Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૪૬૭ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૨૩-૨૪ [૧ ઓક્ટોબર ૧૯૪૦, કે નિર્જરા નથી. દેવતાઓ પણ સ્વભાવે તેમ કરતા તપ ધરાવે નહિં, તો તે ભાવ લુખ્ખો કર્મના હોઈ તેમને પણ નિર્જરા થતી નથી. ઉદયવાળો સમજવો. જેમ દાન, શીલ, તપમાં
ભાવની જરૂર છે, તેમ ભાવમાં પણ દાન, શીલા મનુષ્ય સ્વાભાવિક રીતે આહાર બે વખત
તપની પ્રવૃત્તિની જરૂર છે. બન્નેની સહચારિતા લે છે. તેથી જ ચોથ ભક્ત ઉપવાસનો વ્યુત્પત્તિ
આવશ્યક છે. શક્તિના અભાવે દાન ન દેનારો, અર્થ, પ્રથમ દિવસે એક વખત આહાર લે, અર્થાત્
ભાવથી તે લાભની શ્રેણિને મેળવનારો થઈ શકે. બીજી વખતના આહારનો ત્યાગ, બીજે દિવસે બીજા
શક્તિ પ્રમાણે થતાં દાનાદિકના પાયા પણ ભાવથી બે વખતના આહારનો ત્યાગ તથા ત્રીજે દિવસે પણ જ મજબૂત બને છે, શક્તિ અને સંયોગ છતાં ભાવ પ્રથમ દિવસની માફક એક વખત આહાર લે એટલે ન થાય તો ધર્મનો પાયો બનતો નથી. શક્તિ અને બીજી વખતના આહારનો ત્યાગ. અહિં ચતુર્થ એટલે સંયોગના અભાવે કે કર્મની વિચિત્રતાએ દાનાદિક ચાર' એવો રામટોળીનો અર્થ નથી (ચાર વખત ન કરી શકે તો પણ ભાવથી ધર્મનો પાયો બનાવી ભોજન કરવું એમ પણ નહિં) પણ ચતુર્થપત્તપર્યન્ત શકાય છે. મ ય એટલે ચોથા ભક્ત (ભોજન) સુધીના શુદ્ધભાવની ઉત્પત્તિનું સ્થાન શુદ્ધ તત્ત્વત્રયીનો ભોજનનો ત્યાગ જેમાં તે ચોથભક્ત એટલે સંયોગ છે. ઉપવાસ, ષષ્ઠભક્ત, અષ્ટમ ભક્ત વગેરેમાં તેમજ ' ભાવની ઉત્પત્તિનું બીજ ક્યું? આ જીવ સમજી લેવું. મનુષ્યનો સ્વાભાવિક આહાર બે અનંતી વખત સંજ્ઞી મનુષ્યપણું પામ્યો. શાસ્ત્રકારો વખતનો છે માટે આવી રીતે ગણત્રી છે. કર્મક્ષયના જણાવે છે કે આ જગતમાં કોઈ એવો જીવ નથી હેતુથી જેઓ આહાર ન લે તેઓના જ આહારનું કે જેની સાથે આ જીવનો માતાપિતા પતિપત્ની, રોકાણ તપમાં ગણાય. ધર્મરૂપ તપનો, નિર્જરાનો, મિત્રશત્રુ આદિપણાનો સંબંધ ન થયો હોય. આ કર્મક્ષયનો લાભ તેઓને જ મળે છે.
જીવ જગતના સર્વ જીવોની સાથે અનેક પ્રકારના
સંબંધો અનંતીવાર ધારણ કરી ચૂક્યો છે. આ સંબંધો ઉપર મુજબ દાન, શીલ, તપ એ દરેકમાં
મનુષ્યપણાના છે. મનુષ્યપણું મળવા છતાં, ભાવ જોઈએ. ભાવનો ઉપયોગ પણ એ જ કે શક્તિ
સંશીપણું પામવા છતાં, એટલે મન છતાં, આ જીવ પ્રમાણે દાન, શીલ, તપ કરવા શક્તિ છે, પાત્ર ભાવમાં-ભાવધર્મમાં કેમ પ્રવેશ્યો નહિં ? ભાવની છે, છતાં દાનાદિનો લાભ ન લેવાય તો તે ભાવ ઉત્પત્તિ મન છે. મન ભાવનો જનક (પિતા) છે. કહેવાય નહિં. પણ દાનાંતરાય નો ઉદય કહેવાય. જ્યાં સુધી ભાવ ન પ્રગટટ્યો ત્યાં સુધી મન વંશવેલા ભાવવાળાએ શક્તિ અનુસાર દાન તો કરવું જોઈએ. વગરનું (વાંઝીઊં) ગણાય. જે મન દેવ, ગુરૂ તથા શક્તિ છતાં દાન દે નહિ, શીલ પાળે નહિં, કાંઈપણ ધર્મના આલંબનમાં રહે તે જ મન ભાવરૂપ વેલો
