Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૪૪૫ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૨૨
[૨ સપ્ટેમ્બર ૧૯૪૦, રાખવાની કે જેમ વસ્તુ કિમતિ તેમ તેની નકલ જીવોના ભેદ જાણ્યા, નવતત્ત્વો જાણ્યા, તેની પણ વધારે. ધૂળ, તાંબુ કે લોસની નકલ જગતમાં ગાથાઓ ગોખી ગયા, ગોખાવી ગયા. અરે ! કોઈ કોઈ કરતું નથી અર્થાત્ તેને કોઈ બનાવટી બનાવતું મહાન દેખાય વિદ્વાનમાં લેખાય તેવી રીતે તેનું નથી, કારણ કે તે કિંમતિ નથી. નકલીપણાની આપણે વિવરણ કરી ગયા. પણ જોખમદારીમાં કે બનાવટોનો દરોડો કિંમતિ પદાર્થો માટે જ હોય આચરણમાં કાંઈ ન હોય તો તે વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન છે. આત્મકલ્યાણ માટે શ્રુતજ્ઞાન તાવિક છે માટે છે. જોખમદારી અને જવાબદારીમાં આવવાથી તે તે નામે નકલો પણ ઘણી હોય છે. માટે તે શ્રુત જ જ્ઞાન પરિણતિજ્ઞાનમાં પલટાય છે. જ્ઞાન તો તે બે ભેદ જાણવું. એક સાચું (તાત્વિક) શ્રુતજ્ઞાન અને જ, પણ માનો કે આચરણ કરો એટલે શુદ્ધજ્ઞાનની બીજું નકલી શ્રુતજ્ઞાન. દ્રવ્યમાં, પદાર્થમાં તો અસલી છાપ લાગી જાય અને પાપ ભાગવા લાગે, આચરણ નકલી હોય, પણ શ્રુતજ્ઞાન ગુણ હોવાથી તેમાં કેવી વધે, પ્રવૃત્તિ જોસ ભેર થાય એટલે તત્ત્વસંવેદન જ્ઞાન રીતે નકલ ? ફળ મેળવવામાં જે શ્રુત ઉપયોગી થાય ! અને તે આવ્યું પછી તો પાપને પલાયન ન થાય તે નકલી શ્રુતજ્ઞાન અને તે જ થયે જ છુટકો ! સજ્જનની સોબત કરવી લાયક વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન. કાચની અંદર સજ્જન દુર્જન છે, દુર્જનનો ત્યાગ કરવો યોગ્ય છે, પણ તેવું કાંઈ, બધા જ સરખા દેખાય છે. કાચ માત્ર પ્રતિબિંબ આયનો બતાવી શકતો નથી. તેમજ વિષય દેખાડે છે. સજ્જન-દુર્જનના ભેદ પાડવાનું તેનું કામ પ્રતિભાસજ્ઞાન પણ આશ્રવાદિ હેય તથા સંવરાદિ નથી. તેમ નવકારથી માંડીને છ કર્મગ્રંથાદિ તથા ઉપાદેય છે એની જવાબદારી ઉત્પન્ન કરાવતું નથી. અંગાદિ ભણે, પરંતુ હેય, શેય, અને ઉપાદેય નાનાં બચ્ચાંઓને માત્ર રમતની દરકાર હોય છે, આદિની જોખમદારી આત્મામાં આવે નહિં ત્યાં સુધી રમતાં કપડાં મેલાં થાય કે અલંકાર ખોવાઈ જાય તે વિષયપ્રતિભાસ જ્ઞાન કહેવાય. શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે તેની દરકાર પણ તેને હોતી નથી, પણ તે માત્ર તે શું માત્ર ગોખી જવા માટે ? શેયને જાણવા માટે, અણસમજણ સુધી. યોગ્ય વયે પહોંચતાં તો તે (જો કે હેય, શેય, ઉપાદેય ત્રણે શેય તો છે જ. ઠેકાણે આવી જ જાય છે. અહિં પણ કેમકે જાણ્યા વિના હેય તે તજાય શી રીતે ? ભવાભિનંદિપણું, પુગલાનંદિપણું કે જે સંસારમાં ઉપાદેયને આદરવામાં આવે શી રીતે? પણ કેટલાક પરિભ્રમણ કરાવી ભયંકર વેદનાઓ કરાવે છે. તે દ્રવ્યો એકલા જોય પણ હોય છે) હેયને તજવા માટે, વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન સુધી જ હોય છે. પરિણતિજ્ઞાન અને ઉપાદેયને આદરવા માટે, શાસ્ત્રકારોએ આપ્યું કે પુદ્ગલાનંદિપણાનાં પગલાં પાછાં પડવા વસ્તુમાત્રની શાસ્ત્રમાં ગુંથણી કરી છે. હવામાં ફેંકી માંડે છે. ઉંમર લાયક માણસ જેમ પોતાની વ્યવસ્થા દેવા તે ગુંથણી નથી કરી. જીવવિચાર ભણ્યા. કરી લે છે તેમ પરિણતિ જ્ઞાનવાળો પોતાની વ્યવસ્થા
