaM // 80 / eka eva sukhI manuSyoMko bhojana karanA cAhiye kyoMki yahI AgamameM vidhAna hai kintu jo manuSya usake bAda bhI | bhojana karate haiM ve manuSya nahIM kiMtu mAMsa khAlele lolagI nAkSAta haiM vizeSa kyA jo manuSya prAtaHka kAla dupahara aura sAyaMkAla tInoMkAla bhojana karanevAle haiM ve manuSya nirdhana hote haiM rogI thor3I AyuvAle aura yamarAjake mukhameM praveza karanevAle hote haiM // 73-76 // sajjanapuruSoMkI | to bAta hI kyA hai kiMtu jo puruSa ghora pApa karanevAle mahApApI haiM unakI bhI niMdA nahIM karanI cAhiye / kyoMki usase aneka pApa karmoMkA baMdha hotA hai aura para bhavameM durgatike andara jAnA par3atA hai / / 77 // niMdA karanevAle, vrata grahaNa kara use naSTa karanevAle, parAye doSoMke prakAza karanevAle, nidrA chedanevAle aura aMtarAya (vighna ) pahacAne vAle ye pAMca prakArake cAMDAla mAne jAte haiM // 78 // jo manuSya vA striyAM premapUrvaka dharmake sthAnoMmeM arthAt dharmAyatanokI niMdA karanevAle haiM-niMdA karanemeM AnaMda mAnanevAle haiM ve saMsArameM usa niMdAke | - karanese vagalI ullU aura villI hote haiM evaM unakI jIbhake khaMDa 2 ho jAte haiM // 78-76 // al C yaha saMsAra asAra hai isameM kisakA kauna pyArA nahIM hai arthAt jo eka puruSa kisIkA dveSI hotA | hai vahI dUsarekA pyArA hotA hai vAstavameM pyArA svArtha hai jisakA jisase svArtha saTatA hai vahI usa kA pyArA kahA jAtA hai strI aura kuTumba Adi koI kisIkA pyArA nahIM // 80 // isasaMsArameM |* jo puruSa puNya aura pApakA upArjana karane vAlA hai vahI akelA sukhI duHkhI aura svargakA sukha - Makar-KYThakra Ra Ratha Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P ITTYIYh1 duHkhI svargI bhaghati nizcitaM / puNye pApe vibhAgona rAmAdInAM kadAcana // 81 // paMcadhA nArakaM duHkhaM svayaM tatsAhate sphuTaM / tatraiva / sukhinaM kartuM kSaNaM zaknoti ko'pina // 8 // darzanazAnacAritramAvanAca bicIyate / dhibhAvaM janmaparyaMtaM tapo bhavati niSphalaM // 83 / / atyugraM janmaparyaMta tapo'kAri ca yatna dhA / bhasmasAttavedvAjan vAhinA hi yathA dhanaM // 8 // anena jaMtunA rAjya bhakta janmadhivarjitaM / anekazastathApyasya saMtoSo negha jAyate // 45 // bhogAzca dAruNAH sarpavehA iva matA jinaiH / niyaMtrasta bhayaMtyeSa ye rAmAdhanamo. bhogane vAlA hotA hai| puNya aura pApameM strI putra AdikA vibhAga nhiiN| apane kiyekA Apa hI phala bhoganA par3atA hai dUsarA strIputra Adi usameM hissA nahIM ghaTA sakatA // 81 // yaha jIva zarIra KAdi saMbaMdhI pAMca prakArake duHkhako svayaM akelA hI sahatA hai narakameM use kSaNa bharake liye bhI sukhI karaneko koI samartha nahIM // 2 // jo puruSa mithyAdRSTi haiM unake samyagdarzana samyagjJAna aura samyakacAritrakI bhAvanA nahIM bana sakatI tathA unakA janmaparyata bhI tapA huA mithyASTi tapa | niSphala hotA hai // 83 // jo tapa krodhapUrvaka kiyA jAtA hai vaha tapa kaisA bhI utkaTa kyoM na ho EN tathA janmaparyaMta bhI kyoM na tapA gayA ho paraMtu vaha jisaprakAra dAvAgnise kSaNabharameM vana bhasma ho jAtA hai usIprakAra usa krodhake dvArA bhasma ho jAtA hai usakA koI bhI phala nahIM hotA // 84 // isa jIvane aneka vAra niSkaMTaka rAjyakA bhoga kiyA hai taba bhI usa rAjyase ise saMtoSa nahIM huA hai hai // 85 // jisaprakAra sarpa atyaMta bhayaMkara hote haiM usIprakAra bhagavAna jineMdrane ina bhogoMko | kahA hai inake jAlameM phaMsakara prANigaNa apane svasvarUpase cyuta ho jAte hai aura saMsArameM bhamaNa A karate phirate hai tathA jo puruSa strI aura dhanameM moha rakhate haiM unheM hI apane jIvanakA sarvakha sama2 jhate haiM ve tiryaMca gatike andara utpanna ho anaka klaza bhogate haiN||86 // sparzana Adi pAMcoM indriyoMko sukha pradAna karanevAle bahuta prakArake bhogoMko cirakAla bhogakara bhI jo mahAnubhAva aMta |meM dharmakA AcaraNa nahIM karate--una bhogoMmeM lipaTe rahate haiM ve saMsArameM mahAmUrkha mAne jAte haiM khANa kekterkekkkkkkkk Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ZhEKErkekkkkkkkkkkkkkkk hinaH // 86 // ciraM bhuktvA vahUna yogAn paMceMdriyasukhapradAn / tyaktyA prAMte na ye dharma kurvati te mahA jar3AH ||87||ckrinno'pi gatAH kAle calaMti svargiNo'pi ca / maraNaM vidyate'vazyamato dharmo vidhIyate // 88 // eSyajanmadvaye rAjan ! bhAvI tvaM deva pUjitaH / tIrtharu. dvimalo nAmnA malamAnalocanaH / / 88 // zrutvA kevalino bAsa jaharSa mAnase nije / tIrthakRjjAta evAso padmaseto narAdhipaH // bAMdhavAn baMdhanestulyAn rAmAH zvamrapratolikAH / svArthaM mukhyaM viciMtyAzu napo vairaagymaashritH||1|| sarva sAmaMta sAmadhyaM datvA rAjyaM svasUnave / pamanAbhAya saptAMgaM praznAja gharAdhipaH // 12 // papAThaikAdazAMgAni teSAmarthAvizeSataH / nAnAtapaH prabhedena vijahAra mahItalaM // 13 // Sor3azAnAM nije vite bhAvanAnAM subhAvanaM cakAra siMivanniIrasau sAraMga locanaH || 14 // sattAlocanamAtra // 87 // saMsArameM sabase bar3hakara vibhUtikA dhAraka cakravartI hotA hai aura savoMse adhika sukhI deva gine jAte haiM paraMtu Ayuke aMtameM unheM bhI mRtyuke andara praveza karanA par3atA hai isaliye dharmAsmAoMko avazya dharmakA AcaraNa karanA cAhiye // 88 // rAjan ! isase Ageke do bhavomeM tumhAre bar3e 2 RddhidhArI deva bhI pUjA bhakti kareMge evaM tuma nirmala jJAnarUpI locanake dhAraka terakheM tIrthakara vimalanAtha honevAle ho // 8 // kevalI sarvaguptake isaprakAra AnaMda pradAna karanevAle vacana || A suna rAjA padmasenako bar3A AnaMda huA evaM tIrthaMkara prakRtise jAyamAna sukhakA usosamaya anu bhava hone lgaa| unake hRdayameM usasamaya bairAgya bhAvanAkA udaya ho gayA vaha apane samasta bAMdhavoMko sAkSAt baMdhanake samAna samajhane lge| striyoMko mahAduHkha denevAlIM narakakI galiyAM samajhane lage evaM apane AtmakalyANakA vicAra kara vaha samasta vibhatise ekadama virakta ho gaye Anto-61 // rAjA padmasenake putrakA nAma padmanAbha thaa| samasta sAmamaMtoMke samakSameM zIghra hI unane apane putra padmanAbhako sArA rAjya saMbhalA diyA aura digaMbarI dIkSA dhAraNakara lI // 2 // AcArAMga Adi gyAraha aMgoMkA unane acchI taraha adhyayana kiyaa| bhaleprakAra usake arthakA RI vicAra kiyA evaM aneka prakAra tapoMkA AcaraNa karane vAlA vaha nirdvandva hokara pRthvIpara vihAra karane lagA // 63 // ve kamaloMke samAna phUle hue netroMke dhAraka munirAja enasena darzana vizuddhi EMEERFMashke TRY R Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala0 118 KREKER omi darzanaM gate / jIvo'yaM nizvako mUrtivi paM veti darzanaM // 65 // tasyaiva nirato cAro vizuddhiH sA matA jinaiH / munInAM devazAstrANAM vinayazca vidhIyate // 66 // aSTAdazasahasreSu zIlabhedeSu pratyahaM / atIvAraM tyajeyAnI cetobhAva prakalpitaM // 67 // Atmani nityatAjJAnaM zrutasyacAvagAhanaM / zAnopayoga ityuktaH pUrvezca pUrvasUribhiH // 68 // rAmAkAMcana putreSu yauvane viSayeSu ca / adhipatyetva Adi solaha bhAvanAoMko siMhake samAna nirbhIka ho acchI taraha mAnane lge| munirAja padmasenane jina solaha bhAvanAoMko bhAyA thA unakA saMkSepameM svarUpa isaprakAra haiM 1 bhagavAna jinendra dvArA upadiSTa mokSa mArgameM jo nirmala rUcikA honA hai usakA nAma darzana hai nizcala mUrti yaha jIva usa caitanya svarUpa darzanako jAnane vAlA hai usI darzanako jo aticAra rahita vizuddhi hai use bhagavAna jinendrane darzana vizuddhi bhAvanA mAnI hai| deva zAstra guruomeM vinaya bhAvakA rakhanA vinaya sAmanatA nAmakI bhAvanA hai / 2 / zIla ke aThAraha hajAra bheda mAne haiM una zoloMkA jo cittakI bhAvanAse kalpanA kiye tIcAroMse rahita hokara pAlana karanA hai vaha zIla vrateSvanaticAra nAmako bhAvanA hai / 3 / AtmA nitya hai isa prakArakA sadA vizuddha jJAna rakhanA zrutakA avagAhana karanA vaha pUrva AcAryoM ne abhI eka jJAnopayoga nAmakI bhAvanA batalAI hai / 4 / strI suvarNa putra yauvana viSaya aura svAmIpanAko sadA anitya samajhanA - unase udAsa rahanA bhagavAna jinendrane saMvega nAmakI bhAvanA kahI hai / 5 / jo dharmAtmA puruSa bhAvase zakti pUrvaka dAna denevAle haiM unake zaktitastyAga nAmakI bhAvanA hotI hai tathA vaha diyA huA dAna nirarthaka nahIM jAtA kiMtu usase uttama buddhikI prAptI hotI hai usa uttama buddhise puNya aura pazcAt bhI svasukha milatA hai / 6 / apanI zakti ke anusAra manuSyoMko sadA uttama tapa AcaraNa karanA cAhiye jo mahAnubhAva aisA karate haiM unake zaktitastapa nAmakI bhAvanA hotI hai kintu jo aisA nahIM karate dhyAnase vyaMtara jAtike nIca deva vA mleccha hote haiM aura aneka prakArake kleza bhogate haiM - Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N nityatvaM saMgo gadyate jinaH || 16 // yathAzakti dadatyeva dAna dharmacido nraaH| bhAvatastena sadyuddhistayA puNyaM tataH // // 10 // svasAmarthyAnusAreNa vidheyaM sunraistpH| anyathA vyaMtarA mA bhavaMti vArtadhyAnataH // 101 // yena kenApyupATana ma ti layaM satAM / tadeva tapa AcAryarAkhyAtaM muktisAthanaM / / 102 // akRtvA manaso rodhaM kurvatyugraM mahattapaH / devAvAsAdhipatyAdi ddhistapAM yahi no zivaH // 103 // sAdhUnAM sukha prazno ya: sa samAdhirnirUpyate / dharmadhyAnArthasacitA sa samAdhisthocyate // 104 yAvRtyA jisa upAyase manuSyoMkA mana padArthoMse haTakara Atma svarupameM lIna ho AcAryoMne usI tapako uttama tapa kahA hai aura vahI tapa mokSake prApta karAnevAlA hai kintu jo mahAnubhAva manakA to nirodha karate nahIM aura tapa ugra aura mahAna tapate hI haiM unheM usa tapakI phala svarUpa rAjya Adi vibhUtiyAM to prApta ho jAtI haiM parantu ve mokSa nahIM prApta kara skte| 7 / muniyoMkA sukha prazna arthAt kiso kAraNase vighnake upasthita ho jAnepara usa vighnako nAzakara unake tapakI rakSA karanA sAdhu samAdhi hai| athavA dharma dhyAnako prAptike liye uttama cintA Atma svarupakA ciMta vana karanA, sAdhu samAdhi hai| 8 / muni Adi guNiyoMke kisI kAraNa duHkha upasthita ho jAnepara | KI uttamaupAyase use dUra karanA unako sevA cAkarI karanA baiyAvRttya kahA jAtA hai vaha vaiyAvRtsya AcArya upAdhyAya Adi dazaprakArake sAdhuoMke bhedase daza prakArakA hai| isa vaiyAvR ttyarUpa bhAvanAke bhAnese jisaprakAra khAmIke na rahanepara sainya titara bitara kara naSTa ho jAtI hai usIprakAra adharma | bhI naSTa ho jAtA hai / / / chiyAlisa guNa yukta aura jJAnase sarvatra vidyamAna arthAt jJAnase loka aura alokako jAnanevAle bhagavAna ahaMtakI jo-stotra Adise bhakti karanA haivaha zAstrameM arha- IS 1 tatvAryarAjavArtiko jinopadiSTa nirgranye mokSavamani ruciH, niHzaMkitatvAdyaSTAMgA darzanavizuddhiH arthAta mahanta bhagavAna jinendra dvArA kahe gaye nidha svarUpa mokSamArgameM jo ruci prItikA honA hai usakA nAma darzanavizuddhi hai aura usake ni:zaMkitAMga zikAMkSi tAMga Adi aeaMga hai| usa darzanazI jo viddhi hai| hAla vizuddhi hai yahI artha mAnA hai / granthakArane yahApara darzanase sattAlocana rUpa darzana grahaNa kiyA hai vaha ThIka nahIM jAna pdd'taa| pR0 saM0 262 . arayaPETRY Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Padaki budhaiH prokta dazadhA dharmasAdhana' yAvRsye kate'dharmo bhrazyate nAthasainyavat // 105 // mahato guNamuktasya jJAnasarpagatasya ca / maktiH stotrAdibhiryA tu sAIktimatA bhrUte // 106 // NamuzAya dhyAni tAnidheH / bhAvato bhaktirAkhyAtA saribhaktirjinA game // 107 // zAstrANAM bahusaMkhyAnAM jJAtuHpUrvAMga dhaarinnH| bhaktizca naigameM prokA bhUrisAraMga bhaktikA ||1081 rAjJAMtasya ca yadvAkyaM satyaM matvArcayetsudhIH / akAle sanna pazyeta hyabhrAMtaM prasro mataM // 106 / / par3AvazyakaspAcAravidhine vophlaMkyet / Avazyaka | hi tatproktaM kAlanayaniyojitaM / / 110 // jainadharmasya mAhAtmya prakAzayati koTidhA / mArgamAvanA saiva prokA cipaciMtibhiH / / 111 dharmiNAM vRtinAM nUnaM zIlayukta tapobhRtAM / dAninA mRducitAnAM saMzA vAtsalya mucyate // 112 / / tapasvI pAsenAkSya patAH sadbhAvanA: dbhakti kahI gaI hai // 10 // chiyAlIsa guNoMke dhAraka tapakebhaMDAra aura dhyAna karanevAle AcAryakI jo bhAvapUrvaka bhakti karanA hai vaha AgamameM AcArya bhakti mAnI gaI hai // 11 // bahuta zAstroMke | jAnakAra, gyAraha aMga caudaha pUrvoke dhAraka mahAtmAkI jo bhakti karanA hai vaha bahuzruta bhakti AgamameM kahI gaI hai // 12 // siddhAMta bAkyoMko sarvathA satyamAna kara unakI pUjA pratiSThA karanA Waura Agamake par3hanekA jo samaya batAyA gayA hai usI samaya use par3hanA asamayameM na par3hanA evaM kisI prakArakA usameM bhama na rakhanA pravacana bhakti hai // 13 // sAmAyika caturvi tistava baMdanA / pratikramaNa pratyAkhyAna aura kAyotsarga ye chaha prakArake Avazyaka mAne haiM ina chaha prakArake AcaraNoMkA ullaMghana na karanA evaM tonoM kAla unakA yathAyogya AcaraNa karanA AvazyakAparihANi nAmakI bhAvanA hai| 14 / karor3oM upAyoMse jainadharmake mAhAtmyakA jo citavana karanA hai vaha caitanya svarUpakI ciMtA karanevAle AcAryoMne mArgaprabhAvanA nAmakI bhAvanA mAnI hai // 15 // jo manuSya AdharmAtmA haiN| vratI haiN| zIla aura tapake bhaNDAra haiN| dAnI haiM aura komala cittake dhAraka sAdharmI haiM unakI prazaMsA karanA pravacana vatsalata nAmakI bhAvanA hai|| 16 // 65--112 // ve tapake bhaNDAra munirAja padmasena samasta prakArakI parigrahase rahita ho darzana vizuddhi Adi solaha bhAvanAoMko TOPYYYYERHEAPERPERF Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAH | bhAvayAmAsa citte sve vidhinA graMtha varjitaH // 11 // tato prabaMdha tIrdhezagotra saMsAratArakaM / mAsa dvitricatuHsaMkhyapauSadhakSINa| sadvapuH / / 114 // sarittaTesa hemaMte bhrazyadramakadaMdhake / dehaduHkhAkarIbhUte kAyotsarga cakAra ghe // 115 // grIme zailataTebhogI sUryasyA(bhimukhaM sthitaH / madhyAhatApasaMdagdha kRSNakAyaH paraM japan / / 116 // prAbRSi capalAgarjikhAyAM bhUruhastale / ballIpihitagAtraH san vidadhe sattapazciraM // 117 // rAgadveSAcyuto maunI nidrAlasyavivarjitaH / cid padhyAna saMsakto meruvA syairyamAzritaH / / 118 // tasya saurya samAlokya samatAnmRgarAjayaH / sevatesma mahAvyAna daMSTi, pakSi mataMgamAH // 116 // karNayornoDakArambhaH kRto hArIna raashibhiH| jaTAnA apane cittameM sadA bhAte rahate the // 113 // solaha bhavanAoMke bhAnase unhoMne saMsArase pAra karane EgalA tIrtha kara gotrakA baMdha kara liyaa| kabhI eka mAsa to kabhI do tIna cAra mAsa paryata upa vAsa dhAraNa karane ke kAraNa unakA zarIra kRza hotA gayA // 114 // jisameM tIvra himake kAraNa vRkSoMke samUhake samUha khAkha ho jAte haiM aura jo zarIrako tInase totra vedanA karane vAlA hai aise zIta kAlameM ve pUjya munirAja nadIke taTa para baiThakara kAyotsnaga mudrA dhAraNa karate the // 115 // grISmakAlameM va yogirAja paramAtmAke svarUpako dhyAte hue sUryake sanmukha mukhakara virAjamAna hote the evaM madhyAhnakAlake tApase damdha hone ke kAraNa unakA sArA zarIra kAlA par3ajAtA thA // 116 / / vijalIkI tar3akanase jo mahAbhayaMkara jAna par3atA hai aise varSAkAlameM ve munirAja vRkSake talameM baiTa kara uttama tayakA AcaraNa karate the evaM latAoMke samUhase sArA zarIra unakA Dhaka jAtA thA | 117 // ve munirAja rAga aura dveSa se sarvathA parAMgamukha the| maunI the nindrA aura Alasya unake | sapAsataka nahIM phaTakatA thA / sadA caitanya kharUpake dhyAnameM tatpara rahate the evaM jisaprakAra meru parvata 2 sthira hai usIprakAra ve bhI dhyAnakAlameM sthira rahate the // 118 // munirAja padmasenakI alaukika samatA devakara magagaNa unake Asa pAsa kilola karate the evaM siMha bAgha pakSI aura hAthI sadA unake pAsa nirvai ra rUpase rahate the // 116 // munirAja padmasenake kAnoMko choTe choTe pakSiyoMne apanA Kukuku%{%{{{ZhUZhekeluu zhuk Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcanava zarIraM naiva lakSyate // 120 / dhanyAste strIkuTuMbAdi tyaktvA saMgaparAGmukhA: / rAmadveSa viniHkrAMtA bairAgyeNa vanaM gtaaH|| 121 // dustaraM sutapastaptvA zeSapuNyena dhaudhanaH 1 uccaigotrazubhAyu:sonA sunmumoca saH // 122 // sahastrAre zubhe svarge gato bhAvava zAnmuniH / sahastrAreMdranAmA ca bibhUvAmara sevitH|| 123 / / aMtamuhartamAtreNa saMpuTAyazilAtalAt / utthito yauvanAvyaH sa rUpadyoti 4 tadiGmukhaH // 124 // utthitaM taMsamAlokya kalAnidhimukhaM paraM / rUpasImAnamityAhu sthUlastana surAMganAH // 125 // ayi nAthatvayA / ghoMsalA banA liyA thA evaM jaTA unakI kabhI kabhI aisI bar3ha jAtI thI ki unakA sArA zarIra Dhaka jAtA thAdIkha nahIM par3atA thA // 120 // grandhakAra virakta mahAtmAoMkI prazaMsA karate hue ra kahate haiM ki ve mahAnubhAva saMsArake aMdara dhanya aura bhAgyazAlI haiM jo ki strI aura kuTumbana Adise moha tor3a kara parigrahase virakta ho gaye haiN| rAga aura dveSa jinake pAsa taka nahIM phaTakane pAtA evaM bairAgya bhAvanAkA sadA citavana karate hue jo sadA banake aMdara nivAsa karane vAle haiN| // 121 // divyajJAnI munirAja padmasenane ghora tapa tapA evaM puNyakI kRpAse unhoMne uccagotra zubha Ayu aura sAtA vedanIya karmake sAtha sAtha unhoMne zarIrakA parityAga kara diyA // 122 // ve * munirAja vizuddha bhAvoMkI kRpAse sahasAra nAmaka bArahave svargameM sahasAreMdra hue evaM aneka devagaNa | unakI sevA karane lage // 123 // vaha munirAja padmasenakA jIva sahasAredra antarmuhartamAtrameM hI se saMpuTa nAmakI zilAse uThakara pUrNa yuvA ho gayA evaM apane dedIpyamAna rUpase samasta dizAoMko jagamagAne lagA // 124 // caMdramAke samAna manohara mukhase zobhAyamAna aura atyaMta rUpavAna in sahasAreMdra deva jyoM hI saMpuTa zilAse uThakara khar3A huA ki pIna stanoMkI dhAraka devAMganA unake pAsa AI aura isaprakAra vinayapUrvaka nivedana karane lagIM he svAmin / Apane aisA kaunasA bahutasA divya puNya upArjana kiyA jisase ApakA janma se yahAM Akara huA kyoMki yaha niyama hai ki sArI siddhiyAM puNyabalase prApta hotI haiM vinA puNyake | eka bhI vibhUti prApta nahIM ho sakatI // 125 / 126 // kyA Apane pahile zrImAna jineMdra bhagavAna | Bekkerkekkkkkkkkkkkk Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parampayana ramyaM kiM kRtaM sukRtaM bahu / yadatra tvaM samAyAtaH puNyalabdhA hi siddhavaH / / 126 / zrImatpurujineMdrasyArcitaM caraNapaMkajaM / kiMvA ciraM tapastaptaM SaTakAyAvana pUrvakaM // 127 // dAnaM caturvidhaM dattaM pAMtrebhyaH paramAdarAta / trayodazAvidhaM cArucAritraM pAlita nute // 128 // stusveti madhurAlApainanAMgyaH saMkhitA yadA / tadA vitarkayAmAsa deveMdro mAnase nije // 126 // muktAkadaMdhakalanamAlA maNiniyaMtritAH / vimAnAH sUkSmasaMdarbhasaMyukkAH kimamI nanu // 130 // nAnarddhi saMbhRta sthAnametatkautaskutaM dhruvaM / bubaMti madhurAlApAH kA patA ghanamI. rubhAH // 131 // ko'haM kasmAtsamAyAtaH saMzaye ceti tasya cai / tRtIyAvagamaH sAkSAtyAdurAsIdgatamramaH // 132 // saMbaMdhaM svasya ke caraNa kamaloMkI pujAkI thI vA cirakAla taka ghora tapa tapA thA athavA chaha kAyake jIvoMkI | pratipAlanA kI sImA uttA lagana jaghanya tInoM prakArake pAtroMko atyaMta Adarase AhAra auSadhi zAstra abhaya aisA cAra prakArakA dAna diyA thA athavA teraha prakArake paramottama cAritrako dhAraNa | kiyA thA ? basa isaprakAra madhura vacanoMmeM stuti kara devAMganA namrIbhUta ho jaba yathAsthAna baitthgii| usasamaya vaha sahasAreMdra deva bhI sahasrAra svargakI divya vibhUti dekha isaprakAra apane manameM vicAra karane lagA___motiyoMkI lAkhoM mAlAyeM aura bhAMti bhAMtikI maNiyoMse race gaye evaM jinakI racanA atyaMta kArIgarIke liye hue haiM aise ye vimAna mujhe kyA dIkha par3ate haiM / nAnA prakArakI aneka RddhiyoMse vyApta yaha manojJa sthAna kyA hai ? evaM vijalIke samAna camacamAtI huI prabhAkI dhAraka evaM atyaMta madhura bolane vAlI ye devAMganAeM kauna haiM / maiM kauna thA aura yahAM kaise AgayA ? basa isa prakArakA saMzaya ho hI rahA thA ki usIsamaya use tIsarA jJAna-avadhijJAna utpanna ho gayA jisase usakA sArA bha ma eka ora kinArA kara gayA // 127 / 132 // avadhijJAnakI ora upayoga lagA kara sahasrAreMdra devane apanA sArA pUrvabhavakA saMbaMdha jAna liyA evaM usakA hRdaya AnaMda se pulakita ho gyaa| use usa prakAra AnandAyamAna dekhakara devAMganAoMke harSakA bhI pArAvAra nahIM rhaa| unameM koI devAMganA usake mastaka para mahAmanohara mukuTa lagAne lagI / koI koI sApAcAra Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala KYAYYFRICKMAYATRY TRY mAnena shaatvaanNdmyo'bhvt| tathAbhUtaM vilokyAzu tvalaM cakruH suraaNgnaaH||133|| kAcinmukuTasaMdarbha carkarItiruma sAdAt / somabAsA si kAcidvA ropayAmAsa tattanau // 14 // AruropAMgade kAcitkAcinmuktAguNaM gale / kAcidvilepanaM caka caMdanama saMbhavaM // 135' mAle vizeSakaM kAcitparAga sudanigA ratnalohitamadhyAMkA cakAra mekhalAM kttau||36|| kAcitsurAvalA:tasya darpaNa cittatarpaNaM / darzayAmAsa kAmAkhyA sahAsA paramitA / / 157 // hAmidapUsAhAmA vAjasannibhaM / cAmarAMdolanerunce sukhayAmAsa sAdaraM / / |138 // evamAdika zRgArabhUSito devarADa babhau / dRSTyA nAkasamudra tA miMdimityaciMtayas // 136 // idaM dharmaphalaM nUra svargarAjya mahA manohara sugaMdhita vastra use pahinAne lgiiN| kisIne use aGgada (bAjU baMdha ) pahilAyA / koI agalemeM hAra pahinAne lgii| kisI kisIne malayAgiri candanase usa devake zarIrakA ubaTana kiyA koI koI lalATapara tilaka lagAne lgii| kisI kisIne padmarAga maNikI banI huI evaM madhyabhAgameM ratnoMkI lAlimA le aGkita karadhanI usa devake kaTibhAgameM phinaaii| koI koI kAmase Akulita aura haMsane vAlI devAMganA usa devake divya rUpapara mugdha ho cittako Ananda pradAna karanevAlA darpaNa dikhAne lagI tathA koI koI devAMganA jisaprakAra maMgaladAsake bar3e bhAI kRSNAdAsako pUramallA nAmakI strI camara DhAra kara sukhI banAtI thI usIprakAra usa devako bhI camara DhAra DhAra kara bar3e Adarase sukhI banAne lgii|| 133-138 // isaprakAra aneka zRMgAra janaka vastuoMse sajA gayA vaha devarAja atyaMta zobhAyamAna jAna par3ane lagA tathA sahasAra svargameM honevAlI divya lakSmIko dekhakara vaha deva isaprakAra vicArane lagA6 aneka devoMse sevita yaha svargakA rAjya dharmakA phala hai| yaha divya rAjya mujhaM uttama puNyakI kapAse milA hai kyoMki dharmale saMsArameM saba kucha prApta ho sakatA hai aisI koI bhI bastu nahIM jo la/dharmakI kRpAse na milatI ho / basa isa prakAra apane manameM vicAra kara yaha sahasAra svargakA svAmI deva aneka devIM aura devoMse veSThita ho tIrtha yAtrAke liye meru parvatapara gayA nandIzvara Adi dvIpa | meM bhI jina caityAlayoMkI baMdanAke liye bhramaNa karane lagA isa prakAra asaMkhyAte dvIpa aura samudroM paYYYY) Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JaYTYNFPRE surArcitaM / prApta mayA supuNyena dharmAtika na bhavediti ||14||vitdhry mAnase svIye deviidevsmnvitH| merau jagAma yAtrA tathA naMdIzvarAdiSu // 14 // asaMkhyadvIpa vArAzon gatyA dRSTvA samAgataH / reme surAMganAbhidha kIr3A leSu pratyahaM // 152 / / dIdhikA svacchatoyena paMkajAvalinAlinA / cuMbitena sukhaM snAtvA pUjayAmAsa zrIjinAn // 14 // zabdasaMbhoga saMjIno dezI nikaramadhyamaH / zAha haha kRta nATya pazyatima nikuzaH // 24 // mahAdazasamudrAyureka bApatamUcchitiH / vartate devanAthasya bAMkitakarasya ca // 145 // dravyabhAvaprabhedena zuklezyA vayena ca / jaghanyena yunaH pAThezyorakaSTanayA punaH / / 146 // tRpto rUparavAcAra - bAturtha narakAzi: meM jAkara aura unheM dekhakara vaha apane sthAna lauTa AyA evaM pratidina aneka devAMganAoM - sAtha sAtha krIr3A parvatoMmeM aneka prakArakI krIr3AyeM karane lgaa| vaha puNyAtmA devarAja kamaloMkI | veloMse vyApta evaM jisakA AkhAda sugandhise matavAle bhore sadA lete rahate the aise vAvar3iyoMke - svaccha jalameM vaha snAna kara, bhagavAna jinendroMkI pUjA karane lagA // 136-143 // sahasAra nAmaka bArahaveM svargameM devAMganAoM ke bhUSaNoM ke zabda sunane mAtrase hI devoMkI maithuna abhilASI tRpta ho / A jAtI hai isaliye vaha sahasAreMdra sadA zabda janita bhogoMmeM lIna rahatA thA / aneka devAMganAoMke / madhyameM baiThakara Ananda kilola karatA thA evaM hA hA hU~ Adi zabdoMse jAyamAna natyako sadA nidvaMdva ho dekhatA rahatA thA // 144 // usa puNyAramA deveMdrakI aThAraha sAgara pramANa Ayu thii| eka dhanuSa pramANa zarIrakI UMcAI thI aura usake hAtha vajUse aMkita the|| 45 // sahalAra svarga meM padma aura zuklake bheise do lezyAyeM mAnI haiM unameM zakla lezyA jaghanya rUpase aura padma lezyA utkRSTa rUpase mAnI hai| vaha devendra dravya aura bhAva svarUpa jaghanya zukla lezyA aura utkRSTa padma lezyA isa prakAra do lezyAoMse mIDita thA // 146 // pravIcArakA artha maithunAbhilASa Kaa hai| vaha deveMdra zabda pravIcArase tRpta thaa| apane avadhi jJAnase cauthe naraka takako bAteM jAna sakatA yaa| abadhi jJAnakA viSayabhUta jitanA kSetra batalAyA gayA hai vahAM paryata vikriyA karanekI vaha sAmartha rakhatA thA aura aNimA mahimA Adi ATha prakArake aizvayoMse zobhAyamAna thA // 147 // AYYAAYAYAYAYAYANAYANAYA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkSetra vikriyA tejA aNimAyApTamo samau // 17 // aSTAdaza sahasrAbairmanasAhAramAharan / gateSu maghamAseSu niHshvsNlkhnaavkH| 2 148 // gItAditraniSiryA nATyA sAnvitaiH / raMbhArupAvalokena yugAMtaH samayAyate // 16 // sapta dhAtumihInAMgaH kAmamUrtiH surA dhipaH / asaMkhyAtasamudraSu DIpeSu kIlayA sthitaH // 15 // dharmAtsvargIzalakSmImanubhavati suraiH sevyamAnAM nitAMta / maMgAkallolamAlA dhavalapharivarairbhAsamAnAM sarenaH / kIDAzailarSimAna marakatamaNimibhitaramyarUpA / dharmAhika kiM durApyaM bhavati hi.bhuSane bhUridhA mnAM narANAM // 151 // ramyA bhokasutA surAjyavibhava kIrtiH kalA kauzalaM gAMbhIrya vanitA vilocanamukha rUpaM ca deveMdratA / dhIdhAnyaM aThAraha hajAra varSoM ke bAda vaha manase AhAra grahaNa karatA thA aura no mahInoMke bAda uzvAsa letA thA // 148 // sadA hone vAle gAnoMse vAjoMke zabdoMse nRtyakalAke rasoMke anubhavoMse aura 2 | devAMganAoMke mahA manohara rUpoMke dekhanese sadA usake liye satayuga vidyamAna rahatA thA // 146 // haDDo majA zakra Adi sAta dhAtuoMse rahita usakA zarIra thA / kAmadevake samAna vaha suMdara thaa| samasta devoMkA svAmI thA evaM asaMkhyAte dvIpa aura samudroMmeM sadAkrIr3A karane vAlA thaa||150|| A vaha sahasAra svargakA svAmI deveMdra jisakI bar3e bar3e deva sevA karane vAle haiM, jo gaGgA nadIko | taraMgoMke samAna sapheda hAthiyoMse zobhAyamAna haiM bar3e bar3e krIr3A parvata, divya vimAna aura marakata maNiyAM jisakI divya zobhA bar3hA rahe haiM aisI indra sambaMdhI sampadA sAnaMda bhoga karane lgaa| ThIka hI hai jo manuSya bhAgyavAna haiM unake liye aisI koI bhI cIjeM nahIM jo dharmase prApta na ho IS jAtI hoM // 151 ||rm saMsArameM aisA advitIya cintAmaNi ratna hai ki usase mahA manojJa vibhU liyA~ milatI haiM sundara rAjya, aizvarya, kIrti, kalA, kauzala, gambhIratA striyAM netroMko Ananda pradAna karane vAlA rUpa, devoMkA svAmIpanA, uttama buddhi dhAnya utkRSTha aura viveka paripUrNa bacana, cakravartI panA aura tIrtha karapanA saba kucha prApta hote haiN| vizeSa kyA saMsArameM aisA koI bhI guNoMkA samUha | Dj nahIM jo ki dharmakI kRpAse prApta na ho // 152 // prapatracArapasArasyakA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramaM viveka vacana cakrezvaratvaM vRSAt / zrItArtha karatA kamAna guNagaNo na syAdaho kiM naNAM // 152 // // iti zrIvimalanAthapurANe bhaTTArakIratnabhUSaNAmnAyAla'kAra brahmakRSNadAsaviracite brAmaMgaladAsasAhAyya sApakSe pAsejacarasahasrAreMdraSibhUtivarNanonAma dvitIyaH sargaH samAtaH // 2 // isa prakAra apane choTe bhAI brahma maMgaladAsakI sahAyatA pUrvaka bhaTTAraka rilabhUSaNakI AmnAyake alaMkAra svarUpa brahma kRSNadAsa dvArA vicita zrIvimalanAtha purANameM padmasena rAjAke jIya sahasAredrakA vimati varNana karanevAlA dUsarA sargasanAsa huaa|||2|| AAAAAAYphApha / tIsarA srg| cAye'haM carcitaM svastha kAzyapaM mairikatviyaM / aTA svarNa latAmAmistiraskAravipramaM // 1 // atha jaM)mati sope vikhyAte' nekavastu IN bhiH| samAsti bhArata varSa meroIkSiNamAmabhAk // 2 // tatraya kapilA nAmnA vidyate paramA purI / droSamukA guNairyuktA dhanADhyA svarNa 12 21 jo bhagavAna devoMke dvArA bhaleprakAra. pUjita haiN| kAzyapa gotrake tilaka haiN| garuA raMgakI prabhAke dhAraka haiM evaM jaTAkharUpa suvarNa kI latAoMkI prabhAse jinhoMne sUryakI prabhAko bhI nIcA kara diyA hai una vimalanAtha bhagavAnako maiM namaskAra karatA hU~ // 1 // isI saMsArameM eka jaMbUdvIpa hai jo ki aneka prasiddha 2 cIjoMse vikhyAta hai / jambUdvIpake ThIka madhyabhAgameM meru parvata hai | KI aura usakI dakSiNadizAmeM prasiddha bharatakSetra hai // 2 // bharatakSetrake andara eka kaMpilA nAmakI nagarI hai jo ki apanI zobhAle mahA manohara hai| samasta prakArake doSoMse rahita hai / nAnA prakArake | lAguNoMse alaMkRta hai / dhanase vyApta aura suvarNamayI mahaloMkI zobhAse jAjvalyamAna hai // 3 // kisI samaya usakA rakSaNa karane vAlA rAjA kRtavarmA thA jo ki purudeva vaMzase utpanna thaa| rAjA KUuzhuzhuzhuzhuzhuulke Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagRhA // 3 // purudevAnvaye rAjA jAto rAjamukho yalo / kRtavarmAbhivastatra pratApAtibhUtalaH // 4 // sarvasAmaMta saMsaMvyapAdo ratnaripArNavaH / RrasaumyaguNairbhAti prabhAmAra raviH prabhaH // 5 // sudAnAdhiniryAtAM bhuvaM saMzritya rohati / brahmaloka samullavya svadhunIva zivaM nabhaH / 6 / nirjarairapsarobhizca lokitA sAvaraM sadA / yatkIrtiH kudazotAMzu vizubhrAmarajitAH // 7 // (pugna) caMdrasyAcaMdrabhA cAMdroha samasta rAjAoMne pradhAna thA / valavAna thA evaM apane pracaMDa pratApase samasta pRthvInatako vaza karane AlA thA // 4 // jisaprakAra nAnA prakAra ke raloMse samudra sevita-vyApta rahatA hai usoprakAra yaha samasta sAmaMtoMse sevita thaa| samayAnusAra krUratA aura saumya guNoMse zobhAyamAna thA evaM sUrya ke samAna camacamAtI huI prabhAkA dhAraka thA // 5 // jisaprakAra brahmalokako ullaMghanakara gaMgAnadIkA pravAha bahatA hai evaM mokSako atikramaNa kara AkAza-alokAkAzakI vidyamAnatA hai usIprakAra ke uttama dAnarUpI samudrase nikalI huI pRthvIko Azcaryakara vaha udayako prApta thI arthAt icchAnusAra dAna dene kAraNa vaha saMsArameM savoMmeM car3habar3ha kara thA-rAjA kRtavarmAse bar3hakara usasamaya koI zrI dAnI nahIM thaa| vaha rAjA itanA suMdara thA ki deva aura devAMganA use bar3I AdarakI dRSTi |se dekhate the / rasakA yaza kunda puSpa aura caMdramAke samAna ujvala thI aura atyaMta zobhAyamAna thA // 6-7 // 12 rAjA kRtavarmAkI mahArANokA nAma jayazyAmA thA jo ki caMdramA ke samAna mukhase sobhAya bhAna thii| caMdramAke samAna kAtikI dhAraka thii| sAkSAt caMdramAkI kalA jAna par3atI thii| miSTa | aura madhura bolane vAlI thii| rAjahaMsake samAna manohara cAla calane vAlI thii| zyamA zrI evaM kAnoMtaka vizAla netroMkI dhAraka tho loga jisa samaya use dekhate the usa samaya ve yahI samajho the ki yaha sAkSAt kAmadevakI strI rati hai ki lakSmI hai ki padmAvatI devI hai vA candramAko bI rohiNI vA sUryako strI hai // 8 // vaha mahArANI jaya zyAmA pIna sthanoMse zobhAyamAna thI ulakA | KEKKEKEsuukuKKEKYKKKKKK main HAJASuitmummmmun Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REFERaekFREERPRETRIE kaleva phalabhASiNI / rAjahaMsagatiH zyAmAsvAkarNAyatalocanA // 8 // rAjatesma mahAdevI jayazyAmA'bhidhA rtiH| pAza pAvatI rambhA rohaNI cA ravipriyA / pUramalleva rUpeNa pInavakSojarAjitA / karaNAyakarI sthalanitaMbaparimaMDalA // 10 // parasparamahAprema baddhacittau sukhaM bhRzaM / ratikrIr3Asamudrata bhojayAmAsatustadA // 11 // ekadA zrIdamAhaya zaka ityagadIdvacaH / trayodazamanodhaizaH kApi so'vatariSyati // 12 // atastvayA vidhAtavyA zobhA zrIpasanasya ca / gRhAMgaNe mahAvRSTI ratnAnAM jinabhaktitaH ||13jinaabtrnnaadrvaak SaNmAsAbadhi zrIdhaneTa / vasudhArAM pAtayAmAsa raMgarAjivirAjitaH // 14 // ekadA mRdusattalpe haMsaThUlAnvite yute / puSpavAte: | kaTibhAga atyanta patalA maSTigrAhya thA sthala nitaMbAMse yukta yo evaM atyanta rUpavatI tho|| 10 // una dinoM daMpatiyoM meM bar3A bhArI opasameM prema thA isaliye ve ratikrIr3Ase jAyamAna sukhakA bar3e Anandase anubhava karate the // 11 // bhagavAna vimalanAthakI utpattikA samaya nikaTa jAna eka dina indrane kuverako apane pAsa | bulAyA evaM yaha kahA-terahaveM tIrthakara bhagavAna vimalanAtha kapilA nagarImeM mAtA jayazyA mAke garbha; avatareMge isaliye tumheM kaMpilA nagarIko hara eka prakArase zobhAyamAna kara denA | cAhiye evaM bhagavAna jinendra meM pracaNDa bhakti rakhakara unake mahalake AMganameM ratnoMkI varSA karanI | cAhiye // 12 // basa indrako AjJAse bhagavAna jineMdrakI utpattike chaha mAsa pahile hI kuverane nAnAprakArake ratnoMkI varSA karanI prArambha kara dii|| 13 // eka dina nitaMbarUpI tahoMse zobhAyamAna, kaThina aura pIna stanoMkI dhAraka vaha mAtA jayazyAmA garbha grahake andara nAnAprakArake sugandhita puSpoMse vyApta evaM haMsoMko paMkhoMkI unake samAna atyaMta komala zayyApara so rahI thI ki acAnaka hI use rAtrike pichale paharameM solaha svapne dIkha par3e jo ki bhagavAna jinendra svarUpa kalyANake sUcana karanevAle the aura mahAmanohara the sabase pahale svapnameM usane hAthI dekhA jo ki pUrNa candramAke samAna zubhra thaa| kubhasthaloMse | papapapapapara Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hai takana pRthUraskA suptA garbhagRhe mudA // 15 // SoDazapramitAn svapnAna dadarzeti dhanastanI / kalyANasUcakAn saumyAna nitaMyatarazobhinI // 16 // siMdhuraM pUrNacaMdrA lasatkubhataraM vRtaM / madacyutaM mahAzailakailAzamivonnataM // 17 // vRSabhaM prAMzulakaM hastraprodha mRgadRzaM / capalaM tArakAbha khastralponnataviSANakaM // 18 // kaMThIra mahAzubhra balinaM bhIdhivarjitaM / lasaMtaM suMdarAkAramUrdhvazuDaM tataM dhruvaM // 16 // padmAsanasthita ho sammukhIM / mukkAkalApasamudrIvAM rUpalocanasaukhyAM // 20 // puSpadAstI suvinyAse kuMdamaMdAgamite / pAri jAtakasaMtAnana mekusumAn // 21 // caMdra pUrNakalaM dhvAMtaM kSipataM kiraNAkulaM / vikalaMkaM mukhAyaMta tApanaM locanapriyaM // 22 // | zobhAyamAna thaa| caukora sundara thA / karatA huA mada usakI apUrNa zobhA pragaTa kara rahA thA evaM mahA parvata kailAza ke samAna UMcA thA // 14 - 16 // dUsare svapna meM baila dekhA jo ki unnata skandhoMkA dhAraka thaa| choTI grIvAse zobhAyamAna thA / hiraNake samAna vizAla netroMkA dhAraka thaa| caMcala thA / tArAgaNoMkI prabhAke samAna zutra thA evaM uThate huye choTe choTe sIMgoM se zobhAyamAna thA tIsare svapna meM siMha dekhA jo ki atyanta sapheda thA valiSTa nirbhaya aura mahAmanohara thA sundara AkArakA dhAraka thA usakI saTAyeM Upara thIM evaM vaha vistRta rUpa se khar3A huA aura nizcala thA // 17-18 // cauthe svapnameM lakSmI dekhI jo ki padmAnarUpase vidya mAna thii| usake hAtha meM kamala zobhAyamAna thA / prasanna mukhakI vaha dhAraka thI usakA vakSasthala motiyoMke hArase jagamagAtA thA evaM apane manojJa rUpase vaha netroMko Ananda pradAna karane vAlI thI // 16 // pAMcaveM svapna meM do mAlAyeM dekhIM jo bar3I manoharatAse guthI huI thI / unake bIcabhAgameM kunda aura mandAra jAtike puSpa guthe hue the evaM pArijAta saMtAna aura namerU jAtike kalpavRkSoMke puSpoMse vaha banI huI thI // 20 // chaTheM svapna meM caMdramA dekhA jo ki samasta kalAoMkA dhAraka thA dhakArakA nAza karane vAlA thaa| kiraNoM ke samUhase vyApta thA kalaMka rahita thA mukhake samAna sundara thA saMtApakA nAzakara zItala pradAna karane vAlA thA aura netroMko atyaMta pyArA thA // 21 // sAtaveM svapna meM camacamatA huA sUrya dekhA jo ki aMdhakAra kI jar3ase dUra karanevAlA SHAYAR purA s Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtaI tarjitadhvAMtaM lohitAmaM pratAyinaM 1 mArgAmArga dirzataM vA sadguru zAmalocanaM // 23 // ramanusanmanohAri timiyugma tathAhi ca / paMkajAcchAditaM pUrNa pAnoryaghaMTayugmakaM // 25 // taDAga jalasAMbhIraM phullatAmassAMcita / lolakallolamAlAbhirgarjataM jaladhi paraM // 25 // ratnasvarNAtmakaM citraM viSTara daivataM punaH |vyomyaanN kyaNataM ve kiMkiNIbhiH samudravat // 26 // nAgaloka mahAdIpta bhatAM nAgakumAra. | kaiH / ratnapujaM jvalaMtaM ca nidhU meM jvalanaM tataH // 27 // dadazaitAna mahAsvapnAn prAMte rAzI mukhe gaja / vizaMtaM parvatotturga yAme pAzcAtyake Nthaa| jalatI huI agnikI jvAlAke samAna laloI kA dhAraka thaa| evaM jisaprakAra jJAnarUpI locana ke dhAraka uttama guru yaha uttama mArga haiM aura yaha kumArga hai isaprakArakA upadeza denevAle hote haiM usIprakAra vaha sUrya bhI acche aura bure mArgakA batAne vAlA thA arthAt sUryake udayakAla meM hI yaha jJAna hotA hai ki yaha mArga jAne yogya hai aura yaha mArga nahIM jAne yogya hai / aMdhakArameM acche bure mArgakA jJAna nahIM hotA / isaliye ajJAnatAse khaDDemeM bhI gira jAnA par3atA hai A // 23 // AThaveM rUpnameM mAtAne monoMkA yugala dekhA jo ki jalameM kilola karane vAlA thA sNdr| thA aura apanI cAla r3hAlase manako haraNa karatA thA navameM svapnameM suvarNamayI do ghar3e dekhe jinake mukha kamaloMse Dhake hue the aura ve jalase bhare hue the // 24 // dazave svapnameM eka mahAmanohara tAlAba | dekhA jo ki jalase labAlaba bharA thA evaM phUle huye kamaloMse vyApta thaa| gyArahaveM svapnameM eka | vistIrNa samudra dekhA jo ki caMcala taraMgoMkI mAlAoMse garjatA thaa| vArahave svapnameM eka mahAna manojJa siMhAsana dekhA jo ki ratna aura suvarNose racA huA thA aura devamayI thA / terahaveM svapna meM vimAna dekhA jo ki choTI choTI ghaMTariyoMse zabdAyamAna thA evaM zabda karane aura vistI tAmeM samudrakI upamA dhAraNa karatA thA // 25-26 // caudahaveMsvapnameM nAga kumAroMkA bhavana dekhA jo ki atyaMta dedIpyamAna thA evaM nAga kumAra jAtike devoMse vyApta thA / paMdrahaveM svapnameM ratoMkI rAzi dekhI jo ki atyaMta dedIpyamAna thI / evaM solahaveM svapnameM jalatI huI nirdhama ke agni dekhI // 27 // rAtrike zubha pazcima bhAgameM jisasamaya mAtA jaya zyAmA solaha svapna ra pApahavAmakumar Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FRYKK oShou Ju Zao Zhe zubhe // 28 // jagarAmAsa saddhyAnalInA lalitalakSaNA / utthitA salpato nUnaM snAtvA sAmAyikaM vyadhAt // 26 // prAtaryAditranirghoSa dinAM zubhasUcanaiH / raMjitA gatavatI bhatuH samIpe praznahetave // 30 // zRMgAritalasadehA sthUlapInapayodharA / nAMgI taptavarNAbha papAtayoH pateva // 31 // tAM cakora dRSTvA jagAdeti vizAMpatiH / pramAkRto mahAdevi ! yatra tvaM samAgatA // 32 // ityu katvAvAmake bhAge sthApayAmAsa sAdarAt / strakareNa samAdAya jayazyAmAM va kovidAM // 33 // sApi bhartuH paraM mAnaM labdhvA sukha dekha cukI usa samaya sabase aMta meM apane mukhameM praveza karatA huA hAthI dekhA jo ki sapheTa raMgA aura parvata samAna unnata thA // 28 // samIcIna dhyAnameM lIna evaM sundara lakSaNoM kI dhAraNa karane vAlI vaha mAtA jaga gaI / zIghra hI usane zaiyyA chor3a dI evaM snAnakara sAmAyika karane baiTha gii| mahArAja aura mahArANIke jagAneke liye prAtaHkAla meM mahA manohara bAjoM ke zabda hote haiM evaM baMdIgaNa viruda bakhAnate haiN| mahArAsIke jagate samaya bhI uttamottama vAjoMke zabda hone lage evaM 'dIgaNa viruda bakhAnane lage isaliye vaha mAtA atyaMta prasanna thI / sAmAyikake aMta meM vaha mAtA uThI aura apane svapnoMkA phala pUchane ke liye prasannacitta ho apane svAmIke pAsa cala dI // 26- 30 // jisasamaya mAtA jayazyAmA rAjA kRtavamAMke pAsa calI usasamaya usakA sArA zarIra aneka prakArake zrRMgAroMse dedIpyamAna thA usake kaThina aura pIna donoM stana vicitra zobhA bar3hA rahe the / usake zarIrase tape huye subarNako kAMti phuTa rahI thI evaM usakA aMga nastrIbhRta thA basa sabhA meM pahuMcate hI vaha apane svAmIke caraNa kamaloMmeM jAkara gira gaI / apanI mahArANI ko isaprakAra pUrNa vinayayukta dekhakara rAjA kRtavarmAko bar3A AnaMda huA evaM harSase gadagada ho vaha isaprakAra apanA sneha vyakta karane lagA : he mahAdevi ! Apa jo yahAM para padhAro haiM usase maiM atyaMta AbhArI hU~ basa aisA kahakara AdhA siMhAsana chor3a diyA evaM apane hAthase mAtA jayazyAmAkA hAtha pakar3akara use apanI caI aura bar3e Adara se baiThA liyA // 31-- 33 // mAtA jayazyAmA bhI apane svAmI rAjA kRtavarmA se Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 33 Ervas mitAlI / traNAM sneha vikAsAtha bhartu rmAnyaM bhavediti // 34 // vyaktIkRtya paraM prema jagAda nijasvAminaM / he nAtha pazcime yAme svapnA dRSTAstu SoDaza || 35 || gajAdijvalanAM tAn proktvA provAca sadigare / eteSAM kiM phala svAmin ? badatyaM karuNAlaya | 36 | tAM jagAda narAdhIzaH zRNu tvaM tatphalaM mudA / aMbhojalocane bAle nitaMbabharamaMdhire // 37 // dRSTo gajo yataH zubhastava putro bhaviSyati / kulAnaMdakaro gauzca sarvabhAradhuraMdharaH // 38 // siMhadarzanato nUnaM vikramI va trilokajit / ramAdarzanato devi trailokparamAzritaH // 36 // | isa prakAra sanmAna pAkara bar3I khuza huI aura AnandakA anubhava karane lgii| bAta bhI ThIka hai apane svAmI dvArA kiyA gayA sanmAna hI striyoMke liye vizeSa AnandakA kAraNa hotA hai // 34 // kucha samaya kAnaMdAnubhava ke bAda mahArAnI jayazyAmAne utkaTa sneha vyaktakara isaprakAra apane svAmose kahA : vayaska praannnaath| rAtri ke pazcima bhAgameM maiMne solaha svapna dekhe haiM evaM pahile svapna hAthIse lekara aMtima svapna agniparyaMta samasta svapna kaha bhI sunAye evaM yaha prArthanAkI ki ina svapnoMkA phala kyA honA cAhiye ? he kRpAke sAgara svAmI Apa kRpAkara kaheM // 35 --- 36 // rAnI jayazyAmA solaha svapnoko sunakara mahArAja kRtavarmA bar3e prasanna hue aura ve yaha kahane lage - he kamala nayanI aura nitaMboMke bhArase maMda cAla se calanevAlI priye ! maiM anukramase svapnoMkA phala kahatA hU' tuma AnaMdapUrvaka suno- tumane jo svapna meM hAthI dekhA hai usakA phala yaha hai ki samasta agart naMda pradAna karanevAlA tumhAre putra hogaa| baila jo da ekhA hai usakA phala yaha hai ki vaha samasta bhArako dhAraNa karanevAlA hogA / svapna meM siMhake dekhanekA yaha phala hai ki vaha siMha samAna parAkramI aura tInoM lokoMkA vijaya karanevAlA hogA / lakSmIke dakhanekA yaha phala hai ki vaha tInoM lokakI lakSmIkA svAmI hogA / puSpamAlAyeM jo do dekhI haiM unakA phala yaha hai ki vaha putra zukla lezyAkA dhAraka atyaMta komala citavAlA hogA / caMdramAke dekhanekA phala Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala0 234 satayayaya yaya ya puSpamavilokAMcca zuklarezyo mRdutvataH / caMdrAnveSaNataH kAMte zAMtaH paramatattvavit // 4 // nabhomaNisamAlokAtpratApako ciSTapaH / mInadarzanataH prAjyarAjyabhAgo surArcitaH // 41 // ghaTAlokato merau snAnaM lapspati zakataH / taDAga. darzanAdvAme sarvalakSaNalakSitaH // 42 // samuzalokato dhIradhvAno gaMbhIrazAsanaH / agAdho bhogidevAnAmavAGmanasagocaraH / / 43 / / siMhAsanasamAlokAloke samarhitaH / vimAnadarzanAtsvargAdAgA miSyati hai priye // 45 // phaNIMdra sadanAlokAnnAgaloka samarhitaH / ratnapuMjasmayaha hai ki vaha caMdramA ke samAna logoMko AnaMda pradAna karanevAlI zAMtikA dhAraka hogA aura paramatattvakA jAnakAra hogaa| sUryake dekhanekA phala yaha hai ki vaha putra apane pratApase samastaloka ko baza kregaa| machaliyoMke dekhanese vaha uttama rAjyakA bhoganevAlA hogA aura devagaNa usakI pUjA kreNge| do ghar3oMko jo svapnameM dekhA hai usakA phala yaha hai ki usepuntrakA abhiSeka svayaM indra meru parvatapara kregaa| tAlAbake dekhanekA yaha phala hai ki vaha samasta zubhalakSaNoMse zobhAyamAna hogA samudra ke dekhanese vaha putra divya dhvanikA svAmI hogaa| usakI AjJA gaMbhIra hogI yogo hogA aura devagaNa usake guNokA patA na pA sakeMge evaM usakA cidAna dasvarUpa vacana aura manake agocara hogA arthAt na vacanase kahA jAyagA aura na manase vicArA jA skegaa| svapnameM jo siMhAsana dekhA hai usakA phala yaha hai bhUlokameM saba loga usakI pUjA kreNge| vimAna dekhanekA yaha phala hai| ki vaha svargase cayakara tumhAre garbhameM AvegA / nAgakumAroMkA jo bhavana dekhA hai usakA phala yaha hai ki samasta nAga kumAragaNa usakI pUjA kreNge| ratnoMkA pu ja dekhanese vaha karor3oM sUryokI prabhAse bhI adhika prabhAkA dhAraka hogA evaM svapnameM jo sUrya dekhane meM AyA hai usakA phala yaha hai ki vaha tumhArA putra samasta karmoMkA nAza karanevAlA hogA / cidAnaMda caitanyasvarUpa hogA mokSalakSmIkA svAmI hogA evaM atyaMta buddhimAna hogA apane svAmI rAjA kRtavarmAse isaprakAra svapnoM kA phala sunakara mAtA jayazyAmAkA hRdaya AnaMdase uchalane lagA / evaM usa samaya putrakI utpatti yatayA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ N mila ndhessaatkottisuuryaadhikprmH||45|| vibhAvasusamAlokArakarmadhvasI ca cinmayaH / muktisAmAjyo rahi ! bhavitA te sutaH sudhIH // 135 P // 56 / / eva suravA mahAdevA dayAnaramAya sA / tuja lAyasanmAnA tsAnaMdA saMyayo gRhaM // 47 // jyeSTe kRSNadazamyAM ca Rjhe bhAdrapade dhrudha / uttarAdimake svargAsahasrAreMca nAmamA || 48 // cyutvAvatarito garbha rAzayA devo vizodhita / devAzcaturNikAyA jJAtvA syaasnkNpnaat||46|| garbhAyAtaM surAdhIzaM garbha kalyANa mA diNa' cakrAnaMdataH sarve satsAhAH saMpyuH padaM / / 50 // paTapaMcAzat kumAryaca sevate zAka zAsanAt / jinAMyAM jagadAnaMda dAyinIM vai yathA yayaM // 5 // kAcit gArayAmAsa paTTakUlAdi vastu ke samAcAra sunate hI use yaha jAna par3ane lagA mAno sAkSAt putra hI prApta hogayA hai| vaha bar3e Adarase apane maMdirameM A gaI evaM atyaMta AnandakA anubhava karane lgii|| 37-17 // kadAcit jeTha kRSNA dazamIke dina jaba ki uttara bhAdrapada:nAmakA zubha nanatra vidyamAna thA 1. vaha sahasAreMdra nAmakA dava apane nivAsasthAna svargase calA evaM davAMganAoM dvArA bhaleprakAra saMzodhita mAtA jayazyAmAke garbha meM Akara avatIrNa ho gayA / vaha sahasAreMdra bhagavAna vimalanAtha kA jIva thA isaliye usake garbhameM Ate hI cAroM prakArake davoMke Asana kaMpAyamAna ho gaye | jisase unheM mAlUma hogayA ki bhagavAna vimalanAtha mAtA jayazyAmAke garbha meM Akara avatIrNa ho gaye haiM isaliye ve sAnaMda unake garbhakalyANakakA utsava manAne ke liye cala diye evaM AnaMda | pUrvaka utsaba manAkara apane apane sthAna lauTa gaye // 45-50 // saudharma indrahI AjJAse, chappana kumAriyAM tInoM lokake jIvoMko Ananda pradAna karanevAlI mAtA jayazyAmAkI yathAvasarabhaktipUrvaka sevA karane lagIM // 51 // unameM koI koI kumArI nAnA prakArake bastra Adi padArthoMse mAtAkA zRMgAra karane lgiiN| koI koI kumArI slAna vilepana Adise mAtAke zarIrako sugaMdhita karane meM lgiiN| koI koI pratisamaya mAtAke paira davAne lgiiN| koI mAtAko hiDolemeM baiThAkara mulAne | lgiiN| koI nAnA prakArake vyaMjanoMse vyApta ebaM rUpa aura lAvaNyakA bar3hAne vAlA mahA svAdiSTa / ZhZhUZhUZhUZhukkkkkkkkkkkkkk Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 36 ooooo bhiH kAcit snAnAdinA : gAye mAtuH saugaMdhimAtanot // 52 // pAdasaMvAhanaM kAcitkarotisma niraMtaraM / kAciddhaM dolikArUdrAM ramayAmAsa mAtaraM // 53 // kAcitsadbhojanaM kRtvA vyaMjanokara saMyutaM / bhojayAmAsa sabhaktathArUpalAvaNyavardhakaM // 54 // kAcintAnArasopetaM nartana gArbhitaM / karotisma jinAMyAyA sukhasaMtAna siddhaye // 55 // kAcidra darpaNaM zubhra naradantaM ca nirmalaM / darzayAmAsa cAturyAtprazna zAlAM papraccha kA // 56 // he mAtaH ! kimuptadeyaM saMsAre duHkhade nRNAM / gurUNAM vacanaM same : upAdeyaM lukiH // 57 // ke guravo ca bhojana taiyAra kara mAtAko jimAtI thiiN| koI koI mAtA jayazyAmA ke sukhapUrvaka saMtAna ho isa abhilASAse usake Age nAnA prakArake rasoMse vyApta manohara gAne ke sAtha Ananda nAca nAcane lgiiN| kisI kisIne mAtAke sAmane manuSya ke zarIrake samAna UMcA nirmala aura zubhadarpaNa rakkhA aura use dikhAne lagoM evaM koI koI mAtA se isaprakAra prazna karane lagI acchA mAtA ! batAvo duHkhoMse bhare hue isa saMsArameM manuSyoM ko grahaNa karane yogya padArtha kyA hai ? mAtA uttara da etIM nirmantha guruoMkA vacana hI bhaktipUrvaka saMsAra meM grahaNa karane yogya hai| prazna- jinakA vacana grahaNa karane yogya hotA hai ve guru saMsArameM kauna haiM ? uttara- jo tastroM kA svarUpa bhaleprakAra jAnanevAle haiM aura samasta prANiyoMko hita sukAne vAle haiN| prazna- mAtA sabase jaldI kyA kAma saMsArameM karanA caahiye| uttara-saMsAra bar3A duHkha dAyI hai jahAMtaka bane taka sabase pahale isakA chedana karanA cAhiye / prazna- saMsArameM mokSakA kAraNa kyA padArtha hai ? uttara -- -- samyagdarzana aura samyagjJAna arthAt vinA samyagdarzana samyagjJAna aura samyakcAritra ke mokSa nahIM prApta ho sktii| prazna-mAtA / saMsArameM vidvAnoM ke liye pathya - hitakArI, cIja kyA hai ? uttara--svarga aura mokSako pradAna karane vAlA dharma / prazna - saMsAra meM pavitrapuruSa kauna haiM ? uttara- jisakA mana zuddha hai / prazna- paMDita kauna hai ? uttara-- jo hita aura ahitakA viveka rakhatA hai| prazna- viSa kisako kahanA cAhiye ? uttara-- nirmAndha guruoMoMkA satkAra na karanA unheM ghRNA kI dRSTise dekhanA hI halA hala viSa hai kyoMki vaisA karanese AtmasvarUpakA tIvrarUpase ghAta Shi Tan Su yawayawa A%A9% Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 naiyanayanaya orekadeodekaFei Xi KEREKEK tasyAH sarvajaMtuhitAmatAH / kiM kartavyaM jayAnmAtaH saMsRtezchedanaM dhruvaM // 58 // mokSabhUruhavIjaM kiM samyagjJAnaM ca darzanaM / kiM pazyaM viduSA maMtra dharmatvaM svargamokSadaM // 56 // kaH zucirmanasA zuddhaH paMDitaH ko vivekavAn / kiM viSaM gurvasatkAraH kiM sAraM sukula mataM // 60 // maMdire kimastyatra snehaH ke zatravo'zubhAH / viSayA durjayA loke prANinAM ghAtino bhRzaM // 61 // kiM niyaM yAcanaM loke kA matAvivarI / tRSNA kasmAdbhayaM mAtamRtyutaH ko vilocanaH // 62 // rAgI kiM gahanaM mAtaH ! strIcaritra' sudustaraM / kaH zUro lalanA- hotA hai| prazna - saMsAra meM sAra padArtha kyA hai ? uttara-uttama kulakA pAnA / prazna- saMsAra meM madirA kise kahanI cAhiye ? uttara - zrI putra Adi kuTumbake sAtha moha rakhanA hI madirA hai| praznasaMsAra meM bairI kauna hai ? uttara - azubha karma / prazna- durjaya padArtha arthAt jisakA jItanA kaThina hai aisA padArtha saMsAra meM kauna hai ? uttara:- indriyoMke viSaya kyoMki ye prANiyoMke ghAta karanevAle haiN| inake phaMdameM par3akara prANI apanA hita nahIM pahicAna sakatA / / 51- 60 // prazna--saMsAra meM niMdita cIja kyA hai ? uttara- kisI cIjakA mAganA mAMgane ke barAbara koI bhI niMdanIya cIja nahIM / prazna - saMsAra meM viSakI vela kyA hai ? uttara - tRSNA / prazna - saMsAra meM Dara kisakA hai ? uttara-- mRtyukA / sArA saMsAra mRtyuse ghabar3AtA hai / prazna--saMsAra meM vilocananetra hita kauna hai ? uttara- jo puruSa rAgI hai| prazna- jisakA jaldI patA nahIM pAyA jA sakatA aisA saMsAra meM gahana padArtha kyA hai ? uttara- striyoMkA caritra atyanta gahana hai-- vidvAnase vidvAna bhI usakA jaldI patA nahIM pA sakatA / prazna - saMsAra meM sabase zUrabIra kauna hai ! uttara - jo puruSa striyoMkA tyAgI hai vahI zaravIra hai tathA jo krodhakA tyAgI hai aura dAniyoM meM pradhAna hai vaha bhI zUravIra hai| prazna- saMsAra meM sabase gaurava kI bAta kyA hai ? uttara-- Ananda pradAna karanevAlI yAcA arthAt kisI se kucha na mAMganA yahI atyanta AnandakI bAta hai / prazna - saMsAra meM daridratA kyA kahalAtI hai| uttara- mahA lobhapanA jo puruSa atyanta lobhI hai vahI nitAnta daridrI 18 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapamahaparala tyAgI krodhajihAnanAyakaH // 6 // gurutvaM ki' mataM naNAmayAcA paramotsavAka' dAridraya mahAlobho jIdhita' ki yazasvitA // 14 // ko jAgarti purudhyAnI kA nidrA jar3atA matA | nalinIsthajale stulyaM kiM calaM yodhanaM dhanaM / / 65 // zazalakSmakarAbhAH ke niMdAritAstu sa. Ko janAH / kizubhra dhyanyate mAtaH pAravazya sukhAtigaM // 66 // kiM sukhaM vidyate cAtra sarvasaMgabirjitaM / ko'lakAra: zubhaM zIla' maMDana / hai| prazna-saMsArameM jIvana kyA hai ? uttara-yazasvIpanA-manuSya apane Ayuke antameM niyamase mara se jAtA hai parantu usakA yaza sadA kAla jyoMkA tyoM banA rahatA hai| prazna--saMsArameM jAganevAlA 51 kauna kahA jAtA hai ? uttara jo mahAnubhAva paramadhyAnI aura saMyamI haiM vahIM saMsArameM jAganevAlA hai| prazna-saMsArameM nidrA kyA cIja hai ? uttara-mUrkhatA--mUrkha sadA sotA hI rahatA hai| prazna-kamala | HO ke patra para rakkhI huI jalakI baMdake samAna caMcala padArtha saMsAra meM kyA hai ? uttara-yauvana aura dhana prazna-zazAke samAna lakSaNoMke dhAraka aura usake samAna chipe hue hAthoMse yukta saMsArameM kauna hai ?* - uttara-nindA rahita sajjana arthAta sajjana puruSa kisIkI bhI niMdA nahIM karate aura cupa rUpase / dUsarekA upakAra karate haiM-hallAkara kisIkA upakAra nahIM karate / prazna-mAtA ! saMsArameM sAkSAt naraka kyA mAnA jAtA hai ? uttara--paratantratA jo ki svataMtratA rUpa sukhase sarvathA rahita haiN| praznasaMsArameM sukha kyA cIja hai| uttara-samasta prakArake parigrahoMse rahita rahanA hI sukha hai| prazna-saMsArameM bhUSaNa kyA haiM ? uttara-zubha zIla aura satyatA hI nizcala aura advitIya bhUSaNa hai / kar3A kuNDala Adi bhUSaNa bhUSaNa nahIM mAnA jA sktaa| prazna--saMsArameM mitra kauna hai ? uttara-jo hitakA zAsana karanevAlA hai| prazna-kAnoMse rahitapanA kyA hai ? uttara-zAstra ke sunanekA abhAva-arthAt | jo puruSa Atma hitakArI zAstra nahIM sunatA vaha kAnoMke rahate bhI badhira hai| prazna-saMsArameM maraNa kyA hai ? uttara----nAnA prakArase cittako saMtApa denevAlI mUrkhatA hI saMsArameM maraNa hai| prazna-ki - saMsArameM dhyAna karane yogya padArtha kyA hai ? uttara--samasta jIvoMko Ananda pradAna karane vAle JAVAJAVAYAYAYAYAYVAYA U REET AY Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REERPRI Mpakamala satyatA dhruvaM // 17 // ko mitraM yo hita zAsti ko'karNo maraNaM ca kiM / sAraMgazravaNAbhAvo marmatA janmatApinI // 68 // ko dhyeyo jagadAnaMdI jidra po vRSabhaH prabhuH / ki pradhAna dadyAdAna yathAzaktitapasvitA / / 66 // evamAdimahApraznamAlA tyA punrjgo| nigUDhArtha pada tvaM gozigaMgA // bArazya tvaM phala mAtaH ki kAyasthAjJatAM khlu| mAmakInaM lasadbhadhAnaM kevalajhAnasadagamaM // 73 // ( kiyAguptamavaH praznottarajAtizca ) sarAtisadodgArasahakasamaprabhaH ! ugro bhAti durAcArAca timirakatamoribhaH / / 72 // | evaM caitanya svarUpa bhagavAna RSabhadeva / prazna--saMsArameM mukhya cIja kyA hai ? uttara- dayA dAna | aura yathA zakti tapasvitA / / 61-68 // ityAdi aneka mahAgUr3ha praznottara ho cukate the taba koI koI devAMganA mAtAse yaha kahatI thIM ki he mAtA ! tuma bhagavAna jinendrakI mAtA ho aura isa samaya bhagavAna jinendra Apake garbha meM vidyamAna haiM isaliye Apa hamArI pahelIkA artha btlaaiye| ekane kahA : he maataa| zarIrakA phala kyA hai aura zarIrakI ajJAnatA batalAne vAlA kauna hai ? Apa ke kaheM / uttara... kevala jJAnako utpanna karAnevAlA merA suMdara dhyAna / arthAt uttama dhyAna karanA hI zarIra dhAraNa karane kA phala hai aura usIse zarIrakI jar3atA jAnI jAtI hai / ( isa zlokameM 'kathama kahaiM' yaha kriyA gupta hai aura yaha prazna aura uttara garbhita hai ) he mAtA isa dustara saMsArase rakSA| karane vAlA kauna hai ? uttara-samasta vairiyoMkA senAke sahane meM jo cakravartIke samAna zobhAyamAna haiN| balavAna haiN| niMdita AcAra rUpI aMdhakArake nAza karane ke liye jo sUryake samAna haiM (yaha caukoMNa baMdha zloka hai ) jo sama cakravartI aura asama-daridro donoMmeM samAna bhAvake rakhanevAle hai | candramAke samAna mukha vAle haiN| jinakA jJAna caiyanya rUpakI prazaMsA karanevAlA hai evaM na jo ira anAdarako mAnane vAle haiM aura na AdarakI parvA karane vAle haiM ve hI isa saMsArase praanniyoNkaa| uddhAra kara sakate haiM anya nhiiN| yaha eka pAda kama yamakAlaGkAra haiN| arthAt tIna pAdoMmeM yamaka ghaDaATRAPATAYERSyst Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala0 0 praNaya VERY (caturasyaM dho'yaM zlokaH ) samAsamasamaH saumya somAsyo'sAmyarzasimaH / amAnanaH sumAnataH ko'yati dustarAGgavAt // 73 // ( ekapAdonayamakAlaMkAraH ) jinagarbhaprabhAvena sarvapraznottaraM ddau| suzAnamuniyanmAtA devobhiryAditA satI // 84 // apatnIrUpasarvAdhi pAdhikavat / yi zivakara ki bho alayi zubhravaM nRNAM // 75 // (aMtarlApikA) garbhabhAravalIbhaGgo na jAto mAtureva hi / gUDha garbhasthata bAdhA nAjAyata kadAcana // 46 // sukhazayyAsanaM pAnaM rUvaM gatimatI sataH / suvidhA puNyagarbha prasAdataH // haiM rakta pAdameM yamaka nahIM // 66-72 // mAtA jayazyAmAke garbha meM bhagavAna jinendra the isaliye unake prabhAva se deviyoMne jo bhI prazna kiye the mAtAne uttama jJAnake dhAraka munike samAna samasta praznoMkA khulAsA rUpase uttara diyA thA // 73 // garbha jaisA jaisA bar3hatA jAtA hai striyoMkA udara bhI bar3hatA calA jAtA hai aura udara para jo tribalI rahatI hai vaha bhI naSTa ho jAtI hai parantu mAtA jayazyAmAkA garbha yadyapi dinoM dina bar3hatA jAtA thA tathApi unake udarakI trivalI naSTa nahIM huI thii| udara besAkA vaisA hI vidyamAna thA tathA mAtA jaya zyAmAkA garbha gupta thA kisIko jAna nahIM par3atA thA isaliye garbha ke samaya jisa prakAra anya striyoM aneka prakAra kI bAdhAyeM hotIM hai usa prakAra mAtA jayazyAmAko kisI samaya kaisI bhI vAdhA na thI // 74-75 // svayaM bhagavAna jinendra ke avataraNeke kAraNa mAtA jayazyAmA garbha pavitra thA isaliye usa pavitra garbha ke prasAdase mAtA jayazyAmAko sonemeM sukha milatA thA / ruci pUrvaka vaha bhojana aura jala grahaNa karatI thIM usakI manohara cAla thI / buddhi sadA nirmala rahA karatI thI evaM vaha sukhanIMda sotI thIM // 76 // kramase jaba garbha ke sa pUre ho gaye usa samaya mAtA jayazyAmAne mAgha sudi cautha ke dina jaba ki uttarA bhAdrapada nakSatra ya sukha pUrvaka bhagavAna jineMdra ko janA | bAlaka rUpa bhagavAna jineMdra tejake puMja svarUpa evaM AkAza meM bhagavAna sUrya the / mati jJAna zruta jJAna aura avadhijJAna rUpa tIna jJAnake dhAraka the| tInoM AVANANE Palak Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 41 eKANAKYAKYA 79 // krameNa pUrNamAsatei'jIjanannandana N sukhaM / tejaH puMjaM nabhoratna' kulAkAza vA // 78 // mAtramAse site pakSe caturthyAM garmajima | tribodhaM trijagannAthaM jayazyAmA sulakSaNaM // 79 // ( yugmaM ) svarge ghaMTAravo jAtaH siMhanAdazca jyotiSi | vyaMtareSvAravo me zaMkhazabdo hi bhAvane // 80 // lakSaNalakSitaM janma vimalasya surezvaraH / yadA tadA surAH sarve'bhiSekArtha samutsukAH // 81 // zA yAdhIza garja cairAvatAbhitraM lakSaka yojanaprAgyaM zatAsyaM nirmame mudA // 82 // pratyAsyaM rahanA aSTau pratitaM sarovaraM / saro vara' prati proktA nalinyA paMcaviMzatiH // 83 // pratyekana linovAda paMkajadvizatI matA / paMcaviMzatisaMmizrA tatpratnaM vala // 84 // lokake svAmI the aura suMdara lakSaNoMse zobhAyamAna the || 77 78 // jisa samaya bhagavAna jineMdra utpanna hue usa samaya svarga meM ghaMTAnAda hone lagA / jyotiSiyoM ke gharoMmeM siMhanAda hone lagA / ajain gharoMmeM bherI bajane lagI aura bhavanavAsiyoM ke gharoM meM zaMkhanAda hone lagA // 76 // jisa samaya ghaMTAnAda Adi cihnoMse devoMke daMDoMko bhagavAna vimalanAthake janmakA patA lagA unheM bar3A Ananda huA evaM unake liye utsuka hogaye // 80 // usa samaya kuberane apane svAmI indrakI AjJA se airAvata nAmake hAthIkA nirmANa kiyA jo hAthI eka lAkha yojana kA caur3A aura sau mukhoMse zobhAyamAna rahatA hai // 81 // hAthIke pratyeka mukhase ATha ATha dAMta race gaye pratyeka dAMta para eka eka sarovara racA gyaa| hara eka sarovara meM paccIsa paccIsa kamalinI ( kamaloM ko beleM ) pratyeka kamalinImeM do sau paccIsa paccIsa kamala aura pratyeka kamalake sau sau dala (patte) race gaye evaM pratyeka phalapara eka eka devAMganA sAnaMda natya karatI calI jAtI thIM aisI racanA kI gii| tathA airAvata hAthI ke kukSibhAgameM tetIsa sabhAoMkI racanA kI gii| jo ki mahA manohara thI aura hara ekameM tetIsa tetIsa karor3a deva nivAsa karate the / isa prakAra adbhuta racanA dhAraka airAvata hAthIpara prathama svarga saudharma iMdra bar3e samArohase savAra ho liyA // 82 // 84 // vaha dharmAtmA saudharma svargakA indra apanI pyArI iMdrANI aura devoMke sAtha bhakti bhAvase svargase kaM tapanayanepa PAPAYAN Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 42 eyataya nu dala pratyekaraMbhA ca nanRtyati layemudA / gajakukSiM prati prAstrayastriMzatlabhAH zubhAH // 85 // tAM prati samAkhyAtA svAto'mara koTayaH / ityAdicanopeta mAruroha garja sureMdra // 86 // saudharmeMdraH zacIyukto deva vrAtapuraskRtaH / niryayau svarga to bhAvAdbhAvo hi sajja napriyaH // 87 // aMtarikSe vyavasthApya sidhuraM tArakanaM / agravIdmA minI mitrazcAtya tvaM gRdAjjinaM // 88 // ariSTAMtara mAgatya tadA devezasundarI / zaMvarImamucadrAzAH, nItvA vAla kare'namat // 86 // indrahaste zIghA gatvA dattavatI yadA sUrya na tejasAM pu'jaM pilAkI ora cala diyaa| ThIka hI haiM jo sajjana haiM-AtmAkA vAstavika svarUpa samajhate haiM unhe apane uttama pariNAma hI pyAre haiM ve dhArmika kAryako dikhAvaTI rUpase nahIM karanA cAhate // 85 // sArA gaNakI kAMtike samAna sapheda usa airAvata hAthIko kapilA nagarIke Uparake zrAkAzameM TaharA diyA aura bhagavAna jineMdra ko rAja mahalase lAne ke liye apanI pyArI iMdrANIko AjJA dI // 86 // dharmAtmA usa iMdrANIne bar3e AnaMdase bhagavAna jineMdra ke garbha gRhameM praveza kiyA / mAyA mayAM nidrAse mAtA jayazyAmAko niMdrita kara diyaa| bAlaka bhagavAna jineMdra ko uThAkara apane hAtha meM le liyA / bhakti pUrvaka namaskAra kiyA evaM apane prANanAtha idrake hAthameM lAkara samarpaNa kara diyA jisa samaya iMdrANIne bhagavAna jineMdra ko iMdrake hAthameM samarpaNa kiyA unakI sarvocca aura ahitI kAMti nihAra kara vaha vicArane lagA ki : yaha sAkSAt sUryahI mere hAthavara Akara rakha gayA hai kiMvA aneka tejoMkA yaha eka advitIya 'ja hai| bar3e AnaMdase usane usa samaya bhagavAna jineMdrako, bhakti pUrvaka namaskAra kiyA evaM jinakI asaMkhyAte deva bar3a e premase sevA karane vAle the aise una bAlaka bhagavAna jineMdra ko godI meM virAjamAna kara vaha bar3e samAroha ke sAtha meru parvatakI ora cala diyA / parvata para saumanasa Adi cAra banoMmeMse eka pAMDuka nAmakA bana hai jo ki nAnA prakArakI citra vicitra zobhAse vyApta haiM / usI pAMDuka banake andara eka pAgaDuka nAmakI zilA hai jo FRE PAPKPKPK JACKYAPAYAPAY Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 D ciMtayitvA nanAma saH ||niitvaa jinaM gato merAvasaMkhyasurasevitaM / pANDukAya vanaM tatra nAnAzobhAbharAcitaM // 2 // pAMDakAkhyA zilA tatra bhAti muktirivAparA / ardhacaMdrAkRtIramyA dIrghA sA zatayojanaiH // 12 // paMcAzadyojanedaM vaibistarAva tathASTabhiH / sthUlayo janastatra siMhAsanatrayaM vyabhAta // 3 // saMsthApya prAGmukha devaM saudharmedraHsthitastataH / kSa.ravArdhijala netu devAn preSayatisma saH / / 4 // aSTa yojana gaMbhIrAn sahasrapramitAn ghaTAn / aSTAdhikAna mahAratnavinyAsAn kanakAtmakAna / / 65 / / saMyojya gagane devA muha ki dUsarI mokSa sarIkhI zobhAyamAna jAna par3atI hai| Adhe candramAke AkArako dhAraNa karanevAlI hai / atyaMta manohara hai| sau yojana pramANa laMbI pacAsa yojana pramANa caur3I aura ATa yojana |pramANa moTI hai aura usake ThIka madhyabhAgameM mahAmanohara tIna siMhAsana virAjamAna haiN| saudharma svargake indrane pUrva dizAkI ora mukhakara bhagavAna jindrako usa manohara siMhAsanapara virAjamAna kara diyA aura kSIra samudrase jala lAne ke liye devoMko AjJA dii||7|| 12 // apane svAmIko AjJAnusAra devoMne kalaze uThAye jo ki ATha yojana pramANa gahare the| saMkhyAmeM eka hajAra ATha the| nAnA prakAra ke dedIpyamAna ratnoMse khacita the aura suvarNamayI the / / 63 // he bhagavAna jineMdra ! Apa cirakAla jIo ityAdi jaya jayakAra karane vAle dava paMktirUpase AkAzameM khar3e ho gaye / evaM jineMdra kI bhaktise prerita ho tora samudra ke jalase bhare huye ghar3e Ane lage / / 14 // bhagavAna jineMdrakI bhaktisa harSAyamAna guNarUpa saudharmasvargake indrane zIghra hI mAyAmayI hajAra bhujAoM kI racanA kara lI aura una bhujAosa suvarNamayI kumbhoMko le lekara bar3e odarase bhagazana jineMdrakA abhiSeka karane lagA / / 65 // jisasamaya bhagavAna jineMdrakA abhiSeka hone lagA usa samaya taraMgoMse zobhAyamAna jala meruke cAroM ora par3ane lgaa| jalako vaisI dazA dekha kara - devoMko yaha saMdeha utpanna hotA thA ki karor3oM nadiyAM meru parvatase nikala par3I haiM / nAnAprakAra ke dedIpyamAna ratnoMse vyApta meru parvatapara phailA huA vaha irA nIlA Adi pAMcoM vargoMko dhAraNa MarkkhrsFkkr! herpara Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Phekel KVK jayaravAkulAH / AjagmuH saMghadvAstatra jinamakkipraNoditAH // 66 // zako bAhusahastraka cakAra guNagauravaH / dhRtvA kumAn vibhu zakaH snapayAmAsasAdaraM / / 67 || abhito mehazailezaM jalakallolarAjayaH / avAtarazca devAnAM saritaH koTiyA kimu // 38 // paMcava paryastatra dvazyate merutta / kutracittruTitA dhArA lakSyate ratnadItibhiH // 66 // mayUrA yugapatnatra ( cu) kRjurghanasamAgamaM / jalarAcamiti jJAtvA sasArasamizritAH // 100 // itare'SghaH kRtvA bhAvayatisma bhAvanAM / tataH zakariyA cake prasAdhanavidhiM muddA / / 601 // zravaNo yasya syAtAM vajrazarIrataH / karNavedhopacAra veza kAreMdrasyApi ca // 102 // kiroTa kuNDalaimyaimekhalA kaTAMgadaiH karatA thA evaM kahIM kahIM para ratnoMkI kAMtisa usakI dhArAyeM TUTI huI najara par3atI thIM // 67 // bhagavAna jineMdrake mastaka para kumbha dArate samaya jo jalakA dhadhakAra zabda hotA thA use maura haMsa aura syAla nAmake pakSI meghakA zabda mAnakara evaM usa samayako varSA Rtu samajhakara apane apane manohara zabdoMse AkAzako vyApta karate the // 68 // eka hajAra ATha kalasomeM se hajAra kalasoMse to svayaM iMdra bhagavAna jineMdrakA abhiSeka karatA thA tathA zeSa devagaNa bAkI bace ATha ghar3oMse usa abhiSeka ko karate aura manameM unakI bhAvanA bhAte the| jisa samaya bhagavAna jinandrakA abhiSeka samApta ho gayA saudharma idrako idrANIne ubaTana Adi kara bhagavAna jiteMdra ko jAnA prArambha kara diyA // 66 // bhagavAna ke vajramayI zarIrameM pahilese hI donoM kAna chide the tathApi anya bAlakoM kA karNa vedha [kAnoMkA chidanA ] saMskAra hotA hai isa liye iMdrane upacAra se | bhagavAna jineMdra kA bar3e ThATa vATase karNavedha utsava manAyA // 100 // mahA manohara mukUTa ] kuNDala karadhanI kar3e aura bAjUbaMdha bhagavAnako pahinAye evaM svargIya honevAle nAnA prakArake manojJa vastra pahinAkara bhagavAna jinendrako zobhAyamAna kara diyA // 101 // indrane bhagavAna jinendra kA milavAhana nAma rakkhA evaM uSTrAsana (UTa jisa prakAra baiThatA hai usa Asana se baiThakara ) | bhaktise gadgada ho bhagavAna jinendrakI isa prakAra stuti karane lagA - LYRKER HIPKKKK Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma. 15 Naaradaayour nAnAsvargasamudbhUtaH paTTakU lairabhUSayat // 1.3 // nAmnA vajI cakArane jina dhimalayAina / uSTrAsana samAsInaH stuti kartuM samutsukaH // 10 // tvaM deva jagatAM mAtha stvaM jJAnI guNasAgaraH / dharmamUrtirjitAristvaM svaM dAtA zivazarmapAH // 105 // jyotIrUpaH sadAnaMdI snaa| tana mahAnidhiH / ajJAnadhvAMtamitrAbho muktizrIvallabhastvakaM // 106 // yoginAmapyaciMtyastva mavyayo bhaya barjinaH / ekAnekatvamApana: syAdvAdI sarvavaMditaH // 107 : tribhAnI garbhamAsdhaH surAsura namaskRtaH / bhanyauSadhikalApastvaM dhyAnI dAnI dayAmayaH // 108 // kriyate bhagavan ! Apa tInoM lokake svAmI hai| nirmala jJAnake dhAraka haiM / uttamottama guNoMke samudra | haiN| dharmakI sAkSAt mUrti haiN| rAga dveSa mAdi samasta vairiyoMke jItane vAle haiM mona rUpI sarvocca kalyANake dAtA haiM parama kAMtike dhAraka haiN| sadAkAla Anandita rahane vAle haiN| sarvadA rahanevAlI - jJAna Adi mahAnidhika svAmI haiM / ajJAna rUpI aMdhakArake nAza karaneke liye sUryake samAna haiN| mokSa rUpI lokolara sundarI gyAre haiN| 196 // prabho ! Apa itane itane aparimita aura agamya guNoM ke bhaNDAra haiM ki nirantara AtmAke svarUpake citavana karane vAle yogI bhI Apa svarUpakA vicAra nahIM kara skte| Apa vinAza rahita avinAzI haiN| kisIkA bhI Apako bhAra nahIM isaliye Apa bhaya rahita haiM / Apa eka svarUpa bhI haiM aura aneka svarUpa bhI haiN| arthAt Atma svarUpakI apekSA eka rahane para bhI aneka guNoMkI apekSA Apa aneka svarUpa hai| syAhAda vidyA (anekAMtavAda) ke Apa pAragAmI haiN| samasta jagata Apako pUjatA hai| matijJAna zrutajJAna aura avadhijJAna tonoM jJAnoMke dhAraka hai / jisa samaya Apa garbhaka andara virAjate the usa samaya bhI sura asura Apako namaskAra karate the / bhavyoMke liye Apa saMsArarUpI rogake nAza karaneke liye pavitra auSadha svarUpa haiM / dhyAnI haiM / dAnI haiM aura dayA svarUpa haiN| prabho ! samasta AkAza to kAgaja banAyA jaay| jalase vyApta jitane bhara samudra haiM una sabake jalako syAhI banAyA jAya / meru parvatako kalama banAyA jAya aura ucca vidyAke vidhAna devoMke iMdra pa Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara Dhum: kAgara nAtha namaH sarve'pi sAgarAH / madhIbhUtA jalAkIrNA lekhinI merupayetaH // 16 // bhAratI kavidedrA likhati tvadguNAn sdaa| na pArayati te nUnaM prAMtaparyaMta ttpraaH|| 10 // abhiSTutyaiva sAnaMdo deveMdrI ayamucyaran gajArUr3ha jinaM kRtvA paphANa pattana prti|| 111 // jayadhvAnaH surI samaprAMgaNaM vyApitaM bhRzaM / garjaddu'dubhinAkAze procyate kiM yazo'hataH / / 112 // viSTare'tha samAropya jina tAtaM va mAtaraM / abhiSicya dadAtisma bAla vimalayAhanaM // 1 // 3 // zaraNa kuNDalIbhUtAH kRtA devApsarogaNAH / sarvato nanRtaMtyeva lyai Ke hara eka jagaha baiThakara Apake guNoMko likhanevAle banAye jAya to bhI ve Apake guNoMke likhane meM samartha nahIM ho sakate basa isa prakAra saudharma svargake iMdrane bhagavAna vimalanAthakI stutiko evaM jaya jayakAra zabda ke sAtha unme airAvata hAthIpara savAra kA bar3e samArohase kaMpilA nagarIko aura cala diyaH // 107. -111 // kaMkliA nagarImeM Akara rAjA kRtavarmAkA AMgana devoM ke jaya jayakAra zabda aura bajate hue nagAr3oM ke zabdAMse vyApta ho gayA ThIka hai trilokI bhagavAnakI pracaNDa kIrtike Me| viSayameM kyA kahA jA sakatA haiM // 112 // saudharma svargake iMdrane AMganake madhya bhAgameM bhagavAna mAtA aura pitAko eka manojJa siMhAsana para virAjamAna kiyA / sugaMdhita jalase unakA abhiSeka - kiyA aura bhagavAna vimalanAthako unhe sauMpa diyA // 113 // iMdrane aneka devAMganAoMko kunDa. lAkAra khar3A kiyA evaM ve vizeSa bhAva aura layoM ke sAtha aneka prakArake nRtya karane lagI usa samaya bhagavAnake janmotsabake upalakSameM tAla aura svaroM ke sAtha vizeSa vizeSa gAne hone lage Ananda mayI bAje bajane lge| jisameM aneka prakArakI DhAreM dIkha par3atI haiN| milanA vichur3anA rUpa hAva bhAva dIkha par3ate the| aneka prakArake nATakoM ke kArya najara par3ate haiN| phiranA Adi dIkha nahIM par3atA ratna jar3ita bAMsariyoMke rasa bhare rAga yukta hote haiM evaM manako pyAre mahA rAgoMkI jahAM para utpatti hai aise usa Ananda nATakako devoMne kiyA // 114---116 // bhagavAna vimalanAthake mAtA pitAko devoMne nAnA prakArake bhUSaNa aura vastroMse zobhAyamAna kiyaa| Apa pavitra haiM bar3e -RE-REERake hipahapa prahaspa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja0 O 1 5*5 rbhAve vizeSataH // 114 // janmotsava mahAgAnestAlairAnakavAdanaiH / DhAlermilanakai dave nanAnATaka jAtibhiH // 115 // aSTabhramaNairbhayo. ratnavaMzarasaiH rasaiH / anukUlairmahArAzcakurAnaMdanATakaM // 116 // tatau bhUSaNasadva bhUSayitvA prapUjya ca / dhanyau puNyAviti stutya pitarau devavyarthitau // 117 // vayo yogya niyojyaviyarthaH sthAnaM puruhUto'gamattadA // 118 // atha rAjA cakAroctrairjenmajAta mahotsavaM / puraM zRMgArayAmAsa patAkA toraNAlibhiH // 116 // dadau rAjA paraM dAnaM hemaratna sumizritaM / svayaM janma zubhaM manye prado hi sutotsavaH // 120 // dudubhIrAraTItiruma dhenuH svAnakarAzayaH / vaMdino'dhiradAyaMta babhUvuH zaMkhadravA // 121 // bhASaNakalarikArAvA rejuH paTaharAjayaH / nanRtaMnisma nartakyo manA kiM varNyate mayA // 122 // edhatesma sukhaM vAlo dvitIyA bar3e deva ApakI pUjA karane vAle haiM isaliye Apa dhanya haiM isa prakAra unakI bar3e pramase stutikI // 117 // iMdrane bhagavAnakI hI umra ke devoMkI unake sAtha khelane ke liye yojanA karadI / aneka devoMse veSThita vaha apane sthAna para lauTa gayA evaM anya deva bhI apane apane sthAnoM para cale gaye // 118 isa prakAra devoM ke dvArA jinendra bhagavAna ke janmotsava ke kiye jAne ke bAda rAjA kRtavarmAne bhI unakA janma mahotsava mnaayaa| patAkA aura toraNoM kI paktiyoMse usane sArA nagara sajavA diyA // 116 // bahutase svarNa aura ratna dAnameM diye aura bhagavAna jinendrakI utpattise apane janmako dhanya samajhA / ThIka hI hai putrako utpatti vizeSa harSako karane vAlI hotI haiM // 120 // | usa samaya bhagavAna jinendra ke janmotsava ke upalakSa meM dundubhI bAje bajane lage / nagAr3oM ke zabda hone lge| baMdIgaNa virada bakhAnane lge| zaMkhoM ke manohara zabda hone lage / jhAlarI aura paTaha jAti vAjoM ke manohara zabda sune jAne lage evaM nAcanevAlI Ananda nAca nAcane lagIM vizeSa kyA | usa samayakI vibhUtikA varNana karanA zaktike bAhira hai // 121 // 122 // jisa prakAra dvitIyA kA candramA dinoM dina bar3hatA calA jAtA hai / usI prakAra bAlaka rUpa | bhagavAna vimalanAtha dinoM dina sukha pUrvaka bar3hane lage evaM mahA manohara bhAMti bhAMti ke rUpa dhAraNa kara devagaNa unheM haMsAne khilAne lage // 123 // bhagavAna bAsupUjyakA tIsa sAgara pramANa torthakAla patrapatraka Preke Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hapakAra somabattarAM / ramayatisma devaudhA nAnAspairmanoharaH // 123 // vAsupajyezasaMtAne viza sAgara saMmite / prAMtapalpopAme dharmadhvaMse dugata jIvitaH // 124 / / tasyAyuH SaSTilakSaNAM varSANAM saMbabhUva ca (6000000 )STicApatanatsedhastaptajAMbunada pramaH / / 125 // khapaMcake diyakAbdakaumAra dhirato mahAn / prAptarAjyAbhiSeka 'bhUtpratApAnAMtaviSTapaH // 126 // pajhA sahacarI jAtA saholpanA srsvtii| pratApadhIravoratvaM tasyAma tpuNyato'khila // 12 // satyAdayo guNA yasya caidhatAMbhodhiraMgavat / yoginAmapi saMzlAyA vIrtikASTAMta gtaa|| 128 // ye namaMti surAH sarve narevAH khecraastthaa| dharaizA haraya stasya dhruva kA varNanA parA // 126 // zillakSapramANAnAM samAnA rAjyakAlatA / tasyAbhUt kAzyapInAthaiH pUjyapAdasya saddhiyaH / / 130 // nAnAbhogAn bhunaktisma ghaTRtusaMbhavAn parAna ! jaba bIta cukA thA evaM eka palyopama kAla paryanta dharmakA dhvaMsa ho cukA thaa| usa samaya bhagavAna X vimalanAthakA janma huA thaa| ina bhagavAna vimalanAthakI Ayu sAThalAkha varSa pramANa thii| sAThi dhanuSa pramANa zarIrakI uMcAI thI evaM usa zarIrakI prabhA sonekI prabhA jaisI thI // 124 / 125 // bhagavAna vimalanAthake kumAra kAlake 1500000 pandraha lAkha varSa jaba vIta gaye usa samaya unakA ! rAjyAbhiSeka huA evaM apane advitIya pratApase unhoMne samasta jagatako vaza kara DAlA // 126 // bhagavAna vimalanAthakI paTarAnIkA nAma padmA thA evaM vaha sAtha utpanna hone vAlI sarasvatI devI sarIkhI jAna par3atI thii| bhagavAna vimalanAthako tIbra puNyake udayase pratApase evaM dhIravIratA sabhI bAte prApta thIM // 127 // jisa prakAra samudrakI taraMge prati kSaNa bar3hatI calI jAtI haiM usI prakAra bhagavAna jineMdra ke andara sapta Adi guNa nirantara bar3hate cale jAte the| saMsArakI samasta bAsanAoM se sarvathA bahirbhata bar3e bar3e yogI bhI unakI kIrtikI sarAhanA aura prazaMsA karate the evaM samasta dizAoM meM yaha vyApta thI // 128 / vizeSa kyA jisa bhagavAna vimalanAyako bar3e bar3e deva rAjA vidyAdhara cakravartI aura ardha cakrI bhI mastaka jhukAkara namarakAra karate haiM unake viSaya meM jo bhI vahana kiyA jAya thor3A hai // 126 / 130 // aneka bar3e bar3e rAjA jinake caraNa kamaloMkI sAnanda pUjA pa.KI.yasakara pa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ying Hui Ying Jiang Ming Wei Zheng Ming Ming pANAM hAvabhAvezca sArthakAn cambanAdibhiH // 23 // bhogakSIrAdhitirmanno ganaM kAlaM na venyau| bhUni sauraye hi mAnAM yu 'pi lavAni / / 132 / harikara bharazAligrAjyagaya nojya - rAyaganavadAmAbhoga maMdodadarza / sakala muna samudra pAyAliMgitaM / hAci suloka lokanAyo dunA // 13 // kAti5. kAlAmunabhAnA-nAti harirAmaratA / bhojati radaM kAma labha bhavati kiM vRkSato na / / 134 // ityApazrIvimalanAtha purANe bhaTTArakIratnabhU padhAmnAyAlaMkArakhAkaSNadAsa viracite madhomaMgaladAsasAhA yasApekSa zrIvimalanAthotpattizaka vihitAbhiSekAnaMdanATakavarNanonAma tRtIyaH sargaH // 3 // karate haiM aura jo uttama jJAnake dhAraka haiM aise jhamabAra vimaranAthalA rAvara kAla tIsa lAkha varSa pramANa thA // 131 // ve bhagavAna vimalanAtha striyoM ke hAva bhAva aura cumbana Adise sArthaka chaho RtuoMmeM honevAle nAnA prakArake bhogoMkA Ananda bhogate the| bhoga rUpI kSIra samudra meM magna pAve bhagavAna vimalanAtha apanI Ayuke gae hue vizAla bhI kAlako nahIM jAnate the ThIka hI hai jaya / manuSya vizeSa sukhameM magna hojAte haiM usa samaya unheM vizAla bhI yugAMtakAla lava-choTese kAla | IS ke Tukar3ake samAna jAna par3atA hai // 132----133 // jisa prakAra sadA lakSmIse AliGgita kRSNa | varga lokakA sukha bhogate rahate haiM usI prakAra jo aneka hAthI aura ghor3oMse zobhAyamAna haiN| rAjAoM ke abhISTa haiN| puNyase prApta uttamottama striyoMke bhogoMko pradAna karane vAlA hai evaM samasta | sukhakA samudra hai / aise usa uttama rAjyako bhagavAna vimalanAthane sAnanda bhogA saMsAra maiM dharma eka uttama padArtha hai kyoMki usIkI kRpAse yaza vizeSa lakSmI putra sundara striyAM cakavato enA ardha cakrIpanA balabhadra padavI bhoga bhUmi kA sukha aura svargoMkA sukha sulabha rUpase prApta hotA 1 pAtA hai / dharmakI kRpAse koI bhI bAta durlabha nahIM // 134 // " isa prakAra bhaTTAraka zrIratnamapaNakI AmnAyameM brahma maMgaladAsakI sahAyatA pUrvaka vASNadAsa dvArA viracita pima nAtha purANameM bhagavAna vimalanAthakI uta:ti iMdra dvArA unakA janma kalyANa aura Ananda nATakako varNana karane vAlA tIsarA sarga smaat||3|| ladke Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARSEK cauthA sarga | yugAdibhavamAdIza zarmaNe zivadaM zivaM | vaMdehaM koTirAjAbhaM somyatvAjjagatAM patiM || 1|| arthakadA narAdhIzo sainyayukto vana gataH himaMta ramamANaH san kautukaM dRSTavAniti || 2 || himAnIM ca mahAzubhrAM caMdrakudasamaprabho / jalAzaye darzAsau citrA saukhyAkara pradAM || jo bhagavAna AdinAtha yugako AdimeM honevAle haiM / mokSa kalyANako pradAna karanevAle haiM / svayaM kalyANa svarUpa haiM / atyaMta saumya honese karor3oM candramAko kAMtiko dhAraNa karane vAle haiM aura samasta jagatake svAmI haiM una bhagavAna AdinAthako maiM apane kalyANake nimitta bhaktipUrvaka namaskAra karatA hU~ // 1 // eka dinakI bAta hai ki zarada Rtu ke andara ve naranAtha bhagavAna vimalanAtha apanI senA se veSTita ho eka vizAla vanameM praveza kara gaye aura vahAM aneka prakArakI krIr3Aye karane lage / sAmane eka tAlAva meM unheM himAnI -- baraphakA samUha dIkha par3A jo ki dekhate hI atyaMta kautUhalakA karane vAlA thA sapheda thA caMdramA aura kundapuSpakI prabhAkA dhAraka thA aura cittako atyaMta AnaMda pradAna karane vAlA thA // 2 // 3 // ve use bar3I AnandamayI dRSTise dekha rahe the ki vaha dekhate dekhate pighala gayA basa udhara to vaha pighalA aura idhara bhagavAna vimalanAthake citameM ekadama sasAra zarIra bhogoMse bairAgya ho gayA ve apane manameM isaprakAra vairAgya bhAvanA bhAne lage ki yasya jayaja jisaprakAra yaha varaphakA samUha dekhate dekhate pighala kara naSTa ho gayA hai usI prakAra saMsAra kI jitanI bhI cIjeM hai apanA apanA kAla pAkara sabhI naSTa hone vAlI haiM yaha jo mere sAtha vizAla senA hai isase merA koI prayojana nahIM / aneka zubhalakSaNoMkA dhAraka yaha zarIra bhI merA hitakArI VKYA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAya ra Zhukukkkkkkkkkkkkkkkkkk 3 // tadeva tAM gatA bhaMga dRSTvA rAjA sthamAnase / ciMtayAmAsa vairAmpa sarva kAlena nazyati // 4 // kiM balenAmunA bhagnA kiM lakSmyA apuSA pe ca / kiM kuTumba sutasobhiH kRtyaM mama hi saMprati / / 5 // vidhudunmeSasaMkAzaM yauvanaM ca dhanaM dhapuH / vidyate kSaNikaM sarva himAnIva na saMzayaH // 6 // pitRpA bhunakyeva suputro'pi na jAtu cit / putracantanaso bhAgI sAvitrI janakazca na // 7 // svaM svaM karma kRtaM gaNo bhunakti zvabhu sAgare / saMsAre duHkha saukhyasya vibhAgIko na vidyte|| 8 // bhAganayAtmakaM cAyurgataM mama nirarthaka catuHpAdiva saddharmAdhinAdo jIvitena ki // // dharmArthakAmamokSAzca nAsAdhiSata yairalaM / khyAti vyApti prazaMgazca nAdhvaMsi te bRyAjanAH // 10 // nahIM kuTamma putra strI padArtha bhI jo ki atyaMta pyAre mAne jAte haiM unase bhI merA koI prayojana nahIM sara sakatA kyoMki kAla pAkara ye saba naSTa hone vAle haiM sadA kAla mere sAtha rahane vAlA koI nahIM / / 4 / 5 // ye yauvana dhana aura zarIra vijalIkI camakake samAna caJcala haiM evaM jisa prakAra yaha kaThina bhI baraphakA samUha dekhate dekhate pighalakara naSTa ho gayA hai usIprakAra ye bhI jaNabhara meM vinaza jAne vAle haiM, yaha bilakula nizcita bAta hai // 6 // pitA saMsArake andara jo pAya karatA hai putra usakA phala nahIM bhogatA tathA putra jo pApa upArjana karatA hai mAtA aura pitA bhI BAI usake phalakA bhoga nahIM karate kintu duHkhake sAgara rUpa isa saMsArameM apane dvArA kiye gaye karmakA Ra phala Apa hI bhoganA par3atA hai| zubha azubha karmase jAyamAna duHkha aura sukhakA baTAnevAlA koI bhI nahIM hai // 7 // 8 // pazukI Ayu jisa prakAra nirarthaka bItatI hai usa prakAra merI Ayuka cAra bhAgoMmeM tIna bhAga to nirarthaka cale gaye raMcamAtra bhI maiM dharmakA ArAdhana nahIM kara sakA kyodi dharmake binA jInA biphala hai // 6 // saMsArameM jina mahAnubhAvoMne dharma artha kAma aura mokSakA sAdhana nahIM kiyA aura nAma evaM prasiddhikI abhilASA nahIM rokI / puruSa adhama haiM unhoMne apane 6] jIvanakA kucha bhI mUlya nahIM samajhA // 10 // jisa manuSyakA yaha vicAra hai ki bRddhAvasthA Ane para hama viSayoMko jIta leMge aura uttama tapako tapa leMge vaha manuSya bhale hI cAhe samartha ho / payAra Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ syA YAS TT vRddhatve viSayAn jetu vidhAtu sattapo naraH / merorArohaNe paMgurAyana ina yo vibhuH // 11 // narakasya mata dvAra kAmaH krodhazca lobhatA / iti ayaM parityajya zamino yAti cinprayaM / / 12 / gAIbhye dharmamicchani rAmAmA mamatA hatAH / khapuSpaisne durAcArA vA vaMdhyAsuna rokhara // 13 // aNoyasyeva saMge'pi rAga viThThala mAnase | saMbhAvanaM zivasyaiva prAduHkhara viSANa vat // 14 // tadA prAdurvabhUvAsya PA aziSTaM zAnamaMjasA / sArasvatAiyo devA Agaman pratiyodhane / / 15 // vidhAtyaSTa rAtAnyeva sahastrANAM ca sptk| catula kSaNamA nUnaM IS tathApi jisa prakAra tundita-bar3e peTayAlA meru parvata para nahIM car3ha sakatA usI prakAra vaha puruSa bhI vRddhAvasthAmeM viSayoMpara vijaya aura uttama tapakA AcaraNa nahIM kara sakatA // 11 // kAma krodha aura lobha ye tInoM narakake dvAra mAne jAte haiM-inhIMko apanAnese narakameM jAnA par3atA hai isaliye 7 va munigaNa ina tInoMkA sarvathA tyAgakara cinmaya-mokSarUpI parama sukhakA rasAsvAdana karate hai // 12 // jo mahAnubhAva strI aura lakSmIkI mamatAmeM phaMsakara gRhastha avasthAmeM bhI dharmakI | IN abhilASA rakhate haiM ve mahAnubhAva bandhyA strIke putra ke zirapara AkAzake phUloMse bane mukuTako dekhanA cAhate haiM isaliye ve durAcArI haiM-samyak cAritrake pAlana karane vAle nahIM ho sakate sAra yaha hai ki AkAzake puSpoMse guthe hue mukuTase yukta bAMjhake putrakA honA jisa prakAra asaMbhava hai usI prakAra | kSI dhana Adi ke mohameM mur3ha hokara dharmakA pAlana karanA bhI asaMbhava hai| strI Adike mohameM grasta puruSa kabhI vAstavika dharma pAlana nahIM kara sakatA // 13 // yadi cittameM kaNamAtra bhI parigrahake kA pranTara rAga banA rahe to jisa prakAra gadheke sIgoMkA honA saMsArameM asambhava hai usI prakAra mokSa IT ko prApti asaMbhava hai--rAgakI vidyamAnatAmeM kabhI mokSa nahIM prApta ho sakatI // 14 // isa prakAra SvacAra karate karate bhagavAna vimalanAtha ke saMsAra, zarIra Adise udAsInatA rUpa viziSTa jJAna ho | gayA evaM usI samaya sArasvata Adi lokAMtika deva bhagavAnake pratiyodhane ke liye yahAM Akara upasthita hogaye // 15 // ye deva cAra lAkha sAta hajAra AThasau bIsa407820 the ora ye saba eka bhavAtArI bAla brahmacArI hote haiN||16|| ve bhagavAna vimalanAyake sAmane khar3e hokara isa prakAra kahane lage- 5 MaraYASTER PRITarkarKET Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' - . . . sama HTTEN te'marA pracAriNaH // 16 // (407820) evamArjina devA domukta guNAnvitaM / vairAgyarasasampUrNa kSatamAyAdhiyarjinaM // 17 // sadviraGgIkRtaM yazca pAlanoya pryksstH| anyathaiva manuSyANAM hAsyatA bhavati dhruvaM ||18||shraa vivekinaH zatAH dAtAro guNino vidaH / prAramca ye prakurvanti sa eva bhuvnosmaaH| 16 // jodhenAneko bhukta raamaaraajydhnohc| sukhaM tRpyati no jIvo bhogA. dInA tathApi ca // 20 // bhaSa'ze'bhavan maricakramAvikramAH kramAt / ta eva nidhanaM yAtA nizcalaM kiM hi gnnyte|| 21 // indriyA Ni praNazyati pApamAyAti pRSThataH / taskRtaM tena baMdhaH syAt zvanabhAjI tato bhavet // 25 // sAMnidhyAjjAyate siddhizcandanAnAM bhavA PI bhagavan ! jo mArga doSoMse rahita hai| aneka guNoMkA bhaMDAra hai| vairAgya rasase paripUrNa hai / chala chidra kapaTase rahita hai aura sarvottama kalyANake abhilASI sajana jise apanAte haiM usI mArgako isa samaya Apane svIkAra kiyA hai isaliye Apako vaha avazya prayatna pUrvaka pAlana karanA Pal caahiye| yadi Apa use dhAraNa kara chor3a deMge to Apa nizcaya samajhiye sorA saMsAra ApakI | halI karegA // 17 // 18 // jo mahAnubhAva kisI bhI kAryakA Arambha kara use pUrA karate haiM ve hI | manuSya saMsArameM zUravIra samajhe jAte haiM tathA ve hI vivekI. samartha, dAtA, guNavAna aura vidvAna mAne | jAte haiM evaM ve ho saMsArake bhUSaNa gine jAte haiN||6|| isa jIvane saMsArameM rahakara strI rAjya aura dhanase jAyamAna sukha aneka bAra bhogA hai tathApi bhoga Adise isakI tRpti nahIM hotI // 20 // | bhagavan ! Apake isa pavitra vaMza, atula saMpattike svAmI bar3e bar3e cakravartI aura pratApI rAjA hogaye haiM aura kama kramase kAla unheM apanA kavala banAtA calA gayA hai isaliye saMsArameM avinAzI padArtha koI jAna nahIM par3atA // 21 // ina viSaya bhogoMmeM lIna rahane para iMdriyAM naSTa hotI | haiN| pApakA Atrava hotA hai| pApake Asravase bandha hotA hai evaM usa bandhakI kRpAse niyamase isa PM jovako narakameM jAnA par3atA hai // 22 // prbho| jisa prakAra caMdana vRkSake sambandhase Aka dhatUre Adike vRkSa bhI candana svarUpa hojAte haiM usI prakAra jaba Apa sarIkhe mahAnubhAvake saMbaMdhase KYAKChakke MeRKE KAHERS REKHERE Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 dvazAM paraiSAM bhUruAM caitatsvasmAtsvastha kathaM na sA // 23 // evamAdi vaco deva nizamya nitarAM hRdi / jaraNamiva tyAca patyaM tadA'munA // 24 // abhiSicya tato lekhAH purastAtsaMsthitA yadA / deSadattAM samAruhya zitrikAmamarAmRtaH // 25 // rAjanyairutaH sapta padAni paramAdarAt / SaNNavatipramaiH zaka to nRpasaMyutaH // 26 // sahetukamalodyAne sthitvA maNiziLAtale / tatyAja dvividhaM saMga sahastranRpasecitaH // 27 // paryakaH sanamArudo dhyaanstimitlocnH| namaH siddhamiti proktvA pragrAja jagadyazAH / zukle mAtre caturthyA va dinAMte janmabha jinaH // 28 // dIkSAbhyudayamAna kurmahannAthAH surAnvitAH / stutvA matyA jinaM bhaktyA jagmurAnandato anya manuSyoM ko mona prApta ho jAtI haiM taba svayaM Apa to use prApta kareMge hI moca lakSmIko hastagata karane kA pUrA adhikAra Apako hai isaliye aba Apa zIghra digambara dIkSA dhAraNa kara saMsArakA uddhAra kIjiye // 23 // basa lokAMtika devoMke isaprakAra sAra garbhita vacana suna bhagavAna vimalanAthane jIrNa tu ke samAna samasta rAjyakA parityAga kara diyA // 24 // dIkSA kalyANake upalakSa meM devoMne unakA abhiSeka kiyA / samasta deva pAlakI tayArakara bhagavAnake sAmane khar3e hogaye aneka devoMse vyApta ve bhagavAna zIghra hI pAlakI meM savAra hogye| sAta per3ataka rAjA loga bar3e Adara se unakI pAlakI le cle| usake bAda iMdroMne unaka pAlakI lelI chiyAnave per3a pramANa iMdragaNa use jamIna para le cale, pIche AkAza mArgase le jAkara sahatuka nAmake vizAla udyAnameM iMdroMne usa pAlakIko le jAkara rakha diyaa| udyAnakI maNimayI zilApara ve bhagavAna jineMdra virAjamAna hogaye / bAhya abhyantara donoM prakArake parigrahakA unhoMne parityAga kara diyA | hajAra rAjAoM ke sAtha digaMbara dIkSA dhAraNa krlii| paryaMka Asana mAMDU liyA | dhyAna mudrAse netroMko nizcala kara liyA tathA samasta jagatameM jinakI kIrti vyApta hai aise una bhagavAna vimalanAthane mAgha sudI cautha ke dina jaba ki janma nakSatra vidyamAna thA 'siddhoMko namaskAra ho' aisA kaha kara digaMbarI dIkSA dhAraNa kara lI // 28 // aneka devoMse vyApta iMdroM Qi Du Yu Yu Zuo deChu niNai demita EKERPREKY vyajaya jaya Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RKHER E 'pitAH // 26 / popayAsamAdAra svAsthadhyAnaparAyaNaH / catuyajJAnasaMyukto vabhUdhAdhu hi tatkSaNe !!3. // barvate nandanAbhilyaM pura' paramapAvanaM / tatrAcanapatidhImAn vijayAkhyo maharddhikaH // 31 // pAraNArthaM dvitIye'ki samATa taha zinaH / svarNAbhastejasA saMghaH kalpadrama ivAparaH / / 32 // dRSTvA jina samusasthe parItya praNanAma saH / iti stautisma sadAmAtyAMjachiH varmahAnaye // 33 // bhagrAhaM sukRtIbhUto jAtastava samAgamAt / mAdRzAM zrutlokAnAM kuto lokezvarAgamaH // 34 // sanmamRtyujarAbahitApAturiThayakSuSaH / bane bar3e ThATa vATase bhagavAna vimalanAtha ke dIkSA kalyANakA utsava mnaayaa| bhakti pUrvaka unako stuti kii| namaskAra kiyA evaM sabake saba bar3e Anandase apane apane sthAna cale gaye // 26 // dIkSA grahaNa karate samaya bhagavAnane SaSThopavAsa--belA dhAraNa kiyA Ara ve apanI AtmAke svarUpake ra cintavanameM lIna hogaye jisase unake usI kSaName manaHpayaMya nAmakA cauthA jJAna pragaTa hogayA // 30 // isI pRthvIpara eka nandana nAmakA mahA manojJa pura vidyamAna hai usa samaya usakA pAlana karane kA vAlA rAjA vijaya thA jo ki atyanta buddhimAna thA aura vipula sampattikA khAmI thA // 31 // velAya | upavAsake samApta ho jAne para dUsare dina ve bhagavAna vimalanAtha rAjA vijayake gharapAraNAke nimitta Aye / bhagavAna vimalanAthakA zarIra suvarNamayI thA aura dehakI advitIya prabhAse vyApta thA isa liye ve calate phirate anupama kalpavRkSa sarIkhe jAna par3ate the // 32 // bhagavAna jinendrako AhArake liye apane ghara AtA dekha rAjA vijayako paramAnanda huaa| bhagavAnako dekhate hI vaha zIghra | khar3A ho gyaa| tIna pradakSiNA dekara namaskAra kiyA evaM hAtha jor3akara bhAvoMkI pavitratAse apane | | koMke nAza karaneke lie vaha isa prakAra stuti karane lagA- . 15 bhagavan / Apake zubha Agamanase Aja meM pavitra hogayA kyoMki Apa tIna lokake nAtha haiM | lar isa prakArake mahAn puruSakA mujha sarIkhe kSudra puruSake gharameM AnA bar3I kaThinatAkA kArya hai // 33-- 34 // janma maraNa aura jarA rUpI tInoM prakArakI agniyoMke saMtApase saMtapta mere liye he bhagavan / KAYE KHEREYENESE HEEREY KAYERA KEFENSNEHA Ekkkkkkkkkkkkkkkkkkkk Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgamazcandana me te sudhA vAparasAyanaM // 35 // adya kAmabudhAyAtA kalyAgaH parama pada vAkAle vRSTirAkAzAdu gyapetAmrAgmama gRhe // 36||dodlaasi me deva! dRSTvA tvA dhArirAzinA / parva glArya mahAbhavyayakorAhAdadAyinaM // 37 // stutveti caraNokSAlya naSadhA 156 punnymrjyt| sapta sadguNitaM dAnamayacchatramasmakai // 38 // napAgAre tadA paMcAdhAya' jAtamiti sphuTa / dundumiranasaugandhiSA tAmbhovRSTisotsavAH // 36 // pAtradAnAtparaM puNyaM nAbhUnnAsti bhaviSyati / yato devAgamastasmArika durApyaM jagattraye / 4. // api ApakA AnA zItala candana amRta vA rasAyana sarIkhA huA hai kyoMki caMdana Adike saMsargase jisa prakAra tApa miTa jAtA hai usI prakAra Apake samAgamase merA bhI janma AdikA tApa miTa jAyagA // 35 // prabho ! Apake Anese Aja maiM yaha samajhatA hUM ki mere gharameM kAmadhenu A gaI vA kalpa vRkSa AgayA kiMvA Aja mujhe parama padakI prApti hogaI athavA varSAkA samaya na rahane para bhI mere gharameM AkAzase varSA ho nikalI // 36 // jisa prakAra candramAko dekhakara samudra laha lahA 4 uThatA hai usI prakAra he deva ! Apako dekhakara merA hRdayarUpI bizAla samudra mAre Anandake umar3a rahA hai tathA candramAko dekhakara jisa prakAra cakora pakSIko parama Ananda hotA hai usI prakAra bhagavan ! Apa bhI mahAbhavya rUpI cakora pakSiyoMko Ananda pradAna karane vAle haiM // 37 // basa isa | CalprakAra bhagavAna vimalanAthakI stutikara rAjA vijayane unake caraNoMkA pravAla kiyaa| navadhA + | bhaktise jAyamAna puNyakA upArjana kiyA evaM dAtAke sAta * guNoMse zobhAyamAna kSIrakA | AhAra unheM diyA // 38 // rAjA vijayake gharameM bhagavAnake AhArase jAyamAna puNyase 2 ___+ pratimAha-tiSTha tiSTha tiSTha, aisa tona bAra kahakara khar3A raakhe|2 muniko uccasyAna deve| munike caraNoMko pramANIka prAsuka jalase dhove 14 munikI pUjA kreN| 5muniko namaskAra kreN| 6 dAtA apanA mana zuddha raakh| 6 dAtA apanA vacana zuddha rAkheM / 8 dAtA apanA zarIra zuddha raakheN| dAtA munirAjako zuddha bhojana de| yaha nau prakArakI navadhA bhakti kahI jAtI hai| ** dAtAke dAna denemeM dharmakA zraddhAna ho| 2 sAdhuke ratnatraya Adi guNoMmeM manurAga aura bhakti ho / 3 dAtA dayAvAna ho / 4 dAtAko dAnakI zuddhatA azaddhatAkA jJAna ho / 5mAtA isaloka paraloka saMbandhI mogoMkI thamilApAse rahita ho / 6 chAtA kSamAdhAna ho / tada dAmadenekI sAmarthya rakhatA ho| faski/KPREMyasya Kakkarakar kathapara Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA0 -7 KY AKA stoka suprAbhyo dasta medasamaM bhavet / nyagrodhatatvIjaM hi vistAraM kurute laghu // 41 // supAtra' prApya vegena isI yAstatra sAMgatI varjinAbhyapadaH prAyaH sutejAH svapadAdhitaH // 42 // evaM bezarmanAzaH syAt yathA kAsInanAzataH / kautaskutaM sadA tacApyato dAnaM na vAryate // 43 // dayAhetoH varjitaviSAM supArzva prApya bhAvena vizeSAtsanterapi // 44 // samo lakSatabho rasyA dattaH pAtrAya nizcitaM / vyApohati para pApa bhogabhUzaM dadAtyale // 45 // notyA hAraM samaiinye pade zrI jinanAyakaH / gIrvANAvalisaMsevya iva merUrakampadhIH // 46 // sAmAyika samAdAya saMyamaM zuddhacetasA / varSatayaM cakAro pradAtavyamaM ginAM VKPKR NE dundubhikA bajanA ratnoMkA par3anA sugaMdhita pavanakA vahanA sugaMdhita jalakA barasanA aura puSpakA varasanA ye pAMca prakArake Arya huye // 36 // pAtradAnake viSayameM grabhyakAra apanI sammati dete haiM ki --- pAtradAnase bar3hakara puNyakA kArya saMsArameM na to hai aura na hogA kyoMki pAtradAnakI kRpAse deva sarIkhe bhI khice cale Ate haiM phira tInoM lokameM durlabha cIja raha hI kyA jAtI hai ? // 40 // jisaprakAra vaTavRttake bahuta choTe bhI bIjase vizAla vRkSa utpanna ho jAtA hai| usIprakAra supAtra keliye sarasoMke barAbara thor3A diyA huA bhI dAna meruke samAna phalatA hai // 41 // uttama pAtra ke milane para jo use bhaktipUrvaka AhAra diyA jAtA hai vaha saphala hotA hai tathA dAna denevAlA anya mAmUlI sthAnoMko na prApta hokara mokSapadako prApta karatA hai aura paramatejasvI mAnA jAtA hai || 42 // yadi dAna denA hI banda kara diyA jAya to gRhastha vA muni dharmakA hI nAza ho jAya tathA dharmake naSTa ho jAne para mokSapada bhI nahIM prApta ho sakatA kyoMki mokSapadakI prApti dharma hI kAraNa hai isaliye dAnakA kabhI bhI niSedha nahIM kiyA jAsakatA // 43 // jo pAna lUle laMgar3e apAja haiM kAMti rahita haiM unheM karuNA buddhise dAna denA cAhiye aura uttama Adi patra mila jAya to unheM uttama buddhise bhAva pUrvaka viziSTa dAna denA cAhiye // 44 // yaha sarvathA sunizcita bAta hai ki pAtra keliye bhaktipUrvaka diyA huA eka roTIkA Tukar3A bhI lAkha Tukar3ArUpa phalatA hai tathA vaha diyA huA Tukar3A balavAna bhI pApako naSTa karatA hai aura aneka prakAra ke utta EXCRICK Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upapapaYIRAMAYFRN |stapo'raNyAMtareSu ca // 47 // nijadIkSAghane tasya ghAtikarmakSayAtparaM / baDopavAsino mAye SaSThayAM pale zite bhUza // 48 // aparAI svadIkSAyA nakSatre ca zubhodayAt / mUle jambudra masyaiva prAdurAsIcca kevalaM // 46 // (yugma)jAnakalyANaka bakaH sumAsIrAdayo 'mraaH| samayamRtisacchAyA punarvAcAmagocarI / / 11 / / yodhayAmAsa bhanyaughAmbhoramA tmorisst| nAnAjanapade devo lene zArcitapaskajaH / / 51 // purastAddharmacakra vaizvAna sayaghoSaNa / yazamUrdhasthita sAnAdharkaviMdho dhabhau yathA // 12 // gaNAnAM mune- Im mottama bhogoMkA pradAna karane vAlA mAnA jAtA hai|| 45 // jinoMmeM zreSTha ve bhagavAna vimalanAtha rAjA vijayake gharameM AhAra lekara vanako lauTa gye| unake zarIrakI kAMti suvarNamayI thI aura aneka deva unakI sevA karate the isaliye ve aneka devoMse veSTita suvarNamayI meruparvata sarIkhe jAna par3ate the|| 46 // bhagavAna vimalanAthane apane nirmala cittase sAmAyika rUpa saMyamako dhAraNa kara vanake madhya meM tIna varSa taka ghora tapa tapA vAda unhoMne usI sahetuka nAmaka apane dIkSAvanameM belAkI pratijJA kara tIna tapase jJAnAvaraNa Adi ghAtiyA karmoM ko naSTa kiyA jisase mAgha sudI chaThake dina jaba ki dupaharakA samaya thA aura docA nakSatra vA janma nakSatra vidyamAna thA jaMbU | vRkSa ke nIce zubhake udayase unake kevala jJAna pragaTa ho gayA // 17-46 // bhagavAna vimalanAthako kevala jJAna hote hI unake jJAna kalyANakA utsava manAne ke liye zIghra hI iMdra Adi devagaNa usa sahetuka vanameM A gaye / evaM jisakI mahimA varNana nahIM kI jA sakatI aisA atyaMta dedIpyamAna samavasaraNa raca diyA gayA // 50 // jinake caraNa kamaloMko bar3e bar3e indra Adi deva sevA karate haiM aise ve bhagavAna vimalanAtha aneka dezoMmeM vihAra karane lage evaM jisa prakAra sUrya kamaloMko khizAtA hai usIprakAra sUryakharUpa ve bhagavAna bhavyarUpI kamaloMko bodhane lage-vAstavika upadeza dene lge||51|| jisa prakAra pahAr3akI zikharapara vidyamAna sUrya zobhita hotA hai usIprakAra yakSoM 51 ke mastakaoNpara virAjamAna aura "he bhagavAna vimalanAtha ApakI jaya ho" ityAdi rUpase jaya 2 | ghoSaNA karatA hu dharmacakra umke Age nAge calane lagA // 52 // jisaprakAra satarSi Adi pahacapapapapapapapavara petimes Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA0 ICC mukhyAno namorAjaiva vaimalaH / citrAnyoto'tarIkSasthastArakANAM samAMtara / / 53 // atha jambumati dope bhArata bhAratabhRtA pakhaMDi vidyate tatra saurASTro viSayaH smRtaH / / 5 / / purI dvAravatI tatra zobhAyA paramotlayA / svrnnrtmhaavitryutpraasaadmNjinaa| // 55 // kAmarUpanarAkIrNadurgavaiSamyadurjayA / unnitayakAlApAsyapInavakSonabhAminI // 56 // satyadharmadayAdAmasarodhApIgRhA. dhitaa| partate'marapUrvA sA dIrghA hinssyojnauH||54|| trayodazabhireveyaM vistarA yojane / dvisahasralaghuddhAramaMDitA magadhA dhipa ! // 58 // ( caturbhiH kalApaka dharmAkhyadhalisaMyuktaH svayamUrbharatArdhavAk / bhUkhecaranarAdhIzasevyasto pAti zakravat // 5 // tutArA gaNoMke madhyameM AkAzake aMdara rahane vAlA caMdramA citrA nakSatra ke sAtha zobhA dhAraNa karatA I usIprakAra muni Adi gaNoMke madhyabhAgameM virAjamAna AkAzameM adhara rahanevAle ve bhagavAna ! H| vimalanAtha atyaMta zobhita hote the||53|| .. ___ isI jaMbUdvIpake aMdara aneka bhavyoMse vyApta aura chaha khaNDoMkA dhAraka eka bharatakSetra nAmakA prasiddha kSetra hai| usa bharata kSetra ke aMdara eka saurASTra (soraTha ) nAmakA deza vidyamAna hai // 5 // saurASTra dezake aMdara dvArikA nAmakI nagarI hai jo ki nAnA prakArakI zobhAnoMse zobhAyamAna hai| bhAMti bhAMtike sadA usameM aneka utsava huA karate haiM evaM suvarNa aura ratnamayI aneka uttamIttama pratimAoMse maMDita jina maMdiroMse vyApta hai // 55 // vaha dvArikApurI usasamaya vizAla nitamba laMbI coTI mukha aura stha la stanoMse zobhAyamAna strI sarIkhI jAna par3atI thI kyoMki jisaprakAra suMdara zrI aneka sudara puruSoMse vyApta rahatI hai usIprakAra vaha nagarI bhI mahAmanohara puruSoMse bharI huI yI tathA suMdara bhI strI jisaprakAra viSama-kuTilAIko liye hotI hai usIprakAra vaha purI bhI aneka vizAla vizAla kiloMse viSama thI-zatruoMke agabhya tho|| 56 // vaha dvArikApurI satya ahiMsA kdharma dayA dAna sarobara bAvar3iye aura gharoMse vyApta thIM isaliye vaha svargapurI sarIkhI jAna par3atI thI aura nau yojana pramANa lambI thii| teraha yojana pramANa caur3I evaM do hajAra choTe 2 daravAjoM se zobhAyamAna thI // 57 158 // usa purIkA racaka svayaMbhU nAmakA nArAyaNa thA jisakA bar3A bhAI / upapapapapapapapapapayAra svApAra Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdAbje vAyA: sindhurA gAdha : " bhaYANAVINAYANAYA hiraNye'nilaH somo guuddhstvaadkoptH| pratApAtibhUrbhAnuH saMtatyamojinISu yH||6|| (yugma) khatrayatvekasAhasyasaMkhyA mukuttpddhkaaH| sevante patyaha tasya pAdAja caJcarIkaSat // 69 // tApatsaMkhyA mRgAkSyo'sya sukhayantIva rabhikAH / navakorituraGgANA mAlA mAti manoharA / / 62 / / apaMcavicatuHsaMkhyA: sindhurA daanvrssinnH| madoddharAH sitA bhauti nabholiha yo mnatAH / / 13 / / shNkhddgdaacaapkhddcksushktikaaH| pratyeyaM sApta rakhAni tasya santi ca gAgadha : // 64 // prAmAstasyAThacatvA rizatkoTi pramitA mtaaH| gokulaM sArthakoTya ke vartate bhuutyo'praaH||65 / / bhujana rAjya sthito dharmaralinA mUzalaM gvaa| mAlA dharma nAmakA balabhadra thaa| svayaM ko tIna khaNDakA svAmI ayaM cakrI thaa| bhUmigocarI vidyAdhara rAjAoMse sevita thA evaM indra jisaprakAra svargapurIkI rakSA karatA hai usaprakAra vaha dvAravatIpurI kI rakSA karatA thA // 56 // tathA vaha nArAyaNa svayaMbhU zatrurUpI vanakeliye dAvAnala thaa| chipe hue parAkrama kA dhAraka aura krodha rahita zAMta honeke kAraNa caMdramA sarIkhA thaa| apane parAkramase samasta pRthvI talako vaza karane vAlA thA aura prajArUpI kamaliniyoMko prasanna karanevAlA sUrya thA--usake rAjyameM sArI prajA prasanna aura sukhI thii|| 6 ||jisprkaar bhramara kamalakI sevA karate haiM usI prakAra solaha hajAra mukuTa vaddha rAjA usa nArAyaNa svayaMbhake caraNa kamaloMke sevaka the // 61 // jisaprakAra devAMganA devaoNko sukhI banAtI haiM usIprakAra solaha hajAra maga locanI rAniyAM nArAyaNa svayaMbhUkI sevA karatIM aura use sukhI banAtI thiiN| usake nau karor3a ghor3e the jo ki teja pAnIke mahAmanohara the / byAlIsa lAkha hAthI the jinake ki gaMDasthaloMse mada catA thaa| madase | utkaTa the aura itane UMce the mAno AkAzako sparza karate the // 62 / 63 // usa rAjA svayaMbhUke zaMkha, daNDa, gadA, dhanuSa, khaDga, cakra aura zakti ye sAta ratna the| ar3atA. lIsa karor3a saMkhyApramANa usake grAma the / Der3ha karor3a gAyeM thIM aura aneka prakArakI vipula vibhUti thI // 64-65 // mUsala, gadA, mAlA aura zIra nAmaka zastroMke dhAraka, atyaMta sAmarthyavAna apane bar3e ic bhAI balabhadrake sAtha vaha svayaMbhU nAmakA nArAyaNa apane rAjyakA sukhapUrvaka bhoga karatA thA / / 66 // kapapara seksukrKukukkkkk Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIraM vidhAtvA ca mAtrA balavizAlinA // 66 // madoddha rAnapAna jitvA prajAH pAlayati na tAvannAnAmahAdezAn vihatyAgatavAn jinaH 167 nilobho nimalaH zAMto raagdvesscyuno'cyutH| tarhi gatyAgato tasya prakAzyete kathaM praiH||6|| udayAdrAdetyeva pratyahaM mAsta mohitaH / niyogo'ya tathA tasya pAthAtathyapabodhakaH // 6 // tatpuromadanodyAne zakAjJAdhAriNA mudA / dhanadena vicitrAma viTa' nirmame mahat / / 70 / / durgabhittamahApIThasApAnAnAM vicitrtaa| mAnastaMbhatAgAnAM savArasya satkave / 1 / / prAdurbhavata legne. - zamAyayA samavatiH / sthAnAMgIkArakAsya kSappena kevalakSaNe // 72 // tanmadhyastho jino-roje zAnadRSTajagattrayaH / surezaiH svargavA Ad aneka madonmatta rAjAoMko jItakara vaha nArAyaNa svayaMbha sAnanda prajAkA pAlana karatA thA ki usI samaya aneka dezoMmeM vihAra kara bhagavAna vimalanAtha vahAM para Aye / ve bhagavAna parama nirlobha, the / samasta dopoMse rahita nimala the| zAMta the| rAga aura dvaSase rahita evaM avinAzI the isa liye yaha bAta hareka manuSya jAna hI nahIM sakatA thA ki kahAM unakA jAnA hotA thA aura kahAM | AnA hotA thaa| jisa taraha caMdramA pratidina udayAcalapara udita hokara astA cala para asta hotA hai yaha usakA niyoga hI hai usIprakAra gamana Agamana bhI bhagavAnakA niyoga svarUpa hI thA kyoMki / vaha gamana Agamana yathArtha rUpase padArthoMkA prabodha karanevAlA thaa| jo purI nArAyaNa svayaMbha kii| rAjadhAnI thA usI purIke madana nAmaka udyAnameM bhagavAnavimalanAthake AjAne para AnaMdita ho kuvarane / indrakI AjJAse zIghra hI samavasaraNa racanA prArambha kara diyA jo ki vicitra zobhAkA dhAraka thA, vizAla thA / samavasaraNake aMdara citra vicitra prAkAra unakI bhItiyAM, vizAla siMhAsana, sTor3iyAM,mAnastaMbha aura tAlAvoMkI jo racanA kI gaI thI usakA varNana dhurandhara kavi bhI nhiiN| kara sakate the / vasa kevala jJAnase virAjamAna bhagavAn vimalanAthake Thaharate hI idrakI mAyAse zIghra hI samavasaraNa taiyAra ho gayA aura ve bhagavAn vimalanAtha jo ki apane divya jJAnase tInoM meM lokoMke jAnanevAle the evaM jinake caraNa kamaloMko jaya jaya zabdoMke karanevAle vyaMtara Adi deveMdra SHARAM ParkaY KEY 21 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMzca pUjitAMrjiyAravaiH / / 73 // tatprabhAvAdana ramyaM vATikA kusamAnvitAM / dundubhidhvAnamAzampa mAlAkAro'gamatpuraM // 4 // nAnApuSpaphalAko kara saMvidhAya ca / nUpAkSayA puro gatvA tatkaraDaM mamAca saH // 75 11 akAlajanitAM dRSTvA svayaMbhUritimA. gayA / ciraM syAMte mahAciMtAgrastavetA vyaciMtayat / 76 // .akAlInaM yadA puSpamRtoH sadbhASaSAvaka / bimahAyuddha dRzyate zrUyate ca pA // 7 // tadA rAjAzubhanayaM durbhikSaM vA prajApateH / dezabhaH samAdiSTaH pradhamaiH pUrvasUribhiH // 78 // 12 aura svargoMke deva bhakti pUrvaka pUjate the, usa samavazaraNake madhya bhAgameM virAja gaye // 67--73 / / | jisa vanameM bhagavAna vimalanAtha virAje the vaha vana mahA manohara dIkha par3atA thA usameM rahanevAle vRkSa, phala phUloMse vyAta the aura nauvata ghuratI rahatI thii| usa vanake rakSaka mAlone jaba banako yaha ke vicatra zobhA dekhI aura nauvatakA zabda sunA to use bar3A Ananda huaa|anek prakArake puSpa aura na kaloMse usane apanI Tokano bhara lii| vaha dvArAvatIkI ora cala diyA,evaM rAjAkI AjJAse rAja|| sabhAmeM praveza kara usane usa DAlIko mahArAja svayaMbhakI bheMTa kara dii|| 74-75 // rAjA svayaM* bhUne jyoMhI asamayameM honevAle phala puSpa dekhe tyoMhI mAlIse to usane kucha pUchA nahIM kiMtu apane * Apa mAre ciMtAke usakA mukha mlAna ho gayA aura mana hI mana vaha isa prakAra ciMtA karane lagA asamayameM utpanna honevAle ye phala phala Rtu kAlake vAdhaka haiM, jo vastu jisa samayameM hone vAlI hai usa samayameM na hokara yadi anya samayameM hogI to usase kabhI bhI RtukA nizcaya nahIM kiyA jA sktaa| asamayameM honevAle jo ye kala phala dIkha par3ate haiM unakA phala yahI jAna par3atA hai ki yA to kisoke sAtha mahA bhayaMkara yuddha karanA hogA yA kahIMse vizAla yuddhake samAcAra | - sunane meM aaveNge| prAcIna AcAryoMne asamayameM jAyamAna padArthoMko dekhanekA yaha phala batalAyA - hai ki yA to rAjAkA azubha hogA yA akAla par3egA athavA dezakA bhaGga hogA / / 76-78 // apane * S bhAI nArAyaNa svayaMbha ko isa prakAra cintA aura klezase klezita dekha usake bar3e bhAI balabhadra kdharmane kahA RadiopadA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** 4 AYANAYANAYAYYY iti cintAdhyathApannaM dRSTvA zrInijAMdhavaM / atravInolabAsaskaH kiM tvaM ciMtAsa prabho ! isa pRSTo juhAveti svayaMbhUraktalocanaH / zrUyatAM vacana bhrAtaryathA dRSTa pratrakSyate // 8 // kiSki dhApattane rAjA mahadhi: mundarAbhidhaH / svapratApajitAzeSazayo'bhaduguNAkaraH / / 81 // kamalA su'darI tasya sutA paramasudarI / nAmnA vijJAnalAvaNyarUpAbharaNabhUSitA // 82 / IdRkSA vidyate naiya pAminI kAzyapIta hai 1 pRthasthalanitaMbAcyA hitAvahasasvarA bhRzaM // 83 // sayeti vihitA bhrAtaH! pratijJA duSkarA naNAm / maMdArANAM mahAmAlA yasya kaMThe pravartate / / 84 // vRNe'haM parapramamgA sAdara nApara. varam / iti zrutvA pitA tasyAzciMtayAmAsa mAnase / / 85 / / bhAI tuma isa DAlIko dekhakara kyA vicArane laga gaye ? usa samaya svayaMbha ciMtAse atyanta Ka vyathita the| mAre klezase unake netra mlAna ho rahe the isaliye duHkhita ho unhoMne uttarameM apane bhAIse yaha kahA-asamayameM honevAle ina phala phUloMko dekhakara maiMne jo kalpanA kI hai| Me! maiM Apase kahatA hU~ Apa dhyAna pUrvaka sneN| kiSkiMdhA nagarameM eka sundara nAmakA rAjA thA jo ki vizAla sampattikA svAmI thaa| apane pracaNDa pratApase samasta zatruokA jItanevAlA thA evaM aneka uttamottama guNoMkA sthAna thA // 7981 // rAjA sundarakI strIkA nAma kamalA thA jo ki eka alaukika sundarI thI aura usase utpanna | paramasundarI nAmakI kanyA thI jo ki vijJAna kalA kauzala, lAvaNya manojJa rUpa rUpI bha SaNoMse bhUSita thI / 82 // vizeSa kyA vizAla aura sthala nitamboMse zobhAyamAna haMsake samAna moThe vacana volanevAlI ramaNI parama sundarIke samAna koI kanyA na thA // 3 // atyanta mAninI usa kanyAne yaha pratijJA kara rakkhI thI ki jisa manuSyake galeme mandAra jAtike kalpavRkSa puSpoMkI mAlA hogI usI manuSyako premapUrvaka bar3e Adarase meM vruugii| dUsare kAmadevake samAna bhI varako meM na vruugii| parama sundarIke pitAne java parama sundarIkI yaha pratijJA sunI to use bar3I ghabar3AhaTa huI | hd evaM vaha usakI kaThina pratijJAse mana hI mana vicArane lagA Maa Ka Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 64 patrapatraka pa Nong Shao Qi Biao Ahe ! atyaMtamUDhatvaM sutAyA durvacaH kila / svargiyAMgyA kuto labhyA zubhrA maMdAramAlikA // 86 // A evaM manyate ceta svayaMbaravinA | manogato garo naiva saoNlabho bhuvanatraye // 87 // vidayitveti rAjA sa trakArAzu svayaMvaram / navinyAsaprAkAranastamaM sutoraNam // 82 // tato dala daladvarNaM prAhiNodviSayeSvasau / rAjAgatyarthametrAzu maMjula prAja param // 86 // taddhi zrutvA rAjAnastalA jagmuH zubhecchayA / yathAyathaM sthitAH sarve kanyApitamAnasAH // 60 // tamitrAM laMghayan mAnurudiyAyodayAcale | rAjanyAn bIkSitu' ki'yA rakta mUrtisanniya // 61 // kanyApravAraNArtha vA maMdArakuMsamaH kRtiM / uttaratatvatoM nUnaM darzayan dhvaMsa kanyA paramasundarIne jo vaisI pratijJA kI hai vaha usakI bar3I bhArI mUr3hatA hai| maMdAra vRkSa ke sapheda puSpoM kI mAlA to deva pahinate haiM manuSyoMko vaha kaise prApta ho sakatI hai ? khaira, yadi isa kanyAkA aisA ho valavAna Agraha hai to vinA svayaMvarake kiye tInoM lokameM isake liye vesA vara nahIM mila sakatA / svayaMvara karanese hI kadAcit prApta ho sakatA hai isaliye isake varake liye svayaM varakI hI racanA karanI hogI, basa aisA vicAra kara rAjA sundarane zIghra hI svayaMvara maMDapake taiyAra hone kI AjJA dedI tathA vaha maMDapa bhI ratnoMke bane parakoToMse vyApta suvarNamayI stambhoMse zobhAya mAna evaM laTakate hue toraNoMse dedopyamAna zIghra hI taiyAra ho gayA // 84-88 // svayaMvara maMDapa ke taiyAra ho jAne para rAjA sundarane samasta dezoM ke rAjAoM ke bulAne ke liye patra bhejA jisameM ki spaSTa rUpa se svayaMvara ke samAcArako sUcita karanevAle akSara aGkita the evaM vaha zubha manohara prazastathA // 86 // patrake pAte hI zubha kanyAko prAptikI abhilASAse samasta rAjA kiSkiM dhApura meM Aye, evaM kanyAkI prAptimeM jinakA citta lIna hai sabake saba yathAyogya sthAnoMpara Thahara gaye // 60 // rAtrike bIta jAnepara pUrva dizA meM udayAcala para sUryakA udaya huaa| vaha sUrya udaya| kAla meM rakta kA thA isaliye aisA jAna par3atA thA mAno prasanna ho vaha rAjAoM ke dekhane ke liye AyA hai kiMvA rAjAoMkI viSaya janita lAlasA para haMsI pragaTa kara rahA hai / athavA apane gola RPAPVERY SAPAPAY Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 65 YAYAA Zui Bi Ju Zheng Bei stayaH || 12 || (yugmaM)udite zradivAnA nAnA gArakAriNaH / AjagmurmaNDapaM sarve rAjaputrAH ivAmarAH ||13|| keciddhasakaraH keci* cchukaharutA moDurAH / bhramayataH ka kenitkecicca smitakAriNaH // 64 // dhAtrIskaMdhakarA nAnAkautukA rAjaputrikA draSTu samATinA tatra rAjanyAn maMDape tvarA // 65 // kaMcukI to jagAdeti puli ! zRNu baco mama / eteSAM zubhatamaM bhUpaM vRNIzca tvaM samAdarAt // 66 // vilokya bhUpatIn sarvAn sudarAnapyabhAcata / maMdAramAlikAbhAvAnAtAnamatpuraM // 67 // SaNmAsAvarithaM sthitA AkAra aura lalAIse kanyA parama sundarIke ugane ke liye mandAra vRkSa ke puSpoM kI AkRti batalAtA huA andhakArako jar3a se bhagA rahA hai // 61-62 // isa prakAra sUryadeva ke udaya ho jAne para samasta rAjakumAra apanI apano zayyAoMse uTha gaye / prAtaH kAlIna nitya kriyAyeM kI / nAnA prakAra ke zrRMgAra kara apanA zarIra sajAyA evaM jisaprakAra deva Ate haiM usaprakAra ve svayambara maMDapameM Akara apane apane sthAnoMpara baiTha gaye // 63 // una rAjakumAroMmeM kaI eka rAjakumAra haMsake samAna hAthoMke dhAraka the| kaI eka zuka totoM ke samAna lAlimA ko liye hue hAthoMse zobhAyamAna the / aneka madonmatta phUla hAthoMmeM lekara use ghumA rahe the aura bahutase manda manda musakA rahe the // 64 // jisakA eka hAtha ghAyake kaMdhe para rakhA huA hai aura jo nAnAprakArake kautuhaloMse zobhAyamAna hai aisI vaha kanyA samasta rAjAoM ke dekhaneke liye zIghra hI usa svayambara maMDapameM AI evaM jisa samaya vaha vahAM para Akara khar3I huI to kaMcukI usase isa prakAra kahane lagA priya putrI ! merI bAta suno / isa samaya samasta dezoMke rAjA isa svayambara maMDapake aMdara virAjamAna hai inameM se jo tumheM pasaMda ho acchA lagatA ho use hI Adara pUrvaka vara lo||65-66 // kanyA parama sundarIne samasta rAjAoMkI ora dRSTi DAlI parantu mandAra puSpoM kI mAlA eka kebhI galemeM usane nahIM dekho isalie atyanta sundara bhI una rAjakumAroMmeM se ekako bhI usane nahIM varA aura vaha sIdhI apane rAjamahala lauTa gaI // 67 // aneka mAnasika kautUhaloMse paripUrNa ve samasta Du deoZang Jue Dui niShi wa Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la YYAYAYAY dewadewayaka bhUpAH sakautukAH / tanmohenaiva satyakathAdyAzcihArpitA iva // 68 // anyadA sarvamapAlasame kanyAvirAjite / samAgamanmahAraudraH kApAlI bhasmabhUpitaH // 66 // pASpIkRtakapAlaH samnagnarUpI jaTAdharaH / asthisaMghAtamAlAlaMkRtaprodha kRpAtigaH // 100 // nAnAkauTilya vidyAbhirmatsyayana kopato narAn / zaMkhacakarahaH kAlaH sthitaH padmAsane itare // 101 // atrAMtare nabhomAroM gacchan devaH svakAM tathA / nadIzvaramahAdvIpayAlAM kRtvA sabhopAraM // 102 // Agatastarhi raMbhA taM maNicUlasurAdhipaM / rarANa madhurAlA pairadaH kiM vartate vibhA ! / / 103 // cakArNeti cakorAkSi ! prArUdha 'smin svayaMvare / maMdAramAlikAbhAvAdvara kiMcinna manyate // 104 // zrutvaitatkIrAjakumAra kanyA parama sundarIke mohase lAlAyita ho varAvara chaha mAsataka vahIM par3e rhe| ve kanyA parama sundarI para itane vyAmugdha the ki apane khAne pInekI bhI unhoMne parvAha na kI thI isaliye ve aise jAna par3ate the mAnoM kisI catura citrakArane unheM citrapaTa meM aMkita kara diyA hai // 68 // eka dinakI bAta hai ki samasta rAjA aura kanyAse maMDita sabhA maMDapa meM eka kApAlI AyA jo ki mahA bhayaGkara thaa| aMgameM bhavati ramAye thaa| hAthameM kapAla thA / nagna digambara thA / jaTA dhArI thaa| galemeM haDDiyoMkI mAlA pahine thA / dayA rahita thA / apanI kuTila vidyAoMse samasta sabhA ke manuSyoM ko DarAnevAlA thA / zaGkha aura cakroMko dhAraNa kiye thA isaliye sAntAt kAlasarIkhA jAna paDatA thA tathA sabhAmaNDapameM Akara vaha pAlatI mAra kara vaTha gayA / / 66-101 // usI samaya maNicUla nAmakA devoMkA svAmI nandIzvara mahA dvIpakI yAtrA kara AkAzamai apanIsAtha jA rahA thA jisa samaya vaha svayambara maMDapakI bhUmipara AyA usakI strIne madhura vacanoM meM yaha pUchA, prANanAtha ! noce yaha kyA dRzya dIkha rahA hai ? uttarameM maNicUlane kahApriye ! kanyA parama sundarIke nimitta yaha svayambara racA gayA hai usakI yaha pratijJA hai ki jisa mahAnubhAva ke gale meM maMdAra puSpoM kI mAlA hogI use hI maiM varUMgI anyako nahIM parantu puSpoM kI mAlA kisI ke gale meM hai nahIM isaliye vaha kanyA kisIko vara svIkAra karanA nahIM cAhatI / Chun niKan Kan patrapa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mila HERAYERA ROKAR KadeleasEReaxeavy tukaM ramA hAsyahitAH patergalAt / nItvA maMdArasanmAlAmakSipadyoginaH pusa / 105 // yadA yogI gRhItvAtha mAlAM maunAdhito'bhavat sadA kanyA ghara' matvA gUDhaveSa' samATitA // 106 // pitA dhAzyA nAlA niSedhya sthApitA yadA / kApAlI krodhasaMpUrNaH pratAraNya' yayau dhruvaM / / 107 // vitte'sau nitayAmAsa cira ceti vicakSaNA / mAmAgatavatI kanyA vArita te na paThAt // 108 // ki karomi mahApApadhAriNAM dumsaha tvarA / eteo dudhiyAM rAkSAM dhyAtveti nizi tasthivAn // 30 // smazAne sarpaduryabhayUthavalganabhokare / rudhirodgArasaMsilabhUtale kAtarAzini // 110 // (yugmaM ) tatra saMsAdhayAmAsa vidyA apane pati maNicalakI yaha vAta suna rambhAko bar3I hasI AI evaM haMsI karaneke liye patike galese usane maMdAra puppoko mAlA nikAla kara pApAlI yogIke sAmane paTaka dI // 102-105 // yogIne zIghra hI mAlA uThAkara apane galemeM DAla lI aura vaha mauna dhAraNa kara cupa cApa baiTha gyaa| kanyAko bhI vaha patA laga gayA ki gar3ha veSakA dhAraka vara prApta ho cukA hai isaliye vaha zIghra hI yogoke pAsa Ane lagI // 106 // kanyA paramasundarIkI yaha dazo dekha unake pitA dhAya aura | rAjAoMne use roka diyA,kapAlIke pAsa nahIM Ane diyA yaha dekha kapAlI ekadama kruddha ho gyaa| ka aura vaha zIghra hI pretAraNya vanakI zmazAna bhUmike andara calA gayA // 107 // vahAM pahuMcakara vaha yogo apane manameM yaha vicAra karane lagA ki-- dekho vaha divya mUrti catura kanyA apanI pratijJAnusAra mujha para Asakta ho merI ora AtI . * thI so ina rAjAoMne javarana use Anese roka diyA / ye rAjA loga mahA pApI aura durbuddhi haiM / mujha inake liye koI aisA duHkhajanaka kArya karanA cAhiye jisase ye kaSTa bhoge, vasa aisA dRr3ha vicAra kara vaha yogI smazAnabhUmike aise pradeza meM baiTha gayA jo ki bhayaGkara sarpa aura rAkSasoMke phatkAra aura dhatkAroMse bhayaGkara thaa| jisakA pRthvItala rudhirake phavvAroMse sadA tala vatala mhatA tho aura kAtara DarapokoMko nigalanevAlA thA // 108-110 // vaha yogI usa bhayaGkara smazAnabhU mimeM * kisI mRta manuSyake mastaka para Asana jamAkara baiTha gayA aura vajra khalikA nAmakI bhayaGkara Evesekasi ___. .. --. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala YHARELaskal yogI mahAmanAH / vajranalikA nAmnA sthityA mAMnupamastake // 111 // nizIthe dArayaMtI: sA paTizavAhurunnatA / zailan kilakilArAvasapUritanamastalA // 112 // banaviMzatisaMyuktA tatrAgatyAvIditi / ko'si tvaM ca kathaMkAra sthito'syatra mhaavneH|| 113 // ityuktvA bhatamyayaMtI taM cAlaya tI tadApi saH / na cacAlAsanAdyogI pratyakSIbha yamAgatA // 114 // vara' vaNIzya hai batsa ! patita durAsada'. tadA zrutvA mahAdecyA vacana' kauliko jagI // 115 / / dadyA| zca tvaM vara mahya tahi bhAgyodayo mama / saryA vidyA prasannAzca jayazva pararavi / / 116 // vara prAmANyato mAlaryakSayoyo | vidyA siddha karane lagA // 111 // vaha kja,khalikA nAmakI vidyA chattIsa bha jAoMkI dhAraka thI | - apane kila kila zabdase samasta AkAza maNDalako gujAnevAlI thI evaM cauvIsa usake mukha the| | basa apanI pracaMDatAse aneka dudhara parvatoMko DahAtI huI vaha vidyA zodhra hI kApAlIke pAsa AI aura rUna zabdoMmeM isa prakAra use dhamakAne lagI___are tU kauna hai aura kisa AzAse isa bhayaGkara mahA vanake aMdara Akara baiThA hai| itanA hI nahIM aneka upAyoMse usa yogIko tAr3ane lagI aura Asanase DigAne lagI ... vaha yogI apane aTala siddhAMta para dRr3ha thA isaliye usa vidyA dvArA aneka prakArase 2... bhI vaha raMca- pAtra bhI apane dhyAnase na DigA acalarUpase apane Asana para sthira raha .. aMtameM vaha vidyA pratyakSa hokara sAmane Akara khar3I ho gaI evaM usa kapAlIse prasanna ho isaprakAra kahane lagI vatsa ! maiM tumase rAjI huI,kaThinase kaThina apanI icchAnusAra vara mAgo meM deneko tayAra huuN| kal ksa mahA devIke aise prasanna vacana suna kApAlIne kahA-mAM ! yadi tuma mujhe vara denA cAhatI ho to maiM apanA parama saubhAgya samajhatA hUM Apake vara pradAnase meM yaha samajhatA hUM ki samasta vadyAye mujhase prasanna ho cukI aura maiM atyanta valavAna bhI zatru oMke liye durjaya ho gyaa| mAte. ravarI! maiM Apase yaha vara cAhatA hUM ki Apa raNake maidAnameM yuddha karaneke liye do yakSoMko deM RUrhaERSATIRERAKHAYE AYU Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la 36 REKYLER PKPKVSY I ghayeti bho ! | raMga kAlAbhayoH sarvarAjadantro pahatoH // 127 // devI tathAstviti proktvA jagAma svIyamaMdaram / prAtarjAta mahorage rAjaputrAH samATitAH // 118 // nAnAvAdinirghoSa taMtrIkaMThasamudbhava | rAgaM gItaM tadA zrutvA kanyA dhAkSikayAgatA // 116 // yAvatyazyati bhUpAlAn kirIdastava kAbalon |] kaMtu vaizasaTa gArAn tAvadyogI samAyayau // 120 // aMgabhasmajaTAjUTadurnirIkSyo'sthimAladhRt / karakaMbuIsannISanetro'tha daMturaH // 121 // Agatya pariSanmadhye sthito vajrAsanAlaye / surudrAkSamahAmAlaH sthiraH kInAzasaMbhavaH // 122 // atho dRSTvA tarka kanyA hatyApAta yogina / svIkartuM rAjabhiH jo yaca kAlake samAna ho / samasta rAjAoMko naSTa karanevAle ho aura pASANa sarIkhe dRr3ha ho / // 112-117 // devIne 'tathAstu kahakara apane nivAsasthAna kI ora prayANa kiyaa| yogIko bhI bar3I huI prAtaH kAla hote hI samasta rAjakumAra svayaMvara maMDapa meM Akara apane apane sthAnoMpara baiTha gaye / aneka prakArake vAje vajane lge| taMtriyoM ke kaMThoM se jAyamAna bhAMti bhAMtike rAga aura gIta chir3ane lage / kanyA parama sundarIne bhI vAjoMkI AvAja aura gAne sune aura vaha dhAyako lekara svayaMbara maNDapameM AgaI // 118 --- 116 // jinake mastakoMpara bhAMti bhAMti ke mukuTa zobhAyamAna haiN| jinakI ceSTA kAmadeva sarIkhI hai aura jo nAnA prakArake zrRMgAroMko kiye haiM aise una rAja kumAroMko vaha kanyA dekha hI rahI thI ki usI samaya vaha yogI AyA // 120 // vaha sAdhu meM bhavati ramAye thaa| usake jaTAke bAla bikhare the isaliye vaha bar3A bhayaMkara jAna par3atA thA / tathA hADoMkI mAlA liye thA usake hAthameM zaMkha thaa| haMsa rahA thaa| usake netra kucha rakta the aura bar3a e 2 dAMta bAhara nikale hue the / svayaMvara maNDapake madhyabhAga meM Akara vaha bacake samAna dRr3ha Asana se baiTha gyaa| hAthameM rudrAkSakI mAlA dhAraNa karalI evaM sAkSAt yamarAja sarIkhA jAna par3atA thA // 120 - 122 // mandAra puSpoM kI mAlAse virAjamAna yogIko dekhakara kanyA parama sundarI bar3I khuzI huI aura usa yogIko vara banAneke liye usakI ora bar3hane lage 22 VPKPAYKP LAYAYAY Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *ELUATI -momments seva niSiddhotthAya kopataH / / 123 // hanyatA hanyatA duSTaH jhApAlI karuNAtigaH / alpasyevaM napAH kecittADyati bacaH zaraiH // 125 // cukIpebhyo'gamamA sa matyA pratyUhamAyataM / rAjabhyo rAjavaktrebhyo'khilyAlayo nu vA / / 125 // yado. tthAya mahAzavaM dhamatismAzu kopataH / tadA devIritI yakSo samAgamya vikalAtuH // 126 / / ke hakAra'pracakrANau sphoTayato nu parvatAn / unnatAjanAgau nu dIrghadaMtau mahAbhujau 127 || tAbhyAM ca nagnarUpAya hatAH pAdaprahArataH / sarve bhUpAlasAma'ar: paurA kiSkiMdhapAdayaH / / 128 / / atrAMtare nabhogAmI gacchana kazcinna pAtmajaH / jahAra manasA duSTA' kinna kurvati vigraha / 126 // dvijitAH kharatarAH seA bhavimRzzAkarA narAH / kAra kAramanarthatenizaM jIvati gRdhnayaH / / 130 // asaMbhAvyamato parantu rAjA logoMko yaha bAta pasanda na AI unhoMne zIghra hI use roka diyA / rAjAoMke dvArA kanyA parama sundarIko isaprakAra rukatA dekha yogIko bar3A krodha AyA vaha kruddha ho ekadama apane Asanase uTha khar3A huaa| yogIkI yaha ceSTA dekha svayaMvara maNDapameM vidyamAna samasta rAjAoMmeM khala valI maca gaI saboMke mukhase ye hI zabda nikale ki yaha yogI bar3A duSTa aura nirdayI hai ise mAro mAro tathA bahutase rAjA loga usa yogIko kubAkyarUpa vANoMke prahAroMse vedhane lage // 123-124 // vaha sanyAsI samasta rAjAoM para ekadama gussA ho gyaa| rAjA aura rAjA logoMkI makhokI ceSTAoMse use yaha jAna par3ane lagA ki sAkSAta pralaya kAla upasthita ho gayA hai isaliye apane Upara eka valavAna vinna upasthita hotA dekha jisa samaya khar3e hokara usane mahA- 13 5 zaMkha bajAyA usIsamaya devIke dvArA bheje hue doyakSa sAmane Akara garjane lage ve donoM yakSa keMkAra | hukAra zabdoMke karane vAle the| parvatoMke phor3ane vAle the| aJjana parvatake samAna UMce the| vizAla danta aura vizAla bhujAoMkedhAraka the / nagnarUpake dhAraka una donoM yakSoMne apane pAdoMke prahAroMse samasta rojA aura kiSkiMdhA purIke rAjA Adi samasta pura vAsiyoMko titara bitara kara DAlA || // 125-126 // usI samaya eka vidyAdhara AkAza mArgase jA rahA thaa| kanyA parama sundarIko Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhrAtardRzyate yadi dhodhanaM / azubha vA zubha vegAt jJAyate sudhiyA tadA // 131 / / ato'haM ciMtayA yasto svAmIti karaMDakaM / pAma takaiH puSpebhRtaM dRSTyA vicArataH // 132 // puSpamAlI tathA mUta krUra vkrvilocn'| cakriNa' bhayato dRSTvA gaNeti vicakSaNaH // 133 // he nAtha ! madanodyAne tava puNyaprabhAvataH / samAyAtaH surAdhozaH stuto bimalayAhanaH / / 134 // tanmAhAtmyAina dekhate ho vaha usapara Asakta ho gayA aura use tatkAla hara kara le gayA ThIka hI hai jo manuSya / hRdayake duSTa hote haiM ve kyA kyA upadrava nahIM kara chor3ate haiM jo dvijihva-cugalakhora hote haiM * khara-kaThora hote hai| IrSA sahita hote haiN| vicAra na kara kArya karane vAle hote haiM ve lolupI aneka prakArake anarthoko karate hue bhI sadA kAla jIvita rahate haiN| nArAyaNa svayaMbha isaprakAra | kaha kara antameM apane bhAI balabhadrase kahA__ bhAI ! tuma atyaMta buddhimAna ho jo vAta asaMbhava dIkha par3e buddhimAnoMko cAhiye ki usake | viSayameM zubha azubhakA jJAna acchI taraha karale sAra yaha hai ki asaMbhava maMdArapuSpoMkI mAlAkA | haTha kara kanyA parama sundarIne jisaprakAra apanA sarva nAza kara DAlA thA usIprakAra sAmane rakkhI | DAlIke andara bhI jo phala phUla dIkha par3ate haiM ve isa Rtuke asaMbhava hai inake dekhanase bhI mujhe yahI pratIta hotA hai ki kahIM bakhavAna anarthakA sAmanA na karanA pdd'e| isaliye he bhAI ! samasta RtuoMke phala phUloMse bharI huI isa DAlIko dekha kara mujhe bar3I bhArI ciMtA ho gaI hai evaM Age koI balavAna anartha na Akara upasthita ho jAya isa vicArase merA citta bar3A uthala puthala | ho rahA hai / basa aisA kahate kahate nArAyaNa svayaMbhU kA mukha krUra ho gayA netra vakra sUjha par3ane lage rAjAkI yaha dazA dekha mAlI mAre bhayake kapa gayA evaM apanI caturatAse unake hRdayakA bhAva samajha vaha isaprakAra vinaya pUrvaka kahane lagA-- ___ kRpAnAtha ! Apake alaukika puNyake prabhAvase madana nAmake vanameM bhagavAna vimalanAthakA samava| saraNa AyA hai una bhagavAnakI bar3e bar3e indra pUjA aura stuti karate haiN| unhIM bhagavAnake puNyake KayakaraPakiYARI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva bhramadbha maramaritaM / puSpita phalitaM ceti binA kAla narAdhipa! // 135 // zrutvA yutthitazcakrI parokSavinayAnyitaH / dadI. tasmai mahAdAma saMtuSTo rasadATakaM // 136dApayitvo mahAnaMdadudurmi pattane nije / janAn hApapatismAzu svayaMbhU rSitotare // 137 // samAtukaH saparyAyazcacAla nAgasama | baMditu jagatAM nArtha nAgamAruhya mAgadhaH / / 138 / ghaToTaka saMghAtAH pracela vividhatyikaH / sUryasatisamAkArAH suraibhilAdribhUruhAH / / 136 // nAgA neduH samuttugAH parvatA jaMgamA nu ghaa| yArdAprabhAvase asamayameM bho vanake samasta vRkSa phala phaloMse lavadA gaye haiM aura jahAM tahAM ghUmate hue bhramara gaNa unapara gujAra zabda kara rahe haiN| 130-135 / mAlIke mukhase ye Ananda pradAna karanevAle bacana suna nArAyaNa svaMyabha ekadama siMhAsanase uThakara khar3e ho gaye / parokSa vinaya kii| evaM zubha samAcAra sunane ke kAraNa saMtuSTa ho se raha suvAkA bahutasA dAna diyA // 136 // 2 FI cittameM atyaMta harSAyamAna rAjA svayaMbha ne zIghra hI samasta nagarameM AnaMda bherI bajavA dI aura * bhagavAna vimalanAthake samavasaraNakA AnA samasta pura vAsiyoMko janA diyA / vaha puNyavAna svaMrilAyaMbha tIna lokake nAtha bhagavAna vimalanAthakI vaMdanA karaneke liye zIghra hI hAthIpara savAra ho gyaa| tathA bhAI parivAra aura puravAsiyoMke sAtha zIghra hI vanakI ora cala diyA // 137--138 // raMga riMgI kAMtise zobhAyamAna hIMsa lagAte hue aneka ghor3e calane lage jo ki sUryake ghor3oMke samAna ra 4 jAna par3ate the aura apane khuroMse vRkSa aura parvatoMko DhAha denevAle the / bar3e bar3e UMce hAthI calane lage jo ki jaMgama calate phirate parvata sarIkhe jAna par3ate the / tathA unake gaMDasthaloMpara / siMdUra lagA huA thA aura mada bhI jharatA thA isaliye ve hAthI aise jAna par3ate the mAno camakatI huI vijalIse zobhAyamAna ye megha hI haiM // 136-140 // usa samaya hakA, chakA, hAMko, haTAyo ityAdi zabdoMse samasta mAkAza maMDala vyApta thA / aneka prakArake vAjoMke zabda hAsyoMke zabda 14 aura AnaMda pUrvaka vajAye gaye tAloMke zabda ho rahe the isaliye ApasameM ekako dUsarekA zabda nahIM Page Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FarashtraRY apalayA yuktA daanvbirsaanvitaaH||140||4kaa chakkA radainaM karNAbhyAM zrUyate nahi / nAnA tUryArava bhUyo haasyeraanndtaalmH||14|| gajAzyasarasaMbhUtarajIbhiramAdito ra / yatesma Ani meM se koyate bhRza // 142 // evaM mahA vibhUtyA sa gatavA kabhRtparaH / dapTeMbave dUrato vegA-mAnastaMbha hiraNmaya' / / 143 / / utsatAra gajAnavyo vichatro haparomadhuH / pazyan pazyan mahAzobhI 2 madhye gatvA jinAdhipaM / / 144 // triparItya vidhA bhaktyA stutvA gadhAdibhiH paraH / nanAma zAriNA yukto maIyAmAsa keshvH|| sunAI par3atA thA // 141 // lAmo aura ghor3oMkI TApoMse uThI huI dhUlise sUrya eka dama Dhaka gayA AthA dIkha nahIM par3atA thA isaliye dinake aMdara bhI rAta jAna par3atI thI // 142 // isaprakAra IN/ vizAla vibhAtise maMDita vaha ardhacakrI svayaMbha bhagavAna vimalanAthakI vaMdanAke liye cala diyA thA banameM pahuMcate hI dUrase hI use suvarNa mayI mAnastaMbha dIkha par3A bhavya jIva vaha svayaMbhU zIghra hI hAthIle utara pdd'aa| chatra camara Adi vibhU tise vahIMpara chor3a dii| mAre AnaMdake usakA zarIra pulakita ho gyaa| samavazaraNakI jahAM tahAMkI zobhA nirakhatA huA usane bhItara praveza kiyaa| bhagavAna jinendrakI tIna pradakSiNA kI mahAmanohara gayoMmeM stuti kI evaM apane bhAI dharmanAtha | - valabhadra ke sAtha bhaktipUrvaka jala Adi aSTa dravyoMse bhagavAna jinendrakI pUjA kI / / 142-143 // A sabase pahile cakravartI svayaMbha ne bhoroMke samUhase vyApta jo kamala unakI prabhAse jAjvalyamAna suvarNamayI jhAr3iyoMmeM ravakhe huye jalakI dhArAse bhagavAna jineMdrakI pUjA kii| anya siddhAMtakAroM se ko zaMkA java jalakI eka badake andara bhI asaMkhyAte jIva haiM aisA bhagavAna mahaMtake mukhase nikale kA zAstroM meM kathana hai taba dharmake liye jalakI sthUla dhArAse bhagavAna jineMdrakI pUjA puNya kArya kaise IA * samajhA jA sakatA hai ? uttara, jisaprakAra agnikI choTIsI kaNIse bhI bar3e 2 kASTha bhasma ho jAte haiM usIprakAra bhagavAna mahaMtakI pUjAse jAyamAna puNyase balavAna bhI pApoMkI lar3iyAM dekhate hai TEEYPREETMhara Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 04 VYAYAYA YAPKPYR // 145 // bhRgarA jisamAzvAsa pItAmbhojomamA pUritasvarNabhRMgArapraNAlajaladhArayA // 146 // ( yugmaM ) aho ekasmin payoi dAvasaMkhyAtA jetavaH praNyagadivatAgamairaha dvaSayasaMbhUtaizca tarhi dharmArthaM sthUlajakhadhAramA samarpaNaM kathaM saMjAghaTItyAza' kyAhurniMgamAH // 147 // gaNAstAni yAhuH IotapuNyena zrote pAparAzayaH / mazenaikena ghaharaca kANDanIva mahAgamAH | 148|| aho prAcIna isi bhUyasyapi sati yumarasaMkhyajaMtumayapayodhArondra sAhorAzinirayAdvinAspadaM na vidadhyAdityAhurAzakya nigamAH // 46 // gaNAstaH nityAhu:dekhate naSTa ho jAtI haiM aisA zAstrakA vacana hai isaliye jalakI dhArAse bhagavAna jineMdra kI pUjA karanA anucita nahIM / zaMkA AtmA ke sAtha prathamase hI agaNita pApakA saMbandha vidyamAna hai yadi asaMkhyAta jIva svarUpa jalakI dhArAse bhagavAna jineMdra kI pUjA kI jAyagI to usase jAyamAna pApoMkA samUha niyamase naraka le jAyagA isaliye jalakI dhArA se pUjA karanA ThIka nahIM hai ? uttara, jisaprakAra saMpUrNa candramA meM thor3IsI kalaMkakI rekhA kucha bhI hAni nahIM karatI - caMdramA svarUpa hI mAnI jAtI hai uttopakAra jalakI dhArAse bhagavAna jineMdra kI pUjA karanepara anaMte puNya paramANuoM kA bandha hotA hai unake sAmane jalakI dhArAse pUjana karanepara jo pApa hotA hai vaha nahIM sarIkhA hotA hai| vizeSa puNya paramANuoM ke sAmane thoDIsI pApa paramANu apanA bala nahIM dikhA sakatI arthAt ve puNya svarUpa hI pariNata ho jAtI haiM aisA zAstrakA upadeza hai isaliye jalakI dhArA se bhagavAna jineMdrakI pUjA karanA kisI prakArakA anartha nahIM kara sktaa| phira bhI zaMkA afrat choTI cinagArI bhI jinakI DAliyoMpara bhAMti 2 ke puSpa khila rahe haiM aise mahAmanohara hare vRkSoMse maMDita vanako dekhate dekhate khAkha kara DAlatI hai usIprakAra jalakI dhArAse pUjana karanepara usase jAyamAna thor3AsA pApa bhayaMkara anartha kara sakatA hai isaliye pApako utpanna - Du Luan Wei Ji deCan Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 75 PAPAYAYAYA aNAtpuNyarAzInAmAnaM tyAtpalezataH / kiyati glAci saMpUrNa lakSmaleza ivAgamAH // 150 // aho citramAnulezA cudgIrNavikasvara kusumacayaharita rutaMDa maMDitaM cana kiM na prota ityAzaMkyAhurniMgamAH / / 151 / / kizalayAgaNAstA nityAhu: bAvahninA nUnaM prauDhajAlena dhAridhiH | lolatphallolagaMbhIro'pIti na kadA zrutaM // 152 // tathA svalpAhasA puNyavAridhinaiva labhyate / aMtaraMgavidhiH prAyo bahiraMgAilI mataH // 153 // ko gArhasthyayiyorapanAhaH praNa bhagavatpadAmbhojAzrayataH syAt / dharmAspade yadakAryastatsala vajravajrAyate tadavyapohanaM duSkaramityAza' mayAhurnigamA: karanevAlI jalakI dhArAse bhagavAna jineMdra kI pUjA karanA anucita hai ? uttara, bar3avAnala jAtikI agni bar3I praur3ha aura tIvra hotI hai aura vaha samudra meM utpanna hotI hai aisI kavi samaya prakhyAti hai vaha tIna agni bhI samudrakI raMcamAtra bhI hAni nahIM karatI usake vidyamAna rahate bhI kaka bhakAtI huI taraMgoM se sadA gambhIra banA rahatA hai usIprakAra jalakI dhArA se bhagavAna jineMdra kI pUjA kiye jAne para puNyakA to adhika saMcaya hotA hai aura pApakA upArjana bahuta thor3A hotA hai isaliye vaha thor3AsA pApa vizAla puNyarUpI samudrako lAMgha nahIM sakatA yaha nyAya bhI hai ki antaraGgavidhise bahiraGga vidhi balavAna hotI hai / puNya antaraGga vidhi hai aura pApa bahiraMga vidhi haiM bahiraMga vibhi svarUpa pApa antarana vidhi svarUpa puNyako bAdhA nahIM pahuMcA sakatA isaliye jalakI dhArA se bhagavAna jineMdrakI prajAkA niSedha nahIM kiyA jA sktaa| phira bhI zaMkA gRhasthAzrama ke kAryoM karanese jo pApa utpanna hogA usakA vinAza bhagavAna jineMdrake caraNa kamaloM kI sevAse ho sakatA hai parantu dharmake sthAna meM jo pAtaka kiyA jAyagA vaha vajrase bhI safe kaThina hogA usakA nAza na ho sakegA isaliye jala dhArAse pUjana karanepara jo bhI pApa utpanna hogA vaha bhI mila nahIM sakatA isaliye jalakI dhArAse pUjA nahIM karanI cAhiye ? uttara, paradhAnataya AAPK Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 // 154 matAnityAvargaNA:-RANAM ca munInAM ca yatInAM ca samarhasmRtiAnamayo mAvatibhaMgavato mata 155 // gAIsthyolpanapAebhya praNAzaH pUjanAdibhiH / anyathA vajralepaH syAdato mAgoM na pyate / / 156 // mahI sAMpratamagAkhala IK bhadabhagavadanucaryacca tadacchamanusmRtya :vayaM bhagavatuH sAnandAH smo'to'nubAdena :rasA tamiti gRhiNAmahaNa bhagavAna jineMdrakA siddhAMta hai ki RSI muni aura yatiyoMkI bhaleprakAra pUjana unake guNoMkA sma-17 baraNa dhyAna Ara uttama pariNAmoMse unheM namaskAra karanA caahiye| isI kAraNa jala dhArAse bhaga vAna jineMdrakI pajA karanA anucita nahIM // 144-156 // punaH zaMkAPM bar3e RSi jo ki rAta dina ghora tapoMko tapa puNya saMcaya kiyA karate haiM yadi ve jalase bhaga vAna jineMdrakI pUjA kareM taba to yaha mAna liyA jA sakatA hai ki jalase pUjana karane para jo pApa | hogA use muni gaNa naSTa kara sakate haiM parantu gRhastha jo ki rAta dina pApoMkA saMcaya karate rahate hai ryAda ve jalase bhagavAna jineMdrakI pUjA kareMge to aura bhI pApakA bojhA unapara ladegA unakA pApoMkA bhAra halakA nahIM ho sakatA isaliye hiMsA janma pAtakake bhayase jaba munigaNa jalase IN pUjA nahIM karate taba gRhasthoMko to jalase pUjA karanI hI nahIM cAhiye isaliye jalase pUjAkI jo puSTi kI gaI hai vaha mithyA hai ? utsara, munigaNa samasta prakArake Arambhake tyAgI haiM isaliye zAstra meM bhagavAnakI pUjA liye unheM AjJA nahIM kiMtu gRhastha gharameM phasA rahane ke kAraNa aneka prakArake AraMbhoMko karatA rahatA hai aura una AraMbhoMse anaMte pApoMkI utpatti hotI rahatI hai| una pApoMkA nAza bhagavAna jineMdrakI pUjA Adise hI hotA hai isaliye gRhastha avasthAmeM utpanna | hone vAle pApoMkI zAMtike liye bhagavAna jineMdrakI pajA karanA Avazyaka hai| yadi pUjana Adi - una pApoMkI zAMti na kI jAyagI to vaha pApa baja pApa ho jAyagA usakA nAza jaldI nahIM ho 1 / bahiraMgato'taraMgavidhilavAna / KarkheTRYMYTREAKER sahapapapapapAca Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nopapanopadyate // 157 / / iti duya / 158 | svaccha pA dharayA rAjakalya zAntiH prajAyate / haivAniArdhAptirataH spokriyate'rthataH 156 / / ( saMbaMdhaguptama ) amuha,zasiddhayarthaM vapuSa kezavaH shivH| caMdanaizcaMdanarahamaIyAmAsa sA pariH / / 160 // ( samAsa guptamadaH ) aSTamI candasakAzai staMdulaiH suda dailan / apAmarhaDijanaM cako bhUribhUt ca bhaktinaH // 161 // mandArakusumatrAtairiyA / sakegA isaliye pUjA AdikA mArga jo zAstra ke aMdara puSTa kiyA gayA hai usako nalopanA cAhiye IN isaliye jala Adise jo bhagavAn jineMdrako pUjA kI jAtI hai vaha pApoMko utpanna nahIM karatI kintu puNyotpAdaka hotI hai / punaH zaMkA bhagavAn jinendrake bhaktoMkA yaha kahanA hai ki hameM bhagavAn jineMdrakA svarUpa vA unake guNoMkA IN/ smaraNa karanese hI Ananda prApta ho jAtA hai isaliye isa viSaya meM hamAra ( zaMkAkArakA ) yahI khAsa lakSya hai ki jaba guNoMke smaraNa karanese ho Ananda prApta ho sakatA hai taba jala Adise / pUjAkA karanA vyartha hai isaliye bhagavAna jinendrako jA jalako dhArAse pUjA ko jAtI hai vaha hiMsAko kAraNa honese upayukta siddha nahIM ho sakatI ? uttara-jalako svaccha dhArAse bhagavAna jinendrakA pUjana karane para gajyameM vighnoMkI zAMti hotI hai tathA isI lokameM abhISTa arthako prApti hotI hai isaliye jalako dhArAse bhagavAn jineMdrakI pUjA kI jAtI hai / isaprakAra ardhacako svayaMbhUne jalaB ko dhArAse bhagavAna jineMdrako pUjA ko // 156-156 // kalyANa svarUpa ardhacako usa svayaMbhane / isa loka aura paralokameM zarorake kalyANakI siddhi ke liye zItalatA pradAna karanevAle candana dravyaA se bhagavAna jineMdrakI pUjA kI // 160 // jo taMdula akhaNDa the aura ujjvalatAmeM aSTamIke caMdramA kI tulanA karate the una taMduloMse svayaMbha nArAyaNane vizAla vitiko prApti kI abhilASAse bhakti ja pUrvaka bhagavAna jinendrakI pUjA kI // 161 // samasta prajAko rakSA karanekAle usa cakravartIne jinakA - rasa jhankAra karate hue bhoroMse pIyA gayA hai aura jo atyanta manohara haiM aise mandAra jAtike KYTarsekacKYAKAISKIP TRE hekharePRETTERRYPTOPlar c Ko Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nawariya jonapa jin| gujadalyA lasaMpItamakaradamanoramai. // 12 // cabhicAradhIdhoraM ghRtapUrAdijAtimiH / apIpUmadasau sarvasAmrA jyasya vibhUtaye / / 163 // jvalata meprasthaM vA pataMga vA purohtH| carkarotisma lokAvaH kevalAvagamAptaye // 165 // candanAgurukapUra pUradhUpamanokSipat / karmaNAM hAnaye rAjA gandhapUritAdacayaM / / 15 / / nikaTa zo'sau samuttArya lokezasya puraH patiH / phalAni zrIkalAdInyammutsalphalAtaye // 166 // janmamRtyujarAdAnAM du:khAmA hAnihatadhe / sa bhASo bhavamAzAya mahAghe prAMjaliIdau / / 167 / / saMpUjya nagamAkoSTha bhrAtarau tarUpataH zubhau / dhatvA tatvAmRta sIrI papracche ni jina naman // 168 // he nAtha ! jagatAM bandho ! kamAMdri PA kalpa vRkSoMke puSpoMse bhagavAn jineMdrakI pUjA kii|16sh uttama buddhikAdhAraka vaha nArAyaNa svayaMbha samasta IP sAmrAjya vibhUtikI prAptiko abhilASAse uttamottama naivedyoMse pUjA karane lagA jo naivedya kSIra K aura ghRta Adi atizaya uttama padArthoMse taiyAra kiye gaye the // 163 // ardhacakI svayaMbhUne kevala jJAnakI prAptiko abhilASAse dIpakase bhagavAna jinendrakI pUjA kI, jo dIpaka aisA jAna par3atA thA mAno suvarNamayI meru parvatakA yaha pattharakA khaNDa hai athavA yaha dedIpyamAna sUraja hai // 16 // A jo dhUpa candana aguru aura kapUrase taiyAra ko gaI thI aisI dhUpase samasta karmoke nAzakI abhi lASAse rAjA svayaMbhane bhagavAn jinendrakI pUjA ko usa dhupakI itanI uskaTa sugandhi tho ki usase - samasta dizAoMkA maMDala mahaka uThA thA // 165 // ardhacakrI svayaMbhUne uttama phala mokSa phalakI prAptikI abhilASAse zrIphala Adi phaloMse bharI rakevIko tIna vAra bhagavAn jinendra ke sammukha | 5/ utArI aura una uttama phaloMse bhagavAn jinendrakI pUjA kI // 166 // antameM janma maraNa Adi aura vRddhAvasthA AdiduHkhoMkIzAMtiko abhilASAse saMsArake vinAzArtha cakravartI svayaMbhane hAtha jor3a bhagavAn jinendrako mahArgha diyA arthAt mahAghase bhagavAna jinendrakI pUjA kI // 167 // vasa isa prakAra ATho dravyoMse bhaktipUrvaka bhagavAna jinendrako pUjA kara ve donoM bhAI dharma aura svayaMbhu samavasaraNake narakoTheke andara baiTha gaye / bhagavAna jinendra jisa dharmAmRtakA upadeza de rahe the use | RESULYRI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baja! kaammud| ruvinAzin katha jIvo yAti svarga sukhapade // 16 ||dnaadimhaaduHkhsNkule zvanasAgare / patatveva kathaMkA. vadatvaM zivanAyaka! // 170 / kulatiryagbhave jovo mAnuSatvaM zrayetkartha / puruSatvaM ca nArItvaM jAyate kena karmaNA // 171 / / alpAya nAya ! vAyuH kathaM jIva: prajAyate / bhogahInaH kathaM deva ! tatsaMyuktaH kathaM bada // 17 // sobhAgya cAtha dIrbhAgya katha saMpacate naNAM | buddhimAn cibuddhiH kena karmaNA jAyate naraH // 173 // paMDitaza mahAmUryo dhIrazrI:: kAtarastathA / lakSmIyukto vilakSmIkaH kathaM bhakti pUrvaka sunA evaM antameM bhagavAna jinendrako bhaktipUrvaka namaskAra kara valabhadra.dharmane isaprakAra / bhagavAn jinendrase pUchA--- bhagavan / Apa tonoM lokake vadhu haiM / karmarUpI parvatako chinna bhinna karanevAle vana haiN| kAmadevako naSTa karanevAle haiN| samasta prakArake rogoMke vinAzaka haiM kRpAkara batAiye yaha.. jIva :- kaise to aneka sukhoMko pradAna karanevAle svargake andara janma letA hai aura kaise chedana bhedana Adi aneka prakArake duHkhoMse vyApta naraka rUpI samudrameM giratA hai ? prabho! Apa mokSa lakSmAMka svAmI hai isaliye kRpAkara kaheM // 168-170 // kRpAnAtha ! kaise to yaha jova tiyaJca yonike | andara janma letA hai ? kaise yaha manuSya yonike andara janma letA hai ? manuSya yonike andara bhI kina karmake udayase ise manuSya honA par3atA hai aura kaise strI ho jAtA hai / vahuta jIva thor3I Ayuke dhAraka dIkha par3ate haiM aura bahutase adhika AyuvAle dIkha par3ate haiM isaliye kRpayA kahiye ki- kaise to thoDI AyuvAle jIva hote haiM aura kaise bahuta AyuvAle jIva hote haiM / saMsArameM vahutase jIva aise haiM jinheM kucha bhI bhoga sAmagro prApta nahIM aura bahutase aise haiM jinheM nAnAprakAra ke bhoga prApta haiM kRpAkara vatalAiye ki kaise to manuSya bhoga rahita utpanna hote haiM aura kaise bhoga / ba sahita utpanna hote haiM ? saMsArameM kisa kAraNase manuSyoMkA saubhAgya hotA hai aura kisa kAraNase durbhAga hotA hai ? kaise manuSya buddhimAna hote haiM aura kaise nirvRddhi hote haiM ? kaise paNDita aura YOYKEMPEPARK RKKAISECRETREKKARE Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAyeta mAnuSaH / / 174 / / jamanyate zubhAH putrA me niyaMte kathaM vibho ! nejolyante gaNAdhIza ! dharmaNA kena satsutAH // 175 // rAzyaMdhA badhirAH kena karmaNA kAya sarvadhita / mukaThorAdimoroga pIr3itAzca kuto pada // 176 // parakRtyArA jovA daridA kena karmaNA / nArogA atirogAzva mukAstu paMgavaH kth|| 177 // bharirUpA virUpAzca bedanAsahitAH kathaM / nirvedAzcApi bho / Iza! Ayase mAnuSA bada / / 178 // saMvobhazIti paJcAza pakAkSaH phena karmaNA / phoSThayukkA narA nAtha! saMpardhate katha' bhave // 17 // alpasaMsArakA jIvA bhUrisaMsArakAstathA / zivabhAjo bhavatyeva cada tvaM kena hetunA // 180 bigulyolakamArjArA zvAno dhvAM zAzva gaIbhAH / cANDAlAH kena jAyate karmaNA bada saMprati // 181 // ajJAnatamaso bhAno ! jJAnamUrte ! zivaprada ! bhavyodhakumujrota candrama: ! kamalApate // 182 // kathaya tvaM mayo kta' yadavila'ba' dayAnidhe ! bhavyAH zuzrUSayaH saMti vipAka karmaNAM dhanaM / 183|| vyAjahAra IN mUrkha, kaise dhora bora aura Darapoka evaM kaiMse dhanI aura nirdhanI hote haiM ? / prabho / kisa kAraNase to saMsArameM zubha putroMkI prApti hotI hai kisa kAraNase ve mara jAte haiM tathA jo zreSTha putra jIte haiM ve kisa kAraNase jIte haiM ? / bhagavana ! Apa yaha bhI kaheM ki kisa kisa karmake udayase manuSya ratoMdavAle vadhira kaMTha aura udara Adike aneka rogoMse pIr3ita paropakArI aura daridro, atyanta rogavAle aura niroga mUka (gUge ) laMgar3e, atyanta rUpavAna aura kurUpa, vedanAoMke bhoganevAle aura vedanA rahita paMceMndriya aura ekeMdrI kor3hI thor3e dina saMsArameM rahanevAle aura bahuta dina paryanta saMsArameM rahanevAle evaM mokSa prApta karanevAle hote haiM ? tathA bagulI, ulla, villI, kuttA, kAka, gadhe cAMDAla Adi jIva kisa karmake udayase hote haiM ? / he nAtha ! Apa ajJAnarUpa andhakArake nAza karane ke liye sAkSAt sUrya samAna haiN| jJAnakI mUrti svarUpa haiM / mokSa pradAna karanevAle haiN| bhavya rUpI rAtrivikAlI kamaloMke prakAza karane ke liye candramA svarUpa hai / lakSmIke svAmI haiM / he dayA | nidhi ! maiMne jo kucha pachA hai kRpAkara zIghra usakA uttara dIjiye upasthita ye samasta bhavya jova kamoM ke vicitra vipAka phalake jAnane ke liye lAlAyita ho rahe haiM // 171-183 // valabhadra dharmakA ZhUKKKKKKKKKKKKKKKKK khatrkarRPATTER Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadA devo vApayA gaMbhIrayA baLa / garjaghanaravAzaMkA dadhatyA kekimuhayA // 184 / / sAdhu pRSTa tvayA vatsa! bhabyAnAM suhitaM mataM / / xNu dattAvadhAnaH san gidAbhi samAsataH // 285 // hisAkarA asatyA ye parastrIdhanataskarAHmAyAhaGkArasaMyuktA sadA chidra / prakAzakAH // 186 / / kRtaghnAH pApinaH zvabhraM yAMti dulArNa prati / dAnino devapUjAstiApasAva jiteMdriyAH // 187 / / nirmalA manasA . vatsa! mRdayo mAdhurorasAH / gurumaktA narA ye bai svarga yoti zivArUpade / / 188 // svakRtyArtha ca PA kuti snehaM ye R rdrshnaaH| aMtardazAzayAH seA bahumAyAyiyatAH / / 186 // vahAsino hi mUDhAzca bahusvapnA aisA prazna honepara bhagavAna jineMdra gaMbhIra vANIse usakA uttara dene lge| bhagavAna jineMdrakI