Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૫૬ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૨-૧૩
[એપ્રિલ ૧૯૪૦, ભાવશબ્દ જોડવાની જરૂર છે, આવી શંકાના ભાવપૂજાના ઉદેશવાળી કે તેના કારણરૂપે ન હોય સમાધાનમાં જણાવવાનું કે જો અરિહંતપદ ચારે તો તે વાસ્તવિક દ્રવ્યપૂજા કહી શકાય જ નહિં, નિક્ષેપાથી નિયમિત થયેલું છે તો પછી સિદ્ધાદિક પરંતુ તેવી પૂજાને અપ્રધાન અર્થમાં રહેલા પદોમાં તે અરિહંતપદની અનુવૃત્તિ કરીને નમો દ્રવ્યશબ્દની અપેક્ષાએ દ્રવ્યપૂજા કહી શકાય. રિહંતા સિદ્ધા, નમો અરિહંતાપ ભગવાન્ જિનેશ્વરની પૂજ્યતા શાથી? आयरियाणं, नमो अरिहंताण उवज्झायाणं, વાચકવર્ગે એ વાત ધ્યાનમાં રાખવાની જ નમો અરિહંતા દૂyi એવી રીતે વ્યાખ્યા છે કે જૈનજનતા ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજની જે થવાથી ભાવથી સિદ્ધ, આચાર્ય ઉપાધ્યાય, અને પૂજા કરે છે અને પૂજ્યતા અગર આરાધ્યતા માને મુનિને વંદન થશે તેથી કોઈપણ જાતને બાધ આવશે છે તેનું કારણ બીજું કંઈ જ નહિ, પરંતુ ભગવાન્ નહિં.
જિનેશ્વર મહારાજે ભવ્યજીવોનો સંસારસમુદ્રથી કારણરૂપ દ્રવ્યપૂજા કઈ બને ?
ઉદ્ધાર કરવાને માટે ભવાંતરથી શરૂ કરેલા, વધારેલા જેવી રીતે ઉપરના વર્ણનમાં વ્યવહારિક અને પરિપક્વ કરેલા વિચારોના પરિણામે છેલ્લા અપેક્ષાએ દ્રવ્યનિક્ષેપો જણાવવામાં આવ્યો એટલે ભવમાં તે વિચારોની સફળતા થવાની અનુકૂળતામાં અપ્રધાન એવા સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને જ જેઓએ સામાન્ય રાજગાદી યાવત્ ચક્રવર્તીપણું સાધુમાં પણ દ્રવ્યઆચાર્ય, દ્રવ્યઉપાધ્યાય અને પણ છોડી દઈને સંયમગ્રહણ કર્યો, પરિષહ-ઉપસર્ગો દ્રવ્યસાધુપણું ગણવામાં આવ્યું, તેવી રીતે ભગવાન્ સહન કર્યા ચાર ઘાતિકર્મનો નાશ કર્યો, કેવલજ્ઞાનને જિનેશ્વર મહારાજની પૂજાને અંગે પણ ત્યાગના ઉત્પન્ન કર્યું આ સર્વ કાર્ય ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજે ઉદેશ વિના હોવાથી અપ્રધાનપણે પુષ્પાદિકકારાએ જે કર્યું તે ભવ્યજીવોને સંસારસમુદ્રથી ઉધ્ધારવાને ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજની પૂજા કરવામાં આવે માટે જ કર્યું અને કેવલજ્ઞાન પામ્યા પછી પણ તેને પણ દ્રવ્યપૂજા તો કહી શકાય. આ હકીકત જગતના ઉદ્ધારને માટે જ પ્રથમથી દઢ કરેલું જાણવાથી એટલું સ્પષ્ટપણે જાણી શકાશે કે પરોપકારપણું તીર્થની સ્થાપના અને પ્રવૃત્તિદ્વારાએ કારણરૂપ પૂજાને પણ દ્રવ્યપૂજા તો ગણવી અને સફળ કર્યું. અર્થાત્ ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજની અપ્રધાનપૂજાને પણ દ્રવ્યપૂજા ગણવી. પરંતુ જે પજ્યતા જૈનજનતાએ માનેલી છે કે આચરેલી કારણરૂપ દ્રવ્યપૂજા તેને જ ગણાય કે ભગવાન્ છે તે કેવળ તેમના ત્યાગના બહુમાનને અંગે જ છે જિનેશ્વર મહારાજની આજ્ઞા જે હિંસા, જુઠ, ચોરી, અને તેઓશ્રીએ જે જગતને ત્યાગના માર્ગે દોરીને સ્ત્રીગમન અને પરિગ્રહના સર્વથાત્યાગરૂપ છે તેનું
1 મોક્ષનો રસ્તો પ્રાપ્ત કરવારૂપ પરોપકારનું કાર્ય
અને કારણ બનતી હોય એટલે હિંસાદિકના સર્વથા
આચરેલું છે તેને અંગે જ છે. આ વિચારનાર મનુષ્ય ત્યાગને ઉદેશીને જ ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજની પુષ્પાદિકારાએ જે પૂજા કરવામાં આવે તેનું જ નામ
સ્પષ્ટપણે સમજી શકશે કે ભગવાન જિનેશ્વર દ્રવ્ય શબ્દનો કારણ અર્થ લઈને તે અપેક્ષાએ
મહારાજની પુષ્પાદિક દ્રવ્યો દ્વારાએ પણ કરવામાં દ્રવ્યપૂજા કહી શકાય અર્થાત્ ખુદ ભગવાન્ જિનેશ્વર
આવતી પૂજા કેવળ ત્યાગમૂર્તિના અને ત્યાગના મહારાજની પણ તેમ પુષ્પાદિક વિશિષ્ટદ્રવ્યદ્વારા કિમતીપણાને જ આભારી છે. પણ કરાતી પૂજા જો સર્વસાવધના ત્યાગરૂપ (અનુસંધાન પેજ - ૨૮૧) (અપૂર્ણ)
