Book Title: Samvayang Sutram
Author(s): Punyakiritivijay
Publisher: Shripalnagar Jain Shwetambar Murtipujak Derasar Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600440/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | / / arham / / zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 1 // ||shriimdvijyraamcndrsuuriishvrsmRti-grnthmaalaa-aagmaangkH-4-grnthaangkH-4|| zrImatsudharmasvAmigaNabhRdviracitaM cAndrakulInanavAGgIvRttikArakazrImadabhayadevasUrivaryaviracitaTIkopetaM zrImatsamavAyAGgasUtram / prakAzakaH zrI zrIpAlanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara TrasTa 12, je. mehatA mArga, muMbaI-400006. vIra saMvat 2538 prathama saMskaraNa vikrama saMvat 2068 . .. i.sa. 2012 pratayaH 1000 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 2 // // zrImadvijayarAmacandrasUrIzvarasmRti-granthamAlA-AgamAGkaH-4-granthAGkaH-4 // // prathamatIrthapati-zrIAdinAthasvAmine namaH // aiM nmH|| caramatIrthapati-zrImahAvIrasvAmine namaH / / // pazcamagaNadhara-zrImatsudharmasvAmine nmH|| // tapAgacchIya pUjyAcAryadeva-zrImadvijayadAna-prema-rAmacandrasUrIzvarebhyo namaH / / zrImatsudharmasvAmigaNabhRdviracitaM | cAndrakulInanavAGgIvRttikArakazrImadabhayadevasUrivaryaviracitaTIkopetaM zrImatsamavAyAGgasUtram / dharmaprabhAvakasAmrAjyam tapAgacchAdhirAja-jainazAsanaziromaNi-pUjyAcAryadeva-zrImadvijayarAmacandrasUrIzvarAH AjJA''zIrvAdadAtAraH jyotirmUrti-sUrirAmacandraparamakRpApAtra-suvizAlagacchAdhipatayaH pUjyAcAryadava-zrImadvijayamahodayasUrIzvarA: prerakAH zAsanaprabhAvaka-pUjyAcAryadeva-zrImadvivijayamukticandrasUrIzvaravineyaratna-prajJAmUrti-pUjyAcAryadeva-zrImadvijayavicakSaNasUrIzvarAH mArgadarzakA: pU.A.bha.zrImadvijayarAmacandrasUri-paTTAlaGkAra-pU.A.bha.zrImadvijayajitamRgAGkasUrIzvaravineyaratna-suvizAlagacchAdhipataya: pU.A.bha.zrImadvijayahemabhUSaNasUrIzvarAH sampAdakAH pUjyamunivaryazrIdivyakIrtivijayagaNivineyaratna-pUjyamunipravarazrIpuNyakIrtivijayagaNivaryAH Page #4 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvAdaH zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 3 // // gacchAdhipatInAM aashiirvaadH|| anantajJAnavatAmanupamabodhavatAmaparimitaprabhAvazAlinAmarhatAmidaM zAsanaM zAstravacanAnubaddhatayaivAdya yAvajjIvitamastyapratihataprabhAvam / yatrazAstrAjJA pravartate tatra zAsanaM vilasatyatitamAm / bhagavatAMjinezvarANAM virahakAle teSAMvacAMsyupajIvyaivArAdhanA saadhyaa| yadyapizAstrANi sarvopakArakAraNAni, atastadadhyayanaM sarvaireva kartavyam, tathApi paramotkRSTapAvitryavatAMzAstrANAmadhyayanArthaM pAtratAnivAryA / dvividhA kila zAstrazreNiH / mUlAgamarUpA, taditararUpA ca / tatra mUlAgamazAstrANi tadvRttayazca kevalaM gurUdattAdhikArANAM yogakriyAvAhinAmeva zramaNAnAmadhyayanagocarI bhavanti / taditararUpANizAstrANi mUlAgamAnusAraM viracitAnyapi yathAsvaM zramaNazramaNInAM zrAvakazrAvikANAMcAdhyayanabhAjanAni bhavanti / iha tu, AgamazAstraprastAva iti yathA'haM yogavAhinAM zramaNa-zramaNInAmeva pravRttirasmin / yadyapi nAgamazAstrANi mudraNArhANi, teSAmupalabdhisaukhyAdanadhikAriNAmapi tat paThanAdisaMbhavAd / tathApi bahusaMkhyaka-zramaNa-2 zramaNIgaNa-svAdhyAya-sahAyakatayA mudraNavyavasthA'dyatanakAlIna gItArtha:svIkRtA, kevalaM nigUDharahasyAnAM chedasUtrANAMmudraNaMnAdRtamityayaM vivekaH suspaSTaH / iha savRttikAnAmAgamazAstrANAM sampuTaH sampAdita: munivaraiH zrIdivyakIrtivijayagaNivaraiH, munivaraiH zrIpuNyakIrtivijayagaNivaraizca sAyujyena / itaH pUrvamanekavAramanekasthAnakaizcAgamazAstrANisampAditAni / tat paramparAyAmidaMsampAdanaM svayaMsiddhAM viziSTiM dhArayatItyetat prtykssmsti| atra divyakRpAvataraNaM tapAgacchAdhirAjapUjyapAdAcAryavaryazrImadvijayarAmacandrasUrIzvarANAm, suvizAlagacchAdhipati pUjyapAdAcArya shriimdvijymhodysuuriishvraannaanyc| prerakatvaJcAtra paramagItArthapUjyapAdAcAryavaryazrImadvijayavicakSaNasUrIzvarANAm / zrIzrIpAlanagarajainazvetAmbaramUrtipUjakasaGghana granthaprakAzane'smin jJAnadravyavyaya Ahata ityetadanumodanIyamasti / agre'pi saGgho // 3 // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvAdaH // 4 // zrIsamavAyAGgaM'yamevameva lAbhAnvito bhavatviti bhRshmaashaasyte| zrIabhaya0 amISAmAgamagranthAnAmadhyayanaM prasaratu shrmnnsNghe| vRttiyutam zramaNaizcAgamAnAmamISAmupaniSadbhUta upadezaH prasaratu sakalazrIsaMghe- ityaashiirvaadH| tapAgacchAdhirAjapUjyapAdAcAryavaryazrImadvijayarAmacandrasUrIzvarANAM paTTAlaGkAkArANAM prazAntamUrtipUjyapAdAcAryavaryazrImadvijayajitamRgAGkasUrIzvarANAMcaraNakiGkaro vijyhembhuussnnsuuriH| kAndIvalI, muMbaI. vikrama saM0 2064 vIra saM02534 poSa suda 13 // 4 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 5 // ||prkaashkiiym // prakAzakIyam ||shriipaalngrmnnddn zrIAdinAthasvAmine nmH||||shriipaalngrmnnddn zrImunisuvratasvAmine nmH|| ||nmaami nityaM gururAmacandram / / prathamarAjA, prathamamuni, ane prathamatIrthAdhipati, jagaduddhAraka, jagadvatsala, zrIdelavADA (mevADa) tIrthathI prAptathayela vizAlakAya adbhUta zrIAdinAthabhagavAna ane zrI munisuvratabhagavAnanI amIdRSTithI temaja zrIsaMghasanmArgadarzaka puNyanAmadheya paramArAdhyapAda suvizAlagacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI kRpAdRSTithI amArA zrITrasTanI sthApanA vi.saM. 2024 mAM thaI ane Aja sudhI uttarottara dharmanI Rddhi ane vRddhi thatI rahI che| zrIpAlanagara nAmane sArthaka karatuM amAuMTrasTa navA navA sImAMkanone aMkita krtuNrmuche| vi.saM. 2056 nIsAlamAMTrasTanA jJAnadravyanA savyaya mATevinaMti karatAMsuvizuddhasaMyamI pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayavicakSaNasUrIzvarajI mahArAjAo AgamagraMthonA suMdararIte saMpAdana mATe upadeza karyo / jJAnakhAtAnA dravyano sadvyaya ane sAdhusAdhvIvargane saralatAthI adhyayana eamano hetu hto| ratalAma cAturmAsa birAjamAna suvizAla gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijayamahodayasUrIzvarajI-8 mahArAjA pAse jaI AjJA meLavI, saMpAdanakArya mATemukhyapaNe pUjya munirAja zrIdivyakIrtivijayajI tathA pUjya munirAja zrIpuNyakIrti-8 vijayajI ma.sA., Arthika sahayoga mATe amArA TrasTamaNDaLe ane TrasTanI vinaMtithI mudraNa sudhInA Ayojana mATe zrIyut ramaNalAla lAlacaMdajIojavAbadArI svIkArI jJAnabhaktino suMdaralAbha maLyAno AnaMda vyakta kryo|suNdr aneTakAu kAgaLa temaja suvAcyaTAipa akSaro ane suzobhita chApakArya mATe pU. guruvaryornusatata mArgadarzana ane zrIyut ramaNabhAInI jahamata atyaMta stutya ch| // 5 // zrIpAlanagara upAzrayamAMja alagarIte eka suMdara AgamakakSa nuM nirmANa saMpanna thayuM, kompyuTara-prIMTara-sophTavera, ityAdi sAmagrI vasAvI, AgamagraMtho upara AgamapraNetAnI dRSTi, siMcana thAya te mATe zrIgautamasvAmInI gurumUrti prasthApita krii| pavitratAnA hetuthI baheno ef Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIyam zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 6 // pAse A kAryano pratiSedha nirNIta ko ane AgamakakSamAM paNa praveza niSedha karyo ane kampyuTaromAM kampojIMga-prUpharIDIMga kArya mAtra puruSavarganAM ApareTaro-eDITaro dvArA karAvavAno amala karyo / dararoja A kArya nA prAraMbhathI aMta sudhI dhUpa-dIpanA prajvalanapUrvaka apavitratAno nAza ane arcanIyatAnuMsthApana karavApUrvaka paramamaMgalakArI ane paramapavitra AgamagraMthonI garimA jALavavAno yathAzakya prayAsa kryo| jo ke AkArya to mAtra punaHsampAdananu ch| prAcInahastapratomAMthI saMzodhanakAryano athAga prayatna to AgamoddhAraka pUjya sAgarajI mahArAja (pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja) Adiko che jeno zreya to teonA phALeja jAya cha / anya saMzodhako ane saMpAdanono A saMpAdanamAM upayoga karyo che teno ullekha te te sthaLojeko ch| ____ gaNipiTaka aTale AcAryabhagavaMtonI atyaMta kiMmatI ane gupta sNptti| teno durupayoga na thAya mATe sAdhu-sAdhvIbhagavaMtone upayogamAM AvatAM jJAnabhaMDAro tathA pU. AcAryAdi gurubhagavaMto jemane jarUra haze temane vitaraNa karavAnunakkI kryuche| TrasTIgaNa zrI zrIpAlanagara jaina zve0 mUrtipUjaka derAsara TrasTa zrI zrIpAlanagara jaina zve0 mUrtipUjaka derAsara TrasTa zrIpAlanagara, 12 jamanAdAsa mehatA mArga, vAlakezvara, muMbaI - 400006. vikrama saM0 2063 vIra saM02533 // 6 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdakIyam |zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam | // 7 // ||smpaadkiiym|| ___ A-samantAt gamyate mokSaM prati yena sa AgamaH / devagurudharmavinayena sa AgamaH phalati, vidyA vinayena zobhate ityuktyanusAreNa saMsmaraNamAtreNa samAdhidAyakaM TINToimaNDanazrImuharIpArzvanAthaM natvA vyAkhyAnavAcaspatisanmArgadarzakadIkSAyugapravarttakapUjyapAdAcArya-2 devezazrImadvijaya rAmacandrasUrIzvaraM saMyamamArgaprApakasamatAnidhiparamagurudevapUjyadarzanabhUSaNavijayaguruvaraMca praNamya ayaM jJAnadharmarUpo granthaH prstuuyte| sam +ava +aya = samyak Adhikyena ayanamiti samavAyaH / jIvAjIvAdipadArthasArthasya paricchedo yasminnasau smvaayH| ekAdiyAvacchatAdipadArthasArthasya paricchedo asmin caturthAGgeprarUpitaH / padArthAnAMprakaTIkaraNe vividhA bhaGgAH santi, saGkhyayA padArthAnAM prakaTIkaraNe smRtikaraNe sthirIkaraNe ca iyaMrItiH sukarA bhavati / pU.zrutopAsakamunirAjazrIjambUvijayena saMzodhitAH pAThA gRhItAH santi mudritAzca pAThAH TIppaNyAM (mu0) saMjJayA sthApitAH snti| zrImadbhagavadabhayadevasUriNAvRttikRtA imAMsukarAMrItiM kRtvA bhavyajIveSu mhaanupkaarokRtH| ekasya jIvasya prarUpaNAyAM kiyntH| bhedAH pravartante tannavatattve prarUpitaM yathA- 'egaviha duviha tivihA' tathA'trApiekasyAMsaMkhyAyAM kiyantaH padArthAH samavatarantIti nidrshitm| padArthabodharUpasamyagjJAnena viratiM prati samavAyanaM syAdevaM bhavyajIvAH samavAyAGgaM paThitvA mokSaM prati samavAyanaM kuryuH| munipunnykiirtivijyognniH| zrI zrIpAlanagara jaina zve0 mUrtipUjaka derAsara TrasTa zrIpAlanagara, 12 jamanAdAsa mehatA mArga, vAlakezvara,mubaI-400006. vikrama saM02063vIra saM02533 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam zrImatsamavAyAGka sUtrasya viSayA // 1 // pRSThaH nukramaH 14-15 ||shriimtsmvaayaanggsuutrsy vissyaanukrmH|| sUtrasaMkhyA zloka 1667 vRttiH 3575 ubhayormIlanena 5242 krama: viSayaH sUtram pRSThaH | kramaH viSayaH sUtram 1. maGgalAbhidheyasambandhAH / AtmAnAtma cyAsAhArArthAH, bhavyabhavAH / daNDAdaNDa-kriyA'kriyA-lokAloka 4. kaSAya-dhyAna-vikathA-saJjJA-bandhadharmA-dharma-puNya-pApa-bandhamokSA-''zrava yojanagavyUtAni anurAdhAdi tArakAH, saMvara-vedanA-nirjarAH,-jambUdvIpA'pratiSThAna prathama-tRtIyapRthvyasura-saudharmAdipAlaka- sarvArthasiddhA-yAmaviSkambhaH, kalpacatuSTayasthitiH, kRSTyAdiArdrAditArakAH, prathama-dvitIyanarakA'sura sthityucchAsAhArArthAH bhvybhvaaH| 4 bhaumeyA-'saMkhyeyavarSAyuSkanaratiryaga-vyantara kriyA-mahAvrata-kAmaguNA-55jyotiSka-saudharmezAnasthitiH, sAgarAdivimAna zravasaMvaradvAra-nirjarAsthAna-samityastikAyAH, sthityucchAsAhArArthAH, bhvybhvaaH| 1 1 -12 rohiNyAditArakAH, ratnaprabhAdisthitiH,vAtAdi2. daNDa-rAzi-bandhanAni pUrvAphAlgunyAditArakAH, sthityucchrAsAhArArthAH, bhvybhvaaH| 5 prathama-dvitIyapRthvyasura-bhaumeyA-usanavavarSAyustiryagnara- 6. lezyA-jIvanikAya-bAhyAbhyantaratasaudharmezAna sanatkumAra-mAhendrasthitayaH, zubhAdi pazchAdmasthikasamuddhAtA'rthAvagrahAH, sthityucchraasaahaaraarthaaH,bhvybhvaaH| 2 12-13 kRttikA''zleSAtArakAH, ratnaprabhAdidaNDa-gupti-gaurava-virAdhanAH, mRgaziraAditArakAH, sthitiH svayaMbhvAdisthityucchAprathama-dvitIyA-tRtIyapRthvyasurA'saMkhyeyavarSAyustiryagnara sAhArArthA:, bhvybhvaaH| saudharmezAna- sanatkumAra-mAhendrasthitayaH,AbhaGkarAdisthityu- 7. bhayasthAna-samuddhAta-vIroccatva 15-16 17-19 // 1 // 19-21 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramaH pRSThaH vAyA zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 2 // 28-30 satrasyA viSayA nukramaH 32-37 12. viSayaH sUtram pRSThaH jambUvarSadhara-varSa-kSINamoha-karmaprakRtayaH, maghAtArakAH,pUrvAdidvArANi nakSatrANi, ratnaprabhAdibrahmalokAnta sthitiH, smaadisthityucchraasaahaaraaH,bhvybhvaaH| 7 21-23 madasthAna-pravacanamAtR-vyantaracaitya vRkSAH jambUkUTazAlmalI-jagatyuccatvam, kevalisamuddhAtasamayAH, pArzvagaNagaNadharAH, pramardayoginakSatrANi, ratnaprabhAdisthitiH, arciraadisthityaadi| 8 23-24 brahmacaryaguptayaH pArboccatvamabhijidyogamuhUrtAH, uttarayoginakSatrANi tArakarUpacArAbAdhA, jambUdvIpapravezimatsyamAnam, vijayabhImAH, vyantarasabhoccatvam, darzanAvaraNaprakRtayaH, ratnaprabhAdisthitiH, pkssmaadisthityaadi| 9 25-27 zramaNadharmAH, cittasamAdhisthAnAni, mandaramUlaviSkambhaH, nemikRSNarAmoccatvam, jJAnavRddhikarANi nakSatrANi, akarmabhUmikalpavRkSAH, prathamA-caturthI-paJcamyasura-bhaumeya-vanaspati-vyantarasaudharmezAna-brahma-lAntakasthitiH, krama: viSayaH sUtram ghossaadisthityaadi| 11. upAsakapratimAH, mandara-lokAnta jyotiSkAbAdhA, vIragaNadhara- mUlatArakAH, adhastanapraiveyakavimAnAni mandaraparihANiH, ratnaprabhAdisthitiH, brhmaadisthityaadi| 11 bhikSupratimAH, sambhogAH, dvAdazAvartAH, vijayarAjadhAnyAyAmaviSkambhaH, rAmAyuH, merucalikA-jambUdvIpavedikAmUlaviSkambhaH, jaghanyAdirAtridinamuhUrtAH, sarvArthasidbhyantaram, siddhinAmAni, ratnaprabhAdisthitiH, maahendraadisthityaadi| 12 13. kriyAsthAnAni, saudharmezAnaprastaTAH, tadavataMsakAyAmaviSkambhaH, jalacarakulakoTayaH, prANAyurvastUni garbhajatiryakaprayogAH, sUryabimbamAnam, ratnaprabhAdisthitiH, vjaadisthityaadi| 13 14. bhUtagrAmAH, pUrvAH-'grANIyavastu vIrazramaNa-guNasthAna-bharatairAvatajIvAcakriratna-lavaNasamAgata-nadI-ratnaprabhAdi 37-43 43-45 // 2 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 3 // zrImatsamavAyAGga sUtrasya viSayA nukramaH kramaH viSayaH sUtram pRSThaH kramaH viSayaH sUtram pRSThaH sthiti-shriikaantaadisthityaadi| 14 45-49 zukracAryanakSatra-kalA-'gAravAsijinaparamAdhArmika-namyuccatvA-''vArya-mocyabhAga rtnprbhaadisthityaantaadisthityaadiini| 1963-65 paJcadazamuhUrttanakSatra-caitrAzvinadivasarAtrimuhUrta asamAdhisthAna-suvratoccatva-ghanodavidyApravAdastu-manuSyaprayoga-ratnaprabhAdisthiti dhibaahly-praanntsaamaanik-npuNskvedsthitinndaadisthityaadiini| 49-54 pratyAkhyAnavastUtsarpiNyavasarpiNIkAlamAna16. gAthASoDazakAdhyayana-kaSAya-merunAma ratnaprabhAdisthiti-sAtAdisthityAdIni / 20 pAzramaNA-''tmapravAdavastu-camarabalyupari 21. zabalabheda-nivRttibAdaramohanIyakAlayanAyAmalavaNotsedha-ratnaprabhAdi stkrmaash-pnycm-sssstthaarkmaan-rtnprbhaadisthitisthityaavrttaadisthityaadiini| 16 54-56 shriivtsaadisthityaadiini| 21 68-70 17. asaMyama-saMyama-mAnuSottaravelandharA 22. parISaha-cchinnAchedanakAdisUtranuvelandharAvAsa-lavaNoccatva-cAraNotpAta pudgalapariNAmaratnaprabhAdisthititigiJchi-rucakendroccatvA-''vIcyAdi mhitaadisthityaadiini| 22 maraNabheda-sUkSmasamparAyabadhyaprakRti-ratnaprabhAdi 23. suutrkRddhyyn-tryoviNshtijinjnyaankaalsthiti-smaanaadisthityaadiini| 17 56-61 pUrvabhavaikAdazAGgitva- maNDalikarAjatvabrahmacarya-nemizramaNa-vrataSaTkAdisthAnA RSabhacaturdazapUrvi-ratnaprabhAdisthiti''cArAGgapada-brAhmIlekhavidhAnA'stinAsti graiveyksthityaadiini| vastu-dhUmaprabhAbAhalya-pauSASADhadivasarAtrimuhUrta devAdhideva-himavacchikharijIvA-sendraratnaprabhAdisthiti-kAlAdisthityAdIni / 1861-63 devasthAnottarAyaNa-pauruSIchAyA-gaGgAsindhvAdi19. jJAtAdhyayana-sUryatApA-'parodita prvaah-rtnprbhaadisthityaadiini| 24 75-76 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 4 // zrImatsamavAyAGgasUtrasya viSayA nukramaH 32 kramaH viSayaH sUtram pRSThaH / kramaH viSayaH sUtram pRSThaH 25. mahAvratabhAvanA-mallivaitADhyoccatva sAmAnika-pArzvavIrAgAravAsazarkarAprabhA-narakAvAsA-''cArAdhyayana rtnprbhaanrkaavaas-sthityaadiini| 3088-98 mithyAdRSTibadhyaprakRti-gaGgAdiprapAta-loka 31. siddhAdiguNAH, mandaradharaNIviSkambhaH, binduvstu-rtnprbhaadisthityaadiini| 25 76-79 sUryabAhyamaNDalacakSuHsparzA'bhivarddhitAdazAkalpavyavahAroddezA-'bhavyasiddhimoha ditymaasdinrtnprbhaasthityaadiini| 31 stkrmaaNsh-rtnprbhaadisthityaadiini| 26 79-80 32. yogasaMgraha-devendra-kunthukevalianagAraguNa-vyavahAryanakSatra-nakSatramAsa saudharmavimAna-revatI-tAraka-nATyarAtriMdiva-saudharmezAnavimAnapRthvIbAhalya rtnprbhaasthityaadiini| 100-103 vedakasamyaktvabandhoparatasatkarmAMzaprakRti 33. AzAtanA-camaracaJcAbhauma-videhaviSkambhazrAvaNazuklasaptamIpauruSIchAyA-ratnaprabhAdi bAhyAntaracakSuHsparza-ratnaprabhAsthityAdIni / 33 103 sthityaadiini| 80-82 - 34. jinAtizaya-vijayadIrghavaitADhyotkRSTaAcAraprakalpa-bhavyamohasatkarmAza padajinacamarabhavana-prathamapRthvyAdimatibhedezAnavimAna-devagatyAdiprakRti nrkaavaasaaH| 34 106-110 rtnprbhaadisthityaadiini|| 2882-85 vacanaguNa-kunthu-datta-nandanoccatva-vajramayasamudrakapApazrutaprasaMgA-''SADhAdidina-candra sthaan-dvitiiycturthpRthiviinrkaaH| 351 dinamuhUrta-tIrthakRdAdiprakRtiratna 36. uttraadhyyn-cmrsmocctv-viiraaryaaprbhaadisthityaadiini| 85-87 caitraashvinpaurussiicchaayaa:| 36 mohanIyasthAna-maNDitazrAmaNyA 37. kunthugaNadhara-haimavatAdijIvA-vijayAdirAjadhAnI'horAtramuhUrttanAmA-uroccatva-sahasrAra prAkAroccatva-kSudravimAnapravibhaktiprathamavargoddezana // 4 // 30. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 pRSThaH zrImatsamavAyAGga vRttiyutam sUtrasya viSayAnukramaH 120 120-121 kramaH viSayaH sUtram kaal-kaartikkRssnnpaurussiicchaayaaH| 37 paaryaai-haimvtaadidhnuHpRsstth-merudvitiiykaannddocctv-kssudrvimaanprvibhktidvitiiyvrnnoddeshnkaalaaH| 38 nmyvdhijnyaani-smykssetrkulprvtdvitiiyaadipRthviinrkaavaasjnyaanaavrnnaadiprkRtyH| 39 nemyAryA-mandaracUlA-zAntyuccatvabhUtAnandabhavana-kSudravimAnapravibhaktitRtIyavarNoddezanakAla-kArtikaphAlguna paurussiicchaayaa-mhaashukrvimaanaani| 40 41. namyAryA-ratnaprabhAdinarakAvAsa-mahAvimAna prvibhktiprthmvrgoddeshnkaalaaH| 41 vIrazrAmaNya-gostUpAntara-kAlodadhicandrasUryasaMmUrchimabhujaparisarpasthiti-nAmaprakRtyabhyantaravelAdhAraka-mahAvimAnapravibhaktidvitIya vrgoddeshnkaal-dussssmaadimaanm| 42 43. karmavipAkAdhyayana-prathamAdinarakA vAsa-gostUpAdipUrvAntAbAdhA-mahAvi pRSThaH | krama: viSayaH sUtram 114 maanprvibhktitRtiiyvrnnoddeshnkaalaaH| 43 44. RSibhASitAdhyayana-vimalayugAnta kRbhUmidharaNendrabhavana-mahAvimAna114-115 prvibhkticturthvrgoddeshnkaalaaH| 44 45. samayakSetrAdyAyAma-dharmoccatva-mervabAdhA vyardhakSetranakSatramuhUrta-mahAvimAna115-116 pravibhaktipaJcamavargoddezanakAlA: 46. dRSTivAdamAtRkApada-brAhmImAtRkAkSara prbhnyjnbhvnaani| 47. abhyantaramaNDalacakSuHsparzA'gnibhUtya116 gaarvaasii| 48. cakripattana-dharmagaNa-gaNadhara-sUrya116-117 visskmbhaaH| 49. sptsptmikaabhikssaa-kurunrbaalykaal-triindriysthityH| 49 50. suvratAryAH, ananta-puruSottamoccatva117-119 dIrghavaitAdayaviSkambha-lAntakavimAna-timisrA dyAyAma-kAJcanazikharaviSkambhAH / 50 51. brahmacaryoddezanakAla-camara-bali 121-122 122 22-123 123 // 5 // 123-124 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam pRSThaH zrImatsamavAyAGgasUtrasya viSayAnukramaH // 6 // 130-131/ 131 131-133 kramaH viSayaH sUtram pRSThaH krama: viSayaH sUtram sbhaastmbh-suprbhaayurdrshnaadiprkRtyH| 51 124-125/ 59. candrartRdina-saMbhavAgAravAsa-mallya52. mohanAma-gostUpapUrvAntamahA vdhijnyaaninH| 59 pAtAlapazcimAntAbAdhA-jJAnA 60. suurymnnddlmuhuurtaagrodkdhaarkvrnnaadiprkRti-saudhrmaadivimaanaani| 52 vimaloccatva-balibrahmendrasAmAnikakuru-mahAhimavad-rukmijIvA saudhrmeshaanvimaanaani|| saMvatsaraparyAyavIrAnuttaragatAnagAra 61. yugrtumaas-meruprthmkaannddocctvsNmuurchimorHprisrpsthityH| 53 126-127 cndrsuury-mnnddlbhogaaH| 61 54. bharatAdyuttamapuruSa-nemicchAAsthya 62. yugpuurnnimaadi-vaasupuujygnn-gnndhrviirvyaakrnnaa'nntjidrnndhraaH| 54 candradina-vRddhihAni-prathamaprastaTamallyAyurmandaravijayAdidvArAbAdhA prthmaavlikaavimaan-vimaanprstttaaH| 62 vIrAntyarAtryadhyayanavyAkaraNa-prathama dvitIyapRthivI 63. Rssbhraajy-hrivrssrmykbaalytvnrkaavaasdrshnaavrnnaadiprkRtyH| 55 127-128 nissdhniilvtsuuryodyaaH| jmbuunksstr-vimlgnn-gnndhraaH| 56 128-129 64. aSTASTamikAbhikSA'surAvAsa-camaragaNipiTakatrayAdhyayana-gostUpa sAmAnika-dadhimukhaviSkambhapAtAlamadhyAbAdhA-mallimanaHparyava saudhrmaadivimaan-ckrihaaryssttyH| 64 / / jnyaani-mhaahimvdrukmijiivaaH| 65. sUryamaNDala-mauryAgAratva-vimAnabhImAH / 65 prathamAdinarakAvAsa-jJAnavaraNAdi 66. dakSiNottarArddhanarakSetracandrAdi-zreyAMsaprakRti-gostUpAdipazcimAnta gnngnndhraa'bhinibodhiksthityH| 66 paataalmdhyaabaadhaaH| 67. yuganakSatramAsa-haimavatairAvatabAhA 135 136-137 137-138 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThaH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 7 // zrImatsamavAyAGgasUtrasya viSayA. nukramaH 75 148-149 149 149-150 kramaH viSayaH sUtram mandaragautama-pUrvAntAbAdhA-nakSatra siimaavisskmbhaaH| 68. dhAtakIkhaNDa-puSkarArddhavijayarAja dhAnyahaMdAdivimalazramaNAH / 69. amandarasamayakSetravarSadhara-mandaragautama pshcimaantaabaadhaa'mohprkRtyH| vrssaavaasgtshessraatridinpryussnnaakaal-paarshvshraamnny-vaasupuujyocctvmohnissek-maahendr-saamaanikaa| 70 caturthacandravarSa-sUryAvRttidina-vIryapravAda praabhRtaa'jitsgraagaaritvaani| 71 72. suvarNakumArAvAsa-bAhyavelAdhAraka viiraaclbhraatraayurbhyntr-pusskraarddhcndrsuury-ckripurvr-nrklaasNmuucchimkhcrsthityH| 72 73. hrivrssrmykjiivaa-vijyaayussii| agnibhuutyaayurnissdhshiitodaaniilvtsiitottrdkssinnaabhimukhgmnaa'cturthiinrkaavaasaa:| 74 pRSTha: / kramaH viSayaH sUtram 75. suvidhikevali-zItala138-140 shaantygaaritvaani| 76. vidyutkumaaraadyaavaasaaH| 76 140-141 77. bharatakumAratva-pravrajitAGgavaMzanRpa gardatoyatuSitaparivAra-muhUrtalavAH / 77 141-142 78. vaizramaNAyattasuvarNakumArA'kampita sarvAyuruttaradakSiNAyanaikonacatvAriMza nmnnddldinraatrivRddhihaanyH| 78 / 142-143, 79. pAtAlAdho'ntaratnaprabhA'dhonta-SaSThImadhya ghnoddhynt-jmbuudviipdvaaraabaadhaaH| 79 143-144 80. zreyAMsa-tripRSThA-'bacaloccatva tripRSThamahArAjatvA-DabbahulakANDabAhalyezAnasAmAnika-jambUdvIpa gtsuuryaavgaahH| 144-147 81. navanavamikAbhikSA-kunthumanaHparyava jnyaani-vyaakhyaa-prjnyptimhaayugmaani| 81 jambUdvIpasthadvikRtva:krAmyamaNDala-garbhApahAra prAkkAla-rukmi-mahAhimavatsaugandhikopari147-148 tnaadhstnaantaabaaghaaH| 82 150-152 15 2-154 154 147 154-155 82. // 7 // 155-156 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayaH pRSThaH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 8 // zrImatsamavAyAGgasUtrasya viSayAnukramaH 164-165 165 165-167 kramaH viSayaH sUtram pRSThaH kramaH sUtram 83. garbhApahAradina-zItalagaNa-gaNadhara shesskaal-hrissennckritvmnnddikaayurRssbh-bhrtaagaaritvaani| 83 156-157/ shaantyaaryaaH| 89 84 narakAvAsa-RSabha-bharata-bAhubalibrAhmIsundarI | 90. zItaloccatvA-jitazAntigaNagaNazreyAMsatripRSThAyu-zakrasAmAnikabAhya dhara-svayambhUvijayavRttavaitADhyamervajanoccatva-hariramyakajIvA-paGkoparita shikhrsaugndhikaadhstnaantaabaadhaaH| 90 nAdhastanAntAbAdhA-bhagavatIpadAgranAga 91. vaiyAvRttyapratimA-kAlodaparikSepa-. kumArAvAsa-prakIrNakayoni-pUrvAdi kunthvavadhijJAnyAyurgotravarjakarmaprakRtayaH / 91 -gunnaakaar-Rssbhshrmnn-vimaanaani| 84 157-160 92. pratimendrabhUtyAyu-mandaramadhyagostUAcAroddezanakAla-dhAtakI-merurucaka paadipshcimaantaabaadhaaH| nndn-saugndhikaadhstnaantaabaadhaaH| 85 160-161 93. candraprabhagaNagaNadhara-zAnticaturdazasuvidhigaNagaNadhara-supArzvavAdi puurvivissmaahoraatrmnnddlaani| dvitiiyaamdhyghnoddhydhstnaantaabaadhaaH| 86 161-162 94. niSadha-nIlavajIvA'jitAvadhijJAninaH / 94 mandarapUrvAdigostUpAdipazcimAntAbAdhA 95. supArzvagaNa-gaNadhara-jambUdvIpa''nAdyantyakarmottaraprakRti-mahAhimavad paataalaabaadhaalvnnodvedhotsedhhaanirukmikuutt-saugndhikaadhstnaantaabaadhaaH|87 162-163 kunthu-mauryaayuuNssi| mahAgraha-dRSTivAdasUtra-mandaragostUpAdi 96. cakrigrAma-vAyukumArabhavana-daNDApUrvAntAbAdhottaradakSiNAyanacatuzcatvAriMzanmaNDala ghnggulaabhyntraadimuhuurttcchaayaaH| divsraatrihaanivRddhyH| 88 163-164 97. mandaragostUpAdipazcimAntAbAdhottara89. RSabhavIranirvANatRtIyaturyAraka prakRtiharikezAgAratvAni / 167-169 169 169-170 10-171 171-172 172 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramaH zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 9 // zrImatsamavAyAGkasUtrasya viSayAnukramaH viSayaH sUtram pRSThaH kramaH viSayaH sUtram pRSThaH 98. nandanoparitanapANDukAdhastanAntamerupazcima 105. paarshvcturdshpuurvybhinndnocctve(350)|105 177 gostUpAdipUrvAntAbAdhA-bharatadhanuHpRSThottara 106. saMbhavoccatva-niSadhanIlavattadAsannadakSiNAyanaikonapaJcAzanmaNDaladinarAtrivRddhihAni srvvkssskaarocctvodvedhaa-''ntrevtyaadiprthmjyesstthaantnksstrtaarkaaH| 98 172-174 prANatavimAna-vIravAdinaH (400) / 106 177-178 mandaroccatva-nandanapUrvAparottara 107. ajita-sagaroccatve (450) / 107 178 dakSiNAntAbAdhA-prathamadvitIyatRtIya 108. mervAsannavakSaskArazItAzItodAsarvamaNDalAyAmA-'JjanAdhAstanAnta vrssdhrkuutt-Rssbh-bhrtocctv-saumnsgndhmaadnvyntropritnaantaabaadhaaH| 99 174-175 vidyutprabha-mAlyavanta-hari-harissahavakSaskAra100. dazadazamikAbhikSA-zatabhiSaktAraka kUTa-balakUTa-nandanakUTa-saudharmezAnavimAnosuvidhyuccatva-pArzvasudharmAyu vaitAThyakSullahimavacchi catvodvedhAyAmaviSkambhAH (500) / 108 kharikAJcanakoccatvodvedhamUlaviSkambhAH / 100 175-176 109. sanatkumAra-mAhendravimAnoccatva101. candraprabhoccatvA-''raNAcyuta himavacchikharikUTadharaNitalAbAdhAvimAnAni (150) / pArzvavAdyabhicandroccatvavAsupUjya102. supAcoccatva-sarvamahAhimavadrukmyu pravrajyAparivArAH (600) / 109 179-180 ctvodvedhjmbuudviipkaanycnkaa:(200)| 102 176 110. brahma-lAntakavimAnoccatva-vIra103. padmaprabhA-'suraprAsAdoccatve (250) / 103 176 kevali-vaikriyalabdhimata-nemikevalitva104. sumatyuccatva-nemikumAratva-vimAna mhaahimvdrukmikuutttlaabaadhaaH(700)|110 180 prakArocatva-vIracaturdazapUrvI-paJca 111. mahAzukra-sahasrAravimAnoccatvadhanuHzatasiddhAvagAhanAH (300) / 104 177 prathamakANDavyantarasthAna-vIrA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 10 // viSayA 112. krama: viSayaH sUtram pRSTha: / krama: viSayaH sUtram pRSThaH zrImatsama vAyAGganuttaraupapAtika-sUryacArAntanemi(6000), raktakANDoparitanapula sUtrasya vAdinaH (800) / 111 180-181 kAdhastanAntAbAdhA (7000), AnatAdivimAnoccatva-niSadhanIlaharivarSaramyakavistAraH (8000), nukramaH vatkUTatalAbAdhA-vimalavAhanoccatva dakSiNArddhabharatAyAmaH (9000), tArakacAra-niSadha-nIlavat-zikhara mandaradharaNitalaviSkambhaH (10000), prathamakANDamadhyabhAgAbAdhAH (900) / 112 181 jambUdvIpAyAmaH (lakSam), lavaNacakravAla graiveyakavimAna-yamakaparvata-citra -viSkambhaH (dve lakSe), pArzvazrAvikAH vicitrakUTa-vRtta-vaitADhyahariharissaha (lakSatrayam),dhAtakIcakravAlaviSkambhaH balakUToccatvodvedhAyAma-viSkambha (4 lakSANi), lavaNapUrvAparAntAbAdhA nemyAyuH-pArzvakevali-pAhUdapuNDarI (5 lakSANi), bharatarAjyam (6 lakSANi), kAyAmAH (1000) / 113 181-182 jambUpUrvavedikAntadhAtakIpazcimAntAbAdhA 114. anuttaravimAnoccatva-pArzvavaikriya (7 lakSANi), ajitAvadhijJAninaH / labdhimantaH (1100) / 114182 (9000), puruSasiMhAyuH (10 lakSANi), 115. mahApadma-mahApuNDarIkahUdAyAmaH(2000) poTTilazrAmaNyaM (varSakoTI), RSabha/135.vajrakANDoparitanalohitA vardhamAnAntaram (sAgaropamakoTAkSAdhastanAntAbAdhA (3000), kottii)| 115/135 182-1868 tigicchahadAyAmaH (4000), 136. AcArAGgAdhikAraH / 136 187-191 // 10 // rucakanAbhimerucaturdigantAbAdhA 137. suutrkRtaanggaadhikaarH| 137 191-195 (5000), sahasrAravimAnAni 138. sthaanaanggaadhikaarH| 138 195-197 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 11 // - - - 145 kramaH viSayaH sUtram 139. smvaayaanggaadhikaarH| 140. vyaakhyaaprjnyptydhikaarH| 140 141. jnyaataadhrmkthaanggaadhikaarH| 141 142. upaaskdshaanggaadhikaarH| 143. antkRddshaanggaadhikaarH| 144. anuttaraupapAtikAdhikAraH / 145. prshnvyaakrnnaadhikaarH| 146. vipaakshrutaadhikaarH| 146 147. dRssttivaadaadhikaarH| 147 148. dvaadshaanggiiviraadhnaaraadhnaaphltnnitytv-vissyaaH| 148 149. jIvAjIvAdirAzinirUpaNaM narakA vagAha-narakAvAsa-vedanirUpaNaM c| 150. asurkumaar-vaimaanikaavaasniruupnnm| 150 151. naarkaadisthitiH| 152. zarIra-tadbhedAvagAhasvAminaH / 152 153. bhvprtyyyikaavdhi-vednaa-leshyaa''haaraaH| 153 154. aayurbndhoppaataadivirhaayuraakrssaaH| 154 pRSThaH kramaH viSayaH sUtram pRSThaH 197-200 155. saMhanana-saMsthAnAni / 155 260-262 200-203 156. vedaadhikaarH|| 156 203-208/157. kalpasamavasaraNam, kulakara-taddhAryAH, 209-211 jina-pitR-mAtR-tIrthakara-tatpUrvabhava211-213 zibikAniSkramaNopadhi-parivAra-tapo213-216 bhikSA-bhikSAdAyaka-caityavRkSa216-219 prthmshissy-shissyaaH| 157 219-224 158. cakravartipitR-mAtR-strIratna-baladeva224-231 vAsudeva-pitR-mAtR-nAma-dazAra maNDalavarNana-pUrvabhavanAma-dharmAcArya231-233 nidaan-bhuumi-prtishtrvH| 158 265-267 159 airAvatatIrthakarotsarpiNIbharatakula233-238 kr-tiirthkraaH| 159 267-270 238-245 - vyaakhyaa| 0-278 245-247 - prazastiH / -280 247-254 254-257 // iti zrImatsamavAyAGgasUtrasyasUtrasyAnukramaH / / 257-260 149 151 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maGgalama zrIsamavAyAGga zrIabhaya vRttiyutam // 1 // || aham // // zrImadvijayarAmacandrasUrIzvarasmRti-granthamAlA-AgamAGkaH-4-granthAGkaH-4 // ||prthmtiirthpti-shriiaadinaathsvaamine namaH // aiM nmH|| caramatIrthapati-zrImahAvIrasvAmine namaH / / ||pnycmgnndhr-shriimtsudhrmsvaamine nmH|| // tapAgacchIya pUjyAcAryadeva-zrImadvijayadAna-prema-rAmacandrasUrIzvarebhyo nmH|| zrImatsudharmasvAmigaNabhRdviracitaM cAndrakulInanavAGgIvRttikArakazrImadabhayadevasUrivaryaviracitaTIkopetaM zrImatsamavAyAGgasUtram / zrIvarddhamAnamAnamya, samavAyAGgavRttikA / vidhIyate'nyazAstrANAM, prAyaH samupajIvanAt // 1 // duHsampradAyAdasadUhanAdvA, bhaNiSyate yadvitathaM mayeha / taddhIdhanairmAmanukampayadbhiH, zodhyaM matArthakSatirastu maiva // 2 // iha sthAnAkhyatRtIyAGgAnuyogAnantaraM kramaprApta eva samavAyAbhidhAnacaturthAGgAnuyogo bhavatIti so'dhunA samArabhyate, tatra ca phalAdidvAracintA sthAnAGgAnuyogavadavaseyA~, navaraM samudAyArtho'yamasya, samiti- samyak avetyAdhikyena ayanamayaHparicchedo jIvAjIvAdivividhapadArthasArthasya yasminnasau samavAyaH samavayanti vA-samavataranti saMmilanti nAnAvidhA AtmAdayo bhAvA abhidheyatayA yasminnasau samavAya iti, saca pravacanapuruSasyAGgamivAGgamiti samavAyAGgam, tatra kila (r) vyogavat kramAdavaseyA (mu0)| (r) syAGgamiti (mu0)| Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH | // 2 // zrIsamavAyAGgaM zrIzramaNamahAvIravarddhamAnasvAmisambandhI paJcamogaNadhara AryasudharmasvAmI svaziSyaM jambUnAmAnamabhi samavAyAGgArthamabhizrIabhaya0 dhitsuHbhagavati dharmAcArye bahumAnamAvirbhAvayan svakIyavacane ca samastavastuvistArasvabhAvAvabhAsikevalAlokakalitavRttiyutam mahAvIravacananizritatayA'vigAnena pramANamidamiti ziSyasya matiM cAropayannidamAdAveva sambandhasUtramAha suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-(iha khalu samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisuttameNaM purisasIheNaM purisavarapuMDarIeNaM purisavaragaMdhahatthiNA loguttameNaM loganAheNaM logahieNaM logapaIveNaM logapajjoagareNaM abhayadaeNaM cakkhudaeNaM maggadaeNaMsaraNadaeNaMjIvadaeNaM dhammadaeNaM dhammadesaeNaM dhammanAyageNaM dhammavaracAuraMtacakkavaTTiNA appaDihayavaranANadasaNadhareNaM viyadRcchaumeNaM jiNeNaM jANaeNaM tinneNaM tAraeNaM buddheNaM bohaeNaM mutteNaM moyageNaM savvannuNA savvadarisiNA sivamayalamaruyamaNaMtamakkhayamavvAbAhamapuNarAvattayaM siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpAviukAmeNaM ime duvAlasaMge gaNipiDage pannatte, taMjahA-AyAre 1sUyagaDe 2 ThANe 3 samavAe 4 vivAhapannattI 5nAyAdhammakahAo 6 uvAsagadasAo7 aMtagaDadasAo 8 aNuttarovavAidasAo9 paNhAvAgaraNaM 10 vivAgasue 11 diTThivAe 12, tattha NaMje se cautthe aMge samavAetti Ahite tassa NaM ayamaDhe pannatte, taMjahA-) ege AyA ege aNAyA ege daMDe ege adaMDe egA kiriA egA akiriA ege loe ege aloe ege dhamme ege adhamme ege puNNe ege pAve ege baMdhe ege mokkhe ege Asave ege saMvare egA veyaNA egA NijjarA, 18 / jaMbuddIve dIve egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM paNNatte, appaiTThANe narae egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte, pAlae jANavimANe egaM (r)svAmina: sambandhI (mu0)10 jambUnAmAnamiha sama0 (pra0)10 ni:zritatayA (mu0)|mtimaarop0 (mu0)|jaavennN (mu0)| 0 rAvittisiddhi (mu0)| ege puNNe ege apuNNe ege baMdhe (pr0)| cakkavAlavikkhaMbheNaM (pr0)| 2000000000000000000008888880000000RRARABB00000000000000888888888888888HARE // 2 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 3 // sUtram 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pannatte, savvaTThasiddhe mahAvimANe egaMjoyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM pnntte| addAnakkhatte egatAre pannate, cittAnakkhatte egatAre pannatte, sAtinakkhatte egatAre pannatte / imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ega paliovamaM ThiI pannattA, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe neraiANaM ukkoseNaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, doccAe puDhavIe neraiyANaM jahanneNaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, asurakumArANaM devANaM ukkoseNaM egaM sAhiyaM sAgarovamaM ThiI pannattA, asurakumAriMdavajjiyANaM bhomijjANaM devANaM atthegaiANaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, asaMkhijjavAsAuyasannipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM atthegaiANaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, asaMkhijjavAsAuyagabbhavakvaMtiyasaMNimaNuyANaM atthegaiyANaM egaMpaliovamaM ThiI pannattA, vANamaMtarANaM devANaM ukkoseNaM egaM paliovarma ThiI pannattA, joisiyANaM devANaM ukkoseNaM egaM paliovamaM vAsasayasahassamabbhahiyaM ThiI pannattA, sohamme kappe devANaMjahanneNaM egaM paliovamaM ThiI pannattA, sohamme kappe devANaM atthegaiyANaM egaM sAgarovamaM ThiI pannatA, IsANe kappe devANaM jahanneNaM sAiregaM egaM paliovamaM ThiI pannatA, IsANe kappe devANaM atthegaiANaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, je devA sAgaraM susAgaraM sAgarakaMtaM bhavaM maNuM mANusottaraM logahiyaM vimANaM devattAe uvavannA tesiNaM devANaM ukkoseNaM egaM sAgarovamaM ThiI pannattA, te NaM devA egassa addhamAsassU ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMtivAnIsasaMtivA, tesiNaMdevANaMegassavAsasahassassa AhAratusamupajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA~ jIvA je egeNaM bhavaggahaNeNaM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti 18 // sUtram 1 // suyaM me ityAdi, zrutaMAkarNitaM me mayA he AyuSman! cirajIvita! jambUnAman! teNaM ti yo'sau nirmUlonmUlitarAgadveSAdi0 bhavasiddhiyA je jIvA te egeNaM (mu0)| (c) 'suyaM me'ityAdi (mu0) naasti| // 3 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 4 // sUtram 1 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH viSamabhAvaripusainyatayA bhuvanabhAvAvabhAsanasahasaMvedanapurassarAvisaMvAdivacanatayA ca tribhuvanabhavanaprAGgaNaprasapa'tsudhAdhavalayazorAzistena mahAvIreNa bhagavatA-samagraizvaryAdiyuktena eva miti vakSyamANena prakAreNAkhyAtaM-abhihitamAtmAdivastutattvamiti gamyate, athavA AusaMteNaM ti bhagavatetyasya vizeSaNamAyuSmatA cirajIvinA bhagavateti, athavA mayetyasya vizeSaNamidaM AvasatA mayA gurukule AmRzatA vA-saMspRzatA mayA vinayanimittaM karatalAbhyAM guroH kramakamalayugalamiti, yadvA AusaMteNaM ti AjuSamANena prItipravaNamanaseti, yadAkhyAtaM tadadhunocyate-'ege AyA' ityAdi, kasyAMcidvAcanAyAmaparamapi saMbandhasUtramupalabhyate, yathA- iha khalu samaNeNaM bhagavayA ityAdi, tAmeva ca vAcanAM bRhattaratvAvyAkhyAsyAmaH, idaM ca dvitIyasUtraM saGghaharUpaprathamasUtrasyaiva prapaJcarUpamavaseyam, asya caivaMgamanikA-iha asmiMlloke nirgranthatIrthevA, khalurvAkyAlaGkAre avadhAraNe vA, tathA ca ihaiva, na zAkyAdipravacaneSu, zrAmyati- tapasyatIti zramaNastena, idaM cAntimajinasya saha(ja)sanmatisampannaM nAmAntarameva, yadAha-sahasaMmuiyAe samaNe (AcA0 sU0743)tti, bhagavateti pUrvavat, mahAMzcAsau vIrazceti mahAvIrastena, idaM ca mahAsAttvikatayA prANaprahANapravaNaparISahopanipAte'pyaprakampatvena pIyUSapAnaprabhubhirAvirbhAvitam, Aha ca-ayale bhayabheravANaM khaMtikhame parIsahovasaggANaM paDimANaM pArae devehiM (se NAma) kae mahAvIre (paryuSaNA0) tti, kathaMbhUtenetyAha- Adau- prAthamyena zrutadharmamAcArAdigranthAtmakaM karoti-tadarthapraNAyakatvena praNayatItyevaMzIla Adikarastena, tathA taranti tena saMsArasAgaramiti cirajIvitavatA bhagavateti, athavA pAThAntareNa mayetya0 (mu0)| 0 karakukalAbhyAM (pra0)10miti AjuSamANena vA prIti0 (pr0)| miti yadvA..... mANena vA prIti0 (mu0)| 0 sahasampannaM (mu0)| 0 sahasanmatyA shrmnnH| 9 parISahopasargani0 (mu0)| 0 acalo bhayabhairavayoH kSAntikSamaH pariSahopasargANAM pratimAnAM pArago devaiH kRto mahAvIra iti / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 5 // sUtram1 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH tIrthaM pravacanam, tadavyatirekAdiha saGghastIrthaM tasya karaNazIlatvAttIrthakarastena, tIrthakaratvaM ca tasya nAnyopadezabuddhatvapUrvakamityata Aha- svayaM- Atmanaiva nAnyopadezataH, samyagbuddho heyopAdeyavastutattvaM viditavAniti svayaMsaMbuddhastena, svayaMsaMbuddhatvaM cAsya na prAkRtasyevAsaMbhAvya puruSottamatvAdasyetyata Aha-puruSANAMmadhye tena tenAtizayena rUpAdinodgatatvAd UrdhvavarttitvAduttamaH puruSottamastena, atha puruSottamatvameva siMhAdyupamAnatrayeNAsya samarthayannAha- siMha iva siMhaH puruSazcAsau siMhazceti puruSasiMhaH, lokena hi siMhe zauryamatiprakRSTamabhyupagatamataH zauryesa upamAnaM kRtaH,zauryaM tu bhagavato bAlye pratyanIkadevena bhAgyamAnasyApyabhItatvAt kulizakaThinamuSTiprahAraprahata pravarddhamAnAmarazarIrakubjatAkaraNAcca ityatastena, tathA varaM ca tatpuNDarIkaM ca varapuNDarIkaM- dhavalaM sahasrapatraM puruSa eva varapuNDarIkaM puruSavarapuNDarIkam, dhavalatA cAsya bhagavataH sarvAzubhamalImasarahitatvAt sarvaizca zubhairanubhAvaiH zubhatvAdityatastena, tathA varazcAsaugandhahastI ca varagandhahastI puruSa eva varagandhahastI puruSavaragandhahastI, yathA gandhahastinogandhenaiva sarvagajAbhajyante tathA bhagavatastaddezaviharaNena ItiparacakradurbhikSajanamarakAdIni duritAni zatayojanamadhye nazyantIti atastena puruSavaragandhahastinA, na bhagavAn puruSANAmevottamaH kintu sakalajIva-8 lokasyApItyata Aha- lokasya-tiryagnaranarakinAkilakSaNajIvalokasyottamaH- catustriMzadruddhAtizayAdyasAdhAraNaguNagaNopetatayA sakalasurAsurakhacaranaranikaranamasyatayA ca pradhAno lokottamastena, lokottamatvamevAsya puraskurvannAha-lokasyasaMjJibhavyalokasya nAthaH,- prabhurlokanAthastena, nAthatvaM cAsya yogakSemakRnnAtha iti vacanAdaprAptasya samyagdarzanAderyogakaraNena. labdhasya tasyaiva pAlanena ceti, lokanAthatvaM ca tAttvikaM taddhitatve sati sambhavatItyAha-lokasya- ekendriyAdiprANigaNasya (r)syeva saMbhAvyaM (mu0)| OM prahati0 (mu0)| 0 zuddhatvA0 (mu0)| 0 janaDamara0 (mu0)| 9 naranArakanAki0 (mu0)| // 5 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 6 // sUtram 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH hitaH- AtyantikatadrakSAprakarSaprarUpaNenAnukUlavRttirlokahitastena, yadetannAthatvaM hitatvaMvA tadbhavyAnAM yathAvasthitasamastavastustomapradIpanena nAnyathetyAha- lokasya viziSTatiryagnarAmararUpasyAntaratimiranikaranirAkaraNena prakRSTapadArthaprakAzakAritvatpradIpa iva pradIpo lokapradIpastena, idaM ca vizeSaNaM draSTulokamAzrityoktam, atha dRzyaM lokamAzrityAha- lokasyalokyate iti loka iti vyutpattyA lokAlokarUpasya samastavastustomasvabhAvasyAkhaNDamArtaNDamaNDalamiva nikhilabhAvasvabhAvAvabhAsanasamarthakevalAlokapUrvakapravacanaprabhApaTalapravartanena pradyotaM-prakAzaM karotItyevaMzIlo lokapradyotakarastena, nanu lokanAthatvAdivizeSaNayogI hariharahiraNyagarbhAdirapi tattIrthikamatena sambhavatIti ko'sya vizeSa ityAzaGkAyAMtadvizeSAbhidhAnAyAha- na bhayaM dayate prANApaharaNarasikopasargakAriNyapi prANini dadAtItyabhayadayaH, abhayA vA- sarvaprANibhayaparihAravatI dayA ghRNA yasya so'bhayadayoM, hariharAdistu naivamiti, tenAbhayadayena, na kevalamasAvapakArakAriNAmapyanarthaparihAramAtraM karoti api tvarthaprAptiM karotIti darzayannAha-cakSuriva cakSuH- zrutajJAnaM zubhAzubhArthavibhAgakAritvAttaddayate iti cakSurdayastena, yathA hi loke cakSurdattvA vAJchitasthAnamArga darzayan mahopakArI bhavatyevamihApIti darzayannAha- mArgasamyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM paramapadapathaM dayata iti mArgadayastena, yathA hi loke cakSuruddhATanaM mArgadarzanaM ca kRtvA caurAdiviluptA nirupadravaM sthAna prApayan paramopakArI bhavati evamihApIti darzayannAha-zaraNaM-trANamajJAnopadravopadrutAnA tadrakSAsthAnaM tacca paramArthato nirvANaM taddayata iti zaraNadayastena, yathA hi loke cakSurmArgazaraNadAnAt duHsthAnAM jIvitavyaM dadAti evamihApIti darzayannAha-jIvanaM jIvo- bhAvaprANadhAraNamamaraNadharmatvamityarthastaM dayata iti jIvadayo jIveSu vA 0kUlavartI loka0 (mu0)| 7 tadbhavyAtmanAM (pr0)| (c) dRzyaloka0 (mu0)| 0 yasyAsAvabha0 (mu0)| 9vopahatA0 (mu0)| // 6 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 7 // sUtram 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH dayA yasya sa jIvadayo'tastena, idaM cAnantaroktaM vizeSaNakadambakaM bhagavato dharmamayamUrtitvAtsampannamiti dharmAtmakatAmasya vizeSaNapaJcakanAha- dharma- zrutacAritrAtmakaM durgatiprapatajjantudharaNasvabhAvaM dayate- dadAtIti dharmadayastena, taddAnaM cAsya taddezanAdevetyata Aha-dharma- uktalakSaNaM dezayati- kathayatIti dharmadezakastena, dharmadezakatvaM cAsya dharmasvAmitve sati na punaryathA naTasyeti darzayannAha- dharmasya- kSAyikajJAnadarzanacAritrAtmakasya nAyaka:- svAmI yathAvatpAlanAddharmanAyakastena, tathA dharmasya sArathirdharmasArathiH, yathA rathasya sArathI rathaM rathikamazvAMzca rakSati evaM bhagavAMzcAritradharmAGgAnAM saMyamAtmapravacanAkhyAnAM rakSaNopadezAddharmasArathirbhavatIti tena dharmasArathinA, tathA trayaH samudrAzcaturtho himavAn ete catvAraH antAH pRthivyAH paryantAsteSu svAmitayA bhavatIti cAturantaH sa cAsau cakravartI ca cAturantacakravartI varazcAsau cAturantacakravartI ceti varacAturantacakravartI-rAjAtizayaH dharmaviSaye varacAturantacakravartI dharmavaracAturantacakravartI, yathA hi pRthivyAM zeSarAjAtizAyI varacAturantacakravartI bhavati tathA bhagavAn dharmaviSaye zeSapraNetRRNAMmadhye sAtizayatvAt tathocyata iti tena dharmavaracAturantacakravarttinA, etacca dharmadAyakatvAdivizeSaNapaJcakaM prakRSTajJAnAdiyoge sati bhavatItyata Aha-apratihate-kaTakuDyaparvatAdi-8 bhiraskhalite avisaMvAdake vA ata eva kSAyikatvAdvA vare- pradhAne jJAnadarzane kevalalakSaNe dhArayatIti apratihatavarajJAnadarzanadharastena, evaMvidhasaMvedanasaMpadupeto'pi chadmavAn mithyopadezitvAnnopakArIti nizchadmatApratipAdanAyAsyAha, athavA kathamasyApratihatasaMvedanatvaM sampannaM?, atrocyate, AvaraNAbhAvAd, etadevAha-vyAvRttaM- nivRttamapagataM chadma- zaThatvamAvaraNaM vA yasya sa tathA tena vyAvRttachAnA, mAyAvaraNayozcAbhAvo'sya rAgAdijayAjjAta ityata Aha- jayati- nirAkaroti rAgadveSAdi(r)tAmasyAnyavize0 (mu0)| (c) dhAraNa (mu0)| 0 antAH-paryantAH (mu0)| Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 8 // sUtram 1 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH rUpAnarAtIniti jinastena, rAgAdijayazcAsya rAgAdisvarUpatajjayopAyajJAnapUrvaka eva bhavatItyetadasyAha-jAnAti chAdmasthikajJAnacatuSTayeneti jJAyakastena, anantaramasya svArthasampattyupAya uktaH, adhunA svArthasampattipUrvakaM parArthasampAdakatvaM vizeSaNaSaTkenAha- tIrNa iva tIrNaH, saMsArasAgaramiti gamyate tena, tathA tArayati parAnapyupadezavarttina iti tArakastena, tathA buddhena jIvAditattvam, tathA bodhakena jIvAditattvamevapareSAm, tathA muktena bAhyAbhyantaragranthabandhanAt, mocakena tata eva pareSAm, tathA muktatve'pi sarvajJena sarvadarzinA, na tu muktAvasthAyAM darzanAntarAbhimatapuruSeNeva bhAvijaDatvena, tathA zivaM sarvAbAdhArahitatvAt, acalaM svAbhAvikaprAyogikacalanahetvabhAvAt, arujaM- avidyamAnarogam, zarIramanasorabhAvAt, anantamanantArthaviSayajJAnasvarUpatvAt, akSayaM- anAzaM sAdyaparyavasitasthitikatvAt, akSataM vA paripUrNatvAt pUrNimAcandramaNDalavat, avyAbAdhamapIDAkAritvAt apunarAvartakaM avidyamAnapunarbhavAvatAram, tadbIjabhUtakarmAbhAvAt siddhigatiriti nAmadheyaM yasya tatsiddhigatinAmadheyam, tiSThati yasmin karmakRtavikArarahitatvena sadA'vasthito bhavati tatsthAnaM-kSINakarmaNo jIvasya svarUpaM lokAgraM vA, jIvasvarUpavizeSaNAni tu lokAgrasyAdheyadharmANAmAdhAre'dhyAropAdavaseyAni, tadevaMbhUtaM sthAnaM saMprAptukAmena- yAtumanasA na tu tatprAptena, tatprAptasyAkaraNatvena prajJApanA'bhAvAt, prAptukAmeneti ca yaducyate tadupacArAd, anyathA hi nirabhilASA eva bhagavantaH kevalino bhavanti, mokSe bhave ca sarvatra, niHspRho munisattamaiti vacanAditi / tadevamagaNitaguNagaNasampadupetena bhagavatA imaM ti idaMca vakSyamANatayA pratyakSamAsannaMca dvAdazAGgAni yasmiMstadvAdazAGgaMgaNinaHAcAryasya piTakamiva piTakaM gaNipiTakam, yathA hi vAlaJjukavANijakasya piTakaM sarvasvAdhArabhUtaM bhavati evamAcAryasya "jJApaka0 (mu0)100mevApareSAM......granthibandha0 (mu0)| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAtra zrIabhaya0 vRttiyutam // 9 // sUtram 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH dvAdazAkaMjJAnAdiguNaratnasarvasvAdhArakalpaM bhavatIti bhAvaH, prajJaptaM tIrthakaranAmakarmodayavartitayA prAyaH kRtArthenApi paropakArAya prakAzitam, tadyathe tyudAharaNopadarzane, AcAra ityAdi dvAdaza padAni vakSyamANanirvacanAnIti kaNThyAni, tattha NaM ti tatra dvAdazAGge, NamityalaGkAre yattaccaturthamaGgaM samavAya ityAkhyAtaM tasyAyamarthaH- AtmAdiH abhidheyo bhavatIti gamyate, tadyathe ti vaacnaantrdvitiiysNbndhsuutrvyaakhyeti| iha ca viduSA padArthasArthamabhidadhatA sakrama evAsAvabhidhAtavya iti nyAyaH, tatrAcArya ekatvAdisaGkhyAkramasaMbaddhAnarthAn vaktukAma AdAvekatvaviziSTAnAtmanazca sarvapadArthabhojakatvena pradhAnatvAdAtmAdIn sarvasya vastunaHsapratipakSatvena sapratipakSAnege AyA ityAdibhiraSTAdazabhiH sUtrairAha, sthAnAGgoktArthAni caitAni prAyastathApi kizciducyate- eka AtmA, kathaJciditi gamyate, idaM ca sarvasUtreSvanugamanIyam, tatra pradezArthatayA asaGkhyAtapradezo'pi jIvo dravyArthatayA ekaH, athavA pratikSaNaM pUrvasvabhAvakSayAparasvarUpotpAdayogenAnantabhedo'pi * kAlatrayAnugAmicaitanyamAtrApekSayA eka eva AtmA, athavA pratisantAnaM caitanyabhedenAnantatve'pyAtmanAM saGgrahanayAzritasAmAnyarUpApekSayaikatvamAtmana iti| tathA na AtmA anAtmA-ghaTAdipadArthaH, so'pi pradezArthatayA saGkhayeyAsaGkhayeyAnantapradezo'pi tathAvidhaikapariNAmarUpadravyArthApekSayA eka eva, evaM santAnApekSayA'pi, tulyarUpApekSayA tu anupayogalakSaNaikasvabhAvayuktatvAtkathaJcidbhinnasvarUpANAmapi dhrmaastikaayaadiinaamnaatmnaamektvmvseymiti| tathA eko daNDo duSprayuktamanovAkkAyalakSaNo hiMsAmAnaM vA, ekatvaM cAsya sAmAnyanayAdezAd, evaM sarvatraikatvamavaseyam / tthaiko'dnnddH-prshstyogtrymhiNsaamaatrNvaa| tathaikA kriyA-kAyikyAdikA AstikyamAnaM vaa| tathaikA akriyA yoganirodhalakSaNA nAstikatvaM O0pakSAneva (pr0)| // 9 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 10 // sUtram 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH vA / tathaiko lokaH, trividho'pyasaGkhyeyapradezo'pi vA dravyArthatayA / tathA eko'lokaH, anantapradezo'pi dravyArthatayA, athavaite lokAlokayorbahutvavyavacchedanapare sUtre, abhyupagamyante ca kaizcidbahavo lokAH, atastadvilakSaNA alokA api tAvanta eveti, evaM sarvatra gamanikA kaaryaa| navaraM dharmo- dharmAstikAyaH, adharmaH- adharmAstikAyaH, puNyaM- zubhaM karma, pApaMazubhaM karma, bandho- jIvasya karmapudgalasaMzleSaH, sa caikaH sAmAnyataH, sarvakarmabandhavyavacchedAvasare vA punarbandhAbhAvAd, anenoddezena mokSAzravasaMvaravedanAnirjarANAmapyekatvamavaseyamiti / iha cAnAtmagrahaNena sarveSAmanupayogavatAmekatvaM prajJApya punarlokAditayA yadekatvaprarUpaNaM tatsAmAnyavizeSApekSamavagantavyamiti / evaM cAtmAdInAM sakalazAstraprapaJjhyAnAmarthAnAM pratyekamekatvamabhidhAya adhunA''tmAnAtmapariNAmarUpANAmarthAnAM tadevAha- jambU ityAdi sUtrasaptakamAzrayavizeSANAM tathA imIse Nami tyAdisUtrASTAdazakamAzrayiNAM sthityAdidharmANAM pratipAdanaparaM subodham, navaraM jambuddIve dIve iha sUtre AyAmavikkhaMbheNaM ti kvacitpATho dRzyate, kvacittu cakkavAlavikkhaMbheNaM ti tatra prathamaH sambhavati, anyatrApi tathA zravaNAt, sugamazca, dvitIyastvevaM vyAkhyeyaH- cakravAlaviSkambheNa- vRttavyAsena, idaM ca pramANayojanamavaseyam, yadAha-AyaGguleNa vatthu ussehapamANao miNasu dehaM / nagapuDhavivimANAI miNasu pamANaguleNaM tu||1||(bRhtsN0 gA0349) tathA pAlaka-yAnavimAnaM saudharmendrasambandhyAbhiyogikapAlakAbhidhAnadevakRtaM vaikriyam, yAnaM-gamanaMtadarthaM vimAnaM yAyate vA'neneti yAnaMtadeva vimAnaM yAnavimAnaM pAriyAnikamiti yaducyate, atthI tyAdi, asti- vidyate ekeSAM- keSAJcinnairayikANAmekaM palyopamaM sthitiritikRtvA prajJaptA praveditA mayA anyaizca jinaiH, sA ca caturthe prastaTe madhyamA'vaseyeti, evamekaM sAgaropamaM trayodaze pravandhyAnAma0 (pra0) prapazcAnA0 (mu0)|-naatmpri (mu0) 0 AtmAGgulena vastu utsedhAGgulapramANato minu deham / nagapRthvIvimAnAni minu pramANAGgulenaiva // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam | // 11 // sUtram 1 1samavAyaH AtmAnAtmAdiH prastaTe utkRSTA sthitiriti / asurindavajjiyANaM ti camarabalivarjitAnAM bhomejANaM ti bhavanavAsinAM bhUmau pRthivyAM ratnaprabhAbhi-8 dhAnAyAM bhavatvAtteSAmiti, teSAM caikaM palyopamaM madhyamA sthitiryata utkRSTA dezone dve palyopame sA, Aha ca- dAhiNa divaDDa paliyaM do desUNuttarillANaM (bRhatsaM0 gA0 5) ti, asaMkhejje tyAdi, asaGkhayeyAni varSANyAyuryeSAM te tathA te ca te saMjJinazcasamanaskAsteca te paJcendriyatiryagyonikAzcetyasaGkhayeyavarSAyuH saMjJipaJcendriyatiryagyonikAsteSAM keSAJcidye hemavatairaNyavatavarSayorutpannAsteSAmekaM palyopamaM sthitiH, evaM manuSyasUtramapi, navaraMga:-garbhAzaye vyutkrAntiH- utpattiryeSAM tegarbhavyutkrAntikA na samUrcchanajA ityarthaH |vaannmNtraannN devANaM ti, devAnAmeva na tu devInAm, tAsAmarddhapalyopamasya pratipAditatvAt, joisiyANaM devANaM ti candravimAnadevAnAm, na sUryAdidevAnAm, nApi candrAdidevInAm, paliyaM ca sayasahassaM candANavi AuyaM jANa itivacanAt, sohamme kappe devANaM ti iha devazabdena devA devyazca gRhItAH, saudharme hi palyopamAddhInatarA sthitirjaghanyato'pi nAsti, iyaM ca prathamaprastaTe'vaseyA, sohamme kappe atthegaiyANaM devANaM egaM sAgarovama miti, atra devAnAmeva grahaNaM na devInAm, utkRSTato'pi tatra tAsAM paJcAzatpalyopamasthitikatvAt, tathA ekaM sAgaropamamiti madhyamasthityapekSayA, utkarSatastatra sAgaropamadvayasadbhAvAt, prastaTApekSayA tveSAM saptamaprastaTe mdhymaavseyaa| IsANe kappe devANa mityatra devagrahaNena devA devyazca gRhyante, yatastatra sAtirekapalyopamAdanyA jaghanyataH sthitireva nAsti, IsANe kappe devANaM atthegaiyANa mityatra devAnAmeva grahaNaM na devInAm, tatra tAsAmutkarSato'pi paJcapaJcAzatpalyopamasthitikatvAditi, tathA ye devAH sAgaraM-sAgarAbhidhAnamevaM dAkSiNAtyAnAM sArdhaM palyopamaM dve dezone uttaratyAnAm / OM palyopamaM ca zatasahasrAdhikaM cndraannaampyaayurjaaniihi| devAnAmeva grahaNaM na tu devInAm, tatra tAsAM sAgaropamaM sthitiriti (pr0)| // 11 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 2 zrIabhaya0 vRttiyutam // 12 // 2samavAyaH daNDarAzibandhanAni susAgaraM sAgarakAntaM bhavaM manuM mAnuSottaraM lokahitamiha cakAro draSTavyaH, samuccayasya dyotanIyatvAd, vimAnaM- devanivAsavizeSamAsAdyeti zeSaH, devatvena na tu devItvena tAsAM sAgaropamasthiterasambhavAt, utpannA jAtAsteSAM devAnAmekaM sAgaropamaM sthitiriti, etAni ca vimAnAni sptmprsttte'vseyaani| sthityanusAreNa ca devAnAmucchrAsAdayo bhavantIti tAn darzayannAhate Na mityAdi, yeSAM devAnAmekaM sAgaropamaM sthitiste devA NamityalaGkAre arddhamAsasyAnte iti zeSaH, Ananti prANanti, etadeva krameNa vyAkhyAnayannAha- ucchrasanti niHzvasanti, vAzabdAH vikalpArthAH, tathA teSAmeva varSasahasrasyAnte iti zeSaH, AhArArthaH-8 AhAraprayojanamAhArapudgalAnAM grahaNamAbhogato bhavati, anAbhogatastu pratisamayameva vigrahAdanyatra bhavatIti, gAtheha- jassa jai sAgarovamAI ThiI tassa tattiehi~ pakkhehiM / UsAso devANaM vAsasahassehiM AhAro // 1 // (bRhatsaM0 gA0 214) tti, santividyante egaiyA eke kecana bhavasiddhiya tti bhavA- bhAvinI siddhiH- muktiryeSAM te bhavasiddhikA:- bhavyAH bhavaggahaNeNaM ti bhavasya-manuSyajanmano grahaNaM- upAdAnaM bhavagrahaNaM tena setsyanti aSTavidhamaharddhiprAptyA bhotsyante kevalajJAnena tattvaM mokSyante kAzaiH parinirvAsyanti- karmakRtavikAravirahAcchItIbhaviSyanti, kimuktaM bhavati?- sarvaduHkhAnAmantaM kariSyantI ti||1|| sAmAnyanayAzrayaNAdekatayA vastUnyabhidhAyAdhunA vizeSanayAzrayaNAd dvitvenAha do daMDA pannattA, taM0- aTThAdaMDe ceva aNaTThAdaMDe ceva, duve rAsI paNNattA, taMjahA-jIvarAsI ceva ajIvarAsI ceva, duvihe baMdhaNe pannatte, taMjahA- rAgabaMdhaNe ceva dosabaMdhaNe ceva, puvAphagguNInakkhatte dutAre pa0, uttarAphagguNI nakkhatte dutAre pa0, puvvAbhaddavayA 7 devInA0.......sthitiH (mu0)| 0 yasya yAvantiH sAgaropamANi sthitistasya tAvadbhiH pkssaiH| ucchAso devAnAM vrssshsrairaahaarH|| 0 mokSanti karmarAzeH (mu0)| sAgarAI ThiI (pra0) Thii (mu0)| // 12 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 13 // sUtram 2 2samavAyaH daNDarAzibandhanAni nakkhatte dutAre pa0, uttarAbhaddavayA nakkhatte dutAre pa0, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM do paliovamAI ThiI pa0 duccAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM do sAgarovamAI ThiI pa0 asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM do paliovamAiMThiI pa0 asurakumAriMdavajiyANaM bhomijANaM devANaM ukkoseNaM desUNAIdo paliovamAiM ThiIpa0, asaMkhijjavAsAuyasannipaMceMdiyatirikkhajoNiANaM atthegaiyANaM do paliovamAiM ThiIpa0 asaMkhijjavAsAuyasanni0 mANussANaM atthegaiyANaM devANaM (ca) dopaliovamAiMThiI pa0 sohamme kappe atthegaiyANaM devANaM do paliovamAI ThiI pa0 IsANe kappe atthegaiyANaM devANaM do paliovamAI ThiI pa0 sohamme kappe atthegaiyANaM devANaM ukkoseNaM do sAgarovamAiM ThiI pa0 IsANe kappe devANaM ukkoseNaM sAhiyAI do sAgarovamAiM ThiI pa0 saNaMkumAre kappe devANaM jahaNNeNaM do sAgarovamAI ThiI pa0 mAhiMde kappe devANaM jahaNNeNaM sAhiyAI do sAgarovamAI ThiI pa0 je devA subhaM subhakaMtaM subhavaNNaM subhagaMdhaM subhalesaM subhaphAsaMsohammavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM do sAgarovamAiMThiI pa0 te NaM devA doNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM dohiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai / atthegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je dohiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 2 // do daMDe tyAdisugamamAdvisthAnakasamApteH, navaramiha daNDarAzibandhanArthaM sUtrANAM trayaM nakSatrArthaM catuSTayaM sthityarthaM trayodazakamucchrAsAdyarthaM trayamiti, tatrArthena- svaparopakAralakSaNena prayojanena daNDo-hiMsA arthadaNDaH, etadviparIto'narthadaNDa iti, tathA 1 ratnaprabhAyAM dvipalyopamA sthitizcaturthaprastaTe madhyamA, dvitIyAyAM dve sAgaropame sthitiHSaSThaprastaTe madhyamA jJeyA, tathA asurendravarjitabhavanavAsinAM dve dezone palyopame sthitiraudIcyanAgakumArAdInAzrityAvaseyA, yata Aha- do desUNuttarillANaM ti, tathA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram zrIsamavAyAja zrIabhaya0 vRttiyutam // 14 // 3samavAyaH daNDaguptyAdiH asaGkhyeyavarSAyuSAM paJcendriyatirazcAM manuSyANAM ca harivarSaramyakavarSajanmanAM dvipalyopamA sthitiriti // 2 // atha tristhAnakaM taodaMDA pa0 taM0- maNadaMDe vayadaMDe kAyadaMDe, tao guttIo pa0, taMjahA- maNaguttI vayaguttI kAyaguttI, tao sallA pa0 taM0mAyAsalle NaM niyANasalle NaM micchAdasaNasalle NaM, tao gAravA pa0 taM0- iddhIgArave NaM rasagArave NaM sAyAgArave NaM, tao virAhaNA pa0 taM0-nANavirAhaNA daMsaNavirAhaNA carittavirAhaNA, migasiranakkhatte titAre pa0, pussanakkhatte titArepa0 jeTThAnakkhatte titAre pa0 abhIinakkhatte titAre pa0 savaNanakkhatte titAre pa0 assiNinakkhatte titAre pa0 bharaNInakkhatte titAre pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaMneraiyANaM tinni paliovamAI ThiIpa0, doccAeNaMpuDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAiMThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe neraiyANaM jahaNNeNaM tiNNi sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM tiNNi paliovamAI ThiI pa0, asaMkhijavAsAuyasannipaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAiMThiI pa0, asaMkhijjavAsAuyasannigabbhavakkaMtiyamaNussANaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM tiNNi paliovamAI ThiI pa0, saNaMkumAramAhidesukappesu atthegaiyANaM devANaM tiNi sAgarovamAI ThiI, pa0, je devA AbhaMkaraM pabhaMkara AbhaMkarapabhaMkaraM caMdaM caMdAvattaM caMdappabhaM caMdakaMtaM caMdavaNNaM caMdalesaM caMdajjhayaM caMdasiMgaM caMdasiTuM caMdakUDaM caMduttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAiM ThiI pa0 te NaM devA tiNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM ukkoseNaM tihiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tihiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 3 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavAyaH zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam | // 15 // kaSAyadhyAnAdiH tao ityAdi sarvaM sugamam, navaramiha daNDaguptizalyagauravavirAdhanArthaM sUtrANAM paJcakam, nakSatrArthaM saptakam, sthityarthaM / navakam, ucchrAsAdyarthaM trayamiti, tatra daNDyate-cAritraizvaryApahArato'sArIkriyate ebhirAtmeti daNDAH- duSprayuktamanaHprabhRtayaH mana eva daNDo manodaNDo manasA vA duSprayuktenAtmano daNDo- daNDanaM manodaNDaH evamitarAvapi, tathA gopanAni guptayaHmanaHprabhRtInAmazubhapravRttinirodhanAni zubhapravRttikaraNAni ceti / tathA tomarAdizalyAnIva zalyAni duHkhadAyakatvAt mAyAdIni, tatra mAyA- nikRtiH, saiva zalyaM mAyAzalyam, NaM kAro vAkyAlaGkAra evamitare api, navaraM nidAnaM devAdiRddhInAM darzanazravaNAbhyAmito brahmacaryAdarenuSThAnAnmamaitA bhUyAsurityadhyavasAyo mithyAdarzanaM- atattvArthazraddhAnamiti / tathA gauravANiabhimAnalobhAbhyAmAtmano'zubhabhAvagurutvAni tAni ca saMsAracakravAlaparibhramaNahetukarmanidAnAni, tatra RddhyA- narendrAdi-8 pUjyAcAryatvAdilakSaNayA gauravamRddhigauravam, RddhiprAptyabhimAnatadaprAptiprArthanadvAreNAtmano'zubhabhAvagauravamityarthaH, evaM rasena gauravaM rasagauravam, sAtena gauravaM sAtagauravaM ceti / tathA virAdhanAH- khaNDanAH, tatra jJAnasya virAdhanA jJAnavirAdhanA- jJAnapratyanIkatAnihnavAdirUpA evamitare api, navaraM darzanaM-samyagdarzanaM kSAyikAdi, cAritraM-sAmAyikAdIti / tathA asaGkhyAtavarSAyuSAM paJcendriyatiryagmanuSyANAM devakurUttarakurujanmanAM trINi palyopamAnIti, tathA AbhaGkaraM prabhaGkaraM AbhaGkaraprabhaGkaraM candraM candrAvata / candraprabhaM candrakAntaM candravarNaM candralezyaM candradhvajaM candrazRGgaM candraziSTaM candrakUTaM candrottarAvataMsakaM vimAnamiti // 3 // P cattAri kasAyA pa0 taM0- kohakasAe mANakasAe mAyAkasAe lobhakasAe, cattAri jhANA pa0 taM0- aTTajjhANe ruddajjhANe dhammajjhANe sukkajjhANe, cattAri vigahAo pa0 taM0- ithikahA bhattakahA rAyakahA desakahA, cattAri saNNA pa0 taM0- AhAra0 7 tathA (mu0)| (c) 'Na'mityalaGkAre (mu0)| (c) sAtayA (mu0)| 7 candrasRSTaM (mu0)| Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgA zrIabhaya vRttiyutam // 16 // sUtram 4 4samavAyaH kaSAyadhyAnAdiH bhaya0 mehuNa0 pariggahasaNNA, cauvihe baMdhe pa0 taM0- pagaibaMdhe ThiibaMdhe aNubhAvabaMdhe paesabaMdhe, caugAue joyaNe pa0, aNurAhAnakkhatte cautAre pa0, puvvAsADhAnakhatte cautAre pa0, uttarAsADhAnakkhatte cautAre pa0, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cattAri paliovamAiM ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cattAri sAgarovamAIThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cattAri paliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesukappesuatthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAiM ThiI pa0, saNaMkumAramAhiMdesu kappesu atthegaiyANaM devANaM cattAri sAgarovamAI ThiI pa0, je devA kiTiM sukihi~ kiTThiyAvattaM kiTThippabhaM kiTThijuttaM kiTThivaNNaM kiTThilesaM kiTThijjhayaM kiTThisiMga kiTThisiTuM kiTThikUDaM kiTThattaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM cattAri sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA cauNha'ddhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiM devANaM cauhiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, atthegaiA bhavasiddhiyA jIvA je cauhiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karissaMti // sUtram 4 // catuHsthAnakamapi sugamameva, navaraM kaSAyadhyAnavikathAsaMjJAbandhayojanArthaM sUtrANAM SaTkam, nakSatrArthaM trayam, sthityarthaM SaTkam, zeSaM tathaiva, antarmuhUrta yAvaccittasyaikAgratA yoganirodhazcadhyAnam, tatrAta manojJAmanojJavastuviyogasaMyogAdinibandhanacittaviklavalakSaNaM raudraM hiMsA'nRtacauryadhanasaMrakSaNAbhisandhAnalakSaNaM dharnAmAjJAdipadArthasvarUpaparyAlocanaikAgratA zuklaM pUrvagatazrutAlambanena manaso'tyantasthiratA yoganirodhazceti, tathA viruddhAzcAritraM prati stryAdiviSayAH kathA vikathAH, tathA saMjJAH- asAtavedanIyamohanIyakarmodayasampAdyA AhArAbhilASAdirUpAzcetanAvizeSAH, tathA sakaSAyatvAjjIvasya karmaNo 0 manojJAmanojJeSu vastuSu viyoga0 (mu0)| 0 zrutAvala0 (mu0)| // 16 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 17 // sUtram 5 5samavAyaH kriyAmahAvratAdiH yogyAnAM pudgalAnAM bandhanaM- AdAnaM bandhaH, tatra prakRtayaH karmaNoM'zA bhedAH jJAnAvaraNIyAdayo'STau tAsAMbandhaH prakRtibandhaH tathA sthitistAsAmevAvasthAnaMjaghanyAdibhedabhinnaM tasyA bandho-nivarttanaM sthitibandhaH, tathA anubhAvo-vipAkastIvAdibhedo rasastasya bandho'nubhAvabandhaH, tathA jIvapradezeSu karmapradezAnAmanantAnantAnAMpratiprakRti pratiniyataparimANAnAM bandhaH-saMbandhanaM pradezabandha iti, tathA kRSTisukRSTyAdIni dvAdaza vimAnAni pUrvoktavimAnanAmAnusAravantIti // 4 // paMca kiriyA pa0 taM0- kAiyA ahigaraNiyA pAusiA pAritAvaNiApANAivAyakiriyA, paMca mahavvayA pa0 taM0-savvAo pANAivAyAo veramaNaM savvAo musAvAyAo veramaNaM savvAo adattAdANAo veramaNaM savvAo mehUNAo veramaNaM savvAo pariggahAo veramaNaM, paMca kAmaguNA pa0 taM0- saddA rUvA rasA gaMdhA phAsA, paMca AsavadArA pa0 taM0- micchattaM aviraI pamAyA kasAyA jogA, paMca saMvaradArA pa0 taM0-sammattaM viraI appamattayA akasAyA ajogayA, paMca nijjaraTThANA pa0 taM0- pANAivAyAo veramaNaM musAvAyAoveramaNaM adinnAdANAoveramaNaM mehuNAoveramaNaM pariggahAo veramaNaM, paMca samiIopa0 taM0-IriyAsamiI bhAsAsamiI esaNAsamiI AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapAriTThAvaNiyAsamiI, paMca asthikAyA pa0 taM0-dhammatthikAe adhammatthikAe AgAsatthikAe jIvatthikAe poggalatthikAe, rohiNInakkhatte paMcatAre pa0, puNavvasunakkhatte paMcatAre pa0, hatthanakkhatte paMcatAre pa0, visAhAnakkhatte paMcatAre pa0, dhaNiTThAnakkhatte paMcatAre pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paMca paliovamAI ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paMca sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM paMca paliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM paMca paliovamAI ThiI pa0, saNaMkumAramAhiMdesu kappesu atthegaiyANaM devANaM paMca sAgarovamAI ThiI pa0, je devA vAyaM suvAyaM vAyAvattaM vAyappabhaM // 17 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 18 // sUtram 5 5samavAyaH kriyAmahAvratAdiH vAyakaMtaM vAyavaNNaM vAyalesaM vAyajjhayaM vAyasiMgaM vAyasiTuM vAyakUDaM vAuttaravaDiMsagaM sUraM susUra sUrAvattaM sUrappabhaMsUrakaMtaM sUravaNNaM sUralesaM sUrajjhayaM sUrasiMgaM sUrasiTuM sUrakUDaM sUruttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM paMca sAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA paMcaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vAUsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM paMcahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasidviyA jIvAje paMcahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva aMtaM karissaMti ||suutrm 5 // paJcasthAnakamapi sugamam, navaraM kriyAmahAvratakAmaguNAzravasaMvaranirjarAsthAnasamityastikAyArtha sUtrANAmaSTakam, nakSatrArthaM paJcakam, sthityarthaM SaTkam, ucchrAsAdyarthaM trayameveti kriyAH- vyApAravizeSAH tatra kAyena nirvRttA kAyikI, kAyaceSTetyarthaH, adhikriyate AtmA narakAdiSu yena tadadhikaraNaM tena nirvRttA AdhikaraNikI-khagAdinirvartanAdilakSaNeti, pradveSo-matsarastena nirvRttA prAdveSikI, paritApanaM- tADanAdiduHkhavizeSalakSaNaM tena nirvRttA pAritApanikI, prANAtipAtakriyA pratIteti, tathA kAmyante- abhilaSyante iti kAmAste ca te guNAzca-pudgaladharmAH zabdAdaya iti kAmaguNAH, kAmasya vA- madanasyoddIpakA guNAH kAmaguNAH-zabdAdaya iti, tathA AzravadvArANi-karmopAdAnopAyA mithyAtvAdIni saMvarasya-karmAnupAdAnasya dvArANiupAyAH saMvaradvArANi-mithyAtvAdyAzravadvAraviparItAni samyaktvAdIni, tathA nirjarA-dezataH karmakSapaNA, tasyAHsthAnAniAzrayAH kAraNAnItiyAvannirjarAsthAnAni- prANAtipAtaviramaNAdIni, etAnyeva ca sarvazabdavizeSitAni mahAvratAni bhavanti, tAni ca pUrvasUtre'bhihitAni sthUlazabdavizeSitAni aNuvratAni bhavanti, nirjarAsthAnatvaM punareSAMsAdhAraNamiti tadihaiSAmabhihitam, tathA samitayaH- saGgatAH pravRttayaH,tatreryAsamitiH- gamane samyak sattvaparihArataH pravRttiH, bhASAsamitiH- niravadya 8 // 18 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 19 // sUtram 6 6samavAyaH lezyAdiH vacanapravRttiH, eSaNAsamitiH- dvicatvAriMzaddoSavarjanena bhaktAdigrahaNe pravRttiH, AdAne- grahaNe bhANDamAtrAyA:upakaraNaparicchadasya nikSepaNe avasthApane samitiH- supratyupekSitAdisAGgatyena pravRttizcaturthI, tathocArasya- purISasya, prazravaNasyamUtrasya,khelasya niSThIvanasya, siMghAnasya-nAsikAzleSmaNaH, jallasya camalasya pariSThApanAyAM-parityAgesamitiH-sthaNDilAdidoSaparihArataH pravRttiriti paJcamI, astikAyAH- pradezarAzayaH dharmAstikAyAdayo gatisthityavagAhopayogasparzAdilakSaNAH, sthitisUtreSu sthiterutkRSTAdivibhAga evamanugantavyaH, yaduta-sAgaramegaM 1 tiya 2 satta 3 dasa ya 4 sattarasa 5 taha ya bAvIsA 6 / tettIsaM jAva ThiI sattasuvi kameNa puDhavIsu // 1 // jA paDhamAe jeTThA sA bIyAe kaNiTThiyA bhaNiyA / taratamajogo eso dasa vAsasahassa rayaNAe // 2 // (bRhatsaM0 gA0 233-234) tathA- do 1 sAhi 2 satta 3 sAhI 4 dasa codasa 6 sattareva, ayarAI / sohammA jA sukko taduvari ekkekamArove // 3 // paliyaM 1 ahiyaM 2 do sAra 3 sAhiyA 4 satta 5 dasa 6 coddasa ye 7 / sattarasa 8 sahassAre taduvari ekkekkmaarove||4||(bRhtsN0 gA0 12-14) tti, tathA vAtaM suvAtamityAdIni dvAdaza vAtAbhilApena vimAnanAmAni tAvantyeva sUrAbhilApeneti // 5 // chalesAopaNNattA taMjahA-kaNhalesAnIlalesA kAulesA teulesA pamhalesA sukkalesA, chajIvanikAyA pa0 taM0- puddhviikaae| mAtrayorupa0 (mu0) jallasya dehamalasya (mu0)| sAgaropamamekaM trINi sapta daza ca saptadaza tathA ca dvAviMzatiH / trayastriMzat yAvat sthitiH saptasvapi krameNa pRthvISu ||1||yaa prathamAyAM jyeSThA sA agretanAyAM jaghanyA bhaNitA / taratamayoga eSa daza varSasahasrANi ratnaprabhAyAm // 2 // dve sAdhike sapta sAdhikAni daza caturdaza saptadazaiva atarANi / saudharmAt yAvat zukraH taduparyekaikamAropayet // 3 // palyaM adhika dve sAgaropame sAdhike sapta daza caturdaza / saptadaza sahasrAre taduparyekaikamAropayet // 4 // OM sAhiya (mu0)| sAhiya 4 satta 5 dasa 6 cauddasa 7 (tahaya) (mu0)| // 19 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 20 // 6samavAyaH lezyAdiH AUkAe teukAe vAukAe vaNassaikAe tasakAe, chavvihe bAhire tavokamme pa0 taM0- aNasaNe UNoyariyA vittIsaMkhevo rasapariccAo kAyakileso saMlINayA, chavvihe abhiMtare tavokamme pa0 taM0- pAyacchittaM viNao veyAvaccaM sajjhAo jhANaM ussaggo, cha chAumatthiyA samugghAyA pa0 taM0- veyaNAsamugghAe kasAyasamugghAe mAraNaMtiasamugghAe veuvviyasamugghAe teyasamugghAe AhArasamugghAe , chavvihe atthuggahe pa0 taM0- soiMdiyaatthuggahe cakkhuiMdiyaatthuggahe ghANiMdiaatthuggahe jinbhiMdiyaatthuggahe phAsiMdiyaatthuggahe noiMdiyaatthuggahe, kattiyAnakkhatte chatAre pa0, asilesAnakkhatte chatAre pa0, ImIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cha paliovamAiM ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cha sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaMcha paliovamAiMThiI pa0, sohammIsANesu kappasu atthegaiyANaM devANaM cha paliovamAiMThiI pa0, saNaMkumAramAhidesu atthegaiyANaM devANaM cha sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sayaMbhu sayaMbhUramaNaM ghosaM sughosaM mahAghosaM kiTThighosaM vIraM suvIraM vIragataM vIraseNiyaM vIrAvattaM vIrappabhaM vIrakaMtaM vIravaNNaM vIralesaM vIrajjhayaM vIrasiMgavIrasiTuMvIrakUDaM vIruttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM cha sAgarovamAiM ThiI pa0, te NaM devA chaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM chahiM vAsasahassehiM AhAraTThesamuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je chahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva savvadukkhANamaMtaM krissNti|| sUtram 6 // SaTsthAnakamatha, tacca subodham, navaramiha lezyA 1 jIvanikAya 2 bAhyA 3''bhyantaratapaH 4 samuddhAtA 5'vagrahArthAni sUtrANi SaT, nakSatrArthe dve, sthityarthAni SaT, ucchvAsAdyarthaM trayameveti, tatra lezyAnAMsvarUpamidaM-kRSNAdidravyasAcivyAt,pariNAmo ya AtmanaH / sphaTikasyeva tatrAyaM, lezyAzabdaH prayujyate // 1 // iti, tathA bAhyaM tapaH- bAhyazarIrasya parizoSaNena karmakSapaNa // 20 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7samavAyaH zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 21 // hetutvAditi, AbhyantaraM- cittanirodhaprAdhAnyena karmakSapaNahetutvAditi, tathA chadmastha:- akevalI tatra bhavA chAdmasthikAH, sUtram sam- ekIbhAvenot-prAbalyena ghAtA:-nirjaraNAni samuddhAtAH, vedanAdipariNato hi jIvo bahUn vedniiyaadikrmprdeshaan| bhayasthAnAdiH kAlAntarAnubhavayogyAnudIraNAkaraNenAkRSyodaye prakSipyAnubhUya nirjarayati, AtmapradezaiH saMzliSTAn zAtayatItyarthaH, te ceha vedanAdibhedena SaDuktAH, tatra vedanAsamuddhAto'sadvedyakarmAzrayaH kaSAyasamuddhAtaHkaSAyAkhyacAritramohanIyakarmAzrayaH mAraNAntikasamuddhAto'ntarmuhUrtazeSAyuSkakarmAzrayo vaikurvikataijasAhArakasamuddhAtAH zarIranAmakarmAzrayAH, tatra vedanAsamuddhAtasamuddhata AtmA vedanIyakarmapudgalazAtaM karoti, kaSAyasamuddhAtasamuddhataH kaSAyapudgalazAtaM mAraNAntikasamuddhAtasamuddhata AyuHkarmapudgalaghAtaM vaikurvikasamuddhAtasamuddhatastu jIvapradezAn zarIrAbahirniSkAzya zarIraviSkambhabAhalyamAtramAyAmatazca saGkhayeyAni yojanAni daNDaM nisRjati nisRjya ca yathAsthUlAn vaikriyazarIranAmakarmapudgalAn prAgbaddhAn zAtayati, evaM taijasAhArakasamuddhAtAvapi vyAkhyeyAviti, tathA arthasya-sAmAnyAnirdezyasvarUpasya zabdAdeH 'ave'ti prathamaM vyaJjanAvagrahAnantaraMgrahaNaM- paricchedanamarthAvagrahaH, sa caikasAmayiko naizcayiko vyAvahArikastvaGkhayeyasAmayikaH, sa ca SoDhA- zrotrAdibhirindriyairnoindriyeNa ca manasA janyamAnatvAditi, sthitisUtre svayambhvAdIni viMzatirvimAnAnIti ||6||ath saptasthAnakaM viviyate - satta bhayaTThANA pa0 taM0- ihalogabhae paralogabhae AdANabhae akamhAbhae AjIvabhae maraNabhae asilogabhae, satta samugghAyA pa0 taM0- veyaNAsamugghAe kasAyasamugghAe mAraNaMtiyasamugghAe veubviyasamugghAe teyasamugghAe AhArasamugghAe kevalisamugyAe, samaNe bhagavaM mahAvIre satta rayaNIo uDe uccatteNaM hotthA, iheva jaMbuddIve dIve satta vAsaharapabvayA pa0 taM0- cullahimavaMte mahAhimavaMte 70sthikAH, tatra sam-ekIbhAvenot-prAbalyena ca ghAtAni (mu0)| nudIraNenAkRSyodaye (pr0)| 0 0zATanaM (mu0)| 0 saptamaM sthA0 (mu0)| 21 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7samavAyaH zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 22 // bhayasthAnAdiH nisaDhe nIlavaMte ruppI siharI mandare, iheva jambuddIve dIve satta vAsA pa0 taM0-bharahe hemavate harivAse mahAvidehe rammae eraNNavae eravae, khINamoheNaM bhagavayA mohaNijjavajAo satta kammapayaDIo vee (ja) I, mahAnakkhatte sattatAre pa0, kattiAiA satta nakkhattA puvvadAriA pa0 (pAThA0 abhiyAiyA satta nakkhattA), mahAiA satta nakkhattA dAhiNadAriA pa0 aNurAhAiA satta nakkhattA avaradAriA pa0 dhaNiMTThAiA satta nakkhattA uttaradAriA pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM satta paliovamAiM ThiI pa0, taccAe NaM puDhavIe neraiyANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI ThiI pa0, cautthIe NaM puDhavIe neraiyANaM jahaNNeNaM satta sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM satta paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM satta paliovamAI ThiI pa0, saNaMkumAre kappe atthegaiyANaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAI ThiI pa0, mAhiMde kappe devANaM ukkoseNaMsAiregAiMsatta sAgarovamAiM ThiI pa0, baMbhaloe kappe atthegaiyANaM devANaM satta sAhiyA sAgarovamAI ThiI pa0, je devA samaM samappabhaM mahApabhaM pabhAsaM bhAsuraM vimalaM kaMcaNakUDaM saNaMkumAravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM satta sAgarovamAiM ThiI teNaM devA sattaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM sattahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA jeNaMsattahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti bujjhissaMti jAva savva-dukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 7 // tacca kaNThyam, navaramiha bhayasamuddhAtamahAvIravarSadharavarSakSINamohArthAni sUtrAANi SaT, nakSatrArthAni paJca, sthityarthAni nava, ucchrAsAdyarthAni trINyeveti, tatrehalokabhayaM yatsajAtIyAt, paralokabhayaM yadvijAtIyAt, AdAnabhayaM yad dravyamAzritya jAyate, akasmAdbhayaM bAhyanimittanirapekSaM svavikalpAjAtam, zeSANi pratItAni, navaramazloka:- akIrttiriti, samuddhAtA: Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 23 // samavAyaH madasthAnAdiH prAgvat, navaraM kevalisamuddhAto vedanIyanAmagotrAzraya iti, tathA ratniH- vitatAGgalihasta iti, Uoccatvena na tiryaguccatveneti, hotthA babhUveti, tathA abhijidAdIni sapta nakSatrAANi pUrvadvArikANi, pUrvadizi yeSu gacchataHzubhaM bhavati, evamazvinyAdIni dakSiNadvArikANi puSyAdInyaparadvArikANi svAtyAdInyuttaradvArikiANIti siddhAntamatamiha tu matAntaramAzritya kRttikAdIni sapta sapta pUrvadvArikAdIni bhaNitAni, candraprajJaptau