Book Title: Yogadipak
Author(s): Buddhisagar
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008688/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImad buddhisAgarajI granthamAlA, granthAMka-23. yoganiSTa munirAja zrIvuddhisAgarajIkRta cogadIpaka. suratanA prasiddha suzrAvaka zeTha lalubhAI dharmacaMda jhaverInI madadathI. chapAvI prasiddha kartA zrI adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLa, muMbAI. (caMpaNI ) hA. zA. lalubhAI karamacaMda dalAla, prata 1000 vIra saMvata 2438. vikrama saM. 1968. muMbAI-nirNayasAgara presa. kiM. 0-14-0 For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Printed by B. R. Ghanekar, at the 'Nirnaya-sagar" Press, 23, Kolbhal Lane, Bumbay. and Published by Lalliblai Karamchand Dalal for Adliyatma Genanaprasarak Mandal, Champagalli: BOMBAY. For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cAgadIpakanI prastAvanA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A yogadIpaka grantha te viSayanA abhilASI janone, jeTalo hItakara che teTaloja upayogI che. gurUvarya zrImad buddhisAgarajIno taviSaye anubhava ane prema hovAthI A grantha saMskRtamAM teozrIe racyo hato, paNa te bhASAthI anna jano gurjarabhASAmAM spaSTa rIte yoganuM mahAtmya jANe ane te prati prerAya te mATe koI saraLa sAdhana na hovAthI teozrIe gurjarabhASAmAM vivecana karyuM che, je granthamaMDaLe zrImadbhuddhisAgarajI granthamALAnA 23 mA granthatarIke pragaTa karyAM che. gurUzrIe grantha prAraMbhamAM lakhela "cAgabhUmIkA " tarapha najara karatAM yoganuM mAhAtmya, yoganI AvazyakatA, yogImAM rahetuM sAmarthya, tenA visArAthI thaI paDelI hAlanI sthiti, jaina pUrvAcAryomAM teno pracAra kevo hato ane tethI teo zuM karI zakatA hatA, vagere varNana karIne batAvI ApyuM che ke, pramAdavaze athavA game te kAraNe paNa AryAvartamAM--temAM khAsa karI jainomAM-jyArathI yogAbhyAsa ghaTavA mAMDyo che tyArathI jainonI zaktimAM ghaTADo thato Avyo che. dareka dharmavALA game te rUpe yogane mATe che paNa tenuM rahasya vIsAre paDavAthI pote yogane amuka aMze sevatAM chatAM paNa ajJAne karI yoganAmanuM khaMDana karavA taiyAra thaI jAya che. jema ke jainonI dareka Avazyaka kriyAo cogarUpa hovA chatAM tenA rahasyArthane jANavAnI darakAra na karatAM, keTalAka jaino kriyArUpa yoganuM paripUrNa phala prApta karI zakatA nathI, paNa gurUvaryazrInA A granthanA vivecana uparathI tema muMbAInA cAturamAsa daramIyAna Avazyaka kriyAo uparanA vyAkhyAnabodha uparathI spaSTa samajAyuM che ke, gaNadhara mahArAjAoe-pUrvAcAryoe--je je kriyAonI AvazyakatA varNavI che te apUrva rahasyapUrvaka che; eTaluMja nahI paNa yogamArganI nissaraNirUpa te che ane te nissaraNIvaDe sAdhyabiMdu lakSyamAM rAkhI AmasAmarthya pragaTa karI, krame karI ucca sthAnaprati pahoMcavAnuM che. jainoe-jJAna, darzana ane cAritra e traNa yogane mukhya mAnyA che. yogano mukhya uddeza AtmAnI zuddhatA karavAno che. yoganA ATha bheda che. vagere varNana A granthamAM che. jainayoganI uttamatA jaNAvavA pUrvaka gurUvarye A grantha racanA mATe potAnA samayano sadupayoga karyo che te jaina samAja uparaja nahI paNu For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jainetara samAja upara paNa apUrva upakAra karyo che, ema kahyA vinA cAlatuM nathI. kharekhara santa purUSo, mahAtmAo, potAnA samayano, potAnA jJAnano upayoga anya janone bodha karavAmAM ane pustako racavAmAM kare che teja sarvottama dharmamArga che; kema ke, anya jano upara upakAra thavA pUrvaka sadAkALa jJAnanA vicAromAM ja mazagula rahevAthI bAhya khaTapaTomAM pravezatuM nathI. A granthamAM yoganA aMge ghaNI bAbato varNavI che ane temAM, deha ane AtmA, AtmAnuM svarUpa, jJAnanuM svarUpa, manoguptinuM svarUpa, indriyo te AtmA nathI, AtmA kathaMcit nitya ane kathaMcit anitya, jJAnakriyAthI mukti, paramAtma thavAnI kuMcI, yoganI sAdhanA kema karavI joIe, kaI avasthAmAM vadhu sArI thaI zake, yoganA aSTa prakAra ane temAM yama, niyama, Asana, prANAyAma AdInI jarUra tathA tenI rIto, temaja svarodaya jJAnanuM digdarzana karAvI, temAM kaI vakhate zuM karavuM? amuka vakhate zuM thaze ? kaI dizAmAM kayuM tatva rahyuM che ane tenuM phaLa zuM ? te jaNAvyuM che. temaja prANAyAmathI roga nAza pAme che, prANavAyu sAdhanArA cogIo anyonA zarIramAM praveza kare che, te tathA teno abhyAsa kevI rIte zarU karavo, dhAraNAnuM svarUpa, manano pratyAhAra, tene jItavAnA upAyo, mananI dazAnuM varNana, vagere upara sAruM vivecana karyuM che, chevaTe aSTAMga yogano adhikArI koNa? cAritrakriyAnA bheda, tenuM phaLa, samyakatva darzana jJAna cAritranuM svarUpa, cAritra konI pAse levuM, vagere varNavI yogane prakAza karavAmAM dIpakasamAna evuM A granthanuM cagadIpaka nAma sArthaka karyuM che. chevaTe AvA amUlya granthano prakAza karavAne sahAya karanAra, suratanA deva, gurU ane dharmaArAdhaka suzrAvaka-prakhyAta jhaverI lallubhAI dharmacaMda jhaverIne dhanyavAda ApI, sujJa jano haMsa caMcuvatu sAra grahI gurUvaryanI A racanAno amUlya lAbha meLavaze ema IchI viramIe chIe. muMbaI-caMpAgalI.] phAgaNa vada 7 virasaMvata 2438.J adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLa. adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLa. For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gabhUmikA. yoganuM mAhAya sarva sAkSara manuSyo, ekI avAje kabula kare che. AryAvartamAM yoganA sAdhako, arthAt yogIo ghaNA hatA. dareka darzanamAM yoganI prakriyAo bhinna bhinna rUpe pariNamI che. koI paNa darzanamAM coganAM to aneka rIte bhinna nAme paNa dAkhala thayAM che. yoganA asaMkhya bhedo che. jaina zAstromAM asaMkhya yoge mukti prApta thAya che; ema darzAvIne siddha karI ApyuM che ke, je je gavaDe AtmAnI, pariNAmAdinI apekSAe ucca dazA thAya teno Adara karavo. jagatamAM bhinna bhinna AtmAone bhinna bhinna kriyAnA yogo prati rUci hoya che; tethI bhinna bhinna yogakriyAmAM pravRtta thaelA manuSyonI, ghaNA bhAge yoganI kriyAo bhinna bhinna dekhAya che; paNa te sarva yogone mukhya uddeza AtmAnI zuddhatA karavAno hevAthI, dUra AsatrAdi bheda paDe chate paNa, ane sarva paramAtmapadane prApta kare che. adhikArabhede ane rUci, bhinna bhinna dharmayogane dekhI bALajIvo ekabIjAnuM khaMDana kare che. ane je coga potAne prApta thayo che, tenI paNa pUrNa ArAdhanA karI zakatA nathI. zrI vIraprabhue asaMkhya yogamAM paNa jJAna, darzana ane cAritra, e traNa yogane mukhya mAnyA che. yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi, e pramANe yoganA ATha bheda paDe che. bhaktiyoga vagereno paNa yogamAM samAveza thAya che. yogavinA duniyAno koI paNa dharma prakhyAti pAmyo nathI; musalamAno paNa yogane mAne che, vedane mAnanAra sarva hinduo paNa yogane mAne che, bauddho paNa yogane mAne che, brIstio paNa yogane mAne che. nAstika loko paNa nItirUpa yamane mAnIne, tenA aMzarUpa yogane mAne che, tyAreja teo manuSyanI rItimAM gaNI zakAya che. koI paNa jIvanI hiMsA karavI nahi, jUThuM bolavuM nahi, corI karavI nahi, brahmacarya pALavuM; koIno vizvAsaghAta karavo nahi; sarva prANIonuM bhaluM IcchavuM, A yoganuM prathama pagathIyuM che; teno amuka aMze paNa sarva dharmavALAone svIkAra karavo paDe che; jo teno svIkAra kare nahi to duniyAmAM te dharmanI hayAtI paNa rahe nahi. musalamAna ane brIstio paNa, amuka aMze satya bolavuM, brahmacarya pALavuM, sarva jIvonI dayA karavI, ItyAdi bAbatene mAne che. nAstiko paNa nItidharmarUpa yogane mAne che. bauddha paNa amuka aMze ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, dArUmAMsa tyAgarUpa, yoganA prathama pagathIyAne svIkAre che, tethI teo paNa yoganA upAsako For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bane che. hinduo paNa amuka apekSAe yoganA ATha aMgono svIkAra kare che. nAsti asamaM varuM yoganA samAna bala nathI, Ama hindu zAstromAM kahyuM che. jo zcittavRttinirodha: cittavRttino virodha kare tenuM nAma yoga che, ema pataMjali kahe che. zrImapataMjalie, yoganA acha aMgonuM temanI mAnyatA pramANe gaMbhIrAzayathI ane vistArathI vivecana karyuM che. zrImad haribhadrasUrie, pataMjaline mArganusAra kahyA che. zrImad yazovijayajIe, pAtajalayoganA cothA pAda upara TIkA karI che, ema sAMbhaLavAmAM Ave che. zrImadda yazovijayajI upAdhyAye, battIsAbattIsI (zatrAi )mAM yoganuM mAhAtamya sArI rIte varNavyuM che. | vedadharmane mAnanAra vyAdhi, bhagavadgItAmAM yoganI atyaMta AvazyakatA svIkAre che. bhagavad gItAnA chaThThA adhyAyamAM yoganI vyAkhyA che, temAMthI keTalAka zloko nIce darzAvavAmAM Ave che. tapasvibhyo'dhiko yogI, jJAnibhyo'pi mato'dhikaH // karmibhyazcAdhiko yogI, tasmAdyogI bhavArjuna // 1 // prayatnAdyatamAnastu, yogI saMzuddhakilbipaH // anekajanmasaMsiddha, stato yAti parAM gatim // 2 // asaMyatAtmanA yogo, dupyApa iti me matiH // vazyAtmanA tu yatatA, zakyo'trAptamupAyataH // 3 // yato yato nizvarati, manazcaMcalamasthiram // tatastato niyamyaita, dAtmanyeva vazaM nayet // yuktAhAravihArasya, yuktacepTasya karmasu // yuktasvamAvabodhasya, yogo bhavati duHkhhaa|| sAra-tapasvIthakI paNa yogI adhika che, jJAnIthakI paNa yogI adhika che, kathakI paNa yogI adhika che, mATe he arjuna! tuM yogI thA! prayatathakI yala karato evo yogI aneka janma saMsiddha thaIne paramAtmapadane pAme che. asaMyati jeno AtmA che tenA vaDe yoga sAdhI zakAya nahi. je saMyata AmA che, arthAta yamadivaDe pAMca Inidrayone vazamAM rAkhe che, te cogane sAdhI zake che. je je mArgathI asthira-caMcala-evuM mana nIkaLe tene, tenA pratipakSI evA mArgavaDe, nIkaLavAnA mArgane rUdhIne AtmAmAMja yogI, manane sthApIne tene vaza kare che. AhAravihArathI yukta ane jenI ceSTA yogIne yogya che, temaja yukta svamAvabodha purUSane yoga, duHkhane nAza karanAra bane che, ItyAdi bhagavadgItAmAM yogasaMbadhI ghaNuM vivecana karavAmAM AvyuM che; upaniSado ane purANa vageremAM paNa yogasaMbadhI ghaNuM lakhavAmAM AvyuM che. For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) AryasamAjIo paNa, yogapAtaMjala grantha ane anya paNa yoganA granthone svIkAre che. Aryamunie bhagavadgItApara hindI bhASAmAM bhASya racyuM che, jemAM kahyuM che ke, kRSNa e paramAtmA nahotA paNa eka yogI hatA ane temaNe yoganA pratApathI arjunane vizvapurUSanuM darzana karAvyuM; ityAdi lakhIne yoganAja mahimAno te svIkAra kare che. yAnanda sarasvatI paNu yoganA upara zraddhA rAkhatA hatA. kamIra paNa yoganA saMbandhI ghaNAM pada gAya che ane potAnA anAvelA svarodayamAM yogasaMbandhI ghaNuM mAhAtmya varNave che. matsyendra ane gorakha paNa yoganA saMbandhI ghaNuM varNana kare che. vallabhAcArya ane svAmInArAyaNa tathA brahmasamAjIo paNa cogatattvane mAna Ape che. thIosophIkala sosAITImAM dAkhala thanArA thIosophIsTo paNa, yogamArgane anusare che. rAdhApanthanA manuSyo paNa yogamArga tarapha valaNa dharAve che. have videza tarapha daSTi karIe; amerikA ane IMglAMDanA loko yogavidyA tarapha premanI dRSTithI dekhe che; teo yogano abhyAsa karavA lAgyA che. mesmerijhama, hipanoTIjhama, vagere prayogo kharekhara yogarUpa sUryanA eka kiraNa jevA prakAzavA lAgyA che. A prakAre karoDo manuSyo yogane mAna ApavA lAgyA che. jaina zAstromAM yogasaMbandhI aneka graMtho che. yogavidyAnA keTalAka grantho pahelAM gupta rAkhavAmAM AvatA hatA. yoganuM paripUrNa ArAdhana karIne covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhue, kevalajJAna prApta karyuM hatuM. vItarAga zrI mahAvIra prabhue yoganA aneka bhedonuM varNana karyuM che. anya darzanIo ekeka yogane mAne che, tyAre zrI vIraprabhu kathIta jainadarzanamAM haThayoga, rAjayoga, kriyAyoga, bhaktiyoga, maMtrayoga, layayoga, (sthiratA) dezaviratiyoga ane saviratiyoga, Adi sarva yogono samAveza thAya che. jaina zAstra pramANe jeTalA tIrthaMkaro thAya che teTalA sarve vizasthAnakarUpa yoganI ArAdhanA vaDeja thAya che. anya dharmAvalaMkhIo karatAM, jaina coganI uttamatA che, ema zrI vIraprabhunI vANInuM jeNe saMpUrNa pAna karyuM che te jANI zake che. jaina sAdhuo ane zrAvakonA dhArmika AcAro kharekhara yogarUpaja che. paMcamahAvrata ane bAravratano yoganA pahelA pagathIyArUpa yamamAM samAveza thAya che. zrI mahAvIra prabhu, aSTAdaza doSa rahita sarvajJa hatA, mATe temano kathita cogamArga paripUrNa satyathI bharelo che, ema amone paripUrNa vizvAsa che. jaina zAstromAM aThThAvIza prakAranI labdhiyo darzAvI che, te yogIone utpanna thAya che. tapazcayAM karavI te paNa eka jAtano yoga che. pratilekhanA, pratikramaNa, pukhta, svAdhyAya ane pAMca samitiyo paNa cogarUpaja che. mana, For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vacana ane kAyAnA pApono tyAga karavo, te paNa eka jAtano yoga che. prAyazcitta karavuM te paNa yoga che. vinaya, vaiyAvacca, dhyAna, kAyotsarga ane svAdhyAya vagerene paNa yogamAM samAveza thAya che. yogadraSTi samuccaya granthamAM coganI ATha prakAranI dRSTi jaNAvI che, teono paNa yogamAM samAveza thAya che. pratiSThA vakhate maMtro bolavAmAM Ave che, teno paNa yogamAM samAveza thAya che. pratiSThA vakhate grahonI pUjA thAya che te grahonA pATalA upara judA judA raMganAM vastra ane judAM judAM naivedya dharavAmAM Ave che, temAM yogazAstra kathita pRthvItattva Adi tattvanuM gaMbhIra rahasya samAyeluM che, paNa tene hAlanA pratiSThA karanArAo barAbara samajI zakatA nathI. yogIvahananI kriyAomAM temaja pratikramaNa tathA pratiSThAnI kriyAomAM, je je mudrAo karavAmAM Ave che, temAM paNa yoganuM ja rahasya samAyeluM che. sUrimaMtranA dhAraka AcAryone mudrAo tathA saMkalpa karavA paDe che, temAM paNa yoganuM uttama rahasya samAyeluM che. candrasvara cAlatAM pratiSThA karavI, dIkSA devI, vageremAM paNa yogavidyAno prabhAva che. amuka dizAe mastaka rAkhIne suvuM, amuka paDakhe suI rahevuM, temAM paNa yogavighAnuM mAhAmya avabodhAya che. logassa vagerenA kAyotsargamAM paNa, prANAyAmathI zvAsocchAsane niyama baMdhAyo che. samAvimuttAi tathA anya paNa evAM Avazyaka sUtranAM vacano yogano mArga darzAve che. pajo. diyasUtramAM paNa AcAryane sAdhavA cogya, yoga AcAra darzAvyo che. che AvazyakanI kriyAo paNa yoganA AdhAre racAI che, dharmadhyAna ane zukaladhyAnano yogamAM samAveza thAya che. jJAnayoga, darzanayoga ane cAritrayoga, saMbandhI aneka zAstro banelAM che. zrImad haribhadrasUrie, yogadaSTisamuccaya ane cogabindu graMthane banAvIne, rAjayoganI uttama tAmAM vadhAro karyo che. zrImadda jinadattasUrie paNa eka yogane grantha banAvyo che, tene amoe dekhyo che. kalikAla sarvajJa zrImadda hemacaMdrAcArya, yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi e, aSTa aMgane prakAza karavA yogazAstra nAmano grantha racIne duniyAnA loko upara moTo upakAra karyo che. zrImad zubhacandrAcArya, jJAnArNava grantha racIne temAM yoganuM mAhAo khUbIthI darzAvyuM che. zrImad AnandaghanajI, zrImad vinayavijayajI upAdhyAya, zrImad yazovijayajI upAdhyAya ane jJAnavimalasUrie, aDhAramI sadIne yoganA jJAnathI suvarNa prakAzamayI banAvI hatI ane teoe adhyAtmajJAnayogane sArI rIte avalaMkhyo hato. ogaNIzamI rAdImAM zrI vijayalamIsUrie yoganA mArgane avalaMkhyo hato. vIsamI sadInA For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AraMbhamAM zrImad cidAnandajI (kapuracaMdajI)e cidAnanda svarodaya banAvIne, yogamArgane prakAza karyo che. jainamAM hAla yoganA grantho chatAM sAkSara jainonI alpasaMkhyAne lIdhe, yogamArgano dhAryA pramANe phelAvo thavA pAmyo nathI, paNa have yogamArga tarapha jainonI abhirUci vadhavA mAMDI che, tema jaNAya che. jamAnAne anusarIne manuSyone zIvra bodha thAya, evA graMthonI AvazyakatA che; ema vAraMvAra manamAM vicAra thavAthI eka yogagraMtha racavAnI abhirUci thaI. sa. 1966 nA caitramAsamAM-suratanA prakhyAta dAnavIra jhaverI zeTha dharmacaMda udayacaMdanA suputro zeTha lallubhAI dharmacaMda tathA zeTha jIvaNacaMda bhAI tathA gulAbabhAI tathA maganabhAI temaja dAnazara jhaverI nagInadAsa kapUra racaMdanA suputro zeTha phakIracaMdabhAI tathA gulAbacaMdabhAI tathA rAvabahAdura zeTha hIrAcaMda moticaMda vagere jhaverIoe, Dumasa padhAravAno Agraha karyo tyAre tyAM ekAMta dhyAna karavAnuM sthAna maLyuM, tyAM dhyAna karyA bAda navarAzanA prasaMge, rAjayoga (sahajayoga) Adi yoga saMbandhI ekazo ne ATha leka banAvyA hatA, tyArabAda saM. 1966 nuM comAsuM suratamAM karyuM, tyAre comAsAmAM navarAza maLatAM 22 zloka pUrNa ane 63 mA lokanuM thoDuM vivecana karyuM hatuM. saM. 1967 nA comAsA mATe suratanA zeTha dharmacaMda udayadanA suputro tathA zeTha nagInadAsa kapuracaMdane suputro tathA zeTha bhurIyAbhAI jIvaNacaMda tathA zeTha kalyANacaMda saubhAgyacaMda vagere jhaverIonI vinaMtithI muMbaI tarapha vihAra karyo, mAhA sudI pUrNimAnA roja muMbAImAM praveza thayo, tyArabAda phAgaNamAsamAM bAbu amIcaMda pannAlAla jhaverInA AgrahathI vAlakezvara javAnuM thayuM, tyAM 63 mA lokathI bAkInA zlokonuM vivecana pUrNa karyuM. vAlakezvaramAM sArI sthiratA maLavAthI tyAM bhajanasaMgrahane thoDo bhAga tathA zrAvaka svarUpanA be bhAga vagerenI paNa racanA karavAmAM AvI hatI. yogano prakAza karavAmAM A graMtha dIpaka samAna hovAthI, tenuM nAma yogadIpaka pADavAmAM AvyuM che. zrI vIraprabhunA zAsanamAM A graMtha lakhavAthI, temaja vIrazAsanano prakAza thAya tevA hetuthI, temanA nAmanuM maMgalAcaraNa karavAmAM AvyuM che, tathA amArA dIkSAgurU paramapUjya cAritrapAtra cUDAmaNi zrI sukhasAgarajI mahArAjanuM gurUrUpe maMgalAcaraNa karavAmAM AvyuM che. A graMthamAM adhyAtmayoga ane kriyAyoga samyagurItyA darzAvyo che; koI paNa yoganuM khaMDana karavAmAM AvyuM nathI, paNa paraspara yoganI taratamatA kevI rIte adhikArabhede hoya che, tenuM mAtra digdarzana karyuM che. mana, vacana ane kAyAnA yoganI zuddhi karavI ane AtmAnA jJAnAdi guNono prakAza karavo, AtmajJAna prApta karIne manane jItavuM, rAgadveSano nAza For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karIne paramAtmapada prApta karavuM, AtmAnA pariNAmanI zuddhi thAya tevA nimittonuM avalaMbana karavuM, zuddha deva, gurU ane dharmanI, ArAdhanA karavI ane AtmAnuM dhyAna dharavuM; ityAdi yogano sAra che. anyadarzana, yogane kaI rIte mAne che ane jeno vegane kevArUpe mAne che, te jainoganA ane anya darzanIya yoganA graMtho vAMcavAthI, bheda jaNAI Avaze. jaina Agamane bAdha na Ave evuM yoganuM vidhAna AdaravA lAyaka che. jenAmothI viparIta je anya roganAM pustakonuM matavya hoya te jANavA cogya che, paNa AdaravA lAyaka nathI, tathA zradaya yogya nathI. pUrvanA jainAcAryo bhadrabAhu jevA, prANAyAma ane mahAprANAyAmanI kriyAo karatA hatA, evuM AcAryanA itihAsothI spaSTa jaNAI Ave che. zrImad hemacandra AcArya prANAyAmathI ekavIsamI pATa upara adhara rahyA hatA ane yogathI devatAne pratyakSa karavA samartha thayA hatA. zrImad jinadattasUri gadhyAna samAdhinI sAdhanAthI mahA prabhAvaka banyA hatA. yoganA baLathI bhadrabAhu svAmIe jainadharmanI jayapatAkA AryAvartamAM pharakAvI hatI, paNa hAla jaina sAdhuomAM yoganI sAdhanA manda paDI gaI che. keTalAka nirakSaratAthI bhramita thaelA jene, jeo coganA pratipakSI banIne, roganuM khaMDana karavA gAMDA manuSyanI piTha prayatna kare che, teo pUrvanA jainAcAryo ane jaina zAstronI AzAtanA karIne bahula saMsArI thAya che. dhyAnasamAdhithI AtmAnI zakti vadhe che, ema sARtakAlanA jaina tathA jainetara sAkSaro ekI avAje bolI rahyA che. manane vaza karavAmAM yoganA jevuM keI uttama sAdhana nathI, yoganA abhyAsIone atra sUcanA karavAmAM Ave che ke, teoe jaina cogazAstronA AdhAre yoganuM svarUpa jANavuM ane jaina cagIne gurU karIne rogano abhyAsa zarU karavo. gurU kayA vinA-gurUnI AjJA pramANe abhyAsa karyAvinA-keganA abhyAsanuM phaLa prApta thaI zakatuM nathI- yoganAM gupta rahasyone yogIo adhikAra prApta thayAvinA jaNAvatA nathI, arthAta cogIo gyatA pramANe yoganI kuMcIo darzAve che. hoganI keTalIka kriyAno jaina zAstromAM niSedha karavAmAM Avyo che, paNa te saMbaMdhI vizeSa svarUpa atra carcavAnI jarUra jaNAtI nathI. keganAM pustako vAMcIne moTI moTI vAta karavAthI yogI banI javAtuM nathI, paNa gazAstra pratipAdita mArgamAM prayANa karavAthI yogI banI zakAya che. yati, sAdhu, zramaNa, saMyata, ane yogI vagere zabdono eka artha che. keTalAka bAvAo vagere yogajJAnanI gaMdha paNa jANatA nathI ane yogI banIne anyane chetare che, paNa tethI sAkSarI to chetarAya nahIM. yoganuM kharuM svarUpa jANavAthI yogavidyAno phelAvo karI zakAya che ane tethI jaina zAsanano uddhAra karI zakAya For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) che. yAganuM ucca cAritra dhAraNa karIne yAgI banelA jaina sAdhu, jaina zAsanano aneka upAyAthI uddhAra karavA samartha thaze. AtmAnuM anupameya aLa vadhAravuM hoya to, he bhavya jIvo ! yAgamArganuM avalaMkhana karo ! jaina gurUkULo sthApIne temAM ceAgavidyAnA abhyAsathI vidyArthIyAmAM AtmakhaLa prakaTAvavA prayatna karo. yAganuM prathama pagathIyuM yama che, tenI kharAbara ArAdhanA karI ke, jethI yAganA mIjA, trIjA Adi pagathIyApara caDhI zakAya. dhyAna, samAdhi, Adi cALanA aMgomAM praveza karanArA sAdhuo, udAra cittavALA banI, svapara kalyANa karavAne samartha bane che, caiAganA mAhAtmyanuM varNana karavA paripUrNa koI samartha thaI zakatuM nathI. ceAganA pratApathI aneka lavanAM karelAM karma, kAcI e ghaDImAM kSaya karI zakAya che ane aMte kevala jJAna prApta karI zakAya che, mATe khAghayAganI zuddhi karIne Antarika yAganI zuddhi karavI joie. mana, vacana ane kAyAnA azubha yogono tyAga karIne mana, vacana ane kAyAnA zubha cogo karavA; eja yAganuM prathama pagathIyuM che; te jeNe AdaryuM che te manuSya, upara caDhavAnA adhikArI bane che. yAganuM prathama pagathIyuM tyAga karIne, jeo ekadama uparanA pagathIyApara caDhavAno prayala kare che, teone ante pAchA pharI, paMcamahAvratarUpa yamanI ArAdhanA karavI paDe che, kema ke pAyAvinA mahela TakI zakato nathI; jema pavanA manuSya ubho rahI zakato nathI, tema paMca mahAvratarUpa yama vA nIti vinA koI paNa ceAgI uparanI bhUmikAmAM praveza karavA prayata kare che to te punaH pastAine, vA anubhava leine paNa vratone aMgIkAra kare che. hRdaya dayAthI pUrNa hoya, satyathI vANI zobhatI hoya, asteya vratanI sArI rIte ArAdhanA thatI hoya, brahmacaryathI AtmA ucca anyA hoya, parigrahano tyAga thA hoya, tyAre manuSya, yeAganI prathama bhUmikAne daDha karIne, mAnasika krodhAdika doSo haThAvIne, paramAtma prabhunI ArAdhanA karavAne, uttama adhikArI manI zake che. tevo uttama manuSya yoganI dharmakriyAone adhikAra pramANe kare che ane alpa buddhivALA jIvo, potAnA adhikAra tathA rUci pramANe kriyAo kare che, nAnI teonI buddhimAM bheda vA saMzaya utpanna karato nathI, paNa bALajIvo potAnA adhikAra pramANe je je kriyAo kare che, temane, temanA adhikAra pramANe dharmakriyAonA uddezone samajAvIne teone kriyAmArgamAM sthira kare che ane uparanA adhyAtmajJAnAdi mArgamAM caDhAvavAne prayatna kare che. cAgIno adhikAra baLa jIvonA adhikAra karatAM judo hoya che. yAganI sAdhanA gRhasthAvAsamAM ane sAdhu avasthAmAM thai zake che, paNa gRhastha karatAM sAdhu avasthAmAM ceganI ArAdhanA ananta gaNI sArI rIte thai zake che. sAdhu avasthAmAM yoganI sAdhanA mukhyatAe sAdhavAnI hoya che. gRhasthe, gRhastha For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dazAnA adhikAra pramANe yoganI sAdhanA sAdhavI joIe ane sAdhue sAdhutvane adhikAra pramANe yoganI sAdhanA sAdhavI joIe. paMcamahAvrata aMgIkAra karanArA munirAjo, yoganA bhedonuM uddezapUrvaka jJAna prApta karIne dhArmika kriyAone ArAdhe che, to teo pratyeka kriyAonI sAthe mananI ekAgratA karavA zaktimAna thAya che. gADarIyA pravAhanI peThe dhArmika kriyAo karavAthI joke thoDAghaNA aMze phala prApta thayA vinA rahetuM nathI, paNa tatvajJAna prApta karyAvinA pratidina ucca dazAmAM gamana karI zakAtuM nathI ane A mAnA sadguNone kevI rIte prApta karavA, tenI kuMcIne avalokI zakAtI nathI. je jJAnapradezamAM vizeSataH gamana karIne jaina koma yogatatvano vicAra kare to, potAnI unnati potAnA hAthamAM che. yoganA sarva bhedonuM ane aMgonuM, vizeSa prakAre jJAna thavAthI yoganI amuka kriyAoja amArI che ane amuka dhArmika kriyAo to amArI nathI, evo kadAvaha raheto nathI; jema jema yoganA jJAnamAM UMDA utarAya che, tema tema pratyeka dhArmika kriyAo, kyA kyA uddezathI racAI ane kyA dravya, kSetra, kALa, bhAvane adhikAra yogya che, tenuM mULa rahasya hRdayamAM pratibhAse che ane tethI yogazAnI, bhinna bhinna dhArmika kriyAonA rahasyane sApekSapaNe avabodhIne, anekAMtavAdanA gUDha rahasyane jJAtA thaI jainadharma pravartAvavAne mATe adhikArI bane che. te deza, kAla, ane adhikArabhedathI bAla, madhyama ane uttama adhikArIone teonA yogya dharmayogane samape che ane teone guNasthAnakanI ucca bhUmikAmAM lAvavA samartha bane che. bALa jIvone tenA adhikAra pramANe yogano Adara karAve che ane AgaLa caDhavAne utsAha vadhAre che, tathA uttama jIvone tenA yogya dhArmika yogano Adara karAve che ane tenAthI nIcI pAyarInA yogadharma sAdhakone, tenA yogya dharmakriyA ane jJAnamAM pravartAvI teone AgaLa caDhavA utsAha vadhAre che. yoga vA jaina dharmanA pagathIyAM-muktimAM caDhavAne mATe mAno ke asaMkhya che, te uparanA pagathIyApara caDhelAoe potAnAthI nIcA pagathIyApara rahelAone hAtha jhAlIne upara caDhAvavAnuM kAma karavuM joIe, paNa nIcenA pagathIyApara rahelAono tiraskAra karavo na joIe; kAraNa ke ucA pagathIyApara caDhanAra paNa koI vakhata nIcenA pagathIyApara hato, tene anya yogi mahAtmAoe sahAya ApI tyAre ja te AgaLanA pagathIyA upara caDhI zakyo; te pramANe yoganA ucA pagathIyApara caDhelAoe yoganA nIcenA pagathIyA para rahelAone, dayAthI sahAya ApavI, temaja potAnA karatAM UMcA pagathIyApara jeo hoya tenA karatAM pote nIco che ema jANI, uparanA pagathIyApara rahelA upara pUjya buddhi ane bhakti dhAraNa karI, teonI sahAya leI AgaLa For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caDhavuM. cauda guNasthAnaka paNa vastuta: vicArIe to mukti javAnAM pagathIyAM che. keTalAka jIva pahelA mithyAtva guNasthAnaka pagathIyApara caDhelA che, keTalAka jIvo avirati samyagadraSTi nAmanA cogadharmanA cothA pagathIyApara rahelA che. cothA pagathIyA para rahelAoe pahelA mithyAtva guNasthAnaka pagathIyApara rahelAonI nindA na karavI, temaja teone nIca mAnI tarachoDavA nahi, paNa teone uparanA pagathIyA para lAvavA mATe temanA para prema, dayA ane upakArabuddhi dhAraNa karavI. dezaviratirUpa pAMcamA guNasthAnakapara caDhelAoe, pahelA tathA cothA guNasthAnakarUpa pagathIyApara rahelAone madata karavI ane pote uparanA guNasthAnakarUpa pagathIyApara caDhavA prayatna karavo ane uparanA guNasthAnakano dharmayoga sAdhanArAono vinaya karavo, tathA bhakti karavI. A pramANe yoganAM pagathIyAM samajIne jeo yoganA pagathIyApara caDhe che-teo mukti prAsAdane prApta kare che. pitAnA karatAM nIcenA pagathIyA para rahelAonI je nindA kare che ane teone dhikkAre che te, uparanA guNasthAnakarUpa yoganA pagathIyApara caDhavAne zaktimAna thato nathI, kemake uparanA guNasthAnakarUpa yoganA pagathIyApara caDhelo jyAre pahelA guNasthAnaka pagathIyApara hota ane tene uparanA pagathIyApara caDhelAo dhikkArata ane tene sahAya ApavAnuM baMdha karatA, to te cothA vA pAMcamA guNasthAnaka pagathIyApara caDhavAne kadI zaktimAna vAta nahi, mATe pote jevI rIte yoganA uMcA pagathIyApara caDhavAno lAbha lIdho che, tevI rIte anyane paNa karUNA, zukraprema ane upakAradRSTithI, lAbha ApavA prayatna karavo joIe. saghaLI jaina koma A pramANe ganA pagathIyAne jANune, te pramANe hAla paNa pravRtti kare che jeno duniyAmAM denA jevAM parAkrama karavAne mATe bhAgyazALI bane, emAM kaMI paNa Azcarya nathI. ajJatA, kadAgraha ane saMkucita draSTithI, je jaina yoganA jJAnane pote jANI zakatA nathI ane potAnA vicAramAM sarva svadharma mAnI le che, teo zrI mahAvIra prabhunA zAsanano phelAvo karavA samartha thatA nathI, tema uparanA guNasthAnakapa2 caDhavAnA adhikArI banI zakatA nathI. je jaine yegane vizAla artha avabodhI zakatA nathI ane rUhI pramANe vegane arthe karI saMkucita draSTi dhAraNa kare che, teo jainAganA anekAMtavAdane jANa vAnA adhikArI banI zakatA nathI. yoganA aneka bheda che, temAMthI koI potAnA adhikAra pramANe amuka bheda sAdhato hoya ane te bIjAne potAnA yogabhedathI bhinna dekhAto hoya, tethI-amuka manuSya amukane-ema kahe ke, tuM dharmathI viparIta kriyAne kare che, paNa vAstavika rItyA avalokatAM tema kahevuM vAstavika nathI, kemake merU parvata pAse javAne ane tenA para caDhavAne mATe co. bhU. 2 For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTalAka loko azvopara caDhIne jatA hoya, keTalAka hAthI upara caDhIne jatA hoya, keTalAka AgagADImAM besIne jatA hoya, keTalAka havAI vimAnamAM besIne jatA hoya, keTalAka page cAlIne jatA hoya, keTalAka manuSyanA khabhA para besIne jatA hoya, keTalAMka nAnAM bALako haLave haLave cAlIne jatAM heya, keTalAka ramata karatA karatA jatA hoya, tema keTalAka merU parvatapara dakSiNa dizAthI caDhavA AvatA hoya, keTalAka uttaradizAmAMthI caDhavA AvatA hoya, keTalAka pUrvadizAmAMthI AvIne caDhatA hoya, keTalAka pazcimadizAmAMthI AvIne caDhatA hoya, keTalAka vidizAomAMthI AvIne caDhatA hoya, keTalAka kamaMDalu dhAraNa karIne te tarapha AvavA gamana karatA hoya, keTalAka nagna thaIne te tarapha prayANa karatA hoya, tathA keTalIka strIo merUparvata tarapha AvavA nIkaLI hoya, keTalAka purUSa te tarapha AvavA nIkanyA hoya, keTalAMka bALako paNa tyAM AvavA nIkaLyAM hoya, te pramANe game te dezanA ane game te jAtinA manuSyo ane pazu paMkhIo paNa merU parvata tarapha AvavA nIkaLyAM hoya, temAMthI keTalAka saDakanA raste thaIne merU parvata tarapha prayANa karatA hoya, keTalAka nadInALAMnA raste thaIne AvavA nIkaLyA hoya, keTalAka rAjamArge cAlIne merUparvata para caDhavA IcchatA hoya, keTalAka pagazerIonA mArge thaI merUparvata tarapha caDhavAno prayatna karatA hoya, keTalAka merU parvata tarapha AvatAM rastAmAM ughI uthIne AvatA hoya, keTalAka thAka khAine AvatA hoya, temAM keTalAka merUparvatathI hAra gAu dUra hoya, keTalAka so gAu dUra hoya, keTalAka paccIza gAu dUra hoya, keTalAka pAMca gAu dUra haiya, keTalAka TheTha pAse AvI pahoMcyA haiya, keTalAka merUparvata para caDhavAne eka varSanI vAravALA hoya, keTalAka cha mahInAmAM AvI pahoMcavAnA hoya, keTalAka cAra mAsamAM, keTalAka mahInAmAM, keTalAka daza dIvasamAM, keTalAka pAMca divasamAM ane keTalAka eka dIvasamAM merU parvata para AvI pahoMcavAnA hoya paNa, uparyukta sarva manuSyanuM tathA pazupaMkhIonuM sAdhyabindu to merU parvata para pahoMcavAnuM che, te pramANe deza, kALa, adhikAra, ane Asanna, Adi bhedothI bhedavALA dharma manuSyonuM paNa sAdhyabindu paramAtmapada prApta karavAnuM hoya che. merU parvatanA draSTAMtanI peThe paramAtmapada prApta karavAnI IcchAvALAo paNa, paramAtmapadarUpa merU parvata prati, deza, kAla, dharmasAmagrI; AtmabaLa, adhikAra ane svaghraSTithI prayANa kare che, jemAM samyakatva prApta karIne je relagADI ane havAI vimAnanA jevA cothA, pAMcamA ane chaThThA guNasthAnakarUpa yogadharmane avalaMbIne AgaLa cAlyA ja kare che, te vahelA paramAtmapadane prApta kare che. merU parvata prati javAmAM dizAbheda, kAlabheda ane mArga jema merU For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) parvatanI prAptino Adha karato nathI, tema zAstronA AdhAre vastutaH vicArI jotAM kAlabheda, adhikArabheda, dizAbheda, jAtibheda, dRSTibheda, guNasthAnakabheda, rUci, cAritrakriyA, vayabheda ane Asabheda paNa, manuSyone paramAtmapada prAptimAM-bAdha karI zakato nathI; joke bhedo kAraNaparatve che, paNa te merU parvatanI prAptimAM bAdha karanArA nathI, te pramANe yoganI dhArmika kriyAomAM paNa bhedo dekhAya, topaNa te paramAtmapada prAptimAM bAdha karanArA nathI. yogadRSTisamuccayamAM A bAbatanI dizA varNavI che. kAla ane dezano bheda to ane naSTa thayAvinA raheto nathI. je manuSyo sakalakarmano kSaya thAo ane paramAtmapada prApta thAo, AvI bhAvanAthI tapazcaryA Adi kare che, teone sakAma nirjarAnI prApti thAya che; AvI bhAvanAthI mithyAtva guNasthAnakamAM rahelA jIvo paNa sakAma nirjarA kare che, ema jaina zAstromAM darzAvyuM che, te uparathI siddha thAya che ke, je jJAnAvaraNIyAdi aSTakama (saMcitAdikarma)-no kSaya karavA mATe tapa japa kare che; tevA mithyAtvI jIvo paNa uparanA guNasthAnakapara caDhavAne mATe adhikArI bane che, arthAt mokSamArganA aMza tarIke prathama guNasthAnakanA jIvo paNa vrata, tapAdithI, yogamArganI ArAdhanA kare che, tethI mithyAtvI jIvone paNa uparanA guNasthAnakapara caDhAvavA mATe prayatna karavo joIe. sarva jIvopara maitrI bhAvanA dhAraNa karavI, sarva jIvonA guNa saMbandhI pramodabhAvanA dhAraNa karavI, madhyasthabhAvanA dhAraNa karavI ane karUNAbhAvanA bhAvavI, e ApaNA yogamArganA adhikArIonuM kartavya che. lokonA bhinna bhinna mata dekhIne teonApara gusse na thatAM matasahiSNutA guNa prApta karavAthI, ceganA mArgamAM sthira rahI zakAya che, mATe satya cogamArganI prarUpaNa karavI ane dayAbhAvathI asatya mArgone parihAra karavA upadeza devo. mana-vANI ane kAyAnA azubha vyApArono tyAga karIne mana-vANI ane kAyAthakI suvyApArone abhyAsa karanAra yogadharmamAM praveza karI zake che. yogano abhyAsa karavAnI IcchAvALAoe, dArU, mAMsa, gAMjo, dhaturo, kokIna vagere vyasanono tyAga karavo joIe. sAtvika AhAra karavAthI ane rajo guNa ane tamoguNa AhArano tyAga karavAthI, yoganI sAdhanA sArI rIte thaI zake che. sAtvika AhArathI uttama buddhi rahe che. "jevo AhAra tevo oDakAra" e kaheNamAM ghaNo bhAvArtha samA che, yogya AhAra ane yogya vihArathI yoganI siddhi thAya che. mAnasika baLa prApta karIne AtmAnI jJAnAdi zaktiyono prakAza karo ane rAgAdi durguNone nAza karavA prayatna karavo, eja gajJAnanuM kArya che. rasaguNonI je je upAyovaDe prApti karavI te yoga kahevAya che. karmano kSaya karavAne samAna koI sAdhana nathI. jagamAM gaMgAna For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) dInI peThe Antarika mAlano parihAra karanAra yoga che. jagatamAM aneka prakAranA camatkAra bhUtakALamAM jenA vaDe pragaTahyA che, vartamAnamAM pragaTe che, ane bhaviSyamAM aneka camatkAro thaze; te sarvanuM mULa ga che. kalpavRkSa jema Icchita vastuone Ape che, tema yoganA ArAdhanathI paNa Icchita vastuonI prApti thAya che. pRthvImAMthI jema aneka prakAranI vanaspatiyo ugI nIkaLe che, tema yogavidyAnA ArAdhanathI paNa aneka guNa pragaTI zake che. sAgara potAnI gaMbhIratAthI jema zobhI rahyo che, tema yugavighAnI prAptithI gaMbhIratA nAmano guNa saMprApta thAya che. samudramAM jema aneka prakAranAM rata bharyA che, tema yogavidyAmAM paNa aneka prakAranI labdhi rahI che. sAyansa vidyAnA zodhako mananI ekAgratA ane je to zodhI kADhavAnA che, te tane yogavaDe zodha thaI cukyo che. roganA aMzabhUta mananI ekAgratAthI prakhyAta amerikAne zodhaka mI. eDIsane aDatAlIsa kalAkamAM zenogrAphanI zodha karI te sarve vidvAno jANe che, te pramANe AtmAmAM mananI ekAgratA karIne AtmAnI zodha calAvanArA chegIo, kalAkonA kalAko paryata sthira rahIne, AtmAnI aneka zaktine pragaTAvI zake, temAM kAMI paNa Azcarya jaNAtuM nathI. jainadharmanAM pistAlIza Agamane sAra paNa e che ke, samyakatva jJAnapUrvaka AtmAnI sarva zaktione pragaTAvavA prayana karo. mohanIya vagere kameno nAza karavo ane AtmAnI zuddhi karIne AtmAne paramAtmA banAvo. rAtrayIrUpa yoganuM ArAdhana karIne pUrva anaMta jIvo mukta thayA, thAya che ane bhaviSyamAM thaze. yoganI sAdhanA karavAthI manuSya ane devalokanI prApti thAya che ane uttamamAM uttama je mukti che, tenI paNa prApti thAya che. AtmAnA zubha adhyavasAya utpanna karAvanAra yoga che. hAlanA kAlamAM upazamabhAva ane kSayopazamabhAvanI samAdhine bhegIo prApta kare che. keTalAka kahe che ke, samAdhimAM ughanI peThe paDyA rahevuM paDe che, mATe tevI samAdhi karavAnI kaMI jarUra nathI; Ama kahenArAoe yogazAstrAdi granthone pUrNa vAMcyA nathI, temaja pote samAdhino anubhava karyo nathI, ema kAvinA cAlatuM nathI; kemake samAdhimAM kaMI uMghavAnuM nathI. kSayapazama ane upazamabhAvanI samAdhinI prAptinuM kAraNa dhyAna che. AtmAnA svarUpanuM dhyAna dharatAM dharatAM upazamAdibhAvanI samAdhi prApta thAya che ane te vakhate AtmAnA sahajasukhano anubhava thAya che, te vakhate mananI caMcaLa dazA zAnta thaelI mAluma paDe che, arthAta bAhya duniyAnuM bhAna rahetuM nathI ane AtmAnA upaganuM te vakhate vizeSa prakAre astitva rahe che; ema jaina cAganA anubhavIo pokArIne kahe che, zrImad AnandaghanajI ane zrImad For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 13 ) cidAnaMdajIkata egapadomAM samAdhidazAnuM varNana Ave che, temAM A mAne zuddhopayoga ane mananA vikalpasaMka9pano nAza thayo heya evA ullekho samAdhisamayanA maLI Ave che. A kAlamAM apramatta guNasthAnaka sudhInI upazamAdi bhAvanI samAdhinI astitA che, mATe ceganA jijJAsuoe sugurUnuM avalaMbana karIne yogavidyAno abhyAsa zarU karo. gavidyAno abhyAsa zarU karyo eTale turta cagInI dazA prApta thaI zakatI nathI, paNa gavidyAnI bAra varSe paryata ArAdhanA karavAthI rogavighAne khare anubhava jAgrata thAya che. cogasAdhanAmAM dharma dhAraNa karavAnI ghaNuM jarUra che. rAyaNanuM vRkSa jema lAMbAkALe phaLa Ape che, tema ganI ArAdhanAno kharo anubhava to bAra varSa pazcAtuM maLe che. ganI sAdhanAnuM phaLa avazya prApta thavAnuM ane te phaLa AtmAnI ucca dazA che, ema manamAM vicAra karIne yogasAdhanamAM praveza karavo. je manuSyo ane camatkAro batAvavAne mATe ane potAnI bAhyakAmanAo pUrNa karavAne mATe, roganI ArAdhanA kare che, teo vegamArganI ucca bhUmikAmAM praveza karI zakatA nathI. yegathI camatkAro prApta thAya che, paNa yogIe bAhyakAmanAno tyAga karIne niSkAma buddhithI yoganI sAdhanA karavI joIe. madArInI peThe yogathI koI sAmAnya camatkAra prApta karIne, lokomAM je jyAM tyAM khela karI batAve che, te manuSya, yoganI ucca bhUmikAmAM praveza karI zakato nathI. yogIoe yogavidyAthI camatkAra prApta karIne paNa yogavidyAmAM AgaLa praveza karavAne mATe, ajANyA manuSyanI peThe gaMbhIra mana rAkhIne vartavuM joIe. yogIe, loka pitAne mAne vA na mAne tenI icchAno tyAga karavo joIe. kharA yogIo potAnA sahavAsamAM rahenArane paNa potAnAmAM amuka zakti (camatkAra) pragaTI che, tenI khabara paDavA detA nathI ane kadApi lokone potAnA camatkAranI khabara paDe che ane koI vakhata amuka zakti zeravavI paDe che to, pazcAt janasamUhathI upAdhi na thAya evI rIte pravRtti Acare che ane yogazAstromAM kahelI zaktinuM ArAdhana kare che. gasamAdhi sevanArAo, yogAbhyAsI janone tenA adhikAra pramANe kuMcIo batAve che. pAtratA vinA kaMI maLatuM nathI-pAtravinA maLelI vastu rahetI nathI. dekhAdekhIthI yoganI sAdhanA karanArAone ghaNuM khamavuM paDe che ane koI vakhata duHkhanA pAtra banavuM paDe che, mATe yogavidyAnA