Book Title: Sutra Samvedana Part 02
Author(s): Prashamitashreeji
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005836/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra saMvedanA-2 Avazyaka kriyAnAM sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga-2 caityavaMdananAM sUtro be utta tra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra saMvedanA AvazyakakriyAnA sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe 2 caityavaMdananAM sUtro bhAga - : saMkalana : prazAMtamUrti parama pUjya sAdhvIjI zrIcaraNazrIjI mahArAjanA ziSyA parama pUjya viduSI sAdhvIjI zrIcandrAnanAzrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjI zrIprazamitAzrIjI distelm : prakAzaka : sabhAI prakAzata jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 5352072 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 . sUtra saMvedanA bhAga-2 81-87163-48-8 .: prakAzaka: bdha. dhU. tapa. jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksaH 535207ra E-mail : sanmargprakashan@gmail.com mUlya : rU. 50-00 nakala: 3000 prathama AvRtti : vi. saM. 2030, I.sana 2003. dvitIya AvRtti : vi. saM. 2014, I.sana-2008 - bhivaMDI tRtIya AvRtti : vi. saM. 2067, I.sana-2010- amadAvAda cothI AvRtti : vi. saM. 2018, I.sana-2012 - amadAvAda -04+ saMparkasthAna - prAptisthAna --~- - 1 amadAvAda : - surataH * sanmArga pradAna phAryAlaya : vADIlAla saMghavI 504, dharama pelesa, pArale poInTa, * saralAbena kiraNabhAI aThavAlAInsa, surata-395007. "RSikiraNa" phona : (O) 2211053 12,prakRtikuMja sosAyaTI, AMbAvADI, amadAvAda-380015. (M) 98251 40212, 93768 11772 * mohanalAla bherUmalajI saMghavI phona : (R) 079 - 2392 09 20 ra9, Adarza sosAyaTI, sevanaDe. eDavanTIsTa - vAghajIbhAI bhudarabhAI skulanI sAme, aThavAlAInsa, surata-395001 svAminArAyaNa maMdira roDa, phona : mInAbena - 98251 28311 kAlupura, amadAvAda-1. amIbena - 9825142961 phona : (O) 2213 53 46 (M) 93270 04353 | muMbaI: * himAMzubhAI rAjA * sanmArga parivAra kaka5, gItAMjalI bilDIMga, 309, phinIksa bilDIMga, prArthanA samAja, 73/75, vAlakezvara roDa, muMbaI-ka. 457, esa. vI. pI. roDa, (M) 98200 44882 muMbaI-4. phona : (O) 23883420 . sAkeracaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI. sI nyU epArTamenTa, 7me mALa, DuMgarasI roDa, vAlvezvara, muMbaI-6. phona : (ghara) 2307 9379, (M) 98200 81124 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemaNe ApyuM temanA caraNamAM... Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . (matra - jaina zAsana ziratAja, vyAkhyAna vAcaspati, dIkSAyuga pravartaka suvizuddha siddhAMta dezanAdAtA, tapAgacchAdhirAja, siMhasatvanA svAmI, niraMtarasvAdhyAyayekamagnA pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA dIkSA zatAbdI varSamAM temanI ananya zrutapAsanAnI anumodanArthe, "saMghanI kAyApalaTa karavI hoya to dareke dareka sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAe paMca pratikramaNa jIvavicAra ane navatattva artha sahita bhaNavA joIe" , " evI teozrInI bhAvanAne caritArtha karavA mATe tathA zrImatI zAMtAbena nAnAlAla phojAlAla adANInA AtmazreyArthe zrI nAnAlAla sojAlAla parivAre sUtra saMvedanA bhAga-2 pustakanI cothI AvRttinA prakAzanano lAbha lIdhela che. jemanA nimitte amone A zrutabhaktino suMdara lAbha maLyo te amArA mAtuzrI zAMtAbena tharAdanI bAjunA eka gAmaDAmAM rahetA hatAM. udAratA, sahanazIlatA, gaMbhIratA Adi guNothI sabhara temanuM jIvana hatuM. dharmanA saMskArathI teo saMskArita hatAM. temaNe potAnA saMtAnone paNa A saMskAra vAraso Apyo hato. tenA phaLa svarUpe ja temanI eka putrI saMyama jIvana svIkArI pa.pU.sA.zrI prazamitAzrIjI ma.sAnA ziSyA pa.pU.sA.zrI zamadarzitAzrIjI ma.sA. tarIke potAnA Atma kalyANa sAthe anekanA kalyANamAM nimitta banI rahyA che. teoe bAkInA cha saMtAnane paNa dharma mArge vALyA hatA. chellAM varSomAM asahya mAMdagIno teo bhoga banyA hatAM. mAMdagInA divasomAM paNa temanI dharma bhAvanA, pIDAmAM paNa prasannatA, sau pratyeno sadbhAva sau mATe anumodanIya banyA hatAM. AvA amArA sAlasa paNa sadgaNI mAtuzrInA smaraNArthe amone je A lAbha sAMpaDyo che, te amArA atyaMta AnaMdano viSaya che. A mananIya pustako dvArA sau koI Atma kalyANa sAdhe te ja amArI aMtaranI bhAvanA che. | basa e ja lI. temanA aMtevAsI suputro bharata - zaileSa jijJA- zItala Ape karelI vyutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI vyutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. satyArtha prakAzita Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-1 saMbaMdhi gacchAdhipati pU. A. bha. vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI ma. sA. no abhiprAya - nArAyaNadhAma, vi. saM. 2057, pa. va. 4 vinayAdiguNopetA sA. zrI prazamitAzrIjI yoga - jijJAe pUrve rUbarU vAta karela, te pachI "sUtra saMvedanA' lakhANa vAMcavA mokalela. te vihAra daramyAna AkhuM vAMcI lIdhuM. kharekhara kahuM - vAMcavAthI mArA AtmAne to jarUra khUba AnaMda Avyo. evo AnaMda ane te vakhate pedA thayelI saMvedanAo jo kAyamI bane, kriyA vakhate satata hAjara rahe to jarUra kriyA-anuSThAna bhAvAnuSThAna banyA vinA na rahe. khUba sArI mahenata karI che. AvI saMvedanA pAMce pratikramaNamAM upayogI badhA ja sUtronI taiyAra thAya to yogya jIvo mATe jarUra khUba lAbhadAyI bane. meM jijJAne preraNA karI che. AmAM mULa tame cho - to tamane paNa jaNAvuM chuM. mArI dRSTie A sUtra saMvedanA dareka sAdhu/sAdhvIo - khAsa karIne - navAe khAsa vAMcavI joIe. ratnatrayInI ArAdhanAmAM avirata ujamALa bano e ja eka zubhAbhilASA. - li. hemabhUSaNa su. nI anuvaMdanAdi Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA aMge mAruM saMvedanA saMvedana zabda sAMbhaLatAM ja mananI hAjarI puravAra thAya che. jJAna-bodha game teTalo hoya paNa te te bolAtA zabdo sAthe mana na bhaLe to saMvedanA jAgRta thatI nathI ! saMvedana mATe manane hAjara rAkhavA uparAMta nava rIte e manane keLavavuM paDe che. jJAnamagnA sA. zrI prazamitAzrIjIe sUtrasaMvedanA bhA. 1nAM lakhANo sudhAravA mane ApelAM tyAre mArA tAraNahAra gurudevanI mAnasika prasannatA ane paramasamAdhi sAthenI zArIrika mAMdagI AdinA kAraNe e sudhAravAnuM kArya pUruM karI zakyo nahoto. A varSe pU. gurudevanA paramasamAdhimaya nirvANa (vi.saM. 2059, ce. su. 6) bAda mane teoe sUtrasaMvedanA bhA. ranAM lakhANa sudhAravA mATe vinaMtI karI, meM hA pADI. lakhANo vAMcato gayo, sudhArato gayo, keTaleka ThekANe sUcano lakhato gayo. sAdhvIjI mahArAje lakhANa karavAmAM mahenata ghaNI karI che, e cokkasa svIkAravuM paDaze. bhAvikone jJAnaruci vadhI che, tyAre AgaLanAM sUtronI paNa A rIte saMvedanAo pragaTa thAya te jarUrI ane Avazyaka che. gurukRpAthI khIlelA mArA alpa kSayopazama mujaba meM bhA. ranuM lakhANa sAdhaMta tapAsyuM che. zakya badhA ja doSo dUra karavAno prayatna karyo che. keTalAMka sthAnomAM lakhANa umeravA jaNAveluM, keTalIka spaSTatA karavA sUcaveluM, je saMjogAnusAra zakya amala karavA temaNe prayatna karyo che. A lakhANa vAMcatA mane paNa saMvedanAo sArI thaI che. aneka jUnI yAdo tAjI thaI ! hajI A saMvedanAomAM tattvajJAna, karmagraMthAdinA padArtho bheLavavAmAM Ave to vadhu asarakAraka banI zakaze, emAM bemata nathI. bhaviSyanI AvRttimAM te mATe paNa lakSya rAkhavAmAM Ave to vadhu lokopayogI banaze. cAlu zAMtinagaranA cAturmAsamAM be-be vAcanAo, pravacano vagerenI anekavidha javAbadArInA yoge lakhANa tapAsI ApavAmAM vilaMba thayo che. tene ja kAraNe prastuta prakAzana vilaMbita banyuM che. chadmasthatAnA yoge koI kSatio rahI gaI hoya to vAcako jaNAve, e ja vinaMti. AvI saMvedanAsabhara nityanaimittika kriyAo karavA dvArA bhavyajIvo vipula karmanirjarA sAdhI bhAvadharmanA svAmI banavA pUrvaka zAzvata padanA bhoktA bane, e ja zubhAbhilASA. 17, ToLakanagara, mahAlakSmI, pAlaDI, amadAvAda-7 vi. saM. 2059, A. va. 11 da. apramattajJAnopAsaka pUjyapAda gurudeva A. bha. | vijaya mitrAnaMdasUrIzvarajI mahArAjAno prAptakRpA lavaleza ziSya muni bhavyadarzanavijaya gaNI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtra gUDhAM, anaMta artha bharyA, jANIne karIe prayatna * kharekhara jJAnanI ArAdhanA eTale khovAyela AtmalakSmIne khoLavAno kAmaNagAro kImiyo... jJAna eTale jIvananI jhaLahaLatI jyoti ! game teTalo khajAno bharyo hoya, paNa aMdhAru hoya to zuM kAmanuM ? e khajAnAne ApaNe na jANI zakIe ane na mANI zakIe. jJAna e ApaNI mUDI che. paNa hAlamAM ApaNI mUDI japta thaI gaI che. e mUDIne pAchI meLavavI che, enI ugharANI karavI che, to lAgI jAvajJAnopAsanAmAM, ugharANI karavI eTale jJAna bhaNavuM.. jJAna bhaNavAmAM ApaNI jeTalI upekSA teTalo ApaNA hAthe ApaNo nAza notarIe chIe. jJAna vinA AtmAnuM bhAna nahIM, bhAna vinA siddhinuM sthAna nahIM mATe ja.. svAdhyAya e saMjIvanI che, je kAma-krodhAdi zatruonI sAthe saMgrAmamAM hata-mahata banelA AtmAne pharI sajIvana banAve che to bIjI bAju svAdhyAya e divya auSadhi che, je karmavyAdhithI grasta thayelA AtmAne bhAvaArogyanuM pradAna kare che. svAdhyAyathI AtmA vibhAvadazAno tyAga karI, svasvabhAvamAM sthira thAya che. bahirAtmadazA dUra thAya che ane aMtarmukhatA prApta thAya che ane aMtarmukha banelA AtmAne ja AtmAnA jJAnAdi guNono apUrva khajAno nihALavAnuM saubhAgya prApta thAya che. : Ajano mAnavI e.sI. ane vI.sI.Ara. mAM mahAlavA mathe che, paNa sva svarUpamAM ramaNatA karavA nathI Icchato. gADIne gArDanamAM ghUmavA Icche che, paNa AtmaguNonA khajAnAne, AtmAnI ajAyabIne jovAnuM sapanuM paNa tene nathI AvatuM. deza-videzanI kalcarane jANavA Icche che, paNa AdhyAtmika duniyAmAM saphara karavAno vicAra sarakho nathI Avato. sva-svarUpanI ramaNatA AtmaguNonA khajAnAne ane adhyAtmanI mahattAne samajAve che. AtmAnI anubhUti karAve che. sUtro ane tenAM rahasyo.. Aje moTA bhAge kriyAo ghaNI karavA chatAM artha-jJAnanA abhAve kriyA dvArA je saMvega ane nirvedanI choLo uchaLavI joIe, tenAthI prAyaH karIne ApaNe vaMcita rahIe chIe. ApaNA eka eka anuSThAnamAM tAkAta che ke jo bhAvapUrvaka sUtranA arthane, enA audaMparyAyane jANI, UMDI anuprekSApUrvakanA ciMtanathI e anuSThAna karavAmAM Ave to ghAtakarmano bhUkko bolAvI kaivalyanI bheTa dhare che. jinavacana e - zeraDIno TukaDo che, ene anuprekSA ciMtanarUpI dAMtathI cAvIe to ja temAMthI AtmasaMvedanarUpa mIThAzano anubhava thAya. bhAvapUrvakanA anuSThAnanI tAkAta che ke, je AtmAne bahirAtmadazAmAMthI aMtarAtmadazAmAM lAvI tattvasaMvedana karatAM karatAM cheka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAyelI vItarAga avasthA sudhI pahoMcADe che. bhAvapUrvakanI kriyA mATe tadarthaAlocana. sUtra bolatI vakhate bhAva upasthita na thAya to dravyakriyAthI AtmAne vizeSa lAbha na thAya. paNa arthanuM ciMtana te te kriyAo pratye Adara-ahobhAva-bahumAnabhAva pragaTAvI karmonI vipula nirjarA dvArA AtmAne zAzvata sukhanI anubhUti karAve che. jarUrI jene samyajJAnanA prakAza dvArA Atmika khajAnAne khoLavo che, ene ja jJAnanI upakArakatA, anivAryatA, AvazyakatA samajAze. jo prakAzane pAmavo. che, AtmakhajAnAne jANavo che, mANavo che, anubhavavo che to A pustikAne vAMco... vicAro... ciMtananI cinagArI camakAvo. jarUra aMtaramAM ajavALA patharAze. enA sahAre mokSamArga maLI jaze. vAcaka varga A sUtrArthonA ciMtavanathI vizeSa bodha prApta kare, AtmAmAM viziSTa saMskAronuM AdhAna kare ane te dvArA Atma pariNatine nirmaLa banAve. sA. zrIprazamitAzrIjIe A pustaka dvArA sUtranA mAtra artha ja nahIM, paNa sUtrArthanA mAdhyame jainazAsananA adbhuta rahasyone yogya jIvo sudhI pahoMcADavAno suprazasta prayAsa karyo che. sAdhaka varganI kriyAne cetanavaMtI banAvavAno ane e dvArA emane apUrva nijAnaMdanI mastImAM mahAlatA karavAno je suryogya puruSArtha karyo che, te kharekhara anumodanIya che. tattvajijJAsu varga arthanuM manomaMthana karI doSabhaMjana ane AtmaraMjana kare eja zubhAbhilASA. kharekhara jJAna e dIvAdAMDI che bhavasAgaramAM athaDAtI naiyAne kinAre pahoMcADe che kharekhara jJAna e dIpaka che je aMdhakArane dUra karI prakAza pAthare che kharekhara jJAna e arIso che jemAM AtmasvarUpanuM darzana thAya che A sUtrArthanA mAdhyamathI adhyAtmarasika jIvo preraNA piyUSane prApta karI ane tenA paramArthane pAmI paramapadanA bhoktA bane ! eja zubhAziSa... eja maMgala manokAmanA... vizvanaMdIkara jaina saMghano upAzraya bhagavAnanagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda-7. vi.saM. 2059, A. su. 15 li. sA. candrAnanAzrIjI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wwwwww uramAM UThatI upakAronI smRti sabhara urmIoAje jyAM juo tyAM azAMti ane becenI najare caDhe che. sukha ane zAMti to jANe durlabha banI gaI che... tyAre eka cahero-eka jIvana satata yAda AvyA kare che. aMtaraMga svasthatA ane samAdhinA prabhAve e caherA upara sadA prasannatAno pamarATa patharAyelo raheto. teozrI kadAca kAMI nA bole, kAMI nA sUcave topaNa emano cahero jotAM ja anekane Atmika zAMtinI anubhUti thatI. e caherAne jotAM ja vicArakane thatuM ke, cokkasa ! A sAdhake Atmika zAMtipUrvaka jIvana jIvavAnI kaLAne AtmasAtuM karI che, vidhvajayanI sAdhanA dvArA siddhine hAMsala karI che. e cahero hato mArA paramopakArI gurudeva guruva paramavidUSI parama pUjya sAdhvIjI zrI candrAnanAzrIjI mahArAjano - 'sUtra saMvedanA' rUpI zrutagaMgAnI gaMgotrIno... ame sau temanI nizrAne pAmI saMyamanA paMthe cAlI rahelA temanA 200thI adhika ziSyA-praziSyAo, temane mAnathI "mahArAjajI' kahetA. saMyama paMthe cAlavA DagamagI rahelA amArA hRdayasAmrAjyanA teozrI svAminI hatA. eka samarpita sainikarUpe temaNe saMyamajIvana jIvavAnI zarUAta karI hatI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 . gurukRpA siddha thatAM enA paripAkarUpe teozrI eka uttama senAnI banyA hatA ane jIvanabhara amArA saunuM khUba kuzaLatAthI yogakSema karI, potAnA jIvanane dhanya banAvyuM hatuM. temanI smRti sAthe ja "paMca vastuka' nAmanA graMthanI eka paMkti yAda AvI jAya che - 'sissassa huMti sissA / ' "ziSyane ja ziSyo thAya che." je gurune sAcA bhAve samarpita bane, te ja sAco ziSya banI zake. AvA ziSyane e gurukRpA ja guru banAve che. ene ziSyonI saMpadA ApoApa AvI maLe che." mahArAjajIe Adarza ziSya banavAno ja prayAsa karyo hato. pariNAme teozrI Adarza gurudeva banI rahyA. pustakIyuM jJAna ApavuM saheluM che paNa rAganA AvegothI gherAyelA ziSyonA manane samajI tene saMyamita banAvI suyogya ghaDatara karavAnuM kArya khUba kaparuM che. mahArAjA A kaparI javAbadArIne sahajatAthI vahana karatA. maitrI Adi tAttvika bhAvanAothI teozrIe potAnA manane evuM bhAvita karyuM hatuM ke, Azrita ane zaraNAgata saMyamInA gaMbhIra gaNAtA doSaparyAyane mahattva na ApatAM guNayukta paryAyane biradAvI teozrI ene Azvasta paNa karI zakatA ane tenA doSone dUra karavA satata udyamazIla paNa rahI zakatA. are ! ghaNIvAra to temanA darzanamAtrathI paNa haLukarmInA doSo vilIna thaI jatAM. kharekhara, sad hadayanuM sahaja darzana nava sUcave nava zIkhave to ye teja enuM kadI na niSphaLa jAya.. kaccha vAgaDadezoddhAraka saccAritracUDAmaNi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya kanakasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNA, dIkSAyugapravartaka papU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA pravacano ane pa.pU. caraNazrIjI ma.sA.nuM ghaDatara pAmI teozrIe daDha vairAgyathI 17 varSanI kumaLI vaye saMyamajIvananI zarUAta karI hatI. tyArathI pote jJAnano Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agni prajavalita karI karmanA samidhane homavAno bhAva-yajJa mAMDyo hato. to karmasattAe vividha vyAdhionA tophAno dvArA tene aTakAvavAno prayAsa karyo hato. paNa. A koI jevo tevo sAdhaka na hoto. jema jema vyAdhionuM jora vadhatuM gayuM tema tema ciMtana-manana-parizilana dvArA jJAna AtmasAt banatuM gayuM. abhyAsa to teozrIe jaTIlamAM jaTIla darzana zAstrano paNa karyo. chatAM jyAre anyane ApavAnA prasaMgo AvyA tyAre bALakonI kavitA jevI saraLa zailImAM zAstronI kaThIna sAdhanAne vahetI mUkI. sAdhanAnA nicoDa svarUpe teo aneka tripadIo-catuSpadIo vagere ApatAM. jemake, jIvana bina pharIyAdI bina apekSI banAvo moTAne mAna 1. nAnAne inAma ane - jAtane kAma Apo. jIva sAthe maitrI keLavo japratye virakti keLavo paramAtmA pratye bhakti keLavo ghara choDe sAdhu thavAya mana choDe ziSya thavAya moha choDe kevaLI thavAya deha choDe siddha thavAya svayaM to sadA svAdhyAyamAM magna rahetA paNa amane saune paNa abhyAsa karavAnI aneka prakAranI anukULatAo karI ApatA. meM jyAre 2031nI sAlamAM teozrInA caraNe jIvana samarpita karyuM tyArathI teozrIe mArI - jijJAsAne saMtoSavA aneka prayAso karyA. sUtranAM mAtra zabdArtha nahIM paNa daMparyAya (tAtparyAya) sudhI pahoMcavA mATenI teozrInI satata preraNA rahetI sUtranAM arthanuM adhyayana paNa karAvatAM ane adhyApana karAvavAnI javAbadArI paNa soMpatA. teozrInAM AvA prayatanonA phaLa svarUpe ja sUtrArthanI noTo Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 taiyAra thaI ane kALakrame sAdhakonA parizramathI ApaNI "sUtra saMvedanA"nI yAtrA prAraMbhAI. Aje te gaMgotrInI pratyakSa rIte to na pUrAya tevI khoTa che, paNa tenA dvArA sIMcAyeluM bIja eka vaDanA vRkSanI jema vikasI rahyuM che. teozrIne vaMdana karI prArthanA karuM ke, amArA saMyamabAgane jJAnanA jaLathI lIlochama rAkhI zakIe tevI kRpA varasAvajo. teozrIe ApeluM aneka sudhI pahoMcADI, kRtajJatA bhAva vyakta karavAno A mAro kiMcit prayAsa che. bAkI, mahArAjajI ke koIpaNa guruno upakAra akathya ja hoya che. game eTalI lAgaNIne vAcA ApuM to paNa teozrIe je ApyuM che te tvacA ane vAcAthI para ja rahe che. guru-ziSyano saMghana saMbaMdha to ziSyanA aMtaranI anubhUtino ja viSaya che. mArI anubhUti to eTalI UMDI ane uttama che ke, e maunamAM ja vyakta thaI zake. je pUjyabhAva uramAM tama kAja ene vANI yadi nava zake karI vyakta toye . haiye rame paLapaLe basa e pratIti ke mANazo nakkI tame A maunanA mRdula phUla taNI suvAsa sadAnI RNI sA. prazamitAzrI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 prAstAvika sAthanAtha uparanuM eka mahattvanuM sopAna sUtrasaMvedanAnI yAtrA AgaLa vadhI rahI che. saMvedana eTale bhAva. jaina dharmamAM bhAvapUrvakanI kriyAnuM ghaNuM mahattva che. bhAva e to kriyAno prANa che. jIvanabhara ApaNe keTalIya dharmakriyAo karIe chIe, paraMtu tenuM joIe tevuM phaLa ApaNane maLatuM nathI. kAraNa ke, ApaNI te badhI kriyAo bhAvathI bhIMjAyelI nathI hotI. 5. vidaSI sAdhvI zrIprazamitAzrIe saMvedananI vAta pakaDI laIne dharmakriyAonA hArdane sparza karyo ane temaNe dharmanAM sUtrone saMvedanAthI dhabakatA karI mUkyAM. artha vinA saMvedana nahi, e vAta temaNe barobara pakaDI lIdhI. temanI pAse AvatA vizALa zrAvikA samudAya sAthenI vAtacIta ke dharmacaryAmAMthI temane lAgyuM ke, dharmanAM sUtronuM raTaNa ane tene AnuSaMgika kriyAo to baheno ghaNI kare che, paNa moTA bhAganI baheno, are, keTalAya zrAvako paNa, arthathI ajJAta hovAne kAraNe sUtro bolavA sAthe temanAmAM bhAva AvatA nathI ane bhAva cUkyA eTale to ghaNuM badhu cUkyA. tethI temaNe bahujana jijJAsuone anulakSIne sUtronA artho graMthastha karavAnuM nakkI karyuM. tenA pariNAme je prathama pustaka lakhAyuM te "sUtrasaMvedanA bhA. 1." emAM namaskAra mahAmaMtrathI zarU karIne 'sAmAIya vayajuro' sudhInAM agiyAra sUtronI vAta AvI gaI. " viduSI sAdhvIzrInI A dharmayAtrA vaLI AgaLa vadhI che. te ApaNA saunA mATe saubhAgyanI vAta che. A vakhate temaNe je sUtronA artho karyA, temAM caityavaMdana pradhAna che. emAM "veyAvaccagerANa' sUtra sudhInI vAta karIne temaNe utkRSTa caityavaMdanane laI lIdhuM che. kriyAomAM caityavaMdana jevI koI bhAvakriyA nathI. caityavaMdananI racanA gaNadharabhagavaMtoe karelI che. vaMdana kone karavAnuM ? jemaNe A vikaTa bhavATavImAMthI bahAra nIkaLavAno mArga batAvyo, temane bhAvapUrvaka vaMdana karavAnA. caityavaMdananI pAchaLano pramukha bhAva upakAraka pratyenI kRtajJatA vyakta karavAno to hoya ja, paNa sAthe sAthe tAraka paramAtmAnA guNagAnano paNa hoya che. ApaNA paramAtmA anya dharmonA paramAtmA karatAM viziSTa che. kAraNa ke te kyAMya uparathI avatAra laIne AvatA nathI. mULamAM to te ApaNA jevA ja hoya che - karmathI lipta, paNa pachI potAnA adamya puruSArthathI kaSAyo ane karma sAthe saMgrAma kare che ane temano parAbhava karIne mokSamArganI sIDI caDI jaIne chevaTe lokanA agrabhAge siddhazilA upara pahoMcIne anaMta AnaMdamaya avasthAmAM zAzvatakALa mATe sthiti kare Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 che. tIrthaMkara paramAtmAoe pote vikaTa mokSamArga upara AgaLa cAlIne coda guNasthAnakonAM sImAcihno aMkita karyA hoya che. jethI pAchaLa AvanArAo mATenI yAtrA suvidhApUrNa rahe ane te dhyAnamAM rAkhIne mokSamArgano pravAsI kyAMya bIje aTavAI na paDe. anya dharmomAM potapotAnA ISTadeva ke paramAtmA prati namaskAra hoya che, paNa te temanA pratinI zaraNAgatinI bhAvanA, tenI pAchaLano mukhya Azaya temanI kRpA meLavavAno ke pachI temanI prApti karavAno eTale ke temanI nikaTa vasavAno bhAva hoya che. jyAre jene dharmanA caityavaMdanamAM viziSTa bhAva bhaLelo hoya che ane te paramAtmAnA guNo prApta karavAno. kAraNa ke guNaprApti vinA mokSamArgamAM ArohaNa na thaI zake. tethI ApaNA caityavaMdanamAM sUtranA arthanI sAthe sAthe tIrthaMkara paramAtmAnA guNonuM vizad rIte varNana thayeluM hoya che. ApaNA vaMdanamAM mArgadarzaka pratIti kRtajJatAnI sAthe sAthe temanA guNonI prAptinI vAta rahelI hoya che, te rIte ApaNuM caityavaMdana anya dharmonA vaMdana-pUjana karatAM viziSTa banI jAya che. sArI rIte kareluM eka caityavaMdana AtmA upara anaMta bhavothI lAgelAM karmonI nirjarA karavA sakSama hoya che. bhAvapUrvaka caityavaMdana thavA lAge to saMvara to svayaM sadhAvA lAge che, te samaye karmano je kAMI Azrava hoya che, te kevaLa zubha karmano ane temAMya jyAre A vaMdana utkRSTa avasthAe pahoMce che - zuddha bhAvamaya banI jAya che ane paramAtmAnA guNo sAthe tAdAsya sAdhI le che, tyAre to tatparato AtmA sAmAyikanI ucca avasthAmAM sthiti karI le che. , caityavaMdananI eka kriyA paNa jo bhAvapUrvaka ane saMvedana sahita thAya to tenAmAM AtmAne ugArI levAnI amogha tAkAta rahelI hoya che. mane zraddhA che ke, AvI anargaLa zaktino udyota karavA mATe A pustakanuM vAcana, manana ane nididhyAsana ghaNuM upakAraka nIvaDaze. AvuM aNamola pustaka taiyAra karI ApavA badala pU. viduSI sAdhvI zrI prazamitAzrIne abhinaMdana sahita mArA vaMdana ane tenuM parizIlana karavA mATe sau zrAvaka-zrAvikAone ane sAdhakone bhalAmaNa. "suhAsa', 34, jenanagara, elisabrIja, amadAvAda - caMdrahAsa trivedI tA. 19-10-2003 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThThI AvRttinA prakAzana samaye bhAga 1-7nI prastAvanA sUtra saMvedanA sAtamuM Avazyaka jainadharmanuM lakSya mokSa che. mokSa eTale anaMta janmonA rajhaLapATano aMta ane AtmAnI anaMta catuSTayAmAM zAzvata pratiSThA. A siddhi meLavavA mATe jIve sakaLa karmono kSaya karavo paDe. karmanA kSaya mATe jainadharme jJAna ane kriyA baMnene jarUrI gaNela che. jJAna kriyApyAM mosa: ekalI kriyAthI mokSa na thAya, tema ekalA jJAnathI paNa mokSa na thAya. jJAna ane kriyA eka bIjAnA pUraka che. jJAna vinAnI kriyAthI karmano alpa kSaya thAya kharo, paNa te mokSanuM kAraNa na banI zake, kriyA vagaranuM jJAna vRthA che. jANIe badhuMya paNa cAlIe ja nahi to gaMtavya sthAne pahoMcAya kevI rIte ? tethI jainadharme jJAna sahitanI kriyAnI vAta karI che. ' jJAnapakSe jainadharme tripadI cha dravyo ane nava tattvono vistAra karIne - jJAnamArga cAtarI batAvyo. to kriyApakSe che Avazyaka kriyAonI pratiSThA karI te mATenAM sUtronI racanA karI. A sUtro prAkRta bhASAmAM che. prAkRta bhASA te samayanI lokabhASA hatI; paNa atyAre to te ApaNA mATe eTalI ja ajANI che. | zrAvaka hoya ke sAdhu hoya paNa temane niraMtara jJAnano lAbha maLato rahe te mATe AcAryoe vidha vidha graMthonI racanA karI che, jenuM paThana-pAThanamanana-ciMtana haMmezA thatuM ja rahe che. guru bhagavaMto AgamomAMthI vAMcanA ApatA rahe che ane zrAvako mATe vyAkhyAnonuM Ayojana thAya che. to bIjI bAjue kriyA mArgane jIvaMta rAkhavA mATe Avazyaka kriyAo sAdhuo ane sAdhvIonA upAzrayomAM haMmezAM thatI rahe che. kriyAo eTale cha Avazyaka je pratyeka jaine karavAnuM vidhAna che. A kriyAo mATenAM sUtro gaNadhara bhagavaMtoe racelA che je ApaNI pAse prAkRta bhASAmAM sulabha che. A sUtromAM akSaronuM saMyojana evI rIte jJAnIoe kareluM che ke dareka sUtra maMtra samuM banI rahyuM che. sUtromAM je zakti che te tenA bhASAMtaramAM saMkrAMta thatI nathI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo A sUtronuM bhASAMtara karIne teno upayoga karavAmAM Avaze to te baLavihina thaI jaze ane tenI camatkArika zaktiono sadaMtara nahi to aMzata: lopa thaI jaze. jainadharma praNita jJAnamArga ane kriyAmArga A ja paryata jIvaMta che sAdhu-sAdhvIone kAraNe Ama to jaina upAzrayamAM jaIne sAdhu-sAdhvInI nizrAmAM kriyA karavAnI hoya che paNa je zrAvaka-zrAvikAo upAzraya na jaI zake tema hoya teo ghare rahIne ochI vastI Avazyaka kriyAo to karatA ja rahe che. A che Avazyaka kriyAo karavA mATenAM je sUtro che te bolIne bhAvapUrvaka A kriyAo karavAnI hoya che. jo kiyA bhAvapUrvaka thAya to ja teno lAbha thAya. bhAva vinAnI kriyA ghaNI vAra kAyakaSTa jevI banI rahe che jenAthI alpa puNya baMdhAya. tenAthI vizeSa kaMI nahi. A to moTo khoTano sodo thAya. rAjadvAre jaIne capaTI cokhA laIne pAchA pharyA jevuM thAya. ApaNe tyAM haju kriyAmAM eTalo pramAda pravartato nathI, paNa ApaNI kriyAo bhAvathI bhIMjAtI nathI te teno moTo doSa che. te doSanA nivAraNa mATe viduSI sAdhvI prazamitAzrIe bhagIratha kArya hAtha dharyuM jenA phaLasvarUpe ApaNI pAse Aje sUtra saMvedanAnA cha bhAga AvI gayA che ane sAtamo bhAga thoDAka samayamAM sulabha thaI jaze. sUtrasaMvedanAnI zarUAta namaskAra mahAmaMtrathI thAya che ane pachI lekhikA Avazyaka kriyAonAM sUtro eka pachI eka laIne AgaLa vadhatAM jAya che. emAM prathama teo sUtrano paricaya karAve che, pachI mULasUtra rajU thAya che. tyAra pachI teo tenI anvayasaha saMskRta chAyA Ape che. pachI zabdArtha ane vizeSArtha ApI, bhAvanI carcA kare che. A temanA vivecanano upakrama rahyo che. A rItanuM kAma ApaNe tyAM A kALamAM bahu ochuM thayeluM che. A bhagIratha kArya pAchaLa viduSI sAdhvI lagabhaga bAra-tera varSathI avirata sAdhanA karatAM rahyAM che. haju paNa te sAdhanA AgaLa cAlI rahI che. sUtronuM A rIte manana-ciMtana ane maMthana karI karIne mUkavAnuM kArya karavA mATe vidvattAnI sAthe dhyeya niSThA, ane avirata zrama hovAM jarUrI banI rahe che. te vinA A kArya thaI zake nahi. sUtrasaMvedanA Ama to cha bhAga sudhI vistarela che. tenA prathama bhAgamAM sAmAyikanAM ekathI agIyAra sUtronuM vizleSaNa karavAmAM AvyuM che. bIjA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 bhAgamAM caityavaMdananAM sUtro bArathI pacIsa che. trIjA bhAgamAM pratikramaNanAM sUtro chavvIsathI batrIsanuM vivaraNa che. cothA bhAgamAM vaMdittu sUtra Ave che je tetrIsamuM sUtra che. sUtra saMvedanAnA pAMcamA bhAgamAM Ayariya uvajjhAyethI sakalatIrtha sudhInAM sUtro cotrIsathI suDatALIsa che, je pratikramaNanAM moTA bhAganAM sUtro che. bhAga chamAM sUtro aDatALIsathI bAvana che temAM pratikramaNanI vidhi, tenA hetuo, pauSadhanAM sUtro, vidhi ane tenA hetuo, paccakhANanAM sUtro ane tenI saMvedanAo che. sAtamA bhAgamAM pAMca pratikramaNanAM sUtro Avaze. bhAva e kriyAno prANa che. bhAva vinAnI kriyA e prANa vinAnA kalevara jevI che. bhAvanuM nimitta bahArathI maLe, paNa bhAva uThe che aMdarathI. saMvedanA thayA vinA bhAva na jAge. bhAva mATe saMvedanA Avazyaka che. saMvedanA mATe jJAna jarUrI che ane jo jJAna zabdArtha pUratuM sImIta hoya to saMvedanA na thAya. jyAre sUtrano vizeSa artha samajAya tyAre saMvedanA jAge. saMvedanA e bhAva nathI paNa tenAthI bhAvanuM uddIpana thAya che. A pAyAnI vAta che. ApaNI kriyAo moTe bhAge sUtronA uccAraNathI khAsa AgaLa vadhatI nathI. tethI karmanA saMvara ane nirjarAno kriyAthI je lAbha thavo joIe te ApaNane thato nathI. jo Avazyaka kriyAothI anargaLa karmano saMvara karavo hoya ane karmanI nirjA sAdhavI hoya to ApaNI pratyeka kriyA bhAva kriyA banavI joIe ane saMvedanA vinA bhAva nahi Ave. A vAtane lakSamAM rAkhIne viduSI prazamitAzrIjIe sUtrasaMvedanAnuM kAma hAtha upara lIdhuM. tene pariNAme Aje ApaNane sUtrasaMvedanAnA sAta graMtha upalabdha thAya che. Ama to ApaNe tyAM Avazyaka kriyAonuM cha kriyAomAM vibhAjana thAya che' paNa temAM pratikramaNa ziramora samuM che. temAM sattara kriyAono samAveza thAya che. A sattara kriyAone mALA svarUpe chaThThA bhAgamAM darzAvI lekhikAe pratikramaNa sUtranI vizeSatA batAvI che. eka pratikramaNa sUtramAM chae Avazyaka AvI jAya che - te rIte pratikramaNa e aNamola Avazyaka che. vAstavikatAmAM pratikramaNanI yAtrA AtmAne bahirAtma dazAmAMthI aMtarAtmadazAmAM laI jaIne chevaTe samayamAM - AtmAmAM avasthita karavA mATe che. pratikramaNa ane sAmAyika sAdhanA sUtranA be aMtima che. sUtrasaMvedanAnA sAta bhAga AtmAnI A yAtrA karavA mATe sAtamA Avazyaka samA banI rahyA che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA sUtrasaMvedanAnA sAta bhAga ApavA mATe pU. vidUSI sAdhavI prazamitAzrIjIe lagabhaga bArathI paMdara varSa sudhI avirata zrema lIdho che. A bhagIratha kAryane pAra pADavA mATe temaNe pUrvAcAryonA graMthono AdhAra lIdho che. paNa jJAnAvaraNIya karmanA ucca prakAranA kSayopazama vinA AvuM bhagIratha kArya siddha thaI zake nahi. vaLI te mATe temane devakRpA ane gurubhagavaMtonA AzIrvAdanI paNa sahAya rahI haze. ema kahI zakAya. Avo aNamola graMtha saune sulabhaga karI ApavA mATe viduSI lekhikAne abhinaMdana sahita vaMdana. A sUtrasaMvedanAnI zreNInA nirmANamAM pU.sAdhvIjI zrI jinaprajJAzrInuM je pradAna che teno paNa ullekha karavo rahyo. temaNe jJAna-dhyAnane samarpita thaIne dIkSA jIvanane sArthaka karI batAvyuM che. A uparAMta A bhagIratha kAryane pAra pADavA mATe keTalAya jJAta-ajJAta hAtha kAme lAgyA haze te saunA kAryanI anumodanA karuM chuM. A pustako DemI kadamAM pAkA puThAnAM che. kAgaLo sArA ane chApakAma svaccha che. ekaMdare paMdaraso pAnAmAM patharAyelI sUtra saMvedanA sAta bhAgomAM vaheMcAyelI che. sUtrasaMvedanAnuM mukha pRSTha sUcaka che. tenAM zetaraMga vItarAgatAno dyotaka che. mukhapRSTha uparanI jhaLahaLatI jyoti jJAnanuM pratIka che. - karmanA samidhane homavA mATeno jJAnayajJanI jvALA samAna che. tenI uMce uThatI zikhA AtmAnA ArohaNanI dizA batAve che. AvaraNa citra paNa vicAra karIne sahetuka mUkavAmAM AvyuM haze ema lAge che. suhAsa' 64, jainanagara , - caMdrahAsa trivedI amadAvAda-380007 tA. 29-8-2012 phona : 26620610 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 prAphikathana ) A pustakano pAyo che paramatAraka paramazraddheya tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA. AjathI lagabhaga traNeka dAyakA pahelA mArA dharmapitA tulya pU. A. vijaya guNayazasUrIzvarajI ma. sA. tathA sanmArgadAyaka pU. A. vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAne muMbaI-lAlabAga vaMdanArthe javAnuM thayuM. te daramyAna tapAgacchAdhirAja pUjyazrInAM "lalitavistarA' graMtha upara pravacano cAlatA hatAM. A pravacano sAMbhaLyAM, paraMtu tyAre mArI buddhi e vyAkhyAnone jhIle tevI vikasita na hatI ke sarvesarvA huM samajI zakuM to paNa A graMthanA AdhAre "namutyunuM' Adi sUtronA artha sAMbhaLatA mane atyaMta Azcarya thatuM. mane thayuM, eka zabdanA zuM ATalA ane AvA artha hoI zake ? suSupta manamAM tyArathI te te sUtronA artha vizeSathI jANavAnI IcchA saMgrahAyelI hatI. . kALakrame yogya guranuM sAMnidhya maLyuM. aneka sAdhakonI sahAya maLI. gurukulavAsamAM te graMthanA adhyayananI taka maLI, te graMthono abhyAsa karatAM je koI vizeSa artho jANavA maLyA, tenA smaraNa mATe ane samudAyanA sAdhakone upayogamAM Ave te mATe sUtronA arthamAM AvatI vizeSa bAbatonI noTa taiyAra karI. abhyAsa vargane A noMdho upakAraka ane upayogI lAgatAM tenI ghaNAe kopI karI ane keTalIka zrAvikA benono A noMdhone pustakarUpe AkAra ApavAno Agraha thayo. . anekanI vinaMtI, sUcano Adine lakSamAM laI mArI mati pramANe caityavaMdanadevavaMdanamAM AvatAM sUtro lalitavistarA Adi graMthonA AdhAre taiyAra karI ApavAno meM nirNaya lIdho. taiyAra thayela A noMdho sUtrasaMvedanA bhA. 2 rUpe Aje prakAzita thaI rahela che. anekavidha zAstrono sahAro hovA chatAM gaNadhararacita A sUtronA suyogya artha kiravAnuM kArya saheluM nathI. artha-nirNaya karavAmAM ghaNIvAra khUba manomaMthana karavA chatAM arthanI spaSTatA thaI zakI nathI. paMDitavarya suzrAvaka zrI pravINabhAI, zrImayaMkabhAI Adie mane potAno kiMmatI samaya phALavI muMjhavatA praznonA suMdara samAdhAno sAthe aneka sthaLe tattvano bodha karAvI navI navI dizAo paNa batAvI che. A samaye huM temanA upakArane bhUlI zakuM tema nathI. 'lakhANa taiyAra thayA pachI paNa temAM rahelI kSationuM saMmArjana karavuM paNa anivArya hatuM. sanmArgadAyaka pUjyapAda AcAryadeveza zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja tathA parArthasika pUjyapAda gaNivara zrIbhavyadarzanavijayajI ma. sA. e anekavidha saMghanA kAryo Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacce paNa A lakhANane joI aneka sthaLe sUcano, sudhArA-vadhArA karAvI lakhANane kSatirahita karavA mATe sAro evo zrama lIdho che. potAnA ghaNAM moTA kAryo vacce paNa mArA AvA graMthazodhananAM nAnA kAryane svIkAryuM, te badala teozrInA upakArane to kyAreya bhUlI zakAya tema nathI ! nAdurasta deha chatAM tapAgacchAdhirAja pUjyapAdazrInA sAmrAjyavartI pU. sA. zrI rohitAzrIjI ma. nA ziSyaratnA viduSI pU. sA. zrIcaMdanabALAzrIjI ma. sAhebe sAyaMta prapha riDIMganuM kArya karI ApyuM che tathA jarUrI sUcano karyA che. te badala temano paNa AbhAra mAnuM chuM. A graMthonA vAMcana-ciMtana-mananamAM sauthI mahattvanI preraNA ane pIThabaLa mane mArA pUjya gurudeva viduSIratnA pU. sA. zrIcaMdrAnanAzrIjI ma. sA. taraphathI maLela che. teozrIe mAtra preraNA karI che, tema nahi paraMtu te mATe joIto samaya-sagavaDatA ane satata sahakAra ApI mane utsAhita rAkhavAnuM kArya teozrI taraphathI thayela che. temano upakAra to mArAthI kyAreya bhUlI zakAya tevo nathI. sAcuM kahuM to, A kArya mAruM nathI. samagra samudAyathI sahiyAruM thayeluM A kArya che. A kAryanI pAchaLa nAnAnAnA sAdhvIjI bhagavaMtonuM paNa aneka rIte yogadAna thayeluM che. sUtrasaMvedanA bhAga-1mAM huM jaNAvI cUkI chuM ke sUtronA karAyela A artho saMpUrNa nathI. ghaNA ghaNA artho haju A sUtro ane tenA eka eka padonA thaI zake che. vizeSajJo Avazyakaniyukti, lalitavistarAdi graMthonA mAdhyame tene vizeSa jANavAnI jijJAsA UbhI rAkhe. AmAM je koI artho karyA che, temAM kyAMya zAstraviruddha ayathArtha na lakhAI jAya te mATe zakya prayatna karyo che. Ama chatAM jJAnanI UNapa, abhivyaktinI anipuNatA Adi kAraNe sAva kSatimukta A lakhANa che tema to huM na kahI zakuM. zakya sarva kALajI rAkhavA chatAM ajJAna, pramAda ke abhivyaktinI aNaAvaDatanA kAraNe AmAM zrIvItarAganI AjJAviruddha je kAMI lakhAyuM hoya te mATe huM mithyAduSkRta mAMgu chuM ane anubhavI bahuzrutone prArthanA karuM chuM ke temanI dRSTimAM je kAMI kSati dekhAya to vinA saMkoce mane jaNAve. jethI bIjI AvRttinI veLAe tenA sudhArA zakya bane ! jena maracanTa sosAyaTI, rAjanagara. A. su. 15, vi. saM. 2059 paramaviduSI prazAMtamUrti pUjyapAda sA. zrIcaMdrAnanAzrIjI ma. sA. nA ziSyA - sA. prazamitAzrIjI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA bhA. 1 - prathama AvRttinA prakAzakanA haiyAnI vAtanA aMzo - mokSamArga upara cAlavA mATe ja pU. sAdhvIjI bhagavaMte amone sUtronA artha karAvyA hatA. teozrIe sUtrArthanuM jJAna mAtra zabdathI nahotuM karAvyuM, arthanuM jJAna mAtra mAhitI mATe nahotuM ApyuM, paraMtu Avazyaka kriyA dvArA AtmAne kema nirmaLa banAvavo te zIkhaDAvavA ApyuM hatuM. teozrI haMmezA kahetA ke, A sUtrArthanA jJAna dvArA tamAre kriyA karatAM kevA bhAvo karavA, kevI saMvedanAono anubhava karavo te khAsa samajavAnuM che. temanuM lakSya haMmezA kriyAne AtmalakSI banAvavAnuM rahetuM. kriyA pUrve AtmazuddhinuM ke mokSaprAptinuM praNidhAna thAya to ja kriyA suyogya bane - ema teozrI vAraMvAra kahetA. paNa... mokSaprAptinA praNidhAnapUrvakanI kriyAo batAvavI kaI rIte, te amArI muMjhavaNano viSaya hato. | muMjhavaNano ukela sAme hato, paraMtu kSayopazamanI alpatAne kAraNe mane to vadhu mUMjhavaNa thatI hatI ke; huM A arthane yAda kaI rIte rAkhyuM ane ene kriyA karatA kaI rIte upasthita karuM ? tethI pU. sAdhvIjIbhagavaMtane vinaMtI karI ke, Apa A arthanuM bhAvasabhara lakhANa karI Apo to ame enuM vAraMvAra paThana-manana karI zakIe ane - tenA AdhAre amAro prayatna paNa kaMIka saphaLa banI zake. kRpALu gurudeve amArI vinaMtIno svIkAra karI lakhANa taiyAra karI ApyuM. teozrIe jeTalI mahenata karI lakhANa karI ApyuM che, teTalI ke tethI adhika mahenata jo dharmakriyAmAM thAya to yatkiMcita RNamukta banI zakAya. A sivAya RNamuktino anya upAya jaNAto nathI. - pratyakSathI jeTaluM maLyuM che, tenI sAme lakhANathI prApta thatuM jJAna jo ke ghaNuM alpa che, to paNa A jJAna ghaNAne sankriyAmAM upayogI nIvaDaze, tema vicArIne ja meM A lakhANa prakAzita karavAno nirNaya lIdho che. A prakAzananA mAdhyame je jJAna mane maLyuM che, te jJAna aneka tattvajijJAsuAtmA sudhI pahoMce ane teo Ano vadhu lAbha uThAve te ja aMtaranI icchA che. saralAbena kiraNabhAI zAha "RSikiraNa", 12, prakRtikuMja sosAyaTI, zreyasa skUla pAse, amadAvAda-15 phona : 0620920 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 40 1. bhUmikA caityavaMdana zuM che? caityavaMdana dharmanA adhikArI koNa? 4 caityavaMdananA sUtra bhaNavAnA adhikArI koNa? bahumAnabhAvanA pAMca lakSaNo 8 vidhiparAyaNanA pAMca lakSaNo 10 ucita pravRtti karanAranA pAMca lakSaNo 11 caityavaMdanane yogya citta caityavaMdananA sUtro kevI rIte bolavA caityavaMdananA sUtro bhaNavAnI vidhi 15 2. sakalakuzalavalli sUtra paricaya mULa sUtra anvaya sahita zabdArtha sakalakuzalavallino vizeSArtha 18 "puSparAvartameghono vizeSArtha duritatimirabhAnuno vizeSArtha 21 kalpavRkSopamAnano vizeSArtha 22 bhavajalanidhipota'no vizeSArtha 23 sarvasaMpatti hetuno vizeSArtha ra4 | "sa bhavatu.... zAMtinAtha'no vizeSArtha 3. jagaciMtAmaNi sUtra sUtra paricaya mULa sUtra anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha ra9 | IcchAkAreNakano vizeSArtha 31 | jagaciMtAmaNi'no vizeSArtha 32 "jaga-nAha'no vizeSArtha 'jaga-guruno vizeSArtha "jaga-raphakhaNano vizeSArtha 34 rakSakanA traNa prakAro 34 jaga-baMdhavAno vizeSArtha : 39 "jaga-satyavAhano vizeSArtha jaga-bhAva viakabaNa'no vizeSArtha 37 "aDhAvaya-saMkavie sarvano vizeSArtha kampaTTa-viNAsaNano vizeSArtha 38 "appaDihaya-sAsaNIno vizeSArtha . 39 "cauvasaMpi jinavara jayaMtano | vizeSArtha kampabhUmihi - nicca viTANino vizeSArtha ' 41 jayau sAmiya... sabe vino vizeSArtha sattANavaI-sahassA... paNamAmino vizeSArtha 4. je kiMci sUtra sUtra paricaya mULa sUtra anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha je kiMciloeno vizeSArtha 48 jAI ... vaMdAmino vizeSArtha - 48 5. namoDaltha zuM sUtra sUtra paricaya mULa sUtra 18 | Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 117 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha namoDalyu Nano vizeSArtha cAra prakAranI pUjA "arihaMtANaM'no vizeSArtha bhagavaMtANano vizeSArtha AIgarANano vizeSArtha tisthayarANano vizeSArtha sayaMsaMbuddhANaM'no vizeSArtha purimANano vizeSArtha uttama puruSonA daza guNo 69. "purisa-sIhANano vizeSArtha 72 paramAtmA ane siMhanI tulyatA 72 purivara puMDarIyANaMno vizeSArtha 74 kamaLa sAthe paramAtmAnI sarakhAmaNI purisa-vara-gaMdha-handI "logumANano vizeSArtha 77 loganAhANano vizeSArtha 78 logaThiyANano vizeSArtha * 79 loga-IvANano vizeSArtha 81 logapajjo agarANano vizeSArtha 82 abhayadayANano vizeSArtha 84 bhagavad bahumAna e ja bhavanirveda 84 cakakhudayANano vizeSArtha "mammadayANano vizeSArtha mArgAnusArI jIvanAM traNa lakSaNo 89 saraNadayANano vizeSArtha bodiyANano vizeSArtha samyagdarzananA pAMca lakSaNo abhayAdi bhAvonI vividha prakAre vicAraNA dharmadayANano vizeSArtha 101 dhammadesavANano vizeSArtha 102 "dhammanAyagANano vizeSArtha 104 nAyakanA mukhya cAra guNo 104 dhammasArahINa'no vizeSArtha 100 dhama-vara-cAuraMta-cakkavaTTIrNano vizeSArtha 108 "appaDihaya-vara-nANadaMsaNa-dharANano vizeSArtha 109 viyaTTa-chaumANano vizeSArtha 111 jiNANe jAvayANano vizeSArtha 111 tiSNANe tArayANano vizeSArtha 112 "buddhANaM bohavANano vizeSArtha 112 "muttANuM moagANano vizeSArtha 112 "sabasUrNa savadarisarNano vizeSArtha siva... ThANe saMpattANano vizeSArtha 115 namo jiNANe, jiabhayANano vizeSArtha "je a AIA... vaMdAmino vizeSArtha 118 6. jAvaMti ceIyAI sUtra 119 sUtra paricaya 119 mULa sUtra 119 anvaya sahita saMskRta chAyA ane 120 jAvaMti... tirialoe ano vizeSArtha 120 7. jAvaMta ke vi sAha 122 sUtra paricaya mULa sUtra anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha "jAvaMta... mahAvidehe ano vizeSArtha 123 salvesi... virayANano vizeSArtha 125 zabdArtha 122 123 123 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 | 131 175 137 138 143 vizeSArtha 8. uvasaggaharaM sUtrA 127 dumbakhao...paNAmakaraNeNa sUtra paricaya 127 no vizeSArtha mULa sUtra 129 sarvamaMgala... zAsana anvaya sahita saMskRta chAyA ane novizeSArtha 17ra zabdArtha 10. arihaMtaIyANaM sUtra - 174 uvasaggahara... AvAsano sUtra paricaya ( 174 vizeSArtha mULa sUtra visara-phaliMga-maMta... uvasAmano anvaya sahita saMskRta chAyA ane . . vizeSArtha 134 zabdArtha 177 ciTTI... duSpa-dogacceno arihaMtaceIyANa karemi kAussagga' vizeSArtha no vizeSArtha 176 'tuha samma... ThANano vaMdaNavattiyAono vizeSArtha 178 vizeSArtha pUaNavariyAeno vizeSArtha 179 Ie saMthuo... jiNacaMdano sakAravattiyAe' no vizeSArtha 179 vizeSArtha "sammANavattiyAono vizeSArtha 181 9. jayavIyarAya sUtra borilAbhavattiyAono (prArthanA sUtra) 182 sUtra paricaya nisavasaggavattiyAono mULa sUtra 145 vizeSArtha 184 anvaya sahita saMskRta chAyA "saddhAno vizeSArtha 185 ane zabdArtha mehAeno vizeSArtha 187. "jayavIrAya. bhayavaM'no dhIIe'no vizeSArtha 188 146 "dhAraNAe'no vizeSArtha, 190. bhavaniaono vizeSArtha 150 aNupehAeno vizeSArtha 192 maggANusAriyAno vizeSArtha 15ra vaThThamANIe)no vizeSArtha IkraphalasiddhIno vizeSArtha 153 ThAmi kAussaggano vizeSArtha 194 logaviruddhaccAono vizeSArtha 157 11. kalyANakaMdaM sUtra lokaviruddha kAryono vizeSArtha 150 sUtra paricaya 195 gurujanapUno vizeSArtha 159 mULa sUtra 196 parasthakaraNe cIno vizeSArtha 130 anvaya sahita saMskRta chAyA ane "suhagurujogono vizeSArtha 10ra zabdArtha 97 'tavayaNa sevaNAno vizeSArtha 105 kalyANakaMda aNIdano AbhavamakhaMDAno vizeSArtha 135 vizeSArtha : 198 vArijjaI... tuha calaNArNano pAse payAsa... sividdhamANano vizeSArtha 167 | vizeSArtha 199 143 145 vizeSArtha 193 : 15 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 202 233 240 14. 2pa1 apAra-saMsAra... pattAno puphakharavara-dIva. namaMsAmino vizeSArtha vizeSArtha 231 'siva riMtu suphIsA no tama-timira. mohajAlIno vizeSArtha vizeSArtha sarve niNaMda... visAlakaMdAno jAI jarA... kare pamAyano vizeSArtha vizeSArtha nivANa-mage varajANa kapaMno "siddha bho!... vadhuno vizeSArtha vizeSArtha 244 paNAsiyAsesa kuvAIdaIno "suasta bhagavao... vizeSArtha . kAussaggano vizeSArtha 250 maya jINArNa saraNe buhANano siddhANaM buddhANaM sUtra vizeSArtha sUtra paricaya 251 namAminicce tijagappahANano vizeSArtha rapara mULa sUtra ' anvaye sahita saMskRta chAyA ane kuMdiyuM gokhIra... pasatyAno zabdArtha 253 vizeSArtha "siddhANaM buddhANaM . 12. saMsAradAvAnala stuti sava siddhANaMno vizeSArtha 254 sUtra paricaya " - 210 jo devANa mahAvIrano mULa sUtra vizeSArtha 257 anvayArtha Ikko vi... nAri vAno saMsAradAvAnala... dhIraMno vizeSArtha vizeSArtha urjitasela-siha re ... bhAvAvanAma... padAni tAnino namaMsAmino vizeSArtha raka0 vizeSArtha ' 218 "cAri aTTa ... mama disaMtuno bodhAgAdhaM.... seteno vizeSArtha 219 | vizeSArtha AmUlAlola-dhUlI... devI sArano 15. veyAvaccagarANaM sUtra 264 vizeSArtha sUtra paricaya 13. puphakharavaradI sUtra mULa sUtra sUtra paricaya 227 anvaya sahita saMskRta chAyA ane mULa sUtra 229 zabdArtha 265 anvaya sahita saMskRta chAyA ane "vaiyAvaccagarANe kAussagnano 229 vizeSArtha 235 16. caityavaMdananI vidhi : 269 , 11 262 223 234 zabdArtha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdarbha graMthasUci graMtha kartA karmagraMtha-1, 2 caityavaMdana mahAbhASya dharmasaMgraha dazavaikAlika sUtra prabodhaTIkA paramateja yogazAstra zrAddha pratikramaNa vadArU vRtti sUtrArtha vicAraNA lalItavistarA caityavaMdana bhASya adhyAtmasAra uvasaggahara stotra zrI devendrasUri sirisaMta sUri pU. mAnavijayajI zrI zayyabhavasUri amRtalAla kALIdAsa pU. bhuvanabhAnusUri pU. hemacaMdrAcArya . zrI devendrasUri zrI praviNabhAI mAtA zrI haribhadrasUri zrI devendrasuri. mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI zrI jaina sAhitya vikAsa maMDaLa graMtha viSaya ' | sUtra krama - 11 12 - 25 26 - 32 sUga saMvedanA -1 sAmAyikanA sUtro sUtra saMvedanA - 2 caityavaMdananA sUtro sUga saMvedanA - pratikramaNanA sUtro, sUra saMvedanA -4 vaMditu sUtra sUra saMvedanA -5 Ayariya uvajajhAethI sakalatIrtha sudhInA sUtro sUtra saMvedanA -1 | pratikramaNanA hetu, pauSadhanAM sUtro, vidhi ane hetu, paccaMANanA sUtro * sUtra saMvedanA - 7 | | saMtika, sakalArvata, snAtasyA, zrAvaka aticAra, ajita zAMti, moTI zAMti | 34 - 47 48-para pa3-58 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA sRSTi upara sauthI moTo upakAra arihaMta paramAtmAno che. arihaMta bhagavaMte jo sanmArganI sthApanA karI na hota to A jagatamAM koI jIva thoDuM paNa sukha prApta na karI zakyo hota. jagatanA jIvo bAhya ke aMtaraMga je koI paNa sukha anubhave che, temAM eka mAtra kAraNa che - pratyakSa ke parokSa rIte karelI bhagavaMdu vacananI ArAdhanA bhagavAnanAM sarva vacano duHkhanA kAraNabhUta rAga-dveSa Adi doSonuM darzana karAve che ane sukhanA sAdhanabhUta samatA Adi guNonI prApti mATe prayatna karAve che. samatAne sAdhI ApanArAM hitakArI vacanonI upekSAne kAraNe ja jagatanA jIvo anAdikALathI duHkhI thaI rahyA che. paramAtmazAsananAM pratyeka anuSThAno samatAne parama lakSya banAvI te mArge gati karavAmAM sahAyaka bane che. samatAne siddha karavAnA paramAtmAe anekavidha upAyo batAvyA che. temAM sauthI mahattvano upAya sAmAyika che. te sAmAyika zuM che ? kaI rIte karavuM joIe vagere vigato "sUtrasaMvedanA bhAga[1mAM jaNAvI che. sAmAyika jevAM zubhAnuSThAno darzAvavA dvArA arihaMta paramAtmAe ApaNA upara je ananya upakAra karyo che, te upakAranA smaraNArthe, temanAmAM rahelA guNone svamAM pragaTAvavA mATe tathA teonAM vacananA pAlananA sAmarthya mATe temane punaH punaH vaMdanA karavAmAM Ave che jene sAmAnyathI caityavaMdana kahevAya che. A caityavaMdana zuM che ? te koNa karI zake ? te mATe kayA sUtronI jarUra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. * sUtrasaMvedanA-2 paDe? tenA artha ane bhAvArtha zuM ? te sUtro bolatA kevI saMvedanA thavI, joIe ? vagere vigato have A "sUtrasaMvedanA bhAga-ra'mAM jovA maLaze. caityavaMdana zuM che ? : zrI arihaMtaparamAtmAnA aMtaraMga ane bAhya lokottara svarUpane oLakhI, tenuM samyagU prakAre jJAna meLavI, temanA viziSTa guNone prApta karavA, te guNonI najIka javA, te guNo sAthe tAdAtma bhAva keLavavA, paramAtmA pratyenA Adara ane bahumAnapUrvaka teonA vaMdana mATe karAtI mana-vacana-kAyAnI vidhipUrvakanI zubha pravRtti e ja caityavaMdana che. arihaMtaparamAtmAnA lokottara svarUpane jaNAvavA gaNadhara bhagavaMtoe namotyu ' Adi sUtranI racanA karI che. A sUtranA zabdone AtmasAt karI arthanI vicAraNA karatAM sAdhaka jema jema caityavaMdananI kriyAmAM AgaLa vadhe che, tema tema paramAtmAnA eka eka guNo tenI najara samakSa taravaravA lAge che. paramAtmAnA paropakAritA, vItarAgatA, sarvajJatA, mArgadazakatA, anaMta karUNA, aciMtya sAmarthya Adi guNo pratye sAdhakano bahumAnabhAva vadhe che. A paramAtmA ja mArA parama sukhanuM sAdhana che, tema tene spaSTa samajAya che. AnA kAraNe ja tene paramAtmA pratyenI aMtaraMga prIti pragaTe che. sAmAnya vyakti sAthenI maitrI ke prIti paNa jo AnaMdadAyaka hoya to traNa jagatanA nAtha, mahAkarUNAnA sAgara, anaMta guNonA mAlika paramAtmA sAthenI prIti keTalI AnaMdadAyaka hoI zake ! te to je mANe te ja jANe. AvA AnaMdane mANanArA ane jANanArA pU. AnaMdaghanajI mahArAjA kahe che ke "RSabha jinezvara prItama mahAro, ora na cAhuM re kaMta, riyo sAhiba saMga na parihare, bhAMge sAdi anaMta." "he kaSabhadeva prabhu ! Apa ja mArA sAcA priyatama cho. have A duniyAmAM huM bIjA koI patine IcchatI nathI. kema ke, anya patino saMga kyAre chUTe te khabara paDatI nathI. jyAre te svAmI ! tuM ekavAra rIjhe ane mArA-tAro saMbaMdha baMdhAI jAya to te saMbaMgha sAdi anaMtakALa sughI chUTato nathI. eTale tArA viyoganuM du:kha mATe kadI bhogavavuM paDatuM nathI." Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA prItinA mArge AgaLa vadhatAM mumukSune bhagavAna pratye ananya bhakti jAge che. paramAtmAnI bhakti sabhara citta te paLomAM ekadama svastha ane zAMta bane che. citta zAMta banatAM prabhunAM vacano sAthe anusaMdhAna sadhAya che. temAMthI vacanAnusArI pravRtti thAya che ane vacanAnusArI pravRttimAM AgaLa vadhatAM dhyAtA evo sAdhaka dhyeya svarUpa paramAtmA sAthe ekAkAra bane che. bhaktinI A paLomAM sAdhaka je Atmika sukhanI anubhUti kare che, te avarNanIya hoya che. anubhavano A AnaMda zabdathI kahevo zakya nathI. chatAM anubhUtinI te paLomAM mahApuruSone kevo AnaMda haze, tenI sAkha temanA mukhamAMthI sarI paDelA zabdo ja pUre che. "hama magana bhaye prabhu dhyAnameM, dhyAnameM dhyAnameM bAnameM; bisara gaI duvidhA tana-manakI, acirAsuta guNa gAnameM; harihara brahma puraMdara kI ddhi, Avata nahi kou mAnameM; cidAnaMdakI moja macI che, samatArasa ke pAnameM.... hama magana bhaye..." paramAtmA sAthe baMdhAyelo Avo saMbaMdha te lokottara saMbaMdha che. laukika saMbaMdhathI TevAyelA, rUpa ane rUpiyAmAM Asakta thayelA AtmAo mATe to AvA saMbaMdha bAMdhavAnI vAta to dUra rahI, paNa teo AvA saMbaMdhane samajI paNa nathI zakatA, paraMtu jeo saMsArathI virakta banI ane AtmAne abhimukha thaIne Atmika AnaMdane mANavA ja caityavaMdananI kriyA karatA hoya, teo A kriyAnA mAdhyame paramAtmA sAthe tAdAtya sAdhI Atmika sukhane pAmI zake che. AthI ja devacaMdrajI mahArAjAe RSabhadeva bhagavAnanA stavanamAM kahyuM ke - "prIti anaMtI para thakI je toDe te joDe eha re..." anAdikAlIna jaDanI prItine kAraNe sAdhaka AtmAone paNa prAraMbhika kakSAmAM . to paramAtmA sAthe tAdAtma keLavavAmAM ghaNA avarodho UbhA thAya che. paraMtu samajapUrvaka sAdhaka jema jema te jaDa pratyenI Asaktine ghaTADe che, vairAgyAdi guNone keLave che, tema tema paramAtmA sAtheno nAto saghana banato jAya che. jagata sAthenA tenA saMbaMdho nabaLA paDe che. cittamAM uThatI vRttio zAMta thatI jAya che ane dhIme dhIme sAdhaka paramAtmAnA guNonI upAsanArUpa bhaktimAM AgaLa vadhe che. bhaktinI amUlya paLomAM te sva-parano bheda bhUlI jAya che. yatkiMcit paNa paramAtmA sAthe abheda bhAvane sAdhato sAdhaka AtmAnubhUtino mahAAnaMda mANI zake che. AtmAnubhUtinA A AnaMdane te jANe che, mANe che, paNa koIne kahI zakato nathI. mATe ja pU. upAdhyAyajI mahArAje kahyuM che ke - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sUtrasaMvedanA-2 "prabhu guNa anubhava rasa ke Age, Avata nahIM kou mAnameM... jinahi pAyA tinahi chipAyA, na kahe kou ke kAnameM; tAlI lAgI jaba anubhavakI, taba samaje kou sAnameM." nizcayanayanI apekSAe A rIte dhyeyanI sAthe dhyAtAnI je ekarUpatA te ja vAstavamAM caityavaMdana che. paramAtmAnI AvI bhakti prApta thatAM sAdhaka satata surakSitatAno anubhava kare che. AthI ja eka kavie kahyuM che ke, "nirbhaya have huM chuM, nADa che tuja hAthamAM." eka kSaNa paNa AvI sthitino anubhava karanAra sAdhakanuM aMtaHkaraNa nirbhaya, niriha (icchA vagaranuM) ane nirAkuLa banatuM jAya che. tene AtmAparamAtmA sivAya kyAMya AnaMda dekhAto nathI. karmakRta jagatanA nATakanuM te mAtra pAtra hovAthI tene temAM rAga-dveSa, harSa-zoka, yaza-apayazanA dvaMdva rahetAM. nathI. niha~ AnaMdano te anubhava karI zake che. caityavaMdananuM A vAstavika phaLa che. jenuM varNana karatAM mahAmahopAdhyAyajIe kahyuM che- - "bhakta vatsala prabhu karUNA sAgara, caraNa zaraNa sukhadAI." "jasa kahe dhyAna prabhu kA dhyAvata, ajara amara pada pAI," 'dvandva sakala mITa jAI'.... sakhIrI Aja AnaMda kI ghaDI AI." caityavaMdana dharmanA adhikArI koNa ? : jagatanA bhAvothI para thaI paramAtmA sAthenA tAdAtmyane sAdhavAnuM kArya saheluM nathI. mATe ja A kArya sarve karI zakatA nathI, paraMtu dezivarati1 Adi guNasthAnakane pAmelA mahAsAttvika samyagdaSTi jIvo ja vAstavika 1. Dresa sabbe ya tA, niyameLeto parittiLo hopha | rUTararsI vImitta, phattu vviya chepha pharjIti rU|| je desaviraijuttA, jamhA iha vosirAmi kArya succai viraie imaM tA sammaM ciMtiyavyamiNaM / / 13 / / yogaviMzikA 2. samyagdaSTi : vastunA yathArtha svarUpane jeo jANIne zraddhA kare che, tene samyagdaSTi kahevAya che. samyagdaSTi AtmA saMsArane yathArtharUpe jANI zake che; AthI ja asAra saMsAra upa2 tene abhAva thAya che ane saMsAranA yathArtha svarUpane jaNAvanAra vItarAgaparamAtmA pratye temanI bhaktinI bhAvanA jAge che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA rIte paramAtmA sAthe ekAkAra banI zake che, AthI nizcayanayathI teo ja caityavaMdana karavAnA mukhya adhikArI che. paramAtmAnA guNomAM teo ja TharI zake jene paramAtmAnA guNonuM yathArtha jJAna hoya, jJAna paNa mAtra buddhinA staranuM nahi, paraMtu AMtarika pratItipUrvakanuM hovuM joIe. mithyAdaSTi jIvo paramAtmAnA guNone A rIte jANI ke anubhavI zakatA nathI, to teo bhakti to kaI rIte karI zake ? tethI paramAtma bhakti karavA paramAtmAnA jarUrI guNone yathArtha rUpe jANavAnI zaktirU5 samyagdarzana jarUrI che. vaLI, samyagdaSTi jIvo paNa cAritramohanIyakarmanA udayavALA hoya to teo potAnAM mana, vacana, kAyAne bAhya bhAvomAM jatA aTakAvI paramAtmabhAvamAM lIna thavArUpa guptinA pariNAmavALA thaI zakatA nathI. guptinA pariNAma mATe cAritramohanIyakarmanA kSayopazamanI jarUra paDe che ane te virativaMta jIvomAM ja AvI zake che, AthI mana-vacana-kAyAne sthira karI paramAtmAnA guNo sAthe tAdAtya sAdhavAnuM sattva viratidharamAM ja hoya che. AthI nizcayanayathI caityavaMdana dharmanA adhikArI viratidhara samyagdaSTi jIvo ja che. apunabaMdhaka ane avirata samyagdaSTi jIvomAM viratinA AvA pariNAmo hotA nathI tethI teone nizcayanaya caityavaMdananA adhikArI tarIke svIkArato nathI. Ama chatAM paNa AvA jIvonuM mithyAtva nabaLuM paDyuM hoya che ane kAMIka aMze nAza paNa pAmyuM hoya che tethI temanuM mana paNa bAhya ane atyaMtara saMsArathI kAMIka aMze virakta banyuM hoya che. teomAM paNa zuddha AtmasvarUpane pragaTa karavAnI jhaMkhanA jAgI hoya che. A bhAvanAne phaLIbhUta karavAno upAya paramAtmAnA vacanamAM che. evuM teo jANe che. AthI ja teone paramAtmA pratye bhakti ane bahumAnabhAva . nizcayanaya paramArthane - vastunA yathArtha svarUpane jonAra naya te nizcayanaya che. jema ke, sAdhunA vezamAM rahela sAdhumAM paNa sAdhutA hoya to ja A sAdhu che, tema nizcayanaya kahe che. 4. mithyAdaSTi : je vastu jevI che tevI jeo joI zakatA nathI, heya-upAdeyAdino viveka karI zakatA nathI, tene mithyAdRSTi kahevAya che. bhautika sukhasAmagrI sadA rahetI nathI ane sukha paNa ApI zakatI nathI. Ama chatAM tene mithyASTi jIva zAzvata sukha ApanAra mAne che. tathA sadA sukha ApanAra kSamAdi guNo ane tene prApta karAvanAra deva-guru-dharma pratye upekSA kare che. A ja tenuM mithyAtva che. 5. apunabaMdhaka je AtmA mithyAtva mohanIya karmanI utkRSTa sthiti (ane rasa) have pachI bAMdhavAno nathI, te apunabaMdhaka kahevAya che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 pragaTe che. bodhanI sUkSmatAnA abhAve ane cAritra mohanIyanA tevA prakAranA udayane kA2Ne teo saMpUrNapaNe zAstrAnusArI kriyA karI zakatA nathI. chatAM teonI A AbhyAsika kriyAne vyavahAranaya mAnya rAkhe che ane tethI ja A naya apunarbaMdhakAdi jIvone paNa caityavaMdananA adhikArI tarIke svIkAre che. apunarbaMdhaka jIvone sthUla rIte ane avirata samyagdaSTine sUkSma rIte paramAtmAnA guNonuM jJAna che, guNavAna evA paramAtmA pratye samaja pramANe bahumAnano pariNAma paNa hoya che. AthI guNanA bahumAnasUcaka temaNe karela caityavaMdananI kriyA saphaLa thAya che. te sivAyanA jIvo ke, jemane bhagavAnanA guNonI parakha ke, bhagavAnanA guNo pratye bahumAnano pariNAma paNa nathI teonI caityavaMdananI kriyAne pU.. A. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe lalitavistarA graMthamAM mAyAcAra - eka prakAranA ADaMbararUpa kahI che, kema ke, caityavaMdananI A kriyA guNanA bahumAna bhAvane sUcavanArI kriyA che. guNa pratye bahumAnanA pariNAma vinA bahumAna sUcaka evA caityavaMdananA sUtronuM uccAraNa sUkSma dRSTithI jotAM mAyAcAra svarUpa ja banI rahe che. jo ke A vAta nizcayanayanI che. nizcayanayane mAnya evA adhikArane jeo pAmI zakyA nathI, tevA sAdhake A vAta sAMbhaLI gabharAI na javuM. bhagavAna pratye bahumAnabhAva nathI, mATe amArI kriyA mAyArUpa che, tema mAnI kriyA karavAnuM choDI paNa na devuM, paraMtu paramAtmAnA guNonI parakha thAya, temanA pratye bhakti ane bahumAnano pariNAma vadhato jAya te mATe suyogya guru pAse arihaMtanI oLakha karAvanArAM 'namottha chuM' Adi sUtro ane tenA artha sAMbhaLavA, sAMbhaLyA pachI tenA upara khUba UMDuM ciMtana karavuM, vAraMvAra tenuM parizIlana karI AtmAne te bhAvothI bhAvita karavA satata prayatna karavo. te bhAvo mATe hRdayapUrvaka paramAtmAne ja prArthanA karavI ane samyag caityavaMdana karavAnI bhAvanAthI ja tenA abhyAsarUpe vAraMvAra caityavaMdana karavuM. A rIte vAraMvAra caityavaMdana karavAthI dhIme dhIme mohanIya karma nabaLuM paDe che. bodhanI nirmaLatA prApta thAya che ane paramAtmAnA guNonI oLakha vadhu gADha thatI jAya che. pariNAme kriyA karatAM karatAM sUkSmabhAvo sudhI pahoMcI zakAya che ane kriyA karavAnA saMskAro paDe che. tethI prabhu sAthe tAdAtmya sAdhavAnA AzayathI svaccha aMta:karaNathI * mana-vacana-kAyAnI zaktino pUrNa upayoga karI caityavaMdanano abhyAsa cAlu rAkhavo, paNa kadI caityavaMdana karavAnuM choDI to na ja devuM. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA caityavaMdananI kriyA sArI karavAnI bhAvanA hovA chatAM jeo tathA prakAranA mohanIyAdi karmanA prabhAve sAruM caityavaMdana karI zakatA nathI, tevA AtmAonuM A caityavaMdana kaMIka aMze zabdane anurUpa bhAvavALuM na hovAthI mAyArUpa che, chatAM A bhAva sudhI pahoMcavAno teno satata prayatna, te mATe caityavaMdana dvArA karAtI mahenata, mAyAnA saMskArone ghaTADe che, jJAna kare che ane mAyAnA doSane niranubaMdha banAve che. mATe AvA bhAvavALAe paNa caityavaMdana karavAnuM to cAlu ja rAkhavuM joIe. kemake, enAthI prabhunA guNo pratye bahumAnabhAva pragaTa thAya che. kriyA choDI devAthI to kyAreya bhAva AvavAno nathI. caityavaMdananAM sUtra bhaNavAnAM adhikArI koNa ? : paramAtmAnI bhakti svarUpa caityavaMdananI kriyAne samyaka ane bhAvapUrNa banAvavA mATe te sUtro ane tenA artha jANavA anivArya che. AthI e paNa jANavuM paDaze ke, A sUtro. ke artha bhaNavA mATe yogya adhikArI) koNa che ? " prastutamAM caityavaMdanano adhikAra hovAthI caityavaMdananAM sUtro bhaNavA mATenA adhikArInI vicAraNA karavAmAM Ave che, paraMtu koI paNa sUtra bhaNavuM hoya ke koI paNa dharmakriyA saMbaMdhI jJAna meLavavuM hoya to yogyatAno vicAra karavo ati jarUrI che, kema ke, yogyatA meLavyA vinA uttama vastunI prApti saphaLa to nathI thatI, paraMtu koIka vAra anartha paNa Ubho kare che. A yogyatAne - jaNAvatA pUjyapAda AcArya haribhadrasUrIzvarajI mahArAje lalitavistarA' graMthamAM nIcenAM traNa lakSaNo jaNAvyAM che. (1) arthI, (2) samartha, (3) zAstrathI aniSiddha 1. arthI arthI eTale prayojanavALo. te te kriyA karavAnI abhilASAvALo. dhirma, artha, kAma ane mokSa puruSArthamAM je dharma puruSArthane ja vadhu mahattva ApanAro .. 6. arthI samarthaH zAstreNAparyudasto dharme'dhikriyate, iti vidvatpravAdaH, dharmazcaitatpAThAdi, kAraNe kAryopacArAt / yadyaivamucyatAM ke punarasyAdhikAriNa iti ? ucyate, - etadbahumAnino, vidhiparA, ucitavRttayazca / arthI = dharmAdhikArI prastAvAt tadabhilASAtirekavAn samartho = nirapekSatayA dharmamanutiSThanna kuto'pi tadanabhijJAd bibheti zAstreNAparyudastaH = Agamena apratikuSTaH / sa ca evaM lakSaNo ya : (1.) trivargarUpapuruSArthacintAyAM dharmameva bahumanyate, (2) dattoparanovorvidhAro, (3.) brAhmaNAdisvavarNocitavizuddhavRttimAMzceti - lalitavistarA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 hoya, te jIva dharmano arthI kahevAya che. AvI ja rIte, zAstrakAroe sUtra bhaNavAno arthI tene kahyo che, 1. je sUtra prarUpaka guruno vinaya karanAra hoya, 2. samyag prakAre gurubhagavaMta pAse te te sUtrAdine jANavA mATe Avelo hoya ane 3. je vAta na samajAya tene jijJAsAvRttithI pUchato hoya. 2. samartha : samartha hovuM eTale sakSama hovuM. anuSThAna mATe zAstramAM je vidhi batAvI hoya te vidhinA pAlananI kSamatA ane tatparatAvALA hovuM. vidhimArganA sevanamAM dRDha rahI loka zuM kaheze teno vicAra na karavo. vaLI te mArganuM sevana karatAM kyAreka abudha ke adharmI evA svajano aNagamo vyakta kare ke aziSTa ane ajJAnI loko niMdA kare to tenA bhayathI Atmahitakara kriyAno tyAga na karavo, paraMtu te sarvanI upekSA karI, zAstravidhi anusAra kArya karavA tatpara rahevuM A ja samarthatA che. 3. zAstrathI aniSiddha : jene zAstrakAroe dharmAcaraNa mATe ayogya gaNyo hoya te zAstrathI niSiddha kahevAya. zAstrakAro kahe che, jeo potAnA kuLane kalaMka lAge, potAnA AtmAnuM ahita thAya tevuM Alokra paraloka viruddha kArya karanAra AtmAo dharma mATe ayogya che. kema ke, AvA AtmAone dharmanuM pradAna karavAthI tenA nimitte dharmanI niMdA thavAnI zakyatAo che. AthI dharma karanAra AtmA potAnA kuLane je ucita hoya te prakAre ja jIvana vyavahAra karanAra joIe. sUtra bhaNavArUpa dharmanA adhikArI mATe arthI-samartha ane zAstrathI aniSiddha evAM je lakSaNo batAvyAM, te tevA jIvomAM ja ghaTe ke, jemane sUtrAdi pratye bahumAnano pariNAma hoya, jemanAmAM sUtra ane artha bhaNavAnI zAstramAM batAvelI vidhinuM pAlana karavAnI tatparatA hoya ane jeno jIvana vyavahAra aucityapUrNa hoya. jagatamAM paNa jovA maLe che ke, je jIva jeno arthI hoya te jIva tenA pratye bahumAnabhAvavALo hoya ja che. vaLI te kArya mATe samartha te ja jIva kahevAya che ke, jenAmAM kArya je rItathI thatuM hoya te prakAre karavAnI tatparatA hoya. uparAMta kArya mATe niSedha paNa teno ja karAto nathI ke, jeno anya vyavahAra paNa yogya dekhAto hoya. sUtrAdi dharma pratye ApaNA haiyAmAM bahumAnano pariNAma che ke nahIM, tenI coksAI mATe zAstrakAroe nIce mujaba tenAM pAMca lakSaNo batAvela che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA bahumAnabhAvanAM pAMca lakSaNo: 1. tatkathAprIti eTale caityavaMdananI kathA pratyenI prIti. je vyaktine, je vastu pratye bahumAnabhAva hoya che, te vyaktine te vastunI kathA-vAto karavAmAM kadI kaMTALo Avato nathI, tema caityavaMdananAM sUtro bhaNanAra ke caityavaMdananI kriyA karanArane paNa caityavaMdananAM sUtra ke arthaviSayaka vAta karatAM thAka ke, kaMTALo na Ave paNa AnaMda Ave to samajavuM ke, tene caityavaMdanAdi pratye bahumAna che. AvA bahumAnavALo caityavaMdanano arthI kahevAya che. 2. niMdAnuM azravaNa : eTale caityavaMdana saMbaMdhI niMdA na sAMbhaLavI. je vastu game che, tenI koI niMdA kare to te zabdo sAMbhaLavA gamatA nathI, tema caityavaMdana ke tenAM sUtro pratye bahumAnavALA AtmAo paNa caityavaMdana, caityavaMdana batAvanAra ane karanAra ke tenAM sUtraviSayaka niMdA sAMbhaLI zakatA nathI. - 3. niMdaka upara dayA : caityavaMdananAM sUtro pratye bahumAnabhAvavALI vyaktine caityavaMdananI niMdA karanAra vyakti upara dayA Ave. e evuM vicAre ke - "Ane bicArAne AvI kiMmatI vastunI koI kadara nathI, AvI uttama - vastuthI A jIva vaMcita rahe che uparathI niMdA karI saMsAranuM paribhramaNa vadhAre che. Ane A sUtronI, A kriyAnI mahattA samajAya to sAruM.' A rIte te tenI bhAvadayA vicAre. 4. cittanyAsa eTale cittane caityavaMdananI kriyAmAM sthira karavuM. "je vastu game, tyAM mana bhame' - AvI lokokti che, te barAbara che. je vastu ke je vyakti jene gamI jAya che tene tenA cittane tyAM laI javA mahenata karavI paDatI nathI, paraMtu citta tyAM sthira thaI ja jAya che; tema caityavaMdananAM sUtra ke artha pratye bahumAnavALA AtmAnuM citta te te sUtro ane tenA arthamAM sahajatAthI sthira thAya che. 5. parA jijJAsA eTale zreSTha kakSAnI jijJAsA. ekavAra mana jyAM coMTyu taviSayaka aneka prazno manamAM UThe che, tenI mAhitI meLavavAnI IcchA sahaja thayA kare che. te ja rIte caityavaMdananAM sUtro pratye bahumAnavALA AtmAne paNa caityavaMdana viSayaka UMDuM jJAna meLavavAnI tIvra IcchA hoya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 jyAM arthIpaNuM hoya tyAM bahumAnabhAvane pragaTa karatAM A lakSaNo svAbhAvika jovA maLe che. A pAMca lakSaNo dvArA caityavaMdana upara ke caityavaMdananAM sUtro upara ane caityavaMdananuM anuSThAna batAvanAra arihaMta prabhu upara bahumAna che ke nahi te jANI pachI yogya AtmAone sUtrAdinuM pradAna karavuM joIe. sUtrAdi mATe samartha te jIva gaNAya che ke, jeo vidhimArgamAM parAyaNa hoya. sUtrAdi dharma mATe tame samartha cho ke nahi, tene jANavA mATe zAstramAM vidhiparAyaNanAM A pAMca lakSaNo jaNAvyAM che. vidhiparAyaNanAM pAMca lakSaNo : 1. guruvinaya : ISTa vastu jemanI pAsethI maLI zake ema hoya te vyakti pratye saMsArIjIvo ucita vinaya Adi vyavahAra karatA hoya che; tema samartha sAdhaka caityavaMdananA sUtra Adi jemanI pAsethI zIkhavA maLe che te sadguru bhagavaMto pratye ucita vinaya jALavato hoya che. 2. satkAla apekSA : eTale caityavaMdana karatAM tenA yogya kALanI apekSA rAkhavI. jagatamAM je vastu je kALe karavAnI hoya te vastuno arthI te kALe ja temAM prayatna karato hoya che; jema dhAnyano arthI varSAkAlamAM khetI mATe yatna kare che, te ja rIte caityavaMdananAM sUtro ke artha bhaNavAnI IcchAvALo AtmA paNa bhaNavA mATeno je suyogya kALa hoya te kALe ja bhaNavAnI IcchAvALo hoya arthAt akALe-asajhAyanA samaye adhyayana na kare ane kALe avazya adhyayana kare te satkAlanI apekSA che. A rIte samaya jALavanAra ja caityavaMdana mATe samartha gaNAya. 3. ucita Asana eTale besavA mATenI yogya mudrA. sUtra grahaNanI vidhimAM parAyaNa AtmAo, zruta grahaNa mATe je yogya Asana hoya, te Asana barAbara jALavatA hoya che. 4. yuktasvaratA : eTale caityavaMdananA sutrane uccAravAno yogya svara. vyavahArane jANanArA vyavahAramAM je prasaMge je rIte bolavuM yogya hoya te rIte ja bole che, tema vidhiparAyaNa AtmA paNa caityavaMdananAM sUtro hRsva, dIrgha, joDAkSara AdinuM dhyAna rAkhavApUrvaka asmalita Adi prakAre upayoga pUrvaka ane koIne bhaktimAM vighna na thAya ane potAnA bhAvo paNa jaLavAI rahe te rIte Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA uccasvare bolyA vagara ke gaNa gaNa karyA vagara gaMbhIra ane maMda svare bole che. 5. pAThopayoga : eTale sUtro bolatA hoya tyAre mana temAM ja parovAyeluM rAkhavuM. vidhiparAyaNa AtmAo caityavaMdananAM sUtro bolatA hoya tyAre temAM ja upayogavALA hoya, paraMtu te sivAya jyAM-tyAM upayogavALA hotA nathI. vidhiparAyaNa AtmAomAM A pAMca lakSaNo jovA maLe che. A lakSaNo dvArA sAmo jIva sUtrAdi mATe samartha che ke nahi tenI tapAsa karI tene sUtrAdinuM pradAna karAya che. 11 sUtrAdi dharma pratye bahumAnavALA AtmAo vidhimAM parAyaNa hoya che ane vidhimAM parAyaNa AtmA haMmezA Aloka ane paraloka saMbaMdhI kAryamAM potAnA aucityano vicAra karIne ja pravRtti karatA hoya che. sUtra grahaNa karanAra AtmAmAM AvuM aucitya che ke nahi teno nirNaya karavA zAstramAM ucita pravRttinAM A pAMca lakSaNo jaNAvyAM che. ucita pravRtti karanAranA pAMca lakSaNo : 1. lokapriyatA :nAnA-moTA sarva pratye ucita vyavahAra karanArane sau koI Icche che. tenI hAjarI saune AnaMdadAyaka bane che. AthI ja aucitya pAlana sarva guNomAM zreSTha guNa kahyo che. aucityapAlaka jIva ja lokapriya banI zake che. aucityaM paramaM bandhu, raucityaM paramaM sukham / dharmAdimUlamaucitya- maucityaM jana mAnyatA / / yogasAra - 5-11 artha : aucitya (guNa) e zreSTha bhrAtA che, aucitya zreSTha sukha che, dharmanuM mULa aucitya che ane aucitya ja lokamAnyatA prApta karAve che. aucityaM ye vijAnanti, sarva kAryeSu siddhidam / sarvapriyaMkarA ye ca te narA viralA jane / / yogasAra - 5-10 artha : sarva kAryamAM siddhi apAvanAra aucityane jeo jANe che ane jeo sarvanuM priya karanArA che, tevA manuSyo A lokamAM virala (thoDA) ja che. 2. aniMdita kriyA : aucityane samyag prakAre jANanArA AtmAo loka niMdAnuM kAraNa bane tevI hiMsA, parastrIgamanAdi pravRtti kadI karatA nathI. 3. saMkaTamAM dhairya : svaaucityane samajanAra AtmA ja seMkaDo vighno ke, saMkaTo Ave to paNa manamAM dhIraja rAkhI zake che ane pratikULatAmAM paNa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. sUtrasaMvedanA-2 manane prasanna rAkhI zake che. teo vighno AvatAM potAnA kartavyathI ke dharmathI leza paNa calita thatA nathI. dhIraja khoI vihvaLa banI javuM e eka anucita pravRtti che ane satvahInatAnuM pradarzana che. sattvahIna puruSo ja saMkaTamAM svakartavyano vicAra choDI parane gunegAra gaNe che. AvI adhIrAI ke sattvahInatA ucita pravRtti karanAra jIvamAM hotI nathI. 4. zaktipUrvakano tyAga : zakti anusAra tyAga karyA vinA aucityayukta jIvana jIvI zakAtuM nathI, AthI aucityasabhara jIva prAmANikapaNe potAnI zaktino vicAra karIne dharmano svIkAra kare che, tethI zaktithI uparavaTa jaIne : paNa koI kArya karato nathI ane zaktithI ochuM kArya paNa karato nathI. 5. labdhalazyatA : eTale lakSya nakkI karI te pramANe ja kriyA karavI. sAMsArika kSetramAM sarvatra jaNAya che ke, je vyaktinuM lakSya nakkI hoya che, te vyakti potAnA lakSyane anurUpa ucita kriyAo kare che. tevI ja rIte je vyaktinuM mokSaprAptinuM - zuddha AtmasvarUpane pragaTa karavAnuM lakSya nakkI hoya te ja vyakti sarvatra potAnA lakSyane anurUpa kaSAyane sparyA vagara ucita pravRtti karI zake che. mATe labdhalakSya vyakti caityavaMdanano adhikArI gaNAya che. zuddha caityavaMdana karavAnI icchAvALA dareka sAdhake A paMdare paMdara guNo prApta karavA avazya prayatna karavo joIe. ' caityavaMdanane yogya citta caityavaMdananA prAraMbha pUrve caityavaMdana kriyA yogya mAnasika sthitinuM nirmANa karavA sAdhaka vicAre ke, "arihaMtanI vaMdanA svarUpa A caityavaMdana ciMtAmaNiratna ane kalpavRkSathI paNa adhika che kema ke, ciMtAmaNiratna ane kalpavRkSa to parimita ane alpakAlina bhautika sukha ApI zake che. jyAre A caityavaMdanA to aparimita ane anaMtakALa rahenAra Atmika sukha Ape che. vaLI, paramAtmAne karelI vaMdanA sakaLa kalyANanuM kAraNa che. mithyAtvarUpI jaLathI bharelA ane aneka kumatarUpI jaLacara jIvothI vyApta A saMsArasamudramAM AmathI tema athaDAtA vikalponA vamaLamAM phasAtA, ApattinA khaDako sAthe athaDAtA, AyuSya paNa jyAM kSaNa-be kSaNamAM vinAza pAmI zake tevuM che, evA saMsAramAM manuSyapaNuM prApta karIne paNa ghaNAM jIvone je prApta thayuM nathI te paramAtmAnuM vaMdana mArA koI parama bhAgyodayathI Aje mane prApta Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA thayuM che. kharekhara Aje dhanya banyo chuM ! Aje huM kRtArtha thayo chuM. A jagatamAM karavA yogya kRtya hoya to A ja che, AnA sivAya kAMI ja karavA yogya nathI." caityavaMdananAM sUtro kevI rIte bolavAM : caityavaMdana karatAM pUrve aMtarane bhAvita karI, romAMcita banI sAdhaka traNa jagatanA guru evA paramAtmA para AMkha ane aMtarane sthira karI satata vRddhi pAmatA zubha bhAvapUrvaka asmalita Adi 17 guNathI yukta leza paNa doSa na lAge te prakAre caityavaMdanaviSayaka sUtro bole. sUtranA zuddha uccAraNa mATe anuyogadvAra nAmanA AgamagraMthamAM nimnokta 17 muddA dvArA prakAza pAtharavAmAM Avyo che, 1. siviravayaM (zikSitazIkhela) sUtra AdithI aMta sudhI zabdathI ane arthathI zIkheluM joIe. 2. ki (cita--sthira thayeluM) zIkhyA pachI bhUlAya nahi te mATe sUtra svAdhyAya dvArA hRdayamAM sthira kareluM joIe. 3. niye (nivamUkadhAraNAthI jIteluM) svAdhyAya karatI vakhate athavA koI bolavAnuM kahe ke tarata ja AdithI aMta sudhI akhaMDita ane akhkhalita rIte sUtra bolI zakAya te rIte taiyAra hovuM joIe. 4. mirca (mita--akSaronI saMkhyAthI mApeluM) sUtranA pado temaja guru-ladhu akSarasaMkhyA nizcitapaNe jANelI hovI joIe. 5. gharanAM (parinita--badhI rIte AtmasAt kareluM) sUtra AnupUrvI ane paccAnupUrvIthI vAraMvAra yAda karela temaja pahelethI, chellethI ke vaccethI ema game tyAMthI zarU karIne bolI zakAya e rIte taiyAra kareluM joIe. - temAM AnupUrvI eTale namo arihaMtANaM, namo siddhANe, namo AyariyANaM.. evo sIdho krama ane pazcAnupUrvI eTale namo AyariyANaM, namo siddhANaM, namo arihaMtANaM. ema UMdho krama. 6. nAma (nAmasama=potAnA nAmanI jema yAda rAkheluM) sUtrane potAnA nAmanI jema yAda rAkheluM hovuM joIe eTale ke, UMghamAMthI UThIne ke acAnaka , paNa bolI zakAya evI rIte yAda rAkheluM hovuM joIe. 7. vosama (ghoSasama=je akSarono jevo ghoSa hoya tevA ja ghoSathI spaSTa Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 - sUtrasaMvedanA-2 uccAraNa thavuM, udAtta, anudAtta ane svarita ema traNa prakAranA ghoSa che. gurue batAvyA pramANe udAtta, anudAtta, svaritanA yathokta uccAraNapUrvaka sUtroccAra zIkhavo joIe. 8. ahIvara (mahInAkSaraochA akSarovALuM nahi) sUtra pUrepUrA akSaro sAthe bolAtuM hoya, eka paNa akSara ocho na bolavo joIe. ' 9. magnavaraM (banatyakSara=adhika akSarovALuM nahi) sUtromAM hoya eTalA ja akSaro bolAtA hoya, eka paNa akSara vadhAre na bolAvo joIe.' 10. brAuddhavazvaraM (zavyAviddhAkSaramUADuM avaLuM maraDyA vinAnuM) ADIavaLI maraDIne mUkelI ratnamALAmAM ADA avaLAM thaI gayelAM ratnonI jema sUtranA akSaro ADA avaLAM karyA vagara sUtra vyavasthita rIte taiyAra kareluM joIe. 11. sarvArSi (masvaruta=smalanA rahita) jyAM aTakavAnI jarUra nathI tyAM jarA paNa aTakyA vinA, vacamAM e.. ... na thAya e rIte bolI zakAya tevuM hovuM joIe. 12. miyiM (miti=ekabIjAmAM maLyA vagaranuM) sUtranA akSaro ekabIjA akSaro sAthe maLI jAya, zuM bolAya che, tenI samaja na paDe evuM nahi, paNa sUtramAM badhA ja akSaro alaga alaga spaSTapaNe sAMbhaLI zakAya tevuM hovuM joIe. 13. vAstriya (satyAgraMDita khUba mArI macaDIne nahi bolAtuM) bIjAM sUtronI sarakhI dekhAtI gAthA ke padonI bheLaseLa vinAnuM, te ja sUtranI gAthA ke pada AgaLa pAchaLa thayA vinAnuM, krama jALavIne bolAvuM joIe. 14. pavipuvoi (pratipUrNasaMpUrNa) sUtramAM zabdo, akSara, mAtrA vagere hoya teTalAM badhAM pUrepUrAM ja bolAya, ekanuM eka pada vAraMvAra na bolAya tevuM joIe. 15. puchAyo (pratipUSa=udAtta Adi ghoSavALuM) svAdhyAya karatI vakhate udAtta, anudAtta, svaritanA ghoSapUrvaka bolAvuM joIe. ghoSasama padamAM sUtra bhaNatI vakhatanI vAta che, jyAre A padamAM svAdhyAya karatI vakhatanI vAta che, A taphAvata dhyAnamAM rAkhavo. 10. dovi_mu ( vipramu-gaLuM ne hoTha barAbara khullAM rAkhavA pUrvaka) ka-kha-ga vagere keya varganA akSaronuM uccAraNasthAna kaMTha che. eTale kekha-ga vagere akSaro nAkamAMthI nahi, paNa gaLAmAMthI ja bolAvA joIe. tevI ja Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA rIte tAlavya, mUrdhanya, datya ane okya varganA akSaro paNa potapotAnAM uccAraNa sthAnothI ja bolAvA joIe. bALaka ane bobaDA mANasanI bhASA jema samajAya nahi. tema sUtranA akSaronuM uccAraNa, gaLuM ane hoTha dabAvIne ke bhIDIne, zuM bolAya che enI kAMI samaja paDe nahi evI rIte karAya nahi, paNa gaLuM ane hoTha khullAM rAkhIne akSaro spaSTapaNe samajI zakAya evI rIte ja karavuM joIe. 17. guruvAyagovAye (guruvIyanopati=gurue Apela vAcanA(pATha) mujabanuM pAThAMtara karyA vinAnuM) sUtrapATha gurue Apela vAcanA mujabano ja hovo joIe. kAle, viNae vagere jJAnAcAranA sevanapUrvaka, sUtrapATha gurumahArAjanA mukhethI dhArelo ke lIdhelo hovo joIe. paNa kAne paDavAthI zIkhI levAyelo ke pustakamAMthI potAnI jAteM ja bhaNI lIdhelo ane pAThanA pheraphAravALo na hovo joIe. Ama sUtranuM uccAraNa 17 vizeSaNayukta karavuM joIe. caityavaMdananAM sUtro bhaNavAnI vidhi : caityavaMdana sUtranAM dareka padano artha karatAM pahelAM, te padanA pUrNa arthane samajavA mATe zAstramAM nIce jaNAvelA vyAkhyAnA cha lakSaNo ane sAta kAraNo (aMgo jANI levA) A cha prakArane khyAlamAM rAkhyA vinA koIpaNa sUtrano ke padano artha yathAyogya thaI zakato nathI. 1. saMhitA : padanuM spaSTa uccAraNa te saMhitA che. saMskRta-prAkRta bhASAmAM .banelAM sUtranA eke eka zabdo udAtta, anudAtta, svarita Adi prakAre bolavAnA hoya che. te bolatAM alanA Adi koI doSo na lAge tenI kALajI rAkhI bolavuM te saMhitA che. A sUtro kaI rIte bolavA te gurugamathI jANavuM jarUrI che. vinayapUrvaka guru pAsethI jANI, jo te ja rIte bolAya to bolanAra - ane sAMbhaLanArane pada zravaNakALamAM ja padano artha spaSTa thavA lAge che. 2. pada : je sUtranI vyAkhyA karavI hoya tenA eke eka padone chUTAM pADavAM te pada che. jema ke, "namoDaryuM je garihaMtA' no artha karatAM no, s, f, rahetA Ama dareka pado chUTAM pADavAM, te pada che. . 3. padArtha : chUTAM pADelAM te dareka padano yathAyogya artha vicAravo te padArtha che. jema ke, "namo' eTale namaskAra nyu eTale thAo ItyAdi. - 4. padavigraha : padamAM jo koI sAmAsika pada hoya to te samAsano vigraha karavo, sAmAsika pado chUTAM pADavAM te padavigraha che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 5. cAlanA : jijJAsAvRttithI prazna uThAvavo te cAlanA che. 7. pratyavasthAna : praznanA sacoTa samAdhAna dvArA padano tAtparyArtha jANavo te pratyavasthAna che. 16. sUtrano artha samajatI vakhate A chae lakSaNono temAM samAveza thavo joIe. A cha lakSaNonA jijJAsAdi 7 kAraNo darzAvyA che. A 7 aMgo vinA tAttvika rIte sUtranI vyAkhyA (artha) samajAtI nathI. tenA vinA kadAca sUtrano zAbda bodha thAya paNa sUtranA tAttvika bhAvo sudhI pahoMcAtuM nathI. te aMgo nIce pramANe che. 1. jijJAsA jANavAnI icchA. caityavaMdana karI mAre kayo bhAva pedA karavAno che e jANavAnI abhilASA te jijJAsA che. = 2. guru yoga = guru sAtheno saMbaMdha. yathArtha kahenArA, sva-52 zAstrane jANanArA, paropakAramAM rata, bIjAnA Azayane jANanAra evA samyag gurunI sAthe samyak saMbaMdha hoya to ja sUtranA bhAva sudhI pahoMcavAnuM jJAna maLI zake che. 3. vidhiparatA bhaNavAnI maryAdAo barAbara sAcavavI. jemake, guru pAsethI sUtronA artha zIkhatI vakhate mAMDalImAM vyavasthita besavuM. gurunuM Asana pAtharI ApavuM, sarvathA vikSepano tyAga karavo ane upayoganI pradhAnatA pUrvaka gurune sAMbhaLavA; e artha jANavAnI vidhi che. = = samyak jJAnanI sthiratA. A jJAna kutarkathI rahita 4. bodhanI pariNati ane mArgAnusArI buddhithI yukta hoya. = = 5. svairya = jJAnanI samRddhinuM abhimAna na hoya. bIjAnI mazkarI na hoya, vivAdano tyAga, azabuddhivALAnI buddhimAM bheda = muMjhavaNa na UbhI kare. 6. tathA uktakriyA je pramANe zAstramAM kahyuM hoya te pramANe kriyA kare. 7. alpa bhavatA = alpa eTale ke carama pudgalaparAvarta rUpI kALanI aMdara ane bhava eTale saMsAra. je vyaktino saMsAra ATalo ocho hoya tene alpabhavI kahevAya. Avo alpabhavI AtmA ja sUtronA arthane AtmasAt karI zake che. je vyaktimAM A aMgo hoya te sUtronA arthanA tAtparya sudhI pahoMcI zake che. tenAmAM jJAna pariNAma pAme che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalakuzalavalli sUtra sUtra paricaya : - A stotra koNe banAvyuM, kyArathI caityavaMdanamAM bolAvAnuM zaruM thayuM, te aMge koI ullekha jovA maLyo nathI, paraMtu A stotramAM sAmAnyajana samajI zake tevI saraLa bhASAmAM paramAtmAnA guNonuM varNana che, tethI gItArtha gurubhagavaMtoe caityavaMdananA prAraMbhamAM bolAvavAnuM zarU karAvyuM haze, tema anumAna thAya che. lokokita evI che ke, zrI vijayaprabhasUri ma.sA ne jyAre AcAryapadavI ApavAmAM AvI tyAre teonA mukhamAMthI A zabdo sahaja sarI paDyA hatA. kahevAya che ke, A zabdomAM suvarNasiddhinI tAkAta gharabAyelI che. * atyAranA pracalita vyavahAra pramANe caityavaMdananA prAraMbhamAM ja A stotra bolavAmAM Ave che. nAnakaDA A stotramAM aciMtya zaktiyukta zAMtinAtha bhagavAnanI pAMca vizeSaNo dvArA stavanA karavAmAM AvI che. A pAMca vizeSaNathI viziSTa arihaMtaparamAtmAne hRdayastha karIne, temanA pratyenA - atyaMta AdarapUrvaka ApaNe A stotranA eka eka zabda bolIe to ApaNo - paramAtmA pratyeno AdarabhAva vRddhi pAme che, temanI paramopakArItA Adi guNo najara sAme taravaravA lAge che ane AvA nAthanuM zaraNa svIkArI svaparanA zreyanI IcchA tIvra tIvratara bane che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mULa sUtra : sUtrasaMvedanA-2 sakalakuzalavallI-puSkarAvartamegho, duritatimirabhAnuH, kalpavRkSopamAnaH / bhavajalanidhipotaH, sarvasaMpattihetu:, saMbhavatu satataM vaH, zreyase zAMtinAthaH / / 1 / / anvaya sahita zabdArtha : sakalakuzalavallI- puSkarAvartamegho, duritatimirabhAnuH, kalpavRkSopamAnaH / bhavajalanidhipotaH, sarvasaMpattihetuH sa zAMtinAthaH satataM vaH zreyase bhavatu / / sarvakalyANarUpa phaLa Ape tevI vela mATe puSkarAvarta megha jevA, pAparUpI aMdhakArano nAza karavAmAM sUrya samAna, (sarva vAMchitane ApavA) kalpavRkSa tulya, saMsArasamudramAMthI taravA mATe jahAja tulya (ane) sarvasaMpattinA kAraNabhUta evA te zAMtinAtha bhagavAna haMmezA tamArA klyANa mATe thAo. vizeSArtha : savuMzavRddhipurAvartameyo, - (prabhu) sakala kuzalarUpa phaLane ApanArI velaDIne siMcavA mATe puSkarAvarta megha jevA che.' A stotramAM stotrakAra pAMca vizeSaNo dvArA paramAtmAnI stuti karI che. temAM sau prathama paramAtmAne sakala kuzaLanI vela mATe puSkarAvarta megha jevA kahyA che. puSkarAvarta megha eTale puSkaLa=ghaNA Avarto=cakkaro sAthe varasato varasAda. jyAre ghaNA samaya sudhI Avo varasAda varase tyAre te varasAdanuM pANI jamInamAM khUba UMDe sudhI pahoMcI jAya che. tenAthI jamIna eTalI pocI ane phaLadrupa banI jAya che ke, pachI kadAca 10,000 varSa sudhI te jamIna upara varasAda na varase topaNa tyAM vAvaNI karatAM varaso sudhI phaLa maLyA kare che. paramAtmAnI vANI paNa puSkarAvarta megha jevI che. je sAdhakanA Atma pradezo tenAthI bhIMjAya che te sAdhakanI hRdayabhUmi evI phaLadrupa bane che ke, tenAthI anaMta sukharUpI phaLo anaMtakALa sudhI maLyA kare che. te AtmA TUMka samayamAM anaMtasukhano svAmI bane che. jyAM sudhI A sukha sudhI na pahoMcI zake tyAM sudhI paNa sukhanI paraMparAnuM sarjana thayA kare che. mATe ja paramAtmAne sarva Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sakalakuzalavalli sArtha sUtra prakAranA kuzaLarUpa phaLane ApanArI velaDInA vikAsa mATe puSparAvarta megha jevA kahyA che. sakaLa kuzaLa eTale sarva prakAranuM kuzaLa, kuzaLa zabdano artha che kalyANasukha-kSema jagatano pratyeka jIva kalyANa ane sukhane vAMche che. sAmAnyataH sukha be prakAranA manAya che. bhautika ane AdhyAtmika, temAM bhautika sukha bhrAmaka, parAdhIna ane mAtra du:khamAM ja pariNamanAruM sukha che. jyAre AdhyAtmika sukha svAdhIna, avinAzI ane parama AnaMda sudhI pahoMcADanAruM vAstavika sukha che. kSamAdi guNonA vikAsa ane krodhAdi doSonA vinAza vinA koI jIva A vAstavika sukha anubhavI zakato nathI. jeo zAMtinAtha bhagavAnanA guNone upasthita karI temanuM dhyAna kare che, temanA vacanonuM satata zravaNa-ciMtana-manana kare che, temanA jevA guNone prApta karavA temanuM bhajana-kIrtana kare che, temanI AjJAnuM pAlana kare che; teonuM hRdaya maitrI, pramoda, kAruNyAdi zubhabhAvothI bhIMjAI jAya che, zubhabhAvothI bhIMjAyelI te hRdayabhUmimAM kSamA, mRdutA Adi guNonI velaDIno sAhajika vikAsa thAya che. mATe ja paramAtmAne megha sAthe sarakhAvyA che. vaLI; paramAtmAnA dhyAnAdithI sAdhakanA AtmAmAM evA saMskAra paDe che ane evuM puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che ke, kyAreka te guNarUpI bIjane * bIjI koI sAmagrI na maLe to paNa te bhavobhava sudhI vikAsa pAmyA ja kare che. mATe ja bhagavAnane sAmAnya megha nahi paNa puSkarAvarta megha samAna kahyA che. 