tu bahutarANi matAni darzitAnIhArtha iti, sthitisUtre samAdInyaSTau vimAnanAmAnIti // 7 // ___ aTTha mayaTThANA pa0 taM0- jAtimae kulamae balamae rUvamae tavamae suyamae lAbhamae issariyamae, aTTha pavayaNamAyAo pa0 taM0-IriyAsamiI bhAsAsamiI esaNAsamiI AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI uccArapAsavaNakhelajallasiMghANapAriTThAvaNiyAsamiI maNaguttI vayaguttI kAyaguttI, vANamaMtarANaM devANaM ceiyarukkhA aTTa joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, jaMbU NaM sudaMsaNA aTTha joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, kUDasAmalI NaMgarulAvAse aTThajoyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, jaMbuddIvassa NaM jagaI aTTha joyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, aTThasAmaie kevalisamugghAe pa0 taM0- paDhame samae daMDaM karei, bIe samae kavADaM karei, taie samae maMthaM karei, cautthe samae maMthaMtarAI pUrei, paMcame samae maMthaMtarAi paDisAharai, chaTTe samae maMthaM paDisAharai, sattame samae kavADaM paDisAharai, aTThame samae daMDaM paDisAharai tato pacchA sarIratthe bhavai, pAsassa NaM arahao purisAdANiassa aTTha gaNA, aTTha gaNaharA hotthA, taM0- subhe ya subhaghose ya, vasiTTe bNbhyaariy| some siridhare ceva, vIrabhadde jase iy||1||atttth nakkhattA caMdeNaM saddhiM pamaI jogaMjoeMti, taM0- kattiyA 1 rohiNI 2 puNavvasU 3mahA 4 cittA 5 visAhA 6 aNurAhA 7 jeTThA 8, imIse NaM rayaNappahAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM aTTha paliovamAI ThiI pa0, cautthIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM aTTha sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM // 23 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satrama8 zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 24 // 8samavAyaH madasthAnAdiH aTTha paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM aTTha paliovamAI ThiI pa0, baMbhaloe kappe atthegaiyANaM devANaM aTTha sAgarovamAI ThiIpa0, je devA aciM1accimAliM 2 vairoyaNaM 3 pabhaMkaraM 4 caMdAbhaM 5 sUrAbhaM 6 supaiTThAbhaM 7 aggiccAbhaM 8 riTThAbhaM 9 aruNAbhaM 10 aruNuttaravaDiMsagaM 11 vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM aTTha sAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA aTThaNhaM addhamAsANaM ANamaMtivApANamaMti vA UsasaMti vAnIsasaMti vA tesiNaMdevANaM aTThahiM vAsasahassehiM AhAraTTesamuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je aTThahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti jAva aMtaM karissaMti // sUtram 8 // athASTasthAnakaM vyAkhyAyate, sugamaMcaitat, navaramiha madasthAnapravacanamAtRcaityavRkSajambUzAlmalIjagatIkevalisamuddhAtagaNadharanakSatrArthAni sUtrAANi nava, sthityarthAni SaT, ucchvAsAdyarthAni trINIti, tatra madasya- abhimAnasya sthAnAniAzrayAH madasthAnAni- jAtyAdIni, tAnyeva madapradhAnatayA darzayannAha- jAimae ityAdi, jAtyA mado jAtimada evamanyAnyapi, athavA madasya sthAnAni- bhedAH madasthAnAni, tAnyevAha- jAimae ityAdi, zeSaM tathaiva, tathA pravacanasya- dvAdazAGgasya tadAdhArasya vA saGgasya mAtara iva-jananya iva pravacanamAtaraH- IryAsamityAdayo, dvAdazAGgaMhitA Azritya sAkSAtprasaGgato vA pravarttate, bhavati ca yato yatpravarttate tasya tadAzritya mAtRkalpateti, saGghapakSe tu yathA zizurmAtaramamuJcannAtmalAbha labhate evaM saGghastA amuJcan saGghatvaM labhate nAnyathetIryAsamityAdInAM pravacanamAtRteti, tathA vyantaradevAnAM caityavRkSAH tannagareSu sudharmAdisabhAnAmagrato maNipIThikAnAmupari sarvaratnamayA chatradhvajAdibhiralaGkatA bhavanti, te caivaM zlokAbhyAmavagantavyAHkalaMbo u pisAyANaM, vaDo jakkhANa ceiyaM / tulasI bhUyANaM bhave, rakkhasANaM tu kNddo||1|| asogo kiNNarANaM ca, kiMpurisANa ya 0 athASTamasthA0 (mu0)| 0 neti (mu0)| 0 stAmamu0 (mu0)| 0 chatracAmaradhvajA0 (mu0)| 8 // 24 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satrama 9 samavAyaH shriismvaayaa| zrIabhaya0 vRttiyutam // 25 // | brahmacarya| guptyAdiH cNpo| nAgarukkho bhuyaMgANaM, gaMdhavvANa ytuNburuu||2|| (sthAnAGgaH sU0654)tti, tathA jambutti uttarakuruSu jambUvRkSaH pRthivIpariNAmaH sudarzaneti tannAma, evaM kUTazAlmalI vRkSavizeSa evaM devakuruSu garuDajAtIyasya veNudevAbhidhAnasya devasyAvAsa iti, jagatI jambUdvIpanagarasya prAkArakalpA pAlIti, tathA pArzvasyAhatastrayoviMzatitamatIrthakarasya purisAdANIyassa tti puruSANAM madhye AdAnIyaH- AdeyaH puruSAdAnIyastasyASTau gaNAH- samAnavAcanAkriyAH sAdhusamudAyAH aSTau gaNadharAH tannAyakAH sUrayaH, idaM caitatpramANaM sthAnAGge paryuSaNAkalpe ca zrUyate, kevalamAvazyake anyathA, tatra hyuktaM- dasa navagaM gaNANa mANaM jiNiMdANaM (Ava0ni0 268)ti, ko'rthaH? pArzvasya dazagaNA: gaNadharAzca, tadiha dvayoralpAyuSkatvAdinA kAraNenAvivakSA'numAtavyeti, subhe ityAdi zlokaH, tathA aSTau nakSatrANi candreNa sArdhaM pramaI-candro madhyena teSAM gacchatItyevaM lakSaNaM yoga-saMbandhaM yojayantikurvanti, atrArthe'bhihitaM lokazriyAM-puNavvasu rohiNi cittA maha jeTTaNurAha kittiya visAhA / caMdassa ubhayajogaM ti, yAni ca dakSiNottarayogIni tAni pramaIyogInyapi kadAcidbhavanti, yato lokazrITIkAkRtoktaM- etAni nakSatrAANyubhayayogIni candrasyottareNa dakSiNena ca yujyante kadAciccandreNa bhedamapyupayAntI ti, tathArcirAdInyekAdaza vimAnanAmAni // 8 // nava baMbhaceraguttIo pa0 taM0 no itthIpasupaMDagasaMsattANi sijjAsaNANi sevittA bhavai 1 no itthINaM kahaM kahittA bhavai 2 no itthINaM gaNAiMsevittA bhavai 3 no itthINaM iMdiyANi maNoharAImaNoramAI AloittA nijjhAittA bhavai 4 no paNIyarasabhoI 5 no pANabhoyaNassa aimAyAe AhAraittA 6 no itthINaM puvvarayAI puvvakIliAIsamaraittA bhavai, no saddANuvAI no rUvANuvAI no gandhANuvAI no rasANuvAI no phAsANuvAI no silogANuvAI 8 no sAyAsokkhapaDibaddhe yAvi bhavai 9nava baMbhaceraaguttIopa0 eSa (mu0)| 7 tannAmakAH (mu0)| 0 nugantavyeti (mu0)| // 25 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAkaM zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 9 9samavAyaH brahmacaryaguptyAdiH // 26 // taM0- itthIpasupaMDagasaMsattANaM sijjAsaNANaM sevaNayA jAvasAyAsukkhapaDibaddhe yAvibhavai, nava baMbhacerA pa0 taM0- satthapariNNA logavijao sIosaNijja sammattaM / AvaMti dhuta vimohA (yaNaM) uvahANasuyaM mhprinnaa||1||paase NaM arahA purisAdANIe nava rayaNIo uddhaM uccatteNaM hotthA, abhIjinakkhatte sAirege nava muhutte candeNaM saddhiM jogaM joei, abhIjiyAiyA nava nakkhattA caMdassa uttareNaM jogaMjoeMti taM0- abhIji savaNo jAva bharaNI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo nava joyaNasae uddhaM AbAhAe uvarille tArArUve cAraM carai, jaMbUddIveNaM dIve navajoyaNiA macchA pavisiMsu vA 3, vijayassaNaM dArassa egamegAe bAhAenavanava bhomA pa0, vANamaMtarANaMdevANaM sabhAosuhammAonavajoyaNAI uddhaM uccatteNaM pa0, saNAvaraNijassa NaM kammassa nava uttarapagaDIo pa0 taM0- niddA payalA niddAniddA payalApayalA thINaddhI cakkhudaMsaNAvaraNe acakkhudasaNAvaraNe ohidasaNAvaraNe kevaladasaNAvaraNe, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM nava paliovamAI ThiI pa0, cautthIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM nava paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM nava paliovamAI ThiI pa0, baMbhaloe kappe atthegaiyANaM devANaM nava sAgarovamAiM ThiI pa0, je devA pamhaM supamhaM pamhAvattaM pamhappabhaM pamhakaMtaM pamhavaNNaM pamhalesaM pamhajjhayaM pamhasiMgaM pamhasiTuM pamhakUDaM pamhattaravaDiMsarga sujaM susujaM sujavittaM sujapabhaMsujakaMtaM sujavaNNaM sujalesaMsujajjhayaM sujjhasiMgaMsujjhasiTuMsujakUDaM sujuttaravaDiMsagaMruillaM ruillAvattaM ruillappabhaM ruillakaMtaM ruillavaNNaM ruillallesaM ruillajjhayaM ruillasiMgaMruillasiTuM ruillakUDaM ruilluttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM nava sAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA navaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM navahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je navahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti jAva Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 27 // savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm // sUtram 9 atha navasthAnakaM subodham, navaramiha brahmagupti 1 tadagupti 2 brahmacaryAdhyayana 3 pArthiM 4 sUtrANAM catuSTayaM jyotiSkArthaM 9samavAyaH brahmacaryatrayaM matsya 1 bhauma 2 sabhA 3 darzanAvaraNArthaM 4 catuSTayaM sthityAdyarthAni tathaiva, tatra brahmacaryaguptayo maithunaviratiparirakSaNopAyAH guptyAdiH no strIpazupaNDakaiH saMsaktAni- saGkIrNAni zayyAsanAni-zayanIyaviSTarANi vasatyAsanAni vA sevayitA bhavatItyekA 1, no strINAM kathAHkathayitA bhavatIti dvitIyA 2, no strIgaNAn- strIsamudAyAn sevayitA upAsayitA bhavatIti tRtIyA 3, no strINAmindriyANi nayananAsAvaMzAdIni manoharANi AkSepakatvAt manoramANi ramyatayA''lokayitA- draSTA nirdhyAtA- tadekAnacittatayA draSTaiva bhavatIti caturthI 4, no praNItarasabhojI galatsneharasabindukasya bhojanasya bhojako bhavatIti paJcamI 5, no pAnabhojanasyAtimAtraM- apramANaM yathA bhavatyevamAhArakaH sadA bhavatIti SaSThI 6, no pUrvaratapUrvakrIDitamanusma" bhavati, rataM maithunaM krIDitaM strIbhiH saha tadanyA krIDeti saptamI 7, no zabdAnupAtI no rUpAnupAtI no gandhAnupAtI no rasAnupAtI no sparzAnupAtI no zlokAnupAtI kAmoddIpakAn zabdAdInAtmano varNavAdaM ca nAnupatati-nAnusaratItyartha ityaSTamI 8, no sAtasaukhyapratibaddhazcApi bhavati sAtAt- sAtavedanIyAdudayaprAptAdyatsaukhyaM tattathA, anena ca prazamasukhasya vyudAsa iti navamI 9, idaM ca vyAkhyAnaM / vAcanAdvayAnusAreNa kRtam, pratyekaM vAcanayorevaMvidhasUtrAbhAvAditi, tathA kuzalAnuSThAnaM brahmacaryaM tatpratipAdakAnyadhyayanAni brahmacaryANi tAni cAcArAGgaprathamazrutaskandhapratibaddhAnIti, tathA abhijinnakSatraM sAdhikAnnava muhUrtAMzcandreNa sArddhaM yoga saMbandhaM 7 navamasthAnakaM sukhAvabo0 (mu0)| 7 nayananAzA......AkSepakaratvAt (mu0)| 0 atipramANaM (mu0)| pratyekavAcanayorevaMvidhasUtrabhAvA0 (mu0)| // 27 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 | vRttiyutam | // 28 // sUtrama 10 10samavAyaH zramaNadharmAdiH yojayati-karoti, sAtirekatvaM ca teSAM caturviMzatyA muhUrtasya dviSaSTibhAgAnAM SaTSaSTyA ca dviSaSTibhAgasya saptaSaSTibhAgAnAmiti, tathA abhijidAdIni nava nakSatrAANi candrasyottareNa yogaM yojayanti, uttarasyAM dizi sthitAni dakSiNAzAsthitacandreNa saha yogamanubhavantIti bhAvaH / bahusamaramaNijjAo ityAdi atyantasamo bahusamo'ta eva ramaNIyo- ramyastasmAdbhUmibhAgAnna parvatApekSayA nApi zvabhrApekSayeti bhAvaH, rucakApekSayeti tAtparyam, abAhAe tti antare kRtveti zeSaH, uvarille tti uparitanaM tArArUpaM- tArakajAtIyaM cAra- bhramaNaM carati-karoti, navajoyaNiya tti navayojanAyAmA eva pravizanti, lavaNasamudre yadyapi paJcayojanazatikA matsyAH sambhavanti tathApi nadImukheSujagatIrandhraucityenaitAvatAmeva praveza iti, lokAnubhAvo vA'yamiti, vijayadvArasya jambUdvIpasaMbandhinaH pUrvadigvyavasthitasya egamegAe tti ekaikasmin bAhAe tti bAhau pArzve bhaumAni- nagarANItyeke viziSTasthAnAnItyanye, tathA pakSmAdIni dvAdaza sUryAdInyapi dvAdazaiva rucirAdInyekAdaza ca vimAnanAmAnIti // 9 // dasavihe samaNadhamme pa0 taM0-khaMtI 1 muttI 2 ajjave 3 maddave 4 lAghave 5 sacce6 saMjame 7 tave 8 ciyAe 9 baMbhaceravAse 10, dasa cittasamAhiTThANA pa0 taM0- dhammaciMtA vA se asamuppaNNapuvvA samuppajijA savvaM dhammaM jANittae 1 sumiNadasaMNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjijjA ahAtaccaM sumiNaM pAsittae 2 saNNinANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajijjA puvvabhave sumarittae 3 devadaMsaNe vA se asamuppannapuvve samuppajijA divvaM deviddhiM divvaM devajuiM divvaM devANubhAvaM pAsittae 4 ohinANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajijjA ohiNA logaMjANittae 5 ohidaMsaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjinA ohiNA lAgaMpAsittae 8 6 maNapajjavanANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajijA jAva maNogae bhAve jANittae 7 kevalanANe vA se asamuppaNNapuvve 7 dviSaSTibhAgaH (pra0)10 tathA vyantarANAM sabhA sudharmA nava yojanAni Urddhamuccatvena tathA (mu0)| // 28 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 29 // sUtram 10 10samavAyaH zramaNadharmAdiH samuppajijA kevalaM logaMjANittae 8 kevaladasaNe vA se asamuppaNNapuvve samupajijjA kevalaM loyaM pAsittae 9 kevalimaraNaM vA marijA savvadukkhappahINAe 10, maMdareNaM pavvae mUle dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM pa0, arihA NaM ariTThanemI dasa dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, kaNhe NaM vAsudeve dasa dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, rAme NaM baladeve dasa dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, dasa nakkhattA nANavuddhikarA pa0 taM0-migasira addA pusso tiNi apuvvA ya muulmssesaa| hattho cittoya tahA dasa vuddhikarAI naannss||1|| akammabhUmiyANaM maNuANaM dasavihA rukkhA uvabhogattAe uvatthiyA pa0 taM0- mattaMgayA 1ya bhiMgA 2 tuDiaMgA 3 dIva 4joi 5 cittaMgA 6 cittarasA 7 maNiaMgA 8 gehAgArA 9 anigiNA 10 y||1|| imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAiMThiI pa0, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiANaM neraiyANaM dasa paliovamAiMThiI pa0, cautthIe puDhavIe dasa nirayAvAsasayasahassAI ThiI pa0, cautthIe puDhavIe atthegaiyANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaMjahaNNeNaMdasa sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaMdevANaM atthegaiyANaMjahaNNeNaMdasa vAsasahassAI ThiI pa0, asuriMdavajANaM bhomijjANaM devANaM atthegaiyANaMjahaNNeNaM dasa vAsasahassAiMThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atgaiyANaM dasa paliovamAI ThiI pa0, bAyaravaNassaikAie NaM ukkoseNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, vANamaMtarANaM devANaM atthegaiyANaM jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM dasa paliovamAI ThiI pa0, baMbhaloe kappe devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, lAMtae kappe devANaM atthegaiyANaM jahaNNeNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0,je devA ghosaM sughosaM mahAghosaM naMdighosaM susaraMmaNoramaM rammarammagaMramaNijjaM maMgalAvattaM baMbhalogavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM dasa sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA dasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 30 // sUtram 10 10samavAyaH zramaNadharmAdiH devANaM dasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiyA jIvAje dasahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 10 // dazasthAnakaM subodhameva tathApi kiJcillikhyate, iha paJcaviMzatiH sUtrANi, tatra lAghavaM dravyato'lpopadhitA bhAvato gauravatyAgaH, tyAgaH sarvasaGgAnAM saMvignamanojJasAdhudAnaM vA brahmacaryeNa vasanaM- avasthAnaM brahmacaryavAsa iti, tathA cittasyamanasaH samAdhiH-samAdhAnaM prazAntatA tasya sthAnAni-AzrayA bhedA vA cittasamAdhisthAnAni, tatra dharmA-jIvAdidravyANAmupayogotpAdAdayaH svabhAvAsteSAM cintA- anuprekSA dharmasya vA-zrutacAritrAtmakasya sarvajJabhASitasya hariharAdinigaditadharmebhyaH pradhAno'yamityevaM cintA dharmacintA, vAzabdo vakSyamANasamAdhisthAnAntarApekSayA vikalpArthaH se iti yaH kalyANabhAgI tasya sAdhorasamutpannapUrvA- pUrvasminnanAdau atIte kAle'nupajAtA tadutpAde jhapArddhapudgalaparAvartAnte kalyANasyAvazyaMbhAvAt samutpadyeta- jAyeta, kiM prayojanA ceyamata Aha- sarvaM- niravazeSaM dharmaM- jIvAdidravyasvabhAvamupayogotpAdAdikaM zrutAdirUpaMvA jANittae jJaparijJayA jJAtuMjJAtvA ca pratyAkhyAnaparijJayA pariharaNIyadharma parihartum, idamuktaM bhavati-dharmacintA dharmajJAnakAraNabhUtA jAyata iti, iyaMcasamAdheruktalakSaNasya sthAnamuktalakSaNameva bhavatIti prathamam, tathAsvapnasya-nidrAvazavikalpajJAnasya darzanaM- saMvedanaM svapnadarzanaM tadvA kalyANaprAptisUcakamasamutpannapUrvaM samutpadyeta, yathA bhagavato mahAvIrasyAsthikagrAme zUlapANiyakSakRtopasargAvasAne, kiM prayojanaM cedaM? ityAha- AhAtaccaM sumiNaM pAsittae tti yathA- yena prakAreNa tathyaH-satyo yathAtathyaH sarvathA nirvyabhicAra ityarthastam,svapna:-svapnaphalamupacArAttaMdraSTuM-jJAtum, avazyaMbhAvinomuktyAdeH (r) dazamaM sthA0 (mu0)| 0 jAyet saH, kiM prayojanAya ce0 (mu0)| O0NIyakarma (mu0)| 0 samutpadyate, tad yathA (mu0)| 8 // 30 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 31 // sUtram 10 10samavAyaH zramaNadharmAdiH zubhasvapnaphalasya darzanAya sAdhoH svapnadarzanamupajAyata iti bhAvaH, kvacit sujANaM ti pAThaH, tatrAvitathamavazyaMbhAvi suyAnaM- sugatiM draSTuM- jJAtuM sujJAnaM vA bhAvizubhArthaparicchedaM saMveditumiti, kalyANasUcakAvitathasvapnadarzanAcca bhavati cittasamAdhiriti cittasamAdhisthAnamidaM dvitIyam, tathA saMjJAnaM saMjJA sA ca yadyapi hetuvAdadRSTivAdadIrghakAlikopadezabhedena krameNa vikalendriyasamyagdRSTisamanaskasambandhitvAtridhA bhavati tathApIha dIrghakAlikopadezasaMjJA grAhyeti, sA yasyAsti sasaMjJI-samanaskastasya jJAnaM saMjJijJAnam, taccehAdhikRtasUtrAnyathAnupapatterjAtismaraNameva, tadvA se tasyAsamutpannapUrvaMsamutpadyeta, kasmai prayojanAya? ityAha- puvvabhave sumarittae tti pUrvabhavAn smartum, smRtapUrvabhavasya ca saMvegAtsamAdhirutpadyate iti | samAdhisthAnametat tRtIyamiti, tathA devadarzanaM vA se tasyAsamutpannapUrvaM samutpadyate, devA hi tasya guNitvAddarzanaM dadati, kiM phalaM? ityAha- divyAM devarddhi-pradhAnaparivArAdirUpAM divyAM devadyuti-viziSTAM zarIrAbharaNAdidIptiM divyaM devAnubhAvaM- uttamavaikriyakaraNAdiprabhAvaMdraSTum, etaddarzanAyetyarthaH, devadarzanAccAgamArtheSu zraddhAnadAya dharme bahumAnazca bhavatIti tatazcittasamAdhiriti bhavati devadarzanaM cittasamAdhisthAnamiti caturtham, tathA avadhijJAnaM vA se tasyAsamutpannapUrvaM samutpadyeta, kimarthaM ityAha-avadhinAmaryAdayA niyatadravyakSetrakAlabhAvarUpeNa lokaM jJAtuM lokajJAnAyetyarthaH, bhavati ca viziSTajJAnAccittasamAdhiriti paJcama taditi, evamavadhidarzanasUtramapIti SaSTham, tathA manaHparyavajJAnaM vA se tasyAsamutpannapUrvaM samutpadyeta, kimarthaM ata Aha- mnnogte| bhAve jANittae arddhatRtIyadvIpasamudreSu saMjJinAM paJcendriyANAM paryAptakAnAM manogatAn bhAvAn jJAtum, etajjJAnAyetyartha iti saptamam, tathA kevalajJAnaM vA se tasyAsamutpannapUrvaM samutpadyeta, kevalaM- paripUrNa lokyate- dRzyate kevalAlokeneti loko0 tasyAnutpanna0 (pr0)| (c) kevala:- paripUrNaH... lokAlokasvarUpaM (mu0)| Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 | vRttiyutam sUtram 11 11samavAyaH pratimAdiH // 32 // lokAlokarUpaM vastu taM jJAtu kevalajJAnasya ca samAdhibhedatvAccittasamAdhisthAnatA, iha cAmanaskatayA kevalinazcittaM caitanyamavaseyamityaSTamam, evaM kevaladarzanasUtraM navaraM draSTumiti vizeSa iti navamam, tathA kevalimaraNaM vA mriyeta-kuryAt ityarthaH, kimarthaM ata Aha-sarvaduHkhaprahANAye ti, idaMtu kevalimaraNaM sarvottamasamAdhisthAnameveti dazamamiti, tathA akarmabhUmakAnA - bhogabhUmijanmanAM manuSyANAM dazavidhA rukkha tti kalpavRkSAH uvabhogattAe tti upabhogyatvAya uvatthiya tti upasthitA-upanatA ityarthaH, tatra mattAGgakAH madyakAraNabhUtAH, bhiMga tti bhAjanadAyinaH, tuDiyaMga tti tUryAGgasampAdakAH, dIva tti dIpazikhAH pradIpakAryakAriNaH, joi tti jyoti:- agnistatkAryakAriNa iti, cittaMga tti citrAGgAH puSpadAyinaH, citrarasA- bhojanadAyinaH, maNyaGgAH- AbharaNadAyinaH, gehAkArAH- bhavanatvenopakAriNaH, aNigiNa tti anagnatvaM-savastratvaM taddhetutvAdanagnA iti, ghoSAdInyekAdaza vimAnanAmAnIti // 10 // ekkArasa uvAsagapaDimAopa0 taM0-dasaNasAvae 1 kayavvayakame 2 sAmAiakaDe 3 posahovavAsanirae 4 diyA baMbhayArI ratti parimANakaDe 5 diAvi rAovi baMbhayArI asiNAI viaDabhoI molikaDe 6 sacittapariNNAe 7 AraMbhapariNAe 8 pesapariNAe 9uddiTThabhattapariNAe 10 samaNabhUe 11 Avi bhavaisamaNAuso!, logaMtAoikkArasaehiM ekkArahiMjoyaNasaehiM abAhAe joisaMte paNNatte, jaMbUdIve dIve maMdarassa pavvayassa ekkArasahiM ekkavIsehiMjoyaNasaehiM joise cAraM carai, samaNassaNaM bhagavaomahAvIrassa ekkArasa gaNaharA hotthA, taM0- iMdabhUI aggibhUI vAyubhUI viatte sohamme maMDie moriyaputte akaMpie ayalabhAe meajje pabhAse, mUle nakkhatte ekkArasatAre pa0, heTThimagevijayANaM devANaM ekkArasamuttaraMgevijavimANasataM bhavaittimakkhAyaM, maMdareNaM pavvae dharaNi7 tad jJAtuM (mu0)| OM bhUmikAnAM (mu0)| (c) aNiyaNa tti (pr0)| // 32 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtramA 11samavAyaH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 33 // upAsakapratimAdiH talAo siharatale ekkArasabhAgaparihINe uccatteNaM pa0, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekkArasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekkArasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM ekArasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM ekkArasa paliovamAI ThiI pa0, latae kappe atthegaiyANaM devANaM ekkArasa sAgarovamAiM ThiI pa0,je devA baMbhaM subaMbhaM baMbhAvattaM baMbhappabhaM baMbhakaMtaM baMbhavaNNaM baMbhalesaMbaMbhajjhayaM baMbhasiMgaMbaMbhasiTuM baMbhakUDaM baMbhuttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ekkArasa sAgarovamAiMThiI pa0, teNaM devA ekArasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM ekkArasaNhaM vAsasahassANaM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiAjIvA je ekkArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti ||suutrm 11 // athaikAdazasthAnam, tadapi gatArtham, navaramiha pratimAdyarthAni sUtrANi sapta, sthityAdyarthAni tu naveti, tatropAsate-sevante zramaNAn ye te upAsakA:- zrAvakAsteSAM pratimAH- pratijJA abhigrahA~ upAsakapratimAH, tatra darzanaM- samyaktvaM tatpratipannaH zrAvako darzanazrAvakaH, iha ca pratimAnAM prakrAntatve'pi pratimApratimAvatorabhedopacArAtpratimAvato nirdezaH kRtaH, evamuttarapadeSvapi, ayamatra bhAvArthaH- samyagdarzanasya zaGkAdizalyarahitasyANuvratAdiguNavikalasya yo'bhyupagamaH sA pratimA prathameti, tathA kRtaM- anuSThitaM vratAnAM aNuvratAdInAM karma- tacchravaNajJAnavAJchApratipattilakSaNaM yena pratipannadarzanena sa kRtavratakarmA pratipannANuvratAdiriti bhAvaH, iyaM dvitIyA, tathA sAmAyika-sAvadyayogaparivarjananiravadyayogAsevanasvabhAvaM kRtaM-vihitaM (r)graharUpAH (mu0)| 0 itIyaM (mu0)| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 34 // sUtram 11 11 samavAyaH upAsaka| pratimAdiH dezato yenasa sAmAyikakRtaH, AhitAgnyAdidarzanAt ktAntasyottarapadatvam, tadevamapratipannapauSadhasya darzanavratopetasya pratidinamubhayasandhyaM sAmAyikakaraNaM mAsatrayaM yAvaditi tRtIyA pratimeti, tathA poSaM-puSTiM kuzaladharmANAM dhatte yadAhAratyAgAdikamanuSThAnaMtatpauSadhaM tenopavasanaM-avasthAnamahorAtraMyAvaditi pauSadhopavAsa iti, athavA pauSadhaM-parvadinamaSTamyAditatropavAsa:abhaktArthaH pauSadhopavAsa iti, iyaM vyutpattireva, pravRttistvasya zabdasyAhArazarIrasatkArAbrahmacaryavyApAraparivarjaneSviti, tatra pauSadhopavAse nirataH- AsaktaH pauSadhopavAsanirataH sa evaMvidhazrAvakazcaturthI pratimeti prakramaH, ayamatra bhAvaH- pUrvapratimAtrayopetaH aSTamIcaturdazyamAvAsyApaurNamAsISvAhArapauSadhAdicaturvidhaM pauSadhaM pratipadyamAnasya caturomAsAn yAvaccaturthapratimA bhavatIti, tathA paJcamapratimAyAmaSTamyAdiSu parvasvekarAtrikapratimAkArI bhavatIti, etadarthaM ca sUtramadhikRtasUtrapustakeSu na dRzyate dazAdiSu punarupalabhyate iti tadartha upadarzitaH, tathA zeSadineSu divA brahmacArI rattiM ti rAtrau, kiM? ata Aha- parimANaM strINAM tadbhogAnAMvA pramANaM kRtaM yena sa parimANakRta iti, ayamatra bhAvo-darzanavratasAmAyikASTamyAdipauSadhopetasya parvasvekarAtrikapratimAkAriNaH zeSadineSu divA brahmacAriNo rAtrAvabrahmaparimANakRto'snAnasyArAtribhojinaH abaddhakacchasya paJca mAsAn yAvatpaJcamI pratimA bhavatIti, uktaM ca-aTThamicauddasIsuM paDimaM ThAegarAIyaM // pazcArddha / / asiNANaviyaDabhoI mauliyaDo divasabaMbhayArI yA rattiM parimANakaDo paDimAvajjesu diyhesu||1|| (paJcA0 10/17-18) tti // tathA divApi rAtrAvapi brahmacArI, asiNAi tti asnAyI snAnaparivarjakaH, kvacitpaThyate- anisAi tti na nizAyAmattItyanizAdI, viyaDabhoI tti nirataH (ya:) saH, evaMvidhasya zrAvakasya ca0 (mu0)10 aSTamIcaturdazyoH pratimAM karotyekarAtrikIm / asnAno divasabhojI mutkalakaccha: divA brahmacArI c| rAtrI kRtaparimANaH pratimAvarjeSu divaseSu // 1 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 35 // sUtram 11 11 samavAya upAsakapratimAdiH vikaTe prakaTe prakAze divAna rAtrAvityarthaH, divApicAprakAzadezena bhuGkte- azanAdyabhyavaharatIti vikaTabhojI, molikaDe tti abaddhaparidhAnakaccha ityarthaH, SaSThapratimeti prakRtam, ayamatra bhAva:- pratimApaJcakoktanuSThAnayuktasya brahmacAriNaH SaNmAsAn (r)yAvatSaSThI pratimA bhavatIti, tathA sacitta iti sacetanAhAraH parijJAtaH- tatsvarUpAdiparijJAnAtpratyAkhyAto yena sa sacittAhAra parijJAtaH zrAvakaH saptamI pratimeti prakRtam, iyamatra bhAvanA pUrvoktapratimASaTkAnuSThAnayuktasya prAsukAhArasya sapta mAsAn yAvatsaptamI pratimA bhavatIti,tathA ArambhaH-pRthivyAdhupamardanalakSaNaH parijJAtaH- tathaiva pratyAkhyAto yenAsAvArambhaparijJAtaH zrAddho'STamapratimeti, iha bhAvanA- samastapUrvoktAnuSThAnayuktasyArambhavarjanamaSTau mAsAn yAvadaSTamI pratimeti, tathA preSyAArambheSu vyApAraNIyA: parijJAtA:- tathaiva pratyAkhyAtA yena sapreSyaparijJAtaH zrAvako navamIti, bhAvArthazceha pUrvoktAnuSThAyinaH ArambhaM parairapyakArayato nava mAsAnyAvannavamI pratimeti, tathA uddiSTa-tameva zrAvakamuddizya kRtaM bhaktaM- odanAdi uddiSTabhaktaM tatparijJAtaM yenAsAvuddiSTabhaktaparijJAtaH pratimeti prakRtam, ihAyaM bhAvArthaH- pUrvoditaguNayuktasyAdhAkarmikabhojanaparihAravataH kSuramuNDitazirasaH zikhAvato vA kenApi kizcidgRhavyatikare pRSTasya tajjJAne sati jAnAmIti ajJAne ca sati na jAnAmIti bruvANasya dazamAsAn yAvad evaMvidhavihArasya dazamI pratimeti, tathA zramaNo nirgranthastadvadyastadanuSThAnakaraNAt sa zramaNabhUtaH, sAdhukalpa ityarthaH, cakAraH samuccaye, apiH sambhAvane, bhavati zrAvaka iti prakRtam, he zramaNa! he AyuSman! iti sudharmasvAminA jambUsvAminamAmantrayatoktaM ityekAdazIti, iha ceyaM bhAvanA- pUrvoktasamagraguNopetasya kSuramuNDasya kRtalocasya vA gRhItasAdhunepathyasya IryAsamityAdikaM sAdhudharmamanupAlayato bhikSArthaM gRhikulapraveze sati zramaNopAsakAya pratimApratipannAya (c)pAdipratijJA0 (pr0)| (c) yAvadutkarSeNa evaM (mu0)| 35 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 36 // sUtram 11 11samavAyaH upAsakapratimAdiH bhikSAM datteti bhASamANasya kastvamiti kasmiMzcitpRcchati pratimApratipannaH zramaNopAsako'hamiti bruvANasyaikAdaza mAsAn yAvadekAdazI pratimA bhavatIti, pustakAntare tvevaM vAcanA-daMsaNasAvae prathamA, kayavayakamme dvitIyA, kayasAmAie tRtIyA, posahovavAsanirae caturthI, rAibhattapariNAe paJcamI, sacittapariNAe SaSThI, diyA baMbhayArI rAo parimANakaDe saptamI, diyAvi rAovi baMbhayArI asiNANae yAvi bhavati vosaTTakesaromanahe aSTamI, AraMbhapariNAe paisapariNAe navamI, uddiTThabhattavajjae dazamI, samaNabhUe yAvi bhavaitti samaNAuso ekAdazIti, kvacittu ArambhaparijJAta iti navamI, preSyArambhaparijJAta iti dazamI, uddiSTabhaktavarjakaH zramaNabhUtazcaikAdazIti, tathA jambUdvIpe 2 mandarasya parvatasya egAdasa egaviMse tti ekaviMzatiyojanAdhikAni (ekAdaza yojanazatAni) abAhAe tti abAdhayA vyavadhAnena kRtveti zeSaH jyotiSa-jyotizcakraM cAra- paribhramaNaM carati- Acarati, tathA lokAntAt NamityalaGkAre ekAdaza ekkAre tti ekAdazayojanAdhikAni (ekAdaza yojanazatAni)abAdhayA- vyavahitatayAMkRtveti zeSaH, jotisaMte ti jyotizcakraparyantaH prajJapta iti, idaMca vAcanAntaraM vyAkhyAtam, uktaM ca- ekkArasekkavIsA saya ekkArAhiyA ya ekkArA / merualogAbAhaM joisacakkaM carai ThAi // 1 // (bRhatsaM0 gA0 105) iti, adhikRtavAcanAyAM punaridamanantaravyAkhyAtamAlApakadvayaM vyatyayena dRzyate, vimANasayaM bhavatittimakkhAyaM ti iha makArasyAgamikatvAdayamartho- vimAnazataM bhavatItikRtvA AkhyAtaM- prarUpitaM bhagavatA anyaizca kevalibhiriti sudharmasvAmivacanam, tathA maMdare NaM pavae dharaNitalAo siharatale ekkArasabhAgaparihINe uccatteNaM paNNatte asyAyamarthaH- merurbhUtalAdArabhya zikharatalamuparibhAgaM yAvadviSkambhApekSayA'GgalAderekAdazabhAgenaikAdazabhAgena parihINo-hAnimupagataH uccatvena- uparyupari prajJaptaH, iyamatra 0 pesaNapari (mu0)| (c) bAdhArahitatayA (mu0)| // 36 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 37 // bhikSu bhAvanA-mandaro bhUtale daza yojanasahasrANi viSkambhataH, tatazcoccatvenAGgale gate'GgalasyaikAdazo bhAgo viSkambhato hIyate, sUtram 12 12 samavAyaH evamekAdazasvaGgaleSvagalaM hIyate, etenaiva nyAyenaikAdazasu yojaneSu yojanamevaM ekAdazasahasreSu sahasraM tato navanavatyAMka yojanasahasreSu nava sahasrANi hIyante, tato bhavati sahasraM viSkambhaH zikhare iti, athavA dharaNItalAt- dharaNItala- pratimAdiH viSkambhAtsakAzAcchikharatalaM-zikharaviSkambhamAzritya merurekAdazabhAgena parihINo bhavati, kasyaikAdazabhAgena? ityAhauccatteNaM ti uccatvasya, tathAhi- meroruccatvaM navanavatiH sahasrANi tadekAdazabhAgo nava taiIMno mUlaviSkambhApekSayA zikharatale, zikharasya sAhasikatvAt, dazasAhasikatvAcca mUlaviSkambhasyeti, brahmAdIni dvAdaza vimAnanAmAni // 11 // bArasa bhikkhupaDimAo paNNattAo, taMjahA- mAsiA bhikkhupaDimA domAsiA bhikkhupaDimA timAsiA bhikkhupaDimA caumAsiA bhikkhupaDimA paMcamAsiA bhikkhupaDimA chamAsiyA bhikkhupaDimA sattamAsiA bhikkhupaDimA paDhamA sattarAiMdiA bhikkhupaDimA doccA sattarAiMdiA bhikkhupaDimA taccA sattarAiMdiAbhikkhupaDimA ahorAiA bhikkhupaDimA egarAiyA bhikkhupaDimA, duvAlasavihe sambhoge pa0 taM0- uvahIsuabhattapANe, aMjalIpaggahetti ya / dAyaNe ya nikAe a, abbhuTThANeti aavre|| 1||kiakmmss ya karaNe, veyAvaccakaraNe ia| samosaraNaM saMnisijjAya, kahAe apbndhnne||2|| duvAlasAvatte kitikamme pa0 taM-duoNayaMjahAjAyaM, kitikammaM baarsaavyN| causiraM tiguttaMca, dupavesaM egnikkhmnnN||1||vijyaa NaM rAyahANI duvAlasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM paNNattA, rAmeNaMbaladeve duvAlasa vAsasayAiMsavvAuyaMpAlittA devattaM gae, maMdarassaNaMpavvayassa cUliAmUle duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA, jaMbUdIvassa NaMdIvassa veiA mUle duvAlasa joyaNAI vikkhaMbheNaM paNNattA, savvajahaNNiA rAI duvAlasamuhuttiA paNNattA, evaM divaso'vi nAyavvo, savvaTThasiddhassa NaM mahAvimANassa uvarillAo // 37 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 38 // sUtram 12 12 samavAyaH bhikSu pratimAdiH thubhiaggAo duvAlasa joyaNAI uddhaM uppar3aA IsipabbhAranAmapuDhavI paNNattA, isipabbhArAe NaM puDhavIe duvAlasa nAmadhejA paNNattA, taMjahA- Isitti vA isipabbhArAti vA taNUi vA taNUyataritti vA siddhitti vA siddhAlaetti vA muttIti vA muttAlaetti vA baMbhetti vA baMbhavaDisaetti vA lokapaDipUraNetti vA logaggacUliAivA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiANaM neraiyANaM bArasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM bArasa sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM bArasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM bArasa paliovamAI ThiI pa0, laMtae kappe atthegaiyANaM devANaM bArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA mahiMdaM mahiMdajjhayaM kaMbuM kaMbuggIvaM pukhaM supukhaM mahApuMkhaM puMDaM supuMDaM mahApuMDaM nariMdaM nariMdakaMtaM nariMduttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM bArasa sAgarovamAI ThiI pa0 te NaM devA bArasaNhaM addhamAsANaM ANamaMtivApANamaMti vAussasaMti vAnIsasaMti vA tesiNaMdevANaMbArasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiAjIvA je bArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti ||suutrm 12 // dvAdazasthAnamatha, tacca sugamam, navaraM sthitisUtrebhyo'rvAgekAdaza sUtrANIha, tatra bhikSUNAM viziSTasaMhananazrutavatAM pratimAHabhigrahA bhikSupratimAH tatra mAsikyAdayaH saptamAsikyantAH sapta mAsena mAsenottarottaraM vRddhA ekAdibhirbhaktapAnadattibhizceti, tathA sapta rAtrindivAni- ahorAtrANi yAsu tAH saptarAtrindivAstAzca timro bhavantIti, saptAnAmuparyaSTamI prathamA saptarAtrindivA, evaM navamI dvitIyA dazamI tRtIyA, AsAMca tisRNAmapyanaSThAnakRto vizeSaH, tathAhi-aSTamyAM caturthabhaktaM tapaH grAmAderbahirava 0 sUtrANyAha (mu0)| (c) ekaikAbhi0 (mu0)| // 38 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 39 // sUtram 12 12samavAyaH | bhikSupratimAdiH sthAnamuttAnAdikaM ca sthAnamiti, navamyAMtu utkuTukAdyAsanena vizeSaH, dazamyAM vIrAsanAdinA, tathA ahorAtrapramANA'horAtrikI ekAdazI, sA ca SaSThabhaktena bhavatIti vizeSaH, ekarAtrikI-rAtripramANA, sA cASTamabhaktena rAtrau pralambabhujasya saMhatapAdasyeSadavanatakAyasyAnimeSanayanasyeti / tathA sam- ekIbhUya samAnasamAcArANAMsAdhUnAM bhojanaM sambhogaH, sacopadhyAdilakSaNaviSayabhedAt dvAdazadhA, tatra uvahI tyAdirUpakadvayam, tatropadhirvastrapAtrAdistaM sambhogikaH sambhogikena sArddhamudgamotpAdanaiSaNAdoSairvizuddhaM gRhNan zuddhaH, azuddhaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto vArAtrayaM yAvatsambhogArhazcaturthavelAyAM prAyazcittaM pratipadyamAno'pi visambhogArha iti, visambhogikena vA-pArzvasthAdinA vA saMyatyA vAsArddhamupadhiM zuddhamazuddhaMvA niSkAraNaM gRhNan preritaH pratipannaprAyazcitto'pivelAtrayasyopari na sambhogyaH, evamupadheH parikarma paribhogaMvA kurvan sambhogyo visambhogyazceti, uktaM ca- ega va do va tinni va AuTuMtassa hoi pcchittN| Alocayata ityarthaH / AuTuMtevi tao pareNa tiNhaM visNbhogo||1|| (nizIthabhA0 gA02075) tti tathA suyatti sambhogikaH saMbhogikasya visaMbhogikasya vopasampannasya zrutasya vAcanApracchanAdikaM vidhinA kurvan zuddhaH, tasyaivAvidhinopasampannasyAnupasampannasya vA pArzvasthAdervA striyA vA vAcanAdi kurvaMstathaiva velAtrayopari visambhogyaH, tathA bhattapANe tti upadhidvAravadavaseyam, navaramiha bhojanaMdAnaM ca parikarmaparibhogayoH sthAne vAcyamiti, tathA aMjalIpaggahetti yaihetizabdA upadarzanArthAH, cakArAH samuccayArthAH, tatropalakSaNatvAdaJjalipragrahasya vandanAdikamapIha draSTavyam, tathAhi-sambhogikAnAmanyasambhogikAnAM vA saMvignAnAM vandanakaM-praNAmamaJjalipragrahaM namaH kSamAzramaNebhya iti bhaNanam, AlocanAsUtrArthanimittaniSadyAkaraNaMca kurvan zuddhaH pArzvasthAderetAni kurvaMstathaiva sambhogyo 0 utkaTukAdyA0 (mu0)|(r) cASTamabhaktaparyantarAtrau (mu0)| 0 sAmbhogi0 (mu0)| 0 vAratrayaM (mu0)| // 39 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 40 // visambhogyazceti, tathA dAyaNe ya tti dAnam, tatra sambhogikaH sambhogikAya vastrAdibhiH ziSyagaNopagrahAsamarthe sambhogike sUtram 12 |'nyasambhogikAya vA ziSyagaNaM yacchan zuddhaH, niSkAraNaM visambhogikasya pArzvasthAdervA saMyatyA vA taM yacchaMstathaiva sambhogyo 12 samavAyaH bhikSuvisambhogyazceti, tathA nikAe yatti nikAcanaM chandanaM nimantraNamityanarthAntaram, tatra zayyopadhyAhAraiH ziSyagaNapradAnena svAdhyAyena pratimAdiH ca sambhogikaH sambhogikaM nimantrayan zuddhaH, zeSaM tathaiva, tathA abbhuTThANetti yAvare tti abhyutthAnamAsanatyAgarUpamityaparaM sambhogAsambhogasthAnamityarthaH, tatrAbhyutthAnaM pArzvasthAdeH kurvaMstathaivAsambhogyaH, upalakSaNatvAcAbhyutthAnasya kiGkaratAMcaprAghUrNakaglAnAdyavasthAyAM kiM vizrAmaNAdi karomItyevaMpraznalakSaNAM tathA'bhyAsakaraNaM- pArzvasthatvAdidharmAccyutasya punastatraiva saMsthApanalakSaNam, tathA avibhaktiM ca-apRthagbhAvalakSaNAM kurvantrazuddho'sambhogyazcApi, etAnyeva yathA''gamaM kurvan / zuddhaH sambhogyazceti, tathA kiikammassa ya karaNe tti kRtikarma- vandanakaM tasya karaNaM-vidhAnaM tadvidhinA kurvan zuddhaH, itarathA / tathaivAsambhogyaH, tatra cAyaM vidhiH- yaH sAdhurvAtena stabdhadeha utthAnAdi kartumazakta : sasUtramevAskhalitAdiguNopetamuccArayati, evamAvarttazironamanAdinA yacchaknoti tatkarotyevaM cAzaThapravRttirvandanakavidhiriti bhAvaH,tathA veyAvaccakaraNe iyatti vaiyAvRtyaM-8 AhAropadhidAnAdinA prazravaNAdimAtrakArpaNAdinA'dhikaraNopazamanena sahAyadAnena vopaSTambhakaraNaMtasmiMzca viSaye sambhogAsambhogau bhavata iti, tathA samosaraNaM ti jinasnapanarathAnuyAnapaTayAtrAdi yatra bahavaH sAdhavo milanti tatsamavasaraNam, iha ca kSetramAzritya sAdhUnAM sAdhAraNo'vagraho bhavati, vasatimAzritya sAdhAraNo'sAdhAraNo veti, anena cAnye'pyavagrahA upalakSitAH, te cAneke, tadyathA-varSAvagraha RtubaddhAvagraho vRddhavAsAvagrahazceti, ekaikazcAyaM sAdhAraNAvagrahaH pratyekAvagrahazceti dvidhA, tatra 00tvAdabhyutthA0 (mu0)| 0 pArzvasthAdi0 (mu0)| 0 zamanena copaSTambha0 (pr0)| 0 paTTayAtrAdiSu (mu0)| Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 41 // yat kSetraM varSAkalpAdyarthaM yugapat vyAdibhiH sAdhubhibhinnagacchasthairanujJApyate sasAdhAraNo yattu kSetrameke sAdhavo'nujJApyAzritAH sUtram 12 sa pratyekAvagraha iti, evaM caiteSvavagraheSu AkuTyA anAbhAvyaM sacittaM ziSyamacittaM vA vastrAdi gRhNanto'nAbhogena ca gRhItaM 12samavAyaH bhikSutadanarpayantaH samanojJA amanojJAzca prAyazcittino bhavantyasaMbhogyAzca, pArzvasthAdInAM cAvagraha eva nAsti tathApi yadi tat kSetraM pratimAdiH kSullakamanyatraiva ca saMvignA nirvahanti tatastat kSetraM pariharantyeva, atha pArzvasthAdikSetraM vistIrNaM saMvignAzcAnyatra na nirvahanti / tatastatrApi pravizanti sacittAdi ca gRhNanti prAyazcittino'pina bhavantIti, Aha ca-samaNunnamasamaNunne vA aditaaNAbhavvagiNhamANe vaa| sambhogavIsukaraNaM pRthakkaraNamityarthaH iyare ya alaMbhe pelliNti||1|| (nizIthabhA0 gA02124) itarAn pArzvasthAdInityarthaH, tathA sannisijjA ya tti sanniSadyA- AsanavizeSaH, sA ca sambhogAsambhogakAraNaM bhavati, tathAhi- saMniSadyAgata AcAryo niSadyAgatena sambhogikAcAryeNa saha zrutaparivartanAM karoti zuddhaH, athAmanojJapArzvasthAdisAdhvIgRhasthaiH saha tadA prAyazcittI bhavati, tathA akSaniSadyAM vinA'nuyogaM kurvataH zRNvatazca prAyazcittam, tathA niSadyAyAmupaviSTaH sUtrArthoM pRcchati atIcArAn vA''locayati yadi tadA tathaiveti, tathA kahAe ya pabaMdhaNe tti kathA- vAdAdikA paJcadhA tasyAH prabandhanaM- prabandhena karaNaM kathAprabandhanam, tatra sambhogAsambhogau bhavataH, tatra matamabhyupagamya paJcAvayavena tryavayavena vA vAkyena yattatsamarthanaM sa chalajAtivirahito bhUtArthAnveSaNaparo vAdaH, sa eva chalajAtinigrahasthAnaparo jalpaH, yatraikasya pakSaparigraho'sti nAparasya sA dUSaNamAtrapravRttA vitaNDA, tathA prakIrNakathA caturthI, sA cotsargakathA dravyAstikanayakathA vA, tathA nizcayakathA paJcamI, sA cApavAdakathA paryAyAstikanayakathA veti, tatrAdyAstisraH kathAH zramaNIvajaiH saha karoti, zramaNIbhistu saha pArzvasthAdInAM kSetraM (mu0)| 0 samanojJAmanojJayoradattamanAbhAvye gRhNati vA / saMbhogaviSvakkaraNaM itarAMzvAlAbhe prerayanti // 1 // 8 // 41 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAsamavAyA zrIabhaya0 sUtram 12 12samavAyaH vRttiyutam // 42 // kurvan prAyazcittI, caturthavelAyAMcAlocayannapi visambhogArha iti rUpakadvayasya saMkSepArthaH vistarArthastu nizIthapaJcamoddezakabhASyAdavaseya iti, tathA duvAlasAvatta kiikamme tti dvAdazAvarta kRtikarma- vandanakaM prajJaptam, dvAdazAvarttatAmevAsyAnuvadan / bhikSuzeSAMzca taddharmAnabhidhitsuH rUpakamAha-duoNae tyAdi, avanatiravanataM- uttamAGgapradhAnaM praNamanamityarthaH, dve avanate yasmiMsta- pratimAdiH vyavanatam, tatraikaM yadA prathamameva 'icchAmikhamAsamaNo! vaMdiuMjAvaNijjAe nisIhiyAe'tti abhidhAyAvagrahAnujJApanAyAvanamati, dvitIyaM punaryadA'vagrahAnujJApanAyAvanamati, dvitIyaM yathAjAtaM- zramaNatvabhavanalakSaNaMjanmAzritya yoniniSkramaNalakSaNaM ca, tatra rajoharaNamukhavastrikAcolapaTTamAtrayA zramaNo jAto racitakarapuTastu yonyA nirgata evaMbhUta eva vandate tadvyatirekAcca yathAjAtaM bhaNyate, kRtikarma- vandanakaM bArasAvayaM ti dvAdazAvartAH- sUtrAbhidhAnagarbhAH kAyavyApAravizeSAH yatijanaprasiddhA yasmiMstavAdazAvarttam,tathA causiraM ti catvAri zirAMsi yasmiMstaccatuHziraH prathamapraviSTasya kSAmaNAkAle ziSyAcAryazirodvayaM / punarapi niSkramya praviSTasya dvayameveti bhAvanA, tathA tihi guttaM ti tisRbhirguptibhirguptam, pAThAntare'pi tisRbhiH zuddhaMguptibhireveti, tathA dupavesaM ti dvau pravezau yasmiMsta dvipravezaM tatra prathamo'vagrahamanujJApya pravizato dvitIyaH punarnirgatya pravizata iti, eganikkhamaNaM ti ekaniSkramaNamavagrahAdAvazyikyA nirgacchataH, dvitIyavelAyAM hyavagrahAnna nirgacchati, pAdapatita eva sUtraM samApayatIti, tathA vijayA rAjadhAnI asaGkhyAtatame jambUdvIpe AdyajambUdvIpavijayAbhidhAnapUrvadvArAdhipasya vijayAbhidhAnasya palyopamasthitikasya devasya sambandhinIti, tathA rAmo navamobaladeva devattiM gaya tti devatvaM-paJcamadevalokadevatvaM gataH, tathA sarvajaghanyA // 42 // rAtriruttarAyaNaparyantAhorAtrasya rAtriH, sA ca dvAdazamauhUrtikA caturviMzatighaTikApramANA, evaM lokaprasiddhA sAtirekA sA'nyA, (c) duvAlasAyate (pr0)|(r) bArasAyayaM (pra0)10 tiguttaM...guptaH...tisRbhiH (zraddhAbhiH)gupti (mu0)10 loke deva0 (mu0)|70prmaannaa, loka0 (pr0)| Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 13 13samavAyaH kriyAsthAnAdiH // 43 // zrIsamavAyAGgaM evaM divaso'vitti sarvajaghanyo dvAdazamAhUrtika evetyarthaH,saca dakSiNAyanaparyantadivasa iti|mhendrmhendrdhvjkmbukmbugriivaadiini zrIabhaya0 trayodaza vimaanaaniiti||12|| vRttiyutam terasa kiriyAThANA pa0 taM0- aTThAvaMDe aNaTThAdaMDe hiMsAdaMDe akamhAdaMDe diTThivipariAsiAdaMDe musAvAyavattie adinnAdANavattie ajjhathie mAnavattie mittadosavattie mAyAvatie lobhavattie iriAvahienAmaMterasame, sohammIsANesukappesuterasa vimANapatthaDA pa0, sohammavaDiMsageNaM vimANe NaM addhaterasajoyaNasayasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM IsANavaDiMsagevi, jalayarapaMciMdiatirikkhajoNiANaM addhaterasajAikulakoDIjoNIpamuhasayasahassAiMpa0, pANAussa NaM puvvassa terasa vatthUpa0, ganbhavakkaMtiapaMceMdiatirikkhajoNiANaM terasavihe paogepa0 ta0 saccamaNapaogemosamaNapaogesaccAmosamaNapaoge asaccAmosamaNapaoge saccavaipaoge mosavaipaogesaccAmosavaipaoge asaccAmosavaipaogeorAliasarIrakAyapaoge orAliamIsasarIrakAyapaoge veuvviasarIrakAyapaoge veuvviamIsasarIrakAyapaoge kammasarIrakAyapaoge, sUramaMDalaM joyaNeNaM terasehiM egasaTThibhAgehiM joyaNassa UNaM pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM terasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM terasa sAgarovamAiMThiI pa0, asurakumArANaMdevANaM atthegaiyANaM terasa paliovamAI ThiIpa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiANaM devANaM terasa paliovamAiM ThiI pa0, laMtae kappe atthegaiANaM devANaM terasa sAgarovamAiM ThiI pa0, je devA vajaMsuvajaMvajjAvattaM vajjappa vajakaMtaM vajavaNNaM vajjalesaMvajarUvaMvajasiMgaMvajasiTuMvajakUDaM vajuttaravaDiMsagaMvairaMvairAvattaM vairappabhaM vaharakataM vairavaNNaM vairalesaM vairarUvaM vairasiMgaMvairasiTuM vairakUDaM vairuttaravaDiMsagaM logaM logAvattaM logappabhaM logakaMtaM logavaNaM OnanAmAnIti (mu0)| Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 44 // logalesaMlogarUvaM logasiMgalogasiTuMlogakUDaM loguttaravaDiMsagaMvimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM terasa sAgarovamAI sUtram 12 ThiI pa0, teNaM devA terasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIssasaMti vA tesiNaM devANaM terasahiM vAsasahassehi 12 samavAyaH bhikSuAhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiAjIvAje terasahiM bhavaggahaNehi sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti pratimAdiH savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 13 // atha trayodazasthAnake kiJcillikhyate, iha sthitisUtrebhyo'rvAgaSTasUtrANi, tatra karaNaM kriyA-karmabandhanibandhanaceSTA tasyAH sthAnAni- bhedAH paryAyAH kriyAsthAnAni, tatrArthAya- zarIrasvajanadharmAdiprayojanAya daNDaH- trasasthAvarahiMsA arthadaNDaH kriyAsthAnamiti prakramaH 1 tadvilakSaNo'narthadaNDaH 2 tathA hiMsAmAzritya hiMsitavAn hinasti hisiSyati vA ayaM vairikAdi samityevaM praNidhAnena daNDo-vinAzanaM hiMsAdaNDaH 3 tathA'kasmAd anabhisandhinA'nyavadhArthapravRttyA daNDaH- anyasya vinAzo'kasmAddaNDaH 4 tathA dRSTe:-buddherviparyAsikA viparyAsitA vA dRSTiviparyAsikA dRSTiviparyAsitA vA matibhrama ityarthaH, tayA daNDaH- prANivadho dRSTiviparyAsikAdaNDo dRSTiviparyAsitAdaNDo vA, mitrAderamitrAAdibuddhyA hananamiti bhAva: 5 tathA mRSAvAdaH- AtmaparobhayArthamalIkavacanaM tadeva pratyayaH- kAraNaM yasya daNDasya sa mRSAvAdapratyayaH6 evamadattAdAnapratyayo'pi tathA adhyAtmani- manasi bhava AdhyAtmiko bAhyanimittAnapekSaH zokAbhibhava iti bhAvaH 8 tathA mAnapratyayo jAtyAdimadahetukaH 9 tathA mitradveSapratyayaH- mAtApitrAdInAmalpe'pyaparAdhe mahAdaNDanirvarttanamiti bhAvaH 10 mAyApratyayo mAyAnibandhanaH 11 evaM lobhapratyayo'pi 12 airyApathikaH kevalayogapratyayaH karmabandhaH- upazAntamohAdInAM sAtavedanIyabandhaH 13 / tathA / Osandhino'nyavadhAya pravR0 (mu0)| Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya vRttiyutam // 45 // sUtram 13 13samavAyaH kriyAsthAnAdiH sUtram 14 14samavAyaH bhUtagrAmAdiH vimANapatthaDa tti vimAnaprastaTA auttarAdharyavyavasthitAH, tathA sohammavaDeMsae tti saudharmasya devalokasyArddhacandrAkArasya pUrvAparAyatasya dakSiNottaravistIrNasya madhyabhAge trayodazaprastaTe zakrAvAsabhUtaM vimAnaM saudharmAvataMsakaM saudharmadevalokasyAvataMsakaH- zekharakaH sa iva pradhAnatvAt ityevaM yathArthanAmakamiti, NaMkArovAkyAlaGkAre, arddha trayodazaM yeSu tAnyarddhatrayodazAni tAni ca tAni yojanazatasahasrANi ceti vigrahaH sArddhAni dvAdazetyarthaH, tathA'rddhatrayodazAni jAtau- jalacarapaJcendriyatiryagjAtau kulakoTInAM yonipramukhAni- utpattisthAnaprabhavAni yAni zatasahasrANi tAni tathocyanta iti, tathA pANAussa tti yatra prANinAmAyurvidhAnaM sabhedamabhidhIyate tatprANAyudazaM pUrvaM tasya trayodaza vastUni- adhyayanavadvibhAgavizeSAH,tathA garbhegarbhAzaye vyutkrAntiH- utpattiryeSAM te garbhavyutkrAntikAH, teca te pazcendriyatiryagyonikAzceti vigrahaH, prayojanaM- manovAkkAyAnAM vyApAraNaM prayogaH satrayodazavidhaH, paJcadazAnAM prayogANAMmadhye AhArakAhArakamizralakSaNakAyaprayogadvayasya tirazcAmabhAvAt, tau hi saMyaminAmeva staH, saMyamazca saMyatamanuSyANAmeva na tirazcAmiti, tatra satyAsatyobhayAnubhayasvabhAvAzcatvAromanaHprayogAH vAkprayogAzceti aSTau, paJca punaraudArikAdayaH kAyaprayogAH evaM trayodazeti, tathA sUramaNDalasya- AdityavimAnavRttasya yojanaM sUramaNDalayojanaM tat Na mityalaGkAre trayodazabhirekaSaSTibhAgairyeSAM bhAgAnAmekaSaSTyA yojanaM bhavati tairbhAgairyojanasya sambandhibhirUnaM- nyUnaM prajJaptamaSTacatvAriMzadyojanabhAgA ityrthH| vajrAbhilApena dvAdaza vairAbhilApena lokAbhilApena caikAdaza vimAnAnIti // 13 // cauddasa bhUaggAmA pa0 taM0-suhumA apajjattaA suhumA pajattayA bAdarA apajjattayA bAdarA pajjattayA beiMdiA apajjattayA beiMdiyA 7 tiryaggatau (mu0)| // 45 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 46 // sUtram 14 14 samavAyaH bhUtagrAmAdiH pajjattayA teMdiA apajjattayA teMdiyA pajjattayA cauridiA apajattayA cauriMdiyA pajjattayA paMciMdiA asanniapajjattayA paMciMdiA asannipajjattayA paMciMdiA sanniapajjattayA paMceMdiA sannipajjattayA, caudasa puvvA pa0 taM0- uppAyapuvvamaggeNiyaM ca taiyaM ca vIriyaM puvvaM / atthInatthipavAyaM tatto naannppvaayNc||1||sccppvaaypuvvN tatto AyappavAyapuvvaM ca / kammappavAyapuvvaM paccakkhANaM bhave navamaM ||2||vijaaannuppvaayN avaMjhapANAu bArasaM puvvaM / tatto kiriyavisAlaM puvvaM taha biNdusaarNc||3||aggenniiassnnN puvvassa cauddasa vatthU pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa cauddasa samaNasAhassIo ukkosiA samaNasaMpayA hotthA, kammavisohimaggaNaM paDucca cauddasa jIvaTThANA pa0 taM0- micchadiTThI sAsAyaNasammadiTThI sammAmicchadiTThI avirayasammadiTThI virayAvirae pamattasaMjae appamattasaMjae niaTTIbAyare aniaTTibAyare suhamasaMparAe uvasAmae vA khavae vA uvasaMtamohe khINamohe sajogI kevalI ayogI kevalI, bharaheravayAoNaM jIvAo cauddasa cauddasa joyaNasahassAiM cattAri a eguttare joyaNasae chacca egUNavIse bhAge joyaNassa AyAmeNaM pa0, egamegassaNaM ranno cAuraMtacakkavaTTissa cauddasa rayaNA pa0 taM0- itthIrayaNe seNAvairayaNe gAhAvairayaNe purohiyarayaNe vaDairayaNe AsarayaNe hatthirayaNe asirayaNe daMDarayaNe cakkarayaNe chattarayaNe cammarayaNe maNirayaNe kAgiNirayaNe, jaMbuddIveNaMdIve cauddasa mahAnaIo puvvAvareNa lavaNasamudaM samappaMti, taM0 gaMgA siMdhUrohiA rohiaMsA harI harikatA sIA sIodA narakantA nArikAMtA suvaNNakUlA ruppakUlA rattA rattavaI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cauddasa paliovamAiMThiI pa0, paJcamIeNaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaMcauddasa sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cauddasa paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM cauddasa paliovamAiM ThiI pa0, laMtae kappe devANaM atthegaiyANaM cauddasa sAgarovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe devANaM atthegaiyANaM jahaNNeNaM cauddasa sAgarovamAI ThiI // 46 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 47 // sUtram 14 14 samavAyaH bhUtagrAmAdiH pa0, je devA sirikaMtaM sirimahiaMsirisomanasaM laMtayaM kAviTTha mahiMdakaMtaM mahiMduttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNa devANaM ukkoseNaMcauddasa sAgarovamAiMThiI pa0, te NaM devA cauddasahiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesi NaM devANaM cauddasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvA je cauddasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMtimuccisaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 14 // atha caturdazasthAnakaM subodhaM ca / navaramihASTau sUtrANyarvAka sthitisUtrAditi, tatra caturdaza bhUtagrAmAH bhUtAni-jIvAsteSAM grAmA:-samUhAH bhUtagrAmAH, tatra sUkSmAH sUkSmanAmakarmodayavarttitvAt pRthivyAdaya ekendriyAH, kiMbhUtA? aparyAptakAH- tatkarmodayAdaparipUrNasvakIyaparyAptaya ityeko grAmaH, evamete eva paryAptakAH- tathaiva paripUrNasvakIyaparyAptaya iti dvitIyaH, evaM bAdarA bAdaranAmodayAt pRthivyAdaya eva, te'pi paryAptetarabhedAd dvidhA, evaM dvIndriyAdayo'pi, navaraM paJcedriyAH saMjJino- manaHparyAptyupetA itare tvasaMjJina iti / tathA uppAyapuvve tyAdi gAthAtrayam, tatra uppAyapuvvamaggeNiyaM ca tti yatrotpAdamAzritya dravyaparyAyANAM prarUpaNA kRtA tadutpAdapUrvam, yatra tu teSAmevAgraM parimANamAzritya tadagreNIyam, taiyaM ca vIriyaM puvvaM ti yatra jIvAdInAM vIrya procyate- prarUpyate tadvIryapravAdaM atthInatthipavAyaM ti yadyathA loke asti nAsti ca tadyatra tathocyate tadastinAstipravAdaM tatto nANappavAyaM ca tti yatra jJAnaM- matyAdikaM svarUpabhedAdibhistadyatra procyate tadasti jJAnapravAdamiti 1 / saccappavAyapuvvaM ti tatra satyaH- saMyamaH satyavacanaM vA sabhedaM sapratipakSaM ca procyate tatsatyapravAdapUrvam, tatto AyappavAyapuvvaM ca tti yatrAtmA- jIvosnekanayaiH procyate tadAtmapravAdamiti, kammappavAyapuvvaM ti yatra jJAnAvaraNAdi karma procyate tatkarmapravAdamiti, paccakkhANaM bhave 0 bAdaranAmakarmodayAt (mu0)| // 47 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam | // 48 // sUtram 14 14samavAyaH bhUtagrAmAdiH navamaM ti yatra pratyAkhyAnasvarUpaM varNyate tatpratyAkhyAnamiti 2 / vijjAaNuppavAyaM ti yatrAnekavidhA vidyAtizayA varNyante tadvidyAnupravAdam, avaMjhapANAu bArasaM puvvaM ti yatra samyagjJAnAdayo'vandhyAH -saphalA varNyante tadavandhyamekAdazam, yatra prANA: jIvA AyuzcAnekadhA varNyante tatprANAyuriti dvAdazaM pUrvam, tatto kiriyavisAlaM ti yatra kriyAH- kAyikyAdikAH vizAlA:vistIrNAH sabhedatvAdabhidhIyante, tat kriyAvizAlaM puvvaM taha biMdusAraM ca tti lokazabdo'tra lupto draSTavyaH, tatazca lokasya bindurivAkSarasya sAraM- sarvottamaM yattallokabindusAramiti 3 / tathA coddasa vatthUNi tti dvitIyapUrvasya vastUni-vibhAgavizeSAH tAni ca caturdaza mUlavastUni, cUlAvastUni tu dvAdazeti, tathA sAhassio tti sahasrANyeva sAhasyaH, tathA kammavisohI tyAdi, karmavizodhimArgaNAM pratItya jJAnAvaraNAdikarmavizuddhigaveSaNAmAzritya caturdaza jIvasthAnAni jIvabhedAH prajJaptAH, tadyathAmithyA-viparItA dRSTiryasyAsau mithyAdRSTiH- uditamithyAtvamohanIyavizeSaH, tathA sAsAyaNasammadiTThitti saheSattattvazraddhAnarasA svAdanena vartate iti sAsvAdanaH, ghaNTAlAlAnyAyena prAyaH parityaktasamyaktvaH taduttarakAlaM SaDAvalikaH, tathA coktaM* uvasamasaMmattAo cayao micchNapaavmaannss|saasaaynnsNmttN tadaMtarAlaMmi chaavliyN||1||(vishessaa0 bhA0531) iti, sAsvAdanazvAsau samyagdRSTizceti vigrahaH, sammAmicchadiTThitti samyakca mithyA ca dRSTirasyeti samyagmithyAdRSTiH- uditadarzanamohanIyavizeSaH, tathA'viratasamyagdRSTirdezaviratirahitaH, viratAvirato- dezavirataH zrAvaka ityarthaH, pramattasaMyataH- kiJcitpramAdavAn sarvavirataH, apramattasaMyataH-sarvapramAdarahitaH sa eva, niyaTTitti iha kSapakazreNimupazamazreNiM vA pratipanno jIvaH kSINadarzanasaptaka upazAntadarzanasaptako vA nivRttibAdara ucyate, tatra nivRttiH- tadguNasthAnakaM samakAlaM pratipannAnAM jIvAnAmadhyavasAyabhedaH (r) sarvatra virataH (pr0)| // 48 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 49 // tatpradhAno bAdaro bAdarasamparAyo nivRttibAdaraH, aNiyaTTibAyaretti anivRttibAdaraH, saca kaSAyASTakakSapaNArambhAnnapuMsakavedo- sUtram 14 pazamanArambhAccArabhya bAdaralobhakhaNDakSapaNopazamane yAvadbhavatIti, suhumasaMparAe tti sUkSmaH-saMjvalanalobhAsaGkhayeyakhaNDarUpaH 14samavAyaH bhUtagrAmAdiH samparAyaH- kaSAyo yasya sa sUkSmasamparAyo- lobhANuvedaka ityarthaH, ayaM ca dvividha ityAha- upazamako vA- upazamazreNI pratipannaH kSapako vA-kSapakazreNI pratipanna iti dazamaM jIvasthAnamiti, tathA upazAntaH- sarvathAnudayAvastho moho- mohanIyaM / karma yasya sa upazAntamohaH, upazamavItarAga ityarthaH, ayaM copazamazreNisamAptAvantarmuhUrtaM bhavati, tataH pracyavata eveti, tathA / kSINo-niHsattAkIbhUto moho yasya sa tathA, kSayavItarAga ityarthaH, ayamapyantarmuhUrtameveti, tathA sayogI kevalI- manaHprabhRtivyApAravAn kevalajJAnIti, tathA'yogI kevalI-niruddhamanaHprabhRtiyogaHzailezIgato hrasvapaJcAkSarodriNamAtraMkAlaM yaavditi| caturdazaM jIvasthAnamiti, bharahe ityAdi, bhAratyairavatyau jIve, iha bharatamairavataM cAropitaguNakodaNDAkAram, atastayorjIve bhavataH, tatra bharatasya himavato'rvAganantarA pradezazreNI jIvA airavatasya ca zikhariNaH parato'nantarapradezazreNIti / cAturaMtacakkavaTTissa tti catvAro'ntA- vibhAgA yasyAM sA caturantA bhUmiH, tatra bhavaH svAmitayeti cAturantaH, sa cAsau cakravartI / cetivigrahaH, ratnAni- svajAtIyamadhye samutkarSavanti vastUnIti, yadAha- ratnaM nigadyate tajjAtau jAtau yadutkRSTa miti, gAhAvai tti gRhapatiH- koSThAgArikaH purohiya tti purohitaH- zAntikarmAdikArI, vaDDai tti varddhaki:- rathAdinirmApayitA, maNiHpRthivIpariNAmaH, kAkaNI - suvarNamayI adhikaraNIsaMsthAneti, iha saptAdyAni paJcendriyANi zeSANyekendriyANIti, zrIkAntamityAdInyaSTau vimAnAnIti // 14 // 7 nantarapradezazreNirjIvA erAvata0 (mu0)10 kAkiNI (mu0)| 0 vimAnanAmAnIti (mu0)| // 49 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 50 // sUtram 15 15 samavAyaH paramAdhArmikAdiH pannarasa paramAhammiA pa0 taM0-"aMbe aMbarisI ceva, sAme saMbaletti Avare / ruddovaruddakAle a, mahAkAletti Avare // 1 // asipatte dhaNu kumbhe, vAlue vearaNIti / kharassare mahAghose, ete pnnrsaahiaa||2||nnmiinnN arahA pannarasa dhaNUI uI uccatteNaM hotthA, dhuvarAhU NaM bahulapakkhassa paDivae pannarasabhAgaMpannarasabhAgeNaM caMdassa lesaM AvarettANaM ciTThati, taMjahA- paDhamAe paDhamaM bhAgaM bIAe dubhAgaM taiAe tibhAgaM cautthIe caubhAgaM paJcamIe paJcabhAgaM chaTThIe chabhAgaM sattamIe sattabhAgaM aTThamIe aTThabhAgaM navamIe navabhAgaM dasamIe dasabhAgaM ekkArasIe ekkArasabhAgaM bArasIe bArasabhAgaM terasIe terasabhAgaM cauddasIe cauddasabhAgaM pannarasesu pannarasabhAgaM, taM ceva sukkapakkhassa ya uvadaMsemANe uvadaMsemANe ciTThati, taMjahA- paDhamAe paDhamaM bhAgaM jAva pannarasesu pannarasabhAgaM cha NakkhattA pannarasamuhuttasaMjuttA pa0 taM0- satabhisaya bharaNi addA asalesA sAI tahA jetttthaa| ete chaNNakkhattA pnnrsmuhuttsNjuttaa|| 1||cttaasoesunnNmaasesupnnrsmuhutto divasobhavati, evaM cettamAsesupaNNarasamuhuttA rAI bhavati, vijjAaNuppavAyassaNaM puvvassa pannarasa vatthu paNNattA, maNUsANaM paNNarasavihe paoge pa0 taM0- saccamaNapaoge mosamaNapaoge saccamosamaNapaoge asaccAmosamaNapaogesaccavaipaoge mosavaipaogesaccamosavaipaoge asaccAmosavaipaoge orAliasarIrakAyapaoge orAliamIsasarIrakAyapaogeveuvviyasarIrakAyapaogeveuvviamIsasarIrakAyapaoge AhArayasarIrakAyappaoge AhArayamIsasarIrakAyappaoge kammayasarIrakAyapaoge, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiANaM neraiANaM paNNarasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiANaM paNNarasa sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM paNNarasa paliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesukappesuatthegaiyANaM devANaMpaNNarasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe atthegaiANaM devANaMpaNNarasa sAgarovamAiM ThiI pa0, je devANaMdaM suNaMdaNaMdAvattaM NaMdappabhaMNaMdakaMtaMNaMdavaNNaM NaMdalesaMNaMdajjhayaM NaMdasiMgaMNaMdasiTuMNaMdakUDaM NaMduttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM paNNarasa sAgarovamAiM ThiI pa0, teNaM devA paNNarasaNhaM addhamAsANaM ANamaMti // 50 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 15 15samavAyaH zrIsamavAyAr3A zrIabhaya0 vRttiyutam // 51 // paramA dhArmikAdiH vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM paNNarasahiM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiA jIvAje pannarasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 15 // atha paJcadazasthAnake sugame'pi kizcillikhyate, iha sthiterAksapta sUtrANi, tatra paramAzca te'dhArmikAzcasaMkliSTapariNAmatvAtparamAdhArmikA:-asuravizeSAH, ye tisRSu pRthivISu nArakAn kadarthayantIti, tatrAmbetyAdi zlokadvayam, ete ca vyApArabhedena paJcadaza bhavanti, tatra aMbe tti yaH paramAdhArmikadevo nArakAn hanti pAtayati badhnAti nItvA cAmbaratale vimuJcati so'mbala ityabhidhIyate 1, ambarisI ceva tti yastu nArakAnihatya kalpanikAbhiH khaNDazaH kartayitvA bhrASTrapAkayogyAn karoti so'mbaRSIti 2, sAme tti yastu rajjuhastaprahArAdinA zAtanapAtanAdi karoti varNatazca zyAmaH sa zyAma iti 3, sabale tti yAvare tti zabala iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, sa cAntravasAhRdayakAlejakAdInyutpATayati varNatazca zabala:karbura ityarthaH 4, ruddovarudde tti yaH zaktikuntAdiSu nArakAn protayati sa raudratvAdraudra iti 5, yastu teSAmaGgopAGgAni bhanakti so'tyantaraudratvAduparaudra iti 6, kAle tti yaH kaNDAdiSu pacati varNataH kAlazca sa kAla:7, mahAkAle tti yAvare tti mahAkAla iti cAparaH paramAdhArmika iti prakramaH, sa ca zlakSNamAMsAni khaNDayitvA khAdayati varNatazca mahAkAla iti 8, asipatte tti asiH-khaDgastadAkArapatravadvanaM vikuLa yastatsamAzritAn nArakAnasipatrapAtanena tilazazchinatti so'sipatraH 9, dhaNu tti yo dhanurvimuktArddhacandrAdibANaiHkarNAdInAM chedanabhedanAdi karoti sa dhanuriti 10, kuMbhe tti yaH kumbhAdiSu tAn pacati sa kumbha:11, vAlu tti yaH kadambapuSpAkArAsuvajrAkArAsuvA(sA) vaikriyavAlukAsutaptAsucaNakAniva tAn pacati savAluka 7 nArakAnnihatAn.... kalpayitvA (mu0)| 0 kAleyakA0 (mu0)| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA| zrIabhaya0 vRttiyutam // 52 // sUtram 15 15samavAyaH paramAdhArmikAdiH iti 12, veyaraNI iya tti vaitaraNIti ca paramAdhArmikaH, sa ca pUyarudhiratraputAmrAdibhiratitApAtkalakalAyamAnairbhUtAM virUpaM taraNaM prayojanamasyA iti vaitaraNIti yathArthAM nadI vikuLa tattAraNena kadarthayati nArakAniti 13, kharassare tti yo vajrakaNTakAkulaM zAlmalIvRkSaM nArakamAropya kharaM svaraM kurvantaM kurvan vA karSati sa kharasvara iti 14, mahAghose tti yo bhItAna palAyamAnAn nArakAn pazUniva vATakeSu mahAghoSaM kurvanniruNaddhi sa mahAghoSa iti 15, emee pannarasAhiyatti eva' mityambAdikrameNaite paramAdhArmikAH paJcadazAkhyAtA:- kathitA jinairiti ||2||dhuvraahuu Na mityAdi, dvividho rAhuHbhavati-dhruvarAhuH parvarAhuzca,tatra yaH parvaNi-paurNamAsyAmamAvAsyAyAMvA candrAdityayoruparAgaMkaroti sa parvarAhuH, yastu candrasya sadaiva sannihitaH saJcarati sa dhruvarAhuH, Aha ca-kiNhaM rAhuvimANaM niccaM caMdeNa hoi avirhi| cauraMgulamappattaM heTThA caMdassa taM cri||1||(bRhtsN0 gA0 116)tti, tato'sau dhruvarAhuH NamityalaGkArebahulapakSasya pratItasya pADivayaM ti pratipadaM-prathamatithimAdau kRtveti vAkyazeSaH paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgeneti vIpsAyAM dvivacanAdi yathA padaM padena gacchatItyAdiSu, pratidinaM paJcadazabhAgaM paJcadazabhAgamiti bhAvaH, candrasya pratItasya lezyAmiti lezyA- dIptistatkAraNatvAt maNDalaM lezyA tAmAvRtya- AcchAdya tiSThati, etadeva darzayannAha- tadyathe tyAdi paDhamAe tti prathamAyAM tithyAMprathamaM bhAgaM paJcadazAMzalakSaNaM candralezyAyA AvRtya tiSThatIti prakramaH, anena krameNa yAvat pannarasesu tti paJcadazasu dineSu paJcadazaM paJcadazaMbhAgamAvRtya tiSThiti, taMcevatti tameva paJcadazabhAgaMzuklapakSasya pratipadAdiSu candralezyAyA upadarzayan 2- paJcadazabhAgataH svayamapasaraNataH prakaTayan prakaTayan tiSThati dhruvarAhuriti, iha cAyaM bhAvArtha:- SoDazabhAgIkRtasya candrasya SoDazabhAgo'vasthita evAste, ye cAnye bhAgAstAn rAhuH pratitithyaikaikai bhAgaM kRSNa 0 kRSNaM rAhuvimAnamadhastAnnityaM candreNa bhavatyavirahitam / caturaGgulamaprAptamadhastAccandrasya taccarati // 1 // OM pratidinamekaikaM (mu0)| // 52 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 53 // sUtram 15 15samavAyaH paramAdhArmikAdiH pakSe AvRNoti zukle tu vimuJcatIti, uktaM ca jyotiSkaraNDake-solasabhAge kAUNa uDuvaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamette bhAge puNovi parivaDDaI joNhaM // 1 // (jyotiSka0 gA0 111) iti, nanu candravimAnasya paJcaikaSaSTibhAganyUnayojanapramANatvAt rAhuvimAnasya ca grahavimAnatvenArddhayojanapramANatvAtkathaM paJcadaze dine candravimAnasya mahattvenetarasya ca laghutvena sarvAvaraNaM syAt? iti, atrocyate, yadidaM grahavimAnAnAmarddhayojanamiti pramANaM tatprAyikamiti rAhorgrahasya yojanapramANamapi vimAnaM sambhAvyate, laghIyaso'pi vA rAhuvimAnasya mahatA tamisrarazmijAlena tasyAvaraNAnna doSa iti, tathA SaD nakSatrANi paJcadaza muhUrtAn yAvaccandreNa saha saMyogo yeSAMtAni paJcadaza muhUrtasaMyogAni, tadyathA- sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTThA y| ee channakkhattA pnnrsmuhuttsNjuttaa||1||(jmbuu0 gA07/160) saMyuktaM saMyoga iti, tathA cettAsoesumAsesu tti, sthUlanyAyamAzritya caitre'zvayuji ca mAse paJcadazamuhUrto divaso bhavati rAtrizca, nizcayatastu meSasaMkrAntidine tulAsaMkrAntidine caivaM dRzyamiti / paoge tti prayojanaM prayogaH parispanda AtmanaH kriyApariNAmo vyApAra ityarthaH, athavA prakarSeNa yujyate sambadhyate'nena kriyApariNAmena karmaNA sahAtmeti prayogaH, tatrasatyArthAlocananibandhanaM manaH satyamanastasya prayogo-vyApAraH satyamanaHprayogaH, evaM zeSeSvapi, navaramaudArikazarIrakAyaprayoga audArikazarIrameva pudgalaskandhasamudAyarUpatvenopacIyamAnatvAt kAyastasya prayoga iti vigrahaH, ayaM ca paryAptakasyaiva veditavyaH, tathaudArikamizrazarIrakAyaprayogaH ayaM cAparyAptakasyeti, iha cotpattimAzrityaudArikasya prArabdhasya pradhAnatvAdaudArikaH kArmaNena mizraH, yadA tu manuSyaH paJcendriyatiryaGbAdaravAyukAyiko vA vaikriya karoti tadaudArikasya prArambhakatvena pradhAnatvAdaudAriko vaikriyeNa mizro yAvadvaikriyaparyAptyAna paryAptiM gacchati, evamAhAra (r)zuklapakSe (mu0)| 0 SoDaza bhAgAn kRtvoDupatihIyate'tra paJcadazA tAvanmAtrAn bhAgAn punarapi parivardhate jyotsnA // 1 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 54 // sUtrama 16 16samavAyaH gAthASoDazakAdiH keNApyaudArikasya mizratA'vaseyeti, tathA vaikriyazarIrakAyaprayogo vaikriyaparyAptakasya, tathA vaikriyamizrazarIrakAyaprayogastadaparyAptakasya devasya nArakasya vA kArmaNenaiva labdhivaikriyaparityAge vA audArikapravezAddhAyAmaudArikopAdAnAya pravRttevaikriyaprAdhAnyAdaudArikeNApi mizratetyeke, tathA AhArakazarIrakAyaprayogastadabhinirvRttau satyAM tasyaiva pradhAnatvAt, tathA AhArakamizrazarIrakAyaprayogaH audArikeNa sahAhArakaparityAgenetaragrahaNAyodyatasya, etaduktaM bhavati- yadAhArakazarIrI bhUtvA kRtakAryaH punarapyaudArikaM gRhNAti tadA''hArakasya pradhAnatvAdaudArikapravezaMprati vyApArabhAvAdyAvat sarvathaivana parityajatyAhArakaM tAvadaudArikeNa saha mizrateti, Aha- na tattena sarvathA muktaM pUrvanirvartitaM tiSThatyeva tatkathaM gRhNAti? satyam, tathApyaudArikazarIropAdAnArthaM pravRtta iti gRhNAtyeva,tathA kArmaNazarIrakAyaprayogo vigrahe samuddhAtagatasya ca kevalinastRtIyacaturthapaJcamasamayeSu bhavatIti // 15 // solasa yagAhAsolasagApa0 ta0 samae veyAlie uvasaggaparinnA itthIpariNNA nirayavibhattI mahAvIrathuI kusIlaparibhAsie, vIrie dhamme samAhI magge samosaraNe ahAtahie gaMthe jamaIe gAhAsolasame solasage, solasa kasAyA pa0 taM0- aNaMtANubaMdhI kohe aNaMtANubaMdhI mANe aNaMtANubaMdhI mAyA aNaMtANubaMdhI lobhe apaccakkhANakasAe kohe apaccakkhANakasAe mANe apacca khANakasAe mAyA apaccakkhANakasAe lobhe paccakkhANAvaraNe kohe paccakkhANAvaraNe mANe paccakkhANAvaraNA mAyA paccakkhANAvaraNe lobhe saMjalaNe kohe saMjalaNe mANe saMjalaNe mAyA saMjalaNe lobhe, maMdarassaNaM pavvayassa solasa nAmadheyA pa0 taMmaMdaramerumaNorama sudaMsaka sayaMpa ya giriraayaa| rayaNuccaya piyadasaNaM majhelogassanAbhI y||1||atthe aM sUriAvatte sUrivaraNetti a| uttare ' disAI aM, vaDiMse iasolsme||2||paasss NaM arahato purisAdANIyassa solasa samaNasAhassIo // 54 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 16 mavAyaH zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 55 // SoDazakAdiH ukkosiA samaNa saMpadA hotthA, AyappavAyassa NaM puvvassa NaM solasa vatthU pa0, camarabalINaM uvAriyAleNe solasa joyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, lavaNe NaM samudde solasa joyaNasahassAI ussehaparivuTTIe pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM solasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM solasa sAgarovamA ThitI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM solasa paliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM solasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe devANaM atthegaiyANaM solasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA AvattaM viAvattaM naMdiAvataM mahANaMdiAvattaM aMkusaM aMkusapalaMbaM bhaIsubhadaM mahAbhahaMsavvaobhaI bhaduttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM solasa sAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA solasahiM addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMtivI tesiNaM devANaM solasavAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiA bhavvasiddhiA jIvA je solasahiM bhavagahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 16 // atha SoDazasthAnakamucyate sugamaMcedam, navaraM gAthASoDazakAdIni sthitisUtrebhya ArAtsapta sUtrAANi, tatra sUtrakRtAGgasya prathame zrutaskandhe SoDazAdhyayanAni teSAMca gAthAbhidhAnaM SoDazamiti gAthAbhidhAnamadhyayanaM SoDazaM yeSAM tAni gAthASoDazakAni, tatra samae tti nAstikAdisamayapratipAdanaparamadhyayanaM samaya evocyate, vaitAlIyacchandojAtibaddhaM vaitAlIyam, evaM zeSANAM yathAbhidheyaM nAmAni, samosaraNe tti samavasaraNaM trayANAM triSaSTyadhikAnAM pravAdizatAnAM matapiNDanarUpam, ahAtahie tti yathA vastu tathA pratipAdyate yatra tadyathAtathikam, granthAbhidhAyakaM granthaH, jamaie tti yamakIyaM yamakanibaddhasUtraM gAhe ti prAktanapaJcadazAdhyayanArthasya gAnAgAthA gAdhA vA tatpratiSThAbhUtatvAditi, merunAmasUtre gAthA zlokazcamajjhe logassa nAbhI yatti lokamadhye // 55 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAtrA zrIabhaya0 vRttiyutam // 56 // sUtram 17 17samavAyaH asaMyamAdiH loknaabhishcetyrthH|uttre yatti bharatAdInAmuttaradigvarttitvAd, yadAha-savvesiM uttaro meru tti disAI yatti dizAmAdirdigAdirityarthaH vaDiMse iya tti avataMsaH- zekharaH sa ivAvataMsa iti ceti, purisAdANIyassa tti puruSANAM madhye AdeyasyetyarthaH, tathA AtmapravAdapUrvasya saptamasya, tathA camarabalyordakSiNottarayorasurakumArarAjayoH, ovAriyAleNa tti camaracaJcAbalIcaJcAbhidhAnarAjadhAnyormadhyabhAge tadbhavanayormadhyonnatA'vataratpArzvapITharUpe AvatArikalayane SoDaza yojanasahasrANyAyAmaviSkambhAbhyAM vRttatvAttayoriti, tathA lavaNasamudre madhyameSu dazasu sahasreSu nagaraprAkAra iva jalamUrdhvaM gataM tasya cotsedhavRddhiH SoDaza yojanasahasrANi, ata ucyate-lavaNasamudraH SoDaza yojanasahasrANyutsedhaparivRddhyA prajJapta iti, AvartAdInyekAdaza vimAnanAmAni / // 16 // sattarasavihe asaMjame pa0 taM0- puDhavikAyaasaMjame AukAyaasaMjame teukAyaasaMjame vAukAyaasaMjame vaNassaikAyaasaMjame beiMdiaasaMjame teiMdiyaasaMjame cauriMdiyaasaMjame paMciMdiaasaMjame ajIvakAyaasaMjame pehAasaMjame uvehAasaMjame avahaTTaasaMjame appamajaNAasaMjame maNaasaMjamevaiasaMjame kAyaasaMjame, sattarasavihe saMjame pa0 taM0- puDhavIkAyasaMjame AukAyasaMjame teukAyasaMjamevAukAyasaMjamevaNassaikAyasaMjame beiMdiasaMjame teiMdiasaMjame cauriMdiasaMjame paMciMdiasaMjame ajIvakAyasaMjame pehAsaMjame uvehAsaMjame avahaTThasaMjame pamajaNAsaMjame maNasaMjame vaisaMjamekAyasaMjame, mANusattareNaM pavvae sattarasaekkavIse jAyaNasae u uccatteNaM pa0, savvesiMpiNaM velaMdharaaNuvelaMdharaNAgarAINaM AvAsapavvayA sattarasaekkavIsAiMjoyaNasayAI uddhaM uccatteNaM pa0, lavaNe NaM samudde sattarasa joyaNasahassAiMsavvaggeNaM pa0, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sAtiregAI (c) sarveSAmuttaro meruH / OM SoDaza sahasrANi (mu0)| // 56 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 57 // sUtram 17 17samavAyaH asaMyamAdiH sattarasa joyaNasahassAI uI uppatittA tato pacchA cAraNANaM tiriAgatI pavattati, camarassaNaM asuriMdassa asuraraNNo tigichikUDe uppAyapavvae sattarasa ekkavIsAI joyaNasayAI uI uccatteNaM pa0, balissaNaM asuriMdassaruagiMde uppAyapavvae sattarasa ekkavIsAI joyaNasayAI uddhaM uccatteNaMpa0, sattarasavihe maraNe pa0-AvIImaraNe ohimaraNe AyaMtiyamaraNe valAyamaraNe vasaTTamaraNe aMtosallamaraNe tabbhavamaraNe bAlamaraNe paMDitamaraNe bAlapaMDitamaraNe chaumatthamaraNe kevalimaraNe vehANasamaraNe giddhapiTThamaraNe bhattapaJcakkhANamaraNe iMgiNimaraNe pAovagamaNamaraNe, suhumasaMparAeNaM bhagavaMsuhamasaMparAyabhAve vaTTamANe sattarasa kammapagaDIoNibaMdhati taM0- AbhiNibohiyaNANAvaraNe suyaNANAvaraNe ohiNANAvaraNe maNapajjavaNANAvaraNe kevalaNANAvaraNe cakkhudaMsaNAvaraNe acakkhudaMsavAvaraNe ohIdasaNAvaraNe kevaladasaNAvaraNesAyAveyaNijjaMjasokittinAmaMuccAgoyaMdANaMtarAyalAbhaMtarAyaM bhogatarAyaM uvabhogatarAyaMvIriaaMtarAyaM , imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiANaM neraiyANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0, paMcamIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atthegaiANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiANaM sattarasa paliovamAiMThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiANaM devANaM sattarasa paliovamAI ThiI pa0, mahAsukke kappe devANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAiM ThiI pa0, sahassAre kappe devANaM jahaNNeNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA sAmANaMsusAmANaM mahAsAmANaM paumaM mahApaumaM kumudaM mahAkumudaM naliNaM mahAnaliNaM poMDarIaMmahApoMDarIaMsukkaM mahAsukkaM sIhaM sIhakaMtaM sIhavIaMbhAviaMvimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM sattarasa sAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA sattarasahiM addhamAsehiM ANamaMtivApANamaMti vA ussasaMtivAnIsasaMti vA tesiNaMdevANaM sattarasahiM vAsasahassehiM AhAraDhesamuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiAjIvAje sattarasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM // 57 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 58 // sUtram 17 17 samavAya: asaMyamAdiH karissaMti // sUtram 17 // ___ atha saptadazasthAnakam, tacca vyaktam , navaramiha sthitisUtrebhyo'nyAni daza, tathA ajIvakAyAsaMyamo- vikaTasuvarNa bahumUlyavastrapAtrapustakAdigrahaNam, prekSAyAmasaMyamo yaH sa tathA, sa ca sthAnopakaraNAdInAmapratyupekSaNamavidhipratyupekSaNaM vA, upekSA'saMyamo'saMyamayogeSu vyApAraNaM saMyamayogeSvavyApAraNaM vA, tathA apahRtyAsaMyamaH avidhinoccArAdInAM pariSThApanato yaH, tathA apramArjanA'saMyamaH- pAtrAderapramArjanayA'vidhipramArjanayA veti, mnovaakkaayaanaamsNymaastessaamkushlaanaamudiirnnaaniiti| asaMyamaviparItaH saMyamaH / velandharAnuvelandharAvAsaparvatasvarUpaM kSetrasamAsagAthAbhiravagantavyam, etAzcaitAH-dasa joyaNasahassA lavaNasihA cakkavAlao ruMdA / solasasahassa uccA sahassamegaMtu ogADhA // 1 // desUNamaddhajoyaNa lavaNasihovari dagaM tu kAladuge / atiregaM 2 parivaDDai hAyae vAvi // 2 // abbhaMtariyaM velaM dharati lavaNodahissa nAgANaM / bAyAlIsasahassA dusattari sahassa bAhiriyaM // 3 // sahi nAgasahassA dhareMti aggodagaM samuddassa / velaMdhara AvAsA lavaNe ya cauddisiM cauro // 4 // puvvAdi aNukkamaso gothubha 1 dagabhAsa 2 saMkha 3 dagasImA 4 / gothubhe 1 sivae 2 saMkhe 3 maNosile 4 naagraayaanno||5|| aNuvelaMdharavAsA lavaNe vidisAsu saMThiA curo| 0.bhyo'rvAga (mu0)10 yaH sa tathA, (pra0)10 dazayojanasahasrANi lavaNazikhA cakravAlato vistIrNA / SoDazasahasroccA sahasramekaM tvagADhA / / 1 / / dezonArdhayojanaM lavaNazikhopari dakaMtu kaaldvike| atirekamatirekaM parivardhate hIyate vA'pi // 2 // abhyantarAM velAM dhArayanti lavaNodadhernAgAnAm / dvAcatvAriMzatsahasrANi dvisaptatiH sahasrANi bAhyAm / / 3 / / SaSTi nAgasahasrANi dhArayati agre dakaM samudrasya / velandharANAmAvAsAH lavaNe catasRSu dikSu catvAraH // 4 // pUrvAdyanukramato gostUbhadakabhAsazaGkhadakasImAnaH / gostUbhazivazaGkhamanaHzilA nAgarAjAH // 5 // anuvelandharAvAsA lavaNe vidikSu catvAraH sNsthitaaH| puvadisA (mu0)| // 58 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 59 // sUtram 17 17 samavAyaH asaMyamAdiH kakkoDe 1 vijupabhe 2 kelAsa 3 'ruNappabhe 4 cev||6|| kakkoDaya kaddamae kelAsa'ruNappabhettha(nAga) rAyANo / bAyAlIsasahasse gaMtu uyahiMmi svvevi||7||cttaari joyaNasae tIse kosaMca uvagayA bhuumii| sattarasa joyaNasae igavIse UsiyA savve ||8||(bRhtkssetr0 gA0 415-22) tti cAraNANaM ti jaGgAcAraNAnAM vidyAcAraNAnAM ca tiriyatti tiryag rucakAdidvIpagamanAyeti, tigiJchikUTa utpAtaparvato yatrAgatya manuSyakSetrAgamanAyotpatati, sa ceto'saGkhayAtatame'ruNodasamudre dakSiNato dvicatvAriMzataM yojana-2 sahasrANyatikramya bhavati, rucakendrotpAtaparvatastvaruNodasamudra eva uttarata