anubhavIone gurU karIne tenI AjJA pramANe yogamArganI kriyAone sevavI joIe "dekhAdekhI sAthe joga, paDe piMDa ke vAdhe roga" A kahevatane lakSyamAM laI gurUgAmapUrvaka yogavidyAmAM praveza kare evI gAbhyAsIone sUcanA ApavAmAM For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) Ave che. gRhasthone gRhasthonA adhikAra pramANe yogamArgamAM praveza karAvo ane sAdhuone temanI yogyatA pramANe yogAbhyAsa karAvavI joIe. jeo pAtra vA apAtra joyAvinA ganI vidyAnI uttama uMcIone Ape che, teo pazcAttApa pAme che. eka bhavamAM hAlanA kAlamAM paripUrNa roganI ArAdhanA thaI zaktI nathI, mATe haLave haLave yoganI sAdhanA karavI joIe. yogazAstrone abhyAsa karIne yoganI ArAdhanA karavAthI, kadI pAchA paDavAnuM thatuM nathI. jenAgamomAM aneka prakAranA yoganuM varNana vAMcavAmAM Ave che. yogano abhyAsa karIne jeo jaina zAstro vAMce che, tenA hRdayamAM jyAM tyAM yoganuM svarUpa jovAmAM Ave che. hAla mane pUvanA karatAM cha AvakanuM atyaMta yogagabhata svarUpa anubhavAya che ane cha AvakanI atyaMta uttamatA bhAse che, tenI racanA yoganA AdhAre uddazapUrvaka gaNadharamahArAjAe karelI che, ema lAge che. rogavidyAmAM kuzalatA meLavyA bAda yoganI draSTi khale che ane te dRSTithI ja Avazyaka sUtrAne je dekha che te, tenI uttamatAno ghaNo khyAla karI zake che. samyakatva dRSTine utpanna karanAra-jaina zAstromAM pratipAdana karelI yogavidyA che. cAgajJAnIo, sUtromAM guptapaNe rahelI vidyAne sArI paiTha anubhavI zake che. sUtromAM bhinna bhinna dRSTithI dekhanArana, bhinna bhinna prakAranuM jJAna maLe che, arthAt adhyAtma jJAniyone te sUtramAMthI adhyAtmajJAna prApta thAya che, vyavahArakriyAone zodhanArAo, teja rasUtromAMthI kriyAone zodhI zake che, temaja sAyansanA vidvAno sUtromAMthI padArthavijJAna meLavI zake che. jemAM ga, adhyAtma, padAvavijJAna, Ada tattvone sArI peThe jANe zake che, tenI druSTi vizAla thavAthI, teo AtmatattvanI prAptanA aneka rogone apekSAo jANe che, badhe che ane svAdhikAra pramANe Adare che ane anyone AdarAva che. kharekhara yogavidyAnuM saMpUrNa varNana koInAthI karI zakAtuM nathI, zrI kevalI bhagavAna paNa karADo varSa paryata yoganA asaMkhya bhadAnuM varNana kare tepaNa, pUNapaNe tyAganuM svarUpa kaLI zakAya nahi; te mArA jevAthI tA roganuM amuka apekSAe sAmAnyarItyA ja varNana thaI zake. yoganAM aneka pustaka che, paNa vAcako jevI jevI dRSTithI te pustako vAMce che, tene te pramANe hRdayamAM pariName che. candrano zItala svabhAva chatAM bhinna bhinna AzayathI dekhanArAo paikI koIne uSNa lAge che, koIne daMDa lAge che, koIne pIDAkArI lAge che, koIne AhAkArI bane che ane koIne temAM For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 15 ) priya ke apriya kaMI jaNAtuM nathI; tema A cAgadIpaka pustaka vAMcanArane paNa, potAnI dRSTi pramANeja phala prApta thaI zake, temAM kaMI Azcarya nathI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir koI paNa vastunuM vivecana karatAM chadmasthane bhUla AvavAno saMbhava che, kemake sarvaguNI to vItarAga che. chadmasthamAM vItarAganA jevA guNo kyAMthI hoya ? chadmastha jIvo vItarAga prabhunI vANInA anusAre jaina zAsananI unnatine mATe, temaja svaparanA kalyANa mATe dhaMdho banAve che, temAM potAnA karatAM vizeSa jJAnavALAne temAM zAstrathI kaMI ulaTuM lakheluM mAluma paDe, vA koI ThekANe sudhAravAnuM mAluma paDe, ema banI zake che, to te pramANe A yogadIpaka graMthamAM bhUlacUka thaI hoya to, vidrAno sudhAraze ane zubha adhyavasAyathI banAvelA A pustakamAMthI haMsacaMcunI per3e sArabhAga grahaN karaze, evI AzA rAkhavAmAM Ave che. payamAMthI paNa purA kADhavA jevo durjanono svabhAva hoya che, tenI paravA kadI satpurUSo rAkhatA nathI; sUrya ugatAM kAgaDAo kAkA kare che ane manuSyo sUryane dekhI khuza thAya che, te rIte koI paNa bAbatamAM sarva manuSyano eka abhiprAya maLato nathI, tethI mahAtmAo potAnuM kArya karavAthI kadI pAchA haDatA nathI; te nyAye ucca AzayathI ane jagatanA kalyANa mATe banAvelo A yogadIpaka graMtha sarva manuSyanA AtmAone pUrNa zAMti ApanAro thAo. poSa vadI ra-zana. saMvat 1968--damaNa. A graMtha chapAvavAmAM madata karanAra surata nivAsI prakhyAta jhaverI dAnavIra zeTha dharmacaMdra uyacaMdanA suputra zeTha lallubhAi dharmacaMdra che, jeo svabhAve zAMta, jainadharmanA abhimAnI, tathA gaMbhIra ane maLatAvaDA svabhAvanA che. cidyAnanda svarodayano keTaloka bhAga temane DumasamAM vaMcAvyA hato, tethI temane yeAganA upara rica thaI hatI, jethI A graMtha chapAvIne jagamAM jainazAsananI unnati karavAnuM ane duniyAnA jIvone dharma prApta karAvavAnuM kArya hAthamAM levA temaNe A granthane sahAya ApI, ghaNo lAbha saMpAdana karyA che. A graMthanAM puko sudhAravAmAM chadmastha dRSTithI zlokomAM tathA vivecanamAM je kaMI bhUlo rahI gai che, tenuM zuddhi azuddhi patraka banAvyuM che; bIjI AvRttimAM je kaMI bhUlo jaNAze teno sudhAro karavAmAM Avaze. A granthanuM vAMcana karIne bhavya jIvo paramasukha prApta karo, ema IcchIne, A prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. OM zAntiH zAntiH zAntiH. hI. muni buddhisAgara. For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrImad buddhisAgarakRta zrIyogadIpaka mUlagranthaH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " namaH zrIvarddhamAnAya, sarvadoSapraNAzine / kevalajJAnasUryAya, lokapUjyAya tAyine // 1 // sadguruM pUjyamAnamya, svAbhAvikasukhodadhim / sarvakarmanivRttyarthaM karomi yogadIpakam // 2 // ko'hamAtmA cidAlakSyo, bhinnaH pudgalabhAvataH / ratnatrayIsvarUpeNa, sattAto'smi svabhAvataH // 3 // asmyahaM pratyayajJAtA, jIvo bhinno'sti dehataH / indriyANyapi naivAtmA tathaivaM manaso'pi vai // 4 // nAsti vANI tathaivAtmA, raktaM nAsti jaDatvataH / pratyakSAdipramANena, siddha AtmA hi zAzvataH // 5 // AtmA'saGkhayapradezaizca, dehavyApI caturgatau / kevalajJAnabhAvena, sarvavyApaka iSyate // 6 // vyApyavyApakabhAvatvaM, sApekSAtaH sphuTaM matam / nityAnityapravAdAnAM, samAso jainadarzane // 7 // ekAneko nayenAtmA, vAcyAvAcyastathaivaca / karttA'karttA ca harttA vai, so'pekSAtaH prabhAsate // 8 // sarvasmin sarvatobhinno, jJAnena vyaktitaH svayam / nayaijJataM svarUpaM me, tathaiva saptabhaGgataH // 9 // kutaH priyapadArtheSu, mamatvaM kriyate mayA / bAhyabhAvAt prabhinno'smi, tatra rAgo na yujyate // 10 // kuto'priyapadArtheSu, dveSatvaM kriyate mayA / priyApriyatvaM manasaH kalpitaM nAsti brahmaNaH // 11 // For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 17 ) mIyante sarvatobhAvA, anena brhmckssussaa| Atmeti kathyate tena, samyagavyutpattiyogataH // 12 // vijJAnamAtmano dharmaH, svAnyabhAvaprakAzakam / Atmano jJAnaparyAye, lokA'lokaM vilIyate // 13 // AtmanaH sarvadravyeSu, zreSThatA bhaavitaashubhaa| sahajAnandabhAvena, cAritramadbhutaM sphuTam // 14 // samitiguptiyogena, zuddhadharmasamudbhavaH / sukhaduHkhaprasaGgeSu, samazcAritravAnsmRtaH // 15 // samo harpaviSAdeSu, samo mAnApamAnayoH / stutinindAdibhAveSu, samazcAritrayogirAT // 16 // jJAnagarbhitavairAgya-muttamaM prApya yogirAT / akSaraM nirmalaM zuddhaM, paramAtmapadaM bhajet // 17 // mamatvaM jJAninaH kiM syAd, heyAdeyavivekataH / mamatvopAdhinirmukta, AtmA muktaH prakIrtitaH // 18 // mUrchA parigrahaH khyAta, uktaM sUtreSu sUribhiH / sUtrasammatayogena, AtmA saddharmamApnuyAt // 19 // bAhyakAryANi kurvan san , mohaceSTAM parityajan / bhAvacAritrayogena, mucyate sarvakarmataH // 20 // saMtyaktasarvasaMkalpo, nirvikalpasamAdhitAm / saMprApya tAttvikAnanda-manute saMyataH svayam // 21 // manaHsthairya samAsAdya, dattalakSyopayogakaH / bhave muktau samatvAcca, svAdate samatAmRtam // 22 // sAmyAmRtaprasAdena, jIvanmukto'bhidhIyate / samyagdRSTiguNasthAne, sApekSAto ghaTeta saH // 23 // zuklena pariNAmena, sAmyAnando vivarddhate / dhyAtA samyag vijAnAti, dhyAnaM hi jnyaanyogtH||24|| manazcaJcalatAM prApya, yatratatra paribhramat / yo. m. 3 For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) sthiratAM labhate naiva, Atmano dhyAnamantarA // 25 // citte vazIkRte sarva vijAnIyAdazIkRtam / vazIkaraNAya cittasya, sarvopAyAH prajalpitAH // 26 // jJAnadarzanacAritra, viiryaanndniketnH| AtmArAmaH sadA dhyeyaH, sarvazaktimayaH sadA // 27 // svapnavad bAhyabhAveSu, mamatvaM naiva yujyte| tathaiva dveSyatA tatra, jJAnino naiva yujyate // 28 // naiva strIzatrubhojyAdi, padArthA mohahetukAH / mohabuddhyA svayaM tatra, dviSan rajyan vimuhyati // 29 // . rAgasya hetavo ye ye, bhajante dveSahetutAm / sAnukUlapratikUla,-manovRttiprasaGgataH // 30 // rAgarUpA manovRtti, dveSarUpA tathaiva ca / rAgadveSavinirmuktaM, mano mokSasya kAraNam // 31 // ajJAnena svayaM jIvo, bAhyabhAveSu rajyati / jJAnAtmA tu vivekena, jaDeSu naiva rajyati // 32 // ahiMsAyAH pratiSThAyAM, vairatyAga iti shrutiH| sAmyabhAvapratiSThAyAM, pratyayastasya jAyate // 33 // sAmyAtmA naiva badhnAti, karmANi kintu chedakRt / sAmyAtmA pUrNayogI syAd, yogazAstreSu sammatam // 34 // zuddhAnandasya bhoktA syA-tsamAtmA bhgvgiraa| samatvaM sarvabhAveSu, jIvAjIveSu sammatam / / 35 // samatvamAtmano dharmo, rAgaroSavivarjanAt / samullasati jIveSu, tattvasammukhadRSTiSu // 36 // ghorakarmANi kurvANA, janA yAnti parAM gatim / sAmyabhAvapratApena, tasmAttaM prAptumutsahe // 37 // sAmyAdAtmasthirIbhAvo, vIryollAsaH pravardhate / kSapakazreNimAruhya, bhavyo yAti zivaMgRham // 38 // For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org , ( 18 ) sAmyameva hi cAritraM, sarvadA sammataM sphuTam / phalaM jJAnasya sAmyaM vai, sUtreSu tatprakIrtitam // 39 // AtmajJAnaM vinA nAsti, samatvaM kvApi viddhi tat / AtmajJAnAya bhavyaizca, yatitavyaM punaH punaH // 40 // AtmajJAnena bhavyAtmA, nirmaladhyAnamanute / AtmajJAnaphalaM dhyAnaM, dhyAnaJca sAmyameva hi // 41 // dhyAnaM kriyAsvarUpaJca, sAmyaM kriyAsvarUpakam / tayoH kiJcidvizeSo'sti bhAsate satvanubhave // 42 // prAdhAnyaM zuddhavIryasya, dhyAne bhavati nizcalam / zuddhavIryaM kriyArUpaM, kSayopazamabhAvataH // 43 // kSayopazamavIryAtmA, kriyaiva dhyAnamAtmanaH / AtmadharmasthibhAve, dhyAnaM hi jJAnasaGgakRt // 44 // ato jJAnakriyAbhyAJca, muktiH sUtre pradarzitA / ekAntatohi mithyAtva mekAntavAdadarzinAm // 45 // saptabhaMgInayopetaM samyakasyAdvAdadarzanam / AtmajJAnAya vijJeyaM, bhavyajijJAsubhiH zubham // 46 // Atmadharma samAlambya yatitavyaM mumukSubhiH / AtmA hi jJApanIyazca bhavyAnAM zarmahetave // 47 // AtmajJAnopadezena, bhavyAnAmupakArakAH / tIrthakRttvaM samAsAdya, yAnti muktigRhaM zubham // 48 // sarvaparopakAreSu, dezanAyA upakriyA / prApnoti zreSThatAM satyAM, satAmetAdRzI sthitiH // 49 // dravyaparopakAreNa, sAdhyA bhAvopakAratA / niSkAmavRttito bhavyaiH sAdhyaM lakSyaM sukhAspadam // 50 // dattalakSyopayogena, varttitavyaM mumukSuNA / " 2 , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AvirbhAvaH sukhAbdhestu, jIvaH parAtmatAM vrajet // 51 // yAdRk siddhasvarUpaM me, tAdRg bhedastu karmaNaH / For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 3 (20) karmabhedavinAzAcca, so'haM bhavyaziromaNiH // 52 // " aho jIvaH parAtmA'haM sattAtaH samprati smRtaH / utthito vyaktisiddhyartha, sAdhayiSye parAtmatAm // 53 // AtmasAmarthyataH zIghraM mayA kiM kiM na sAdhyate / sarvakAryANi siddhyanti, yalenAtaH samutsahe // 54 // lakSyasAdhakabuddhyA vai, parAtmAnaM smarAmyaham / svapnavad bAhyabhAveSu, dRSTirdeyA na kutracit // 55 // avicchinnA vidhAtavyA, navadhA bhaktirAtmanaH / AtmabhaktipratApena, jIvA yAnti paraM padam // 56 // AtmavatsarvajItreSu, dRSTiH svonnatikArikA / bhAvazAntiprakAzArthaM, deyA bhaktiparAyaNaiH // 57 // lakSyIkRtya nijAtmAnaM, dharmmakArye pravarttanAt / ArtadhyAnAdirahito, bhaktiyogI zivaM vrajet // 58 // svAtmA parAtmarUpazca dRzyate bhaktitaH svayam / karoti darzanaM jIvaH, svasyeti pratyayo dhruvam // 59 // svAmisevakabhAvena, bhaktirAdyA pradarzitA / pakkajJAnadazAyAMtu, svAmisevakavarjitA // 60 // tattvamasyAdirUpeNa, sArvakAlikapratyayAm / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " parAM bhaktiM samAsAdya, bhaktiyogI zivaM vrajet // 61 // bhaktiyogI kriyAyogI, jJAnayogI tathaivaca / sAmyayogI dhruvAM siddhiM prApnuyAnnAtra saMzayaH // 62 // asaGkhyayogayukttyAvai, muktiH syAnnAtra saMzayaH / tatrA'pi jJAnasamyaktva, cAritrANi vizeSataH // 63 // syAdvAdamudrayA sarve, padArthAH santi vastutaH | zraddhA hi tAdRzI samyak, darzanaM vyavahArataH // 64 // kSayaupazamo mizrI, darzanamohakarmaNaH / caturNAM ca kaSAyANAM tathAnantAnuvandhinAm // 65 // " For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) 2 nizcayaM darzanaM tattu jJAnaM samyak prabhAsakam / dravyato bhAvato viddhi cAritraM jainadarzane // 66 // dezataH sarvato virati zcAritraM tattu dravyataH / sthairya zuddhAtmarUpeya, cAritraM tacca bhAvataH // 67 // bhAvacAritrakAryehi, dravyacAritrakAraNam / kAryakAraNabhAvasya, vyavasthA sampravarttate // 68 // AtmasaddharmalAbhArthI, sevyaH sadguruyogirAT / saptanayairvijAnIhi, cAritraM kramazuddhimat // 69 // sthUlasUkSmavibhedena kriyA cAritriNo dvidhA / zarIrAdikRtA sthUlA, sUkSmAtvadhyavasAyataH // 70 // dharmasUkSmakriyAyogAt, prasannacandravanmuniH / dRDhaprahArivacchIghaM, karmASTakaM vinAzayet // 71 // sUkSmakarmavinAzAya, sUkSmadharmakriyAvarA / vRSabhamAtRvajjJeyA, kapilapairiva prabhoH // 72 // sApi jJAnaM vinA nAsti, manaH sthairya vinA tathA / ato dhyAnaM kriyArUpaM, sUkSmaM dhyeyaM vicakSaNaH // 73 // sarvatattvAni bodhyAna, nikSepairnayakaistathA / grAhyagrAhyavivekena, dharmazAstravizAradaiH // 74 // sukhamAtmani vijJeyaM, jaDeSu nAsti kiJcana / mRgatRSNeva vAhyeSu, kuto mithyA pradhAvasi // 75 // vAhyavRttiM parityajya, AtmA dhyeyo vivekataH / nAbhihRdbhAlarandhreSu, sthAneSu dhyeyadhAraNA // 76 // SaTcakaM dravyabhAvAbhyAM sAdhyaM cittasamAdhaye " brahmarandhre sthitiM kRtvA, AtmA dhyeyaH sanAtanaH // 77 // vyavahAranayenoktaH, samAdhistatra jAyate / zuddhaM parAtmano jyoti, rbhAsate nAtra saMzayaH // 78 // anekabhava saMskArAt, samAdhirvyavahArataH / For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (22) nizcayAtkiJcidaMzena, sAdhyate jnyaanyogibhiH|| 79 // uttamo rAjayogazca, haThaH proktaH knisstthkH| sAdhyasAdhanayogena, apekSAto haThaH smRtaH // 8 // pApamuktakriyAyukto, haThaH sAdhyo vicakSaNaiH / agItArthA vimuhyanti, ekAntapakSadhArakAH // 81 // jainAgamaparIpAThAt , samyakzraddhA prajAyate / sApekSavAdabodhAcca, mithyAbuddhirvinazyati // 82 // tridhAtmAnaM vijAnAti, bhiraatmaadibhedtH| parAtmasAdhyasiddhyartha, samyagdRSTiH pravartate // 83 // saMyatazrAddhadharme ca, yathAzakti pravarttate / jJAnAdInAM samAcArAn , gRhNAti vidhitaH svym||84|| anantaduHkhadAvAgnau, saMsArehi sukhaM kutaH / kuTumbAdimamatvaJca, kevalaM duHkhakAraNam // 85 / / rAgadveSAdisaMyuktaM, manaH saMsAra ucyate / rAgadveSaviyuktatvAnmano, mokSasya kAraNam // 86 // yAvanto mohasambandhA, stAvanto duHkhahetavaH / svapne'pi duHkhadAvAgni, raho mohasya ceSTitam // 87 // kSaNikeSu padArtheSu, audAsInyaM pravartate / rAgAdihetavo ye ye, te te vairAgyahetavaH // 88 // sarve bandhusamA jIvA, na me vairI na me priyH| zuddhAnandasvarUpo'haM, nirAkArasvarUpavAn // 89 // zuddhAtmapadamicchAmi, svAbhAvikasukhapradam / sarvakarmavinAzArtha, mutsuko'haM prytntH|| 90 // svAbhAvikasvarUpe me, sukhAnantamahodadhiH / jJAnAdisadguNAH sarve, vartante svasvarUpataH // 91 // sAkSIbhUto vipazyAmi, sphurantyAdarzavanmayi / nirlepaH sanpadArtheSu, pravarte svAdhikArataH // 92 // For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (23) antardRSTiM samAdhAya, vartiSye'haM prytntH| dhammakAryANi kuvensan , bhogyakammapravedakaH // 93 // kASThe vahnistile tailaM, ghRtaM dugdhe ca tiSThati / tadvatkarmaprayogeNa, AtmA dehe pratiSThate // 94 // utkRSTAnandasampannaM, jJAnarUpaM sanAtanam / dhyAnahInA na pazyanti, hyjnyaanaavRtcetsH|| 95 // jJAninAmAtmacintA syA, dajJAninAM kuto bhavet / madhyamAnAM vapuzcintA, bhogacintA tu mohinAm // 96 // Urdhva gacchedadhogacche, cchuddhadRSTiparAGmukhaH / tapi zarmanApnoti, svapnamiSTAnnabhuktivat // 97 // zarmadharmo na yasyA'sti, naivAsti zarmavettRtA / kutastAhagjaDe zarma, mUDhastatra pradhAvati // 98 // zreSThAH sarve svadharmeNa, paradharme na taadRshaaH| adhikArivazAdbodho, hyadhikArivazAkriyAH // 99 // mithyendrajAlavaccharma, nAsti vAhyeSu tadyapi / aho mohasya mAhAtmyAd, bhRzaM rajyanti maanvaaH||10|| kAmadRSTiyutA mUDhAH, praskhalanti pade pde| rogacintAdisampannA, bhramanti zvAnavatsadA // 101 // ahaMmamatvasampannA, jIvA duHkhAlayAH sdaa| svArthadoSavimUDhAzca, nanti jIvAn pade pade // 102 // stayakarma prakurvanti, mithyA jalpanti vaacyaa| dveSabuddhiM prakurvanti, vaJcayanti hi sajjanAn // 103 // sarvadopAlayaM lobha, bhajanti mUDhadehinaH / AtmadRSTiparAvRttA, jIvAH sarvatra duHkhinaH // 104 // AtmajJAnena doSANAM, nAzaH zIghraM prajAyate / ataH karmavinAzAya, hyAtmajJAnasya hetutA // 105 // unnatirdravyabhAvAbhyAM, kartavyA tattvakAdibhiH / For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 24 ) udyamena sadA sAdhyA, zuddhAnandapadapradA // 106 // janAH sarve sukhaM yAntu, jainadharmaH pravarddhatAm / doSANAM sarvathA nAzo, maGgalAni pade pade // 107 // sadguroH saGgatiM bhavyAM, samyaktvaM nizcalaM zubham / zAnti tuSTiM ca puSTiM ca, prApnuvantu janAH sadA // 108 // *paDUlezyAnidhicandrAbde, caitramAse sukhprde| ekAdazyAM sitepakSe, janAnAM zAntikArakaH // 109 // zrIyute DummasagrAme, buddhyabdhisAdhunA zubhaH / aSTottarazatazlokaH, kRto yogapradIpakaH // 110 // OM zAntiH 3 * 1966 caitra sudi 11. For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yogamAhAtmyam zrImAnayamAryAvartaH purA yogavidyAcaNainarapuGgavaivizeSataH samalaGkRto'bhUditi prAktanagranthAvalokanena pratyakSIkriyate, yogAbhyAsajAtavividhasiddhicayena, tattvAtattvavivekavimukhAnAmanadhigatadarzanAnAM nAstikAnAmapi prastaraprAyeSu cetaHsu balAdastittvaprajJAmAsthApayantaH, kAmakrodhalobhAdyantarArivyAlolUkavyAghrapramukhaniSevitAyAM nIrasAyAM bhavATavyAM bambhramaNena durantAM vyathAmanubhavantaH sulabhabodhino narAnazrameNonnatapadamArohayantaH, karAmalakavatpratyakSatayA svayameva punarjanmajAtismaraNAdijJAnamudrAM dhArayantaH, suyogabalena, kAlatrayavarttivividhapadArtheSu saMzayitAJjanAnniHzaGkAnApAdayantaH siddhayogA mahAtmAnaH pAramAtmikajJAnAdyanantazaktivodhaM grAhayAmAsuH / puraitAdRkSaiH puruSaratnavibhUSito'yamAryadezo'dhunA'tAttvikajaDavAdavidyopAmakajanAnAM saMsargavazena mahatIM vigarhaNIyAmavasthAmAvahati / // taduktam // santaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na jJAyate muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate // svAtI sAgarazuktisaMpuTagataM tanmauktikaM jAyate prAyeNAdhamamadhyamottamagatiH saMvAsato dRzyate // 1 // adhunA ca yogavidyApaThanapAThanakramo'pi paramakRzatAmabhiprapanno'sti, mamyagyogAdhyAtmavidyAyAM nipuNAH sAmprataM ke mahAtmAnaH santIti vicArAspadaM darIdRzyate / AryAvarttalabdhajanmAnaH sAmpratakAlInA janAH pAzcimAtyatattvazUnyajanAnAM saGgabalena, jaDavastuSu lubdhAstajighRkSayA jAtyaratnasamaM yoga yo. . 4 For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 26 ) vidyAbhyAsaM dUrataH parihRtya paramatattvetaramAnino jaDavastupaGkile nimagnA uttaratra bhaviSyantIti saMbhAvyate / tasmAdidAnIntane kAle, dayApradhAnAstattvavedinaH paramopakAriNo mahAtmAno yadi prayAsajAtamavigaNayya mRSAdhvasevino janAnnopadekSyanti, cedaNIyasA kAlena sattattvavimukhAnAM sAmrAjyaM sthirIbhaviSya - tIti sphuTamanumIyate / AtmatattvAnabhijJA idAnIM bahuzo janA vilokyante, tatkAraNantu pratyahamaihika sukhavAJchAyAM samutpannadhiyAM teSAM manAMsi tatraiva labdhasvAsthyAni nijAtmatatvavicintane vidhurANi bhavantIti vibhAvanIyaM vizeSajJaiH / prAptapramAdatimirodhyAtmatattvavimarSaNe'samartho janavAto'dhunA kevalaM zArIrikazarmmalolupo bhavavallIvivarddhanopAyaM racamAno dikSu vidikSu vimUDha ivetastato bambhramIti / idameva bhArataM varSa katamasminsamaye yogavidyAprabhAveNa mahattarabhAgyAspadaM vyajaipIditi sAmpratamapi prAcInamahAmuniracitAnAmadhyAtmayogazAstrANAM samavalokanena nizcIyate / idAnImanAtmavidyAvizodhane baddhakakSo janasamudAyo yathA vyApRtastathaiva purA parAtmavidyAvizodhanena janaprayAsaH saphalIkriyate sma / prAktanAnAmadhyAtmavidAM mAnavottamAnAmAcArapramukhaguNavyUhaM smRtigocaraM vidhAya sAmpratakAlInajanasaMsthAvilokanena ca keSAM sahRdayAnAM hRdayAni zivetarAzrumauktikamAlAbhirnovirAjante / yadyapyevamasti, tathApyetadadhyAtmatattva rasikaistacchuddhiM samIhamAnairnRbhirnAGgIkarttavyam, yato yadvastu prAbhyupAye yAdRzaM prayAsabhUyastvaM vidyate tAdRzyeva tadvastulAbhe sukhasampattiranubhUyate / bAhyabhAvA yadyapi sukhena sAdhyA vidyante, parAtmatattvajJAnantu vipulatarazramaniSpAdyaM saMbhAvyate, tathApyanukUlasAdhanasampattyA dravyajJAnakalApasaMbhRtAM nRjAtiM samAsAdya tasminneva sarvathA yatitavyam / yataH (Rte jJAnAnna mokSaH) ityAdi bahuvi - " For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 27 ) dyAgamaprAmANyAdreyopAdeyalakSaNo dharmaH samArAdhanIyaH / tathA coktaM yogabindau. vratAni sAticArANi, sukRtAya bhavanti na / aticArAstato heyAH paJca paJcate vrate // 1 // parizuddha pravacanAdhigamAtizAyidharmakathAvisaMvAdinimittAdi lakSaNasya tasya tasya kalyANasya yogena mokSabIjAdhAnAdirUpaM sattvArthameva vidadhAno yo varabodhimAnbhavet sa prakRSTaM, bhavya sattvaprayojanakAritIrthakRtpadaM prApnoti, tathA caitatprakAreNa svajanamitra dezAdivizeSagataM paramArthattvaM yo bodhipradhAno jIvo vicintayet sa paropakArarUpAccintAnuSThAnAcca na kevalaM paropakArI tIrthakRdbhavet, kintu devadAnavamAnavAdimAnanIyamahimA, tIrthakarAgrimaziSyaH prazastabuddhirgaNadharo'pi jAyeta / tathaiva jarAmaraNAdidAruNadahanadahyamAnabhavabhavanodarAddUramAtmaniHkAzanaM yaH saMvegazAlI cintayati, sa svaprayojanamAtrapratibaddhamAnasaH satatameva dravyabhAvamuNDanapradhAno muNDakevaladarzanavAn bhavet / , saMvegasya lakSaNaJcettham / tathye dharme dhvastahiMsAprabandhe deve rAgadveSamohAdimukte / sAdhau sarvagranthasandarbhahIne Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMvego'sau nizcalo yo'nurAgaH // 1 // idAnIM duHSamasuSamAkhye paJcamArake'pi yogajanyaM phalaM pratyakSatayA prAyo vilokyate / tadanyadAmarSauSadhyAdiprAptirUpaM phalamAgamabhASitaM zrUyate / tathA ca. alaulyamArogyamaniSThurattvaM gandhaH zubho mUtrapurISamalpam / For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 28 ) kAntiH prasAdaH svarasaumyatA ca yogapravRtteH prathamaM hi liGgam // 1 // maitryAdiyuktaM viSayeSu cetaH prabhAvavaddharyasamanvitaJca / dvandvairadhRSyatvamabhISTalAbho janapriyatvaM ca tathA paraM syAt // 2 // doSavyapAyaH paramA ca tRptiraucityayogaH samatA ca guvIM / vairAdinAzo'tha kRtaMbharAdhI niSpannayogasya tu cihnametat // 3 // IdRgvidhAdyogaphalAdeva tattvAntaraprAptirapi siddhyatyacireNa nAnyathA / cittasthairyaJcAdhyAtmajJAnAdiyogenaiva saJjAyate, yAvanmanojavanigraho na bhavati tAvadakhilamAcaritamaraNyaruditamiva niSphalaM saMpadyate, cittasvAsthyamantarA samyagbuddhiprakAzo'pi notpadyate yAthAtathyena / taduktam. cittAyattaM dhAtubaddhaM zarIraM citte naSTe dhAtavo yAnti nAzam / tasmAccittaM yatnato rakSaNIyaM svasthe citte buddhayaH saMbhavanti // 1 // tasmAJcittavizuddhayartha yogopAstireva jyaaysii| tathAca pAtaalasUtramapi tamevArtha bodhayati "samAdhizcittavRttinirodhaH " cittavRttinirodhanArthameva yamAdyaSTAGgayogaH samabhyasanIyaH / tathAcoktam. tasyA'jananirevAstu, nRpshormoghjnmnH| aviddhakarNo yo yoga-ityakSara zalAkayA // 1 // For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 28 ) caturvarge'graNIrmokSo, yogastasya ca kAraNam / jJAnazraddhAnacAritra - rUparatnatrayaJca saH // 2 // yogaH sarvavipadbalI - vitAne parazuH zitaH / amUlamantratantraJca, kArmaNaM nirvRtizriyaH // 3 // bhUyAMsospi hi pApmAnaH, pralayaM yAnti yogataH / caNDavAtAddhanaghanA - ghana ghana ghanA iva // 4 // kSiNoti yogaH pApAni, cirakAlArjitAnyapi / citAni yathaidhAMsi, kSaNAdevAzuzukSaNiH // 5 // atha prakArAntareNazrImaddharibhadrasUriyoMgamAhAtmyAdeva paralokasiddhiM pratipAdayannAha / > " 7 brahmacaryeNa tapasA sadvedAdhyayanena ca / vidyAmantravizeSeNa, sattIsevanena ca // 1 // pitroH samyagupasthAnAd, glAna bhaiSajyadAnataH / devAdizodhanAccaiva bhavajjAtismaraH punaH // 2 tasmAttattvAntaraprAptirapi niSpannayogenaiva samAsAdyate / taduktaM taireva. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir evaJca tattvasaMsiddheryoga eva nibandhanam / ato yannizcitaiveyaM, nAnyatastvIdRzI kvacit // 1 // ato'traiva mahAnyana - stattattattvaprasiddhaye / prekSAvatA sadA kAryoM, vAdagranthAstvakAraNam // 2 // tasmAttaponirdhUtakalmaparyogamArgavidbhiH zrImaddhemacandrAcAryaprabhRtibhirbhaviSyadvivAda bahulakalikAlayogihitArthaM matimohAndhakArapradIpaprakhyAni pravacanAni samarthitAnyanekazaH santi / etadeva darzayati vAdAMzca prativAdAMzca vadanto nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavadgatau // 1 // For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 30 ) evaM sati kastatra tattvapratipattyupAya ityAzaGkayAha adhyAtmamatra parama, upAyaH parikIrttitaH / gata sanmArgagamanaM yathaiva hyapramAdinaH // 2 // muktvAtovAdasaMghaTTa- madhyAtmamanucintyatAm / nAvidhUte tamasskandhe, jJeye jJAnaM pravarttate // 3 // sadupAyAdyathaivApti - rupeyasya tathaiva hi / netarasmAditiprAjJaH sadupAyaparo bhavet // 4 // sadupAyazca nAdhyAtmA- danyaH sandarzito budhaiH / durApaM kiMtvado'pIha bhavAbdhau suSThudehinAm // 5 // ito'nyathA prajJataiva na siddhyati, tasmAtsarvaprayatnena tattvArthibhiH sadyogapravRttipratipattyarthaM tatpratipAdakAni pravacanAni satataM parizIlanIyAni, satyatattvameva parigrahaNIyam, na tu pakSapAtinA bhavitavyam, yaduktamAgame, " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmIyaH parakIyo vA, kaH siddhAnto vipazcitAm / dRSTeSTabAdhito yastu, yuktastasya parigrahaH // 1 // itthamavadhArya matimadbhiH sArvadarzanikairayaM saMskRtapadyo pani - baddho yogadIpakAkhyo gurjarabhASayA paramahRdyayA samalaGkRto grantho dRSTipathamavazyatayA netavyaH / asya granthasya praNetA, sAmpratakAlInaH sAkSara jaina jainetaravargasaMmAnyaH paropakArarasiko yoganiSTha munivaryyabuddhisAgarazramaNa AryAvarte vijayatetarAm / asminyogadIpakAkhye paramapAvanIye granthe, jJAna darzanacAritrAdivibhedena, yogamArgasyAneke bhedAH pradarzitAH, tatra mukhyatayA sahajayogasya vistAro darIdRzyate, haThayogasyApi ca jaina siddhAntAnusAreNa tatra tatra savistaraM pratipAdanaM sphuTatAmAvahati, mokSamArgopAsakAnAM bhavyajanAnAmayaM yogadIpaka grantho dIpakavatsamyagupakArI bhaviSyatIti madIyo nizcayaH / asya For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir granthasya vizeSato'bhizaMsanenAlam , kintu madhyasthadRSTidhArakA guNAnurAgiNo janAH svayamevAsya granthasya vilokanenAvagatArthAH prastotAro bhaviSyantIti nirvivAdam // bhAratabhUmivibhUSaNAyamAnena sarvatra prakhyAtibhAjA buddhisAgareNemaM yogadIpakaM racayitvA bhAratavAsinAM janAnAmuparyyanalpopakAro vihito'styato munivaryazrImadbuddhisAgaraH prazastadhanyavAdaM barIbharti "paropakArAya satAM vibhUtayaH" iti nyAyA'nusAreNa // zivamastu sarvajagataH, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhIbhavantu lokAH // 1 // le0 bhAIzaGkarazAstrI. For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yogadIpaka. For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRSTha zuddhipatraka. - 8 - azuddhi. asmadIyakRta tenAM jAgRti zidhra zuddhi. asadIya tenA jAgRti zIvra rathAzva 27 thAzvaka ane sattAto'smi pradezai chatA asmadIya asmadIya mAne che karanArAo samAsAdya rasane syAdvAda asmadIya ajJapuruSa sattA'tosmi pradeza chatAM asmadIyakRta asmadIyakRta mAvo karanA samApadya rase sAdvAda asmadIyakRta apuruSa 32 35 47 je jIva pa. deSa para 54 paka tema tema zivagraham leyAnAM kriyAono karavAya che mAdhyastha paramAtmAnaM tema, zivaM gRham lezyAnA kriyAonI, karAvAya che mAdhya5 8 20 parAtmAnaM ham pratApena pratopana yo. zu. 5 For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 104 107 111 112 113 123 126 134 135 "2 144 150 152 163 101 .. 185 201 210 230 240 24 8 33 29 3ra 15 19 34 30 11 14 x 4 10 10 * 19 23 24 9 7 27 15 www.kobatirth.org ( 34 ) asmadIyakRta bhRkuTi kAmIpaDe Aya che tattvane pRthvI je mAna AvatAM tatva pratyAhAra tricAnA sAMbhALa pAsamAM lobhathI sarvathA samajavavuM pramANa daidipyamAna Ujjala camatkArIka parigraha, karIyAga Avazya dharmama manamAM For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asmadIya braTi kALapaDe thAya che. jene pRthvItattva mAnya AvatA tavaM (5) pratyAhAra iMdriyAnA sAMbhaLa pAzamAM lobhanA sarva samajavuM pramANe dedIpyamAna ujvala camatkAraka parigraha karIgayA Avazyaka dharmamAM manamAMthI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zuM tame grAhaka nathI? hovA joIe. vijJapti patra. adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa taraphathI buddhiprabhA" nAmanuM mAsika be varasathI pragaTa thAya che. jemAM pujya gurUvarya muni zrI buddhisAgarajInA, temaja keTalAka jaina vidvAnonA lekho pragaTa thAya che. thoDAja samayamAM tenA grAhakanI saMkhyA 1000 jeTalI thavA pAmI che ane jaina komamAM te sArI rIte vakhaNAtuM thayuM che. A mAsikanA grAhaka thavAthI be prakAranA lAbha meLavavAnI taka maLe che. eka to uttama prakAranA jaina dharma saMbaMdhI lekhonuM jJAna prApta thAya che ane tenI sAthe A mAsikamAMthI je kAMI na rahe te baoNrDIgamAM paracAvAno hovAthI baoNDagane paNa sahAya ApavAnuM puNya hAMsIla thAya che. A mAsikanuM vArSika lavAjama pisTeja sAthe rU. 1-4-0 che. sthAnika rU. 1-0-0. [mAsikanA grAhakone ochI kIMmate pustako maLavAno prasaMgopAta lAbha maLe che. lakhe buddhiprabhA AzIsa zrI jaina zvetAMbara boDIMga, nAgorazAhaamadAvAda, adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa taraphathI pragaTa thayela, zrImad buddhisAgarajI granthamALA avazya vAMco. A graMthamALAmAMnA gadya ane padyanA dareka graMtho vAMcIne manana karavA lAyaka che. munazInI lekhanazailI samabhAvavALI hovAthI dareka dharmavALAo premapUrvaka vAMce che, grantho adhyAtma ane tatvajJAnathI bharapUra che. AvA uttama grantho tadana najIvI kiMmate pragaTa karavAnI pahela A maMDaLeja karI che. For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrImad buddhisAgarajI granthamALA-pragaTa thayela grantho. -8 -0 che. granthAMka. kI. rU. A. pA. 0. bhajanasaMgraha bhAga 1 lo 1. adhyAtma vyAkhyAna mALA *** * 0-8-0 2. bhajana saMgraha bhAga 2 je... 0 -8 - 3. ,, bhAga 3 je... * 0-8-0 4. samAdhi satakama 0 -8- 5. anubhava pazcizI 6. AtmapradIpa ... * 7. bhajana saMgraha bhAga 4 tho 0 -8 -0 8. paramAtmadarzana 0-12-0 9. paramAtmajyoti ... ... 0-12-0 10. tattvabiMdu ... 0--0 11. guNAnurAga (AvRtti trIjI) ... 0-1-0 12. 13. bhajanasaMgraha bhAga 5 me tathA jJAnadipIkA 14. tIrthayAtrAnuM vimAna (AvRtti bIjI) ... 15. adhyAtma bhajanasaMgraha che. 0-6-0 16. gurU bodha .. *** * 0-8-0 17. tattvajJAnadipIkA ... ... -6-0 18. garlDalI saMgraha .. . . 0-3-0 19. zrAvaka dharmasvarUpa bhAga 1 le (AvRtti trIjI.) ... 0-1-0 20. , ,, ,, bhAga 2 je (AvRtti trIjI.) ... 0-1-0 22, bhajana padasaMgraha bhAga 5 Dro . ... ... 0-12-0 22. vacanAmRta .. .. . .. .. 0-14-0 23. yogadIpaka. . . . . . 0-14-0 grantha nIcalA sthaLethI vecANa maLaze. 1. amadAvAda-jaina bagaDe. nAgarIza rAha. 2. muMbaI-mesarsa meghajI hIrajInI -The. pAyAgI. 3. , -zrI adhyAtmajJAnaprasAraka maMDaLaThe. caMpAgalI. 4. punA-zA, vIracaMda kRSNAjI.-6. vaitAlapaMTha. 0 , * 0 ) 0 * i 0 0 0 0 For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ganiSa muni mahArAja zrI buddhisAgarajI racita yogadIpaka. yAne yogasamAdhi. atha yogadIpakaH prArabhyate. maGgalam. namaH zrIvarddhamAnAya-sarvadoSapraNAzine / kevalajJAnasUryAya-lokapUjyAya tAyine // 1 // zabdArtha:-rakSaNa karanAra, lokamAM pUjya, kevalajJAnarUpa sUrya, sarva doSane nAza karanAra, evA zrI vardhamAna nAmanA covIsamA tIrthaMkarane namaskAra thAo. paramArtha:--covIsamA tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmIe dharmadezanA ApI jagatano uddhAra karyo che. AryabharatakSetramAM caitra zudI 13 nA dIvase kSatriyakuMDa nagarImAM janmyA hatA. kSatriyavaMzI siddhArtha rAjAne tyAM trizalA kSatriyANInA peTe avataryA hatA. janmatAMja cosaTha indroe merUparvata upara temane janmAbhiSeka karyo hato. bAlyAvasthAmAM traNa jJAna sahita hatA. matijJAna, zrutajJAna, ane avadhijJAna-temAM paccaIndriyo ane chaThThA manathI je jJAna utpanna thAya che tene matijJAna kahe che - dvAdazAMgInuM je jJAna tene zrutajJAna kahe che. IdriyonI madada vinA AmAnA pradezothI rUpIpadArthanuM je jJAna thAya che tene avadhijJAna kahe che. pUrvakarmanA udaye bAlyAvasthAmAM aneka prakAranAM zAtA vedanIya sukha bhogavatA hatA. yuvAvasthAmAM yazodA rANunI sAthe paraNyA hatA. temane eka putrI thaI hatI. aThThAvIza varSe zrI viraprabhunAM mAtA ane pitA svargastha thayAM. trIza varSe bhagavAne Indro ane rAjAoe karelA utsavapUrvaka dIkSA aMgIkAra karI. bAra varSa paryata dhyAna tapazcaryA karIne kevalajJAna prApta karyuM. betAlIzamA varSathI zrI mahAvIra prabhu sarvaza thaI indraracita samavasaraNamAM besI upadeza devA lAgyA. caturvidhasaMghanI sthApanA karI. zrI mahAvIra For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhu anaMta guNagaNayukta hatA. temaNe rAgadveSaAdi sarva doSo nAza karyo. kevalajJAnarUpa sUrya prabhu hatA. prabhunA kevalajJAnamAM jaDacetana sarva padArtho bhAsatA hatA. jyAre prabhune kevalajJAna thayuM tyAre te traNa jagatathI pUjya thayA. janmathI mAMDI bhagavAna traNa jagapUjya hatA. kiMtu jyAre kevalajJAna thAya che tyAre te vizeSataH pUjyatAne pAme che. upadezadAnathI sarva jIvone du:khamAMthI bacAve che mATe prabhu sarva jIvonuM rakSaNa karanAra che. uparanAM vizeSaNathI bhagavAna jJAnAtizaya, vacanAtizaya, apAyApagamAtizaya ane pUjAtizaya e cAra atizayavaMta che, ema sUcana karyuM. sarvadoSapraNAzine e vAkyathI bhagavAne sarva doSano nAza karyo, arthAt ghAtakarmarUpa je apAya ( harakata) teno nAza karyo tethI bhagavAna vacanAtizayasaMpanna che ema siddha thayuM. bhagavAna kevalajJAnarUpa sUrya che tethI jJAnAtizayasampanna siddha karyA. lokapUkyAya, A vizeSaNathI bhagavAna cosaTha Indra, cakravatteiAdi suranaravRndaparipUchata che mATe pUjAtizayasaMpanna karyA. tAyine e vizeSaNathI bhagavAna vacanAtizayasaMpanna sida che ema siddha thayuM. upadezadAnathI ja sarva jIvonuM rakSaNa thAya che mATe e vizeSaNanI sArthakatA che. cAra vizeSaNo vaDe cAra atizaya sUcana karyA temAM vizeSaNa kramahetu darzAve che. sarvadoSapraNAzine e vizeSaNa prathama mUkayuM che tenI sArthakatA hetupUrvaka siddha che. jyAre bhagavAna dhyAna dhare che, tyAre zukalapari|manA yoge kSapakazreNi AThamAM guNasthAnakathI Arahe che. bAramA guNaThANAnA aMte jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, ane aMtarAya e cAra karmano nAza kare che. tyAre teramA guNasthAnakamAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, kSAyikacAritra ane kSAyikavIrya e cAra atizayayukta thAya che. prathama jJAnAvaraNayAdi doSano nAza thAya che tyAre kevalajJAnAdi utpanna thAya che. sarva guNamAM kevalajJAnanI mukhyatA che, mATe samajavuM ke, doSano nAza thayA bAda kevalajJAnarUpa sUryano udaya thAya che. kevalajJAnarUpa sUryodaya thayA pachI, cosaTha indro AvI samavasaraNa race che ane sarve pUje che, mATe jJAnapazcAt pUjAtizaya jaNAvyo. samavasaraNamAM beThA bAda ane pUjyapaNuM prApta thayA bAda bhagavAn dezanA de che mATe tAyine e vizepaNathI vacanAtizaya jaNAvyo. A cAra atizaya jenAmAM hoya te deva kahevAya che. rAgAdi doSano nAza karanAra vItarAga vinA anya koI deva nathI; temaja rAgadveSane nAza karyA vinA koI sarvajJa paNa thaI zakato nathI. anya je Izvarane For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) mAne che. tenAmAM jagatkartRttva vagerenI upAdhiyono Aropa kare che tethI te rAgadveSarahita siddha thato nathI. tyAre te jJAnAtizayathI yukta zI rIte hoIzake? ane jyAre jJAnAtizayayukta na hoya tyAre pUjatizaya ane vacanAtizaya saMyukta zI rIte hoi zake? arthAt na hoI zake. keTalAka anAdikALathI Izvarane nirAkAra mAne che tenAmAM vANInA abhAve upadeza ghaTI zake nahi. tenA matamAM upadeza denAra Izvara siddha TharI zake nahIM tyAre temanA darzananAM pustakonuM prAmANya siddha Thare nahi ema kahevuM yathArtha che. keTalAka jagatno banAvanAra Izvara mAne che ane teo sarve jIvonuM rakSaNa karanAra Izvarane kahe che. IzvarakatRtvavAdInA matamAM rakSaNa karanAra e vizeSaNanI siddhi thatI nathI. jago nAvanAra Izvara che. tenA matamAM aneka doSo Ave che. prathama to Izvarane jagat anAvavAnI jarUra zuM? koine aMdha banAvyA, koine sukhI banAvyA, tyAre duHkhInuM rakSaNa karavuM, ityAdi siddha thatuM nathI. ekane mAravo ekane vaibhava Apavo AvuM vartana rAgadveSa vinA hoI zake nahi, ane jene rAgadveSa hoya te paramAtmA zI rIte kahevAya ? alabata kahevAya nahi. A saMbaMdhI vizeSa adhikAra jevo hoya to aphIyatavaramAArzana grantha vAMcavo. je loko jaganA sarva padArthane kSaNe kSaNe kSaya svabhAvavALA mAne che tenAM matamAM Izvara paNa kSaNe kSaNe naSTa thavAno. AtmA paNa kSaNe kSaNe naSTa thavAno. tyAre koi Izvara temanA matamAM sadAkALa rahenAra siddha re nahi e svAbhAvika che; mATe A cAra atizaya vItarAgadeva vinA anyatra siddha TharatA nathI. mATe zrImahAvIraprabhu teja kharekhara deva che. je devo potAnI pAse strIo rAkhe che temanAmAM rAga che ane jyAM rAga che tyAM dveSa che tethI te paNa doSahita vItarAga deva kahevAya nahIM. keTalAka matavALA, AtmA ane karmano saMbaMdha mAnatA nathI, tethI temaNe mAnelA devamAM sarvajJapaNuM nathI ema siddha Thare che. tethI te paNa Izvara kahevAya nahIM. keTalAka pazu paMkhImAM AtmA mAnatA nathI evAonAM pustako jJAtinAM banAvelAM nathI ema siddha thAya che tethI temanA matamAM paNa cAra atizayasaMyukta Izvara sidgha Darato nathI. keTalAka nItidharmaneja mAnanArA che paNa samajavAnuM ke jyAre AtmA ane karmanI siddhi na mAnavAmAM Ave to . nItidharmanI siddhi TharatI nathI. AtmA hoya to nIti hoI zake, paNa puNyapApAdi mAnyA vinA to nItino mahela kalpanArUpa kare che, ane tethI temanA matamAM yathArtha upadeSTA sarvajJa nahIM hovAne lIdhe te mata paNa siddha Darato nathI. jyAre yathArtha upadeSTA vItarAgadeva siddha kare che tyAre sarva tattvanI siddhi thAya che. AvA ukta guNaviziSTa zrI