Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
' ૩૨૩ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૫-૧૬
[૫ જુન ૧૯૪૦, જીર્ણોદ્ધાર કરાવનાર જીવ મનુષ્યગતિ પામવા મહારાજે પણ પંડુકીય અધ્યયનમાં મનુષ્યપણાની સાથે બીજું શું શું પામે ?
પ્રાપ્તિ પછી ઉત્તમકુલની પ્રાપ્તિ જણાવીને આર્યદેશની વાચકવર્ગની ધ્યાન બહાર તો એ વસ્ત નહિ પ્રાપ્તિ ગર્ભિતપણે જ જણાવી છે. વળી જીર્ણોદ્ધારના જ હોય કે સામાન્યદેવપણું સામાનિકદેવપણું,
પ્રભાવને જણાવતાં આર્યક્ષેત્રની પ્રાપ્તિની માફક મહર્તિકદેવપણું કે યાવત્ ઈદ્રપણું પ્રાપ્ત કરનારો જીવ
કુલકરવંશાદિક કુલોને ન જણાવતાં જે ઈક્વાકુ
વિદેહ-હરિ-અમ્બષ્ઠ-શાત-કુરૂ બંબુનાલ-ઉઝ-ભોગ બીજા ભવે નિયમિત મનુષ્યગતિમાં આવે એવો
રાજન્ય ઈત્યાદિક જે કુલો તત્ત્વાર્થ ભાષ્યકારે નિયમ નથી, પરંતુ જીર્ણોદ્ધાર કરવાના પ્રભાવે
જાત્યાર્ય તરીકે ગણાવેલા છે, તેમાંના ઈશ્વાકુ અને દેવલોક જનાર મહાનુભાવ તો ત્યાંથી જરૂર
હરિવંશ એ બે ભેદો જણાવી ઉપલક્ષણથી વિદેહ મનુષ્યપણામાં જ આવે એવો નિયમ શાસ્ત્રકાર આદિ ઉત્તમજાતિઓમાં જ તે જીર્ણોદ્ધાર કરનારની જણાવે છે. એકલું મનુષ્યપણું જ પ્રાપ્ત થવાનું જણાવે હાનિ થાય છે. એમ સ્પષ્ટ જણાવેલ છે. જો કે છે એમ નહિં, પરંતુ જીર્ણોદ્ધાર કરનાર મહાનુભાવ આ જણાવેલી જાતિઓમાં કેટલીક જાતિઓ કુલ મનુષ્યપણામાં આવે ત્યાં પણ અનાર્યદેશમાં કોઈપણ તરીકે પણ અન્યત્ર શાસ્ત્રોમાં પ્રસિદ્ધ છે, પરંતુ પ્રકારે જન્મ પામે નહિ, પરંતુ તે મહાનુભાવનો
ભાષ્યકાર મહારાજના મુદા પ્રમાણે સામાન્ય જન્મ આર્યક્ષેત્રમાં જ હોય, જો કે આર્યમંગુ સરખા પ્રચલિત એવો જાતિ અને કુલનો ભેદ રાખવામાં આચાર્યો અને આદ્રકુમાર સરખા મહાનુભાવો આવેલો નથી, તેમ માતૃપક્ષ તે જાતિ કહેવાય અને સંયમને ગ્રહણ કરવાવાળા છતાં મનુષ્યભવને પ્રાપ્ત પિતૃપક્ષ તે કુલ કહેવાય. એવો પણ ભેદ રાખવામાં થતી વખત પણ અનાર્યક્ષેત્રમાં ઉપજ્યા છે, છતાં આવ્યો નથી. ભાષ્યકારમહારાજાએ તો કુલકરની જીર્ણોદ્ધારની ક્રિયાનો કોઇક એવો જ વિચિત્ર પ્રભાવ પરંપરા કે શલાકાપુરુષની પરંપરાને કુલ તરીકે હોય એમ શાસ્ત્રકાર જણાવે છે કે જે પ્રભાવથી તે જણાવેલ છે અને બાકીના હરિવંશાદિ સર્વ ભેદો જીર્ણોદ્ધાર કરનારો મનુષ્ય આર્યક્ષેત્રમાં જ જાતિ તરીકે જણાવેલા છે, એટલે અહિં પણ તેવી મનુષ્યપણાને મેળવે, જો કે શાસ્ત્રકાર મહારાજાએ જ કોઈ અપેક્ષા ધ્યાનમાં રાખીને શાસ્ત્રકાર મહારાજે ચોખ્ખા શબ્દોમાં આર્યક્ષેત્ર મળવાની વાત જણાવી જેમ આર્યક્ષેત્રની ઉત્પત્તિનો અધિકાર અર્થપત્તિથી નથી, પરંતુ જે હરિવંશાદિક કુલોમાં ઉત્પત્તિ થવાનું જાણવાનો રાખ્યો, તેવી રીતે કુલકરવંશાદિક કુલો જણાવેલું છે તે કુલો અનાર્યક્ષેત્રમાં હોય જ નહિં. કે ઉગ્રાદિક કુલોરૂપી ઉત્તમ કુલોમાં જીર્ણોદ્ધાર અર્થાત્ હરિવંશાદિક કુલોની વ્યવસ્થા આર્યક્ષેત્રમાં કરનાર મહાનુભાવનું જન્મવું તે પણ અર્થપત્તિથી જ હોય છે અને તેથી હરિવંશાદિક કુલો જે જણાવવું ઉચિત ગણ્યું છે, પરંતુ સાક્ષાત્ ઉત્તમકુલ આર્યકુલો ગણાય છે તે આર્યકુલોમાં ઉત્પન્ન થવાનું અને જાતિ જણાવવા માટે ઈશ્વાકુવંશ અને હરિવંશ જણાવતાં આર્યક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થવાનું સ્પષ્ટપણે એ બે કુલ જણાવેલા છે. જણાવે છે, જેવી રીતે આ શાસ્ત્રકારે મનુષ્યપણાની સેનાધિપતિ આદિ પદવીઓ પણ શાના પ્રતાપે? પ્રાપ્તિ પછી સીધો આર્યકુલની સાથે સંબંધ જોડ્યો વળી એ બે કલો અગર ઉપલક્ષણથી ઉપર છે, અને તેમ કરી આર્યદેશની ઉત્પત્તિ અર્થપત્તિથી જણાવેલાં બધાં જાતિકલોમાં ઉત્પન્ન થયા છતાં પણ જણાવેલી છે, તેવી જ રીતે શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રકાર જીર્ણોદ્ધાર કરાવનારા મહાનુભાવો એકલા સામાન્ય
