Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
•
•
•
•
•
•
•
•
૩૨૫ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૫-૧૬
[૫ જુન ૧૯૪૦, વિચિત્રસંયોગે અમાત્યપણું મળી ગયું હોય તો પણ સમજનારાઓની ધ્યાન બહાર એ વસ્તુ તો નહિ તે ટકી શકતું નથી. તેમજ ટકાવી શકાતું પણ નથી. જ હોય કે શાસ્ત્રકારો તેને જ ઈભ્ય તરીકે ગણાવે એટલે સ્પષ્ટ થાય છે કે રાજાપણામાં સ્વગુણની છે કે જેના ઘરનું સોનું, રૂપુ, મણી, રત્ન વિગેરે ખ્યાતિથી પ્રસિદ્ધ થવાનો જેટલો સંભવ છે તેના દ્રવ્ય એકઠું કરીને ઢગલો કરવામાં આવે અને તેની કરતાં અનેકગુણો સંભવ સેનાધિપતિપણાની અને
પાછળ ઈભ એટલે હાથીને ઉભો રાખવામાં આવે અમાત્યપણાની પદવીને અંગે હોય છે. એથી પણ
તો તે હાથી તે સેનાદિકના ઢગલાથી દેખાતો બંધ જીર્ણોદ્ધાર કરનારને રાજાપણું મળવાનું હોય છતાં પણ તે ન જણાવ્યું હોય અને સેનાધિપતિપણું તથા
થાય અગર તે ધનના ઢગલાની આગળ હાથી ઉભો અમાત્યપણું મળવાનું જણાવેલું હોય. દેશ અને રાખવામાં આવે તો તે ધનનો ઢગલો હાથી કરતાં નગરની અપેક્ષાએ પરાક્રમ દ્વારા સેનાધિપતિપણે પણ ઉંચો ચઢી ગયેલો એટલે ઉંચો હોવાને લીધે કે અમાત્યપણું ઉત્તમ છતાં તે ઉત્તમતા સાધનબલની દેખવામાં આવે. આવા જબરજસ્ત ધનાઢયોને અધિક્તાને લીધે પણ મેળવી શકાય છે. એટલે શાસ્ત્રકારો ઈભ્ય તરીકે કહે છે અને તે વાત ઈભ્યોના સેનાધિપતિપણું અને અમાત્યપણું સત્તાના જોરે પણ પુત્રાદિકપણે (નજીકના એટલે કુટુમ્બી તરીકે) જન્મે મેળવી શકાય, પરંતુ બુદ્ધિ અને ભાગ્યે ઉભયના છે એમ કહી જણાવે છે, વળી તે જીર્ણોદ્ધાર કરનાર સંયોગે જો કોઇક આધિપત્યપણું મેળવવાને મહાનુભાવ એકલો રાજા, સેનાધિપતિ, અમાત્ય કે ભાગ્યશાળી થઈ શકતા હોય તો તે માત્ર નગરશેઠ શ્રેષ્ઠી આદિ પદની પ્રાપ્તિદ્વારાએ જ ઉત્તમ હોય છે વિગેરે શ્રેષ્ઠીઓ જ છે, જો કે બીજી જગા પર એમ નહિ, પરંતુ તે જીર્ણોદ્ધાર કરવા દ્વારાએ દ્રિનંસિ એ વિગેરે કહીને શાસ્ત્રકારો કુલ મનષ્યભવમાં તે તે પદવીને પ્રાપ્ત કરનારા હોવા જાતિ વિગેરેની યુક્તતા જણાવે છે, પરંતુ અહિં
છતાં પણ કેવા ઉચ્ચસ્થાને હોય છે તે જણાવે છે. શાસ્ત્રકાર મહારાજ ઈન્મસુત વિગેરે કહીને જીર્ણોદ્ધાર કરનાર મહાનુભાવને મનુષ્યપણું પ્રાપ્ત સવેકળાઓમાં કુશલપણું અને સ્ત્રીપણે થતાં તેનું અઢળક ઋદ્ધિ સહિતપણું જણાવી તે અનુત્પત્તિ શાથી ? દ્વારાએ શેઠીયાપણું જણાવે છે. વાચકવર્ગના જીર્ણોદ્ધાર કરાવનાર મહાનુભાવો કલાના ધ્યાનમાં હશે કે ભગવાન્ મહાવીર મહારાજના સમુદાયમાં કુશલ હોય છે. શાસ્ત્રકારો પુરૂષની વખતમાં પણ વિશાલા નગરીમાં જુના શેઠની દશા વિશિષ્ટતા જણાવતી વખત ગુણોને કળાના નામથી પડતી હોવાને લીધે ચઢતી દશાવાળા નવા શેઠને ઓળખાવી બહોતેર કળાઓ પુરૂષની હોય એમ શેઠપદે સ્થાપન કરવામાં આવ્યા હતા એટલે
જણાવે છે. જ્યારે સ્ત્રીઓને અંગે વિશિષ્ટતા શેઠીયાપણું નિયમિત રહી શકે છે એમ ન કહી
જણાવવી હોય છે ત્યારે મદનાપુ એમ કહી શકાય, પરંતુ જેને ઇભ્યપુત્રપણું હોય તેનું તો
સ્ત્રીઓના ચોસઠ ગુણો જણાવે છે. તેથી અહિં શેઠીયાપણું નિયમિત જ હોઈ શકે છે અને તેથી જીર્ણોદ્ધારના પ્રભાવને જણાવતાં જીર્ણોદ્ધાર કરાવનારને જે કળાના સમુદાયમાં કુશલપણું જણાવેલું છે તે ઈભ્યસુતપણા વિગેરેની પ્રાપ્તિ શાસ્ત્રકારે જણાવેલી એમ જણાવે છે કે જીર્ણોદ્ધારને કરવાવાળા છે. શાસ્ત્રને સામાન્ય રીતે વાંચનાર અને મહાનુભાવો દેવતાના સુખ અનુભવીને