For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAvIra prabhu siddha kare che mATe amo temane deva mAnI namaskAra karIe chIe ema mUla zlokamAM jaNAvyuM che. cAra atizayayukta evA zrI mahAvIra prabhune namaskAra karavAthI zuM phaLa? tenA pratyuttaramAM jaNAve che ke, zrImadbhagavAna mahAvIre je jJAnAdi guNe prApta karyA che te guNa prApta karavA lekhakanI tIvecchA che. uttama guNane namaskAra karatAM AtmAmAM vinayaguNanI jAgRta thAya che ane tethI vinayanA pratApe jJAnAvaraNIya karmano kSaya thAya che. namaskAra karatAM mana, bhagavAnanA guNe sanmukha thAya che tethI saheje pApanA vicArono nAza thAya che. mana, vacana ane kAyAthI bhagavAna tarapha AtmA vaLatAM AtmA te paramAtmA bane che. uttamanA guNone gAtAM, manana karatAM, tevA guNo potAnAmAM sattAmAM rahelA che te pragaTe che. mATe bhagavAna Adi uttama purUSone namaskAra karavAmAM moTuM phaLa che. bhagavAnanA jevA saduguNo prApta karavA mATe bhagavAnane namaskAra karavo joIe. zrI mahAvIra svAmInA cAra nikSepa, jagatane atyaMta upakArI che. zrI mahAvIra nAma, zrI mahAvIra prabhunI mUrti, dravyamahAvIra, ane samavasaraNamAM beThelA zrI mahAvIra, A cAra nikSepAyukta mahAvIrane namaskAra karavAthI tathA temanuM dhyAna dharavAthI, AtmA sarva doSono nAza karI pote mahAvIra thAya che. zrI mahAvIrasvAmInuM jIvanacaritra vicAratAM hemanA saguNa tarapha zidhra AtmA AkarSAya che. bAlyAvasthAmAM devatAonI sAthe ramavAmAM nIDarapaNuM, yogya vacce lagna, temAM paNa prArabdhayoge bhoga bhogavatAM bhagavAna antarathI nyArA rahyA. bAlyAvasthAthI traNa jJAna chatAM gaMbhIrapaNuM, mAnarahita dazA, upakArAdi guNoe zobhitapaNuM, sarva jIvonuM bhaluM karavAnI buddhi, kAmaceSTAnI ramatagamatano tyAga, mAtapitAnI marajI sAcavavI, mAtAnuM mana dukhAya nahi mATe mAtAnA udaramAM karelI pratijJA, potAnI strI sAthe paNa saguNothI vartana, mAtApitAnuM svargagamana thayA bAda dIkSA levAnI tIvra pratijJA, tema chatAM moTAbhAInA Ahe be varSa gRhasthAvAsamAM rahevuM hAlanA kALamAM keTalAka moTAbhAInI AjJA mAnatA nathI; paNa zrI mahAvIra to sarva guNoe moTAbhAI karatAM uttama hatA tema chatAM temane Agraha sAcavyo e kaMI ochI vAta nathI. saMsAramAM sarva prakAranAM paulika sukha chatAM satyasukhArtha dIkSAno pariNAma, dIkSA vakhate temanA uttama vairAgyanA vicAro, sAMsArika sukha uparathI citta uThADI dIdhuM, sarva jIvone potAnA AtmAsamAna mAnI sarva jIvone nahi haNavAnI pratijJA, sarva paravastuothI virAma pAmavAnI pratijJA, dIkSA lIdhA bAda aghoravanamAM jaI dhyAna dharavuM, devatAo tathA manuSyonA upadrave sahana karavA, For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) krodhAdi doSono nAza thavo, khAra varSaparyaMta samabhAve dhyAna dharavuM, de vatA tathA indra ane manuSya vRndrapUjita chatAM ekAkIpaNe vicaravuM. je je karmo udayamAM Ave te bhogavatAM chatAM paNa samadazA rAkhavI, A kaMI sAmAnya vAta nahi. caMDakoAzayA sarve karela upadrava ane bhagavAne caDakoziyAne Apelo pratibodha; aho sarpa jevA adhama prANIne paNa tAravAne mATe bhagavAnanI keTalI dayA ! ! ! AvA uttama tIrthaMkara jyAre nAtajAtano bheda rAkhyA vinA sarva AtmAone ekasarakhA mAnI upadeza Ape. te vakhate vedadharma mAnanArAo paNa bhagavAnano kahelo dharma svIkAre emAM zuM Azcarya ? dhyAna dharatAM kevalajJAnanI prApti, tIrthakara nAmakarmano udaya, samavasaraNamAM besIne Apelo upadeza, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, A cAra varga sthApavAno atyuttama satya uddeza, trIsa varSaparyaMta gAmogAma pharIne Apelo sadupadeza. temanA gaNadharo prati ApelI zikSA, temano soLa prahara sudhI aMtima upadeza, aMte zarIrane choDI siddhamAM javuM. caturvidhasaMghanI vyavasthAvartanasthiti, ityAdi zrI mahAvIrasvAmInuM caritra smaraNa karatAM smRtimAM Ave che. temanA guNomAM tanmaya thaelo . AtmA aMte bhagavAn jevo thAya che. zrI mahAvIranuM nAma vAMcatAM, sAMbhaLatAM turata temanuM caritra manamAM khaDuM thAya che, temaja zrI vIraprabhunI mUrti jotAM turata temanuM caritra manamAM khaDuM thAya che. mATe bhagavAnanA nAma nikSepa, tathA temanI mUrtidvArA, bhagavAnA guNonuM smaraNa karatAM AtmA te paramAtmAnA guNone prApta kare che; mATe granthAraMbhe AdyaAsannopakArI zrI vIraprabhunuM smaraNa karI namaskAra karavo e atyaMta hitakara che. maMgalAcaraNamAM satyadevanuM svarUpa batAvyuM, have dvitIya zlokamAM gurUnuM svarUpa atAvI temane namaskAra kare che. devane namana karyA Ada gurUne namana karavuM joie mATe have gune namana kare che. dvitIyazlokaH sadgurupUjyamAnamya - svAbhAvika sukhodadhim / sarvakarmanivRtyarthaM - karomi yaugadIpakam // 2 // artha:--sadgurUomAM pUjya, svAbhAvika sukhanA sAgara evA zrI sukhasAgara gurUne namaskAra karIne sarva karmanA nAzamATe yogadIpaka nAmano graMtha karUM chuM. bhAvArtha:-sadgurUomAM pUjya evA svAbhAvika sukhanA sAgarabhUta evA zrIsukhasAgara gurUne namaskAra thAo. sadgurUomAM pUjya e vizeSaNathI gurUnA sadguNonI mahattA darzAvI che. sarva sadgurUomAM pUjyatAne For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir je pAme che temanAmAM vizeSataH jJAnacAritrAdika saddaguNe hovA joIe. svAbhAvika sukhanA sAgarabhUta gurU hovA joIe. paulika sukhone je nAkanA mela samAna samaje che. azAtA bhogavatAM je gurU samatA rAkhe che, ucca bhAvanAovaDe sadAkAla AtmAne bhAve che. sagurUnI pAse paMcamahAvrata grahaNa karI je yathArtha pALe che, jJAnakriyAthI je AtmAnA adhyavasAyonI zuddhi kare che. zatru ane mitra upara samabhAva rAkhe che, bAhya vastumAM je kadI mehathI lapaTAtA nathI, kAmakrodhAdika antaranA durgaNone nAza karavA je sadAkAla prayata kare che, dhamanI kriyAomAM je cittane roke che, prANane paNa koInuM azubha karavA jeno saMkalpa nathI, huM ane mAruM evo ahaMbhAva jemanA hRdayamAM skurato nathI. je sarva jIvonI dayA pALavAmAM kaTIbaddha thayA che, je prabhunI AjJAne barAbara pALavA ughukta thayA che. evA sukhasAgara gurU, svAbhAvika sukhanA samudra hoya emAM zuM Azcarya ? athavA svAbhAvika sukhanA dariyA bhaviSyamAM thAya emAM zuM Azcarya ? arthAt kaMI paNa Azcarya nathI. granthAraMbhe sazurUne namaskAra karavo joIe. kAraNa ke gurU moTA upakAraka che, jagatamAM sadgurUsamAna koI hitakAraka nathI. siMduraprakaraNamAM kahyuM che ke, DhovA pitA mAtA bhrAtA priyasahacarI sUnunivahaH suhRt svAmI mAdyat kribhttrthaashvprikrH| nimajantaM jantuM narakakuhare rakSitumalaM gurordharmAdharmaprakaTanaparAt ko'pi na paraH // 1 // jagatamAM pitA, mAtA, bhAI, priyasahacarI, putravRnda, mitra, svAmI, madonmatta gajabhaTaratha-azvano parivAra hoya, paNa narakaphaharamAM paDatA evA prANInuM rakSaNa karavA phakta gurU vinA koI samartha nathI. atra pradezI rAjA vagerenAM dRSTAMta jANe samajI levAM. jura ho guru devatA, ravi ghora aMdhAra. gurU dIva ane gurU devatA che, je manuSyo saddagurUnI mahattA samaje che teo aharniza sadgurUnI AjJAnuM paripAlana kare che, sadgurUnI AjJAmAM dharma che, aneka prakAre yathAyogya sagurUnI bhakti karavI joIe. saddagurUne namaskAra karavAthI ziSyanA hRdayamAM bhakti utpanna thAya che, temaja laghutA utpanna thAya che. dharma gUrja vinA dharmanuM mUla vinaya che, vinayathI dharmanI yogyatA pragaTe che, vinayanA coge sadgurUo aneka prakAranI vidyAo Ape che. vidyAthI AtmA, svasvarUpa sanmukha thAya che. For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) sazurUnA vinayathI jJAnadarzana cAritranI prApti thAya che, sagurU vinayathI jJAnAvaraNIya karmano nAza thAya che, sagurU vinayathI zAsana devatAo prasanna thAya che ane tethI aneka vinnono nAza thAya che, sagurUnA gu nI bhAvanA karatAM temanA jevA AtmAmAM sadgaNonI prApti thAya che ane durguNono nAza thAya che. manuSyo premathI je je vastuone cAhe che tevuM pAme che. A nyAyane anusarIne vicAratAM mAluma paDe che ke sagurU tarapha sacibhakti thatAM temanA guNo hRdayamAM jAme che, aho jagamAM sadguru sUryanI jeTalI stuti karIe teTalI ochI che. paMcamakAlamAM gurUnI prApti thavI mahAdurlabha che. mana, vacana ane kAyAthI sarUne namaskAra karanArane ucca padavI prApta thAya che. svAbhAvika sukhasAgara mUrtinI ArAdhanA karatAM AtmA pote sukhasAgararUpa thaI jAya che. kahyuM che ke, je jenuM dhyAna dhare, te tevo thaI jAya. "IlI bhamarI saMgathI, bhamarIrUpa suhAya." gurUnA vinayathI zrutadharma ane cAritra dharmanI prApti thAya che. gurUne A pramANe namaskAra karI granthakAra yogapradIpa grantha racavAnI pratijJA kare che. cogapradIpa nAmano grantha karuM chuM, yogano mArga prakAza karavAne A grantha, dIpakanI upamAne dhAraNa kare che. hAlanA kALamAM yogamArgasaMbaMdhI lokonuM lakSya vizeSa nathI, tethI AtmAnI zaktino prakAza alpa dekhavAmAM Ave che. adhunA paMcamakALamAM yogamArganuM ArAdhana niSkAmabuddhithI karavuM e mahAdurlabha che. vyAvahArika bAhyakaSTa kriyAomAM ekAMta magna thaelA manuSyo, AtmAnI unnati karI zakatA nathI. yogamArgathI jIva zukalapakSane aMgIkAra karI zake che. " cAva pakSIyo, zuka jakIya viliI re." AtmA karmathI baMdhAela che mATe karmano nAza karavA, kriyAnI AvazyakatA che ema je jinAgama zraddhApUrvaka svIkAre che te zulapAkSika che. yoganI yamaniyamAdi kriyAo paNa AtmAne karmabaMdhanathI mukta karavA kahelI che mATe te pUtrasammata mAraphathavA cimo che. temaja yogamArgamAM sahajamArga jJAnarUpa che. tethI jJAnakriyArUpa yogamArga sadA vijayavaMta varte che. yogadIpaka graMtha vAMcI aneka jIvo potAnA AtmAne tAravA mATe prayatna karaze. tethI A grantha potAnA svarUpamAM ramaNatAnA hetuthI potAne ane parane upayogI thaze evuM jANuM atra tenuM kathana karavAmAM Ave che. kiMtu yoganI prarUpaNA karatAM prathama nAstika lokone upadeza ApI AtmAnI astitA praznapUrvaka jaNAvatA chatAM granthakAra kahe che ke, For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) zlokaH ko'hamAtmA cidAlakSyo, bhinnaH pudgalabhAvataH / ratnatrayIvarUpeNa, sattA'tosmi svbhaavtH||3|| zabdArtha - huM koNa chuM ? uttara-AtmA. zAthI oLakhAuM chuM? jJAnavaDe. huM lakSya chuM? pudgaladravyathI bhinna chuM ? jJAnadarzanacAritrarUpa ratnatrayI. vaDe sattAthI chuM? temaja svabhAvathI chuM ? bhAvArtha - huM koNa chuM ? ema svAbhAvika vicAratAM prazna utpanna thAya che. huM koNa? uttara-AtmA AtmA che ema zAthI lakSyAya che? pratyuttaramAM kahe che ke jJAnathI samajAya che. anubhava karatAM mAluma paDe che. AtmAmAM sarva padArtho jANavAnI jJAnazakti rahelI che, temaja sarva padArtho dekhavAnI AtmAmAM darzanazakti rahI che. potAnA zuddha svabhAve vartavAnI cAritrazakti AtmAmAM rahelI che. ema jJAna, darzana, cAritrarUpa ratnatrayIvaDe sattAthI hAla to AtmA che. jyAre e traNa ranano paripUrNa prakAza thAya tyAre paripUrNa vyaktithI ratnatrayIrUpa AtmA gaNAya che. je je jJAnAdi AvaraNono je je aMze nAza thAya che te te aMze vyaktipaNAnI apekSAe huM ralatrayIvaDe yukta AtmA chuM. traNa kAlamAM AtmA ratnatrayIthI bhinna nathI. zuM A ratnatrayI AtmAno svAbhAvika dharma che ? AnA uttaramAM samajavAnuM ke, kharekhara AtmAne svAbhAvika dharma che, vibhAvika dharma che te AtmAno dharma kharekharo nathI. svAbhAvika dharma AtmAno che te kadI naSTa thato nathI. je dharma svAbhAvika che te potAne che, ane vibhAvika che te potAno nathI. ratnatrayI vinA je je anya padArtho che temAM kaMI Atmatva nathI tyAre temAM rAcI mAcI rahevuM te kevaLa mohabrAnti che. potAne zuddha dharma tyAgIne jeo paravastune dharma Adare che teo traNa kAlamAM sukhI thatA nathI, pratyeka vastuo potapotAnA dharma zobhe che; paNa paradharmathI zobhatI nathI. AtmAno svAbhAvika dharma je AtmA Adare che to AtmA zobhe che. jaDa vastuno dharma Adarate chato AtmA jaDa jevo bane che tethI zobhI zakato nathI anAdi kALathI AvI ajJAnadazAnA yoge corAzI lAkha jIvayonimAM anaMtavAra bhaTakyo ne bhaTake che; ane bhaTakaze. jyAre AtmA potAne zuddha dharma prApta kare che; tyAre te paradharmathI mukta thAya che. vibhAvikadharmathI mukta thaela AtmAne paramAtmA kahe che. jyAre AtmAnuM A pramANe svarUpa che tyAre te AtmA kone mAnava, tene vizeSa vicAra karI nirNaya kare che. For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokaH asmyahaM pratyayajJAtA, jIvo bhinno'sti dehataH / indriyANyapi naivAtmA, tathaivaM manaso'pi vai // 4 // zabdArtha -huM chuM evA pratyayane zAtA AtmA che, ane te dehathI bhinna che. tyAre zuM Indriyo AtmA che ? uttaramAM kahevAnuM ke paMcaIndriyo paNa AtmA nathI. te pramANe mananuM paNa samajI levuM arthAta mana paNa AtmA nathI. - bhAvArtha-have vizeSa nirNayathI AtmAnI astitAnuM pratipAdana kare che. bhUtakALamAM chuM, ane teja huM hAla vartamAnamAM chuM ane bhaviSyamAM paNa hoIza evA pratyayano jJAtA AtmA chuM. koI AtmAne cetana kahe che, koI jIva kahe che, koI haMsa kahe che, koI brahma kahe che. AtmA chuM ema jyAre anubhavathI nizcaya thAya che, tyAre koI kahe che ke AtmA to che paNa dehane ja AtmA mAnavo joIe. tenA uttaramAM kahe che ke, dehathI AtmA bhinna che. deha che te jaDa che, sAta dhAtuthI banelo che. anya sAMkhyAdinA mata pramANe paMcabhUtathI zarIra baneluM che. vAstavika rItyA deha e pula paramANu dravyano jaththo che pujaladravya jaDa che. varNa, gaMdha, rasa, ane sparzamaya che. eka paramANu putaladravyamAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa, ane be sparza rahelA che. saDaNa, paDaNa, ane vidhvaMsana svabhAvamaya pula che. mATe deha paNa putadravya hovAthI tevA svabhAvavALo che. jaDamAM jJAnaguNa nathI tethI deha kaMI paNa jANI zakato nathI. sthala dehamAMthI AtmA jyAre nIkaLe che tyAre dehane bALI nAMkhavAmAM Ave che paNa te kaMI rasamajI zakato nathI. AtmA jyAre dehamAM hoya che ane te samaye jo deha upara aMgAro mukavAmAM Ave te bumo paDAya che. e uparathI siddha thAya che ke, deha te AtmA nathI, vaLI deha te AtmA nathI te spaSTa kare che. punarjanmanA siddhAMta nirNayathI dehathI bhinna AtmA che ema nizcaya thAya che. pazcimAtya keTalAka vidvAno paNa have ema svIkAravA lAgyA che ke dehathI bhinna AtmA che, ane te eka zarIramAMthI nIkaLI anya zarIramAM praveze che. sthala dehamAMthI nIkaLIne anya dehamAM jatAM taijasa ane kArmaNa e e zarIrane leI AtmA parabhavamAM jAya che. IglAMDa, jarmanI, amerikA vageremAM hAla keTalAka saMskArita vidvAno dehathI bhinna AtmA mAnavA lAgyA che. AryabhUmimAM to asaMkhya varSothI dehathI bhinna AtmA che ema ghaNA loko mAne che. cI, 2 For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 10 ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir huM dehamAM chuM, dehI chuM, deha mAro che. evo vicAra karanAra dehathI bhinna che ema nirNaya thAya che. huM deha chuM evo vicAra koInA hRdayamAM utpanna thato nathI, tethI paNa nirNaya thAya che ke AtmA dehathI bhinna che. dehaneja AtmA mAnanArA nAstiko kahevAya che. je loko dehane AtmA mAne che. temanA matapramANe to jagatamAM nItidharmanI paNa AvazyakatA siddha TharatI nathI, dharma ane adharmanI siddhi paNa TharatI nathI. anyanA upara paropakAra karavAnI nIti paNa koTi upAye siddha TharatI nathI. jaDavAdIo have nirmUla thatA jAya che. AstikonI AgaLa jaDavAdI nAstikonuM kaMI paNa cAlatuM nathI. dehathI bhinna AtmAnI siddhi paramAtmadarzanagraMthamAM darzAvI che tyAMthI joI levI. huM dehathI bhinna chuM, dehamAM huM rahuM chuM, deha piMjara che, mAruM dehanI rakSA karavI joIe. mArUM zarIra jADuM che, mArUM zarIra pAtaLuM che, bAlyAvasthAmAM mhArUM zarIra nAnuM hatuM, hAla mArUM zarIra sArUM che ityAdi sarve vAkayo che te dehathI bhinna AtmAnI astitA pratipAdana kare che. sarve jinAgamo dehathI bhinna AtmAnI astitA pratipAdana kare che. temaja cAra veda paNa zarIrathI bhinna caitanya padArthanI astitA pratipAdana kare che. bauddo paNa zarIrathI bhinna kSaNikapaNe AtmAnI astitA pratipAdana kare che. sAMkhyaHrzana paNa dehathI bhinna AtmAnI astitA pratipAdana kare che. cogadarzana paNa dehathI bhinna AtmAnI astitA pratipAdana kare che. naiyAyikadarzana ane vaizeSika paNa zarIrathI bhinna AtmAnI astitA pratipAdana kare che. brahmasamAjayo paNa dehathI bhinna keTaleka aMze AtmAnI astitA pratipA dana kare che. AtmA dehathI bhinna che ema anumAnapramANanI peDe AgamapramANathI paNa siddha thAya che. pattharamAM ane vanaspatimAM paNa jIva che ema have moTA moTA prophesarA paNa mAnavA lAgyA che ane te siddha karI Ape che. keTalAka vartamAnamAM punarjanma dekhanArAonAM dRSTAMto vartamAnapatramAM mojhuda che. pazupaMkhImAM AtmA nathI ema mAnanArA zrIstinI saMkhyAmAM ghaTADo thato jAya che. musamAno paNa khuddAnI rU tarIke AtmAno svIkAra mAne che; paNa musamAna dharma ane prIstidharma punarjanma mAnatA nathI tethI temaNe mAnelo AtmA ardhadagdhanyAyane anusare che. jyAre punarjanmanI siddhi mAnavAmAM Ave tyAre AtmA che, puNya pApa che, ema siddha thAya che. punarjanma je mAnatA nathI teno jaDavAdamAM kathaMcit samAveza thAya che. punarjanma mAnanArI kome je jaganuM bhaluM karyuM che tevuM bhaluM adyApiparyaMta jaDavAdI kome karyu nathI. punarjanma mAnanArI komanA rAjAoe jagamAM jevI zAMti phelAvI che tevI koI jaDavAdI nRpatioe phelAvI nathI. punarjanma mAnanArA yoddhAo laDAImAMthI paga pAcho mUkatA For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) nathI tenuM kAraNa e che ke teo bIjA bhavamAM vizeSa sukha maLaze evI zraddhAvALA hoya che. nAstika jaDavAdI yoddhAomAM evI zraddhAnA abhAve laDAImAM parAjayapaNuM vase e svAbhAvika che. punarjanma mAnanArAo jevI rAjyabhakti ne rAjAnI bhakti kare che tevI jaDavAdiyo karI zakatA nathI. ulaTA rAjAone paNa mArI nAMkhavA taiyAra thaI jAya che. dehathI bhinna AtmAne mAnanArAo Izvara ane gurUnI bhakti kare che, sarva jIvonI dayA kare che. potAnA AtmAsamAna anya AtmAone mAnI koIne duHkha ApatA nathI. laDAI TaMTA vagere pApakarmathI dUra rahe che, prabhubhaktimAM sadAkAla tallIna rahe che sarva jIvonuM bhaluM icche che nItidharmamAM custa rahe che punarjanmanI hRdayamAM paDelI UMDI chApa durgaNono nAza kare che, punarjanma mAnanArAo sahaja sukhanI je khumArI dhyAnamAM bhogave che tene gaMdha paNa jaDavAdi nAstiko jANI zakatA nathI. punarjanma je mAne che tenA manamAM baMdha, mokSa, siddha kare che, paNa punarjanma nathI mAnatA tenA manamAM baMdha, mokSa temaja, AmAnI nityatA siddha karatI nathI. punarjanma mAnatAM dehathI bhinna AtmA siddha Tharyo. keTalAka InidrAne AtmA mAne che paNa indriye AtmA nathI te darzAve che, keTalAka manuSyo Indriyone AtmA mAne che, paNa je bAhya Indriya che te AtmA nathI ema siddha thAya che. huM cakSuthI dekhuM chuM, paNa huM cakSu nathI. huM nAsikAthI suMghuM chuM, paNa huM nAsikA nathI. huM kAnathI sAMbhaLuM chuM paNa huM kAna nathI. huM jihAthI cAkhuM chuM, paNa huM jihA nathI. huM cAmaDIthI sparza jANuM chuM, paNa huM cAmaDI nathI. cakSu kuTI jatAM paNa aMdhAva sthAmAM evo nizcaya thAya che ke pahelAM huM cakSuthI dekhAto hato, hAla huM dekhAto nathI. A vicAra paNa jaNAve che ke, cakSuthI bhinna AtmA che. ema sarva bAghaIndriyothI bhinna AtmA che evI pratIti thAya che. bAhyaIndriya paNa sAMbhaLavA dekhavA vagerenuM kAma AmAnA kSayopazamanA baLathI kare che. jyAre AtmA zarIramAMthI cAlyo jAya che tyAre AtmAno jJAnAdi kSayapazama paNa AmAnI sAthe jAya che tyAre bAhya indriyo je phakta AkAravALI che te kaMI paNa karI zakatI nathI. huM indriyone vaza karI zakato nathI. athavA huM Indriyone vaza karuM chuM Avo nizcaya emaja jaNAve che ke, paMcaIndriyothI bhinna AmAja huM evo zabdaprayoga kare che. AtmAno bAhyaprakAza thavAmAM Indriyo dvAra che, sAdhana che, paNa te AtmA nathI ema sAbIta karyuM. have mane paNa AtmA nathI ema jaNAve che. For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A mana paNa AtmA nathI, manathI bhinna AtmA che. mana be prakAranuM che, eka dravyamana ane dvitIya bhAvamana. dravyamAna che te putalamaya che arthAta manovargaNane dravyamana kahe che. bhAvamana che te vicArarUpa che ane vicAra che te AtmAne jJAnaguNa che ane tethI bhAvamana che te AtmAnA guNarUpa siddha thAya che. atra dravyamananI apekSAe lakhavAnuM che te samajI levuM. dravyamana jaDa hovAthI te AtmAthI bhinna kare che. karmagrantha, vizeSAvazyaka, patryasaMgraha, vagere granthomAM manathI bhinna AtmA che ema siddha karyuM che. manovargaNAmAM anaMta :ramANuo bharyA che, keTalAka paramANuo khare che ane keTalAka navA paramA. zuo Ave che ItyAdi pratipAdana karyuM che. dravyamana jaDa hovAthI te kaMI rasamajI zakatuM nathI mATe dravya te AtmA nathI. dravyamanamAM paramANuono jaththo hoya che paNa bhAvamana to jJAnarUpa hovAthI temAM paramANuno jaththo nathI. paramANuonA jaththAthI baneluM dravyamAna che ema aneka vidvAna zodha karIne mAnavA lAgyA che. manovargaNAnI zubhAzubhatAne AdhAra zubhAzubha vicAra upara che. je loko ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM pravRtti kare che teonI manovargaNa kharAba hoya che. ItyAdi ghaNe vicAra atra lakhavA yogya che kiMtu graMthavistAranA bhayathI saMkSepamAM kahevAya che. dravyamanovaNA zubhazubhatara banAvavI hoya to sArA vicAro karavAnI Teva pADavI. naThArA vicAro utpanna thavA devA nahi. zubha vicAro karavAnI Teva pADavAthI dravyamanovagaNuM sArI thaze. prasaMgopAtta ATaluM jaNAvI have mUla prastuta viSacapara AvIe. dravyamana e AtmA nathI, dravyamanathI bhinna AtmA che. naiyAyika ane vedAnta darzana paNa keTaleka aMze (ekAMte) manathI bhinna AtmA kahe che. manane huM vaza karuM Ama kahenAra manathI bhinna che ema siddha thAya che. have vANI vagere paNa AtmA nathI te granthakAra lakSya deI kahe che. zlokaH nAsti vANI tathaivAtmA, raktaM nAsti jddtvtH| pratyakSatAmAna, siddhAramA hi zAzvataH 1// zabdArtha:-te pramANe vANI paNa AtmA nathI temaja jaDapaNAthI rakta (rUdhira) paNa AtmA nathI. pratyakSa vagere pramANathI AtmA zAzvata siddha thAya che. - bhAvArtha -vANI je zabdAtmaka che te AtmA nathI. keTalAka loko phakta zabda che teja AtmA che; te vinA anya koI nathI. keTalAka to zu For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 13 ) jjainIja pUjyatA svIkAre che, paNa Agama pramANathI vicArIe to mAluma paDe che ke, zabda e puddalaparamANuono banelo che. kahyuM che ke,-- gAthA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sadhayAraujoa, pabhAchAyAtavehiyA / vannagaMdharasAphAsA, puggalANAMtu lakkhaNaM // 1 // zabda, aMdhakAra, udyota, prabhA, chAyA, tApa, varNa, gaMdha, rasa, ane sparza e sarva pudgalanuM lakSaNa che. anaMtAnaMta paramANuonI zabdavargaNA anelI che. zabdavargaNArUpa vANI eka DhaMkANethI anya DekANe jAya che. zabdavargaNA pumela hovAthI te jaDa che ane jaDa hovAthI te cetana nathI. temaja rakta paNa jaDatvapaNAthI AtmA nathI. keTalAka kahe che ke rUdhira che teja AtmA che paNa Ama kahevuM asatya che. kAraNa ke rUdhira jaDa paramANuonuM aneluM che, jaDamAM jaDatvadharma che tethI rUdhira te AtmA traNa kAlamAM nathI. pratyakSa anumAna, upamAna ane Agama pramANathI AtmAnI siddhi thAya che. pratyakSa pramANathI sarvaroe sAkSAt AtmAne dITho che. jJAna, darzana, cAritra, sukhaduHkhanI lAgaNI Adi hetuothI AtmAnI siddhi thAya che, je sukhadu:khane jANe che te AtmA che, jenAmAM sukhaduHkha jANavApaNuM nathI te AtmA nathI. jevo siddhAtmA che tevoja zarIramAM rahelo A AtmA che. siddhAtmA aSTakarmathI mukta thayo che ane zarIramAM rahelo AtmA aSTakarmathI mukta thayo nathI. jinendra sarvajJa hovAthI temanI vANI pramANabhUta che. jinendra sarvajJa hovAthI temanA jANavA dekhavAmAM koI jAtano virodha Avato nathI mATe temanAM kahelAM Agama pramANabhUta che. AgamamAM AtmAnuM atyaMta sUkSma bhedothI svarUpa varNavyuM che mATe AgamapramANathI paNa AtmAnI siddhi thAya che. AtmA anAdikALathI che arthAt AtmAne banAvanAra koI nathI. AtmA zAzvata che, traNa kAlamAM ekasarakhI rIte tenI astitA che, AtmA kadI utpanna thayo nathI mATe te ana kahevAya che. keTalAka IzvarakartAvAdiyo AtmAono anAvanAra Izvara svIkAre che paNa te satya nathI, kAraNa ke AtmAone jo Izvara banAve to AtmAone kaI vastumAMthI anAvyA ane te vastu pahelAM kyAM hatI? teno uttara nathI. temaja AtmAo jo anAvelA mAnavAmAM Ave to utpanna thaelI vastuonI pe... AtmAnI paNa kSaNikatA siddha thAya e moTo doSa Ave che. ityAdi aneka doSo A pakSamAM Ave che jo teno vistAra karavAmAM Ave to eka grantha thai jAya mATe atra vistAra karavAmAM Avato nathI. jaino AtmAne zAzvata mAne che. vedAMtiyo paNa AtmAne nitya mAne che. vedAnu For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) yAyIo paNa AmAne nitya mAne che. niyAyiko paNa AmAne nitya mAne che, paNa temano mAnelo AmA ciMtanIya che, arthAta ekAntapaNe mAnavAthI doSavRndavilAsane pAme che. AtmAne siddha kahyo che te zuddha nizcayanayanI apekSAe kahyo che. vastutaH AtmAnuM mULa svarUpa vicArIe to siddhanA jevuM che. karmathI rahita thatAM AtmA paramAtmAne pAme che. bauddha AtmAne kSaNika mAne che. AtmA kSaNe kSaNe badalAya che. pUrvekSaNamAM je AtmA hato te pazcAta kSaNamAM nathI, arthAt kSaNavinAzI AtmA che. kiMtu uttarottara AmAmAM jJAnasaMtatipravAha cAlyo jAya che Ama temanuM kahevuM yogya TharatuM nathI; kAraNa ke AtmAne kSaNika mAnatAM apara AtmAmAM jJAnasaMtatipravAha jato nathI ityAdi prasaMge kahevAze. jainetara keTalAMka darzane AtmAne nitya svIkAre che te jaDavAdIo karatAM apekSAe anaMtagaNa sArAM che, kiMtu temanA manamAM ekAMtapakSa hovAthI sarvathA satya siddha karatAM nathI. A pramANe AtmAnI astitAnI paripUrNa siddhi thaI. have AtmA kyAM rahe che? te vyApya che ke vyApaka che te jaNAve che. AtmA'saGkhyapradezazca, dehavyApI caturgatau / kevalajJAnabhAvena, sarvavyApaka iSyate // 6 // zabdArtha - asaMkhya pradezovaDe Atmavyakti kahevAya che ane te karmanA yoge dehavyApI cAra gatimAM che. jyAre kevalajJAna thAya che tyAre kevalajJAna bhAvavaDe sarvavyApaka icachAya che. bhAvArtha:-AtmAnA asaMkhyAta pradeza che ane te arUpI che. karmanA yoge AtmA dehamAM vyApIne rahe che, kuMthuAnA zarIramAM temaja hastinA bhavamAM hasti jevaDA zarIramAM asaMkhya pradezovaDe vyApIne rahe che. jema nIlamaNino prakAza jalanA laghupAtramAM vyApIne rahe che temaja moTA jalapAtramAM paNa vyApIne rahe che, temaja AtmA paNa potAnA asaMkhyapradezovaDe nAnA temaja meTA zarIramAM vyApIne rahe che, devagati, manuSyagati, tiryaSNati ane narakagatimAM jyAM sudhI AtmA rahe che tyAM sudhI asaMkhyAta pradezovaDe dehavyApI che ema jANavo ane jyAre kevalajJAna thAya che tyAre AtmAmAM lokAloka sarvano bhAsa thAya che, mATe sarvavyApaka AtmA, jJAnanI apekSAe che. syAdvAdarItyA mAnelA AbhAmAM maLuvA ane vyApakavAdano samAveza thAya che. zaMkarAcArye ekAMta AjamAne vyApaka mAne che ane te sarva prALuono For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) eka AmAM mAne che. rAmAnuja AcArya AtmAne ANurUpa mAne che ane te pratizarIra bhinna mAne che ane AtmA te paramAtmA thato nathI ema svIkAre che. jyAre A be AcArya bhinna bhinna vAda svIkArI paraspara ekabIjAnA vAdane toDavAmAM aneka dUSaNe nyAyayuktithI dekhADe che. zaMkarAcAryanA matavALA mahAdevanI upAsanA kare che. rAmAnuja AcAryanA paMthavALA viSNunI upAsanA kare che. A pramANe apekSArahita svasiddhAMtane sthApana karanAra zaMkarAcArya ane rAmAnuja AcArye potAnA pakSa karatAM pratipakSI pakSane asatya TharAve che, tyAre jainadarzana te be vAdane paNa apekSAthI potAnA pakSamAM sthApana karI ane kAtapaNe vijaya kare che. ekAMtapaNe ukelA AvA asaMkhyavAdone anAdikALathI jainadarzana sApekSapaNe potAnA anekAntasvarUpamAM samAve che. Atmapradeza vyaktinI apekSAe AtmA vyApya che ane jJAnanI apekSAe zeyavastunA pratibhAsathI AtmA vyApaka che, Ama apekSAe vyApya ane vyApakabhAva mAnatAM kaMI khaMDanamaMDana rahetuM nathI. jyAM sApekSAe banne bAjuthI tapAsIne vastu mAnavAmAM Ave che tyAM khaMDanamaMDananI mArAmArI rahetI nathI. ekAMta AtmAne vyApya mAnIe topaNa ghaTe nahi, temaja ekAMta AtmAne vyApaka mAnIe topaNa ghaTe nahi, mATe apekSAe banne vAda mAnavAnI jarUra che te jaNAvatA chatAM granthakAra kahe che. vA vyApyavyApakabhAvatvaM, sApekSAtaH sphuTaM matam / nityAnityapravAdAnAM, samAso jainadarzane // 7 // zabdArtha -janadarzanamAM vyApya ane vyApakapaNuM sApekSAthI phuTa mAneluM che, temaja nityavAda, ane anityavAdano samAveza thAya che. bhAvArtha:-AtmA vyaktithI zarIrane vyApI rahe che, mATe te vyApya kahevAya che ane jJAnamAM sarva bhAse che tenI apekSA e vyApaka kahevAya che. Ama be bAbato paNa sApekSAthI phuTa mAnI zakAya che. Ama vyAkhya ane vyApakapaNuM mAnavAthI koI ekane vyAkhyapaNe AtmAnuM mAne che tenA upara paNa mAdhyazmabhAvanA rahe che. tema koI ekAMte vyApakapaNuM AtmAnuM mAne che evA zivamatAnuyAyI upara paNa madhyasthatA rahe che, ema mAdhyazcabhAvanA rahevAthI rAgadveSano kSaya thAya che ane rAgadveSano kSaya thavAthI AtmAnI paramAmadazA thAya che. Ama paramAtmadazA prAptimAM sApekSAvAda ja sugamamArga bhAse che. kAraNa ke A pramANe sApekSAvAda mAnavAthI koInuM khaMDanamaMDana ekAMte thatuM nathI. potAnA dharmanI vRddhi mATe apazabda temaja For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 16 ) taravAranI dhAranI jarUra paDatI nathI, sApekSavAdathI dareka dhamAM ke je duniyAmAM pravarte che tenA upara paNa samabhAva AvavAthI koI manuSyanuM buruM karavAnI buddhi thatI nathI. jJAnadarzanacAritranI ArAdhanA karavAmAM mananI sthiratA thAya che. sarva darzanavALAonI sAthe bhrAtRbhAva rahe che. krodhAdika doSane nAza thatAM cittanI nirmalatA rahe che. hRdayanI zuddhi thatAM paramAtmAnuM yathArtha dhyAna thAya che. anekAMtavAdanI yathArtha prarUpaNA karatAM chatAM paNa ekAMtavAda upara rAga ke dveSa thato nathI. AtmAmAM apekSAe yajuvaidamAM paNa be dharma svIkAryA che. te tanate tatraha gache tat@ ja kare ja vare. te brahma hAle che vyavahAranI apekSAe, paNa vastutaH te brahma kaMpAyamAna thatuM nathI. athata hAlatuM nathI Ama yajurvedamAM paNa eka brahmane be apekSAe kahyuM che. temaja jainadarzanamAM paNa apekSAe ekaja AtmAmAM be dharma svIkAravAmAM Ave che, tethI koI jAtano virodha Avato nathI. AtmAmAM nityapaNuM ane anityapaNuM mAnavAmAM Ave che, vedAntazAstro prazna arthAt AtmAne ekAMta nitya ja mAne che ane AtmAnA anityavAdanuM ekAMta khaMDana kare che, temaja bauddhanAM zAstro A tmAne ekAMta kSaNika mAne che. kSaNekSaNamAM AtmA utpanna thaI marI jAya che ane anya AtmA utpanna thAya che. traNa lokamAM eka AtmA hoto nathI. lugaDAMnI ghaDIo hoya che temAM nIcenI ghaDImAM kasturI mUkavAmAM Ave te jema uparauparanI ghaDImAM kasturInI vAsanA cAlI jAya che, tema pUrvano AtmA naSTa thatAM jJAnasaMtati uttarottara AtmAmAM cAlI jAya che, paNa eka AtmA raheto nathI. vedAntiyo kahe che ke, he boddho ! pUrvanA AtmAnA samAnakALamAM uttaraAtmA mAnavAmAM Ave to vijJAnasaMtati cAlI jAya. paNa uttaraAtmAnI utpanna dazAmAM pUrvano AtmA na hoya te vacamAM jJAnasaMtati konA AdhAre rahI ? arthAta koInA AdhAre na rahI tethI pUrvanA AmAnI jJAnasaMtati uttaraAtmAmAM jaI zake nahIM. A pramANe vedAMticonuM bolavuM sAMbhaLI bauddho kahe che ke, tamAruM kahevuM yathArtha nathI. kAraNa ke pUrvekSaNane AtmA je ke uttarakSaNa AtmAne samAnakAlI na hoya to paNa pUrvekSaNa jJAnasaMtati che te uttarakSaNa AtmAmAM cAlI jAya che. jema kayArAnA bIjane lAkhanA raMganI bhAvanA devAmAM Ave ane pazcAtuM tene vAvavAmAM Ave to utpanna thanAra kapAsamAM raktatA Ave che, tyAre samajavAnuM kAraNakAla bhinna uttarakSaNa kAryakAla A daSTAMtamAM jovAmAM Ave che, tethI kAraNakAryano samAna kSaNabhAvano niyama nathI. A pramANe vedAntiyo uttara For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (17) sAMbhaLI pratipAdana karavA lAgyA ke, kAraNakAryakSaNano samAnakAla pratipAdyasiddha che. lAkSAraMganI saMtatinI astitA kapAsavRkSamAM jhIMDavuM thatAM pahelAM varte che. tethI kAraNakAryanI samAnakAlatA che. bauddho tethI anya rItyA pratipAdana kare che. A pramANe AtmAnA saMbaMdhI nityavAda ane anityavAda ekAMta banne vAdiyo pratipAdana kare che. A pramANe banne pakSavAdio sAmAsAmI kaleza kare che. jInadarzana to A be pakSasaMbaMdhI judI ja rIte abhiprAya Ape che ane kahe che ke, AtmA kathaMcit nitya che ane kathaMcita anitya che. ___ AtmA kathaMcit nitya ane kathaMcit anitya che. AtmA kavyArthikanayanI apekSAe nitya che ane paryAyArthika nayanI apekSAe AtmA anitya che. AtmA mULa dravyarUpe sadAkALa nitya che. AtmadravyamAM traNe kAle pheraphAra thato nathI. AtmAnA paryAyo kSaNe kSaNe utpanna thAya che ane naSTa thAya che. dRSTAMtaH-jema AmAM manuSyanA zarIrapaNe utpanna thAya che, manuSyanA zarIrapaNe naSTa thAya che ane devatAnA zarIrapaNe utpanna thAya che tema devatAnA zarIrapaNe naSTa thaI manuSyapaNe utpanna thAya che, paNa AtmapaNuM to aneka AkRtiyo dhAraNa karyA chatAM paNa kAyama rahe che. A to azuddha AtmAnuM daSTAMta ApyuM. zuddha AtmAmAM te pramANe utpAdayapaNe anityapaNuM jANavuM ane temaja dravyArthika nayanI apekSAe sthirapaNuM jANavuM. A pramANe padravyamAM nityAnityapaNuM samajI levuM. Ama apekSAe nityAnityapaNuM mAnatAM koInA upara rAga ke dveSa raheto nathI. nitya ane anitya ema be pakSa AtmAmAM apekSAe svIkAryAthI vedAMta ane bauddhadarzanane jainadarzanamAM samAveza thAya che. tethI syAdvAdadarzana mAnatAM apekSAe sarva darzananuM ArAdhana thAya che. Ama sApekSavAda mAnatAM koI jAtano kadAgraha raheto nathI. have ekAneka dharmAdi mATe kahe che. ekA'neko nayenAtmA, vAcyAvAcyastathaiva ca / kartA'kartA ca hartA vai, sApekSAtaH prabhAsate // 8 // zabdArtha -nayanI apekSAe AtmA eka che ane aneka che temaja vAcya ane avAcya che, temaja AtmA apekSAe kartA tathA akartA che tathA karmane hartA paNa bhAse che. bhAvArtha-dravyAkinayanI apekSAe AtmA eka che ane paryAyAciMkanayanI apekSAe Ama aneka che. AtmAnuM svarUpa kathaMcit vAgya For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) che ane kathaMcit avAcya che. saMsAramAM karmabaMdha hetuothI AtmA karmano kartA che ane AtmasmaNatAnI apekSAe karmano akartA che. temaja zuddhadharmanI apekSAe zuddhakarmano kartA che ane karmano hartA che ema sApekSAthI syAdvAdarahasya hRdayamAM bhAse che. keTalAka AtmAne ekaja mAne che. tyAre keTalAka AtmAne aneka mAne che ane paraspara ekabIjAnuM khaMDana kare che. paNa jo apekSA samajavAmAM Ave to ekabIjAnA pakSane samajatAM madhyasthatA rahe che. keTalAka ekAMta AtmAne karmano kartAja mAne che arthAt kadI AtmA karmanI kriyAthI rahita thato nathI, sadAkAla karma karyAM kare che Ama mAne che tene pUchavAmAM Ave to kahe che ke, AtmAno karma karavAno svabhAva che tethI te kama~thI rahita thai zake nahIM. tyAre akartAvAdI kahe che ke AtmA karmano kartA mAnavo e bhrama che kAraNa ke, AtmAno karma karavAno svabhAva cheja nahi. karmakarttavAdI kahe che ke je AtmA karma na karato hoya to zarIrAdi saMbaMdha hovo joIe nahi. karmavinA zarIrano saMbaMdha nathI. akarttavAdI kahe che ke, zarIra jaDa che, jaDanI kriyA jaDa kare. kaMI AtmA cetanAvata che tethI jaDanI kriyA kare nahi. karlRvAdI--he akartRvAdi! jaDanI kriyAno ka jo AtmA na mAnavAmAM Ave to AtmA te karmano bhoktA thaI zake nahi. jagamAM eka sukhI dekhAya che temaja jagamAM eka duHkhI dekhAya che, tenuM kAraNa karma avazya mAnavuM joie. jo tenuM kAraNu karma nahi mAnavAmAM Ave to jIvane sukhadu:khanI vyavasthA ghaTI zakaze nahi. akartRvAdI--he karlRvAdina! tamArUM kahevuM yathAyogya nathI. kAraNa ke paravastu je jaDa che teno kartA AtmA zI rIte hoi zake? paravastunuM karz2apaNuM paravastumAM che, te kaMI anyavastumAM jatuM nathI tethI karmano kartA AtmA saMbhavato nathI. huM karUM chuM, huM bhogavuM chuM. evo abhyAsa to phakta ajJAnatAnA lIdhe AtmAne thAya che. mATe AtmA sadAkAla akartA che. mUrkha jIvo phogaTa karmathI AtmA baMdhAya ema mAnI huM baMdhAu chuM ema bhrama dhAraNa kare che. ane tethI tapazcaryAM vagere aneka kaSTo kare che, aho keTalI khedanI vAta ! ! ! karz2avAdI--hai akartRvAdi! tamo je bolo cho te yuktiyukta nathI. kAraNa ke, karmanI kriyAno kartA jo AtmA na hoya to karme AtmAne na lAge ane jyAre karma AtmAne na lAge to AtmAne janmAdika levAnI jarUra ja paDe nahIM paNa zarIra dhAraNa karyuM te to pratyakSa jaNAya che tyAre te AtmAnI kriyAvinA zI rIte hoI zake te vicAravuM joie. huM karUM chuM, For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 19 ) huM bhogavuM chuM, Avo je anubhava thAya che te bhramarUpa nathI. jo bhramarUpa mAnavAmAM Ave to AtmA che evo anubhava paNa bhramarUpa kema na gaNAya? ane jo te paNa bhramarUpa gaNAya che ema svIkArazo to zUnyavAdanuM zaraNu levuM paDaze. mATe AtmAne karmano kartA sadAkAla mAnavo joie. karma karavAno teno mULa svabhAva hovAthI te kadI karmarahita thato nathI. jeno anAdikALathI karyuM karavAno svabhAva che te svabhAva kadI chUTe nahi. akartRvAdI--hai karz2avAdina ! jaDano kartA je AtmA mAnIe to AtmA paNa jaDa thaI jAya. AtmA potAnA svarUpanI kriyA choDIne anya karmanI kriyA karavA jAya to jaDa banI jAya mATe AtmA karmano kartA nathI, karmano kartA AtmA che ema mAnavuM te to kevala bhrama che. agni je jalanI kriyA kare to agni kahevAya nahIM. temaja jala jo agninI kriyA kare to jala kahevAya nahIM. jyAre A pramANe dRSTAMtothI paNa AtmA akartA siddha thAya che tyAre karmakriyAno kartA kema mAnavo joie? huM kA~ chuM, bhoktA chuM, e to kevala bhramamAtra che. karz2avAdI--he akartuvAdina! AtmA jyAMsudhI saMsAramAM rahe che tyAMsudhI karmano kartA jANavo. karmaparamANuone kheMcavAnI zakti jo AmAmAM na mAnavAmAM Ave to AtmAne sukhadu:kha ghaTe nahIM. kadApi ema kahevAmAM Avaze ke sukhadu:kha thAya che tepaNa bhrama che to pUrvapramANe kahIzuM ke AtmAne bhramarUpa kema mAnatA nathI. jyAre AtmA siddha thAya che tyAre tenI sAthe lAgeluM karma paNa siddha thAya che. jo karma na lAgeluM mAnIe to nIti, tapa, japa, jJAna, ane dhyAna vagere karavAnI jarUra kaMI paNa rahe nahi. zubhAzubhakarmavinA jagatmAM nyAya ane anyAyanI paNa siddhi thAya nahIM. ityAdi karmano karttavAdI ane akartRvAdI potapotAnI yuktithI ane aneka vikalpothI ekabIjAnuM evI rIte khaMDana kare che ke, jeno pAra Ave nahi tyAre jainadarzana sApekSAe karmanuM kartApaNuM ane akartApaNuM svIkAre che. vyavahAranayanI apekSAe AtmA karmano kartA che. vyavahAranayanA cha bheda che. te chanI apekSAe judI judI rIte AtmA karyAM che. temaja zudghanizcayanayanI apekSAe AtmA karmano kartA nathI. jyAMsudhI karmanA hetuone AtmA avalaMbe che. tAvat karmano karyAM kahevAya che, vyavahAranaya che te karma ane AtmAnA saMyogane grahaNa kare che, tethI vyavahAranayamatathI karmano karto AtmA kahevAya che. zuddhanizcayanaya phakta eka AtmAnAja svarUpane grahaNa phare che mATe zudghanizcayanayanI apekSAe AtmA karmano kartA nathI. Ama For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) kavAda ane akavAdano samAveza paNa jainadarzanamAM