Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૫૪ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૨-૧૩
[એપ્રિલ ૧૯૪૦, કરવામાં આવ્યો, એવી જ રીતે દ્વાદશાંગી થયા હોય કે થવાવાળા હોય તેવાઓને જ અધ્યયનને કરાવનારા વાસ્તવિક ઉપાધ્યાયો અને ભાવજિનની અવસ્થા પ્રાપ્ત થવા પહેલાં અગર અર્થ કામ વિગેરેના શાસ્ત્રોને ભણાવનારા ભાવજિનની અવસ્થા વ્યતીત થયા પછી દ્રવ્યજિન અવાસ્તવિક ઉપાધ્યાયો તે ગણાય તેમજ સર્વ તરીકે કહી શકાય ? એટલે સ્પષ્ટ થયું કે દુઃખના ક્ષયથી આત્માની શુદ્ધ અવસ્થામાં સ્થિર દ્રવ્યજિનપણું લોકવ્યવહારની અપેક્ષા ઉપર આધાર થવારૂપી મોક્ષને સાધનારા વાસ્તવિક સાધુ ભગવંતો રાખવાવાળું નથી, પરંતુ માત્ર જિન નામકર્મની ઉપર અને ઉદર ભરણાદિક કરવા માટે અગર પારલૌકિક જ આધાર રાખનારું છે. પૌગલિક સુખને માટે અથવા તો શુદ્ધવાસના
ઉપાદાન અને નિમિત્ત કારણરૂપ દ્રવ્ય શબ્દ રહિતપણે હોવા છતાં જેઓ યોગી સંન્યાસી આદિના .
ક્યાં સંભવે ? વેષોને ધારણ કરનારા હોય તેવા દુનિયામાં ગણાતા સાધુની અપેક્ષાએ પણ ભાવ અને દ્રવ્યનો વ્યવહાર
જૈનજનતા એ પણ સારી રીતે જાણે છે કે જાણી લેવો એ જેમ અપ્રાસંગિક નથી તેમ બીન સિદ્ધપણાદિકને માટે કર્મની ગણાવાતી એકસો જરૂરી પણ નથી.
અઠ્ઠાવન પ્રકૃતિઓમાં કોઈ પણ સિદ્ધાદિક નામનું દ્રવ્યતીર્થકર કોણ હોઈ શકે ?
કર્મ નથી. તેથી સિદ્ધાદિકના પ્રસંગે દ્રવ્ય સિદ્ધાદિક
તરીકે લોકવ્યવહારથી જાણતા શિલ્પાદિસિદ્ધ કદાચ શંકા કરવામાં આવે કે જેવી રીતે શિલ્પાદિકસિધ્ધોને દ્રવ્ય સિદ્ધ તરીકે, ધનુર્વેદાદિ
વિગેરેને જ લેવા પડે, જો સિદ્ધ વગેરે નામનું કર્મ આચાર્યોને દ્રવ્ય આચાર્યો તરીકે અને કામશાસ્ત્રાદિના
હોત તો તેની પૂર્વાપર અવસ્થા લઈને તે તે અધ્યયનને કરાવનારાઓને દ્રવ્યઉપાધ્યાય તરીકે
કર્મવાળાને દ્રવ્યસિદ્ધપણારૂપે જણાવત, પરંતુ તેવું તથા યોગી સંન્યાસી વિગેરેને દ્રવ્યસાધ તરીકે કોઈ પણ સિદ્ધાદિક નામનું કર્મ કર્મની પ્રવૃતિઓમાં જગતના વ્યવહારને લીધે ગણવામાં આવ્યા. તો
છે નહિં, તેમ ગણાવાયેલું પણ નથી. અર્થાત્ જ્યાં પછી તેવી જ રીતે ગોશાળો અને જમાલિ વિગેરે ઉપાદાન કારણ કે નિમિત્તકારણ તરીકે દ્રવ્ય શબ્દનો પોતાને તીર્થકર તરીકે ગણાવતા હતા, અને તેમના ઉપયોગ થઈ શકતો હોય ત્યાં વાસ્તવિક દ્રવ્યપણું ભક્તો તેમને માટે તીર્થંકરપણાનો વ્યવહાર કરતા લઈ શકાય છે પણ ત્યાં અવાસ્તવિક દ્રવ્યપણું હતા, માટે તે ગોશાળા અને જમાલિ વિગેરેને લેવાનું કંઈ પણ કારણ રહેતું નથી, એટલે ભગવાન દ્રવ્યતીર્થ કર તરીકે કેમ ન ગણવા? અરિહંત મહારાજાની અપેક્ષાએ ઉપાદાન અને શાસ્ત્રકારમહારાજાઓ તોડ્વનિ નિગીવાળ નિમિત્ત કારણના અર્થમાં વાસ્તવિક દ્રવ્ય શબ્દ એમ કહી માત્ર જિનેશ્વરપણું મેળવનાર એવા આવી શકે છે અને તે માટે દ્રવ્ય જિન શબ્દથી જીવોને જ દ્રવ્યજીન એટલે દ્રવ્યતીર્થકર કહેવાનું જિનેશ્વર મહારાજાના જીવો કે જેઓ ભાવજિનની કહે છે. ઉપર જણાવેલી શંકાના સમાધાનમાં પ્રથમ અવસ્થાથી પૂર્વાપરકાળની અવસ્થામાં રહેલા છે, તો એ સમજવાનું છે કે કર્મની એકસો અઠ્ઠાવન તેઓને જ લેવા પડે, પરંતુ સિદ્ધ વિગેરે પદોમાં પ્રકૃતિઓમાં જિનેશ્વર ભગવાન્ થવાવાળા જીવો તેવા નિમિત્ત અને ઉપાદાન કારણ તરીકે કોઈ પદાર્થો માટે જિન એવા નામનું કર્મ ગણવામાં આવેલું છે. નહિં હોવાને લીધે વ્યવહારમાં ગણાતા શિલ્પાદિ એટલે જે જીવો તે જિન નામકર્મને બાંધવાવાળા સિદ્ધ વિગેરેને દ્રવ્ય નિપાથી લેવા પડે.