vANI usa samaya itanI gaMbhora thI ki vaha garjate hue meghakI dhanikI zaMkA utpanna karatI thI aura usake sunane mAtrase mayUra gaNa atizaya AnaMdakA anubhava karate the| bhagavAna jineMdra kahane lage priya vatsa ! tumane vahata ThIka pachA / isaprakArake upadezako sunakara bhavya loga apanA vAstavika hita 2 saMpAdana kara sakate haiM, dhyAna lagAkara suno kisa karmakA kyA phala hai maiM saMkSepase kahatA hUM jo manuSya hiMsA karane vAle haiM / asatya bolane vAle haiN| parAI strI aura parAye dhanake curAne K vAle haiN| chala chidra kapaTa aura ahaMkArake puJja haiN| sadA parAye chidra prakAzane vAle haiM, kRtaghna aura pApI haiM ve duHkhoMke samudra svarUpa narakameM jAte haiM kintu jo manuSya dAnI haiM / sadA bhagavAna jineMkI pUjA karanevAle haiN| tapasvI haiM indriyoMke jItanevAle haiN| nirmala cittake dhAraka haiN| komala pariNAmo aura madhura bolane vAle haiM aura nimrantha guruoMke bhakta haiM ve manuSya aneka kalyANoMke 19 sthAna svargameM jAkara janma dhAraNa karate haiM // 184-188 // jo mithyAdRSTi jIva apane prayojana - ke liye dUsareke sAtha sneha janAte haiN| antaraMgakA abhiprAya jinakA duSTa rahatA hai / sadA IrSA karate rahate haiM / chala chidra kapaTameM sadA raMge rahate haiM / bahuta khAnevAle hote haiM tathA bahuta sonevAle aura AlasI hote haiM ve mUr3ha puruSa tirya ca gatimeM jAkara janma dhAraNa karate haiM jahA~para ki unheM . bAlaka pAhaYYYA TERRACKETERNETakat RESER antummitteemmm mm Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahAyaka WEEKE KEPharelu lasA marza / tiyaivasta bhavatyeva naanaavuHkhsmnvitaaH|| 10 // nAtilomA vikADhyA dayAvAnaratA dhruvaM / anyanidAna kurvati mAmavAste bhayaMtyaho // 11 // satyazovatI nArI kAmasaMtoSiNI shubhaa| sthirAMta:karaNA dharmabuddhiH sA naratAM prajet // 162 / / prAyo rAmAsu saMsaktazvapalaH kaamdhessttyaa| dhUrtazva losamandheSI strItvaM sa puruSo prajet // 13 // pazu nAM nAsikAkarNa cchadako duSTa maansH| saMskArI yAti padatyaM vibhogatvaM nraadhmH||164|| jIvana trAsayatyeSa nIdvAn majyate ca yaH / viSaghAtI mahAsenAH | sa naro'lpAyuSI bhavet // 125 // janturakSaNasaMlInaH so pakRtikArakaH / yaH pareSAM zubhAkAMkSI pahAyudhoM bhavIti saH // 166 aneka prakArake muHkhoMkA sAmanA karanA par3atA hai| 186-160 // jo mahAnubhAva vizeSa lobhI nahIM hote vivekI dayAvAna aura dAnI hote haiM tathA kisIkI bhI nindA nahIM karate ve mahAnubhAva manuSya yonike andara janma dhAraNa karate haiM // 161 // jo strI satya bolane vAlI aura zauca dharmaka kA pAlana karane vAlI hotI hai / vizeSa kAminI na hokara saMtoSa rakhanevAlI hotI hai| zubha hotI hai - jisakA antaHkaraNa cala vicala na hokara sthira rahatA hai tathA sadA jisakI buddhi dhamameM dRr3ha rahatI hai| hai vaha strI apane strIliMgako chedakara puruSaliMga dhAraNa karatI hai // 162 // jo puruSa striyoMmeM | vizeSa Asakti rakhatA hai| caMcala hotA hai sadA kAmaceSTAoMke karane meM hI parama Ananda mAnatA hai| dhUrta hotA hai aura striyoMkI sUdha lagAnemeM rahatA hai vaha puruSa niyamase dUsare bhavameM strI hotA hai|| 163 // jo nIca puruSa pazuoMke nAka kAna Adi aGgoko chedatA hai / sadA manameM duSTabhAva rakhatA hai aura nirantara apane zarIrakA saMskAra karatA rahatA hai vaha nIca puruSa saMsArameM napuMsaka hotA hai evaM napuMsaka honese vaha kisI bhI prakArake bhogoMko nahIM bhoga pAtA // 194 // jo manuSya jIvoMko aneka prakArake trAsa detA hai / pakSiyoMke rahaneke ghosaloMko tor3atA phor3atA hai evaM - viSa khAkara prANa tajatA hai vaha atyaMta pApI manuSya thor3I AyukA dhAraka hotA hai // 165 // jo mahApuruSa sado jIvoMkI rakSAmeM tatpara rahatA hai| dUsaroMkA sadA upakAra karatA rahatA hai aura dUsare 7 jIvoMkA zubha ho vicAratA rahatA hai vaha manuSya vizeSa AyukA dhAraka hotA hai // 166 // dhanake Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YREYA sati dravye dadAti no cedadAti viciMtayet / kiM kRtaM hi bhayA vettha jAnatA bAlabuddhinA // 17 // dadato pArayatyeva pareSAM ratinAzakat / nibhoMgaH sa daridrI cahArogeNa pIDita: // 198 // vinayAdayaH sadA zAMto jinAmApratipAlakaH / kasyApyaDhaHkhado yastu sa yazasvI mavediva 1166 // pAThayati paThati ye vAGmaya dveSarjitAH | utkocAdina gRhati teSAM syAd vimalA matiH // 20 // guNinaM ca tapoyukta vidyAvataM yazasvinaM / kudhASagaNayatyeva sa niyuji: prajAyate // 201 // bhAktiko devagurvAzca pApapuNyacidaH sphuTaM / jinadhyAnAzayo yastu bhavetso'pi vidAMcaraH / 202 // yasya cita'sti nAstikyaM jIvadharmAdibhAvanA / manyate naiSa modhaH sa ke vidyamAna rahate bhI jo puruSa koDI varAbara bhI kisIko nahIM detA yadi kisIko kucha detA bhii| hai to "hAya saba kucha jAnakara mUha bana maiMne kyA kara DAlA jo apanA dhana dediyA aisA pazcA| tApa karatA hai / jo mahAnubhAva dhana denA cAhate haiM unheM bhI dAna denese rokatA hai vaha manuSya saMsArameM bhogarahita daridrI evaM harSA nAmake vizeSa roga ( mRgI) se pIr3ita hotA hai| 197-198 // jo mahAnubhAva vinaya zIla hotA hai| sadA zAMta rahatA hai / bhagavAna jineMdrakI AjJAkA pAlana karane vAlA hotA hai aura kisIko bhI duHkha denA nahIM cAhatA vaha saMsArameM yazasvI puruSa mAnA jAtA hai| sArA saMsAra usake yazakA gAna karatA hai / / 166 // jo mahAnubhAva dveSa rahita hokara jaina zAstroMko par3hAte haiM aura svayaM bhI par3hate hai tathA par3hane par3hAnemeM kisI prakArakI dravyakI abhi| lASA nahIM rakhate ve manuSya nirmala buddhi ke dhAraka mAne jAte haiM // 200 // jo puruSa krodha kaSAyake AvezameM Akara guNI tapasvI vidyAvAna aura yazasvI manuSyoMkA anAdara karate haiM ve manuSya nicuddhi pAgala hote haiM // 201 // jo mahApuruSa deva aura guruoMke bhakta rahate haiN| pApa aura puNyakA | svarUpa jAnate haiM evaM bhagavAna jineMdrake guggoM ke citavanameM hI cita lagAte haiM ve manuSya saMsArake kdi aMdara vidvAn hote haiM / 202 // jo manuSya nAstika hotA hai jIva dharma adharma Adi kisIko bhI nahIM mAnatA vaha puruSa nindita hRdayakA dhAraka mUrkha mAnA jAtA hai // 203 // jo nirdayI / sakapaka K Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala 84 Zuo Zhe yawayawanya syAmmUDhaH kutsitAzayaH // 203 // mRgahaMsazukAdInAM grahaNa kRtvA supaMjare / rakSati yastu pApIyAn kAtaraH syAdbhave bhave // 224 // jIvAnAM pAlane zaktaH parapIDAcinAzakaH / bubhukSitaprAdhvaMsI bhavedvIraH sa puNyabhAk // 205 // asahaye mano bhAvo ne saMbo bhacIti / ISadAnaprabhAveNa lakSmISAMzca sa jAyate // 206 // pUrvaM datvA manastApaM vitanoti yatastataH / labdhapadmA ca vRddhat nirdhA'bhibhavennaraH // 207 // pazUnAM pakSiNAM caitra zASakAMstrAsayati pe / gRhati paravidhaM vA syuH sutAstasya deva ca // 208 // bhavatyatha vinazyati RNazatru prabhAvataH / tadabhAvAdbhavatyeva putrAH paramasundarAH // 206 // azrutaM kathayatyeva vadhiraH sa prajAyate / manuSya mRga haMsa totA Adi dIna pakSiyoMko pakar3akara pIMjare meM baMda rakhate haiM unako pAlate poSate haiM ve pApI bhava bhavameM Darapoka hote haiM // 204 // jo puNyAtmA jIvoMkI rakSA karanemeM datta citta rahatA hai| dUsarekA duHkha dUra karanA apanA kartavya samajhatA hai / jo prANI tudhAse vyAkula hote haiM unakI cudhAko dUra karatA hai vaha puNyavAna puruSa saMsAra meM vIra hotA hai // 205 // dhanako apavitra padArtha mAnakara jisa mahAnubhAvakA hRdaya usake dAna karanekeliye lAlAyita rahatA hai vaha mahApuruSa thor3e dAna ke prabhAva se hI pUrNa lakSmIkA pAtra vana jAtA hai // 206 // jo manuSya pahile to kisI kAraNa se dAna de detA hai kintu pIchese bar3A duHkhI hotA hai pachitAvA karatA hai| usa manuSyakI vRddhAvasthA meM pAsa meM rahanevAlI lakSmI calI jAtI hai| vaha nirdhana ho jAtA hai / aneka prakArake use tiraskAra sahane par3ate haiM // 227 // jo duSTa puruSa pazu aura pakSiyoMke baccoMko trAsa dete haiM aura dUsareke dhanako haraNa karate haiM unake putroMkI prApti nahIM hotI // 208 // athavA dUsarekA dhana apaharaNa kara jinhoMne nahIM diyA ve manuSya RNI kahe jAte haiM usa zatruke prabhAva kadAcita putra hoM bhI to ve mara jAte haiM kiMtu jo manuSya dUsaroMke kAraNa nahIM hote aura pazu pakSiyoM baccoM kA trAsa dete haiM una manuSyoMke atyanta rUpavAna putra hote haiM // 206 // jo manuSya binA hI sune kuchakA kucha dUsarekA doSa bola detA hai vaha vadhira - vahirA hotA hai tathA jo binA hI dekhe yaha kahatA hai ki maiMne amuka amuka doSa dekhA hai tathA rokanepara bhI vaha usa rUpI KPKVYAP KPAL Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paYKAYIKAYATRI KYER adRSTa' hi mayA dRSTa' pachidra' subhASate // 210 // vAryamANo'pi mUDhaH sa jAtyaMdho niyata bhavet / uttamo'pi surAmAMsabhakSaNa kuste yakaH // 211 // ajIrNo dararomo sa nocAnAM kA patiH parA / muni dRSTvA madenAMdho niSTovaM kurute yakaH // 213 // raktapittI ca kuNTho sajAyate karmapAktaH / jAtyahaMkArasaMzaktAH kRtaghnAH svAmidrohiNaH // 213 // parakAryakarI niHsvAste bhavati bhave bhve| vi. zvAsaghAtino jovA rogAkAMtAzca kutsitAH // 214 / kRpAlInA manaHzuddhAH paradhArAdhanAdiSu / bhaiSajyadAyino jIvA norogA yobhavati te // 215 // sUkSmabha dAdisiddhAMtaM zrutvA nidati muuddhdhiiH| sa syAnmUko'ta saMsAra bicitrA kamaNoM gatiH / va zola yamaM nAtyA muMbaMli cishyaadishaa| teSAM kaMpAdayo dehe sampayanse na saMzayaH // 216 // pakSipakSa hi yo *doSako pragaTa karatA hai vaha mUDha manuSya niyamase janmase hI andhA hotA hai| jo manuSya uttama kula meM utpanna hokara bhI zarAba mAMsa AdikA bhakSaNa karate haiM ve ajIrNa rogase grasta utpanna hote haiN| phira jo nIca kulameM utpanna honevAle haiM aura zarAva mAMsa AdikA bhakSaNa karate haiM unako to vAta hI kyA hai unheM to aura bhI aneka roga satAte haiN|jo puruSa munirAjako dekhakara madonmatta ho una para thUkate haiM ve usa niMdya karmakI kRpAse khUna phisAda pIliyA aura koDhase grasta hote haiN| jo manuSya vRthA apanI jAtikA ahaGkAra karanevAle haiM kRtaghnI aura svAmIdrohI haiM ve dAsa hote haiM aura bhavara meM unheM daridratAkA duHkha bhoganA par3atA hai| jo manuSya vizvAsa ghAtI haiM ve manuSya aneka rogoMse vyApta aura nini ta hote haiM / / 210-214 // kiMtu jo manuSya dayAlu hote haiM parastrI aura para dhanake andara citta zuddha rakhate haiM evaM dUsare rogI jIvoMko auSadha pradAna karate haiM ve jIva saMsArameM nIroga hote haiM koI bhI roga unheM nahIM satAtA // 215 // jo duSTa puruSa atyaMta gahana jaina siddhAMtako zravaNa kara usakI nindA karatA hai vaha mUka-gUgA hotA hai kyoMki karmokI gati bar3I vicitra hai hara eka manuSya kokI gatikA jJAna nahIM kara sktaa||216||(k)jo puruSa vrata zIla yama AdikA | niyama Adi lekara viSayoMke lolupI ho unheM chor3a dete haiM yaha nizcaya hai unake zarIrameM kampa Adi roga utpanna hote haiM // 216 // (kha) jo duSTa puruSa pakSiyoMke paMkhoMko kATate haiM ve ajJAnI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KRpahapakapae mUDhaH chinatyajJAnalocanaH / paMguH syAdRSTavetaskaH pazupAdavinAzakaH // 217 // tapAMsi duskarANi ye vitanyati sadA mudA / tapa: kRtAM ca zaMsate surUpAH kAmayatake // 218 / / tapaH kattu na zakA ye tatkRtAM niMdayaMti yA / kurUpA vikalAMgAzca kRzAgAste bhavaMti ca // 221akAmanirjarA kRtyA niyaMte ye cakrodhataH / vedamAsahitA jopAste bhavati bhave bhave // 220 / munInAM dharmalInAnAM zuvarSA kumo hi yH| nirvedo balavAn prAzubhavAvaliyamaH // 221 // kaMdamUlAzino jIvA karSiNaH zanyavAdinaH / ekAkSA: sthAvarA mRtvA bhaveti paMkapAkataH // 222 / / paJcAkSa bahavo bhezAH saMti duHkhasukhatvataH / bahannAmalayA puNyapAphlakSaNalakSiNaH // 223 // dharmabhavAH sadAcArAH guro cinayinazca the / bhalpasaMsAriNaH syuste viyuktA vilakSaNAH // duSTa cittake dhAraka evaM pazuoM ke pairoMko naSTa karanevAle saMsArameM paMgu hote haiM // 217 // jo mahAAnubhAva Anandita ho ghora tapoMke tapanevAle haiM aura jo tapa karanevAle haiM unakI prazaMsA karate haiM ve kAmadevake samAna rUpavAna utpanna hote haiM / / 218 / / jo duSTa puruSa tapoMke AcAraNa karanemeM asamartha haiM aura jo tapoMko AcaraNa karanevAle haiM unakI nindA karate haiM ve manuSya saMsArameM mahAkurUpa evaM vikala aura kRza aGgake dhAraka utpanna hote haiM // 216 // jo jIva akAma nirjarApUrvaka krodhase - prANoMko chor3ate haiM ve bhava bhavameM aneka prakArakI vedanAoMke dhAraka utpanna hote haiM // 220 // jo mahAnubhAva sadA dharmameM lIna munirAjoMkI sevA suzrUSA karate haiM ve saMsArameM kisI bhI vedanAkA sA- IS 4 manA nahIM karate tathA ve bhagavAna vAhuvalIke samAna mahA valavAna aura ucca avagAhanAke dhAraka hote haiM // 221 // jo jIva kanda mUla ke bhakSaNa karanevAle haiM / jamIna mAdiko vRthA kuceranevAle hai| zanyavAdI haiM ve apane karmake anusAra marakara ekeMdrI sthAvara hote haiM // 222 // pacendrI jIvoMke | PA bahutase bheda haiM vahutase unameM duHkhI aura sukhI haiM / bhagavAna ahaMtake guNoMmeM magna haiM evaM puNya aura pApoMse yukta haiM // 223 // jo mahAnubhAva samIcIna dharmake bhakta haiM / uttama AcAroMke AcaranevAle 2 haiM evaM sadA nigraMtha guruomeM vinaya bhAva rakhanevAle haiM ve mahAnubhAva alpa saMsArI hote haiM thor3e hI pApA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 224 // darzanazAna vArivamRtaste zivamAjinaH / bhavati bhAvanAtrotA: zukladhyAnaparAyagAH // 225 // laji kAkarmakA gyazcaitya D nidakarA dhruvaM / pareSAM guNalopinya upavAdeSu tatparAH // 226 // bhujataM dRSTidAyinyo mArjAyoM vapatraviSTikAH / zAkinyaH IM syudhruba rAmA madhyabhAvo hi saukhyadaH // 227 // antaHkApaTyasaMpannA daTa vAnyeSAM zubha dhnN| krudhyanti daNDayeti yA teluka dInoMmeM unheM mokSa sukhakI prApti ho jAtI hai kintu jo ina kriyAyoMse rahita haiM arthAt na to dharma S ke bhakta haiN| na uttama AcaraNoMke Acarane vAle haiM aura na gulamoMmeM ninagrahI rakhate haiM ve dIrgha 2 saMsArI hote haiM bahuta kAla taka unheM saMsArameM rulanA par3atA hai // 22 // jo mahAnubhAva samyagda-15 zarzana samyagjJAna aura samyaka cAritrake dhAraNa karanevAle haiM / nirantara anitya Adi bhAvanAoMko bhAte haiN| aura zukla dhyAnameM tatpara hote haiM ve mahAnubhAva anupama sukha mona sukhake bhAgI hote haiM 12 // 22 // jo striyAM lajjAke kAraNa nindita kArya karanevAlI haiN| bhagavAna jinendrakI pratimAoMkI | nindA karanevAlI haiN| dUsaroMke guNoMkA lopa karanevAlI haiN| rAta dina utpAta lar3anA jhagar3anA hI jinakA kAma hai tathA jo manuSya bhojana kara rahA ho usakI ora villIke samAna TakaTakI lagAkara ba/ dekhanevAlI haiM evaM jinakI dRSTi vaktra hai ve striye mara kara niyamase zAkinI bha tinI hotI hai kiMta ! jinakA madhyama bhAva rahatA hai,lajjAke kAraNa niMdya kArya Adi nahIM karatIM unheM koI duHkha nahIM | uThAnA par3atA kyoMki madhyama bhAva sadAsukha denevAlA hotA hai // 226-227 // jina mabruSyoMke hRdayoM - 15 meM chala chidra kapaTa bharA rahatA hai| dUsaroMkA dhana dekha kara jo roSa karate hai aura apaneko duHkhita savanAte haiM ve puruSa mara kara ullU gadhA aura kuttekA janma dhAraNa karate haiN| jo duSTa puruSa guruoMkI 18 nindA karanevAle haiN| vyartha ho dharmakI nindA karate haiM / haraeka ko nindA karanA hI jinakA mukhya va kartavya rahatA hai aura jo deva dravyase jInevAle haiM arthAt nirmala dhana hajama kara lete hai ve puruSa parsankrKYTETTER PalgharpApaparAlaka Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TYPERTRIKAR gardamAH zunAH / / 228 // (ka) guruniyA vRSA dharma naMdakAH srvnindkaaH| devadravyopajIcA the. dhyAMkSanIcA bhavati te // 228 // (kha) svajAtiguNagatva dadhAti yA dhaanvitH| vibheti mRtyuto lajjAdharmakArI svshaaskH|| 226 / / vAtramiSTo'ttare duSTaH karato mriyate naraH / anyathA madhyabhAyA ye sukhatastvarayA narAH / / 220 / / ye tu duSTakule jAnA mRdayaH saddhiyo narAH / pa-- hAste bhayaMtyatra bhavyAH kuTilatAtigAH / / 531 ! marA ye cukulotpannAH kuTilA bhrAMtipUritAH / sUbakAste bhavatyatrAmavyA vRkSaviparyayA / / 232 // smRtidhyAnAtsamutyAya dUSTa ye yAta kauturk| se vRddhatve bhavatyaMdhA viputrA viniyo narAH // 233 / / kalau ye'lApamA bhrAMtidharmadAnakarA narAH / kulAcAradviSo lolyAnmudgalAste bhavatyaho // 234 // ityAdivaznasamAlA sAttarA sA~vabhAya sa: / mara kara mahA nIca kAka hote haiM // 228 / / jo mUDha puruSa apanI jAti aura apane guNakA sadA ghamaNDa karatA hai| sadA krodhase jalatA rahatA hai| mRtyuse bhayabhIta rahatA hai jo kArya lajjAjanaka va hai unheM karatA hai| apanI prazaMsA karatA rahatA hai / mIThe vacana bolanevAlA hokara bhI antaraGgameM duSTa rahatA hai vaha manuSya bahuta dinoM meM aneka prakAra ke rogoMke duHkha bhogakara maratA hai kintu jo manuSya madhyama bhAva rakhate haiM uparyukta koI bhI durgaNa jinameM nahIM rahatA unakI mRtyu bar3e sukhasa bahuta jaldI ho jAtI // 226-230 // jo manuSya duSTa kulameM to utpanna hue haiM parantu komala || pariNAmoMke dhAraka haiN| uttama buddhike sthAna haiM aura dharmake- uttama dharmake jAnakAra haiM ve bhavya manuSya kuTilatAse rahita sIdhe sAdhe hote hai // 231 // jo manuSya uttama kulameM to utpanna hue haiN| darantu pariNAmoMmeM kisI prakArakI saralatA na kara kuTilatA rakhanevAle haiM bhrAMtise paripUrita haiMjinendra bhagavAnake bacanoMke andara sadA bhrama karanevAle haiM aura cugula khora haiM ve dharmase viparIta zraddhAna karanevAle abhavya hote haiM // 232 // isa kalikAlameM tapasvI bana jo manuSya dharma aura dAna5 ko viparIta rUpase karanevAle haiM aura kulAcArake virodhI haiM ve manuSya marakara cugula hote haiM (1233 / na dharma nAmake balabhadra dvArA jitane bhI prazna kiye the unakA isa prakAra uttara dekara bhavyarUpI kamaloM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " HERPRE 1 Rekha jidraH saMsthito bhavyapaMkajAlikviAkaraH // 235 // bhavyAH zratvA jineMdrokta kecitsamyavatvadhAriNaH / kecitsaMsAra nirvedApratiko jazire marAH 1.236 // bhrAtarau tau jinaM natvaH jagmaturbhijapasanaM / bhojayAmAsatuH saumyaM vidyAvAmagocara // 230 // athAsau zrINiko dhImAnandhayukta gaNAdhipaM / vakAvaM kezavatvaM ca tAbhyAM prApta kuto ytH|| 138, sanmatiH prAha mo bhUpa! bhavyaM pRSTaM tvayA dhunA ! tIrtha zakarAmAdikathA puNyapradA bhavet / / 236 // atra jaMvamati dvIpe bihe pazcime puraM | nAmbA gaMdhasamRddhAya samasti saMpadA bhRtaM // 240 / / tane vAbhUmahArAjo mitranaMdoti minamaH / pratApAnAMtadvipugaH sarvasAmaMtasevita: // 231 / / kRtakAMkSA dviSo ko sUrya ke samAna ve bhagavAna jinendra zAMta ho gaye // 234 // dharma aura svayaMbhU donoM bhAiyoMne bhaktipUrvaka bhagavAna jinendrako namaskAra kiyaa| apanI rAjadhAnI loTa gaye aura kavi bhI jisa - sakhakA apanI vANIse varNana nahIM kara sakate aisA anupama sukha bhogane lage / 234-237 / / rAjA zreNikane bhagavAna gautama gaNadharase prazna kiyA ki bhagavan ! dharma aura svayaMbhU ne jo nArAyaNa padako prApta kiyA vaha kisa karmake udayase kRpayA kahiye ? uttarameM gaNadhara gautamane haraj kahA ki rAjan ! isasamaya tumane bahuta hI ucita prazna kiyA hai kyoMki tIrtha kara cakravartI balabhadra AdikI kathAyeM puNya pradAna karanevAlI haiM maiM saMkSepameM kahatA hU~ tuma dhyAna pUrvaka suno isI jambUdvIpake pazcima videhana meM eka gandhasamRddha nAmakA nagara hai jo ki saMpadAse paripUrNa: na // 238-240 // usakA pAlana karane vAlA eka mitranaMdI nAmakA rAjA thA jo ki sUryake samAna dedIpyamAna thA / apane pratApase samasta zatruoMkA vaza karanevAlA thaa| samasta sAmaMtoMse sevita thaa| tathA vaha rAjA durakSarasadAdasya durana-atIMdriya siddhoMke rasa meM magna jo koI bhI bhavyajIva the unakA grahaNa karanevAlA thA arthAt jo bhavya jIva mokSamArgapara sthita the vaha rAjA mitranaMdo unakA pUrNa Adara karanevAlA thaa| sadAdasya-samIcIna mArgakA grahaNa karane vAlA thA aura durakSara-duSTa loga ra'camAtra bhI usakA vigAr3a nahIM kara sakate the isaliye "kRtakAMkSAH tIkSaNa zastroMke dhAraka P ARAYERATRVAYS Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAKKAK pati bhUtale bhiyA / durakSarasAdasya sadAdasya durakSaraH // 242 // yugmaM ( apratilomAnuloma ) svacakramiva tasyAsItpara cakra ca dhImataH / iyaM cakra madIyaM hi parakoyamadaH sphuTaM // 243 // iti vRddhivinAzena gataM caka' svakIyakaM // bhinnabhAvAdvibhinnatvaM jAyate bharatezavat // 244 // bhogavastrAMgarAnyAdisukhAnAM nRpatistadA / atRSyadvIradhIH sarvazAtravAzliSTapatkajaH // 245 // eka dAviSTarAsIna: pupalA bimukhAjinaM / subratAkhyaM samAyAtaM zrutvAsI vanditu yathau // 246 // triH parItyA sadbhaktyA natvA stutvA bhI usake zatru pRthvItalapara mAre bhayake lar3ate pur3ate the-- raMcamAtra bhI apanA vala nahIM dikhA sakate the // 241-242 // mahAnubhAva usa rAjA mitranandIkA para cakra bhI svacakake samAna thA arthAt zatru aura mitra donoM hI usase prasanna the kyoMki yaha cakra-rAjya merA hai aura yaha cakra dUsaroMkA hai jahAM para yaha bibhAga rahatA hai vahAMpara to svaparakA bheda rahatA hai parantu usa rAjAkI vaisI bheda buddhi thI nahIM isaliye apanA aura parAyA donoM prakArakA rAjya usakA svarAjya hI thA kintu jisasamaya bharatacakravartIke samAna apane bhI rAjya meM bhedabuddhi ho jAtI hai -- vaha bhI apane nijasvarUpase bhinna mAna liyA jAtA hai, usamaya vaha bhI bhinna hI rahanA hai aura use chor3a denA par3atA hai| bharata cakravartIko jisasamaya chaha khaNDakI vibha tise vairAgya ho gayA thA usa samaya samasta rAjyakA unhoMne tyAga kara diyA thA // 243 - 244 // vaha dhIra vIra rAjA bhoga vastra zarIra aura rAjya Adise jAyamAna sukhase sadA tRpta rahatA thA bhora samasta zatru, usake caraNoMko namaskAra karate the // 245 // eka dinakI bAta hai ki vaha rAjA mitranandI sAnanda rAja siMhAsanapara virAjamAna thA usI samaya eka mAlI rAja sabhAmeM AyA namaskAra kara 'bhagavAna munisuvratanAthakA samavasaraNa AyA hai' yaha usane samAcAra kahA / mAlIke mukha se vaha uttama samAcAra suna rAjA mitranandIko bar3A Ananda huA aura vaha bhagavAna munisuvratanAthako baMdanA karane cala diyA // 246 // samavasaraNameM BKPKAVRK PKKKK pura Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ror paraNAKAITRINTRY hetaSe // 256 prazrutveti sunatAdau virAgaM prApa bhuuptiH| saMsAraduHsthiti matvA pravadhAja sa mAgadha! | 257 / tapasyan bahudhAnaMdI nando nAmnA muniishvrH| vinimAsopavAsaH san vivikAMganivAsakRt / / 258 // tapaHpratApasase jAH svarUpAkrAMtabhUdharaH reje sahamadhAsmeva sa RSikRtasaMstutiH // 256 // ( arthadvayayAco ) rAjeba rAjate rAjA rAjarAjetarAjavat / rAjeSa rAjate rAjArAja cittameM zAMti rakhakara hI zAstrAnusAra vAhya kriyAoMkA AcaraNa karanA cAhiye // 256 // isaprakAra bhagavAna munisuvratake mukhase dharmakA upadeza suna rAjA mitranandIko saMsAra zarIra bhogoMse vairAgya ho gayA evaM saMsArako atyanta duHkhadAyI jAnakara vaha unhIM bhagavAna munisuvratake caraNa kamaloMmeM digambara dIpAse dhIkSita ho gayA 25 // / ve mAnanda svarUpa mitranandI nAmake munIzvara bahuta prakAra tapa karane lge| do do mAsa aura tIna tIna mAsoMke upavAsoMkA niyama grahaNa karane lage evaM parvatakI guphA Adi ekAMta sthAna para unhoMne apanA nivAsa sthAna banAyA // 258 // jisaprakAra sahasradhAtmA sUrya, tapaHpratApasattejAHsaMtApa pratApa aura uttama tejakA dhAraka hotA hai usI prakAra ke munirAja mitranandIbhI tapake pratApa se prApta jo uttama kAMti thI usase zobhAyamAna the| jisaprakAra sUrya "svarUpAkrAMtabhUdharaH"apane tejase parvatoMkI zikhara jagamagA detA hai usI prakAra ke munirAja bhI apanI kortise samasta pRthvI talako byApta karanevAle the| jisaprakAra sUrya ' RSikRtasaMstutiH' RSi nAmake nakSatroMse stuti kiyA gayA mAnA jAtA hai usIprakAra ve munirAja mitranandI bhI aneka RSiyoMse stuta thevaI 2 RSigaNa unakI stuti karate the // 256 // rAjA ve munirAja mitranandI "rAjevarAjate" rAjA lakSmIvAna, iva kAmadeva aura rAjata cAMdI sone Adi padArthoMke andara rAjarAjatarAjavat rAjazarAja kuvera aura usase bhinna aja-svayaMbhU ke samAna the arthAt jo manuSya unake bhakta the aura jo Kekukurkukukug'RYkeketKYKEK Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjanarAjavat // 260||kssaamkaayo vitaMdrAtmA dhyAno maunI samAdhinA / prAMta gamatsusaMnyasya zamavarNamanuttaraM / / 261 // laya str| vimala zatsaisa zca varAharatisma sH| tAvatparzaH samucchvAsaM kurvana karpUrasannibhaM // 262 / / ISadUnaM sukhaM tasya muktato'bhUnmadojjhitaM M tata yojanAnyeva dvAdazava syavaM // 263 : atha dvAravatIpuryA zobhitAyAM dhanAdibhiH / bhadranAmA mahIpAlo babhUvAribhayapradaH / / unake bhakta nahIM the unameM ve samAna buddhike dhArakathe-kuverake samAna sabako acchA samajhate the athavA svayaMbha bhagavAnake samAna kisomeM bhI rAga aura dveSa nahIM rakhate the tathA rAjArAjanarAjavat' jo manuSya rAjA the aura jo arAja arthAt jinake rAjAkI vibhUti na thI aise rAjAse bhinna the| unake Aja samUhameM ve munirAja apanI dRSTi narAja tiraskAra rUpa rakhate the arthAt rAjA aura raMka, donoM hIko ve samAna mAnate theM--karmajanita honese donoMko hI kalyANa kArI nahIM samajhate the| 12||16||ve munirAja kRza zarorake dhAraka the / Alasyase rahita the| dhyAno the aura maunI tha,anta samaya || unhoMne samAdhi pUrvaka sanyAsake dvArA apane prANoMkA tyAga kiyA aura ve sarvArthasiddhi nAmake | uttama vimAnameM jAkara utpanna ho gye| 161 / vaha mitranandI munirAjakA jIva ahamindra tetIsa | hajAra varSoM ke bItajAnepara atyanta sugaMdhita bahuta thor3A AhAra karatA thA evaM tatIsa hajAra pakhavAr3oMke bIta jAnepara usAsa letA thA jo usAsa kapUrake samAna sugandhita hotA thaa| 161 / usa sarvArthasiddhi vimAnake andara usa ahamindrako mokSake nirAkulatA ora nirahaMkArarUpa sukhase kucha - hI kama sukha thA kyoMki sarvArthasiddhi vimAnale mokSasthAna kevala vAraha yojanoMko hI dUro para thaa| isI pRthvopara eka dvAravatI nAmakI prasiddha nagarI hai jo ki dhana prAdise atyaMta zobhAyamAna hai hai| usakA pAlana karanevAlA bhadranAmakA rAjA thA jo ki zatru oMko bhaya pradAna karanevAlA thaa| 2 usako strIkA nAma subhadrA thA jo ki use prANoMse bhI adhika pyArI thii| use dekhakara logoMko KHTTPyaavart Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BREAMMAREEREYE // 264 / / subhadrA vallabhA tasya brAhmI vA surasundarI / kanatkanakavarNAbhA baTUrUpA ratiprabhA // 265 // ekadA sA sukhaM suptA ramyagarbhagRhe satI / Aluloka zubhAna svaghnAniti kalyANasUcakAn // 26 // uccakaiH siMdhuraM dAnayarpiNaM candrikApramaM / ratnAkara samaddhelaM. vyaktaratnacarya balaM / / 267 / / pUrNa NAMka gatAMka va siMdaM vaktapravezinaM / dRSTvA tUryamahAdhyanijagAra tadA sato // 268 // prAtarutthAya bhartAraM tatkAtila mAnimittAno pAlAmAla narAdhipaH // 26 // jAMya nAme ! kAMte vicAmbhojalocane ! | varSa kI dhAraka thI atyanta rUpavatIthI evaM zobhAma kAmadevakI strI ratikI upamA dhAraNa karatI thI / 264-265 / eka dina vaha apane manohara mahalameM sAnanda so rahI thI ki rAtrike pazcima / praharameM use kalyANakI sUcanA denevAle kucha zubha svapna dIkha par3e / 266 / sabase pahilA svapna usane hAthIkA dekhA jo ki atyanta unnata thaa| usake gaDasthaloMse mada jharatA thA aura cAMdanIkI prabhAke samAna zubhra thaa| dUsare svapnameM usane samudra dekhA jisakI caMcala taraMge Uparako uTha rahI thii| jisake aMdara rahanevAle ratna spaSTa rUpase dIkha par3ate the evaM jo manohara thaa| tIsare - svapnameM apane cihnase zobhita pUrNa caMdramA dekhA evaM cauthe svapnameM mukhameM praveza karatA siMha dekhaa| jisa samaya rAnI zubhadrA ina cAro svapnoMko dekha cukI prAtaH kAlameM vajanevAle vAjoMke manohara | | zabdoMse usakI nIMda khula gii| prAtaH kAlakI nitya kriyAoMke samApta ho jAneke bAda apane pati 2 rAjA bhadrake pAsa AI aura apane svapna kahakara unakA phala jAnaneke liye apanI icchA pragaTa karane lgii| rAjA bhadra nimitta jJAnI the isaliye nimitta jJAnake valase vaha isaprakAra una praznoMkA / uttara dene lage-- ___tape suvarNake samAna kAMtike dhAraka praphullita netravAlI he priye ! tumheM jo svapna dIkha paDe haiM | - una svapnoMkA phala yaha hai ki tumhAre zatruoMke mAnakA mardana karanevAlA aura atyanta buddhimanA ParkPatrahdhdschook meme KESH Kara n Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAsa taba bhAtI suta bhomArI viTkadAnikArakaH // 20 // gAvaMzasamudartA sAgarASuguNasAgaraH / bahAva kevalajJAno siMhAna piSTha | vikamo // 25 // yugma tvA rAbI phalAM jadayoM chumuN| gatA sama sute tAbAlisvaciMtAmaNi yathA // 272 / bhayAnusaralAtho'sau tatazcyusyA supuNyataH / garbhe subhadrikAyA praSitorNaH zamimame / / 253 / / puNyabhrUNena poDAMgo jAnAti nupava| sabhA / kalAkAtiyazoyuktAbhivivAdapadyamI // 27 // pUrNamAsAvadhau rAzI bAla sAsUta sundara / dharmA pAlinaM taM vai vidhi tvaM putra hogA // 267-270 // tumane jo svapnameM hAthIM dekhA hai usakA phala yaha hai ki tumhArA putra vaMzakA uddhAra karanevAlA hogaa| sAgarake dekhanese vaha guNoMkA sAgara hogA / candramAke dekhanese kevala jJAnakA dhAraka aura siMhake dekhanese vaha siMhake samAna atyanta parAkramI hogA // 271 // rAjA bhadrake mukhase isa prakAra khapnoMkA phala suna rAnI subhadrAko apAra Ananda huaa| vaha apanerAja mahala loTa AI evaM jisa prakAra nirdhanako ciMtAmaNi ratnakI prAptise paramAnanda prApta hotA hai usI prakAra bhAvI putrakI prAptise rAnI subhadrA bhI parama AnandakA anubhava karane lgii||272|| - munirAja mitra nandIkA jIva jo ki sarvArthasiddhi vimAnake andara jAkara ahamindra huA thaa| apanI Ayuke antameM vaha vahAMse cayA evaM tItra puNyake udayase baha candramAke samAna ujjvala rAnI subhadrAke garbha meM Akara avatIrNa ho gyaa|| 273 // kyoMki rAnI subhadrAkA garbha eka puNya garbha AthA isaliye usa pavitra garbha ke dvArA use raMca mAtra bhI pIr3A na thI kintu kalA kAMti aura yaza-51 se vyApta vaha pratibimba yukta darpaNake samAna zobhAyamAna thii| arthAt vaha subhadrA darpaNake samAna va ujjvala thI aura usakA garbha darpaNameM par3anevAle pratibimbake samAna nirmala thA isaliye usa garbha bhase use kucha bhI kaSTa na thaa|| 274 // jaba nau mAsa pUre hogaye usa samaya rAnI subhadrAne atyaMta | sundara vAlakako janA aura usakA nAma dharma rakkhA gayA jo ki balabhadra padakA dhAraka thaa||275|| Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ magadhaprabho ! // 279 // jambUdrApatra : vikhyAte bhArate cAsti satpurI / zrAvastI sukhamAndhotA poratIya priyA // 276 // suvepayamitAprAtamukhacaMdrAM zubhaMDitA: / suveza kAmaveSAtizAthinIrabharabhRtA // 277 // tatrAbhUpatirvAmnA suketubhagatatparaH / dAtA pAtA prajAnAM ca haMtA hartA riduHsthitIH // 278 // dya tasaMzaka cetAH sa reme dyUtaM niraMtaraM / guNAH sarve'nukUlA hi no bhavati zarIriNAM // 276 // amAtyaiH svahitaiH prAjJa niSiddhoM bahuzo'pi saH / virarAma na tasmAcca jJAtasvAdo hidustyajaH // 280 // ekadA zatru bhUpenAdIdavyatkarmanoditaH / niSiddhapi hitairmUdo vinAze viparItatA // 289 // cita dezaM vala sarva pahuMrAkSI kramA jambUdvIpake bharata kSetrameM eka srAvastI nAmakI uttama nagarI hai jo ki aneka sukhoMkI sthAna hai| svargapurI ke samAna netroMko Ananda pradAna karanevAlI hai / uttamottama veSoMko dhAraka i yoke mukharUpI candramAkI kiraNoMse zobhAyamAnaM hai / uttamottama mahaloMse dedIpyamAna hai evaM kAmadevake samAna ujjvala jaloMse paripUrNa tAlAvoM se vyApta hai // / 276-277 // sAvastI nagarIkA svAmI rAjA suketu thA jo ki icchAnusAra paripUrNa bhoga bhoganevAlA thA / dAnI thA / pUrNarUpase prajAkI rakSA karanevAlA thA / vairiyoMkA nAza karanevAlA aura prajAke kaSToMkA haranevAlA thA | aneka guNoMkA bhaNDAra bhI vaha rAjA juA khelanekA atyanta zaukIna thA / jUma meM dattacitta ho kara vaha sadA yA khelatA rahatA thA ThIka hI hai kisI bhI saMsArI jIvoM saba guNa anukUla nahIM rahate / guNoMke sAtha meM koI na koI valavAna doSa bhI avazya rahatA hai // 276 // rAjA suketuko | usake hitaiSI aura vidvAna maMtriyoMne kaI vAra juA khelanese rokA thA parantu usane banda nahIM kiyA thA ThIka hI hai jisa manuSyako jisa bAta kA svAda par3a jAtA hai vaha jaldI chUTa | nahIM sakatA // 280 // rAjA suketukA eka valavAna zatru anya rAjA thA azubha karma ke udayase rAjA rokA suketune usake sAtha jumA khelanA prAraMbha kara diyaa| yadyapi usake hitaiSI maMtriyoMne vaha bahuta jUmA khelanA RKI purANa 167 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Park dati / hArita tena sarvasva vastrApi ca pApataH // 282 // vapuHzaSasyito bhUtvA mlAnAsyo gatadhikramaH / tadoSAcAribhUpAlaH suketumiti saddhalaH // 283 // bho bho ye mAnino godhA guNino vaMzadhAriNaH / nyabhUmau na tinti zrutazAstrakvikSaNA 283 // | tvaM tu mAnI bhanI chatrI dAnI kSamavibhUSaNaH / maiM kyA hAritasyAM ca vayaM tiThasi mUSavat // 285 // zatrulAyayazara vAtabhinnAMgo niryayo dhanaM / sarvahAnyA mahAzokavihvalIbhUtamAnasaH // 286 // prApya tatraiva puNyena nAmnA sUri' sudarza / pandityA zrutatatvaH sa prA| parantu vaha mUrkha na mAnA TIka hI hai jaba vinAza kAla Akara upasthita ho jAtA hai taba vRddhi bhI na usake anukUla viparIta ho jAtI hai pApa karmake pravala udayase rAjA suketune krama krama kara dhana deza | senA paTarAnI saba hAra diyA vizeSa kyA jo usake tana para vastra thA jUbhAmeM vaha use bhI hAra cukA vasa usake pAsa kevala usakA zarIra raha gayA usase rAjA suketukA mukha phIkA par3a gayA aura vaha sarvathA parAkrama rahita ho gyaa| jisa samaya rAjA suketukI yaha hIna dazA ho gaI usa samaya | usake vairo rAjAne suketuse isaprakAra kahA-- __ jo puruSa apane mAnakI rakSA karanevAle hote haiM / guNI aura uttama vaMzake hote haiM tathA Agama 5 aura zAstroMke jJAtA hote hai ve apanI hI bha mimeM nivAsa karate haiM anyakI bha mimeM nivAsa nahIM krte| rAjA suketu ! tuma mAnI dhanI chatrazAlI aura kSAtriyoMke bhUSaNa puruSa ratna mAne jAte ho || jaba jUAmeM tuma pRthvIko hAra cuke aura vaha dUsareko ho cukI taba gUgeke samAna tuma isa pRthvI / do para kyoM raha rahe ho? tumheM aba isa pRthvI para kadApi nahIM rahanA cAhiye // 281-285 // apane zatra rAjAke aise vacana rAjA suketuko vANake samAna cubha gye| hAthase saba cIjoMke cale jA- al nase vaha vikSipta citta ho gayA aura zIghra hI vanakI ora cala diyA // 286 // vanake andara usa | samaya sudarzana nAmake munirAja virAjamAna the| puNyake udayase rAjA suketuko unakA darzana ho Postale Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAgya maMjasA // 287 // pravrajya duSkara bhUritapobhiH kRzatAM gataH / dezadravya mahAzokAnnAtya'tamazubhAzayaH / / 288 // dIrghakAlamalaM taptyA / - nidAnamakaroditi ! AyuHkSaye mahAmUdo vidvAnapi mahAdhanaH / 283 // mamaiva tapasatena kalAguNavidagdhatA / bhUyAbhU ribalaM caiva zatru pakSA mahAjaya // 26 // prAMte sanyasya yogI sa lAMtavaM kalpamAsthitaH / caturdazAbdhimAnAyustanAlalana satsaba 261 / / tatra va jAmya bhara - pa bhUpasya pRthivImatI / AlalokaikadA svasnAna suptA garbhagRhe sato / / 262 // sUrya caMdramasaM padmAM dhimAnAzvisuradhvajaM / siMha caitAn | gyaa| unake mukhase usane zAstrakA rahasya samajhA / usake cittameM ekadama saMsAra zarIra bhogoMse 4 | vaizamya ho gayA / zIghra hI usane digambarI dIkSA dhAraNa kara lii| aneka prakArake ghora tapoMke tapa| meke kAraNa usakA sArA zarIra kRza ho gyaa| deza aura dravya Adike cale jAnese usa samaya yapi usakA citta sarvathA malina na thA bahutasI malinatA miTa cukI tho tathApi vidvAna bhI vaha pApake tIna udayase Ayuke aMta samayameM nitAMta mUrkha ho gayA aura bahuta kAla paryaMta tapake ta / jAne para bhI usane yaha nindita nidAna vAdhA| maiM jo yaha tapa kara rahA hUM usakA phala mujhe yaha milanA cAhiye ki maiM para janma meM aneka kalA aura guNoMkA bhaNDAra ho / mere bahutase sainyakI prApti ho aura zatruoMkA samudAya mujhe jIta IS na sake / yasa anta samayameM usa suketu nAmake munine sanyAsa pUrvaka apane zarIrakA tyAga kiyA| lAMtava nAmake svargameM jAkara deva ho gyaa| caudaha sAgara pramANa usane Ayu pAI aura nAnAprakAra ke sukha vahAM para bhogane lgaa| dvArAvatIke svAmI rAjA bhadrakI eka dUsarI rAnI pRthivImatI thI vaha apane garbha gRhameM so rahI thI ki eka dina rAtrike pichale praharameM use svapna dIkha par3e / pahile sva- 7 nameM usa sUrya dIkha par3A / dUsaremeM candramA tIsaremeM lakSmI cauthemeM vimAna pAMcayemeM samudra chaTameM * indradhanu aura sAtavemeM siMha dIkha pdd'aa| sAto svapnoMke dekhaneke bAda usakI nIMda khula gii| prAtaH VaFREKPATTERYTS BIYP ECAREE Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAyAtAn vilokya nRpasannidhau / 232 // tavaiva bhavitA putro bho kAMte'bhojalocane / ityubAgha nu po bhAryA zrutvA tuSTA gatAyaM 213 (yugma) prahArakatrikhaNDavibhUtidharaH paraH / svargAyAto gamIro ko bhUrivikramI / / 264 // tataH so'pyavatIyasyA garbhe'bhUcvaMdramaHprabhe / svayaMbhUriti vikhyAto nAmanaiva sunuSu priyaH // 215 // rUpavAn kAmavatyAhI jIvavazAlacaMdrazt / patehama guNAgAra lakSaNAntavigrahaH || 216 dharmo yalaH svayaMbhUzva kezavastau paraspara' / abhUtAM premasaMpannau dhAtrA preraNA kRtAvizva // 297 // kAlakI nitya kriyAoM ko samApta kara vaha apane svAmI rAjA bhadrake pAsa AI aura sAre svapnoM ko nivedana kara unake phala jAnanekI abhilASA pragaTa karane lagI // 287 - 262 // uttara meM rAjA bhadrane kahA- he kamaloMke samAna netroMse zobhAyamAna priye ! tumane jo svapnameM sUrya Adi dekhe hai unakA phala yaha hai ki tumhAre eka advitIya putra hogA jo ki saMsAra meM atyanta pratApI hogA / samasta logoMke cittoMko Anandita kregaa| tIna khaNDakI vibhUtikA dhAraka ardhacakrI hogA / kharga se - | yakara vaha tumhAre garbha meM avataregA / atyanta dhora gambhIra hogA evaM atyanta parAkramI hogA / vasa rAjA bhadrake mukhase ye Ananda pradAna karanevAle vacana suna rAnI pRthivImatIko var3A AnaMda huA aura saMtuSTa ho vaha apane mahalako loTa gaI // 263-264 // kucha dina bAda rAjA suketukA jIva vaha deva bhI rAnI pRthivImatIke candramAke samAna nirmala garbha meM avatIrNa ho gayA / saMsArameM svayaMbhU nAma se usakI prasiddhi huI aura aneka putroMke rahate bhI vahI sarvoko priya lagane lagA | 6.5 vaha kumAra svayaMbhU kAmadevake samAna rUpavAna thA / jIva nAmaka vidvAnake samAna buddhimAna thA / dinoM dina vAla candramAke samAna bar3hatA thaa| aneka guNoMkA bhaNDAra thA evaM uttamottama lakSaNoM se vibhUSita zarIrakA dhAraka thA // 266 // vaha dharma nAmakA valabhadra aura svayaMbhU nAmakA nArAyaNa RKYKYAPKPK VAKYAP nayanayana Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAya c mojamApAsatarAya lIlAlahatavigraho / sAcaMdramasau tau vA sabhyatArAbigAvato ||268sutujaato ghRtena mililimA haThAt / svIkRta pena tamAzya so'bhavAnapure madhuH || 26 ||nnysnaaN mAya pAna | mejA mizcako pratizata samanyitaH / / 307 // helayA saMdaranAtha,n vidviSo raNaparvatAn / sphoTako vizvabhUtAnAM hRdaye'gniriyotthitaH // 301 // ( yugma ) donoM hI ApasameM atyanta prema rakhanevAle the isaliye aisA jAna par3atA thA mAnoM vidhAtAne inakI racanA prema svarUpa ho kI hai // 267 // aneka prakArako lIlAoMse zobhAyamAna zarIroMke dhAraka va valabhadra aura nArAyaNa sAnaMda rAjyakA bhoga bhogane lge| ve aneka sabhya puruSoMse sadA veSTita I rahate the isaliye aise jAna par3ate the mAnoM aneka tArAoMse vyApta ye sAkSAt sUrya aura candra yahI haiM // 268 // suketukI paryAyameM jisa balI zatru rAjAne jyA meM rAjA suvetukA jabarana rAjya | navIna liyA thA vaha ratnapurameM madhu nAmakA rAjA huA thA // 266 // vaha rAjA madhu pratinArAyaNa thA | isaliye tIna khaNDako saMpadA pAkara vaha sukha pUrvaka rahatA thA aura zatru oMkA agamya thA koI bhI zatru use jIta nahIM sakatA thaa| vaha rAjA madhu raNameM parvata sarIkhe unnata zatra rAjAoMko lIlAmAtrameM naSTa bhraSTa karanevAlA thA evaM agni jisa prakAra bar3e bar3e parvatoMko DhAha detI hai usI prakAra vaha rAjA madhu bhI samasta saMsArake rAjAoM ke hRdayoMmeM jAjvalyamAna agni ke samAna vidyamAna thA arthAt samasta rAjA sadA usase bhayabhIta rahate the // 300-301 // eka dinakI bAta hai ki kisI madhuke AjJAkArI rAjAne madhuke liye ghor3A ratna Adi aneka padArthoM kI bheMTa bhejI thii| jo loga bheTa lejAne vAle the daivayogase nArAyaNa svayaMbhUko unase meM? 1 ho gii| tejasvI aura abhimAno rAjA svayaMbha ne zIghra hI una bheTa lejAne vAloMse prazna kiyA Twitchyawwpahapahapahara kYSKYTREFEATRE Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la 2.2 KPKVY rAprapA matraH / satinAdisaMmizra bahula bhUricaya // 102 // tadA dRSTvAdhyaninAn prAti tiH / svayaMbhUrbhUribho pAnI kasyedaM ghadrata tvarA // 303 // dra bahu // 304 // mahAnadrasya zatru rAjitririNaH / asmAbhinAyate prAjyaM dravya taM modhaH pUrvavairAnubaMdhanaH / taddhanaM hartumAzako vabhUvAbhiH // 306 // krudhA svayaMbhU vA muto bhaNuH zrUya paramAdarAt / devasena nRpeNeva prAna madhubhUpatiM // 305 // zrutvA nAma gatapa tu sAyakaH / mahAmRgaM viza satatAlAnIbhit // 307 // isasAya ko taraceNa zavitA janAH / kolAhalo mahAn akSaM pralayAvisviAgataH // 308 // kaho bhAI ! tuma jo bhaiMTa lejA rahe ho vaha kisakI hai / evaM kisake liye aura kahAM lejA rahe ho ? uttara meM una meM TakI rakSA karanevAloMne kahA kRpA nAtha ! suniye hama batalAte haiN| hamAre svAmI rAjA devasena haiN| zatruoMko vidAraNa karanevAle mahArAjA madhuke ve sevaka haiM unhoMne rAjA madhuke liye yaha uttama bheMTa bhejI hai| ise ina rAjA madhukI sevAmeM le jA rahe haiN| vasa, rAjA madhukA nAma sunate hI pUrva vaira ke saMbandha se rAjA bhUkamA kose vyAkula ho gaI / vairiyoM ke mAnako mardana karanevAle nArAyaNa svayaM bhUusa dhanake haraNa karane ke liye pakkA vicAra kara liyA / zIghra hI usane vAraNa tUNIrale bAhira nikAla liyA aura isa rUpase calAyA ki hAthIko vedakara sAta tAla usane bheda DAle / jisa dhanuSa bANa juTA huA thA usa samaya usakA itanA ghora zabda huA thA ki samasta loga kaMpita ho gaye the evaM aisA bhayaMkara kolAhala huA thA ki manuSyoM ko yaha jAna par3ane lagA thA vi pralaya kAlakA samudra Akara prApta ho gayA hai usIkA yaha kolAhana hai / / 302 -- 308 // nArAya svayaM kI yaha krodha paripUrNa ceSTA dekha yadyapi valabhadra dharmane vaisA na karane ke liye bahuta prakAra se rokA thA paraMtu jisa prakAra sarpako cha inese vaha aura bhI bhayaMkara ho jAtA hai usI prakAra mahA APKE Xin Su Zhe gaoWei Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badA dhauNa halanA niSiddho bahuzo'pi saH niSiddha ucAla pavAti panagAtyatabhISaNaH // 30 // atrImaNattadA zorI prAtAra bhrAI bhayaH / lolAnya caMcala cetyaM zrapA tvaM mannadhArate / / 310||mo duSTA durdharo'zAnI honAtinarAdhamaH / bhatsa 'pi kadAcita | re hatyArenja gAM // 31 // viSayapi gatAH saMnaH pApakarma na kurvate / hemA kuTavatkaTAnati vikSa dhito pyakaM / / 112 // tga kamalA prItyA sekte vakamata kA / nAnyatra paramAt tvaguNazyanurAgiNo|39zAta zUgaste vicArazA dAnino dhani nazca taM / mAnina rUpi go dhArA ullaghI na ye kA / 315 // anyjnaabhgjonnkummthlplpriyH| goma yupi matta ki rataM saMhareddhariH // 315 // 2 bhayaMkara sarpake samAna nArAyaNa svayaMbhakA krodha aura bhI uvala gayA aura usa bhaTakI rakSA karane vAle manuSyoMko mArane ke liye vaha udyata ho gayA apane choTe bhAI svayaMbhU ko isa prakAra caMcala 16 aura niMdita kArya karate dekha valabhadra dhamane kahAa kAmadevake samAna rUpavAn bhAI ! tuma merI bAta suno- saMsAra meM yaha bAta sarva jana prasiddha hai ki jo puruSa duSTa hotA hai kara ajJAnI hInajAti aura nIca hotA hai vaha bhI dUtako mArakara 5 la imIkA haraNa nahIM karatA / tuma nizcaya samajho ki jisaprakAra bhUkhase atyaMta vyAkula bhI A haMsa kukkuTa-muke samAna kI DaoNko nahIM khAtA kiMtu motiyoMko hI khAtA hai usIprakAra jo puruSa sajjana haiM unapara kitanI bhI vipatti kyoM na Akara par3a jAya ve kabhI bhI pApajanaka kArya | nahIM kara sakate // 306-312 // lakSmIkI tumhAre Upara itanI bhArI kRpA hai ki vaha akele - tumhIMko apanA svAmI mAnakara premapUrvaka tumhArI sevA karatI hai tathA tumhAre guNoMmeM vaha itanI / - anurakta hai ki tumheM chor3akara vaha dUsarI jagaha nahIM jAnA caahtii| bhAI / saMsArameM ve hI to zUra aura aura ve ho vicAra zoja dAnI dhanI mAnI rUpavAna aura dhora vIra haiM jo ki kisI bhI maryAdA D kA ullaghana nahIM karate // 313--314 // jo siMha aMjana parvatake samAna hAdhiyoMke mAMsako na AS pUrvaka khAnevAlA hai arthAt matta hAthiyoMkA vidAraNa karanevAlA hai kyA vaha matta bhI zRgAlako | Rashekh arak Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIraviNAmAgomAghAmAhorapanchiH / mAvIra vigAmApImAvAmAdIraki ! // 16 // aparabhRti he bhrAgarna rmAnamahoddhA hato na bhUpate dUtaH phatha tva iMtumicchasi / / 17 / ayubAlo'pi mAmAkI cara' iMsyeva jJAtumAzrayatA tatkaNa bhrAtastava citta By sAdhino // 318 // (ka) matra jamyUpati dvIpa rajate ratnakhanibhiH / bhArate cAsti pAyA purI zAralsevitA // 316 // tatra rAjA | mahAsenaH kAmAmaH kamalekSaNaH vanItA mahAdevyA nAmnA madana vegavA / / 316 vizAlAyAM naTaNyAto nAmnAbhUkatrakarmakaH / dAtA. ra ta nRpaM matvA samAkadine'dha sH||220||naanaanaattyrsairbhaavl yestAna manAramaiH / rajAmAsa taM bhUpacitrakarmA sa suutrdhRt||322|| mArane kA prayatna karatA hai ? kabhI nahIM // 315 // bhAI jo rAjA utkaTa mAnI hai-uttama maryAdAke pakSapAtI haiM unake dvArA Ajataka kabhI bhI dUtako mArA huA nahIM sunaa| tuma bhI uttama maryAdAke pakSapAtI puruSa ho tuma isa bheMTake rakSaka dUtake mArane ke icchuka kyoM ho ! tumheM bhI kabhI bhI isa dUtako nahIM mAranA cAhiye / vizeSa kyA jAtudhAna-rAkSasa jo ki sadA mAMsako khAnevAlA hai vaha bhI kabhI dUtako nahIM mAratA / meM isI saMbaMdhakI tumheM eka kathA sunAtA hUM tuma dhyAna pUrvaka ge.ki bhAMti bhAMtike ratnoMkI khAniyoMse zobhAyamAna isI jaMbU dvIpake bharata kSetrameM eka caMpA nAmakI vikhyAta purI hai jo ki dAniyoMse zobhAyamAna hai / kisI samaya usakA rakSaNa karanevAlA rAjA mahAsena thA jo ki suMdaratAmeM kAmadevakI tulanA karatA thaa| kamalake samAna vizAla netroMkA 15 dhAraka thA usakI paTarAnIkA nAma madanavegA thA jo ki eka advitIya saMdarIthI aura usake saMbaMdha se rAjA mahAsenakI bhI atyaMta zobhA thI // 316---316 // usI samaya vizAlA purImeM eka citrakarmA nAmakA naTa rahatA thA usane suna rakkhA thA ki rojA mahAsena bar3A dAnI hai isaliye eka dina caMpApurImeM vaha rAjA mahAsenake pAsa AyA aura nATya kalAke atyaMta vidvAna usa citrakarmA nAmake naTane bhAMti bhAMtike nATya rasoMse uttamottama bhAva laya aura tAnoMse rAjA mahAsenako walakhelarlsharaa Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala 205 PANAY gaNmAsAlija' vyaM tasmai tAni / dazai rAjA dhana kiMvikAraNyAta yAvaH // 322|| niHsvabhUyaM paNa prApto naTomAnI tadA nRpa / zikSAM ca yAMsa cukatA nRpaH // 323 // hiyatikaMbita hoya hoyatAM haThAt / hanyatAM hanyatAM vegA dugAceti janAnnRpaH || 324 / nAsavena sikAri puraatri| muninA mAnalaM duHkha janakatayA gayA // 320 // padmA layA phala vA svaM strI tanucarA adi satya mAnomAstAdala' maaninaa| naraH || 326 // nA nAlasati mAna ena nyano nai prasanna kara diyA / / 320 - 329 // rAjA mahAsena atyaMta kRpaNa aura nirdayI thA / vaha citrakamA | nAmakA naTa varAvara chaha mAsataka caMpApurImeM ThaharA rahA aura apanI hI orase bhojana AdikA kharca uThAtA rhaa| rAjA ne kaMjUsIke kAraNa eka pAI bhara bhI dhana nahIM diyA // 322 // jaba usa citrakarmA naTake pAsa khAne pAne ko kucha bhI na baccA taba usane rAjA mahAsenako dAnakI zikSA denI prAraMbha kara dI aura kucha dhana prApta karane ke liye prArthanA bhI kI / naTakI bAta rAjAko acchI nahIM lagI isaliye vaha ekadama usapara kupita ho gayA / vasa roSa meM Akara zIghra hI usane apane sevakoMko yaha AjJA dedI isa naTake pAsa jo isIkA kucha mAla masAlA ho, saba jabarana chIna lo aura duSTako mAra bhagAo // 323 - 324 // rAjAkI yaha kaThora AjJA suna yadyapi sArI prajAko bahuta mAnasika duHkha huA thA tathApi usa zAMta pariNAmI naTako zIghra hI nagara se vAhira nikAla diyA // 325 // saMsAra meM yaha bAta prasiddha hai ki jo puruSa mAnI haiM unako lakSmI kuTuMba dhana strI zarIra aura pRthvI saba kucha calA jAya unake cale jAnese mAniyoMko vizeSa kaSTa nahIM | hotA paraMtu unakA apamAna nahIM honA caahiye| jisa prakAra prANoM ke binA zarIra kisI kAmakA nahIM aura bhUSaNoMke binA bahumUlya vastroM kI zobhA nahIM usI prakAra cAhe puruSa kitanA bhI bhUSaNa vastroMkA dhAraka ho eka mAna binA usakI zobhA nahIM mAnI puruSakA mAna hI bhUSaNa hai KKKKK Ju maMDa sa Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara gapi / devo'munA vinA vAso bhUpAdibhirivAnvitaH / / 325 / mAnabhaMgamamudbha maduHkhadapa kulacesA / kAra raiyate maMpA cunamaMtro munenaM ttH||28||ab puryA dhanezAkhyo vya mhAge tasya vA ratiH / mAmA bhUrisamAnAMgo kamalA paMkaja kSaNA // 326 / / tayoHpulo'ni mRtvA naTo'sau mRgketuH| samyAMgo gAtorUpo zAstrazaH prAkRnAyatam // 330 // athAnyo'trAsti meghAkhyaH zreSThI rAyAlayaH priyA / kAyAM - ko nAma tasvasya kinnaro yAhira priyA / / 331 // vizAlahRdayI phalguNezalo rojaaddiiN| laladagatiM cakorAkSI vikariyAM tvabhUSaNa // 332 // ekadA tAM sapAlokya smare pAhatamAnasaH / dathyo citta nije ceni :duSTamAovidhIyataH // 333 // saMyogamanayA saka ||326-327||vs mAnabhaMgase jAyamAna dukhase vyAkula cittakA dhAraka yaha naTa caMpApurosa nikalakara - revatika parvatapara pahuMca gyaa| kisI munirAjase bheTa ho gii| naTane upadeza prAta kiyA aura vahIM se apane prANoMkA visarjana kara diyA // 328 // ma campApurImeM hI eka dhaneza nAmakA vyApArI rahatA thA usakI strIkA nAma kamalA thA jo ki ratike samAna parama sundarI thii| sugaThita zarIrake avayavoMkI dhAraka thI aura kamala ke samAna dizAla netroMse zobhAyamAna thii| vaha naTa marakara inhIMke mRgaketu nAmakA putra huA jo ki pUrvapuNyake udayase manohara aGgakA dhAraka thA / bar3A abhimAno atyanta rUpavAna aura parama vidvAna thA / // 326-330 // usI nagarImeM eka bhegha nAmakA bhI atyanta dhanavAna putra rahatA thA usakI strIkA nAma kAyAMkI thA jo ki apanI anupama sundaratAse aisI jAna par3ato thI mAno yaha kinnarI hai ke vA nAgakumArI hai| vaha seThAnI kAyAMkI vizAla vakSasthalase zobhAyamAna thii| mahA manojJa stanoMka dhAraka thI / sundaratA pUrvaka gamana karanevAlI thii| cakorake samAna netroMkI dhAraka thI aura para yuvAvasthAle zobhAyamAna tho|| 331-332 // vyApArIputra mRgaketuko eka dina kAyAMkI para dRSTi 15 par3a gaI use dekhatehI mRgaketukA citta kAmase pIr3ita hogyaa| nirbuddhi ke cittameM sadA duSTa hI vicAra huA karate haiM isaliye vaha apane manameM yaha vicAra karane lagA ki-yadi isa sundarIke sAtha YAYAAAAYAYAAAAYAya Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cana ve joSitaM dhanaM / vaiyathyaM sAnaM saukhyaM ki duzittehi prAmyate // 234aa ityuktvA saikadA tena moH bhoH panAyo re ! / pahi mArAnida mAM bhunyoraMtare kuru.|| 335 // tantu kA kaTaka atyAgatA sadA pranocchayA / upamyA vihitAmtena bhUgyo'karatAnAH / 136 / prAganubaMdha dRte the'pi samohata'nuvandhaka / teSAM hi phalamevArnivanavai dhivakSaNAH // 337 // bhasau rAjAnamAlAdya gaNeti bacaH priyaM / he deva ! siMhaladvIpa gAMdhilo vidyate vayaH // 338 // zrutvA parivRtaH prAha kimartha tatprayoja / anamItta madAMdhazca zRNu ra saMyoga nahIM huA to merA jIvana dhana mahala makAna aura sukha sAre vyartha haiM ThIka hI duSTa cittameM | prazaMsAnaka vicAra ho hI kamA sakate haiM ! vasa eka dina vaha seThAnI kAyAMkAke pAsa pahuMcA aura usase isaprakAra kahane lagA___sundarI ! tuma vizAla stanoMse zobhAyamAna parama sundarI ho merA hRdaya kAmAgnise pracalita ho rahA haiM tumheM mere Upara prasanna honA cAhiye // 333-335 // seThAnI kAyAMkIkI mRgaketure / sAtha dilakula ramaNa karanekI icchA na thI isaliye mRgaketu ke vacana use kar3ave jAna par3e vaha cupa cApa apane ghara meM ghusa gaI-mRgaye tukI vAtakA usane kucha bhI uttara nahIM diyA / yadyapi bhRgo tune | usake rAjI karane ke liye bahutase upAya kiye parantu ve saba niSphala hI hue // 336 // ThIka hI haiM jo mUrkha manuSya pUrvabhavake sambandhake binA hI javarana kisIse prema karate haiM unheM usa premakA. phala mRtyu hI milatA hai aisA vaI 2 vidvAnoMkA mata hai / / 337 // jaba mRgaketukI kucha bhI tona pAMca na calo to vaha sIdhA rAjAke pAsa gayA aura usase isaprakAra priya vacanoMmeM kahane lagA mahArAja. siMhala dvIpameM eka mahA manojJa gaMdhila nAmakA pakSI rahatA hai vaha yadi isa dezama A jAya to bahuta hI acchA ho| uttarameM rAjAne kahA vaha pakSo yadi yahAM A jAya to usase kyA prayojana saTegA ? isake uttara meM madAMdha mRgaketune kahA---prabho ! jisa rASTra ghara aura rAjyameM vaha Wwwkrte Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdara prabhA ! // 336 // yatra rASTe gRhe gajye vedbhavet khecarazca sH| tadA mumikSitA gajye'hitamako bhavediti // 340 // mRgaketo! va kAraM prApyata dararathoditaH riyA tAgiheM prAha taM sa kAmI madAturaH // 41 // hai vibho ! vidyate'nApi meghAkhyaH sa kalAnvitaH sa gaMtu taba zakroti nApare bhUna he 'hale // 342 // tamAkAya jabAdAjA prAkSiNovAnahAzaM / tasmin gate mRgo geha gatastasya smara turH|| 343 // ma.yA miti jhAya syAgataM prAyazaH kRtaM / hayA sthApaman ! kRpAkAri yadana tvaM smaattitH||34aa, iti kRtyA tayA sAdhvya mI uttama pakSI rahatA hai vahAM kabhI bhI durbhikSa na hokara sadA subhikSa rahatA hai aura ahitakA nAza honaH - hai| mRgaketukI yaha kautuka bharI bAta suna rAjAne kahA-bhAI magaketu ! usa pakSIkI prApti hogI | kase ? vasa kAmI aura kAma pIr3ita magavetune jaba rAjAkI yaha lAlasA dekhI to use bar3A AnaMda huA aura vaha isaprakAra kahane lagA rAjan ! ApakI rAjadhAnI meM eka megha nAmakA seTha rahatA hai jo ki eka uttama vaMzakA hai / samasta pRthvIke manuSyoMmeM vahIM siMhala dvIpa jAnekI sAmartha rakhatA hai anya koI nahIM Apa use | avazya bheja dIjiye // 338-342 // rAjAkI AjJA anivArya hotA hai| maMgaketukI vAtapara vi 12 MzvAsa kara rAjAne zIvahIM meghako rAjasabhAmeM bulAyA aura Agraha kara siMhala dvIpa bheja diyA / java zreSThI megha nagarase prayANa kara gayA taba kAma pIr3ita mRgaketu zIghra hI usake gharakI ora carU diyA aura nirbhaya ho gharameM praveza kara gayA // 343 // seThAnI kAyAMkI pUrNa pativratA thA isalisa jA mRga ketuko dekhakara antA na to usakA krodhase bhavala gayA parantu usa samaya krodha karanemeM caturata. na samajha DhaMga badala kara mRgave tukA usane svAgata kiyA aura ThaMDe vacanoMse isaprakAra kahA svAmin ! Aiye Apane bar3I kRpAkI jo mujha abhAginIke ghara Apa padhAre tathA aisA kaha kara usane zIghahI eka gar3hA viSTAse bharavA diyaa| rassIse vinA vunA eka palaGga usa para vizvA diya, prakikchr Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca Shen Ye Shi Cun Qiao oooku kRto'yaM vidhinaH / garyo pari puroSasya dhiraja saMcakaM tataH // 345 | hatvA ramyeNa vastareNa pidhAya sthApita yadA / tadA'panapurIpATa garta bhramannibhe || 346 || vidhijJA yaM prakurvati sa vidhinoM pratIyate / guruNA raviNA jammArAvinApi mahobA | 307 // aM pargatagabhIrA pAmIti cAvagamyate / iti cakru' na zakyeta tine pAnagati zunyo'pi capalA tva'calaH tmikAH / carkarti kimanartha nAlanRNAM pi sundarAH // 346 // abhirUpAH surAH sarve RSayo'pi banAzritAH / yoSitAM naiva jAnaMti caritra' svamanAgataM // 350 // tadvAsarato duHkha' tatrAcatiSThate sakaH / dIyamAnaM tathA dhAnyaM sujAno dhvAMkSayaH // 356 // manohara vase use DhakavA diyA aura bar3ha cAdarase seThAnI kAryAAMkIne usa para baiThaneke liye mRgaketuse kahA / kAmAndha mRgaye tuko isa rahasya ke samajhane kI buddhi kahAM thI vaha zIghrahI usa palaMga para jA baiThA aura narakake samAna duHkhadAyI usa viSTAse paripUrNa gar3hameM jAkara par3a gayA / 344-346 / ThIka hI hai catura loga jisa caturatAko karate haiM usa caturatAkA hara ekako jaldI patA nahIM laga sakatA vizeSa kyA jinake antaraGga gambhIra haiM ve jisa bAtako karanA cAhate haiM use aura kI to kyA vAta mahAna bhI vidvAna bRhaspati sUryadeva aura indra bhI nahIM jAna skte| ThIka hI haiM jala meM rahanevAlI machalI kaba aura kaise jala pItI haiM yaha hara eka nahIM jAna sakatA / caJcala camakIlI aura dekhaneme sundara bhI dijalI jisa prakAra ghora anartha kara DAlatI hai usI prakAra ye striyAM bhI bhar3akIlI haMsI haMsane vAlI caJcala aura parama sundarI dIkha par3atI haiM parantu caJcala citta puruSoM kA ye ghora anartha kara DAlatI haiM / ina striyoMke cittoMmeM kyA kyA caritra vidyamAna rahate haiM unheM aurakI to kyA vAta vidvAna deva aura vanameM rahanevAle RSi muni bhI nahIM jAna skte| kAmI mRgaketu jisa dinase usa gaDha meM par3A aneka prakArake duHkhoMko bhogatA huA vaha vahIM para par3A rahA evaM jisa | prakAra kAkako Tukar3A DAla dete haiM usI prakAra kAryAMAMkI jo usa mUrkhako khAneko detI thI use hI vaha khAtA rahA aura apanI mRtyuke dina vyatIta karane lagA // 247-351 // 27 KeKkPaek patrapatra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purAra ReKYCHYAYE T 41 athaikatA samAyAto meghAsyaH siMgalAdataM / alabdhvA pakSiNaM mAse SaSThe mAnadhano dhanI // 352 // tadvattamuditaM tasya purastAdbhAya yA khilAzrutvotthAya vyadhAncitramiti zreSTI vicAravit // 353 // niSkAsya sainasaM vAdhe kRSIbhUyAsitaM bala' / nAnAhArItapakSazca jiMturacitAMga // pAlAparNa nimumocezAnasannidhau / jagAyiti tatorAjannAnoto'ya vicitraviH / / 355 // taM TnA nAgarA: sabhyA yoSitazca vinodataH / ahAsusnolayaMtisma rAjAmAtyAdayo'pi ca / / 356 // dhanezasya kuputra taM matvA saMjJA nibhAsataH / niHsAritaH pugaI zAccAdeve kutapoSidhiH // 357 // pUrvavairAnuSaMgatvAnnidAnanidhana' gataH / yAtudhAno mahadaMSTro ma rAjAkI AjJAse zreSThI meghako siMhaladvIpa to jAnA par3A thA parantu jaba use vahA~ para vaha gaMdhila pakSI nahIM milA to vaha chaThe mahine zIghra hI vahAMse vApisa A gyaa| jisa samaya vaha apane ghara AyA to seThAnI kAyAMkIne mRgaketukA sArA vRttAnta apane pati meghase kaha sunaayaa| vaha seTha eka vidvAna aura vicAra zIla vyakti thA isaliye usane mRgaketuko apane kiyekA phala cakhAne - liye yaha AzcaryakArI upAya racA- gaDha meM par3A par3A pApI mRgaketu ciMtA aura duHkhase ekadama kRza aura kAlA par3a gayA thaa| meghane use bAhira nikaalaa| hare varNake paMkhoMse aura sindurase usake zarIrako sajAkara use citakavarA banA diyaa| nagarake IzAna koMnameM use chor3a diyA evaM rAjAke | samIpa jAkara yaha kahA-he rAjan / mujhe jo gandhila pakSIke lAneke liye projJA dI gaI thI vaha | hai gaMdhila nAmakA vicitra pakSI maiMne lA diyA hai aura vaha yaha hai // 352-355 // zreSThI meghakA kI bAta sunakara aura mRgaketuko dekhakara nagaravAsI samasta sabhya loga striyAM rAjA aura maMtrI Adi Pr samasta jana tAlI pITa pITa kara haMsane lage aura khillI uDAne lge| vyApArI dhanezake putra mRgaketu ko kuputra samajha kara rAjAne use bahuta daNDita kiyA aura rAjadhAnI evaM dezase vAhira nikAla diyaa| ThAka hI hai jisakA bhAgya acchA nahIM hotA vaha nindita kAryakA hI AcaraNa karatA hai| pUrva vairake sambandhase mRgaketune nagarake binAzakA nidAna bAMdha liyA jisase marakara vaha rAkSasa ho pakA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apane zjayaH jajJe'sthyutkarahArabhRt // 358 // krodhAruNamukho bhIjaMtUnAM kRpayAtigaH / durgadhA hAvane sthitvA bhakSayAmAsa mAnavAn / / 356 || tadbhiyA vyAkulA lokA nAvRtti zerataM na ca / no niHssara ti kutrApi mRtyubhI: kena sahyate // 260 // yadA sarvajanAMto'bhUkhadA rAza i tarkasaM / pratyahaM dIyate ca ko mAno mai palAdine // 361 // yadA no bhakSayellokAn tiSTha dubhUtavane tadA / evaM saMcitya dUna' sa prajighAyAzu taM prati // 362 // dRSTvA dUta' samuttasthau caNDo'ruNanirIkSaNaH / vacobhistADayannatta tadAheti caromiyA gayA jo ki tIna DADhoMkA dhAraka thA / haDDiyoMkA hAra dhAraNa karatA thA / sadA usakA mukha krodha se lAla rahatA thA / gotroMko yamIla karanevAlA thA aura nirdayI thA / vaha duSTa rAkSasa campApurIke bAhya banameM rahane lagA aura nagarake samasta logoMko khAne lagA / rAkSasakI yaha nirdayatA paripUrNa ceSTA dekhakara nagara nivAsI logoM ko bar3I AkulatA ho gii| rAcasake bhaya se na ve khAhI sake na pIhI sake aura na kahIM vAhira jAhI ske| ThIka hI mRtyukA bhaya sahA nahIM jAtA / mRtyu kA nAma sunate hI hRdaya thara tharA nikalatA haiM / / 356- 360 // rAkSasake dvArA jaba nagara nivAsiyoM kA kSaya hone lagA taba rAjAko bar3I cintA huI aura aneka tarkavitarkoM ke sAtha usane yaha nizcita kara diyA ki yadi vaha rAkSasa yaha bAta svIkAra kara le ki apanI icchAnusAra vaha kisI bhI manuSyako na mAre aura nagara meM Akara zmasAna bhUmimeM hI par3A rahe to hama usako prati dina ekara manuSya bheja sakate haiN| vasa aisA vicAra kara rAjAne zIghrahI dUta bulAyA aura use rAcasake pAsa bheja diyA // 361-362 // dUtako apane pAsa AtA dekha rAkSasa mAre krodhake bhavala gayA usake donoM netra lAla ho gaye / aneka prakArake durvAkya kahane lagA aura uThakara dUtako khAneke liye tayAra ho gyaa| rAkSasakI yaha krUra ceSTA dekhakara dUtane kahA SAYAYK VER Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 213 || 363 // zrato bho mahAdesya ! mAM mA bhakSaya duHkhinaM / rAzo dUto'smyahaM te te vijJaptyai cAgato dhruvaM // 364 // kravyAdo'sa tadAsyAMne tarkazamAna samyavat / hanyate ceccaro nUna' guruityA bhavediti // 265 // nizcityetthaM jagau dUta' yAhi yAhi mamAgrataH vaMdanyaza tena tatpura' nirjana kRtaM // 266 // ato bhUto na haMtavyastvAdvakSeNa yazasvatA / mAninA vikramAdayena guNagAMbhIrya zAli nA || 367 || nisargAdhvaprayAtA kiM hariNA dhvastadantinA / kroSTA prahiyate kvApi zrutaM dRSTaM tvayA zrute // 368 // bhrAtRvAkya daityarAja ! maiM mahA duHkhI hU mujha e mata khAiye merI bAta suna lIjiye 1 campApurIke rAjAkA dUta huuN| rAjAkI bAta: nivedana karane ke liye Apake pAsa AyA hUM / dUtakI yaha bAta suna jisa prakAra sabhya kisI bAtakA saralatAse vicAra karatA hai usI prakAra vaha rAkSasa apane manameM yaha vicAra karane lagA / dUtako mAranA nyAya viruddha hai yadi maiM isa dUtako mAra DAlUMgA to mujha guru hatyAkA doSa lagegA || 363 - 365 // vasa aisA pUrNa vicAra kara rAkSasane dUtase kahA- bhAI dUta ! tuma mere sAmanele jA sakate ho maiM tumheM nahIM mAra sktaa| isa prakAra valabhadra dharmane dRSTAnta dekara svayaMbhUko samajhAyA aura yaha kahA bhAI ! pUrva vairake saMvandhase rAkSasane usa purako jana zUnya banA diyA thA isaliye tumhAre prati merA yahI kahanA hai ki tuma saMsArameM eka yazastrI mAnI parAkramI guNI aura gaMbhIra mAne jAte ho tuma sarIkhe mahA puruSako rAjA madhuke dUtoMko na mAranA caahiye| bhAI ! vicArA dIna zrRMgAla jo ki apane mArga para cala rahA hai use bar3e 2 hAthiyoM ke | madako cUra karanevAle keharIne mArA ho yaha vAta Ajataka kahI bhI dekhI sunI nahIM gaI hai / tuma bar3e rAjAoM ke mAnako mardana karanevAle ho tumheM ina dIna dUtoMko kabhI nahIM mAranA caahiye| kodhI svayaMbhU kaba kisIkI bAta sunanevAlA thA / apane bar3e bhAI dharmako bAtakA svayaMbhUne kucha bhI Adara nahIM kiyaa| dekhate dekhate donoM dUtoMko mAra DAlA aura donoMse jo kucha bhI unake pAsa madhuke PRICE Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiraskRtya hatau dutI svayaMbhuvA / ubhayoH prAbhUta'notvA kiM na kurvati durdharAH // 366 / thutahA ye narA loke sattvAnyAH sajanA api / vimRzyakAriNodhIrA yandanIyA tatastake / / 370 // tato natvA nijAmAra tasthatUrAmakezI / bhujAnI pronitaH saukhya nimagnau rativAridhau / / 371 / / aryakadA mahArAjA madhuH pariSadAvRtaH / napodArasame bhAna rAjate vA nu rAtripaH / / 372 / / atrAMtareM 'ghare vyomayAna vidyutprabha madhuH / dadarza sundarAkAra nAnAratnaca yAcita // 373 // ahAmAsa svadhitte'sau capalAmaNDalo nuvA / kalAyo mihiro meroH prasthaM vaiDUryarajita / / 374 // tanmadhyastha mahAkAya lekharSi zyAmasundaraM / stharNAlIjaTAmAlaM dRSTvAttasthau sucaH / liye bheTa thI saba chIna lii| ThIka hI hai madonmatta kyA kyA anartha nahIM kara DAlate // 366-366 / / saMsArameM jo manuSya zAstrajJa haiM / valazAlI haiN| sajjana haiM / vicAra pUrvaka kArya karanevAle haiM aura dhIra vIra haiM ve samasta lokake Adarake pAtra hote haiM // 370 // dUtoMke mAre jAneke vAda nArAyaNa | svayaMbhUkA krodha zAMta ho gyaa| ve donoM bhAI valabhadra aura nArAyaNa sAnanda apane rAja mahaloMmeM rahane lge| prIti pUrvaka rAjya sukha bhogane lage evaM bhoga vilAsa rUpI samudrameM ekadama magna ho gaye // 371 // eka dinako bAta hai ki ardhacakrI rAjA madhu aneka rAjAoMse pariparNa rAjasabhAmeM baiThe the | 2 usa samayakI unako lokottara zobhA thii| unheM dekha logoMko yaha jAna par3atA thA ki yaha sAkSAt tasUrya haiM vA candramA heM // 372 // rAjA madhuko usa samaya eka vimAna dokha par3A jo ki vijalIke samAna sundara prabhAkA dhAraka thaa| manojJa AkArase zobhAyamAna aura nAnA prakArake ratnoMko kiraNoMse vyApta thaa| isaprakAra advitoya zobhAse zobhita vimAnako dekhakara rAjA madhuke cittameM | sahasA yaha vicAra udita ho gayA ki yaha vijalIkA pratibiMba hai vA candramA vA sUrya hai athavA vaiDUrya maNise zobhAyamAna yaha meru parvatakA pASANa hai| usa vimAnake madhya bhAgameM nArada RSi Chang Chang Chang Chang Dian Ming Yao Ta Deng Hou Guan Yu Hui Chang Jing Fa Jing Chang Chang Xue Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KY ditu // 375 // prAyazaH strAgataM sArthaM saMvidhAya pramodanaH / vipre sthApayAmAsa satAM hoti kulakramaH // 373 // anvayukta muni svastha rAjye ca kSamatAM tanau / muhurmuhuH kSaNaM sthitvA vyAjahAreti kautukAt // 307 // mI madho ! yaH kRtastena tava duHkhasamu karaH / svayaMbhuvAtiduSTena prasAda bhRgu / 378 / / vAryamANo'pi dharmeNa bhrAtrA dUtadvayaM tava / itvA dravyaM jaghAnAzu svayaM bhU bhISaNo'vit // 376 // lolAvAnidrava dvidvAn gurupranmerabho'calaH / pratApAkrAMtabhUkaH san tRNavatyAM na manyate // 380 // na manyate dIkha par3e jo ki vizAla zarIrake dhAraka thaM / devatAoMke RSi the zyAma sundara the aura suvarNamayI jaTAoM se zobhAyamAna the nArada muniko dekhakara rAjA madhu zIghrahI siMhAsanase uTha khaDA huA / bhaktipUrvaka namaskAra kiyaa| bar3e Anandase unakA svAgata kiyA aura bhaktipUrvaka siMhAsana para viThAyA ThIka hI hai jo sajjana puruSa haiM unake kulakramakI yahI rIti hai // 373 - 376 // ucita zuzrUSA jaba samApta ho gaI usa samaya RSi nAradane rAjA madhuke rAjyakI aura zarIrakI kuzala puuchii| kucha dera taka zAMta hokara ve baiThe rahe pIche kautUhalase isa prakAra kahane lagepriya madhu ! ati duSTa svayaMbhUne sunate hI duHkha utpanna karanevAlA jo tumhAre sAtha ghamaNDa - pUrvaka kautika kiyA hai use meM sunAtA hU~ tuma dhyAna pUrvaka suno| tumhAre liye bheMTa lekara do dUta A rahe the / daivayogase svayaMbha se unakI bheMTa ho gii| unheM tumhAre dUta jAna svayaMbha ke krodha kA ThikAnA nahIM rahA / valabhadra dharmane use bahuta rokA parantu usane eka na sunI tumhAre donoM dUtoMko mAra DAlA evaM sarpake samAna mahA bhayaGkara svayaMbhU ne unakA sArA dhana chIna liyA / vaha rAjA svayaMbha indra ke samAna krIDA premI hai / bRhaspatike samAna vidvAna hai / meru parvata ke samAna cala hai / samasta pRthivoko apane pratApase usane vaza kara rakkhA hai tumheM to vaha tRNakI varAvara bhI nahIM mAnatA // 377 - 380 // kriyAhIna bhI nahI mAnatA hai akriyAhIna bhI nahIM mAnatA hai / aprA 1 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpAcava yitvA sa dundubhi mRtyubhImada / / 386 // tarAmAtyAH satyAzu rennraajaanmNjtaa| karATorasamudAduprakSubdhAMbhodhibhoSaNaM // 38 / saMjAghaTIti no jhina durjaya jayakAMkSiNaM / upakramo dharAdhIza ! nirvAcyatAspada yazaH 388|| aNArAzigabhIrA ye nItivikramabhUpi tA: / vimRzyakAriNaH kSudrAn vA pharNati na durjayAn / / 386 || sTamAne pi gomAyau prabhatte vegavatyaho / na prahAra samAdhatte paJcA, |suna pahile to rAjA madhukA zarIra kampAyamAna ho nikalA poche hRdayako dRr3hakara vaha mana hI mana yaha kahane lagA ki vaha svayaM duSTa hai maiM use avazya mArUMgA isaliye zIgha ho usake mAraneke | liye siMhAsanase uTha baitthaa| rAjA svayaMbhUko duHkhita banAne ke liye usane vizAla senA tayAra karA | lI evaM nagarameM bherI divAkara rAjA svayaMbhU ke Upara car3hAI kara dI // 383-286 // rAjA madhukI yaha ceSTA dekha aneka maMtro usake sAmane Aye aura kapATake samAna vizAla vakSasthalake dhAraka | vizAla bhujA oMse zobhAyamAna evaM khalavalAte hue samudra samAna bhayaGkara rAjA madhuse vinaya pUrvaka yaha kahane lage__ mahArAja ! jo mahAnubhAva dujaya manuSyoM ke jayako AkAMkSA rakhanevAle haiM unakA koI bhI lajaldI kiyA huA kAya acchA nahIM hotA kyoMki jaldI kiye hue kAyase saMsArameM nindA hI hoto | hai| prabho ! jo mahAnubhAva samudra ke samAna gaMbhIra haiM / nIti aura parAkramase zobhAyamAna hai evaM haraeka kAryako vicAra parvaka karanevAle haiM ve kSudra puruSoM para isaprakAra kamara nahIM kasate aura durjadAmoMko kSamA bhI nahIM karate // 387-386 // khAmin / zRgAla cAhe kitanA bhI madonmatta caMcala ja aura var3abar3a karanevAlA ho parantu jo keharI madonmatta hAthiyoMkA ghamaNDa cUranevAlA hai vaha dIna zRgAla para prahAra nahIM krtaa| jisa prakAra zarada RtumeM honevAlI phala prApti zarada Rtuke zubha ke kAlakI AkAMkSA rakhanevAloMke hI hotI hai yadi vIcameM hI jaldI kara dI jAya to vaha phala prApti ERKEKKE Kerkrkerkesekr. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAMhono'kriyAhIno na manyate / aprAmdhano na manyeta prAradhanono na manyate // 381 // purAno jIyate sa yadA vikramasatpadaM / ne| bhyati tvAM tadAyasthA dubagocaratAmitAM // 382 // brahmAtmabhUvacaH zratvA jagaje garjanAnvitaH! khejagarjasamAkarNya kaMThaurava dayA prH|| 383 // iyAya gAnaM so'pi brahmacArI kalipriyaH / anyonya pamutpAraya nArado nAradoradaH // 384 // dUtanAzaM samAkal sakRtkaoNpatavigrahaH / hanmyahaM sAisaM tUrNa vyAhatyeti samutthitaH // 38 // valena mahatA sArka sA taM kartumudyataH ! cacAla dApa. | dhana bhI nahIM mAnatA hai prAgdhana bhI nahIM mAnatA hai aisA kahanese virodha sarIkhA jAna par3atA hai isaliye isakA tAtparya yaha hai ki jo puruSa kriyA hIna hai arthAt niSkiya hai-kRta kRtya hai use , kisIke mAnaneko AvazyakatA na honese vaha bhI kisIko nahIM mAnatA tathA jo akriyAhIna hai| * arthAt nindita kriyAoMko prApta hai vaha uddaNDa hai vaha bhI kisIko nahIM mAnatA hai| jo mahAnu bhAva aprAgdhana hai apUrva saMpattikA svAmo hai vaha bhI kisIko nahIM mAnA goMkikRtakRtya honese | use kisIke Adarako AvazyakatA nahIM rahatI tathA jo prAgdhana hai jisako kucha dhana prApta ho | - cukA hai vaha bhI ghamaNDameM Akara kisoko kucha nahIM pachatA isaliye vaha bhI kisIko mAnanA nahIM ka caahtaa| yaha tuma nizcaya samajho vaha tumhAre sAmane Tika nahIM sakatA kyoMki tuma saMsArameM eka pravala parAkamI ho jisa samaya vaha tumhArA sAmanA karegA usa samaya vaha duHkhadAyI avasthAko [22 | hI prApta hogA // 381-382 // nArada munise ye apane apamAna sUcaka vacana sunakara rAjA madhu Irel kA hRdaya krodhase pajala gayA evaM jisaprakAra AkAzakI garjanA suna keharI garja nikalatA hai usI prakAra rAjA madhu bhI vehada garjane lagA / isa prakAra jisako kalaha hI pyArI hai aura ApasameM 2 dvaSa karAkara jo manuSyoMkA saMhAra karAnevAle haiM aise nArada muni svayaMbhU aura madhu donoMmeM dveSakA ra akUra vokara AkAzamArgase prayANa kara gaye / apane dUtoMkA isaprakAra Azcarya kArI maraNa Dai Dai Mu Na Liang Suo Yuan Yu Xu Xu Xu Xu Xu % Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nana ibhezamita / / 30 // zanakaiH zanake kAryasiddhiH pusa prajAyate / zArado va phalaprAptiH shubhkaalaanuraaginnH| // 361. nirAmyeti madotta indharAdharatasthitaH / uvAca parvatasphoTakaThina kaThinaM madhuH / / 362 / / durjayA vyAdhayo duSTA iMtavyA avilamvataH anyathAyatividhvaMsAsupraNAzakarA balAt / 363 // sphadazau tamabhAno cakra saMyojayatyapi / kozikAzva praNazyanti raNe raNavidi sAmAditrayamulu'dhya vidvatsu balibhinaraH / yojyate nigrahopAyo nAnyA zara pratikriyA // 395 // nimitaryamANo - nahIM ho sakatI usI prakAra samaya dekhakara dhIre dhIre hI puruSoMko kArya siddhi hotI hai jaldI karaE nese koI bhI kArya siddhi nahIM ho sakato / rAjan ! Apa jo zatra ke sAtha yuddha karane kA prayatna kara rahe haiM vaha vicAra kara hI Apako karanA cAhiye / / 367-381 // rAjA madhu to usa samaya ahaM. K kAra rUpI uttuGga parvatako coTo para caDhA huA thA vaha mantriyoMkI ucita bhI bAta kaba mAnanevAlA thA usake citta para mantriyoMke vacanoMkA raMcamAtra bhI prabhAva nahIM par3A pratyuta parvatako TUka 2 karane vAle vajrake samAna isa prakAra vaha vacana kahane lagA- jo vyAdhiyAM duSTa aura durjaya haiM jaldI jItIM nahIM jA sakatIM unheM jahAM taka vane bahuta zIghra naSTa kara denA cAhiye yadi inake nAzakA zIghra upAya nahIM kiyA jAyagA to AgAmI kAlameM ye aneka prakArakI hAniyAM karanevAloM hoMgI aura prANoMkI nAzaka bneNgii| jisakA prakAza cAro ora - phaila rahA hai aisA sUrya jisa samaya udita ho jAtA hai usa samaya jisa prakAra ulaka pakSI chipad jAte haiM-sUryakA sAmanA nahIM karate usI prakAra saMgrAmake andara raNakalA vettA jisa samaya meM IS cakra lekara khar3A ho jAtA hUM usa samaya zatruoMkA patA taka nahIM cltaa| jo puruSa valavAna haiM ve zatru oMke liye sAma daNDa aura bheda ina tIna prakArakI nItiyoMkA ullaMghana kara kevala dAma nIti kA Azraya karate haiM-zatra oMke nigrahakA hI upAya socate haiM kyoMki vinA nigrahake upAyake KYThadai Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 218 KPKKN saH / 'pi paphaoNNa phaNirADiva 1 tyaktvA bhuvaM namaH zritya bhAnumAMsta' madhurdviSaM // 366 // keza: polkada'vAni dAnavarSANi sarvazaH garjanti capalA meghAH siMdUrAbharaNAni vA // 337 // he pAnItA vicitrAMgA AzvIyAH kSuNNabhUdharAH / praceluzcaraNanyAsaviSarI kRtasiMghavaH || 368 / / AyudhIyA bhaTA bhUmavikramA vikramakramAH / sthapuTonnatabhuvaM celuH kRtAMtaharayo nu vA // 366 // sa rAjAjira madhyastho madhurmadhurivAparaH / kinnarodgItakIrtizca praLayAMbhodhibhISaNaH / / 500 || abhiveSTya pura' tasya sthitaH aura zatru ke liye koI pratIkAra nahIM // 362 -- 365 // jisa samaya rAjA madhu svayaMbhU se yuddha karane ke liye gayA thA usa samaya use bahutase apazakuna hue the una apazakunoMse use ruka jAnA thA parantu vaha bilakula nahIM rukA kintu sarpake samAna usakA aura bhI roSa bar3hatA hI calA gayA evaM jisa prakAra sUrya AkAzameM calatA hai usI prakAra rAjA madhu bhI vairI svayaMbha kI ora pRthvIko chor3akara AkAza mArga se cala diyA || 366 // usa samaya jinake gaNDasthaloM se mada cUtA thA aise hAthiyoM ke samUha ke samUha cItkAra karate the aura siMdUra ke zrAbharaNoM se zobhAyamAna the so aise jAna par3ate the mAnoM vijalI yukta megha hI garaja rahe haiM // 367 // ghor3oMkA samUha calane lagA jo ki par3ha pada para hIMsatA jAtA thA / citra vicitra aGgakA dhAraka thaa| apanI TApoMse parvatoMko cUranevAlA thA aura apane khuroMke nyAsase samudra sarIkhe gar3he karanevAlA thA / bahutase paidala yodhA calane lage jo ki aneka prakAra ke AyudhoM ke dhAraka the| atyanta parAkramI the| vikramakramA-pakSiyoMke gamana ke samAna zIghra gamana karanevAle the / calate samaya ve nIcI UMcI jamInakA kucha bhI vicAra nahIM karate the isa liye ve sAkSAt yamarAjake ghor3oMke sarIkhe jAna par3ate the| jisakI kIrtikA gAna bar3e 2 kinnara karate the evaM jo pralaya kAlake samudra ke samAna atyanta bhayaGkara thA aisA vaha rAjA madhu, rAkSasa madhu ke samAna senAke madhyabhAgameM sthita ho gayA tathA sAMkaloMse jisakI bhujAyeM zobhAyamAna haiM evaM AKKEKA Ju Xi Xi Kong Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nooBian PKVKREK bhUcarebhUridAnadhai tatpatkajaH // 402 // aTita ta' samAkarNya svayaMbhUrniryayau puraH / abhimukhyamitastasya balinAmA mahAmanAH // 402 // dhvanayan janyavAdita trAsayan vidviSAM vraje / tarkayannatha gaMdharvAn ta' prAdeti calAnujaH ||403 || yuddhArthamAnatA ye tu te kiM. tiSThanti bhUtale / ayudhya sthIyate svairaM kathaM kAra tvayA ! || 404 || nizamya vacanaM tasya madhurAnotthito'gnivat / tamASavyA naza kSipraM ghANapUra kSipannalaM // 405 // cApAdinIsamudra tadhvAnena dhvanitA nagAH / juzca kekino prAMtyA jomRtasya pravarSiNaH // vidyAdhara bhUmigocarI aura rAkSasa sabhI jisake caraNa kamaloMko namaskAra karate haiM aise rAjA madhune nArAyaNa svayaMbhU kA sArA nagara ghera liyA // 368 -- 401 // jisa samaya rAjA svayambha ne apane Upara caDhakara madhuko AtA sunA vaha zIghrahI nagarase bAhira nikala par3A evaM apane bhAI balabhadra ke sAtha zIhI madhukA sAmanA kara DAlA | // 402 // saMgrAmake vAjoMko vajAtA huA zatru ko bhayabhIta karatA huA aura gandharvo ko aneka prakAra ke tarka vittakoMmeM ulajhAtA huA nArAyaNa svayambhU jisamaya prati nArAyaNa madhuke sAmane Akara khar3A huA usa samaya usane madhuse isa prakAra kaThina vacana kahe jo puruSa yahAM para yuddhake liye Aye haiM ve pRthvItala para vidyamAna hai vA nahIM haiM ? re adhama madhu ! yadi tU yahAM yuddha karaneke liye AyA hai to tU yuddha kara / vinA yuddha ke vRthA tU kyoM yahAM para par3A huA hai ! | rAjA madhu to pahile se hI Aga babUlA thA jisa samaya usane svayambhU ke isa prakAra kaThina vacana suneM vaha aura bhI krodhase pajala gayA vaha agnike samAna jAjvalyamAna hokara zIghra hI uTha khar3A huA evaM vANoMse acchAdita kara samasta jagatako andhakAra maya banA diyA // 404 // 405 // usa samaya topoMke zabdoMse samasta parvata zabdAyamAna ho gaye the evaM usa zabdako varSane vAle meghoMke zabda samajhakara mayUragaNa zora macAte the // 406 // usa samaya saMgrAma bhUmimeM hAthI Te niKong Jian woZuo za Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSa 220 MarAYEKIKARAN 406||siNdhur: siMdhurA lagnAH spaMdanaiH syandanA sm| saptimiH saptayo gAda sAdinaH sAribhiH saha // 107 // kuntAkurita mahAjanyaM bagAmagi gadAgadi / kazAkazi tadA jajJe vANAvANi karAkari // 408 // zAMDAzAMDi tayoryAda saurAsori padApadi / upalopamita bhIrUNAM prANahRt subhaTotsava // 406 // (yugma ) svAyaMbhu tadA sainya bheje kASThAsTaparA bhiyaa| mAghavIyAstra bhinnaM sat kA bhormara Nato bhuvi / / 41 // nijaM balaM gatacchAya dRSTa cA nArAyaNo'mitaH / pralambamnena sarghi vA samuttasyau hagireH / / 411 // kareNUna 7 pAtayAmAsa bhUdharAniya gotrabhit / iyatkarardidhAnAthaH phAlAbhAratamAMsi dhA // 12 // ukAracyutakopamA / mukhyAMge bhagnatAM yAte va zahAthiyoMse bhir3a gaye the,ratha rathoMse ghoDe ghoDoMse ghuDasavAra ghuDasavAroMse bhAlevAle bhAlebAloMse khaga vAle khaDgabAloMse gadAvAle gadAvAloMse koDAvAle koDAvAloMse vANavAle bANavAloMse lar3ane lge| bahutase subhaTa hAthoM hAtha yuddha karane lage tathA sar3AsIvAle saDAsIvAloMse aura ilamUsala vAle va zAhalamUsalavAloMse yuddha karane lage / bahutase subhaTa ApasameM parose yuddha karane lage evaM bahutase Apasa l meM patthara lekara yuddha karane lage isa prakAra DarapokoMko prANoMkA nAza karanevAlA ghora saMgrAma hone / lagA // 407-406 // rAjA madhuke tIkSNa astroMse chinna bhinna ho nArAyaNa svayambha kI senA | mAre bhayake jahAM tahAM dizAoMmeM bhAga gaI ThIka hI hai maraNase adhika saMsArameM koI bhaya nahIM / // 410 // jisa samaya nArAyaNa svayambha ne apanI senAko hataprabha aura jahAM tahAM bhAgatA dekhA usa samaya usako AtmA krodhase bhavala gaI evaM jisa prakAra parvatase keharI uThatA hai usI prakAra hai vaha bhI valabhadra ke sAtha zIgha hI yuddhake liye uThakara tayAra ho gayA // 411 // jisa prakAra indra bar3e / var3e parvatoMko DhAha detA hai aura sUrya kajjalake samAna kAle andhakArako titara bitara kara detA hai usIprakAra nArAyaNa svayaMbha ne vANoMke samUhale madonmatta hAthiyoMko dharAzAyI banA diyA // 12 // senAke mukhya aGga hAthiyoMko isa prakAra bhagna hotA dekha rAjA madhukA citta hilane lagA evaM vaha mana hI mana isa prakAra vicAra karane lagA ki yaha svayaMbhU var3A durdhara zatru hai sAmAnya nahIM / kisa AAYaayayAYAVAAYA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AYANAN kaMpeti // durAyo'yajIyane kena hetunA // 413 || viciMtya bahuzaH svAMte zakhyavANaM mumoca // sainikA 'yena zatAMzca kIlitA amavanniva // 44 // saMmohana dvitIya' ca tAmasAstra' tRtIyakaM / yugapaddhyAnaze mukta svayaMbhUsaMga rAjJi // 415 // mUcrchatA apatanvorA rAvIrA rudhirAruNAH / gajopAMta sthitAH sAyaMrAgA iva tamonvitAH // 416 // tamobhirakhilaM sainya vyApta N gatamivAbhavat / pralambadhna tadA prAha svayaM bhUrbhUrivikramaH // 417 // AvAbhyAM kiM vidhAtavyaM bhrAtaradya vada tvarA / durjayo kAraNase ise jItanA cAhiye ? isa prakAra bahuta samaya taka mana hI mana vicAra kara rAjA | madhune nArAyaNa svayaMbhU kI senAmeM zalyavANa chor3A jisase usakI senAke samasta subhaTa kIlita ho jyoMke tyoM raha gaye // 413 -- 414 // madhune dUsarA saMmohana nAmakA vANa chor3A jisase samasta subhaTa mUrchita ho gye| tIsarA tAmasA chor3A jisase sarvatra andhakAra ho gayA isa prakAra rAjA madhuke dvArA eka sAtha chor3a e hue ina tIna vANoMse nArAyaNa svayaMbhUkA senA kSetra eka sAtha vyApta ho gyaa| usa samaya nArAyaNa svayaMbhU ke subhaTa hA 2 zabda karate hue pRthvI para gira gaye unakA samasta aGga lohU luhAna thA aura kAle hAthiyoMke samIpa ve paDe the isaliye ve andhakAra se paripUrNa sAyaM kAlakI lAlAmI ke samAna jAna par3ate the / 415 - 416 // andhakAra se vyApta samasta sainya aisA jAna paDatA thA mAnoM yaha naSTa hI ho gayA hai apane sainya maMDalakI yaha zocanIya dazA dekha kara parAkramazAlI svayambhU ne apane bhAI valabhadrase kahA priya bhAI ! zIghra kaho aba hama donoMko kyA kArya karanA cAhiye kyoMki yaha rAjA madhu durjaya aura valavAna zatru hai evaM meru parvata ke samAna nizcala hai yaha niyamase hameM jIta legaa| dekho to isa duSTa zatrune hamArA samasta sainya vyAmugdha kara diyA hai aura jabarana apane tIkSNa vANoMse naSTa bhraSTa kara DAlA hai| nIti yaha sUcita karatI hai ki jisaprakAra viSa bRkSakI latA prANoMko Shou Chun Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaM mahAzala meMrusaMstho'nujeSyati // 418 // AtmIya saMgara' sarva pItaM pAsa lameM ritaM / dhvaMsitavAnu vANena prasahyAnena vidviSaH // 4416 // vyAdhiH zatru zatra haMtavyo viSavallIca vegataH / ato hi mahopAya yenAdiniyate zamaM // 420 // lAMgalItyavadadvaMta zrUyatAM raNarAji hat / vidyAdharAcalAdarddhAk vartate'lakapattanaM // 421 // tadadhIzo mahAcUlo mitramastyAvayoH paraH / tamAnayAdhivaMbho zatru vidyA nirAkRtau // 422|| avIvadannizamyAdo baco bhrAtrA samorita / gatavya' te tvarA deva nAstyaca vicAraNA // 423 // sIrI vidyAdharaNAmA vyomayAnamadhiSThitaH / yAtyavare yadA sAyo vidviSA kiMkRta sadA // 424|| nAradoktyA dhA rakSyaMstya varAdikarzadayA ! haraNa karanevAlI hotI hai isaliye loga use zIghra hI cheda DAlate haiM usI prakAra vyAdhi vA zatru | bhI prANoMkA nAzaka hotA hai isaliye jahAM taka bane use bahuta jaldI naSTa kara DAlanA cAhiye / bhAI ! tuma aba zIghra isa zatru ke nAzakA koI puSTa upAya batAo jisase yaha zatru zIghra zAMta ho jAya // 417 - 420 // nArAyaNa kI yaha boDA janaka bAta suna kara uttara meM valabhadrane kahA -- raNa vijayI bhAI svayambha ! maiM tumheM eka upAya batalAtA hU~ tuma dhyAnapUrvaka sunovidyAdhara parvata vijayArdhakI uttara zreNI meM eka alaka pattana nAmakA nagara hai usakA svAmI vidyAdhara rAjA mahAcUla hai jo ki hama donoMkA parama mitra hai / vaha madhukI samasta vidyAoMke nAza karanemeM samartha hai isaliye use kisI upAyase yahAM bulAnA cAhiye / balabhadra dharmake isa prakArake vacana sunakara nArAyaNa svayambha ko kucha santoSa huA aura yaha kahA bhAI ! Apa zIghra vahAM para cale jAiye aba isa viSayameM vizeSa vicAra karane ke liye samaya nahIM hai / vasa valabhadra dharma kisI vidyAdharake sAtha zIghra hI vimAna para savAra ho liye / isa prakAra valabhadra dharma to AkAzamArga se vidyAdhara lokakI ora jA rahe the idhara rAjA nadhune kyA kAma kiyA ki nAradase yaha sunakara ki valabhadra, vidyAdhara lokako jA rahA hai zIghra hI vidyAvala se samasta AkAza surakSita kara diyA evaM vizAla zatru rUpI nAgake liye garur3a svarUpa usa madhune purAna KKKK Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 madhunArivitAnAhidhitAnagara na hi // 425 // pRSThato bhrAmarI vidyA muktA tannAzAhetave / tayAgAtya samAdAya kSipto'khadhau lAMgalI mahAn // 26 // tannapAMzulojApamakSAvitayAtmaka / sasmAra ghemato gADhamankharAjamanAdikaM // 427 // totharAzisthadevarUpa maNicUlasya kApatAt / viSTa(sya sametyAzu tavyabA dadhAra tathA ayitvA maNiM davA tare mukto guNAtmakaH / tayA puNya ghazArAtra yAvadAste khaga smaran / / 426 / / tAvatpazyana samAyAtaH khevaraH khecaran drutaM / vimAne sthApayityA ta jagAmAzu yathAruci balabhadrake nAzake liye pochase bhrAmarI nAmakI vidyA chuttkaadii| usane valabhadrako jikar3akara || pakar3a liyA aura vizAla samudra ke aMdara dhara pheMkA // 421----426 // balabhadra dharma jisa samaya samudrameM par3a gaye vahAMpara ve nissahAya ho gaye evaM anAdi siddha aura do akSarasvarUpa 'ahaM' isa maMtra rAjako ve japane lge| usa samudrakA svAmI eka maNicala nAmakA deva thaa|mtrke prabhAvase usakA Asana kapA aura usakI aMvA nAmakI devIne Upara nikAla liyaa| mahApuruSa jAna premapUrvaka balabhadrakI pUjA ko / bhaiMTame maNi pradAna kI / evaM aneka guNoM ke bhaMDAra svarUpa use RE) taTapara Akara choDa diyA // 427-426 // valabhadra dharma taTapara Akara dekhate kyA hai ki jisake vimAnameM caDhakara Aye the vaha vidyAdhara jahAM tahAM AkAzameM ghUmatA huA vahAM para AgayA hai use dekha valabhadrako bar3A harSa huA vidyAdharane unhe vimAnameM car3hA liyA aura jahAM unheM pahuMcanA thA , vahAM ve donoMke donoM cala diye // 430 // madhudvArA chuTakAI huI bhrAmarI vidyAne phira bhI valabhadra ! kA pIchA na chodd'o| usane bheruNDa pakSIkA rUpa dhAraNa kara liyA aura vallabhadrako nigala gii| valazAlI balabhadrane nakha aura dAtoMse use vidAra DAlA / muSTiyoMke tIvra ghAtoMse usakA peTa phAr3a- 5 kara bAhara nikala gaye aura parvatake Upara girane lage, itanehI meM lAghavI nAmakI mahA vidyAse usa vidyAdharane valabhadrako DATa liyaa| vimAnameM savAra kara liyA aura donoMke dono gaGgA sarovara para Varakalakar elabamAnahara %DBABI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KAPAKAK 199AAY sAmArI duSTAM nakhare ra kharaH // 431 // balabhadra balodrAhurmuSTyA sphoTayityodara tasyA niHsRtyAsau patan girau // 432 // lAghavyA vidyA tena dUdha gaganagAminA / vyobhayAnamadhi taM maGgAmA saH // 433 // pArtha pArya jalaM tatra phAra kAra' pravRttiko sthAyaM sthAyaM sthiro gantumicchataH sma tadA ta // 434 // gatya balaM notvA gatvA zrIkhe barAcale siMhabhUtvAruNAzI sA khAditu taM samAgatA || 435 // tadA zIrI mahAmanta smRtvA tAM dRDhamuSTibhiH / jaghAna caraNanyAsakaM pisAMgo'zaniH / 426 / durjaya taM samAvedya vyAlavadurdhara tu sA / gRhItvA dva jAkara pahuMca gaye / 431 - 433 // gaGgA sarovara para pahucakara usakA jalapAna kiyaa| aneka prakArakI ceSTA kIM evaM kucha dera vizrAma kara jisa samaya Ageko calaneke liye udyata hue ki itanehI meM vaha bhrAmarI vidyA balabhadrako vijayArgha parvata para uThAkara le gaI evaM siMhakA rUpa rakhakara use pAneke liye tayAra ho gaI / balabhadrase usa samaya aura koI upAya nahIM vanA / g2amokAra maMtra kA smaraNa kara ve vajrake samAna kaThora hokara kaThora muSTiyoMse use mArane lage / valabhadra, jisa samaya use mAra rahe the pairoMke jahAM tahAM par3anese usakA zarIra cala vicala hotA thA / jaba bhrAmarI for yaha socA ki yaha jaldI jItA nahIM jAtA aura sapake samAna mahA bhayaGkara hai to pravala parAkramI usa balabhadrako majavRttI se pakar3a liyA aura eka vizAla zilAke nIce jAkara davA diyA vasa devI to valabhadrako davAkara kinAre ho gaI itanehI meM apanI strIke sAtha usa parvata para krIr3A karane ke liye vidyAdhara mahAcUla bhI A gyaa| jisa zilAke nIce valabhadra dharma dabe par3e the usa zilA para mahA cUlakI dRSTi par3a gaI / valabhadrake halana calanase vaha zilA halatI calatI thI zilAko dekhate hI vidyAdhara mahA cUlane samajha liyA ki isake nIce koI vyakti hai aura yaha maMtra | se kIlI haI hai basa cakora pakSIke samAna caJcala netroMse zobhAyamAna aura vizAla bhujAoM ke dhAraka vidyAdhara mahAculane zIghra hI zilAko ukhAr3a ddaalaa| zilAke nIcese valabhadra dharma vAhira // 432 // meorUpamAdAya ghAta KYKkvk Xiang Ji Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pala Kuzhuukkkkkkkkkkkkkkkkakh madhye cikssepaayaamshaalinH|| 437 // zipsvATitA yadA devo davAyAn khagaH / mahAkAmiyaH prAzaH krojitu rAmayA saha // 438 // unchasaMtI' zilAM dRSTvA vidyayA kolitAMca saH / uttara mahAbAhuzcArucaJcazvakopadaka 539 // tato niHsRtya vegena musalI khagamIkSya ta / AliliMga guNAmbhodhi kRtavAn mASaNe muhuH // 44 // saMgarodbha tavRttAMtamayasvA nItyA vagaM valo / sohavAlolayA yAti tAvadanyakathA'bhavat // 441 // madhumuktA bhrAmarI sApi dRSTvA taM khagaghuga / tanmuni payAmAsa zelaM govardhanAbhidha 442 khagenAvagatA vidyA bhrAmarI bhopradA nRNaH / nanakhalayA dhAr3ha tAM varSadha tadA khagaH // 4435 anvayukta ti kAsi tvaM raNDe ! duSkarmanikala aaye| aneka guNoMke bhaNDAra vidyAdhara mahAcUlako dekhakara unheM bar3A harSa huaa| ekadama milane ke liye usase lipaTa gaye aura vAra vAra vAta cIta karane lge|| 434---440 // saMgrAmameM | jo kucha bhI bAta huI thI sArI valabhadrane kaha sunaaii| vidyAdhara mahAcUlako apane sAtha le liyA / evaM ve donoM ApasameM maitrIbhAva rakha lIlApUrvaka dvArAvatIkI ora cale hI A rahe the ki yaha P/ ghaTanA upasthita ho gaI rAjA madhu dvArA bhejI huI bhrAmarI vidyAne jisa samaya vidyAdharoMmeM zreSTa rAjA mahAculako - dekhA zIghra hI usane mArane ke liye usa para govadhana nAmakA parvata girA diyaa|| 441-442 // bhrAmarI vidyAkI yaha kara coSTA dekhakara vidyAdhara mahAcalane samajha liyA ki manuSyoMko bhaya 2 utpanna karanevAlI yaha bhrAmaro nAmakI vidyAkI karatUta hai / mAre krodhase usakA hRdaya prajvalita | ho gayA / hAthameM vaja zRGkhalA lelI aura use jikaDa kara bAMdha kara isa prakAra kahane lagI-arI | duSTa kAryako karanevAlI rAr3a tU kauna hai ? jaldI vatA nahIM to abhI maiM terA nAza kiye detA huuN| vidyAdhara mahAcUla kI yaha bAta sunakara vidyA bhrAmarI ekadama kapa gaI evaM bhayabhIta ho vaha isapra| kAra kahane lagI KEYWwwpahara Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bimala 226 I kAriNi / vadAnyathA kariSyAmi vigrahaM nigraha taba // 444 // toSAvetya rAjJA madhunA meM bitA satI / daMtumicchAmi zAstra kilAsmin vikrama name ||445 // muca muJca mahAbAho ! baMdhanAnmAM prathAmyahaM / ravIMdupAne zaktiH sApakartuM na me ta ||446 || muktvA'' kAzagAmI sazIriNA sahito'gamat / yatrAste mAghako ghoraH saMgarIraMgala gare / 447 || natvA kuzalamApRndrya baladevAnuja' vibhu jagAda janitAnado rItiyuktamiti sphuTaM // 448 // zatru mukta mahAvidyAlaya kenApi ladhyate / naivAto yAmi yegena vidyAsAdhanataye // 446 // he mitrAgamyatAM tUrNaM svayaM bhUragadIditi / vara ceti gataH zaiLe homante khecaro mahAn // 450 // nagnIbhUtvA galedhRtvA phaNi rAjA madhuna valabhadra dharmake mArane ke liye mujhe yahAM bhejA thA parantu isakI alaukika zakti dekha kara mujhe yaha vizvAsa ho gayA hai ki mujhameM isake mAranekI sAmarthya nahIM / priya vidyAdharoMke iMdra ! kRpAkara tuma mujhe chor3a do maiM calI jAtI hU~ / yadyapi maiM sUrya candramAke girAne kI sAmarthya rakhatI huM parantu maiM tumhArA kisI prakArakA apakAra nahIM kara sakatI // 443 - 448 // bhrAmarI vidyAkI yaha prArthanA sunakara vidyAdhara mahAcUlane use chor3a diyA evaM jahAM para saMgrAma bhUmike andara rAjA madhukI senA paDI thI vahAM zIghra hI valabhadra dharmake sAtha jAkara pahuMca gayA || 446 // vidyAdhara mahA | cUlane balabhadra ke choTe bhAI nArAyaNa svayambhU ko praNAma kiyA / nArAyaNa se milakara use bar3A Ananda huA evaM nIti paripUrNa spaSTarUpase usane yaha kahA - rAjA madhune jo zalyavANa Adi tInoM mahAvidyAoM kA prayoga kiyA hai| una tInoMkA haTAnA mahA kaThina hai isaliye maiM ina tInoM vidyAoMko nAza karanevAlI vidyA siddha karane jA rahA hUM / Apa loga dhairya rkheN| vidyAdhara mahAcalakI yaha bAta suna nArAyaNa svayambhU ne kahA- mitra ! tumheM bahuta jaldI lauTa AnA cAhiye aisA na ho ki tuma vahAM kisI prakAra se viva | kara lo| uttarameM vidyAdhara mahAcUla yaha kaha kara ki maiM zIghra AUMgA tatkAla DrImanta parvata para calA gyaa| vahAM para usane samasta vastra chor3akara nagna avasthA dhAraNa kara lI / galemeM lAla 2 netroM 1 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sapaepayakraYERY naM ratalocana 1 mastake'sthikirITaM ca bhUtAraNye sthito nizi / / 451 ruNDamAlA samAdAya padivazavAhukhecarI mAnasImAzu dhyA nena ssaadhaasaukhgaadhipH|| 452 / / sAdhayityA mahAvidyAM zailonnatapayodharI / duHsAdhyAmAgatastatra kiM na syAtmuktodayAt / / 453 // tattrayo dhvaMsitA tena vidyayA raviNA ythaa| prabhayA tAmasaM naizya hariNA sidhurotkaraH // 454|| spaSTa sainyaM sadA dRSTvA svaya'bhUH zera vikramaH / jaghAna ghanaghAlezdha mAdhavIya bala balAt // 455 / / vurjaya te samAlokya madhuH krodhAgnidIpitaH / tasyAbhimukhamAsAdya kA dhAraka sapaM DAla liyA / mastaka para haDDiyoMkA mukuTa bAMdha liyA aura rAtrike samaya usa parva2 take bhatAraNya nAmaka vanameM sthira hokara baiTha gyaa| vidyAdharoMke svAmI rAjA mahAca lane hAtha meM varuNDoMkI mAlA lekara chattIsa bhujAoMkI dhAraka mAnasI nAmakI vidyAko sAdhA // 450-453 // jisake stana parvatake samAna vizAla haiM aura jisakA sAdhanA hara ekake liye duHsAdhya hai aisI usa FEE mahA vidyAko vidyAdhara mahA calane zIghra hI sAdha liyaa| ThIka hI hai puNyake valase kyA bAta durlabha raha jAtI hai // 45 // usa mahA vidyAko siddhakara vidyAdhara mahAca la zIghra hI lauTa AyA jisa prakAra sUryako prabhAse rAtrikA andhakAra naSTa ho jAtA hai| keharI hAthiyoMke jhuNDake jhaNDako / asta vyasta kara DAlatA hai usI prakAra usa vidyAke dvArA vidyAdhara mahAculane zIgha hI rAjA madhukI tInoM vidyAoMko naSTa kara ddaalaa| zeSa nAgake samAna parAkramI nArAyaNa svayambha ne jisa samaya apanI senAko mULa rahita dekhA to use bar3A Ananda huA evaM aneka prakArake tIna ghaatoN| se usane rAjA madhuke sAre sainyako asta vyasta kara DAlA // 454-455 // svayambhU kI yaha lokosattara vIratA jisa samaya rAjA madhuna dekhI to mAre krodhase usakA hRdaya prajvalita ho gyaa| evaM aneka prakArake zastrosa susajjita ho vaha zIghra hI nArAyaNa svayambha ke sAmane Akara DaTa el gyaa| nArAyaNa svayambha ke Upara usane agni vANa jalavANa parvata vANa aura nAga vANa Adi Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CAPKPATR nAnAzAstravizAradaH || 456 // vahitoyAganAgAdivANAn cipa taM prati / haristoyena bAlena vajravIdbhyAmazIzamat // 457 // ( ka ) vilakSo'bhUnmadhUrAjA dRSTvA vANaprakhaNDanAM / vighartyAzu tadA cakra mumoca magadhAdhipa ! || 457 // ( kha ) gatvA kAdo sametyAzu parI sya dakSiNe bhuje / sthitaM svayaM bhuvo nUtaM puNyAtkiM na samApyate // 458 // cakre gate jagarjAtha madhuH parupayA girA / meroH koH brakhya 'vAruphoTo jaga gaghanasya vA // 456 // svayaMbhUH kSatrakAra re cedAste zaktiruddhatA | muMca zAra paribhramya tvaraNAkara samAM / bahutase vANa chor3a e parantu nArAyaNa khayambha bhI kama na thA / usane agnivAsako jala vANase naSTa kiyaa| jala vANako pavana vANase httaayaa| parvata vAraNako bajravArAse chedA evaM nAga vANakA nAza garuDa vANase kiyA / nArAyaNa svayaMbhUkA yaha vicitra raNa kauzala dekha evaM apane bANoMko chinna | bhinna dekha mahA abhimAnI rAjA madhu lajjita ho gayA aura to usase kucha na bana sakA krodhase andhA ho zIghra hI usane nArAyaNa svayaMbha ke Upara cakra calA diyaa| rAjA madhu dvArA chor3A huA vaha cakra pahile to AkAzameM gayA pIche nArAyaNa svayambha ke pAsa Akara usakI tIna pradakSiNA do aura dAhine hAtha para Akara birAja gayA ThIka ho hai puNyake valase aisI kaunasI durlabha cIjeM haiM jinakI prApti jIvoM ko nahIM ho jAtI / / 456 - 458 // cakra jAkara jaba svayaMbhuke dAhine hAtha jA dharA to pratinArAyaNa rAjA madhuko nitAnta duHkha huA evaM vaha isa prakAra atyanta kaThina vANI bolane lgaa| rAjA madhu kI usa samaya kI dhvani itane jorase thI ki logoMko yaha mAlUma | par3A thA ki yaha meru parvata ke girAnekA vA pRthvIke phaTane kA vI AkAzakI garjanAkA zabda hai athavA pralayakAlameM samasta jagatako bhaGga karanevAle meghakI garjanA hai // 456 // re adhama kSatrI svayambha uu ! cakako pAkara zAMta kyoM khaDA haiM ? yadi tere andara adabhuta zakti hai to tU cakrako bhramAkara merI ora chodd'| tU nizcaya samajha yaha caka niyamase tere prANoMkA nAzaka hogaa| uttarameM svayambhU ne kahA SVKVYAPAK NAYAYAYA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paYAYAWAVA 460 // svayaM bhUkhyAca-mahIyAsaM pravRddha' ca pRthaka kAtara striya' / nirAgasaMgha zarANAmasina prasaretkadA // 461 / / madhuzvAcaIC bimayo'si samudatu ye'ritAmasamitrabhAH / bhUbhara malati zaSaH kUpazAyau va darduH / / 462 / / svayaMbhUruyAca- jagadopi tamaHsaMgha' nayaMta samatAM jagat // cakra'bhiyogamuSNAM zuH chettuM no vivarasthitaM // 463 // madhuruvAca-paMgorjigimipA ra gatina syaatprsaarinno| jo bar3e haiN| vRddha haiM / vAlaka aura bhayabhIta haiN| striyAM haiM aura niraparAdha haiM unapara vIra loga - apanI talavAra nahIM chodd'te| madhu ne uttara diyA jo mahAnubhAva zatrurUpI andhakAra ke liye sUrya samAna haiM ve hI khagako dhAraNa kara sakate haiM Darapoka nahIM / lokameM yaha kiMvadantI hai ki pRthvIke bhArako zeSa nAga hI dhAraNa kara sakatA hai kUpameM rahakara Tara Tara karanevAlA maiDhaka nhiiN| uttarameM nArAyaNa khayambha ne kahAkal jo sUrya samasta jagatake andhakArakA nAza karanevAlA hai vaha vilameM rahanevAle andhakArake nAza karaneke liye kisI prakArakA udyoga nahIM karatA kyoMki usa andhakArake nAza na karanese usako mahattAmeM kisI prakAra kI kamI nahIM mAnI jAtI / nArAyaNa svayambha kI yaha bAta sunakara madhune kahIM ___paMgu puruSa yadi.yaha cAhe ki mai meru parvata para caDha jAU to vaha car3ha nahIM sakatA tathA kSudra | puruSa yadi yaha cAhai ki maiM choTIsI nAvase vizAla samudrako tara jAUM to vaha tara nahIM sktaa| re | svayaMbha ! tujha sarIkhA kSudra puruSa merA kyA kara sakatA hai| uttarameM svayaMbhUne kahAkal kehI aJjana parvatake samAna vizAla hAthiyoMkA hI mAMsa khAtA hai yadi vaha use na mile aura usake prANa bhI cale jAya to vaha zRgAlakA mAMsa nahIM khA sakatA aura na taNa hI bhakSaNa kara sakatA hai| madhuna uttara diyA KATREET Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayapapa mana uDupena majhAmbhodhita kSa dro na zaka yAt / / 464 / sthaya bhUruvAca...aMjanoganAgAnAM palamatti mRgAhitaH / gomAya na prANAMte / tRNaM vA raktakesaH // 565 madhurudhAca-jantayo'pi balAkrAMtabhUmalA bhUtalAtalAH / kSipani nA tathA nana' kInAzasya mukhe kara // 466 // lAjakAputra ! re nIcotsahase kimu sAMprataM / labdhvA cakra' na zaktizcevanyathA kSipatAjavAt / / 467 / / svayaMbhuvA tadA / mukta' cakra madhunarAdhipa dvidhA ca'tha kAlasya niyogaH kena naMdhyate / 468 // rudadhyAnatvato mRtvA gataH zvadaM tamastamaH / madhu sanI kRtaM pApaM bhoktu dhA ramannataH // 466 // aAzA dhyAnaze masra kezavasya gagApuraH / varSAdha' sAdhayityA sa balenAmA I jo puruSa apane divya balase samasta pRthvItalako vyApta karane vAle haiM aura bhUtalAtalAHsamasta pRthvotalako pIDita karanekI sAmarthya rakhate haiM ve bhI yamarAjake mukhameM hAtha nahIM DAlanA cAhateyamarAjase ve bhI Darate haiN| re dAsI putra ! yadi tere andara kisI prakArakA sAmarthya nahIM hai to tU cakrako pAkara aba kyA vicAra kara rahA hai| yadi kucha bhI sAmartha rakhatA hai to zIghra use mere Upara calA // 460-467 // prati nArAyaNa madhukI itanI kar3I bAta nArAyaNa svayaMmUko kaba sahana hone vAlI thI basa usaneM zIghra hI rAjA madhuke Upara cakra calA diyA jisase tatkAla usake zarIrake do khaMDa ho gaye.ThIka hI hai jisa manuSyakA jisarUpase maraNa honA hotA hai niyamase usakA | | usI rUpase hotA haiM-koI bhI usakA ullaMghana nahIM kara sktaa| mahA abhimAnI rAjA madhuke pari-2 NAma marate samaya raudra dhyAna rUpa the isaliye vaha marakara sAtaye naraka gayA vairase jo pApa kiyA | IS jAtA hai vaha niyamase bhoganA hotA hai // 468--436 // prati nArAyaNa madhuke marajAne para aneka || guNoMke samudra nArAyaNa svayambhakI AjJA sarvatra phaila gii| bharata kSetrake tIna khaNDoMko usane siddha kara liyA aura valabhadra dharmake sAtha sukhapUrvaka rahane lgaa| vaha puNyAtmA svayambha indrake samAna | nirvighna rUpase nAnA prakArake bhoga bhogane lagA apane tIvra pratApase usane samasta zatra oMko kel jItakara unakI striyoMko duHkhI banA ddaalaa| vaha rAjA svayambhU ziSTa puruSoMkA acchI taraha pAlana prayakarAva pavAra papapapa Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhaM sthitaH // 477 // bhujAno vividhAn bhogAn nirvighnaM devanAthavat / pratApena jitArINAM nArINAM locanAMyukRt // 472 suziSTAn pAlayAmAsa duSTanAzaM cakAra saH / apsaroruparAmANAM vakSojAmbhojapaTpadaH // 432 // rAjJAmAya dbhavAnAM sa sahasrASTaka se vitaH / maMDalIketarANAM ca tAvanmArthitaH punaH // 473 // kiyatyatha gate kAle svayaMbhUrAye naidhanaM / vevotthapApena pAtAla' saptamaM gataH || 474 || zvabhrataM tayodukhaH kavivAcAmagocaraM / tIrthakRdbhirdhinA taddhi varNyate nAparaM jaDaH // 475 // svayabhUzokasa rAto ilo gargatyamAvAn / ASaNmAsAghaveMH kAlalabdhyA vairAgyamApa saH // 47 // gatvA natvA tathA stutvA jinaM vimalavAdana | dIkSAM jagrAha bhAvena bhAvo hi sarvato'dhikaH || 473 || duSkaraM tapaso satraM vidhAya dhyAnatatparaH / kebalotpAdanaM kRtvA jagAma zivamandiraM / karatA thA aura duSToM kA nigraha karatA thA evaM devAMganAoMke samAna mahA manoharAMgI striyoM ke sAtha bhoga vilAsa karanevAlA thAM // 470 - 475 // rAjA vayambhU ke ATha hajAra to Arya rAjA sevaka the aura ATha hI hajAra mleccha rAjA usako sevA karate the| isa prakAra bahuta kAla rAjya sukha | bhogate 2 rAjA svayambha kA antakAla ho gayA evaM tIvra vairake kAraNa ve bhI sAtave narakameM jAkara utpanna ho gye| narakakI vedanA itanI bhayaGkara hai ki vidvAna bho kavi usakA varNana nahIM kara skte| nArAyaNa svayambhU ke mara jAne para valabhadra dharmako sImAnta duHkha huA thaa| zoka saMtapta balabhadra chaha mahInA taka svayambhU kA zarIra dhAraNa karate phire anta kAla labdhikI kRpAse unheM yathArtha mArgakA jJAna huA isaliye tatkAla unheM saMsAra zarIra bhogoM se vairAgya ho gyaa| ve balabhadra dharma zIghra hI bhagavAna vimalanAtha ke samavasaraNa meM gaye / namaskAra kara bhagavAna vimalanAtha kI stuti kI evaM bhAvapUrvaka digaMbarI dIkSA dhAraNa kara lii| ThIka hI hai saba kAryoMmeM bhAvoMkI hI pradhAnatA mAnI jAtI hai // 473 - 477 // valabhadra dharmane tIvra tapa tpaa| zubha dhyAnakA AcaraNa kiyA jisase unheM kevala jJAnakI prApti ho gaI aura ve mokSa mandirameM jAkara virAja gaye / granthakAra tapakI mahimA varNana karate hue kahate haiM ki ghara ke AMgana meM hI svarga, rAjya dhana sundara rUpa yazasvIpanA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Qi Qi Guan Cha Yan Yaya 4781 sAMgaNaM rAjyaM dhanaM rUpa yazasvitA / catviM vAsayatvaM ca tapasA kiM na sAdhyate // nirjarA yasmAnnAMze gitvaM maye bhaye / lekhAH kikaratA yAMti tattapaH zasyate na ki // 480 // saubhAgyAdiguNA ye tu tena kAmasutotrAH / bhavaMti ratibhA rAma: kina syAtsagarAdivat // 481 // ato dyUtAdikaM karma kutsitaM nidita satAM / parityajya vidhAtavyaM dharmapuNyAdisAdhana dharmAtputrAH pavitrAH paramanidhipatiH kintu rUpa durApya' saubhAgya torthakRtacaM gajayagaNatAnvotadhAtrIzvaratvaM / cakravatI aura indrapanA ye sArI bAteM tapake dvArA prApta ho jAtI haiM aisI tIna lokakI koI cIja nahIM jo tapase na prApta ho jAtI ho| jisakI kRpAle karmoM kI nirjarA hotI hai / bhava bhava meM nirogatAkA lAbha hotA hai aura devagaNa AjJAkArI sevaka bana jAte haiM vahI tapa saMsAra meM prazaMsanIya mAnA jAtA hai | isakI kRpA se saMsAra meM saubhAgya Adi guNoMkI prApti hotI hai / usIse kAmadeva ke samAna sundara putra utpanna hote haiN| tathA ratike samAna parama sundarI striyoMkI bhI prApti hotI hai vizeSa kyA sagara cakravartI AdikI vibhUtike samAna vibhUtiyAM isa tapake dvArA prApta hotI haiM isaliye jo mahAnubhAva mokSa yadi vibhUtiyoMke icchuka haiM unheM cAhiye ki jaccA Adi nindita, pariNAma meM duHkhadAyI samasta kAryoMkA sarvathA parityAga kara dharma aura puNya Adi ke sAdhana karanevAle hI kAryoMko kareM nindita kAryoMkI ora raMcamAtra bhI dRSTi na DAleM ||478-483 // antameM AcArya dharmakI prazaMsA karate hue kahate haiM ki dharmake dvArA hI pavitra putroMkI prApti hotI hai / uttama nidhikA svAmIpanA prApta hotA hai / mahA manojJa rUpa saubhAgya tIrthakarapanA hAthI ghoDAse zobhAyamAna pRthvIkA IzvarapanA apsarAoMke samAna striyoMkA milanA / pravala zakti jisase ki zatruoMkA vidhvansa kiyA jAtA hai prApta hote haiM vizeSa kyA svarga aura mokI prApti bhI dharma se hotI hai isaliye he vidvAna puruSo yadi tumheM putra Adi vibhUtiyoMkI abhilASA hai to AYAYA SAVRY Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la YAYAYAYAYAY VAK rAmA samopamAzca prayalabalabrajadhvasta zatrU tkarata vaM' / yasmAtsvargazva muktiH sakalabudhajanAsta' bhajadhvaM maja // 484 / kRSNadAsasukhadaM vRzamezaM lekhanAthanara nAdhanatA ca dhyaH yatAzu sujanA nitarAM taM zvetabhUcarasaTe zivamedhaH // 485 // ityArSe zrIvRdvimalanAthapurANaM bhaTTAraka zrIratnabhUSaNAmnAyAlaGkAravijana cAturIsamudra caMdrAcAbhayabhASA tivArikA tanUjA kRSNadAsaviracite brahmamaGgalAsa sAhAyyasApekSe zrIvimalavAhana dokSAjJAnamadhusvayaM nUbalabhadrasamRddhivarNano nAma caturthaH sargaH // 4 // tumheM pavitra dhamakA avazya ArAdhana karanA cAhiye- - bharake liye bhI dharmase mukha mor3anA na cAhiye // 484 // he sajjano ! tuma bhagavAna RSabha devakA dhyAna karo jo RSabhadeva bhagavAna, granthakarttA kRSNadAsake sukhake denevAle haiM / jinake caraNa kamaloMkI va 2 deveMdra aura nareMdra sevA karate haiM aura jinhoMne kailAsa parvatase mokSako pAyA hai // 485 // isaprakAra bhaTTAraka ratnabhUSaNa kI AmnAyake alaGkAra svarUpa vidvAnoMkI vicArUpI samudrake liye candramA svarUpa umaya bhASA vIrakA putra apase choTe bhAI brahmamaMgaladAsakI sahAyatA se brahmakRSNadAsa viracita vRhada vimalanAtha purANa meM bhagaair foretreat far fvadhAna aura madhu svayaMbhU aura balabhadra dharmakA samRddhikA varNana karanevAlA cAyA sarva samApta huA || 4 || 01-4 30 pAMcavAM sarga / --- Be prajApatiM janaM naumi sAdara zarmasiddhaye / syAdrAdAyaka kaMpragIta surayoSitAM // 1 // kadA devamabhrAMtivarjitaH / jo bhagavAna jinendra prajApati Adi brahmA haiM | kamoMke nAza karanevAle haiM / syAdvAda vidyA ke nAyaka haiM evaM devAMganA apane kaNThase jinake yazakA gAna karatI haiM una bhagavAna jinendrako YAYAYAYA Chu Dui Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YANAYANAYANAY bhArate'tra mahAdvApe mathurAmuttarAM yayau // tatrAkASonmahAzamA viSTarasya dhanAdhipaH / gavyatidvAdazAnAM ca vizAlasya mahAsviraH / 3 // mAMgatamA bimArI catvArA titAH / kAsArANi tato haMsacakrakrIr3AnvitAni ca // 4 // paMcavarNamahAratnapUrNasaMdarbhito vyabhAt dhUlIsArAbhivaH zAlo lavaNodadhirivAparaH // 5 // sajalAH sajalAstatra khAtikAH paGkajAMcitAH / virAjate sarotrAtaH koThAlolatarI kRtaaH||6|| puSpANAM vATikA nAnAyuparAjivirAjitAH / bhAMti zRgArasaMyuktAH striyo vA hAsaharSitAH // 7 // haipa: prAkAra AkA zaddhidhAkArIca sandaraH / nATyazAlA virAjate kinnnirtnotsH| 8 // ghallono bhUmayo bhAMti cAnyadunAnasadvanaM / nAmAzaHkhisa apane kalyANakI siddhike liye maiM bhaktipUrvaka namaskAra karatA hU~ // 1 // samasta prakArakI bhrAMtise / rahita ve bhagavAna vimalanAtha samasta pRthvIpara vihAra karate 2 eka dina bharata kSetrake jambUdvIpako - mathurA purImeM jA phuce| kuverane atyanta zobhAyamAna samavasaraNa raca diyA jo ki bAraha gavyati / pramANa thA vizAla thA aura mahA kAMtise dedIpyamAna thA // 2-3 // samavasaraNake andara cAra mAnastambha vidyamAna the jo ki nAnA prakArake ratnoMse vyAta the| unase Age talAva zobhAyamAna the| jo ki haMsa aura cakavA pakSiyoMkI krIr3AoMse vyApta the // 4 ||dhliishaal nAmakA zAla vahAMpara / atyanta zobhAyamAna thA jo ki pAMca varNake raloMke carNase vyApta thA aura manuSyoMko yaha jAna || par3atA thA mAno yaha lavaNodadhi samudra hai // 5 // dhalIzAlake cAro ora vizAla khAiyAM zobhAyamAna thIM jo ki jalase paripUrNa thIM / unakA jala sugandhita aura uttama thaa| kamaloMse vyApta thaa| aura sarovaroM ke sambandhase unakA jala hilatA DolatA thA isaliye ve aisI jAna par3atA thI mAnI ! ye apanI caJcala krIr3AoMmeM masta haiM / khile hue mAMti bhAMtike vahAM para yuppoMse vyApta vATikA atyanta zobhAyamAna thIM jo ki bhAMti bhAMtike puSyoM ke zRGgArate zobhAyamAna aura haMsatI huI niyAM | sarokhI jAna par3atI thIM // 6-7 ||bhiitr eka suvarNamayo prAkAra zobhAyamAna thA jo ki pratyaka, sundara thA aura UMcAIse aisA jAna par3atA thA mAno yaha AkAzake do khaNDa kara rahA hai| usake / A NA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / ma kIrNa bhamaGgamaramaMDisa / / // vedikA ratvasaMdarbha garmitAH svaniNa matAH / dhvajadaNddhA virAjate trizalsahalasaMraNyakAH // 10 // prAkAro rAjate bhUyastArakAlilasadyatiH / kalA gAnAM dhanaM samyagbhUridAnAM ca sarvataH // 11 // nAnAmaNisamuzbaddharbhAitakA haryasaMcayA / dugo'ya sphATikA proH purastArasaMti satsabhAH // 12 // nindhAnAM samA masyA kalpayopilabhApaga / bratikAnAM tataH proktA jyotiHstrINAM samA punaH // 13 // vyantarastrIsabhA nAgarAmANAM paripatataH / bhAvanavyantarAparNa kramAdugaNatrayoritAH // 14 // Upara nATyazAlA virAjamAna thIM jo ki kinnarI jAtikI deviyoM ke nRtyoMse atyanta zobhAyamAna thIM - vahAM para latAoMkI kyAriyAM atyanta zobhAyamAna thI tathA vagoce aura vizAla vana bhI atyanta kal zobhA bar3hA rahe the jo ki bhAMti bhAMtike vRkSoMse vyApta the aura calate phirate bhramaroMse zobhAyamAna // 6 // jinake andara aneka prakAraka ratnoMkI racanA thI aura jo apanI zobhAse devoka bhI citta curAnevAloM thIM aisI vahAM para vizAla vediyAM zobhAyamAna thiiN| tIsa hajAra saMkhyA pramANa kavajAoMke daNDa zobhAyamAna the 8-10 // dUsarA prakAra cAdIkA zobhAyamAna thA jisakI kAnti tArAgaNoMse aura bhI adhika zobhAyamAna thI tathA usake cAro ora kalpavRkSoMkA vana thA jo ki IS logoMko icchAoMkA bahuta prakArase pUraNa karanevAlA thaa| jinako bhIta nAnA prakArako maNiyoMse ka racI thIM aise uttamottama mahala vahAM para zobhAyamAna the| eka sphaTika pASANakA banA huA kilA zobhAyamAna thA aura usake sAmane sundara sabhAyeM vidyamAna thIM // 11 // pahilI sabhAmeM nimranya vidyamAna the| dUsaro sabhAmeM kalpavAso devoMkI striyAM thiiN| tIsarI sabhAmeM AryikAye thI cauthI | ke sabhAmeM jyotiSI devoMko striyAM thiiN| pAMcavI sabhAmeM vyantaroMkI striyAM thIM / chaThI sabhA bhavana vAso devoMke striyAM thii| sAtavI sabhAmeM bhavanavAsI deva the|aatthviiN sabhAmeM vyantara deva tha / navamI sabhAmeM jyotisI deva the| dazavIM sabhAmeM kalpavAsI deva the / gyArahavIM sabhAmeM manuSya the aura bAra HEREIPTREKKRIYARAMRACHNA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnuSa NAM pazamA sanA zomAparAvahA / tanmadhyasthamahApITha siMhakUmo dayabhidha // 15 // tanmadhye ehaja hamamaSTAyutadaladalat zrImad vimalanAtho'sau vyabhAttadupari sthitaH // 16 // biMzatInAM sahasrANa sopAnAnAM vyabhAdaraH / catuHprAkArakA bhUyo bhittayaH paJcarAjitAH / / 17 // Sanizatpatolpazca jayadhyAnAH sukRtAH / apsaroriktakaNTazca katarAnA manoharAH // 18 // jinAgotsedhata: procayAkAramitayaH / duvAdazaguNA bhAti mAnastaMbhAzca citviSaH // 16 // caturguNA vizAlAzca cadayo rAjire'lakaM / padmarAga parAgAdinAnAratnatrayAMzayaH // 20 // bhUmeH paJcasahastrANi dhanuSAM yAdavama'ni / gatyA vilokanoyA'tha zobhA zrIviSTarasya ca // 21 // havIM sabhA pazu vidyamAna the isa prakAra ye vAraha sabhAyeM thIM / sabhAoMke madhyabhAgameM eka siMhakUrma nAmakA siMhAsana thA aura usake madhyabhAgameM suvarNamayI kamala thA jo ki eka hajAra ATha pattoMse zobhAyamAna thA usake Upara bhagavAna vimalanAtha virAjamAna the / vaha samavasaraNa bosa hajAra sIDhiyoMse zobhAyamAna thaa| usameM cAra prAkAra the aura mahA manojJa pAMca bhItiye thIM / unake bhItara chattIsa galiyAM thIM jinameM ki deva gaNa jaya jaya zabda karate the| apsarAoMke surole kaMThose rAgoMkI chaTA chaTaka rahI thI jisase ve atyaMta manohara jAna par3ate the| to bhagavAna jineMdrake zarIrakI avagAhanAse prAkAra aura bhittioMko ucAI bAraha guNI adhika kal thI isI taraha bhAMti 2 kI kAMtiyoMse vyApta mAnastaMbha bhI vidyamAna the cediyAM (maMDapazAlAyeM ) bhagavAna jinendrakI avagAhanAse caugunI aura vizAla thIM tathA padmarAga Adi nAnA prakArake - ranoMkI kiraNoMse vyApta thIM // 12-20 // pRthvIse pAMca hajAra dhanuSa AkAzameM jAnepara lI. samavasaraNakI zobhA dekhI jA sakatI thI / vahAMpara sAr3he bAraha karor3a bAjoMke ghora zabda ILE hote the isaprakAra vahAMpara samavasaraNakI zobhA lokottara thii| tathA bhagavAna jineMdrake mAhAtmyase chaho RtuoMke phala phUloMse bRnna lada badA gaye the / isaprakAra samavasaraNakI zobhA aura chahoM . RtuoM ke phala phUloMkI apUrva zobhA dekhakara aura kucha phala evaM phUloMko rAjAkI aTake liye achhkkkkarki Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 37 KKAVARKE sAdhaM dvAdazakoTonAM vAdivANAM mahArathAH / evamAdimahAzonAM vA nakarmI ||22|| dRSTvA mAlAkaronItvA phalAni kusumAni | merumandarayo mumoceti vadan bhRzaM // 23 // devaH zrI kinnaro ne samAyAto'sti zrajinaH / tatprabhAvAnnagA vaMdhyA jajJire phala saMyuktAH || 24 || zobhA sarvadvanAta saMbhUyeva vilokituM / prAdurAsItsukAritArApuSpavilocanA // 29 // zrutvA tanmukhato'dAyi tasmai tAbhyAM dhanaM // puNyATita jagannAthaM jinaM zrImada rAjaputra sukA mAro vaditu jagmatuH purAt // 27 // mahAsenAsamuGgArasAgarottarapakSabhau / arAvidhyasako sarvasAmaMtAvirAjitI // 28 // ( yugmaM ) lekara mAlakAra zIghra ho mathurA nagarIkI ora cala diyA usa samaya mathurApurI ke svAmI rAjA meru ra maMdira donoM bhAI the / mAlIne rAjasabhA meM pahuMca kara unake sAmane phala phUloM kI bheMTa rakhadI aura isaprakAra AnaMdamayI bAta sunAne lagA svAmin ! kinnara nAmake udyAnameM bhagavAna vimalanAthakA samavasaraNa AyA hai| bhagavAna vimalanAthake mAhAtmyase jo vRkSa bAMjha the kabhI bhI jinapara phala phUla nahIM lagate the ve isasamaya phala aura phUloMse vyApta ho gaye haiM // 20 - 24 // samasta RtuoM meM honevAle phala aura phUloMse vRcoM ke ladapadA jAnese yaha jAna par3atA hai ki nAnA prakArake puSpoM kI lAlasA se paripUrNa aura tArAoMke samAna puSparUpI netroMkI dhAraka samasta RtuoM meM honevAlI zobhA hI milakara bhaga| vAna jinendrako dekhane ke liye Akara prApta ho gaI haiM ||25|| mAlI ke mukhase isa prakAra ke harSa samAcAra suta rAjaputra meru aura mandirako bar3A Ananda huA / bhagavAna jinendrake andara apanI bhakti pragaTa karaneke liye unhoMne vizAla dhana vastra aura alaGkAra mAlIko pradAna kiye / kAmadevake samAna sundara rAjaputra meru aura mandirane yaha samajhakara ki bhagavAna jinendrakA padhAranA bar3e puNya se huA hai zIghra hI unakI vaMdanAke liye ve nagarase cala diye| usa samaya ve donoM rAjaputra vizAla oHua gaSu ru oo Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala 238 KEK mahAbhUtyA ji pUjya stutyA gaMdhAdibhiH punaH / nayeAdazame koSTha tasyatuH sAkSara takau // 26 // ezyorA zidhvanirdivyazayovAca jinAdhipaH / mahAnadizattasyAdharavaMze na dRzyate / / 30 / / gRhasthayaminAM dhameM prokvA pUrva sataH paraM / tadravyapadArthAdidharma gadita sarvakAla purA vAn! // 31 // anAdinidhano dho vidyate saMgunI bhramAt / karmayaMlakRtaH phena nAsti ralatrayAtmakaH // 32 // prANI jati bheAH / kadAcitstanna sa jIvoM gadyate jinaiH // 33 // divaSabhedopayogAtmA kartA vyavahArataH khalu / amR senAke bhArase vizAla samudrako taraneko sAmarthya rakhate the| vairiyoMkA dhvaMsa karanevAle the evaM samasta sAmantoM se zobhAyamAna the || 26 -- 28 // samavasaraNa meM pravezakara meru aura mandirane bar3e ThATa vATase bhagavAna jinendrakI jala candana Adi aSTa dravyoMse pUjA kii| manohara padyoMmeM stuti kI evaM bhakti-pUrvaka namaskAra kara bar3e Adarase manuSya koTameM jAkara baiTha gaye // 26 // samudra ke samAna gambhIra dhvanike dhAraka bhagavAna jinendra apanI divya dhvani se dharmakA svarUpa varNana karane lage / bolate samaya anya manuSyoM ke to hoTha calate haiM parantu bhagavAna jinendrake andara yaha mahAn atizaya thA ki unake hoTha kisI prakAra hilate Dulate na the // 30 // bhagavAna jinendra ne sabase pahile hastha aura suniyoMke dharmakA varNana kiyA pIche sAta tatva pAMca dravya aura nava padArthoM kA svarUpa nirUpaNa kiyA // 31 // vaha isaprakAra haiM isa jIvakI na to Adi hai aura na anta hai / yaha anAdi nidhana hai aura karmarUpI ke meM par3akara yaha barAvara saMsAra meM ghUmatA rahatA hai| yaha kisIkA banAyA huA nahIM hai aura samyagdazena samyagjJAna aura samyak cAritra svarUpa ratnatrayakA svAmI haiM // 32 // yaha jIva apane jIvatva rUpase sadA kAla jItA hai kabhI bhI isakA pralaya nahIM hotA isaliye jo apane jIvatvarUpase sadA phAla jIve aura jisakA kabhI bhI pralaya na ho vaha bhagavAna jinendrane jIva dravya kahA hai // 33 // yaha jIva ATha prakArakA jJAna aura cAra prakArakA darzana isaprakAra vAraha prakArake upayoga svarUpa haiM / Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala 236 YRKK pitaM sthAyI bhoktA bhavasthitaH // 34 // kAlatraye sarvasyasya prANAzcatvAra eva ca / sattAsaukhya mahAbodhacetanA gaditA iti // 35 || vyavahAra tathA khyAtA daza prAmA jinAgame / manovAkkAyazvAsAyuH paMca khArnA ca paca hi // 36 // upayogo dvidhA khyAto darzanajJAnabhedataH / cakSurakSa, ravadhidarzana kevalaM mataM // 37 // jJAnaM cASTavidha proka' matiH zrotAvatrItaH tadjJAnavayaM prokta mana:paryaya cale // 38 // pramANAbhyAM nitiM jJAmA sAmAnyApekSayA bhUmaM lakSaNa dehinAM // 16 // nityaM zuddha' samAkhyAtaM jJAnadarzanayordvayaM / jJAnaM rAjJAyate yena tralokyaM sacarAcara // 40 // dRzyate yena sUkSmAdi zokyArthA yathAsthitAH / bhUtAzca varta bhAvino darzana hi tat // 41 // varNAH pacati raktazca kRSNazvatI pizaGgakaH / harito dehinaH proktAH sAmAtyAntai nizvavyavahAra nayase apane karmoMkA kartA hai| amUrtika hai| jaba taka isakA zarIra ke sAtha sambandha hai taba taka saMsArameM rahanevAlA hai // 34 // tonoM kAla isake cAra prANa sadA dedIpyamAna rahate haiM aura ve cAra prANa sattA saukhya jJAna aura cetanA ye haiM || 35 // vyavahAra nayako apekSA jIvake mana vacana kAya zvAsocchvAsa Ayu aura sparzana Adi pAMca indriyAM ye daza prANa haiM // 36 // darzana aura jJAna ke bheda se upayoga doprakArakA mAnA hai| catudarzana acakSu darzana avadhi darzana aura kevala darzana ke bheda se darzana cAra prakArakA hai / matijJAna zrutajJAna avadhijJAna kumati kuzruta aura avadhi, mana:paryaya aura kevala isa prakAra jJAna ATha prakArakA mAnA hai| ye jo matijJAna Adi ATha bheda mAne haiM ve pramANake bheda pratyakSa aura parokSase yukta haiM arthAt avadhijJAna mana:paryayajJAna aura kevalajJAna ye tIna jJAna to pratyakSa haiM aura bAkIke paroca haiN| jIvakA yaha upayoga hI sAmAnya lakSaNa hai // 37-36 // jJAna aura darzana yaha donoM prakArakA upayoga nitya hai kabhI bhI isakA vinAza nahIM hotA aura zuddha hai| jisake dvArA tIna loka sambandhI carAcara padArtha jAne jAyeM vaha jJAna kahA jAtA hai / tathA tIna loka sambandhI aura bhUta bhaviSyata vartamAna tIna kAla saMbaMdhI padArtha yathAvasthita rUpase jisake dvArA dIkheM baha darzana nAmakA upayoga hai // 40-41 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Saksakska skskska yAt // 42 // pudgalAtkarmako jIyaH saukhyaduHkhAdidhAdhanaM / vyavahArA nizcayAtsidaH karmAbhAvAnnira janaH / / 3 / / bar3asA miSTato gauca karAyakaTakAvaNe pAThika ceti sAmAnyAtpaJca vA tIkSaNakSAratA 44|| gaMdha: svAdi badho nanaM sugNdhetrbhedtH| anI / sparzAzca sAmAnyAt snigdhalakSau lghurgrH|| 15 / / uSNazItau dRDho bhayaH komalacati vastuta: / nirvandho jJAnavAn zuddha) jyotIrUse 'ko dhruvaM // 46 // yAvaha sthitI dehI yAvAzca ladhuko guruH / upasaMhArAvasaMhArabhedAbhyAM ca jinAgameM // 17 // nizcayAdinA nA sta kaSAyo vikriyaa'thvaa| bhAraNAMtikatajaskAhArA jISasya cidataH // 18 // samudyAtA iti proktAH saptamaH kevalA bhidhaH / AtmA nizcaya nayase na mAna kara sAmAnyarUpase lAla kAlA sapheda pIlA aura harA yaha pAMca prakArakA varNa mAnA hai| vyavahAra nayakI apekSA yaha jIvAtmA pudagalIka karmako kRpAse sukhI duHkhI hotA hai kiMtu nizcaya nayakI apekSA yaha samasta prakAra ke karmoMse rahita hai aura karma kAlimAse rahita hone ke kAraNa niraMjana hai // 42-43 // mITho tIkhA kaSailA kar3avA nunakharA aura khaTTA vizeSa rUpase ye chaha rasa | PSI mAne hai kiMtu sAmAnyase tIkhApana khArApanako eka mAnakara pAMca hI rasa mAne gaye haiN| sugandha aura durgandhake bhedase gaMdha do prakArakA mAnA hai| cikanA rUkhA halakA bhArI garama ThaNDA aura kaThora komala, sAmAnya rUpase yaha ATha prakArakA sparza mAnA hai| yaha jIva ina varNa rasa gandha aura spakA zIse rahita hai / bandhahIna hai| jJAnavAna zuddha jyotirUpa sukha svarUpa aura avinAzI hai // 43.465 * jaba taka yaha jIva dehake andara vidyamAna rahatA hai taba taka dehI kahA jAtA hai evaM saMkoca aura bikAsa zaktikA dhAraka honese yaha apane zarIrake pramANa kabhI laghu guru bhI hai / vedanA sa. ! AS muddhAta 1 kaSAyasamuddhAta 2 vikriyA samuddhAta 3 mAraNAMtikasamudrAta * tejasasamudghAta 5 A* hArakasamudghAta 6 aura kevala samudaghAta 7 ye sAta prakArake samudghAta mAne hai / nizcaya nayasera yaha AtmA sAto prakArake samudaghAtoMse rahita hai aura loka jisaprakAra asaMkhyAta pradezI mAnA hai usIprakAra yaha asaMkhyAta pradezI hai 47-46 // sthAvaroMke vyAlIsa bheda mAne haiM / tathA deva Karkariwar RTHREEREYSERVIE r ls Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TV hatyapahacApapapapapapAkhara saMkyapradezazva lokavastuto yataH // 4 // sthAvarANAM vicadhArizaGgezazva virAyugAM / suraraNAM nArakANAM va dvau bhe hI zrIjinAgane aura nArikiyoMke do do bheda haiM tiryaMcoMka cotosa manuSyoMka nau aura vikalendriya do indriya teindriya cauindriya isa prakAra vikalendriyoMke nau mijakara jIvoM ke sava bheda 68 haiM / khulAsA isa prakAra hai-- | pRthivI jala teja vAyu nitya nigoda aura itara nigoda ina sAtoMko sUkSma aura vAdarase va guNA karanepara caudaha bheda ho jAte haiM tathA una caudaha bhedoMko paryApta aparyApta aura labdhyaparyApta| le guNA karane para vyAlosa bheda ho jAte haiN| isa prakAra sthAvaroMke vyAlIsa bheda haiM / paryApta aura aparyAptake bhedase manuSya bhI do prakArake haiM aura nArakI bhI do prakArake haiM / jalacara thala cara aura nabhacara ina tInoMko saMjJo aura asaMjJIse guNane para chaha bheda ho jAte haiM / bhogabhUmimeM 5 utpanna honevAle garbhaja jIva thalacara aura nabhacarake bhedase do prakArake haiN| iva do ko pahile chahoM ke sAtha jor3ane para pATha bheda ho jAte haiN| ina AThoMko paryApta aura aparyAptase guNane para * solaha bheda hote haiM / jina jalacara thalacara aura nabhacara jIvoMko saMjJI asaMjJIke bhedase do prakAra kaha Aye haiM unheM sammUchana mAnakara paryApta aparyApta aura labdhyaparyAptase guNA karane para aThAraha bheda ho jAte haiN| aThAraha aura solahako ApasameM jor3ane para cauMtIsa bheda ho jAte haiM isaprakAra tiyaMcoMke cauMtIsa bheda haiN| Arya manuSya mlecchamanuSya bhoga bhUmija manuSya aura kubhoga bhUmija | manuSya ina cAroMko paryApta aparyAptase guNane para ATha bheda ho jAte haiN| ina AThoMmeM saMmUrchana manuSya nAmakA bheda jor3a dene para no bheda ho jAte haiM ye nau bheda manuSyoMke haiM / doindriya tei krkkkkakkavo Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 5 // catunizatpramASTamedAstirazcAMca napA nava / nava vikalendrANAmityaSTAnavatimAH // 56 // mArgaporguNazcaiva caturvaza mirAtmanaH / saMsAritvaM ca sAmAnyAtsiddhatva nizvayAgmataM // 52 // jIvAstu dvividhAH proktA muktAH saMsAriNo'pare / jIvAstu vividhAH proktA bhalyAbhavyatvabhedataH // 53 // samanaskAmanaskAzva te bhUyo vidhidhA matAH / praNItAH saribhirbhUyaH sthAcA jaGgamA iti / / 54 // sAkorAzya nirAkArAH siddhA meyAtmavAtavato meva eko'sti siddhAnAM nApara kacit // 55 // karmASTakAcini:phrAMtA guNASTakanidhIzvarAH / kiMcitUnAH svadehAnya siddhA lokAprayAsinaH // 56 // caturdhA bandhanirmukkA Udhrya yAMti tto'pre| ndriya cauindriya ina tInoMko paryApta aparyApta aura lamyaparyApta se gagAnepara nau bheda ho jAte haiM isa prakAra kula jIvoMke milAkara aThAnave bheda haiM // 50-51 // gati indriya Adi caudaha mArgaNAra Ka aura mithyAtva sAsAdana Adi caudaha guNasthAnoMkI apekSA jIva caudaha prakAra mAne haiN| vyavahAra nayase AtmA saMsArI aura nizcaya nayale siddha mAnA jAtA hai| sAmAnyase saMsAro aura muktake bhedase jova do prakArake haiM / bhavya aura abhabyake bhedase saMsArI jIva do prakArake hai / samanaska | aura amanaskake bhedase bhI saMsArI jIva do prakArake haiM / jo manasahita hoM ve samanaska aura jo mana rahita hoM ve amanaska kahe jAte haiN| isa prakAra sthAvara aura usake bhedase saMsArIjIvoMkA yaha saMkSepa svarUpa hai // 52-54 // sAkAra aura nirAkArake bhedase siddha do prakArake haiM / ye do bheda / ked byavahAra nayase haiM nizcaya nayase to siddhoMkA eka hI bheda haiM / dUsarA koI bheda nhiiN| ye siddha para meSThI ATha kamoM se rahita haiN| samyaktva Adi ATha guNoMke svAmI hai| carama zarIrake AkArase kucha Una AkArake dhAraka haiM aura lokake agrabhAgameM virAjamAna haiM // 55.--.56 // prakRtibandha sthi-- tibandha anubhAga bandha aura pradezabandha ina cAroM prakArake bandhoMse rahita mahA puruSoM ko kevala Urdhva IS gati hI hotI hai| nizcayarUpase vidizA AdimeM gamana nahIM hotA / abhavya bhI jIva tapazcaraNa kara dheyaka paryanta cale jAte haiN| nigoda jIvapAMca prakArake haiM aura bheda unake anantAnanta mAne ghapalA PANEYAyAYANAYANAYA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cimala 243 vidizA dividhi' kRtvA gatiM yoti na saMzayaH // 57 // ananyo'pi tapasyA yAtyA nepa bhRzaM / nigozaH paJcadhA proktaaste'taanNtbhedkaaH||58|| anantAnaMtaguNitAn nigodAn siddhato'vadan / anantAnantakAleSu rAjAMta zrIjinezvarAH || 51|| zuktikA kamizaGkAthA jalakA bAlakastathA / kapI ceti yakSAH syurjina devAgame'game // 60 // matkuNAH kunyavo yUkAH prapelyuI hiphAH punaH / gobhyAdaze' pare jovAsthyakSAH zrIjinabhASitAH // 61 // paTA mazakA dezA makSikAH zalabhAstathA | pataMgAdyAH samAkhyAtAsturthakSA: pUrva sUribhiH || 62 // tirya'vo naradevAzva nArakAH khamacAriNaH / jalasthalanatA jIvAH paJcAkSAH saMmatA mataH // 63 // ekadrayakSAdijIvAnAM haiN| jaina siddhAntake andara yaha bAta batalAI gaI haiM anaMtAnaMta kAloMmeM nigodarAzi siddharAzise anaMtAnaMta guNI adhika hai / / 57-58 // sIpa makor3e zaMkha Adi joMka ye jIva tathA bAlaka jAtike aura kapardI jAtike jIva do indriya mAne haiN| khaTamala kunthunAmake jIva yUka aura goha Adika jIva teindriya haiN| macchara DAMsa mAkhI zalabha aura pataGga Adi jIva cauindriya hai / tiyaMca manuSya deza | nArakI nabhacara jalacara aura palavara jIva keMdriya haiM / ekeMdriya doindriya Adi jIvoM kI utpatti karanevAlA mana hI hai kyoMki manarUpI vIja hI vaMdharUpI vRkSakA utpanna karanevAlA hai aura bandhakA kAraNa hone se mokSa kI prAptikA bAdhaka hai / 56-63 // yadi manako vaza kara liyA jAya to siddhapane kI prApti dUra nahIM hai aura yadi mana caMcala banA rahe to saMsAra dUra nahIM hai arthAt manako basa kara se mokI prApti hotI hai aura manake vaza na karanese saMsAra meM rulanA par3atA hai / jJAnAvaraNa Adi mukhya karmoMke jItanemeM upavAsa Adi tapa vAhya kAraNa haiM vAstavameM mahA balavAna manakA jItanA ho mukhya karmakA jItanA hai| jo mahAnubhAva paramAtmapadako abhilASA rakhanevAle haiM ve karor3oM prakAra ke vAhya tapa tapeM to vA kSaNa bharake liye mana vaza kareM to donoMkA phala unake liye samAna hI hai / | arthAt ve karoDoM prakArake bAhya tapoMke AcaraNase jitane karmoMko khipA sakate haiM utane hI daNa bharake liye manako rokane se bhI khipA sakate haiM // 64-66 // jina mahAnubhAvoMne AtmAko pahi Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la YAYAYAY patrapatrapatra pradeSaH saMyupacikArakaM / mana e kaI karmabandhamokSAkara' yataH // 64 // svAyate manasi nUna siddhatvaM naiva dUrataH / caMcale manasi nRNAM saMsAratvaM na dUrataH // 65 // upoSakAditapasaH kartavyaM vAhyamukhyate / upropramanaso nUnaM netRtvaM mukhyakarmaNAM // 66 // samAkoTisamu tamAma tapasA phalaM / kSaNAcanmanaso rodhAtparamAtmAvalaMvitaH // 66 // AtmAdhyavagato yena tena labdhaM para mahaH / tapo'pyakAri lahAnamadAyi khApachi zrutaM // 67 // pArtha tapobhirdahyate tanuH // 68 // jIvatastvaM samAkhyAyAjIvatattvaM nigadyate / pulAvA dharmAdharmAvAkAzameva ca // 66 // kAlasteSAM samAkhyAtaH pudgako mUrtimAn guNaiH pUraNa galanArthI va pudgagalo dhvanyate jinaiH // 70 // zabdo bandho'tha saMsthAnaM samaracchAyAtapA matAH / udyotaH putrasyaiSa paryAyA madAgame cAna liyA hai unhoMne ho saMsArameM sarvocca tejakI prApti karalI hai aisA samajha lenA cAhiye tathA unhoMne uttama tapa tapA hai| unhoMne uttama dAna diyA hai aura unhoMne siddhAMtako par3hA hai aisA bhI samajha lenA cAhiye // 67 // jo puruSa AtmA ke svarUpako na samajhakara bAhira bAhira ghUmanevAle haiM ve saMsArake sukhako hI parama sukha mAnakara usakI prApti ke liye pUrNa prayatna karate rahate haiM aura ve jo bhI tapa tapate haiM ve kevala zarIrako hI usase jalAte haiN| isa prakAra jIvatattvakA varNana kara diyA gayA jIvatakA varNana isaprakAra hai pudgala dharma adharma AkAza aura kAla ke bhedase jIva tattva pAMca prakArakA mAnA hai / unameM pudgala dravya mUrtimAna hai kyoMki vaha rUpa Adi mUrtika guNa svarUpa haiN| jo pUrA jA sake aura jo gala sake vaha pudgala dravya hai aisA bhagavAna jinendrane pudgala krayakA svarUpa vatalAyA hai / zabda baMdha sUkSmatA sthUlatA prakAra aMdhakAra chAyA Atapa -sUryakA prakAza, udyota caMdramAkA prakAzaye sava pudagala dravyakI hI paryAyeM haiM // 67-70 // jisa prakAra machaliyoMke gamanameM sahAyatA pahuMcAnevAlA jala mAnA gayA hai- binA jalake machaliyAM nahIM cala sakatI usIprakAra jIva aura punaloMke gamaname sahakArI kAraNa dharma dravya hai / CREKR Pseene Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .r71||ctiss jIvAnAM dho'yaM sAdhakammataH / putalAnAM ya matyAnA bArikhadgaNanAtha: / / 72 // jovAnA pudgalAnAM ca sthAna' dAtu hi zaktimAn / adharmaH pathikAnAM pA chAyA naisargato bhRzaM / / 73 // avakAza vidyate yogya jIvAdInAM vizeSataH / tallokAkAza mAsyAtamalokastatparo yataH // 7||nvjiirsskrH kAlo dhyapahArastata: paraH / ekarUpatayA khyAto nizcayo ratnarAzivat // 75 // kAla sya pradezatvAdakAyo madhate mtaiH| jIvAjIvo'tha dharmazcAdha saMkhyapradezavAn // 76 // AkAzaprocyate pUrva pradezo'nantabaduvaM / A jahAM taka dharma dravyakA saMbaMdha rahatA hai vahIM taka jIva aura pudgaloMkI gati hotI hai Age nahIM hoto Lal jisa prakAra chAyA pathika janoMko ThaharAnevAlI hotI haiM-dhUpake tApase saMtapta pathika jisa samaya S/ kisI vRkSako zItalachAyA dekha letA hai to kucha vizrAmakI abhilASAse usake nIcaM Thahara jAtA RA hai| yadi vRkSakI chAyA na ho to vaha Thahara nahIM sakatA usIprakAra jIva pudgaloMkI sthitime kAraNa 25 adharma dravya hai / adharma dravyakI sahAyatAse hI jIva aura pudgaloMkI sthiti hotI hai // 71-72 // AkAzake lokAkAza aura alokAkAzake bhedase do bheda mAne haiM jIva Adi dravyoMko jo vizeSa ME rUpase avakAza dAna de vaha lokAkAza hai aura usake Age alokAkAza hai / vyavahAra aura nizcayake bhedase kAla dravyake bho do bheda mAne haiM / dravyoMkI jo naI purAnI Adi paryAyoMke karAIS nemeM kAraNa hai vaha vyavahAra kAla hai aura jo asaMkhyAta pradezI lokAkAzake pratyeka pradezapara eka IM eka rUpase sthita hai / ratnoMko rAzike samAna jisake aNU jude jude haiM vaha nizcaya kAla dravya hai | // 73-74 // jisake pradeza ApasameM mila sakeM vaha kAya kahalAtA hai kAla dravyake pradezoMkA - milanA nahIM hotA aura na unameM milanekI zakti hI hai isaliye kAla dravyako akAya mAnA hai| Fel jIva kAla dharma aura adharma dravya inameM pratyekake asaMkhyAte asaMkhyAte pradeza haiN| AkAzake pradeza 21 anaMta haiM tathA pudgalake saMkhyAta bhI pradeza haiM asaMkhyAta bhI pradeza haiM aura ananta bhI pradeza haiM / PrakashNEPersial EKuzhuzhu'kektKKekkkkkkUK Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KI TOTO .pa | trividhaH pudgalo'nantasaMNyAsAsaMkhyayAniti // 77 akAlAste samAtyAsAH kAyAH paJcAstisaMzaphAH / jIvAjovAnavA bandhasambarau mirja rAziauM // 7 // tattvAnyetAni puNyanobhyAmAkhyAtAH padArthakAH / Aphnayo viviyo bhASadravyabhedAtmakIrtitaH // 76 // // samAyAtyA. // 75-76 // jIva pudgala dharma adharma ora AkAza ina pAMca dravyoMko astikAya kahate haiN| kAla dravyakI astikAya saMjJA nhiiN| jIva ajIva pAsava baMdha saMvara nirjarA aura mokSa ye sAta | lAtattva hai| inhIM meM puNya pApa joDa denepara nava padArtha ho jAte haiM / jIva aura ajIva tatvakA varNana 2 kara diyA gyaa| aba AsUva Adi tattvoMkA varNana kiyA jAtA hai bhAvAsava aura dravyAsakke bhedase Alavake do bheda haiN| tandula matsyake samAna AtmAke krodha Adi bhAvoMse jo karma Ave una bhAvokA nAma hI bhAvAtrava hai / arthAt svayambharamaNa nAmake a-10 zAntima samudrameM eka mahAmatsya nAmakA matsya rahatA hai / jisa samaya vaha apane vizAla mukhako phADa kara sotA hai usa samaya usake mukhameM agaNita jalacara jIva Ate jAte rahate haiN| una mahAmatsya | va ke kAnameM eka taMdula nAmakA masya rahatA hai / mahAmatsyake mukhameM isaprakAra jIvoMko AtA jaataa| 2 dekha vaha sadA yaha vicAra karatA rahatA hai ki dekho yaha mahAmatsya var3A mUrkha hai / isake mukhameM itane jIva apane Apa Ate jAte haiM taba bhI yaha nikala jAne detA hai yadi yaha muha vanda kara leve to sabake saba isake peTa meM jA sakate haiM parantu yaha aisA nahIM karatA yadi meM aisA hotA to savoMko / peTameM rakha letaa| yadyapi vaha taMdula matsya kisI jIvako satAtA nahIM tathApi vaha isaprakArake nidita vicAra karatA rahatA hai isaliye una niMdita vicAroMse sadA usake karmoMkA Asrava hotA rhtaa| hai usI prakAra cAhai hiMsAdi pAMca pApa kiye jAya yA na kiye jAya zrAtmAke andara jo krodha 2] Adi bhAvoMkI utpatti hotA hai una krodha Adi bhAvoMkA hI nAma bhAvAsaba hai ThIka hI hai jo Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura | smano bhASaiH karma saMdulamatsyavat / bhASAstrayo di sa propato bhAvavaddhaM r3hAyate ||mithyaatvaapirtiyogkrprmaadaiH pravadhyate / vatkAra jA sUribhiH eyATaH sa dhyAnaca eva ca // 81 / / zAnAdaraNAdisyogAtkannivati saMhata vyAnavasya bhedo'yaM prokte'nyaH pUrvasUre bhiH|| 82 / / bandho'tha dvividhaH prokto bhASadravyAnusArataH / burmAcaH karma yadhnAti bhAvavandhohi so'gadi / / 83 // karmaNAmAtmana svaiva pradezAnAM paraspara / ekala milana' yazca dravyabaMdho mato hi sH|| 84 | baMdhazcaturvidho bhUyaH prkRtirnubhaagkH| sthitiH pradeza lA ityukto bandho hi dustyajo nRNAM // 85 // pravezaH prakRtiyoM gAinubhAgaH sthitizca dhe / kaSAyebhyodhi jAyaMte nirNIta' kevlaadhipH|| kArya bhAvoMse kiyA jAtA hai vaha dRDha hotA hI hai yahAM para mithyAtva avirati pramAda kaSAya aura yogoMke dvArA karmoM kA AnA hotA hai isaliye mithyAtva Adi bhAvoMkA hI nAma bhAvAsava hai tathA mithyAtva avirati yoga kaSAya aura pramAdake dvArA jo dravya karma Ate haiM una dravya kamoM kA nAma dravyAsUca hai / dravyakarma jisa samaya AtA hai vaha jJAnAvaraNa Adi samUha svarUpa AtA hai isaliye jJAnAvaraNa darzanAvaraNa vedanIya mohanIya Ayu nAma gotra aura antarAya ye ATha dravya karmake bheda haiM / ye ATha prakAra ke dravya karma hI dravyAsUbake ATha bheda mAne haiM / / 80-81 // dravya baMdha aura I bhAva baMdhake bhedase baMdha bhI do prakArakA mAnA hai / jina mithyAtva avirati modi durbhAvoMke dvArA karma baMdhate haiM una durbhAvoMkA nAma to bhAvabaMdha hai evaM karma aura AtmAke pradezIkA jo eka kSetra vagAharUpa ApasameM milanA hai vaha dravya vaMdha kahA gayA hai ! vaha baMdha tattva cAra prakArakA mAnA hai | prakRtibaMdha anubhAgabaMdha sthitibaMdha aura pradezabaMdha / isa baMdhakA chUTanI bar3I kaThinatAse hotA hai / va ina cAro prakArake kaMdhoMmeM pradezabaMdha aura prakRtibaMdha to yogoMke dvArA hote haiM aura anubhAga evaM | sthitibaMdha kaSAyoMke dvArA hote haiM aisA bhagavAna jineMdrane kahA hai // 82-85 // dravya saMvara aura bhAvasaMvarake bhedase saMvara tattva bhI do prakArakA mAnA hai| brata gupti samiti dharma anuprekSA cAritra aanyar REPREPARYAYVERY sakk Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RETRYPROYERANSFERENCY 86 // saMvaro dvividhaH prokto mAvadravyapramevataH mAtmano bhAvataH karmAnavasya yagnirodhana / 87 / / ukto'sau zAnibhirnAvaHsambaraH saMgharAtmakaH / pratedha guptibhidha maranuprekSAdibhiH punaH / / 88 // cAritraMNa kSa dhAdonAM jetRtvenAgata' dhana / dravyAsraveNa yatpA vAryate dravyasaMvarAt // 86 // nirjarA dvividhA khyAtA saSipAkAvidhAkataH / sarveSAM savipAkA syAdaSipAkA haThAdipti || 10 || bhedanamAtmako PO mokSa yAtmabhAvazca karmaNAM / sarvapAM kSayakArI yo bhaassmokssomuniiritH|| 11 // dhyAna lathe mahotraizca pRthAbhAvo hi karmaNAM / dravya2 aura parISahajaya rUpa AtmAke bhAvoMse jo AsUvake dvArA Aye hue kamoM kA rukanA hai una vrata gupti Adi bhAvoMkA nAma bhAvasaMvara hai| yaha bhAva saMvara saMvara svarUpa hai arthAt kivAr3a lagA dene FE para jisaprakAra bhItara mahalameM praveza nahIM kiyA jAtA usI prakAra jisa samaya yaha AtmA saMvara kharUpa pariNata ho jAtA hai usa samaya AtmArUpI mahalake aMdara kamoM kA bhI praveza nahIM hotA tathA dravyAstravase jo dravyarUpa karma gAte haiM una jaya kAkA jana gupti samiti Adike dvArA jo ruka HS jAnA hai vaha drabya saMvara hai arthAt vrata gupti Adike dvArA mithyAtva avirati Adi bhAvoMkA rukanA to bhAva saMvara hai aura dravyarUpa kokA rukanA dravya saMvara hai // 86-88 // savipAka nirjarA aura avika nirjarAke bhedase nirjarA bhI do prakArakI mAnI hai| apane Apa phala dekara karmAkA khira jAnA vipAka nirjarA kahalAtI hai pratyeka saMsArI jIvake karma pratikSaNa phala dede kara khiPA rate rahate haiM isaliye savipAka nirjarA to saMsArI jIvoMke pratikSaNa hotI rahatI hai / tathA tapa Adi ke dvArA jabarana karmoMkA jhaDAnA avipAka nirjarA haiN| yaha tapa Adike AcaraNa karanepara hotI hai | dravya mokSa aura bhAva mokSake bhedase moca tatva bhI do prakArakA mAnA hai / gupti Adi AtmAkeka PA bhAvoMke dvArA samasta kokA sarvathA kSaya ho jAnA bhAva mokSa hai tathA dhyAna apa manakA vaza maka karanA, aura upa tapoMke dvArA jo dravya karmokI AtmAse judAI kara denA hai vaha dravya mokSa hai KApaYAYNaya Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somaH puNyaM pApaM durbhAvicetasA~ / sAtAsukhAdisannAma sagotrAca mokSo janAdhIzaH puNyataH | 13 | pApAsadviparotAni zvabhUtiryaggatiH punaH / dravyatatratvapadArthAzca bhASitAstena mAgadha ! // 64 // atha zrIjinanAdho'sau mokSamorgamacokayat / dhyAnasAdhya' vinA tena muktyavAptirna jAyate // 65 // darzanazAnacAritra manye'haM mokSakAraNaM / tanmayo hI mAyAvasIdati // 36 // dhyAnena vinA yogI na samarthaH karmanAzane / aSTa: kuJjarANAM vA vyasane kesarI yathA // aisA kevala jJAnI bhagavAna jinendrakA siddhAMta hai // 86 - 61 // jina mahAnubhAvoM ke pariNAma pavitra rahate haiM unake to uttama puNyakI prApti hotI hai aura jinake niMdita pariNAma rahate haiM unake pApoM kI utpatti hotI hai / sAtA rUpa sukha uttama nAma uttama gotra aura uttama Ayu inakI puNya se prApti hotI hai aura pApa AsAtA rUpa duHkha nindita nAma gotra aura AyukI prApti hotI hai evaM pApake udayase narakagatimeM jAnA par3atA hai isa prakAra bhagavAna vimalanAthane dravya near padArthoM kA vistArase upadeza diyA // 32-63 // isake bAda bhagavAna vimalanAthane mokSa mArgakA varNana kiyA jisakI ki siddhi dhyAnase hai aura usa dhyAnake vinA mokSa kI prApti hI nahIM ho sakatI / bhagavAna vimalanAthane kahA samyagda rzana samyagjJAna aura samyakcoritra ye tInoM milakara mokSake kAraNa haiM jo AtmA nizcayanayase samyagdarzana Adi svarUpa ho jAtA hai vaha jJAnAvaraNa Adi ATha karmoM se rahita ho jAtA hai jisa prakAra DADhoMse rahita siMha hAthiyoMke vidhvaMsa karanekI samarthya nahIM rakhatA usI prakAra dhyAnake vinA yogI bhI karmo ke nAkI sAmarthya nahIM rkhtaa| karmoM kA nAza dhyAnake dvArA hI ho sakatA hai ||4| // 66 // ArtadhyAna raudra dhyAna dharmyadhyAna aura zukla dhyAnake bhedase dhyAnake cAra bheda mAne haiM / inameM Arta aura raudra ye do dhyAna aprazasta haiM isaliye ye chor3ane yogya hai / dharmya aura ye zukla 32 YAYAY Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mila 250 Y PEK REFERI 15 Arna gairA dhAsthAprAhya vidhApara' / dhayaM zaklaM mahAdhyAna muktizarmapradaM hita // 18 // putImA ciMtana dhArna mucyate / bandhanAdisamudra natina rudramIrita' // // sUtrArthazravaNa yaca pratasyAdAnabhAvanA / dAnasya tapasazcaiva dharmyavyAna' hi sammata // 10 // saGkalpAdyatima sAtvamAtmanazcitanaM para zuklathyAnaM tadAkhyAtaM niHsaGka: sAdhyate hi tata // 10 // 4] girau darIzmasAneSu viyareSa zilAgale / maThamandirazUnyeSu dhyAnasiddhiH prajAyate // 102 // piNDasdhaM ca padastha' ca rUpastha rUpavara do dhyAna prazasta dhyAna meM evaM ye donoM muktirUpI kalyANake pradAna karanevAle aura parama hitakArI | haiM // 17 // putra strI aura bhojana AdikA citavana karanA arthAt ye mujhe kaba mileMge aura kaise mileMge isa prakArakA vicAra karanA ArtadhyAna kahA jAtA hai| dUsare jIvoMke vAMdhane mArane Adi kA vicAra karanA raudradhyAna kahA jAtA hai| sUtrake arthakA zravaNa karanA, vratoMke grahaNa karanekI * a bhAvanA bhAnA evaM dAna tathA tapake AcaNakI bhAvanA bhAnA dharmyadhyAna kahA jAtA hai| tathA jisa . dhyAnameM samasta saMkalpa vikaloMse rahita aura nirmala AtmAke svarUpakA citavana kiyA jAtA hai| vaha zukla dhyAna hai / samasta parigrahoMse rahita munigaNa isa dhyAnakA AcaraNa karate haiM // 67-66 // Ka parvata guphA maraghaTa kholAra maTha mandira aura zanya sthAnoMmeM zilAoMpara vaiThanese dhyAnakI siddhi hotI hai| piMDastha padastha rUpastha aura rUpAtItake bhedase bhI dhyAnake cAra bheda mAne haiM / dhyAnI - puruSako cAhiye ki vaha samasta AraMbhoMse rahita hokara aura manako sthira kara dhyAnako ArAdhanA karai // 100-101 // jisako kAMtiko chaTA cAro ora chaTaka rahI hai aura jo sUryake tejake 5 samAna dedIpyamAna hai aise apane AtmarUpakA jo nAbhi kamalake madhyabhAgameM ciMtavana karanA hai vaha piNDastha nAmakA dhyAna hai / tathA bhAlake madhyabhAgameM vA karoMke madhyabhAgameM hRdayameM vA gale . kal ke madhyabhAgameM jo apane AtmasvarUpakA citavana karanA hai vaha bhI piNDastha nAmakA dhyAna kahA prayA prayANa Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F jitaM / dhyAnastha yamanA dhyAyet saryArambhacyutaH pumAn // 103 // nAbhyabhojAMtare dhyeyamAtmarUpaM sphuradadyutiH / sUryatejaHsama taddhi NDisthaM |janAcaMtana // 104|| bhAlamadhye karAMtarvA dadaye vA galAMtare / nijarUpaM ciMtayettazca piNDasthaM manyate yatiH // 105|| ahamityakSaraM -vya yogI jAyegnirataraM / parastha tanmata dhyAnamekavarNAdika punH||106 // karmASTakacyutazcAhan prAtihAdisaMyunaH dhyAyate zukla varNaH man sadra pastha jinAgame // 17 // kaMdargadarparAgadveSamanovAkAyamatsaramamatvatanusaMskAradhanadhAnyakaSAyAdivyApAraniSkrAMso bhUtvA kasyAha na me kazcaneti niHsaGgAzayatyahaMzabdaM sakArakalitAdi tad pAtItadhyAnamiti g|| 108 // zivaM ca zItala dhyAna nizcaya' bhraatiyaarjit| sudhApAnasamA jyotsnA zAradIva sudhAvataH // 106 / / akAravardhamAnAkSarajAtiH / agrajApayate yenAiMzabdAjAtA hai // 102-103 // jo yogI 'ahaM' aise padakA sadA dhyAna karate haiM unakA vaha dhyAna padasthadhyAna mAnA jAtA hai / athavA 'oM' ityAdi eka akSara svarUpa dhyAnakA nAma bhI padastha dhyAna hai // 104 // jisa dhyAnameM ATha prAtihAya Adi mahimAse virAjanAna zukla varNake dhAraka aura karmarahita bhagavAna ahaMtake svarUpakA ciMtavana kiyA jAtA hai vaha rUpastha dhyAna kahA jAtA hai|105|| kAma vikAra rAga dvaSa mana vacana kAyakI kuTilatA matsaratA mamatA zarIrakA saMskAra dhana dhAnya aura kaSAya Adike vyApArase rahita hokara evaM samasta parigrahase vimukha na maiM kisIkA hai aura na koI merA hai ' aisA pUrNa vicAra kara jisa dhyAnake andara 'so'haM, vaha maiM hUM' aisA dhyAna kiyA jAtA hai vaha rUpAtIta nAmakA dhyAna hai // 106 // yaha rUpAtIta dhyAna atyanta kalyANakArI hai / zAMtimaya hai| vAstavika hai / samasta prakArakI bhrAMtioMse rahita hai| amRtapAnake samAna AnaMdadAyI hai aura zarada kAlakI cAMdanIke samAna zAMti pradAna karanevAlA hai / jisakA citta ahaM / zabdase vyApta hai aisA jo yogI isa nizcaya dhyAnakA ArAdhana karatA hai use saMsArameM nahIM rUlanA par3atA vaha mokSa sukha prApta kara letA hai // 107-108 // ina cAro prakArake dhyAnoMmeMse ArtadhyAnase tiyaMca gati milatI haiN| raudra dhyAnase naraka gatimeM jAnA par3atA hai / dharmyadhyAnase svarga aura zukla dhyAnase mokSa dhAma prApta hotA hai // 106 // isa prakAra dharmopadezake vAda bhagavAna vi Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manbInacetasA / yoginA nizcaya dhyAna tasyAste kA sa sasRtiH // 11 // tiyaMggatirbhavedArtAdvAt zvabhragatibhavet / dhadhyAnA / savetsvargaH zukladhyAnAchiyAspadaH // 161 // ityAdizraddhayA rAjan ! samyaktvaM nirmalaM bhavet / tasmin sati mahAkarmakSagastasmin na nirajanaH // 112 // tasthAnInA kathA kAryA dhyAna dhyeya manodhibhiH / antama hUta madhyAnAtkoTikarmakSayo bhavet // 113 / / / / zrutvA natthAmRrasamahA rAjaputrI subhAvAt dedrAyeM jinavara mukhAmbhojajAta prazastaM / bhavyasvAya sakalajanAmA sira :mI to dUsarahadI nandayAmAsanurthe // 114 / / ___jagmaturthinayamerumandiroM sajhapaGkajaddazau guNAnvito / INE malanAthane kahA-isa prakArake tattvoMke svarUpa para zraddhAna karanese samyaktva nirmala hotA hai / sa-12 myaktvakI nirmalatAse samasta kamoM kA kSaya hotA hai evaM jisa samaya samasta karma naSTa ho jAte haiM | usa samaya yaha AtmA niraMjana-paramAtmA bana jAtA hai| jo puruSa manISI- vidvAna haiM unheM apane ra AtmakalyANakI abhilASAse sadA tattva AdikI kathA karate rahanA cAhiye kyoMki yadi aMtarmu- 2 nahurta paryata bhI uttama dhyAna AcaraNa kara liyA jAtA hai to usa dhyAnase dekhate 2 karor3oM koM - M kA kSaya ho jAtA hai // 110-112 // nA isa prakAra meru aura maMdira nAmake rAja putroMne uttama bhAvoMse bhagavAna vimalanAthake samavasa-koi zaraNameM tattvAmRta rasako AsvAdana kiyA jisakI ki lAlasA bar3e 2 devoMke indra rakhate haiN| jo bhaga vAna jinendra ke mukharUpI mamudrase utpanna hai| jo prazasta hai| bhavya jIvoMke svAdane yogya hai / / samasta manuSyoMko AnaMda pradAna karanevAlA hai aura durgatiyoMkA nAzaka hai tathA kAmadevake samAna sundara aura komala pariNAmI ve donoM rAjaputra usa tatvAmRtarasake AsvAdanase bar3e hI AnaMdita // hue / tathA kamalake samAna vizAla netroMke dhAraka aneka guNoMke bhaNDAra evaM dhIra vIra cittake TrNYC Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arhatAptavimalena bhASitaM dhArya dhIramanaso mano'tare / / 115 // ityA vRddhimalanAthapurANe ralabhUSaNAmnayAlaGkAra vi0 samavasatisaMvarmamekamandiA samatIvinAzAcAgRtaraso nAma paJcamaH sargaH // 5 // dhAraka ve meru aura maMdira nAmake rAjakumAra bhagavAna vimalanAthake mukhase jAyamAna dharmakA svarUpa apane cittameM acchI taraha dhAraNa kara apane apane rAjamahala loTa Aye // 113-114 // brahmakRSNadAsa viracita vRhadvimalanAtha purANameM samavasaraNakI racA meru aura maMdira nAmake rAjakumAroMkA Agamana aura bhagavAna vimalanAthake gukhase jAyamAna tatvAmata rasakA upadeza varNana karanevAlA pAMcayA sarga samApta huaa||5| chaThA sarga / MekeklpApaNApAsapakk zrImanta kAzyaya naumi lasaMta zvetabhUdhare / koTibhezaprama bhavyAsta' ya dRSTvA cakoravat // 1 // arthatau bhrAtarau bhathyo prAtaru jo bhagavAna AdinAtha vAhya abhyantara donoM prakArakI lakSmIke svAmI haiN| bharata kSetrake Adi tIrthaGkara hai / kailAza parvatase jinhoMne mokSako pAyA hai| karoDoM candramAoMkI prabhAke dhAraka A haiM evaM cakora pakSI jisa prakAra caMdramAkI ora TakaTakI lagAye rahatA hai usI prakAra bhavya jIva jinakI ora TakaTakI lagAye rahate haiM aise zrIAdinAtha bhagavAnako meM bhaktipUrvaka namaskAra karatA hUM // 1 // dUsare dina punaH ve donoM bhAI meru aura mandira prAtaHkAla bahuta jaldI sokara uTha gaye e evaM bar3e ThATa vATa' aura vibhUtike sAtha bhagavAna jineMdrakI vaMdanAke liye cala diye / bhagavAna vi. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na upapapapapaYYYY sthAya vegtH| saMrambhaNa mahAbhUtyA agmaturveditu jinaM // 2 // gatvA ratnAsanAsIma jina bimlvaain| natvA padvArija stutvA gadyapadhaiH sthitI sukha // 3 // sadAvadadAdhIzo mehatAmarasA prabhAbhArabhari devaM niti sAdarAt // 4 // karmamuNmahimAkevAta patiparakaja prabho ! thotumicchAmi mrAtumeM'tha bhavAvali // 5 // jyotsnollAsitadArAzimahAghoSasamadhvaniH / meru' prAti bhavyau dhAmmojabhAnurjino na ! // 6 // samyak pRSTaM tvayo yatsAsaMkhyajIdhasukhaprada / tvaM ca maidaranAmA ca yAsyato'taH zivAlayaM // malanAtha usa samaya ratnamayo siMhAsana para virAjamAna the| donoM bhAiyoMne aneka prakArake manohara gadya padyoMmeM bhagavAna vimalanAthake caraNa kamaloMkI stuti kI evaM sukha pUrvaka manuSya koThameMjAkara baiTha gaye // 2-3 ||be bhagavAna vimalanAtha usa samaya mahA manojJa kAMtise zobhAyamAna the aura samasta prakArake dvadoMse rahita ho / kamalakI sabhA samAna zobhAyamAna rAjA merune avasara pAkara bhagavAna jineMdrase isaprakAra bar3e Adarase pUchA bhagavan ! Apa samasta prakArake koke nAza karanevAle ho / savoMke svAmI ho / var3e bar3e indra | | bhI Apake caraNa kamaloMko pUjate haiM svAmin ! meM apane bhAI maMdirakA pUrvabhavakA vRttAMta sunanA | cAhatA hU~ kRpAkara kahiye / ve bhagavAna jineMdra caMdramAke saMbaMdhase lahalahAte hue vizAla samudrake gaMbhIra zabdake samAna divya dhvanike dhAraka the aura bhavyarUpI kamaloMke prakAzaneke liye sUryasvarUpa the| rAjA merukA isa prakArakA prazna suna unhoMne uttarameM kahA---- rAjan ! isa samayakA tumhArA |prazna bahuta hI uttama hai| asaMkhya jIvoMko sukha pradAna karanevAlA hai / tuma nizcaya samajho tuma - aura maMdira donoM isa bhavase mokSa pAoge / mandirake pUrva bhayake vRttAMtako tuma Adara pUrvaka - suno kyoMki tuma eka manISI puruSa ho kintu jo puruSa antaraGgameM sAra rahita manISI nahIM hote NI unheM kitanA bhI uttama upadeza kyoM na diyA jAya vaha unako var3A duHkhadAyI jAna par3atA hai kyoM ahbadFERY W Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApaYTIMok 7 // sAvadhAnatvamAzritya tRNu svaM sAdara yataH / bhantAsAravihInAmA pratiyodho'pi duHkhapti // 8 // antaHsAravihonAnAM buddhiH kApi na jAyate / malayAcalasaMsargAta veNuzcandanAyate // 6 // adhAsaMkhyamahAdvIpamadhye rAjeba raajte| jambUbhUrahacihatvAjambudvIpo bhidhAnataH / / 10 / tammadhye mekarAbhAti nAnAratnavicitratvira / SoDazAhanmahAgArasaMdarbhIkRtasattaraH // 11 // vira manti yataH stra sthA meSa lokaH zrutakA / asara:sajalazleSarvivitelAtalAgireH // 12 // asyeya pazcime bhAge videzo'parasaMjikaH / sArthako'to nidehatvaM tapasA prApnuvatyaho // 13 // sItodAnAmataH siMdhustAmte'gAdhasannadA / zatonnatamahAcaityodbhAsitobhAryakAH // Ke ki malayAgiri candanake sambandhase jisa prakAra anya vRkSa to candana svarUpa ho jAte hai parantu P2 vAsakA bRkSa caMdana kharUpa pariNata nahIM hotA usI prakAra jo puruSa antaH sAra vihIna haiM kucha bhI manISitA nahIM rakhate unakI buddhipara bhI dharmopadezakA asara nahIM par3atA // 4- // va asaMkhyAte dvopoMke madhyabhAgameM eka jaMbadvIpa nAmakA vizAla dvIpa hai jo ki samasta dvIpoMkA rAjA sarIkhA jAna par3atA hai tathA jambavRkSake sambandhase hI usako jaMbUropa yaha prasiddha nAma hai / / jaMbudvopake Thoka madhya bhAgameM meru nAmakA parvata hai jo ki citra vicitra raloMkI prabhAse dedoSyamAna hai evaM usakA taTa bar3e 2 vizAla maMdiroMse vyApta haiM / meru parvatakI pRthvIpara devAMganAoMke mana 2 saMghaTanoMko sadA prativiMva par3atI rahatI haiM isaliye jo puruSa svastha hai-viSaya bhogoMse rahita haiM ye bhI usa pRthvIse virakta nahIM hote usa pRthvIpara vihAra karanA AnaMdaprada samajhate haiM yaha bAta loka va prasiddha hai // 10-12 // meru parvatakI dakSiNa aNimeM videha nAmakA eka vizAla kSetra hai aura se usakA nAma videha sArthaka hai kyoMki vahAM tapoke dvArA manuSya videha-deharahita siddha paramAtmA vana / jAte haiN| vahAM para zotodA nAmakI vizAla nadI bahatI hai jisakA ki talabhAga agAdha hai aura / KI jisake donoM pasavAr3e vizAla so maMdiroMse zobhAyamAna hai / zItodA nadIke uttara taTapara, ER ......EENSTRATIM -.. - .-- Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APKPR 1 14 // tasyA udakRtaTe gaMdhamAlinI viSayo mahAn / yAtAyAtaH sarAmANAM surANAM ramyabhUtataH // 15 // bhUruheM yatra vidyate bhUripuSpa phalAMcitAH / kokilAlikalApyatA dAnacyutkulikaMpitAH // 16 // nigamA yatra rAjate zAlokSa kSetra koTibhiH / pade pare tar3AgAni paGkajAlayutAni ca // 17 // yogadarSi pannyAsapavitratamahIdharAH / lasaMti lacaloballopuSpasaugaMdhivAyavaH || 18 || annadhAnya jabastrA vA vAsaMtI calanAliTThak / aNI vepormiveSA ca rAjate haMsanUparA // 16 // tatrAste vItazokAsthaM pasanamRddhisaMkula / gopurodbhAsi gaMdha mAlinI nAmakA eka vizAla deza hai| vahAM para apanI apanI devAMganAoM ke sAtha sadA devoMkA AnA jAnA vanA rahatA hai isaliye sadA usakI pRthvI ramaNIka vanI rahatI hai / gaMdhamAlinI | dezake vRkSa sadA aneka prakArake puSpa aura phaloMse vyApta rahate haiM sadA unapara koyala bhramara aura mayUroMke mahA manohara zabda huA karate haiM aura madonmatta hAthI sadA unheM kaMpita karate rahate haiM / gaMdhamAlinI dezake gAMva karoDo dhAnya aura Ikhoke khetoMse vyApta rahate haiM tathA padapada para vahAM para vidyamAna haiM jo ki bhramaroM se yukta kamaloMse vyApta rahate haiM / / 13--17 // vahAMke parvata vyAnArUDha muniyoMke caraNoMse sadA pavitra vane rahate haiM aura labalI nAmakI latAoM ke puSpoMkI sugandhise sadA vahAMkI pavana sugaMdhita bahatI rahatI hai| vahAM para vasaMta RtukI zobhA manohara bIke samAna atyanta zobhAyamAna thI kyoMki strI jisaprakAra vastra pahinatI hai usIprakAra vasaMta RtukI zobhA bhI phUle hue kamalarUpI vastra pahine thii| strIkA mukha hotA hai usIprakAra vasaMta Rtuko zobhA bhI kamalarUpI mukhoM se zobhAyamAna thI / strIke netra hote haiM usI prakAra calate phirate bhorehI usa vasaMtako zobhA ke netra the / strI jisaprakAra sundara veSase zobhAyamAna rahatI hai usI prakAra vasaMta Rtu kI zobhA bhI jala vA taraGga rUpI sundara veSase zobhAyamAna thI // 18-16 // REKERPAE REK dhanaparAya Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 PRrUra PAPAREKPKYKKNA gRha virAjante proza gaganasaMspRzaH / patAkAyalibhirbhavyAnAyaMti ca vegataH // 21 // dharmaairavati dAnadhIrAH kRpAyuktaH / zramajJAH sundarAH zUrA biyaMte sajjanA api // 22 // pure tava mahemyAThye vaijayanto narAdhipaH hAtApAtA zrutajJAtArtArizriyazva ve // 23 // pratApakAMtabhUpAlamaMDalIkaH kalAnidhiH / krUra somyaguNAnvIto monaratnItra vAridhiH // 24 // rAjante siMdhavo vAmAH sudhAyA iva siMdhavaH 1 bhUrayaH kaMbugAminyaH punnAgamatayo valAH || 25 || sarvathyAkhyA mahAdevI tasyA gandha mAlinI dezake aMdara eka vIta zoka nAmakA nagara hai jo ki aneka prakArakI RddhiyoM | se vyApta hai| jinake andara bar3e 2 gopura khAsa daravAja zobhAyamAna haiM aise vistIrNa parakoToMse vyApta hai ataeva vaha svargapuroke samAna jAna par3atA hai| vIta zoka nagarake vizAla jinamaMdira jo ki apanI UcAIse AkAza maNDalako sparzate the atyaMta zobhAyamAna jAna par3ate the tathA unake | Upara patAkAyeM phara harAtI rahatIM thIM isaliye ve aise jAna par3ate the mAnoM bhavya jIvoM ko ye bulA rahe haiN| usa nagarake nivAsI sajjana dharma kAryoM meM pUrNa dhairya rakhanevAle the / tapake AcaraNa meM bar3e dhIra vIra the atyaMta dAnI kRpAlu vidvAna sundara aura zUra vIra the / 20-22 // aneka dhanikoM se vyApta usa vIta zoka nagarakA svAmI rAjA vaijayaMta thA jo ki atyaMta dAnI thA / prajAkA nyAya |pUrvaka pAlana karanevAlA thA / zAstra ke marmakA pUrNajJAtA thA evaM zatruoM kI lakSmIkA haraNa karane vAlA thA / apane pratApase usane samasta rAjA loga vaza kara rakkhe the / aneka kalAoM kA vaha bhaMDAra thA evaM jisa prakAra samudra mIna aura ratnoMkA sthAna hotA hai usI prakAra vaha rAjA bhI karatA aura somatA rUpI guNoM kA sthAna thA / 23 - 24 // rAjA vaijayaMtakI bahuta sI rAniyAM thIM jo ki parama sundarI thiiN| amRtakI sAcAtsamudra thiiN| gajagAminI pavitra buddhikI dhAraka aura vimala thiiN| rAjA vaijatakI paTarAnIkA nAma sarvazrIpyA jo ki sAcAt lakSmI vA sUryakI strI prabhA vA rambhA I zAlAlimaMDita svargapUriva // 20 // PAYAN Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 958 Park rUpadmikebhAH / rave rambhA ca dAkSiNyarUpalAvaNyatoryAdhaH // 26 // pIvarastanabhAreNa dagnanA kRzodarI / sthUlagauranitambena mantharA mRgalocanA / / 27 / / ( yuga) : sutau ramyau kAmAbhau kamalekSaNau // 28 // saMja 'tAmitraH sarvalakSaNAMkita ghigrahaH / jayantArUpo'paraH khyAtaH zukro vAMGamI ca tAviva // 26 // pratyahaM yAvacandrabaddha ditAnyau yAlatve'bhyastavidyau tau bAhunAropatI tataH // 30 // putrAbhyAM sahito rAjA yejayato'tidurjayaH / bhunaki smAdhipatyaM pratApaSNa sarIkhI jAna par3atI thI / evaM vaha caturatA rUpa aura lAvaNyakI samudrakharUpa thI / vaha sthUla stanoMke bhArase ko kucha ko huI thI, kRzodarI thI / sthUla aura bhArI nitamboM ke kAraNa dhIre 2 calane vAlI thI evaM hariNI ke samAna caMcala netroMse zobhAyamAna thI / indra aura iMdrANIke samAna icchA *nusAra sukha bhoganevAle rAjA vaijayanta aura rAnI sarvazrIke do putra hue jo ki astyanta manohara the kAmadeva ke samAna sundara the| kamalake samAna vizAla netroMke dhAraka the / 25 - 28 // prathama putrakA nAma saMjayata thA jo ki samasta uttamottama lakSaNoMse yukta zarIrakA dhAraka thA tathA dUsarA putra jayaMta thA jo ki apane guNoMse samasta pRthvItalapara prasiddha thA / donoM hI putra vidvattA meM zukra aura bRhaspatikI zobhA dhAraNa karate the| ve donoM kumAra vAla candramAke samAna pratidina bar3hate rahate the / vAla avasthAmeM hI unhoMne samasta vidyAoM kA abhyAsa kara liyA thA evaM ye zastra vidyArUpI strIke pati the - pUrNa zastra kalAke jAnakAra the || 26 - 30 // pratApI donoM putroMke sAtha rAjA vaijayaMta durjaya zatrukA agamya thA evaM pratApI sUrya ke samAna dedIpyamAna prabhAkA dhAraka vaha apane rAjyakA pUrNarUpa se bhoga karatA thA // 39 // vItazoka nagara ke samIpa eka azoka nAmakA vizAla udyAna thA jo ki bhAMti 2 ke vRkSoM se jyApta thaa| aneka devoMke sAtha jahAM tahAM vihAra kara bhagavAn vimalanAtha usa udyAnameM Akara ooo Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kharkakkkkkkkkkk karapramaH // 31 // ardhakadA samAyAtastatpurasya bane jinaH saMzokAkhye dramAkIrNe svayabhUnirjarAta: // 32 // banditu jammatustaM to soda sodarAviva / mahAbhUtyA gajArUr3hI chatrachannArkadodhitI ! // 33 // dRSTvA svayaMbhuvaM dUgaduttIrya gajarAjataH / gatvA bhavatyA parI. mila tyAzu natvA stutvA bssthtuH|| 34 // jinokta' dazadhA dharma saMsArAniyatAM ca tau| dhRtvA vairAgyamApannI kauzalaM hi satAmiti // I] 35 / / baijayato'vanonAyo dRSTvA punaviraktatAM / tatarka manasi svIye mohazaithilyato mahAn // 36 // yuvAno'pi tapasyAni te dhanyA virAja gaye / kumAra saMjayata aura jayaMtako bhagavAna jinedrake AnekA samAcAra mila gyaa| zIghra hI lakSmIke samudra svarUpa ve donoM bhAI hAthiyoMpara savAra ho gaye aura bar3e TATa vATake sAtha bhagavAna jineMdrakI vaMdanAke liye cala diye| donoM kumAroMke Upara chatra Dhulate jAte the jo ki to apanI ugra dIptise sUryakI dIptiko davAnevAle the // 32-33 // bhagavAna svayambha ko dUrase hI 5 dekhakara ve donoM rAjakumAra hAthIse utara gye| pAsameM jAkara bhaktirvaka tIna pradakSiNA diiN|| C namaskAra kiyaa| manohara gadya padyomeM stuti kI aura apane yogya sthAnapara jAkara baiTha gaye // 34 // bhagavAna jineMdra usa samaya uttama kSamA Adi daza dharmoMkA svarUpa nirUpaNa kara rahe the aura saMsArakI anityatAkA upadeza de rahe the jise sunakara saJjayanta aura jayaMta dono hI saMsArase virakta ho / gaye Thoka hI hai sajjanoMkI kuzalatA yahI kahalAtI hai| rAjA vaijayaMtane jaba apane putroMko saMsArase virakta dekhA to usakA bhI moha saMsArameM zithila par3a gayA aura vaha apane manameM isa prakAra ja/ vicAra karane lagA yuvA hokara bhI jo viSaya bhogoMse virakta ho tapa AcaraNa karate haiM saMsArameM ve hI dhanya hai / mujha sarIkhe pApiyoMke liye dhikkAra hai jo ki apanI vRddha avasthAko yuvAvasthA mAna rahe haiN| arthAt yaha avasthA dharma sAdhanakI hai use bhoga vilAsoMmeM bitA rahe haiN| indrake putrake samAna aura kA- 11 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAyapara ANKULK sakhi / mAdakSANAM mahAghAnAM vRddhatvaM taruNAyate // 38 // tiSTeyaM kimahaM rAjye jarAkAMto vidadhIH / dokSa te betkumAro dv||37|| patramAdi cira ciMtya jana nirvedamAnasaH / saMjayaMtasya putrAya baijaya tAya dhImate || 36 || tvA rAjyaM mAyA putrAbhyAM sahito nRpaH / didIkSaM sakalaM gaM tyA magadhanAyaka // 40 // vaijayaMtAkhyayogodraH samame niHpramAdavAn / kriyAkAMDa bhRzaM zuddhi kartuM prodyamAnabhUta // 41 // zadarza cAkapAyAkhye kSaNAzeSakapayaH / tIrtha karatvamazvAsau vaijayatastapo * lAt // 42 // tadAnImeva deveMdrAH katu tatphalotsarva samAyAha, jayadhyAnavAdinaH paramabhaktikAH // 43 // tatkSaNe tau guNAbodhI make samAna sundara ye donoM kumAra to digaMbarI dIkSA dhAraNa kareM aura meM vRddhAvasthA meM bhI rAjya ke phAse meM phalA rahuM mujhase baDhakara saMsArameM koI mUrkha nahIM / vasa isa prakAra bahuta derataka apane manameM vicAra kara rAjA vaijayaMtakA citta saMsAra se virakta ho gayA / kula paramparAse prApta rAjyako rAjA vaijayantane apane pote kumAra saMjayantake putra vaijayantako pradAna kara diyA aura vaha samasta parigraha kA sarvathA tyAgakara donoM putroM ke sAtha zIghra hI digambarI dIkSAse dIkSita ho gayA // 35-40 // munirAja vaijayantane apramatta nAmaka sAtave guNa sthAnameM prApta hokara samasta pramAdoMkA sarvathA nAza kara diyA evaM apane cAritrako zuddhikA ve vizeSa rUpase prayatna karane lage / kSINa kaSAya nAmaka bArahavaM guNasthAna meM unhoMne samasta kaSAyoM kA sarvathA nAza kara diyaa| viziSTa tapake valase unhoM ne tIrthaMkara gotrakA baMdha kara liyA aura unheM antamuhUrtameM kevalajJAna prApta ho gayA / munirAja | vaijayantako kebala jJAnakI prAptikA jJAna hote hI unake kevalajJAnakA utsava manAneke liye zIghra hI indra A gaye / usa samaya samasta indroMke mukhoMse jaya jayakAra zabda nikalatA thA aura sabake | saba pravalabhaktike srotameM magna the / 41 - 43 // guNoMke samudra parama tapasvI pravalakAMtike dhAraka vastu svarUpake jAnakAra kSamArUpI bhUSaNase zobhAyamAna evaM zAstrarUpI samudra ke pAragAmI una saMja Kan Kan Kan patrapatra Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oyaoya Qing Diao Zhi sare tapomu saMyaMta tayAkhyAtAvasya kevalaM // 44 // yanditu bhUritejaka tatvajJI zAMtibhUSaNoM samAyAtA stuvaMtI taudhirI parau / 45 // ghadrastadAyAsIdutsavArtha jinasya / dvisapta koTima va rAvRtaH kanpratAvadhi / 46 / / jaya tAkhyo munastatra dRSTvA rUpaM dharApateH / vihvalAMgo vabhUvAzu bhogodayavidhervazAt // 47 // tapo ghorataraM tapta sAzaGka darikAdipu : so'kAryonnitarAM prAnte nidAnamiti zalyavat // 48 // phalaM va sapaso me'la cira' taptasya sAdAt / bhUyAnme nAganAthatvamAvazyaka mahodayaM // 46 // mRvA nidAnato jo gharaNeMdraH zubhAzayaH / mahaddhiM phaNimazebhAra kirITaH puSpadantamaH // 50 // tapasogreNa duHprApaye yaMtaaura jayaMta nAmake muniyoMne bhI apane pitAko kevalajJAna huA sunA isaliye ve bhI tatkAla munirAja vaijayantakI vandanAke liye A gye| caudaha karor3a devose vyApta atizaya manohara za rIrakA dhAraka dharaNeMdra bhI jinarAja vaijayaMtake kevalajJAna utsava meM zAmila huA thaa| dharaNeMdra ke mano hara rUpako dekhakara munirAja jayaMta ekadama nirbuddhi ho gye| mohanIya karmake tIvra udayase unakI strI AdimeM lAlasA phaTakane lagI isaliye tIvra tapake tapane ke bAda yaha unhoMne nidAna nAmakI zalya bAMdha lI 'cirakAla paryaMta tape gaye tapakA yadi AdarapUrvaka mujhe phala prApta ho to maiM mahAna abhyudaya kA svAmI dharakeMdra' basa Ayuke anta meM marakara ve mahAna Rddhike khAmI aura cittake zubha dhAraka dharaNeMdra hue| unakA mukuTa nAgake bhArase zobhAyamAna thA aura sUrya candramAke samAna unako advitIya prabhA thI / 44 -- 50 // granthakAra nidAna zalyakI niMdA karate hue kahate haiM ki jaba ugra tapake prabhAva se mokSa taka prApta ho jAtI hai taba usase dharaNeMdra padakA milanA kaThina nahIM kyoMki yaha saMsAra prasiddha bAta hai ki bahumUlyako vastuse thor3e mUlyakI vastukA milanA kaThina nahIM hai / umA tapanA bahumUlya vastu hai aura dharaNeMdra padakI prApti thor3a mUlyako vastu hai / isaliye munirAja jayantakA usa prakArakA nidAna eka niMdita nidAna thA / Wei AM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 262 AVANKAKK dharaNatvaM kadApi na / ava bahula vidyate natu // 51 // athAsau saMjaya tAkhyo yogIMdro vyavaharadbhuvi / tapasyan bhUdharaprasthe misUrya brahmasaMjapan // 52 // tridhAmaGgAdinirmuko nizcalo bheruvatparaH / niHkiyo dhyAnasaMruddhacetAH paramatattvavit // 53 // takhe te nUnaM saMsRtiH kiyanI dyate / kSaNikadhyAnalezena vajravatkarma bhUdharAH // 54 // anyedyuH parvatA rUDho dhyAna | stamitalocanaH / brahmaNyA smAnamAyojya sthito yAvanmahIM muni 155 | manoharapurAmyarNe bhImAraNyAMtare yatiM / pratimAyogasaMlInaM dhyAyataM paramaM mahaH // 56 // viSdraH khago dRSTvA taM mArga vegato vrajan / pUrvavairAnubandhAjAtismaraNathAnabhUt // 57 // mahAkrodhena duSTAtmA tADayAmAsa prastaH / musstti| marlakuTairdhArtasva' muniM brahmaciMtanaM // 58 // samuddhatya muniM vairAnnItyAkAze jighAMsayA / yAyo vidyAbalenAzu khagastaM munirAja jayantakaM dharaNeMdra ho jAneke bAda ve yogirAja saMjayaMta pRthvImaNDala para vihAra karane lge| sUrya kI ora mukhakara paramAtmA ke svarUpakA dhyAna karate hue parvatoM kI zilAoMpara sthira ho kara ghora tapa tapane lage / / 51 - 52 // ve munirAja saMjayaMta cetana acetana evaM cetanAcetana tInoM prakArakI parigrahase rahita the jisa samaya ve dhyAnArUDha nizcala hote the usa samaya ve nizcala meru parvatake samAna jAna par3ate the / samasta prakArakI vAhya kriyAyoMse rahita the| ve sadA paramAtmAkA dhyAna karate rahate the isaliye unake cittakI vRtti rukI rahatI thI aura ve padArthoM ke vAstavika svarUpake pUrNa jAnakAra the / yaha nizcaya hai ki jahAMpara vastuke vAstavika svarUpakA jJAna ho jAtA hai| vahAM para vizeSa saMsAra meM nahIM rulanA par3atA kiMtu jisa prakAra vajra se vizAla bhI parvata cUra cUra ho jAtA hai usIprakAra zukla dhyAnake dvArA balavAna bho karmarUpI parvata khaNDa 2 ho jAtA hai // 5.3-54 // eka dinakI bAta hai ki ve munirAja saMjayaMta parva take agra bhAgapara virAjamAna the| dhyAnakI kRpAse unake donoM netra nizcala the, citta meM paramAtmAkA citavana kara rahe the / manohara puraka udyAna meM eka bhI mAraNya nAmakA vana thA usameM pratimA yogase ve dhyAnArUDha the usI samaya eka vidyu Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIYA K KARKariwarik merunibhRtaM // 59 // atha jambarmAta dvIpe bhArataM kSetramakama / vidyAdharAvalastatra rAjataM rAjatopamaH // 6 // tasya pUrvadizAyAM ca sarispaMcasamAgamaH | AdyA kusumayatyAkhyA hrivtybhidhaa'praa||61|| suvarNagajavalyI ca candravegA ca paJcamI / nyakSiAsaMgame tAsA magAdhe malile khalaH 062 // kSipTavAya puramadhye sa samAvAto'pakArakaH / padahana khagAn sarvAn pieDokatya jagAviti / / 63 / / ayaM pApI mahAkAyo dAnako mAnavAzanaH / sarvAn vidyAdharAnasmAn pRthakRtyAttu mAsthitaH // 64 yANakhaDgAdizatraudyuniSkapaM srvbhkssnnN| | iMSTra nAmakA vidyAdhara vimAnameM oThakara unake Uparase nikalA / munirAja saMjayantaka sAtha usakA pUrva bhavakA vaira thA isaliye pUrva bhavakaM vairaka sambandhase use zIghra hI jAti smaraNa ho gayA / pUrva | bhavake bairase mAre krodhake vaha bhavala gayA evaM parama dhyAnI una munirAjako vaha patthara mukka laatthii| | aura dhakkoMse mArane lgaa| meru parvata samAna nizcala una munirAjako mAranekare icchAse duSTa vidyAdharane apane vidyAvalase AkAzameM uThA liyA aura zIghra hI lekara cala diyaa| iptI jaMvU dvipake bharata kSetrameM eka vijayAcaM nAmakA vidyAdhara parvata hai jo ki cAMdIke samAna sapheda varNakA hai / vijayArdha parvatakI pUrva dizAmeM kusumavatI, harivatI, suvarNavatI, gajavatI aura na caMdravegA nAmakI pAMca nadiyoMkA samAgama hai| duSTa vidyAdharane unhIM pAMcoM nadiyoMke samAgamake AgAtha jalameM parama pavitra munirAja saMjayaMtako lejAkara paTaka diyaa| vaha nirdayI munirAjako paTaka kara apane nagAmeM A gyaa| bherI bajAkara sayasta vidyAdharoMko ikaTThAkara liyA aura unase isaprakAra kahane lgaa| vizAla zarIrakA dhAraka manuSyoMkA khAnevAlA rAkSasa yaha mahA pApI hai / hama saba vidyAdharoM ko eka eka kara khAne ke liye yahAM para sthita hai| nirdayI sarva bhakSI aura hama saboMko khAnekI abhilASA rakhanevAle isa duSTako vANa khaga Adi zastroMse hama saboMko milakara mAra DAlanA cA REERky.hak Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BE vaya sarve'pi saMbhUya hanAmo'khilaghAtinaM // 65 / / mAkuratAsya vizvAsaM manyava madrayo dhruvaM / aya' rAtrI striyo vAlAn pAna vA - bhakSayiSyati / / 66 nasmAtsa icanaM yUyaM pratIta kimahaM vRthaa| mRpA bhAve kimetena caramasatyatra me pRthak // 6 // iti vidyAdharAH sarva mugdhAstena pratAgniAH / sAyudhA niyaM yustUrNa mRtyubhItrastamAnasAH // 68 // gatvA te zastrayAtastaM yugapajaghnurAdarAt / dRpadaNDakarA ghAtagagalAnmunipuGgavaM // 66 // rohiNIbhacaturdazyAM caturdazamite dhruvaM / guNasyodbhAvabhASAyAM zritAnAM bhuvanezvaraH // 70 // zamAla hiye / isakA tuma razcamAtra bhI vizvAsa mata karo meM jo kaha use ThIka samajho tuma nizcaya samajho rAtrimeM yaha strI vAlaka aura pazuoMko niyamase khA legaa| mere hitakArI vacanoM para tuma saba logoMko pUrNa vizvAsa karanA cAhiye meM mithyA nahIM bola sakatA kyoMki isake sAtha merA koI khAsa baira nahIM hai // 55-67 // duSTa vidyuddaSTrake vacanoMkA mUrkha vidyAdharoM para prabhAva par3a gayA mRtyuke bhayase jinakA citta cala vicala hai aise ve samasta vidyAdhara apane 2 zastroMko lekara zIghra nagara se nikala diye| ve duSTa pAsa jAkara munirAja saMjayantako eka sAtha bar3e utsAhase nIcese | Ma Upara taka patthara lAThI mukke aura aneka zAstroMse eka sAtha mArane lage // 68-66 // rohiNI I (bhAdrapada mAsakI ? ) kRSNa caturdazI jo ki aneka guNoM ke vikAsakA sthAna hai aura tInoM loka IS ke indra jisakI pUjA karate haiM usa dina munirAja saMjayantane apane pariNAmoMmeM utkRSTa sImAkI samatA dhAraNa kara lI evaM aneka prakArake kaSToMkI aneka prakArakA Ananda mAna va Anandamaya | ho gaye ThAka hA hai jina puruSoMkA citta dhIra vIra hai unake liye ghora Apatti bhI utsava svarUpa ho / jAtI hai| parama pavitra munirAja saMjayantane jisaprakAra kASThase agni judI kara dI jAtI hai kopa kholase talavAra aura dUdhase ghI pRthaka kara diyA jAtA hai usa prakAra apanI AtmAko dehase sarvathA 12 judA samajha liyaa| duSTa vidyuddaSTra dvArA kiye gaye sAre upasagako unhoMne saha liyaa| upasargoke | PRESYKa YEKACKETERELYRIC prasa TakKSHEREFERESKHEarkehelk E Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F namra vya samutpasthAnakAnandamayo'bhavat / vighnA ayutsavAryate satAM nibhUtacetasAM // 71 // pRthagbhUna' cakArAzu svAtmAnaM dehata kASThAdagnimasi koSAdagdhArasapirivAmalaM / / 72 // tatkRtaM sa sahiSNuH san dhanadeho nagAkRtiH / nizcalo niti yAtaH zukladhyA nena zuddhAH // 13 // atodriya pada pApa mAyAkAya vivarjitaM / dharmamAvAdayonitya karmAmAvAdagocara // 4 // yatrai kasminnanantAhi niSThati siddhraashyH| sUkSmAdigu madhedatvAtsuna sukSmAtisUkSmanaH // 75 // sadhyanantajIvAnA phaMde sthitiruhtaa| te'nantA kAnaMtabhedena yadA sthUlIbhavatyaho // 76 // pUrayitvA tadA lokAkAzaM yAMtyaprato dhruvaM / ataH sUkSmAtisUkSma ca jovatacca nigadyate / / 77 // samaya unhoMne apanA zarIra vaja ke samAna kaThora banA liyaa| parvatake samAna ve nizcala bane rahe ! jisase vizuddha buddhi ke dhAraka va munirAja zukladhyAnake valase mokSa sukhake pAtra bana gaye |un pUjya * munirAjane mamatA aura zarorase rahita atIMdriya-mokSa pada prApta kara liyaa| pavitra dharmakI kRpAse ve janma jarA maraNa rahita ho gaye evaM karmoM ke sarvathA naSTa hojAnese ve tatkSaNa siddhAlayameM jAkara virAja gaye isaliye saba logoMke netroM ke agocara ho gaye // 70-74 // siddhagaNa sUkSma anyA IS vAdha jo nijo guNa haiM unake sthAna evaM sakSma 2 jo pudagaloMko bheda hotA hai usase bhI atyanta da sadama hote haiM isaliye jahAM para eka siddha AtmA rahatA hai vahIM para anaMtAnaMta siddha rahate haiM / suii| kI aNNoke samAna kandameM anantAnanta jIva rahate haiM aisA zAstrakA upadeza hai| yadi ve anantA nanta joSa sthUla zarIra dhAraNa karaleM to asaMkhyAta pradezI lokAkAzameM bhI na samokara ve aloR kAkAza taka cale jA sakate haiM isaliye jIva tatvako sUkSmAtisUkSma vatalAyA gayA hai| yadi jIva | tattvako sUkSmAtisUkSma na mAnA jAyagA taba siddha jovoMko bhI saMkhyAta mAnanA hogA / usase mokSa sthAnake bhara jAne se mokSa ko hI samApti ho jAyagI--kisIkI bhI mokSa na hogI evaM mokSa kI kAraNa svarUpa dhArmika kriyAoM kA sarvathA nAza ho jAyagA isaliye karmoM ke sarvAthA naSTa ho RKaKVKarly 34 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KPAPER yathA tadA siddhA bhaveyuH saMkhyitA yataH svAgrajAMge / tadA mukti samAptiH syAtprAMto'bhUddharmakarmaNoH // 78 // ataH sUkSmAtisUkSmaM ca jIvatatvaM dvidhaH / svabhASA samapyaziya tu na jAyate // 76 // adho nirvANakalyANapUrjA kartuM surAdhirAH / samaduSe gataH svastha mUrtayaH // 80 // caturvidhAmarA nedurgeyaM gAyaMti sanmuneH / namamnAgeT sadA svasya bhrAtrAkRtipratiyat // 81 // kSaNodra tRtIyAgamaH kudhA / ahIMdro nAgapAzena tAmbabandhAkhilAn khagAnU / 82 / mahAkrodhaHruNIbhUtalocano dharaNo jagau / tAn duSTAniti vANoghecI bhistadbhayapradaiH // 83 // bho bho matadhiyaH khedA yuSmAbhirmatsahodaraH / nirmado nirmalaH zAno dhyAnastho hi kathaM jAnese svabhAvase hI jIvatatva sUkSmAtisUkSma hai parantu mokSa sthAna choTA nahIM ho sakatA kiMtu kitane bhI mukta jIva kyoM na jAya una satroMkA usameM samAveza ho jAtA hai | 75-76 // munirAja saMjayantane ghora upasarga sahakara java mokSa prApta kara lI usa samaya apane 2 vAhanoM para car3hakara zIghra hI samasta deva unake nirvANa kalyANakI pUjAke liye A gye| munirAja saMjayantake nirvANa kalyANakI khuzI meM cAro nikAyoMke deva Ananda nRtya karane lage / munirAja saMjayantake guNoMkA gAna karane lage / munirAja saJjayantake nirvANa utsava meM unake choTe bhAI munirAja jayaMtakA jIva nAga kumAroMkA indra bhI AyA thA vaha vAra 2 apane bar3e bhAIkI mUrtikA smaraNa karane lagA / avadhi jJAnake valase use isa bAtakA bhI pattA laga gayA ki vidyuddaSTra Adi duSTa vidyAdhane munirAja saJjayantako vizeSa trAsa diyA hai jisase usakA hRdaya mAre krodhake bhavala gayA / zIghra hI usane nAga pAzase samasta vidyAdharoMko bAMdha liyaa| pravala krodhase usake donoM netra lAla ho gaye evaM mahA bhayaprada vANa svarUpa vacanoM se samasta vidyAdharoMko tAr3atA huA vaha isa prakAra kahane lagA re duSTa vidyAdharo ! mere bar3a e bhAI saMjayanta muni ahaGkAra rahita nirmala zAMta aura dRDha dhyAnI the tuma sabane milakara unheM kyoM mArA ! tuma loga zIghra kaho tumhArA unhoMne kyA aparAdha kiyA 1 Ke Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KAPKE 1. hataH // 84 // ko'parAdhaH kRtastena yuSmAkaM vadata svaraH / yUyaM kRtAparAdhA me re re vidyAdharAH // 85 // idAnIM mArayiSyAmi matsahodaraye ghotAn / sarvAn viyadugaton nAgapAza vajra prahArataH // 86 // dhyakSahatunaraM vvAkSAzcatubhirheti phAravAH / prabhavo matlamA te tu sahate kathaM dviSaH || 87 // vAsayan viSabhRnnAthastAn kukarmakarAn shtthaan| tataketi ciraM citte zipAmi kSAratoyadhau // / 88|| patAnadho vibhAge vA parvatasya kSiyAmi svit / amapurImAzu vajreNa dikSu dadyAM baliM balAt lice||anyathA hi yathA bhrAtA hataH zatra durAtmabhiH tathA zastrajAlena khaNDa khaNDaM karomyamIn // 10 // vivAGgAstadA kheTA bhavan lelihAnapaM / svasthobhUtvA kRpAnAtha ! zRNutAvRtta KPkst thaa| duSTo ! tuma logoMne mere bhAIko mArakara merA ghora aparAdha kiyA hai| tuma samasta vidyAdhara mere pUjya bhAI ke mAranevAle duSTa ho / tumheM nAgapAzake vajra prahArase zIghra hI mArUMgA isameM koI saMzaya nahIM // 80-86 // eka kAkako yadi koI puruSa mAra detA hai to usa mAranevAleko anya kAka pUrNa kolAhala macAkara apanI cocoMke ghAtoMse jaba mAra DAlate haiM taba jo puruSa mere samAnaH samartha haiM ve kaise vairiyoMko saha sakate haiM! ve to kabhI bairiyoMse badalA cukAye binA mAna nahIM skte| basa isa prakAra una duSTa kAryake karanevAle samasta vidyAdharoMko nAga kumAroMke indrane vehada DATA evaM una duSToMke viSayameM vaha isaprakAra vicAra karane lagA ina duSToMne kAraNa munirAja saMjayantako dukhAkara tIvra aparAdha kiyA hai aise duSToMko kSamA kara denA mahA pApa hai isaliye usa aparAdhake badalemeM inheM kyA maiM kisI khAre samudra meM jAkara pheMka dUM / vA vajra zastrase cAro dizAoM meM inakI vali pradAna kara dUM / athavA ina duSToMne jisaprakAra mere bhAIko zastroMse mArA hai maiM bhI usI prakAra zastroMse inake khaNDa khaNDa kara dUM / nAgeMdra kumArakA yaha prabala krodha dekhakara samasta aparAdhI vidyAdhara thara thara kAMpane lage evaM cATumaya vacana meM isaprakAra unhoMne nagendra kumArase kahA APK Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mAditaH // 1 // ayaM doSo'sti nAsmAkaM munAM dharmazAlinA / prasAritA paya mAdhA vidyadrINa pApinA // 12 // purastAttava ko la || yeto vayaM kSudAH khacAriNaH / gaNazalA yayA meTo: pataMgasyodukhatmabhI! 3 // devadhiNya vizArSa vA vikadalyatha vATikA / kadalI honA na bhAsyeSa nyAyahInA narastathA // 14 // mato deva vicAryAzu nyAyamArgeNa dharmavit / sadoSo hanyatAM hanta nyAyavanto hi paNDitAH / ___ kRpAnAtha ! Apa zAMta hujiye aura bhAdi anta taka sArA yathArtha vRttAMta suna lIjiye // 8-12 // 61 // hama loga dharma mArgake anuyAyI aura komala pariNAmI haiN| yaha jo balavAna anartha vana 12 par3A hai isameM hamArA koI aparAdha nahIM hai| hama logo se eka vidyudaMSTra nAmakA mahA pApI vidyAdhara hai usIkI yaha karatUta hai--usIke bacanoM para vizvAsa kara hamase yaha niMdita kArya vana gapA hai| svAmin ! jisa prakAra vizAla meru parvatake sAmane gaNDazaila-sthUla pattharoM ke dhAraka parvata - koI cIja nhiiN| tathA sarya aura candramAke sAmane nakSatra koI cIja nahIM usI prakAra hama tudra vidyAdhara Apake sAmane kyA cIja haiM ? prabho / jisa prakAra zikharake vinA mandira zobhA nahIM pAtA kadalI ( kelA ) ke vRkSoMse rahita bagIcA jisa prakAra kadalI vRkSoMke binA zAbhA nahIM dhAraNa * karatA usI prakAra jo manuSya nyAyahIna hai-nyAya darvaka kArya nahIM karatA vaha bhI zobhita nahIM hotaa| // 62-64 // ataeva he deva ! apa dharma mArgake anuyAyI haiM Apako cAhiye ki Apa nyAya| pUrvaka vicAra kara jo doSI ho use hI mAreM aura daNDa deM kyoMki Apa pUrNa vijJa haiM aura vijJa puruSa jitanA bhI kArya karate haiM nyAya pUrvaka kArya hI karate haiN| jo manuSya madonmatta ho apanI ! icchAnusAra nyAyamArgake pratikUla kArya karate haiM saMsArameM unake viziSTa valakI prazaMsA nahIM hotI 15/ ThIka ho hai karmoM ko nirjarA jo bhI hotI hai vaha niraMkuza hotI hai arthAt uttama vala prApta kara jo nyAya pUvaka kArya karate haiM unhIMko valavAna mAnA jAtA hai kiMtu valavAna hokara bhI anyAya parvaka AMEkkrkchrrhitrketCKE sekchrhar kiskcks Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cala ha Su // 65 // yathArucirataH prmaadtH| naivAraya saddala' vAtra nirjagadinira kuzaH || 16 || tuSTIbhUyamitI nAgarAjJasteSAM kyoramaH / sunoca carAnnAn vidyudda 'Tramabandhayat // 67 // putrakha bhra tRdAyAdasaMyutaM taM payodhare / saMkSiptato'drastAvadanya kathAMza 68 // Adi-yAmaH sutaH prAheti sAvikaM vacaH / banainAkAri yo doSaH kSamyatAmA grahAnmama // 66 // tvAdRzAM mahatAM nAgara kSudra pApA na zasthata | gAmAnu danta na krUraH kRterdhya cApi kesarI // 100 // purA purujineMdrasya kAle vidyAdharezinAM / vidyA kArya karanevAloMko valavAna nahIM mAnA jAtA // 65-66 // vidyAdharoMke isaprakAra zAMtimaya dIna vacana suna nAgendra kumAra krodharahita saMtuSTa ho gyaa| jitane bhI niraparAdha Arya vidyAdhara the nAgendra kumArane unheM kSamA kara chor3a diyaa| aparAdhI vidyuSTko kasakara bAMdha liyA evaM putra strI bhAI aura kuTambiyoM ke sAtha use samudra meM DAlaneke liye udyata ho gayA / nAgendrakumAra jisa samaya yaha kArya karanekI caSTA kara rahA thA usa samaya AdityAbha nAmaka nAgakumArako dayA AgaI aura vaha zAMta vacanoMmeM isaprakAra kahane lagA yadyapi isa vida duiMSTra vidyAdharane Apako ghora aparAdha kiyA hai tathApi mere Agraha se tumheM ise kSamA kara denA cAhiye / priya nAgeMdra ! Apa eka mahAna puruSa ho Apa sarIkhe mahAna puruSoM ko kSudra puruSoM para kopa karanA zobhA nahIM pAtA yaha tuma acchItaraha jAnate ho ki kSudra zrRMgAla krUra ke sarIse kitanI bhI IrSA kyoM na kare to bhI baha kara siMha use kabhI nahIM mAratA / bhAI ! bhagavAna RSabha deva ke samaya meM tumhAre vaMzajoMne vidyAdhara rAjAoM ko aneka prakArakI vidyAyeM dIM thIM usI samaya vidyAdhara vaMza kA saMsAra meM udaya huA thA / priya nAgeMdra ! yaha saMsAra prasiddha bAta hai ki jisa manuSya viSavRkSakA bhI acchI taraha dUdha se sIMcakara baDhAyA hai vaha cAheM vajra mUDa bhI ho to bhI use svayaM nahIM cheda sakatA tuma to eka mahAna aura vidvAna puruSa ho tuma apane vaMzajoM dvArA ni KKKK Jian Tang Guo Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - samA bhavavazya vezo'sya nirbhame munA // 10 // pUrva dugdhaiH prasiMkhyeva sampadhya viSabhUrUha' / upakrameta ko mUDhaH chetta bho lelihaanp!|| | vimala | ||12||yuktron nAgendra pratyuvAca raviprama / pApIpaso'sya duI tvayA pAta na vidyate / / 103 // madanaja tapobhArabhUSitAMgaM dyaanidhi| abinamparA, saMjapatamamImaras 104 // bhado'yaM mama Itavyo na niyodhyaM tvayAmara / mumukSaMdvAtahaMtAraM yaH sa syAtpApa mAjamaM // 105 // AdityAbhassatA prAha vaiyayaM yAcito mayA yAzAbhaMge gato mAno bhAnamaGga tRNaM pumAn // 106 // mAnahInA narA loke dinIyAH pade pade / kizcitkartu'mAyakavAdalokapuruSopamAH // 10 // vimAnamAna pamA cijahAtyeSa dUrataH / zAMtArmiSaM pradIpaM mApita vaMzakA kaise saMhAra kara sakoge ? sUryake samAna dedIpyamAna AdityAbha nAmaka nAga kumAra zakI yaha bAta sunakara munirAja jayaMtake jova nAgeMdrane kalA bhAI ! tuma isa atizaya pApI vidyubaSTrakA kara karma jAnate nahIM ho isaliye ise dayAkA pAtra 5 samajha rahe ho mere bar3e bhAI saMjayanta parama tapasvI the aura dayAke sAgara niraparAdha the isa duSTane 1 binA aparAdha unheM mAra DAlA hai isaliye. apanA bhAIkA badalA cukAneke liye mujhe ise mAra DA.* lanA hI ThIka hogA tumheM isa bAtameM kisI prakArako vAdhA nahIM DAlanA cAhiye kyoMki yaha nIti hai ki jo apane bhAIke mArane vAleko kSamA kara detA hai---usase vadalA nahIM letA vaha saMsArameM pApI mAnA jAtA hai // 67-105 // jayaMtake jIva nAgendrakI yaha bAta suna AdityAbha nAmakA | nAgakumAra apane manameM vicArane lagA maiMne jo vidyudaMSTra vidyAdharakI rakSAke liye yAcanA kI vaha ThIka nahIM huA kyoMki munirAja jayaMtake jIva nAgeMdrane vaha merI yAcanA svIkAra nahIM kii| yaha niyama hai jahAMpara yAcanAkA bhaMga hai / vahAM para sanmAnakA bhI bhaGga hai aura jisa manuSyakA sanmAna nahIM vaha manuSya tRNake varAvara hai| , saMsArameM yaha bAta spaSTa rUpase dIkha par3atI hai ki jina puruSoMkA sanmAna nahIM hotA ve pada 2 para KARTIKKIVIS Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TETW malA 11 AY KAYE KYAPAMSPAPER yA prakAzo'titarAM guruH||108|| atireko hi varpasya gatamA nara' tyajet / pratimedhAdhiya' nAgeT dhoza maDaladevatA / 106 // kRNate mAninaM mA ca saMbhrameNa guru guru / sineyaH kunAmA samiti gura... // purastAttava nAgeM ! yAcA go'pi me sukhH| adhame nAkAmA nu vara ziSTe viparyayaH // 111 / / iti zAladAhapatimAzu sumAkarakAtinAmakaH / amvaragaNipayoH paramayiSyati niMdA janya duHkha bhogate rahate haiM / ve saMsAra meM kucha mahattva pUrNa kArya bhI nahIM kara sakate isaliye ve miTTI Adike kne puruSake samAna gine jAte haiM / jisa prakAra lo rahita dIpakako prakAza chor3a detA hai usI prakAra jo puruSa sanmAna rahita haiM lakSmI unheM chor3a detI hai mAnahIna puruSoMpara usakA prema nahIM hotA // 106-108 // jisa. prakAra nirvaddhi puruSoMko pratibhA-uttama buddhi chor3a detI hai in a aura bhAgyahIna puruSoMko maGgala devatA-lakSmI Adi chor3akara calI jAtI haiM usI prakAra mAnahIna puruSoMko abhimAna bho chor3a detA hai / krodhI bhI sanmAnanIya guruko jisa prakAra ziSya mAnatA hai| In saMmAnanIya patiko jisa prakAra strI mAnatI hai usI prakAra sammAnanIya mahattvazAlI puruSako lakSmI karatI hai| caNa eka isa prakAra vicAra kara AdityAbha nAmaka kumArane apane svAmI nAgeMdrase kahA priya nAgeMdra ! yadyapi tumhAre sAmane merI yocanAkA bhaGga huA hai tathApi vaha mere liye sukhadAyI hai kyoMki jo adhana puruSa haiM unameM yadi yAcanA parI bhI ho jAya taba bhI ThIka nahIM kintu : Prjo puruSa mahAna haiM unameM vaha niSphala bhI calI jAya taba bhI ThIka hai Apa eka uttama puruSa ho merI | yAcanA Apane svIkAra nahIM kI taba bhI vaha mere liye kalyANakArI hai||108-110||isprkaar jisa 5 AdityAbha nAmake nAgakumArane jayantake jIva nAgendrake vacanoMkI puSTikI vahIM AdityAbha nAga kumAra apane uttama upadezase vidyAdhara vidyudaMSTra aura dharaNedrake kalyANoke karanevAlA hogA / 111 Rkkkkk Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhAya shtkr'|| 112 // mahAtapA yaH parameNa tejasA / jagAma siddhiM sukRtodayAmma niH| sugadrAcitaparakAH sadA / sa pAtu madhyAn jinasevitaH / / 113 // ityA zrIvRddhimalanApapurANe ma0 ratnabhUSaNAmnAyAlaGkAravijanacAturIsamuzcandrAkSArobhayamASAcakravahirSa vIrakAtanajaghahaSAzasaviracita pragaladAsasAkSAyyasAkSe yainara tasaMjayantajastadIkSAgrahaNasaMjayaMto - pasargaziSaprAptijayaMtadharaNatvaprAptitadAgamAdityAbhadevasamAgamo nAma SaSThaH sargaH // 6 // jo munirAja saMjayanta divya tejake dhAraka parama tapasvI the| tIbra puNyake udayase jo mokSa lakSamIke pAtra bane jinake caraNoMko bar3e 2 indra pUjate haiM aura bar3e muni jinakI ArAdhanA karate haiM ve munirAja bhavya jIvoMkI rakSA kareM // 11 // isaprakAra mahAraka ralabhUSaNakI AmnAyake alaMkAra svarUpa vidvAnoM ke vidvattArUpI samudra ke liye caMdramA samAna ubhaya bhASAke cakravartI harSavArikAke putra mAI brahmamaMgala dAsa kI sahAyatA pUrvaka brama kRSNadAsa viracita vRhat vimalanAtha purANameM baijayaMta saMjayaMta aura jayaMtakA dIkSA grahaNa saMjayaMtako ghora upasarga aura mokSa prApti jayaMtakA dharaNeMdra honA aura AdityAbha nAga kumArakA samAgama varNana karanevAlA chaThA sarga samApta huA / / 6 // KERAYERemedies sAtavAM srg| zrI u.ganmApa da zada / ya stautisma devAli cAye paramezvara // 1 // adhAdityaprabho'hIzaMprovAceti ___jo bhagavAna jinendra jagatake nAtha haiM / lakSmI pradAna karanevAle haiN| pApoMke nAzaka aura ka lyANake denevAle haiM aura jinakI stuti bar3e 2 indra karate haiM una bhagavAna jinendrako meM namaskAra IPE karatA hU~ // 1 // mahAna Rddhike dhAraka AdityAbha nAgakumArane apane mitra nAgeMdrase kahA TRUETRICSEE Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oWei Fei Xiang Jue Zhe maharddhikaM / zRNu nAgAdhirAja ! tvaM maco zetisa yutaM // 2 // kiM karoSi vRthA vairaM zalyaSadbhavaduHkhadaM / tasmAnnazyanti jIvAzca syati kiM no parasparaM // 3 // vidyuSTro hi te bhrAtA na jAtaH saMsRtau bhrmn| ko bandhuH ko na vA bandhuH ko hitazyAdito hi kaH // 7 // ka stAtaH ko na jAtAta: savitrI kA madA na kA / kaH svoyaH ko na vA svIyaH jAtI jAtI vadAhirAT ||5|| sarve parasparaM jIvAH sagonAH santi vstutH| zatravo'pi tathA sarve mAtRpitRsahodarAH // 6 // pUrvajanmani te bhrAtA saMjaya to mahAmuniH / madaNDayanmahAkrodhAdvidyu indra kRtAgasa' // 7 // tato vairAdayaM leTo bhUtvA jAtismo'dhunA / mahAduHkha' cakAroccaiH sa jayaMtasya sanmuneH // 8 // bhrAtara N tatra priya nAgeMdra ! tuma mere nyAyapUrvaka vacanoMko suno tuma jo vidyAdhara vidyuSTra ke sAtha vaira bAMdha rahe ho vaha vRthA hai kyoMki vaira bhava bhavameM zalyake samAna duHkha denevAlA hai / isI bairake kAraNa jIva naSTa hote rahate haiM aura ApasameM eka dUsareko chedane ke liye udyata ho jAte haiM / saMsArameM bhramaNa karatA huA yaha vidyuddaSTra kyA tumhArA bhAI kisI bhavameM nahIM huA ? aneka bAra ho cukA hai, kyoMki saMsAra meM bhramaNa karate hue isa jIvakA janma janmameM kauna to baMdhu nahIM huA aura kauna abaMdhu, bairInahIM huA ! kauna hitakArI nahIM huA aura kauna ahitakArI nahIM huA / kauna tAta nahIM huA aura kauna vetAta nahIM huA / kauna mAtA nahIM huI aura kauna zramAtA strI Adi nahIM huI / evaM kauna apanA nahIM 'huA aura kauna parAyA nahIM huA ! | bhAI nAgeMdra ! saMsArameM bhramaNa karate 'hue ye saba jIva niyamase apane sage ho cuke haiN| tathA jo isa samaya zatru dIkha par3ate haiM ve bhI mAtA pitA aura bhAI ho cuke haiM // 26 // pUrva janma meM tumhAre bhAI saMjayanta munirAjane aparAdhI vidyudaMSTrako kruddha ho darAr3a diyA thA usI vairase marakara yaha vidyudaMSTra vidyAdhara huaa| munirAja saJjayantako dekhakara ise pUrva janmakA smaraNa ho gayA usIse isane munirAja saJjayantako vizeSa kaSTa pahuMcAyA // 7-8 // yaha pApI vidyuddaSTra cAra janmoMse vAra vAra tumhAre bhAIkA vairI calA AyA hai usI 35 Nian Zhao Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamala 274 bhabar pApo'yaM praaktjnmctuthye| mahAvaiganubaMdhena lokAMvaramajIgamat / / asminbhaye zubha manya vidyubA ytH| supohatakataM vizna mukti yAto mhaamniH||50|| kenacitsAhasApAyo'kAri tena guNo'jani / guNaM dhIdhanAH santo manyate nApakArakaM / 11 / pari bhUtimito dhomAn vikRti naiva gacchati / paradano vA bhidAM prAptazvaMdate purataH sthitAn / 12 khalo vivyAdha yaM sAdhu jihmobhavati | so'pi na / dahyamAno' guruH sAdhu prakAzati sadguNa / / 13 // kovidAnAM matirjAtu prANAMte vicAra na / iniSpI'yamAno'pi mahA vairake sambandhase isane tumhAre bhAIko mArA hai // 6 // maiM to isa bhavameM vidyAdhara vidyuddaSTrako munirAja saJjayantakA paramamitra mAnatA hUM kyoMki isake dvArA kiye gaye upasargako sahakara mu. nirAja saJjayantane mokSa sthAna prApta kara liyA // 10 // jisa kisI bhI pApIne kisIko kaSTa pacAyA hai vaha kaSTa usake liye guNasvarUpa hI huA hai isaliye vidvAna loga usa kaSTako guNa ho / mAnate haiM duHkha nahIM mAnate // 11 !! jo puruSa vidAna haiM saMsArako vAstavika sthitike jAnakAra haiM ka unheM kitanA bhI kaSTa kyoM na pahu~cAyA jAya ve usa kapTase kaSTAyamAna nahIM hote-vikRta na ho2) kara unakA svabhAva jyoMkA tyoM banA rahatA hai| jisa taraha ki caMdanako kitanA bhI kATA chedA hai jAya taba bhI vaha apanA sugandhita svabhAva nahIM chor3atA-jaisA use chedA jAtA hai vaisA hI vaha pAsameM khar3e rahanevAloMke liye mahakatA calA jAtA hai| sajjanoMkA svabhAvabhI candana sarIkhA hotA hai // 12 // jisa prakAra agarako kitanA bhI jalAyA jAya vaha sugandhi hI chor3atA jAtA hai usI prakAra duSTa puruSa muniyoMko bhale hI mAra DAle tathApi ve mAranevAle para krodha nahIM karate ve apane pariNAmoMmeM samatA bhAva hI rakhate haiM // 13 // jisa prakAra Ikhake peDako jitanAra perA jAtA hai vaha miThAsa hI chor3atA calA jAtA hai usameM koI vikAra nahI utpanna hotA usI prakAra jo puruSa vidvAna haiM duSToMse duHkhita honepara bhI unakI buddhimeM kisI prakArakA vikAra nahIM hotA ve, Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M a mAdhurya kSarati dhvaM // 14 // aho prAstAmato nAgeTa vareNa gunnvaaridh!| pUrvavairotthaduHvasyabA ke pratikiyA / / 15 // ityAko rayAdhIzaH prAhAdityaramaM surN| kathyatAM sA kathA deva / vairsbmyraashnio|| 16 // tadovAveti sarzamaH ga tvaM phnnishekhr!| amuSmin vairamutsRjya taraprapaMcaM vadAmyahaM / / 17 // apa jaMvamati chope vizAle lkssyojneH| bhArata varSamAbhAti kAmukAkRtimAdadhat // 18 // rArajIti pura tatra nAnAzobhAsamandhitaM / padmAlayasurAdhIzariSTaM siMhapura puraM / 16 // satabhUnigRhA yatra savilAsAzca | yASitaH / raktoSThyaH povarastanyaH sahAsA mAMti bhUrizaH / / 20 / / yatra daMDo'sti cetyeSu bhrAMtiraha pradikSaNe / kAThinya hRdaye stroNAM zAMta hI bane rahate haiM // 14 // isAlaya bhAI nAgendra ! tumhAre liye merA yahI hitakArI kahanA hai ki saMsArameM tuma eka guNazAlI vyakti kahe jAte ho / vidyAdhara vidyuddaSTa ke sAtha tumheM vaira na bAMdhanA cAhiye / bhaaii| tumhIM soca lo pUrva bhavame jo baira bandhaho cukA hai usakA kyA pratIkAra ho sakatA hai ? vaha to vadha gayA so baMdha hI gayA // 15 // nAgakumAra AdityAbhakI yaha bAta | suna dharaNedrakA krodha kucha zAMta par3a gayA aura vidyuiSTa kA munirAja saJjayaMtake sAtha kaise vaira baMdhA ! IN yaha kathA jAnaneko usake manameM lAlasA hogaI isaliye vaha AdityAbhase isaprakAra kahane lagA kA munirAja saJjayanta aura vidyuiMSTra ke Apaso vairase saMbandha rakhanevAlo kathA kRpAkara khiye| A uttarameM deva AdityAbhane kahA priya nAgarAja ! maiM sArI kathA vistArapUrvaka kahatA hai| vidyAdhara vidyuddaSTra ke sAtha vaira chor3akara tuma Ananda pUrvaka suno-- ___eka lAkha yojanake caur3e isI jambU dvopameM eka bharata nAmakA kSetra hai jo ki dhanuSakI AkR- tiko dhAraNa karane vAlA mahA zobhAyamAna jAna par3atA hai| prasiddha bharatavaMtro andara eka siMha pura nAmakA nagara hai joki aneka prakArakI zobhAoMse vyApta atyanta zobhAyamAna hai| lakSmIke | sthAna bar3e 2 deveMdroMko pyArA hai aura uttama hai // 16-16 // siMhapura nagarake andara usa samaya satakhaMDe yawatsAYTTA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KEE zAnaM karmapaMkaje // 21 // nAstibhyaM sogatAgAre virodhodharapallave / jaghane cApi dantervAkarajaividyate kRtaH // 22 // taba rAjA babhU vArimAmAlocanatoyakRt / siMhaseno mahAsaibhyaH siMhabhUriparAkramaH // 23 // citrabhAnusuprAbhAnucandrabhAnupratAdhikaH / sAsiya bhorave naiva kAtaraH kaDhaNAlayaH // 24 // yugmaM / atrokara dhamapUjajjagaguru / adIdahaviSAM dezAnarthibhyo dadaza // 25 // makAna zobhAyamAna the evaM lAla2oThoM kI dhAraka sthUla stanoMse vyApta sadA haMsanevAlI aura vilAsarasa paripUrNa striyAM thiiN| siMhapura nagarameM sArI prajA sadAcAriNI thI isaliye rAjAkI ora se kisI prakArake daNDakA vidhAna na thA / yadi daNDa thA to caityAlayoMke zikhira bhAgoMpara thA jisapara ki dhvajA phaharAtIM thiiN| vahAMpara kisI bAta meM bhrAMti na thI - saba logoMko ThIkarUpase padArthoM kA nizcaya thA / yadi bhrAMti thI to bhagavAnakI pradakSiNAoMmeM thI --- loga ghUma 2 kara bhagavAna jinendrakI pradakSiNA karate the | kaThinatA vahAMpara striyoM ke stanoMmeM hI thI anya kahIM kisI manuSya ke hRdaya meM kaThinatA na thI -- saba loga sarala pariNAmI the / karmapaMkajake sivAya vahAMpara kisIko mArane pITane kI prathA na thI / usa siMha purameM nAstikatA bauddhamandiroMkI thI-- koI bhI bauddhadharmakA anuyAyI na honeke kAraNa kisI bhI buddha mandirakI vahAM para sattA na thI parantu vahAMpara loga nAstika na the--- para loka Adi padArthoM para pUrNa vizvAsa rakhanevAle the| bahAMpara dAMta vA nakhoMkA jaghana aura adhara math hI sAtha virodha thA ApasameM kisIke sAtha koI virodha nahIM rakhatA thA // 20-22 // siMhapurakA rakSaNa karane vAlA rAjA siMhasena thA jo ki zatruoM kI striyoMke netroMse AMsU bahAne vAlA | thA / vizAla senAkA svAmI thA aura siMhake samAna prabala parAkramI thA / vaha rAjA siMhasena citra bhAnu sudhA bhAnu ora candramAdyoMse bhI adhika prabhAkA dhAraka thA / saMgrAma meM zatruoM ko pITha na dikhAne ke kAraNa vaha valavAna khaDgadhArI thaa| dharmakA AcaraNa karatA thaa| tIna jagatake guru kI pUjA KKAR Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajha tasya mahAdevI rAmadattati hizra tArA bhogapriyA samAMgatvAnnAnAbhogAsanossukAH / / 26 / / satI priyAnukUlatvAtkAminIva mano bhuvH| ruparaMbhognatasthulavRtanataMyamaMdharA | yugmaM / maMtrI tasya guNAgAro ghedavidubrAhmaNottamaH / zrIbhUtItyabhidho mAnyo lokAnAM satyavArayA / / 28 // anyadA sarakAramA pratijJA kaitavAdidha / adhakSya vedalIka tadakariSyaM galacchidAM // 26 // loke'thAbhUttadA| syAtaH pattane rAjasaMsadi / ThAsiputrako bhUtvA svalpabhASI ca tiSThati // 30 // nAmadheyaM tadA dattaM dvitIya tasya harSataH / siMhasenena senena rakshaskYEKAALCREENNE h yaMPETRY na karatA thA zatruoMke dezoMko rAkhameM milAtA thA aura yAcakoMko viziSTa dhana pradAna karatA thA // 23-25 // rAjA siMhasenakI strIkA nAma rAmadattA thA jo ki apane guNoMse saMsArameM prasiddha thii| bhogoMko pyArA mAnatI thI aura bhoga bhoganeke jo bhI Asana hai unameM sadA lAlAyita rahatI thI / vaha rAnI rAmadattA apane patike anu kUla ceSTA karanevAlI thI isaliye satI thI / sundaratAmeM 2 kAmadevakI strI rati thii| rUpase rambhAkI upamA dhAraNa karatI thI evaM unnata sthUla aura golAkAra nitamboMse zobhAyamAna honeke kAraNa manda maMdarUpase gamana karane vAlI thii|| 26-27 // rAjA siMhasenake mantrIkA nAma zrIbha ti thA jo ki aneka guNoMkA bhaNDAra thaa| vedoMkA jAnakAra thaa| jAtikA brAhmaNa thA aura satya bolaneke kAraNa samasta lokakA AdaraNIya thA // 28 // eka dina zrIbhUtine chalase yaha pratijJA kI ki yadi maiM jhUTa bolagA to apanA galA cheda DAlUgA // 2826 // apane satyavaktApaneke kAraNa vaha zrIbha ti samastaloka nagara aura rAjasabhAmeM prakhyAta thA evaM vaha apanI kI huI pratijJAkI dRr3hatA batalAkara bahuta thor3A bolane vAlA hokara rahane lagA // 30 // zrIbha tikI yaha kar3I pratijJA suna rAjA siMhasena bar3A prasanna huA aura lakSmIke bhaNDAra - rAjA siMhasenane harSa pUrvaka mantrI zrIbha tikA nAma satyaghoSa rakhadiyA // 31 // Kas Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la putrayatha oWei Diao Wei Ji Wei diyA satyaghoSa iti dhruvaM // 31 // adhAste pApaM purupuropamaM / patanaM tathanAnaMdi sadAnanda bhare taM // 32 // tallovAsa mahAzreSThI sudattA khyezuNAdhikaH / dhArmikANAM ghuri sthAyI vineyAnAM yathA guruH // 33 // sumitrA bhAminI tasya bhAminIva manobhuvaH / bhrUbhaGgakArmuka dRSTivAn vyadhAt // 34 || bhai milastrayorAsIt sutaH zakrasutopamaH / adhItAkhilasadviyoM yuvA bhogapurandaraH // 35 // ekadA dyA tumabhyasutA yayuH / tadAlI bhadramidAruyastaramA tadvanaM gataH // 36 // samayaM prApya te procurbhadramitramiti sphuTaM / mila ! yastu sAyena jIvati // 37 // upApena binAgAre ki tiSThasi sarvadA / sAkanamA yireAhi ratnadvopa || 38 // tenarjitA mila ! putra NArthakSayakRtA / kiM bhavenmuninA bhUmapalA sadheSa ca // 39 // jaddAsocaistadA isI pRthvIpara eka padmakhaNDa nAmakA nagara hai jo ki apanI zobhAse indrapurIkI samatA dhAraNa karatA hai / sadA netroMko Ananda pradAna karanevAlA hai aura sadA nAnA prakArake zrAnandoM se vyApta rahatA hai / padmakhaNDa nagarameM eka sudatta nAmakA seTha rahatA thA jo ki vipula saMpattikA svAmI thA / aneka guNoMkA bhaNDAra thA / evaM jisaprakAra ziSyoM ke liye zikSA denevAlA guru hotA hai usIprakAra vaha dharmAtmA puruSoMkA guru strarUpa thA // 32-33 // seTha sudattakI strIkA nAma sumitrA thA joki apanI advitIya sundaratA meM kAmadevakI stro ratike samAna jAna par3atI thI aura bhRkuTIrUpI dhanuSa para kaTAna rUpI bANa car3hAkara vaha bar3e 2 devoMke citta vyathita karanevAlI thii|| 34 // seTha sudatta ke seThAnI sumitrA utpanna putra bhadramitra thA jo ki sundaratA meM indraputrake samAna jAna par3atA thA, samasta vidyA kA pAragAmI thA / yuvA aura pUrNarUpa se bhoga bhogane vAlA thA / eka dinakI bAta hai ki nagara nivAsI samasta seThoMke putra siMhapura ke udyAnameM krIDA karane ke liye gaye / kumAra bhadramitra bhI unake sAtha kor3A karaneke liye vanameM gayA / avasara pAkara anya seTha putroMne bhadramitra se kahA-mitra ! apana baNikaputra kahalAte haiN| baNikaputroM kA jIvana vyavasAyake AdhIna hai / vyavasAya keliye tuma koI bhI upAya na kara nirarthaka gharameM rahate ho| hama loga vyavasAya ke liye ratnadvIpa oooooo Jia kadeYu Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa Taajavad bhAmitro davA sutaalikaaN| aho muniH kathaM tena dakSiNopamIyate // 40 // tadocuste'tha munmita kathyamAnAM kathAM zRNa / zrutA munibhukhAbhyojAnnizcayotpAdinoM suhat // 42 // athAsti stavakagluchapananaM saagtike| hemarUpyAyasAM durgeSTitaM tribhirUmigaM / 542 // rAmANAM puruSANAM vA cAturyAH sadmanAM puraH / zomAyAH sarasaH kena vaya'te guruNApi na // 43 // tatra cairAvaNo rAjA rAjajAnA cAhate haiM tumheM bhI cAhiye ki hamAre sAtha tuma bhI vyApArake liye ratnadvIpa calo / mitra ! | jisaprakAra pravala tapa tapanevAle krodhI munikA bipula bhI tapa nirarthaka mAnA jAtA hai usIprakAra | putra bhI utpanna ho parantu vaha dhanakA upArjana karane vAlA na hokara usakA kSaya karane vAlA ho to usakA honA bhI nirarthaka hai| anya dhanika putroMkI yaha bAta suna bhadramitra tAlI dekara haMsane lagA aura haMsate haMsate usane yaha kahA____ bhAI ! tumane jo munike sAtha daridrakI tulanA kI hai vaha bar3I hAsya janaka hai / uttama munike sAtha daridrakI tulanA kaisI / bhadramitrakI yaha bAta sana seTha putroMne kahA priya bhdrmitr| isI viSayameM hamane munirAjake mukhase kathA sunI hai jo ki sarvathA nizcaya karane yogya hai hama vaha kathA | tumheM sunAte haiM tuma dhyAna pUrvaka suno| isI pRtvIpara eka stavakaglucha nAmakA nagara hai jo ki sonA cAMdI aura lohake vane tIna parakoToMse zobhAyamAna hai isI liye tIna taraGgoMse byApta vaha samudra sarIkhA jAna par3atA hai / 35-41 // vaha stavakagluMcha nagara caturatA aura zobhAko sthAna svarUpa strI aura puruSoMse sarasarUpa thA isaliye vaha brahmA aura vRhaspatikI bhI barNanAke agocara thaa|| 42 stavakagnucha nagarakA svAmI rAjA airAvaNa thA jo ki kuverake samAna dAnI thaa| aura candramAke samAna svaccha yazakA dhAraka thaa| zatru oMke liye zalyavarUpa thA aura samRddha thaa||43|| usa samaya rAjAairAvaNake rAjyakAlameM E YEYEKAKKARY Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala CO Yu Su ka PAPREPA rAjaghadUrjitaH / rAjate rajanIzAMzurazAH zalyaM dviSAM mahAn // 44 // rAjadhAnyadha polUnAM vIrANAmugratejasAM / aurakaTya vidyate bhUmau bAhulyAdiSabhRzaM // 45 // sahasraprabhA rAmAH saMti glaumukhapaMkajAH / pRthustanatalA madhye kSAmAsrasya ratiprabhAH || 46 // sutAH paMcazatAnyasya vIrasenAdayo vabhuH / mRgayAsaktacetarUkA yoddhAroM raNakovidAH || 47 || prayANasamaye yasya rAradanti mahAnakAH / eka lakSaprabhA nUnaM tAvaMtaH paTahA haThAt // 48 // viSTarAsIna mAbhAti dharmatejAH purandaraH / zeSo yA zailarAjaH kiM sa rAjA durjayo pracaNDa tejake dhAraka agaNita vIroMkI rAja dhAniyAM bAhubali Adiko rAjadhAniyoMke samAna pRthvIpara vidyamAna thiiN| rAjA airAvaNa ke chaha hajAra rAniyAM thIM jo ki candramAke samAna mukhakamala kI dhAraka thIM vizAla stanoMse zobhAyamAna kRzodarI aura ratike samAna parama sundarI thIM // 4445 // rAjA airAvaNake vIra sena Adi pAMcasau putra the jo ki zikAra khelane ke bar3e zaukIna the yoddhA the eva saMgrAma sambandhI aneka kalAoM ke jAnakAra the // 46 // jisasamaya rAjA airAaunt kisI zatru Adike prati prayANa hotA thA usasamaya usake Age Age eka lAkha nagAr3a bajate the tathA jisaprakAra eka lAkha nagAr3a e bajate the usIprakAra eka lAkha hI paTaha jAtike bAje bajate the| vaha airAvaNa nAmakA rAjA jisa samaya siMhAnapara baiThatA thA usasamaya aisA jAna par3atA thA ki sUrya ke samAna tejakA dhAraka yaha sAcAt indra hai vA zeSanAga aura meruparvata hai vizeSa kyA vaha rAjA samasta zatruoMke liye durjaya thA-- koI bhI zatru use jItaneke liye samartha na thA // / 4746 // vijayArddha parvatakI uttara zreNi meM eka alakapura nAmakA nagara vidyamAna hai| isa nagara kA rakSaNa karane vAlA rAjA mahAkaccha thA aura usakI paTarAnIkA nAma dAminI thaa| rAjA mahAkacchake rAnI dAminIse utpanna eka priyaMguzrI nAmakI kanyA thI jo ki sundara rUpakI sImAsvarUpa thI-- usase Kan Ban AYAYAYAYS Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dviSAM // 42 // bijayAsara zreNyAmadhAmAtyalakaM puraM / tatra rAjA mahAkaccho bhAminI tasya dAminI // 50 // tayoH putrI priyaMguzrI rUpA vatarAM / haSTyekAsa vAM rAjA thauvanAtizaizavoM // 51 // iti vitaM samAdadhyau kasmA vA pradIyate / rAjJe yo gyAya rUpeNa jisacetojatejase / / 52 / / naimittikAra madhyA stavakaglu'svAminaM / kanyAyA makarovintAM tadAnayana eva saH // 53 // mAyApti' pRyugmakaM hrasvakarNaM vidhAya saH / jagAma stayakagluddhe muktAstavakArayite // 54 // durgaM hi dUrato dRSTvA durnirIkSyaM tatarpha nu / zvetAMgaH zailarAjo nu hemazaiko nu deyapUH // 55 // saMbhAvayanniti dvAra' sahasrastamatoraNaM / pUrbakApTo'yaM yo'gTalakSA daza bar3hakara saMsAra meM koI bhI rUpavatI usasamaya kanyA na thI jisasamaya kanyA priyaMguloko yauvanase * maMDita dekhA rAjA mahAkacchake manameM yaha ciMtA hone lagI apane sundara rUpase kAmadevakI kAMtiko phIke karanevAle kisa yogya rAjAke liye yaha kanyA pradAna karanI cAhiye ? basa rAjA mahAkacchane zoghra ho naimittikako bulAyA aura usase yaha jAnakara ki isa kanyAkA svAmI stabakaglucha nagarakA rAjA rAvaNa hogA, zIghra hI vaha usako apane nagara meM le AnekI cintA karane lagA // 50-52 // acchI taraha soca vicAra kara rAjA : mahAkacchane zIghra hI vizAla vakSasthala aura choTe choTe kAnoM se zobhAyamAna eka mAyA mayI ghor3A banAyA evaM muktAoMkI mAlAnoMse zobhAyamAna stavakaglu cha nagarakI ora prayANa kara diyaa| stavakaglu cha nagarakA kilA eka vizAla kilA thaa| rAjA mahAkaccha use dekhakara vizvAra karane lagA ki kyA yaha kailAza parvata hai vA meruparvata vA anya suvarNa mayI parvata athavA koI devanagara hai aisA vicAra karatA 2 rAjA mahAkaccha kile ke daravAjeke pAsa pahuMca gayA jo daravAjA hajAra staMbhopara laTakate hue toraNoMse zobhAyamAna thA / jisakA mukha pUrvako khora thA evaM bIsa lAkha vIra yodhAoMse sadA racita rahatA thA / / 53 - 55 // isaprakAra kileko dekhakara vaha vidyAdhara EKERPREKERY Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSitaM / / 16 / ghilokya durgama gatvA dhane vyAghuTya vegataH / adhiruhya hari reme nAnAkotukakRtvagaH // 57 / / rAjapatrAstadA stu vIrasenAdayo'khikAH / ApheNustadane dUSTyA papracchusa sakautukaM // 58 kosis kuta bhAyAtaH kasyAno'yaM nirUpyatAM / malakA vAgata:kheTo'syahamezvo'tidurdharaH // 56 // ghoTaka durdhara ghaNTAmAlArAvacalIkRtaM / dehi satpAvaM lokya mUlyaM darakA taMtaH:, pr||60| gRNvAmItyagadIdvIrasenAsyastaM ca ghr| Arur3ha samAvedha harivIramapAtayat // 61 azvArohaNa te jAtA naSTapAda | pharAstadA / mahApUrakAramAkAkANairAyaNo nRpaH / / 62 / / ghoTaka' durddhara bhasyA saMsthApyocca sakaghara' / bhAiroha mahAtejAstaM naH rAjA mahAkaccha zIghra hI vanako loTa AyA aura ghor3epara savAra ho aneka prakAra ke kautUhala karane | PK lagA / 56 / rAjA airAvaNake vIrasena Adi kumAra bhI usI vanameM kIr3A karaneke liye Aye / ghor3e Da para car3he vidyAdhara mahAkacchako dekha unheM bar3A bhAzcarya huA aura ve isaprakAra pUchane lage bhAI ! tuma kauna ho? kahAMse Aye ho aura jisa ghor3e para tuma car3he ho vaha kisakA ghor3A hai ? uttarameM vidyAdhara rAjA mahAkacchane kahA-maiM alakapurase yahAM bhAyA huuN| maiM vidyAdhara hUM aura 12 yaha balavAna ghor3A merA hai / 57-58 / bhAI ! ghaMTariyoke zabdoMse zobhayamAna aura caMcala tumhArA yaha IS ghor3A bar3A durghaTa jAna par3atA hai / kRpAkara dIjiye hama isakI cAla DhAla dekhaleM / yadi hameM jacata gayA to hama mUlya dekara ise kharIda leMge / jaba aisA kumAra bIrasenane kahA to vidyAdhara mahAkaccha ne use ghor3A dediyaa| barisena ghor3epara caDha bhI liyA jyoM hI ghor3e ne use apane Upara car3hA dekhA IN dekhate 2 zIghra nIce paTaka diyaa| 56 / 6 / aura bhI kumAra ghor3a para car3ha parantu ghor3e ne ekakI bhI savArI nahIM jhelI, krama krama kara saboMko nIce paTaka diyA jisase hAtha pairomeM coTa Anese una samasta rAjAkumAroMmeM hAhAkAra maca gyaa| apane putrokA isaprakAra hAhAkAra suna rAjA airAvaNa zIva vahAMpara AyA evaM apane tejase candramAko phIkA banAne vAlA mahAtejasvI vaha rAjA airAvaNa KZhUZhZhZhZhZhZhZhZhZhZhUZh mAyA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthgitbndrmaaH|| 63 / / sASTAMgASTasahanaca namaskAra purA puroH| purastAt zvetazaile sa varkarItisma pratyaha // 64 // tatpuNyodayatastasya padbhyAmazvo hi kolitaH! dhotpATayitu zakto na babhUva dharApati // 65 // mahaujasaM na matvA mahAkanchaH khAdhiyaH matvA kanyobhardhA vArtA' cakAra binyaanvitH||65|| nizamyarAyaNo rAjA rarANeti khgeshvr'| mahaM naimi kaciste cedAnaya tvaM ca pAyakAM // 66 // ikSvAkvanvayasaMbhUtanRpANAM syarthamAgamaH | sajAghaTIti mo jAtu laMcyate na kulakamaH // 6 // sAMbha taM sa || uttama gardanase zobhAyamAna evaM atizaya bhayaGkara usa ghor3e para tatkAla savAra holiyaa|616| vaha rAjA airAvaNa prati dina kailAza parvatake bhAge usa ghor3e ke sAtha sASTAMga namaskAra na karatA thA / rAjA airAvaNa ke puNyake udayase usake pairoMse vaha ghor3A kIlita ho gayA thaa| ata eva vaha rAjA airAvaNako kabhI bhI DAla nahIM sakA thaa| 63-64 / vidyAdhara mahAkacchakI yaha icchA thI ki maiM ghor3e ke dvArA rAjA airAvaNako apanI rAjadhAnI le jAUMgA aura vahAM le jAkara apanI kanyAke sAtha usakA vivAha kara dUMgA parantu jaba ghor3A rAjA airAvaNake pairoMse kIlita ho gayA , taba usakI kucha bhI tIna pAMca na calI isaliye rAjA airAvaNako prabala parAkramI jAna vidyAdhara 4 mahAkacchane use namaskAra kiyA evaM kanyA sambandhI jo kucha bhI bAta thI vinaya pUrvaka sArI kaha sunAI // 65 // vidyAdhara mahAkacchakI yaha bAta suna rAjA airAvaNane kahA meM tumhArI rAjadhAnI jAkara usa kanyAke sAtha apanA vivAha nahIM kara sakatA yadi mere sAtha usa kanyAke vivAha karanekI tumhArI icchA hai to tuma usa kanyAko yahAM lA sakate ho| IN kyoMki jo rAjA ikSvAkuvaMzameM utpanna hue haiM strIke liye ve kahIM bhI nahIM jAsakate, maiM bhI tumhAre yahAM jAkara apanI kuja maryAdAkA lopa nahIM karanA caahtaa| 6667 / rAjA airAvaNake aise vacana suna vidyAdhara mahAkaccha apane ghara loTa AyA aura rAjA airAvaNake kahe anusAra vaha kanyAko le hI jArahA thA ki usI samaya yaha ghaTanA Akara upasthita ho gii| RkERKEKKKKKKKKKKKKKKKK shrIVERNKYAYaraKISM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MAYEKAREET HI babastasya zrutvA sadanamApayo / gautSA sutAM samAyAti sAvadAyakavA'bhavat // 6 // tatratyo bajrasenAkhyaH jagatrakI nizamya tA / rUpasImAnamAyAta Aitu pRSThato plo||6|| aizavaNapurAbhyaNe raNava niyAmya saH / airAvaNo'tha taM nityA pariNIya sakha lA sthitaH // 70 // vidhIkSe lajjito banasenAvyastapa Akarot / jAte varSasahasra sa stavakalaM chamAyayo / 72 // ekadA taM muni dRSTvAla / vidyAdhara nagara alakapurameM hI vidyAdharoMkA cakravartI eka basena nAmakA bhI rAjA rahatA thA kanyA priyaMguzrIko parama rUpavatI dekha vaha usapara Asakta hogayA evaM rAjA mahAkaccha jaise hI use rAjA airAvaNake sAtha vivAha karaneke liye le jArahA thA vaise hI vaha kanyA priyaMguzrIko haraNa karane ke liye rAjA mahA kacchake pIchA diyA // 68-66 // rAjA airAvaNakI rAjadhAnoke pAsa pahuMcate 2 vidyAdhara vajUsena aura mahAkacchakI muTha bheMTa hogii| donoM senAoMmeM raNavAjA vajane lagA aura yuddha hone lgaa| raNa vAjoMkA zabda rAjA airAvaNake kAnataka bhI pahuMca gyaa| vaha zIghra hI raNa kSetrameM bhA phuNcaa| vidyAdhara vanasenako jItakara kanyA priyaM1 gubhoko byAha liyA aura viSaya janita sukhoMko bhogatA huA sAnanda rahane lgaa| apamAna bar3A dukha dAyo hotA hai| rAjA airAvaNase jaba vidyAdhara vajUsena hAra gayA to use bar3I lajjA AI / lajita ho samasta rAjyakA usane parityAga kara diyA evaM digambarI dIkSA dhAraNa kara ve ghora tapa tapane lge| tapa karate 2 jaba pUre hajAra varSa bIta gaye taba bihAra karate 2 Ke ve munirAja eka dina rAjA airAvaNako rAjadhAnI stavakaglucha nagarakI aura Aye aura nagarake bAhira kisI bagIce meM Akara virAja gaye // 70 / 71 // kisI dina ve munirAja pUrNa dhyAnameM lIna the ki jahA tahAM banameM krIDA karane vAle rAjA airAvaNake putroMne unheM dekhA aura ve mUrkha munimudrAkA kucha | bhI mahattva na samajha haMsI ur3Ate huye ApasameM isaprakAra kahane lage Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M ERYSEREYAY YTMENTappSANT dhyAnasthaM ca bane sRtaaH| tatraNasya hAsyena bherevaM parasparaM // 2 // parAko'yaM purA pilA linAmA'karovaNaM / kA yAtyatyabhunezyu. patyA caSustaM tapodhanaM // 73 // muneH karmayazAba krodhaH pralayakArakaH / tena krodhena tAmAtskaMdhAdagnihatthitaH // l| puraM jayAla satra saloka sana sakhe! mahApAmaraNAzu munirakamAvizat / 75 ato narjakagodhasya sakrodhasya munerapi | sAmya mukta mayA mitra ! to syAtAmarthahAriNau 1761 pratipadya tathAgAramAgatya pitaraM jagau / prabho'nu ratnasadvIpe yAmi mitra sama dhane 199) mudattastaM tadetyAha yaha vahI duSTa vanasena nAmakA vidyAdhara rAjA hai jisane ki priyaMguzrIke vivAhake samaya atizaya parAkramI bhI hamAre pitAke sAtha yuddha kiyA thaa| re duSTa ! aba tU kahA~ bacakara jAyagA aisA kahakara una tapasvI munirAjako unhoMne jakar3a kara pakar3a liyA aura unheM mArane tAr3ane lge| karmake prabala udayase munirAja bajasenake pralaya karanevAlA krodha utpanna hogyaa| krodhake kAraNa unakI bAI bhujA-- se agnikA phaliMgA nikalA jisase maya prajA rAjAke samasta stavakaglucha nagara jalakara khAkha ho gayA evaM pApake tIvrabhArase vaha muni bhI narakameM gayA / isaprakAra krodhI munirAjakI kathA sunAkara zreSThi putra bhadramitrase usake mitra anya zreSThiputroMne kahA-bhAI bhadramitra ! isIliye hamane dhana nahIM upArjana karanevAle puruSakI aura krodhI munikI tulanAkI thI kyoMki dhana na upArjana karane-na vAlA puruSa aura krodhI muni donoM hI saJcita dhanake nAza karanevAle haiM arthAt jo hajAro varSa tapa kara krodha kara letA hai usakA samasta tapa vyathaM calA jAtA hai aura jo puruSa kucha bhI dhana na kamA 22 kara saMcita dhanako baiThA 2 khAtA rahatA hai usakA bhI dhana samaya Anepara samasta calA jAtA hai // ---76 // apane mitroMse isaprakAra dhana na upArjana karane vAlekI nindA suna bhadramina apane ghara C loTa AyA aura apane pitA seTha sudattase isaprakAra kahane lagA-- pUjya pitA ! maiM apane mitroMke sAtha dhana kamAneke liye ratnadvIpa jA rahA huuN| apane priya putra kI yaha bAta suna mohI sudattane kahA--priyaputra ! hamAre bahutasA dhana vidyamAna hai tuma kyoM dhana kapaY Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyaM bhUritara suta!vita samApanetAha kima kamyatA sva 78 suto'smAkaM tvaM laghulalavigrahaH / SayitvAtha tN| pazcAt yogI bhUtvA bhramAmyahaM / / 76 // tiraskRtya piturvAvayamatyAgrahatyA gataH paratAdvIpe samuttIrya lalakallolasAgaraM // 80 // tatra sthitvA'gamasiMhapattane bhadramitrayAk / / 81 // satya satvocaNya mantriNa paramAvarAt / / prAcurya prAbhRta muktyA papraccheti vaNik sutaH // 82 // yuSmatprema bhavetahiM mamopari yadA vibho ! / nidhAsArtha samApAmi pasane'tha sukhAptaye // 83 // satyaghoSeNa sanmAnya jagade kamAnekI icchAse paradeza jA rahe ho / putra ! tuma mere eka hI putra ho tisapara bhI tuma sundara zarIra ke dhAraka choTI umrake ho tumheM paradeza bhejakara kyA meM yogI hokara pRthvIpara ghamUgA? // 78-15 76 // kumAra bhadramitrane apane pitAke vacanoMpara kucha bhI dhyAna nahIM diyA vaha moha tor3a zIghra hI cala diyA evaM jisameM prabala taraGga uTha rahI haiM aise gambhIra samudrako pArakara ratnadvIpameM jA phuNcaa| // 80 // varAvara bArahavarSa taka ratnadvIpameM rahA / ratna Adi bahutasA dhana upArjana kiyA aura ghUmatA 2. vaha kumAra bhadramitra eka dina siMhapura nAmaka nagarameM A pahuMcA / siMhapura nAmakA nagara usa D samaya advitIya sundaratAkA sthAna thA aura usameM satyaghoSa nAmakA rAjamaMtro nivAsa karatA thA / / | kumAra bhadramitra : Adara pUrvaka mantrI satyaghoSase milA / bahutasI use bheMTa dI aura usase isa ka prakAra pUchA svAmin ! yadi ApakA mere Upara prema ho to meM sukha bhoganekI AzAse isa mahAmanojJa, nagarameM kucha dina nibAsa karU'! kumAra bhadramitrakI yaha bAta suna mantrI satyaghoSa bar3A prasanna find huA / kumArako usane bar3e sanmAnako dRSTise dekhA aura baDe Adarase yaha kahA bhAI ! tumhAre yahAM rahanese maiM bar3A prasanna hU / zIghra hI tuma apane mAtA pitAko lekara yahAM IS Aiye aura rahiye / mantrI satyaghoSakI bAtase kumAra bhadramitra bar3A hI santuSTa huaa| kumAra bhadra VkrRKEKTEKKKKKKKKKK Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaM ceti sAdarAt / Anaya tvaM drutaM baMdhI ! mAtRpitAdisatkulaM // 84 // mantrivAkyAttadA tuSTaH saptaratnAni tatkare / sthApayitvA gataH // 85 // mAtara pitara bandhUna pazUMzcApi dhanAdikaM / mItayA samAgato bhadramitraH siMhapure jAt // 86 // satya ghoSa' sametyAzu yayAce ratnasaptakaM / tadA krodhAruNo bhUtyA provAveti ghaNisutaM // 87 // re re durgata ! ratnAni kadA'dAyipata tvayA maste hi pApIyAn nAzo'ya bhavitA taba // 88 // bhadramilastadA prAi dvIpe ratnAdinA nani / gatvA ratnAni cAnIya tvatkare sthApi tAmi bho // 81 // tadA tatsepakA bherveSAM yAti dhanaM mahat / tadava prathilA nUnaM bhaveyuzcitamatra kiM // 60 // avandra taza yANaM mitra ke pAsa usa samaya sAta ratna bahumUlya ke the| kumArane unheM mantrI satyaghoSako sauMpa diyA aura vaha apanI janmabhUmi padmakhaNDa nagarameM zIghra hI AgayA / padmakhaNDa nagara meM khAkara bhadramitrane mAtA pitA : bhAI pazugaNa aura dhana Adika sabako sAtha le liyA aura zIghra hI siMhapura meM AgayA / 81 - 86 // siMhapura meM Akara kumAra bhadramitra mantrI satyaghoSa se milA aura jo sAta ratna use soMpakara gayA thA ve usase mAMge / bahumUlya sAta ratnoM ke milane se mantrI satyaghoSakI nIyati pahile hI se gir3a cukI thI / jisa samaya kumArane sAta ratna mAge mAre krodhase usake netra lAla ho gaye evaM aneka prakArakI tAr3anA karatA huA vaha bhadramitrako isaprakAra durvAkya kahane lagA--- re daridrI ! tU mahApApI hai| kaha to tUne mere hAthameM kava ratna diye the ! yAda rakha isa prakAra jhUTha bolane se terA kAla tere zirapara maDarA rahA hai // 81-88 // uttara meM bhadramitrane kahAratnadvIpameM jAkara meM ratna lAyA thA ve ratna maiMne tumheM soMpe the tuma kyoM bhUla rahe ho !! satyaghoSa aura bhadramitrakA yaha ApasI jhagar3A dekha satyaghoSa ke sevaka kahane lage- jina manuSyAMkA tripula dhana calA jAtA hai be hI saMsAra meM pAgala sarIkhe ho jAte haiM isameM kisI vAtakA Azcarya nahIM / // 86 - 60 // paradezI bhadramitrakI duSTa maMtrIne eka bAta bhI na sunii| vuddhimAna kumAra bhadramitrake AKAKAKABRER Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . ramin SEEMOREners... kaNThe darakhAsya dhiimtH| muSTighAta sAjya sa niSkAsita pavata: svavyaharaNodbha nazokadhyAkulitAzayaH / cakAra pUraka / sigADhe rAjadvAre pure khile // 12 // satyaghoSopi rAnA lokAne sarvatopi vA evaM nirUpayAmAsa ni:svArasyugraMthilA dhuu| // 13 // cakAra zapatha sainA: zudaga svasya pdhoH| napasyA'dhamo gRghbaradhIto'pi bhRzaM zaThaH || 14 // bhadramitrI nizAprAMte rorotyA | I ruhya bhUmha / pratyahaM ceti pUkAra kurvan kAtaracetasA // 15 // dvijenAne na duSTena vaMcito'ha vinAgasA / kiM karomi kra gacchAmi * galemeM ardha