evameva bhavatIti, AvIImaraNe tti AsamantAdvIcaya iva vIcayaH- AyurdalikavicyutilakSaNA'vasthA yasmiMstadAvIci athavA vIciH- vicchedastadabhAvAdavIci, dIrghatvaM tu prAkRtatvAttadevaMbhUtaMmaraNamAvIcimaraNaM-pratikSaNamAyurdravyavicaTanalakSaNam, tathA'vadhiH- maryAdA tena maraNamavadhimaraNam, yAni hi nArakAdibhavanibandhanatayA''yuHkarmadalikAnyanubhUya mriyate yadi punastAnyevAnubhUya mariSyati tadA tadavadhimaraNamucyate, tadvyApekSayA punastadhaNAvadhiM yAvajIvasya mRtatvAditi,tathA AyaMtiyamaraNe tti AtyantikamaraNaM yAni nArakAdyAyuSkatayA karmadalikAnyanubhUya mriyate mRtazcana punastAnyanubhUya mariSyatIti, evaM yanmaraNaM tadvyApekSayA atyantabhAvitvAdAtyantikamiti, valAyamaraNe tti saMyamayogebhyo valatAM- bhagnavratapariNatInAMvatinAM maraNaM valanmaraNaM tathA vazena-indriyaviSayapAratantryeNa RtAbAdhitA vazArtAH snigdhadIpakalikAvalokanAkulazalabhavat tathA'ntaH-madhye manasItyarthaH zalyamiva zalyamaparAdhapadaM yasya so'ntaHzalyo- lajjAbhimAnAdibhiranAlocitAticArastasya maraNaM antaHzalyamaraNam, tathA yasmin bhave tiryagmanuSyabhavalakSaNe - karkoTako vidyutprabhaH kailAso'rUNaprabhazcaiva // 6 // karkoTakakardamakakailAso'ruNaprabhoja rAjAnaH / dvAcatvAriMzat sahasrANi gatvodadhau sarve // 7 // catvAri yojanazatAni triMzatkrozaM codgatA bhUmiH / saptadazayojanazatAni ekaviMzAnyucchritAH sarve / / 8 / / Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 60 // sUtram 17 17 samavAyaH asaMyamAdiH varttate jantustadbhavayogyamevAyurbaddhA punastatkSayeNa mriyamANasya yadbhavati tattadbhavamaraNam, etacca tiryagmanuSyANAmeva na devanArakANAm, teSAM teSvevotpAdAbhAvAditi, tathA bAlA iva bAlA:- aviratAsteSAM maraNaMbAlamaraNam, tathA paNDitAH- sarvaviratAsteSAM maraNaM paNDitamaraNam, bAlapaNDitAH- dezaviratAsteSAM maraNaM bAlapaNDitamaraNam, tathA chadmasthamaraNaM-akevalimaraNam, kevalimaraNaM tu pratItam, vehAsamaraNaM ti vihAyasi-vyomni bhavaM vaihAyasam, vihAyobhavatvaM ca tasya vRkSazAkhAdyubaddhatvesati bhAvAt, tathA cha gRddhaiH- pakSivizeSairupalakSaNatvAcchakunikAzivAdibhizca spRSTaM- sparzanaM yasmiMstadgRdhraspRSTam, athavA gRdhrANAM bhakSyaM pRSThamupalakSaNatvAdudarAdi yatra tagRdhrapRSTham, idaM ca karikarabhAdizarImadhyapAtAdinA gRdhrAdibhirAtmAnaM bhakSayato mahAsattvasya bhavatIti, tathA bhaktasya- bhojanasya yAvajjIvaM pratyAkhyAnaM yasmiMstattathA, idaMca trividhAhArasya caturvidhAhArasya vA niyamarUpaM sapratikarma ca bhaktaparijJeti yadrUDham, tathA iGgayate pratiniyate deza eva ceSTyate'syAmanazanakriyAyAmitIGginI tayA maraNamiGginImaraNam, taddhi caturvidhAhArapratyAkhyAtuniSpratikarmazarIrasyeGgitadezAbhyantaravarttina eveti, tathA pAdapasyevopagamanaM- avasthAnaM yasmin tatpAdapopagamanaM tadeva maraNamiti vigrahaH, idaM ca yathA pAdapaH kvacit kathaJcid nipatitaH samamasamamiti cAvirbhAvaya-2 nizcalamevAste tathA yo varttate tasya bhavatIti / tathA sUkSmasamparAyaH upazamakaHkSapako vA sUkSmalobhakaSAyakiTTikAvedako bhagavAn- pUjyatvAt sUkSmasamparAyabhAve vartamAnastatraiva guNasthAnake'vasthitaH nAtItAnAgatasUkSmasamparAyapariNAma ityarthaH saptadaza karmaprakRtIrnibadhnAti viMzatyuttare bandhaprakRtizate'nyA na badhnAtItyarthaH, pUrvataraguNasthAnakeSu bandhaM pratItya tAsAMvyavacchinnatvAt, tathoktAnAM saptadazAnAMmadhyAdekA zAtaprakRtirupazAntamohAdiSu bandhamAzrityAnuyAti,zeSAH SoDazehaiva vyavacchidyante, yadAha0 vyomani (mu0)| // 60 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 18 18samavAyaH brahmacaryAdiH nANaM 5 tarAya 10 dasagaM dasaNa cattAri 14 ucca 15 jasakittI 16 / eyA solasapayaDI suhumakasAyaMmi vocchinnA ||1||(krmstv gA0 2-23) sUkSmasamparAyAtpare na badhnantyetA ityarthaH,sAmAnAdIni saptadaza vimaannaamaaniiti||17|| aTThArasavihe baMbhe pa0 taM0- orAlie kAmabhoge Neva sayaM maNeNaM sevai novi aNNaM maNeNaM sevAvei maNeNaM sevaMtaM pi aNNaM na samaNujANAi orAlie kAmabhoge Neva sayaM vAyAe sevai novi aNNaM vAyAe sevAvei vAyAe sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi orAlie kAmabhogeNeva sayaMkAyeNaM sevaiNovi ya'NNaM kAraNaM sevAvei kAraNaM sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi, divve kAmabhoge Neva sayaM maNeNaM sevai Novi aNNaM maNeNaM sevAvei maNeNaM sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi divve kAmabhogeNeva sayaM vAyAe sevai Novi aNNaM vAyAe sevAvei vAyAe sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi divve kAmabhogeNeva sayaMkAeNaM sevai Novi aNNaM kAraNaM sevAvei kAeNaM sevaMtaMpi aNNaM na samaNujANAi, arahato NaM ariTThanemissa aTThArasa samaNasAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hotthA, samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM samaNANaM NiggaMthANaM sakhuDDayaviattANaM aTThArasa ThANA pa0 taM0- vayachakkaM 6 kAyachakkaM 12, akappo 13 gihibhaaynnN14|pliyNk 15 nisijjA 16 ya, siNANaM17 sobhvjnnN18||1||aayaarssnnNbhgvtoscuuliaagss aTThArasa payasahassAiMpayaggeNaMpa0, baMbhIeNaM livIe aTThArasavihe lekhavihANe pa0 taM0- baMbhI javaNI liyAdosA UriA kharoTTiA kharasAviA pahArAiyA uccattariA akkharapuTThiyA bhogavayatA "veNatiyA "NiNhaiyA aMkalivi gaNialivI gaMdhavvalivI bhUyalivi AdaMsalivI mAhesarIlivI dAmilivI boliMdilivI, atthinatthippavAyassaNaMpuvvassa aTThArasa vatthUpa0,dhUmappabhAe NaMpuDhavIe aTThArasuttaraM joyaNasayasahassaMbAhalleNaM pa0, posAsADhesuNaM mAsesusai ukkoseNaM aTThArasamuhutte divase bhavai sai ukkoseNaM aTThArasamuhuttA rAtI bhavaI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaMaTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 62 // sUtram 18 18 samavAyaH brahmacaryAdiH devANaM atthegaiyANaM aTThArasa paliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiANaM devANaM aTThArasa paliovamAI ThiI pa0, sahassAre kappe devANaM ukkoseNaM aTThArasa sAgarovamAiMThiIpa0, ANae kappe devANaM atthegaiyANaM jahaNNeNaM aTThArasa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA kAlaM sukAlaM mahAkAlaM aMjaNaM riTuM sAlaM samANaM dumaM mahAdumaM visAlaM susAlaM paumaM paumagummaM kumudaM kumudagumma naliNaM naliNagummaM puMDarIaMpuMDarIyagummaM sahassAravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM aTThArasa sAgarovamAiM ThiI pa0, teNaM devANaM aTThArasehiM addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vAnIsasaMti vA tesiNaM devANaM aTThArasavAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiyA je aTThArasahiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 18 // athASTAdazasthAnakam, iha cASTau sUtrANi sthitisUtrebhyo'rvAk sugamAnica, navaraM baMbhetti brahmacaryaM tathaudArikakAmabhogAnmanuSyatiryaksambandhiviSayAn tathA divyakAmabhogAn- devasambandhina ityarthaH / tathA sakhuDDagaviyattANaM ti saha kSudrakairvyaktaizca ye tesakSudrakavyaktAsteSAm, tatra kSudrakA-vayasA zrutena cAvyaktAH, vyaktAstu ye vayaHzrutAbhyAM pariNatAH, sthAnAni-parihArAsevAzrayavastUni vrataSaTkamahAvratAni rAtribhojanaviratizcakAyaSaTkaM pRthivIkAyAdi, akalpaH- akalpanIyapiNDazayyAvastrapAtrarUpa: padArthaH, gRhibhAjanaM sthAlAdiH paryo- maJcakAdi niSadyA- striyA sahAsanaM snAnaM zarIrakSAlanaM zobhAvarjanaM pratItam / tathA AcArasya prathamAGgasya sacUlikAkasya- cUDAsamanvitasya, tasya hi piNDaiSaNAdyAH paJca cUlAH dvitIyazrutaskandhAtmikAH, sa ca navabrahmacaryAbhidhAnAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpaH, tasyaiva cedaM padapramANaM na cUlAnAm, yadAha- navabaMbhaceramaio (r) yathau0 (mu0)10 sthAlyAdiH (mu0)| 0 navabrahmacaryamayo-- Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 63 // sUtram 19 19samavAyaH jJAtAdhyayanAdiH aTThArasapayasahassio veo| havai ya sapaMcacUlo bahubahutarao payaggeNaM // 1 // (AcA0ni011) ti, yacca sacUlikAkasyeti vizeSaNaMtattasya cUlikAsattApratipAdanArtham, na tu padapramANAbhidhAnArtham, yato'vAci nandITIkAkRtA- aTThArasapayasahassANi puNa paDhamasuyakhaMdhassa navabaMbhaceramaiyassa pamANaM, vicittatthANi ya suttANi gurUvaesao tesiM attho jANiyavvo tti, padasahasrANIha yatrArthopalabdhistatpadam, padANe ti padaparimANeneti, tathA baMbhi tti brAhmI- Adidevasya bhagavato duhitA brAhmI vAsaMskRtAdibhedA vANI tAmAzritya tenaiva yA~ darzitA akSaralekhanaprakriyA sA brAhmIlipI: atastasyA brAmyA lipeH Na mityalaGkAre, lekho-lekhanaMtasya vidhAna-bhedolekhavidhAnaM prajJaptam, tadyathA-baMbhItyAdi, etatsvarUpaMna dRSTamiti nadarzitam / tathA yallokeyathAsti yathA vA nAsti athavA syAdvAdAbhiprAyatastadevAsti nAsti cetyevaM pravadantItyastinAstipravAdam, tacca caturthaM pUrvaM tasya, tathA dhUmaprabhA paJcamI aSTAdazottaraM aSTAdazayojanasahasrAdhikamityarthaH, bAhalyena piNDena, posAsADhe tyAderevaM yojanA- ASADhe mAse saI ti sakRdekadA karkasaMkrAntAvityarthaH, utkarSeNa-utkarSato'STAdazamuhUrto divaso bhavati, SaTtriMzaddhaTikA ityarthaH, tathA pauSe mAse sakRditi- makarasaMkrAntau rAtrirevaMvidheti, kAlasukAlAdIni viMzatirvimAnanAmAni // 18 // egUNavIsaMNAyajjhayaNA pa0 taM0- ukkhittaNAe saMghADe, aMDe kumme asele| tuMbe a rohiNI mallI, mAgaMdI 'caMdimAti a // 1 // dAvaddave udagaNAe, maMDukke tettalI ia| naMdiphale avarakaMkA, AiNNe susamA ia||2||avre apoNDarIe, NAe egUNavIsame / jaMbUddIveNaM dIve sUriA ukkoseNaM egUNavIsa joyaNasayAI udyamaho tavayaMti, sukkeNaM mahaggahe avareNaM udie samANe egUNavIsaMNakkhattAIsamaMcAraM carittA avareNaM atthamaNaM uvAgacchai, jaMbuddIvassaNaM dIvassa kalAo egUNavIsaM cheaNAopa0, 'STAdazapadasAhasriko vedH| bhavati ca sapaJcacUlo bahubahutarakaH padAgreNa // 1 // 0 tenaiva ca yA (pra0)10rUpaM ca na (pra0)10 prAyastade..vetyevaM (mu0)| // 63 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 64 // sUtram 19 19samavAyaH jJAtAdhyayanAdiH egUNavIsaM titthayarA agAravAsamajjhAvasittA muMDe bhavittA NaM agArAo aNagAriaMpavvaiA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiANaM neraiANaM egUNavIsa paliovamAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atthegaiANaM neraiyANaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiANaM egUNavIsapaliovamAiMThiI pa0, sohammIsANesukappesuatthegaiANaMdevANaM egUNavIsaM paliovamAI ThiI pa0, ANayakappe atthegaiANaM devANaM ukkoseNaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, pANae kappe atthegaiANaM devANaMjahaNNeNaM egUNavIsasAgarovamAiMThiI pa0, je devA ANataM pANataMNataM viNataM ghaNaM susiraM iMdaM iMdokaMtaM iMduttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM egUNavIsasAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA egUNavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM egUNavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiyA jIvAje egUNavIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMtisavvadukkhANaM aNtNkrissNti|| sUtram 19 // athaikAnaviMzatitamasthAnam, tatrA sthitisUtrebhyaH paJca sUtrANi sugamAnica, navaraMjJAtAni- dRSTAntAstatpratipAdakAnyadhyayanAni jJAtAdhyayanAni SaSThAGgaprathamazrutaskandhavartIni, ukkhitte tyAdi sArddha rUpakadvayam, idaM ca SaSThAGgAdhigamAvaseyamiti, tathA jaMbuddIve NaM ityAdau bhAvanA- sUryoM svasthAnAdupari yojanazataM tapato'dhazcASTAdaza zatAni,tatra ca samabhUtale'STau bhavanti, daza cAparavidehajagatIpratyAsannadeze, jambUdvIpAparavidehe hi nimnIbhavat kSetramantimavijayadvayasya deze'dholokadezamatigatamiti, dvIpAntarasUryAstU zatamadho'STazatAni, kSetrasya samatvAditi, tathA zukrasUtre nakkhattAI ti vibhaktipariNAmAnnakSatraiH samaM saha cAra-caraNaM caritvA-vidhAyeti, tathA kalAo tti paMcasae chavvIse chacca kalA vitthaDaM bharahavAsa (bRhatkSetra0 29) mityAdiSu (c)dakAnyadhyayanAni SaSThA0 (mu0)100dhigamAdavaseya0 (mu0)| 0 videhe jaga0 (mu0)| 0 vijayadvArasya (mu0)| // 64 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAja zrIabhaya0 vRttiyutam // 65 // sUtram 20 20samavAyaH asamAdhisthAnAdiH jambUdvIpagaNiteSu yAH kalA ucyante tAyojanasyaikonaviMzatibhAgacchedanAH, ekonaviMzatibhAgarUpA iti bhAvaH, agAramajhA vasitta tti agAraM- gehaM adhi- Adhikyena cirakAlaM rAjyaparipAlanataH A- maryAdayA nItyA vasitvA- uSitvA tatra vAsaM vidhAyeti, adhyoSya pravrajitAH, zeSAstu paJca kumArabhAva evetyAha ca- vIraM ariTThanemiM pAsa malliMca vAsupujaM c| ee mottUNa jiNe avasesA Asi rAyANo // 1 // (Ava0 ni0 221) tti // 19 // vIsaM asamAhiThANA pa0 ta0- davadavacAra yAvi bhavai apamajjiyacAri Avi bhavai duppamajjiyacAri Avi bhavai atirittasajjAsaNie rAtiNiaparibhAsI therovaghAie bhUovaghAie saMjalaNe kohaNe piTThimaMsie abhikkhaNaM 2 ohAraittA bhavai NavANaM adhikaraNANaM aNuppaNNANaM uppAettA bhavai porANANaM adhikaraNANaMkhAmiaviusaviANaMpuNodIrattA bhavai sasarakkhapANipAe akAlasajjhAyakArae yAvi bhavai kalahakare saddakare jhaMjhakare sUrappamANabhoI esaNA'samite Avi bhavai, muNisubbaeNaM arahA vIsaMdhaNUI uI uccatteNaM hotthA, savveviaNaMghaNodahI vIsaMjoyaNasahassAIbAhalleNaM pa0, pANayassaNaM deviMdassa devaraNNo vIsaM sAmANiasAhassIopa0, NapuMsayaveyaNijjassaNaM kammassa vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo baMdhao baMdhaThiI pa0, paccakkhANassa NaM puvvassa vIsaMvatthU, ussappiNiosappiNimaMDale vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo kAlo pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM vIsaMpaliovamAi ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM vIsaMsAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM vIsaMpaliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM vIsaM paliovamAiM ThiI pa0, pANate kappe devANaM ukkoseNaM vIsaMsAgarovamAI ThiI pa0, AraNe kappe devANaM jahaNNeNaM vIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0,je devA (r) majjhe (mu0)| 8 // 65 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 66 // sUtram 20 20samavAyaH asamAdhisthAnAdiH sAyaM visAyaM suvisAyaM siddhatthaM uppalaM bhittilaM tigicchaM disAsovatthiyaM palaMbaM ruilaM puSpaM supuSpaM puNphAvataM puNphapabhaM pupphakaMtaM pupphavaNNaM pupphalesaM pupphajjhayaM puSphasiMgaM pupphasiddhaM pupphuttaravaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM vIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, teNaM devA vIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM vIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasiddhiAjIvA je vIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muccissaMti pariNivvAissaMti savvadukkhAANamaMtaM krissNti||suutrm 20 // atha viMzatitamasthAne kiJcillikhyate, tatra sthitisUtrebhyo'rvAk sapta sUtrANi, tatra samAdhAnaM samAdhiH- cetasaH svAsthyaM mokSamArge'vasthAnamityarthaH, na samAdhirasamAdhistasyAH sthAnAni-AzrayA bhedA vA asamAdhisthAnAni, tatra davadavacAritti yo hidrutaM drutaMcarati- gacchati so'nukaraNazabdato davadavacArItyucyate, cApItyuttarAsamAdhisthAnApekSayA samuccayArthaH, bhavatIti prasiddham, saca drutaM drutaMsaMyamAtmanirapekSovrajannAtmAnaM prapatanAdibhirasamAdhau yojayati anyAzca sattvAnghnannasamAdhau yojayati, sattvavadhajanitena ca karmaNA paraloke'pyAtmAnamasamAdhau yojayati, ato drutagantRtvamasamAdhikAraNatvAdasamAdhisthAnam, evamanyatrApi yathAyogamavaseyam 1, tathA apramArjitacArI 2, duSpramArjitacArI ca 3, sthAnaniSIdanatvagvartanAdiSvAtmAdivirAdhanAM labhate, tathA'tiriktA- atipramANA zayyA- vasatirAsanAni ca-pIThikAdIni yasya santi so'tiriktazayyAsanikaH, saca atiriktAyAMzayyAyAM ghazAlAdirUpAyAmanye'pi kArpaTikAdaya AvAsayantIti iti taiH sahAdhikaraNasambhavAdAtmaparAvasamAdhau yojayatIti, evamAsanAdhikye'pi vAcyamiti 4, tathA rAnikaparibhASI, AcAryAdipUjyapuruSaparibhavakArI sa (r)AzrayabhedAH paryAyA vA (mu0)| 6 Avasanti (mu0)| 0 dhikyenApi....parAbhava0 (mu0)| Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 67 // zrIsamavAyAGgaM cAtmAnamanyAMzcAsamAdhau yojayatyeva 5, tathA sthavirA- AcAryAdiguravaH tAnAcAradoSeNa zIladoSeNa ca jJAnAdibhirvo sUtram 20 zrIabhaya0 pahantItyevaMzIlaH sa eva ceti sthaviropaghAtikaH 6, tathA bhUtAni- ekendriyAstAnanarthata upahantIti bhUtopaghAtikaH 7, tathA 20samavAyaH vRttiyutam asamAdhisaMjvalatIti saMjvalanaH- pratikSaNaM roSaNaH 8, tathA krodhanaH- sakRt kruddho'tyantakruddho bhavati 9, tathA pRSThimAsikaH- parAmakhasya sthAnAdiH parasyAvarNavAdakArI 10,abhikkhaNaM abhikkhaNaMohArayitta tti abhIkSNamabhIkSNamavadhArayitA-zaGkitasyApyarthasya niHzaGkitasyaivamevAyamityevaM vaktA, athavA'vahArayitA- paraguNAnAmapahArakArI, yathA adAsAdikamapi paraMbhaNati-dAsastvaM caurastvamityAdi 11, tathA'dhikaraNAnAM- kalahAnAM yantrAdInAM votpAdayitA 12, porANANaM ti purAtanAnAM kalahAnAM kSamitavyavazamitAnAM-marSitatvenopazAntAnAMpunarudIrayitA bhavati13,tathA sarajaskapANipAdo yaH sacetanAdirajoguNDitena hastena dIyamAnAM bhikSAM gRhNAti, tathA yo'sthaNDilAdeH sthaNDilAdau saMkrAmanna pAdau pramArTi athavA yastathAvidhe kAraNe sacittAdipRthivyAM kalpAdinA'nantaritAyAmAsanAdi karoti sa sarajaskapANipAda iti 14, tathA akAlasvAdhyAyakArakaH pratItaH 15, tathA cha kalahakara: kalahahetubhUtakartavyakArI 16, tathA zabdakaraH rAtrau mahatA zabdenollApasvAdhyAyAdikArako gRhasthabhASAbhASako vA 17, tathA jhaJjhAkaro yena yena gaNasya bhedo bhavati tattatkArI, yena ca gaNasya manoduHkhamutpadyate tadbhASI 18, tathA sUrapramANabhojI sUryodayAdastamayaM yAvadazanapAnAdyabhyavahArI 19, eSaNAasamitazcApi bhavati- aneSaNAMna pariharati, preritazcAsaula sAdhubhiH kalahAyate, tathA'neSaNIyamapariharan jIvoparodhevarttate, evaM cAtmaparayorasamAdhikaraNAdasamAdhisthAnamidaM viMzatitamamiti 20 / tathA ghanodadhayaH- saptapRthivIpratiSThAnabhUtAH, sAmAnikAH- indrasamAnarddhayaH sAhasyaH- sahasrANi, bandhato- bandha (r) veti (pr0)| 70tkaro yena vA....duHkhaM samutpa0 (mu0)| Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam | // 68 // sUtram 21 21 samavAyaH zabalabhedAdiH samayAdArabhya bandhasthitiH sthitibandha ityarthaH, pratyAkhyAnanAmakaM pUrvaM navamam, sAtAdIni caikaviMzatirvimAnAnIti // 20 // ___ ekavIsaMsabalA paNNattA, taMjahA- hatthakammaM karemANe sabale mehuNaM paDisevamANe sabale rAibhoaNaM/jamANe saMbale AhAkamma bhuMjamANe saMbale sAgAriyaM piMDaM bhuMjamANe sabale uddesiyaM kIyaM AhaTu dijjamANaM bhuMjamANe sabale abhikkhaNaM paDiyAikkhettANaM bhuMjamANe sabale aMto chaNhaMmAsANaM gaNAogaNaM saMkamamANe saMbale aMto mAsassatao dagaleve karemANe sabale aMto mAsassa tao mAIThANe sevamANe sabale rAyapiMDa jamANe saMbale AuTTiAe pANAivAyaMkaremANe sabale AuTTiAe musAvAyaM vadamANe sabale AuTTiAe adiNNAdANaM giNhamANe saMbale AuTTiAe aNaMtarahiAe puDhavIe ThANaM vA nisIhiyaM vA cetemANe sabale evaM AuTTiA cittamaMtAe puDhavIe evaM AuTTiA cittamaMtAe silAe kolAvAsaMsi vA dArue ThANaM vA sijaM vA nisIhiyaM vA cetemANe 'sabale jIvapaiTThie sapANesabIe saharie sauttiGgepaNagadagamaTTImakkaDAsaMtANae tahappagAre ThANaMvA sikhaM vA nisIhiyaM vA cetemANe 'sabale AuTTiAe mUlabhoaNaM vA kaMdabhoaNaM vA tayAbhoyaNaMvA pavAlabhoyaNaMvA pupphabhoyaNaM vA phalabhoyaNaM hariyabhoyaNaM vA bhuMjamANe saMbale aMto saMvaccharassa dasa dagaleve karemANe sabale aMto saMvaccharassa dasa mAiThANAi sevamANe sabale abhikkhaNaM 2 sItodayaviyaDavagghAriyapANiNA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhittA bhuMjamANe 'sble| NiaTTibAdarassa NaM khavitasattayassa mohaNijjassa kammassa ekkavIsa kammaMsA saMtakammA pa0 taM0- apaccakkhANakasAe kohe apaJcakkhANakasAe mANe apaccakkhANakasAe mAyA apaJcakkhANakasAe lobhe paccakkhANAvaraNakasAe kohe paccakkhANAvaraNakasAe mANe paccakkhANAvaraNakasAe mAyA paccakkhANAvaraNakasAe lobhe itthivede puMvede NapuMvedehAse aratirati bhaya soga duguNchaa|ekmekkaaennN osappiNIe 70mAnanAmAnIti (mu0)| // 68 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 69 // sUtram 21 21samavAyaH zabalabhedAdiH paMcamachaTThAo samAo ekavIsaM ekavIsaM vAsasahassAI kAleNaM pa0 taM0- dUsamA dUsamadUsamA, egamegAe NaM ussappiNIe paDhamabitiAo samAo ekavIsaM ekavIsaM vAsasahassAI kAleNaM pa0 taM0- dUsamadUsamAe dUsamAe ya, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekavIsapaliovamAiM ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekavIsasAgarovamAiMThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM egavIsapaliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesukappesu atthegaiyANaM devANaM ekkavIsaM paliovamAiM ThiI pa0, AraNe kappe devANaM ukkoseNaM ekkavIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, acute kappe devANaM jahaNNeNaM ekkavIsa sAgarovamAiM ThiI pa0, je devA sirivacchaM siridAmakaMDaM mallaM kimucAvoNNataM araNNavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ekavIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, te NaM devA ekkavIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA, nIsasaMti vA tesiNaM devA ekavIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiAjIvAje ekkavIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti|| sUtram 21 // athaikaviMzatitamasthAnakam, tatra catvAri sUtrANi sthitisUtrairvinA sugamAni, navaraMzabalaM-karburaM cAritraM yaiH kriyAvizeSa-- bhavati te zabalAstadyogAtsAdhavo'pita eva, tatra hastakarma-vedavikAravizeSaM kurvannupalakSaNatvAtkArayanvAzabalo bhvtiityekH| 1,evaM maithunaM pratisevamAno'tikramAdibhistribhiHprakAraiH 2, tathA rAtribhojanaM divAgRhItaM divAbhuktamityAdibhizcaturbhirbhaGgakairatikramAdibhizca bhuJjAnaH 3, tathA AdhAkarma 4, sAgArika:- sthAnadAtA tatpiNDaM 5, auddezikaM krItamAhRtya dIyamAnaM bhuJjAnaH upalakSaNatvAtpAmiccAcchedyAnisRSTagrahaNamapIha draSTavyamiti 6, yAvatkaraNopAttapadAnyevamarthato'vagantavyAni, abhIkSNaM 2 pratyA (r)bhavatyeka: (mu0)| Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrama 22 zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 70 // khyAyAzanAdi bhuJjAnaH 7, antaH SaNNAM mAsAnAmekato gaNAdgaNamanyaM saMkrAman 8, antarmAsasya trInudakalepAn kurvan, udakalepazca nAbhipramANajalAvagAhanamiti 9, antarmAsasya trINi mAyAsthAnAni, sthAnamiti- bhedaH 10, rAjapiNDaM bhuJjAnaH 11, AkuThyA / 22 samavAyaH pariSahAdiH prANAtipAtaM kurvan, upetya pRthivyAdikaM hiMsannityarthaH 12, AkuTyA mRSAvAda vadan 13, adattAdAnaM gRhNan 14, AkutryaivAnantarhitAyAM pRthivyAM sthAnaM vA naiSedhikIMvA cetayan kAyotsarga svAdhyAyabhUmiM vA kurvannityarthaH 15, evamAkuTyA sasnigdhasarajaskAyAM pRthivyAM cittavatyAM zilAyAM leSTau ca kolAvAse dArUNi, kolA- ghuNAsteSAmAvAsaH 16, anyasmiMzca tathA prakAre saprANe sabIjAdau sthAnAdi kurvan 17, AkuThyA mUlakandAdi bhuJjAnaH 18, antaHsaMvatsarasya dazodakalepAnU kurvan 19, tathA'ntaH saMvatsarasya daza mAyAsthAnAni ca 20, tathA abhIkSNaM- paunaHpuNyena zItodakalakSaNaM yadvikaTaM- jalaM tena vyAghArito- vyApto yaH pANiHhastaH sa tathA tenAzanAdi pragRhya bhuJjAnaH zabalaH ityekaviMzatitamaH 21 / tathA nivRttibAdarasya- apUrvakaraNasyASTamaguNasthAnakavarttina ityarthaH, NaM vAkyAlaGkAre, kSINaM saptarva- anantAnubandhicatuSTayadarzanatrayalakSaNaM yasya sa tathA, tasya mohanIyasya karmaNaH ekaviMzatiH karmAMzA- apratyAkhyAnAdikaSAyadvAdazakanokaSAyanavakarUpA uttaraprakRtayaH satkarma-sattAvasthaM karma prajJaptamiti, tathA zrIvatsaM zrIdAmakANDaM mAlyaM kRSTiM cAponnataM AraNAvataMsakaM ceti SaD vimAnAni / / 21 // ____ bAvIsa parIsahA pa0 taM0-'digiMchAparIsahe pivAsAparIsahe sItaparIsahe usiNaparIsahe daMsamasagaparIsahe acelaparIsahe araiparIsahe itthIparIsahe cariAparIsahe "nisIhiyAparIsahe "sijjAparIsahe akkosaparIsahe vahaparIsahejAyaNAparIsahe alAbhaparIsahe rogaparIsahe taNaphAsaparIsahe jallaparIsahe 'sakkArapurakAraparIsahe paNNAparIsahe aNNANaparIsahe dasaNaparIsahe, (r) naiSedhikaM (mu0)| (c) sacittavatyAM (mu0)| 0 vyApArito..tenAzanaM (mu0)| 70dvAdazanokaSAya0 (mu0)| 70dAmagaNDaM (mu0)| 0 vimAnanAmAni (mu0)| // 70 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 71 // sUtram 22 22 samavAyaH pariSahAdiH diTThivAyassaNaM bAvIsaM suttAI chinnacheyaNaiyAiMsasamayasuttaparivADIe bAvIsaM suttAI achinnacheyaNaiyAiM AjIviyasuttaparivADIe bAvIsaM suttAI tikaNaiyAI terAsiasuttaparivADIe bAvIsaM suttAiMcaukkaNaiyAI samayasuttaparivADIe, bAvIsavihe poggalapariNAme pa0 taM0- kAlavaNNapariNAme nIlavaNNapariNAme lohiyavaNNapariNAme hAliddavaNNapariNAme sukillavaNNapariNAme subbhigaMdhapariNAme dubbhigaMdhapariNAme tittarasapariNAme kaDuyarasapariNAme kasAyarasapariNAme aMbilarasapariNAme mahurarasapariNAme kakkhaDaphAsapariNAme mauyaphAsapariNAme guruphAsapariNAme lahuphAsapariNAme sItaphAsapariNAme usiNaphAsapariNAme NiddhaphAsapariNAme lukkhaphAsapariNAme agurulahuphAsapariNAme gurulahuphAsapariNAme, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atyaMgaiyANaM neraiyANaM bAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM jahaNNeNaM bAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM bAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesuatthegaiyANaMdevANaMbAvIsaMpaliovamAiMThiI pa0, acute kappe devANaMbAvIsaMsAgarovamAiMThiI pa0, heTTimaheTThimagevenagANaM devANaM jahaNNeNaM bAvIsa sAgarovamAI ThiI pa0, je devA mahiyaM visUhiyaM vimalaM pabhAsaM vaNamAlaM accutavaDiMsagaM vimANaM devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM bAvIsaM sAgarovamAiMThiI pa0, teNaM devANaM bAvIsAe addhamAsaeNaM ANamaMti vA pANamaMtivA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM bAvIsa vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvAje bAvIsaM bhavagahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 22 // dvAviMzatitamaM tu sthAnaM prasiddhArthameva, navaraM sUtrANi SaT sthiterarvAk, tatra mArgAcyavananirjarArthaM pariSahyante iti parISahAH, digiMcha tti bubhukSA saiva parISaho digiJchAparISaha iti, sahanaM cAsya sAdhumaryAdAnullaGghanena, evamanyatrApi 1, tathA pipAsA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 72 // sUtram 22 22 samavAyaH pariSahAdiH tRT 2, zItoSNe pratIte 3-4, tathA daMzAzca mazakAzca daMzamazakA ubhaye'pyete caturindriyA mahattvAmahatvakRtazcaiSAM vizeSo'thavA daMzo- dazanaM bhakSaNamityarthaH, tatpradhAnA mazakA daMzamazakAH, ete ca yUkAmatkuNamatkoTakamakSikAdInAmupalakSaNamiti 5, tathA celAnAM-vastrANAM bahudhananavInAvadAtasupramANAnAM sarveSAM vA'bhAva:acelaM acelatvamityarthaH 6, aratiH mAnaso vikAraH 7, strI pratItA 8, caryA grAmAdiSvaniyatavihAritA 9, naiSedhikI sopadravetarA ca svAdhyAyabhUmiH 10, zayyA manojJA'manojJA vasati: saMstArako vA 11, Akrozo durvacanaM 12, vadho yaSTyAditADanaM 13, yAcA bhikSaNaM tathAvidhe prayojane mArgaNaM vA 14, alAbharogau pratItau 15-16, tRNasparzaH saMstArakAbhAve tRNeSu zayAnasya 17, jallaH zarIravastrAdimalaH 18, satkArapuraskArau vastrAdipUjanAbhyutthAnAdisaMpAdane, satkAreNa vA puraskaraNaM- sanmAnanaM satkArapuraskAraH 19, jJAnaM- sAmAnyena matyAdi kvacidajJAnamiti zrUyate 20, darzana- samyagdarzanam, sahanaM cAsya kriyAdivAdinAM vicitramatazravaNe'pi nizcalacittatayA / dhAraNaM 21, prajJA svayaM vimarzapUrvako vastuparicchedo matijJAnavizeSa iti 22 / dRSTivAdo dvAdazamaGgama, saca paJcadhA-parikarma 1sUtra 2 pUrvagata 3 prathamAnuyoga 4 cUlikA 5 bhedAt, tatra dRSTivAdasya dvitIye prasthAne dvAvizatiH sUtrANi, tatra sarvatradravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi, chinnaccheyaNaiyAI ti iha yo nayaH sUtraM chinnaM chedenecchati sa chinnachedanayaH yathA- 'dhammo maMgalamukkiTTha'mityAdizlokaH sUtrArthataH chedena sthito na dvitIyAdizlokAnapekSate, ityevaM yAni sUtrANi chinnacchedanayavanti tAni chinnacchedanayikAni, tAni ca svasamayA-jinamatAzritA yA sUtrANAM paripATi:- paddhatistasyAM svasamayasUtraparipATyAM bhavanti tayA vA bhavantIti, tathA acchinnaccheyaNaiyAI ti iha yo nayaH sUtramacchinnachedenecchati so'cchinnacchedanayo yathA / 70hAritvaM (mu0)| (c) yAcanA (mu0)| (c) tatra sarvadravya0 (pra0), tatra dravya0 (pr0)| 0 chedanayasthito (mu0)| Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 23 23 samavAyaH sUtrakRdadhyayanAdiH zrIsamavAyAGga'dhammo maMgalamukkaTTha'mityAdizloko'rthato dvitIyAdizlokamapekSamANa ityevaM yAnyacchinnacchedanayavanti tAnyacchinnacchedanazrIabhaya0 yikAni tAni cA''jIvikasUtraparipATyAM- gozAlakamatapratibaddhasUtrapaddhattyAMtayA vA bhavanti, akSararacanAvibhAgasthitAnyapyavRttiyutam // 73 // rthato'nyo'nyamapekSamANAni bhavantIti bhAvanA, tathA tikaNaiyAI ti nayatrikAbhiprAyAccintyante yAni tAni nayatrikavantIti trikanayikAnItyucyante, trairAzikasUtraparipATyA iha trairAzikA gozAlakamatAnusAriNo'bhidhIyante, yasmAtte sarvaM tryAtmakamicchanti, tadyathA- jIvo'jIvo jIvAjIvazceti, tathA loko'loko lokAlokazcetyAdi, nayacintAyAmapi te trividhaM nayamicchanti, tadyathA- dravyAstikaH paryAyAstikaH ubhayAstikazceti, etadeva nayatrayamAzritya trikanayikAnItyuktamiti, tathA caukkanaiyAI ti nayacatuSkAbhiprAyatazcintyante yAni tAni catuSkanayikAni, nayacatuSkaM caivaM naigamanayo dvividhaH-8 sAmAnyagrAhI vizeSagrAhI ca, tatra yaH sAmAnyagrAhI sa saMgrahoMntarbhUto vizeSagrAhI tu vyavahAre, tadevaM saMgrahavyavahArarjusUtrAH zabdAditrayaM caika eveti catvAro nayA iti, svasamaye tyAdi tathaiveti, tathApudgalAnAM- aNvAdInAM pariNAmo- dharmaH pudgalapariNAmaH, sa ca varNapaJcakagandhadvayarasapaJcakasparzASTakabhedAdviMzatidhA,tathA gurulaghu agurulaghu iti bhedadvayakSepAd dvAviMzatiH, tatra gurulaghu dravyaM yattiryaggAmi vAyvAdi agurulaghu yat sthiraM siddhikSetraM ghaNTAkAravyavasthitajyotiSkavimAnAdIti, tathA mahitAdIni SaD vimAnAni // 22 // tevIsaM suyagaDajjhayaNA pa0, taM0-samae vetAlie uvasaggapariNNA thIpariNNA narayavibhattI mahAvIrathuI kusIlaparibhAsie 'virie dhamme samAhI magge samosaraNe Ahattahie gaMthe jamaIe gAthA puMDarIe"kiriyAThANA AhArapariNNA apaccakkhANakiriA 0 sthitAnapya0 (mu0)| 7 bhiprAyAttaizci0 (mu0)| 0 dIni (mu0)| 0 vimAnanAmAni (mu0)| // 73 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 23 zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam 23samavAyaH sUtrakRdadhyayanAdiH // 74 // aNagArasuyaM addaijjaM NAlaMdaijz2a, jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse imIse NaM osappiNIe tevIsAe jiNANaM sUruggamaNamuhuttaMsi kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe, jaMbuddIve NaM dIve imIse NaM osappiNIe tevIsaM titthakarA puvvabhave ekkArasaMgiNo hotthA taM0ajita saMbhava abhiNaMdaNa sumaI jAva pAso vaddhamANo ya, usabheNaM arahA kosalie coddasapuvvI hotthA, jaMbuddIveNaM dIve imIse osappiNIe tevIsaM titthaMkarA putvabhave maMDalirAyANo hotthA taM0- ajita saMbhava abhiNaMdaNa jAva pAso vaddhamANo ya, usabheNaM arahA kosalie puvvabhave cakkavaTTI hotthA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM tevIsaMpaliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe NaM puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM tevIsaMsAgarovamAiMThiIpa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM tevIsaMpaliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANANaM devANaM atthegaiyANaM tevIsaM paliovamAiM ThiI pa0, heTThimamajjhimagevijANaM devANaM jahaNNeNaM tevIsaM sAgarovamAI ThiI pa0,je devA heTThimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM tevIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, teNaM devA tevIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM tevIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiA bhavasidviyA jIvAje tevIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 23 // trayoviMzatisthAnakaM sugamameva, navaraM catvAri sUtrANi arvAka sthitisUtrebhyaH, tatra sUtrakRtAGgasya prathame zrutaskandheSoDazAdhyayanAni dvitIye sapta, teSAM cAnvarthastadadhigamAdhigamya iti // 23 // cauvvIsaM devAhidevA pa0 taM0- usabhaajitasaMbhavaabhiNaMdaNasumaipaumappahasupAsacaMdappahasuvidhisIalasijaMsavAsupajja // 74 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam / / 75 // sUtram 24 24 samavAyaH devAdhidevAdiH vimalaaNaMtadhammasaMtikuMthuaramallImuNisuvvayanaminemIpAsavaddhamANA, cullahimavaMtasiharINaM vAsaharapavvayANaM jIvAocauvvIsaM cauvvIsaMjoyaNasahassAINavabattIse joyaNasae egaM aTThattIsaibhAgaMjoyaNassa kiMcivisesAhiAo AyAmeNaM pa0, cauvIsaM devaThANA saiMdayA pa0, sesA ahamiMdA aniMdA apurohiA, uttarAyaNagate NaM sUrie cauvIsaMgulie porisIchAyaM NivvattaittA NaM NiaTTati, gaMgAsiMdhUo NaM mahANadIo pavAhe sAtiregeNaM cauvIsa kose vitthAreNaM pa0, rattArattavatIo NaM mahANadIo pavAhe sAtirege cauvIsaM kose vitthAreNaM pannattA, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthe0 cauvIsaM paliovamAiM0 ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM cauvIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM cauvIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANeNaM devANaM atthegaiyANaMcauvIsaM paliovamAiMThiI pa0, heTThimauvarimagevejANaMdevANaMjahaNNeNaMcauvIsaMsAgarovamAI ThiI pa0, je devA heTThimamajjhimagevejayavimANesudevattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM cauvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA cauvIsAe addhamAsANaM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA NIsasaMti vA, tesi NaM devANaM cauvIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvAjecauvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti ||suutrm 24 // caturviMzatisthAnake SaT sUtrANi sthiteH prAk , sugamAni ca, navaraM devAnAM- indrAdInAmadhikA devAH pUjyatvAddevAdhidevA iti, tathA jIvAo tti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya varSANAM varSadharANAM ca RjvI sImA jIvocyate, AropitajyadhanurjIvAkalpatvAt,tayozca laghuhimavacchikharisatkayoH pramANaM 24932 aSTatriMzadbhAgazca yojanasya kiJcidvizeSAdhikaH, atra gAthAcauvIsa sahassAI nava ya sae joyaNANa battIse / cullahimavaMtajIvA AyAmeNaM kaladdhaM ca // 1 // (bRhatkSetra052) tti, kalArddhamiti // 75 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 76 // sUtram 25 25 samavAyaH mahAvratabhAvanAdiH ekonaviMzatibhAgasyArddha taccASTatriMzadbhAga eva bhavatIti, caturviMzatirdevasthAnAni- devabhedAH, daza bhavanapatInAm, aSTau vyantarANAm, paJca jyotiSkANAm, ekaM kalpopapannavaimAnikAnAm, evaM caturviMzatiH, sendrANi camarAdIndrAdhiSThitAni, zeSANi ca graiveyakAnuttarasuralakSaNAni ahaM ahaM ityevamindrA yeSu tAnyahamindrANi, pratyAtmendrakANItyarthaH, ata eva anindrANi-8 avidyamAnanAyakAni apurohitAni-avidyamAnazAntikarmakArINi, upalakSaNaparatvAdasyAvidyamAnasevakajanAnIti, tathottarA-8 yaNagataH- sarvAbhyantaramaNDalapraviSTaH sUryaH karkasaMkrAntidina ityarthaH, caturviMzatyaGgulikAM pauruSyAM- prahare bhavA chAyA pauruSIyA / tAM chAyAM hastapramANazaGkoriti gamyate, nivartya kRtvANaM vAkyAlaGkAre nivartate sarvAbhyantaramaNDalAt dvitIyamaNDalamAgacchati Aha ca-'AsADhe mAse dupaye' tyAdi, pavahe tti yataH sthAnAnnadI pravahati- voDhuM pravarttate, sa ca pAhadAttoraNena nirgama iha sambhAvyate, na punaryo'nyatra pravahazabdena makaramukhapraNAlanirgamaH prapAtakuNDanirgamovA vivakSitaH, tatra hi jambUdvIpaprajJaptyAmiha ca paJcaviMzatikrozapramANA gaGgAdinadyo vistArato'bhihitA iti // 24 // ___purimapacchimagANaM titthagarANaM paMcajAmassa paNavIsaM bhAvaNAo paNNattA, taMjahA- IriAsamiI maNaguttI vayaguttI AloyabhAyaNabhoyaNaM AdANabhaMDamattanikkhevaNAsamiI 5 aNuvItibhAsaNayA kohavivege lobhavivege bhayavivege hAsavivege 5 uggahaaNuNNavaNayA uggahasImajANaNayA sayameva uggahaM aNugiNhaNayA sAhammiyauggahaM aNuNNaviya paribhuMjaNayA sAhAraNabhattapANaM aNuNNaviya paDibhuMjaNayA 5 itthIpasupaMDagasaMsattagasayaNAsaNavajaNayA itthIkahavivajaNayA itthINaM iMdiyANamAloyaNavajaNayA puvvarayapuvvakIliANaM aNaNusaraNayA paNItAhAravivajaNayA soiMdiyarAgovaraIcakkhidiyarAgovaraI ghANidiyarAgovaraI jibbhiMdiyarAgovaraI phAsiMdiyarAgovaraI 5, mallINaM arahA paNavIsaM dhaNuuddauccatteNaM hotthA, savvevidIhaveyahapavvayA paNavIsaMjoyaNANi // 76 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 25 25samavAyaH zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 77 // bhAvanAdi: ur3e uccatteNaM pa0, paNavIsaMpaNavIsaM gAUANi uvviddhaNaM pa0, doccAe NaM puDhavIe paNavIsaM NirayAvAsasayasahassA pa0 AyArassa NaM bhagavaosacUliyAyassa paNavIsaM ajjhayaNA pa0 taM0- satthapariNNA logavijao sIosaNIa sammattaM / AvaMti dhuyavimoha uvahANasuyaM mhprinnaa||1|| piMDesaNa sijiriGa bhAsajjhayaNAya vattha paaesaa| uggahapaDimA sattikkasattayA bhAvaNa vimuttI // 2 // nisIhajjhayaNaM paNavIsaimaM micchAdiTThivigaliMdie NaM apajjattae NaM saMkiliTThapariNAme NAmassa kammassa paNavIsaM uttarapayaDIo NibaMdhatitiriyagatinAmaM vigaliMdiyajAtinAma orAliasarIraNAmaMteagasarIraNAmaM kammaNasarIranAmaM huMDagasaMThANanAmaM orAliasarIraMgovaMgaNAmaM chevaTThasaMghayaNanAmaM vaNNanAmaM gaMdhaNAmaM rasaNAmaM phAsaNAmaM tiriANupubvinAma agurulahunAmaM uvaghAyanAmaMtasanAmaMbAdaraNAmaM apajjattayaNAmaM patteyasarIraNAmaM athiraNAmaM asubhaNAmaM dubhagaNAmaM aNAdejanAmaM ajasokittinAmaM nimmANanAmaM 25, gaMgAsiMdhUoNaM mahANadIopaNavIsaMgAUyANi puhutteNaMduhaoghaDamuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM pavAteNa paDaMti, rattArattavaIo NaM mahANadIo paNavIsaM gAUyANi puhutteNaM makaramuhapavittieNaM muttAvalihArasaMThieNaM pavAteNa paDaMti, logabiMdusArassa NaM puvvassa paNavIsaMvatthUpa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM paNavIsaMpaliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiANaM neraiyANaM paNavIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM paNavIsaMpaliovamAI ThiI pa0, sohammIsANe NaM devANaM atthegaiANaM paNavIsa paliovamAiM ThiI pa0, majjhimaheTThimagevejANaM devANaM jahaNNeNaM paNavIsaMsAgarovamAiMThiI pa0,je devA heTThimauvarimagevejagavimANesudevattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM paNavIsaMsAgarovamAiMThiI pa0, teNaM devA paNavIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIssasaMti vA, tesiNaM devANaM paNavIsaM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je paNavIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti // 77 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 78 // sUtram 25 25samavAyaH mahAvratabhAvanAdiH bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti|suutrm 25 // paJcaviMzatisthAnakamapi subodham, navaramiha sthiterAg nava sUtrANi, tatra paMcajAmassa tti paJcAnAM yAmAnAM- mahAvratAnAM samAhAraH paJcayAmaM tasya bhAvaNAo tti prANAtipAtAdinivRttilakSaNamahAvratasaMrakSaNAya bhAvyante iti bhAvanAstAzca pratimahAvrataM paJca paJceti, toryAsamityAdyAH paJca prathamasya mahAvratasya, tatrAlokabhAjanabhojanaM- AlokanapUrvaM bhAjane- pAtre bhojanaMbhaktAderabhyavaharaNam, anAlokya bhojane hi prANihiMsA sambhavatIti, tathA anuvicintya bhASaNatAdikA dvitIyasya, tatra vivekaHparityAgaH, tathA avagrahAnujJApanAdikAstRtIyasya, tatrAvagrahAnujJApanA 1, tatra cAnujJAte sImAparijJAnaM 2, jJAtAyAM ca sImAyAM svayameva uggaha miti avagrahasyAnugrahaNatA pazcAtsvIkaraNamavasthAnAmityarthaH3, sAdharmikANAM- gItArthasamudAyavihAriNAM saMvignAnAmavagraho mAsAdikAlamAnena paJcakrozAdikSetrarUpaH sAdharmikAvagrahastaM tAnevAnujJApya tasyaiva paribhojanatA-avasthAnaM sAdharmikANAM kSetre vasatau vA tairanujJAte eva vastavyamiti bhAvaH 4, sAdhAraNaM- sAmAnyaM yadbhaktAdi tadanujJApyAcAryAdikaM tasya paribhojanateti 5, tathA stryAdisaMsaktazayanAdivarjanAdikAzcaturthasya, praNItAhAraH atisnehavAniti, tathA zrotrendriyarAgoparatyAdikAH | paJcamasya, ayamabhiprAyo- yo yatra sajati tasya tat parigrahe'vatarati , tatazca zabdAdau rAgaM kurvatA te parigRhItA bhavantIti parigrahaviratirvirAdhitA bhavati, anyathA tvArAdhiteti, vAcanAntare tvetA AvazyakAnusAreNa dRzyante / tathA micchAdiTThI tyAdi, mithyAdRSTireva tiryaggatyAdikAH karmaprakRtIrbadhnAti na samyagdRSTiH, tAsAM mithyAtvapratyayatvAditi mithyAdRSTigrahaNam, vikalendriyo-dvitricaturindriyANAmanyatamaH, NamityalaGkAre, paryApto'nyA api badhnAtItyaparyAptagrahaNam, aparyAptaka (c) lokya bhAjanabhojane (mu0)| (r) 0mAnataH (mu0)| O bhojanaM ceti (mu0)| 0 tatparigraha iti (mu0)| 7 nAntare AvazyakA0 (mu0)| // 78 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 79 // sUtram 26 26samavAyaH dazAkalpAdiH eva hotA aprazastAH parivarttamAnikA badhnAti, so'pyetAH saMkliSTapariNAmo badhnAtIti saMkliSTapariNAma ityuktam, ayamapi dvIndriyAdyaparyAptakaprAyogyaM badhnAti, tatra vigaliMdiyajAinAmaM ti kadAcit dvIndriyajAtyA saha paJcaviMzatiH kadAcid trIndriyajAtyA evamitarathA'pIti, gaMge tyAdi paJcaviMzatirgavyUtAni pRthutvena yaH prapAtasteneti zeSaH, duhao tti dvayordizoH pUrvatogaGgA aparataH sindhurityarthaH, pAhadAdvinirgate paJca ra yojanazatAni parvatopari gatvA dakSiNAbhimukhe pravRtte ghaDmuhapavattieNaM ti ghaTamukhAdiva paJcaviMzatikrozapRthulajihvAkAt makaramukhapraNAlAt pravRttena muktAvalInAM muktAsarINAM yo hArastatsaMsthitena prapAtena- prapatajjalasaMtAnena yojanazatocchritasya himavato'dhovarttinoH svakIyayoH prapAtakuNDayoH prapatataH, evaM raktAraktavatyau, navaraM zikharivarSadharoparipratiSThitapuNDarIkahRdAtprapatata iti, tathA lokabindusAraM- caturdazapUrvamiti // 25 // chavvavvIsaM dasakappavavahArANaM uddesaNakAlA pa0 taM0- dasa dasANaM cha kappassa dasa vavahArassa, abhavasiddhiyANaM jIvANaM mohaNijjassa kammassa , chavvIsaM kammaMsA saMtakammA pa0 taM0-micchattamohaNijjaM solasa kasAyA itthIvede purisavede napuMsakavede hAsaM arati rati bhayaMsogaMduguMchA, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaMneraiyANaM chavvIsaM paliovamAI ThiIpa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM chavvIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM chavvIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANeNaM devANaM atthegaiyANaM chavvIsaMpaliovamAI ThiI pa0, majjhimamajjhimagevejjayANaM devANaM jahaNNeNaM chavvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0,je devA majjhimaheTThimagevejayavimANesudevattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM chavvIsaMsAgarovamAiMThiI pa0, teNaM devA chavvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA,tesiNaM devANaM chavvIsaM vAsasahassehi 0 aprazastaparivartamAnataddyetararUpA (pr0)| Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 27 27 samavAyaH anagAraguNAdiH // 80 // AhAratusamuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je chavvIsehiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 26 // SaDviMzatisthAnakaM vyaktameva, navaraM uddezanakAlA yatra zrutaskandhe'dhyayane ca yAvantyadhyayanAnyuddezakA vA tatra tAvanta eva uddezanakAlA- uddezAvasarAH zrutopacArarUpA iti, tathA abhavyAnAM tripuJjIkaraNAbhAvena samyaktvamizrarUpaM prakRtidvayaMsattAyAM na bhavatIti SaDriMzatiH satkarmAMzA bhavantIti // 26 // sattAvIsaM aNagAraguNA pa0 taM0- pANAivAyAo veramaNaM musAvAyAo veramaNaM adinnAdANAo veramaNaM mehuNAo veramaNaM pariggahAoveramaNaM soiMdiyaniggahe cakkhiMdiyaniggahe ghANiMdiyaniggahe jibbhiMdiyaniggahe phAsiMdiyaniggahe kohavivege mANavivege mAyAvivege lobhavivege bhAvasacce karaNasacce jogasacce khamA virAgayA maNasamAharaNayA vayasamAharaNayA kAyasamAharaNayA NANasaMpaNNayA daMsaNasaMpaNNayA carittasaMpaNNayA veyaNaahiyAsaNayA mAraNaMtiya ahiyAsaNayA, jaMbuddIve dIve abhiivajehiM sattAvIsAe NakkhattehiM saMvavahAre vaTTati, egamegeNaMNakkhattamAse sattAvIsAhirAiMdiyAhiM rAiMdiyaggeNaMpa0, sohammIsANesukappesu vimANapuDhavI sattAvIsaMjoyaNasayAI bAhalleNaM pa0, veyagasammattabandhovarayassaNaM mohaNijjassa kammassa sattAvIsaM uttarapagaDIo saMtakammaMsA pa0, sAvaNasuddhasattamIsuNaMsUrie sattAvIsaMguliyaMporisicchAyaM NivvattaittANaM divasakhettaM niyaTTemANe rayaNikhettaM abhiNivaTTamANe cAra carai, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM sattAvIsaMpaliovamAiMThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM sattAvIsaMpaliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu atthegaiyANaM devANaM sattAvIsaMpaliovamAI ThiI pa0, majjhimauvarimagevejayANaM devANaM jahaNNeNaM sattAvIsaMsAgarovamAI // 80 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 81 // sUtram 27 27samavAyaH anagAraguNAdiH ThiI pa0, je devA majjhimagevejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukoseNaM sattAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA sattAvIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM sattAvIsavAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvAje sattAvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 27 // saptaviMzatisthAnakamapi vyaktameva, kevalaM SaT sUtrANi sthiterarvAk tatra anagArANAM- sAdhUnAM guNA:- cAritravizeSA anagAraguNAH, tatra mahAvratAni paJcendriyanigrahAzca paJca krodhAdivivekAzcatvAraH satyAni trINi, tatra bhAvasatyaM-zuddhAntarAtmatA karaNasatyaM- yatpratilekhanAdikriyAM yathoktAM samyagupayuktaH kurute, yogasatyaM- yogAnA- manaHprabhRtInAmavitathatvaM 17, kSamAanabhivyaktakrodhamAnasvarUpasya, dveSasaMjJitasyAprItimAtrasyAbhAvaH, athavA krodhamAnayorudayanirodhaH, krodhamAnavivekazabdAbhyAMtUdayaprAptayostayonirodhaH prAgevAbhihita iti na punaruktatA'pIti 18, virAgatA-abhiSvaGgamAtrasyAbhAvaH, athavA mAyAlobhayoranudayo, mAyAlobhavivekazabdAbhyAM tUdayaprAptayostayornirodhaHprAgabhihita itIhApi na punaruktateti 19, manovAkkAyAnAM samAharaNatA, pAThAntarataH samanvAharaNatA-akuzalAnAM nirodhAstrayaH 22, jJAnAdisampannatAstisraH 25, vedanAtisahanatA-zItAdhatisahanaM 26, mAraNAntikAtisahanatA-kalyANamitrabuddhyA mAraNAntikopasargasahanamiti 27, tathA jambUdvIpe na dhAtakIkhaNDAdau abhijidvajaiH saptaviMzatyA nakSatrairvyavahAraH pravartate, abhijinnakSatrasyottarASADhacaturthapAdAnupravezanAditi, tathA mAsonakSatracandrAbhivarddhitaRtvAdityamAsabhedAtpaJcavidho'nyatroktaH,tatra nakSatramAsaH- candrasya nakSatramaNDalabhogakAla 0 vedanAvi(dhi)sahanatA- zItAdyadhisahanaM (pr0)| Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 82 // sUtram 28 28 samavAyaH AcAraprakalpAdiH lakSaNaH saptaviMzatiH rAtrindivAni-ahorAtrANi rAtrindivANeti- ahorAtraparimANApekSayedaM parimANaM na tu sarvathA, tasyAdhikataratvAd, AdhikyaM cAhorAtrasaptaSaSTibhAgAnAmekaviMzatyeti, vimANapuDhavi tti vimAnAnAM pRthivI- bhUmikA, tathA vedakasamyaktvabandhaH-kSAyopazamikasamyaktvahetubhUtazuddhadalikapuJjarUpA darzanamohanIyaprakRtistasya uvaraotti prAkRtatvAdudvalakoviyojako yojantustasya mohanIyakarmaNo'STAviMzatividhasya madhye saptaviMzatiruttaraprakRtayaH satkarmAMzAH sattAyAmityarthaH, ekasyodvalitatvAditi, tathA zrAvaNamAsasya zuddhasaptamyAM sUryaH saptaviMzatyaGgalikAM hastapramANazaGkoriti gamyate pauruSIM chAyAM praharacchAyAM nirvartya divasakSetraM- ravikaraprakAzamAkAzaM nivarddhayan- prakAzahAnyA hAni nayan rajanIkSetraM- andhakArAkrAntamAkAzamabhinivarddhayan- prakAzahAnyA vRddhiM nayan cAraM carati-vyomamaNDale bhramaNaM karoti, ayamatra bhAvArthaH- iha kilasthUlanyAyamAzritya ASADhyAM caturviMzatyaGgalapramANA pauruSIcchAyA bhavati, dinasaptake ca sAtireke chAyA'GgalaM varddhate, tatazca zrAvaNazuddhasaptamyAmaGgalatrayaM varddhate, sAtirekaikaviMzatitamadinatvAttasyAH, tadevamASADha yAH satkairaGgalaiH saha saptaviMzatiraGgalAni bhavanti, nizcayatastu karkasaMkrAnterArabhya yatsAtirekaikaviMzatitamaM dinaM tatroktarUpA pauruSIcchAyA bhavati // 27 // aTThAvIsavihe AyArapakappe pa0 taM0- mAsiA ArovaNA sapaMcarAImAsiyA ArovaNA sadasarAimAsiA ArovaNA evaM ceva domAsiA ArovaNA sapaMcarAIdomAsiyA ArovaNA evaM timAsiA ArovaNA caumAsiyA ArovaNA uvaghAiyA ArovaNA aNuvaghAiyA ArovaNA kasiNA ArovaNA akasiNA ArovaNA etAvatA AyArapakappe etAva tAva Ayariyavve, bhavasiddhiyANaM jIvANaM atthegaiyANaM mohaNijjassa kammassa aTThAvIsaM kammaMsA saMtakammA pa0 taM0- sammattaveaNijjaM micchattaveyaNijna samma(r)dhikatvAd (mu0)10 pauruSIchAyAM nirvartya (pr0)| // 82 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 83 // sUtram 28 28 samavAyaH AcAraprakalpAdiH micchattaveyaNijjaMsolasa kasAyA NavaNokasAyA, AbhiNibohiyaNANe aTThAvIsaivihe pa0 ta0- soiMdiyaatthAvaggahecabiMdiyaatthAvaggahe ghANidiyaatthAvaggahe jibhiMdiyaatthAvaggahe phAsiMdiyaatthAvaggahe NoiMdiyaatthAvaggahe soiMdiyavaMjaNoggahe ghANiMdiyavaMjaNoggahe jibhiMdiyavaMjaNoggahe phAsiMdiyavaMjaNoggahe sotidiyaIhA cakkhiMdiyaIhA ghANidiyaIhA jibbhiMdiyaIhA phAsiMdiyaIhA NoiMdiyaIhA sotiMdiyAvAe cakkhidiyAvAe ghANidiyAvAe jibhiMdiyAvAe phAsiMdiyAvAe NoiMdiyAvAe soiMdiadhAraNA cakkhiMdiyadhAraNA ghANiMdiyadhAraNA jibbhiMdiyadhAraNA phAsiMdiyadhAraNANoiMdiyadhAraNA IsANeNaM kappe aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA pa0, jIveNaM devagaimmi baMdhamANe nAmassa kammassa aTThAvIsaM uttarapagaDIo NibaMdhati, taM0- devagatinAmaM paMciMdiyajAtinAmaMveuvviyasarIranAmaMteyagasarIranAmaMkammaNasarIranAmasamacauraMsasaMThANaNAmaMveubviyasarIraMgovaMgaNAmavaNNaNAmaMgaMdhaNAmarasaNAmaphAsanAmaM devANupuvviNAmaM agurulahunAmaM uvaghAyanAmaMparAghAyanAma ussAsanAmaMpasatthavihAyogaiNAmaMtasanAmaMbAyaraNAmaMpajjattanAmaMpatteyasarIranAmaMthirAthirANaMsubhAsubhANaM AejANAejANaM doNhaM aNNayaraMegenAmaMNibaMdhai jasokittinAmaM nimmANanAmaM, evaM ceva neraiAvi, NANattaM appasatthavihAyogaiNAmaM huMDagasaMThANaNAmaM athiraNAmaMdubbhagaNAmaM asubhanAmaMdussaranAmaM aNAdijaNAmaM ajasokittINAmaM nimmANanAmaM, imIseNaMrayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaMpaliovamAiMThiI pa0, ahe sattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM aTThAvIsaM paliovamAI ThiI pa0, sohammIsANesu kappesu devANaM atthegaiyANaM aTThAvIsaM paliovamAiM ThiI pa0, uvarimaheTThimagevejjayANaM devANaM jahaNNeNaM aTThAvIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, je devA majjhimauvarimagevejjaesu vimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM aTThAvIsaM sAgarovamAiMThiIpa0, teNaM devA aTThAvIsAe advamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA, 8 // 83 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 84 // sUtram 28 28 samavAyaH AcAraprakalpAdiH tesiNaMdevANaM aTThAvIsAe vAsasahassehiM AhAraTTesamuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvAje aTThAvIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti / / sUtram 28 // aSTAviMzatisthAnakamapi vyaktam, navaramiha paJcasthiteH prAksUtrAANi, tatra AcAra:-prathamAGgatasya prakalpaH- adhyayanavizeSo nizIthamityaparAbhidhAna AcArasyavA-sAdhvAcArasya jJAnAdiviSayasya prakalpo-vyavasthApanamityAcAraprakalpaH, tatra kvacid jJAnAdyAcAraviSaye aparAdhamApannasya kiJcit prAyazcittaM dattam, punaranyamaparAdhavizeSamApanastatastatraiva prAktane prAyazcitte mAsavahanayogyaM mAsikaM prAyazcittamAropitamityevaM mAsikyAropaNA bhavati, tathA paJcarAtrikazuddhiyogyaM mAsikazuddhiyogya cAparAdhadvayamApanastataH pUrvadattaprAyazcitte sapaJcarAtramAsikaprAyazcittAropaNAtsapaJcarAtramAsikyAropaNA bhavati, evaM mAsikyAropaNAH SaT 6 evaM dvimAsikyaH 6 trimAsikyaH 6 caturmAsikyo'pIti 6 caturviMzatirAropaNAH, tathA sArddhadinadvayasya pakSasya coddhAtanena laghUnAM mAsAdInAM prAcInaprAyazcitte AropaNA auddhAtikyAropaNA, yadAha- areNa chinnasesaM puvvareNaM tu saMjuyaM kaauN| dejA ya lahuyadANaM gurudANaM tattiyaM cev||1||tti, yathA-mAsArddha 15, paJcaviMzatikArddhaca sArddhadvAdaza sarvamIlanesA saptaviMzatiriti laghumAsaH,tathA mAsadvayArddha mAso mAsikasyArddha pakSa ubhayamIlane sArdo mAsa iti laghudvaimAsikaM 25, tathA teSAmeva sArddhadinadvayAdyanuddhAtanena gurUNAmAropaNA anauddhAtikyAropaNA 26, tathA yAvato'parAdhAnApannastAvatInAM tacchuddhInAmAropaNA kRtsnAropaNA 27, tathA bahUnaparAdhAnApannasya SaNmAsAntaM tapa itikRtvA SaNmAsAdhikaM tapaHkarma teSvevAntarbhAvya zeSamAropyate yatrasA akRtsnAropaNetyaSTAviMzatiH 28, etaccasamyaganizIthaviMzatitamoddezakAdavagamyam, atraiva nigamanamAha- etAvAMstAvadAcAra * kasyacit (mu0)| 0 pUrvadatte prAyazcitte sapaJcarAtrimAsika0 (mu0)| (c) copaghAtanena....upaghAtikAropaNA (mu0)| Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 85 // sUtram 29 29samavAyaH pApazrutAdiH prakalpaH, iha sthAnake AropaNAmAzritya vivakSito'nyathA tavyatirekeNApi tasyodghAtikAnuddhAtikarUpasya bhAvAt, athavaitAvAnevAyaMtAvadAcAraprakalpaH,zeSasyAtraivAntarbhAvAt, tathA etAvattAvadAcaritavyamityapi, tathaiva devagatisUtre sthirAsthirayoH zubhAzubhayorAdeyAnAdeyayozca parasparaM virodhitvenaikadA bandhAbhAvAdanyataradbadhnAtItyuktam, tatra caikazabdagrahaNaMbhASAmAtra evAvaseyamiti, nArakasUtre viMzatistA eva prakRtayo'STAnAM tu sthAne aSTAvanyA badhnAti, etadevAha- evaM ceve tyAdi, naanaatvN-vishessH|| 28 // egUNatIsaivihe pAvasuyapasaMgeNaMpa0 taM0- bhome uppAe sumiNe aMtarikkhe aMge sare vaMjaNe lakkhaNe, bhome tivihe pa0 taM0-sutte vittI vattie, evaM ekvekkaM tivihaM, vikahANujoge vijANujoge maMtANujoge jogANujoge aNNatitthiyapavattANujoge, AsADhe NaM mAse egUNatIsarAiMdiAI rAiMdiyaggeNaM pa0, bhaddavae NaM mAse kattie NaM mAse pose NaM mAse phagguNe NaM mAse vaisAhe NaM mAse, caMdadiNe NaM egUNatIsaM muhutte sAtirege muhuttaggeNaM pa0, jIve NaM pasatthajjhavasANajutte bhavie sammadiTThI titthakaranAmasahiAo NAmassa NiyamA egUNatIsaM uttarapagaDIo nibaMdhittA vemANiesu devesu devattAe uvavajai imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM egUNatIsaMpaliovamAiM ThiI pa0, ahe sattamAe puDhavIe atthegaiyANa neraiyANaM egUNatIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM egUNatIsaMpaliovamAiMThiI pa0, sohammIsANesukappesu devANaM atthegaiyANaM egUNatIsaMpali ovamAiM ThiI pa0, uvarimamajjhimagevejjayANaM devANaM jahaNNeNaM egUNatIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0,je devA uvarimaheTThimagevejjayavimANesudevattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ukkoseNaM egUNatIsaMsAgarovamAI ThiI pa0, teNaM devA egUNatIsAe addhamAsehiM ANamaMti (r) tasyauddhAtikarUpasya (pr0)| 0 danyadanyatara0 (mu0)| Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 86 // vA pANamaMti vA UsasaMti vA nIsasaMti vA tesiNaM devANaM egUNatIsaM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA sUtram 29 29samavAyaH jIvA je egUNatIsabhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 29 // pApazrutAdiH ekonatriMzatsthAnakamapi vyaktameva, navaraM naveha sUtrANi sthiteH prAk, tatra pApopAdAnAni zrutAni pApazrutAni teSAM prasaGga:tathA''sevanArUpa: pApazrutaprasaGgaH, sa ca pApazrutAnAmekonatriMzadvidhatvAt tadvidha uktaH, pApazrutaviSayatayA pApazrutAnyeva vocyante, ata evAha- bhome tyAdi, tatra bhauma- bhUmivikAraphalAbhidhAnapradhAnaM nimittazAstram, tathA utpAtaMsahajarudhiravRSTyA-8 dilakSaNotpAtaphalanirUpakaM nimittazAstram, evaM svapnaM- svapnaphalAvirbhAvakam, antarikSaM AkAzaprabhavagrahayuddhabhedAdibhAvaphalanivedakaM aGgaM zarIrAvayavapramANaspanditAdivikAraphalodbhAvakaM svaraM jIvAjIvAzritasvarasvarUpaphalAbhidhAyaka vyaJjanaM- maSAdivyaJjanaphalopadarzakaM lakSaNaM- lAJchanAdyanekavidhalakSaNavyutpAdakamityaSTau, etAnyeva sUtravRttivArtikabhedAccaturviMzatiH, tatrAGgavarjitAnAmanyeSAM sUtraM sahasrapramANaM vRttirlakSapramANA vArttika-vRttivyAkhyAnarUpaM koTIpramANam, aGgasya tu sUtraM lakSaM vRttiH koTI vArttikamaparimitamiti, tathA vikathAnuyogaH- arthakAmopAyapratipAdanaparANi kAmandakavAtsyAyanAdIni bhAratAdIni vA zAstrANi 25 tathA vidyAnuyogo- rohiNIprabhRtividyAsAdhanAbhidhAyIni zAstrANi 26 mantrAnuyogazceTakAdimantrasAdhanopAyazAstrANi 27 yogAnuyogo- vazIkaraNAdiyogAbhidhAyikAni haramekhalAdizAstrANi 28 anyatIrthikebhyaH- kApilAdibhyaH sakAzAdyaH pravRttaH svakIyAcAravastutattvAnAmanuyogo-vicAraH tatpuraskaraNArthaH zAstrasandarbha ityarthaH so'nyatIrthikapravRttAnuyoga iti 29 / tathA''SADhAdaya ekAntaritA SaNmAsA ekonatriMzadrAtriMdivAni 0 jIvAjIvAdikAzrita0 (mu0)| 7 vRttervyAkhyAna0 (pr0)| 0 0dhAyakAni (mu0)| 7 kApAlikAdi0 (pr0)| Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 87 // rAtridivasaparimANena bhavanti sthUlanyAyena, kRSNapakSe pratyekaM rAtrindivasyaikasya kSayAd, Aha ca- AsADhabahulapakkhe bhaddavae sUtram 29 samavAyaH kattie ya pose ya / phagguNavaisAhesu ya boddhavvA omrttaao||1||(uttraa026/15)tti / iyamatra bhAvanA- candramAso hi ekona-2 pApazrutAdiH triMzaddinAni dinasya ca dviSaSTibhAgAnAM dvAtriMzat, RtumAsazca triMzadeva dinAni bhavatIti candramAsApekSayA RtumAso'horAtradviSaSTibhAgAnAM triMzatA samadhikoM bhavati, tatazca pratyahorAtraM candradinamekaikena dviSaSTibhAgena hIyate ityavasIyate, evaM dviSaSTyA candradivasAnAmekaSaSTirahorAtrANAM bhavatItyevaM sAtireke mAsadvaye ekamavamarAtraM bhavatIti, vizeSastviha candraprajJapteravaseya iti, tathA caMdadiNe NaM ti candradinaM- pratipadAdikA tithiH,taccaikonatriMzat muhUrtAH sAtirekA muhUrtaparimANeneti, kathaM?, yataH kila candramAsa ekonatriMzaddinAni dvAtriMzacca dinadviSaSTibhAgA bhavanti, tatazcandradinaM candramAsasya triMzatA guNanena / muhUrtarAzIkRtasya triMzatA bhAgahAre ekonatriMzanmuhUrtA dvAtriMzacca muhUrtasya dviSaSTibhAgA labhyanta iti, tathA jIvaH prazastAdhyavasAnAdivizeSaNo vaimAnikeSUtpattukAmo nAmakarmaNa ekonatriMzaduttaraprakRtIrbadhnAti, tAzcemAH-devagatiH1 paJcendriyajAtiH 2 vaikriyadvayaM 4 taijasakArmaNazarIre 6 samacaturasraM saMsthAnaM 7 varNAdicatuSkaM 11 devAnupUrvI 12 agurulaghu 13 upaghAtaM 14 parAghAtaM 15 ucchrAsaM16 prazastavihAyogatiH17 vasaM 18 bAdaraM 19paryAptaM 20 pratyekaM 21 sthirAsthirayoranyatarat 22 zubhAzubhayoranyatarat 23 subhagaM 24 susvaraM 25 AdeyAnAdeyayoranyatarat 26 yazaHkIrti: 27 nirmANaM 28 tIrthakaraM ceti // 29 // tIsaMmohaNIyaThANA pa0 taM-je Avi tase pANe, vArimajhe vigaahiaa| udaeNa kammA mArei, mahAmohaM pakuvvaI // 1 // sIsA0 kRSNe pakSe (mu0)| 0 ASADhakRSNapakSe bhAdrapade kArtike ca pauSe ca / phAlgune vaizAkhe ca boddhavyA avamarAtrayaH // 1 // 0 sAdhiko (mu0)10 yaza:kIrtyayazakIyorekataraM (mu0)| // 87 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam | // 88 // sUtram 30 30samavAyaH mohanIyasthAnAdiH veDheNa je keI, AveDhei abhikkhaNaM / tivvAsubhasamAyAre, mahAmohaM pkuvvii||2||paanninnaa saMpihittANaM, soyamAvariya paanninnN| aMtonadaMtaM mArei, mahAmohaM pkuvvii||3||jaayteyN samArabbha, bahuM oraMbhiyA jaNaM / aMto dhUmeNa mArei(jjA), mahAmohaM pkuvvii|| 4 // sisammi je pahaNai, uttamaMgammi ceysaa| vibhaja matthayaM phAle, mahAmohaM pkuvvii||5||punno puNo paNihie, harittA uvahase jaNaM / phaleNaM aduvA DaMDeNaM, mahAmohaM pkuvvii||6|| gUDhAyArI nigUhejA, mAyaM mAyAe~ chaaye| asaccavAI niNhAI, mahAmohaM pkuvvii||7||dhNsei jo abhUeNaM, akammaM aatkmmunnaa| aduvA tumamakAsitti, mahAmohaM pkuvvii||8||jaannmaanno parisao, saccamosANi bhaasii| ajjhINajhaMjhe purise, mahAmohaM pkuvvii||9||annaaygss nayavaM, dAraMtasseva dhNsiyaa| viulaM vikkhobhaittANaM, kiccA NaM paDibAhiraM // 10 // uvagasaMtaMpi jhaMpittA, paDilomAhiM vgguuhiN| bhogAbhoge viyArei, mahAmohaM pkuvvii||11|| akumArabhUe je keI, kumArabhUettahaM ve| itthIhiM giddhe vasae, mahAmohaM pkuvvii||12||abNbhyaarii je keI, baMbhayArIttahaM ve| gaddahevva gavAM majjhe, vissaraM nayaI ndN||13|| appaNo ahie bAle, mAyAmosaMbahuM bhse| itthIvisayagehIe, mahAmohaM pkuvvii||14||12|| jaM nissie uvvahai, jasasA ahigameNa vA / tassa lubbhai vittammi, mahAmohaM pakuvvaI // 15 // 13 // IsareNa aduvA gAmeNaM, aNissare iisriike| tassa saMpayahIyassa, sirI atulmaagyaa||16|| IsAdoseNa AviTe, kalusAvilaceyase / je aMtarAyaMceei, mahAmohaM pkuvvii||17||14||sppii jahA aMDauDaM, bhattAraMjo vihiMsai / seNAvaI pasatthAraM, mahAmohaM pkuvvii||18||15||je nAyagaMvaraTThassa, neyAraM nigamassa vaa| seTiM bahuravaMhaMtA, mahAmohaM pkuvvii||19||16|| bahujaNassaNeyAraM, dIvaM tANaMca paanninnN| eyArisaM naraM hatA, mahAmohaM pkuvvii||20||17||uvtttthiyN paDivirayaM, saMjayaMsutavassiyaM / vokkamma dhammaobhaMsei, mahAmohaM pkuvvii|| 21 // 18 // tahevANataNANINaM, jiNANaM varadaMsiNaM / tesiM avannimaMbAle, mahAmohaM pkuvvii||22||19||neyaauyss maggassa, // 88 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 30 30samavAyaH mohanIyasthAnAdiH // 89 // duDhe avayarai bahu / taM tippayaMto bhAvei, mahAmohaM pkuvvii||23||20||aayriyuvjjhaaehiN, suyaM viNayaM ca gaahie|tecev siI bAle, mahAmohaM pkuvvii||24||21||aayriyuvjjhaayaannN, sammaM nopdditppi| appaDipUjae thaddhe, mahAmohaM pakuvvaI // 25 // 22||abhussue ya je keI, sueNaM pviktthii|sjjhaayvaadNvdi, mahAmohaM pkuvvii||26|| 23 // atavassIe yaje keI, taveNa pavikatthaI / savvaloyapare teNe, mahAmohaM pakuvvaI ||27||24||saahaarnntttthaa je keI, gilANammi uvtttthie|pbhuunn kuNaI kiccaM, majjhaM peseNa kuvvai / / 28 // saDhe niyaDIpaNNANe, kalusAulaceyase appaNo ya abohIe, mahAmohaM pakuvvaI // 29 // 25 // je kahAhigaraNAI, saMpauMje puNo punno| savvatitthANa bheyANaM, mahAmohaM pkuvvii||30||26||je a Ahammie joe, saMpauMje puNo punno|shaaheuN sahIheDaM, mahAmohaM pkuvvii||31||27||je amANussae bhoe, aduvA paarloie| te'tippayaMto Asayai, mahAmohaM pkuvvii||32||28||ittttii juIjasovaNNo, devANaM blviiriyN| tesiM avaNNimaMbAle, mahAmohaM pkuvvii||33||29||apssmaanno passAmi, devejakkheya gujjhaage|annnnaannii jiNapUyaTThI, mahAmohaM pkuvvii||34||30||therennN maMDiyaputte tIsaMvAsAiMsAmaNNapariyAyaM pAuNittA siddha buddhe jAva savvadukkhappahINe, egamegeNaM ahoratte tIsamuhutte muhuttaggeNaM pa0, eesiNaMtIsAe muhuttANaM tIsaM nAmadhejA pa0 taM0- rohe satte mitte vAUsupIe 5 abhicaMde mAhide palaMbe baMbhe sacce 10 ANaMde vijae vissaseNe pAyAvacce uvasame 15 IsANe taDhe bhAviappA vesamaNe varuNe 20 satarisabhe gaMdhavve aggivesAyaNe Atave Avatte 25 taTThave bhUmahe risabhesavvaTThasiddhe rakkhase 30, areNaM arahA tIsaM dhaNuI uhUM uccatteNaM hotthA, sahassArassa NaM deviMdassa devaraNo tIsaM sAmANiyasAhassIo pa0, pAse NaM arahA tIsaMvAsAI agAravAsamajjhe vasittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, samaNe bhagavaM mahAvIre tIsaMvAsAI agAravAsamajhe vasittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, rayaNappabhAe NaM puDhavIe tIsaM nirayAvAsasayasahassA pa0, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM // 9 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 9 // sUtram 30 30 samavAyaH mohanIyasthAnAdiH rA neraiyANaM tIsaM paliovamAI ThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM tIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM tIsaM paliovamAI ThiI pa0, uvarimauvarimagevejjayANaM devANaM jahaNNeNaM tIsaM sAgarovamAI ThiI pa0,je devA uvarimamajjhimagevejjaesu vimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM tIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA tIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesi NaM devANaM tIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti||suutrm 30 // triMzatsthAnakaM sugamam, navaraM sthiterAgaSTau sUtrANi, tatra mohanIyaM sAmAnyenASTaprakAraM karma vizeSatazcaturthI prakRtiH, tasya sthAnAni- nimittAni mohanIyasthAnAni, tathA je Avi tase pANe vArimajjhe vigaahiaa| udaeNa kammA mArei, mahAmohaM pakuvvaI / / ityAdizlokaH, yazcApi trasAn prANAn- stryAdIn vArimadhye vigAhya- pravizyodakena zastrabhUtena mArayati, kathaM?, Akramya pAdAdinAsa iti gamyate mAryamANasya mahAmohotpAdakatvAtsaMkliSTacittatvAcca bhavazataduHkhavedanIyamAtmano mahAmoha prakaroti- janayati / tadevaMbhUtaM trasamAraNenaikaM mohanIyasthAnamevaM sarvatreti 1 / sIsAveDheNa je keI, AveDhei abhikkhaNaM / tivvAsubhasamAyAre mahAmohaM pkuvvii|| zlokaH, zIrSAveSTena- ArdracarmAdimayena yaH kazcidveSTayati stryAdivasAniti gamyate abhIkSNabhRzaM tIvrAzubhasamAcAraH sa ityasya gamyamAnatvAtsa mAryamANasya mahAmohotpAdakatvena Atmano mahAmohaM prakuruta iti 2 yAvatkaraNAt keSucitsUtrapustakeSuzeSamohanIyasthAnAbhidhAnaparAH zlokAH sUcitAH, keSucit dRzyanta eveti te vyAkhyAyante 0 triMzattamaM (mu0)| // 10 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 91 // sUtram 30 30samavAyaH mohanIyasthAnAdiH pANiNA saMpihittANaM soyamAvariya pANiNaM / aMto nadaMtaM mArei mahAmohaM pakuvvaI / pANinA- hastena saMpidhAya- sthagayitvA, kiM tat?- zroto randhra mukhamityarthaH, tathA AvRtya- avarudhya prANinaM tataH antarnadantaM galamadhye ravaM kurvantaM ghuraghurAyamANamityarthaH, mArayati ya: sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti tRtIyaM 3 / jAyateyaM samArabbha bahuM oraMbhiyA jaNaM / aMto dhUmeNa mArei mahAmohaM. pkumbii| jAtatejasaM vaizvAnaraM samArabhya prajvAlya bahu prabhUtaM avarudhya mahAmaNDapavATAdiSu prakSipya janaM lokaM antaH- madhye maNDapAdevUmena- vahniliGgena athavA antadhUmo yasyAsAvantadhUmastena jAtatejasA vibhaktipariNAmAt mArayati yo'sau mahAmoha prakarotIti caturthaM 4 / sIsammi je pahaNai uttamaMgammi ceysaa| vibhajja matthayaM phAle mahAmohaM pkuvvii| zIrSe zirasi yaH prahantikhaDgamudrAdinA praharati prANinamiti gamyate, kiMbhUte svabhAvataH zirasi?- uttamAGgesarvAvayavAnAMpradhAnAvayavetadvighAte'vazyaM maraNAt cetasA- saMkliSTena manasA na yathAkathaJcidityarthaH, tathA vibhAjya mastakaM prakRSTaprahAradAnena sphATayati- vidArayati / grIvAdikaM kAyamapIti gamyate, sa ityasya gamyamAnatvAt sa mahAmohaM prakarotIti paJcamaM 5 / puNo puNo paNihIe hasittA uvahase jaNaM / phaleNaM aduva DaMDeNaM mahAmohaM pkuvvii| paunaHpuNyena praNidhinA- mAyayA yathA vANijakAdiveSaM vidhAya galakarttakAH pthi| gacchatA saha gatvA vijane mArayanti, tathA hatvA-vinAzya ya iti gamyate upahaset AnandAtirekAt janaM mugdhalokaM hanyamAnam, kena hatvA?- phalena yogavibhAvitena mAtuliGgAdinA aduva tathA daNDena prasiddhena sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti SaSThaM 6 / gUDhAyArI nigUhejjA mAyaM mAyAe chaaye| asaccavAI niNhAI mahAmohaM pkuvvii| gUDhAcArI pracchannAnAcAravAn nigUhayeta- gopayet, svakIyaM pracchannaM duSTamAcAraM tathA mAyAM parakIyAM mAyayA svakIyayA chAdayet- jayet, yathA zakunimArakAzchadairAtmAnamAvRtya zakunIn gRhNantaH svakIyamAyayA zakunimAyAM chAdayanti, tathA asatyavAdI nihnavI apalApakaH svakIyAyA mUlaguNottaraguNa // 21 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 12 // sUtram 30 30 samavAyaH mohanIyasthAnAdiH pratisevAyAH sUtrArthayorvA mahAmohaM prakArotIti saptamaM 7 / dhaMsei jo abhUeNaM akammaM aatkmmunnaa| aduvA tumamakAsi tti mahAmoha pkuvvii| dhvaMsayati- chAyayA bhraMzayati yaH puruSo'bhUtena-asadbhUtena, kaM?- akarmakaM- avidyamAnaduzceSTitaM AtmakarmaNA- AtmakRtaRSighAtAdinA duSTavyApAreNa aduvA athavA yadanyena kRtaM tadAzritya parasya samakSamevatvamakArSIretanmahApApamiti vadati, vadikriyAyAH gamyamAnatvAtsa ityasyApi gamyamAnatvAt sa mahAmohaM prakarotItyaSTamaM 8 / jANamANo parisao saccamosANi bhaasii| ajjhINajhaMjhe purise mahAmohaM pakuvvaI / / jAnAnaH yathA anRtametat, pariSadaH- sabhAyA bahujanamadhye ityarthaH, satyamRSA-3 kizcitsatyAni bahvasatyAni vastUni vAkyAni vA bhASate akSINajhaJjhaH anuparatakalahaH yaH sa iti gamyate, mahAmohaM prakarotIti navamaM 9 / aNAyagassa NayavaM dAraM tasseva dhNsiyaa| viulaM vikkhobhaittANaM kiccANaM paDibAhiraM / uvagasaMtaM pi jhaMpittA paDilomAhiM ! vaggUhiM bhogAbhoge viyArei mahAmohaM pkuvvii| anAyaka:- avidyamAnanAyako rAjA tasya nayavAn- nItimAnamAtyaH sa tasyaiva rAjJo dArAn kalatraM dvAraM vA- arthAgamasyopAyaM dhvaMsayitvA bhogabhogAn vidArayatIti sambandhaH, kiM kRtvA?- vipulaM pracuramityarthaH, vikSobhya sAmantAdiparikarabhedena saMkSobhya nAyakaM tasya kSobhaMjanayitvetyarthaH, kRtvA vidhAyaNamityalaGkAre pratibAhyaanadhikAriNaM dArebhyo'rthAgamadvArebhyo vA, dArAn rAjyaM vA svayamadhiSThAyetyarthaH 10|tthaa upakasantamapi samIpamAgacchantamapi, sarvasvApahAre kRte prAbhRtenAnulomaiH karuNaizca vacanairanukUlayitumupasthitamityarthaH, jhampayitvA- naSTavacanAvakAzaM kRtvA pratilomAbhiH- tasya pratikUlAbhirvAgbhiH-vacanairetAdRzastAdRzastvamityAdibhirityarthaH, bhogabhogAn viziSTazabdAdIn vidArayati harati yo'sau mahAmohaM prakarotIti dazamaM 10 / akumArabhUe je kei kumArabhUetta'haM ve| itthIhiM giddhe vasae mahAmoha pakuvvaI / / 0 satyAmRSA (pra0), satyAmRSANi (mu0)| 9 viziSTAn zabdAdIn vidArayati yo'sau (mu0)| // 92 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAkaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 13 // 08 sUtram 30samavAyaH mohanIyasthAnAdiH akumArabhUtaH akumArabrahmacArI san yaH kazcit kumArabhUto'haM kumArabrahmacArI ahamiti vadati, atha ca strISu gRddho- vasakazca strINAmevAyatta ityarthaH, athavA vasati Aste sa mahAmoha prakarotItyekAdazaM 11 / abaMbhayArI je keI, baMbhayArI ta haM ve| gaddahevva gavaMmajjhe, vissaraM nayaI ndN||appnno ahie bAle maayaamosNbhuNbhse| itthIvisayagehIe, mahAmohaM pkubii| abrahmacArI maithunAdanivRtto yaH kazcittatkAla evAsevyAbrahmacaryaM brahmacArI sAmpratamahamityatidhUrtatayA paraprapaJcanAya vadati, tathA ya evamazobhAvahaMsatAmanAdeyaM bhaNan gardabha iva gavAM madhye visvaraM na vRSabhavanmanojJaM nadati-muJcati nadaM- nAdaMzabdamityarthaH, tathA ya evaM bhaNannAtmano'hito-na hitakArI bAlo- mUDho mAyAmRSAM bahu zAThyAnRtaM prabhUtaM bhaSate, zveva ninditaM bhASate, kayA?- strIviSayagRGkhyA hetubhUtayA sa. itthaMbhUto mahAmohaM prakarotIti dvAdazaM 12 / jaM nissie uvvahai, jasasA ahigameNa vA / tassa lubbhai vittammi, mahAmohaM pkuvvii|| yaM rAjAnaM rAjAmAtyAdikaM vA nizrita- Azrita udvahate- jIvikAlAbhenAtmAnaM dhArayati, kathaM?- yazasA tasya rAjAdeH satko'yamiti prasiddhyA abhigamanena vA- sevayA AzritarAjAdestasya nirvAhakAraNasya rAjAderlubhyati vitte dravye yaH sa mahAmohaM prakarotIti trayodazaM 13 / IsareNa aduvA gAmeNa, aNissare IsarIkae / tassa saMpayahIyassa, sirI atulmaagyaa| IsAdoseNa AviTe, kalusAvilaceyase |je aMtarAyaMceei, mahAmohaM pkuvvii|| IzvareNa prabhuNA aduvA athavA grAmeNa janasamUhena anIzvara IzvarIkRtaH tasya pUrvAvasthAyAmanIzvarasya sampragRhItasya puraskRtasya prabhvAdinA zrIH- lakSmIratulA- asAdhAraNA AgatA- prAptA atulaM vA yathA bhavatItyevaM zrI: samAgatA AgatazrIkazca prabhvAdyupakArakaviSaye IrSNadoSeNAviSTo- yuktaH kaluSeNa- dveSalobhAdi0vazaka (mu0) 0 parapravacanAya (mu0)| 0 mRSA bahuza:-anRtaM prabhUtaM bhASate, yazcaivaM ninditaM (mu0)| // 9 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 14 // sUtram 30 30samavAyaH mohanIya| sthAnAdiH lakSaNapApenAvilaM-gaDulamAkulaMvA ceto yasya sa tathA yo'ntarAyaM-vyavacchedaM jIvitazrIbhogAnAM cetayate karoti prabhutvAderasauM mahAmohaM prakArotIti caturdazaM 14 / sappI jahA aMDauDaM, bhattAraM jo vihiMsai / seNAvaI pasatthAraM, mahAmohaM pakuvvaI / / sappI nAgI yathA aNDauDaM aNDakakUTaM svakIyamaNDakasamUhamityarthaH, aNDasya vA puTaM-sambaddhadaladvayarUpaM hinasti, evaM bhartAraM- poSayitAra yo vihinasti senApatiM- rAjAnaM prazAstAraM- amAtyaM dharmapAThakaM vA sa mahAmohaM prakarotIti, tanmaraNe bahujanaduHsthatA bhavatIti paJcadazaM 15 / je nAyagaM va raTThassa, neyAraM nigamassa vaa| seTiM ca bahuravaM haMtA, mahAmohaM pkuvvii| yo nAyakaM vA- prabhuM rASTrasya rASTramahattarAdikamiti bhAvaH, tathA netAraM pravartayitAraM prayojaneSu nigamasya- vANijakasamUhasya, kaM?- zreSThinaM zrIdevatAGkitapaTTabaddham, kiMbhUtaM?