Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૯૨ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૪
[૭ મે ૧૯૪૦, ઉપકારને માટે અષ્ટકજી પ્રકરણની રચના કરતાં, ક્યાંથી આવ્યું? કર્મના ઉદયના કારણે આ બધી બત્રીશ અષ્ટકોમાં પ્રથમ મહાદેવાષ્ટકમાં જણાવી પ્રવૃત્તિ થાય છે અને તે સ્વાભાવિક છે. તેમાં ગયા કે તમામ આસ્તિકો ત્રણ તત્ત્વો માને છે.દેવને શીખવવાની જરૂર નથી. આહારપાણીની, શરીરની પણ માને છે. ગુરૂને પણ માને છે, તથા ધર્મને જરૂરિયાતની, તથા ઈદ્રિયોની પ્રવૃત્તિ આપોઆપ પણ માને છે. આ ત્રણ તત્ત્વમાંથી એક પણ તત્ત્વને થાય છે, પણ તે રીતે ધર્મની પ્રવૃત્તિ થતી નથી. માન્યા વિના આસ્તિકોને ચાલી શકતું નથી. ત્રણે જો ધર્મની પ્રવૃત્તિ પણ તેમ થતી હોત તો આર્ય તત્ત્વોને આસ્તિક માત્ર માનવા પડે છે. એ ત્રણ તથા અનાર્ય, પુણ્યવાનું તથા પાપી, ધર્મી તથા તત્ત્વોમાં પ્રધાન્ય દેવતત્ત્વનું છે. ગુરૂતત્ત્વ તથા અધર્મી, એવા ભેદ પડત નહિ. સાહજિક હોય છે ધર્મતત્ત્વ દેવતત્ત્વને અવલંબીને છે. દેવતત્ત્વથી તેમાં વિભાગ કરવા પડતા નથી ભેદ પાડી અલગ ઉત્પન્ન થયેલાં તે બે તત્ત્વો છે અને તે તત્ત્વોનો
અલગ ઓળખાવવાની જરૂર પણ પડતી નથી. પરંતુ આધાર પણ દેવતત્ત્વ ઉપર જ છે. ગુરૂઓની પરંપરા
પ્રયત્નથી પ્રવૃત્તિ થાય ત્યાં ભેદ પડી શકે છે. જેણે
આ સંયોગોનો લાભ લઈ, મહેનત કરીને સારી રીતે ચાલી તેની પણ શરૂઆત તો દેવતત્ત્વથી થઈ છે.
અભ્યાસ કર્યો તે વિદ્વાન થયો, તેમ ન કરનારો દુનિયામાં સ્વાભાવિક રીતે જેટલી પ્રવૃત્તિ ચાલી રહી
મૂર્ખ રહ્યો. જે વસ્તુ માટે બહારના પદાર્થની છે તેમાં ધર્મનું નામ આવવાનું નહિં, શરીરની
જરૂરિયાત છે તેમાં વિભાગ પડે છે. જેમ જ્ઞાન ઈદ્રિયો આપોઆપ ખીલે છે. ઈદ્રિયોના વિષયો પ્રત્યે
એ આત્માનો ગુણ છે છતાં બહારના સંયોગો દીલ પોતાની મેળે દોરાય છે. વિકારો વણનોતર્યા
અનુકૂલ હોય તો જ તે પ્રગટ કરી શકાય છે. જ્ઞાન આવીને વળગી જાય છે. અનુકુલ વિષયોથી મન
જરૂર વસ્તુ આત્મીય છે. જ્યાં જ્ઞાન હોય ત્યાં જ પ્રસન્ન થાય છે, પ્રતિકૂલ વિષયોથી મન નાખુશ વિદત્તા આવે જડમાં આવતી નથી. વળી જેમાં થાય છે. આ પ્રસન્નતા તથા નાખુશીનું શિક્ષણ સ્વાભાવિક યોગ્યતા હોય તેમાં જ તે વસ્તુની ઉત્પત્તિ આપવું પડતું નથી. ગળી ચીજ તરત ગળી (ખાઈ)
થાય છે. અનાજ વાવીએ તો તેમાંથી અંકુરા થાય, જવી, કડવી ચીજ છુ યુ ! કરી થુંકી નાખવી પણ કાંકરાઓ વાવીએ તો તેનામાં ઉગવાની તાકાત એ નાનાં બચ્ચાંને પણ ખબર છે અને તેમ કહે
નથી. તલ પીલીએ તો તેલ જરૂર નીકળે, પણ રેતી પણ છે. તે તેને કોણે શીખવ્યું? રમત ગમતમાં પીલીએ તો? કહો કે ઊલટી ઘાણી બગડે ! વસ્ત્ર, મોજ માનવી, ન ફાવે ત્યાં રહેવું એ બધું બાલકને લાકડું, છાણું,કોલસા, ઘાસ વગેરે સળગે, પણ આપોઆપ આવડે છે. માબાપ તથા શિક્ષક તો આંક, પત્થરો સળગતા નથી. કેમકે એનો સ્વભાવ કક્કો વગેરે શીખવે છે, પણ એને ખોરાક પાણીની સળગવાનો નથી. લોઢું, પત્થર, ઈટ, માટી આ ઈચ્છા, ખુશ થયે હસવું, નાખુશીમાં રડવું, આ બધું પદાર્થોમાં સળગવાનો સ્વભાવ જ નથી તો સળગશે