'prabhunA vacanarUpI varasAdathI siMcAyelI guNavelaDI ja sakaLa sukha ApanArI bane che. temAM puNyAnubaMdhI puNya dvArA te bhautika sukha sAmagrInuM kAraNa bane che ane kaSAyonA nAza dvArA te AdhyAtmika sukhanuM kAraNa bane che. tethI te sakaLa kuzaLarUpa phaLane ApanArI kahevAI che. yAda rAkhavuM ke puSparAvarta megha paNa yogya bhUmine ja bhIMjavI phaLadrupa banAvI zake che. magazeliyA pattharane to te paNa bhIMjavI zakato nathI. basa, evI ja rIte paramAtmA paNa zraddhAthI komaLa banelA Astika hRdayanuM ja kalyANa kare che. nAstikanuM nahi. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "puSkAvarta-megha jevA prabhu satata kRpAno ghogha varasAvI rahyA che. temanA vacananuM vANI satata vahevaDAvI rahyA che, paraMtu A vArane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 . sUtrasaMvedanA-2 jhIlavA hRdayabhUmimAM zraddhArUpa mATI to hovI joIe ne ! ' jo mArI hRdayabhUmimAM prabhu pratyenI AsthA nahi hoya to kRpAnuM pANI mAruM kalyANa kyAMthI karaze. mATe pahelA huM mArA hRdayane zraddhArUpa mATIthI pocI banAvuM" ritimirakhAnu: - pAparUpa aMdhakAra(no nAza karavA) mATe sUrya tulya (te zAMtinAtha bhagavAna sadA tamArA zreya mATe thAo.) durita eTale pApa. pApane ahIM aMdhakAranI upamA ApI che, kema ke aMdhakAramAM dekhato mANasa paNa Ama-tema athaDAya che, kuTAya che, duHkhI thAya che, tene sAcI dizA maLatI nathI, tema pApI AtmAo paNa A saMsAramAM anaMtakALathI Ama-tema athaDAya che, kuTAya che, duHkhI thAya che, paNa tene sAcA sukhanI dizA maLatI nathI. AvA pAparUpa aMdhakArano nAza karavA mATe bhagavAna bhAnu eTale ke sUrya jevA che. sUryano udaya thatAM jema jema tenAM prakAza kiraNo pRthvItaLa upara prasare che, tema tema aMdhakArano nAza thAya che, tevI ja rIte arihaMta paramAtmArUpI sUryano A dharatI upara avatAra thayA pachI jema jema temanAM vacanarUpI kiraNo bhavyAtmArUpI bhUmi upara vistAra pAme che, tema tema pAparUpI aMdhakAra dUra thAya che. ahIM khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke, sUryanAM kiraNo paNa, chidrayukta bhUmimAM ja praveza pAme che. chidra rahita bhUmi upara patharAI te aMdhakArano nAza karI zakatAM nathI. tema bhagavAnanAM vacanarUpI sUryakiraNa paNa karmavivarayukta AtmAmAM ja praveza pAmI pAparUpa aMdhakArano nAza karI zake che, paNa jeo bhArekarmI che, jemanAM karmanAM AvaraNamAM kyAMya vivara (kANuM) paDyuM nathI, tevA AtmAomAM A vacanarUpa kiraNo pravezI zakatAM nathI, AthI temanA pAparUpa aMdhakArano nAza paNa thato nathI. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "bhagavAnanI kRpA prApta karavA mATe paNa sau prathama mAre mAro karmano kAMIka aMze to nAza karavo paDaze ane teya bhagavAnanI . bhaktithI ja thavAno che. mATe A bhagavAnanI dravyathI paNa bhakti karI mArA karmano kaMIka nAza kahuM, jethI prabhu mAro mATe jarUra thAya ane ajJAnarUpI aMdhakArano nAza karanAra sUrya tulya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sakalakuzalavalli sArtha sUtra banI zake ! ane huM temanA jJAnanA prakAzane prApta karI jagatanI vAstavikatAne joI, saMsArathI para thaI AtmasvarUpane pragaTa karuM." 21 kalpavRkSopamAnaH satata tamArA zreyane mATe thAo !) kalpavRkSanI chAyAmAM besI mANasa manamAM jeno saMkalpa kare te vastra, alaMkAra, bhojana Adi koIpaNa bhautika sAmagrIo kalpavRkSa pradAna kare che. tema devAdhideva paramAtmAnI bhAvapUrvaka bhakti karanArane paNa te bhaktinA prabhAve manovAMchita maLe che. AthI stutikAre paramAtmAne kalpavRkSa samAna kahI biradAvyA che; paraMtu kalpavRkSa ane bhagavAnamAM ghaNo taphAvata che. kalpavRkSa mAgaNI ka2nA2 puNyAtmAne potAnI maryAdA anusAra Ape che; jyAre bhagavAna pAse kyAreya mAMgavuM paDatuM nathI. mAMgyA vinA paNa bhagavAnanI bhakti, bhaktane parAkASThAnA aihika (Aloka saMbaMdhI) sukho to Ape ja che paraMtu sAthe sAthe sImAtIta AdhyAtmika sukha paNa Ape che. AthI vAstavamAM to bhagavAnane kalpavRkSathI paNa vizeSa vastunI upamA ApavI joIe, paNa tenAthI caDhIyAtI A jagatamAM bIjI cIja na hovAthI ahIM bhagavAnane kalpavRkSanI upamA ApI che. A pada bolatAM sAdhaka khAsa vicAre ke - kalpavRkSanI upamAvALA (te zAMtinAtha bhagavAna "kalpavRkSa paNa puNyavAnane phaLe che, bIjAne nahi. te ja rIte traNa jagatanA nAtha paramAtmA paNa jeo potAnA hitAhitanI vicAraNA karI zake tevA yogya AtmAo mATe ja kalpavRkSanI upamA tulya che, paNa jeo potAnA AtmAnA hitanI vicAraNA nathI karatA, tevA mATe paramAtmA kAMI karatA nathI tethI huM jo mArA AtmAnA hitanI ciMtA karIza, Atmahita mATe A bhagavAnanI bhakti karIza to ja bhagavAna mArA mATe kalpavRkSa tulya thaI zakaze." bhavajalanidhipotaH saMsArarUpI samudrane pAra utAravA mATe nAva tulya (zAMtinAtha bhagavAna satata tamArA zreya mATe thAo !) jahAja dvArA jema bAhya samudrano pAra pamAya che, tema saMsArarUpa samudrano Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 pAra bhagavAne batAvela saMyamarUpI jahAjathI pamAya che, mATe bhagavAnane bhavasAgara pAra karavAnA jahAja tulya kahyA che. 22. saMsAra ane samudramAM ghaNA aMze samAnatA hovAthI zAstrakAroe saMsArane samudratulya kahyo che. bAhya samudra jema khArA pANIthI bharelo hoya che tema saMsArarUpI samudra janma ane jarArUpI khArA pANIthI bharelo che. cauda rAjalokamAM koI sthAna evuM nathI, jyAM janma ane mRtyunI saMbhAvanA na hoya. samudramAM jema vacce AvatA parvato musApharane nirvighne samudramAM saphara karavA detA nathI, tema saMsAramAM pagale pagale AvatI Apattio nirvighne jIvananirvAha thavA detI nathI. samudramAM jema mAchalAM, kAcabA, magaro, musApharane muzkelIo UbhI kare che, tema saMsAramAM roga-zoka, saMtApa vagere jIvane aneka rIte pIDe che. samudramAM vacce vacce AvatA Avarto pathikanA prANano nAza kare che, tema saMsAramAM krodhAdinA Avarto saMsArI jIvanI zAMti ane samAdhino vinAza kare che. samudramAM pragaTa thato vaDavAnala samudranA pANIne zoSe che, tema saMsAravartI prANIomAM pragaTato kAmarUpI vaDavAnala zarIranI sAte dhAtune ane manane satata saMtapta rAkhe che. A rIte saMsAra ane samudra vacce ghaNuM sAmya hovAthI saMsArane samudra tulya kahyo che. jo ke AvA saMsArano pAra pAmavo azakya che, to paNa bhagavAne batAvela saMyamarUpI hAja, je pAMca samiti ane traNa guptirUpa majabUta lAkaDAMthI baMdhAyeluM che, kSamAdi daza yatidharmothI alaMkRta che, mULaguNarUpI majabUta taLIyAvALuM, uttaraguNathI vegIluM baneluM che. te saMyamarUpa jahAjano je sahAro le che, te AtmAo sahelAIthI A saMsArasAgarane tarI jAya che, mATe ja bhagavAnane 'bhavajalanidhipota' kahyA che. A pada bolatAM sAdhaka vicA2e ke, "bhagavAne to A saMsArarUpI samudra pAra karavA saMyamarUpI jahAja taratuM mUkyuM che ane te Aje paNa vidyamAna che. paraMtu... mArI zakti anusAra dezathI ke sarvathI huM A saMyama gharmano svIkAra karIza to ja huM saMsArasAgara pAra karI zakIza." sarvasaMpatti hetuH - sarva saMpattinA kAraNabhUta (te zAMtinAtha bhagavAna sadA tamAruM zreya karo !) Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sakalakuzalavalli sArtha sUtra jagatamAM saMpatti be prakAranI che - bhautika saMpatti ane AdhyAtmika saMpatti. bhautika saMpattinI parAkASThA devalokamAM devendrapaNAmAM ane manuSyalokamAM cakravartIpaNAmAM prApta thAya che ane AdhyAtmika sukhanI parAkASThA molamAM maLe che. A banne prakAranI saMpatti paramAtmAnI bhakti karanArane ja maLe che. paramAtmAnI bhaktinA prabhAve ja evuM puNya baMdhAya che ke, jene kAraNe AtmA deva, devendra, narendra, ke cakravartIpaNAne pAmI zake che, ane sarvazreSTha paramAtmAnI bhaktinA prabhAve ja asaMga dazAne prApta karI sAdhaka sarva karmano kSaya karIne mokSanA mahAsukhane paNa meLavI zake che. A saghaLI saMpatti paramAtmAnI bhaktithI maLe che, tethI paramAtmAne sarva saMpattinuM kAraNa kahyA che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, mane sukha ApanAra bAhya ke atyaMtara saMpatti A prabhunI sevAthI ja maLavAnI che. tethI have huM tuccha evI saMpatti mATe jyAM-tyAM bhaTakavAnuM baMdha karI zreSTha saMpattinA svAmI ane te ApavA mATe - samartha evA prabhunI bhaktimAM ja lIna banI jAuM." sa bhavatu satataM va zreya zAMtinAtha ! - te zAMtinAtha bhagavAna, sadA tamAruM kalyANa karo ! " uparamAM je pAMca vizeSaNo dvArA zAMtinAtha bhagavAnanI stavanA karI, te zAMtinAtha bhagavAna stuti karanAranuM kalyANa karo !! zAMtinAtha bhagavAnanA je vizeSaNo batAvyAM, te svarUpe paramAtmAnuM smaraNa karavAmAM Ave to svAbhAvika rIte te prabhu pratye Adara ane bahumAna bhAva pragaTyA vinA na rahe. jIvana jarUriyAtanI sAmAnya vastu ApanArI vyakti upara paNa sajjana mANasane sadbhAva thayA vinA raheto nathI to jeo sarva prakAranA kuzalane ApanAra che, pApano nAza karanAra che, mAgyA vinA jemanI pAsethI badhuM ja maLe che, samaju mANasane temanA pratye Adara thAya che ane te sadbhAvane kAraNe ja temanuM zreya paNa thAya che, to paNa kartA, stuti karanArane jANe AzIrvAda ApatA hoya che, tenI zraddhAne majabUta karAvatA hoya tema te " kahe che ke, "zAMtinAtha bhagavAna tamAruM ya kalyANa karo ! A pada dvArA kartAnI vizALa udAtta bhAvanAnuM darzana thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra sUtra paricaya : A sUtra eka caityavaMdana che. prAtaHkALanI Avazyaka kriyAmAM A caityavaMdana sUtrano khAsa upayoga thato hovAthI tenuM bIjuM nAma "prabhAtika caityavaMdana' athavA 'prabodha caityavaMdanA" che. ' caiityavaMdana eTale "caityone vaMdana'. temAM "caitya' zabda jinapratimA, tIrtho ane jinamaMdira - A traNa arthamAM rUDha che. A sUtramAM A traNene vaMdanA karavAmAM AvI che, mATe ja tene caityavaMdana sUtra kahevAya che. "caitya' zabda "citta" zabda uparathI banelo che. eTale citta saMbaMdhI ke cittamAM evo artha thAya che. jinapratimA, jinamaMdira Adi cittamAM zubha bhAvone utpanna karavAnuM prabaLa kAraNa che. te kAraNamAM kAryano upacAra karIne jina pratimA Adine paNa caitya kahevAya che. AvA caityane jenA mAdhyame vaMdana karAya che, tene caityavaMdana kahevAya che. samyak prakAre caityavaMdana karavAthI zubha bhAva upaje che. te zubha bhAvathI karmano kSaya thAya che ane karmano kSaya thavAthI sarva prakAranuM kalyANa thAya che. tya' | - - lalitavistarA 1. vittam - anta: vakarAM, tasya bhava: vA 2. caityavandranatiH sacI, sumo bAva: banAte | tasmAtkarmakSayaH sarvaM, tataH kalyANamaznute / / -lalitavistarA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra A sUtra dvArA aSTApada para birAjamAna 24 paramAtmAnAM biMbone tathA utkRSTa kALamAM vicaratAM 170 jinane, 9 karoDa kevaLI bhagavaMtone, temaja 9 hajAra karoDa sAdhu bhagavaMtone vaMdanA karavAmAM AvI che. vaLI, vartamAnamAM vicaratA vIsa tIrthakaro, be karoDa kevaLIo ane 2 hajAra karoDa sAmAnya sAdhu bhagavaMto Adi sarvene vaMdanA karavAmAM AvI che. A sivAya paNa aneka tIrtho tathA te te tIrthasthAnamAM rahelA paramAtmAo ane zAzvatI pratimAo Adine paNa A sUtra vaDe vaMdanA karAya che. A sUtra aMge evo ullekha maLe che ke, aSTApada tIrthamAM bharata mahArAjAe banAvelAM 24 jinanAM biMbane joIne, temanAM darzana-vaMdana karI bhAvavibhora banelA zrI gautamasvAmI mahArAjAe A sUtranI prathama be gAthA racelI che. gautama mahArAjAne arihaMtamAM rahelA arihaMtapaNAno samyagu bodha hato. tethI ja RSabhAdi 24 jinanA biMbane jotAM ja temanA haiyAmAM rahelo bhAva zabdomAM vyakta thayo. A zabdonA mAdhyame jeo paramAtmAnI bhakti kare che, teonuM haiyuM paNa bhAvayukta thavAnA kAraNe atyaMta nirmaLa banyA vinA rahetuM nathI. prAtaHkALe rAI-pratikramaNanI zarUAtamAM tathA saMyamI AtmAo temaja pauSadhadhArI ArAdhako vagere paccaSmANa pAratAM ane AhAra karyA bAda madhyAhna samaye je caityavaMdana kare che, temAM A sUtrano upayoga kare che. jagatanA nAtha, jaMgatanA rakSaka, jagatanA bhAvone jANavAmAM vicakSaNa vagere vizeSaNo dvArA savAre paramAtmAnI stavanA karI hoya to divasa daramyAna e vAta smRtimAM rahe ke, AvA nAtha mArI sAthe che, AvA bhagavAnano huM bhakta chuM; mATe mAre have koIno bhaya nathI. AvA paramAtmAnAM vacanone smaraNamAM rAkhI, tene anusAra mAre jIvana jIvavAnuM che, to mAruM kalyANa cokkasa che. AvI bhAvanA (mAM mana ramamANa rahe) mATe prAtaHkALe A sUtranA mAdhyame paramAtmAnI stavanA karavAmAM Ave che. madhyAhna samaye AhAra letAM pahelAM ke AhAra lIdhA pachI prakRSTa koTinA apramatta bhAvamAM sthira thayelA ane aNAhArI bhAvane pAmelA paramAtmA AdinI smRti dvArA AhAra letAM ke AhAra lIdhA bAda viSayanI Asakti ke pramAdabhAvane AdhIna na banI javAya tevuM sattva khIlavavA A sUtranA mAdhyame caityavaMdana karavAmAM Ave che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 bhUNa sUtra: icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! caityavandana karUM ? icchaM, jagaciMtAmaNi ! jaga(ha)-nAha ! jaga-guru ! jaga-rakkhaNa ! jaga-baMdhava ! jaga-satthavAha ! jaga-bhAva-viakkhaNa ! aTThAvaya-saMThavia-rUva ! kammaTTha-viNAsaNa ! cauvIsaMpi jiNavara ! jayaMtu appaDihaya-sAsaNa ! // 1 // __kammabhUmihiM kammabhUmihiM paDhamasaMghayaNi, ukkosaya sattarisaya, jiNavarANa viharaMta labbhai navakoDihiM kevalINa, koDIsahassa, nava sAhu gammai / saMpai jiNavara vIsa muNi, bihuM-koDihiM varanANa, samaNaha koDI-sahassa-dua thuNijai nicha vihANi / / 2 / / jayau sAmiya ! jayau sAmiya ! risaha sattuMji, ujiMti pahu-nemijiNa ! jayau vIra sajhauri-maMDaNa ! bharUacchahiM muNisuvvaya ! muhari (mahuri) pAsa ! duha-duria-khaMDaNa ! avara videhiM titthayarA, cihuM disi vidisi jiM ke vi, tIANAgaya-saMpaiya, vaMdu jiNa savve vi // 3 // sattANavai-sahassA, lakkhA chappanna aTThakoDIo / battIsa-saya-bAsIyAI, tialoe ceie vaMde / / 4 / / pannarasa-koDi-sayAI, koDI bAyAla lakkha aDavanA / chattIsa sahasa asII, sAsaya-biMbAiM paNamAmi / / 5 / / 56 : saMpa : 12 : 348 . Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhagavan icchAkAreNa saMdisaha ! caityavaMdana karuM ? icchaM ! bhagavan icchAkAreNa saMdizata caityavaMdanaM kuryAm ? icchAmi ! he bhagavan! svecchAthI Apa AjJA Apo. huM caityavaMdana karuM? Icche. jaga-ciMtAmaNi ! jaga-nAha ! jaga-gurU ! jaga-rakkhaNa ! jagaJciMtAmaNayaH ! jagannAthA: ! jagadguravaH ! jagadrakSaNAH ! jagatamAM ciMtAmaNI ratnasamAna, jagatanA nAtha, jagatanA guru, jagatanuM rakSaNa karanArA. jaga-baMdhava ! jaga-satthavAha ! jaga-bhAva-viakkhaNa ! jagadbandhavaH ! jagat-sArthavAhAH ! jagadbhAva-vicakSaNAH ! / jagatanA baMdhu, jagatanA sArthavAha, jagatanA sarvabhAvone jANavAmAM atyaMta nipu!, aTThAvaya-saMThavia-rUva ! kammaTTha-viNAsaNa ! aSTApada-saMsthApita-rUpAH ! karmASTaka-vinAzanAH ! : aSTApada parvata upara jemanI pratimAo prasthApita thaelI che tevA, ane ATha prakAranAM karmano nAza karanArA, appaDihaya-sAsaNa ! cauvIsaMpi jiNavara jayaMtu // 1 // apratihata-zAsanAH ! caturviMzatirapijinavarAH jayantu ! / / 1 / / akhaMDita zAsanavALA covIse ya jinezvaro jaya pAmo. 1al * kammabhUmihiM kammabhUmihiM paDhama saMghayaNi, karmabhUmiSu karmabhUmiSu prathamasaMhananinAM, karmabhUmiomAM prathama saMghayaNavALA, ukkosaya sattarisaya jiNavarANa viharaMta labbhai, .. utkRSTataH saptatizataM jinavarANAM viharatAM labhyate; utkRSTathI 170 jinezvaro (eka sAthe) vicaratA prApta thAya che. ' navakoDihiM kevalINa, nava sahassa koDi sAhu gammai / navakoTayaH kevalinAM, nava sahastrANi koTi sAdhavaH gamyate / pANI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvAnA-2 nava karoDa kevaLajJAnIo (ane) nava hajAra karoDa sAdhuo prApta thAya che. saMpai vIsa jiNavara bihuM koDihiM varaNANa muNi, samprati viMzatiH jinavarAH, dve koTI varajJAninaH munayaH, hAlamAM vIsa tIrthaMkara bhagavaMto, be karoDa kevaLajJAnI munio, sahassadua koDI samaNa vihANi nizca thuNijaI / / 2 / / sahasradvikaM koTi zramaNAnAM vibhAte nityaM stUyate / / 2 / / . .. (ane) be hajAra karoDa zramaNa bhagavaMto (che) teonI prabhAte haMmezA stuti 42 / 5 cha. // 2 // sAmia jayau ! sAmia jayau ! sattuMji risaha ! svAmin jayatu ! svAmin jayatu ! zatruJjaye RSabha ! he svAmI jaya pAmo ! jaya pAmo ! he svAmI, zatruMjaya para RSabhadeva ujiMti pahu-nemijiNa, saJcauri-maMDaNa vIra ! .. ujjayante prabhu-nemijina, satyapuramaNDana vIra ! / " giranAra upara neminAtha bhagavAna, sAMcora (satyapura) maMDaNa mahAvIrasvAmI bharuacchahiM muNisubbaya ! duha-duria khaMDaNa mahuripAsa jayau ! bhRgukacche muNisuvrata ! duHkha-duritakhaNDana mathurAyAM pArzva jayatu ! bharUcanA munisuvrata svAmI ! duHkha ane duritano nAza karanAra mathurAnA pArzvanAtha prabhu ! 45 pAbho ! - videhiM cihuM disi vidisi jiM ke vi avara titthayarA, videhe catasRSu dikSu vidikSu ye ke'pi apare tIrthakarAH, mahAvideha kSetramAM, cAre dizA ke, vidizAmAM je koI bIjA tIrthaMkaro (che, tebhane) tIANAgaya-saMpaiya savve vi jiNa vaMdu / / 3 / / atItAnAgata-sAmpratikAn sarvAnapi jinAn vande / / 3 / / (bhane) bhUta-bhaviSya bhane vartamAna 10mA. (Edu, thathe bhane cha) te. sarva jinezvarone paNa huM vaMdana karuM chuM. llphI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra tialoe aTThakoDIo, chappana lakkhA sattAvaNavai sahassA battIsa-saya bAsIyAiM ceie vaMde / / 4 / / trailokye aSTakoTIH SaTpaJcAzataM lakSANi saptanavatiM sahasrANi dvAtriMzatzataM dvayazIti caiityani vandra jA. traNa lokanA ATha karoDa, chappana lAkha sattANuM hajAra batrIsone dhyAsI (8,57,00,282) jinamaMdirone vaMdana karuM chuM. ll4ll pannarasakoDI sayAI bAyAla koDI aDavannA, lakkha chattIsa sahassa asIiM sAsaya-biMbAiM paNamAmi / / 5 / / paJcadazakoTIzatAni dvicatvAriMzataM koTI: aSTapaJcAzat lakSANi SaTtriMzataM sahasrANi azItiM zAzvata-bimbAni praNamAmi / / 5 / / paMdaraso ne beMtAlIsa karoDa aDhAvana lAkha chatrIsa hajAra ane eMzI (15, 42, 58, 36, 680) zAzvata pratimAone (huM) praNAma karuM chuM. Apa vizeSArtha : rUchALa saMvida bhAvana! tyavaMdana karuM - he bhagavaMta Apa IcchApUrvaka mane AjJA ApI ke, huM caityavaMdana karuM? koI paNa kArya karatAM pahelAM te kArya saMbaMdhI gurune IcchA jaNAvavI ane te pUjyanI AjJA prApta karIne te kAryano prAraMbha karavo; A jainazAsananI maryAdA che. A rIte AjJA mAMgIne gurune AdhIna rahIne ja sarva anuSThAno karavAM joIe. kAraNa ke, guNavAnanI parataMtratApUrvaka karAyelI kriyA ja guNaprAptinuM kAraNa bane che ane gurvAzAmAM ja mAruM zreya che, AvA prakArano bodha spaSTa thAya che. - "chAba' - A zabda prayogathI ziSya gurune jaNAve che ke - "Apa anicchAe nahi, paNa ApanI IcchA hoya to ja mane AjJA Apo." AvA uccAraNathI dazavidha sAmAcArImAMnI prathama IcchAkAra' sAmAcArInuM pAlana paNa thAya che. A zabda sAMbhaLI uttama kriyAne yogya samaya jANIne gurubhagavaMta paNa ziSyanA bhAvollAsanI vRddhi mATe kahe che ke, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. 30 sUtrasaMvedanA-2 (6) - tuM caityavaMdana kara. A zabda sAMbhaLIne potAnA A kAryamAM gurubhagavaMtanI saMmati che ja, tema mAnI, AnaMdamAM AvI vinayasaMpanna ziSya caityavaMdanano prAraMbha karatAM kahe che - pha - huM IcchuM chuM. Icche' kahI ziSya ema jaNAve che ke, bhagavaMta ! huM ApanI AjJAno svIkAra karuM chuM. huM ApanI AjJA pramANe ja karavA icchuM chuM. 'che' - zabda parama vinayano sUcaka che. gurubhagavaMte "tuM caityavaMdana kara." evI AjJA ApyA pachI paNa AjJA pratyenA AdaravALo ziSya A AjJAne maunapaNe svIkArI leto nathI, paraMtu vinayapUrvaka kahe che. Apa je kaho cho huM te ja karavA IcchuM chuM. A rIte te AjJAno svIkAra kare che. naciMtAmaNi - he jagatamAM ciMtAmaNiratna samAna! covIsa jinezvaranA vizeSaNavAcaka A pado saMbodhana bahuvacanamAM che ane teno anvaye vAvI nivara jayaMtu sAthe joDavAno che. tenAthI he jagatamAM ciMtAmaNi ratna samAna vagere vizeSaNovALA covIse jinezvaro Apa jaya pAmo.' - evo artha prApta thAya che. na' eTale jagata, loka athavA jIvono samUha. ciMtAmaNi !' eTale ciMtana mAtrathI ISTaphaLane ApanAruM eka ratna. bhagavAnane ahIM ciMtAmaNiratna sAthe sarakhAvyA che. ciMtAmaNiratnanuM vidhipUrvaka sevana karavAthI AtmAne jema Icchita sAmagrI prApta thAya che. tema bhagavAnanI paNa vidhipUrvaka sevA karavAthI ISTaphaLanI prApti thAya che. je bhavyAtmAo bhagavAnane bhAvathI pUje che ke namaskAra Adi kare che, teone utkRSTa koTinuM puNya (puNyAnubaMdhI puNya) baMdhAya che. AvA puNyanA prabhAvathI teo jyAM sudhI mokSamAM na jAya tyAM sudhI, teo Icche ke na Icche, topaNa temane dharma karavAnI sarva sAmagrIthI yukta manuSyabhava, athavA uttama koTIno devabhava tathA aneka prakAranI bhogasAmagrIo maLe che. bhagavAne prabodhelA dharmanuM sevana karyA pachInA teonA dareka bhavo sukhasabhara hoya che. sukhanI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra sAmagrI maLI hoya topaNa te AtmAo temAM aMjAtA nathI; paraMtu teno upayoga paNa AtmasAdhanA mATe kare che. A rIte puNyodayanA sahAre bhAvapUrvakanI bhakti karIne, viziSTa puNyabaMdha ane nirjarAnI paraMparA dvArA teo cheka mokSa sudhI pahoMcI jAya che. Ama ISTa evA mokSanI ane tenA upAyonI prAptimAM viziSTa kAraNa paramAtmA ja che. tethI ahIM paramAtmAnA prabhAvane vyakta karavA mATe bhagavAnane ciMtAmaNiratnanI upamA ApI che. A pada belatAM sAdhaka vicAre ke, "ciMtAmaNI tulya prabhu mane maLyA che. have mAre zI ciMtA che. mAtra vidhipUrvaka temanI ArAghanA karavAnI che. jo huM ATaluM karIza to mane aihika ke pAralaukika sarva vastuo maLavAnI ja che. emAM koI saMdeha nathI." 31 nA-nAha ! - he jagatanA nAtha ! nAtha eTale svAmI, dhaNI, rakSaNa karanAra, Azraya ApanAra ke yoga-kSema karanAra. sAmAnyathI je ApaNuM yoga-kSema kare te ApaNA nAtha kahevAya che. yoga eTale je prApta na hoya tene prApta karAvI ApavuM ane kSema eTale je prApta thaI gayuM hoya tenuM rakSaNa karavuM. jagatanA sarva jIvo sukhanA arthI che ane sukha dharmathI ja maLe che ane A dharmanA sthApaka ke darzaka jinezvara paramAtmA ja che. tethI sAcA arthamAM jinezvara paramAtmA ja jagatanA nAtha che kAraNa ke, teo je jIvo dharmamArgamAM joDAyA nathI temane dharmamArgamAM joDe che ane jeo dharmamArgamAM joDAyelA che temanI Atmika saMpattinuM rakSaNa kare che. je laghukarmI AtmAo vidhi ane niSedha svarUpa bhagavAnanI AjJAne samaje che, ane potAnI bhUmikA anusAra kartavya-akartavyano vicAra karIne yathAzakti jeo bhagavAnanI AjJAne pALe che, tevA AtmAo mATe ja bhagavAna nAtha che. je AtmAo 52mAtmAne nAtha tarIke svIkAre che, te AtmAo saMsAramAM kadI duHkhI thatA nathI ane TUMka samayamAM ja anaMta sukhane prApta kare che; paraMtu jeonAM karma bhAre hoya ane tene kAraNe jemaNe bhagavAnane nAtha tarIke svIkAryA na hoya, kadAca svIkAryA hoya to mAtra Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. sUtrasaMvedanA-2 zabdathI ja svIkAryA hoya, paraMtu temanI AjJAne samajavAnI ane samajIne taanusAra cAlavAnI IcchA ke prayatna paNa na karyo hoya tevA AtmAo mATe jagatanA rakSaka evA bhagavAna paNa nAtha thaI zakatA nathI. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "jenA mAthe nAtha hoya che duniyAmAM te nirbhaya ane nizcita paNe jIvatA hoya che. he prabhu ! meM paNa Apane nAtha tarIke . svIkAryA che tethI mAre have koI ciMtA nathI - koI bhaya nathI." AvA ja bhAvane pU. AnaMdaghanajI mahArAje vyakta karatAM kahyuM che ke, "thIMga ghaNI mAthe kIyo re, kuNa gaMje nara beTa, vimala jina dIThA loyaNa Aja..." traNa jagatanA nAtha mArA dhaNI che. tethI have aMtaraMga ke bAhya yuddhamAM mane koI harAvI zake tema nathI. nA-gura!- he jagatanA guru ! gorti tattva kRti : e vyutpatti pramANe jeo tattvano mArga batAve te guru. athavA =aMdhakAra ane prakAza. aMdhakAramAMthI prakAza tarapha laI jAya te guru kahevAya. paramAtmAe samagra vizvane tattvajJAna ApIne ajJAnanA aMdhakArathI bacAvI jJAnanA prakAzathI bharI dIdhuM che, mATe paramAtmA jagatanA guru che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "huM kevo bhAgyazALI chuM ke, mane paramAtmA jevA guNa meLyA che, jemaNe vAstavika tattvano bogha karAvIne mane du:khamuktino ane sukhaprAptino sAco rAha batAvyo che. saMsAramAM bhagavAna jevA zreSTha bIjA koI guNa nathI. AvA gurunA vacanarUpa prakAzanA mAdhyame jo huM mAruM jIvana calAvuM to nakkI TUMka . samayamAM du:khabharyA saMsAthI chUTI, sukhI thaI zake." A rIte anaMta upakArI tarIke paramAtmAne jovAthI paramAtmA pratyeno ahobhAva ane AdarabhAva vRddhine pAme che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra nA-ravallI - he jagatanA rakSaka ! ApattinA samaye je rakSaNa kare te "rakSaka' kahevAya che. ApattimAM paDelA jIvonuM bhagavAna traNa rIte rakSaNa kare che, AthI bhagavAna traNa prakAre jagatanA rakSaka che. rakSakanA traNa prakAro : 1. paramAtmA durgatimAM paDatAM jIvone bacAvI sadgatimAM sthApita kare che. duSTa pravRtti dvArA je jIvo durgatine yogya karma bAMdhI rahyA che, tevA jIvone, paramAtmA dharmano upadeza ApI, akAryathI aTakAvIne, satkArya karavAnI preraNA Ape che. AnA kAraNe, jIvo durgatimAM jatA aTakI sadgatimAM jAya che. A rIte bhagavAna, teone durgatithI bacAve che. 2. paramAtmA chakAya jIvonI hiMsAthI aTakavAno upadeza ApIne jIvonuM rakSaNa kare che.' jagatanA jIvo prAyaH karIne svArthapradhAna ane bhautika sukhanI IcchAvALA hoya che. potAnA svArtha ane sukha khAtara vAta-vAtamAM teo anaMtA jIvono saMhAra karI nAMkhe che. anaMta karuNAnA svAmI evA paramAtmAe potAnA sukha ane svArthano tyAga karI aneka pratikULatAo veThIne chakAya jIvonI rakSA karI, tathA chakAyajIvonI rakSA karavAno upadeza ApI anyane paNa jIvadayA pUrvakanuM jIvana jIvatA karyA. A rIte paramAtmA chakAya jIvonA rakSaka che. 3. paramAtmo karmanA baMdhanamAMthI jIvone choDAvIne mokSa prApta karAve che - A rIte teo jagatanA rakSaka che. karmanI sAthenA saMbaMdhanA kAraNe ja AtmAne saMsAramAM rakhaDavuM paDe che. karmanA kAraNe ja janma-maraNanAM duHkho bhogavavA paDe che ane karmanA kAraNe ja mahAduHkhane utpanna karanArA rAgAdi kaSAyone AdhIna thavuM paDe che. ajJAna Adi doSone kAraNe jIva satata AvA karmo bAMdhe che. pratikSaNa baMdhAtAM AvAM karmone aTakAvavA, jagatrAtA prabhue samyajJAna ane sankriyArUpa suMdara sAdhano ApyAM che. A bannenA mAdhyame yogya jIvo karmanA baMdhanathI mukta banI mokSanA sukhane prApta karI zake che. mokSamAM gayA pachI teo svayaM to sadA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 surakSita che ja paNa anyaneya teothI koI bhaya raheto nathI. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, 34. "paramAtmA ja durgatithI, jIvonA vadhathI ane karmanA saMbaMdhathI choDAvavA dvArA mAruM rakSaNa karanArA che. AvAM du:khomAMthI bacAvavAnI zakti paramAtmA ke paramAtmAnI vANI sivAya bIjA koI pAse nathI. AthI jo A musIbatothI mATe surakSita rahevuM hoya to paramAtmAnA vacanane eka kSaNa paNa bhUlavuM na joIe." AvI saMvedanA sAthe paramAtmAnuM jagatanA rakSaka svarUpe dhyAna thAya to uparokta traNe bAbatothI cokkasa rakSaNa prApta thAya che. nA-baMdhava ! - he jagabaMdhu ! lohInI sagAIthI baMdhAyelA bhAI ke, nikaTavartI svajanone bAMdhava kahevAya che. saMsAramAM sAmAnya rIte evo niyama che ke, potAnA bAMdhavo sukha-duHkhamAM sAthe rahe che. rAma-lakSmaNa, kRSNa-baLadeva, pAMca pAMDavo vagerenI jema paramAtmA paNa eka sagA bhAInI jema saMpUrNa jagatanA hitaciMtaka svarUpe jagatanI sAthe rahe che, AthI paramAtmAne jagatanA bAMdhava kahevAya che. saMsAramAM bAMdhavo sAthe 2he ja evuM haMmezA banatuM nathI, ghaNIvAra du:khanA samaye bhAI dUra paNa thaI jAya che, paraMtu jagatanuM kalyANa karavAnI IcchAvALA jagatanA baMdhu samAna paramAtmA eka mAtra evA che ke, jeo duHkhanA samaye paNa kadI dUra thatA nathI. je bhaktanA hRdayamAM paramAtmA birAjamAna hoya che, te bhakta paramAtmAnA prabhAve saMsAranI ApattiomAMthI hemakhema UgarI jAya che. koIkavAra pApakarmanA prabaLa udayathI tene du:kha Ave topaNa paramAtmAnA prabhAve tenI mana sthiti samAdhivALI hoya che eTale tene bAhya Apatti paNa ApattirUpa lAgatI nathI, paraMtu potAnA karmakSayanuM sAdhana lAge che, AthI ja te atyaMta samAdhipUrvaka tene sahana karI zake che, mAtra sahana karre che tema nahi, paraMtu jema sAro vepArI 'grAhakanI gALa' duHkhakAraka chatAM kamANInuM sAdhana Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra 35 hoI "ghInI nALa' jevI mAnI zake che, tema A Apatti ja mArA sukhanuM sAdhana che, tema mAnato bhavyAtmA ApattimAM paNa harSano anubhava karI zake che. jeo bhagavAnane bAMdhava tulya mAnI temanA pratye ahobhAva, AdarabhAva ane premabhAvane rAkhe che, temanA vacanane satata hRdayamAM dhAraNa kare che ane temanA vacanAnusAra yathAzakya jIvanane badalavA prayatna kare che, teo mATe AvA viSamakALamAM paNa bhagavAna cokkasa eka bAMdhava tulya bane che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, koIne na maLe evo bhAI mane maLyo che. sAthe mAro parama puNyodaya che. game tevI Apatti Ave topaNa have mAre koI ciMtA nathI. kema ke hemakhema pAra utAranAra vizvabaMdhuM mArI sAthe che" -satthavAha ! - he jagatanA sArthavAha ! sArtha eTale ISTa sthaLe pahoMcavA IcchatA musApharono eka samUha. je A samUhanI sArasaMbhALa rAkhe ane ISTa sthaLe pahoMcADavAno puruSArtha kare, tevA tenA nAyaka ke AgevAnane sArthavAha kahevAya che. sArthavAha jema potAnA sArthamAM joDAyelA tamAma vyaktionuM rakSaNa karI, temane joItI sarva sAmagrI pUrI pADI, te sarvene ISTa sthAne pahoMcADe che, tevI ja rIte bhagavAna paNa potAnA zAsanarUpI sArthamAM joDAyelI tamAma vyaktione mokSamArgamAM jarUrI bAhya-abhyattara sarva sAmagrI pUrI pADI, cheka mokSa sudhI pahoMcADe che. Ama, bhagavAna paNa jainazAsanane pAmelA tamAma AtmAo mATe sArthavAha tulya che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "mAre to sArthavAha tulya A bhagavAnanA zAsanamAM bhAvathI praveza karavAno che. jo praveza thaI jAya to jema sArthavAhanI sahAyathI bhayaMkara jaMgalane pasAra karI ISTa sthAne pahoMcI zakAya che, tema huM paNa bhayAnaka evI A bhava-aTavIne pAra karI ISTa evA mokSamAM pahoMcI zakIza." Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrasaMvedanA-2 nabhAva- vizva - he ! jagatanA jANanAra, jonAra ane te sarvane vyakta karavAmAM vicakSaNa ! bhagavAna jagatanA bhAvone jANavAmAM vicakSaNa che, eTale ke nipuNa che. paramAtmA sarvajJa che, tethI teo jagatavartI jaDa-cetana sarva padArthonA sarva paryAyo (bhAvo)ne jANe che ane yogya jIvonI AgaLa tene prakAzita kare che, tethI bhagavAna mATe 'jaga-bhAva-vicakSaNa' evuM vizeSaNa yathArtha che. bhagavAna jagatanA bhAvone mAtra upalaka dRSTithI jotA nathI, paNa te bhAvonA UMDANane joI zake che. upalaka dRSTithI, pahelI najare jotAM, je parapadArtho saMsArI jIvone sukhanuM kAraNa lAge che, te paudgalika bhAvonI vAstavikatAthI bhagavAna ApaNane sajAga kare che. sarvajJa-sarvadarzI paramAtmAe jaNAvyuM ke, jagatanA sarva bhAvo jevA svarUpe rahyA che tevA ja che. temAM sArA-narasA ke ISTa-aniSTano koI pariNAma che ja nahi. A sArA-narasAno pariNAma to svabuddhi kalpita che, mATe tamAre jo Atmahita karavuM hoya to te te padArthomAMthI sArA narasApaNAnI buddhino tyAga karavo joIe. sarvatra udAsIna bhAva keLavavo joIe. mAtra te padArtho sAthe kaI rIte vartavuM, tamAruM aucitya kyAM keTaluM che ? tamArA mATe tenI sAtheno keTalo saMbaMdha upakAraka che, te sarva mArA vacanAnusAra jANI tamAre pravRtti karavI joIe. jethI tamArA AtmAnuM ahita na thAya ! tame kyAMya duHkhI na thAo ! ane aMte sarva duHkhathI mukta paNa thaI zako. mahopAdhyAyazrI vinayavijayajI ma. sA. paramAtmAnI vANIno marma jaNAvatAM kahe che ke - " ni: punive vasa muvA mamatAtA m - A pudgalano Dhagalo tArAmAM leza paNa lAgaNI rAkhato nathI, tArA pratye atyaMta prema-vinAnA A pudgala pratye tuM zA mATe mamatA rAkhe che ? ane tArI IcchA pramANe tenI prAptimAM sukhI ane tArI IcchA viruddhanI prAptithI tuM duHkhI zA mATe thAya che ? A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, A jagatamAM mukhanI ciMtA karanAra hajuM koIka maLe che paraMtu AtmahitanI ciMtA karanAra koNa che, kadAca koIka Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra puNya yoge hitanI ciMtA karanAra koI maLI jAya topaNa teo jagatanA bhAvone A rIte jANI ke joI zakatA nathI, tethI teo bhagavAnanI jema hita karI zakatA nathI. jagatamAM eka mAtra bhagavAna ja evA che ke, jeo sarvajJa-vItarAga hovAthI ajJAna ke rAga-dveSanI chAyAthI mukta rahI jagatanA bhAvone jevA che, tevA jANe che, jue che ane koInuM ahita na thAya te rIte, te bhAvomAMthI nIkaLavAno mArga paNa batAve che. jJAnanI nirmaLatA ane pUrNatA vagara AvA mArgane batAvavAnuM kArya koI karI zake tema nathI." A rIte paramAtmAnI vicakSaNatAno vicAra karI, te paramAtmarUpane varelA covIseya bhagavAnane A zabdo dvArA smRtimAM lAvI, tevA bhagavAna samagra vizvamAM ane mArA AtmAnA eka eka pradezamAM jayavaMtA varSo arthAt A svarUpe sadA smRtimAM raho tevo bhAva A zabda bolatAM karavAno che. aThThAvava-saMviga va ! 37 - jemanI pratimAo aSTApada parvata upara saMsthApita thayelI che. evA (covIse tirthaMkaro) bharatamahArAjAe A avasarpiNImAM thanArA covIse bhagavAnanI, zarIranI UMcAI, pahoLAI tathA varNa pramANe pratimA bharAvIne aSTApada parvata upara birAjamAna karI che. jeo caramaza2I2I-tadbhava mokSagAmI hoya tevA AtmAo ja potAnI labdhithI A parvata upara rahela pratimAonI bhakti karI zake che. A zabdo bolatAM aSTApada parvata upara rahelI tevA prakAranI uMcAI Adi vALI pratimAone ane pratimAmAM rahelA paramAtmabhAvane yAda karI vaMdanA karavAnI che. ka-vipAsaLa ! ATha karmano nAza karanArA. jJAnAvaraNIya Adi ATha karmo AtmAnA jJAnAdi guNone roke che. bhagavAna cAra ghAti karmano nAza karIne kevaLajJAna pAme che ane cAra aghAti karmano paNa nAza karIne aMte mokSa prApta kare che. A rIte paramAtmA AThe karmano nAza karanAra che, tethI ahIM bhagavAnane ATha karmanA vinAzaka kahyA che. A pada bolatAM paramAtmAnI siddha avasthAne smRtimAM lAvavAnI che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 AtmA jyAre sarva karmathI mukta thAya che. tyAre ja te siddha thAya che ane AtmAnA anaMta AnaMdane mANI zake che. A svarUpe paramAtmAne yAda karavAthI mAre paNa A ATha karmano vinAza karI, zuddha svarUpane prApta karI anaMtA AnaMdane prApta karavo che, tevA prakAranA bhAvanI vRddhi thAya che, tethI te mArge utsAha vadhe che, te mArge vIryanuM prasarpaNa paNa thavA lAge che, je mahAnirjarAnuM kAraNa bane che. gaMdiya-sAsa ! - akhaMDita zAsanavALA ! apratihata che zAsana jemanuM eTale jemanuM zAsana koI darzana, mata ke vyaktithI haNAya nahi tevuM akhaMDita, asmalita ke avisaMvAdi che. jemanuM zAsana virodha vagaranuM che. zAsana zabda traNa arthamAM vaparAya che. upadeza, zAstra ane saMgha. eTale bhagavAnano upadeza, bhagavAnanAM zAstro ke bhagavAnano saMgha akhaMDita che, temAM kyAMya nAza, skUlanA ke visaMvAda jovA maLato nathI. arihaMta paramAtmAno AcAra evo che ke - teo jyAM sudhI sarvajJa na bane tyAM sudhI teo upadeza ApatA nathI. teo jyAre svayaM kevaLajJAna prApta kare che, tyAre ja dezanA Ape che. AthI ja kevaLajJAnathI sarva padArthane joI yathArtha rUpe prarUpaNA karatA paramAtmAnI dezanAnA pravAhane koI prativAdI kutarkanA kAMkarA nAMkhI aTakAvI zakatA nathI. paramAtmAnA A upadezane prApta karI gaNadharabhagavaMto dvAdazAMgInI racanA kare che ane tyArapachInA suvihita gItArtho paNa A dvAdazAMgInA AdhAre aneka granthonI racanA kare che, tene zAstra kahevAya che. aneka dRSTikoNathI padArthanuM mUlyAMkana karatAM A zAstromAM paNa kyAMya adhUrapa jovA maLe tevuM nathI. A zAstromAM kyAMya alanAno paNa savAla nathI. "hA" saMyogonI viSamatAnA kAraNe ke vismRtine kAraNe Aje ghaNAM zAstro nAza pAmI gayAM che. tethI Aje kyAMka truTi dekhAya to te truTi paNa zAstranI nathI, paNa zAstranI jALavaNInA abhAvanI che. ghaNAM zAstro naSTa thaI gayAM hovA chatAM Aje paNa eTalAM zAstro to cokkasa che ke, je zAstronA mAdhyame sAdhaka AtmasiddhinA mArge avirata prayANa karI zake. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra 39 bhagavAnanuM vacana jemanA haiyAmAM saMsthApita thayuM che tevA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAne caturvidha saMgha kahevAya che. A caturvidha saMgha bharata eravatakSetranI apekSAe sadA vidyamAna nathI hoto, topaNa mahAvidehakSetranI apekSAe sadA vidyamAna che, AthI paNa bhagavAnanuM zAsana akhaMDita kahevAya che. A pada bolatAM evo saMkalpa karavo joIe ke, bhagavAnanuM zAsana to A jagatamAM sadAkALa vidyamAna che. mAtra A zAsanane mATe samarpita thaI javAnI jarUra che. jo A zAsanane saMpUrNa samarpita thaI javAya to mAruM zreya cokkasa che. AthI apratihata zAsanavALA paramAtmAnuM dhyAna karI huM paNa A zAsanane samarpita thavAnI zakti pragaTa karuM ! vaDavI saMpa nivara jayaMta - (aSTApadagiri upara birAjamAna) covIse paNa jinezvaro jaya pAmo! guNasaMpanna evA covIze jinezvaro sadA mATe jagatamAM jayavaMtA vartA athavA teo mArA hRdayakamaLamAM haMmezA vidyamAna raho ! caMdananA vanamAM jema morano eka Tahuko seMkaDo sApone paLavAramAM palAyana kare che, tema hRdayamaMdiramAM bhagavananI hAjarI mAtra paNa rAgAdi aneka doSArUpa sApone palAyana kare che. - A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, : "prabhu ! A jagatamAM to sadA jayavetA ja; paraMtu mArA hRdayamAM paNa Apa sadA vijayI banI raho to - moharUpI zatrunI sAme mAro paNa vijaya thAya" upara jaNAvelA tamAma vizeSaNothI yukta bhagavAnane jovAthI temanA pratyenI bhakti-bahumAna vRddhimAna thAya che. AvA paramAtmA mArI sAthe che." - AvI buddhi thatAM sanmArgamAM pravRtta thavAno utsAha vadhe che, vIryanI vRddhi thAya che ane tethI AtmAnuM hita thAya che. jenA pratye bahumAnano pariNAma hoya che temanA janmakSetra, zarIra ane saMkhyA Adi aMge paNa jijJAsA thAya che. tethI have A covIse bhagavaMtonuM janmakSetra, zarIra ane saMkhyAdi zuM che te jaNAve che - Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. sUtrasaMvedanA-2 mamUrdi pUmiddhi - karmabhUmimAM A padathI bhagavAnanuM janmakSetra batAvAya che. je kSetramAM asi, masi ane kRSino vyavahAra cAle che tene karmabhUmi kahevAya che. AvI karmabhUmi 15 che. 5 bharata, 5 airAvata ane 5 mahAvideha. ahIM asi, masi ane kRSino vyavahAra cAlato hovAne kAraNe, karmabaMdhanAM nimitto paNa ahIM vadhu maLe che ane karmano kSaya karavA mATe saMyama AdinI suMdara sAmagrI temaja mokSanI prApti paNa A kSetramAM ja thAya che, AthI ja jinezvara bhagavaMtono janma paNa A karmabhUmimAM ja thAya che. pasaMyaLa - vajaRSabhanArA nAmanA prathama saMghayaNavALA. saMghayaNa eTale zarIrano bAMdho, hADakAMnI majabUtAI. zAstramAM saMghayaNa che prakAranAM batAvyAM che. temAM prathama vajaRSabhanArAca saMghayaNa che. A saMghayaNavALA jIvanA zarIranI majabUtAI vizeSa prakAranI hoya che. A saMghayaNavALA AtmAo ja mokSe jaI zake che. bIjA koIpaNa saMghayaNavALA jIvomAM evuM sattva ke zakti nathI ke te sarva karma khapAvI mokSamAM jaI zake. AthI arihaMtabhagavaMto vajaRSabhanArIca nAmanA pahelA saMghayaNavALA hoya che. DolI sattarIya niverA vidAMta sUkSma - utkRSTathI 5170 jinezvaro eka sAthe vicaratA prApta thaI zake che. prathama gAthAmAM darzAvelAM vizeSaNovALA, karmabhUmimAM janma pAmelA ane vizeSa prakAranA zArIrika baLavALA arihaMtabhagavaMto vadhumAM vadhu 170 3. asi = talavArano vyavahAra, masi = zAhIno upayoga tathA kRSi = khetIvADI, vANijya, vepAra vagere. 4. cha saMghayaNa : 1.vajaRSabhanArA 2.RSabhanArAca 3. nArAca 4.ardhanArAca 5.kIlikA ka. chevaTuM. 5. 170 jinanAM kSetra : bharata eravata mahAvidehanI vijayo jabUdvIpa 1 1 32 ghAtakIkhaMDa 2 2 14 ardhapuSkarAvadvIpa 2 14 5 5 160 (5+5+100=170) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra 41 ekasAthe vicaratA hoya che. ajitanAtha bhagavAnanA samayamAM AvI ghaTanA banI hatI. A pada bolatAM te te kSetramAM vicaratA 170 jinane smRtimAM lAvI, temane praNAma karavAthI bhAvollAsanI vRddhi thAya che. arihaMtanI utkRSTa saMkhyA batAvyA bAda have jyAre utkRSTa saMkhyAmAM arihaMta vicaratA hoya tyAre utkRSTathI kevalI tathA munibhagavaMtonI saMkhyA keTalI hatI ane vartamAnamAM keTalI che, te jaNAve che. nava vidi vaTIna - sAmAnya kevaLIonI saMkhyA vadhAremAM vadhAre nava karoDanI che. ajitanAtha bhagavAnanA samayamAM jyAre 170 tIrthakaro vicaratA hatA, tyAre nava karoDa kevaLajJAnI hatA. joDI sada nava sAdU mUDuM - sAdhunI saMkhyA vadhAremAM vadhAre 9 hajAra karoDa arthAt 90 abajanI (90,00,00,00,000) hoya che. jijJAsA : caityavaMdana karatI vakhate kevaLI tathA munine zA mATe yAda karavAnA? - tRpti : kevaLI tathA munibhagavaMto paNa mokSamArganA ananya sAdhaka che. temAM kevaLIbhagavaMta te ja bhavamAM mokSe janArA che ane munibhagavaMto viziSTa prakAre mokSanI sAdhanA karI rahyA che, tethI temane yAda karavAthI potAne paNa mokSanI sAdhanAmAM baLa maLe te mATe arihaMtane vaMdana karatI vakhate temanI stuti karAya che. saMpa nivara vIsa - vartamAnakALamAM 20 tIrthakaro aDhI dvIpamAM vicare che. | mahAvideha kSetramAM haMmezAM cothA ArA jevo kALa vartato hoya che. bharata eravatanI jema tyAM kadI caDato-utarato kALa hoto nathI. tethI tyAM sadA tIrthakaro hoya che. vartamAnamAM paNa tyAM vIsa jinezvaro vicare che. te A pramANe : jaMbudvIpanA mahAvidehamAM 4, dhAtakIkhaMDanA be mahAvidehamAM 8 ane ' ardha puSkaravaradvIpanA be mahAvidehamAM 8. Ama kula 20 tIrthaMkara paramAtmA vartamAnamAM vicArI rahyA che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 vartamAnamAM zreSTha jJAnavALA arthAt muNi bahu-koDihiM varaNANa kevaLajJAnI, munio vadhAremAM vadhAre be karoDa (2,00,00,000) hoya che. 42 samaNaha koDI - sahassa - dua vaLI, vartamAnamAM zramaNonI saMkhyA vadhumAM vadhu be hajAra karoDa arthAt vIsa abajanI (20,00,00,00,000) che. ahIM e dhyAnamAM rAkhavuM ke, A badhA zramaNo chaThThA-sAtamA guNasthAnake vartanArA che. thuNi ni vihANi - karAya che. - prAtaHkALamAM haMmezA jemanI stavanA A pado dvArA utkRSTa ane jaghanya saMkhyAthI tIrthaMkara, kevaLI ane muni bhagavaMtone smRtimAM lAvavAnA che. prabhAtamAM temanI nitya vaMdanA karavAmAM Ave che, je bhavyAtmAo mATe viziSTa bhAvavRddhinuM kAraNa bane che. vartamAnakALamAM paNa mahAvideha kSetramAM tIrthaMkarabhagavaMto, kevaLIo ane susAdhuo vipula pramANamAM che, topaNa ApaNuM puNya nabaLuM che. tethI ApaNane te maLI zakyA nathI. AthI ja ApaNe aneka zaMkAonA spaSTapaNe samAdhAno meLavI sanmArgamAM vizeSa yatna karI zakatA nathI. A mahApuruSone yAda karI A kALamAM maLelA deva-gurunI evI sevA-bhakti karIe ke, jethI najIkamAM ja tIrthaMkara jevA deva ane nigraMtha guru bhagavaMto ApaNane maLI zake. A pada bolatAM Avo saMkalpa vizeSa bhAvanuM kAraNa banI zake che. covIsa tIrthaMkaro, kevaLIbhagavaMto, munibhagavaMto vagerene vaMdanA karIne paNa saMtuSTa nahi thayelo sAdhaka, potAnA bhAvollAsanI vRddhi mATe vartamAnamAM je viziSTa tIrthasthAno che, temAM rahelA mULanAyaka bhagavAnane yAda ka2vA pUrvaka stuti kare che - jayau sAmia ! jayau sAmia ! tame jaya pAmo ! he svAmI, tame jaya pAmo ! risada sattuni - zatruMjayatIrtha upara rahelA zrIRSabhadeva bhagavAna (jaya pAmo.) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi sUtra 43 zatruMjaya tIrtha zAzvata tIrtha che. A tIrthanA mAhAbhyathI anaMtA jIvoe aMtaraMga zatruo para vijaya meLavyo che, tethI tenuM nAma zatruMjaya che. A tIrthane sAMnidhyathI anaMtA jIvo siddhigatine pAmyA che, tethI tenuM nAma siddhakSetra paNa che. AnI tole AvI zake tevuM traNe lokamAM koI tIrtha nathI. A rIte A mahAtIrthanA vividha prakAranA prabhAvane kAraNe tenAM 21 ane 108 nAmo prasiddhi pAmyAM che. hAlamAM tyAM zrIRSabhadeva paramAtmA mULanAyaka tarIke birAjamAna che. rUpiti pada-miniLa - giranAra upara birAjatA) neminAtha prabhu (Apa jya pAmo). giranAra parvata ujjayaMtagiri athavA revatagirinA nAmathI prasiddha che. tenA upara bAvIsamA tIrthaMkara zrIariSTanemi (neminAtha)nI dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa e traNa kalyANako thayelA hovAthI te atipavitra gaNAya che. naya3 vIra sari maMDaLa - sAMcora (satyapurI) maMDaNa evA he vIra prabhu! (Apa jaya pAmo). " ma cchara munisuvA - bharucamAM birAjamAna) zrImunisuvrata "svAmI (jaya pAmo). " muhari (maduri) pAsa suda-rina-vaMDa - duHkha ane duritano nAza karanAra mathurI pArzva = mathurAmAM rahelA pArtha prabhu (jaya pAmo). A pado dvArA te te tIrthasthAnone smRtipaTa para lAvI, te te tIrtha dvArA anaMtA AtmAone thayelA upakAro yAda karI bhAvapUrvaka vaMdanA karavAthI ghaNAM - karmono kSaya thAya che ane mahAna puNyano baMdha thAya che. vaLI tIrtha ane tIrthapatinA vaMdanathI samyagdarzananI prApti, vizuddhi ane vRddhi thAya che. - savara iida tisthAra - mahAvidehamAM vicaratA bIjA tIrthakarone (huM vaMdana karuM chuM.) * vihaM lisi vilisini - cAra dizAomAM ane vidizAomAM rahelA je koI paNa (tIrthakaronI pratimAo che tene huM vaMdana karuM chuM.) tImALI saMparU vaMdu ni salve vi - bhUtakALamAM thaI gayelA, Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44. sUtrasaMvedanA-2 bhaviSyamAM thanArA ane vartamAnamAM vidyamAna hoya te sarva tIrthaMkara paramAtmAne huM vaMdana karuM chuM. sarva caitya ane sarva biMbane alaga alaga yAda karI zakAya tema nathI mATe have tene sAmUhikarUpe smaraNamAM lAvI vaMdanA kare che - sattANavai-sahassA, lakkhA chappana aTThakoDIo, battIsa saya vANIyAruM tigasTo vaMde - traNe lokamAM rahelA ATha karoDa, chappana lAkha, sattANuM hajAra, batrIsaso ane vyAsI (8,57,00,282) zAzvatA caityone huM vaMdana karuM chuM. 8,00,00,000 ATha karoDa paka,00,000 chappana lAkha 97,000 sattANuM hajAra [3,200 batrIsa so 82 vyAsI ' 8,57,00,282 pannarasa koDI sayAI, koDI bAyAla lakkha aDavannA, chattIsa sadA vasIyuM, sAtha-viMvADuM pachAmAmi - (zAzvatA caityomAM rahelA) paMdaraso karoDa (paMdara abaja), betAlIsa karoDa, aThThAvana lAkha, chatrIsa hajAra ane eMzI zAzvatAM jinabiMbone huM praNAma karuM chuM (15,42,58,36,080). Ama A caityavaMdanamAM prAtaHsmaraNIya tIrthakara devonA guNagAna karIne temanA bibo, caityo tathA tIrthone bhakti-bhAvathI vaMdana karavAmAM Avela che. A rIte saMkalpapUrvaka covIsa tIrthakaro AdinuM smaraNa karI vaMdanA karavAthI arihaMta Adi uttama puruSo tarapha citta vizeSa Avarjita (AkarSita) thAya che, ane saMsAranA tuccha bhAvothI citta vimukha thAya che, tethI saMsAra alpa thAya che, vizeSa puNyano baMdha thAya che ane paraMparAe AtmAne mokSanI prApti thAya che. 6. A caitya tathA biMbanI vizeSa samaja sUtra saMvedanA-pamAM sakala tIrtha sUtrathI jANavI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kiMci sUtra sUtra paricaya : paramatAraka zrIgaNadharabhagavaMtoe racelA A sUtramAM sarva tIrthone vaMdanA karavAmAM AvI che. tethI ja tenuM bIjuM nAma "tIrthanaMdanA" sUtra che. AtmA jenA AlaMbanathI A bhayAnaka saMsArasAgarathI tarI zake tene tIrtha kahevAya che. nizcayanayathI to AtmA potAnA ja prayatnathI saMsArasAgara tare che, topaNa tIrtho ane jinabiMbo saMsArasAgara taravAmAM eka prabaLa AlaMbana pUruM pADe che. AthI tene tIrtha kahevAya che. - Aja sudhImAM anaMtA AtmAo AvAM tIrthAdinA suMdaratama AlaMbanane pAmIne saMsArasAgara tarI gayA. vartamAnamAM paNa AvAM suMdara AlaMbanone sparzIne keTalAya AtmAo AtmakalyANanA mArge aviratapaNe AgaLa vadhI rahyA che. tema ja bhAvimAM paNa A tIrtho ane jinabiMbonAM AlaMbanone pAmIne anaMtA AtmAo taravAnA che. A viSama saMsArathI pAra pAmavAnA AzayathI A sUtramAM sarva tIrthone vaMdana karavAmAM Ave che. - A tAranAra tIrtho be prakAranAM che. 1. sthAvara tIrtha, 2. jaMgama tIrtha. zatruMjaya Adi tIrthasthAno sthira che, tethI tene sthAvara tIrtha kahevAya che. anaMtA mahAtmAoe A atipavitra bhUmi upara potAnuM parama kalyANa karyuM che. jo ke, vItelA anaMtakALamAM to sarva bhUmio parathI anaMtA AtmAo mokSe gayA che. * topaNa tIrthabhUmine pAmIne zreyane sAdhanArA, kevalajJAna pAmanArA anya kSetra karatAM keIgaNAM adhika che, tethI AvAM kSetro saMsAratAraNanI kriyAmAM eka prabaLa nimittarUpa che. A kAraNe tene sthAvara tIrtha kahevAmAM Ave che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 jaMgama tIrtha eTale hAlatuM-cAlatuM tIrtha. bhagavad AjJAne haiyAmAM rAkhIne, bhagavAnanI AjJAne anusaranArAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto jaMgama tIrthasvarUpa che. AvA mahAtmAonAM darzana-vaMdana-pUjana-paricayAdithI anaMtA AtmAo sanmArgamAM joDAya che. yogya AtmAone emanAM darzanAdithI paNa samyaktva ane cAritrano pariNAma pedA thaI zake che ane e pariNAma dvArA saMsArasAgarane tarI zake che, tethI te paNa tIrtha kahevAya che. Ama chatAM A sUtramAM jaMgamatIrthone choDI mukhyatve sthAvara tIrtho tathA temAM rahelAM jinabiMbone vaMdanA ka2vAmAM AvI che. A sUtrano upayoga khAsa karIne caityavaMdana karatI vakhate karavAmAM Ave che. 46 mULa sUtra : jaM kiMci nAma titthaM, sagge pAyAli mANuse loe / nArUM niLavivAduM, tArUM sanmArUM vaMvAmi / / / / pada-4 : saMpadA-1 : akSara-32 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : sagge pAyAli mANuse loe jaM kiMci nAma titthaM / svarge pAtAle mAnuSe loke yatkiMcit nAma tIrtham / svargamAM, pAtALamAM ane manuSyalokamAM je koI tIrtha che, jAI jibiMbAI tAI savvAiM vaMdAmi / / 1 / / yAni jinabiMbAni tAni sarvANi vande / / 1 / / (ane) je jinezvara (paramAtmA)nI pratimAo che, te sarvane huM vaMdana karuM chuM. sUtrano vizeSArtha : na vidhi 'nAma tirthaM sai pAhi mAnuse cho! - svargamAM, pAtALamAM ane manuSyalokamAM je koI tIrtha che, (te sarvane huM vaMdana karuM chuM.) 1. mULamAM je 'nAma' zabda che, te vAkyAlaMkAra mATe vaparAyelo eka avyaya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jakiMci sUtra 'tIrthate anena kRti tIrtham - jenAthI tarAya athavA je tAre te tIrtha kahevAya che. Ama to koIpaNa AtmA potAnA zubha bhAvothI ja saMsArasAgara tarI zake che, topaNa AtmAne tAranArAM zubhabhAvo koIka nimittone pAmIne utpanna thAya che. AvAM nimittomAM sarva zreSTha nimitta tIrthaMkara paramAtmA che. A tIrthaMkara paramAtmAnI pratimAo jyAM sthApita karelI hoya, temanAM kalyANako jyAM thayAM hoya, athavA paramAtmA svadehe jyAM vicaryA hoya te sarva kSetrane paNa tIrtha kahevAya che. kema ke, AvA uttama AtmAonA saMgathI te bhUmi pavitra thaI hoya che, tyAM javAthI, te te paramAtmAnI smRti tAjI karavAthI sahelAIthI zubha bhAvo utpanna thAya che. AvAM je koI tIrtho svargamAM, pAtALamAM ane manuSyalokamAM che, te sarvane huM vaMdana karuM chuM. 47 svargalokanAM tIrtho ; 12 devaloka, 9 traiveyaka, 5 anuttara, 9 lokAMtikAdi vaimAnika devonA AvAso jyAM che, tene svargaloka kahevAya che, tenAM sarva vimAnomAM je jinamaMdiro che, te sarva svargalokanAM tIrtha che. . pAtALalokanAM tIrtho : ratnaprabhA pRthvInA peTALamAM je pAtALaloka che temAM bhavanapati, vyaMtara, vANavyaMtaranA AvAso che. te sarva AvAsomAM je zAzvatAM jinamaMdiro che te ane mahAvidehakSetranA adhogrAmamAM jyAM jyAM azAzvatAM jinamaMdiro che te sarve pAtALa lokanAM tIrtho che. manuSyalokanAM tIrtho : manuSyalokano artha ahIM aDhI dvIpa ja nahi, paraMtu samagra titiloka samajavo. tirAlokamAM naMdIzvarAdi cheka caudamAM dvIpa sudhI jyAM zAzvatAM jinamaMdiro che ane anyatra jyAM jyAM zAzvatA-azAzvatAM tIrthasthAno che, te sarve manuSya lokanAM tIrtho kahevAya che. khArUM niLaviMvADuM, tArUM savvArUM vAmi - (ane) je jinezvaronAM biMbo che, te sarvane huM vaMdana karuM chuM. cauda rAjaloka pramANa A vizvamAM aneka zAzvata tIrtho che ane aneka azAzvatA tIrtho che. A sarva tIrthomAM jinezvara paramAtmAnI aneka pratimAo che. je zubhabhAvonuM prabaLa nimita che. A pratimAone pAmI Aja sudhImAM 2. tIrthanI vizeSa vyAkhyA logassa sUtramAM (sUtrasaMvedanA bhAga-1) Apela che. 3. aMdhogrAma Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 : sUtrasaMvedanA-2 anaMtA jIvo zubhabhAvane sAdhI zakyA che. samyaktva Adi sadgaNonA svAmI banI bhavasAgara tarI zakyA che. A zabdo dvArA sAdhaka te jinabiMbone be hAtha joDI mastaka namAvI bhAvathI vaMdana kare che. A sUtra bolatAM sAdhaka vicAre ke, jema anaMtA AtmAo A AlaMbanane yAmI vItarAgabhAvane pAmyA, tema huM paNa A tIrSAdinI vaMdanAthI , vItarAgabhAvane prApta karyuM ane anAdikALathI mane duHkhI karanAra mArA rAgAdi doSone dUra kare" - AvA bhAva sAthe jo paramAtmAne vaMdanA karavAmAM Ave to vaMdanA karanAra AtmA koI agocara bhAvane pAmI, mahAnirjarA karI jarUra AtmAnI zuddhi karavA pUrvaka Atmika AnaMda prApta karI zake. jijJAsA ? zatruMjayAdi tIrthane tIrtha kahevAya, paNa svargAdimAM rahelAM jinamaMdirone paNa tIrtha kahI zakAya ? tRpti zatruMjayAdi tIrthonI jema, je jinamaMdiro 100 varSa ke tethI vadhAre prAcIna hoya, lAMbAkALathI pUjAyelA hoya ane jenAmAM vizeSa tAraka zakti hoya, te jinamaMdiro ke jina saMbaMdhI sthaLane paNa tIrtha kahevAya che. AthI ja svargamAM, pAtALamAM ke manuSyalokamAM je zAzvatAM jinamaMdiro che, tene tIrtha kahI zakAya che. jijJAsA : "nA niurvivA' mAM bahuvacana zA mATe ? . tRpti sAmAnya rIte ghaNAM maMdiro ke ghaNI pratimAo vizeSa bhAvollAsanuM kAraNa bane che ane bahuvacanAta zabda dvArA ghaNAM jinabiMbonI smRti sahaja thaI zake mATe ahIM - "nAruM nirvivAruM' mAM bahuvacana mUkyuM che. jijJAsA : A sUtramAM tIrthane vaMdanA karI, tIrthamAM jinabiMba paNa AvI jatAM hatAM chatAM jinabiMbane judI vaMdanA karavAnuM kAraNa zuM ? tRpti : tIrtha ane jinabiMba bannemAM tAravAnI tAkAta che topaNa tIrtha sthAnamAM jinapratimAnuM mahattva adhika hoya che. vaLI bhagavAnanI pratimAo vizeSa bhAvollAsanuM kAraNa paNa bane che mATe tIrtha karatAM teno judo ullekha karyo hoya tevuM jaNAya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namohyu NaM sUtrA sUtra paricaya : gaNadhara racita A stotra dvArA IndramahArAjA paramAtmAnI stavanA kare che, tethI tenuM bIjuM nAma "zastava' che. vaLI, A sUtramAM namaskAra karavA mATe sahelAIthI bolI zakAya tevAM saraLa pado che. tethI tene praNipAtadaMDaka paNa kahevAya che. - A jagatamAM bhagavAnane mAnanArA-pUjanArA loko to ghaNA che. paraMtu bhagavAnanuM vAstavika svarUpa kevuM hoya ane AvA svarUpavALA bhagavAnane ja kema mAnavA ke pUjavA joIe, tenuM jJAna ghaNA lokone hotuM nathI. AvA jJAna vagara bhagavAnanI bhakti AdinuM vAstavika phaLa maLatuM nathI. tethI bhagavAnanA vAstavika svarUpanuM jJAna meLavavA A sUtrane samajavuM ati jarUrI che. gaNadharonI A viziSTa racanAmAM samAyelA gUDha bhAvo ApaNA jevA bALajIvo mATe samajavA ghaNA agharA che, paraMtu ApaNo mahAna puNyodaya ke te gUDha bhAvone paramopakArI sUripuraMdara pU. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAe zIlalitavistarA' nAmanA graMthamAM spaSTa karyA che. A graMthanA AdhAre ja Aje ApaNe A mahAna sUtranA yahukiMcit paNa arthane samajI zakIe chIe. ApaNA jevA bALajIvonI vAta to dUra rahI, paNa mahAbuddhizALI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sUtrasaMvedanA-2 zrIsiddharSigaNI ke jemaNe "upamitibhavaprapaMcA' jevI duniyAnI zreSTha rUpaka kathA lakhI che, teo paNa A ja lalitavistarA graMthathI dharmamAM sthira thayA hatA. sAdhanAjIvananA prAraMbhamAM teo bauddhamatathI prabhAvita thayelA, temaNe ekavIzavAra jaina ane bauddhadharmanI vacce jholAM khAdhAM, paraMtu jyAre temaNe lalitavistarAmAM varNavela zrIarihaMta paramAtmAnuM svarUpa vAMcyuM, tyArathI teo jainazAsana pratye aDaga zraddhAvALA thaI gayA. lalitavistarA graMthanuM gujarAtI bhASAMtara ane suMdara vivecana vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAje paramateja' nAmanA pustakamAM karela che. vizeSa jANavAnI icchAvALAe te pustaka jovuM. ahIM to sUtra bolatAM jeTalA bhAvo upasthita thaI zake teTalI ja artha ane tenI saMvedanA rajU karAI che. A sUtramAM arihaMta paramAtmAnuM nigoMda avasthAthI mAMDI cheka mokSa sudhInuM varNana jovA maLe che. mukti maMjhIla sudhInI sudIrgha yAtrAmAM teozrInuM. tathAbhavyatva keTaluM viziSTa che, tenA kAraNe teo pratyeka sthAnamAM kevA jhaLake che, bhavya jIvo upara kevI rIte upakAra kare che. pratyeka bhavomAM tathA aMtima bhavamAM temanuM bAhya tathA atyaMtara svarUpa kevuM che tenuM rocaka varNana che. A sUtranA eka-eka pado anaMtA gama-paryAyathI eTale anaMtA arthathI yukta che. temAM 9 saMpadAo che. A saMpadAonA nAma, teno krama ane tenA prayojana paNa viziSTa che. A sarveno bodha thavAthI vicAraka vyaktio mATe A sUtranuM uccAraNa-ciMtana-manana Adi atyaMta AnaMdaprada bane che. temAM sau prathama namokalyurNa Adi traNa padonI "stotavya saMpadA' rajU karAI che. vicAraka puruSo haMmezA viSayanI jANakArI meLavI pachI temAM pravRtti kare che. mATe stutinI zarUAta karatAM pUrve stuti karavA yogya koNa che te A saMpadAmAM jaNAvyuM che. tyArapachI "AIgarANa' Adi traNa padonI banelI bIjI pradhAnasAdhAraNa-asAdhAraNa-hetu" saMpadA rajU karAI che. arihaMta bhagavaMta ja stuti pAtra che te jANyA pachI buddhimAna puruSane prazna thAya ja ke, A jagatamAM icchitane ApanArA devo to ghaNA che chatAM arihaMta bhagavaMtonI ja kema stuti Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namohyu NaM sUtra karavAnI ? A jijJAsAne saMtoSavA stotrakAre A prabhu ja stuti karavA yogya kema che tenA sAdhAraNa (sarvamAM upalabdha thAya tevA) tathA asAdhAraNa (tIrthakaramAM ja upalabdha thAya tevA) kAraNo darzAvyA che. tyArapachI "purisutANa Adi cAra padonI trIjI "asAdhAraNa hetu saMpadA' jaNAvAI che. sAmAnyathI stutinA kAraNo jANyA pachI prajJAvAna puruSane prazna thAya ke, prabhu prathamathI aMta sudhI kevA hatA ? AnA uttararUpe nigothI mAMDI aMtima bhava sudhI prabhuno AtmA keTalo viziSTa hato te A saMpadA dvArA varNavAyu che. tyArapachI "logaramANa Adi pAMca padonI cothI (stotavya saMpadAnI ja) sAmAnya upayoga saMpadA' darzAvAI che. ATaluM jANyA pachI paNa prekSAvAnane prazna thAya ke, bhale arihaMta bhagavaMto A jagatamAM sarva zreSTha hoya topaNa temanAthI ApaNane zuM phAyado ? Ano uttara A pado dvArA ApavAmAM Avyo che. puna: vidvAnane prazna thAya ke, arihaMta bhagavaMto lokamAM uttama che, lokanuM hita kare che vagere vAto sAcI, paNa A hitAdinI pravRtti kaI rIte kare che ? teo AvI jijJAsAne saMtoSavA "abhayadayANa Adi pAMca padonI pAMcamI . (sAmAnya upayoga saMpadAnI) hetu saMpadA' darzAvI jaNAvyuM ke, abhayAdibhAve rahelA prabhu jagatanA jIvone abhayAdi ApI hita kare che A rIte sAmAnya upayoganA kAraNo varNavyA che. tyArabAda "dhammadayANa' Adi 5 padonI chaThThI (stotavya saMpadAnI ja) vizeSa upayoga saMpadA' varNavAI che. hetu sahita sAmAnya upayogane jANyA - pachI paNa sakarNa-jIvone (buddhizALI jIvone) jANavAnI icchA thAya ke, tutipAtra prabhuno vizeSa upayoga zuM che? A pado dvArA jaNAvyuM ke, zratadharmarUpa - sAmAnya dharmanI jema cAritradharmarUpa vizeSa guNone paNa prabhu prApta karAvanArA che. che tyArapachI "appaDihayavaranANa' Adi be padonI sAtamI (stotavya saMpadAnI) "sakAraNa svarUpa saMpadA' jaNAvAI che. prabhu sAmAnyathI ane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 vizeSathI kaI rIte upakAra kare che te jANyA pachI paNa buddhimAna jIvone A prabhunuM vizeSa svarUpa zuM che ? te jANavAnI icchA thAya che, mATe ja A be pado dvArA prabhu sarvajJa che ane sarvadarzI che te jaNAvavAmAM AvyuM che. para. ATaluM jANyA pachI paNa saMpUrNa sukheththu sAdhakane savAla thAya ke, A prabhu ApaNane kyAM sudhI pahoMcADI zakaze ? tenA samAdhAna mATe jaM 'jiNANuM jAvayANaM' Adi 4 padonI 'Atmatulya paraphLa kartRtva' nAmanI AThamI saMpadA darzAvI che. te dvArA sAdhakane saMtoSa paNa pamADyo che ke, koI rAjA, mahArAjA ke zeTha zrImaMtanI sevA evI nathI ke potAnA sevakane tenA jevo banAve. jyAre A prabhunI sevAnuM phaLa sevakane temanA jevo ja banAve che. jyAre A prabhunI sevAnuM phaLa sevakane temanA jevo ja banAve che. anAzaMsa bhAve sevA karanAra sAdhaka prabhu pAse jevuM sukha che tevuM pUrNa sukha prApta karI zake che. arihaMta bhagavaMtonuM pUrNa svarUpa khyAlamAM AvyA pachI paNa dIrghadRSTivAnane thAya ke, AvA prabhu kevA sukhane pAmyA che ? atyAre kyAM che ? keTalo samaya AvI sthitimAM rahevAnA che ? vagere praznonA uttararUpe 'savvantrNasavvadarisINaM' vagere 4 padonI navamI 'pradhAna guNa aparikSaya pradhAna phaLa prApti abhaya saMpadA' varNavAI che. te dvArA prabhune prApta guNo kyAreya nAza pAmavAnA nathI. teo sadA kALa mokSamAM rahevAnA che tema jaNAvI mokSanuM suMdara dhyAna ApyuM che. lalitavistarA graMthamAM A sUtranuM ATale sudhInuM ja vivecana prApta thAya che, tethI chellI 'je a aIA siddhA...' vALI gAthA pAchaLathI A sUtramAM joDAI haze evI pracalita mAnyatA che. A sUtrano upayoga caityavaMdana ane pratikramaNanI Avazyaka kriyAomAM bhAva arihaMtanuM svarUpa upasthita karI, temane vaMdana karavA mATe thAya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra bhUNa sUtra : _ namo'tthu NaM arihaMtANaM, bhagavaMtANaM / / 1 / / AigarANaM, titthayarANaM, sayaM-saMbuddhANaM / / 2 / / purisuttamANaM, purisa-sIhANaM, purisa-vara-puNDarIANaM, purisa-vara-gandhahatthINaM / / 3 / / loguttamANaM, loga-nAhANaM, loga-hiANaM, loga-paIvANaM, loga-pajjoagarANaM / / 4 / / abhaya-dayANaM, cakkhu-dayANaM, magga-dayANaM, saraNa-dayANaM, bohi-dayANaM / / 5 / / dhamma-dayANaM, dhamma-desayANaM, dhamma-nAyagANaM, dhamma-sArahINaM, dhamma-vara-cAuraMta-cakkavaTTINaM / / 6 / / appaDihaya-vara-nANa-daMsaNa-dharANaM, viyaTTa-chaumANaM / / 7 / / jiNANaM jAvayANaM, titrANaM tArayANaM, . buddhANaM bohayANaM, muttANaM moagANaM / / 8 / / savvatrUNaM, savva-darisINaM, siva-mayala-marua-maNaMta-makkhayamavvAbAha-mapuNarAvitti siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattANaM, namo jiNANaM, jia-bhayANaM / / 9 // . je a aIA siddhA, je a bhavissaMti NAgae kAle / saMpai a vaTTamANA, savve tiviheNa vaMdAmi / / 10 / / 54-33 : saMpaha-8 : ma12-287 + prayalita namutyu e. DI. 7i dlitvist2|| 2hi graMthomA 'namotthu NaM' 5DopAthI 256 - tabAdhA cha. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sUtrasaMvedanA-2 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : arihaMtANaM bhagavaMtANaM namo'tthu NaM / / 1 / / arhadabhyaH bhagavadbhya namo'stu / / 1 / / ariDatAne, matAne (bhA2.) nbh27||2 thAno ! . AigarANaM, titthayarANaM sayaM-saMbuddhANaM / / 2 / / AdikarebhyaH, tIrthaMkarebhyaH svayaM-sambuddhebhyaH / / 2 / / ... Adi karanArAone, tIrthakarone, svayaM samyagu bodha pAmelAone, purisuttamANaM, purisa-sIhANaM, purisa-vara-puMDarIANaM, purisa-vara-gandhahatthINaM // 3 // puruSottamebhyaH, puruSa-siMhebhyaH, puruSa-varapuNDarIkebhyaH puruSa-varagandhahastibhyaH / / 3 / / puruSomAM jeo uttama che teone, puruSomAM jeo siMha samAna che teone, puruSomAM jeo zreSTha puMDarIka-kamaLa samAna che teone, puruSomAM jeo zreSTha gaMdhahastI samAna che teone, loguttamANaM, loga-nAhANaM, loga-hiANaM, loga-paIvANaM, loga-pajoagarANaM // 4 // lokottamebhyaH, loka-nAthebhyaH, loka-hitebhyaH, loka-pradIpebhyaH, loka-pradyotakarebhyaH / / 4 / / lokamAM jeo uttama che teone, lokanA nAthone, lokanuM hita karanArAone, lokane vize prakAza karanArA pradIpakone, lokanA pratye pradyota karanArAone, abhaya-dayANaM, cakkhu-dayANaM, magga-dayANaM, saraNa-dayANaM, bohi-dayANaM / / 5 / / abhaya-debhyaH, cakSu-debhyaH, mArga-dezya, zaraNa-debhyaH, bodhi-debhyaH / / 5 / / sarva jIvone abhaya ApanArAone, zraddhArUpI netra ApanArAone, mArga ApanArAone, zaraNa ApanArAone, bodhi ApanArAone, dhamma-dayANaM, dhamma-desayANaM, dhamma-nAyagANaM, dhamma-sArahINaM, dhamma-varacAuraMta-cakkavaTTINaM // 6 // dharma-debhyaH, dharma-dezakebhyaH, dharma-nAyakebhyaH, dharma-sArathibhyaH, dharma-vara-cAturantacakravartibhyaH / / 6 / / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra kk dharma ApanArAone, dharmanI dezanA ApanArAone, dharmanA svAmIone, dharmanA sArathione, dharmarAjyanA zreSTha cAturaMta cakravartIone, gadira-vara-nALa-haMsA-dharA, vile-cheDamavi AchA. gapratirata-vara-jJAna-na-dharaNya, vyavRtta-chANya: IIT/ apratihata uttama jJAna ane darzana dhAraNa karanArAone, chadharahitone, jiNANaMjAvayANaM, tinnANaMtArayANaM, buddhANaMbohayANaM, muttANaMmoagANaM / / 8 / / ninepya:nApagya tIpsa: tAraNya: vRddhacca: voyakhyA, mukhya mogya: pedA jItanArAone tathA jitADanArAone, jeo svayaM saMsArasamudrathI tarI gayA che teone, tathA jeo anyane saMsArasamudrathI tAre che teone, buddhone tathA bodha pamADanArAone, muktone tathA anya jeo mukta karAve che teone, sabUkULa, satra-risI, siva-madhya-paga-mavita-va-madhyAvAdampunnraavitti siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattANaM, jiNANaM jia-bhayANaM namo / / 9 / / * sarvajJebhyaH sarvadarzibhyaH zivam acalam arujam anantam akSayam avyAbAdham bapunarAvRtti-siddhitinAmadheyaM sthAna prAptapya: ninepya: nita-myaH nama: III sarvajJone, sarvadarzIone, vino-upadravothI rahita, acala, vedanA (roga) rahita, anaMta, akSaya, pIDArahita, jyAM gayA pachI pAchuM pharavAnuM nathI, tevA siddhigati nAmavALA sthAnane prApta thayelAone, jinone, sAta prakAranA bhayo jItanArAone namaskAra ho. je a aIA siddhA, je aNAgae kAle bhavissaMti / saMpai a vaTTamANA, sabve tiviheNa vaMdAmi / / 10 / / ye ca atItAH siddhAH, ye ca anAgate kAle bhaviSyanti / samprati ca vartamAnAH, sarvAn trividhena vande / / 10 / / vaLI, jeo bhUtakALamAM siddha thayA che ane jeo bhaviSyakALamAM siddha thaze ane jeo vartamAnamAM vidyamAna che, te sarvene mana-vacana-kAyAthI ema traNe prakAre huM namana karuM chuM. vizeSArtha : A sUtra bhagavAnanI stavanAsvarUpa che. stavanA karatAM pahelAM buddhimAnane evo prazna thAya ke, stuti karavA yogya koNa che ? tenA uttararUpe, stuti Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sUtrasaMvedanA-2 karavA yogya arihaMta bhagavaMto che, te jaNAvavA prathama be padonI pahelI stotavya saMpadA' batAvela che. namoDalyu (rihaMtA) - (arihaMtone) namaskAra thAo. A vAkyamAM kula cAra zabdo che : namo, Dablyu, i ane arihaMtANaMtemAM prathama namo" zabdano sAmAnya artha che, namaskAra. namaskAra eTale namaskaraNIya evA arihaMta bhagavaMtanA guNo smRtimAM lAvI, te guNo prApta karavA mATeno mana, vacana, kAyAno prayatna."namo' zabda "pUjA arthamAM paNa vaparAya che. pUjA eTale guNavAna vyakti pratye aMtaramAM pragaTela bahumAnabhAva vyakta karavAnI kriyA. koI vyakti pratye Adara utpanna thatAM prathama tenuM bahumAna karavA tene phUla AdithI vadhAvI athavA phUlAdinI bheTa ApI satkAravAmAM Ave che. tenAthI vadhu bahumAna thatAM tene mevA-mIThAI-alaMkAro Adi arpaNa karavAmAM Ave che. tenAthI paNa adhika bahumAna thatAM tenI prazaMsA karavAnuM mana thAya che ane AgaLa vadhIne bahumAnanA kAraNe te vyakti jema kahe tema karavAnuM mana paNa thAya che. A bahumAnanI vRddhi sAthe saMkaLAyela vividha kriyAone zAstrakAroe cAra prakAranI pUjArUpe vibhAjita karela che. te A pramANe - pUjAnA cAra prakAra : 1. puSpapUjA, 2. AmipUjA, 3. stotrapUjA, 4. pratipattipUjA. bIjI apekSAe pUjAnA 1. aMgapUjA 2. agrapUjA 3. bhAvapUjA 4. pratipatti pUjA evA paNa prakAro che." 1. "namo' zabdano vistRta artha sUtrasaMvedanA bhA. 1nA prathama sUtranA prathama padamAM juo. 'puSpAmiSastotrapratipattipUjAnAM yathottaraM prAdhAnya' pratipattizca vItarAge, pUjArthaM ca nama iti / pUjA ca dravyabhAvasaGkoca ityuktam / - lalitavistarA 2. aMgapUjA - prabhunI pratimAno sparza karavA pUrvaka jala, kesara, barAsa AdithI je pUjA karAya tene aMgapUjA kahevAya che. (dharmasaMgraha pramANe) puSpapUjA ane dhUpapUjAno samAveza A aMgapUjAmAM thAya che. 3. agrapUjA - prabhu pratimAnI sanmukha ubhA rahI dIpaka, akSata, naivedya AdithI pUjA karAya tene agrapUjA kahevAya che. AmiSapUjAno samAveza AmAM thAya che. 4. bhAvapUjA - prabhu sanmukha stuti, stavana, stotrAdi bolavA pUrvaka je bhakti thAya che, te bhAvapUjA che. stotrapUjAno samAveza AmAM thaI zake che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra v7 1. puSpapUja : tAjAM, sugaMdhIdAra, akhaMDa puSpothI paramAtmAnI bhakti karavI, te puSya pUjA che. puSpanA upalakSaNathI dareka prakAranI aMgapUjAno samAveza AmAM thaI zake. 2. AmiSapUjA : bhogya vastuthI karAtI bhagavAnanI bhakti te AmiSa pUjA kahevAya che. kesara, caMdana, barAsa, suvarNa, rajata, maNi, mANeka, dhUpa, dIpa, alaMkAra, akSata, phaLa, naivedya, gIta, nRtya, vAjiMtra AdithI vividha prakAre karAtI arihaMtanI bhakti te AmiSapUjA che. AmiSanA upalakSaNathI sarva agrapUjAno samAveza AmAM thaI zake che. 3. stotrapUjA : jemAM potAnA AtmAmAM rahelI malinatAnI niMdA, paramAtmAnA guNonI stavanA ke prArthanAdi karavAmAM Ave tevA arthagaMbhIra stotra, stuti, chaMda, zloka Adi vaDe paramAtmAnI je stavanA karAya che, te stotrapUjA kahevAya che. A 4. pratipattipUjA : pratipatti eTale svIkAra-pAlana. bhagavAnanI AjJAno svIkAra karavo, bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavuM te pratipatti pUjA che. | sarva jIvone sadAkALa mATe sukhI karavA sarvajJabhagavaMte zAstromAM aneka prakAranI AjJAo pharamAvI che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe vitarAgastotramAM A sarva AjJAono sArAMza eka ja vAkyamAM jaNAvyo che. "gAzrava: sarvathA deva 35viza saMvara:' Azravano sarvathA tyAga karo ane saMvarabhAvano svIkAra karo ! bhagavAnanI A AjJAne sarva jIvo samajI zakatA nathI, paraMtu mohanA sakaMjAmAMthI jeo kAMIka aMze chUTyA che ane apunabaMdhaka avasthAne jeo pAmyA che, tevA jIvo sthUlathI A AjJA samajI zake che. pariNAme AzravarUpa hiMsAdi pApapravRttione choDavA yogya jANIne, teo teno AMzika tyAga paNa karI zake che temaja saMvarabhUta kSamAdi dharmone AdaravA yogya jANI teno svIkAra paNa karI zake che. 5 jenAthI AtmA karma sAthe saMbaMdhavALo thAya tevAM hiMsA, jUTha Adi pApo Azrava che. 6. jenAthI karma AvatAM aTake tevA kSamA, saMyamAdi bhAvo te saMvara che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 vyavahAranayathI pratipattipUjAno prAraMbha apunabaMdhaka avasthAthI thAya che. jyAre nizcayanayathI samyagdaSTi virativaMta AtmAthI ja pratipatti pUjAno prAraMbha thAya che, kema ke teo sUkSma rIte hiMsAdi pApone jANe che ane potAnA AtmA mATe A bhAvo anarthakArI che, tema mAnI bhAvapUrvaka teno tyAga karI zake che. kSamA, saMtoSa AdinA sUkSma svarUpane samajI, "A ja dharmo AtmAne sukha ApanAra che," tema mAnI teno svIkAra paNa karI zake che. A rIte samyagudRSTi virativaMta AtmAo ja sAcA arthamAM bhagavAnanA vacanane oLakhI, tenuM pAlana karI zake che. A pratipattipUjAnI parAkASThA caudamAM guNasthAnake sarvasaMvarabhAvanuM sAmAyika Ave tyAre thAya che. kema ke, tyAre ja sarva prakAre Azravano tyAga karI jIva sarvasaMvarane pAmI zake che. TUMkamAM 'namo" eTale namaskAra karavA yogya bhagavAnamAM rahela uttama guNone prApta karavAno mana-vacana-kAyAno prayatna athavA A cAra prakAranI pUjAmAMthI koIpaNa prakAranI pUjA mATeno prayatna." tyu - ho, thAo (arihaMta bhagavAnane mAro namaskAra thAo). 'thAo" A zabda AzaMsA ke prArthanA arthamAM vaparAya che. ahIM bhAvanamaskAranI prArthanA karI che. ahIM 'remi =karuM chuM, zabda na vAparatAM 'gatu' zabdano prayoga karyo, tenuM kAraNa e che ke, 'mastu' zabdanA prayoga dvArA paramAtmAne prArthanA karatAM eka prakAranI AzaMsA vyakta karAya che ke, "bhagavaMta ! ApanI AjJAnA pUrNa pAlanasvarUpa pratipatti pUjA karavAnuM to Aje mAruM sAmarthya nathI. topaNa, he prabhu ! namra bhAvathI karAto mAro A namaskAra sarvazreSTha bhAvanamaskAranuM kAraNa bano!" Ama 'latu' zabda dvArA sarvazreSTha koTinA namaskAra karavAnI potAnI bhAvanA-AzaMsA vyakta karAI che. jijJAsA : bhagavAnanI AjJAnA pAlanarUpa bhAvanamaskAranI prArthanA 7. vyavahAranaya-sthUladRSTithI padArthane jue che, mATe bAhyathI paNa hiMsAdithI aTakelAmAM viratino pariNAma svIkAre che. A naya bAhyakriyAdine prAdhAnya Ape che. 8. nizcayanaya-sUkSmadraSTithI padArthane jue che, mATe teo to vivekapUrvakanA tyAgane ja virati mAne che, tethI teo pamA guNasthAnake ja viratine mAne che. A naya AtmAnA adhyavasAyone prAdhAnya Ape che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namohyu NaM sUtra sAmAnyajana mATe to yogya che, paraMtu A sUtranA raciyatA gaNadharabhagavaMta mATe zuM AvI AzaMsA yogya che ? teo to prabhuAjJAnA pAlanarUpa bhAvapUjA karI ja rahyA che. - tRpti : sAmAnya rIte vicAratAM ema lAge ke A vAta sAcI che, paraMtu UMDANathI vicArIe to khyAla Ave ke, bhagavAnanI AjJAnA pAlanarUpa bhAvanamaskAra paNa utkarSa-apakarSa Adi ghaNA bhedavALo che; paraMtu zAstrakAroe tenA mukhya 3 bheda jaNAvyA che H IcchAyoga, zAstrayoga, 9. bhAvonI bhinnatAnA kAraNe eka ja dharmakriyAnA aneka prakAro thaI zake che. A aneka prakArono saMgraha zAstrakAroe IcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayogarUpa traNa yogamAM karyo che. IcchAyoga : kartumicchoH zrutArthasya jJAnino'pi pramAdataH / vikalo dharmayogo yaH sa icchAyoga ucyate / / 3 / / 59 zAstrayoga : : zAstrayogastviha jJeyo, yathAzaktyapramAdinaH / zrAddhasya tIvra bodhena vacasA'vikalastathA / / 4 / / sAmarthyayoga : - zrI yogadRSTi samuccaya zAstrasandarzitopAyastadatikrAntagocaraH / zaktyudrekAdvizeSeNa, sAmarthyAkhyo'yamuttamaH / / 5 / / 1. IcchAyoga : dharma ka2vAnI IcchA tIvra hoya, kriyA saMbaMdhI zAstrajJAna paNa hoya, chatAM paNa pramAdAdi doSanA kAraNe dharmakriyA je prakAre zAstramAM karavAnI kahI che, te prakAre pUrNa karI na zake. paraMtu dharmakriyAmAM koIka aMgonI vikalatA rahe tevI dharmakriyAne IcchAyoganI kriyA kahevAya che. 2. zAstrayoga : zAstravacananA atyaMta bodhavALo ane mohanIya karmanA nAzathI viziSTa koTinI zraddhA jene pragaTa thaI che, tevo AtmA potAnI zaktine anurUpa pramAdAdi bhAvono tyAga karI zAstramAM je dharmakriyA je rIte karavAnI kahI che, te pramANe koI aMganI vikalatA rAkhyA vagara te rIte dharmakriyA kare to tene zAstrayoganI kriyA kahevAya che. 3. sAmarthyayoga : mokSano mArga atIndriya che. atIndriya evA A mArganuM jJAna, zAstrathI paNa maryAdita pramANamAM ja prApta thAya che. AtmazaktinI jyAre prabaLatA thAya che arthAt AtmAnI tIvra zakti jyAre pragaTe che tyAre anubhavajJAna thAya che. A anubhava jJAna dvArA zAstra batAvelA mArgathI AgaLano mArga dekhAya che. te mArge viziSTa prakAranA vIrya pravartAvI ghAti karmano nAza karI AtmA kevaLajJAnane prApta kare che. viziSTa prakAranA vIrya pravartananI A kriyAne sAmarthyayoganI kriyA kahevAya che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 sUtrasaMvedanA-2 sAmarmayoga. temAMthI sAmarthyayogano bhAvanamaskAra tatkALa vItarAgatArUpa phaLa Ape che. A sarvazreSTha namaskAra jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI sAdhaka potAnI bhUmikAthI upara uparanA namaskAranI prArthanA kare te anucita nathI. AthI ja vitarAgatArUpa phaLanI prApti na thAya tyAM sudhI gaNadharabhagavaMto ke munibhagavaMto paNa vAraMvAra A rIte prArthanA kare, te yogya ja che. "namolyu ' bolatAM ApaNe paNa sAmarthyayoganA namaskAranI bhAvanApUrvaka IcchAyogano namaskAra karIe chIe. IcchAyoganA bhAvapUrvakanI AvI mAMgaNI ja uccakoTinA bhAvanamaskAramAM vighna karanArAM karmono nAza karAvI eka divasa sarvazreSTha bhAvanamaskAranI prAptinuM kAraNa banaze. tethI zreSTha phaLanI prAptinI IcchAvALA sAdhake A rIte prArthanA karavI yogya ja che. vi e mAtra vAkyane zobhAvavA mATeno eka zabda che. jema gujarAtImAM kaDInA aMte re... lola. vagere zabdo vaparAya che, tema ja e vAkyano alaMkAra che. nityu " no saMbaMdha AgaLanA dareka pado sAthe che. A zabda bolatAM, have pachI kahevAze te vizeSaNathI yukta arihaMta bhagavaMtone najara samakSa lAvI, mastaka namAvI temanI sAme prArthanA karatAM vicAravuM - "he nAtha ! huM pUrNAkoTinA bhAvathI yukta namaskAra karavA to Aje asamartha chuM. topaNa kaMIka bhAvathI yukta karAyelo mAro A namaskAra sarvazreSTha bhAvanamaskAnuM kAraNa bano." 1rihaMtANaM (namoju vi) - arihaMtonen (namaskAra thAo) 10. arihaMtanuM vizeSa svarUpa "navakAra maMtranA prathama padanA arthamAMthI joI levuM. koIka sthaLe 'rihaMtA' ne badale arahaMtAI ne ahaMtAI no pATha che. te dareka pATha paNa arihaMta padano vAcaka che, mATe saMgata che. 11. ahIM arihaMtANaM vagere pado bahuvacanamAM che kema ke, bahuvacanAMta pada bolatAM ekIsAthe ghaNA arihaMto buddhimAM upasthita thAya che. AvI upasthiti sAdhaka AtmAne vadhu bhAvanuM kAraNa banI zake che. vaLI, je Atma-advaitavAdIo evuM mAne che ke, A jagatamAM eka ja Atmadravya che. A eka ja AtmA judA judA zarIramAM bhinna bhinna rUpe dekhAya che. jema caMdra eka hovA chatAM taLAvanA pANImAM anekarUpe dekhAya che. teonI te mAnyatA bahuvacananA prayogathI khoTI puravAra thAya che, kAraNa AtmA anaMta che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamohyu NaM sUtra arihaMtAmAM ari=zatru ane daMta=haNanAra, rAgAdi aMtaraMga zatruono jemaNe nAza karyo che. vaLI, bIjA be pAThAMtara paNa maLe che, tethI garadaMtALa (adbhutAna) eTale zreSTha guNasaMpattinA svAmI hovAthI deva ane devendrothI paNa je pUjAvAne yogya che ane ahaMtAmAM eTale sarva prakAranAM karmono nAza karelo hovAthI jemane kyAreya janma levAno nathI, tevA arihaMtabhagavaMtone namaskAra thAo. 61 A pada bolatAM rAgAdi zatrune haNanAra, janmanI paraMparAne chedanAra, sarvane pUjavA yogya arihaMtaparamAtmAne aMtaHstalamAM birAjamAna karIne, namaskAra karatAM prArthanAM karIe ke - "he nAtha ! huM to rAgAdi zaMtruthI pIDita chuM, mArI janma-maraNanI paraMparA cAlu che ane anAyAse paNa lokaniMdAnuM huM pAtra banuM chuM. Apane namaskAra karatAM eka ja prArthanA karuM chuM ke, prabhu ! rAdi bhAvothI choDAvI mane paNa ApanA jevo banAvo." arihaMtaparamAtmAnAM nAma12, sthApanA, dravya ane bhAva; ema cAreya nikSepA jagatanA jIvone pavitra karatAM hovAthI pUjanIya che, topaNa A cAra nikSepAmAM bhAvanikSepo pradhAna che kema ke; bhAvaarihaMtanA smaraNapUrvaka ja grahaNa karAtuM arihaMtanuM nAma, arihaMtanI pratimA ke arihaMtanI koIpaNa dravya avasthAne karAto namaskAra savizeSa kalyANanuM kAraNa bane che. mATe have bhAvaarihaMtane vyakta karatuM bhagavaMtANaM pada kahe che. bhavaMtALa (namo'tyu ) - bhagavaMtone (namaskAra thAo.) 'bhaga'13 zabdanA aizvarya, rUpa, yaza, lakSmI, dharma ane prayatna ema cha artha 12. nAmAkRti-dravyamAve: punaHsranAAnam| - zrI sakalA'rhat stotra 13, 'maLa' - moDaojJAna-mAhAtmya-yaza-verAya-muSui| rUpa-vIrya-pravabhecchA-zrIdharmezvara-yonipu / / 'bhaga' zabda sUrya, jJAna, mahAtmya, yaza, vairAgya, mukti, rUpa, vIrya, prayatna, IcchA, lakSmI, dharma, Izvara ane yoni arthamAM vaparAya che. A cauda arthamAMthI sUrya ane yoni - e bene bAda karatAM bIjA 12 artha bhagavAnamAM ghaTe che; paraMtu ahIM mAtra mahattvanA cha arthanuM vivecana karyuM che. .'mAva-:' kRti / tatra mA: samadrezvaryAvikSaLaH / uvAM 2, - "pezrvaryasya samadrasya rUpasya yAsa:shriyH dharmasyAtha prayatnasya, SaNNAM bhaga itIGganA / / " - zrI lalitavistarA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 sUtrasaMvedanA-2 thAya che ane "vaMta' zabdano artha "vALo" thAya che. aizvaryAdi cha guNavALA je che te bhagavAna che, temane mAro namaskAra thAo. 1. ezvaryaH aizvarya eTale sarvazreSTha ThakurAI. A jagatamAM sarvazreSTha ThakurAI arihaMta paramAtmAnI che kema ke, dunyavI dRSTie TocakakSAnA gaNAtA bhautika sukhanA ane (tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI) prApta thayelA 34 atizayonA teo svAmI che. temanA guNothI AkarSAyelA devo, devendro ane narendro paNa temanA sevaka thaIne rahe che ane temanI aneka prakAre bhakti kare che. kevaLajJAna thatAM ja IndrAdidevo aSTa mahAprAtihAryanI zobhA kare che. paramAtmA jyAM paga mUke tyAM mAkhaNa jevAM komaLa nava suvarNa kamaLanI racanA kare che. AvuM aneka prakAranuM paramAtmAnuM aizvarya paramAtmAnA AMtarika guNonuM ghAtaka hovAthI aneka mATe dharmaprAptinuM kAraNa bane che. temanuM A bAhya aizvarya e paNa yogano prabhAva che. 2. rUpaH prabhunuM rUpa ati suMdara ane anupama koTinuM hoya che. jagatamAM evuM rUpa bIjA koInuM nathI ke jenI upamA ApI bhagavAnanA rUpanI AcherI oLakha paNa ApI zakAya. chatAMya temanA rUpane varNavatA mahApuruSoe lakhyuM che ke, sarva devo daivika zaktithI potAnuM badhuM ja saundarya eka aMgUThAmAM saMkramita kare ane te aMgUTho bhagavAnanA aMgUThA pAse mUke to te aMgUTho bhagavAnanA aMgUThAnA rUpa sAme kolasA jevo lAge 14 mATe eka kavivare gAyuM che ke, "dekho mAI ajaba rUpa jinajI ko; unake Age ora bahu ko, rUpa lage mohe phiko, ... dekho" "koDI deva milake kara na sake, eka aMgUTha rUpa pratichaMda. eso adbhuta rUpa tihAro, varasata mAnuM amRta ko buMda.. jaya jaya jaya pAsa niNaMda" 14 Avazyaka niryuktimAM kahyu che ke - potAnI adbhuta zaktithI sarva devatAo maLIne eka aMguSThapramANarUpa vidurve ane te rUpane bhagavaMtanA aMgUThAnI tulanAmAM mUkavAmAM Ave to devanirmita aMgUThAnI tevI sthiti thAya ke jevI sUryanI sAme aMgArAnI ! savvasurA jai rUvaM aMguThThapamANayaM viuvvejjA / jiNapAdaMguTuM pai na sohae taM jahiMgAlo / / 566 / / - Avazyaka niryukti hAribhadrIya TIkA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namottha NaM sUtra viziSTa pudgala paramANunuM baneluM paramAtmAnuM A rUpa koInA kAmavikAranuM kAraNa banatuM nathI, paraMtu A rUpa, jonArane zAMti ane prazamabhAvano anubhava karAve che. 63 3. yaza : bAhya zatrune jItavA chatAM aMtaraMga rAga, dveSAdi zatruo na jItAya to apayazanI saMbhAvanA rahe che. mATe ja paramAtmAe bAhya zatrunI upekSA karI dharmadhyAnanA saMgrAma dvArA aMtaraMga rAga, dveSAdi ati durjAya evA zatruonA vinAza mATe prayatna karyo, ane koIpaNa prakAranI dInatA ke vihvaLatA vinA pariSaha ane upasargane sahana karIne te aMtaraMga zatruone jItI pa2mAtmAe, traNe lokane AnaMda Ape tathAM sadAkALa rahe tevo vizALa ane nirmaLa yaza prApta karyo. 