- bahuravaM bhUrizabdaM pracurayazasamityarthaH, hatvA mahAmohaM prakuruta iti SoDazaM 16 / bahujaNassaNeyAraM, dIvaM tANaM ca pANiNaM / eyArisaM naraM haMtA, mahAmohaM pakuvvaI / / bahujanasya paJcaSAdInAM lokAnAM netAraM nAyakaM dvIpa iva dvIpaH- saMsArasAgaragatAnAmAzvAsasthAnaM athavA dIpa iva dIpo'jJAnAndhakArAvRtabuddhidRSTiprasarANAMzarIriNAM heyopAdeyavastustomaprakAzakatvAt tam, ata eva trANaM- ApadrakSaNaM prANinAmetAdRzaM yAdRzA gaNadharAdayo bhavanti, naraM prAvacanikAdipuruSaM hatvA mahAmohaM prakarotIti saptadazaM 17 / uvaTThiyaM paDivirayaM, saMjayaM sutavassiyaM / vokkamma dhammao bhaMse, mahAmohaM pakuvvaI / / upasthitaM pravrajyAyAM- pravivrajiSumityarthaH, prativirataM sAvadhayogebhyo nivRttaM pravrajitamevetyarthaH, saMyataM sAdhaMsutapasvinaMtapAMsi kRtavantaM zobhanaM vA tapaH zritaM-. AzritaM kvacit je bhikkhaM jagajIvaNaM ti pAThaH, tatra jaganti- jaGgamAni ahiMsakatvena jIvayatIti jagajIvanastaM vividhaiH prakArairupakramyAkramya vyupakramya balAdityarthaH, dharmAt- zrutacAritralakSaNAdraMzayati yaH sa mahAmohaM prakarotIti aSTAdazaM 18 // (r) prabhvAderasau (pr0)| // 94 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 95 // sUtram 30 30 samavAyaH mohanIyasthAnAdiH / tahevANataNANINaM, jiNANaM varadaMsiNaM / tesiM avannima bAle, mahAmohaM pakuvvaI / yathaiva prAktanaM mohanIyasthAnaM tathaivedamapi, anantajJAninAM jJAnasyAnantaviSayatvena akSayatvena vA jinAnAM arhatAM varadarzinAM kSAyikadarzanitvAt teSAM ye jJAnAdyanekAtizayasampadupetatvena bhuvanatraye prasiddhAH avarNaH avarNavAdo vaktavyatvena yasyAsti so'varNavAn, yathA nAsti kazcit sarvajJo, jJeyasyAnantatvAt, uktaM ca-ajjavi dhAvai nANaM ajjavi ya aNaMtao alogotti / ajjavi na koi viuhaM pAvanti savvannuyaM jIvo // 1 // aha pAvati to saMto hoi aloo na ceyamiTTha ti tti / adUSaNaM caitad, utpattisamaya eva kevalajJAnaM yugapallokAloko prakAzayadupajAyate, yathA'pavarakAntarvarttidIpakalikA apavarakamadhyamityabhyupagamAditi, bAlaH-ajJo mahAmohaM prakarotIti ekonaviMzatitamaM 19 / neyAuyassa maggassa, duDhe avayarai bahu / taM tippayaMto bhAvei, mahAmohaM pakuvvaI / / naiyAyikasya nyAyamanatikrAntasya mArgasya samyagdarzanAdeH mokSapathasya duSTo dviSTo vA apakaroti apakAraM karotIti, bahu atyarthaM pAThAntareNApaharati bahujanaM vipariNamayatIti bhAvaH, taM mArga tippayaMto tti nindan bhAvayati- nindayA dveSeNa vA vAsayati AtmAnaM paraM ca yaH sa mahAmohaM prakarotIti viMzatitamaM 20 / AyariyauvajjhAehiM, suyaM viNayaM ca gaahie| te ceva khiMsaI bAle, mahAmohaM pkuvvii|| AcAryopAdhyAyaiyaH zrutaM- svAdhyAyaM vinayaM ca- cAritraM grAhitaH zikSitastAneva khiMsati nindati- alpazrutA ete ityaadi| jJAnataH anyatIrthikasaMsargakAriNa ityAdi darzanataH mandadharmANaH pArzvasthAdisthAnavarttina ityAdi cAritrataH, yaH sa evNbhuuto| bAlo mahAmohaM prakarotItyekaviMzatitamaM 21 / AyariyauvajjhAyANaM, sammaM no paDitappai / appaDipUjae thaddhe, mahAmohaM pakuvvaI / / O adyApi dhAvati jJAnaM adyaapynnto'loko'pi| adyApi na ko'pi vyUhaM prApnoti sarvajJatAM jIvaH // 1 // atha prApnoti tadA sAnto'loko bhavet na cedmissttmiti| 0 madhyaprakAzasvarUpetyabhyu0 (mu0)| // 95 // P Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 30 30samavAyaH zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 16 // AcAryAdIn zrutadAnaglAnAvasthApraticaraNAdibhistarpitavataH- upakRtavataH samyak na pratitarpayati vinayAhAropadhyAdibhirna pratyupakaroti, tathA apratipUjako-na pUjAkArI tathA stabdho mAnavAn sa mahAmohaM prakarotIti dvAviMzatitama 22 / abahussue yaha mohanIyaje keI, sueNaM pavikatthaI / sajjhAyavAdaM vadai, mahAmohaM pakuvvaI / abahuzrutazca yaH kazcit zrutena pravikatthate AtmAnaM zlAghate sthAnAdiH zrutavAnahamanuyogadharo'hamityevam, athavA kasmiMzcitsa tvamanuyogAcAryovAcakoveti pRcchati pratibhaNati Amam, svAdhyAyavAda vadati vizuddhapAThako'hamityAdikaM yaHsa mahAmohaM-zrutAlAbhahetuM prakarotIti trayoviMzatitamaM 23 / atavassIe ya je keI, taveNa pviktthii| savvaloyapare teNe, mahAmohaM pakuvvaI / / sugamam, navaraM sarvalokAt sarvajanAt sakAzAtparaH- prakRSTaH stenazcauro bhAvacauratvAt mahAmohaM atapasvitAhetuM prakarotIti caturviMzatitamaM 24 / sAhAraNaTThA je keI, gilANammi uvaTThie / pabhUNa kuvvii| kiccaM, majhaM pese Na kuvvaI / / saDhe niyaDIpaNNANe klusaaulceyse| appaNo ya abohIe, mahAmohaM pkuvvii|saadhaarnnaarthmupkaaraarth yaH kazcidAcAryAdilAne-rogavati upasthite pratyAsannIbhUte prabhuHsamartha upadezenauSadhAdidAnena ca svato'nyatazcopakAre na karoti kRtyamupekSate ityarthaH, kenAbhiprAyeNetyAha- mamApyeSa na karoti kiMcanApi kRtyaM samartho'pi sanniti dveSeNa, asamartho vA'yaM / bAlatvAdinA kiM kRtenAsya? punarupakartumazaktatvAditi lobheneti,zaThaH kaitavayuktaH zaktilopanAt nikRtiH- mAyA tadviSaye 8 prajJAnaM yasya sa tathA, glAnaH praticaraNIyomA bhavatvitiglAnaveSamahaM karomIti vikalpavAnityarthaH, ata eva kaluSAkulacetAH AtmanazcAbodhiko- bhavAntarAprAptavyajinadharmako glAnApratijAgaraNenA''jJAvirAdhanAt, cazabdAtpareSAM cAbodhikaH avidyamAnA bodhirasmAditi vyutpAdanAt, ye hi tadIyaM glAnApraticaraNamupalabhya jinadharmaparAGgakhA bhavanti teSAmabodhi0 'atavassIe' sugamam, parvArddha pUrvavat, navaraM (mu0)| 0 pratijAgaraNamu0 (mu0)| // 96 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 97 // statkRteti sa evambhUto mahAmohaM prakarotIti paJcaviMzatitamaM 25 / je kahAhigaraNAI, saMpauMje puNo puNo / savvatitthANa bheyANaM, sUtram 30 30 samavAyaH mahAmoha pkuvvii| kathA- vAkyaprabandhaH zAstramityarthastadrUpANyadhikaraNAni kathAdhikaraNAni- kauTilyazAstrAdIni mohanIyaprANyupamardanapravartakatvena teSAmAtmano durgatAvadhikAritvakaraNAt, kathayA vA kSetrANi kRSata gA nastayatetyAdikayA sthAnAdiH adhikaraNAni tathAvidhapravRttirUpANi, athavA kathA- rAjakathAdikA adhikaraNAni ca- yantrAdIni kalahA vA kathAdhikaraNAni tAni samprayuGkte punaH punaH evaM sarvatIrthAnAM bhedAya saMsArasAgarataraNakAraNatvAt tIrthAni- jJAnAdIni teSAMka sarvathA nAzAya pravarttamAnaH sa mahAmohaM prakarotIti SaDviMzatitamaM 26 / je a Ahammie joe, saMpauMje puNo puNo / sahAheuM sahIheuM, mahAmohaM pakuvvaI / kaNThyam, navaraM adhArmikA yogA- nimittavazIkaraNAdiprayogAH kimarthaM? - zlAghAhetoH sakhihetoH-8 mitranimittamityarthaH, iti saptaviMzatitamaM 27 / je amANussae bhoe, aduvA paarloie| te'tippayaMto Asayai, mahAmohaM pakuvvaI // yazcamAnuSyakAn bhogAn athavA pAralaukikAn tetti vibhaktipariNAmAttaisteSu vA atRpyan- tRptimagacchan Asvadate abhilaSati Azrayati vA sa mahAmohaM prakarotIti aSTAviMzatitamaM 28 / iDDI juI jaso vaNNo, devANaM balavIriyaM / tesiM avaNNimaM bAle, mahAmohaM pakuvvaI // RddhiH- vimAnAdisampat dyutiH- zarIrAbharaNadIptiH yazaH- kIrtiH varNaH- zuklAdiH zarIrasambandhI devAnAM vaimAnikAdInAM balaM- zArIraM vIryaM jIvaprabhavaM astItyadhyAhAraH, teSAmiha apergamyamAnatvAt teSAmapi devAnAmanekAtizAyiguNavatAmavarNavAn- azlAghAkArI athavA avarNavAn kenollApena devAnAmRddhirdevAnAM dyutirityAdi kAkA vyAkhyeyam, na kiJciddevAnAmRddhyAdikamastItyavarNavAdavAkyabhAvArthaH, evaMbhUtaH sa mahAmohaM prakarotIti ekonatriMzattamaM 29 / (c) gAmasUyate (mu0)| (c) sarvatIrthabhedAya (mu0)| // 97 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 98 // sUtram 31 31samavAyaH siddhAdiguNAH apassamANo passAmi, deve jakkhe ya gujjhge| aNNANI jiNapUyaTThI, mahAmohaM pkuvvii| apazyannapi yo brUte pazyAmi devAnityAdisvarUpeNa, ajJAnI jinasyeva pUjAmarthayate yaH sa jinapUjArthI, gozAlakavat, sa mahAmohaM prakarotIti triMzattamam 30 / raudrAdayo muhUrttA AdityodayAdArabhya krameNa bhavanti, eteSAM ca madhye madhyamAH SaT kadAciddine'ntarbhavanti kadAcidrAtrAviti // 30 // ekkatIsaM siddhAiguNA pa0 taMjahA-khINe AbhiNibohiyaNANAvaraNe khINe suyaNANAvaraNe khINe ohiNANAvaraNe khINe maNapajjavaNANAvaraNe khINe kevalaNANAvaraNe khINe cakkhudaMsaNAvaraNe khINe acakkhudaMsaNAvaraNe khINe ohidasaNAvaraNe khINe kevaladasaNAvaraNe khINe niddA khINe NihANiddA khINe payalA khINe payalApayalA khINe thINaddhI khINe sAyAveyaNijje khINe asAyAveyaNijje khINe daMsaNamohaNije khINe carittamohaNijje khINe neraiAue khINe tiriAue khINe maNussAue khINe devAue khINe uccAgoe khINe niccAgoe khINe subhaNAme khINe asubhaNAme khINe dANaMtarAe khINe lAbhaMtarAe khINe bhogAMtarAe khINe uvabhogaMtarAe khINe vIriaMtarAe 31, maMdareNaM pavvae dharaNitale ekkatIsaMjoyaNasahassAI chacceva tevIse joyaNasae kiMcidesUNA parikkheveNaMpa0, jayANaMsUrie savvabAhiriyaM maMDalaM uvasaMkamittA cAraMcarai tayANaMihagayassa maNussassa ekkatIsAe joyaNasahassehiM aTThahi a ekkatIsehiM joyaNasaehiM tIsAe saTThibhAge joyaNassa sUrie cakkhupphAsaM havvamAgacchai, abhivahieNaM mAse ekkatIsaM sAtiregAirAiMdiyAIrAiMdiyaggeNaMpa0, AicceNaMmAse ekkatIsaM rAiMdiyAiMkiMci visesUNAIrAiMdiyaggeNaMpa0, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM ekatIsaMpaliovamAiMThiIpa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaMneraiyANaM ekatIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM ekatIsaMpaliovamAiMThiI pa0, sohammIsANesukappesuatthegaiyANaM devANaM ekkatIsaM paliovamAIThiIpa0, vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiANaM devANaMjahaNNeNaM ektIsaMsAgarovamAiMThiI pa0, je devA uvarimauvarimage Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 19 // vejayavimANesu devattAe uvavaNNA tesi NaM devANaM ukkoseNaM ekkatIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA ekkatIsAe addhamAsehiM sUtram 31 31 samavAyaH ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nissasaMti vA, tesiNaM devANaM ekkatIsaM vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajai, saMtegaiyA bhava siddhAdiguNAH siddhiyA jIvA je ekkatIsehiM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM krissNti|| sUtram 31 // ekatriMzatsthAnakaM sugamam, navaraM siddhAnAmAdau- siddhatvaprathamasamaya eva guNAH siddhAdiguNAH, te cAbhinibodhikAvaraNAdikSayasvarUpA iti / mandaro- meru :, sa ca dharaNItale dazasahasraviSkambha iti kRtvA yathoktaparidhipramANo bhavatIti / jayA NaM sUrie ityAdi, kila sUryasya caturazItyadhikaM maNDalazataM bhavati, maNDalaM ca jyotiSkamArgo'bhidhIyate, tatra jambUdvIpasyAntaH azItyadhike yojanazate paJcaSaSTiHsUryamaNDalAni bhavanti, tathA lavaNasamudraM trINi triMzadadhikAni yojana zatAnyavagAaukonaviMzatyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra ca sarvabAhya- samudrAntargatamaNDalAnAM paryantimam, tasya cAyAmaviSkambho lakSaM SaTzatAni ca yojanAnAM SaSTyadhikAni, paridhistu vRttakSetragaNitanyAyena trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi / trINi zatAni paJcadazottarANi 318315, etAvacca kSetramAdityo'horAtradvayena gacchati, tatra ca SaSTirmuhUrttA bhavantIti SaSThyA bhAgApahAre yallabdhaM tanmuhUrtagamyakSetrapramANaM bhavati, tacca paJca sahasrANi trINi ca pazcottarANi zatAni paJcadaza yojanaSaSTibhAgAH 5305. etacca divasArddhana guNyate, yadA ca sarvabAhye maNDale sUryazcarati tadA dinapramANaM dvAdaza muhUrtAH, tadarddhaM ca / 0ttamaM sthAnakaM (mu0)| // 99 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 100 // sUtram 32 32samavAyaH yogasaMgrahAdiH SaT, ataH SaDbhirmuhUrterguNitaMmuhUrtagatipramANaMcakSuHsparzapramANaM bhavati,tatra ekatriMzatsahasrANi aSTau ca zatAnyekatriMzadadhikAni triMzacca yojanaSaSTibhAgAH 31831 abhivarddhitamAsaH- abhivarddhitasaMvatsarasya catuzcatvAriMzadahorAtradviSaSTibhAgAdhikatryazItyadhikazatatrayarUpasya 383 dvAdazo bhAgaH, abhivarddhitasaMvatsarazcAsau yatrAdhikamAsako bhavati trayodazacandramAsAtmakatvAccandramAsazca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA ca dinadviSaSTibhAgAnAM bhavatIti, sAiregAiM ti ahorAtrasya caturviMzatyu-8 uttarazatabhAgAnAmekaviMzatyuttarazatenAdhikAnIti, AdityamAso yena kAlenAdityo rAziM bhuGkte kiMcivisesUNAI ti ahorAtrArddhana nyUnAnIti // 31 // battIsaM jogasaMgahA pa0, taMjahA- AloyaNa 1, niravalAve 2, AvaIsu daDhadhammayA 3 / aNissiovahANe 4 ya, sikkhA 5 nippaDikammayA 6 // 1 // aNNAyayA alobhe 8 ya, titikkhA 9 ajjave 10 suI 11 / sammadiTThI 12 samAhI 13 ya, AyAre 14 viNaovae 15||2||dhiiimii 16 ya saMvege 17, paNihI 18 suvihi 19 saMvare 20 / attadosovasaMhAre 21, savvakAmavirattayA 22 // 3||pnyckkhaanne 23-24 viussagge 25, appamAde 26 lavAlave 27 / jhANasaMvarajoge 28 ya, udae mAraNaMtie 29||4||sNgaannNc pariNNA ya 30, pAyacchittakaraNe ti ya 31 / ArAhaNA ya maraNaMte 32, bttiisNjogsNghaa||5||bttiisN deviMdA pa0 taM0- camare balI dharaNe bhUANaMde jAva ghose mahAghose caMde sUre sakke IsANe saNaMkumAre jAva pANae accue, kuMthussa NaM arahao battIsaM jiNA battIsaM jiNasayA hotthA, sohamme kappe battIsaM vimANAvAsasayasahassA NaM pa0, revaiNakkhAtte battIsaitAre pa0, battIsativihe NaTTe pa0,, imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM battIsaMpaliovamAiMThiI pa0, ahesattamAe puDhavIe atthegaiyANaM neraiyANaM battIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, asurakumArANaM devANaM atthegaiyANaM battIsaM paliovamAiM ThiI pa0, sohammIsANesukappesudevANaM // 100 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAta zrIabhaya0 vRttiyutam // 101 // sUtram 32 32 samavAyaH yogasaMgrahAdiH atthegaiyANaM battIsaMpaliovamAI ThiI pa0, je devA vijayavejayantajayantaaparAjiyavimANesu devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM atthegaiyANaM battIsaMsAgarovamAI ThiI pa0, te NaM devA battIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nIsasaMti vA, tesiNaM devANaM battIsavAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je battIsAe bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 32 // dvAtriMzatsthAnakamapivyaktam, navaraMyujyante iti yogA:-manovAkkAyavyApArAH te ceha prazastA eva vivakSitAsteSAM ziSyAcAryagatAnAmAlocanAnirapalApAdinA prakAreNa saMgrahaNAni saMgrahAH prazastayogasaMgrahAH prazastayogasaMgrahanimittatvAdAlocanAdaya eva tathocyante, te ca dvAtriMzadbhavanti, tadupadarzakaM zlokapaJcakaM AloyaNe tyAdi, asya gamanikA- tatra 'AloyaNa'tti mokSasAdhakayogasaMgrahAya ziSyeNAcAryAyAlocanA dAtavyA 1, niravalAve tti AcAryo'pi mokSasAdhakayogasaMgrahAyaiva dattAyAmAlocanAyAM nirapalApaH syAt, nAnyasmai kathayedityarthaH 2, AvaIsudaDhadhammaya tti prazastayogasaMgrahAya sAdhunA''patsudravyAdibhedAsudRDhadharmatA kAryA, sutarAMtAsudRDhadharmaNA bhAvyamityarthaH 3, aNissiovahANe yatti zubhayogasaMgrahAyaivAnizrita ca-tadanyanirapekSamupadhAnaMca-tapo'nizritopadhAnaM parasAhAyyAnapekSaMtapo vidheyamityarthaH 4, sikkha tti yogasaMgrahAya zikSA''sevitavyA,sAca sUtrArthagrahaNarUpA pratyupekSAdyAsevanAtmikA ceti dvidhA 5, nippaDikammaya tti tathaiva niSpratikarmatA zarIrasya vidheyA 6||1||annnnaayy tti tapaso'jJAtatA kAryA, yazaHpUjAdyarthitvenAprakAzayadbhistapaH kAryamityarthaH 7, alobhe yatti alobhatA vidheyA 8, titikkha tti titikSA parISahAdijayaH 9, ajjavetti ArjavaM-RjubhAvaH10, sui tti zuciHsatyaM saMyama (c) sAdhana0 (mu0)| (r) dRDhadharmiNA (mu0)| 01 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32samavAyaH zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 102 // ityarthaH 11, sammadiTThitti samyagdRSTiH-samyagdarzanazuddhiH 12, samAhI yatti samAdhizca-cetaHsvAsthyaM 13, AyAre viNaovae. sUtram 32 tti dvAradvayaM tatrAcAropagataH syAt na mAyAM kuryAdityarthaH 14, vinayopagato bhavet na mAnaM kuryAdityarthaH 15 // 2 // dhiimaI ya yogasaMgrahAdiH tti dhRtipradhAnA matidhRtimati:- adainyaM 16, saMvege tti saMvega:- saMsArabhayaM mokSAbhilASo vA 17, paNihi tti praNidhiHmAyA sAna kAryetyarthaH 18, suvihitti suvidhiH sadanuSThAnaM 19, saMvara:- AzravanirodhaH 20, attadosovasaMhAre tti svakIyadoSasya nirodhaH 21, savvakAmavirattaya tti samastaviSayavaimukhyaM 22 ||3||pnyckkhaanne tti pratyAkhyAnaM mUlaguNaviSayaM 23, uttaraguNaviSayaM ca 24, viussagge tti vyutsargo dravyabhAvabhedabhinnaH 25, appamAe tti pramAdavarjanaM 26, lavAlave tti kAlopalakSaNaM tena kSaNe kSaNe sAmAcAryyanuSThAnaM kArya 27, jhANasaMvarajoge yatti dhyAnameva saMvarayogo dhyAnasaMvarayogaH 28, udae mAraNaMtie tti mAraNAntike'pi vedanodaye na kSobhaH kAryaH 29 // 4 // saMgANaM ca pariNNa tti saGgAnAM jJaparijJApratyAkhyAnaparijJAbhedabhinnA parijJA kAryA 30, pAyacchittakaraNe i ya tti prAyazcittakaraNaM ca kArya 31, ArAhaNA ya maraNaMte tti ArAdhanA ca maraNAnte / maraNarUpo'nto maraNAntastatretyete dvAtriMzadyogasaMgrahA iti 32||5||indrsuutre yAvatkaraNAt veNudeve veNudAlI harikte harissahe agNisIhe aggimANave puNNe vasiDhe jalakaMte jalappahe amiyagaI amiyavAhaNe velaMbe pahajaNe iti dRzyam, punaH yAvatkaraNAt / 'mAhiMde baMbhe laMtae sukke sahassAre' tti draSTavyam, iha SoDazAnAM vyantarendrANAM SoDazAnAmeva vANapaNyikAdIndrANAmalparddhikatvenAvivakSitatvAdasaGkhyAtAnAmapi ca candrasUryANAM jAtigrahaNena dvayoreva vivakSitatvAd dvAtriMzadindrA uktA iti, kunthunAthasya dvAtriMzadadhikAni dvAtriMzat kevalizatAnyabhUvan, dvAtriMzadvidhaM nATyamabhinayaviSayavastubhedAdyathA rAjapraznakRtAbhidhAna (r) cANapannikA0 (pr0)| Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 103 // sUtram 33 33 samavAyaH AzAtanAdiH dvitIyopAGga iti sambhAvyate, dvAtriMzatpAtrapratibaddhamiti kecit / / 32 // tettIsaM AsAyaNAo pa0, taM0- sehe rAiNiyassa AsannaM gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 1 sehe rAiNiyassa purao gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 2 sehe rAiNiyassa sapakkhaM gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa 3 sehe rAiNiyassa AsannaM ThiccA bhavai AsAyaNA sehassa 4 jAva sehe rAiNiyassa AlavamANassa tatthagae ceva paDisuNittA bhavai AsAyaNA sehassa 33 / camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo camaracaMcAe rAyahANIe ekkamekkabArAe tettIsaM tettIsaM bhomA pa0, mahAvidehe NaM vAse tettIsaMjoyaNasahassAiMsAiregAI vikkhaMbheNaMpa0, jayANaMsurie bAhirANaMtaraM taccaM maMDalaMuvasaMkamittANaMcAraMcarai tayANaM ihagayassa purisassa tettIsAe joyaNasahassehiM kiMcivisesUNehiM cakkhupphAsaM havvamAgacchai, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe atthegaiANaM neraiyANaM tettIsaMpaliovamAiM ThiI (pa0), ahesattamAe puDhavIe kAlamahAkAlaroruyamahAroruesuneraiyANaM ukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAiM ThiI (pa0), appaiTThANanarae neraiyANaM ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiMThiI pa0, asurakumArANaM atthegaiyANaM devANaM tettIsaMpaliovamAiM ThiIpa0, sohammIsANesu atthegaiyANaM devANaM tettIsaM paliovamAiMThiI pa0, vijayavejayantajayaMtaaparAjiesu vimANesu ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM ThiI pa0,je devA savvaTThasiddhe mahAvimANe devattAe uvavaNNA tesiNaM devANaM ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaMsAgarovamAI ThiI pa0, teNaMdevA tettIsAe addhamAsehiM ANamaMti vA pANamaMti vA ussasaMti vA nissasaMti vA, tesiNaM devANaM tettIsAe vAsasahassehiM AhAraTTe samuppajjai, saMtegaiyA bhavasiddhiyA jIvA je tettIsaM bhavaggahaNehiM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti savvadukkhANamaMtaM karissaMti // sUtram 33 // // 103 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 104 // atha trayastriMzatsthAnakam, tatra AyaH-samyagdarzanAdyavAptilakSaNastasya zAtanAH-khaNDanA niruktAdAzAtanAH, tatra zaikSaH sUtram 33 alpaparyAyo rAtnikasya-bahuparyAyasya AsannaM-AsattyA yathA rajo'JcalAdi tasya lagati tathA gantA bhavatItyevamAzatanA zaikSasye 33samavAyaH AzAtanAdiH tyevaM sarvatra, puraotti agrato gantA bhavati, sapakkhe tti samAnapakSaM- samapArvaM yathA bhavati samazreNyA gacchatItyarthaH, Thicca tti sthAtA- AsitA bhavati, yAvatkaraNAddazAzrutaskandhAnusAreNAnyA iha draSTavyAH, tAzcaivamarthataH- AsannaM puraH pArzvataH sthAnena timro 3niSadanena ca timra:3tathA vicArabhUmau gatayoH pUrvataramAcamataH zaikSasyAzAtanA 10 evaM pUrvaM gamanAgamanamAlocayataH 11tathA rAtraukojAgartIti pRSTerAtnikena tadvacanamapratizRNvataH12 rAtnikasya pUrvamAlapanIyaMkaJcana avamasya pUrvataramAlapataH 13 azanAdi labdhamaparasya pUrvamAlocayataH 14 evamanyasyopadarzayataH 15 evaM nimantrayataH 16 rAlikamanApRcchyAnyasmai bhaktAdi dadataH17 svayaM pradhAnataraM bhuJAnasya 18 kvacit prayojane vyAharato rAtnikasya vaco'pratizRNvataH19rAtnikaM prati tatsamakSaM vA bRhatA zabdena bahudhA bhASamANasya 20 vyAhRtena mastakena vande iti vaktavye kiM bhaNasIti bruvANasya 21 prerayati rAlike kastvaM preraNAyAmiti vadataH 22 Arya! glAnaM kiM na praticarasItyAdhukte tvaM kiM na taM praticarasItyAdi bhaNataH 23 dharma kathayati gurAvanyamanaskatAM bhajato'nanumodayata ityarthaH 24 kathayati gurau na smarasIti vadataH 25 dharmakathAmAcchindataH 26 bhikSAvelA varttate ityAdivacanataH parSadaM bhindAnasya 27 guruparSado'nutthitAyAstathaiva vyavasthitAyA dharmaM kathayata: 28 guroH saMstArakaM pAdena ghaTTayataH 29 guroH saMstArake niSIdataH 30 uccAsane niSIdataH 31 samAsane'pyevaM 32 trayastriMzattamA sUtroktaiva,rAtnikasyAlapatastatragata eva- AsanAdisthita eva pratizRNoti, Agatya hi pratyuttaraM deyamiti zaikSasyAzAtanetila (r)ttamaM sthAnakaM (mu0)| 0 distasya (mu0)| 0 timro'tra niSIdanena (mu0)| // 104 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 105 // sUtram 33 33 samavAyaH AzAtanAdiH 33 / tettIsaM tettIsaM bhoma tti bhaumAni- nagarAkArANi, viziSTasthAnAnItyanye, tathA jayA NaM sUrie ityAdi, iha sUryasya maNDalayorantaraM dve dve yojane'STacatvAriMzaccaikaSaSTibhAgAH, etaddviguNaM paJca yojanAni paJcatriMzaccaikaSaSTibhAgAH, etAvatA hInaM viSkambhataH sarvabAhyamaNDalAdvitIyaM maNDalaM bhavati, tatazca vRttakSetraparidhigaNitanyAyena paridhitaH saptadazabhiryojanairaSTatriMzatA caikaSaSTibhAgaiyUMnaM dvitIyamaNDalaM sarvabAhyamaNDalAdbhavati, evaM tRtIyamaNDale etadviguNena hInaM bhavati, tathAhi-tadviSkambhata ekAdazabhiryojanaivabhizcaikaSaSTibhAgaiHparyantimAddhInaM bhavati, paridhitastu paJcatriMzatA yojanaiH paJcadazabhizcaikaSaSTibhAgainyUnaM bhavati, tacca trINi lakSANi aSTAdaza sahasrANi dve zate ekonAzItyuttare SaTcatvAriMzaccaikaSaSTibhAgA iti, tathA antimamaNDalAnmaNDale maNDale dvAbhyAM muhUrtasyaikaSaSTibhAgAbhyAM dinavRddhirbhavati, tathA ca tRtIye maNDale yadA sUryazcarati tadA dvAdaza muhartAzcatvArazcaikaSaSTibhAgA muhUrtasya dinapramANaM bhavati, tadarddha caikaSaSTibhAgIkRtenASTaSaSTyadhikazatatrayalakSaNena, sthUlagaNitasya vivakSitatvAt parityaktAMze 318279 tRtIyamaNDalaparidhau guNite sati ekaSaSTyA ca SaSTiguNitayA bhAge hRte yallabhyate tattRtIyamaNDale cakSuHsparzapramANaMbhavati, tacca dvAtriMzatsahasrANyekottarANi 32001 aMzAnAmekaSaSTyA bhAgalabdhAzcaikonapaJcAzatvaSTibhAgA yojanasya trayoviMzatizcaikaSaSTibhAgA yojanaSaSTibhAgasya etattRtIyamaNDale cakSuHsparzasya pramANaM jambUdvIpaprajJaptyAmupalabhyate, iha tu yaduktaM trayastriMzatkiJcinnyUnA, tatra sAtirekasya yojanasyApi nyUnasahasratA vivakSiteti sambhAvyate, caturdaze maNDale punaridaM yathoktameva pramANaM bhavati, pratimaNDalaM yojanasya caturazItyAH sAdhikAyAH prathamamaNDalamAne prakSepaNAditi // 33 // 0 SaSTyA bhAge hRte labdhAzceko (mu0)|0rekyoj0 (mu0)| // 105 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 106 // sUtram 34 34 samavAyaH jinAtizayAdiH cottIsaMbuddhAisesApa0, taM0- avaTThie kesamaMsuromanahe 1 nirAmayA niruvalevAgAyalaTThI 2 gokkhIrapaMDure maMsasoNie 3 pauppalagaMdhie ussAsanissAse 4 pacchanne AhAranIhAre adisse maMsacakkhuNA 5 AgAsagayaM cakkaM 6 AgAsagayaM chattaM 7 AgAsagayAo seyavaracAmarAo8 AgAsaphAliAmayaMsapAyapIDhaM sIhAsaNaM 9 AgAsagao kuDabhIsahassaparimaMDiAbhirAmo iMdajjhao purao gacchai 10 jatthA jatthavi ya NaM arahaMtA bhagavanto ciTuMti vA nisIyaMti vA tattha tatthavi ya NaM jakkhA devA saMchannapattapupphapallavasamAulo sacchatto sajAo saghaMTosapaDAgo asogavarapAyavo abhisaMjAyai 11 IsiM piTThaomauDaThANaMmi teyamaMDalaMabhisaMjAyai aMdhakArevi yaNaM dasa disAo pabhAsei 12 bahusamaramaNijje bhUmibhAge 13 ahosirA kaMTayA jAyaMti 14 uUvivarIyA suhaphAsA bhavaMti 15 sIyaleNaM suhaphAseNaM surabhiNA mArueNaM joyaNaparimaMDalaM savvao samaMtA saMpamajijjai 16 juttaphusieNaM meheNa ya nihayarayareNUyaM kijjai 17 jalathalayabhAsurapabhUteNaM biMTaTThAiNA dasaddhavaNNeNaM kusumeNaMjANussehappamANamitte pupphovayAre kijjai 18 amaNuNNANaMsaddapharisarasarUvagaMdhANaM avakariso bhavai 19 maNuNNANaM saddapharisarasarUvagaMdhANaM pAubbhAvo bhavai 20 paccAhara oviya NaM hiyayagamaNIo joyaNanIhArI saro 21 bhagavaM ca NaM addhamAgahIe bhAsAe dhammamAikkhai 22 sAvi yaNaM addhamAgahI bhAsA bhAsijjamANI tesiM savvesiM AriyamaNAriyANaM duppayacauppaamiyapasupakkhisarIsivANaM appappaNo hiyasivasuhayabhAsattAe pariNamai 23 puvvabaddhaverAvi ya NaM devAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakiMnarakiMpurisagarulagaMdhavvamahoragA arahao pAyamUle pasaMtacittamANasA dhammaM nisAmaMti 24 aNNautthiyapAvayaNiyAvi ya NamAgayA vaMdaMti 25 AgayA samANA arahao pAyamUle nippalivayaNA havaMti 26 jaojaoviyaNaM arahaMto bhagavaMto viharaMti tao taoviyaNaMjoyaNapaNavIsAeNaM ItI na bhavai 27 mArI na bhavai 28 sacakkaM na bhavai 29 paracakkaM na bhavai 30 aivuTThI na bhavai 31 aNAvuTThI na bhavai 32 dubbhikkhaM na bhavai 33 puvvu // 106 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 107 // sUtram 34 34 samavAyaH jinAtizayAdiH ppaNNAvi yaNaM uppAiyA vAhI khippAmeva uvasamaMti 34 jaMbuddIveNaM dIve cauttIsaM cakkavaTTivijayA pa0 taM0- battIsaM mahAvidehe do bharahe eravae, jaMbuddIve NaM dIve cottIsaM dIhaveyaDDA pa0, jaMbuddIve NaM dIve ukkosayae cottIsaM titthaMkarA samuppAjaMti, camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo cottIsaMbhavaNAvAsasayasahassA pa0, paDhamapaMcamachaTThIsattamAsucausupuDhavIsucottIsaM nirayAvAsasayasahassA p0||suutrm 34 // atha catustriMzatsthAnake kimapi likhyate-buddhAisesa tti buddhAnAM-tIrthakRtAmatizeSAH- atizayA buddhAtizeSAH, avasthitaMavRddhisvabhAvaM kezAzva-zirojAH zmazrUNica kUrcaromANi romANi ca-zeSazarIralomAni nakhAzca pratItA iti dvandvaikatvamityekaH 1 nirAmayA-nIrogA nirupalepA- nirmalA gAtrayaSTiH- tanulateti dvitIyaH 2 gokSIrapANDuraM mAMsazoNitamiti tRtIyaH 3 tathA pA ca- kamalaM gandhadravyavizeSo vA yatpadmakamiti rUDhaM utpalaM ca-nIlotpalamutpalakuThaM vA gandhadravyavizeSastayoryo gandhaH sa yatrAsti tattathocchAsaniHzvAsamiti caturthaH 4 pracchannamAhAranIhAraM abhyavaharaNamUtrapurISotsargI, pracchannatvameva sphuTataramAha-adRzyaM / mAMsacakSuSA na punaravadhyAdilocanena puMsA iti paJcamaH 5 etacca dvitIyAdikamatizayacatuSkaM janmapratyayam / tathA AgAsagayaM ti AkAzagataM- vyomavarti AkAzagaM vA''kAzaM vA prakAzamityarthaH, cakraM-dharmacakramiti SaSThaH 6 evamAkAzagaM chatraM chatratraya-8 mityartha iti saptamaH 7 AkAzake- prakAze zvetavaracAmare prakIrNake ityaSTamaH 8 AgAsaphAliyAmayaM tti AkAzamiva yadatyantamacchaM sphaTikaM tanmayaM siMhAsanaM saha pAdapIThena sapAdapIThamiti navamaH 9 AgAsagao tti AkAzagato'tyarthaM tuGga ityarthaH kuDabhi tti laghupatAkAHsaMbhAvyante tatsahasraiH parimaNDitazcAsAvabhirAmazca- abhiramaNIya iti vigrahaH iMdajjhao tti 00ttamasthA0 (mu0)| 0 vyomavartti AkAzagaM vA''kAzakaM vA prakAzakamityarthaH (pr0)| // 107 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 108 // sUtram 34 34samavAyaH jinAtizayAdiH zeSadhvajApekSayA'timahattvAdindrazcAsau dhvajazca indradhvaja iti vigrahaH, indratvasUcako dhvaja iti vA purao tti jinasyAgrato gacchatIti dazamaH 10 ciTThanti vA nisIyanti va tti tiSThanti gatinivRttyA niSIdanti- upavizanti takkhaNAdeva tti tatkSaNameva akAlahInamityarthaH, patraiH saMchannaH patrasaMchannaH, patrasaMchanna iti vaktavye prAkRtatvAt saMchannapatra ityuktaM sa cAsau puSpapallavasamAkulazceti vigrahaH, pallavA:- aGkarAH, sacchatraH sadhvajaH saghaNTaH sapatAko'zokavarapAdapa ityekAdazaH 11 Isi tti ISadalpaM piTThao tti pRSThataH pazcAdbhAge mauDaTThANaMmi tti mastakapradeze tejomaNDalaM- prabhApaTalamiti dvAdazaH 12 bahusamaramaNIyo bhUmibhAga iti trayodazaH 13 ahosira tti adhomukhAH kaNTakA bhavantIti caturdazaH 14Rtavo'viparItAH kathamityAha-sukhasparzA bhavantIti paJcadazaH 15 yojanaM yAvat kSetrazuddhiHsaMvartakavAteneti SoDazaH 16 juttaphusieNaM ti ucitabindupAtena nihayarayareNuyaM ti vAtotkhAtamAkAzavarti rajo bhUvartI tu reNuriti gandhodakavarSAbhidhAnaH saptadazaH 17 jalasthalajaM yadbhAsvaraM prabhUtaM ca kusumaM tena vRntasthAyinA-Urddhamukhena dazArddhavarNena- paJcavarNena jAnunorutsedhasya- uccatvasya yatpramANaM tadeva pramANaM yasya sa jAnUtsedhapramANamAtraH puSpopacAra:- puSpaprakara ityaSTAdazaH 18 tathA kAlAgarupavarakuMdurukkaturukkadhUvamaghamaghetagandhuddhayAbhirAme bhavai tti kAlAgaruzvagandhadravyavizeSaH pravarakundurukkaM ca-cIDAbhidhAnaM gandhadravyaM turuSkaM ca-zilhakAbhidhAnaM gandhadravyamiti dvandvastata etallakSaNo yo dhUpastasya maghamaghAyamAno- bahalasaurabhyo yo gandha uddhRtaH- udbhUtastenAbhirAmaM- abhiramaNIyaM yattattathA sthAnaM-niSadanasthAnamiti prakrama ityekonaviMzatitamaH 19 tathA ubhayo pAsiM ca NaM arahatANaM bhagavaMtANaM duve jakkhA kaDayatuDiyathaMbhiyabhuyA cAmarukkhevaM kareMti tti kaTakAni- prakoSThAbharaNavizeSAH truTitAni- bAhvAbharaNavizeSAH, tairatibahutvena stambhitAviva stambhitau bhujau yayostau tathA yakSau- devAviti viMzatitamaH 20, bRhadvAcanAyAmanantaroktamatizayadvayaM nAdhIyate, atastasyAM // 108 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 109 // sUtram 34 34 samavAyaH jinAtizayAdiH pUrve'STAdazaiva, amanojJAnAMzabdAdInAmapakarSaH-abhAva ityekonaviMzatitamaH19manojJAnAM prAdurbhAva iti viMzatitamaH 20 paccAharao tti pratyAharato- vyAkurvato bhagavataH hiyayagamaNIo tti hRdayaGgamaH joyaNanIhAri ti yojanAtinAmI svara ityekaviMzaH 21 addhamAgahAe tti prAkRtAdInAM SaNNAM bhASAvizeSANAM madhye yA mAgadhI nAma bhASA 'rasorlazau mAgadhyA' mityAdilakSaNavatI sA asamAzritasvakIyasamagralakSaNA'rddhamAgadhItyucyate, tayA dharmamAkhyAti, tasyA evAtikomalatvAditi dvAviMzaH 22 bhAsijjamANI ti bhagavatA'bhidhIyamAnA AriyamaNAriyANaM ti AryAnAryadezotpannAnAM dvipadA- manuSyAzcatuSpadA- gavAdayaH mRgA ATavyAH pazavo grAmyAH pakSiNaH pratItAH sarIsRpA- uraHparisaprpA bhujaparisAzceti, teSAM kiM?- Atmana AtmanaHAtmIyayA AtmIyayetyarthaH, bhASAtayA- bhASAbhAvena pariNamatIti sambandhaH, kimbhUtA'saubhASA? ityAha- hitaM- abhyudayaH zivaM- mokSaH sukhaM-zravaNakAlodbhavamAnandaM dadAtIti hitazivasukhadeti trayoviMzaH 23 pucabaddhavere tti pUrva- bhavAntare'nAdikAle vA jAtipratyayaM baddhaM-nikAcitaM vairaM- amitrabhAvo yaiste tathA, te'picAsatAmanye devA vaimAnikA asurA nAgAzca- bhavanapati-0 vizeSAH suvarNAH-zobhanavarNopetatvAddhyotiSkA yakSarAkSasakinnarAH kiMpuruSA vyantarabhedAH garuDA- garuDalAJchanatvAt suparNakumArA bhavanapativizeSAH, gandharvA mahoragAzca vyantaravizeSA eva, eteSAM dvandvaH, pasaMtacittamANasA prazAntAni- zamaM gatAni citrANirAgadveSAdyanekavidhavikArayuktatayA vividhAni mAnasAni-antaHkaraNAni yeSAM te prazAntacitramAnasA dharma nizAmayanti iti / caturviMzaH 24 bRhadvAcanAyAmidamanyadatizayadvayamadhIyate, yaduta- anyatIrthikaprAvacanikA api ca NaM vandante bhagavantamiti gamyate iti paJcaviMzaH 25 AgatAH santo'rhataH pAdamUle niSprativacanA bhavanti iti SaDDeizaH 26 jao jao'vi ya NaM ti yatra (r) yeSAM te (mu0)| 0 citta (mu0)| // 109 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 sUtram 35 35samavAyaH vacanaguNAdiH // 110 // zrIsamavAyAGgaM yatrApi ca deze tao tao tti tatra tatrApi ca paJcaviMzatau yojaneSu ItiH- dhAnyAdhupadravakArI pracuramUSakAdiprANigaNa iti saptaviMzaH 27 mAri:- janamaraka ityaSTAviMzaH 28 svacakraM- svakIyarAjasainyaM tadupadravakArina bhavatIti ekonatriMzaH 29 evaM vRttiyutam paracakraM- pararAjasainyamiti triMzaH 30 ativRSTiH- adhikavarSa ityekatriMzaH 31 anAvRSTiH- varSaNAbhAva iti dvAtriMzaH 32 durbhikSa- duSkAla iti trayastriMzaH 33 uppAiyA vAhi tti utpAtA:- aniSTasUcakA rudhiravRSTyAdayastaddhetukA ye'nAste autpAtikAstathA vyAdhayo- jvarAdyAstadupazamaH-abhAva iti catustriMzattamaH 34 / atra ca paccAharao ita aarbhy| ye'bhihitAste prabhAmaNDalaMca karmakSayakRtAH, zeSA bhavapratyayebhyo'nye devakRtA iti, ete ca yadanyathApidRzyante tanmatAntaramavagantavyamiti / cakkavaTTivijaya tti cakravarttivijetavyAni kSetrakhaNDAni ukkosapae cottIsaM titthagarA samuppAjaMti tti samutpadyante sambhavantItyarthaH, na tvekasamaye jAyante, caturNAmevaikadA janmasambhavAt, tathAhi- merau pUrvAparazilAtalayor3he dve eva siMhAsane bhavato'to dvAveva dvAvevAbhiSicyate ato dvayordvayoreva janmeti, dakSiNottarayostu kSetrayostadAnIM divasasadbhAvAt na bharatairavatayorjinotpattirarddharAtra eva jinotpatteriti, paDhame tyAdi prathamAyAM pRthivyAM triMzannarakAvAsAnAM lakSANi, paJcamyAM trINi SaSThyA paJconaM lakSaM saptamyAM paJca narakAH, evaM sarvamIlane catustriMzallakSANi bhavantIti / / 34 // paNatIsaM saccavayaNAisesA pa0, kuMthUNaM arahA paNatIsaM dhaNUI uDe uccatteNaM hotthA, datte NaM vAsudeve paNatIsaMdhaNUI ur3e uccatteNaM hotthA, naMdaNe NaM baladeve paNatIsaM dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, sohamme kappe suhammAe sabhAe mANavae ceiyakkhaMbhe heTThA uvariM ca 8 addhaterasa addhaterasa joyaNANi vajettA majjhe paNatIsa joyaNesuvairAmaesugolavaTTasamuggaesujiNasakahAopa0, bitiyacautthIsu 7 pracuramUSikA0 (pr0)| 0 bharatairAvata0 (mu0)| // 110 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam | // 111 // sUtram 35 35 samavAyaH vacanaguNAdiH dosu puDhavIsupaNatIsaM nirayAvAsasayasahassA p0||suutrm 35 // paJcatriMzatsthAnakaM sugamam, navaraM satyavacanAtizayA Agame na dRSTAH, ete tu granthAntaradRSTAH sambhAvitAH, vacanaM hi guNavadvaktavyam, tadyathA-saMskAravat 1 udAttaM 2 upacAropetaM 3 gambhIrazabdaM 4 anunAdi 5 dakSiNaM 6 upanItarAgaM 7 mahArthaM 8 avyAhatapaurvAparyaM 9 ziSTaM 10 asandigdhaM 11 apahRtAnyottaraM 12 hRdayagrAhi 13 dezakAlAvyatItaM 14 tattvAnurUpaM 15 aprakIrNaprasRtaM 16 anyo'nyapragRhItaM 17 abhijAtaM 18 atisnigdhamadhuraM 19 aparamarmaviddhaM 20 arthadharmAbhyAsAnapetaM 21 udAraM 22 paranindAtmotkarSaviprayuktaM 23 upagatazlAgha 24 anapanItaM 25 utpAditAcchinnakautUhalaM 26 adbhutaM 27 anativilambitaM 28 vibhramavikSepakilikiJcitAdiviyuktaM 29 anekajAtisaMzrayAdvicitraM 30 AhitavizeSaM 31 sAkAraM 32 sattvaparigrahaM 33 aparikheditaM 34 avyuccheda 35 ceti vacanaM mahAnubhAvairvaktavyamiti, tatra saMskAravattvaM-saMskRtAdilakSaNayuktatvaM 1 udAttatvaM- uccairvRttitA 2 upacAropetatvaM- agrAmyatA 3 gambhIrazabdatvaM meghasyeva 4 anunAditvaM-pratiravopetatA 5 dakSiNatvaM-saralatvaM 6 upanItarAgatvaM- mAlave(vake)zikAdigrAmarAgayuktatA 7 e te sapta zabdApekSA atizayAH, anye tvarthAzrayAH, tatra mahArthatvaM-bRhadabhidheyatA 8 avyAhatapaurvAparyatvaM-pUrvAparavAkyAvirodhaH9ziSTatvaM-abhimatasiddhAntoktArthatA vaktuH ziSTatAsUcakatvaM vA 10 asandigdhatvaM- asaMzayakAritA 11 apahRtAnyottaratvaM-paradUSaNAviSayatA 12 hRdayagrAhitvaMzrotRmanoharatA 13 dezakAlAvyatItatvaM- prastAvocitatA 14 tattvAnurUpatvaM-vivakSitavastusvarUpAnusAritA 15 aprakIrNaprasRtatvaM- susambandhasya sataH prasaraNaM athavA'sambaddhAdhikAritvAtivistarayorabhAvaH 16 anyo'nyapragRhItatvaM- paraspareNa OttamasthAnakaM (mu0) 0 vimuktaM (mu0)10 zabdaM (mu0)| 0 mAlakozAdi0 (mu0)| // 111 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 112 // zrIsamavAyAGga padAnAMvAkyAnAMvAsApekSatA 17 abhijAtatvaM-vaktuHpratipAdyasya vA bhUmikAnusAritA 18 atisnigdhamadhuratvaM-ghRtaguDAdivat zrIabhaya0 sUtram 35 sukhakAritvaM 19 aparamarmavedhitvaM-paramarmAnuddhaTTanasvarUpatvaM 20 arthadharmAbhyAsAnapetatvaM-arthadharmapratibaddhatvaM 21 udAratvaMvRttiyutam 35 samavAyaH abhidheyArthasyAtucchatvaM gumphaguNavizeSovA 22 paranindAtmotkarSaviprayuktatvamiti pratItameva 23 upagatazlAghatvaM-uktaguNa vacana | guNAdiH yogAtprAptazlAghatA 24 anapanItatvaM-kArakakAlavacanaliGgAdivyatyayarUpavacanadoSApetatA 25 utpAditAcchinnakautUhalatvaMsvaviSaye zrotRNAMjanitamavicchinnaM kautukaM yena tattathA tadbhAvastattvaM 26 adbhutatvaM- anativilambitatvaM ca pratItaM 27-28 vibhramavikSepakilikiJcitAdiviyuktatva-vibhramo-vaktRmanasobhrAntatA vikSepa:- tasyaivAbhidheyArthaM pratyanAsaktatA kilikiJcitaM- roSabhayAbhilASAdibhAvAnAM yugapadasakRtkaraNamAdizabdAnmanodoSAntaraparigrahastairvimuktaM yattattathA tadbhAvastattvaM 29 anekajAtisaMzrayAdvicitratvam, iha jAtayovarNanIyavasturUpavarNanAni 30 AhitavizeSatvaM vacanAntarApekSayA DhaukitavizeSatA 31 sAkAratvaM-vicchinnavarNapadavAkyatvenAkAraprAptatvaM 32 sattvaparigRhItatvaM-sAhasopetatA 33 aparikheditatvaM- anAyAsasambhavaH 34 avyuccheditvaM-vivakSitArthasamyaksiddhiM yAvadanavacchinnavacanaprameyateti 35 / tathA dattaH-saptamavAsudevaH nandanaHsaptamabaladevaH, etayozcAvazyakAbhiprAyeNa SaDviMzatirdhanuSAmuccatvaM bhavati, subodhaM ca tat, yato'ranAthamallisvAminorantare tAvabhihitau, yato'vAci-aramalliaMtare doNNi kesavA purisapuMDarIya datta tti, aranAthamallinAthayozca krameNa triMzatpaJcaviMzatizca dhanuSAmuccatvam,etadantarAlavarttinozca vAsudevayoH SaSThasaptamayorekonatriMzatSaDviMzatizca dhanuSAM yujyata iti, ihoktA tu paJcatriMzat / / syAt yadi dattanandanau kunthunAthatIrthakAle bhavato, na caitadevaM jinAntareSvadhIyata iti duravabodhamidamiti / saudharme kalpe O amRtaguDA0 (mu0)| // 11 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 36 36 samavAyaH uttarAdhyayanAdiH // 113 // saudharmAvataMsakAdiSu vimAneSu sarveSu paJca paJca sabhA bhavanti-sudharmasabhA 1 upapAtasabhA 2 abhiSekasabhA 3 alaGkArasabhA 4 vyavasAyasabhA 5 ca tatra sudharmasabhAmadhyabhAge maNipIThikopari SaSTiyojanamAno mANavako nAma caityastambho'sti, tatra vairAmaesu tti vajramayeSu tathA golavadvattA vartulA ye samudkA:- bhAjanavizeSAsteSu jiNasakahAo tti jinasakthIni tIrthakarANAM manujalokanirvRtAnAM sakthIni asthIni prajJaptAnIti / bIyacautthI tyAdi dvitIyapRthivyAM paJcaviMzatirnarakalakSANi caturthyAM tu dazeti paJcatriMzattAnIti // 35 // chattIsaM uttarajjhayaNA pa0 taM0-viNayasuya1parIsaho 2 cAuraMginaM 3 asaMkhayaM 4 akAmamaraNijjaM 5purisavijjA 6 urambhinaM 7 kAviliyaM 8 namipavvajjA 9dumapattayaM 10 bahusuyapUjA 11 hariesijaM12 cittasaMbhUyaM 13 usuyArikhaM14sabhikkhugaM15samAhiThANAI 16 pAvasamaNijnaM 17 saMjailnaM 18 miyacAriyA 19 aNAhapavvajA 20 samuddapAlijaM 21 rahanemijaM 22 goyamakesikhaM 23samitIo 24 jannatijaM 25 sAmAyArI 26 khaluMkijaM 27 mokkhamaggagaI 28 appamAo 29 tavomaggo 30 caraNavihI 31pamAyaThANAI 32 kammapayaDI 33 lesajjhayaNaM 34 aNagAramagge 35 jIvAjIvavibhattI ya 36, camarassa NaM asuriMdassa asuraraNNo sabhA suhammA chattIsaMjoyaNAI uhaM uccatteNaM hotthA, samassaNaM bhagavao mahAvIrassa chattIsaM ajANaM sAhassIo hotthA, cettAsoesuNaM mAsesu sai chattIsaMguliyaMsUrie porisIchAyaM nivvattai |suutrm 36 // SaTtriMzatsthAnakaM spaSTameva, navaraM caitrAzvayujormAsayoH sakRd-ekadA pUrNimAyAmiti vyavahAro nizcayatastu meSasaMkrAntidine tulAsaMkrAntidine cetyrthH| SaTtriMzadaGgulikAM padatrayamAnAm, Aha ca-cettAsoesu mAsesu, tipayA hoi porusI ti // 36 // SaTtriMzasthAnakaM (pra0), SaTtriMzaM sthAnakaM (pr0)| 0 caitrAzvayujormAsayostripadA pauruSI bhavati / 113 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 114 // sUtram 37 37 samavAyaH kunthugaNadharAdiH sUtram 38 38 samavAyaH pAryAidiH kuMthussaNaM arahaosattatIsaMgaNA sattatIsaMgaNaharA hotthA, hemavayaheraNNavayAoNaMjIvAo sattatIsaMjoyaNasahassAI chacca causattare joyaNasae solasayaegUNavIsaibhAe joyaNassa kiMcivisesUNAo AyAmeNaM pa0, savvAsuNaM vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiyAsurAyahANIsupAgArA sattatIsaM sattatIsaMjoyaNAiMuDeuccatteNaMpa0, khuDDiyAeNaM vimANapavibhattIe paDhame vagge sattatIsaM uddesaNakAlA pa0, kattiyabahulasattamIeNaMsurie sattatIsaMguliyaMporisIchAyaM nivvattaittANaMcAraM cri||suutrm 37 // saptatriMzatsthAnakamapi vyaktam, navaraM kunthunAthasyeha saptatriMzadgaNadharA uktAH Avazyake tu paJcatriMzat zrUyanta iti matAntaram, tathA haimavatAdijIvayoruktapramANasaMvAdagAthA- sattattIsa sahassA chacca sayA joyaNANa cusyraa| hemavayavAsajIvA kiMcUNA solasa kalA y||1|| (bRhatkSe0 54) tti, kalA ekonaviMzatibhAgo yojanasyeti / tathA vijayAdIni pUrvAdIni jambUdvIpadvArANi tannAyakAstannAmAno devAsteSAM rAjadhAnyastannAmikA eva pUrvAdidikSu ito'saGkhayeyatame jambUdvIpa iti / kSudrikAyAM vimAnapravibhaktau kAlikazrutavizeSe, tatra kila bahavo vargA- adhyayanasamudAyAtmakA bhavanti, tatra prathame varge pratyadhyayanamuddezasya ye kAlAsta uddezanakAlA iti / yadi azvayuja: paurNamAsyAM SaTtriMzadaGgalikA pauruSIcchAyA bhavati tadA kArtikasya kRSNasaptamyAmaGgalasya vRddhiM gatatvAtsaptatriMzadaGgulikA bhavatIti / / 37 // pAsassaNaM arahao purisAdANIyassa aTThatIsaM ajiAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthA, hemavayaeraNNavaIyANaM jIvANaMdhaNUpiTTe aTThatIsaMjoyaNasahassAiMsatta ya cattAle joyaNasae dasa egUNavIsaibhAge joyaNassa kiMcivisesUNA parikkheveNaM pa0, atthassa NaM pavvayaraNNo bitie kaMDe aTThatIsaM joyaNasahassAI uThaM uccatteNaM hotthA, khuDDiyAe NaM vimANapavibhattIe bitie 7 caitrasya (mu0)| 0 vaizAkhasya (mu0)| // 114 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 115 // sUtram 38 38 samavAyaH pAryAidiH sUtram 39 39samavAyaH nameravadhijJAni saMpadAdiH vagge aTThatIsaM uddesaNakAlA p0||suutrm 38 // aSTatriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM dhaNupaTTha ti jambUdvIpalakSaNavRttakSetrasya haimavataharaNyavatAbhyAM dvitIyaSaSThavarSAbhyAmavacchinnasyAropitajyadhanuHpRSThAkAre paridhikhaNDe dhanuHpRSThe iva dhanuHpRSThe ucyate tatparyantabhUte RjupradezapaGktI tu jIve iva jIve iti, etatsUtrasaMvAdigAthArddha cattAlA satta sayA aDatIsa sahassa dasa kalA ya dhaNu (bRhtksse055)tti| tathA atthassa tti asto- meruryatastenAntarito ravirastaM gata iti vyapadizyate tasya parvatarAjasya- giripradhAnasya dvitIyaM kANDaM-vibhAgo'STatriMzadyojanasahasrANyuccatvena bhavatIti, matAntareNa tu triSaSTiH sahasrANi, yadAha- merussa tinni kaMDA puDhavovalavairasakkarA paDhamaM / rayae ya jAyarUve aMke phalihe ya bIyaM tu // 1 // ekkAgAraM taiyaM taM puNa jaMbUNayAmayaM hoi / joyaNasahassa paDhamaM bAhalleNaM ca biiyaM tu // 2 // tevaTThisahassAI taiyaM chattIsa joyaNasahassA / merussuvari cUlA uvviddhA joyaNaduvIsaM // 3 // (bRhatkSe0 312-314)ti||38|| namissaNaM arahao egUNacattAlIsaM AhohiyasayA hotthA, samayakhette egUNacattAlIsaMkulapavvayA pa0 taM0- tIsaMvAsaharA paMca maMdarA cattAri usukArA, doccacautthapaMcamachaTThasattamAsuNapaMcasupuDhavIsuegUNacattAlIsaM nirayAvAsasayasahassApa0, nANAvaraNijassa mohaNijjassa gottassa Auyassa eyAsi NaM cauNhaM kammapagaDINaM egUNacattAlIsaM uttarapagaDIo p0|| sUtram 39 // ekonacatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM Ahohiya tti niyatakSetraviSayAvadhijJAninasteSAM zatAnIti, kulapavvaya tti kSetramaryAdAkAritvena kulakalpAH parvatA kulaparvatAH, kulAni hi lokAnAM maryAdAnibandhanAni bhavantItIha tairupamA kRtA, (r)dhaNupiTuM' (mu0)10 merostrINi kANDAni pRthvyupalavajrazarkarAmayaM prathamam / rAjataM jAtarUpaM AsphATikaM ca dvitIyam // 1 // ekAkAraM tRtIyaM tat punarjAmbUnadamayaM bhavati / yojanasahasraM prathamaM bAhalyena dvitIyaM tu / / 2 / / triSaSTiH sahasrANi tRtIyaM SaTtriMzat sahasrANi / merorupari cUlA udviddhA yojanAni catvAriMzat / / 3 / / // 115 // (r) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 116 // sUtram 40 40 samavAyaH nemyAryAdiH sUtram 41 41samavAyaH nemyAryAdiH tatra varSadharAstriMzad jaMbUdvIpe dhAtakIkhaNDapuSkarArddhapUrvAparArddhaSu ca pratyekaM himavadAdInAM SaNNAM bhAvAt mandarAH paJceSukArA dhAtakIkhaNDapuSkarArddhayoH pUrvetaravibhAgakAriNazcatvAraH, evamete ekonacatvAriMzaditi / docce tyAdi dvitIyAyAMpaJcaviMzatizcaturthyAM daza paJcamyAM trINi SaSThyAM paJconalakSaM saptamyAM paJceti yathoktA saMkhyA narakANAmiti / nANAvaraNijje tyAdi, jJAnAvaraNIyasya paJca mohanIyasyASTAviMzatiH gotrasya dve AyuSazcatasraH ityevamekonacatvAriMzaditi // 39 // arahao NaM arihanemissa cattAlIsaM ajjiyAsAhassIo hotthA, maMdaracUliyANaM cattAlIsaMjoyaNAI uI uccatteNaM pa0, saMtI arahA cattAlIsaMdhaNUiMuTuMuccatteNaM hotthA, bhUyANaMdassaNaM nAgakumArassa nAgaranno cattAlIsaMbhavaNAvAsasayasahassA pa0, khuDDiyAe NaM vimANapavibhattIe taie vagge cattAlIsaM uddesaNakAlA pa0, phagguNapuNNimAsiNIe NaM sUrie cattAlIsaMguliyaM porisIchAyaM nivvaTTaittANaMcAraM carai, evaM kattiyAevipuNNimAe, mahAsukke kappe cattAlIsaM vimANAvAsasahassA p0||suutrm 40 // catvAriMzatsthAnakaM vyaktam , navaraM vaisAhapuNNimAsiNIe tti yatkeSucit pustakeSu dRzyate so'papAThaH, phagguNapuNNimAsiNIe tti atrAdhyeyam, kathaM?, ucyate, pose mAse cauppayA (uttarA026/13) iti vacanAt pauSapaurNamAsyAmaSTacatvAriMzadaGgalikA sA bhavati tato mAghe catvAri phAlgune ca catvAri aGgalAni patitAnItyevaMphAlgunapaurNamAsyAM catvAriMzadaGgulikA pauruSIlacchAyA bhavati, kArttikyAmapyevameva, yataH cettAsoesu mAsesu, tipayA hoi porusI (uttarA026/13) tyuktam, tataH padatrayasya SaTtriMzadaGgulapramANasya kArtikamAsAtikrame caturaGgalavRddhau catvAriMzadaGgulikA sA bhavatIti // 40 // namissaNaM arahao ekacattAlIsaM ajjiyAsAhassIo hotthA, causu puDhavIsu ekacattAlIsaM nirayAvAsasayasahassA pa0 taM07 caitrAzvinayormAsayostripadA bhavati paurussii| 8 // 116 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 117 // sUtram 41 41samavAyaH nemyAryAdiH sUtram 42 42samavAyaH vIrazrAmaNyAti rayaNappabhAepaMkappabhAe tamAe tamatamAe, mahAliyAeNaM vimANapavibhattIe paDhamevagge ekacattAlIsaM uddesnnkaalaap0||suutrm 41 // ekacatvAriMzatsthAnakaM sugamam, navaraM causu ityAdikrameNa sUtroktAsu catasRSu prathamacaturthaSaSThasaptamISu pRthivISu triMzato dazAnAM ca narakalakSANAM paJconasya caikasya paJcAnAM ca narakANAM bhAvAdyathoktasaMkhyAste bhavantIti // 41 // samaNe bhagavaM mahAvIre bAyAlIsaM vAsAiM sAhiyAiM sAmaNNapariyAgaM pAuNittA siddhe jAva savvadukkhappahINe, jaMbuddIvassa NaM dIvassa puracchimillAocaramaMtAo gothUbhassaNaM AvAsapavvayassa paJcacchimille caramaMte esaNaM bAyAlIsaMjoyaNasahassAiMsaMkhe dayasIme ya, kAloeNaM samudde bAyAlIsaMcaMdAjoiMsuvAjoiMti vA joissaMti vA, bAyAlIsaM sUriyA pabhAsisuvA 3, saMmucchimabhuyaparisappANaM ukkoseNaM bAyAlIsaM vAsasahassAI ThiI pa0, nAmakamme bAyAlIsavihe pa0, taM0- gainAme jAinAme sarIranAme sarIraMgovaMganAme sarIrabaMdhaNanAme sarIrasaMghAyaNanAme saMghayaNanAme saMThANanAme vaNNanAme gaMdhanAme rasanAme phAsanAme agurulahuyanAme uvaghAyanAme parAghAyanAme ANupuvvInAme ussAsanAme AyavanAme ujjoyanAme vihagagainAme tasanAme thAvaranAme suhumanAme bAyaranAme pajjattanAme apajjattanAme sAhAraNasarIranAme patteyasarIranAme thiranAme athiranAme subhanAme asubhanAme subhaganAme dubbhaganAme susaranAme dussaranAme AejanAme aNAejanAme jasokittinAme ajasokittinAme nimmANanAme titthakaranAme, lavaNe NaM samudde bAyAlIsaM nAgasAhassIo abhiMtariyaM velaM dhAraMti, mahAliyAeNaM vimANapavibhattIe bitie vagge bAyAlIsaM uddesaNakAlApa0, egamegAe osappiNIepaMcamachaTThIosamAobAyAlIsaMvAsasahassAiMkAleNaMpa0, egamegAe ussappiNIe paDhamabIyAosamAobAyAlIsaM vaasshssaaiikaalennNp0||suutrm 42 // dvicatvAriMzatsthAnakaM vyaktameva, navaraM bAyAlIsaMti chadmasthaparyAye dvAdaza varSANi SaNmAsA arddhamAsazceti kevaliparyAyastu // 117 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 118 // sUtram 42 42samavAyaH vIrazrAmaNyAdiH dezonAni triMzadvarSANIti paryuSaNAkalpe dvicatvAriMzadeva varSANi mahAvIraparyAyo'bhihitaH, iha tu sAdhika ukta :, taMtra paryuSaNAkalpe yadalpamadhikaM tanna vivakSitamiti sambhAvyata iti, jAvatti karaNAt 'buddhe mutte aMtakaDe parinivvuDe'tti dRshym| jambUddIvasse tyAdi purathimillacarimaMtAo tti jagatIbAhyaparidherapasRtya gostubhasyAvAsaparvatasya velaMdharanAgarAjasambandhinaH pAzcAtyacaramAntaH- caramavibhAgo yAvatA'ntareNa bhavati esa NaM ti etadantaraM dvicatvAriMzadyojanasahasrANi prajJaptam, antarazabdena vizeSo'pyabhidhIyate ityata Aha- abAhAe tti vyavadhAnApekSayA yadantaraM tadityarthaH / kAloe Na nti dhAtakIkhaNDapariveSTake kAlodAbhidhAne samudre / gainAmetyAdi, gatinAma yadudayAnnArakAditvena jIvo vyapadizyate, jAtinAma yadudayAdekendriyAdibhavati, zarIranAma yadudayAdaudArikAdizarIraM karoti, yadudayAdaGgAnAM-ziraHprabhRtInAM upAGgAnAMca- aGgalyAdInAM vibhAgo bhavati taccharIrAGgopAGganAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnA pUrvabaddhAnAM badhyamAnAnAM ca sambandhakAraNaM zarIrabandhananAma, tathA audArikAdizarIrapudgalAnAM gRhItAnAM yadudayAccharIraracanA bhavati taccharIrasaGghAtanAma, tathAsthayAM yatastathAvidhazaktinimittabhUto racanAvizeSobhavati tatsaMhanananAma, saMsthAnaM samacaturasrAdilakSaNaM yatobhavati tatsaMsthAnanAma, tathA yadudayAdvarNAdivizeSavanti zarIrANi bhavanti tadvarNAdinAma, tathA yadudayAdagurulaghu svaM svaM zarIra jIvAnAM bhavati tadagurulaghunAma, tathA yato'GgAvayavaH pratijihvikAdirAtmopaghAtako jAyate tadupaghAtanAma, tathA yato'GgAvayava eva viSAtmako daMSTrAtvagAdiH pareSAmupaghAtako bhavati tatparAghAtanAma,tathA yadudayAdantarAlagatau jIvo yAti tadAnupUrvInAma, tathA yadudayAduchAsaniHzvAsaniSpattirbhavati taducchrAsanAma, tathA yadudayAjIvastApavaccharIro bhavati tadAtapanAma yathA''dityabimbapRthivIkAyikAnAm, tatra ca paryu (pra0)10 puricchimillAo cari0 (mu0)| 0 laghutvaM svazarIrasya (mu0)| // 118 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 119 // sUtram 43 43samavAyaH karmavipAkAdiH tathA yato'nuSNodyotavaccharIro bhavati tadudyotanAma, tathA yataH zubhetaragamanayukto bhavati tadvihAyogatinAma, trasanAmAdInyaSTau pratItArthAni, tathA yataH sthirANAMdantAdyavayavAnAM niSpattirbhavati tatsthiranAma, yatazcabhrUjihvAdInAmasthirANAM niSpattirbhavati tadasthiranAma, tathA ziraHprabhRtInAM zubhAnAMtacchubhanAma, pAdAdInAmazubhAnAmazubhanAma iti, zeSANi pratItAni, navaraM yadudayAjAtau jAtau jIvadeheSu stryAdiliGgAkAraniyamo bhavati tatsUtradhArasamAnaM nirmANanAmeti, paJcamachaTThIo samAo tti duSSamA ekAntaduSSamA cetyarthaH paDhamabIyAu tti ekAntaduSSamA duSSamA ceti // 42 // __ teyAlIsaM kammavivAgajjhayaNApa0, paDhamacautthapaMcamAsu puDhavIsuteyAlIsaM nirayAvAsasayasahassA pa0, jaMbuddIvassa NaM dIvassa puracchimillAo caramaMtAo gothUbhassaNaM AvAsapavvayassa puracchimille caramaMte esa NaM teyAlIsaMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM cauddisiMpidagabhAgesaMkhe dayasIme, mahAliyAeNaM vimANapavibhattIe taiye vagge teyAlIsaM uddesnnkaalaap0|| sUtram 43 // tricatvAriMzatsthAnake'pi kiJcillikhyate, kammavivAgajjhayaNa tti karmaNa:- puNyapApAtmakasya vipAka:-phalaM tatpratipAdakAnyadhyayanAni karmavipAkAdhyayanAni, etAni ca ekAdazAGgadvitIyAGgayoH saMbhAvyanta iti jaMbuddIvassa Na mityAdi, jambUdvIpapaurastyAntAgostubhaparvato dvicatvAriMzadyojanAnAM sahasrANi tadviSkambhazca sahasraM tadadhikAyA dvAviMzateralpatvenAvivakSaNAdevaM ca tricatvAriMzatsahasrANi bhavantIti, evaM cauddisipi tti uktadigantarbhAvena catasro diza uktA anyathA evaM tidisiMpitti vAcyaM syAt, tatra caivamabhilApa:-jaMbuddIvassa NaM dIvassa dAhiNillAo carimaMtAo daobhAsassaNaM AvAsapavvayassa dAhiNille carimaMte esa NaM teyAlIsaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pannatte evamanyatsUtradvayam, navaraM pazcimAyAM zaGkha AvAsaparvata (c)evaM (pr0)| Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 vRttiyutam // 120 // sUtram 44-45 44-45 samavAyaH RSibhASitAdiH samayakSetrAdiH uttarasyAmudakasIma iti // 43 // coyAlIsaM ajjhayaNA isibhAsiyA diyalogacuyAbhAsiyA pa0, vimalassaNaM arahaoNaMcauAlIsaM purisajugAiM aNupiTTi siddhAiMjAva ppahINAI,dharaNassaNaM nAgiMdassanAgaraNNocoyAlIsaMbhavaNAvAsasayasahassApa0, mahAliyAeNaM vimANapavibhattIe cautthe vagge coyAlIsaM uddesaNakAlA p0||suutrm 44 // catuzcatvAriMzatsthAnake'pi kiJcillikhyate, catuzcatvAriMzat isibhAsiya tti RSibhASitAdhyayanAni kAlikazrutavizeSabhUtAni diyaloyacuyAbhAsiya tti devalokAccyutaiH RSIbhUtairAbhASitAni devalokacyutAbhASitAni kvacitpAThaH devaloyacuyANaM isINaMcoyAlIsaM isibhAsiyajjhayaNA pa0 purisajugAI ti puruSA:-ziSyapraziSyAdikramavyavasthitA yugAnIvakAlavizeSA iva kramasAdharmyAtpuruSayugAni, aNupiDhei ti AnupUrvyA aNubaMdha tti pAThAntare tRtIyAdarzanAdanubandhena- sAtatyena siddhAni jAva tti karaNAd 'buddhAI muttAI aMtakaDAiM savvadukkhappahINAIti dRzyam, mahAliyAe NaM vimANapavibhattIe tti caturthe varge catuzcatvAriMzaduddezanakAlAH prajJaptAH // 44 // samayakhetteNaMpaNayAlIsaMjoyaNasayasahassAIAyAmavikkhaMbheNaMpa0, sImaMtaeNaM narae paNayAlIsaMjoyaNasayasahassAIAyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM uDuvimANevi, IsipabbhArANaM puDhavI evaM ceva, dhammeNaM arahA paNayAlIsaMdhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, maMdarassa NaM pavvayassa caudisiMpi paNayAlIsaM 2 joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, savveviNaM divaDDakhettiyA nakkhattA paNayAlIsaM muhutte caMdeNa saddhiMjogaMjoiMsuvAjoiMti vA joissaMti vA-tinneva uttarAIpuNavvasUrohiNI visaahaay|eechnkkhttaa paNayAla(c) aNupaTTi (pr0)| // 120 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 121 // sUtram 45 45 samavAyaH RSibhASitAdiH samayakSetrAdiH sUtram 46 46 samavAyaH dRSTivAdAdiH muhttsNjogaa||1||mhaaliyaaennN vimANapavibhattIe paMcame vagge paNayAlIsaM uddesnnkaalaap0||suutrm 45 // paJcacatvAriMzatsthAnake tvidaMlikhyate,samayakhette tti kAlopalakSitaM kSetraM manuSyakSetramityarthaH, sImaMtaeNaM ti prathamapRthivyAM prathamaprastaTe madhyabhAgavartI vRtto narakendraH sImantaka iti|udduvimaanne tti saudharmezAnayoH prathamaprastaTavartti catasRNAM vimAnAvalikAnAM madhyabhAgavarti vRttaM vimAnendrakamuDuvimAnamiti / IsIpabbhAra tti siddhipRthivI maMdarassa NaM pavvayasse tyAdi sUtre lavaNasamudrAbhyantaraparidhyapekSayAntaraM drssttvymiti|svvevinn mityAdi, candrasya triMzanmuhUrttabhogyaM nakSatrakSetraM samakSetramucyate, tadeva sArddha vyarddha dvitIyamarddhamasyeti vyarddhamityevaM vyutpAdanAt tathAvidhaM kSetraM yeSAmasti tAni vyarddhakSetrikANi nakSatrANi ata eva paJcacatvAriMzanmuhUrtAzcandreNa sArddhayoga-sambandhaM yojitavanti, tinneva gAhA, trINyuttarANi uttarAphAlgunya uttarASADhA uttarabhadrapadAca // 45 // diTThivAyassaNaM chAyAlIsaM mAuyApayA pa0, baMbhIeNaM livIe chAyAlIsaM mAuyakkharA pa0, pabhaMjaNassa NaM vAukumAriMdassa chaayaaliisNbhvnnaavaassyshssaap0||suutrm 46 // atha SaTcatvAriMzatsthAnakeM kiJcillikhyate, diTThivAyassa tti dvAdazAGgasya mAuyApaya ttisakalavAGmayasya akArAdimAtRkApadAnIva dRSTivAdArthaprasavanibandhanatvena mAtRkApadAni utpAdavigamadhrauvyalakSaNAni, tAni ca siddhazreNimanuSyazreNyAdinA viSayabhedena kathamapi bhidyamAnAni SaTcatvAriMzadbhavantIti sambhAvyate,tathA baMbhIeNaM livIe tti lekhyavidhauSaTcatvAriMzanmA 70kSetrakANi (mu0)| 0 uttarAbhAdra0 (mu0)| 0 riMzasthAnake (pr0)| // 121 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam | // 122 // sUtram 47-48 47-48 samavAyaH abhyantaramaNDalAdiH cakripattanAdiH tRkAkSarANi, tAni cAkArAdIni hakArAntAni sakSakArANi RRlulu laM (La?) ityetadakSarapaJcakavarjitAni smbhaavynte| tathA pabhaMjaNassa tti audIcyasyeti // 46 // jayANaM sUrie savvanbhiMtaramaMDalaM uvasaGkamittANaMcAraM carai tayA NaM ihagayassa maNUsassa sattacattAlIsaMjoyaNasahassehiM dohiya tevaDhehiMjoyaNasaehiM ekkavIsAe yasaTThibhAgehiMjoyaNassa sUrie cakkhuphAsaM havvamAgacchai, thereNaM aggibhUI sattacAlIsaM vAsAiM agAramajhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pvvie| sUtram 47 // atha saptacatvAriMzatsthAnake kimapyucyate, jayA Na mityAdi, iha lakSapramANasya jambudvIpasyobhayato'zItyuttare yojanazate 360 apanIte sarvAbhyantarasya sUryamaNDalasya viSkambho bhavati 99640 tatparidhistrINi lakSANi paJcadaza sahasrANi ekonanavatyadhikAni 315089, etacca sUryo muhUrtAnAM SaSTyA gacchatIti SaSTyA'sya bhAgahAre muhUrttagatirlabhyate, sA ca paJca yojanasahasrANi dve caikapaJcAzaduttare yojanazate ekonatriMzaccaSaSTibhAgA yojanasya 525119, yadA cAbhyantaramaNDale sUryazcarati tadA'STAdaza muhUrttA divasapramANam, tadarddhana navabhirmuhUtaH muhUrtagatirguNyate, tatazca yathoktaM cakSuHsparzapramANamAgacchatIti, aggibhUi tti vIranAthasya dvitIyo gaNadharastasya ceha saptacatvAriMzadvarSANyagAravAsa uktaH, Avazyake tu SaTcatvAriMzat, tatra saptacatvAriMzattamavarSasyAsampUrNatvAdavivakSA, iha tvapUrNasyApi pUrNavivakSeti sambhAvanayA na virodha iti // 47 // ___ egamegassaNaMrano cAuraMtacakkavaTTissa aDayAlIsaM paTTaNasahassA pa0, dhammassaNaM arahao aDayAlIsaMgaNA aDayAlIsaMgaNaharA hotthA, sUramaMDaleNaM aDayAlIsaM ekasaTThibhAge joyaNassa vikkhaMbheNaM p0||suutrm 48 // (r) saMbhAvyante (svaracatuSTayavarjanAt visargAntAni dvAdaza paJcaviMzatiH sparzAH catasro'ntaHsthAH USmANazcatvAraH kSavarNazceti SaTcatvAriMzadvarNAH) tathA (mu0)| // 122 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 vRttiyutam // 123 // sUtram 49 49samavAyaH saptasaptamikAdiH sUtram 50 50samavAyaH suvratAryAdiH brahmacaryAdiH aSTacatvAriMzatsthAnake kimapi likhyate, paTTaNa tti vividhadezapaNyAnyAgatya yatra patanti tatpattanaM- nagaravizeSaH, pattanaM ratnabhUmirityAhureke, dhammassa tti paJcadazatIrthakarasya, ihASTacatvAriMzadraNA gaNadharAzcoktAH Avazyaketu tricatvAriMzatpaThyante tadidaM matAntaramiti, sUramaMDale tti sUryavimAnaM yeSAM bhAgAnAmekaSaSTyA yojanaM bhavati teSAmaSTacatvAriMzat trayodazabhistaiyUMnaM yojnmityrthH||48|| satta sattamiyAeNaM bhikkhupaDimAe egUNapannAe rAiMdiehiM channauibhikkhAsaeNaM ahAsuttaMjAva ArAhiyA bhavai, devakuruuttarakuru esuNaM maNuyA egUNapannA rAIdiehi saMpattajovvaNA bhavaMti, teiMdiyANaM ukkoseNaM egUNapannA rAiMdiyA ThiI p0||suutrm 49 // athaikonapaJcAzatsthAnake likhyate, sattasattamiyANaM sapta saptamAni dinAni yasyAM sA saptasaptamikA- sapta ca saptamadinAni bhavanti saptasusaptakeSu ataHsA saptadinasaptakamayatvAdekonapaJcAzatA dinairbhavatIti, paDima tti abhigrahaH channaueNaM bhikkhAsaeNaM ti prathama dinasaptake pratidinamekottarayA bhikSAvRddhyA aSTAviMzatirbhikSA bhavanti, evaM ca saptasvapi SaNNavataM bhikSAzataM bhavati, athavA pratisaptakamekottarayA vRddhyA yathoktaM bhikSAmAnaM bhavati, tathAhi-prathame saptake pratidinamekaikabhikSAgrahaNAt sapta bhikSA bhavanti, dvitIye dvayordvayorgrahaNAccaturdaza, evaM saptame saptAnAM grahaNAdekonapaJcAzadityevaM sarvasaGkalane yathoktaM mAnaM bhavatIti, ahAsuttaM ti yathAsUtraM- yathAgamaM samyagnyAyena spRSTA bhavatIti zeSo draSTavyaH, saMpattajovvaNA bhavaMti tti na mAtApitRparipAlanAmapekSanta ityarthaH, Thii tti AyuSkam // 49 // ___ muNisuvvayassaNaM arahao paMcAsaM ajjiyAsAhassIo hotthA, aNate NaM arahA pannAsaMdhaNUI uI uccatteNaM hotthA, purisuttameNaM (r) saMpanna0 (mu0)| 0 sapta sapta dinAni (mu0)| (c) sarvamIlane yathoktamAnaM (mu0)| 0 samyak kAyena (mu0)| // 123 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 124 // sUtram 50-51 50-51 samavAyaH suvratAryAdiH brahmacaryAdiH vAsudeve pannAsaM dhaNUI uI uccatteNaM hotthA, savvevi NaMdIhaveyahA mUle pannAsaM 2 joyaNANi vikkhaMbheNaM pa0, laMtae kappe pannAsaM vimANAvAsasahassA pa0, savvAoNaM timissaguhAkhaMDagappavAyaguhAopannAsaM 2joyaNAI AyAmeNaMpa0, savveviNaM kaMcaNagapavvayA siharatale pannAsaM 2 joyaNAI vikkhaMbheNaM p0||suutrm 50 // atha paJcAzatsthAnakam, tatra purisottama tti caturtho vAsudevo'nantajijjinakAlabhAvI, tathA kaMcaNaga tti uttarakuruSunIlavadAdInAM paJcAnAmAnupUrvIvyavasthitAnAM mahAhradAnAM pUrvAparapArzvayoH pratyekaM daza daza kAJcanaparvatA bhavanti, te ca sarve zatam, evaM devakuruSu niSadhAdInAM mahAhradAnAMpArzvataHzataM bhavati, sarva eva ca te jambUdvIpe dvizatamAnA bhavanti, te yojanazatocchritAH zatamUlaviSkambhAstannAmakadevanivAsabhUtabhavanAlaGkatazikharatalAH // 50 // navaNhaM baMbhacerANaM ekAvannaM uddesaNakAlApa0, camarassaNaM asuriMdassa asuraranno sabhA sudhammA ekAvannakhaMbhasayasaMniviTThA pa0, evaMceva balissavi, suppabheNaMbaladeve ekAvannavAsasayasahassAiMparamAuMpAlaittA siddhe buddhe jAva savvadukkhappahINe, daMsaNAvaraNanAmANaM doNhaM kammANaM ekAvannaM uttrkmmpgddiiop0||suutrm 51 // athaikapaJcAzatsthAnakam, tatra baMbhacerANaM ti AcAraprathamazrutaskandhAdhyayanAnAM zastraparijJAdInAm, tatra prathame saptoddezakA iti saptaivoddezanakAlAH 1 evaM dvitIyAdiSu krameNa SaT 2 catvAraH 3 catvAraH 4 evaM SaT 5 paJca 6 aSTau, catvAraH 8 sapta cetyevamekapaJcAzaditisuppaheti caturtho baladevaH anantajijinanAyakakAlabhAvI, tasyehaikapaJcAzadvarSalakSANyAyuruktamAvazyake O'nantajina0 (pr0)| 0 mahAhadAnAM zataM (mu0)10 saptame mahAparijJAyA: saptoddezAH, vyucchinnaM ca taditi prAnte prAgapyadhyayanollekhe uddiSTaM prAntya evAtroddiSTA uddezA api tasya kramApekSayA saptamasya cetyevamekapaJcAzaditi (mu0)10.jinanAthakAla0 (mu0)| // 124 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 125 // sUtram 52 52 samavAyaH mohanAmAdiH tu paJcapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti, ekAvannaM uttarapagaDIu~tti darzanAvaraNasya nava nAmno dvicatvAriMzadityekapaJcAzaditi // 51 // mohaNijjassa NaM kammassa bAvannaM nAmadhejA pa0, taM0- kohe kove rose dose akhamA saMjalaNe kalahe caMDikke bhaMDaNe vivAe 10 mANe made dappe thaMbhe attukkose gavve paraparivAe akkose avakkose (paribhave) unnae 20 unnAme mAyA uvahI niyaDI valae gahaNe NUme kakke kurue daMbhe 30 kUDe jimhe kibbise aNAyaraNayA gRhaNayA vaMcaNayA palikuMcaNayA sAtijoge lobhe icchA 40 mucchA kaMkhA gehI tiNhA bhijA abhijA kAmAsA bhogAsA jIviyAsA maraNAsA 50 nandI rAge 52, gothUbhassaNaM AvAsapavvayassa puracchimillAo caramaMtAo valayAmuhassa mahApAyAlassa paccacchimille caramaMte esa NaM bAvannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM dagabhAsassaNaM keugassa saMkhassa jUyagassa dagasImassaIsarassa, nANAvaraNijjassa nAmassa aMtarAyassa etesiNaM tiNhaM kammapagaDINaM bAvannaM uttarapayaDIo pa0, sohammasaNaMkumAramAhidesutisukappesu bAvannaM vimANavAsasayasahassA p0|| sUtram 52 // atha dvipaJcAzatsthAnakam, tatra mohaNijjassa kammassa tti iha mohanIyakarmaNo'vayaveSu caturpu krodhAdikaSAyeSu mohanIyamupacaryAvayave samudAyopacAranyAyena mohanIyasyetyuktam, tatrApi kaSAyasamudAyApekSayA dvipaJcAzannAmadheyAni na punarekaikasya kaSAyamAtrasyaiveti, tatra krodha ityAdIni daza nAmAni krodhakaSAyasya caMDikke tti cANDikyam, tathA mAna ityAdInyekAdaza mAnakaSAyasya, attukkose tti AtmotkarSaH, ukkose tti utkarSaH, avakkose tti apakarSaH unnae tti unnataH pAThAntareNa unnamaH, unnAme tti unnAmaH, tathA mAyAdIni saptadaza mAyAkaSAyasya NUme tti nyavamaM kakke tti kalkaM kurue tti kurukaM jimhe tti jaimyam, O0DIo (mu0)| (c) AtmotkarSaH, avakkose'tti......rega 'unnAme'tti (mu0)| // 125 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 126 // sUtram 53 53samavAyaH kurumahAhimavadAdiH tathA lobhAdIni caturdaza lobhakaSAyasya bhijjhA abhijjha tti abhidhyAnamabhidhyetyasya tItaM pidhAnamityAdAviva vaikalpike akAralope bhidhyA'bhidhyA ceti zabdabhedAnnAmadvayamiti, gothubhe tyAdi gostubhasya prAcyAM lavaNasamudramadhyavarttino velandharanAgarAjanivAsabhUtaparvatasya paurastyAccaramAntAdapasRtya vaDavAmukhasya mahApAtAlasya mahApAtAlakalazasya pAzcAtyazcaramAnto yena vyavadhAnena bhavatIti gamyate, esa NaM ti etadantaramabAdhayA vyavadhAnalakSaNamityarthaH, dvipaJcAzadyojanasahasrANi bhavantItyakSaraghaTanA, bhAvArthastvayaM- iha lavaNasamudraM paJcanavatiyojanasahasrANyavagAhya pUrvAdiSu dikSu catvAraH krameNa vaDavAmukhaketukajUyakezvarAbhidhAnA mahApAtAlakalazA bhavanti, tathA jambUdvIpaparyantAd dvicatvAriMzadyojanasahasrANyavagAhya sahasraviSkambhAzcatvAra eva velandharanAgarAjaparvatA gostubhAdayo bhavanti, tatazca paJcanavatyAstricatvAriMzatyapakarSitAyAM dvipaJcAzatsahasrANyanantaraM bhavati, tathA saudharme dvAtriMzadvimAnAnAM lakSANi sanatkumAre dvAdaza mAhendre cASTAviti sarvANi dvipaJcAzat // 52 // devakuruuttarakuruyAoNaMjIvAo tevanaM 2 joyaNasahassAiMsAiregAI AyAmeNaM pa0, mahAhimavaMtaruppINaM vAsaharapavvayANaM jIvAo tevannaM tevannaM joyaNasahassAi nava ya egatIse joyaNasae chacca egUNavIsaibhAe joyaNassa AyAmeNaM pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa tevannaM aNagArA saMvaccharapariyAyA paMcasu aNuttaresu mahaimahAlaesu mahAvimANesu devattAe uvavannA, saMmucchimauraparisappANaM ukkoseNaM tevanaM vAsasahassA ThiI p0||suutrm 53 // tripaJcAzatsthAnake likhyate, mahAhimavaMte tyAdi sUtre saMvAdagAthA tevannasahassAI nava ya sae joyaNANa igatIse / jIvA mahAhimavao addhakalA chacca ya klaao||1|| (bRhtksse056)tti|sNvcchrpriyaag tti saMvatsaramekaM yAvat paryAyaH pravrajyAlakSaNo yeSAM te saMvatsaraparyAyA: mahaimahAlaesu mahAvimANesu tti mahAntica tAni-vistIrNAni ca atimahAlayA iva atimahAlayAzcA // 126 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam ||127 // sUtram 54-55/ 54-55 samavAyaH uttamapurUSAdiH mallyAyuSAdiH tyantamutsedhAzrayabhUtAni mahAtimahAlayAsteSu mahAnti ca tAni prazastAni vimAnAni ceti vigrahaH, ete cApratItAH, anuttaropapAtikAGge tu ye'dhIyante te trayastriMzat bahuvarSaparyAyAzceti // 53 // __bharaheravaesuNaM vAsesu egamegAe ussappiNIe osappiNIe cauvannaM 2 uttamapurisA uppajiMsu vA 3, taM0- cauvIsaM titthakarA bArasa cakkavaTThI nava baladevA nava vAsudevA, arahANaM ariTThanemI cauvannaM rAiMdiyAiMchaumatthapariyAyaM pAuNittA jiNe jAe kevalI savvannU savvabhAvadarisI, samaNe bhagavaM mahAvIre egadivaseNaM eganisijAe cauppannAiM vAgaraNAI vAgaritthA, aNaMtassa NaM arahao caupannaM gaNaharA hotthA // sUtram 54 // catuSpaJcAzatsthAnake likhyate,pAuNitta tti prApya,egaNisejjAetti ekenAsanaparigraheNa vAgaraNAiMti vyAkriyante-abhidhIyante iti vyAkaraNAni-prazne sati nirvacanatayocyamAnAH padArthAH vAgarittha tti vyAkRtavAn tAni cApratItAni, anantanAthasyeha catuSpaJcAzadgaNA gaNadharAzcoktAH / Avazyake tu paJcAzaduktAstadidaM matAntaramiti // 54 // ___ mallissa NaM arahao paNapannaM vAsasahassAiM paramAuM pAlaittA siddha buddhe jAvappahINe, maMdarassa NaM pavvayassa paJcacchimillAo caramaMtAo vijayadArassa pacacchimille caramaMte esa NaM paNapannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM cauddisipi vejayaMtajayaMtaaparAjiyaMti, samaNe bhagavaM mahAvIre aMtimarAiyaMsi paNapannaM ajjhayaNAI kallANaphalavivAgAiM paNapannaM ajjhayaNAIpAvaphalavivAgAI vAgarittA siddhe buddhe jAvappahINe, paDhamabiiyAsu dosu puDhavIsu paNapannaM nirayAvAsasayasahassA pa0, daMsaNAvaraNijjanAmAuyA NaM tiNhaM kammapagaDINaM paNapannaM uttarapagaDIo p0|| sUtram 55 // // 127 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 128 // sUtram 55 55 samavAyaH uttamapurUSAdiH mallayAyuSAdiH sUtram 56 56 samavAyaH jambU nakSatrAdiH gaNipiTakAdiH paJcapaJcAzatsthAnake tvidaM likhyate, mandarasse tyAdi, iha meroH pazcimAntAt pUrvasya jambUdvIpadvArasya pazcimAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi yojanAnAM bhavatItyuktam, tatra kila merorviSkambhamadhyabhAgAt paJcAzatsahasrANi dvIpAnto bhavati, lakSapramANatvAd dvIpasya, meruviSkambhasya ca dazasAhasikatvAd dvIpArdhe paJcasahasrakSepeNa paJcapaJcAzadeva bhavantIti, iha ca yadyapi vijayadvArasya pazcimAnta ityuktaM tathApi jagatyAH pUrvAnta iti kila sambhAvyate, merumadhyAt paJcAzato yojanasahasrANAM jagatyA bAhyAnte pUryamANatvAt, jambUdvIpajagatIviSkambhena ca saha jambUdvIpalakSaM pUraNIyam, lavaNasamudrajagatIviSkambhena casaha lavaNasamudralakSadvayamanyathA dvIpasamudramAnAjagatImAnasya pRthaggaNane manuSyakSetraparidhiratiriktA syAt, sA hi paJcacatvAriMzallakSapramANakSetrApekSayA'bhidhIyate, tatazcaivamatiriktA syAditi, athaveha kiJcidUnApi paJcapaJcAzatpUrNatayA vivakSiteti, antimarAiyaMsitti sarvAyuH kAlaparyavasAnarAtrau rAtreA'ntimeM bhAge pApAyAMmadhyamAyAM nagaryAM hastipAlasya rAjJaH karaNasabhAyAM kArtikamAsAmAvAsyAyAM svAtinakSatreNa candramasA yuktena nAge karaNe pratyUSasi paryaGkAsananiSaNNa:paJcapaJcAzadadhyayanAni kallANaphalavivAgAI ti kalyANasya-puNyasya karmaNaH phalaM-kAryaM vipAcyate-vyaktIkriyate yaistAni kalyANaphalavipAkAni, evaM pApaphalavipAkAni vyAkRtya-pratipAdya siddho buddhaH yAvatkaraNAt mutte aMtakaDe parinivvuDe savvadukkhappahINe tti dRzyam / paDhame tyAdi, prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiriti paJcapaJcAzat / dasaNe tyAdi, darzanAvaraNIyasya nava prakRtayo nAmno dvicatvAriMzat AyuSazcatamra ityevaM paJcapaJcAzaditi // 55 // jaMbuddIveNaMdIve chappannaM nakkhattA caMdeNa saddhiM joiMsuvA 3, vimalassaNaM arahao chappannaMgaNA chappannaMgaNaharA hotthaa|| sUtram 56 // 7 kizcit (pr0)| 0 rAtrerantime (mu0)| svAtinA nakSa0 (pra0)10 nAgaka0 (mu0)| Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 129 // sUtram 56-57 56-57 samavAyaH jambUnakSatrAdiH gaNipiTakAdiH atha SaTpaJcAzatsthAnake likhyate, jambuddIve ityAdi, tatra candradvayasya pratyekamaSTAviMzaterbhAvAt SaTpaJcAzannakSatrANi bhavanti, vimalasyeha SaTpaJcAzadgaNA gaNadharAzcoktAH Avazyake tu saptapaJcAzaducyate tadidaM matAntaramiti // 56 // tiNhaM gaNipiDagANaM AyAracUliyAvajjANa sattAvannaM ajjhayaNA pa0 taM- AyAre sUyagaDe ThANe, gothUbhassaNaM AvAsapavvayassa puracchimillAo caramaMtAo valayAmuhassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAe esa NaM sattAvanaMjoyaNasahassAI abAhAe aMtarepa0, evaMdagabhAsassa keuyassa ya saMkhassa ya jUyassa ya dayasImassa Isarassa ya, mallissaNaM arahaosattAvannaM maNapajjavanANisayA hotthA, mahAhimavaMtarUppINavAsaharapavvayANaMjIvANaMdhaNupiTuMsattAvannaM 2joyaNasahassAiMdonniya teNauejoyaNasae dasa ya egUNavIsaibhAe joyaNassa parikkheveNaM pa0 |suutrm 57 // atha saptapaJcAzatsthAnake kimapi likhyate, gaNipiDagANaM ti gaNinaH-AcAryasya piTakAnIva piTakAni sarvasvabhAjanAnIti gaNipiTakAni teSAM AcArasya zrutaskandhadvayarUpasya prathamAGgasya cUlikA- sarvAntimamadhyayanaM vimuktyabhidhAnamAcAracUlikA tadvarjAnAM tatrAcAre prathamazrutaskandhe navAdhyayanAni dvitIye SoDaza, nizIthAdhyayanasya prasthAnAntaratvenehAnAzrayaNAt, SoDazAnAMmadhye ekasyAcAracUliketi parihRtatvAt zeSANi paJcadaza, sUtrakRte dvitIyAne prathamazrutaskandhe SoDaza dvitIyesapta sthAnAne dazetyevaM saptapaJcAzaditi, gothubhetyAdau bhAvArtho'yaM-dvicatvAriMzatsahasrANi vedikAgostubhaparvatayorantaraM sahasraM gostubhasya viSkambhaH dvipaJcAzadgostubhavaDavAmukhayorantaraM dazasahasramAnatvAdvaDavAmukhaviSkambhasya tadarddha paJceti tato dvipaJcAzataH paJcAnAM ca mIlane saptapaJcAzaditi, jIvANaM dhaNupaTTha tti maNDalakhaNDAkAraM kSetram, iha sUtre saMvAdagAthArddha 0nIti gamyate gaNapi0 (mu0)| 0 dhaNupiTTha'nti (mu0)| // 129 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 130 // sUtram 58-59 58-59 samavAyaH prathamAdinarakAvAsAdiH candra dinAdiH sattAvanna sahassA dhajpi teNauya dusaya dasa ya kala (bRhatkSe057)tti // 57 // ___ paDhamadoccapaMcamAsutisupuDhavIsu aTThAvannaM nirayAvAsasayasahassA pa0, nANAvaraNijassa veyaNiyaAuyanAmaaMtarAiyassa eesi NaM paMcaNhaM kammapagaDINaM aTThAvannaM uttarapagaDIo pa0, gothubhassa NaM AvAsapavvayassa paJcacchimillAo caramaMtAo valayAmuhassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAe esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi neyavvaM |suutrm 58 // aSTapaJcAzatsthAnake'pi likhyate, paDhame tyAdi tatra prathamAyAM triMzannarakalakSANi dvitIyAyAM paJcaviMzatiHpaJcamyAM trINIti sarvANyaSTapaJcAzaditi, nANe tyAdi, tatra jJAnAvaraNasya paJca vedanIyasya dve AyuSazcatamro nAmno dvicatvAriMzat antarAyasya paJceti sarvA aSTapaJcAzaduttaraprakRtayaH gothUbhasse tyAdi, asya ca bhAvArthaH pUrvoktAnusAreNAvaseyaH, evaM cauddisipi neyavvaM ti anena sUtratrayamatidiSTam, taccaiva- daobhAsassa NaM AvAsapavvayassa uttarillAo carimaMtAo keugassa mahApAyAlassa bahumajjhadesabhAge / esa NaM aTThAvannaM joyaNasahassAiM abAhAe aMtare pannatte, evaM saMkhassa AvAsapavvayassa puracchimillAo carimaMtAo jUyagassa mahApAtAlassa, evaM dagasImassa AvAsapavvayassa dAhiNillAo carimaMtAo Isarassa mahApAyAlassa tti // 58 // caMdassaNaMsaMvaccharassa egamege uU egUNasaDhirAiMdiyAIrAiMdiyaggeNaMpa0, saMbhaveNaM arahA egUNasahipuvvasayasahassAiM AgAramajhe ___ vasittA muMDe jAva pavvaie, mallissa NaM arahao egUNasarvhi ohinANisayA hotthaa| sUtram 59 // athaikonaSaSTisthAnake likhyate, caMdassa Na mityAdi, saMvatsaro hyanekavidhaH sthAnAGgAdiSUktaH, tatra yazcandragatimaGgIkRtya saMvatsaro vivakSyate sa candra eva, tatra ca dvAdaza mAsAH SaT ca Rtavo bhavanti, tatra caikaikaRtorekonaSaSTI rAtrindivAnAM GdhaNupiTTha (mu0)| 0 ke'pi kimapi likhyate (pr0)| // 130 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 131 // sUtram 60 60 samavAyaH sUryamaNDalAdiH sUtram 61 61 samavAyaH yugartumAsAdiH rAtrindivAgreNa bhavati, kathaM?, ekonatriMzadrAtriMdivAni dvAtriMzaca dviSaSTibhAgA ahorAtrasyetyevaMpramANaH kRSNapratipadArabdhaH paurNamAsIpariniSThitazcandramAso bhavati, dvAbhyAMca tAbhyAmRturbhavati, tata ekonaSaSTi : ahorAtrANyasau bhavati, yacceha dviSaSTibhAgadvayamadhikaM tanna vivakSitam, sambhavasyaikonaSaSTiH pUrvalakSANi gRhasthaparyAya ihoktaH, Avazyake tu catuHpUrvAGgAdhikA sokteti // 59 // egamegeNaM maMDale sUrie saTThie saTThie muhuttehiM saMghAei, lavaNassaNaM samuddassa sahi~ nAgasAhassIo aggodayaM dhAraMti,vimaleNaM __ arahA saTuiMdhaNUI uDe uccatteNaM hotthA, balissa NaM vairoyaNiMdassa saTuiM sAmANiyasAhassIo pa0, baMbhassa NaM deviMdassa devaranno saTuiMsAmANiyasAhassIopa0, sohammIsANesudosu kappesusaTaii vimANAvAsasayasahassA p0||suutrm 60 // atha SaSTisthAnakam, tatra egamege ityAdi, caturazItyadhikazatasaMkhyAnAMsUryamaNDalAnAmekaikaM maNDalaM-tathAvidhamArgabhUmi sUryaH SaSTyA SaSTyA muhUrteH- dvAbhyAM dvAbhyAmahorAtrAbhyAmityarthaH saGghAtayati-niSpAdayati, ayamatra bhAvArtha:- ekasminnahni yatra sthAne uditaH sUryastatra sthAne punAbhyAmahorAtrAbhyAmudetIti aggodayaM ti SoDazasahasrocchritAyA velAyA yadupari gavyUtadvayamAnaM vRddhihAnisvabhAvaMtadagrodakam, balissa tti audIcyasya asurakumAranikAyarAjasya, baMbhassatti brahmalokAbhidhAnapaJcamadevalokendrasya, sahitti saudharme dvAtriMzadIzAne cASTAviMzatirvimAnalakSANItikRtvA SaSTistAni bhavantIti // 60 // ___paMcasaMvacchariyassaNaMjugassa riumAseNaM mijamANassa igasaddhiM uUmAsA pa0, maMdarassa NaM pavvayassa paDhame kaMDe egasaTThijoyaNasahassAiMuDDe uccatteNaM pa0, caMdamaMDaleNaM egasaTThivibhAgavibhAie samaMse pa0, evaM suurssvi||suutrm 61 // padamArabhya0 (mu0)| 0 vidhacArabhUmiH (mu0)| 0jasya bhavanam, baMbhassa (mu0)| // 931 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 132 // sUtram 61 |61samavAyaH yugartumAsAdiH atha ekaSaSTisthAnakam, tatra paJce tyAdi, paJcabhiH saMvatsarairnirvRttamiti paJcasAMvatsarikaM tasya NamityalAre yugasya kAlamAnavizeSasya RtumAsena na candrAdimAsena mIyamAnasya ekaSaSTiH RtumAsAH prajJaptAH, iha cAyaM bhAvArtha:- yugaM hi paJca saMvatsarA niSpAdayanti, tadyathA- candrazcandro'bhivarddhitazcandro'bhivardhitazceti, tatra ekonatriMzadahorAtrANi dvAtriMzacca dviSaSTibhAgA ahorAtrasyetyevaMpramANena 2932 kRSNapratipadArabdhena paurNamAsIniSThitena candramAsena dvAdazamAsaparimANazcandrasaMvatsarastasya ca pramANamidaM-trINI zatAnyahrAM catuSpaJcAzaduttarANi dvAdaza ca dviSaSTibhAgA divasasya 3543tathA ekatriMzad divasA ekaviMzatyuttaraM ca zataM caturvizatyuttarazatabhAgAnAM divasasyetyevaMpramANo'bhivarddhitamAso bhavati,31121,etena ca mAsena dvAdazamAsapramANo'bhivarddhitasaMvatsaro bhavati, saca pramANena trINi zatAnyahnAM tryazItyadhikAni catuzcatvAriMzacca dviSaSTibhAgA divasasya 38314 / tadevaM trayANAM candrasaMvatsarANAM dvayozcAbhivarddhitasaMvatsarayorekIkaraNe jAtAni dinAnAM aSTAdazazatAni triMzaduttarANi 1830, RtumAsazca triMzatA'horAtrairbhavatIti triMzatA bhAgahAre labdhA ekaSaSTiH RtumAsA iti| maMdarasse tyAdi, iha merurnavanavatiyojanasahasrapramANo dvidhA vibhaktaH, tatra prathamo bhAga ekaSaSTiH sahasrANyuktaH dvitIyastu aSTatriMzatsthAnake'STatriMzaditi, kSetrasamAsetu kandena saha lakSapramANastridhA vibhaktaH, tatra prathamaM kANDaM sahasraM dvitIyaM triSaSTistRtIyaM ssttrishditi| caMdamaMDale ityAdi, candramaNDalaM candravimAnaMNamityalattau egasaTThitti yojanasyaikaSaSTitamairbhAgairvibhAjitaM-vibhAgairvyavasthApita samAMzaM-samavibhAgaM prajJaptam, na viSamAMzam, yojanasyaikaSaSTibhAgAnAM SaTpaJcAzadbhAgapramANatvAttasya ca bhAgabhAgasyAvidyamAnatvAditi, evaM sUrassavi tti evaM sUryasyApi maNDalaM vAcyam, aSTacatvAriMzadekaSaSTibhAgamAtraM hi tat na cAparamaMzAntaraM 70padamArabhya(mu0) 0 ekatriMzadahrAM eka0(mu0) rANi ahorAtrANAM 1830(mu0)10 diti proktaH (mu0)|70ttsyaavshissttsy ca bhAgasyA0 (mu0) // 132 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 133 // sUtram 62 62samavAyaH yugartumAsAdiH tasyApyastIti samAMzateti // 61 // paMcasaMvaccharie NaM juge bAsaDhei punnimAo bAvaDiM amAvasAo pa0, vAsupujjassa NaM arahao bAsaTuiMgaNA bAsaTaii gaNaharA hotthA sukkapakkhassa NaM caMde bAsaddhiM bhAge divase divase parivaDai, te ceva bahulapakkhe divase divase parihAyai, sohammIsANesu kappesu paDhame patthaDe paDhamAvaliyAe egamegAe disAe bAsaDhi vimANA pa0, savve vemANiyANaM bAsaDhi vimANapatthaDA patthaDaggeNaM p0||suutrm 62 // atha dviSaSTisthAnakam, paJce tyAdi, tatra yuge trayazcandrasaMvatsarA bhavanti teSu SaTtriMzat paurNamAsyo bhavanti, dvau cAbhivarddhitasaMvatsarau bhavataH, tatra cAbhivarddhitasaMvatsarastrayodazabhizcandramAsairbhavatIti tayoH SaDviMzatiH paurNamAsya ityevaM dviSaSTistA bhavanti ityevamamAvAsyA apiiti|vaasupuujysyeh dviSaSTiANA gaNadharAzcoktA AvazyaketuSaTSaSTirukteti