thAya che. be vadiyo apekSA ekabIjAnI samajyA vinA vAdavivAda karatA hatA. jainadarzane apekSA samajAvI ene zAMta karyA. vyavahAranayanI apekSAe anAdi kALathI karmano kartA AtmA che. paNa jyAre AtmA potAnuM zuddhasvarUpa oLakhe che ane zuddhasvarUpamAM je je aMze ramaNatA kare che te te aMze AtmadezathI karmanA paramANuone kheravI nAkhe che. AtmA karmanI sarva prakRti kheravIne paramAtmA bane che. jyAre A pramANe AtmA karmano nAza kare che tyAre karmano harta AtmA kahevAya che. temaja AtmA vyavahAranayanI ane peikSAe mana, vacana ane kAyAnA yogane dhAraNa karavAthI yogI kahevAya che ane zudanizcayanayanI apekSAe ayogI kahevAya che, ema apekSAe be dharma svIkAratAM vAdavivAdanA jhaghaDA rahetA nathI. pataMjali yoganA aSTAMgabheda mAnI tenAthI muktatA svIkAre che tyAre vyApaka brahmavAdI kahe che ke, AtmA abaddha che tethI sadAkAla mukta che mATe yoganI jarUra nathI ema svIkAre che ane kahe che ke, anAdimukta sarvavyApaka AtmAne koIne yoga nathI yoga zI rIte siddha thAya? pataMjali jaNAve che ke, AtmA prakRtithI baMdhAela che. jyAM sudhI AmA mAyAnA saMbaMdhamAM che tyAM sudhI rAgadveSAdika doSo rahe che, mATe rAgadveSAdika doSono nAza karavAsArU yoganAM ATha aMga mAnavaja joIe. anAdithI brahma mAyAthI mukta che e siddhAMta nathI. ItyAdi potAnI yuktiyo jaNAve che. jainadarzana A be pakSane paNa apekSAe svIkAre che, anAdikALathI karmano saMbaMdha AmAne che ane tethI corAzI lAkha jIvayonimAM aneka zarIra dhAraNa karI AtamAM paribhramaNa kare che, ATha karma che teno nAza karavA sArU yoganAM ane chaaMga che. karmano nAza thatAM AtmA te paramAtmA thAya che, tyAre kevala jJAnamAM lokAloka bhAsavAthI sarvatra vyApaka AtmA gaNAya che, ema apekSAe amuka sthitie amuka pakSa ghaTI zake che. AtmarUpa Izvare A zarIrarUpa jagata banAvyuM che, mATe AtamA te brahmA kahevAya che ane AtmarU5 Izvara A deharUpa zarIranuM pratipAlana kare che mATe, te viSNu kahevAya che ane AtmarUpa Izvara A deharUpa jagateno AyuSyanI maryAdAe saMhAra kare che mATe te mahAdeva gaNAya che, Ama apekSAe brahmA, viSNu ane mahezvarapaNuM paNa AtmAmAM ghaTe che. AtmarUpa Izvara ja A deharUpa sRSTine utpannakartA che. ane temAM rahI sukhaduHkha bhogave che. AtmarUpa Izvara A zarIramAM rahI vRtti rU5 gopIkAonI sAthe aneka prakAranI zAtA ane azAtAyoge krIDA kare che mATe te kRSNa kahevAya For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) che, AtmarUpa IzvaranI anaMta zakti che mATe te anaMta zaktimAna kahevAya che. AtmarUpa Izvara Indriyone jItI jyAre kevalajJAna pAme che tyAre te siddhabuddha kahevAya che. AtmarUpa Izvara karmanA yoge je je gatimAM avatAra le che tyAM te tevo kahevAya che, AtmarUpa Izvara jyAre sarva karmano kSaya kare che tyAre te pharIthI avatAra leto nathI. jyAM sudhI karmasaMbaMdhayukta che tyAM sudhI AtmarUpa Izvara avatAra dhAraNa kare che. Ama apekSAe A tmAnuM svarUpa mAnatAM haTha, kadagriha tathA mamatA rahetI nathI ane sarva vAdo apekSApUrvaka samajAyAthI rAgadveSa raheto nathI. AtmAnuM svarUpa kathaMcita apekSAe vANIthI kahevA yogya che mATe te vIca che ane kathaMcita apekSAe AtmAnuM svarUpa vANIthI paNa pelI pAra che mATe te gavAya che. koI vAdI AtmAne ekAMta avAca mAne che. ane keTalAka AtmAne vAcya mAne che. ema kathaMcit AtmAne vAcyAvAcca mAnavAmAM Ave che, je AtmAne sarvathA avAcya mAnavAmAM Ave te upadeza pustaka vagerenI asiddhatA thAya. temaja ekAMta vA kahevAmAM Ave te bhASA putalamaya hovAthI ane AtmA arUpI hovAthI vApaNuM yathArtha ghaTI zake nahIM. mATe apekSA e kahetAM koI jAtane doSa Avato nathI. jainadarzana sarva vastuonA dharmone apekSAthI kahe che. mATe syAdvAdadarzana uttamottama darzana che ema sarvane samajatAM nizcaya thAya che. jema jema jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI AtmA syAdvAdapaNe vastune jANe che, anubhave che, tema tema vizeSataH Astikyane prApta kare che. samajo ke sarva vastuonuM jJAna thayuM tethI zuM thayuM? ema koI kahe to tenA pratyuttaramAM jaNAvavAnuM ke syAdvAdapaNe jema jema vastuonuM vizeSa jJAna thAya che tema tema AtmAmAM viveka prakaTe che, mATe AtmAnuM svarUpa nayAdikathI samajavuM joIe ema jaNAve che. sarvasmin sarvatobhinno, jJAnena vyaktitaH svayam / nayairjAtaM svarUpaM me, tathaiva saptabhaGgataH // 9 // zabdArtha -nIvaDe mAruM svarUpa, (mArA AtmAnuM svarUpa) jANyuM, temaja saptabhaMgIthI mArA AtmAnuM svarUpa jANyuM. tethI jJAnanI apekSAe huM sarvamAM chuM ane temaja vyaktinI apekSAe huM sarvathI pote bhinna chuM. bhAvArtha -naigama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra, zabdanaya, samabhirUDha ane evaMbhUta e sAta nathI meM AtmAnuM svarUpa jANyuM, temaja cAphurita, cA For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) nAsti, syAt avaktavya, syAt asti nAsti, syAt asti avaktavyam, syAt nAsti, avartayam, sthAt astinAsti yuvat avaSyam. e saptabhaMgIvaDe meM AtmAnuM svarUpa jANyuM. sAta nayo ane saptabhaMgInuM vizeSa svarUpa azmarIyadbhuta AtmaprakAza graMthamAMthI joi levuM. jJAnamAM sarva jJeya padArthono bhAsa thAya che, tethI te apekSAe sarvamAM huM AtmA chuM ema kahevuM yuktiyukta saMghaTe che, temaja AtmAnA jJAnamAM sarva padArtho bhAse che, paNa tethI AtmAno jJAnaguNa kaMi anya padArtharUpa thai jato nathI. anya jaDa padArthathI jJAnaguNa bhinnaja rahe che, temaja jJAnaguNano AdhArIbhRta AtmA paNa sarva jaDa padAoNMthI vA anya cetana dravyothI bhinna rahe che, te apekSAe AtmA pote jJAna ane AtmavyaktinI apekSAe sarvathI bhinna che ema siddha thAya che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, ane kAla e paMcadravyathI bhinna Atmavya che, AtmadravyU anaMta che. eka AtmAmAM anaMta jJAna, anaMta darzana, ane anaMta cAritra che. eka samayamAM lokAlokano bhAsa thavAnI zakti AtmAmAM rahI che, siddha bhagavAna eka samayamAM lokAloka jANe che, sarva jaDa padArthothI AtmA bhinna che ane sarvane jANe che, kahyuM che ke,---- " sabase nyArA saba hamamAMhi, jJAtAjJeyapaNa dhAre dhana dhana buddhisAgara jagameM, Apa tare parakuM tAre " " savameM hai prabhu same nahi, tuM na-pa cho " ityAdi vAkayo paNa A zlokanA bhAvArthanI siddhi kare che. AtmAmAM anaMta jJAnAdi guNo rahyA che. ananta Rddhi AtmAmAM rahI che. Ahya vastumAM Rddhi zodhanArAo bhUla kare che, AtmAnI RddhimAMja kharekharo AnaMda che. AhvAnaMda to kSaNika che, mATe bAhya vastumAM rAcavuM mAcavuM nahi. AtmA AnaMdanemATe bAhya vastuone grahaNa karavA icche che; paNa jo tene khAtrI thAya to bAhya vastumAM muMjhAya nahIM. AtmAne jyAre vivekajJAna prApta thAya che tyAre te nizcaya kare che ke, kharekhara huM khAdya padArtho ke je jaDa che temAM huM nathI, mAhyavastuomAM ahaM ane mamatva buddhithI rAgadveSa karI bhUlyo jhulyo rakhaDyo; paNa kharI zAMti maLI nahi. Atmika zuddha svarUpanA avodhathI kharekhara satya AnaMda prApta thAya che, mATe have vicAravuM joie ke, bAhya padArthomAM huM eTale AtmA nathI tyAre mhAre zAmAke bAhyamAM mithyAbhimAna karavuM joie ? alakhata na karavuM joie. huM Atman! hArUM dhana to jJAna, darzana, cAritra, vIrya, sukha vagere che. AtmadhanathI khAjJa suvarNa vagere dhana to bhinna che. Atmika dhananI AgaLa mAtha For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (23) dhana te kaMI paNa hisAbamAM nathI. bAhya sarva dhanathI AbhA bhinna che ema punaH punaH kSaNe kSaNe bhAvanA karavAthI AtmA bhedajJAnanI prApti kare che. huM sarvathI nyAro chuM A amUlya vAkya vairAgya raMgamAM AtmAne tallIna kare che. A dekhAtA sthaLa padArthamAM koI paNa prakAranI vAsanA rahetI nathI, bAhya vastuonI vAsanAyoge bAghavastuonA saMbaMdhamAM avatAra laI AvavuM paDe che jaDa padArthonA vizeSa saMbaMdhamAM AvavAthI AbhA jJAnAdika RddhithI dUra rahe che. ane tethI pariNAma e Ave che ke, AtmA potAnA sahaja sukhanA ajJAnane lIdhe bAhyamAM ne bAhyamAM rAcI mAcI rahe che ane tethI AtmasukhanI gaMdha paNa vedI zakato nathI, ane jyAM sudhI te Atmasukhane vedI zakato nathI tyAM sudhI te Atmasukhano vizvAsI banI zakato nathI. aMte pariNAma e Ave che ke te jaDamAMja sukhanI buddhi dhAraNa kare che, mATe Atmasukha thavAmATe rAve vastuthI AtmAne bhinna bhAvavo joIe. jaDa padArtho keTalAka ajJAnatAthI priya lAge che, ane temAM rAga thAya che. paNa zAstrakAra temAM priyapaNuM mAnavuM yogya nathI ema jaNAvatA chatA kahe che ke, zloko kutaH priyapadArtheSu, mamatvaM kriyate mayA / bAhyabhAvAt prabhinno'smi, tatra rAgo na yujyate // 10 // kuto'priyapadArtheSu, dvepatvaM kriyate mayA / priyApriyatvaM manasaH, kalpitaM nAsti brahmaNaH // 11 // zabdArtha -aho! mArAva zAthI priya jaDa padArthomAM mamatvabhAva karAya che? kharekhara huM bAhya jaDa padArthothI prakarSa (atyaMta) bhinna chuM. tyAM rAga kara ghaTatuM nathI. zAthI apriya padArthopara mAre dveSa karavo joIe ? priya ane apriyapaNe manathI kapeluM che, vastutaH AtmAnuM nathI. bhAvArtha-ajJAnatAne lIdhe kalpelA priya padArthomAM ahe mArAthI zAthI mamatvabhAva karAya che, kharekhara bAhya padArthomAM priyatA ka5vI teja brAMti che. bAhya padArthomAM jyAM sudhI sukhanI AzA che, tyAM sudhI temAM prema rahe che ane tyAM sudhI ja temAM mamatva baMdhAeluM rahe che. paNa AtmA jyAre jaDa ane cetanane bheda samaje che tyAre nizcaya kare che ke, huM bAhya padArthathI bhinna chuM, mAre tyAM rAga karavo ghaTatuM nathI. Indra, caMdra, nAgendra, ane cakravarti sarakhA mAruM mAruM karatA anyagatimAM cAlyA gayA, paNa koI For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (24) padArtha teonI sAthe gAyo nahIM. AtmA jyAre AvI rIte nizcaya kare che tyAre jaDa padArthanA premane lIdhe mamatvaviSa vyApI rahyuM hatuM te mamatvaviSa utarI jAya che. mamatvaviSa utarI javAthI AtmA jAgrata thAya che. pitAnA zuddha svarUpe jAge che, ane tethI saMsAramAM sukhanI buddhi rAkhato nathI. AkhuM jagat mamatva bhAvathI baMdhAI gayuM che. A mArUM, e mArI, ityAdi bhAvathI pitAne pote jagatuM oLakhI zakatuM nathI. mamatvabhAvathI baMdhAeluM jagat unmatta purUSanI peThe vividha prakAranI ceSTAo kare che. ghaDImAM hase che, ghaDImAM rUve che, laDe che, zoka kare che, upaje che, ane mAre che. ema jagatanI mamatvayoge vicitra dazA dekhavAmAM Ave che. vaira, jhera, IrSA, kusaMpa, Adi durgaNonI utpatti kharekhara mamatvanA yoge thAya che. keTalAka padArtho upara rAga thAya che tyAre pratikULa keTalAka padA upara kreza thAya che. Ama rAga ane dveSanuM cakra sadAkAla cAlyA kare che. rAga ane dveSane tyAga karyAvinA mukti nathI. kahyuM che ke, rAdhe tyAgabina, muktiko pada nAhi, koTI koTI japa tapa kare, sabe akAraja thAi // 1 // jagatamAM jyAM tyAM rAga ane dveSe bhramita jIvo aneka prakAranAM kukarma kare che. aho ! rAga ane dezanuM eTaluM badhuM jora che ke temAMthI koI viralA manuSyo chuTI zake che. sAMsArika jaDa padArthomAM priyapaNAnI buddhithI AtmA te padArtho tarapha ghasaDAte jAya che. ane te padArtho kSaNika hovAthI naSTa thatAM punaH zoka pedA thAya che. IndrajALasamAna kSaNika padArthomAM zuM rAcavuM zuM nAcavuM. je padArtho prAtaHkAlamAM sundara dekhAya che teja padArtho saMdhyAmAM kharAba dekhAya che. je bhakSya padArtho kSaNamAM priya lAge che teja padArtho kSaNamAM apriya lAge che. je padArtho apriya lAge che teja padArtho punaH priya lAge che. jyAre Ama vicArIe chIe tyAre priyapaNuM ane apricapaNuM mananI kalpanAthI kapAeluM lAge che. mananI kalpanAthI kalpAeluM priyapaNuM ane apriyapaNuM mithyA che tyAre kyAM rAcavuM? ane kyAM dveSa karavo? bAhya padArthoupara thatuM priyapaNuM ane apriyapaNuM kharekhara bhrAMtirUpa che. vastutaH bAhya padArtho priya ke apriya nathI. manamAM uDeluM priya ane apriyapaNuM che te kSaNika che. mana kSaNika hovAthI jagatamAM bAhya padArtho je je che te sarvathI huM bhinna chuM. bAhya padArtho kSaNika che, jaDa che, rUpI che, ane huM AmA to avinAzI chuM, cetana chuM, arUpI chuM, AnaMdamaya chuM, anaMta jJAnAdika zaktine svAmI chuM. bAhyapadArthomAM hArA-hArApaNuM karavuM te kharekhara mithyA kalpanA che. kharekhara A pramANe sarva bAhya padAthI huM AtmA bhinna chuM ema je nizcaya thayo to have bAhya lakSmI, For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 25 ) rAjya, mahela vagere padArthomAM priyapaNuM mAnavuM kema ghaTe ? alabata na ghaTe. AtmA, satyatavane vicAra kara. hArUM che te ja hAruM che. have te kema bhUlavuM joIe ! kahyuM che ke, bhUlI AtamajJAnakI bAjI, mAyAmAM makalAvaM, bhramaNAmAM bhUlIne re bhAi, brahmasvarUpa kema pAvU. cetAvU cetI leje re, ekadina jarura uThI jAvU. nhALaM thArI pAse jANI, samatAmAM dIla lAvU, alakhaniraJjana Atamajyoti, vuddhisAgara dhyAvaM. cetAvU. AtmAnI jJAnAdi kadi AtmAmAM ja che paNa jaDa padArthomAM nathI ema nizcaya che. huM eka AtmA chuM. karmanA yoge saMsAramAM paribhramaNa karuM chuM, paNa saMsAramAM nathI. A pramANe nizcaya thatAM sahaja sukhasvarUpamaya AtmAmAMja upayoga rahe che. AvI zuddha upayogadazAmAM rahetAM anaMta AnadanI vAnagI maLe che, AtmAnA sukhanI vAnagI maLatAM bAhyapadArthopara rAga ke dveSa raheto nathI bAhyapadArthonI prApti mATe kaleza rahetuM nathI. bAhyapadArtho jevA ke ghara, mahela, pRthvI, dhana vagere mATe tRSNA rahetI nathI. bAhyapadArtho mATe mArAmArI rahetI nathI. deza, kuTuMba, varga, ane gaccha vagerenI mamatA rahetI nathI, koI bAhyapadArtha leI jAya che to tenA upara kreza thato nathI. jayAre bAhyapadArtho para koI paNa prakArane bhAva utpanna thato nathI tyAre je samabhAvadazA kahevAya che te prApta thAya che. samabhAvanuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze. atra to bAhyapadArthomAMthI mamatvabhAva uvAthI temAM rAga thato nathI, eTaluM ja kahevAnuM che, vRttithI jagatanA padArtho zreSarUpa lAge che, ane rAgavRttithI jagatunA padArtho rAgarUpa lAge che; Ama manokalpanAthI rAgadveSa vRttija kharAba che. kaI bAhya padArthone vastutaH vicArIe to vAMka nathI. rAga ane SavRtti thAya che temAM ajJAna ane mehanAM AvaraNa kAraNa che. zuddhAtmA temAM kAraNa nathI; A pramANe vicArIe chIe to mAluma paDe che ke, mana kalpanAthI priyApriyatna bhAvanAnI jaMjALa uThI che ane tethI ja AtmA jaDa padArtho tarapha ane duHkha tarapha ghasaDAto jAya che, temaja aneka prakAranA ane vatAra dhAraNa kare che. jyAre ajJAna mohamaya mana kahapanA nAza pAme che tyAre saMsArano aMta Ave che. mohamaya mana:kalpanAthI dUra rahevA mATe A mAne bhAvavo. sarva jaDa vastuomAM priya ane apriyabhAva thAya che te na thavA deva joIe. AtmAnuM zuddha svarUpa che. te karmabhAvathI bhinna che tene yathArtha vicAra karI javo. A pramANe vivekajJAnathI AtmAnuM zuddhasvarUpa vicAratAM rAga co. 4 For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 26 ) ane dveSanI bhAvanAo kSaya pAmatI jAya che; ane AtmadazAnI ujvalatA thAya che. jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thato jAya che, ane tethI jJAnavaDe rArva padArthono AtmAmAM bhAsa thAya che; teja AtmAne vyutpattithI siddha karI tAve che. zlokaH mIyante sarvatobhAvA, anena brahmacakSupA / Atmeti kathyate tena, samyagravyutpattiyogataH // 12 // zabdArtha:----je AtmAnA jJAnaguNavaDe sarva padArtho jaNAya che, ma pAya che AthI te sabhyangyutpattiyogathI AtmA kahevAya che. bhAvArtha:--AtmA jJAnaguvaDe sarva padArthAne jANI zake che. ko paNa padArtha evo nathI ke te AtmAnA jJAnaguNamAM bhAsyA vinA rahe. jema jema karmAvaraNothI rahita AtmA thato jAya che, tema tema jJAnamAM vizeSa vizeSa padArtho bhAsatA Aya che. chevaTa sarvathA jJAnAvaraNIyakarmano nAza thatAM saMpUrNa padArthAno kevalajJAnamAM bhAsa thAya che, tyAre AtmA te paramAtmA kahevAya che. sarva padArtho amuka amuka che ema jANavAnI zaktinA lIdhe AtmA kahevAya che. AtmAnI sarva zaktiyomAM jJAnazakti mukhyatA bhogave che, kAraNa ke AtmAnI astitAno purAvo jJAnakti che. AtmAno jJAnaguNa svAbhAvika dharma che, tethI koI paNa avasthAmAM jJAnaguNu nAza pAmato nathI. keTalAka matavAdiyo muktAvasthAmAM AtmAmAM jJAnano nAza mAne che, paNa te yuktiyukta vAta nathI. saMpUrNa karma AvaraNono nAza thatAM AmAmAM saMpUrNa kevalajJAnaguNu khIle che. jyAM koI paNa padArthanuM bhAna nahi te mukti kahevAyaja nahIM. (IMTa ane paththaranA samAna evI muktine koI isheja nahIM.) AtmAno jJAnaguNa bIlakula game tevAM jJAnAvaraNa Ave topaNa avarAto nathI. avarsa kAMtamo mALo nizullADiyo Dhora jJAnano anaMtamo bhAga nitya ullADo rahe che. sarvakAlamAM jyAM tyAM jJAnathI AtmAne oLakhI zakAya che. have te jJAnanuM vizeSata: svarUpa batAve che. jo " vijJAnamAtmano dharmaH khAnyabhAvaprakAzakam | Atmano jJAnaparyAye, lokA'lokaM vilIyate // 13 // zabdArtha:--vijJAna che te AtmAno mULasvAbhAvika dharma che. ane For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir te sva ane para prakAza kare che jJAna e AtmAne paryAya che ane temAM lokAloka vilaya pAme che. (arthAta lokAlokane bhAsa thAya che ). bhAvArtha-vijJAna e AtmAne dharma che, svaparaprakAzaka jJAnaguNa che. je matavAdiyo eka ja vastune svIkAra kare che temanAmAM cAmAvA#ArA vizeSaNa ghaTatuM nathI. jaDa ane cetana e bene svIkAra karatAM A vizeSaNa ghaTI zake che. grInaguNa potAnA AtmAno prakAza kare che paNa koI ema zaMkA kare ke jJAna guNa anyane bhale prakAza kare; kiMtu potAnA prakAza mATe anyanI jarUra paDavAnI. jenA uttaramAM samAdhAna karavAmAM Ave che ke, jJAna guNa potAno svayameva prakAza kare che, matijJAna Adi paMcaprakAra jJAnanA che. jJAnanA be bheda paNa thAya che. kSayopazamabhAvIya jJAna, ane kSAyikabhAvIya jJAna. kSAyika bhAvanA jJAnane kevalajJAna kahe che, te AvyuM kadI jatuM nathI. jJAnaguNanuM vizeSa varNana amarIyAta paramAtmadarzana ane paramamita graMthamAM che, tethI vizeSa jijJAsue tyAMthI vizeSa adhikAra joI levo. graMthagauravabhayathI atra saMkSiptataH vivecana karavAmAM AvyuM che. AtmAnA asaMkhyAta pradeza che, te asaMkhyAta pradeza arUpI che. varNa, gaMdha, rasa, ane sparzaguNa jenAmAM hoya tene rUpI kahe che. ane jenAmAM varNa, gaMdha, rasa, ane sparza hotA nathI chatAM dravya tarIke hoya che, evA pradezone arUpI pradezo kahe che. AtmAnA ekeka pradezamAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMtavIrya, anaMtasukha vagere anaMtaguNa rahyA che. AtmAne ekeka pradezanuM eka samayanuM jJAna che temAM lokAloka bhAse che, AvI AtmAnA jJAnaguNanI zakti che. jJAnAvaraNa che te bhAsavAnI zakti tirobhAve AtmAomAM rahe che, ane jJAnAvaraNano kSaya thatAM uttama jJAnazakti Avirbhave prakAze che. je AmAno eka pradeza paNa eka samayamAM sarva dravyonA ane taguNaparyAyonuM tola karI zake che teja AtmA huM chuM. kamavaraNathI te zakti hAla tirobhAve che, paNa AvI apUrva zakti pragaTa karavA prayatna karavo joie. aneka bhavya jIvoe bhUtakALamAM anaMtakevalajJAna prApta karyuM, ane bhaviSyamAM karaze. je jIva mehanI dazAne nAza je je aMze kare che tene te te aMze jJAnaguNa pragaTa thAya che. AtmAnA mULa guNonI prAptimAM mahanIyakarma vihva kare che. kAraNa ke sarvakarmamAM mohanIyakarma mukhya che. AmAne jaDa vastumAM muMjhAvanAra mehanIya che. teno nAza thatAM adbhuta cAritraguNa pragaTa thAya che. AtmAnA sarva guNa pati potAnA svabhAve sthira rahe che tene cAritra kahe che. zuddhasvabhAvamAM ramatA karavI tene nizcayanayanI apekSAe cAritra kahevAya che. AvuM nija guNaramaNatArUpa cAritra che te AtmAno svAbhAvika For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 28 ) guNa che. te saheje prApta thAya che. AmAnI zuddhadazAmAM ramaNanA karatAM sahaja AnaMda pragaTa thAya che mATe AmadravyanI sarva dravyomAM zreSThatA che. AtmAnI zreSThatApUrvaka cAritranuM varNana kare che, zo AtmanaH sarvadravyeSu, zreSThatA bhAvitAzubhA / sahajAnandabhAvena, cAritramadbhutaM sphuTam // 14 // samitiguptiyogena, zuddhadharma samudbhavaH / mukhaduHkhaprasaGgeSu, samazcAritravAnsmRtaH // 15 // zabdArtha:-AtmAnI sarva dravyomAM zreSThatA kahelI che. sahaja zuddha AnaMdasvabhAvavaDe addabhuta cAritra pragaTa jANavuM. samiti ane guptinA yogavaDe zuddhadharmanuM pragaTapaNuM thAya che. zAtAdanIyajanya sukha, ane azAtAvedanIyajanya duHkhanA prasaMgomAM je sama che. arthAt samabhAva dhAraNa kare che te cAritrI jANavo. bhAvArtha-AtmAmAM jJAnasukha vagere guNo rahyA che tevA jaDa dravyomAM rahyA nathI. AtmAnA jJAnAdi guNothI ja sarvadravyomAM AtmAnI mahattA che. sahajAnandaguNathI ja AtmA potAnuM cAritra prakAzI zake che. zuddha AnaMdathI ja zuddhacaritra parakhAya che. sahajAnandanI khumArI jayAM bhogavAtI nathI tyAM zuddhacAritranI gaMdhamAtra paNa nathI. jema jema sahajAnaMdaguNano anubhava thAya che tema tema cAritrapaNuM jINavuM. zuddhacaritra ema kahe che ke huM jyAM hovuM tyAM sahajAnaMdanI prakaTatAja hoya. je yogira sahajAnandanI khumArI bhagave che temanAmAM zuddhacAritraguNa hoya che. je sAdhuo thaI viSayakaSAyane dhAraNa kare che temanAmAM sahajAnaMdanI khumArI kyAMthI hoya ? alabata hoI zake nahIM. jema jema kamavaraNe TaLatAM AmAna jJAnAdi zuddha dharma pragaTa thato jAya che tema tema AtmAnI ulatA thatI jAya che. isamiti Adi paMcasamiti ane mane gupti, vacanagupti ane kAyagupti e traNa gupti e aSTapravacanamAtAnA saMsevanathI AtmAno zuddha dharma pragaTa thato jAya che. pAMca samitinuM pratipAlana e apavAdamArga che ane traNa guptinuM pratipAlana e utsargamArga che. AtmAthI jIve traNa guptinuM mukhyatAo sevana karavuM joIe, For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manAguptinuM svarUpa kahe che, vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThim / AtmArAmaM manastajjJa, manoguptirudAhRtA // 1 // A rodra dhyAnanI kalpanAthI rahita dharmadhyAnavALI mAdhyastha pariti zubhAzubha ciMtavana rahita, yoganirodhAvasthAvALI AtmArAma nAmanI trIjI, e traNa prakAranI managupti jANavI. manamAM koI jAtano vicAra pragaTAvavo nahi te mane gupti kahevAya che. manamAM kalpanA jALa uThatAM samabhAvamAM rahI zakAtuM nathI. bAhyabhAvamAM manane na javA devuM ane AtmAne mAMja manane ramAvavuM A upAyathI aMte manogupti sAthe karavAmATe jagatamAM keTalAka manu sAdhuo thAya che. manogasivinA mananI zuddhi traNa kAlamAM thaI zakatI nathI. sAdhune managuptinI AvazyakatA che, koI viralA sAdhuo amuka kAlaparvata managupti dhAraNa karI zakatA haze. mananI nirvikAdazA karavA mATe yoganAM ATha aMga kahyAM che yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi e ATha aMgathI manane caMkhyatabhAva nAza karavAmAM Ave che. paMcamahAvratanuM paripAlana karavuM te yama kahevAya che. yama, dareka darzanakAroe yamanuM anekadhA varNana karyuM che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha e yama kahevAya che. prathamAbhyAsamAM yamanI atyaMta AvazyakatA che. yamavinA manuSya uccakoTIpara caDhI zakato nathI. nAstiko paNa nItidharmanA nAmathI A paMca prakAranA yamane svIkAra kare che. yamathI bAhya ane AMtarika zuddhi thAya che. yama e yoganuM prathama pagathIyuM che. jJAnanuM phaLa paNa e che ke AvA prakArane yama dhAraNa karavo. zrI tIrthakara bhagavAna paNa traNa jJAnI chatAM bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI yamane dhAraNa kare che. yamanI mahattA apUrva che, je dharmavALAo yamane mAnatA nathI, tene dharma duniyAmAM Takato nathI. yamanuM pratipAlana karatAM mano niyama pALavA samartha thAya che, bIjaM aMga niyama. yoganuM dvitIya aMga niyama che. yamamAM sthira rahevAne ane tema ja aneka sad guNe prApta karavA mATe, niyama pALavAmAM Ave che, pratyAkhyAna, amukakALe amuka karavuM. IzvarapraNidhAna, zauca, saMtopa, tapa Adi niyamothI AtmA nirmala bane che. mananAM aneka pApa nAza karavA mATe niyama pALavAnI a For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyaMta AvazyakatA che. niyamathI AtmA potAnuM ane paranuM paNa bhaluM karI zake che. AmA, mohanA lIdhe aneka pApanA hetuone Acare che, paNa niyamanuM daDha rIte pratipAlana karavAthI pApanA hetuothI dUra rahe che, anya graMthomAM niyamonuM svarUpa vizeSataH che tyAMthI vizeSa jijJAsue niyamone adhikAra joI levo. niyama pALanArAoe Asanano jaya karavo joIe. jIrju aMga Asana. AsananA aneka prakAranA bheda zAstromAM kahyA che. vIrAsana, padmAsana, siddhAsana vagere AsananA bhedo che. manane jitavAne mATe Asana sAdhavAnI AvazyakatA che. padmAsana vALI besavAthI peTanA ghaNA rogo zamI jAya che, ane tethI cittanI sthiratA paNa thaI zake che, tyAMsudhI zarIramAM AtmA rahelo che tyAMsudhI zarIranI caMcaLatA TALI manano jaya karavAnI AvazyakatA che. padmAsanathI prANanI caMcaLatA TaLe che. vacana gupti sAdhya karavAthI navIna karma baMdhAtuM nathI. temaja kAya guptithI paNa bAhya pravRtti vagere doSono nAza thAya che, samitinuM svarUpa sugama che, jayAM sudhI guptimArgamAM rahevAya tyAMsudhI temAM rahevuM joie, guptimArgamAM na rahevAya tyAre samitino Adara karavo joIe. guptinuM yathArtha pAlana karavAthI aneka prakAranI labdhiyo utpanna thAya che. manoguNanI utkRSTa dazA siddha thavAthI sarva karmano nAza thAya che, pAMca samiti ane traNa guptinuM je yathArtha paripAlana karavAmAM Ave che te AtmA potAne zuddha dharma prApta kare che. sukhaduHkhanA prasaMgomAM je sama rahe che teja AvuM uttama cAritra prApta kare che, ane teja cAritradhArI kahevAya che, sukhaduHkhanA prasaMgomAM je muni potAnA samabhAvamAM rahI zakato nathI te uttama muni gaNAto nathI. sukhadu:khanA prasaMgomAM rAmabhAva rAkhavAthI samAdhA cAritranI prApti thAya che. samabhAvamAM evuM atyaMta baLa che ke te game te darzanamAM muktinI prApti karAve che. kahyuM che ke, { thA. seyaMvaro AsaMvarovA, buddho vA ahava annovA / samabhAvabhAviappA, lahai murakaM na saMdaho // 1 // zvetAMbara hoya, digaMbara hoya, buddha hoya, anya vedAntI vagere hoya paNa samabhAve AtmA jeNe bhAvyo che te mukti pAme che temAM saMdeha nathI. AvI samabhAvanI uttama dazA prApta karanAra zuddhacAtrI gaNAya che. samabhAvanI dazAmAM rahevuM e kaMi sAmAnya kAma nathI. uttama rAmabhAvanI dazA munie prApta karavI joIe, AtmasukhanA abhilApIe rAmabhAvane For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) dhAravA vizeSataH prayatna karavo joIe. samabhAvanI ucca koTIpara caDhatAM aneka vidgo AvIne ubhAM rahe che. tenI sAthe bahAdurIthI laDavuM joIe, vighAthI kadI hArI javuM nahi. samabhAvanI koTIpara caDhatAM AnaMdanI khumArI ghaTamAM pragaTe che. pazcAtuM yogI samabhAvamAM rahevA rasadAkAla icche che. upazamazreNi ane kSapakazreNipara caDhavAne mATe samabhAva e uttama uMcI che. Avo uttama rAmabhAva dhAraNa karanAra cAritrI kahevAya che, puna: cAritrInuM lakSaNa kahe che. RovaH samo harSavipAdeSu, samo mAnApamAnayoH / stutinindAdi bhAveSu, samazcAritrayogirAT // 16 // zabdArtha: -harSa ane vivAdamAM sama hoya, mAna ane apamAnamAM je sama hoya, stuti nindA, putra, zatru, mitra, saMsAra, ane mukti vageremAM je samabhAva dhAraNa karanAra hoya, te cAritra dhAraNa karanAra uttama yogI kahevAya che. bhAvArtha-je harSanA prasaMgomAM sama hoya temaja vivAdanA prasaMgemAM sama hoya, viSAdanA prasaMgomAM je AtmabhAvano dhairyathI tyAga kare nahIM temaja mAna ane apamAnamAM paNa samabhAve rahetA hoya, koI stuti kare to tenA upara rAga nahIM ane koI nindA kare to tenA upara dveSa nahIM, koI kaMI kahe ane koI kaMI kahe paNa je AtmAnA zuddha svarUpamAM rahI parabhAvamAM paDanArA na hoya, je mahAmAM lAbha maLe vA alAbha maLe to paNa samabhAva dhAraNa karanAra hoya, temaja sukhaduHkhamAM samabhAva dhoraNe karanAra hoya, maravA ane jIvavA upara paNa samabhAva hoya, bhava ane mokSa upara paNa samabhAva hoya, AhAra nihArAdika kriyAo prasaMge paNa je AtmAne samabhAve bhAve te cAritrayogirAja kahevAya che. AvI samabhAva dazAthI anekavikRta sarva karmano nAza thAya che. sAdhuo thaI je AtmAbhimukha thatA nathI ane bAhyakriyAonA khaMDanamaMDanamAM rAgadveSa karI azAMtino phelAvo kare che, teo svapUranuM hita karI zakatA nathI. bAhyamAM IcchAniSTapaNe mAnyAthI rAgadveSanA vika9pa uDe che; paNa bAhyamAM te nahi mAnavAthI rAganA vikalpo uThatA nathI. pratyeka sAdhu ane sAdhvIo dharmakriyA o kare paNa anya upara AkSepa mUke nahi, anyanI niMdA kare nahIM tyAre tenA mananI samabhAva dazA rahe che. AtmA te paramAtmA che mATe vacamAM rahelo karma paDado cIravA jenI dhyAnadazA vartatI hoya tevo mahAtmA samabhAradhAraka thaI zake che, bAhya vastuomAM ahaMbuddhi svamamAM paNa na uDe For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3ra ) evI rIte jeNe AtmAne nizcaya karyo che te mahAtmA AvI samabhAvazreNi upara caDhI zake che. samabhAvazreNi upara caDhavA mATe uttama jJAnagatithI vairAgya prApta kare joie, te kahe che, sToka jJAnagarbhitavairAgya, muttamaM prApya yogirASTU / akSaraM nimelaM zuddhaM, paramAtmapadaM bhajet // 17 // zabdArtha -mahAyogI jJAnagarbhita uttama vairAgya pAmIne akSara nirmala, zuddha, paramAtmapadane seve che. bhAvArtha:-uttama evo jJAnagarbhita vairAgya pAmIne yogI akSara nirmala paramAtmapada pAme che. duHkhagarbhita vairAgya, mohagarbhita vairAgya ane jJAnagarbhita vairAgya, ema vairAgyanA traNa bheda paDe che. duHkhanA yoge du:khagarbhita vairAgya utpanna thAya che. Avo vairAgya mithyAtvIne paNa hoya che. mohagarbhita vairAgyamAM mohano prAdurbhAva thAya che, Avo vairAgya paNa tyAga karavA yogya che. A be prakAranA vairAgya to ajJAnIne paNa hoya che. jJAnagarbhita vairAgya che teja uttama che. kAraNa ke te sarva padArthonuM heya, ya, ane upAdeyapaNe jJAna thayA pachI jJAnagarbhita vairAgya upaje che. jJAnagarbhita vairAgyathI AtmA samabhAva zreNipara caDhI zake che. AtmA vinA anya vastu para mamatvabhAne baMdhAto nathI. jJAnagarbhita vairAgyavALo sarva AtmAone potAnA samAna mAva che. prArabdhayoge sAMsArika kArya karato chate paNa jalapaMkajavatuM nyAro rahe che. saMsAranI khaTapaTamAM te muMjhAto nathI. gacchano kadAgraha karI manuSyajanmanI niSphaLatA karato nathI. je je hetuothI rAga ane pa thAya te te hetuothI dUra rahe che. tRSNAnA pAzamAM paDI mRgavata dIna thato nathI. AmA teja sAramAM sAra mAne che, paramAtmabhAvanAmAM sadAkAla magna rahe che. zarIramAM chatAM zarIrathI bhinna potAnA AtmAne bhAve che. zuddha upayogamAM ramaNatA karI paramapada sukha prApta kare che. cAritradhAraka yogine A saMsAranA koI paNa padArtha upara moha thato nathI, tethI te nirmamatvabhAva pAmIne saMsArathI chUTe che. mamatvabhAva jJAnine thAya nahIM ema jaNAve che. zno: mamatvaM jJAninaH kiM syAt, heyAdeyavivekataH / mamatvopAdhinirmukta, AtmA muktaH prakIrtitaH // 18 // For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) mUrchA parigrahaH khyAta, uktaM mUtreSu mUribhiH / mUtra sammatayogena, AtmA saddharmamApnuyAt // 19 // zabdArtha - heya, seya ane grahaNabuddhinA vivekathI jJAnine kaI vastu para mamatva hoya ? alabata koIupara na hoya. mamatve pAdhirahita AmA mukta kahelo che. muccha teja parigraha che ema sUtromAM sUrioe kahyuM che, sUtrasammata yoga vaDe AtmA potAnA zuddhadharmane prApta kare che. bhAvArtha: heya, ya, ane Aya buddhinA vivekathI jJAnine kaI vastumAM mArApaNAnI buddhi thAya ? alabata koI paNa vastumAM mArApaNAnI buddhi thAya nahIM. huM ane mAre evI buddhi thatAM ja tene viveka aTakAve che tethI mamatvano avakAza raheto nathI. huM ane mArApaNAnI buddhi thatAM ceta jaDatA anubhave che. mamatva eja jagatamAM moTAmAM moTI upAdhi che. mamatvaupAdhithI aneka prakAranAM du:kho pragaTe che. corAzI lAkha jIvayonimAM pAre bhramaNa karavAnuM bIja mamatvaja che. jIvo deza, kuLa, jJAti, zarIra, dhana, ane hu TuMbanA mamatvathI laDI ekabIjAnI khuvArI kare che. jyAM tyAM matvanI laDAI jovAmAM Ave che. jagatamAM je je iSTa vastuo che temAMthI mama ne abhyAsa uThavo muzkela che. sarva upAdhino tyAga karI zakAya che; paNa je hRdayamAM pariNamI rahI che. evI mamatvaupAdhine tyAga koI mahA purUSa karI zake che. mamatvaupAdhino tyAga karatAM tyAgAvasthAnI siddhi thAya che, vizeSa zuM kahevuM. mamatvopAdhino nAza thatAM AtmA mukta kahevAya che. keTalAka kahe che ke, nagna thayA vinA mukti maLatI nathI. kAraNa ke liMgoTI jeTaluM vastra rAkhavAthI paNa mukti maLatI nathI. kintu Ama temanuM kahevuM vicAravA yogya che. kAraNa ke muktimAM pratibaMdhaka vastra thatuM nathI paga mUrchA thAya che. nagnAvasthAmAM paNa zarIra mamatva hoya che to kevalajJAna thatuM nathI. mATe mamatva teja kharekhara vastutaH upAdhei che. duniyAnI vatuo para jene mamatvabhAva nathI te ja kharekharo tyAgI che. mamatvabuddhinA tyAgavinA bAhya vastuno tyAga te vastutaH tyAga nathI. ghaNA bAghanA tyAgIo ataraMgamAM mamatvathI sanyA kare che. mamatvagrahathI AtmA pote sukha pAmI zakato nathI ane ulaTo anyane paNa herAna kare che. je hRdayamAM mamatva nathI to jagatanA padArthothI AmA baMdhAto nathI, temaja karmathI paNa baM dhAto nathI. ane je mamatva che to bAhya tyAga karIne tyAgI bano topaNa karmathI baMdhAvuM paDe che. hRdayamAMthI mArApaNAno adhyAsa uThe to jANavuM ke AtmA kharekhara tyAgI che. koI manuSya sarva vastuno tyAga kara karato eka jIrNa vastra paNa pAse rAkhe nahIM, bIlakula nagna thaI jAya; paNa je co, 5 For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 34 ) hadayamAM ajJAna ane mamatva che to te pazupaMkhInA karatAM vizeSa tyAgI nathI. A sarva mahAruM Avo mamatvabhAva uThe che te saMsAramAM chatAM tyAgI thAya che. dezamamatva, kuLatimamatva, kuLadharmamamatva, ga7mamatva, ziSyamamatva, putramamatva, vastramamatva, thAnamamatva, ane bhaktamamatva ityAdi mamatvamAM baMdhAela chava karmapAzathI chUTI zakato nathI. huM tyAgI; evuM ahaMbhAvarUpa mamatva jyAM sudhI AtmAmAM AropavAmAM Ave che tyAM sudhI kharekharuM tyAgIpaNuM pragaTatuM nathI. ajJAnI jIva saMsAranA hetuomAM paNa mamatva kapI saMvaranA hetuone AzravahetuopaNe pariNAve che ane jJAnI jIvane to mamatva thatuM nathI, tethI AzravanA hetuone paNa saMvarapaNe pariNumAve che. kahyuM che ke, ajJAnI jyAMthI baMdhAya che tyAMthI jJAnI chuTe che. jJAniyo khAtAM pItAM Adi aneka kArya karatA hatA paNa mamatvakAdavathI levAtA nathI. jJAnI pura bAhyavastu ne upabhogamAM le che, saMyama rakSaNArtha vApare che, paraMtu tethI teo parigrahI gaNAtA nathI. kAraNa ke mUccha teja parigraha che. paNa kaMI bAhyamAM upakaraNo parigraharUpa nathI, je antaramAMthI mamatvabhAvarUpa parigraha TaLyo te tyAgavAnuM kaI bAkI rahetuM nathI. daza vaikAlika sUtramAM paNa kahyuM che ke mUchA rAha puttonA puoNLa tAva, mUccha teja parigraha sAtaputra - hAvIrasvAmIe kahyo che. sUtromAM kahelA nirmama bhAvathIja AtmA sarva vastuothI potAne bhinna mAnato chato potAno zuddha dharma pAme che. gratAdikamAM paNa mamatvabhAva rAkhavAthI nizcayataH AtmA chuTI zakato nathI, vepAdikamAM paNa mamatvabhAva rAkhavAthI AtmA parigraha baMdhanamAMthI chUTI zakato nathI. jyAre AtmA mamatvano tyAga kare tyAre ja te tyAgI thaI svaranuM kalyANa karI zakaze. kezaleca karavo sahela che paNa ataramAMthI prepa kADhavo mahA muzkela che. vastra raMgIne paheravAM sahela che paNa vairAgyathI hRdayane raMgavuM muzkela che. gAmogAma paribhramaNa karI rahela che paNa antarathI cittanI paribhramaNatAno tyAga karavo muzkela che. strIyAdikano bAhya tyAga karavo sahela che paNa kAmapariNatino tyAga karavo muzkela che. tAtpaTyartha e che ke bAhya vastune tyAga karI antaramAM rahelA kAmAdika doSone jo tyAga na karyo to kharekharo tyAga kahI zakAto nathI. parabhAva pariNatimAM potAnApaNuM kaMI nathI ema nizcaya karI je je parabhAvanA vicAro Ave tene potAnA mAnavA nahIM. tenA uparathI mamatvabhAva uThAvavo joIe, evI rIte paravastu parathI mamatvabhAva uThAvatAM AtmA zuddha Atmika dharmane avazya pAme che. For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) have mamatvabhAvano tyAga karatAM AtamA mukta thAya che te vizeSata: jaNAve che. zno bAhyakAryANi kurvan san, mohaceSTA parityajan / bhAvacAritrayogena, mucyate sarvakarmataH // 20 // zabdArtha:-meha ceSTAne tyAga karate evo AtmA pote bAhya kAne kare che chatAM bhAvacAritranA pratApe sarva karmathI mUkAya che. bhAvArtha:-bAhya vyAvahArika ke je kRtyo karmanA udaye avazya karavAM paDe tevAM kAyone bAhyathI karato hato ane antasthI mahaTTAno tyAga karI che, mamatvaparigraha tyAgarUpa bhAva cAritranA pratApe AtmA jJAnAvaraNIyAdi ATha karmanI sarva prakRtiyothI mukAya che. uparanA lokone A loka puSTi Ape che ane tethI siddha thAya che ke mUchano tyAga karatAM bhAvacAritra pragaTe che. navA prakArano bhAva loca karatAM bhAva cAritrapaNuM pragaTe che tevinA bhAva cAritrapaNuM prApta thatuM nathI. keTalAka ja karmayoge bAhyakArya karatA hatA paNa bhAva cAritranA pratApe navAM karma bAMdhatA nathI ane pUrvanAM je je karma udaye Ave che te samabhAve vedIne khapAve che, AvI bhAvacAritranI uttama dazA prApta thatAM jJAnI baMdhAtuM nathI. "jJAniyA mA va nirjarA tu "jJAniyo je je bhogo bhogave che te te sarva bhogo nirjarA mATe thAya che. A uttama vAkayana paramArtha paNa A zlokanA bhAvArthanI siddhi kare che, AtmAnI zuddhatA karanAra kharekhara AtmAno zuddha bhAvaja che. zarIranI kriyAo paNa AmAnI zuddha dazA karavA samartha nathI, bhAvacAritraja AtmAnI zuddhatA karI zake che. bhAvacAritra kaMI AtmAthI bhinna nathI. zarIranI zuddhi tarapha lakSya nahi ApatAM AtmAnI zuddhi tarapha lakSya ApavuM joIe. daDhaprahArI jevA gharakama karanAonI mukti paNa bhAvacAritranA yoge thaI che. thAya che ane thaze. AvuM bhAvacAritra prApta karavA sadAkAla prayatna karavo joIe. bhAvacAritravinA dravyacAritra nATakayAthI vizeSa upamA dharAvI zakatuM nathI. bhAvacAritrathI AtmA sahaja sukhano AsvAda karIne bAhyasukhane parityAga kare che. bhAvacAritra ema kahe che ke mArAmAM eTaluM baLa che ke dravyacAritra vinA paNa huM ane mukti pamADI zakuM chuM. mAruM apUrva baLa koI viralA purUSa jANuM zake che. je bhavya jIve mahAruM baLa jANe che te mahane prApta karavA paripUrNa icchA dharAve che, jyAre tyAre paNa mahArAvinA koI jIvanI mukti thaI nathI ane thavAnI nathI. AvuM apUrva bhAva For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) cArina pAmIne jIvo paramAtmasukha pAme che, mATe bhAvacAritra prApta karavI prayatna karI joIe. paramAtmasukha te kharekhara sukha che, A sabhUtAnaMda prApta karavA mATe prayatna karavo joIe. ke munivara Avo apUrva AnaMda pAme che te jaNAve che, ra saMtyaktasarvasaMkalpo, nirvikalpasamAdhitAm / saMmApya tAttvikAnanda, maznute saMyataH svayam / / 21 // zabdArtha: jeNe sarva saMka9pIno tyAga karyo che ane munivara pota nirvikalpa samAdhi pAmIne sahajAnandane pAme che. bhAvArtha-jyAMsudhI saMkalpavikalpavALuM mana che tyAM sudhI manamAM zAMti thatI nathI, ane jyAM sudhI mana bAhya padArthomAM Asakta rahe che tyAM sudhI vikalapa saMka9pa pragaTyA vinA rahetA nathI. je je kSaNe mana vika 85saMka9pamaya hoya che te te kSaNe AtmAno upayoga