candra-ardha candramAke AkAra vANa giravA diyA / aura mukkoMkI mAra mAra kara use nagara / se bAhira nikAla diyA // 61 // apane dravyake isa prakAra apaharaNa ho jAnese bhadramitrA citta bhaya~kara zokase vyAkula ho gyaa| usase aura to kucha nahIM banA samasna pura aura rAjAkI va DyoDhI para vaha rotA cillAtA ghamane lagA // 11-12 // mantrI satyaghoSane bhI rAjA aura puravAsiyoM ke sAmane saba jagaha yahI bAta svIkAra kI ki jina manuSyoMkA dhana calA jAtA hai ye nizcayarUpa se pAgala ho hI jAte haiM / / 63 // duSTa buddhi satya ghoSase jaba yaha pUchA gayA ki kyA tumane isake sarala liye haiM ? to samasta zAstroMko par3hakara bhI vaja mUrkha mahA lAlacI aura nIca usa duSTane apanI zuddhike liye rAjAke bhI Age na lenekI kasama khAI // 64 // jisakA dhana calA jAtA hai usakA dukha vahI jAnatA hai vicAre bhadramitrako dhanake cale jAnese kala kahAM thI usane prati dinakA yaha kArya hAthameM le liyA ki vaha prati dina prAtaH kAlake samaya vRkSa para caDha jAya aura dIna cittase isa ) prakAra karuNA janaka cillAve binA aparAdhake isa duSTa brAhmaNa mantrIne mere ratna apaharaNa kara mujhe Thaga liyA hai| maiM kyA ? karU kahAM jAU aura kisake sAmane apanA ronA roU // 65-66 ||re mantrI / mahArAja siMhasenakI prasannatAse tumhAre saba kucha hai / yaha tuma nizcaya samajho chatra aura siMhAsanake binA sArA rAjya REKPAYTIrapAyA / Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . samayapadayapahANA kasyAneca badAmyahaM // 16 // siMhasenamahArAjapasAdena te'sti ki| chatrasiMhAsane muktvA dhruvaM rAjyamidaM tava // 17 // dhamo yazo mahAsva va yaatyphaavdosstH| vivAnapi mahAdoSa karozitvaM kathaviante | // bhavAmyaI na zana ste tathApi mama sadanaM / apa inuSa karya mUDha! vimAcAraparAGmukha ! | ekadA rAtripAzcAtyayAme pUskRtimAkarot / tadA rAkSI svake cisa tatati guNojvalA 10 // jAne'ha nAyamunmattaH sarvazAnugataM vadan / ato'hamasya vinyAyaM nyAyaM pazyAmi nizcitaM // 101 // ityamuktato rAzI tumhArA hai-tujhe isa prakAra para dhana nahIM apaharaNa karanA cAhiye // 17 // yaha bAta vilakula Ka satya hai ki jo manuSya kisIko kucha vastu haraNa kara letA hai usake usa apaharaNa karane rUpa vala-17 vAna doSase dharma yaza aura uccapana saba guNa eka ora kinArA kara jAte haiM arthAt apaharaNa karane | bAlA manuSya dharmAtmA yazasvI aura mahAn kucha bhI nahIM mAnA jAtA / re brAhmaNa mantrI ! vidvAna - ho kara bhI tU yaha ghora pAtaka kyoM kara rahA hai| bhAI ! maiM tumhArA kisI prakArakA zatru bhI nahIM hUM tathApi na mAlUma tuma merA kyoM isa krUratAke sAtha dhana apaharaNa kara rahe ho / brAhmaNoM kA jo AcAra vicAra hai nIca karmakara tuma kyoM usase vimukha hote ho|| 6-6 // ekadinakI bAta hai ki vaha rAtri ke pichale paharameM prati dinakI taraha vaDe jorase ro rahA thA / rAjA | siMhasenako rAno jo ki aneka guNoMkI bhaNDAra thI usake kAnameM bhadramitrake ronekI bhanaka par3I. vaha bhadramitrakA isaprakAra duHkha janaka ronA sana mana ho mana isa prakAra vicAra karane lagI___yaha jo bhadramitra pratidina mantroko apane dhanakA ThagovAlA kaha kara rotA cillAtA rahatA hai ise loga pAgala kahate haiM, kintu yaha pAgala nahIM kahA jA sktaa| merA yaha dRr3ha nizcaya hai ki rAja daravAra meM jo kucha bhI nyAya kiyA gayA hai vaha sarvathA anyAya hai-mukha dekhakara hI nyAya kiyA gayA hai ||100-101||vs aisA apane manameM dRr3ha nizcaya kara rAnIne rAjA siMhasenase yaha kahA | nd Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ APR rAjA mo narAdhipa ! tvayAdyataHpure stheyaM karomyetatparI // 102 // prAtarutthAya sA rAzo vidagdhA saMsthitA rahA / tatkSaNe sa samAyAtaH sasyaghoSoM dvijAzramaH // 103 // tava sthApita rAhayA sammAbhyAsanadAnataH / tato dyUta samArane sArka : tena dvijAtinA // 104 // pAhityamAtyamAnandAdrAmaMdatvA dvijottama / mayA tvaM jIyale khetat kiM dadyAvada sAMprata // 105 // madhanaM gaja bhUyo ca svAlaGkArasaMcayaM / dadhAM ca dAritastubhyaM satyaM jAnIhi sarvayA // 106 // zratvAtha tadvavo rAzI rarANeti ratiprabhA / tatsarva bhaktA prokta' samasti mama saulapa // 107 // mudrikAM nAmasaMyukta saMbadchurikAM punaH / yajJopavItamasmabhyaM devaM deva ! vidAMvara ! // 108 // rAjan ! paradezI bhadramitrakA jo nyAya huA hai vaha mujhe ThIka nahIM mAlUma pdd'taa| Aja Apa ra bAsake andara raheM, maiM svayaM isa nyAyakI jAMca kruuNgii| dUsare dina prAtaH kAla uThakara buddhimatI vaha rAnI ekAMtameM baiTha gii| usI samaya brAhmaNa mantrI satyaghoSa bhI vahIM A pahuMcA / bhojana Adi ke dvArA usakA rAnIne bhale prakAra sanmAna kiyaa| vahIM para viThA liyA aura usake khelanA prArambha kara diyA / / 102 --- 104 // rAnI rAmadattA baDI ho catura thI usane Anandamaya mIThe vacanoMse isaprakAra satyaghoSa mantrIse kahA sAtha he viproMke saradAra ! yadi isa jUjhameM maiM tumheM jIta luMgo to kRpAkara kahiye tuma mujhe kyA doge ! zIghra kaho ! uttarameM mantrI satyaghoSane kahA- yadi maiM Apake sAtha hAra gayA to Apa nizcaya samajheM maiM ghor3A dhana hAthI aura nAnAprakArake vastra sabhI kucha Apako pradAna kara dUMgA // 105 // 106 // mantrI satyaghoSakI yaha bAta sunakara ratike samAna sundarI rAnI rAmadattAne kahA bhadra ! hArane para jina cIjoMke denekA Apane vAyadA kiyA 'sArI cIja mere yahAM vidya mAna haiN| maiM ina cIjoM kI lAlasA nahIM rakhatI mujhe kucha apUrva hI cIja tumheM denI hogI aura vaha yaha hai ki hArane para Apa mujhe apane nAmako mudrikA kaTArI aura yajJopavIta pradAna kara deM / -- oo tada Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatheti pratipadyAzu reme ghusa niraMkuza / bhAgyavazato mantra nirjito samadarAyA // 20 // tadA tadvitaya nausvA sAnandAbhozalocanA / datvA nipuNabhasyAkhyadhAtrokaratale zanaiH // 110 // anavoditi he prAtri! yAdi zIgha vijagRhe / etatpatsya ca dattvaitadbhadraminakaraNDaka // 111 // yAvayitvA abAidi sAgatA priybhaassinno| abhijJAnena tatrItvA ralasaptakara Daka // 112|| Agatyaiva dadau rAdhye tadAdA | nRpAya vA / siMhaseno'pi tannItvA sabhAyAmAgato dhruvaM / 113 // kidbhiH svItharatnazva mizritAni vidhAya saH / tAni mAheti he yezya ! gRhANaitatsvakaM dhana // 114 // bhavamitraH svaratnAni aprAha gaNagaurataH / vihAyAnyAni glAmi tadA rAjha ti tati // 15 // KYPERATIVEYPREE brAhmaNa satyaghoSakI nirmala bhI buddhipara usa samaya valavAna mUr3hatAkA AvaraNa par3A huA thaa| rAnIP ke kahe anusAra usane saba cIja denI svIkAra kara liiN| vaha niraMkuza ho sAnanda jUnA khelane lgaa| durbhAgya vaza usa mantroko apano caturatAse rAnI rAmadattAne jota liyA / kamalanayanI rAnI rAmadattAne mudrikA aura kaTAra donoM cIje lekara dhIrese nipuNamatI nAmakI dhAyake hAthameM de dI aura usase yaha kahA-- | tU zIghra ho brAhmaNa satyaghoSake ghara jA / isakI patnIse sAta raloMvAlo piTArI mAgalA aura 5/ mujhe jaldI lAkara dede| dhAtro nipugamatI bar3I hI priyavAdinI tho vaha zoghra hI mantrI satyaghoSa ke ghara calI gaI / apanI caturatAse usane sAta ratnoMko piTArI lelo / lAkara rAnI rAmadattAko de dii| ganIne rAjAke hAthameM vaha piTorI de dii| rAjA lekara zIghra ho rAja sabhAmeM A gayA / vahAM | Akara usane kucha apane ratnoM ke sAtha milAkara ve sAto ratla rakha diye| vaizyaputra kumAra bhadramitra ko rAja sabhAmeM bulAyA aura yaha khaa| bhAI ! tuma apane ratnoMko pahicAna kara lo // 107-114 // vaizya putra :bhadramitra eka ImAnadAra vyakti thA / aneka ratnoMmeMse usane apane sAta ratna cunakara le liye evaM guNazAlI usa Lue Lue Lue Xu Yuan Dai Yuan Wai Te Xu Lun Cheng Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MOVESYAPRINTara aho mayaM mahAn ko'pi satyavAka zuruto naraH / niloMmA svakulAcAra vidagdho paJcito'munA / / 116 / / satyaghoSo mahApApI svdhH| mAcArapUragaH / asatyotiH kRpAhomo daNDanIyo mahAzayaH // 117 // pAhatyAkArya bhUmIzaH svIya tyAn prati kudhA / vidhA daNDo vidhA ! tavyA vAvasyAsya durmateH // 158 // sarvasvaharaNaM pUrva vidheyaM pUrvarItibhiH / capeTA vajramuSTyAkhyamalasya trizarjitAH // 11 // kAMsyapAtratrayApUrNa navagomayamANa / kAritavyamiti dhA daNDodeyo'dhilagyataH // 120 // tathAkAri bhRzaM bhRtyaM yamasannibhaSiprahaiH / - kumArane anya rana vahIMpara chor3a diye| vaizyaputra bhadramitrakI yaha lokottara nirlobhatA dekha rAjA siMhasena bar3A hI prasanna huA aura mana hI mana isaprakAra vicAra karane lagA yaha bhadramitra koI sAmAnya puruSa nahIM kintu mahAn satyavaktA puNyavAna nirlobha aura kulAcArameM catura puruSa rala hai avazya isa pApI satyaghoSane isa mahApuruSako ThagA hai / yaha satyaghoSa / mahApApI dharmAcAraNoMse vimukha jhaThA nirdayI aura vaz2a mUrkha hai ise avazya daNDa denA ucita hai| | // 115-117 // rAjA siMhasenane zIghra hI mantrI satyaghoSako rAjasabhA bulAyA aura krodhase / AgababUlA ho isaprakAra sevakoMko AjJA dI-- yaha brAhmaNa bar3A bhArI duSTa hai isake liye tIna daNDa meM nizcita karatA huuN| prathama daNDa yaha ], hai ki prAcIna prathAke anusAra isakA sArA dhana haraNa kara liyA jAya 1 / dUsarA yaha hai ki vana | al muSTi nAmaka mallake tIsa mukra isa para par3eM evaM tIsarA daNDa yaha hai ki kAMsake tIna bartana tAje gobrse| hai bharAye jAMya aura vaha samasta gobara ise khavAyA jAya / ina tIna bAtoMkA pravandha bahuta zoghra kara || | denA cAhiye aura ise bahuta jaldI daNDa denA cAhiye // 118-116 // rAjAkI AjJA pAte hii| yamarAjasarIkhe karabhRtyoMne zodha hI apanA kArya pUrA kara diyA / ThIka hI hai jo bhRtya apane svAmI || | kI AjJA mAnane vAle haiM bahuta zoghra ve apane para soMpe huye kAryako kara DAlate haiM // 120 ||ap Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjAghaTatyahI bhRtyAH svanA.ktaSidhAyinaH // 121 // nape sambaddhavaraH san mRtvaartdhyaanssitH| vijihoDa gandhano nAma bhAMDAgAra 'janiSTa saH / / 122 // atazcaurya na kartadhya tena kIrtine jAyate / anyAyenAnyavittasya svIkArapacauryamucyate // 123 // saujanya hanyate daMzo vina'bhasya dhanAdiSu / vipattiH prANpatA mitravavAdibhiH saha / / 124 // guNaprasavasaMdabdhA kIrtiramlAnamAlikA / lateva dAvasaMpluSTA sadyazcAryaNa inyate // 125 // itIdaM jAnatA sarva satyaghoSeNa durdhiyA / naisargikeNa caurya Na tadratnApatiH kRtA // 126 // rAdhI satyaghopako jaba rAjAne yaha daNDa diyA to usakI AtmAko apamAna janita nitAMta kapTa - pahA / pariNAmoMkI RratAse rAjAke sAtha usane tIbra vaira bAMdha liyA evaM Arta dhyAnase mara kara R vaha rAjAke bhaNDAra saharSa ho gayA / / 221 // yanthakAra upadeza dete haiM ki satyaghoSakI yaha durdazA dekha kara kisI manuSyako corI pApa nahIM karanA cAhiye kyoMki corIkA kArya karanese saMsArameM S kisI prakArakI kIti nahIM hotI tathA anyAya pUrvaka dUsarekA dhana haraNa kara lenA corI kahalAtA hai / HAL yaha corI kAma itanA nikRSTa hai ki isase manuSyoMkI sajjanatA naSTa ho jAtI hai / dhana Adike sambandhameM corI karanevAlekA vizvAsa naSTa ho jAtA hai| corI karanevAleko jaba taka vaha jItA hai / taba taka mitra bandhu Adike sAtha sadA use ApattikA sAmanA karanA par3atA hai| jisa prakAra sundara phUloMse zobhAyamAna aura vikasita latA agnise jhulasa jAne para naSTa ho jAtI hai, usI prakAra | corIkA kArya karanese aneka guNoMko utpanna karane vAlI nirmala kIrti bhI naSTa ho jAtI hai / IS yaha saba jAnakara bhI durbuddhi satyaghoSane svabhAvase hI corI kara bhadramitrake ratnoMkA apaharaNa kiyA, thA 122-124 / isa corI rUpa pApake hI kAraNa use maMtripadase hAtha dhonA pdd'aa| usa prakArakA tIbra apamAna sahanA par3A / 125 / tathA rAjA siMhasenane saMtuSTa hokara buddhimAna kumAra bhadramitraIS ko rAjaseTha pada pradAna kiyA ThIka hI hai jaba zubhakA udaya hotA hai taba kauna sI durlabha bhI bAta paERTY KATARIYAR Nagarik AERAYRak Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 26.4 A nihaM tAdRzaM gataH / durgati va punaH prApto mahApApAnubaMdhinIM // 127 // saMtuSya nRpatistasyai bhadramitrAya saddhiye jyeSTa mAgyAt dadau kiM na zubhodayAt // 128 // iyamAtyasya durvR 'sa' rAjAlAni vyaktiyat / dhammillAkhyAtha viprAya tatsAci vyapada' dadau || 12 || adhAsanAdabI durgA mRgajAtisamAkulA / nAnAdIdarodugacchada kuravirodhuH // 130 // tatrAste vimalA ki chotAra N tArabhUtalaM / kAMtAra N tatra tannAmA bhUdharo vidyate mahAn // 131 // vatra kadA samAyAsIrama mumukSukaH / vaditu taM nato nahIM prApta ho jAtI / 126 / rAjA siMhasenane maMtrI satyaghoSake duzcaritrapara bahuta samaya taka vicAra kiyA evaM usakI jagaha dhammilla nAmake viprako maMtripada pradAna kara diyA // 927 // isa pRthvIpara eka bhayaMkara AsanAnAmakI ghaTavI vidyamAna thI joki aneka prakArake mRgoMse vyApta thI evaM aneka guphAoM ke daravAjoMpara Uge hue darbha ke aMkUroM se zobhAyamAna thii| usa aTa ath aMdara vimala kAMtAra nAmakA bana thA jo ki vistIrNa pRthvItalase zobhAyamAna thA aura kAMtAra nAmakA hI usake aMdara eka vizAla parvata thaa| usake aMdara eka baradharma nAmake munirAja Aye aura unakA Agamana suna bhadramitra nAmakA seTha putra unakI bandanAke liye gayA / 122 - 131 / munirAja baradharmane dharmakA upadeza diyA / buddhimAna kumAra bhadramitrane dhanakI asAratA jAna bahuta sA dAna karanA prArambha kara diyA / putrako isa prakAra dhArA pravAha dAna dete dekha usakI mAtAko bar3A krodha huA / yadyapi usane bhadramitrako bahuta rokA paraMtu usa samaya bhadramitrake cittameM dAna dene kA pUrA utsAha thA isaliye usane apanI mAkI eka nahIM sunI / bhadramitrakI usa samayakI isa prakAra dAna parAyaNatA dekha bhATa loga isa prakAra usakI prazaMsA karane lage jo manuSya dAnI hai usake liye dhana koI cIja nhiiN| jinake cittameM rAga bhAva nahIM moha unakA kuchabhI nahIM kara sakatA / jo zravIra haiM unake liye raMga kyA cIja haiM ve nirbhaya Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 65 RA I bhagavanAmA vaNiktaH // 132 // zrutvA dharme tataH prAjyaM dadoM dAnaM sa dhodhanaH / vyayokurva tamAlokya tasmai mAtA cukopa ca // 133 // vityA vAryamANo'pi dAnaM dAtu N samutsukaH / vabhUva ca tadA kIrti caitAlika mukhodgatA // 134 // dattiNAM kodhano' rAgavittAnAM mohavaH zUrANAM kAtarANAM va raNautsukyAdanaM ca kiM 135 kopAdasahamAnA sA taddAnaM durmatipriyA / kAle mRtvAsanAyAM vyAdhI jama dhadhe zAt // 136 // raudradhyAnAdbhave'jIvI vyAghramArayoniSu / prayAtipannagIbhUya budho'tastatparityajet // 137 // ekadA bhadrami nAkhyaH krIDArtha' saGghanaM gataH / daSTrA taM sA mahAkopAdAdatsvasuta svarA // 138 // yataH phodho yato mAyA yato dharmArthanAzanaM yato bera' yato hiMsA dhita' lobhaM dha nAcaret // 136 // sa mRtvA snehato bhavya rAmadodabhavat siMdacandraH suto dhImAna, mona Du Shang Du Xiang Le jisa samaya vyAghrIke khAneke bAda seTha bhadramitrakI mRtyu huI vaha pUrva bhavake snehake saMbaMdha se (5 hokara rAmeM jAkara yuddha karate haiM / bhadramitrakI mAM atyanta durbuddhi thI bhadramitrake dvArA diye gaye dAnako mArekodhake usane acchA nahIM kahA marakara baha karmake udayase usI AsanA nAmakI aTa meM vyAdhI ho gaI / ThIka hI hai raudradhyAna aisI burI cIja hai ki usase jIvako vyAghrI aura villI AdI yoniyoM meM janma dhAraNa karanA par3atA hai / sarpa ho jAnA par3atA hai isaliye jo buddhimAna haiN| unheM cAhiye ki ve raudra dhyAnakA sarvathA tyAgakara deM -- kabhI usake jAlameM na phaseM // 132 - 136 // eka dinakI bAta hai ki seTha bhadramitra kIDArtha banameM gyaa| usakI pUrvabhavakI mA vyAdhIkI dRSTi usapara par3I aura usane pUrvabhava ke bairake kAraNa bhadramitrako khA DAlA / yaha nizcaya hai ki isa duSTa lobha hI kAraNa krodha, mAyA, dharma aura dhanakA nAza evaM vaira hotA hai isaliye granthakAra kahate haiN| ki aise duSTa lobhake liye dhikkAra hai // 1377138 || rAjA siMhasenakI rAnI rAmadattAne bhadramitrakI pUrNa pratiSThA rakkhI thI isaliye bhadramitra rAnI rAmadattAse vizeSa sneha rakhate the aura use apanI mAse bhI adhika mAnate the / SUSPIRE Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapayaKYAddhA turivAparaH // 140 // putro'nujastato arza pUNacando vizAlaDhaka / siMhasenasya bhUpasya sallabhI to vaSatuH // 141 // rAmAputrAdhipatyottha mukhaM rAjA bhoja saH / lokottara sukha prApya ke na syubhdmthraaH|| 142 // bhANDAgArASalokA mekadA kAzyapIpatiH / gato ratnAdisavastu dRSTyA niryAtyasau yadA // 143 // darzAtasma tadA krodhAcakSuH zrutiragaMdhanaH / dharAdhIzaM mahAvairAdutkaNo' ruNalocanaH // 144 // papAta dhariNonAtho bhUtale pavitAdhitaH / rAnI rAmadattAke garbha meM Akara avatIrNa ho gyaa| utpanna honepara siMhacandra usakA nAma rakkhA gayA jo ki eka uttama buddhikA dhAraka thaa| kumAra siMha candrakA choTAbhAI eka dUsarA kumAra thA jisakA ki nAma pUrNacandra thA evaM vaha apane vizAla netroMse atyanta zobhAyamAna thaa| siMhacandra aura pUrNa candra donoM hI kumAra rAjA siMhasenako bar3e hI pyAre the // 136-140 // isa prakAra AjJAkArI strI aura donoM putroMko pAkara rAjA siMhasena lokottara saMsArIka sukhakA anubhava karate the| ThIka hI hai lokameM advitIya mukha pAkara sabhI AnandameM magna ho jAte haiM // 141 // eka dina rAjA siMhasena apane bhaNDArake dekhaneke liye gye| usameM rahanevAlI ratna Adi vastu dekhakara ve loTate hI the ki mantrI satyaghoSake pUrva bhavake jIva agandhana sarpakI dRSTi unapara par3a gii| pUrva 22 vairake sambandhase vaha duSTa krodhase Aga babUlA ho gyaa| phaNAM uceko kara liyaa| krodhase donoM netra lAla kara liye aura siMhasenako Dasa liyA // 142--143 // vaha sarpa eka atyanta viSamaya sarpa thA isaliye jisa prakAra vajUse parvata nIce gira jAtA hai| pavanake tIvra AghAtase vRkSa ukhar3a kara jamIna para gira par3atA hai usI prakAra rAjA siMhasena bhI sapake Dasate hI nIce jamIna para gira gye| mahA rAjakI yaha dazA dekhakara usI samaya aneka vaidya bulAye gaye aura unase viSake nAza karaneke liye kahA gayA parantu unameMse eka bhI viSake nAza karaneke liye samartha na hosakA / antameM gArur3a YYYAAYAYAYAYANAYAYANAYANA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kel uryodharo'tha yA vRkSo vAyuvegAkulokataH // 14 // nAnAyemAH samAhUsA viSanAzArtha majasA / te sarve taviSa hartuM zakutisma nola yadA // 146 // tadA gArur3hadaNDAsayo viSadho'himardakaH / AIto mantravimAzaH pannAkarSaNotkaTaH // 147 // mantra smRtvA tadA tena samAtAzca pnngaaH| digdhidivasasthitAH sarve samAyAtA bhvaarditaaH||148 // uvAca vipavaidyastAn dandazukAniti sphuTaM / agni kuDaM pravizyAzu nido pA yAMtu zuddhitAM // 14 // anyathA nigRnAdhyAmi tenetyuktAstu pnngaaH| jalAzravAdivAphlezAnniryA tisma | daMDa nAmake viSa vaidyako bulAyA gayA jo ki sarpokemAnako mardana karane vAlA thA maMtroMkA jAnakara vidvAna aura soko apane pAsa khIMcalAnemeM bar3A catura thA // 144-146 // vasa vahAM Akara usane apane maMtrakA smaraNa kiyaa| jisase bhayase vyAkula ho dizA bidizAoMmeM rahanevAle samasta sarpa - usane apane pAsa bulA liye aura ve sabake saba Agaye // 147 // jisa samaya ve samasta sarpa AS C pahuMce gAruDdaNDane unase kahAma tuma loga isa agnikuNDameM pravezakara zuddha ho aura nirdoSa hokara apane apane sthAnoMpara / cale jaao| yadi tuma loga yaha kArya na karoge to yAda rakkho maiM tumheM kaThora daNDa duuNgaa| basa nA usa viSavaidyake kahate ho caTa paTa samasta sarpa agnikuNDameM gira gaye evaM jisa prakAra jalase nikalakara bAhira AjAte haiM aura kisI prakArakA kaSTa nahIM hotA usI prakAra ke samasta sarpa agnise nikala Aye unheM kisI prakArakA kaSTa nahIM huA! agaMdhana nAmakA sarpa jo ki bijalIke samAna caMcala jIbhakA dhAraka thA evaM krodhase usake donoM netra jAjvalyamAna the| jyokA tyoM khar3A rhaa| usane viSavaidyakI kucha bhI nahIM sunii| vidhavaidyako mAlUma par3a gyaa| ki yahI aparAdhI haiM isaliye usane isa prakAra kadakakara kahA yA to tU isa rAjAkA viSa pIkara ise ujjokti karade yadi tujhe yaha bAta maMjUra na ho YAAAAAAAAYA AAYAT RESTER Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sakata hutAzanAt // 150 // agaMcana: sthitastatra vidyujiho: gnikukudhA / tahAM prAheti taM deyo sucainaM bAnalaM viza // 151 // mahAvairottha krodhena smitognAvagaMdhanaH / kolakAra bane jahaM salomazvamaromRgaH / / 152 / / siMhaseno naro mRtvA kAlena salphovane / sa.majo'bhUnmahommano'zanighoSAbhicaH paraH // 153 // tacchocanAdisaMpluSTavapuryaSTirvicakSaNA / rAmacA mahAmohAdvilalApa kRpAravaiH // 154 // karAghAtazca sA vakSastADayantI punaH punaH / pataMtI bhUtale bhUSAM vizepAmlAnalocanA / / 155 // hA nAtha ! madanAvAsa ! mama prANAdhikapriya ! zatrupUrAgnijobhUta! pUrNa NAMkasya dIrghadvak // 156 // vilAsinomukhAmnAjapuSpa priya ! ratipriya ! | muktvakAM mAM mahArA isa agnikuNDameM pravezakara / donoM mArgoM meM se eka mArgakA tujhe anusaraNa karanA hogA / sarva aidhanakI AtmA pUrvabhava ke mahAbairase pajalI huI thI usane rAjA kA viSa pInA svIkAra nahIM kiyA / vaha agnikuNDameM praveza kara khAkha hogayA evaM vaha lobhI marakara kIlaka vana meM camara nAmakA mRga ho gayA / 148 - 151 / rAjA siMhasena bhI marakara sallakIvanameM azanighoSa nAmakA madomata hAthI ho gayA // 152 // rAjA siMhasena ke marajAne se rAnI rAmadattAkA zarIra zokAgnise dagdha hogayA | vaha karuNA janaka ronA rone lagI / mAre zokase vaha hAthoMse vakSaHsthala kUTane lagI / jamInapara par3a gaI / samasta bhUSaNa basana utArakara usane pheMka diye / evaM rote rote usake netra phIke par3a 'gaye / vaha isa prakAra cillAkara rone lagIM kRpAnAtha ? tuma kAmadeva ke samAna sundara the / prANoMse bhI adhika pyAre the| zatrurUpI agnike liye megha the / pUrNamAsoke candramA ke samAna vizAla netroMke dhAraka the| striyoM ke mukha rUpI kamaloke bhramara the aura ratikalA meM prema karane vAle the| prANa pyAre / abhAginI mujha akelIko chor3a kara Apa kahAM cale gaye / 153 - 156 / maiM kyA karU kahAM rahUM aura tumhAre binA prANoMko kaise rAkhUM / nAtha | tumhAre binA yaha samasta rAjya mujhe viSako jvAlAke samAna bhayaMkara, jAna par3a rahA KUKKA kekeke Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jan ! sAMprataM ka mato'si hA // 157 kiM karomi katiSThAmi kathaM prANAn dadhAmyahaM / vinA svAM bhUtale rAjya viSajyAlopamaM mana |158vidymaane dhave sroNAM tannayaha karavata / sadabhAve hi rAjyAdi parAdhInatvato'riSat / / 156 / / vilApaM bhUri kRtvaiva virarAma napapriyA sadA tatra samAyAte ve Arya pratibodhane / / 160 ||pkaa dAMtamatI khyAtA hiraNyAdimatI parA / patAbhyAM rAmadattA sA vodhitAkhyAya savRSa / / 161 / / dravyakSetrAdisadbhAva jhAtvApaNe tayostadA / jagrAi saMyama zuddhaM rAmadattA pavitradhIH / / 162 // siMhacandro'bhava prAjA siMho'rAtigajotkare / pUrNacandoladhumrAtA yovarAjye babhUva ca // 163 // tayorbhujAnayo rAjyamivAbhUvatsaraH kssnn| ekadA siMhacandrasya pitroHcaM vAgata / / 163 // tadAnImAgataM zrutvA pUrNacandrAbhidha muniM / gatyA natvA dvidhAdharma zrutvA vairAgyamApa saH hai| svAmin ! patike vidyamAna rahate hI rAjya Adi samasta padArtha sukhakara hote haiM kiMtu - usake marate hI parAdhIna ho jAneke kAraNa ve saba zatruke samAna duHkhadAyI ho jAte hai // 157 // 158 / isa prakAra vahutasA bilApakara bar3I kaThinatAse rAnI rAmadattA zAMta ho pAI thI ki usa | samaya use prati bodha dene ke liye do AryikAye aaii| dAMtamatI aura hiraNmatI donoM Adi kAoMke ye do nAma the| rAnI rAmadattAko dharmakA upadeza de saMbodhA / rAnI rAmadattA bhI pUrNa- paMDitA thii| dravya kSetra AdikA svarUpa samajhakara usane unhIM donoM AryikAoMke samIpameM saMyama IN dhAraNa kara liyA // 156-161 // rAjA siMhasenake mara jAne para kumAra siMhacandra rAjA bane jo ki zatrurUpa hAthiyoMkA mAna mardana karane vAle the evaM unake choTe bhAI kumAra pUrNa candrako yuvarAja pada pradAna kiyA gyaa| 162 / rAjA siMhacandrako rAjya karate karate eka ho varSa vyatItaH huA thA ki akasmAt unake cittameM pitAkA duHkha utpanna ho gyaa| usI samaya eka pUrNacandra nAmake - munirAja bhI vahAM para padhAre the| rAjA siMhasena unakA Agamana suna unake pAsa gaye / bhaktipa rvaka namaskAra kiyaa| munirAjake mukhase yatI aura zrAvakakA dharma sunA jisase unhe saMsAra zarIra bhogoMse vairAgya ho gayA // 163-164 // rAjA siMhacandrane kula paraMparAseM prApta rAjya apane choTe NEKApaYY papapapaYERAYElect YASIK Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la 18 FREK thapuSatra // 165 // laghave pUrNa candrAya dAvA rAjyaM krmaagtN| siMhacandrohi tatpArzve gRhoto muniH // 166 // siMhanAdaH sannamamAdaguNasthitaH / sa taponAnAvidhaM kurvan khavAraNapaGkaM samet // 167 // turyAzramotkarSa punaH prApa tapobalAt / sAdheopasUkSmAdi padArthaviSaye mataH / / 168 / / manohara vanodyAne rAmazekaza mujha / siMhaca tapaHsaMkhya' dRSTvA taM vaditu N gatA // 166 // natveti saM bhAIko pradAna kiyA evaM munirAja pUrNa candrakecaraNakamalo meM digambarI dIkSA dhAraNa karalI 265 munirAja siMhacandrane jisa samaya vikathA kAya Adi pramAdoM kA nAza kiyA usasamaya ve apra guNasthAnake pAtra vanagaye / ve aneka prakArake tapoMkA AcaraNa karane lage jisase tapoMke prabhAvase unheM cAraNa Rddhi prApta ho jAne ke kAraNa ve cAra RddhidhArI munirAja bana gaye / tapake balase unheM manaH paryaya nAmakA cauthA jJAna prApta ho gayA jisase DhAI dvIpake aMdara rahanevAle zubha padArthoM ko ve acchI taraha jAnane lage / 165 - 167 AryikA rAmadattAne manohara nAmake vana meM tapa karate hue munirAja siMhacandrako dekhA isaliye prema pUrvaka bandanA karaneke liye vaha unake pAsa gaI bhaktipUrvaka unheM namaskAra kiyA munirAja siMhacandra ArthikA rAmadattA ke usIbhava ke bar3e putra the isaliye unheM dekha putrasnehase usakA hRdaya umar3a AyA / evaM mohase gadgada ho vaha isaprakAra stuti karane lagI mune ! yuvA avasthAmeM rAjyakA tyAga kara Apane yaha muni mudrA dhAraNa kI hai isaliye Apake liye dhanyavAda hai tuma rAjA siMhasenake vaza rUpI kamalake liye sUrya samAna ho / vidvAna bhavyarUpI cakora pakSiyoMke liye candramAke samAna ho aura saMsArase pAra hone vAle mahApuruSa ho / vasa isa prakAra stutikara AryikA rAmadattA munirAja siMhacandra ke samIpa baiTha gaI evaM bAra bAra Adara pUrvaka unake tapakI kuzala pUchane lagI tathA usane isaprakAra munirAjase kahA VAPAL Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ su'KEKKKKKKK. suta' snehAdrAmadattA nayatstuti / dhanyastvaM yaudhane sAdho ! rAjya' tyaktvA bhavedyatiH / / 17 // siMhasenAnvayAmbhojakarmasAkSI kalA. nidhiH / bhavyavizvakoSu tvaM saMsAratarastarAM // 101 // stutvA sthitvA tadabhyaNa kuzalaM tasapovidhau / andhayukkAdarA hi vyA rAma dakSA muhurmuhuH / / 172 // papracche ti muni bhUyaH sA sAdho ! tava yAMdhavaH / pUrNacandrAbhidho rAjyaM dharma tyaktvA bhunattyA // 173 // sukhAkAMkSI sa kiM dharma gRhISyatyatha vA nahi / va hi tva' jhAnamArgeNa yAyAtathyaM taponidhe ! / / 174 // siMhacandro muniH prAha yuSmaddharma gRhISyati / rAmadattA punaH prApta kathaM sAdho ! nigayatAM |275/muniH prAha bhavAMstasya zrutvA tAmanikApatAn / tatpre jJAnamArgeNa katha ____ muninAtha ! tumhArA bandhu rAjA pUrNacandra dharmakI kucha bhI parvA na kara rAjya sukha bhoga rahA hai vaha mujha viSaya sukhokA premI jAna par3atA hai kRpAkara kahiye ki vaha pavitra dharmako dhAraNa karegA | yA nahIM kyoMki tuma divya jJAnanetrake dhAraka mahApuruSa ho isaliye apane divya jJAnake dvArA yaha bAta mujhe samajhA dIjiye // 168-173 // uttarameM munirAja siMhacandra ne kahA vaha niyamase jainadharmako dhAraNa karegA isa bAta meM koI sandeha nahIM / rAmadattAne phira puuchaa-prbho| kisa upAyase vaha jainadharma dhAraNa karegA kRpAkara kahiye / uttarameM punaH munirAja siMhacandrane kahA maiM apane avadhijJAnase pUrNacandrake bhavoMkA varNana karatA hU~ tuma dhyAna pUrvaka suno aura pUrNa candrako jAkara kaha do| tuma nizcaya samajho jisasamaya vaha apane pUrva bhavoMko sunegA rAjyAta sukhameM atizaya magna rahane para bhI vaha niyamase saMsArase virakta ho jAyagA aura digaMbarI dIkSA dhAraNa karegA / munirAja siMhacandrase yaha rAjA pUrNacandrake vairAgyakA upAya suna AryikA 5. rAmadattA bar3I prasanna huI aura bar3e Adarase usane munirAjase yaha kahA-kRpAkara rAjA pUrNacandra - ke pUrvabhavoMko Apa kahiye meM sunane ke liye tayAra hUM / uttarameM munirAja siMhacandrane kahA-maiM khulA sA rUpase rAjA pUrNa candrake pUrvabhaSoMko kahatA hUM tuma dhyAna pUrvaka suno - - Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KKVK svayata yantu subhAvataH / 196|zru svayaman nirviSaNo bhavasAgare / adhigamyAdhipatye sa vairAgyaM pranajiyati / 177 va dhvaM tadbhavasaMbaMdha zRNominaH / za prAha uni suSTa, zrRNutAsya avasthiti' / 178|aMdhU dvIpe vikhyAte bhArate viSayo mahAn / kozalaH kuzalailoM keH saMpUrNaH sampa bhUtaH // 176 // vRddhaH samAkIrNo dRdvaprAmo manoharaH / mRgAyaNAbhidhastatra vidyate ghAr3avApriyaH | 180 dharmapatnI ca tasyaiva babhUva madhura svara campakarNA bhartuH svecchAnucAriNI // 189 // babhUtra vAruNInAstA tayoH putrI vizAladhoH / mRgAyaNo iya kAlAMte mRSo mAmapriyo bhUSaM // 182 // atha prAk purudevasya bhaktape nirmitAmaraiH / sAketA dvirau striyukta yojanairbhAti bhUtale // 283 // tala rAjAsita madhya sI sAmanyasevitaH / rarAjAtivalo nAmnA timIzavadano mahAn // 184 // tasya rAmA rameyAsItsuma isI jaMbUdvIpa bhara meM eka kona nAmakA mahAdeza hai jo ki vidvAna logoMsa paripUrNa hai aura saMpadAkA khajAnA hai / kozala dezameM eka bRddhagrAma nAmakA mahAmanohara nagara hai jo ki saba bAtoM meM bRddha puravAsI janoMse bharA thA / bRddhagAma nagara meM eka mRgAyaNa nAmakA brAhmaNoMkA saradAra rahatA thA / usako dharmapatnIkA nAma madhurA thA jo ki sonA aura caMpA ke raGgake samAna mahAmanohara varNakI dhAraka thI aura patikI atizaya AjJAkAriNI thI // 174 - 180 // una donoM brAhmaNa aura brAhmaNI ke eka vAruNI nAmakI putrI thI jo ki atyanta buddhimatI thI kadAcit kAla pAkara usakA pitA mRgAya mara gayA / / 181 - 182 // isI pRthvIpara eka sAketA nAmakI nagarI hai jisakA ki nirmANa bhagavAna RSabha devake samaya meM unakI bhakti pragaTa karaneke liye devoMne kiyA thA aura jo bAraha yojana paryanta pRthvIpara viratI hai | sAketA nagarIkA svAmI rAjA atibala thA joki apane zatru rAjAoMke baMzakA nAza karanevAlA thaa| aneka sa.maMtoMse sevita thA / candramAke samAna mukhase zobhAyamAna aura mahAna thA // 183 | 184 // rAjA pratilakI rAnIkA nAma sumati thA jo ki lakSmI ke samAna parama sundarI Wu Tang Qi wawawa Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J tyokhyA pikasvanA zyAmA rakAdharA sagatigaMbhIragorvaraM / / 185 / / tayohiraNyayasyAkhyA putrI jAtA mRgAyaNaH / bhogozyadhipAkena kholya prApnoti mAnavaH / / 186 / / bivAdino vadaMtItthaM nAstikaikAMtadaSTayaH / godhUmAdisujAtInAM prAdurbhAvo hi nAnyathA! 187 nAtvaM stro naraH strItvaM pazutva nrstthaa| prApnuyAnnavicAraNa kSetravAnyAdivadgatiH / / 188aa yAdino bho bhavadbhizca yaduktaM satyameva tat / yaddhAnyamupyate kSetra tAnyotpatira va hi // 18 || jainAH karmapradhAnIyAH nAnAkaryANi sNsyho| abhuktvA tatkSayo nAsti kalarakoTizatAdhikaH 160 // mAra makSetra samAviSTa tatvajJAnAdasaMzaya / pharmabIjodayo yAdaka samutpattistu tAdRzI // 191 // thii| kokilAke samAna vacana bolane vAlI thii| zyAmA thii| lAla 2 hoMThoMkI dhAraka haMsake 4 samAna manohara gatise calanevAlI gambhIra vacana volanevAlI aura prazasta thI // 185 // magAyaNa | kA jIva brAhmaNa, rAnI sumatike garbhase hiraNavatI nAmakI putrI huA ThIka hI hai| ati rUpase // bhoga bilAsa karanevAlA puruSa bhI strI ho jAtA hai // 186 // jo . puruSa ekAMta mithyAdRSTi aura nAstika hai unakA kahanA yaha hai ki gaihra Adi padArthoMke samAnahI jIva padArthakI utpatti hotI hai, jIva padArtha anAdinidhana nahIM kyoMki ve yaha mAnate haiM ki kSetrameM jisa prakAra dhAnyase dUsarA dhAnya kd utpanna hotA hai usI prakAra strIse puruSa puruSase strI pazuse puruSa puruSale pazu svabhAvasehI utpanna ho - jAtA hai // 187--186 // granthakAra isakA uttara dete haiM ki tumhArA ekAnta mithyAdRSTi bAdiyoMkA kahanA kathaMcita ThIka hai kyoMki kSetrameM jo dhAnya voyA jAtA hai usI dhAnyakI utpatti hotI hai jaina siddhAMtake anuyAyI puruSa karmako pradhAna mAnate hai / ve karma aneka prakArake haiM / binA unakA phala bhoge karor3oM kalpakAla kyoM na bIta jAya unakA kSaya nahIM ho sakatA // 160 // yaha nizcaya hai tattva jJAniyoMne apane tatva jJAnase AtmAko kSetra kahA hai usameM jaisA karma rUpI vIja par3atA hai vaisI ! hI utpatti hotI hai arthAt puruSapanekA kAraNa yadi karma utpanna hogA to puruSa utpanna hogaa| AYAPEThkkkkkaTREATRE Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ataH karmavipAvana nAnAyonityamAzraye / tatsambandhakSaye mokSo jIvAsyAsparam mahaH / / 2.2 itthala kuvivAdena dharmadhvaMso yato bhaveta sattvazAnadhayA ye tu bAdaM kuryati jAtu na // 163 // satyajJAnaM vidhAve mo mAnavAnAM bhvtyrN| tarakSaye jhAnasaMsiddhivinirdhUmapradIpavat P 64 // sA kamAyauyanaM prAptA lalitAMgI laladgatiH / lolagak pIvarasthUlanitambodbhAramAlinI // 165 // suramyo viSayo'thAsti aura strI panekA kAraNa karma hogA to strI hogI isaliye yaha bAta nirvivAda rUpase siddha ho jAtI hai ki jaba taka isa jIvake sAtha karmakA saMbaMdha rahatA hai taba taka.yaha aneka prakArakI yoniyoMmeM | samatA phiratA hai kintu jisa samaya usa karmake saMbandhakA sarvathA nAza ho jAtA hai usa samaya jIvako mokSakI prApti hojAtI hai jo mocA eka utkRSTa teja kahA jAtA hai // 161-192 // basa IN vizeSa kuvivAdake karanekI koI AvazyatA nahIM kyoMki khoTe vivAdase vAstavika dharsakA lAza ho jAtA hai| jo puruSa tattva jJAnI haiM ve kabhI bhI kisI prakArakA vibAda nahIM karate // 193 // jisa prakAra vAke rahate dIpakakA prakAza bhadamelA rahatA hai kintu jisa samaya dhUzrA naSTa ho jAtA hai usa samaya dIpakakA prakAza ujjvala ho jAtA hai usI prakAra vivAda karanese manuSyoMmeM ajJAnakI vRddhi hotI hai aura vivAda na karanese jJAnakI bhale prakAra siddhi hotI hai // 164 // mRgAyaNakA jIva kanyA hiraNavatI kramase yuvati hogii| usakA samasta aGga suDaula manohara thaa| valIlA pUrvaka vaha gamana karane vAlI thii| caMcala netroMkI dhAraka thI evaM sthUla stana aura nitaMboMke / bhArase zobhAyamAna thI // 165 // isI pRthvIpara eka surabhya nAmakA deza hai jo ki yathArtha nAmakA dhAraka haiM / suramya dezake andara eka podana nAmakA nagara hai jo ki apanI sundaratAse rAjarAjapura-kuberapurI alakAkI zobhA dhAraNa karatA hai // 165 // podana purakA svAmI rAjA pUrNa candra thA jo ki yazasvI thA / pUrNa JAYANAYANAYAYANAYANAYANAYA 3 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - A nAmAnvartha smudrhn| podanAvya puratA rAjarAjapuropau // 16 // tava rAjA yazaHsaMghaH pUrNacandrAbhidho'sami pUrNacandramukhaH pUrNa rAmAbhogapura daraH // 16 // padApativalo rAjA pUrNacandanAya taaN| hiraNyAdicatomAzu paGkajAraNapatsalAM / / 168 // pragalbhakA tayA sArka reme rAjA ciraM sukha / bhogAvanimAvena kjmRddhaarvnneyaa|| 16 bhujAnayostayoH saukhyaM sutA jAtA vidharvazAt / madhurA brAhmaNI saiva rAmadatA tyamuttamA // 2005 bhartA mAtRtvamAyAti jAyA purI bhavezaho / putrI putratvamApnoti dhik dhik saMsAracitratA // 201 // bhaninavaNika yo'I siMhacandrAbhidhastA / putro bhUtvAtimohana muchipadamAzritaH / / 202 // tavaidha prAramaye yA bhUta pAraNI putrikA zubhAsA mRtvA pUrNacandrAkhyo menuno'bhUttabodare // 20 // svaspimatA pUrNacandro yaH podanAdhIzcaro hi saH tyaktvA candramAke samAna mukhase zobhAyamAna thA // 266 // rAjA ativalane kamalake samAna lAla 2 caraNoMse zobhAyamAna kanyA hiraNavatokA vivAha rAjA pUrNacandrake sAtha kara diyA // 267266 // RC kanyA hiraNavatI apano prauDha avasthAse zobhAyamAna thii| kamalake samAna komala aura sundara varNa | kI dhAraka thI isa liye rAjA pUrNacandrane cira kAla taka usake sAtha manamAnA sukha bhogA // 26 // bahuta dinataka bhoga vilAsa karate 2 una donoMke eka putrI huI jo ki madhurA brAhmaNIkA jIva thaa| vaho madhurA brAhmaNIkA jIva tU rAmadattA hai // 20 // yaha saMsArakI bar3I bhArI vicitratA hai ki bhaisameM jo apanA pati hai vaha to mAtA ho jAtA hai| strI putro ho jAtI hai aura putrI putra vana jAtA hai isaliye aise duHkhaprada saMsArake liye sahala vAra dhikkAra hai // 201 // merA tere Upara Id vizeSa moha thA isaliye bhadramitra nAmakA jo meM seTha putra thA vaha terA siMhacandra nAmakA meM putra huA hUM jo ki maiM isa saMsArase virakta ho muni bana gayA hU~ / 202 // pahile bhavameM jo tumhAre vAruNI nAmakI kanyA thI vahI marakara tumhAre udarase utpanna merA choTA bhAI pUrNacandra huA hai| C // 203 // tumhArA pitA rAjA pUrNacandra jo ki podana purakA svAmI thA samasta rAjapATako chor3a AYAYAYAYAYAYAYAT AyAyaNAYAYANAYANA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjya pravayAja matrapAsamopake / 205 zyoH sa guru savadhivilocanaH / AryikAdAMtamatyante taba mAtApi dIkSitA // 2055 tvatpatiH siMhasenAsayo mRtvA daSTo'hinA naraH / karIMdro'zanighoSAkhyaH prauDho ghana ivAparaH // 206 // bhUtvAraNye bhramana, matto mAmAlokya jidhAsAdhAvatiruma mayAkAze sthityA' sau pratiyoSitaH ||207myotpuurvsNbNdh zrutvA samyaka prabuddhavAn / saMyamA saMyama bhavyaH kumbhI sadyaH samagrahIt // 20 // sthiracittaH sanigo jhAtvA dehAyatAratAM / kRtvA mAsopavAsAdIna zuSkarANi bhanna yan // 20 // // kurvanneva mahAsatvazciraM dhoratara tpH| kRzo'bhUcchaktihInatvAtpayodhiriva nirjalaH // 211 // atho yaH pUrvahiTa soM kara munirAja bhadravAhuke samIpa digambaro dIkSAse dIkSita hogayA thA vahI avadhi jJAnase zobhAyamAna hamArA guru huA hai| tumhArI mAtAne bhI AryikA dAMta matike samIpameM AryikAke vrata dhAraNa kara liye haiN| tumhArA pati siMhasena jo ki sapane Dasa liyA thA azanidhoSa nAmakA vizAla hAthI huA jo ki sAkSAt kAlA megha sarIkhA jAna par3atA thA / vaha isI vanameM eka dina madonmatta ho ghUma rahA thA ki usane mujhe dekhA evaM ekadama vaha mujhara mArane ke liye rUra pdd'aa| maiM cAraNa RddhikA dhAraka thA isaliye maiM AkAzameM avara sthita hogayA evaM maiMne use rA, sundara vAkyoMme pUrva janmakA vRtAnta sunAkara pratibodha diyaa| jisa samaya usane mujhase apane pUrva bhavakA vRtAnta sunA to baha eka dama pratibuddha hogayA aura mere upadezAnusAra usane zoghahI saMyaEN mAsaMyama-deza caritra dhAraNa kara liyA // 204-208 // vaha azanighoSa hAthI usa dinase sthira | va citta hogyaa| zarIra Adiko asAra jAnakara vaha eka dama virakta hogyaa| ekamAsa to kabhI eka - pakSa AdikA upavAsa karane lgaa| jIba hiMsAke bhayale sUkhe patte khAne lagA isa prakAra atyanta 21 valavAna bhI vaha cira kAla taka ghora tapa tapaneke kAraNa ekadama kRza hogayA isIliye jisa prakAra jala rahita samudra zobhA nahIM pAtA usI prakAra zaktihIna vaha hAthI bho zobhAyamAna nahIM jAna par3atA thA // 206-210 // KIpapaparayApaka KPRIYNKTalayaMKVIRY Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtvA'bhUdhAro mRgaH / punItvA sa saMjo kuTAhiH RdhAnvitaH // 211 // anya sa gajastoyaM pAtu mAsopacAsavAn | yUpake sariNI nAma saritoya praviSTavAn // 2123kSAmakAyo'stattatra kAme kuJjarAdhipaH / sarpastaM patitaM dRSTyA pUrvavairAccukopa sH|| 213 // Aruhya mastakaM tasya polo: paramadharmiNaH / indazItiruma sa cyAlaH sAhAstadvijAhAti na // 214 // sAraGgastadviSaNeva samAdhi l maraNAdabhUta / vimAne zrIdharodevaH sahasrAre raviprabhe // 215 // sacivaH siMhasenasya dhammillAsyazva sa mRtH| tatraiva kAnane so'bhUta KYAPhysia ___ mantrI satyaghoSakAjIva jo mara kara sarpa huA thA aura rAjA siMhasenako kATanese vaha unakA * varI hocukA thA apanI sarpako paryAyase marakara vaha camara mRga huA thA evaM punaH vahAMse marakara krodhake kAraNa vaha kurkuTa jAtikA sarpa hogayA // 211 // eka dinakI bAta hai ki eka mAsakA upavAsI vaha AzanighoSa hAthI yUpakesariNI nAmaka nadIke kinAre jala pIneko abhilApAse gyaa| vaha ekadama kRzazarIrakA dhAraka thA isaliye usake Lal gAr3e kIcar3ameM phasakara gira gyaa| usake pUrvabhavakA vairI vaha sarpa bhI vahIM para utpanna ho gayA basa hAthI azanighoSako dekhate hI pUrvabhavake vairase usakA krodha umar3a gayA / parama dharmAtmA usa IA) hAthIke mastakapara vaha car3ha gayA evaM use DasaliyA ThIka hI hai jo pApI hote haiM ve - apane pApakoM ko chor3ate nahIM // 212-214 // hAtho azanighoSane sarake tIbra viSake kAraNa | samAdhimaraNa pUrvaka apane prANa chor3e evaM vaha sUryake samAna dedIpyamAna sahastrAravimAnameM zrIdhara nAmakA deva ho gayA // 215 // rAjA siMhasenakA jo dhammilla nAmakA mantrI thA vaha marakara usI | vanameM jisameM ki hAthI azanighoSa utpanna huA thA bandara ho gayA evaM hAthI aura usako Apasa meM gaharI mitratA ho gaI // 216 // jilatamaya bandarane apane mitra hAthIko sarpase DasA dekhA mAre Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnaro rAjasatsakhA // 216 // hae yA mitra gaja daSTaM tenAhi nareNa sH|ito'gaatttiiye zvanne kuphuTa: pApamAjamaM // 217 / anta muhUrtamAtreNa supaadshilaatlaat| samutthAya lulokAsau ciraM svAdhiyaM saH // 218 // kautaskula pasarapaMnirSimAnAzca kuzastasaM bhukaDAgalIvAli zyate zayarI nu vA / 216 / / decaM bhrAMtigataM dRSTvA samUcastaM surAMganAH / bho bho nAya! bayaramamAH samastaveda supa pitaH / / 220 / / bhAvato'yaM surAvAso yavanatyaM tavaiva tat / ataH ki tarphayazcitte mAgAssva bhrAMtimandiraM // 221 zu tyA devAMganA vAyaM sa dadhyAviti cAsi / amra kRtaM puNyaM yada vAgato'smyahe // 222 // evaM citayanastasya prAdurAsotsRtIyaska / tadeSa ! krodhake usakA hRdaya pajala gyaa| usane apane mitrakA badalA leneke liye usa kukuTa sarpako mAra lA DAlA jisase vaha pApI mara kara tIsare narakameM gayA evaM rAjA siMhasenakA jova zrIdhara deva acaraja | bharI dRSTise svargako lakSmIko dekhakara manahI mana yaha vicArane lagA kahAMse to ye devAMganAoMkI katAra aaii| kahAMse ye vimAna Aye aura apanI UMcAIse AkArako sparzanevAle ye bar3e 2 mahala kahAMse Aye ? yaha indrajAlakA khela to nahIM hai| deva zrI dhara ko svargakI vibhatise isaprakAra Azcaryamaya dekhakara usakI niyoginI deviyoMne kahA| prANanAtha ! hama jo devAMganA dIkha rahIM haiM ve ApakI hI striyAM haiN| yaha mahala ApakA hI hai tathA aura bhI jo cIjeM Apa dekha rahe haiM saba ApakI hI haiN| Apa yahAMkI vibhUti dekha kara jo Azcarya kara rahe haiM vaha vyartha hai| Apako isavibha tiko dekhakara kisI prakArakA bhrama nahIM karanA cAhiye // 217-221 // devAMganAoMke isaprakAra vacana suna deva zrIdharako bar3A Azcarya humA evaM vaha apane manameM isaprakAra vicAra karane lagA___maiMne aisA kaunasA Thosa puNya kiyA thA jisake kAraNa maiM yahAM nyAkara utpanna huA hU~! 4 usIsamaya usake avadhijJAna udila hogayA evaM usake dvArA usane samajha liyA ki maiM jo hAthI thA vaha kIcar3ameM phasa jAne ke kAraNa marakara deva huA huuN|| 222-223 // basa vaha apane manameM KEYPREETSPREETERIFFECRETRIEVERE P - 35 - - - Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Home patitaM nAgaM dadarzAvadhilodhanaH // 223 / / tadA saMbhAvayAmAsa cetasIti muhurmuH / dhanyaM vrataM yatojIvastiyaMgapi gugebhavet // 224 // dhanyAste gurabo bhUmau shaansaarnggmdhymaaH| taranti sArayaMtyeva naukA iva vrataM yataH // 225 // Arabhya tadanaM devo vabhoja svAsapada aspAtasamudra dvIpa krISTayan sthitaH // 220 / kohAzaileSu devImiH zabdabhogo mahaddhikaH / reme tapaH samahataM phalaM lazyA lasadyuti // 227 / / caturhastonnatAMga sa saptAyuvivarjitaM / haimagadhivamAregha candramaM puNyasaMcayaM // 228 ||assttaadshsmudraayumnsaa hAramAharan / maSTAdazasahastrazca yatsaraiH puNyato'maraH / / 226 / tApatyazaH samucchyAsa sugaMdhIkRtavizvayaM / kurvan svargagapuSpaudha. vaDA hI prasanna huA aura bAra bAra isaprakAra vicArane lagA---vratAcaraNako dhanyavAda hai jisake kAraNa tiryaMca bhI jIva deva ho jAtA hai // 224 // saMsArameM ve guru dhanyavAda ke pAtra haiM jo jJAnarUpo samudrake andara vidyamAna haiM evaM nAvake samAna jIvoMko saMsArasamudrase pAra karate haiM aura svayaM bhI se Ma/pAra hote haiM evaM jinake dvArA batoMko prAti hotI hai // 225 // zrIdhara devako jaba acchI taraha jJAna hogayA taba vaha usadinase vargakI sampadAko bhogane lagA / asaMkhyAte dvIpa aura samudroMmeM jAkara krIDA karane lgaa| vaha vipula RddhikA dhAraka zrIdhara deva aneka krIDA parvatopara zabda janita bhoga bhogane lagA / evaM sundara kAMti dhAraka vaha tapase jAyamAna uttama phalako pAkara sAnanda krIDA karane lago // 227 // deva zrIdharakA zarIra cAra hAtha pramANa thA jo ki malamUtra IN Adi sAta dhAtuoMse rahita thaa| candanake samAna mahakane vAlA candramAke samAna kAMti vAlA aura puNyakA samUha svarUpa thA / deva zrIdharakI Ayu aThAraha sAgara pramANa thI / apane tIna puNya kI kRpAse vaha aThAraha hajAra rvaSabAda eka bAra manase AhAra grahaNa karatA thaa| aThAraha pakSoMke IES bAda hI vaha ucchvAsa letA thA jo ki apanI sugaMdhise samasta dizAoMko mahakAnevAlA thaa| * evaM vaha deva sadA kalpavRkSoMke suMgadhita puSpoMse banI puSpamAlAoMko dhAraNa karatA rahatA thaa| usake padma nAmakI lezyA thii| sadA bhagavAna jineMdrakA vaha dhyAna karatA rahatA thaa| meru Adiko Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nala 0 KPKVPKKKK PRAVR bhUSitaH zrIdharo mahat // 230 // padmalezyo jinaM dhyAyan yAtrArthaM meruSu vajana | nAnAnATyarasAn pazyan gataM kAlaM viveda na // 231|| yato mata lekhapo'maravadhUmukhAMmbhojaliT / nikAya kalarUpavAn bahuvilAsinIbhogagAk // bratAdakhilabhUmipaH paramadhAmasaukhyAlayaH / agamyamiva kiM yastribhuvane vidhIyeta tat // 232 // hatyArSe zrIbRhadvimalanAthapurANe bhavvaratnabhUSaNAmnAyAlaGkAradhyakSacArikRSNadAsa viracite brahmamaGgaladAsa sAhAyyasApekSe siMhasenacarazrIdhara devo tyativarNano nAma saptamaH sargaH // 7 // yAtrA karatA thA / nAnA prakArake nATya rasoMko dekhatA thA isaliye usa divya sukhameM isa bAtakA patA hI nahIM lagatA thA ki merA kAla kahAM bIta rahA hai / / 228-231 // granthakAra vratakI prazaMsA karate hue kahate haiM ki isa vrata ho kI kRpAsa jIva devAMganAoMke mukhakamalakA AsvAdanevAlA deva ho jAtA hai / sundara zarIra kalAyeM aura rUpakA dhAraka hotA hai| bhAMti bhAMtikI sundara striyoMkA bhoktA hotA hai / samasta pRthvIkA svAmI mocasukhakA sthAna hotA hai vizeSa kyA tInoM loka meM aisI koI cIja nahIM jo isa vratake agamya ho arthAt vratAcaraNakI kRpAse jIvoM ko saba bAteM sulabha rUpase mila jAtI haiN| dharmAtmAoMko cAhiye ki ve vratAcaraNa se eka kSaNa bhI apane cittako vimukha na kareM // 332 // isaprakAra bhaTTAraka ratnabhUSaNakI AmnAyake alaMkArasvarUpa maMgaladAsakI sahAyatAse makRSNadAsa viraMcita vRhat vimalanAthapurANa meM siMhasena ke jIva zrIvara devakI vibhUtikA varNana karanevAlA sAtavAM sarga samApta // 7 // Han ReaPAKYA yatayataya Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavAM sarga / 64 mAdiva para jyotiH siddha' sArthagocaraM / zikSoddhAra jamatkAra gopAr2yA sNsmraamyhN||1|| arthacAna vane vyAdho nAmnA gAsavAniti / dvATyA taM patitaM nAgaM tutoSa hRdaye nije // 2 // zuktijAmi radau tasya bhUrijAMsi conntii| AdAya patavAn siMhapasane zavarApraNIH // 3 // dhanamitro'sti toca rAjazreSThI zubhAzayaH / dadau tasmai sa sau tAni bahumUlyAni cAdarAt // 4 / / pUrNa. candramahIzAya so'pi zreSThI dadau mujha / zuktijAni ca dantau dvau zukratejAMsi sundarau // 5 // pUrNaca'dro'pi tavayyA vyadhAtyAdavatuSTayaM ___ jo bhagavAna RSabhadeva utkRSTa jyotIsvarUpa haiM / samasta kammoM se rahita siddhasvarUpa haiM / samasta padArthoMke jAnakAra sarvajJa haiM / jagatameM vAstavika zikSA pradAna karanevAle haiM aura gopabar3e 2 muniyoMse stuta hai una bhagavAna RSabhadevako maiM bhaktipUrvaka namaskAra karatA huuN|| 1 // jisa banameM hAthI azanighoSa marA thA usI vanameM zRgAlavAna nAmakA eka bhIla rahatA thA / hAthIko | ISI isaprakAra marA dekha use bar3A harSa huaa| atyanta dedIpyamAna gajamotI aura dAMta usane le liye aura vaha rAjA pUrNacandrakI rAjadhAnI siMhapurakI ora cala diyA // 2-3 // siMhapurameM usasamaya eka dhanamitra nAmakA seTha rahatA thA jo ki rAja seTha thA ora uttama hRdayakA thA / bhIlane donoM dAMta aura gajamotI jo ; bahumUlya the usa seTako jAkara de diye // 4 // rAjaseTha dhamitrane da bhI use bahumUlya bastu 2 . ka rAjA pUrNacandrakI bheMTa kara diye unheM dekhakara pUrNacandra var3A prasanna huA kyoMki ve gajamolA ka vimAnake samAna dedIpyamAna the aura donoM dAMta parama sundara the IS. // 5 // rati premI aura zobhAmeM kuberakI upamA dhAraNa karanevAle rAjA pUrNacandrane una donoM dAMtoM hipahaparaNyAyapADayA VERYKhadkarkaise Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NEYESH palyaMyAsya ratipremA raajraajaadhikaamH||6||shukijaanaaN vidhAyAzu hAra cetoharaM nije / pAsasaMjorakhi prItyA saMsArasyedgazI gtiH| // 7 // ato mAtamadhe tISa ko vidadhyA isIcchayA / dhanaM ghanyaM sutasyAdi kasyAbhUdra tale 15 // 8 // ballabhaH kasyacitko'pi masji svAgaDhage sAre jnmnaashaadiduHkhdH|||| upatvayaM saMsRterbhAdha yossmaashritvaanmuniH| rAmadattApi saccaracA vidhAvairAgya sNgtaa||10|| jagAmAnujaputrasya prativodhAya vegataH / snehatastatra gatvAza yodhyArAsa taM susaM // 11 // nAnA sadairyadA so'pi pratibodhaM hi nAgataH / tadAsya muninA prokA kayAM sA samcIkathat // 12 // vRtti', zrutvA bhavocatA bhavyatvAmpa ke to palaGgake cAra pAye vanavAliye aura gajamotiyoMkA mahAmanohara hAra banavAliyA joki prIti parvaka apane galemeM pahinA ThIka hI hai sArakI yahI dazA hai // 6-7 // mAtA tumhIM kaho saMsAra kI yaha bhayaMkara dazA dekha kauna buddhimAna isameM santoSa dhAraNa kara sakatA hai| evaM dhana dhAnya putra strI Adi kisake saMsArameM hue haiM ! tuma nizcaya samajho vinA svArthake koI bhI kisIse saMsArameM prama karanA nahIM cAhatA kyoMki yaha saMsAra asAra hai aura janma mRtyu Adi dukhoMkA denevAlA hai|-6|| munirAja siMhasena savoMkI pUrvabhavAvali sunAkara cupa hogaye AryikA rAmadattA bhI | use sunakara mana vacana kAyase ekadama virakta ho gaI // 10 // mohase mohita ho AryikA rAma- | dattA apane choTe putra pUrNacandrake pratibodhane ke liye zIghra hI siMhapurakI ora cala dI aura rAjA pUrNacandrako anreka prakArase pratibodhane lagI parantu rAjA parNacandra saMsArameM ekadama lipta thA isa liye Arthika rAmadattAke vacanoMkA usapara raMcamAtra bhI asara nahIM par3A / jaya AryikA rAmadattA ne yaha samajha liyA ki| yaha kisI prakArase prativuddha honA nahIM cAhatA taba usane jo munirAja siMhacandrane rAjA pUrNacandrake pUrva bhavakA bRtAMta kahA thA kaha sunAyA // 11-12 // rAjA pUrNa candra bhI bhavya puruSa WAR Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Hua Fen puGgavaH / saMsArAnityatAM siMtya virAgatvamupAgataH // 13 // gRhItadharmatattvo'sau ciraM raajypaalyt| samyaktvAlaMkRtAMgaH san kAminIballabho bhRzaM // 14 // rAmacApi kAlAMte nidAnamakaroditi / pateSAM me punarbhUyAtsaMyogaH snehato dhruvaM // 15 // mahAzuka vimAne 'bhUdbhAskare mAskarAhvayaH / RtundrasamudrAyuH pAlezyo himadyutiH // 16 // SoDazAyutavarSaizca mAnasAhAramAharan / pakSaiH SoDazabhirdeyaH zvasan cikriyabhUSitaH // 17 caturbAhupramANAMgo'saMdhyopAdhiSu vrjn| yAtrArthamapsarogrAsapariSato'ruNaprabhaH // 18 // pUrNacandro'pi tatraiva levaloke vRSodayAt / vaidUrye vyomayAne ca zaiDUryAsyo'maro'bhavat // 16 // siMcandramadro'pi tapastaptvAtiduSkaraM / prIti vimAne'bhUdUrdhvayordhvake // 20 // ekaviMzatsarispAyuH SaSTamaH zvabhrakAvadhiH / zuklalezyastuSArAbho bAhusAdhai kadedabhAk // 21 // the jisa samaya unhoMne apane pUrva bhavakA vRtAMta sunA ve eka dama saMsArase bhayabhIta hogaye / usI samaya apane manameM saMsArakI zranityatA vicArane lage evaM pariNAmoMme sadA vairAgya vAraNa kara hI rAjya karate rahe // 13 // dharmAtmA hokara unhoMne bahuta kAla taka rAjyakA pAlana kiyA evaM aneka striyoMke pyAre hokara bhI unhoMne apanI AtmA samyagdarzanase hI alaMkRta khakhI // 14 // mRtyuke samaya AryikA rAmadattAne mohavaza yaha nidAna bAMdha liyA ki ina putroMke sAtha phira bhI merA sambandha ho / vaha marakara mahAzukra svargake bhAskara nAmaka vimAnameM bhAskara nAmakA deva hogayA jo ki solaha sAgarakI AyukA dhAraka thaa| padama lezyAse zobhAyamAna thA / candramA ke samAna manohara thA / solaha hajAra varSoMke bAda vaha ekavAra manase AhAra grahaNa karatA thaa| solaha pakSoMke vAda usAsa letA thA / vikriyA zaktikA dhAraka thaa| cAra hAtha pramANa zarIrakA dhAraka thA / aneka bAMganAoMse maNDita ho asaMkhyAte dvIpa aura samudro meM yAtrA karatA thA evaM sUrya ke samAna dedIpyamAna thA / / 15 - 18 // rAjA pUrNa candra bhI puNyake udayase usI svarga ke baiDrya nAmaka vimAna meM ye nAmakA deva huA thaa| munirAja siMhacandrane bhI ghora tapa tapA aura Ayuke antameM mara kara ve urdhva veyaka ke prItiMkara bimAnameM jAkara ahamiMdra hogaye jo ki ikkIsa sAgarakI aAyuke 40 nomideoPi Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la 3 KKKKK ahamiMdratvamApanno muktisma ziyAcciva / kiMkhidUmaM jinadhyAnadhyAyI prItikaro'paraH // 22 // rUpyAdridakSiNA pyAM vidyate'tha puraM para dharipItilakAkhyaM ve dhAriNyAstilako'nusvit // 23 // taya nAyako'tyAdivegAkhyaH khecarArAdhipaH / samAste bahuvidhenarUtra sya bhAryA sulakSaNa bhAsurAH surazcyutthA zrIdharAcyA sunA tayoH // 25 // sama svayanyA purI tala bahuratnAlakAbhidhA / darzakAkhyaH patistasyA vabhUva smaravigrahaH ||26|| tasmai dattA sutA pitrA zrIdharAkhyA dRDhatamI dhAraka the| chaThe naraka takake padArthoMko jAnane kI zakti rakhanevAle avadhijJAna se zobhAyamAna the / zuk lezyA dhAraka the / tuSAra - barapha ke samAna ujjvala the| Dor3a hAtha- pramANa unako zarIra thA evaM ve munirAja siMha candrake jIva prItiMkara deva ahamindra ho mokSase kucha ho kama urdhva vaikake sukhakA AsvAdana karane lage aura hRdayameM sadA bhagavAna jineMdrakA dhyAna karate 2 sukhase vahAM rahane lage // 16- 22 // pRthvI ke rUpAcala parvatakI dakSiNa zreNImeM dharaNI tilaka nAmakA manohara pura hai jo ki apanI advitIya zobhAse pRthvIkA tilaka hI jAna par3atA hai // 23 // dhariNI tilakapurakA svAmI rAjA Avega thA jo ki aneka vidyAoMkA pAragAmI thaa| rAjA ativegakI strIkA nAma sulakSaNA thaa| mahAzuka vimAnase AryikA rAmadattAkA jIva vaha bhAskara deva cayA aura usake garbha meM Akara zrIdharA nAmakI putrI huA // 24 // 25 // usI rUpAcala parvatakI dakSiNa zreNImeM eka alakA nAmakI dUsarI purI hai jo ki nAnA prakArake ratnoMkA sthAna hai / usa purIkA rakSaNa karane vAlA rAjA darzaka thA jo ki kAmadeva ke samAna parama sundara thA // 26 // jisa samaya kanyA zrIdharA dRDha stanI pUrNa candramAke samAna mukhase zobhAyamAna sthUla nitamva aura kRza kaTikI dhAraka pUrNa yuktI hogaI rAjA ativegane usakA dhapatayasa SAYANA Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sok Jue Ji woSok | pUrNacandrAnanA sthUlanitaMbA nAma kodarI // 27 // bhujAnayostayoH saukhyaM vaiDUryAdhipatistaH / caduSA putro babhUveti khyAtA nAmnA yo dharA // 28 // navayauvanasaMpannA madhyakSAmA vizAladRk / vitatoronitAbhyAM maMtharA pAnanA // 26 // bhAra rAyapuraM devapurAbhaM dartate mht| sUryAvartAbhiTI rAmrA tamAsotramarasundaraH // 30 // pitRbhyAM yauvanazAmyAM tasmai dattAyazodharA / so'pi reme tathA sAkaM rohiNyeva palAnidhiH // 31 // garbhe zrIdhara devo'ya bhutvA nAMkasukhaM tataH / vyutvA tayoH sutojakSa razmivegAdhipaH sudhIH // 32 // kadA faare meipuroke svAmI rAjA darzakake sAtha kara diyA || 21|| rAjA darzaka aura rAnI zrIrA donoMhI sAnanda viSa khA~kA anubhava karane lage / rAjA pUrNacandrakA jIva vaiMDarya deva vahAMse yA | rAnI zrIdharAke garbha meM Akara yazodharA nAmakI putrI huA / jo putrI khilate hue navIna tarse zobhAyamAna thI / patalI kaTikI dhAraka thii| usake donoM netra vizAla the / vizAla stana aura nitamboMke kAraNa vaha maMda maMda rUpase gamana karanevAlI thI aura candramAke samAna atizaya zobhAyamAna thI // 28- 266 // isI pRthvI para eka bhAskara nAmakA pura hai jo ki apanI advitIya zobhAse svargapurakI samA natA dhAraNa karatA hai / usa bhAskara purakA rakSaNa karanevAlA usa mamaya rAjA sUryAvartta thA jo ki kAmadeva ke samAna padama sundara thA // 30 // jisasamaya kanyA yazodharAke pitAko yaha jJAta ho cukA ki kanyA yazodharA pUrNa yuvatI hogaI hai to unhoMne usakA vivAha rAjA sUryAvarta ke sAtha kara diyA evaM rAjA sUryAvarta bhI jisa prakAra candramA rohiNI ke sAtha ramaNa krIDA karatA hai usI prakAra yuvatI yazodharAke sAtha manamAnI ramaNa krIDA karane lagA // 31 // rAjA siMhasenakA jIva vaha zrIdhara deva svargI anupama sukha bhogakara vahAMse zrAyuke antameM cayA aura rAnI yazodharAke avatI ho razmivega nAmakA putra hogayA // 32 // eka dina rAjA sUryAvartako municandra KALYANK prathameza Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -mala 316 Xi Zuo gaGe An gaAn ciramunicandrAkhyo munidharmAnuzAsanAt / sUryAvartI nRpastyaktvA rAjyaM saMyamamagrahIt // 33 // tadviyogotyaduHkhena viklavA sA dharA / dIkSAM samagrahIdbhAvAdbhavabhogoganisparza | 34 // zrutvA jAmAtRvRbhyozca dIkSAgrahaNamuttamaM / zrodharA saMyamaM prApanuguNazratyArthi kAMtike || 35 || razmidhego'dhigamyAzu rAjya kAmAdhiko vabho / bhuMjana purAkRtaM puNyaM puNyacetAH prasannadhIH // 36 // anyadA razmi go'gAsiddhakUTa jinAlayaM / vadituM krAditu caiSa manyAH syuH puNyabuddhayaH // 37 // haricandrAyaM tatra dRSTvA cAraNasaMyamaM / purastAtsaM ta nAmake munirAja ke darzana hogye| unase munidharmakA upadeza sunakara unheM saMsAra zarIra bhogoM se vairAgya hogayA / rAjyakA sarvathA parityAga kara diyA aura digambarI dIkSA dhAraNa karalI // 33 // rAjA sUryAvarta jaba muni bana gaye to rAno yazodharAko bar3A kaSTa huaa| use bhI saMsArakI asAtAse vairAgya hogayA evaM saMsArake bhoga aura unake kAraNoMse vimukha ho usane AryikA dhAraNa kara liye || 34 // jamAI aura putrIkI dIkSAkA samAcAra suna yazodharAkI mA rAnI zrIdharA bhI eka dina saMsArase virakta hogaI aura guNavatI AryikA ke pAsa jAkara usane ArthikA| ke vrata dhAraNa kara liye || 35 // pitA mAtAke dIkSA le jAne para kumAra razmivega rAjA bana gaye / kAmadeva ke samAna unakI usa samayako advitIya zobhA thI / pahile upArjana kiye gaye puNyake phalako bhogane vAle the | puNyAtmA aura prasanna cittake dhAraka the // 36 // eka dinakI bAta hai ki rAjA razmivega siddhakUTake jina mandiroM kI vaMdanA ke liye aura unake banoM meM kIr3A karaneke liye gaye ThIka hI hai bhavya jIvoMkI buddhi pavitra huA hI karatI hai / yahAM para eka haricandra nAmake cAraNa RRddhi dhArI muni vidyamAna the unheM dekhakara rAjA razmivega bhakti pUrvaka namaskAra kiyA aura hAtha jor3akara unake sAmane baiTha gayA || 37 // 28 // prAmike badale meM munirAja haricandra ne rAjA razmivegako dharma vRddhi dI evaM ve yaha kahane lage--- ANURA Qing Ye Lian Lian mi Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la deoJi PKPKPUR sthito madhya prAMjaliH paramodayAt // 38 // dharmavRddhi pradAbhAsme suniH prahasahita ina dharma jinoditaM // 36 // zvabhratiryaggatibhyAM yaH samuddharati dehinaH / taM dharma munayaH prAhUrajuH kRpAdiva sphuTaM // 40 // sAMgataM dRzyate yazca tatsatyaM naiva dRzyate / anityo bhavo viddhi samAkhyAMto vyalIkadaH // 41 // saMyogaviprayogotthaM bhave duHkhaM bhRzAMpate / tena duHkhena tallabdhirma syAdazvaviSANavat // 42 // saMyoge viprayoge ca nAnAkarma dRDhI bhavet / karmaNAyAti pAtAlaM saMsRto bhramaNaM punaH // 43 // kasya zrIsutAyAdirAjyaM prAuyaM vapuH sukha' / kiM na dhane'nuyAstyeva snehavyartha mato'khilaM // 44 // te dhIraH sukhinastepi vizvadhAste rAjana ! maiM bhagavAna jineMdra ke dvArA pratipAdita, atizaya hitakArI dharmakA upadeza detA hUM. | tuma dhyAna pUrvaka suno jisa prakAra rasso kUvemeMse ghar3A Adi cIjako bAhara khIMca letI haiM usI prakAra jo dharma jIvoMko naraka aura tiryaca gatile chuTA de use hI vAstavika dharma kahate haiM / 36 / // 40 // jo cIja savere dekhanemeM AtI hai vaha zAmako dekhanemeM nahIM AtI isIliye vidvAnoMne saMsArako anitya aura duHkhoMkA denevAlA TaharAyA hai // 41 // saMsArameM rahakara saMyoga aura viyogoMse jAyamAna pracura duHkha bhogane par3ate haiM evaM una duHkhoMse jisa prakAra ghor3e ke sIMgo meM dharmakI prApti nahIM hotI usa prakAra dharmako prApti nahIM ho sakatI // 42 // rAjan ! saMsAra meM aneka saMyoga aura viyogoMke kAraNa dRDha rUpase karma baMdhate rahate haiM / una karmoMke kAraNa naraka jAnA par3atA hai / samasta saMsArameM ghUmanA par3atA hai // 43 // strI putra kuTumbI rAjya zarIra sukha ye saba bAteM mRtyuke samaya sAtha nahIM calatIM isaliye inake sAtha sneha karanA vRthA hai // 44 // saMsAra meM ve hI puruSa dhIra vIra haiM ve hI sukhI vidvAna aura sundara haiM jo ki daza prakAra bhogoMkA sarvathA parityAga kara mocI icchAse digambarI dIkSA dhArate haiM | 15 | jo mUDha puruSa sadA striyoMmeM Asakta rahate haiM mahA lobhI aura mahA mAnI hote haiM ve zudroMke samAna mahA niMya kIcar3ase vyApta saMsAra panapatra Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - jAca sudarAH / bhogAn dazavimAna bhuktyA prati zivecchayA // 45 // sdai| strosanAsaktA lobhino mAnino nagaH / amedhyakardama FO kIrNape te zUkarA iva // 46 // svArthamukhya sukho tyaktvA ye dhyAyati para mahaH / antamuhUrtataste'pi karmAli tya kSNuvaMtyaho // 17 // :ityAditaraghasaddhIja dhyAnayadhyA manIratAnAsau ciMtayAmAsa mAnase razimavegaH // 48 // Adhipatye sati prAjya bhUribhogeSu Lati satsu vaa| samAsonmaraNaM nana tAI ki taiH subhaMguraH // 46 // sAdhayAmozaM dharma' yato na syAtpunarbhavaH / viciMtyetyaM sa japrAha sasa. samyaktva susaMyama // 50 // pariNAma vizuddha .sa sapastaptyA'garodhasi | dhAraNatvaM ca saMprAptaH sadyo gaganagocara // 5 // biharannevAdA so'pi razmivego yamozkaraH / kAMcanAmyagui dRSTyA tasyau tatra samAdhaye // 52 // paryakAsanamAkaI dhyAnastimilalocanaM / dhyAyata rUpI kUpameM par3e rahate haiN| kintu jo mahApuruSa svArtha paripUrNa sukhakA sarvathA parityAga kara cidAnanda caitanya svarUpa AtmAkA dhyAna karate haiM dekhate 2 ve antarmuhurtameM samasta karmoko khipA dete hai // // 46-47 // rAjA razmivegane munirAja haricaMdrase java yaha dharmakA kharUpa sunA to vaha mana hI mana aisA vicArane lagA-- vizAla rAjya aura vipula bhogoMke rahate bhI jaba saMsArameM maraNa hai taba kSaNa bharameM vinaza jAnevAle rAjya bhoga Adiko apanAnA vyartha hai| maiM aba usa parama pAvana dharmakA ArAdhana karUMgA jisase majhe phira saMsArameM na ghamanA par3e vasa usane yaha dRDha vicAra kara zIghra hI samyagda zenake sAtha saMyama dhAraNa kara liyA digambarI dIkSAse dIkSita hogayA // 48-50 // pariNAmoM 1 ko vizeSa vizuddhise unhoMne ugra tapa tpaa| tapake prabhAvase cAraNa Rddhi prApta hogaI jisase ve AkAzameM bhramaNa karane lage // 51 // eka dinakI bAta hai ki vihAra karate karate ne munirAja razmivega kAMcana nAmakI guphAke pAsa jA pahuMce aura use samAdhike ucita jAnakara usameM virAja gye| vahAMpara unhoMne payaka Asana mAra liyaa| dhyAnase donoM netra nizcala kara liye evaM vAhya abhyantara donoM prakArako AkulatAse rahita ve cidAnanda caitanya svarUpa paramAtmAkA dhyAna karane -- Chang Chang Chang Dian . Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mahApApA paramAtmAnaM vidhA zivajita // 53 // taM vilomA pAte hai bhAradinamA mandiramA vietAM tatra zrIdharA ca yazAdharA / | 54 // zyAbho'tha prAktanastasmAtpracyusvAdhavipAkataH / cira' bhrAMsvA sa saMsAra mahAnajagaro'bha rat // 55 // pUrvarAnubaMdhena satrAgatya mRmi ca te / Arthika krodhataHpApI ghera tyAjyamato'gilat // 56 // ArAdhyAzadhanAH prAMterazmiveyo'maro'navat / kApiSTakaprabhAkhye va vimAne satkRtAhayaH / / 57 / mRtvA te mAthike tana dhimAne sthaanidhe| abhRtAmamarI ramyAvaNimAdivibhUSitau // 18 // caturdaza ta samudrAyurAyuyeM ghAM prakIrtitaM / paJcapANipramAgAnAM rUpabhogavA bhRzaM // 56 // prati papamA prApatpApAdajagarohi sH| bhunaktisma kRtaM lge|| 52-53 // munirAja razmivegako kAMcana guphAmeM isa prakAra dhyAnA rUDha sana zrIdharA aura - yazodharA nAmako do AryikAyeM unake pAsa AI aura bhaktipUrvaka baMdanA kara unake pAsa baiTha gaI // 54 // maMtrI satyaghoSakA jova jo ki apane pravala pApase naraka gayA thA vahAMke duHkhoMko bhogakara vaha vahAMse nikala AyA / prabala pApake udayase baha saMsArameM jahAM tahAM bahuta ghUmA aura kAMcana guphAmeM eka vizAla ajagara hogayA // 55 // pUrva bairake saMvandhase vaha ajagara munirAja razmivegake pAsa AyA aura krodhase bhabala kara maya donoM AryikAoMke munirAja zmavegako nigala gyaa| // 56 // munirAja razmivegane anta samayameM acchI taraha ArAdhanAoMko ArAdhA jisase kApiSTa / | svargake sUryaprabha nAmaka vimAnameM vaha sUryaprabha nAmakA deva hogayA / / 57 // zrIdharA ora yazodharA ka nAmakI donoM AryikAyeM bhI kApiSTha svargake rucaka bimAnameM jAkara deva hogaI, donoM AryikAoM ke jIva ve donoM deva atyanta manohara the| aNimA Adi vibhUtiyoMse vibhUSita the| caudaha sAgara pramANa Ayu thI evaM manohara rUpa aura aneka bhAgoMke khajAne svarUpa ve pAMca hAtha pramANa zarIrase zobhAyamAna the // 58-56 // munirAja aura donoM AryikAoMke nigalanese usa ajagarane tIvra pApakA baMdha kiyA thA isaliye Ayuke antameM usa tIba pApake udayase vaha ajagara / - SHRES Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! pApaM tala pAnAbhagovaraM / / 60 // mArakAstaM vilokyAzu parasparasamIparat / chedagarbhedanaiH zUlAropapoI prayAdanaH // 31 // dhvAMkSolUka piDAlAzca vyAghavRzcivarUpibhiH! mArakaizucate sahA laMdhyate na gatirvidheH // 12 // atha 'jambamati pe virUvAte tvaja bhaarte| / vidyate cApUramyA paurahatISa pU: praa|| 33 // rAjAparAvitastaya zava bhiH kRtazAsana; / asyAsti sundarI nAmnA rAmA rambhAnukAri kANI // 64 // avadheyakAddeva siMhascarastayoH / cyutvA prati babhUva putrazvakAyudho mahAna // 65 // mahArAjasutAH paJbasahanana mitAH praaH| upayabhya sukha tasthau putrazvakAyayudhopalI arkapabhopi kApiSThAccyutvA cakrAyudhasya tuka' 'saMjAtazvitramAlAyaryA whekharka KEE para prabhA nAmake narakameM jAkara nArakI hogayA aura apanA kiyA huA pApoMkA phala joki vacanoM se kahA nahIM jA sakatA bhogane lagA // 60 // anya nArakiyoMne jisa samaya usa ajagarake jIva nArakIko dekhA to unakA eka dama krodha uvala uThA evaM ve ApasameM chedanA bhedanA zUlIpara car3hA denA aura gAlI galauja karanA Adi kAraNoMse use mArane tAr3ane lge| usa pApI ajagarakena jIva nArakIko kAka ulla, villI ghIr3A bAgha vIke svarUpake dhAraka nArakiyoMne aneka prakArase mAranA pITanA prArambha kara diyaa| ThIka hI haiM karmakI gati rokI nahIM jA sakatI // 61-62 // - isI jambUdIpake prasiddha bharata kSetrameM eka cakrapurI nAmakI nagarI hai jo ki utkRSTa hai aura zobhAmeM indrapurIkI upamA dhAraNa karatI hai // 63 // cakrapurIkA svAmI rAjA aparAjita thaa| - jisakA ki zAsana zatruoMpara pUrNa rUpase calatA thA aura usakI sundarI nAmakI rAnI thI jo ki zobhAmeM indrAgIkA anukaraNa karatI tho // 64 // munirAja siMhacandrakA jIva vaha ahamiMda 5Urdhva veyakase cayA aura rAnI sundarIke garbhameM avatIrNa ho cakrAyudha nAmakA putra hogayA // // 65 // apanI yuvAvasthAmeM kumAra cakrAyudhane pAMcaso roja kanyAoM ke sAtha vivAha kiyA aura d vaha sAnanda biSaya bhogoMkA anubhava karane lagA // 66 // munirAja razmivegakA jIva arkaprabha deva / Xxkuta KYAakre Park Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RamK SEYKEEK C nAmnA banAyudhaH sudhIH / / 67 / / pRthiyotilakaM mAmnaH patana silako bhuvaH / rAja nararatnADhya sotsavaM cayamaMDitaM / / 68 1 ativega mhopaalstlaabhuudvaajlkssnnH| priyakAruNikA tasya babhUvevAmarapriyA // 66 // kApiSThAt zrIdharAjIvazcyutyAso rukhakAmiyaH / satA bhattayorasyA ratnamAlAnidhA zubhA || ekadA tAM pitA dRSTvA yauvanazrIcirAjitAM / bajAyudhakumArAya do bhAnupriyAmiva !! / vanAyuprastayAmeva reme rAtridivaM sunna / rambhApo rammayAhIzaH padmayA tamasoDa paH // 72 // yazodharApi kApiSTAccyutyA ratnAyudha bhI apanI Ayuke antameM kApiSTha svargase cayA aura rAjA cakrAyudhako citramAlA nAmako rAnIle banAyudha nAmakA guma hogayA / / 67 / / 2 isI pRthvI para eka pRthivI tilaka nAmakA nagara hai jo ki apanI zobhAse sAkSAt pRthivIkA tilaka svarUpa jAna par3atA hai| sadA vaha uttamottama puruSa raloMse bharA rahatA hai aura usake caityAlaya aura mandira sadA aneka utsavoMse jaga magAte rahate haiM // 68 // pRthivI tilaka purakA svAmI rAjA ativala thA jo ki samasta rAja lakSaNoMse zobhAyamAna thaa| usakI rAnIkA nAma priya kAriNo thA jo ki apanI anupama zobhAse devAMganA sarIkhI jAna par3atI tho||66|| zrIdharA IM nAmaka AryikAkA jotra rucaka deva kApiSTha svargase cayA aura rAnI priya kAriNIke garbha meM ada toNa ho kanyA hogayA jisakA ki nAma rala mAlA thA // 70 // eka dina gajA atibaMgane pUrNa - yaunase zobhAyamAna rAjaputrI ratnamAlAko dekhA / use vivAhake yogya samajhakara kumAra bajAyadhana PO ko pradAna karadI evaM sUryako jisa prakAra apanI strI pyArI hai usI prakAra yaha ratnamAlA kumAra - bajAyudha kI parama pyArI bana gaI / / 71 // jisa prakAra raMbhAkA svAmI raMbhAke sAtha ramaNa karatA hai nAgendra lakSmoke sAtha aura candramA rohiNIke sAtha ramaNa karatA hai usI prakAra kumAra vajAyudha bhI sundarI raslamAlAke sAtha rAta dina ramaNa karane lagA aura bhoga janya sukha bhogane lagA // 7 // Karki 41 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 22 YAYA mano'mbhojaH pUrNacandrAnano'rijit / / 73 / patraM saMyogApanA te puNyaphalaM mahat / bhujetirUma mahAprItyA syoH / suto durlabhaM kimayodayAt // 74 // gaMdhe bhAvotkaTA mAzyaratirAmAsamudbhavaM sukha te bhojayAmAsurdhaka mArpitaM // 75 // zrutvAparAjito dhanyedyuH pihitAt / cakrAyudhAya sAmrAjyaM datvAdIziSTa dhIradhIH // 76 // cakrAyudho'pi tadrAjyaM prApyAdhikataraM babhau / ciMdana kupalayaM rAjA rAjavatpAlayan prajAH // 77 // anyadA viSTarAsIno lokayan vipre su / palitaM kAkhasaMkAzaM masvake dRSTavAnnRpaH ! kA yazodharAkA jIva deva bhI kApiSTha svarga se cayA aura rAnI ratnamAlA ke garbha se ratnAyudha nAmakA putra huA jo ki mana rUpI kamalako vikAsa karane vAle pUrNa candramAke samAna mukhase zobhAyamAna thA / isa prakAra ApasameM saMbaMdha rakhanevAle ve siMhasena Adike jIva bar3e premase puNya ke mahAphala svarUpa sukhakA bhoga karane lage ThIka hI hai puNyake udayase saba kucha prApta ho jAtA hai // 73-74 // ve sabake saba uttama dharmarUpI kalpavRkSake dvArA samarpita uttama hAthI ghor3e maMtrI ratike samAna striyoMse jAya mAna sukhako sAnanda bhogane lage // 75 // eka dinako vAta hai ki rAjA aparAjitane pihitAlava nAmake munirAja se dharmakA upadeza sunA jisase unheM saMsAra zarIra bhogoMse vairAgya hogayA / dhora vIra rAjA aparAjitane apane putra vAyuko samasta rAjya pradAna kara diyA aura vaha tatkAla digaMbarI docAse docita hogayA / // 76 // apane kula paramparAse prApta rAjyako pAkara kumAra cakrAyudha atizaya zobhAyamAna jAna par3ane lagA | usane samasta pRthvIko apane vaza kara liyA aura vaha pUrNa rUpase prajAkA pAlana karane lagA // 77 // eka dinakI bAta hai ki rAjA cakrAyudha sAnanda rAjasiMhAsana para virAjamAna the aura siMhosanameM lage hue darpaNa meM apanA mukha dekha rahe the acAnaka hI unheM apane mastaka meM eka kAsake Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala 323 0 78 | tadeti cintayAmAsa mAnase sa vizuddhadhIH / bhagato yamadUto'yaM mAmAkArayitu N dhruvaM // 76 // aho Ayu sarva vaiyarthya mAmakaM vane / mallikApuSpavaddharma vinA svargApavargadaM // 80 // triyA vairAgyamApannazvAyudhanarAdhipaH / vajrAyudhe suteH rAjya samAropya bane'gamat // 81 // prAtrA jIt pituHpArzva rAddhAMtA'glo dhipAraNa: / nadyAstIre mahAraNye bhagavAno tapo'karot // 82 // vajrAyudho'pi tadrAjyaM dattvA ratnAyudhAya ca / pituH pArzve'grahookSAM kiM na kurveti sAttvikAH || 83 // municakrAyudho dhyAtvA svAtmAnaM paramaM padaM prApya ja phUla ke samAna sapheda keza dIkha par3A // 78 // vizuddha buddhikA dhAraka vaha rAjA apane mastakakA sapheda keza dekha isa prakAra vicArane lagA - mujhe bulAneke liye yaha mahArAja yamarAjakA dUta ApahuMcA hai| niyamase aba mujhe mRtyukA sAmanA karanA paDegA / jisa prakAra vanameM mAlatI latAke puSpakA honA vyartha hai kyoMki vahAM usakA Adara karanevAlA koI nahIM hotA usI prakAra svarga aura mokSako pradAna karanevAle dharmake vinA merA bhI samasta jIvana viphala hI calA gayA // 76 - 80 // vaha rAjA cakrAyudha mana bacana kAya tIno yogoMse saMsArase virakta hogayA / apane putra bajrAyudha ko usane rAjya pradAna kara diyA aura vaha sIdhA vanakI ora cala diyA // 81 // apane pitA munirAja aparAjitase unhoMne digaM dIkSA dhAraNa kara lI / abhyAsakara siddhatirUpI samudrake pArako pahuMca gye| kisI nadI ke pAsa eka vizAla bana thA usake pahAr3akI coTI para ghora tapa tapane lage // 82 // apane pitA ke dIkSita hojAne ke bAda kucha dina kumAra vajrAyudhane rAjya kiyA / kadAcita unheM bhI saMsAra se vairAgya ho gayA zIghra hI unhoMne apane putra ratnAyudha ko rAjya de diyA aura ve digambarI dIkSA se dIkSita hogye| ThIka hI hai sajjana prakRtike manuSya jo bhI uttama kArya kara DAleM thor3A haiM ||3|| jisa prakAra dhUparsa vyAkula puruSa vRkSa kI chAyA pAkara zAMtikA anubhava karane lagatA hai usI prakAra Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ POS sukhI gharmataptaHzchAyAtaru' yathA // 84 // vajrAyudho girI prathame manye sati / prabhUrudda kaNDaM tasyan puruprasmarat // 85 // atha ratnAyudho rAjA zakto bhogeSu pratyakSaM / dharma tyaktvAtitvAni ciramantrabhUt // 86 // patyekadA tasya dAnavapadavat | kumbhAnumRdrA manoharavane gataH // 83 // tahAraNye munirvajra dastAkhyo'pi samAgataH / lokAnuyogamUce sa nAnAdharmAtmakaM yataH // 88 // tadA zAstra N gajaH zrutvA mevAdivijayAhRyaH / pUrvajanmasmRtiM prApatninitmAnamaJjasA // 8 // tiryaktvaM ca mayA prApta munirAja cakrAyudhane bhI pUrNa rUpasa e apanI AtmAkA dhyAna kiyA jisase unhoMne paramapada mokSa padako pA liyA aura ve avinAzI sukha bhoganevAle vana gaye // 84 // munirAja vajrAyudha bhI prISma Rtu parvatoM ke agrabhAgapara tapa tapane lage / zIta Rtu meM nadiyoke taToMpara aura varSA tumeM vRkSoMke nIce baiThakara unhoMne tapa tapanA prArambha kara diyA tathA ve prati samaya bhagavAna vAma devake guNoMkA smaraNa karane lage // 85 // vajrAyudhakA putra kumAra ratnAyayudha jisa samaya rAjA bana gayA to dharmakA sarvathA parityAga kara vaha prati samaya bhogoMme magna hone lagA aura bhogoMkA ati lolupI ho unake sukhoMko bhogane lagA // 86 // rAjA ratnAyudhakA eka mata hastI thA jisake ki gaMDasthaloMse sadA mada karatA thA ataeva vaha sAkSAt megha sarIkhA jAna par3atA thA / usake donoM kumbhasthala pahAr3akI coTI sarIkhe the jisase vaha sAcAt parvata sarIkhA jAna par3atA thA / eka dina vaha manohara nAmaka vana meM gayA vahAM para usa samaya eka vajradanta nAmake munirAja Aye the aura ve aneka dharma svarUpa lokAnuyogakA varNana kara rahe the| hAthI megha vijayako bhI dharmopadeza sunane kA avasara mila gayA dharmopadeza sunate hI use pUrva janmakA smaraNa hogayA aura vaha isa prakAra apanI jindA karane lagA // / 875-86 // ava Jing Fu Guo Wu Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camala 25 pUrvapApodayAditi / muTumuTurviniMdya svaM nAnyadaphalaM tathA // 10 // saMstusthiti dhyAvat sAmajo na bhrayate / vipAH sthI zrutarAsvazca hodvazaH // 62 // satsaMga: pAkalI tyevAcirAdravyAtmanaH bhuvi / ghuratyA sAyA acchayAmAri vilA // 62 // yathA putrapadasparzAddarbha indraziraH sthitaH / savyApasavyantaM sthAyi pakSAdInAM vaco'rhatA // 63 // tAdRkSa' saMgajaM dRSTyA duHsthitaM nRpaH // vyAkulabhUmApannaH pRSTadhAn mantrivaidyakAn // 64 // vrata vaidyA gajasyAsya ko vikAro'sti samitaM / vikArAbhAvataH procuste vaidyAH zrutavArtikAH // 15 // anubhA zrUyatAM rAjan! kuJjaro'yaM kRpAmayaH / dharma' zrutvA kutazcicca munerjAtisro'bhavat // pUrva pApa ke udayase maiMne yaha tiyaMca gati pAI hai| mujhase bar3hakara pApI kauna hai basa isaprakAra apanI pratikSaNa nindA karane lgaa| vanake sAje phaloM kA bhI usane khAnA chor3a diyA // 60 // dharma tatvakA yathArtha rUpase zravaNa karane vAlA vaha hAthI megha vijaya rAtadina saMsArakI asAratA mAnane lagA / vanameM ghUmanA usane sarvathA chor3a diyA jisase vaha cAhe bhUkhA ho cAhe pyAsA ho eka hI jagaha vaha nizcala khar3A rahane lagA // 61 // jo puruSa bhavyajIva haiM unheM satsaGgati avazya phala ke denevAlI hotI hai kyoMki yaha vAta spaSTa rUpase dIkha par3atI hai ki kAlI bhI koyala vasaMta Rtu saMsargase mIThe aura manohara zabda karane vAlI ho jAtI hai evaM jisa darbha ghAsakA bhagavAna jineMdra ke paira se sparza ho jAtA hai vaha indrake mastakakA bhUSaNa bana jAtA hai tathA bhagavAna atake saMsargase unakA bacana bhI pakSa dina mAsa Adike bhale burekA sUcaka hojAtA hai| isaliye satsaMgatikA prabhAva acintya hai // 61 - 63 // megha vijaya hAthIkI isa prakAra duHkhita avasthA dekha kara rAjA ratnAyutra eka dama vyAkula hogayA ora usane zIghra hI maMtrI aura vaidyoko bulAkara isa prakAra pUchA vaidyo ! zIghra batAo hAthI megha bijayako yaha kyA vikAra utpanna hogayA hai jisase yaha eka 1 mAdhavanAra Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 // ataH satpAtraniSpannaM zuddhAhAra dhRtAdibhiH / nizcitaM bhakSayennAgo nAnyatphalaphalAdika // 17 11 kRtyAhAra tathAbhUtaM nyakSipat kuMjarAprataH / kujaro'pi jaghAsaiMpa AhAra mizrita ghRtH|18|| yadA ralAyudhorAjA ghismayIbhUyamAgataH / jagAma sAmajArUDho mano haravane'SanaH || 6 || panadanta' muni tatra natvAvadhivilocanaM / gajavRsaM samAkhyAya taddhe tu pRcchatisma saH / / 10 / / muniH prAha tadA bhavyapaMkajAlidighApharaH / sAdaraM zRNu rAjendra procyamAnI mayA kathAM / / 10 / / anna sambamati dvIpe bhArate bhArate--rata / bhArate bhAti dama nirbuddhi dIkha par3atA haiM ? / vaidyoMko isa vAtakA patA laga cukA thA ki banameM munirAja vadaMta Ka ko dekhanese isakI yaha dazA huI hai isa liye unhoMne koI bhI vikAra na batalAkara yaha kahAO rAjan ! kRpAkara hamArI bAta suniye| yaha hAthI megha vijaya atyanta dayAlu hai / banameM jAkara - isane kisI munise dharmopadeza sunA hai isaliye ise jAti smaraNa hogayA hai aba yaha zuddha manuSya se banAye gaye aura ghRta Adise tayAra kiye gaye bhojanako hI khA sakegAM aba yaha pahileke samAna phala phUla Adi nahIM bhakSaNa kara sakegA // 64---67 // rAjA ralAyudhakI AjJAse zIghahI besA AhAra tayAra hogyaa| tayAra ho jAne para hAthIke sAmane rakha diyA gyaa| hAthI bhI use / zuddha jAnakara caTa khAgayA // 6 // hAthIko yaha vilakSaNa ceSTA dekha rAjA ratnAyudhako bar3A Azcarya huA aura vaha munirAja vajadaMtase saba hAla jAnaneke liye zIghra hI hAthI para car3hakara |banakI ora cala diyA // 6 // vanameM jAkara usane avadhijJAnI munirAja bajUdaMtako namaskAra kiyo| hAthIkA saba hAla kahA evaM isa bAtakI prArthanA kI ki hAthIkI aisI dazAkA kAraNa kyA hai ? munirAja bajradaMta bhanyarUpI kamaloMke liye sUya svarUpa the isaliye unhoMne yaha kahArAjan ! maiM saba hAla kahe detA hUM tuma dhyAna pUrvaka suno--- isI jaMvUdvIpake sUryako kAMtike samAna dedIpyamAna bharata kSetrameM eka chatrapura nAmakA uttama work Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ERSHE chalAdi puranAlisugdara / / 102 // prItibhadro mapastatra zata bhyo'tstmaansH| rAjate'mararAjovA vizAlorA gunnaarnnvH|| 103 / / tasyAsItsundarI nAranA hiyA madhamApiNI / sadIya satI ramyA sundarIya mnobhuvH|| 104 // tayomuniyoH saukhyaM nAmnA prItikaraH sutH| saMbabhUva garIyAMzca cAturIra jitAmayaH // 105 // mantrI citramazistasya kamalA kamalopamA / bhAminI bhUrivarNAgI jAtAsyeva surAMganA // 106 // tumvicitramAdigniA nAnAvijJAnapAragaH / kalAsu kuzalaH keturamyAMgo bhezvarAnanaH // 107 // anyadA manipuNa sAkaM rAjAmajobane / kImitu garuvAratna dRSTyA dharmaruci muni / 108 // matvA tatpurato dhImAna niviSTaH kAlabhAsane KARpapapapapa nagara hai jo ki ratnoMkI paMktiyoMse sadA zobhAyamAna rahatA hai // 100-102 // chatrapurakA svAmI rAjA prItibhadra thA jo ki zatroMse sadA nibhaya rahatA thaa| zobhAmeM indrake samAna zobhAyamAna | Dilthaa| vizAla vakSasthalakA dhAraka thA aura aneka guNoMkA samudra thA // 103 // rAjA prItibhadra EC kI strIkA nAma sundarI thA jo ki atyanta mIThA bolane vAlI thii| pativratApanameM satI sundaroke 51 samAna thI aura sundaratAmeM kAmadevakI sundarI ratikI upamA dhAraNa karatI thI // 104 // rAjA prItibhadrake rAnI sundarIse utpanna prItiGkara nAmakA putra thA jo ki guNoMmeM mahAna thA aura apanI pAMDitya pUrNa caturatAse devoMkobhI raMjAyamAna karanevAlA thA // 105 // rAjA prItibhadrake maMtrIkA nAma citramati thaa| usakI strIkA nAma kamalA thA jo ki kamalA lakSmIke samAna parama sundara varNa ke dhAraka zarIrase zobhAyamAna thI ataeva vaha devAMganA sarIkhI paramasundarI thI / 106 mantrI citramatikA putra vicitramati thA joki jJAna vijJAnoMkA pAragAmI thaa| aneka kalAoMmeM | kuzala thaa| kAmadevake samAna parama sundara thA aura candramAke samAna mukhase zobhAyamAna thaa|| 107 // eka dinakI bAta hai ki maMtriputra vicitramatike sAtha rAjaputra prItiMkara banameM kIr3A karaneke STOTKETarkarya! Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRAYERS meaamanar M / papracchati punarmatyA kumAra: prItikRyati // 10 // bho syAmin sarvadharmANA pratAnAM ca vizaktibhiH / kiM kartavyaM brataM hi smsy| sAdaraM sadA // 11 // dharmarupI rANeti kumAra bhavyamAnasa | tithipaMcasa kartavyaH proSatro dharmavedibhiH // 11 // gRhAcAro'bhala: kArya: strIpuSpI canzya zarjilaH / sukhAya kSelazuddhaghamanyadhAcArahInatAH // 12 // strIpuSyau ceSTaya dharmeNa narA yAMta daridratAM / rogatvaM vizu tatvaM ca vidharmatvaM tamaH pr|| 13 // devA ca gurUpAstiH svAdhyAyaH saMyatastapaH / na ca vibhideyaM dharmasopAnasiddhaye 114 // tathAbhUtA na zaktizcesahi mauna vidhIyate / saptabhejinaH prokta punarujyate // 11 vamane maithune hanAne mojane malamosane liye gyaa| vahAMpara usa samaya eka dharmaruci nAmake munirAja vidyamAna the| kumAra prItikarane - unheM bhakti pUrvaka namaskAra kiyaa| siMhAkAra Asanase unake sAmane baiTha gayA evaM punaH nama1% skAra kara vaha isa prakAra pUchane lagA ___ bhagavan ! jo manuSya gRhastha haiM aura bratoMke dhAraNa karanekI paripUrNa zakti nahIM rakhate unheM dharma svarUpa saMpUrNa bratoMmeMse kaunasA vrata AcaraNa karanA cAhiye / // 10-110 // munirAja dharmarucine kumAra prItiGkarako Asanna bhavya samajha kara yaha kahA--priya kumAra ? jo manuSya dharma ke svarUpake jAnakAra haiM unheM cAhiye ki ve pAMcoM tithiyoM meM nirmala rUpase proSadhopavAsa vratako dhAraNa kareM aura striyoMke aMgakA sarvathA parityAga karadeM kyoMki aisA karanese sukha prApta hotA hai | aura AtmAkI vizuddhi hotI hai yadi proSadhopavAsa ke samaya striyoMkI lAlasA rakkho jAyagI to - anAcAra mAnA jAyagA // 111-12 // yaha nizcaya hai jo puruSa utkRSTa rUpase striyoM ke abhi| lASI haiM ve daridrI rogI mUrkha aura dharmarahita pApI mAne jAte haiM // 113 // deva pUjA guruoMkI IM sevA khAdhyAya saMyama tapa aura dAna ye gRhasthoMke chaha Avazyaka karma vatatAye haiM inake karanese | mokSakI sIDhI svarUpa dharmakI siddhi hotI hai // 114 // yadi kisI puruSa itanI bAtakI kAnekI TATERNEYSTERY Ent Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyike jinAcAviti syAnmanasaptakaM // 116 // nityametatsanaH pAtaM mIna sarva janairbhuvaM / ityanena na jAyeta jJAnAvarNAdikodayaH // 117 // annnaimisika' proka' vidhitA tatsamAcaret / tena mauna muktiH syAdito'pi sAdhyate dvayAM // 118 // punastaM prAha dharmA NaH kumAro mAravipraH svAmin prAkRtaM kena phalaM ca tatazca kiM // 199 tadA prAha yamI vatsa ! zRNu tvaM sAdara vrataM / mayocyate tathAbhUtaM dharmazIlA hi sAdhavaH // 120 // iha jambUmati dI kSetre bhAratanAmani / janataH kauzalastatra kauzAMbI vidyate purI // bho zakti na ho to bhagavAna jiteMdrane bAhya abhyantara rUpa sAta prakArakA mauna batalAyA hai use dhAraNa karanA cAhiye // 165 // vaha mauna isa prakAra hai - mi ke samaya mauna rakhanA maithuna snAna bhojana mala ( mUtra viSThA) kA mocana sAmAyika bhagavAna jiteMndrakI pUjA vaMdanA Adi meM mauna rakhanA | samasta manuSyoM ko cAhiye ki ve pratidina isa sAta prakAra ke maunako dhAraNa kareM aisA karanese unake jJAnAvaraNa Adi kamakA nahIM ho sakatA / / 116-117 // tathA isa nitya mauna ke sivAya naimittika - kisI khAsa samayakA bhI mauna batalAyA hai usakA bhI vidhi pUrvaka AcaraNa karanA caahiye| usa naimittika maunake dhAraNa karane se bhI paramparAse moca milatI hai aura iha loka paraloka donoM lokoM kA sudhAra hotA hai / munirAjase isa prakAra gRhastha ke yogya dharmakA svarUpa sunakara dharmAtmA kumAra prItikarane punaH unase yaha pUchA - bhagavan ! pUrva janma meM maiMne kaunasA ghora tapa tapA thA jisase mujhe yaha vibhUti isa bhavameM prApta huI hai / uttarameM munirAja dharmarucine kahA- vatsa! maiM yathArtha rUpase tumhAre pUrva bhavakA vRtAnta sunAtA hUM tuma dhyAna pUrvaka suno ThIka hI hai munigaNa dharma zola huA hI karate haiM // 118 - 120 // isI jaMbUdvIpake bharataca trameM eka kozala nAmakA deza hai aura usameM kauzAMbI nAmakI prasiddha 42 Jing Ji deYu Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la para 121 // haribAijanAmAbhUdilApa: pAlisaprajaH / zazinamA priyA tasya tayoH putraH sukozanaH // 122 // gurodhinayataH svalpakAlenApI paTancha ta / samagramAItaM dhImAn pUrvapuNyAtmakozalaH // 123 / samAyauvano jase satkanyApariNAyitaH / vidyAmpAsena rAmANAM saMgaM apha na rAjatuk // 123 // tajhataSitarI vine trkyaamaalstraa| dAkhitoca kayaM tasya vaMzavRddhirmaviSyati // 125 // anya tatpu rodhAne somaprabhayamozvara / mAgata vanapAlAta atyanaM vaMditu yayauM // 125 / gatyA natyA vRrSa zrutvA prAgadoditi taM naraH / he nagarI hai| kauzAMvo purokA svAmo usa samaya rAjA haribAina thA jo ki nyAya mArgake anusAra prajAkA pAlana karanevAlA thaa| usakI strIkA nAma zaziprabhA thA aura una donoMse utpanna putra' ko sukozala thA // 121-122 // kumAra sukozala gurukA atizaya vinayI thA isaliye pUrva puNyake udayase bhagavAna jinendra prati pAdita samasta siddhAntako vaha thor3e hI dinoMmeM par3ha gayA thaa| jisa samaya vaha pUrNa yuvA hogayA usake sAtha aneka kanyAoM kA vivAha hogayA parantu kumAra tasukozalake cittapara vidyAbhyAsakA pUrNa prabhAva jamA huA thA isa liye pariNAmoMmeM sadA virakti ke kAraNa vaha unake saMga raMcamAtra bhI bhoga vilAsa karanA nahIM pasanda karatA thaa|kumaar sukauzala kI yaha lokottara virakti dekha usake mAtA pitAko var3o cintA hogaI / duHkhita ho the isaprakAra vicArane lage___yadi kumArakI yahI vairAgyamaya ceSTA rahI to yaha nizcaya hai isake koI bhI saMtAna nahIM ho sakatI aura vinA saMtAna ke isake vaMzakI vRddhi bhI asambhava hai // 123-124 // eka dina kauzAMvI purIke udyAnameM munirAja somaprabha Akara virAje / vanapAla ke mukhale unakA AnA sunA isaliye unakI vaMdanAke liye vaha cala diyaa|125|| munirAjake pAsa pahuMcakara rAjA harivAhanane unheM LI bhaktipUrvaka namaskAra kiyaa| unhoMne jo dharmopadeza diyA vaha sunA evaM isaprakAra munirAjase kahA MANAYAYAYVAYANAYAYANAYA Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 31 REPAPAYAKKKK svAmin ! sAmakaH putro rAjanIti ca veda na // 126 // vidyAbhyAsena rAmANAM sAMgatyaM prakaroti na tatkiM deva tivedanaH // 123 // nRpaM bhrAMtigataM matthA provAca munipuGgavaH / deze'smin pattanaM bhAti narakuTAbhigha N mahat // nAstA patA raNajitsudhIH / talava pattane zrIlaH kuTumbI tu gilAiyaH // 126 // tasyAsti tuGgalA rAmA duhitAbhUttayostu gamadvAkhyA mUlabhe zubhe // 130 // pUrvapApodayAsasyAH pitA mAtA sahodarAH / kSayaM prAptAstadA i|s || 131 || kAlena sASTavarSI yA jaba duHkha marArditAH / etravAraM bahatI vai ca taM brUhi saMto di bhrAM 128 // patI rANako lAgi bhikSayAtrIvRddha satI bhanugAminI / svodarapUraNaM // 132 // ekasminvAsare kASTAnaya bhagavan ! merA putra sukozala rAjanItikA rakhamAtra bhI jAnakAra nahIM hai / aneka sundarI striyAM usake maujUda hai tathApi vaha unake sAtha bhoga vilAsa karanA nahIM cAhatA yaha kyA vAta hai ? mujhe isa bAtako bar3I bhArI cintA hai Apa merI isa bhrAMtiko zIghra dUra kareM kyoMki bhrAMtikA dUra karanA sajjanoMkA svabhAva hotA hai // 126 -- 127 // rAjA harivAhanako isaprakAra cintita dekha munirAja isa prakAra kahane lage- isI kozala dezameM eka narakUTa nAmakA vizAla nagara hai / usakA svAmI rAjA rANakathA jo ki atyanta pratApI thA aura raNa meM sadA vijaya pAnevAlA thA / uso nagarameM eka tuGgila nAmakA gRhastha seTha bhI nivAsa karatA thA / 128 - 126 // seTha tuGgilako strIkA nAma tuGgilA thA jo kisI sAdhvI aura apane svAmIko AjJAkAriNI thI / una donoMse utpanna tuMgabhadrA nAmakI putrI thI jo ki mUla nakSatrameM utpanna huI thI // 130 // pUrva janmake tIna pApake udayase usake bApa mA bhAI sabhI mara gye| dhana bhI saba kinArA kara gayA jisase vaha bhIkha mAMgakara apanA peTa bharane lagI // 132 // jaba vaha ATha varSakI hogaI taba vaha dukhita hokara IMdhana Dhone lagI aura bar3e kaSTase apanA peTa bharane lagI // 132 // one Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 332 REAFRI etasya nArtha' bane gatA / tatrAyAto'vadhijJAnI pihitAstranAmamAk // 133 // janatAparivota' ta' tejaHpuMja' vilokya sA / AgatA banditu dInA dInAnAthaM yIzvaraM // 134 // nanAma kuDmalIkRtya karayoH saMyatAprirma / samIpe saMsthitA puNyAddha zrutvA'vadanmuniM // 135 // he svAmin! kiM kRtaM pApaM mayA zakyena durbhagA dudhA IzanAtha! vabhUvAhaM ca duHkhina | 1366 munIrANa he puli ! duHkha' mAkuru mAkuru / jovaH pApaM karotyeva tadviko hi duHsadaH // 137 // tato'vadattuGgabhadrA sA satyaM deva mayA vitaM / pano vilIyate yena tadutrataM eka dinakI bAta hai ki vaha lakar3I lAne ke liye vanako gii| vahAM para eka pihitAsrava nAma ke avadhijJAnI munirAja virAjamAna the| unake cAro ora aneka jana vidyamAna the isaliye unake madhyameM ve tejapuMja sarIkhe jAna par3ate the| dIna kanyA turaMgabhadrA bhI unake pAsa aaii| munirAja kI bhakti pUrvaka vaMdanA kI / namaskAra kiyaa| hAtha jor3akara unake samIpa baiTha gaI / puNyake udayase dharmopadeza sunA / aura vinaya pUrvaka munirAja se yaha pUchA svAmin! evaM janmameM maiMne aisA kaunasA ghora pApa kiyA thA jisase maiM mahA badasUrata niMdha kArya karanevAlI aura duHkhino huI huuN| uttarameM munirAjane kahA putri ! tU kisI bAtakA apane citta duHkha na kara / yaha jIva sadA aneka prakArake pApa karatA hI rahatA hai aura unakA duHkhadAyo phala bhogatA rahatA hai / / 133 - 937 // protiMkarake ye vacana suna turaMgabhadrAne kahA - kRpAnAtha isameM koI saMdeha nahIM maiMne avazya dukakA upA jana kiyA hai| aba yaha batalAiye ki kisa upAya se mere ina saba pApoM kA nAza hove / uttara meM dhyAnazIla avadhijJAnI munirAjane kahA putrI ! tuma svarga aura mokSa sukhake dene bAle mauna vratako dhAraNa karo / mauna vratake dhAraNa | karane se tumhArA yaha saba saMkaTa kaTa jAyagA / munirAja ke mukhase yaha bAta sunakara tuMgabhadrAne BEEG Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %3D hi tattvavit // 138 // sadayo'lIlapaddhayAnI tAmevAvadhilocanaH / putri! mauna dhehi lekhAvAsazivaprada / / 136 // tatkatha' kriyate dhyAnin ! kasmin mAsyasya ko vidhiH / kathyate vaNa sAnandAdvidhi maunavayasya ca / / 140 / / bhojane vamane sna,ne maithane malamocane nityameteSu kuryAstva mInaM putri svasiddhaye // 14|| naimittika dhunoM SaM kartavya' zRNu tdvidhi| pope mAsyasite pakSe dhrava kAdazodina - // 142 // AyAmaghoDazAnmaunasaMyutaH prauSadhaH paraH / Sa taivyastahine putri! vastasaMzAdivarjanaM // 143 / / huGkAro na vidhAtavyo mukhasaMjJA tathaiva ca / kAsaH rahasyAravo duhu dantayana jabaranaM // 14 // hasanaM dRSTivikSepaH zarIrasya vidhunanaM / zayanaM naiSa kunta divAnakta' jinAlaye / 645 // sukara' pratametatte kAvyaM karmahAnaye / pramANIkRtya sA nIsvA vrata yAtA nijAspada // 156 vidhinA tadataM kRtvA pazabaEKYAarta pachA-prabho ! mauna brata kaise aura kisa mAsameM kiyA jAtA hai aura usake karanekI kyA vidhi hai ! kRpAkara Apa batalAiye uttarameM munirAjane kahA-nitya aura naimittikake bhedase maunatrata do eka prakArakA hai| tuma suno hama usakA svarUpa varNana karate haiM putrI ! apane AtmAkI vizuddhike liye tujhe bhojana vami snAna maithuna aura malamocanameM | sadA mauna vrata dhAraNa karanA cAhiye yaha nitya mauna vrata hai| tathA pUsa mAsako vadI ekAdazIke va dina khAsakara tujhe mauna dhAraNa karanA cAhiye yaha naimittika mauna vrata hai| naimittika maunavratakI vidhi isa prakAra hai pUsa badI ekAdazIke dina solaha prahara paryanta mauna sahita tumheM proSadha vrata karanA cAhiye / usa dina mauna vratake samaya tumheM hAthase kisI prakArakA izArA na karanA hogA / huGkAra / bhI na karanA hogA / mukhase bhI kisI prakArakA izArA na karanA hogA / khAsI khakhArakA zabda hu~hU zabda dAMta mocakara bolanA haMsanA AMkhoMse izArA karanA zarIrakA kapAnA aura jinAlayake aMdara baiThakara dinarAta sonA bhI na hogaa| putrI ! yaha vrata atyaMta sarala hai| tujhe apane kamoM ke hamamam - Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamala 34 smRtvA paJcanamaskiyAM | mRtvA kAle babhUvAyaM tava putraH sukozalaH || 147 || asmin bhave tapastaptvA mukti' yAsyati bhUpate !! nRpo'pi tadvacaH zrutvA paya dhAmaviraktadhIH || 148 // niaM rAjya tuje saste daravAsau harivAinaH pihitAsravamAdAya dIkSAM daigambarImitaH // 146 || tadvaratvaM samAlokya zata rAjJAM ca dhImatAM / prAprAjotizatrUNAM dhIrANAM ceSTita N hyadaH // 250 // rAjA sukozalo rAjya' carka rItyadha nodanAt / sacivasya zrutAbhyAsI nIrAgI 159 prakaH dehajaH sudhIH / zrutasAgara khipAne ke liye yaha avazya karanA cAhiye / tuMgabhadrAne munirAja ke bacana pramANIka mAna liye aura vaha vrata lekara apane ghara calI aaii| jaba taka vaha jItI rahI vidhi pUrvaka usa vrata Aca ra usane kiyA Ayuke aMta samaya meM paMcaparameSThikA smaraNa kara usane apane prANoMkA parityAga kiyA vahI turaMgabhadrAkA jIba yaha kumAra sukozala huA hai // 138-- 147 // rAjan ! yaha kumAra kozala sIpako tapakara niyamase isI bhavase moca jAyagA / isa bAta meM kisI prakArakA saMdeha mata smjho| munirAja ke mukhase isa prakAra sukozala kumArakA pUrva bhava sunakara rAjA harivAhanako saMsAra zarIra bhogoM se vairAgya hogayA / vaha munirAjake pAsase sIdhA rAja mahala lauTa AyA / apane putra sukozalako rAjya pradAna kiyA evaM munirAja pihitAsratra ke caraNoMmeM digambara dIkSA se dIkSita hogayA // 148 - 146 // rAjA harivAhanako isaprakAra dhIra vIratA dekha sau rAjA usake sAtha aura bhI dIkSita hogye| ThIka hI hai zatruoM para sadA vijaya pAne vAle dhIra vIra puruSoMkI aisI hI ceSTA huA karatI haiM // 150 // kumAra sukozala apane pitA ke muni ho jAnepara yadyapi rAjA bana gaye parantu pariNAmoMmeM vairAgya rahaneke kAraNa unakA vitta rAjakI ora kama katA thA tathApi ve maMtrI kI preraNA se varAvara rAjyakA kArya samhAlate the kintu unakA zAstroM kA abhyAsa sadA calatA rahatA thA / aura striyoMke andara unakI sadA anicchA rahatI thI // 151 // Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dim tralele REVEA kAryapApinA // 152 // sajAyaM bAlakaH putraH / rAjanItiM na vettyataH / kuzcitkAraNAnnUnaM bhAraNIyastvayA cirAt // 153 // // tubhyaM praur3hAya putrAya rAjyaM dAsyAmi nizcita / madda' mantrI bhaveya te svIyaM rAjya' dvisaumyadaM // 154 // zrasvati tatpiturvazyaM svAmi drohakara sutaH / zirovidha na kurvan bhUpAbhyAsaM samAyayau // 255 // rAjAna' sa samAhUya niHzalAke supratimAn / piyukta saka tasmai 'nRpAya samavabudhat // 156 // vicArya vacanaM tasya rAjJA mantrI nirAkRtaH / dezArasvapurato vegAdrAjahArAzca durmatiH // 157 // vidyutpAtAnmRna' dRSTvA marAladvayaSadA / sadyo vairAgyamApanno virako'bhUnnadravat // 258 // rAjyabhAra dadau tasmai zrutasAgaramaM rAjA sukozalakA maMtrI bar3A duSTa thA eka dina usane apane putra zrutasAgarako ekAMta meM bulAyA aura usa pApIne isa prakAra usase kahA- putra ! rAjA sukrozala abhI vAlaka haiN| kisI prakAra kI rAjanItikA jAnakAra nahIM tumheM cAhiye ki tuma kisI bhI upAya se ise mAra DAlo / / 152 / 153|| tuma yuvA aura rAjake yogya ho tuma nizcaya samajho yaha sArA rAjya meM tumheM dUMgA aura meM tumhArA maMtrI banakara rahUgA basa phira rAjya hamArA hI ho jAyagA // 954 // maMtriputra zruta sAgara apane fara isa prakAra svAmI droha sUcaka vacana sunakara citta meM bar3A duHkhita huA / usane apane pitA bhI maMtrI kI kucha bhI parvA na kI zira paTakatA huA vaha zIghrahI rAjAke pAsa calA gyaa| sajjana puruSoMpara sadA prema rakhanevAle maMtrIputra zruta sAgarane zIghrahI rAjAko bulAyA aura jo usake pitA maMtra kahA thA saba jyoM kA tyoM rAjAko kaha sunAyA / / 155 - 156 // zrutasAgara ke vacanoMpara rAjA sukozalane pUrNa dhyAna diyA / durbuddhike dhAraka usa maMtrIko tiraskAra pUrvaka deza nagara aura rAja darabArase tatkAla bAhira nikAla diyA // 157 // eka dina rAjA sukozalane kyA dekhA ki bijalI ke giranese do haMsa mara gaye hai basa eka dama unheM saMsArase vairAgya ho gayA aura munike samAna rAjavaibhavako unhoMne maMtrI zruta sAgarako samajhA diyA // 158 // rAjya bhArake yogya oooo 49 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagrAha saMyama sAraM pituH pArthe kRtI sa ca // 15 // matisAgAnAmA yo maMtrI niSkAsitaH purAt / nidAne kRtathAneSa sa sAMhAH syAminTU zaThaH // 16 // yadyAI cArito'nena kozalena mahIbhujA aI pramANaM tahAM gre ityenaM kaSTato dhvaM // 161 / / nidAnamiti kRtvAsaumatro nidhanamAsadat / maudgalyaparvate siMho bbhuuvaarunndhesrH|| 162 // athaikadA munI tau dvau maudagalyagirimA patuH / vRtyA yogaM sthitI tala tAvatsiMhaH samAgataH / / 163 / / pUrvabairAnubaMdhana kodhAraNitalocanaH / na ta paraiH pApo bhakSayAmAsa tI munii| // 164 // zuddhadhyAnena tau vIrau kSAkace NimAzritI / kevalajJAnamutpAdya prAptuH parama padaM // 165 // bhato vatsa ! vidhAtavyaM mauna vaidha unhoMne maMtrI zruta sAgarako samajhA isaliye samasta rAjapATa use sauMpa diyA evaM puNyavAna ve rAjA sukozala apane pitAke pAsa digambarI dIkSAse dIkSita hogaye // 158 -156 // maMtrI matisAgara jise ki rAjA sukozalane usake duSTa bhAvoMke kAraNa rAjyase tiraskAra pUrvaka nikAla diyA thA vaha jahAM tahAM pRthvI para ghUmatA phirA evaM anta samayameM usa svAmIdrohI mUrkha aura duSTa ne yaha nidAna vAMdhA maiM jo isa rAjA sukozalane anAdara pUrvaka nikAlA hUM usase meM aisA hUM jo ise kaSTa zapUrvaka mArU basa aisA mahAduSTa nidAna bAMdhakara vaha maMtrI marA aura mudgala parvata para vaha lAla 2 Ala vAloMkA dhAraka siMha hogayA // 168-162 // eka dinakI bAta hai ki pitA putra the donoM muni jahAM tahAM vihAra karate 2 mudagala parvata para Aye aura usakI vistIrNa zilApara yoga dhAraNa kara sthita hogye| jahA~para ye yoga dhAraNa kara virAje the vaha siMha bhI vahAMpara aayaa| pUrva janmake tIbra vairake kAraNa mAre krodhake usake netra lAla hogaye evaM tIna nakha aura dAMtoMse donoM muniyoM kA zarIra vidAraNa kara vaha duSTa bhakSaNa kara gayA // 163-164 // ve donoM hI munirAja parama dhIra vIra the apane pariNAmoMkI vizuddhise ve kSapaka zreNI meM ArUr3ha hogaye evaM kevalajJAnako prApta HAYATYAKARKaiswagepApA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va Dha sAtaye / rahANyaM vrataM stotsava biyokte // 166 // tava taM maliputra Na sArka jagrAha protirut / gaMtukAmA yadAbhUtAM natvA ko munipura 27 // nAca hari kRpA kuta supta kp| siMhana prahata vokSya tI ca vairAgyamApanuH // 168 yayeNaM isavAn siho satagaM kAMtayA sA / tapA kAlIno iMta niyati lAditi // 166 // tatkSaNe vaividhA saMga tyaktvaH mArdavamAnasI kara lona zitAra jA virAje / 165 / / mAnavako mAhAtmya lAne dhAlo yaha kathA sunAkara 2 MS munirAja dharmarucine kumAra prAMtikarase kahA --- A kumAra ? monatra kA yaha viziSTa phala haiM isaliye nitya naimittikake bhedase jo do prakArakA nona banalAyA gayA hai vaha avazya AcaraNa karanA cAhiye / yadyapi yaha vrata dekhanemeM ati sulabha jAna par3atA hai tathApi vaha mahAna puNya kA kAraNa hai isaliye yaha avazya AcaraNa karane yogya hai / // 166 // munirAja dharmarucile yaha monavatakA vizeSa mAhAtmya suna rAjaputra prItiMkarane mantrIputrake sAtha zora ho mAnavatakI pratijJA le lo| bhakti pUrvaka dAnoMne munirAjako namaskAra kiyA aura ve apane nagarako aura cala diye // 167 / / jisa samaya ve apane nagarakI ora lauTa rahe the usa samaya mArgameM kyA dekhate haiM ki apano hiraNI ke sAtha lAnanda viSaya bhoga karate hiraNako siMhane mAra DAlA hai| basa hiraNako basI dazA devakA unheM saMlArase vAgya hogayA aura ve manaho mana | yaha vicArane lage jisa prakAra asno stromeM totra tRSNA rakhanevAle isa hiraNako isa siMhane mAra DAlA hai usI 5 prakAra kAla rUpo siMha bho hameM niyamase hanegA--usake bho paMjese bacanA hamArA atyanta kaThina hai| basa zogha hI una donoM kumAroMne bAhya abhyantara donoM prakArake parigrahakA tyAga kara diyA / pariNAmoM meM atyanta komalatA dhAraNa kara lo evaM vana meM munirAja dharmarucike pAsa jAkara zIghrahI KheWEEKREYEKERSERY Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ en - kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkika pramAdivacisAmopye to pravanajaturvane // 17 // kSIrasrAyaddhirutpannA prIti karamahAmuneH / adbhatapasA kSAmazarIrasya dayAnidheH // 11 // ekadA jagmatuH zuddhau sAketasya bnaaNtre| vihantau mugo saumyau tau vidvAMso hatAisau // 172 // gaNikA buddhipaNAkhyA dRSTyA svagRha maannidhau| caryAyaM muni namya jagAdeti kRtAMjaliH 1173 // mane'haM kutsitA niMdyA dAnayogyakulAtigA / asmina, manye vidhA prAdhAna naveva taponidheH / / 174 kAdavarI pala yA kule svapne na dRzyate / nAnAcAro'pi yogondra stana grAhyA vidhAnyathA / 175 // Aya madvayabhradhdAste munayo mAMsamakSiNaH / anAcAraprasaGgatvA yati vyAdhasalibhA // 176 // ityayAsonmuni kSa vA procyA kulAdi / digambarI dIkSAse dIkSita hogaye // 168-170 // atyanta kRza zarIrake dhAraka dayAke samudra mahAmuni prItikarake ghora tapake kAraNa kSIralAya nAmako machi prAsa hogaI // 171 // vidvAna samasta pApoMke nAza karanevAle evaM zuddha munirAja prItikara vihAra karate 2 eka dina sAketa nagarake vanameM jA phuce| kiso dina jaba ve AhArake liye nagarameM gaye aura buddhipaNA nAmakI vezyAne jaba unheM caryA pUrvaka apane makAnake samIpase nikalatA dekhA to vaha zoghra hI unake pAsa AI ora isa prakAra vinaya pUrvaka nivedana karane lago| bhagavana ! meM hIna nindanIka aura dAnake yogya kulase rahita hUM isaliye tapake bhaMDAra Apa merA diyA AhAra to grahaNa kara hI nahIM sakate ? uttarameM munirAjane kahA jisa kulameM zarAba lI aura mAMsakA spaza svapnameM bho na hogA aura jahAMpara kisI prakArakA anAcAra na dokha par3egA yogIndra loga usI kulakA AhAra grahaNa kara sakate haiM / 172-175 // jo muni mAMsakA - bhakSaNa karate haiM the donoM hI Azrama se bhraSTa haiM arthAt na ve gRhastha ho kaha jAte haiM aura na muniho / ho kahe jAte haiM kyoMki ve anAcArI haiN| ataeva ve bholoMke samAna nindanIka haiM // 176 // munirAjake aise bacana sunakara buddhiSaNAne punaH yaha pUchA-prabho ? jIvoMko ucca gAtra uccakula sundara Hina Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa dehinAM syAtkatha brUhi rUpaM kIrtizva bho mune ! // 17 // punastAM sa muniH prAda madyamAMsAdivarjanAt / brahmacaryAcca tatprAptinAnyathA dehinAM sute! / / 978 // udAryati gato'raNye muniHprItikaro mahAn / sadA tamagadItsAdhu vicitramatirityako // 17 // patAcaskAra paryata ka sthitaM bhavatA pde| saMjAyaTTi sadA deva ! mumuzNAM sthinirvane // 18 // tadA prItikaraH drAvRtAMta saryamAditaH / tasmai nya. vedayatso'pi zrutyA cAnaMdamAgataH // 181 // vicitramatiranyedhurmuktaye prAvizadgRha / kSudAyA; sApi taM dRSTyA caghaMTe pUrvavanmuni rUpa aura kIrti kisa prakAra prApta hotI hai kRpAkara Apa khulAsA rUpase yaha vtlaaiye| uttarameM munirAjane kahA jo manuSya madya mAMsa aura madhuke tyAgI haiM aura apanI AtmAmeM brahmacaryakA bala rakhate haiM | | unhIMke ucca gotra vA ucca kula Adiko prAti hotA hai anyako nahIM // 177-178 // bapsa | | isa prakAra buddhiveNAko samajhA kara munirAja protikara vanameM lauTa Aye unheM kucha vilambase loTate dekha munirAja vicitra matine kahA--- - mune! itanI dera taka Apa kisa sthAna para Thahare rahe the| deva ! jo puruSa mumuca hai-mokSa prApta karanA cAhate haiM unake liye sadA banameM hI rahanA ucita batalAyA gayA hai| munirAja vicitra matiko yaha bAta suna munirAja prItiMkarane Adise aMta taka vezyA buddhiSeNAkA samasta vRttAMta kaha AlA jise sunakara munirAja vicitra matiko ati Ananda huA // 176-181 // dUsare dina IA munirAja vicitra matibhI AhArake liye gaye evaM durbhAgyavaza ve vezyA nadrAke gharameM praveza kara gaye | vazyAne unheM bhI munirAja prItiGkarake samAna jAnakara baMdanA kii| aura dharmopadeza sunanekA ra lAlasA pragaTa kI parantu use dekha munirAjakA citta caMcala hogayA isaliye ve dhamakathAko parvA na kara durbu ddhi ho isaprakAra kAma kathA kahane lage Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Chu Dai Chi Wei ga // 182 // mantrayuktaH yathA dharma rUrAjIvA muniM prati / kAmarAgakathAmeva vyAjahAra sa durmatriH // 183 // sundari ! sthUla vakSone ! gaurAMga | mRgalocane ! kAsye ! pragAha ! tavaM dharmaM vRcchasi kiM punaH // 184 // yauvana' yAsyati tUna vArdhakyaM ca sameSyati / kasme kRtyAya devo'yaM tava svAtsuptA 185 // zudrA taM jago viditA / kAvArtha sammarNi pIlu gardhamA ca phastyajet // 186 // munistavacanaM zrutvA bhRzaM kAmAkulo'bhavat / ratnarambhotane'smAkaM tyamevAsi gajezvaraH // 187 // punastaM vRddhi jAdA vodakA jati diyaM // 188 // svatva zarmA zarta mA rovela nAyake ! sundarI ! tuma unnata stanoMse zobhAyamAna ho / gore aMgakI dhAraka ho / tumhAre donoM netra hiraNI ke samAna manohara haiM tuma caMdramukhI aura praur3ha unakI ho dharmake viSayameM tuma kyA pUchanA vAhatI ho ? dekho yaha yauvana calA jAtA haiM aura bur3hApA A dhamakatA hai / tumhArA yaha sundara zarIra bhoga vilAsoMke liye hai so tuma bhoga vilAsa na kara kyoM isa mahA manohara zarIrako nirarthaka kho rahI ho aura kisa kArya ke liye isakA lAlana pAlana kara rahIM ho / 182 - 165 // munirAja vicitramatikI yaha bAta sunakara vezyA buddhiSeNA muskarAne lagI evaM muskarAte hue usane yaha uttara diyA--mune ? kAca ke liye uttama maNi aura gadhA ke liye hAthIko chor3atA maiMne koI nahIM dekhA hai / bhoga vilAsa kAca aura gadhA ke samAna haiM evaM dharmAcaraNa uttama maNi ora hAthI ke samAna haiN| dharmAcaraNa chor3akara bhoga vilAsoMse zarIrako naSTa karanA vyartha hai| muni vicitra mati kI kAma vAsanA prajvalita ho cukI thI / vezyAko bAtakA unake cittapara jarA bhI asara nahIM par3A evaM kAmase atyanta pIDita ho ve isa prakAra kahane lage sundarI ! tuma devAMganA ke samAna manohara rUpase zobhAyamAna ho isaliye mere liye to tumhIM uttama mati aura uttama hAthI ho tumheM dekhakara dharmAcaraNakI ora citta nahIM jA sakatA // 186 // REVERE Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 31 Diao Ji :raNAmodara zarmA nApi tathA sA parijJAya tirazcakre 'tivegataH / tadA labdhApamAnaH saH ghane garabA tapo'karot // 160 // mAse mAsadvaye yAMte pAraNAmakaronmuniH / hattapo duSaraM matvA rAjA tadvazamAgataH // 161 // buddhiSaM yA hA svata kati guhurmuhuH / zrasyAdhIko dazo rAjA tarhi dho'pyastyarthaM mahAn // 162 // vazIbhUyamitA tasya buddhirSa NApi latikA / tatsAMgatye 187 // buddhikA kArya yadyapi deyAkA thA parantu vaha dharmako kucha samajhatI thI isaliye vaha punaH suni vicitramatiko samajhAne lagI mune! viSaya janita thoDese sukhakI lAlasA se bilakula pAsameM Aye hue mona sukhako koI chor3atA nahIM sunA / mokSakA pradhAna kAraNa tumane digaMbara liMga dhAraNa kara rakhA hai mokSakA sukha bilakula tumhAre samIpa haiM tumheM nindita viSaya bhogoMkI lAlasA kara use na chor3a denA caahiye| // 188 // mRda munipara usake vacanoMkA kA prabhAva par3a sakatA thA / vicitramatine apane muniliMga kI kucha bhI parvA na kI vaha eka dama mUr3ha vanakara isaprakAra kahane lagA sundarI ! mujhe isa samaya to tumhAre saMsarga se jagamAna sukha hI ruca rahA hai| jo sukha iMdriyoM ke gocara nahIM vaha nitya ho cAhe anitya vaha vaisA hA rahe / munike ina nirlajja bacanoMse vezyA buddhi ko yaha mAluma par3a cukA ki yaha dharmAcaraNa se bhraSTa hai isaliye use baDA krodha AyA aura usakA pora tiraskAra kiyA jisase muni vicitramatiko gADha apamAna mAna bar3A kaSTa huA / sIdhA vaha vanako calA gayA evaM manameM kisI prakArakA dharmAcaraNa na rakha DhoMgase vaha eka eka do 2 mAsake vADha pAraNA karane lagA jisase rojA para bhI usakA prabhAva par3a gayA aura vaha vicizramatikA ananya bhakta bana gayA / / 186 - 161 // jisa samaya vicitramatikA ananya bhakta rAjA ho gayA usa samaya buddhiSegA apane manameM bAra 2 vicArane lagI jaba isa munike baza rAjA hogayA maiMne zranaprata ANA Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muniH prApya mohAMdho'bhUtapazcutaH / 163 // pUrvavareNa vera' syAtpUrvasnehena bhogtaa| na doSo'styata kasyApi tanniMdI narakaM brajet - // 14 // tiryayonizca mohAhe nivezo bhannati sphuTa satvA sa kujaro jara tavAyaM mAnavAdhipa! // 19 // asya lilokaprAptizravaNa jAtisaMsmRtiH babhUdhAto majo'yaM te nAgRhodbhakSaNaM zucA // 16 // ityAkArya napazcio ciMtayAmAsa dhigdhana' / rAjya rAmA sakha betinircipaNo'bhUttadA nareT // 17 // sAdhipatyaM tu datta svabhAlA ratnamAlayA | sArka saMbasamApahe ratnAyudhanarAdhipaH // 198 // yogyAzramAnutte vyartha tapo bhavati nizcitaM / yalAdhame mano yAti vilayaM tatto viduH / / 166 / / tapAMsi vidhaM zaile kRtvAne tigmaro hai tava avazya hI yaha koI mahAna puruSa hai vasa mAre bhayake vuddhiSaNA bhI munike vaza gaI / mohase - andha ho munirAjane bhI usakI saMgati karanI prArambha karadI aura tapase apanA muMha mor3a liyaa| // 162-163 // jisa kisI manuSyakA jisa kisIke sAtha baira vA sneha hotA hai vaha pUrva bhakke | vairake saMbaMdhase hotA hai isameM kisIkA doSa nahIM isaliye kisIko burA bhalA kahanA vyartha hai| 164 // mohakI prabalatAse jIvako tiryaMca yonike andara tithaMca honA par3atA hai| rAjana vajAyudha ! vaha vicitramati munikA jIva marakara tumhArA yaha hAthI huA hai / tInaloka kA svarUpa sunakara ise apanA jAti smaraNa hogayA thA isa liye mAre zokake isane khAnA pInA choDa diyA // 195-166 // rAjA ratnAyudhane munirAja vajUdantake mukhase jaba isaprakAra hAthIke 5 pUrva bhayakA vRtAMta sunA to usane lakSmI rAjya strA janitamukha Adiko bahuta dhikkArA / vaha unase He virakta hogyaa| rAjya bhAra apane putrako pradAna kiyA evaM apanI mAtA ratnamAlA ke sAtha saMyama KdhAra liyA // 197-198 // tapake AcaraNakA jo Azrama batalAyA gayA hai yadi usa AzramakI |* kucha bhI parvA na kI jAya to vaha tapA huA tae bhI vyartha calA jAtA hai| yadi tapa karate bhI citta puNaEETIREALERT Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kev ' / prAMta samAdhinA mRtyAM sohyadacyute dipi // 200 // tapasA ratnamAlApi strItvaM chittrA'cyunAmidhaH / devo'bhUdacyute sva sukhApanamaH // 209 // dvAvizatyadhitAnAyuH sukhaM tI prApatuH paraM / tAvadvizva sahasrasto manasAhAramApatuH // 202 tAkSaH samucchvA sugaMdhIkRtadicayaM kurvatI sevyamAnI va rammArAjyAmarA limiH // 203 // bhojayAmAsatustau zaM nimiyA kuThe karabhyaMga padmarAgamaNibhau // 204 // atha yaH prAsanaH zvAbhro nirgataH zvabhrataH / nAnAyoniSu duHkhAni yAni bhuktAni tena // 205 // nAnA chatrapure vyAdho vartate kajjalaprabhaH / dAruNAkhyo mahApApa pApapuMja jhAdbhutaH // 206 // tasya gRhasthAzrama meM ho phasA rahe to vaha tapa nAzaka bana jAtA haiM // 166 // munirAja ratnAyudha sUryakI ora TakaTakI lagAkara ghora tapa tapane lage aura aMta meM samAdhipUrvaka prANoMkA tyAga kara acyuta svarga meM jokara deva hogaye |200| AryikA ratnamAlAne bhI ghora tapake bhAva se strIliMgako cheda diyaa| acyuta svargameM jAkara vaha acyUta nAmakA deta hogaI jo ki deva sukharUpI samudrakI vRddhi ke liye caMdramA svarUpa thaa| ve donoM deva bAIsa sAgara pramANa Ayuke dhAraka the| parama sukhI the / vAIsa hajAra varSoMke bAda ekavAra manase AhAra grahaNa karate the| bAIsa pakSoMke bAda apanI sugaMdhise samasta dizAcoMko mahakAnevAlA sugaMdhita usAsa lete the aura aneka devAMganA aura deva unakI sevA karate the // 201203 / zukalezyA ke dhAraka the| tIna hAthake zarIra se zobhAyamAna the aura padmarAga maNike samAna prabhAke dhAraka the // 206 // maMtrI satyaghoSakA jIva jo ajagarakI paryAyase cauthe narakameM gayA thA / vaha vahAMse apanI Ayu samApta hojAneke bAda nikalA evaM aneka yoniyoM meM ghUmane ke kAraNa usane bahuta duHkha bhogA | 205 | padamapura nagara meM eka dAruNa nAmakA bhIkha rahatA thA jo ki kAjalake samAna kAlA thA aura sAcAt pApa rUpa thA // 206 // usako strIkA nAma maMgikA thA jo ki kAjalakA piMDa svarUpa thI evaM ke oBi Qian Qiao Chi Wei Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KEEKSEKSE zrImagikA nAmnA kajjalAlizca vaidhasAricitA tamaso mAlA jagatsthAnamiva dhrayaM // 207 // tayoH putro'bhavatso'pi bhISaNo bhIkSmIpradaH / nAmnAsidAruNoduSTo mRgAdImA vinAzakRt ||208||bne priyaMgusaNyAkhye bajAyudhamunIzvaraH / AyayAcekadA hiM bhISaNe bihAnako // 20 // gahana vipina sthAna dRSTvA tatra sthito maniHkAyotsarga' vidhAyAzu saMsmaran paramaM mahaH // 210 tapasAkSAmagAtra samardhadagdhapAsubatU / gatacAyaM muni' aSTyA smetttraasidaarunnH||221|| anabIditi ghopena samArUr3ha vidhAya saH / kAma ke durvacobhistaM dUpaddhasto bhramannAmi // 22 / / ko'si tvaM kuta bhAyAto madane janaprarjite / kimayaM yasya pukho'si phinAmA - aisI jAna par3atI thI mAnoM yaha jagatameM brahmAne aMdhakArakI mAlA raca dI hai bholinI naMgIke maMtrI | satyaghoSakA jIva vaha morakI atidAruNa nAmakA putra huAjo ki mahAbhayaMkara thaa| DarapokoMko bhaya | pradAna karanevAlA thA TuSTa thA aura mRga Adi dIna pazuoMkA nAzaka thaa| chatra purakA eka priyaMgukhaMDa nAmakA bana thI jo ki hisaka jIvoMse gahA bhayaMkara thaa| jahAM tahAM bihAra karate 2 munirAja bajAyudha vahAMpara aaye| gahana nirjana sthAnameM kAyotsarga mudrA dhAraNakara ve virAja gaye aura siddhoMke - svarUpakA citavana karane lge| munirAja vajAyudhakA zarIra ghora tapoMke tapaneke kAraNa ekadama kRza thA isaliye ve Adhe jale murde sarIkhe jAna par3ate the evaM unake zarIrakI prabhA ekadama naSTa hogaI thii| mRgoMke pakar3ane kI khoja meM bhIlaghutra atidAruNa bho ghamatA 2 vahAM A pahucA evaM muniko dekhakara pUrva vairake saMbandhase usa duSTane vANa dhanuSa para car3hA liyaa| hAthameM mAraneke liye patthara le liye| evaM mAraneke liye ghumAtA huA vaha isaprakAra durvacana kahane lagA-- tU kauna hai ! aura isa janazUnya mere banameM tU kahAMse aura kyoM AyA hai ? kisakA putra | IM aura terA kyA nAma hai ? jaldI batA yadi tU jaldI na batAyegA to vANa patthara aura mukkoMse tuma PabhI yamarAjake mandirameM pahuMcA dUMgA // 207-213 // parama dhyAnI munirAja aiseM kaba bhaya TRACKEREKA TAREEKELIMES Y YYIKEKRISASTE Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bada vegataH ||21||yaastvN yadi yo sIsahakImAzamandira / vyAya:dhanurdhAtassthA pApANezca mussttimiH|| 214 // nizyalo / merubaddhIH siMhavAdArirAzivat / gammaura: satvamAzritya na sabAla sa yogataH / / 215 // tadAsau durmatiyAdhastatAopanarAzibhiH pUrvavairodayAbAda sasya krodho' bhRzAyata / / 216 // AkaNTha mAdhyamAmo'pi tena pApIyasA muniH / nApata tale bhavyo dhyAnamityavarka patAt // 27 // yadA millo muneH kaNThe bApamAropya dhegasaH / AcakarSa balAhomyoM na cacAla sadApi saH // 218 // dordaNDIkRtva cApaM svaM kirAto munimastake / jaghAna ghana ghAtaizca tavighno duIMco pido // 26| bAdazeti munida ghyAyanuprekSAH svamAnase / tadudhyAna / bhota honevAle the ve meruparvatake samAna nizcala siMhake samAna dhIravIra samudra ke samAna gaMbhIra hogye| cittameM uttama koTikI zAMti dhAraNa kara ve razcamAtra bhI dhyAnase na cige| munirAjakA isaprakAra | A kA mauna dekha usa duSTakA krodha ekadama ubala uThA evaM pUrvabairake sambandhase vaha unheM pattharoMse mArane lagA // 214-215 // kaNThaparyanta usa pApIne munirAjako pattharoMkI mAra mArI parantu ve dhyAnarUpI majabUta bhItike sahAre khar3e the isaliye ve jamInapara na girapAye // 216 / / munike galemeM duSTane dhanuSa DAla diyA aura donoM bhujAoMse unheM khIMcane lagA tathApi ve munirAja raJcamAtra bhI cala vicala na hue // 217 // antameM duSTane kyA kiyA donoM bhujAoMse dhanuSako pkdd'| liyA evaM tIkSNa bANoMse munirAjakA mastaka chedane lgaa| yaha vighna vAstavameM vidvAnoMke vacanake / agocara thaa| munirAja bajrAyudhane apane Upara tIvra upasarga samajhakara bAraha bhAvanAoMkA cinta-17 vana karanA prArambha kara diyaa| ve raJcamAJabhI usa vighnase vicalita na huye ThIka hI hai dhyAna aura / IT tapa vahI prazasta mAnA gayA hai jo vidhnake upasthita ho jAnepara manuSyako vicalita na hone de | | // 218-216 // ve munirAja cittake andara isaprakAra bhAvanA bhAne lage___ saMsArameM jitane bhI dhana dhAnya mAdi padArtha dIkha par3ate haiM sava bhanitya haiM tathA pitA putra - Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rupana saptapaH khyAtaM pavighne zaktimanubhavet // 220 // anityaM dRzyate sarva dhanadhAnyAdikaM bhane~ / pitRputrakuTumpAnAM nityatvaM naiva dRzyate // 2211 cakravartyAdayo bhUpAH paT khaNDadharAdhinaH / mRtAste kAlasarpeNa daSTA devanamaskRtAH ||222|| devArthakhaNDabhUbhUSA dRzyArthI pannagezinaH / bhUdharA bhUruhastArA mahAdaityAH surAdhipAH / iSTAniSTAni vastUni pudgalAH pApakAriNaH / sarve phAlena nazyati nAsti kAlapratiki yA || 224 // saMsArakanine ovavRta kAlapIlubhit / asyeSa kopataH zvetaH kastaM zakroti rakSituM // 225 // pitA putra savitI ca punazca pitarAvapi / anta rakSitu kAla gRhyamANamaye manaH // 226 // asAre'tra bhave zvetaH ! kaH kasyApi na vidyate / svArtha bhUtaM kuTumba Adi padArthoMmeM bhI koI avinAzI nahIM dIkha par3atA // 220 // chaha khaDake svAmI aneka devoMse sevita cakravartI Adi rAjA bhI kAlarUpI sarpake dvArA ise jAneke kAraNa mRtyuke mukhameM praviSTa hogaye haiM ||221 // deva, AryakhaNDakI pRthvIke svAmI, dRSTi gocara uttamottama padArtha, dharaNeMdra parvata, vRkSa tArA graha daitya deveMndra iSTa aura aniSTa rUpa cIjeM aura pApake kAraNa pudagala sabhI kAlake dvArA naSTa ho jAte haiM | kAlakA pratIkAra kisIke pAsa nahIM - use koI vaza nahIM kara sakatA // 222-223 // isa prakAra saMsAra meM samasta padArtha anitya haiM isa saMsAra rUpI vanameM jIva rUpI arat kAlarUpI siMha niyamase khAtA hI hai / jisa samaya isa jIva para kAlarUpI siMha kupita ho jAtA hai usa samaya isakI koI bhI usase rakSA nahIM kara sakatA // 223 // vizeSa kyA ! re mana ! isa saMsAra meM jisa samaya isa jIvako kAlarUpI siMha jikar3akara pakar3a letA hai usa samaya pitA aura mAtA, putra kI rakSA nahIM kara sakate evaM putra, pitA mAtAko nahI bacA sakatA // 224-225 // isa prakAra isa jIvakA saMsAra meM koI apanA nahIM hai| isa saMsArameM koI kisIkA nahIM hai samasta jagata matalabI hai svArtha rahane para eka dUsareko cAhatA hai // 226 // isa prakAra saMsAra bar3A hI svArthI hai| nizcaya nayase yaha jIva nitya hai / siddha buddha aura niraMjana hai| kisIke dvArA vedA DERERAK Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RRENTLYYYssy jagatsarva misya jAnIhi vastutaH / / 227 // jIvo'yaM nitya evAsti siddhoddho niraMjanaH / maccharo'nAvicidra po dhyeyo ni isA mitaH // 228 / / bhigno'yaM pudgalaH khyAto jIvAjjIvo'pi tanmanaH / ato'smin mitratA phaiva karmarUpe ghinazvare // 226 // saptadhAtu bhayo deho vissmuutrnicito'shuciH| asthisantAnasaMghaddho romoragapada zaThaH // 23 // carmAtaH kadaya va durgadhe cUrito dhana dhyAna' muphtvA phenArya popyate karmabhAjanaM // 231 / / mithyAtyAviratilAsaH kapAviSayAdibhiH / pharmAnapati yazena mirayaM yAti Hd jAnevAlA na honeke kAraNa pachedya haiN| anAdi hai| caitanya svarUpa hai| dhyAna karane yogya hai aura samasta prakArake dvandvoMse rahita nindra hai // 227 // isa prakAra yaha jIba akelA hI hai| putra strI zrAdi isakA koI bhI nhiiN| jIvase yaha pudgala bhinna hai| pudagalase jIva bhinna hai mana bhI jIva se bhinna hai isaliye vinAzIka karmake sAtha avinAzIka jIvakI koI bhI mitratA nahIM hai // 228 // isa prakAra yaha jIva karmase anya haiN| yaha deha meda majjA Adi sapta dhAtu svarUpa hai| viSTA aura IS. mUtrase vyApta hai / apavitra haiN| haDDiyoMse vyApta hai| roga rUpI sokA vila hai aura aneka prakAra | se poSA jAnepara bhI naSTa hI hotA calA jAtA hai isaliye kRtanI hai // 226 // yaha zarIra cAroM .orase cAmase veSTita hai| mahAnindha durgandhikA khajAnA hai isaliye koMke kAraNa isa zarIrakA IS vidvAna loga dhyAnake kiye hI poSaNa karate haiM viSaya bhogake liye nahIM // 230 // isa prakAra yaha 5. zarIra apavitra hai| mithyAtva avirati trAsa pramAda kaSAya aura viSaya Adike dvArA isa jIvake / sadA kamaukA Asrava hotA rahatA hai usase yaha jIva narakameM jAkara aneka prakArake duHkha bhogatA | rahatA hai // 231 // isa prakAra isa jIbake mithyAtva Adike dvArA sadA karmoMkA prAsrava hotA kd rahatA hai| Asravake do bheda mAne haiM eka dravyAsrava dUsarA bhaavaatrv| jisake dvArA donoM prakAra ke.karmoM kA nirodha ho vaha saMvara kahA jAtA hai isa saMvara tatvakI prApti gupti samiti dharma vrata Adila KKRNarayeck Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .ARKarkTRYKTETTERPRya nAmamaH // 22 // lAbhASAmbI pena rodhyetesambarohisAvatadharmAdivAn jIva kaso nayati satpadaM / / 133 // dvau bhedI nije rAyAH staH spipaako'ssipaakkH| munInAmavipAkaH syAdanyazya sarSadehinAM / / 234 // anAdinidhano loka padvyAdicito mahAn kenAkAri na mUryo nanarAkAramala dadhat / / 235 // vityate dhyAnasiddhayartha yoginA lokasaMsthitiH / sthairya yato mano yAti tasminneva 2 ke dvArA hotI hai isa liye brata aura dharma AdikA karanevAlA jIva mokSa prApta kara letA hai // 232 // isa prakAra donoM prakArake pAtrakakA ruka jAnA saMvara kahA jAtA hai aura saMvara tatvakA ciMtavana saMbarAnuprekSA kahI jAtI hai| savipAka nirjarA aura avipAka nirjarAke bhedase nirjarAke do bheda mAne haiN| sthitike pUre honepara prati samaya kamaukA khiratA rahanA saviSAka nirjarA hai aura tapa Adike dvArA javarana kokA khipA denA avipAka nijarA hai| vatiyoMke avipAka nirjarA hotii| hai kyoMki ve tapa Adike dvArA javarana karma khipAte haiM aura anya savoMke savipAka nirjarA hotI hai // 233 // isa prakAra eka deza rUpase karmoMkA khipanA nirjarA hai / yaha samasta loka anAdi / nidhana hai na isakI Adi hai aura na isakA anta hai| yaha jIva ajIva Adi dravya svarUpa hai| Kaa vizAla hai| kisIke dvArA banAyA huA nahIM haiM tathA yaha unnata puruSAkAra haiM // 234 // dhyAnakI | siddhike liye yogI loga lokake AkArakA ciMtavana karate haiM kyoMki manake sthira karanese dhyAna ho sakatA hai tathA lokakA AkAra cintavana karanese mana sthira hotA haiM aura manakI sthiratAse parama pada mokSa padakI prApti hotI haiM // 235 // isa prakAra lokake svarUpakA cintavana karanA lokAnuprekSA haiN| samasta padArthoke prakAza karanevAle samyagjJAnakI prApti saMsArameM bar3I kaThina hai kyoMki isa samyagjJAnake dvArA jIvoMko AtmarUpI tejakA spaSTa rUpase jJAna ho jAtA haiM / tathA vaha samyagjJAna karmarUpI bRkSake liye pharasA hai| manarUpI parvatake bhedanemeM vajU hai aura ajJAnarUpI JHIYANAYAYAYAYAYAYAYA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAKYAYPERTERYkNARY papa // 226 // saMsAre dulamo podho dIpo vastumAna / mAtmajyotirpataH spaSTIbhUpamAyAti kAyinAM // 237 // karmAge pAzurvana ghetojAgirIyasi / tamo'ristamati dhAtadhyAtavyo ghoSa eva se || 238 ||jgnnaathn yANyAso dharmo mASatratAvitaH / duHprAyaH prANinAM mattvA ciMtanIyaH prayatnataH // 236 // ciMtayaniti sayAnaM banAyudhamunIzvaraH / pratyUha satkRtaM jitvA mumocAsUna eka jitendriyaH // 240 // sarvArtha sidimArAzu dharmadhyAnaparomuniH / mahamidro mahAsausartha bhujan tasthau sa nirmalaH // 24 // zukla Lal lezyo'tha zuklAMgaistamAtrA mhodhiH| napAna yatsamudrAyurmikapAdhirma mAtigaH // 242 / / IzA tatra devasya vidyate zaktimattamA / andhakArake nAzake liye sUrya hai isaliye samyagjJAnakA hRdayase dhyAna karanA Avazyaka hai| isa prakAra saMsArameM samyagjJAnako prApti bar3I dulabha hai // 236-237 // bhagavAna jineMdrane jo bhAvanata Adi svarUpa dharma batalAyA haiM vaha bar3I kaThinatAse prApta hotA hai isaliye dharmAtmAoMko cAhiye ki ve prayatna pUrvaka dharmakA ciMtana karate raheM // 238 // isa prakAra dharmake svarUpakA cintavana karanA dharmAnuprekSA hai| isa prakAra bAraha bhAvanAoM ke citavana karanevAle munirAja vajAyudhane duSTa ati| dAruNa bhola dvArA kiyA gayA samasta upasarga bar3I zAMtise saha liyaa| jitendriya munirAja dharma dhyAnameM lIna hogaye / prANoMkA parityAga kara sarvArtha siddhi vimAnameM jAkara ahamindra hogye| evaM vahAMkA sAnanda sukha bhogane lage // 236-240 // munirAja vajAyudhake jIvake zukla 12 lezyA thii| eka hAthakA sundara zarIra thaa| vaha tejakA khajAnA thaa| tetIsa sAgarakI Ayu thii| kisI se prakArakI unake sAtha vizeSa upAdhi na thI evaM bhrAMta jJAnase ve rahita the // 241 // zAstra meM sarvArtha 51 siddhike devoMke andara itanI adbhuta zakti batalAI hai ki yadi vaha cAhe to nimeSakA jitanA pramANa batalAyA hai usake aThArahave bhAgameM hI arthAt dekhate dekhate vaha lokAkAzako ulaTA kara | sakatA hai|| 242 // munirAja vajAyudhako kaSTa denevAlA vaha ati dArUpa bhIla pApake tIvra udayase pApaparapayarapara Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhafa Zhou niKan Ban Fei Qian ni lokAkArAM kareM kRtvA kASThA viparItayet // 243 // vyAdhosau pApato mRrayA nyavizat saptama muvaM tadvaM gaditu tatra kaH zako ti jina binA // 244 // mumo jajhe lInA saphala batAgamanI / durAcyA sarvArthAptiriya ca pazatAmeti nanu na / jagatsthAmA rAmA paramapadamAyAti jayato yato dhairyadhyAnATikamiti yasa citra zamavatAM // 245 // jitendriyANAM na bhaveda rAjya paraM pada svarbha na saukhyaM / jiteMdriyANAM na bhaveda rAjyaM paraM padaM svaryanarendrasakhyaM // 246 // iti zrIvimalanAthapurANe bhaTTAraka zrIratnabhUSaNAnAmAlaGkAra vidva0 haryazrIrikAnvayodAramAnasa rAjahaMsa bahmacArIzvarakRSNadAsaviracite brahmamaGgaladAsa sAhAyyasApekSa rAmasA bararatnamAlAcyutadeva pUrNacandravararatnAyudhAcyutadeva siMha sena barabajrAyudha sarvArthasiddhigamana varNano mAmAmaH sargaH // 8 // marakara sAtave naraka gyaa| sAtaveM narakakA itanA bhayaGkara duHkha hai ki use bhagavAna jineMdra ke sivAya koI nahIM kaha sakatA // 243 // munirAja vajrAyudha para jaba samasta sukhoMkI sthAna aura kaThinatA se prApta honevAlI sarvArtha siddhirUpI strI bhI Asakta hogaI tatra saMsArakI striyoMkA mugdha honA koI bar3I bAta nahIM kyoMki jo zAMti svarUpa saMyamI haiM unako sthira dhyAnase moca sukha bhI prApta ho jAtA hai taba anya sukhoM kA prApta honA Azcarya kArI nahIM // 244 // jina mahA puruSoMne indriyoMkA vijaya kara liyA hai unake mokSa sthAna svarga aura narendroMkA sukha durlabha nahIM kintu jinheM indriyoMne hI jIta liyA hai unake liye mokSa sukha aura nareMdra sukha sabhI kucha durlabha haiM // 245 // isaprakAra bhaTTAraka ratnabhUSaNakI AmnAyake alaMkArasvarUpa harSavArikAke putra uttama brahmacArI kRSNadAsadvArA viracita 'vRhat vimalanAthapurANa meM rAnI rAmadattA jIva ratnabhAlA aura acyutadeva, pUrNacandrakA jIva ratnAyudha aura acyutadava evaM siMhasenakA tant saddha gamana varNana karanevAlA AThavAM sarga sagApta huA // 8 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apanA sarga Tags naumyahaM zivakartAraM gorakSaM vRSabha jinaM / mAdyamtavarjitaM sAraM sArAbhaM ca zarpaNe // 1 // bhayeva dhAtakokhaNDaprAgbhAge vistRto Ka mahAn / videzaH pazcimo mAti makavAsa vAparaH // 2 // tanmadhye gaMdhilo nAmnA samasti viSa pobhRtaH / dhArmikairdhanadhAnyezca vinmu. | nipAkitaH // 3 // ayodhyA vidyate tatra purI spardhAmasannibhA / AIdAso'bhavadAjA tara lolApuraMdaraH // 4 // suvratAcyA priyA tasya pilasantI ratecchayA / vidyunmAleva saMvaza kukumAvaNadedakAH // 5 // ratnamAlAvaracyutvA svAvalyutAttayoH / jaha jo bhagavAna kRSabhadeva mokSa pradAna karanevAle haiN| pRthvIke rakSaka hai| Adi antase rahita he sAra svarUpa hai aura kalyANa svarUpa haiM una bhagavAna RSabha devako meM bhakti pUrvaka namaskAra karatA hUM // 1 // isI pRthvIpara dhAtukI khaMDa dvIpake pUrva bhAgameM videha nAmakA kSetra hai jo ki apanI hd advitIya zobhAse uttama aura svarga nagara sarIkhA jAna par3atA hai // 2 // videha kSetrameM eka gaMdhilad nAmakA prasiddha nagara deza hai jo ki dharmAtmA puruSa aura dhana dhAnya Adise sado vyApta banA rahatA | hai aura vidvAna muniyoMke caraNa cihnoMse sadA aMkita rahatA hai||3|| gandhila dezameM eka ayodhyo nAmakI nagarI hai jo ki zobhAmeM svagaM purIkI upamA dhAraNa karatI hai / ayodhyA nagarI kA saMrakSaka usa samaya rAjA arhadAsa thA jo ki zobhA aura krIr3AoMmeM indrake samAna jAna |* par3atA thaa|| 4||raajaa arhadAsako rAnIkA nAma subatA thA jo ki rati saMbaMdhI aneka prakArake a vilAsoMkI karanevAlI thI evaM usakA zarIra kesarake raGgakA sadA zobhAyamAna rahatA thA isaliye vaha vIjalIke samAna sundara jAna par3atI thii||5|| rAnI rAmadattAkA jIva jo ki ratnamAlA hokara PREMYTarkaryakse Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava 52 BKPKPY . zrImAna, mahAtejAH suto bItabhavAyaH // 6 // ratnAyudho'pi tambAkA yusthA tasyaiva bhUpateH / priyAyAM jina suto'jani bizrIyaNaH || 7 || devarAdau to vItabhIkavibhUSaNau / ajJAte puNyato rAjyaM bhojayAmAsatuzviraM // 8 // mRtvA vibhISaNa rAjA kezayatvAdrataH ziviM / dvitIyAyAM mahenomirAsamosyaizva dustyajeH || || baladevoDiya taha vira svAtimIhataH / vyavasthA rAjya nivRspate saMyamaM prApa puNyadhIH // 10 // duSkaraM sa tapastaptvA chAMtavAsayaM diSaM yayau / AdityAne vimAne'bhUdityAH surottamaH // 11 // acyuta svargameM jAkara deva huA thA rAjA bharhadAsake rAnI suvratAse utpanna vItabhaya nAmakA kumAra huA jo ki buddhimAna thA umra tejakA dhAraka thaa| rAjA pUrNacandrakA jIva ratnAyudha jo ki marakara acyuta svarga meM hI deva huA thA Ayuke antameM vahAMse cayakara usI rAjA bharhadAsa ke jinadattA nAmakI rAnIse utpanna vibhISaNa nAmako putra huA thA // 6-7 // ina donoM kumAroMmeM kumAra atar baladeva thA aura vibhISaNa nArAyaNa thA / ye donoM hI baladeva aura kezava padaviyoM ke dhAraka kumAra samasta bhayoMse rahita the| kaviyoMke bhUSaNa the aura pUrva puNyake udayase sAnanda rAjya | kA bhoga karate the // 8 // rAjA vibhISaNa jo ki nArAyaNa padakA dhAraka thA marakara aneka prakAra ke. | zrArambhoMse jAyamAna ghora pApoM ke dvArA dUsare narakameM jAkara nArakI hogayA // 6 // nArAyaNa bibhISaNake marane se baladeva vItabhayako bar3A duHkha huaa| mohake tItra udayase bhAI ke mara jAne ke bAda usane rAjyakA parityAga kara diyA aura saMyama dhAraNa kara liyA // 6-10 // puNyAtmA vItabhaya valadeva ne ghora tapa tapA jisase vaha lAMba svarga ke AdityAbha nAmaka vimAnameM zrAdityAbha nAmakA uttama deva hogayA // 11 // priya jayanta munike jIva nAgeMdra vahI meM AdityAbha nAmakA isa samaya deva huuN| apane pUrva janmake bhAI nArAyaNa vibhISaNako narakameM avadhijJAnake dvArA duHkhI dekha eka dina maiMne yaha vicAra kiyA -- FANA Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BEY nAganAtha sa evAimAdityAbho'smi sAMprataM / vavarSa duHkhinaM zvabhraM badhe STvA vyaciMtayaM // 12 // ahaM svarge'maro jAto lolAvAn sukhabhAjanaM / matsodarI mahAduH bhunaki sAgare // 13 // niSkAsayAmyahaM sUrNa' 'vAMdhava prANato'dhikaM / asurAn bajraghAtena praha svAti ciMtya ca // 14 // agamaM mohatastatrAbodhayaM bAMdhava nijaM / hrAsayitvA surAnpApAn prakRtyA duHkhadAyinaH // 15 // niSkA situ mayopAyA akAriSata he bhoT / jo tasya mahAduH tairupAyairyadA tadA // 16 // nirgatena tataH pRSTaH zrImaMdhara jinAdhipaH / svadbha vAlikAM nUnaM proka' me'khilaM zrutaM // 17 // tat zrotavyaM tvayA nAgeT trayIgi bhrAMtihAnaye / jaMbUdvope'tra vikhyAte varSe vairAyatAbhidhe maiM to svarga kara aneka krIr3AoM kA sthAna deva hogayA hUM aura aneka prakAra ke sukha bhoga rahA hU~ parantu merA bhAI vibhISaNa narakameM par3A 2 mahA duHkha bhoga rahA hai mujhe cAhiye ki maiM samasta asuroMko bajrase chinna bhinna kara zIghra hI apane prANa pyAre bhAIko narakase nikAla le AU' vaza meM aisA vicAra kara mohase vyAkula ho zIghra ho dUsare naraka gyaa| apane bhAIko pUrva | bhavakA vRttAMta sunA saMbodhA evaM jo asura kumAra jAtike deva svabhAvase hI nArakiyoMko pIr3A pahucAnevAle the unheM zaktibhara dhamakAyA DarAyA // 12-16 // priya nAgendra ! apane bhAIkA narakase nikAlane ke liye maiMne bahuta upAya kiye parantu unase use ulTA ghora duHkha hone lgaa| jaba maiMne dekhA ki isake nikAlane ke liye jo upAya kiye jAte haiM unase ise duHkha hI hotA hai, to maiMne usake nikAlane kA vicAra sthagita kara diyaa| sIdhA meM bhagavAna zrI mandharake pAsa gayA / maiMne unase saba bAta puuchii| unhoMne tumhAre pUrva bhavoM kA varNana kiyA jise maiMne rucipUrvaka sunA / priya nAgeMdra ! bhagavAna zrImandharake dvArA sunA gayA tumhAre pUrva bhavakA vRttAMta maiM tumhAre sAmane varNana karatA hUM tuma dhyAna pUrvaka suno| isI jambUdvIpa airAvata kSetrameM eka ayodhyA nAmakI purI hai jo ki khAI aura kilose 45 patrapatra DIpa Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YYAYA%A PAKKA | 18 || ayodhyAste parIrasthA parikhAdurgaveSTitA / zrIvarmA tatra rAjA'bhUtsulImA tasya bhAminI // 11 // zvabhrAdvibhISaNaH prati nirgatyAbhUttayoH sutaH / sudharmAkhayA guNAmyadhirmAmitIyogacacuraH // 20 // ekadA'naMtayogAt zutvA dharma triratadhoH / tatpArzve saMyamaM nITaza pagArAdeSezvutrasta rammANa sukhamanvabhUt / gataM kAlaM na jAnAti gItanATyarasairI // 22 // sarvArthasidvijodevo vajrAyudhadharastataH / cyutavAbhUrasaMjJayaMtAkhyo balIyAn yogarodhakaH || 23 || sa brahmazo'pi tatratyaM sukhaM bhuktvAyuSaH kSaye / cyutvA jayaMtanAmAbhUt saMjayaMtAnujaH sudhIH // 24 // nidAnena mRtaH so'pi tvaM phaNIzo'bhavanmahAn / mohAdvilupta mahA zobhAyamAna jAna par3atI hai| ayodhyApurIkA svAmI usa samaya zrI dharmA thA aura usakI rAnIkA nAma suzIlA thA / 17 - 20 // nArAyaNa vibhISaNakA jIva nArakI apanI yuke antameM naraka se nikalA evaM rAjA zrIdharmAke rAnI susImAse utpanna sudharma nAmakA putra huA jo ki aneka guNoMkA samudra thA aura striyoMke bhogoMmeM prema rakhanevAlA thA // 21 // eka dina munirAja anaMtase usane dharmakA svarUpa sunA jisase use saMsArase bairAgya hogayA / zIghra hI usane munirAja anaMta ke pAsameM saMyama dhAraNakara liyaa| ghora tapa tapA jisase tapake prabhAvase vaha brahma svarga meM uttama Rddhi kA dhAraka deva hogayA // 22 // bahAMpara puNyake udayame use saba sAmagrI prApta huI vaha devAMganAoM ke sAtha AliMgana cumvana Adi kriyAoM meM evaM uttamottama gAyana aura nATakoMke dekhane meM itanA bhagna hone lagA ki use yaha mo nahI jAna par3ane lagA ki usakI Ayuke dina vahAM bIta rahe haiM / // 23 // rAjA bajrAyuthakA jIva ahamindra jo sarvArtha siddhi vimAna meM jAkara deva huA thA vaha apanI Ayu antameM vahAMse cayA evaM mahAzaktikA dhAraka aura yogoMkA nirodha karanevAlA saMjayaMta nAmakA mahApuruSa huA jo ki tumhArA bhAI thaa| mere bhAI nArAyaNa svayaMbhUkA jIva jo brahma svarga meM jAkara deva huA thA usane vahAMke bahuta kAla paryaMta divya sukha bhoge / zrayuke anta meM vahAMse cayA netraH Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AN yo mor3I kena vimbitAH // 25 // prAktano nArakaH prAntapRthivIto vinirgataH / adhanyAyurahirbhUtvA pAtAlaM tunIyaM gataH // 26 // tato nirgatya tiryakSu vaseSu sthAghare va bhrAtvA'smin bhArate bhUtaramaNAkhyavanAMtare // 27 // airAvatI nadItIre gozvAsti tA pasaH / zaGkhakA bhAminAM tasya karAyA bhartRpamA // 28 // tayorjaze sutaH so'pi mRgazRGgAbhidho dhruvaM / paJcAgnitapaH kurvannekadA cIkSya khecaraM // 26 // divyAditilakasyaiva purasya svAminaM paraM / zrIaMzumAlinaM nAmnA nidAnamakarotkudhoH // 30 // yathAyaM rUpavAn mAnI pratApa prAjya rAjyavAk / bhUSAmahaM tavetanme tapasyAyo adaH phalaM // 51 // athAtra becarAdra ezca prodak the NyAM puraM mahat / aura saMjayantakA choTA bhAI jayaMta huA jo ki nidAnase marakara tU dharaNeMdra huA hai isa samaya tumhArA samyagdarzana mohase malina hogayA hai ThIka hI haiM mohako vaza karanevAle saMsArame virale hI puruSa hai // 24 - 26 // mantrI satyaghoSakA jova vaha nArakI apanI Ayuke antameM sAtaveM narakase nikala sarpa huaa| vahAMko jaghanya Ayu dhAraNa kara marA phira tIsare narakakA nArakI huA vahAMse nikala kara trasa sthAvara rUpa tiyaMca huA / isI bharata kSetrakI pRthvI para eka bhUta ramaNa nAmakA vana hai| usake andara eka airAvatI nAmako nadI hai usake taTapara eka gozrRMga nAmakA tapasvI rahatA thaa| zaMkhikA nAmakI usakI strI thI jo ki atyanta rUpavatI aura patikI prANa pyArI thI vaha satyaghoSa maMtrIkA joba tapasvinI zaMkhikAke garbhase mRgazaMkha nAmakA putra huA aura prati dina paMJcAni tapa tapane lgaa| eka dinakI bAta hai ki divya tilaka purakA svAmI aMzumAlI nAmakA vidyAdhara AkAza mArgase jA rahA thaa| usakI divya vibhUtipara mRgazaMkha tapasvI mohita hogayA durbuddhi ho usane yaha nidAna bAdhA --- jisa prakAra yaha vidyAdhara atyaMta rUpavAna dAnI pratApI aura vizAla rAjyakA svAmI hai usI prakAra maiM bhI ho basa maiM apane kiye hue tapakA yahI phala cAhatA hUM // 27-31 // oSu gade Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnAsaMdarbhasaMyuktamArale gaganaballama // 32 // bajAraSTra samastantra pAti tatpattanaM sudhiiH| jambhApatiH svadhAmeva tasya bhAryAcalaprabhA // 17 majA 33 // mRtvAsau tApaso dRSTo vidyuddaSTra sutastayoH / SabhUvAyaM sa pApIyAna tvadagrajamamImarat // 34 // vadhyA karma ciraM duHkhamApadA psyati ca para' / evaM karmavazAjjatuH saMsRtau parivartate // 35 // pitA pulaH suto jAtA mAtA bhrAtA saba vasA ) ko banyuH ko na vA 259 gandhurmuzca vairamata: phaNITa ! / / 36 // kasya ko nApakartA'tra nopaphartA ca phasya kaH / tasmAdvairAnubandhana mA kRthAH pApabandhanaM // 37 // vijayAdha parvatakI uttara zreNI meM eka gagana ballabha nAmakA nagara hai jo ki vizAla hai aura aneka racanAoMse zobhAyamAna hai / gagana vallabha nagarakA svAmI rAjA bajradaMta thA jo ki zobhA indrakI tulanA karatA thA evaM usako khokA nAma vidyutprabhA thA vaha duSTa mRgazRMga nAmakA tapasvI apanI Ayuke antameM marA aura rAno vidyatpramAke garbhase vidyadaMSTra nAmakA putra huaa| pUrva janmake vairase isI dugTane tumhAre bhAI saMjayantako mArA hai // 32-33 // isane munirAja saMjayantake jamAranese ghora kokA baMdha kiyA hai jisase isane yaha kaSTa prApta kiyA hai aura kregaa| bhAI dharaNeMdra ! AE yaha jIva isI prakAra karmoM ke jAlameM phasakara isa saMsArameM paribhramaNa karatA rahatA hai / // 34 // lA dekho bhaaii| isa saMsArameM pitA to putra ho jAtA hai putra mAtA ho jAtA hai / mAtA bhAI vana jAtA hai aura bhAI sAsa bana jAtA hai isaliye tuma nizcaya samajho isa saMsArameM na koI vAstava meM / kisI baMdhu hai aura na bairI hai ataH priya nAgeMdra ! tumhe kabhI isa vidyAdharake sAtha baira nahIM bAMdhanA cAhiye // 35 // dekho isa saMsArameM kona to kisakA apakArI nahIM aura kauna kisakA upakArI / nahIM arthAt haraeka dUsarekA apakArI aura upakArI hai isaliye isake sAtha vaira bAMdhakara tuma vRthA tapAya vAMdha rahe ho // 36 // priya dharaNeMdra ! tuma isa vidyAdharake sAtha baira matabAMdho ise chor3a do vasa isa prakAra AdityAbhake bacana sunakara dharaNedrakA krodha zAMta hogyaa|| 37 // uttarameM usane yaha kahA Makers Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muJca beramahInAsmin vidyuiMdrazca mucyatAM / iti devaghayovRSTyA yayau zAMti' phaNIzvaraH // 38 // Rtoktau sukhamAyAti sajjanoM na skhalo vidhIH / ahodaye so mudaM yAti na kokbhit|| 36 // devAha tvatprasAdena saddharma zraddhaye sma moH| kiMtu vidyApalAdeva vidyu haSTro'ghamAvarat // 4 // tasmAdasyAnvayasyeva mahAvidyAM chinamyahaM / ityAhaitadvacaH zrutvaH suro madanurodhataH // 42 // tvayA dvidhAtavyamityAkhyatphaNinAM pati / zrAdityAbhavacaH zrutvAbravIditi punaH phaNITa ! // 42 // yayeva tAI cazmAnAMmetasyaiva kukarmaNA / priya odityAbha ! meM bhI yaha mAnatA hU~ ki jisaprakAra sUryake udaya hone para haMsako AnaMda hotA hai usa prakAra ullU ko Ananda nahIM hotA usI prakAra satya bolanese sajanoMko hI paramAnanda prApta E hotA hai durbuddhi duSTako nahIM // 38 // bhAI AdityAbha ! maiM tumhAre vacanoMse parama pAvana jaina dharmakA zraddhAna karatA hU~ parantu isa duSTa nizupAne lApanI vicAralA ghamaNDa kara yaha duSpApa kiyA hai isa liye maiM kula paramparAse prApta isakI samasta vidyAkA uccheda kruuNgaa| tharaNeMdrakI yaha bAta sunakara vidyAdhara AdityAbhane kahA bhAI dharaNeMdra ! mere anurodhase tumheM isakI vidyAyeM nahIM chedanI cAhiye / AdityAbhake isa prakAra vacana sunakara punaH dharaNeMdrane kahA yadi tuma isakI kula paramparA prApta vidyAoMke chedanekI manA karate ho to maiM svIkAra karatA parantu meM yaha zApa detA hUM ki isa vidyuddaSTra ke kukarma ke kAraNa isake jitane vaMzake pUruSa hoM, unheM munirAja saMjayantako vinA ArAdhanA kiye kisI bhI vidyAkI siddhi mata ho tathA jisa Jan caturdazIko mere bhAIne mokSa prApta kI hai usa tithiko binA ArAdhe kisoko bhI mokSa padakI prApti mata ho, mAluma hotA hai isIliye caturdazIko viziSTa parvakA dina mAnA hai| bhAI ! isa zApaka denekA merA tAtparya yaha hai ki yadi meM aisA zApa na dUMgA to ye krUra hRdayake dhAraka pApI vidyA RREART ENAYANAVRATRIKA MirmETNHIADMIND Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya saMjayaMtamanArAdhya vidyA mAyAtu siddhitAM // 43 // manubhrAtRsiddhizaM sAkSAdanArAdhya vidhiM janAH / mAyAMtu satpadaM kApi tataH paryacatu IzI ||34|| dayAM cene zApa tahA~ te zapinaH khagAH / aparAnmArayantyeva munInAn kuTitAzayAH // 45 // eSo'tri parvato vidyAdharAga lajjito'jani / atasta' nAmataH roLaM homaMtaM kRtavAMsta // 45 // dhanuH dhAtoH pratinidhiM vyadhAt / pratiSThitvA'tha taM nasvA mahotsava paraH zataiH // 47 // mukTavA taM khevara pApaM daM vamabhyarcya nAgarAT / kaluSIbhAvamutsRjya paphANAzu nirja padaM // 48 // bhAhityA bhospi svarga jagAma magadhezvara ! tyAjayaMti mahAdveSa sAvikA hi hitecchavaH // 46 // bhaya jaMbUdra mAnvIte dvIpe hImadvidhIkRtaM / bhArataM bhAti SaTkhapiDa gaGgAsiMdhUrmibhUSaNaM // 50 // layAMte yA sADekA nityatvaM dRzyate yadi / hrImatpurastAnItvA dvisaptatiyugAni ca ra anya muniyoM ko bhI mAreMge // 36-46 // isa vidyAdhara parvata para sunirAja saMjayantako kaSTa pahuMcAyA gayA hai isaliye yaha bhI lajjAkA sthAna hai ataH usa parvatakA usa dinase hImanta ( lajjAvAna ) nAma rakha diyA gayA |47 | dharaNeMdra ne apane bhAI saMjayaMtakI pAMcasau dhanuSa U McI pratimA tayAra kraaii| saikar3oM mahotsavoMke sAtha pratiSThAkara vahIM use virAjamAna kara diyA aura bhaktipUrvaka | use namaskAra kiyA // 48 // dharaNeMdrane pApI vidyAdhara vidyuddaSTrako chor3a diyA / AdityAbha devakA paripUrNa Adara satkAra kiyaa| usake hRdayameM jo vidyAghara vidyuddaSTra ke mArane ke kaluSita vicAra the sava nikAla diye aura sAnanda apane sthAna calA gayA // 46 // itanI kathA sunAkara gautama svAmIne rAjA zreNikase kahA -- priya rAjan ! java yAdityAbhane dekhA ki nAgeMdra vairakA sarvathA parityAga kara apane sthAna calA gayA hai taba vaha bhI apane sthAnako calA gayA ThIka hI hai jo manuSya dUsaroM ke hitakI icchA rakhane vAle aura sajjana prakRtike hote haiM ve avazya hI dUsaroMkA Apasa meM gaira miTA dete haiM // 50 // DrImanta parvatase jisake ki do khaMDa horaheM haiM aise isI jaMbudvIpake andara bharata kSetra haiM jo ki Shang Ye Gao Shou Zheng Shang Fei Shang Mai Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - H ERE 4 - m - - - - -B -4 him A M // 51 // zeladayA kSipatyona sArvajJAnAmadhApare gAdAjI rAti gAhAtaTe bhiyA // 52 // tatrAryoM bhAti satya paDaH svargabaNDa vAparaH / asti talotsarA nAmnA purI zrImathurA napaH // 53 // taMpAtyanantavIryAkhyo rAjA siMhaparAkramaH candrAsyA vartate tasya nAmnA strI mehamAlinI / / 54 // dvitIyA sundarI sasya rohiNova cakoraTka / Aste mitavatI nAmnA nAmevAmarasundaro 55 kSAdityAmasta tazyutvA pUrvoktAyAmabhUtsutaH / nAmnA meruH prabhIvAsI tigmAMzaH kulabhUdhara // 56 // dharaNedro'pi putrobhanmandarAkhyo mahAyazAH / dvitIyAyAM sutau sau ca sUryAcandramasAvidha // 57 // itthaM vimalanAthasya muglAjAnmerumandarau / svabhavAMstI samAkaNyaM gherAgya prApa chaha khaMDoMse zobhAyamAna hai evaM gaGgA sindhu nAmako donoM nadiyoMkI taraMga rUpI bhUSaNoMse zobhA. l yamAna hai // 51 // pralaya kAlake antameM jaba bharata kSetrake kisI eka khaNDakA pralaya hotA hai usa samaya hIsanta parvatakA svAmI deva hara eka garbhaja jIvake bahattara 2 jor3A lekara usa homanta parvatako guphAmeM rakhatA hai tathA aura bahutase jIva mAre bhayake usa samaya gaGgA nadIke taTapara jAkara rahane * lagate haiM // 52-53 // bharata netra ke andara eka Arya khaNDa hai jo ki zobhAmeM svarga khaNDake 5. samAna jAna par3atA hai / Arya khaNDakI uttara dizAmeM mathurA nAmakI nagarI hai| usa samaya mathurA MpurIkA svAmI rAjA anantavArya thA jo ki siMhake samAna parAkramI thaa| usakI rAnIkA nAma meru mAlinI thA jo ki caMdramAke samAna mukhase zobhAyamAna thii| usako dUsarI strIkA nAma | mitavatI thA jo ki rohiNIke samAna parama sundarI thii|ckorke samAna uttama netroMse zobhAyamAna thI isaliye vaha sAkSAt devAMganA sarIkhI jAna par3atI thii|| 54-56 // AdityAbha nAmakA deva apanI Ayuke antameM svargase cayA aura rAnI merumAlinIke garbhase meru nAmakA putra huA jo ki kAMtise atyanta dedIpyamAna thA aura apane baMzarUpI parvata para udita honevAlA sUrya svarUpa thaa| 57 dharaNedrakA jIva bhI apanI Ayuke antameM vahAMse cayA aura rAnI mitavatIke garbha meM avatIrNa Ay Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - / 58 // gandha bhasaptibhiH prauDha rAjya sAmaMtasevitaM / tyA janahatuHkSA tau zrIvimalasannidhau // 57 // matvA svasvAmi dhIrau cakAte to hapazcira' / candrAdirasamAsAMtaM srisorngaadiss||60 // paryakAsanasaMyuko dhIrau matale kaJcit / ) 5 kAyotsargasthitI kApi tiSThataH sma harI iva // 6 // zItakAle sarittore bhrazya mahAdevake / pRdhuromagaticchede dagdhAmIjabane'bane / 62 // tiSThataH sma mahAkAyau merusaMsthI shivaaptye| catuHpaye'nilabAtaH kezA dhanIkurA itra // 6 // tayoH saMjakSire nUnama'janAgasamAnayoH / zItadagdhAMgayo stipasA kSAmayobhRzaM // 64 // ( zibhirvizeSaka) zuSyayatra jala zote nIrasIbhUyamotitaH / dUSattulyaM bhavettaho mandara nAmakA putra huA jo ki bar3A bhArI yazakhI thA isa taraha ve donoM kumAra