matAntaramidamapIti, sukkapakkhasse tyAdi, zuklapakSasya sambandhI candro dviSaSTibhAgAn pratidinaM varddhate, evaM kRSNapakSe candraH parihIyate, ayaMcArthaHsUryaprajJaptyAmapyuktaH, tathAhi-kiNhaM rAhuvimANaM niccaM caMdeNa hoi avirahiyaM / cauraMgulamappattaM heTThA caMdassa taM carai // 1 // bAvaDiM bAvahi~ divase divase u sukkapakkhassa / jaM parivaDDai caMdo khavei taM ceva kAleNaM // 2 // pannarasaibhAgeNa ya caMdaM pannarasameva taM vri| paNNarasaibhAgeNa ya puNovi taM ceva vakkamai // 3 // evaM vaDDai caMdo parihANI eva hoi caMdassa / kAlo vA joNhA vA eyaNubhAveNa caMdassa // 4 // (sUryapra0 19) tathA O kRSNaM rAhuvimAnaM nityaM candreNa bhavatyavirahitam / caturaGgalamaprAptamadhastAccandrasya taccarati // 1 // dvASaSTiM 2 divase 2 ca zuklapakSasya / parivardhate candra :kSapayati tAvadeva kRSNena // 2 // paJcadazabhAgena ca candraM paJcadazameva tat vRNoti / paJcadazabhAgena ca punarapi taavdevaakraamti||3|| evaM vardhate candraH parihANirevaM bhavati candrasya / kRSNatA vA jyotsnA vaitadanubhAvena candrasya / / 4 / / // 133 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 134 // sUtram 62 62 samavAyaH yugartumAsAdiH tatraivoktaM- solasabhAge kAUNa uDuvaI hAyaettha pannarasaM / tattiyamette bhAge puNovi parivaDDaI joNhaM // 1 // (jyotiSka0 111)ti| tadevaM bhaNitadvayAnusAreNAnumIyate yathA candramaNDalasya ekatriMzaduttaranavazatabhAgavikalpitasya ekAMzo'vasthita evAste, zeSAH pratidivasaM dviSaSTiM dviSaSTiM kRtvA vardhante, tataH paJcadaze candradine sarve samuditA bhavanti, punastathaiva hIyante paJcadaze dine / ekAvazeSA bhavantIti vacanadvayasAmarthyalabhyaM vyAkhyAnametat jIvAbhigame tu bAvaThiM 2 gAhA tathA pannarasatibhAgeNa gAhA, ete gAthe itthaM vyAkhyAte- bAvaDiM 2 ityatra dviSaSTi2 gAnAM divase 2 ca pratyahamityarthaH,zuklapakSasya sambandhini yat parivarddhate candrazcaturaH sAdhikAn dviSaSTibhAgAn kSapayati tadeva kAlenaitadevAha- pannarasa ityAdinA, candravimAnaM dviSaSTibhAgAn kriyte| tataH paJcadazabhirbhAgo'pahriyate tatazcatvArobhAgAH samadhikA dviSaSTibhAgAnAM paJcadazabhAgena labhyante, ata ucyate- paJcadaza-8 bhAgena coktalakSaNena candramadhikRtya paJcadazaiva divasAMstadrAhuvimAnaMcarati, evamapakrAmatItyapi bhAvanIyamiti, atrAsmAbhiryathAdRSTe likhite upanIte bahuzrutairnirNayaH kArya iti, sohammI tyAdi, tatra saudharmezAnayostrayodaza vimAnaprastaTA bhavanti, sanatkumAramAhendrayodaza brahmaloke SaT lAntake pazca zukre catvAra evaM sahasrAre AnataprANatayozcatvAra evamAraNAcyutayoH graiveyakeSvadhastanamadhyamoparimeSu trayaH 2 anuttareSveka iti dviSaSTiste bhavanti, eteSAM ca madhyabhAge pratyekamuDuvimAnAdikAH sarvArthasiddhavimAnAntA vRttavimAnarUpA dviSaSTireva vimAnendrakA bhavanti, tatpArzvatazcapUrvAdiSu dikSutryasUcaturasravRttavimAnakrameNa O SoDazabhAgAn kRtvoDupatihIyate'tha pnycdsh| tAvanmAtrAn bhAgAn punarapi parivardhate jyotsnA // 1 // 0 kArya iti yokamaMzaM darzayazcandrazcarati ekameva cAMzaM rAhuzvarati tadA pratyahaM dvAvaMzAvAcchAdanIyau jAyete paJcadazabhizca dinairAcchAdito'pyaMzadvayamavatiSThate tasyApyardhamAcchAdanIyamekaikeneti bhAga eka AcchAdya iti dvissssttibhaagiikrnnN| // 134 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 63 63samavAyaH zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 135 // RSabharAjyAdiH vimAnAnAmAvalikA bhavanti, tadevaM saudharmezAnayoH kalpayoH prathame prastaTe- sarvAdhastana ityarthaH paDhamAvaliyAe tti prathamA uttarottarAvalikApekSayA AdyAzcatasra AvalikA yasminsa prathamAvalikAkastatra, athavA prathamAt mUlabhUtAdvimAnendrakAdArabhya yA'sAvAvalikA-vimAnAnupUrvI tayA athavottarottarAvalikApekSayA ekaikasyAM dizi yA prathamA- AdyAvalikA tasyAM paDhamAvaliya tti pAThAntare tu uttarottarAvalikApekSayA yA ekaikasyAM dizi prathamAvalikA sA dviSaSTirdviSaSTirvimAnAni prajJapteti, egamegAe tti uDuvimAnAbhidhAnadevendrakApekSayA ekaikasyAM pUrvAdikAyAM dizi dviSaSTirdviSaSTirvimAnAni prajJaptAni, dvitIyAdiSu punaH prastaTeSu ekaikahAnyA vimAnAni bhavanti yAvadviSaSTitame'nuttarasuraprastaTe sarvArthasiddhadevendrakasya pArzvata: ekaikameva bhavatIti, tathA savvetti sarve vaimAnikAnAMdevavizeSANAMsambadhino dviSaSTirvimAnaprastaTA-vimAnaprastarAH prastaTAgreNaprastaTaparimANena prajJaptA iti // 62 // ___usabheNaM arahA kosalie tesaDiMpuvvasayasahassAiMmahArAyamAjhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, harivAsarammayavAsesumaNussA tevaTThie rAidiehi saMpattajovvaNA bhavaMti, nisaDheNaM pavvae tevaDhisUrodayApa0, evaM niilvNtevi|suutrm 63 // atha triSaSTisthAnakam, tatra saMpattajovvaNa tti mAtApitRparipAlanAnapekSA ityarthaH, nisaheNa mityAdi, kila sUryamaNDalAnAM caturazItyadhikazatasaMkhyAnAMmadhyAt jambUdvIpasya paryantime azItyuttare yojanazate paJcaSaSTirbhavati, tatra ca niSadhavarSadharaparvatasyopari nIlavadvarSadharaparvatasya copari triSaSTiH sUryodayAH- sUryodayasthAnAni sUryamaNDalAnItyarthaH, tadanye tu dve jagatyA upari, zeSANi tu lavaNe triSu triMzadadhikeSu yojanazateSu bhavantIti bhAvArthaH / / 63 // 0 vimAnapramANena (mu0), sA dviSaSTivimAnAni (pr0)| 0 ndrakaH pArzve tadekaikameva (mu0)| Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 136 // 64samavAyaH aSTASTa aTThaTThamiyANaM bhikkhupaDimA causaTThIe rAiMdiehiM dohi ya aTThAsIehiM bhikkhAsaehiM ahAsuttaMjAva bhavai, causaddhiM asurakumArA- | sUtram 64 vAsasayasahassA pa0, camarassa NaM ranno causaddhiM sAmANiyasAhassIopa0, savveviNaMdadhimuhA pavvayA pallAsaMThANasaMThiyA savvattha samA vikkhaMbhusseheNaM causaTTi joyaNasahassAI pa0, sohammIsANesu baMbhaloe yatisu kappesu causaddhiM vimANAvAsasayasahassA mikAdiH pa0, savvassaviyaNaM ranno cAurantacakkavaTTissa causaTThilaTThIe mahagghe muttAmaNihAre p0||suutrm 64 // atha catuHSaSTisthAnakaM aDhe tyAdi, aSTAvaSTamAni dinAni yasyAM sA'STASTamikA yasyAM hi aSTau dinASTakAni bhavanti tasyAmaSTAvaSTamAni bhavantyeveti, bhikSupratimA- abhigrahavizeSaH aSTAvaSTakAni yato'sau bhavatyatazcatuHSaSTyA rAtriMdivaiH sA pAlitA bhavati, tathA prathame'STake pratidinamekaikA bhikSA evaM dvitIye dve dve yAvadaSTame aSTAvaSTAviti saGkalanayA dve zate bhikSANAmaSTAzItyadhike bhavataH, ata uktaM- dvAbhyAM ce tyAdi, yAvatkaraNAt ahAkappaM ahAmaggaM phAsiyA pAliyA sobhiyA tIriyA kittiyA sammaM ANAe ArAhiyA yAvi bhavatI ti dRzyam, savveviNa mityAdi ito'STame nandIzvarAkhye dvIpe pUrvAdiSu dikSu catvAro'JjanakaparvatA bhavanti, teSAMca pratyekaM catasRSu dikSu catasraH puSkariNyo bhavanti, tAsAMca madhyabhAgeSu pratyekaM dadhimukhaparvatA bhavanti, teca SoDaza palyasaMsthAnasaMsthitAH, yataH sarvatra samA viSkambhena, mUlAdiSu dazasahasraviSkambhatvAtteSAm, kvacittu vikkhaMbhusseheNaM ti pAThastatra tRtIyaikavacanalopadarzanAdviSkambheneti vyAkhyeyam, tathA utsedhenoccatvena catuHSaSTi-2 zcatuHSaSTiriti, sohammI tyAdi,saudharme dvAtriMzadIzAne'STAviMzatiHbrahmaloke ca catvAri vimAnalakSANi bhavantIti sarvANi catuHSaSTiriti, causaTThilaTThIe tti catuHSaSTiryaSTInAM-zarINAM yasminnasau catuHSaSTiyaSTikaH muttAmaNimaye ti muktAzca-muktAphalAni (r)sohiyA ..... kiTTiyA (pr0)| 0 zarIrANAM (mu0)| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 137 // sUtram 65 / 65samavAyaH sUryamaNDalAdiH sUtram 66 66 samavAyaH yuganakSatramAsAdiH maNayazcandrakAntAdiratnavizeSAH muktArUpA vA maNayo- ratnAni muktAmaNayastadvikAro muktaamnnimyH|| 64 // - jambuddIveNaM dIvepaNasaDiMsUramaMDalApa0, thereNaMmoriyaputtepaNasaTThivAsAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, sohammavaDiMsayassa NaM vimANassa egamegAe bAhAe paNasaTTi paNasaTuiM bhomA p0||suutrm 65 // atha paJcaSaSTisthAnakam, tatra moriyaputte NaM ti mauryaputro bhagavato mahAvIrasya saptamo gaNadharastasya paJcaSaSTivarSANi gRhasthaparyAyaH, Avazyake'pyevamevoktaH, navarametasyaiva yo bRhattaro bhrAtA maNDitaputrAbhidhAnaH SaSTho gaNadharaH taddIkSAdina eva pravrajitastasyAvazyake tripaJcAzadvarSANi gRhasthaparyAya ukto na ca bodhaviSayamupagacchati yato bRhattarasya paJcaSaSTiyujyate laghutarasya tripaJcAzaditi, sohamme tyAdi, saudharmAvataMsakaM vimAnaM saudharmadevalokasya madhyabhAgavartti zakranivAsabhUtam, egamegAe bAhAe tti ekaikasyAM dizi prAkArAbhyarNavartIni bhaumAni nagarAkArANi, viziSTasthAnAnItyeke // 65 // dAhiNaDDamANussakhettANaM chAvaDhicaMdA pabhAsiMsuvA 3 chAvaDhei sUriyA taviMsuvA 3 uttaramANussakhettANaM chAvahicaMdA pabhAsiMsu vA 3 chAvaDhi sUriyA taviMsuvA 3, sejaMsassaNaM arahao chAvaTuiMgaNA chAvaDiMgaNaharA hotthA, AbhiNibohiyanANassa NaM ukkoseNaM chAvaDhi sAgarovamAiM ThiI p0||suutrm 66 // atha SaTSaSTisthAnakam, tatra dAhiNe tyAdi, manuSyakSetrasyArddhamarddhamanuSyakSetraM dakSiNaM ca tattacceti dakSiNArddhamanuSyakSetraM tatra bhavA dAkSiNArddhamanuSyakSetrANamityalaGkAre SaTSaSTizcandrAH prabhAsitavantaH prabhAsanIyaM athavA liGgavyatyayAddakSiNAni yAni manuSyakSetrANAma ni tAni tathA tAni prakAzitavantaH, pAThAntare dakSiNA manuSyakSetre prabhAsanIyaM prabhAsitavantaH, te ca evaM-dvau 0 maNDika0 (pr0)| // 137 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 138 // sUtram 67 67samavAyaH yuganakSatramAsAdiH jambUdvIpe candrau catvAro lavaNasamudre dvAdaza dhAtakIkhaNDe dvicatvAriMzatkAlodasamudre dvisaptatizca puSkarAdhe, sarve caite dvAtriMzadadhikaM zatam, etadarddha ca SaTSaSTidakSiNapaGktau sthitAH SaTSaSTizcottarapaGktau, yadA cottarA paGktiH pUrvasyAMgacchati tadA dakSiNA pazcimAyAmityevaM sUryasUtramapyavaseyamiti, chAvaDhei gaNa tti Avazyake tu SaTsaptatirabhihitetIdaM mtaantrmiti| chAvaTThI sAgarovamAI Thiitti yaccAtiriktaM tadiha na vivakSitam, yata evamidamanyatrocyate-do vAre vijayAisu gayassa tinna'cue ahava taaii| airegaM narabhaviyaM nANAjIvANa savvaddhaM // 1 // (vizeSAva0 436)tti // 66 // paJcasaMvacchariyassaNaM jugassa nakkhattamAseNaM mijamANassa sattasaTuiM nakkhattamAsA pa0, hemavayaeranavayAoNaM bAhAo sattar3hi sattaTuiMjoyaNasayAiMpaNapannAiM tiNNi ya bhAgA joyaNassa AyAmeNaMpa0, maMdarassaNaMpavvayassa puracchimillAo caramaMtAogoyamadIvassa puracchimille caramaMte esa NaM sattasaDhi joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, savvesiMpiNaM nakkhattANaM sImAvikkhaMbheNaM sattaDhi bhAgaMbhaie samaMse p0||suutrm 67 // atha saptaSaSTisthAnake kiJcidviviyate, tatra paJcasaMvaccharI tyAdi, nakSatramAso yena kAlena candro nakSatramaNDalaM bhuGkte, saca saptaviMzatirahorAtrANi ekaviMzatizcAhorAtrasya saptaSaSTibhAgAH 2727, yugapramANaM cASTAdaza zatAni triMzadadhikAnIti prAk darzitaM 1830, tadevaM nakSatramAsasyoktapramANarAzinA dinasaptaSaSTibhAgatayA vyavasthApitena triMzaduttarASTAdazazatapramANena yugadinapramANarAziH saptaSaSTibhAgatayA vyavasthApita ekaM lakSaM dvAviMzatiH sahasrANi SaTzatAni daza cetyevaMrUpo vibhajyamAnaH saptaSaSTinakSatramAsapramANo bhavatIti, bAhAo tti laghuhimavajjIvAyAH pUrvAparabhAgato ye pravarddhamAnakSetrapradezapaGktI haimavatavarSajIvAM 0 kAlodadhisamudre (mu0)| (r) dve vAre vijayAdiSu gatasya trIn vArAn athavA'cyute tAni / atiriktaM narabhavika nAnAjIvAnAM sarvAddhA // 1 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 139 // sUtram 67 67samavAyaH yuganakSatramAsAdiH yAvatte haimavatabAhU ucyate evamairaNyavatabAhU api bhAvanIyau, iha pramANasaMvAdaH- bAhA sattaTTisae paNapanne tinni ya kalAo (bRhatkSe055) tti kalA- ekonaviMzatibhAgaH, etacca bAhupramANaM haimavatadhanuHpRSThAt cattAlA satta sayA aDatIsasahassa dasa kalA ya dhaj (bRhatkSe055) tyevaMlakSaNAt 38740% himavaddhanuHpRSThe dhaNupaTTha kalacaukka paNuvIsasahassa dusaya tIsahiya (bRhatkSe053) ntyevaMlakSaNe 252306 apanIte yaccheSaM tadarkIkRtaM sadbhavatIti, AyAmena- dairyenneti| maMdarasse tyAdi, meroH pUrvAntAjjambUdvIpo'parasyAM dizijagatIbAhyAntaparyavasAnaH paJcapaJcAzadyojanasahasrANi tAvadasti, tataH paraM dvAdazayojanasahasrANyatikramya lavaNasamudramadhye gautamadvIpAbhidhAno dvIpo'sti tamadhikRtya sUtrArthaH saMbhavati, paJcapaJcAzato dvAdazAnAMca saptaSaSTitvabhAvAt / yadyapi sUtrapustakeSu gautamazabdo na dRzyate tathApyasau dRzyaH,jIvAbhigamAdiSu lavaNasamudre gautamacandraravidvIpAn vinA dviipaantrsyaashruuymaanntvaaditi|svvesipi Na mityAdi, sarveSAmapi NamityalaGkAre nakSatrANAM sImAviSkambhaH- pUrvAparatazcandrasya nakSatrabhuktikSetravistAraH nakSatreNAhorAtrabhogyakSetrasya saptaSaSTyA bhAgairbhAjito-vibhaktaH samAMzaH- samacchedaH prajJaptaH, bhAgAntareNa tu bhajyamAnasya nakSatrasImAviSkambhasya viSamacchedatA bhavati, bhAgAntareNa na bhaktuM zakyate ityarthaH, tathAhi-nakSatreNAhorAtragamyasya kSetrasya saptaSaSTibhAgIkRtasyaikaviMzatirbhAgA abhijinnakSatrasya kSetrataH sImAviSkambho bhavati, etAvati kSetre candreNa saha tasya yogo vyapadizyata ityarthaH, tathA tasyAmevaikaviMzatau triMzanmuhUrttatvAdahorAtrasya triMzatA guNitAyAM 630 saptaSaSTyA hRtabhAgAyAM yallabdhaM tatkAlasImA bhavati, candreNa saha tasya yogakAla ityarthaH, sA ca nava muhUrtAH saptaviMzatizca saptaSaSTibhAgAH 91 , Aha ca-abhiissa caMdajogo sattaDhiM khaNDie ahoratte / bhAgA u ekkavIsaM, kSetrataH, hoMti ahigA nava muhuttA y||1|| 0 paNavIsa0 (mu0)10 abhijiti candrayogaH saptaSaSTyA khnnddite'horaatre| bhAgAstvekaviMzatiH kSetrataH bhavanti nvmuhuurtaadhikaaH||1|| // 139 // 8888888888888 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 140 // sUtram 68 68 samavAyaH dhAtakIkhaNDAdiH (jyotiSka0 162) iti, kAlataH, tathA zatabhiSagbharaNyAzleiSAsvAtijyeSThAnAMtrayastriMzatsaptaSaSTibhAgAstadbhAgArddhaca kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAmeva sArddhatrayastriMzati triMzatA guNitAyAM 1005 saptaSaSTyA hRtabhAgAyAM yallabdhaM tadeSAM kAlasImA, tacca paJcadaza muhUrtAH, Aha ca-sayabhisayA bharaNIo addA assesa sAi jeTThA y| ee chaNNakkhattA pnnrsmuhuttsNjogaa| 1||(jmbuu0pr07/160) iti tathottarAtrayapunarvasurohiNIvizAkhAnAM saptaSaSTibhAgAnAMzataM tadbhAgArddhaca kSetrasImAviSkambhaH bhavati, tathA tasminneva triMzadguNite 3015 tathaiva hRtabhAge yallabdhaM tadeSAM kAlasImA bhavati, sA ca paJcacatvAriMzanmuhUrtA iti, Aha ca-tinneva uttarAI puNavvasU rohiNI visAhA y| ee channakkhattA, paNayAlamuhattasaMjogA // 1 // (jambU0pra07/160) iti, zeSANAM paJcadazAnAM nakSatrANAM saptaSaSTireva saptaSaSTibhAgAnAM kSetrasImAviSkambho bhavati, tasyAM ca tathaiva guNitAyAM 2010 hRtabhAgAyAMca yallabdhaM tatkAlasImA,taca triMzanmuhUrtAH, Aha ca- avasesA nakkhattA pannarasavi hu~ti tiisimuhuttaa| caMdassa tehiM jogo samAsao esa vakkhAmi // 1 // (jambU0pra0165) evaM caikasya SaNNAM2 paJcadazAnAMcetyevamaSTAviMzaternakSatrANAmaSTAdaza zatAni triMzadadhikAni saptaSaSTibhAgAnAmetadeva dviguNaM SaTpaJcAzato nakSatrANAM bhavati, taccasahasratrayaM SaTzatAniSaSTyadhikAni 3660 // 67 // dhAyaisaMDe NaM dIve aDasahi cakkavaTTivijayA aDasaddhiM rAyahANIo pa0, ukkosapae aDasahi arahaMtA samuppaliMsu vA 3 evaM cakkavaTTI baladevA vAsudevA, pukkharavaradIvaDDeNaM aDasaTTi vijayA evaM ceva jAva vAsudevA, vimalassaNaM arahao aDasarvhisamaNa 0 zatabhiSak bharaNI ArdrA azleSA svAtijyeSThA ca / etAni SaD nakSatrANi paJcadazamuhUrtasaMyogAni // 1 // OM timra evottarAH punarvasU rohiNI vizAkhA ca / etAni SaD nakSatrANi paJcacatvAriMzanmuhUrtAni // 1 // 0 avazeSANi nakSatrANi paJcadazApi bhavanti triMzanmuhUrtAni candrasya tairyogaM samAsata eSa vakSyAmi // 1 // // 140 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam | // 141 // sUtram 68 68 samavAyaH dhAtakIkhaNDAdiH sUtram 69 69samavAyaH amandarasamayakSetrAdiH sAhassIo ukkosiyA samaNasaMpayA hotthaa|| sUtram 68 // athASTaSaSTisthAnake kiJcillikhyate- dhAyaisaMDe ityAdi, iha yaduktaM evaM cakkavaTTI baladevA vAsudeva tti tatra yadyapicakravartinAM vAsudevAnAM vA naikadA aSTaSaSTiH saMbhavati yato jaghanyato'pyekaikasmin mahAvidehe caturNA 2 tIrthakarAdInAmavazyaM bhAvaH sthAnAGgAdiSvabhihitaH, na caikatra kSetre cakravartI vAsudevazcaikadA bhavato'taH SaSTirevotkarSatazcakravartinAMvAsudevAnAMcASTaSaSTyAM vijayeSu bhavati tathApIha sUtre ekasamayenetyavizeSaNAt kAlabhedabhAvinAM cakravartyAdInAM vijayabhedenASTaSaSTiraviruddhA, abhilapyante ca jambUdvIpaprajJaptyAM bhAratakAcchAdyabhilApena cakravarttina iti // 68 // ____ samayakhitteNaMmaMdaravajA egUNasattarrivAsA vAsadharapavvayA pa00 paNatIsaMvAsA tIsaMvAsaharA cattAri usuyArA, maMdarassa pavvayassa paccacchimillAo caramaMtAo goyamaddIvassa paJcacchimille caramaMte esa NaM egUNasattariM joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, mohaNijjavajANaM sattaNhaM kammapagaDINaM egUNasattaraM uttarapagaDIo p0|| sUtram 69 // 9 athaikonasaptatisthAnake kiJcillikhyate samaye tyAdi, maMdaravarjA- meruvarjA varSANi ca-bharatAdikSetrANi varSA- varSadharaparvatAH himavadAdayastatsImAkAriNo varSadharaparvatAH samuditA ekonasaptatiH prajJaptAH, kathaM?, paJcasu meruSu pratibaddhAni sapta sapta bharatahaimavatAdIni paJcatriMzadvarSANi tathA pratimeru SaT himavadAdayo varSadharAstriMzattathA catvAra eveSukArA iti sarvasaMkhyayaikonasaptatiriti, maMdarasse tyAdi, lavaNasamudraM pazcimAyAM dizi dvAdaza yojanasahasrANyavagAhya dvAdazasahasramAnaH susthitAbhidhAnasya lavaNasamudrAdhipaterbhavanenAlaGkato gautamadvIpo nAma dvIpo'sti, tasya ca pazcimAnto meroH pazcimAntAdekonasaptatiH sahasrANi O0kacchAdya0 (mu0)| // 141 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 142 // sUtram 70 70 samavAyaH varSAvAsagatAdiH bhavanti, paJcacatvAriMzato jambUdvIpasambandhinAM dvAdazAnAmantarasambandhinAM dvAdazAnAmeva dvIpaviSkambhasambandhinAM ca mIlanAditi / mohanIyavarjAnAM karmaNAmekonasaptatiruttaraprakRtayo bhavantIti, kathaM?, jJAnAvaraNasya paJca darzanAvaraNasya nava vedanIyasya dve AyuSazcatamro nAmno dvicatvAriMzadrotrasya dve antarAyasya paJceti // 69 // samaNe bhagavaM mahAvIre vAsANaM savIsairAe mAse vaikvaMte sattariehiM rAidiehiM sesehiM vAsAvAsaM panosavei, pAse NaM arahA purisAdANIe sattaraM vAsAiMbahupaDipunnAiMsAmannapariyAgaMpAuNittA siddha buddhe jAvappahINe, vAsupujeNaM arahA sattaraM dhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, mohaNijjassaNaM kammassa sattaraM sAgarovamakoDAkoDIo abAhUNiyA kammaTTiI kammanisege pa0, mAhiMdassaNaM deviMdassa devaranno sattaraM saamaanniysaahssiiop0||suutrm 70 // atha saptatisthAnake kimapi likhyate-samaNe ityAdi, varSANAM- caturmAsapramANasya varSAkAlasya saviMzatirAtre-viMzatidivasAdhike mAse vyatikrAnte paJcAzati dineSvatIteSvityarthaH saptatyAM ca rAtriMdiveSu zeSeSu bhAdrapadazuklapaJcamyAmityarthaH, varSAsvAvAsovarSAvAsaH- varSAvasthAnaM pajjosavei tti parivasati sarvathA vAsaM karoti, paJcAzati prAktaneSu divaseSu tathAvidhava-2 satyabhAvAdikAraNe sthAnAntaramapyAzrayati bhAdrapadazuklapaJcamyAM tu vRkSamUlAdAvapi nivasatIti hRdayamiti, purisAdANIe tti puruSANAmAdAnIya- upAdeyaH puruSAdAnIyaH abAhUNiyA kammaTThiI kammaNisege paNNatte tti iha kilAtmA aviziSTameva karmapudgalopAdAnaM kRtvA uttarakAlaM jJAnAvaraNIyAdikarmaNAM svaMsvamabAdhAkAlaM muktvA jJAnAvaraNIyAdiprakRtivibhAgatayA anAbhogikena vIryeNodayasahitaM taddalikaM niSiJcati, udayayogyaM racayatItyarthaH, ato dvividhA sthiti:- karmatvApAdanamAtrarUpA anubhavarUpAca, yataH sthiti:-avasthAnaM tena bhAvenApracyavanam, tatra karmatvApAdanarUpAMtAmadhikRtya saptatiHsAgaro // 142 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam ||143 // sUtram 71 71 samavAyaH caturthacandravarSAdiH pamakoTIkoTyaH, anubhavarUpAM tvadhikRtya saptavarSasahasroneti, tatra abAha tti kimuktaM bhavati?- bandhAvalikAyA Arabhya yAvatsaptavarSasahasrANi tAvat tatkarma na bAdhate, nodayaM yAtItyarthaH,tato'nantarasamaye karmadalikaM pUrvaniSiktaM udaye pravezayati, niSeko nAma jJAnAvaraNAdikarmadalikasyAnubhavanArthaM racanA, tacca prathamasamaye bahukaM niSiJcati dvitIyasamaye vizeSahInaM tRtIyasamaye vizeSahInamevaM yAvadutkRSTasthitikarmadalikaM tAvadvizeSahInaM niSiJcati, tathA coktaM- mottUNa sagamabAhaM paDhamAe ThiIe bahutaraM davva / sese visesahINaM jAvukkosanti savvAsiM // 1 // (karmapra0 83)ti bAdhR loDane(pA0dhA05) bAdhata iti bAdhA karmaNa udaya ityarthaH, na bAdhA abAdhA, antaraM karmodayasyetyarthaH, tayA UnikA abAdhonikA karmasthitiH karmaniSako bhavatItyevameke prAhuH, anye punarAhuH- abAdhAkAlena-varSasahasrasaptakalakSaNenonA karmasthiti:-saptasahasrAdhikasaptatisAgaropamakoTAkoTIlakSaNA, karmaniSeko bhavati, sa ca kiyAn?, ucyate-'sattariM sAgarovamakoDAkoDIo'tti // 70 // ___ cautthassa NaM caMdasaMvaccharassa hemaMtANaM ekkasattarIe rAiMdiehiM vIikvaMtehiM savvabAhirAo maMDalAo sUrie AuTiM karei, vIriyappavAyassaNaM puvvassa ekkasattari pAhuDA pa0, ajiteNaM arahA ekkasattaraM puvvasayasahassAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pavvaie, evaM sagarovi rAyA cAuraMtacakvavaTTI ekkasattaraM puvva jAva pavvaietti // sUtram 71 // athaikasaptatisthAnake kiJcit likhyate- cautthasse tyAdi, iha bhAvArtho'yaM- yuge hi paJca saMvatsarA bhavanti, tatrAdyau candrasaMvatsarau tRtIyo'bhivarddhitasaMvatsarazcaturthazcandrasaMvatsara eva, tatra ca ekonatriMzatA dinAnAM dvAtriMzatA ca dviSaSTibhAgairdinasya candramAso bhavati, ayaMca dvAdazaguNazcandrasaMvatsarobhavati,trayodazaguNazcAyamevAbhivarddhito bhavati, tatazcandracandrAbhivarddhitalakSaNe (r) muktvA svakIyAmabAdhAM prathamAyAM sthitau bahutaraM dravyam / zeSAyAM vizeSahInaM yAvadutkRSTAM sarvAsAm / / 1 / / 0 likhyate kiJcit (pr0)| // 14 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAcaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 144 // sUtram 71 71samavAyaH caturthacandravarSAdiH sUtram 72 72 samavAyaH suvarNakumArAvAsAdiH saMvatsaratraye dinAnAM sahasraM dvinavatiH SaT dviSaSTibhAgA bhavanti 10926, tathA AdityasaMvatsare dinAnAM zatatrayaM SaTSaSTizca bhavanti, tatritaye ca sahasramaSTanavatyadhikaM bhavati, iha ca kila candrayugamAdityayugaMcASADhyAmekaM pUryate'paraJca zrAvaNakRSNapratipadi Arabhyate, evaM cAdityayugasaMvatsaratrayApekSayA candrayugasaMvatsaratrayaM paJcabhirdinaiH SaTpaJcAzatA ca dinadviSaSTibhAgairUna bhavatItikRtvA AdityayugasaMvatsaratrayaM zrAvaNakRSNapakSasya candradinaSaTke sAdhike pUryate candrayugasaMvatsaratrayaM tvASADhyAm, tatazca zrAvaNakRSNapakSasaptamadinAdArabhya dakSiNAyanenAdityazcaran candrayugacaturthasaMvatsarasya caturthamAsAntabhUtAyAmaSTAdazottarazatatamadinabhUtAyAM kArtikyAM dvAdazottarazatatame svakIyamaNDale carati, tatazcAnyAnyekasaptatirmaNDalAni tAvatsveva dineSu mArgazIrSAdInAM caturNAM hemantamAsAnAM sambandhiSu carati, tato dvisaptatitame dine mAghamAse bahulapakSatrayodazIlakSaNe sUrya AvRttiM karoti, dakSiNAyanAnnivRtyottarAyaNena caratItyarthaH, uktaM ca jyotiSkaraNDake paJcasu yugasaMvatsareNUttarAyaNatithayaH krameNaivaM yaduta-bahulassa sattamIe 1 sUro suddhassa to cautthIe 2 / bahulassa ya pADivae 3 bahulassa ya terasIdivase 4 ||1||suddhss ya dasamIe 5 pavattae paMcamI u aauttttii| eA AuTTIo savvAo maaghmaasNmi||2||(jyotissk0 250-51)tti, dakSiNAyanadinAni caivaM- paDhamA bahulapaDivae 1 bIyA bahulassa terasI divase / suddhassa ya dasamIe 3 bahulassa ya sattamIe 4 u||1||suddhss cutthiie| pavattae paMcamI u aauttttii| eyA AuTTIo savvAo sAvaNe maase||2|| (jyotiSka0 247-48)tti / vIriyapuvvassa tti tRtIyapUrvasya pAhuDa tti praabhRtmdhikaarvishessH|ajie ityAdi,tasya hi aSTAdaza pUrvalakSANi kumAratvaM tripaJcAzaccaikapUrvAGgAdhikA rAjyamityekasaptatiriha ca pUrvAGgamadhikamalpatvAnna vivakSitamiti 5, sagaro dvitIyazcakravartI ajitsvaamikaaliinH||71|| __ bAvattari suvannakumArAvAsasayasahassA pa0, lavaNassa samuddassa bAvattariM nAgasAhassIo bAhiriyaM velaM dhAraMti, samaNe bhagavaM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 145 // sUtram 72 72 samavAyaH suvarNakumArAvAsAdiH mahAvIre bAvattari vAsAiMsavvAuyaMpAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe, thereNaM ayalabhAyA bAvattari vAsAiMsavvAuyaM pAlaittA siddha jAvappahINe, anbhiMtarapukkharaddheNaM bAvattaricaMdA pabhAsiMsu 3 bAvattariM sUriyA taviMsuvA 3, egamegassaNaM ranno cAuraMtacakkavaTTissa bAvattaripuravarasAhassIopa0, bAvattari kalAopa0 taM0- lehaMgaNiyaM 2 rUvaM 3 naTuM4 gIyaM 5 vAiyaM 6saragayaM 7 pukkharagayaM 8 samatAlaM 9 jUyaM 10 jaNavAyaM 11 pokkhaccaM 12 aTThAvayaM 13 dagamaTTiyaM 14 annavihIM 15 pANavihIM 16 vatthavihIM 17 sayaNavihIM 18 akhaM 19 paheliyaM 20 mAgahiyaM 21 gAhaM 22 silogaM 23gaMdhajuttiM 24madhusitthaM 25 AbharaNavihIM 26 taruNIpaDikammaM 27 itthIlakkhaNaM 28 purisalakkhaNaM 29 hayalakkhaNaM 30 gayalakkhaNaM 31 goNalakkhaNaM 32 kukkuDalakkhaNaM 33 miMDhayalakkhaNaM 34 cakkalakhaNaM 35 chattalakkhaNaM 36 daMDalakkhaNaM 37 asilakkhaNaM 38 maNilakkhaNaM 39 kAgaNilakkhaNaM 40 cammalakkhaNaM 41 caMdalakkhaNaM 42 sUracariyaM 43 rAhucariyaM 44 gahacariyaM 45 sobhAgakaraM 46 dobhAgakara 47 vijAgaya 48 maMtagayaM 49 rahassagayaM 50 sabhAsaM51cAraM 52 paDicAraM53 vUhaM 54 paDivUhaM 55 khaMdhAvAramANaM56 nagaramANaM57 vatthumANaM58khaMdhAvAranivesaM 59vatthunivesaM 60 nagaranivesaM 61 IsatthaM 62 charuppavAyaM 63 AsasikkhaM64 hasthisikkhaM 65dhaNuvveyaM 66 hiraNNapAgaMsuvanna0 maNipAgaMdhAtupAgaM 67 bAhujuddhaM daMDajuddhaM muTThijuddhaM aTThijuddhaM juddhaM nijuddhaM juddhAiM juddhaM suttakheDaM 68 nAliyAkheDaM vaTTakheDaM dhammakheDaM cammakheDaM 69 pattachelaM kaDagacchenaM 70 sajIvaM nijIvaM71sauNaruyaM72 samucchimakhahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM ukkoseNaMbAvattariMvAsasahassAI ThiI p0|| sUtram 72 // atha dvisaptatisthAnake kimapi likhyate-suparNakumArANAM dvisaptatirlakSANi bhavanAni, kathaM?, dakSiNanikAye aSTatriMzaduttaranikAye tu catustriMzaditi, nAgasAhassIo tti nAgakumAradevasahasrANi velAM- SoDazasahasrapramANAmutsedhato viSkambhatazca // 145 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 146 // dshshsrmaanaaNlvnnjldhishikhaaNbaahyaaN-dhaatkiikhnndddviipaabhimukhiim| mahAvIro dvisaptativarSANyAyuH pAlayitvA siddhaH, sUtram 72 72 samavAyaH kathaM?, triMzadgRhasthabhAve dvAdaza sArddhAni pakSazca chadmasthabhAve dezonAni triMzatkevalitve iti dvisaptatiH / ayalabhAya tti suvarNakumArAmahAvIrasya navamo gaNadharaH tasyAyurdvisaptativarSANi, kathaM?, SaTcatvAriMzadgRhasthatve dvAdaza chadmasthatAyAM caturdaza kevalitve vAsAdiH iti| puSkarArddha dvisaptatizcandrAH, tatraikasyAM paGktau SaTtriMzadanyasyAM ca tAvanta evetyevamiti, bAvattariM kalAo tti kalanAni kalA:vijJAnAnItyarthaH, tAzca kalanIyabhedAd dvisaptatirbhavanti, tatra lekhanaM lekho'kSaravinyAsaH, tadviSayA kalA- vijJAnaM lekha evocyate evaM sarvatra, sa ca lekho dvidhA-lipiviSayabhedAt, tatra lipiraSTAdazasthAnakoktA athavA lATAdidezabhedatastathAvidhavicitropAdhibhedato vA'nekavidheti, tathAhi- patravalkakASThadantalohatAmrarajatAdayoakSarANAmAdhArAstathA lekhanotkIrNanasyUtavyUtacchinnabhinnadagdhasaMkrAntito'kSarANi bhavantIti, viSayApekSayApyanekadhA-svAmibhRtyapitRputraguruziSyabhAryApatizatrumitrAdInAM lekhaviSayANAmanekatvAttathAvidhaprayojanabhedAcca, akssrdossaashcaite-atikaayemtisthaulyN vaiSamyaM paGktivakratA / atulyAnAM ca sAdRzyamabhAgo'vayaveSu ca ||1||tthaa gaNitaM- saGkhyAnaM saGkalitAdyanekabhedaM pATIprasiddha 2 rUpaM zalAsuvarNamaNivastracitrAdiSurUpanirmANaM 3 nATyakalA bharatamArgacchalikaMlAsyaM vidhAnamityAdibhedAdaSTadhA nATyagrahaNAt nRttakalApi gRhItA, sAca abhinayikA aGgahArikA vyAyAmikA ceti tribhedA, svarUpaM cAtra bharatazAstrAdavaseyaM 4 tathA gItaM kalA, sA ca nibandhamArgachalikamArgabhinnamArgabhedAt tridhA, tatra sapta svarAstrayo grAmA, mUrcchanA ekviNshtiH| (r) 'ayalabhAya'tti acalo mahAvIrasya (mu0)| 0 nyasyAM paGktau ca (mu0)| (c) nATyaM kalA....lAsyavidhAna0 (pr0)| 0 nRtyakalA0 (mu0)| ON gItaM- gItakalA (pr0)| // 146 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 147 // sUtram 73-74 73-74 samavAyaH harivarSAdiH agnibhUtyAyuSAdiH tAnA ekonapaJcAzat, samAptaM svaramaNDalam // 1 // iyaM ca vizAkhilazAstrAdavaseyeti, 5 vAiyaM ti vAdyakalA, sA ca tatavitatazuSiraghanavAdyAnAM catuSpaJcatryekaprakAratayA trayodazadhA 6 ityAdikaH kalAvibhAgo laukikazAstrebhyo'vaseyaH, iha ca dvisaptatiriti kalAsaMkhyoktA, bahutarANi ca sUtre tannAmAnyupalabhyante, tatra ca kAsAMcit kAsucidantarbhAvo'vagantavya iti // 72 // harivAsarammayavAsayAoNaMjIvAo tevattari 2 joyaNasahassAInava ya eguttare joyaNasae sattarasa ya egUNavIsaibhAge joyaNassa addhabhAgaMca AyAmeNaM pa0, vijaeNaM baladeve tevattariM vAsasayasahassAiMsavvAuyaM pAlaittA siddhe jaavpphiinne||suutrm 73 // atha trisaptatisthAnake kimapi likhyate, harivAse tyAdi atra saMvAdagAthA- eguttarA navasayA tevattarimeva joynnshssaa| jIvA sattarasa kalA addhakalA ceva harivAse // 1 // (bRhatkSe058)tti (73901109) tathA vijayo- dvitIyo baladevastasyeha trisaptativarSalakSANyAyuruktamAvazyake tu paJcasaptatiritIdamapi matAntarameva // 73 // thereNaM aggibhUI gaNahare covattariM vAsAiMsavvAuyaM pAlaittA sidve jAvappahINe, nisahAoNaM vAsaharapavvayAo tigicchioNaM dahAo sItoyAmahAnadIo covattari joyaNasayAI sAhiyAI uttarAhimuhI pavahittA vairAmayAe jibbhiyAe caujoyaNAyAmAe pannAsajoyaNavikkhaMbhAe vairatale kuMDe mahayA ghaDamuhapavattieNaM muttAvalihArasaMThANasaMThieNaM pavAeNaM mahayA saddeNaM pavaDai, evaM sItAvi dakkhiNAhimuhI bhANiyavvA, cautthavajAsu chasupuDhavIsu covattariM narayAvAsasayasahassA p0|| sUtram 74 // atha catuHsaptatisthAnake kiJcit likhyate, tatrAgnibhUtiriti mahAvIrasya dvitIyogaNanAyakaH tasyeha catuHsaptativarSANyAyuH, 0 likhyate kiJcit (pr0)| (r) yo gaNadharaH-gaNa0 (mu0)| // 147 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 148 // sUtram 74 74 samavAyaH agnibhUtyAyuSAdiH sUtram 75 75samavAyaH suvidhikevalyAdiH atra cAyaM vibhAga:- SaTcatvAriMzadvarSANi gRhasthaparyAyaH dvAdaza chadmasthaparyAyaH SoDaza kevaliparyAya iti, 'nisahAo Na' mityAdi asya bhAvArtha:- kila niSadhavarSadharasya viSkambho yojanAnAMSoDaza sahasrANi aSTau zatAni dvicatvAriMzat kalAdvayaM ceti, tasya ca madhyabhAge tigiMcchimahAhradaH sahasradvayaviSkambhazcatuHsahasrAyAmaH tadevaM parvataviSkambhArddhasya hradaviSkambhArddhana nyUnatAyAM zItodAmahAnadyAH parvatasyopari catuHsaptatizatAnyekaviMzatyadhikAni kalA caiketyevaM pravAho bhavati vairAmaiyAe jibbhiyAe tti vajramayyA jibikayA praNAlasthamakaramukhajihvayA~ caturyojanadIrghayA paJcAzadyojanaviSkambhayA vairatale kuNDe tti niSadhaparvatasyAdhovartini vajrabhUmike azItyadhikacaturyojanazatAyAmaviSkambhe dazayojanAvagAhe zItodAdevIbhavanAdhyAsitamastake tahIpenAlaGkatamadhyabhAge zItodAprapAtahade mahaya tti mahApramANena yatpunaH duhao tti kvacit dRzyate tadapapATha iti manyate ghaDamuhapavattieNaM ti ghaTamukheneva-kalazavadaneneva pravartitaH- prerito ghaTamukhapravartitastena muktAvalInAM-muktAphalasarINAM sambandhI hArastasya yatsaMsthAnaM tena saMsthito yastena prapAta:- parvatAtprapatajjalasamUhastena mahAzabdena- mahAdhvaninA prapatati, evaM zItApi, navaraM nIlavadvarSadharAddakSiNAbhimukhI prapatatIti, cautthavajje tyAdi tatra prathamAyAM triMzat dvitIyAyAM paJcaviMzatiH tRtIyAyAM paJcadaza paJcamyAM trINi lakSANi SaSThyAM paJconaM lakSaM saptamyAM paJcetyetAni mIlitAni catuHsaptatirbhavantIti / / // 148 // suvihissaNaM pupphadaMtassa arahao pannattari jiNasayA hotthA, sItaleNaM arahA pannattari puvvasahassAI agAravAsamajhe vasittA muMDe bhavittA jAva pavvaie, saMtINaM arahA pannattarivAsasahassAI agAravAsamajhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie (r)sItodAyA mahA0 (mu0)| 7 jibikayA (mu0)|(r) bhavati (mu0)| Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 149 // sUtram 76 76 samavAyaH vidyutkumArAdiH sUtram 77 77 samavAyaH bharatakumAratvAdiH 8 ||suutrm 75 // atha paJcasaptatisthAnake kimapi likhyate suvidheH navamatIrthakarasya nAmAntarataH puSpadantasyeti, tathA zItalasya paJcasaptatiH pUrvasahasrANi gRhavAse, kathaM?, paJcaviMzatiH kumAratve paJcAzacca rAjya iti, tathA zAntiH paJcasaptativarSasahasrANi gRhavAsamadhyuSya pravrajitaH, kathaM?, paJcaviMzatiH kumAratve paJcaviMzatiH mANDalikatve paJcaviMzatizcakravartitve iti // 5 // chAvattari vijukumArAvAsasayasahassA pa0, evaM-dIvadisAudahINaM vijukumAriMdathaNiyamaggINaM / chaNhaMpi jugalayANaM bAvattari / syshssaaii||suutrm 76 // atha SaTsaptatisthAnake kiJcit likhyate tatra vidyutkumArANAM bhavanAvAsalakSANi dakSiNAyAM catvAriMzaduttarasyAM tu SaTtriMzaditi SaTsaptatiriti, eva miti idameva bhavanamAnaM zeSANAM dvIpakumArAdibhavanapatinikAyAnAm, ihArthe gAthA- dIve tyAdi yugalAnAmiti- dakSiNottaranikAyabhedena yugalam, nikAye nikAye bhavatIti / / 76 // bharaherAyA cAuraMtacakkavaTTI sattahattaripuvvasayasahassAiMkumAravAsamajhe vasittA mahArAyAbhiseyaM saMpatte, aGgavaMsAoNaMsattahattari rAyANo muMDe jAva pavvaiyA, gaddatoyatusiyANaM devANaM sattahattaraM devasahassaparivArA pa0, egamegeNaM muhutte sattahattaraM lave lavaggeNaM p0||suutrm 77 // atha saptasaptatisthAnake viviyate kizcit-tatra bharatacakravartI RSabhasvAminaH SaTsu pUrvalakSeSvatIteSu jAtastryazItitame ca tatrAtIte bhagavati ca pravrajite rAjA saMvRttaH, tatazca tryazItyAH SaTsu niSkarSiteSu saptasaptatistasya kumAravAso bhavatIti, (c) likhyate kiJcit (mu0)| 0 dakSiNasyAM (mu0)| Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 150 // sUtram 78 78 samavAyaH vaizramaNAdiH aGgavaMzaH- aGgarAjasantAnastasya sambandhinaH saptasaptatI rAjAnaH pravrajitAH gaddatoye tyAdi brahmalokasyAdhovartinISvaSTAsu kRSNarAjiSvaSTau sArasvatAdayo lokAntikAbhidhAnA devanikAyA bhavanti, tatra gardatoyAnAM tuSitAnAM ca devAnAmubhayaparivArasaMkhyAmIlanena saptasaptatirdevasahasrANi parivAraH prajJaptAnIti, tathaikaiko muhUrttaH saptasaptati lavAn lavAgreNa- lavaparimANena prajJaptaH, kathaM?, ucyate, haTThassa anavagallassa, niruvakiTThassa jNtunno| ege UsAsanIsAse, esa pANutti vuccaI // 1 // satta pANUNi se thove, satta thevANi se lave / lavANaM sattahattarie, esa muhutte viyAhie // 2||(bhgvtii 6/7/4) tti // 77 // ___ sakkassa NaM deviMdassa devaranno vesamaNe mahArAyA aTThahattarIe suvannakumAradIvakumArAvAsasayasahassANaM AhevaccaM porevaccaM sAmittaM bhaTTittaM mahArAyattaM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe viharai, there NaM akaMpie aTThahattaraM vAsAI savvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, uttarAyaNaniyaTTeNaM sUrie paDhamAo maMDalAo egUNacattAlIsaime maMDale aTThahattaraM egasaTThibhAe divasakhettassa nivuvettA rayaNikhettassa abhinivuhettANaM cAraM carai, evaM dakkhiNAyaNaniyaTTevi / / sUtram 78 // athASTasaptatisthAnake kiJcit likhyate, sakkasse tyAdi, vesamaNe mahArAya tti somayamavaruNavaizramaNAbhidhAnAnAM lokapAlAnAM caturtha uttaradikpAlaH,sahi vaizramaNadevanikAyikAnAMsuparNakumAradevadevInAM dikkumAradevadevInAM vyantaravyantarINAMcAdhipatyaM karoti, tadAdhipatyAcca tannivAsAnAmapyAdhipatyamasau karotItyucyate, aSTasaptatyAH suparNakumAradvIpakumArAvAsazatasahasrANA miti, tatra suparNakumArANAM dakSiNAyAmaSTatriMzadbhavanalakSANi dvIpakumArANAMca catvAriMzadityevamaSTasaptatiriti, dvIpakumArAdhipatya OM hRSTasyAnavaglAnasya nirupakliSTasya jntoH| eka ucchvAsaniHzvAsa eSa prANa iti ucyte||1|| sapta prANAste stokaH sapta stokAste lvH| lavAnAM saptasaptatyA eSa 8 muhUrto vyAkhyAtaH // 2 // dvIpakumAra0 (mu0)| 0 dakSiNasyAma0 (mu0)| Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 151 // metasya bhagavatyAM na dRzyate, iha tUktamiti matAntaramidam, AhevaccaM ti AdhipatyaM- adhipatikarma porevaccaM ti purovartitvaM sUtram 78 agragAmitvamityarthaH, bhaTTittaM ti bhartRtva- poSakatvaM sAmittaM ti svAmitvaM-svAmibhAvaM mahArAyattaM ti mahArAjatvaM lokapAlatva 78 samavAyaH | vaizramaNAdiH mityarthaH, ANAIsaraseNAvaccaM ti AjJApradhAnasenAnAyakatvaM kAremANe tti anunAyakaiH sevakAnAM kArayan pAlemANe tti AtmanApi pAlayan viharati Aste / akampitaH sthaviro mahAvIrasyASTamo gaNadharastasya cASTasaptativarSANi sarvAyuH, kathaM?, gRhasthaparyAye aSTacatvAriMzat chadmasthaparyAye nava kevaliparyAye caikaviMzatiriti / uttarAyaNaniyaTTeNaM ti uttarAyaNAd- uttaradiggamanAnivRttaH, uttarAyaNanivRttaH, prArabdhadakSiNAyana ityarthaH sUrie tti AdityaH paDhamAo maMDalAo tti dakSiNadizaM gacchato raveryatprathamaM tasmAt na tu sarvAbhyantarasUryamArgAt ekUNacattAlIsaime tti ekonacatvAriMzattame maNDale dakSiNAyanaprathamamaNDalApekSayA sarvAbhyantaramaNDalApekSayA tu catvAriMze aThThattari ti aSTasaptatiM egasaTThibhAe tti muhUrtasyaikaSaSTibhAgAn divasakhettassa tti divasalakSaNasya kSetrasya divasasyaivetyarthaH, nivvuDhetta tti nirvayaM hApayitvetyarthaH, tathArayaNikhettassa tti rajanyA eva abhinivvuDvetta tti abhinirvaddhaya ca varddhayitvetyarthaH, cAraM carai tti bhrAmyatItyarthaH, bhAvArtho'syaiva candraprajJaptivAkyairupadaya'te-jambUdvIpe / dvIpe yadaitau sUryo sarvAbhyantaramaNDalamupasaMkramya cAraM caratastadA navanavatiyojanasahasrANi SaTcatvAriMzadadhikAni yojanazatAnyanyo'nyamantaraM kRtvA carataH, etacca jambUdvIpe'zItyuttaraM yojanazataM pravizyAbhyantaraM maNDalaM bhavati etasmiMzca dviguNe jambUdvIpapramANAdapakarSite yathoktamantaraM bhavatIti,tathA tatra tayozcaratorutkRSTo'STAdazamuhUrto divaso bhavati jaghanyikA ca // 151 / dvAdazamuhUrttA rAtrirbhavati, tato'bhyantaramaNDalAnniSkramya prathame'horAtre'bhyantarAnantaraM maNDalamupasaMkramya yadA cAraM caratastadA (r) varSANyAyuH (pr0)| (r) dakSiNAM dizaM (mu0)| 0 nivuvetta'tti nivarthya (mu0)| 0 abhinivuvetta'tti abhiniva_ (mu0)| 7 vatiryoja0 (pr0)| Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 152 // sUtram 78 78 samavAyaH vaizramaNAdiH sUtram 79 79samavAyaH pAtAlAdiH navanavatiyojanasahasrANi SaT ca paJcacatvAriMzadadhikAni yojanazatAni paJcatriMzacca ekaSaSTibhAgA yojanasyAntaraM kRtvA caar| carataH, tadA cASTAdazamuhUrto divaso bhavati dvAbhyAM muhUrttasyaikaSaSTibhAgAbhyAM nyUnaH , dvAdazamuhUrtA ca rAtrirbhavati dvAbhyAM muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAmadhiketi, evaM dakSiNAyanasya dvitIyAdiSu maNDaleSvahorAtreSu cAnyo'nyAntarapramANasya paJcabhiH paJcabhiryojanaiH paJcatriMzatA caikaSaSTibhAgairyojanasya vRddhirvAcyA, dvAbhyAM dvAbhyAM ca muhUrtekaSaSTibhAgAbhyAM dinahAnI rAtrivRddhizceti, evaM ca ekonacatvAriMzattame maNDale sUryayorantaraM navanavatiH sahasrANyaSTazatAni saptapaJcAzaccayojanAnAMtrayoviMzaticaikaSaSTibhAgAH, dinapramANaM cASTAdazAnAM muhUrtAnAM madhyAdekaSaSTi bhAgAnAmaSTasaptatyAM pAtitAyAM SoDaza muhUrttAzcatuzcatvAriMzaccaikaSaSTibhAgA muhUrtasya, rAtrestvaSTasaptatyAM kSiptAyAM trayodaza muhUrtAH saptadazaikaSaSTibhAgAzceti, evaM dakkhiNAyaNaniyaTTe tti yathottarAyaNanivRtta ekonacatvAriMzattame maNDale aSTasaptatimekaSaSTibhAgAn hApayati varddhayati ca, evaM dakSiNAyananivRtto'pi sUryastAn hApayati varddhayati ca, kevalaM dakSiNAyane dinabhAgAn hApayati rAtribhAgAMzca varddhayati iha tu dinabhAgAn varddhayati rAtribhAgA~zca hApayatIti // 78 // valayAmuhassaNaMpAyAlassa hiDillAocaramaMtAoimIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe heDillecaramaMte esaNaMegUNAsiMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM keussavi jUyassavi Isarassavi, chaTThIe puDhavIe bahumajjhadesabhAyAo chaTThassa ghaNodahissa heTThille caramaMte esaNaM egUNAsIti joyaNasahassAiM abAhAe antare pa0, jambuddIvassaNaM dIvassa bArassa ya bArassa ya esaNaM egUNAsIiMjoyaNa 8 sahassAI sAiregAiM abAhAe aMtare p0||suutrm 79 // 00vatiryoja0 (mu0)| (c) bhAgAbhyAmUnaH (pr0)| // 152 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam | // 153 // athaikonAzItitamasthAnake kiJcillikhyate, tatra valayAmuhassa tti vaDavAmukhAbhidhAnasya pUrvadigvyavasthitasya pAyAlassa sUtram 79 tti mahApAtAlakalazasyAdhastanacaramAntAdratnaprabhApRthivIcaramAnta ekonAzItyAMsahasreSu bhavati, kathaM? ratnaprabhA hi azIti-2 79samavAyaH pAtAlAdiH sahasrAdhikaM yojanAnAM lakSaM bAhalyato bhavati, tasyAzcaikaM samudrAvagAhasahasraM parihRtyAdholakSapramANAvagAho valayAmukhapAtAlakalazo bhavati, tatastaccaramAntAt pRthivIcaramAnto yathoktAntara evaM bhavati, evamanye'pi trayo vAcyA iti, chaTThIe ityAdi, asya bhAvArtha:- SaSThapRthivI hi bAhalyato yojanAnAM lakSaMSoDaza ca sahasrANi bhavati, ghanodadhayastu yadyapi saptApi pratyeka viMzatiH sahasrANi syustathApyetasya granthasya matena SaSTho'sAvekaviMzatiH saMbhAvyate, tadevaM SaSThapRthivIbAhalyArddhamaSTapaJcAzat ghanodadhipramANaM caikaviMzatirityevamekonAzItirbhavati, granthAntaramatena tu sarvaghanodadhInAM viMzatiyojanasahasrabAhalyatvAtpaJcamImAzrityedaM sUtramavaseyam, yatastadvAhalyamaSTAdazottaraM lakSamuktam, yata Aha- paDhamAsIi sahassA 1 battIsA 2 aTThavIsa 3 vIsA ya 4 / aTThAra 5 sola 6 aTTha ya 7 sahassa lakkhovariM kujj||1|| (bRhatsaM0 241)tti athavA SaSThyAH sahasrAdhiko'pi madhyabhAgo madhyabhAgo vivakSitaH, evamarthasUcakatvAdbahuzabdasyeti, tathA jambUdvIpasya jagatyAzcatvAri dvArANi vijayavejayantajayantAparAjitAbhidhAnAni catuzcaturyojanaviSkambhANi gavyUtapRthuladvArazAkhAni krameNa pUrvAdiSu dikSu bhavanti, teSAM ca dvArasya ca dvArasya cAnyo'nyamityarthaH, esa NaM ti etadekonAzItiryojanasahasrANi sAtirekANItyevaMlakSaNamabAdhayAvyavadhAnena vyavadhAnarUpamityartho'ntaraM prajJaptam, kathaM? jambUdvIpaparidheH 316227 yojanAni krozAH 3dhanUMSi 128 aGgalAni 00tame sthA0 (mu0)(r)ntarameva (mu0) kaviMzatisaha0 (mu0)10 SaSThyAmasAve. (mu0) prathamA'zItiH sahasrANi dvAtriMzat aSTAviMzatirviMzatizca |assttaadshssoddshaassttau sahasrANi lakSasyopari kuryaat||100 ko'pi madhyabhAgo viva0 (mu0)7 teSAM ca dvArasya cAnyo0 (pra0)(c)zItiyoja(mu0)20tyarthAntaraM (mu0)| // 153 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 154 // sUtram 80 80 samavAyaH zreyAMsatripRSThAdiH sUtram 81 81samavAyaH navanavamikAdiH 13sA nItyevaMlakSaNasyApakarSitadvArazAkhAviSkambhasya caturvibhaktasyaivaMphalatvAditi // 79 // sejaMseNaM arahA asIiMdhaNUI uddhaM uccatteNaM hotthA, tiviTeNaM vAsudeve asIiMdhaNUI uI uccatteNaM hotthA, ayaleNaM baladeve asII dhaNUiM urlDa uccatteNaM hotthA, tiviTTeNaM vAsudeve asIivAsasayasahassAImahArAyA hotthA, Aubahule NaM kaNDe asIijoyaNasahassAI bAhalleNaM pa0, IsANassa deviMdassa devaranno asII sAmANiyasAhassIo pa0, jambuddIveNaM dIve asIuttaraM joyaNasayaM ogAhettA sUrie uttarakaTThovagae paDhamaM udayaM karei / / sUtram 80 // athAzItitamasthAnake kiJcillikhyate- zreyAMsaH- ekAdazo jinaH, tripRSTha : zreyAMsajinakAlabhAvI prathamavAsudevaH, acalaHprathamabaladevaH, tathA tripRSThavAsudevasya caturazItivarSalakSANi sarvAyuriti, catvAri lakSANi kumAratve zeSatu mahArAjye iti| Aubahu ityAdi, kila ratnaprabhAyA azItyuttarayojanalakSabAhalyAyAstrINi kANDAni bhavanti, tatra prathamaM ratnakANDaM SoDazavidharatnamayaM SoDazasahasrabAhalyaM dvitIyaM paGkakANDaMcaturazItisahasramAnaMtRtIyamabbahulakANDamazItiryojanasahasrANIti, jambuddIve Na mityAdi, ogAhitta tti pravizya uttarakaTThovagaya tti uttarAM kASThAM dizamupagataH uttarakASThopagataH prathamamudayaM karoti, (r)sarvAbhyantaramaNDale udetItyarthaH // 8 // navanavamiyA NaM bhikkhupaDimA ekkAsIi rAiMdiehiM cauhi ya paMcuttarehi bhikkhAsaehiM ahAsuttaM jAva ArAhiyA, kuMthussa NaM arahao ekkAsItiM maNapajjavanANisayA hotthA, vivAhapannattIe ekAsItiM mahAjummasayA p0|| sUtram 81 // athaikAzItisthAnake kizciducyate- navanavamike ti nava navamAni dinAni yasyAM sA navanavamikA bhavanti ca navasu (r) karSitadvAradvArazAkhA (mu0)|(r) 0zItivarSa0 (mu0)| 0 rehiM ahAsuttaM (mu0)| // 154 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 155 // sUtram 82 82 samavAyaH jambUdvIpAdiH navakeSu nava navamadinAni, tasyAMca bhikSupratimAyAmekAzItI rAtriMdivAni bhavanti, evaM navAnAM navakAnAmekAzItirUpatvAt, tathA prathame navake pratidinamekaikA bhikSA evamekottarayA vRddhyA navame navake nava naveti sarvAsAM piNDane catvAri paJcottarANi bhikSAzatAni bhavantItyata uktaM 'cauhi ye'tyAdi, iha ca bhikSAzabdena dattirabhipretA ahAsuttaM ti yathAsUtraM- sUtrAnatikrameNa jAva ttikaraNAdyathAkalpaM yathAmArga yathAtattvaM samyakkAyena spRSTA pAlitA zobhitA tIritA kIrttitA AjJayA''rAdhiteti draSTavyaM viyAhapannattIe tti vyAkhyAprajJaptyAmekAzItirmahAyugmazatAni prajJaptAni, iha zatazabdenAdhyayanAnyucyante, tAni kRtayugmAdilakSaNarAzivizeSavicArarUpANi atra avAntarAdhyayanasvabhAvAni tadavagamAvagamyAnIti // 81 // jambuddIve dIve bAsIyaM maMDalasayaM jaM sUrie dukkhutto saMkamittANaM cAraM carai taM0- nikkhamamANe ya pavisamANe ya, samaNe bhagavaM mahAvIre bAsIe rAidiehiM vIikvaMtehiM gabbhAo gabbhaM sAharie, mahAhimavaMtassa NaM vAsaharapavvayassa uvarillAo caramaMtAo sogaMdhiyassa kaMDassa hechille caramaMte esa NaM bAsIiMjoyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM ruppissvi|suutrm 82 // atha vyazItisthAnake kimapi likhyate, tatra jambUdvIpe vyazItaM vyazItyadhikaM maNDalazataM- sUryasya mArgazataM yadbhavatIti vAkyazeSaH, kiMbhUtaM? - yat sUryo dvikRtvo- dvau vArau saMkramya- pravizya cAraM carati, tadyathA- niSkAmaMzca jambUdvIpAt pravizaMzca jambUdvIpa eveti,ayamatra bhAvArtha:-kila caturazItyadhikaM sUryamaNDalazataM bhavati, tatra sarvAbhyantare sarvabAho sakRdeva saMkrAmati zeSANi tu dvau vArAviti, iha ca vyazItivivakSayaivedaM vyazItisthAnake'dhItamiti bhAvanIyam, yadyapi jambUdvIpe paJcaSaSTireva maNDalAnAM bhavati tathApi jambUdvIpakasUryacAraviSayatvAccheSANyapijambUdvIpena vizeSitAnIti, samaNe ityAdi ASADhazukla(r)dinAni (mu0)|(r) atrAntara0 (mu0)10 ntarasarva0 (pr0)| ASADhasya zuklapakSaSaSTyA (mu0)| // 155 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 156 // 38888888888888888888888888 sUtram 83 83samavAyaH garbhApahAradinAdiH SaSThyA Arabhya vyazItyAMrAtrindiveSvatikrAnteSu tryazItitame vartamAne azvayujaH kRSNatrayodazyAmityarthaH, garbhAt- garbhAzayAddevAnandAbrAhmaNIkukSita ityarthaH, garbha- trizalAbhidhAnakSatriyAkukSi saMhRto- nIto devendravacanakAriNA hariNegameSyabhidhAnadeveneti, idaM ca sUtraM vyazItiM rAtrindivAnyadhikRtya vyazItisthAnake'dhIyate, tryazItitamaM rAtrindivamAzritya tu tryazIti sthAnake iti, mahAhimavaMtasse tyAdi mahAhimavato dvitIyavarSadharaparvatasya yojanazatadvayocchritasya avarillAo tti uparimAccaramAntAt saugandhikakANDasyAdhastanazcaramAnto vyazItiryojanazatAni, kathaM?, ratnaprabhApRthivyAM hi trINi kANDAnikharakANDaM paGkakANDamabbahulakANDaM ceti, tatra prathamaM kANDaM SoDazavidham, tadyathA- ratnakANDaM 1 vajrakANDaM 2 evaM vaiDUrya 3 lohitAkSa 4 masAragalla 5 haMsagarbha 6 pulaka 7 saugandhika 8 jyotIrasa 9 aJjana 10 aJjanapulaka 11 rajata 12 jAtarUpa 13 aGka14sphaTika 15riSTakANDaM ceti 16, etAni ca pratyekaM sahasrapramANAni, tatazca saugandhikakANDasyASTamatvAdazItiH zatAni dveca zate mahAhimavaducchraya ityevaM vyazItiHzatAni iti, evaMrukmiNo'pi paJcamavarSadharasya vAcyam, mahAhimavatsamAnocchrAyatvAttasyeti / / 82 // samaNe bhagavaM mahAvIre bAsIirAiMdiehiM vIikvaMtehiM teyAsIime rAiMdie vaTTamANe gabbhAogabbhaMsAharie, sIyalassaNaM arahao tesIIgaNA tesIIgaNaharA hotthA, thereNaM maMDiyaputte tesIiMvAsAiMsavvAuyaMpAlaittA siddhe jAvappahINe, usabheNaM arahA kosalie tesIiM puvvasayasahassAiMagAramajhe vasittA muMDe bhavittANaMjAva pavvaie, bharaheNaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI tesIiMpuvvasayasahassAI agAramajhe vasittA jiNe jAe kevalI svvnnuusvvbhaavdrisii|suutrm 83 / / OM trizilA0 (pra0) OM harinigameSvabhi (pra0)(r)0zItitama0 (mu0)10 uvari0 (mu0) carimA0 (mu0)00zItiyojana (mu0) 70cchrayatvA0 (mu0)| // 156 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 157 // sUtram 84 84 samavAyaH narakAvAsAdiH atha tryazItitamasthAnake kimapilikhyate- iha zItalajinasya tryazItirgaNAH tryazItirgaNadharA uktA Avazyake tvekAzItiriti matAntaramidamiti, tathA sthaviro maNDitaputro- mahAvIrasya SaSTho gaNadharaH tasya ca tryazItivarSANi sarvAyuH, kathaM? tripaJcAzadgRhasthaparyAye caturdaza chadmasthaparyAye SoDaza kevalitve ityevaM tryazItiriti, tathA kosalie tti kozaladeze bhavaH kauzalikaH tesIiMti viMzatiH pUrvalakSANi kumAratve triSaSTI rAjye ityevaMtryazItiH, tathA bharatazcakravartI saptasaptatiH pUrvalakSANi kumAratve SaTcakravartitve ityevaM tryazItimagAravAsamadhyuSya jino jAtaH- rAjyAvasthasyaiva rAgAdikSayAtkevalI-saMpUrNAsahAyavizuddhajJAnAditrayayogAt sarvajJo vizeSabodhAt sarvabhAvadarzI sAmAnyabodhAttataH pUrvalakSaM pravrajyAgrahaNapUrvakaM kevalitvena vihRtya siddha iti // 83 // caurAsIi nirayAvAsasayasahassA pa0, usabhe NaM arahA kosalie caurAsII puvvasayasahassAI savvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAvappahINe, evaM bharaho bAhubalI baMbhI suMdarI, sijaMseNaM arahA caurAsIiMvAsasayasahassAiMsavvAuyaM pAlaittA siddhe jAvappahINe, tiviDhe NaM vAsudeve caurAsIiM vAsasayasahassAiM savvAuyaM pAlaittA appaiTThANe narae neraiyattAe uvavanno, sakkassa NaM deviMdassa devaranno caurAsII sAmANiyasAhassIopa0, savveviNaMbAhirayA maMdarA caurAsIiMjoyaNasahassAI uI uccatteNaM pa0, savveviNaM aMjaNagapavvayA caurAsIiM2 joyaNasahassAiMuhauccatteNaMpannattA, harivAsarammayavAsiyANaMjIvANaMdhaNupiTThAcaurAsI joyaNasahassAI solasa joyaNAIcattArI ya bhAgA joyaNassa parikkheveNaM pa0, paMkabahulassa NaM kaNDassa uvarillAo caramaMtAo heTThille caramaMte esaNaMcorAsIi joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, vivAhapannattIeNaM bhagavatIe caurAsIiM payasahassA padaggeNaM pa0, corAsII (r) maNDikaputro (pr0)| // 157 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam | // 158 // nAgakumArAvAsasayasahassA pa0, corAsIi painnagasahassAI pa0, corAsII joNippamuhasayasahassA pa0, puvvAiyANaM sIsa- sUtram 84 paheliyApajjavasANANaMsaTThANaTThANaMtarANaMcorAsIe guNakArepa0, usabhassaNaM arahaocaurAsIi samaNasAhassIohotthA, savvevi 84 samavAyaH narakAcaurAsIi vimANAvAsasayasahassA sattANauiMca sahassA tevIsaMca vimANA bhavaMtIti mkkhaayaa|suutrm 84 // vAsAdiH caturazItisthAnake kimapi likhyate, caturazItirnarakalakSANyamunA vibhAgena- tIsA ya 1 paNNavIsA 2 paNNarasa 3 daseva 4 tiNNi ya 5 hvNti| paMcUNasayasahassaM 6 paMceva 7 aNuttarA nirayA // 1 // (bRhatsaM0 255) iti, zreyAMsaH- ekAdazastIrthakaraH ekaviMzatirvarSalakSANi kumAratve tAvantyeva pravrajyAyAM dvicatvAriMzadrAjye ityevaM caturazItimAyuH pAlayitvA siddhaH, tathA tiviThThala tti prathamavAsudevaH zreyAMsajinakAlabhAvIti apratiSThAno narakaH- saptamapRthivyAM paJcAnAM madhyama iti, tathA sAmANiya tti samAnarddhayaH tathA bAhiraya tti jambUdvIpakameruvyatiriktAzcatvAro mandarAzcaturazItiH sahasrANi prajJaptAH aMjaNagapavvaya tti jambUdvIpAdaSTame nandIzvarAbhidhAne dvIpe cakravAlaviSkambhamadhyabhAge pUrvAdiSu dikSu catvAro'JjanaratnamayA aJjanakaparvatAH, harivAse tyAdi 'cattAri ya bhAgA joyaNassa'tti ekonaviMzatirbhAgAH, ihArthe gAthArddha- dhaNupaTTha kalacaukkaM culasIisahassa| solahiya (bRhatkSe059)tti (84016,36) tathA paGkabahulaM kANDaM dvitIyaM tasya ca bAhalyaM caturazItiH sahasrANIti yathoktasUtrArtha iti, tathA vyAkhyAprajJaptyAM- bhagavatyAM caturazItiH padasahasrANi padAgreNa- padaparimANena, iha ca yatrArthopalabdhistatpadam, matAntareNa tu aSTAdazapadasahasraparimANatvAdAcArasya etaddviguNatvAcca zeSAGgAnAM vyAkhyAprajJaptihU~ lakSe aSTAzItizca sahasrANi padAnAM bhavantIti, tathA caturazItirnAgakumArAvAsalakSANi- catuzcatvAriMzato dakSiNAyAM catvAriMzatazcottarAyAM bhAvAditi, caturazItiyoM (r) bAhiriya (pr0)| OM bhavatIti (pr0)| (c) dakSiNasyAM (pr0)| // 158 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 159 // sUtram 84 84 samavAyaH narakA nayo- jIvotpattisthAnAni tA eva pramukhAni- dvArANi yonipramukhAni teSAM zatasahasrANi-lakSANi yonipramukhazatasahasrANi prajJaptAni, kathaM?-puDhavidagaagaNimAruya ekkakke satta jonnilkkhaao| vaNa patteya aNaMte dasa coddasa joNilakkhAo // 1 // | vigaliMdiesa do do cauro cauro ya nArayasuresu / tiriesu hoMti cauro coddasalakkhA ya mnnuesu||2|| (bRhatsaM0 351-52)tti, iha / vAsAdiH ca jIvotpattisthAnAnAmasaMkhyeyatve'pi samAnavarNagandharasasparzAnAM teSAmekatvavivakSaNAnna yathoktayonisaMkhyAvyabhicAro mantavya iti, puvvAiyANa mityAdi, pUrvamAdiryeSAMtAni pUrvAdikAni teSAMzIrSaprahelikA paryavasAne yeSAMtAni zIrSaprahelikAparyavasAnAni teSAM svasthAnAt- pUrvapUrvasthAnAduttarottarasya saMkhyAsthAnasyotpattisthAnAt saMkhyAvizeSalakSaNAt guNanIyAdityarthaH sthAnAnantarANi anantarasthAnAnyavyavahitasaGkhyAvizeSA guNakAraniSpannA yeSu tAni svasthAnasthAnAntarANi kramavyavasthitasaGkhyAsthAnavizeSA ityarthaH, athavA svasthAnAni- pUrvasthAnAni sthAnAntarANi ca-anantarasthAnAnisvasthAnasthAnAntarANi athavA svasthAnAt-prathamasthAnAt pUrvAGgalakSaNAt sthAnAntarANi-vilakSaNasthAnAni svasthAnasthAnAntarANi teSAM caturazItyA / lakSairiti zeSaH, guNakAra:-abhyAsarAziH prajJaptaH, tathAhi-kila caturazItyA lakSaiH pUrvAGgaM bhavatIti svasthAnam, tadeva caturazItyA lakSairguNitaMpUrvamucyate, tacca sthAnAntaramiti, evaM pUrvasvasthAnaMtadeva caturazItyA lakSairguNitamanantarasthAnaM truTitAGgAbhidhAnaM bhavati, atra saGgrahagAthai -"punvatuDiyADaDAvavahuhUya taha uppale ya paume ya / naliNatthaniura aue naue paue nAyavve // 1 // 0 pRthvIdakAgnimarutAmekaikasmin sapta yonilakSAH / vane pratyekAnantayordaza caturdaza yonilkssaaH|| 1 // vikalendriyeSu dve dve catasraH catasrazca naarksuryoH| tiryakSu bhavanti catasrazcaturdaza lakSAstu manujeSu // 2 // OM bhavatIti iha saGgrahagAthA (mu0) 0 pUrva-truTita-aTaTa-avava-huhUya tathA utpala-padma-nalina-arthanipUra-ayutanayuta-prayutaH jnyaatvyH| - caudasa (mu0)| Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 160 // 85samavAyaH AcAro cUliyasIsapaheliya coddasa nAmA u anggsNjuttaa| aTThAvIsa ThANA cauNauyaM hoi ThANasayaM // 2 // (svarUpaM anu0 dvAre sU0 114)ti, sUtram 85 abhilApazcaiSAM- pUrvAGgaMpUrvaM truTitAGgaM truTitamityAdiriti, caurAsIti mityAdi, iha vibhAgo'yaM-battIsa 32aTThAvIsA 288 bAra 12 4 8 caura 4 syshssaaiN| AreNa baMbhalogA vimANasaMkhA bhave esA // 1 // paJcAsa 50 catta 4 chacceva 6 sahassA laMta sukka dezAdiH sahasAre / saya cauro ANayapANaesu tinnnnaarnncuyo||2|| ekkArasuttaraM heTThimesu 111 sattuttaraM ca majjhimae 107 / sayamegaM uvarimae 100 paJceva aNuttaravimANa ||3||(bRhtsN0 117-19)tti bhavaMtIti makkhAya tti etAni vimAnAnyevaM bhavanti iti- hetorAkhyAtAni bhagavatA sarvajJatvAt satyavAditvAcceti // 84 // ___ AyArassaNaM bhagavaosacUliyAgassa paMcAsIi uddesaNakAlA pa0, dhAyaisaNDassaNaM maMdarA paMcAsIi joyaNasahassAiMsavvaggeNaM pa0, ruyaeNaM maMDaliyapavvaepaMcAsIi joyaNasahassAI savvaggeNaM pa0, naMdaNavaNassaNaM heDillAo caramaMtAo sogaMdhiyassa kaMDassa heDille caramaMte esa NaM paMcAsIi joyaNasayAiM abAhAe aMtare p0|| sUtram 85 // atha paJcAzItisthAnake kiJcillikhyate, tatrAcArasya- prathamAGgasya navAdhyayanAtmakaprathamazrutaskandharUpasya sacUliyAgassa iti dvitIye hi tasya zrutaskandhe paJca cUlikAstAsu ca paJcamI nizIthAkhyeha nagRhyate bhinnaprasthAnarUpatvAttasyAH, tadanyAzcatasraH, cUlikA- zIrSaprahelikA caturdazanAma tu agasaMyuktA aSTAviMzatisthAnA: caturnavatyadhikazatasaMkhyAnyaGgasthAnAni bhavanti / / 0 caurAsIti mityAdi caturazItiB saMkhyAsthAnakavivaraNalekhyam iha0 (mu0)| 0 dvAtriMzadaSTAviMzatirdvAdazASTa ca catasro lkssaaH|arvaak brahmalokAt vimAnasaMkhyA bhavedeSA // 1 // paJcAzaccattvAriMzat SaT / caiva sahasrANi lAntake zukre sahasrAre catuHzatAni AnataprANatayostrINyAraNAcyutayoH / / 2 / / ekAdazottaramadhastaneSu saptottaraM ca madhyameSu / zatamekamuparitaneSu paJcaivAnuttaravimAnAni / / 3 / / OM battIsaTThAvIsA bArasa aTThaya cauro sayasahassA (pr0)| // 160 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 161 // 86samavAyaH gaNAdiH tAsu ca prathamadvitIye saptasaptAdhyayanAtmike tRtIyacaturthyAvekaikAdhyayanAtmiketadevaMsaha cUlikAbhirvarttata iti sacUlikAka sUtram 85 stasya paJcAzItiruddezanakAlA bhavantIti, pratyadhyayanaM uddezakAnAmetAvatsaMkhyatvAt, tathAhi-prathamazrutaskandhe navasvadhyayaneSu 85 samavAyaH AcArokrameNa sapta 7 SaT 13 catvAra 17 zcatvAraH 21 SaT 27 paJca 32 aSTa 40 catvAraH 44 sapta 51 ceti, dvitIyazrutaskandhe tu prathamacUlAyAM saptasvadhyayaneSukrameNa ekAdaza 62traya 65strayaH 68 caturyudvau dvau 76 dvitIyAyAMsaptaikasarANi 83 adhyayanA sUtram 86 nyevaM tRtIyaikAdhyayanAtmikA 84 evaM caturthyapIti 85 sarvamIlane paJcAzItiriti / tathA dhAtakIkhaNDamandarau shsrmvgaaddhau| suvidhicaturazItiHsahasrANyucchritAviti paJcAzItiryojanasahasrANi sarvAgreNa bhavataH, puSkarArddhamandarAvapyevam, navaraM sUtre nAbhihitau vicitratvAtsUtragateriti, tathA rucako-rucakAbhidhAnastrayodazadvIpAntargataH prAkArAkRtI rucakadvIpavibhAgakAritayA sthitaH, ata eva mANDalikaparvato maNDalena vyavasthitatvAt, sa ca sahasramavagADhazcaturazItirucchrita iti paJcAzItiH sahasrANi sarvAgreNeti, tathA nandanavanasya meroH paJcayojanazatocchritAyAMprathamamekhalAyAM vyavasthitasyAdhastyAccaramAntAt saugandhikakANDasya ratnaprabhApRthivyAH kharakANDAbhidhAnaprathamakANDasyAvAntarakANDabhUtasyASTamasya saugandhikAbhidhAnaratnamayasya saugandhikakANDasyAdhastyazcaramAntaH paJcAzItiryojanazatAnyantaramAzritya bhavati, kathaM?, paJca zatAni meroH sambandhIni pratyekaM ca sahasrapramANatvAdavAntarakANDAnAmaSTamakANDamazItiH zatAnIti // 85 // suvihissaNaM pupphadantassa arahao chalasIigaNA chalasIigaNaharA hotthA, supAsassa NaM arahao chalasII vAisayA hotthA, doccAe NaM puDhavIe bahumajjhadesabhAgAo doccassa ghaNodahissa heTThille caramaMte esa NaM chalasIi joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0 O cUlikAyAM (mu0)| 0 0zItisaha0 (mu0)| 0 0zItizatAni (mu0)| Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 162 // ||suutrm 86 // sUtram 86 atha SaDazItisthAnake kimapi likhyate, tatra suvidheH- navamajinasyeha SaDazItirgaNA gaNadharAzcoktA Avazyaketu aSTAzIti- 86samavAyaH suvidhiriti matAntaramidam, tathA dvitIyA pRthivI- zarkaraprabhA, sA ca bAhalyato dvAtriMzatsahasrAdhikalakSamAnA tadardhe SaTSaSTiH | gaNAdiH sahasrANi ghanodadhizca tadadhovartI dvitIyapRthivIsambandhitvAt dvitIyo viMzatiH sahasrANi bAhalyata iti SaDazItiryathoktamantaraM / sUtram 87 87samavAyaH bhavatIti // 86 // mandarapUrvAdiH ___ maMdarassa NaM pavvayassa puracchimillAo caramaMtAo gothubhassa AvAsapavvayassa paJcacchimille caramaMte esa NaM sattAsII joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, maMdarassa NaM pavvayassa dakkhiNillAo caramaMtAo dagabhAsassa AvAsapavvayassa uttarille caramaMte esa NaM sattAsII joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM maMdarassa paccacchimillAo caramaMtAo saMkhassAvA0 puracchimille caramaMte, evaM ceva maMdarassa uttarillAo caramaMtAo dagasImassa AvAsapavvayassa dAhiNille caramaMte esaNaM sattAsII joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, chaNhaM kammapagaDINaM AimauvarillavajANaM sattAsII uttarapagaDIo pa0, mahAhimavaMtakUDassa NaM uvarimaMtAo sogandhiyassa kaMDassa heTThile caramaMte esa NaM sattAsIi joyaNasayAiM abAhAe aMtare pa0, evNruppikuuddssvi|suutrm 87 // atha saptAzItisthAnake kiJcillikhyate, mandare tyAdi, meroH paurastyAntAt jambUdvIpAntaH paJcacatvAriMzatsahasrANi dvicatvAriMzacca sahasrANi lavaNajaladhimavagAhya gostubho velandharanAgarAjAvAsaparvataH prAcyAM dizi bhavati, evaM sUtroktamantaraM bhavatIti, // 162 // evmnyessaaNtryaannaamntrmvseymiti| tathA SaNNAM karmaprakRtInAmAdimoparimavarjAnAM-jJAnAvaraNAntarAyarahitAnAM darzanAvaraNavedanIyamohanIyAyuSkanAmagotrasaMjJitAnAmityarthaH, saptAzItiruttaraprakRtayaH prajJaptAH, kathaM? darzanAvaraNAdInAM SaNNAM krameNa nava Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 163 // sUtram 88 88 samavAyaH mahAgrahAdiH dve aSTAviMzatiH catamro dvicatvAriMzad dve cetyetAsAM mIlane sUtroktasaMkhyA syAditi / mahAhimavante tyAdi, mahAhimavati dvitIyavarSadharaparvate aSTau siddhAyatanakUTamahAhimavatkUTAdIni kUTAni bhavanti, tAni ca paJcazatocchritAni, tatra mahAhimavatkUTasya paJcazatAni dvezate mahAhimavadvarSadharocchrayasya azItizcazatAni pratyekaM sahasramAnAnAmaSTAnAM saugandhikakANDAvasAnAnAM ratnaprabhAkharakANDAvAntarakANDAnAmityevaM mIlite saptAzItirantaraM bhavatIti, evaM ruppikUDassavi tti rukmiNi paJcamavarSadhare yadvitIyaM rukmikUTAbhidhAnaM kUTaM tasyApyantaraM mahAhimavatkUTasyeva vAcyam, samAnapramANatvAd dvayorapIti / / 87 // ___egamegassaNaMcaMdimasUriyassa aTThAsIi mahaggahA parivAropa0, diTThivAyassaNaM aTThAsII suttAiMpa0, taM0- ujjusuyaM pariNayApariNayaM evaM aTThAsII suttANi bhANiyavvANi jahA naMdIe, maMdarassaNaM pavvayassa puracchimillAo caramaMtAo gothubhassa AvAsapavvayassa puracchimille caramaMte esa NaM aTThAsIiMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM causuvi disAsu neyavvaM, bAhirAo uttarAoNaM kaTThAo sUrie paDhamachammAsaM ayamANe coyAlIsaime maMDalagate aTThAsIti igasaTThibhAge muhuttassa divasakhettassa nivuDDhettArayaNikhettassa abhinivuvettA sUrie cAraM carai, dakkhiNakaTThAo NaM sUrie doccaM chammAsaM ayamANe coyAlIsatime maMDalagate aTThAsII igasaTThibhAge muhattassa rayaNikhettassa nivuhettA divasakhettassa abhinivuTTittANaM sUrie caarNcri||suutrm 88 // athASTAzItisthAnake kizcidviviyate, ekaikasyAsaMkhyAtAnAmapi pratyekamityarthaH, candramAzca sUryazca candramaHsUryaM tasya, candrasUryayugalasya ityarthaH, aSTAzItirmahAgrahAH, ete ca yadyapi candrasyaiva parivAro'nyatra zrUyate tathApi sUryasyApIndratvAdeta eva parivAratayA'vaseyA iti / diTThivAe tyAdi, dRSTivAdasya- dvAdazAGgasya parikarmasUtrapUrvagataprathamAnuyogacUlikAbhedena paJca (r) cetyatastAsAM (mu0)| // 163 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 164 // sUtram 89 89samavAyaH RSabha prakArasya suttAI ti dvitIyaprakArabhUtAni aSTAzItirbhavanti jahA naMdIe tti atidezataH sUtrANi darzitAni tAni cAgre sUtram 88 vyAkhyAsyAmaH, maMdarasse tyAdi,mero:pUrvAntAt jambUdvIpasya paJcacatvAriMzadyojanasahasramAnatvAt jambUdvIpAntAcca dvicatvAriMza-8 88 samavAyaH mahAgrahAdiH yojanasahasreSugostubhasya vyavasthitatvAt tasya ca sahasraviSkambhatvAdyathoktaH sUtrArtho bhavatIti, anenaiva krameNa dakSiNAdidigvyavasthitAndakAvabhAsazaGkhadakasImAkhyAnvelandharanAgarAjanivAsaparvatAnAzritya vAcyamata evAha- evaM causuvi disAsu neyavva miti / bAhirAo Na mityAdi, bAhyAyAH sarvAbhyantaramaNDalarUpAyA uttarasyAH kASThAyAH kvacittu bAhirAo tti na vIrAdiH dRzyate sUryaH prathamaMSaNmAsaMdakSiNAyanalakSaNaM dakSiNAyanAditvAt saMvatsarasya ayamANe tti AyAn-Agacchan catuzcatvAriMzattamamaNDalagato'STAzItimekaSaSTibhAgAn, divasakhettassa tti divasasyaiva nivuDDetta tti nivar2yA hApayitvA rayaNikhettassa tti rajanyAstu abhiva_ sUrie cAraM carai tti bhrAmyatIti, iha ca bhAvanaivaM- pratimaNDalaM dinasya muhUrtekaSaSTibhAgadvayahAnerdakSiNAyanApekSayA catuzcatvAriMzattame aSTAzItirbhAgA hIyante, rAtrestu ta eva varddhanta iti, dviHsUryagrahaNaMceha dinarAtryAzritavAkyadvayabhedakalpanayA tato na punaruktamavaseyam, idaMca sUtramaSTasaptatisthAnakasUtravadbhAvanIyamiti, dakkhiNakaTThAo ityAdisUtraM pUrvasUtravadavagantavyaM navaramiha dinavRddhiH rAtrihAnizca bhAvanIyeti // 88 // usabheNaM arahA kosalie imIse osappiNIe tatiyAe susamadUsamAe pacchime bhAge egUNaNaue addhamAsehiM sesehiM kAlagae jAva savvadukkhappahINe, samaNe bhagavaM mahAvIre imIse osappiNIe cautthAe dUsamasusamAe samAe pacchime bhAge egUNanauie // 164 // addhamAsehiM sesehiM kAlagae jAva savvadukkhappahINe, hariseNe NaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI egUNanauI vAsasayAI mahArAyA hotthA, (r) ayamINe (pra0) nirgacchan (pr0)| (r) 0mavaseyamiti, idaM 'dakkhiNAo' ityAdi (pr0)| Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 165 // sUtram 89 89samavAyaH RSabhavIrAdiH sUtram 90 90samavAyaH zItalocatvAdiH sUtram 91 91samavAyaH vaiyAvRttya pratimAdiH saMtissa NaM arahao egUNanauI aJjAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthaa||suutrm 89 // athaikonanavatisthAnake kiJcidvicAryate- taiyAe samAe tti suSamaduSSamAbhidhAnAyA ekonanavatyAmarddhamAseSu triSu varSeSu arddhanavasuca mAseSu satsviti gamyate, jAva tti karaNAt antagaDe siddhe buddhe mutte tti dRzyam, hariSeNacakravartI dazamastasya ca daza varSasahasrANi sarvAyustatra ca zatonAni nava sahasrANi rAjyaM zeSANyekAdaza zatAni kumAratvamANDalikatvAnagAratveSu avaseyAni, iha zAntijinasyaikonanavatirAryikAsahasrANyuktAnyAvazyake tvekaSaSTiH sahasrANi zatAni ca SaDabhidhIyanta iti matAntarametaditi // 89 // sIyale NaM arahA nauI dhaNUI uDe uccatteNaM hotthA, ajiyassa NaM arahao nauI gaNA nauI gaNaharA hotthA, evaM saMtissavi, sayaMbhussa NaM vAsudevassa NauivAsAI vijae hotthA, savvesiNaM vaTTaveyaDDapavvayANaM uvarillAo siharatalAo sogaMdhiyakaNDassa heDille caramaMte esa NaM nauijoyaNasayAI abAhAe aMtare p0|| sUtram 90 // atha navatisthAnake kiJcivyAkhyAyate, tatrAjitanAthasya zAntinAthasya ceha navatirgaNA gaNadharAzcoktAH Avazyaketu paJcanavatirajitasya SaTtriMzattuzAnteruktAstadidamapi matAntaramiti, tathA svayambhUH- tRtIyavAsudevastasya navatirvarSANi vijayaH- pRthivIsAdhanavyApAraH, savvesiNa mityAdi, sarveSAM viMzaterapi vartulavaitADhyAnAM-zabdApAtiprabhRtInAMyojanasahasrocchritatvAt sogandhikakANDacaramAntasya cASTasusahasreSu vyavasthitatvAt navasusahasreSu navateH zatAnAM bhAvAt sUtroktamantaramanavadyamiti // 90 // ekANauI paraveyAvaccakammapaDimAo pa0, kAloeNaM samudde ekANauI joyaNasayasahassAiMsahiyAI parikkheveNaM pa0, kuMthussa 0 navativarSANi (mu0)| 8888888888888888 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 166 // sUtram 91 91samavAyaH vaiyAvRttyapratimAdiH NaM arahao ekANauI AhohiyasayA hotthA, AuyagoyavajANaM chaNhaM kammapagaDINaM ekANauI uttrpgddiiop0||suutrm 91 // athaikanavatisthAnake kiJcidvitanyate, tatra pareSAM-AtmavyatiriktAnAMvaiyAvRtyakarmANi- bhaktapAnAdibhirupaSTambhakriyAstadviSayAH pratimAH-abhigrahavizeSAH paravaiyAvRttyakarmapratimAH, etAni ca pratimAtvenAbhihitAni kvacidapi nopalabdhAni, kevalaM vinayavaiyAvRttyabhedA ete santi, tathAhi- darzanaguNAdhikeSu satkArAdirdazadhA vinayaH, Aha ca-sakkAra 1 abbhuTThANe 2 sammANA 3''saNaabhigNaho 4 taha ya / AsaNaaNuppayANaM 5 kiikamma 6 aJjaligaho y7||1|| iMtassaNugacchaNayA 8 Thiyassa taha pajjuvAsaNA bhaNiyA 9 / gacchaMtANuvvayaNaM 10 eso sussuusnnaavinno||2||tti tatra satkAro- vandanastavanAdiH 1 abhyutthAnaMAsanatyAgaH 2 sanmAno- vastrAdipUjanaM 3AsanAbhigrahaH tiSThata evAsanAnayanapUrvakamupavizatAtreti bhaNanamiti 4 AsanAnupradAnaM- Asanasya sthAnAt sthAnAntarasaJcAraNaM 5 kRtikarmAdIni prakaTAni, tathA tIrthakarAdInAM paJcadazAnAM padAnAmanAzAtanAdipadacatuSTayaguNitatve SaSTividho'nAzAtanAvinayo bhavati, tathAhi-titthayara 1 dhamma 2 Ayariya 3 vAyage 4 thera 5 kula 6 gaNe 7 saGgha 8 / sambhoiya 9 kiriyAe 10 mainANAINa 15 ya taheva // 1 // atra bhAvanA- tIrthakarANAmanAzAtanA, tIrthakaraprajJaptasya dharmasya anAzAtanA, evaM sarvatra / kAyavvA puNa bhattI bahumANo taha ya vaNNavAo y| arahatamAiyANaM 0 satkAro'bhyutthAnaM sanmAnaM AsanAbhigrahastathA c| AsanAnupradAnaM kRtikarma anyjliprgrhH|| 1 // tti / Ayato'nugamanaM sthitasya tathA paryupAsanA bhnnitaa| gacchato'nuvrajanaM eSa zuzrUSAvinayaH / / 2 / / 7 tIrthakaradharmAcAryavAcakasthavirakulagaNasaGkeSu / sAmbhogikakriyayoH matijJAnAdInAM tathaiva // 1 // 00zAtanA tIrthakarAnAzAtanA,......anAzAtanA vinayaH, evaM sarvatra bhAvanA kartavyA 'aNasAyaNA ya... (mu0)| 0 karttavyA punarbhaktirbahumAnastathaiva varNavAdazca / arhadAdInAM kevalajJAnAvasAnAnAm // 1 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 167 // kevalaNANAvasANANaM ||1||ti / tathaupacArikavinayaH saptadhA, yadAha-abbhAsacchaNa 1 chadANuvattaNaM 2 kayapaDikiI taha ya 3 / / sUtram 91 kAriyanimittakaraNaM 4 dukkhattagavesaNA taha ya 5 // 1 // taha desakAlajANaNa 6 savvatthesu taha aNumaI bhaNiyA 7 / uvayArio u 91 samavAyaH vaiyAvRttyaviNao eso bhaNio samAseNaM ||2||ti, abhyAsAsanaM- upacaraNIyasyAntike'vasthAnaM chando'nuvarttanaM-abhiprAyAnuvRttiH pratimAdiH kRtapratikRtirnAma- prasannA AcAryAH sUtrAdi dAsyanti na nAma nirjareti manyamAnasyAhArAdidAnam, kAritanimittakaraNaM sUtram 92 92samavAyaH samyakzAstramadhyApitasya vizeSeNa vinaye varttanaM tadarthAnuSThAnaMca, zeSANi prasiddhAni, tathA vaiyAvRttyaM dazadhA, yadAha- AyariyA pratimendrauvajjhAe theratavassI gilANasehANaM / sAhammiya kulagaNasaGghasaGgayaM tamiha kAyavvaM // 1 // ti / tatra pravrAjanA 1 digu 2 ddeza 3 bhUtyAyuSAdiH samuddeza 4 vAcanA 5 cAryabhedAdAcAryasya ca paJcavidhatvAt, tathaupacArikavinayo'bhyAsavRttyAdiH saptadhA, tathA vaiyAvRttyaM dazabhedAdAcAryasya ca paJcavidhatvAttadevaM caturdazadhetyekanavatirvinayabhedA ete eva abhigrahaviSayIkRtAH pratimA ucyanta iti / tathA kAloyaNe ti kAlodaH samudraH, sa caikanavatirlakSANi sAdhikAni parikSepeNa, AdhikyaM ca saptatyA sahasraH SaniHzataiH paJcottaraiH saptadazabhirdhanuHzataiH paJcadazottaraiH saptAzItyA cAGgalaiH sAdhikairiti Ahohiya tti niyatakSetraviSayAvadhayaH / AyurgotravAnAM SaNNA miti jJAnAvaraNadarzanAvaraNavedanIyamohanIyanAmAntarAyANAM krameNa paJcanavavyaSTAviMzatidvicatvAriMzatpaJcabhedAnAmiti // 91 // 0 abhyAsAsanaM chando'nuvartanaM kRtapratikRtistathA c| kAritanimittaM karaNaM duHkhArtagaveSaNaM tathaiva // 1 // tathA dezakAlajJAnaM sarvArtheSu tathA cAnumatirbhaNitA aupacArikastu vinaya eSa bhaNitaH samAsena // 2 // OM zAstrapadama0 (mu0)| 0 AcAryopAdhyAyasthaviratapasviglAnazaikSANAM / sAdharmike kulagaNasaGghAnAM saMgataM tadiha karttavyam // 1 // 0 vAcanAcAryavinayo bhavati, tathau.... (mu0)| 0 iti / tathA kAloeNaM (pr0)| 8 // 167 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 92 92samavAyaH pratimendrabhUtyAyuSAdiH // 168 // bANauI paDimAopa0, thereNaM iMdabhUtI bANaui vAsAiMsavvAuyaMpAlaittA siddha buddhe, maMdarassaNaMpavvayassa bahumajjhadesabhAgAo gothubhassa AvAsapavvayassa paccacchimillecaramaMte esaNaMbANauiMjoyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM cauNhaMpi AvAsapavvayANaM ||suutrm 92 // atha dvinavatisthAnake kimapyabhidhIyate, dvinavatiH pratimAH- abhigrahavizeSAH, tAzca dazAzrutaskandhaniryuktyanusAreNa darzyante, tatra kila paJca pratimA uktAH, tadyathA- samAdhipratimA 1 upadhAnapratimA 2 vivekapratimA 3 pratisaMlInatApratimA 4 ekavihArapratimA ceti 5, tatra samAdhipratimA dvividhA zrutasamAdhipratimA cAritrasamAdhipratimA ca, darzanaM jJAnAntargatamiti na bhinnA darzanapratimA vivakSitA, tatra zrutasamAdhipratimA dviSaSTibhedA, kathaM? AcAre prathame zrutaskandhe paJca dvitIye saptatriMzat sthAnAGgeSoDaza vyavahAre catasra ityetA dviSaSTiH, etAzca caritrasvabhAvA api viziSTazrutavatAM bhavantIti zrutapradhAnatayA zrutasamAdhipratimAtvenopadiSTA iti sambhAvayAmaH, paJcasAmAyikacchedopasthApanIyAdyAzcAritrasamAdhipratimAH, upadhAnapratimA dvividhA bhikSuzrAvakabhedAt, tatra bhikSupratimA mAsAIsattaMtA (paJcA018/3) ityAdinA'bhihitasvarUpA dvAdaza upAsakapratimAstu dasaNavaya(paJcA010/3)ityAdinA'bhihitasvarUpA ekAdazeti sarvAstrayoviMzatirvivekapratimA tvekA krodhAderAbhyantarasya gaNazarIropadhibhaktapAnAderbAhyasya ca vivecanIyasyAnekatve'pyekatvavivakSaNAditi, pratisaMlInatApratimA'pyekaiva indriyasvarUpasya paJcavidhasya noindriyasvabhAvasya ca yogakaSAyaviviktazayanAsanabhedatastrividhasya pratisaMlInatAviSayasya bhedenAvivakSaNAditi, paJcamyekavihArapratimaikaiva, na ceha sA bhedena vivakSitA, bhikSupratimAsvantarbhAvitatvAdityevaM dvissssttiHpnyc| trayoviMzatirekA ekAca dvinavatistA bhavantIti / sthavira indrabhUtirmahAvIrasya prathamagaNanAyakaH, sa ca gRhasthaparyAyaM paJcAzataM // 168 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 || // 169 // | zrIsamavAyAGga varSANi triMzataM chadmasthaparyAyaM dvAdaza ca kevalitvaM pAlayitvA siddha iti sarvANi dvinavatiriti / maMdarasse tyAderbhAvArthaH, sUtram 93 merumadhyabhAgAt jambUdvIpaH paJcAzatsahasrANi tato dvicatvAriMzat sahasrANyatikramya gostubhaH parvata iti sUtroktamantaraM bhavatIti, 93 samavAyaH vRttiyutam candraevaM zeSANAmapi // 12 // prabhagaNAdiH caMdappahassaNaM arahao teNauI gaNA teNauI gaNaharA hotthA, saMtissaNaM arahao teNauI cauddasapuvvisayA hotthA, teNauImaMDalagate sUtram 94 94 samavAyaH ___NaM sUrie ativaTTamANe vA nivaTTamANe vA samaM ahorattaM visamaM karei / / sUtram 13 // niSadhAdiH atha trinavatisthAnake kimapi vitanyate, teNauimaMDale tyAdi, tatra ativartamAno vA-sarvabAhyAt sarvAbhyantaraM prati gacchan / nivartamAno vA- sarvAbhyantarAt sarvabAhyaM prati gacchan vyatyayo vA vyAkhyeyaH, samamahorAtraM viSamaM karotI tyasyArthaH, ahazca rAtrizca ahorAtraM tayoHsamatA tadA bhavati yadA paJcadaza muhUrtA ubhayorapi bhavanti, tatra sarvAbhyantaramaNDale aSTAdazamuhUrtamaharbhavati rAtrizca dvAdazamuhUrtA, sarvabAhye tu vyatyayaH, tathA tryazItyadhikamaNDalazate dvau dvAvekaSaSTibhAgau varddhate hIyete ca, yadAca dinavRddhistadA rAtrihAniH rAtrivRddhau ca dinahAniriti, tatra dvinavatitame maNDale pratimaNDalaM muhUrtekaSaSTibhAgadvayavRddhyA / trayo muhUrtA ekenaikaSaSTibhAgenAdhikAH varddhante vA hIyante vA, teSu ca dvAdazamuhUrteSu madhye kSipteSu aSTAdazabhyo'pasAriteSu vA~ paJcadaza muhUrtA ubhayatraikenaikaSaSTibhAgenAdhikA hInA vA bhavanti, ato dvinavatitamamaNDalasyArddha samAhorAtratA tasyaiva cAnte viSamAhorAtratA bhavati, dvinavatitama maNDalaM cAdita Arabhya trinavatitamamiti yathoktasUtrArtha iti // 93 // paJcadaza paJcadaza (mu0)| OM paJcadazobhayatra bhavantIti samAhorAtratA, trinavatitamamaNDalagateSu sUrye (tu sUrye) bhAgadvayasya vRddhau hAnau ca vissmaa'horaatrteti|| atha caturnavati (pra0) (mu0)| 0 bhavanto dvinavati (mu0)10 trinavatitame tatra ca maNDale (mu0)| // 169 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 94 94 samavAyaH niSadhAdiH sUtram 95 95 samavAyaH // 170 // supArzva gaNAdiH nisahanIlavaMtiyAoNaMjIvAocauNauijoNasahassAiM evaM chappannaM joyaNasayaMdonni ya egUNavIsaibhAge joyaNassa AyAmeNaM pa0, ajiyassaNaM arahao cauNaui ohinANisayA hotthA // sUtram 94 // atha caturnavatisthAnake kiJcidvivecyate, nisahe tyAdi, iha pAdonA saMvAdagAthA cauNauisahassAiM chappaNNahiyaM sayaM kalA do y| jIvA nisahassesa tti // 94 // supAsassa NaM arahao paMcANaur3a gaNA paMcAANaui gaNaharA hotthA, jambuddIvassa NaM dIvassa caramaMtAo cauddisiM lavaNasamudaM paMcANaui paMcANaui joyaNasahassAiM ogAhittA cattAri mahApAyAlakalasA pa0 taM0- valayAmuhe keUe jUyae Isare lavaNasamuddassa ubhaopAsaMpipaMcANauyaMpaMcANauyaMpadesAo uvvehussehaparihANIe pa0, kuMthUNaM arahApaMcANaui vAsasahassAI paramAuyaMpAlaittA siddhe buddhe jAva pahINe, thereNaM moriyaputte paMcANauivAsAiMsavvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jaavpphiinne||suutrm 15 // atha paJcanavatisthAnake kiJcillikhyate, lavaNasamudrasyobhayapArzvato'pi paJcanavatiH paJcanavatiH pradezA udvedhotsedhaparihANyAM viSaye prajJaptAH, ayamatra bhAvArtha:- lavaNasamudramadhye dazasAhamrikakSetrasya samadharaNItalApekSayA sahasramudvedhaH, uNDatvamityarthaH, tadanantaraM paJcanavatiM pradezAnatikramyodvedhasya pradeza: parihIyate, tato'pi paJcanavatiM pradezAn gatvA udvedhasya pradezo hIyate, evaM paJcanavati paJcanavati pradezAtikrameM pradezamAtrasyodvedhasya hAnyA paJcanavatyAM yojanasahasreSvatikrAnteSu samudrataTapradeze udvedhataH | sahasrasyApi parihANirbhavati, samabhUtalatvaM bhavatItyarthaH, tathA samudramadhyabhAgApekSayA tattaTasya sAhamrika utsedho bhavati, utsedhazcoccatvam, tatra samadharaNItalarUpAttattaTAtpaJcanavatiM pradezAnatikramya ekapradezikA utsedhasya parihANirbhavati, tato'pi (r)dvivicyate (mu0)| OM caturnavatiH sahasrANi SaTpaJcAzadadhikaM zataM kale dve ca / jIvA nissdhsyaissaa| 0 pradezamAtrasya pradezamAtrasya (mu0)| // 170 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 96 96 samavAya zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 171 // cakri | grAmAdiH paJcanavatiM pradezAn gatvA prAdezikyevotsedhahAnirbhavati, evaM paJcanavatipaJcanavatipradezAtikramaNe prAdezikyA prAdezikyA utsedhahAnyA pazcanavatyAMyojanasahasreSvatikrAnteSu samudramadhyabhAgesahasramapi utsedhasya parihIyate, evaMsAhasikotsedhaparihANI sAhasikodvedhatA bhavati lavaNasyeti, athavodvedhArtha yotsedhaparihANistasyAMca paJcanavatiH pradezA:- prajJaptAH, teSvatilaniteSu pradezaparihANyAmudvedhaH prAdeziko bhavatIti, tathA kunthunAthasya- saptadazatIrthakarasya kumAratvamANDalikatvacakravarttitvAnagAratveSu pratyekaMtrayoviMzatevarSasahasrANAmarddhASTamavarSazatAnAMca bhAvAtsarvAyuH paJcanavativarSasahasrANi bhavantIti, tathA mauryaputromahAvIrasya saptamagaNadharastasya paJcanavativarSANi sarvAyuH, kathaM? gRhasthatvachadmasthatvakevalitveSu krameNa paJcaSaSTicaturdazaSoDazAnAM varSANAM bhAvAditi // 15 // egamegassa NaMranno cAuraMtacakkavaTTissa chaNNauI chaNauI gAmakoDIo hotthA, vAyukumArANaM chaNNauI bhavaNAvAsasayasahassA pa0, vAvahArie NaM daMDe chaNNaui aMgulAI aMgulamANeNaM, evaM dhaNU nAliyA juge akkhe musalevi hu, anbhiMtarao Aimuhutte chaNNaur3a aMgulachAe p0||suutrm 96 / / atha SaNNavatisthAnake kimapi vyAkhyAyate, vAyukumArANAM SaNNavatirbhavanalakSANi dakSiNasyAMpaJcAzata uttarasyAMca SaTcatvAriMzato bhAvAditi vAvahArie tti vyAvahAriko yena gavyUtAdi pramANaM cintyate, avyAvahArikastu laghuH dI? vA bhavatyuktapramANAt, daNDo hi catuHkara uktaH karazcaturviMzatyaGgalaH evaM caturviMzatau caturguNitAyAM SaNNavatiH syAdeveti / abbhaMtarAo ityAdi abhyantarAd, abhyantaramaNDalamAzrityetyarthaH, AdimuhUrtaH SaNNavatyaGgulacchAyaH prajJaptaH, ayamatra bhAvArtha:- sarvAbhyantare (r)tikrameNa prAdezikyAM prAdezikyAM utsedhahAnyAM (mu0)| 0 0teSu utsedhataH pradeza: (mu0)| bhavatIti (mu0)| 0 0ntaramaNDale (mu0)| // 171 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 172 // maNDale yatra dine sUryazcarati tasya dinasya prathamo muhUrtoM dvAdazAGgalamAnaM zaGkamAzritya SaNNavatyaGgalacchAyo bhavati, tathAhi sUtram 97-98 taddinamaSTAdazamuhUrtapramANaM bhavatIti muhUrto'STAdazabhAgo dinasya bhavati, tatazca chAyAgaNitaprakriyayA chedenASTAdazalakSaNena. 