4. lakSmI : ghAtikarmanA nAzathI paramAtmAne kevaLajJAna, kevaLadarzana, kSAyika bhAvanuM cAritra, anaMta vIrya, atizayita Atmika sukharUpa zreSTha aMtaraMga lakSmI ane tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI 34 atizayarUpa zreSTha bAhya lakSmI (Rddhi-siddhi) prApta thayela hoya che. 5. dharma : kSAyika bhAvanA samyagnAna, darzana ane cAritrarUpa zreSTha dharma, parama zreSTha koTinA dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharma, sAzravabhAva ane nirAzravabhAvarUpa16 dharma tathA samatA17 ane vRttisaMkSaya18 AdirUpa mahAna yoganI paramAtmAne prApti thaI hoya che: 6. prayatna : caMcaLa manane sthira karavuM te atyaMta kaparuM kArya che. manoyoga Adine sthira karavA mATe atyaMta puruSArthanI jarUra paDe che. paramAtmA paNa bhinna bhinna sthaLe doDI jatA manane aTakAvIne tene eka cokkasa prakAranA dhyAnamAM sthira kare che. ema uttarottara viziSTa ekAgratA sAdhI teo eka rAtrikI mahApratimAne vahana kare che. zukladhyAna prApta karI, kSapakazreNI upa2 15. sAzrava dharma : paramAtmAnI pRthvItala upara viharaNa, upadeza-pradAna Adi pravRttine sAzrava dharma kahevAya che. 16. nirAzrava dharma : mohanA vikArothI alipta rahI AtmabhAvamAM rahevuM te nirAzrava dharma che. 17. samatA : jagatanA padArtho jevA che tevA che. nathI sArA, nathI narasA. Ama chatAM ajJAnI jIvo tene sArA-khoTA tarIke jue che. jagatavartI sarva padArthomAM sArA-narasApaNAnI ke ISTaaniSTapaNAnI buddhino tyAga karI,sarva dravya pratye samAna vRttine dhAraNa karavI te samatA che. 18. vRttisaMkSaya : manamAM utpanna thatA saMkalpo-vikalpo ane zarIra dvArA thatAM spaMdanono sarvathA. tyAga karavo eTale pharIthI kyAreya te utpanna na thAya tevI dRDha rIte teno nirodha ka2vo, e vRttisaMkSaya nAmano zreSTha yoga che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 sUtrasaMvedanA-2 ArUDha thaIne kevaLajJAna prApta kare che. mana, vacana, kAyAnA yogone rUMdhIne (aTakAvI) zailezIkaraNa19 karI aMte sarva karma khapAvI mukta bane che. AvA viziSTa prayatnavALA bhagavAna che. A pada bolatAM AvA rUpa, aizvarya Adi guNothI yukta arihaMta paramAtmAne hRdayastha karI namaskAra karatAM sAdhaka prArthanA kare ke - he nAtha ! duniyAnI phaddhi-samRddhi ane rUpamAM aMjAto huM tArI A samRddhinuM varNana sAMbhaLavA chatAM, samajavA chatAM haju temAM kema AkarSAto nathI ? tArI lakSmI meLavavA mahenata paNa kema karato nathI ? zrIyukta he svAmI ! Apane karAto A namaskAra mArA mATe ApanA jevuM svarUpa prApta karavAnuM sAdhana bano !" arihaMta ane bhagavaMta stuti karavA yogya che tema jaNAvyuM. tyAM prazna thAya ke, A ja bhagavAna stavanane yogya kema che ? tenA samAdhAnarUpe have pradhAnasAdhAraNa-asAdhAraNa hetu saMpadA' nAmanI bIjI saMpadAmAM batAve che. A saMpadAne yogazAstrakAra vagere sAmAnya (gha) hetu saMpadA' paNa kahe che. sApharALadeg (namoju ) - tIrthanI Adine karanArA athavA AdimAM arthAt pUrve (janmAdi prapaMcane) karavAnA svabhAvavALA21 evA arihaMtabhagavaMtone (mAro namaskAra thAo.) 19. zailezIkaraNa caudamA guNasthAnake Atmapradezone meruparvata jevA sthira-niSpakaMpa karavAnI prakriyAne zailezIkaraNa kahevAya che. 20. sAMkhya darzananI mAnyatA che ke, jagatamAM be tattva che puruSa ane prakRti. temAM puruSa eTale AtmA cetana che ane prakRti jaDa che anAdi kALathI anaMta kALa sudhI AtmA sadA zuddha ane kuTastha nitya rahe che eTale ke temAM koI parivartana AvatuM nathI. prakRti triguNAtmaka (sattva-rajasa-tamasa) hovAthI temAMthI bIjA 24 tattvo utpanna thAya che. AtmA to sadA zuddha kuTastha nitya hovAne kAraNe temAM kartutva nathI eTale ke, "AtmA kartA nathI" - sAMkhanI AvI mAnyatAnuM khaMDana "Adikara' pada kare che. tenA dvArA evuM kahevAmAM Ave che ke, AtmA janma, maraNa, zarIra, sukha-du:kha Adine karavAnA svabhAvavALo che. 21. ihAdau karaNazIlA AdikarAH anAdAvapi bhave tadA tadA tattatkaNviAdisambandhayogyatayA vizvasyAtmAdigAmino janmAdiprapaJcasyeti hRdayam / - zrI lalitavistarA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 'maphArI' eTale Adi karanArA arthAta prAraMbha karanArA arthAt sarva prakAranI nItino ane zratadharmano prathama upadeza ApanArA paramAtmA che. temane huM namaskAra karuM chuM. jo ke, zratadharmarUpa dvAdazAMgI arthanI apekSAe zAzvatI che, paNa zabdanI apekSAe te te tIrthakaranA zAsanamAM bhinna bhinna hoya che. dareka tIrthakaranA zAsanamAM zabdathI bhinna bhinna prakAre dvAdazAMgInI racanA thAya che ane te racanAmAM paramAtmAnI tripadI kAraNabhUta hovAthI temane "zratadharmanI Adi karanArA kahevAya che. A artha kalikAlasarvajJa pU. hemacaMdrAcAryabhagavaMte yogazAstramAM karyo che. athavA lalitavistarA graMtha pramANe A rIte artha thAya che - AdimAM eTale pUrvamAM. mokSanI apekSAe AdimAM=saMsAramAM. anAdikALathI arihaMtabhagavaMto paNa saMsArI jIvonI mAphaka karmabaMdha karavAnA ane janma, maraNa, zarIra, sukha-duHkha Adine karavAnA svabhAvavALA hoya che. arihaMtano AtmA paNa anya jIvonI jema anAdikALathI saMsAramAM hoya che. tethI tIrthaMkara thavA pUrve teo paNa jevAM jevAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavanA nimitto maLe che tevAM tevAM karmonI sAthe saMkaLAya che ane karmonI sAthe saMbaMdhavALA thavAnA kAraNe temano janma, jarA, maraNa AdirUpa saMsArano 'vistAra thAya che, paraMtu jema jema temanI samaja vadhatI jAya che, tema tema teo prayatna karI AtmAne karmanA saMbaMdhathI mukta kare che. karmano saMbaMdha aTakavAnA kAraNe temane janma, maraNanA pherAmAMthI mukti maLe che. ane AtmAnA anaMta AnaMdane teo pAmI zake che. A pada bolatAM ja bhagavAnanI pUrvApara avasthA yAda AvavI joIe ane thavuM joIe ke, bhagavAna paNa pahelAM to mArA jevA ja janmAdi prapaMca karanArA hatA, paraMtu prayatna karI teo bhagavAna banI gayA ane ApaNe to ahIM ja rahI gayA. ApaNe paNa jo prayatna karIe to cokkasa temanA jevI nirmaLa avasthA prApta karI zakIe kema ke, dareka AtmA mATe niyama che ke, teo jevAM jevAM dravya, kSetra, kALa ke bhAvanAM nimittamAM Ave che, tevAM tevAM karmo bAMdhe che. svayaM tIrthakaranA AtmAnI paNa pUrva avasthAmAM A ja sthiti hatI to ApaNA jevA sAmAnyajana mATe to savAla ja kyAM che ? tethI jema arihaMta bhagavaMtoe AvA karmabaMdhathI aTakavA tevAM tevAM dravyAdina nimittone Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 sUtrasaMvedanA-2 niSphaLa karavA prayatna karyo tema ApaNe paNa yatna karavo ja paDaze kema ke, dravyAdinA nimittanI asarathI jo aTakAya to karmabaMdhathI aTakI zakAya ane karmabaMdha aTake to ja ApaNuM A saMsAranuM paribhramaNa aTake. A pada bolatAM AdimAM, janmAdi prapaMca karanArA paramAtmAne smRtimAM lAvI namaskAra karatAM prabhu pAse prArthanA karIe ke - he nAtha bhUtakALamAM Aya mArA jevA ja hatA ane Aje Aya kyAM pahoMcI gayA ? he prabhu ? Apane kerAto A mAro namaskAra mane yaza te bhAva sudhI laI javAmAM sahAyaka bano !" A pada dvArA bhagavAnane janmAdinA ane karma saMyoganA kartA kahyA. saMsArI sarva jIvo AvuM karatA hoI A sAdhAraNa dharma kahevAya che. pUrvamAM ApaNA jevA ja azuddha svarUpavALA prabhue paNa sAdhanA mArge AgaLa vadhavA prayatna karyo, to teo parama zuddha banI zakyA. A vastuno khyAla sAdhakane sAdhanAmAM utsAhita kare che. vaLI, jo teo pahelethI ja zuddha hota to jemaNe kAMI karyuM ja nathI tevA prabhu, sAdhakane AdarzarUpe stuti karavA yogya paNa na thAta. paraMtu sAdhanAthI teo zuddha banyA che, mATe teo stuti karavA yogya che. A rIte A pada dvArA stutinuM sAdhAraNa kAraNa batAvyuM. 22tistharAii (namoju w) - tIrtha sthApita karanArA evA arihaMtabhagavaMtone (mAro namaskAra thAo.) * 22. A padathI Agamane pradhAna mAnanAra Agama dhArmikano mata amAnya thAya che. Agama dhArmikono mata e che ke - dharma-adharma Adi atIndriya bhAvo kevaLajJAna thayA vinA dekhAtA nathI ane kevaLajJAna sarvakarmanA nAza vinA thatuM nathI. sarva karmano kSaya thavAthI kevaLI AtmAno turaMta ja mokSa thaI jAya che, tethI dharmatIrthanI sthApanA teo karI zakatA nathI. AthI ja teo mAne che ke, dharmane batAvanAra je vedavAkyo che, te koI puruSathI racAyelAM nathI, te apauruSeya nitya nirdoSa che. je yogI puruSo yoganI sAdhanA kare che, teone A vedavAkyo saMbhaLAya che, samajAya che ane teo jagata samakSa A vedanA vAkyone rajU kare che. A rIte dharmAdinI vyavasthA cAle che, tethI A vacanonA kartA koI svataMtra puruSa nathI arthAt tIrthane karanAra koI nathI. 'bhagavAna tIrthanI sthApanA karanAra che." tema kahevA dvArA A matane amAnya karyo che. kema ke dharma, adharma Adi atIndriya padArthanuM jJAna ghAtakarmanA nAzathI thayelA kevaLajJAnathI thAya che ane kevaLajJAna thayA pachI aghAti evA AyuSya, nAma, gotra, vedanIya karma bAkI hoya che. A karmanA kAraNe paramAtmA tIrthanI sthApanA, upadeza AdinI paNa pravRtti kare che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namohyu NaM sUtra bhayaMkara koTInA saMsArasAgarathI tAre tene tIrtha23 kahevAya che ane tIrthanI sthApanA karavAnA svabhAvavALAne tIrthaMkara kahevAya che. tIrthanI sthApanA karavAne kAraNe ja tIrthaMkaro tIrthaMkara kahevAya che. tIrthanI sthApanA e paramAtmAnA jIvanano UMcAmAM UMco paropakAra che. eka mahAna satkArya che. paramAtmAnI A ja utkRSTamAM utkRSTa zubha pravRtti che. 67 zreSTha samyagdarzana guNathI yukta arihaMtaprabhuno AtmA pUrvanA trIjA bhavamAM jyAre karmAdhIna jIvonI vividha kadarthanAo juve che, tyAre kadarzita jIvone joI temanA haiyAmAM tIvra karuNAno bhAva pragaTe che. jagatanA jIvone du:khathI mukta karavAnI bhAvanA jAge che. paNa... teo samaje che ke, jainazAsana sivAya A jagatamAM jIvone duHkhathI mukta karI zake tevuM anya koI nathI, arthAt jo mArAmAM zakti Ave to duniyAnA dareka jIvono saMsArano rasa viSaya kaSAyano rasa nicovI temane jainazAsananA rasI samyag jJAna, darzana cAritranA rasI banAvI dauM. tethI vicAre che ke, 'jo hove muja zakti IsI, vi jIva karuM zAsana rasI.' basa, A ja bhAvanAthI teo tIrthaMkaranAmakarmanI nikAcanA kare che. = = aMtima bhavamAM jyAre paramAtmA sAdhanA dvArA ghanaghAti karmane khapAve che. tyAre samasta jagatane prakAzita karanAra kevaLajJAnAdi guNo pragaTe che. enI sAthe ja, pUrvanA trIjA bhavamAM sarva jIvone zAsanarasika ka2vAnI bhAvanAthI nikAcita karela tIrthaMkaranAmakarmano vipAkodaya cAlu thAya che. Ama to mohanIya karmano nAza thavAne kAraNe temane tIrtha pravartAvavAnI koI IcchA hotI nathI, topaNa jema sUrya svabhAvathI ja AkhI duniyAne prakAzita kare che, tema paramAtmA paNa tIrthaMkaranAmakarmanA udayathI utkRSTa paropakAranI pravRtti sahajabhAve kare che. e paropakAra dvArA ja teonuM tIrthaMkaranAmakarma khape che. paramAtmA tIrthane pravartAve che, eTale paramAtmA caturvidha zrIsaMghanI sthApanA kare che ane pravacananuM pradAna kare che. tenA dvArA jagatanA jIvone jaDa ane cetanadravyonuM yathArtha svarUpa samajAve che, mAtra svarUpa ja samajAve che tema nahi, paraMtu jIvadravyane koIpaNa prakAre pIDA na thAya ane jaDadravyanI koI paNa prakAre hAni na thAya tevA prakAranI saMyamita jIvanapaddhati jaNAve che. A pravacana sAMbhaLIne aneka bhavyAtmAo sAna ane sankriyA(cAritra)ne svIkAre che ane tenA dvArA bhISaNa evA bhavasAgarathI tarI jAya che. paramAtmAnuM pravacana bhayaMkara evA saMsArasAgarathI tAranAruM che, mATe tene tIrtha kahevAya che. 23. tIrtha zabdanI vizeSa vyAkhyA sUtrasaMvedanA bhA. 1 - logassa sUtramAMthI juo. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 sUtrasaMvedanA-2 - sau prathama paramAtmA gaNadharapadane yogya evA AtmAone tripadIno upadeza Ape che. bIja buddhinA svAmI gaNadharabhagavaMto parimita zabdamAM apAyela A tripadI dvArA samagra vizvavyavasthAne jANe che. sarva jIvanAM hitAhitane jANe che ane tenA AdhAre dvAdazAMgInI racanA kare che. A dvAdazAMgI upara prabhu mahora mAre che ane temanA zAsanakALa sudhI A dvAdazAMgIne pAmIne aneka AtmAo bhavasAgara pAra kare che. AthI A dvAdazAMgIne tIrtha kahevAya che. ( pravacana koI AdhAra vinA rahI zakatuM nathI; tethI sAkSAt prApta thayeluM bhagavAnanuM vacana ke dvAdazAMgI vagere graMtho dvArA prApta thayeluM bhagavAnanuM vacana jenA haiyAmAM pariNAma pAme che arthAt vacanane anurUpa sarvAze ke alpAze viratino pariNAma jemanAmAM pragaTe che, tevAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa caturvidha zrIsaMgha je pravacananA AdhArabhUta che, te paNa tIrtha che. AvA tIrthasthApaka paramAtmAne tIrthakara kahevAya che. A pada bolatAM tIrthane pravartAvavAM dvArA jeoe ApaNA upara ananya upakAra karyo che, te tIrthaMkara paramAtmAne najara samakSa lAvI namaskAra karatAM evI AzaMsA karavAnI che ke - "he nAtha ! Aye pravartAvelA tIrthanuM avalaMbana laIne huM paNa zIvra saMsAra sAgara pAra karI zakuM tevuM sAmarthya Ayo !" A bhAvapUrvaka karelo namaskAra tIrthanA AlaMbananI prAptimAM vighnakAraka karmano vinAza karAvI, bhagavAnanA vacana pramANe cAlavAnuM pUrNa sAmarthya Ape che. yaMsaMbuddhA (namohyu ") - jeo svayaM ja samyagu bodhane pAmelA che evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) - tIrthaMkara paramAtmAnuM tathAbhavyatva25 evuM viziSTa koTinuM hoya che ke, tenA pratApe teo svayaM eTale jAte ja saMbodha arthAt zreSTha bodhine prApta kare che. 24. A pada dvArA jeo mAne che - "mahezanugraha voInayamo' bodha ane niyamanI eTale samyajJAna ane sankriyAnI prApti mahezanA anugrahathI ja thAya che, tevA sadAzIvavAdIno mata amAnya Thare che kemake, mahezano anugraha paNa yogya AtmAone ja asara kare che. AtmAnI yogyatA vinA mAtra maheza paNa kAMI karI zakatA nathI. jJAna ane kriyAnI prAptimAM sva-yogyatArUpa upAdAna kAraNa paNa jarUrI che. 25. te te dravya, kSetra, kALa ane bhAvane pAmIne mokSamAM javAnI yogyatA te tathAbhavyatva che. tathAbhavyatva=viziSTa koTinuM bhavyatva. bhavyatva saunuM sarakhuM hovA chatAM, tathAbhavyatva saunuM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra 69 jagatanA jIvo gADha mohanI nidrAmAM poDhelA che, temane jAgRta karavA mahApuruSo athAga prayatna kare che, topaNa jUja jIvo ja mohanidrAno tyAga karI zake che. jyAre arihaMtaparamAtmAnuM jIvadaLa ja evuM uccakoTinuM che ke, temane jAgRta karavA koInI jarUra paDatI nathI. temanI potAnI jAgRti viziSTa koTinI hoya che. saMyama jIvananA prAraMbhathI ja niraticAra saMyama jIvananuM pAlana vagere guruupadeza vinA teo svayaM karatA hoya che. bIjA jIvone kALa pAkyA pachI paNa guruupadezAdi nimittanI jarUra paDe che. paramAtmAne nimittanI jarUra paDatI nathI. kyAreka evuM dekhAya ke, nayasAranA bhavamAM munino upadeza Adi nimitte paramAtmAe samyagudarzana prApta karyuM. Ama chatAM te nimitta sadA gauNa bhAve ja vartatuM hoya che, temanI yogyatA ja mukhya hoya che. arihaMtanA AtmAo svaprayatnathI je samyaktane pAme che, te samyakta paNa sAmAnya jIvo karatAM viziSTa koTinuM hoya che. tethI ja tene varabodhi kahevAya che. emanuM samyakta ja evA prakAranuM che ke, je uttarottara guNa vikAsa karAvI aMte tIrthaMkarapaNAne prApta karAve che. jyAre anya jIvone prApta thayeluM samyakta tene kevaLajJAnAdi guNo prApta karAve che; paraMtu temane arihaMtapaNA sudhI pahoMcADI zakatuM nathI. A pada bolatAM jeo svayaM varabodhine pAmelA che, tevA paramAtmAne mAnasapaTa para lAvI namaskAra karatAM tevI AzaMsA karIe ke - "he nAtha ! Apane karelA namaskAranI phaLazrutirUpe, Ape jevuM samyakta prApta karyuM che, tevuM ja zreSTha samyakta mane paNa prApta thAo." A bhAvathI namaskAra karavAthI samyakta guNamAM vighna karanAra mithyAtva mohanIyakarmano nAza thAya che ane AtmA dhIme dhIme samyakta guNane abhimukha thAya che. - 'tisthayarA' ane 'yaMsaMvRddhALa" A baMne pado dvArA paramAtmAnA asAdhAraNa dharmo batAvyA che kema ke, A baMne dharmo arihaMtanA AtmA sivAya kyAMya hotA nathI. arihaMtaparamAtmAe tIrthane pravartAvI ApaNA upara moTo upakAra karyo bhinna bhinna koTinuM hoya che. tethI dareka jIvo bhinna bhinna dravya-kSetra-kALa-bhAvane pAmIne mokSamAM jAya che. bhinna bhinna dravyAdinI prAptimAM kAraNabhUta je bhavyatva te ja tathAbhavyatva che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 . che mATe prabhu ApaNA mATe stavanIya che ane teone koIe bodha pamADyo nathI, teo svayaM saMbodhita che. bIjA jIvonI jema jo teo anyanA upadezathI mArga pAmyA hota to bhagavAnane upadeza ApanArA anya upadezaka ApaNA upakArI banata, paNa tevuM nathI. bhagavAna to jAte ja zreSTha bodhi prApta kare che, AthI e ja ApaNA upakArI ane tethI ja vaMdanAne yogya che. A rIte A be pada dvArA stutinAM asAdhAraNa kAraNo batAvyAM. 70 buddhimAnane punaH prazna thAya ke, AvA prabhunuM anAdikALathI 'kevuM svarUpa hatuM ke, jenA kAraNe teo A bhavamAM arihaMta ane bhagavAna banyA. te kAraNo havenAM cAra padonI stotavya saMpadAnI ja 'asAdhAraNa hetusaMpadA' nAmanI trIjI saMpadA dvArA jaNAve purimuttamALa (namo'tyu r) - puruSomAM uttama evA (paramAtmA i) one mAro namaskAra thAo.) traNa padanI banelI A saMpadAne pUjyapAda haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA lalitavistarAmAM 'pradhAna sAdhAraNa asAdhAraNa hetu' saMpadA kahe che. jyAre kalikAlasarvajJa zrIhemacaMdrAcArya yogazAstramAM tene 'ohetusaMpadA' tarIke jaNAve che. AthI ja A saMpadAmAM AvatA 'ApharALa' padanuM arthaghaTana paNa banne AcArya bhagavaMto taraphathI alaga alaga rIte thayuM che. yogazAstrakAre 'AgarAmAM' padano artha karatAM kahyuM ke prabhu zrutadharmanI Adi karanArA che. bhagavAnane jo zrutadharmanI Adine karanArA svIkArIe to tityayarALa padanI koI AvazyakatA na rahe. paraMtu teozrIe tittvavarALa padathI paramAtmAne caturvidha zrIsaMgha ane gaNadharanI sthApanA karanArA kahyA che, tethI banne padomAM bheda paNa rahe che ane te banne padothI bhagavAna kayA hetuthI stuti karavA yogya che, te paNa jaNAve che. Ama A be pado ane trIjuM yaM-saMbuddhALuM pada maLIne bIjI 'ogha hetusaMpadA'ne temaNe jaNAvI che. jyAre 'lalitavistarAmAM' 'ArAI' padathI bhagavAnane AdimAM pUrvamAM janmAdi prapaMcane karanArA kahyA che. tIrthaMkara thayA pahelAM prabhu paNa sarva jIvonI jema janmAdi prapaMcane karanArA hatA. temano A dharma sarva jIvonI sAthe sAdhAraNa dharma che ane AvA ja bhagavAnane 'tityayarALa' pada dvArA tIrthane karanArA kahyA che ane tIrtha tarIke ahIM caturvidha zrIsaMgha uparAMta pravacana paNa svIkArela che. Ama ahIM jnmAdi prapaMcarUpa sAdhAraNa dharmavALA prabhu asAdhAraNa evA tIrthaMkarapaNAne ane svayaM saMbuddhapaNAne pAmyA. te kAraNe ja teo stuti karavA yogya banyA che. A rIte A traNa padanI "pradhAna sAdhAraNa-asAdhAraNa hetusaMpadA' jaNAvI che. 27. 'sarve jIvo samAna che' - evI mAnyatA dharAvanAra koIka bauddhamatanuM khaMDana A padathI 26. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra para zayanAn puruSa: - eTale ke je purmA zayana karanAra hoya tene puruSa kahevAya. ahIM puru eTale zarIra ane zayana karavuM eTale rahevuM, je jIva zarIramAM raheto hoya tene puruSa kahevAya. A rIte artha karavAthI saMsAravartI sarva jIvone puruSa kahevAya che. arihaMtaparamAtmA sarva jIvomAM uttama che. kema ke, nigoda avasthAthI prAraMbhI temanAmAM yogyatArUpe bIjA jIvo karatAM viziSTa koTinA daza guNo rahelA che ane jema jema guNasaMpattine yogya dravya, kSetra, kALAdinI sAmagrI prApta thatI jAya che, tema tema A guNo pragaTarUpe dekhAya che. vaLI, aMtima bhavamAM to tIrthaMkaranA AtmAmAM A daza guNo parAkASThAe pahoMce che. utkRSTa koTinA A guNonI parAkASThA temanA sivAya anya koImAM saMbhavI zakatI nathI. paramAtmAnA A daza guNa e AdhyAtmika vikAsanAM daza pagathiyAM che. A guNone kAraNe paramAtmA uttama che, tethI temaNe paNa AdhyAtmika sukhanI prApti karavI hoya, temaNe paNa potAnA jIvanamAM A daza guNone vaNI levA joIe. ' uttama puruSonA daza guNo : 1. parArthavyasanI parArtha=paropakAra ane vyasana=Teva. arihaMtanA AtmAo paropakAra kare che teTaluM ja nahi, paraMtu paropakAranA teo vyasanI hoya che. je mANasane jenI Teva hoya che, te karyA vinA tene cena paDatuM nathI, paramAtmAne paNa para-upakAra karavAnuM vyasana hoya che tethI ja teo bIjAnA kAryane zodhatA phare che. jema ke, anekanI nA hovA chatAM jAtanI paravA karyA vinA bhagavAna zrImahAvIrasvAmI caMDakauzikane pratibodha karavA jaMgalanI vATe vicaryA hatA. thAya che. eonuM mAnavuM che ke, A jagatamAM koI apAtra nathI ke koI ayogya nathI sarva jIvo samAna che. jyAre "purisaramANaM' padamAM jaNAvyuM che ke, arihaMtaparamAtmA potAnI viziSTa yogyatAnA baLe ja puruSomAM uttama banyA hatA. AnA dvArA yogyatAmAM paNa bheda hoya che evuM kathita thAya che. 'puruSa', sattva vi; teSAm 'uttama:' sahabatathApavyatvAmiAvataH pradhAna : puruSottamaH | - lalita vistarA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 paropakAra karavA mATe hadaya komaLa joIe. kaThora hRdayavALA AtmAo svArthamAM ja racyA-pacyA rahe che. potAnA svArthamAM anyanuM zuM thaze, teno temane vicAra paNa AvI zakato nathI, jyAre karuNAsabhara haiyuM anyanI jarUrIyAta, anyanI muzkelIono pahelAM vicAra kare che, tethI jemaNe dharma karavo hoya, jemaNe AtmAno AnaMda prApta karavo hoya temaNe sau prathama potAnAmAM A guNano vikAsa karavo joIe. 2. svArthagauNatA : paramAtmAmAM svArthanI pradhAnatA kyAreya nathI hotI. paropakAra karanArA to A jagatamAM ghaNA hoya che, paraMtu potAno svArtha sAcavIne potAnuM kArya choDIne paNa anyanA kArya karavAnI tatparatA to koI uttama puruSomAM ja jovA maLe che. zAMtinAtha bhagavAnanA jIva megharatharAjAe eka kabUtarane bacAvavA mATe potAnI samagra kAyA sicANAne (zikArIne) soMpI dIdhI ane neminAtha prabhue, haraNAdi pazune bacAvavA mATe jenI sAthe nava-nava bhavanI prIta hatI tevI rAjula ramaNIno paNa tyAga karI dIdho. A svArthagauNatA nAmanA guNane pragaTa karavA parama audArya, parama kAruNya ane pratikULatAne premathI svIkAravAnI taiyArI ati Avazyaka che. AvA guNonA vikAsa vinA svArthagauNatA pragaTavI zakya nathI. kema ke, anAdikALathI jIvo, huM ane mAruM, mArA ane mArAne barAbara sacavAI javuM joIe, pachI bIjAnI vAta; AvI vRttivALA hoya che. AvI saMkucita vRttivALA jIvo kadI uttama mArga pAmI zakatA nathI. 3. adInatA : paramAtmAnA jIvamAM dinapaNAno, rAMkaDApaNAno abhAva hoya che. sattvavihIna jIvo nAnI muzkelIo AvatAM dIna-hIna banI jAya che. temanuM mukha rAMkaDA jevuM plAna banI jAya che, temane jotAM paNa koIne dayA Ave. tIrthakara game tevI muzkelI Ave, game tevI pratikULatA Ave topaNa teo kadI dIna mukhavALA banatA nathI. bhagavAna RSabhadeva 400 divasa sudhI AhAra mATe pharyA, nirdoSa AhAra na maLyo topaNa temanuM mukha jJAna na thayuM. je prasannatAthI AhAra levA gayA hatA, te ja prasannatAthI AhAra na maLavA chatAM pAchA pharyA. jemane karma upara pUrNa vizvAsa hoya te ja uttama AtmAo AvA prasaMge adIna bhAvavALA rahI zake che. 4. ucita kriyA ? je samaye, je saMyogamAM; je karavA yogya hoya te karavuM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namottha NaM sUtra te ucita kriyA che. arihaMtanA AtmAo potAnI buddhi ane pratibhAno pUrNa upayoga karI, je samaye je karavA yogya hoya te ja karatA hoya che. vIraprabhu parama vairAgI hovA chatAM mAtAno vicAra karI, mohAdhIna mAtAnI durgati na thAya te mATe garbhAvasthAmAM ja temaNe niyama karyo ke, mAtA-pitAnI hayAtimAM saMyama grahaNa na karavuM. A niyama 52ma aucityano sUcaka che. A aucityano vicAra kaSAyanI alpatA thayA vinA AvI zakato nathI. kaSAyone bAju upara mUkI jeo kArya saMbaMdhI vicAraNA kare che, te aucityapUrNa kriyA karI zake che. kaSAyanI prabaLatAvALA jIvo kadI aucityano vicAra karI zakatA nathI. 73 5. salAraMbhitA : phaLa prAptinI saMbhAvanA .hoya tevA ja kAryano prAraMbha ka2vo te saphalAraMbha che. uttama puruSo kArya karatAM pahelA tenA phaLano vicAra kare che. je kriyA karavAthI phaLa maLavAnI saMbhAvanA jaNAya, te ja kriyAno teo prAraMbha kare che. je kriyA karyA pachI koI phaLa maLavAnuM na hoya, tevI mana, vacana ane kAyAnI koIpaNa kriyA teo karatA nathI, AthI ja jyAM sudhI nikAcita bhogAvalIkarma eTale je karma bhogavyA vinA nAza pAme tevA nathI tevA karmanI hAjarImAM tIrthaMkaranA AtmAo saMyama paNa svIkAratA nathI. 6. adaDha anuzaya : anuzaya eTale kaSAya, arihaMtanA AtmAo pahelethI kaSAyamukta nathI hotA, topaNa temanA kaSAyo tIvra mAtrAmAM nathI hotA. game tevA aparAdhInA aparAdho teo kSaNamAtramAM bhUlI zake che. 7. kRtajJatA : koIe karelA upakArane sadA yAda rAkhavo te kRtajJatA che. arihaMtanA AtmAmAM kRtajJatA guNa paNa viziSTa koTino hoya che. sAmAnya jIvo anyanA upakArane tyAM sudhI ja yAda rAkhe che, ke jyAM sudhI te vyakti taraphathI koI apakAra na thAya. paraMtu arihaMtanA AtmAo to anya jIva taraphathI aneka apakAro thavA chatAM te yAda na rAkhatA tenA (dvArA thayela) nAnA paNa upakArane kadI bhUlatAM nathI. bhagavAna je "namo titvasa" bolIne samavasaraNamAM Asana grahaNa kare che, te paNa temanI kRtajJatAnuM sUcaka che. 8. anupahata citta : bhAMgI na paDe tevuM sAttvika mana arthAt nirAzA ke caMcaLatA vagaranuM citta. arihaMtanA AtmAne sAdhanA karatAM aneka upasargo ane pariSaho Ave che, topaNa jyAM sudhI temane siddhinI prApti thatI nathI, tyAM sudhI temanuM mana sAdhanA karatAM kadI bhAMgI paDatuM nathI. prAraMbhelA kAryane Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 teo kadI apUrNa choDatA nathI, paraMtu kArya pUrNa na thAya tyAM sudhI temano utsAha akabaMdha jaLavAI rahe che. 74 9. deva-gurunuM bahumAna : deva-gurunI AjJAnuM pAlana karavuM te ja vAstavika deva-gurunuM bahumAna che. AgaLa vadhIne temanI AjJA anusAra pravRtti karatA temA jevA pUrNa guNa keLavI temanA jevuM ja banI javuM te temanA pratyenuM parAkoTinuM bahumAna che. paramAtmAe svamAM ja devatattvane ane zreSTha gurutattvane niSpanna karyAM che. AthI teomAM parAkASThAnuM deva-gurunuM bahumAna hoya che. 10. gaMbhIratA : svanA guNa ane paranA doSane pacAvavAnI zakti te gaMbhIratA che. uttama puruSo guNanA bhaMDAra hoya che, topaNa potAnA guNonuM kathana teo kadI karatA nathI ane anyanA aneka doSone jovA chatAM kadI paNa teo tenA upara aNagamo, aprIti ke dveSa karatA nathI, anyanA doSane joIne temanA mukhanI rekhA paNa palaTAtI nathI. jemake bhagavAna mahAvIradeva traNa jJAnanA svAmI hatA, chatAM mAtA-pitAe nizALe mokalyA tyAre huM bhaNelo chuM, tevo aNasAra mAtra paNa AvavA na dIdho ane aneka doSathI yukta saMgama upara dveSa to na karyo, paraMtu parama karuNAsabhara hRdayavALA paramAtmAne AvA doSapUrNa vyakti upara paNa dayA AvI. A daza guNo mATeno prayatna te ja sAcA arthamAM paramAtmAne namaskAra che. tethI A pada bolatAM paramAtmAnA A viziSTa koTinA daza guNone yAda karI, te svarUpe rahelA paramAtmAne bahumAnapUrvaka namaskAra karI .bhagavAna pAse evI prArthanA karavI ke - "he nAtha ! anAdikALathI ApanAmAM rahelA A guNono Ape pUrNa vikAsa karyo che, Apane karAtA A namaskArathI mArAmAM paNa A guNono vikAsa thAo !" AvI bhAvanA sAthe A pada bolavAthI A guNonI prAptimAM vighna karanArAM karmano vinAza thAya che ane ApaNo AtmA paNa A guNone prApta ka2vA samartha bane che. purisa-sIhALa (namoDasyu ") paramAtmAone mAro namaskAra thAo.) - puruSomAM siMhatulya (evA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 75 sAmAnya pazu karatAM siMhamAM uttama koTinA daza guNo pravarte che. bhagavAnamAM paNa kyAMya adhika mAtrAmAM AvA ja guNo hoya che, mATe bhagavAna puruSomAM siMhatulya che: paramAtmA ane siMhanI tulanA : 1. sUra : siMha jema seMkaDo hAthInA ToLA sAme ekalo zaurya dAkhavato hoya che, tema paramAtmA bhayaMkara karmanA udayakALamAM leza paNa gabharAyA vinA tenI sAme parAkrama dAkhavanArA hoya che. Ama bhagavAnanI zUravIratA sAmAnya zatruo sAme nathI, paNa jagatane haMphAvanArI evA karmazatru sAme hoya che. 2. krUra : zatrunA AtyAMtika nAza pratye jema siMha ati krUra hoya che, tema paramAtmA karmazatranA mULathI vinAza mATe krUra che. paramAtmA jyAre saMyamAdimAM pravRtti kare che, tyAre saMyamAdimAM vighna karanAra karmo udayamAM Ave topaNa paramAtmA daDha prayatnathI te karmono nAza kare che. 3. asahiSNuH siMha jema je kSetramAM potAnuM svAmitva hoya tyAM potAnA zatrune sahana karI zakato nathI, tema prabhu paNa potAnI cittabhUmi upara zatrubhUta krodhAdi kaSAyono leza paNa pagapesAro calAvI letA nathI. 4. vIryavAna : sAmAnya pazu karatAM siMhanuM vIrya vizeSa koTinuM hoya che. AvuM virya ja tene potAnA kAryamAM utsAhita rAkhe che. jema siMha vIryavAna hovA chatAM badhe ja tenI zaktino vaparAza nathI karato, paraMtu baLavAna zatru sAme pUrNa viryano prayoga kare che, tema bhagavAna paNa rAgAdi baLavAna zatru sAme pUrNa vIrya vAparIne teno nAza karavA prayatna kare che. 5. vIra : vIra zabdanI vyutpatti be rIte thAya che - vizeSA rAnane ti vIra - siMha jema kezavALIthI vizeSa zobhe che, tema paramAtmA tapa-saMyamAdi guNothI vizeSa zobhe che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 7. nirbhaya : 6. avajJAvALA : siMha bhUkhyo hovA chatAM ghAsa to na ja khAya tema nAnA prANIonI hiMsA paNa kare nahi. tuccha vastuonI te upekSA ke avajJA ja kare che, tema bhagavAna paNa kSudhAdi pariSahonI upekSA ane avajJA ja kare che. 8. nizcita : 9. akhinna : sUtrasaMvedanA-2 vizeSeNa Irayati iti vIraH siMha jema sattvathI nIDarapaNe vizeSa prakAre vanamAM gati kare che, tema paramAtmA paNa karmanAza mATe vizeSa prakAre tapa vigere yogomAM pravRtti kare che. 10. niSkapa : - siMha jema hajAro hAthInA ToLAthI paNa bhaya pAmato nathI, tema paramAtmA paNa maraNAMta upasargo Ave toya leza paNa bhayabhIta thatA nathI. siMha jyAre tRpta hoya che, tyAre bhaviSyanA AhAranI koI ciMtA karato nathI, te mATe koI saMgraha karato nathI. tenI jema devAdhideva paNa potAnI Indriyone ke dehane anukULa maLaze ke pratikULa maLaze ? tenI kadI ciMtA karatA nathI. teo potAnA AdhyAtmika guNo dvArA ja tRptine anubhavatA hoya che, siMhane jema potAnA mArgamAM kyAMya kheda ke kaMTALo hoto nathI, tema saMyamanI kaMThora sAdhanA karatA paramAtmAne kyAMya kaMTALo ke kheda hoto nathI, paraMtu parama AnaMda hoya che. siMha jema potAnA ISTakAryamAM sthira-acala hoya che, tema trilokanAtha paramAtmA paNa potAnA dhyAnamAM atyaMta sthira hoya che. game tevA upasargo vacce paNa temanI dhyAnanI dhArA akhaMDa cAle che, kyAMya tUTatI nathI. teo potAnA dhyAnamAM meru jevA niSprakaMpa arthAt aDaga hoya che. A pada bolatAM karma ane kaSAya sAme krUra banelA ane kaSTo sAme sahiSNu banelA paramAtmAne aMtarapaTa para lAvI bhAvathI namaskAra karatAM paramAtmAne prArthanA karIe ke - Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra "he nAtha ! Apane karelo A namaskAra, karmo ane kaSAyo sAme jhUkI paDelA mArA AtmAne karma-kaSAyo sAme kaDaka banAvo ane kone sahana karavA mATe zaktimAna banAvo !" parivara-puSkarIyA (namoju ) - puruSomAM zreSTha puMDarika samAna evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) puMDarika kamaLamAM je ATha prakAranI vizeSatAo che, tevI vizeSatAo bhagavAnamAM paNa che. tethI bhagavAnane puMDarika kamaLa samAna kahyA che. kamaLa sAthe paramAtmAnI sarakhAmaNI : 1. kAdavamAM janma : suMdara evA kamaLano janma paNa jema kAdavamAM thAya che, tema prabhuno janma paNa karmarUpI kAdavathI bharelA saMsAramAM thAya che. 2. pANIthI vRddhi : kamaLa jema pANIthI vadhe che, tema prabhu divyabhogarUpI pANI dvArA vRddhi pAme che. 3. bannethI alipta : vRddhi pAmatuM kamaLa jema kAdava ane pANI : bannethI alipta rahe che, tema bhagavAna paNa karmathI prApta thayelA janma ane bhogathI vRddhi pAmavA chatAM bannethI alipta rahe che. 4. sahaja sauMdarya : kamaLamAM jema svAbhAvika suMdaratA hoya che, tema bhagavAnamAM 34 atizayo ane Atmika guNonA yoge bAhya atyaMtara banne prakAranI svAbhAvika suMdaratA hoya che. 5. lakSmInuM sthAna : kamaLa para jema zrIdevIno vAsa che, tema bhagavAnamAM paNa kevaLajJAnAdi lakSmI ane sarvocca saMpattino vAsa che. 7. cakSu Adine prItikara : zreSTha kamaLa AMkha-nAkAdi Indriyone AnaMda Ape che, tema paramAtmA adbhuta rUpa Adine kAraNe cakSu Adine AnaMdadAyaka bane che tathA jagatanA jIvone tattvanuM darzana karAvI samyagdarzana guNane pragaTAvI AtmAno AnaMda prApta karAve che. 7. uttama deva, manuSya ane tiryaMcathI sevya : kamaLamAM jevI rIte sugaMdha, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sUtrasaMvedanA-2 sauMdarya vagere viziSTa guNo hovAthI bhramararUpI tiryaMco tathA manuSyo ane devo paNa ene seve che, yAvat paramAtmAne paNa kamaLa caDhAvavAmAM Ave che, evI rIte arihaMtaparamAtmAmAM kevaLajJAnAdi viziSTa guNo hovAthI bhavya evA tiryaMco, manuSyo ane devo paramAtmAnI upAsanA kare che. 8. sukhanuM kAraNa : zreSTha kamaLa jema deva-manuSyane mATe sukhanuM kAraNa che, tema bhagavAna paNa bhavya jIvone atyaMta AnaMdasvarUpa mokSasukhanuM kAraNa bane che. A rIte kamaLa samAna ATha guNothI yukta paramAtmAne mAro namaskAra thAo. A pada bolatAM kamaLanI upamAne varelA paramAtmAne smRtipaTa para lAvI evI IcchA abhivyakta karIe ke ; "he nAtha ! kamaLavat sarva bAhya bhAvothI alipta evA Apane karelo namaskAra, mane paNa sarva bAhya bhAvothI alipta karI ApanI jema nirlepa banAvo !" purisa-vara-baMdha-tthILa (namo'tyu aaN) zreSTha gaMdhahastI jevA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) - sUMDharUpa hasta jene che, te hasti kahevAya che, je hAthInA gaMDasthalamAMthI atyaMta sugaMdhayukta mada jhare che, te gaMdhahasti kahevAya che. AvA gaMdhahastiomAM paNa je zreSTha hoya, jenI gaMdha mAtrathI kSudra-halakA prANIo gabharAIne bhAgI jAya tene 'vara-gaMdha-hatyi' kahevAya che. bhagavAna zreSTha gaMdhahasti tulya che. kema ke, gaMdhahastine jema koInI sAme yuddha karavuM paDatuM nathI, paraMtu tenI gaMdha mAtrathI ja nabaLA-pocA hAthIo dUra bhAgI jAya che, tema paramAtmAne paNa koI maMtra-taMtranI sAdhanA karavI paDatI nathI. maMtrAdinI sAdhanA vinA ja bhagavAna jyAM-jyAM vicare tyAMthI ativRSTi-anAvRSTi, mArI-marakI, Iti-upadrava Adi sarva aniSTo palAyana thaI jAya che. aniSTakArI koIpaNa tattva paramAtmAnI hAjarImAM TakI zakatuM nathI, mATe paramAtmA zreSTha gaMdhahasti tulya che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 79 A pada bolatAM zreSTha gaMdhahastinI upamAthI jenuM yatkiMcit svarUpa varNavI zakAya tevuM che, te trilokabaMdhu paramAtmAne hRdayastha karI bhAvathI namaskAra karatAM prabhu pAse evI prArthanA karIe ke - he pathyAtman ! Apane bhAvapUrvaka karelo A namaskAra mArI sAdhanAmAM Avato vidhdhano vAdaLone vikherI nAkho !" arihaMtabhagavaMto stuti karavA yogya kema che, tenAM asAdhAraNa kAraNo A saMpadAmAM batAvyAM. anAdikALathI paramAtmAnuM svarUpa kevuM hatuM te purisarUmANaM' padathI batAvyuM. saMyama svIkAryA bAda teo kevA parAkramI thayA te purisa-sIhANaM' pada dvArA jaNAvyuM ane kevaLajJAnanI prApti thatAM teo paravAdI mATe gaMdhahasti tulya kaI rIte che, te "purisavara-gaMdha-haFINa" pada dvArA jaNAvyuM. vaLI aMtamAM eTale ke, mokSa prApta thatAM teo kevA che te 'purisa-vara-puMDarIyANaM' pada dvArA jaNAvIne nigoda avasthAthI mAMDI aMtima samaya sudhI, paramAtmAnuM svarUpa keTaluM viziSTa hatuM te A saMpadAmAM jaNAvyuM. ATaluM jANyA pachI have prekSAvAnane prazna thAya ke, AvA viziSTa bhagavAnathI ApaNane zuM lAbha? tenA samAdhAna mATe ja cothI "sAmAnya upayoga saMpadA' batAve che. kAraNa ke, prekSAvAna loko phaLapradhAna pravRtti karanArA hoya che. sottama (namoju vi) - (bhavya) lokamAM uttama evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) loka8 zabdathI ahIM bhavyajIvarUpI loka evo artha grahaNa karavAno che kema ke, abhavyajIvarUpa lokamAM bhagavAnane uttama kahevAno koI artha nathI, kAraNa ke abhavyAdimAM to bhavya jIvo uttama che ja, paraMtu e bhavyomAM paNa bhagavAna uttama che. tema A pada dvArA kahevuM che. 29bhavyano artha che mokSagamanane yogya. mokSamAM javA mATe yogya AtmAo to ghaNA hoya che. Aja sudhImAM anaMtA AtmAo karma khapAvIne mokSamAM gayA 28. loka zabda samudAyavAcI che. samudAyavAcI zabdo samudAyanA eka bhAgamAM paNa vaparAya che. loka zabdathI paMcAstikAyAdirU5 lokanuM grahaNa thaI zake che, tema loka zabdathI bhavya lokAdinuM paNa grahaNa thaI zake che. 29. sarva prayojana jyAM siddha thAya che, tevA mokSa nAmanA sthAnane prApta karavAnI yogyatA te bhavyatva che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 che, paraMtu te sarva jIvomAM paNa pratyeka arihaMtano AtmA judo ja hoya che. temanuM tathAbhavyatva ja evuM viziSTa koTinuM hoya che ke, teo jyAM hoya tyAM viziSTa bhAvane pAme che. aMtima bhavamAM to tIrthaMkaranAmakarmanA udayathI sarvazreSTha samRddhine teo pAme ja che, paraMtu ekendriyAdinA bhavamAM pRthvIkAyanA jIvomAM ciMtAmaNi ratna, padmarAga ratna vagere uttama ratnonI jAtimAM uttamarUpe utpanna thAya che. apukAyamAM te te mahAna tIrthodaka (tIrthajala) rUpe utpanna thAya che. teukAyamAM maMgaladIpa AdirUpe utpanna thAya che.vAyukAyamAM hoya tyAre malayAcala parvatanA vasaMtaRtukAlIna mRdu. zItala ane sugaMdhI vAyu vagererUpe utpanna thAya che. vanaspatikAyamAM hoya tyAre uttama prakAranA caMdana, kalpavRkSa, pArijAta, Amra, caMpaka, azoka vagere vRkSanA rUpamAM athavA citrAvela, dvAkSAvela, nAgavela vagere prabhAvazALI auSadhiomAM utpanna thAya che. beindriyamAM dakSiNAvarta zaMkha, zuktikA, zAligrAma AdimAM utpanna thAya che. A rIte teindriya, cariMdriya ane paMcendriya tiryaMcamAM sarvottama prakAranA hAthIrUpe athavA sArAM lakSaNovALA azvarUpe thAya che. A rIte audiyaka bhAvanI avasthAo paNa temane sarvathI zreSTha koTinI prApta thAya che. 80 vaLI, karmanA kSayopazama ke, kSayathI utpanna thatA samyaktvAdi guNo paNa temanA vizeSa prakAranA hoya che. anya jIvo darzanamohanIyanA kSayopazama ke kSayathI sAmAnya bodhine pAme che. jyAre arihaMtanA AtmAo darzanamohanIya karmanA kSayopazama ke kSayathI sarva jIvone zAsana pamADavAnI IcchArUpa varabodhine pAme che. anya jIvo ghAtikarmanA nAzathI kevaLajJAnAdi guNo prApta karIne mokSamAM jAya che. jyAre arihaMtanA AtmAo kevaLajJAna pAmI tIrthanI sthApanA karIne, anaMtA jIvone ta2vAno mArga batAvI mokSamAM jAya che. A rIte mArgadezakAdi guNo paNa temanA vizeSa hoI teo lokottama puruSa kahevAya che. A pada bolatAM AvA lokottama puruSane smaraNamAM lAvI, temanA guNo pratye Adara ane ahobhAva ullasita karIne namaskAra karatAM evI bhAvanAno srota vahAvIe ke - "he jagatavatsala pitA ! Apa jema lokottama puruSa banyA cho, tema Apane karAto mAro sAmAnya paTTA namaskAra lokottamapaNAnuM kAraNa bano !'" Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namottha NaM sUtra loganAhANaM ( namo'tthu NaM) (mAro namaskAra thAo.) - 81 lokanA 30nAtha evA paramAtmAone bhavya jIvo be prakAranA hoya che. 1. sAmAnya bhavya (durvyavya), 2. viziSTa bhavya. dharmanI rucirUpa bIjanuM vAvetara jemAM thaI zake che, tene Asanna bhavya (viziSTa bhavya) kahevAya che. bhagavAna AvA viziSTa bhavya jIvonA nAtha che. nAtha tene kahevAya, je yoga ane kSema kare. 31bIjAdhAnayukta bhavya jIvone paramAtmA prAthamika kakSAnA dharmathI mAMDI cheka mokSa sudhInuM sukha prApta karAvI Ape che. A rIte aprAptane prApta karAvavA dvArA bhagavAna temano yoga kare che ane upadeza pradAnAdi dvArA prApta thayelA dharmanuM rakSaNa karavA rUpe kSema kare che, mATe Asannabhavya (najIkamAM mokSe janArA) jIvonA bhagavAna nAtha che. dharma pratyenI vAstavika rucirUpa bIjAdhAna jenAmAM nathI thayuM, tevA jIvo paNa dharma kare che. dharmanA phaLane jaNAvato bhagavAnano upadeza sAMbhaLIne ke bhagavAnano bAhya vaibhava joIne dravyathI dIkSA paNa le che. tenA kAraNe temane alpakALa mATe sukha-samRddhiyukta devAdi bhavonI prApti paNa thAya che ane duHkhane ApanAra narakAdi bhavothI tenuM rakSaNa paNa thAya che. topaNa bIjAdhAna vinAnA A jIvo sukhanI paraMparAne sarjanAra AdhyAtmika guNo prApta karI zakatA nathI ke nathI doSanI paraMparA calAvanAra rAgAdi doSothI aTakI zakatA tethI paramAtmA sAcA arthamAM AvA jIvonA nAtha banI zakatA nathI. jyAre bIjAdhAnavALA bhavya jIvo to ekavAra paNa bhagavAnane nAtha tarIke svIkArIne, temanI AjJA anusAra dharmakriyA kare, to tenAthI temane sadgatinI paraMparA prApta thAya che, kSamAdi guNonuM sarjana thAya che ane duHkhane ApanAra 30. nAtha zabdanI vizeSa samaja mATe juo - sUtrasaMvedanA bhA. 2 - jagaciMtAmaNi sUtranuM bIjuM pada. 31. bIjAdhAna : koIpaNa vyaktinI aucityapUrNa viziSTa dharmakriyAne joIne dharmakriyAviSayaka vizeSa koI samaja na hovA chatAM te dharma pratyeno Adara, te AdaranA kAraNe thatI prazaMsA te bIjAdhAna che. tyArabAda Avo dharma huM kaI rIte karI zakuM ? tevI ciMtA te dharmano aMkuro che. dharmaviSayaka zravaNa te kAMDa che. zAstravihita kriyAo nALa che. kriyA dvArA thayelI deva-mAnavAdinI saMpatti te puSpa che. mokSa e phaLa che. A rIte bIjAdhAna thayA pachI uttarottara siddhirUpI phaLanI prApti thAya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 rAgAdi bhAvonuM visarjana thAya che. A rIte krame karIne guNanI prApti ane doSanA nAzathI AtmA siddhigatine paNa prApta kare che. AthI ja bhagavAna viziSTa bhavyajIvarUpa lokanA nAtha kahevAya che. 82 A pada bolatAM vAstavika sukhane prApta karAvanAra ane prApta thayela sukhanuM rakSaNa karanAra paramAtmAne hRdayasiMhAsane sthApana karI, namaskAra karatAM bhAvanA bhAvIe ke - "he karuNAnidhi ! anAdikALathI anAtha evA mArA mATe Apa sAcA arthamAM nAtha bano !" e diyALa (namo'tyu La) - lokanuM hita karanArA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) ahIM loka zabdathI 'paMcAstikAyarUpa loka' grahaNa karavAno che. arihaMta paramAtmA dharmAstikAyAdi pAMce dravyonuM hita karanArA che tema kahIne, temanI hitakAmanA sImAtIta che, tema jaNAvyuM che. ahIM prazna thAya ke, bhagavAna jIvajagatanuM hita kare. che te to barAbara che, paraMtu puddagalAdi jaDa dravyonuM 52mAtmA hita kaI rIte karI zake ? vyavahAranayathI ane nizcayanayathI hitanI vyAkhyA judI judI che. vyavahAranaya bAhya pravRtti upara hitAhitano vibhAga kare che, jyAre nizcayanaya svapariNAmathI hitAhitano vibhAga kare che, AthI vyavahAranayathI jIvamAM ja hitanI saMbhAvanA hoI bhagavAna jIvanuM ja hita karanAra kahevAya che; paraMtu nizcayanayathI je viSayamAM hitano pariNAma pravarte che, te sarvanuM hita karanAra paramAtmA kahevAya che. paramAtmAno hitano pariNAma cara-acara sarva lokane AzrayIne pravarte che, mATe prabhune paMcAstikAyarUpa lokanuM hita karanArA kahyA che. koIpaNa padArthanuM hita A rIte thAya * - 1. je vastu je svarUpe che, te ja svarUpe tene jovI (yathAvasthita-samyag darzana) 2. je vastu jevI che, te vastune tevI ja kahevI (samyakprarUpaNA) 3. ane te vastune hAni na thAya tenuM ahita na thAya te rIte vartavuM. (sabhyazceSTA pravartana). Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra bhagavAna kevaLajJAna dvArA jagatavartI sarva padArthane jevA che tevA jue che. je rIte jue che, te ja rIte te padArthanuM pratipAdana kare che ane bhAvimAM tenuM ahita na thAya te rIte sarva dravyo sAthe vartana kare che. A rIte teo sarva dravyonuM hita 2 karanArA che. jijJAsA : paramAtmA yathArtha darzanAdi dvArA dharmAstikAyAdinuM hita kare che, tema kahyuM, paraMtu dharmAstikAyAdimAM hita jevuM kAMI thatuM ja nathI chatAM paramAtmAne hita karanArA kema mAnI zakAya ? tRpti: anyanuM hita thAya ke na thAya; paraMtu bIjAnuM bhaluM karavAnI bhAvanAthI jeo prayatna kare che tene vyavahAramAM tenA hita karanArA ja kahevAya che. to vaLI, je bIjAnA ahitanI bhAvanAthI pravRtti kare che tene vyavahAramAM paNa tenA ahita karanArA ja kahevAya che. jema, eka mA-bApe bALakanA hita mATe khUba suMdara saMskAra ApavA prayatna karyo, paraMtu bALakanI yogyatA na hovAthI te saMskArone na jhIlI zakyuM, topaNa te mA-bApane bALakanuM hita karanArA ja kahevAya che. te ja rIte eka zikArIe zikAra karavAnI bhAvanAthI eka pakSI para bANa choDyuM, paraMtu cAlAka pakSI bANanA avAjathI UDI gayuM; tethI maryuM nahi. chatAM paNa bANa mAranAra zikArIne vyavahArathI paNa sau koI vadha karanAra kahe che ane vadhajanya pApa paNa tene lAge che. tema kadAca ApaNI mAnyatA mujaba jaDa padArthanuM hita thatuM na hoya topaNa te padArthanuM yathArtha darzana, yathArtha kathana ane tenI sAthe ucita pravartana karavAthI prabhu tenA hita karanAra kahevAya che. vastunA yathArtha darzana vinA te vastunuM hita karI zakAtuM nathI. mohAdhIna saMsArI jIvo te padArthane yathArtharUpe jotA nathI ane tenA kAraNe ja potAnAthI judA evA deha, dhana Adi bhAvone potAnAthI abhinna (potAnI sAthe ekameka) hoya tema mAne che ane bole che. vaLI, jagatanA bhAvo jIvane sukha paNa nathI ApatA ke duHkha paNa nathI ApatA, chatAM teo A deha, dhanAdi padArtho mane sukha ke duHkha Ape che, tema mAne che ane kahe che AthI ja potAne anukULa ane pote sArA mAnelA padArthomAM rAga kare che, potAne pratikULa ane pote jemAM kharAbanI kalpanA karI hoya temAM dveSa kare che ane potAne jenI 32. tadevaMvidhAya lokAya hitAH / yathAvasthitadarzanapUrvakaM samyakaprarupaNAceSTayA tadAyatyabAdhaneneti ca / iha yo yaM yAthAtmyena pazyati, tadanurUpaM ca ceSTate bhAvyapAyaparihArasAraM, sa tasmai tattvato hita iti hitArthaH / - lalitavistarA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 , sAthe levA-devA nathI, tenI upekSA kare che. A rIte mohAdhIna saMsArI jIvo vastu pratyenA potAnA aucityano vicAra karyA vagara rAga-dveSAdinA bhAvo karIne karma bAMdhI potAnuM paNa ahita kare che ane para padArtho sAthe paNa yathAtathA vartI tenuM paNa ahita kare che. jyAre vItarAga paramAtmA jagatanA tamAma padArthone yathArtharUpe jue che. ane joIne jagata AgaLa te padArthanA svarUpanuM yathArtha pratipAdana paNa kare che. vaLI te padArtha sAthe vartana karatAM teo temAM rAga-dveSa ke gamo-aNagamo karI, karma bAMdhI potAnA AtmAnuM paNa ahita karatA nathI ane te sarva vastu pratye aucityapUrNa vartana karI anyanuM ahita paNa karatA nathI. A pada bolatAM ja thAya ke, sAcA arthamAM bIjAnuM to nahi, paraMtu potAnA AtmAnuM paNa hita ApaNe karI zakatA nathI. jyAre arihaMtabhagavaMto potAnA AtmAnuM to hita kare che. taduparAMta samasta jIva-jagata ane jaDa-jagatanuM paNa hita kare che. - parama hitakAraka paramAtmAne namana karatAM ApaNe yAcanA karIe ke - "he jagatanA hitakAraka paramAtmA ! Apane karelo namaskAra amArAmAM paNa sarvanuM hita karavAnuM sAmarthya pragaTa karAvanAra thAo !" jona-parphavAii (namoDavu vi) - loka mATe pradIpa tulya paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) ahIM loka zabdathI viziSTa saMjJI evA samyagdaSTi jIvo ja grahaNa karavAnA che. paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI mithyAtvarUpI aMdhApAno nAza karI, jeNe samyajJAnarUpI cakSu prApta karI hoya tevA viziSTa saMjJI jIvo mATe eTale ke dRSTino samyagu ughADa thayo hoya tevA samyagdaSTi jIvo mATe ja bhagavAna pradIpa tulya che, bIjA mATe nahi kema ke, cakSu vinAno aMdha jema dIpakanI sahAyathI paNa rUpa joI zakato nathI, tema samyagdarzananA pariNAma vinAno jIva, paramAtmAnA vacanarUpa pradIpathI paNa tattvamArgane joI zakato nathI. tethI kahyuM che ke, A jJAnanAM kiraNone jhIlavAnI zakti samyagdaSTimAM ja che, mithyAdRSTimAM nathI. kema ke, mithyASTio bhagavAnanA upadezAtmaka vacanane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namottha NaM sUtra sAMbhaLe che, topaNa te vacananA paramArthane saMvedI zakatA nathI. te vacanamAM rahelA sUkSma bhAvo temanA dhyAnamAM AvatA nathI. tethI temane mATe bhagavAna pradIpa tulya thaI zakatA nathI. temAM te jIvonI yogyatAno abhAva ja kAraNa che; paraMtu bhagavAnanI zaktino abhAva kAraNa nathI. anya koI upadezaka hoya to tevuM bane ke, chadmasthatAnA kAraNe ke puNya-prakarSanA abhAvanA kAraNe sAmeno jIva yogya hoya chatAM tenA upara pUrNa upakAra na karI zake; paraMtu prakRSTapuNya ane kevaLajJAnanA svAmI bhagavAna mATe AvuM banatuM nathI. ahIM prazna thAya ke, mAtra samyagdaSTi mATe ja bhagavAnane pradIpa tulya kema kahyA ane bhagavAnanA vaMcanathI jemanA mithyAtvano nAza thavAno che, tevA jIvo mATe bhagavAnane pradIpa tulya kema na kahyA ? jIvamAM jyAM sudhI mithyAtvanI hAjarI che, tyAM sudhI bhagavAnanA vacanane yathArtharUpe samajavAnI zakti jIvamAM AvatI ja nathI, AvA maMda mithyAtvI jIvo jyAre bhagavAnanA vacanane sAMbhaLe che, tyAre dezanAthI temane jJAnacakSunI prApti thAya che. prApta thayelAM A cakSuthI padArthanuM sthUlathI darzana karI zake che ane A rIte padArthanA darzanathI temanuM mithyAtva naSTa thAya che ane temanAmAM samyagdarzana guNanI prApti thAya che, pachI ja .te bhagavAnanA vacanamAM yathArtha zraddhA karI zake che ane tenA sUkSma bhAvone jANI zake che, mATe AvA jIvo mATe ja bhagavAna pradIpa tulya banI zake che, anya mATe nahi. 85 samyagdaSTi jIvo mATe pradIpa tulya pa2mAtmAne A pada dvArA bhAvathI namaskAra karI bhAvanA bhAvIe ke - - "he lokAloka prakAzaka paramAtmA ! Apane karelo A namaskAra amArAmAM samyagdarzana guDDAne pragaTAvI amane sanmArga batAvavA samartha bano !" logapajjo agarANaM ( namo'tthu NaM) paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) - lokane pradyota karanArA loka zabdathI ahIM viziSTa buddhinA dhAraka, gaNadha25dane yogya evA jIvo ja grahaNa karavAnA che kema ke, 'praznena ghotate kRti pradyota:' prakRSTarUpe prakAzavuM te pradyota che ane prakRSTapaNAthI je prakAza kare te pradyotaka che. A rIte mAtra gaNadharo mATe ja paramAtmA pradyotaka che. kema ke, paramAtmAne ahIM 'sAmAnya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 prakAza karanArA' nathI kahyA, paraMtu ahIM to paramAtmAne mAtra "vA, vivAha vA, yuve vA' - A traNa pada dvArA samasta jagatanuM darzana karAvI zake tevA pradyotaka-mahAprakAzaka kahyA che. bhagavAna to samasta jagata mATe Avo prakRSTa prakAza karanAra che, paNa bIja buddhinA mAlika gaNadharo sivAya koInI tAkAta nathI ke, mAtra A traNa pado sAMbhaLI viziSTa prakAranA jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama karI samasta jagatane ane jagatavartI padArthone yathArtha jANI zake ane jANIne mAtra eka ja aMtarmuhUrtamAM samasta dvAdazAMgInI racanA karI zake. gaNadharabhagavaMto ja A rIte tIrthakaranA prathama ziSya thavAnuM puNya ane kSayopazama laIne AvyA hoya che, tethI bhagavAnanAM vacano temane mATe viziSTa prakAranA jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamarUpa pradyotane karanArAM bane che. A pada bolatAM yogyatA anusAra parama upakAra karanAra paramAtmA pratye atyaMta pUjya buddhine dhAraNa karI, hRdayane te bhAvothI bhIMjavI namaskAra, karavAno che ane namaskAra karatAM evI prArthanA karavAnI che ke - ' "lokapradyotaka he nAtha ! Apane karAto A namaskAra amArAmAM evI yogyatA pragaTAvo ke, jethI Apa amArA mATe paNa pradyotaka banI raho." "logaramANa Adi pAMca pado dvArA stotavya evA arihaMtabhagavaMtano sAmAnya upayoga batAvyo. ahIM sAmAnya upayoga kahevAnuM kAraNa e che ke, zruta ane cAritrarUpa dharmamAM zratadharma te sAmAnya dharma che. bhagavAna lokamAM uttama che. lokanA nAtha bane che, lokanuM hita kare che, lokanA pradIpaka ke pradyotaka bane che, te upadezarUpa zratadharmanI apekSAe che. A zratadharma cAritradharmanI apekSAe sAmAnya dharma che, mATe A pAMca padorUpa "sAmAnya upayoga saMpadA' batAvI. have A rIte bhagavAna sAmAnya upayogI kaI rIte banyA? tenuM mULa kAraNa zuM, te jaNAvatI pAMca padonI pAMcamI 'upayoga hetu" saMpadA batAve che. amadA (namoju w) - abhayane ApanArA arthAt abhayadAtA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) . "abhaya" eTale bhaya vagaranI avasthA, je cittanI viziSTa svasthatArUpa AtmAno eka pariNAma che. A svasthatA e mokSamArganuM paheluM kadama che. tene dhRti=dhIraja paNa kahevAya che. mokSane anukULa evA cakSu, mArga, zaraNa Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamottha zuM sUtra ane samyagdarzanAdi dharmonI bhUmikA taiyAra karavA mATe A vRtti ke cittanI svasthatA ati jarUrI che. dharmasAdhanAnI zarUAta cittanI svasthatAthI thAya che, cittanI svasthatA bhayonI nivRttithI thAya che ane bhayanI nivRtti pUrNa abhayabhAve rahelA paramAtmA pratyenA bahumAnathI thAya che. A rIte abhayano pariNAma paramAtmA pratyenA bahumAnathI thato hovAthI paramAtmA ja abhayadAtA-abhayane ApanArA kahevAya che. A pada dvArA, A rIte abhayane ApanArA paramAtmAne namaskAra karavAmAM Avyo che. saMsAravartI sarva jIvone sAta prakAranA bhayonI satAmaNI satata hoya che. keTalAka jIvone A bhayo vyaktarUpe satAvatA hoya che, to keTalAka jIvone puNyanA udayakALamAM A bhayo avyaktarUpe rahelA hoya che. jyAM sudhI cittamAM bhayano pariNAma vartato hoya che, tyAM sudhI citta svastha rahetuM nathI. jIva jyAre bhayothI mukta thaI kaMIka aMze paNa abhayabhAvane pAme che, tyAre ja anAdi saMsAramAM prathamavAra tene svasthatAno anubhava thAya che. cittanI A svasthatA e ja mokSasAdhaka dharmanI zarUAta che. bhavanirveda e ja bhagavaddhahumAna : cittanI A svasthatAnuM kAraNa che bhagavAnanuM bahumAna ane bhagavad bahumAna eTale bhavanirveda.4 mohanIya karma maMda thatAM, pratyakSa ke parokSa rIte 33. 1. Ihaloka bhaya samAna jAtivALA taraphathI bhaya. dA.ta. manuSyane manuSyano bhaya. 2. paraloka bhaya: anya jAtivALA taraphathI bhaya. dA.ta. manuSyane pazuno bhaya. 3. AdAna bhaya: potAnuM kaMIka lUMTAI javAno bhaya. 4. akasmAtu bhaya:bAhya nimitta vinA ja gharamAM kebahAra, rAtre kedivase koIpaNa samaye athavA evA koI paNa sthAnamAM ekAeka bhaya Ubho thAya te athavA akasmAta thanArA kAryano bhaya. 5. AjIvikA bhaya potAnI AjIvikA baMdha thaI javAno ke temAM vikSepa paDavAno bhaya. 3. maraNa bhaya : mRtyuno bhaya. |. 7. apayaza bhaya: pote karela koI pravRttithI apayazano bhoga banavAno bhaya. 34. manirveceva vihumAnatvati | - lalitavistarA sAmprataM bhavanirvedadvAreNArthato bhagavadbahumAnAdeva viziSTakarmakSayopazamabhAvAdabhayAdidharma siddheH, tadvyatirekeNa naiHzreyasadhAsambhavAd, bhagavanta eva tathA tathA sattva kalyANahetavaH iti pratipAdayannAha 'abhayadayANa' mityAdi sUtra paJcakam / iha bhayaM saptadhA ihaparalokA''dAnAkasmAdAjIvamaraNAzlAghAbhedena / etatpratipakSato'bhayamiti viziSTamAtmanaH svAsthyam, niHzreyasadharmabhUmikAnibandhanabhUtA dhRtirityarthaH / - lalitavistarA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 prApta thayelA bhagavAnanAM vacananA AdhAre jIvane saMsAranI vAstavikatAno khyAla Ave che. janma sAthe joDAyeluM mRtyu, saMyogo sAthe saMkaLAyelA viyogo, saMpattinA kAraNe AvatI vipattio vagereno vicAra karatAM A saMsAMra asAra lAge che, AthI ja tene saMsAra upara kaMTALo Ave che. saMsAra upara kaMTALAno A pariNAma te ja bhavanirvedano pariNAma che. ane saMsArano kaMTALo e ja vItarAga pratyenA bahumAnano pariNAma che. 88 saMsAra pratye jyAM sudhI rAga tIvra hoya che, tyAM sudhI saMsA2thI taddana viparItabhAvamAM rahelA bhagavAna pratye jIvane bahumAna thaI zakatuM nathI; paraMtu saMsAranI vAstavikatA vicAratAM jyAre bhavano rAga kAMIka ghaTe che ane AtmA pratyenuM lakSya baMdhAya che, tyAre ja AtmAnA mahAsukhane pAmelA bhagavAna upara bahumAnano pariNAma thAya che ane rAgathI bharelA saMsAra upara aruci ke aNagamo thAya che. A saMsAra pratyeno aNagamo te ja vItarAga pratyeno bahumAnabhAva che. A rIte bhagavAna pratye jene bahumAna thayuM hoya te ja bhagavAnanAM vacanone yatkiMcit paNa vicArI zake che. bhagavAnanAM vacanone vicAratAM samajAya che ke, 'vAstavika rIte bAhya koI padArthamAM mane sukhI ke du:khI karavAnI tAkAta nathI. sukha-du:kha to mArA mana upara nirbhara che, amuka kalpanA karavAthI eka padArtha sukhadAyaka lAge che jyAre anya kalpanA karavAthI te ja padArtha du:khadAyaka banI jAya che. vyavahArathI je sArA-narasAnI prApti thAya che, te paNa mArAM karmanA kAraNe che. mArAM karma sivAya A jagatamAM mane koI sukha ke du:khanI sAmagrI ApI zakatuM nathI. vaLI, mRtyu paNa zarIranuM thAya che, AtmAnuM nahIM. huM AtmA chuM ane AtmA to amara che. vaLI, yaza-apayaza, saMpatti-vipatti, A sarva bhAvo karmAdhIna che. karmakRta A bhAvothI mAre mUMjhAvAnI koI jarUra nathI. karmano nAza thatAM A bhAvo jarUra nAza pAmavAnA che.' ane karmano udaya cAlu hoya tyAre paNa huM mArA doSothI ja du:khI chuM ane guNothI ja sukhI chuM. jo huM mArA doSono nAza karI zakuM to huM sukhI ja chuM. A rIte vicAra karato jIva kAMIka bhayarahita thaI svasthatAno anubhava karI zake che. Ama bhagavad bahumAnathI jIva AMzika cittanI svasthatA prApta kare che. cittanI A svasthatA te 'dhRti' che ane A dhRtithI ja jIva sAcA sukhanA mArgane zodhI zake che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotza NaM sUtra 89 dRSTAMta dvArA 'abhaya' AdinI samajaNa : 'abhaya'nI avasthAne samajavA mATe zAstramAM eka dRSTAMta batAvyuM che : 'koI musAphara eka bhayAnaka jaMgalamAMthI pasAra thaI rahyo hato. tevAmAM cora-DAkuoe tene lUMTI lIdho. tenI badhI saMpatti, khAvA-pIvAnuM Adi laI, tenA hAtha-paga bAMdhI, AMkhe pATA bAMdhI, khUba mAra mArI tene adhamUo karI bebhAna avasthAmAM jaMgalanI vacce eka UMDA khADAmAM nAMkhI luTArAo bhAgI gayA. be-traNa divasa pachI musApharane bhAna AvyuM. tenI cAre bAju ghora aMdhAruM hatuM, varasAda varasI rahyo hato, pote hAlI ke cAlI zakato nahoto, tenA pratyeka aMgamAM asahya vedanA thaI rahI hatI. tene AMkha sAme mota dekhAtuM hatu, atyaMta ni:sahAyatAnI lAgaNI anubhavato, bhayabhIta avasthAmAM A musAphara sapaDAI gayoto. tevAmAM pUrvanA koI zubha karmonA pariNAme tene eka paricita avAja saMbhaLAyo. 'ciMtA na kara, huM AvI gayo chuM - tane bahAra kADhuM chuM' - A sAMbhaLatAM pelA musApharane haLavAza thaI, teno bhaya ocho thayo. tene thayuM, 'hAza ! have ciMtA nathI. A puruSanA sahAre huM have ahIMthI chUTI zakIza, nirbhayapaNe jaMgala pAra karI zakIza.' bhautika jagatanI tIvra AsaktinA kAraNe saMsArI jIva paNa kaSAyo ane sAta prakAranA bhayothI satata bhayabhIta raheto hoya che. te jyAre abhayabhAve rahelA asIma zaktivALA parahitamAM rata ane mahAnaMdathI yukta paramAtmAnAM darzana kare che, bahumAnapUrvaka temanAM vacanono vicAra kare che, tyAre te vacanonA baLe tenuM mana kAMIka svastha thAya che; tene lAge che ke, "huM paNa kaSAyothI mukta thaI zakIza". pariNAme bhaya ocho thAya che ane tene dhRtinI prApti thAya che. dhRtipUrvaka bhagavAnanAM vacana anusAra pravRtti karatAM bhayAvaha saMsAramAMthI mukti meLavavAno mArga paNa tene maLe che. A bhUmikAmAM bhavanirveda ane bhagavAna pratyenA bahumAnanI sAthe sAthe jIvamAM je anAdikALathI tattvano dveSa vartato hato teno aMta Ave che ane jIvamAM tattvano adveSa pragaTe che. te tattvano mArga vicAravA prayatnazIla bane che. tenAmAM tattvaprAptinI jhaMkhanA pragaTe che. Ama chatAM tattvamArga viSayaka teno bodha A bhUmikAmAM ghaNo ja jhAMkho hoya che. A bodhane yoganI prathama dRSTi mitrAddaSTi35 prAyogya bodha kahevAya che. ahIM tattvano adveSa guNa Ave 35. yogadRSTi : mokSamArga sAthe joDANa karAve tevI mana-vacana-kAyAnI pravRttine yogamArga kahevAya che. AvA yogamArganuM darzana jenAthI thAya tevA sabhyodhane yogaddaSTi kahevAya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 che ane kheda nAmano doSa jAya che. pU.AnaMdaghanajI mahArAje A bhUmikAnuM varNana karatAM jaNAvyuM che, - saMbhavadava te ghera sevo save re lahi prabhu sevana bheda... sevana kAraNa pahelI bhUmikA re abhaya-akheda adveSa. arihaMta paramAtmA ja "abhaya" AdinA dAtA: zUravIra ane parAkramI rAjAo jema potAnA te guNone kAraNe zatruone parAsta karavAnI zakti dharAvatA hovAthI nirbhaya thaIne rAjya kare che ane prajAne paNa nirbhaya banAvI zake che. tema prabhu paNa zauryAdi zreSTha guNonA svAmI hovAthI na vicArI zakAya tevI zakti dharAve che. AvI aciMttva zakti hovAne kAraNe ja teo modAdi zatruothI sadA nizcita nirbhaya hoya che. sadA abhaya bhAvamAM rahelA hoya che. A rIte svayaM abhaya bhAvamAM sthita hovAthI ja paramAtmA anya Azritone abhaya ApI zake che.36 bIjA koI "abhaya" ne pAmelA nathI mATe abhayane ApI zakatA nathI. AthI ja eka mAtra paramAtmAthI ja jIvane abhayanI prApti ke abhayanI siddhi thaI zake che. AthI ja paramAtmAne abhayadAtA kahevAya che. A ja rIte paramAtmAmAM guNano prakarSa hovAthI, te acittva zaktithI yukta hovAthI, te te bhAve avasthita hovAthI ane parArthaparAyaNa hovAthI paramAtmA ja AgaLa kahevAze te cakSu-mArga-zaraNa ane bodhInA paNa dAtA che. sAmAnya kevaLI ke guruthI paNa kyAreka abhayabhAvanI prApti thAya che, paNa mULasrotanI apekSAe to te paNa aMte arihaMta dvArA ja prApta thayelI che, kema yogadaSTino prAraMbha thatAM jIvanuM valaNa bhautika kSetrathI pAchuM vaLI AdhyAtmika kSetra tarapha DhaLe che. mitrAdaSTi: AdhyAtmika vikAsanI prathama bhUmikAne mitrAdaSTi kahevAya che. A dRSTimAM rahelA jIvane yogamArgaviSayaka ati maMda bodha thAya che, Ama chatAM A bodhathI tene bhavano vairAgya thAya che. bhagavAna pratye bahumAnano pariNAma thAya che ane AtmahitanI ciMtA ahIMthI zarU thAya che. AtmahitanI ciMtArUpa sAco mitra maLatAM jIva kaMIka nirbhaya bane che. jIvane abhaya bakSanAra bodharUpa mitranI prApti Adi thAya che, mATe tene mitrAdaSTi kahevAya che. 36. ato'sya guNaprakarSarUpatvAdacintyazaktiyuktatvAt tathAbhAvenAvasthiteH sarvathAparArthakaraNAd, bhagavadbhya eva siddhiriti / taditthaMbhUtamabhayaM dadattItyabhayadA / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotha NaM sUtra ke, gurvAda paNa je abhaya prAptino mArga batAve che, te svayaM nathI batAvatA. te bhagavAnanA vacanathI ja batAvI zake che. tethI arihaMta ja abhayadAtA che. abhayadAtA paramAtmAne namaskAra karatAM prabhu pAse prArthanA karavAnI che ke, "sarva jIvone abhaya arpanArA he prabhu ! satata bhayothI gherAyelA mane paNa Apa bhayathI mukta karI sarva prakAre nirbhaya banAvo " cakkhudayANaM ( namo'tthu NaM) paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) 91 - divyadRSTirUpa cakSune ApanArA cakSu dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranI che. topaNa ahIM bhagavAnane A baMne cakSuthI judA ja eka viziSTa cakSunA dAtA kahyA che. A cakSu eTale tattvano bodha karAvavAmAM kAraNabhUta bane tevo, tattvanI zraddhArUpa AtmAno pariNAma. je mithyAtva mohanIya Adi karmonA kSayopazamathI thanAro bhAva che. A zraddhA pragaTatAM tattvanI ruci" utpanna thAya che eTale ke Atmahitakara dharma karavAno abhilASa jAgRta thAya che. abhaya prApta thavAthI sAdhakanuM citta svastha thAya che ane tene kAraNe te kadarzanAbharyA saMsArane kAMIka jANI zake che. A saMsArathI alaga koIka sukhano mArga paNa che, tene jANavAnI sAdhakane IcchA thAya che. vAraMvAra vicAratAM tene lAge che ke, kaSAyathI yukta mArA pariNAmathI ja huM duHkhI chuM ane kaSAyarahita zuddha pariNAma ja mArA sukhanuM kAraNa che, topaNa A bhUmikAmAM haju eTalo sUkSma bodha nathI, sukhano rasto haju spaSTa dekhAto nathI, Ama chatAM bhagavAnanI kRpAnuM pAtra banI sAdhaka A viSayamAM jema jema vadhu vicAre che, tema tema mohanIyakarmanA paDalo bhedAya che, tene kAraNe tattvamArgano vizeSa bodha thAya che. sukha A mArge vAthI ja maLaze, tevI zraddhA utpanna thAya che. A zraddhAno pariNAma te ja 'cakSu' che. tattvanI zraddhAno A pariNAma te dharma pratyenI rucino pariNAma che. 'eka mAtra dharma ja evo che ke, mArA kaSAyo dUra karI mane sukha Apaze.' tevI kaMIka 37. ruciH-karaNAbhilASaH / atra cakSuH viziSTamevAtmadharmmarUpaM tattvAvabodhanibandhana zraddhAsvabhAvaM gRhyate; - lalitavistarA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 pratIti A bhUmikAmAM thAya che. AnA kAraNe suMdara dharma karanAra AtmAne joI AnaMda Ave che, tenI prazaMsA karavAnuM mana thAya che. A zraddhAno pariNAma haju tevo tIvra nathI ke, je tattvadarzana karAve, topaNa tattvadarzananuM kAraNa bane tevo to che ja. zatruMjayano DuMgara caDhatAM jema AdIzvara dAdAnAM darzana thaI jatAM nathI, topaNa sahelAIthI DuMgara caDhavAnI zarUAta karanAra yAtrikane zraddhA to hoya ja che ke, have TUMka samayamAM dAdAnAM darzana thaze; tema cakSusvarUpa kSayopazamane pAmI jIve haju kAMI upazama sukhanI anubhUti karI nathI, topaNa 'huM nakkI sukhI thaIza' tevuM tene lAgavA mAMDe che, kema ke, ahIM tene upazamabhAva svarUpa mokSano mArga dekhAya che. 92 zraddhArUpa A pariNAma prApta thatAM A AtmA tattvajJo pAse jAya che, tattvaviSayaka aneka prazno pUche che, tattvaprAptinAM upAyo jANe che, AtmAnI zuddhirUpa tattvane prApta karavA prayatnazIla sAdhakonI aucityapUrNa prazaMsA kare che ane pote paNa aneka zubha anuSThAno kare che. A bhUmikAmAM tattvane jANavAne abhimukha = tattvane jANavA tarapha laI jatI jijJAsA pragaTe che. A tAttvika jijJAsA tattva prAptinuM prabaLa kAraNa che. ahIM abhayanI bhUmikA karatAM kAMIka vizeSa bodha hoya che. A bodha yoganI bIjI daSTi - tArAdRSTimAM38 thayelA bodha jevo kahevAya che. = pUrve dRSTAMtamAM batAvela khADAmAM paDela vyaktine jyAre khADAmAMthI bahAra kADhavAmAM Ave che ane tenI AMkha paranA pATA kholavAmAM Ave che, tyAre tene potAnA gAma javAno mArga spaSTa dekhAya che. kemake, tenI cakSu AMkha khUlI gaI hoya che. tema jyAre yogamArgane jovAne anukULa tattvanI jijJAsArUpa aMta:cakSu khUle che tyAre ja sAdhaka krame karIne yogamArgane spaSTa joI zake che - jANI zake che. A bhUmikA prApta thayA pUrve paNa jIva dharmakriyA to karato hato; paraMtu te kaSAyonA upazamathI thayelA Atmika sukhane pAmavA nahi. cakSunI prApti pachI thato dharma pahelAM karatAM judo ja hoya che. 38. tArAdaSTi : mitrAdraSTi karatAM bodhanI mAtrA ahIM thoDI adhika hoya che. AthI ja ahIM tattvaviSayaka vizeSa jijJAsA thAya che. A tattvamArga ja mAhya mATe hitakAraka che - tevI zraddhArUpI cakSunI prApti jIvane ahIM thAya che. bhavavairAgyanI mAtrA vadhe che. AthI sukhakAraka saMsAra paNa duHkhakAraka lAge che; aucityAdi guNono vikAsa thAya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamottha sUtra abhayanI jema tattvanA bodhamAM kAraNabhUta evI A zraddhArUpI cakSu paNa paramAtmA dvArA ja prApta thAya che kema ke, bhagavAna sarvajJa vItarAga che ane kevaLajJAnarUpa viziSTa cakSuthI teo sarva padArthone jue che. AvAM viziSTa cakSane dhAraNa karanArA hovAthI ja paramAtmA tattvadarzananA kAraNabhUta cakSunuM pradAna karI zake che. jenI pAse AvAM cakSu nathI, teo bIjAne AvAM cakSu ApI paNa zakatA nathI. jo ke, dharmarucirUpa A cakSu kALa, svabhAva, bhavitavyatA AdinI apekSA cokkasa rAkhe che. topaNa bhagavAnanI kRpA vinA te prApta thatAM nathI. A jagatamAM tattvamArgano prakAza pAtharavAnuM kAma mAtra paramAtmAe ja karyuM che ane temanI kRpAnuM pAtra banelA jIvo ja A prakAre saMsArane joI zake che, bIjA nahi. AthI je pa. pU. upAdhyAyazrI yazovijayajI ma. sA. e potAnA stavanamAM kahyuM che : kALa, svabhAva, bhavitavyatA, te saghaLA tuja dAso re, mukhya hetu tuM mokSano, e muja sabaLa vizvAsa re...... zraddhArUpa cakSu vinAnA AMdhaLA anaMtakALathI saMsAramAM rakhaDe che. jyAre teo paramAtmAnI kRpAnuM pAtra bane che, tyAre ja tene AvAM vizeSa cakSunI prApti thAya che. pachI tene saMsAramAM vadhu bhaTakavuM paDatuM nathI. A pada bolatAM kevalyacakSune pAmelA paramAtmAne najara samakSa lAvI sAdhaka vicAre ke - zraddhArUpa netra vinAno huM anaMtakALathI AmathI tema . bhaTakato du:khanuM bhAjana nyo chuM. sudAtA he vibhu ? Apaje karAto A namaskAra ane zraddhA?ya jazunA pradAnamAM sahAyaka bano !" mAdiyA (moDadhu ) - mArgane ApanArA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) arihaMta paramAtmA mArga dAtA che. A mArga bIjo koI nahi; paraMtu mokSanagara sudhI pahoMcADe tevI cittanI saraLa pariNati che eTale ke tattvaatattvanA vibhAgane anukULa cittanA avakragamana svarUpa che. 39. iha mArgaH cetaso'vakragamanaM, bhujaGgamagamananalikAyAmatulyo viziSTaguNasthAnAvAptipraguNaH svarasavAhI kSayopazamavizeSaH / hetu-svarUpa-phala zuddhA sukha Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sUtrasaMvedanA-2 gADha mithyAtvamohanIyanA udayane kAraNe anAdikALathI jIvanuM citta vakra(vAMku) cAlatuM hatuM. jene kAraNe duHkhanA kAraNabhUta saMsAra tathA saMsAranI sAmagrI jIvane sArI lAgatI hatI ane sukhakAraka AtmA, AtmAnA guNo ane adhyAtmanI sAmagrInI jIva upekSA karato hato. duHkhadAyaka vastune sukhadAyaka mAnavI ane sukhadAyaka vastunI upekSA karavI te cittanI vakratA che. pUrvanAM banne padomAM joyuM ke, bhavathI virakta thayelo, jIva bhagavAnanI kRpAnuM pAtra bane che. bhagavAnanI kRpAthI nirbhaya banelA sAdhakanuM citta kaMIka svastha bane che. svastha citte tattvanI (sAcA sukha ane tenAM kAraNonI) vicAraNA karatAM prApta thayelA karmanA kSayopazamathI tattvanI zraddhA pragaTe che ane zraddhAne mArge AgaLa jatAM sAcA sukhano mArga maLe che. sAcA sukhano = hetu-svarUpaphaLathI zuddha evA sukhano A mArga e ja cittanuM "avakragamana." sApa jema potAnA daramAM zarIra cholAI javAnA bhayathI vAMkI cAlano tyAga karI sIdho cAle che, tema cittanI saraLatArUpa mArga maLI jatAM sAdhaka paNa mithyAtvajanya kadAgrahano, kuTilatAono ane kumAnyatAono tyAga karI jyAM sAcuM sukha che, tevA mArge cAlavAnuM zarU kare che. A mArge cAlatAM tene sAnubaMdhana mithyAtvamohanIyakarmano kSayopazama thAya che. A kSayopazamanA kAraNe AgaLa vadhatAM jIvane samyagdarzanaguNanI prApti thAya che, AthI ja mArga prAptinA Atmika pariNAmane viziSTa guNasthAnakanI prApti karAvanAra kSayopazama kahyo che. vaLI, prApta thayelo A mArga svarasavANI hoya che. svarasavAhI eTale svecchAthI ja mokSamArgamAM gamana karAve tevo kSayopazama athavA sva eTale 40. cittanuM vakragamana kliSTa mithyAtvamohanIyakarmanA udayathI thAya che. kliSTa mithyAtvamohanIya eTale anubaMdhavALuM mithyAtvamohanIya karma arthAt jenI paraMparA satata cAle evuM mithyAtva mohanIyakarma. A karmano udaya thatAM jIvanI buddhi bhramita thAya che, UMdhI mAnyatA thAya che, tethI duHkhakAraka viSayonI pAchaLa jIva doDe che. tenAthI punaH tevA karmo bAMdhe che. Ama, karmabaMdhanI sAMkaLa cAlyA ja kare tene sAnubaMdhakarma kahevAya che. 41. je karmano kSayopazama navA karmanA kSayopazamane karAve te sAnubaMdha karmano kSayopazama che. cittanuM saraLa gamana sAnubaMdha mithyAtvamohanIyakarmanA kSayopazamathI thAya che. A karmano kSayopazama buddhine nirmaLa kare che. tene kAraNe mAnyatA badalAya che, viSayo duHkhakAraka lAge che, saMsAra asAra lAge che ane tene kAraNe have thatI pariNati-ciMtana navAM navAM karmano kSayopazama utpanna karAvI guNanI dizAmAM AgaLa vadhAre che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namottha NaM sUtra AtmAno tathA Atmika kSamAdi guNono ane rasa eTale lagAva, ruci (interest). Ama AtmAbhimukha banavuM ke Atmika guNone keLavavAno rasa vahana karavo te svarasavAhItA che. ahIM sukhane prApta karAvanArA potAnA kSamAdi guNo tathA jJAnAdi guNo taraphanuM valaNa zarU thAya che. 95 anAdinI vakratAnA kAraNe jIvanuM valaNa pudgalathI prApta thatAM sukha tarapha hatuM; paraMtu mArganI prApti thatAM jIvanuM valaNa badalAya che. tene samajAya che ke, sukha bahAra nahi aMdara che, tethI tenAmAM Atmika guNonI prAptino rasa pedA thAya che. A tenI svarasavAhItA che athavA mokSamArganI prApti che. mArganI prApti thatAM sAdhakane kaSAyajanya paudgalika sukha ane duHkha kAlpanika che te samajAya che ane kaSAyanA upazamamAM ja vAstavika sukha che, niSkaSAya avasthA ja sukhanuM sAdhana che, te vAta sahajapaNe samajAya che. AthI ja mArganI prAptivALA jIvane zreSTha koTinA sAMsArika sukhamAM paNa kyAMya mahattvabuddhi rahetI nathI. sukhakArI A mArganA darzanane ja anya mahAtmAo "sukhA" zabdathI saMbodhe che. abhaya ane cakSunI jema mArganA dAtA paNa arihaMtaparamAtmA ja che. abhaya ane cakSunI prApti pachI mohanIyakarmano vizeSa prakAre kSayopazama thavAthI jIvano bodha baLavAna bane che, tenAmAM tattvane sAMbhaLavAnI icchA pragaTe che ane tene cittanA avakragamanarUpa mArganI prApti thAya che. A baLavAna bodha eTale yogamArganI trIjI balASTi2. AvA mArganI prApti pahelAM jIva kadAca kyAreka dharma to karato hoya che; paraMtu te dharma koIka AzaMsAthI ke vicArazUnyatAthI ja karAto hoya che, paraMtu saMsArathI para evA mokSa tattva pratye jyAre tene ruci jAge che tyArapachI tenI dharmakriyA Atmazuddhi ane guNavRddhine karAvanArI thAya che. A mokSa tattva pratyenI rUci te ja cittanI saraLatA che. AvI cittanI saraLatA prApta thayA pahelAM guNavAna gurvAdino yoga paNa tene samyagdarzanano pariNAma pragaTAvI zakato nathI. 'hA' te pahelAM prApta thayelo guruno upadeza ke zAstrAbhyAsAdi anAdinI vAMkI cAlano tyAga karAvI mArgane prApta karAvavAnuM kAraNa banI zake che. 42. balAdaSTi : pahelI be dRSTi karatAM ahIM vivekanI mAtrA vadhu hoya che. mArgaviSayaka bodha baLavAna hoya che. AthI tene balASTi kahevAya che. A bhUmikAmAM rahelo jIva anAdi vakratAno tyAga karI avakrapaNe yogamArgamAM AgaLa vadhe che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 A pada bolatAM zreSTha mArgane pAmI, mokSamAM gayelA paramAtmAne smRtimAM lAvI namaskAra karatAM prabhu pAse prArthanA karIe ke - 96 "he nAtha ! anAdikALathI mArga bhUlelA amone Apa sAco mArga batAvI tenA para AgaLa vadhavAnuM sAmarthya Apo !" saraNadayANaM ( namo'tthu NaM) (mAro namaskAra thAo.) - zaraNa ApanArA paramAtmAone zaraNa ApavuM eTale rakSaNa karavuM. bhayathI pIDita AtmAnI surakSA karavI, tene zAMti maLe, te nirbhaya bane tema karavuM; te zaraNa che. A saMsAramAM sAcA arthamAM zAMti, surakSA ke nirbhayatA tattvaciMtanathI ja prApta thaI zake che. AthI tattvaciMtana e ja kharekhara zaraNa che. AtmAdi tattvanA ciMtana vinA, tenI vizeSa prakAre vicAraNA karyA vinA kyAMya zAMti maLI zake tema nathI. bhavavairAgyathI jyAre bhagavAna pratye bahumAnano bhAva pragaTe che, tyAre sAdhaka AtmAnuM citta svastha bane che. svastha citte AtmAdi tattvanI jijJAsA thatAM tenAmAM eka zraddhAno pariNAma pragaTa thAya che. tattvanI rucirUpa A zraddhAthI cittanI saraLatArUpa mArganI prApti thAya che. mArga prApta thatAM kaSAyonI muktimAM vAstavika sukha che tevuM jaNAya che. AthI buddhimAna AtmA te mArgaviSayaka UMDuM ciMtana kare che, tattvane savizeSa jANavAnI IcchA rAkhe che. A vizeSa jANavAnI IcchAne anya darzanakAra (gopendraparivrAjaka) 'vividiSA' kahe che. tenAthI ja have tattvazravaNa karavAnI utkaMThA jAge che. sAcA arthamAM dharmazravaNanI bhUmikA ahIM pragaTa thAya che. tattvaciMtana ke dharmazravaNanI A bhUmikA te ja sAcA arthamAM zaraNa che, kema ke, jIvane jenAthI sukha maLavAnuM che, jenAthI tenA AtmabhAvanI surakSA thavAnI che, te samyagdarzanAdi guNonI prApti A tattvaciMtanathI thavAnI che. AtmAdi tattvanuM ciMtana karavAthI tattva saMbaMdhI zuzruSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA', vijJAna, graha, apoha ane tattvAbhiniveza svarUpa buddhinA ATha guNo pragaTa thAya che. A ATha guNo pragaTyA pachInI dharmazravaNanI kriyA, pUrvanI 43. 1. zuzruSA : tattva sAMbhaLavAnI IcchA. sAcuM sukha kayuM kahevAya ? AtmAnuM sukha kaI rIte prApta thAya ? AvI jijJAsAthI jinavANInA zravaNanI IcchA te zuzruSA che. paraMtu Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namohyu NaM sUtra dharmazravaNanI kriyA karatAM viziSTa prakAranI hoya che. pUrvamAM dharmazravaNanI kriyAthI thoDA zubha bhAvo thayA hoya che; paraMtu viziSTa prakArano heya-upAdeyano viveka to ahIM ja pragaTa thAya che. A vivekane kAraNe saMsAranA sarvazreSTha gaNAtA sAMsArika bhAvo tene tuccha lAge che. narendra ke cakravartI bhogave tevA bhoga pratye paNa tene Asakti thatI nathI. balke temAM narakAdinA duHkhanAM darzana thAya che ane AtmopakAraka saMyamAdi bhAvo tene suMdara lAge che. saMyamAdi bhAvo prApta karavA mATe ja mana sadA jhaMkhatuM hoya che. ahIM samyagdarzananI khUba najIkanI bhUmikA saMpanna thAya che. yoganI cothI dRSTi diprAdaSTine yogya bodhanI ahIM prApti thAya che. 97 tattvaciMtanarUpa A zaraNa ApanArA paNa arihaMta ja che. kema ke, teo sarva prakAre tattvabhUta A avasthAne pAmelA che.. teo svayaM sarvAMze rAgAdi jainoe jinavANI sAMbhaLavI joIe athavA badhA vyAkhyAnamAM jAya che, tethI ApaNe paNa jaIe. vyAkhyAnamAM tarko tathA navI navI vAto ghaNI Ave che. mATe vyAkhyAna sAMbhaLavAM joIe. A rIte jinavANInA zravaNanI IcchA te zuzruSA nathI. 2. zravaNa - vinayAdipUrvaka, jJAnanA saMpUrNa upayogapUrvaka eka eka zabdane tattvaprAptinuM kA2Na bane te rIte sAMbhaLavuM. 3. grahaNa - sAMbhaLelA zabdo kAnane aDIne jatA na rahe, paNa tattvanI samaja prApta thAya te rIte eke eka zabdono marma samajavo, * 4. dhAraNA - grahaNa karelAM sarva vAkyone pUrvAparanA anusaMdhAna pUrvaka manamAM dhArI rAkhavAM. 5. vijJAna - pUrve grahaNa karelA e tattvanuM ajJAna, viparyaya ane saMzayAdinA dhvaMsapUrvakanuM jJAna. 6. graha - vizeSa ciMtana karavAnA kA2Ne manamAM thAya ke, A vastu A rIte kema che ? jema ke, ahiMsA ja dharma che, to zrAvakane bAhyathI hiMsArUpa jinapUjAnuM vidhAna kema ? AvI jijJAsA thavI te. athavA tattvaviSayaka sAmAnya jJAna te Uha. 7. apoha - manamAM thayelI zaMkAnAM samAdhAno maLe tevo vizeSa bodha. athavA tattvaviSayaka vizeSa bodha. 8. tattvAbhiniveza - A padArtha A rIte satya ja che tevo nirNaya = sthira mantavya. 44. diprAdRSTi : prathama traNa dRSTi karatAM ahIM mArgaviSayaka bodha ghaNo viziSTa hoya che. tattvaviSayaka UMDu ciMtana hoya che. sadbuddhino vikAsa paNa sArA pramANamAM thAya che. samyagdarzananI khUba najIkanI bhUmikA ahIM prApta thAya che. Ama chatAM haju samyagdarzananA abhAvanA kAraNe A bodha dIpakanA prakAza jevo asthira hoya che, mATe A dRSTinuM nAma diprAdyaSTi kahela che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 zatruthI surakSita che, ane anyane surakSita karavAmAM tatpara che. A svarUpe paramAtmAne jovAthI ane temanuM ciMtana, manana ke dhyAna karavAthI ApaNane azaraNadazAmAM mUkanArA rAgAdi bhAvo ane tene utpanna karanArAM karmo nAza pAme che, A rIte nimittabhAve paramAtmA ja ApaNuM sAcuM zaraNa che. 98 zaraNa ApanArA A paramAtmAne smRtipaTamAM lAvI, sarvathA rAgAdi zatrunA vijetA paramAtmA pratye bahumAnabhAva pragaTa karI namaskAra karatAM paramAtmAne prArthanA karIe ke - he nAtha ! anaMtakALathI azaraNadazAmAM bhaTakatA evA amone Apa zA ApI sAcA sukhanA svAmI banAvo !" bohidayANaM ( namo'tthu NaM) bodhi / samyagdarzanane ApanArA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) - bodhi eTale samyagdarzana. 'jinezvarabhagavaMte je padArtha je prakAre kahyo che te tema ja che' tevI aDaga zraddhA e samyagdarzana che. A pariNAma tattvanA viziSTa ciMtanathI prApta thayela mithyAtva mohanIyakarmanA kSaya, upazama ke, kSayopazamathI thAya che, AthI ja viziSTa tattvaciMtanarUpa zaraNanuM phaLa bodhinI prApti che. mana ane AtmA upara jyAre gADha mithyAtvano prabhAva hoya che tyAre tenAmAM rAga-dveSanA bhAvo ati prabaLapaNe vartatA hoya che. A tIvra rAgadveSanA pariNAmane 45graMthi kahevAya che. graMthi eTale eka prakArano pUrvagraha ke, jenA kAraNe jIva potAnI mAnyatAne badalI zakato nathI. anAdikALathI jIvane bhautika padArthomAM sukha che evo eka pUrvagraha pedA thaI gayo che tenI A gAMTha tene AtmavikAsa karavA detI nathI. dorAmAM paDelI 45. gaMti tti suvubmo, vaDadhaLanuAMti na / jIvassa kammajaNio ghaNarAgaddosapariNAmo / / graMthi eTale gAMTha. AtmA upara paDelA rAga-dveSanA ghana saMskArane graMthi kahe che. A gAMTha kevA prakAranI che, tene samajAvavA zAstramAM graMthinA cAra vizeSaNo ApyAM che. karkaza=kAthInI dorI vageremAM paDelI gAMThane choDavA jatAM jema hAtha cholAI jAya che,tema vicitra ane vilakSaNa pariNAmasvarUpa A rAgAdi kaSAyone kADhatAM dama nIkaLI jAya tevo hoya che. ghana=rezamI gAMTha jema tela ane mela caDhatA nakkara thaI jAya tema karmanA anubaMdhone kAraNe A rAgAdi ghana thatA jAya che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 99 gAMTha jema soyane AgaLa vadhavA detI nathI, tema A graMthinI hAjarImAM jIva satyatattvane joI, Atmika vikAsamAM AgaLa vadhI zakato nathI. jJAnazaktithI IndriyonA mAdhyame padArthanA bAhya rUpa-raMganuM jJAna prApta kare topaNa tIvra rAgAdinA kAraNe temAM rahelI nazvaratA, AtmabhinnatA ane AtmA mATe anupakAritA Adi dharmanuM jJAna thaI zakatuM nathI. koIkavAra koIka mahApuruSonA vacanAmRtathI strI, saMpatti Adi bhautika padArtho nazvara che, AtmAne rAgAdi bhAvothI malina karanAra che, karmano baMdha karAvI durgatimAM laI janAra che vagere vAto samajAya che, kAMIka zraddhA paNa upaje che, topaNa graMthinI hAjarImAM mithyAtvanA udayakALamAM A bhautika sukha sAmagrI choDavA yogya che, AtmA mATe ahitakara che tevuM spaSTa saMvedana thatuM. nathI. jema ke, pAMca indriyanA anukULa viSayono bhoga AtmA mATe ahitakara che; chatAM mithyAtvanI hAjarImAM tenuM sukhapradarUpe ja saMvedana thAya che AthI ja zAstrIya paribhASAmAM A avasthAne avedya-saMvedya pada6 kahevAya che. sApane joIne A sApa mAranAra che tevuM saMvedanAtmaka jJAna thatAM jIva sApathI Dare che, tenAthI dUra bhAge che. te ja rIte strI, saMpatti Adi heya padArthonuM heyarUpe jJAna thatAM jo AtmAne tenAthI dUra rahevAnI IcchA thAya, to kahevAya ke padArthanuM yathArtha saMvedana thayuM. paraMtu samyagdarzananI gerahAjarImAM pApakriyA ke pApanA sAdhanabhUta strI, saMpatti AdimAM "A mArA rAganuM karmabaMdhanuM ke, mArI durgatinuM kAraNa banI zake tema che." evo bhaya ke, evI saMvedanA jIvane thatI nathI. AthI te hitakArI vairAgyAdi guNonI upekSA karI ahitakArI strI, saMpatti AdimAM ja pravRtti karyA kare che. A badhuM mithyAtvano udaya, bodhinI aprApti, gADha rAgadveSarUpI graMthinI hAjarI ke avedya-saMvedya padane kAraNe ja thAya che. rUDha jhINA rezamI dorAmAM ghaNA samayathI paDelI gAMTha jema rUDha thaI jAya che, tema anAdikALathI vartatA rAgAdinA pariNAmo atyaMta rUDha thaI jAya che. gUDha atijhINA rezamanA dorAmAM ghaNA samayanI paDelI gAMTha jema dekhAtI ja nathI, tema jIvamAM mithyAtvanA kAraNe thayela buddhinA vibhramathI A rAgAdi bhAvo doSarUpe dekhAtA nathI ane e doSarUpa bhAvo kyAMthI UThe che, kayA nimitte pragaTa thAya che ane AtmAnuM kaI rIte ahita kare che, te samajAtuM ja nathI. avedya-saMvedya pada - je vastunuM ja svarUpe saMvedana thavuM joIe, te rUpe saMvedana na thatAM judA svarUpe saMvedana thAya, te avedyasaMvedya pada che. mithyAtvanI hAjarImAM tenI acUka hAjarI hoya che ane samyagdarzana prApta thatAM te nAza pAme che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 sUtrasaMvedanA-2 patthara jema athaDAto-kUTAto koIkavAra anAyAse goLa thaI jAya che, tema bhavamAM bhaTakatAM bhaTakatAM duHkhone sahana karatAM karatAM jyAre jIvanI mithyAtvamohanIyAdi karmasthiti kAMIka maMda thAya che; tyAre jIvane kaMIka zubhabhAvanI prApti thAya che ane tyAre rAga, dveSa, krodha AdithI thatI AtmAnI pIDA tene samajAya che. temaja saMsAranI vAstavikatAno te vicAra karI zake che. tenA kAraNe "saMsAramAM sukha che" - evo anAdikALano bhrama ocho thatAM saMsAra pratyeno rAga ghaTato jAya che ane bhavathI pAra pAmelA bhagavAna upara tene bahumAna thAya che. A pariNAmane jJAnI puruSo carama yathApravRttikaraNakahe che. A tattvaciMtananA mArge AgaLa vadhatAM nikaTa muktigAmI AtmAne tathA prakAranA karmanA kSayopazamathI 48apUrvakaraNa ane 4 anivRttikaraNano adhyavasAya pragaTe che. kuThArAghAta (kuhADInA ghA) samAna A adhyavasAyathI AtmA rAga-dveSanI tIvra graMthine bhede che ane mithyAtvamohanIyakarmano kSaya, kSayopazama ke upazama kare che. A rIte rAgavaiSanA pariNAmarUpa graMthina bheda thavAthI jIvana badhinI prApti thAya che. bodhinI prAptithI khoTA anubhavo, khoTI mAnyatAo Adi sarvathA dUra thAya che. "hA" haju ahIM paNa jJAnAvaraNIyakarmanA udayanA kAraNe jJAnamAM kacAza hoI zake che; paraMtu samyaktva guNanI prApti pachI heya-upAdeyanA vivekamAM thoDI paNa kacAza rahetI nathI. bAhya dunyavI padArthonA jJAnamAM kadAca nyUnatA hoI zake, paraMtu potAnA aMtaraMga bhAvone oLakhavAmAM to jIva have lagabhaga bhUla nathI karato. bodhinI gerahAjarImAM mithyAdRSTi AtmAne jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI 47. yathApravRttikaraNa - anAdikALathI athaDAtA-phUTAtA je kAMIka zubha bhAvo thAya che. tene yathApravRttikaraNa kahe che. yathApravRttakaraNa karatAM karatAM mithyAtvamohanIyakarmanI 39 koDAkoDIthI adhika sthitino nAza karI jIva antaH koDAkoDInI sthitivALo bane che. 48. apUrvakaraNa - pUrve kadI na Avyo hoya tevo apUrva koTIno adhyavasAya pragaTe te apUrvakaraNa che. A karaNa dvArA ja AtmA rAga-dveSanI tIvra gAMThane bhedI zake che. 49. anivRttikaraNa - je pariNAmane kAraNe AtmA samyagdarzana guNa prApta karyA vinA pAcho na phare tevo viziSTa koTIno adhyavasAya te anivRttikaraNa kahevAya che. (A karaNo vakhate karmamAM kevA pheraphAro thAya che, vagere bAbata karmagraMtha-ramAMthI jovI athavA paramateja bhA. ramAMthI jovuM.) Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namoltha sUtra 101 ghaNA viSayanuM vizALa jJAna prApta thaI zake. vividha viSayonI te suMdara chaNAvaTa karI zake, topaNa tenuM jJAna AtmA mATe hitakara banatuM nathI. Atmika dRSTie tenAthI kAMI ja lAbha thato nathI. mATe te jhAMjhavAnA jaLa jevuM mithyA hoya che, jyAre samyagdaSTine to AtmAnuM saMvedana hovAthI potAnA hita-ahitane saMpUrNapaNe te jANe-samaje che. nAnuM bALaka, bhale vizeSa kAMI na jANatuM hoya chatAM paNa potAne thatAM sukha-duHkhanA saMvedanane te barAbara anubhave che. agnimAM bhUlecUke hAtha paDI jAya to duHkhanuM saMvedana thavAthI bALaka raDavA mAMDe che, Ama UMDI samaja na hovA chatAM jema bALaka potAnAM sukha-duHkhane anubhavI ane samajI zake che, tema samyagdaSTi AtmAne UMDo zAstrabodha na hoya topaNa potAnA hitaahitanuM vedana karavAmAM, potAnA-pariNAmono viveka karavAmAM tenI buddhi kuzAgra hoya che. svamAM pragaTelA vivekane kAraNe samyagdaSTi AtmA heyane heya tarIke ane upAdeyane upAdeya tarIke, AtmA mATe hitakara vastune hitakara tarIke ane ahitakarane ahitakara tarIke samaje che, svIkAre che ane saMvede che. samyagudarzananA lakSaNa : . bodhinI prApti thatAM ja AtmAmAM samyagdarzana sAthe avinAbhAvI evo Astikya nAmano guNa pragaTe che. AtmA, puNya, pApa, paraloka Adi tattvo bhagavAne je prakAre kahyAM che, te prakAre ja che tenI dRDha zraddhA hovI te Astikya che. AtmA Adi tattvo upara zraddhA utpanna thavAne kAraNe jIvane anya jIvo paNa potAnA jevA dekhAya che. potAne je sukha-duHkhanI anubhUti thAya che tevI ja bIjAne thatI haze evuM samajAya che. tethI te kaSAyothI grasta evI potAnI jAtane ane anya jIvone thatI bAhya-aMtaraMga pIDA ane vyathAne svayaM samajI zake che. bIjAnA du:kha joI tene svayaM paNa du:kha thAya che. tene dUra karavAno pariNAma thAya che. Ama samyagdarzananI prApti pachI sAdhakamAM sva-paranA dravyabhAva du:khe joI tene dUra karavAnI icchArUpa anukaMpAno (dayAno) pariNAma pragaTe che. anukaMpAthI dravita hRdayavALo sAdhaka jyAre saMsAra tarapha dRSTi kare che tyAre Akho saMsAra, tenI tamAma pravRttio tene sva-paranI dravya ane bhAva hiMsAthI vyApta dekhAya che. A joI tene saMsAra pratye tiraskAra thAya che ane AvA nirguNa saMsAramAMthI bhAgI chUTavAnI tIvra IcchA svarUpa nirvedano pariNAma thAya che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 nirvedano pariNAma thayA pachI jIvane jyAM anaMtakALa sudhI sukhanI prApti thavAnI che ane jyAM kadI hiMsA vagere pApo karavAnA nathI, ane jyAM potAnA taraphathI kadI koIne duHkha thavAnuM nathI, tevA mokSanI tIvra abhilASArUpa saMvegano pariNAma thAya che. 102 saMsArathI atIta evI mokSanI IcchA thatAM ja jIvamAM krodhAdi kaSAyonI khaNaja ane viSayonI tRSNAnA upazamasvarUpa prazamano pariNAma pragaTa thAya che. abhayAdi bhAvonI jema bodhino pariNAma paNa pa2mAtmAnI kRpAthI ja prApta thAya che. eTale ja arihaMtaparamAtmAne bodhidAtA kahevAya che. abhayAdinI prApti sAthe prApta thatA guNo : apunarbaMdhakadazAmAM yoganI pahelI dRSTimAM tattva pratyeno dveSa dUra thAya che jenA kAraNe bIjI dRSTimAM tattvanI jijJAsA thAya che. tenA baLathI trIjI dRSTimAM tattva atattvanA vibhAga mATe prayatna thAya che. je cittanA avakragamanarUpa yoganI trIjI dRSTi che. tyAraMpachI tattvazravaNanI bhUmikA pedA thAya che ane vividiSA pragaTe che je yoganI cothI dRSTi che. tattvane jANavAnA A prabaLa yatnathI 'bhagavAne je kahyuM te ja sAcu che' evo abhiniveza nirNaya thAya che. A ja bodhi che. je tattvanI zraddhArUpa samyagdarzana che, vijJapti che. = abhayanI prAptithI mAMDIne bodhinI prApti sudhInA A pAMce bhAvo ekabIjAmAM kAryakAraNarUpa che, AthI ja jIvane jo abhayanI prApti thAya to tenA uttarottara phaLasvarUpe te cheka bodhi sudhI pahoMce che. bodhinI prApti thayA pachI jIvane dRDha nirNaya thAya che ke, sarva karmarahita rAgAdi upadravothI rahita evI mArI potAnI avasthA ja, AtmAnuM zuddha svarUpa ja sukharUpa che ane tene prApta karavA mATe mAre satata rAgAdine dUra karavAno yatna karavo joIe. AtmAnA zuddha-sukhamaya svarUpane pAmavAno A ja upAya che. arihaMtaparamAtmA A upAya apanAvIne ja siddha thayA che ane 50. paJcakamapyetadapunarbandhakasya yathoditasya, asya punarbandhake svarUpeNAbhAvAt / itaretaraphalametaditi niyama:, anIdazasya tattvAyoAt / najIvamumamaya, cakSurvADamA[m..... tyAdi / - lalita vistA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 103 temane A upAya ApaNane batAvyo che. tethI arihaMte darzAvelA mArga upara cAlavAthI ja mArI mukti thaze - huM sukhI thaIza. sukha saMbaMdhI AvI spaSTa ane nirmaLa daSTi prApta thavI eTale ja bodhinI prApti thaI kahevAya che. anAdikALathI saMsAramAM bhaTakatAM bhaTakatAM jIva jyAre apunabaMdhaka avasthAne prApta kare che tyAre tene saMsAranI vAstavikatA samajAtA viSayo viSa jevA lAge che. tyAre tenAmAM abhayAdi pAMce bhAvone prApta karavAnI yogyatA Ave che. zAstramAM A yogyatAne lokottara amRtanA AsvAdasvarUpa kahI che kAraNa ke, jIva A ja avasthAmAM viSayonA upabhogathI bhinna prakAranA atIndriya sukhano thoDoka paNa AsvAda karI zake che. amRta jema kadI paNa nahi saMtoSAyelI tarasa chIpAve che, tema ahIM prApta thatuM upazamanuM sukha jIvanI anAdikALathI atRpta - nahi saMtoSAyelI viSayonI tRSNAne zAMta pADe che. tethI ja zAstrakAroe A avasthAne lokottara bhAvaamRtanA AsvAda tulya kahI che. A lokottara bhAvAmRtanA AsvAda tulya je yogyatA che, te audAryAdi guNasvarUpa che. jIvamAM A abhayAdinI yogyatA paNa pragaTI che ke nahi, te tenAmAM vartatA 2audArya, dAkSiNya, pApajugupsA, nirmaLabodha ane janapriyatva guNothI jANI zakAya che. abhayAdi bhAvonI prAptinI yogyatArUpa. je A audAryAdi guNo pragaTa thAya che, te saMsAranI nirguNatAnA bhAnapUrvakanA hoya che. AthI ja A 51. yogyatA * cAphalaprAptestathAkSayopazamavRddhiH, lokottarabhAvAmRtAsvAdpA vaimukhyakAriNI viSayaviSAbhilASasya / na ceyamapunarbandhakamantareNeti bhAvanIyam / lokottarabhAvA = vihitaudAryyadAkSiNyAdayaH - lalita vistaro 52. 1. audArya anAdikAlIna tuccha vRttino, kSudra vRttino tyAga karI hRdayane vizALa banAvavuM te audArya che. huM ane mAruM - A vRttino tyAga karI sarvane potAnAM mAnavAM, potAnI sarva zakti ane sarva sAmagrIno sarva mATe sadupayoga karavAnI bhAvanA rAkhavI. sarva pratye aucityapUrNa vartana karavuM. vaDIlo pratye bahumAna, nAnAM pratye vAtsalyabhAva rAkhavo. dInaanAtha ke duHkhagrasta jIvo upara dayA rAkhavI. A sarva bhAvo audAryaguNane kAraNe thAya che, kema ke udAratA guNa pragaTe to ja anyanA duHkhano vicAra Ave che ane potAnA sukhane gauNa karI zakAya che. A guNa ja rAgAdine maMda karI Atmika AnaMda Ape che. 2. dAkSiNyaH sarvane anukULa rahevAnI bhAvanA te dAkSiNya che. A guNane keLavavA dhIratA, sthiratA, gaMbhIratA Adi guNone keLavavAnI ane IrSA Adi doSono tyAga karavAnI atyaMta jarUra rahe che. bIjAne anukULa rahevAno pariNAma sva-IcchAnA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sUtrasaMvedanA-2 audAryAdi guNo dhIme dhIme vaiSayika sukhanI Asaktine ghaTADI, vairAgyAdi guNone pragaTAvI, viziSTa prakAranA cAritrAdi guNane prApta karAvI Atmika AnaMdano anubhava karAve che. A pada bolatAM ja kalyANanA advitIya kAraNabhUta samyagdarzanaguNa prApta karAvanArA arihaMta paramAtmAne najara samakSa lAvI, temanA A mahAna upakArane yAda karIne, aMtaranA bhAvathI namaskAra karIne paramAtmA pAse prArthanA karIe ke - he kSAyika samyaktanA svAmI ? Aya anAda mithyAtvano saMpUrNa nAza kasavI amone yA kSAvikabhAvanuM samyagdarzana prApta karAvo " abhayAdi bhAvonI vividha prakAre vicAraNA : Atmika vikAsa mATe abhayAdi A pAMca pado ati mahattvanAM che. tAtvika AkramaNane dUra kare che ane potAnI IcchAno sahajatAthI tyAga karanAra AtmA ja vAstavika AnaMdane pAmI zake che 3. pApajugupsA pApa pratyeno tiraskAra, ajJAnAdi doSone kAraNe kyAMya paNa pApanuM sevana thaI gayuM hoya, pUrvabhavamAM ke A bhavamAM je je pApo karyA hoya, te sarva pApanuM aMtaHkaraNapUrvaka prAyazcitta karavuM e pApajugupsA che. A pApa jugupsAno pariNAma lokottara bhAvAmRta che. kemake te pApavRtti ane pApapravRttithI AtmAne dUra rAkhe che. pApavRtti ane pApapravRtti aTakatAM karmano rodha tathA nAza thAya che ane AtmA lokottara koTinA guNono AnaMda mANI zake che. 4. nirmaLabodha : svaccha bodha. je bodha duHkhakAraka viSayothI dUra rAkhI sukhakAraka zAstra tarapha pravRtti karAve, te nirmaLa bodha che. bodha nirmaLa thatAM zAstrane jANavAnI jijJAsA jAge, zAstrajJa pAse javA mana prerAya, zAstra-zravaNa karI tenA para UMDuM ciMtana thAya, sUkSma sUkSmatara tattvanuM jJAna thAya, jene kAraNe mithyAtvAdi karmo nabaLAM paDe, krodhAdi kaSAyo zAMta thAya, samyaktAdi guNo pragaTe ane tethI ja nirmaLa bodhavALo AtmA lokottara AnaMdane mANI zake. 5.janapriyata: lokane priya thavuM, lokacAhanA meLavavI te janapriyatna che. paNa Ajanapriyatna nirdoSa joIe. koIpaNa jAtanA AzaMsAdi doSa vinA mAtra AtmakalyANanI bhAvanAthI karAtuM aucityapUrNa vartana anekanI prItinuM kAraNa bane che. A guNavALA AtmAnAM anuSThAno, tenI pratyeka kriyAo aneka jIvone dharma tarapha prere che, dharmabIjanuM AdhAna karAve che ane potAne paNa dharmabhAvanI vRddhi karAvI cheka mokSa sudhI pahoMcADe che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamottha NaM sUtra dharmaprAptinAM A pAMca pagathiyAM che, AthI A pAMce bhAvone yathArtha rIte samajI mumukSu AtmAe prAthamika kakSAmAM A pAMca bhAvonI prApti mATe ja yatna karavo jarUrI che kema ke, A pAMca bhAvonI prApti vinA vAstavika dharmano prAraMbha thaI zakato nathI. 105 abhayAdi pAMce bhAvone sAMkhyamatavALA maharSi gopendra; dhRti, zraddhA, sukhA, vividiSA ane vijJapti A zabdothI oLakhAve che. teo paNa nivRttaprakRti adhikAravALA puruSane ja A thAya che, tevuM mAne che. saMkSiptamAM A pAMce bhAvone manamAM upasthita karavA mATe zAstramAM judI judI rIte, judAM judAM sthAne ane judA judA darzanakAroe je rIte batAvyA che, te peja naMbara-106 para Apela koThAmAM juo. abhayathI mAMDI bodhinI prApti karAvavA svarUpa sAmAnyathI prabhue jIvo upara zuM upakAra karyo che, te joyuM. zrutadharmanI apekSAthI cAritra e vizeSa dharma che. mATe have cAritradharmanI prApti karAvavA dvArA bhagavAna vizeSathI zuM upakAra kare che, te have pachInAM pAMca pado rUpa chaThThI vizeSa upayoga saMpadAmAM batAve che - dhammatavALuM (namo'tyu o) - dharmaneM ApanArA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) = dharmathI ahIM cAritradharmane ApanArA paramAtmAne namaskAra karavAmAM Avyo che. bhagavAna cAritradharmanA dAtA che, paNa kaI rIte ? kema ke - cAritra aMtaraMga pariNAmarUpa che ane aMtaraMga pariNAmanuM pradAna sIdhuM thaI zakatuM nathI. mATe sau prathama prabhu bhavyAtmAmAM tAttvikakoTinA dharmazravaNanI yogyatA pragaTAve che. (A yogyatAM paNa guNavAna paramAtmA pratyenA bahumAnathI ja pragaTa thAya che.) tyAra pachI dezanA dvArA bhavyAtmAne saMsArano vairAgya utpanna karAvI tene tAttvikakoTinA dharmanuM pradAna kare che. A dharma te dezacAritra ane sarvacAritra ema be prakArano che. 53. nivRtta-prakRti adhikAra eTale karmaprakRtino adhikAra je puruSa uparathI UThI gayo che, arthAt karma have puruSano parAbhava karI zakatuM nathI. karmanI cAle have puruSa cAlato nathI tevA puruSane ja A bhAvonI prApti thAya che, tema teonuM mAnavuM che; je ApaNane mAnya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 | abhaya cakSu mArga zaraNa bodhi * bhayonI nivRtti | dharmanI rucirUpa zraddhA- mokSamArge gamana | upazama sukhanI prApti | heya-upAdeyano pUrNa viveka * cittanI svasthatA | dharmaprazaMsA ] cittanI avakratA | buddhinA 8 guNono vikAsa vedya-saMvedya padanI prApti * bhavano nirveda | dharmakaraNa abhilASa svarasavAhitA | viziSTa tattvaciMtana samya prakAre tattvanuM darzana * bhagavad bahumAna - mArganuM darzana - viziSTa guNonI graMthibheda -AstikyAdi guNonI prApti prApti guNa | tattva aSa tattvajijJAsA tattvazuzraSA | tattvazravaNa tattva-abhiniveza dRSTi | mitrA tArA dIprA sthirA bodha" | sAmAnya baLavAna bodha | tIvra bodha sthira bodha konA jevo tRNAgni jevo chANAgni jevo kASThAgni jevo dIpaka jevo ratnadIpaka jevo anya mate | dhRti sukhA vividiSA vijJapti sUtrasaMvedanA-2 balA . kiMIka bodha , zraddhA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 107 zreSThakoTino cAritradharma e AtmAnI sarvathA moharahita avasthAsvarUpa che. sarvathA moharahita AtmAno pariNAma, niSpApa pravRttithI prApta thAya che ane niSpApa pravRtti bhagavAne batAvela samiti-gupti AdirUpa kriyAkalApathI prApta thAya che, A kriyAkalApa mATe sAdhuveza atyaMta jarUrI che, AthI ja sAdhuvezanA paridhAnapUrvaka samiti-guptinA pAlana dvArA sarvathA moharahita thavA mATeno aMtaraMga yatna te ja zramaNadharma ke sarvacAritra che. A jagatamAM dharma to ghaNA che, paraMtu sUkSma prakAre hiMsAdi pAponA nivartana svarUpa cAritradharma to sarvajJanA zAsana sivAya kyAMya jovA maLe tevo nathI. A zramaNadharma karmanA kSayopazamathI prApta thanArI AtmAno zuddha pariNAma che, je koIpaNa jIvane pIDA nahi karavAnA pariNAmasvarUpa che mATe ja zAstramAM tene "sakalasattvahitAzayavRtti" (jIva mAtranuM hita karavAnI bhAvanA) svarUpa amRta kahela che. nAnAmAM nAnA jIvane paNa pIDA na thAya, tenA AtmAnuM ahita na thAya tenI takedArI sAdhu jIvanamAM sarvadA rAkhavAmAM Ave che. AthI te amaraNa avasthArUpa mokSanuM sAkSAt kAraNa che mATe te bhAvane amRta tarIke oLakhAvyo che. AvA prakAranA sAdhudharmanI tIvra IcchA hovA chatAM jyAM sudhI te svIkAravAnI zakti na Ave tyAM sudhI te zaktine pragaTa karavA aNuvratathI (nAnAmAM nAnA vratathI) mAMDI zrAvakanI agiyAramI zramaNabhUta pratimA sudhInI sarva dharmasAdhanA zrAvakadharmarUpa che. eTale A zrAvakadharma paNa sAdhudharmanA svIkAranI bhAvanApUrvaka nAnAM nAnAM vratomAM karAtA yatnathI prApta thAya che, anyathA nahi. jo ke AvA zreSThakoTinA dharmanI prAptimAM manuSyajanma, sadguruno saMyoga, svayogyatA Adi kAraNo cokkasa kArya kare che, topaNa te sarva kAraNamAM mahattvanuM kAraNa che dharmazravaNanI yogyatA. dharmazravaNanI yogyatA vinA guru54. sAdhudharmA punaH sAmAyikAdigatavizuddhakriyAbhivyaGgyaH sakalasattvahitAzayAmRtalakSaNa; svapariNAma va ! ' - lalita vistA 55. zrAvakadharmo'NuvratAdhupAsakapratimAgatakriyAsAdhyaH sAdhudharmAbhilASAtizayarUpaH AtmapariNAmaH / - lalita vistaro Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sUtrasaMvedanA-2 saMyogAdi cAritradharma sudhI pahoMcADI zakatA nathI ane A dharmazravaNanI yogyatA bhavanirvedamAMthI pragaTela bhagavAnanA bahumAnathI prApta thAya che mATe bhagavAna cAritradharmanA dAtA kahevAya che. - A pada bolatAM cAritradharmanA dAtA paramAtmAnuM smaraNa karI, temanA pratye atyaMta kRtajJatA bhAvane pragaTa karIne namaskAra karatAM prArthanA karIe ke - he nAtha ! Aye to uccatama cAritragharmanuM pradAna jagatane karyuM che. Apane karAto A namaskAra mArAmAM cAritragharmanI yogyatA pragaTAvo !' bhagavAna cAritradharma ApanArA che, te pUrvapadamAM joyuM. have prabhu ApaNane cAritradharmane kaI rIte Ape che, te A pada dvArA ApaNe joIe - ghammasayA (moDaltha i) - dharmanA dezaka paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) saMsAranI asAratA samajAvI cAritradharmanI prAptine yogya dezanAne ApanAra paramAtmAne A pada dvArA namaskAra karavAmAM Ave che. anaMtakALathI jIva saMsAramAM rAcI-mAcIne rahyo che. A saMsArano tyAga karavAnuM mana tene tyAre ja thAya ke, jyAre saMsAranI vAstavikatAno tene khyAla Ave !... AthI ja paramAtmA sau prathama dharmadezanAmAM A saMsAra AtmA mATe keTalo ahitakara che, tenAthI jIva kevI rIte duHkhI thAya che vagere bAbato samajAvI bhavyAtmAone saMsArathI vimukha kare che. ' AvA AtmAne paramAtmA kahe che ke, "he bhavyAtman ! tane prApta thayela A manuSyabhava keTalo durlabha che, teno vicAra kara ! AvA durlabha manuSyabhavane prApta karIne paraloka pradhAna dharmanI sAdhanA karavAmAM ja zreya che. dharmanI sAdhanA karyA vinA A duHkhada saMsArano aMta AvI zake tema nathI ! AvI dharmasAdhanA karavA tuM sanzAstrano abhyAsa kara ! zAstrajJo pAse jaIne zAstranA marmane tuM samaja ! zAstranA marmane samajavA tArA cittane anityAdi bhAvothI bhAvita kara ! anitya bhAvane samajavA tuM puSpamAlA ane ghaTanA dRSTAMtano vicAra kara ! 1000 rU. nI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namottha NaM sUtra puSpamAlA sAMje karamAI jatAM tane kheda thato nathI ane 10 rU. no ghaDo phUTI jatAM tuM du:khI thAya che kema ke, puSpamAlA sAMje karamAI javAnI che te vastu te svIkArelI che ane ghaDAno nAza tatkALa thavAno che, te vAta teM svIkArI nathI mATe tuM duHkhI thAya che. saMsAranA sarva bhAvo nazvara che, chatAM teno asvIkAra ja tane duHkhI kare che, te vAtane tuM vAraMvAra vicAra ! jethI nazvara saMsAra tane mUMjhavaze nahi ane tuM kadI duHkhI thaIza nahi. 109 A saMsAranI anityatA tane samajAI jaze to tArI ghaNI khoTI apekSAono aMta AvI jaze. tArI apekSAo ghaTaze to tArI khoTI utsukatAo zamI jaze. utsukatAnuM zamana thatAM tArAmAM sthiratA Avaze ane sthiratA AvatA to tuM parama AnaMdane prApta karI zakIza. he Atman ! jyAM sudhI tArI khoTI apekSAo na ghaTe tyAM sudhI tuM bhagavAnanI AjJAnI apekSA rAkha, kema ke, 'dhammo jiNANamANA' jinanI AjJA dharma che. bhagavAnanI AjJA anusAra kSamAdi guNone pragaTa karavA prayatna kara. kSamAdi guNo jenAthI prApta thAya tevI ja kriyAmAM rasapUrvaka bhAga le. je kriyAthI doSa poSAya ane guNanuM zoSaNa thAya, tevI kriyAthI tuM dUra rahe. he bhavyajIva ! duraMta saMsAranuM sarjana thAya tevA pravacananA mAlinyathI tuM dUra rahe. tArI eka paNa pravRtti evI na hovI joIe ke, jenAthI tAraka tIrthaMkara ke tIrthaMkare batAvelA dharmanI niMdA thAya. tArA nimitte nigraMtha gurubhagavaMto pratye koIne leza paNa dveSa thAya, tArAthI AvuM kAMI na thAya mATe tu jJAnIpuruSanI nizrAmAM rahe. tArA AtmabhAvone sadA joto rahe. AtmabhAvane prApta karavA tuM saMyamanA yogonuM satata sevana kara. jJAnIpuruSa pAse zAstra sAMbhaLa, tene ciMtana karavA satata tenuM parizIlana kara. saMyamanI sAdhanA karatAM kyAMya arati Adi bhAvo thAya to sadgurune zaraNe cAlyo jA. zAstravacanarUpa maMtrono jApa kara ne vividha prakAranA taparUpa auSadhanuM tuM sevana kara. AnAthI tArAM kliSTa karmano vinAza thaze, tAro AtmA nirmaLa thaze ane tuM zAzvata sukhane prApta karI zakIza." A rIte bhavirakta AtmAne bhagavAna cAritradharmanI uttarottara avasthA ane tenA phaLanuM darzana karAvI cAritradharmane prApta karAvanAra upadeza Ape che. A pada bolatAM dharmadezanA ApIne jagata upara mahAna upakAra karanAra Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 paramAtmAne smRtipaTa para lAvI, temanA pratyenA atyaMta kRtajJabhAvathI cittane vAsita banAvI namaskAra karatAM prArthanA karIe ke - 110 "he nAc ! bahumAnapUrvaka karAyelo A namaskAra amone tamArA vacanAnusAra pUrNa jIvana jIvavAnuM sAmarthya Apo !" AvA bhAvathI karAyelo namaskAra dharmadezanAnA amalamAM vighna karanArAM karmano vinAza karIne dharmamArgamAM vIryanuM pravartana karAve che. dezanA dvArA bhagavAna ja cAritradharmane ApanArA che, tevuM kahevAnuM kAraNa zuM ? te jaNAvatA kahe che thambanAyALuM (namo'tyu La) - cAritradharmanA nAyaka paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) zreSThakoTinA cAritradharmanA nAyaka pa2mAtmA che, mATe ja teo dezanA dvArA anyane cAritradharma ApanArA kahevAya che. A jagatamAM dharma karanArA AtmAo to ghaNA che, paraMtu cAritradharmanA svAmI ke nAyaka kahI zakAya tevA to mAtra arihaMtabhagavaMto ja che kema ke, nAyakapaNAne yogya je guNo joIe te guNo to arihaMtomAM ja hoya che. AthI ja cAritradharmanA nAyaka paramAtmA ja cAritradharmane ApanArA che; ema kahevuM yathArtha che. nAyakanA mukhya cAra guNo hoya che, te A pramANe : 1. vazIkaraNa H jenA je mAlika hoya tene te vastu saMpUrNa vaza hovI joIe. 2. uttamanI prApti : vastunA mAlikane maLelI vastu paNa sAmAnya na joIe paraMtu zreSTha koTinI hovI joIe. 3. phaLanA bhoktA : vastuno mAlika prApta vastunA phaLano bhoktA paNa hovo joIe. 4. vighnAbhAva : nAyakane vastunA upabhogamAM koI paNa prakAranuM vighna AvavuM na joIe to te sAcA arthamAM teno nAyaka gaNAya. sAmAnyathI strI, saMpatti AdinA nAyaka to ghaNA hoya che, topaNa A strI ke saMpattino A mAlika che tema bahumAna sAthe tyAre ja kahevAya ke, jo te strI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra 111 ke saMpatti tene vaza hoya. vaLI, te strI ke saMpatti sAmAnya nahi, paraMtu zreSTha koTinI prApta thayelI hoya ane te strI ke saMpattinA upabhoganuM sukha te mANI zakato hoya. akALe teno vinAza na thAya tevI hoya ane tenA upabhogamAM koI prakAranuM vighna Ave tevI na hoya. dharmanA nAyaka paNa temane ja kahevAya ke jemane * dharma vaza hoya arthAt dharma jemane AtmasAt thayelo hoya. * vaLI, te dharma sAmAnya nahi paNa viziSTa koTino prApta thayelo hoya. * teo pUrNa kakSAe dharmanA phaLano upabhoga karI zakatA hoya ane * temane prApta thayelA dharmamAM kadI vighna AvatuM na hoya. 1. vazIkaraNa: koI paNa vastu vaza tyAre thAya che, jyAre tene vidhipUrvaka grahaNa karavAmAM Ave. bhagavAne saMpUrNa vidhipUrvaka saMyama jIvanano svIkAra karyo hato. teoe saMyama pUrve ke pachI potAnuM je samaye je aucitya hoya, te aucityanuM pUrNa pAlana karIne saMyamajIvana vahana karela. vaLI, saMyamajIvana grahaNa karyA pachI paNa temAM koI doSa (aticAra) na lAgI jAya, tenI pUrNa kALajI rAkhI hatI. saMpUrNa saMyama potAne AtmasAtuM thayA pachI (phaLa maLyA pachI) teoe yogya AtmAone tenuM pradAna karyuM hatuM. vaLI, jyAre jyAre anyane pradAna karavAnuM hoya tyAre anya munionI jema temane koInAM vacananI apekSA rAkhavI paDatI nahotI, mATe paramArthathI paramAtmAe dharmane vaza karelo hato. 2. uttamanI dharmanI prApti : cAritranA asaMkhya prakAro che. te sarva prakAromAM paramAtmAe zreSTha evuM kSAyika bhAvanuM (yathAkhyAta) cAritra prApta karyuM hatuM. jo ke, sAmAnya kevaLIne paNa A ja cAritra hoya che, topaNa viziSTa prakAranA tathAbhavyatvanA kAraNe tIrthakaranA AtmAmAM eTaluM vizeSa che ke, teo A cAritrane pAmI viziSTa koTino parArtha sAdhI zake che, AthI pazu-pakSI jevAM hIna yonivALAM prANIone paNa teo dharma pamADI zake che. 3. utkRSTa phaLanA bhoktA : utkRSTadharmanI ArAdhanAnA phaLa svarUpe tIrthakaranAmakarmanA udayathI prApta thayela aSTaprAtihArya Adi samRddhi, vANInA 35 guNo, viziSTakoTinuM rUpa, yaza Adi samRddhino upabhoga tIrthakarane hoya Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sUtrasaMvedanA-2 che, A sarvottama RddhinI prApti deva-devendro mATe paNa azakya hoya che. tethI paramAtmA ja sAcA arthamAM dharmanA nAyaka che. 4. dharmamAM vighAtano abhAva : paramAtmAe uttama dharmanI ArAdhanA karI cokkasa phaLa Ape tevuM sarvathI zreSTha puNya bAMdhyuM hovAthI ane pApakarmano sarvathA nAza karyo hovAthI temaNe have vighna karanAra koI tattva ja rahyuM nathI, tethI dharmamAM vighAtano abhAva che. tethI teo ja dharmanA nAyaka che. A cAre cAra hetuonA avAMtara bIjA cAra-cAra56 kAraNo paNa lalitavistarA graMthamAM darzAvyA che. jijJAsuoe tyAMthI jANI levA A pada bolatAM sarvazreSTha saMyamanA svAmI arihaMta paramAtmAne najara samakSa lAvI hRdayanA bhAvathI paramAtmAne praNAma karIne prArthanA karIe ke - "he nAtha ! Apane karAto A namaskAra amone paNa zreSTha ' cAritranA svAmI banAvo." dharmanA nAyaka paNa jo dharmarathanA sArathi na bane to anyane cAritradharmamAM pravartAvI zakatA nathI, AthI have tenuM vivecana karatAM kahe che - thama-sArIvi (namoju w) - cAritradharmanA sArathi evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) je vyakti rathanuM samyak prakAre pravartana, pAlana ane damana kare tene rathano sArathi kahevAya che, tema je sva ane paramAM saMyamadharmanuM pravartana, pAlana ane damana kare te saMyamarUpa rathano sArathi kahevAya che. arihaMtabhagavaMto potAnAmAM ane anyamAM zreSThakoTinA cAritradharmanuM pravartana, pAlana ane damana karI zake che, mATe teo cAritradharmanA sArathi che. 56. mULa hetu pratyekanA 4-4 avAMtara hetuo 1. dharmavazIkaraNa - vidhi samAsAna' - niraticArapAnane thocitatAne apekSA mAva 2. uttamadharmaprApti - kSayiSaprApti - pArthasaMpAdana DhIne pravRtti - tAvyatva 3. dharmaphala yoga - sakasI - pratihAryo" - 3HArama' - tAdhipatna 4. dharmavidhAtAbhAva - avazyapuvInatva - pivAnupati-papakSamAve - ahetukavighAtAsiddhi Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 113 sArathi banIne paramAtmA dharmarUpI rathanuM pravartana, pAlana ane damana kaI rIte kare che te joIe - pravartanaH bhagavAna cAritranuM samyapha pravartana karI zake che, tenuM mULa kAraNa temanuM vizeSa prakAranuM tathAbhavyatva che. AvuM viziSTa tathAbhavyatva jyAre najIkamAM mokSa prApta karAve tevuM bane che, tyAre mohanI pakka DhIlI paDe che, mana paulikabhAvathI pAchuM vaLI AtmabhAvane abhimukha bane che. A kAraNe ja mithyAtva mohanIya karmanI utkRSTa sthitine na bAMdhavA rUpa apunabaMdhakapaNAne prabhu pAme che. tyAre ja tAttvika dharmanI zarUAta thAya che. dharmamArgamAM uttarottara samyagu yatna vadhatAM cAritramArgamAM pravartAve tevuM samyagu jJAna pragaTe che. jJAnathI viratinI prApti thAya che. viratidharmanA pAlanathI mohano vinAza thAya che ane mohano nAza thatAM prabhune kSAyikabhAvanuM cAritra prApta thAya che, je AtmAno svabhAvika bhAva che. A bhAva prApta thatAM paramAtmA potAnA AtmAne saMyamadharmamAM upAdAnabhAve pravartAve che ane anyanA AtmAne upadezAdi dvArA nimittabhAve saMyamamArgamAM pravartAvI zake che. pAlana : rathanA samyaguM pravartananuM mULa kAraNa jema tenA aMgabhUta azvAdinuM samyagU prakAre pAlana-poSaNa vagere che, tema aMtaraMga bhAvacAritranA pravartananuM mULa kAraNa tenAM aMgabhUta mahAvrato, samiti, gupti Adi bAhya kriyAonuM samyanuM pAlana che. paramAtmA bhAvacAritranA kAraNabhUta samiti, gupti ane mahAvratonuM yathAyogya pAlana kare che ane upadeza Adi dvArA anyane paNa te te kriyAmAM pravartAve che. A rIte saMyamanAM aMgonuM yogya pAlana karatA ane karAvatA prabhu sAcA arthamAM dharmanA sArathi che. damana : rathanuM pAlana ane pravartana karavA uparAMta khoTA mArge jatA azvonuM damana karI teone sAcA mArge laI janArane jema rathano sArathi kahevAya che, tema AtmadharmathI unmukha jatI Indriya ane manane bAhyabhAvothI vALI AtmabhAvamAM sthira karanArane dharmarathano sArathi kahevAya che. varabodhinI prAptithI prAraMbhI paramAtmA AtmadharmathI viparIta pravartatAM mana ane Indriyane aTakAvI Atmadharmane abhimukha pravartAve che. tathA mana ane IndriyanA nigrahamAM vighna karanAra cAritramohanIyakarmano nAza karI cheka yathAkhyAta cAritranI prApti sudhI pahoMcI jAya che. Ama teo potAnI indriya AdinuM damana karanArA che ane Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 sUtrasaMvedanA-2 upadeza dvArA anyanA mana-indriyAdinuM damana karAvanArA paNa che. - A rIte pravartana, pAlana ane damananA yogathI paramAtmA ja dharmanA sArathi che. jo ke, bIjA AtmAo paNa cAritradharmamAM pravartana, pAlana ane damana to kare che, topaNa dharmanA sArathi to tIrthakara ja kahevAya che kema ke, teo svayaM cAritradharmamAM pravarte che ane upadeza dvArA anyane pravartAve che. dharmarathanA zreSTha sArathi paramAtmAne praNAma karatAM prArthanA karIe ke - "he nAtha ! Apa amArA gharmathanA sArathi banI amone cheka mokSa sudhI pahoMcADo ! laukika vyavahAramAM jema kahevAya che ke, zrIkRSNa jenA sArathi bane tenA vijayamAM koI zaMkA 'rahetI nathI tema he nAtha ! Apa jo mArA gharmasArathi bano to pachI bhavapAra pAmavAmAM mane koI zaMkA raheze nahi !" tha-vara-rIDarA-vaviThThIvi (namoDaltha ) - dharmanA zreSTha cAturaMta cakravartI evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) cAritradharma e ja zreSTha cakra che. cakravartInuM cakra ratna jema zatruno vinAza karI cakravartIne cha khaMDanA svAmI thavAmAM sahAyaka bane che, te ja rIte cAritradharmarUpI cakra paNa aMtaraMga zatruno vinAza karI, cAra gatinA paribhramaNanI parAdhInatAne dUra karI AtmAne anaMta jJAnAdi guNasaMpattinA svAmI banAve che. mATe te cAra gatino aMta karanAra cAturaMta cakra kahevAya che. jo ke, cAra gatio to zAzvatI che, nitya rahevAnI che, topaNa jenA aMtaramAM cAritradharma pariNAma pAme che, te AtmA A cAra gatimAMthI bahAra, nIkaLI jAya che, te rUpe te AtmA cAra gatino aMta karanAra thAya che. cakravartInuM cakra to A lokamAM ane te paNa puNya hoya tyAM sudhI ja sAthe rahe che. avivekI AtmAo mATe to te paralokamAM narakAdi gatinAM bhayaMkara duHkhonuM kAraNa paNa bane che. vaLI, cakrInuM cakra dravya-bhAvaprANanuM ghAtaka paNa che; jyAre dharmarUpI cakraratna AlokamAM paNa sukha Ape che ane paralokamAM sadgatinI paraMparAo sarjI prAMte mokSanA anaMtAM sukhone prApta karAve che, ane sadA mATe te ubhayaprANanuM rakSaNa karanAra che. AthI ja dharmacakra zreSTha cakra che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra 115 A cAritradharma ja zreSTha che, tenuM kAraNa te trikoTi parizuddha che. eTale cAritrano Adya bhAga, madhya bhAga ane aMtima bhAga, traNe bhAga avisaMvAdi che athavA kaSa, cheda ane tAparUpa trikoTithI parizuddha che. dharmano Adya bhAga eTale apunabaMdhaka avasthA, A dazAmAM svIkArelI dravyavirati paNa kalyANanuM kAraNa che. dharmano madhyama bhAga eTale samyagdaSTipaNuM te kALamAM svIkArela vrata-niyamo paNa AtmazuddhinuM kAraNa bane che ane dharmano aMtima bhAga eTale sarva saMvarabhAvanuM cAritra, te to niyamA mokSanuM kAraNa bane che; mATe A dharmarUpa cakra ja jagatamAM zreSTha che ane A zreSTha cakrane dhAraNa karanArA paramAtmA ja zreSTha cAturaMta-cakravartI che. vaLI, A cAra gatino aMta dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa cAra prakAranA dharmathI paNa thAya che. tAttvikakoTinA dAnadharmanA kAraNe ja dhanAdinI mahAmUccharUpa atiraudra mahAmithyAtva nAza pAme che. zIlanA pAlanathI saMyamaguNa pragaTa thatAM aviratinuM pApa aTake che. tapa dharmanA pAlanathI mana ane Indriyano saMyama thatAM karmano vinAza thAya che ane bhAvadharmanA pAlanathI mana paudgalika bhAvothI pAchuM vaLI AtmabhAvamAM sthira thAya che. A rIte 57. trikoTi parizuddha eTale kaSa, cheda ane tApa parIkSAthI uttIrNa = zuddha : (a) kaSaparIkSA zuddhaH A suvarNa asalI che ke nakalI, tenI tapAsa mATe tene kasoTI patthara upara ghasavAmAM Ave che. jo yogya rekhA thAya to te suvarNane kaSa parIkSAthI zuddha gaNAya che. tema je dharmazAstramAM hiMsA, jUTha Adi pApasthAnakonuM niSedharUpe ane dhyAna, svAdhyAya, tapa Adi sa&iyAnuM vidhAnarUpe kathana jovA maLe te zAstrone kaSa-parIkSAthI zuddha zAstro kahevAya che. (b) cheda-parIkSA zuddhaH jema sonAne vadhu tapAsa mATe chINIthI kApavAmAM Ave ane aMdaramAM paNa jo te zuddha jaNAya to te cheda-parIkSAthI uttIrNa kahevAya; tema ja zAstramAM batAvelA bAhya AcAra-anuSThAno temAM batAvela vidhi-niSedhane anukULa - hoya te zAstra cheda-parIkSA zuddha kahevAya. (c) tApa-parIkSA-zuddhaH jema vadhu tapAsa mATe ke saMpUrNa zuddhi jANavA mATe agninA tApamAM ogALatAM je sonuM jarA paNa jhAMkhu na paDe, paraMtu vadhu tejasvI bane te sonuM tApa-parIkSA zuddha kahevAya che. tema ja dharmamAM pUrvokta banne zuddhinI sAthe jIvAdi tattvo evI rIte kahyAM hoya ke jenA kAraNe baMdha-mokSa AdinI vyavasthA yathArthapaNe ghaTI zake, te dharmazAstra tApa-parIkSAmAM zuddha kahevAya. je dharma A traNe parIkSAthI zuddha hoya te sAco dharma kahevAya. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sUtrasaMvedanA-2 cAra prakAranA dharma dvArA aMtaraMga zatruno vinAza thAya che. AvAM zreSTha dAna, zIla, tapa ane bhAvanA svAmI paramAtmA zreSTha dharmanA paramotkRSTa cakravartI che. A pada bolatAM zreSTha dharmarUpI cakra dvArA cAra gatino nAza karanAra paramAtmAne hRdayastha karI praNAma karatAM prArthanA karIe ke - "he nAtha ! Apane karelA A namaskArathI amo paNa A zreSTha cAritradharmarUpI cakranA svAmI banI cAra gatino aMta karanAra banIe." cAritradharmanuM pradAna karavArUpe vizeSa upakAra karanArA arihaMtabhagavAna kevA svarUpe rahelA che te batAvatAM sAtamI sakAraNa svarUpa saMpadA kahe che - saMDiya-vara-nA-haMsA-tharAii (namoju vi) - nAza na pAme evA zreSTha jJAna ane darzanane dhAraNa karanAra paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) samagra ghAtikarmono vinAza karI paramAtmAe potAnA kevaLajJAna ane kevaLadarzana guNane pragaTa karyA che. jJAna e jIvano svabhAva che. tethI sarva jIvomAM jJAna to hoya ja che; paraMtu karmanA AvaraNane kAraNe te ochA vadhatAM - aMze pragaTa thAya che. AthI ja saMsArIjIva jagatavartI sarva padArthone joI paNa zakatA nathI ane padArthone jovAmAM te karmathI avarAyeluM jJAna saMsArI jIvane kyAMka to alanA pamADe che, jyAre arihaMtaparamAtmAe sAdhanA karIne jJAna ane darzana guNane DhAMkanArAM ghAtikarmono sarvathA nAza karyo ane koInAthI kyAreya skUlanA na pAme tevA lokAloka prakAzaka zreSThajJAna ane darzana guNa pragaTa karyA che. AthI ja teo koI paNa prakAranI skUlanA vinA eka ja samayamAM sarva dravya, sarva kSetra, sarva kALa ane sarva bhAvane joI zake jANI zake che. paramAtmAne prApta thayeluM jJAna jema apratihata che, tema zreSTha paNa che kema ke, A guNane kAraNe ja anaMtI labdhio ane anaMtI siddhio pragaTa thAya che. AvA apratihata ane zreSTha kevaLajJAna ane kevaLadarzana guNane dhAraNa karanArA paramAtmAne A pada dvArA ApaNe namaskAra karavAno che. ahIM paramAtmAne jJAna ane darzana banne guNathI yukta kahyA tenuM kAraNa Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra 117 che ke, jJAna padArthanA vizeSa bodhasvarUpa che ane darzana e padArthanA sAmAnya bodhasvarUpa che. Ama to padArthanA vizeSa bodhamAM sAmAnya bodhano samAveza thaI ja jAya che. tethI bhagavAnane mAtra "varanAtharAI' kahyA hota to cAlI zakata, Ama chatAM paNa jagatavartI tamAma padArtho sAmAnya ane vizeSa baMne dharmathI yukta che, tethI zeyamAM (vastumAM) baMne dharmo hoI vizeSa dharmane jANanAra jJAna ane sAmAnya dharmane jANanAra darzana guNathI yukta paramAtmA che ema kahyuM che. A pada bolatAM viziSTa prakAranI sAdhanA karI, kevaLajJAna ane kevaLadarzana guNone prApta karanArA paramAtmAne smRtipaTa para lAvI namaskAra karatAM prabhu pAse prArthanA karIe ke - "he nAtha ! Ape jema sAghanA dvArA karmanAM paDelo haTAvI kevaLajJAna ane kevaLadarzanano prakAza prApta karyo, tema Apaje karAto A namaskAra amArA mATe paNa kevaLajJAnAdi guNonuM amogha kAra bano !" kevaLajJAna-kevaLadarzana chaghasthapaNAnA nAza vagara zakya nathI. tethI have tenI vAta jaNAve che. * viya-cheDamA (namoDaltha ) - vyAvRtta chadmavALA (jemanAM ghAtikarmo nivRtta thayAM che tevA) paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) je AcchAdita kare - DhAMke tene cha% kahevAya che. A vyutpatti pramANe jJAna, darzana, cAritra Adi AtmaguNone DhAMkanAra ghAtikarmo te ja cha% che. jemanAM ghAtikarmo sarvathA nAza pAmyAM che, te bhagavAna ja vyAvRtta chadmavALA che. jJAnAvaraNIyakarma AtmAnA jJAnaguNane DhAMke che. darzanAvaraNIyakarma AtmAnA darzanaguNane DhAMke che. mohanIyakarma AtmAnA samyagdarzana ane anaMta cAritra guNane DhAMke che ane aMtarAyakarma dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIrya guNane DhAMke che. bIjI rIte vicArIe to; chadma eTale doSo ke, rAgAdi kaSAyo. jemanA A kaSAyo sarvathA nAza pAmyA che te bhagavAna ja vyAvRtta chadmavALA che. A pada bolatAM jemanA samasta doSa nAza pAmyA che ane AthI ja jemanuM vacana niHzaMkapaNe svIkAravA yogya che ane jeo samasta jagata mATe pUjanIya che, tevA paramAtmAne hRdayastha karI praNAma karatAM prArthanA karIe ke - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 sUtrasaMvedanA-2 "he nAtha ! bahumAnapUrvaka Apane karAyelo A namaskAra amANa rAga, dveSa, ajJAna Adi doSanA nAzane kAraNe bano !" A pada bolIne paramAtmAne namaskAra karI, temanA vacanane anusarI, huM paNa AvA bhAvane pAmuM; evo bhAva vyakta karavAno che. A banne pado dvArA stotavya saMpadAnI "sakAraNa svarUpa saMpadA kahevAI. sakAraNa eTalA mATe kahela che ke, jyAre bhagavAna zreSTha jJAna-darzanane dhAraNa karanArA thAya che, tyAre ja stuti karavA yogya thAya che ane vara jJAnadarzanadharapaNuM cha% (chAghasthikabhAva) gayA vinA prApta thatuM nathI. have pachInAM pado dvArA bhagavAne je phaLa prApta karyuM che, te ja phaLa teo potAnA bhaktane Ape che, te jaNAvatAM - "Atmatulya-paraphala-kartutva' nAmanI AThamI saMpadAne kahe che - . nipApa nAviyA (namoju ) ; (aMtaraMga zatruone) jItanArA ane jItADanArA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) A saMsAramAM prApta thatAM janma, maraNa, Adhi, vyAdhi Adi sarva duHkhonuM mULa kAraNa rAga, dveSa Adi aMtaraMga zatruo che. zrI tIrthaMkaradeve A zatruone svayaM jItI lIdhA che ane sadupadeza Adi dvArA yogya AtmAone A kaSAyothI jIta meLavavAmAM mArgadarzana ApavArUpe sahAya paNa karI che, tethI te aMtaraMga zatrune jItanAra ane jItADanAra banne kahevAya che. jainazAsanamAM IzvaratattvanI A mahAnatA che ke, teo upAsanA karanAra AtmAne potAnA tulya ja banAve che. paramAtmAe svayaM to rAgAdinA vijayanI sarvazreSTha sAdhanA karI, paraMtu yogya evA aneka AtmAone paNa A rAgAdinA sakaMjAmAMthI mukta karAvI potAnA jevA ja banAvyA che, banAve che. tiof tArA (namohyu ) - saMsAra sAgarathI tarelA ane bIjAne tAranArA evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) paramAtmA svayaM to saMsArasAgarathI tarelA che ja; paraMtu dharmadezanA ane guNasaMpannatA dvArA anekane saMsArasAgarathI tAranArA paNa che. kevaLajJAnanI prApti pachI paramAtmAno mokSa to nizcita hoya che, topaNa parama kRpALu Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu NaM sUtra 119 paramAtmA anya jIvo mATe paNa mokSamArga niraMtara cAlu rahe te hetuthI dharmatIrthanI sthApanA kare che ane jIvanakALa daramyAna dharmano upadeza ApI aneka jIvone saMsArasAgarathI tAre paNa che. vRddhA vodayAdi (namoju vi) - svayaM bodhane pAmelA ane anyane bodha karAvanArA evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) ajJAnarUpI aMdhakAramAM DubelA A jagatamAM zrI tIrthaMkaradevo anya koInA upadeza vinA ja svasaMvedita jJAna vaDe jIvAdi tattvone jANe che tathA bIjAone paNa teno bodha karAve che, tethI teo buddha ane bodhaka kahevAya che. muttA moga (namoju ) - karmothI mukta thayelA ane anyane karmathI mukta karAvanArA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) vicitra prakAranA vipAkone ApanArAM vividha karmonAM baMdhanothI paramAtmA prayatna karIne svayaM karmathI mukta thayA che ane anyane karmathI mukta thavAno mArga batAvevA dvArA karmathI mukta karAve che. A cAra pado dvArA paramAtmAnI lokottama cAra avasthA darzAvI che, te A rIte - moharUpa mahAzatrune jItavA paramAtmA zukladhyAna upara ArUDha thAya che. mohanI eka eka prakRtine parAsta karatAM prabhu navamA guNasthAnake Ave che. sthira ane nizcaLa dhyAna dvArA bAkI rahelA kaSAyo ane sUkSma lobhano nAza karIne vibhu rAgAdi zatrunA parama vijetA bane che. zatrunI evI zakti nathI ke, have teo kyAMyathI paNa pravezI zake. Ama dasamA guNasthAnakanA aMte paramAtmA mohanA parama vijetA banavA svarUpa jIta avasthAne pAme che. mohano nAza thavAthI vadhu sthira ane nizcala banelA paramAtmA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyakarmanI pAchaLa paDI jAya che. bAramA guNasthAnakanA aMte tene paNa jaDa mULathI khatama karI teo doSasAgarane pUrNa tarI jAya che. Ama bAramA guNasthAnakanA aMte paramAtmA tIrNa avasthAne pAme che. doSano sarvAze nAza thatAM prabhune teramA guNasthAnake jAjavalyamAna kevaLajJAna ane kevaLadarzanano prakAza pragaTa thAya che. tene kAraNe carAcara jagatano temane bodha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sUtrasaMvedanA-2 thAya che ane te rUpa buddha avasthA prabhune prApta thAya che. sAthosAtha prakRSTa puNyanA anubhava svarUpa tIrthaMkara nAmakarmano udaya paNa thAya che. ghAtakarmasvarUpa pApakarmano nAza, prabaLa puNyano udaya ane svaguNonA saMpUrNa prAgaTya pachI alpa AyuSya bAkI rahe tyAre, paramAtmA bAkI rahelAM adhAtikarmano nAza karavA zailezIkaraNa kare che. teramA guNasthAnake teo zukladhyAnanA trIjA pAyA upara ane caudamA guNasthAnake zukladhyAnanA cothA pAyA upara ArUDha thaI paramAtmA ayogIpaNAne pAme che ane yogano nirodha karI sarva karmathI mukta thAya che. A rIte uttarottara guNano vikAsa karI paramAtmA cheka mokSa sudhI pahoMce che, jyAre teo saMsAramAM hatA tyAre dezanAdi dvArA jagatane rAgAdithI jItADanArA vagere hatA ane mokSamAM gayA pachI paNa temanA vacananuM ke mUrti AdinuM nimitta laIne loko, mohane jItI saMsArasAgarane tarI, kevaLajJAnane pAmI sarvakarmathI mukta thAya che, tethI paramAtmA mATe ja "jiNANe jAvayANa Adi vizeSaNo yogya che. A cAra pado bolatAM rAgAdine jItelA ane jItADanArA, tarelA ane tAranArA, bodha pAmelA ane pamADanArA, mukta thayelA ane mukta karanArA paramAtmAne yAda karI namaskAra karatAM prArthanA karIe ke - he nAtha ! Aye gAdi zatruone sahajatAthI jityA che. amane paNa tenI upara vijaya meLavavAmAM, Apa sahAya karo. he prabhu ! Apa A bhayaMkara saMsAra sAgarathI tarI gayA cho amane paNa tene taravA sakSama banAvo. buddha banelA he vibho ! Apa amArI buddhine paNa nirmaLa karI amane paNa nirbagha avasthAno svAda cakhADo !" A cAra pado dvArA "Atmatulya paraphala-kartutva" - potAnA sarakhA bIjAne banAvanAra nAmanI AThamI saMpadA kahevAI. je phaLa potAne maLyuM che, te ja phaLa bIjAne prApta karAvavA svarUpa paramAtmAno parama upakAra sadA smaraNamAM rahe to paramAtmA pratyeno ahobhAva, AdarabhAva atyaMta vadhI jAya. dIrghadRSTivALA vicAraka puruSane paramAtmAnuM ATaluM svarUpa jANyA pachI paNa evI jijJAsA thaI zake che ke, AvA paNa paramAtmA aMtamAM kayA akSaya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra 121 guNa ane rU5 phaLane prApta kare che. te jaNAvavA traNa padanI navamI "pradhAnaguNa aparikSaya-pradhAnaphalAptiabhaya saMpadA' (mokSa phaLaprApti saMpadA) batAve che. athavA arihaMtabhagavaMto je mokSAvasthAne pAmyA che, tenuM have svarUpa batAve che. satrazUiAM saarisIdi (namoju ) - sarvane jANanArA ane sarvane jonArA evA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.) sarvane jANe (sAkAra upayoga) te sarvajJa ane sarvanuM darzana (nirAkAra upayoga) kare te sarvadarzI. bhagavAna jagatavartI sarva padArthane jANe che tathA jue che. jo ke - "sahiyavaranA tharA' - A pada dvArA paramAtmA apratihata jJAna-darzanane dhAraNa karanArA che, tema kahyuM. tenAthI bhagavAnamAM zreSTha jJAna ane darzana guNa che, te to kahevAI ja gayuM hatuM. topaNa sarva padArtha viSayaka paramAtmAnuM jJAna ane darzana molamAM gayA pachI paNa sadAkALa mATe sAthe ja rahenAra che. mokSamAM gayA pachI paNa prApta thayelA A pradhAna guNano parikSaya (leza paNa nAza) thato nathI, te jaNAvavA atre punaH teno ullekha karyo che. arthAt tIrthaMkara avasthAmAM ane siddhAvasthAmAM bannemAM A guNa hoya che tema jaNAvyuM. siv-myl-mrua-mnnNt-mkkhy-mvvaabaah-mpunnraavittisiddhiphi-nAmadheyaM tApa-saMpattAdi (namoju vi) - ziva, acala, aruja, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane jyAMthI punarAgamana na karavuM paDe tevI siddhigati nAmanA sthAnane prApta karelA paramAtmAone (mAro namaskAra thAo.). have A (siddha thayelA) arihaMtabhagavaMto sadAkALa kevAM sthAnamAM rahe che, te jaNAve che - arihaMta paramAtmA sarva karmano kSaya karI je sthAnamAM jAya che, te sthAnane siddhigati (mokSa) kahevAya che. vyavahAranayanI dRSTithI arihaMtabhagavaMto siddha thayA bAda lokanA aMte siddhazIlAthI eka yojana dUra je lokAMta che, tenAthI nIce yojananA 24mA bhAgamAM rahe che. eTale siddhazIlAthI yojananA 23 bhAga gayA pachI chellA bhAgamAM rahe che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 nizcayanaya (samabhirUDhanaya)nI dRSTithI siddhanA AtmAo potAnA AtmAmAM ja rahe che, eTale teo sva guNamAM AnaMda mANe che. mATe sitra-mAvi vizeSaNo arihaMtaparamAtmAmAM ghaTe che. 122 siva-mayatna Adi vizeSaNo siddha thayelA arihaMtabhagavaMtanA che, chatAM vyavahAranayathI sthAna ane sthAnIno abheda karI ahIM te vizeSaNo siddhigatinAM batAvyAM che. dA.ta. je nagaranA loko udAra, gaMbhIra Adi guNothI yukta hoya te naga2I guNiyala kahevAya che. tema ziva, acala Adi guNayukta siddhanA AtmAo je sthAnamAM rahe che, te sthAnane paNa vyavahArathI zivAdi guNayukta kahevAya che. anaMtakALathI saMsArI jIvo je cAra gatirUpa saMsAramAM rahe che, te sthAna siddhigati karatAM pUrNa virodhavALuM avi-upadravothI bhareluM che. A banne sthAnanI sarakhAmaNI karIe to siddhigatino Adara atyaMta vRddhimAna thAya ja ane upadravAdithI kaMTALelAne upadravavinAnA sthAna pAmavAnI abhilASA thAya ane te mATeno prayatna paNa cAluM thAya che. ziva - Akho saMsAra aziva ane upadravothI bharelo che. saMsAramAM eka sthAna evuM nathI jyAM bAhya ke aMtaraMga upadrava na hoI zake. narakagati to bhayaMkara upadravothI bharelI che. tiryaMcamAM paNa bhUkha-tarasa roga, maraNa AdinA upadravo cAlu ja rahe che. manuSya gatimAM paNa corI, lUMTa-phATa, roga, zoka Adi bAhya ane rAgAdi doSo janma aMtaraMga saMklezo satata rahe che. deva bhavamAM bAhya pIDAo kadAca ochI che topaNa maraNano bhaya tathA irSyA, asUyA, asaMtoSa, Avega Adi doSo janya duHkho to tyAM paNa parezAna kare ja che. mATe A saMsAramAM kyAMya evuM sthAna nathI jyAM jIvane koIpaNa prakAranA upadravo na hoya. jyAre siddhigati eka evuM sthAna che jyAM nathI bAhya upadravo ke nathI aMtaraMga upadravo kemake, A banne upadravanuM mULa kAraNa karma ane kaSAyono tyAM sarvathA abhAva hoya che. AthI ja siddhigati ziva eTale parama kalyANarUpa che. pUrNa upadrava vinAnI avasthArUpa che. acala - jyAM sudhI AtmA svayaM sukha bhogavavA sama~rtha nathI tyAM sudhI sukhane mANavA tene zarIra ane mananI jarUra paDe che. A zarIra saDana-paDananA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamotyu sUtra 123 svabhAvavALuM che tenA rUMvATe rUMvATe rogo bharelA che. kyAre kayo roga TapakI paDe khabara paDatI nathI. siddhanA jIvone sukha mANavA zarIra ke mananI kyAreya jarUra paDatI nathI. anaMta zaktinA svAmI teo koInI sahAya vinA sadA anaMtA AnaMdane mANI rahyA che. zarIra AdinA saMga vinAnA hovAthI ja siddhanA jIvo aruja eTale ke, roga vinAnA hoya che. AthI ja siddhigati paNa aruja kahevAya che. deha manovRttibhyAM bhavati zArIra mAnaseduHkhe / tadabhAve tadabhAvaM siddhaM siddhasya siddhI sukhaM / / - prazamarati aruja - koI sthAna jo sukhadAyaka hoya to tyAM rahevA maLyA pachI tyAMthI koIne khasavAnuM mana nathI thatuM. paraMtu saMsAramAM evuM koI sthAna ja nathI jyAM sadA mATe sthira thaI zakAya. koI paNa sthAnathI mana hoya ke na hoya khasavuM ja paDe che. bAhya rIte paNa khasavuM paDe che ane aMtaraMga bhAvomAM paNa sthira rahI zakAtuM nathI mananA bhAvo paNa satata pharatA rahe che. siddhigati eka ja evuM sthAna che jyAM sukhano pAra nathI apAra AnaMda che ane vaLI A sthAnathI bAhya ke aMtaraMga rIte kyAreya khasavAnuM nathI. mATe ja siddhigatine acala kahevAya che. anaMta - anAdikALathI pravartatA saMsAranA sukhada ke duHkhada sarva bhAvo aMtavALA che, jyAre siddhigatine pAmelA sarva AtmAonA jJAnAdi guNo anaMta che, temane prApta thayela avyAbAdha sukha anaMta che ane temane anaMtakALa sudhI tyAM ja rahevAnuM che, mATe siddhigati anaMta che. arthAt A gatino kyAreya aMta nathI. akSaya - saMsAranAM devI sukho paNa kSaya pAmavAvALAM-nAzavaMta che. sadAsthAyI nathI, paraMtu siddhigati e AtmAnI zuddha avasthAsvarUpa che. svabhAvabhUta A avasthAnI prApti thayA pachI teno koI rIte kSaya thato nathI, mATe te akSaya che. ahIM sthitino nAza nathI. avyAbAdha - zarIra ane karma sAthe AtmA jyAM sudhI joDAyelo che, tyAM sudhI karmanA kAraNe zArIrika ane mAnasika aneka prakAranI pIDAo satata thatI rahe che, paraMtu siddhigatimAM pIDA karanAra zarIra, mana ke karma kazuM ja nathI, mAtra amUrta AtmA che. amUrtapaNuM hovAthI ja tyAM koI bAdhA hotI nathI. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 sUtrasaMvedanA-2 apunarAvRtti - saMsAramAM tenAM te sthAnomAM punaH punaH jIva paribhramaNa karyA kare che. mokSamAM gayelA jIvone punaH saMsAramAM AvavAnuM nathI, punaH janma levAno nathI, tyAM ja anaMta anaMtakALa sudhI svaguNamAM ja ramaNatA karavAnI che. mATe siddhigati apunarAvRtti guNayukta che. AvA siddhigati nAmanA sthAnane paramAtmAe prApta karela che. A pado bolatAM duHkhabharyA saMsArathI taddana virodhI mahAsukhanA sthAnabhUta mokSa ane tyAM rahelA mahAsukhamAM mahAlatA paramAtmAne najara samakSa lAvI temane praNAma karatAM prArthanA karIe ke - "he nAtha ! Apane karelo A namaskAra amone zIdhra AvA guNonA sthAnabhUta siddhigatine prApta karAvo. !" namo niVIN nimiyA - bhayone jemaNe jItyA che, tevA jinone mAro namaskAra thAo. janma-maraNa ane saMyoga-viyogathI sarjAyelA A saMsAramAM koI sthAna evuM nathI, ke jyAM bhaya na hoya ! devalokamAM janma thayo ane mahAsukhanI prApti thaI tyAM paNa mRtyuno bhaya hoya che. sArAmAM sArI vyaktino saMyoga thayo, khUba AnaMda thayo; paraMtu tyAM paNa viyoganuM duHkha to nizcita hoya che. saMsAramAM comera dRSTipAta karIe to jaNAya ke - saMsAra Akho bhayathI bharelo che, koI sthAna evuM nathI, jyAM sAta bhayomAMno eka paNa bhaya na hoya. bhagavAne A sArAya saMsArane alavidA ApI parama AnaMdadAyaka mokSane prApta karyo che, tethI have temane maraNano, viyogano ke anya koI paNa prakArano bhaya nathI, kema ke, bhayanuM mULa kAraNa che karmasaMyogavALo saMsAra, ane bhagavAna tenAthI ja mukta thayA che, AthI teo bhayamukta che. vaLI, rAga-dveSane jItelA hovAthI te jina che. rAgAdinA vijetA ane bhayamukta bhagavAnane mAro namaskAra thAo. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, A saMsAramAM rahelA lagabhaga sarve jIvo bhayathI vihavaLa thaIne Amatema bhaTake che eka sArA prabhu ja sarvathA bhayathI mukta hoI svastha ane sthira che. abhayabhAvamAM rahelA che Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamottha NaM sUtra nAtha ! huM Apane bhAvathI praNAma karI, A bhayothI manane mukta karI nirbhaya banAvavAnI sahRdaya prArthanA karuM chuM." 125 AvA bhAvapUrvaka karelo namaskAra; sAdhaka AtmAne tatkALa bhayamAMthI ugArI nirbhaya, svastha ane zAMta banAve che, AthI ja jyAre koI Apatti Ave tyAre khAsa A padano jApa karavAmAM Ave che. bhAvapUrvakano A jApa bhaya prApta karAvanAra pApakarmano nAza karAvI nirbhayatAnA kAraNabhUta puNyakarmanA udayamAM sahAyaka bane che. A sUtranuM prathama pada 'namo'tyu NaM'temAM namo zabda mUkelo ane ahIM paNa namo zabda mUkyo che, tenuM prayojana e che ke, - AdithI aMta sudhInAM sarva padomAM 'namo' zabdanuM joDANa karavAnuM che, tema jaNAvavuM che. tetrIsa vizeSaNo dvArA bhAva arihaMtone namaskAra karyo, have te arihaMto pratyenI vizeSa bhaktinA kAraNe, temanI vizeSa upasthiti mATe have traNe kALanA sarva dravya tIrthaMkarone namaskAra karatAM kahe che. je a aiyA siddhA, je a bhavissaMti NAgae kAle / saMpapha a vaTTamALA, santhe tivideLa vAmi / / - je (arihaMto) vaMdrAmi bhUtakALamAM siddha thayA che, jeo bhaviSyakALamAM siddha thaze ane vartamAnakALamAM jeo (dravyaarihaMtarUpe) vidyamAna che, te sarve arihaMtone huM trividhathI vaMdana karuM chuM. Aja sadhInA anaMtA bhUtakALamAM anaMtA arihaMta bhagavaMto thayA che. bhaviSyakALa paNa anaMto che ane temAM paNa anaMtA arihaMto thavAnA che. te arihaMtonI pUrvApara avasthArUpa dravya arihaMto che. A gAthA dvArA traNe kALanA dravya arihaMtone trividhe namaskAra karavAnA che. jijJAsA : ahIM dravyajIna tarIke bhUtakALamAM thayelA ane bhaviSyamAM thanArA jinone grahaNa karavA yogya che; paraMtu vartamAna kALamAM vicaratA dravya jina tarIke kone levAnAM ? tRpti : dharma saMgrahanI vRttimAM A gAthAno artha karatAM jaNAvyuM che ke, "atItakALe je siddha thayA che (vartamAnamAM anya gatimAM rahelA) je bhaviSyamAM siddha thaze ane vartamAnamAM janmelA chatAM je chadmasthapaNe vicare che, te traNe Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 sUtrasaMvedanA-2 kALanA dravyajinane huM trividha yogathI vaMdana karuM chuM" AnA uparathI nakkI thAya che ke, ahIM bhaviSyanA dravya jina tarIke aMtima bhAva sivAyanA bhAvamAM rahelA arihaMta levAnA che ane vartamAnamAM viharatAno artha aMtima bhavamAM janmelA ane jyAM sudhI kevaLajJAna nathI thatuM tyAM sudhI sthapaNe rahela dravya jinane vartamAnamAM vicaratAM dravya arihaMta tarIke grahaNa karavAnA che. Aja sudhInA bhUtakALamAM anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI thaI che. te sarva utsarpiNI-avasarpiNImAM bharata-airAvatamAM anaMtIvAra ra4-24 tIrthakaro ane mahAvidehamAM anaMtA tIrthakaro thayA che. bhUtakALa jema anaMto che, tema bhaviSyakALa paNa anaMto che, teno koI cheDo nathI. bhUtakALanI jema anaMta bhaviSyamAM anaMtA tIrthakaro haju thavAnA che. vartamAnamAM paNa pAMceya mahAvidehamAM hajAro tIrthakaranA AtmAo janmI cUkyA che ane dravya jina tarIke aneka avasthAomAM teo vidyamAna che. te dravyajinone A pada dvArA smRtimAM lAvavAnA che. A pada bolatAM vitI gayelo lAMbo bhUtakALa ane thanAro anaMto bhaviSyakALa ane vartamAnakALa, traNene upasthita karI te te kALe thayelA ne thatA thanArA; bhale kadathI, vayathI bhinna chatAM sattA svarUpe) guNasaMpattithI samAna evA anaMtA arihaMtone najara samakSa lAvI, temanA guNathI manane uparaMjita karI, vANIthI A zabdo bolI ane kAyAthI be hAtha joDI, mastaka namAvI namaskAra karatA vicAravuM ke, "he arihaMta paramAtmA ! ApanA netA guNonuM jJAna meLavavAnI mArI koI zakti nathI paNa mArI alpamatithI A sUtra dvArA ApanA guNono mane kAMIka paricaya thayo che. ApanI te guNasaMpattine huM bhAvathI namana karuM chuM." A rIte upakArIne namaskAra karIne ja jIva mokSamAM javA mATenI yogyatA saMpAdana karI zake che. traNe kALanA dravya jinonA vaMdananI A gAthA pahelAM judI hatI, eTale ke A sUtra sAthe joDAyelI nahotI. tyArapachInA gItartha gurubhagavaMtone yogya lAgatA ahIM joDI hoya tema lAge che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaMti ceIyAI sUtra sUtra paricaya : A sUtramAM sarva caityone vaMdanA karavAmAM Avela che, tethI tenuM bIjuM nAma savya ceIyavaMdaNa sUtra' che. * caityavaMdananA prAraMbhamAM "je kici" sUtra bolI tAraka sarva tIrtha ane tIrthamAM rahelAM jinabiMbone vaMdanA karavAmAM Ave che. tyAra pachI paramAtmAnA sabhUta guNonA utkIrtana mATe namoDayUNe sUtra bolAya che. tenAthI bhagavAna pratyeno ahobhAva atyaMta vadhatAM paramAtmAnAM sarva caityone vaMdanA karavAnI abhilASA jAgRta thAya che. A bhAvanAne saMtoSavA sAdhaka caityavaMdanamAM namokalyurNa sUtra bolyA pachI A sUtra bolI sarva caityone vaMdana kare che.) A sUtra zrAddhapratikramaNa (vaMdita sUtromAM paNa 44mI gAthAsvarUpa che. mULa sUtra : jAvaMti ceiyAI, uDDe a ahe a tirialoe a / savvAiM tAI vaMde, iha saMto tattha saMtAI / / 1 / / pada-4: saMpadA-4: akSara-35 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 sUtrasaMvedanA-2 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : uDDe a ahe atirialoe a jAvaMti cehayAI / UrdhvaM cAdhazca tiryagloke ca yAvanti caityAni / urdhvalokamAM, adholokamAM ane tirjIlokamAM jeTalAM caityo che, iha saMto (ahaM) tattha saMtAI tAI savvAiM vaMde / iha san (ahaM) tatra santi tAni sarvANi vande / . ahIM rahelo huM tyAM rahelAM te sarvane vaMdana karuM chuM. vizeSArtha : nAvaMti rephavuM, 3 3 are ya tiritraudgalokamAM, adholokamAM ane tiskRlokamAM jeTalAM caityo' che. urvalokamAM - samabhUlA pRthvIthI 900 yojana upara gayA pachInA bhAgane udgaloka kahevAya che. temAM meruparvatanA vanomAM je caityo che tathA vaimAnika devonA AvAsomAM je jinacaityo che, te udgalokanAM caityo kahevAya che. adholokamAM - samabhUlA pRthvIthI 900 yojanathI nIcenA bhAgane adholoka kahevAya che. adholokamAM bhavanapatidevonA AvAsomAM tathA mahAvidehakSetranA adhogrAmamAM je je jinacaityo che, tene adholokanAM caityo kahevAya che. tirjIlokamAM - udgaloka ane adholokanI vacamAM rahelA bhAgane tirthAloka kahevAya che. tirjIlokamAM je dvIpo, samudro, parvato, draho, nadIo, vRkSo, vano, kuMDo Adi che, tyAM jeTalAM jinacaityo che, tene tiSNulokanAM caityo kahevAya che. 1. - vinoviM caM ninasamAta caitya zabdano artha jinamaMdira, jinapratimA ane jinarAjanI sabhAnuM cotarAyukta vRkSa thAya che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaMti cethAIM sUtra 129 saMdhyArUM tAruM vaLe, rUda saMto tatva saMtADuM - ahIM rahelo (huM) tyAM rahelAM te sarva caityane vaMdana karuM chuM. te sarva caityane huM ahIMthI vaMdanA karuM chuM,' Ama kahevAnuM kAraNa e che ke, sarva caityone vaMdanA karavAnI IcchA to che, paraMtu potAnI zakti eTalI nathI ke, te te sthaLe jaI sadehe vaMdanA karI zake, tethI ja traNe lokamAM rahelAM sarva caityone smRtipaTapara lAvI, "paramAtmAnI gerahAjarImAM A caityo ja mArA bhavanistAranuM kAraNa che, mArA zubhabhAvo pedA karavAnuM prabaLa nimitta che, A caityanAM darzana dvArA ja mArA AtmAnAM darzana karI huM mArA AtmAnuM kAMIka hita karI zakIza. mATe parama upakArI A caityone, ahIM rahIne paNa huM vaMdanA karI mArA AtmAne kRtArtha karuM." AvA bhAva sAthe, AvI zubha saMvedanApUrvaka A sUtra bolavAmAM Ave to AtmA koIka viziSTa bhAvone prApta karI, mahAna karmanirjarA karI zake che. zrI ThANAMgasUtranI TIkAmAM lakhyuM che ke - mattI niverA rivatti putrasaMsiyA mA | zrI jinezvara bhagavaMtanI bhaktithI bhUtakALanA aneka janmomAM bAMdhelAM karmo nAza pAme che. e ja kAraNe, karmanirjarAnA vizeSa upAyarUpa virati svIkAravAmAM asamartha evAM devatAo bhagavadbhaktinA mAdhyamathI ghaNAM karmonI nirjarA sAdhe che. emane mATe e paramAtmabhakti sauthI saraLa ane saheluM karmakSayanuM sAdhana che. A sUtra bolatAM sAdhaka vicAre ke, "A sarva caityone sadehe vaMdanA karavAnI to mArI zakti nathI, to paNa mahApuruSothI racita A sUtranA sahAre huM sarva caityone smAmAM lAvuM. bhAvathI temane namaskAra karyuM ane mArA bhavano vistAra karuM." Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaMta ke vi sAhu sUtra sUtra paricaya : A sUtramAM bharata, airAvata ane mahAvideha kSetramAM rahelA, traNa daMDathI virAma pAmelA, sarva sAdhu bhagavaMtone vaMdanA karavAmAM AvI che. tethI tenuM bIjuM nAma "savvasAhuvaMdaNa' sUtra che. A sUtrano upayoga mukhyapaNe caityavaMdananI kriyAmAM ane vaMdittAsUtranI 45mI gAthA tarIke thAya che. caityavaMdananI kriyAmAM vizeSa prakAre arihaMtanA guNonI stavanAsvarUpa namoDayUNe sUtra bolyA pachI praNidhAnamudrAmAM A sUtra bolavAmAM Ave che. paramAtmAnI bhAvabhakti karavAnuM kArya atikaparuM che. munibhagavaMto prabhunI pratipatti pUjA karI A kaparuM kArya karI rahyA che A sUtro dvArA sAdhaka potAnAmAM bhAvabhakti karavAnuM pratipatti pUjA karavAnuM sAmarthya pedA thAya te mATe bhAvabhakti karI rahelA sarva sAdhuone vaMdana kare che. sAdhubhagavaMto paNa zreSTha koTinA sarva sAdhubhagavaMtone najara samakSa lAvI temanA jevI zreSTha niSkaSAyabhAvanI bhakti potAnAmAM paNa pragaTe evA bhAva sAthe vaMdanA kare che. bhAvapUrvaka A sUtra bolavAthI sAdhakamAM samyagu caityavaMdana karavAnuM mahAsAmartha pragaTe che. dareka kriyAomAM bhagavAnanI AjJAnuM prAdhAnya ApavAnI vRtti vadhatI jAya che ane munibhAva pratyenI pUjyabuddhithI potAnA paNa munipaNAnAM pratibaMdhaka karmo zithila thAya che, bhaktinuM tatkALa apekSita phaLa A ja che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa sUtra H jAvaMta ke vi sAhU sUtra khAvaMta. je visAdU, maraderavava-mahAvivede ga / savvesiM tesiM paNao, tiviheNa tidaMDa - virayANaM / / 54-4 : saMpadA-4 : akSara-38 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhararavaya-mahAvidehe a jAvaMta ke vi sAhU / bharatairavata - mahAvidehe ca yAvantaH ke'pi sAdhavaH / bharata, airavata ane mahAvidehakSetramAM je koI sAdhubhagavaMto che, tidaMDa - virayANaM tesiM savvesiM tiviheNa paNao || tridaNDa- viratebhyaH tebhyaH sarvebhyaH trividhena praNataH / / traNa daMDathI virAma pAmelA, te sarva (sAdhubhagavaMto)ne, (mana, vacana ane kAyA : ema) traNa prakAra(nA yoga)thI huM namelo chuM. arthAt huM namaskAra karUM chuM. vizeSArtha : jAvaMta ke vi sAhU, bharaheravaya - mahAvidehe a ai2vatakSetra ane mahAvidehakSetramAM je koIpaNa sAdhu bhagavaMto che. 131 - bharatakSetra, 45 lAkha yojana pramANa manuSyaloka che. temAM bharata, airavata ane mahAvidehakSetrarUpa 15 karmabhUmio che. A karmabhUmimAM janmelA manuSyane ja sAdhupaNAne yogya pariNAmo thaI zake che. karmabhUmi sivAya anya sthaLe janmelA mATe AvAM pariNAma zakya nathI. tethI kahe che - bharata, airavata ane mahAvidehakSetramAM je koIpaNa sAdhu bhagavaMto che. 1. aDhI dvIpa ane be samudra pramANa manuSyakSetra che. A aDhI dvIpamAM sauthI madhyamAM 1 lAkha yojana pramANa jaMbUdvIpa che. tene pharato 2 lAkha yojana pramANa lavaNasamudra che. tene pharato 4 lAkha yojana pramANa dhAtakIkhaMDa che. tene pharato 8 lAkha yojana pramANa kAlodadhisamudra che ane tene pharato 16 lAkha yojana pramANa puSkarAvarta nAmano dvIpa che ke, je dvIpanI barAbara madhyamAM mAnuSottara parvata sudhI ja manuSyonI vastI che. eTale te dvIpa ardho gaNAya che. tenI bahAra koIpaNa manuSyanA janma ke maraNa thatAM nathI. Ama Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 a - (6) - paNa ahIM "ca" zabda "api" (paNa) arthamAM che. tenAthI e kahevuM che ke, karmabhUmimAM rahelA sAdhu bhagavaMtone to vaMdanA che ja, paraMtu deve karelA saMharaNa AdithI akarmabhUmimAM koI sAdhu bhagavaMta laI javAyA hoya ke, naMdIzvarAdi tIrthanI yAtrArthe je koI jaMghAcaraNa, vidyAcaraNa Adi labdhisaMpanna munio gayA hoya teone paNa vaMdanA karavAmAM AvI che. AvA prayoga dvArA zAstrakAranI sAdhu mAtrane vaMdana karavAnI bhAvanA vyakta thAya che. sUtrasaMvedanA-2 santhesiM temi paLo, tividekha ttivaMDa-viyALuM - traNa daMDathI virAma pAmelA te sarvane traNa yogathI huM namelo chuM. AtmAne je daMDe - duHkhI kare, tene daMDa kahevAya che. pApa pravRttimAM pravartatAM mana, vacana ane kAyAnA yogo AtmAne azubha karmano baMdha karAvI, durgatiomAM bhaTakAvI duHkhI kare che, mATe tene daMDa kahevAya che. mana, vacana ane kAyArUpa A traNa zaktio jIvane maLe che. jJAnIpuruSo A traNa zaktiono sAdhanA kSetramAM sadupayoga karI AtmAnA anaMta AnaMdane hAMsala kare che ane ajJAnI jIvo kAlpanika sukhonI pAchaLa, Indriyone saMtoSavAnI pAchaLa ane AtmAthI bhinna evA zarIra Adine zaNagAravAnI pAchaLa A zaktino durupayoga karI, A ja zakti dvArA duraMta saMsAra Ubho kare che. A rIte mahAna puNyodaye prApta thayelA A yogone saMsArIo daMDasvarUpa banAve che. jaMbudrIpanI eka bAju (2+4+8+8) kula 22 lAkha yojana pramANa kSetramAM manuSyanI utpatti thAya che ane bIjI bAju paNa 22 lAkha yojana pramANa kSetromAM manuSyo hoya che. tethI jaMbudrIpa sahita (1+22+22) kula-45 lAkha yojana pramANa manuSyaloka che. A aDhI dvIpamAM 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi ane 56 aMtarlIpo AvelA che. 30 akarmabhUmi ane 56 aMtardIpomAM yugalika manuSyo utpanna thAya che, jeo sAdhupaNuM prApta karI zakatA nathI. 15 karmabhUmimAM utpanna thayelA manuSyo ja A sAdhupaNAne prApta karI zake che. A 15 karmabhUmio nIce pramANe che - jaMbudrIpamAM 1 bharata 1 airavata ane 1 mahAvideha dhAtakIkhaMDamA 2 bharata 2 airavata ane 2 mahAvideha ardhapuSkarava2dvIpamAM 2 bharata 2 airavata ane 2 mahAvideha 5 bharata +5 aivata + 5 mahAvideha = 15 karmabhUmi kula + + Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaMta ke vi sAhU sUtra 133 jyAre jJAnI puruSo A saMsAra ane saMsAranAM sukho pratye sadA udAsIna rahe che. teo samaje che ke - mana, vacana ane kAyAne svecchAe pravartAvavAthI pAchuM mAre ja daMDavuM paDaze. tethI teo svecchAe pravartatAM mana, vacana, kAyAne aTakAvIne parama kalyANakArI sukhano sAco rAha batAvanArA paramAtmAnA vacana anusAra mana, vacana, kAyAne pravartAve che. paramAtmAnAM vacanone samajavA zAstrano abhyAsa kare che. zAstranI pUrI jANakArI potAne prApta na thAya tyAM sudhI gItArtha gurubhagavaMtone AdhIna thaIne jIve che. arthAtu temanI nizrAmAM vicare che. kemake, teo jANe che ke, bhagavAnanA vacanathI viruddha leza paNa pravRtti thaze to cokkasa karmabaMdha thaze ane karmane bhogavatAM pAchuM duHkha bhogavavuM paDaze. AthI ja saMsArathI atyaMta bhayabhIta thayelA muni bhagavaMto jyAM sudhI svayaM gItArtha na bane tyAM sudhI zAstrajJa puruSanA zaraNe rahe che. temanAM vacana anusAra samiti-guptimAM prayatna kare che, zarIranA dharmo paNa anAsakta bhAve bajAve che. AvA muni bhagavaMto traNa daMDathI virAma pAmelA kahevAya che. A sUtra bolatAM; traNa daMDathI virAma pAmelA, bhagavAnanA vacana anusAra jIvana jIvanArA muni bhagavaMtane najara samakSa lAvI - guNavAna gurubhagavaMto pratye pUjya bhAva rAkhI, AvA gurubhagavaMtone huM namuM chuM; tevAM vacano uccArI ane kAyAne namana yogya mudrAmAM sthira karI huM A sAdhubhagavaMtone namaskAra karuM chuM, tevo bhAva vyakta karavAno che. A rIte bhAvapUrvaka munine namaskAra karavAthI, muni pratye pUjyabhAva vadhu ullasita thAya che, jenA dvArA namaskAra karanAranA saMyama bAdhaka karmono vinAza thAya che, sAdhupaNA mATenuM sattva khIle che, ane tethI mokSamArga gamana vadhu vegIluM bane che. jijJAsA ? arihaMtanI vaMdanAsvarUpa caityavaMdanamAM sAdhubhagavaMtone vaMdanA mATenuM A sUtra bolavuM yogya che ? tRpti : sAdhakane arihaMtanI zreSTha koTinI vaMdanA karavAnI tIvra bhAvanA che, paNa uttama sAmagrIthI ke suMdara zabdothI paramAtmAnI stavanA karanAra sAdhakanuM evuM sattva nathI ke, pote paramAtmAnI AjJAnuM temanA ekeka vacananuM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 sUtrasaMvedanA-2 pUrNa pAlana karavA svarUpa bhagavAnanI zreSTha koTinI pratipattipUjA karI zake. A pUjAnuM sAmarthya potAnAmAM Ave teTalA mATe ja bhagavAnanI stavanA karatAM, je munibhagavaMto AvI zreSTha koTInI bhagavAnanI pUjA karI rahyA che, te munibhagavaMtone smRtipathamAM lAvI zreSTha koTinI pratipattipUjAnA abhilASa-pUrvaka temane vaMdanA kare che. Ama caityavaMdanamAM munibhagavaMtone vaMdanA karavI te paNa yogya lAge che. A sUtra bolI bhagavAnanI AjJA anusAra pravRtti karanArI sarva sAdhu bhagavaMtone vaMdanA karI sAdhaka vicAre che - dhanya che A muni bhagavaMtone, je pUrNapaNe bhagavAnanI AjJA anusAra jIvana jIve che. tethI AjJApAlanapya zreSTha bhakti to teo ja kare che, huM to mAtra dravyathI ja bhagavAnanI bhakti karuM chuM, paraMtu A muni bhagavaMtone vaMdanA karatAM mArAmAM yakSa evI zakti Ave. mAruM evuM sajja khIle ke, huM ya smAtmAnI pratittipUjA karI, karma apAvI saMsArasAgano pAra pAmI zakuM !" 2. pratipatti pUjAnI vizeSa samajaNa mATe 'bhUmikA' juo. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggahara sUtra sUtra paricaya : upasargone haranAruM A eka ati mahimAvaMta sUtra che. jaina zAstronI prathA pramANe prAkRta bhASAmAM ghaNA zlokathI banelA maMtratulya sUtrone "stotra' kahevAya che. tema A sUtra paNa eka stotra che. A viSamakALamAM dharmamArga aneka viddha ane upasargavALo hoya che. te vakhate ArtadhyAnAdi azubha dhyAnanuM nivAraNa karavA mATe ane dharmamArgane niSkaTaka banAvavA mATe A stotranuM smaraNa-jApa-dhyAnAdi amogha nivaDe che. evA aneka mahApuruSono anubhava hovAthI "uvasaggahara' = "upasargone haranAruM evuM tenuM nAma "yathA nAma tathA ' e ukti mujaba sArthaka thayeluM che. zrI pArzvanAtha bhagavAnanI puNya prakRti viziSTa che. gaI utsarpiNImAM jyAre zrI dAmodara tIrthakaranA vacanathI aSADhI zrAvake pArzvanAtha prabhunI pratimA bharAvI tyArathI temanI pUjA-bhakti cAlI Ave che, vaLI, temanA adhiSThAyaka devo Aje paNa jAgRta che. A dareka kAraNone lakSyamAM laIne A stotramAM vizeSa prakArathI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI ane temanI sAthe sAthe temanA pratye ananya bhaktibhAvavALA zrIdharaNendra ane padmAvatIdevInI bhakti-smRti karAI che. bhaktirasane vahana karatAM A stotra dvArA zraddhAsaMpanna sAdhaka AdhyAtmika ane 1. to tu yajJomAnaM - paMcAzaka pAyamAlAla zo - caityavaMdana mahAbhASya Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 sUtrasaMvedanA-2 bhautika Apattione TALI, prabhu sAthe nakaya sAdhI zake che ane te dvArA Atmika unnatinA zikharo sara karato te siddhi gati sudhI pahoMcI zake che. A stotranI racanA kAryavazAt thaI hatI jyAre zrIsaMghamAM vyaMtarakRta upadrava zarU thayo tyAre aMtima zrutakevalI cauda pUrvadhara zrIbhadrabAhusvAmIe zrIsaMghanA e vyaMtarakRta upadravanA nivAraNa mATe A stotra racyuM hatuM. bhadrabAhusvAmInA (sAMsArika) bhAI varAhamihIra jainadharmanA kaTTara virodhI hatA. bhadrabAhusvAmInI comera prasaratI kIrtine teo sahI zakatA nahi. ekavAra rAjAne tyAM putraratnano janma thayo. samagra loko putrajanmanA AnaMdane vyakta karavA AvyA; paraMtu jaina sAdhuno AcAra na hovAthI, bhadrabAhusvAmI tyAM AvyA nahi. A takano lAbha laI varAhamihIre rAjAne vAta karI ke, "Apane tyAM putrajanma thayo che, te bhadrabAhasvAmIne gamyuM nathI. tethI te putrane AziSa ApavA paNa AvyA nathI." pU. bhadrabAhusvAmI sudhI A vAta pahoMcI. temaNe rAjAne jaNAvyuM ke, je putranuM sAtame divase bilADIthI mRtyu thavAnuM hoya, te putranA janmotsavamAM AvavAnuM zuM prayojana ? rAjAe putranI surakSA mATe gAmamAMthI sarva bilADIo dUra karAvI, chatAM bilADInA AkAranA AgaLA(bhUgaLa)thI (nakucAthI) bALakanuM mRtyu thayuM. AcAryanI vAta satya TharI. tyArabAda lokomAM varAhamihIranI niMdA thavA lAgI ane bhadrabAhunI kIrti vadhu phelAvA lAgI. AthI AvezamAM AvI varAhamihIre ghora tapazcaryA prAraMbhI. niyANuM karI te vyatara jAtimAM utpanna thayo. chaLa zodhI jaina saMghamAM atyaMta upadrava karavA lAgyo. A upadravanuM nivAraNa, e ja uvasaggaharI stotranI racanAnuM nimitta banyuM. A stotranI anekavidha vizeSatAomAM eka vizeSatA e che ke, temAM aDhAra akSarano 'misaT pAsa visara vada niA 1i' nAmano eka atyaMta phaLadAyaka maMtra mUkavAmAM Avyo che. te dharaNendra ane padmAvatIthI adhiSThita che. Aje paNa ekAgracitte A maMtrano jApa karavAthI sarva Apattio TaLe che. jema A maMtra zaktidAyaka che tema e maMtrathI yukta A AkhuM stotra paNa viziSTa zakti dharAve che, pUrvamAM A stotra bolatAM devatAo hAjarAhajUra thatAM; paraMtu bhautika sukhanA icchuka jIvo dvArA teno durupayoga thato joI A stotranI amuka gAthAo bhaMDArI devAmAM AvI che. Aje paNa keTalAka sthAne A gAthAo jovA maLe che paNa pUrvAcAryo dvArA tenI zakti saMharAI gaI che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra 137 AthI ane vaLI ApaNuM puNya ati alpa hovAthI atyAre devo tenAthI pratyakSa thatA nathI. A stotranI racanAkRta vizeSatA e che ke, tenI prathama gAthAmAM zrI pArzvanAtha prabhunI 80 prakAre stuti thAya che. bIjI gAthAmAM 40 prakAre stuti thAya che. trIjI, cothI ane pAMcamI gAthAmAM bIjA 4 prakAra maLIne samagra stotra vaDe kula (8084084=) 12800 prakAre zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI stuti thAya che. je stotramAM mAtra pAMca ja gAthAo vaDe ATalI badhI rIte stuti thaI zake te stotra keTaluM mahimAzALI hoya te sAmAnya buddhithI paNa samajI zakAya tevuM che. A uparAMta A stotramAM arthamAM thoDo pheraphAra karIne zrI pArzvayakSa, dharaNendra deva tathA padmAvatI devIne anulakSIne paNa stavanA thaI zake che. vaLI, A stotra zrI namaskAra mahAmaMtranA bIjathI vAsita che. tethI tenI pAMce gAthAnA pahelA padonA, pahelA akSaro 'uva', 'visa', "ciTTa', "tuha" ane "Ie anukrame upAdhyAya, sAdhu, AcArya, arihaMta ane siddhapadanA vAcaka che. mahAmAMgalika navasmaraNamAM A sUtra bIjuM sthAna dharAve che. navasmaraNamAM gaNAtA stotronI prAcinatAno vicAra karIe to navakAra maMtra to zAzvata che ane bAkInA ATha stotromAM uvasaggahara stotra prAcinatama che. A stotranI gAthAo saMbaMdhI ghaNA matabhedo che, paraMtu hAlamAM to A stotranI pAMca gAthAo pracalita che. temAM prathama gAthAmAM judAM judAM vizeSaNo dvArA pArzvanAtha bhagavAnanI stavanA-vaMdanA karavAmAM AvI che. bIjI gAthAmAM temanA nAmathI adhiSThita 'viSadhara kuliMga' maMtranA pAThathI kayAM kayAM phaLo prApta thAya che, te jaNAvyuM che. trIjI gAthAmAM maMtranI vAta to dUra raho, paraMtu 2. A stotranI prathama gAthAmAM zrI pArzvanAtha prabhunI 80 prakAre stuti kevI rIte rahelI che, tene sAmAnyathI samajavA mATe A rIte gaNatrI karavI. sau prathama to '3vasa daraM pAsa' zabdanA pAMca artho che, 'muddha' zabdanA be artho che, "visadaravininnasiM' zabdanA cAra artho che, tathA "maMAchaLa bAvA' "zabdanA be artho che. A dareka arthonuM combination karatA pa4284x2 = 80 artho prApta thAya. A sarvanI vizeSa vigato gurugamathI samajI levI. 3. A aMgenI vizeSa jANakArI mATe jaina sAhitya vikAsa maMDaLa dvArA prakAzita "uvasaggahara stotra svAdhyAya' pustaka jovuM ane "anekArtha ratnamaMjuSA mAMthI 'arthakalpalatA vRtti' jovI. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sUtrasaMvedanA-2 pArzvanAtha bhagavAnane karelI praNAma paNa keTaluM viziSTa phaLa Ape che, tenuM varNana che. cothI gAthAmAM temanA prabhAve prApta thato samyagdarzana guNa keTalo viziSTa che, tenuM kathana che ane pAMcamI gAthAmAM pArzvanAtha bhagavAnanI stavanA karI aMte dareka bhavamAM mane bodhinI prApti thAo, tevI prArthanA karI che. bhUNa sUtra: uvasaggaharaM pAsa, pAsaM vadAmi kamma-ghaNa-mukkaM / visahara-visa-ninAsaM, maMgala-kallANa-AvAsaM / / 1 / / visahara-phuliMga-maMtaM, kaMThe dhArei jo sayA maNuo / tassa gaha-roga-mArI-duTThajarA jaMti uvasAmaM / / 2 / / ciTThau dUre maMto, tujjha paNAmo vi bahuphalo hoi / naratiriesu vi jIvA, pAvaMti na dukkha-dogalaM / / 3 / / tuha sammatte laddhe, ciMtAmaNi-kappapAyavabbhahie / pAvaMti aviggheNaM, jIvA ayarAmaraM ThANaM // 4 // ia saMthuo mahAyasa ! bhatti-bhara-nibbhareNa hiyaeNa / tA deva ! dija bohiM, bhave bhave pAsa ! jiNacaMda / / 5 / / pada-20 saMpadA-20 akSara-185 anvaye sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : uvasaggaharaM-pAsaM, kamma-ghaNa-mukkaM, visahara-visa-ninnAsaM / maMgala-kallANa-AvAsaM pAsaM vaMdAmi / / 1 / / upasargahara-pArzva, karma-ghana-muktaM, viSadhara-viSa-nirmAzam / maMgala-kalyANa-AvAsaM pArzva vande / / 1 / / upasargone dUra karanAra pArtha yakSa che jene evA, (athavA upasargone dUra karanAruM sAmIpya che jemanuM evA) karmonA samUhathI mUkAyelA, sarpanA viSano atyaMta nAza karanAra (tathA) maMgala ane kalyANanA sthAnabhUta evA pArzvanAtha bhagavAnane huM vaMdana karuM chuM. ||1|| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra jo ovisahara- phuliMga- maMtaM sayA kaMThe dhArei / tassa gaha-roga-mArI-duTThajarA uvasAmaM jaMti / / 2 / / yo manujaH 'visaharaphuliMga' mantraM sadA kaNThe dhArayati / tasya graharogamArI-duSTajvarA upazamaM yAnti / / 2 / / je manuSya viSahara kuliMga maMtrane haMmezA kaMThamAM dhAraNa kare che, tenA graharog-bhaarii-chusstt tAva zAMta thAya che. // 2 // maMto dUre ciTTha, tujjha paNAmo vi bahuphalo hoi / jIvA naratirie vidukkha - dogacaM na pAvaMti / / 3 / mantraH dUre tiSThatu, tava praNAmo'pi bahuphalo bhavati / jIvA naratiryakSvapi duHkha- daurgatyaM na prApnuvanti / / 3 / / 139 (te) maMtra to dUra raho, tamane harelo praNAma pe| ghaegA ijavAnI che. (tenAthI) jIvo manuSya ke tiryaMcagatimAM paNa duHkha ane daurgatyane (dAridrayane) prApta uratA nathI. // 3 // ciMtAmaNi- kappapAyavabbhahie tuha sammatte laddhe / jIvA aviggheNaM ayarAmaraM ThANaM pArvati // 4 // cintAmaNikalpapAdapAbhyadhike taMva samyaktve labdhe / jIvAH avighnena ajarAmaraM sthAnaM prApnuvanti / / 4 / / ciMtAmaNi (ratna) ane kalpavRkSathI adhika tAruM samyaktva prApta thatAM jIvo nirvighnapaNe ajarAmara sthAnane prApta kare che. II4 // mahAyaMsa ! bhatti-bhara- nibbhareNa hiyaeNa ia saMdhuo / tA deva ! jiNacaMda ! pAsa ! bhave bhave bohiM dijja / / 5 / / (he) mahAyaza ! bhakti-bhara- nirbharaNa hRdayena iti (mayA) saMstutaH / tasmAt (he) deva ! jinacandra ! pArzva ! bhave bhave bodhaM hi / / 5 / / he mahAyazasvI ! meM saMpUrNa bhakti bhAva sabhara hRdaye ApanI stuti karI che. tethI he deva ! jinomAM caMdra samAna zrIpArzvanAtha bhagavaMta ! (Apa mane) janmojanmamAM jinadharmanI prAptirUpa bodhi Apo. // 5 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 sUtrasaMvedanA-2 vizeSArtha : 3vasadaraMpAuM - upasargano nAza karanAra pArtha nAmano yakSa jemane che athavA jemanuM sAmipya upasargane haranAruM che tevA (pArzvanAtha bhagavAnane huM vaMdana karuM chuM.) deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI upadravone upasarga kahevAya che. upasargane je dUra kare tene "uvasaggahara' kahevAya che. A "uvasaggahara" e "pAsa" zabdanuM vizeSaNa che. pArzvanAtha bhagavAnanA adhiSThAyaka pArzvayakSa pArzvanAtha bhagavAna pratye ananya bhaktibhAvavALA che. tethI je bhakto "A prabhu duniyAmAM sauthI zreSTha che. teo ja mArA sukhanuM kAraNa che' evuM mAnI pArzvaprabhunI bhakti, Adara, satkAra kare che teonA devAdithI karAyelA upasargone dUra karavAnuM kArya pArzvayakSa kare che. tethI pArzvayakSane "uvasaggahara' = upasargone nAza karanAra kahevAya che. uvasaggaharaMpAsa" e sAmAsika pada, 'pAsa' eTale ke pArzvanAtha bhagavAnanuM vizeSaNa che. Ama AkhA padano 'upasargone haranAra evo pArzvayakSa jenI sevAmAM che, evA pArzvanAtha bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM.' evo artha prApta thAya che. athavA to pAraM zabdano artha samIpam karIe to upasargone dUra karanAruM sAmIpya - sAnnidhya che jemanuM evA pArzvanAtha bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. ahIM upasargahara A vizeSaNa pArzvanAtha bhagavAna mATe na vAparatAM pArzvayakSa mATe vAparyuM tenuM kAraNa e che ke - jenA bhaktamAM paNa AvI zakti che, te bhagavAnamAM to keTalI viziSTa zakti hoya te spaSTapaNe jANI zakAya che. uparAMta AvA vizeSaNathI devo paNa paramAtmAnA bhakta che, ema jaNAvI paramAtmAno pUjA-atizaya sUcavAyo che. vaLI, potAnA kalyANane icchatA AtmAo samaje che ke - "zreyasa vahu vini"- kalyANakArI dharmanI sAdhanA karatAM seMkaDo vighno AvavAnI saMbhAvanA che ane potAnuM evuM sattva nathI ke, upasarga ke pariSaharUpa vidganA vAvaMToLa vacce paNa te dharmamAM sthira rahI zake, mATe sthiratApUrvaka dharmamArge AgaLa vadhavuM hoya to dharmamAM AvatA viddhane aTakAvavA mATe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra pArzvanAtha paramAtmAnI asIma bhakti karavI joIe kemake, pArzvanAtha bhagavAnanI atyaMta bhakti ka2vAthI temanA pratye bhaktibhAvavALA pArzvayakSa vighnonuM jarU2 nivAraNa kare che, AvI vicAraNAthI te AtmAo pArzvanAtha bhagavAna pratye atyaMta bhaktivALA bane che. Ama pArzvayakSa mATe mukAyela A vizeSaNa sArthaka ja che. mmavaLamu - ghanakarmathI mUkAyelA evA (pArzvanAtha) bhagavAnane. ghanakarma eTale ghAtikarma. pArzvanAtha bhagavAna jJAnAvaraNIyAdi ghAtikarmano nAza karI anaMtajJAnAdi guNasaMpattinA svAmI banyA che. anaMta AnaMdamaya lokottara svarUpane temaNe prApta karyuM che. AvA svarUpavALA paramAtmAne smaraNamAM lAvavAthI, pArzvanAtha bhagavAna pratyeno pUjyabhAva vadhe che. "mAruM paNa A ja svarUpa che ane A paramAtmAnI bhakti karI mAre paNa AvA svarUpane prApta karavuM che." tevI bhAvanA vRddhi pAme che. A vizeSaNa paramAtmAnI AMtarika saMpattinuM sUcaka che ane te ApaNane ApaNI AMtarika saMpatti prApta karAvavA mATeno Adarza pUro pADe che. jJAnAvaraNIyAdi karmathI rahita evA paramAtmAnI upasthiti karIne temano jJAnAtizaya jaNAvAyo che. viSadharonA viSano saMpUrNa nAza karanAra visahara - visa- ninnAsaM (pArzvanAtha bhagavAna)ne, ww 141 zraddhA ane bahumAnapUrvaka pArzvanAtha bhagavAnanuM nAmasmaraNa, nAmano jApa temanA abhiSekanuM nhavaNajala viSadhara-jherI sarpa ke nAganA jherano ke jherI 4. A padanI vyutpatti 'rmAzi dhanA va rmaghanAH / tebhyo mu: rmadhanamuH tam' e rIte athavA 'ghani 6 tAni rmALi 2 rmaghAni| tebhyo mu: rmadhanamu: tam' e pramANe thAya che: ' pahelI vyutpattimAM karmone meghanI upamA ApavAmAM AvI che ane ahIM pArzvanAtha bhagavAnanA AtmAne caMdranI upamA ApIne A karmo temane DhAMkatAM hatAM, temAMthI bhagavaMta mukta thayA che, te jaNAvAyuM che. karmANi jJAnAvaraNIyAdyaSTa tAni jIvacandramaso jJAnAMzumaNDalAcchAdakatvAt ghanA iva jaladA iva karmaghanAH / bIjI vyutpattimAM 'ghana' no artha dIrghakAlaparyaMta rahenArAM athavA bahu pradezavALA - e pramANe karI ghAtikarmone 'ghana' zabdathI abhipreta karAyAM che. ghanAni dIrghakAlasthitikAni bahupradezAgrANi vA yAni ghAtikarmANi tairmuktaM tyaktam / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 sUtrasaMvedanA-2 jaMtuthI caDhelA jherano cokkasa nAza kare che. je jherathI tatkALa prANano viyoga thavAno hato te jhera pArzvanAtha prabhunA nAmasmaraNa mAtrathI nAza pAme che, mATe ja prabhu viSadharanA viSano AmUla-nAza karanAra kahevAyA che. A sAdhanA karavA IcchatA keTalAka sAdhakonuM sattva evuM nathI hotuM ke, bAhya vipnamAM temanuM mana TakI zake. AvA sAdhakone jyAre khabara paDe ke, A bhagavAnanuM smaraNAdi sarpAdinAM jhera paNa utArI zake che, tyAre temane vizvAsa bese che ke, sAmAnya vighno to prabhunA nAmamAtrathI paNa jarUra nAza pAmaze. tyAre teo pArzvanAtha bhagavAnanI bhaktimAM vizeSa rUpe joDAya che. A vizeSaNa dvArA paramAtmAno bAhya prabhAva paNa keTalo viziSTa che te jaNAvyuM che ane vaLI vidgonA nAzaka tarIke paramAtmAno apAyAgama atizaya batAvAyo che. ma-chApa-kAvAsa - maMgala ane kalyANanA sthAnabhUta (paramAtmAne), zubhane lAve ane azubhane kApe te maMgala che ane sukhane je lAve - sukhane je Ape te kalyANa che. maMgala eTale vipattionuM upazamana ane kalyANa eTale saMpattiono utkarSa. pArzvanAtha bhagavAna AvA maMgala ane kalyANanA sthAnabhUta che, tethI temanAM darzana, vaMdana ke temanI sevA karanAra AtmAo paNa maMgala ane kalyANa prApta kare che. paramAtmAnA vacana anusAra jIvana jIvavAthI ja jIvanuM kalyANa thAya che. A rIte prabhuno vacanAtizaya paNa pradarzita thayo che. A vizeSaNa dvArA jaNAvyuM ke, jene jherAdinA bAhya upadravo nathI tevAne mATe paNa A bhagavAna maMgala ane kalyANa karanArA che, mATe maMgala ane kalyANanI kAmanAvALAe paNa A bhagavAnanI bhakti avazya karavI joIe. pAraM vaMlAki - AvA pArzvanAtha bhagavAnane huM vaMdana karuM chuM. A zabda bolatAM sAdhakane cAre vizeSaNathI yukta paramAtmA najara samakSa dekhAvA joIe ane thavuM joIe ke, "mokSanI sAdhanA sahelI nathI, vighnothI bharelI che, to paNa pArzvanAtha bhagavAnanI bhakti karavAthI saMtuSTa thayelo pArzvayakSa cokkasa mArAM vighno dUra karaze, tethI temanI bhaktimAM to joDAvuM ja che. vaLI, bhagavAna jema saMpUrNa Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra karmathI mukta thayA che, te ja rIte temanuM dhyAna karIne mAre paNa sarvakarmathI mukta thavAnuM che. A ja mAruM sAdhya che. A sAdhyane siddha karatAM bAhya-atyaMtara aneka vighno AvavAnAM che, paraMtu jemanA smaraNamAtrathI viSadharonA viSano nAza thaI jAya che, evA aciMtya sAmarthyavALA tathA maMgala ane kalyANanA sthAnabhUta evA pArzvanAtha bhagavAna ja mArAM sarva vighnono vinAza karI mArA sarva kalyANane karanArA che." 143 A rIte pArzvaprabhunAM darzana karavAthI temanA pratyenI bhakti atyaMta ullasita thAya che, bahumAnabhAva vadhe che ane bahumAnapUrvaka vAraMvAra karAtI bhakti Atmika sukhamAM vighna karanArAM karmano vinAza karI puNyAnubaMdhI puNyanuM upArjana karAve che. tenAthI uttarottara cittanI nirmaLatA thatAM bhakti mATenA anukULa saMyogonI vizeSa prApti thAya che. tethI vizeSa bhakti karI AtmA sadgatinI paraMparA dvArA paramapadane prApta karI zake che. A gAthA bolatAM zuddha bhAvane pAmelA ane sarva jIvo mATe sukhanA sthAnabhUta pArzvanAtha prabhune potAnI smRtipaTapara sthApita karI be hAtha joDI, praNAma karatAM sAdhaka vicAre ke," "he nAtha ! Apa acittva zaktinA svAmI cho ApanuM smaraNa mAtra bAhya ane aMtaraMga jherano nAza kare che he svAmI ! aMtaraMga jhethI bharelA mArA AtmAne Apa nirviSa karo teTalI mArI prArthanA che." pArzvanAtha bhagavAnanI stavanA karI, have temanA nAmapUrvakanA maMtrano prabhAva kevo che, te jaNAve che visahara - phuliMga maMtaM kaMThe dhArei jo sayA maNuo, tassa ghroLa-mArI-mulunA khaMti vasAmaM - je manuSya haMmezA viSahara phuliMga maMtrane kaMThamAM dhAraNa kare che tenA graha, roga, mArI, duSTa tAva Adi zAMta thaI jAya che. devathI adhiSThita hoya ane pAThathI je siddha thAya tene maMtra kahevAya che. manana karanAra AtmAnuM sadA rakSaNa kare te maMtra che. 'viSahara kuliMga' nAmano 5. mananAt trAyata kRti mantraH / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 sUtrasaMvedanA-2 pArzvanAtha bhagavAnano A maMtra, dharaNendra ane padmAvatIthI adhiSThita che. A gAthAmAM maMtranuM mAtra nAma ApyuM che. Akho maMtra Apyo nathI. A AMkho maMtra " ha cha gaI nama pAsa visadara vasai ni pu iha zrIM namaH " svarUpa sattAvIza akSarano banelo che. A saMpUrNa maMtra tathA tenI vidhi kharekhara to gurupAsethI jANavAnI hoya che. kemake, gurubhagavaMto sAme rahelA jIvanI yogyatAnuM mApa kADhI, tenI yogyatA pramANe maMtranA sevananI vidhi (AmnAya) AdinuM sUcana karI zake che. maMtronI zakti mahAna hoya che. yogya AtmAo vidhivat tenI upAsanA kare to tenA tana-mana-dhananuM rakSaNa to thAya che, paNa te uparAMta samAdhi sahita aneka Icchita saMpattinI prApti paNa thAya che ane ayogya AtmAnA hAthamAM maMtro jatAM ghaNIvAra sva-parane mahAna anarthanuM kAraNa paNa bane che. viSahara-phuliMga' nAmanA A maMtrane je manuSya kaMThamAM sadA dhAraNa kare che, eTale A maMtrane jeo kaMThastha karIne divasa-rAta teno jApa kare che, tenuM smaraNa kare che, tenI grahakRta pIDAo, mArI-marakI (plega) jevA rogo duSTa tAva Adi zAMta thaI jAya che. ahIM "manuja' zabda lIdho tenuM eka kAraNa e che ke - maMtrasAdhanA manuSya ja karI zake che mATe ane bIjuM kAraNa e che ke - maMtrasAdhanA paNa sarva manuSyo karI zakatA nathI, paraMtu mana eTale maMtra ane na eTale maMtra sAdhanAnI vidhine jANanAra "maMtrajJa'. maMtranI vidhine jANanAra jo maMtranI sAdhanA kare to tatkALa phaLa maLe che ane vidhithI ajJAta AtmA maMtra-jApa kare to vizeSa phaLanI prApti thatI nathI, mATe mULamAM "manuja' zabda grahaNa karela che. maMtrane jaNAvI have maMtranuM phaLa jaNAve che - je sAdhaka A maMtrano sadA jApa kare che, tene zani, maMgaLa Adi grahakata koI takalIpho hoya athavA vAta, pitta ane kaphanA vaiSamyathI koI rogAdita pIDA hoya athavA mArI, marakI jevA rogo thayA hoya ke hunara = duSTa tAva=ekAMtariyo vagere tAva Avato hoya to te zAMta thaI jAya che. 