raheto nathI, ane AtmAnA upayoga vinA sahajAnaMdane gaMdha paNa Avato nathI. huM ane hAre evo adhyAsa jayAM sudhI che tyAM sudhI mananI sthiratA thatI nathI. sthiratA vinAnA caMcaLa manamAM AtmAnA AnaMdano prakAza thaI zake nahIM. jo bAhyasukhamAM nizcaya buddhi che to AtmAnA AnaMdanuM svama paNa AvanAra nathI, ane je AtmAnA AnaMdamAM nizcaya budi che, to jarUra AtmAno Anada tame leI zakazo. jyAre duniyAdArIno koI paNa saMkalpa manamAM kure nahIM tyAre AtmAno AnaMda sahaje pragaTI zakaze. mananI evI caMcaLa dazA che ke te jyAre tyAre kaMIno kaMI saMkaTa karyA kare che. mananI saMka9padazA TALavA mATe khAsa udyama karavAnI jarUra che. AtamajJAna thatAM mananA dhamane jItI zakAya che, mana sUkSma che mATe manane jItanAra AtmAna arUpI upayoga pragaTavo joIe. mananI saMka9padazApayeta saMsAra che, mananA vikalpasaMkalpa TaLatAM saMsArano aMta Ave che. manane vaza karavuM eja moTAmAM moTI kriyA che. keTalAka zarIranI kriyAmAM dharma mAnI temAM Asakta rahe che, paNa te pAmara jevo manane jItavAnI kriyA karI zakatA nathI. keTalAka te ema kahe che ke, bahu kriyA karavI te jJAninuM lakSaNa che. paNa te bicArA tenuM svarUpa yathArtha samajI zakatA nathI. mananA vikapa saMka9pa TALavA mATe bahu kriyA karavI joIe. thAnakriyAne vizeSa Adara thavAthI mananA saMka9pa TaLe che. bAhyapadArthonI vArasanA kyAMsudhI hoya che, tyAMsudhI manamAM saMka9pavika9pa thayA kare che, paNa For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 37 ) samajavuM joie ke, bAhyapadArtho kSaNika che, hyapadAthAthI kadI sukha thavAnuM nathI, khAdyapadArtho potAnA kadI thavAnA nathI, tyAre khAdyapadArthomAM kema lobhAvuM bleie ? A pramANe vicAra karatAM vAsanAno nAza thAya che. bAhyapadArtho maLatAM harSa thato nathI temaja khAdyapadArtho jatAM zoka thato nathI. harSa ane zokavanAnI AtmAnI dazAne samabhAvadazA kahe che; AvI dazAmAM je kaMi bAhyakAryo karavAmAM Ave che to tethI AtmA baMdhAto nathI. pUrvakarmanA udaye je je kAryo karavAM paDe che, je je kA bhogavavAM paDe che te te sarva udAsInapariNAme karavAM tathA bhogavavAM paDe che, tethI vikalpasaMkalpa navA uDatA nathI, arthAt ArtadhyAna tathA rodradhyAna thatuM nathI. dharmadhyAna ane zukaladhyAnamAM AtmA rahe che. AvI dazA pAmIne jJAnI munivara nirvikalpadazAnAM sukha anubhava che. je AnaMda bhogave che te sahanaMda che. jJAnI munio nirvikalpadazAnAM sukha bhogavatAM gayo kALa paNa jANatA nathI. jJAnI AvI nirvikalpadmazAnA adhikArI thaI samadazAmAM sadAkAla jhIle che te lakSaNasahu bhUtAve che. joza manaH sthairya samApadya, dattalakSyopayogakaH / matre mutto samavAya, svAte samatAmRtam // 22 // radArtha:--AtmAnA zuddhasvarUpa lakSyamAM dIdho che upayoga jeNe avo munivara mananI sthiratA prApta karIne bhava ane muktimAM samapaNe rahIne samatArUpa amRtane cAkhe che. bhAvArtha:--AtmAnA asaMkhyAta pradezo che. eka pradezamAM anaMta jJAnadarzanacAritrAdi guNo rahyA che. nizcayanayathI vicAratAM sihanA AtmAo samAna sarvanA AtmA zuddha che. AtmAnA zuddhasvarUpamAM upayoga detAM mananI sthiratA thAya che, ane mananI sthiratA thatAM samabhAvadazA pragaTe che, rAgadveSanI pariNatino nAza thAya che. mananI sthiratA thatAM rAga ane drupa pragaTI zakato nathI, te vakhate koi vastu upara rAga ke dveSa thato nathI koi vastu priya ke apriya lAgatI nathI, koI vastu heya ke AMdreya lAgatI nathI. mukti ane saMsAra upara paNa samabhAva Ave che. AvI nirvikalpaDhazAmAM anaMtasukhanI khumArI AtmA sArI rIte bhogava che. AmAnA svarUpamAMja mana rmAvavAthI mana thAkI jAya che, bAhyamAM jatAM kSaNe kSaNa upayoga I zulakSyamAMja rmAvavAmAM AvavAthI mana sthira thAya chaeN, A bAbatano anubhava Ave che, anubhavathI tenI siddhatA bhAsI For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 38 ) che, Avo prasaMga sadAkALa rahevo muzkela che. keTalAka manuSyo mananI sthirattAne mATe pokAro kare che, manane vaza karavuM ema bumo pADyA kare che, paNa jyAMsudhI zuddhasvarUpamAM manane ramAvyuM nathI tyAMsudhI mananI sthiratA nathI. manano evo svabhAva che ke tene kaMIka ne kaMIka vicAravuM joie. manane zuddhasvarUpamAM ramAvatAM te AtmAnA upayogamAM bhaLe che ane tethI khAdyavastuonuM bhAna bhUlI jAya che, AtmAnuM zuddhasvarUpa sthira che, zu svarUpanI sthiratAnA saMge mana paNa sthira thAya che, zuddhasvarUpamAM vikalpasaMkalpa nathI, tethI vikalpasaMkalpa TaLatAM AtmA potAnI sahajAnaMdadazAno anubhava lei zake che. jaDa vA cetana sarve padArtho potapotAnA svarUpe rahyA che. jaDa padArtha che te cetana thatA nathI ane AtmAo kadI jaDa thavAnA nathI, cetananA svabhAve cetanamAM sukha che. Ama zu upayoga thatAM samabhAvarUpa anubhavaprakAza khIle che. te samaye AtmA bIjanA caMdramAnI peThe khIlyA gaNAya che te jaNAve che, zlokau sAmyAmRtaprasAdena, jIvanmukto'bhidhIyate / sabhyapada muLasthAne, sApekSAto ghaTata saH // 23 / / zukrena pariNAmena, sAmyAnando vivarddhate / dhyAtA samyag vijAnAti, dhyAnaM hi jJAnayogataH // 24 // zabdArtha:--samabhAvarUpa amRtanA prasAdavaDe jIvanmukta kahevAya che ane te jIvanmukta, apekSAthI samyagdaSTi guNasthAne ghaTe che. zukalaraNAmavaDe samatArUpa AnaMda vRddhi pAme che ane dhyAtA, jJAnayogavaDe samyakRdhdhAnane sArI rIte jANe che. bhAvArtha:--samabhAvarUpa amRta prasAdavaDe AtmA jIvanmukta gaNAya che. jIvatAM paNa jANe mUkAyalA hoya evA siddhanAM sukhano anubhava lenAra AtmAne apekSAe jIvanmukta kahevAmAM Ave che, kharUM jIvanmuktapaNuM to teramA guNasthAnakamAM sayogI kevalIne ghaTe che paN apekSAe cothA guNasthAnakamAM paNa AvuM jIvanmuktapaNuM ghaTI zake che. cothA guNasthAnakamAM paNa bhedajJAnathI jaDa ane cetanano bhinna bhinna sAkSAtkAra parokSa pramANathI thAya che, tethI tyAM paNa sAmyAmRtano leza uparanA guNlRsthAnakanI apekSAe ghaTe che. AtmAnA potAnA zuddhasvarUpaneja satya dhana mAne che, AtmA teja paramAtmA che ema nizcaya kare che, AtmA vinA jaDamAM kadI sukha nathI For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 39 ) thAya che. ema nizcaya thAya che. saMsAranI upAdhiyothI chUTavAnuM mana jema jalamAM kamala rahe che paNa te jalathI nyArUM rahe che, tema samakitI jIva bhogAvalIkamanA udaye saMsAramAM rahe che chatAM saMsArathI nyAro rahe che. dhAvamAtA jema bALakane ramADe che paNa manamAM jANe che ke te mhAro ALaka nathI tema samakitI jIva paNa jANe che ke, bhogAvalIkamanA udaye je je padArthono saMbaMdha thayo che te te padArtho mhArA nathI ane huM eno nathI. AvI dazAmAM kapAyanA upazamAdi bhAve cothA guNusthAnakamAM paNa samabhAvarUpa amRtano leza Te che. zukala zukala pariNAmathI upara uparanA guNasthAnakamAM samabhAvanI uttarottara vRddhi thatI jAya che. jema jema AtmA uparauparanA guNasthAnakamAM praveza karato jAya che tema tema samatArUpa amRtano svAda vizeSataH bhogave che. samabhAvathI je sahajAnanda pragaTe che teno svAda te dazAmAM je varte che teja cAkhe che, anubhavarUpa jinhAvarDa samabhAvathI thatA AnaMdano svAda cAkhI zakAya che, Avo samabhAvIya sahananda apUrva che, akRtrima che, AtmAnA gharano che. AtmAnA zuddhasvarUpanuM je dhyAna kare che teja samabhAvathI thatA AnaMdane bhogavI zake che, dhyAnavinA samabhAva parakhAto nathI, dhyAnavinA caMcaLatA maTatI nathI, dhyAnavinA mana sthira thatuM nathI, dhyAnavinAnuM jJAna che te uparaTapakIyuM che, dhyAnI purUSa AtmAno sahajAnaMda bhogavI zake che, jJAna vinA dhyAna hotuM nathI, kAraNa ke jo AtmAnuM jJAna na hoya to AtmAnuM dhyAna zI rIte karI zakAya ? AtmAnuM jJAna hoya che toja AtmAnuM dhyAna thaI zake che evo nizcaya che, mATe dhyAnanA abhilASioe AtmajJAna karavuM. kAraNa ke dhyAna prati, jJAna kAraNIbhUta che, jJAnathI dhyAna ane dhyAnathI anubhava ane tethI samabhAva ane tethI sahAnanda sphure che. A mAkhatano anubhava dhyAnIne thAya che. mATe AtmArthI jIvoe dhyAninI saMgata karavI. dhyAnayogIne avazya jJAnayoga hoya che, dhyAnayoga vinA koI kadApi mukti pAmanAra nathI. dayAnayoga vinA mananI caMcaLatA TaLavAnI nathI te batAve che, joDa manazcaJcalatAM prApya, yatratatra paribhramat / sthiratAM labhate naiva, Atmano dhyAnamantarA // 25 // zabdArtha:--mana caMcaLatA pAmIne jyAM tyAM paribhramaNa karatuM hatuM, AtmAnA yAnavinA sthiratAne pAmatuM nathI. For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvArtha -rAga ane dvaipanA yoge mana caMcaLa thaIne jyAM tyAM pari. bhramaNa kare che, kSaNamAtra paNa eka ThekANe TharatuM nathI. mane rAtrI ane dIvasamAM jyAM tyAM paribhramaNa kare che, vidyunA vega karatAM paNa mananI gati atyaMta vegavALI che, AkAzamAM caDI zakAya, kadApi pAtALamAM pezI zakAya paraMtu manane jItavuM mahAdurlabha che, vyAkaraNa ane nyAya zAstrono abhyAsa mukhe karI zakAya che paraMtu manane vaza karI zakAtuM nathI. loca karAya che, pRthvI upara zayana karI zakAya che. paraMtu manane jItI zakAtuM nathI. lAMbAM lAMbAM bhASaNa ApI zakAya che paraMtu manane jItI zakAtuM nathI. aneka prakAranA hujaro zodhI zakAya che paraMtu mananI zuddhi karavAM duSkara che. avadhAne paNa buddhinA vAvathI karI zakAya che paNa mananI sthiratA prApta karavI mahAdurlabha che. vijalIne paNa vaza karI zakAya che paNa baLavAna evA manane vaza karavuM duSkara che. (prabhunI pUjA karatAM paNa zeThanuM mana devADe gayuM hatuM. ) khAtAM paNa mana anya citave che, pANI pInAM paga mana anya citave che, dharmanI kriyAo karatAM paNa mane anyatra pArebrage che, kSaNamAM gADIno ane kSaNamAM lADIne vicAra manamAM AvyAM kare che. mana eTaluM badhuM caMcaLa che ke rone vaza karavuM tenA upAyamAM moTA moTA cogio paNa niSphaLa nivaDe che te sAmAnyanI to zI vAta karavI. jeTalA vikAra che teTalA manamAM pragaTe che, mATe mana vaza karatAM rAva vikArono jaya thAya che. manane jItavAmAM aneka prakAranA upAyo yojavA paDe che, chaTakI gayeluM Dhora hoya che tene paNa vaza karavuM hoya che to aneka upAya yojavA paDe che tyAre manane vaza karavAmAM keTalA upAyo yojavA joIe ? AtmajJAna thAya te manane vaza karavAnA upAyo suje che, AtmajJAnanI prApti mATe gurUnI upAsanA karavI joIe. manane vaza karavA mATe zAstrakAra kahe che ke, AtmAnuM dhyAna karavuM joIe. AtmAnuM dhyAna karatAM mananI sthiratA thAya che. ArtadhyAna ane raudradhyAna tyAga karIne dharmadhyAna ane zukaladhyAnanuM avalaMbana karavuM joIe, dharmadhyAna dhyAtAM azubha lazyAnA vicArono nAza thAya che ane zubha lazyAnA vicAro pragaTa thAya che. zubha vicAromAM anaMtazakti rahI che. azubha vicArono nAza karavo te paNa potAnA hAthamAM che. sArA vicAro karavA te paNa potAnA hAthamAM che, AmA dhAre to zuM karI zakato nathI ? kAyA, vANI ane manane vaza karavAnI zakti, AtmAmAM rahI che. AmAM dhAre che te karI zake che to manane vaza kema na karI zake ? Atma pitAnA svarUpanuM dhyAna kare che tyAre mane anyatra paribhramaNa karatuM nathI. AmAmAM citta rAkhavAthI rAga ane dveSa thato nathI. AmadhyAnathI mana bahiru bhaTakatuM nathI, ane jyAre bahira bhaTakatuM nathI, tyAre rAga For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ) zI rIte prakaTI zake ? alabata prakaTI zake nahIM mATe AtmadhyAna teja saoNttama upAya che. yogiyo mana vaza karavA aSTAMgayoganI sAdhanA kare che, haThayoga ane rAjayogathI manane vaza karavA prayatna karavo. rAjayoganI prAsimAM haThayoga nimittakAraNa che, haThayoganI kriyAo rAjayogIne mana vaza karavAmAM sAhAtmya kare che, manane mAratAM paramAtmapadanI prApti thAya che. kSaNe kSaNe mana kaMine kaMI citavyA kare che te zuM ciMtave che teno patto upayoga mUkavAthI lAge che, upayoga mUkIne mananuM ciMtavana joyA karavuM. nakAmA vicAro mana kare che tethI mananI sthiti unmatta purUSanI peThe bagaDI jAya che, mATe AtmAnA baLapUrvaka mana vaza karavA atyanta prayana karavo, jJAniyo kahe che ke, aMte zuddha prayatnathI mana vaza thAya che ane tethI saMsArano aMta Ave che aneka tIrthaMkaroe manane vaza karyuM ane bhaviSyamAM paNa karaze. mana vazamAM nahi Ave ema ciMtavI himmata hAravI nahi. kharekhara mana vazamAM AvI zake che, mana vaza karavAmAM utsAha ane khaMtanI khAsa jarUra che. temaja mana vaza karavAmAMja hune kharUM sukha thanAra che evo nizcaya thayo joie. manane vaza karavuM teja khAsa kartavya che evo paripUrNa nizcaya thavo joie. mAthA sATe mAlanI peMThe satata prayAsa karavAthI aMte manane vaza karavAmAM yoga phatehamaMda nIvaDe che, manamAM thatA vikalpa ane saMkalpone eka pachI eka dUra haThAvavA joie. manane AtmasvarUpanA dhyAnamAMja rokatAM ArtadhyAna ane rAdradhyAnano nAza thAya che. kharekhara AtmadhyAnathIja vastutaH mananA vikalpa ane saMkalpo ge che, AtmadhyAnathI ghAtIkamano nAza thAya che ane bAramA guNasthAnakanA aMte kevalajJAna pragaTe che, AvuM sarvottama AtmadhyAnanuM avalaMbana karavuM joie. AtmadhyAnathI mana vaza thAya che e kharekhara anubhavanI vAta che. kSayopazamajJAnathI je dhyAna karAya che. teno upayoga satata rAkhavo joie. AtmadhyAnasaMtatithI aMte paramAtmasukhanI prApti thAya che. huM mana vaza thAya temAM to zuM kahevuM ? manane vaza karavAne pramANe dhyAna mukhya hetu che ema jaNAvI have mana vaza pharavA mATe sarva upAyA sikrAMtAmAM darzAvyA che tema pratipAna kare che. joH citte vazIkRte sarvaM vijAnIyAdvazIkRtam / vazIkaraNAya cittasya, sarvopAyAH prajalpitAH / / 26 / / zaDhArtha:--citta vaza karyothI sarve vaza karyuM ema jANavuM. zAstramAM tapa japa Adi sarva upAyo kahyA che te kharekhara mana vaza karavA mATeja jANavA, yo. 6 For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ) bhAvArtha:--cittanI caMcaLatA aneka prakAranI bAhyopAdhiyogataH kahe vAya che. hastikarNavat tathA vidyutAvat mananI caMcaLagati koNa anubhavato nathI. e tAdRza mana vaza karavA mATe tapanI prarUpaNA karI che. japa karavAnuM kAraNa paNa teja che, kAraNa ke japa karavAthI anya vastuomAM mananA gamanano rodha thAya che. arthAt iSTadeva gurU AdinA japamAM ekatAra thaeluM mana anyanI ciMtA karI zakatuM nathI. jema siMha ane hastine haLave haLave yuktithI varA karavAmAM Ave che tema manane paNa zanaiH zanaH yuktithI vaza karavuM joie. rAgadveSa karavo e manano dharma ( svabhAva ) che. rAgadveSane jItavA hoya to manamAM uDatI vikalpa ane saMkalpanI zreNione dAkhavI, manane jo jItavuM hoya to manamAM uThatA zubhAzubha vicArone taTastha rahI tapAsavA, pazcAt azubha vicArone AvatA aTakAvavA, zubha vicArothI paNa mana rahita thaI AtmasvarUpamAM sthira thaI rahe tema pravartavuM. paMcendriyonA viSayomAM mana pravRttivALuM thAya che temAM kharUM kA raNa to mana che kAraNa ke paMcendriyo paNa mananA kahyA pramANe pravRtti kare che. jo manamAM priyapaNuM tathA apriyapaNuM na kalpAya to indriyonI pravRtti lukhI thaI paDe, temaja priya ane apriya bhAva vinA jo bAhyapravRtti thAya to AtmA ghaNAM karmano nAza karI zake. samajo ke cakSuthI suMdara strIo dekhAya, azubha padArtho dekhAya, paNa temAM manadvArA thatuM priyapaNuM ane apriyapaNuM uDI gayuM to cakSuthI karma baMdhAtuM nathI. cakSune dAbI devI, vA cakSune phoDI nAkhavAM e kaMI cakSu vaza karavAno upAya nathI, paNa cakSuthI sarva padArtho dekhAtAM manamAM priyapaNuM ane apriyapaNuM jo na uThe to cakSu vaza karI kahI zakAya. temaja karNathI zubhAzubha aneka zabdo saMbhaLAya che, keTalAka zabdo priya lAge che ane keTalAka zabdo apriya lAge che, zabdone priya tathA apriya mAnanAra mana che. AtmajJAna thatAM zabdomAM thatuM priyApriyapaNuM, uDI jatAM mana zAMta thAya che tethI karNathI priyApriya zabdo sAMbha LatAM chatAM paNa mana vazamAM rahe che. pahelAM vagaDAmAMthI je hAthI pakaDI lAvyA hoie chIe tenI pAse baMduka agara topa phoDatAM doDadoDA karI mUke che; paNa bahu abhyAsa thatAM toponA bhayaMkara zabdathI hAthI nhAsI jato nathI, temaja prathama ajJAnAvasthAmAM mana, zabda sAMbhaLI rAgadveSanA pravAhamAM taNAtuM jaNAya che, paNa zabdonI priyatA tathA apriyatAthI AtmA nyAro che. ema jANatAM koI sArA kahe to tethI mana harSa pAmatuM nathI ane koi najhArA zabdothI bolAve to dIlagIrI thatI nathI. For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 43 ) jema koI manuSyane kASThanI peTImAM ghAlyo hoya ane tehir dekhAto na hoya, koI peTIne sArI kar3e vA khoTI kahe tethI peTImAM rahenArane sArI khoTI asara thatI nathI.peTIne sArI khoTI kahevAthI kaMI manuSya sAro khoTo gaNAya nahIM. kadApi peTIne dIdhelI gALone aMdara rahenAra potAnA upara mAnI le to te jema brAMta gaNAya che tema AtmA paNa zarIrarUpa cheTImAM rahyo che. zarIranA dharmane AtmAnA mAnI koI ajJa sArUM vA khoTuM kahe to zarIrarUpa peTImAM rahenAra AtmAne priyApriyapaNuM na mAnavuM joIe; ane je te priyApriyapaNuM mAne to tenI bhUla gaNAya. gADIne gALa devAthI gADIvALAe dIlagIrI na dhAraNa karavI joie. zabdo to rUpI che, AtmA to arUpI che, rUpI evA zabdomAM priya ane apriyapaNuM brAMtithI manAya che, arthAt te mananI kalpanAthI uTheluM che ane AtmajJAnathI mananI kalpanAno nAza thAya che. jinhAthI koI paNa padArtha kSudhA lAge tyAre khAdhA vinA chUTako thavAno nathI. temaja tRSA lAge tyAre jalapAna karyAM vinA chU Tako thavAno nathI. temaja vANIthI vadyA vinA chUTako thavAno nathI, tyAre zuM jinhAne vaza karI kahI zakAya ? keTalAka jinhAne vaza karavA maunavrata dhAraNa kare che, paNa vastutaH vicAratAM sarvottama upAya eja che ke jinhA indriyathI khAtAM pItAM temAM manodrArA priyatva ane apriyatvanI kalpanA thAya che te choDI devI. jinhA indriyadvArA miSTAnna khavAya to tethI manamAM khuza na thavuM temaja anya padArtho khavAya to nAkhuza na thavuM. khavAtA padArthomAM manodvArA priyApriyanI kalpanA na karavI, ema karavAthI rasendriya chatAya che. keTalAka manane jItyA vinA haThathI sarva vastu bhegI karI khAya che tethI zuM teo mananA priya ane apriya bhAvano jaya karI zakaze ? nA kadI nahi. vANI evI vaDhavI ke jethI anyanuM koI rIte ahita thAya nahIM. azubha vicArathI kholelI vANI vastutaH jUDI che mATe zubha pariNAmathI vANI bolavI. rAga ane dveSa vinA svAtmahitArtha bhASA olavAthI mana vaza thAya che. bAhyanAM kArya karatAM chatAM paNa manane Atmasammukha karavAthI mananI caMcaLatA TaLe che. jalamAM kamaLa rahetAM chatAM paNa tene jalano lepa lAgato nathI ane nirlepa rahe che. tema AtmA paNa potAnA svabhAvamAM ramato chato AdyanAM kArya karyA chatAM paNa lepAto nathI. jalakamalavat AtmAnI nirlepatA siddha karavAmAM manane Atmasanmukha karavuM joie. AtmArthasAdhaka baMdhuoe prathama rAmyak sAdrADharIyA AtmajJAna meLavavuM. Ahya dRzyamAM huM nathI evI dRDha bhAvanA karavI. khAdyavastumAM huM ane mhArUM evo pariNAma na uDe tyAMsudhI AtmabhAvanA karavI, AtmabhAvanAnI repakava dazAmATe dararoja eka be kalAka ekAMta nirjana, upadravarahita, For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ramaNIya yogya pradezamAM javuM, javarahita sthAnamAM heThala kaMbala vagere pAtharI samapaNe besAya tema besavuM. besIne prANAyAma, gurUgama pUrvaka karavA, chevaTe vIza kevala kuMbhaka prANAyAma karavA, padmAsana vA siddhAsane besavAnI Teva traNa kalAka pacaitanI pADavI, prANAyAma karyAbAda pratyAhAranI kSiA karavI, mamatvabhAvano tyAga karI AkAzanI peThe nirmala potAne AmAM dhArI sthira daSTithI AkAza vagere koI paNa padArtha upara daSTi sthApavI. nAbhikamala vA brahmAstra tathA hRdayakamaLa vagere sthAnomAM AtmAne asaMkhya pradezanI dhAraNA karavI, AtmAja dhyeya che tenA zuddhaguNonuM svarUpa vicAravuM. AtmAnuM zuddhadhyAna dharavuM, sarva jaDa vastuonA dhyAna mUkIne AtmadhyAna dharavuM joIe. AtmAnI nirvikalpadazAmAM samAdhinAM sukha anubhavavAM joIe, mananI nirvika 5dazA thatAM AmA potAnA sahaja guNano prakAza kare che. kSayopazamabhAvanA cAritramAM A pramANe udyama karatAM karatAM pramAdazAnAM sukha anubhavI zakAya che. manane jItavAnA aneka upAyo kahyA che. koIpaNa mArga avalaMbIne AtmAnA svarUpamAM ramavuM, ane svasAdhya sidi karavI. manane vaza karatAM je vaza karavAnuM hatuM ne vaza karyuM samajavuM. bhinna bhinna rUcivALA jIvo game te mArge manane jItavA prayatna kare to te ISTa che. asaMkhya yogathI mukti thAya che ema jinezvarabhagavAn kahe che. manane vaza karavAnA upAyo bhinna bhinna hoya to pote je upAya Adaryo hoya tenAthI bhinnanuM khaMDana karavA prayatna karavo nahIM. jeTalAM zAstro che te sarvano sAra e che ke game tema karI mananA vika9pasaMkalpane jItavA. mana vaza thatAM yogI aneka siddhiyonA camakAra prApta kare che. mane jaya thatAM saMsAranAM sarva kAryanI samApti thAya che, manuSyo ema dhAre che ke mananA kahyA pramANe vartavAthI sukha maLe che, paNa tema nathI. manane jItavAthI kharAM sukha maLe che mATe pUrvokta upAyathI mana vaza karavuM. AtmAnuM svarUpa vicAratAM dhyAvatAM mana vaza thAya che mATe uttara zlokathI AtmasvarUpa dhayeya darzAve che. jJAnadarzanacAritra, vIryAnandaniketanaH / AtmArAmaH sadA dhyeyaH sarvazaktimayaH sadA // 27 // zabdArtha-jJAna, darzana, cAritra, vIrya, ane AnandanuM sthAna, ane sadA sarvazaktimaya evo AtmA sadAkAla dhyAna karavA yogya che. bhAvArtha -AtmA anaMta guNonuM ghara che.. sarva vastuone jANavAnI For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) zakti jenAmAM che te jJAna che. sAmAnyapaNe dekhavAnI zakti te darzana kahevAya che. AtmA svazuddhasvabhAvamAM rame te cAritra kahevAya che, AtmAnI aMtarAyakarmanA nAzathI zakti pragaTe che tene vIryazakti kahe che. bAhya vastuonA saMbaMdhavALI indriyanI kriyA vinA paNa nirvikalpa dazAmAM je Anadano svAda Ape che te AtmAne AnaMdaguNa jANavo. nirvikalapadazA thatAM AtmAno AnaMda AtmA pote ja jANe che tyAM anya pramANanI jarUra nathI. jema pote goLa khAdho ane te gaLyo lAgyo temAM anumAna AdinAM pramANonI mArAmArInI zI jarUra ? sAkara mukhamAM nAkhI ane mIThI lAgI te loko mAne nahIM temAM sama khAvAnI zI jarUra? alabata kaMI nahi, tema AmAnuM dhyAna karyuM, AtmAno AnaMda anubhavAyo, cAkhyo temAM pote ja sAkSI che. pustakonI sAkSI ApavAnI zI jarUra ? adhyAtmasvarUpamAM ramaNatA karatAM AnaMdanI khumArI AvI te pratyakSa anubhavathI anubhavAI te anya na mAne to zuM tethI AtmAnaMda uDI gayo ? nA kadI nahi. koIe rAjAne daDo ane base AMdhaLA ema kahe ke, ame dekhatA nathI mATe rAjA nathI tethI zuM rAjA na dekhAvAno ? alabata dekhAvAno. ghuvaDe sUryane na dekhI zake, tethI surya nathI ema pokAre tethI zuM sUrya nathI? alabata che. tema jeNe adhyAtmajJAna prApta karyuM nathI, AtmadhyAna karI AtmAnI nirvikalpadazA meLavI nathI tene AtmAno AnaMda maLato nathI tethI zuM AtmAno AnaMda na mAnavo? alabata mAnavo joIe. kAraNa ke, dhyAna karatAM hAla paNa nirvikalpadazAmAM AtmAno AnaMda bhogavI zakAya che. je e dazAne prApta kare che tene teno anubhava thAya che. lekhaka paNa jyAre jyAre dhyAna karatAM nirvika95dazA prApta kare che tyAre tyAre AtmAno AnaMda pratyakSa vede che ane jyAre nirvikalpadazAnuM utthAna thAya che tyAre AvaraNo AvavAthI AtmAno AnaMda vedI zakato nathI. pAcho dhyAna karI nirvika9padazAmAM samAdhistha rahe che tyAre sAkSAta AnaMda vede che, tethI tene kSaNika polika AnaMda upara rUci thatI nathI. vikalpa ane saMka9parUpa AvaraNo sarvathA je khasI jAya to sadAkALa AtmAno AnaMda bhogavI zakAya. jyAre lekhaka nirvikalpadazAmAM rahe che tyAre tene je AnaMda thAya che te varNavI zakAto nathI tema bIjAne kahI zakAto paNa nathI. huM je AtmAne AnaMda bhegavuM chuM te AnaMdane anya na mAne to mAre zuM? mane sAkSAt teno anubhava thAya che temAM anya pramANanI zI jarUra ? sAkSAt cakSuthI ghaTa, paTa, jhADa vagere padArtho dekhAya to temAM dIpaka lAvavAnI zI jarUra, temaja temAM pustakonI sAkSInI zI jarUra ? alabata kaMI nahi-AmAnuM anaMta vIrya che, tenI zuddhi thatAM paramAM pariNamatuM nathI. cauda rAjalokamAM aneka For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 46 ) avatAra lIdhA temAM AtmAnI azuddha thaelI vIryazaktija kAraNa che. AtmAnI vIryazakti che te AtmAmAMja pariName to anaMtakamathI mukta thaI zake. te mATe khAsa AtmAnuMja dhyAna karavuM joie. kharekhara para jaDa vastumAM ramaNatA karavAnI zI jarUra ? paravastunuM dhyAna karatAM AtmAne zo guNa ? AtmA potAnA svarUpanuM dhyAna kare to saMsArabaMdhanamAMthI chUTI zake. AtmadhyAnathI anaMtabhavanAM karela karmano kSaya thAya che, jeTaluM AtmaaLa AtmAmAM pariName che teTalAM karmAvaraNono nAza thatAM AtmAnI nirmalatA pragaTe che. bAhyanI aneka vastuo ke je. ISTa vA aniSTa nathI, tyAre teonuM dhyAna karavAthI kaMI phAyado thato nathI. AtmAnA svarUpanuM dhyAna dharavAthI AtmAnI nirmalatA pragaTe che ane aneka durguNono nAza thAya che. AtmA pote paramAtmA che ema dhyAna dharavAthI AtmAnI anaMtazaktiyono prakAza thAya che. paramAtmAnuM dhyAna dharatAM paNa AtmA paramAtmA thAya che. arihaMtAdika padanuM paNa dhyAna dharatAM AtmA paramAtmA thAya che. AtmAnA asaMkhya pradezomAM rahelA anaMtaguNo paikI je je jJAnAdi guNo anubhavamAM Ave temAM saMyama karavo. covidyAnA Azaya pramANe dhAraNA, dhyAna ane samAdhi e traNanI ekatra sthitine saMyama kahe che. duniyAnAM dharmanAM pustaka dareka manuSya vAMcI joze to mAluma paDaze ke, AtmAja anaMtazaktinuM sthAna che, AtmAja paramapUjaya bhagavAna che. asmadIyakRta AtmazaktiprakAzamAM A Abata vizeSata: samAvI che. zrI mahAvIraprabhu sUtromAM prakAze che ke, AtmAja tAravA yogya che, AtmAnI nirmalatA karavAmATe sarva kriyAo kahI che, AtmAnemATe to kahyAM che. AtmAnI anaMtazaktiyono paripUrNa prakAza thatAM AtmA teja paramAtmA kahevAya che. are jagA jIvo! tamo bhrAMtithI bAhyamAM kyAM zodho cho. jenAthI sarva vastuo zodhAya che, jaNAya che, anaMti zaktiyono camatkAra jenAmAMthI pragaTe che te tame pote dehamAM rahelA AtmAja cho. khAdyavastuomAM iSTAnivikalpanAno tyAga karI AtmAmAMja lakSya rAkho. AtmAja sarvano prakAzaka che, potAno prakAza karanAra paNa AtmA che, AtmAnI dA AtmA jANavA samartha che, AtmA vinA AtmAnuM dhyAna dharavA anya samartha nathI. jaDa vastumAM to jJAna bilakUla nathI tethI jaDa vastuo to AtmAnuM dhyAna dharI zakatI nathI. AtmA pote potAnuM dhyAna dharI zake che tethI sahaja svakIya AnaMdano bhoktA banI zake che. kriyA vA bhaktithI paNa AtmAja upAsya che. kAraNa ke kriyA ane bhaktimArgathI paNa AtmAne paramAtmA anAvavAnoja uddeza che, AvuM AtmAnuM dhyAna dharanAre yAda For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ) rAkhavuM ke jyAMsudhI AhyavastuomAM mamatA che tyAMsudhI AtmadhyAna thaI zakatuM nathI. mATe svaprapadArtha peThe bAhyapadArthomAM mamatA temaja dveSanA tyAga karavA joie te batAve che. zlokaH svazad bAhyabhAvepu, mamattvaM naiva yujyate / tathaiva avyatA taMtra, jJAnino naiva yute // 28 / naiva strIzatrubhojyAdi, padArthA mohahetukAH / mohabuddhayA svayaM tatra dvipan rajyan vimuhyati // 29 // zabdArtha:svasasamAna kSaNika bAhya dRzya padArthomAM mhArApaNAnI buddhi dhAraNa karavI te yogya nathI. temaja te bAhyapadArthomAM jJAnioe phredhyatA karavI te cogya nathI. - strI, zatru, ane bhoya vagere padArtho pote kaMI mohanA hetuo nathI. ajJa jIva phakta mohabuddhithI rAga karato ane dveSa karato tyAM muMjhAya che. bhAvArtha:--bAhyapadArtho kharekhara svapanA samAna kSaNika che. bAhyapadArthomAM STimuddhi thAya che te kharekhara bhrAMti che. khAdyapadArthone mhArA mAnavA te bhrAMti che. bAhyapadArtho kSaNika che, aneka jIvo khAdyapadArthone mhArA mhArA mAnI cAlyA gayA paNa koinI sAthe khAdyavastuo gai nahIM. je vastuo manuSyo potAnI mAne che te vastuo koIpaNa rIte temanI nathI. dAkhalA tarIke jema a purUSa eka gharane mamatAthI potAnuM mAne che tyAre jamInanA havALo rAjA te gharane potAnuM mAne che tyAre temAM rahetA uMdara vagere te gharane mamatAthI potAnuM mAne che, tyAre anya kuTuMbIo paNa tene potAnuM mAne che, kAraNavazAt mamatAthI laDI paNa mare che. mamatA potAnuM jora batAvI jagatanA jIvone potAnA vazamAM kare che. mamatAthI khAghavastuonI sadAkALa jhaMkhanA thayA kare che ane tethI manamAM jarA mAtra paNa zAMti thatI nathI, mamatA vaza thaelo manuSya ISTa vastupara rAga kare che ane aniSTa vastupara dveSa kare che, mamatAyoge manuSya A dekhAtA zarIramAM mhArApaNAnI buddhithI muMjhAI jAya che. je zarIrane potAnuM mAne che te zarIra jaDa pudgalaparamANuothI baneluM che. zarIramAM rahenArA kIDA ema jANe che ke, A zarIra amArUM che manuSya jANe che ke mhArUM che. v stutaH vicArI jotAM mAluma paDe che ke, zarIra traNa kAlamAM potAnuM nathI. For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 48 ) sAta dhAtunuM zarIra baneluM che temAMnI eka dhAtu paNa AtmAnI nathI, zarI2mAMthI AtmA nIkaLI jAya che tyAre sAta dhAtuonuM rUpAMtara thaI jAya che ane te vaLI anya jIvanA zarIrapaNe pariName che. manuSyanA AtmAe bhUtakALamAM anaMta zarIro dhAraNa karyA hatAM, te zarIro rUpAMtara pAmI aneka jIvonA zarIrarUpe pariNamyAM haze. hAla paNa je zarIro dekhAya che te bhavidhyakAlamAM anya zarIra vagere AkAromAM goThavAI jaze ane tenA mAlIka aneka anya jIvo thaze, tene mATe paraspara laDAI paNa karaze. hAla je strInA zarIranA pukala che te koI vakhata mAtAnA zarIrarUpe pariNamelA hatA, anekapaNe pariNamavAno pukalano svabhAva che. ahe ! kyA padArtha upara bhamatA rAkhavI joIe? je padArtho ghaDImAM zAtA vedanIyanA hetupaNe pariNamelA hoI vahAlA lAge che, tenA upara rAga thAya che, teja padArtho azAtA vedanIyana hetubhUta thatAM teonA prati dveSa pragaTe che. je dUdhapAka khAvApara rAga hoya che tenA upara ghaDImAM kAraNavazAt dveSa pragaTe che. dUdhapAkamAM kaMI rAgadveSa nathI paNa dUdhapAkapara manathI rAgadveSa thAya che. A pramANe kharekhara rAgadvepa manamAMthI uThe che, tyAre ema siddha thayuM ke bAhyavastuo ISTa vA aniSTa nathI, paNa bAhya vastuone ISTa vA aniSTa mAnI lenAra mana che. ISTa ane aniSTapaNAnI kapanA dhAraNa karanAra mana che. manamAM iSTaniSTapaNuM mehathI kapAeluM che. jyAre bAhyavastuomAM iSTa nirNapaNuM nathI tyAre tepara zA mATe rAgadveSa dhAraNa karavo joIe ? kharekhara jJAniyone bAhyavastu para rAga vA depa karavo yogya nathI. duHkhe mAthuM ane keTe piTa. temaja pADAne roga ane pakhAlIne DAma devAnI peDa ApaNe bAghavastuone niMdIe chIe. zA mATe tenA upara rAga thAya che. bAhyavastuo kahe che ke, amArAmAM ISTapaNe vA aniSTapaNuM kaMI nathI. tyAre zA mATe tamArI rAga pravRttithI he manuSyo ! tame amane nido cho, stave che. caMdrane dekhI keTalAkane zitaLapaNAnA guNathI tenA upara rAga pragaTe che ane virahiNIone tenA upara dveSa pragaTe che. vastutaH vicArIe to caMdranA vimAnane dekhI manuSyo phakta mananI kalpanAthIja rAgadveSa kare che, temAM caMdranA vimAnane kaMI nathI. temaja bAhyapadArtho upara rAgadveSa thAya che te kharekhara AtmAnI brAMtithI ja thAya che. koI chokaro lAkaDAnA ghoDA upara bese che tyAre rAga kare che ane jyAre te uparathI paDI jAya che tyAre lAkaDAnA ghoDAne soTI mAre che. have vicAro ke, lAkaDAnA ghoDA para besanAra chokarAne rAga vA ya thayo temAM lAkaDAnA ghoDAne zuM ? alabata kaMI nahi. kharekhara temAM chokarAnA manamAM IzaniSTapaNuM thayuM te ja kAraNa che. strInuM sundara rUpa dekhI purUSanA manamAM rAga pragaTe ane strInI prArthanA For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kare, temAM strI je prArthanA na mAne to tenA upara dveSa pragaTe temAM strInA zarIrane zo vAMka ? alabata kaMI nahi. phakta purUSanA manamAM rAga ane dveSanI kalpanA uThI temAM jJAnano ja vAMka che. purUSa strIone dekhI kAmaghelA banI jAya, mahanA pAzamAM rApaDAya ane ghora karma kare ane kahe ke, strIo narakanuM bAraNuM che, temaja strIo paNa purUSane dekhI moha kare ane kAmanA vazamAM sapaDAya ane kahe ke, purUSoja narakanuM bAraNuM che. kAraNa ke purUSo na hota to amArI kharAba avasthA thAta nahIM; have atra nyAyathI vicArIe to satya jaNAze ke, purUSone strIo upara moha thAya temAM potAnA manamAM uThatA kAmavikAranaja doSa che. je potAnA manamAMthI kAmavikAra ke je purUSaveda tarIke gaNAya che, te je zAMta thayo to aneka strIothI potAnuM kaMI paNa bhaMDuM thavAnuM nathI. temaja strIonA manamAM strIvedarUpa kAmavikAra thAya che te je na hoya to purUSothI strIonuM kaMI paNa bagaDavAnuM nathI, bannenA manamAM utpanna thatA kAmavikAranoja doSa che, temAM anya te nimitta mAtra che, mATe tattvathI vicArIe to mAluma paDe che ke bAhyavastuo hakAraka nathI paNa manuSya pateja mehabuddhithI temAM rAgadveSAmaka mohane dhAraNa kare che. kAraNa ke-mahIne bAhya vastuo mehanA hetubhUta thAya che ane vairAgIne bAhyanI vastuo vairAgyanA hetubhUta tarIke pariName che, mATe ja AcArAMgasUtramAM kahyuM che ke, jJAnine AzravanA hetuo saMvararUpe pariName che ane ane jJAnIne saMvaranA hetuo AvyavarUpe pariName che, temAM manaja kAraNa che, rAgapAmarUpe pariNameluM mana ja saMsAra che ane rAgadveSathI rahita thaeluM mana mokSakAraka che. je bAhya vastuomAM iniSTapaNuM na kalpAya te rAgadveSano utpAda thAya nahi. ane rAjyanA abhAve AtmA samabhAvamAM ramaNatA karI paramAtma pada pAme. mohabuddhithI bAhyavastu para rAga thAya che ane dveSa thAya che. bApadArtho che paNa te AtmarUpe nathI, temAM sukha nathI, ema jaNAya to bAhya vastuo upara thatI buddhino nAza thaI zake, sUryane prakAza thatAM aMdhaphAra rahe nahIM tathA AtyAjJAnano upayoga chatAM mehabuddhi rahe nahIM. AtamajJAnathI anaMta lAvanAM karela karmano kSaya thAya che. sAta dhAtunI bane lA deharUpa piMjaramAM rahIne mahavAsanAno nAza karI svataMtra paramAtmA enavuM joIe. mahAruM hAruM karI marI javuM na joIe. anaMtakAlathI mamatAnA vaze AtmA mAyA paNuM have to AmAM potAnuM svarUpa samajyo tethI mamatAnA pAzamAM kema phasAya. alabata kadI phasAya nahIM, jinezvaro emaja kahe che ke, mhArA hArApaNAne adhyAta TaLyo to AmA potAnI a cI che For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (40) naMta zaktiyono prakAza karI zake che, mATe rANano nAza karavA udyama karavo. teja saMbaMdha leI kahevAmAM Ave che ke rAganA hetuono tyAga karavo joie. rAganA hetue paNa prasaMga pAsI dveSarUpe pariName che, loka rAgasya hetavo ye ye, bhajante dvepahetutAm / sAnukUti, manovRtti pramattaH // rM0 || rAgarUpAmanovRtti, dveSarUpA tathaiva ca / rAgadveSavinirmuktaM, manomokSasya kAraNam || 31 // zabdArtha: rAganA je je hetuo chete dveSanA hetuorUpe parime che, te kharekhara sAnukUla ane pratikRla manovRttinA prasaMgathI che. manovRtti be prakAranI che, rAgarUpa manovRtti ane dveSarUpa manovRtti. rAga ane dveSathI rahita manovRtti mokSanuM kAraNa bane che. bhAvArtha:--rAganAM kAraNo jeTalAM che teTalAMja prasaMgane pAmI dveSanAM kAraNo bane che. strI vagere mananI sAnukUla vRttithI rAganAM kAraNo bane che. teja strI jo patinuM kazuM na mAne to tenA upara dveSa utpanna thAya che, je pitAnA khoLAmAM besanAra putrapara pitAno atyaMta rAga hoya che, te pitA rAganA yoge putra mAMdo paDe che to mahAdu:khI thAya che, putra upara atyaMta rAga dhAraNa karI tene bhaNAve che, paraNAve che, teja putra jo pitAnA vicArothI tathA AcArothI virUddha cAle che to pachI pitAno putrapara atyaMta dveSa thAya che. pitA pote putrane gharathI bAra kADhe che putra paNa pitAnuM purUM karavA cUkato nathI. kyAM paraspara atyaMta rAga ane kyAM pAcho paraspara dveSa ! aho sAnukULa vRtti hoya tyAMsudhI rAga ane pratikRLa vRtti thatAM dveSa evI, mananI sthiti ajJAnanA yoge vahyA kare che. bAlyAvasthAmAM kASThanAM ramakaDAM upara atyaMta rAga hoya che, teja ramakaDAM upara yuvAvasthA thatAM rica rahetI nathI. kharekhara avasthAbhede tathA prarAMgabhede ramakaDAM upara rUci tathA arUci karanAra manaja che. je mitrApara atyaMta rAga hoya che teja mitro koI vakhata dveSanA hetuorUpe ane che. rAgakAraka ane dveSakAraka mAghanI vastuo nathI paN kharekhara zodha karatAM mAluma paDe che ke, sAnukUla ane pratikRla manovRtti teja kAraNa che. jo sAnukUla ane pratikUla manovRtti na thatI hoya nA rAga ane dveSa thAya nahIM. sAnudRLa ane pratikRLa manovRtti thavAnuM kAraNa phakta ajJAna ane moha che. For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1 ) catudaza rAjalokamAM anaMtavAra paribhramaNa karAvanAra sAnukULa ane pratikAla manovRtti ja che. yogavAsiSyamAM paNa kahyuM che ke vRttithI ja saMsAra utpanna thAya che. bahir manovRttithIja AmAM saMsAramAM puNyapApa grahaNa karI aneka zubhAzubha avatAra dhAraNa kare che, manovRtti je zAMta thaI tau saMsAra paNa zAMta thayo samajavo. sAnukULa ane pratikULa manovRttine rokathIja mukata thavAya che. manogupti karavAthI ja satyadharma pragaTe che. manavRttirUpa strIe AtmArUpa svAmIne vikalparUpa pAraNAmAM anaMtuiM. vAra mulAvyo ane koNa jANe hajI kyAM sudhI khulAvaze. mane vRtti eka bhAva vaizyA che; tenA vazamAM jagatanA sarva jIvo phasAyA che. rAga dveSAmaka e. vRtti eka dAsI che, tenA tAbAmAM rahenAra puruSo paNa apurUSArthapaNene bhaje che. manovRttirUpa vyabhicAriNI strInA kahyAmAM je purUSo che te tobhicArI kahevAya ke brahmacArI ? teno sajjanoe nirNaya karavo joIe. pacaMdriyanA viSayo tarapha doDatI rAgarUpa manovRttie kyA kyA purUSane viSaya bhogamAM sapaDAvyA nathI ? eka indriyanA viSaya karatAM je pAMca indriyono vipaya seve che te paNa manavRttine parataMtrapaNAthIja jANavuM. prArabdhayoge rAgake rUpa manovRttinI zanyatAe udAsIna pariNAme viSayabhoga bhogavI je AtmA karma nirbhare che tene purUSone dhanyavAda ghaTe che, tevI dazAnI sthiti prApta thavI durlabha che. pAMce IndriyonA je bAghu padArtho viSayarUpe che temAM mana, rUci vA arUcipaNe dhAraNa kare nahi to uttama Atmika sukhanI khumArI pragaTe che. kharekhara ajJAna dazAthIja AnaMdAvaMja mane vRtti, bAhya padArtho upara rUcibhAva dhAraNa kare che. ajJAnadazAmAM je AnaMda manAya che te kalpanArUpa che. kAraNa ke bAhya padArtho AnaMdavALA nathI to tenA upara rAga dhAraNa karavAthI kyAMthI AnaMda maLI zake ? bAhya padArthomAM je AnaMda hoya to te jaDa hoya nahi, kAraNa ke jaDapadArthomAM AnaMda hato ja nathI. lAkho vA karoDo manuSya, rAjAthI te raMkata ra strI purU AnaMdane mATe rAtrIdivasa bAdyapadArthono grahaNa tyAga kare che. chevaTe marI paNa jAya che. paNa bahApadArthothI temane AnaMda maLato nathI. tema vAcako ane lekhako paNa koTI upAya kare to paNa bAhya jaDa padAthAthI kadI AnaMda meLavI zakanAra nathI. manovRttithI ja bAhyamAM AnaMda kalpAya che. je manovRtti sAcI hoya to tenI kalpanApramANe bAhyapadAthomAM AnaMda paNa hoI zake, paNa manovRtti kSaNika che, zuddha jJAnathI rahita che, tyAre manovRttinI kalpanAthI bAhyamAM A phama mAnI zakAya ? melaDI mAnI zakAya nahIM. For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( para ) rAgAtmaka manovRtti anaMta kALathI lAgelI che. paNa adyApipayata tenAthI satya AnaMda prApta thayo nathI te have satya AnaMdanI AzA rAkhavI te vyartha che. je pote ja ghaDImAM navA kapAyanA raMgane dhAraNa kare che tevI manovRtti pote AnaMdarUpa ja nathI, ane tenAthI je je