97-98 samavAyaH dvAdazAGgulaH zaGkarguNyata iti, tato dvezate SoDazottare bhavataH 216, tayorIkRtayoraSTottaraMzataM bhavati 108, tatazca zaGkapramANe manda ra12 'panIte SaNNavatiraGgulAni labhyante iti // 16 // gostUpAdiH nandanomaMdarassaNaM pavvayassa paccacchimillAocaramaMtAogothubhassaNaM AvAsapavvayassa paccacchimille caramaMte esaNaMsattANauijoyaNa- paritanAdiH sahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi, aTThaNhaM kammapagaDINaM sattANaui uttarapagaDIopa0, hariseNeNaMrAyA cAuraMtacakkavaTTI desUNAiMsattANaui vAsasayAI agAramajhe vasittA muMDe bhavittA NaM jAva pvvie| sUtram 97 // atha saptanavatisthAnake kizcidvicAryate, maMdare tyAderbhAvArtho'yaM- meroH pazcimAntAt jambUdvIpAntaH paJcapaJcAzat sahasrANi tato dvicatvAriMzatA gostubha iti yathoktamevAntaramiti, hariSeNo dazamacakravartI dezonAni saptanavatiM varSazatAni gRhamadhyuSitastrINi cAdhikAni pravrajyAM pAlitavAn dazavarSasahasratvAttadAyuSkasyeti // 97 // naMdaNavaNassa NaM uvarillAo caramaMtAo paMDuyavaNassa heDille caramaMte esa NaM aTThANaui joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, maMdarassaNaM pavvayassa paJcacchimillAocaramaMtAogothubhassa AvAsapavvayassa puracchimillecaramaMte esaNaM aTThANaui joyaNasahassAI abAhAe aMtare pa0, evaM caudisiMpi, dAhiNabharahassa NaM dhaNuppiTTe aTThANaui joyaNasayAI kiMcUNAI AyAmeNaM pa0, uttarAo kaTThAosUrie paDhama chammAsaM ayamANe egUNapannAsatime maNDalagate aTThANauiekasaTThibhAge muhattassa divasakhettassa nivuddettArayaNi(r)dabhidhIyate (mu0)| // 172 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 173 // sUtram 98 98 samavAyaH mandaragostUpAdiH nandanoparitanAdiH khettassa abhinivudvittA NaM sUrie cAraM carai, dakkhiNAo NaM kaTThAo sUrie doccaM chammAsaM ayamANe egUNapannAsaime maMDalagate aTThANaui ekasaTThibhAe muhuttassa rayaNikhittassa nivuhettA divasakhettassa abhinivuTTittA NaM sUrie cAraM carai, revaIpaDhamajeTThApajjavasANANaM egUNavIsAe nakkhattANaM aTThANaui tArAo tAraggeNaM p0|| sUtram 18 // athASTanavatisthAnake kiJcidabhidhIyate-naMdaNavaNe tyAderbhAvArtho'yaM-nandanavanaM meroH paJcayojanazatocchritaprathamamekhalAbhAvi paJcayojanazatocchritaM tadgatapaJcayojanazatocchritakUTASTakasya tadhaNena grahaNAt tathA paNDakavanaM ca meruzikharavyavasthitaM ato navanavatyA meroruccaistvasya Adye sahasre apakRSTe yathoktamantaraM bhvtiiti|gostubhsuutrbhaavaarth:puurvvnnvrNgostubhvisskmbhshsre kSipte yathoktamantaraM bhavatIti / veyavassa Na mityAdiryaH keSucitpustakeSu dRzyate so'papAThaH, samyakpAThazcAyaM- dAhiNabharahaDDassa NaM dhaNupaTTe aTThANauI joyaNasayAI kiMcUNAI AyAmeNaM paNNatte iti, yato'nyatroktaM- nava ceva sahassAiM chAvaTThAIsayAiM satta bhve| savisesa kalA cegA dAhiNabharahaDDa dhaNupaTuM // 1 // (bRhatkSe0 43)(9607) ti, vaitADhyadhanuHpRSThaM tvevamuktamanyatra- dasa ceva sahassAI satteva sayA havaMti teyAlA / dhaNupaTTa veyaDDa kalA ya paNNArasa hvNti||1|| (bRhatkSe0 45) (1074365 ) uttarAo Na mityAderbhAvArthaH pUrvoktabhAvanAnusAreNAvaseyaH, navaramiha ekketAlIsaimeM iti keSucitpustakeSu dRzyate so'papAThaH, egUNapaJcAsaime tti ekonapaJcAzato dviguNatve aSTanavatirbhavati, dvayaguNanaMca pratimaNDalaM muhUHkaSaSTibhAgadvayavRddherdinasya raatreti| revaI tyAdi, revatiH prathamA yeSAMtAni revatiprathamAni tathA jyeSThA paryavasAne yeSAM tAni jyeSThAparyavasAnAni tAni ca tAni ceti karmadhArayasteSAmekonaviMzaternakSatrANAmaSTanavatistArAstArAparimANena prajJaptAH, tathAhi- revatinakSatraM dvAtriMzattAraM 32 azvinI (r)ktAnusAre0 (pr0)| (c) ekatAlI (mu0)| // 173 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sUtram 99 99samavAyaH mandaroccatvAdiH zrIsamavAyAGgaM tritAraM 35 bharaNI tritAraM 38 kRttikA SaTtAraM 44 rohiNI paJcatAraM 49 mRgazirastritAraM52 ArdrA ekatAraM 53 punarvasUpaJcatAraM zrIabhaya0 vRttiyutam 58 puSyastritAraM 61 azleSA SaTtAraM 67 maghA saptatAraM 74 pUrvaphAlgunI dvitAraM 76 uttaraphAlgunI dvitAraM 78 hastaH paJcatAraM // 174 // 83citrA ekatAraM 84 svAtirekatAraM 85 vizAkhA paJcatAraM 90 anurAdhA catustAraM 94jyeSThA tritAramityevaM 97 sarvatArAmIlane yathoktaM tArAgramekonaM granthAntarAbhiprAyeNa bhavati, adhikRtagranthAbhiprAyeNa tveSAmekatarasya ekatArAdhikatvaM sambhAvyate tato yathoktA tatsaMkhyA bhavatIti // 98 // maMdareNaM pavvaeNavaNaui joyaNasahassAI uI uccatteNaM pa0, naMdaNavaNassa NaM puracchimillAo caramaMtAo paJcacchimille caramaMte esa NaM navanaui joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM dakkhiNillAo caramaMtAo uttarille caramaMte esa NaM NavaNaui joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, uttare paDhame sUriyamaMDale navanauijoyaNasahassAiMsAiregAiM AyAmavikkhaMbheNaM pa0, docce sUriyamaMDale navanaui joyaNasahassAiMsAhiyAiM AyAmavikkhaMbheNaMpa0, taie sUriyamaMDale navanaui joyaNasahassAiMsAhiyAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe aMjaNassa kaMDassa heDillAo caramaMtAo vANamaMtarabhomejavihArANaM uvarimaMte esa NaM navanaui joyaNasayAI abAhAe aNtrep0|| sUtram 99 // atha navanavatisthAnake kimapi likhyate-naMdaNavaNe tyAdi, asya bhAvArtha:- meruviSkambho mUle dazasahasrANi, nandanavanasthAne tu navanavatiryojanazatAni catuHpaJcAzacca yojanAni SaT ca yojanaikAdazabhAgA bAhyo giriviSkambho nandanavanAbhyantarastu meruviSkambha ekonanavatiH zatAni catuHpaJcAzadadhikAni SaT caikAdazabhAgAstathA paJca zatAni nandanavanaviSkambhaH, tadeva pUrvAphA0 (mu0)| 0 uttarAphA0 (mu0)| // 174 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 175 // mabhyantaragiriviSkambho dviguNanandanavanaviSkambhazca mIlito yathoktamantaraM prAyo bhavatIti, paDhamasUriyamaMDale tti, iha jambUdvIpa- sUtram 100 pramANasyAzItyuttarazate dviguNite apakRSTe yo rAziH sa prathamamaNDalasyAyAmaviSkambhaH, sa ca navanavatiH sahasrANi SaT c| 100 samavAyaH zatAni catvAriMzadadhikAni, dvitIyaM tu navanavatiH sahasrANi SaTzatAni paJcacatvAriMzacca yojanAni yojanasya ca paJcatriMzadeka- dazaSaSTibhAgAH, kathaM? maNDalasya maNDalasya cAntaraM dve dve yojane, sUryavimAnaviSkambhazcASTacatvAriMzadekaSaSTibhAgAH, etadviguNitaM dazamikAdiH paJcayojanAni paJcatriMzadekaSaSTibhAgAzceti jAtametacca pUrvamaNDalaviSkambhe kSiptaM jAtamuktapramANamiti, tRtIyamaNDalaviSkambho'-2 pyevamevAvaseyaH, sa ca navanavatiH sahasrANi SaT zatAni ekapaJcAzat yojanAni navaikaSaSTibhAgAzceti / imIse Na mityAderbhAvArtho'yaM dazamaM kANDam, tatra ca ratnaprabhoparimAntAcchataM zatAnAM bhavati, prathamakANDaprathamazate ca vyantaranagarANi na santIti tasminnapasArite navanavatiH zatAnyantaraM sUtroktaM bhavatIti // 99 // dasadasamiyA NaM bhikkhupaDimA egeNaM rAiMdiyasateNaM addhachaTehiM bhikkhAsatehiM ahAsuttaM jAva ArAhiyAvi bhavai sayabhisayA nakkhatte ekasayatAre pa0, suvihI pupphadaMte NaM arahA egaMdhaNUsayaM uddhaM uccatteNaM hotthA, pAse NaM arahA purisAdANIe ekkaM vA sasayaM savAuyaMpAlaittA siddhe jAvappahINe, evaM therevi ajasuhamme, savveviNaMdIhaveyaDDapavvayA egamegaMgAuyasayaMuDeuccatteNaMpa0, savve'vi NaM cullahimavaMtasiharIvAsaharapavvayA egamegaMjoyaNasayaM uddhaM uccatteNaM pa0 egamegaMgAuyasayaM uvveheNaM pa0 savve'viNaM kaMcaNagapavvayA egamegaMjoyaNasayaM uI uccatteNaM pa0 egamegaMgAuyasayaM uvveheNaM pa0 egamegaMjoyaNasayaMmUle vikkhaMbheNaM pa0 / / sUtram 100 // // 175 // atha zatasthAnake kiJcillikhyate, tatra daza dazamAni dinAni yasyAM sA dazadazamikA, yA hi dinAnAM daza dazakAni 0 milito (mu0)| 0 apahRte (mu0)| (c) mityAdi, bhAvArtho'yaM aJjanakANDaM dazamam (mu0)| Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 176 // 101-103 zatAdhikasthAnakam candraprabhA dhuccatvAdiH bhavati, tatrabhavanti daza dazamadinAni zataMca dinAnAmata ucyate ekena rAtriMdivazateneti, yasyAMca prathame dazake pratidinamekaikA bhikSA dvitIye dve dve evaM yAvaddazame daza dazetyevaM sarvabhikSAsaGkalane sUtroktasaMkhyA bhavatyeva iti, pArzvanAthastriMzadvarSANi kumAratvaM saptatiM cAnagAratvamityevaM zatamAyuH pAlayitvA siddhaH, evaM therevi ajjasuhamme tti AryasudharmA- mahAvIrasya paJcamo gaNadharaH so'pi varSazataM sarvAyuH pAlayitvA siddhastathA ca tasyAgAravAsaH paJcAzadvarSANi chadmasthaparyAyo dvicatvAriMzatkevaliparyAyo'STI, bhavati caitadrAzitrayamIlane varSazatamiti / vaitAdayAdiSUccatvacaturthAMza udvedhaH, kAJcanakA uttarakurudevakuruSu kramavyavasthitAnAM paJcAnAM mahAhradAnAmubhayato daza daza vyavasthitAste ca jambUdvIpe zatadvayasaMkhyAH samavaseyA iti // 10 // caMdappabheNaM arahA divaDhaMdhaNusayaM uI uccatteNaM hotthA, AraNe kappe divaTuM vimANAvAsasayaMpa0, evaM acuevi 150||suutrm 101 // supAse NaM arahA do dhaNusayA uI uccatteNaM hotthA, savveviNaM mahAhimavaMtaruppIvAsaharapavvayA do do joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM pa0, do do gAuyasayAI uvveheNaM pa0, jambuddIveNaM dIve do kaMcaNapavvayasayA p0||200||suutrm 102 // athaikottarasthAnavRddhyA sUtraracanAM parityajya paJcAzacchatAdivRddhyA tAM kurkhannAha- caMdappahe tyAdi, sugamaMca sarvamAdvAdazAGgagaNipiTakasUtrAt // 200 // paumappabheNaM arahA aTThAijAiMdhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA, asurakumArANaM devANaM pAsAyavaDiMsagA aTThAijAiMjoyaNasayAI uI uccatteNaM p0||250|| ||suutrm 103 // navaraM pAsAyavaDeMsaya tti avataMsakAH- zekharakAH karNapUrANi vA avataMsakA iva avataMsakAH pradhAnA ityarthaH, prAsAdAzca (r)bhavati, daza (mu0)| 0 rAtridivasa (mu0)| 0 hame....dharmo (mu0)| 0 0tAnAM mahAhRdA0 (pr0)| // 176 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya vRttiyutam // 177 // avataMsakAzca prAsAdAnAM vA madhye avataMsakAHprAsAdAvataMsakAH // 250 // sUtram 104 sumaI NaM arahA tiNNi dhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA,ariTThanemINaM arahA tiNNi vAsasayAI kumAravAsamajjhe vasittA muMDe zatAdhika sthAnakam bhavittA jAva pavvaie, vemANiyANaM devANaM vimANapAgArA tiNNi tiNNi joyaNasayAI uI uccatteNaM pa0, samaNassa bhagavao candraprabhA:mahAvIrassa tinnisayANi cohasapuvvINaM hotthA, paMcadhaNusaiyassaNaM aMtimasArIriyassa siddhigayassasAtiregANi tiNNi dhaNusayANi dyutvAdiH sUtram 105 jIvappadesogAhaNA p0||300||||suutrm 104 // zatAdhika sthAnakam pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa adbhuTThasayAIcoddasapuvvINaM saMpayA hotthA, abhinaMdaNe NaM arahA adhuTThAiMdhaNusayAI urlDa pArzvauccatteNaM hotthA / / 350 // // sUtram 105 // caturdaza pUrvyabhinandatathA paMcadhaNussaiyassa Na mityAdi, paJcadhanuHzatapramANasya aMtimasArIriyassa tti caramazarIrasya siddhigatasya sAtirekANi noccatve trINi zatAni dhanuSAM jIvapradezAvagAhanA prajJaptA, yato'sau zailezIkaraNasamaye zarIrarandhrapUraNena dehavibhAgaM vimucya ghanapradezo sUtram 106 zatAdhikabhUtvA dehavibhAgadvayAvagAhanaH siddhimupagacchati, sAtirekatvaM caivaM tinni sayA tettIsA dhaNuttibhAgo ya hoi boddhvvo| esA khlu| siddhANaM ukkosogAhaNA bhaNiya // 1 // (Ava0 ni0 971) tti // 300 // // 350 // saMbhaveNaM arahA cattAri dhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA, savveviNaM NisaDhanIlavaMtA vAsaharapavvayA cattAri cattAri joyaNasayAI urlDa uccatteNaM cattAri cattAri gAuyasayAI uvveheNaMpa0, savveviNaMvakkhArapavvayA NisaDhanIlavaMtavAsaharapavvayaM teNaM cattAri cattAri joyaNasayAI uddhaM uccatteNaMcattAri cattArigAuyasayAI uvveheNaMpa0, ANayapANaesu dosukappesucattAri vimANasayA pa0, samaNassa 0 trINi zatAni trayastriMzad dhanUMSi tribhAgazca bhavati boddhavyaH / eSA khalu siddhAnAmutkRSTAvagAhanA bhaNitA // 1 // sthAnakam |saMbhavocatvAdi // 177 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 178 // NaM bhagavao mahAvIrassa cattAri sayA vAINaM sadevamaNuyAsuraMmi logaMmi vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAisaMpayA hotthaa|| 400 // ||suutrm 106 // savve'viNaM vakkhArapavvae tyAdi, vakSaskAraparvatA ekamerupratibaddhA viMzatiste ca varSadharAsattau ctuHshtoccaaH|| 400 // __ ajiteNaM arahA addhapaMcamAiMdhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA, sagareNaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI addhapaMcamAiMdhaNusayAI uDe uccatteNaM hotthaa||450|||| sUtram 107 // savveviNaMvakkhArapavvayA sIAsIoAo mahAnaIo maMdarapavvayaMteNaM paMca paMca joyaNasayAiMuDe uccatteNaM paMca paMca gAuyasayAI uvveheNaM pa0, savveviNaMvAsaharakUDA paMca paMcajoyaNasayAI uDeuccatteNaM hotthA mUle paMca paMca joyaNasayAI vikkhaMbheNaM pa0, usabhe NaM arahA kosalie paMca dhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA, bharaheNaM rAyA cAuraMtacakkavaTTI paMcadhaNusayAiM urlDa uccatteNaM hotthA, somaNasagaMdhamAdaNavijuppabhamAlavaMtANaM vakkhArapavvayANaM maMdarapavvayaMteNaM paMca 2 joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM paMca paMca gAuyasayAI uvveheNaM pa0, savveviNaM vakkhArapavvayakUDA hariharissahakUDavajApaMca paMca joyaNasayAI uI uccatteNaM mUle paMca paMca joyaNasayAiM AyAmavikkhaMbheNaMpa0,savveviNaMnaMdaNakUDA balakUDavajApaMca paMcajoyaNasayAI uDe uccatteNaMmUle paMca paMcajoyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, sohammIsANesu kappesu vimANA paMca ra joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM p0||500|| sUtram 108 // savveviNaM vakkhAretyAdi zItAdinadIpratyAsattau merupratyAsattau ca paJcazatoccA iti, tathAsavveviNaM vAsetyAdi, tatra varSadhara 0 pavvae' ityAdi (pra0)10 ekakSetrapratibaddhA.....varSadharA: te ca catuH catu:zatoccAH (mu0)10 catu:zatoccAH, zItAdinadIpratyAsattau merupratyAsattau ca paJcazatoccA iti| tathA savveviNaM vakkhAre'tyAdi, tatra varSadharakUTAni (mu0)| sUtram 106 zatAdhikasthAnakam saMbhavocatvAdi sUtram 107-108 zatAdhikasthAnakam ajitasagarocatvAdiH mervAsannAdiH // 178 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 179 // sUtram 109 zatAdhikasthAnakam sanatakumArAdiH kUTAni zatadvayamazItyadhikam, kathaM? lahuhimava himava nisaDhe ekkArasa aTTha nava ya kuuddaaii| nIlAisu tisu navagaM aDhekkArasa jhaasNkhN||1|| eteSAM ca paJcaguNatvAt, vakSaskArakUTAni tvazItyadhikacatuHzatIsaMkhyAni, kathaM?, vijupahamAlavaMte nava nava sesesu satta sttev|sols vakkhAresuM cauro cauro ya kuuddaaii||1||(bRhtksse0156) eteSAM paJcaguNatvAt, paJcaguNatvaM ca jambUdvIpAdimerUpalakSitakSetrANAM paJcatvAt, sarvANyetAni paJcazatocchritAni, evaM mAnuSottarAdiSvapi, vaitADhyakUTAni tu sakrozaSaDyojanocchrayANi, varSakUTAnitu RSabhakUTAdInyaSTayojanocchritAnIti, harikUTaharisahakUTavarjanaM tviha tayoH sahasrocchrayatvAd, Aha ca-vijuppabhaharikUDo harissaho mAlavaMtavakkhAre / naMdaNavaNabalakUDo ubviddhA joynnshssN||1||ti // 500 // saNaMkumAramAhiMdesukappesu vimANA chajoyaNasayAI uI uccatteNaMpa0, cullahimavaMtakUDassa uvarillAocaramaMtAocullahimavaMtassa vAsaharapavvayassa samadharaNitale esa NaM cha joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM siharIkUDassavi, pAsassa NaM arahao cha sayA vAINaM sadevamaNuyAsure loe vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAIsaMpayA hotthA, abhicaMde NaM kulagare cha dhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA, vAsupujeNaM arahA chahiM purisasaehiM saddhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pvvie||600||||suutrm 109 // cullahimavaMtakUDasse tyAdi, iha bhAvArtho-himavAn yojanazatocchritastatkUTaMtu paJcazatocchritaM iti sUtroktamantaraM bhavatIti, abhicaMde NaM kulakare tti abhicandraH kulakaro'syAmavasarpiNyAM saptAnAM kulakarANAM caturthaH, tasyocchrayaH SaT dhanuHzatAni OkSullahimavati himavati niSadhe ekAdazASTau nava ca kUTAni / nIlAdiSu triSu navakamaSTakAdaza ca ythaasNkhym||1|| eteSAM paJca0 (pr0)| 0 vidyutprabha- mAlyavatornava nava zeSeSu sapta saptaiva / SoDaza vakSaskAreSu catvAri catvAri ca kUTAni // 1 // eteSAM ca pazca0 (pr0)| socchrAya0 (pra0)10 vidyutprabhaharikUTe 8 harisaho maalyvdvkssskaarH| nandanavane balakUTa udviddhA yojanasahasram // 1 // lahuhima mahaddhima nisaDhe (pr0)| // 17 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 180 // paJcAzadadhikAni // 600 // baMbhalaMtaesukappesu vimANA satta satta joyaNasayAI uhUM uccatteNaM pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa satta jiNasayA hotthA, samaNassa bhagavao mahAvIrassa satta veuvviyasayA hotthA, arihanemINaM arahA satta vAsasayAI desUNAI kevalapariyAgaM pAuNittA siddhe buddhe jAvappahINe, mahAhimavaMtakUDassaNaM uvarillAo caramaMtAo mahAhimavaMtassa vAsaharapavvayassa samadharaNitale esa NaM satta joyaNasayAI abAhAe aMtarepa0, evaM ruppikuuddssvi||700|| ||suutrm 110 // zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta jinazatAni kevalizatAnItyarthaH, tathA zramaNasya bhagavato mahAvIrasya sapta vaikriyazatAni | vaikriyalabdhimatsAdhuzatAnItyarthaH, ariDhetyAdi, desUNAI ti catuHpaJcAzatA dinAnAmUnAni, tatpramANatvAt chadyasthakAlasyeti, mahAhimavaMte tyAdau bhAvArtho'yaM-mahAhimavAn yojanazatadvayocchritastatkUTaM ca paJcazatocchritamiti sUtroktamantaraM bhvtiiti|| sUtram 110-111 zatAdhikasthAnakam brahmalAntakAdiH mahAzukrAdiH mahAsukkasahassAresu dosukappesu vimANA aTTha joyaNasayAI uddhaM uccatteNaM pa0, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe paDhame kaMDe aTThasu joyaNasaesu vANamaMtarabhomejavihArA pa0, samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa aTThasayA aNuttarovavAiyANaM devANaM gaikallANANaM ThikallANANaM AgamesibhadANaM ukkosiyA aNuttarovavAiyasaMpayA hotthA, imIseNaMrayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijAo bhUmibhAgAo aTThahiM joyaNasaehiM sUrie cAraM carati, arahao NaM ariTTanemissa aTTha sayAI vAINaM sadevamaNuyAsuraMmi logaMmi vAe aparAjiyANaM ukkosiyA vAIsaMpayA hotthaa||800||||suutrm 111 // imIse Na mityAdi, prathamaM kANDaM kharakANDaM kharakANDasya SoDazavibhAgasya prathamavibhAgarUpaM ratnakANDam, tatra yojana // 18 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAkaM| zrIabhaya0 vRttiyutam // 181 // sahasrapramANe adha upari ca yojanazatadvayaM vimucyAnyeSvaSTAsu yojanazateSu vaneSu bhavA vAnAste ca te vyantarAzca teSAM sambandhinaH sUtram bhUmivikAratvAdbhaumeyakAste ca te viharanti-krIDanti teSviti vihArAzca-nagarANi vAnavyantarabhaumeyakavihArA iti, aTTha saya 112-113 zatAdhikatti aSTa zatAni, keSAmityAha- aNuttarovavAiyANaM devANaM ti deveSUtpatsyamAnatvAt devA dravyadevA ityarthaH, teSAM gatiH-1 sthAnakam devagatilakSaNA kalyANaM yeSAM te gatikalyANAsteSAmevaM sthitiH- trayastriMzatsAgaropamalakSaNA kalyANaM yeSAM te tathA teSAm, AnatAdi graivayekatathA tatazcyutAnAmAgamiSyad- AgAmi bhadraM- kalyANaM nirvANagamanalakSaNaM yeSAM te AgamiSyadbhadrAsteSAm, kimityAha- vimAnAdiH ukkosie tyAdi // 800 // ANayapANayaAraNaacuesukappesu vimANA nava navajoyaNasayAI ukhu uccatteNaM pa0, nisaDhakUDassa NaM uvarillAo siharatalAo NisaDhassa vAsaharapavvayassa same dharaNitale esaNaM nava joyaNasayAI abAhAe aMtare pa0, evaM nIlavaMtakUDassavi, vimalavAhaNeNaM kulagareNaM nava dhaNusayAI uI uccatteNaM hotthA, imIseNaM raNappabhAe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo navahiM joyaNasaehiM savvuvarime tArArUve cAraM carai, nisaDhassa NaM vAsaharapavvayassa uvarillAo siharatalAo imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe paDhamassa kaMDassa bahumajjhadesabhAe esaNaM nava joyaNasayAiM abAhAe aMtare pa0, evaM niilvNtssvi||900||||suutrm 112 // nisahakUDassa Na mityAdi, ihAyaM bhAva:- niSadhakUTaM paJcazatocchritaM niSadhazca catuHzatocchrita iti yathoktamantaraM bhavatIti // 900 // // 181 // savveviNaM gevejavimANe dasa dasa joyaNasayAI uI uccatteNaM pa0, savveviNaMjamagapavvayA dasa dasa joyaNasayAI uI uccatteNaMpa0 dasa dasa gAuyasayAI uvveheNaM pa0 mUle dasa dasa joyaNasayAI AyAmavikkhaMbheNaM pa0, evaM cittavicittakUDAvibhANiyavvA, savvevi Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 182 // 113-135 zatAdhikasthAnakam anuttaravimAnAdiH jambUdvIpAyAmAdiH NaM vaTTaveyaddapavvayA dasa dasa joyaNasayAI uDe uccatteNaM pa0 dasa dasa gAuyasayAI uvveheNaM pa0 mUle dasa dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM pa0, savvattha samA pallagasaMThANasaMThiyA pa0, savveviNaM hariharissahakUDA vakkhArakUDavajA dasa dasa joyaNasayAI uDe uccatteNaM pa0, mUle dasa joyaNasayAI vikkhaMbheNaM, evaM balakUDAvi naMdaNakUDavajjA, arahAvi ariTThanemI dasa vAsasayAiMsavvAuyaM pAlaittA siddhe buddhe jAva savvadukkhappahINe, pAsassaNaM arahao dasa sayAI jiNANaM hotthA, pAsassaNaM arahaodasa antevAsIsayAiMkAlagayAI jAva savvadukkhappahINAI, paumaddahaDarIyaddahA ya dasa dasa joyaNasayAI AyAmeNaM p0||1000|| // sUtram 113 // aNuttarovavAiyANaM devANaM vimANA ekkArasa joyaNasayAI uI uccatteNaM pa0, pAsassa NaM arahao ikkArasa sayAI veubviyANaM hotthA / / 1100 / / / / sUtram 114 // mahApaumamahApuMDarIyadahANaM do do joyaNasahassAI AyAmeNaM pa0 // 2000 / / / / sUtram 115 / / imIseNaMrayaNappabhAe puDhavIe vairakaMDassa uvarillAo caramaMtAolohiyakkhakaMDassa heDillecaramaMte esaNaM tinni joyaNasahassAI abAhAe aMtare p0||3000||suutrm 116 // tigicchikesaridahANaM cattAri cattAri joyaNasahassAI AyAmeNaM p0|| 4000||||suutrm 117 // dharaNitale maMdarassaNaM pavvayassa bahumajjhadesabhAe ruyaganAbhIo caudisiM paJca 2 joyaNasahassAI abAhAe aMtare maMdarapavaepa0 ||5000||||suutrm 118 // sahassAreNaM kappe cha vimANAvAsasahassA p0||6000|| ||suutrm 119 // imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe rayaNassa kaMDassa uvarillAo caramaMtAopulagassa kaMDassa heDille caramaMte esaNaMsatta joyaNasahassAI // 182 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya vRttiyutam // 983 // sUtram 113-135 zatAdhikasthAnakam anuttaravimAnAdiH jambUdvIpAyAmAdiH abAhAe aMtare p0||7000 / / sUtram 120 // harivAsarammayANaM vAsA aTThajoyaNasahassAiMsAiregAI vitthareNaM p0||8000 ||||suutrm 121 // dAhiNabharahassaNaM jIvA pAINapaDINAyayA duhaosamudaM puTThA navajoyaNasahassAI AyAmeNaM pa0 ||9000||||suutrm 122 // maMdareNaM pavvae dharaNitale dasa joyaNasahassAI vikkhaMbheNaM pa0 ||10000||||suutrm 123 // jambUdIveNaMdIve egaMjoyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM p0||100000|||| sUtram 124 / / lavaNeNaM samudde do joyaNasayasahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaM pa0 ||200000||||suutrm 125 // pAsassa NaM arahao tinni sayasAhassIosattAvIsaMca sahassAI ukkosiyA sAviyAsaMpayA hotthaa||327000||suutrm 126 // dhAyaikhaMDeNaMdIve cattAri joyaNasayahassAiMcakkavAlavikkhaMbheNaM p0||400000||suutrm 127 // lavaNassaNaM samuddassa puracchimillAo caramaMtAo paJcacchimille caramaMte esa NaM paMca joyaNasayasahassAI abAhAe aNtrep0|| 500000|||suutrm 128 // bharaheNaM rAyA cAuraMtacakvavaTTI cha puvvasayasahassAI rAyamajjhe vasittA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pvvie||600000 ||||suutrm 129 // jambUdIvassaNaMdIvassa puracchimillAoveiyaMtAodhAyaikhaMDacakkavAlassa paccacchimillecaramaMte satta joyaNasayasahassAI abAhAe aNtrep0||700000||||suutrm 130 // mAhideNaM kappe aTTha vimaannaavaassyshssaaiNp0||800000| ||suutrm 131 / / // 183 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 184 // ajiyassaNaM arahaosAiregAInava ohinANisahassAI hotthaa||9000 saadhik||||suutrm 132 // sUtram purisasIheNaM vAsudeve dasa vAsasayasahassAiMsavvAuyaM pAlaittA paJcamAe puDhavIe neraiesuneraiyattAe uvvnne||1000000|||| 113-135 zatAdhikasUtram 133 // sthAnakam samaNe bhagavaM mahAvIre titthagarabhavaggahaNAo chaTTe poTTilabhavaggahaNe egaM vAsakoDiM sAmannapariyAgaM pAuNittA sahassAre kappe anuttara vimAnAdiH sacaTThavimANe devattAe uvvnne||10000000|suutrm 134 // jambUdvIpA yAmAdiH usabhasirissa bhagavaocarimassayamahAvIravaddhamANassa egAsAgarovamakoDAkoDI abAhAe aNtrep0||100000000000000 // // sUtram 135 // savvevi NaM jamage tyAdi, uttarakuruSu nIlavadvarSadharasya- dakSiNata: zItAyA mahAnadyA ubhayoH kUlayojhai yamakAbhidhAnau / parvatau staH, te ca paJcasvapyuttarakuruSu dvayordvayorbhAvAddaza, evaM cittavicittakUDAvi ti paJcasudevakuruSu yamakavattatsadbhAvAt paJca citrakUTAH paJca vicitrakUTA iti, savvevi Na mityAdi, sarve'pi vRttA vaitADhyA viMzatiH zabdApAtyAdayaH, savvevi NaM harI tyAdi, harikUTaM vidyutprabhAbhidhAne gajadantAkAravakSaskAraparvate harisahakUTaM tumAlyavadvakSaskAre, etAni ca paJcasvapi mandareSu bhAvAt paJca paJca bhavanti sahasrocchritAni ca, vakkhArakUDavajja tti zeSavakSaskArakUTeSvevamuccatvaM nAstyeteSvevAstItyarthaH, evaM balakUDAvi tti paJcasu mandareSu paJca nandanavanAni teSu pratyekamaizAnyAM dizi balakUTAbhidhAnaM kUTamasti, tataH paJca tAni sahasrocchritAni ca, nandanakUDavaja tti zeSANi nandanavaneSu pratyekaM pUrvAdidigvidigvyavasthitAni catvAriMzatsaMkhyAni 0 uttarataH (mu0)| Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 185 // nandanakUTAni varjayitvA, tAni sAhamrikANi na bhavantItyarthaH / arahe tyAdi, kumAratve trINi varSazatAnyanagAratve saptatyevaM sUtram daza zatAni, paumaddahapuMDarIyaddaha tti padmahRdaH zrIdevInivAso himavadvarSadharaparvatoparivartI puNDarIkahrado lakSmIdevInivAsaH 113-135 shtaadhikshikhrivrssdhroprivrtiiti||1000|| tathA mahApadmamahApuNDarIkahradau mahAhimavadrukmivarSadharayoruparivarttinau hrIbuddhidevyo- sthAnakam nivAsabhUtAviti // 2000 // imIse NaM rayaNe tyAdi,ayamiha bhAvArtha:- ratnaprabhApRthivyAH prathamasya SoDazavibhAgasya anuttara vimAnAdiH kharakANDAbhidhAnakANDasya vajrakANDaM nAma dvitIyaM kANDaM vaiDUryakANDaM tRtIyaM lohitAkSakANDaM caturthaM tAni ca pratyekaM jambUdvIpA yAmAdiH sAhanikANIti trayANAM yathoktamantaraM bhvtiiti||3000|| tigiMcchikesarihRdau niSadhanIlavadvarSadharoparisthitau dhRtikIrtidevInivAsAviti ||4000||dhrnnitle ityAdi, dharaNitale- dharaNyAM same bhUbhAga ityarthaH, ruyaganAbhIo tti aTThapaeso ruyago tiriya logassa majjhayAraMmi / esappabhavo disANaM eseva bhave aNudisANaM // 1 // (AcA0 ni0 42) ti| rucaka eva nAbhi: cakrasya / tumbamiveti rucakanAbhiH, tatazcatasRSvapi dikSu paJca paJca sahasrANi merustasya dazasahasraviSkambhatvAditi // 5000 // imIse BNa mityAdi, ratnakANDaM prathamaM pulakakANDaM saptamamiti sapta sahasrANi / / 7000||hrivsse tyAdi, ihArthe gAthArddha- harivAse igavIsA culasIi sayA kalA ya ekkA ya (bRhatkSe0 31) tti // 8000 // dAhiNe tyAdi dakSiNo bhAgo bharatasyeti dakSiNArddhabharataM. tasya jIveva jIvA- RjvI sImA prAcInaM- pUrvataHpratIcInaM- pazcimataH AyatA- dIrghA prAcInapratIcInAyatA duhao tti ubhayataH pUrvAparapArzvayorityarthaH, samudraM-lavaNasamudraMspRSTA-chuptavatI nava sahasrANyAyAmata ihoktA, sthAnAntare tu tadvizeSo'yaM 'nava sahasrANi sapta zatAnyaSTacatvAriMzadadhikAni dvAdaza ca kalA' iti // 9000 // lavaNe tyAdi, tatra jambUdvIpasya lakSaM 7 aSTapradezo rucakastiryaglokasya mdhye| eSa prabhavo dizAmeSa eva bhavedanudizAm // 1 // // 15 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 186 // sUtram 113-135 | zatAdhikasthAnakam anuttara| vimAnAdiH | jambUdvIpAyAmAdiH catvAri lavaNasyeti paJca // 500000 / jambUddIvasse tyAdi, tatra lakSaM jambUdvIpasya dvelavaNasya catvAri dhAtakIkhaNDasyeti sapta lakSANyantaraM sUtroktaM bhavatIti 700000||ajitsyaahNtH sAtirekANi navAvadhijJAnisahasrANi, atirekazcatvAri zatAni, idaM ca sahasrasthAnakamapi sad lakSasthAnakAdhikAre yadadhItaM tat sahasrazabdasAdhAdvicitratvAdvA sUtragaterlekhakadoSAdveti // 900000 / puruSasiMhaH paJcamavAsudevaH // 1000000 / samaNe tyAdi, kila bhagavAn poTTilAbhidhAno rAjaputro babhUva, tatra ca varSakoTiM pravrajyAM pAlitavAnityeko bhavaH, tato devo'bhUditi dvitIyaH, tato nandanAbhidhAno rAjasUnucchatrAgranagaryAM jajJe iti tRtIyaH, tatra varSalakSaM sarvadA mAsakSapaNena tapastaptvA dazamadevaloke puSpottaravaravijayapuNDarIkAbhidhAne vimAne devo'bhavaditi caturthastato brAhmaNakuNDagrAme RSabhadatabrAhmaNasya bhAryAyA devAnandAbhidhAnAyAH kukSAvutpanna iti paJcamastatastryazItitame divase kSatriyakuNDagrAAme nagare siddhArthamahArAjasya trizalAbhidhAnabhAryAyAH kukSAvindravacanakAriNA harinaigameSinAmnA devena saMhRtastIrthakaratayA ca jAta iti SaSThaH, uktabhavagrahaNaM hi vinA nAnyadbhavagrahaNaM SaSThaM zrUyate bhagavata ityetadeva SaSThabhavagrahaNatayA vyAkhyAtam, yasmAcca bhavagrahaNAdidaMSaSThaMtadapyetasmAt SaSThameveti suSThUcyate tIrthakarabhavagrahaNAtSaSThe poTTilabhavagrahaNe iti ||10000000||usbhetyaadi, usabhasirissa tti prAkRtatvena zrIRSabha iti vAcye vyatyayena nirdezaHkRtaH, ekA sAgaropamakoTIkoTIti dvicatvAriMzatA varSasahasraiH kiJcitsAdhikairUnA'pyalpatvAdvizeSasyAvizeSitokteti // 100000000000000||ih ya ete anantaraM saMkhyAkramasambandhamAtreNa sambaddhA vividhA vastuvizeSA uktAsta eva viziSTatara 0 trizilA (pr0)| // 186 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 187 // sUtram 136 dvAdazAGgam AcArAGgAdhikAraH sambandhasambaddhA dvAdazAGge prarUpyanta iti dvAdazAGgasyaiva svarUpamabhidhitsurAha duvAlasaMge gaNipiDage pa0 taM0- AyAre sUyagaDe ThANe samavAe vivAhapannattINAyAdhammakahAo uvAsagadasAo aMtagaDadasAo aNuttarovavAiyadasAo paNhAvAgaraNAI vivAgasue ditttthivaae|se kiM taM AyAre?, AyAreNaM samaNANaM niggaMthANaM AyAragoyaraviNayaveNaiyaTThANagamaNacaMkamaNapamANajogajuMjaNabhAsAsamitiguttIsejovahibhattapANauggamauppAyaNaesaNAvisohisuddhAsuddhaggahaNavayaNiyamatavovahANasuppasatthamAhijai, se samAsao paJcavihe pa0 taM0-NANAyAre daMsaNAyAre carittAyAre tavAyAre viriyAyAre, AyArassaNaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejAo paDivattIo saMkhejA veDhA saMkhejA silogA saMkhejAo nijuttIo, seNaM aMgaTThayAe paDhame aMge dosuyakkhaMdhA paNavIsaM ajjhayaNA paMcAsIiMuddesaNakAlA paMcAsIiMsamuddesaNakAlA aTThArasa padasahassAI padaggeNaM saMkhenA akkharA aNaMtA gamA aNaMtA pajjavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA nibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA ApavijaMti paNNavikhaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsijaMti uvadaMsikhaMti, se evaM AyA evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti daMsijjaMti nidaMsijaMti uvadaMsikhaMti / setaM aayaare| sUtram 136 // 'duvAlasaMge ityAdi, athavottarottarasaMkhyAkramasaMbaddhArthaprarUpaNamanantaramakAri, sAmprataM saMkhyAmAtrasaMbaddhapadArthaprarUpaNAyopakramyate-'duvAlasaMge' ityAdi, tatra zrutaparamapuruSasyAGgAnIvAGgAni, dvAdazAGgAni- AcArAdIni yasmiMstavAdazAGgam, guNAnAMgaNo'syAstItigaNI-AcAryastasya piTakamiva piTakaM-sarvasvabhAjanaMgaNipiTakam, athavA gaNizabdaH paricchedavacanaH, tathA coktaM-AyAraMmi ahIe janAo hoi samaNadhammo ya / tamhA AyAradharo bhaNNai paDhamaM gaNiTThANaM // 1 // O AcAre'dhIte yat jJAto bhavati zramaNadharmastu / tasmAdAcAradharo bhaNyate prathamaM gaNisthAnam // 1 // 8 // 187 // Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 188 // sUtram 136 dvAdazAGgam AcArAGgAdhikAraH (AcA0 ni010) paricchedasthAnamityarthaH, tatazca paricchedasamUho gaNipiTakam, atra caivaM padUghaTanA- yadetadgaNipiTakaM tad dvAdazAGgaM prajJaptam, tadyathA- AcAraH sUtrakRta ityaadi| se kiM ta mityAdi, atha kiM tadAcAravastu?, AcaraNaM- AcAraH Acaryata iti vA AcAraH, ko'yamAcAraH?, sAdhvAcarito jJAnAdyAsevanavidhiriti bhAvArthaH, etatpratipAdako grantho'pyAcAra evocyate, AyAreNaM ti anenAcAreNa karaNabhUtena zramaNAnAmAMcArAdyAkhyAyata iti yogaH, athavA AcAre'dhikaraNabhUte Namiti vAkyAlaGkAre zramaNAnAM tapaHzrIsamAliGgitAnAM nirgranthAnAM sabAhyAbhyantaragrantharahitAnAm, Aha-zramaNA nirgranthA eva bhavantIti vizeSaNaM kimarthamiti?, ucyate, zAkyAdivyavacchedArtham, uktaMca-niggaMthasakkAtAvasageruyaAjIva paMcahA samaNa tti / tatrAcAro-jJAnAdyanekabhedabhinnaH gocaro-bhikSAgrahaNavidhilakSaNo vinayo- jJAnAdivinayaH vainayika-tatphalaM karmakSayAdi sthAnaM-kAyotsargopavezanazayanabhedAt trirUpaMgamanaM-vihArabhUmyAdiSu gatizcaGkamaNaM-upAzrayAntare zarIrazramavyapohAdyarthamitastataH saJcaraNaM pramANaM- bhaktapAnAbhyavahAropadhyAdermAnaM yogayojanaM-svAdhyAyapratyupekSaNAdivyApAreSu pareSAM niyojanaM bhASA-saMyata bhASA satyA'satyAmRSArUpA samitayaH- IryAsamityAdyAH paJca guptayo- manoguptyAdayastisraH tathA zayyA ca- vasatirupadhizcavastrAdiko bhaktaM ca- azanAdi pAnaM ca- uSNodakAdIti dvandvaH, tathA udgamotpAdanaiSaNAlakSaNAnAM doSANAM vizuddhiH- abhAva udgamotpAdanaiSaNAvizuddhistataH zayyAdInAmudramAdivizuddhyA zuddhAnAM tathAvidhakAraNe'zuddhAnAM ca grahaNaM zayyAdigrahaNam, tathA vratAni- mUlaguNA niyamAH- uttaraguNAstapaupadhAnaM- dvAdazavidhaM tapaH, tata AcAraca gocarazcetyAdi yAvaguptayazca zayyAdigrahaNaM 0vastu? yaddhA atha ko'yamAcAra:? Acaryata..AcAra: sAdhvAcarito(mu0) cAro vyAkhyA0(mu0) 0 nirgranthazAkyatApasagairikAjIvikAH paJcadhA zramaNAH10 vyapohArtha0 (mu0)10 bhASA:- saMyatasya bhASA: (mu0)| Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 189 // AcArA cavratAni ca niyamAzca tapaupadhAnaM ceti samAhAradvandvastatastacca tatsuprazastaM ceti karmadhArayaH, etatsarvamAkhyAyate-abhidhIyate, sUtram 136 eteSu cAcArAdipadeSu yatra kvacidanyataropAdAne anyatarasya gatArthasyAbhidhAnaM tatsarvaM ttpraadhaanykhyaapnaarthmevetyvseymiti| dvAdazAGgam se samAsao ityAdi, sa AcAro yamadhikRtya granthasyAcAra iti saMjJA pravarttate samAsataH saMkSepataH paJcavidhaH prajJaptaH, tadyathA- GgAdhikAraH jJAnAcAra ityAdi, tatrajJAnAcAraH-zrutajJAnaviSayaH kAlAdhyayanavinayAdhyayanAdirUpo vyavahAro'STadhA darzanAcAraH samyaktvavatAM vyavahAro niHzaGkitAdirUpo'STadhA cAritrAcAraH cAritriNAM samityAdipAlanAtmako vyavahAraH tapaAcAro dvAdazavidhatapovizeSAnuSThitiH vIryAcAro jJAnAdiprayojaneSu vIryasyAgopanamiti, AyArassa tti AcAragranthasya NamityalaGkAre parittA saMkhyeyA AdyantopalabdhernAnantA bhavatItyarthaH, kA?- vAcanA-sUtrArthapradAnalakSaNA, avasarpiNyutsarpiNIkAlaM vA pratItya, parItte ti saMkhyeyAnyanuyogadvArANi-upakramAdIni, adhyayanAnAmeva saMkhyeyatvAt prajJApakavacanagocaratvAcca saMkhejjAopaDivattIo tti dravyAdipadArthAbhyupagamA pratimAdyabhigrahavizeSA vA saMkhejjA veDha tti veSTakA:- chandovizeSAH, ekArthapratibaddhavacanasaGkaliketyanye, saMkhejjA siloga tti zlokAH- anuSTupchandAMsi saMkhyAtA:niryuktayaH niryuktAnAM- sUtre'bhidheyatayA vyavasthApitAnAmarthAnAM yukti:- ghaTanA viziSTA yojanA niryuktayuktiH, etasmiMzca vAcye yuktazabdalopAnniyuktirityucyate, etAzca nikSepaniyuktyAdyAH saMkhyeyA iti|sennN mityAdi sa AcAroNamityalaGkAre aGgArthatayA aGgalakSaNavastutvena prathamamaGgaM sthApanAmadhikRtya, racanApekSayA tu dvAdazamaGgaM prathamam, pUrvagatasya sarvapravacanAt pUrvaM kriyamANatvAditi, dvau zrutaskandhau adhyayana taskanyA adhyyn-8||189|| samudAyalakSaNI, paJcaviMzatiradhyayanAni, tadyathA- satthapariNNA 1 logavijao 2 sIosaNijja 3 saMmattaM 4 / AvaMti 5 dhuya 6 (r)bhavantItyartha: kA:? vAcanA:..lakSaNA0 (mu0)| 7 prite(mu0)| 0 dravyArthe padArthAbhyupagamA mantAtarANItyarthaH (mu0)| 0 vAkye (mu0) 0 pUrvaM tsy(mu0)| Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 190 // sUtram 136 dvAdazAGgam AcArAgAdhikAraH vimoho 7 mahApariNNo 8 vahANasuyaM 9||1||iti prathamazrutaskandhaH, piMDesaNa 1 seji 2 riyA 3 bhAsajjAyA ya 4 vattha 5 pAesA 6 / / uggahapaDimA 7 sattasattikkayA 14 bhAvaNa 15 vimuttI 16||2||iti dvitIyazrutaskandhaH, evametAni nizIthavarjAni paJcaviMzatira-8 dhyayanAni, tathA paJcAzItiruddezanakAlAH, kathaM? ucyate, aGgasya zrutaskandhasyAdhyayanasyoddezakasya caiteSAM caturNAmapyeka evoddezanakAlaH, evaM ca zastraparijJAdiSu paJcaviMzatAvadhyayaneSu krameNa sapta 1 SaT 2 catu 3 zcatuH 4 SaT 5 paJca 6 aSTa 7 sapta 8 catu 9 rekAdaza 10 tri 11 tri 12 dvi 13 dvi 14 dvi 15 dvi 16 saMkhyA uddezanakAlAH SoDazasvadhyayaneSu zeSeSu navasu navaiveti, iha saGgrahagAthA- satta ya cha cau cauro cha paJca aTTeva satta cauro ya / ekkArA ti ti do do do do sattekka ekko y||1|| tti, evaM samuddezanakAlA api bhaNitavyAH, aSTAdaza padasahasrANi padAgreNa prajJaptaH, iha yatrArthopalabdhistatpadam, nanu yadi dvau zrutaskandhau paJcaviMzatiradhyayanAnyaSTAdaza padasahasrANi padAgreNa bhavanti tato yadbhaNitaM navabaMbhaceramaio aTThArasapadasahassio veu tti tatkathaM na virudhyate?, ucyate, yat dvau zrutaskandhAvityAdi tadAcArasya pramANaM bhaNitam, yatpunaraSTAdaza padasahasrANi tannavabrahmacaryAdhyayanAtmakasya prathamazrutaskandhasya pramANam, vicitrArthabaddhAni ca sUtrANi, gurUpadezatasteSAmartho'vaseya iti, saMkhyeyAni akSarANi, veSTakAdInAM saMkhyeyatvAt, anantA gamAH, iha gamA:- arthagamA gRhyante arthaparicchedA ityarthaH, te cAnantAH, ekasmAdeva sUtrAttattaddharma-viziSTAnantadharmAtmakavastupratipatteH, anye tu vyAcakSate-abhidhAnAbhidheyavazatogamA bhavanti, te cAnantAH, anantAH paryAyAH svaparabhedabhinnA akSarArthaparyAyA ityarthaH, parittAstrasA AkhyAyanta iti yogaH, basantIti trasAH-dvIndriyAdayaste ca parittAnAnantAH, evaMrUpatvAdeva teSAm, anantAH sthAvarA vanaspatikAyasahitAH, kiMbhUtA 0 parIttA0 (pr0)| // 190 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 191 // sUtram 137 dvAdazAGgam sUtrakRtAgAdhikAraH ete?- sAsayA kaDA nibaddhA nikAiya tti zAzvatAH dravyArthatayA avicchedena pravRtteH kRtAH paryAyArthatayA pratisamayamanyathAtvAvApternibaddhAH-sUtra eva grathitA nikAcitA- niyuktisaGgrahaNihetUdAharaNAdibhiH pratiSThitA jinaiH prajJaptA bhAvAH- padArthA anye'pyajIvAdayaH AghavijaMti tti prAkRta-zailyA AkhyAyante-sAmAnyavizeSAbhyAM kathyanta ityarthaH, prajJApyantenAmAdibhedAbhidhAnena, prarUpyante nAmAdisvarUpakathanena, yathA 'pajjAyANabhidheya' mityAdi, darzyante upamAmAtrataH yathA gaurgavayastathA' ityAdi, nidarzyante hetudRSTAntopanyAsena upadarzyante upanayanigamanAbhyAMsakalanayAbhiprAyatoveti, sAmpratamAcArAGgagrahaNaphalapratipAdanAyAha-se eva mityAdi, sa ityAcArAGgagrAhako gRhyate, evaM Aya tti asmin bhAvataH samyagadhIte satyevamAtmA bhavati, taduktakriyApariNAmAvyatirekAt sa eva bhavatItyarthaH, idaMca sUtraM pustakeSuna dRSTaM nandyAMtudRzyate itIha vyAkhyAtamiti, evaM kriyAsArameva jJAnamiti khyApanArthaM kriyApariNAmamabhidhAyAdhunA jJAnamadhikRtya Aha- evaM nAya tti idamadhItya evaM jJAtA bhavati yathaivehoktamiti, evaM vinnAya tti vividho viziSTo vA jJAtA vijJAtA evaM vijJAtA bhavati , tantrAntarIyajJAtRbhyaH pradhAnatara ityarthaH, eva mityAdi nigamanavAkyam, evaM- anena prakAreNAcAragocaravinayAdyabhidhAnarUpeNa caraNakaraNaprarUpaNatA AkhyAyata iti caraNaM vratazramaNadharmasaMyamAdyanekavidhaM karaNaM-piNDavizuddhisamityAdyanekavidhaM tayoH prarUpaNatA-prarUpaNaiva AkhyAyate ityAdi pUrvavaditi, se taM AyAre tti tadidamAcAravastu athavA so'yamAcAro yaH pUrvapRSTa iti // 1 // // 136 // se kiMtaMsUyagaDe?,sUyagaDeNaM sasamayA sUijjaMti parasamayA sUijjati sasamayaparasamayA sUijjati jIvA sUijjaMti ajIvA sUijaMti jIvAjIvA sUijjaMti logo sUijjati alogo sUijjati logAlogo suijjati, sUagaDeNaMjIvAjIvapuNNapAvAsavasaMvaranijjaraNabaMdha(r) bhavati- tantrAntarIyajJAtA bhavati, tantrA0 (mu0)| 0 pUrva dRSTa (mu0)| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya vRttiyutam // 192 // sUtram 137 dvAdazAGgam sUtrakRtAGgAdhikAra: vasANA payatthA suijjati, samaNANaM acirakAlapavvaiyANaM kusamayamohamohamaimohiyANaM saMdehajAyasahajabuddhipariNAmasaMsaiyANaM pAvakaramalinamaiguNavisohaNatthaM asIassa kiriyAvAiyasayassa caurAsIe akiriyavAINaM sattaTThIe aNNANiyavAINaM battIsAe veNaiyavAINaM tiNhaM tevaTThINaM aNNadiTThiyasayANaM vUhaM kiccA sasamae ThAvijjati NANadiTuMtavayaNaNissAraM suTu darisayaMtA vivihavittharANugamaparamasambhAvaguNavisiTThA mokkhapahoyAragA udArA aNNANatamaMdhakAraduggesudIvabhUAsovANAceva siddhisugaigihuttamassa NikkhobhanippakaMpA suttatthA, suyagaDassa NaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejAo paDivattIo saMkhejjA veDhA saMkhejjA silogA saMkhejjAo nijuttIo, seNaM aMgaThThayAe docce aMge do suyakkhaMdhA tevIsaM ajjhayaNA tettIsaM uddesaNakAlA tettIsaM samuddesaNakAlA chattIsaMpadasahassAI payaggeNaMpa0 saMkhejjA akkharA aNaMtA gamA arNatA pajjavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA AghavinaMti paNNavikhaMti parUvijaMti nidaMsirjati uvadaMsikhaMti, se evaM AyA evaMNAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavinaMti paNNavijaMti parUvijaMti nidaMsijaMti uvadaMsijjaMti, setaM sUagaDe // 2 // // sUtram 137 // se kiM taM sUyagaDe sUca sUcAyAM' sUcanAt sUtraM sUtreNa kRtaM sUtrakRtamiti rUDhyocyate, sUyagaDeNaM ti sUtrakRtena sUtrakRte vA svasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyam, tathA sUtrakRte jIvAjIvapuNyapApAzravasaMvaranirjarAbandhamokSAvasAnAH padArthAH sUcyante, tathA samaNANa mityAdi, atra ca zramaNAnAM matiguNavizodhanArthaM svasamayaH sthApyata iti vAkyArthaH, tatra zramaNAnAM kiMbhUtAnAM?acirakAlapravrajitAnAm, cirakAlapravrajitA hi nirmalamatayo bhavanti, aharnizaM zAstraparicayAdbahuzrutasaMparkAcceti, punaH (r) ihocyate (pr0)| 0 cirapravrajitA (pr0)| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 193 // sUtram 137 dvAdazAGgam sUtrakRtAGgAdhikAraH kiMbhUtAnAM?- kusamayamohamohamaimohiyANaM ti kutsitaH samaya:- siddhAnto yeSAM te kusamayAH- kutIrthikAsteSAM mohaHpadArtheSvayathAvabodhaH kusamayamohastasmAdyo mohaH- zrotRmanomUDhatA tena matirmohitA- mUDhatAMnItA yeSAM te kusamayamohamohamatimohitAH, athavA kusamayA:- kusiddhAntAsteSAM oghaH- saGgho makArastu prAkRtatvAt tasmAdyo mohoM - mUDhatA tena matirmohitA yeSAM te kusamayaughamohamatimohitAH, athavA kusamayAnAM- kutIrthikAnAM maudho mogho vA- zubhaphalApekSayA niSphalo yo mohastena matirmohitA yeSAM te kusamayamaughamohamatimohitAH kusamayamoghamohamatimohitA vA teSAm, tathA saMdehA:- vastutatvaM prati saMzayAH kusamayamohamohamatimohitAnAmiti vizeSaNasAnnidhyAt kusamayebhyaH sakAzAjAtA yeSAM te sandehajAtAH, tathA sahajAt-svabhAvasampannAt na kusamayazravaNasampannAdbuddhipariNAmAt-matisvabhAvAt saMzayo jAto yeSAM te sahajabuddhipariNAmasaMzayitAH sandehajAtAzca sahajabuddhipariNAmasaMzayitAzca ye te tathA teSAM zramaNAnAmiti prakramaH, kimata Aha-pApakaro viparyayasaMzayAtmakatvena kutsitapravRttinibandhanatvAdazubhakarmaheturata eva ca malinaH-svarUpAcchAdanAdanirmaloyomatiguNobuddhiparyAyastasya vizodhanAya- nirmalatvAdhAnAya pApakaramalinamatiguNavizodhanArtham / AsIyassa kiriyAvAi-sayassa tti azItyadhikasya kriyAvAdizatasya vyUhaM kRtvA svasamayaH sthApyata iti yogaH, evaM zeSeSvapi padeSu kriyA yojanIyeti, tatra nakartAraM vinA kriyA saMbhavatIti tAmAtmasamavAyinIM vadanti ye tacchIlAzca te kriyAvAdinaH, te punarAtmAdyastitvapratipattilakSaNA amunopAyenAzItyadhikazatasaMkhyA vijJeyAH-jIvAjIvAzravabandhasaMvaranirjarApuNyApuNyamokSAkhyAnnava padArthAn / viracayya paripATyA jIvapadArthasyAdhaH svaparabhedAvupanyasanIyau, tayoradho nityAnityabhedau, tayorapyadhaH kAlezvarAtmaniyati 70yathAvabodha: (pr0)|(r) mohaH-zrotRmanomUDhatA(mu0) 0 moho mogho vA(mu0) 0 kusmymohmoh(mu0)|7 eva malinaH (pra0) 0 na vinA kartA (pr0)| // 193 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 194 // sUtram 137 dvAdazAGgam sUtrakRtAGgAdhikAraH svabhAvabhedAH paJca nyasanIyAH, punaritthaM vikalpAH karttavyAH- asti jIvaH svato nityaH kAlata ityeko vikalpo, vikalpArthazcAyaM vidyate khalvAtmA svena rUpeNa nityazca kAlavAdinaH, uktenaivAbhilApena dvitIyo vikalpa IzvarakAraNikasya, tRtIyaH AtmavAdinazcaturtho niyativAdinaH paJcamaH svabhAvavAdinaH, evaM svata ityaparityajatA labdhAH paJca vikalpAH, parata ityanenApi paJca labhyante, nityatvAparityAgena caite daza vikalpAH, evamanityatvenApi dazaivetyekatra viMzatirjIvapadArthena / labdhAH, ajIvAdiSvapyaSTAsvevameva pratipadaM viMzatirvikalpAnAmato viMzatirnavaguNA zatamazItyuttaraM kriyAvAdinAmiti, caurAsIe akiriyavAINaM ti eteSAM ca svarUpaM yathA nandyAdiSu tathA vAcyam, navarametadvyAkhyAne puNyApuNyavarjAH sapta padArthAH | sthApyante, tadadhaH svataH paratazceti padadvayam, tadadhaH kAlAdInAM SaSThI yadRcchA nyasyate, tatazca nAsti jIvaH svataH kAlata ityeko vikalpaH, evamete caturazItirbhavanti / sattaTThIe annANiyavAINaM ti ete'pi tathaiva, navaraM jIvAdInnava padArthAnutpattidazamAnupari vyavasthApyAdhaH sapta sadAdayaH sthApyAH, tadyathA- sattvamasattvaM sadasattvamavAcyatvaM sadavAcyatvamasadavAcyatvaM sadasadavAcyatvamiti, tatra ko jAnAti jIvasya sattvamityeko vikalpaH, evamasattvamityAdi, tata ete sapta navakAstriSaSTiH, utpattestvAdyA eva catvAro vAcyAH, ityevaM saptaSaSTiriti, tathA battIsAe veNaiyavAINaM ti, ete caivaM- suranRpatijJAtiyatisthavirAdhamamAtRpitRRNAM pratyekaM kAyavAmanodAnaizcaturddhA vinayaH kArya ityabhyupagamavanto dvAtriMzaditi / evaM caiteSAM caturNA vAdiprakArANAM mIlane trINi triSaSTyadhikAni anyadRSTizatAni bhavantyata ucyate- tiNha mityAdi, vUhaM kicca tti pratikSepa kRtvA svasamayo jainasiddhAntaH sthApyate, yata evaM sUtrakRtena vidhIyate atastatsUtrArthayoH svarUpamAha- nANe tyAdi, nAnAanekadhA bahubhiH prakArairityarthaH, diTuMtavayaNanissAraM ti syAdvAdinA pUrvapakSIkRtAnAM pravAdinAM svapakSasthApanAya yAni // 194 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 195 // sUtram 138 dvAdazAGgam sthAnAnAdhikAraH dRSTAntavacanAnyupalakSaNatvAddhetuvacanAni ca tadapekSayA nissAraM-sAratAzUnyaM pareSAMmatamiti gamyate, suSTha-punarapratikSepaNIyatvena darzayantau- prakaTayantau tathA vividhazcAsau satpadaprarUpaNAdyanekAnuyogadvArAzritatvena vistArAnugamazca- anugamanIyAnekajIvAditattvAnAM vistAra:(ra)pratipAdanaM vividhavistArAnugamastathA paramasadbhAvaH- atyantasatyatA vastUnAmaidamparyamityarthastAveva guNau tAbhyAM viziSTau vividhavistArAnugamaparamasadbhAvaguNaviziSTau mokkhapahoyAraga tti mokSapathAvatArako, samyagdarzanAdiSu prANinAM pravartakAvityarthaH, udAra tti udArau sakalasUtrArthadoSarahitatvena nikhilataguNasahitatvena ca, tathA'jJAnameva tamaHandhakAramAtyantikAndhakAramathavA prakRSTamajJAnamajJAnatamaMtadevAndhakAramajJAnatamo'ndhakAramajJAnatamo'ndhakAramajJAnatamAndhakAra vA tena ye durgA- duradhigamAste tathA teSu tattvamArgeSviti gamyate dIvabhUya tti prakAzakAritvAddIpopamau sovANA ceva, tti sopAnAnIva- unnatArohaNamArgavizeSa iva siddhisugatigRhottamasyasiddhilakSaNA sugatiH siddhisugatirathavA siddhizca sugatizcasudevatvasumAnuSatvalakSaNA siddhisugatI tallakSaNaM yadgRhANAmuttamaM gRhottama-varaprAsAdastasya siddhisugatigRhottamasyArohaNa iti gamyate nikkhobhanippakaMpatti niHkSobhau vAdinA kSobhayituM- calayitumazakyatvAt niSprakampau svarUpato'pISavyabhicAralakSaNakampAbhAvAt, kAvityAha?- sUtrArthau sUtraM cArthazcaniyuktibhASyasaGgrahaNivRtti- cUrNipaJjikAdirUpa iti sUtrArthoM, zeSa kaNThyaM yAvat se taM sUyagaDe tti navaraM trayastriMzaduddezanakAlA:- cau 4 tiya 3 cauro 4 do 2 do 2 ekkArasa ceva haMti ekksraa| satteva mahajjhayaNA egasarA bIyasuyakhaMdhe // 1 // ityato gAthAto'vaseyA iti // 2 // // 137 // sekiMtaMThANe?, ThANeNaM sasamayA ThAvijanti parasamayA ThAvikhaMti sasamayaparasamayA ThAvijaMti jIvA ThAvijaMti ajIvA ThAvijaMti 7 tathAvidhazcAsau (mu0)| OM vistarapratipAdanaM (mu0)| 0 0tamAndhakAra0 (mu0)| 0 cAla0 (mu0)| Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 196 // sUtram 138 dvAdazAGgam sthAnAgAdhikAraH jIvAjIvA0 logA0 alogA0 logAlogA ThAvikhaMti, ThANeNaM davvaguNakhettakAlapajjavapayatthANaM 'selA salilA ya samuddA sUrabhavaNavimANa aagrnndiio|nnihiopurisjjaayaa sarAyagottAya joisNcaalaa||1||'ekkvihvttvvyNduvihjaavdsvihvttvvyN jIvANa poggalANa ya logaTThAI ca NaM parUvaNayA AghavijaMti, ThANassa NaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejjAo paDivattIo saMkhejjA veDhA saMkhejA silogA saMkhejAo saMgahaNIo, seNaM aMgaTThayAe taie aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA ekkavIsaM uddesaNakAlA ekavIsaM samuddesaNakAlA bAvattariM payasahassAI payaggeNaM pa0, saMkhejjA akkharA aNaMtA pajjavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti nidaMsikhaMti uvadaMsijaMti, se evaM AyA evaM NAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti, setaM tthaanne||3||||suutrm 138 // se kiM taM ThANe ityAdi, atha kiM tat sthAnaM?, tiSThantyasmin pratipAdyatayA jIvAdaya iti sthAnam, tathA cAha- ThANeNa mityAdi, sthAnena sthAne vA jIvAH sthApyante yathAvasthitasvarUpapratipAdanayeti hRdayam, zeSaM prAyo nigadasiddhameva, navaraM ThANeNamityasya punaruccAraNaM sAmAnyenaiva pUrvoktasyaiva sthApanIyavizeSapratipAdanAya vAkyAntaramimiti jJApanArtham, tatra davvaguNakhettakAlapajjavatti prathamAbahuvacanalopAmuvyaguNakSetrakAlaparyavAH padArthAnAM-jIvAdInAM sthAnena sthApyante iti prakramaH, tatra dravyaM dravyArthatA yathA jIvAstikAyo'nantAni dravyANi guNaH-svabhAvo yathopayogasvabhAvo jIvaH kSetraM- yathA asaMkhyeyapradezAvagAhano'sau, kAlo yathA anAdyaparyavasitaH, paryavA:- kAlakRtA avasthA yathA nArakatvAdayo bAlatvAdayo veti, selA ityAdi gAthAvizeSaH, tatra zailA- himavadAdiparvatAH sthApyante sthAneneti yogaH sarvatra, salilAzca gaGgAdyA mahAnadyaH 0 pratipAdanAyeti (mu0)| (c) sthAne (pr0)| // 196 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam | // 197 // sUtram 138 dvAdazAGgam sthAnAGgAdhikAraH sUtram 139 dvAdazAGgam samavAyAGgAdhikAraH samudrAH-lavaNAdayaHsUrAH-AdityA bhavanAni-asurAdInAM vimAnAni candrAdInAM AkarAH-suvarNAdyutpattibhUmayo nadyaH-sAmAnyA mahIkosIprabhRtayo nidhayaH- cakravartisambandhino naisarpAdayo nava purisajAya tti puruSaprakArA unnatapraNatAdibhedAH pAThAntareNa pussajoya tti upalakSaNatvAt puSyAdinakSatrANAM candreNa saha pazcimAgrimobhayapramAdikA yogAH svarAzca- SaDjAdayaH sapta gotrANi ca- kAzyapAdIni ekonapaJcAzat,joisaMcAla tti jyotiSa:- tArakarUpasya saJcalanAni tihiM ThANehiM tArArUve clejaa| (sthAnA0sU0141)ityAdinA sUtreNa sthApyantesthAneneti prkrmH||1||tthaa ekavidhaMca tadvaktavyakaM ca-tadabhidheyamityekavidhavaktavyakaM prathama adhyayane sthApyata iti yogaH, evaM dvividhavaktavyakaM dvitIye'dhyayane, evaM tRtIyAdiSu yAvaddazavidha-vaktavyaka dazame'dhyayane, tathA jIvAnAM pudgalAnAM ca prarUpaNatA''khyAyata iti yogaH, tathA logaTThAiM ca NaM ti lokasthAyinAM ca dharmAdharmAstikAyAdInAMprarUpaNatA-prajJApanA,zeSamAcArasUtravyAkhyAnavadavaseyam, navaramekaviMzatiruddezanakAlAH, kathaM? dvitIyatRtIyacaturtheSvadhyayaneSu catvArazcatvAra uddezakAH paJcame traya ityete paJcadaza, zeSAstu SaT, SaNNAmadhyayanAnAM SaDuddezanakAlatvAditi bAvattari padasahassAI ti aSTAdazapadasahasramAnAdAcArAddviguNatvAt sUtrakRtasya tato'pi dviguNatvAt sthAnasyeti // 3 // // 138 // sekiMtaMsamavAe?,samavAeNaMsasamayA sUijaMti parasamayA sUijaMti sasamayaparasamayAsUijaMti jAva logAlogA sUikhaMti, samavAeNaM egAiyANaM egatthANaM eguttariya parivuDDI ya duvAlasaMgassa ya gaNipiDagassa pallavagge samaNugAijjai ThANagasayassa bArasavihavittharassa suyaNANassa jagajIvahiyassa bhagavaosamAseNaM samoyAre Ahijjati, tattha yaNANAvihappagArA jIvAjIvA ya vaNNiyA vitthareNa avarevi abahuvihA visesA naragatiriyamaNuasuragaNANaM AhArussAsalesAAvAsasaMkhaAyayappamANauvavAyacavaNauggahaNovahi7 pramardakA0 (mu0)| 0 tadvaktavyaM (mu0)| 0 sUtrakRta: (pr0)| // 197 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 198 // sUtram 139 dvAdazAGgam samavAyAGgAdhikAraH veyaNavihANauvaogajogaiMdiyakasAya vivihAya jIvajoNI vikkhaMbhussehaparirayappamANaM vihivisesA ya maMdarAdINaM mahIdharANaM kulagaratitthagaragaNaharANaM sammattabharahAhivANa cakkINaMceva cakkaharahalaharANa ya vAsANa ya niggamA ya samAe ee aNNe ya evamAi ettha vitthareNaM atthA samAhijjaMti, samavAyassaNaM parittA vAyaNA jAva se NaM aMgaTThayAe cautthe aMge ege ajjhayaNe ege suyakkhaMdhe ege uddesaNakAle ege samuddesaNakAle ege coyAle padasayasahasse payaggeNaM pa0, saMkhejjANi akkharANi jAva caraNakaraNaparUvaNayA AghavikhaMti, setNsmvaae||4||||suutrm 139 // se kiM ta mityAdi, atha ko'sau samavAyaH?, sUtre tu prAkRtatvena vakAralopAt samAye ityuktam, samavAyanaM samavAyaH samyak pariccheda ityarthaH, taddhetuzca grantho'pi samavAyaH, tathA cAha- samavAyena samavAye vA svasamayAH sUcyante ityAdi kaNThyam, tathA samavAyena samavAye vA egAiyANaM ti ekadvitricaturAdInAM zatAntAnAM koTIkoTyantAnAM vA egatthANaM ti eke ca te arthAzcetyekArthAsteSAm, ayamarthaH ekeSAM keSAzcit na sarveSAM nikhilAnAM vaktumazakyatvAdarthAnAM jIvAdInAM eguttariya tti eka uttaro yasyAM sA ekottarA saiva ekottarikA, iha ca prAkRtatvAt hrasvatvam, parivuDDI ya tti parivRddhizceti samanugIyate samavAyeneti yogaH, tatra ca parivarddhanaM saMkhyAyAH samavaseyam, cazabdasya cAnyatra sambandhAdekottarikA anekottarikA ca, tatra zataM yAvadekotarikA parato'nekottariketi, tathA dvAdazAGgasya ca gaNipiTakasya pallavagge tti paryavaparimANaM abhidheyAditaddharmasaMkhyAnaM yathA parittA tasA ityAdi paryavazabdasya ca pallava tti nirdezaH prAkRtatvAt paryaGkaH palyaGka ityAdivaditi, athavA pallavA iva pallavA:- avayavAstatparimANaM samaNugAijati tti-samanugIyate- pratipAdyate, pUrvoktamevArthaM prapaJcayannAha- ThANage tyAdi, 'ThANagasayassa'tti sthAnakazatasyaikAdInAM zatAntAnAM ca saMkhyAsthAnAnAM ca tadvizeSitAtmAdipadArthAnAmityarthaH, // 198 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 199 // sUtram 139 dvAdazAGgam samavAyAgAdhikAraH tathA dvAdazavidho vistaro yasyAcArAdibhedena tat dvAdazavidhavistaraM tasya zrutajJAnasya jinapravacanasya, kiMbhUtasya? jagajjIvahitasya, bhagavataH zrutAtizayayuktasya samAsena saMkSepeNa samAcAraH- pratisthAnaM pratyaGgaMca vividhAbhidheyAbhidhAyakatvalakSaNo vyavahAraH AhijjAitti AkhyAyate, atha samAcArAbhidhAnAnantaraM tatra yaduktaM tadabhidhAtumAha- tattha ye tyAdi, tattha yatti tatraiva samavAye iti yogaH nAnAvidhaH prakAro yeSAM te nAnAvidhaprakArAH, tathAhi- ekendriyAdibhedena paJcaprakArA jIvAH punarekaikaH prakAraH paryAptAparyAptAdibhedena nAnAvidhaH, jIvAjIvA ya tti jIvA ajIvAzca varNitA vistareNa mahatA vacanasandarbheNa, apare'pi ca bahuvidhA vizeSA jIvAjIvadharmA varNitA iti yogaH, tAneva lezata Aha- naraye tyAdi, naraya ti nivAsanivAsinAmabhedopacArAnnArakAH, tatazca nArakatiryagmanujasuragaNAnAM sambandhina AhArAdayaH, tatra AhAra:- ojaAhArAdirAbhogikAnAbhogikasvarUpo'nekadhA ucchrAso'nusamayAdikAlabhedenAnekadhA, lezyA kRSNAdikA SoDhA, AvAsasaMkhyA yathA narakAvAsAnAM caturazItirlakSANItyAdikA AyatapramANamAvAsAnAmeva saMkhyAtAsaMkhyAtayojanAyAmatA upalakSaNatvAdasya viSkambhabAhalyaparidhimAnAnyapyatra draSTavyAni, upapAta ekasamayenaitAvatAmetAvatAvA kAlavyavadhAnenotpattiH cyavanamekasamayenaitAvatAmiyatA vA kAlavyavadhAnena maraNam, avagAhanA-zarIrapramANamaGgalAsaMkhyeyabhAgAdi avadhiH- aGgalAsaMkhyeyabhAgakSetraviSayAdiH, vedanA- zubhAzubhasvabhAvA, vidhAnAni- bhedA yathA saptavidhA nArakA ityAdi upayogaH- AbhinibodhikAdidazavidhaH, yogaH- paJcadazavidhaH, indriyANi- paJca dravyAdibhedAd viMzatirvA zrotrAdicchidrAdyapekSayA'STau vA kaSAyAH- krodhAdayaH - krAdhAdayaH AhArazcocchrAsazcetyAdirdvandvastataH kaSAyazabdAtprathamAbahuvacanalopo draSTavyaH tathA vividhA ca jIvayoniH- sacittAdikaM OvyavadhAname0 (pr0)| // 199 / / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 200 // sUtram 140 dvAdazAGgam vyAkhyAprajJaptiH jIvAnAmutpattisthAnam, tathA viSkambhotsedhaparirayapramANaM vidhivizeSAzca mandarAdInAM mahIdharANAmiti, tatra viSkambho-vistAra utsedhaH- uccatvaM parirayaH- paridhiHvidhivizeSA iti vidhayo- bhedA yathA mandarA jambUdvIpIyadhAtakIkhaNDIyapauSkarArddhikabhedAtridhA tadvizeSastu jambUdvIpako lakSoccaH zeSAstu paJcAzItisahasrocchritA iti, evamanyeSvapi bhAvanIyam, tathA kulakaratIrthakaragaNadharANAM tathA samastabharatAdhipAnAM- cakriNAM caiva tathA cakradharahaladharANAM ca vidhivizeSAH samAzrIyanta iti yogaH, tathA varSANAM ca bharatAdikSetrANAM nirgamAH- pUrvebhyaH uttareSAmAdhikyAni samAe tti samavAye caturthe aGge varNitA iti prakramaH, athaitannigamayannAha- ete coktAH padArthA anye ca ghanatanuvAtAdayaH padArthAH, evamAdayaH- evaMprakArAH, atra samavAye vistareNArthA:samAzrIyante, aviparItasvarUpaguNabhUSitA buddhyA'GgIkriyanta ityarthaH, athavA samasyante- kuprarUpaNAbhyaH samyakprarUpaNAyAM kSipyante, zeSaM nigadasiddhamAnigamanAditi // 5 // // 139 // se kiMtaM viyAhe?, viyAheNaM sasamayA viAhijjaMti parasamayA viAhijaMti sasamayaparasamayA viAhijjaMti jIvA viAhijaMti ajIvA viAhijjaMti jIvAjIvA viAhiljaMti loge viAhijjai aloeviyAhijjai logAloge viAhijjai, viyAheNaMnANAvihasuranariMdarAyarisivivihasaMsaiapucchiyANaM jiNeNaM vitthareNa bhAsiyANaM davvaguNakhettakAlapajjavapadesapariNAmajahatthibhAvaaNugamanikkhevaNayappamANasuniuNovakkamavivihappakArapagaDapayAsiyANaM logAlogapayAsiyANaM saMsArasamuddaruMdauttaraNasamatthANaM suravaisaMpUjiyANaM bhaviyajaNapayahiyayAbhinaMdiyANaMtamarayaviddhaMsaNANaMsudiTThadIvabhUyaIhAmatibuddhivaddhaNANaM chattIsasahassamaNUNayANaM vAgaraNANaMdasaNAosuyatthabahuvihappagArA sIsahiyatthAya guNahatthA, viyAhassaNaMparittA vAyaNA saMkhenAaNuogadArA saMkhenAo (r) vizeSA iti yogaH (pr0)| // 200 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 201 // sUtram 140 dvAdazAGgam vyAkhyAprajJaptiH paDivattIosaMkhejjA veDhA saMkhejA silogA saMkhenjAo nijuttIo,seNaM aMgaTThayAe paJcame aMge egesuyakkhaMdhe ege sAirege ajjhayaNasate dasa uddesagasahassAiMdasa samuddesagasahassAiMchattIsaM vAgaraNasahassAIcaurAsII payasahassAI payaggeNaM paNNattA, saMkhejAI akkharAI aNaMtA gamA aNaMtA pajjavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti nidaMsikhaMti uvadaMsikhaMti, se evaM AyA se evaMNAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti,se taM viyaahe||5||||suutrm 140 // se kiM taM viyAhe ityAdi,atha keyaM vyAkhyA? vyAkhyAyante arthA yasyAM sA vyAkhyA, viyAhe iti ca puMlliGganirdezaH prAkRtatvAt, viyAheNaM ti vyAkhyayA vyAkhyAyAMvAsasamayA ityAdIni nava padAni sUtrakRtavarNake vyAkhyAtatvAdiha kaNThyAni, viyAheNa mityAdi, nAnAvidhaiH surenarendraH rAjarSibhizca vivihasaMsaiya tti vividhasaMzayitai:-vividhasaMzayavadbhiH pRSTAni yAni tAni tathA teSAM nAnAvidhasuranarendrarAjaRSivividhasaMzayitapRSTAnAM vyAkaraNAnAM SaTtriMzataH sahasrANAM darzanAt zrutArthA vyAkhyAyanta iti pUrvApareNa vAkyasaMbandhaH, punaH kiMbhUtAnAM vyAkaraNAnAM?- jinene ti bhagavatA mahAvIreNa vitthareNa bhAsiyANaM vistareNa bhaNitAnAmityarthaH, punaH kiMbhUtAnAM?- davve tyAdi, dravyaguNakSetrakAlaparyavapradezapariNAmAnAM yathAstibhAvo'nugamanikSepanayapramANasunipuNopakramairvividhaprakAraiH prakaTaH pradarzito yairvyAkaraNaistAni tathA teSAm, tatra dravyANi-dharmAstikAyAdIni guNA- jJAnavarNAdayaH kSetraM- AkAzaM kAlaH- samayAdiH paryavAH- svaparabhedabhinnA dhAHathavA kAlakRtA avasthA navapurANAdayaH paryavAH pradezA-niraMzAvayavAH pariNAmAH- avasthAto'vasthAntaragamanAni yathA- yena prakAreNAstibhAvaH astitvaM-sattA yathA'sti 7 rAjaRSibhizca (pr0)| Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 202 // sUtram 140 dvAdazAGgam vyAkhyAprajJaptiH bhAvaH, anugamaH-saMhitAdivyAkhyAnaprakArarUpaH uddezanirdezanirgamAdidvArakalApAtmako vA nikSepo-nAmasthApanAdravyabhAvaivastuno nyAsaH nayapramANaM nayA-naigamAdayaH sapta dravyAstikaparyAyAstikabhedAt jJAnanayakriyAnayabhedAnnizcayavyavahArabhedAdvA dvau te eva tAveva vA pramANaM-vastutattvaparicchedanaM nayapramANaM tathA sunipuNaH- susUkSmaH suniguNo vA suSThu nizcitaguNa upakramaHAnupUrvyAdiH, vividhaprakAratA caiSAM bhedabhaNanata evopadarziteti, punaH kiMbhUtAnAM vyAkaraNAnAM?, lokAloko prakAzitau yeSu tAni tathA teSAm, tathA saMsArasamuddaruMdauttaraNasamatthANaM ti saMsArasamudrasya rundasya-vistIrNasya uttaraNe- tAraNe samarthAnAmityarthaH, ata eva surapatisaMpUjitAnAM- pracchakanirNAyakapUjanAt sUktatvena zlAghitatvAdvA tathA bhaviyajaNapayahiyayAbhiNaMdiyANa ti bhavyajanAnAM- bhavyaprANinAM prajA- loko bhavyajanaprajA bhavyajanapado vA tasyAstasya vA hRdayaiH- cittairabhinanditAnAManumoditAnAmiti vigrahaH, tathA tamorajasI- ajJAnapAtake vidhvaMsayati- nAzayati yattattamorajovidhvaMsaM tacca tad jJAnaM cala tamorajovidhvaMsajJAnaM tena suSThudRSTAni-nirNItAni yAni tAni tathA ata eva tAni ca tAni dIpabhUtAni ceti, ata eva tAni ca tAni IhAmatibuddhivarddhanAni ceti, teSAM tamorajovidhvaMsajJAnasudRSTadIpabhUtehAmatibuddhivarddhanAnAm, tatra IhA-vitarko matiHavAyo nizcaya ityarthaH, buddhiH- autpattikyAdizcaturvidheti, athavA tamorajovidhvaMsanAnAmiti pRthageva padaM pAThAntareNa sudRSTadIpabhUtAnAmiti ca, tathA chattIsasahassamaNUNayANaM ti anyUnakAniSaTtriMzat sahasrANi yeSAMtAni tathA, iha makAro'nyathA padanipAtazca prAkRtatvAdanavadya iti, vAgaraNANaM ti vyAkriyante- praznAnantaramuttaratayA'bhidhIyante nirNAyakena yAni tAni vyAkaraNAni teSAM darzanAt prakAzanAdupanibandhanAdityarthaH, athavA teSAM darzanA- upadarzakA ityarthaH, ka ityAha- sutatthabahuvihappayAra tti zrutaviSayA-arthAH zrutArthA abhilApyArthavizeSA ityarthaH, zrutA vA AkarNitA jinasakAze gaNadhareNa ye // 202 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 203 // sUtram 141 dvAdazAGgam jJAtAdharmakathA arthAste zrutArthAH, athavA zrutamiti sUtraM arthA- niryuktyAdaya iti zrutArthAste ca te bahuvidhaprakArAzceti vigrahaH zrutArthAnAM vA bahuvidhAH- prakArA iti vigrahaH,kimarthaM te vyAkhyAyanta ityAha- ziSyahitArthAya ziSyANAM hitaM anarthapratighAtArthaprAptirUpaM tadevArthaH prArthyamAnatvAttasya tasmai iti, kiMbhUtAste ata Aha- guNahastA- guNa evArthaprAptyAdilakSaNo hasta iva hastaH pradhAnAvayavo yeSAM te tathA, viyAhasse tyAditu nigamanAntaM sUtrasiddham, navaraMzatamihAdhyayanasya saMjJA, caturazItiH padasahasrANi padAgreNeti samavAyApekSayA dviguNatAyA ihAnAzrayaNAdanyathA tadviguNatve dvelakSe aSTAzItiH sahasrANi ca bhavantIti // 5 // // 140 // se kiM taM NAyAdhammakahAo?, NAyAdhammakahAsu NaM NAyANaM NagarAI ujANAI ceiAI vaNakhaMDA rAyANo 5 ammApiyaro samosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiaiDDIvisesA 10 bhogaparicAyA pavvajjAo suyapariggahAtavovahANAI pariyAgA 15 saMlehaNAobhattapaJcakkhANAIpAovagamaNAI devalogagamaNAiMsukulapaJcAyAyAiM 20 puNabohilAbhA aMtakiriyAo 22 ya AghavijaMti jAva nAyAdhammakahAsuNaMpavvaiyANaM viNayakaraNajiNasAmisAsaNavaresaMjamapaINNapAlaNadhiimaivavasAyadubbalANaM1 tavaniyamatavovahANaraNaduddharabharabhaggayaNissahayaNisiTThANaM 2 ghoraparIsahaparAjiyANaMsahapAraddharuddhasiddhAlayamagganiggayANaM 3visayasuhatucchaAsAvasadosamucchiyANaM 4 virAhiyacarittanANadaMsaNajaiguNavivihappayAranissArasunnayANaM5 saMsAraapAradukkhaduggaibhavavivihaparaMparApavaMcA 6 dhIrANa ya jiyaparisahakasAyaseNNadhiidhaNiyasaMjamaucchAhanicchiyANaM 7 ArAhiyanANadasaNacarittajoganissallasuddhasiddhAlayamaggamabhimuhANaMsurabhavaNavimANasukkhAiM aNovamAI bhuttUNa ciraMca bhogabhogANi tANi divvANi maharihANi tato ya kAlakkamacuyANaM jaha ya puNo laddhasiddhimaggANaM aMtakiriyA caliyANa ya sadevamANussadhIrakaraNakAraNANi / 203 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram dvAdazAma zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 204 // jAtAdharmakathA bodhaNaaNusAsaNANi guNadosadarisaNANi diTuMte paccaye yasoUNa logamuNiNo jahaTThiyasAsaNammi jaramaraNanAsaNakare ArAhiasaMjamA yasuralogapaDiniyattA oventi jaha sAsayaM sivaMsavvadukkhamokkhaM, ee aNNe ya evamAiatthA vitthareNa ya, NAyAdhammakahAsuNaM parittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA jAvasaMkhejAo saMgahaNIo, seNaM aMgaThThayAe chaThe aMge do suakkhaMdhA egUNavIsaM ajjhayaNA, te samAsao duvihA paNNattA, taMjahA- caritA ya kappiyA ya, dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paMca paMca akkhAiyAsayAI egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyAsayAI egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiyauvakkhAiyAsayAievameva sapuvvAvareNaM adbhuTThAo akkhAiyAkoDIo bhavaMtIti makkhAyAo, egUNatIsaM uddesaNakAlA egUNatIsaM samuddesaNakAlA saMkhenAI payasahassAI payaggeNaM paNNattA saMkhejjA akkharA jAva caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti, se taM nnaayaadhmmkhaao||6||||suutrm 141 / / se kiM ta mityAdi, atha kAstA jJAtAdharmakathA? jJAtAni- udAharaNAni tatpradhAnA dharmakathA jJAtAdharmakathA dIrghatvaM saMjJAtvAd athavA prathamazrutaskandho jJAtAbhidhAyakatvAt jJAtAni dvitIyastu tathaiva dharmakathAH, tatazca jJAtAni ca dharmakathAzca jJAtAdharmakathAH, tatra prathamavyutpattyarthaM sUtrakAro darzayannAha-nAyAdhammakahAsu Na mityAdi, jJAtAnAM- udAharaNabhUtAnAM meghakumArAdInAM nagarAdInyAkhyAyante, nagarAdIni dvAviMzatiH padAni kaNThyAni ca navaramudyAnaM- patrapuSpaphalacchAyopagavRkSoM - pazobhitaM vividhaveSonnatamAnasazca bahujano yatra bhojanArthaM yAtIti, caityaM-vyantarAyatanam, vanakhaNDo'nekajAtIyairuttamairvRkSarupazobhita iti, AghavijaMti iha yAvatkaraNAdanyAni paJca padAni dRzyAni yAvadayaM sUtrAvayavo yathA nAyAdhamme tyAdi, tatra (r)cchAyopagatavRkSo (mu0)| OM nantamAnazca (mu0)| / 204 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 vRttiyutam // 205 // sUtram 141 dvAdazAGgam jJAtAdharmakathA jJAtAdharmakathAsu NamityalaGkAre pravrajitAnAm, kva?- vinayakaraNajinasvAmizAsanavare karmavinayakare jinanAthasambandhini zeSapravacanApekSayA pradhAne pravacane ityarthaH, pAThAntareNa samaNANaM viNayakaraNajiNasAsaNaMmi pavare kiMbhUtAnAM?-saMyamapratijJAsaMyamAbhyupagamaH saiva duradhigamyatvAt kAtaranarakSobhakatvAdgambhIratvAcca pAtAlamiva pAtAlaM tatra dhRtamativyavasAyA durlabhA yeSAM te tathA, pAThAntareNa saMyamapratijJApAlane ye dhRtimativyavasAyAsteSu durbalA ye te tathA teSAm, tatra dhRtiH- cittasvAsthyaM matiH- buddhirvyavasAya:- anuSThAnotsAha iti, tathA tapasi niyamaH- avazyaMkaraNaM taponiyamo niyantritaM tapaH, saca tapaupadhAnaM 8 cAniyantritaM tapa eva zrutopacAra tapo vA taponiyama- tapaupadhAne te eva raNazca- kAtaranarakSobhakatvAt saGgrAmo duddharabhara tti zramakAraNatvAhurddharabharazva-durvahalohAdibhArastAbhyAM bhagnA iti bhagnakAH- parAmakhIbhUtAstathA nissahAnisaTThANaM ti niHsahA-8 nitarAmazaktAsta eva niHsahakA nisRSTAzca-nisRSTAGgA muktAGgAyete taponiyamatapaupadhAnaraNadurdharabharabhagnaka-niHsahakanisRSTAH, pAThAntareNa niHsahakaniviSTAsteSAm, iha ca prAkRtatvena kakAralopasandhikaraNAbhyAM bhagnA ityAdau dIrghatvamavaseyam, tathA ghoraparISahai: parAjitAzcAsahAzca- asamarthAHsantaHprArabdhAzca-parISahaireva vazIkartuMruddhAzca mokSamArgagamane ye te ghoraparISahaparAjitAsahaprArabdharuddhAH ata eva siddhAlayamArgAt-jJAnAdernirgatA:-pratipatitA yete tathA teca teceti teSAM ghoraparISahaparAjitAsahaprArabdharuddhasiddhAlayamArganirgatAnAm, pAThAntareNa ghoraparISahaparAjitAnAM tathA saha yugapadeva parISahairviziSTaguNazreNimArohantaH praruddharuddhAH- atiruddhAH siddhAlayamArganirgatAzca yete tathA teSAM sahapraruddharuddhasiddhAlayamArganirgatAnAm, tathA viSayasukhe tucche svarUpataH AzAvazadoSeNa- manorathapAratantryavaiguNyena mUrcchitA- adhyupapannA ye te tathA teSAM viSayasukhatucchAzAvaza-8 O kAtarajana0 (mu0), kAtarakSobha0 (pr0)| Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 206 // sUtram 141 dvAdazAGgam jJAtAdharmakathA doSamUrchitAnAM pAThAntareNa viSayasukhe yA mahecchA kasyAMcidavasthAyAMyA cAvasthAntare tucchAzA tayorvazaH-pAratantryaM tallakSaNena doSeNa mUrcchitA ye te tathA teSAM viSayasukhamahecchAtucchAzAvazadoSamUrchitAnAm, tathA virAdhitAni cAritrajJAnadarzanAni yaiste tathA, tathA yatiguNeSu vividhaprakAreSu mUlaguNottaraguNarUpeSu niHsArA:- sAravarjitAH palaJjiprAyaguNadhAnyA ityarthaH, tathA taireva yatiguNaiH zUnyakAH sarvathA abhAvAdye te tatheti, padatrayasya karmadhArayo'tasteSAM virAdhitacAritrajJAnadarzanayatiguNavividhaprakAraniHsArazUnyakAnAm, kimata Aha-saMsAre-saMsRtau apAraduHkhA- anantaklezA ye durgatiSu- nArakatiryakkumAnuSakudevatvarUpAsu bhavA- bhavagrahaNAni teSAM yA vividhAH paramparAH- pAramparyANi tAsAM ye prapaJcAste saMsArApAraduHkhadurgatibhavavividhaparamparAprapaJcAH, AkhyAyante iti pUrveNa yogaH, tathA dhIrANAMca- mahAsattvAnAm, kiMbhUtAnAM?-jitaM parISahakaSAyasainyaM yaiste tathA, dhRteH- manaHsvAsthyasya dhanikA:- svAmino dhRtidhanikAH, tathA saMyame utsAho-vIryaM nizcita:avazyaMbhAvI yeSAM te saMyamotsAhanizcitAstataH padatrayasya karmadhArayo'tasteSAM jitaparISahakaSAyasainyadhRtidhanikasaMyamotsAhanizcitAnAm, tathA ArAdhitA jJAnadarzanacAritrayogA yaiste tathA niHzalyo- mithyAdarzanAdirahitaH zuddhazca- atIcAraviyukto yaHsiddhAlayasya-siddharmArgastasyAbhimukhAyete tathA tataH padadvayasya karmadhArayaH atasteSAmArAdhitajJAnadarzanacAritrayoganiHzalyazuddhasiddhAlayamArgAbhimukhAnAm, kimata Aha-surabhavane- devatayotpAde yAni vimAnasaukhyAni tAni surabhavanavimAnasaukhyAni anupamAni jJAtAdharmakathAsvAkhyAyanta iti prakramaH, iha ca bhavanazabdena bhavanapatibhavanAni na vyAkhyAtAnyavirAdhitasaMyamapravrajitaprastAvAt, te hi bhavanapatiSu notpadyanta iti, tathA bhuktvA ciraM ca bhogabhogAn- manojJazabdAdIn tAMstathAvidhAn divyAn-svargabhavAn mahArhAn mahataH- AtyantikAn arhAn-prazastatayA pUjyAniti bhAvaH, tatazca-devalokAt kAlakrama Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 207 // sUtram 141 dvAdazAGgam jJAtAdharmakathA cyutAnAM yathA ca punarlabdhasiddhimArgANAM- manujagatAvavAptajJAnAdInAmantakriyA- mokSo bhavati tathA''khyAyata iti prakramaH, tathA calitAnAM ca- kathaJcitkarmavazataH parISahAdAvadhIratayA saMyamapratijJAyA bhraSTAnAM saha devairmAnuSAH sadevamAnuSAsteSAM sambandhIni dhIrakaraNe- dhIratvotpAdane yAni kAraNAni- jJAtAni tAni sadevamAnuSadhIrakaraNakAraNAni AkhyAyanta iti / prakramaH, iyamatra bhAvanA- yathA AryASADho devena dhIrIkRto yathA vA meghakumAro bhagavatA zailakAcAryo vA panthakasAdhunA dhIrIkRtaH evaM dhIrakaraNakAraNAni tatrAkhyAyante, kiMbhUtAni tAnItyAha- bodhanAnuzAsanAni bodhanAni- mArgabhraSTasya mArgasaMsthApanAni anuzAsanAni- duHsthasya susthatAsampAdanAni athavA bodhanaM- AmantraNaM tatpUrvakAnyanuzAsanAni bodhanAnuzAsanAni, tathA guNadoSadarzanAni- saMyamArAdhanAyAM guNA itaratra doSA bhavantItyevaMdarzanAni vAkyAnyAkhyAyanta iti yogaH, dRSTAntAn jJAtAni pratyayAMzca bodhikAraNabhUtAni vAkyAni zrutvA lokamunayaH zukaparivrAjakAdayo yathA ca yena ca prakAreNa sthitAH zAsane jarAmaraNanAzanakare jinAnAM sambandhinIti bhAvaH, tathA''khyAyanta iti yogaH, tathA ArAhitasaJjama tti eta eva laukikamunayaH saMyamavalitAzca jinapravacanaM prapannAH punaH paripAlitasaMyamAzca suralokaM gatvA caite suralokapratinivRttA upayanti yathA zAzvataM- sadAbhAvinaM zivaM- abAdhakaM sarvaduHkhamokSaM nirvANamityarthaH, ete coktalakSaNAH anye ca evamAdittha ti evamAdaya Adizabdasya prakArArthatvAdevaMprakArA arthAH- padArthAH, vitthareNa yatti vistareNa cazabdAt kvacitkecit saMkSepeNa AkhyAyanta iti kriyAyogaH nAyAdhammakahAsuNa mityAdi kaNThyamA nigamanAt, navaraM ekUNavIsamajjhayaNa tti prathame zrutaskandhe ekonaviMzati-8 dvitIye ca dazeti, tathA dasa dhammakahANaM vagA ityAdau bhAvaneyaM- ihaikonaviMzatiAtAdhyayanAni dArTAntikArthajJApanalakSaNa 0 punaH pAlita0 (pr0)| 0 ekUNatIsa0 (pr0)| Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAkaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 208 // sUtram 141 dvAdazAGgam jJAtAdharmakathA jJAtapratipAdakatvAttAni prathamazrutaskandhe, dvitIye tvahiMsAdilakSaNadharmasya kathA dharmakathA- AkhyAnakAnItyuktaM bhavati, tAsAM ca daza vargAH, varga iti samUhaH, tatazcArthAdhikArasamUhAtmakAnyadhyayanAnyeva daza vargA draSTavyAH, tatra jJAteSvAdimAni daza jJAtAni jJAtAnyeva, na teSvAkhyAyikAdisambhavaH, zeSANi nava jJAtAni, teSu punarekaikasmin paJca paJca catvAriMzadadhikAni AkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasyAmAkhyAyikAyAM paJca paJcopAkhyAyikAzatAni, tatrApyekaikasyAmupAkhyAyikAyAM paJcapaJcAkhyAyikopAkhyAyikAzatAni, evametAni saMpiNDitAni kiM saMjAtaM?