'punarA' zabdamAM rahela kudra ane narA be zabdane judA pADIe to suda no artha duSTa mANasothI apAto trAsa ane jarA no artha koIpaNa prakArano tAva tevo paNa artha thaI zake. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra 145 maMtra batAvavAno artha evo paNa nathI ke, rogAdine dUra karavA sadA A maMtrano jApa karavo ja joIe, paraMtu Ama kahevA dvArA to maMtranuM sAmarthya kevuM viziSTa che, tene jaNAvyuM che. vaLI koIka vAra rogAdinA kALamAM samAdhi na TakatI hoya to asamAdhikAraka A rogAdine TALavA mATe sAdhaka maMtra jApanI IcchA rAkhe, to te paNa khoTuM nathI. kema ke, roga sahana karavA mAtrathI karma khapatAM nathI. karma to samAdhipUrvaka roga sahana karavAthI khape che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "mArA pArzvanAtha prabhuno prabhAva kevo addabhuta che. temanA nAmathI aMkita maMtrano jApa karato bAhya paNa sarva upadravo zamI jAya che ane tana-manane zAMti maLe che. zAMti ke samAdhi mATe have mAre bahAra kyAMya bhaTakavAnI jarUra nathI, mAtra A prabhunA nAmamaMtrano ekAgracitte jApa karuM" maMtra sAdhanAnuM phaLa batAvyuM, paNa jeo maMtrasAdhanA karavA samartha nathI. temaNe zuM karavuM ? tethI have sarvajana mATe zakya evA praNAmanuM paNa mahattva zuM che, te jaNAve che. * vi63 dUra saMto tu paIImoDavi vaghu hovuM - (te) maMtra to dUra raho, paraMtu tamane karelo praNAma paNa mahAna phaLavALo che. pUrva gAthAmAM maMtranuM mAhAtma batAvyuM. paraMtu maMtranI sAdhanA dareka vyakti karI zake tevuM nathI. maMtranI sAdhanA to mahAsAttvika ane zairyayukta puruSo ja karI zake che. vaLI A maMtrasAdhanA sau koIne phaLa Ape tevuM paNa ekAMte nathI. maMtranI vidhipUrvaka ArAdhanA karanAra puNyavAna AtmAne tenA adhiSThAyaka devo tatkALa phaLa Ape che. jyAre anyane prayatnathI ane vilaMbathI phaLa maLe che. Ama maMtrasAdhanA mATe vizeSa sAmarthyavAna AtmA ja yogya che, anya nahi. to pachI sarvajana samudAya mATe pArzvanAtha bhagavAna kaI rIte phaLadAyaka che. te jaNAvatAM stotrakAra kahe che ke - "maMtranI vAta to dUra rahI, paraMtu A pArzvanAtha bhagavAnane sahRdayathI karelo praNAma mAtra paNa sAmAnya nathI, paraMtu ghaNA phaLane ApanAro che." narasiriNuM vi navA, pAvaMti na suvara-homaruM - (Apane praNAma Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 karanAra) jIvo; manuSya ane tiryaMca yonimAM paNa duHkha ane dAritrya prApta karatA nathI. 146 tevA je AtmAo pArzvanAtha bhagavAnane viziSTa bhAvapUrvaka praNAma kare che, laghukarmI AtmAo to te bhavamAM ja mokSanA sukhane prApta kare che. karmanA bAhulyanA kAraNe kadAca koI AtmAne, te bhavamAM mokSa na maLe to paNa pArzvanAtha prabhune bhAvapUrvaka praNAma karavA mAtrathI tene evuM viziSTa puNya baMdhAya che ke, jene kAraNe tene mahARddhi, samRddhithI yukta devAdi bhavonI prApti thAya che. vaLI prabhu kRpAthI A jIvane e maLelI riddhi-siddhimAM paNa evI Asakti thatI nathI ke jethI bhavanI paraMparA vadhe. Ama chatAM paramAtmAne praNAma karyA pUrve koI jIve jo manuSya ke tiryaMcanuM AyuSya bAMdhyuM hoya to tevA AtmAne manuSya ke, tiryaMcanA bhavamAM utpanna to thavuM paDe che, paNa te bhavamAMya temane anya manuSya-tiryaMca jevAM du:kho sahana karavA paDatAM nathI. Ama to manuSya ke, tiryaMcano bhava duHkhabahula hovAnI saMbhAvanA che, to paNa pArzvanAtha bhagavAnane praNAma karavAthI je puNyanI prApti thaI hoya che ane je pApanA anubaMdho nabaLA paDyAM hoya che, tene kAraNe te bhavamAM paNa tene duHkha ke daridratA AvatI nathI. nara ttiriSu vi mAM je vi=pi che, tenAthI e artha thAya che ke, Ama to manuSya ke tiryaMcano bhava duHkhathI bharapUra che, temAM du:kha na Ave te zakya nathI, to paNa pArzvanAtha bhagavAnanA praNAmano prabhAva evo che ke, tyAM paNa jIvane duHkha ke daurgatyatA(dAridratA-nirdhanatAdi)nI prApti thatI nathI. jijJAsA : nara tirippu zabda dvArA manuSya ane tiryaMcagatimAM duHkha-daurgatya prApta thatuM nathI, tema kahyuM. paraMtu narakagatimAM duHkha nahi thAya evuM kema na kahyuM ? tRpti : manuSya-tiryaMcanA bhavo evA che, jyAM duHkha na hoya tevuM banI paNa zake che. janma lIdhA bAda zAlibhadra jevA bhAgyavAna puruSo AjIvana sukhI hoI zake che. tiryaMcamAM paNa rAjabhavanamAM rahetA hAthI, ghoDA AdinA bhavamAM sukhanI saMbhAvanA che. paraMtu narakano bhava to saMpUrNa du:khamaya che, tyAM sukhanI kalpanA mAtra paNa zakya nathI. tethI ahIM narakagati nahi lIdhI hoya tema lAge che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre, "mananI makkamatApUrvaka maMtrajApa na thaI zake to paNa koI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra ciMtA nathI. bhAvapUrvaka A paramAtmAne praNAma karIza, to ya mane du:kha ke durgAta to nahIM ja maLe. mATe bhAvapUrvaka praNAma karavA huM satata prayatna karuM." 147 praNAmanuM phaLa jaNAvyA pachI have pArzvaprabhuthI prApta thatuM samyaktva kevuM che ? te jaNAve che sujJa sammatte ke ciMtAmAMna-ppapAvavanmadiNa - ciMtAmaNiratna ane kalpavRkSathI paNa adhika prabhAvazALI tAruM samyaktva-samyagdarzana prApta thaye chate, samyaktva AtmAno guNa che, Ama chatAM mithyAtvamohanIyakarmanA AvaraNothI AtmAno A guNa AcchAdita (DhaMkAyelo) hoya che. vAstavika rIte bhagavAnanAM darzana ka2vAthI eTale ke, guNavAna paramAtmAnAM te svarUpe darzana karavAthI athavA to bhagavAnanAM vacanone sAMbhaLavAthI ke samajavAthI A mithyAtvanAM AvaraNo naSTa thAya che ane AtmAno samyaktva guNa pragaTa thAya che. A guNa pragaTa thatAM AtmA parama vivekI bane che. jIva-ajIva, puNyapApa Adi tattvonI tenAmAM zraddhA pragaTe che, AthI ja te heyane heyarUpe ane upAdeyane upAdeyarUpe svIkAre che. A guNa bhagavAnanA nimitte pragaTa thAya che, mATe ahIM 'tAruM samyagdarzana' eTale ke 'bhagavAnanuM samyagdarzana' ema kahyuM che. vizuddha zraddhAsvarUpa samyagdarzana, jagatamAM sarvazreSTha cIjomAM jenI gaNatarI thAya che, tevA ciMtAmaNi ratna ke, kalpavRkSathI paNa adhika prabhAvavALuM kahyuM che, kema ke ciMtAmaNi ratna ke kalpavRkSa puNyavAna AtmAne bhautika Icchita sukho ApI zake che. jyAre samyagdarzana to puNyAnubaMdhIpuNyanA sarjana dvArA jyAM sudhI mokSasukha prApta na thAya tyAM sudhInA aneka bhavomAM bhavyAtmAne uttama bhoganI sAmagrI to prApta karAve ja che ane sAthe sAthe te zreSTha sAmagrImAM paNa Asakti vagere saMklezayukta bhAvothI jIvane dUra rAkhe che. ujjvaLa pariNAmo pragaTAve che ane audAryAdi guNonI vRddhi karAvI cheka mokSa sudhI pahoMcavAmAM sahAyaka bane che. pAvati pravinuM nIvA avarAmara DhALa - jIvo nirvighne ajarAmara sthAna prApta kare che. 6. samyakRtvanI vizeSa vyAkhyA mATe juo 'namunthuNaM sUtra'nuM 'bohidayAzaM' pada. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 sUtrasaMvedanA-2 - ciMtAmaNiratna ane kalpavRkSathI paNa adhika mahimAvALuM samyagdarzana jIvane jyAre prApta thAya che, tyAre te AtmA koIpaNa prakAranA vighna vinA ajaraamara sthAna eTale ke jyAM vRddhAvasthA ke mRtyu nathI evuM muktirUpI sthAna prApta kare che. ekavAra A samyagdarzana guNa prApta thayA pachI jeo prayatna karIne tene TakAvI rAkhe che, tene mokSamArge AgaLa vadhavAmAM koI muzkelI paDatI nathI. mokSamArgamAM vighna karanAra mithyAtvamohanIya karma che. samyagdarzanakALamAM A karmano udaya thaI zakato nathI. AvA jIvo jyAM sudhI muktipadane prApta karatA nathI, tyAM sudhI saMsAramAM paNa teone deva ke, manuSyanA bhavamAM paNa jinadharmanI prApti, sadguruno yoga, dharmazravaNecchA tathA dharmakAryo karavA mATe joItI anukULatAo sAMpaDyA ja kare che ane muktinI prAptimAM vighna thAya tevA koI saMjogo UbhA thatA nathI. tethI mokSamArge avirata prayANa cAlu rahe che. jijJAsA samyagdarzana prApta thayA pachI paNa tenAthI patana ane caudapUrvanuM nigodagamana to zAstramAM saMbhaLAya che, to samyaktane avipnathI mokSanuM kAraNa kaI rIte kahevAya ? tRpti : samyakta prApta thayA pachI sAmAnya niyama evo che ke, samyagdaSTi jIvane koI vighna naDatuM nathI, chatAM samyaktanI prApti pachI je vipna sAMbhaLavA maLe che, tenuM kAraNa samyakta prApta thayA pUrve bAMdhelAM nikAcita kukarmo che. A karmo ja samyaktathI jIvanuM patana karI durgatimAM bhramaNa karAve che. jo AvAM karmo pUrvamAM baMdhAyAM na hoya to samyakta guNa ja evo che ke, jenI hAjarImAM koIpaNa pravRtti karatAM jIvanA pariNAmo mokSane anukULa ja rahe che. ghaNIvAra saMsAramAM rahelA samyagdaSTi AtmAo, rAgAdi doSonI vRddhi karanArI bhoganI ke yuddha vagerenI pravRtti paNa nikAcita karmanA udayanA kAraNe karatA hoya che. paraMtu tyAre paNa A AtmAonI manodazA jagatanA jIvo karatAM judI hoya che. teo bhogane roga mAnatA hoya che. yuddhAdinI kriyA paNa aucityanA pAlana mATe ja karatA hoya che. AthI AvI kriyA karatAM paNa te bhavyAtmAo karma to nathI bAMdhatA, paraMtu pUrve bAMdhelA nikAcita karmano nAza ja kare che. AthI ja mahAmahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjAe adhyAtmasAra nAmanA graMtharatnamAM kahyuM che ke, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra viSayANAM tato baMdha-janane niyamo'sti na / ajJAninAM tato bandho-jJAninAM tu na karhicit / / sevate 'sevamAno'pi, sevamAno na sevate / 149 adhyAtmasAra-5:24-25 viSayonA bhogathI ekAMte? karmabaMdhanI prApti che, tevo koI niyama nathI, kemake, ajJAnI AtmAo je viSayonA bhogathI karmabaMdha kare che. te ja viSayonA bhogathI jJAnI puruSo karmanAza kare che.' AthI ja kahyuM che ke, viSayo u52nI AsaktivALo jIva viSayonuM sevana na karavA chatAM seve che ane jJAnI puruSo viSayone sevatAM chatAM paNa temAM Asakti na hovAthI sevatA nathI, ema kahevAya. ahIM A ja vAtane jaNAvatAM pU. rUpavijayajI mahArAjA paMcakalyANakanI pUjAmAM jaNAve che ke - samyagdarzana guNane varelA tIrthaMkaranA AtmAo ... bhoga karama phaLa roga taNI pare, 'bhogave rAga nivArI re, paravALA pare bAhya raMga dhare, paNa aMtara avikArI re... zrI jinarAja A gAthA bolatAM sAdhaka vicA2e ke, "A jagatamAM sarvazreSTha vastu hoya to prabhu tAruM samyagdarzana che. tArI bhaktinA prabhAve ekavAra paNa jo A gur3A mane prApta thaI jAya to mArI mokSaprApti nizcita thaI jAya !" AvI saMvedanA sAthe, AvA bhAvapUrvaka jo A gAthA bolavAmAM Ave to sAdhaka A guNane sahajatAthI keLavI zake che. samyaktvanuM mahatva jaNAvI have tenI prArthanA kare che. 7. A vAta nizcayanayanI apekSAe che. nizcayanayathI pAMce IndriyanA viSayo karmabaMdhanuM kAraNa manAtA nathI, paraMtu viSaya upabhogakALamAM thato rAgAdino pariNAma karmabaMdhanuM kAraNa che. parama vivekane varelA, jaDa padArthone potAnAthI bhinna jotA jJAnIpuruSo karmodayathI kadAca viSayomAM pravRtti kare, to paNa temAM raMgAtA nathI, AvA anAsakta puruSo mATe viSayo karmabaMdhanuM kAraNa nathI. jyAre vyavahAranayanI apekSAe pAMce IndriyanA viSayo karmabaMdhanuM kAraNa manAya che. kema ke moTebhAge viveka vihIna ajJAnI puruSo viSayanA upabhogamAM rAgAdibhAvo kare che ane tenAthI tene karmabaMdha thAya che. jyAre bahulatAne sAme rAkhI vyavahAranayathI viSayo karmabaMdhanuM kAraNa manAya che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 sUtrasaMvedanA-2 ia saMthuo mahAyasa ! bhattibhara-nibbhareNa hiyaeNa, tA deva ! vijJa vordi ma ma pAsa niveda ! - he mahAyazasvI ! bhaktisabhara hRdaye (Apa) A rIte (pUrvanI gAthAmAM jaNAvela prakAre) (mArA dvArA) stuti karAyA cho, tethI he deva ! he jinomAM caMdra samAna pArzvanAtha bhagavAna ! (Apa mane) janmojanma bodhi Apo. A gAthAmAM traNa vizeSaNothI yukta pArzvanAtha bhagavAna pAse sAdhaka potAnI stavanAnA phaLarUpe bodhinI yAcanA kare che. ' ahIM pArzvanAtha bhagavAnane mahAyazasvI, deva tathA jinacaMdra - ema traNa vizeSaNothI biradAvavAmAM AvyA che. madAva' eTale mahA-yazasvI. sarva dizAmAM phelAtI prazaMsAne yaza kahevAya che. tIrthaMkara paramAtmAo mahAsattvathI yukta hoya che. teo svayaM saMsArasAgarathI tarelA che ane anyane tAravAmAM prabaLa nimitta pUruM pADe che. AvA lokottara puruSano yaza traNe lokamAM ane daze dizAomAM phelAyelo che. AthI mahAna yazavALA teone mahAyazasvI kahevAya che. reva' zabda ahIM devAdhideva mATe vaparAyo che. jagatamAM sukha saMpattinI apekSAe devo mahAna gaNAya che. paraMtu paramAtmA to AvA devonA paNa deva che kemake, teo anaMta sukhanA svAmI che. anaMta jJAnAdi saMpattinA mAlika che, mATe teo ja sAcA arthamAM devonA paNa deva che. jiyaMtI - jinomAM caMdra te jinacaMdrache. rAgAdi zatrune je jIte che, tene jina kahevAya che. jina tarIke sAmAnya kevalibhagavaMto Adino samAveza thAya che. AvA jinomAM paNa viziSTa guNo ane vizeSa prakAranA puNyanA kAraNe pArzvanAtha bhagavAna caMdra tulya che, tethI teo jinacaMdra kahevAya che. A rIte sAdhaka pArzvanAtha bhagavAnane vividha vizeSaNothI saMbodhI pachI potAnA bhaktisabhara hRdaye prabhu pAse mAMgaNI kare che ke - ra - "he deva ! A rIte eTale ke pUrvanI gAthAmAM je zabdo vaDe ApanuM ke, ApanA maMtra ke praNAmanuM mAhAbhya batAvyuM che, te zabdothI mArA dvArA Apa bhaktibharelA hRdayathI samyagu prakAre stavAyelA cho te kAraNathI ane vaLI je kAraNathI ApanuM samyakatva mokSa sukha Ape che, te kAraNathI Apa mane bhavobhava samyaktva Apo." Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra bhakti bharelA hradaye jyAre bhakta bhagavAna pAse kaMIka yAcanA kare che, tyAre te aMtaraMga bahumAnanA pariNAmathI evI bhAvanA bhAve che ke - "he mahAyazavALA prabhu! Apa aciMtya ktithI yukta cho, ApanuM nAma ke maMtrajApa par3A mahAprabhAvavaMta che, Apane karelo praNAma par3A ghaNA phaLavALo che ane ApanuM samyaktva to cheka mokSa sughI pahoMcADe che. mATe Apa ja mArA mATe ArAdhya deva cho, Apa ja mArA sukhanA sAghana cho, Apa ja mArA kalyANanI kAraka cho, apAra evA A saMsAramAMthI tAranAra paNa Apa ja cho, Apa ja prANa cho, trANa cho, zastra cho. Apa samyagdarzana Adi guNonA svAmI hovAthI te ApavA samartha cho. tethI he devAdhideva ! mATe ApanI pAsethI bIjuM kAMI nathI joItuM paNa bhavobhava sanmArgamAM sahAyaka bane evuM samyagdarzana mane Apo." 151 mokSanuM svarUpa jeNe jANyuM che ane mokSanuM ananya kAraNa samyaktva che evuM jene pratIta thayuM che, tevA AtmAone mana A jagatamAM bodhi-samyaktvathI caDhiyAtuM kAMI hotuM nathI. te samaje che ke, ekavAra paNa jo A samyagdarzana mane prApta thaI jaze to A jagatanI nAzavaMta zreSTha cIjo ke bhautika sukha to zuM, paraMtu AtmAnuM zAzvata sukha paNa mane maLyA vinA raheze nahi. tethI te paramAtmAne saMbodhIne kahe che ke - "A bhaktinuM mAre bIjuM koI phaLa nathI joItuM, paraMtu jyAM sudhI mukti na maLe, tyAM sudhI dareka bhavamAM mane bodhi-samyakRtva Apo." mumukSu AtmA samaje che ke A bodhi paNa emane ema maLI jAya tevI cIja nathI. lokottara puruSa pAMse bhAvapUrNa hRdayathI punaH punaH prArthanA karavAthI ja A vastu maMne maLI zake tema che. jo ke, pArzvanAtha bhagavAna to vItarAga che. vItarAga kadI koIne kAMI ApatA nathI, to paNa bhAvapUrNa hRdayathI karelI paramAtmAnI prArthanA ja tevA prakAranA karmano kSayopazama karAvI, te guNane prApta karAve che. 'hA' prArthanA sAcA hRdayanI hovI joIe, zabda mAtra nahIM ane e prArthanAne anurUpa jIvanamAM yatna paNa hovo joIe. bhAvathI karelI prArthanA ane svazakti anusAra tattvamArgane samajavAno ane AcaravAno prayatna ja sAdhaka mATe janmAMtaramAM samyaktvanI prAptinuM kAraNa bane che. - Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 sUtrasaMvedanA-2 uvasaggaharaM stotranA pArzvayakSa, dharaNendra tathA padmAvatI pakSe karAelA artho : uvasaggaharaM stotranI pAMceya gAthAono je rIte zrI pArzvanAtha svAmIne anulakSIne artha karAyo che; te rIte zrI pArzvayakSa, dharaNendra tathA padmAvatIne anulakSIne paNa artho karavAmAM AvyA che; je nIce darzAvAya che. jyAre A rIte artha karAya che tyAre prathama gAthAnuM saMskRta rUpAntara nIce mujaba thAya che. upasargaharaM pArzva, pAzAM vande kAmyaghanamutkAm viSadharaviSanirnAzaM, maMgalakalpAjJA'vAsaM / avasAdara pAsuM - samyagdaSTi AtmAonA vighnonuM upazamana karanAra zrI pArzvayakSane 8 pAsuM - A pada dvArA zrI padmAvatI vAcya che. jenA hAthamAM pAza che te 'pAzA.' eTale padmAvatI. tene. mmaghaLamudra nuM saMskRta rUpAntara hrAmyadhanamumU karavAmAM Ave che. 'gamya' eTale manohara evuM je 'ghana' eTale zarIra tenAthI 'muk'eTale harSa; jenAthI jonArAone harSa thAya che te 'hrAmyapanamuA' tene. eTale ke potAnA divya dehadvArA (jonArAone) pramoda pedA karanArIne. visadaravininnAsaM - A pada dvArA zrI dharaNendra" vAcya che. viSa eTale pANI tene dhAraNa kare te viSadhara eTale megha arthAt kamaThAsure varSAvela megha tenuM viSa eTale pANI teno nAza karanArA eTale potAnI phaNAnA chatra vaDe tenuM vAraNa karanAra. te viSadharavinirmANa arthAt dharaNendra. temane 10 maMgalakallANaAvAsaM 8. pArzva; = pArzvayakSa; iivaziSTam upasarnara-samyadazAM vidyopazamairam / -anekArtha ratnamaMjUSAmAM arthakalpalattA nAmanI 'uvasaggaharaM'nI vRtti 9. tathA pAzo'syA vAmahaste'stItyabhrAditvAt matvarthIye pratyaye pAzA- padmAvatI tAM ca kiMviziSTAm ? 'kAmyaghanamutkA' kAmyaH kamanIyo ghanaH zarIraM tena karaNabhUtena bhud harSo'rthAt dRSTaNAM yasyAH sakAzAt sA kAmyaghanamutkA, divyamapuSA prabhodajaniketyarthaH tAma / a.ka.la. pR.12 10. viSadharo-jaladharo'rthAt kamaThAsurasambandhI tasya viSaM jalaM nirnAzayati nijaphaNAtapatradhAraNena vAti (rUti) viSadharavinirmAzo-dharaNendrasta haiM / Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra A vizeSaNa zrIdharaNendrane lAgu pADavAmAM Ave che. AnuM saMskRta rUpAMtara maMtpAjJA'pravAsa thAya che. maMttva eTale maMgala karavAmAM tatpara evI je AjJA eTale bhagavaMtanuM zAsana, tenAthI Ja eTale saMpUrNa rIte vAsa eTale vAsanA athavA bhAvanA che jenI tene. arthAt kalyANakArI bhagavaMtanI AjJAthI bhAvita che mana jemanuM evA zrI dharaNendrane11 saMpUrNa gAthAno artha Avo thaze 153 upasargonuM zamana karanAra zrI pArzvanAtha yakSane, jenA hAthamAM pAsa che tevA tathA potAnA manohara zarIra dvArA (jonArAone) harSa utpanna karAvanArI padmAvatI devIne ane (kamaThAsUre varSAvela) meghanA pANInuM dhAraNa karanArA tathA maMgala karavAmAM tatpara evI bhagavAnanI AjJAthI vAsita manavAlA zrI dharaNendrane huM vaMdana karuM chuM. gAthA 2 jI A gAthAno pArzvayakSa, dharaNendra tathA padmAvatInA pakSamAM thato artha bhagavaMta zrI pArzvanAthanA pakSamAM darzAvela arthathI vibhinna nathI tethI te ahIM TAMkela nathI.12 gAthA 3 jI A gAthAno artha nIce mujaba karavAmAM Ave che : (prastuta) mantra to dUra raho, tamArUM eTale ke pArzvayakSa, padmAvatI taNA dharaNendranuM 'praNAma' eTale ke 'prasAdAbhimukhapaNuM' paNa bahuphaladAyaka thAya che. ahIM 'praNAma'no artha 'prasAda abhimukhapaNuM' karavAmAM Avela che. 'tava' padamAM vaparAelI SaSThI kartAmAM SaSThI che eTale teno artha 'tame karelo prasAda' e pramANe thAya che.13 eTale ke tamArA prasAdAbhimukhapaNAmAtrathI ja, je manuSyo tiryaMca jevA je 11. maGgalakalyANAvAsamiti prAgvat athavA maGgalakalpA zreyaskaraNapraguNA yA AjJA- bhagavacchAsanaM tayA AsamantAt vAsanA vAsI vA bhAvanA yasya taM, klyaannkaaribhgvdaajnyaabhaavitmanamityartha:| tAMstrInapi vande-mimi / a. ka. la. pR. 12. 12. pArzvayakSa-padmAvatI-dharaNendrastavapakSe'pi tulyaiva vyAkhyA prastutamantrasya tattrayeNa adhiSThitatvAt / 13. tava pArzvayakSasya, padmAvatyA dharaNendrasya praNAmo'pi bahuphalo bhavati / 'praNamanaM praNAmaH prahvatvaM prahvIbhAvaH, prasAdAbhimukhyamiti yAvat / atra taveti kartari SaSThI / tathA tava prabhAvamAtrAdeva Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 sUtrasaMvedanA-2 che te nRpazuo eTale ke pazuprAya bAla-gopAla-kheDUta vagere paNa du:kha ke dAridrane pAmatA nathI. eTale ke upara jaNAvelA nRpazuo ghaNuM karIne du:khita ja hoya che. paraMtu mAtra tamArA prasAdathI teo paNa niraMtara sukhI bane che. gAthA 4 thI tu - A padano artha 'tamAruM' e pramANe thAya che. eTale ke pArzvayakSanuM, padmAvatInuM tathA dharaNendranuM. sammatte A padano artha che sAMmatya, saMmatapaNuM, vallabhapaNuM.14 eTale cintAmaNi ane kalpavRkSathI paNa adhika evuM tamArUM vallabhapaNuM prApta thaye chate. cintAmaNikappapAyavabbhahie A padano bIjo paNa artha karavAmAM Ave che. cintALi pa eTale cintAmaNi samAna pAya eTale pAnaka-pINuM ane vaghna eTale vatsya-bhojana tene mATe hi - hitakArI eTale anukUla. AkhA padano artha-cintAmaNi samAna eTale ke manaciMtita rasane pUravAmAM tatpara evA je bhojana ane pAna te meLavI ApanAra evuM tamArUM vallabhapaNuM prApta thaye chate. athavA to-jje vintALi' padane 'ndre azvintA' e rIte karI AgaLa 'Li papAyavamati' pada goThavavAthI nIce pramANe artha thAya. 'acintA' eTale cintA vinAnA, arthAt nizcinta ane Li eTale karyetana Adi ratno. tenAthI kalpa eTale racanA che jenI maLatva eTale ke ratnonA ghaDelA. pAya eTale pAtra arthAt sthAlI Adi bhAjano temAM vakrma eTale bhojana tenAthI. athavA te mATe hitakArI evuM tamAruM saMmatapaNuM. bhAvArtha e ke tamArA prasAdathI jeo subhaga che teo nizcinta hovAthI ratnamaya pAtromAM bhojana karanArA hoya che. 15 narAstiyazca iva naratiryaJcaH pazuprAyA bAlagopAlakRSIvalAdayasteSvapi madhye jIvAH prApnuvanti na duHkhadaurgadatyam / te hi prAyo duHkhitA evopalabhayante / kevalaM tvatprasAdAt te'pi satataM suvitA va sva: rUti mAthArtha: a. ke. la. pR. 18. 14. sammatasya vahumatasya mAva: sAmpratye vAchamyamityarthaH tasmin / a. ka. la. pR. 18. 15. athavA pIyata iti pAyaH valbho-bhojanaM cintAmaNikalpau manazcintitarasapUraNapravaNatvA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra dALa A padano artha che 'padane,' 'zreSTha sAmrAjya Adine.' 'sthAna' zabdathI 'rAjya Adi pada' evo artha kevI rIte levo ? e zaMkAnuM samAdhAna e che ke asAdhAraNa evA vizeSaNanA samArthyathI evo artha thaI zake che ane te vizeSaNa che 'ayarAmAM'1 16 'avarAmara' A padano artha karavA pUrve A padanI niSpatti 'aya+rAmA+rA' thI thAya che. 'ayaH eTale anukUla evuM bhAgya tenA vaDe 'rAmA' eTale ramaNIya 'rA' eTale dIpti che jemAM te 'ayarAmAM'17puruSane utkRSTa bhAgyanA yoge ja rAjya Adi padamAM atyaMta dIpti utpanna thAya che. arthAt je temane sammata hoya che te anukULa bhAgyathI sameta evA rAjyAdika padane pAme che.18 AkhI cothI gAthAno artha A pramANe thAya 155 - 'cintAmaNi jevA bhojana meLavI ApanAra tamAruM vallabhapaNuM prApta thaye chate (sAdhaka) anukULa bhAgyathI yukta evA rAjyAdika padane pAme che. gAthA. 5 mI A gAthAnA pArzvayakSa, padmAvatI tathA dharaNendra pakSamAM traNa judA judA artho thAya che. ahIM prathama pArzvayakSanA pakSe zuM artha thAya che te vicArIe. cintAratnatulyau yau pAyavalbhau tAbhyAM hitaH - anukUlaH tatsampAdakatvAt tasmin / yadi vA akAralopAt acintA- nizcintA manaH prayAsavarjitA iti jIvAnAM vizeSaNam / maNibhiH karketanAdyaiH kalpaH kalpanaMracanA yeSAM tAni maNikalpAni, ratnaghaTitAnItyarthaH / tathAvidhAni yAni 'pAya' tti pAtrANi - sthAlyAdibhAjanAni teSu valbho bhojanaM tena kRtvA tasmai vA hite, tava sAmmatta tvatprasArasumarAnAmezvaryazatiyA rabhamayapAtreSu monanoSapatteH / a. ka. la. pR. 20. 16. sthAnaM-parva prAgyasAmrAjyAvim / atha kathaM sthAnazabdena rAjyAdikaM labhyate ? asAdhAraLavizeSaLasAmarthyaviti nUma: / tarlR vizeSaLa 'ayarAmara' tti / a. ka. la. pR. 20. 17. gaya: anaruM devaM tena rAmA-ramaLIyA rA-dIptiyaMtra tavyarAmaram / a. ka. la. pR. 20. 18. utkRSTabhAgyavazAddhi rAjyAdika eva pade dIptiratitarAmutpadyate puruSANAm, yastava sammato bhaveta soDanujyevAnvita rAjyApivamavAnnotItyAtam| a. ka. la. pR. 20. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 sUtrasaMvedanA-2 - 1. pArzvayakSanA pakSe : pAsa A padano artha che he pArzvayakSa ! jiNacaMda- A pada pArzvayakSanuM vizeSaNa che ane teno artha che jina eTale ke zrI ahaMtu bhagavaMta te ja candranI jema AphlAdaka che jene te jinacandra19 mahAyasabhattibharanibbhareNa hiyennpArzvayakSa pakSamAM e 'mahAsa !' e padane saMbodhana na gaNatAM samasta padano ja eka bhAga gaNavAmAM Ave che. ane artha nIce mujaba karavAmAM Ave che: mahAya !' eTale mahAyazasvI, ahIM prasaMgathI zrI pArzvanAtha svAmI samajavA. temanA pratyenI bhaktinA samUhathI chalakAtA hRdaye A pramANe meM tamane eTale ke pArzvayakSane stavyA.20 + reva A padano artha che he vattarajAtIya deva !21, pArzvayakSanA pakSe AkhI gAthAno artha A pramANe thaze - "he jinacaMda evA pArzvayakSa ! mahA yazasvI evA pArzvanAtha bhagavAna pratyenI bhaktinA samUhathI chalakAtA hRdaye meM tamane A pramANe stavyA che tethI he deva mane bhavobhava bodhi Ayo " jijJAsA : pArzvayakSa pAse bodhinI prArthanA karavI te zuM anucita nathI ? kAraNa ke bodhi to zrI jinendra bhagavaMto pAse mAgavAnI hoya. 19. nina rva zrImada IMnneva vandratIti vandra mArgo yAso ninava tasya sambodhanam a. ka. la. pR. 20. 20. iti saMstutaH tvaM mahAyazAH prastAvAd bhagavAn pArzvanAthaH tatra viSaye yo'sau mirauMtraparA hRthena manasI / a. ka. la. pR. 20. 21. seva cantaraMgAtIya ! a. ka. la. pR. 20. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra 157 tRpti : AvI prArthanA anucita nathI. kAraNa ke, pUrvAcAryoe "vaMditu' sUtranI 47mI gAthAmAM "saviThThI sevA riMtu samAdi va vohiM ca pada dvArA AvI yAcanA karela che. A yakSa samyagudRSTi nathI evuM paNa nathI. kAraNa ke te parama Ahata che te jaNAvavA tenuM vizeSaNa "jinacaMdra' mUkavAmAM Avela che.22 2. padmAvatI devInA pakSe : padmAvatI pakSamAM A gAthAno artha judI rIte thAya che. te pakSamAM je artha karavAmAM Ave che te mATe gAthAnA anvayamAM nIce mujaba parivartana karavAmAM Ave che. iti saMstutA u mama ayazobhaktibharanirbhare / (AyasaMbhaktibharanirbhare !) na hitade ! na tasmAt devate ! asubodhiM bhave bhave prAsya jaya canda.. ti saMstutA' no artha che A pramANe tane meM stavI. '' e saMbodhana arthamAM nipAta che. "tti saMstuto' ane '3nI saMdhi thatAM "ti saMstuto phiya saMtho] pada siddha thAya che.23 - "mama' no artha che hArI. A padano saMbaMdha AgaLa AvanArA 'suvadhi' sAthe che. ayazobhaktibharanirbhare athavA Ayasabhaktibharranirbhare - A padano artha nIce mujaba che :'gayA:' eTale apakIrti. athavA to 'mAya' eTale dhana Adino lAbha tene nti' eTale nAza karanArA te. 'bAyasa' eTale zatruo. temanuM 'marU' eTale bhaMjana karavuM, nAza karavo, te viSayamAM 'para' eTale ati Agraha. tenAthI 'nirmara' eTale pUrNa evI he devi 24 22. na vImad vadhiprArthanamanovitImunnutte "saviThThI sevA" (vaMdittasUtre 47) rUti pUrvAcAyairapi bhaNanAt / na cAyaM na samyagdRSTiH paramArhatatvAt tathA vizeSaNamuktamAcAryeNa 'niviMda tti / a. ka. la. pR. 20. 23. 3H ti nipAtaH sodhane | sabhyo saMstuto rUtti | a. ka. la. pR. 20. 24. ayazobhaktibharanarbhareNa ayazaH-apakIrtiH, AyaM dhanAdilAbhaM syanti samApayantIti AyasAH zatravaH tasya teSAM vA bhakti: maJjanaM tatra viSaye yo bharaH atyAgrahaH tena nirbharA pUrNA tasyA namastram avazominimare ! gAyamaminimare ! vI | a. ka. la. pR. 20. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sUtrasaMvedanA-2 ra hita na be 'na' niSedha artha na batAvatAM prastuta arthane ja batAve che. dA.ta. devadatta duSTa nathI ema nathI. arthAt duSTa ja che. te rIte ahIM paNa hita karanArI nathI ema nahIM arthAt hita karanArI. hita eTale anukUla vastuo. te bhaktone ApanArI te hitavI tenuM saMbodhana hindu 25 tA' nA arthamAM kaMI pheraphAra nathI. 'tA' eTale tethI. phevare ! AnuM saMskRta rUpAntara che te ! arthAt devi ! padmAvati 26 sutrofdha - suMdara evI bodhi te 'suvo' tenAthI viparIta te 'sunaya' arthAt katIrthikone abhipreta evI bodhi yA to aticAravALA-doSovALI-bodhi. tene 27 1 bava - bhave dave - Ave ave padano artha pUrvavatuM ja che. bhavobhava, pratyeka bhavamAM. pAsa - AnuM saMskRta rUpAntara che prAya. prArthano artha che saMpUrNa rIte dUra kara 28 ni - Ano artha che jaya pAma. sarvotkarSapaNe varta 29 caMdra - eTale dIptimAna thA. potAnA mAhAtmathI cirakALaparyata zobhAvAna bana 30 25. 'ja' diyA '' tti " nano prakRtArtha mayataH" rUtti cAyatra hitere ! pa tu hitare ! hitam anurja vastu mamyo rAtIti hatA tasya sAmagnam e. ke. la. pR. 20. 26. reva ti rete ! pati ! vi ! vyatyaya (siddha 8-4-447) kRti prakRtivacanAt - zaurarsanI vinApi tarasya : / a. ka. la. pR. 20. 27. zamanA voSiH suvadhiH suvadhisuvadhi: tIrthamipretA sAtivAra vA vodhiratyartha: tAm | a. ka. la. pR. 20. 28. pAti prApta-pravarSe kSipa-nira/ru a. ka. la. pR. 20. 29. tathA 'nA' ti naya sarvopeMga vartaatyartha: / a. ka. la. pR. 20. 30. vandra tIrthasva, mAhItyena viSe zrAti bhAva: | a. ka. la. pR. 20. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 uvasaggaharaM sUtra padmAvatI devInA pakSe AkhI gAthAno artha A pramANe thAya che - apayaza athavA zatruono nAza karavAmAM ati AgrahathI paripUrNa ! hita karanArI ! devI ! tuM A pramANe stavAI che. tethI mArI subodhithI viparIta evI bodhine tuM bhavobhava saMpUrNa rIte dUra kara. ane jaya pAma tathA diptimAna thA. 3. dharaNendra pakSe : dharaNendra pakSamAM A gAthAno anvaya A rIte thAya che. iti saMstuto mahAyazobhaktibharanirbharainaH ! hRdayagena ! tasmAt deva dehi bodhiM bhave bhave pArzaninavandra ! ahIM 'tti saMstutaH' padanA arthamAM kaMI parivartana karAyuM nathI. mahAyazobhaktibharanirbharainaH / mahAya:' eTale mahAyazasvI zrI pArzvanAtha temanI "patti' eTale sevA teno mara' eTale atizaya. tenAthI nirmara' eTale bhAra vinAnuM-alpa jevuM. "niH' ' eTale pApa arthAt mahAyazasvI zrI pArzvanAthanI bhaktinA atizayathI alpa thaI gayuM che pApa jenuM evA 31 Dhora ! hRdaya eTale chAtI tenAthI cAlanArA te "hRdayaga" eTale sarSo tenA 'rUna' eTale svAmI te "yona !' arthAt nAgonA rAjA dharaNendra !32 . levA bhavanapatinA indra 33 deha bodhiM bhave bhave - A padonA arthomAM kazuM ja parivartana nathI. pAsajiNacaMda 31. tathA mahAyazAH zrIpArzvanAthastasya bhaktiH-sevanaM tasyAH bharaH atizayastena nirbhara-bhararahitam, manyamUtati thAvat | ni:-pApaM yasya tasvAmagna mAyazominimaranA a. ka. la. pR. 23. 32. hRdayena-urasA gacchanti iti hRdayagA uragAsteSAminaH svAmI nAgarAjo dharaNendraH tasyAmantraNaM he hRdayone ! a. ka. la. pR. 23. 33. reva ! pavanapatIndra ! a. ka. la. pR. 23. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 sUtrasaMvedanA-2 'pAsa' (pA) eTale karmabandha. tene jItanArA te pAsanaLa' eTale suvihita sAdhuo, temanA pratye candra jevA te 'pAsanaLavaMda' eTale suvihita sAdhuo pratye candranI jema upasargonA tApane dUra karavA vaDe AlAdaka athavA to pAzathI eTale te nAmanA AyudhathI jaya pAmanArI arthAt zatruone vaza karanArI te 'panA ' eTale padmAvatI. pote tenA pati hovAthI tene AlAda ApanAra te 'pAnighaMdra' eTale dharaNendra !34 dharaNendra pakSamAM pAMcamI gAthAno artha A rIte thAya che - , - mahAyazasvI (zrI pArzvanAtha)nI bhaktinA samUhathI alpa thaI gayuM che pApa jenuM evA ! nAgonA rAjA ! suvihita sAdhuo mATe candra samAna ! yA to padmAvatIne AhvAda ApanAra ! bhavanapatIndra (zrIdharaNendra !) A rIte tame stavAyA cho tethI bhavobhava mane bodhi Apo. A pramANe pArzvayakSa, padmAvatI tathA dharaNendra pakSamAM pAMca gAthAnA judA judA je artho thAya che te darzAvavAmAM AvyA. A artho dvArA A racanA keTalI viziSTa che tenI kAMIka jhAMkhI thaI zake che. bAkI to A stotranI saMpUrNa racanAnA artha paNa acinya che ane tenuM sAmarthya paNa acijya che. 34. pAzaM karmabandhaM jayatItyaci pUrvavat Ne ca, pAsajiNA-pAzajetAraH suvihitasAdhavastAn prati candra ivopasargatApanirvApaNenAhlAdakatvAt tasyAmantraNaM he pAsajiNacaMda ! yadi vA pAzena jayati zatrUn - vazaM nayati iti prAkRte pAsajiNA-padmAvatI tAM candati-AhlAdayati bhartRtvAt ra levI tasya samphodhanam ! a. ka. la. pR. 23. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jayavIyarAya sUtra (prArthanA sUtra) sUtra paricaya : A sUtramAM mokSamArge AgaLa vadhavA mATe atyaMta upayogI bhavanirveda Adi ATha vastunI bhagavAna pAse mAMgaNI karavAmAM AvI che, mATe tenuM bIjuM nAma, prArthanA sUtra" che. vaLI A mAMgaNIo mananI ekAgratApUrvaka ane dRDha nizcaya sAthe karavAnI che, mATe tene praNidhAna sUtra' paNa kahevAya che. A sUtra bolatAM pahelAM saunA khyAlamAM rahevuM joIe ke (1) prArthanA karanAra sAdhaka kevo hovo joIe ? (2) prArthanA karavA yogya cIjo kevI hovI joIe ? ane (3) prArthanA konI pAse karavAnI che ? A sUtramAM je cIjo mAMgavAnI che te saMsAra rasika jIvo mATe nakAmI che; paraMtu jene saMsArathI chUTavAnI sAdhanA karavI che, tevA apunabaMdhakAdi jIvo mATe ja A cIjo upayogI che. mATe A sUtra bolatAM pahelAM sAdhake sau prathama to jAtane pUchavuM joIe ke, saMsAra uparathI kaMTALo Avyo che ? mane mokSa game che ? mokSanI mane jhaMkhanA jAgI che ? ane jo A traNe praznono javAba "hA" che to ja huM A mAMgaNI karavAno adhikArI chuM. mAre A mAMgaNI jenI tenI pAse karavAnI nathI. paraMtu aciMtya zaktiyukta, parahitamAM rata, bhavathI alipta evA arihaMta paramAtmA pAse karavAnI che. vaLI, evI daDha zraddhA hovI joIe ke, "AvA nAtha pAse mAMgavAthI mane A cIjo jarUra maLaze ja." Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 sUtrasaMvedanA-2 je mAMgavAnuM che, te paNa uttama guNasaMpattinuM kAraNa bane tevI zreSTha cIjo che jagatamAM AnA karatAM uttama anya koI vastu nathI. ATaluM khyAlamAM rahe to A sUtra bolatAM hRdayamAM alaukika bhAvo pragaTyA vinA rahe nahi. jayavIyarAya sUtra eTale paramAtmA sAthe jANe aMtaranI vAto karIne, AMtarika prIti ane manorathone zabdadeha ApavAnuM sUtra. A sUtranA pahelAM be pado dvArA sAdhaka paramAtmAne potAnA hRdaya maMdiramAM sthApana kare che. tyArapachI potAnI najIkamAM ja rahelA paramAtmAne saMbodhana karIne kahe che ke, "he nAtha mAruM sAmarthya nathI ke, mokSanI sAdhanA mATe jarUrI bhavanirveda Adi guNo huM ApabaLe meLavI zakuM, tethI ApanA prabhAve ja mane A guNo prApta thAo !" namohandu ' Adi sUtranA mAdhyame bhagavAnanI bhakti karavAthI bhagavAna pratyeno bahumAnabhAva, bhaktibhAva, pUjyabhAva atyaMta vadhI jAya che. tyAre lAge che ke - "A jagatamAM AnAthI vizeSa sAmarthyavALuM bIjuM koI nathI. sarva guNanA dhAraka, sarva sukhanA kAraka A paramAtmA ja che. tethI mArA vAstavika sukhanAM sAdhano paNa tyAMthI ja maLaze." AvA bahumAnathI A sUtra dvArA sAdhaka, paramAtmAne prArthanA kare che ke - "he bhagavAna ! mane ApanA prabhAvathI - 1. bhavano nirveda saMsArathI kaMTALo 5. gurujananI pUjA 2. mokSamArganuM anusaraNa 6. paropakAranuM kAraNa 3. ISTaphaLanI siddhi 7. suguruno yoga 4. lokaviruddhano tyAga 8. sugurunA vacananuM haMmeza pAlana A ATha vastuo maLo." A AThe mAMgaNIo mokSAMga che - mokSanI prApti karavA mATenA aMgo = sAdhano che. tene sUcavatI A sUtranI pahelI be gAthAo upara yAkinI mahattarAsunu AcArya bhagavaMta zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe lalitavistarA graMthamAM vivaraNa kareluM che. te be gAthAo gaNadharakRta che ane bAkInI gAthAo pUrvAcAryakRta che, je teone ucita lAgatAM A sUtramAM umerAI che. temAM pAMca mAMgaNIo che. tethI kula-13 guNonI prArthanA AmAM karAI che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 163 chello saMskRta zloka laghuzAMti-stavanA tathA bRhacchAti stavanAnA aMtamAM paNa bolAya che tathA mAMgalika prasaMgonI pUrNAhutimAM paNa teno upayoga thAya che. A sUtrano upayoga khAsa madhyama ke utkRSTa caityavaMdana karatAM thAya che. bhUNa sUtra: jaya vIyarAya ! jaga-guru !, hou mamaM tuha pabhAvao bhayavaM / / bhava-nivveo, maggANusAriA, iTThaphala-siddhI / / 1 / / loga-viruddha-zAo, gurujaNa-pUA paratthakaraNaM ca / suhaguru-jogo, tavvayaNa-sevaNA AbhavamakhaMDA / / 2 / / vArijai jai vi niyANabaMdhaNaM vIyarAya ! tuha samaye / taha vi mama huja sevA, bhave bhave tumha calaNANaM / / 3 / / dukkha-kkhao, kamma-kkhao, samAhimaraNaM ca bohi-lAbho a / saMpajau maha eaM, tuha nAha ! paNAmakaraNeNaM // 4 // . sarvamaGgalamAGgalyaM, sarvakalyANakAraNam / . pradhAnaM sarvadharmANAM, jainaM jayati zAsanam / / 5 / / 54-20 : saMpahA-20 : 12-181 anvaya sahita saMskRta chAyA ane artha : jaya vIyarAya ! jaga-guru !, bhayavaM ! tuha pabhAvao mamaM bhava-nivveo, maggANusAriA, iTThaphala-siddhi, loga-virUddhacAo, gurujaNa-pUA, paratthakaraNaM suhaguru-jogo AbhavamakhaNDA tavvayaNasevaNA ca hou / / 1-2 / / jaya vItarAga ! jagadguro ! bhagavan ! tava prabhAvataH mama bhava-nirvedaH, mArgAnusAritA, iSTaphala-siddhiH, lokaviruddha-tyAgaH, gurujana-pUjA, parArthakaraNaM, zubhaguru-yogaH, AbhavaM akhaNDA tadvacana-sevanA ca bhavatu / / 1-2 / / he vItarAga ! he jagatanA guru ! Apano jaya thAo. he bhagavaMta ! ApanA prabhAvathI mane bhavanirveda, mArgAnusArapaNuM, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 sUtrasaMvedanA-2 ISTaphaLanI prApti, lokaviruddha kAryano tyAga, gurujananI pUjA, parArthakaraNa, sadguruno yoga ane temanA vacananI sevA - (A sarve) mokSa na maLe tyAM sudhI akhaMDitapaNe prApta thAo. vIyarAya ! jai vi taha samaye niyANa-baMdhaNaM vArijai / taha vi mama bhave bhave tumha calaNANaM sevA huna / / 3 / / vItarAga ! yadyapi tava samaye nidAna-bandhanaM vAryate / / tathApi mama bhave bhave tava caraNayoH sevA bhavatu / / 3 / / he vItarAga ! jo ke ApanA zAstramAM niyANuM karavAno niSedha karela che, topaNa mane bhavobhava ApanA caraNonI sevA prApta thAo. nAha ! tuha paNAma-karaNeNaM maha dukkha-kkhao, kmmkkho| samAhi-maraNaM ca bohi-lAbho a eaM saMpajau / / 4 / / nAtha ! tava praNAma-rana mama 3-kSa:, #rma-kSaya: | samAdhimaraNaM ca bodhi-lAbhazca etad sampadyatAm / / 4 / / , .. he nAtha ! Apane praNAma karavAthI mane duHkhano kSaya, karmano kSaya, samAdhimaraNa ane bodhino lAbha - e (sarva) prApta thAo. sarvamaGgalamAGgalyaM, sarvakalyANakAraNam / sarvadharmANAM pradhAna, jainaM zAsanaM jayati / / 5 / / sarva maMgalomAM mAMgalyabhUta, sarva kalyANonA kAraNabhUta, sarva dharmomAM pradhAnabhUta evuM jainazAsana jaya pAme che. vizeSArtha : naya vIrAya ! - he vItarAga' ! Apano jaya thAo ! he vItarAga ! A zabda dvArA bhagavAnane saMbodhana karavAmAM AvyuM che. saMbodhana dUra rahelI vyaktine najIkamAM bolAvavA mATe temaja najIkamAM rahelI vyaktinuM dhyAna kheMcavA vaparAya che. bhagavAna to ApaNAthI sAta rAjaloka dUra 1. vItarAga - vIto'peto rAgo yasya sa vItarAgaH - vita eTale cAlyo gayo che rAga jeno te vItarAga. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra che, to paNa bhaktibhAvathI ane jJAnanA upayogathI bhagavAnane hRdaya-maMdiramAM sthApana karavA mATe A zabda dvArA prabhune saMbodhIne bhakta kahe che ke, "he vItarAga ! aupano jaya thAo !" jo ke vItarAga paramAtmAe rAgAdi zatru upara svayaM vijaya meLavelo ja che. to paNa, jema vijayavaMta rAjA pAse jato prajAvarga jyAre rAjAne kahe che, 'he rAjan ! Apano jaya thAo ! Apano vijaya thAo !' tyAre A zabdo rAjAnA jayane prApta karAvavA mATe nathI bolAtA, paraMtu rAjA pratyenA Adara ane bahumAnapUrvaka rAjAnA rAjyanA vistAranI IcchAthI bolAya che, te ja rIte bhagavAna mATe bolAyelA A zabdo bhagavAna pratyenA Adara ane bahumAnabhAvane vyakta karanArA che, vaLI A zabda dvArA sAdhaka evI IcchA vyakta kare che ke, bhagavAnanuM zAsana A jagatamAM vistAra pAmo ! arthAt ghaNA jIvo bhagavAnanA A zAsanane svIkArI anaMtakALanuM sukha meLavo !. athavA A zabdo dvArA sAdhaka paramAtmAne vinaMtI kare che - "he nAtha ! Apa mArA hradaya maMdiramAM birAjo ! ApanI AjJAne mArA cittamAM pravartAvo, jethI anaMtakALathI aDDo jamAvIne beThelA pelA mohamAtaMgano (moharUpI jaMgalI hAthIno) mane koI bhaya na rahe. Aja sudhI mArA upara AkramaNa karI teNe mane ghaNI rIte pIDA pamADI che. Aja sudhInA humalAmAM sadA teno ja vijaya thayo che. paNa he nAtha ! jo Apa mArI sAthe hazo, mArA mana maMdiramAM padhAryA hazo, to mohanI tAkAta nathI ke, mane harAvI zake. ApanI hAjarImAM have mAro vijaya ` nakkI che." A ja bhAvamAM pUjya mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjAe kahyuM che. tuja vinA meM bahu duHkha lahyAM tuja mile te kema hoya re ? tuM muja hRdayagirimAM vase siMha jo parama nirIha re. 165 kumata mAtaMganA jUthathI to kizI prabhu muja biha re... ? - (sImaMdharasvAmInA 125 gAthAnA stavananI 11mI DhALa) AvA bhAvo pUrvaka sAdhaka vAstavamAM to prabhunA jaya dvArA moha sAmenA yuddhamAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 potAno ja jaya Icche che. potAnI cittabhUmi upara moha ane vItarAganAM vacananI vacce je yuddha thAya che temAM vItarAganA vacanano jaya icche che. 166 guru - he jagatanA guru (Apano vijaya thAo.) tattvane yathArtha svarUpe je kahe te guru che. dharmAstikAya Adi pAMca dravyo jyAM che, tene jagata kahevAya che. paMcAstikAya svarUpa jagata je svarUpe raheluM che, te svarUpe jagatane joI, loka AgaLa tenuM yathArtha kathana je kare che, tene jagatanA guru kahevAya che. bhagavAna kevaLajJAna. dvArA jagatanA padArthone yathArtharUpe jue che ane jevuM jue che, tevuM ja jagata AgaLa vacanAtizaya dvArA kathana paNa kare che. eTale paramAtmAne jagatanA guru kahyA che. 52mAtmAne guru tarIke saMbodhita karavAthI temanA kevaLajJAna ane mArgadezakatA nAmanA be mahAna guNo sUcita thAya che. pUrva vAkyathI jema rAgAdi zatruthI vijayanI AzaMsA vyakta karI che, tema''he jagatanA guru tamAro jaya thAo,' ema kahevA dvArA paramAtmAne potAnA hRdayamaMdiramAM padharAvavAno prayatna karAya che ane temanI pAse ajJAnatA Adi zatruo para vijaya meLavavAnI AzaMsA vyakta karAI che. ahIM 'viyarAya' zabda prabhunA svarUpane darzAve che to 'jagaguru' zabda prabhu sAthenA sAdhakanA saMbaMdhane darzAve che. bhavanirveda Adi ATha vastunI mAMgaNI karavI che te mukhyarUpe AMtarika bhAvo che. anAdi kALathI avaLI cAle cAlatA AtmAno te paudgalika sukha pratyeno DhALa badalAvI tyAMthI pAcho vALI AtmAbhimukha banAvavo e saheluM kArya nathI, AvuM kArya potAnA sAmarthyathI thaI zake tevuM paNa nathI. AthI ja sAdhaka AvuM kArya pAra pADavA anaMta zaktinA svAmI paramAtmAne 'bhayavaM' kahI saMbodhe che. bhaktinA tArathI prabhune khecI sAta rAja loka dUra rahelA prabhune potAnA hradaya siMhAsana upara sthApana kare che. ane A rIte nikaTa AvelA prabhune vinaMtI kare che 'he bhagavAna Apa guNonA bhaMDAra cho, karUNAnA sAgara cho, aciMtya zaktithI yukta cho. tethI he prabhu ! Apa mArA manamaMdiramAM padhAro ane bhaktipUrNa hRdaye karAtI mArI prArthanAne Apa sAMbhaLo ! 2. mRti-vizati tattva jJati guruH / Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIrAya sUtra 167 roDa mane tuE TmAvo bhavaM ! - "he bhagavAna ! mane tamArA prabhAvathI (bhavanirveda AdinI) prApti thAo !" bhaya zabda bhagavAnano vAcaka che. A 'mA' saMbodhanavAcaka zabda che. hRdayamaMdiramAM birAjamAna bhagavAnane saMbodhIne prArthanA karatAM sAdhaka kahe che ke - "he bhagavAna! tamArA prabhAvathI mane bhavanirveda Adi vastunI prApti thAo !" prabhAvano artha che prasAda-kRpA. upAsya tattva pratyeno atyaMta bahumAnano bhAva, aMtaraMga bhaktino bhAva te ja kharekhara prasAda che, te ja temanI kRpA che. A bahumAnabhAvarUpa kRpA guNonI prAptimAM vighna karanAra karmano vinAza karI, guNone prApta karAvI sAdhakane sAdhanAnA mArgamAM AgaLa vadhArI zake che. droNAcArya pratyenA bahumAna ane aMtaraMga bhaktinA bhAvathI jema ekalavya droNAcAryanI dhanurvidyAne pAmI zakyo, tema bhagavAna pratyeno bhaktibhAva, temanA pratyenuM bahumAna sAdhakane jarUra A guNomAM AgaLa vadhArI zake che. ApanA prabhAvathI mane A maLo, tema kahevAthI mAnAdi kaSAyane paNa sthAna maLatuM nathI. karoDonI saMpatti svaprayatnathI prApta karanAra kuLavAna putra kadI kaheto nathI ke, "A mAruM che ke meM A meLavyuM che," paNa kahe che ke, "A vaDIlonuM che, temanI kRpAthI maLyuM che." Ama kahevAthI mAnakaSAya ghaTe che, namratAdi guNono vikAsa thAya che. guNaprAptino A ja mArga che. bhagavAna to vItarAga che. rAgI puruSanI jema teo koIne ApavAnI IcchAvALA paNa hotA nathI ane koIne ApatA paNa nathI. siddhAMtane jANanAra AtmA A vastu cokkasa samaje che, sAthe e paNa samaje che ke, bhale bhagavAna nathI ApatA, to paNa bhagavAnanA nimitta vinA jIva zubha bhAvamAM prayatna karI zakato nathI ane zubha bhAva vinA azubha bhAvathI bAMdhelAM karmano vinAza thato nathI. Ama A guNonI prAptimAM bhagavAna ja nimitta che. vaLI, 3. mayurva - moDa-jJAna mAdAbhya-caNo vairAgya-puSi rUpa-vIrya-prayatvecchAthI-tharmezvara-niSa | 'bhaga' zabda sUrya, jJAna, mAhAbhya, yaza, vairAgya, mukti, rUpa, vIrya, prayatna, IcchA, lakSmI, dharma, Izvara ane yoni arthamAM vaparAya che. temAM sUrya ane yoni choDI bAra prakAranA artha jene lAgu paDe che, tene bhagavAna kahevAya che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 sUtrasaMvedanA-2 . guNa mATenI prArthanA guNavAna pAse ja karAya. tethI "bhagavAnathI mane A sarva prApta thAo." ema kahevuM te yogya ja che. A pada bolatAM zreSTha koTinA rUpavALA. parama aizvaryavALA ane kevaLajJAnAdi guNovALA bhagavAna mArI sAme che, mArA hRdayamAM birAjamAna che. tevI kalpanA karIne, temanA prabhAvathI ja mane A guNo maLavAnA che, tevA pAkkA vizvAsa ane zraddhApUrvaka sAdhaka prArthanA karatAM kahe che ke, "he bhagavaMta ! mATe sukhI thavuM che. sAcuM sukha mokSamAM che te huM jANuM chuM ane mokSamArge guphA vinA calAtuM nathI mATe ja Aya pAse A gunI huM sahRdaya prArthanA karuM chuM. hRdayapUrvakanI mArI A prArthanAne Aya sAMbhaLajo ! ane te kRpAnidhAna ! kRpA karIne mane A guNonuM dAne karajo." have sAdhanA mATe sau prathama je guNanI khAsa jarUra che tenI mAMgaNI karatAM kahe che. bhavanitrego - bhavano kaMTALo. "he bhagavAna ! tamArA prabhAvathI mane bhavanirvedanI prApti thAo." bhavanirveda eTale saMsArano kaMTALo, saMsAra pratye aNagamo, saMsArathI bhAgI chUTavAnI IcchA, saMsAranuM abahumAna. bhava eTale saMsAra. jyAM sudhI AtmA saMsAramAM che, tyAM sudhI tene eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM janma levo paDe che. janmatAMnI sAthe ja jIvano zarIra sAthe saMbaMdha thAya che. zarIranA kAraNe tene aneka jarUriyAto UbhI thAya che. te jarUriyAtane pUrI karavA tene athAga prayatna karavo paDe che. viveka vinAno AtmA te prayatnathI punaH navAM karmo bAMdhe che ane karma bAMdhIne anaMtAM duHkhonuM bhAjana bane che. duHkhone sahana karatAM kyAMka puNya bAMdhe che ane tenAthI kvacitu kyAMka sukha maLe che, te sukha paNa kAlpanika ane duHkhanI haLavAza (alpakALa mATe duHkhano pratikAra) mAtra hoya che. Ama chatAM mithyAtvane kAraNe jenI mati bhramita thaI gaI che, saMsAranAM kaSAyajanya sukha sivAya AtmAnuM sukha jeNe kadI joyuM ja nathI, tene A duHkhanI haLavAzarUpa bhautika sukha ja pAramArthika lAge che, te ja sArabhUta lAge che. te sukhamAM parAdhInatA, bhaya, zrama Adi aneka duHkho hovA chatAM tene te Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 169 kadI dekhAtAM paNa nathI, AthI bhautika sukhasAmagrInI prAptimAM ja tene AnaMda Ave che ane tenI aprAptimAM tene duHkha thAya che. A rIte anaMtakALathI paribhramaNa karatAM karmamalanA nArA sAthe puNyodaya pragaTe che, tyAre koIka mahApuruSano suyoga thAya che. temanA mukhe dharmazAstranuM zravaNa karavA maLe che. tyAre tene A saMsAranI vAstavikatAno khyAla Ave che. "saMsAranAM parAdhIna sukho karatAM AtmAnuM svAdhIna sukha ja sAcuM che. dhanasaMpatti AdinAM bhayayukta sukha karatAM jJAnAdi guNasaMpattinuM nirbhaya sukha uttama che. rAgAdijanya strInA sukha karatAM upazamabhAvanuM AtmAnuM sukha vadhu AnaMdadAyaka che'; AvuM samajAya che. vaLI, AvAM bhautika sukhamAM mUMjhAIne ja naraka-tiryaMca gatinAM anaMtAM duHkho veThavAM paDe che. Aje maLelAM A sukho paNa AtmA mATe kadarthanA karanArAM che. te karma baMdhAvI vaLI pAchA aneka bhavanI paraMparAnuM sarjana karanArAM che." AvuM samajavAne kAraNe te sukhothI chUTavAnI kaMIka IcchA paNa thAya che. Ama chatAM, anAdikALanA kusaMskAro, viSayomAM ja sukha mANavAnI kuTeva ane kaSAyone ja sukhanA sAdhanabhUta mAnavAnI vRttinA kAraNe sAdhaka pAcho temAM pravRtta thatAM tyAM Asakta thaI jAya che. A sukhano tyAga karavAnI tenI bhAvanA nAza pAmI jAya che. saMsAranA mohamAMthI mukti meLavavAnI tenI IcchA nAmazeSa thaI jAya che ane vaLI pAcho te duHkhI thAya che. potAnI A avasthA joI tene lajjA Ave che. paNa... AmAMthI bahAra AvavAnI potAnI zakti tene jaNAtI nathI. tethI ja A pada bolatAM te prabhune prArthanA karatAM kahe che... "he nAtha ! mArA upara kRpA karo ane viSaya-kaSAyathI bharelAM A saMsAra upara mane aNagamo utpanna karAvo. jethI mokSa ane tenA anaMto sukha mATe huM kAMIka yatna karI zakuM. jyAM sudhI mAro A saMsArano rAga ghaTaze nahi, tenI Asakti ochI thaze nahi; tyAM sudhI mane gharmamAM rasa paDaze nahi, temAM ruci vaghaze nahi ane mArAM karmano aMta Avaze nahi. tethI he prabhu ! sau prathama Apa mane bIjuM kAMI nahi, paNa eka mAtra bhavano vairAgya prApta karAvo. jethI sAcA arthamAM huM gharmanI zarUAta karI zakuM !" Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 sUtrasaMvedanA-2 - jijJAsA : saMsAranA rAgI AtmAo mATe A mAMgaNI yogya che. paraMtu jeo saMsArathI virakta che ane mokSamArga mATe satata yatna paNa kare che, tevA AtmAo mATe A mAMgaNI zuM yogya che ? tRpti saMsArathI virakta thayelA AtmAo mATe paNa A mAMgaNI karavI yogya che, kemake, bhavanirvedano pariNAma taratamatAnA bhedathI aneka prakArano che. A mAMgaNI dvArA je kakSAno bhavanirveda prApta thayo hoya tenAthI uparanI kakSAno bhava-vairAgya prApta karavA mATe A mAMgaNI yogya ja che. ' ' vaLI, viSayo ane kaSAyo e paNa saMsAra (bhavo ja che. mATe viSayanI Asakti ane kaSAyanI parAdhInatA saMpUrNa naSTa na thAya tyAM sudhI paNa A mAMgaNI karAya che. TUMkamAM bhavanirvedanI A mAMgaNI bhavanirveda jene prApta nathI thayo, tene prApta karavA ane jene prApta thaI gayo che, tene tenAthI UMcI kakSAno bhavanirveda prApta karavA mATe yogya ja che. - bhavanirveda AvyA pachI mokSamArga upara cAlavAnI yogyatA prApta thAya che, mATe have mArganA anusaraNanI bIjI mAMgaNI karatAM kahe che - ISjulAriyA - (mokSa) mArgane anusaravApaNuM." "he bhagavaMta ! ApanA prabhAvathI mane mokSamArganuM anusaraNa prApta thAo !" karma ane kaSAyarahita AtmAnI zuddha avasthA te mokSa che ane tene prApta karavAno tapa-saMyama AdirUpa upAya te mokSamArga che. A mokSamArgane anusaravuM te mArgAnusAritA che. 4 mArgaH cetaso'vakragamanaM, bhujaGgamagamananalikAyAmatulyo viziSTaguNasthAnAvAptipraguNaH svarasavAhI kSayopazamavizeSaH / mArganI AvI vyAkhyA "namoDatyu ' sUtramAM karelI che. sApa sAmAnyathI vAMku cAlavAnA svabhAvavALo che; paraMtu nalikAmAM (pAIpamAM) praveza karatAM jema te sIdho cAle che tema anAdi kALathI jIva viSaya kaSAyarUpa avaLA mArge cAlavAnA svabhAvavALo che, Avo jIva paNa karmanI laghutAne pAmI jyAre mokSamArga prApta karAvanArA zAstro anusAra sIdho cAle che tyAre tenI A sIdhI cAlane mArga kahevAya che. potAnA guNone pragaTAvanAruM tenuM A sIdhuM gamana mohanI karmanA kSayopazamathI thAya che mATe tene "kSayopazama vizeSa' kahevAya che (AnI vizeSa samajaNa namoDastu'mAMthI meLavI levI ahIM sAdhaka bhagavAna pAse pote AvA-mArgane anusare evI mAMgaNI | prArthanA rajU kare che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra mohanI parAdhInatAnA kAraNe anAdikALathI jIvo anaMta sukhane ApanAra mokSamArganI upekSA karIne viSaya ane kaSAyarUpa saMsAranA mArge cAle che. A ja jIvanI vakratA che, A ja jIvanI anAdinI avaLI cAla che. 171 mohanIya karma nabaLuM paDe che ane koI uttama puruSano yoga thAya, tyAre temanAM vacanathI kumArga-sumArgano bodha thAya che ane kumArga choDI sanmArge cAlavAnI bhAvanA jAge che. Ama chatAM bhautika sukhanuM AkarSaNa mokSamArgamAM TakavA detuM nathI. AthI A pada bolI sAdhaka prabhu pAse prArthanA karatAM kahe che ke - 'he nAtha ! anAdikALanuM mAruM je kumArge gamana che, anAdikALanI je mArI avaLI yAla che, tene aTakAvI Apa mane mokSamArga tarapha gamana karAvo ! Apa mArI vRtti ane pravRttine mokSamArga tarapha vALo 'he prabhu ! meM dharma to ghaNIvAra karyo che, paraMtu te paNa A loka ke paralokanA sukha mATe ja. tapa-tyAga paNa ghaNA karyA che, the| teya mAnAdi kaSAya mATe. paraMtu mUDha evA meM Aja sudhI dharma karI AtmAnA AnaMdane pAmavAnuM lakSya bAdhyuM ja nathI, mATe ja he nAtha ! huM haju paNa A du:kha bharyA saMsAramAM bhaTakyA karuM chuM. tethI he vibhu ! sau prathama mane Apa AtmAbhimukha banAvo ! AtmAnA AnaMda mATe tapa-tyAgamAM prayatna karAvo, to ja mArAmAM mArgAnusAratA nAmano guDDA pragaTa thaze !.' jijJAsA : mArgAnusAritA nAmano A guNa jene prApta thaI gayo che, tenA mATe A mAMgaNI zuM yogya che ? tRpti : A mArgAnusAritA paNa taratamatAnA bhedathI aneka prakAranI che. jene sAmAnya kakSAnI mArgAnusAritA prApta thaI che, te tenA karatAM vizeSa prakAranI mArgAnusAritA mATe mAMgaNI kare te yogya ja che. jyAM sudhI mokSanI prApti na thAya tyAM sudhI dareka bhavamAM AnAthI adhika adhika kakSAnI mArgAnusAritA mane maLo ! AvI prArthanA ja te bhAvomAM vadhu prayatna karAve che, tenA pratyenI prIti vadhAre che ane te bhAvonA saMskArone vadhu sudRDha banAve che. jethI A bhavamAM to te vastu maLe che, paraMtu janmAMtaramAM paNa tenI prApti sulabha bane che. mithyAtva-mohanIya-karmanI maMdatA thatAM, jyAre jIva apunarbaMdhakadazAne prApta kare che, tyAre A guNano prAraMbha thAya che ane samyaktva, dezavirati, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 sUtrasaMvedanA-2 sarvavirati, niraticAra saMyama ane nirvikalpa avasthAmAM uttarottara A guNanI vRddhi thatAM jyAre jIva ayogI avasthAmAM sarva saMvarabhAvanuM saMyama prApta kare che, tyAre A guNanI parAkASThA prApta thAya che. A guNanI parAkASThA prApta karavA mATe te te bhUmikAnA sAdhaka mATe A mAMgaNI yogya che. mokSamArgamAM sahAyaka sAmagrI maLe to ja sAdhaka mokSamArge nirvibe AgaLa vadhI zake che, mATe mokSamArgamAM anukULa sAmagrIrUpa have trIjI ISTaphaLa siddhinI mAMgaNI karAya che. rUpasiddhi - ISTaphaLanI siddhi, manovAMchita phaLanI prApti. "he bhagavaMta ! mane ApanA prabhAvathI ISTaphaLanI prApti thAo." zrAvaka ke sAdhune mATe sarvotkRSTa vastu hoya to e mokSa che. e aMtima phaLa ja ene icchita che. e mokSanI prAptimAM aMtarAyabhUta karmonA udayakALamAM samAdhi na rahe tyAre samAdhi mATe vinone dUra karavAnI icchA e sAdhaka mATe AnuSaMgika ISTa che. Ama mokSamArge AgaLa vadhavAmAM je upayogI bane, jenuM pariNAma suMdara Ave, jenAthI mokSamArgamAM koI avarodha Ubho na thAya tevI vastunI prApti te ahIM ISTaphaLa siddhi che. je vastu maLyA pachI mokSamArgamAM nirvine cAlI zakAya ane jo te vastu na maLe, to mokSamArganuM prayANa aTakI paDe, tevI je koI paNa cIja hoya te ahIM *ISTaphaLa" tarIke eTale ke manovAMchita tarIke grahaNa karavAnI che. AvI ISTaphaLanI siddhi"nI mAMgaNI A padathI karAI che. . kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI mahArAja ISTaphaLa siddhinI vyAkhyA karatAM kahe che ke, ISTaphaLasiddhi eTale AlokanA abhimata = icchita arthanI 5. Ihalaukika sAmagrIo ISTarUpe ane aniSTarUpe bannerUpe prApta thaI zake che. je vastunI prAptithI rAgAdinI vRddhi thAya, viSayomAM AkarSaNa vadhe te aniSTa vastu che ane jenI prAptithI dAna, zIla ane vairAgyAdi bhAvonI vRddhi thAya, mokSamArgano prayatna vRddhi pAme te ISTa vastu che. 6. ISTaphalasiddhi - siddhimimatArthanaSpatti: peDhaoNvikI, thopRhItI cittasvaTjha bhavati tasmAJcopAdeyapravRttiH / . - thorA tathA iSTaphalasiddhiH = avirodhiphalaniSpattiH, ato hIcchAvighAtAbhAvena saumanasyaM, tata upAdeyAdaraH, na tvayamanyatrAnivRttautsukyasya, ityayamapi vikrbanavaHi = dharmanI vRddhimAM avirodhI evA sAMsArika phaLanI niSpatti te iSTaphaLa siddhi - lalitavistarA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 173 prApti ke jenAthI citte svastha rahe - nirAkuLa rahe ane te cittanI svasthatAthI upAdeya evA dharmamAM pravRtti thaI zake che. Ama dharmanI vRddhimAM vijJabhUta na banatA upakAraka bane tevI Ihalaukika phaLanI prAptine ISTaphaLanI siddhi kahevAya che. vaLI, jenuM pariNAma iSTa (mokSarUpa aMtima iSTa) AvavAnuM hoya te iSTa. jenuM pariNAma aniSTa-kharAba AvavAnuM hoya te aniSTa. bIjI rIte vicArIe to bhava nirveda, mArgAnusArIpaNuM akabaMdha TakI rahe, mokSamArge AgaLa vadhI zakAya ane temAM ADe AvatA avarodha TaLe te mATenI mAgaNI te iSTaphaLa siddhinI prArthanA bane. saMsAra choDavo ja che, mokSamArge cAlavuM ja che; paNa puNyanI kamI che, anukuLatA goThavAtI nathI. e jarA goThavAI jAya to huM jhaTa saMsAra choDI zakuM. A mATenI kAmanA. te iSTaphaLa siddhi che. bhavathI virakta AtmAne sAMsArika padArtho karatAM paNa dharmanuM mahattva vadhu hoya che, topaNa jyAM sudhI tenAmAM samasta saMsArano tyAga karI saMyamajIvana svIkAravAnI zakti na Ave tyAM sudhI saMsAramAM rahIne paNa dharma karavAnI utkaTa IcchA hoya che. tema chatAM game tevA saMyoga ke sAmagrImAM te manane svastha rAkhI zakato nathI. koIkavAra jIvana mATe jarUrI evo dhana vagereno abhAva, tenA manane satata ciMtAthI vyagra rAkhe che, to vaLI, koIkavAra viSayonI Asakti manane vyathita karatI hoya che. AvI paristhitimAM potAnA manane svastha ane samAdhimAM rAkhI dharmamArgamAM AgaLa vadhavA sAdhaka A pada bolI paramAtmAne prArthanA karatA kahe che, "he nAtha ! huM pAmara chuM. jethI saMyama svIkArI zakato nathI ane saMsAmrAM saMpatti ke strI vagere vinA cAle tevuM nathI, tethI kamanasIbe kamAvA to javuM paDe che, strI, saMpatti Adi bhAgya pramANe ja maLavAnA che. to zuM te nAtha ! ApanI kRpAthI saMpatti evI maLo che, jenAthI dharmasAdhanAmAM kyAMya avaMToLa ja thAya. nAtha ! ApanI kRpAthI nyAyanItipUrvaka eTaluM ja maLI raho, jethI huM sAmAyika Adi dharmakriyA svastha citte karI zakuM. vaLI, aneka anarthathI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 sUtrasaMvedanA-2 bacavA mATe lagna to karavo paDaze - ko'ka je ko'ka pAtra sAthe joDAvuM to paDaze. to yakSe he prabhu ! ApanA prabhAvathI mane evA pAtrano saMyoga thAya ke - jethI mAruM mana mokSamArgathI leza ya khase nahi. " A rIte zrAvaka mokSamArgamAM manane TakAvavA strI, dhana ke nirogI zarIra AdinI mAMgaNI kare ane sAdhu mokSamArganI sAdhanAmAM sAdhanabhUta zarIrane TakAvavA nirdoSa bhikSA ke yogya svAthya AdinI mAMgaNI kare to tene paNa *ISTaphaLasiddhi' rUpe gaNI zakAya che. kAraNa ke bhavavirakta AtmAne laukika padArthonI apekSA karatAM dharmanI pragatinI apekSA vadhAre hoya che, mATe dharmamAM sahAyaka bane tevA laukika padArthanI mAMgaNI "ISTaphaLasiddhi' tarIke karAya che. A rIte aMtaHkaraNapUrvaka paramAtmA pAse mAMgaNI kaMravAthI tevA prakArano viziSTa kSayopazama thAya che ane karma nikAcita na hoya to ISTanI prApti thaI paNa zake che. ISTa vastunI prApti thatAM citta svastha bane che ane nirAkuLapaNe mokSanA kAraNabhUta dharmamArgamAM AgaLa vadhI zakAya che. zrI jainazAsanamAM duHkhAdine TALavA mATe taMtra, maMtra, yaMtra ane stotrAdi sarva che. paraMtu te muktinA arthI mATe che. kAraNa ke, muktinA arthIne je kAMI karavAnuM che, te mukti mATe ke mukti meLavavAnI sAdhanAmAM AvatA avarodhane TALavA mATe karavAnuM che. jenAmAM muktinI kAmanA-arthIpaNuM nathI, jene bhavavairAgya gamato paNa nathI, evA mithyAdRSTine A maMtra, taMtra ke yaMtra ApavAmAM Ave to, anaMtalablinidhAna zrIgautamasvAmI jevAe RSimaMDala stotramAM lakhyuM che ke, "mithyAtvavAsine ra vAdityA pa pa ' mithyAtvathI vAsita mati vALAne maMtrAdi ApavAthI eka eka pada dITha bALahatyAnuM pApa lAge che. jijJAsA : vItarAgaparamAtmA pAse rAgavardhaka strI, dhana ke nirogI zarIra AdinI mAMgaNI karavI zuM yogya che ? tRpti H bhagavAna pAse sAMsArika sukhane bhogavavA ke majA mANavA strI, dhanAdinI mAMgaNI karavAnI nathI, paraMtu jemane mokSanI sAdhanA karavI che paNa evuM sattva nathI ke sarva saMgano tyAga karI saMyama svIkArI zake. tethI saMsAramAM rahelA tene dhanAdinI jarUra paDe che A cIjo jyAM sudhI na maLe tyAM sudhI tenA kAraNe mananI svasthatA TakAvI zakAya tevI sthiti nathI, jemanuM mana saMklezathI gherAyeluM rahetuM hoya, Adhi-vyAdhi-upAdhiothI mana Arta Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra raudradhyAnamAM kheMcAI jatuM hoya, tyAre sAdhanA mATe ane azubha dhyAnathI bacavA mATe mAtra mananI svasthatA jALavavA pUratI A mAMgaNI karavAmAM Ave to te ayogya nathI kAraNa ke, sAdhaka A sAmagrIonI mAMgaNI saMsAra poSavA mATe karato nathI, paraMtu sAdhanAnA eka aMgarUpe kare che. bhavathI virakta ane mokSamArganI sAdhanA karavAnI IcchAvALA sAdhakane mananI svasthatA paNa dunyavI sukha bhogavavA mATe joItI nathI, paraMtu mananI vyagratAmAM dharmanI ArAdhanA suMdara thaI zake tema nathI, mATe dharmamArgamAM AgaLa vadhavA ane sthiratApUrvaka ArAdhanA karavA pUratI ja tenI A mAMgaNI che. 175 vaLI je zrAvaka ke sAdhune vartamAnamAM koIpaNa pratikULatA nathI, to paNa bhaviSyamAM mokSamArganA vegilA gamanamAM vighna karanAra koI pratikULatA na Ave tevI IcchAthI te A mAMgaNI kare to te paNa yogya che. kema ke, bhaktipUrvakanI AvI prArthanA ISTa padArthanI prAptinuM kAraNa bane che. mokSamArgamAM cAlatAM sAdhakane paNa anAdi kuTevo-kusaMskAro kyAreka lokaviruddha kAryamAM pravartAve che ane dharmIjana jo lokaviruddha kAryamAM pravarte to dharmanuM lAghava thAya che, AthI have prabhu pAse cothI mAMgaNI lokaviruddhanA tyAganI kare che. oviruddhagrAo - lokamAM je viruddha che teno tyAga. "he vItarAga ! mane tamArA prabhAvathI ziSTajano jene viruddha mAnatA hoya tevA lokaviruddha kAryano tyAga karAvo." loka zabdathI ahIM sAmAnya loka nahi samajatAM ziSyaloka-sajjanaloka samajavAno che. sajjanalokamAM je kArya niMdanIya gaNAtuM hoya, sajjana loka je kAryano virodha karatA hoya ane A loka ane paralokamAM je kharAba phaLane ApanAra hoya tevAM hiMsA, jUTha, corI, durAcAra Adi kAryone lokaviruddha kArya kahevAya che. taduparAMta sAmAnyajana jene ati kharAba nathI mAnatA, tevAM niMdA, hAsya, mazkarI Adi kArya paNa sajjanalokamAM niSiddha gaNAya che, mATe dharmAtmAe AvAM kAryano paNa tyAga karavo joIe. dharmAtmAo dharma sAthe saMkaLAyelA hoya che, teo jyAre lokaviruddha kAryo kare tyAre ziSTa lokane paNa thAya ke, A lokono dharma ja Avo haze, temAM Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 AvuM AvuM karavAnI chUTa haze ? eTale loviruddha kArya karanAra jinano bhakta mAtra potAnuM hINuM dekhADe che tema nahi, paraMtu potAnA nimitte uttama evA dharmanI paNa kiMmata ghaTADe che. vaLI dharmanuM lAghava karanArI AvI pravRttithI dharmAtmAne paNa atyaMta kliSTa karma baMdhAya che. AthI dharmamAM pravRtti karatAM pahelAM lokaviruddha kAryano tyAga karavo atyaMta jarUrI che. lokaviruddha kArya7 : 1. sarvajananI niMdA : koInuM paNa ghasAtuM bolavuM te niMdA che. be jaNa bhegA thaIne jenI vAta karatA hoya te vyakti AvIne UbhI rahe to te vakhate vAta palaTavI paDe to samajavuM ke te niMdA che. niMdA saune apriya che. niMdakane jJAnIoe 'pIThanuM mAMsa khAnAra' kahyA che. sAmAnya janamAM paNa kahevAya che - 'karaze pArakI to jaze nArakI.' AvA kaDaka zabdothI niMdAne vagovI hovA chatAM anAdi abhyAsanA kAraNe nimitta maLatAM, potAno utkarSa batAvavA, anyane nIcA pADavA ke sahanazaktinA abhAvane kAraNe athavA eka kuTevanA kAraNe kyAreka dharmAtmA paNa bIjAnI niMdA karavA lAge che. 176 sAmAnyajananI niMdA paNa lokaviruddha che, to jeo ghaNA janane mAnya che, anekane pUjanIya ane AdaraNIya che, tevA guNasaMpanna uttama puruSonI niMdA to atyaMta lokaviruddha kahevAya che. AvA puruSonI niMdA karavAthI ghaNo moTo varga niMdakano virodhI bane che. vaLI, sAmI vyaktinA duHkhano vicAra ja na karavo te haiyAnI kaThoratA che. haiyAnI A kaThoratA vinA niMdA jevuM lokaviruddha kArya kyAreya thatuM nathI ane kaThora haiyAvALA dharma mATe yogya gaNAtA nathI. niMdAnuM phaLa : niMdAthI kyAreya lAbha to thato nathI uparathI aparaMpAra nukasAna ja 7. lokavirUddha kArya - savyasta ceva nivA, visesao tadda ya muLasamidvALuM / ujudhammakaraNahasaNaM, rIDhA jaNapUyaNijjANaM / / 8 / / bahujaNaviruddhasaMgo, desAdAcAralaMghaNaM ceva / uvvaNabhogo a tahA, dANAi viya'NaM anneu / / 9 / / sAhuvasaNaMmi toso, sai sAmatthaMmi apaDiAro ya / emaiAi~ itthaM logaviruddhAI NeAI / / 10 / / - paMcAzaka-2 8. piTThimaMsaM na khAijjA ||47|| - adhyayana-8 tathA 'vRSTimAMsaM' parokSoSajIrtanarUpa 'na vAveta' na mApeta - zrI dazavaikAlika sUtra (hAribhadrIya TIkA) ..... Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 177 bhogavavAnAM Ave che. niMdakane koI cAhatA nathI. e saune apriya bane. teno koI vizvAsa paNa na kare. niMdakane upakArIonI paNa niMdA karatAM vAra na lAge, kemake, UMDe UMDe potAne e mahAna mAnato hoya che. e abhimAna enI pAse badhAM ja pApa karAve che. pariNAme e karmathI bhAre thAya che. ene badhe apayaza maLe che, enI ujvaLa kIrti nAza pAme che. svajana, parajana, lokajana badhA enAthI dUra-dUra thAya che. tethI e ekalavAyo banI hatAza bane che ane kyAreka emAMthI AtmaghAtanA paMthe saMcarI jato hoya che mATe kyAreya sAdhake niMdAnA mArge na javuM joIe. A niMdAnA kusaMskArone kADhavA sAdhaka, A pada bolI paramAtmAne prArthanA kare che - "he nAtha ! ApanA prabhAvathI mArI A niMdAno rasa nIcovAI jAva !" 2. RjudharmakaraNa hasana : dharmakriyAmAM alpa buddhivALA jIvonI svabuddhi anusAra karavAmAM AvatI dharmakriya upara hasavuM - mazkarI vagere karavuM. sajjana puruSo haMmezA e rIte prayatnazIla hoya ke, teo koInI paNa bhUla jue to AtmIyatAthI (vAtsalyathI) tenI te bhUla sudhAravA yatna kare. yatna karavA chatAM jo sAmenI vyakti na sudhare to mAdhyasthabhAve tenI upekSA kare, paraMtu tenI mazkarI ke upahAsa to na ja kare. AthI ja dharmaviSayaka je jIvonI pUrNa samaja nathI, tevA nUtana dharmAtmAnI koI ayogya pravRtti joI upahAsa karavo, tenA upara tUTI paDavuM, te lokaviruddha kArya che. 3. lokamAnyanuM apamAna : lokapUjya rAjA, maMtrI, zeTha, temanA guru vagereno tiraskAra karavo - mazkarI vagere karavuM; te lokaviruddha kArya che. 4. bahujanaviruddha saMga : jeNe potAnI niMdanIya pravRtti dvArA ghaNA lokono virodha vahoryo hoya, tevA loko sAthenI saMgati karavAthI dharmanI laghutA thAya che ane pote paNa koIkavAra muzkelImAM mukAya che. AthI AvA lokonA saMgasvarUpa lokaviruddhano dharmAtmAe tyAga karavo joIe. 5. dezAcAralaMghanaH je dezAdimAM rahetA hoIe te dezane anurUpa dharmAtmAnA AcAro hovA joIe. te deza-gAma-kula vageremAM prasiddha AcAronuM ullaMghana karavuM te paNa lokaviruddha che. mATe vivekIe teno paNa tyAga karavo joIe. 9. ulmaNa bhogaH gRhastha jIvanamAM sarvathA bhogano tyAga kadAca na thaI zake to paNa dharmajane IndriyonA viSayomAM aMdha banIne, nirlajjapaNe bhogamAM pravRtti Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 karavI ke vastra vagerethI halakA mANaso kare tevI zarIranI zobhA karavI e lokaviruddha kArya che, AthI vivekIe tenAthI dUra rahevuM joIe. 178 7. pote karelA dAnAdi satkAryone gAvA nahi : pote karelA satkAryonI pote ja prazaMsA karavI e loka viruddha kArya to che ja, paNa te uparAMta potAnA karelA satyakAryanA jAte ja vakhANa karavAthI satkAryathI maLeluM puNya vecAI jAya che. kerInA goTalAnI jema ja dAna karanAre potAnuM sukRta aMdaramAM bhaMDArI devuM joIe. to ja e dAna enA mATe kalyANarUpa vRkSanuM mULa bane che. : 8. sajjananA saMkaTamAM saMtoSa : koIpaNa sajjana ApattimAM Ave tevuM prAyaH dharmI AtmA vicAre nahi. te ja rIte rAjA. Adi taraphathI sArA mANasone AvelI ApattimAM AnaMda pAmavo te lokaviruddha kArya che. 9. sAmarthya hovA chatAM apratikAra : sArA mANasoe jo potAnI zakti hoya to avazya koIpaNa vyakti upara AvelI Apattione dUra karavA prayatna karavo joIe. Arthika saMkaDAmaNa hoya to dhanathI, rogAdithI ribAmaNA thatI hoya to sevA AdithI ke kauTuMbika koI takalIpha hoya to sArI salAha ApavA Adi aneka rUpe bIjAne sahAyaka banavuM joIe; paraMtu bIjAnI ApattionI upekSA to kyAreya na karavI joIe. AthI ja zakti hote chate koInI Apattino pratikAra na karavo te lokaviruddha kArya che. A dareka prakAranAM lokaviruddha kAryone najara samakSa rAkhI koIpaNa prakAranuM lokaviruddha kArya potAnA jIvanamAM sevAI na jAya te mATe sAdhaka paramAtmAne A pada bolI prArthanA kare che ke - "he nAtha ! anAdi phuTevone kAraNe svayaM to zakti nathI ke A niMdA Adi loviruddha kAryathI bacI zakuM, to paNa he paramAtmA ! tamArA prabhAvathI mArAmAM evuM sAmarthya pragaTa thAo, jethI loviruddha kAryano huM tyAga karI zakuM !" Asanna upakArI mAtA-pitA ke vaDIla varganI bhakti karyA vinA mokSamArgamAM AgaLa vadhI zakAtuM nathI. AthI have pAMcamI mAMgaNI prabhu pAse 'gurujanapUjA'nI karAya che. . Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 179 gurunanapUnA - gurujanonI pUjA. "he vItarAga ! tamArA prabhAvathI mane gurujanonI pUjA karavAno avasara prApta thAo !' 'gurujana'thI ahIM mAtA, pitA ane vidyAguru, traNeyanA saMbaMdhIo, uparAMta vRddho ane dharmopadezako Adi vaDIlajana levAnA che. mokSamArganI sAdhanAmAM jema lokaviruddha pravRttino tyAga jarUrI che, tema najIkanAM upakArI evA mAtA, pitA, kalAcArya Adino vinaya, bahumAna ane bhaktino bhAva paNa Avazyaka che. kemake, mAtA-pitA Adi A lokanA pratyakSapaNe upakArI che. jeo pratyakSa upakArI mAtA-pitA AdinI kRtajJabhAve sevA nathI karatAM teo parokSa upakArI prabhunA upakArane kaI rIte samajI zakaze ? AthI deva ane gurunI pUjA karatAM pUrve gurujanapUjAnI mAMgaNI karI che. var3IlajananI pUjAthI vinayaguNano vikAsa thAya che. mAna-kaSAyano vinAza thAya che, svArthavRtti tUTe che, kRtajJatA guNanI vRddhi thAya che ane lokottara dharmanI ArAdhanAnI bhUmikA paNa A laukika dharmathI saMpanna thAya che. A rIte vaDIla varganuM sanmAna jALavIne karAto dharma gaurava pAme che. loka paNa AvA dharmAtmAnA dharmane vakhANe che. gurujananI pUjAnuM varNana karatAM yogabiMdu graMthamAM jaNAvyuM che ke, guru vargane trisaMdhyAe namana karavuM, te Ave tyAre UbhA thavuM, temanI sAme atyaMta namra thaIne besavuM, asthAne teonA nAmanuM uccAraNa paNa na karavuM, temanAmAM koI doSa hoya to bolavA ke sAMbhaLavA paNa nahi, zreSTha vastra, pAtranuM temane pradAna karavuM, temanA Asana Adino pote upabhoga na karavo, temanI saMpattino potAnA svArtha mATe upayoga na karavo, temane ISTa hoya te kArya ja karavuM, dharmane choDI temane je aniSTa hoya teno tyAga karavo. vaDIlonuM aucitya sAcavIne ja jo dharma karAto hoya ane to paNa vaDIlonI dharma ka2vA saMbaMdhI anicchA hoya to dharmano tyAga na karavo kema ke, dharma ja sva-5ra saunuM hita karavA samartha che. A gurujananI pUjA paNa kaSAyonI maMdatA thayA vinA thaI zakatI nathI ane 9. gurujana - guravadya yadyapi dharmAcAryA o--ne, tathApI, mAtA-pitA'Dayo'Si vRdgho / yo. svo. vR. pra. 3 mAtA-pitA jyADaDacArya:, temAM jJAtayastathA vRddhA | dharmopavedAro, gurUvarga: satAM mataH / yogabiMdu-zlo. 110 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 kaSAyonI maMdatA bhagavAnanI kRpA vinA prApta thatI nathI. tethI ja saMsArathI virakta thayelo AtmA bhagavAna pAse prArthanA kare che, 180 "he paramezvara ! ApanI kRpAthI mArA mAnAdi kaSAyo naSTa thAo ane mane gurujananI pUjAno suavasara haMmezA prApta thAo !!" svArthI-saMkucita manovRttivALI vyakti lokottaramArga upara cAlI zakatI nathI, mATe AvI vRttine tyajI hRdayane vizALa banAvavA ane audAryAdi guNone keLavavA have parArthakaraNanI chaThThI mAMgaNI karAya che. pattharAM haiM - ane paropakAranuM kAraNa "he vItarAga ! ApanA prabhAvathI mArAmAM paropakAra vRtti pragaTe evI kRpA karo." pa2 eTale bIjA, artha eTale prayojana ane karaNa eTale ka2vuM. Ama, bIjAnuM kArya karavuM, te 'parArthakaraNa' athavA paropakAra kahevAya che. bIjAne upayogI thavuM, bIjAne sahAyaka thavuM, potAnI tana, mana ane dhananI zakti bIjAnA kAme lagADavI te parArthakaraNa10 che. parArthakaraNa nAmano A guNa jIvanamAM sArabhUta che. jemanAmAM parArthakaraNa nathI, tevA AtmAo kadI lokottara dharmane pAmI zakatA nathI. kema ke, svArtha ke saMkucita vRttino tyAga karyA pahelAM kadI dharmanI zarUAta ja thatI nathI. dharma karanAra AtmAmAM haMmezA hRdayanI komaLatA ane vizALatA ati jarUrI che. A banne guNo pArthakaraNa guNavALA AtmAmAM ja hoI zake che. lalitavistarAmAM pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe to A guNane 'pauruSacihna11 kahyuM che arthAt puruSArthanI nizAnI kahI che. jenAmAM parArthakaraNa nathI, te AtmAo sAcA arthamAM puruSArthavALA ja nathI. kemake, temano puruSArtha temanA ja AtmAnuM hita karI zakato nathI. eTale jene AtmAnuM hita karavuM che, tevA AtmAe paropakAra nAmanA A guNano avazya vikAsa ka2vo joIe. mokSa prakRSTa koTinA puruSArthathI prApta thAya che ane satpuruSArthanI vRddhi 10. 'parArtharAM 6 paraprayonanAritA 6' 11. parArtharaLa 2 sattvArtharAM haiM nIvajosAra, pauruSimaMtat| lalitavistarA TIkA - lalitavistarA - Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra parArthaka2NathI thAya che. jyAM sudhI svArthano tyAga karI parArthe prayatna na prAraMbhAya tyAM sudhI mokSamArgamAM upayogI ane AtmAnuM hita karI zake tevo puruSArtha thaI zakato nathI, AthI zAstrakAre tene sAcA arthamAM puruSArtha ja kahyo nathI; AthI sva-puruSArthanI saphaLatAne IcchatA sAdhake parArthakaraNa karavuM ja joIe. 181 A parArthakaraNa paNa dravya-bhAva ke laukika-lokottara bhedathI be prakAre thAya che. bAhya rIte vastra, pAtra, dhana AdinI jarUriyAtavALA AtmAone te te ApIne je paropakAra karAya che, tene dravyaparArthakaraNa kahevAya che ane koIpaNa AtmAne niHsvArthabhAve dharmamAM joDavo, tenA jJAnAdi guNonA vikAsa mATe prayatna karavo te bhAvaparArthakaraNa che. prAraMbhika kakSAmAM sAdhaka maryAdita kSetramAM eTale potAne jainI sAthe saMbaMdha che, tevAM svajano, svajJAtijano Adine jIvana jarUriyAtanI vastu ApIne dharmamArgamAM sahAyaka banI A paropakAra kare che ane A ja paropakAranI parAkASThAne pAmelA arihaMtanA AtmAo koIpaNa prakAranA svArtha vinA jagatanA jIva mAtranuM hita karavA dharmamArgano upadeza Ape che, A bhAva-parArthakaraNa che. A 'parArthakaraNa' guNa vinA lokottara dharmanI ArAdhanA kyAreya thaI zakatI nathI. A pada bolatAM sAdhaka prabhune prArthanA kare che ke, "he nAtha ! anAdikALathI pravartatI A svArtha ane saMkucita vRtti mane paropakAramAM pravartatA aTakAve che. audAryAdi guNomAM vighna kare che. he nAtha ! Apa kRpA karo ! ane svArtha praghAna mArA doSono vinAza karo !" jijJAsA : pArthakaravAthI kevA lAbho thAya ? tRpti : pArthakaravAthI udAratA Ave che, sIryanI utkaTatA prApta thAya che, saMkucita ke svArthavRttino tyAga thAya che, paropakArI puruSano yaza sarvatra phelAya che temanuM vacana ane vartana sarva lokane grAhya bane che ane te anekane dharmaprAptinuM kAraNa bane che. vaLI, nirAzaMsa bhAve parArtha karanAra AtmAne puNyAnubaMdhIpuNyano baMdha thAya che, je bhavAMtaramAM tene uttama saMyogonI prApti karAve che. uparokta cha mAMgaNI laukika sauMdaryasvarUpa che kema ke, loka paNa evuM mAne che ke, dharmI AtmAmAM A cha guNo avazya hovA joIe. vaLI, dharma mokSa mATe ja karavo joIe tema sarva Astika darzanakAro paNa mAne che ane mokSa pratyeno Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 lagAva bhavanI virakti vinA zakya nathI, tethI ja bhavanirveda Adi chae guNo lokottara dharmanI ArAdhanA mATe to jarUrI che ja, paraMtu laukika dharmanI ArAdhanA mATe paNa atyaMta jarUrI che. zakti ane saMyogAnusAra A cha guNo jenAmAM dekhAtA nathI, tevA AtmAo kadAca bAhyathI dharma karatA hoya to paNa teno te dharma, dharmasvarUpa na banatAM, adharmasvarUpa banI jAya che. 182 laukika sauMdaryasvarUpa gaNAtI A cha mAMgaNI bhagavAna pAse karI. have lokottara dharmanI ArAdhanA mATe jenI atyaMta jarUra che, tevA `'zubha guruno yoga' AdinI mAMgaNI karatAM kahe che - sadguru sAtheno yoga. (viziSTa cAritrasaMpanna AtmA suhagurujogo sAthenuM potAnuM joDANa.) - "he vItarAga ! ApanA prabhAvathI mane sadguru sAtheno suyoga prApta thAo !" jeo kaMcana-kAminInA sarvathA tyAgI che, ahiMsA Adi mahAvratonuM aNizuddha pAlana kare che, nirdoSa AhAra-pANIthI jIvanano nirvAha kare che, utsarga-apavAdamaya bhagavAnanAM zAstrone jANI tene anurUpa jIvana jIve che, tevA viziSTa cAritra saMpanna AtmA ja suguru kahevAya che. AvA guru sAtheno yogAvaMcaka bhAve thatuM joDANa te ja suguruno yoga che. AvA A sAtamI mAMgaNImAM be zarato che. (1) guru te suguru joIe ane (2) suguru sAthe paNa suyoga joIe. Ama kahevAnuM kAraNa e che ke, A jagatamAM guru paNa be prakAranA che ane guru sAthe saMbaMdha paNa be prakAre thAya che. upa2 varNavelA gurunA guNothI je yukta che, teo suguru kahevAya che ane jeo mAtra veSadhArI che, guru tarIkenA guNo jenAmAM nathI te kuguru kahevAya che. te kuguru svayaM kalyANanA mArge prayatnavALA na hovAthI teo anyane paNa kalyANane mArge pravartAvI zakatA nathI. koIkavAra upadeza ApI koI pAse satkArya karAve topaNa svayaM teomAM te bhAva nahi hovAnA kAraNe upadezanI paNa tevI asara thaI zakatI nathI. AthI ja kalyANakAmI AtmAno suguru sAtheno yoga-saMbaMdha thavo joIe. kemake, 'bhAvAt bhAva: prasUtte' bhAvathI bhAvanI utpatti thAya che. suguru sAtheno saMbaMdha paNa be rIte thaI zake che. eka suyoga ane bIjo kuyoga. guNavAna guru sAthe guNaprAptinI IcchAthI ke AtmahitanI IcchAthI je saMbaMdha thAya che, tene suyoga kahevAya che ane suguru sAthe mAnAdinI IcchAthI, Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 183 sukha sagavaDatAnI IcchAthI ke anya koI saMsArI AzaMsAthI yoga thAya tene kuyoga ke vaMcaka yoga kahevAya che. AtmAne ThaganAro, AtmAnuM ahita karanAro saMbaMdha eTale vaMcaka-yoga. guNavAna AtmA sAthe paNa svArthanA kAraNe sagavaDatA mATe, roga nivAraNArthe ke mAnAdi kaSAyanA poSaNa mATe je saMbaMdha baMdhAya che te AtmAnuM ahita karanAro hovAthI tene vaMcaka-yoga kahevAya che. anAdi kALathI A saMsAramAM paribhramaNa karatAM kadAca ApaNane anaMtIvAra tIrthakara jevA zreSTha guru maLyA haze, paraMtu teonI sAthe paNa tuccha AzayothI joDANa karyuM hovAnA kAraNe AvA vaMcaka-yogane kAraNe zreSTha guru maLyA hovA chatAMya ApaNuM ThekANuM nathI paDyuM. ghaNIvAra to AvA saMbaMdhane kAraNe bhavabhramaNa aTakavAne badale vadhI paNa jAya che. jema koI ajJAnI sonAnA badale pittaLa ke ratnanA badale kAcanA TUkaDA meLavI ThagAya che, tema AvA saMbaMdha bAMdhanArA jIvo paNa Atmahitakara sadguruno yoga thavA chatAM sAMsArika bhAvothI ThagAya che. guNaratnonI prApti thAya tevA sthAnathI paNa svaIcchAnI ke tuccha icchAnI pUrti karI saMtoSa mAne che. AthI ja tene mATe A yoga vaMcakayoga bane che. je saMbaMdha AtmAnuM hita karanAro, sanmArgamAM preraka ane pUraka bananAro, rAgAdi bhAvothI vegaLA rAkhI vairAgyAdi bhAvonI vRddhi karanAro hoya che tene suyoga athavA avaMcaka-yoga kahevAya che. guNavAna guru sAthe Avo saMbaMdha joDAya to jarUra AtmAnuM hita thAya che. uttarottara guNavRddhi dvArA AtmAno vikAsa thAya che. suguru sAtheno Avo suyogya saMbaMdha ja cheka mokSa sudhI pahocADI zake che, paraMtu saMsAra poSaka koIpaNa bhAvanAthI thaelo saMbaMdha mokSa sudhI pahoMcADI zakato nathI. jema atyaMta rogIne pathya vastu paNa guNakArI thatI nathI. tema saMsAranA atirasiyA bhAre karmI jIvone sadguruno yoga paNa guNakArI thato nathI mATe ja suguru sAthe suyoga karavA bhavanirveda Adi guNo prApta karavA khAsa jarUrI che. bhavanirveda Adi guNono AtmAmAM jema jema vikAsa thato jAya che, tema tema AtmAne hitamArgamAM joDanAra gurunI sAcI oLakhANa thAya che, Atmahitano mArga batAvanAra guru upakAraka lAge che, mokSasAdhaka temanAM vacano sAMbhaLavAnuM mana thAya che, temanAM vacana upara vizvAsa bese che. "A ja parama hitane karanAra che, sanmArgadarzaka A ja guru che,' tevuM buddhimAM sthira thAya Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 sUtrasaMvedanA-2 che. temanA eka eka vacanane tIvra jijJAsA sAthe sAMbhaLe che, sAMbhaLIne te rIte jIvana jIvavA yatna paNa kare che, paraMtu haju evI zakti nathI AvI ke, temanA vacana pramANe pUrNa jIvana jIvI zake ! tethI tad vacana sevanAnI punaH punaH paramAtmA pAse mAMgaNI kare che. AvA AtmAne thayelo suguruno yoga te yogAvaMcaka-yoga kahevAya che. suguru sAthenA AvA yogane sAdhavA bhavano rAga ghaTADavo paDe che. mAnAdi kaSAyonI mAtrA maMda karavI paDe che. manane samajAvavuM paDe che ke, A ja mAre sarvasva che, A ja mane sanmArga prApta karAvanAra che. huM to ajJAnI ane abudha chuM, A guNavAna vyaktinI anukULatA te ja mArI anukULatA che, temanI prasannatA te ja mArI prasannatA che, temano saMtoSa te ja mAro saMtoSa che, AvuM thAya to suguruno yoga saphaLa thAya. pApodayanA kAraNe moTA bhAge jIvane sugurunI prApti ja thatI nathI. ane puNyodayathI kyAreka sugurunI prApti thAya tyAre paNa viSayonI Asakti, mAnAdi kaSAyonI prabaLatA AvA guru sAthe suyoga thavA detI nathI. zarIrathI temanI sAthe rahevA chatAM temanA pratyenI zraddhA ane samarpaNano bhAva pragaTAvavA detI nathI. mumukSu AtmA samaje che ke, A vastu potAnA sAmarthyathI thaI zake tema nathI. tethI ja te A pada bolI prabhune prArthanA kare che ke, "he vItarAga / anAdi saMsAramAM khaMDatA guru to ghaNIvAra maLyA paraMtu muguru Aja sudhI maLyA nathI ane yuyodayathI kyAreka maLyA to kaSAyonA kAraNe temanI sAthe suyogya saMbaMdha bAMdhI zakayo nathI, mATe ja Aja sudhI mAruM kalyANa nathI thayuM. he nAtha ! Apane vinatI karuM chuM. ApanA prabhAvathI mane sugurujI prApti thAya. mArA mAnAdi kaSAyo maMda thAya ane temanA pratye mAruM namratAbharyuM vijayasabhara vartana thAya. temanA pratyeno mAro zraddhA ane samarpAno bhAva dina-pratidina vRddhimAna thAya !" hRdayanA bhAvathI karAtI A mAMgaNI tevA prakAranA karmanoM hrAsa karAvI, AtmAne laghukarmI banAvI, cheka tIrthakara jevA gurunI sAthe suyoga karAve che. AvA sugurunA suyogathI anubhava jJAnanI prApti thAya che, bhUlonuM bhAna thAya che, ahaMkArano nAza thAya che ane suMdara jIvananI preraNAo satata maLyA kare che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 185 zubha guruno yoga thayA pachI paNa temanA vacananuM pAlana karavuM te atyaMta duSkara che ane temanA vacananuM pAlana karyA vagara duSkara evA saMsArasAgarane tarI zakAya tema nathI. tethI sAdhaka have paramAtmA pAse tad vacana-sevanArUpa AThamI mAMgaNI kare che. tatrayAsevaU - cAritrasaMpanna sadgurunA vacananuM sevana karavuM. arthAt temanA vacanane anusaravuM. "he vItarAga ! mane tamArA prabhAvathI sadguru bhagavaMtonAM vacanonuM, temanI AjJAnuM pAlana karavAnuM sAmarthya prApta thAo !" viziSTa cAritra saMpanna. AtmAo satyavratathI yukta hoya che. tethI teo kadI asatya bolatA nathI. teo je bole che, te sarvajJakathita ja hoya che. vaLI, teo karuNAyukta hovAthI kadI koInuM ahita thAya tevuM bolatA nathI. AthI AvA mahApuruSanA vacananI upAsanA ullasita hRdaye thAya to ja AtmakalyANa thAya; AvuM mumukSu AtmA samaje che, tethI ja te sadA gurunA vacanane jhaMkhe che, guruno Adeza thatAM potAnuM ahobhAgya mAne che, bhUkhyAne bhojananI jema gurunI anuzAsti tene atipriya lAge che. guru jyAre kaMIka paNa tenA AtmAnA hitanI vAta kare, tyAre potAnA sadbhAgyanI sImA mAne che ane tene lAge che ke "huM Aje dhanya banyo. Aje huM kRtapuNya thayo, gurunI mArA upara keTalI kRpA ke Aje teozrI svamukhe mArA AtmahitanI vAta karI rahyA che. A vacanane mAre jhaTa amalamAM mUkavuM joIe. mahAna nidhAna tulya A vacananuM mAre saMrakSaNa karavuM joIe, tene jIvanano maMtra banAvavo joIe." AvI IcchA hovA chatAM savIryanA abhAvanA kAraNe te guruvacanane amalamAM mUkI zakato nathI. tethI te A pada bolI paramAtmAne prArthanA kare che - he nAtha ! sadaguru maLyAM, temano vacano sAMbhaLavA maLyAM yA evI zakti nathI ke, tenuM 1 pAlana karI zakuM. tethI he vItarAga ! ApanI kRpAthI mArAmAM evuM baLa pragaTa thAo ke - A guru bhagavaMtanA vajananI huM pUrNa upAsanA karI zakuM. temanI hitazikSA pramANe mArA jIvanane sudhArI zakuM. temanI AjJAnuM pUruM pAlana karI mAra mohanIya Adi karmono huM vinAza karI zakuM ?' AMtarika saMvedanA sAthe bolAyelAM A vacano karmano vinAza karI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 . . sIryanI vRddhinuM kAraNa bane che ane vRddhi pAmeluM vIrya (utsAha) gurunA vacananI sevanAmAM sahAyaka bane che. 186 AmavamAMDA - he vItarAga ! jyAM sudhI bhavamAM (saMsAramAM) chuM, tyAM sudhI (ApanA prabhAvathI bhavanirveda Adi bhAvo) akhaMDitapaNe mane prApta thAo ! sAdhaka samaje che ke, bhavanirveda Adi AThe bhAvo jyAM sudhI prApta nahi thAya tyAM sudhI A bhayAvaha saMsArano koI rIte aMta Avaze nahi, vaLI, A uttama bhAvo eka vAra prApta thaI jAya to paNa cAle tevuM nathI. jyAM sudhI mokSa na maLe tyAM sudhI te te bhUmikAmAM, te te bhAvonI cokkasa jarUra che ja. tethI paramapadecchu sAdhaka A pada bolI prabhune prArthanA kare che ke, - 'he nAtha ! A ATha amUlya guNo mane mAtra A bhavamAM ja maLe tevuM mAre nathI joItuM, paraMtu jyAM sudhI mAro mokSa na thAya, tyAM sudhI mATe jeTalA bhavo karavA paDe te tamAma bhavomAM A ATha viziSTa guNo mane maLo ! have mAro koI bhava evo na hovo joIe ke, jyAM mArI pAse A ATha guNo na hoya !" A pado dvArA jene A ATha guNo prApta nathI thayA, teo te guNone prApta karavA mATe prArthanA kare che ane jene kAMIka aMze paNa A guNo prApta thayA che, teo tenAthI uparanI kakSAnA guNone prApta karavA mATe prArthanA kare che. A rIte punaH punaH prArthanA karavAthI te te guNo pratyeno Adara pragaTe che, te guNo prApta karavAnI tIvra jhaMkhanA jAge che, guNo pratyeno Adara ja doSanA rAgane ghaTADe che ane doSa pratyenA anAdaranA valaNathI bAMdhelAM karmono vinAza kare che. karmono vinAza thavAthI upara u52nI bhUmikAnA A guNonuM pragaTIkaraNa thAya che. AthI vAraMvAra A rIte prArthanA karavI yogya ja che. A rIte prArthanA karatAM paNa ATaluM khAsa yAda rAkhavuM ke, zabdaprayoga karavA mAtrathI A cIjo maLI jAya tevo niyama nathI, paraMtu A zabdaprayoga karatAM bhagavAna ane bhagavAnanA guNo pratyenI jenI ruci vadhatI jAya; vaLI, prArthita cIjo meLavavAnI tAlAvelI jAge, tenAthI ja potAno Atmika vikAsa jaNAya ane tethI ja gadgad haiye bhaktinA tIvra bhAvathI je vyakti A zabdaprayoga kare, tene te samaye karmano evo kSayopazama thAya che ke, jethI tene A cIjo maLe. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIrAya sUtra 187 jeo AvA tIvra bhAvavALA nathI, paNa prakRtithI bhadraka pariNAmavALA che, bhagavAna ke, prArthita cIjonuM vizeSa svarUpa jANatA nathI, paraMtu "A caityavaMdana saMsArano nAza karI mokSane prApta karAvanAra che, tevuM bhagavAne kahyuM che, tethI mAre karavuM joIe, - AvA sAmAnya bhAvavALA che, vaLI saMyoga maLe to potAnI buddhi anusAra vizeSane jANavAnI IcchAvALA che, tevA AtmAne A caityavaMdana sAmAnya puNyabaMdha ane karmanirjarA rUpa sAmAnya lAbhanuM kAraNa thAya che. jene kAraNe bhaviSyamAM sArA saMyogo pAmI teo cokkasa vizeSa lAbhane prApta karI zake che. jeo AvA paNa nathI, paraMtu mAtra kuLamaryAdAthI ke gatAnugatika rIte mAtra A zabdo bolIne ja caityavaMdananI kriyA kare che, teonI A kriyA saphaLa thatI nathI. A be gAthAo gaNadharakRta che ane have pachInI gAthAo tyAra pachInA gItArtha guru bhagavaMtonI banAvelI che. paraMtu bhAvavRddhinuM kAraNa hoI pAchaLathI ahIM teno prakSepa thayo che. . vArijai jaivi niyANabaMdhaNaM vIyarAya ! tuha samaye tahavi mama # sevA ma ma tuha vaUIvi - he vitarAga ! jo ke, tamArA siddhAMtamAM niyANuM karavAno niSedha karAyo che, to paNa bhavobhava tamArAM caraNonI sevA mane prApta thAo ! dharmanA badalAmAM A loka ke paraloka saMbaMdhI koIpaNa bhautika sukhanI AkAMkSA-IcchA ke, mAMgaNI karavI te nidAna kahevAya che. jene siddhAMta pramANe saghaLoya dharma nirAkAMkSa bhAve karavAno che, tethI AvI paNa mAMgaNI prathama najare jotAM to nidAnasvarUpa ja lAge, topaNa vAstavika rIte jotAM te niyANuM nathI. kema ke - zAstramAM bhautika AkAMkSAne "niyANuM kahela che. paraMtu AdhyAtmika sukha mATe upayogI cIjanI AkAMkSAne niyANuM kahela nathI. mokSa anicchA svarUpa che. tethI koIpaNa prakAranI IcchA ke, mAMgaNI mumukSu mATe yogya nathI. topaNa jyAM sudhI AtmAmAM mohanuM astitva che, tyAM sudhI koIne 12. nidAna dharmanA badalAmAM A loka ke paraloka saMbaMdhI bhautika sukhanI mAMgaNI karavI te nidAna che. tenA traNa prakAra che. 1. rAgagarbhita, 2. zreSagarbhita, 3. mohagarbhita. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 sUtrasaMvedanA-2 . koI IcchAo to thayA ja kare che ane aprazasta IcchAo sAdhaka AtmAne paNa karma baMdhAvI bhavamAM bhaTakAve che. mATe AvI aprazasta IcchAono aMta lAvavA ane prazasta guNone pragaTAvavA amuka bhUmikA sudhI A mAMgaNIo ja AtmA mATe upakAraka che. AvI prazasta mAMgaNI dvArA ja sAdhaka mohane mahAta (nAza) karIne, guNaprApti mATe cokkasa prakArano prayatna karI zake che. Ama jyAM sudhI mohanuM sAmrAjya che, tyAM sudhI AvI mAMgaNI karavI te sAdhaka mATe yogya ja che. AthI ja sAdhaka kahe che - "siddhAMtamAM niyANuM karavAnI 'nA' kahI che. tethI mAre koI AkAMkSA rakhAya ja nahi. Ama chatAM anya vastuonI AkAMkSA huM choDI zakuM chuM, paraMtu "tamArA caraNanI sevA mane prApta thAo" - AvI AkAMkSA huM choDI zakato nathI, kema ke, tenA vinA mAruM kalyANa zakya nathI." caraNanI sevA eTale mAtra pagasvarUpa kAyAnI sevAnI ja ahIM mAMgaNI nathI karI, paraMtu paramAtmAnA caraNa eTale cAritranI athavA caraNa eTale Ape je tattvamArganuM (AjJAnuM) nirUpaNa karyuM che, tenA (AjJAnA) yathArtha pAlanarUpa tattvakAyanI mane prApti thAo, tevI ahIM mAMgaNI karavAmAM AvI che. jo ke sadgurunA vacana saccAritranA pAlana svarUpa ja che. tethI taddIna sevanAnI mAMgaNImAM A mAMgaNI AvI ja jAya che. to paNa "bhagavAnanAM caraNonI sevA mane bhavobhava meLo" tevI mAMgaNI atyaMta bhAvavRddhinuM kAraNa bane tevI che. tethI A rIte punaH karAtI prArthanA doSarUpa nathI. vaLI, bhagavAnanAM caraNanI sevA te sajJAna ane sa&iyAsvarUpa mokSamArganI AsevanA che, tethI punaH punaH karAtI A mAMgaNI vartamAnamAM paNa jJAnane anurUpa uttama AcaraNamAM zakti anusAra yatna karAve che. tethI paNa AvI mAMgaNI yogya ja che. 1. rAgagarbhita : "mArA tapanA prabhAvathI mane cakravartInI strI jevuM strIratna maLo." rAganA kAraNe karela saMbhUtimuninA A niyANAne rAgagarbhita nidAna kahevAya che. 2. dveSagarbhita : "mArA tapanuM koI phaLa hoya to huM bhavobhava guNasenane mAranAro thAuM.' AvA dveSathI karelA agnizarmAnA niyANAne dveSagarbhita niyANuM kahevAya che. 3. mohagarbhitaH dharmathI ja bhautika sukha maLe che, tevuM sAMbhaLyuM hoya tethI evuM niyANuM kare ke, mane bhavobhava dharma maLo, jethI dunyavI sukho maLe ane sArI rIte moja karI zakAya. A mohagarbhita niyANuM che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 189 A dareka pado bolatAM te te zabdamAM rahelA uttama bhAvonuM jJAna joIe, te te bhAvo pratye atyaMta Adara joIe. sarva zreSTha koTinA A guNo jenAmAM che, tevA paramAtmA pAse natamastake, vinamra bhAve A cIjo mAre mAMgavAnI che ane prArthanA bAda AjJA anusAra mAre te guNo prApta karavA yatna paNa karavAno che. AvuM mAnanAra sAdhakane A pado dvArA cokkasa prakAre te te guNono lAbha paNa thAya che. jeo A zabdo bole che paNa zabdamAM rahelA uttama bhAvone jotA ke anubhavatA nathI, te bhAvo pratye jene Adara nathI, yathAzakya te mATeno prayatna nathI, teone A cIjonI prApti saMbhavita nathI. bhagavAna pAse caraNa sevAnI mAMgaNI karyA pachI paNa svaISTanI siddhi mATe kAMIka vizeSa mAgaNI karatAM sAdhaka je kahe che, te have jaNAve che - dukkhakkhao kammakkhao, samAhimaraNaM ca bohilAbho a / saMpara mada , tuda nAda ! paI/maraNam - he nAtha ! Apane praNAma karavAthI mArAM duHkhano nAza thAo, mArAM karmono nAza thAo (a) mane samAdhimaraNa tathA samyagdarzananI prApti thAo. tuveravivo - duHkhano nAza. "he nAtha ! Apane praNAma karavAthI mArAM duHkhano kSaya thAo." duHkha to jagatanA jIvamAtrane gamatuM nathI, tethI sarva koI jIvo duHkhanA nAzane to Icche ja che, paraMtu dharmAtmA je duHkhanAzane Icche che, te jagatanA jIvo karatAM bhinna prakAranuM che. jagatanA jIvone koI ja duHkha nathI joItuM, jyAre mumukSu AtmAne mokSamArgamAM bAdhaka bane, svasamAdhine hAni pahoMce tevuM ja duHkha nathI joItuM. tethI ja te A pada bolI paramAtmAne prArthanA kare ke, "he prabho ! huM haju ni:sattva chuM. mATe sAthanA ja karavI che, paraMtu sAdhanAnA mArgamAM vizno AvatAM huM asthira thaI jAuM chuM, mana aneka saMkalpa-vikalpamAM aTavAI jAya che, tethI ja sAdhanAmAM sthira thavAtuM nathI. tethI he nAtha ! sAdhanAnA mArgamAM vinna karanArA mANuM duHkho nAza pAmo athavA tenI sAme laDavAnI zakti prApta thAo !" ahIM duHkhanA DarathI duHkha TALavAnI mAMgaNI nathI, paraMtu dharmamArgamAM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 AvatAM vighnono bhaya che ane tevAM vighnakA2ka duHkho ja ahIM TALavAnI vAta che ane tethI ja kahe che "he nAtha ! jyAM sudhI prApta du:khone huM pUrI samAdhi ane svasthatAthI sahana na karI zakuM, duHkhanI hAjarImAM mokSamArganI sAdhanA karavAnuM sAmarthya mArAmAM na Ave tyAM sudhI mArAM tevAM duHkho nAza pAmo, evI mArI prArthanA che." 190 - mokSanI sAdhanA karanAro sAdhaka vivekI hoya che, tethI saMsArIjIvo je rIte du:khathI Dare che ane tenA nAza mATe yatna kare che tevA prakAranA duHkhanA nAza mATe sAdhaka yatna paNa karato nathI ke te mATe prArthanA paNa karato nathI; paraMtu je du:kho potAnI samAdhimAM bAdhaka bane che tevA bAhya du:kho ane viSayanI vihvaLatA tathA kaSAyonI parAdhInatAnA atyaMtara duHkhone ja TALavAnI tenI bhAvanA hoya che. te samaje ke vaiSayika-kASAyika bhAvo karmabaMdhanuM kAraNa che. karmano saMbaMdha AtmAne saMsAramAM jakaDI rAkhe che ane saMsAramAM rahelA jIvone vAraMvAra janma levo paDe che, janma thatAM zarIra sAthe saMbaMdha thAya che, zarIrane kAraNe seMkaDo jarUriyAta UbhI thAya che, zarIrane kAraNe svajano sAthe, samAja sAthe nAto bAMdhavo paDe che, A badhA saMbaMdho sAcavavA mATe paNa aneka prakAranAM du:kho sahana karavA paDe che. AthI ja vivekI AtmAne viSaya-kaSAya ane tene utpanna ka2nA2 saMsAranI sarva sAmagrI duHkharUpa lAge che. puNyanA udayathI suMdara zarIra maLyuM hoya, besumAra saMpatti maLI hoya ke vivekasaMpanna strI, putrAdi parivArarUpe maLyAM hoya to paNa te saMyoga aMte duHkharUpa hoI vivekI dharmAtmA bhagavAnane prArthanA kare che, 'he nAtha ! duHkhane utpanna karanAra A sarva vaiSayika-kASAyika bhAvo nAza pAmo !' duHkhano kSaya karmanA kSaya vinA zakya nathI. tethI have agiyAramI mAMgaNI svarUpe sAdhaka kahe che... vo - karmano kSaya. "he nAtha ! Apane praNAma karavAthI mArAM karmano nAza thAo !" dharmAtmA barAbara samaje che ke, jyAM sudhI A karmo che, tyAM sudhI duHkha to AvavAnAM ja che, tethI duHkhanA nAza mATe karmano nAza atyaMta jarUrI che, mATe te bhagavAnane prArthanA kare che ke - "he nAtha ! Apane karnelA praNAmathI duHkhanAM kAraNabhUta mArAM karmono nAza thAo !" Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 191 jijJAsA : karmanA kSayathI duHkhano kSaya thavAno ja che, to duHkhakSayanI mAMgaNI judI kema karI ? tRpti karmanA kSayathI duHkhano nAza thavAno che, te barAbara che. paraMtu karmano kSaya sAdhanA karyA vinA thaI zakato nathI ane sAdhanA mananI svasthatA vinA thatI nathI. alpasattvavALA sAdhako game tevA saMyogamAM mananI svasthatA TakAvI zakatA nathI, tethI ahIM duHkhanA kSayathI sAdhanAmAM vighna karanAra duHkhano nAza mAMgyo che, sarva duHkhano nahi, viSna karanAra du:khanA kSayathI mananI svasthatA prApta thaze tethI sAdhanA thaze ane tenAthI karmano kSaya thaze mATe A mAMgaNI yogya ja che. karmano kSaya; samAdhi ane bodhithI thAya che. tethI have tenI mAMgaNI kare che. samAdikaraLa ane samAdhipUrvakanuM maraNa. "he nAtha ! Apane praNAma karavAthI mane "samAdhi maraNa" prApta thAo !" samAdhi = duHkha ane sukhanA saMyogamAM samAna buddhi, cittanI svasthatA. sukhanA saMyogamAM rAga-utsuktAdi kRta cittanI vihvaLatA nahi ane duHkhanA samayamAM dveSa, aruci ke, aNagamAkRta cittanI vihvaLatA nahi. jo ke, vizeSa prakAranA sukha-duHkhamAM manane svasthaM rAkhavuM, samAdhimAM rAkhavuM te muzkela che. temAMya maraNa vakhate to mAnasika ane zArIrika vedanAo asahya hoya che. A vedanA vacce manane samAdhimAM rAkhavuM kaparuM bane che, vaLI aMta samaye jo mana samAdhimAM na rahe to sadgati thatI nathI ane sadgati vinA dharmasAdhanA suMdara rIte thaI zakatI nathI. Adhi, vyAdhi, upAdhithI gherAyelA A saMsAramAM samAdhi atidurlabha che. tema ja samAdhinA akhUTa bhaMDArasamA arihaMta paramAtmA pAse tenI mAMgaNI karavAthI te avazya prApta thAya che. jyAre samAdhi vagaranA anyadeva ke manuSyo pAse samAdhinI mAgaNI saphaLa nathI thatI. AthI ja A pada bolatAM sAdhaka prabhune prArthanA kare che - "he bhagavAna ! tamane karelA praNAmathI mane samAdhi maraNanI prApti thAo !.. jethI mAre saMsAramAM punaH punaH bhaTakavuM na paDe." jijJAsA ? ahIM samAdhimaya jIvana na mAgatAM samAdhimaraNa mAMgyuM tenuM kAraNa zuM ? tRpti H prANImAtrane maraNanuM duHkha asahya hoya che. maraNa vakhate te ja AtmA samAdhi rAkhI zake, jeNe jIvana daramyAna samAdhi mATe prayatna karyo Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 hoya. tethI samAdhimaraNanI mAMgaNI karI sAdhaka samagra jIvanakALanI samAdhi mAMgI levA Icche che. temaja jIvananI samAdhi mATe jarUrI du:khano kSaya karmano kSaya pahelA ja mAMgI lIdho che e badhI mAMgaNIo jenA mATe jarUrI hatI e samAdhi maraNa have mAMgyuM che, kAraNa ke jeno aMta sudharyo enuM badhuM ja sudharyuM. samAdhi ma2Na maLaze to sadgati maLaze pharI samAdhimaya jIvanane pharI sadgatinI paraMparA maLaze ane aMte mokSa prApti zIghra thaze. 192 samyagdarzana e pAyAno guNa che. pAyA vagara ImArata caNI zakAtI nathI. tethI pAyAnA guNa tarIke e samyagdarzananI prApti mATe paramAtmAne prArthanA kare che. bohilAbho a ane bodhilAbha. 11 "he nAtha ! Apane karelA praNAmathI mane samyagdarzananI prApti thAo.' bodhi eTale samyagdarzana athavA jJAna, darzana ane cAritrarUpa ratnatrayI teno lAbha eTale prApti. sAdhanAnuM mULa samyagdarzana che. samyagdarzana prApta thayA pachI ja jJAna ane kriyA mokSanuM kAraNa bane che. jyAM sudhI mithyAtvarUpa mala nAza pAmato nathI ane jIvane samyaktva prApta thatuM nathI, tyAM sudhI game teTalI sArI dharmakriyA kare ke game teTaluM zAstrajJAna meLave, to paNa te jJAna ane kriyA mokSanuM kAraNa banI zakatI nathI. tethI ja sAdhaka A pada bolI paramAtmAne prArthanA karatAM kahe che ke, "he prabho ! jyAM sudhI mithyAtvarUpa viSanuM vamana nahi thAya ane samyaktva rUpa amRtanuM siMcana nahi thAya tyAM sudhI tArA zAsananI, tArI AjJAnI sAcI oLakha nahi thAya, zAsananI oLakha vinA tenuM yathArtha pAlana nahi thAya, AjJAnA pAlana vinA karmano nAza nahi thAya ane karmanAza vinA mukti maLaze nahi; tethI he nAtha ! Apa mArA mithyAtvano nAza karAvI mane bodhinI prApti karAvo " have je 52mAtmAnA zAsanathI A badhuM maLe che, te paramAtmAnA zAsana pratyenA sadbhAvane vyakta karatAM kahe che I 'sarvamaGgalamAGgalyaM, sarvakalyANakAraNam / pradhAnaM sarvadharmANAM, jainaM nayati zAsanam - sarva maMgalomAM maMgalarUpa, sarva kalyANanuM kAraNa tathA sarva - Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayavIyarAya sUtra 193 dharmomAM pradhAna evuM zrIjinazAsana traNe lokamAM vijayavaMtuM varte che. jainadharma sarvamaMgalamAM zreSTha maMgala che. kema ke, jagatanAM (laukika) maMgalo jIvane kaMIka aMze ja maMgalarUpa bane che. jyAre jainazAsana eTale bhagavAnanI AjJA, (lokottara-bhAvamaMgala) sarvAMze jIvane mATe maMgalarUpa bane che. je kAryamAM bhagavAnanI AjJA bhaLe che, te kArya cokkasa maMgalarUpa banyA vinA rahetuM nathI ane sAruM kAma paNa AjJAnA abhAvamAM maMgalarUpa banI zakatuM nathI. jainadharma sarva kalyANanuM kAraNa che. kalya sukha ane tene Ape te kalyANa. saMsAranAM sarvazreSTha sukho puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI maLe che ane A puNya paramAtmAnI AjJAnA pAlanathI baMdhAya che. tethI anuttara ke raiveyakamAM prApta thanArA daivika sukho ke zAlibhadra jevA mAnavIya sukho ane aMte mokSarUpa mahAsukhanI prApti paNa jainazAsananI ArAdhanAthI ja thAya che, tethI jainazAsana sarvakalyANanuM kAraNa che. . jainadharma sarva dharmamAM pradhAna dharma che, kemake, - duniyAmAM dharmo to ghaNA che ane te sarva dharmo duHkhanAza ane sukhaprAptino upAya to batAve che, paraMtu atyaMta sUkSma rIte ane paripUrNa sukhano mArga to jainazAsana ja batAvI zake che, vaLI jainazAsana syAdvAdane svIkAre che. tethI sarvadharmano samAveza potAnAmAM karI zake che. jyAre anya dharmo vastutattvane ekAMte svIkAranArA che, tethI te dharmamAM bIjAno samAveza thaI zakato nathI, te kAraNathI paNa jainadharma ja sarvathI zreSTha che. AvuM jainazAsana jayavaMtu varte arthAt teno jayajayakAra thAo ! jainazAsana pratyenI atyaMta bhaktine vyakta karatAM sAdhaka aMte kahe che, "AvuM jainazAsana atyaMta vistAra pAmo ! ghaNA AtmAomAM A jainazAsana pratiSThita thAo ! athavA A jinanI AjJA mArA hRdayamAM haMmezA raho." potAnA AtmAmAM jene zAsana pratye anurAga pedA thayo hoya, zAsananI kalyANakAritA pratiSThita thayelI hoya, te ja AtmA bIjAnA AtmAmAM paNa enI pratiSThA Icche, eno jagatamAM vistAra jhaMkhe... 13. maMgalanI vyAkhyA "navakAra sUtra'mAMthI jovI. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra sUtra paricaya : A sUtra dvArA arihaMtanAM caityane vaMdanA karavA svarUpa caityavaMdana karAya che. AthI tenuM bIjuM nAma "maityastavache. zAstramAM zubhabhAvanI prApti ane vRddhinA aneka upAyo jaNAvyA che, paNa temAM sarvazreSTha upAya che, arihaMta paramAtmAnI bhakti. sAkSAtu vicaratA arihaMta paramAtmAnI bhakti jema uttama phaLa Ape che, tema temanI mUrti, maMdira ke sUpa AdinI bhakti paNa zubhabhAvone pragaTAvI sAdhakane cheka mokSa sudhI pahoMcADI zake che. AthI ja A sUtramAM arihaMtanAM caityanAM vaMdana, pUjana, satkAra AdinA phaLarUpe bodhi ane bodhinA phaLarUpe mokSane prApta karavAnA praNidhAnapUrvaka kAussagnamAM rahevAno saMkalpa karAya che. apekSAe vicArIe to mana-vacana-kAyAnI ekAgratApUrvaka zubhadhyAnamAM lIna thavAnA prayatnarUpa A kAyotsarganI kriyA ja caityavaMdana che. kema ke mana-vacanakAyAnI guptivALo AtmA ja vItarAga bhAvanI vadhu najIka jaI zake che, to paNa A zubhadhyAnanuM kAraNa "namohyu Na' Adi sUtro che, tethI tene paNa caityavaMdana kahevAya che. caityavaMdananI kriyA e koI sAmAnya kriyA nathI. paNa mokSanA mahAna AnaMdanI anubhUti karAvanArI kriyA che. A kriyA dvArA sAdhake potAnI sarva Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta cethANa sUtra 195 cittavRttione zAMta karI, manane ekAgra karI, paramAtmAnA dhyAnamAM lIna thavAnuM che. paramAtmAnA dhyAnamAM ekAkAra kevI rIte thavAya, tenI samucita vidhi A sUtramAM batAvI che. nATaka bhajavatAM pahelAM jema koI sAro abhinetA tenI evI prekTisa kare che ke, jethI te te bhAvothI pote bhAvita banI prekSakane paNa te bhAvamaya banAvI zake. tevI ja rIte caityavaMdana jevI duSkara kriyA karatAM pahelAM sAdhaka paNa caityavaMdanane anurUpa potAnA cittane taiyAra karavA mATe ja "namolyuzaM" Adi sUtronAM eka eka padone yathAyogya rIte bole che ane bolIne te arihaMtanA guNothI hRdayane bhAvita kare che. AvI rIte bhAvita thayA pachI te Ubho thaIne pagane jinamudrAmAM, hAthane yogamudrAmAM ane dRSTine jinapratimA upara sthira karIne, A sUtra bolI kAyotsarganI pratijJA kare che. kAyotsargamAM rahIne paramAtmAmaya banavArUpa paramAtmA sAthe ekameka thavArUpa caityavaMdana karavuM ati duSkara che. A sUtramAM e duSkara kAryanI siddhi mATe atyaMta sahAyaka bane tevAM pAMca sacoTa sAdhano batAvyAM che. tenA prayogapUrvaka kAyotsarga karAya to eka kuzaLa dhanurdharanI jema lakSyane AMbI zakAya che. te pAMca sAdhano eTale ja satata vRddhi pAmatAM zraddhA, medhA, dhRti, dhAraNA ane anuprekSAnAM pariNAmo (bhAvo). AvAM bhAvosahita karAyelo kAussagga, kramaza: vItarAgabhAvanI prApti karAvI Ape che. sAmAnyathI jotAM A sUtramAM mAtra kAyotsarga kaI rIte karAya te jaNAvyuM che, paraMtu tenA mAdhyame mokSAbhilASI vicAraka ane jijJAsa AtmAne to dharmanI koIpaNa kriyA kevI rIte karavI joIe tenuM suMdara mArgadarzana maLI rahe che. A nAnA sUtramAM bharelAM UMDAM rahasyone jANI te te bhAvapUrvaka jo A sUtra bolAya ane jo zraddhA Adi bhAvo jIva mATe sahaja banI jAya to te jIva kAyotsarga ane anya paNa kriyAo dvArA Atmika unnatinA zikharo sara karI zake. mULa sUtra : arihaMtaceiyANaM karemi kAussaggaM / - vaMdaNa-vattiyAe. pUaNa-vattiyAe sakkAra-vattiyAe Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 sammANa - vattiyAe bohilAbha-vattiyAe niruvasagga-vattiyAe saddhAe mehAe dhIie dhAraNAe aNuppehAe vaDDhamANIe, ThAmi kAussaggaM / 196 paha- 15 : saMpA-3 : khakSa2-89 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : arihaMtaceiyANaM vaMdaNa-vattiyAe, pUaNa-vattiyAe, sakkAra - vattiyAe, sammANa - vattiyAe, bohilAbha-vattiyAe, niruvasagga-vattiyAe / arhatcaityAnAM vaMdana-pratyayaM, pUjana-pratyayaM, satkAra- pratyayaM, sanmAna-pratyayaM, bodhilAbha-pratyayaM, nirupasarga-pratyayaM / arihaMta caityonA vaMdana nimitte, pUjana nimitte, satkAra nimitte, sanmAna nimitte, bodhilAbha nimitte, mokSa nimitte kAussagaM karemi / kAyotsargam karomi / huM kAyotsarga karuM chuM. (have kAyotsarga kevI rIte kare che, tenuM varNana karatAM kahe che -) vaDDhamANIe saddhAe, mehAe, dhIie, dhAraNAe, aNuppehAe kAussaggaM ThAmi / vardhamAnayA zraddhayA, medhayA, dhRtyA, dhAraNayA, anuprekSayA kAyotsargaM tiSThAmi / vadhatI jatI zraddhAthI, medhAthI, dhRtithI, dhAraNAthI ane anuprekSAthI huM kAyotsargamAM rahuM chuM. saMpadAonA nAma - hetu 1 alyupagama saMpadA : arihaMta ceiyANaM karemi kAussaggaM A pado dvArA kAussagga karavAnI pratijJA svIkArAya che mATe tene azrupagama saMpadA kahevAya che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 arihaMtaceIyANaM sUtra 197 2 nimitta saMpadA : . vaMdaNavattiyAe pUaNavattiyAe sakkAravattiyAe sammANavattiyAe bohi lAbhavattiyAe niruvasaggavattiyAe / A pado kAusagna karavAnuM nimitta sUcave che tethI tene nimitta saMpadA kahevAya che. 2 hetu saMpadA : saddhAe mehAe dhiIe dhAraNAe aNuppehAe vaDDamANIe ThAmi kAussaggaM / / A sAta padomAM kAussagna samyagU rIte niSpanna thAya tenA upAyo darzAvyA che, tethI tene hetu saMpadA kahevAya che. vizeSArtha : rihaMtarephayAremi - ahaMtu caityonA (vaMdanAdi nimitte) huM kAyotsarga karuM chuM. jeo rAga-dveSa Adi doSothI rahita che, anaMta jJAnAdi guNothI sahita che, vaLI deva ane devendro paNa jemanI ATha mahAprAtihAryathI pUjA kare che temane arihaMta' kahevAya che. A arihaMta paramAtmAnI mUrti, maMdira ke sUpa Adine "caitya' kahevAya che. nirvikArI arihaMta paramAtmAnI pratimAnuM darzana yogya AtmAnA cittamAM AllAda utpanna kare che, samAdhibhAvane pragaTAve che ane cittaprasannatAnuM kAraNa bane che. cittanA zubhabhAvanuM kAraNa banatuM hoI arihaMtanI pratimAne caitya kahevAya che. 1. arihaMtanI vizeSa samaja mATe juo "navakAra maMtra.' - sUtrasaMvedanA bhA. 1 2. vittam - anta:kara, tasya bhAva: vA, vadavicUkSa ga ('vadaDhAJi :gna, pA. 41-123) kRte 'caityaM' bhavati / tatrArhatAM pratimAH prazastasamAdhicittotpAdakatvAdarhacaityAni bhaNyante / - lalitavistarA citta zabdane gam pratyaya lAgIne A zabda banyo che. teno artha vitta eTale aMtaHkaraNa ane teno bhAva te caitya athavA cittanuM karma (kArya) te caitya che (athavA) caityaM nino: / tavi-G- abhidhAna ciMtAmaNI koSa karmano artha kriyA paNa thAya che, tyAre cittanI = aMta:karaNanI kriyA te caitya. arihaMtanI pratimA prazasta samAdhivALA cittane utpanna kare che. tethI arihaMtanI pratimAne caitya kahevAya che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 sUtrasaMvedanA-2 , athavA - arihaMta prabhunA guNonuM jJAna thatAM arihaMta paramAtmA pratye cittamAM atyaMta bhaktibhAva ullasita thAya che. A bhaktibhAvathI prerAIne bhakta, prabhu pratimAnuM nirmANa kare che. A rIte pratimA e cittanA bhAvanuM kArya che. tethI paNa arihaMtanI pratimAne caitya kahevAya che. TUMkamAM zubha cittanuM kAraNa athavA zubha cittanuM kArya baMne hovAthI arihaMtanI pratimA "caitya" kahevAya che. Ano artha e thayo ke - A pratimAnA darzanathI jenA hRdayamAM zubhabhAva pragaTe che athavA darzana, vaMdanAdi dvArA jeo zubhabhAvane pragaTAvavA mATe prayatna karI rahyA che, tenA mATe A pratimA caitya bane che, paraMtu pratimAne joI jeone zubhabhAva thatA nathI ane pUjanasatkArAdi dvArA jeo zubhabhAva mATe yatna paNa karatA nathI temanA mATe A pratimA caitya kahevAtI nathI. A pada bolatAM "namolyu zaMmAM arihaMtanA je guNo jaNAvyA che, tevA svarUpavALA arihaMta paramAtmAnI A pratimA che ane "A pratimAnA vaMdana, pUjanAdithI prApta thatAM phaLo mane A kAyotsargathI prApta thAo !" Avo bhAva pragaTa karavAno che. AvA bhAvapUrvaka kAyotsarga karavAthI kAyotsargamAM manavacana-kAyAnI vizeSa prakAre ekAgratA prApta thAya che. ekAgratApUrvakanuM arihaMtanuM dhyAna arihaMtanA guNono AMzika AsvAda karAve che. rema 3 ' eTale ke "huM kAyotsarga karuM chuM." A padanuM joDANa 'nivesa-vattiyANa' pada pachI karavAnuM che. tenAthI "arihaMta caityonA vaMdanAdi nimitte huM kAyotsarga karuM chuM." evo anvaye prApta thaze. Ama to kAyotsarganI kriyA to hajI "annattha' sUtra bolyA pachI karavAnI che, to paNa ahIM Avo prayoga kriyAnI sanmukhatA jaNAvavA mATe karAyo che. vaMtA-vattiyA - vaMdana nimitte (huM kAyotsarga karuM chuM.) arihaMta caityanA vaMdanathI je phaLa prApta thAya che, te phaLa prApta karavA mATe huM kAyotsarga karuM chuM. vaMdu : anaMta guNanA dhAraka arihaMta paramAtmA pratyenA bahumAna bhAvane pragaTa karanArI mana, vacana, kAyAnI pravRttine vaMdana kahevAya che. "paramAtmA 3. kAyotsarga saMbaMdhI vizeSa vigata mATe juo - "sUtrasaMvedanA' bhA. 1 mAM "annattha sUtra." Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra 199 mahAna che ane temanI apekSAe huM hIna kakSAno chuM tevo manano pariNAma, namo jiNANa' Adi bahumAnabhAvane vyakta karanArI vANIno vyApAra ke bahumAnabhAvane pragaTa karatI be hAtha joDI, mAthuM namAvI, DhIMcaNane vALavA vagere rIte karAtI kAyAnI kriyAne vaMdana kahevAya che. A rIte bahumAnapUrvaka paramAtmAne vaMdanA karavAthI citta AlAdita thAya che. vItarAgabhAva tarapha mana DhaLe che. tenA phaLa svarUpe sAMsArika padArthonuM AkarSaNa ghaTe che. punaH punaH vaMdanA karavAthI paramAtmA sAthe cittanuM anusaMdhAna thatAM. anAdikAlIna rAga, dveSa, moha ane ajJAnanA kusaMskAro nAza pAmatA jAya che ane AtmA paramAtmabhAvanI khUba najIka jaI zake che. A rIte AtmAnuM paramAtmabhAva taraphanuM prasarpaNa te ja sAcA arthamAM vaMdanA che. vattiyA=nimitte, "nimitta zabda, kAraNa ane phaLa be arthamAM vaparAya che. ahIM "nimitta' zabda phaLa arthamAM grahaNa karela che. eTale ke, vaMdanAdi pado sAthe joDAyela "nimitta' zabda e sUcave che ke, "huM vaMdanAdinA phaLane prApta karavA mATe kAyotsarga karuM chuM." A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "A pratimAne vaMdanA karI aneka bhavyAtmAoe potAnA AtmA upara chavAyelA mithyAtvanA malane dUra karI saeNgdarzananA zuddha bhAvone prApta karyA haze ! ajJAnanA vaDalo bhedI, samyagujJAnano prakAza prApta karyo haze ! rAgAdi doSone dUra karI vairAgyabhAvanI vRddhi karI haze ! he nAtha ! huM temanA te te bhAvonI anumodanA karuM chuM ane A kAyotsarga dvArA tevA bhAvo mane maLo tevI bhAvanA bhAvuM chuM." jijJAsA : "vaMdanAdi nimitte huM kAyotsarga karuM chuM" - ema bolI kAyotsarga karavAthI zuM vaMdanAdinuM phaLa maLI zake ? 4. nimitta zabdanA be artha thAya che . kAraNa - dA. ta. upAdAna sAthe cokkasa nimitta maLe tyAre kArya thAya' - ahIM nimitta zabda kAraNavAcI che. i phaLa, prayojana - dA. ta. "karmakSaya nimitte tapa karuM chuM." AmAM tapasyAnuM prayojana, phaLa karmakSaya che, ahIM nimitta zabda phaLavAcI che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 sUtrasaMvedanA-2 tRptiH hA, cokkasa maLI zake. kAraNa ke jainazAsana karaNa, karAvaNa ane anumodananuM sarakhuM phaLa mAne che ane paramAtmAnI bhaktirUpa vaMdana-pUjanasatkAra AdinI anumodanA mATe A kAyotsarga karavAmAM Ave che. AthI kAyotsargathI vaMdanAdinuM phaLa jarUra maLI zake; paraMtu eTaluM dhyAnamAM rahevuM joIe ke, A kAyotsarga vaMdanAdinI anumodanArthe che, paraMtu anumodanA sAcI te kahevAya che ke, jenI anumodanA karAya, temAM yathAzakti prayatna paNa hoya to ! eTale vaMdanAdi dvArA jema rAgAdi doSothI dUra thaI vItarAgAdi bhAvane sanmukha thavA prayatna karAya che, tema kAyotsarga kALamAM paNa mana-vacanakAyAnI ekAgratA keLavI vItarAgabhAvane prApta karavA prayatna karAya to jarUra kAyotsargathI te phaLa maLI zake che. paraMtu zabda bolavA mAtrathI phaLa maLI zakatuM nathI. pUra-vattiyANa, saMdara-vattiyA - pUjana nimitte, satkAra nimitte (huM kAyotsarga karuM chuM.) arihaMta paramAtmAnA pUjanathI ane satkArathI prApta thanAra phaLa meLavavA mATe huM kAyotsarga karuM chuM. pUjana : kesara, caMdana, kastUrI, jaLa, puSpa, dhUpa, dIpaka Adi uttama sAmagrIthI paramAtmAnI pUjA karavI te pUjana che. satkAra : kiMmatI vastro ke uttamakoTinAM ratnajaDita suvarNanAM alaMkAro vagerethI paramAtmAnI bhakti karavI te satkAra che. bAhya sAmagrInA rAgane toDavA mATe vaMdana karyA pachI paNa zrAvako zreSTha sAmagrIthI - uttama vastra alaMkArothI - paramAtmAnI bhakti kare che, kema ke pIgalika vastuo pratyeno je rAga che te rAga nabaLo na paDe tyAM sudhI vitarAgabhAvane sanmukha thaI zakAtuM nathI. jaDa pudgalonA Azraye zubha-azubha bhAva karavA TevAyelA sAdhako uttama prakAranI pUjana ane saMskAranI sAmagrI laIne jyAre paramAtmAnI bhaktimAM lIna bane che, tyAre teo aneka bhavomAM ekatrita karelAM kukarmono vinAza 5. pattI nivAIi fasti puSyaviyA mA ! -ThANAMgasUtra TIkA Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra kare che, rAgAdinA kusaMskArone zithila kare che, zreSTha koTinA puNyano anubaMdha kare che ane guNasaMpattinA svAmI bane che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "uttama dravyothI, kiMmatI vastra ane alaMkArothI A pratimAonuM pUjana-satkAra karI aneka mokSecchu jIvoe potAnA karmamalane dUra karI AtmAne nirmala karyo haze ! jaDa padArthonA rAgane toDI AtmAne vItarAgabhAva bhaNI laI gayA haze. keTalAka uttama AtmAo to vaLI prabhu pratimAnA sparza karatAM karatAM kevaLI par3A thayA haze. he svAmI ! huM te sarvenA te te uttama bhAvonI anumodanA karuM chuM ane A kAyotsargathI mane paNa tevA guNo prApta thAya tevI bhAvanA bhAvuM chuM." 201 jijJAsA : zrAvaka to sAkSAt pUjana ane satkAra karIne tenuM phaLa meLave ja che, to tene te nimitte kAyotsarga zA mATe karavAno ? ane AraMbhAdithI rahita evA sAdhune AraMbhavALA pUjana-satkA2 ka2vAnAM nathI; to sAdhue kAyotsarga dvArA tenI anumodanA zA mATe karavAnI ? tRpti : jema dhananA lobhI jIvane je prakAre dhana vadhu maLe te prakAre vadhu dhana meLavavAnI IcchA rahe che, tevI ja rIte mokSArthI jIvane mokSanA kAraNabhUta bhagavAnanI bhaktino lAbha je rIte vadhu maLe te rIte vadhu lAbha meLavavAnI IcchA rahe che. AthI ja sAkSAt bhagavAnanI bhakti karyA pachI paNa pote karelI bhaktithI saMtoSa nahIM pAmanAra zrAvaka, bIjAe karela pUjana-satkAra AdirUpa bhaktinI anumodanArthe kAyotsarga kare che. zrAvaka jyAre pUjana Adi sAkSAt kare che, tyAre temAM svarUpahiMsA hovAthI AraMbha-samAraMbha to cokkasa hoya che, to paNa zrAvakane mahAraMbha-samAraMbhathI chUTavAno upAya paNa A pUjana Adi che. eTale zrAvaka mATe te kartavya banI jAya che. taduparAMta zrAvaka atyAre evI bhUmikAmAM che ke, te uttama dravyonA AdhAre ja uttama bhAvo niSpanna karI zake che. rAgAdine paravaza banelo zrAvaka Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 sUtrasaMvedanA-2 saMsAranA kSetre sArA dravyano upayoga karIne svayaM to rAgAdithI pIDAya che, paraMtu anyanA rAgAdinuM nimitta paNa banI jAya che; paraMtu zrAvaka jyAre uttama dravyothI bhagavAnanI bhakti kare che, tyAre bhagavAna svayaM rAgarahita hovAthI bhagavAna taraphathI rAga vRddhinuM koI kAraNa tene prApta thatuM nathI. paraMtu uttama dravyothI karAyelI paramAtmAnI bhakti, rAgAdi rahita paramAtmA pratye vizeSa prIti pragaTAve che. prItipUrvakanI A bhakti ja jIvane paramAtmAnA vitarAgAdi guNo tarapha laI jAya che. dhIme dhIme utkRSTa thatI A bhakti bhavyAtmAne saMpUrNa rAgAdi rahita vItarAga svarUpa banAvI de che. vItarAga banI te uttama AtmA sarva karmane khapAvI mokSamAM jAya che. mokSamAM jatAM ja tenA taraphathI jagatanA jIva mAtrane abhayanI prApti thAya che. have tenA taraphathI koI jIvane bhaya raheto nathI, tethI sarva jIvane potAnA taraphathI nirbhaya banAvavAno A uttama mArga che. AthI ja zrAvako mATe sAkSAt pUjanAdi karavAnI bhagavAnanI AjJA che. muni bhagavaMto to dravya vinA paNa uttama bhAvo dvArA bhakti karI zake che. tethI temanA mATe dravyabhaktinuM vidhAna nathI, to paNa upadeza dvArA preraNA ApavAmAM ane kAyotsarga dvArA anumodanA karavAmAM temane koI bAdha nathI. muni upadeza dvArA bhavyAtmAone prabhu bhaktimAM joDe che, tyAre paNa temano upadeza AraMbha-samAraMbhanI anumatino nathI hoto, paraMtu bhagavAnanI bhaktinA phaLanA varNana dvArA zrAvakane bhaktinI bhAvanAmAM preraNA karavAno ja hoya che. AthI ja upadeza ApatAM teo khUba ja sAvadhAnI rAkhe che ke, kyAMya temanI vANIthI AraMbha-samAraMbhanI anumati na AvI jAya. vaLI bhagavadbhakti dvArA je phaLa zrAvakane apekSita che, te ja phaLa munine paNa apekSita che, mATe muni zrAvakanA pUjanAdinI anumodanA karI zake che. Ama sAdhue upadeza Apavo paNa yogya che ane pUjana AdithI thatA bhAvonI anumodanA karavI paNa yogya che. AthI ja te pUjana-satkArathI thanArA bhAvonI niSpatti=prApti mATe atyaMta ucita evo kAyotsarga kare che. samAja-vattiyANa - sanmAna nimitte (huM kAyotsarga karuM chuM.) arihaMta caityonAM sanmAnathI prApta thanArAM phaLa meLavavA mATe huM kAyotsarga karuM chuM. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra pUjana ane satkAra karyA pachI paNa paramAtmAnI bhAva-bhaktimAM vizeSa prakAre upayogavALA banavA mATe, arihaMta paramAtmAnA guNonuM smaraNa karAvatAM, temanI zreSThatAnuM varNana karatAM, temanI upakAritAne yAda karAvatAM, mahApuruSoe racelAM stavana, stuti, stotra ke gItAdithI paramAtmAnI vizeSa prakAre bhakti karavI, te sanmAna che. mahApuruSoe racelAM arthagaMbhI2 stotrAdinA sahAre sAdhaka, paramAtmA sAthe jyAre tAdAtmya bhAvane sAdhavA prayatna kare che, tyAre te sAdhaka dunyavI sukhone kyAMya oLaMgI jAya tevA mahAAnaMdane prApta karI zake che. te vakhatanI tenI anubhUtinA zabdo ja tenI sAkha pUre che. "hama magana bhaye prabhu dhyAnameM, dhyAnameM dhyAnameM dhyAnameM... bIsara gaI duvidhA tana-mana kI, acirAsuta guNa gAna meM..." "du:kha doSaga krUre TaLyA re.... sukha saMpadazuM bheTa dhIMga dhaNI mAthe kIno re..., kuNa gaMje nara kheTa" 203 "AvI viziSTa racanAo dvArA mahApuruSoe je AtmAno AnaMda prApta karyo ane tenA dvArA temaNe je karmanI nirjarA ke viziSTa puNyano baMdha karyo, te sarve phaLa mane A kAyotsargathI maLo ! evI bhAvanA kAyotsarga karatAM karavAnI che. A pada bolatAM sAdhaka vicA2e ke, " 'A pratimAnI stavanA karI keTalA yogyajIvoe kevI sukhada saMvedanA karI haze ! kevo apUrva AnaMda anubhavyo haze ! te dvArA teoe kevA viziSTa guNo prApta karyA haze ! he prabhu ! huM temanA te te bhAvonI anumodanA karuM chuM ane A kAussagga dvArA mane paNa tevA ja bhAvono lAbha thAya tevI bhAvanA bhAvuM chuM" "vaMtaLavattiyA" ItyAdi pado bolatAM - vaMdana, pUjana ane satkAranA kALamAM je je vizeSa bhAvo thavAnI saMbhAvanA che te bhAvonI anumodanA mATe, "huM kAyotsarga karuM chuM ane kAyotsarga karIne mAre te bhAvothI thanAruM phaLa meLavavuM che" - te vAta manamAM dRDha karIne, jo te te padonuM uccAraNa thAya to te vakhate ja viziSTa bhAvo hRdayane sparzI zake che. mATe kAyotsargathI mane Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 A phaLa prApta thAo ! evA lakSya sAthe te te pado bolavAnAM che. have vaMdana, pUjana, satkAra ane sanmAna AdithI paNa kayuM phaLa joIe che ? te jaNAvatAM kahe che 204 vohilTAmavattiyANa - bodhilAbhanA nimitte (huM kAyotsarga karuM chuM.) bodhirUpa phaLanI prApti mATe huM kAyotsarga karuM chuM. mumukSu AtmAnuM aMtima lakSya mokSa hoya che. mumukSu samaje che ke, mokSa emane ema prApta na thAya. mokSa mATe sau prathama to potAnA AtmAmAM samyagdarzana guNa pragaTAvavo paDe. samyagdarzana AvyA vinA koI jIvano kyAreya mokSa thayo nathI. hA ! cAritra vinA mokSa maLI zake che, paraMtu samyagdarzana vinA to mokSa na ja maLe. AthI ja A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, kr * A kAyotsargathI mane vaMdana-pUjana-satkAra ane sanmAnanuM anya koI phaLa ha paNa bodhinI prAptirUpa phaLa maLo." jijJAsA : zrAvaka ke sAdhupaNAnI bhUmikAmAM rahelA AtmAo ja prAyaH karIne caityavaMdana kare che ane temane to samyagdarzana guNa pragaTa thayelA ja hoya che, to temaNe A bodhirUpa phaLa mATe kAyotsarga zA mATe karavAno ? tRpti : sAdhu bhagavaMto ane zrAvako paNa kAyotsarga dvArA bodhirUpa phaLane Icche che. kAraNa ke, zuddhinA bhede samyagdarzananA asaMkhya prakAro che. caturtha guNasthAnakathI prAraMbhI saMpUrNa zuddha kakSAnuM samyagdarzana jyAM sudhI prApta na thAya tyAM sudhI potAne je bhUmikAnuM samyagdarzana prApta thayuM hoya tenAthI uparanI bhUmikAnA samyagdarzana mATe ane prApta thayelA samyagdarzanane TakAvavA mATe A mAMgaNI yogya ja che. vaLI vyavahArathI apunarbaMdhaka avasthAne pAmelA sAdhako paNa caityavaMdananI kriyA kare che. temane samyagdarzana prApta thayuM hotuM nathI, tethI teo to A pada bolI kAyotsarganA phaLarUpe samyagdarzananI mAMgaNI cokkasa karI zake che. 6. daMsaNabhaTTho bhaTTho daMsaNabhaTThassa natthi nivvANaM / sijjhati caraNarahiyA, daMsaNarahiyA na sijjhati / / samyagdarzanathI paDelo te paDelo ja che. kema ke samyagdarzanathI paDelAne mokSa maLato nathI. cAritra vinAnI vyakti mokSamAM jaI zake che, paNa samyagdarzana vinA koI sAdhakane mokSa maLato nathI. - saMbodha sittarI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra 205 taduparAMta bodhilAbhano artha "jainadharmanI prApti paNa thAya che jenadharma samyajJAna, samyagdarzana, samyakyAritra svarUpa ratnatrayI che. A ratnatrayInI ArAdhanA vinA kyAreya koIno mokSa thaI zakato nathI, mATe mumukSu AtmA mokSanA sAdhanarUpe A ratnatrayInI prApti mane A kAyotsargathI thAo, tevI IcchA rAkhe che. jemane prAthamika kakSAno A guNa prApta thaI cUkyo hoya tevA AtmAo paNa tenAthI uparanI kakSAnA bodhi AdinI prApti mATe kAyotsarga dvArA A phaLanI IcchA rAkhI zake che. kema ke zuddhinA bhede bodhinA asaMkhya prakAro che. have bodhilAbha paNa zA mATe joIe che ? te batAvatAM kahe che - nivasA-vattiyA - mokSanA nimitte (huM kAyotsarga karuM chuM.) mokSarUpa phaLanI prApti mATe huM kAyotsarga karuM chuM. sAmAnyathI paNa samyagdarzanane pAmelA AtmAo samaje che ke, A saMsAranuM mULa kAraNa jo koI hoya to (mohAdhIna) IcchAo che. A IcchAne AdhIna thayelo jIva aneka karmane bAMdhe che. karmane kAraNe te zarIrAdinA saMbaMdhamAM Ave che. zarIranA kAraNe janma, maraNa, roga, zoka AdinI pIDAo UbhI thAya che, teno nAza karavA vaLI navI IcchAo thAya che; Ama cakkara cAlyA ja kare che. AthI ja saMsAranI vAstavikatAne samajatAM sAdhakane jyAM koI IcchA nathI, koI upadrava nathI, tevA anicchArUpa-nirupadravarUpa mokSane meLavavA mATe ja bodhi joIe che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, "mAre parama AnaMda, parama sukha joIe che. te mokSanI prAptathI maLavAnuM che mATe he prabhu ! A kAyotsarganA phaLarUpe mATe anya kAMI joItuM nathI mAtra mane mokSa Apo ane tenA kArachAya bodhi Ayo !" kAyotsarganuM mukhya prayojana mokSa che. mokSa bodhi vinA maLato nathI. jo ke bodhinI prApti mATe zAstramAM aneka upAyo jaNAvyA che, paNa temAM sarva zreSTha upAya paramAtmAnI bhakti che. vaMdana, pUjana, satkAra ke sanmAnarUpa bhagavAnanI Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 bhakti mokSamArgane samajavAnI zakti Ape che. vaMdanAdithI pragaTelI pa2mAtmA pratyenI aMtaraMga prIti tIvra koTinA rAgAdi bhAvono vinAza karAvI tattva mArge cAlavAnI tAkAta Ape che. tattvamArganI samaja, tattvamArganuM anusaraNa bodhi che. AthI ja caityavaMdana karanAra sAdhaka vaMdanAdinA phaLarUpe bodhi ane bodhinA phaLarUpe mokSanI AkAMkSA rAkhe che. 206 utkRSTa phaLanA praNidhAnapUrvaka karAto A kAyotsarga satata vRddhi pAmatA zraddhA, medhA, dhRti, dhAraNA ane anuprekSArUpa sAdhanonA AsevanapUrvaka ja saphaLa thAya che. AthI ja - kAyotsarganI saphaLatAnuM paheluM sAdhana 'zraddhA' kevI hovI joIe te batAve che (vakumALiC) satkrAC - zraddhAthI (vadhatI jatI zraddhAthI huM kAyotsargamAM rahuM chuM.) zraddhAno" artha che nija abhilASA. paramAtmAnA guNonI yathArtha oLakha thatAM paramAtmA pratye bahumAnabhAva pragaTa thAya che. A bahumAnabhAvanA kAraNe zarama ke 7.caityavaMdana karavA mATe kevI zraddhA joIe. te jaNAvatAM lalitavistarAmAM nIce pramANe lakSaNo batAvyAM che 1.tattvAnusaraNa : mithyAtva mohanIya karmanA kSayopazamathI zraddhA nAmano guNa pragaTatAM svAbhAvika rIte ja jIvAdi navatattva pratyenuM valaNa zarU thAya che. AzravAdi heya tattvone choDavAnI temaja saMvarAdi upAdeya tattvone svIkAravAnI bhAvanA jAge che. AthI ja Azravano rodha karanAra ane saMvarabhAvane prApta karAvanAra caityavaMdananI IcchA thAya che. 2. AropanAza : zraddhAne kAraNe Atmika (vAstavika) sukhanI kAMIka anubhUti thAya che, AthI ja 'AtmAthI bhinna jaDa padArtho mArA sukha-duHkhanuM kAraNa che,' tevo mithyAtvanA kAraNe thato Aropa (bhrama) nAza pAme che ane Atmika sukhane adhika meLavavAnI jhaMkhanA jAge che. zraddhAthI samajAya che ke, pUrNa sukhane pAmelA paramAtmAnI bhaktithI Atmika sukha prApta thAya che, mATe huM punaH punaH caityavaMdana karuM, A rIte caityavaMdana karavAnI bhAvanA zraddhA nAmanA guNathI thAya che. 3. satpratIti : zraddhA nAmanA guNathI eka vizvAsa pragaTe che ke, mArA sukha ane duHkhanuM kAraNa mArAM karma ja che. karma ane karmanA phaLanuM A jagatamAM astitva che ja. karmane kAraNe ja A badhAM baMdhano che. A karmanAzano upAya paramAtmAnI bhakti che. AthI ja A paramAtmAnI aneka prakAre bhakti karIne mArA karmane khapAvuM. AvI bhAvanApUrvaka caityavaMdana karavAnI IcchA te zraddhA che. 4. cittakAluSyano nAza : jema jaLAzayamAM nAMkheluM jalakAMta maNi pANInA kAluSyane dUra karI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra 207 balAtkArathI nahIM, paraMtu svayaM caityavaMdana karavAnI je IcchA pragaTe che, te zraddhA che. A zraddhA mithyAtva mohanIya karmanA kSaya, kSayopazama ke upazamathI pragaTa thAya che. mohanIya karmanI pakkaDa jema jema DhIlI paDe che, tema tema cittamAMthI rAgAdinI malinatA dUra thAya che. buddhi nirmaLa bane che ane paramAtmAnA guNonuM yathArtha jJAna thAya che. paramAtmA pratyenA jJAnapUrvakanA bahumAnathI "AvA viziSTa guNasaMpanna svAmI mane maLyA che" tevo cittamAM AslAda thAya che, mana praphullita bane che, zarIra romAMcita thAya che, A rIte aMtaraMga bahumAnapUrvaka bhagavAnanI bhakti karavAnI je bhAvanA te ja zraddhA che. zraddhAnA pariNAma pUrvaka jyAre caityavaMdananI kriyAno prAraMbha thAya, tyAre caityavaMdananAM sUtronA eka eka zabdo jema jema bolAtA jAya tema tema haiyuM arihaMtanA bhAvathI bhAvita thatuM jAya ane aMte jyAre vAstavika caityavaMdana svarUpa kAyotsarga karavAmAM Ave ane prabhu sAthe ekarUpa thaI javAya tyAre samajAya ke caityavaMdananI A kriyA keTalI suMdara che ! kevI uttama che ! saMsAranI sukhasabhara kriyAmAM kevA rAgAdinA saMklezo che ane dharmanI nAnI kriyAmAM paNa upazamabhAvano kevo AnaMda che sukharUpa A saMvedanAonA kAraNe zraddhAno pariNAma vRddhimAna thAya che ane punaH punaH A kriyA karavAno abhilASA jAge che. A ja vadhatI jatI zraddhA che ane AvA zraddhAnA pariNAmapUrvaka kAyotsarga thAya to ja te mokSanA aMtima phaLa sudhI pahoMcADI zake che. sAmAnyathI caityavaMdana karavAnI IcchA to ghaNIvAra ghaNA jIvone thAya che. paNa UMDANathI vicArIe to khyAla Ave ke, A IcchAnI pAchaLa ghaNIvAra to koIka mohajanya sukhanI abhilASA athavA oghasaMjJA ke lokasaMjJA ja kAraNa tarIke pravartatI hoya che. AvI IcchAthI karAyela kAyotsarga zraddhAnA pariNAma vinAno hovAthI te zreSTha koTinA bodhi Adi phaLane ApI zakato nathI. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke - "paramAtmA pratyenuM bahumAna aMtaramAM pragaTyuM che ? A jaLane svaccha kare che, tema A zraddhArUpI ratna paNa cittamAM rahelA saMzayAdi doSone dUra karI cittane svaccha banAve che. saMzayAdi doSa nAza pAmatAM bhagavAne batAvelA mokSamArga upara atyaMta Adara thAya che. hRdaya A mArgathI bhAvita thAya che, tethI ja caityavaMdanAdi zubha kriyAno abhilASa thAya che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 sUtrasaMvedanA-2 kriyA karIne karmonA malathI malina AtmAne nirmaLa karavAnI bhAvanA jAgRta thaI che ? vItarAganA AlaMbane rAgAdi doSone dUra karavAnI IcchA che ? jo A bhAva aMdaramAM che to ja vAstavika zraddhAno pariAma che, to ja mAro kAyotsarga saphaLa che ! aMdaramAM A bhAva nahi Ave to kAyotsarga saphaLa nahi bane ! mATe zraddAnA pariNAmane pragaTAvavA huM prayatna karuM." kAyotsarga e mAtra zraddhApUrvaka sAmAnyathI sUtro bolI javAnI kriyA nathI, paraMtu manamAM bolAtA zabdanA marmane pakaDI, temAM lIna thavA mATenI eka viziSTa kriyA che. mATe temAM ekalI zraddhA nahi paNa medhAnI paNa jarUra che. AthI ja have kAyotsarganI saphaLatAnuM bIjuM sAdhana 'medhA' kevI hovI joIe te batAve che. - mennAi - medhAthI (vadhatI jatI medhAthI huM,kAyotsarga karuM chuM.) medhAno artha che zAstrane samajI zakAya tevI kuzaLa buddhi. sUtronA tAtparyane samajavAno tIvra ane sUkSma mAnasika yatna. kAyotsarga AvI medhAthI karavAno che, paNa jaDatAthI nathI karavAno. samyag zraddhAmAMthI pragaTelI nirmaLa buddhi AtmAnuM ahita kare tevAM arthazAstra ane kAmazAstranI upekSA karAvI Atmahitakara dharmazAstramAM pravRtti karAve che. roganI gaMbhIratA samajAtAM dardIne jema davAnI anivAryatA jaNAya che, tema jJAnAvaraNIya ane darzanamohanIya karmanA kSayopazamathI prApta thayelI nirmaLa buddhinA kAraNe sAdhakane AtmAnuM hita kare, sAcA sukhano mArga batAve tevA bhagavAnanA vacanarUpa zAstrane samajavAnI jhaMkhanA jAge che. tenI zAstrone samajavAnI jhaMkhanA paNa zabda mAtramAM sImita na thatAM, zAstranA eka-eka zabdonA sUkSma bhAvo tathA zabdanI pAchaLa saMtAyelAM UMDAM tattvonA saMzodhana mATe prayatna karAve che. nirmaLa buddhithI pragaTelI AMtarasUjhanA kAraNe ja te sAdhaka, zAstrajJa ane gItArtha evA sadgurune zodhe che. sadguruno yoga thayA pachI samyak prakAre temanI upAsanA kare che. temanI kRpAnuM pAtra banI vidhivat zAstrano abhyAsa karI zAstromAM rahelA sUkSma bhAvone sparzavA prayatna kare che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra 209 A rIte medhAnA pariNAma pUrvaka caityavaMdanAdi sUtrono abhyAsa karIne caityavaMdana karanAra sAdhaka sUtranA eke eka padamAM AtmAne upakAraka, AtmAne AnaMdadAyaka ghaNA bhAvonuM darzana karI zake che. AthI sUtrArthanA viSayamAM te dina-pratidina vizeSa prakAre medhAne pravartAve che. tethI tenI buddhi vizeSa sUkSma bane che. A rIte vadhatI jatI medhAthI A kAyotsarga karAya to ja te ISTaphaLasiddhinuM kAraNa banI zake che. paraMtu AvI buddhi ke buddhipUrvakanA prayatna vinA jaDatAthI karAyelo kAyotsarga ISTaphaLasiddhinuM kAraNa banato nathI. jaDatAno artha ahIM buddhi mAtrano abhAva na samajatAM zabdanA marmane prApta karavAnA vizeSa prayatnano abhAva samajavo. AthI e vastu nizcita thaI ke kAyotsargane saphaLa banAvavA mATe mananI zUnyatA to na cAle, paraMtu sUtra ke sUtranA sAmAnya arthanI mAtra vicAraNA paNa na cAle. kAyotsarganI saphaLatA mATe to buddhipUrvaka zabdanA vizeSa bhAvane samajI te bhAvamAM lIna thavA vizeSa prayatna karavo joIe. A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke, kAyotsargamAM bolAtAM A eka eka pado tenA bhAva sudhI pahoMcavA bolavAno che. jyAM sudhI kAbdanA sUkSma bhAvone samajI te bhAvomAM lIna thavA huM yatna nahi karuM tyAM sudhI A kAyotsarga, mArI ISTaphaLasiddhinuM kAraNa nahi jenI zake ? tethI meLelI sarva badrino upayoga karI A pado evI rIte boluM ke jenA kArase te padonA marmane pAmI te bhAvomAM huM lIna thavA yatna karI zakuM. " 8. caityavaMdana karavA mATe kevI buddhi joIe. te jaNAvatAM lalitavistarAmAM "medhA'nAM nIce pramANe lakSaNo batAvyA che - 1. sanzAstramAM pravRtti: "A jagatamAM jANavA yogya kAMI hoya to Atmahitakara zAstro che. mATe maLelI buddhi ane zaktino pUrNa upayoga karI mAre A zAstrone samajavA prayatna karavo joIe." AvuM jJAna nirmaLa buddhithI thAya che. 2. asalzAstramAM avajJA A buddhinA kAraNe ja rAgAdi doSonI vRddhi karAve tevA kuzAstra pratye atyaMta aNagamo ane aruci thAya che. 3. guru vinayathI prApta H nirmaLa buddhithI samajAya che ke, zAstrajJAna sadguru pratyenA bahumAnabhAvathI prApta thAya che. sadgurunA bahumAna vinA zAstra bhaNatAM kadAca zAstranA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 zraddhA ane medhApUrvaka caityavaMdana karanAra sAdhakane paNa sUtranAM rahasyone jANIne sUtrArthanA mAdhyame prabhu sAthe eka rUpa thavA dhRtinI atyaMta jarUra paDe che. AthI ja have kAyotsarganuM trIjuM sAdhana 'dhRti' kevI hovI joIe. te batAve che 210 zrIphaLa - dhRtithI (vadhatI jatI dhRtithI huM kAyotsarga karuM chuM.) dhRtithI kAyotsarga karavAno che, eTale rAgAdinI vihvaLatA vinA manamAM duHkhAdinI ciMtAthI rahita banI, kRtanizcayI banIne, kAyotsarga ka2vAno che. dhRti eTale mananuM praNidhAna ke aMtaraMga prIti. medhAthI kAyotsargamAM AtmAne upakAraka ghaNA bhAvo dekhAya che. AthI ja A bhAvo mAre prApta karavA yogya che, tevI aMtaraMga prIti pragaTa thAya che. mananA praNidhAnapUrvakanI A aMtaraMga prIti e ja dhRti che. jyAM sAcI prIti hoya che, tyAM dhRti avazya hoya che. bhogamAM jene prIti hoya che, tevA samaju loko bhautika sukha mATe dhIrajapUrvaka niraMtara prayatna karatA lokamAM dekhAya che. jo ke bhautika kSetramAM prIti mohanIya karmanA udayathI prApta thayelI hoya che. jene kAraNe tyAM prIti sAthe rAgAdijanya vyAkuLatA-vihvaLatA Adi bhAvo paNa jovA maLe che. paraMtu zraddhA ane medhApUrvaka thayelI caityavaMdana pratyenI prIti ane tenAthI pragaTelI dhRti cAritramohanIyakarmanA kSayopazamathI prApta thayelI hoya che. AnAthI caityavaMdana karanAra sAdhakane caityavaMdanakALamAM rAgAdikRta, vyagratA, ke vihvaLatAdi bhAvo satAvatA nathI. AthI te ekAgratApUrvaka nizcitatAthI dRDha prayatna karI zake che. rAgAdikRta vihvaLatAnA abhAvanA kAraNe dhRti prApta sAdhakamAM dInatA ke utsukatA hotI nathI. dhRti prApta thavA pUrve sAdhaka medhAthI joyelA bhAvonI zabdonuM jJAna thaI zake, paraMtu zAstronA apUrva bhAvo jANI zakAya nahi, mATe medhAvI puruSa zAstrajJanA vinaya-bahumAnapUrvaka zAstrAbhyAsa kare che. 4. zAstra pratye mahAna upAdeya bhAva : dravya rogathI pIDAtA dardIne jema davA atyaMta upAdeya lAge che, tema nirmaLa buddhinA kAraNe bhAvaroganA nAzanA upAyarUpa zAstro (caityavaMdananA sUtro) atyaMta upAdeya lAge che. eTale ke Adara karavA yogya lAge che, grahaNa karavA yogya lAge che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra sparzanApUrvaka caityavaMdananI kriyA karavA Icchato hoya, te mATe yatna paNa karato hoya chatAM koIkavAra rAgAdinI AkuLatAnA kAraNe jyAre te bhAvane sparzI zakato nathI, tyAre vivekapUrNa vicAraNAnA abhAve dInatA AvI jAya che ane 'kyAre A bhAvone sparzI huM AtmAno AnaMda mANI zakIza,' tevA prakAranI utsukatA paNa thaI jAya che. 211 paraMtu dhRtimAna AtmAne 'mAruM zuM thaze ? AvA viziSTa bhAvane huM kyAre pAmI zakIza ?' AvI dInatA nathI AvatI. te to vadhune vadhu manoratho kare che ke "game tyAre paNa A kriyAthI ja huM A bhAvo sudhI pahoMcIne AtmAno AnaMda mANI zakIza ! tethI hajI vadhu prayatna karuM ! mArA prayatnanI hajI kacAza che ! mArAM karma hajI bhAre che ! tethI ja huM A bhAvone pAmI zakyo nathI ! paraMtu prayatna vadhu karIza to jarUra A bhAva mane prApta thaze." - vivekapUrvakanI A vicAraNAnA kAraNe dInatA to nathI AvatI, paraMtu ochA prayatne vadhu phaLa meLavavAnI IcchArUpa utsukatA paNa AvatI nathI. dInatA ke utsukatA nirvicArakane ja AvI zake che. prayatna ocho karavo ane vadhu phaLanI IcchA rAkhavI te nirvicArakatAnuM pradarzana che. vaLI A dhRti dhIra-gaMbhI2 Azaya svarUpa che. dhRti dhIra-gaMbhI2 AzayarUpa hovAnA kAraNe ja dhRtimAna vyakti padArthanA UMDANa sudhI jaI zake che ane joyelA bhAvone prApta karavA athAga prayatna paNa karI zake che. AthI ja zAstrakAroe A kRtine cokkasapaNe kalyANa arpanAra ciMtAmaNi ratnanI prApti tulya kahI che. jema ciMtAmaNi ratna maLatAM ja saMsArI jIvone vizvAsa bese che ke, have mArI daridratA jaze ane huM zrImaMta thaIza. joke ciMtAmaNi maLavA mAtrathI daridratA nAza pAmatI nathI. paraMtu vidhivat tenuM sevana ke tenI upAsanA karyA pachI te puNyavAnane Icchita phaLa Ape che. to paNa ciMtAmaNi maLatAM ja jema vizvAsa thAya che ke 'have mAruM dAridraca gayuM.' tema dhRtipUrvaka caityavaMdana karanArane paNa vizvAsa thAya che ke, daridra avasthA tulya A saMsAra have mAro vadhu samaya raheze nahi. 9. caityavaMdana karavA mATe kevI dhI2ja joIe. te jaNAvatAM lalitavistarAmAM 'dhRti'nA nIce pramANe lakSaNo batAvyA che - (1) dInatA-utsukatAno abhAva, (2) dhIra-gaMbhIra AzayarUpatA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 AthI ja have tene sAMsArika duHkhonI ciMtA nathI rahetI, have to tene khAtI hoya che ke huM caityavaMdana karavAthI nakkI sukhI thaIza. ethI ja e nizcita hoya che. A vizvAsane kAraNe te caityavaMdana jevuM ati kaparuM kAma paNa gaMbhIratAthI ane dhIrajapUrvaka pAra pADI zake che. buddhithI dekhAtA bhAvone hRdaya sudhI pahoMcADavA, AtmAmAM tenI saMvedanAo pragaTa karavI A badhuM AsAna nathI. tenA mATe athAga parizrama ane atyaMta dhIrajanI jarUra che, tethI je sAdhake dhRti guNa keLavyo hoya te nakkI kare che ke, `huM dIna thayA vinA, dhIrajathI A kriyAmAM AvatAM sUtranA eka eka padonI vicAraNA evI rIte karuM ke, jethI A kriyAnA phaLa sudhI pahoMcI zakuM.' A padanuM uccAraNa karato sAdhaka vicA2e ke, 212 - "kAyotsarganI A kriyA to ja saphaLa thAya jo huM temAM ghIratA ane gaMbhIratApUrvaka yatna karuM to ! thoDo prayatna karI, mane haju AM kriyAnuM phaLa kema na maLyuM evI uchAMchaLA vRtti dhArA karuM ke ATaluM karuM chuM to ya haju phaLa kema maLatuM nathI AvI dInatA lAvuM to huM A kriyAnuM phaLa nahi pAmI zakuM. tethI dhairya ghAraNa karI gaMbhIratApUrvaka evo yatna karuM jethI zIghra kriyAnA phaLane pAmI zakuM." dhRtipUrvaka kAyotsarga karanAra paNa sUtra-arthAdinI dhAraNA na karI zake to teno kAyotsarga saphaLa thato nathI. AthI ja, kAyotsarganuM cothuM sAdhana 'dhAraNA' kevI hovI joIe. te jaNAve che dhAraIANu - dhAraNAthI (vadhatI jatI dhAraNAthI huM kAyotsarga karuM chuM.) dhAraNA eTale avicyuti arthAt avismaraNa. kriyAmAM AvatAM sUtro, tenA artha, AlaMbana ane mudrA AdinA pUrNa smaraNapUrvakano kriyA ka2vAno bhAva te dhAraNA che. dhAraNAyukta jIvane sUtrAdi saMbaMdhI leza paNa vismaraNa hotuM nathI. kAyotsarga karatAM je sUtra bolAI rahyAM hoya, te sUtra, tenA artha upara ane sUtrArthathI vAcya je arihaMtAdi padArtha che tenA upara kramika anusaMdhAnapUrvaka pUratuM dhyAna ApavuM te dhAraNA che. caityavaMdananA prAraMbhathI aMta sudhInAM ekaeka pado ane tenA bhAvone ekavAkyatAthI smRtimAM lAvIne kAyotsarga karAya to dhAraNApUrvakano kAyotsarga kahevAya. W Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta ceIyANaM sUtra 213 dhAraNApUrvaka kriyA karavAthI AtmA upara kriyAnA daDha saMskAro paDe che. kyAreya paNa A karyuM ke na karyuM, A sUtra bolyA ke na bolyA tevI zaMkA ke bhrama Adi thatAM nathI. dhAraNAnA kAraNe jema te sUtrAdinuM smaraNa thAya che tema dhAraNAthI evI cittapariNati taiyAra thAya che ke, te jIva vastunA kramane yathAyogya rIte pakaDI zake che. eTale krama mujaba sUtranA pratyeka zabdo, tenA artha ane tenAthI prApta thatA padArtha dhArI zakAya che. jema uttama prakAranAM motIone parovanAra vepArI jANe che ke, kayA pachI kayuM motI parovIza to mALA dekhAvamAM suMdara thaze. tethI te ja krame te motIne goThavavAnuM khyAlamAM rAkhe che, leza paNa bhUla karato nathI. tethI ja suMdara prakAranI mALA taiyAra thAya che. tema caityavaMdana karanAra AtmA paNa zAstramAM je rIte caityavaMdana karavAnuM kahyuM che, te ja rIte barAbara dhyAnamAM rAkhIne dhAraNApUrvaka sUtranA eka eka zabdo bolatAM paramAtmA sAthe AtmAnuM anusaMdhAna karavAno prayatna kare che. AthI caityavaMdana kALamAM sAdhaka alaukika AnaMdane mANI zake che. tethI te viSayamAM karAyelI tenI dhAraNA dina-pratidina vadhatI jAya che. A rIte vadhatI jatI dhAraNAthI bhAvapUrvaka karAtI A caityavaMdananI kriyA amRtaanuSThAnarUpa bane che. dhAraNAno' A pariNAma paNa jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI pragaTa thAya che. jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI pragaTa thayelo "dhAraNA" nAmano guNa mukhyatve traNa bhedavALo hoya che; 1. caityavaMdananA sUtra bolatI vakhate dareka sUtramAM paraspara ekavAkyatA joDIne AkhA sUtrathI akhaMDa zAbdabodha thAya te rIte bodha karavA mATe sUtra ane arthano upayoga rAkhavo te avizrutirUpa dhAraNA che. 2. caityavaMdana Adi karatAM bolAtA sUtranA cittamAM paDatA saMskAra pachInA 10. caityavaMdana karavA mATe kevI yAdazakti joIe. te jaNAvatAM lalitavistarAmAM "dhAraNAnA nIce pramANe lakSaNo batAvyA che - 1. avizruti, vAsanA ane smRti dhAraNAnAM A traNa prakAro che. sAMbhaLelI ane jANelI vAtane amuka samaya sudhI bhUlavI nahi te avismRti. avismRtithI AtmA upara eka jAtanA saMskAra paDe che, tene vAsanA kahevAya che ane A vAsanAne kAraNe nimitta maLatAM te vastunuM smaraNa punaH thAya tene smRti kahevAya che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 sUtrasaMvedanA-2. sUtra bolatI vakhate saMskArarUpe avasthita rahevA te vAsanArUpa dhAraNA che 3. caityavaMdana AdimAM uttarottara sUtro bolatI vakhate pUrva pUrvanA sUtronuM anusaMdhAna karIne ekavAkyatAthI upasthita thAya te rIte upayoga pravarte, te smRtirUpa dhAraNA che. dhAraNA cittanI viziSTa pariNati che. temAM je kramathI dareka pUrva pUrvanA sUtronI sAthe uttara-uttara(nA sUtro)nuM anusaMdhAna hoya che, te ja kramathI dareka sUtronA bhAvane paNa dhAraNa karIne bhagavAna pratyenuM bahumAna vadhatuM jAya evI AnupUrvI sahitanI cittapariNati hoya che. jema koI vyakti koI piksara ke sIrIyala mANavA beThI hoya to pUrva pUrvanA prasaMgo sAthe uttara uttaranA prasaMgonuM anusaMdhAna joDI zake evI dhAraNAzaktivALI hoya to ja te pikTarane jANI ane mANI zake, tema caityavaMdananI kriyA paNa saphaLa karavI hoya to temAM bolAtA sUtro, tenA ekaeka pado ane tenA arthanuM maMdithI aMta sudhInuM joDANa karI, tene anurUpa bhAvo karavAnI dhAraNA zakti hovI joIe. je vyakti A rIte sutrArtha vagerenI dhAraNA pUrvaka caityavaMdananI kriyA kare che te kriyAnI madhuratAno anubhava karI teno AnaMda mANI zake che. A pada bolatAM sAdhaka vicAre che ke, , "jo nATaka jevI tuccha kriyA paNa sAyaMta smRtimAM rahe to ja AnaMda Ave che, to zreSTha evI caityavaMdajI kriyA mATe to zuM kahevuM ? A kriyA paNa mAre evI rIte karavI joIe ke jethI sarva sUtro ane tenA artha sAvaeNta smRtimAM rahe. to ja A kriyAno AnaMda mANI zakAya tethI mAre sUtranuM eka eka pada evI rIte bolavuM joIe ke, te krama mujaba barAbara smRtimAM rahe." zraddhA, medhAdi dvArA sUtronA je bhAvo anubhavyA che tenAM UMDAM rahasyone prApta karavA, prApta thayelA te bhAvone vadhu daDha karavA, tatha uttarottara te bhAvane tIvra karI mokSamArga sudhI pahoMcavA anuprekSAnI atyaMta jarUra che. AthI ja have kAyotsarganuM pAMcamuM sAdhana "anuprekSA" kevI hovI joIe te batAve che - Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaIyANaM sUtra 215 bhupedA - anuprekSAthI (vadhatI jatI anuprekSAthI huM kAyotsarga karuM chuM.) manu eTale pAchaLa, ane prekSA eTale prakRSTapaNAthI jovuM. vAcanA, pRcchanA, parAvartanA dvArA ekavAra je sUtranuM jJAna meLavyuM che, Atmahitakara je padArtho jANyA che, te ja padArthone vAraMvAra vicAravA, tene bArIkAIthI jovA, tenA upara UMDuM ciMtana karavuM, sUkSmAtisUkSma ciMtana dvArA te bhAvomAM lIna thavA prayatna karavo te anuprekSA' che. bhagavAnanA guNothI AtmAne vAsita karavA mATe karAtI caityavaMdananI kriyA huM kaI rIte karuM ke jethI vitarAga sAthe huM ekameka banI jAu ? mArAmAM paNa paramAtmA jevI vItarAgatA pragaTa thAya' - A rIte paramArthanuM ciMtana karavuM te anuprekSA che. 11. caityavaMdana karavA mATe kevA prakAranI anuprekSA joIe. te jaNAvatAM lalitavistarAmAM anuprekSAnA nIce pramANe lakSaNa batAvyAM che - 1. anubhUta padArthono abhyAsa vizeSa vAcanA, pRcchanA, parAvartanA dvArA koIpaNa padArthanuM jJAna meLavyA pachI jyAre tenA upara anuprekSA karAya che, tyAre te padArtha atyaMta abhyasta thaI jAya che. 2. parama saMveganuM pragaTIkaraNa : caityavaMdana sUtranA eka eka pado paramAtmAnA lokottama svarUpane batAvanAra che, tenI anuprekSA paramAtmabhAvane prApta karavAnI IcchArUpa saMvegane pragaTAve che. 3. daDha saMvegabhAva:vaLI anuprekSA karavAthI A saMvegano pariNAma dRDha-daDhatara thato jAya che. 4. uttarottara vizeSa saMpratyAkAra hRdayasthA - tattvabhUta padArthanI jema jema anuprekSA vadhe che, tema tema "e tattva ema ja che" evI potAne pratIti thAya che. anuprekSA pUrve jJAnInA vacananA kAraNe tyAga karavA yogya vastu tyAga karavA jevI ane AdaravA yogya vastu AdAravA jevI lAgatI hatI paNa anuprekSA pachI jJAnI kahe che, mATe nahi paraMtu potAne ja te vastu tevI saMvedaya che. 5. kevaLajJAna sanmukhacittadharmanuM prAgaTya: sarvajJa kathita zAstranA sarva zabdomAM evI tAkAta che ke jo tenI upara UMDI anuprekSA karAya to te AtmanirikSaNa dvArA doSonuM spaSTa darzana karAve ane tene kADhavAnI bhAvanA pragaTAve. jenA pariNAme doSanA nirodhamAM ane guNone pragaTa karAvavAmAM zuddha-AtmatattvanI anubhUti, kevaLajJAna AdinI prApti dvArA je uttarottara vRddhi pAmatI sahaja yatna cAlu thAya che. A yatna dvArA doSono nAza thavAthI guNonI sAhajika AMdamaya saMvedanAo thAya che mokSamAM vizrAMta thAya che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 sUtrasaMvedanA-2 caityavaMdana saMbaMdhI AvI anuprekSAthI vizeSa prakAranA nirlepabhAvavALA cittano saMpratyaya thAya che eTale ke nirlepa cittanI anubhUti-pratIti thAya che. AvI anubhUti kSapakazreNI maMDAvI zake tevo nirlepabhAva paNa pragaTa karI zake che. AthI ja kahyuM che ke anuprekSAnA baLathI jIvane bhaviSyamAM kevaLajJAnanI prApti sulabhatAthI thAya che. koI paNa padArthanI anuprekSA mATe sau prathama te padArthano paricaya meLavavo joIe. te mATe yogya guru pAse vinayapUrvaka tenI vAcanA laI, temAM UThelA saMdehanA nivAraNa mATe pRcchanA karavI joIe. pachI te padArthane sthira karavA punaH punaH tenuM parAvartana karavuM joIe. parAvartanathI paricita thayelA padArthanA UMDANa sudhI pahoMcavA, tenAM rahasyone AtmasAt karavA, ciMtanIya padArthamAM lIna banavA, parAvartana pachI anuprekSA karavAmAM Ave che. paricita padArthanI punaH punaH anuprekSA karavAthI te padArtha vadhu abhyasta thAya che. navA navA aneka artha jhUre che. citta sahajatAthI temAM ekAgra bane che. anya vikalpo zAMta paDe che. AthI AtmA zubha dhyAnamAM lIna bane che. zubha dhyAna dvArA doSonuM unmelana ane guNonuM pragaTIkaraNa thAya che. tenAthI sAdhakane AtmabhAvanI kAMIka anubhUti thAya che. jenA pariNAme tenAmAM zuddha Atma svarUpane pAmavAnI icchArUpa saMvega pragaTe che. vizeSa anuEkSAthI saMvega daDha thAya che. Ama karatA karatAM sAdhaka kevaLajJAnanI atyaMta nikaTa jaI zake che. tethI kahyuM che ke, kevaLajJAnane khUba najIka lAvavAno kImiyo A anuprekSA che. zAstrakAroe A anuprekSAne ratnazodhaka agni jevI kahI che. jema ghaNA samayathI khANamAM paDeluM meluM ratna agnimAM nAMkhatAM zuddha thaI jAya che, te ja rIte anuprekSArUpa agni prajvalita thatAM karma kacarAthI malina thayelo, rAgAdi doSothI dUSita thayelo AtmA paNa zuddha-zuddhatara thaI potAnA zuddha svarUpane prApta karI zake che. anuprekSA amRta che. anuprekSAthI kevA kevA lAbho thAya che te to anuprekSA karanArA AtmAo ja samajI zake che. paraMtu zAstra kahe che, je sAcA arthamAM eka paNa padanI anuprekSA karatAM AvaDI jAya to zAstranA eka eka padomAM kaSAyone kADhI, viSayonI vAsanAne vidArI AtmajJAna karAvavAnIanubhavajJAna sudhI pahoMcADavAnI tAkAta che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMtaceIyANaM sUtra A pada bolatAM sAdhaka vicAre ke - "saMsArano nistAra karI jo mAre mokSamAM javuM haze to A anuprekSA vinA cAlaze ja nahi. tethI caityavaMdananA eka eka padano abhyAsa karI, tenI UMDI anuprekSA karI eka eka pada evI rIte boluM ke jene kAraNe arihaMtAdimAM lIna banI AtmAno AnaMda atyAre ja mANI zakuM !" vajramALI! - vRddhi pAmatAM (zraddhAdi vaDe huM kAyotsarga karuM chuM.) 217 kAyotsarganA sAdhanabhUta zraddhA Adi je bhAvo che te te ja avasthAvALA nahi; paraMtu vRddhi pAmatA levAnA che. ekavAra zraddhA, medhA Adino je bhAva thayo te teTalo ne teTalo nahi, paraMtu dina-pratidina temAM vikAsa ane vRddhi thavI joIe. satata vRddhi pAmatAM A zraddhA-medhAdinAM pariNAmo ja evA che ke, tapUrvaka caityavaMdanAdinI kriyA karavAthI AtmA eka apUrva AnaMdane prApta karI zake che. AthI ja sAdha te mArge AgaLa vadhato vadhato cheka apUrvakaraNanI mahAsamAdhine prApta karIne, tenA dvArA kSapakazreNI mAMDI ghanaghAti karmonA samUhano nAza karI, kevaLajJAnanI mahAna lakSmIne prApta karI zake che. AthI ja A zraddhAdi pariNAmone apUrvakaraNarUpa mahAsamAdhinA bIja(kAraNa) kahyA che. jijJAsA : kAyotsarga karatAM A kAyotsarga huM zraddhAdithI karuM chuM, tevuM sUtra dvArA bolavAnI zI jarUra ? tRpti : A rIte bolavAthI manamAM eka praNidhAna thAya che ke, mAre A kAyotsarga emane ema karI javAno nathI, paNa zraddhAdinA pariNAmapUrvaka karavAno che. jo te rIte huM kAyotsarga karIza to ja mAro kAyotsarga saphaLa thaze. 'hA' evuM bane ke te zraddhAdinA pariNAmamAM taratamatA cokkasa hoI zake. koIka vAra A zraddhAdino pariNAma maMda maMdatara paNa hoI zake che ane koIka vAra te ja pariNAma tIvra-tIvratara paNa hoI zake, koIpaNa prakAranA zraddhAdi pariNAmapUrvaka kAyotsarga thAya to ja boleluM sArthaka kahevAya, nahi to A zabda prayoga nakAmo Thare ane buddhimAna kadI Avo nirarthaka zabdaprayoga na kare. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 sUtrasaMvedanA-2 A vanALI' pada pUrvanA dareka pada sAthe joDavAnuM che. eTale vadhatI jatI zraddhAthI, vadhatI jatI medhAthI, vadhatI jatI vRtithI, vadhatI jatI dhAraNAthI ane vadhatI jatI anuprekSAthI ema artha karavAno che. TAmina vaDilsa - huM kAyotsargamAM rahuM chuM. A padathI kAyotsargano svIkAra karAya che. pUrvamAM "karemi pada dvArA huM karIza, ema kahI kriyAnI sanmukhatA batAvI hatI. have kriyAnI atyaMta nikaTatA hovAthI, kriyAkALa ane samAptikALano atyaMta abheda hovAthI huM kAyotsargamAM rahuM chuM' tema kahyuM che. A pada bolatA sAdhaka eka saMkalpa kare che ke, "bhagavaMta ! A kAyotsarganI kriyA huM vadhatI jatI zraddhA . Adi bhAvapUrvaka karavA mAMgu chuM. zraddhA Adi bhAva sAthe A kriyA karavI kaparI che. toya he prabhu ! Apa evI kRpA varasAvajo evA AzIrvAda ardhajo ke mArI A pratijJA aNIzuddha pANI huM prabhumaya banI zakuM." Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa-kaMdaM sUtra sUtra paricaya : A sUtranI prathama gAthAmAM pAMca jinezvarabhagavaMtane bhaktipUrvaka vaMdanA karavAmAM AvI che, tethI tene "paMca jinastuti" paNa kahevAya che. A sUtra cAra stuti svarUpa che. AvI racanAne thoyano joDo kahevAya che. tenI prathama gAthAmAM adhikRta jinanI stuti (stavana) che. je paramAtmAne uddezIne devavaMdana karAtuM hoya, te paramAtmAnA guNanI stavanAne adhikRta jinastavanA kahevAya che. paramAtmA pratye bhaktibhAvanI vRddhi mATe karAtAM caityavaMdanamAM prathama "namolyu ' sUtra dvArA paramAtmAnA guNonuM smaraNa karavAmAM Ave che. tyArapachI temanA vaMdana, pUjana, satkAra AdithI thatA lAbha mATe kAyotsarga karAya che tyArabAda vizeSa bhaktibhAvathI adhikRtajinanI A prathama stuti bolavAmAM Ave che. covIsa tIrthaMkara bhagavaMto guNathI sarakhA che. tethI adhikRta jina jema upakAraka che, tema guNanI dRSTie covIse paNa jinezvaro jagatanA jIvo mATe upakAraka che. tethI adhikRtajinanI stuti karyA pachI, A covIse jinanI stavanA karavA mATe logassa' sUtra bolI kAyotsarga karI sarva jinanA guNagAna svarUpa bIjI stuti bolAya che. bhagavAna jema saMsArasAgarathI tAranAra che, tema temanA vacanarUpa zrutajJAna paNa bhavya jIvone saMsArasAgarathI tAravAmAM prabaLa nimitta che. tethI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 sUtrasaMvedanA-2 covIsajinanI bIjI stuti karyA pachI zrutajJAna pratyenI bhaktinI vRddhi mATe zrutastava (puphakharavaradI sUtra) bolI, kAyotsarga karI zrutajJAnanA mahattvane batAvatI trIjI stuti (thAya) bolavAmAM Ave che. sanmArgamAM pravRtta thayela vyaktine vighno AvavAnI ghaNI saMbhAvanA che. jainazAsana pratye bhaktivALA deva-devIo saMghanA bhaktonI vaiyAvacca karavAmAM tathA zAsana upara AvatAM vinone dUra karavAmAM udyamazIla hoya che. AthI ja temanA smaraNa dvArA temane vighna nivAraNa AdimAM sahAya karavA mATe zAsanasevaka deva-devInI (yakSa-yakSiNInI) stavanArUpe cothI stuti bolavAmAM Ave che. A rIte A sUtra cAra vibhAgamAM vaheMcAyeluM che. A koya savAranA pratikramaNamAM haMmezA tathA devasika pratikramaNamAM mAMgalika pratikramaNa vakhate bolAya che. mULa sUtra : kallANa-kaMda-paDhamaM jiNiMda, saMtiM tao nemijiNaM muNiMdaM / pAsaM payAsaM suguNikka-ThANaM, bhattIi vaMde sirivaddhamANaM / / 1 / / sAra-saMsAra-samuda-pAra, pattA sivaM ditu suikka-sAraM / savve jiNiMdA sura-viMda-vaMdA, VT-vazI visAvavA sArA nitrA-maje vara-nA-khuM, pavirfsavAlesa-vADu- . mayaM jiNANaM saraNaM buhANaM, namAmi nitina-kharA pArU Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kallANa-kaMda sUtra kuMdiMdu-gokkhIra - tusAra-vannA (NNA), saroja- hatthA kamale nisannA (NNA) / vAesirI putthaya vagga - hatthA, suhAya sA amha sayA pasatthA / / 4 // anvayArtha sahita saMskRta chAyA : kallANakaMdaM paDhamaM, jiNidaM saMtiM, tao muNidaM nemijiNaM, payAsaM pAsaM, suguNikkaThANaM sirivaddhamANaM bhattIi vaMde // 1 // / kalyANakandaM prathamaM, jinendraM zAntiM, tataH munIndraM nemijinaM, prakAzaM pArzva, suguNaikasthAnaM zrIvardhamAnaM bhaktyA vande / / 1 / / 221 kalyANanA kaMda samAna prathama jinezvara (RSabhadeva bhagavAna)ne, jinomAM Indra samAna zrIzAMtinAtha bhagavAnane, tyArapachI muniomAM Indra samAna zrIneminAtha bhagavAnane, prakAzane karanArA zrIpArzvanAtha bhagavAnane (ane) sad guNonA eka sthAnabhUta zrIvardhamAnasvAmIne huM bhaktithI vaMdana karuM chuM. // 1 // apAra-saMsAra-samudda- pAraM pattA, suraviMda-vaMdA, kallA - vallINa visAla-kaMdA savve jiNiMdA suikkasAraM sivaM diMtu // 2 // apAra-saMsAra-samudrapAraM prAptAH, suravRndavanditAH, kalyANa-vallInAM vizAlakandAH sarve jinendrAH zrutyekasAraM zivaM dadatu / / 1 / / apAra evA saMsAra samudranA pArarUpa mokSane jemaNe prApta karyo che, tevA, devonA samudAyathI vaMdAyelA ane kalyANarUpI velanA vizALa kaMda samAna sarve bhinendro ( bhane) zrutinA kheDa sAra35 ziva (sukha) khAyo. // 2 // nivvANa - magge vara jANa - kappaM, paNAsiyAsesa- kuvAi i-dappaM, buhANaM zaraNaM, tijaga-ppahANaM jiNANaM mayaM nicaM namAmi ||3|| nirvANa-mArge vara-yAna-kalpaM, praNAzita - azeSa- kuvAdi-darpaM, budhAnAM zaraNaM, trijagat-pradhAnaM jinAnAM mataM nityaM namAmi / / 3 / / mokSamArgamAM zreSTha vAhana tulya, samasta kuvAdIonA abhimAnano jemaNe saMpUrNa nAza karyo che evA, paMDita puruSone zaraNabhUta, (ane) traNa jagatamAM zreSTha evA zrI jinezvarabhagavaMtanA matane huM nitya namaskAra karuM chuM. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 sUtrasaMvedanA-2 hiMdu-vasavIra-tulA-avy, sarona-hatyA, tema nisatrA, putyaya-va-hatyA, pasaMsthA nA vArirI phasA suhAya (mavaDa) iAjA kundendu-gokSIra-tuSAra-varNA, sarojahastA, kamale niSaNNA, pustaka-vargahastA, prazastA sA vAgIzvarI naH sadA sukhAya (bhavatu) / / 4 / / mogarAnuM puSpa, caMdramA, gAyanuM dUdha ane barapha jevA zveta varNavALI, hAthamAM kamaLane dhAraNa karanArI, kamaLanI upara beThelI, hAthamAM pustakanA samUhane dhAraNa karanArI (tathA jagatamAM prasiddha evI te sarasvatI devI sadA amArA sukha mATe thAo. jA vizeSArtha : kallANakaMdaM paDhamaM jiNiMdaM saMtiM tao nemijiNaM muNiMdaM : kalyANanA mULa tulya prathama jinane, jinomAM Indra samAna zAMtinAtha bhagavAnane ane tyAra pachI muniomAM Indra tulya neminAtha bhagavAnane (huM bhaktithI vaMdana karuM chuM.) kallANakaMdaM paDhamaM : kalyANa' eTale sukha ane kaMda eTale mULa. saMpUrNa sukha mokSamAM prApta thAya che, eTale mokSa e pUrNa kalyANarUpa che ane mokSanuM sukha jyAM sudhI prApta na thAya tyAM sudhI puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI deva ane manuSyabhavamAM je bhautika ke AdhyAtmika sukhanI sAmagrIo prApta thAya che, te paNa apekSAe kalyANarUpa che. A banne prakAranA kalyANanI prApti dharmathI ja thAya che. A avasarpiNIkALamAM kalyANanuM kAraNa bane evA dharmatIrthanI sthApanA zrI RSabhadeva paramAtmAe karelI che. AthI ja ahIM RSabhadeva bhagavAnane kalyANanA mULa tarIke saMbodhyA che. A pada dvArA kalyANanA mULa samAna RSabhadeva bhagavAnane bhaktithI vaMdanA karI, temanI pAse ApaNA kalyANanI kAmanA vyakta karavAnI che. jiNiMda saMtiM : tyArapachI jinomAM Indra tulya zAMtinAtha bhagavAnane vaMdanA karavAmAM Ave che. rAga-dveSane je jIte tene jina kahevAya che. zrutajina, avadhijina, manaparyAya jJAna jina, kevaLIjina vagere aneka prakAranA jino che. te sarve 1. "kanyA'-nyo-mokSatamati-pratIti tyAnam | kalya=mokSa; mokSane prApta karAve te kalyANa. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalyANa-kaMda sUtra 223 jinomAM bhagavAna Indra tulya che. kema ke teoe svayaM rAgAdi zatruo upara vijaya meLavyo che ane aneka AtmAone rAgAdi zatru upara vijaya meLavavAno mArga batAvyo che. jinomAM Indra tulya ane nAma pramANe guNavALA zAMtinAtha bhagavAna kaSAyathI saMtapta AtmAne parama zAMtinI prApti karAve che. nemijiNaM murNidaM : tyAra pachI muniomAM Indra tulya neminAtha bhagavAnane vaMdanA karavAmAM Ave che. muni tene kahevAya ke, je saMsArathI virakta thaI satata mokSa meLavavA mATe puruSArtha karatA hoya. AvA muniomAM paNa neminAtha bhagavAna Indra tulya che, kema ke, jIva mAtra pratyenI atyaMta karuNAthI, bharayuvAna vaye, jeoe nava-nava bhavanI prItivALI rAjImatino sahajatAthI tyAga karI mahAsattvapUrvaka saMyamajIvanane svIkArI ane coppanamAM divase ja kevaLajJAna prApta karI dharmatIrthanI sthApanA karI hatI. AvA bAlabrahmacArI neminAtha bhagavAnanuM dhyAna munio mATe paNa parama kalyANanuM kAraNa bane che. A pada dvArA muniomAM Indra tulya neminAtha bhagavAnane Adara ane bahumAnapUrvaka karelo namaskAra brahmacaryanA pAlanamAM vighna utpanna karanAra karmono nAza karI, parama brahmane prApta karAve che. pA pA suLiloDA, mIpha vaMde siridddhamAkhai : prakAza karanArA pArzvanAtha bhagavAnane (ane) sArA guNonA eka sthAnabhUta evA zrIvardhamAnasvAmIne bhaktipUrvaka huM vaMdana karuM chuM. pAraM pArsa: pArtha prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre temanA puNya prabhAvathI amAsanI aMdhArI rAtre paNa vAmA mAtA sarpane joI zakyAM hatAM. A rIte prabhu dravyathI prakAzaka banyA. vaLI, kevaLajJAna pAmI dezanA ApavA dvArA paramAtmAe jagatanA jIvone jaDanI AsaktithI thatAM upadravo ane jIva sAthenA mohakRta saMbaMdhothI thatI pIDAomAMthI chUTIne parama sukhane prApta karavAno rAha batAvyo. A rIte paramAtmA bhAvathI prakAzaka banyA. bhAvathI prakAzaka evA pArzvanAtha paramAtmAnuM vaMdana, bhAvaprakAza svarUpa sanmArgane prApta karavAmAM AvatAM vighnono nAza karI sanmArgamAM cAlavA mATenA vIryanI vRddhi kare che. suguNikka-ThANaM sirivaddhamANaM bhattIi vaMde : janmathI mAMDIne zrIvIraparamAtmAnI eka eka avasthA ane temanI eka eka Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 sUtrasaMvedanA-2 kriyA viziSTa guNonuM darzana karAve che. janma thatAMnI sAthe 1 karoDa ane 60 lAkha kaLazothI deva ane devendro janma mahotsava Ujave che. tyAre nAyagarAnA dhodha jevo pANIno pravAha eka divasanA (eka praharanA ja) paramAtmA upara paDavA chatAM paramAtmAnA mukha upara leza paNa bhayAdino vikAra dekhAto nathI. zreSTha puNyathI maLela vipula bhoga-sAmagrI vacce jIvana jIvavA chatAM paramAtmAne kyAMya rAga sparzI zakyo nathI. saMsAramAM nikAcita bhogAvalI karmonA upabhoga kALe paNa teo parama anAsakta rahe che. potAne saMsAramAM kyAMya paNa rAga sparzato nathI, to paNa temanI pharajo bajAvavAmAM, aucityanuM pAlana karavAmAM kyAMya UNapa dekhAtI nathI. pitArUpe, putrarUpe ke patirUpe jyAre je kArya karavAyogya hoya tyAre teo te kArya kaSAyarUpa vikAra vinA adA kare che.. . paramAtmA saMsAramAM rahe che tyAM sudhI to teo AvA zreSTha guNonA svAmI che ja, paraMtu jyAre temanAM bhogAvalI karmo pUrAM thAya che ane mahAsattvathI teo saMyama jIvanano svIkAra kare che, tyAre paNa lokottara zreSTha prakAranA kSamAdi daza guNone temaja bIjA aneka uttama guNone dhAraNa kare che. aMte teo sAdhanA karI ghAtakarmono nAza kare che ane kevaLajJAna prApta kare che. kevaLajJAnanI prApti pachI to tIrthakara tarIke temaNe jagata upara apUrva upakAra karyo che. Ama spaSTa che ke, vardhamAnasvAmImAM aneka prakAranA sadguNo ekI sAthe rahelA hatA. A gAthA bolatAM sAdhaka RSabhadeva Adi pAMce tIrthakarone smRtipaTa para sthApita karI, temanA te te guNo pratye Adara ane bahumAnabhAva dhAraNa karI be hAtha joDI mastaka namAvI vaMdana karatAM prabhune prArthanA kare ke "he prabhu ! ApanA pratyenI bhaktinuM phaLa mane bIjuM kAMI joItuM nathI mAtra ApanAmAM rahelA guNo mArAmAM paNa pragaTe eTalI mArI prArthanA che." jijJAsA: guNo sarva sArA hovA chatAM ahIM mAtra "guNa' zabda na vAparatAM suguNa' zabda vAparyo che, tenuM kAraNa zuM ? tRptiH A saMsAramAM guNa tarIke jeno ullekha thaI zake tevA guNo to ghaNA che, paraMtu te sarva guNane saguNa kahevAtA nathI, paraMtu je guNo AtmA mATe upakAraka hoya ane paraMparAe mokSanuM kAraNa banI zake tevA hoya, tevA guNo ja suguNa kahevAya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalyANa-kaMdaM sUtra 225 audArya, dAkSiNya, gAMbhIrya, sahiSNutA, namratA vagerene guNo cokkasa che; paraMtu A guNono upayoga AdhyAtmaka sukha meLavavA mATe jema thAya che tema bhautika sukha meLavavA mATe paNa thaI zake che. dA.ta. saMsArane sAro rAkhavA sahanazIlatA keLavAvI joIe. bhoganI bhUkha pUrI karavA namratA upayogI bane che, mAnamobhAne vadhAravAnI lAlasA chIpAvavA audArya AdinI jarUra paDe che. dhaMdho vikasAvavA prAmANikatA jarUrI banI rahe che. to vaLI, saMyukta kuTuMbanI moja mANavA gaMbhIratA Adi Avazyaka banI jAya che. AvA sAMsArika kAryo sara karavA mATe vikasAvAyelA guNo paraMparAe to kaSAyanI puSTI ane saMsAranI vRddhimAM ja pariName che mATe tene suguNo nathI kahevAtA. paraMtu sAdhakane jyAre saMsAranA vAstavika svarUpane jANI tenAthI chUTavAnuM mana thAya che ane te mATe te je guNo vikasAve che. je guNothI tene Atmika AnaMdanI anubhUti thAya che ane paudgalika sukhathI chUTavAnuM mana thAya che te guNo guNa kahevAya che. AvA guNothI saMsArano uccheda zakya bane che. prabhunA kSamA audAryAdi sarva guNo AvA suguNa hatA te guNonA mULamAM bhavanirveda hato mATe ahIM "guNa' zabda na vAparatAM "suguNa' zabda vAparyo che. adhikRta jinanI stavanA karIne have covIza jinanI stavanA karatAM kahe che - pAra-saMsAra-samuda-pAra pattA - apAra evA saMsAra samudranA pArane pAmelA. (sarve jinendro mane mokSa sukha Apo.) samudramAM jema pANIno pAra nathI tema viSaya kaSAyane AdhIna thayelA jIvono A saMsAramAM janma-maraNathI kyAreya pAra Avato nathI. mATe stutikAre saMsArane sAgara sAthe sarakhAvyo che. arihaMta paramAtmA A saMsAranA svarUpane yathArtharUpe jANe che, jANIne teo tenAthI virakta bane che ane kaSAyathI mukta thaI apAra evA A saMsAranA paNa pArane pAmI jAya che. eTale ke, sAdhanA dvArA karmanA baMdhanone toDI, janma maraNanI jaMjIrano nAza karI paramasukhamaya evA mokSasukhane prApta kare che ane anekane mokSamAM javAno sAco rAha paNa batAve che. rAgAdine vaza paDelA ApaNe, A saMsAramAM anaMtakALathI aTavAIe chIe. jyAre mahAsAttvika tIrthakaranA AtmAo rAgAdinAM baMdhano toDI saMsArano pAra pAmI gayA che. A svarUpe paramAtmAne smRtimAM lAvavAthI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 sUtrasaMvedanA-2 bhagavAna pratyeno Adara pragaTe che ane te Adara ja ApaNAmAM rAgAdinI paravazatAmAMthI mukta thavAnuM sAmarthya pragaTAve che. have sarve jinezvarone uddezIne sAdhanAnA aMtima phaLa svarUpa mokSanI mAMgaNI karatAM sAdhaka kahe che ke - siva liMtu sudaDhasAraM - AvA jinezvaro mane) zrutinA eka sArabhUta evo mokSa Apo ! "apAra saMsAranA pArane pAmelA he jinezvaro ! Apa mane zAstranA sArabhUta, karNapriya ane ati pavitra evo mokSa Apo !" suphasAraM kRtyesaram eTale zrutinA eka sArabhUta. zruti eTale zAstra. zAstranA sarva zabdo pApathI malina AtmAne nirmaLa banAvavA mATe che. AtmAnI nirmaLatA saMyamathI prApta thAya che ane sarvazreSTha-sarvasaMvarabhAvanuM saMyama mokSamAM che, mATe mokSanuM sukha e ja zrutano eka sAra che, lokamAM paNa kahevAya che ke, "vidyA yA vimure" te ja vidyA che je mukti apAve che. Ama zivasukhane ahIM zrutinA eka eTale ke, advitIya sAra tarIke varNavyuM che. vaLI, zrutino artha kAna paNa thAya che ane kAnathI sAMbhaLavA yogya ghaNI vastumAM paNa zreSTha=sArabhUta; kAMI hoya to eka mAtra mokSa che, kema ke mokSanAM sukhanuM varNana kAnane atyaMta priya thAya tevuM che. vaLI zuncesara evI saMskRta chAyA karIe to teno artha "pavitratAnA eka zreSTha sArarUpa' thAya. 'va' eTale zuddhi athavA pavitratA. te be prakAranI che - dravyazuci ane bhAvazuci. temAM snAnAdithI je zarIranI zuddhi karAya che, tene dravyazuci kahevAya che ane AtmAmAMthI viSaya-kaSAyanA bhAvo dUra karAyA tene bhAvazuci kahevAya che. sarva karmamaLathI rahita mokSa e zreSTha prakAranI bhAvazuci svarUpa che. A pada dvArA sAdhaka sarva jinezvarone prArthanA kare che ke, Avo mokSa mane Apo. 2. "supha#sAra" nI saMskRta chAyA be rIte thaI zake che. mRtyekasIram athavA to lucce sIram zru zravaNe' zra dhAtu zravaNa arthamAM vaparAya che. 3. zu ti zrutiH je saMbhaLAya che, je sAMbhaLavA yogya che, te zruti che. kRti=veda zrutti=kAna ane kRtikazAstra Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kallANa-kaMda sUtra savve jiniMdA suraviMdavaMdA, kallANa-vallINa visAlakaMdA devagaNe paNa jemane vaMdana karyA che ane jeo kalyANakArI velanA vizAla kaMda samAna che te sarve jinezvaro (mane mokSasukha Apo.) 227 - viziSTa buddhi ane zaktithI yukta hovAthI devone vibudha kahevAya che. samyag prakAranI buddhine dhAraNa karanArA devo potAnI buddhithI paramAtmAmAM rahelA lokottama guNone jANe che. tethI ja temane paramAtmA pratye atyaMta ahobhAva thAya che. haiyuM temanA guNo pratye ovArI jAya che. AthI vaMdana, pUjana, satkAra, sanmAna, gIta, nRtya, vAjiMtra vagere aneka prakAre te paramAtmAnI bhakti kare che. A pada bolatAM A rIte devono samUha jeone vaMdana karato hoya evA paramAtmAne upasthita ka2vAthI ApaNAmAM paNa bhagavAna pratye apUrva bhakti ane bahumAnano bhAva utpanna thAya che. vaLI, sarva arihaMta bhagavaMto kalyANakArI-sukhakArI velaDInA vizALa mULa samAna che. mULIyA jeTalA vizALa ane majabUta hoya vRkSa teTaluM vadhu samaya Take che. arihaMta bhagavaMtonI jeo nirAsabhAve bhakti kare che temanA vacananuM yathArtha pAlana kare che teo puNyAnubaMdhI puNyanuM arjana kare che. A puNya uttarottara bhautika sukha apAvavA dvArA, AMtmika zuddhi karAvI sAdhakane paramapada sudhI pahoMcADe che. Ama paramapada sudhI pahoMcavAnuM parama kAraNa prabhu hovAthI prabhune kalyANarUpa vRkSanAmULa kahevAya che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke - "huM saMsAramAM DUbelo chuM mArA prabhu tenA pArane pAmI gayA che. puNyahIna evo huM devonI pAchaLa doDuM chuM jyAre puNyavAna evA devatAo mArA prabhunI pAchaLa doDe che, bhAvapUrvaka bhakti kare che. he nAtha ! ApanI kti ane ApanuM puNya amApa che tethI ja prabhu Apane eka prArthanA karuM chuM Apa mane sarvasukhanA ghAma tulya ziva | mokSane Apo !" have zrutajJAnanI stavanA karatAM kahe che nivvANa - magge varajANa - kappaM mokSa sudhI laI janAra zreSTha yAnapAtra (vimAna) tulya (zrutajJAnane huM namaskAra karuM chuM.) Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 sUtrasaMvedanA-2 AtmAnI karmarahita, kaSAyarahita ane zarIrAdinA baMdhanathI rahita parama AnaMdamaya, parama sukhamaya avasthA mokSa (nirvANa) che. samyagdarzana-jJAna-cAritra e mokSamArga che. temAM nizcayanayathI to darzana-jJAna-cAritra bhegA maLIne ja mokSanuM kAraNa bane che, jyAre vyavahAranayathI to mokSane prApta karavAmAM kAraNabhUta darzana, jJAna ane cAritranI koI eka kriyA paNa mokSanuM kAraNa bane che. A bannemAMthI koIpaNa prakArano mArga jJAnathI ja jANI zakAya che, mATe ahIM jJAnane mukhyapaNe mokSamArganuM zreSTha yAna eTale vAhana kahyuM che. vaLI jJAna thayA pachI zraddhA thAya che ane zraddhA anusAra pravartana e ja cAritra che, AthI ja jJAnane mokSamArge AgaLa vadhavA mATenuM zreSTha yAna kahyuM che. zreSTha vAhana jema zIdhra ISTa sthAne pahoMcADe che, tema jeo bhagavAnanA vacanarUpa zreSTha yAnanuM avalaMbana le che, te AtmAo paNa zIdhra ISTa sthAne pahoMce che. pAsiyAsa-vIrU - saghaLA kuvAdIonA abhimAnano jeNe samULago nAza karyo che evA jinamatane huM namaskAra karuM chuM.) satya zuM che' - e rUpa tattva jANavAnI icchAthI zAstronI - siddhAMtanI carcA karavI te vAda che. zAstrAnusAra A vAda karanArane vAdI kahevAya che. jyAre malina AzayathI ke potAnI khoTI vAtane paNa sAcI TharAvavA mATenI carcA te kuvAda kahevAya che ane AvI carcA karanArane kuvAdI kahevAya che. kuvAdIo moTe bhAge mithyAbhimAnamAM rAcatA hoya che. potAnA alpa ane mithyAjJAnathI temane pote jJAnI che evo bhrama hoya che. A bhramanA kAraNe teo sarvajJa kathita zAstronA anekAntavAda ke syAdvAdane samajI zakatA nathI ane potAnI TUMkI dRSTithI padArthanuM mUlyAMkana karI jagatamAM AtmA ekAnta nitya che. brahma sivAya A jagatamAM bIjuM kAMI che ja nahi vagere vagere kuvAdo pravartAve che. A kuvAdo pramANe jagatanI vyavasthA koI rIte saMgata thatI nathI. AtmAne ekAMte nitya mAnanAra kuvAdIo padArthanA badalAtA paryAyo. teno vinAza vagere ghaTAvI zakatA nathI. to vaLI, AtmAne ekAMte anitya mAnanArAnI apekSAe karmanA siddhAMto kArya-kAraNanI vyavasthA badalAtA paryAyomAM paNa eka ja dravyanI anuvRtti vagere ghaTADI zakAtA nathI. AthI ja ekAMtavAdIonA siddhAMto ke temanI prarUpaNA ane vAstavikatA vacce ghaNo bheda (pharaka) jovA maLe che. Ama chatAM mithyA abhimAnathI teo kahe che Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kallANa-kaMdaM sUtra ke, ame je kahIe che te ja sAcuM che ane ame je mokSamArga ke padArtha vyavasthA batAvIe chIe te ja suMdara ane susaMgata che. 229 A temanuM abhimAna tyAM sudhI ja Take che ke jyAM sudhI anekAntanA siddhAntamAM niSNAta evA jainAcAryonI sAme te vAdamAM utaratA nathI. temanI sAthe vAda karavA jAya to temanA kutarkone kyAMya sthAna ja maLatuM nathI, kemake jagatanI sarva vyavasthA anekAntamaya ja che. anekAntanA A siddhAMtane svIkAryA vinA jagatanI dRSTa vyavasthA koI rIte saMgata thAya tema nathI. AtmAne dravyathI nitya ane paryAyathI anitya mAne to ja eka bhavathI bIjA bhavamAM gamanAgamana, tathA bAlyavayamAMthI yuvAna vaya ane yuvAna avasthAmAMthI vRddhatvane pAmatAM jIvo je dekhAya che te ghaTI zake che, AtmAne ekAnte nitya ke ekAnte anitya mAnatA A vastu koI rIte saMgata thaI zakatI nathI. vaLI, anekAnta dRSTithI padArthanuM darzana karavAmAM Ave to rAgAdi bhAvone naSTa karI samatA Adi bhAvo siddha karI zakAya che. jenA kAraNe khoTA kajIyA, mananA saMklezo dUra karI zAMti-samAdhithI jIvana jIvI zakAya che. anekAntano A siddhAMta abAdhita che ane teno svIkAra AtmahitanuM kAraNa che. jeo syAdvAdanA A siddhAMtane svIkAratA nathI ane tenI sAme kutarko kare che te AtmahitathI to vaMcita rahe che paraMtu teo lAMbo samaya satya sAme TakI zakatA paNa nathI. aMte satyano vijaya thAya che ane asatyane pakaDanArano parAjaya thAya che. tyAre jenuM abhimAna paNa TakatuM nathI. AthI ja jinamatane kuvAdInA darpano nAza karanAra kahyuM che. jinamatanI AvI avisaMvAdI prarUpaNAnI sAme kuvAdIo lAMbI carcA na karI zakavAnA kAraNe aMte niruttara thaI naSTa abhimAnavALA teo UMcuM jovA paNa samartha nathI banatA. - mayaM niALa saraLa vudghALuM - paMDitone za2NabhUta evA jinezvaronA siddhAMtane (huM namaskAra karuM chuM.) jeo vastutattvane yathArtha jANI zake che, te budha eTale paMDita kahevAya che. paramAtmAno siddhAMta anekAntasvarUpa che, te utsarga ane apavAdamaya che. vaLI, temAM eke eka padArthonuM mUlyAMkana naya sApekSa ka2vAmAM AvyuM che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvane AzrayIne temAM alaga alaga vidhAno paNa jovA maLe Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 sUtrasaMvedanA-2 . che. AthI siddhAMtanI vAtomAMthI kyAre utsargamArgano Azraya levo ane kyAre apavAda mArgano Azraya levo ? vaLI, A zAstranuM kathana kayA nayathI che ? ane kayA nayathI padArtha jovo te mArA mATe hitakAraka che, A bAbato siddhAMtanA jJAna vagara sAmAnya jana samajI zake tema nathI. tene sUkSma dRSTivALA paMDito ja jANI zake che ane teo ja sarvajJa siddhAMtanI parIkSA karI yathArthasvarUpe svIkArI zake che. anya puruSo to A siddhAMtane samajI paNa zakatA nathI to svIkAravAnI to vAta ja kyAM ? AthI ja bhagavAnano mata paMDita puruSo mATe ja zaraNabhUta che. | jijJAsA: jinamata paMDita mATe ja zaraNa che, maMdabuddhivALA mATe nahi ? to maMdabuddhivALAe zuM karavuM ? tRpti : jinamatane samajavAnI tIkSNa buddhi jeonI nathI tevA AtmAoe gItArthonuM-vidvAnonuM zaraNa svIkAravuM joIe. teo zAstrAnusAra je mArga batAve te mArge cAlavuM joIe, to ja kalyANa thaI zake, anyathA nahi. AthI ja bhagavAne sAdhanAnA be ja mArga batAvyA che. kAM to svayaM gItArtha bano eTale zAstranA jJAtA bano athavA jyAM sudhI tamo gItArtha na banI zako tyAM sudhI gItArtha guru bhagavaMtanI nizrAmAM rahIne sAdhanA karo. namAmi niruM tinapA - traNa jagatamAM pradhAna - eTale trilokamAM je zreSTha che te (jinamatane) huM nitya namaskAra karuM chuM. A jagatamAM mata eTale darzana zAstro, dharma graMtho to ghaNAM che ane te graMtho jagatamAM rahelA padArthonuM varNana paNa kare che paraMtu temanuM te varNana apUrNa ane eka dRSTikoNathI padArthane joIne kareluM hoya che. jyAre jainazAstro jagatavartI sarva padArthonuM varNana aneka dRSTikoNathI kare che. A jagatamAM rahelA sUkSma ane bAdara jIvonuM tathA rUpI ane arUpI padArthonuM yathArtha darzana jaina graMtho karAve che. vaLI jainazAstro AtmAdi sarva padArthone eka dRSTikoNathI nahi paNa aneka dRSTithI padArthane varNave che. padArtha viSayaka AvuM varNana anyatra kyAMya jovA maLatuM nathI. mATe svarga, pAtAla ane manaSyalokarUpa A traNa jagatamAM jainazAsana pradhAna che. teno joTo kyAMya jovA maLe tevo nathI. 4. jIva ja vihAro, vImo nI nissIno mAgo . itto taiya vihAro, nANuNNAo jiNavariMdehiM / / - paMcAzaka-15(31 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalyANa-kaMda sUtra 231 AvA jinamatane huM haMmezA mana, vacana ane kAyAthI namaskAra karuM chuM. tenA pratyeno Adara ane bahumAna harapaLa huM dhAraNa karuM chuM. zrutajJAnanI stavanA karI, have tenI adhiSThAtrI sarasvatI devInI stavanA karatAM kahe che. kuMdiMdu-gokkhIra-tusAra-vatrA, saroja-hatthA, kamale nisannA vAsita putvaya-vapa-sthA, sudAya sA kampha sayA patthA - macakuMdanA (mogarAnA) phUla, caMdramA, gAyanuM dUdha ane baraphanA kaNiyA jevA varNavALI (zveta kAyAvALI), eka hAthamAM kamaLa ane bIjA hAthamAM pustakanA samUhane dhAraNa karanArI, kamaLa upara beThelI (tathA) prazasta-uttama te vAgezvarI devI (sarasvatI devI) sadA amArA sukha mATe thAo. (amane sadA sukha ApanArI thAo.) sarasvatI devI gItarati (gItazA) nAmanA indranI paTarANI che. zrutajJAna pratye temane ati Adara che teo zrutajJAna ane zrutajJAnInI vizeSa prakAre bhakti kare che 'gAvRti pun yarti' e nyAye temanAmAM kevA guNo rahelA haze te temanA dehanA varNana dvArA ja jaNAI Ave che. temanA zarIrano varNa gaura che ane te paNa sAmAnya nahi macakuMdano phUla, caMdramA, gAyanA dUdha ane jhAkaLa biMdu-pANInAM kaNiyA jevuM viziSTa gauravarNa che. jo ke mRtadevIno deha zveta varNano che, tevuM eka dRSTAMta dvArA jaNAvI zakAya tevuM hatuM, chatAM graMthakAre cAra dRSTAMta ApyAM che. tenI pAchaLa koI agamya kAraNa hovuM joIe, paNa teno koI ullekha maLyo nathI. Ama chatAM AvI kalpanA thaI zake che ke - - macakuMdanuM phUla jema zveta che, sAthe sugaMdhI paNa che. tema A sarasvatIdevInuM zarIra jeta to che, sAthe zIlAdi guNothI sugaMdhita paNa che. - caMdra jema zveta che, sAthe saumya che, tema caMdranA jevI ujvaLa zvetavarNavALI A devI zvetavarNa sAthe saumyAkRtivALI paNa che. ane zrutajJAnarUpI guNanuM pradAna karanArI che. - gAyanuM dUdha jema zveta che ane sAthe pavitrane guNakArI paNa che, tema zvetavarNA A devInuM jIvana gAyanA dUdhanI jema pavitra paNa manAya che. ane Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 sUtrasaMvedanA-2 zrutajJAnarUpI guNanuM pradAna karanArI che. barapha jema zveta che, sAthe kaThaNa ane komaLa (pANIrUpe) paNa thaI zake che, tema A devI paNa zrutanA drohIo pratye kaThora ane zAsana-bhakto pratye komaLa paNa thaI zake che. - A rIte zvetavarNavALI A devImAM guNanI sugaMdha, saumyatA, pavitratA, kaThoratA, komaLatA Adi guNo paNa che, tevuM jaNAvavA A dRSTAnto ApyAM hoya tema lAge che. jijJAsA : vAgezvarI devInA zarIrAdinuM AvuM varNana zA mATe ? tRpti : sarasvatIdevInuM jemaNe dhyAna karavuM che temanI mATe A varNana AkRti vagere ati upayogI bane che mATe A rIte ahIM varNana karyuM jaNAya che. have sarasvatI devI kevI rIte beThAM che ane hAthamAM zuM che te batAve che sarona-datyA, mahe-nisannA ane putthaya-vA-hatyA pasatyA sarasvatIdevI zveta kamaLa upara birAjamAna che, temanA eka hAthamAM pavitratAne sUcavatuM kamaLa che ane bIjA hAthamAM jJAnanuM pratIka pustakono samUha che. AthI ja jaNAya che ke, temanA haiyAmAM jJAnanuM bahumAna che ane jJAnIne sahAya karavAno guNa che. - pasatthA eTale prazastA, uttama, vakhaNAyelA athavA jaga-prasiddha. sarasvatIdevI jaina-jainetara jagatamAM paNa ati prasiddhine pAmelA che. aneka zrutapremIo sadA temanI prazaMsA kare che. temane namaskAra, pUjana Adi paNa kare che. ane zrutajJAnano abhyAsa karatAM to temane sau koI acUka yAda kare che. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA, zrI kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryasUri mahArAjA jevA aneka mahApuruSoe A sarasvatIdevInI sAdhanA karI ane sAdhanAthI siddha thayela te sarasvatIdevIe temane zAstronI racanA karavAmAM aneka rIte sahAya paNa karI che, AthI ja upAdhyAyajI mahArAjAe to potAnA sarva graMthonA prAraMbhamAM sau prathama OM kAra dvArA temane smRtimAM lAvI namaskAra karyo che. AvA prakAranI sarasvatIdevI pAse prArthanA karatAM graMthakArazrI kahe che 5. haiM e sarasvatIdevIno bIja maMtra che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kalyANa-kaMdaM sUtra 233 sudAya sa sayA - "he mA sarasvatI ! ame sau jJAnanA abhilASI chIe, zrutajJAna amAro zvAsa ane prANa che. mA zAradA AmAM amane tamArI sahAya joIe che. Apa amane zrutajJAnamAM sahAya karo ane te dvArA amArA sukhanuM kAraNa bano ! mA tArA prabhAve ja aneka mahApuruSoe... Aja sudhI zrutajJAnarUpa gaMgotrImAM snAna karI parama AslAda prApta karyo che, ApanI sahAyathI teo zreSTha koTInA zrutajJAna dvArA AdhyAtmika sukhanA svAmI banyA che, mATe ApanI pAse mAMgavAnuM mana thAya che ke - he vAgezvarI devI ! tuM amArA sukha mATe thA ! he mA zAradA ! amArA sukhanuM kAraNa jJAna che. A jJAnanI prAptimAM AvatA vino ja amone du:khI kare che, Apa amArA A vinone dUra karI amone parama sukhanA mArge cAlavAmAM madada karo, mA ! tArI pAsethI amAre bIjuM koI sukha joItuM nathI mAtra eka jJAnanA sukhamAM sahAya maLe teTalI ja amArI prArthanA che. A rIte prArthanA karatAM ke temanuM smaraNa mAtra karatAM mahAsAttvika ane puNyazALI AtmAone sarasvatIdevI pratyakSa thaIne zruta-racanA AdinA kAryomAM atyaMta sahAya kare che: viziSTa sAdhanA karavAthI alpa-sattvavALA puNyAtmAone darzana ApI, temane sahAya kare che. koIkavAra te pratyakSarUpe sahAya nathI karatI, to paNa zruta prAptinA bhAvathI zrutadevIne karAyelI stuti jJAnAvaraNIya karmanA kSayamAM ane jJAnavRddhimAM kAraNa (nimitta) bane che. samyajJAna mokSano mArga batAve che. sAcuM sukha mokSamAM che, eTale samyajJAna dvArA sAcA sukhanI prAptinI prArthanA A stutimAM che, ema kahI zakAya. A gAthA bolatAM sAdhaka sarasvatI devInA bAhya ane aMtaraMga svarUpane smaraNamAM lAve ane bhAvapUrNa hRdaye temane uparamAM jaNAvyuM te rIte prArthanA karatAM vicAre ke, svargalokanI sAhyabI vacce pachA jaDa padArthonA jhAkajhamALane choDI je sarasvatIdevI zruta mATe bhaktivALA thayA che te zrutadevInI sahAya meLavI huM paNa zrutajJAnanA mArge AgaLa vadhI Atmika sukhane zIdhra pAmuM." Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAradAvAnala stuti sUtra paricaya : A sUtra cAra thoyanA joDA svarUpa che. tenI prathama gAthAmAM vIra bhagavAnanI stuti karelI che. tethI A sUtranuM bIjuM nAma "vIra jina stuti che. A stutinI racanAtmaka vizeSatA e che ke, te joDAkSara vinAnI samasaMskRta prAkRta bhASAmAM che. A sUtranI racanA prakAMDa vidvAna, 1444 graMthanA racayitA pa. pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe karI che. te aMge jANavA jevuM maLe che ke, temanA be ziSya haMsa ane paramahaMsa bauddha sAdhuo dvArA haNAyA hatA. be mahAvidvAna ziSyonA avasAnathI pa. pU. haribhadrasUrIzvarajI ma. sA. ne atyaMta duHkha thatAM teoe bauddho sAthe vAda cAlu karyo. te vAdamAM evuM nakkI thayuM ke, je hAre tene UkaLatA telanI kaDAIomAM bALI mAravAmAM Avaze. cha mahinAne aMte pU. haribhadrasUrIzvarajI ma. no vijaya thayo, paraMtu ziSyonA avasAna ane bauddha sAdhuonA vyavahArathI teozrI atyaMta AvezamAM AvI gayA. A vAtanI jANa thatAM, temanA gurue ziSyanA Avezane ThAravA, tene upazama bhAvamAM lAvavA ane hiMsAthI aTakAvavA saMkSepamAM cAritrane jaNAvanArI gukha mAsammI Adi 9 bhavonuM varNana karatI traNa gAthA lakhIne mokalI. tenAthI temano krodha zAMta thayo ane 1444 bauddha sAdhune mAravAnA saMkalpathI baMdhAyela karmanI zuddhi mATe prAyazcitarUpe temaNe 1444 graMthonI racanA karavI evuM nakkI thayuM. graMtharacanAno Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti prAraMbha thayo, 1440 graMtho racAI gayA. tyAM to temanuM AyuSya pUrNa thavA AvyuM. chelle A saMsA2dAvAnI cAra gAthAo svarUpa cAra graMthonI racanAno prAraMbha karyo. traNa gAthAnI racanA thaI, cothI gAthAnuM eka caraNa lakhAyuM ane AyuSya pUrNa thaI gayuM. tyAre saMgha ekatrita thayo ane saMghanA vidvAnoe teonA abhiprAya mujaba 'bhaviraha'thI aMkita chellAM traNa caraNo pUrNa karyAM. jANavA maLyA mujaba tyArathI A traNa caraNo pakhI, caumAsI ke saMvatsarI pratikramaNamAM sau sAthe maLIne bole che. 235 tenI pahelI gAthAmAM cAra vizeSaNothI alaMkRta vIra bhagavAnanI stuti karavAmAM AvI che. bIjI gAthAmAM sarva bhagavAnanAM caraNakamaLonI kevI viziSTa vyaktio upAsanA kare che ane upAsanA karanArane kevAM phaLa maLe che, te jaNAvavA dvArA sarva jinanI stuti karavAmAM AvI che. trIjI gAthAmAM vI2 bhagavAnanA Agamane sAgara sAthe sarakhAvI, AgamamAM sAgaranI jema kevI vizeSatAo che, te jaNAvIne zrutajJAnanI stavanA karavAmAM AvI che ane cothI gAthAmAM zrutadevInI stuti karIne tenI pAse 'bhaviraha'nI mAMgaNI karavAmAM AvI che. bhaviraha zabda A kRti pU.A.zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAnI che teno sUcaka che. AtmazuddhinA upAyarUpa A pratikramaNanI kriyA vartamAna zAsanAdhipati prabhuvIrathI prApta thaI che. teo pratyenAM kRtajJabhAvane vyakta karavA tathA A kriyA dvArA potAnA AtmAnI je zuddhi thaI che, teno AnaMda vyakta ka2vA zrAvikAo roja daivasika ane rAIe pratikramaNamAM cha Avazyaka pUrNa thatAM A stuti bole che. zrAvako tyAre 'namoDastu vardhamAnAya' ane 'vizAla-locana'nI stuti bole che. vaLI, kyAreka A stutiono upayoga thoyanA joDA tarIke paNa thAya che. tathA pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNamAM A stuti sajjhAyanA sthAne bolAya che. mULa sUtra : saMsAra-vAvAnajI-vAda-nIra, saMmoda-vRSTI-darane samIra / mAyA-rasA-dvAraLa-sAra-sIra, namAmi vIra ziri-sAra-dhIra / / / / Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 sUtrasaMvahanA-2 . . bhAvAvanAma-sura-dAnava-mAnavena, cUlA-vilola-kamalAvali-mAlitAni / / ___ saMpUritAbhinata-loka-samIhitAni, kAmaM namAmi jinarAja-padAni tAni / / 2 / / bodhAgAdhaM supada-padavI-nIra-pUrAbhirAmaM, jIvAhiMsAvirala-laharI-saMgamAgAhadehaM / cUlA-velaM gurugama-maNI-saMkulaM dUrapAraM, sAraM vIrAgama-jalanidhiM sAdaraM sAdhu seve / / 3 / / AmUlAlola-dhUlI-bahula-parimalA''lIDha-lolAlimAlA . jhaMkArArAva-sArAmaladala-kamalAgAra-bhUminivAse ! / chAyA-saMbhAra-sAre ! varakamala-kare ! tAra-hArAbhirAme !, vANI-saMdoha-dehe ! bhava-viraha-varaM dehi me devi ! sAraM / / 4 / / 54-17 : saMpA-17 : akSara-252 anvayArtha : saMsAra-dAvAnala-dAha-nIraM saMsArarUpI dAvAnaLanA dAhane zamAvavA mATe pANI samAna, saMmoha-dhUlI-haraNe-samIraM moharUpI dhULane dUra karavA mATe pavana samAna; mAyA-rasA-dAraNa-sAra-sIraM, mAyArUpI pRthvIne kheDavAmAM uttama haLa samAna, giri-sAra-dhIraM vIraM namAmi / / 1 / / meru parvata jevA dhIra zrIvIraprabhune huM namaskAra karuM chuM. I/1 bhAvAvanAma-sura-dAnava-mAnavena-cUlA-vilola-kamalAvali-mAlitAni; (4) bhAvathI namelA surendro, dAnavendro, mAnavendronA mugaTamAM rahelI ya55 bhavAnI zrerithI puujyed| (cha). Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti saMpUritAbhinata-jo-samIhitAni, namaskAra karanArA lokonA manoratho jemaNe sArI rIte pUrNa karyA che. tAni-ninarAna-pAni AmaM namAmi ||zA te jinezvaranA caraNomAM huM atyaMta namaskAra karuM chuM. // 2 // nodhAbhASI, supa6-56vI-nIra-pUrAbhirAma, AgamarUpI samudra bodhathI khUba UMDo che, padonI racanArUpa teno jaLa samUha manane harI le tevo suMdara che, jIvAhiMsAvirala- laharI - saMgamAgAhadehaM / niraMtara jIvadayAnI vAtorUpa taraMgonA saMgama vaDe agAdha (vizALa) gaMbhIra dehavALo; 237 cUhA-ve, gurugama-maLI-saMdhu, dUrapAra', cUlikArUpa taTavALo che, uttama ane ekasarakhA AlApakarUpa maNiothI bharapUra che (ane) teno pAra pAmavo atyaMta duSkara che, sAra vIrAma-nanidhi sAvara sAdhu seve / / zreSTha evA te zrIvIraprabhunA AgamarUpI samudrane huM AdarapUrvaka sArI rIte sevuM chuM. IIII AmULAhola-pUchI-vahu-parimADa'hIDha-ohimA-vaMzarArAvasaaraaNmldl - kamalAgArabhUminivAse' ! mUla paryaMta kAMIka DolavAthI kharelA makaraMdanI atyaMta sugaMdhamAM magna thayelA capaLa bhramaravRMdanA jhaMkAra zabdathI yukta evA uttama nirmaLa pAMkhaDIvALA kamalanA gharanI bhUmi para vAsa karanArI ! chAyA-saMmAra-mAre ! kAMtinA samUhathI uttama ! vrkml5-re ! suMdara kamala che jenA hAthamAM evI ! tAra-dArAmirAmeja ! dedIpyamAna hArathI suzobhita ! vALI-saMvoda-de! kavi ! vANInA samUharUpa dehavALI ! he devI ! Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 sUtrasaMvedanA-2 sAraM bhava-viraha-varaM me dehi / / 4 / / - zreSTha evuM bhavaviraharUpa (mokSanuM) varadAna mane Apo. jo vizeSArtha : saMsAra-dAvAnalAha-nIra - saMsArarUpI dAvAnalanA dAhane olavavAmAM-bujhAvavAmAM pANI tulya. (vIra paramAtmAne huM namaskAra karuM chuM.) karmayukta ane kaSAyayukta AtmAnI avasthAne saMsAra kahevAya che. ahIM saMsArane dAvAnalanI upamA ApI che ane vIraprabhune dAvAnalane olavanAra pANInI upamA ApI che. dAvAnala jema jaMgalanAM jhADa-pAna ane prANIone bALIne, duHkhI kare che, tema A saMsAramAM satata vartatA rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha Adi kaSAyo cittamAM navA navA saMklezo utpanna karAvI jIvone bALe che. saMsAramAM prAyaH eka kSaNa evI nathI hotI, ke jyAre jIvo kaSAyone zamAvI AtmAno AnaMda-AtmAnuM sukha mANI zake, eTale ja jJAnI puruSoe saMsArane dAvAnalanI upamA ApI che. jaMgalamAM pragaTelA dAvAnalane olavavA mATe jema tenA pramANamAM pANInA pravAhanI jarUra paDe che. te ja rIte A saMsArarUpI dAvAnala paNa paramAtmAnI vANIrUpa pANInA pracaMDa pravAhathI ja zAMta thaI zake che. yogya AtmAo bhagavAnanI vANIne jema jema samajatA jAya che, tema tema temanA hRdayamAM jaDa evA viSayo pratye viraktino pariNAma pragaTe che ane jIvo pratye maitrIbhAva prAdurbhAva pAme che, tene kAraNe rAga, dveSa Adi kaSAyonA saMklezo zAMta thAya che. upazamabhAvano AnaMda AtmA anubhavI zake che. A mArge vizeSa vizeSa prayatna karatAM A jIva saMsAranA tamAma saMtApothI mukta banI mahAAnaMdayukta mokSasukhane pAmI zake che. AthI ja ahIM vira bhagavAnanI vANIno vIra bhagavAna sAthe abheda karI vira bhagavAnane pANInI upamA ApI che. 1. A gAthAmAM namaka kriyApada che ane vIra tenuM karma che. (1) saMsAra-lAvIna-vAdanI (2) saMmoda-dhUstrI-daro-samIra (3) mAya-rasA-vAra-sAra-sIra (4) ri-sAra-dhIre e pado 'vIra' nAM vizeSaNo che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti jijJAsA : ahIM saMsArane dAvAnala tulya kahyo, paraMtu puNyodayathI prApta sukha-sagavaDatA bharyA saMsArane dAvAnala tulya kaI rIte kahevAya ? 239 tRpti : sukha-sagavaDatAthI bharelo paNa A saMsA2 vAstavamAM dAvAnala jevo ja che. kema ke, saune gamatAM, mamatA ke lAgaNI AdinA bhAvo vartamAnamAM paNa bhaya, ciMtA, vihvaLatA, AkuLatA AdirUpa dAha utpanna kare che, tethI AtmA mATe to te pIDAkAraka ja che. dArUnA nazAmAM za2I2ne thatI pIDA jema anubhavAtI nathI, tema mohanA nazAne kA2Ne ja jIvane dehakRta ke, rAgAdikRta pIDAo anubhavAtI nathI. vaLI A bAhya sagavaDo karma baMdhAvI bhAvimAM agavaDo UbhI kare che. bhagavAnanA vacanAnusAra sAdhanA karI jIva jyAre mohane maMda kare che ane jyAre kaSAyanA upazamano AnaMda anubhave che, tyAre ja sukhada saMsAra paNa keTalI kadarthanAthI yukta che, te vAta tene spaSTa samajAya che. tethI sukhabharyo ke duHkhabharyo saMsAra dAvAnala samAna ja che. saMmoda-dhUhI-darane samIra - moharUpI dhULane uDADavA mATe pavana jevA (vI2 pa2mAtmAne huM namaskAra karuM chuM.) je karmanA udayathI jIva yogya-ayogyano, hita-ahitano vicAra na karI zake te mohanIyakarma che. A karma jyAre prabaLa mAtrAmAM pravartatu hoya tyAre tene saMmoha kahevAya che. ahIM mohane dhULanI upamA ApI che ane vIra vIbhune te dhULane dUra karanAra pavananI upamA ApI che. 'huM AtmA chuM ane pudgalo mArAthI judA che,' tevuM jJAna mohanIya karma thavA detuM nathI. AthI ja jIva paudgalika cIjone potAnI mAne che, pudgalathI ja sukha che tevuM mAnI, temAM ja racyopacyo rahI aneka prakAranA kliSTa karmarUpa rajathI AtmAne kharaDe che, mATe ja mohane dhULanI upamA ApI che. anaMta saMsAramAM bhaTakatAM bhaTakatAM jIva jyAre koIpaNa rIte bhagavAnanA vacananuM - vAstavika tattvanuM ciMtana kare che tyAre tene saMsA2nI vAstavikatAno khyAla Ave che. tenAmAM potAnA zuddha svarUpanI kAMIka samaja prApta thAya che. bhagavAnanA svarUpanI vicAraNA, temanA guNavaibhavanuM jJAna ane guNathI prApta thatAM sukhanI samaja tenAmAM dhIme dhIme paramAtmA pratyenI prIti pragaTAve che. prItipUrvakanI, bhAvapUrvakanI bhakti mohanIyakarmane nabaLuM pADe che. tethI 'pudgalamAM sukha che,' tevI mAnyatA nAza pAme che. 'AtmAmAM ja sukha che ane te sukha guNathI prApta thAya che, tevo bodha thatAM jIva kSamAdi guNa mATe athAga prayatna kare che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 tenAthI mohanIya karmano nAza thAya che ane kSAyika bhAvanA guNo pragaTa thAya che. je AtmAne anaMtakALa mATe sukhI kare che. A rIte pracaMDa pavana phuMkAtA jema dhULanA DhagalA ya vikharAI jAya che, tema paramAtmAnA vacanathI thaeluM temanA svarUpanuM jJAna, tenA mAdhyame thayeluM potAnA svarUpanuM bhAna ane tenI prApti mATe thatuM zuddha svarUpanuM-paramAtmAnuM dhyAna moharUpI dhULane dUra kare che. 240 mAyA-rasA-vAraLa-sAra-sI haLarUpa. (vIra paramAtmAne huM namaskAra karuM chuM.) - mAyArUpI pRthvIne kheDavAmAM zreSTha mAyA eTale kapaTa, vaMcakatA, ThagavuM - A badhA samAnArthI zabda che ane mAyAno bIjo artha vakratA thAya che. sAmAnyathI loko evuM mAne che ke, mAyA-kapaTa karanAra jIva bIMjAne Thage che, paraMtu jJAnI puruSo kahe che ke, mAyA karanAra bIjAne Thage ke na Thage, potAnI jAtane to Thage ja che, mAyA karI, karma bAMdhI te jIva svayaM potAnA AtmAnuM ja ahita kare che, potAnA AtmAne ja te duHkhI kare che. mAyAno bIjo artha che vakratA. anAdikALathI jIvane sukhanI IcchA hovA chatAM te sukha prAptinA sAcA raste cAlato nathI, A ja tenI vakratA che. AtmA potAnA kSamAdi guNothI ja sukhI thaI zake che. to paNa aMtaramAM rahelI mAyA A kSamAdi guNonI upekSA karAvI kASAyika bhAvo tarapha laI jAya che. gurubhagavaMtanAM vacanonuM zravaNa karIne kyAreka jIva dharmakAryano prAraMbha paNa kare che, tyAre paNa A mAyA, doSa nAza ane guNaprAptirUpa dharmanA phaLane pAmavA detI nathI, balke mAna Adi doSonuM poSaNa karAve che. pRthvInuM vidAraNa-bhedana jema tIkSNa haLa vinA saMbhavita nathI, tema anAdikALathI AtmAmAM pravartatI mAyAnuM vidAraNa bhagavAne batAvelA sankriyArUpa mArga vinA saMbhavita nathI. zAstrajJAnane prApta karI, sAdhaka 2. mAyA e ja rasA te mAyA-rasA, tenuM dAraNa te mAyA-rasA-vAraLa. tene mATe sAra-sIra, mAyArasA-vAraLa-sAra-sIra. mAyA eTale chala, kapaTa, dago ke zAkya. keTalAka karmane paNa avidyA ke mAyAnA nAmathI oLakhe che. te artha paNa ahIM saMgata che. rasa eTale pRthvI ke dharatI. vAraLa-toDavAnI kriyA. dAravuM eTale vidAravuM, toDavuM, TUkaDA karavA ke phADI nAkhavuM. tenI je kriyA te vAraLa. sAra-uttama. saura-haLa, haLano agrabhAga ke jenA vaDe pRthvI khodAya che. jamInamAM kaThaNa paDo uttama prakAranA haLa vaDe jaladI tUTI jAya che. tema zrImahAvIra prabhu mAyArUpI pRthvInAM paDo zIvratAthI toDanArA che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti jyAre kriyAnA mArge joDAya che, tyAre prAraMbhamAM A kriyAo tene kaSTakArI lAge che. samaya ane zaktinA nirarthaka vyaya samAna lAge che, paraMtu jJAna ane zraddhApUrvaka vAraMvAra A kriyAo karatAM tenAthI ghaNA zubha bhAvo pragaTa thAya che. zubha bhAvamAM sthiratA AvatAM paudgalika AnaMda tuccha ane viDaMbanArUpa lAge che. pariNAme azubha bhAvo nAza pAme che ane mananA vikalpo ghaTatA jAya che. samatA Adi aneka guNono sAkSAt anubhava thAya che. AtmA potAno vAstavika AnaMda anubhavI zake che. AthI mAyA TaLe che, karmanAM baMdhano nAza pAme che ane AtmA paramasukhanA sAgaramAM DUbe che. 241 A rIte prabhue batAvelA zubha-anuSThAno mAyArUpI bhUtaLane bhedavAmAM haLa samAna che. jijJAsA : ahIM saMsArane dAvAnaLa kahyo, mohane dhULa kahI ane mAyAne pRthvInI upamA ApI. A traNe bhAvo alaga che ke saMsArarUpa che ? tRpti : vAstavamAM moha ke mAyA saMsArathI koI bhinna bhAva nathI. saMsAra svarUpa ja che. Ama chatAM anaMta doSayukta saMsArane bhinna bhinna svarUpe yAda karavA saMsAra, moha ane mAyA judAM batAvyAM lAge che ane vIra bhagavAnanuM dhyAna, temanA vacanAnusArI jIvana ke sankriyA - A traNeya, uparokta traNeya bhAvone nirmULa karI zake che. mATe ja (A traNeya bhagavAna saMbaMdhI hoI) bhagavAnane teno nAza karanAra pANI, pavana ane haLanI upamA ApI che. namAmi vIra ziri-sara-thImAM - (parvatomAM) zreSTha evA meruparvata jevA dhIra, vIra bhagavAnane (huM) namaskAra karuM chuM. pracaMDa pavanathI jema meru Dagato nathI tema aneka prakAranA upasarga ane pariSahonI jhaDIo varasavA chatAM mahAvIryayukta prabhu potAnA sAdhanAmArgathI leza paNa calAyamAna thatA nathI. sarva sthitimAM jeo samatAbhAvamAM lIna rahe che, te vIra prabhune huM namaskAra karuM chuM. A cAra vizeSaNonA smaraNapUrvaka bhagavAnane namaskAra karavAthI te te guNothI yukta bhagavAna pratye atyaMta bahumAnabhAva thAya che ane te te guNonuM bahumAna ja ajJAna Adi doSono nAza karAvI guNaprAptinuM kAraNa bane che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicA2e ke, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 sUtrasaMvedanA-2 . "he prabhu ! A saMsArarUpI dAvAnaLamAM baLatAM evA mane tArI vANIrUpa pANI vinA koI ThArI zake tema nathI, mohanI dhULathI kharaDAyelA mane tArA svarUpanA ciMtana, manana ke ghyAna vinA koI cokkho karI zake tema nathI ane mArAmAM rahelI mAyA ke vakratAnA bhAvane tArA darzAvelA zubhAnuSThAno sivAya koI kADhI zake tema nathI. tethI merU jevA ghIra he nAtha ! hRdayanA UMDANathI Apane namaskAra karI vinavuM chuM ke, mArAM mana-vacana-kAyAnA yogone tArA vacanAnusAra pravartAvI zakuM evuM baLa Apajo" vIrabhagavAnanI stuti karyA pachI bIjI gAthAmAM covIza bhagavAnanI stuti karatAM kahe che. mAvAvanAma-sura-hAnava-mAnavena-cUhA-vihoNa-kSamAhi mAlitAni bhAvathI namelA surendro, dAnavendro ane narendronA mugaTamAM rahelI capala kamaLanI zreNIvaDe pUjAyelA. (evA jinezvaronAM caraNakamalone huM namaskAra karuM chuM.) A jagatamAM bhautikasukhanI parAkASThA devalokamAM che. temAM paNa sarvazreSTha bhautikasukha devonA indro-devendro pAse hoya che. manuSyalokanA zreSTha sukho narendro ane cakravartIo pAse hoya che. AvA devendro, dAnavendro ane narendro paNa prabhunA caraNakamaLane bhAvapUrNa hRdaye namaskAra kare che. kemake, teo samaje che ke, 'prabhu pAse je anaMtuM AdhyAtmika sukha che te ja sAcuM sukha che, te ja kAyamI rahenAruM che ane duHkhanI bheLaseLa vinAnuM sukha che. temanA sukha AgaLa amArA bhautika sukhanA khaDakalA paNa koI kiMmatanA nathI. vaLI, amAruM A sukha kyAre jaze ane temAM kayuM du:kha AvI paDaze tenI amane koI khabara nathI. mATe amAre paNa AvuM sukha joItuM nathI; paraMtu prabhu pAse je sukha che te 3. A gAthAmAM namAmi kriyApada che ane binarAna-pani tenuM karma che. 4. - bhAvAvanAma-sura-dAnava-mAnavena- cUlA-vilola-kamalAvali-mAlitAni (8) (2) saMpUritAminata-jo-samIhitAni (3) tAni, pado te 'ninarAna-pani' nAM vizeSaNo che. - bhAva eTale sadbhAva ke bhakti. tenA vaDe namelA, te mAvAvanAma ane tevA sura-vAnava-mAnavena eTale sura, vAnava ane mAnavanA phaeNna-svAmI, pati. temanI pUrU eTale zira-zikhA ke ziranuM Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti 243 ja sukha joIe che. te mATe ja prabhunI uttamattAne yAda karI, temanA sukhanuM smaraNa karI devendro Adi tevA sukhanI zakti potAnAmAM paNa pragaTe tevI AMtarika bhAvanAthI prabhunA caraNa kamaLane praNAma kare che. prabhunA caraNe teo jyAre mastaka namAve che tyAre temanA mastaka upara je muguTa che ane temAM pUrNa khIlelA je kamaLo che te nIce DhaLe che tyAre A kamaLo prabhunA caraNane sparza kare che. A dazya jotAM evuM lAge che ke jANe prabhunA caraNakamaLane A muguTanA kamaLo pUjI rahyA che. devendro Adi prabhunA caraNa kamaLane name che, te darzAvI have bhAvapUrvaka namaskAra karanAra lokone A caraNanI sevA zuM phaLa Ape che, te jaNAve che - saMpUritAbhinata-loka-samIhitAni kAmaM namAmi jinarAja palAni tAni - namana karanArA lokonA manovAMchita jenAthI sArI rIte pUrNa karAyA che, te jinezvaraparamAtmAnA caraNakamaLane huM atyaMta namaskAra karuM anicchArUpa mokSane pAmelA paramAtmAnI bhakti ja evA prakAranI che ke, je duHkhanA mULa samAna IcchAone upazamAve zAMta pADe, to paNa jeo prAthamika kakSAnA sAdhaka che, tevA sAdhakane prAraMbhamAM mokSanI sAdhanA karatAM koI vighna Ave to te vipnane dUra karavAnI ane mokSamArgamAM upakAraka sAmagrI meLavavAnI IcchA paNa thAya che. AvA prakAranI IcchAnI pUrti mATe te paramAtmAnI pUjA kare, paramAtmAno jApa kare, paramAtmAnI stavanA kare ke, paramAtmAnAM caraNonuM dhyAna kare, tenAthI evuM puNya baMdhAya che ke, jenAthI potAnI jarUriyAtanI sarva sAmagrI tene saMpanna thAya che. vizeSathI to e phAyado thAya che ke, prApta thayela bhautika sAmagrImAM tene Asakti thatI nathI ane AdhyAtmika sAmagrIo AtmavikAsamAM sahAyaka banyA vinA rahetI nathI. A sAmagrIonA sahAre vairAgyAdi guNonI vRddhi karI, virati AbhUSaNa-mugaTa. temAM rahelI vistrotra-mAva ivizeSa prakAre DolatI kamaLonI paMkti-hAra, tenA vaDe maskatani-pUjAyelAM. A pada nina/na-paninuM vizeSaNa che. 5. saMpUrata-samyapha-pUrita, sArI rIte pUrelAM, pUrNa karelAM. aminatastro-samItini-namana karanAra janonAM manovAMchito.ma-sArI rIte nata-namelA,ovA-mANaso.je mANaso sArI rIte namelA che, te gamanato. samIrahita-eTale sa+hita-sArI rIte IccheluM. abhiSTa, abhilaSita ke manovAMchita e tenA paryAyavAcI zabdo che. A pada paNa ninarIna-pAni nuM vizeSaNa che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 sUtrasaMvedanA-2 dharmane prApta karI, kramika vikAsa karato sAdhaka vItarAga banI videha avasthA (mokSa) prApta karI zake che. AthI ja ahIM prabhunA caraNakamaLane manovAMchita phaLa ApanArA kahyAM che. A gAthA bolatAM sAdhaka devendra AdithI pUjAtAM prabhunA caraNakamaLane smRtipaTa para sthApita karI tene atyaMta bhAvathI namaskAra karatAM vicAre ke, "A prabhunA caraNonI sevA kevI suMdara che. jeo, bhAvathI tene seve che tene icchAnuM du:kha uThatuM ja nathI ane kedAca karmavaza koI icchA jAge to pUrNa thayA vinA rahetI nathI huM paNa A caraNonI upAsanA karI mArA Atmika sukhanI icchA pUrNa karyuM." covIsa bhagavAnanI stuti karI. have trIjI gAthAmAM zrutajJAnanI stuti karatAM kahe che - vAMdhAdhuM, supa-palavI-nIra-pUramarA - bodhathI UMDo', sArApadonI racanArUpa pANInA pUrathI manohara. (evA vIra prabhunA AgamarUpa samudrane huM evuM chuM.) - viraprabhunuM Agama eka sAgara jevuM che. UMDA sAgaranA taLa sudhI pahoMcavuM sAmAnya jIvo mATe muzkela hoya che. mAtra koIka marajIvA ja tyAM sudhI pahocI zake che, tema AgamanA eka-eka pado anaMtA arthathI bharelA hoya che. sAmAnya mANasa tenA tAgane pAmI zakato nathI kAraNa ke zAstranA eka vacanane paNa yathArtharUpe samajavuM tenA UMDANa sudhI pahoMcavuM ati muzkela hoya che. marajIvA jevA koIka mahAbuddhi saMpanna vyakita ja tenA rahasya sudhI pahoMcI zake che. AthI ja kahyuM che ke jinAgama samudranI jema bodhathI UMDo che - agAdha che. 6. A gAthAmAM 'seve' kriyApada che ane vIrAma-nanidhei tenuM karma che ane (2) vothA Tdha (2) supad-padravI-nIra-pUrakharAma (3) jIvAhiMsAvirala-laharI-saMgamAgAhadehaM (4) cUA-venTsa (5) puruma-mauI saMju (6) dUrapAra (7) sAra, e pado vIrAma-nanidhi nAM vizeSaNo che. 7. voya eTale jJAna. tenA vaDe karIne je madha-UMDuM che te vAMdhA Tdha A pada vIrA TH-nanidhi nuM vizeSaNa hovAthI dvitIyA vibhaktithI yojAyeluM che. 8. suSu-pada-sAruM pada te supa. tenI padavI eTale yogya goThavaNa te su-pavI. te rUpI nIranA pUra eTale samUha vaDe parAma=manohara, te supara-padavI-nIra-pUrAmarAma - A pada paNa viraprabhunA AgamarUpa samudranuM vizeSaNa che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti 245 pANInA samUhathI bharelo jalanidhi jema jotAM ja manohara lAge che, tema suMdara padonI racanArUpa pANIthI bharelo AgamarUpa samudra paNa prathama najare ja AkarSaka lAge che. kemake, AgamamAM AvatAM padonI racanA layabaddha, suMdara zabdothI suzobhita che. vaLI AtmabhAvanuM prakAzana karatAM, sarvane hitano mArga batAvatAM ane jagatanuM yathArtha svarUpa jaNAvatAM A pado prIti pedA karAve tevAM che. nIvahiMsAvira darI-saMpAdidaM - (samudra jema taraMgolaharIonA kAraNe aMta vinAno lAge che tema jinAgama temAM) niraMtara AvatI jIvadayAnA siddhAMtonI vAtarUpa taraMgonA saMgamathI agAdha eTale aMta vinAno lAge che. samudramAM niraMtara AvatI laharIonA kAraNe samudra jema agAdha eTale ke, vizALa dehavALo dekhAya che, teno kyAMya aMta dekhAto nathI. tema jaina siddhAMtamAM AvatA ahiMsakabhAvanA dyotaka padonA saMyogathI jaina siddhAMta paNa agAdha dehavALo dekhAya che. , dravya ane bhAvahiMsAthI pIDita jagatane joIne, te hiMsAthI jagatanA sarva jIvAne bacAvavA ja bhagavAne jainazAsananI sthApanA karI che. AthI jaina zAstranuM eka paNa pada evuM nathI ke, jemAM dravyathI ke bhAvathI ahiMsAno ullekha karyo na hoya. pachI bhale temAM dAna, zIla, tapa ke bhAvanI vAta hoya, jJAna ke kriyAnI vAta hoya ke dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI vicAraNA hoya. A sarva vAtanuM tAtparya to hiMsAthI bacI ahiMsakabhAva tarapha javA mATenuM hoya che. 9. nIvanI hiMsate nIvahiMsA. varasTa - niraMtara, je chUTuM-chavAyuM hoya te viratra kahevAya che. tethI virahano artha tenA pratipakSI bhAvamAM niraMtara-AMtarA-vinAnuM thAya che. darI-taraMga ke mojuM. saMgama joDANa. jyAM eka mojuM zame tyAM bIjuM UThatuM hoya ane bIjuM zame tyAM trIjuM UThatuM hoya tyAM harIno sAmathayelo gaNAya che. AvI kriyA jyAM niraMtara cAlI rahI hoya te vira8-ra-saMgama kahevAya che ane A rIte jyAM niraMtara laharI-saMgama thato hoya-mojAM UchaLatAM hoya tyAM koIne paNa praveza karavo muzkela paDe che, tethI te pada-dajemAM praveza na thaI zake tevA dehavALo kahevAya che. sAmAnyajana temAM pravezI zakatA nathI marajIvAja samudramAM UMDe utarI zake che tema AgamarUpI samudramAM gItArtha ja DUbakI mArI zake che. 10. gaNadhara bhagavaMtoe racela AcArAMgAdi siddhAMta (dvAdazAMgI)mAM 18000 vagere Dabala Dabala pado hoya che. eka padamAM 51,08,84,621 1/2 zloka Ave che, mATe Agamane agAdha kahevAya che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 sUtrasaMvedanA-2, vaLI, jaina AgamamAM batAvelA mArga pramANe jIvavAthI sUkSma ke bAdara koIpaNa jIvanI dravyathI ke bhAvathI mana-vacana ke kAyAthI ane karaNa karAvaNa ke anumodanathI hiMsA na thAya tevI rIte saMpUrNa jIvana vyatIta karI zakAya che, AvI ahiMsAnI vAto ke ahiMsAnuM saMpUrNa AcaraNa karI zakAya tevI vyavasthA jaina zAstramAM batAvI che. ahiMsAno siddhAMta to sarva dharmomAM svIkArAyo che; paraMtu jIvone thatI pIDAnuM sUkSmatama varNana tathA te te jIvonI hiMsAthI kaI rIte bacavuM teone thatI pIDAothI kema aTakavuM tenA upAyonuM varNana je rIte jainazAstromAM che tevuM anyatra jovA maLatuM nathI. cULa-ve, guruma-ma-saM@11 dUrapAra sAra - cUlikArUpI moTI velAo jemAM che, moTA ane sarakhA pATharUpI maNithI je vyApta che, jeno kinAro dUra che zreSTha (evA te vIra prabhunA Agamane huM samyagu prakAre sevuM chuM.) ghUA-veruM : pUnamanA divase jyAre samudramAM bharatI Ave che, tyAre pANI ghaNuM UMcu, UMcu uchaLatuM hoya che, ene velA kahevAya che. AvI laherIothI paNa jaladhi nayanaramya lAge che. te ja rIte jainAgamarUpa samudramAM paNa AgamagraMthonI racanA karyA pachI te zAstronA bhAvone vizeSa prakAre darzAvavA cUlikAnI racanA karavAmAM Ave che. AvI cUlAothI jainAgamarUpI sAgara paNa atyaMta suMdara lAge che. guruma-maLI-saM@4 : sAgarane ratnAkara kahevAya che. kema ke tenA taLiye aneka jAtanA bahumUlya ane nayanaramya ratno pallAM che. te ja rIte jainAgamarUpI samudra moTA ane sarakhA AlApakarUpI mahAmUlA ratnothI bharelo che. ratna jema mahAsamRddhinuM kAraNa bane che. tema A AlApako AtmAnI guNasamRddhinuM kAraNa bane che, AthI ja jainAgamanuM mUlya amUlya che. dUrapAraM : vizALa paTa upara patharAyela samudrano pAra=cheDo duHkhe karIne pAmI zakAya che, tema anaMta arthathI bharelAM zAstronAM rahasyane pAmavA khUba muzkela hoya che. tIkSNa buddhivALA cauda pUrvadhara sivAya bhagavAnanA zAstrono pAra koI pAmI zakatuM nathI. cauda pUrvadhara paNa zabdathI prApta padArthanA anaMtA bhAvo jANavA chatAM paNa bIjA anaMtA bhAvone jANI zakatA nathI. anaMtA bhAvone jANavAnI zakti to sarvajJa bhagavAna sivAya koInI nathI. 11. guru evo game te guru-me te rU5 maLI ane tenA vaDe saMju te puru-ma-LI-saMzu. A pada paNa vIrAgamanuM vizeSaNa che. maLI zabda dIrdhAnta paNa maLe che. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMsAradAvAnala stuti 247 sAra : sAra zreSTha. bhagavAnanuM "Agama' sarva darzanomAM zreSTha che kema ke, temAM AtmA Adi sarva padArthanuM, sarva nathI eTale sarvAgINa varNana karela che. Astika sarva dharmanA siddhAMtomAM AtmA puNya-pApa-paraloka AdinI vAto Ave che. saMsAranI asAratA ane mokSanI zreSThatAnuM varNana paNa hoya che, paNa te eka naya eTale eka dRSTikoNathI hoya che. bIjA aneka dRSTikoNathI tene jovAnuM bAkI rahe che. ATalI temanI apUrNatA che, AthI sarva nayothI sarva padArthone paripUrNa jonAra jaina siddhAMta ja zreSTha che. vIrAma-ganidhi sahira sAdhu seve - virabhagavAnanA AgamarUpa sAgarane huM samyagU prakAre sevuM chuM.' vastutattvane je spaSTa svarUpe vyakta kare tene "Agama12 kahevAya che. athavA vIra prabhune sADA bAra varSanI sAdhanAnA aMte kevaLajJAna pragaTa thayuM. kevaLajJAnanA prakAzamAM temane sArA ya jagatane yathArtharUpe joyuM potAnA prathama ziSya gautamasvAmInI jijJAsAne saMtoSavA traNa zabdomAM temaNe jagata jevuM che tevuM jaNAvyuM bIjabuddhinA svAmI gautamAdi gaNadharoe tenA AdhAre dvAdazAMgInI racanA karI te dvAdazAMgIne Agama kahevAya che. tyArapachInA mahAna mRtadhara puruSoe A AgamanA AdhAre aneka gratho, dharmazAstro racyA. kALakrame jemAnA ghaNA naSTa thaI gayA bahu thoDA bacyA. chatAM paNa bacelA A zAstro eTalA badhA che ke jeno abhyAsa karavAmAM Ave to jIvana ochuM paDe. mojuda zAstra vacanone potAnI buddhi ane zakti anusAra samajavA prayatna karavo, samajAyelAM tattvo pratyenI tIvra zraddhA rAkhavI ane zakti anusAra zAstra batAvelA Atmahitakara kAryamAM pravRtti karavI ane ahitakara bAbatathI nivRtta thavuM, te jainAgamanuM AdarapUrvakanuM suMdara Asevana che. jijJAsA ? asAra saMsArane ya sAgara sAthe sarakhAvyo ane zreSTha evA zrutajJAnane paNa sAgara sAthe sarakhAvyuM. virodhI dharmavALI be cIjone eka upamAthI kaI rIte vyakta karI zakAya ? tRpti ? koIpaNa vastunAM sArAM-narasAM be pAsAM hoya che. samudranuM paNa sAruM pAse tapAsIe to te anekarUpe suMdara jaNAya che. tenA pANInI UMDAI, apAra pANIno samUha, niraMtara AvatI pANInI laharIo, bharatIno samaya, temAM rahelAM ratno, A badhuM jotAM samudra cokkasa aneka lokonA aMtarane AkarSe che ane tethI 12. mA-samattAt jagate vastutamanene tyAma: Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 sUtrasaMvedanA-2 ghaNA loko khAsa dariyo jovA jAya che, temAM sahela paNa kare che. AvAM sArAM pAsAMne najara samakSa rAkhIne ja samudrane zruta sAthe sarakhAvyo che. vaLI, tenA kharAba pAsAMno vicAra karIe to temAM AvatAM AvartA, vacce vacce rahelA parvato, magaramaccho, pANInI khArAza vagere samudranA durguNo ghAtaka paNa che. te apekSAe saMsArane samudranI upamA ApI che, te paNa yogya ja che. A gAthA bolatAM vizALa paTa upara patharAyela ati UMDo evo AgamarUpa sAgara najara samakSa Ave ane A joI sAdhaka AnaMda vibhora banI vicAre ke, "mArA paramapitA paramezvara mokSamAM gayA, paNa mArI mATe keTalI mUDI mUkIne gayA che. A jagatamAM sagI mA ke bApa paNa je kArya na kare te kArya mArA prabhue karyuM che. mAre sukhI thavuM hoya to mATe eka ja kArya karavAnuM che. A AgamarUpa sAgaramAM DubakI mAravAnuM, tenA UMDANa sudhI pahoMcavAnuM, tyAM rahelA daitnone nihALavAnuM ane te ratno laI tene anusAra jIvana jIvavAnuM. jo ATaluM karIza to huM jarUra A saMsAramAM paNa sukhano anubhava karI paraMparAe paramasukhanA dhAma sudhI pahoMcI zakIza" have cothI gAthAmAM zrutadevatA pAse saMsAranA ucchedanI mAMgaNI kare che - AmUlAlola-dhUlI-bahula-parimalA''lIDha-lolAlimAlA IRIRAva-sAra/ malTamA ramUpinivAse - mULa paryaMta kAMIka DolavAthI kharelA makaraMdanI atyaMta sugaMdhamAM magna thayelA capaLa bhramara vaMdanA jhaMkAra zabdathI yukta, uttama nirmaLa pAMkhaDIvALA kamalagharanI bhUmimAM vAsa karanArI. (he sarasvatI devI ! mane mokSanuM varadAna Apo.) 13. A gAthAmAM di e kriyApada che, bhava-viraha-varaM karma che ane tenI mAMgaNI zrutadevI pAse karavAmAM AvI che. tethI tevI ne saMbodhana thayeluM che ane (1) amUlAlola-dhUlI-bahula-parimalA''lIDha-lolAlimAlAjhaMkArArAva-sArAmaladalakamalA gArabhUminivAse ! (2) chAyA-saMmAra-sAre ! (3) vara0-1re (4) tAra-hArAmirA ! (1) vALI-saMtodana !, e pado tevI nA vizeSaNo che. , 14. sAmU- mUla-paryata, gAtronjha kaMIka DolI raheluM, te mUchAtroya mUlanI pUrve vaparAyelo A Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 zrI saMsAradAvAnala stuti sau prathama zAstro pratye parama bhaktivALI ane zrutanI adhiSThAtrI sarasvatI devI IMTa, mATInA baMdhiyAra baMgalAmAM nathI rahetI, paraMtu te nirmaLa pAMdaDAMvALA, kaMIke DolatA ane DolavAnA kAraNe comera phelAyelI makaraMdanI sugaMdhathI AkarSAIne AvelA bhramara vRMdo jyAM madhura jhaMkAra avAja (gUMjana) karI rahyA che, tevA kamaLanA gharamAM rahe che. A kamaLanA gharanuM vAtAvaraNa ja evuM che ke, pAMca indriyane atyaMta sukha thAya. kamaLanA kAraNe zobhA evI thAya che ke, AMkha AkarSAyA vinA na rahe. kamaLonI sugaMdha evI prasare che, nAka tarabatara thayA vinA na rahe. A sugaMdhathI AkarSAyelA bhramarono madhura guMjArava karNapriya banyA vagara raheto nathI to kamaLano mulAyama sparza sparzendriyane AhalAdita karyA vinA raheto nathI. AvA kamaLanA gharamAM sarasvatI devI rahe che. sarasvatI devInA gharanuM varNana karyA pachI have tenA dehanuM varNana karatAM kahe che ke chAyA-saMmAra-sAre ! varava0i-re ! tAra-hAramarAne ! - kAMtinA samUhathI zreSTha15, jenA hAthamAM zreSTha kamaLa che tevI ane dedIpyamAna hArathI manohara16. (evI he sarasvatI devI ! mane mokSa Apo.) sarasvatI devInuM AkhuM zarIra devI tejathI dIpI rahyuM che. jenA kAraNe jonArane te atyaMta priya lAge che. vaLI, temanA eka hAthamAM zreSTha kamaLa che upasarga maryAdA ke hadane sUcave che ane sTosTanI pUrve vaparAyelo te ja upasarga mAM lagabhaga athavA kaMIkano artha batAve che. A vizeSaNa kamalane uddezIne lagADavAmAM AvyuM che. ghUTI eTale raja, parAga ke makaraMda, tenI vahu-parima0-ghaNI sugaMdhamAM. zAstrIDha-Asakta, magna, coMTI gayelI. DhosTamAstra-DhosTa evA DhionI mA. osTa-capala. tri-bhramara. mA-hAra, paMkti ke zreNi, tenA graMvAra zabdathI yukta. sAra-uttama. a4-8-8-gamastra-nirmala. - pAMkhaDIovALuM, ruma-te ama-8-. te rUpa mA IRpUmi-rahevAnI jagA. temAM nivAsavAsa karanArI. A AkhuM sAmAsika pada levAnuM vizeSaNa che, te saMbodhanArthe mUkAyeluM hovAthI nivAse ! evo prayoga karyo che. 15. chAyA-kAnti, prabhA ke dIpti. teno saMmAra-samUha ke jaththo. tenA vaDe sArA-uttama, zreSTha, ramaNIya. A pada paNa va! nuM vizeSaNa ane saMbodhana hovAthI chAyA-saMmAra-sAra ! evo prayoga thayelo che. 16. tAra evo je dara tenA vaDe marImAM, te tAra-TAImarIma. tA-svaccha, nirmala ke dedIpyamAna. hAra-kaMThanuM AbhUSaNa. marI-manohara. A paNa vi! nuM vizeSaNa hovAthI saMbodhanarUpa che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 . ane kaMThamAM dedIpyamAna hAra che. AvA uttama alaMkAra ane hAthamAM phUlane kA2Ne temanA zarIranI zobhAmAM atyaMta abhivRddhi thaI che. 250 zrutadevInuM bAhya zarIra kevuM che, tenuM varNana karI, have tenuM AtmasvarUpa (aMtaraMga svarUpa) kevuM che, te jaNAvIne prArthanA karatAM kahe che . vALI-saMvoda-tede! bhava-viraha-vAM vRtti me tevI sAra - vANInA samUharUpa dehavALI ! he devI ! tuM mane sArabhUta evA mokSanuM varadAna Apa. "vANIno samUha ja jenuM zarIra che arthAt dvAdazAMgI ja jenuM zarIra che. tevI he zrutadevI ! tuM mane zreSTha evo mokSa Apa !" athavA sarasvatI devI sadA mATe zrutajJAna pratye upayogavALI ane zruta pratye prItivALI hovAnA kA2Ne A zrutadevIne vANInA saMdoharUpa dehavALI kahI che. AvA prakAranI zrutadevIne buddhistha karIne sAdhaka kahe che ke, "he mA zAradA ! mane tArAmAM vizvAsa che, zraddhA che, zrutanI bhaktithI tuM to mokSa prApta karIza ja, paraMtu mane paNa tArA jevI zrutabhakti pedA karAvavA dvArA bhavano atyaMta viraha arthAt mokSa prApta karAva !" jo ke sarasvatI devI saMsAramAM che, bhautika sukhone pAmelI che, tethI prathama najare jotAM tenI pAse AvI mAMgaNI yogya na lAge, to paNa paramArthathI vicArIe to jarUra samajAya ke, zruta pratyenI tIvra bhakti ja tene to TUMka samayamAM 'bhavaviraha' rUpa mokSane prApta karAvaze ane jeo tenI upAsanA karaze, teno jApa ke dhyAna ka2ze, tene paNa A zrutadevI zrutajJAnamAM aneka rIte sahAyaka thaze, AthI ja nirvighne zrutanI sAdhanA karato sAdhaka bhavanI paraMparAne toDI mokSanA mahAsukhane pAmI zakaze. mATe zrutadevI pAse AvI prArthanA karavI yogya ja che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "daivika sukho vacce paTTA sarasvatI devIne zruta pratye kevI suMdara bhakti che. zrutajJAna ane zrutajJAnInI surakSA mATe te kevA sajAga che. jeo temano jApa kare che, temanuM dhyAna kare che temane teo sahAya kare che. huM par3A zrutAnanI prApti mATe mA zAradAnuM smaraNa karuM ane temanI pAse. bhavirahanuM varadAna mAMgu" Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puphakharavaradI sUtra sUtra paricaya : dIpaka jema prakAza relAve che, tema jagatanA sarva bhAvone zrutajJAna prakAzita kare che. jaMgatanA sarva bhAvone dIpakanI jema prakAzita karanAra te zrutajJAnanI A sUtramAM stavanA karavAmAM AvI che; tethI tenuM bIjuM nAma "zrutastava' che. arihaMta paramAtmAnuM vacana e ja zrutajJAna che. kevalajJAna pAmyA (tIrthakara nAmakarmano vipAkodaya thayA) bAda tIrthaMkarabhagavaMto gaNadharapadane yogya AtmAone, jagatanA padArthane yathArtha svarUpe jaNAvanAra tripadInuM pradAna kare che. A tripadInA zravaNamAtrathI temanA AtmAmAM jJAnAvaraNIyakarmano viziSTa prakArano kSayopazama thAya che. tenAthI teo jagatanA bhAvone yathArtharUpe jANI zake che. jANelA A bhAvomAMthI abhilApya=kahI zakAya tevA bhAvone zabda rUpe race che. zabdAtmaka A racanAne dvAdazAMgI kahevAya che. A dvAdazAMgI te dravyazrata che ane te dvAdazAMgInA abhyAsathI athavA yogAbhyAsathI thato jJAnAvaraNIyakarmano kSayopazama te bhAvakRta che. A sUtramAM bhAvakRtanA kAraNabhUta evA dravyazratanI stavana karavAmAM AvI che. duniyAnA vicAraka jIvo jJAnanI mahattAne samaje che. AthI teo skUla, kaoNleja vagerenA mAdhyame jJAna mATe athAga prayatna kare che, to paNa prayatnathI prApta thayeluM te vyAvahArika jJAna teone AtmajJAna prApta karAvI zakatuM nathI. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2. sAcuM sukha kyAM che te samajAvI zakatuM nathI, mAtra vaiSayika sukho kema meLavavAM, kema bhogavavAM, tenAM sAdhano kaI rIte pUrAM pADavAM ane viSaya-kaSAyanI saMtuSTithI thato manano AnaMda kema TakAvavo te jaNAve che; mATe tene mithyAjJAna kahevAya che. 252 A sUtramAM AvA mithyAjJAnanI stavanA nathI, paraMtu AtmajJAna prApta karAve, sarva sthitimAM manane svastha-prasanna rAkhe, mAtra vartamAnakALamAM nahi, paraMtu anaMtakALa sudhI sukha prApta karAve tevA samyag zrutajJAnanI stavanA karavAmAM AvI che. A sUtramAM je rIte zrutajJAnanuM mahatva darzAvI tenuM varNana ka2vAmAM AvyuM che te rIte zrutajJAnane smaraNamAM lAvI, zrutajJAnanI stavanA karavAmAM Ave to zruta pratyeno Adara vadhato jAya che ane zrutAbhyAsanI bhAvanA jAge che, te mArge yathAzakti prayatna cAlu thatAM jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya che, tenAthI buddhi nirmaLa thAya che. nirmaLa banelI buddhi, zAstramAM rahelA alaukika bhAvonuM darzana karAve che. A bhAvonA darzanathI aMtara AllAdita thAya che, khoTA vikalpo zamI jAya che, mana zAMta thAya che, dharma ane zukladhyAnanA mArge AtmA AgaLa vadhe che, tenAthI ghAtIkarmano nAza karI AtmA potAnA svarUpanuM darzana karI zake che. A rIte zrutajJAna dvArA kramika vikAsa karato AtmA cheka mokSa sudhI pahoMcI zake che. A sUtranI prathama gAthAmAM zrutajJAnanI stavanA karatAM pUrve, zrutajJAnanA udbhava sthAnabhUta arihaMta paramAtmAnI stavanA karavAmAM AvI che. bIjI gAthAmAM aMtaraMga doSone dUra karI zrutajJAna kaI rIte saddaguNono vikAsa karAve che tathA tenI bAhya samRddhi kevI che, te jaNAvyuM che. trIjI gAthAmAM 'A zrutajJAna saMsAranAM sarva duHkhono nAza karAvI AtmAnAM pUrNa Arogyane prApta karAve che.' tema jaNAvI sUtrakAra paramarSi jaNAve che ke, devendro ane cakravartIthI pUjAyelA evA zrutanA sAmarthyane jANIne koNa pramAda kare ? arthAt jene zrutajJAnanuM mahattva samajAyuM che, tevA AtmAo to A zrutajJAnanI prAptimAM ane tadanusAra AcaraNamAM leza paNa pramAda arthAt vilaMba karatA nathI. cothI gAthAmAM A zrutajJAnanI vizALatA zuM che ? ane te kayA guNonI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pukSmaravaradI sUtra vRddhi kare che vagere jaNAvI zrutadhara puruSonI sAkSIe, tene namaskAra karavAmAM Avyo che ane aMte saMyamadharmanI vRddhi karanAra ane vijayavaMta evA zrutadharmanI vRddhinI AzaMsA vyakta karI che. tyArapachI zrutajJAnanI ArAdhanA nimitte 'suassa bhagavao karemi kAussaggaM' josI kheDa navaDArano ayotsarga karAya che. ahIM caityavaMdanano sAtamo adhikAra kahevAyo che. bhUNa sUtra : pukkharavara - dIvaDDhe, dhAyaisaMDe ya jaMbUdIve ya / bhararavaya - videhe, dhammAigare nama'sAmi / / 1 / / 253 tama - timira - paDala- viddhaMsaNassa, suragaNa - nariMda- mahiassa / sImAdharassa vaMde, paffoDiya- mohajAlassa / / 2 / / jAi - jarA - maraNa - soga-paNAsaNassa, kallANa- pukkhala-visAla - suhAvahassa / ko deva - dANava- nariMda-gaNaciyassa, dhammassa sAramuvalabbha kare pramAyaM ? / / 3 / / siddhe bho ! payao Namo jiNamae naMdI sayA saMjame / devaM- nAga - suvanna- kinnara - gaNa - ssabbhUa - bhAvaccie || logo jattha paiTThio jagamiNaM telukka mayAsuraM / dhammo vaDDau sAsao vijayao dhammuttaraM vaDDau ||4 // suassa bhagavao karemi kAussaggaM, vaMdaNa-vattiyAe0 / 56 - 17 : saMpA-17 : kSa2-208/217 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : pukkharavara- dIvaDDhe, dhAyaisaMDe ya jaMbUdIve ya / puSkaravarara-dvIpArthe, dhAtakIkhaNDe ca jambUdvIpe ca / puSka2va2 nAmanA ardhA dvIpamAM, dhAtakIkhaMDamAM ane jaMbudrIpamAM ane Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 sUtrasaMvAnA-2 . bharaheravaya-videhe, dhammAigare namasAmi / / 1 / / bharata-airavata-videhe, dharmAdikarAn namasyAmi / / 1 / / bharata, airAvata ane videha nAmanA kSetramAM dharmanI zarUAta karanArAone huM namaskAra karuM chuM. l/1 tama-timira-paDala-viddhaMsaNassa, suragaNa-nariMda-mahiassa, sImAdharassa, papphoDiya-mohajAlassa vaMde / / 2 / / tamastimira-paTala-vidhvaMsanaM, suragaNa-narendra-mahitaM, . sImAdharaM, prasphoTita-moha-jAlaM vande / / 2 / / ajJAnarUpI aMdhakAranA paDalone dUra karanAra, deva-samUha ane narendrothI pUjAyela, maryAdAne dhAraNa karanAra, (ane) moha-(mithyAtva)jAlane vizeSa prakAre toDI nAMkhanAra (zrutadharmane) huM vAMdu chuM. jAi-jarA-maraNa-soga-paNAsaNassa / jAti-jarA-maraNa-zoka-praNAzanasya / / 4nma, vRddhAvasthA, mRtyu (mane) zono n|42|2, kallANa-pukkhala-visAla-suhAvahassa / kalyANa-puSkala-vizAla-sukhAvahasya / / puSkaLa kalyANa ane vizALa sukhadAyaka, deva-dANava-nariMda-gaNazciyassa dhammassa sAramulabbha ko pamAyaM kare ? / / 3 / / deva-dAnava-narendra-gaNArcitasya dharmasya sAramupalabhya kaH pramAdaM kuryAt ? / / 3 / / devendro, dAnavendro ane narendronA samUhathI pUjAyelA (kRta) dharmanA sArane pAbhIne oe| prabhAha 72 ? // 3 // bho ! siddhe payao bhoH ! siddhe (jinamate) prayataH hai (zruta52 52marSibho ! tame mI) siddha (meTinamatamA) huM prayatnAko DUM. namo jiNamae namo jinamatAya Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puphakharavaradI sUtra 255 huM (te siddha evA) jinamatane namaskAra karuM chuM. devaM-nAga-suvanna-kinnara-gaNa-ssanbhUa-bhAvacie saMjame sayA naMdI va-nA-suvarNa-kinnara--saMskUta-bhAvate saMyane te nizvi (AvA prakArano jinamata hote chate) devo, nAgakumAro, suvarNakumAro, kinnaro AdinA samudAyathI sAcA bhAve pUjAyela evA saMyamamAM sadA vRddhi thAya che. vaLI te jinamata kevo che ? jattha logo paiTThio yatra To: pratiSThita jemAM loka=jJAna kAraNarUpe pratiSThita che. (tathA) telukka-mayAsuraM iNaM jagam (jattha paiTio) . trailokya-mAsuraM idaM jagat (yatra pratiSThitaH) . traNa lokanA manuSya tathA (sura) asurAdinA AdhArarUpa A jagata (jemAM zeyarUpe raheluM che evo jinamata che) vijayao dhammo sAsao vaDDau , vijayataH dharmaH zAzvataH vardhatAM (mithyAvAdIono) vijaya karAvavApUrvaka dharma (zrutadharma) sadA vRddhi pAmo. dhammuttaraM vaDDau / / 4 / / dharmottaraM vardhatAm / / 4 / / (cAritra) dharmanI uttaramAM (paNa) dharma (zratadharma) vadho. IkA. vizeSArtha : puravara-rIvaNe, thAyarUsaMDe ya naMbUvIve ya - puSkaravara nAmanA ardhA dvIpamAM, dhAtakIkhaMDamAM ane jaMbudvIpamAM. tirthAlokanI racanA, madhyamAM thALInA AkAravALA dvIpa ane pachI pachI cUDInA AkAravALA samudro tathA dvIpo vaDe thayelI che eTale prathama dvIpa-jamIna che, tenI AsapAsa samudra che, tenA pachI dvIpa-jamIna che, tenA pachI samudra che ane tenA pachI pAchI jamIna che vagere. A racanA mujaba tiUlokanI vacamAM jaMbU nAmano dvIpa che ke jenI madhyamAM meru nAmano eka mahAna parvata Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 sUtrasaMvedanA-2 Avelo che. tenI AsapAsa samudra che. enA pachI je jamIna AvelI che, temAM dhAvaDI vRkSanAM vano vizeSa hovAthI tene dhAtakIkhaMDa kahevAya che. dhAtakIkhaMDanI AsapAsa samudra che. te samudra pachI je jamIna Ave che, tenuM nAma puSkaravara dvIpa che, A dvIpa puSkaro eTale kamaLothI suzobhita che mATe tene puSkaravara dvIpa kahevAya che. teno ardho bhAga ja ahIM grahaNa karavAno che. puSkaravara dvIpanI vaccovaca goLa killAnA AkAravALo mAnuSottara nAmano eka parvata Avelo che, jenAthI puSkaravaradvIpanA be bhAga paDe che. tenA aMdaranA bhAgamAM manuSyanI vasati che ane bahAranA bhAgamAM manuSyanI vasati nathI. eTale jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane ardha puSkaravara dvIpa maLIne aDhI dvIpa jeTaluM manuSya-kSetra che. koIpaNa manuSyanAM janma-maraNa teTalA kSetramAM ja thAya che.. maheravatha-vide - bharata, airAvata ane videha nAmanA kSetramAM upara jaNAvela aDhI dvIpamAM kula 45 kSetro che. temAMthI pAMca bharata, pAMca eravata ane pAMca mahAvideha e paMdara kSetro karmabhUmi kahevAya che ane bAkInAM trIsa kSetro akarmabhUmi kahevAya che. tIrthakaro karmabhUmimAM ja janme che ane karmabhUmimAM ja teo mokSamArgarUpa dharmanI sthApanA kare che. tethI A padamAM bharatAdi kSetrono ullekha karavAmAM Avyo che.' thappAphare namAmi - dharmanI Adi karanArAone huM namaskAra karuM chuM. bharatAdi kSetranI paMdara karmabhUmimAM janma laI, tIrthaMkarapaNAne prApta karI jeoe mRtadharmano prAraMbha karyo che, tevA Aja sudhImAM thayelA anaMtA tIrthakarone A pada dvArA namaskAra karavAmAM Avyo che. ' durgatimAM paDatAM prANIne dhArI rAkhe tene dharma kahevAya che. A dharma zrata ane cAritranA bhedathI be prakArano che. temAM bhagavAnanA vacanano jemAM saMgraha thayo che, tevAM zAstro ke AgamagraMthone zratadharma zrutajJAna kahevAya che ane bhagavAna A zrutajJAnanI Adi-prAraMbha karanArA kahevAya che. * kevaLajJAnanI prApti thatAM paramAtmA dharmanI dezanA Ape che. A dharmadezanAne sAMbhaLI, bIja-buddhinA ane sarvAkSarasaMnipAtinI labdhinA svAmI evA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pukSmaravaradI sUtra gaNadharabhagavaMto jagatanA bhAvone yathArtharUpe jANI zake che. jANelA te bhAvone teo zabdarUpe race che. temanI A zAbdika racanAne dvAdazAMgI kahevAya che. dvAdazAMgInI racanA e ja zrutadharmano prAraMbha che. A dvAdazAMgInA vistArarUpe tyArapachInA gItArtha gurubhagavaMto temAMthI aneka Agama graMtho-zAstro-prakaraNo vagerenI racanA kare che. Ane paNa zrutajJAna ja kahevAya che. 257 zabdarUpe racAyelAM A zAstranuM zravaNa-ciMtana-manana AtmAne durgatimAM jatAM bacAve che, mATe A zrutajJAna e ja apekSAe zrutadharma che. bhagavAnanuM zAsana A zrutanA AdhAre cAle che. A zrutajJAnanuM avalaMbana laI Aja sudhI anaMtA AtmAo mokSanA mahAsukhane pAmyA che. Aje paNa jagatamAM je kAMI sukha, zAMti ane samAdhi dekhAya che, tenuM mULa kAraNa A zrutajJAna che. AvA hitakara zrutadharmanuM mAhAtmya jene samajAyuM hoya, tenI parama upayogItA jenI buddhimAM beThelI hoya te vyaktine zrutajJAnano prAraMbha karanArA paramAtmA pratye bhakti hoya ja che. AthI ja te zrutanI stavanA karatAM pahelAM zrutanA pitA tulya arihaMta paramAtmAne A pado dvArA vaMdanA kare che. jijJAsA : ahIM dharmano prAraMbha karanAra paramAtmAne vaMdanA karI, paraMtu paramAtmAne zrutadharmano prAraMbha karanArA kaI rIte kahI zakAya ? kema ke zrutadharma to anAdikALathI che. tRpti : pravAhathI zrutajJAna anAdikALathI che te vAta sAcI che, to paNa zrutadharmano prAraMbha to che ja. nadInuM pANI jema sadA vahetuM hoI nadI pravAhathI anAdi hovA chatAM pANInI dRSTie vicArIe to pANI nItanavuM ja hoya che. enuM e ja pANI sadA mATe nathI hotuM, te ja rIte mahAvideha kSetranI apekSAe vicArIe to jagatamAM zrutajJAna bhale anAdikALathI che, to paNa arthathI eka chatAM zabdaracanAnI dRSTie te te tIrthaMkaranI apekSAe navIna dvAdazAMgI, navA navA graMthonI racanA thAya che. te apekSAe zrutanI Adi paNa kahevAya che ane tripadI ApavA dvArA teno prAraMbha karanAra tIrthaMkarane zrutajJAnanI Adi karanArA paNa kahevAya che. zrutajJAna arthathI anAdi che ane zabdathI zrutajJAna sAdi che ane te Adine karanAra tIrthaMkara paNa che, ema kahevA dvArA jeo Agamane apauruSeya ane anAdi mAne che; temanI vAtanuM khaMDana thAya che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 sUtrasaMvedanA-2 , A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "parimita kSetramAM rahelo sUrya jema aparimita kSetrane prakAzita kare che, tema mAtra aDhI dvIpanA ati parimita kSetramAM janmatA ke vicaratA paramAtmA potAnA zrutajJAnanA kiraNo dvArA saMpUrNa vizvane prakAzita kare che. Ama chatAM ghuvaDa jevo huM kRtagharmanA prakAzane pAmI zakato nathI. te vizloyatakara ! kRtaghara puruSo ! Apane mastaka namAvI prArthanA karuM chuM ke, ApanA jevI prakAza pAtharavAnI zakti to mArI pAse nathI; paraMtu Ape pAtharela prakAzane jhIlI AtmakalyANa karavAnI zakti pradAna karavA kRpA karazo." tama-timira-patra-viddhasapAsa - ajJAnarUpa aMdhakArano je nAza kare che (te zrutajJAnane huM vaMdana karuM chuM.) AtmA upara chavAyelA ajJAnarUpI aMdhakArane dUra karI jJAnano prakAza relAvavAnuM kArya zrutajJAna kare che. AthI zrutajJAnane "tama-timira'-538viddhasAssa" kahevAya che. sAdhanA kSetramAM AgaLa vadhavA zrutajJAna eka dIpakanI garaja sAre che. dIpaka jenA hAthamAM hoya che, te musAphara ghora aMdhArI rAtrimAM paNa ISTasthaLe pahoMcI zake che. te ja rIte zAstrarUpa dIpaka jenA hAthamAM che, tevA sAdhako ajJAna bharyA saMsAramAMthI paNa A zAstranA AdhAre mokSano mArga zodhI zake che. sAdhaka AtmA jema jema samyaka prakAre kRtano abhyAsa kare che, zAstranA 1. 1. "ta' eTale ajJAna ane timira' eTale aMdhakAra. 'tama-timira' eTale ajJAnarUpa aMdhakAra. jJAnAvaraNIya karmanA udayanA kAraNe je padArtha jevo hoya tevo jaNAto nathI. AvA prakAranA bodhano abhAva te ja jIva mATe ajJAnarUpa aMdhakAra che. 2. "tama' eTale aMdhakAra ane "timira' eTale gADha aMdhakAra. guru AdinA upadezathI ke zAstrAbhyAsathI je ajJAna saraLatAthI nAza pAme tevuM hoya tene tama' kahevAya che ane vizeSa prayatnathI je ajJAna nAza pAme tevuM hoya tene timira' kahevAya che. 3. "tama' eTale baddha, spaSTa ane nidhattarUpa jJAnAvaraNIya karma ane "timira' eTale nikAcita jJAnAvaraNIya karma. baddha, spaSTa ane nidhatta prakAranA jJAnAvaraNIya karmano AtmA sAthe saMbaMdha te tama' che ane nikAcita koTinA jJAnAvaraNIya karmano AtmA sAtheno saMbaMdha te timira' che. zrutajJAna A traNe prakAranA tana-timira' no nAza kare che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pu''ravaradI sUtra eka eka zabdonuM UMDu ciMtana, manana kare che, tenAthI prApta thayelA bhAvothI AtmAne bhAvita kare che, tema tema AtmA uparathI ajJAnanAM AvaraNo khase che ane samyag jJAnano prakAza pragaTe che. A prakAzamAM AtmA jIva-ajIva Adi tattvone samyak prakAre jANI zake che. 259 samyajJAna prApta thatAM sAdhakanI bhautika sukhanI icchAo moLI paDe che ane Atmika sukha meLavavAnI icchAo tIvra tIvratara thatI jAya che. kaSAyonI mAtrA ghaTatI jAya che ane upazama bhAvano AnaMda vadhato jAya che. ajJAnanI sAthe saMkaLAyelA irSyA, asaMtoSa, asahiSNutA Adi nakArAtmaka vRttio vilina thatI jAya che ane saMtoSa, sahanazIlatA Adi sukhada sadguNo pragaTe che. jijJAsA : zrutajJAna jo ajJAnarUpI aMdhakArano nAza kare che, to zrutajJAnI evA pUrvadhara mahApuruSo paNa durgatimAM gayA evA dAkhalAo zAstramAM kevI rIte sAMbhaLavA maLe che ? tRpti : pUrvadhara mahApuruSo durgatimAM gayA temAM kAraNa zrutajJAna nathI; paraMtu zAstrAbhyAsa pUrve bAMdhelA azubha karmanA anubaMdho che. kemake, cauda pUrvano abhyAsa karanArA mahAtmAo niyamA samyaSTi hoya che. pa2ma viveka saMpanna hoya che. Ama chatAM pUrvanA bAMdhelA azubhakarmanA anubaMdho? jyAre udayamAM Ave che tyAre nabaLA nimittothI paNa te mahAtmAonA pAta thAya che. teo pramAdane paravaza bane che. svAdhyAyano rasa ghaTe che. rasagArava, RddhigArava ke zAtAgAravane AdhIna banI maLelA sadguNo gumAvI bese che. Ama chatAM zrutajJAnathI paDelA zubha saMskAro nAza nathI pAmatA. avasara Ave 2. ' tathA etasya azubhAnubandhasya prabhAveNa apratihatazaktikatvena' bahavaH anantasaMsAriNaH prAptadarzanAzcaturdazapUrvadharAdayo'pi iti dRzyam zruyate hi prApta darzanAdInAmapi pratipatitAnAM punastadguNalAbhavyabadhAne'nantaH kAlaH samaye / taduktaM kAlamaNaMtaM ca sue addhApariaTTao a desUNo / JAsAyaLavadulhAnuM vo antara doD|| [Ava. ni (3)] sa cAzubhAnubandhamAhAtmyaM vinA nopapadyate / na hyavazya vedyamazubhAnubandhamantareNa prakRtaguNabhaMge punarlabdhau kiyatkAlavyavadhAne kazcidanyo heturasti, granthibhedAt prAgapyasakRdananta saMsArArnaneDaceva hetutvAt / tavAda - [upavezapara 286] gaThio Arao vihu asaIbandho Na aNNahA hoi / tA eso vi hu evaM o asuhANubaMdho / tti / / / / 62 / / - upadeza rahasya gAthA 72 TIkA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 sUtrasaMvedanA-2 2 , tyAre te ja zrutajJAnanA saMskAro tene patananI khAImAMthI puna: utthAnanI dizAmAM AgaLa vadhArI paramAnaMda sudhI pahoMcADe che. AthI ja zrutajJAna nirarthaka nathI, sArthaka ja che. ahIM e dhyAnamAM rAkhavuM ke, A zrutajJAna te mAtra bolAtAM ke lakhAyelA zabda svarUpa nathI, paraMtu zabdanA sahAre AtmAmAM mohanIya karmanA kSayopazama sahakRta je zrutajJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya che, ke jenA AdhAre padArthano yathArtha bodha thAya che. heya-upAdeyano viveka pragaTe che te kSayopazama ja vAstavika zrutajJAna che. A kSayopazama caramAvartakALamAM jyAre jIvanA rAgAdi bhAvamalo ghaTe che tyAre ja thAya che. jeo caramAvartamAM AvyA nathI jemanA rAgAdi bhAvamalo dUra thayA nathI tevA jIvo koI nimitta laI zAstrAbhyAsa kare to paNa temane zAstrajJAna yathArtha bodha karAvI heya-upAdeyano viveka pragaTAvI zakatuM nathI, paraMtu temAM khAmI zrutajJAnanI nathI hotI paNa jIvanI yogyatAnI khAmI hoya che. AvA jIvo kyAreka zrutajJAnane pAmyA pachI paNa durgatimAM jAya to tenuM kAraNa zrutajJAna nathI paNa temanI ayogyatA ja che. jIvamAM jyAre yogyatA khIle che tyAre to zrutajJAnanA be-cAra zabda paNa jo kAne paDI jAya ane tenA upara ciMtana-manana zarU thaI jAya to AtmA enA paramArthane pAmI nyAla thaI jAya che. mahApApI cilAtIputranI jyAre yogyatA khIlI ane bhAgyodaye tene sadguruno bheTo karAvyo tyAre temanI yogyatA joIne gurue temane mAtra zrutajJAnanA traNa zabda "upazama-viveka-saMvara' saMbhaLAvyA. cilAtIputre A traNa zabda upara ciMtana zarU karyuM "aho ! mahAnubhAva dharmadhyAna karatA hatA, temAM meM aMtarAya karI dharma pUkyo, to have A dharmapadonA artho kayA haze ?" mArA upara kRpA karI teozrIe mane A traNa padomAM dharma Apyo che. A traNa padono artha zuM haze ? UMDo vimarza karatAM samajAyuM ke, upazama eTale krodhano nigraha karavo. krodhane kAbumAM levo. huM krodhathI aMdha banyo ane na karavAnuM karI beTho. have, mAre krodhano sarvathA tyAga karavAno che ane upazamabhAvamAM sthira thavAnuM che. vivekano artha che sAra-asArano - heya-upAdeyano vibhAga. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puphakharavaradI sUtra 261 asArano tyAga ane sArano svIkAra. A talavAra ane suSimAnuM mastaka mArA mATe nakAmA che, mATe teno tyAga karI saMyama bhAvamAM sthira thavuM joIe. saMvara no artha che AvatAM karmane aTakAvavA. jyAM sudhI jIva hAle che, vede che, kriyA kare che tyAM sudhI te karma bAMdhe che. tethI saMvara padano artha jANIne te kAussagga dhyAnamAM sthira Ubho rahyo. pharI pharI nAsikAnA agra bhAga upara dRSTi sthApana karIne meruparvata mAphaka atinizcala-aDola banI traNe pado vicAravA-bhAvavA lAgyo. A zrutajJAnano prabhAva. pote mastaka kApela hovAthI zarIre lohIthI kharaDAyelo hovAthI lohInI gaMdhamAM lubdha banelI tIkSNa vajanA agrabhAga mAphaka pracaMDa mukhavALI dhImelakIDIo zarIranI sarva bAjuthI bhakSaNa karavA lAgI. te mATe kahevAya che ke, - pagathI mAMDIne mastaka sudhInA AkhA dehane kIDIoe bhakSaNa karIne cAlaNI jevo kANAM kANAMvALo karI nAMkhyo. to paNa upazama-viveka-saMvararUpa AtmadhyAnamAMthI calAyamAna na thayo. kIDIoe tIkSNa mukhathI te muninA AkhA zarIramAM bhakSaNa karIne je chidro pADelA hatAM te samagra pApone bahAra nIkaLavA mATe jANe lAMbA dvAro na hoya tema zobhatAM hatA. aDhI divasa sudhI te buddhizALI muni mAtra traNa padorUpa zrutajJAna dvArA uttamArthanI aMtima suMdara ArAdhanA karIne sahasAra nAmanA devalokamAM gayA. (upadezamALA doghaTTI TIkA gAthA-38) A devano bhava pUrNa karI teo mahAvidehe janma pAmI te bhavamAM mukti pAmavAnA che. A pada bolI AvA aciMtya zaktiyukta zrutajJAnane smRtimAM lAvI ahobhAvathI ApaNe tene namaskAra karavAno che. zrutajJAna ajJAnano nAza kare che, tema jaNAvI have A zrutajJAnanI pUjA koNe karI che, te jaNAve che - sureTUT-nariMdra-madiyasa - devonA samudAya ane rAjAothI pUjAyelA (zrutajJAnane huM vaMdana karuM chuM.) jene Toca kakSAnAM bhautika sukho prApta thayAM che, mahA Rddhi-samRddhinA jeo svAmI che, buddhimAM jeo bRhaspati tulya che, tevA devo ane devendro tathA navanidhAna jenA pagale pagale cAle che, 14 ratnonA je svAmI che, cha khaMDanA jeo vijetA che, 32000 rAjAo jemanAM caraNa cUme che, 1 lAkha Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 sUtrasaMvedanA-2 . ane 92 hajAranuM jene aMtaHpura (strIo) che, AvA cakravartI rAjAo paNa zrutajJAna ane zrutajJAnInI aneka prakAre pUjA-bhakti kare che. teo samaje che ke -viDaMbaNAbharyA A saMsArano nistAra zrutajJAna vinA zakya nathI. AthI ja teo potAnA bhogavilAsa ane sukhone choDI, tIrthaMkaranI dezanA sAMbhaLavA jAya che. ekAgra citte paramAtmAnI dezanA sAMbhaLe che. sAMbhaLelAM A vacanone vAraMvAra vicAre che, tenA upara ciMtana-manana kare che. devalokamAM paNa teo yathAzakti zrutano abhyAsa kare che. vaLI, kRtadhara mahApuruSonA saMyamanI surakSA kare che, temanI stavanA kare che, gIta, nRtya ane sugaMdhI dravyathI temanI pUjA kare che. A rIte zrutajJAnanI upAsanA karavAnA kAraNe teo viziSTa bhogomAM paNa alipta rahI zake che. tIvra rAgathI raMgAtA nathI, pariNAme tIvra karmabaMdhathI teo mukta rahI zake che. A badho prabhAva samyagdarzana sAthenA samyajJAnano che. sImAdharaksa va - sImA-maryAdAne dhAraNa karAvanArA (zrutajJAnane) huM vaMdana karuM chuM. zrutajJAna jIvanane maryAdita kare che. sAdhaka AtmAnA jIvanamAM jema jema zrutajJAna pariNAma pAmatuM jAya che, tema tema sAdhaka AtmAnuM jIvana maryAdApUrNa banatuM jAya che. tenA bhavanI paraMparA sImita thatI jAya che ane karmano baMdha paNa maryAdita thato jAya che. sAdhaka jema jema zAstragraMthonuM zravaNa, vAMcana, ciMtana, manana kare che, tema tema tene hiMsAdi pApapravRttinA apAyonuM jJAna thAya che. tenAthI baMdhAtAM karma ane karmanAM kaTu phaLonuM tene bhAna thAya che. tene kAraNe tenAmAM pApabhIrutA pragaTe che, tenI svArthavRtti zithila thAya che, anyanAM sukha-duHkha pratye enA aMtaramAM sahAnubhUti jAge che. AthI ja te hiMsA, jUTha, corI Adi anAcArothI potAnI jAtane dUra rAkhI Atmahitakara, dayA, dAna, tapAdimAM pravRtta thAya che. kSamAdi guNonA vikAsa mATe prayatna kare che. zrutajJAnathI pariNata thayelA munionuM jIvana to vaLI ati maryAdita hoya che, kAraNa ke emanuM mAnasa samiti-guptimaya hoya che. teo potAnAM manavacana-kAyAnA yogone jarUra vinA kyAMya pravartAvatA nathI ane jarUra paDe pravartAve tyAre paNa samitipUrvaka pravartAve che. tethI teo koIpaNa jIvane pIDA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pu''ravaradI sUtra na thAya te rIte nIcuM joIne cAle che, sarvanA hitane lakSyamAM rAkhI hita-mitapathya evuM satya vacana bole che, nirdoSa AhAranI gaveSaNA kare che, koIpaNa cIjane letAM-mUkatAM paNa joIne, pramArjanA karIne ja le che ane mUke che ane saMpUrNa nirjIva bhUmimAM ja binajarUrI cIjonuM pariSThApana-visarjana kare che. A zrutajJAnane kAraNe ja munionuM jIvana ATaluM maryAdAvALuM banavAne kA2Ne ghaNA karmanA baMdho aTake che ane bhavanI paraMparA paNa ghaTatI jAya che. A rIte zrutajJAna amaryAdita saMsArane maryAdita karanAra che. tene AdarapUrvaka karAyelo namaskAra maryAdApUrvakanuM jIvana jIvavAmAM sahAyaka bane che. toDI nAkhI che mohajALa jeNe (evA papphoDiya - mohajAlassa zrutajJAnane huM vaMdana karuM chuM. ROM 263 anAdikALathI mohe 'zarIra e huM ane bAhya sAmagrI te mArI.' AvI mithyA-mAnyatArUpa jagatamAM eka moTI jALa bichAvI che. zikArI jema jALa bichAvI bhoLA evA haraNiyAne phasAve che, tema moha buddhimAM mithyA mAnyatA, viparyAsa-bhrama AdirUpa jALane bichAvI jagatanA jIvone phasAve che, du:khI kare che. zrutajJAna A mohanI jALane toDI nAMkhe che. sAdhaka guru AdinA vinayapUrvaka jyAre zAstrAbhyAsa kare che, zAstramAM batAvelA mArge samyak prakAre jIvAdi tattvanI gaveSaNA kare che ane tattvanA rahasyane pAmavA te mathe che; tyAre tenA aMtaramAM parama viveka pragaTe che, vivekapUrvaka mAre vizeSa prakAre prayatna karatAM teno bhrama bhAMge che. za2I2thI huM kAMIka judo chuM, zarIra sAthe kAMI levA-devA nathI; te samajAya che. bhavanI sarva ceSTA karmakRta che, karmakRta vicitratA,te mAruM svarUpa nathI. karmane kAraNe prApta A sarva avasthA to mAtra raMgabhUmi para bhajavAtA nATakanA abhinayarUpa che. jema nATakanA sTeja uparano rAjA ke raMka, zeTha ke zAhukAra mAtra nATakanA kALa sudhI te rUpe rahe che. te ja rIte "karma che tyAM sudhI A mArI bhinna bhinna avasthAo che, paNa asalamAM A svarUpa mAruM nathI. huM to AnAthI bhinna anaMtajJAnAdi svarUpavALo AtmA chuM. karmajanita sarva paryAyo mArAthI bhinna che." AvuM mAnavAne kA2Ne tene kyAMya mamatva thatuM nathI. A mAruM che tevo bhrama thato nathI. AthI tenAmAM te lepAto nathI. koI bAhyabhAvomAM tene Asakti thatI nathI, tenuM mana satata aMtarabhAvaneAtmabhAvane jhaMkhe che. tene meLavavA mahenata kare che. bAhyabhAvamAM anAsakti ane Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 AtmikabhAvane meLavavAnI jhaMkhanA, te ja darzanamohanIyakarme bichAvelI bhrama ke buddhinA viparyAsarUpa jALano nAza che. 264 mArA ane parAyAno bhrama bhAMgatAM sattvazALI puruSo saMyamanA mArge AgaLa vadhe che. saMyama ane tapanI sAdhanA karatAM viziSTa prakAre zAstrano abhyAsa kare che. zAstrayoga dvArA sAmarthyayogane? prApta karI enA dvArA cAritramohanIya karmane jaDamULathI evI rIte khatama karI nAMkhe che ke, punaH kyAre paNa tenI prApti thatI nathI. A ja mohanuM prasphoTana che. punaH baMdhamAM ke sattAmAM kyAMya na AvI zake tevo mohano nAza te ja mohanIyanI jALanuM prasphoTana kahevAya che. jijJAsA : zrutajJAnane mohanuM sphoTana kare che, tema na kahetA mohanuM prasphoTana kare che tema zA mATe kahyuM ? tRpti : mohane thoDA samaya pUrato .udayamAM na AvavA devo te eka apekSAe mohanuM sphoTana che ane samULa mohano nAza karavo te prasphoTana che. bhArekarmI AtmAo ghaNIvAra saMyama jIvana svIkArIne zabdarUpe zAstrano abhyAsa kare che. tenA kAraNe 'kaSAyo karavAthI durgati maLe che ane durgatimAM du:kho sahana karavAM paDaze,' evuM jyAre teo jANe che tyAre duHkhanA DarathI ane sukhanI IcchAthI teo paNa jIvanakALa daramyAna kaSAyo na thAya tenI kALajI rAkhe che, tyAre ApAtathI - prathama naz2are moha ocho thayo hoya tema lAge che. A mohanuM moLA paDavuM tene apekSAe mohanuM sphoTana kahevAya che ane jyAre yogya AtmAo koIpaNa prakAranI AzaMsA vinA gurvAdinA vinayapUrvaka zrutano abhyAsa kare che, tyAre te AtmA zrutajJAna dvArA padArthanI vAstavikatAne jANI zake che. AthI te jaDa padArthothI, bhautika samRddhithI virakta bane che. vairAgyapUrvaka tyAganA mArge AgaLa vadhatAM tene anubhavajJAnanI prApti thAya che. anubhavajJAna dvArA te mohanIya karmano mULathI nAza kare che, tyAre zrutajJAnathI mohanuM prasphoTana thayuM ema kahevAya che. zAstrAbhyAsa vinAnA saMsArI jIvo to bicArA mohanI jALane joI paNa zakatA nathI to bhedavAnI to vAta ja kyAM ? jyAre zAstravettA puruSo A 3. sAmarthyayoganI vizeSa samajaNa mATe "namotthaNaM sUtra"nI phUTanoTa naM. 1 jovI. 4. anubhava jJAna : kaSAyo jyAre zAMta paDe che, upazamarbhAvanI prApti thAya che, tyAre AtmAnI kAMIka jhAMkhI thAya che. AtmA potAnA svabhAvane kAMIka anubhavI zake che. tene anubhava jJAna kahevAya che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puphakharavaradI sUtra 265 jALane barAbara jue che, jANe che ane sattvane khIlavI teno nAza paNa karI zake che. viSamakoTinI A mohajALane bhedavAnuM sAmarthya jenAthI pragaTe che, te zrutajJAnane hRdayanA sadbhAvapUrvaka A pada dvArA ApaNe praNAma karavAno che. jijJAsA : zrutajJAnanuM kArya to bodha karAvavAnuM che, tethI zrutajJAnathI mohano nAza kevI rIte thaI zake ? tRptiH vAta sAcI che. zrutajJAnanuM sAkSAt kArya to padArthano samyagu bodha karAvavAnuM che. samyaguM prakAre thayelo padArthano bodha ja te padArthamAM moha utpanna thavA deto nathI. jaDa padArthomAM je Asakti thAya che ane rAgAdi kaSAyo je mIThA lAge che tenuM kAraNa sAcI samajano abhAva che. zrutajJAna vastusthitinuM sAcuM jJAna Ape che. tethI ja zrutajJAnano abhyAsI jaDa padArthamAM kadI lapAto nathI ane AtmAnA guNomAM pravRtti karyA vinA raheto nathI. zratanA sahAre A svabhAvamAM thatI pravRtti ane vibhAvathI thatI nivRtti ja mohano nAza kare che. heya-upAdeya vastuno bodha karAvavo e zrutajJAnanuM prathama kArya che, bodhane anusAre jIvanane maryAdita karavuM e zrutajJAnanuM bIjuM kArya che. maryAdita jIvana dvArA mohano nAza karavo e zrutajJAnanuM trIjuM kArya che ane amohI thaIne janma jarA ane maraNanA kAraNabhUta karmano nAza karavo, e zrutajJAnanuM cothuM kArya che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "moDhanI mAyAjALane oLakhAvI ajJAnanA aMghArAone ulecavAnI viziSTa zakti A zrutajJAnamAM rahelI che je jALamAM devendro ane narendro paNa phasAI jAya che tene toDavAnuM kauvate mAtra ne mAtra A zrutajJAnamAM raheluM che. vaLI maryAdA cUkIne sarva pravRttio karanArI mArI jAtane maryAdAmAM rAkhavAnuM kArya paNa zrutajJAna kare che. kharekhara A jJAna ja mAruM rakSaNa karanAra che. huM tene namaskAra karuM chuM ane sadA temAM prayatnazIla rahevAno saMkalpa karuM ." have zrutajJAnanuM aMtima kArya A pada dvArA jaNAve che - nApha-nara-mara-so-paVIVIksa - janma, jarA (vRddhAvasthA), maraNa ane zokano nAza karanAra. (zrutajJAnane huM vaMdana karuM chuM.) Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 A saMsAramAM sarva prANIonAM janma ane mRtyu nizcita che ane janma ane mRtyu vacce roga, zoka, vRddhAvasthA Adi paNa saMbhavita che. koIpaNa prakAranA upAyathI jIvo A janma, maraNa, roga ke zokanI cuMgAlathI bacI zakatA nathI. A pIDAothI mukta thavAno ekmAtra mArga che zrutajJAna. 266 sAdhaka jema jema A zrutano abhyAsa phare che, tema tema tene samyajJAnano prakAza prApta thAya che. A jJAnanA prakAzamAM te jema mohane oLakhI zake che, tema satata prApta thatI janmanI pIDA, mRtyu vakhatanI mUMjhavaNa ane janma-mRtyu vacce AvatI roga, zoka AdinI pIDAne samajI zake, joI zake che ane sarva pIDAnuM kAraNa AtmAno karma sAtheno saMbaMdha che, te spaSTapaNe jANI zake che. AgamonA bhAvone vAraMvAra vicAratAM tene paNa samajAya che ke, AtmA, mana, vacana, kAyAnA yoganA kAraNe ja karma sAthe saMbaMdhita thAya che. AthI ja te mana, vacana, kAyAnA vyApAranA gopanarUpa guptinA mArge AgaLa vadhe che ane bAhya bhAvamAM pravRtta thatA yogone aTakAvI AtmabhAvamAM lIna bane che ane sUkSma rIte pravartatA paNa mana, vacana, kAyAnA yogone ruMdhI sarva saMvarabhAvanA sAmAyika dvArA zailezIkaraNa karI-AtmapradezonuM halana-calana (kaMpana) baMdha karI-sarva karmane khapAvI AtmAnA anaMta AnaMdane prApta kare che. zrutanA abhyAsa vinA janmAdinI pIDAnuM ane tenAM kAraNonuM jJAna thatuM nathI ane jJAna vinA koI paNa jIva tenA nAza mATe yatna karato nathI. A sarva zubha prayatnanuM mULa zrutajJAna hoI zrutajJAna ja janma, jarA maraNa, zoka Adi pIDAnuM nAzaka kahevAya che. AvA zrutajJAnane A pada dvArA namaskAra ka2vAno che. zrutajJAna janma, jarA, maraNano nAza kare che te jaNAvI, have te kevA prakAranuM sukha Ape che. te jaNAve che 5. karmabaMdhanA mukhya cAra hetu che. mithyAtva, avirati, kaSAya ne yoga, paNa A cAre hetuno TUMkamAM mana-vacana-kAyArUpa traNa yogamAM samAveza thaI jAya.che ane cAreyamAM chelle sudhI yoga rahe che. sauthI chelle yoganirodha thAya tyAre karmAzrava saMpUrNa baMdha thAya che. mATe yogane mukhyarUpe karmabaMdhanuM kAraNa kahela che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puphakharavaradI sUtra 267 vA-vAva-visAha-sudAvahasa - kalyANarUpa (Arogya svarUpa) evA puSkaLa ane vizALa sukhane ApanAra. kalya eTale Arogya. zrutajJAna saMpUrNa ane vizALa evA ArogyarUpa sukhane prApta karAve che. cikitsaka zarIranA roganuM nidAna karI Arogyaprada auSadhanA AsevananI rIta batAve che. A auSadhanuM Asevana karI jema zarIranA rogathI pIDAtA jIvo rogathI mukta banI ArogyanA sukhane anubhavI zake che, tema zrutajJAna sau prathama AtmAne lAgu paDelA ajJAna, moha, rAga, dveSa, karma vagere anaMtA rogonuM bhAna karAve che. tyArapachI te te rogane nAbUda karavAnA auSadha tulya aneka zubhAnuSThAno, zubhabhAvanAo, zubhadhyAna, kSapakazreNi, yoganirodha Adi aneka mArgo batAve che. " zrutajJAna dvArA batAvelAM auSadha tulya zubhAnuSThAnathI sAdhaka azubha kriyAnA abhyAsane toDe che, zubhabhAvathI azubhabhAvanA saMskArano nAza kare che. dharmadhyAna dvArA Arta ane raudradhyAnathI malina thayelA AtmAne nirmaLa kare che. zukladhyAnanA mArge AgaLa vadhI zapakazreNi mAMDe che. tenAthI ajJAna ane moharUpI roganuM mULathI umUlana thAya che, tyAre AtmAmAM anaMtajJAnano prakAza thAya che, anaMta vIrya pragaTe che, anaMta cAritra prApta thAya che. tyArapachI yoganirodha AdinI prakriyA dvArA bAkI rahelAM karmano vinAza karI, AtmA potAnA pUrNa AnaMda ane Arogyane prApta kare che. tyAre te potAnA svAbhAvika sukhamaya-AnaMdamaya svarUpanI anubhUti kare che. A rIte zrutajJAna pUrNa ane vizALa eTale anaMta sukhane prApta karAvanAra che. suvaidya batAveluM auSadha levAthI roga cAlyo ja jAya evo niyama nathI, puNya hoya to jAya, puNya na hoya to na paNa jAya, kyAreka to vaLI te auSadha bIjI pIDAo paNa UbhI kare che, jyAre zrutajJAnarUpI auSadhathI bhAvaroga avazya nAza pAme che. jo karma bhAre hoya to kyAre rogamuktimAM vilaMba thAya paNa vahelA moDA phaLa to maLe ja. vaLI, A auSadhanI koI ADaasara paNa nathI hotI. tethI bhAva-ArogyanA arthIe to zrutajJAna jyAM AMgaLI ciMdhe e dizA pakaDI AgaLa vadhavuM joIe. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 ko deva-dAnava- nariMda-gaNaciyassa dhammassa sAramuvalabbha kare pamAya ? deva, dAnava ane narendrono samUha paNa jenI zraddhApUrvaka pUjA kare che te zrutadharmanA sArane pAmIne koNa pramAda kare ? (arthAt koI ja na kare.) 268 - deva-dAnava ane mahArAjAnA gaNo paNa jenI zraddhA pUrvaka pUjA kare che te zrutadharmanA sArane pAmIne koNa pramAda kare ? zrutajJAna devendro, dAnavendro ane narendrothI pUjAyeluM che. viziSTa prajJAvAna puruSo jene mahAna sukhanuM ane duHkhanAzanuM kAraNa mAnI pUje che, te zrutajJAna keTaluM mahAna haze ? AvA mahAna zrutanA sArane pAmIne eTale ke tenA sAmarthyane jANIne koNa temAM pramAda kare ? arthAt koI na kare. 