Book Title: Siddhachakra Varsh 08 - Pakshik From 1939 to 1940
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૧૩૯ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૭-૮ [૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૪૦, પણ કબૂલાત છે જ. વળી તેમાં પણ પ્રશ્ન થાય આદિ તેઓને પૂર્ણ એટલે જેવી રીતે ધર્મ કહેવો કે પોતાના ક્ષાયોપાલમિક જ્ઞાન લાભાદિક માટે તેનો તેવી રીતે તુચ્છ એટલે દરિદ્રી આદિને કહેવાનો છે. ઉપયોગ થાય તે તો ઠીક, પણ શિષ્ય, આચાર્ય, ધર્મ કહેવાની બેય માટે સરખાવટ છે. શ્રીઆચારાંગ ઉપાધ્યાય, તપસ્વી, બાળ, ગ્લાન, અને વૃદ્ધાદિ સૂત્રકાર ગણધરભગવાને ધર્મ કથન માટે બેય માટે મુનિને માટે આહારાદિ કેમ લેવાય છે ? એ સરખો નિયમ રાખ્યો તો પછી પ્રતિક્રમણનો વખત આહારાદિ ધર્મને આશ્રીને લેવાય છે. સર્વ વીતી જાય છતાં રાજાદિકને ધર્મ સંભળાવવા આચાર્ય મુનિવરોની વૈયાવચ્ચ પણ આત્મ ધર્મ છે અને તેથી ખોટી શા માટે થાય? એ પણ પ્રશ્ન જો કે ઉદ્ભવશે. જ આહારાદિ લેતી વખતે પદાર્થની પરિણતિમાં પણ જેઓ આગળ પાછળનો વિચાર ન હોય, માત્ર ફેરફાર થાય તો દોષ લાગે.
શબ્દને જ વળગે, રહસ્ય ન સમજે તેઓને જ આવો શ્રીમંતને કે ગરીબને અપાતા ધર્મોપદેશના પ્રશ્ન થાય; તેવાઓ આને ભૂલ ગણવા પણ તૈયાર સ્વરૂપમાં ફરક નથી.
થાય. કેટલીક વખત જમાઈ અને દીકરાનું નામ કોઈ આબરૂદાર કહો કે મોભાદાર ગૃહસ્થ એક હોય અને દેવદત્ત ગાંડો છે' એમ દીકરાને પાછળથી આવે અને તમે તેને આગળ બેસાડો તો કહ્યું, પણ બીજો સાંભળનાર તે સ્થળે જમાઈને તેમાં તમારી અને તેની બંનેની શોભા છે. પોતાની ગોઠવી દે તો તે બોલનાર સાસુ સસરાની કિંમત મેળે એ આગળ આવીને બેસી જાય તો તેને પણ ઘટાડે છે. ના પુurણ વહસ્થ તદા તુચ્છ સ્થ? શોભારૂપ નથી અને તમને પણ શોભા રૂપ નથી. અર્થાત્ જેવી રીતે ચક્રવર્તીને ધર્મ કહેવો કે રિદ્ધિમાનને તમે કદી એમ ધારો કે “પાછળ બેસી જાય તો ઠીક ધર્મ કહેવો, તેવી જ રીતે દરિદ્રીને ધર્મ કહેવો. એમ વ્યાખ્યાનમાં વળી નાના મોટા શા? ભગવાનના સ્પષ્ટ છે તો પછી પ્રતિક્રમણ વખતે ખોટી થઈને સમવસરણમાં વળી નાના મોટાનો ભેદ શો?“આવું પણ આચાર્યે રિદ્ધિમાનને જ કેમ ધર્મોપદેશ દેવો? વિચારનારાઓ શાસ્ત્રને સમજ્યા જ નથી. અહિં ધર્મના પ્રકારની સરખાવટ છે. વાક્ય, વખત, સમવસરણમાં પણ શ્રેણિકરાજાને, રિદ્ધિવાળા વિસ્તાર, બેસવું, વગેરેની સરખાવટ નથી. હિંસા વગેરેને આગળ આવીને બેસવાનું હતું કે નહિં? વિરમણાદિ સંવર ધર્મ, દાન શીલાદિ પ્રવૃત્તિરૂપી પ્રતિક્રમણની મંડળીમાં આચાર્ય મોડા આવે ત્યાં સુધી ધર્મ રિદ્ધિમાનને કહેવો તેવો જ દરિદ્રીને કહેવો. બીજાઓ કાઉસ્સસગ્નમાં ઉભા રહે છે. રિદ્ધિમાનું રાજા અને ગરીબને દાનશીલનો ધર્મ સમજાવવો. કે રાજા વગેરે તે વખતે આવેલ હોય તો તેને ધર્મોપદેશ બંનેને હિંસા વિરમણનો ધર્મ સમજાવવો. બંનેને આપવાને માટે આચાર્ય મહારાજ તે વખતે ખોટી હિંસા આદિમાં અડચણ સમજાવવી. દરેકને અપાતા થાય છે. કદાચ શંકા થાય કે પૂર્ણ એટલે ચક્રવર્તી ઉપદેશમાં, સ્વરૂપથી લેશ પણ ફરક નથી. મહાવ્રત,