- igavIsaM koDisayaM lakkhA paNNAsameva boddhavvA |1215000000 / evaM Thie samANe ahigayasuttassa patthAvo // 1 // (nandI0 hArI0) tadyathA dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM egamegAe dhammakahAe paMca paMca akkhAiyAsayAI egamegAe akkhAiyAe paMca paMca uvakkhAiyAsayAI egamegAe uvakkhAiyAe paMca paMca akkhAiyovakkhAiyAsayAiMti, evametAni sampiNDitAni kiM saMjAtaM?- paNuvIsaM koDisayaM 1250000000 ettha yasamalakkhaNAiyA jmhaa| navanAyayasaMbaddhA akkhAiyamAjhyA teNaM // 1 // to sohijaMti phuDaM imAo rAsIo vegalANaM tu / puNaruttavajjiyANaM pamANamatthaM viNiDhi // 2 // (nandI0 hArI0)zodhite caitasmin sati arddhacaturthA eva kathAnakakoTyo bhavantIti, ata evAhaevAmeva sapuvvAvareNaM ti bhaNitaprakAreNa guNanazodhane kRte satItyuktaM bhavati achuTTAo akkhAiyAkoDIo bhavantItimakkhAyAo tti AkhyAyikAH- kathAnakaoNni etA- evametatsaMkhyA bhavantItikRtvA AkhyAtA bhagavatA mahAvIreNeti, tathA saMkhyAtAni padasayasahassANI ti kila paJca lakSANi SaTsaptatizca sahasrANi padAgreNa athavA sUtrAlApakapadAgreNa saMkhyAtAnyeva padazatasahasrANi bhavantItyevaM sarvatra bhAvayitavyamiti // 6 // // 141 // 0 imAu rAsIu (pra0)10 meyaM (mu0)| 0 evameva (mu0)| 0 kathAnikA (pr0)| Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 201 // sUtram 142 dvAdazAGgam upAsakadazA saMkiMtaM uvAsagadasAo?, uvAsagadasAsuNaM uvAsayANaMNagarAI ujANAiMceiAIvaNakhaMDArAyANo ammApiyarosamosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAoihaloiyaparaloiyaiDDivisesA uvAsayANaMsIlavvayaveramaNaguNapaccakkhANaposahovavAsapaDivajjaNayAo suyapariggahA tavovahANA paDimAo uvasaggA saMlehaNAo bhattapaccakkhANAiM pAovagamaNAI devalogagamaNAiMsukulapaJcAyAyA puNo bohilAbhA aMtakiriyAo AghavikhaMti,uvAsagadasAsuNaMuvAsayANaM riddhivisesA parisA vittharadhammasavaNANi bohilAbhaabhigamasammattavisuddhayA thirattaM mUlaguNauttaraguNAiyArA ThiIvisesAya bahuvisesA paDimAbhiggahaggahaNapAlaNA uvasaggAhiyAsaNA NiruvasaggA ya tavA ya cittA sIlavvayaguNaveramaNapaccakkhANaposahovavAsA apacchimamAraNaMtiyAyasaMlehaNAjhosaNAhiM appANaM jaha ya bhAvaittA bahUNi bhattANi aNasaNAe ya cheaittA uvavaNNA kappavaravimANuttamesujaha aNubhavaMti suravaravimANavarapoMDarIesu sokkhAI aNovamAIkameNa bhuttUNa uttamAItao AukkhaeNaMcyA samANA jaha jiNamayammi bohiM labhrUNa ya saMjamuttamaM tamarayoghavippamukkA utijaha akkhayaMsavvadukkhamokkhaM, ete anne ya evamAiatthA vitthareNa ya, uvAsayadasAsuNaMparittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA jAva saMkhejAo saMgahaNIo, se NaM aMgaTThayAe sattame aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA dasa uddesaNakAlA dasa samuddesaNakAlA saMkhejAiM payasayasahassAiM payaggeNaM pa0 saMkhejAI akkharAiMjAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AdhavikhaMti, setaM uvaasgdsaao||7||||suutrm 142 // se kiMta mityAdi atha kAstA upAsakadazAH?, upAsakA: zrAvakAstadgatakriyAkalApapratibaddhA dazA:- dazAdhyayanopalakSitA upAsakadazAH tathA cAha- upAsakadasAsu NaM upAsakAnAM nagarANi udyAnAni caityAni vanakhaNDA rAjAnaH ambApitarau samavasaraNAni dharmAcAryA dharmakathA aihalaukikapAralaukikA RddhivizeSA upAsakAnAM ca zIlavrataviramaNaguNapratyAkhyAnapauSadhopavAsapratipadanatAH, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 vRttiyutam ||210 // sUtram 142 dvAdazAGgam upAsakadazA tatrazIlavratAni-aNuvratAni viramaNAni-rAgAdiviratayaH guNA-guNavratAni pratyAkhyAnAni-namaskArasahitAdIni pauSadhaHaSTamyAdiparvadinaM tatropavasanamAhArazarIrasatkArAdityAga: pauSadhopavAsaH, tato dvandve satyeteSAM pratipadanatAH- pratipattaya iti vigrahaH, zrutaparigrahAstapaupadhAnAni ca pratItAni paDimAo tti ekAdaza upAsakapratimAH kAyotsargA vA, upasargA- devAdikRtopadravAH, saMlekhanA bhaktapAnapratyAkhyAnAni, pAdapopagamanAni devalokagamanAni sukulapratyAyAtiH punarbodhilAbho'ntakriyAzcAkhyAyante pUrvoktamevAtI vizeSata Aha- uvAsagetyAdi, tatra RddhivizeSA-anekakoTIsaMkhyadravyAdisampadvizeSAH tathA pariSadaH- parivAravizeSA yathA mAtApitRputrAdikA abhyantarapariSat dAsIdAsamitrAdikA bAhyapariSaditi, vistaradharmazravaNAni mahAvIrasannidhau, tato bodhilAbho'bhigamaHsamyaktvasya vizuddhatA sthiratvaM- samyaktvazuddhireva mulaguNottaraguNA- aNuvratAdayaH aticArAsteSAmevabandhavadhAditaH khaNDanAni sthitivizeSAzca- upAsakaparyAyasya kAlamAnabhedAzca bahuvizeSAHpratimAH- prabhUtabhedAH samyagdarzanAdipratimAH abhigrahagrahaNAni teSAmeva ca pAlanAni upasargAdhisahanAni nirupasargaM ca- upasargAbhAvazcetyarthaH, tapAMsi ca citrANi zIlavratAdayo'nantaroktarUpA apazcimAH- pazcAtkAlabhAvinyaH akArastvamaGgalaparihArArtha: maraNarUpe ante bhavA mAraNAntikyaH AtmanaH- zarIrasya jIvasya ca saMlekhanAstapasA rAgAdijayena ca kRzIkaraNAni AtmasaMlekhanAstataH padatrayasya karmadhArayastAsAm, jhosaNa tti joSaNAH sevanAH karaNAnItyarthaH, tAbhirapazcimamAraNAntikAtmasaMlekhanAjoSaNAbhirAtmAnaM yathA ca bhAvayitvA bahUni bhaktAni anazanatayA ca-nirbhojanatayA chedayitvA- vyavacchedya upapannA mRtveti gamyate, keSu?- kalpavareSu yAni vimAnAni uttamAni teSu, yathAnubhavanti suravaravimAnAni varapuNDarIkANIva varapuNDarIkANi yAni teSu kAni?- saukhyAnya Oomeveto (mu0)| 0 vadhabandhAdita: (mu0)| (c) bhAvazcetyarthaH, tapAMsi caritrANi (pra0)/ vicitrANi (mu0)| // 210 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 sUtram 143 dvAdazAGgam antakRddazA vRttiyutam zrIsamavAyAGkanupamAni krameNa bhuktvottamAni tataH Ayu:kSayeNa cyutAH santo yathA jinamate bodhiM labdhvA iti zeSaH labdhvA ca saMyamottama- pradhAna saMyamatamorajaoghavipramuktA-ajJAnakarmapravAhavipramuktA upayanti, yathA akSayaM-apunarAvRttikaM sarvaduHkhamokSaM karmakSayamityarthaH, // 211 // tathopAsakadazAsvAkhyAyata iti prakramaH, ete cAnye cetyAdi prAgvannavaraM saMkhejjAI payasahassAI payaggeNaM ti kilaikAdaza lakSANi dvipaJcAzacca sahasrANi padAnAmiti // 7 // // 142 // se kiMtaM aMtagaDadasAo?, aMtagaDadasAsuNaM aMtagaDANaMNagarAiM ujjANAiMceiyAIvaNAIrAyA ammApiyarosamosaraNA dhammAyariyA dhammakahA ihaloiyaparaloiaiDDivisesA bhogapariccAyA pavvajAosuyapariggahA tavovahANAIpaDimAo bahuvihAokhamA ajjavaM maddavaMcasoaMca saccasahiyaM sattarasaviho ya saMjamo uttamaMca baMbhaM AkiMcaNayA tavo ciyAo samiiguttIoceva taha appamAyajogo sajjhAyajjhANANa ya uttamANaM doNhaMpi lakkhaNAI pattANa ya saMjamuttamaM jiyaparIsahANaM cauvvihakammakkhayammi jaha kevalassa laMbho pariyAo jattio yajaha pAlio muNihiM pAyovagaoya jo jahiM jattiyANi bhattANi cheaittA aMtagaDo munivarotamarayoghavippamukko mokkhasuhamaNaMtaraM ca pattA ee anne ya evamAiatthA vitthAreNaM parUveI, aMtagaDadasAsuNaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNu ogadArA jAvasaMkhenjAosaMgahaNIo, jAva seNaM aMgaTThayAe aTThame aMge ege suyakkhaMdhe dasa ajjhayaNA satta vaggA dasa uddesaNakAlA dasa samuddesaNakAlA saMkhejjAiM payasahassAI payaggeNaM paNNattA saMkhejjA akkharA jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavikhaMti, setaM aNtgdddsaao||8||suutrm 143 // se kiM ta mityAdi, atha kAstA antakRtadazAH?, tatrAnto-vinAzaH, sa ca karmaNastatphalasya vA saMsArasya kRto yaiste 0 AyuSkakSayeNa (mu0)| // 211 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam | // 212 // sUtram 143 dvAdazAGgam antakRddazA antakRtAste ca tIrthakarAdayasteSAM dazA:- prathamavarge dazAdhyayanAnIti tatsaMkhyayA antakRtadazAH, tathA cAha- aMtagaDadasAsu Na mityAdi kaNThyam, navaraM nagarAdIni caturdaza padAni SaSThAGgavarNakAbhihitAnyeva, tathA paDimAo tti dvAdaza bhikSupratimA cha mAsikyAdayo bahuvidhAH, tathA kSamA ArjavaM mArdavaM ca zaucaM ca satyasahitam, tatra zaucaM- paradravyApahAramAlinyAbhAvalakSaNaM saptadazavidhazca saMyama uttamaM ca brahma- maithunaviratirUpaM AkiMcaNiya tti AkiJcanyaM tapastyAga iti AgamoktaM dAnaM samitayo / guptayazcaiva tathA apramAdayogaH svAdhyAyadhyAnayozca uttamayordvayorapilakSaNAni-svarUpANi, tatra svAdhyAyasya lakSaNaM sajjhAeNa pasatthaM jhANa mityAdi, dhyAnalakSaNaM yathA- aMtomuhuttamettaM cittAvatthANamegavatthumI (dhyAnaza0 gA0 3) tyAdi, AkhyAyanta iti sarvatra yogaH, tathA prAptAnAM ca saMyamottama-sarvaviratiM jitaparISahANAM caturvidhakarmakSaye-ghAtikSaye sati yathA kevalasya jJAnAdelAbhaH paryAyaH-pravrajyAlakSaNo yArvAMzca-yAvadvarSAdipramANo yathA yena tapovizeSAzrayaNAdinA prakAreNa pAlito munibhiH pAdapopagatazcapAdapopagamAbhidhAnamanazanaM pratipanno yo muniryatra zatruJjayaparvatAdau yAvanti ca bhaktAni-bhojanAni chedayitvA, anazaninAM hi pratidinaM bhaktadvayacchedo bhavati, antakRto munivarojAta iti zeSaH, tamorajaoghavipramuktaH, evaM ca sarve'pi kSetrakAlAdivizeSitA munayo mokSasukhamanuttaraM ca prAptA AkhyAyanta iti kriyAyogaH, ete anye cetyAdi prAgvat, navaraM dasa ajjhayaNa tti prathamavargApekSayaiva ghaTante, nandyAM tathaiva vyAkhyAtatvAt, yacceha paThyate satta vagga tti tatprathamavargAdanyavargApekSayA, yato'tra sarve'pyaSTa vargAH, nandyAmapi tathA paThitatvAt, tadvRttizceyaM aTTha vagga tti atra varga:samUhaH, sa cAntakRtAnAmadhyayanAnAM vA, sarvANi / caikavargagatAni yugapaduddizyante, ato bhaNitaM aTTha uddesaNakAlA (nandI0 hArI0)ityAdi, iha ca daza uddezanakAlA adhIyante iti / O kSamA mArdavaM ArjavaM ca (mu0)| (c) karmakSaye sati- dhAtikarmakSaye (mu0)| 0 muktAH (pr0)| // 212 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 213 // sUtram 144 dvAdazAGgam anuttaropapAtika: nAsyAbhiprAyamavagacchAmaH, tathA saMkhyAtAni padazatasahasrANi padANeti, tAni ca kila trayoviMzatirlakSANi catvAri ca sahasrANIti // 8 // // 143 // se kiMtaM aNuttarovavAiyadasAo?, aNuttarovavAiyadasAsuNaM aNuttarovavAiyANaM nagarAI ujANAIceiyAI vaNakhaMDA rAyANo ammApiyaro samosaraNAiMdhammAyariyA dhammakahAoihalogaparalogaiDivisesA bhogaparicAyA pavvajjAosuyapariggahA tavovahANAI pariyAgopaDimAosaMlehaNAo bhattapANapaJcakkhANAiMpAovagamaNAI aNuttarovavAosukulapaccAyAyA puNo bohilAbho aMtakiriyAo ya AghavikhaMti, aNuttarovavAiyadasAsu NaM titthakarasamosaraNAI paramaMgallajagahiyANi jiNAtisesA ya bahuvisesA jiNasIsANaMcevasamaNagaNapavaragaMdhahatthINaM thirajasANaMparisahaseNNariubalapamaddaNANaMtavadittacarittaNANasammattasAravivihappagAravittharapasatthaguNasaMjuyANaM aNagAramaharisINaMaNagAraguNANavaNNaouttamavaratavavisiTThaNANajogajuttANaMjaha ya jagahiyaM bhagavao jArisA ivivisesA devAsuramANusANaM parisANaM pAubbhAvAya jiNasamIvaMjaha ya uvAsaMti jiNavaraMjaha ya parikahati dhammaM logagurU amaranarasuragaNANaMsoUNa ya tassa bhAsiyaM avasesakammavisayavirattA narA jahA abbhuveMti dhammamurAlaM saMjamaMtavaM cAvi bahuvihappagAraM jaha bahUNi vAsANi aNucarittA ArAhiyanANadaMsaNacarittajogA jiNavayaNamaNugayamahiyaM bhAsittA jiNavarANa hiyayeNa maNuNNettA je ya jahiM jattiyANi bhattANi cheaittA laLUNa ya samAhimuttamajjhANajogajuttA uvavannA muNivarottamA jaha aNuttaresu pAvaMti jaha aNuttaraM tattha visayasokkhaM tao yacuA kameNa kAhiMti saMjayA jahA ya aMtakiriyaM ee anne ya evamAiatthA vitthareNa, aNuttarovavAiyadasAsu NaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA saMkhejAo saMgahaNIo, se NaM aMgaThThayAe navame aMge ege suyakhaMdhe dasa ajjhayaNA tinni vaggA dasa uddesaNakAlA dasa samuddesaNakAlA saMkhejAI payasayasahassAI payaggeNaM pa0, saMkhenjANi akkharANi // 21B Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 214 // sUtram 144 dvAdazAGgam anuttaropapAtikaH jAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavikhaMti, setaM annuttrovvaaiydsaao||9|| sUtram 144 // se kiM ta mityAdi, nAsmAduttaro vidyate ityanuttara upapatanamupapAto janmetyarthaH, anuttaraH- pradhAnaH saMsAre anyasya tathAvidhasyAbhAvAdupapAto yeSAM te tathA ta evAnuttaropapAtikAH, tadvaktavyatApratibaddhAdazA-dazAdhyayanopalakSitA anuttaropapAtikadazAH, tathA cAha- aNuttarovavAiyadasAsu Na mityAdi, tatrAnuttaropapAtikAnAmiti- sAdhUnAM nagarAdIni dvAviMzatiH padAni jJAtAdharmakathAvarNakoktAni tathA / eteSAmeva ca prapaJca racayannAha- anuttaropapAtikadazAsutIrthakarasamavasaraNAni, kimbhUtAni?,paramamaGgalyatvena jagaddhitAni paramamaGgalyajagaddhitAni jinAtizeSAzca- bahuvizeSA: dehaM vimalasuyaMdha'mityAdayazcatustriMzadadhikatarA vA tathA jinaziSyANAM caiva- gaNadharAdInAm, kimbhUtAnAmata Aha- zramaNagaNapravaragandhahastinAM- zramaNottamAnAmityarthaH, tathA sthirayazasAM tathA parISahasainyameva- parISahavRndameva ripubalaM- paracakraM tatpramaInAnAm, tathA davavad-dAvAgniriva dIptAniujjvalAni pAThAntareNa tapodIptAni yAni caritrajJAnasamyaktvAni, taiH sArA:- aphalgavo vividhaprakAravistArA- anekavidhaprapaJcAH prazastAzca ye kSamAdayo guNAstaiH saMyutAnAm, kvacittu guNadhvajAnAmiti pAThaH, tathA anagArAzca te maharSayazcetyanagAramaharSayasteSAmanagAraguNAnAM varNakaH- zlAghA AkhyAyata iti yogaH,punaH kimbhUtAnAM jinaziSyANAM?- uttamAzca te jAtyAdibhirvaratapasazca te ca te viziSTajJAnayogayuktAzcetyatasteSAmuttamavaratapoviziSTajJAnayogayuktAnAm, kizcAparaM? yathA ca jagaddhitaM bhagavata ityatra jinasya zAsanamiti gamyate, yAdRzAzca RddhivizeSA devAsuramAnuSANAM ratnojvalalakSayojanamAnavimAnaracanaM sAmAnikAdyanekadevadevIkoTisamavAyanaM maNikhaNDamaNDitadaNDapaTupracalatpatAkikAzatopazobhitamahAdhvajapuraHpravarttanaM vividhAtodya (c) yathA (pra0)/yathA tathA (jJeyAni) (mu0)| 0 0mAGgalya0 (mu0)| (c) saphalAH (mu0)| // 214 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 215 // sUtram 144 dvAdazAGgam anuttaropapAtikaH nAdagaganAbhogapUraNaM caivamAdilakSaNAH pratikalpitagandhasindhuraskandhArohaNaM caturaGgasainyaparivAraNaM chatracAmaramahAdhvajAdimahArAjacihnaprakAzanaM ca evamAdayazca sampadvizeSA:samavasaraNagamanapravRttAnAM vaimAnikajyotiSkANAM bhavanapativyantarANAM rAjAdimanujAnAM ca athavA anuttaropapAtikasAdhUnAM RddhivizeSA devAdisambandhinastAdRzA AkhyAyanta iti kriyA, tathA parSadAMca 'saMjayavemANitthI saMjai puvveNa pavisiuMvIra' mityAdinoktasvarUpANAMprAdurbhAvAzca-AgamanAni, kva?- jiNasamIvaM ti jinasamIpe yathA ca yena prakAreNa paJcavidhAbhigamAdinA upAsate sevante rAjAdayo jinavaraM tathA''khyAyata iti yogaH, yathA / ca parikathayati dharma lokagururiti-jinavaro'maranarAsuragaNAnAm, zrutvA ca tasyeti-jinavarasya bhASitaM avazeSANi kSINaprAyANi karmANi yeSAM te tathA te ca te viSayaviraktAzceti avazeSakarmaviSayaviraktAH, ke?- narAH, kiM?- yathA abhyupayanti dharmamudAram, kiMsvarUpamata Aha- saMyama tapazcApi, kimbhUtamityAha- bahuvidhaprakAram, tathA yathA bahUni varSANi aNucaritta tti anucarya Asevya saMyamaMtapazceti varttate, tata ArAdhitajJAnadarzanacAritrayogAstathA jiNavayaNamaNugayamahiyabhAsiya tti jinvcnN-aacaaraadi| anugataM-sambaddhaM nAIvitardamityarthaH mahitaM- pUjitamadhikaMvA bhASitaM yairadhyApanAdinA te tathA, pAThAntare jinavacanamanugatyAAnukUlyena suSTha bhASitaM yaiste jinavacanAnugatisubhASitAH, tathA jiNavarANa hiyaeNamaNuNetta tti iha SaSThI dvitIyArthe tena jinavarAn hRdayena- manasA anunIya-prApya dhyAtvetiyAvat, ye ca yatra yAvanti ca bhaktAni chedayitvA labdhvA ca samAdhimuttama dhyAnayogayuktAH upapannA munivarottamA yathA anuttareSu tathA AkhyAyate iti prakramaH, tathA prApnuvanti yathA'nuttaraM tattha tti anuttaravimAneSu viSayasukhaM tathA''khyAyata iti yogaH, tatto ya tti anuttaravimAnebhyazcyutAH krameNa kariSyanti saMyatA yathA ] cAntakriyAM tathA''khyAyate anuttaropapAtikadazAsviti prakRtam, ete cAnye cetyAdi pUrvavat, navaraM dasa ajjhayaNA tinni vagga // 215 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram dvAdazAGgam praznavyAkaraNa: // 216 // zrIsamavAyAGgaM tti, ihAdhyayanasamUho vargo, varge dazAdhyayanAni, vargazca yugapadevoddizyate ityatastraya evoddezanakAlA bhavanti, evameva ca zrIabhaya nandAvabhidhIyante, iha tu dRzyante dazetyatrAbhiprAyo na jJAyata iti, tathA saMkhyAtAni padasayasahassAI payaggeNaM ti kila vRttiyutam SaTcatvAriMzallakSANyaSTau ca sahasrANi // 9 // // 144 // se kiM taM paNhAvAgaraNANi?, paNhAvAgaraNesu aTThattaraM pasiNasayaM aTThattaraM apasiNasayaM aTThattaraM pasiNApasiNasayaM vijjAisayA nAgasuvannehiM saddhiM divvA saMvAyA AghavijaMti, paNhAvAgaraNadasAsuNaMsasamayaparasamayapaNNavayapatteabuddhavivihatthabhAsAbhAsiyANaM aisayaguNauvasamaNANappagAraAyariyabhAsiyANaM vitthareNaM vIramahesIhiM vivihavittharabhAsiyANaMca jagahiyANaM addAgaMguTThabAhuasimaNikhomaAiccabhAsiyANaM vivihamahApasiNavijAmaNapasiNavijjAdevayapayogapahANaguNappagAsiyANaMsanbhUyaduguNappabhAvanaragaNamaivimhayakarANaM aIsayamaIyakAlasamayadamasamatitthakaruttamassa ThiikaraNakAraNANaM durahigamaduravagAhassa savvasavvannusammaassa abuhajaNavibohaNakarassa paccakkhayapaccayakarANaM paNhANaM vivihaguNamahatthA jiNavarappaNIyA AghavijaMti, paNhAvAgaraNesuNaM parittA vAyaNA saMkhejjA aNuogadArA jAvasaMkhejAosaMgahaNIo, seNaM aMgaTThayAe dasame aMge ege suyakkhaMdhe paNayAlIsaM uddesaNakAlApaNayAlIsaMsamuddesaNakAlA saMkhejANi payasayasahassANi payaggeNaM pa0, saMkhejA akkharA aNaMtA gamA jAva caraNakaraNaparUvaNayA AghavikhaMti, se tNpnnhaavaagrnnaaii||10||||suutrm 145 // se kiM ta mityAdi, praznaH- pratItastannirvacanaM- vyAkaraNaM praznAnAM ca vyAkaraNAnAM ca yogAtpraznavyAkaraNAni teSu aDDuttaraM / pasiNasayaM ityAdi, tatrAGgaSThabAhupraznAdikA mantravidyAHpraznAH, yAH punarvidhinA japyamAnA apRSTA eva zubhAzubhaM kathayanti 0 prazmA yA punarvidyA mantravidhinA (mu0)| Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 217 // sUtram 145 dvAdazAGgam praznavyAkaraNa: etAH apraznAH tathA'GgaSThAdipraznabhAvaM tadabhAvaM ca pratItya yA vidyAH zubhAzubhaM kathayanti tAH praznA'praznAH vijjAisaya ti tathA anye vidyAtizayAH stambhastobhavazIkaraNavidveSIkaraNoccATanAdayaH nAgasuparNaizvasaha-bhavanapativizeSairupalakSaNatvAdya(r)kSAdibhizca saha sAdhakasyeti gamyate, divyAH- tAttvikAH saMvAdAH- zubhAzubhagatAH saMlApA:AkhyAyante, etadeva prAyaH prapaJcayannAha-paNhAvAgaraNadase tyAdi,svasamayaparasamayaprajJApakA ye pratyekabuddhAstaiH karakaNDAdisadRzairvividhArthAyakA bhASA gambhIretyarthastayA bhASitAH- gaditAH svasamayaparasamayaprajJApakapratyekabuddhavividhArthabhASAbhASitAstAsAm, kim?,- AdarzA-8 GgaSThAdInAM sambandhinInAM praznAnAM vividhaguNamahArthAHpraznavyAkaraNadazAsvAkhyAyanta iti yogaH, punaH kimbhUtAnAM praznAnAM?aisayaguNauvasamanANappagAraAyariyabhAsiyANaM ti atizayAzca- AmarpoSadhyAdayo guNAzca- jJAnAdaya upazamazca- svaparabhedaH ete nAnAprakArA yeSAM te tathA te ca te AcAryAzca tairbhASitA yAstAstathA tAsAm, kathaM bhASitAnAmityAha vitthareNaM ti| vistareNa-mahatA vacanasandarbheNa tathA sthiramaharSibhiH pAThAntare vIramaharSibhiH vivihavitthArabhAsiyANaM ca ti vividhavistareNa bhASitAnAM ca, cakArastRtIyapraNAyakabhedasamuccayArthaH, punaH kathaMbhUtAnAM praznAnAM?- jagahiyANaM ti jagaddhitAnAM puruSArthopayogitvAt, kiMsambandhinInAmityAha- addAga tti AdarzazcAGgaSThazca bAhU ca asizca maNizca kSaumaM ca- vastraM Adityazceti dvandvaste AdiryeSAM kuDyazaGkhaghaNTAdInAmte tathA teSAM sambandhinInAm, praznavidyAbhirAdarzakAdInAmAvezanAt, kiMbhUtAnAMpraznAnAmata Aha-vividhamahApraznavidyAzca-vAcaiva prazne satyuttaradAyinyaH manaHpraznavidyAzca-manaHprazmitArthottaradAyinyastAsAM daivatAnitadadhiSThAtRdevatAsteSAM prayogaprAdhAnyena- tadvyApArapradhAnatayA guNaM-vividhArthasaMvAdanalakSaNaM prakAzayanti-loke vyaJjayanti (r)raNa'mityAdi (pr0)|(r) prazne pratyuttara0 (pr0)| // 2P Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 145 dvAdazAGgam zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 218 // vyAkaraNa: yAstA vividhamahApraznavidyAmanaHpraznavidyAdaivataprayogaprAdhAnyaguNaprakAzikAstAsAm, punaH kiMbhUtAnAMpraznAnAM?- sadbhUtena tAttvikena / dviguNena upalakSaNAtvAllaukikapraznavidyAprabhAvApekSayA bahuguNena pAThAntare vividhaguNena prabhAvena-mAhAtmyena naragaNamate:manujasamudayabuddhervismayakaryaH- camatkArahetavo yAH praznAstAH sadbhUtadviguNaprabhAvanaragaNamativismayakaryastAsAm, puna: kiMbhUtAnAM tAsAM?- atisayamatItakAlasamaye tti atizayena yo'tItaH kAlasamayaH sa tathA tatra, ativyavahita kAle ityarthaH, damaHzamastatpradhAnaH tIrthakarANAM- darzanAntarazAstRNAmuttamo yaH sa tathA bhagavAn- jinastasya damatIrthakarottamasya sthitikaraNaM sthApanam, AsId atItakAle sAtizayajJAnAdiguNayukta : sakalapraNAyakaziraHzekharakalpaH puruSavizeSa: evaMvidhapraznAnAmanyathAnupapatterityevaMrUpam, tasya pratiSThApanasya kAraNAni- hetavo yAstAstathA tAsAm, punastA eva vizinaSTidurabhigama-duravabodhaMgambhIrasUkSmArthatvena duravagAhaM ca-duHkhAdhyeyaM sUtrabahutvAdyattasya sarveSAM sarvajJAnAMsammataM-iSTaM sarvasarvajJasammataM athavA sarvaM ca tatsarvajJasammataM ceti sarvasarvajJasammataM pravacanatattvamityarthaH, tasya abudhajanavibodhanakarasya ekAntahitasyeti bhAvaH paJcakkhayapaccayakarANaM ti pratyakSakeNa- jJAnena sAkSAdityartho yaH pratyayaH- sarvAtizayanidhAnamatIndriyArthopadarzanAvyabhicAri cedaM jinapravacanamityevaMrUpA pratipattiHathavA pratyakSeNevAnenArthAHpratIyanta iti pratyakSamivedamityevaM pratyayaH pratyakSatApratyayastatkaraNazIlA:- pratyakSakapratyayakaryaH pratyakSatApratyayako vA tAsAM pratyakSakapratyayakarINAM pratyakSatApratyayakarINAMvA, kAsAmityAha- praznAnAM- praznavidyAnAM upalakSaNatvAdanyAsAMca yAsAmaSTottarazatAnyAdau pratipAditAni, vividhaguNA- bahuvidhaprabhAvAste ca te mahArthAzca- mahAnto'bhidheyAH- padArthAHzubhAzubhasUcanAdayo vividhaguNamahArthAH, 0 pratyakSeNaiva (pr0)| 0 pratyakSamityevaM pratItiH pratyakSatApratya0 (pra0)/ pratyakSakapratyayaH (mu0)| // 218 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 219 // sUtram 146 dvAdazAGgam vipAkazrutam kiMbhUtA?- jinavarapraNItAH, kimityAha- AghavikhaMti tti AkhyAyante zeSaM pUrvavat, navaraM yadyapIhAdhyayanAnAM dazatvAddazaivoddezanakAlA bhavanti tathApi vAcanAntarApekSayA paJcacatvAriMzaditi sambhAvyate iti paNayAlIsa mityAdyaviruddhamiti, khejjANi payasayasahassANi payaggeNaM ti tAni ca kila dvinavatirlakSANi SoDaza ca sahasrANIti // 10 // // 145 // se kiM taM vivAgasuyaM?, vivAgasue NaM sukkaDadukkaDANaM kammANaM phalavivAge AghavikhaMti, se samAsao duvihe paNNatte, taMjahAduhavivAgeceva suhavivAgeceva, tatthaNaMdasa duhavivAgANi dasa suhavivAgANi, se kiMtaMduhavivAgANi?, duhavivAgesuNaMduhavivAgANaM nagarAiMujANAiMceiyAIvaNakhaMDArAyANo ammApiyarosamosaraNAiMdhammAyariyA dhammakahAo nagaragamaNAIsaMsArapabaMdhe duhaparaMparAoya AghavinaMti, setaMduhavivAgANi / se kiMtaMsuhavivAgANi?,suhavivAgesusuhavivAgANaMNagarAI ujANAiMceiyAivaNakhaMDA rAyANo ammApiyarosamosaraNAI dhammAyariyA dhammakahAo ihaloiyaparaloiyaiDivisesA bhogapariccAyA pavvajAo suyapariggahA tavovahANAiMpariyAgA paDimAosaMlehaNAo bhattapaccakkhANAiM pAovagamaNAI devalogagamaNAiMsukulapaJcAyAyA puNabohilAhA aMtakiriyAoya AghavijaMti, duhavivAgesuNaM pANAivAyaaliyavayaNacorikkakaraNaparadAramehuNasasaMgayAe mahativvakasAyaiMdiyappamAyapAvappaoyaasuhajjhavasANasaMciyANaM kammANaM pAvagANaM pAvaaNubhAgaphalavivAgA NirayagatitirikkhajoNibahuvihavasaNasayaparaMparApabaddhANaM maNuyattevi AgayANaM jahA pAvakammaseseNa pAvagA honti phalavivAgA vahavasaNaviNAsanAsAkannuTuMguTThakaracaraNanahaccheyaNajibbhacheaNaaMjaNakaDaggidAhagayacalaNamalaNaphAlaNaulaMbaNasUlalayAlauDalaTTibhaMjaNatausIsagatattatellakalakalaahisiMcaNakuMbhipAgakaMpaNathirabaMdhaNavehavajjhakattaNapatibhayakarakarapallIvaNAdidAruNANi dukkhANi aNovamANi bahuvivihaparaMparANubaddhA Na muccaMti pAvakammavallIe, aveyaittA huNatthi mokkhotaveNa dhiidhaNiyabaddhakaccheNa sohaNaM tassa vAvi // 219 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam ||220 // sUtram 146 dvAdazAGgam vipAkazrutam hujA, ettoya suhavivAgesuNaM sIlasaMjamaNiyamaguNatavovahANesusAhUsusuvihiesu aNukaMpAsayappaogatikAlamaivisuddhabhattapANAIpayayamaNasA hiyasuhanIsesativvapariNAmanicchiyamaI payacchiUNaM payogasuddhAiMjaha ya nivvatteMti u bohilAbhaMjaha ya parittIkareMti naranarayatiriyasuragamaNavipulapariyaTTaaratibhayavisAyasogamicchattaselasaMkaDaM annANatamaMdhakAracikkhillasuduttAraM jaramaraNajoNisaMkhubhiyacakkavAlaM solasakasAyasAvayapayaMDacaMDaM aNAiaMaNavadaggaM saMsArasAgaramiNaM jaha ya NibaMdhati AugaM suragaNesu jaha ya aNubhavaMti suragaNavimANasokkhANi aNovamANi tatoya kAlaMtarecuANaM iheva naralogamAgayANaM AuvapupuNNarUvajAtikulajammaAroggabuddhimehAvisesA mittajaNasayaNadhaNadhaNNavibhavasamiddhasArasamudayavisesA bahuvihakAmabhogubbhavANasokkhANa suhavivAgottamesu, aNuvarayaparaMparANubaddhA asubhANaM subhANaM ceva kammANaM bhAsiA bahuvihA vivAgA vivAgasuyammi bhagavayA jiNavareNa saMvegakAraNatthA annevi ya evamAiyA bahuvihA vitthareNaM atthaparUvaNayA AghavijaMti, vivAgasuassaNaM parittA vAyaNA saMkhojA aNuogadArA jAva saMkhejAo saMgahaNIo, seNaM aMgaThThayAe ekkArasame aMge vIsaM ajjhayaNA vIsaM uddesaNakAlA vIsaM samuddesaNakAlA, saMkheljAiMpayasayasahassAiMpayaggeNaMpa0, saMkhenjANi akkharANi aNaMtAgamA aNaMtA pajjavAjAva evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti, setaM vivAgasue ||11||||suutrm 146 // se kiM ta mityAdi, vipacanaM vipAka:- zubhAzubhakarmapariNAmastatpratipAdakaM zrutaM vipAkazrutaM vivAgasue Na mityAdi kaNThyam, navaraM phalavipAge ti phalarUpo vipAkaH phalavipAkaH, tathA nagaragamaNAI ti bhagavato gautamasya bhikSAdyartha nagarapravezanAnIti, etadeva pUrvoktaM prapaJcayannAha- duhavivAgesuNa mityAdi, tatra prANAtipAtAlIkavacanacauryakaraNaparadAramaithunaiH saha sasaMgayAe tti yA sasaGgatA- saparigrahatA tayA saMcitAnAM karmaNAmiti yogaH, mahAtIvrakaSAyendriyapramAdapApaprayogAzubhAdhyavasAnasaJcitAnAM // 220 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 221 // vapAka zrutam karmaNAM pApakAnAM pApAnubhAgA- azubharasA ye phalavipAkA- vipAkodayAste tathA te AkhyAyanta iti yogaH, keSAmityAha sUtram 146 nirayagatau tiryagyonau ca ye bahuvidhavyasanazataparamparAbhiH prabaddhAste tathA teSAm, jIvAnAmiti gamyate, tathA maNuyatte tti dvAdazAGgama manujatve'pyAgatAnAM yathA pApakarmazeSeNa pApakA bhavanti phalavipAkA azubhA vipAkodayA ityarthaH, tathA AkhyAyante iti ] prakRtam, tathAhi-vadho- yaSTyAditADanaM vRSaNavinAzo- varddhitakakaraNaM tathA nAzAyAzca karNayozca oSThasya cAGguSThAnAMca karayozca caraNayozca nakhAnAM ca yacchedanaM tattathA jihvAchedanaM aMjaNa tti aJjanaM taptAyaHzalAkayA netrayoH mrakSaNaM vA dehasya kSAratailAdinA kaDaggidAhaNaM ti kaTAnAM-vidalavaMzAdimayAnAmagniHkaTAgnistena dAhanaM kaTAgnidAhanam, kaTena pariveSTitasya bodhanamityarthaH, tathA gajacalanamalanaM phAlanaM- vidAraNaM ullambanaM- vRkSazAkhAdAvudvandhanaM tathA zUlena latayA lakuTena yaSTyA ca bhaJjanaM gAtrANAM tathA trapuNA- dhAtuvizeSeNa sIsakena ca- tenaiva taptena tailena ca kalakala tti sazabdenAbhiSecanaM tathA kumbhyAM - bhAjanavizeSa pAkaH kumbhIpAkaH, kampanaM-zItalajalAcchoTanAdinA zItakAle gAtrotkampajananaM tathA sthirabandhanaM-nibiDaniyantraNaM vedhaHkuntAdinA zastreNa bhedanaM varddhakarttanaM- tvaguttroTanaM pratibhayakara- bhayajananaM tacca tat karapradIpanaMca-vasanaveSTitasya tailAbhiSiktasya karayoragniprabodhanamiti karmadhArayaH, tatazca vadhazca vRSaNavinAzazcetyAdi yAvatpratibhayakarakarapradIpanaM ceti dvandvaH, tatastAni AdiryeSAM duHkhAnAM tAni ca tAni dAruNAni ceti karmadhArayaH, kAnImAnItyAha- duHkhAni, kiMbhUtAni?- anupamAni duHkhavipAkeSvAkhyAyanta iti prakramaH, tathedamAkhyAyate bahuvidhaparamparAbhiH duHkhAnAmiti gamyate, anubaddhAH-santatamAliGgitA bahuvidhaparamparAnubaddhA jIvA iti gamyate na mucyante-na tyajyante, kayA?- pApakarmavallyA duHkhaphalasampAdikayA, (r) niviDayantraNaM (pr0)| OM nuvRddhA (mu0)| Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA| zrIabhaya0 vRttiyutam // 222 // sUtram 146 dvAdazAGgam vipAkazrutam kimityAha- yato'vedayitvA ananubhUya karmaphalamiti gamyate huryasmAdarthe nAsti-na bhavati mokSo- viyogaH karmaNaH sakAzAt, jIvAnAmiti gamyate, kiM sarvathA netyAha- tapasA- anazanAdinA kimbhUtena?- dhRtiH- cittasamAdhAnaM tadrUpA dhaNiya tti atyarthaM baddhA-niSpIDitA kacchA-bandhavizeSo yatra tattathA tena, dhRtibalayuktenetyarthaH, zodhanaM- apanayanaM tasya karmavizeSasya vAvi tti sambhAvanAyAM hojjA sampayeta nAnyo mokSopAyo'stIti bhAvaH, etto ye tyAdi itazcAnantaraM sukhavipAkeSu dvitIyazrutaskandhAdhyayaneSvityarthaH, yadAkhyAyate tadabhidhIyata iti zeSaH, zIlaM- brahmacaryaM samAdhirvA saMyamaH- prANAtipAtaviratiniyamA- abhigrahavizeSAH guNAH- zeSamUlaguNAH uttaraguNAzca tapo'nazanAdi eteSAmupadhAnaM- vidhAnaM yeSAM te tathA 2 atasteSuzIlasaMyamaniyamaguNatapaupadhAneSu, keSvityAha-sAdhuSu-yatiSu, kimbhUteSu?- suSThu vihitaM- anuSThitaM yeSAM te suvihitAsteSu / bhaktAdi dattvA yathA bodhilAbhAdi nirvarttayanti tathehAkhyAyata iti sambandhaH, iha ca sampradAne'pi saptamI na duSTA, viSayasya vivakSaNAt, anukampA- anukrozastatpradhAna AzayaH-cittaM tasya prayogo- vyAvRttiranukampAzayaprayogastena, tathA tikAlamati tti triSu kAleSu yA mati:- buddhiryaduta dAsyAmIti paritoSo dIyamAne paritoSo datte ca paritoSa iti sA trikAlamatistayA ca yAni vizuddhAni tAni tathA tAni ca tAni bhaktapAnAni ceti anukampAzayaprayogatrikAlamativizuddhabhaktapAnAni pradAyeti kriyAyogaH, kena pradAyetyAha- prayatamanasA- AdarapUtacetasA, hito'narthaparihArarUpatvAt sukhastaddhetutvAt zubho vA nIsesa tti niHzreyasaH kalyANakaratvAt tIvraH- prakRSTaH pariNAmaH- adhyavasAnaM yasyAM sA tathA sA nizcitA- asaMzayA mati:-- buddhiryeSAM te hitasukhaniHzreyasatIvrapariNAmanizcitamatayaH kiM? - payacchiUNaM ti pradAya, kiMbhUtAni bhaktapAnAni?- prayogeSu zuddhAni dAyakadAnavyApArApekSayA sakalAzaMsAdidoSarahitAni grAhakagrahaNavyApArApekSayA codmAdidoSavarjitAni, tataH kiM? Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 146 dvAdazAGgam vipAkazrutam | || 223 // yathA ca-yena ca prakAreNa pAramparyeNa- mokSasAdhakatvalakSaNena nirvarttayanti, bhavyajIvA iti gamyate, tuzabdo bhASAmAtrArthaH, bodhilAbham, yathA ca parittIkurvanti- hrasvatAM nayanti saMsArasAgaramiti yogaH, kiMbhUtaM?- naranirayatiryaksuragatiSu yajjIvAnAM gamanaM- paribhramaNaM sa eva vipulo- vistIrNaH parivarto- matsyAdInAM parivartanamanekadhA saMcaraNaM yatra sa tathA, tathA aratibhayaviSAdazokamithyAtvAnyeva zailA:- parvatAstaiH saGkaTa:- saGkIrNo yaH sa tathA tataH karmadhArayo'tastam, iha ca viSAdo- dainyamAnaM zokastvAkrandanAdicihna iti, tathA ajJAnameva tamo'ndhakAraM- mahAndhakAraM yatra sa tathA atastam, cikkhillasuduttAraM ti: cikkhillaM-kardamaH saMsArapakSe tu cikkhillaM-viSayadhanasvajanAdipratibandhastena sudustaro- duHkhottAryo yaH sa tathA tam, tathA jarAmaraNayonaya eva saMkSubhitaM-mahAmatsyamakarAdhanekajalajantujAtasammana praviloDitaM cakravAlaM- jalapArimANDalyaM yatra sa tathA tam, tathA SoDaza kaSAyA eva svA(zvA)padAni- makaragrAhAdIni prakANDacaNDAni- atyartharaudrANi yatra sa tathA tam, anAdikamanavadagramanantaM saMsArasAgaramimaM pratyakSamityarthaH, tathA yathA ca sAgaropamAdinA prakAreNa nibadhnantyAyuH suragaNeSu sAdhudAnapratyayamiti bhAvaH, yathA cAnubhavanti suragaNavimAnasaukhyAni anupamAni, tatazca kAlAntareNa cyutAnAM iheva tti tiryagloke naralokamAgatAnAmAyurvapurvarNarUpajAtikulajanmArogyabuddhimedhAvizeSA AkhyAyanta iti yogaH, tatrAyuSo vizeSa itarajIvAyuSaH sakAzAt zubhatvaM dIrghatvaM ca evaM vapuH- zarIraM tasya sthirasaMhananatA varNasyodAragauratvaM rUpasyAtisundaratA jAtaruttamatvaM kulasyApyevaM janmano viziSTakSetrakAlanirAbAdhatvaM Arogyasya prakarSaH buddhirautpattikyAdikA tasyAH prakRSTatA medhA apUrvazruta apUrvazruta- grahaNazaktistasyA vizeSaH prakRSTataiveti, tathA mitrajana:- suhRllokaH svajana:- pitRpitRvyAdiH dhanadhAnyarUpo yo vibhavolakSmIH sa dhanadhAnyavibhavastathA samRddheH- purAntaHpurakozakoSThAgArabalavAhanarUpAyAH sampado yAni sArANi-pradhAnavastUni // 223 // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrama zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 224 // dvAdazAmA dRSTivAdaH teSAM yaH samudAya- samUhaH sa tathA ityeteSAM dvandvastata eSAM ye vizeSAH- prakarSAste tathA, tathA bahuvidhakAmabhogodbhavAnAM saukhyAnAM vizeSA itIhApi sambandhanIyam, zubhavipAka uttamo yeSAM te zubhavipAkottamAsteSu jIveSviti gamyam, iha ceyaM SaSThyarthe saptamI, tena zubhavipAkAdhyayanavAcyAnAM sAdhUnAmAyuSkAdivizeSAH zubhavipAkAdhyayaneSvAkhyAyante iti prakRtam, atha pratyeka zrutaskandhayorabhidheye puNyapApavipAkarUpe pratipAdya tayoreva yaugapadyena te Aha-aNuvaraye tyAdi, anuparatA-avicchinnA ye paramparAnubaddhAH-pAramparyapratibaddhAH, ke?-vipAkA iti yogaH, keSAM?-azubhAnAM zubhAnAM caiva karmaNAM prathamadvitIyazrutaskandhayoH krameNaiva bhASitAH- uktA bahuvidhA vipAkAH vipAkazrute ekAdaze'Gge bhagavatA jinavareNa saMvegakAraNArthAH- saMvegahetavo bhAvAHanye'pi caivamAdikA AkhyAyanta iti pUrvoktakriyayA vacanapariNAmAdvottarakriyayA yogaH, evaM bahuvidhA vistareNArthaprarUpaNatA AkhyAyata iti, zeSaM kaNThyam, navaraM saMkhyAtAni padazatasahasrANi padAgreNeti, tatra kila ekA padakoTI caturazItizcala lakSANi dvAtriMzacca sahasrANIti // 11 // // 146 // se kiM taM diTThivAe?, diTThivAe NaM savvabhAvaparUvaNayA Aghavijai, se samAsao paMcavihe pa0 taM- parikammaM suttAiM puvvagayaM aNuogo cUliyA, se kiM taM parikamme?- parikamme sattavihe pa0 taM- siddhaseNiyAparikamme maNussaseNiyAparikamme puTThaseNiyAparikamme ogAhaNaseNiyAparikamme uvasaMpajjaseNiyAparikamme vippajahaseNiyAparikamme cuAcuaseNiyAparikamme, se kiM taM siddhaseNiyAparikamme?, siddhaseNiAparikamme coddasavihe pa0 ta0-mAuyApayANi egaTThiyapayANi aTThapayANi pADho AgAsapayANi keubhUyaM rAsibaddhaM egaguNaM duguNaM tiguNaM keubhUyaM paDiggaho saMsArapaDiggaho naMdAvattaM siddhabaddhaM, se taM siddhaseNiyAparikamme, se kiMtaM maNussaseNiyAparikamme?, maNussaseNiyAparikamme coddasavihepaNNate, taMjahA- tAIceva mAuApayANi jAva naMdAvattaM maNussabaddhaM, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazAhama zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 225 // dAdA se taMmaNussaseNiyAparikamme, avasesA parikammAiM puTThAiyAI ekkArasavihAiMpannattAI, icyAiMsatta parikammAI sasamaiyAiMsatta AjIviyAiMcha caukkaNaiyAiMsatta terAsiyAI, evAmeva sapuvvAvareNaM satta parikammAItesIti bhavaMtItimakkhAyAI, setaMparikammAI, se kiMtaMsuttAiM?, suttAI aTThAsIti bhavaMtItimakkhAyAI, taMjahA- ujugaMpariNayApariNayaM bahubhaMgiyaM vippaccaiyaM (vina(ja)yacariyaM) aNaMtaraM paraMparaM samANaM saMjUhaM (mAsANaM) saMbhinnaM ahAccayaM (ahavvAyaM nandyAM) sovatthi (vattaM) yaM NaMdAvattaM bahulaM puTThApuDhe viyAvattaM evaMbhUyaMduAvattaM vattamANappayaMsamabhirUDhaM savvaobhaI paNAmaM (passAsaMnandyAM) dupaDiggahaM icceyAiMbAvIsaMsuttAiMchiNNacheaNaiAiM sasamayasuttaparivADIe, icceAIbAvIsaM suttAI achinnacheyanaiyAI AjIviyasuttaparivADIe, icceAIbAvIsaMsuttAiM tikaNaiyAI terAsiyasuttaparivADie, icceAI bAvIsaM suttAiM caukkaNaiyAI sasamayasuttaparivADIe, evAmeva sapuvvAvareNaM aTThAsIti suttAI bhavaMtItimakkhayAI, se taM suttaaii| se kiM taM puvvagayaM?, puvvagayaM cauddasavihaM pannattaM, taMjahA- uppAyapuvvaM aggeNIyaM vIriyaM atthiNatthippavAyaM nANappavAyaM saccappavAyaM AyappavAyaM kammappavAyaM paccakkhANappavAyaM vijANuppavAyaM avaMjha0 pANAU0 kiriyAvisAlaM logabiMdusAraM 14, uppAyapuvvassaNaM dasa vatthUpa0 cattAri cUliyAvatthUpa0, aggeNiyassaNaM puvvassa coisa vatthU bArasa cUliyAvatthU, vIriyapavAyassaNaM puvvassa aTTha vatthU aTTha cUliyAvatthUpa0, atthiNatthippavAyassa NaM puvvassa aTThArasa vatthU dasa cUliyAvatthU pa0, nANappavAyassa NaM puvvassa bArasa vatthU pa0,saccappavAyassa NaM puvvassa do vatthU pa0, AyappavAyassa NaM puvvassa solasa vatthUpa0, kammappavAyapuvvassa tIsaMvatthUpa0, paccakkhANassa NaM puvvassa vIsaMvatthUpa0, vijANuppavAyassaNaM puvvassa panarasa vatthUpa0, avaMjhassa NaM puvvassa bArasa vatthU pa0, pANAussa NaM puvvassa terasa vatthU pa0, kiriyAvisAlassa NaM puvvassa tIsaMvatthUpa0, logabiMdusArassa NaM puvvassa paNavIsaMvatthUpa0,- dasa coddasa aTThaTThArase va bArasa duve yavatthUNi / solasa 8 // 225 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 226 // sUtram 147 dvAdazAGgam dRSTivAdaH tIsA vIsA pannarasa annuppvaayNmi||1||baars ekkArasame bArasame teraseva vatthUNi / tIsA puNa terasame caudasame pnnviisaao||2|| cattAri duvAlasa aTThaceva dasa ceva cUlavatthUNi / AtillANa cauNhaM sesANaM cUliyANatthi ||3||setNpuvvgyN, se kiMtaM aNuoge? aNuoge duvihe pannatte, taMjahA- mUlapaDhamANuoge ya gaMDiyANuoge ya, se kiMtaM mUlapaDhamANuoge?, ettha NaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM puvvabhavA devalogagamaNANi AuM cavaNANi jammaNANi a abhiseyA rAyavarasirIo sIyAo pavvajAo tavA ya bhattA kevalaNANuppAyA atitthapavattaNANi asaMghayaNaM saMThANaM uccattaM AuM vanavibhAgosIsA gaNA gaNaharA ya ajA pavattaNIo saMghassa cauvvihassajavAvi parimANaM jiNamaNapajjavaohinANasammattasuyanANiNoya vAI aNuttaragaI ya jattiyA siddhA pAovagaAyaje jahiM jattiyAI bhattAI cheaittA aMtagaDA muNivaruttamA tamaraoghavippamuktA siddhipahamaNuttaraM ca pattA, ee anne ya evamAiyA bhAvA mUlapaDhamANuoge kahiA AghavikhaMti paNNavijaMti parU0 se taM mUlapaDhamANuoge, se kiM taM gaMDiyANuoge?, aNegavihe paNNatte, taMjahA- kulagaragaMDiyAo titthagaragaMDiyAo gaNaharagaMDiyAo cakkaharagaMDiyAo dasAragaMDiyAo baladevagaMDiyAo vAsudevagaMDiyAoharivaMsagaMDiyAo bhaddabAhugaMDiyAotavokammagaMDiyAo cittaMtaragaMDiyAo ussappiNIgaMDiyAo osappiNIgaMDiyAo amaranaratiriyanirayagaigamaNavivihapariyaTTaNANuoge, evamAiyAo gaMDiyAo AghavijaMti paNNavijaMti parUvijaMti, se taM gaMDiyANuoge, se kiMtaMcUliyAo?,jaNNaM AillANaM cauNhaM puvvANaM cUliyAo, sesAI puvvAiM acUliyAI, setaMcUliyAo, diTThivAyassaNaMparittA vAyaNA saMkhejA aNuogadArA saMkhejjAopaDivattIosaMkhejjAo nijuttIo saMkhejA silogAA saMkhejAo saMgahaNIo, seNaM aMgaTThayAe bArasame aMge ege suyakhaMdhe cauddasa puvvAiM saMkhejjA vatthUsaMkhejA cUlavatthU saMkhejA pAhuDA saMkhejjA pAhuDapAhuDA saMkhejAopAhuDiyAosaMkhejAopAhuDapAhuDiyAosaMkhejANi payasayasahassANi payaggeNaMpannattA, saMkhejjA akkharA // 226 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 227 // sUtram 147 dvAdazAGgam dRSTivAdaH aNaMtA gamA aNaMtA pajjavA parittA tasA aNaMtA thAvarA sAsayA kaDA NibaddhA NikAiyA jiNapaNNattA bhAvA AghavinaMti paNNavijaMti parUvijaMti daMsirjati nidaMsirjati uvadaMsijaMti, evaMNAyA evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNayA AghavijaMti se taM diTThivAe, se taMduvAlasaMge gnnipiddge||12||||suutrm 147 // se kiM taM diTThivAe tti dRSTayo- darzanAni vadanaM vAdo dRSTinAM vAdo dRSTivAdaH dRSTInAM vA pAto yatrAsau dRSTipAtaHsarvanayadRSTaya evehAkhyAyanta ityarthaH, tathA cAha- diTThivAe Na mityAdi, dRSTivAdena dRSTipAtena vA sarvabhAvaprarUpaNA''khyAyate, se samAsao paMcavihe ityAdi sarvamidaM prAyo vyavachinnaM tathApi yathAdRSTaM kiJcid likhyate, tatra sUtrAdigrahaNayogyatAsampAdanasamarthAni parikarmANi gaNitaparikarmavat, tacca parikarmazrutaM siddhazreNikAdiparikarma mUlabhedataH saptavidham, uttarabhedatastu tryazItividhaM mAtRkApadAdi, etaccasarvaM samUlottarabhedaM sUtrArthato vyavacchinnam, eteSAMca parikarmaNAMSaT AdimAni parikarmANi svasAmayikAnyeva, gozAlakapravartitAjIvikapAkhaNDisiddhAntamatena puracyutAcyutazreNikAparikarmasahitAni sapta prajJApyante, idAnIM parikarmasunayacintA, tatra naigamo dvividhaH- sAMgrahiko'sAMgrahikazca,tatra sAMgrahikaH saMgrahaM praviSTo'sAMgrahikazca vyavahAram, tasmAtsaGgraho vyavahAra RjusUtraH zabdAdayazcaika evetyevaM catvAro nayAH, etaizcaturbhirnayaiH SaT svasAmayikAni parikarmANi cintyante, ato bhaNitaM cha caukkanaiyAI bhavanti, ta eva cAjIvikAstrairAzikA bhaNitAH, kasmAd?, ucyate, yasmAtte sarvaM tryAtmakaM icchanti, yathA jIvo'jIvo jIvAjIvaH loko'loko lokAlokaH sat asat sadasat ityevamAdi, nayacintAyAmapi te trividhaM nayamicchanti, tadyathA- dravyArthikaH paryAyArthikaH ubhayArthikaH, ato bhaNitaM satta terAsiya tti 7 kimapi likhyate (mu0)| 0 tasmAttu saMgraho (pr0)| // 227 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 228 // sUtram 147 dvAdazAGgam dRSTivAdaH sapta parikarmANi trairAzikapAkhaNDikaoNstrividhayA nayacintayA cintayantItyarthaH, se taM parikamme tti nigamanam, se kiM taM suttAi mityAdi, tatra sarvadravyaparyAyanayAdyarthasUcanAt sUtrANi amUnyapi ca sUtrArthato vyavacchinnAni tathApi dRSTAnusArataH kiJcillikhyate, etAni kila RjukAdIni dvAviMzatiH sUtrANi, tAnyeva vibhAgato'STAzItirbhavanti, katham? ucyate, icceiyAI bAvIsaM suttAI chinnacheyanaiyAIsasamayasuttaparivADIe tti iha yo nayaH sUtraM chinnaM chedenecchatisa chinnacchedanayo yathA dhammo maMgalamukkiTTha (dazavai01/1) mityAdizlokaH sUtrArthataH pratyekacchedena sthito na dvitIyAdizlokamapekSate, pratyekaM kalpitaparyanta ityarthaH, etAnyeva dvAviMzatiH svasamayasUtraparipATyA sUtrANi sthitAni, tathA ityetAni dvAviMzatiHsUtrANi acchinnacchedanayikAnyAjIvikasUtraparipATyeti ayamarthaH- iha yo nayaH sUtramacchinnaM chedenecchati so'cchinnacchedanayo yathA dhammo maMgalamukkiTTha (dazavai 1/1) mityAdizloka evArthato dvitIyAdizlokamapekSamANo dvitIyAdayazca prathamamiti anyo'nyasApekSA ityarthaH, etAni dvAviMzatirAjIvikagozAlakapravartitapAkhaNDasUtraparipATyA akSararacanAvibhAgasthitAnyapyarthato'nyo'nyamapekSamANAni bhavanti, icceiyAI ityAdi sUtram, tatra tikanaiyAI ti nayatrikAbhiprAyatazcintyanta ityarthastrairAzikAzcAjIvikA evocyante iti, tathA icceiyAiM ityAdi sUtram, tatra caukkanaiyAI ti nayacatuSkAbhiprAyatazcintyanta iti bhAvanA, evameve tyAdisUtram, evaM catamro dvAviMzatayo'STAzItiH sUtrANi bhavanti se taM suttAI ti nigamanavAkyam, se kiM taM puvvagayaM ityAdi, atha kiM pUrvagataM? ucyate, yasmAttIrthakaraH tIrthapravarttanAkAle gaNadharANAM sarvasUtrAdhAratvena pUrvaM pUrvagatasUtrArthaM bhASate tasmAtpUrvANIti bhaNitAni, gaNadharAH punaH zrutaracanAM vidadhAnA AcArAdikrameNa racayanti sthApayanti ca,matAntareNa tu pUrvagatasUtrArthaM pUrvamarhatA 0 khaNDisthAstri (pr0)| 0 sUtrANi, aSTAzItyapi ca sUtrArthato (mu0)| Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BA zrIsamavAyAGga zrIabhaya vRttiyutam // 229 // sUtram 147 dvAdazAGgam dRSTivAdaH bhASito gaNadharairapi pUrvagatazrutameva pUrvaM racitaM pazcAdAcArAdi, nanvevaM yadAcAraniyuktyAmabhihitaM savvesiM AyAro paDhamo (AcA0 ni0 8) ityAdi tatkatham? ucyate, tatra sthApanAmAzritya tathoktamiha tvakSararacanAM pratItya bhaNitaM pUrvaM pUrvANi kRtAnIti, tacca pUrvagataM caturdazavidhaM prajJaptam, tadyathA- uppAye tyAdi, tatrotpAdapUrvaM prathamam, tatra casarvadravyANAMparyavANAMcotpAdabhAvamaGgIkRtya prajJApanA kRtA, tasya ca padaparimANamekA koTI, agreNIyaM dvitIyam, tatrApi sarveSAM dravyANAM paryavANAM jIvavizeSANAM cA-parimANaMvarNyata ityagreNIyaM tasya padaparimANaMSaNNavatiH padazatasahasrANi, vIriyaM tivIryapravAdaMtRtIyam, tatrApyajIvAnAM jIvAnAM ca sakarmetarANAM vIrya procyata iti vIryapravAdam, tasyApi saptatiH padazatasahasrANi parimANam, astinAstipravAda caturtham, yadyalloke yathAsti yathA vA nAsti, athavA syAdvAdAbhiprAyataH tadevAsti tadeva nAstItyevaM pravadatIti astinAstipravAdaM bhaNitam, tadapi padaparimANataH SaSTiH padazatasahasrANi, jJAnapravAdaM paJcamam, tasmin matijJAnAdipaJcakasya bhedaprarUpaNA yasmAt kRtA tasmAt jJAnapravAdam, tasmin padaparimANamekA koTI ekapadoneti, satyapravAdaM SaSThaM satyaM-saMyamaH satyavacanaMvA tadyatra sabhedaM sapratipakSaM ca varNyate tatsatyapravAdam, tasya padaparimANaM ekA padakoTI SaT ca padAnIti, AtmapravAdaM saptamam, Aya tti AtmA so'nekadhA yatra nayadarzanairvarNyate tadAtmapravAdam, tasya padaparimANaM SaDviMzatiH padakoTyaH, karmapravAdamaSTamaMDa jJAnAvaraNAdikamaSTavidhaM karma prakRtisthityanubhAgapradezAdibhirbhedairanyaizcottarottarabhedairyatra varNyate tatkarmapravAItatparimANamekA padakoTI azItizcasahasrANIti, pratyAkhyAnaM navamam, tatra sarva pratyAkhyAnasvarUpaM varNyata iti pratyAkhyAnapravAdam, tatparimANaM caturazItiH padazatasahasrANi bhavantIti, vidyAnupravAdaM dazamam, tatrAneke vidyAtizayA varNitAstatparimANamekA padakoTI daza ca padazatasahasrANIti, avandhyamekAdazam, vandhyaM nAma niSphalam, navandhyamavandhyaM saphalamityarthaH tatra hi sarve jJAnatapaH Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 230 // sUtram 147 dvAdazAGgam dRSTivAdaH saMyamayogAH zubhaphalena saphalA varNyante aprazastAzca pramAdAdikAH sarve azubhaphalA varNyanta ato'vandhyam, tasya ca parimANaM SaDviMzatiH padakoTayaH, prANAyuAdazaM tatrApyAyuH prANavidhAnaM sarvaM sabhedamanye ca prANA varNitAstatparimANamekA padakoTI SaTpaJcAzacca padazatasahasrANIti, kriyAvizAlaM trayodazam, tatra kAyikyAdayaH kriyA: 'visAla'tti-sabhedAH saMyamakriyAH chandakriyA vidhAnAni ca varNyanta iti kriyAvizAlam, tatparimANaM nava padakoTyaH, lokabindusAraM caturdazam, taccAsmin / loke zrutaloke vA bindurivAkSarasya sarvottamamiti, sarvAkSarasannipAtapratiSThitatvena ca lokabindusAraM bhaNitam, tatpramANamarddhatrayodaza padakoTya iti / uppAyapuvvasse tyAdi kaNThyam, navaraM vastu-niyatArthAdhikArapratibaddho granthavizeSo'dhyayanavaditi, tathA cUDA iva cUDA, iha dRSTivAde parikarmasUtrapUrvagatAnuyogoktAnuktArthasaGgrahaparA granthapaddhatayazcUDA iti, se taM puvvagate tti nigamanam, se kiM tamityAdi, anurUpo'nukUlo vA yogo'nuyogaH sUtrasya nijenAbhidheyena sArddhamanurUpaH sambandha ityarthaH, sa ca dvividhaH prajJaptaH, tadyathA- mUlaprathamAnuyogazca gaNDikAnuyogazca, se kiM ta mityAdi, iha dharmapraNayanAt mUlaM tAvattIrthakarAsteSAM prathamasamyaktvAptilakSaNapUrvabhavAdigocaro'nuyogo mUlaprathamAnuyogaH, tathA cAha-se kiM taM mUlapaDhamANuoge ityAdi sUtrasiddhaM yAvat se taM mUlapaDhamANuoge, se kiM ta mityAdi ihaikavaktavyatArthAdhikArAnugatA vAkyapaddhatayo gaNDikA ucyante, tAsAmanuyogaH- arthakathanavidhiH gaNDikAnuyogaH, tathA cAha- gaMDiyANuoge aNege tyAdi, tatra kulakaragaNDikAsu kulakarANAM vimalavAhanAdInAM pUrvajanmAdyabhidhIyata iti, evaM zeSAsvapi abhidhAnavazato bhAvanIyam, yAvat citrAntaragaNDikAH, navaraM dazArhAH- samudravijayAdayo daza vasudevAntAstathA citrA- anekArthA antare- RSabhAjitatIrthakarAntare gaNDikA- ekavaktavyatArthAdhikArAnugatAstatazca citrAzca tA antaragaNDikAzca citrAntaragaNDikAH, etaduktaM bhavati // 230 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 148 zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 231 // virAdhanA ''rAdhanA RSabhAjitatIrthakarAntare tadvaMzajabhUpatInAMzeSagatigamanavyudAsena zivagamanAnuttaropapAtaprAptipratipAdikAzcitrAntaragaNDikA iti, tAzca coddasalakkhA siddhA nivaINekko ya hoi savaDhe / evekkekkaTThANe purisajugA huMta'saMkhejjA ||1||ityaadinaa granthena nandiTIkAyAmabhihitAstata evAvadhAryAH, iha sUtragamanikAmAtrasya vivakSitatvAditi, zeSaM sUtrasiddhamA nigamanAt, navaraM saMkhejjA vatthu / tti paJcaviMzatyuttare dvezate saMkhejjA cUlavatthutti catustriMzat // 12 // // 147 ||saamprtN dvAdazAGge virAdhanAniSpannaM traikAlikaM phalamupadarzayannAha icceiyaM dugavAlasaMgaMgaNipiDagaM atItakAle aNaMtA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyaTisuicceiyaMduvAlasaMgaM gaNipiDagaMpaDuppaNNe kAle parittA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyaTuMti icceiyaMduvAlasaMgaMgaNipiDagaM aNAgae kAle aNatA jIvA ANAe virAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariyaTTissaMti, icceiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM atItakAle aNatA jIvA ANAe ArAhittA cAuraMtasaMsArakaMtAraM vIIvaiMsu evaM paDuppaNNe'vi evaM aNAgaevi, duvAlasaMge NaM gaNipiDage Na kayAvi Natthi Na kayAi NAsINa kayAi Na bhavissai bhuviMca bhavati ya bhavissati ya dhuve Nitie sAsae akkhae avvae avaTThie Nicce se jahANAmae paMca atthikAyA Na kayAiNa Asi Na kayAi Natthi Na kayAiNa bhavissati bhuviM ca bhavati ya bhavissati ya dhuvA NitiyA sAsayA akkhayA avvayA avaTThiyA NiccA evAmeva duvAlasaMge gaNipiDageNa kayAiNa AsiNa kayAi NatthiNa kayAi bhavissai bhuviM ca bhavati ya bhavissai ya dhuve jAva avaTThie Nicce, ettha NaM duvAlasaMge gaNipiDage aNaMtA bhAvA aNaMtA abhAvA aNaMtA heU aNaMtA aheU aNatA kAraNA aNaMtA akAraNA aNaMtA jIvA aNaMtA ajIvA aNaMtA bhavasiddhiyA aNaMtA abhavasiddhiyA aNaMtA siddhA aNaMtAasiddhAAghavijaMti paNNavinaMti parUvijaMti daMsijjati nidaMsikhaMti uvadaMsijjaMti,evaMduvAlasaMgaM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 232 // sUtram 148 dvAdazAGgam virAdhanA''rAdhanA gaNipiDagaM iti ||suutrm 148 // icceya mityAdi, ityetaddvAdazAGgaM gaNipiTakamatItakAle anantA jIvA AjJayA virAdhya caturantaM saMsArakAntAraM aNupariyaTiMsu tti anuparivRttavantaH, idaM hi dvAdazAGgasUtrArthobhayabhedena trividham, tatazca AjJayA sUtrAjJayA abhinivezato'nyathApAThAdilakSaNayA ? atItakAle anantA jIvAzcaturantaM saMsArakAntAraM nArakatiryagnarAmaravividhavRkSajAladustaraM bhavATavIgahanamityarthaH, anuparAvRttavanto jamAlivat arthAjJayA punarabhinivezato'nyathAprarUpaNAdilakSaNayAgoSThAmAhilavat ubhayAjJayA punaH paJcavidhAcAraparijJAnakaraNodyatagurvAdezAderanyathAkaraNalakSaNayA gurupratyanIkadravyaliGgadhAryanekazramaNavat sUtrArthobhayairvirAdhyetyarthaH, athavA dravyakSetrakAlabhAvApekSamAgamoktAnuSThAnamevAjJA tayA tadakaraNenetyarthaH, icceya mityAdi gatArthameva, navaraM parIttA jIvA iti saMkhyeyA jIvAH, vartamAnaviziSTavirAdhakamanuSyajIvAnAM saMkhyeyatvAt aNupariyaTRti tti anuparAvarttante bhramantItyarthaH, iceya mityAdi idamapi bhAvitArthameva, navaraM aNupariyaTTissaMti anuparAvarttiSyante paryaTiSyantItyarthaH, icceya mityAdi kaNThyam, navaraM viivaiMsu tti vyativrajitavantaH caturgatikasaMsArollaGghanena muktimavAptA ityarthaH, evaM pratyutpanne'pi, navaraM ayaM vizeSa:vIvayaMti tti vyativrajanti-vyatikrAmantItyarthaH, anAgate'pyevam, navaraM vIissaMti tti vyativrajiSyanti-vyatikramiSyantItyarthaH, yadidamaniSTetarabhedabhinnaM phalaM pratipAditametatsadAvasthAyitve sati dvAdazAGgasyopajAyata ityAha-duvAlasaMge ityAdi, dvAdazAGgaM NamityalaGkAre gaNipiTakaM na kadAcinnAsIdanAditvAt na kadAcinna bhavati sadaiva bhAvAt na kadAcinna bhaviSyati aparyavasitatvAt, kiM tarhi?, bhuvi ce tyAdi abhUcca bhavati ca bhaviSyati ca, tatazcedaM trikAlabhAvitvAdacalaM acalatvAcca dhruvaM mervAdivat dhruvatvAdeva niyataM pazcAstikAyeSu lokavacanavat niyatatvAdeva zAzvataM samayAvalikAdiSu kAlavacanavat zAzvatatvAdeva // 232 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 233 // sUtram 148 dvAdazAGgam virAdhanA''rAdhanA sUtram 149 rAziprajJApanA vAcanAdipradAne'pyakSayaM gaGgAsindhupravAhe'pi padmahadavat akSayatvAdevAvyayaM mAnuSottarAhiH samudravat avyayatvAdeva svapramANe'vasthitaM jambUdvIpAdivat avasthitatvAdeva nityamAkAzavaditi, sAmprataM dRSTAntamatrArthe Aha-se jahA nAmae ityAdi, tadyathA nAma paJcAstikAyA- dharmAstikAyAdayaH na kadAcinnAsannityAdi prAgvat, evAmeve tyAdi dAntikayojanA nigadasiddhaiveti / ettha Na mityAdi atra dvAdazAGge gaNipiTake anantA bhAvA AkhyAyanta iti yogaH, tatra bhavantIti bhAvAjIvAdayaH padArthAH,ete ca jIvapudgalAnantatvAdanantA iti, tathA anantA abhAvAH, sarvabhAvAnAmeva pararUpeNAsattvAtta evAnantA abhAvA iti, svaparasattAbhAvAbhAvobhayAdhInatvAdvastutattvasya, tathAhi- jIvo jIvAtmanA bhAvo'jIvAtmanA cAbhAvo'nyathA'jIvatvaprasaGgAditi, anye tu dharmApekSayA anantA bhAvA anantA abhAvAH prativastvastitvanAstitvAbhyAM pratibaddhA iti vyAcakSate, tathA'nantA hetavaH, tatra hinoti-gamayati jijJAsitadharmaviziSTAnAniti hetuste cAnantAH, vastuno'nantadharmAtmakatvAt, tatpratibaddhadharmaviziSTavastugamakatvAcca hetoH sUtrasya cAnantagamaparyAyAtmakatvAditi, yathoktahetupratipakSato'nantA ahetavaH, tathA anantAni kAraNAni mRtpiNDatantvAdIni ghaTapaTAdinivarttakAni, tathA anantAnyakAraNAni / sarvakAraNAnAmeva kAryAntarAkAraNatvAt, nahi mRtpiNDaH paTaM nivarttayatIti, tathA anantA jIvAH- prANinaH evamajIvAHvyaNukAdaya:bhavasiddhikA- bhavyA, itare tvabhavyAH, siddhA- niSThitArthA itare- saMsAriNaH, AghavijaMtI tyAdi pUrvavaditi // 148||dvaadshaanggsy svarUpamanantaramabhihitamatha tadabhidheyasya rAzidvayAntarbhAvataH svarUpamabhidhitsurAha duve rAsI pannattA, taMjahA jIvarAsI ajIvarAsI ya, ajIvarAsI duvihA pannattA, taMjahA-rUvIajIvarAsI arUvIajIvarAsI ya, se kiMtaM arUvI ajIvarAsI?, arUviajIvarAsI dasavihA pannattA, taMjahA-dhammatthikAe jAva addhAsamae, rUvIajIvarAsI Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanama 142 rAzi zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 234 // prajJApanA aNegavihA0pa0 jAva se kiM taM aNuttarovavAiA?, aNuttarovavAiApaMcavihA pannattA, taMjahA- vijayavejayaMtajayaMtaaparAjitasavvaTThasiddhiA, setaM aNuttarovavAiA, setaMpaMciMdiyasaMsArasamAvaNNajIvarAsI, duvihANeraDyA pannattA, taMjahA-pajjattA ya apajjattA ya, evaM daMDaobhANiyavvojAva vemANiyatti, imIseNaMrayaNappabhAe puDhavIe kevaiyaM khettaM ogAhettA kevaiyA NirayAvAsA paNNattA?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari egaMjoyaNasahassaM ogAhettA heTThA cegaMjoyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThasattari joyaNasayasahasse ettha NaM rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyANaM tIsaM NirayAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyA, teNaM NirayAvAsA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA jAva asubhA NirayA asubhAo NiraesuveyaNAo, evaM sattavibhANiyavvAo jaMjAsu jujjai-'AsIyaM battIsaM aTThAvIsaM taheva viisNc| aTThArasa solasagaM aTThattarameva baahllN||1||tiisaa ya paNNavIsA pannarasa daseva syshssaaiN| tiNNegaM paMcUNaM paMceva aNuttarA nrgaa||2|| causaTThI asurANaM caurAsIiMca hoi naagaannN| bAvattari suvannANa vAukumArANa chaNNaui // 3 // dIvadisAudahINaM vijakumAriMdathaNiyamaggINaM / chaNhaMpi juvalayANaM bAvattarimo ya sayasahasA / 4 // battIsaTThAvIsA bArasa aDacauro ya syshssaa| paNNA cattAlIsA chacca sahassA sahassAre ||5||aannypaannykppe cattAri sayA''raNacue tinni| satta vimANasayAiM causuvi eesukppesu||6||ekkaarsuttrN heTThimesu sattuttaraM ca mjjhime| sayamegaMuvarimae paMceva aNuttaravimANA // 7 // doccAe NaM puDhavIe taccAe NaM puDhavIe, cautthIe puDhavIe paMcamIe puDhavIe chaTThIe puDhavIe sattamIe puDhavIe gAhAhiM bhANiyavvA, sattamAe puDhavIe pucchA, goyamA! sattamAe puDhavIe aTThattarajoyaNasayasahassAIbAhallAe uvari addhatevannaM joyaNasahassAI ogAhettA heTThAvi addhatevannaM joyaNasahassAIvaJjittA majhe tisujoyaNasahassesu ettha NaM sattamAe puDhavIe neraiyANaM paMca aNuttarA mahaimahAlayA mahAnirayA paNNattA, taMjahA- kAle mahAkAle rorue mahArorue appaiTThANe nAmaM paMcame, te NaM nirayA vaTTe // 234 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satrama 149 zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 235 // prajJApanA yataMsA ya ahe khurappasaMThANasaMThiyA jAva asubhA naragA asubhAo nresuveynnaao|suutrm 149 // duve rAsI tyAdi, iha ca prajJApanAyAH prathamapadaM prajJApanAkhyaM sarvaM tadakSaramadhyetavyam, kimavasAnamityAha- jAva se kiM ta mityAdi, kevalamasya prajJApanAsUtrasya cAyaM vizeSaH, iha duve rAsI paNNatA ityabhilApaH, tatra tu duvihA paNNavaNA paNNattAjIvapaNNavaNNA ya ajIvapaNNavaNA ya'tti, atidiSTasya ca sUtrataH sarvasya prajJApanApadasya lekhitumazakyatvAdarthatastalleza upadarzyate-tatrAjIvarAzirdvividho rUpyarUpibhedAt, tatrArUpyajIvarAzirdazadhA-dharmAstikAyastaddezastatpradezAzcetyevamadharmAstikAyAkAzAstikAyAvapivAcyAvevaM nava dazamo'ddhAsamaya iti, rUpyajIvarAzizcaturddhA-skandhA dezAH pradezAH paramANavazceti, teca varNagandharasasparzasaMsthAnabhedataH paJcavidhAH saMyogato'nekavidhA iti / jIvarAzirdvividhaHsaMsArasamApanno'saMsArasamApannazca, tatrAsaMsArasamApannA jIvA dvividhAH anantaraparamparasiddhabhedAt, tatrAnantarasiddhAH paJcadazaprakArAH, paramparasiddhAstvanantaprakArA iti, saMsArasamApannAstupaJcadhaikendriyAdibhedena, tatraikendriyAH paJcavidhAH pRthivyAdibhedena, punaH pratyekaM dvividhAH-sUkSmabAdarabhedena, punaH paryAptAparyAptabhedena dvidhA, evaM dvitricaturindriyA api, paJcendriyAzcaturddhA nArakAdibhedAt, tatra nArakAH saptavidhAH ratnaprabhAdipRthivIbhedAt, paJcendriyatiryazcastridhA- jalasthalakhacarabhedAt, tatra jalacarAH paJcavidhA matsyakacchapagrAhamakarasuMsumArabhedAt, punarmatsyA anekadhA-zUkSNamatsyAdibhedAt, kacchapA dvedhA asthikacchapamAMsakacchapabhedAt, grAhAH paJcadhA diliveSTakamadpulakasImAkArabhedAt makarA- matsyavizeSA dvividhAH-zuNDAmakarA karimakarAzca, suMsumArAstvekavidhAH, 0 makarA dvidhA- zuNDAmakarA maSTakarAzca (daMSTrAmakarAzca pra0) (pr0)| // 235 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAzi prajJApanA // 236 // zrIsamavAyAGgasthalacarA dvidhA- catuSpadaparisarpabhedAt, tatra catuSpadAzcaturddhA- ekakhuradvikhuragaNDIpadasanakhapadabhedAt, krameNa caite zrIabhaya0 azvagohastisiMhAdayaH, parisA dvidhA- uraHparisarpabhujaparisarpabhedAt, ura:parisAzcaturkI- ahiajagarAzAlikAmahoragavRttiyutam bhedAt, tatrAhayo dvidhA- darvIkarA mukulinazceti, khacarAzcaturddhA- carmapakSiNo lomapakSiNaH samudgapakSiNo vitatapakSiNaca, tatrAdyau dvauvalgulIhaMsAdibhedAvitarau dvIpAntareSvevastaH, sarve ca paJcendriyatiryaco manuSyAzca dvidhA-sammUrchimA garbhavyutkrAntikAca, tatra saMmUrchimAH napuMsakA eva, itare tu triliGgA iti, garbhavyutkrAntikamanuSyAstridhA-karmabhUmijA akarmabhUmijA antaradvIpajAzceti, karmabhUmijA dvividhAH- AryA mlecchAzca, AryA dvedhA- RddhiprAptA itare ca, tatra prathamA arhadAdayaH, dvitIyA navavidhAH- kSetrajAtikulakarmazilpabhASAjJAnadarzanacAritrabhedAt, devAzcaturvidhAH bhavanavAsyAdibhedAdbhavanapatayo dazadhA asuranAgAdayaH, vyantarA aSTavidhA pizAcAdayaH, jyotiSkAH paJcadhA candrAdayaH, vaimAnikA dvedhA- kalpopagAH kalpAtItAzca, kalpopagA dvAdazadhA saudharmAdibhedAt, kalpAtItA dvedhA- graiveyakA anuttaropapAtikAca, graiveyakA navadhA anuttaropapAtikAH paJcadheti, etatsamastaM sUcayatoktaM jAva se kiM taM aNuttare tyAdi, pUrvoktameva jIvarAziM daNDakakrameNa dvidhA darzayannAha- duvihe tyAdi sugamam, navaraM 'daNDao'tti neraiyA 1 asurAI 10 puDhavAI 5 biMdiyAdao 4 maNuyA 1 / vaMtara 1 joisa 1 vemANiyA ya 1 aha daMDao evaM ||1||athaanntrprjnyaapitaanaaN nArakAdInAM paryAptAparyAptabhedAnAM sthAnanirUpaNAyAha- imIse Na mityAdi, avagAhanAsUtrAdarvAk sarvaM kaNThyam, navaraM te NaM nirayA ityAdi, atra ca jIvAbhigamacUrNyanusAreNa likhyatekila dvividhA narakA bhavanti AvalikApraviSTA AvalikAbAhyAzca, tatrAvalikApraviSTA aSTAsu dikSu bhavanti, te ca 0 aSTadhA (pr0)| 8 // 236 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 149 rAzi zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 237 // prajJApanA vRttatryamracaturasrakrameNa pratyavagantavyAH, eteSAMca madhye indrakAH sImantakAdayo bhavanti, AvalikAbAhyAstu puSpAvakIrNA digvidizAmantarAleSu bhavanti, nAnAsaMsthAnasaMsthitA iti nirayasaMsthAnavyavasthA, tatra ca bAhulyamaGgIkRtyedamabhidhIyateaMto vaTTe tyAdi, uktaM ca sUtrakRdvRttikRtA- narakAH sImantakAdikA bAhulyamaGgIkRtyAntaH madhye vRttA bahirapi caturasrA adhazca | kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH, etacca saMsthAnaM puSpAvakIrNakAnAzrityoktaM teSAmeva pracuratvAt, AvalikApraviSTAstu vRttatryamracaturasrasaMsthAnA bhavantI ti, tatrAntarvRttA madhye zuSiramAzritya bahizca caturasrA kuDyaparidhimAzritya, yAvatkaraNAdidaM dRzyaM yaduta adhaH kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH- bhUtalamAzritya kSuraprAkArAstadbhUtalasya saMcArisattvapAdacchedakatvAt anye tvAhuH- teSAmadhastanoMzaH kSurapra ivAgre'grepratalo vistIrNazceti kSuraprasaMsthAnatA, tathA 'niccaMdhayAratamasA vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisappahA meyavasApUyaruhiramaMsacikkhallalittANulevaNatalA asuIvIsA paramadubbhigaMdhA kAUagaNivaNNAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA' iti / tatra nityaM- sarvadA andhakAraM- andhatvakArakaM bahalabalAhakapaTalAcchAditagaganamaNDalAmAvAsyArddharAtrAndhakAravattamaHtamidaM yeSu te nityAndhakAratamasaH, athavA nityenAndhakAreNa sArvakAlikenetyarthaH tamasaH- tamisrA nityAndhakAratamasaH, jAtyandhameghAndhakArAmAvAsyAnizIthatulyA ityarthaH, kathamityata Aha- vyapagatA- avidyAmAnA grahacandrasUranakSatrarUpANAM jyotiSAM-jyotiSkalakSaNavimAnavizeSANAM jyotiSo vA-dIpAdyagneH prabhA- prakAzo yeSu te tathA, paha tti pathazabdo vA'yaM vyAkhyeyaH, tathA medovasApUyarudhiramAMsAni zarIrAvayavAsteSAMyaccikkhallaM-kardamastena liptaM- upadigdhamanulepanena sakRlliptasya punaH punarupalepanena talaM- bhUmikA yeSAM te medovasApUyarudhiramAMsacikhallaliptAnulepanatalAH, yadyapi ca tatra medaHprabhRtInyaudArikapaJcendriyazarIrAvayavarUpANi na santi vaikriyazarIratvAnnArakANAM tathApi tadAkArAstadavayavAstatra procyanta iti, // 237 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 238 // sUtram 149 rAziprajJApanA sUtram 150 bhavanAdivarNanam azucayo vizrA:- AmagandhayaH pUtigandhaya ityarthaH, ata eva paramadurabhigandhAH 'kAUagaNivaNNAbha'tti kRSNAgnirlohAdInAM dhmAyamAnAnAM tadvarNavadAbhA yeSAM te kRSNAgnivarNAbhAH, tathA karkazaH sparzo yeSAM te karkazasparzAH, ata eva duHkhenakRcchreNAdhisoDhuM zakyate vedanA yeSu te duradhisahA, ata evAzubhA narakA ata eva ca azubhA narakeSu vedanA iti 'evaM sattavi bhANiyavva'tti prathamAmamuJcatA sapta ityuktam, jaM jAsu jujjai tti yacca yasyAM pRthivyAM bAhalyasya narakANAMca parimANaM yujyate sthAnAntaroktAnusAreNa tacca tasyAM vAcyam, taccedaM- AsItaM gAhA tIsA ya gAhA azItisahasrAdhikaM yojanalakSaM ratnaprabhAyAM bAhalyamevaM zeSAsu bhAvanIyam, tathA triMzallakSANi prathamAyAM narakAvAsAnAmityevaM zeSAsvapi neyamiti, AvAsaparimANaM cAsurAdInAmapi dazAnAM saudharmAdInAM ca kalpetarANAM sUtrairvakSyatIti, tannivAsaparimANasaGgrahaH causaTThI ityAdi gAthAH paJca, evaM ceha sUtrAbhilApo dRzyaH, 'sakkarappabhAe NaM puDhavIe kevaiyaM ogAhittA kevaiyA nirayA paNNattA?, goyamA! sakkarappabhAe NaM puDhavIe battIsuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhittA heTThA cegaM joyaNasahassaM vajettA majjhe tIsuttare joyaNasayasahasse ettha NaM sakkarappabhAe puDhavIe neraiyANaM paNuvIsaM nirayAvAsasayasahassA bhavantItimakkhAyA, te NaM nirayA' ityAdi, evaM gAthAnusAreNAnye'pi paJcAlApakA vAcyA iti, etadevAha doccAe ityAdi veyaNAo ityetadantaM sugamam, navaraM gAhAhiM ti gAthAbhiH karaNabhUtAbhirgAthAnusAreNetyarthaH, bhaNitavyA-vAcyA narakAvAsA iti prakramaH, tathA vaTTe ya taMsA ya tti madhyamo vRttaH zeSAstryamrA iti // 149 // athAsurAdyAvAsaviSayamabhilApaM darzayati kevaiyANaM bhaMte! asurakumArAvAsA pa0?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvari // 238 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 239 // sUtram 150 bhavanAdivarNanam egaMjoyaNasahassaM ogAhettA heTThAcegaMjoyaNasahassaM vajittA majjhe aTThahattarijoyaNasayasahasse etthaNaMrayaNappabhAe puDhavIecausaTiM asurakumArAvAsasayasahassA pa0, teNaMbhavaNA bAhiM vaTTA aMtocauraMsA ahe pokkharakaNNiAsaMThANasaMThiyA ukkiNNaMtaraviulagaMbhIrakhAyaphalihA aTTAlayacariyadAragourakavADatoraNapaDiduvAredasabhAgAjaMtamusalamusaMDhisayagghiparivAriyA aujjhA aDayAlakoTTaraiyA aDayAlakayavaNamAlA lAulloiyamahiyA gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradiNNapaMcaMgulitalA kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajhaMtadhUvamaghamarcetagaMdhuddhayAbhirAmA sugaMdhiyA gaMdhavaTTibhUyA acchA saNhA laNhA ghaTThA maTThA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA sappabhA samirIyA saujjoApAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA, evaM jaMjassa kamatItaMtassajaMjaMgAhAhi bhaNiyaMtaha ceva vnnnno| kevaiyA NaM bhaMte! puDhavikAiyAvAsA pa0?, goyamA! asaMkhejjA puDhavIkAiyAvAsA pa0, evaM jAva maNussatti, kevaiyA NaM bhaMte! vANamaMtarAvAsA pa0?, goyamA imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe rayaNAmayassa kaMDassa joyaNasahassabAhallassa uvari egaMjoyaNasayaM ogAhettA heTThA cegaMjoyaNasayaM vajettA majjhe aTThasujoyaNasaesu ettha NaM vANamaMtarANaM devANaM tiriyamasaMkhejjA bhomejjA nagarAvAsasayasahassA pa0, te NaM bhomejjA nagarA bAhiM vaTTA aMto cauraMsA, evaM jahA bhavaNavAsINaM tahevaNeyavvA, NavaraMpaDAgamAlAulA surammA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA // kevaiyA NaM bhaMte! joisiyANaM vimANAvAsA pa0?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo sattanauyAiM joyaNasayAI uI uppaittA ettha NaM dasuttarajoyaNasayabAhalle tiriyaMjoisavisae joisiyANaMdevANaM asaMkhejAjoisiyavimANAvAsA pa0 teNaMjoisiyavimANAvAsA abbhuggayamUsiyapahasiyA viviharamaNirayaNabhatticittA vAuchyavijayavejayaMtIpaDAgachattAichattakaliyA tuMgA gagaNatalamaNulihaMtasiharA jAlaMtararayaNapaJjarummiliyavva maNikaNagathUbhiyAgA viyasiyasayapattapuNDarIyatilayarayaNaddhacaMdacittA aMto bAhiM ca sahA tavaNijjavAluApatthaDA 388888888888888888888888888 // 239 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam // 240 // sUtram 150 bhavanAdivarNanam suhaphAsA sassirIyarUvA pAsAIyA darisaNijjA ||keviyaa NaM bhaMte! vemANiyAvAsA pa0?, goyamA! imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo uddhaMcaMdimasUriyagahaNanakkhattatArArUvANaM vIivaittA bahUNi joyaNANi bahUNi joyaNasayANi bahUNi joyaNasahassANi (bahUNi joyaNasayasahassANi) bahuio joyaNakoDIo bahuio joyaNakoDAkoDIo asaMkhejAo joyaNakoDAkoDIouTuMdUraM vIivaittA etthaNaM vimANiyANaM devANaMsohammIsANasaNaMkumAramAhiMdabaMbhalaMtagasukkasahassAraANayapANayaAraNaacuesu gevejjagamaNuttaresuya caurAsII vimANAvAsasayasahassA sattANauiMca sahassA tevIsaMca vimANA bhavaMtItimakkhAyA, te NaM vimANA accimAlippabhA bhAsarAsivaNNAbhA arayA nIrayA NimmalA vitimirA visuddhA savvarayaNAmayA acchA saNhA ghaTThA maTThA NippaMkA NikkaMkaDacchAyA sappabhA samarIyA saujjoyA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA pddiruuvaa| sohamme NaM bhaMte! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNattA?, goyamA! battIsaM vimANAvAsasayasahassA paNNattA, evaM IsANAisu aTThAvIsa bArasa aTTa cattAri eyAi sayasahassAI paNNAsaMcattAlIsaM cha eyAiMsahassAI ANae pANae cattAri AraNacue tinni eyANi sayANi, evaM gAhAhi bhANiyavvaM ||suutrm 150 // kevaI tyAdi sugamam, navaraM tAni bhavanAni bahirvRttAni vRttaprAkArAvRtanagaravat antaH samacaturasrANi tadavakAzadezasya caturasratvAt, adhaHpuSkarakarNikAsaMsthAnasaMsthitAni, puSkarakarNikA- padmamadhyabhAgaH, sA connatasamacitrabindukinI bhavatIti, tathA utkIrNAntaravipulagambhIrakhAtaparikhAni utkIrNaM- bhuvamutkIrya pAlIrUpaM kRtamantaraM- antarAlaM yayoste utkIrNAntare te vipulagambhIre khAtaparikhe yeSAM tAni tathA, tatra khAtamadha uparica samaM parikhA tUpari vizAlA adhaH saGkacitA tayorantareSu pAlI yatrAstIti bhAvaH, tathA aTTAlakA-prAkArasyoparyAzrayavizeSAH carikA-nagaraprAkArayorantaramaSTahasto mArgaH pAThAntareNa // 240 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 241 // sUtram 150 bhavanAdivarNanam caturaya tti caturakAH sabhAvizeSAH grAmaprasiddhAH dAragoura tti gopuradvArANi pratolyo- nagarasyeva kapATAni pratItAni toraNAnyapi tathaiva pratidvArANi- avAntaradvArANi tata eteSAM dvandva etAni dezalakSaNeSu bhAgeSu yeSAM tAni tathA, iha dezo bhAgazcAnekArthaH, tato'nyo'nyamanayorvizeSyavizeSaNabhAvo dRzya iti, tathA yantrANi- pASANakSepaNayantrANi muzalAni pratItAni musuNDhyaHpraharaNavizeSAH zataghnyaH- zatAnAmupaghAtakAriNyo mahAkAyAH kASThazailastambhayaSTayaH tAbhiH pariyAriya tti-parivAritAni parikalitAnItyarthaH, tathA ayodhAni-yodhayituM-saGgAmayituM durgatvAnna zakyante parabalairyAni tAnyayodhAni avidyamAnA vA yodhAH- parabalasubhaTA yAni prati tAnyayodhAni, tathA aDayAlakoTagaraiya tti aSTacatvAriMzadbhedabhinnavicitracchandagopuraracitAni, anye bhaNanti- aDayAlazabdaH kila prazaMsAvAcakaH, tathA aDayAlakayavaNamAla tti aSTacatvAriMzadbhedabhinnAH prazaMsAr2yA vA kRtA vanamAlA- vanaspatipallavasrajo yeSu tAni tathA, tathA lAiyaM ti yaddhamezchagaNAdinopalepanaM ulloiyaM ti kuDyamAlAnAM seTikAdibhiH sammRSTIkaraNaM tatastAbhyAmiva mahitAni- pUjitAni lAulloiyamahitAni, tathA gozIrSacandanavizeSaH sarasaM ca-rasopetaM yadraktacandanaM-candanavizeSaH tAbhyAM dardarAbhyAM- ghanAbhyAM dattAH paJcAGgalayastalA- hastakAH kuDyAdiSu yeSu, athavA gozIrSasarasaraktacandanasya satkA dadareNa- capeTAbhighAtena dadareSu vA- sopAnavIthISu dattAH GgalayastalA yeSutAni gozIrSasarasaraktacandanadardaradattapaJcAGgulitalAni, tathA kAlAguru:- kRSNAgururgandhadravyavizeSaH pravara:pradhAnaH kundurukkaH- cITA turuSkaH- silhakaM gandhadravyameva etAni ca tAni DajhaMti tti dahyamAnAni yAni tAni tathA, teSAM yo dhUmo maghamagheta tti anukaraNazabdo'yaM maghamaghAyamAno bahalagandha ityarthaH tenoddharANi- utkaTAni yAni tAni tathA tAni ca tAnyabhirAmANi ca ramaNIyAnIti samAsaH, tathA sugandhayaH-surabhayo ye varagandhAH-pradhAnavAsAsteSAMgandhaH-Amodo yessvsti| Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 150 bhavanAdi zrIsamavAyAtra zrIabhaya0 vRttiyutam // 242 // varNanam tAni sugandhivaragandhagandhikAni, tathA gandhavartiH- gandhadravyANAM gandhayuktizAstropadezena nirvatitA guTikA tadbhUtAni tatkalpAnIti gandhavartibhUtAni pravaragandhaguNAnItyarthaH, tathA acchAni AkAzasphaTikavat saNha tti zlakSNAni sUkSmaskandhaniSpannatvAt zlakSNadalaniSpannapaTavat laNha tti zlakSNAni masRNAnItyarthaH, ghuNTitapaTavat, ghaTThatti ghRSTAnIvaghRSTAnikharazAnayA / pASANapratimAvat maTThatti mRSTAnIva mRSTAni sukumArazAnayA pASANapratimeva zodhitAni vA pramArjanikayeva, ata eva nIraya tti nIrajAMsi rajorahitatvAt nimmala tti nirmalAni kaThinamalAbhAvAt vitimira tti vitimirANi nirandhakAratvAt visuddha tti vizuddhAni niSkalaGkatvAnna candravat sakalaGkAnItyarthaH, tathA sappaha tti saprabhANi saprabhAvANi athavA svena-AtmanA prabhAnti-zobhante prakAzante veti svaprabhANi yataH samirIya tti samarIcIni-sakiraNAni, ata eva saujjoya tti sahodyotenavastvantaraprakAzanena varttante iti sodyotAni pAsAIya tti prAsAdIyAni manaHprasattikarANi darisaNijja tti darzanIyAni, tAni hi pazyazcakSuSA na zramaM gacchatIti bhAvaH, abhirUva tti abhirUpANi kamanIyAni paDirUva tti pratirUpANi draSTAraM draSTAraM prati ramaNIyAni naikasya kasyacidevetyarthaH, eva mityAdi, yathA'surakumArAvAsasUtre tatparimANamabhihitamevamiti- tathA yadbhavanAdiparimANaM yasya nAgakumArAdinikAyasya kramate- ghaTate tattasya vAcyamiti, kiMvidhaM tat parimANamata Aha- jaM jaM gAhAhiM bhaNiyaM yadyad gAthAbhiH causaTThI asurANa mityAdikAbhirabhihitam, kiM parimANameva tathA vAcyaM netyAha- taha ceva vaNNaotti yathA asurakumAre bhavanAnAM varNaka uktastathA sarveSAmasau vAcya iti, tathAhi- kevaiyA NaM bhaMte! nAgakumArAvAsasayasahassA paNNatA?, goyamA! imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe asIuttarajoyaNasayasahassabAhallAe uvariM egaM joyaNasahassaM ogAhettA heTThA vega joyaNasahassaM vajjettA majjhe aTThahattare joyaNasayasahasse ettha NaM rayaNappabhAe (puDhavIe) culasII nAgakumArAvAsasayasahassA // 242 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 243 // sUtram 150 bhavanAdivarNanam bhavaMtItimakkhAyaMti, te NaM bhavaNA ityAdi, dvIpakumArAdInAM tu SaNNAM pratyekaM SaTsaptatirvAcyeti / kevaiyA NaM bhaMte! puDhavI tyAdi gatArtham, navaraM manuSyANAMsaMkhyAtAnAmeva garbhavyutkrAntikAnAM asaMkhyAtAnAmabhAvAt saMkhyAtA evAvAsAH, sammUrchimAnAMka tvasaMkhyeyatvena pratizarIramAvAsabhAvAdasaMkhyeyA iti bhAvanIyamiti / kevaiyA NaM bhaMte! joisiyANaM vimANAvAsA ityAdi, abbhuggayamUsiyapahasiya tti abhyudgatA-saMjAtA utsRtA- prabalatayA sarvAsu dikSu prasRtA yA prabhA-dIptistayA sitA:-zuklA ityabhyudgatotsRtaprabhAsitAH, tathA vividhA- anekaprakArA maNayaH- candrakAntAdyA ratnAni- karketanAdIni teSAM bhaktayovicchittivizeSAstAbhizcitrA- citravanta Azcaryavanto veti vividhamaNiratnabhakticitrAH, tathA vAtoddhRtA- vAyukampitA vijayaH- abhyudayastatsaMsUcikA vaijayantItyabhidhAnA yAH patAkA athavA vijayA iti vaijayantInAM pArzvakarNikA ucyante tatpradhAnA yA vaijayantyastAzca tadvarjitAH patAkAzca chatrAticchatrANi ca- uparyuparisthitAtapatrANi taiH kalitA- yuktA vAtodbhUtavijayavaijayantIpatAkAchatrAticchatrakalitA iti, tuGgA- uccaistvaguNayuktA, ata eva gayaNatalamaNulihaMtasihara tti gaganatalaMambaramanulikhad-abhilaGghayacchikharaM yeSAM te gaganatalAnulikhacchikharAH, tathA jAlAntareSu-jAlakamadhyabhAgeSu ratnAni yeSAM tejAlAntararatnAH, iha prathamAbahuvacanalopo draSTavyaH, jAlakAni ca bhavanabhittiSu loke pratItAnyeva tadantareSu ca zobhArthaM ratnAni sambhavantyeveti, tathA paJjaronmIlitA iva- paJjarabahiSkRtA iva, yathA kila kiJcidvastu paJjarAd- vaMzAdimayapracchAdanavizeSAdvahiHkRtamatyantamavinaSTacchAyatvAcchobhate evaM te'pIti bhAvaH, tathA maNikanakAnAM sambandhinI stUpikAzikharaM yeSAM te maNikanakastUpikAkAH, tathA vikasitAni yAni zatapatrapuNDarIkANi dvArAdau pratikRtitvena tilakAzca 7 ambaratalamanu0 (mu0)| // 243 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 150 zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam ||244 // varNanam bhittyAdiSu puNDrANi ratnamayAzca ye arddhacandrA dvArAgrAdiSu taizcitrA ye te vikasitazatapatrapuNDarIkatilakaratnArddhacandracitrAstathA antarbahizca zlakSNA masRNA ityarthaH, tathA tapanIyaM- suvarNavizeSastanmayyA vAlukAyAH- sikatAyAH prastaTaH-prataro yeSu te tapanIyavAlukAprastarAH, pAThAntare tu saNhazabdasya vAlukAvizeSaNatvAt zlakSNatapanIyavAlukAprastaTA iti vyAkhyeyam, tathA sukhasparzAHzubhasparzAvA, tathA sazrIkaM-sazobhaM rUpaM-AkAro yeSAM athavA sazrIkANi-zobhAvantirUpANi-narayugmAdIni rUpakANi yeSu te sazrIkarUpAH, prasAdIyA darzanIyAH, abhirUpAH pratirUpA iti pUrvavat / kevaie tyAdi, ratnaprabhAyAH pRthivyA bahusamaramaNijjAo bhUmibhAgAo tti bahusamaramaNIyasya bhUmibhAgasya Urddha- upari tathA candramaHsUryagrahagaNanakSatratArArUpANi NamityalaGkAre kiM?