'jJAnaya zrutajJAnanuM anaMtara sAmarthya ajJAnane TALavAnuM, mohane oLakhAvavAnuM ane karmasthitinuM bhAna karAvavAnuM che ane paraMpara sAmarthya saMyama mArgamAM pravRtti karAvavA dvArA mokSa sudhI pahoMcADavAnuM che. AthI ja kahevAya che virati:' zrutajJAnanI A zaktine jANIne sAdhaka satata zrutajJAna mATe prayatna kare che. zrutajJAna dvArA jeTaluM jANavA maLe che, tene anurUpa jIvana jIvavA mATe mahenata kare che. potAnI eka kSaNa paNa zrutanA upayoga vinAnI na jAya te mATe atyaMta jAgRta rahe che. kema ke, te jANe che ke, A zruta nirdiSTa cAritrajIvana ja mArA AtmAnuM kalyANa karanAruM che. AthI ja zrutadharmanA sArane jANanArA munio telapAtradhanA dRSTAMtathI saMyamayogamAM haMmezA apramattabhAvavALA rahe che. - 6. telapAtradhara : corInA gunA badala motanI sajAne pAmela zreSThiputrane rAjAe kahyuM, A telathI bhareluM pAtra laI, samagra nagara pharI eka paNa TIpuM pADyA vinA pAcho phare to tArI sajA huM mApha karIza. nagaramAM jovA yogya, sAMbhaLavA yogya, khAvA-pIvA yogya ghaNuM hatuM. chatAM motanA bhayathI mukta thavA mATe caMcaLa mananA yuvAne paNa manane telapAtramAM sthira karyuM. mana-vacana-kAyAne ekAgra karI sthiratApUrvaka eka TIpuM paNa nIce na paDe te rIte yuvAna samagra nagara pharI sAMje rAjamaMdira pAcho pharyo. tenI motanI sajA mApha thaI. eka ja maraNanA bhaye yuvAne je rIte mana-vacana-kAyAne sthira karyAM. te ja rIte anaMtAM maraNano bhaya jenI AMkha samakSa che, tevo muni yAvajjIvana saMyamanA sarva yogamAM manane sthira rAkhI zake che. Ama muni tela pAtradharanI jema apramattabhAvavALA hoya che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puphakharavaradI sUtra 269 munio apramattabhAvathI zratadharma ane cAritradharmanI ArAdhanA kare che. apramattabhAvathI eTale pramAdane AdhIna thayA vinA. "pramAdano sAmAnya artha che ALasa, zaithilya, jaDatA vagere. zAstrIya paddhatithI vicArIe to mokSamArgamAM pravartanano abhAva ke mokSanA upAyone sevavAmAM AvelI zithilatA pramAda che. viSayonI Asakti, kaSAyonI paravazatA, vyasana, nidrA ane vikathA : A pAMca prakArano pramAda sAdhakane mokSamArgamAM AgaLa vadhavA deto nathI. samyagu prakAre zrutajJAna jene prApta karyuM hoya tevA sAdhako kyAreya A pramAdane panAre paDatA nathI teone zrutadvArA evA viziSTa AnaMdanI anubhUti thatI hoya che ke teone viSaya-kaSAyamAM pravRtti jhera jevI lAge che. tethI teo zratanI prAptimAM ke zrutAnusAra pravRtti karavAmAM ekAgra citte rata rahe che. tyAMthI teonuM citta anya sthAnomAM jatuM paNa nathI ane tyAM pravRtti karavAmAM teone kaMTALo paNa Avato nathI. ahIM e paNa yAda rAkhavuM ke, je jJAna viratinA mArge AgaLa na vadhAre, saMvega ane nirvedanI vRddhi dvArA saMyamamArgamAM sthira na thavA de, te kahevAto zratAbhyAsa paNa zrutAbhAsa che. AthI ja cAritramAM daDhatA lAvavAnA ke saMyamanA pariNAmane vRddhimaMta banAvavAnA uddeza vagara jeo satata zAstramAM zrama kare che, zAstrane kaMThastha karavA kaMTha sUkavI nAMkhe che, zAstrane samajavA buddhino tIvra upayoga kare che, paraMtu te jJAna bhaNIne cAritra mArgamAM daDha upayogavALA thatA nathI, samiti-guptinA pariNAmamAM sthiratA lAvatA nathI, satata mAtra bAhyathI ja kriyAo kare che; paraMtu te kriyAthI kayA bhAvane pragaTa karavAno che, tenuM jeo lakSa rAkhatA nathI, teone zAstrakAroe zruta bhaNavA chatAM ane kriyA karavA chatAM paNa pramAdI ja kahyA che. AthI ja apramattabhAva keLavavA mATe khUba sajAga rahevAnI jarUra che. zAstro bhaNI saMmUcchimanI jema cAritranI kriyAo karavAnI nathI, paraMtu zAstranA eka eka zabda kayA bhAvane batAvanAra che ? te bhAva mArAmAM Avyo ke nahi ? te bhAva lAvavA mATe mAre zuM karavuM joIe ? A badho vicAra karI zAstrAnusAra kriyA karavAnI che. AvI apramatta bhAvanI kriyA zAstrAbhyAsapUrvaka thAya to ja jJAnanuM phaLa virati ane viratinuM phaLa mokSa maLI zake, anyathA nahi. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, zrutajJAnanI zakti acittva che. ciMtAmaNI ratna ke kalpavRkSa Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 sUtrasaMvedanA-2 paNa je kArya na karI zake te kArya zrutajJAna kare che. zrutararAja mArA asAdi aneka doSone TALavA mArA janmojanmanA du:khone dUra karavA ane mane paramasukha sudhI pahoMcADavA samartha che. mAruM sadbhAgya che. deva-devendro paNa jenI bhakti kare che evA zrutajJAnane buddhi dvArA sparza karavAno mane avasara prApta thayo che. have saMyoga ane zakti anusAra A zrutajJAnane ArAdhuM, tene samajavA mATe mArI buddhino pUrNa upayoga karuM, zrutajJAnane vaMdana karI evI abhilASA vyakta karuM chuM ke mArA eka eka Atmapradezo A zrutanA raMgathI raMgAI jAya ane mAruM jIvana tadanusAra pravarte." 'buddhimAna AtmA zrutajJAnamAM pramAda na kare' - tema jaNAvIne, have AvA zrutajJAna viSayaka pote paNa zuM kare che, te jaNAve che. siddha mo ! payo namo niLamaC - he paramarSio ! tame juo, siddha evA jinamatamAM prayatnavALo huM (jinamatane) namaskAra karuM chuM. ahIM 'bho !' zabda dvArA zrutadhara 52ma-maharSione AmaMtraNa ApI, temanI sAkSIe sAdhaka jaNAve che ke, "huM zrutanA sAmarthyane jANuM chuM, tethI siddha evA jinamatamAM huM dRDha prayatna karuM chuM" siddhe (khiLamaC) - jinamatasvarUpa zrutajJAna siddha che. 'siddha' zabdanA traNa artha thAya che. (1) siddha eTale avazya phaLa ApanAra. jinamatamAM batAvelA mArge cAlavAthI mokSarUpI phaLa avazya maLe che, tethI tene siddha kahevAya. (2) siddha eTale pratiSThita - sarvamAM raheluM. AtmAdi sarva padArtho anaMta dharmAtmaka che. anaMta dharmAtmaka vastune koI ekAda dharmathI jovAthI tenuM yathArtha jJAna thaI zakatuM nathI, AthI ja jeo koI ekAda dharmane AgaLa karIne AtmAdi padArthone jue che, teonA jJAnamAM adhUrAza che. jainamata sarvanayathI padArthane jonAra hoI te pUrNa che ane vaLI jainamata sarvanayathI vyApta hoI sarva matano samAveza jainamatamAM thaI jAya che. AthI ja pa. pU. upAdhyAyajI ma. sA. e eka stavanamAM gAyuM che ke - Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI puphakharavaradI sUtra 271 'sarva darzana taNuM mULa tuja zAsanam teNe te eka suviveka suNiye." Ama jinamata sarva matamAM raheluM che tethI paNa tene siddha kahevuM yogya che. (3) siddha eTale prakhyAta. kaSa, cheda ane tApa parIkSAthI zuddha suvarNa jema suvarNarUpe prakhyAti pAme che, tema kaSAdi traNa parIkSAthI zuddha zAstro jagatamAM prakhyAti pAme che. anya matanA siddhAMto traNe parIkSAthI uttIrNa hotA nathI. AthI ja te jainamata jevI prakhyAti pAmI zakatA nathI. jainamata (jaina siddhAMta) mokSanA sukhane avazya apAve che. sarva sthAnamAM vyApIne rahela che ane sarva parIkSAmAM uttIrNa thavAnA kAraNe prasiddhine pAmela che, tethI te siddha che. AvA siddha jinamatamAM huM prayatnavALo chuM. mo! paLo - he mRtadhara paramarSio ! tame juo huM zrutamAM prayatnavALo banyo chuM. kema ke, huM samajuM chuM ke, saMsArano vistAra ane mokSanI prApti mane A RtathI ja thavAnI che mATe ja zAstrano satata abhyAsa karuM chuM. tenA bhAvone samajavA buddhino pUrNa upayoga karuM chuM. je je bhAvone samajuM chuM, te te bhAvone anusAre mArA mana-vacana-kAyAne pravartAvuM chuM. 6. kaSa-cheda-tApa parIkSAthI zuddha (a) kaSa-parIkSA zuddhaH A suvarNa asalI che ke nakalI, tenI tapAsa mATe tene kasoTI patthara upara ghasavAmAM Ave che. jo yogya rekhA thAya to te suvarNane kaSa parIkSAthI zuddha gaNAya che. tema je dharmazAstramAM hiMsA, jUTha Adi pApasthAnakonuM niSedharUpe ane dhyAna, svAdhyAya, tapa Adi sa&iyAnuM vidhAnarUpe kathana jovA maLe te zAstrone kaSa-parIkSAthI zuddha zAstro kahevAya che. (b) cheda-parIkSA zuddha : jema sonAne vadhu tapAsa mATe chINIthI kApavAmAM Ave ane aMdaramAM paNa jo te zuddha jaNAya to te cheda-parIkSAthI uttIrNa kahevAya; tema ja zAstramAM batAvelA bAhya AcAra-anuSThAno temAM batAvela vidhi-niSedhane anukULa hoya te zAstra cheda-parIkSA zuddha kahevAya. (c) tApa-parIkSA-zuddha jema vadhu tapAsa mATe ke saMpUrNa zuddhi jANavA mATe agninA tApamAM ogALatAM je sonuM jarA paNa jhAMkhu na paDe, paraMtu vadhu tejasvI bane te sonuM tApa-parIkSA zuddha kahevAya che. tema ja dharmamAM pUrvokta banne zuddhinI sAthe jIvAdi tattvo evI rIte kahyAM hoya ke jenA kAraNe baMdha-mokSa AdinI vyavasthA yathArthapaNe ghaTI zake, te dharmazAstra tApa-parIkSAmAM zuddha kahevAya. je dharma A traNe parIkSAthI zuddha hoya te sAco dharma kahevAya. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 sUtrasaMvedanA-2 atizaya jJAnI puruSone najara samakSa rAkhI A rIte bolavAthI punaH punaH yAda Ave che ke, zratadhara mahApuruSonI samakSa meM A saMkalpa karyo che. mATe mArAthI have zrutajJAnamAM leza paNa pramAda na ja karAya. A rIte bolavAthI guNavAna vyaktine huM parataMtra chuM, temanI AjJA-IcchAnusAra mAre jIvana jIvavAnuM che, tevo bhAva paNa jvalaMta rahe che. no nigama - huM jinamatane namaskAra karuM chuM. ' siddha evA jinamatamAM prayatnavALo huM jinamatane namaskAra karuM chuM. arthAt jinamata pratye atyaMta Adara ane bahumAnanA pariNAmane vyakta karanArI be hAtha joDI mastaka namAvavArUpa dravyathI namaskAranI kriyA karuM chuM ane zAstranA eka eka zabdanA je bhAva che, te bhAvane anurUpa mArA AtmAne banAvavArUpa bhAvanamaskAra karuM chuM. zruta pratyenI prabaLa bhakti ja punaH punaH namaskAra karAvI ane jina matAnusAra jIvana jIvavAnI tIvra bhAvanAne vRddhimAna kare che. viziSTa koTinuM zrutajJAna tathA zrutajJAnanA sArane pAmelA mRtadhArA mahApuruSone smRtimAM rAkhI temanI sAme zrata mATe yatnavAna huM atyaMta AdarathI AvA viziSTa zrutajJAnane namaskAra karuM chuM. tevo bhAva pragaTa thavo joIe. to ja A pada bolatAM zrutane rokanAra karmanI nirjarA thaI zake. have je jinamatane namaskAra karyo te jinamata kevo che, tenuM varNana kare che - navI sayA saMnane - (jinamata hote chate) saMyamadharmamAM sadA vRddhi (thAya) che. cAritradharmanI vRddhi karavI, e zrutajJAnanuM mahattvanuM kArya che. AthI ja yogyAtmAo zAstranuM adhyayana karI, vairAgya pAmI saMyama jIvanane svIkAre che. saMyama svIkArIne samiti, guptivALA muni bhagavaMto Agama graMthono jema jema abhyAsa kare che, tema tema temanI saMyamaviSayaka prajJA vizada thatI jAya che. tethI saMyamanA, samitinA-guptinA sUkSma-sUkSma bhAvo temane dekhAtA jAya che. ane te te bhAvane anurUpa teo samiti-guptinuM uttarottara viziSTa pAlana kare che. je saMvarabhAvane pragaTa karI, karmanI nirjarA karAvI cheka mokSa sudhI 7. ni . ahIM saptamI vibhakti che, te caturthI arthavALI che. tethI jinamatane namaskAra karuM chuM, evo artha karela che. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pu''ravaradI sUtra pahoMcavAmAM kAraNa banI zake che. AthI zrutadharmane cAritradharmanI vRddhinuM kAraNa kahela che. je zrutanA kAraNe saMyamanA pariNAma vRddhimAna thAya che, te saMyama kevuM che te batAvatAM kahe che ke - veva-nALa-suvanna-jinnara-gaLa-svamUtra-mAvagnip vaimAnika devo, nAgakumA2, suvarNakumA2, bhavanapati devo, (tathA) kinnara devonA samUha vaDe satyabhAvathI pUjAyela che. 273 W saMyama ja sukhanuM kAraNa che, saMyama ja upAdeya che, AvI zraddhA hovAnA kAraNe ja cAre nikAyanA devo upacArathI nahi, paraMtu hRdayanA sAcA bhAvathI saMyamane pUje che, saMyamI AtmAnI vividha prakAre bhakti kare che, aneka prakAre temane saMyamamAM sahAyaka bane che. mahAna zaktivALA Indro ke vikAra vinAnA manavALA anuttaravAsI devo satata saMyamane jhaMkhe che. topaNa teo cothA guNasthAnakathI AgaLa jaI zakatA nathI. AthI ja teo saMyamI AtmA pratye atyaMta AdaravALA hoya che ane potAnAM cAritra-mohanIya karma qhapAvavA temanI bhaktimAM sadA rata rahe che. 9. hono-natya paTTiyo - jemAM (je jinamatamAM) jJAna pratiSThita che. loka zabdano artha jJAnadeg thAya che. eTale AtmakalyANa kare tevuM sarva prakAranuM jJAna A jainamatamAM raheluM che. jaina siddhAMtonI racanA evA prakAre thayelI che ke, teno abhyAsa karanAra AtmAne sarva viSayanuM jJAna thAya che. koI viSaya evo nathI ke jenI jaina siddhAMta bhaNanAra AtmAne khabara na hoya. pachI bhale jyotiSa graMtha hoya ke saMgIta zAstra hoya. zilpazAstra hoya ke vAstuzAstra hoya, sarva viSaya saMbaMdhI jJAna jaina siddhAMtamAMthI maLI zake che. vaLI, jainazAstronI viziSTatA e che ke te A sarva jJAnane Atmahitakara banAvI zake che. 8. 'hona hojaH jJAnameva' loka=jJAna svanirUpitajanakatAsaMbaMdhathI vacanarUpI jinamatamAM jJAna pratiSThita che=raheluM che. jinamata=janaka ane jJAna=janya. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 sUtrasaMvedanA-2 jJAna jainamatamAM raheluM che, tema kahevAnuM kAraNa e ja che ke, A siddhAMta jJAnanuM kAraNa bane che. jema jyotiSa, saMgIta AdinuM jJAna je pustakanA mAdhyame maLe che, te pustakamAM te viSayanuM jJAna che tema kahevAya che. tema sarva viSayanuM jJAna jaina zAstrathI thatuM hoI A zAstramAM tenuM jJAna che, tema kahevAya che. arthAt jenazAstro (dvAdazAMgI)mAM duniyAnA koIpaNa viSayanuM jJAna bAkI nathI. namivi te mAsura (gastha pazi) - (vaLI) maryaloka= manuSyaloka, suraloka ane asuraloka e traNe lokasvarUpa A jagata (paNa) zrutajJAnamAM pratiSThita che. zrutajJAna traNe loka svarUpa jagatano bodha karAve che. tethI ema kahI zakAya che ke, jagata AkhuM zrutajJAnamAM raheluM che. keTalAka loko mAtra manuSyalokane ja jagata tarIke svIkAre che, paNa e khoTuM che. A vizva traNa lokathI baneluM che. manuSyaloka, suraloka ane asuraloka. A pramANe zrutajJAnathI Urdhva-adho ane tirthAloka svarUpa samagra vizvanuM jJAna prApta thAya che. A vizva kevuM che ? tenI vyavasthA kevI che ? temAM kayA kayA padArtho samAyelA che ? te padArtho kevA che ? te kyArathI che ? kyAM sudhI rahevAnA che, vagere sarva bAbatanuM jJAna jainazAstrathI thAya che, AthI ja samasta vizva zrutajJAnamAM samAyeluM che, tema kahevAya che. have AvA uttama kRtadharmanI vRddhinI AzaMsAthI kahe che - thamo vaDU sIso 2 vinayo - (ItaravAdIone) jItavA dvArA zratadharma haMmeza mATe vRddhi pAmo. 10. ahIM maryalokathI ticchaloka= manuSyaloka levAno che ane asuralokathI bhavanapatino vasavATa kyAM che te adholoka levAno che ane suralokasvarUpa udgaloka adhyAhArathI grahaNa karavAno che. 11. zeyapaNAthI AkhuM jagata jinamatamAM pratiSThita che=raheluM che. jinamata=jJAna ane jagata=viSaya, zeya. 12. ahIM sAsago zabda kriyAvizeSaNa che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pu''ravaradI sUtra "mahAna prabhAvavALo A zrutadharma jyAM sudhI kevaLajJAnanI prApti na thAya tyAM sudhI sadA mATe vRddhi pAmo ! mAruM jJAna sadAkALa vadhatuM rahe, te mATe zrutaviSayaka vAcanA, pRcchanA, parAvartanA ane anuprekSAdi karatAM zrutanirdiSTa bhAvone sUkSmatAthI jovAnI mane zakti maLo ! te te bhAvonuM UMDuM avagAhana karavAnuM sAmarthya maLo !" AvI prArthanA dvArA jyAre jIvane zrutajJAnAvaraNIyano kSayopazama pedA thAya che, tyAre tene mokSamArga upara kaI rIte cAlavuM, te mATe kayo prayatna karavo te vadhu spaSTa spaSTatara thAya che ane jIva kSapakazreNi mAMDI kevaLajJAnane paNa prApta karI zake che. 275 sUtranA aMte sAdhaka potAnI bhAvanA vyakta karatAM kahe che ke, "kumatono parAbhava karI, temanI upara vijaya meLavavA dvArA mArA haiyAmAM sadA mATe zrutadharmanI vRddhi thAo" anAdikALathI A jagatamAM aneka prakAranA kumato pravarte che. A kumato anya sarva sthAnomAM to potAnuM sAmrAjya-sthApita kare che paNa ApaNA citta upara paNa anAdikAlIna kuvAsanAone kAraNe kumatanuM sAmrAjya ja vijayavaMtu che. kumatathI prabhAvita hovAnA kAraNe ja AtmA zarIrathI bhinna hovA chatAM ApaNane te judo lAgato nathI. AMpaNane to evuM ja lAge che ke, "zarIra e ja huM", vaLI, zIrAdinAzavaMta hovA chatAM te kuvAsanAonA kAraNe zarIrAdi. zAzvata lAge che. kyAreka buddhimAM tenI nazvaratA svIkArIe topaNa pravRtti to evI ja karIe chIe ke jANe zarIra zAzvata kALa TakavAnuM hoya. jIvanamAM je koI pratikULatAo Ave che te ApaNA karmanA kAraNe Ave che ane aMdaramAM paDelAM rAgAdi doSane kAraNe te pratikULatAo du:khakAraka lAge che. A vAstavikatA hovA chatAM kumatanA saMskAronA kAraNe temAM ApaNane anyano doSa lAge che. AvI paristhiti hovAthI zrutastavanA aMte sAdhaka prArthanA kare che ke, "he prabhu ! kumatanA saMskArono nAza karatAM mArAmAM zrutadharmanI vRddhi thAo. huM jema jema zrutAbhyAsa karuM zrutajJAnanI prApti mATe svAdhyAyAdi karuM, eka eka pada upara UMDI anuprekSA karuM tema tema kumatanA saMskAro dhIme dhIme Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrasaMvedanA-2 nabaLA paDatA jAya. mArA aMtaramAMthI kumatanuM sAmrAjya haTatuM jAya. A rIte jo zrutajJAnanI vRddhi thAya to ja mane sAcI samaja prApta thAya. sAcI samaja prApta thatAM mArI zraddhA tIvra bane ane zraddhAnI tIvratA dvArA huM samyagdarzana Adi guNone pAmI sarvavirati sudhI pahoMcI zakuM. 276 prabhu ! AthI ja Aje Apane prArthanA karuM chuM ke jyAM sudhI kevaLajJAnanI prApti na thAya tyAM sudhI sadAkALa mahAprabhAvavALuM A zrutajJAna mArAmAM vadhyA kare. prabhu ! vAcanAdi dvArA prApta zrutajJAnathI mane zrutanA sUkSmabhAvone jovAnI kSamatA prApta thAo" A rIte bhAvapUrNa hRdaye prArthanA karavAthI jJAnAvaraNIyAdi karmano kSayopazama thAya che ane sAdhaka zrutajJAna dvArA cheka kevaMLajJAna sudhI pahoMcI zake che. dhammuttara vajhuDa - (cAritra) dharmanI uttaramAM (paNa zrutadharmanI) vRddhi thAo. 'jJAnasya virati'- jJAnanuM phaLa virati che. samyak zrutajJAnanuM phaLa sarvaviratinI prApti che. virati maLyA pachI paNa sAdhakane kevaLajJAna sudhI pahoMcavAnI bhAvanA che. kevaLajJAnanI prAptimAM A zrutajJAna e 52ma sahAyaka tattva che. AthI ja sAdhaka 'mAruM zrutajJAna vadho' evI prArthanA karyA pachI AgaLa prArthanA karatAM kahe che ke, 'he prabhu ! sarvaviratinI prApti thayA pachI huM kyAMya pramAdane AdhIna na banuM have mane badhuM maLI gayuM che ema mAnI besI na rahuM. te mATe Apane vinaMtI karuM chuM ke cAritradharma prApta thayA pachI paNa kSapakazreNI yogya zrutajJAna jyAM sudhI prApta na thAya tyAM sudhI mArAmAM uttarottara zrutajJAnanI vRddhi thatI jAya tevI prabhu mane zakti Apajo ! jijJAsA : zrutadharmanI vRddhi thAo ! cAritra dharmanI utta2mAMya zrutadharma vadho ! AvI prArthanAne AzaMsA na kahI zakAya ? - 13. prAtibhajJAna e aruNodayanI jema zrutajJAna ane kevalajJAnanI vaccenuM jJAna che. te AvyA pachI jIvane TUMka ja samayamAM kevalajJAnanI prApti thAya che. A prAtibhajJAna zreNimAM Ave che, tenI sahAyathI jIva pracaMDa puruSArtha phoravIne potAnuM lakSya siddha kare che. AtmAnI anubhUtine meLavavA mATenI kSayopazamajanya prakRSTa buddhi, e ja. prAtibhajJAna che. A jJAnamAM mArgAnusA2I prakRSTa uha (buddhi) hoya che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 tRpti : A prArthanA AzaMsArUpa jarUra che, paraMtu A AzaMsA anAzaMsabhAvarUpa mokSanuM kAraNa bane tevI che, mATe mokSanA abhilASIe satata rAkhavAnI che. kema ke AvI prArthanAthI ja mokSanuM bIjAdhAna thAya che. navuM navuM jJAna prApta karavAnI bhAvanAthI tIrthaMkaranAmakarma baMdhAya che, AthI zrutavRddhinI A prArthanA AzaMsArUpa hovA chatAM upAdeya che. A gAthA bolatAM sAdhaka zrutajJAna tathA zrutadhara maharSIone smRtipaTa para birAjita karI temanI sAkSIe zrutajJAnane bhAvapUrNa hRdaye be hAtha joDI mastaka namAvI vaMdana karatAM prArthanA kare che ke, 'he prabhu ! A zrutajJAna dvArA mArAmAM haMmezA cAritradharmanI vRddhi thajo ! traNe jagatano spaSTa bogha karAvanAra A zrutajJAna mArAmAM mAtra zabdarUpe hi; paraMtu kumatanA kusaMskAro upara vijaya meLavavA rUpe vRddhi pAmajo ! cAritradharma AvI gayA pachI paNa jyAM sudhI kevaLajJAna na maLe tyAM sudhI mArAmAM A zrutajJAnanI vRddhi thayA karajo !" prArthanAthI saMtoSa na thatAM sAdhaka AgaLa vadhI have zrutadharmanI ArAdhanA mATe kAyotsarga kare che. sugalsa bhAvo remi jhAkassAM vaMvaLavattiyANlR - pUjya evA A zrutadharmanA vaMdana-pUjanAdi mATe huM kAyotsarga karuM chuM. 'maLavo' eTale 'bhagavAna' te 'sukhasa' vizeSaNa che. te zruta bhagavAnanA vaMdana nimitte `huM kAussagga karuM chuM evo artha thAya. 'maLavo' no artha aizvaryAdi guNavALuM athavA pUjya evo thAya che. zrutajJAna traNe jagatane pUjya che. UrdhvalokanA vaimAnika Adi devo, adholokanA bhavanapati Adi devo tathA titilokanA mAnavIo A zrutajJAnane bhAvathI namaskAra kare che, tenI AjJAne zirodhArya kare che ane tenA pratye atyaMta Adara bahumAnabhAva dhAraNa kare che. vaLI, A zrutajJAna jenAmAM hoya che, tenuM puNya evuM prabaLa thAya che ke jenA kAraNe temane viziSTa koTinA aizvarya, rUpa, baLa, lakSmI Adi prApta thAya che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 sUtrasaMvedanA-2 , ahIM e vAta dhyAnamAM rAkhavI ke, zrutajJAna e jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI prApta thato AtmAno guNa che. A guNane avalaMbIne guNavAna vyaktine je phAyadA thAya che te phAyadA paNa guNa-guNIno abheda hovAthI guNanA ja gaNAya che. AthI ja aizvarya, rUpa Adi vALo to zrutajJAnI sAdhaka bane che, chatAM ahIM zrutajJAnane ja bhagavAna kahevAya che, pUjya kahevAya che. pUjya evA zrutajJAnanA vaMdana-pUjana-satkAra sanmAna Adi nimitte huM kAussagna karuM chuM. te nimitte kAussagna karuM chuM eTale zrutadharmanA vaMdanAdithI anyane je lAbho thayA che te lAbho mane paNa maLe tevI AzaMsApUrvaka huM kAussagna karuM chuM. - pukharavaradI sUtra dvArA zrutajJAnane svarya namaskAra vaMdana Adi karyA pachI haju jene saMtoSa nathI thato evo sAdhaka zrutajJAnanI vizeSa upAsanA mATe kAyotsarga kare che, tenA dvArA zrutanA upAsakonI anumodanA kare che. A anumodanA dvArA potAne paNa teM phaLa prApta thAya tevI icchA rAkhe che. ahIM vaMduvattivAI thI AgaLa pUrNa rihaMta rephayAnuM sUtra bolI tathA annatya sUtra bolI eka navakArano kAyotsarga karavAmAM Ave che. A kAyotsarga zratanI ArAdhanA mATe che. tethI kAyotsarga pALIne zrutajJAnanA mAhAbhyane batAvatI thoya bolavAmAM Ave che. A kAyotsarga karavAnuM kAraNa e che ke, paMcaparameSThImAM arihaMta ane siddha jJAnanI parAkASThAne pAmelA che ane AcAryAdi paNa vizeSa prakAre jJAnAdi mATe yatna karanAra che, tethI namaskAra mahAmaMtranA jApa dvArA temane namaskAra karavAthI temanAmAM rahelA jJAnAdi guNonuM bahumAna, potAnA jJAnAvaraNIyakarmano nAza karAvI jJAnAdi guNonI prAptinuM kAraNa bane che. suma bAvo bolIne jyAre kAyotsarga karavAmAM Ave tyAre A sUtramAM batAveluM zrutajJAnanuM mAhAbhya buddhimAM upasthita hovuM joIe ane AvA zrutanI ArAdhanA mATe huM kAyotsarga karuM chuM; tevuM khyAlamAM rAkhavuM joIe, to ja A kAyotsarganuM viziSTa phaLa maLI zake che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM sUtra sUtra paricaya : dharmakriyAnuM aMtima lakSya ane phaLa siddha avasthA che. A sUtramAM siddha avasthAnuM svarUpa varNavIne siddhabhagavaMtone namaskAra karavAmAM Avyo che. tethI A sUtranuM bIjuM nAma "siddhastava' che. siddha avasthAnuM jJAna, siddhanA AtmAono AnaMda, siddha bhagavaMtonA sukhanI zraddhA ja bhavyAtmAne dharmakAryamAM preraNA pUrI pADe che. dharma karIne AvuM sukha mane maLavAnuM che, AvI avasthA mane prApta thavAnI che, AvI samaja dharmamArgamAM utsAhanI vRddhi kare che. A sUtranI pahelI gAthAmAM siddhabhagavaMto kevA che ? temanuM jJAna kevA prakAranuM che ? teo saMsAranA pArane kaI rIte pAmyA vagere batAvavAmAM AvyuM che. AvA svarUpe siddhabhagavaMtonuM ekAgratApUrvaka dhyAna karavAmAM Ave to sAdhaka kramika vikAsa sAdhato cheka siddha avasthAnI prApti sudhI jarUra pahoMcI zake che. bIjI gAthAmAM ApaNA Asanna upakArI vIrabhagavaMtanI vizeSatA jaNAvI temane vaMdanA karavAmAM AvI che. trIjI gAthAmAM A vira bhagavAnane pUrNa bhAvathI karelo eka paNa namaskAra kevA uttama koTinA phaLane Ape che, te jaNAvyuM che. cothI gAthAmAM bAlabrahmacArI neminAtha bhagavAnanA kalyANakanA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 sUtrasaMvedanA-2 sthaLanI mAhitI sAthe temane vaMdanA karavAmAM AvI che. pAMcamI gAthAmAM 4-810-2 ema AMkaDApUrvaka covIza bhagavaMta tathA anya tIrtha ane tIrthakarane paNa vaMdanA karavAmAM AvI che. ahIM eTaluM khAsa dhyAnamAM levuM ke, A sUtra siddhastava hoI ahIM dareka bhagavAnanI stavanA siddha svarUpe karavAnI che. A sUtranI chellI be gAthA pAchaLathI pralipta haze tema lAge che, kema ke lalitavistarAdi graMthamAM tenuM vivecana jovA maLatuM nathI. chatAM pUrvAcAryakRta A baMne gAthAone gItArtha gurubhagavaMtoe mAnya karela hovAthI devavaMdanAdimAM atyAre bolAya che. A sUtrano mukhya upayoga devavaMdana tathA pratikramaNamAM thAya che. pukharavaradI sUtra bolI zratanI stavanA karyA bAda zrutajJAnanuM aMtima phaLa siddha avasthA che. AthI siddhabhagavaMtonI stavanArthe A sUtra bolavAmAM Ave che. mULa sUtra : siddhANaM buddhANaM, pAra-gayANaM paraMpara-gayANaM / loaggamuvagayANaM, namo sayA savva-siddhANaM // 1 // jo devANa vi devo, jaM devA paMjalI namasaMti / ta levale-digaM, sirasa vaMde mahAvIra sArA ikko vi namukkAro, jiNavara-vasahassa vaddhamANassa / saMsAra-sArAgo, tAre nava nA iva ArUA. ujiMtasela-sihare, dikkhA nANaM nisIhiA jassa / taM dhamma-cakkavaTTi, ariTThanemi namasAmi / / 4 / / cattAri aTTha dasa do ya, vaMdiA jiNavarA cauvvIsaM / parama-niTiMga, siddhA siddhi mama vilaMtu hA . padaH 20: saMpadA 20H akSara : 170 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 281 zrI siddhANaM buddhANaM sUtra avaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : siddhANaM buddhANaM, pAra-gayANaM paraMpara-gayANaM / siddhebhyaH buddhebhyaH, pAra-gatebhyaH parampara-gatebhyaH / siddha thayelA, kevaLajJAna pAmelA, saMsAranA pArane pAmelA, paraMparAthI mokSane pAmelA. loaggamuvagayANaM, savva siddhANaM sayA namo / / 1 / / lokAgraM upagatebhyaH, sarva-siddhebhyaH sadA namaH / / 1 / / lokanA agra bhAgane pAmelA (evA) sarva siddhone huM sadA namaskAra karuM chuM. jo devANa vi devo, jaM devA paMjalI namasaMti / yaH devAnAM api devaH, yaM devAH prAJjalayaH namasyanti / je devonA paNa devaM che, jemane devo paNa be hAtha joDI name che. devadeva-mahiaM taM mahAvIraM sirasA vaMde / / 2 / / devadeva-mahitaM taM mahAvIraM zirasA vande / / 2 / / (ja) devonA deva-IndrathI pUjAyelA te mahAvIra svAmI bhagavAnane huM mastaka namAvI vaMdana karuM chuM. jiNavara-vasahassa vaddhamANassa ikko vi namukkAro / jinavara-vRSabhAya varddhamAnAya ekaH api namaskAraH / - jinomAM vRSabha tulya vardhamAnasvAmIne karelo eka paNa namaskAra. naraM va nAriM vA saMsAra-sAgarAo tArei / / 3 / / naraM vA nArI vA saMsAra-sAgarAt tArayati / / 3 / / puruSane athavA strIne saMsAra-sAgarathI tAre che. lill ujiMtasela-sihare jassa dikkhA nANaM nisIhiA / ujjayantazaila-zikhare, yasya dIkSA jJAnaM naiSedhikI / - ujjayaMta parvatanA (giranAranA) zikhara upara jemanAM dIkSA, kevaLajJAna ane mokSa kalyANaka thayAM che. dhamma-cakkavaTiM taM ariTThanemi namasAmi / / 4 / / taM dharma-cakravartinaM ariSTanemi namasyAmi / / 4 / / dharmanA cakravartI evA te neminAtha bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. jo Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 sUtrasaMvedanA-2 cattAri aTTa dasa do ya, vaMdiA cauvvIsaM jiNavarA / catvAraH aSTa daza dvau ca, vaMditAH caturviMzatiH jinavarAH / cAra, ATha, dasa ane be (A svarUpe aSTApada upara sthApana karAyelA), vaMdAyelA covIza jinezvarI, paramaTTha-niTiaTThA, siddhA mama siddhiM disaMtu / / 5 / / paramArtha-niSThitArthAH siddhAH mama siddhi dizantu / / 5 / / paramArthane pAmelA, kRtakRtya thayelA evA sarva siddho ! mane mokSa Apo.pI. vizeSArtha : siddhA. - 'siddha thayelA, (siddhaparamAtmAne huM namaskAra karuM chuM.) sarva karmano kSaya karI jeo siddhi gatine pAmyA che temane siddha kahevAya che. AtmA jyAM sudhI karma sAthe saMkaLAyelo hoya che tyAM sudhI te karmane parAdhIna banI cAra gatimAM bhaTakyA kare che. navA navA zarIra dhAraNa kare che ane tenA dvArA te aneka prakAranI pIDAono bhoga bane che; paraMtu jyAre AtmA sarva karmathI mukta thAya che tyAre zarIra sAthe baMdhAvavAnuM, jyAM tyAM bhaTakavAnuM ane du:khI thavAnuM baMdha thAya che ane tyAre AtmA saMpUrNa svAdhIna banIne potAnA sahaja sukhane mANI zake che. A rIte sahaja sukhamAM vilasatAM siddha bhagavaMtane A pada dvArA vaMdana karavAmAM Ave che.. siddha zabdathI yogasiddha, maMtrasiddha, tapasiddha, karmasiddha Adi aneka siddhono samAveza thaI zake che, te badhAnuM grahaNa na thAya mATe siddha bhagavAnanA svarUpane spaSTa karatuM A bIjuM pada kahe che - vRddhA - kevaLajJAna pAmelA (siddhabhagavaMtane huM namaskAra karuM chuM.) siddha avasthA prApta thatAM pUrve karmano nAza karavA sAdhaka jyAre kSapakazreNI mAMDe che tyAre uttarottara guNasthAnakamAM AgaLa vadhatA te (cAra ghAtI karmano kSaya karI) teramA sayogI kevalI nAmanA guNasthAnakane prApta kare che, ane tyAre te kevaLajJAnAdi AtmAnA guNone pragaTa kare che. pragaTa thayelA te guNo tyArapachI anaMtakALa sudhI siddha avasthAmAM paNa sAthe rahe che. tethI siddha bhagavaMtone "buddha' kahevAya che. kevaLajJAna pAmelA siddha bhagavaMto carAcara jagatane hAthamAM rahela pANInA 1. siddhArja - siddha zabdanuM vizeSa svarUpa navakAramAMthI jovuM. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhANaM buddhANaM sUtra 283 buMdanI jema joI zake che. koI paNa dravyanA koIpaNa paryAyane jovA have temane netra ke pustaka Adi koInI paNa sahAya levI paDatI nathI. sarvadravya, sarvakALa, sarva jIvo ane jaDa padArtho A badhAnI bhUta-bhAvi-vartamAna sarva avasthAone teo harapaLe, harakSaNe koInI sahAya vinA joI zake che. siddha ane buddha evA paNa bhagavAna kevA che, te anya vizeSaNo dvArA kahe che... pArAvAra - saMsAranA pArane pAmelA athavA sarva prayojana jemanAM siddha thaI gayAM che (tevA siddhaparamAtmAne huM namaskAra karuM chuM.) | sarva karmarahita ane kevaLajJAnane pAmelA paNa bhagavAna saMsAranA pArane pAmI gayA che, eTale have teo saMsAramAM AvatA nathI ane temane kAMI paNa karavAnuM bAkI rahetuM nathI. jyAM sudhI jIva karmayukta hoya che ane jJAnAdi guNothI rahita hoya che tyAM sudhI ja tene saMsAramAM eka sthAnathI bIjA sthAnamAM bhaTakavuM paDe che, cAragatinA cakarAvAmAM cakarAvuM paDe che. eka yonImAMthI bIjI yonImAM janma laI maravuM paDe che. paraMtu jIva jyAre kevaLajJAnAdi guNone pragaTa karI sarvakarmathI mukta thaI siddhigatine prApta kare che tyArapachI temane A saMsAramAM puna: bhaTakavuM paDatuM nathI mATe tene saMsAra samudramAMthI pAra pAmelA kahevAya che. "parathA' no artha "jenA sarva prayojana siddha thaI gayA che" evo paNa thAya che. jene have karavAyogya kAMIpaNa karavAnuM bAkI na rahetuM hoya te kRtakRtya ke siddha kahevAya che. saMsArarasiyA jIvone sAMsArika sukho meLavavA dhanAdinI jarUra paDe che ane te dhanAdine prApta karavA te seMkaDo prayatna kare che. jyAre siddhanA jIvone sukha meLavavA kAMI karavuM paDatuM nathI. A evA jIvo che ke jeo paramasukhane pAmI cUkyA che tene have kAMI ja karavAnuM bAkI rahetuM nathI. saMsArano pAra pAmelA siddhabhagavaMto A avasthAne kaI rIte prApta kare che, te jaNAvatAM kahe che - paraMparALaparaMparAe mokSane pAmelA (siddhaparamAtmAne huM namaskAra 2. jeo evuM mAne che ke, jagatanI unnati mATe bhagavAna avanItala upara janma le che. janmIne adharmanA nAza mATe ane dharmanI unnati mATe kAMIka kArya kare che, te darzananI mAnyatA yogya nathI, te A padathI sAbita thAya che. che. svecchAvAdI keTalAka evuM mAne che ke - daridra AtmAne jema acAnaka rAjyanI prApti Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 sUtrasaMvedanA-2 siddhabhagavaMto paraMparAe mokSamAM gayA che, eTale kramika rIte guNano vikAsa karatAM karatAM teo mokSa sudhI pahoMcyA che. siddhabhagavaMto paNa pUrve-bhUtakALamAM ApaNA jevA doSayukta ja hoya che. paraMtu sAdhanA karavA dvArA teo mithyAtvAdi doSone TALe che ane samyaktvAdi guNone pragaTAve che. A rIte kramika guNono vikAsa karatAM karatAM ja teo mokSamAM jAya che. A rIte siddhabhagavaMtone smRtimAM lAvatAM sAdhaka AtmAne eka AzvAsana maLe che ke, "sattAthI to huM ane siddhabhagavaMto baMne sarakhA ja chIe, mAtra temaNe potAnuM svarUpa pragaTa karyuM che, mAruM te svarUpa karmathI AcchAdita che. temaNe jema sAdhanA karI karmonAM AvaraNo dUra karyAM ane kramika eTale caudaguNasthAnakanA krame guNono vikAsa karyo ane guNano vikAsa karatAM karatAM teo jema mokSa sudhI pahoMcI zakyA, tema huM paNa jo temanuM AlaMbana laI prayatna karuM to mithyAtvAdi doSone TALI guNano vikAsa karato karato mokSa sudhI pahoMcI zakuM." Ama A pada dvArA paraMparAe mokSane pAmelA siddha bhagavaMtone smRtimAM lAvI, vaMdanA karavAnI che. have siddhabhagavaMto kyAM rahe che, te jaNAve che - jogamuvAvALI - lokanA agrabhAgane pAmelA (siddhaparamAtmAne huM namaskAra karuM chuM.) ayogI avasthAne prApta karI jIva jyAre sarvakarmathI rahita thAya che, tyAre teno svabhAva urdhvagamanano hovAthI te .dehano tyAga karI te samaye ja lokanA aMta bhAge pahoMcI jAya che. sarvakarmano kSaya, deha viyoga, urdhvagamana ane lokAnte pahoMcavuM : A cAre ya kAryo eka ja samayamAM thAya che. lokanA aMte eTale ke cauda rAjalokamaya A vizvanA cheka uparanA bhAgathI 1 yojana nIce 45 lAkha yojana lAMbI-pahoLI, madhyamAM ATha yojana jADI ane kinAre jatAM ghaTatAM ghaTatAM aMte mAtra mAkhInI pAMkha jeTalI pAtaLI banI jatI, tavInA jevI goLAkAra, zuddha sphaTIka ratnanI banelI, dUrathI bIjanA thaI jAya che, tema acAnaka koIne mokSa maLI zake che. A padamAM mokSanI prApti kramika vikAsathI thAya che, ema batAvyuM. enA dvArA te mata paNa yogya nathI tema sAbita thAya che. 4. jeo evuM mAne che ke, karmarahita AtmA koIpaNa aniyata sthAnamAM rahe che, te vAta yogya nathI. te A pada dvArA sAbita thAya che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhANaM buddhANaM sUtra caMdra jevI lAgatI siddhazilA (iSatu prAgabhArA nAmanI pRthavI) che. sAmAnya rIte evuM kahevAya che ke siddhanA jIvo lokanA aMte rahelI siddhazilA upara rahe che paNa hakIkatamAM siddhanA jIvo siddhazilAne sparzIne nathI rahetA teo lokanA aMtane sparzIne rahe che, lokAnta ane siddhazilA vacce eka yojananuM aMtara che. A eka yojananA 24 bhAga karavAmAM Ave to temAMthI 23 bhAgadUra thayA pachInA chellA / mAM bhAgamAM siddhanA jIvo rahe che. 1 yojana = 8000 dhanuSa thAya che. tethI siddhanA jIvo siddhazilAthI 7666 / dhanuSa upara gayA pachI lokAMta sudhInA mAtra 333 / dhanuSa pramANa kSetramAM rahe che. temanI avagAhanAno eka bhAga lokAMtane sparzIne rahe che. 285 mo vadhumAM vadhu 500 dhanuSanI kAyAvALA jIvo mokSe jAya che. teo jyAre yoganirodha kare che tyAre temanA zarIramAM polANavALA bhAgamAM je havA hoya che te nIkaLI jAya che. tethI AtmA zarIranA `/ bhAga jeTalo saMkocAI 2/3 bhAga jeTalAmAM ja rahe che. tethI 500 dhanuSyanA / bhAga arthAt 333 '/, dhanuSa jeTalI AtmAnI avagAhanA rahe che. A 1 yojanano 1/4 bhAga ke 500 dhanuSano / bhAga 333 / dhanuSyapramANa sarakho thAya che. A to thaI 500 dhanuSyanI kAryAvALA jIvonI vAta, paraMtu 7 hAthanI kAyAvALA jIvo paNa te pramANe rahe che. temanuM paNa mastaka lokAMte sparze che ane temanI kAyAnA / bhAgamAM Atmapradezo saMkocAIne zarIranI avagAhanA pramANe rahe che. Ama siddhazilAthI eka yojananA 24 bhAga karo, to temAMthI 23 bhAga dUra gayA pachI siddha thayelA AtmAonA sthAnanI zarUAta thAya che ane jyAM chello covIsamo bhAga pUro thAya tyAM siddha AtmAonuM sthAna pUruM thAya che. enAthI AgaLa mAtra alokAkAza ja Ave che. temAM gati sahAyaka dharmAstikAya nAmanuM dravya nathI ane sthiti-sahAyaka adharmAstikAya nAmanuM dravya paNa nathI. tethI siddhabhagavaMto lokanA agrabhAge jaIne tyAM sthira rahe che, paraMtu alokAkAzamAM jatAM nathI. namo sayA savva - siddhANaM sadA namaskAra karuM chuM. Aja sudhImAM anaMtA AtmAo siddha avasthAne pAmelA che, te sarva - (AvA svarUpavALA) sarva siddhone huM Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 sUtrasaMvedanA-2 siddhabhagavaMto guNathI eka sarakhA svarUpavALA che ane siddhapaNuM prApta karyA pUrvenI avasthAnI apekSAe zAstromAM tenA paMdara bheda jaNAvyA che. te paMdara bhedathI yukta anaMtA siddhone huM haMmezA bhAvathI namaskAra karU chuM. ahIM sadA nAkAranI je vAta che, te dravya namaskAranI apekSAe nathI. kema ke dravyathI satata namaskAra thaI zakato nathI, topaNa siddhabhagavaMto pratyeno Adara, temanA pratyenI bhakti ane satata siddha avasthAnI najIka javAno prayatna te svarUpa bhAvanamaskAra satata saMbhavI zake che, AthI ja A pada bolI sAdhaka AvA bhAvanamaskAranI AkAMkSA vyakta kare che. sAthosAtha potAnA jIvanamAM evI koI pravRtti na thaI jAya je siddha avasthAthI potAne dUra laI jAya tenI satata kALajI paNa rAkhe che. A gAthA bolatAM sAdhaka sahaja svarUpamAM vilasatA, jJAnAnaMdamAM mahAlatAM, saMsArathI pAra pAmelA anaMtA siddhone smRtipaTa para sthApita karI, bhAvapUrNa hRdayathI vaMdanA karato vicAre ke, "bhagavaMta ApanuM ja svarUpa che te ja svarUpa mANe che mAruM A svarUpa karmathI AvarAyeluM che jyAre ApanuM pragaTa thaI gayuM che. A svarUpane pragaTa karavAM ja huM Apane vaMdana karuM chuM ane A svarUpanI prAptimAM ApanI sahAya maLe tevI prArthanA karuM chuM !" sarva siddhabhagavaMtone namaskAra karIne have siddha svarUpanuM jeoe jJAna ApyuM ane siddhigatino mArga jeoe batAvyo, te Asa upakArI vIrabhagavAnanI stuti karatAM kahe che - no tevA vi tevo - je devonA paNa deva che eTale devone paNa je pUjanIya che. sAmAnyajana Rddhi, buddhi ane zaktinI vizeSatAne kAraNe indrAdi devone mahAna mAnI temanI upAsanA kare che. jyAre te Rddhi saMpanna devo anaMtI zakti ane ajoDa guNasamRddhine kAraNe vIra vibhune mahAna mAnI temanI upAsanA kare che. prabhu janme tyArathI mAMDI cheka jIvananA aMta paryata teo vividha prakAre prabhu bhakti karavAmAM lIna rahe che. devalokanA sukha choDI prabhunI sevAmAM harapaLa hAjara rahe che. temanA vacanAmRtanuM pAna karI potAnI jAtane dhanya mAne che, te vacano upara avihaMDa AsthA dharAve che. devabhavanI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhANaM buddhANaM sUtra 287 maryAdAne kAraNe je vacanonuM pAlana teo nathI karI zakatA teno temane atyaMta raMja rahe che. jeo prabhunI AjJA mujaba jIvana jIve che tevA mahAtmAo upara khUba ja Adara-bahumAna dhAraNa kare che. A rIte vIra prabhu devothI pUjanIya hovAthI devonA paNa deva che. naM phelA paMnI namaMti - jemane devatAo (vinayapUrvaka) be hAtha joDI praNAma kare che. mahAbuddhinA nidhAna, bhautika sukhanI parAkASThAne pAmelA, jagata jemane mahAna mAne che tevA deva ane devendro paNa vIrabhagavAnane be hAtha joDI namaskAra kare che. kema ke teo mAne che ke, "A paramAtmA AgaLa ame kAMI ja nathI. paramAtmAnI guNasaMpatti, emanI vIryazakti, emano AnaMda, emanuM sukha, koI paNa bAdhA vinAnI emanI sthiti vagere aneka dRSTikoNathI paramAtmAnA sukha AgaLa ke temanA vyaktitva AgaLa devatAI RddhivALA ame taNakhalAnA tAle paNa AvI zakIe tema nathI. A guNone meLavavAno, A sukhane prApta karavAno upAya paNa eka ja che, temanA pratyenA AdarapUrvaka temane namaskArAdi karavA." AthI ja samyagdarzanAdi guNone pAmelA devo, devendro atyaMta bahumAnapUrvaka be hAtha joDI, mastaka namAvI, vIra paramAtmAne namaskAra kare che. taM teva-mahi sirasA vaMde mahAvIra - devonA paNa deva evA Indra jemanI pUjA kare che te mahAvIrasvAmI bhagavAnane huM mastakathI namaskAra vIra tene kahevAya jeo tapa ane vIryathI zobhe che. upasargo ane pariSahone samabhAve sahana karIne jeoe vizeSa prakAre karmane khapAvyAM che te vIra che. AvA vira bhagavAna, devonA deva-IndrathI paNa pUjAyelA che, tema jaNAvavA dvArA jagata pUjanIya prabhu vIranI mahAnatAno khyAla Apyo che. prabhu vIranI mahAnatA jemane samajAya te AtmAono paramAtmA pratyeno Adara atyaMta vRddhimAna thAya che ane AdaranA kAraNe ja sAdhakanuM mastaka jhUkI paDe che. A gAthA bolatAM je devonA deva che ane devo jemane be hAtha joDI mastaka namAvI praNAma kare che, te vIra prabhune najara samakSa lAvI bhaktibhAvathI praNAma karatAM sAdhaka vicAre ke, 5. 'vIraM' iti cAnvarthasaMjJeyaM, mahAvIryarAjanAttapaHkarmavidAraNena kaSAyAdi shtrujyaatkevlzrIsvayaMpradajIna vikrAnto vIra: tam | - zrI yogadaSTi samuccaya Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 sUtrasaMvedanA-2 *sAmAnya jana devonI pAchaLa paDyA che. jyAre vibughavaro vIra prabhunI sevAmAM tatpara banyA che. mAruM parama sadbhAgya che ke AvA prabhu mane maLyA che ane AvA prabhunA zAsanamAM mAro janma thayo che. have huM A prabhunI sevAmAM tatpara banI jAuM. temanA vacanAnusAra mAruM jIvana banAvI mAro janma saphaLa kayuM" A vIra paramAtmAne karelA ghaNA namaskAra to dUra raho, paNa bhAvapUrvaka karela eka namaskAra paNa zuM phaLa Ape te jaNAvatAM kahe che = phalmo vi namukkAro niAvara-vasahasse vahumALaphsa - jinomAM zreSTha vRSabhatulya vardhamAnasvAmIne karelo eka paNa namaskAra, avidhijana Adi aneka jinomAM mArgadezakatA Adi guNone kAraNe bhagavAna vIra zreSTha che, mATe temane jinavara kahevAya che. vaLI, sAmAnya prANI karatAM bhArane vahana karavAmAM jema vRSabha zreSTha ane sakSama gaNAya che, tema sAmAnya sAdhaka karatAM vizeSa prakAre paramAtmA 18000 zIlAMganA rathane vahana kare che ane aneka bhavyAtmAo pAse tenuM vahana karAve che. mATe paramAtmAne vRSabhatulya kahela che. saMsAra-sAgarAno tAreka nara va nAri vA - strI athavA to puruSane saMsAra-sAgarathI tAre che. zreSTha evA prabhune jyAre sarva sAmarthyathI namaskAra ka2vAmAM Ave che tyAre namaskAra karanAra strI hoya ke puruSa te turaMta ja saMsAra sAgarathI tare che. jIva anAdikALathI mohane AdhIna banI jIve che. tenI A mohAdhInatA te ja saMsAra che. mohane mAravAnuM kArya ati kaparuM hoya che. chatAM jeo vardhamAnasvAmIne ekavAra bhAvathI namaskAra kare che teo mohane mArI saMsArathI para thaI zake che. A bhAvanamaskAra eTale sAmarthyayogano namaskAra zAstramAM namaskAranA traNa prakAro batAvyA che icchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayoga temA icchAyogano namaskAra, paramAtmAnA guNomAM ekatAna banavAnI icchA rUpa che. zAstrayogamAM zAstrAnusArI sarva prayatna che ane sAmarthyayogano namaskAra potAnAM sarva Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhANaM buddhANaM sUtra 289 sAmarthyathI paramAtmAnA guNomAM lIna thavA rUpa che. jyAre sarva zreSTha koTino sAmarmayogano namaskAra AtmAne prApta thAya che, tyAre sAdhaka paramAtmAnA guNomAM-paramAtmAnA sUkSma svarUpamAM potAnI cetanAne-AtmAne (jJAnopayogane) lIna kare che. paramAtmAnA guNomAM layalIna thavAnA kAraNe mohanAM AvaraNo AtmAthI dUra thAya che ane saMpUrNa rAgAdi doSa vinAnI vItarAgabhAva svarUpa cetanA pragaTa thAya che. vItarAga svarUpe cetanAnuM pragaTIkaraNa te ja saMsAranuM taraNa che. sAmarmayoga dvArA eka ja vAra karAyelo namaskAra strI hoya ke puruSa, koIne paNa saMsArasAgarathI A rIte tArI zake che. ahIM je namaskAranI vAta karI te atyaMta durlabha evA sAmarthyayoganA namaskAranI vAta che. A namaskAra sudhI pahoMcavuM kaI rIte, te jANavAnI utsukatA jijJAsune thAya te sahaja che. tenuM sukhada samAdhAna e che ke, A namaskAra sudhI pahoMcavA mATe haMmezA paramAtmAnA guNono vicAra karavo, paramAtmAnA guNo pratyeno Adara pragaTAvavA uttama dravyothI prabhunI pUjA karavI, gaMbhIra svare stuti, stavana gAvAM, emano jApa karavo, emanuM dhyAna karavuM ane yathAzakti temanA vacanAnusAra jIvana jIvavA prayatna karavo. A rIte prayatna karatAM dhIme dhIme citta paramAtmAnA guNo pratye AkarSAya che ane temanA guNo pratyeno AdarabhAva vadhe che. AdarabhAva vadhatAM modAdi doSo nabaLA paDe che. moha nabaLo paDatAM punaH paramAtmAnI bhaktino prakarSa thAya che. A rIte kramika vikAsa thatAM eka divasa A sAmarmayogano namaskAra cokkasa prApta thaI zake che. digaMbara saMpradAyanI evI mAnyatA che ke, strIo alpasattvavALI, atyaMta parigrahavALI ane tuccha svabhAvavALI hovAthI temanI mukti thatI nathI. "nAri vA" zabdonA ullekha dvArA, temanI A mAnyatA ayogya che, te sAbita thAya che - sItA, aMjanA, anupamA devI jevI mahAsatIo mahAsattvavALI, udAratAdi aneka guNavALI ane mUrchArUpa parigrahathI rahita jovA maLe che. tethI strIne paNa mokSasukhanI prApti mAnavAmAM zAstramAM koI bAdha nathI. aneka guNavAna strIo mokSamAM gayAnA ullekho paNa maLe ja che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke - viziSTa koTino eka ja namasakAra jo saMsArasAgarathI . AtmAne tArI zakato hoya to sau prathama huM tevA prakAranA 6. IcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarmayoganI vizeSa samaja 'namolyu ' sUtramAMthI meLavavI. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 sUtrasaMvedanA-2 - namaskAra mATe je prayatna karuM. jethI huM paNa A bhayAvaha saMsArasAgara tarI zakuM ?" vIra prabhunI stavanA karyA bAda have giranAra maMDana neminAtha bhagavAnanI stuti karatAM kahe che - tise-dire tivA nA nirIdiyA na - ujjayaMta parvatanA zikhara upara jenA dIkSA, kevaLajJAna ane mokSakalyANaka thayAM che. te nemanAtha bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM.) tIrthaMkara paramAtmAnAcyavana,janma, dakSA, kevaLajJAna ane mokSa - A pAMca prasaMgo aneka jIvonA kalyANanuM, sukhanuM-AnaMdanuM kAraNa hoI tene kalyANaka kahevAya che. paramAtmA mAtAnA garbhamAM padhAryA che, tenuM jJAna devendrane paNa AnaMda Ape che. prabhunA janmanI vadhAmaNI mAtA-pitA ke nagarajanone to AnaMda Ape, paraMtu bhautika sukhamAM mahAlatAM devo ane devendro paNa prabhujanmanA samAcArathI AnaMdita banI, daivika sukhone choDI potAnA janmane kRtArtha karavA mRtyulokamAM prabhuno janma-mahotsava karavA doDIne Ave che. prabhunA dIkSAnA, kevaLajJAnanA ane mokSanA prasaMgonuM varNana to zAstranA pAne vAMcIe to khyAla Ave ke, A prasaMgo keTalA jIvonA sukhanuM kAraNa bane che ! anya jIvonI vAta to javA do, paraMtu jyAM sadA mATe gADha aMdhakAra che, jyAM sadAkALa mATe jIvone duHkha che, tevI narakamAM paNa prabhunA dareka kalyANaka prasaMge prakAza thAya che. eka kSaNa mATe te jIvo paNa sukhano anubhava karI zake che. mATe ja bhagavAnanI A sarva avasthAne kalyANaka kahevAya che. A avasarpiNInA bAvIsamA tIrthaMkara zrInemanAtha bhagavAnanA mahAvratanA svIkArasvarUpa dIkSAkalyANaka, vAtikarmano nAza karI kevaLajJAnanI prAptisvarUpa kevaLajJAna kalyANaka ane sarva karmano nAza karI nirvANagamanasvarUpa mokSa kalyANaka, A traNe kalyANako ujjayaMtagiri giranAra upara thayAM che. A pada bolatAM nemanAtha bhagavAnanuM sAdhanAkSetra, kevaLajJAnanI bhUmi ane mokSaprAptinuM sthAna smRtimAM Ave che. rAjUlane paraNavA gayelA nemakumAra jIvo pratyenI karuNAne kAraNe tyAMthI pAchA pharyA. varSIdAna devAnuM cAluM karyuM ane revatagiri upara jaI saMyama jIvanano svIkAra karyo. tyAM ja karmakSaya 7. nArakA api modante yasya kalyANa parveSu / - vItarAga stotra-10-7 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhANaM buddhANaM sUtra mATenI sAdhAno prAraMbha karyo. A ja parvata upara copanamAM divase nemanAtha bhagavAnane kevaLajJAna thayuM. devoe samavasaraNanI racanA karI. tyAra pachI teo anya jIvonA hitArthe pRthvItaLa upara vicaryA. hajAra varSanA aMte paramAtmA punaH ujjayaMtagiri padhAryA ane zukladhyAnanA chellA be pAyA upara ArUDha thaI zailezIkaraNapUrvaka AyuSya pUrNa thatAM sarva karmano vinAza karI paramAtmA ahIMthI ja mokSamAM saMcaryA. 291 A rIte A sthaLa sAthe paramAtmAnA traNe kalyANakone yAda karIne, te te sthitinI prAptinI bhAvanA sAthe A pada bolatAM paramAtmAne vaMdanA karavAmAM Ave to potAnAM paNa saMyama, kevaLajJAna ane mokSamAM vighna karanArAM karmano vinAza thAya che. tuM dhamma-pIvAnuM arikanemiM namAmi - dharmacakravartI te nemanAtha bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. cakraratna vaDe cha khaMDanA vijetA banI, chae khaMDamAM jeo potAnuM sAmrAjya pravartAve che, temane bhautika kSetre cakravartI kahevAya che. te ja rIte pAMca Indriya ane chaThThA mananA vijetA banI, ghanaghAti karmano nAza karI, kevaLajJAnAdi guNasaMpattine prApta karI, jeo sva ane 52 mATe cAra gatine chedanAra evA dharmarUpa cakrane pravartAve che, temane dharmacakravartI kahevAya che. dharmanA cakravartI evA nemanAtha bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. cattAri gaTTu rasa hoya vaiviyA niAvarA caDavvIsa - cAra, ATha, dasa ane be (e rIte aSTApada parvata upara sthApana karAyelA), vaMdAyelA covIse jinezvaro. aSTApada parvata upara zrI bharatacakrIe siMhaniSadyA nAmano prAsAda (derAsara) banAvIne temAM dakSiNAdi dizAnA krame cAra, ATha, dasa ane be ema covIsa jinezvaronI pratimAo pratiSThita karI che. tene manamAM upasthita karIne A pada dvArA vaMdana karavAnA che. parama6-niz2igaThThA, siddhA siddhi mama viksaMtu - paramArthane pAmelA, kRtakRtya thayelA evA sarva siddhabhagavaMto mane mokSa Apo ! sarva Astika dharmanuM aMtima prayojana mokSa che. siddhabhagavaMtoe aMtima dhyeya Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 sUtrasaMvedanA-2 svarUpa * mokSa prApta karyo che ane tethI ja have teo kRtakRtya thaI gayA che: temane have ka2vA yogya kAMI ja bAkI rahyuM nathI, temane kAMI meLavavAnI ke bhogavavAdinI IcchA paNa nathI ane te mATe teo prayatna paNa karatA nathI, AthI ja siddhabhagavaMto 52mArthathI niSThita arthavALA kahevAya che. niSThita eTale pUruM thayeluM ane artha eTale prayojana. siddhabhagavaMtoe mokSa meLavavArUpa potAnuM dhyeya prApta karI lIdhuM che, eTale teone niSThita arthavALA kahevAya che. 'paramArthathI' prayojanasiddha evuM kahevA dvArA saMsAramAM rahelAM kevalibhagavaMtonI bAdabAkI thAya che, kema ke kevalibhagavaMtoe paNa potAnuM kArya pUruM karI lIdhuM che, evuM vyavahArathI kahevAya che, paNa nizcayathI eTale ke paramArthathI to mAtra siddhabhagavaMto ja niSThita arthavALA che. kAraNa saMsAramAM rahelA kevalajJAnIne hajI paNa cAra aghAtikarma khapAvavAnA bAkI che. A gAthA bolatAM sAdhaka siddhabhagavaMtone saMbodhana karI, temane hRdayakamaLamAM birAjamAna karI, sAme rahelA siddhabhagavaMtone prArthanA karatAM kahe che ke, "he siddhabhagavaMto ! sarva karma khapAvI Ape je siddhiti prApta karI che, Apa je AtmAnaMdane mANI rahyA cho, svAdhIna sukhamAM je vilaso cho te sukha, AnaMda ane gati mane paNa Apo. vartamAnamAM te na ApI zako to te mATeno prayatna pA Apa prApta karAvo ane paraMparAe tyAM sudhI pahoMcADo..." A prArthanA eka abhilASArUpa che ane AvI abhilASA ja siddhapadanI prAptinAM upAyarUpa je zrutadharma ane cAritradharma ke je jJAna ane kriyA mArga che, te mArgamAM sudRDha prayatna karAvavAmAM kAraNa bane che. je cIjanI abhilASA ja na hoya tene meLavavA puruSArtha thato nathI. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veyAvaccagarANaM sUtra sUtra paricaya : * A sUtranA tAtparyArtha samajavA mATe A sUtra kema bolAya che ? zuM sUcave che ? ane koNa bole che ? te jANavuM khUba jarUrI che. A vastu jaNAya to ja sUtrano bhAvArtha samajI zakAya tevuM che. A sUtra utkRSTa caityavaMdananI kriyAmAM bolAya che. caityavaMdananI kriyA lokottara kuzala pariNAmanuMzubhabhAvanuM kAraNa che. zubhabhAvone pragaTa karavA ja ApaNI samakSa rahelA arihaMta bhagavaMtanI, covIza jinanI ane tyAra pachI vartamAna kSaNamAM pagale-pagale parama upakArI bananAra zrutajJAnanI stavanA karavAmAM Ave che. A stavanAthI pragaTelo Atmika AnaMda prakRSTa koTinA puNyano baMdha-anubaMdha karAve che. AvuM puNya jeNe bAMdhyuM che, tevo jIva tyArapachI aucityanA pAlana mATe A sUtra bolIne kAyotsarga kare che. sAdhaka samaje che ke, AvA viSama saMsAramAM zubhabhAvo pragaTAvavA ane pragaTa thayelA zubhabhAvone TakAvavA sahelA nathI. zubhabhAvanI A pravRtti seMkaDo vipnothI bharelI che, topaNa A zubhabhAvamAM jema arihaMta bhagavaMto Adi kAraNa che, tema zubhAnuSThAnamAM AvatAM vinone dUra karI zubhabhAvomAM TakAvI rAkhavAnuM kAma samyagdaSTi devo paNa kare che, mATe A prasaMge jainazAsananI veyAvacce karanArA, zAMti ane samRddhi ApanAra devone yAda karavA te paNa potAnuM kartavya che. A rIte potAnuM aucitya samajI aucityanA pAlana mATe A sUtra dvArA samyagdaSTi devonA kAyotsarga mATe pratijJA karAya che. A sUtra devavaMdana tathA pratikramaNanI kriyAmAM bolAya che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 294 sUtrasaMvedanA-2 mULa sUtra : veyAvaJcagarANaM saMtigarANaM sammaddiTThi-samAhigarANaM / karemi kAussaggaM / anvaya sahita saMskRta chAyA ane sUtrArtha : veyAvanagarANaM saMtigarANaM sammaddivi-samAhigarANaM kAussaggaM karemi / vaiyAvRttyakarANAM zAMtikarANAM samyagdRSTi-samAdhikarANAM (nimitta) kAyotsargam romi. veyAvaccane karanArA, zAMtine karanArA ane samyagdaSTi jIvone samAdhine karanArA devonA smaraNa mATe huM kAyotsarga karuM chuM. vizeSArtha : vecAvArA - veyAvaccane karanArA (devonA smaraNa mATe huM kAyotsarga karuM chuM.) veyAvacca eTale bhAtabhAva athavA vyAvRttabhAva. vyAkRta eTale vyApAravALA rahevuM koInI sevA karavAnA vyApAravALA rahevuM te veyAvacca che. jainazAsanamAM jyAM je rIte jarUriyAta hoya tyAM te rIte vyApAravALA rahevuM, tenuM ja nAma veyAvacca karavI. vaLI bIjI rIte vicArIe to vyAvRttabhAva eTale pAchA vaLavuM. tana-mana ane dhanAdi padArtho pratye potAnI mAlikI UThAvI anyane arpaNa karavI te paNa eka prakAranI veyAvacca che. zAsana pratye bhaktimaMta devo mahAcAritra saMpanna AtmAonI sevAmAM hAjara rahe che. kevaLajJAnIonA mahotsava karavAmAM majA mANe che. tIrthasthAnonI rakSA mATe sadA jAgRta rahe che. arihaMta paramAtmAnA samavasaraNanI racanA kare che. potAnA vimAnamAM rahelAM caityonI pUjAdi kare che. Ama aneka rIte teo zAsananI sevA karatA hoya che. zAsananA adhiSThAyaka cakrezvarI devI, aMbikA devI, padmAvatI devI, gomukha yakSAdinA zAsanarakSA ane bhaktinAM kAryo prasiddha che. zAsananI rakSA karanArA AvA sarva devonA smaraNa mATe huM kAyotsarga karuM chuM - e rIte ahIM sarvatra joDANa karavuM. 1. vyAvRttisya pAva: pharma vA vaiyAvRcam II - paMcAzaka TIkA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI veyAvaccagarANaM sUtra 295 saMtikAra - zAMtidAtA (devonA smaraNa mATe huM kAyotsarga karuM chuM.) saMghamAM mArI, marakI ke duSTa devoe karelo koI paNa prakArano upadrava thayo hoya to zAsanarakSaka devo svayaM AvIne paNa te upadravone zAMta kare che ane jo teono upayoga na hoya to sAdhaka dvArA temanuM smaraNa karAtAM ja teo AvIne saMghamAM zAMti sthapAya tevuM kArya kare che. sadhirdi-samAdirA - samyagdaSTi jIvone samAdhine karanArA (davonA smaraNa mATe huM kAyotsarga karuM chuM.) ahIM samyagdaSTi eTale sAmAnyathI dharma pratye prItivALA sarva jIvo. dharma pratye premavALA AtmAone jyAre jyAre sva-paranI samAdhi jokhamAtI hoya tevuM lAge ane asamAdhine TALavAnuM potAnuM sAmarthya na jaNAya tyAre teo potAnAthI adhika zaktivALA samakitI deva-devIne yAda kare che ane temanA nimitte kAyotsarga Adi kare che ane samakitI devo tarata ja pratyakSa thaI tatkALa asamAdhinA kAraNone dUra karI Ape che. jethI te AtmA svayaM samAdhine pAme che. sulasA satIe putranA virahamAM patinI asamAdhi joI, zAsanarakSaka devone yAda karyA. deve AvI 32 guTikAo ApI. jenAthI sulatAne 32 putraratnanI prApti thaI, AthI patinI asamAdhi TaLI gaI. sItA satIe agnimAM jhaMpalAvatA devone yAda karyA, deva pratyakSa thayA. tyAM ja agnikuMDa pANInA sarovaramAM palaTAI gayo ! manoramA zeThANIe zAsanadevane uddezIne kAyotsarga zaru karyo. tyAre sudarzana zeTha mATe taiyAra thayela zULI siMhAsanamAM palaTAI gaI ! maMtrIzvara zakavAlanI putrI yakSA sAdhvIjIe paryuSaNAparvanA divase potAnA nAnA bhAI zrIyakane upavAsa karAvyo. asahya sudhAvedanIyanA kAraNe muni zrIyaka kALadharma (mRtyu) pAmyA. A banAvathI yakSA sAdhvIne khUba du:kha thayuM. jJAnI gurubhagavaMta pAse prAyazcita karyuM. chatAM manane zAMti na maLI. zrIsaMghe kAyotsarga karI zAsanadevIne pratyakSa karI pratyakSa thayela. devI mahAvidehakSetramAM sImaMdharasvAmI pAse yakSA sAdhvIjIne laI gayA. prabhue svamukhe kahyuM, 'yakSA ! tamo nirdoSa cho." yakSA sAdhvIjI svastha thayA ane bharatakSetranA saMgha mATe cAra adhyayano bheTarUpe ApyA. Ama pratyakSa ke parokSa Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 sUrasaMvedanA-2 rIte guNavAna AtmAonI asamAdhine TALavAnuM kAma zAsana-rakSaka devo karatA hoya che. ravi zAka - kAyotsarga karuM chuM. samyagdarzanAdi guNavALA je je devoe jainazAsananI sevA karI che, aneka . upadravonuM nivAraNa karI saMghamAM punaH zAMtinuM prasthApana karyuM che, dharmI AtmAnI samAdhimAM sahAyaka banyA che, te te samyagdaSTi devone yAda karI temanA A uttama kAryanI anumodanArthe athavA pramAdamAM paDelA te devone protsAhita karavA mATe huM kAyotsarga karuM chuM. samyagdaSTi devonA smaraNa mATe, temanA guNonI prazaMsA mATe ke temane prasanna karavA mATe temane uttama vastunuM arpaNa Adi ghaNAM kArya thaI zake tema che, topaNa ahIM te na karatAM kAyotsarga karavAnuM vidhAna karyuM. tenuM kAraNa evuM lAge che ke, caityavaMdananI A kriyA bhAvastavarUpa che. bhAvastavarUpa A kriyAmAM bhAvanuM prAdhAnya che. tethI kAyotsarga dvArA bhAvathI temanuM smaraNa karavAmAM Ave che. vaLI vastunA arpaNa AdimAM to pApakriyA (sAvadya) paNa thAya. jyAre A to niravadya upAya che. arihaMtAdinA dhyAnamAM lIna thavArUpa bhAva uttama hoI, A prasaMge AvA uttama bhAvanuM pradAna vizeSa lAbhanuM kAraNa banI zake mATe caityavaMdananI kriyAmAM te devanA smaraNa mATe kAyotsarga karavAmAM Ave che. anya sthaLe A devonA AhvAna Adi mATe bali-bAkaLA ke uttama dravyanuM pradAna karavAno vidhi paNa jovA maLe che, mATe zAstrIya vidhAna hoya tyAM te na thAya tevuM paNa nathI. jijJAsA: caityavaMdanAdi kriyAmAM aucitya mATe AvA devone yAda karavA te ThIka vAta che, paraMtu smaraNa karavA chatAM teo AvatA to nathI to zA mATe temane yAda karIne kAyotsarga karavAno ? tRpti : devonuM smaraNa karIne jyAre jyAre kAyotsarga karavAmAM Ave tyAre tyAre te devo Ave ke na Ave to paNa kAyotsarga karanArane puNya-baMdha, vidhvaupazamanAdi zubha phaLa maLe che. jema paramAtmAne prArthanA karavAthI. paramAtmA AvatA na hovA chatAM, te prArthanA vagerethI kAryasiddhi thAya che, tema A Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI veyAvaccagaraNaM sUtra 297 kAyotsarga paNa zAstrakAroe (jJAnIoe) batAvela che. AthI kAyotsarga karavo joIe, tevuM AptapuruSanuM vacana che. caityavaMdana dvArA prApta thayelA zubha bhAvomAM je je nimittarUpa bane che, temane yathAyogya rIte namana-vaMdana ke smaraNa karavuM mAre mATe yogya ja che, tema mAnIne je sAdhaka caityavaMdanamAM "jAvaMta ke vi sAhU" sUtra bolavA dvArA bhAvastavane karanArA sAdhune vaMdana kare che, "pukharavaradI" bolavA dvArA caityavaMdanAdi zubha anuSThAnane batAvanAra zrutajJAnane vaMdana kare che, "siddhANaM buddhANaM' bolIne caityavaMdananuM aMtima phaLa jeNe prApta karyuM che, tevA siddha bhagavaMtone namaskAra kare che ane tenI jema ja zAsananI sevA, rakSA ane yogyAtmAone samAdhi vageremAM sahAyaka bananArA devonuM A sUtra bolI smaraNa kare che. A rIte kRtajJatA bhAvathI A sUtra dvArA sAdhaka potAnA aucityanuM pAlana kare che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdananI vidhi prabhu sAthe tAdAtya sAdhavAnuM zreSTha sAdhana caityavaMdana che. zAstramAM batAvelI vidhi anusAra A caityavaMdana karavAmAM Ave to sAdhaka AtmA sahajatAthI paramAtmA sAthe anusaMdhAna karI AtmAnA parama AnaMdane prApta karI zake che. caityavaMdana karatAM pUrve ATalI bAbato dhyAnamAM levI - * caityavaMdana karavA mATe bhAIoe prabhunI jamaNI bAju ane strIoe prabhunI DAbI bAju besavuM. *caityavaMdana karatAM prabhu ane caityavaMdana karanAra sAdhaka vacce ochAmAM ochuM (zakya hoya to) nava hAthanuM ane vadhumAM vadhu sAITha hAthanuM aMtara rAkhavuM. * zrAvakoe aMga ane agrapUjA pUrNa thayA pachI ane zramaNabhagavaMtoe traNa pradakSiNA vagerenI kriyA pUrNa karyA pachI, caityavaMdana karatAM pUrve dravyapUjAdinA tyAgarUpe trIjI vAra 'nisIhi' bolavI. * sAdhubhagavaMtoe rajoharaNathI ane zrAvaka-zrAvikAoe khesa ke sADInA cheDAthI koI jIvonI virAdhanA na thAya te mATe caityavaMdana karavAnI bhUmine pramArjavI. *caityavaMdana karavAnA adhikArI koNa che? ane huM adhikAra saMpanna chuM ke nahi ? teno vicAra karI,caityavaMdana karatAM pahelA adhikAra prApta karavA yatna karavo. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdananI vidhi * caityavaMdanamAM AvatI mudrAo kaI, kevI rIte karavI, kyAre karavI ane tyAre bhAva zuM karavo te yogya gurubhagavaMta pAse jANI levuM. 299 * caityavaMdananI vidhi, temAM AvatAM sUtro ane tenA bhAvArtho yogya gurubhagavaMta pAse zIkhI tene suabhyasta karavAM. * tyAra pachI 'bhUmikA'mAM batAvyA mujaba caityavaMdanane yogya citta taiyA2 karI saMyoga anusAra jaghanya-madhyama ke utkRSTa caityavaMdana karavuM. jaghanya caityavaMdana :1 1. prathama traNa khamAsamaNa devA. prabhumAM rahelA anaMtajJAna, anaMtadarzana ane anaMtacAritrarUpa guNo svamAM pragaTa thAya tevI bhAvanA sAthe sAdhake traNa khamAsamaNa ApavA. prabhunA jJAnAdi guNo pratyenA bahumAnapUrvaka karAto A vaMdanano prayatna jJAnAdi guNomAM vighna-ApAdaka karmanA nAzanuM kAraNa bane che. 2. tyArapachI UbhA thaIne arihaMta ceIyANuM, annattha0 kahI eka navakArano kAussagga karavo, kAussagga pArIne ('namo arihaMtANaM' kahIne) 'namo'rhat. - bolI adhikRta jinanI stuti-thoya kahevI. paramAtmAne traNa khamAsamaNA ApyA pachI pagane jinamudrAmAM ane hAthane yogamudrAmAM sthApita karIne, jinanA vaMdanArthe caityastava eTale ke arihaMta ceIyANaM sUtra bolavuM. A sUtrathI arhat-caityonuM AlaMbana svIkArIne temanA 1. uparamAM je jadhanya, madhyama ane utkRSTa caityavaMdananI vidhi batAvI che, te vyavahAramAM pracalita vidhi che ane caityavaMdanabhASyAdi graMthamAM nimnokta vidhi che. jaghanya caityavaMdana : 'namo jiNANaM' ItyAdi eka padarUpa namaskAra vaDe, mAtra aMjalibaddha praNAma varDa, 1 zloka vaDe, 1 thI mAMDI 108 sudhInA ghaNA zloko vaDe ane 1 namo'tyu thaM rUpa namaskAra vaDe : ema pAMceya rItie jaghanya caityavaMdanA thAya che. 2. namo'rhat sUtra mAtra puruSoe bolavAnuM hoya che. 3. jinamudrAmAM be paganAM aMgUThA vacce AgaLa cAra AMgaLa jeTaluM aMtara ane pAchaLa be pAnIo vaccenuM aMtara tenAthI kaMIka ochuM rAkhI sarakhA UbhA rahevAnuM hoya che. 4. yogamudrAmAM be hAthanI daza AMgaLIone sAmasAmI ekabIjAnA AMtare bharAvI hatheLIno AkAra kamaLanA DoDA jevo karI be hAthanI koNIo peTa upara rAkhavAnI hoya che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 sUtrasaMvedanA-2 vaMdanAdithI prApta thatAM uttama phaLo meLavavA mATe zraddhA, medhA, dhRti, dhAraNA ane anuprekSApUrvaka eka navakArano kAyotsarga karavo. namaskAra mahAmaMtranA smaraNa karatAM karatAM mana-vacana-kAyAnI ekAgratApUrvaka zubhadhyAnamAM lIna thavAnA prayatnarUpa A kAyotsarganI kriyA e mukhya caityavaMdana svarUpa che. tethI A kAyotsarganI kriyA evI rIte karavI jethI vItarAgabhAvanI atyaMta najIka jaI zakAya. kAyotsarganI pUrNAhuti svarUpe namo arihaMtANaM' padanuM uccAraNa karavuM ane tyArapachI je paramAtmA sAme hoya, temanI stavanAsvarUpa thAya ke stuti bolavI. 3. aMtamAM eka khamAsamaNa ApavuM. prAMte punaH paramAtmAne vaMdana karavArUpa eka khamAsamaNanI kriyA karavI. madhyama caityavaMdana 1. prathama eka khamAsamaNa daIne ubhA thaIne IriyAvahiyA, tasya uttarI, annattha0 kahI caMdesu nimalayarA sudhInA eka logassano (na AvaDe to cAra navakArano) kAussagna karavo, kAussagna pArIne (namo arihaMtANaM' kahIne) pragaTa logassa sUtra bolavuM. . sau prathama khamAsamaNa sUtra vaDe guNasaMpanna AtmAne vaMdana karavuM. tyArapachI ubhA thaIne gharathI maMdira sudhI AvatAM ke dravyapUjA karatAM ajayaNA ke avidhithI jIvonI je kilAmaNA thaI hoya tenuM pratikramaNa karavA mATe pUchavuM ke - 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! iriyAvahiyaM paDikkamAmi' he bhagavan! svecchAthI AjJA Apo. huM IryApathikI pratikramaNa karuM ? 5. madhyama caityavaMdana : je caityavaMdanamAM arihaMta ceIyANa, annatya, eka navakArano kAussagna ane pArIne eka stuti bolAya te eka daMDaka ane eka stutivALI madhyama caiityavaMdanA kahevAya che. anya AcAryo be athavA traNa, namohandu Ne vALI madhyama caityavaMdanAM kahe che. 6. jaghanya ke madhyama caityavaMdanA IriyAvahI pratikramaNa vinA paNa karAya che. jyAre utkRSTa caityavaMdanA to nisIhi' bolI IriyAvahI pratikramaNapUrvaka zaru karAya che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdananI vidhi 301 gurubhagavaMtanI hAjarI hoya to gurubhagavaMta kahe - "Dimeda' tuM pratikramaNa kara !. gurunI gerahAjarI hoya to AjJA maLI che, tema mAnIne ziSya paNa A AjJAne zirodhArya karatAM bole - "pha" huM ApanI AjJA pramANe karavA Icche chuM ema jaNAve. tyArapachI IriyAvahiyA sUtra arthanA upayogapUrvaka bolavuM. arthanI vicAraNApUrvaka A sUtra bolavAthI potAnA pramAdanA kAraNe ke ajayaNAthI je je hiMsAdi pApo thayA hoya tenuM smaraNa thAya che. pAponuM smaraNa thatAM pApo pratye pazcAtApano bhAva utpanna thAya che ane tenA dvArA AtmAnI zuddhi thAya che. A rIte zuddha thayelo AtmA caityavaMdananI kriyA dvArA sahajatAthI prabhu sAthe tAdAtya sAdhI zake che. IriyAvahiyA sUtra bolyA pachI paNa kaMIka rahI gayelA pAponI vizeSa zuddhi mATe "tassa uttarI" sUtra bolavuM. tyArapachI pApakarmonA nAza mATe karAtA 'kAyotsargamAM keTalI chUTa rAkhavI ane kAyotsarga kaI rIte karavo vagere jANavA "annattha" sUtra bolavuM. tyAra bAda (vasu nimeyara sudhI) eka logassano kAyotsarga karavo. temAM zuddha svarUpane pAmelA covIza tIrthaMkara paramAtmAne smRtimAM lAvI potAnA AtmAne zuddha karavA prayatna karavo. kAyotsargathI Atmazuddhi thatAM te AnaMdane vyakta karavA pragaTa logassa kahevo. 2. tyArapachI traNa khamAsamaNa daIne, "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! caityavaMdana karuM ? e pramANe Adeza mAMgI, "Icche' kahI Adezano svIkAra karavo. .. jainazAsananI e maryAdA che ke koIpaNa kArya karatAM pahelA guNasaMpanna AtmAnI te aMge zuM IcchA che, te jANavuM ane jANIne temanI IcchA anusAra kArya karavuM, AthI caityavaMdana jevuM mahAna anuSThAna karatA pUrve paNa A rIte Adeza mAMgI, teno svIkAra karIne caityavaMdanano prAraMbha karavo. '3. tyArabAda sakalakuzalavallIkahI koIpaNa eka bhagavAnanuM ecchika caityavaMdana karI, je kiMci sUtra kahevuM. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 sUtrasaMvedanA-2 | vinayapUrvaka caityavaMdana karavAno Adeza meLavI jamaNo DhIMcaNa nIce sthApI, DAbo DhIMcaNa jamInathI kAMIka UMco rAkhI hAthane yogamudrAmAM sthApana karIne bhAvollAsapUrvaka paramAtmAnA te te guNonA smaraNa mATe saMkalakuzalavallI stotra tathA potAnI bhAvavRddhinuM kAraNa bane evuM koIpaNa eka caityavaMdana bolavuM. caityavaMdana pUruM thatAM sarva tIrtho ane sarva biMbone vaMdana karIne mArA AtmAne huM kRtArtha karuM, evA bhAvapUrvaka tIrthanaMdana eTale ke je kiMci sUtra bolavuM. 4. tyAra pachI "namohandu Na sUtra bolavuM. je kiMci sUtra" dvArA sarva tIrthonI vaMdanA karyA pachI bhAvaarihaMtanA guNonI stavanArUpa "namoDaltha Na' sUtra bolavuM. arthanA upayogapUrvaka A sUtra bolatAM arihaMta paramAtmA jagatanA jIvo upara kaI rIte upakAra kare che, temanuM lokottara svarUpa kevA prakAranuM che, temano bAhyavaibhava, aMtaraMga guNasamRddhi kevI che, te dareka vastunI smRti thAya che. tethI sAdhaka AtmAnuM citta arihaMta paramAtmA pratye ovArI jAya che, mana AnaMdita thAya che ane te te guNo pratyeno Adara ane bahumAna vRddhimAna thAya che. - A sUtra yogamudrAmAM rahIne bolavAnuM che, to paNa tenI Adi ane aMtamAM te pAMca aMga namAvavApUrvaka namaskAranI kriyA karavAnI che. ane tenI chellI gAthAmAM bhUtakALamAM thayelA, vartamAnamAM paNa dravyajinarUpe je arihaMta paramAtmAo vicare che, ane bhaviSyamAM thanArA arihaMtone vaMdanA karavAmAM AvI che. 5. pachI "jAvaMti ceIAI' sUtra bolavuM. bhAvaarihaMtanI vaMdanA karyA pachI temanA pratye atyaMta bhaktibhAva vRddhi pAmatAM arihaMtabhagavaMtanI je pratimAo che, te pratimAne vaMdana karavAnuM mana thAya che. AthI muktAzakti mudrA (praNidhAna mudrA)mAM, hAthane sthApana karI, manane ekAgra karI, A sUtra evI rIte bolavuM ke, sarva sthAnamAM rahelI pratimAonI smRti thAya ane ahIM beThA beThA te pratimAone bhAvathI vaMdanA karI kRtArthatA anubhavAya. 7. muktAzakti mudrAmAM be hAthanI AMgaLIo paraspara sAme joDIne be hatheLIo vaccethI polI rAkhIne lalATe lagADavAnI ke anya mate lalATathI kaMIka dUra rAkhavAnI hoya che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdananI vidhi 303 7. pachI eka khamAsamaNa daIne, "jAvaMta ke vi sAhU sUtra bolavuM. tyArapachI eka khamAsamaNa daIne muktAzukti mudrAmAM hAthane sthApana karI "jAvaMta-kevi sAhU' sUtra bolavuM. A sUtra paNa e rIte bolavuM joIe ke, zreSTha sAdhubhagavaMto ane teo dvArA thatI prabhuvacananA pAlana svarUpa zreSThabhakti smRtimAM Ave ane tevI bhakti karavA mana ullasita thAya. 7. tyAra bAda "namoDarDa' sUtra bolI uvasaggahara stotra ke koI bhAvavAhI stavana madhura svarathI gAvuM. sarva sAdhuone vaMdana karI paramAtmAnA guNone ane temanA upakArane smRtimAM lAvavA tathA potAnA doSonuM ulkAvana karavA mATe svaracita athavA pUrva puruSonI racanArUpa pracalita bhASAmAM banAveluM stavana gAvuM. stavana eTale geyarUpa kRti - A kRti potapotAnI bhAvanA anusAra banAvI gAI zakAya che. potAnI te zakti na hoya to, pUrva puruSoe potAnI bhAvanAne vyakta karatI je kRti banAvelI hoya temAMthI je kRti potAnA bhAvollAsanI vRddhi thAya tevI lAge te ekAgra mane, gaMbhIra svare, madhura kaMThe gAvI. stavana gAvAnI A kriyA paNa atyaMta bhAvollAsanuM kAraNa banI zake tevI che. kema ke te gujarAtI Adi pracalita bhASAmAM banelA hoya che, tenA bhAvo samajavA sahelA hoya che ane stavananI gamatI te te paMktione vAraMvAra doharAvI paNa zakAya che, mATe sAmAnya jana mATe A stavano ghaNA upakAraka bane che. 8. pachI jayavIyarAya sUtra bolavuM. stavana gAvA sudhInI kriyA karatAM sAdhakanuM mana paramAtmA sAthe ekameka thaI jAya che. have tene paramAtmA potAnI khUba najIka hoya, potAnA priya svajana hoya, potAnA kAryanA sAdhaka hoya tevuM lAge che. AthI ja prabhune meLavavAnA mArgarUpe prabhu pAse tera mAMgaNI svarUpa jayavIyarAya sUtra bole che. prabhune prArthanA karavAnuM A sUtra, atyaMta saMvegabhAvathI bharelA hRdayathI, mananA praNidhAnapUrvaka, hAthane muktAzakti mudrAmAM sthApIne, ApaNe prabhu pAse kAMIka mAMgIe chIe ane temanA anugrahathI ApaNe kAMIka meLavIe chIe, tevA bhAvapUrvaka bolavAnuM che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 sUtrasaMvedanA-2 9. tyArapachI ubhA thaIne arihaMta ceIyANa0, annatya kahI eka navakArano kAussaga karavo. kAussagna pArIne ("namo arihaMtANaM'. kahIne), namo hetu bolI, adhikRta jinanI stuti/thoya kahevI. A bAbatanI samajaNa jaghanya caityavaMdananI vidhimAMthI meLavI levI. 10. aMtamAM eka khamAsamaNa devuM. kAryanI pUrNAhuti thatAM punaH prabhune vaMdanA karavA mATe paMcAMga praNipAMta mudrApUrvaka A sUtra bolI eka khamAsamaNa devuM. utkRSTa caityavaMdana : 1 1. prathama eka khamAsamaNa daIne ubhA thaIne IriyAvahiyALa', tasma uttarI, annattha0 kahI (caMdesu nimalayarA) sudhInA eka logassano (na AvaDe to cAra navakArano) kAussaga karavo. kAussaga pArIne ("namo arihaMtANaM' kahIne) pragaTa logassa kahevo. * 2. tyArapachI traNa khamAsamaNa daIne, IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! caityavaMdana karuM e pramANe Adeza mAMgI, Icche' kahI Adezano svIkAra karavo. 3. tyAra bAda sakalakuzalavallI, kahI koIpaNa eka caityavaMdana karI, je kiMci sUtra kahevuM. 4. tyAra pachI 'namohandu NasUtra kahevuM uparokta sarva vigata kevA bhAvapUrvaka bolavI te madhyama caityavaMdanamAMthI samajI levI. 5. e pachI jayavIyarAya sUtra (AbhavamakheDA sudhI) bolavuM. che. A rIte ekavAra caityavaMdana pUrNa thayA. pachI punaH khamAsamaNa daI, 8. utkRSTa caityavaMdanaH namoDaltha , arihaMta ceIANaMDa, logassA, phakharavaradI ane siddhANaM e pAMca daMDakasUtro athavA pAMca namohandu ane stutinA be yugalo eTale ke 8 thoyo vaDe, stavana, jAvaMti ceTa, jAvaMta ke vi0 ane jayavIyarAya e traNa praNidhAna sUtra vaDe utkRSTa caityavaMdanA thAya che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdananI vidhi 305 caityavaMdanano deza mAMgI, Adeza svIkArI caityavaMdana, je kiMci, namoDaltha zuM sUtra bolavuM. ATalI kriyA kevA bhAvathI kaI rIte karavI tenI samajaNa paNa madhyama caityavaMdanamAMthI samajI levI. utkRSTa caityavaMdananI A kriyA 12 adhikAramAM (vibhAgamAM) vaheMcAyelI che. temAM "namoDaltha hAM' sUtra bhAva-arihaMtanI stavanArUpa che. tethI bhAvajinanI stavanAno prathama adhikAra ahIM prApta thAya che. namokalyu ' sUtranI chellI gAthA re ga gagA...' mAM traNe kALanA dravya arihaMtone smRtimAM lAvI vaMdanA karavAmAM AvI che, tenAthI dravyajinanI vaMdanAno bIjo adhikAra ahIM prApta thAya che. 7. pachI ubhA thaIne arihaMta ceIyANuM0, kahI eka navakArano kAussaga karI, kAussagga pArIne ("namo arihaMtANaM' kahIne) namoDatuo kahIne prathama thAya kahevI. "arihaMta ceIyANa' sUtra arihaMtanA caityonA vaMdana-pUjana AdinA phaLa mATe karAtA kAyotsarganI pratijJA mATe bolAya che. tethI tyAM sthApanAdinanI vaMdanAno trIjo adhikAra prApta thAya che. 8. tyArapachI logassava, savvaloe arihaMta ceIyANuM kahIne eka navakArano kAussagna karavo, kAussaga pArIne (namo arihaMtANaM kahIne) namo hetu kahI bIjI thoya kahevI. madhyama caityavaMdananI jema ATalI kriyA karIne bhAvajina, drajina ane sthApanAjinane vaMdana karyA pachI viziSTa caityavaMdana karavAnI bhAvanAthI logassa sutra' dvArA nAmajinanI stavanAno cotho adhikAra prApta thAya che. A sUtra arthanA upayogapUrvaka e rIte bolavuM joIe ke, A avasarpiNImAM bharatakSetramAM thayelA 24 tIrthaMkara paramAtmAo ApaNI najara samakSa Ave ane temanI sAme natamastake ubhelA ApaNe temane prArthanA karIe ke - "prabhu Apa mArA upara prasanna thAo ane mane bhAva-Arogya, bodhi, zreSTha samAdhi ane siddhi prApta karAvo." Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 sUtrasaMvedanA-2 tyArapachI traNa lokamAM rahelA sarva sthApanAdinanI vaMdanAdi mATe : savaloe arihaMta ceIyANaM' sUtra bolAya che ane tyArapachI annatya bolI kAyotsarga karI sarva jinanI stavanArUpa stuti bolAya che. tenAthI traNe bhuvananA sthApanA jinane vaMdanAno pAMcamo adhikAra ahIM prApta thAya che. 9. tyArapachI pukharavaradIsUtra bolI, suasta bhagavao karemi kAussagaM kahI, vaMdaNavariAe , asatya kahI, eka navakArano kAussagna karavo, kAussagga pArIne (namo arihaMtANuM kahIne) trIjI thAya kahevI. paramAtmA pratye tIvra bhaktibhAva pragaTavAnA kAraNe sAdhakane paramAtmAnA vacana pratye paNa atyaMta Adara pragaTe che. tethI cAre nikSepe rahelA tIrthakara bhagavaMtane vaMdanA karyA pachI temanA vacanarUpa zrutajJAna pratye bhakti ullasita thAya che. AthI ja zrutajJAnanI stavanArUpa pukharavaradI sUtra bole che. A sUtranI pahelI gAthA bolatAM A kALamAM dharmano AraMbha karanArA vartamAnamAM vicaratA viharamAna bhagavaMtone najara samakSa lAvI tene vaMdanA karavAnI che. ahIM viharamAna jinanI vaMdanAno chaThTho adhikAra prApta thAya che. tyAra pachInA 'tama tibira.' vagere eka eka pado arthanA upayogapUrvaka bolatAM zrutajJAnanI upAdeyatA, upakAritA, mahAnatA ane zaktisaMpannatA najara sAme taravare che. AthI zrutabhagavAnanI vizeSa bhakti arthe eka navakArano kAyotsarga karI zrutajJAnanI stavanArthe zrutajJAnanI mahAnatAne sUcavatI thAya bolAya che. A rIte ahIM zrutajJAnanI ArAdhanAno sAtamo adhikAra prApta thAya che. 10. tyArabAda siddhANaM buddhANaM veyAvaccagarANaM annatya kahI, eka navakArano kAussaga karavo. kAussagna pArIne (namo arihaMtANaM kahIne) namoDarDa kahI cothI thAya kahevI. zrutajJAnanuM ke, sarvadharmakAryanuM aMtima phaLa siddhAvasthA che. siddhAvasthA jai sAdhakanuM aMtima lakSya che, te ja tenuM svarUpa che. te ja parama AnaMdanuM dhAma che. AthI ja zrutajJAnanI stavanA karyA pachI siddhonI stavanA karavA siddhANaM buddhANaM sUtra bolAya che. A sUtranI prathama gAthAne upayogapUrvaka bolavAthI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdananI vidhi siddhabhagavaMta pratyeno Adara vRddhimAna thAya che. tenAthI sarva siddhabhagavaMtonI vaMdanAno AThamo adhikAra saMpanna thAya che. 307 tyArapachI bIjI-trIjI gAthA bolatAM jemane bhAvapUrvaka praNAma karatAM bhavasAgarane tarI zakAya che, te ApaNA najIkanA upakArI paramAtmA mahAvIra prabhune vaMdana karavAmAM Ave che. A rIte vIra prabhune vaMdanAno navamo adhikAra prApta thAya che. tyArapachI cothI ane pAMcamI gAthAthI vaMdanA karI aMte mastaka namAvI sarva siddhabhagavaMtone smRtimAM lAvI temanI pAse siddhinI mAMgaNI karavAmAM Ave che. A gAthAo dvArA giranAra tIrthanI ane aSTApada tIrthanI vaMdanArUpa dasamo ane agiyAramo adhikAra prApta thAya che. tyArapachI dharmanuM bhUSaNa aucitya che, mATe arihaMtAdinI stavanA pachI aucityarUpe temanA zAsananI ane saMghanI sevA tathA prabhAvanA karanArA devonA smaraNa mATe veyAvaccagarANaM' sUtra bolI kAyotsarga karAya che. kema ke temanA smaraNathI, teo-viziSTa zaktinA yoge zAsana uparanA vidhnone dUra karavA prayatnazIla bane che. A rIte samyagdaSTi devonA smaraNAdirUpa bAramo adhikAra ahIM pUrNa thAya che. 11. pachI namoDasthu chuM kahevuM. 12. te pachI punaH arihaMta ceIyANaM Adi (muddA naM. 7 thI 10 anusAra) kahI cAra thoyo kahevI. 13. pachI namo'tyu NaM kahI, jAvaMti bolI eka khamAsamaNa daIne jAvaMta ke vi sAMO bolI stavana kahevuM ane pachI jayavIyarAya sUtra (AbhavamakhaMDA sudhI) kahevuM. A rIte bAra adhikAra dvArA caityavaMdanA karavAthI ati prasanna thayelo 7. devavaMdananA 12 adhikA2o A pramANe che. adhikAra kone vaMdana-smaraNa 1lo rajo jo bhAvijana dravyajina eka caitya sthApanAjina prathamAdi pada namottha NuM...jiabhayArNa sudhI je A aIA.tiviheNa vaMdAmi sudhI arihaMta ceIANaM+kAussagga+thoya Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 sUtrasaMvedanA-2 sAdhaka punaH yogamudrAmAM kAyAnuM sthApana karI "namohandu Na' sUtra bole. vaLI hAthane muktAzakti mudrAmAM rAkhI "jAvaMti ceIAI' bole, pachI eka khamAsamaNa daIne "jAvaMta ke vi sAhU bolI stavana bole, pachI prabhune prArthanA karavA "jayavIyarAya sUtra bole. ATalI kriyA kayA bhAvathI karavI te madhyama caityavaMdanAmAMthI jANI levuM. 14. tyArabAda khamAsamaNa daIne, caityavaMdanano Adeza mAMgI, svIkArIne caityavaMdana karI, je kiMci, namoDaltha zuM kahIne saMpUrNa jayavIyarAya sUtra kahevuM. tyAra pachI prabhune vaMdanAsvarUpa eka khamAsamaNa daI aMtamAM vidhi karatAM avidhi thaI hoya to tenuM " micchA mi dukkaDa' ApavuM. mo. nAmajina logassa traNe bhuvananA sthApanAjina savaloe arihaMta +kAussagna thAya viharamAnajina puSparavaradIvaDha...namaMsAmi sudhI zrutajJAna tamatimira+kAussaggoya sarva siddhabhagavaMto siddhANaM buddhAyuM...savasiddhANaM sudhI tIrthAdhipati zrIvIra jo devANa videvo.. nara vanAri vA sudhI ujjayaMta (giranAra) ujitasela namusAmi sudhI aSTApada tIrtha cattAri........disaMtu sudhI samyagdaSTideva veyAvaccagarANa+kAussagna+thAya 9mo 10mo 11mo 12mo Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 mArA nAmanA A ti sanmAga patra pAsArika samAcAra * kAli mA je pratA kAja 4412, niraka | , sabhA prakAzana pArivArika samAcAra pAkSika patra gujarAtI-hiMdI alaga alaga AvRtirUpe dara paMdara divase ghare AvI sUtelA AtamarAmane DhaMDhoLI anaMta sukhanA svAmI banavAno kimIyo batAvatuM janmA pAkSika jana-janamAM jANItuM ane mANItuM banI cUkyuM che. vyAkhyAnavAcaspati pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sacoTa pravacanAMzo temaja pravacanaprabhAvaka pU. A. zrI vijaya nAnA nAnA | kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjanAM pravacanothI A pAkSikanAM pRSTho alaMkRta banelAM che. " te uparAMta jainazAsananuM tattvajJAna, svAdhyAyano sathavAro, cUMTelA zAstra zloko, saraLa bhASAmAM navatattva ane darzana-pUjAnI vistRta samaja, pUjya puruSono paricaya ane muMjhavatA praznonA zAstrIya samAdhAno A pAkSikanI virala vizeSatA che. sanmAna anekAneka vizeSAMko caturvidha zrIsaMgha khUba ja AtmIyatAthI saMgharI rAkhe che, kema ke te aMko te te viSayanA prAmANika saMdarbho banI rahe che. varSe 300thI vadhu pAnAM A4 sAIjhanA ujaLA bhAre kAgaLa para bahuraMgI-ophaseTa prinTIMgamAM chapAtuM sabhA bAhyAbhyatara AkarSaka rUparaMga dharAve che. mAtra 1000/- rUpiyA eka ja vAra bharI AjIvanaparyata ghera beThA meLavo. je bhASAnI AvRtti joIe te lakhI jaNAvazo. bhAratIya janatA zakhasa hai : sare fNA; bAlavAra na kaha- kavi mApanI zA mATe? "mAnA ja che ave e badhI ja kAyama rahI jAya to te vyakti bAra bhavya banI che. pau v wye chatAM baMgata na jA, e banavuM che. te bane to te ahaMtANI kAlano jaya ho mALA, utha eTale mAtra gAve ane pAka . mATe kAma mApana pI elekajhabano Ave tevI paNa mANI rIte mApI lI. mAM bA pati pAse bhakatI hatI. hA ja mahatuM. nAsatanI A pachAtImANAnA che. emAM khAlI khAya te pAli , me potAnA gharamAMthI bAda madya bokhI mAdhanA karavI joIe. emAM bhAe mane bave ja Ape to A mAgI mAyA che. hApa na ApanAra vizapa che, ApaNo mA banavuM che mATe I paNA matAnA avasare mAsa bhAve mApanA karI che." khAtAne vipaka banato aTakAvavA ane Asadhaka banAvavA mATe ja jamApanAnI ja che tenuM mata spaSa samajatA zAsana ziratAja zimAM hA zatAbdInA avasare nevInA viruddha mANe agaNita vaMdanAvalI. janmA prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph. : 2535 2072, Fax : 2539 2789, E-mail : sanmargp@icenet.net ma0 1000- .mAM jiMdagIno adhyAtma vImo utarAvo. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 sabhA prakAzana jaina ArAdhanA bhavana, pALIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 Ph.:25392789, E-mail : sanmargprakashan@gmail.com pustako mATe AjIvana sabhya phI mAtra rU. pa000/ mAtra rU. 5000 jevI najIvI rakamamAM jIvanabhara mATe jIvanane adhyAtmanA ujAsathI bharatA pustako gharabeThAM jIvanabhara meLavo! janmA pradAzana dvArA prakAzita thatAM pustako jaina AcAra, vicAra ane tattvajJAnane khUba ja saraLa bhASAmAM, subodha zailImAM, AkarSaka rUparaMgamAM prastuta kare che. chellA vIseka varSomAM lagabhaga 30 jeTalAM pustako prakAzita thayAM che. eka eka pustake kaMkanAM jIvana palaTyAM che, navI dRSTi ApI che, mUrajhAyelI dharmacetanAne pharIthI jIvatI ane jAgatI karavAmAM amUlya phALo Apyo che. sanmArganuM dareka prakAzana ane adhikRta repharansa bukanuM kAma sAre che. prativarSa lagabhaga 800 thI 1000 pAnAM jeTaluM zAstrAnusArI mArgastha sAhitya gherabeThAM prApta thaze. mAtra lAbha ja lAbha A yojanAmAM hoI Aje ja rU. 5000/- bharI sabhA prakAzana - pustaka yojanAnA AjIvana sabhya bano. pustako mATe AjIvana sabhya phI mAtra rU. 5000/ Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savAla tata ciissttaabaa6eii: auSadhanA jJAna mAtrathI roga nAza nathI pAmato paraMtu auSadhanuM sevana paNa Avazyaka hoya che. tema jJAna mAtrathI pariNati palaTAtI nathI paNa gaNadhara bhagavaMtoe banAvelA sUtranA mAdhyame jJAnAnusAra thatI kyiA ja mokSane anukULa pariNati keLavavAno sacoTa upAya bane che. te sUtro zabdomAM hoya che ane zabdo akSaronA banelA hoya che. akSaramAM anaMta zakti rahelI hoya che. paNa tene ApaNe jagADavAnI hoya che ane te jagADavA mATe ApaNe sUtromAM prANa pUravA paDe che. A prANa phUMkavAnI kriyA eTale sUtranuM saMvedana. sUtranuM jyAre ApaNane saMvedana thAya che, tyAre sUtra sajIvana banI jAya che ane tyAra pachI temAMthI anargaLa zakti bahAra paDe che je ApaNAmAM rahelAM anaMtA karmono kSaya karavA mATe eka yajJa samAna banI rahe che. anaMta gama paryAyathI yukta A sUtronA arthanuM saMkalana karavuM eTale eka phuladAnamAM phulo goThavIne bAgano paricaya ApavA jevI vAta che. AthI ja sUtronA sarva arthane samajAvavAnuM bhagIratha kArya to pUrvanA mahAbuddhimAna anubhavI puruSo ja karI zake. to paNa svapariNatine nirmaLa banAvavAnA uddezathI zaru karela A lakhANamAM AjanA sAmAnya bauddha jIvo kriyA karatAM yAda karI zake teTalo artha saMkalita che. sUtrArtha viSayaka lakhAyela A pustaka navalakathAnI jema vAMcavAnuM pustaka nathI ke nathI abhyAsa karavAnuM mAdhyama, paraMtu pariNatine palaTAvavAnA prayAsanA kaThina mArgano eka dIvo che.... Sanitarg - 079-25352072