sUrya aura ke candramAke samAna sAnaMda rahane lge|| 58 // vasa isa prakAra bhagavAna vimala nAthake mukhale apane - pUrva bhavaoNkA vRttAMta suna rAjA meru aura mandarako saMsAra zarIra bhogoMse vairAgya hogyaa| jo unakA rAjya aNata gaja hastI aura uttamottama ghor3oMse zobhAyamAna thA aura aneka durghaTa sAmanta / jisakI sevA karate the usa rAjyako unhoMne jIrNatRNake samAna tatkAla chor3a diyA aura bhagavAna vimalanAthake caraNoM meM tatkAla digambarI dIkSAse dIkSita hogaye // 56 // 56-60 // bhagavAna vimalanAthako unhoMne bhakti pUrvaka namaskAra kiyA evaM eka mAsa domAsa tIna mAla cAra mAsa pAMca mAsa aura chaha mAsa takakA upabAsa dhAraNa kara ve nadIke taTa aura parvatoM para ghora tapa tapane lge||61|| varSA RtumeM dhIra vIra ve donoM munirAja payaMka Asana mAr3akara aura kAyotsarga mudrA dhAraNa kara do siMhoMke samAna vRkSoMke nIce rahane lge| 62 // jisa zIta kAlameM banake vRkSa | dagdha hojAte haiN| roMgaTe TharrA nikalate haiM aura kamaloMke banake bana dagdha ho jAte haiM usa samaya vizAla zarIrake dhAraka aura meru parvatake samAna nizcala donoM munirAja mokSa prAptikI abhilASAse caupaTe EN meM nivAsa karate the aura tIkhI pabanake jhakore sahate the| ve donoM muni aJjana parvatake samAna Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RewarkPYRel himAnavAnAM tu phA kathA // 65 / / proSmatAMvagaTaGgamyaMzuprAlispitI munoM / pAyaMtI siddha sakhoja yahobhUnAzubhUgale // 66 // agnitasakaTAhAbha ghanamAmA tasthataH / yahijvAlAdhika duHkhasamUhotpAdake va to // 17 // yAvRSi norani ikhitAzayAM ymosrii| mekabhIkuddhavaH strasajIvAyAM krnnrodhibhiH||8|| pani dinoplaSTabhUmahAyAM ca niryyo| kuritapAdAkI srpvynvitaaNgko|| 66 // timitrAtamasAM prAtara yovIdharAkatisthatuyAnasaMsako meyabagnizcalau ca to||7|| (simirvizeSaka) saptardhisamavetaH san merusturyAdhakodhanaH / babhUva maidaracA mana:pamAraviH // 6 // pazcAtagagaNevimalabAhanaH / parIto bhAti tArAbhi kAle par3a gaye the| unakA samasta zarIra kRza hogayA thA isaliye usa samaya unake mastakake ka keza dAva ghAsake samAna rUkhe aura vikhara gaye the // 63-65 // jisa zItakAlameM tAlAvoMkA jala nIrasa hokara sUkhakara pattharake samAna varapha bana jAtA hai usa samaya manuSyoMkI to bAta hI | kyA hai ! // 66 // grISma Rtuke samaya jaba ki pRthvotala agnike samAna dahakatA rahatA hai usa samaya ve donoM munirAja sUrya ke sAmane khar3e hokara pahAr3oMpara tapa tapate the aura hRdayame 'siddha' isa vIjA | ghara svarUpa maMtrakA dhyAna karate the| ve donoM munirAja agnise tapAye gaye kar3AhoMke samAna jAjyalyamAna agnikI jvAlAse bhI mahA bhayaGkara aura aneka prakArake duHkhoMse vyApta proSma Rtuko varSA Rtu sarIkhI samajhate the||67 // jisa varSAkAlameM cAro ora mahA bhayaGkara meghoMko garjanA hotI rahatI hai| kAnoMko phor3a denevAle mIDakoMke bhayaGkara zabdoMse samasta jIva trasta rahate haiN| bijaliyoMke giranese bRdake vRkSa naSTa ho jAte hai usa varSAkAlameM ve donoM munirAja nirbhaya ho / apane Atma svarUpakA cintabana karate the| usa samaya unake caraNa dAva pAsake aMkuroMse vyApta rahate the| samasta zarIra sarpa aura latAoMse veSTita rahatA thA tathApi unheM kiso vAtakA bhaya na thaa| tathA varSA kAlako adhiyAro rAtoMmeM jaba ki pRthvI parvata aura vana kucha bhI nahIM dIkha par3ate the KEEYatraTha AN Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MaghvarsJsRY vidhurza vihangasau // 72 // asaMkhyAtasurairarvyaH kevalajJAnabhAskaraH / caturvidhamahAsaMghalame tovijadAra saH ||7avNge tiliMge magara, janapade siMdhudeze virATe / karNATe kukuNAkhye kullamurumahAbhoTabhoreSu yAye / kAzmAre lATagoDe giravara (na) gahane meTa saTe jine / pArasthe mAlave vA vyavaharaditi mahAmoghahatorjanAnAM // zeSAyuSi sthite tasya mAsaikasya jinAdhipaH / sAmehAvalamAsAdya visarja samAzriyaM // 5 // ASADhasyottarASADha kRSNASTampaH nizAmA / sadyaH kRtvA samuddhAtaM sUkSma zusamAzritaH // 6 // sAmyayogAdayogaH san svAsthya rogIya so'gamat / tadA prabhRti loke'smin pUjyA kAlASTamo dhuH // 77 // vizvadgazyA jino mokSamApavimalo'malA usa samaya ve munirAja meruke samAna nizcala aura dhyAnameM lIna rahate the // 68-71 // tapake / Kaa ghora rUpase Acarane para munirAja meru aura mandirako sAtoM RddhiyAM aura cauthA manaH paryaya jJAna 12 prApta hogayA aura ve nibhaya ho pRthvI para vihAra karane lge| 72 // jisa prakAra aneka tArAoMse 5 jyApta candramA zobhAyamAna jAna par3atA hai usI prakAra ve bhagavAna vimalanAtha sAr3he pAMcasau kevalajJAnI ke muniyoMke sAtha vihAra karate hue atyanta zobhAyamAna jAna par3ate the|| 73 // bhagavAna vimalanAtha * ko sevA asakhyAte deva karate the aura ve kevala jJAna rUpI sUryase dedIpyamAna the| bhagavAna vimala nAthane muni AryikA zrAvaka zrAvikA isa prakAra saMghoMke sAtha pRthvI para bihAra karanA prArambha kara diyA // 74 / una bhagavAna vimalanAthane mokSAbhilASI bhavya jIvoMke saMbodhaneke liye aGga bahara * telaMga magadha siMdhudeza virATa karNATaka kukaNa puru mahA bhoTa bhoTa kAzmIra lATa gaur3a mer3ha pATa | phArasa mAlavA Adi deza jo ki pahAr3a aura vanoMse saghana the unameM bhramaNa kiyA // 75 // jaba bhagavAna jineMdrakI eka mAsakI kevala Ayu azeSa raha gaI ve to sammedAcala parvatapara A virAje aura samavasaraNako vibhUtise rahita hogaye // 76 // ASAr3ha mAsako bado aSTamoke dina jaba ki uttarASAr3ha nakSatra vidyamAna thA unhoMne kevala samuddhAta mADhA / sUkSma kriyA pratipAtI nAmaka zukla Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PALAYAYAYA patrapaYAAYAN lekhAlista ghAtya nAtikSayAtsarvadeveMdrA citapaTakaH // 78 // saMsArasAgarasamucaraNaprakSINaH / karmAtalAya lizamaikapranAyamAnaH kirITamaNiprabhAbhirAzliSTapAda ivijidvimo'SatAH // 76 // kRtyASTakarmavilayaM gaNasevyamAno vyutpAdya kevalavimAlima vibodhya | yAMni nitarAM ziyamApa divyasammedabhUdharata vimaloSNarazmiH // 80 // vihAra saMbodhitajIvalokapo jagAmamohAdvipaviH paraM 16 svayaMbhuvA zuddhasamAdhitatsro jino'rcitaH kevalavodhalocanaH // 81 // dhyAnako Azraya kiyA / samatA yogase unhoMne ayoga guNa sthAnameM padArpaNa kiyA evaM jisa prakAra rogake nAza ho jAnese rogI svAsthya lAbha karatA hai usI prakAra ve bhagavAna vimalanAtha bho svastha ho gaye bhagavAna vimalanAtha ASAr3ha vadI aSTamIko mokSa padhAre the isaliye usI dina se usa aSTamIkA nAma kAlASTamI par3a gayA aura loga use pUjane lage // 77 - 68 // ghAti aghAti donoM karmoM ke nAza hojAnepara sarvajJa jineMdra ve bhagavAna vimalanAtha moca zilApara jAkara virAjamAna hogaye aura bar3e bar3e devendroM kI pUjAke sthAna bana gaye // 76 // jo bhagavAna vimalanAtha jIvoMko saMsAra rUpI samudrase pAra karane vAle haiM / karmarUpI agniko bujhAneke liye megha svarUpa haiN| devendroMke mastakoM meM lagI huI nIla maNiyoMse vyApta caraNoMse zobhAyamAna haiM aura kAmadevake jItanevAle haiM ve bhagavAna vimalanAtha hamArI rakSA kareM // 80 // jisaprakAra sUrya aMdhakAra kA nAza karane vAlA hai usI prakAra bhagavAna vimalanAtha bhI karmarUpI andhakArake nAza karanevAle haiN| jisaprakAra sUrya RSigaNoMse sevita rahatA hai usa prakAra bhagavAna vimalanAtha bhI muni Adike gaNoMse sevita haiM / jisa prakAra sUrya, prabhAse maMDita hai usa prakAra bhagavAna vimalanAtha bho kevala jJAnako prabhAse after haiM evaM jisa prakAra sUrya kamaloMko khilAkara astAcala para masta ho jAtA hai usa prakAra oyaoyakadeoQiu pa Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapApApa yA zrImanapurA 80 zrI ratabhUSaNAmnAyAlaMkAravidvajjanacAturI samudra kumudabAMdhavA patAromayamAtrAcakra siMha paMvArikAnvayo mAnasarAjahaMsabrahmakRSNadAsaviracite brahmamaGgaladAsasAhAyyasApekSaM zrImesmandiradIkSApraNazrI vimala mAnirvANagamano nAma navamaH sargaH // 6 // bhagavAna vimalanAthane bhavya rUpI kamaloMko khilAkara sammedAcalase moca prApta kI hai isaliye sUryake samAna bhagavAna vimala nAtha hamArI rakSA kareM // 81 // jina bhagavAna vimalanAthane samasta jIva lokako saMbodhA / jo moharUpI parvatake liye vajra svarUpa haiM / zuddha samAdhi - apane Atma svarUpa meM nizcala haiN| kevala jJAnarUpI locanake dhAraka haiM aura jo svayaM bhI brahmAse arcita haiM una bhagavAnane parama pada prApta kara liyA RtaH ve hamAre kalyANake karttA hoM // 82 // isaprakAra bhaTTAraka ratnabhUSaNakI AmnAyake alaMkArasvarUpa vidvajjanoMkI caturatA rUpI samudrake liye candramA dono bhASAke hadi evaM irSa varikAke kularUpI mAnasarovarake rAjahaMsa brahmakRSNadAsadvArA apane choTe bhAI maMgaladAsakI sahAyatAle race gaye bRhadvimalanAthapurANameM rAjA meru aura maMdarakI dIkSAkA grahaNa aura bhagavAna vimalanAthakA nirvANa gamana varNana karanevAlA navavAM sarga sanAta huA // 6 // dazavA sarga | punnapanapata *HAYAYAYA athAjagmuH sunAsorA vyomazrAnasthitA mudA / vimalezasya nirvANakalyANakasamutsukAH // 1 // dhanurNikAyade vAliniya yo bhagavAna vimalanAtha ke nirvANa prApta karalene para unake kalyANake utsava manAneke liye lAlAyita samasta indrAdi deva apane vimAnoMpara car3hakara zIghra hI sammedAcatakI ora cala diye // 1 // DAYANAN Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eHERdha wai yuga padubhuSita banapANyanugA dhIrajayadhyAnapravAdinI // 2 // airASa gaU zakaH puraskRsya khacAla khe| purastAgmatakotrAta vamala vimohayan // 3 // citrametadyAdAkAze pAvanyAso na dRzyate / rammANAM masakInA sa vevAnAM calatAmapi // 4 // kecitkuntakarA-devAH kevicchktidhnurdhraaH| kecitkarAzayaH kecispANipAzA va starAM // 5 // vizaladhAriNaH keciduzimAlapharAH pre| saMvelurasurA ko tarAzca digAzritAH // 6 // kapAmarAH sthitAH kecitavyomayAneSa dokatAH / isArUr3hAmarAH kecit hastamAlyA manoramAH // 7 // yAsanArUr3hA devAH kecit zukapriyAH / kekiyAnAzcala tisma marunmArge karAyudhAH // 8 // asaMkhyAsasurAH paJca payaH EAN zakRtA vabhuH / pratyekaM paJcavarNAzuvicitravAlaso dhruvaM / / 6 // sammedAgaM samAlokya dUrataH lurapAdayaH / usevAhanAdbhaktyA bhakti usa samaya cAroM ora jaya 2 zabda karate hue cAroM nikAyoMke deva eka sAtha indra ke pIche 2 cala diye // 2 // airAvata hAthIpara car3hakara savoMke sAmane indra calane lgaa| usa samaya airAvata hAthIke sAmane apane nAcase samasta lokako mohita karatA huA devAMganAoMkA samUha nAcatA calA jAtA thA // 3 // grandhakAra Azcarya pragaTa karate kahate haiM ki yadyapi ve AkAzameM calate the paraMtu kahAM paira rakhate the aura kahAM nahIM rakhate the! sUjha nahIM par3atA thaa| bhagavAna ke nirvANa kalyANake utsava manAneke liye AnevAle devoMmeM bahutase deva apane hAthoM meM mAlA liye the vahutase zakti dhanuSa talavAra pAza trizUla bandUka ke dhAraka the isa rUpase to asura jAtike deva calane lage tathA isI prakAra dizAoM meM rahane vAle vyansara loga bhI calane lage // 5--7 // kalpavAsI devoMmeMseva hutase deva apane dvArA 1 race gaye bimAnoMmeM savAra holiye / bahutase hAthoMmeM mAlA dhAraNa kiye haMsoMpara car3ha liye / bahutase / hAthoMmeM hathiyAra lekara garur3a zuka aura mayUroMke AsanoM para car3hakara AkAzamArgameM calane lge| yadyapi deva asakhyAte the tathApi indrane unheM pAMca zreNiyoMmeM vibhakta kara rakkhA thA aura hara eka pAMcoM vaNoMke aneka prakArake vastroMse zobhAyamAna the||10|| jisa samaya devoMne sammedAcala pahAr3ako dekhA.bhaktise gadagada ho ve zIghra hI apane 2 vAhanoMse utara gaye ThIka hI hai jo puruSa / F-HEIR REF RKY ERRENERATE NEERealer Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prapanayana AYANA bhAjo hi dhArmikAH // 10 // harirvimalanAthastha pratidivaM yathAkRti / kRtvA sphaTikasaGkAsamarcayAmAsa sAdaraM / / 11 / parokSastuti mAremeM devarAjo jinezinaH / iti doHkumola mAnirmalAH jayanAdhIza jaya tvaM jagatAMpate / taponidhe vyAmbhodhe muktilakSmIpriya prabho ! 13 || mohajetA tvamevAsi tvaM sarvajJaH zivapradaH / karmadhvaMsI cidAnando bhavyAmbhojadivAmaNiH // 14 // svAmArAdhya janAH sarve devadevezvarAdayaH / zivaM sadAtanaM yAMsi samunIrya bhavAmyudhi // 15 // stutveti maghavA bhAvasudhApAna (paro jinaM / karpUrAgurakalyANana merukusumodbhavaiH // 16 // sugaMdha : kesarairnAnAvastubhiH suranAyakaH / saMskAravinayaM kRtvA cAra prAMspa dharmAtmA hote haiM ve bhaktimAna hote hI haiM // 11 // indrane bhagavAna vimalanAthakI sphaTikamayI pratimAkA zIghra nirmANa kiyA aura bar3I bhakti se usakA pUjana kiyaa| nirmala cittake dhAraka indra apane donoM hAtha jor3a liye aura unake parokSa rahate bhI vaha isa prakAra nirmala bhAvoMse stuti karane lagA -- he bhagavan ! Apa ATho karmoMke jItane vAloMke svAmI haiM / samasta jagatake pati haiM / taponidhi aura dayAke samudra haiN| mokSa rUpI lakSmI ke pyAre haiN| mohake jItanevAle kevala cyApa hI hai / sarvajJa aura kalyANoM ke pradAna karanevAle haiN| karmoMke nAza karanevAle cidAnanda caitanya svarUpa aura bhavyarUpI kamaloMko prasanna karanevAle sUrya haiM isaliye he bhagavan ! Apa saMsArameM jayavaMte raheM / 12 - 15 // prabho ! devoMke deva indra Adi bhI tumhArA ArAdhana kara saMsArarUpI samudrako tara kara mokSa prApta kara lete haiM / uttama bhAvarUpI amRtake pAna karanevAle indrane isaprakAra bhagavAna vimala nAthakI stuti kii| kapUra aguru kalpa vRcoMke phUla aura bhI nAnA prakArako sugandhita cIjoMse vinayapUrvaka bhagavAna ke zarIrakA dAha saMskAra kiyA evaM bhaktise gadagada ho nRtya kiyA // 16-18 // sammedAcala parvatake cAro ora apanI 2 devAMganAoMke sAtha zreNirUpase samasta 155050% Yi Zhe yaKan wase Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ACK na nATakaM // 17 zreNI bhatAra sarAva parisasto bhUdhara / natyatimma namAmi saMgatA jayavAdinaH // 18 // raktadopallabAbhizca rammAvallIbhiracitAH / haimIbhiH sarakalpAgAH, sphurantIbhirivAnalAt // 16 // grAyatiriktakaMThazva gurNa zrIvimalezinaH / niyoM yantramAdAya nAnArAgarasAnvitaiH / / 20 // hAvabhASairasaissAle lilalitavigrahAH / jaigIyante yazovRnda sthUlapAnapayodharAH // 21 // mRdaMga parahArAce snigdhrmbhaasvnervbhau| naganaM bhUtalaM cApi bhArAzijayAravaiH // 23 // jinendracaraNAmbhojapavitra bhUdharaM surAH / pumahatA yo natyA jAmi yathAyathaM // 23 // mahatA. samalina go satphala viddhAti ca / jiteMdracaraNanyAsAdbhUdharo panyate janaH / / 24 / / - deva nRtya karane lage evaM milakara bhagavAna vimalanAthakI jaya uccArane lage // 16 // jisa prakAra kalpavRkSa pacanase jha kore khAtI huI latAoMle vizeSa zobhAyamAna jAna par3atA hai usI prakAra usa samaya deva rUpo kalpavRkSa bhI lAla 2 hAthoMse zobhAyamAna nRtyakAlameM calatI phiratI devAMganAoM se atyanta zobhAyamAna jAna par3ate the // 20 // sundara zarIroMkI dhAraka evaM unnata sthala nitamboMse zobhAyamAna kinnaro jAtikI devAMganA aneka prakArako rAga rAginiyoMse yukta evaM hAva bhAva rasa cAla DhAloMse mizrita apane manohara kaMThoMse bhagavAna vimalanAthake guNoMko vakhAnane lagIM / 21-22 // | usa samaya mRdaGga aura nagAr3oMke zabdoMse komala devAMganAoMke zabdoMse evaM indroMke dvArA kiye . gaye jaya jaya zabdoMse gUjatA huA samasta AkAza atyanta zobhAyamAna jAna par3atA thA // 23 // bhagavAna vimala nAthake caraNoMse pavitra sammedAcalako devendroMne bhakti pUrvaka namaskAra kiyA evaM sabake sava apane 2 sthAnoMpara cale gaye // 24 // granthakAra sajjanoMko prazaMsAmeM kahate haiM ki mahAna IRD puruSoMkI saMgati uttama phala pradAna karatI hai dekho bhagavAna jineMdrake caraNoMke samparkase hI samme dAcala parva samasta lokakA vaMdanIya bana gayo / // 25 // jo mahAnubhAva maunavrata aura brahmacaryatrata se bhUSita sadhmeda zikharakI yAtrA karate haiM unheM saMsArameM adbhuta vibhUtikI prApti hotI hai| E TRATAYERRY REATMEhAna RAV SH Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadyAzaM ye phariSyati maunaprAmagratAniyatAH / te lagate'datAM gama vyavahArAsaMzayaM // 25 // tiyeM coSi padaM devaM yAMti taga dharAzrayAt / manuSyA na labhate'ta tapasA ki paraM padai // 26 // bhAhitItvato lekhA niSevate'nizaM mudA / tadyAnAkannarANAM ca pazana na gatirma cet // 27 // zrImatsuvidhito mUnmeghadevasya sAdhanaM / prezvarakhAgasyAna tahinAinavarSaNaM / 28|| tathA bhAMDASTamI jo parvamatA hi sotsavA / sukAletaraphAlasya darzinI madhyarAtra ||26 // avaikadA munimeM ruH pratimAyogamAzritaH para jyotiH smaran khAte dharAdhastaTe bhau // 30 // nivandhonispRhaH zAMto kRzIbhUyamito muniH / yAbadhyo para dhAma madhyarAle sa mAgadha ! // 1 // isameM koI sandeha nahIM // 26 // zrI sammeda zikharake Azrayase jaba tiyaMca bhI, deva pada prApta kara ME lete haiM taba uttama tapake AcaraNase manuSya to parama pada prApta kara hI lete haiM, yaha bAta vilkula nizcita hai| yaha sammeda zikhara tIrtha sabase uttama tIrdha hai anAdi nidhana hai isa liye devagaNa rAtri dina isakI bandanA karate haiM tathA yaha niyama hai ki zrIsammeda zikharakI yAtrA karanevAloko tithaMca gatikA duHkha nahIM bhoganA hotA // 28 // bhagavAna puSpadantake tIrthakAlameM vidyAdhara meghezvara ne meghadevakA sAdhana kiyA thA usI dinase varSAkA prArabha mAnA hai vaha dina aSTamIkA thA isa liye usa aSTamIkA nAma bhAMDASTamI par3a gayA jo ki parva mAnI jAtI hai aura usameM aneka prakArake utsava huA karate haiM tathA usa dina ThIka AdhIrAtake samaya subhikSa hogA vo durbhikSa hogA | | isa bAtakI jAMca kI jAtI hai isaliye saMgati var3I cIja hai // 27-30 // ___eka dinakI bAta hai ki munirAja meru, parvatake adho bhAgameM pratimAyoga dhAraNakara cidAnanda caitanya svarUpa AtmAkA dhyAna kara rahe the| usa samaya ve samasta prakArake dvandvoMse rahita the aura nispRha the| AdhI rAtake samaya ve paramAtmAke svarUpakA citavana kara hIrahe the ki vidyunmAlo nAmakA 12 vidyAdhara aneka parvatoM para krIDA karatA hubhA aura AkAzameM vicaratA huA munirAjake Uparase papaERawar Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la niyata vyomayAnaM nijaM sphotaM kiMkiNIraNa muhurmuhuH / iti kAruNo rodraH pada samAyo vidyunmAlI to muneH| uparyakAMtayA sArdhaM krIDayan bhudhareSu ca // 32 // rAjitaM / staMbhitaM dhAnukale vilokyAMzu kuSaM gataH / 33 // namogazcitayAmAsa raMthi ghAtaizyAyaMstat // 34 // mahimAnI mahAvidyArakSito vidbhayapradaH / kena pApIyasA vo haThAtsAmarthyazAlinA // 35 // avadhyate haMsA vyAdhenAzyathavA tvayA / mannamarga tathA ketAkAri bhagnagati diyA / 36 / pazyeya ne varSa pApamAvazya maIzvarA rAkhaghAteMdra ca dvizca taM hanyAM daMta dudhiya // 37 // vizvaratvaM ciraM svati ziMjita vidhanuH khagaH / jagrAhoDa rasAmadhya bhISaNa harivatkudhA // nikatA / yaha niyama hai jahAM para RddhidhArI suni virAjate haiM unake Uparase kisIkA vimAna nahIM nikalatA | vidyAdhara vidyunmAlokA vimAna vizAla thA choTo2 ghaNTiyoM se zobhAyamAna thA jyoMhI vaha ThIka munirAja ke Upara se zrAyA dhAtukI kIloMse jaise aTakA diyA jAtA hai vaise ho aTaka gayA vimAnakI yaha dazA dekha vidyAdhara vidyunmAlIko bar3A krodha AyA evaM vaha vimAnako pairoMse vAra bAra calAtA huA apane manameM isa prakAra vicArane lagA yaha merA vimAna aneka mahA vidyAoMse rakSita hai| bairiyoMko bhaya pradAna karanevAlA hai kisa balavAna pApAMne mere vimAnako roka diyA hai / 31 - 36 // Azcarya hai jisa prakAra haMsako vyAdha pakar3a letA hai usI prakAra bhAI ! tujha kisa zatrune merA vimAna pakar3a kara bAMdha liyA hai // 37 // maiM bhI tu pApo vairAkI khoja karatA huuN| maiM tujha duSTa buddhiko zastroM ke ghAtoMse aura pattharoM se abhI prAsa rahita kara duuNgaa| basa isa prakAra dRDha vicAra kara zIghra ho usane dhanuSa hAthameM le liyA evaM mAre krodha sarpa ke samAna bhayaGkara ho valavAna usa vidyAdharane zIghra hI dhanuSa para bANa car3hA liyA / lakSya bAMdhakara vaha noceko pheMkatA hI thA ki usakI strIne usakA hAtha pakar3a liyA evaM vaha apane pati vidyAdharakA isa prakAra samajhAne lagI--- oWei patrapatrapa Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSaAJANIYA // 38 // saMdhAyAzugatiM yAvayomAge alovlii| kSitumicchati tAvatsa gRhoto rAmayA kare // 36 // zrayatA mAraka nAtha! vacaH paramapAvana adhimRzya pidheyaM na kRtya sabhyena dhImatA va svakIya ghalamajJAya ye kurvanni yazaThAta vaSa nidhanaM yAMti svAhAnArtha pataMgavan // 41 // yenAdaH staMbhita vyomayAnaM mahatavaiva saH / syAGkalI tahi duHkhona jIyate phaNine voTa // 42 // par3A no jIyate zatru sahA kArtiHprayazyati / tasyAM dhirajAvita naNI gatAyAM gatatejasA // 43 // nAbhizcatvAri kRtyAni no vidhayAni gata vimRzyakAriNaM gAdhaM vRNAte yajapAdhimA 45 bhAmAyAstavaH zrutvA vidvadvivaMcaM hitaM / agau mA nabhAbhAgo kAtA kAmagriyopamA prANanAtha ! mere hitakArI vacana suniye jo manuSya sabhya aura buddhimAna haiM unheM vinA vicAre C] koI bhI kArya nahIM karanA cAhiye // 47-41 // jo manuSya apanI zaktiko na jAnakara vinA vicAre hI bala kara baiThate haiM ve mUrkha kahalAte haiM evaM agnimeM girakara jila prakAra pataMga khAkha ho / jAtA hai usI prakAra ve bhI mRtyuke kayala bana jAte haiM // 42 // svAmin ! jarA vicAro to jisane tumhArA yaha vimAna roka diyA hai vaha yadi tumase adhika valavAna ho to jisa prakAra sarpase / garur3akA jItA jonA kaThina hai usa prakAra tumase usakA jItanA kaThina ho jAyagA // 43 // yadi 195tuma zatruko na jIta sakoge to tumhArI kIrti naSTa ho jaaygii| kIrtike naSTa ho jAnese manuSya / / teja rohata ho jAtA hai phira usakA jIvana hI viphala mAnA jAtA hai // 44 // buddhimAna manuSyoM / * ko cAhiye ki ve cAra vAtoMke karane meM jaldI na kareM vicAra pUrvaka hI hara eka kAryako kareM kyoMki 5. jo puruSa vicAra zIla haiM ladamI unheM Apase Apa bhAkara vara letI hai // 45 // vidvAnoMse bhI KC jaldI nahIM kahe jAnevAle evaM hitakArI apane strIke bacana suna vidyAdhara vidyunmAlIne kahA ___ratike samAna parama sundarI bhramaroMkI paMktike samAna kAle kaTAkSoMse zobhAyamAna bhRga locanI priye! tumane kahA hai ki vidvAnoMko cAra kArya jaldI nahIM karane cAhiye to ve cAra kArya kauna hai NAYAYANAYA NAYA MEREKINERAL Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |45| heM priye cambakAlIkaTAkSe mRgalocane / kAni catvAri kRtyAni kartavyAni ca dhImatA // 46 // punaH prodda priyaM dhAraM vIravAnyAmalo canA | akAlagamanaM caikaM viSamAM goSThikAM tataH // 47 kRmitraH saha sAMgatyaM kAmAbhAvAt yudhAH / parastrIbhiH samaM naiva kurva ti zarma kakSiNaH // 48 // athAla vidyate nAtha! pravRttiH kathyate mayA / yUrya STaNuta to rAyAM zraddhAnvItena cetasA // 46 // mahAmorTa jana te'bhUt SThAM kaumArapAlakaH / zatapacArAtsu koTonAM dInArANAM prabhurmahAn // 50 // priyaMgusundarI hasya dAyitaHsti garIyasI / tayoH syAtAM sutau dhau va ramyau ktivicitrako // 51 // citro'bhUdya tasaMsako rAyaM nItvA gRhadida / tadbhyo'nizaM pitRduHkhazemafarer format oii var3I gambhIra aura buddhimatI thI apane svAmIko usane isa prakAra uttara diyAprathama vAta to yaha hai ki manuSyoM ko jahAM kahIM bhI jAnA cAhiye samayameM nahIM jAnA caahiye| dUsarI bAta yaha hai ki jo goSThI - saMgati viSama ho usameM sammilita nahIM honA cAhiye satsaGgati hIM karanI caahiye| tIsarI bAta yaha hai ki jo kumitra haiM unake sAtha kisI prakArakA sahavAsa nahI karanA cAhiye aura cauthI bAta yaha hai ki jo manuSya apane kalyANake AkAMcI haiM unheM cAhiye ki ve parastriyoMse kisI prakArakA apanA kAma na saTatA dekha raMcamAtra bhI unase kodha na kareM // 46-46 // isI samvandhameM eka kathA prasiddha hai / ekAgra citta ho dhyAna dekara suno maiM kramase kahatI hUM - isI pRthvIke mahAbhoda dezameM eka kumAra pAla nAmakA seTha nivAsa karatA thA jo ki chappana donAroMkA svAmI thA / usakI strIkA nAma priyaMgusundarI thA aura usase citra vicitra nAma ke do putra utpanna the || 50 52 // donoM putroMmeM citra nAmakA putra bar3A hI jvArI thaa| vaha jvAriyoMko pratidina ghara se nikAlakara dhana diyA karatA thA / pitAko bar3A kaSTa detA thA aura sadA pAgalake AYAYAYAY Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 53 // vicitrAko badan // 52 // matyA putra vikIrtitaM zreSTha davA kina pRthakno guhA laghutvA mAtaraM pitaraM zubhaH / cacAla siMhaladvIpaM vANijyAyeM dhanapriyaH // 54 // sA gorAzi ta do cAra puNyavaH / vasu cha dazakoTInAM vyApAraM kRtavAn sakaH || 55 // athAjJAnena citreNa bhukaM sarva vasU svarA niHstrobhUyaM samApyeva vyAviti moDatare // 56 // svarNavyAdidhAnAM kartuH pArzva yaha sadaiva guTikAyAM svIkayatiH // 57 // sveti mAna yAtrasthi tastAcaTa samAphaNat / kApAlI pretakoThAre phAlandAkhyagamat // 58 // khyAta' taM yoginaM zrutvA nIlyA miSTAnnAgataH / tasyAoM | samAna bar3a 2 karatA rahatA thA // 53 putrako isa prakAra jUjhAkA vyasano dekha seTha kumArapAlane use kucha dhana dekara judA kara diyA tathApi usa duSTane juA khelanA nahIM chor3A // 54 // choTA putra vicitra var3A hI suzIla aura acchA thA aura dhanameM vizeSa prema rakhatA thA isaliye apane | pitA mAtAko namaskAra kara vaha eka dina siMhala dvIpakI ora vyApAra ke liye cala diyA // 55 // vizAla samudrako tara kara vaha apane viziSTa puNyake udayase siMhaladvIpa jA pahuMcA aura bAraha karor3a dInAroM se usane vyApAra karanA prArambha kara diyA // 56 // PAYA bar3A putra citra dezameM hI thA / usane dhana khA bigAr3a DAlA jaba usakA sArA dhana naSTa ho | gayA usa samaya vaha apane manameM vivacArane lagA jo puruSa sonA rUpA yAdi dhAtuoMkA banAnezalA ho yadi maiM usake pAsa thor3e dina rahUM to maiM guTikA vidyA (sonA Adi banAnekI vidyA) zIghra sIkha lU ksa aisA vicAra kara vaha baiThA hI thA ki usI samaya kAlanda nAmakA eka kApAlI zmasAna bhUmimeM A pahuMcA jo ki aGgameM bhavUti ramAye thA / citrane bhI kApAloke yAnekA samA cAra sunA / zodha hI miSTAnna lekara vaha usake pAsa gayA / namaskAra kiyA evaM vatra puSpa phala bheMTa kara diye / / 57-60 || citrakI yaha ceSTA dekha kApAlIne bhI samajhA ki yaha bar3A bhakta haiM isa [Jue Yuan ngan Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HECKERA 'mUmukvacita dhAsapuSpaphalAni ca // 56 // yogI maravA parabhakta sammAna pahuMcA ddau|svaarthaadhaaro'stu satpamA svArthaH prema priyo hitH||60 // sadAsara sAmArabhya citrobhasamAMgino'karogA bhakti bhUritarAM nityaM divAnaktaM pratikSaNaM // 61 // SaNmAsA vadhimAsthitvA gantukAmo babhUva saH / tadASamANa citrastamiti pramAdramAnasaH / / 62 // he anAma dIneza ! manvAhanamahAsuraH / tathA tvaM dehi me svAmin bhunajmyA tIyitaM sukha // 63 // lago tadumaktibhAreNa prasannIbhUya petya vai| svarNasaMpAdisadviyAM dattvIyA cati taM bhRzaM / / 641 madhyarAtraM tyayA bAla ! vidhaSo vidhikattamaH / vidyAyA guptamAvena siddhi; saMpadyate sadA / / 65 / / gate tasmin liye use bar3e cAva aAdarase viTAyA ThIka hI hai jisase svAtha saTatA hai vahI manuSyoMkA pyArA hotA hai kyoMki svArtha hI pyArA aura hitakArI mAnA hai // 61 // usa dinase lekara citra pratikSaNa yogIkI Tahala cAkarI karane lgaa| vaha kApAlI chaha mAsa taka vahAM ThaharA / chaha mAsake bAda | va usane calanekA vicAra kara liyaa| kApAlIko isaprakAra jAte dekha citrane premase gadagada ho usase isaprakAra vinaya pUrvaka prArthanA kIP prabho! Apa kAmadevake samAna sundara ho| dInoMke svAmI ho evaM mantrase mahAsurako bulAyA dene vAle ho / svAmin mujhe koI aisA mantra dIjiye jisase maiM apanA jIvana sukhase bitA skuu| // 62-64 // kApAlI to citrakI bhaktise atyanta prasanna thA hii| usane zIghra hI use suvarNa P banAnevAlI vidyA pradAna karadI aura seThaputra citrase yaha kahA-- priya baccA ! ThIka AdhI rAta ke samaya tuma isa mantrako vidhi pUrvaka sAdhanA kyoMki vidyAkI siddhi gupta rUpase hI hotI hai yaha niyama hai vasa isaprakAra maMtra dekara kApAlI apane abhISTa sthAnako calA gyaa| seTha putra citrane usake pIche aneka rasoMmeM tAme aura haMsapAka rasakA sonA banAnA prArambha kara diyaa| isa rUpase usane pAMcavAra jAjvalyamAna aura uttama sonA banA liyA wa T i-T- ma Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimala eks kamalay mahApaye kilo nAnArasaidha s / hATake tAmralohasya IsapAkarasasya vA // 66 // paJcakatyo bidhAyAsI dona jambuna dhnN| dadhyAdhiti nije cittaM tRSNasiMdhamimadhyagaH // 17 // yasa zailaTe santi ballIjAlAni vegataH / tatra gatvA dhanaM pUrNa kRtvA tiSThA. mi sami / / 68 // ekadA dhanugavAya niSA sazarapunaH / nizothe niryayo cino maheMdra bhUdhara prati // 6 / / asminnavasare bhrAtA vicitrAkhyo mahAmanaH / ardhAparavA dhanaM prAjyaM sevakaidazabhiH saha // 70 // adUrapati matvA sva patana ngraabhidh| dvAdaza vatsare tasmin mArga samutsuktaH // 5 zAsana' ko prajajalpe'grajo'nuja / zyAmAyA kA samAyAsi nizi bRtAnu ta | soneke isa prakAra tayAra hone para usakA tRSNA samudra barAbara bar3hane lagA isaliye eka dina usane apane manameM yaha vicAra kiyA| jisa parvata para bahuta sI latAye hoM vahAMpara jAkara mujhe bahutasA sonA tayAra kara lenA caahiye| evaM pIche bhAnandase gharameM rahanA cAhiye // 65-66 // eka dina hAthameM usane bANa car3hAyA huA - dhanuSa leliyA evaM ThIka gatrike samaya vaha maheMdra nAmaka parvatakI ora cala diyA // 70 // vaha pahAr3a para jAkara pahuMcA hI thA ki usI samaya usakA choTA bhAI vicitra jo ki atyaMta vuddhimAna thA bAraha varSa bAda lauTakara apane deza AyA evaM apanA nagara nAmakA pura bahuta hI samIpa samajhaphara kevala daza sevakoMke sAtha usa mArgase apane purakI mora jAne lgaa| jisa samaya yaha maheMdra parvatake pAsa AyA aura citrane use dekhA zIghra hI usase isa prakAra pUchA___atyanta adhiyArI rAtameM yaha kauna jArahA hai| zIghra uttara do| citrake isa prakAra pUchane para | vicitrane bhayabhIta ho isa prakAra uttara diyA-tumhIM batalAo tuma kauna ho| zIghra btlaao| nahIM abhI cakrase tumhAre do khaNDa kiye detA hUM // 71-74 // vicitrakI isa prakAra niSThura vaannii| suna citra bhI bhayabhIta hogyaa| evaM apane bhAI vicitrako apanI ajAnakArIse bairI mAna uske| S Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asapApA Tat bhavAn / / 72 | sannizamya tadA thocamicivasta bhayAravaiH ko'si tvaM hi vegena cAnyathA inmi cakrataH // 7 // dhutvA tanniSTha gaM pAcaM tatakAta svAganasa / citrAkhyo bhautacittaH san pratikUlajidhAMsayA // 4 // vizvasto durjano nana iMti daMta haThonnara / ato yAvazyaM zanazipattAvadahaM ma / / 75 | vicAryetyai mumocAzu zilImukhamaho kudhA / vicitraNa tathA dhyAtvA vAyacakra dunoda hai // 76 // iSaNA daye minno picitro mRtale'patat / cakraNa yugapazcitro dvAcetau nidhana' gatau // 77 // ato matoM nizAmAge'nyAtmA lokadhivekatA ! jAyate nAsyate jAtu zAstra' purasA bhavAdazA // 78 / nizIthe gamanaM cApi na vidhIyeta dhiidhnH| yenAniSTasamu. mAranekI icchAse usane yaha vicAra kiyaa| yadi durjana para vizvAsa kara liyA jAtA hai to vaha niyaKalmase puruSako mAra DAlatA hai mujhe bhI isakI bAtapara vizvAsa nahIM karanA cAhiye isaliye jaba taka yaha zastra mere Upara na chor3e usake pahale hI mujhe isa para zastra chor3a denA cAhiye yasa aisA vicAra | citrane zIghra hI vicitra para vANa chor3a diyaa| vicitra bhI udhara krodhAyamAna thA jaba citrase ke usane koI jabAva nahIM pAyA to usane citra ke samAna apane manameM dRr3ha vicAra kara citrapara cakra chor3a diyA // 75-77 // dekho karmoMkI vicitratA usI samaya citrake bANase viddha hokara to vicitra girakara mara gayA aura usI samaya vicitrake cakase kaTakara citra jamIna para girakara mara gayA isa prakAra dvonoM hI mRtyuke kavala bana gaye // 78 // yaha kathA sunAkara vidyunmAlIkI strIne apane svAmI vidyAdharase kahASI isIliye meM kahatI hUM ki rAtrike gAda andhakArameM dUsare manuSyakA jJAna to hotA nahIM isa. liye tumhAre sarIkhe buddhimAna puruSako binA vicAre rAtrike samaya zastra na chor3anA cAhiye // 7 // tathA jo puruSa buddhimAna haiM unheM rAtrimeM gamana bhI nahIM karanA cAhiye kyoMki ratrimeM gamana karane se aneka prakArake aniSToMkA sAmanA karanA par3atA hai tathA jisameM aniSTa jAna par3ate haiM buddhi. Chang Chang Chang Chang Chang Ran Hou Ba Zheng Ban Ying Kong Yu Tiao Hou Juan R Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spatistatkRtyaM tyajyate prayaM // 76 // kulInairnaraiH sArdhaM parasyAdi kathaM bhavet / sA caiva viSamA goSTibu dhAstAmAsarati na // 80 // ekadA mAnase haMsA jalakala larAjite / syAmA kIDayan stheraM babhASeti priyAM priyAM // 82 // he kAMte zuktijAhAre ! kopyasti cAdhayoH prabhuH / yena sArdhaM vidhAyaH maitrIM devyate skuTa ||8|| vyAjahAra marAlo, taM zRNu tvamiti nadvacaH / sarveSAM vayavAMmadhye mAnyo'si evaM guNAlayaH // 83 // jale evaM tiSThasi pakSina, makarandati bhavette hi phAraNaM vinA // 84 // tipakSa stadAdIt pezala priye! sarve vidyanAthastatkartha nAvayoH sa ca // 85 // Rte guro Rte rAza Rna iviNato bhuvi / jIvitaM tenAyAM Rte zAnAhUyA nRpa / / 86 / vinAdhIzaM rulA lophA vartate nyAyavartmani / steyakarmakarAH santo na santi mAna loga usa kAryako sarvathA choDa hI dete haiM // 80 // nIca puruSa ke sAtha para strI AdikI kathA karanA fan goSThI kahI jAtI haiM vidvAna loga aisI goSThIkA Azraya nahIM karate // 81 // kumitrakI saGgata viSaya meM eka kiM vadantI kathA hai aura baha isa prakAra hai eka haMsa aneka taraGgase zobhAyamAna mAnasarovara meM krIDA karatA dhA eka dina kor3A karate 2 usane apanI pyArI haMsinIse kahA -- motiyoMse zobhAyamAna priye ! apanA aisA bho koI svAmI hai jisake sAtha apana mitratA kara sakeM // 81-83 // uttarameM haMsinIne kahA- merI suno samasta pakSiyoM meM tuma mAnya aura guNoMke sthAna ho / jalameM tuma rahate aura kamaladaMDa khAte ho tumhIM kaho tumase bar3hakara rAjA kauMna ho sakatA hai ! // 84-85 // uttarameM haMsane kahA tumane kahA so to ThIka parantu jaba saMsAra meM sabakA koI na koI svAmI mAnA jAtA hai taba hamArA bhI koI svAmI ho sakatA hai| saMsAra meM guru rAjA dhana zrI aura jJAna ke binA manuSyoM kA jovana viphala hai / vinA svAmIke samasta jana nyAya mArgapara nahIM clte| corI karanevAle hojAte evaM dharmAyatanoMmeM jAne kI lAlasA nahIM rakhate // 82 // isa liye maiM apane sukhakI AzA Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vRSAspadaM // 87t ato'I nijasaukhyAya khAmidharmasvataH priye! | pRcchAmi napati svIya vivedaya nivedaya // 48 // atyAgrahayazenAha mAlI saM shitcchii| saya girI savAdhIzaH samAste nizi saMvaran / 88 zvetapato gatastatra sArya patnyAgi vaaritH| ame sthitvekSate yAvasAghaTaso'pi samAyayau // 10 // manvayukatyulakara ko'si kasmArasamATitaH kAsti bAsasvahi kimartha cAgamo'tra vaa|| 11 // kAkAriyaca so nizamyovAca vegataH / tathAsmi kiMkare rAjan ! tvatsevAya smaagtH|| 12 // marAThIya vacaH zrutvA tulo padhavAMcarADa bhRzaM / sAdhanotyA gigai yAti daryA viSakAnane 3 ekadA vakSabhivaMsaM jagAdeti vibhIkaraH / kiM bhunakSi sparka yena sundo dRzyase mRduH|| 14 // tadA prAdati taM patro sthAna meM mAnase vimo ! tAsAmarasAnAM camakara bhunajmyahaM // 15 // darzaya praha RIYYYI se svAmIko pahicAnanA cAhatA hUM hamArA svAmI kauna hai| tuma jaldI batalAo ! // 86 // apane svAmI haMsakA jaba yaha ati Agraha dekhA to usane yaha uttara diyA-sahya parvata para rAtri meM ghUmatA | huA tumhArA svAmI rahatA hai // 30 // zAma ke samaya haMsa apane svAmIko khojane calA yadyapi haMsinIne bahuta manA kiyA parantu usane eka na sunii| vaha parvata ke Upara pahuMcA hI thA ki usI samaya jisako usakA svAmo banAyA gayA thA vaha bhI vahAM AgayA / / 61 // ullako haMsakA svAmo haMsinone vatalAyA thaa| ullane jisa samaya haMsako dekhA-isa prakAra pUchanA prArambha kara diyA- tuma kauMna ho kahAMse Aye ho kahA tumhArA sthAna hai aura yahAM kisa liye Aye ho jaldo | bolo ! ullake aise vacana suna haMsane kahA- rAjana ! maiM ApakA sevaka hUM ApakI sevA ke liye yahAMpara AyA huuN| isake isa prakAra vacana suna ullU bar3A prasanna huA aura bhayaGkara banameM parvata ko guphAmeM bar3e Adarase liyA gayA // 61-64 // eka dina ullUne haMsase pUchA bhAI tuma bar3e on sundara aura komala jAna par3ate ho kaho to tuma khAte kyA ho! uttarameM haMsane kahA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KPKSASTAK PAPAPAY nijaM dhAma tatheti pratipadya saH / notthA kAkaHpriyaM mUDho mAnase tvarayA gataH ||16|| madhyarAta sthito lUkaH sarva pazyati pApabhAk / hiMsA nidrAkulA jAtAstadevAnyakathA'bhavat // 67 // insarAjAbhidhattasminmArge yAti dhanurdharaH / rarATa dakSiNe lUko'kSipANaM tadA sva taM // 68 // teneSu pazyatA pUrNa malUkena palAyitaM / tadA tadvANaghAtena haMsaH paJcamApa saH // 66 // kumitra eNa sataM maitrIdhanaM dhAnyaM catuSpadaM / urjA mAnaM madraM prema jIvitaM nAzayatyapi // 100 // ato nAtha ! na kartavyA mitrasya ca saMgatiH / yato nazyati santRRNAM matirvidyA va kauzala N // 101 // nizAM bhUtirI maravA khagapatnI kathAM jaga / parastrIkodhasaMbhUtAM manonirdezaM nRNAM // 102 // zRNu mAtha mahAdeze gAMdhAre nAmakaH / vyavahArI vidyate dAnI parantu viSayI mahAn // 103 // tala vAste dhanI zraM SThI zrIpAlAkhyo svAmin! merA ghara mAnasa sarovara hai vahAM meM mRNAla daNDa khAyA karatA hUM // 65-66 // ullUne kahA bhAI ! tumhArA ghara mAnasa sarovara kaisA hai hameM bhI dikhA dIjiye bholA haMsa usako bAtoM meM AgayA aura use mAnasa sarovara para le AyA // 66 // // rAtri ke ghora bhI andhakArameM ullUko to saba dIkhatA hI hai| jisa samaya sAre haMsa to so rahe the aura ullU jaga rahA thA usa samaya yaha ghaTanA upasthita hogaI jahAMpara haMsa rahate the uso mArga se eka haMsarAja nAmakA dhanurdhArI manuSya niklaa| dhanurdhArI manuSyakI ThIka dAIM ora ullU baiThA thaa| dhanurdhArIko dekhate hI vaha cillAne lagA / dhanurdhArIne apanA apazakuna samajha usapara bANa chor3a diyA duSTa ullU bhAga gyaa| bANake ghAva se haMsa vicArA mara gayA isa liye yaha nizcita hai duSTa mitrake sAtha kI gaI mitratA dhana dhAnya, pazu Adi, lajjA mAna gaurava prema aura jIva sabakI nAzaka hotI hai // 67-102 // he svAmin! buddhimAna manuSya ko kabhI bhI kumitrakI saMgati nahIM karanI cAhiye kyoMki buddhi vidyA aura kuzalatA sabhI kumitra saMgati se naSTa ho jAte haiM // 103 // usa samaya adhika rAtri jAnakara vidyAdhara vidyunmAlI L SERERERER Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REGRY t cicchanA bahupradaH tatparanI sundarI nAstA iti kiM cAmarapriyA // 104 // nAmaikadA hRSTvA tAM cakora zaH / nirtavastanabhAraNa maMdharAM viloma // 105 // pratyahaM tadgRha yAti kena savAM / vilokitu mahAmohamUrcchitaH pApapaNDitaH // 106 // "ekadA to haTAtkRtvA samAliMgya jagAviti / bho zyAme madracaH sAra pramANIkuru sAdaraM // 107 // cAI nirdhATito duSTo jajalla duHkhadaM vacaH / pazyAI te kariSyAmi vahanarthaparaMparAM // 108 // dhRSTaM bhatvA tadA sAi zRNu tvaM madvacaH pryo!| vibhemi matpriyAnnUna kI strIne parastrIke krodha se kyA phala prApta hotA hai yaha kathA kahanI prArambha kara dI jo ki manuSyoMke cittako vairAgya utpanna karane vAlI thI / vaha kathA isa prakAra hai gAndhAra nAmake mahA dezameM eka rudra nAmakA vyApArI rahatA thA jo ki dAnI to thA parantu mahA viSaya thaa| usI dezameM eka zrIpAla nAmakA bhI seTha rahatA thA usakI khIkA nAma sundarI thA jo ki aisI jAna par3atI thI ki yaha kAmadevakI strI rati hai yA koI devAMganA hai // 103-105 // eka dina vyApArI rudrane cakora nayanI evaM nitamba aura stanaka bhArase manda 2 calanevAlI seThAnI sundarIko dekha liyA / pApI vaha mohase mUrchita ho vikala hogayA evaM kisI na kisI bahAnese prati dina usako dekhane ke liye usake ghara jAne lagA // 106 -- 107 // usane bahuta cAhA ki sundarI sIdhe sAdhe mere kAbU AjAya parantu vaha na phasI isaliye eka dina rudrane use jabarana pakar3akara AliGgana kara liyA evaM isa prakAra anunaya vinayake vacana kahane lagA ' sundarI ! merI bAta suna aura use svIkAra karale / meM terA bar3A kRtajJa hUMgA / sundarI buddhimatI thI usane eka bhI bAta rudrakI na sunI evaM pakar3akara jabarana gharase nikAla diyA / rudra to duSTa thA hI / sundarIke dvArA apanA yaha ghora apamAna dekha use bar3A roSa aayaa| saikar3oM gAlI kI kIM evaM yaha kaha kara ki acchA tujhe dekha lUMgA yadi tere saikar3oM anartha na kara DAlU to KEKYKLAEKKI pakAepaAYAYAYAN pura Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 380 manyathA tvaM patirmama // 106 // yAmadhyeti samAnItaH samadhye dhanI tathA / atrAMtare samAyAtaH zrIpAlo dvAri sadmanaH // 110 // maMjUSAyAM mahArghAyAM vizayAM ratnarAjibhiH / kSito bharturbhiyA rudro dattA mudrAyasI tataH // 119 // jagAIti puro bhartuH sundarI lalitaM pavaH / svAmintAtmagR mRtya samAgatyenijaH // 113 // maMjUSA vidyate rAyA mArka kuMku mAruNA: prajA yAvate tAM yaH preSaNIyaH prayasnataH // 113 // nItvA tAM vaigato bhItaH zrIbagalo bhUpateH puraH / mukhobAceti tAM ramyAM sphuTArthI guNagarbhitAM // 1.14 // deva me siMha pArasamAyAtA manodisato maMjurA maNibhAreNa bhUSitA locanapriyA // 115 // prAbhRtI I | merA nAma rudra nahIM, calane lagA // dhavyA lagatA dekhA isaliye zAMta ho svAmin! merI bAta suno| 108 - 102 // rudrake isa durvyavahArase sundarIne apanI kIrtipara priya vacanoMmeM vaha isa prakAra rudrase kahane lagIapane pati se DaratI hU / yadi mujhe unakA Dara na hotA to maiM niyamase tumheM pati banA letI / tathA aisA kahakara usane zIghrahI rudrako apane ghara ke bhItara bulA liyaa| usI samaya usakA pati zrIpAla bhI mahalake daravAje para AgayA / mahalake bhItara ratnoMkI jar3I eka bahu mUkhya saMdUka thI / apane svAmIke bhayase sundarIne rudrako usake bhItara chipA diyA aura bAhira se tAlA jar3a diyA // 111-112 // evaM apane svAmI ke sAmane usane yaha zAMtimaya vacana kahA -- svAmin! apane ghara rAjAke sevaka Aye the / apane ghara meM jo kesarake samAna raMgakI ratna jar3I saMdUka hai rAjA use mAgatA hai tuma zodha use rAjAkI sevAmeM bheja do // 112-- 114 // rAjAkI AjJAse zrIpAla Dara gayA vaha zIghra hI rAja sabhAkI ora saMdUka lekara cala diyA evaM rAjAke sAmane rakhakara manohara spaSTa aura gaMbhIra bacanoMmeM usane isa prakAra kahA svAmin / maNiyoM se zobhAyamAna locanoMko pyAro aura abhISTa yaha saMdUka meM siMhaladvIpase apatra papa Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyate'smAbhimuhyatA mInapetubha / devAgAra napAgAra yukta tadayaM punH|| 116 ||raajnyaa nItyA zau siMdhusvAmine sauhdaavlu| sa 'pi nItvA nija dhAma gaMtukAmo kapAjJayA / 197 // cacAla caturaMgeNa balenAmA yadA tadA / palaM matvAdha bheruNDo gRhItvaiTganAMgaNe // 116 // siMdhurAja saiba mocitA sAgare'patat / yadA niSkAsyate mRtyaistanmadhyastho jagAviti // 116 // kacchA tAdhaSaNA joipaNA paNDiyA ca sahapavarA / tayaNNAdaradiyA icchakaDakkhe hi No bhiSaNAH // 1 // rAjabhRtyAzca bhIzItA galyA narapateH purAvyAcaratisma bho veva! maMjUSeya majalyati // 120 // kiMyakti prata ghegena gAthA kA khyAtA tadA pa taiH / zrutvA dharApatiH prAha bho bho bhRtyA nizamyatAM // 12 // kena ghividuSA pusA vartate'dhiSThitA zubhA / ato vegena sA / TEESERVERIKI HS lAyA thA use maiM ApakI bheMTa kara rahA hUM kyoMki deva maMdira vArAja mandirameM hI isakA honA yukta hai rAjAne use siMdhurAja nAmaka vyaktiko dediyA vaha bhI rAjAkI AjJAse use lekara caturaGga senAke sAtha apane gharako ora cala diyA evaM AganameM Akara vaha saMdUka usane rakhavA dI, usa samaya bheruNDa IME nAmakA pakSI AkAzameM ur3a rahA thA usane vaha saMdUka mAMsakA lodA jAnA isaliye vaha cUcase / PC uThAkara AkAzameM ur3A legyaa| siMdhurAjake nokaroMne bar3I kaThinatAse use chuTAyA tathApi vaha samudrake andara jAkara par3a gii| sevaka jaba use nikAlane lage to usake bhItarase yaha zabda nikalA rudrake sivAya sabhI manuSya saMsArameM kRtArtha haiM dhanya yogI paMDita buddhimAna tatvoMke jAnakAra aura striyoMke jAlameM nahIM phasanevAle haiM kevala rudrahI inase viparIta aura duSTa haiM" saMdUkake se bhItagse isa prakAra zabda sunakara rAjAke jitanebhara bhI sevaka the mAre bhayake vyAkula hogaye daur3ate daur3ate zIghra hI ve rAjAke pAsa pahuMce aura isa prakAra kahane lage-svAmina ! jisa saMdUkako Re apana le gaye the vaha saMdUka bolatI hai // 115---122 // sevakoMse yaha samAcAra suna rAjAko bhI var3A Azcarya huaa| isaliye zIghra hI usane pUchA-saMdUka kyA bolatI hai ? sevakoMne jo gAthA KHERAPYTEY IMMERE Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kakkarKERY na ramyA nIyatA dhAriMgazinaH // 12 // mAtAnute yadA yAti maMjUSA ratnaraMjitA / pAThIno'jIgilattUrNa' vRthA'sau nidhana gataH // 123 / / tathA mataH parastrINAM saMgaM kurvaniye jhaa| eSa nidhana yoti svazreSThIva nizcitaM // 124 // zubheta dhinAyeM va vidbhiH kulchettumiH| kArya sadAnaM bhartasvAdAnakotimiH // 125 // vidyummAlI samAdhIzaH asvA jaayaavcojgau| he priye te marA mUDhA yoSitAkyA nugAminaH / 126 // sAmINa tabamANeti yoSAyA yadvitaM kyaH / urarIkriyate sadbhirnAhitaM viduSAmapi // 127 // adhikSipya priyA vApaya mumoceSUna kaSu patu saH / vanyajanmA janAvaiH prapojIvitA: 128 // AzugAlyA tapo'mbhodhirma meM parivAparaH / munIzo | usake bhItarase suna par3I tho kaha sunaaii| rAjA sunakara avAka raha gayA ! aura to usase kucha nahIM bnaa| yahI usane sevakoMko AjJA dii| suno bhAI ! kisI vidvAna puruSakA usapara adhikAra hai isaliye tuma zIghra hI samudrase use le aao| rAjAko AjJAnusAra bhRtya use lene ke liye gaye ve samudrake pAsa pahuMce hI the ki eka - vizAla macchane use lIla liyA isa rUpase vinA kAraNa rudra mRtyukA kavala bana gayA // 133-125 // isa prakAra para strIke krodhase saMvandha rakhanevAlI kathA sunAkara vidyAdharIne apane pati vidyAdharase E prANanAtha ! jo mUrkha saMsArameM parastriyoMse saMbandha rakhatA hai vaha rudra vyApArIke samAna niyamase mRtyukA pAtra banatA hai| svAmin ! Apa buddhimAna ho| vaMza rUpI AkAzake liye candramA evaM candramAke samAna nirmalakorsike dhAraka ho Apa sarIkhe manuSyoMko zubha azubha vicAra kara hI kArya karanA caahiye| kisI kAryako jaldI nahIM kara DAlanA cAhiye // 126-127 // vidyAdharoMke !! svAmI vidyAdhara vidyunmAlIkA honahAra acchA na thaa| hitakArIbhI apanI strIke vacanoMpara usane raJca mAtrabhI dhyAna nahIM diyA uttarameM yahI kahA sapa Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kama Vocal . yogato dhIro na cacAlAdrisArathAna // 126 // tadA vidyAdharo duSTI vidyA sasmAra dhAriNI / baTrizazAvapatrAM sa timinnAyAM / krudhAnvitaH // 130 // uAdya khevarome yogIMdra khAMgaNe bjt| trAsayan durghacobhizva kampayana vidyayA zaH // 131 // tadA vayaM devasya jyotizcakrasthitasya ca cakampa viSTaraM bhAnAM camatkArakakara paraM // 132 // tRtIyAvagamAnmatvA vizna mehamahAmuneH / tUrNa' vaidUryanAmAsau khaDgaM nItyA samAgamat // 133 // garjata dhanapaddhoraM vadanta dussahaM yavaH / khaGgapANiM tamAlokya viyaccArI miyA muni jo puruSa striyoMke kahane meM calate hai ve mUr3ha kahalAte haiM maiM tumhArI vAta kabhI bhI nahIM mAna sktaa| apane svAmIke aise bacana suna phira bhI vidyAdharIne kahA--svAmina ! jo puruSa vidvAna haiM - unheM yadi hitakArI striyoMkA bhI vacana ho to use svIkAra karalenA cAhiye aura yadi ahita. kArI vidvAnoMkA bhI vacana ho to use kabhI bhI svIkAra nahIM karanA cAhiye / merA yadi vacana yukta ho to Apako use svIkAra karane meM kucha bhI Apatti na karanI cAhiye // 128-126 // vidyAdhara vidyanmAlIne apanI strIke vacanoMkA raMcamAtra bhI Adara na kiyA / zIghrahI usane cAroM dizAoMmeM bANa choDa diye jisase unake bhayaGkara zabdoMse vahutase banake jIva trasta hogye| yadyapi vidyAdhara vidyunmAlI laDI baddha bANa choDatA rahA aura unakA bhayaGkara zabda hotA rahA parantu tapake samudra namunirAja meru, meruparvatake samAna nizcala bane rhe| parvatake samAna kaThinatA dhAraNa kara apane yogase | | kucha bhI cala vicala nahIM hue // 130-131 // java vidyAdharakI kucha bhI tIna pAMca na calI to usane dhAriNI nAmako viyAkA smaraNa kiyA jo ki battIsa mukha aura battIsa bhujAoMsa yukta thI duSTa vidyAdhara vidyunmolIne usa dhAriNI kyiAke balase munirAja meruko uThA liyA evaM aneka durvacana kahakara unheM trAsa detA huA aura apanI vidyAse kaMpita karatA huA AkAzamArgase le calane lgaa| usI samaya vaiDa ya nAmaka jyotiSI devakA Asana kaMpAyamAna huA jo ki samasta ekoreak paNa Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MarwarKFR mala 234 // muktyA pAti yadA hilipAdeSu ta dhabandha saH / gADmayA deva! tadA krodhAruNekSaNaH // 135 // tadeva kevalotpattiH prAdurAsIt gnneshinH| lokAlokAmalaprAyadarzinI savaMgA dhruvaM // 13 matvA phevalasaMpUti merorAkhaNDalAdayaH / Agatya cakarA naMdAdutlavaM aparAdhiNaH // 137 / / zakAdezakalotpITatrayAyata suraasuraaH| kiMnnA santarA ne murbhUdharastha harinu vA / 138 gadya9 padyAdibhiH stutvA natvA tatpAdapaGkaja / sthitAste sarvato bhAMti iMsAH kSIrAMvudhAvidha // 136 // zakro'calatvamAlokya mephanAmno va jyotiSiyoMko Azcarya karanevAlA thaa| deva bair3ayane zIghra hI avadhijJAnakI ora upayoga lgaayaa| mahAmuni merupara vighnakA honA jAna liyA evaM tatkAla khaGga lekara vidyunmAlIke pAsa A jhpttaa| B // 132-135 // munirAja para atyAcAra karate dekha deva beDarya vidyunmAlIke Upara meghake samAna garjA, aneka dussaha vacanoMko kahakara tarjA evaM mAraneke liye hAthameM khaGga tayAra kara liyaa| deva baiDUryakA yaha bhayaGkara rUpa dekha vidyAdhara vidyunmAlI ddraa| munirAjako choDakara vaha do tIna hI kadama bhAga kara gayA thA ki krodhasa lAla 2 netroMke dhAraka deva beMDU ryane majabUta sAMkalase use IN majabUtIse bAMdha liyA // 136-137 // idhara baiDa yaM devane to vidyAdhara vidyunmAlIkI yaha dazA kI PA udhara munirAja meruko kevala jJAna hogayA jo ki loka alokake samasta padArthoM ko nirmala rUpase | prakAza karanevAlA thA aura sarvagata thA // 138 // munirAja meruke kevala jJAnakI utpattikA hAla | indra Adi devoMko bhI jJAta hogyaa| jisase jaya jaya zabdoMke sAtha unhoMne sAnaMda munirAjake A kevala jJAna kalyANakA utsava mnaayaa| indrakI AjJAnusAra tikhane siMghAsanase zobhAyamAna gaMdha kuTIkI racanA kara diigii| usameM virAjamAna munirAja meruko sura astura kinnara aura rAjA Adi PS mahApuruSa namaskAra karane lge|mhaamnohr gadya padyoMmeM munirAjakI stuti kii| caraNa kamaloMkI vaMdanA kI evaM jisa prakAra kSIra samudra ke cAroM ora haMsa Akara virAja jAte haiM usa prakAra ve munirAjake | IYAVIER Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munIzituH / maSTottarazatadhyAmaguNaparvasamanvitAM // 14 // magimAlA samAdhAya mekanAmAvadhi gale / mesvagnizcalatvena mamAla svrgbhuukhgeH||141|| ugraseno mahInAtho banditu ta snaaritH| ikSvAkvanyayasaMbhUtaH pahalavAyapurAdhipaH // 14 // canditvA sAdara astvA dharma merumukhodgata / papraccheti narAdhIzo dhyAnapratyuhakAraNaM // 142 / / mo svAmin ! kimanenAmA te ghara vidyate purA / devenAtha kathaM vayo bahi tvaM zAnasAgara ! // 144 // merusta prAha rAjAnaM yA svaM sAdhubhaktibhAka / , madhaiva dhAtakodvope varSamairAvatAbhidha : 145 // kiSkiMdhAkhyaM pura' taba vidyate naagreneraiH| rAjamAnaM napastava zUraH siMharatho'bhavat / / cAroM ora baiTha gye|| 136-140 // munirAja meruke acalapanepara dhyAna dekara dhyAnakI siddhikI | kAraNa ekasau ATha manakoMkI mAlA tayAra ko evaM samasta deva aura vidyAdharoM ke sAmane meruke samAna apanemeM nicalatA pAra karane ko abhilASAle indrane use apane galemeM pahana liyA--- va ikSvAku kulameM utpanna pallava purakA svAmo eka ugrasena nAmakA rAjA thA / munirAja meruko kevala jJAnI sunakara vaha unakI vaMdanAke liye aayaa| munirAjake mubase dharmopadeza sunA evaM yaha upasarga kaise upasthita huA yaha jAnaneko isa prakAra usane icchA pragaTa kI // 141-144 // prabho ! Apa jJAnake samudra haiM kRpAkara kahiye vidyAdhara vidyunmAlI ke sAtha ApakA pUrvabhavameM kaise vaira baMdhA! aura devane ise kaise bAMdhA ! uttarameM munirAja merune kahA-- bhAI tuma dhyAnapUrvaka sunI, maiM kahatA hUMhA dhAtuko khaMDa dvopake airAvata kSetrameM eka kiSkiMdhApura nAmakA nagara hai jo ki nagara nivAso logoMse sadA zobhAyamAna rahatA hai| kiSkiMdhApurakA svAmI rAjA siMhastha thA jo ki zura vIra - yaa| kiSkiMdhApurameM ho usa samaya eka mAdhanAmakA seTha rahatA thA jo ki vipula dhanakA svAmI | thaa| seTha mAdhavake sAta putra the jo ki atyaMta rUpavAna aura vidvAna the| kisI samaya varSA kAlameM bhAgyake udayase seTha mAdhavakobharA khajAnA hAtha laga gyaa| rAtrike samaya usane apane putroM ke sAtha Kharkar Tatarkarsmarwari -- - - Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArkeshtKIpapAyara 156 // tana mAdhadhanAmAbhUta zreSThI bhUridhanAnvitaH / SabhUvuH sapta tatpuvA rUpadhanto vidAvarAH // 14 // ekadA galchatastasya prAkRSi zrI. STino mahat / nidhAna ratnasaMpUrNa labdha devodayAdayAt // 148 // nItvA nizi sutaiH sAkamAsasaMja dhraatle| sukhIbhUyamitaH lApura'varaH // 149 / pakavArijayo pRyaputrazveti vyaciMtayata / cyApanne zreSThinA tasya bhavitA mAgasaptakaM 150 // viciMtetthaM va niSkAspa nidhAnaM tena pApinA / cikSepanyatra bhUbhAge dhim lobhaM durgatiprada // 151 // dineNyatsu phIyatsu zreSThI khajAneko jamInameM khudavAkara rakhavA diyA evaM indrake samAna sukha bhogatA huA vaha sukhase rahane lgaa||145-146|| ____ mAdhavake sabase bar3e putra kA nAma ariMjaya thaa| eka dina usane apane manameM vicAra kiyA ki pitAke mara jAnepara dhanake sAta bhAga hoMge aura usameM se mujhe sAtavAM bhAga milegaa| vasa aisA vicArakara usa pApIne jamInase bhare khajAneko nikAlA aura anyatra jAkara gAr3a diyaa| hA ! isa lobhake liye dhikkAra hai kyoMki yaha durgatimeM lejAnevAlA hai // 150-151 // thor3e dina vIta jAnepara seTha mAdhavane apanA ratnabharA khajAnA dekhA jaba usane vahAM use na pAyA to use sImAMta duHkha huA evaM usa tIvra duHkhase use mUrchA aagii| jamInapara girakara mara gayA evaM moha karmake udaya d se mara kara vaha usI khajAnepara sarpa hogayA / eka dina seThaputra ariMjaya dhana leneke liye khajAnemeM gayA jahAMpara vaha khajAnA gar3A thA dhIre dhIre vahAMkI usane pRthvo khodanA prAraMbha kara do / sarpane jyoMhI ariMjayako dekhA use Dasa khaayaa| jisase vaha viSase mUrchita ho jamInapara girakara mara hd gyaa| sarpakI yaha ceSTA dekha ariMjayako bhI krodha AgayA thA usane bhI sarpake do Tukar3e kara diye isa rUpase be donoM usI samaya mRtyuko prApta hogye| isI bharata kSetrakI uttara dizAmeM eka mathurA nAmakI nagarI hai / usameM eka baNika rahatA thA AJAYAVAYAYANAYAYAYA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REE JA NO KYENTRY tallokate ydaa| bhadRSTvA mohato bhUmau mUrkhayA patito napa ! // 152 // mRtthA jAI mahAvyAlo nidhAne mohakarmataH / ekadA ri mAnetu yAti tvtu||153 // mada maMda cakhAnelAM yadA gatvA tadA phnnii| dadazArijaya kopAta virSAdhaH so tena sAhasaH kodhAdanau yagapannidhana' gatau / athAna bhArata dvIpe cocarA matharA parI / 955|| jAte to caNikapako tatra bhadrAbhi midhau / durgatI vimato duSTau virUrI vigatanapI // 156 6 anyadA magadhe rASTe vANiyArthaM ca to gtau| tadA sapaMcarobhanstatati is arijaya aura sarpa donoMke jova usake do putra hogaye jo ki mahA duSTa the maiMle kucale the daridra aura nirlaja the evaM donoMkA nAma bhadra aura hara thA // 152---156 // eka dina ve donoM magadha rAjyameM vyApArake liye gaye usa samaya pApI aura Taga sarpakA jIva bhadra apane manameM yaha vicArane lagAKE rAtrike samaya jagha hara so jAya usa samaya mujhe harako mAra denA cAhiye aura sArA dhana apane ghara le jAnA cAhiye / basa aisA pUrNa vicAra kara vaha ThIka AdhI rAtake samaya utthaa| harake dhokemeM eka dUsare pathikako mAra DAlA evaM vaha mUrkha apane ghara calA gayA / prAtaH kAla hote hara uThA / apane pAsake manupyako marA dekha vaha eka dama bhayabhIta hogyaa| evaM isa prakAra manameM vicArane lagA5 avazya mere bhramase mere bhAIne isa pathikako mArA hai, yadi meM ThaharU gA to loga mujhe hI Ke isakA mAranevAlA samajhege jisase saMsArameM merA hI apavAda hogaa| yaha niyama hai ki duSToMke - sAtha saMvandha karane para manuSyako cirakAlase saMcita bhI kIrti naSTa ho jAtI hai tathA bandhana tAr3ana vizeSa kyA mRtyukA bhI sAmanA karanA par3atA hai| vasa aisA vicAra kara hara zIghrahI vahAMse cala | diyA evaM buddhimAna vaha isaprakAra apane manameM socane lagA kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamAnale 317||maaryitvaa raM nanaM yAminItvA dhane gRhe / naka' suto vicAryatyaM pApoyAnanyavaMcakaH // 1583 madhyarAta samutthAya haraprAMtyA jabAna saH / anya pArtha tataH sana jagAma satvaraM shtthH|| 15 // pAzcAtyaprahare rAjajAgAra hrstdaa| svAMte dRSTvA saM vitatake sH||16|| mahobhAva majhotyA pAMtho'yaM mArito dhruvaM / tiSThayaM cedara' tAI ne'pavAdo bhaviSyati 161 // saMsargeNa baraspeya yAti kIrtizviraM kRtA / baMdhanaM tAr3anaM caitra paJcatya sulabha bhavet // 162 // vimRzyetya cavAThAzu hara IN zivaMtAturaH sa ca / gatya va svapurA parne vicavAreti vetasi // 163 // viSThApayAmi ke sabhyaM dharmAdharmajJamitvaho / vicArya mama pAveM dharma aura adharmake jAnakAra kisa mahApuruSase meM apanA yaha hAla kahUM / vaha sIdhA mere pAsa AyA kyoMki meM rAjA thA aura sArA vRtAMta usane mujhase kaha sunaayaa| maiMne pApI bhadrako bulAyA rd kaThina daMDa diyA aura nagarase bAhira nikAla diyA // 157-162 // mere dvArA diye gaye daMDase bhadramitrako bar3I lajjA aaii| banameM jAkara kisI munirAjake samIpa bhadrane digaMvarI dIkSA dhAraNa IN krlii| muni vana vaha krodha pUrvaka saMyamako orAdhane lgaa| Ayuke antameM vaha marA aura vidyAddhara vidyunmAlI hogayA // 163 // pahile bhakme jo usane mujhe daMDa diyA thA usose jAyamAna rake saMvandhase isane mere Upara yaha upasarga kiyA hai isaliye vairakA yaha bhayaMkara phala dekha kisIko kisIke sAtha bara nahIM karanA cAhiye // 164 // | vijayAdha parvatakI uttara dizAmeM eka zrIpura nAmakA nagara hai joki mahA manohara striyoMse - zobhAyamAna aura zobhAmeM gaMdharva nagarako upamA dhAraNa karatA hai / usa purakA svAmI bhUpAla nAmakA rAjA thA jo ki apane tejase zatruoMko bhayabhIta karanevAlA thA / usako rAnIkA nAma lalAMgI thA IG jo ki uttama netroMse zobhAyamAna tho ina donoM rAjA aura rAnIke eka 'rurvakSI' nAmako kanyA | thI jo ki mahA manohara thii| tape sone ke samAna raMgako dhAraka, suvarNake ghar3oMke samAna stanoMse AAAAAAAAAAAYEE kara Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmA vaLapAva m es JapkVIRECRETREERNATAKAREENA | sa sametyovAca sa nRpa ! // 164 // tadAI ta samAhRya bhadra pApaparaM purAt / niSkAsayAM cakArAzu dattvA daMDaM ca dussaha // 165 // lAjato'sau dhane gatvA laya munisannidhau / bhAide kotrabhAvana mRtvAyaM khecaro'jani // 166 // purA daNDotyaureNa pratyUho'nena meM kRtaH / ato na kata vyaM na cimmAnavAdhipa! // 17 // AdityAbhabhane yo meM mocito dharaNAtvagaH / vighanTro mahAvidyA PAdharmAcAraparAMmukhaH // 168 // khecarAyu tarapayAmadhAste zrIpura' pur| bhAmAbhUrivilAsezva zrIgandharvapuropamaM // 166 // pAti tatpa tamaM bhUpo bhUpAlAkhyo'ribhautidaH / tasyaiva bhAmino bhAti lalAMgo phAmalocanA // 170 // tayorjaza sutA nAmno ruvaMkSI kAmakundalA / zobhAyamAna aura jaghanake bhArase maMda manda gamana karane vAlI thii| vidyAdhara vidyudaMSTra jo ki mahA viSzakA svAmI thA ! dharmAcaraNoMse sarvathA vimukha thA aura AdityAbhake bhavameM jise maiMne dharaNeMdrase bacAyA thA kanyA bakSIpara mohita ho gayA aura usake pitA rAjA bhUpAlase usane haTa 1) pUrvaka mAMgA parantu bhUpAlane use pradAna nahIM kii| bhUpAlakA yaha ghamaNDa dekha rAjA vidyASTrane 12 usake sAtha saMgrAma ThAna diyaa| durbhAgyavaza saMgrAmameM vidyudSTrako hAra khAnaH pdd'ii| apanI hArase vidyu daMSTra lajita hogyaa| rAjya chor3a tapasI vana mithyAtapa karane lgaa| Ayuke antameM FUN marA evaM jyotilokamai tuma jAkara jyotiSI deva huye ho tumhAre Upara jo maiMne upakAra kiyA ! thA usake badale pratyupakAra karaneke liye tumane isa upasargakI zAMti kI hai / isa prakAra pUrvabhavakA saMvandha suna rAjA ugrasena aura vidyAdhara vidyunmAlIko saMsAra zarIra bhogoMse vairAgya IR ho gayA evaM namaskAra pUrvaka munirAja meruse hI unhoMne digambarI dIkSA dhAraNa krlo| jyobhatiSI devane bhI cittameM prasanna ho munirAja merukI stutikI evaM unheM namaskAra kara apane sthAnapara calA gyaa| ThIka hai sajjana loga kiye upakArako bhUlate nahIM // 166--176 // punnAga vRkSako kitanA bhI perA jAya vaha vikRta nahIM hotA tathA rasIlA IkhakA bRkSa atyanta piDita honepara bhI pa Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 Ayyan svAMgI svarNakumbhAbhavakSojA aghanamaMdagA // 971 // bahuzo pAvitastena vidyudaSTraNa to haThAt / talpitA na dadau tasmai tadAsau saMgara vyadhAt // 172 // jAte mahasi saMgrAme bhUpAlAkhyena nirjitaH / lajjitastApaso bhUtvA khakAra kutapazvira // 174 / taptyA mRtyA yuSaH prAMta jyotizcakra suro'bhavat / smRtvopatimAyAto mama vighnopazAMtaye // 175 // evaM sambandhasaGkajyaM zrutvA rAjA khago'pi :saH / didIkSAte vineyatvAsa natyA meru gaNAdhipaM // 176 / / pohito'pyavikArI syAtpunnAgo jagatItale / niSpI sIkSurasAditaH / / 177 // paraM na candanaH sannAmakApicumagdakAdayaH / na zvetapatriNo gha kA dhartate bhUrayaH khalAH / sahase kAvyaparyaMta madhura hI rasa chor3atA haiM usI prakAra sajanako kitanI bhI pIr3A pahuMcAI jAya baha zAMta hI rahatA hai| saMsArameM kapicu mandaka Adi nAmoMke dhAraka bahutase vRkSa haiM para sabhI candana nhiiN| tathA sabhI ulla pakSI sapheda paMkhoMke dhAraka nahIM koI koi hI hote haiM usI prakAra saMsArameM duSTa hI bahuta haiM sajana bahuta nahIM / parama pAvana una munigaja merune eka hajAra varSa paryaMta aneka dezoM meM vihAra IS kiyaa| antameM unhoMne mona sukha prApta kara liyAma sammedAcala parvatake samIpameM eka padma kaMvala nAmakA nagara thaa| usameM yazoghara nAmakA seTa rahatA thA aura usakI strIkA nAma yazasvinI thaa| seThAnI yazasvinIko eka dina sarpane Dasa | liyA use marI samajha zmasAna bhUmimeM usakI dAha kriyAke liye loga legye| vahAM para munirAja mandara virAjamAna the| unake pavitra zarIrase sparzI gaI pabanase seThAnI yazasvinIkA jahara dUra ho gayA jisa samaya seThAnI jItI jAgatI uTha baiThI usa samaya sabake saba isa prakAra vicArane lage isa murdAke zarIrameM bhUta praviSTa hogayA jAna par3atA hai basa sabake saba loga bhayase Akulita ho gye| unhe Akulita dekha karoDoM mAMsabhakSI rAkSasa vahAM Agaye / rAkSasoMko isaprakAra dekhakara Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / vihatya viSayAn bahan / samApa zivasaMbhUtaM zarma meNAdhipaH // 17 // sammedabhUdharAmyaNe'sti pura' panakamvala / imyI yazodharastana yazasvinyasya mAminI / / 180 // sarvadaSTaikadA nIsA bhUtAraNye yshsvinii| saMskArArtha ca tadA jane maMdarAMgAnilAcchubhA // 181 // asubattI tahA dRSTvA lokA vibhyumaina tre| iti pretayuta' bhIkRt parAzu kimu sAMprata' / / 182 / / bhotyAkulAntarAllokya kamyAdAH koTizo'bhavan / mAdustadvayatastomanvasmadara take 183 // maniprabhAvato devI banasya samacokarat / zAlalayamathovAcoSasItya dhyakSameva saa||28|| dhanyo'yaM mandaro mAna ghirSa' yAtaM yadAzrayAt / zratvA samaM striyA zreSTho pravadhAja tantike // 185 || mandakoDa pimahAkarma chittvA dhyAnena phevala / samutpAdya yayau dhIro marutpUjyaH ziva zivaH // 186 // ugrasenamunistIna tapastaptyA cira bahu / Baat ve bhayase kaMpAyamAna ho gaye evaM ve sabake saba bhayabhIta ho munirAja mandarake caraNoM ke pAsa cale gye| munirAjake prabhAvase banadevIne tIna prAkAroMkA koTa raca diyA evaM prAtaHkAla saboMko lakSyajakara usane yaha kahA munirAja maMdarake liye dhanyavAda hai| inhIMke Azrayase seThAnI yazasvinokA viSa dUra huA hai| jyoM hI seTha yazodhara aura seThAnI yazasvinIne yaha bAta sunI unheM saMsArase vairAgya hogayA eka munirAja maMdarake samIpameM hI ve saMyamase dInita ho gaye // 177-185 // munirAja mandarane bhI mahA dhyAnake balase ghAtiyA karmokA nAzakara kevala jJAna prApta kara liyA evaM deva pUjya ve munirAja mokSake svAmI bana gaye // 18 // mahodaya munirAja ugrasenane bhI dhora tapa tapA evaM Ayuke aMtameM marakara ve sarvArtha siddhi vimAnameM ahamiMdra hogaye // 187 // vidyAdhara vidyunmAlIne bhI zaktike anusAra tapa kiyA evaM Ayuke antameM marakara ve pAMcaveM svargameM deva hogaye / lalita unakA nAma huA aura aneka devAMganA unakI sevA karane lagI // 18 // granthakAra tapakI mahimA varNana karate hue kahate haiM ki pipaayaa| Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 Paracaa sarvArthasiddhimAsAdha tasthau puNyAnamahodayaH // 17khecaro'pi yathAzakti tapaH kRtvA surAlaye / paJcabhUtsura sevyoraMbhAbhilalitA bhidhaH // 188 // tamaH kurve ti ye bhavyAste labhate to zriyaM / svoM hAMgaNe teSAM kAmadhenuzca kiMkaro // 186 // babhUvuH paJcapaJcAzanaNA; zrIvimalezimaH / zatocarasahasroktA munayaH pUrvadhAriNaH // 110 / maddhipazcASTatrisaMkhyA Asan ziSyA guNojvalA: / khadvayASTa caturmeyAniSidhAvayaya: sphuTa // 161 // aSTaSaSTisahasroktAH saryasaminaH paraH / lisaha phalakSoktAH pAyA AryikA mataH // 12 // jo mahAnubhAva tapa AcaraNa karate haiM unheM adabhuta lakSmIkI prApti hotI hai| svarga unake gharake AMgana prApta ho jAtA hai aura kAmadhenu kiMkarI bana jAtI hai / / 186 // ra bhagavAna vimalanAthake pAMca sau to gaNadhara the| gyAraha sau pUrvadhArI muni the / ar3atIsa hajAra !! pAMca sau ziSya the| aDatAkhIsa sau dezAvadhi Adi avadhijJAnake svAmI the| pacapana sau kevala jJAnI, chattIsa sau vAdI munirAja, ar3asaTha hajAra saMyamI muni, eka lAkha tIna hajAra AryikA do lAkha zrAvaka aura cAra lAkha zrAvikA, nau hajAra bikriyA zuddhike dhAraka, pAMca hajAra pAMca sau manaHparyaya jJAnI aura asaMkhyAte deva isa prakAra saboMse yukta bhagavAna vimalanAtha atyaMta zobhAyamAna jAna paDate the|| 160--162 // ___ jo bhagavAna vimalanAtha bAhya abhyantara donoM prakArakI lakSmoke svAmI haiM / kalyANake | pradAna karanevAle haiM jIvoMke hitakArI haiN| karmarUpI kIcar3ako sukhAneke liye sUrya svarUpa haiM una | bhagavAna vimalanAthako maiM bAra bAra namaskAra karatA hUM // 12 // padmasena nAmake jo rAjA the ve IN vArave svargake devoMke svAmI sahasrAreMdra hogaye / kevala bibhatike nAyaka ve bhagavAna vimalanAtha hamArI * rakSA kreN| jo bhagabAna vimalanAtha bhavya rUpI kamaloMke liye sUrya samAna haiN| moha rUpI hastIke liye siMha svarUpa haiM evaM deva indra svarUpa cakora pakSiyoMke liye candramA svarUpa haiM arthAt hRdayakA K ISANELAYERNETER Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvilakSazrA kA maukA dviguNA zrAdhikA matAH / khabaranavasaMsthAzvaH vikriyAddhavirAjitAH // 13 // khavayeMdriyapaJcoktAH pUrNaturyAva yodhanaH / asaMkhyAtAmarairacyoM rarAja vimalo jinaH // 16 // zrImata paramazarmadAyine nekajallahitaka vayeSa se namaH zrIjinAya vimalAya nirdiv||195|| padmasenajagatIpatistato dvAdazAmaranivAsapo'jani | yastu kevalavibhUtinAyakaH pAtu naH sa vimalo'malaH sadA // 16 // bhavyapAdiyAmaNi hari mohavAraNatatA kalAnidhi / nirjarezazistribhuktatau zriye bhojanA uttApa miTAnevAle haiM priya bhavya jIvo una bhagavAna vimalanAthakI kalyANako prAptikI abhilASA se tumheM sadA sevA karanI cAhiye // 163-164 // prazasti na jo kASThAsaMgha samasta pRthvI para prasiddha hai tInoMlokake svAmI jisakI stuti karate haiM / jisameM agaNita muni hocuke hai evaM jisameM aneka vidyAoMkA samAroha rahA hai usameM eka g2ama| sena nAmake bhaTTAraka hue jo ki AcAryoM meM rAjA mvarUpa the siddhAnta rUpI samudrake pAragAmI the| candramAko samAna kIrtise zobhAyamAna the| dhyAna rUpI jalake pravAhase pApa rUpI saMtApake dUra karanevAle the aura andhakArake liye sUrya svarUpa the|| 195 // usI kASThAsaMghameM AcArya rAmasenake Id bAda bhaTTAraka somakIrni hue jo ki muni Adike gaNa rUpI parvatake liye sUrya svarUpa the| manuSya rUpI cakora pakSiyoMke liye caMdramA svarUpa evaM jinakI kItikA gAna nAgakumAriyAM karatIM | thiiN|aacaary somakIrttike pada para vijayasena nAmake bhaTTAraka hue jo ki samasta janoMko vAstavika hd jJAna pradAna karanevAle the| kIrti kAMti rUpI lakSmIke liye samudra svarUpa the aura kubuddhiyoMke vijetA the // 167 // bhaTTAraka vijayasenake padapara AcAryoMmeM pradhAna zrI yazaHkIrti nAmake deva hue sarakAra Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRERPR bhajata memala' mudA // 167 // vikhyAte jagatItale tribhuvanasvAmistute'bhUnmahAn kASThAsaMghasunAmani prabhutau vidyAgaNe sUrirAT ! sA gArNavapArago vidhuyazAH zrIrAma senojinA nyAnANoM bitati tajinI bhAnusvamorAziSu // 168 // tatkrameNa gaNabhUdharabhAnuH soma kIrtiriya zItamayUkhaH / saMbabhUva janatAzi svabhukSu nAganAthadayitAkRtatejAH // 166 // tatpade vijayasenamadanto vodhitA khilajanaH kamanIyaH / phortitikamalAjalarAziH saMbabhUva vijayI kumatInAM // 200 // tatpaTTa sUrirAmaH sakalaguNanidhiH zrIyazaH kIrtideva statpAdAmbhoja SaTpAtsakalazazimukSo vAdinagendrasiMhaH / saMjajJe prAMtasenodaya iti vacasAM vistare saMpravINaH, tatpadvArjAlizaka stri jo ki samasta guNoM ke bhagadAra the| bhaTTAraka yazaH kIrttike caraNa kamaloM meM bhramara svarUpa evaM akhaNDa candramA ke samAna mukha se zobhAyamAna vAdI nAgendra siMha nAmake bhaTTAraka hue / unake ziSya udaya sena nAmake bhaTTAraka hue jo ki siddhAMta ke pUrNa jJAtA aura vyAkhyAtA the unake vAda Arya udayasenake caraNa kamaloMke sevaka evaM tInoM lokameM jinakI mahimA gAI jAtI thI aise bhahAra tribhuvana kIrtti hue // 168 // bhahAraka tribhuvana kIrttike ziSya bhaTTAraka ratnabhUSaNa hue jo ki pRthvI talapara candramAke samAna svaccha prakAzake dhAraka the| bhaTTAraka tribhuvana kIrttike paTTarUpI udayAcala parvatake liye sUrya svarUpa the / tarka nATaka Adi zAstroMke rahasya ke pAragAmI the aura kaviyoM meM rAjA svarUpa the // 166 // isI pRthvIpara lohAra nAmakA eka pura hai usameM eka harSanAmake mahAnubhAva rahate the jo ki puravAsiyoM meM pradhAna mAne jAte the / mahAnubhAva harSakI strIkA nAma vIrikA thA jo ki eka sajjana arrant thI guNoMkI sthAna thI evaM sAdhvI thI mAtA vIrikAkA putra maiM (granthakAra ) kRSNadAsa thA jo ki sundaratA meM kAmadeva ke samAna thA / pUrNa brahmacArI thA sundara kirtikA dhAraka thA evaM bhagavAna RSabhadeva ke caraNa kamaloMmeM bhramara svarUpa thA // 200 // mere choTe bhAIkA nAma maMgala Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mala 65. bhuvanamahimA tammutakIrtiH || 201 || rAjate rajaninAthayazAH kI tatsvodayanagAhimadIptiH / tanATakakurka lAgado ratnabhUSaNa mahAkavirAjaH // 202 // zrImallohAkare bhUraparanapuravare harSanAmA varIyAn tatpatnI sAdhuzAlA guNagaNasadanaM vArikAkhyaiva sAdhvI / putraH zrIkRSNAso rati iva tayorbrahmacArIzvarazca satphItoM rAjate vai vRSbhajinadAra bhojapaTvAtsamAnaH / 203 | maGgalairmakaraketudItibhirvarNabhiH saha mayA kRto'yakaM / grantha evaM ! viduSAM sukhapradaH zodhayantu vibudhAH kharAH 1204 | gujare janapade pure kRtaH kalpavalya bhidha eva sAdarAt / vardhamAnayazasA mayA puroH patkajAhitasucetasA dhruvaM // 205 // merubhUdharapatiH khatArakA santi sAgaradharA nabhomaNiH / tAvadeva viduSAM mano'tare'laMkRtaH satatabheva bhAtu me // 206 // khanisaMkhyitasAnvito'dhiko vedaSaTmanita kAvyarA jibhiH / paNDitetivikAravarjitaH salikhApya paTanAtha dIyatAM // 207 // devarSiSaTcandrabhite'tha varSe pakSe'si mAsi nabhaspale me / ekAdazIzumRgarkSa yoge zrIvyAdhite nirmita patra eva // 208 // iti zrI vimalanAthapurANe bha0 zrIrAbhUSaNAna yAla kA svaSTA kRSNadAsaviracitaM brahmamaMgaladAsa sahAyya sApekSe nirvANa nATaka merudhyAnopasarga merumaMdara nirdhANanirUpaNo nAma dazamaH sargaH samAptaH // 10 // dAsa thA jo ki caMdramA ke samAna kAMzile zobhAyamAna the brahmacArI the unakI sahAyatA se yaha kalyANa pradAna karanevAlA grantha racA gayA hai| sajjana vidvAnoMse yaha prArthanA hai ki jahAM isameM truTiyoM raha gaI ho unheM zuddhakara par3ha aura par3hAveM // 201 || gujarAta dezameM eka kalpavallI nAmakA nagara hai usI nagara meM baiThakara baDhatI huI kIrti se zobhAyamAna aura guruke caraNa kamaloMke bhakta maiMne isa granthakA bar3e Adarase nirmANa kiyA hai | 202 | jaba taka saMsAra meM meruparvata nakSatra samudra tAre samudra pRthvI sUrya Adi padArtha vidyamAna raheM taba taka yaha grantha bhI vidvAnoMke hRdayakA alaMkAra vana sadA zobhAyamAna hai || 203 || tIna hajAra vyAlIsa zlokoMse zobhAyamAsa yaha grantharAja vimalanAtha purANa vidvAna paMDitoM ko avazya likhAkara denA cAhiye // 204 // zrAvaNa vadI ekAdazI saMvat 1674 solaha sau cauhattara jaba ki mRgarcya yoga nitya rUpase vidyamAna thA usasamaya yaha grantha pUrA huA thA // 205 // KVKK Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa kAryAlaya dvArA prakAzita anthoMkI suucii| 1 zrI padama purANajI pRSTa saMkhyA 1000 2 zrI zAMtinAtha purANajI 3 zrI mallinAtha purANajI (sacitra), 200 4 zrI tatvArtha rAjavAtika (prathama khaNDa) 416 5 zrI vimalanAtha purANa 400 6 zrI SoDaza saMskAra 7 zrI maunavrata kathA 8 zrI sarala nityapATha saMgraha ( sacitra) , ukta pranthoM ke maMgAne ke pateH1jinavANI pracAraka kAryAlaya, po0 ca0 6758 kalakattA / 2 zrI jainagraMtha kAryAlaya, devarI (sAgara) C. P. 3 zrI jaina grantha ratnAkara kAryAlaya, hIrAgAMva-girabAga bmbii| 4 zrI jaina sAhitya prasAraka kAryAlaya, hIrAgAMva-girabAga bambaI / - isaprakAra bheTTArakara nibhUSaNako mAmnAyake alaGkArasvarUpa brahmacArI maMgaladAkI sahAyatApUrvaka brahmacArI kRSNadAsa viracita bRhat vimalanAtha purANameM bhagavAna vimala mAthakA nirvANa kalyANa munirAja merukA dhyAna aura upasarga evaM merumaMdirakA nirvANa kalyANa varNana karane vAlA dazavA sarga samAsa // 10 // ucca HAIYAYANAYAAAAAAYar - -- -- -+-- -- -+ -+--+-+-+-+-+ -+ haOKESARIT -+-HER+* rename p