Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૬૮ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૭-૧૮ [૫ જુલાઈ ૧૯૪૦, ક્રોધ કે કષાય ઉપર કબજો મેળવવાનો સ્વભાવ આ ભવમાં મનુષ્ય થયા. પણ હવે અહિં પ્રકૃતિ નથી. મનુષ્યગતિમાં એમ ન ચાલે. મનુષ્યપણું તો બગાડી તો ધર્યું સોનું ધૂળમાં ! વિચારવાનું જરૂરી કષાયો ઉપર કાબુ હોય ત્યાં સુધી જ શોભે છે. છે કે હું મનુષ્ય શાથી થયો? પશુ, પંખીમાં ક્યાંય કષાયો ઉપરનો કાબુ તો ગયો, કબજો ગયો, પછી
ન અવતરતાં અહિં કેમ અવતર્યો ? જરૂર પૂર્વે મનુષ્યપણું ટકવાનું જ નથી, તો પછી શોભવાની તો વાત જ શી ? પ્રથમ ભવમાં કષાયોની મંદતાને
કષાયો ઉપર કાબુ ધરાવેલો હતો. હવે વિચારો કે લઈને જ તો મનુષ્યપણું મળી ગયું છે.
જનાવરના ભવમાં તેવો કાબુ ધરાવી મનુષ્ય થયા અશરીરિપણું એ જ મહાત્ સદ્ગણ !
છતાં, આ મનુષ્ય ભવમાં જો તેનો કાબુ ગુમાવાય
તો તેવો બેવકૂફ કેટલો ? કાછીયાના વેપારમાં છેકેટલાંક જનાવર એવા હોય છે કે ગમે તેવાં અડપલાં કરશે કે મારો તો પણ તે તમને કરડશે
કોથળી ભરે અને ઝવેરાતના વેપારમાં ઝેર ખાય પણ નહિ કે મારશે પણ નહિં, જ્યારે કેટલાક એવાં
તે કેવો ગમાર? મનુષ્યપણું એ તો ઝવેરાતના હોય છે કે તેનાથી તે રોટલો નાંખનારને પણ બીવું
વેપારનું સ્થાન છે. પડે છે. એટલે જનાવરોમાં કોઈક કોઈકને મનુષ્યપણું શાથી મળ્યું ? તે બરાબર મંદકષાયપણું હોય છે. જેને કષાયની મંદતા થાય વિચાર્યા પછી તે જીવન ટકે શાથી તે પણ તે જ મનુષ્યપણાનું આયુષ્ય બાંધે છે. કષાયોની વિચારણીય છે. જો તે ન વિચારાય તો દુનિયામાં મંદતા વગર એ આયુષ્યનો બંધ પડતો જ નથી. મનુષ્યો જેવા બીજા ધાડપાડુઓ કોણ છે? જગતના મનુષ્યપણાના આયુષ્યનો બંધ ન પડે તો દેવપણાનાં જીવોને તમે શું આપો છો ? તથા તેમની પાસેથી આયુષ્યનો બંધ તો પડે જ ક્યાંથી ? કેમકે તેમાં શું લ્યો છો ? તે વિચારો પૃથ્વી તમારા આધારે તો કષાયોની મંદતા કરતાં પણ ચઢીયાતી એવી નથી, પરંતુ તમે પૃથ્વીના આધારે છો. તમારાથી ક્ષયોપશમદશા જોઈએ છે. કષાયોની મંદતાથી પાણીનો નિભાવ નથી, પણ પાણી વિના તમને મળેલા મનુષ્યપણામાં જ જો કષાયની ઘણી મંદતા
છેચાલવાનું નથી. હવા તમારાથી જીવવાની નથી. ન રાખીએ તો આપણી દશા શી? સોની ધમધમીને
પણ હવા વગર તમે જીવી શકવાના જ ક્યાં છો?
અગ્નિને તમારી જરૂર નથી. પણ તમારો વ્યવહાર, સોનું સાફ કરે, પણ તેને જો કુંક મારતાં બરોબર ન આવડે તો ઘડું સોનું ધૂળમાં જાય ! એક જ
આહાર વગેરે તમામ અગ્નિથી છે. છેવટે શબને
બાળનાર પણ અગ્નિ છે. વનસ્પતિને તમારી શી કુંકમાં તે ધણ્યું સોનું ધૂળમાં !! પ્રથમના ભવમાં
પડી છે? પરંતુ તમારો તો તે ખોરાક છે. જનાવરો તો કષાયની મંદતા કરી, અને ટકાવી અને તેથી
જ તમને નિભાવે છે. અલબત્ત ! જનાવરોને