vastuomAM AnaMda kapAya che te paNa satya nathI. tyAre rAgAtmaka manovRttimAM ramavAthI kaMI paNa sukha maLanAra nathI ema nizcaya dhAraNa karavo. rAgadvegAtmaka manane bhAvamana kahevAmAM Ave che, ane teneja vika9pa saMkalpavALuM mana kahevAmAM Ave che, rAgadveSarahita manane nirmalamAna kahevAmAM Ave che. rAgadveSAmaka manovRttine bahimukha manovRtti kahevAmAM Ave che, antarmukha manovRtti thatAM karmano nAza thAya che, vize zuM kahevuM ! sArAMza ke, AtmAmAM manane joDI rAgane jItI paramAtamapada prApta karavA prayatna karavo. rAgadveSa rahita thavA mATe je je upAya batAvyA che te pramANe vartavA prayatna karavo joIe. mananI nimaeNlatA karavA mATe dayAnI paNa jarUra che, jema jema dayAprati mananuM valaNa thAya che tema tema kodha hiMsAdika doSa manamAMthI kSaya pAme che. bAhya bhAvamAM rAga thAya che ane temAM ISTa ahaMva manAya che tenuM kharekhara kAraNa ajJAna che te have jaNAve che, ajJAnena svayaM jIvo, bAhyabhAveSu rajyati / jJAnAtmA tu vivekena, jaDeSu naiva rajyati // 32 // zabdArtha:-ajJAnavaDe pote AtmA bAdyapadArthomAM raMgAya che. ane jJAnAtmA to viveka baLathI jaDamAM rAgathI raMgA nathI. bhAvArtha:-ajJAnavaDe ja jIva bAhya bhAvamAM rAgI banI raMgAya che ema te siddha karyuM. anaMta kALathI jIva saMsAramAM bhame che tenuM kAraNa kharekhara ajJAna che. jema kUtaruM hADakAM cusI potAnuM ja lohI AsvAdI AnaMda mAne che ane hADakAM cUsavA rAga dhAraNa kare che, tema saMsAramAM jIvo paNa ajJAnathI ja-para-javastuomAM rAgathI raMgAya che ane pratikULa vastu para dveSa dhAraNa kare che. ahe ! ajJAnanI keTalI badhI parisI mA !! je vastu pitAnI che hene potAnI mAnato nathI ane je vastu pItAnI nathI tene potAnI mAne che. ajJAnI pazu AtmA "ajJAnI karaze kizuM re zuM laheze puNyane pApare" ItyAdi vAkyo jaNAve che ke ajJAnI jIva mithyAtvI che. azAnI chava ezA paNuthI rAkha prApta karato nathI. je For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 53) jIvoe vItarAga AjJA pramANe svAdAdabhAva AtmA jA nathI te jIvo anAnI kahevAya che. agAnI khabara aMdha che ajJAnI potAnuM ane pAra hita jANI zakato nathI. saMsAra ane mokSane bheda jANI zakato nathI. anAdikALathI jIva saMsAramAM bhaTake che tenuM kAraNa kharekhara ajJAna ja che. ajJAni bolavuM cAlavuM zanavApha yaMtranI peThe jANavuM. zrI vIra prabhu kahe che che ajJAnanA jevo koI duniyAmAM zatru nathI. bAhya jaganA padArthone potAnA mAnI temAM raMgAvAnuM thAya che tenuM kharekhara kAraNa ajJAna che. dhanuro bA hoya che tyAre dhoLI vastuo paNa pILI dekhAya che tema ajJAna hoya che tyAM sudhI ja jagatanA padArtho para rAga thAya che. ane jyAre jJAna pragaTe che tyAre jJAnAtmA te viveka daSTinA yoga jANe che ke, dUdha te dudha, ane pALI te pANI, Ama teja AtmA paNa jaDa vastuo AmAM nathI. ane jaDa vastuothI sukha thavAnuM nathI, mATe zA mATe rAga dhAraNa karavo joIe ! jJAnAtmA ema vicAre che ke, rAga che ne manano dharma che, rAgathI AmAM bhinna che. rAgathI AtmA baMdhAya che mATe koI paNa sArI agara boTI vastu upara rAga vA Saka karavo te yogya nathI. mukti sArI che, saMsAra kharAba che. ema vivekathI jaNAya che paNa tethI muktinA upara rAga ane saMsAranA upara TaeNpa karavo joIe nahIM e jJAninA manamAM bhAro che, muja saMsAra veDa rasamA A zrI AnaMdaghanajInA anubhavapramANe jJAnine bhAse che ane tethI sadguNI upara rAga ane durguNa upara DeSa paNa dhAraNa karato nathI. AvI jJAnanI utkRSTa jIvanadazA thatAM paMca parameSThi upara paNa rAgabhAva thato nathI. temaja potAnA AtmA upara paNa rAgabhAva thato nathI. temaja viSayo para dveSa, acipaNa thatI nathI, jJAninI AvI uttarottara dazA vRddhi pAmatAM adhyAtma sAramAM kahyA pramANe uttama sAmyabhAvanI prApti thAya che. AtmajJAni jJAnanA baLathI viSayavAsanAnuM jora hAvI de che. karoDa rUpiyAno hIro hoya to paNa tenA upara jarA mAtra rAgabhAva thato. nathI temaja devendranI padavI upara paNa jarA mAtra rAgabhAva utpanna thatuM nathI, pacedriyanA bhego to nAkanA mela samAna lAge che. jJAninI antaradazAne jJAni jana jANI zake che. rAjJAni ja zuM jANI zake ? jJAnInI bali hArI che, jJAnI rAgadveSano kSaya kare che. rAga va Atha je je upAya batAvyA che tathA rItyA vartavA prayatna karavuM joIe. mananI nirmalanA mAM satyAnI paNa jarUra che jema jema dayA prati mananuM valaNa thAya che, tema tema kAMdha hiMsAdika doSane kSaya thAya che. For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) mATe atre prasaMgane anusarI dayAnI siddhinuM mAhAtamya che teno anubhava samatAthI thAya che ema jaNAve che, ahiMsAyA pratiSThAyAM, vairatyAga itizrutiH / sAmyabhAvapratiSThAyAM, pratyayastasya jAyate // 33 // zabdArtha ---- ahiMsAnI (dayAnI siddhi thaye chate varano tyAga thAya che AvuM yoga pAtaMjala sUtra che teno pratyaya (nizcaya)paNa sAmyabhAvanI siddhi thatAM thAya che. bhAvArtha:-dalAnI pratiSThA thatAM varane tyAga thAya che e vAta kharI che, evo anubhava zAthI thAya che ema koInA manamAM AzaMkA thAya te tene javAba Ape che ke samatAbhAva thatAM dayAthI vaira tyAga thAya che; e sAkSAta anubhava vedAya che. kahevAno sArAMza e che ke dayAnI siddhi thatAM koInA upara cheSa raheto nathI ane tethI koI mahAro zatra che evuM manamAM AvatuM nathI tethI sarva jIvone paNa prAyaH tenA uparathI verabhAva TaLI jAya che. evA dayA cogiyonI pAse siMha jevA phara prANo AvIne bese che. AvI dayAnI siddhine anubhava jenA manamAM rAgadveSarahita dazArUpa mananI samAna avasthArUpa samatA pragaTI hoya te jANe che. pUrvokta pAtaMjala yoga sUtrano anubhava karavo hoya to samatAthI karo, kAraNa ke samajAvaMta purUSanA upara koI loko vairabuddhi rAkhatA nathI, ane varabuddhi hoya che, to te TaLI jAya che. uttama samatAnI paripakava dazAmAM A dazA anubhavAya che. AvI uttama samatA ke koI padArtha vA prANa putrAdi upara rAga paNa nahi ane koInA upara TaeNpa paNa nahi. zAtA vedanIyanA udayathI makalAvuM nahi ane azAtA vedanIyanA udayathI citA nahi, lAbha ane alAbhamAM rAga nahi tema paNa nahi, zarIra hoya to tenA upara rAga nahi ane nAza pAme te tenA upara dveSa nahi. muktinA upara manamAM rAga nahi ane saMsAra upara paNa dveSa nahi, dharma upara rAga nahi tema tema adhama upara Tepa nahi, zarIra upara mamava nahi ane zatru upara cheSa nahi, kIrti upara rUci nahi, ane akIrti upara dveSa nahi, jaina upara paNa rAmabhAva ane mithyAtvI upara paNa samabhAva, cetana dravyo jeTalA teTalAM upara paNa samabhAva ane padgalika vastuo jeTalI che teTalI upara paNa samabhAva, prANa rakSaka para paNa samabhAva ane prANa bhakSakapara paNa samabhAva, AvI uttama saMbhAvanI dazAmAM mananI atyaMta nirmala dazA thAya che. AmAnA pradezone lAgelA karthanA For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( papa ) ghaNAM AvaraNo tUTI jAya che. rAmarAdityane jema agnizarmA upara bIlakula dveSabhAva rahyo nahi, tenI samatAnI prApti mATe prayatna karavo joIe. ragaDa rUpirAje samatAnA baLathI upavAsa nahi karyA chatAM paNa kevalajJAna prApta karyuM evI samatAnuM jeTaluM varNana karIe teTaluM ochuM che. rAmanA sevo samatA se e sarva manuSyo vade che. paNa ramatAnI prApti karavI durlabha che. sukhadu:khanA saMgamAM mananI samAnatA AkaDAnA rUnI peThe AkAzamAM uDI jAya che, mAnapratiSThAnA bhaMga vakhate mananI mAnatA havAinI paiDe zaNagAM naSTa thaI jAya che. roganA samayamAM mananI rAmAnatA vidyutunI paiDuM caMcaLa thaI jAya che. putra, putrI, ziSya, ane ziSyAnA, maraNa prasaMge mananI samAnatA rahevI dulabha che. potAnI apakIrti sAMbhaLatAM durjano upara mahAvIra prabhunI paMDe ramatA rAkhavI azakya che. akasmAtu koI jAtane bhaya AvatAM mananI samAnatArUpa samatA rAkhavI durlabha che, potAnA koI guNa gAya te vakhate mananI samAnatA (arthAt harSavinAnI rithati ) rahevI durlabha che. putrajanmAdi sAMbhaLatAM mananI rAmAnatA rAkhavI durlabha che, mAtapitAnuM maraNa dekhatAM, sAMbhaLatAM mananI samAnatA rAkhavI dulA che, koI paNa prakAranuM sarakArataraphathI mAna maLatAM mananI samAnatA rAkhavI durlabha che. miSTAna bhojana khAtAM vA kusita bhojana khAtAM mananI. samAnatA rAkhavI dulA che. yione bogo sAnukalapaNe bhogavatAM rAgadveSa rahita mananI samAnatA rAkhavI durlabha che, suMdara lalanAonAM mukha dekhatAM mananI rAmAnanA duHkhe rAkhI zakAya che. durjanene dekhatAM varadazAno tyAga thavo muzkela che. taravAra vA baMduka leine mAravA AvelA duzmanone dekhI bhaya zoka vA veranI lAgaNI manamAM na pragaTe ema banavuM muzkela che. jyAre evI dazAmAM vAya, zoka, caMcaLatA vera vagere na pragaTe tyAre ja mananI rAmAnatA gaNAya che. maraNanI vAta sAMbhaLatAM athavA vizeSa jIvavAnI vAta sAMbhaLatAM mananI rAmAnatA rAkhavI durlabha che, gharanAM manuSyo aneka prakAre upAdhi kare, rAgA saMbaMdhIo upAdhi kare tema chatAM mananI samAnatA rAkhavI muzkela che. kharekhara kAjalanI koTaDImAM rahetAM DAgha na lAge ema jo bane to saMsAranI AvI sthitimAM mananI samatola sthiti rAkhI zakAya ema kahI zakAya, AvuM daSTAMta sAMbhaLI adhIrA na banavuM joIe. rAga ane drapanA prasaMgomAM paNa rAga cagara mAM na paDavuM, ane manane ethI alaga rAkhavuM, evI pAnanI samatola dazA prApta karavI durlabha che. evI dazA mATe satapuraSonA caraNakamaLanI sevA karavI joIe. pUrvokta prasaMgomAM mananuM samatolapaNe jALavI zakAya evuM uttama jJAna prApta karavuM joIe, mananuM samatolaparA"vA kSaNe kSaNe zA mAna. zasvarUpamAM lakSya For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (56) ApavuM joIe, je je hetuo dravya, kSetra, kAla ane bhAva pramANe AdaravAnI AvazyakatA jaNAya che te hetuo AdaravA ke jethI rAjya pragaTe. have sAmyano mahimA vizeSata: varNave che. ve sAmyAtmA naiva banAti, karmANi kintu chedakRt / sAmyAtmA pUrNayogI syAt, yogazAstreSu sammatam // 34 // zuddhAnandasya bhoktA syAt , samAtmA bhagavadrAi / samattvaM sarvabhAveSu, jIvAjIveSu sammatam / / 35 / / samatvamAtmano dharmoM, rAgaropavivarjanAt / samullasati jIveSu, tattvasammukhadRSTiSu // 36 / / ghorakarmANi kurvANA, janA yAnti parAMgatim / sAmyabhAvapratApena, tasmAttaM prApnumutsahe // 37 // sAmyAdAtmasthirIbhAvo, vIryollAsaH pravardhate / kSapakazreNimAruhya, bhavyo yAti zivagraham // 38 // zabdArtha:-sAmyAtmA kamane bAMdhato nathI, kiMtu karmono cheda karanAra thAya che. sAmyAtmAja pUrNayogI thAya che. ema yogazAstromAM sameta che. 34 jinendra vANavaDe ramAtmA zudAnandano nA thAya che, jIvAjIva sarva bhAvomAM samatva sammata hoya che. [3pa rAgadveSanA vajanathI samatva e AmAno dharma che. svAbhasamukhaSTivALA jIvomAM sAmya pragaTe che. 3DA sAmyabhAva pratApathI aghora karma karanArA paNa zivapadane pAme che. mATe mumukSa kahe che ke te sAmyabhAva prApta karavA utsAhI thAuM chuM. ki7 sAmyathI AtmAno sthirIbhAva thAya che ane vIghAsa vRddhi pAme che. ane kSapaka zreNi caDhI bhavya zivagharamAM jAya che. 38 bhAvArtha:samabhAvI AmA karmone bAMdhato nathI. kAraNa ke teNe AzravanA hetuo rokyA che mATe mukhyatAe karmano cheda karanAraja kahevAya che; samatvanA lAkho, asaMkhya bheda kahI zakAya. temAM ucca ucca samatvanA bhedane pAmato hato ane payogI thAya che, hemacaMdrAdikata cagazAstromAM sAmyatvano atyaMta mahimA vaLI che; iSTa ane aniSTa padArtho jema vastutaH nathI, vA ajJAnathI manAyA hatA te samabhAva prApta thatAM ISTa vA aniSTa jaNAtA nathI, kAraNa ke AtmAnuM koI ISTa karanAra vA koI aniSTa karanAra bAhya padArtha nathI, ema rAmabhAvI rAja For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (57) zake che, samatAdhArI ema samaje che jaDa te huM nathI ane huM chuM te jaDa nathI. rAgadveSa e kaMI sahAro zuddha svabhAva nathI. rAga ane dveSavinAnI jJAnadaSTimAM satya bhAse che ane te daSTidhI kevalajJAniyo vahe che ke, sAmya e tamAro dharma che. he jIva! satya dhArazo ke rAga ane dveSa e AmAno muLadharma nathI. jo tame bAhyapadAne rAga agara dha rahita daSTithI dekhazo to bAghamAM IchAnipAnuM jaNAze nahi. bharata rAjAne ArIsA bhavanamAM jaDamAM inipA, bhAyuM nahi tyAre kevalajJAna thayuM, marUdevI mAtAne paNa IcchAni9pa TaLyuM tyAre kevalajJAna thayuM. A uparathI sida thAya che ke jema jema AtmA ramatAnI uttamatAne adhika adhika prApta karato jAya che tema tema te anaMta karmanI nirjarA karato jAya che ane AtmAnI jJAnAdi zaktiyone prakAza karano jAya che. kSapakazreNi prApta karIne aMte kevalajJAna ane kevaladarzana pAmI AtmA paramAtmarUpa thAya che. putrAna, lalanAna, mitrAnanda, havAne Ananda, musApharI Ananda, ramata gamata Ananda, bhayAnanda, gapasapane Ananda, paMcendriyaviSayAnanda vagere aneka prakArano palika Ananda kahevAya che. A bAhya Ananda joke manuSyane priya lAge che to paNa te kSaNika che, mATe tenA karatAM vizeSa ane sadAkAla rahenAra Ananda maLatuM hoya to koNa manuSya bAsrAnandane Iche? alabata koI che nahi. lADu maLatA hoya te kodarAnA roTalA koNa khAya? dUdhapAka maLato hoya te ghaMsa koNa khAya ? gaMgAnuM jala maLe to malIna jala koNa pIve ? tevIja rIte sadAkAla sthAyi rahenAra Ananda maLato hoya to koNa eka kSaNanA Anandane Iche ? alabata koI Ize nahi. sAmyabhAvano Ananda sahaja che. sAmyAnanda te lAMTika mahAsAgara jevaDe che. tenI AgaLa bAhyAnanda te eka khAbocI jeTalo paNa nathI, bAhyAnanda te vijalInA camakArA jevo kSaNika che. ane sAmyAnanda te sUryanA jevo prakAzaka che. bAhyAnanda to anya varatuonA saMbaMdhathI thAya che mATe te parataMtra che ane rAmAnanda to potAnI meLe AtmAmAMthI pragaTe che mATe svataMtra che. bAhyAnandane mATe duHkha veThavAM paDe che ane rAmatAnA Ananda mATe du:kha veThavAM paDatAM nathI. bAhyAnanda pachI duHkha avazya prApta thAya che, samatAnA Ananda pachI du:kha nathI. bAhyAna kRtrima che tyAre sAmyAnanda satyarUpa che. samatAnanda teja zuddhAnanda kahevAya che. zAMta yogI zuddhAnandane bhoktA bhagavAnanI AjJAnusAre thaI zake che. ekendriya, hIndriya, trIdriya, caturiMdriya, ane paMcendriya jIvo, co. 8 For Private And Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) paMcendriyanA devatA, manuSya, tiryaca, ane nArakI e cAra bheda che. ema sarva jIvo tathA siddha jIvo e sarva mahArA AtmAnI samAna che, mahArA AtmA samAna jJAnadarzana cAritrAdi guNe sarva AtmAo che, mATe jema huM chuM tema sarva jIvo che, koInA upara rAga vA deSa karavAnuM kaMI kAraNa nathI, caitanyadharmaviziSTa huM chuM tema sarva jIvo che. sarva ekasarakhA jJAnaguNAdiviziSTa che temAM zo rAga ane dveSa karavo ! jaDa vastuo paNa aneka svabhAvavALI anAdi kALathI judA judA svarUpe pariName che, temAM zo rAga ke dveSa karavo ! kharekhara rAga ke dveSa koI paNa jaDa vA caitanya vastuo para karavo te yogya nathI. mATe siddhAMta kare che ke jIva ane ajIva padArtho para samatva dhAraNa karavuM te ja yogya che. viveka daSTithI vicAratAM samatvaguNa kharekhara satya lAge che, samatva dazAmAM jema AtmA vizeSataH raheto jAya che, tema tema te zuddhAnandane bhagavato jAya che. AvI samatAnA dhAraka gItArthajJAnI bhakta yogiyo thaI zake che. rAgadveSa doSanA abhAve AtmAnI je dazA anubhavAya che. te dazAne samatAdazA kahevAmAM Ave che, ane teja kharekharo AtmAne dharma che. sarva jIvomAM Avo samatvaguNa pragaTe che. rAga, dveSa, kSayadharmavALA che mATe teno kSaya thavo joIe, jyAre rAga dveSano jJAna dhyAnathI kSaya thAya tyAre jJAnadhyAnanA abhyAsaka sarva jIvomAM samatA pragaTe che. zukrAnandane pragaTAvanArI samatA jagatamAM jayavaMtI varte che. aghora karma (mahApApanAM kArya) karanArAo paNa samatAne pAmI parama mekSapada prApta kare che. lekhaka mumukSu paNa abhilASA kare che ke sAmyabhAvapratApathI tevuM mokSapada prApta karavA huM utsAha dhAraNa karuM chuM. koNa manuSya aho! A jagatamAM paramAtmapada prApta karavA prayatna na kare? alabata sarve kareja, samatAne prApta karyAthIja paramasukha maLe, tyAre te prApta karavA taiyAra thavuM te kone na game, arthAt sarvene game. samatAnA abhAveja anaMtakALa niSphaLa gayo, have jAgrat thatAM samatA prApta karavI joIe. samatAmATe yogya prayatna karavo, tema IchAya che. samatAnI uccamAM ucca dazA prApta thAo, ema jagatanA sarva jIvo Iccho. jyAre tyAre paNa samatA vinA mukti nathI. sAmyathI AtmAnI sthiratA vRddhi pAme che, ane viyatarAyakarmanA kSayopazama vA kSayathI vilAsa vRddhi pAme che. samatAnI dazAmAM vIryolAsa vRddhi pAme che evo anubhava che. samatAmAM sthirIbhAva pAmelo AtmA kSapakazreNi ArohIne zivagharamAM jAya che, For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) samatA kahe che ke eka huM moTI sTImara chuM. mArAmAM esI aneka bhavya jIvo saMsArasAgaranI pelIpAra jAya che. samatA kahe che ke jyAM huM tyAM rAgadveSa rahevA pAmatA nathI. samatA kahe che ke, anaMtakALanAM lAgelAM karma paNa huM kAcI e ghaDImAM kheravI nAkhu chuM. samatA kahe che ke, mukti mhArA hAthamAM che, A uparathI bhavya jIvoe samajavuM ke samatA sadAkALa sukhakArI che. have sAmyabhAva vA samatAnuM vivecana vizeSata: karAya che, samatA teja bhAvacAritra che. joja sAmyamevahi cAritraM, sarvadA sammataM sphuTam / phalaM jJAnasya sAmyaM vai, sUtreSu tat prakIrtitam // 39 // zabdArtha:- *--samatA teja bhAvacAritra che, hameza te bhAvathI pratyakSa che. jJAnanuM phaLa samatA che, ema sUtreAmAM kahyuM che. bhAvArtha:--jinavANI anusAra dIkSA aMgIkAra karavI te dravyacAritra che, ane samabhAvadazA prApta karavI te bhAvacAritra che. dravyacAritrathI bhAvacAritranI pragaTatA thAya che. vyacAritra kAraNa che ane bhAvacAritra kArya che, sarva tIrthaMkaro dravyacAritra aMgIkAra karI bhAvacAritra pragaTa kare che tethI siddha thAya che ke upAdhinAzaka dravyacAritra hovAthI bhAvacAritrarUpa kAryanI siddhi kare emAM kAMI paNa saMzaya nathI. dravyacAritra vinA gRhasthane koI vakhata atyaMta pariNAmanI vizuddhithI sAmyabhAvarUpa bhAvacAritra-apavAdamArgapragaTe che ema jANavuM. dravyacAritranuM paNa sAdhyabiMdu sAmyabhAva che. jJAnanuM phaLa sAmyabhAva che. AtmajJAnanuM phula samatA che ema zAstrakAro pratipAdana kare che, jJAnavinA samatA paNa AvatI nathI. rAgadveSathI virAma pAmavo te virati kahevAya che ane te vitti teja samatA kahevAya che. samatAthI Ananda pragaTe che mATe bhAvacAritra te ananvarUpa gaNAya che. cAritra tyAM AnaMda, ane jyAM AtmAnanda hoya tyAM apekSAe cAritra hoya che. samatArUpa cAritra jaganA pratyeka manuSyo dhAraNa kare to jagamAM adbhuta zAMti prasarI rahe. nAtajAtanA bheda vinA samatArUpa bhAvacAritra dhAraNa karavAno sarvene adhikAra che. samatArUpa cAritranA pratApe sarva dezomAM paNa mArAmArI, laDAI, TaMTA, yuddha, gALAgALI, kaleza, niMdA, IrSyA, kusaMpa vagere durguNono nAza thAya che. kuTuMbamAM kleza kaMkAsa raheto nathI, sAdhuvargamAM paNa sAmyabhAvanI For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakaTatAthI sAdhuvarga ucca dazAne pAme che. sAdhavarganI ramatA joI gRhasthavarga tenuM anukaraNa kare che. sAdhuvanuM sAmyabhAve khAvuM, pIvuM, uThavuM, besavuM, bolavuM, vicaravuM, vagere kriyAothI sAdhuvarga bolyA vinA paNa lA gRhasthone samatAnI asara karI zake che. sAdhu zabdano artha evo che ke teo samatAnA dhAraka che, jJAna vinA samatAnI ucca dazA prApta thatI nathI, dravyathI sAdhu thaelAoe samatArUpa bhAva cAritrapara lakSya devuM joIe. kAraNa ke samatA vinA yatipaNuM zobhatuM nathI. jema jema rAganI maMdatA thatI jAya che tema tema bhAvasAdhupaNuM vizeSataH pragaTatuM jAya che. sAdhu thaIne je koInI hAMsI karatA nathI. temaja koIne gALa ApatA nathI, koInA upara TaeNpa karatA nathI, koInA upara rAga dhAraNa karatA nathI, temaja pustakonA bhaMDAra rAkhavA chatAM tenA upara rAga dhAraNa karatA nathI, temaja khAvAmAM ane pIvAmAM sAmyabhAva rAkhe che, ane aneka manuSyo taraphathI aneka upAdhi AvyA chatAM paNa je gabharAtA nathI, paMthanA bhedonI laDAImAM krodhAribI baLatA nathI. mAna ane apamAnanA prasaMgomAM samatAnuM vizeSataH avalaMbana kare che, paraspara ekabIjAnA samudAyane halako pADavA prayatna karatA nathI, AdhyAna ane rodradhyAnarUpa vAyune je sparzatA nathI, koInuM paNa buruM karavA nI manovRtti kharAba thatI nathI, jagatanA jIvone ucca koTIpara caDAvavA ucca jJAnane lAbha ApatA hoya che, evA sAdhuothI jagatanI zAMti ane AtmAnI zAMti varte che. samatAnA ucca pariNAmane dhAraNa karanArA sAdhuo jagatumAM kalpavRkSa, bhAvedeva, ciMtAmaNi che, teonAM darzana kare chene samajAnA mukha thavAya che. aneka bhavanAM pApa chUTe che, evuM gRha ane sAdhuvege che paNa je sAmyadaSTithI varta te paramAnaMda prApta karI zake. AvI sAmyabhAvanI dazAmATe AtmajJAna prApta karavAnI AvazyakatA che, AtmajJAnaM vinA nAsti, samacaM kApi viddhi tat / AtmajJAnAya bhavyaizca, patitavyaM punaH punaH // 40 // zabdArtha -AtmajJAna vinA samatA kyAMya paNa nathI. mATe bhavyAtmAoe AtmajJAnArtha vAraMvAra prayatna karavo jaMie. bhAvArtha-padravyonA guNaparyAyane sAta nayapUrvaka jANavAthI AtmajJAna utpanna thAya che, syAdvAdapaNa AtmAne jANavAthI AtmAnuM samyagU For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAna thAya che, AtmAne jANatAM sarva jANyuM ema kahevAya che. zrIyazovijaya upAdhyAye adhyAtmasAra graMthamAM AtmajJAnano apUrva mahimA varNavyo che. AtmajJAna thavAthI bAhyavastuomAM thato mamatvabhAva dUra thAya che. mana, vANI ane kAyAmAM thato mamatvabhAva dUra thAya che. AtamajJAna thavAthI bAhyapadArthomAM rAga ane dveSa thato nathI, AtmA upara paNa (AgaLanI uttama sAmyadazAmAM) rAga thato nathI. kAraNa ke AtmApara paNa rAga karavAnuM kaMI kAraNa rahetuM nathI. kharekhara AtmajJAniyoja samatAne prApta kare che. AtmajJAna karavuM te sahela che. paNa AtmAnI samatA prApta karavI te muzkela che. ajJAni jana to AtmAnA jJAnanA abhAve kAraNa prasaMge balAtkArathI uparauparanI ramatA rAkhe, paNa AtmajJAnapUrvaka thatI samatAnA abhAve saMsArasamudrathI tarI zakatA nathI. dravyacAritranI to prApti thaI zake che, ane bhavya jIvo paNa dravyacAritra to leI navayaka parvata jAya che paNa tattvanI zraddhAnA abhAve dravyacAritrathI bhAvacAritrarUpa samatAnI prApti thaI zakatI nathI, bhAvacAritramATe AtamajJAnanI AvazyakatA che. AtmajJAnArtha bhavyAmAoe sadAkAla prayatna karavo joIe. AtamajJAnanI, pistAlIza Agama vagere je je hetuothI prApti thAya te te hetuonuM paNa avalaMbana karavuM joIe, ema cakAranuM phaLa che. mAnapratiSThA, lakSmI, kuTuMba, kIrti, nAmanAdine mATe to sadAkALa manuSyo prayA kare che. bAhya jagatmAM cAvA thavA (prasiddha thavA) aneka jAtanA udyama karo paNa aMte kSaNika vastuomAM kSaNikapaNuMja prApta thaze. bAnI mAnapratiSThA, bhaviSyabhavamAM sAthe AvanAra nathI, lakSmI mATe lAkho udyama karavAmAM Ave to paNa te parabhavamAM sAthe AvanAra nathI, kuTuMba paNa svArthanI khAtara sraha rAkhe che. celA, celIo paNa svArthanI khAtara sneha rAkhe che, bhakto paNa svArthanI khAtara sraha rAkhe che, AvI bAhya vastuonI prApti karanArA moTA moTA rAjAo, bAdazAhAe paNa ene hAtha ghasyA che, ane mukhe bolyA che ke arere! ene koI koInuM thayuM nahi, kharI zAMti maLI nahi. Ama aneka manuSyoe nizcaya karyo che. moTA moTA vidvAno ane prophesaroe paNa Ama nizcaya karyo che. tyAre have bAdhanA mATe jIvana nakAmuM gALavuM ema te yogya lAgatuM nathI tema AbhArthionA manamAM nizcaya thAya che. AtmAnI zAMtija kharI che ema AtmajJAna thatAM nizcaya thAya che, mATe AtmajJAna mATe sadgurUnI upAsanA karavI joIe. sadgurUnuM bahumAna karavuM joie. sadgurUnA vacana upara vizvAsa rAkhavo joIe, kAraNa ke For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 6 ) vizvAsa vinA to saMsArano vyApAra vagere vyavahAra paNa cAlI zakato nathI, sadgurUnAM koI vacanomAM samajaNa na paDe to punaH punaH teno vicAra karavo. vA yogyatAe samajAze ema mAnI levuM. cAra prakAranA AhArathI, vastra vagerethI sadgurUnI bhakti karavI, ane AtmatattvanI pRcchA karavI, zrIsaddagurU je je vacano upadeze te te vacano upara ghaNAkAla sudhI vicAra karyAM karavo ane tenI zraddhA karavI zrIsadgurUne traNakAla vaMdana karavuM, sadguNothI ziSyoe evI yogyatA meLavavI ke jethI sadgurUjI yogya jJAna ApatAM acakAya nahIM. A pramANe AtmajJAna prApta karI samatAtarapha lakSya devuM. punaH AtmajJAnathI dhyAnanI prApti thAya che ema graMthakAra jaNAve che. AtmajJAnathI dhyAna, lokau / AtmajJAnena bhavyAtmA, nirmaladhyAnamaznute / AtmajJAnaphalaM dhyAnaM, dhyAnaM ca sAmyamevahi // 41 // dhyAnaM kriyAsvarUpaM ca sAmyaM kriyAsvarUpakam / to zithivizeSo'kta, mAmate satvanumave // 42 || zabdArtha:--bhavyAtmA AtmajJAnathI nirmala dhyAna pAme che, AtmajJAnanuM phaLa dhyAna che, tathA dhyAna te sAmyabhAvarUpa ja che. ane dhyAna kriyArUpa che tethI sAmya paNa kriyAsvarUpa kahI zakAya che; to paNa dhyAna ane sAmyabhA vano kiMcit vizeSa che te to anubhavamAM bhAse che. bhAvArtha:-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, puddalAstikAya, jIvAstikAya, ane kAla. temAM kAladravya aupacArika che, paMcadravya satya che, e SaDvavyanA guNaparyAyanuM ciMtavana karavuM. Atmadravya vinA bAkInAM pAMca dravya jANavA yogya che. eka Atmadrazya Adeya che, AtmAnI sAthe lAgelI karmanI sarva upAdhi tyAga karavA yogya che, AtmabanA guNaparyAyanuM sAta nayathI ciMtavana karatAM AtmajJAna prApta thAya che, AtmajJAna thatAM bhavyAtmA nirmala dhyAna pAme che, AtmAnA dravyaguNaparyAyamAM mananI vRttio rokavAthI AtmA svasvarUpamAM sthira thAya che. AtmajJAna pAmyAnuM phUla paNa e che ke AvuM uttama dhyAna ke jemAM parapariNatino bilakula avakAza nathI tevuM dhyAna prApta karavuM. AtmAnA jJAnaguNano kSayopazamabhAve ane kSAyikabhAve kevo prakAza thAya che teno vicAra karavo. darzanaguNano paNa tevI rIte vicAra karavo. upazama, kSayopazama ane kSAyikabhAve AtmAnA For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) cAritraguNano vicAra karavo, AtmAnA pAriNAmikabhAvano vicAra karavo. audiyakabhAvathI AtmA bhinna che ema NI audayakabhAva ramaNatAno tyAga karavo, padmastha, piMDastha, rUpastha ane rUpAtItadhyAnathI AtmAmAM ramaNatA karavI. pAMca padothI AtmAnA svarUpanI bhAvanA karavI, zarIramAM rahelA AtmAnA zuddha guNomAMja citta rokavuM, karmanI sAthe AtmA rahelo che paNa karmathI bhinna che, ema kSayopazamabhAve vicAravuM. AtmA sarvarUpI padArthothI bhinna che arthAt rUpAtIta che ema vicAra karavo. cAra prakAranA dhyAnamAM manane rokavAthI AtmAmAM sAmya pragaTe che. AtmAnuM sAmya rAkhavuM, sAmya ane dhyAna te kathaMcit ekarUpa che. dhyAna ane sAmya ekarUpa hovAthI e paNa kriyArUpa kare che, kAraNa ke dhyAnamAM paNa mananI kriyAnI jarUra paDe che tema samatA rAkhavAmAM paNa manane mahenata paDe che, rAga ane dveSa thatA rUMdhavA paDe che mATe samatA paNa apekSAe kriyArUpa paNa kSAyikabhAva thatAM samatArUpa bhAvacAritramAM mananI kriyAnI AvazyatA nathI, kSAyikabhAva thatAM bhAvamana rahetuM nathI, tethI teramA guNasthAnake kevalIne phakta dravyamana hoya che. kSayopazamabhAva hoya tyAMsudhI bhAvamana hoya che, dhyAna ane sAmyabhAva e e kSayopazamAvasthAmAM kriyArUpa apekSAe ghaTe che, dhyAna, ane sAmyabhAvarUpa kriyA karanArAo A jagamAM viralA che. khAdyanI kriyAnI jo ke anupayogitA nathI, vyavahAra dazAmAM te paNa upayogI che paNa kAyika sthala kriyA karatAM dhyAna ane samatArUpa sUkSmakriyA anaMtagaNI vizeSa upayogI che. dhyAna ane samatArUpa sUkSmakriyAthI cilAtIputra, bharatarAjAe, ane marUdevImAtAe zuddha svarUpa prApta karyuM. dhyAna ane samatAnI sUkSmakriyA vinA traNa kAlamAM mukti nathI, kAyiSyAdi sthalakriyAthI mukti thAya tevo nizcaya nathI. kAraNa ke sthalakriyAthI paNa aMte sUkSmamAM AvavuM paDe che. sthakriyAthI sUkSmamAM AvyA vinA mukti thavAnI nathI. jenI sUmakriyA karavAnI yogyatA thaI nathI teno adhikAra lakriyAmAM che. sthalakriyA karanArAone bhalAmaNa ke teoe sUkSmadhyAnakriyA karanArAonI niMdA na karavI, temaja sthalakriyAone bhAvathI ArAdhavI. sUkSmakriyA karanArAone paNa bhalAmaNa ke vyavahAramArgano, yogyamArga sAcavI sUkSmakriyAthI AtmAnuM kalyANa karavuM, paNa sthalakriyA karanArAonI nindA karavI nahI. temane odha ApI AgaLa caDAvavA prayatna karavo. sUkSmodhanA abhAve temanAM AkSepavacanone sAMbhaLI samatA dhAraNa karavI, tethI samatArUpa sUkSmakriyAthI anaMtakarmavargaNAono nAza karI zakAze. prathama dhoraNanA abhyAsIo chaThThA dhoraNavALAonA jJAnanI niMdA kare te ayogya kahevAya. temaja chaThThA dhoraNavALA For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prathama dhoraNavALAnI nindA kare te paNa ayogya gaNAya. ekekathI nindA karI judA paDavAthI kalAsonI naSTatA thAya ane tethI AkhI zALA bhAgI jAya; tema sthalakriyA ane dharmanI sUkSmakriyA karanArAomAM paNa samajI levuM. samaane paraspara saMpIne rahevuM joIe. dhyAna ane samatAmAM pazama ane kSAyikabhAvanI apekSAe bheda paNa paDe che. tattvajJAtAronA anubhavamAM te koI apekSAe bhAsyA kare che. trayodazaguNasthAnakanI samatAmAM kSAyikabhAva hovAthI kriyAnI jarUra paDatI nathI. bAkI be dhyAna to hoya che te dhyAnakriyA caudamA guNaThANA sudhI hoya che. mATe muktinA prati jJAna ane kriyA upakArI che, jJAna ane dhyAnakriyA vinA mukti nathI, mATe ja tattvArthasUtramAM kahyuM che ke, jJAnayAkhyAM nokSa jJAna ane kriyAthI mukti che. prathama jJAna ane pazcAt sthala vA dhyAnarUpa sUkSmakriyA prApta thAya che. paDhamaM nAAM tA . dazavaikAlika sUtramAM paNa prathama jJAna ane pazcAt dayArUpa kiyAnI sthiti jaNAvI che, ane pazcAta samatArUpa kriyAnI prApti thAya che. manane rAga ane dveSathI bhinna rAkhavuM AvI samatArUpa kriyA kSaNe kSaNe prasaMga pAmI karavAnI AvazyakatA che. samatAthIja sAkSAt Atmasukha vedAya che. zuddhadhyAnarUpa kiyA karavAthI zuM phala thAya che, prAdhAnyaM zuddhavIryasya, dhyAne bhavati nizcalam / zuddhavIrya kriyArUpaM, kSayopazamabhAvataH // 43 // kSayopazamavIryAtmA, kriyaiva dhyAnamAtmanaH / AtmadharmasthirIbhAve, dhyAnaM hi jJAnasaGgakRt / / 44 // zabdArtha -dhyAnamAM zuddhavIryanuM prAdhAnya nizcala che. kSayopazamabhAvathI zuddhavIrya kriyArUpa che, kSayopazamabhAvayavIrya kriyArUpaja AtmAnuM dhyAna che, AtmadharmanI sthiratAmAM jJAnasaMgakRta dhyAna ja che. bhAvArtha -dharmadhyAna ane zukaladhyAnanA pahelA be pAyA dhyAvatAMparyata kSayopazamabhAvIya zukravIryanuM prAdhAnyapaNuM che. rAgadveSamAM je vakhate AtmAnuM vIrya na pariName te vakhate te zukravIrya kahevAya che. bAramA guNaThANAsudhI kSayopazamabhAvasahita dhyAna kahevAya che, paMcabhAvanuM jeNe svarUpa jANyuM haze te A bAbatamAM vizeSa samajI zakaze. dhyAnamAM kSayapAmabhAvanuM jJAna che, cAritramohanIyano upazamabhAva vA kSayopazamabhAva vA dazamAM For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guNaThANe lobhano kSaya thatAM kSapakazreNimAM mohanIyano kSAyikabhAva tathA kSayopazamabhAvanuM vIrya hoya che. hAla sAtamA guNasthAnaka paryata jaI zakAya che. sAtamA guNasthAnake kSayopazamabhAvanuM jJAna hoya che. cAritramohanIyano upazama vA kSayopazamabhAva hoya che, kSayopazamabhAvanuM vIrya hoya che, bhAvamana tathA dravyamAna hoya che, zukalezyAnAM vizuddha pariNAma hoya che, sAtamA guNasthAnake je dhyAna che temAM zrutajJAnano upayoga hoya che, ane tyAM sahAthatA mananI varte che. atra kahevAnuM ke, dhyAnamAM jJAna, cAritra, samyakatva ane vIrya e cAra guNanI pravRtti dekhAya che. dhyAnamAM upayoga hovAthI zrutajJAnano vyApAra kare che, samyakatva paNa koI jAtanuM hovAthI tyAM samyakatva paNa ghaTe che, cAritramohanIyano upazama vA kSayopazamabhAva hovAthI tyAM cAritrano vyApAra paNa ghaTe che. kSayopazamabhAvanuM vIrya hovAthI jJAna, cAritrAdi guNonI zaktine paNa baLa maLe che. bhAvamana paNa zukalezyAmaya hovAthI vizuddha pariNamavALuM zreya che, te vakhate AtmAne sukha guNa paNa AvaraNono nAza thavAthI sAkSAta anubhavAya che, AvI AtmadhyAnanI dazAmAM apramattapaNuM mukhyapaNe varte che. anuttaravimAnavAsI devatAnAM sukha karatAM paNa AtmA te vakhate anaMtaguNa sahajasukhane bhoktA bane che. dhyAna vakhate kSayapazamabhAvanuM vIrya paNa rAgadveSamAM pariNamatuM nathI mATe te nizcala kahevAya che. kSayopazamabhAvanuM vIrya che te AtmAmAM ramatArUpa kriyA kare che tethI te paNa kriyArUpa kAraNakAryanI apekSAe kahevAya che. dhyAnamAM je zakti vizeSa bhAse che te vIrya che. temaja je sthiratA bhAse che te cAritra che. je upayoga che te jJAna che, dhyAnane baLa ApavAnI kriyA, kSayapazamavIryanI che. manobala, vacanabala ane kAyabala paNa kSayopazamavIrya kahevAya che, manobala je dhyAnamAM varte che te paNa kriyAvizeSa apeikSAe jaNAya che, AtmadhyAna mAM kSayopazamavIryanI zuddhatA ane prAdhAnyapaNuM bhAse che. mana te vakhate parapariNatimAM hetuM nathI tethI apekSAe nizcala zukravIrya kahevAya che, tenA paNa maMda, tIvra Adi aneka bheda apekSAthI kahevAya che. kSayopazamavIryarUpa je kriyA AtmAnA svarUpamAM jJAnopayoganI sAthe pariName che te kriyA che ane te AtmAnuM dhyAna kahevAya che, manobela anAdikALathI paramAM pariNamatuM hatuM te jyArathI AtmAmAM jJAnopayoge pariName tyArathI te AtmAnI zuddhakriyArUpa dhyAna kahevAya che. AtmAnA dharmanI sthiratAmAM jJAnasata dhyAna che. jJAnasattadhyAna e yo, 9 For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAkyathI evo phalitArtha nIkaLe che ke, samyagUjJAna vinA keTalAka ajJa bAvAo dhyAna dhyAna pokAre che, teo samyaga jJAna vinA samyagUdhyAnane pAmI zakatA nathI. kAraNa ke jeTalA pramANamAM jJAna hoya che teTalA pramANamAM dhyAna hoya che, jeTaluM baLa teTaluM cAlavuM thAya che, jeTalI AMkhamAM darzanazakti, teTalA pramANamAMja dekhI zakAya che, mATe jJAna teTaluM dhyAna kahevAya che. A uparathI bhavyAtmAoe samajavuM ke dhyAna mATe prathama sadgurU pAse jJAna meLavavuM. paripUrNa jJAna vinA guphAmAM paNa citta karavAnuM nathI. dhobIno kUtaro jema gharano nahi ne ghATa nahi, tema siddhAMtanA jJAnavinAnA manuSyo dhyAna karI zakavAnA nathI. jJAna karatAM dhyAnarUpa kiyA atyaMta upayogI che, te kaMI jJAnavinA pAmI zakAya nahi. AtmajJAnavinA vairAgya thato nathI, ane vairAgyavinA vAsanAno kSaya thato nathI. duniyAnA padArthoparathI rAga agara dveSa TaLato nathI. AtmajJAnavinA cittane zI rIte vaza karavuM te samajI zakAya nahi, tyAre dhyAnarUpa sUkSma kriyAnI AzA to zI rIte rAkhI zakAya ? AtmAnuM paripUrNa jJAna thatAM ajJAnadazAno nAza thAya che tyAre AtmajJAnI khAtAM, pItAM, besatAM, uThatAM, ane cAlatAM paNa AtmAnuM dhyAna dharI zake che. rAgadveSanI aneka vAsanAno AtmajJAnathI kSaya karI zake che. paripUrNa syAdvAdatattvanA jJAna vinA dhyAnanI icchAvALAo kaMI paNa samajyA vinA koI vakhata mithyAtva dazAmAM paNa utarI jAya che. temanA manamAM vAsanAo kUdAkUda karI mUke che, mATe prathama siddhAMtAnusAra AtmajJAna prApta karI dhyAna karavuM joIe. jJAnasaMgakRta dhyAnanI atyaMta AvazyakatA che, jJAnavinAnA purUSone dhyAnano adhikAra nathI. dhyAnayoga kriyArUpa che, temAM jJAni purUSono praveza thaI zake che. AtmajJAna-vairAgyavinAnA jIva bAhyakaSTa, prANAyAma AdithI kaMIka siddhi meLave che, paNa tethI te siddhiyo temanA AtmAnA hitamATe thatI nathI. kAraNa ke teo krodhI banI zrApa ApI zake che. AtmajJAnavinA ane vairAgyavinA bAhyanI siddhiyonA lobhamAM paDI mukta thavAnuM bhAna bhUlI jAya che. mATe ja jJAnapUrvaka dhyAnanI AvazyakatA che. atra bAhyanA jJAnano adhikAra nathI. tattvajJAnanI AvazyakatA sUcavI che. kAraNa ke vyAkaraNa, nyAya, rasa, alaMkAra vagere zAstrano abhyAsa karyo hoya paNa padravyapUrvaka AtmajJAna, yogazAna ke je jaina zAstromAM samyagurIte varNavyuM che tenuM jJAna na hoya te te manuSyone AtamajJAna, ane dhyAnano adhikAra nathI. atra to AtmajJAnanI AvazyakatA jaNAvI che. AtmajJAnapUrvaka dhyAnarUpa kriyA karavAnI atyaMta AvazyakatA che, dhyAnamAM jJAna ane kriyA e beno saMbaMdha thAya che. jyAM jJAna, kriyA, e be For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) maLe tyAM kevalajJAna prApta thaI zake, emAM kaMI Azcarya nathI. sUmajJAna ane sUmakriyAnuM AtmAmAM evuM baLavAna cakra cAle che ke aneka karmanI prakRtiyo mULamAMthI TaLI jAya che. AtmajJAnathI zukaladhyAnamAM zaktimAna thaelA AtmAmAM eTaluM badhuM sAmarthya pragaTe che ke te anaMtabhavanAM karma khapAvI nAkhe che te bhegAM je anya jIvonAM karma hoya to teno paNa nAza karI zake, AvuM AtmasAmarthya varte che. jenA ghera koTI dhanano vyApAra cAlato hoya tene sAmAnya vyApAra game nahi, tema AtmadhyAnIonA tyAM moTAmAM me dhyAnakriyArUpa dharmane vyApAra cAlato hoya che tethI te pramattadazAnI dharmakriyAomAM paNa lakSya ApatA nathI, arthAtu apramattadazAmAM dhyAnaja karyA kare che. apramattadazAnA dhyAnamAM na rahevAya tyAre te pramAdazAnI dharmakriyAone avazya kare che. yogya che ke muniyoe samrakriyAmAMthI mana pAchuM haThe tyAre tene dharmanI niravadya sthalakriyAomAM rokavuM. jJAna karatAM kiyA uttara che te AvI apekSAe sarvene samajAya che, AtmajJAna e rUkyuM che ane A bhadhyAna vA AtmAmAM ramaNatA e sonuM che, ema jANIne AcAramAM mUkavuM. te cAritrarUpa kriyA je kare che tene indro paNa namaskAra kare che. A pramANe AmajJAna ane AtmadhyAnarUpa kriyA e beno atyaMta Adara karavo joIe. siddhAMtAmAM paNa rAnakriyAthI mukti che ema pratipAdana karyuM che, te jaNAve che. zloko ato jJAnakriyAbhyAM ca, muktiH sUtre pradarzitA / ekAntatohi mithyAtva, mekAntavAdadarzinAm // 45 // saptabhaMgInayopetaM, samyaksyAdvAdadarzanam / AtmajJAnAya vijJeyaM, bhavyajijJAsubhiHzubham // 46 // zabdArtha temATe jJAna ane kriyAthI sUtramAM mukti dekhADelI che. ekAMtathI ekAMtavAdiyone mithyAtva darzAvyuM che. saptabhaMgI ane sAta nIvaDe pratyeka padArthanI prarUpaNA karavI te samyapha syAdvAdadarzana kahevAya che. bhavya jIjJAsuoe AtmajJAna mATe te vizeya che. bhAvArtha-pUrvokta zlokamAM yuktio darzAvI che te mATe jJAna ane kriyA vaDe mukti thAya che. sUtromAM paNa bethIja mukti dekhADelI che. jJAna ( jANavuM) kriyA, AmA ATha karmathI mukta thAya tevI sthala ane sUkSma yathAyogya kriyA karavI, je je upAyothI rAga ane dveSa ghaTe tevI jinAjJAnasAra kriyA karavI, sAdhu ane zrAvakanA dharmanI kriyAthI mukti thAya che. For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAna, darzana, ane cAritra e mokSamArga che. jJAnadarzana, ane cAritranI prApti mATe je je kriyAo karavI te paNa sakriyA che. asaMkhyayogathI paNa mukti che mATe asaMkhyayogarUpa kriyA paNa muktinA prati hetubhUta che. vyAvahArika je je dharmakriyAo zAstramAM darzAvI che ke jenAthI pariNAmanI zuddhi thAya che te te kriyAo, gurUAzAnusAra AdaravI joIe. jenasiddhAMtomAM kahelI kriyAonI kevA prakAranI AvazyakatA che, te samajIne tenA yogya adhikAra meLavI tene Adara karavo joIe. AtmA potAnA sadaguNono prakAza kare evI kriyAone cAritra kahe che. kAraNarUpa cAritrane dravyacAritra kahe che ane phaLarUpa cAritrane bhAvacAritra kahe che. bhAvacAritra, upazama kSayopazama ane kSAyikabhAvarUpa che, e traNanI prApti mATe je je prayatna karavA te dravyacAritra kahevAya