- vIivaitta tti vyativrajya- vyatikramyetyarthaH, tArArUpANi ceha tArakA eveti, tathA bahUnI tyAdi, kimityAha- Urddha- upari dUramatyarthaM vyativrajya caturazItirvimAnalakSANi bhavantIti sambandhaH, itimakkhAya tti iti- evaM prakArA athavA yato bhavanti tata AkhyAtAH sarvavedineti, te NaM ti tAni vimAnAni Namiti vAkyAlaGkAre accimAlippabha. tti arciAli:- AdityastadvatprabhAnti- zobhante yAni tAnyarciAliprabhANi, tathA bhAsAnAM- prakAzAnAM rAzi:bhAsarAzi:- Adityastasya varNastadvadAbhA- chAyA varNo yeSAM keSAMcittAni bhAsarAzivarNAbhAni, tathA araya tti arajAMsi svAbhAvikarajorahitatvAt nIrayatti nIrajAMsi AgantukarajovirahAt nimmalatti nirmalAni kakkhaTa (karkaza)- malAbhAvAt vitimiratti vitimirANi AhAryAndhakArarahitatvAt vizuddhAni svAbhAvikatamovirahAt sakaladoSavigamAdvA sarvaratnamayAni nadAdidalamayAnItyarthaH, acchAnyAkAzasphaTikavat zlakSNAni sUkSmaskandhamayatvAt ghRSTAnIvaghRSTAni kharazAnayA pASANa (r) prAsAdIyA (pra0), prAsAdanIyA (mu0)|7 arcimAlI (pra0)10 kakkhaDa (mu0)| // 244 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 151 zrIabhaya0 vRttiyutam // 245 // nArakAdisthitiH pratimeva mRSTAnIva mRSTAni sukumArazAnayA pASANapratimeveti niSpaGkAnikalaGkavikalatvAt kardamavizeSarahitatvAcca niSkaGkaTAniSkavacA nirAvaraNA nirupaghAtetyarthaH chAyA- dIptiryeSAM tAni niSkaGkaTacchAyAni saprabhANi- prabhAvanti samarIcInisakiraNAnItyarthaH sodyotAni- vastvantaraprakAzanakarANItyarthaH, pAsAIye tyAdi prAgvat / sohamme NaM bhaMte! kappe kevaiyA | vimANAvAsA paNNattA?, goyamA! battIsaM vimANAvAsasayasahassA paNNattA evamIzAnAdiSvapi draSTavyam, etadevAha- evaM IsANAisu tti, evaM gAhAhiM bhANiyavvaM ti 'battIsa aTThavIsA' ityAdikAbhiH pUrvoktagAthAbhistadanusAreNetyarthaH, pratikalpaM bhinnaparimANA vimAnAvAsA bhaNitavyAstadvarNakazca vAcyo yathA te NaM vimANe tyAdi yAvat paDirUvA, navaramabhilApabhedo'yaM yathA IsANe NaM bhaMte! kappe kevaiyA vimANAvAsA paNNattA? te NaM vimANA goyamA! aTThAvIsaM vimANAvAsasayasahassA bhavaMtItimakkhAyA, te NaM vimANA jAva paDirUvA evaM sarvapUrvoktagAthAnusAreNa prajJApanAdvitIyapadAnusAreNa vaacymiti||150||anntrN nArakAdijIvAnAM sthAnAnyuktAni, atha teSAmeva sthitimupadarzayitumAha neraiyANaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pannattA?, goyamA! jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThiI pa0, apajjattagANaM neraiyANa bhaMte! kevaiyaM kAlaM ThiI pa0?, jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNavi aMtomuhuttaM, pajattagANaM jahanneNaM dasa vAsasahassAI aMtomuttUNAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM aMtomuhuttUNAI, imIse NaM rayaNappabhAe puDhavIe evaM jAva vijayavejayaMtajayaMtaaparAjiyANaM devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI pa0?, goyamA! jahanneNaM battIsaMsAgarovamAI ukloseNaM tettIsaM sAgarovamAI, sabaDhe ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAiM ThiI pnnttaa|| sUtram 151 // 0 prabhAvavanti (pra0)10 vAsasayasahassA paNNattA ? goyamA! (mu0)| // 245 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 246 // sUtram 151 nArakAdisthitiH neraiyANaM bhaMte! ityAdi sugamam, navaraM sthitiH- nArakAdiparyAyeNa jIvAnAmavasthAnakAla: apajjattayANaM ti nArakAH kila labdhitaH paryAptakA eva bhavanti, karaNatastUpapAtakAle antarmuhUrtaM yAvadaparyAptakA bhavanti tataH paryAptakAH, tatasteSAmaparyAptakatvena sthitirjaghanyato'pyutkarSato'pi cAntarmuhUrtameva, paryAptakAnAM punaraughikyeva jaghanyotkRSTA cAntarmuhUrtonA bhavatIti, ayaM ceha paryAptakAparyAptakavibhAgaH- nArayadevA tirimaNuyagabbhayA je asNkhvaasaauu| ete u apajjattA uvavAe ceva boddhvvaa||1||sesaa / yatiriyamaNuyA laddhiM pappovavAyakAle y| duhaoviya bhaiyavvA pajjattiyare ya jiNavayaNaM ||2||ti, uktA sAmAnyato nArakasthitivizeSatastAmabhidhAtumidamAha- imIse Na mityAdi, sthitiprakaraNaM ca sarvaM prajJApanAprasiddhamityatidizannAha-eva miti yathA prajJApanAyAM sAmAnyaparyAptakAparyAptakalakSaNena gamatrayeNa nArakANAM nArakavizeSANAM tiryagAdikAnAM ca sthitiruktAla evamihApi vAcyA, kiyaharaM yAvadityAha- jAva vijaye tyAdi, anuttarasurANAmaughikAparyAptakaparyAptakalakSaNaM gamatrayaM yAvadityarthaH, iha caivamatidiSTasUtrANyarthato vAcyAni ratnaprabhAnArakANAM bhadanta! kiyatI sthitiH?, gautama! jaghanyena daza varSasahasrANi utkarSataH sAgaropamaM 1, aparyAptakaratnaprabhApRthivInArakANAM bhadanta! kiyantaM kAlaM sthitiH prajJaptA?, gautama! ubhayathApi antarmuhUrttam 2 // evaM paryAptakAnAM tu sAmAnyoktaivAntarmuhUrtAMnA vAcyA 3 / evaM zeSapRthivInArakANAM pratyeka dazAnAmasurAdInAM pRthivIkAyikAdInAM tirazcAMgajetarabhedAnAMmanuSyANAMvyantarANAmaSTavidhAnAMjyotiSkANAMpaJcaprakArANAM saudharmAdInAM vaimAnikAnAM ca gamatrayaM vAcyam, kiyadraM yAvadityAha- jAva vijaye tyAdi, iha ca vijayAdiSu jaghanyato dvAtriMzatsAgaropamANyuktAni, gandhahastyAdiSvapi tathaiva dRzyate, prajJApanAyAM tvekatriMzadukteti matAntaramidam, paryAptakAparyAptakagamadvayamiha samUhyam, evaM sarvArthasiddhisthitirapi tribhirgamairvAcyeti // 151 // anantaraM nArakAdijIvAnAM sthitiruktedAnI // 246 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 247 // sUtram 152 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram taccharIrANAmavagAhanApratipAdanAyAha kati NaM bhaMte! sarIrA pa0?, goyamA! paMca sarIrA pa0, taM0-orAlie veuvvie AhArae teyae kammae, orAliyasarIre NaM bhaMte kaivihe pa0?, goyamA! paMcavihe pa0, taM0- egidiyaorAliyasarIre jAva ganbhavakvaMtiyamaNussapaMciMdiyaorAliyasarIre ya, orAliyasarIrassaNaM bhaMte! ke mahAliyA sarIrogAhaNA pannattA?,goyamA! jahanneNaM aMgulaasaMkhejatibhAgaM ukkoseNaM sAiregaMjoyaNasahassaM, evaM jahA ogAhaNasaMThANe orAliyapamANaM tahA niravasesaM, evaM jAva maNussetti ukkoseNaM tiNNi gaauyaaii| kaivihe NaM bhaMte! veubviyasarIre pa0?, goyamA duvihe pa0 egidiyaveuvviyasarIre ya paMciMdiyaveuvviyasarIre a, evaM jAva saNaMkumAre ADhattaM jAva aNuttarANaM bhavadhAraNijjA jA tesiM rayaNI rayaNI parihAyai / AhArayasarIreNaM bhaMte! kaivihe pannatte?, goyamA! egAkAre pa0, jai egAkAre pa0 kiM maNussaAhArayasarIre amaNussaAhArayasarIre?, goyamA! maNussaAhAragasarIre No amaNussaAhAragasarIre, evaM jaI maNussaAhAragasarIre kiMganbhavakvaMtiyamaNussaAhAragasarIre saMmucchimamaNussaAhAragasarIre?, goyamA! gambhavakkaMtiyamaNussaAhArayasarIrenosaMmucchimamaNussaAhArayasarIre, jaiganbhavakkaMtiya0 kiM kammabhUmigA0 akammabhUmigA0?, goyamA! kammabhUmigA0 no akammabhUmigA0, jai kammabhUmigA kiM saMkhejAvAsAuya0 asaMkhejavAsAuya0?, goyamA! saMkhejAvAsAuya0 no asaMkhejjAvAsAuya0, jai saMkhejavAsAuya0 kiM pajjattaya0 apajjattaya0?, goyamA! pajjattaya0 no apajataya0, jai pajjattaya kiMsammaddiTThI0micchadiTThI0 sammAmicchadiTThI0?,goyamA! sammadiTThI0 no micchadiTThI nosammAmicchadiTThI, jaisammadiTThI0 kiM saMjaya0 asaMjaya0 saMjayAsaMjaya0?, goyamA! saMjaya0 no asaMjaya0 no saMjayAsaMjaya0, jai saMjaya0 kiM pamattasaMjaya0 apammattasaMjaya0?, goyamA! pamattasaMjaya0 no apamattasaMjaya0,jai pamattasaMjaya0 kiM ihipatta0 aNihipatta0?, goyamA! iDipatta0 no aNivipatta0 vayaNA // 247 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAkaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 248 // vedanAlezyA''hArasUtram vibhANiyavvA AhArayasarIre samacauraMsasaMThANasaMThie, AhArayasarIrassa ke mahAliyA sarIrogAhaNA pannattA?, goyamA! jahanneNaM sUtram 152 zarIrAvadhidesUNA rayaNI ukkoseNaM paDipuNNA rynnii| teAsarIre NaM bhaMte! kativihe pannatte?, goyamA! paMcavihe pannatte, egiMdiyateyasarIre biticaupaMca0 evaM jAva gevejassa NaM bhaMte! devassa NaM mAraNaMtiyasamugghAeNaM samohayassa samANassa ke mahAliyA sarIrogAhaNA pannattA?, goyamA! sarIrappamANamettA vikkhaMbhabAhalleNaM AyAmeNaM jahanneNaM ahe jAva vijAharaseDhIo ukkoseNaM jAva aholoiyagAmAo, uTTe jAvasayAI vimANAI, tiriyaM jAva maNussakhettaM, evaM jAva aNuttarovavAiyA, evaM kammayasarIraM bhANiyavvaM / bhede visaya saMThANe anbhiMtara bAhire ya desodhii|ohiss vaDihANI paDivAIceva apddivaaii|suutrm 152 // kai NaM bhaMte ityAdi kaNThyam, navaramekendriyaudArikazarIramityAdau yAvatkaraNAd dvitricatuSpaJcendriyaudArikazarIrANi pRthivyAyekendriyajalacarAdipaJcendriyabhedena prAgupadarzitajIvarAzikrameNa vAcyAni, kiyaddUramityAha- gabbhavakkaMtiye tyAdi, orAliyasarIrasse tyAdi, tatrodAraM- pradhAnaM tIrthakarAdizarIrANi pratItya athavorAlaM-vistarAlaM vizAlaM samadhikayojanasahasrapramANatvAt vanaspatyAdi pratItya athavA urAlaM- svalpapradezopacitatvAt bRhattvAcca bheNDavaditi, athavA mAMsAsthisnAyubaddhaM yaccharIraM tatsamayaparibhASayA orAlamiti, tacca taccharIraM ceti prAkRtatvAdorAliyazarIram, tasyAvagAhante yasyAMka sA'vagAhanA-AdhArabhUtaM kSetraMzarIrANAmavagAhanA zarIrAvagAhanA athavaudArikazarIrasya jIvasya audArikazarIrarUpAvagAhanA cha sA bhadanta! kemahAliyA- kimmahatI prajJaptA?, tatra jaghanyenAGgalAsaMkhyeyabhAgaM yAvat pRthivyAdyapekSayA utkarSeNa sAtireko yojanasahasramiti bAdaravanaspatyapekSayeti evaM jAva maNusse tti iha evaM yAvat karaNAdavagAhanAsaMsthAnAbhidhAnaprajJApanaikaviMzatitamapadAbhihitagrantho'rthato'yamanusaraNIyaH, tathAhi- ekendriyaudArikasya pRcchA nirvacanaM ca tadeva,tathA pRthivyAdInAM caturNAM Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya vRttiyutam | // 249 // sUtram 152 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram bAdarasUkSmaparyAptAparyAptAnAM jaghanyata utkRSTatazcAGgalAsaMkhyeyabhAgo, vanaspatInAM bAdaraparyAptAnAmutkarSataH sAdhikaM yojanasahasram, zeSANAM tvaGgalAsaMkhyeyabhAga eva, dvitricaturindriyANAM paryAptAnAmutkarSato'nukrameNa dvAdaza yojanAni trINi gavyUtAni catvAri ceti, paJcendriyatirazcAM jalacarANAM paryAptAnAM garbhajAnAM saMmUrcchanajAnAM cotkarSato yojanasahasram, evaM sthalacarANAM catuSpadAnAM saMmUrcchanajAnAM paryAptAnAM gavyUtapRthaktvaM garbhavyutkrAntikAnAM teSAM SaD gavyUtAni uraHparisANAM garbhavyutkrAntikAnAM yojanasahasraM eSAmeva sammUrcchanajAnAMyojanapRthaktvaM bhujaparisarpANAMgarbhajAnAMgavyUtapRthaktvaMsammUrchana-R jAnAM dhanuHpRthaktvaM khacarANAM garbhajAnAM sammUrcchanajAnAM ca dhanuHpRthaktvameva, tathA manuSyANAM garbhavyutkrAntikAnAM gavyUtatrayaM sammUrchanajAnAmaGgalAsaMkhyeyabhAgaH, eSa eva sarvatra jaghanyapade aparyAptapade ceti, tathA kaivihe Na mityAdi spaSTama, navaraM vividhA viziSTA vA kriyA vikriyA tasyAM bhavaM vaikriyaM vividhaM viziSTaM vA kurvanti taditi vaikurvikamiti vA, tatraikendriyavaikriyazarIraM vAyukAyasya paJcendriyavaikriyazarIraM nArakAdInAM evaM jAve tyAderatidezAdidaM draSTavyam, yaduta 'jar3a egidiyaveuvviyasarIrae kiMvAukkAiyaegiMdiyaveuvviyasarIrae avAukkAiyaegidiyaveuvviyasarIrae?, goyamA! vAukkAiyaegidiyasarIrae no avAukkAiya' ityAdinA'bhilApenAyamartho dRzyaH, yadi vAyoH kiM sUkSmasya bAdarasya vA?, bAdarasyaiva, yadi bAdarasya kiM paryAptakasyAparyAptakasya vA?, paryAptakasyaiva, yadi paJcendriyasya kiM nArakasya paJcendriyatirazco manujasya devasya vA?,gautama! sarveSAm, tatra nArakasya saptavidhasya paryAptakasyetarasya ca, yadi tirazcaH kiM sammUrchimasya itarasya vA?, itarasya, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSa eva paryAptakasya, tasya ca jalacarAdibhedena trividhasyApi, tathA manuSyasya garbhajasyaiva, tasyApi karmabhUmijasyaiva, tasyApi saMkhyAtavarSAyuSa eva paryAptakasyaiva ca tathA devasya bhavanavAsyAdeH, tatrAsurAderdazavidhasya / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 250 // sUtram 152 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram paryAptakasyetarasya ca, evaM vyantarasyASTavidhasya jyotiSkasya paJcavidhasya, tathA yadi vaimAnikasya kiM kalpopapannasya kalpAtItasya?, ubhayasyApi paryAptasyAparyAptasya ceti, tathA vaikriyaM bhadanta! kiMsaMsthitam?, ucyate, nAnAsaMsthitam, tatra vAyoH patAkAsaMsthitam, nArakANAM bhavadhAraNIyamuttaravaikriyaM ca huNDasaMsthitam, paJcendriyatiryagmanuSyANAM nAnAsaMsthitam, devAnAM bhavadhAraNIyaM samacaturasrasaMsthAnasaMsthitamuttaravaikriyaM nAnAsaMsthitam, kevalaM kalpAtItAnAM bhavadhAraNIyameva, tathA vaikriyazarIrAvagAhanA bhadanta! kiMmahatI?, gautama! jaghanyato'GgalAsaMkhyeyabhAgamutkarSataH sAtirekaMyojanalakSam, vAyorubhayathA aGgalAsaMkhyeyabhAgam, evaM nArakasya jaghanyena, bhavadhAraNIyA tUtkarSataH paJca dhanuHzatAni, eSA ca saptamyAm, SaSThyAdiSu tviyameva arddhArddhahIneti, uttaravaikriyA tu jaghanyataH sarveSAmapyaGgalasaMkhyeyabhAgamutkarSatastunArakasya bhavadhAraNIyadviguNeti, paJcendriyatirazcAMyojanazatapRthaktvamutkarSataH, manuSyANAMtUtkarSataH sAtirekaM yojanAnAM lakSam, devAnAMtu lakSamevottaravaikriyA, blU bhavadhAraNIyA tu bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnAnAM sapta hastAH sanatkumAramAhendrayoH SaT brahmalAntakayoH paJca mahAzukrasahasrArayozcatvAra AnatAdiSu trayo graiveyakeSu dvAvanuttareSveka iti, anantaroktaM sUtrata evAha- evaM jAva saNaMkumAre tyAdi, evamiti-duvihe pannatte egidiya ityAdinA pUrvadarzitakrameNa prajJApanoktaM vaikriyAvagAhanAmAnasUtraM vAcyam, kiyaddUramityAha-yAvatsanatkumAre ArabdhaM bhavadhAraNIyavaikriyazarIraparihANamiti gamyaM tato'pi yAvadanuttarANi-anuttarasurasambandhIni bhavadhAraNIyAni zarIrANi yAni bhavanti teSAM ratnI raliH parihIyata ityetadarthasUtraM tAvaditi, pustakAntare tvidaM vAkyamanyathApi dRzyate, tatrApyakSaraghaTanaitadanusAreNa kAryeti |aahaarye tyAdi sugamam, navaraM eva miti yathA pUrvaM AlApakaH paripUrNa uccArita / evamuttaratrApi, tathAhi jai maNussa tti-'jai maNussAhAragasarIre gabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIre saMmucchimamaNussAhAragasarIre?, // 250 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 251 // sUtram 152 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram goyamA! gabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIreno samucchimamaNussAhAragasarIre,jar3a gabbhavakvaMtiyaH' ityAdi sarvamUhyaM yAvat 'jaha pamattasaMjayasammaddiTThipajjattayasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIre kiM iDDipattapamattasaMjayasammadiTThipajjatayasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIre aNivipattapamattasaMjayasammadiTThipajjattayasaMkhejjavAsAuyakammabhUmagagabbhavakvaMtiyamaNussAhAragasarIre?, goyamA!' dvitIyasya niSedhaH prathamasya cAnujJA vAcyA, etadevAha- vayaNA vi bhaNiyavvA tti sUcitavacanAnyapyuktanyAyena sarvANi bhaNanIyAni, vibhAgena pUrNAnyuccAraNIyAnItyarthaH, AhAra tti AhAraga-8 sarIrassa kemahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA?, goyamA!' ityetat sUcitam, jahaNNeNaM desUNA rayaNI ti kathaM?, ucyate, tathAvidhaprayatnavizeSatastathArambhakadravyavizeSatazca prArambhakAle'pyuktapramANabhAvAt na hIhaudArikAderivAGgalAsaMkhyeyabhAgamAtratA prArambhakAle iti bhaavH| teyAsarIreNaM bhaMte ityAdi, evaM yAvatkaraNAt prajJApanAsatkaikaviMzatitamapadoktA taijasazarIravaktavyatA iha vAcyA, sA ceyamarthata:- egidiyateyagasarIre NaM bhaMte! kativihe paNNate?, goyamA! paMcavihe paNNatte, taMjahA- puDhavI jAva vaNassaikAiyaegidiyateyagasarIre(prajJA0sU01536-37), evaM jIvarAziprarUpaNA'nusAreNa sUtraM bhAvanIyam, yAvat savvaTTha-8 siddhagaaNuttarovavAiyakappAtItavemANiyadevapaMceMdiyateyagasarIre NaM bhaMte! kiMsaMThie?, nANAsaMThANasaMThie (prajJA0sU0 1544) yasya pRthivyAdijIvasya yadaudArikAdizarIrasaMsthAnaM tadeva taijasasya kArmaNasya ca, tathA jIvasya mAraNAntikasamudghAtagatasya kiyatI taijasI zarIrAvagAhanA?,zarIramAtrA viSkambhabAhalyAbhyAmAyAmatastu jaghanyenAGgalasyAsaMkhyeyabhAga utkarSata Urddha-08 madhazca lokAntAllokAntaM yAvadekendriyasya, tatastatrotpattimaGgIkRtyeti bhAvaH, evaM sarveSAmevaikendriyAdInAM dvIndriyAdInAM tu AyAmata utkarSeNa tiryaglokAllokAntaM yAvatprAyastiryagloke dvIndriyAditirazcAMbhAvAt, nArakasya jaghanyato yojanasahasram, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 252 // sUtram 152 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram kathaM?, narakAtpAtAlakalazasya sahasramAnaM kuDyaM bhittvA tatra matsyatayotpadyamAnasya, utkarSeNa tu adhaHsaptamI yAvat saptama pRthivInArakaM samudrAdimatsyeSUtpadyamAnaM pratItya, tiryak svayambhUramaNaM yAvat UrdhvaM paNDakavanapuSkariNIM yAvat, yatastayokAraka utpadyate, na parataH, manuSyasya lokAntaM yAvat, bhavanapativyantarajyotiSkasaudharmezAnadevAnAMjaghanyato'GgalAsaMkhyeyabhAgaH svasthAna eva pRthivyAditayotpAdAt, utkarSatastu adhastRtIyapRthivI yAvat tiryak svayambhUramaNabahirvedikAntaM UrdhvamISatprAgbhArAM yAvat, yata ete zubhaparyAptabAdareSveva pRthivyAdiSUtpadyante atona parato'pIti, sanatkumArAdisahasrArAntadevAnAMtu jaghanyato'GgalAsaMkhyeyabhAgaH, kathaM?, paNDakavanAdipuSkariNImajjanArthamavatAre mRtasya tatraiva matsyatayotpadyamAnatvAt pUrvasambandhinI vA manuSyopabhuktastriyaM pariSvajya mRtasya tadgarbhe samutpAdAditi, utkarSatastu adho yAvanmahApAtAlakalazAnAM dvitIyastribhAgaH, tatra hi jalasadbhAvAnmatsyeSUtpadyamAnatvAt, tiryak svayambhUramaNasamudraM yAvat, UrdhvamacyutaM yAvat, tatra hi saGgatikadevanizrayA gatasya mRtvehotpadyamAnatvAditi, AnatAdInAmacyutAntAnAM tu jaghanyato'GgalAsaMkhyeyabhAgaH, kathaM?, ihAgatasya maraNakAlaviparyastamatermanuSyopabhuktastriyamabhiSvajya mRtasya tatraivotpatteriti, utkarSatastvadho yAvadadholokagrAmAn tiryajanuSyakSetre UrdhvamacyutavimAnAni yAvat manuSyeSvevotpadyante ete iti bhAvanA tathaiva kAryA, graiveyakAnuttaropapAtikadevAnAM jaghanyato vidyAdharazreNIyAvat utkarSato'dhoyAvadadholokagrAmA tiryamanuSyakSetraMUrdhvaMtadvimAnAnyeveti, evaM kArmaNasyApyavagAhanA dRzyA samAnatvAdetayoriti / uktArthameva sUtrAMzamAha-gevejagassa Na mityAdi / anantaraM zarIriNAmavagAhanAdharma ukto'dhunA tvavadhidharmapratipAdanAyAha- bheya visayasaMThANe abhiMtara bAhire ya desohii| ohissa vuDDihANI paDivAI ceva apaDivAI ||1||dvaargaathaa, tatra bhedo'vadhervaktavyo, yathA dvividho'vadhi:- bhavapratyayaHkSAyopazamikazca, tatra bhavapratyayo devanArakANAM nAca // 252 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam / / / 253 // sUtram 152 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram kSAyopazamiko manuSyatirazcAmiti, tathA viSayo- gocaro'vadhervAcyaH, sa ca caturddhA- dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyato jaghanyena tejobhASayoragrahaNaprAyogyAni dravyANi jAnAti, utkarSatastu sarvamekANukAdyanantANukAntaM rUpidravyajAtaM jAnAti, kSetraM jaghanyato'GgalAsaMkhyeyabhAgaM jAnAti utkarSato'saMkhyeyAnyaloke lokamAtrANi khaNDAni jAnAti, kAlaM jaghanyata AvalikAyA asaMkhyeyabhAgamatItamanAgataM ca jAnAti, utkarSataH saMkhyAtItA utsarpiNyavasarpiNIrjAnAti, bhAvAn / jaghanyataH pratidravyaM caturo varNAdIn utkarSataH pratidravyamasaMkhyeyAn sarvadravyApekSayA tvanantAniti, tathA saMsthAnamavadhervAcyam, yathA nArakANAM taprAkAro'vadhiH palyAkAro bhavanapatInAM paTahAkAro vyantarANAM jhallAkRtiyotiSkANAM mRdaGgAkAraH kalpopapannAnAM puSpAvalIracitazikharacaGgeryAkAro graiveyakANAM kanyAcolakasaMsthAno'nuttarasurANAM lokanADyAkRtirityarthaH, tiryamanuSyANAM tu nAnAsaMsthAna iti, tathA abbhaMtara tti ke avadhiprakAzitakSetrasyAbhyantare vartante iti vAcyam, tatra neraiyadevatitthaMkarA ya ohissa'bAhirA huMtI (Ava0 ni0 66) tyAdi, tathA bAhire tti ke'vadhikSetrasya bAhyA bhavantIti vAcyam, tatra zeSA jIvA bAhyAvadhayo'bhyantarAvadhayazca bhavanti, tathA desohi tti avadhiprakAzyavastuno dezaprakAzI avadhirdezAvadhiH sa keSAM bhavatIti vAcyam, tadviparItastu sarvAvadhiH, tatra manuSyANAM ubhayamanyeSAM dezAvadhireva, yataH sarvAvadhiH kevalajJAnalAbhapratyAsattAvevotpadyata iti, tathA'vadhervRddhirhAnizca vAcyA, yo yeSAM bhavati, tatra tiryagmanuSyANAM varddhamAno hIyamAnazca bhavati,zeSANAmavasthita evaM, tatra varddhamAnoyo'GgalAsaMkhyeyabhAgAdidRSTA bahu bahutaraM pazyati, viparItastu hIyamAna iti, tathA pratipAtI cApratipAtI cAvadhirvAcyaH, tatrotkarSato lokamAtraH pratipAtI tataH paramapratipAtI, tatra 7 sthita eSa....mAno'GgulA0 (mu0)| 0 pAtyataH parama0 (mu0)| Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 254 // sUtram 153 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram bhavapratyayastaMbhavaM yAvanna pratipatati, kSAyopazamikastUbhayatheti // 152 // etadeva darzayati___ kaivihe NaM bhaMte! ohI pannattA?, goyamA! duvihA pannattA, bhavapaccaie yakhaovasamie ya, evaM savvaM ohipadaMbhANiyavvaM, sIyA yadavva sArIra sAyA taha veyaNA bhave dukkhaa| abbhuvagamuvakkamiyA NIyAe ceva anniyaae||1|| neraiyA NaM bhaMte! kiM sItaM veyaNaM veyaMti usiNaM veyaNaM veyaMti sItosiNaM veyaNaM veyaMti?,goyamA! neraiyA0 evaM ceva veyaNApadaM bhANiyavvaM ||kinnN bhante! lesAo pa0?,go0! chalesAopa0, taM0-kiNhA nIlA kAUteUpamhA sukkA, evaM lesApayaM bhANiyavvaM // aNaMtarA ya AhAre AhArAbhogaNA iy| poggalA neva jANaMti, ajjhavasANA ya sammatte // 1 // neraiyA NaM bhaMte! aNaMtarAhArA tao nivvattaNayA tao pariyAiyaNayA tao pariNAmaNayA tao pariyAraNayA tao pacchA vikuvvaNayA?, haMtA goyamA! evaM AhArapadaM bhANiyavvaM // sUtram 153 // kaivihe ityAdi, anAvasare prajJApanAyAstrayastrizattamaM padamanyUnamadhyeyamiti, anantaramupayogavizeSaH kSAyopazamiko jIvaparyAyaH ukto'dhunA sa evaudayiko vedanAlakSaNo'bhidhIyate-sIyA ityAdi dvAragAthA, tatrasIyA yatti cazabdo'nuktasamuccaye tena trividhA vedanA-zItA uSNA zItoSNA ceti,tatra zItAmuSNAM ca vedayanti nArakAH, zeSAstrividhAmapi, davva tti upalakSaNatvAccaturvidhA vedanA dravyAdibhedena, tatra pudgaladravyasambandhAt dravyavedanA nArakAdyupapAtakSetrasambandhAt kSetravedanA nArakAdyAyuHkAlasambandhAt kAlavedanA vedanIyakarmodayAdbhAvavedanA, tatra nArakAdayo vaimAnikAntAzcaturvidhAmapi vedanAM vedayantIti, tathA sArIra tti trividhA vedanA zArIrI mAnasI zArIramAnasI ca, tatra saMjJipaJcendriyAH sarve trividhAmapi itare tu zArIrImeveti, tathA sAya tti trividhA vedanA-sAtA asAtA sAtAsAtA ceti, tatra sarve jIvAstrividhAmapi vedayantIti, 0 tridhA (pr0)| // 254 // Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 255 // sUtram 153 zarIrAvadhivedanAlezyA''hArasUtram taha veyaNA bhAve dukkha tti trividhA vedanA-sukhA duHkhA sukhaduHkhAceti,tatra sarve'pi trividhAmapi vedayanti, navaraMsAtAsAtayoH sukhaduHkhayozcAyaM vizeSa:- sAtAsAte krameNodayaprAptavedanIyakarmapudgalAnubhavalakSaNe sukhaduHkhetu pareNa udIryamANavedanIyakarmAnubhavalakSaNe, tathA abbhuvagamuvakkamiya tti dvidhA vedanA- AbhyupagamikI aupakramikI ceti, tatrAdyA yAmabhyupagamato vedayanti jIvA yathA sAdhavaHzirolocabrahmacaryAdikAM dvitIyA tu svayamudIrNasyodIraNAkaraNena vodayamupanItasya / vedanIyasyAnubhavaH, tatra paJcendriyatiryamanuSyA dvividhAmapi zeSAstvaupakramikImeva vedayantIti, tathA NIyAe ceva aNiyAe| tti dvividhA vedanA, tatra nidayA AbhogataH anidayA tvanAbhogataH, tatra saMjJina ubhayato'saMjJinastvanidayeti, etaddvAravivaraNAya neraiyANa mityAdi, ihAvasare prajJApanAyAH paJcatriMzattamaMvedanAkhyaM pdmdhyeymiti| anantaraM vedanA prarUpitA,sAca lezyAvata eva bhavatIti lezyAprarUpaNAyAha- kaiNaM bhaMte ityAdi, iha sthAne prajJApanAyAH saptadazaMSaDuddezakaM lezyAbhidhAnaM padamadhyetavyam, taccAsmAbhiratibahutvAdarthato'pi na likhitamiti tata evaavdhaarnniiymiti| anantaraM lezyA uktAH, salezyA eva cAhArayantItyAhAraprarUpaNAya- aNaMtarA ye tyAdidvArazlokamAha, tatra aNaMtarA ya AhAre tti anantarAzca- avyavadhAnAcAhAraviSaye anantarAhArA jIvA vAcyA ityarthaH, tathA''hArasyAbhoganA api ceti vacanAdanAbhoganA ca vAcyA, tathA pudgalAnna jAnantyeva evakArAnna pazyantIti caturbhaGgI sUcitA, tathA adhyavasAnAni samyaktvaM ca vAcyamiti, tatrAdyadvArArthamAha- neraie tyAdi, aNaMtarAhAratti upapAtakSetraprAptisamaya evAhArayantItyarthaH, tato nivvattaNayA iti tataH zarIranirvRttiH, tato pariyAdiyaNaya tti tataH paryApAnamaGgapratyaGgaiH samantAtpAnamityarthaH, tato pariNAmaya tti ApItasyopAttasya pariNatirindriyAdivibhAgena, tato pariyAraNaya tti tataH zabdAdiviSayopabhoga ityarthaH tato pacchA viuvvaNaya tti tataH pazcAdvikriyA nAnArUpA ityarthaH, hanta tti Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 256 // vedanAlezyA hanta gautama!, evametaditi bhAvaH, evaM sarveSAM paJcendriyANAM vaktavyam, navaraM devAnAMpUrvaM vikurvaNA pazcAtparicAraNA zeSANAMtu sUtram 153 zarIrAvadhipUrvaM paricAraNA pazcAdvikurvaNA, ekendriyAdInAmapyevameva praznaH, nirvacane tu yatra vaikriyasambhavo nAsti tatra vikurvaNA niSedhanIyeti, evamAhArapayaM bhANiyavvaM ti yathA''dyadvArasya prazna uktastathA taduttaraM zeSadvArANi ca bhaNadbhiH prajJApanAyA ''hArasUtram zcatustriMzattamaM paricAraNApadAkhyaM padamiha bhaNitavyamiti, idaM cAtrAhAravicArapradhAnatayA AhArapadamuktamiti, tatpunarevamarthatastatra AhArAbhogaNAiya tti etasya vivaraNaM- nArakANAM kimAbhoganirvartita AhAro'nAbhoganirvartito vA?, ubhayathApIti nirvacanam, evaM sarveSAM navaramekendriyANAmanAbhoganirvartita eveti, tathA poggalA neva jANaMti tti asyArthaH- nArakA yAn pudgalAn AhArayanti tAnavadhinApi na jAnanti aviSayatvAttadavadhesteSAm, na pazyanti cakSuSA'pi lomAhAratvAt teSAm, evamasurAdayastrIndriyAntAH, kevalaM ekendriyA anAbhogAhAratvAvitrIndriyAzca matyajJAnitvAnna jAnanti cakSurindriyAbhAvAcI na pazyantIti, caturindriyAstu cakSuHsadbhAve'pi matyajJAnitvAt prakSepAhAraM na jAnanti, cakSuSA tu pazyanti, tathA ta eva lomAhAramAzritya na jAnanti na pazyantIti vyapadizyate, cakSuSo'viSayatvAttasya, paJcendriyatiryaJco manuSyAzca kecijAnanti pazyanti cAvadhijJAnAdiyuktAH lomAhAraM prakSepAhAraM ca, tathA'nye jAnanti na pazyanti lomAhAraMjAnantyavadhinA na pazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti pazyanti, tatra na jAnanti prakSepAhAraM matyajJAnitvAtpazyanti cakSuSA, tathA anye na jAnanti na pazyanti lomAhAraM niratizayatvAditi, vyantarajyotiSkA nArakavat, vaimAnikAstu ye samyagdRSTayastejAnanti viziSTAvadhitvAt pazyanti ca, cakSuSo'pi viziSTatvAt, mithyAdRSTayastu na jAnanti na pazyanti, pratyakSaparokSajJAnayosteSAmaspaSTatvAditi, (r) cakSuSA na pazyanti (pr0)| Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 154 zrIsamavAyAkaM zrIabhaya0 vRttiyutam Aya baMndhAdi // 257 // tathA ajjhavasANA ya tti dAraM, nArakAdInAM prazastAprazastAnyasaMkhyeyAnyadhyavasAnAnIti, tathA saMmatte tti dAraM, tatra nArakAH kiM samyaktvAbhigAmino mithyAtvAbhigAminaH samyaktvamithyAtvAbhigAminazceti, trividhA api, evaM sarve'pi, navaramekendriyavikalendriyA mithyAtvAbhigAmina eveti // 153 // anantaramAhAraprarUpaNA kRtA AhArazcAyurbandhavatAmeva bhavatItyAyurbandhaprarUpaNAyAha kaivihe NaM bhaMte! Augabandhe pannatte?, goyamA! chavvahe Augabandhe pannatte, taMjahA-jAinAmanihattAue gatinAmanihattAue ThiinAmanihattAue paesanAmanihattAue aNubhAganAmanihattAue ogAhaNAnAmanihattAue, neraiyANaM bhaMte! kaivihe Augabandhe pannate?, goyamA! chavihe pannatte, taMjahA- jAtinAma0 gainAma0 ThiinAma0 paesanAma0 aNubhAganAma0 ogAhaNAnAma0 evaM jAva vemaanniyaannN|| nirayagaI NaM bhaMte! kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM pa0?, goyamA! jahanneNaM evaM samayaM ukkoseNaM bArasa muhatte, evaM tiriyagaI maNussagaI devagaI, siddhigaINaMbhaMte! kevaiyaMkAlaM virahiyA sijjhaNayAe pannattA?,goyamA! jahanneNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM chammAse, evaM siddhivajjA uvvaTTaNA, imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA kevaiyaM kAlaM virahiyA uvavAeNaM?, evaM uvavAyadaMDao bhANiyavvo uvaTTaNAdaMDao ya, neraiyANaM bhaMte! jAtinAmanihattAugaM kati AgarisehiM pagaraMti?, gosiya1siya 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / siya aTThahiM, nocevaNaM navahiM, evaM sesANavi AugANi jAva vemANiyatti ||suutrm 154 // kaivihe tyAdi, tatrAyuSo bandha: niSeka AyurbandhaH, niSekazca pratisamayaM bahuhInahInatarasya dalikasyAnubhavanArthaM racanA, nidhattamapIha niSeka ucyate, ata evAha-jAinAmanidhattAue, jAtinAmnA saha nidhattaM- niSiktamanubhavanArthaM bahvalpAlpatarakrameNa vyavasthApitamAyurjAtinAmanidhattAyuH, atha kimarthaM jAtyAdinAmakarmaNA''yurvizeSyate?, ucyate, AyuSkasya prAdhAnyo // 257 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 258 // sUtram 154 AyubaMndhAdi padarzanArtham, yasmAnArakAdyAyurudaye sati jAtyAdinAmakarmaNAmudayo bhavati, nArakAdibhavopagrAhakaM cAyureva, yasmAdyAkhyAprajJaptyAmuktaM- neraie NaM bhaMte! neraiesu uvavajjai aneraie neraiesu uvavajjai?, goyamA! neraie neraiesu uvavajjai no aneraie neraiesu uvavajjai (bhagavatI 4/9-173) etaduktaM bhavati- nArakAyuHprathamasamayasaMvedanakAla eva nAraka ityucyate, tatsahacAriNAM ca paJcendriyajAtyAdinAmakarmaNAmapyudaya iti, tathA gatinAmanidhattAue tti gati rakagatyAdiH tallakSaNaM nAmakarma tena saha nidhattaM-niSiktamAyurgatinAmanidhattAyuH, tathA ThiinAmanidhattAuetti sthitiryat sthAtavyaM tena bhAvenAyurdalikasya saiva nAmaHpariNAmo dharma ityarthaH sthitinAma(maH), gatijAtyAdikarmaNAM vA prakRtyAdibhedena caturvidhAnAM yaH sthitirUpo bhedastat sthitinAma, tena saha nidhattamAyuH sthitinAmanidhattAyuriti, tathA paesanAmanidhattAue tti pradezAnAM- pramitaparimANAnAmAyuHkarmadalikAnAM nAma:- pariNAmo yaH, tathA''tmapradezeSu sambandhanaM sa pradezanAma jAtigatyavagAhanAkarmaNAM vA yatpradezarUpaM nAmakarma tatpradezanAma, tena saha nidhattamAyuH pradezanAmanidhattAyuriti, tathA aNubhAganAmanidhattAue tti anubhAga:- AyuSkarmadravyANAM tIvrAdibhedo rasaH sa eva tasya vA nAmaH- pariNAmo'nubhAganAmaH, athavA gatyAdInAM nAmakarmaNAmanubhAgabandharUpo bhedo'nubhAganAmaH, tena saha nidhattamAyuranubhAganAmanidhattAyuriti, tathA ogAhaNAnAmanidhattAue tti avagAhate jIvo yasyAM sA'vagAhanA-zarIramaudArikAdi paJcavidhaM tatkAraNaM karmApyavagAhanA tadrUpaM nAmakavigAhanAnAma, tena saha nidhattamAyuravagAhanAnAmanidhattAyuriti // neraiyANamityAdi spaSTam / anantaramAyurbandha ukto'dhunA baddhAyuSAMnArakAdigatiSUpapAto bhavatIti tadvirahakAlaprarUpaNAyAha- nirayagaINamityAdi kaNThyam, navaraM yadyapiratnaprabhAdiSu caturviMzatimuhUrtAdivirahakAlo, yathoktaMcauvIsaI muhattA satta ahoratta taha ya paNNarasa / mAso ya do ya cauro chammAsA virahakAlo u||1|| (bRhatsaM0 281) tti tathApi // 258 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam sUtram 154 Ayu bandhAdi // 259 // sAmAnyagatyapekSayA dvAdaza muhUrtA uktAH, tathA evaM karaNAdyattiryamanuSyagatyoH sAmAnyena dvAdaza muhUrtA uktAH tadgarbhavyutkrAntikApekSayA, daivagatau tu sAmAnyata eva, siddhivajjA uvvaTTaNa tti nArakAdigatiSu dvAdazamuhUrto virahakAla udvarttanAyAmiti, siddhAnAM tUdvarttanaiva nAsti, apunarAvRttitvAtteSAmiti, 'imIseNaM rayaNappabhAe puDhavIe neraiyA kevaikAlaM virahiyA uvavAeNaM paNNattA?, evaM uvavAyadaMDao bhANiyavvo'tti,sacAyaM- goyamA! jahaNNeNaM ekkaM samayaM ukkoseNaM cauvIsaM muhattAi (prajJA05/569) anenAbhilApena zeSA vAcyAH , tathAhi-sakkarappabhAe NaM ukkoseNaM satta rAiMdiyANi vAluyappabhAe addhamAsaM paMkappabhAe mAsaM dhUmappabhAe do| mAsA tamappabhAe cauro mAsA ahesattamAe chamAsa'tti asurakumArA 'cauvIsaI muhuttA' evaM jAva thaNiyakumArA, puDhavikAiyA avirahiyA uvavAeNaM evaM sesAvi, beiMdiyA aMtomuhuttaM, evaM teiMdiyacauridiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhajoNiyAvi gabbhavakkaMtiyA tiriyA maNuyA ya bArasa muhuttA samucchimamaNussA cauvIsaI muhuttA virahiA uvavAeNaM, vaMtarajoisiyA cauvIsaM muhuttAI, evaM sohammIsANevi, B saNakumAre Nava diNAI vIsA ya muhuttA, mAhiMde bArasa diNAI dasa muhuttA baMbhaloe addhatevIsaM rAiMdiyAI laMtae paNayAlIsaM mahAsukke asIiM sahassAre diNasayaM ANae saMkhejjA mAsA evaM pANaevi AraNe saMkhejjA vAsA evaM acuevi gevejjapatthaDesu tisu tisu kameNaM saMkhejjAI vAsasayAI vAsasahassAI vAsasayasahassAI vijayAisu asaMkhejjaM kAlaM, savvaTThasiddhe paliovamassAsaMkhejaibhAgaM ti evaM uvvaTTaNAdaMDaovi tti / upapAta udvarttanA cAyurbandhe eva bhavatItyAyurbandhe vidhivizeSaprarUpaNAyAha- neraie tyAdi kaNThyam, navaraM AkarSo nAma karmapudgalopAdAnam , yathA gauH pAnIyaM pibantI bhayena punaH punaH AvRMhati, evaM jIvo'pitIvraNAyurbandhAdhyavasAnena sakRdeva jAtinAmanidhattAyuH prakaroti, mandena dvAbhyAmAkarSAbhyAM mandatareNa tribhirmandatamena caturbhiH paJcabhiH SaDbhiH (r) nAma pudgalo0 (pr0)| 0 puNo puNo (pr0)| // 252 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 155 saMhananAdiH zrIsamavAyA zrIabhaya vRttiyutam ||260 // saptabhiraSTAbhirvA na punarnavabhiH, evaM zeSANyapi, AugANi tti gatinAmanidhattAyurAdIni vAcyAni yAvadvaimAnikA iti, ayaM caikAdyAkarSaniyamo jAtyAdinAmakarmaNAmAyurbandhakAla eva badhyamAnAnAM na zeSakAlamAyurbandhaparisamApteruttarakAlamapi bandho'styeva, eSAM dhruvabandhinInAMca jJAnAvaraNAdiprakRtInAM pratisamayameva bandhanirvRttirbhavati, etAstu parAvRtya badhyanta iti // 154 // anantaraM jIvAnAmAyurbandhaprakAra ukto'dhunA teSAmeva saMhananasaMsthAnavedaprakArAnAha~ kaiviheNaM bhaMte! saMghayaNe pannatte?, goyamA! chavvihe saMghayaNe pannatte, taMjahA- vairosabhanArAyasaMghayaNe risabhanArAyasaMghayaNe nArAyasaMghayaNe addhanArAyasaMghayaNe kIliyAsaMghayaNe chevaTThasaMghayaNe, neraiyANaM bhaMte! kiMsaMghayaNI?, goyamA! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI Neva aDhi Neva chirANeva NhArU je poggalA aNiTThA akaMtA appiyA aNAejAasubhAamaNuNNA amaNAmA amaNAbhirAmA te tesiM asaMghayaNattAe pariNamaMti, asurakumArA NaM bhaMte! kiMsaMghayaNA pannattA?, goyamA! chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNI NevaTThI Neva chirANeva pahArU je poggalAiTThA kaMtA piyA maNuNNA maNAmA maNAbhirAmA te tesiM asaMghayaNattAe pariNamaMti, evaM jAva thaNiyakumArANaM, puDhavIkAiyANaM bhaMte! kiMsaMghayaNI pannatA?,goyamA! chevaTThasaMghayaNI pa0, evaM jAva saMmucchimapazcindiyatirikkhajoNiyatti, gabbhavavaMtiyA chavvihasaMghayaNI, saMmucchimamaNussA chevaTThasaMghayaNI gabbhavakvaMtiyamaNussA chavihe saMghayaNe pa0, jahA asurakumArA tahA vANamaMtarajoisiyavemANiyA y||kivihennN bhaMte! saMThANe pannatte?, goyamA! chavvihe saMThANe pa0, taM0-samacauraMse 1NiggohaparimaNDale 2 sAie 3 vAmaNe 4 khuje 5 huMDe 6, NeraiyANaM bhaMte! kiMsaMThANI pa0?, goyamA! huMDasaMThANI pa0, asurakumArA kiMsaMThANI pa0?, goyamA! samacauraMsasaMThANasaMThiyA pa0, evaM jAva thaNiyakumArA, puDhavI masUrasaMThANA pa0, AU thibuyasaMThANA 0prakAramAha (mu0)| // 260 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 155 saMhananAdiH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 261 // pannattA, teU sUikalAvasaMThANA pannattA, vAU paDAgAsaMThANA pannattA, vaNassaI nANAsaMThANasaMThiyA pannattA, beiMdiyateiMdiyacauriMdiyasamucchimapaMceMdiyatirikkhA huMDasaMThANA pa0, gabbhavakvaMtiyA chavvihasaMThANA saMmucchimamaNussA huMDasaMThANasaMThiyA pannattA, gabbhavakvaMtiyANaM maNussANaM chavvihA saMThANA pannattA, jahA asurakumArA tahA vaannmNtrjoisiyvemaanniyaavi|suutrm 155 // kaivihe Na mityAdi,daNDakatrayaM kaNThyam, navaraM saMhananamasthibandhavizeSaH, markaTasthAnIyamubhayoH pArzvayorasthi nArAcaM RSabhastu paTTaH vajra kIlikA, vajaM ca RSabhazca nArAcaM ca yatrAsti tadvajrarSabhanArAcasaMhananam, markaTapaTTakIlikAracanAyuktaH prathamo'sthibandhaH markaTa(ka)kIlIkAbhyAM dvitIyaH markaTayuktastRtIyaH markaTakaikadezabandhanadvitIyapArzvakIlikAsambandhazcaturthaH madhye kIlikaiva aGgalIdvayasya dattA yatra tatkIlikAsaMhananaM paJcamaM yatrAsthIni carmaNA nikAcitAni kevalaM tatsevArtam, snehapAnAdInAM nityaparizIlanA sevA tayA RtaM-prAptaM sevArttamiti SaSTham, chaNhaM saMghayaNANaM asaMghayaNe tti uktarUpANAM SaNNAM saMhananAnAmanyatamasyApyabhAvenAsaMhaninaH- asthisaJcayarahitAH,ata evAha- nevaThThI naivAsthIni taccharIrake neva chira tti naiv| zirA-dhamanyaH Neva NhAru tti naiva snAyUnItikRtvA saMhananAbhAvaH, tatsahitAnAM hi pracuramapi duHkhaM na bAdhAvidhAyi syAt, nArakAstvatyantazItAdibAdhitA iti,na cAsthisaJcayAbhAve zarIraM nopapadyate, skandhavattadupapateH, ata evAha- je poggale tyAdi, ye pudgalA aniSTA:- avallabhAH sadaivaiSAM sAmAnyena tathA akAntA- akamanIyAH sadaiva tadbhAvena tathA apriyA- dveSyAH sarveSAmeva tathA'zubhAH- prakRtyasundaratayA tathA amanojJA- amanoramAH kathayApi tathA amanaApA:-na mana:priyAzcintayApi te evaMbhUtAH pudgalAsteSAM- nArakANAM asaMghayaNattAe tti asthisaJcayavizeSarahitazarIratayA pariNamanti, kaivihe NaM bhaMte! saMThANe 0 markaTapaTTAbhyAM (mu0)| 6 aGgulIdvayasaMyuktasya madhyakIlikaiva (mu0)| 0 nopapIDayate (mu0)10 amana:ApA (mu0)| // 261 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAcaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 262 // 156-157 vedAdhikAraH tyAdi, tatra mAnonmAnapramANAni anyUnAnyanatiriktAni aGgopAGgAni ca yasmin zarIrasaMsthAne tatsamacaturasrasaMsthAnam, tathA nAbhita upari sarvAvayavAzcaturasralakSaNA'visaMvAdino'dhastu tadanurUpaM yanna bhavati tannyagrodhasaMsthAnam, tathA nAbhito'dhaH sarvAvayavAzcaturasralakSaNAvisaMvAdino yasyopari ca yattadanurUpaM na bhavati tatsAdisaMsthAnam, tathA grIvA hastapAdAzcasamacaturasralakSaNayuktA yatra saMkSiptavikRtaM ca madhyakoSThaM tat kubjasaMsthAnam, tathA yallakSaNayuktaM koSThaM caturasralakSaNApetaM grIvAdyavayavahastapAdaM ca tadvAmanaMtathA yatra hastapAdAdyavayavAH bahuprAyAH pramANavisaMvAdinazca tadbhuNDamityucyate // 155 // kaiviheNaMbhaMte! vee pa0?, goyamA! tivihe vee pa0, taM0 itthIvee purisavee napuMsavee, neraiyA NaM bhaMte! kiM itthIveyA purisaveyA NapuMsagaveyA pa0?, goyamA! No itthI0 No puMveeNapuMsagaveyA pa0, asurakumArANaM bhaMte! kiM itthI0 purisa0 napuMsagaveyA?, goyamA! itthI0 purisaveyANoNapuMsagaveyA jAva thaNiyakumArA, puDhavI AUteUvAUvaNassaI biticauriMdiyasamucchimapaMciMdiyatirikkhasaMmucchimamaNussA NapuMsagaveyA gabbhavakvaMtiyamaNussA paMciMdiyatiriyA ya tiveyA, jahA asurakumArA tahA vANamaMtarA joisiyvemaanniyaavi|suutrm 156 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kappassa samosaraNaM NeyavvaM jAva gaNaharA sAvaccA niravaccA vocchiNA jaMbuddIveNaM dIve bhArahe vAse tIyAe ussappiNIe satta kulagarA hotthA taM- mittadAme sudAme ya, supAse ya syNpbhe| vimalaghose sughose ya, mahAghose ya sttme||1 // jaMbuddIveNaMdIve bhArahe vAse tIyAe osappiNIe dasa kulagarA hotthA, taMjahA-satajjale sayAUya, ajiyaseNe aNaMtaseNe y| kajaseNe bhImaseNe mahAseNe ya sattame // 2 // daDharahe dasarahe sayarahe ||jNbuddiivennN dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe samAe satta kulagarA hotthA, taMjahA- paDhamettha vimalavAhaNa (cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tatto paseNaIe marudeve ceva nAbhI ya // 3 // ) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 sUtram 156-157 vedAdhikAraH vRttiyutam // 263 // etesiNaM sattaNhaM kulagarANa satta bhAriyAto hotthA, taMjahA-caMdajasA caMdakaMtA (surUvapaDirUva ckkhuktaay| sirikatA marudevI kulagarapattINa nnaamaaii||4||) jaMbuddIveNaM dIve bhArahe vAse imIse NaM osappiNIe cauvIsaM titthagarANaM piyaro hotthA, taMjahANAbhI yajiyasattu ya (jiyArI saMvare iya, mehe dhare paiTTe ya mahaseNe khttie||5|| suggIve daDharahe viNhU vasupUjje ykhttie| kayavammA sIhaseNe bhANU vissaseNe iy||6||suure sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samuddavijaye yA rAyA ya AsaseNe ya siddhatthecciya khttie||7||) uditodiyakulavaMsA visuddhavaMsA guNehi uvveyaa| titthappavattayANaM ee piyaro jinnvraannN||8||jNbuddiivennN dIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM titthagarANaM mAyaro hotthA taM0- marudevA vijayA seNA (siddhatthA maMgalA susImA yA puhavI lakhaNA rAmA naMdA viNhU jayA saamaa||9||sujsaa suvvaya airA siriyA devI pabhAvaI pumaa| vappA sivAya vAmA tisalA devI ya jinnmaayaa|| 10 // ) jaMbUddIveNaMdIve bhArahe vAse imIse osappiNIe cauvIsaM titthagarA hotthA, taMjahA- usabha 1 ajiya 2 saMbhava 3 abhiNaMdaNa 4sumai 5paumappaha 6 supAsa 7 caMdappabha 8 suvihipupphadaMta 9sIyala 10 sijaMsa 11 vAsuputra 12 vimala 13 aNaMta 14 dhamma 15 saMti 16 kuMthu 17 ara 18 malli 19 muNisuvvaya 20 Nami 21 Nemi 22 pAsa 23 vaDDamANo 24 ya, eesiMcauvIsAe titthagarANaM cauvvIsaM puvvabhavayANAmadheyA hotthA, taM0- paDhamettha vairaNAbhe vimale taha vimalavAhaNecevA tattoya dhammasIhe sumitta taha dhammamitte y||11||suNdrbaahu taha dIhabAhu jugbaahultttthbaahuuy| diNNeya iMdadiNNe suMdara mAhiMdare ceva ||12||siihrhe meharaheruppI asudaMsaNe ya boddhavve / tatto ya naMdaNe khalu sIhagirI ceva viisime||13|| adINasattu saMkhe sudaMsaNe naMdaNe ya boddhavve / / osappiNIya ee, titthakarANaM tu puvvabhavA // 14 // eesiMcauvvIsAe titthakarANaM cauvvIsaM sIyAo hotthA, taMjahA-sIyA sudaMsaNA suppabhA ya siddhattha suppasiddhA ya / vijayA ya vejayaMtI jayaMtI aparAjiyA cev||15|| aruNappabha caMdappabha sUrappaha aggi sappabhA cev| 0 mahimaMdire (pr0)| 0 sUrappabha sukappabha aggi0 (pr0)| // 26 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 264 // sUtram 156-157 vedAdhikAraH vimalA ya paMcavaNNA sAgaradattA yaNAgadattA y||16|| abhayakara nivvuikarA maNoramA taha maNoharA cev| devakurUttarakurA visAla caMdappabhA sIyA // 17 // eAo sIAo savvesiM ceva jiNavariMdANaM / savvajagavacchalANaM savvougasubhAe chAyAe // 18 // pulviM okkhittA mANusehiM sAha(8) romkuuvehi| pacchA vahaMti sIaM asuriNdsuriNdnaagiNdaa||19||clcvlkuNddldhraa sacchaMdaviuvviyAbharaNadhArI / suraasuravaMdiANaM vahati sIaM jiNaMdANaM // 20 // purao vahaMti devA nAgA puNa dAhiNammi pAsammi / paJcacchimeNa asurA garulA puNa uttare pAse // 21 // usabho aviNIyAe bAravaIe aritttthvrnnemii| avasesA titthayarA nikkhaMtA jammabhUmIsu ||22||svvevi egadUseNa (NiggayA jiNavarA cauvvIsaM / Na yaNAma aNNaliMgeNa ya gihiliMge kuliMge y||23||) ekko bhagavaM vIro (pAso mallI ya tihi tihi saehiM / bhagavaMpi vAsupujjo chahiM purisasaehiM nikkhNto|| 24 // ) uggANaM bhogANaM rAiNNANaM (cakhattiyANaM ca / cauhiM sahassehiM usabho sesA u sahassaparivArA // 25 // ) sumaittha Nicca bhatteNa (NiggaovAsupuja cottheNaM / pAso mallI ya aTThameNa sesA uchaTTeNaM // 26 // ) eesiMNaM cauvvIsAe titthagarANa cauvvIsaM paDhamabhikkhAdAyAro hotthA, taMjahA- sijjaMsa baMbhadatte suriMdadatte ya iMdadatte ya / paume ya somadeve mAhide taha somadatte ya ||26||pusse puNavvasU puNNaNaMda suNaMde jaye ya vijaye y| tatto ya dhammasIhe sumitta taha vaggasIhe a||27|| aparAjiya vissaseNe vIsaime hoi usabhaseNe y| diNNe varadatte dhaNe bahule ya aannupuvviie||28|| ee visuddhalesA jiNavarabhattIi paMjaliuDA u / taM kAlaM taM samayaM paDilAbheI jinnvriNde||29|| saMvacchareNa bhikkhA (laddhA usabheNa loyaNAheNa / sesehi bIyadivase laddhAo pddhmbhikkhaao||30||) (usabhassa paDhamabhikkhA khorayaraso Asi lognnaahss| sesANaM paramaNNaM amiyarasarasovamaM Asi ||31||)svvesipi jiNANaMjahiyaMladdhAu pddhmbhikkhaau| tahiyaM vasudhArAo sarIramettIo vuTThAo // 32 // eesiM cauvvIsAe titthagarANaM cauvIsaM ceiyarukkhA hotthA, taMjahA // 264 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 265 // sUtram |156-157 vedAdhikAraH sUtram 158 cakravartinaH vaktavyatAdiH NaggohasattivaNNe sAle piyae piyaMgu chttaahe| sirise yaNAgarukkha mAlI ya pilaMkkhurukkhe y||33|| tiMduga pADala jaMbU Asatthe khalu taheva dahivaNNe / NaMdIrukkhe tilae aMbayarukkhe asoge y||34||cNpy baule ya tahA veDasarukkhe ya dhaayiirukkhe| sAle ya vaDDamANassa ceiyarukkhA jiNavarANaM // 35 // battIsaM dhaNuyAI ceiyarukkho ya vaddhamANassa / Niccougo asogo occhaNNo sAlarukkheNaM // 36 // tiNNe va gAuAIceiyarukkho jiNassa usabhassa / sesANaM puNa rukkhA sarIrao bArasaguNA u // 37 // sacchattA sapaDAgAsaveiyA toraNehiM uvveyaa|surasurgrulmhiyaa ceiyarukkhA jinnvraannN||38||eesiNcuvviisaae titthagarANaM cauvvIsaM paDhamasIsA hotthA, taMjahA- paDhamettha usabhaseNe bIie puNa hoi sIhaseNe y| cArU ya vajjaNAbhe camare tahasuvvaya vidanbhe // 39 // diNNeya varAhe puNa ANaMde gothubhe suhamme y| maMdara jase ariTTe cakkAha sayaMbhu kuMbhe y||40||iNde kuMbhe ya subhe varadatte diNNa iNdbhuuiiy|uditoditkulvNsaa visuddhavaMsA guNehi uvveyaa| titthappavattayANaM paDhamA sissA jinnvraannN||41|| eesiNaMcauvIsAe titthagarANaM cauvIsaM paDhamasissiNI hotthA, taMjahA-baMbhI ya phaggusAmA ajiyA kAsavIraI somaa|sumnnaa vAruNi sulasA dhAraNi dharaNI ya dharaNidharA // 42 // paDhama sivAsuyI taha aMjuyA bhAviyappA ya rakkhI y| baMdhuvatI pupphavatI ajA amilA ya ahiyaa|| 43||jkkhinnii pupphacUlA ya caMdaNa'jjA ya AhiyAu, uditodiyakulavaMsA visuddhavaMsA guNehiM uvveyaa| titthappavattayANaM paDhamA sissI jiNavarANaM // 44 // gaahaa||suutrm 157 // jaMbuddIveNaM bhArahe vAse imIse osappiNIe bArasa cakkavaTTipiyaro hotthA, taMjahA- usabhe sumitte vijae samuddavijae ya AsaseNe y| vissaseNe ya sUre sudaMsaNe kttviiriecev||5||pumuttre mahAharI, vijae rAyA taheva ya / baMbhe bArasame utte, piunAmA cakkavaTTiNaM // 46 // jaMbUddIve bhArahe vAse imIse osappiNIe bArasa cakkavaTTimAyaro hotthA, taMjahA- sumaMgalA jasavatI bhaddA sahadevI airA 8 // 265 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 266 // cakravarttina: vaktavyatAdiH siridevI tArA jAlA merA vappA cullaNi apcchimaa| jaMbuddIve0 bArasa cakkavaTTI hotthA, taMjahA- bharaho sagaro maghavaM (saNaMkumAroya raaysngklo| saMtI kuMthUya arohavai subhUmo ya korvvo||47|| navamoya mahApaumo hariseNoceva raaystthuulo|jynaamo ya naravaI, bArasamo baMbhadattoya // 48 // ) eesiM bArasaNhaM cakkavaTTINaM bArasa itthirayaNA hotthA, taMjahA- paDhamA hoi subhaddA bhadda suNaMdA jayA ya vijayA yA kiNhasirI sUrasirIpaumasirI vasuMdharA devii||49|| lacchimaI kurumaI itthIrayaNANa naamaaii||jNbuuddiive0 navabaladevanavavAsudevapitarohotthA, taMjahA- payAvaI ya baMbho (somoruddo sivo mhsivoy| aggisihoya dasaraho navamo bhnnioyvsudevo|| 50 // ) jaMbUddIveNaM0 Nava vAsudevamAyaro hotthA, taMjahA- miyAvaI umA ceva puhavI sIyA ya ammyaa| lacchimaI sesamaI, kekaI devaI thaa||51||jNbuuddiivennN0 NavabaladevamAyaro hotthA, taMjahA- bhaddA taha subhaddA ya, suppabhA ya sudNsnnaa| vijayA vejayaMtI ya, jayaMtI aparAjiyA ||52||nnvmiiyaa rohiNI ya, baladevANa maayro||jNbuudiivennN nava dasAramaMDalA hotthA, taMjahA- uttamapurisA majjhamapurisA pahANapurisA oyaMsI teyaMsI vaccaMsI jasaMsI chAyaMsI kaMtA somA subhagA piyadaMsaNA surUA suhasIlA suhAbhigamA savvajaNaNayakaMtA ohabalA atibalA mahAbalA anihatA aparAiyA sattumaddaNA ripusahassamANamahaNA sANukkosA amaccharA acavalA acaMDA miyamaMjupalAvahasiyagaMbhIramadhurapaDipuNNasaccavayaNA abbhuvagayavacchalA saraNNA lakkhaNavaMjaNaguNovaveA mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavvaMgasuMdaraMgA sasisomAgArakaMtapiyadaMsaNA amasiNA payaMDadaMDappabhArA gaMbhIradarasaNijjA tAladdhaovviddhagarulakeUmahAdhaNuvikaTTayA mahAsattasAarA duddharA dhaNuddharA dhIrapurisA juddhakittipurisA viulakulasamunbhavA mahArayaNavihADagA addhabharahasAmI somA rAyakulavaMsatilayA ajiyA ajiyarahA halamusalakaNakapANI saMkhacakkagayasattinaMdagadharA pavarujjalasukaMtavimalagotthubhatirIDadhArI kuMDalaujjoiyANaNApuMDarIyaNayaNA ekAvalikaNThalaiyavacchA sirivacchasulaMchaNA varajasA // 266 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 158 zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 267 // vaktavyatAdiH savvouyasurabhikusumaracitapalaMbasobhaMtakaMtavikasaMtavicittavaramAlaraiyavacchA aTThasayavibhattalakkhaNapasatthasuMdaraviraiyaMgamaMgA mattagayavariMdalaliyavikkamavilAsiyagaI sArayanavathaNiyamahuragaMbhIrakuMcanigghosaduMdubhisarA kaDisuttaganIlapIyakosejjavAsasA pavaradittateyA narasIhA naravaI nariMdA naravasahA maruyavasabhakappA abbhahiyaM rAyateyalacchIe dippamANA nIlagapIyagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro hotthA, taMjahA-tiviThThajAva kaNhe ayale jAva rAme yAvi apcchime||53|| eesiNaMNavaNhaMbaladevavAsudevANaM puvvabhaviyA nava nAmadhejA hotthA, taMjahA- vissabhUI pavvayae dhaNadatta samuddadatta isivaale| piyamitta laliyamitte puNavvasUgaMgadatte y||54||eyaaiN nAmAiMpuvabhave Asi vAsudevANaM / etto baladevANaM jahakkama kittissaami||55|| visanaMdI ya subandhUsAgaradatte asogalalie y|vaaraah dhammaseNe aparAiya rAyalalie y||56||eesiN navaNhaM baladevavAsudevANaM puvvabhaviyA nava dhammAyariyA hotthA, taMjahA- saMbhUya subhadda sudaMsaNe ya seyaMsa kaNha gaMgadatte ya sAgarasamuddanAme dumaseNe ya Navamae // 57 // ee dhammAyariyA kittIpurisANa vAsudevANaMpuvvabhave eAsiMjattha niyaannaaiNkaasiiy||58|| eesiM navaNhaM vAsudevANaM puvvabhave nava niyANabhUmio hotthA, taMjahA- mahurA ya0 hatthiNAuraM ca // 59 // etesiNaM navaNhaM vAsudevANaM nava niyANakAraNA hotthA, taMjahA- gAvI juve0 jAva maauaa||60|| eesiMnavaNhaM vAsudevANaM nava paDisattU hotthA, taMjahA- assaggIve jAva jraasNdhe||61||ee khalu paDisattU jAvasacakkehi ||62||ekoysttmiiepNc yachaTThIeNpaMcamI ekko| ekko yacautthIe kaNhopuNa tccpuddhviie||63||annidaannkddaa rAmA (savveviya kesavA niyaannkddaa| uDDaMgAmI rAmA kesava savve ahogaamii||64||) aTuMtakaDA rAmA egopuNa bNbhloykppNmi| ekkassa gabbhavasahI sijjhissai AgamisseNaM ||65||||suutrm 158 // jaMbUddIve. eravae vAse imIse osappiNIe cauvvIsaM titthayarA hotthA, taMjahA-caMdANaNaM sucaMdaM aggIseNaM ca naMdiseNaM ca / // 267 // Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 151 erAvatAdiH zrIsamavAyAtrA zrIabhaya vRttiyutam // 268 // isidiNNaM vvhaarivNdimosomcNdNc||66||vNdaami juttiseNaM ajiyaseNaM taheva sivsennN|buddhNc devasammaMsayayaM nikkhittasatthaMca ||67||asNjlN jiNavasahaM vaMde ya aNaMtayaM amiyaNANiM / uvasaMtaM ca dhuyarayaM vaMde khalu guttiseNaM ca // 68 // atipAsaMca supAsaM devesaravaMdiyaM ca marudevaM / nivvANagayaM ca gharaM khINaduhaM sAmakoTTaM ca // 69 // jiyarAgamaggiseNaM vaMde khINarAyamaggiuttaM c| vokkasiyapijjadosaM vAriseNaM gayaM siddhiM ||70||jNbuuddiive0 AgamissAe ussappiNIe bhArahe vAse satta kulagarA bhavissaMti, taMjahAmiyavAhaNe subhUme ya, suppabhe ya sayaMpabhe / datte suhume subandhUya, AgamissANa hokkhati // 71 // jaMbuddIveNaM dIve AgamissAe ussappiNIe eravae vAse dasa kulagarA bhavissaMti, taMjahA-vimalavAhaNe sImaMkare sImaMdharekhemaMkare khemaMdhare daDhadhaNU dasadhaNU sayadhaNU paDisUI sumaitti jaMbuddIveNaMdIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe cauvIsaM titthagarA bhavissaMti, taMjahA- mahApaume sUradeve, supAse ya syNpbhe| savvANubhUI arahA, devassue ya hokkhii||72|| udae peDhAlaputte ya, poTTile sattakitti y|munnisuvve ya arahA, savvabhAvaviU jinne||73 / / amame NikkasAe ya, nippulAe ya nimmme| cittautte samAhI ya, AgamisseNa hokkhii||74||sNvre aNiyaTTI ya, vijae vimaleti ya / devovavAe arahA, aNaMtavijae iya / / 75 / / ee vuttA cauvvIsaM bharahe vAsammi kevlii| AgamisseNa hokkhaMti, dhammatitthassa desgaa||76||eesinnNcuvviisaae titthakarANaMpuvvabhaviyA cauvvIsanAmadhejAbhavissaMti, taMjahA-seNiya supAsa udae poTTilla aNagAra taha daDhAU ya / kattiya saMkhe ya tahA naMda sunaMde yasatae y||77|| boddhavvA devaI ya saccai taha vAsudeva bldeve| rohiNi sulasAceva tatto khalu revaI ceva // 78 // tato havai sayAlI boddhavve khalu tahA bhyaaliiy| dIvAyaNe ya kaNhe tattokhalu nArae cev||79||aNbdd dArumaDeya sAI buddheya hoi boddhvve|bhaavii titthagarANaMNAmAI puvvbhviyaaii||8|| eesiNaMcauvvIsAetitthagarANaMcauvvIsaM piyaro bhavissaMti cauvvIsaMmAyarobhavissaMti cauvvIsaM paDhamasIsA bhavissaMti cauvvIsaM // 268 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 269 // sUtram 159 erAvatAdiH paDhamasissaNIo bhavissaMti cauvvIsaM paDhamabhikkhAdAyagA bhavissaMti cauvvIsaM ceiyarukkhA bhavissaMti, jaMbuddIveNaMdIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe bArasa cakkavaTTiNo bhavissaMti, taMjahA- bharahe yadIhadaMte gUDhadaMte ya suddhadaMte ya / siriutte siribhUI sirisome ysttme||81||pume ya mahApaume vimalavAhaNe (letaha) vipulavAhaNe cev| variTebArasame vutte AgamisA bhrhaahivaa|| 82||eesinnN bArasaNhaM cakkavaTTINaM bArasa piyaro bhavissaMti, bArasa mAyaro bhavissaMti, bArasa itthIrayaNA bhavissaMti, jaMbuddIveNaM dIve bhArahe vAse AgamissAe ussappiNIe nava baladevavAsudevapiyaro bhavissaMti, navavAsudevamAyaro bhavissaMti, nava baladevamAyaro bhavissaMti, nava dasAramaMDalA bhavissaMti, taMjahA- uttamapurisA majjhimapurisA pahANapurisA oyaMsI teyaMsI evaM so ceva vaNNao bhANiyabojAva nIlagapItagavasaNA duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti, taMjahA- naMde ya naMdamitte dIhabAhUtahA mhaabaahuu| aibale mahAbale balabhadde ya sattame / / 83||duvitthtthy tiviThThaya AgamissANa vnnhinno|jyNte vijae bhadde suppabhe ya sudNsnne| ANaMde naMdaNe paume, saMkarisaNe ya apcchime||84|| eesiNaM navaNhaM baladevavAsudevANaM puvvabhaviyANavanAmadhejA bhavissaMti, nava dhammAyariyA bhavissaMti, nava niyANabhUmIo bhavissaMti, nava niyANakAraNA bhavissaMti, nava paDisattU bhavissaMti, taMjahA-tilae ya lohajaMghe, vairajaMghe ya kesarI phraae| aparAie ya bhIme, mahAbhIme ya suggiive||85|| ee khalu paDisattU kittIpurisANa vaasudevaannN| savvevi cakkajohI hammihiMti sckkehiN||86||jNbuddiive eravae vAse AgamissAe ussapiNIe cauvvIsaM titthakarA bhavissaMti, taMjahAsumaMgale asiddhatthe, NivvANe ya mhaajse| dhammajjhae ya arahA, AgamissANa hokkhii||87|| siricaMde puSphakeU, mahAcaMde ya kevlii| suyasAgare ya arahA, AgamissANa hokkhii||88|| siddhatthe puNNaghose ya, mahAghose ya kevlii| saccaseNe ya arahA, AgamissANa hokkhaI // 89 // sUraseNe ya arahA, mahAseNe ya kevlii| savvANaMde ya arahA, devautte ya hokkhaI // 90 // supAse 8 // 269 // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 159 erAvatAdiH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 270 // suvvae arahA, arahe ya sukosale / arahA aNaMtavijae, AgamisseNa hokkhii||91|| vimale uttare arahA, arahA ya mhaable| devANaMdeya arahA, AgamisseNa hokkhii||12||ee vuttA cauvvIsaM, eravayammi kevlii| AgamissANa hokkhaMti, dhammatitthassa desgaa||93|| bArasa cakkavaTTiNo bhavissaMti, bArasa cakkavaTTipiyaro bhavissaMti, bArasamAyaro bhavissaMti, bArasa itthIrayaNA bhavissaMti, nava baladevavAsudevapiyarobhavissaMti, Nava vAsudevamAyaro bhavissaMti, Nava baladevamAyaro bhavissaMti, Nava dasAramaMDalA bhavissaMti, uttamapurisAmajjhimapurisA pahANapurisA jAva duve duve rAmakesavA bhAyaro bhavissaMti, Nava paDisattU bhavissaMti, navapuvvabhavaNAmadhejA Nava dhammAyariyA Nava NiyANabhUmIoNava NiyANakAraNA, AyAe eravae AgamissAe bhANiyavvA, evaM dosuvi AgamissAe bhaanniyvvaa|| icceyaM evamAhijjaMti, taMjahA- kulagaravaMsei ya evaM titthagaravaMsei ya cakkavaTTivaMsei ya gaNadharavaMsei ya isivaMsei ya jaivaMsei ya maNivaMsei ya suei vAsuaMgei vA suyasamAsei vA suyakhaMdhei vA samAe i vA saMkhei vA sammattamaMgamakkhAyaM ajjhayaNaMti ttibemi|| sUtram 159 / / iti samavAyaMcautthamaMgasamattam / / kaivihe vee tyAdi, tatra strIvedaH- puMskAmitA puruSavedaH- strIkAmitA napuMsakavedaH- strIpuMskAmiteti, ete ca pUrvoditA arthAH samavasaraNasthitena bhagavatA dezitA iti samavasaraNaktavyatAmAha-'teNaM kAleNaM teNaMsamaeNaM kappassa samosaraNaMNeyavvaM iha NaGkArau vAkyAlaGkArArthI ataste iti prAkRtatvAt tasmin kAle sAmAnyena duSSamasuSamAlakSaNe tasmin samaye viziSTe yatra bhagavAneva viharati smeti kappassa samosaraNaM neyavvaM ti ihAvasare kalpabhASyakrameNa samavasaraNavaktavyatA'dhyeyA, sA cAvazyakoktAyA na vyatiricyate, vAcanAntare tu paryuSaNAkalpoktakrameNetyabhihitam, kiyaGkaramityAha-jAva gaNe tyAdi, tatra // 270 // Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam | // 271 // sUtram 156-159 vyAkhyA gaNadharaH paJcamaH sudharmAkhyaH sApatyaH zeSA nirapatyAH- avidyamAnaziSyasantataya ityarthaH vocchinna tti siddhA iti, tathAhiparinivvuyA gaNaharA jIvaMte nAyae nava jaNA u / iMdabhUI suhamme ya rAyagihe nivvue vIre // 1 // (Ava0ni0658) tti, ayaM ca samavasaraNanAyakaH kulakaravaMzotpanno mahApuruSazceti kulakarANAM varapuruSANAM ca vaktavyatAmAha-'jaMbuddIve' ityAdi, sugama navaraM paDhamettha vimalavAhaNa cakkhuma jasamaM cautthamabhicaMde / tato paseNaIe marudeve ceva nAbhI ya // 3 // (Ava0ni0 155) tti tathA caMdajasA caMdakaMtA surUva paDirUva cakkhukaMtA ya / sirikatA marudevI kulagarapattINa naamaaiN||4|| (Ava0ni0 159) ti, tathA nAbhI jiyasattU yA jiyArI saMvare iya / mehe dhare paiDhe ya, mahaseNe ya khattie // 5 // suggIve dRDharahe viNhU vasupuje ya khattie kayavammA sIhaseNe ya bhANU vissaseNe ia||6|| sUre sudaMsaNe kuMbhe sumittavijae samuddavijaye ya / rAyA ya AsaseNe siddhatthe cciya khattie // 7 // (Ava0ni0 387-89) tti, tathA marudevi vijayaseNA siddhatthA maMgalA susImA ya puhaI lakkhaNA rAmA naMdA viNhU jayA saamaa||9|| sujasA suvvaya airA, siridevI pabhAvatI paumAvatI ya vappA siva vammA, tisalA iya jiNamAya // 10 // (Ava0ni0 385-86) tti tathA savvougasubhAe chAyAe tti sarva kayA-sarveSu zaradAdiSu RtuSu sukhadayA chAyayA-prabhayA AtapAbhAvalakSaNayA vA yuktA iti shessH||17|| tathA sA haTTharomakUvehiM ti sA zibikA yasyAM jino'dhyArUDhaH hRSTaromakUpaiH- uddhRSitaromabhirityarthaH // 18 // tathA calacavalakuMDaladhara tti calAzca te capalakuNDaladharAzceti vAkyam, tathA svacchandena- svarucyA vikurvitAni yAnyAbharaNAni- mukuTAdIni tAni dhArayanti ye te tathA // 19 // asurendrAdaya iti yogaH garula tti garuDadhvajAH suparNakumArA ityarthaH // 21 // tathA save vi egadUseNa niggayA jiNavarA cauvvIsaM / na ya NAma aNNaliMge na ya gihiliMge kuliMge ya // 22 // (Ava0ni0 227) tti egadUseNa tti ekena vastreNendrasamarpitena nopadhibhUtena yuktA niSkrAntA ityarthaH na cAnyaliGge-sthavira // 271 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 272 // vyAkhyA kalpikAdiliGge tIrthakaraliGga evetyarthaH, kuliGge-zAkyAdiliGge, tathA ekko bhagavaM vIro pAso mallI ya tihi tihi sehiN| sUtram bhayavapi vAsupujjo chahiM purisasaehiM nikkhaMto // 23 // uggANaM bhogANaM rAiNNANaM ca khattiyANaM ca / cauhiM sahassehiM usabho sesA ula 156-159 (r)sahassaparivArA // 24 // (Ava0ni0 224-25) tathA sumaittha niccabhatteNa niggao vAsupujjo jiNo cauttheNaM / pAso mallI vi yA aTTameNa sesA u chaTTeNaM // 25 // (Ava0ni0 228) ti, sumatiratra nityabhaktenAnupoSito niSkrAnta ityarthaH, tathA saMvacchareNa bhikkhA laddhA usabheNa loganAheNa / sesehi bIyadivase laddhAo pddhmbhikkhaao|| 30 // tti tathA usabhassa paDhamabhikkhA khoyaraso cha Asi lognaahss| sesANaM paramaNNaM amayarasarasovamaM aasi||31||(aav0ni0 319-20) sarIramettIo tti puruSamAtrA ceiyarukkhe ti baddhapIThA vRkSA yeSAmadhaH kevalAnyutpannAnIti, battIsaM dhaNuyAI gAhA niccougo tti nityaM- sarvadA Rtureva-puSpAdikAlo yasya sa nityartukaH, asogo tti azokAbhidhAno yaH samavasaraNabhUmimadhye bhavati, occhanno sAlarukkheNaM ti avcchnnH| zAlavRkSaNetyata eva vacanAdazokasyoparizAlavRkSo'pi kathaJcidastItyavasIyata iti ||36||tinnnnev gAuyAI gAhA, RSabhasvAmino dvAdazaguNa ityarthaH // 37 // saveiya tti vedikAyuktAH, ete cAzokAH samavasaraNasambandhinaH sambhAvyanta iti // 38 // tathA bharaho sagaro maghavaM saNaMkumAro ya rAyasaThUlo / saMtI kuMthU ya aro havai subhUmo ya koravvo // 46 // navamo ya mahApaumo , hariseNo ceva rAyasaThUlo / jayanAmo ya naravaI bArasamo baMbhadatto ya ||47||(aav0ni0 374-74) tathA payAvatI ya baMbho somo ruddo sivo mahasivo ya / aggisiho dasaraho navamo bhaNio ya vsudevo||48||(aav0ni0 411) tti / jaMbUdIvetyAdi, dasAramaMDalaM tti // 272 // dazArANAM- vAsudevAnAM maNDalAni-baladevavAsudevadvayadvayalakSaNAH samudAyA dazAramaNDalAni ata eva do do rAmakesava tti vakSyati, dazAramaNDalAvyatiriktatvAcca baladevavAsudevAnAM dazAramaNDalAnIti pUrvamuddizyApi dazAramaNDalavyaktibhUtAnAM teSAM Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 273 // vizeSaNArthamAha- tadyathe tyAdi, tadyatheti baladevavAsudevasvarUpopanyAsArambhArthaH, kecittu dasAramaMDaNA iti paThanti, tatra dazArANAM- vAsudevakulInaprajAnAM maNDanAH- zobhAkAriNo dazAramaNDanA uttamapuruSA iti tIrthakarAdInAM catuSpaJcAzata uttamapuruSANAM madhyavarttitvAt madhyapuruSAH, tIrthakaracakriNAM prativAsudevAdInAM ca balAdyapekSayA madhyavarttitvAt, pradhAnapuruSAstatkAlikapuruSANAMzauryAdibhiH pradhAnatvAt, ojasvinomAnasabalopetatvAt, tejasvinodIptazarIratvAt, varcasvinaH zArIrabalopetatvAt, yazasvinaH parAkramaM prApya prasiddhiprAptatvAt, chAyaMsi tti prAkRtatvAt chAyAvantaH zobhamAnazarIrA ata eva kAntAH kAntiyogAt saumyA araudrAkAratvAt subhagA janavallabhatvAt priyadarzanAcakSuSyarUpatvAt surUpAH samacaturasrasaMsthAnatvAt zubhaM sukhaM vA sukhakaratvAcchIlaM- svabhAvo yeSAM te zubhazIlAH sukhazIlA vA sukhenAbhigamyante- sevyante ye zubhazIlatvAdeva te sukhAbhigamyAH sarvajananayanAnAM kAntA-abhilASyA yete tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, oghabalA:pravAhabalAH avyavacchinnabalatvAt atibalAH zeSapuruSabalAnAmatikramAt mahAbalAH- prazastabalAH anihatA-nirupakramAyuSkatvAduroyuddhe vA bhUmyAmapAtitvAt aparAjitAstaireva zatrUNAM parAjitatvAt, etadevAha-zatrumardanAstaccharIratatsainyakadarthanA ripusahasramAnamathanAstadvAJchitakAryavighaTanAt sAnukrozA: praNateSvadrohakatvAt amatsarAH paraguNalavasyApi grAhakatvAt acapalA manovAkkAyasthairyAt acaNDA niSkAraNaprabalakoparahitatvAt mite-parimite maJjunI-komale pralApazca-AlApo hasitaMca yeSAM te mitama pralApahasitAH gambhIraM-adarzitaroSatoSazokAdivikAraM meghanAdavadvA madhuraM-zravaNasukhakaraM pratipUrNaarthapratItijanakaM satyaM-avitathaM vacanaM-vAkyaM yeSAMte tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, abhyupagatavatsalAstatsamarthanazIlatvAt zaraNyAstrANakaraNe sAdhutvAt lakSaNAni-mAnAdIni vajrasvastikacakrAdIni vA vyaJjanAni-tilakamaSAdIni Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGga zrIabhaya0 vRttiyutam // 274 // sUtram 156 159 vyAkhyA teSAM guNA- maharddhiprAptyAdayastairupa apaitA zakandhvAdidarzanAdupapetA- yuktA lakSaNavyaJjanaguNopapetAH, mAnamudakadroNaparimANazarIratA, kathaM?, udakapUrNAyAM droNyAM niviSTe puruSa yajjalaM tato nirgacchati tadyadi droNapramANaM syAt tadA sa puruSo mAnaprApta ityabhidhIyate, unmAnaM arddhabhAraparimANatA, kathaM?, tulAropitasya puruSasya yadyarddhabhArastaulyaM bhavati tadA'sAvunmAnaprApta ucyate, pramANamaSTottarazatamaGgalAnAmucchrayaH, mAnonmAnapramANaiH pratipUrNa- anyUnaMsujAtamA garbhAdhAnAt pAlanavidhinA sarvAGgasundaraM-nikhilAvayavapradhAnaM aGgaM zarIraM yeSAM te tathA, zazivat saumyAkAramaraudramabIbhatsaM vA kAntaM- dIpraM priyajanapremotpAdakaM rUpaM yeSAM te tathA, amasaNa tti amasRNA:- prayojaneSvanalasAH amarSaNA vA-aparAdhiSvakRtakSamAH prakANDautkaTo daNDaprakAra- AjJAvizeSo nItibhedavizeSo vA yeSAM te tathA, athavA pracaNDo- duHsAdhyasAdhakatvAddaNDapracAraHsainyavicaraNaM yeSAM te tathA, gambhIrA- alakSyamANAntarvRttitvena dRzyante ye te gambhIradarzanIyAH, tataH padadvayasya karmadhArayaH, pracaNDadaNDapracAreNa vA ye gambhIrA dRzyante, tathA tAlastalo vA vRkSavizeSo dhvajo yeSAM te tAladhvajA baladevA udviddhaHucchrito garuDalakSitaH ketuH- dhvajo yeSAM te udviddhagaruDaketavo vAsudevA: tAladhvajAzca udviddhagaruDaketavazca tAladhvajodviddhagaruDaketavaH mahAdhanurvikarSakA: mahAprANatvAt mahAsattvalakSaNajalasya sAgarA iva sAgarA AzrayatvAnmahAsattvasAgarAH durddharA raNAGgaNe teSAM praharatAM kenApi dhanvinA dharayitumazakyatvAt, dhanurdharAH- kodaNDapraharaNAH, dhIreSveva te puruSA:- puruSakAravanto na kAtareSviti dhIrapuruSAH, yuddhajanitA yA kIrtistatpradhAnAH puruSA yuddhakIrtipuruSAH, vipulakulasamudbhavA iti pratItam, mahAratnaM- vajraM tasya mahAprANatayA vighaTakA- aGguSThatarjanIbhyAM cUrNakA mahAratnavighaTakAH, vajraM hi adhikaraNyAM dhRtvA ayodhanenA''sphoTyate na ca bhidyate tAveva bhinattIti, durbhedaM taditi, athavA mahatI yA AracanA sAgarazakaTavyUhAdinA // 274 // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIabhaya0 vRttiyutam | // 275 // sUtram 156-159 vyAkhyA kAraNa sisaGgrAmayiSormahAsainyasya tAM raNaraGgarasikatayA mahAbalatayA ca vighaTayanti- viyojayanti ye te mahAracanAvighaTakAH, pAThAntareNa tu mahAraNavighaTakAH, arddhabharatasvAminaH saumyA nIrujA rAjakulavaMzatilakAH ajitAH ajitarathAH, halamuzalakaNakapANayaH tatra halamuzale pratIte te praharaNatayA pANau- haste yeSAM te baladevAH yeSAM tu kaNakA- bANAH pANau te zArGgadhanvAno vAsudevAH, zaGkhazca pAJcajanyAbhidhAna: cakraM ca sudarzananAmakaM gadA ca kaumodakIsaMjJA lakuTavizeSaH zaktizca trizUlavizeSo nandakazca nandakAbhidhAnaH khaDgastAn dhArayantIti zaGkhacakragadAzaktinandakadharAH vAsudevAH, pravaro varaprabhAvayogAdujjvalaH zuklatvAt svacchatayA vA zuklAntaH vA sukAnta: kAntiyogAt pAThAntare sukRtaH-suparikarmitvAt vimalo malavarjitatvAt gotthubha tti- kaustubhAbhidhAno yo maNivizeSastaM tirIDaMti- kirITaM ca mukuTaM dhArayanti ye te tathA, kuNDalodyotitAnanAH puNDarIkavannayane yeSAM te tathA, ekAvalI- AbharaNavizeSaHsA kaNThe grIvAyAM lagitA-vilambitA satI vakSasi- urasi varttate yeSAM te ekAvalIkaNThalagitavakSasaH, zrIvRkSAbhidhAnaM suSThu lAJchanaM mahApuruSatvasUcakaM vakSasi , yeSAM te zrIvRkSalAJchanAH, varayazasaH sarvatra vikhyAtatvAt sarvartukAni-sarvaRtusaMbhavAni surabhINi-sugandhIni yAni kusumAni taiH suracitA- kRtA yA pralambA AprapadInA sobhaMta tti-zobhamAnA kAntA-kamanIyA vikasantI-phullantI citrA-paJcavarNA varA- pradhAnA mAlA-sakacitA-nihitA ratidAvA-sukhakArikA vakSasi yeSAM te sarvartukasurabhikusumasuracitapralambazobhamAnakAntavikasaccitravaramAlAracitavakSasaH, tathA aSTazatasaMkhyAni vibhaktAni viviktarUpANi yAni lakSaNAni-cakrAdIni taiH prazastAni- maGgalyAni sundarANi ca- manoharANi viracitAni-vihitAni aMgamaMga tti aGgopAGgAni ziro'GgulyAdIni yeSAM te aSTazatavibhaktalakSaNaprazastasundaraviracitAGgopAGgAH, tathA mattagajavarendrasya yo lalito- manoharo vikramaH-saMca // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtram 156-159 zrIabhaya0 vRttiyutam // 276 // nyArakhyA tadvadvilAsitA saMjAtavilAsA gatiH- gamanaM yeSAM te mattagajavarendralalitavikramavilAsitagatayaH, tathA zaradi bhavaH zAradaH sa cAsau navaM stanitaM- rasitaM yasminni?Se sa navastanitaH sa ceti samAsaH sa cAsau madhuro gambhIrazca yaH krauJcanirghoSaHpakSivizeSaninAdastadvad dundubhisvaravacca svaro nAdo yeSAM te zAradanavastanitamadhuragambhIrakrauJcanirghoSadundubhisvarAH, iha ca zaratkAle hi krauJcA mAdyanti madhuradhvanayazca bhavantIti zAradagrahaNam, tathA paunaHpuNyena zabdapravRttau tadbhaGgAdamanojJatA tasya syAditi navastanitagrahaNaM svarUpopadarzanArthaM tumadhuragambhIragrahaNamiti, tathA kaTIsUtrakaM-AbharaNavizeSastatpradhAnAni nIlAni baladevAnAM pItAni vAsudevAnAM kauzeyakAni-vastravizeSabhUtAni vAsAMsi-vasanAni yeSAM te kaTIsUtrakanIlapItakauzeyavAsasaH, pravaradIptatejasovaraprabhAvatayA varadIptitayA ca, narasiMhA vikramayogAt narapatayaH tannAyakatvAt narendrAH paramaizvaryayogAt naravRSabhA utkSiptakAryabharanirvAhakatvAt marudvRSabhakalpA:- devarAjopamA abhyadhikaM zeSarAjebhyaH rAjatejolakSmyA dIpyamAnAH, nIlakapItakavasanA iti punarbhaNanaM nigamanArtham, kathaM te navetyAha- duve duveityAdi, evaM ca nava vAsudevA nava baladevA iti, tiviThThaya' yAvatkaraNAt 'duviThThaya', sayaMbhU purisuttame purissiihe| taha purisapuMDarIe datte nArAyaNe kaNhe ||52||(aav0 bhA0 40)ti, ayale vijaye bhadde, suppabhe ya sudaMsaNe / AnaMde NaMdaNe paume rAme yAvi apacchime // 53 // (Ava0 bhA0 41) tti kittIpurisANaM tila kIrtipradhAnapuruSANAmiti ||58||mhuraa ya kaNagavatthUsAvatthI poyaNaMca raaygih| kAyaMdI kosambI mihilapurI hatthiNapuraM c|| 59 // tathA gAvI jue ya saMgAme taha itthI parAio raGge bhajjANurAga goTThI paraiDDI mAuyA iya // 60||tti tathA assaggIve tArae merae mahukeDhave nisuMbhe ya / bali paharAe taha rAvaNe ya navame jraasNdhe||61|| tti ee khalu paDisattU kittIpurisANa vAsudevANaM / savvevi cakkajohI savvevi hayA sckkehiN||62||(aav0 bhA0 42-43) ti aNiyANakaDA rAmA savvevi ya kesavA niyANakaDA / uddhvagAmI / // 276 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 277 // sUtram 156-159 vyAkhyA rAmA kesava savve ahogAmI // 64||(aav0 ni0 415)ti AgamisseNaM ti AgamiSyatA kAlena AgamessANaM ti pAThAntare AgamiSyatAM bhaviSyatAM madhye setsyanti iti // 65 // jambUdvIpairavate asyAmavasarpiNyAM caturviMzatistIrthakarA abhUvan, tAMzcastutidvAreNAha- tadyathA- caMdANaNaM gAhA, candrAnanaM 1 sucandraM ca 2 agnisenaM ca 3 nandiSeNaMca 4, kvacidAtmaseno-'pyayaM dRzyate, RSidinnaM 5 vratadhAriNaM ca 6 vandAmahe zyAmacandraM ca 7 // 66 // vaMdAmi gAhA, vande yuktisenaM kvacidayaM dIrghabAhurdIrghasenovocyate 8, ajitasenaM kvacidayaM zatAyurucyate 9, tathaiva zivasenaM kvacidayaM satyaseno'bhidhIyate, satyakizceti 10 buddhaM cAvagatatattvaM ca devazarmANaM devasenAparanAmakaM 11 satataM sadA vanda iti prakRtam, nikSiptazastraM ca nAmAntarataH zreyAMsam 12||67||asNjlNgaahaa, asaMjvalaMjinavRSabhaMpAThAntareNa svayaMjalaM 13 vande anantajitamamitajJAninaMsarvajJamityarthaH, nAmAntareNAyaM siMhasena iti 14, upazAntaM ca upazAntasaMjJaM dhUtarajasaM 15 vande khalu guptisenaM ca 16 // 68 // aipAsaM gAhA, atipAva ca 17 supArzva 18 devezvaravanditaM ca marudevaM 19 nirvANagataM ca dharaM-dharasaMjJaM 20 kSINaduHkhaM zyAmakoSThaM ca 21 // 69 // jiya gAhA, jitarAgamagnisenaM mahAsenAparanAmakaM 22 vande kSINarajasamagniputraM ca 23 vyavakRSTapremadveSaM ca vAriSeNaM 24 gataM siddhimiti, sthAnAntare kizcidanyathApyAnupUrvI naamnaamuplbhyte||70||mhaapdmaadyo vijyaantaashcturviNshtiH||5|| evamidaM sarvaM sugamaM granthasamAptiM yAvat, navaraM AyAe tti baladevAderAyAtaM devalokAdezyutasya manuSyeSUtpAdaH siddhizca yathA / rAmasyeti, evaM dosu vitti bharatairAvatayorAgamiSyanto vAsudevAdayo bhaNitavyAH / ityevamanekadhArthAnupadAdhikRtagranthasya yathArthAnyabhidhAnAni darzayitumAha- ityetadadhikRtazAstramevamanenAbhidhAnaprakAreNA''khyAyate-abhidhIyate, tadyathA-kulakaravaMzasya- tatpravAhasya pratipAdakatvAt kulakaravaMza iti ca, itirupadarzane, cazabdaH samuccaye, evaM titthagaravaMsei yatti yathA // 277 // Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsamavAyA zrIabhaya0 vRttiyutam // 278 // sUtram 156-159 vyAkhyA dezena kulakaravaMzapratipAdakatvAt kulakaravaMza, ityetadAkhyAyate evaM dezatastIrthakaravaMzapratipAdakatvAt tIrthakaravaMza iti ca AkhyAyate etaditi, evaM cakravartivaMza iti ca dazAravaMza iti ca gaNadharavaMza iti ca gaNadharavyatiriktAH zeSA jinaziSyA RSayastadvaMzapratipAdakatvAdRSivaMza iti ca tatpratipAdanaM cAtra paryuSaNAkalpasya samastasya RSivaMzaparyavasAnasya samavasaraNaprakrameNa bhaNitatvAdata eva yativaMzo munivaMzazcaitaducyate, yatimunizabdayoH RSiparyAyatvAt, tathA zrutamiti caitadAkhyAyate, parokSatayA traikAlikArthAvabodhanasahatvAdasya, tathA zrutAGgamiti vA zrutasya- pravacanasya puruSarUpasyAGga- avayava itikRtvA, tathA zrutasamAsa iti vA samastasUtrArthAnAmiha saMkSepeNAbhidhAnAt zrutaskandha iti vA zrutAMzasamudAyarUpatvAdasya samAe i va tti samavAya iti vA, samastAnAM jIvAdipadArthAnAmabhidheyatayeha samavAyanAt mIlanAdityarthaH, tathA ekAdisaMkhyApradhAnatayA padArthapratipAdanaparatvAdasya saMkhyeti vAkhyAyate, tathA samastaM- paripUrNaM tadetadaGgamAkhyAtaM bhagavatA, neha zrutaskandhadvayAdikhaNDanenAcArAdAvivAGgateti bhAvaH, tathA ajjhayaNaMti tti samastametadadhyayanamityAkhyAtaM nehoddezakAdikhaNDanA'sti zastraparijJAdiSviveti bhAvaH, itizabdaH samAptau bemi tti kila sudharmasvAmI jambUsvAminaM pratyAha sma, bravImipratipAdayAmi, etat zrImanmahAvIravarddhamAnasvAminaH samIpe yadavadhAritamityanena gurupAramparyamarthasya pratipAditaM bhavati, evaM ca ziSyasya granthe gauravabuddhirupajanitA bhavati,Atmanazca guruSu bahumAno darzita auddhatyaM ca parihRtam,ayamevArthaH ziSyasya sampAdito bhavati mumukSUNAM cAyaM mArga ityAveditamiti samavAyAkhyaM caturthamaGgaM vRttitaH samAptam // // 278 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazastiH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya vRttiyutam // 279 // // prazastiH // namaH zrIvIrAya pravaravarapArdhAya ca namo, namaH zrI vAgdevyai varakavisabhAyA api nmH| namaH zrIsaGkAya sphuTaguNagurubhyo'pi ca namo, namaH sarvasmai ca prakRtavidhisAhAyakakRte // 1 // yasya granthavarasya vAkyajaladherlakSaMsahasrANi ca, catvAriMzadaho caturbhiradhikA mAnaM padAnAmabhUt / tasyoccaizcalakAkRtiM nidadhataH kAlAdidoSAttathA, durlekhAt khilatAM gatasya kudhiyaH kurvantu kiMmAdRzAH? // 2 // svaMkaSTe'tinidhAya kaSTamadhikaMmA me'nyadA jAyatAM, vyAkhyAne'sya tathA vivektumnsaamlpshrutaanaammum| ityAlocayatA tathApi kimapi proktaM mayA tatra ca, durvyAkhyAnavizodhanaM vidadhatu prAjJAH parArthodyatAH // 3 // iha vacasi virodho nAsti sarvajJavAkyAt kvacana tadavabhAso yaH sa maandyaannRbuddheH| varaguruvirahAdvA'tItakAle munIzairgaNadharavacanAnAM zrastasaGghAtanAdvA // 4 // vyAkhyAnaM yadyapIdaM pravarakavivacaHpAratantryeNa dRbdhaM sambhAvyo'smiMstathApi kvacidapi manaso mohato'rthAdibhedaH / kintu zrIsaGghabuddheranuzaraNavidherbhAvazuddhezca doSo, mA me'bhUdalpako'pi prazamaparamanAstAcca devI shrutsy||5|| niHsambandhavihArahAricaritAn zrI varddhamAnAbhidhAn, sUrIn dhyAtavato'titIvratapaso grnthprnniitiprbhoH| zrImatsUrijinezvarasya jayino dappIyasAMvAgminAM, tadbandhorapibuddhisAgara iti khyAtasya sUre vi // 6 // ziSyeNAbhayadevAkhyasUriNA vivRtiH kRtaa||shriimtH samavAyAkhyaturyAGgasya smaastH||7|| // 279 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazastiH zrIsamavAyAGgaM zrIabhaya0 vRttiyutam // 280 // ekAdazasuzateSvatha viMzatyadhikeSu vikramasamAnAm (1120)|annhilpaattkngre racitA samavAyaTIkeyam // 8 // pratyakSaraM nirUpyAsyAH, granthamAnaM vinizcitam / trINi zlokasahasrANi, pAdanyUnA ca ssttshtii||9|| // sUtrasaMkhyA zloka 1667 vRttiH 3575 ubhayormIlanena 5242 // // iti candrakulAmbaranabhomaNizrImadabhayadevAcAryAsaMdRbdhA samavAyAGgasUtravRttiH smaaptaa|| | // 280 //