Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
પ૫ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૩
[૨૬ નવેમ્બર ૧૯૩૯, નિંદાથી તેમાં કોઈ જાતની અસર થતી નથી, એવા જૈનશાસકાર સત્યવાતમાં નીચગોત્રને બંધાવવાનું વખતે પણ એટલે જે વ્યક્તિની કે પક્ષની નિંદા જણાવે છે. આવો વિચાર આવે તેના સમાધાનમાં કરવાથી પોતાના પક્ષની કે પોતાની વ્યક્તિની સમજવાનું કે જાતિ આદિકના સ્વરૂપના નિરૂપણની ઉત્કર્ષતા ઉપર અંશે પણ અસર ન હોય તો પણ વખતે અનાર્ય જાતિ, અનાર્ય કુલ, અમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત તેવી નિંદા કરવાથી તે નિંદા કરનારને નીચગોત્રનો વિગેરે શબ્દો વાપરવામાં નીચગોત્રનો બંધ બંધ જરૂર થાય છે. યાદ રાખવું જરૂરી છે કે ચિત્ર શાસ્ત્રકારો જણાવતા નથી, પરંતુ તે તે વ્યક્તિ અગર અને સંભૂતિને જે ચંડાળપણું મળ્યું હતું તે હલકી તે તે પક્ષનું અપમાન કે અધમપણે જણાવવાની જાતવાળાને પણ હલકી જાત તરીકે તિરસ્કાર દૃષ્ટિએ જો તે જાતિ - કુલાદિકથી હીનપણું કહેવામાં કરવાથી મળેલું હતું એટલે પોતે ઉત્તમ જાતિ અને આવે તો જરૂર નીચગોત્રનો બંધ થાય છે અને તેમ કુલમાં હો કે ન હો તથા જેની નિંદા કરવામાં આવતી કહેવામાં કોઈપણ પ્રકારે જૈનશાસ્ત્રકાર સત્યવાદને હોય તે ઉત્તમ જાતિમાં હો કે અધમ જાતીમાં હો, સરકાવવા માગતા નથી. શાસ્ત્રકારોએ જણાવેલી આ પરંતુ તે અન્ય પક્ષની કે અન્ય વ્યક્તિની જાતિ વસ્તુ જેના સમજવામાં આવી હશે તે મનુષ્ય કુલાદિક કરીને નિંદા કરનારો મનુષ્ય નીચગોત્રાદિકનો વ્યવહારથી જાતિ કુલાદિકની મર્યાદા પ્રમાણે બંધ જરૂર કરે જ છે. વાચકોએ યાદ રાખવાની વર્તવાવાળો છતાં અન્ય અધમજાતિ કે કુલવાળાઓ જરૂર છે કે શાસ્ત્રકારોએ સ્થાને સ્થાને જાતિકલ તરફ ધિક્કાર કે અપમાનની નજરથી તો જોશે જ વિગેરે આઠ પ્રકારે પોતાની ઉત્કર્ષતા હોય અને તેનો નહિ અને જોઈ શકે પણ નહિં. મદ કરે તો તે મદદ કરનાર મનુષ્યને બીજા અનેક ૩. જાતિ અને કુલાદિકારાએ પોતાના ભવોમાં તો નીચગોત્રાદિકનો ભોગવટો કરવો પડે પક્ષની કે પોતાની વ્યક્તિની ઉત્કર્ષતા અને પરપક્ષની એમ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે, પરંતુ આ જગા પર કે પરજાતિની અપકર્ષતા કરવા દ્વારાએ એકલું પોતાની જાતિ, કુલાદિક ઉંચાં હોય અને તેથી નીચગોત્ર બંધાય છે એમ નથી, પરંતુ જાતિ-કુલ અભિમાન ન કરે તો પણ બીજા ઉત્તમ જાતિના જેવા સંસારિક અગર વ્યાપક વિષયોને છોડી દઈએ હો કે અધમ જાતિના હો કે ઉત્તમ કુલના હો એવી તો પણ કોઈપણ પક્ષ અગર વ્યક્તિના સદ્ભુત રીતે જાતિ કુલ વિગેરે આઠે પ્રકારમાં સંપત્તિવાન ગુણોને પ્રગટ ન કરે અગર આચ્છાદન કરે તો તેથી થયા હોય કે ન થયા હોય તો પણ તે પર પક્ષ પણ નીચોગોત્રનો બંધ થાય છે. આ વાત જે મનુષ્યો કે પરવ્યક્તિની નિંદા કરવી તે નીચગોત્રને બાંધવાનું ધ્યાનમાં લેશે તેઓને સ્પષ્ટ માલમ પડશે કે કારણ છે. વાચક વર્ગને હેજે શંકા થશે કે જે શાસ્ત્રકારોએ દર્શનના આઠ આચારોમાં ઉપબૃહણા મનુષ્યો જાતિ, કુલ, લાભ, ઐશ્વર્ય, બળ, રૂપ, તપ, (છતા ગુણની પ્રશંસા ન કરવી) ને અનાચાર તરીકે શ્રુત અને પ્રીતિ દ્વારા યોગ્યતાને ન સંપાદન કરી કેમ કહ્યો છે તે સ્પષ્ટપણે સમજાશે. અર્થાત્ કોઈના શક્યા હોય અને તેને લીધે જેઓ જાતિ આદિકે પણ સમ્યગદર્શનાદિક ગુણોની તો પ્રશંસા કરવી તે કરીને હલકી સ્થિતિમાં જગજાહેર હોય તેવાને જાતિ દર્શનાચાર છે અને તે પ્રશંસા ન કરવામાં આવે આદિકે હીન તરીકે જણાવવા એમાં જો નીચગોત્ર તો તે અનાચાર હોઈને નીચગોત્ર કર્મ બંધાવાનું બંધાતું હોય ત્યારે તો એમ કહેવું જોઇએ કે કારણ બને છે આ વાત બરોબર લક્ષ્યમાં લેવામાં