che. krodha, mAna, mAyA ane lobhano nAza karavA je je prayAsa karavA te dravyacAritra kahevAya che. bAhAnI kriyAo je je dharmanI dharmasUtramAM batAvI hoya te te kriyAnA je je muddAo je je nayonI apekSAe kahyA hoya te te barAbara samajIne AtmAnA upagapUrvaka kriyAo karavAmAM manane joDI devAthI bAhyabhAvamAM bhaTakatuM mana baMdha thaze. mananI kriyA AtmAnA sanmukha karavI. arthAta sArAMza ke, AmAnA saguNonA ciMtavanamAMja mananI kriyA thavI joie. arihaMtAdika paMcaparameSThi tathA jJAnAdi cAra padanA guNanuM ciMtavana manamAM karavuM. vANIvaDe prabhunA guNa gAvA, temaja, dharmopadeza devo, ane dharmacarcA karI tattvajJAnano lAbha meLavavo, kAyAnI kriyA paNa dharmanI prApti mATe karavI. paramAtmAnI mUrti nA sthApanAcArya AgaLa dharmanI te te kriyAo karavI, tahetu ane amRtakriyAmAM vizeSataH lakSya ApavuM. prathamAvasthAnI kriyAmAM jo ke kaMI bhUla thAya to paNa dararoja bhUlo sudhArIne zuida kriyA karavAnI pravRtti karavI. tapanuM ajIrNa krodha che, jJAnanuM ajIrNa ahaMkAra che, ane kriyAnuM ajIrNa paranI niMdA che. pArakI nindA karavAthI kriyAnI zuddhi thatI nathI. janatAMbara mArgamAM hAla te ghaNA gaccho che, tenI bhinnatA kriyA vagerenI bAbatamAM dekhAya che, to paNa kriyAnI bhinnatAthI jIvoe paraspara laDI maravuM joIe nahi, madhyastha daSTi dhAraNa karavI. ekalA jJAnathI vA ekalI kriyAthI mukti thatI nathI. jJAnavinAnI kriyAthI kaMI karmano kSaya thato nathI, temaja jJAnamAtrathI saMpUrNa karmano kSaya thatuM nathI. jJAnapakSI sarvathI ArAdhaka che ane dezathI virAdhaka che, ane kriyApakSI dezathI ArAdhaka che ane sarvathI virAdhaka che, jJAna ane kriyA e ene mAnanAra te anekAntavAdI hevAthI sarvathIja ArAdhaka che. For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir izkajJAna ane zuSkakriyAthI mukti thatI nathI, gADarIyA pravAhanI peThe aMdhazraddhAthI je kriyA kare che. teo ucca koTipara caDhI zakatA nathI. kriyA karanArAone bhalAmaNa che ke teo aMdhakriyA thAya che ema jANI kriyAo tyAga kare nahIM, paNa zukrakriyA karavAno khapa kare. kAraNa ke, kriyA na karavAthI upara caDhAtuM nathI paNa pAchuM utarAya che. adhyAtmajJAnapUrvaka dharmakriyAono AvazyakatA svIkAravI joIe. jo ke cUladaSTivALA jIvone adhyAtmajJAna prApta na thAya, to paNa gItArtha adhyAtmajJAnInI AjJApUrvaka dharmakriyAo karavI joIe. je je kriyAomAM atyaMta zuddha prema, bhakti, utsAha, vairAgya, AnaMda pragaTe te te kriyAomAM vizeSataH Adara karavo joIe. prabhupada, paDAvazyakanI kriyA, Adi kriyAo jJAnapUrvaka samajIne karavAmAM Ave te bhavyAtmA uttarottara caDhato jAya che. mAnapUjA, kIrtinI lAlaca, AjIvikAnI lAlaca, vagere AzayathI dhaminI kriyAo karavAmAM Ave to muktinI siddhi mATe thatI nathI. samatA, jJAna, bhakti AdipUrvaka kriyAo karavAmAM Ave to AmakalyANa thaI zake. je je dharmanI kriyAothI upazamapaNuM prApta thAya te te kriyAo karavA lAyaka che. keTalAka ekAMtapakSathI jJAnavinA kriyAmAMja aMdhazraddhAthI dharma mAnanAra adhyAtmajJAnanI nidA kare, dhikkAre, sadguNa le nahi. jJAninI AzAtanA kare, dhamAdhama calAve, AtmajJAna upara jhera hoya, adhyAtmajJAniyone uDAvatA hoya; tevAonI tevI pravRtti prazasya nathI, ane tevI pravRttithI teo AtmakalyANa karI zakatA nathI. keTalAka nAmamAtra adhyAtmajJAnI vA zuSkajJAnI banyA hoya, sadAcaraNathI vimukha hoya, AtmAnuM dhyAna kare nahi, dhyAna vA samatArUpa kriyA karatA na hoya, dhArmika kriyAonI nindA karatA hoya, kriyApakSanuM ekAMte khaMDanaja karatA hoya, kaMI paNa karavuM ja nahi ema mAne ane sAMsArika AthavAnI kriyAo to karyA kare, dharmanA vyavahArone ekati nide, tevAonI dizA citanIya che. tevA jIvo sadguNadaSTithI anekAMtavAda dhAraNa kare, te jJAna ane kriyAno saMbadha dhArIne alpa kAlamAM muktipada prApta karI zake. AtmajJAniyo sthala ( bAhya) ane AtyaMtara (sUkSma) kriyAo ane dhikAradazA pramANe karI AtmasvarUpAnaMdane anubhave che. Atmika sukhanA anubhavIo nimitta ane upAdAnakriyAnuM kAraNakAryapaNe svarUpa samajI yathAyogya dharmakriyAomAM magna rahe che. bAhyakriyAonA aneka bheda che temAMthI potAnA adhikAra pramANe je kriyAo yogya che tene te Adara kare che ane anyanA adhikAranI je kriyA che tene pote Adara karatA nathI, to paNa tenuM khaMDana For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 70 ) karatA nathI. kAraNa ke adhikAra pramANe bhinna rUcivALA jIvo bhinna bhinna kriyAone avalaMkhIne paNa atyaMtara AtmaramaNatArUpa bhAvacAritramAM AvavA icche che. eka nagarane pacIza daravAjA hoya to paNa game te daravAjAthI naga2mAM icchita sthAne javAnI jarUra che. jaisiddhAMtonA anusAre vyAvahArika kriyAo karI AtmasvarUpamAM ramaNatA karavI. dharmakriyA karatAM mananI zuddhi thAya che, aneka viSayomAM paribhramaNa karatuM citta sthira thAya che, dharmadhyAnanuM avalambana thAya che. keTalAMka darzana akriyavAdI che, te ema kahe che ke, AtmA baMdhAyoja nathI tethI tene mukta thavA kriyA karavI te bhramaNAmAtra che. AvA ekAMte akriyavAdane mAnanArAo kRSNapAkSika gaNAya. jaina darzanamAM sakriya ane akriya e be vAda AtmAmAM ghaTe che, karmasahita AtmA sakriya che, karmathI mukta thayAbAda akriya AtmA thAya che. AzrakriyAnA virUddha saMvarakriyAnI jarUra che tethI jaino muktimATe kriyA karanArA hovAthI zukala pAkSika gaNAya che, saMvaranI kriyA e prakAranI che Ahya ane atyaMtara. A emAMthI adhikAra pramANe je je bhavyo je je kriyAo sAdhya lakSya rAkhIne kare che te anekAMta jJAnathI kriyAvAdI hovAthI, zukala pAkSika gaNAya che. AtyaMtara saMvaraNya dhyAnAdika kriyA karanArane keTalAka ajJo akriyavAdI kahe che te ayogya che, kharekhara tevA ajJo kriyAnuM paripUrNa svarUpa jANatA nathI tenuMja te pariNAma che. bAhya ane AtyaMtara dharmakriyAo karI AtmAmAM layalIna thaI sahajAnaMda sAdhavo teja sAdhyabiMdu lakSamAM rAkhavAnI jarUra che. jJAnanI atyaMta AvazyakatA che. jJAna sUrya samAna che ane kriyA A gIyA jevI che--jJAna dekhatuM che. kriyA AMdhaLI che. eno saMyoga thavo joie. jo ekalI kriyA vA ekaluM jJAna ja mAnavAmAM Ave to ekAMtavAda thAya che ane ekAMtavAda teja mithyAtvarUpa gaNAya che. tethI ekAMtavAdI. Atmatattvane prApta karI zakato nathI, je je ekAMtavAdiyA che te mithyAtvabuddhivALA kahevAya che. samabhaMgI ane sAta nayasahita padArthanuM svarUpa kahevAthI syAdvAda darzananI siddhi thAya che, temAM ekAMtavAda nathI mATe te samyag syAdvAdadarzananI khyAtithI jagamAM jayakArI varte che. AtmajJAnamATe syAdvAdarzana bhavyoe jANavA yogya che, syAdvAdadarzananA jJAnathI ekAMta Agraha, matabheda, dharmabhedya, dharmanAM khaMDana, maMDana anapekSavAda, dharmakaleza ane mithyAmuddhi Adi sarva doSono nAza thAya che ane AtmAmAM samatA pragaTe che, tethI AtmA parAtmapada prApta kare che. For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 71 ) syAdnA darzana pramANe Atmadravyane uddezI mumukSAe udyama karavA joie. oNH Atmadharma samAlambya yatitavyaM mumukSubhiH / AtmA hi jJApanIyatha, bhavyAnAM zarmahetave // 47 // " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zabdArtha:--mumukSuoe Atmadharmane aMgIkAra karIne prayatna karavo joIe, ane mumukSuoe bhavya jIvone AtmAnuM svarUpa jaNAvavuM joie, AtmAnuM svarUpaja bhavyone Atmika sukhamATe thAya che. bhAvArtha:AtmAne adhikAra karIne je karavuM te dhyAma kahevAya che, tAtparyArtha ke adhyAtmajJAna prApta karI saMvaranI kriyAomAM prayatna karavo joie, ane bhavya jIvone mokSasukhamATe AtmAja jaNAvavo joie, jagamAM AtmAnI zuddha kriyA mUkIne azuddha kriyA ke je AzravarUpa gaNAya che, tene karanArAo ghaNA hoya che, jagatnI unnatino upadeza ApanArA ghaNA hoya che, paNa tevA upadezako potAnuM zAzvata sukha prApta karI zakatA nathI ane anyone paNa zAzvata sukhArthe upakArI banI zakatA nathI. duniyAnA sukhamATe aneka jIvo udyama karyA kare che, duniyAnA kRtrima sukhamATe aneka upadezo apAya che, pustako racAya che, yaMtrA banAvAya che, vyApAro karAvAya che, rAjyanA ane prajAnA sudhArA karavAya che, rAtrIdIvasa ghANInA baladanI peThe gaddhAvaitarUM karAya che, sukhanI jhaMkhanAmAM uMgha paNa AvatI nathI, jhADIvADI lADImATe na karavAnuM karAya che, saMsAranI upAdhimAM khUMcI rahevAya che, ane AkhI umara temAM gALavAmAM Ave che to paNa AtmAne sadAnuM sukha maLatuM nathI, sAnnipAtikanI peThe cittanI sthiratA rahetI nathI. AvI sAMsArika kriyAo karanAra tathA tenA upadeza ApanArAone satyasukha maLatuM nathI. ulaTA karma AMdhI saMsAramAM paribhramaNa kare che. mATe, mumukSu jIve AtmikakriyA karavI joie, devagurU ane dharmanI ArAdhanA vA AtmAnuM dhyAna, AtmAno upayoga ityAdine Atmika kriyA kahevAmAM Ave che, AtmAne uddezIne je je kriyAo karavAmAM Ave che, temAM bAhyasukhanI icchAnA abhAve Atmika kriyAo zAzvata sukhane pragaTAvanArI thAya che. AtmAnuM baLa evuM thavuM joIe ke jethI anubhavAya. AtmAnA AnaMdanI khumArI Ave che vizvAsa kharAbara hRdayamAM thAya che. For Private And Personal Use Only AtmAno satya AnaMda tyAre muktinA sukhano sAramAM sAra AtmA che, AtmAvinA sukha nathI tyAre mumukSue sarva jIvone AtmAja jaNAvavo joie, mumukSuo sukha prApta kare che ane bhavya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 72 ) jIvone sukha maLe evo upadeza kare che, duHkhaprada sAMsArika kAyaoNno upadeza karatA nathI. je je jIvo bhUtakALamAM mukti gayA che. mahAvidehamAM hAla mukti jAya che ane bhaviSyakALamAM jaze te sarva AtmAnA AlaMbanathI, AtmAne jANavAthI AtmAmAM ramaNatA karavAthI ja samajI levuM. kSaNika sukha jaNAvanArano pAmara manuSya meTo upakAra mAne che, paNa te samajato nathI ke ulaTuM tethI mahane satyasukha maLatuM baMdha thAya che, kSaNika sukhane jaNAvanArano upakAra paNa kSaNika che ane satya nitya sukha jaNAvanArano upakAra paNa uttamottama ane sadAno che. jyAM viSa ane kyAM amRta, kyAM sarasavano dANo ane kyAM merU parvata, kyAM kIDo ane kyAM Indra mahArAjA, satya sukha jenAmAM che evA AtmAne jaNAvanAra caDatI upamAe moTA upakArI che. je satya sukhamaya hoya teja vastune dekhADavI joIe evI vastu AtmA che, mATe AtmAne jaNAvavo ke jethI bhavyAtmAo mokSanAM sukha pAme. AtmajJAnopadezathI upadeSTAo tIrthaMkara thaI mukta thAya che, AtmajJAnopadezena, bhvyaanaamupkaarkaaH| tIrthakRttvaM samAsAdya, yAnti muktigRhaM zubham // 48 // sarvaparopakAreSu, dezanAyA upakriyA / prApnoti zreSThatAM satyAM, satAmetAhazI sthitiH||49|| dravyaparopakAreNa, sAdhyA bhAvopakAratA / niSkAmavRttito bhavyaiH, sAdhyaM lakSyaM sukhAspadam // 50 // zabdArtha -AtmajJAnopadezavaDe sAdhuo, bhavyone upakAra karanAra evuM tIrthaMkarapaNuM pAmI muktigRhamAM jAya che. sarva prakAranA paropakAramAM AtmAnI dezanA upakAra zreSTha satyatAne pAme che. purUSonI evA prakAranI sthiti che. dravyaparopakAravaDe bhAva upakAratA sAdhavA yogya che. ema niSkAmavRttithI AtmasAdhaka sAdhuoe sukhAspada evuM zivapada sAdhavuM joIe. bhAvArtha-AtmajJAnanA upadezavaDe tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che, 'savIjIva karuM zAsana rasI, esI bhAvadayA mana udhasI." prazasta sarAga bhAvamAM pariNamela koI bhavyAtmA jyAre manamAM vicAre che ke sarva jIvone jaina zAsananA rasika banAvI dau evI bhAvadayAne sAgara pragaTatAM tIrthakara nAma For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 73 ) karmanAM dalika grahaNa kare che, A upAyathI AtmasAdhakone tIrthaMkara padanI icchA hoya to dezanAnI pravRtti karavI joIe, sarva jIvone dharma banAvavA. AvI bhAvadayAno sAgara hRdayamAM ubharAtAM tIrthaMkaranAma karma aneka jI e bhUtakALamAM bAMdhyuM ane bAMdhaze. temaja mukti pAmyA ane pAmaze, manamAM bhAvadayAnA upadezanI bhAvanA ulase ane vANIvaDe upadeza na devAya topaNa tIrthaMkaranAma karma baMdhAya che, jeo anyane upadeza devAnI IcchA rAkhatA nathI, phakta poteja taravuM ema icche che, koIne upadeza ApatA nathI te kevalajJAnI thAya che to paNa mUkakevalI rahe che. kAvya jIvone anaMta sukha ApavA jeonI IcchA che teoe bhavya jIne tAravA mATe Atmadharma upadeza ApavA taiyAra thavuM. pApanA upadeza karatAM puNyano upadeza atyattama che, AzravanA upadeza karatAM saMvarane upadeza atyuttama che. mithyAtvano upadeza vA mithyAtva graMtho banAvavA karatAM samyaktvano upadeza ane samyakatvanI prApti thAya tevA graMtho banAvavA te anaMtagaNa uttama kArya che. vyAvahArika vidyAnI keLavaNIno upadeza ane tatsaMbaMdhI graMtho racavAnA karatAM dhArmika vidyA ane tarasaMbaMdhI graMtho racavA te atyuttama kArya che, dravyajJAnanA upadeza karatAM bhAvazAnane upadeza Apavo vA te prApta karavuM te anaMtaguNa uttama che, azuddha vyavahAramAM pravRtyarthe upadeza ApavAnA karatAM zuddha vyavahAramAM pravRtyartha upadeza Apavo te anaMtaguNa uttama kArya che. AjIvikAno upadeza ApavA karatAM mana ane AtmA sudhare te upadeza Apavo vA te mATe sahAya ApavI te uttama kArya che. vyavahAramAM rahevAno upadeza ApavA karatAM AtmAnA dharmamAM rahevAno upadeza Apavo te anaMtaguNa uttama kArya che, saMsArasudhArAnA upadeza karatAM dharmanA sudhArAne upadeza Apavo te anaMtagaNa uttama kArya che, zrAvaka karavAno upadeza devA karatAM sAdhu karavAno upadeza Apavo te anaMtaguNa uttama kArya che, ekAMta dharmane upadeza karatAM anekAMta dharmane upadeza Apavo e anaMtaguNa uttama kArya che, rAgadveSavRddhikAraka upadezanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya tevo upadeza Apavo te anaMtaguNa uttama che, azAMtinA upadeza karatAM zAMtino upadeza anaMtagaNa uttama che. ekAMta vastunuM svarUpa batAvavA karatAM ane kAMtapaNe vastunuM svarUpa batAvavuM (upadezavuM) e anaMtaguNa uttama che, ekeka nayathI ekAMte vastu svarUpa samajAvavAno upadeza ApavA karatAM sAta nothI anekAMtapaNe vastudharma samajAvavAmATe upadeza Apavo e anaMtagaNa uttama che. jaDa padArthanA jJAna mATe upadeza Apavo tenA karatAM AtmajJAna mATe upadeza Apavo e anaMtaguNa uttama che. Ama apekSAe samajavuM. A uparathI bhavyonA samajavAmAM Avaze ke Atma yo0 10 For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 74 ) jJAnano upadeza Apavo te sarva prakAranA upadezamAM ema kahevAnuM nathI ke anya je je upadezo ApavA te apekSAe yogya che, anya tattvono upadeza te kAraNa nano upadeza che te sarvamAM zreSTha kAraNa che, kAraNa ke sarva jaganA jaDa pIcone jANavA udyama karyo, teno upadeza Apyo, paNa jyAMsudhI AtmA e zuM che teno upadeza na Apyo tyAMsudhI jagatnA upara mahAna upakAra karyo ema kahI zakAya nahIM, sarva jinAgamonA upadezanI AvazyakatA che paNa temAM AtmajJAnanA upadezanI atyaMta AvazyakatA che, temAM paNa samajavAnuM ke dravyAnuyoganA jJAnapUrvaka AtmajJAnano upadeza Apavo teja zreSTha che. AtmajJAna, AtmajJAna ema to sarve pokAre che, paNa sAta naya, saptabhaMgI nikSepapUrvaka anekAMtapaNe AtmAne jANavo ane teno upadeza Apavo e kaMI sAmAnya vAta nathI. koI viralA dravyAnuyogapUrvaka AtmajJAnano upadeza Ape che ane tema jANe che. AtmajJAnano upadeza ApavAnI rUci thavI vA AtmajJAna prApta karavuM, e kaMI sahelI vAta nathI. koI bhAgyavaMtane, AtmajJAna ane AtmajJAnano syAdvAdapaNe upadeza Apavo suje che. zreSTha che, A uparathI khoTA che. te paNa che. ane AtmajJA sarve paropakAromAM bhAvadezanAno upakAra moTo che. A uparathI banyo samajaze ke je sAdhuo bhAvadezanAthI bhavya jIvone tAre che henA samAna koI moTo upakAra karI zakatuM nathI. sudarzanAcaritramAM paNa nIce pramANe kahyuM che.---murrAnA tre. jiNidadhammovaesadANaM mahAtithyaM // vItarAgakathita dharmanA upadezanuM dAna e moTuM tIrtha che, eja moTI yAtrA che. For Private And Personal Use Only gAthA. jiNabhuvaNa biMbapUyA, dANadayA tavasutithyajattANaM // dhammovaesa dANaM, ahiyaM bhaNiyaM jiNaMdehiM // 1 // egaMpi jo pavoha, pAvAsattaM jiNidadhammaMmi // savvajiyANa vidinnaM, abhaya mahAdANa mihateNa // 2 // dhammova sadANaM, jiNehiM bhaNiyaM imaM mahAdANaM // sammattadAyagANaM, paDiovayAro jao nadhthi // 3 // sammattamahAdANaM jIvo jo dei dhammabuddhIe // taMnaththi jae jaM teNa, naya vidattaM suhaM punnaM // 4 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 75 ) tiyasiMdana miyacalaNAvi, jiNavarA jaMti joyaNasayAI // jIvassa bohaNaththaM, egassavi pAvayassa duhiM // 5 // paDibohiuya jIvo, dhammaM Ayarai vajjae pAvaM // jamme jamme suhio, havai sAsaya suhaM lahai // 6 // jinamaMdira, jinapratimA, jinapratimApUrjA, dAna, dayA, tapa, ane tIrthanI yAtrA ityAdi dharmakAryo karatAM zrItIrthaMkaroe dharmanA upadezanuM dAna devuM te adhikatara zreSTha atAvyuM che. eka paNa pApAsaktane prabodhIne tene je jainadharma pamADe che teNe A jagamAM sarva jIvone abhayadAna ApyuM ema jANavuM. dharmopadezanuM dAna jinoe moTAmAM moTuM dAna karyuM che. samyakatva pamADanArAono jemATe pratyupakAra thaI zakatoja nathI. dharmanI buddhithI dhamopadeza dvArA je upadezaka munirAja samyakatva mahAdAna Ape che, teNe duniyAmAM sarva puNya vA sukha prApta karyuM. cosaTha indro paNa jenA caraNakamalamAM namaskAra kare che evA tIrthaMkara paNa eka pApI jIvane bodha devA so cojanaparyaMta jAya che. pratibodhelo AtmA dharmano Adara kare che ane pApano tyAga kare che. uttarottara uttama bhava pAmI sukhI thayo chato aMte kevalajJAna ane kevaladarzana pAmI mukti prApta kare che. A uparathI dharmasAdhaka sAdhu mahArAjAo samajaze ke AtmajJAna prApta karI AtmajJAnano upadeza Apavo emAM mahAna upakAra che. gRhastho karatAM dharmopadezako jagamAM moTo upakAra karI zake che te upakAra koIthI paNa thato nathI. arthAt anyane dharmopadeza Apavo e sarva upakAra ziromaNi che. dharmadezanAno dravyaupakAra ane bhAvaupakAra samajavo joie. samyakatvaprApti yogya je je zAstra bhaNAvavAM, vaMcAvavA, upadezavAM, e dravyaupakAranI dezanA che, apekSAe ema samajAya che ane samyakatva yogya je upadeza Apavo ke jethI jIvo samyakatva pAme te bhAvaupakArarUpa dezanA che, vA samyakatvaprAptinA je je hetuo hoya, temaja bhAvadezanArUpa paropakAranA je je hetuo hoya teno upadeza devI te dravyaparopakAra che. evA dravyaparopakAravaDe paNa bhAvaparopakAra-samyakatvadezanArUpa-prApta karavo. AtmajJAnaprAptinA je je nimitta hetuo hoya teno upadeza, sAdhyanI apekSAe devo ane AtmajJAna prApta thAya tevo anekAMtapaNe upadeza devo; Ama AtmajJAnano upadeza ApavAthI anya jIvo upara moTAmAM moTo upakAra karI zakAya che mATe yogya jIvone yogya vidhithI yogya upadezavaDe yogya upadezakoe AtmajJAnano upadeza Apavo. AtmAne A For Private And Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) tmArUpe oLakhAvavAthI mumukSuo AtmajJAna pAmI paramAtmapada pAme che. mATe sAbiMdu lakSyamAM rAkhI sarva jIvoe AtmajJAna prApta thAya tema mana, vANI, ane kAyAthI prayatna karavo, eja hitazikSA kSaNe kSaNe smara NIya che. niSkAmavRttithI bhaLyoe AtmajJAna prApta karI zivapada sAdhya karavuM. AtmajJAnanA upadezanuM mAhAtmya jaNAvI graMthakAra have AtmAmAM lakSya rAkhI mumukSuoe vartavuM ema jaNAve che, zloka dattalakSyopayogena, vartitavyaM mumukSuNA / AvirbhAvaH sukhAbdhestu, jIvaH parAtmatAM vrajet // 51 // zabdArtha: :--AtmAnA asaMkhya pradezarUpa lakSyamAM jeNe citta dIdhuM che evA mumukSue zuddha mArgamAM vartavuM joie, ke jethI sukhasAgarano AviAva thAya ane AtmA pote paramAtmapaNuM pAme. bhAvArtha:--khAdyapadArtho jaDa hovAthI temAM lakSya devuM yogya nathI. AtmAmAMja dhAraNA, dhyAna, ane samAdhivaDe lakSya ApavuM joie. jagatmAM AtmA, vA paramAtmA vinA koI uttama padArtha nathI. jemAM jyAre tyAre paNa paramAtmapaNuM pragaTavAnuM che te AtmAmAMja lakSya ApavAthI pragaTaze. je sarva padArthone jANe che, dekhe che, nizcaya kare che tevA AtmAnA asaMkhya pradezomAM lakSya dhAravuM joie. AtmAmAM lakSya dIdhuM che evA mumukSue audicakabhAvanA sAkSI rahI ane samabhAve rahI, antaramAM ramaNatA karavI joie. tema vartavAthI zuM thAya te batAve che. sahaja Atmika sukhasAgarano AvirbhAva thAya che. jema jema AtmAnA zuddhasvabhAvapramANe vartana thAya che tema tema karmanI vargaNAo khare che ane kharekhara azuddha pariNita TaLIne zuddha pariNati thAya che. jema jema rAgadveSanI pariNati maMda paDe che tema tema zuddha pariNatiyoge aMze aMze Atmikasukhano anubhava Ave che. AyikabhAve paripUrNa zuddhapariNati thatAM paripUrNa sukhano bhoga thAya che. AtmA je vakhate rAgadveSanI pariNatimAM ya che te vakhate Ahvasammukha citta hovAthI AtmAnA sukhano parokSadazAmAM anubhava Avato nathI. jema jema mana, vacana ane kAyAnI sthiratA thAya che ane mana, vacana ane kAyAmAM huM ane mhArApaNuM lAgatuM nathI tema tema Atmikasukhano anubhava thAya che. jema jema mAhyanI ane antaranI jJAnanA baLe upAdhi ochI thAya che tema tema sukhano anubhava Ave che. AtmajJAnavaDe zubhAzubha jANato chato bAthamAM For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 77 ) raNa va Sa karatuM nathI ane te bAhyapadArthone nirlapa paNe kuTastha sAkSI jonAra, ane dekhanAra, thAya che ane mananI samatola dazA jALavI samatA saMge khele che tyAre Amika sahaja sukhano anubhava thAya che. kAma, krodha, lobha, moha, mAna, mAyA, IrSA, niMdA, hAsya, harSa, zoka, ane rAga Adi doSonA hetuonA saMbaMdhamAM AvatAM paNa phUTastha sAkSI tarIke rahe ane doSomAM lepAya nahIM evI AtmAnI zuddhadazA thatAM Atmika sukhano anubhava Ave che. paripUrNa doSo nAza pAmatAM paripUrNa Amika sukhano sAkSAtkAra thAya che, phonogrAphanI peThe keTalAka AtmajJAna ane yoganI phakta vAtono lavAro kare che ane bhakto banAvI tenA paisA dhuta che. ane gRhasthAzramamAM eka AjIvika paMtha ubho kare che teo AtmAnA zuddha vartana vine Atmika sukha pAmatA nathI; adhyAtma ane yogajJAna meLavI te pramANe vartI gRhasthapaNAnI jaMjALa pariharI upAdhimukta thaI antaraupAdhine choDatAM Atmika sukhano anubhava Ave che, temATe tIrthakaroe upAdhimukta thaI Atmika sukha AsvAdavA sAdhu mArganI prarUpaNA karI che. sAdhumArga sarvottama hovAthI aneka upAdhithI dUra rahevAya che. AtmajJAnamAM ramaNatA thAya che, mATe gRhasthoe AraMbhAdikanI hiMsAno nAza karavA sAdhumArga grahaNa karI, AbhAnA svarUpamAM layalIna thaI Atmika sahajasukhanA bhoktA thavuM. bhogAvalIkarmanI baLavattAthI gRhamAMthI na nIkaLAya te paNa gharamAM rahIne phUTastha sAkSIpaNe sarva vastuonA jJAtA-daSTA-anavuM ane attaramAM nirlepa rahevA satsamAgama karyA karavo. gRhasthAvAsamAM rahI jeTalAM paLe teTalAM vrata pALavAM, gRhasthAvAsamAM rahI game teTalA sArA bhakta kahevAya to paNa teoe sAdhuonI tathA sAdhu mArganI nidA prANAMte paNa na karavI. kAraNa ke nindA karavAthI AvatA bhavamAM sAdhunI dazA prApta karI zakAtI nathI. saMsAramAM rahIne paNa sAdhudharmanI anumodanA karavI. sAdhudharma prApta karavA aharniza prayatna karavo, pratidina nilepadazAnuM ucca jIvana karavA mATe ane Atmika sukhane vizeSataH anubhava karavA mATe yogya hetuonuM avalaMbana karavuM. ja. lakamaLanI peThe rAgadveSathI dUra rahI sAMsArikadazA gALavA prayatna karavo, bAhyanI dazA bhUlIne aMtaramAM eka AtmArUpa lokAloka sUryanI upAsanA karavI, temAM lIna thaI javuM. dhAraNA, dhyAna ane samAdhivaDe AtmAmAM saMyama karavo. AtmAmAM saMyama karavAthI Amikamukhano sAgara pragaTa thayAvinA raheze nahi. ane pAMca IndriyonA viSaya vinA paNa jyAM tyAM AtmAnA sukhanI laheriyo bhogavI zakazo. AtmAnA sukhano bhoga bhogavyAthI vizvAsa AvatAM bAhyasukhamAMthI citta pAchuM haze, bAhAmAM sukhanI bhrAMti nAza pAmaze, AtmA anaMta sukhano sAgara thatAM paramAtmapaNe pragaTa thAya che. For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 78 ) have Atmika sukha pragaTa karavA ane paramAtma thavAnI kuMcI kartA batAve che. yAdRk siddhasvarUpaM me, tAra bhedastu karmaNaH / karmabhedavinAzAcca, so'haM bhavyaziromaNiH // 52 // aho jIvaH parAtmA'haM, sattAtaH samprati smRtH| utthito vyaktisiddhyartha, sAdhayiSye parAtmatAm // 53 // AtmasAmarthyataH zIghraM, mayA kiM kiM na sAdhyate / sarvakAryANi siddhayanti, yatnenAtaH samutsahe / / 54 // zabdArtha -jevuM siddhanuM svarUpa che tevuM mahAruM svarUpa che. paNa hAla huM tevo nirmala nathI temAM karma bheda karyo che. karmanA bhedanA nAzathI huM AtmA paNa siddha paramAtamAM thAu. || para ! aho ! huM jIva chuM. paNa rasatAthI paramAtmA chuM ema saMprati dhAryuM, have AtmAnI paramAtmadazA karavA huM uTho chuM. kharekhara paramAtmapaNAne huM sAdhIza. | pa3 || - bhAnA sAmarthyathI mahArAvaDe zuM zuM sAdhya na karI zakAya ? arthAt sarva sAdhya karI zakAya. kAraNa ke prayatavaDe sarva kAyA~ siddha thAya che. kALA mAthAno mAnavI zuM nathI karI zakato ? arthAt sarva karI zake, che mATe paramAtmapada sAdhavA have huM utsAha rAkhuM chuM ema sAdhaka potAnA uddhAra kADhe che. bhAvArtha:-siddhaparamAtmAnuM jevuM svarUpa che tevuM prApta karavAne mATeja AtmAno A jagatamAM mukhya sAdhya uddeza che. siddhasamAna huM chuM tyAre prazna thaze ke sattAthI ke vyaktithI ? uttaramAM kahevuM paDaze ke hAla to sattAthI siddhasamAna chuM. tyAre prazna thaze ke kema vyaktithI siddhasamAna nathI ? tenA uttaramAM kahevAnuM ke, siddhaparamAtmAnI vyakti jevI mahArI vyakti nathI; kAraNa ke tevI vyakti thavAmAM karmane bheda che. arthAta A AtmAne karma lAgyAM che, tethI sidaparamAmAM samAna hAla nathI; paNa karmabhedano kSaya thatAM bhaviSyamAM AtmA te paramAtmA thaI zake. paramaHI. AmAja paramAmAM kahevAya che. vyaktithI AtmA paramAtmA thAya evo sAdhya udyama AraMbhavo joIe. upayukta toDae zabdano artha vizeSataH mananIya che. so'haM. ghaNA loko soDahaM sohaM ema bolyA kare che. keTalAka ema samaje che ke soDahaM e eka mahAna maMtra che, sohaM ema bolavA mAtrathI ja mukti For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 9 ) thAya che. keTalAka zenogrAphanI peThe e traNa kalAka paryaMta so'haM zabdano Apa japyA kare che. keTalAka sordU zabdane moTo mAne che ane tenAthI samAdhi thAya che ema mAne che. saH eTale zuddhasvarUpa. adR eTale huM. arthAt huM zuddhasvarUpamaya chuM. zuddhasvarUpa AtmAnuM anaMtajJAna, darzana ane cAritramaya che, siddhaparamAtmA jevuMja AtmAnuM zuddhasvarUpa che. paNa karmanA AvaraNathI DhaMkAyaluM che. anAdi kALathI AtmAne karma lAgyAM che, ATha prakAranA karme AtmAnA A guNa dAkhyA che. jo aSTaprakAranA karmano kSaya thaI jAya to AtmAnA aguNa pragaTI zake. paramAtmAnA samAna huM paNa chuM. rAgadveSamaya azuddha huM nathI, rAga te huM nathI, jaganA jIvopara je dveSanI pariNati thAya che te huM nathI, krodha thAya che te huM nathI, kAraNa ke krodha e AtmAno mULa svabhAva nathI. huM mhArUM evo je pratyaya thAya che te huM nathI. jaganA dRzya vA adRzya jaDa padArtho che te huM nathI, kapaTa, abhimAna ane lobhano svabhAva e huM nathI, kAraNa ke kapaTa, abhimAna, ane lobha e AtmAno mULa svabhAva nathI. jagamAM kuTuMbaparivAra vagere che paNa huM nathI. mithyAtva pariNati je hRdayamAM pragaTe che te paNa zuddhanizcayathI jotAM huM nathI. pAMca prakAranAM je zarIra che te huM nathI. pudgalAstikAya te paNa huM nathI. mananA je rAgAdika dharmAM che te huM nathI. vANI paNa huM nathI, tyAre huM koNa ?. tenA uttaramAM kahevuM paDaze ke, huM eTale zuddhasvabhAvamaya AtmA chuM. jJAna, darzana, ane cAritrasvabhAvamaya huM chuM. mati zruta, avadhi, mana:paryava ane kevalajJAnamaya huM AtmA chuM, cAra prakAranA darzanamaya huM AtmA chuM. upazama, kSayopazama ane kSAyika cAritramaya huM AtmA chuM. vyArthika nayanI ape kSAe nitya chuM ane paryAyArthika nayanI apekSAe anitya chuM. mhArA AmAno jANavAno zuddha svabhAva che, sarva padArtha dekhavAno mAro zuddhasvabhAva che. AtmAnA anaMtaguNe sthira rahevAno mhAro zuddhasvabhAva che. anaMta zaktimaya mAro zuddhasvabhAva che. AtmAnA asaMkhya pradeza che. ekeka pradezamAM anaMtajJAna, anaMtadarzana ane anaMtacAritra Adi anaMtaguNaparyAyo che. samaye samaye AtmAmAM anaMtaguNano utpAda, ane vyaya thayA kare che. vastutaH AtmA arUpI hovAthI nirAkAra che ane karmamela javAthI niraMjana thAya che evo AtmA huM chuM. Atmo kadA utpanna thayo nathI mATe te mana kahevAya che, tevo ana huM chuM. AtmAnA eka pradezano paNa kadApi nAza na thAya tevo chuM tethI huM avinAzI kahevAuM chuM. duniyAnA ISTa vA aniSTa gaNAtA padArthomAM rAgadveSathI lepAvAno zuddha nizcayanayathI mhAro svabhAva nahi hovAthI huM nirlepa chuM, AtmAnA anaMtaguNo AtmAthI bhinna nathI tevo huM chuM For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 80) tethI abhinna kahevAu chuM. anantasukhano bhaktA karmano nAza thatAM huM chuM, bAhya ane Atarika granthithI mahAro AtmAno mULa zuddhasvabhAva bhinna hovAthI huM nirgatha chuM, karmanA AvaraNathI mahArI je je zaktiyo sattAe che tene pragaTAvavA huM samartha chuM. cAra gati paribhramaNane kSaya karavA zaktimAnuM chuM, aSTakarmano kSaya karavA samartha chuM. mananA dharmano nAza karavA huM samartha chuM, anaMtazaktimaya huM chuM, kSAyikanavalabdhine bhogI te huM chuM. ekatrIza guNayukta huM chuM, teja zuddha AtmA huM chuM, azuddhAtamAM huM nathI. azuddhapariNatithI huM bhinna chuM. zuddhasamatAmaya huM chuM, paramapurUSArthamaya huM chuM, saccidAnandamaya huM chuM. A pramANe soDahaMzabdano artha barAbara manamAM dhArI tamaya thavuM. paramazuddhasvabhAvamaya teja huM chuM, anaMtaguNavyaktimaya huM chuM. aho ! huM jIva chuM paNa sattAthI paramAtmA chuM evuM have dhyAnamAM AvyuM che. paramAtmavyakti pragaTa karavA huM uThayo chuM, have huM daDha nizcayathI paramAtmapaNAne sAdhIza. paramAtmapadavyatyartha atyaMtotsAhapUrvaka dharmodyama ArAdhavAnI AvazyakatA che. rAga ane dveSano nAza karI paramAtmapada sAdhIza. mananA vibhAvika dharmono tyAga karI huM paramAtmapada sAdhIza. bAhyabhAvano sAkSI thaI temAM rAga ane dveSa na karatAM huM AtmasvabhAvamAM vartIza. vyavahAre vyavahAramAM rahI ane nizcayathI nizcayadharmamAM upayoga rAkhI paramAtmapada sAdhIza. jJAna ane kriyAvaDe sAdhyopayoga rAkhI paramAtmapada sAdhIza. AtmopayogamAM rahI AmajIvana ucca karIne paramAtmapada sAdhIza. samatAbhAvathI kSaNe kSaNe AtmajIvananI Anandamaya dazA ucca karI para mAtmapada sAdhavA udyama karIza. vItarAgadazA prApta karavA vItarAgamaya thaIne vItarAgapada prApta karavA udyama karIza. dakikarma bhogavatAM chatAM paNa mULa AtmAnA svabhAvamAM rahI paramAtmapada prApta karavA prayatna karIza. vairajhera ane kalezanA prasaMgomAM paNa AtmasvabhAvamAM rahI paramAtmapada sAdhIza. maitrI, pramoda, mAdhyastha ane karUNa e cAra bhAvanAone hRdacamAM bhAvI manazuddhi karI paramAtmapada sAdhavA nizcaya daDha pratijJAvALo thAuM chuM. zrI tIrthakarone cAra nikSepAthI satya, svIkArIne temanI dhAraNA tathA dhyAna dharIne; paramAtmapada sAdhavA daDha pratijJAvALo thAuM chuM. audayikabhAvamAM Atmika dharma nathI ema upayoga rAkhI paramAtmapada sAdhavA udyama karIza. aneka tarkavAdiyo kadApi mahane kutarkathI jUThuM samajAvavA prayatna karaze to paNa temanA kutarkamAM nahi phasAtAM jinAgamonI zraddhApUrvaka, jJAna ane kriyAthI paramAtmapada pragaTa karavA prayatna karIza; kAraNa ke mokSanuM ananta sukha bhogavavuM te ja nizcaya dhAryo che. For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 81. ) aho A masAmarthyathI mahArAvaDe kayuM kArya sAdhya na thaI zake ? arthAta sarva thaI zake. duniyAnAM kArya sAdhya karavAM emAM kiMcita paNa Atmasukha nathI mATe AtmAnuM sahaja anantasukha prApta karavuM teja sAdhyabiMdu lakSyamAM rAkhI huM ubho thayuM che, arthAta anaHsukhamaya paramAtmapada sAdhavA udyamI thayo chuM. dhAraNA, dhyAna, ane rAmAdhi paNa paramAtmapadanI che. pratyAhAra paNa paramAtmapada mATeja che. mATe have huM utsAhabha thayo chuM. paramA-pada prApta karatAM kapAyAdi manamAM udbhavaze tepaNa he nAza karavAnuM ja sAdhyabiMdu lakSamAM rAkhIza. jinavANI anusAra udyamathI paramAmada prANa karavA utsAhI banuM chuM, ema sAdhakanA utsAha udgAro paramAtmapada prApti mATe sAdhaka avasthAmAM nIkaLe che. sAdhaka vizeSata: anaMtasukhamaya zivapada sAdhavA pratijJA jaNAve che. vA: lakSyasAdhakabuddhyA vai, paramAtmAnaM smarAmyahaM / svapnavada bAhyabhAvapu, dRSTiyA na kutracit // 55 // zabdArtha:--lakSyasAdhakabuddhithI paramAtmAne maruM chuM. kharekhara svamarAmAna kSaNika bAhyapadArthomAM daSTa devI kadApi yogya nathI. bhAvArtha: --paramAtmapada lakSya avadhIne tatsAdhaka buddhithI ja huM paramAtmAne samaruM chuM, paramAtmAnuM dhyAna dharuM chuM, paramAtmalakSyapada rAkhI, tene sAdhavAnI buddhithI paramAtmAnuM smaraNa karavAthI, bAhyavRttiyono nirodha thavA uparAMta, annamukhavRtti thAya che ane AmA pote paramAtmarUpa bane che. anya kacita jane paramA mAne bhaje che paNa paramAtmapada sAdhyadazAne vi smarI jaI sAMsArika vAsanAonA kITaka bane che ane paramAtmasmaraNanuM kArya, bAhyavAsanAonI vRddhine gaNe che. paramAtmapadalajJAnanA abhAve keTalAka paramAtmA, evA zabdo phonogrAphanI piMDa uccAre che; paramAtmAnuM paripUrNa svarUpa rAmajyA vinA sukanI mAphaka paramAtmA paramAtmA ema bolyA kare che ane vaiSayisukhanI mAMgaNI kare che. potAnA zatruone kSaya cAo evI paramAtmAnA maraNanI sAthe paramAtmAnI prArthanA kare che; evA ajJa jano sAthadazAnA nAnanA abhAve ghAMcInI ghANInA baLadanI peDe catura gatirUpa saMsAramAMthI chUTI zakatA nathI. keTalAka devalokanAM sukha bhogavavAM eja sAdhya lakSI paramAtmAnuM smaraNa kare che, keTalAka suMdara strIonI prApti tathA mAnapratiSThAnA uddezathI paramAtmAnuM smaraNa kare che, keTalAka paramAtmAne lakSaNathI rAmajyA vinA zabdathI paramAtmA paramAtmA ema bolI smaraNa kare che. keTalAka paramAtmAnuM maraNa kare che, paNa rAga, dveSa, krodha, ane cI. '\' For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 82 ) nindA vagere doSone mUkatA nathI. keTalAka paramAtmAnA nAme AjIvikA cAle ema lakSI paramAtmAnuM bhajana smaraNa kare che. AvA manuSyo paramAtmAnuM bhajana smaraNa kare to paNa paramAtmapada prApta karavuM evA lakSyanA abhAve ucca koTInA uttama sAdhaka thaI zakatA nathI, mATe paramAtmAnA svarUpanuM sUmabuddhithI jJAna karI niSkAmavRttithI paramAtmarUpa thavA mATe paramAtmAnuM maraNa karavuM yogya che. - paramAtmAnuM smaraNa. sAta naya ane sapta bhaMgI temaja cAra nikSepAthI paramAtmAnuM svarUpa jANI paramAtma prArtha paramAtmamaya, manovRtti karavI. dhAraNA ane dhyAnamAM paramAtmAnuM samyagU svarUpa dhAravuM, tanmaya banIne paramAtmAnuM smaraNa karavuM, manamAM uThatA vikalpa saMkalpo baMdha karavA. aneka duniyAnAM kArya, karmacoge karavAM paDe to paNa paramAtmAnA svarUpanI sAdhyadazAmAM dhana rAkhavI. paramAtmAnA maraNamAM prasaMga pAmI manamAM uThatA vikSepone samAvavA, paramAtmasvarUpamAM sthira manovRtti rAkhIne bolyA vinA paramAtmAnuM smaraNa karavuM. kadApi tema na rahevAya to paramAtmAnA guNonAM stavano ane pado gAIne paNa paramAtmAnuM smaraNa karavuM. bhajana saMgraha dvitIya bhAgamAM kahyA pramANe paramAtmAnI navadhA bhaktithI potAnA asaMkhya pradezanA dharmamAM pote (AtmA) rahI zake che, ane ema vartavAthI upazama, kSayopazama ane kSAyikabhAvamAM AtmA praveze che. sAdhaka dazAmAM upazama ane kSayopazamabhAvathI kSAyikabhAve sarva guNe thatAM AtmA pote paramAtmarUpe sAdi anaMtame bhAge thAya che. paramAtma smaraNano abhyAsa pratidina vadhAratA javuM. paramAtma smaraNa karanArAoe durjanonI saMgati tyajavAnI jarUra che, temaja manuSyonA zubha ane azubha zabdomAM samatA rAkhI paramAtmasvarUpa smaraNa karavAnI AvazyakatA che. duniyA dIvAnI game tema kahe te paNa paramAtmasvarUpa maraNarUpa raNAMgaNamAMthI pAchA nahi pharatAM hiMmatathI rAgAdi doSone haThAvI paramAtmamaraNamAM AgaLane AgaLa vadhavuM; ema karavAthI AnandanI khumArI prApta thAya che. paramAtmasvarUpa smaraNArthI jIvoe sRSTinA saundarya padArthanI lIlAone svamasamAna mAnavI. arthAt bAhyanA padArthone svavat kSaNika jANI temAM rAcavuM nahi, temaja temAM cittavRtti devI nahi. bAhyapadArthomAM rAga ane dveSathI dRSTi devAthI paramAtmasvarUpa smaraNa yathAyogya thaI zakatuM nathI. ane ulaTuM mananI nIcadazA thatAM paramAtmasmaraNamAM citta coMTatuM nathI. mATe bhavyajIvoe bAhyabhAvomAM draSTi devI nahi. bAhyabhAvamAM draSTi na devAthI para mAmasmaraNa avicchinna dhArAthI banyuM rahe che. A pramANe sAdhaka kahe che ke, bAhyapadArthomAM daSTi na detAM paramAtmasAdhyalakSyathI huM paramAtmAne smaruM chuM. For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 22 ) dharmAtmA thavAne mATe AtmAnI kriyArUpa bhakti karavI joie te granthakAra batAve che, r avicchinnA vidhAtavyA, navadhA bhaktirAtmanaH / Atmabhaktipratopana, jIvA yAnti paraM padam // 56 // zabdArtha:- AtmAnI nava prakAre avicchinna bhakti karavI yogya che. AtmabhaktipratApathI AtmAo mokSapada pAme che. bhAvArtha: bhaktinA nava prakAra che amardayadrata mananamaMtraDha dritIya mAgamAM nava prakAranI nIce pramANe bhakti darzAvI che. prathama zravaNakriyAbhaki. anaMtaguNapAyamaya cetanadravyanuM bahumAnathI zravaNa karavuM joie. syAdgAdapaNe caitanadravyanuM zravaN karavuM joie. tIrthaMkarabhASita cetanadravya che, drArthikanayanI apekSAe Atma nitya che, anAdikALathI azuddha pariNatithI parano kAM tathA bhoktA mA kahevAya che, ane jyAre bhedajJAna thAya che tyArathI aMze aMze AtmA svarUpano kartA bhoktA thAya che. AtmA je je aMge potAnA svarUpe pariName che ne te aMge para paNitino nAza kare che. potAnA svarUpamAM pariNamavAthI karmano nAza thAya che, ane guNono pragaTabhAva thAya che.mAkSanA jJAna, darzana, ane cAritra e traNa upAyo che. AmAnAM sthAnakonA zravaNathI AtmAno samakita guN pragaTe che, ane upazamabhAva Adi bhAvono pragaTabhAva thAya che. samakitaguNa, dezavirati, ane sarva viratiguNo paNa AtmAnA zravaNathI pragaTe che, A mAnubhavAmRta kAraNa zravaNakriyA che; jema jAMgulI maMtrAvathI sarpAdaka vidhano nAza thAya che, tema Atmadravya zravaNamAhAtmyathI moharUpa viSano nAza thAya che. asaMkhya pradezI rUpArUpI akriya AtmA che, AtmAnA eka pradeze anantaguNaparyAya samaye samaye varte che. saMgrahanayathI cAra gatinA jIvo siddhasamAna che, bhedajJAnathI yktino prakAra thatAM jIva te pote ziva thAya che. AtmazravaNanI ekatAnatAnA pratApe anubhavatAna pragaTe che ane karmavargaNAo tvarita khare che. sUryanI paiM AtmA sarvatra prakAza karanAro thAya che. zuddhAtmadravyanuM zravaNa karI ananta jIve mukti pAmyA, pAme che ane pAmaze. zravaNakriyA e caitananI pUjA che. AtmazravarNAkrayAmAM saMta purUSo sadAkALa rAcI mAcI rahe che, kAraNa ke teone AtmadravyazravaNamAM atyaMta Ananda pragaTe che. cidAnandacetana For Private And Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 4 ) aho! A zarIramAM vasyo che tenuM zravaNa karavAthI mohamAyAnAM AvaraNa dUra thaI jAya che. AtmadravyanuM svarUpa sAMbhaLavAthI AtmA vRjavA yogya thAya che. dvitIya kIrtanakriyAbhakti. guNaparyAyAdhAra jIvadravyanuM kIrtana karavAthI AtmAmAM Anandagha pragaTI nIkaLe che, nityAnitya temaja bhedAbhedapaNe AtmAne gAvo joie. AtmAnA kIrtanathI cittavRttino laya thAya che, ane bAnI upAdhinAM duHkho visarAya che. kAmAdikanI vAsanAonA vagarUpa ghoDAo dAda karatA hoya che, to paNa AtmasvarUpakIrtanathI te zAMta thAya che, AtmAnuM kIrtana karavAI viveka pragaTe che, ane samakitanI nirmalatA thAya che. AtmAnuM zrIrtana karatAM vRttiyo zAMta thaI jAya che, sAvadyavANInA doSo paNa AtmakIrtanathI kharekhara TaLI jAya che. AtmadravyanA kIrtanathI potAne ane parane upakAra thAya che, parA ane pazyatIthI AtmAne gAnAra alakhakhumArImAM ladabada rahe che. eTaluM to nahi paNa tethI vizeSa e che ke tene cAtmAnI satyapratIti thAya che, madhyamA ane vaMkharIthI AtmAnuM kIrtana karavAthI khAdyapadArthonA yoge thatA vikalpa ane saMkalpo nAza pAme che. AtmAnA kIrtanathI karmanI vargaNAo AvatI aTake che, ane AtmA potAnA svabhAvamAM jAgRta thAya che. aho ! AtmakIrtanamAM evI adbhuta zakti rahI che ke tenAthI bhavasAgaranI pelIpAra javAya che. zrItIrthaMkara bhagavAnanI vacanavargaNAnA mAhAtmyathI aneka jIvo tarI jAya che, ane ApaNane paNa temanI vANIno upakAra che. jJAninA vacanathI satya ane asatya jaNAya che, AtmAnuM kIrtana evuM che ke te AtmAnI jhaLahaLa nyAti jhaTa pragaTAvI zake che. AtmAnA kIrtanayoge AtmAno atyaMta dharma grahaNa karI zakAya che, AtmakIrtanathI AtmA potAnA svarUpamAM sthira upayogI thAya che. AtmAnuM kIrtana karavAthI AtmAnI alakhanamAM pote potAne nirbhaya ane nitya Anandramaya dekhe che. vizeSa zuM kahevu! AtmAnuM jIrtana karavAthI anaMta bhavanAM karela karmano kSaya thaI jAya che, vAravAra caitanane gAo, AtmAmAM manane sthira karo, sadgurUpratApathI AtmAnI kIrtanabha ktithI sarva sukhano pragaTabhAva thAya che ane dho. tRtIya sevanakriyAbhaki. arihaMtAdikanI sevA karavI te potAnI sevA artha thAya che. AtmadravyanI ramatArUpa sevA jo AtmAnA upayogathI thAya to AtmAnuM zuddhasva rUpa pragaTe che. bhavya purUSarSAe samajavuM ke AmAnI sevA AtmabhAveja karavI For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) joIe, AtmAnI sevAthI rAgadveSa dazAno nAza thAya che, upazamAdi bhAve AtmAnI zuddha sevA kahAya che. AmadravyanI sevAnA aneka bheda che, paNa te AmadravyasevAnA bhedanuM jinAjJAthI ArAdhana karavuM joIe. vyavahAra ane nizcayathI AtmadravyanuM yathAzakti sevana karavuM joIe. upAdAna ane nimittanA bhedathI AtmadravyanI sevA karavI joIe. sAta nathI AmAnI sevA samajIne vartanamAM mUkyAthI maMgala vAjA vAge che arthAta sukhadhAma AmA svarya bane che. saMgrahanayathI AmA paNa prabhu gaNAya che. tenI upAdAnakArAthI sevA karavI eja paramArtha che. bAkI sahu bAdyArtha che. A jIve anaMtavAra pukadravyanA che ke je aneka AkArarUpe pariNamelA, tene sevyA che. topaNa AmA tethI tRpti pAmyo nahi. kAraNa ke jaDa vastumAM kiMcita paNa sukha nathI tyAre tRpti kyAMthI maLe ? jaDa pukalarUpa je dhana, deha, ane ghara vagerenI sevA che te rAga ane dezanA saMbaMdhe du:khanI karanArI thAya che. nijAtizuddhadravya evA paramAmAonI sevAthI ananasukha ke je potAnA AtmAmAM tirobhAve hoya che te AvirbhAvapaNe thAya che. anantaguNaparyAyamaya evuM Amadravya pote che. potAnA svabhAvamAM rahevuM ane krodha, mAna, ajJAna, ane kAmAdi doSothI dUra rahevuM eja kharekharI sevA che. Ama kahevAthI ema na mAnavuM ke vyavahArathI je je sa rU, pratimA ane tIrthayAtrA Adi sevAnA bhedo che tenuM avalaMbana na levuM joIe, alabata vyavahAra sevArUpa kAraNanuM sevana karavuM joIe, paNa uttamottama sevAnI sAdhyatAe vyavahArasevAnuM yogyatA pramANe avalaMbana karavuM. AtmAmAM paTakArakanI zakti che tene pragaTAvavA prayatna karavo joIe. anAdikALathI parabhAvakartA Adi kArako avaLI pariNatie pariNamyAM che tene savaLAM karI AtmAnI zuddhatArtha pragaTAvavAM joie. bhedajJAnathI AtmAnI sevA karavI, AtmAnI sevA upAdAnapaNe hRdayamAM sevatAM sarva sevAo sevAI ema mAnI levuM. AtmAnI zuddha pariNatizaktithI pote potAne sevo. arihaMtAdi paMcaparameSinI sevAthI paNa AtmA nimala thAya che, mATe avazya sAdhyabuddhie parameSThionuM sevana karI AtmAne sevya banAvavA prayatna karavo. pite sevaka bane te te jyAre tyAre paNa paramAtmA thavAthI anya jIvovaDe sevya banI zake. dravyabhAvathI A pramANe sevA che te muktipurI javAnI chApa che ema nizcaya karavo. caturthI vacanakriyAbhakti. Atmaprema manamAM dhAraNa karIne he bhavya jIvo! tame vacanadvArA AtmAnuM gAna karo. vacanabhakti mahimA jagatamAM eTalo badho mahAna che ke For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir moTA moTA yogI paNa Atmabhajana zravaNa karatAM temAM ekatAna thaI jAya che. vacanabhakti aneka bhavanAM pApono nAza karIne zivamaMdiramAM praveza karavA sahAyabhUta thAya che. AtmAnuM zuddha svarUpa gAvAno vadhAvArUpa lhAve levAnI atyantAvazyakatA che. jeo samaje che temane sadAkAla namaskAra ho. parApazyatIrUpa nAdayogabhaktithI yogI anahadatura vajAve che, ane jyAM nirvikaTapadazAno anubhava amRtarasa svAdI zakAya che. dehataMburAne vacananA svarathI vagADanAra bhakta kharekhara paramAtmAnI bhaktimAM evo to layalIna thaI jAya che ke te ulaTI AMkhothI (jagatanA karatAM judI caDyuthI) paramAtmAne dekhI zake che. vacanabhaktithI ane ayogI thaI paramaprabhutA pAme che, ___ paJcama vandanakriyAbhakti. zuddhacetanyasvabhAvane he bhavyo ! tame vAraMvAra vaMdo, jJAnAdikane A dhAra asaMkhyapradezI AtamAM hovAthI te pUjya ja che. sarva cetanadravyo jJAnAdi guNaviziSTa hovAthI AtmabhAve nayanI apekSAe vAMdavA yogya che. pulidravyathI bhinna cetanadravya jANIne te pote huM chuM ema nirdhAra karo joIe. AnandaghanarUpa AtmAnA premamAM sthiropayoge rahetAM lIna dazA prApta thAya che. ahaMntAdika paMcaparameSThinI vandanA karavI te zubha vyavahAra che. AtmA te nizcayathI pacaparameSThirUpa che, AtmadravyanuM jJAna te ravisamAna che ane darzana te caMdra samAna che. ciMtananA traNa prakAra che, temAM bAhyabhAvane dUra karI antarAtmatA prApta karI paramAtmapada prApta karavuM eja kartavya che. svaparaprakAzI AtmAne vaMdana karatAM paramakalyANa thAya che. saMgrahanayathI sarva jIvone vaMdana ane vyavahAranayathI zukravyavahAravaMtane vaMdana jANavuM. sAta nacothI vaMdana samajI teno Adara karavo, dravya ane bhAvathI vaMdana karavuM teja hitakara che. antaryAmIne vaMdana karatAM magalamAlA prApta thAya che. vandanabhaktimAM vizeSataH lakSya ApavuM joIe. chaThThI sthAnaniyamittA. ArtadhyAna ane raudradhyAnano tyAga karIne dharmadhyAna ane zukaladhyAnane AdaravuM joIe. jo ke saMpratikAlamAM zukaladhyAna nathI te paNa teno aMza che. dharmadhyAnanA cAra pAyAnuM avalaMbana karavuM, potAnA AtmAne kahevuM ke he cetana ! tuM potAnA zuddhasvarUpanuM dhyAna dhara ane parapariNati ke je rAgadveSamaya che teno tyAga kara. padastha, piMDastha, rUpastha ane rUpAtIta e cAra dayAnano atyanta Adaraja kara. sAlaMbana dhyAnavaDe cittanI sthiratA For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 87 ). karI azubha vicArone AvatA rokavA joIe. sAlaMbana dhyAnamAMthI nirAlaMbanadhyAnamAM jaI akhaMDa AnaMdarasa cAkhavo joIe. vikSipta, yAtAyAta, surilacha, ane sulInatA e cAra prakAranuM mana che. anukrame uttarottara manano bheda prApta karIne saghaLA kheda TALavI. A cAra prakAranA mananuM svarUpa zrI adhyA masAramAM che. antaranA upayogamAM rahevuM ane parapariNatino nAza karo eja dhyAnanI sarvottamadazA che. paramamahodaya zivasukhasvAminuM dhyAna dharatAM potAnI anaMtazaktiyo pragaTe che. sAtamI laghutAkriyAbhakti. ladhutA prabhutAne Ape che ane atAno nAza kare che. laghutAthI rAgadrapa TaLe che ane mukitapurImAM vAsa thAya che. laghutAmAM sukhakArI prabhutA rahelI che ane te Amika laghutA karanArI che. cetananI zakti keLavavAmAM laghutA e mAruM ghadha che. pudgalavastu bhAre che, ane cetana te halako che tethI kamane bhAra TaLatAM thakAM sAta rAjaloka urdhva thatAM siddha zilApara jAya che. jalamAM kAdavathI nyArI thaelI tuMbaDI jala upara halakI thatAM Ave che tema Ama paNa karmanA nAzathI halako thatAM muktipurImAM padhAre che. dInabhAvathI pugalanI je mamatA tarUpa je laghutA che te to saMsAramAM duHkhanI karanArI che mATe tevA prakAranI laghutAne to tyAga karavo joie. kAraNa ke mamatArUpa laghutAthI AmAnI jJAnAdika Rddhine nAza thAya che. AtmAnI aneka labdhiyo (zakti) pragaTe te paNa manamAM garva thAya nahIM, ane pUrNATaka kuMbhanI paDa jarA mAtra paNa abhimAnathI chalakAya nahIM, tevA prakAranI AmAnI laghutA AkaravA yogya che. he cetana ! je tuM dekhe che te tuM nathI ane je arUpI che ane jene tuM dekhI zakato nathI, te tuM AtmA che. AtmAnA svabhAvamAM tuM khela ke jethI antaranI suja paDatAM pite pitAne halako dekhI zake. anubhavayoganI tALI lAgatAM prabhutA hadayamAM praveza kare che ane karmavagaNa je je aMze kharavA mAMDe che te te aMze A mAnI laghutA ( halakApaNuM) pragaTe che. kSAvikabhAve snAtakacAritramAM laghutA paripUrNa prakAze che, nirmalatA eja laghutA cetanamAM rahI che ane te AtmAnA sahayoge prakAze che. laghutAthI ucca jIvana thAya che. mAnAdika doSano nAza thAya che, ane anubhavajJAnarUpa sUrya jhaLahaLa karate hRdayamAM pragaTa che. AThamI ekatAkriyAbhakti. A jIva ekAkIlA anaMtavAra saMsAramAM bhaTakyo. saMsAramAM koI sAthe For Private And Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 88 ). AvatuM nathI, mATe he jIva! hajI tuM ceta, ceta, parabhavamAM kuTuMba, dhana ane daha vagere koI paNa vastuo sAthe AvatI nathI, game te gatimAM ekIlo puNya ane pApa bhogave che. he zuddha cetana ! tuM pudgalathI nyArI che, eka zuddhacetana tuM che. pudgalathI pitAnA AtmAne bhinna vicArI ekavabhAvanA bhAvavI, ekatvabhAvanAthI anata jIva mukti pAmyA che ane pAmaze. zukaladhyAnanA bIjA pAyAmAM ekava dhyAnabhAva pragaTe che AvI zuddhatA, zuddhasvarUpa karanArI che, tenAthI antaramAM ughAta thAya che. maMgala padakArika ekatvabhAvanA che. navamI samatAkriyAbhakti. ramatA zivasukhanI velI che ane samatA sukhanuM mULa che. jJAnanuM tathA vyavahAracAritranuM phaLa ramatA che. satAvaNa sarva kriyA niphala jaNavI. samatAthI zivasukha maLe che ane samatA AnaMdanuM pUra che. paramamahodaya prAptimAM samatA eka maMgalatRra che. nija ane parane upakAra karanArI ane zAzvata sukha karanArI kharekharI samatA che. zatra ane mitra para samatAthI samAnabhAva varte che, samatA teja bhAvadayA jagatamAM che, samatAthI zuddha upayogamAM ramaNatA thAya che. kevalajJAna ane kavalakazananI prApti paNa samatAthI jhaTa thAya che, savayogaziromaNa samatA che, jyAM samatA tyAM mukti avazya jAvI. padazanamAM paNa samatAthI anya liga jIvo kSaNamAM muktipada pAme che. dharmakSamA, samatA guNa kharekhara moTA che ane te je prApta kare che te saMsArasamudra tarI jAya che. samatAsarovaranA anubhavajalamAM munivarahaso jhIlyA kare che, samatAthI AmAnI anaMta zaktiyo khIle che, sparzamaNi karatAM paNa ramatA anaMtagaNa maTI che, samatA vinAnA jIvo maraNa pAmelAnI peTha jIvA chatA paNa nathI jIvatA ema jANavuM. ahaM ! samatAnuM zuM varNana karIe? kharekhara sahajasukhanI kyArI samatA che, samatAdhAraka saMta janonI huM balihArI jAuM chuM. samatAnA anubhavayoge AtmasukhanI khumArI pragaTe cheja. santa janane samatA mArI lAge che, ane durjanane samatA lIMbaDAnA rasa jevI kaDavI lAge che. A pramANe navadhA bhaktinuM je jIvo avalabana kare che te jIva zivapadane tvarita prApta kare che. bhakto jJAnathI bhaktinA rasamAM sadAkAla layalIna rahe che. bhaktinA rasamAM rasIlA thaI AmAnaMdakhumArI bhogavavA bhAgyazAlI thavuM, bhaktinuM prAdhAnya samajI teno bhavya jIvoe Adara karI paramAtmapada sAdhavuM, AvI uttamottama bhaktithI AbhAe zAzvata pada pAme che; mATe sAdhaka tenuM avalana kare che. For Private And Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) bhaktinI peThe bhavya jIvee bhAvazAntirUpa paramAtmapadaprAptimATe AtmadRSTi jyAM tyAM dhAraNa karavI ema granthakAra jaNAve che. zo Atmavat sarvajIveSu, dRSTiH svonnatikArikA / bhAvazAntiprakAzArtha, deyA bhaktiparAyaNaiH // 57 // zabdArtha:---bhaktiparAyaNa voe bhAvazAMtirUpa paramAtmapada prApti prakAzamATe AtmAnI paiMDe sarva jIvomAM svonnatikAraka AtmadRSTi dhAraNa karavI joIe. bhAvArtha:--bhaktiparAyaNa bhaktoe potAnA AtmAnI paiMDe sarva jIvone dekhavA joie. jyAMsudhI Atmavat sarva jIvo upara jovAtuM nathI tyAMsudhI ucca jIvananI AzA rAkhavI vyartha che. AtmArthI jIvoe potAnuM bhaluM icchavuM tema anya jIvonuM paNa bhaluM icchavuM joie. jevI potAnI sArI dazA iMgjhAya che tevI anyonI paNa sArI dazA icchavI joie. potAne sukha maLe ema icchAya che tevI rIte anya jIvone paNa sukha maLe tema upAyo icchavA joie. anya jIvopara aa, adekhAI, dveSa, ane krodha, vagere thAya nahi, anya jIvone mAravAnI zuddhi thAya nahi, anya jIvone upadrava, pIDA, ane kaleza, thAya evI manamAM icchA thAya nahi, anyanuM kharAba karavAnI buddhi jarA mAtra paNa thAya nahi, potAnA karatAM anyanuM jarA mAtra halakAipaNuM icchAya nahi, tyAre anya jIvone potAnA AtmasamAna dekhavAnuM satya kahevAya. dharmI, sAdhu, santa, mahAtmA, RSi, ane keLavAyela vagere nAma dharAvavAM sahela che paNa anya jIvopara anyAya, dveSa, ane krodha, vage2e thAya naddhi tyAreja uparyukta nAmanI saphalatA kahevAya, ane tyAreja anya jIvone potAnA AtmasamAna dekhavAno siddhAMta, amalamAM mUkyo kahI zakAya. pratyeka jIvo, potAnA taraphathI zAMti pAme evA vartanamAM pote mUkAyA vinA phonogrAphanI peDe phakta zAMtine icchanArAo pote paNa AtmaSTi rAkhatA nathI ane anyane paNa rakhAvavA prayatna karatA nathI. sarva jIvopara AtmadRSTi rAkhyA vinA koI paNa AtmA kadI bhAvazAMti pAmI zakato nathI. baLatA agnimAM jema zItaLatA rAkhavI te muzkela che tema rAgadveSa saMyogamaya saMsAramAM sarva jIvonI sAthe AtmadRSTithI vartavuM muzkela che. jo ke AvuM muzkela kArya che to paNa AtmA purUSo sarva jIvonI sAthe AtmadRSTi rAkhavA prayatna kare che ane aMte AtmadRSTinA pratApathI paramasukhamaya bhAvazAMti prApta kare che, co 12 For Private And Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sarva jIvonI sAthe AtmadaSTi rAkhyA vinA sAmAyika, pratikamaNa, pUjA ane bhakti vagere kAryomAM paNa AmAnuM ucca jIvana ke je bhAvazAMtimaya che te thatuM nathI, ane anya janone teno lAbha maLI zakato nathI, mATe AtmasAdhakoe game tevA rAga ane dveSanA pratili saMyogomAM paNa sarva jIvonI sAthe AtmadaSTi dhAravI. jevo potAno AtmA che tevoja sarvano lekho, keIne zatra tarIke lekhavA nahi, koInA upara vara rAkhavuM nahi, AtmAnuM ucca jIvana karavA sadAkALa AtmadaSTi dhArI bhAvazAMtino prakAza karavo. bhaktiyogI AtmAne udezI pravRtti karato chato ziva pada prApta kare che, zlokaH lakSyIkRtya nijAtmAnaM, dharmakArye pravartanAt / AtadhyAnAdirahito, bhaktiyogI zivaM vrajet // 58 // myAtmA parAtmarUpazca, dRzyate bhaktitaH svayam / karoti darzanaM jIvaH, svasyeti pratyayo dhruvam // 59 // zabdArtha:--potAnA AtmAne lakSyabhUta karIne dharmakAryamAM pravartavAthI ArtadhyAnAdi rahita evo bhaktiyogI, zivapada pAmI zake. potAno AtmA te paramAtmArUpa bhaktithI potAnI meLe dekhAya che, jIva pote potAnuM darzana kare che ema potAne bhaktithI nizcaya thAya che. bhAvArtha:-ITa vastu tarIke bAhyanAM je je lone mAnavAmAM Ave che te te lakSya vastutaH vicAra karIe chIe tyAre khoTAM lAge che, jaDa vastuomAM kaI nityatva nathI tyAre tenuM kema lakSya karavuM joIe ? bAhAvastuomAM je AnaMda ka9pavAmAM Ave che te kSaNika che, tyAre temAM AnaMdanA abhAve bIlakula lakSya na ApavuM joIe. je vastunI kSaNikatA hoya temAM bhrAMtithI koNa mUrNa prema dhAraNa karavA lalacAya ? joke bAhya vastuomAM rAga thAya che tethI ema na mAnI levuM ke te sAcI che. bAhya vastuomAM bhrAMtithI prema thAya che, satya prema ne AtmAno lAge to bAdhavastuo para premathI TaLI jAya. mATe jaDamAM lakSyabindu na kalpavuM joIe. upAdAnabuddhithI ya yata dharmakAryomAM pravRtti karavI hoya to paNa sAdhyalakSyabiMdu to AtmAmAMja dhAravuM joIe. keTalAka manuSyo sthalabuddhithI dharmakAryamAM pravRtti kare che paNa teo AmAne lakSya nahi mAnatAM yaza, pratiSThA, ane AjIvikA vRttine ja mukhya mAne che, tethI ja atra AtmAneja lakSya karI dharmakAryamAM pravRtti darzAvI che. For Private And Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 9 ) ArtadhyAna ane rodradhyAnarahita evo mahAtamA munirAja bAhyaramaNIya padArthomAM thaelI mehanIya vRttine haThAvato hato ane AtmAmAMja ramaNatA karato chato bhaktarAja banI zivapada pAme che. - bhaktiyogI jJAnayogI hoya che, temaja kriyAyogI paNa hoya che. jJAnayogI thayA vinA AtmAja lakSyasAdhyabindu tarIke samajAto nathI, mATe jJAnayoga vinA je bhakti vA kriyAnA aneka bhedomAM guMthAyelo che, te kharekhara jJAnayogathI sUma riddhAMte samajyA vinA paramAtmasamukha yathArthapaNe thaI zakato nathI. jo ke jJAnayoganA taratamAMge aneka bheda paDe che to paNa sukSamasiddhAMtanuM jJAna prApta karI bhaktinA mArgamAM praveza karavo joIe. devagurUnI sevanAmAMja rUDhi pramANe bhaktino rAmAveza thAya che, paNa nizcayanayathI jotAM AtmAmAM paramAtmapaNe ja sattAmAM raheluM che tenA upayogamAM ritharatA ramahatA karavAthI jJAnagoSya bhaktiyoga prApta thAya che. koIka apekSA munivarone bhaktiyoga ane kriyAyaMga e be cAritrarUpa kahevAya che. ' upazama, kSayapazama, ane kSAyika bhAvanI prApti teja dharma che. bAkI zarIranA dharmanuM rakSaNa karavuM te to apekSA nimittapaNe sAdhyadaSTivALAne dharmarUpa kahevAya, mATe AmAmAM dharma che. zarIranI sAta dhAtu che te to jaDa che, tenI aMte khAkha thaI javAnI, mATe jJAnI zarIranA avayavomAM dharmabuddha dhAraNa karate nathI. zarIra pula che, zarIra ane mananA dharmothI zuddha AtmAne dharma bhinna samajIne bhaktiyogI AmadharmanI sevanAmAM lAgI rahe che. jyAM tyAM AmadaSTithI AmAnA dhama dekhI AmadharmanA draDha saMskAra paDe che. bAhya mAyika saMskArone hRdayamAM sthAna ApatA nathI. bhaktiyogI rAga ane prema paNa A bhAmAMja dhAraNa kare che jethI ane AtmAmAM raMga lAgI rahe ane te premathI zuddharamaNatA prApta thAya. uttama bhaktiyogI uttama guNonuM bahu mAna karato hato ane doSane TALato hato muktinA samukha thaI anaMta AnaMdamaya muktipada prApta kare che. utkRSTa bhaktinI dhanamAM Avelo bhakta sahaja dazAnA thaze pitAnA AtmAne ja paramA marUpa dekha che. rAnIne potAno AtmA virya paramAmarUpa dekhAya temAM kaMI Azcarya nathI, AtmAnI jJAnAnada khumArInI dazAmAM evI adbhuta zakti jAge che ke te vakhate duniyAmAM kaMI paNa sukha bhAsatuM nathI, eka AmAja Anandamaya dekhAya che. potAnAM darzana pote karIne tRpta thAya che, tethI tene anya kaMI dekhavA lAyaka rahetuM nathI, kAraNa ke anya vastuone paNa dekhanAra pote che. jyAre pote potAne dekhe tyAre anya vastuo te potAnA jJAnathI saheje dekhAya temAM kaMI paNa Azcarya nathI. potAnA darzanano anubhava nizcaya potAne ja thAya che ane pitAnA AtmAnuM anubhavadazana pitAne thAya che. For Private And Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 92) potAnA AtmAnuM darzana karavAnI icchAvALAe, AtmajJAnane graMtho vAMcavA, zrIsadagurunI upAsanA karavI, anekAMtapaNe AtmajJAna prApta karavuM, AtmAvinA anya vastuo parathI mamatA utAravI. bAhyanAM kAryo karatAM temAM rAga vA dveSa thAya nahi tevI samatA vRtti dhAraNa karavI. manane dharmathI AtmAne judo pADI temAM upayoga dhAraNa karavo. kodha, mAna, mAyA, ane lobhanA vikArone pratidina jItavA mATe AtmAno upayoga ja kharekharuM auSadha che ema nizcaya karavo. atyanta utsAhathI ane dRDha TekathI AtmajJAnamAM ramaNatA karavI, upAdhinA je je sagomAM mananI caMcaLatA thatI hoya te te upAdhinA saMyogothI dUra rahevuM, vA te te upAdhinA saMyogothI dUra na rahI zakAya te te vakhate paNa mananI sthiratA rahe ane AmAno sahajabhAva sthira rahe ema upAyo yojavA. atyanta zremathI AtmAmAM lIna thaI javuM. Ama upAyone daDha pratijJAthI AdaratAM bhaktiyogIne Atmadarzana thAya che. bhaktinI judI judI dazAomAM bhaktiyAgI kyA kyA bhAvane dhAraNa kare che te granthakAra anubhavathI darzAve che. auza: khAmisevakabhAvana, bhaktirAdyA pradarzitA / pakajJAnadazAyAM tu, svAmisevakavarjitA // 6 // tattvamasyAdirUpeNa, sArvakAlikapratyayAm / parAM bhaktiM samAsAdya, bhaktiyogI zivaM vrajet / / 61 // zabdArtha: svAmisevaka lAvavaMDe prathama bhakti darzAvI che. pakavajJAnadazAmAM te svAmisevakabhAva varjita bhakti hoya che. tattvamasyAdi paDe sArvakAlika pratyayavALI parAbhaktine pAmIne bhaktiyogI zivasthAnamAM jAya che. bhAvArtha -Aghabhakti svAmisevakabhAvavALI che, paramAtmAne svAmI gaNune AmAM eka sevaka sarakho thaIne paramAtmAnI bhakti kare che. paramAtmAnI mUrti dvArA paramAtmAnA sa guNanuM sevana kare che. ATha karmathI lepAyalo AmA pitAnA tarapha jue che tyAre mAluma paDe che ke huM eka saMsAramAM paribhramaNa karanAra AmA chuM, janma jarA ane maraNathI pIDA chuM. aho ! huM kyAre duHkhathI mukta thaIza ? huM kyAre sukhI thaIza ? Ama AtmA vicAra kare che ane pachI nirNaya kare che ke sarva duHkhathI je mUkAyelA hoya tenA zaraNe jaI tahena sevA karavI. sarva duHkhathI mUkAyelA siddhaparamAtmA che, mATe temane svAmI karavA joIe ane temanI sevA karavA For Private And Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mATe sevaka banavuM joIe. paramAtmaprabhuno sevaka banelo AtmA vAreghaDIe paramAtmAnA guNonuM smaraNa kare che. sevake sUmopayogathI paramAtmAnA nIce pramANe guNa grahaNa karavA upAyo yojavA. 1 paramAtmAnI zAMtadazAnuM smaraNa karI te pragaTAvavA prayatna karavo. 2 paramAtmAnA kevalajJAnaguNanuM smaraNa karI tene pragaTAvavA prayatna karavo. 3 paramAtmAno kSAyika guNa smarIne potAnA AtmAmAM kSAyika AnaMdaguNa pragaTAvavA prayatna karavo. 4 paramAtmAnI vItarAgadazA nihALI tevI dazA potAnAmAM pragaTAvavI joIe. 5 paramAtmAnA kSAyikaguNone smarIne potAnA guNo prApta karavA prayana karavo joIe. 6 paramAtmA zarIrarahita che mATe zarIrarahita potAnA svarUpe thavA prayatna karavo. 7 paramAtmA zuddha che mATe tevI zuddhatAnI prApti mATe temanuM maraNa karavuM joIe. 8 paramAtmAnI sadAkAla ekasarakhI sahaja dazA che tevI dazA prApta karavI joIe. 9 mana, vANI, ane kAyAthI bhinna paramAtmA che tevI mahArA AmAnI dazA prApta karavI joIe. 10 paramAtmA pote Adhi, vyAdhi ane upAdhithI rahita che mATe tevI dazA prApta karavI joIe. 11 paramAtmA karmathI rahita che mATe mahAre paNa karmarahita thavuM joIe. 12 prabhue sAdi anaMta sthiti prApta karI che mATe mAre paNa te sthiti IcchavI joIe. 13 saMsAranA sarva padArtho para thato rAga choDIne paramAtmAnA guNono rAga dhAraNa karavo joIe. 14 bAhya sarva padArthoparanuM lakSya tyajIne paramAtmAneja lakSyasAdhya biMdu tarIke kalpavA joIe. 15 prabhunA jevA guNo prApta karavA mATe vyavahAra ane nizcayanayavaDe prabhunI AjJA mAnavI joIe. prabhunI AjJAo je je sUtromAM kahI che te te pramANe vartana karavuM te prabhunI bhakti che. svAmInI AjJA sevakane mAnavI joIe, paramAtmarUpa svAminA guNa je je aMze je je upAyothI prApta thAya te te upAyothI svAmInI bhakti karavI joIe. For Private And Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (94) 16 aSTadravya AdithI te te vastuonA saMketa dvArA je je guNa prApta karavAnA che te te guNene prApta karavA, te te vastuo dvArA sAlaMbana vyavahArapUjA dvArA bhakti karavI joIe. 17 paramAtmAnI upakAradazA smarI te pramANe upakAraguNa pragaTAvavA prayatna karavo. 18 paramAtmAmAM dAnaguNanI jevI zakti che tevI dAnazakti potAnA AtmAmAM pragaTAvavA prayatna karavo. 18 paramAtmAe trayodazaguNasthAnamAM rahI jagatajIvono uddhAra karavA jevo prayatna karyo hato, tevI rIte jIvono uddhAra karavA hAre paNa upAyo yojavA joIe. - 20 paramAtmAe pUrva maitrI, pramoda, mAdhyazya, ane kArUNyabhAvanA bhAvI hatI tevI rIte mahAre paNa paramAtmapada prApta karavA prayatna karavo joIe. 21 paramAtmAe jema saMsArAvasthAmAM-sAdhakadazAmAM-rAga ane dveSane prazastarUpamAM pheravI nAMkhyA hatA, tevI rIte mahAre paNa azubha rAga ane dveSane prazasta rAgadveSamAM pheravI nAkhavA joIe. 22 paramAtmAe sAdhakAvasthAmAM jema dharmadhyAna ane zukaladhyAna dhyAyuM hatuM tevI rIte mahAre paNa dharmadhyAna ane zukaladhyAna bAvA udyama karavo joIe. 23 paramAtmAe sAdhaka dRSTinA yoge sAdhya sAdhavA jevI mananI samatA jALavI hatI tevI mananI sAmyavasthA prApta karavA hAre prayatna karavo joIe. 24 paramAtmAe mokSaphaLa prApta karavA jevo prayatna karyo hato, tevo mahAre paNa prayatna hAla karavo joIe. 25 paramAtmAe prathama sAdhaka avasthAmAM jevI antaradRSTi rAkhI hatI tevI have mahAre antaradaSTi rAkhavI joIe. 26 paramAtmAe prathama sAdhakAvasthAmAM jJAnagarbhita vairAgyadazA prApta karI hatI tevI mahAre jJAnagarbhita vairAgyadazA prApta karavI joIe. ra7 paramAtmAe prathama sAdhakAvasthAmAM udAsInatA dhAraNa karI hatI tevI udAsInatA mahAre prApta karavI joIe. 28 paramAtmAe prathama sAdhaka avasthAmAM jevuM cAritra grahaNa karyuM hatuM tevuM mahAre prApta karavuM joie. 29 paramAtmAe prathama sAdhakAvasthAmAM jJAna, darzana, ane cAritra e traNa rananI sAdhyadazA mATe prayatna karyo hato, tevo mahAre prayatna karavo joIe. For Private And Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (95) 30 paramAtmA pUrva saMsArAvasthAmAM jevA nisaga rahetA hatA ane jaLamAM kamaLavata vartatA hatA, tevI rIte mahAre paNa jalakamalavata nyArA rahevuM joIe. 31 saMsAranI upAdhithI paramAtmA jema pUrvasAdhAvasthAmAM dUra rahyA hatA, tema mahAre paNa upAdhithI dUra rahevuM joIe. 32 paramAtmAe prathama sApakAvasthAmAM manane jItyuM hatuM. ane krodha, mAna, mAyA, lobha, IrSA, dveSa, niMdA, vaira, hiMsA, jUTha, corI, mUccha, mamatA, ajJAna, mithyAtva, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugacchA, ane kaleza vagere doSone jItyA hatA, tevI rIte mahAre paNa pUrvokta doSono nAza karavA udyama karavo joIe. 33 bhagavAna, prathama sAdhakAvasthAmAM apramatta rahyA hatA, tevI rIte mahAre paNa sAdhakAvasthAmAM apramattadazA dhAraNa karavI joIe. 34 paramAtmAe prathama sAdhakAvasthAmAM parabhAvano nAza karyo hato ane svadharma Adaryo hato, tevI rIte hAre paNa parabhAvane tyAga karIne svabhAva Adaravo joIe. 35 paramAtmAe jema sAdhakAvasthAmAM zuddhopayoga dhAryo hato, tema mahAre paNa zuddhopayoga dhAraNa karavo joie. 36 paramAtmAe jema ghAtikarmano nAza karyo hato tema mahAre paNa ghAtikarmano kSaya karavo joie. 37 paramAtmAnA guNonuM aharniza smaraNa karI tenI prApti mATe prayatna karavo joIe. - 38 bAhyadazAno upayoga TALIne paramAtmasvarUpane upayoga mahAre rAkhavo joIe. 39 paramAtmAneja zaraNyamAM zaraNya samajI temanA svarUpamAM mahAre lIna thavuM joIe. 40 paramAtmAne adhyAtma rasamaya vakharI vANIthI mahAre gAvA joIe ane paramAtmahutimAM tanmaya thaI bhaktirasane bhogI mahAre banavuM joIe. 41 paramAtmAe pUrvasAdhakAvasthAmAM jevI AtmazraddhA rAkhI hatI tevI mahAre paNa hAla rAkhavI joIe. 42 paramAtmAe pUrvasAdhAvasthAmAM aneka upasarga sahana karI A -sahajadazA dhArI hatI tevI hAre paNa dhAraNa karavI joIe. 43 paramAmAe pUrvasAdhakAvasthAmAM jevuM kAyAnuM mamatva tyAguM hatuM ane potAnA AtmAnI saraLatA dhArI hatI tevI dazA hAre paNa dhAravI joIe. For Private And Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 6 ) 44 paramAtmAe pUrvasAdhakAvasthAmAM sarva jIvone eka AtmadRSTithI joyA hatA tevI dRSTi mhAre dhAraNa karavI joie. 45 paramAtmA jema pUrvasAdhakAvasthAmAM sarva sAMsArika vAsanAothI dUra thayA hatA, tema mhAre paNa sAMsArika vAsanAothI dUra rahevuM joie. 46 paramAtmAe pUrvasAdhakadazAmAM muninI dazA dhAraNa karI hatI tevI dazA mhAre paNa dhAraNa karavI joie. 47 paramAtmAe pUrvasAdhakAvasthAmAM jevI anubhavajJAnadazA dhAraNa karI hatI tevI mhAre paNa anubhavajJAnadazA dhAraNa karavI bleie. 48 paramAtmAe pUrvasAdhakAvasthAmAM potAnA zuddhasvarUpamAM dharma mAnI sAdhyanI sApekSatAe puSTinimattakAraNa AdaryuM hatuM tevI dazA mhAre paNa aMgIkAra karavI joie. 49 pAMca indriyonA bhogane zrItIrthaMkaro gRhasthAvAsamAM bhogavatA hatA tema chatAM temAM udAsabhAve vartatA hatA, tevI rIte mhAre paNa udAsabhAve vartavuM joie. 50 zrIparamAtmA pUrve sAdhakAvasthAmAM upayogapUrvaka kholatA hatA, tema mhAre paNa bhASAsamitithI upayogapUrvaka bolavuM joie. 51. bhagavAna, pUrvasAdhakAvasthAmAM prArabdhakarma (nikAcitakarma )nA bhogane roga jANatA hatA ane antarathI nyArA rahIne bhogavatA hatA, evI mhArI dazA thAya ema vAraMvAra mAre icchavuM joie. para zrIparamAtmA pUrve sAdhakAvasthAmAM gRhasthAvAsanuM pavitra jIvana gALatA hatA, tevI rIte gRhasthAvAsanuM pavitra jIvana mhAre paNa gALavuM joie. 53 paramAtmA pUrve sAdhakAvasthAmAM sAbindunuM lakSya rAkhatA hatA, tevI rIte mhAre paNa sAmyalakSyabindu rAkhavuM joie. 54 paramAtmA pUrve sAdhakAvasthAmAM ucca bhAvanA vicArothI bhUSita hatA, tevI rIte mhAre paNa ucca bhAvanA vicArothI vibhUSita rahevuM joie. papa paramAtmA, pUrve sAdhakAvasthAmAM vicAra ane AcAramAM uttama hatA, tema mhAre paNa AcAra ane vicAramAM uttama thavuM joie. 56 paramAtmAe pUrve sAdhakAvasthAmAM traNa guptine dhArI hatI tevI rIte mhAre paNa traNa gupta dhAraNa karavI joie. kharekhara traNa guptine dhAraNa karuM toja paramAtmAno sevaka gaNAu' ema vicAravuM joie. 57 paramAtmAe pUrve sAdhakAvasthAmAM aSTAMgayoganI pravRtti AdarI hatI, tevI mhAre paNa aSTAMgayoganI pravRtti AdaravI joie. For Private And Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ). 58 paramAtmA pUrva sAdhakAvasthAmAM cAritramohanIya vRttiyone udabhavatIja aTakAvatA hatA. tevI rIte mahAre paNa cAritramohanIya vRttiyone uddabhavatIja aTakAvavI joIe. 59 paramAtmA pUrva sAdhakAvasthAmAM AtmAnI zuddha pariNati sAdhavA pravRtti karatA hatA. tema mahAre paNa zuddhapariNati sAdhavA pravRtti karavI joIe. 60 paramAtmA pUrva sAdhAvasthAmAM AtmAnA anaMtaguNapayAyanA ciMtavanamAM tallIna rahetA hatA, tema mahAre paNa AtmAnA guNaparyAya svarUpamAM tallIna thaI duniyAdArI bIlakla bhUlI javI joIe. 61 audayikabhAvayoge saMsAramAM rahetAM chatAM paNa paramAtmAnA guNonuM mhAre smaraNa karavuM joIe. 62 paramAtmadaSTi khIlavavAmATe paramAtmAnA guNanuM zvAsocase mahAre smaraNa karavuM joIe. 63 paramAtmAnI anaMta zaktiyonuM smaraNa karatAM, mahArA AtmAne lAgelAM AvaraNo dUra thAya te te zaktiyo mahArA AtmAmAM che paNa te te zaktiyo khIlI zake evo draDha nizcaya rAkhI paramAtmaguNonuM mahAre smaraNa karavuM joIe. 64 paramAtmAnI kevalajJAnadraSTithI je je kahevAyuM che te badhuM hArI alpajJAna zaktiyoge paripUrNa samajavAmAM na Ave to paNa mahAre sarvajJa vacanomAM daDha zraddhA dhAraNa karavI joIe. siddhAMtonAM sUkSma rahasyo je na samajAya te mahAre sUkSmajJAna prApta karavuM joIe. jeTalI daSTi khIlI haze teTaluM jaNAze ane dekhAze. paramAtmAno sevaka banIne paramAtmAnI bhakti karatAM saMpUrNa tatvane pAmIza, ema zraddhA rAkhI paramAtmarUpa svAminI mahore sevA karavI joIe. A pramANe svAmI sevaka bhAvamAM sevaka pote paramAtmA taraphanI bhaktinA yoge paramAtmAnA guNonuM anukaraNa kare che. sevakane paramAtmapadaprAptivinA anya vastunI icchA rahetI nathI, sAMsArika vastuonA lAbhane nAkanA mela samAna gaNe che, Indra, caMdra, ane nAgendranI padavIne paNa hIsAbamAM gaNato nathI, duniyAnI kIrti, mAna, ane pUjAnI IcchAne dhikkAre che. sevaka bhaktinA AvezamAM jyAM tyAM zrI paramAtmAne ja dekhyA kare che-3yAM revuM tyAM yadi kuM ituM kAti vinA prema viradi-A vAkya lekha mudrAno adbhuta anubhavarasa cAkhato jAya che. sevakapaNe banelA bhaktanI prema khumArIno rasa evo to hRdayadrAvaka hoya che ke anya AtmAonuM paNa te AkarSaNa kare che. svAmi sevakabhAvavALI AvI bhaktimATe rAtrI ane divasanI saMdhyAno temaja madhyAhukALano samaya sAnukULa che, je vakhata maLe te vakhata zrIpra yo. 13 For Private And Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 98) bhunI sevAmAM gALo teja sevakanI pharaja che. zrIparamAtmAvinA sevakane duniyAnI koIpaNa vastu para prema dhAraNa karavo nahi. zrIparamAtmA tIrthakaronI vakhatovakhata kathAo vAMcavI, temanAM jIvanacaritromAMthI sAra kheMcavo. paramAtmAnuM svarUpa barAbara oLakhavuM. darzana ane cAritra dharmamAM ramaNa karatA evA paramAtmAnuM svarUpa punaH punaH hRdayamAM smaraNa karavuM, zrIparamAmAe je upAyothI doSono nAza karyo te te upAyone AcAramAM mUkavA joIe, bhagatIyA tela jevI bhaktine hRdayamAM dhAraNa karavI joie, bhakti karatAM je je vidhro Ave te vinnone mArI haThAvavAM joIe. vighonA sAmuM thayAvinA kadApikALa chUTako thavAno nathI, AtmasAmarthyathI paramAtmaguNene smaraNa karavA joIe. je manuSya tattvajJAnamAM kaMIpaNa samajatA nathI, jeone deva gurU ane dharmanuM jJAna nathI teo paramAtmAnA sevaka banI zakatA nathI, jeone muktinI icchA nathI ane jeo paramAtmAnI AjJA pALatA nathI teo paNa paramAtmAnA sevaka banI zakatA nathI. paramAtmAnI AjJA pALanAra manuSya paramAtmAnA sevaka banI zake che; paramAtmAnAM kahelAM tattvone je manuSyo samajI zakatA nathI ane phakta TIlAM TapakAMja dhAraNa kare che teo paramAtmAnA sAcA sevaka banI zakatA nathI. jagatumAM paramAtmA, paramAtmA emato lAkho manuSyo bole che paNa paramAtmatattvane samajanAra viralA hoya che. jeo paramAtmAne samaje che ane temanI AjJA pALe che te ja paramAtmAnA sevaka banI zake che. paramAtmAnA sevako, pUrvokta paramAtmAnA guNonuM smaraNa karI potAnA AtmAmAM te te guNo pragaTAvavA paramAtmAnI sevA karyA kare che, ane paramAtmAnA AlaMbanathI potAnA AtmAne zuddha karavA mathe che. A pramANe paramAtmAno sevaka banelo tattvajJAnamAM uDo utarato jAya che, ane AtmajJAnanI abhivRddhi karato jAya che. AtmajJAnanI pakavatA thatAM svAmi sevakabhAva raheto nathI. pakavajJAnanI uccadaza koIka viralAne ja prApta thAya che. pakavajJAnanI dazAnuM svarUpa atyaMta addabhuta che, koI viralA jJAniyone bIjA prakAranI abhuta bhakti prApta thAya che. jagatamAM bIjA prakAranI ucca bhakti prApta karavA aharniza prayatna karavo joIe. tattvajJAnanI pakavadazA prApta thatAM anubhavajJAnamAM utarI zakAya che. anubhaviyone potAno AtmA ja paramAtmA samAna bhAse che. bIjA prakAranI bhakti, te tuM AtmA ja paramAtmA che evI sarvakAlanA nizcayavALI bIjI bhaktino prasAda koIka anubhavico prApta kare che. AtmA paramAtmA che For Private And Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 9 ) A vAkyanuM vAraMvAra sUkSma ciMtavana karatAM AtmattvanuM adbhuta rahasya samajAya che. A parAbhaktithI paramapada saheje prApta thAya che. paramAtmA te ja tuM che. paramAtmArUpa he Atmana! tuM che evuM vAraMvAra smaraNa karavuM te eka jAtanI utkRSTa AtmAnI sevA che, parAbhaktivALo AtmA ema jANe che ke, mhArA AtmAmAMja paramAtmapaNuM rahyuM che. anaMta AtmAo mukti gayA paNa te sarve AtmAmAM raheluM paramAtmapaNuM pragaTAvIneja muktie gayA. AtmAmAM anaMtaguNA pragaTe che. jyAre tyAre paNa je je jJAna darzana, ane cAritrAdi guNo pragaTavAnA, te sarva guNo kharekhara te te guNonAM AvaraNo dUra jatAM AtmAmAMthIja te pragaTavAnA. AtmAmAMja paMca prakAranAM jJAna che, AtmamAMja cAra prakAranAM darzana che, AtmAmAMja pAMca prakAranI labdhiyo rahI che; je je manuSyomAM je je zaktiyo pragaTI che te sarva AtmAmAMthIja pragaTI che ema jANavuM. AtmAmAMja tirobhAve anaMtaguNo rahyA che, phakta te te guNone AcchAdana karanAra karmanI prakRtiyo je dUra thAya to, te te guNo prakAze che; mATe potAnA AtmAmAM rahelA guNono prakAza karavAmAM potAneja udyama karavo joie. AtmAja sarva guNonuM dhAma che tyAre AtmAja paramAtmA che ema nizcaya thatAM AtmAnIja paramAtmapaNe bhakti karavI joie. paramAtmapaNe AtmAnI bhakti karatAM karyAvaraNo kharI jAya che ane AtmAnA guNono prakAza thato jAya che. AtmAmAM paramAtmabuddhi dhAravAthI sarva bAatano saMtoSa prApta thAya che ane mananI caMcaLatA nAza pAme che. potAnAmAMja sarva zaktiyo che ema nizcaya thavAthI parabhAva pravRttino aMta Ave che, kAraNa ke AtmA samaje che ke jyAre mhArAmAM paramAtmapaNuM rahyuM che tyAre zAmATe parabhAvanI dInatA dhAraNa karavI joie ? potAnAmAM paramAtmapaNuM dekhavAthI te pragaTAvavAno utsAha vRddhi pAme che. potAnA khaLathI ja pote paramAtmA thavAya che ema pakavajJAna thAya che tyAre AnaMdanI chAyA jAme che. AtmasvarUpanuM jJAna prApta karavA pratidina utsAha dhAraNa karato jAya che. puMja paramAtmA chuM, tirobhAve. paramAtmA huM to AvirbhAve paNa huMja paramAtmA thavAno, mhArAvinA anya dravyajAti paramAtmA thaI zake nahi. dravya guNa paryAyamaya huM zuddha jAti cheM, sattAe huM siddhano bhrAtA chuM, sattAthI mhArAmAM ane siddhamAM kaMI phera nathI, bhaktibhAva pragaTa karavA to huM uThelo chuM, huM sattAe siddha chuM, paramAtmA chuM ane vyaktibhAve tevo thaI zakuM tevo chuM tethI te tuM che ema kahevAmAM satyatattvano prakAza kathaka huM kahevA' chuM. huM paramAtmA chuM tyAre huM parama AnaMdane prApta karI zakavAno, mhArI zaktiyo jevI che tevI ne tevIja pragaTa thavAnI, For Private And Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (100) A pramANe parAbhaktivALo utkRSTa bhaktinA vicArothI potAnAmAM paramAtmapaNuM dekhI tenI bhakti karato zAzvatapadane pAme che. pakavajJAnathI parAbhaktinI utkRSTadazAne pamAya che. parAbhaktivALo zuddhadazA sammukha kSaNe kSaNe caDhato jAya che, anekAntajJAnI AvI dazAne pAme che ane te sarva doSono kSaya karato jAya che. ajJAni jIvothI parAbhakti pamAtI nathI, jJAniyogIndra AtmAoja AvI parAbhaktinA sammukha thAya che. je parAbhaktinuM svarUpa jANato nathI te parAbhakti sanmukha thaI zake nahIM. ArtadhyAna ane raudradhyAnanA vikalpa ane saMkalpono nAza karavo hoya te parAbhaktithI sahejamAM thAya che. je je jIvo bhUtakALamAM mukti pAmyA, pAme che ane bhaviSyamAM pAmaze te sarva parAbhaktithIja pAmaze. zukaladhyAna vA rUpAtIta dhyAna che te parAbhaktirUpa che, nirAlabana dhyAnavALAo AvI parAbhaktine pAmI zake che. parAbhakti pAmavAne mATe AdyabhaktinI khAsa jarUra che, jene jevI yogyatA hoya tevI vyakti heNe AdaravI joIe. be prakAranI bhaktinA yogya evA guNa saMprApta karavA joIe. tema te be prakAranI bhakti pAmavAne mATe sadAkALa prayAsa karavo joie. aneka prakAranA vegi muktipada pAmI zake che, va: bhaktiyogI kriyAyogI, jJAnayogI tathaiva ca / sAmyayogI dhruvAM siddhiM, prAmuyAnnAtra saMzayaH // 62 // zabdArtha -bhaktiyogI, kriyAyogI, jJAnayogI ane sAmyayogI, ni. zraya siddhipada pAme che, A bAbatamAM saMzaya nathI. | bhAvArtha bhaktiyoganA aneka bheda che to paNa henuM svarUpa upara pramANe kiMcit darzAvyuM che. kriyAnA paNa ghaNA bheda che. viSa, garala, ananya, taddhatu, ane amRtakriyA. temaja, dharmanA bAhya ane AtyaMtara, nimitta ane upAdAna, Adi aneka bhedo tat tat viSayabhedanA saMbaMdhathI thAya che. jJAnanA paNa be bheda che. vyavahArajJAna, ane nizcayajJAna. pAMca prakAranAM jJAna Adi zAnayoga jANavA. sAmyabhAvamAM joDAvuM hene sAmyayoga kahe che. A vinA paNa hemacaMdrakRta yogazAstramAM aSTAMgayoga lakhyA che, tenuM svarUpa paNa avazya jANI AcAramAM mUkavuM joIe. (yamaniyamAdi aSTAMga yoganuM varNana AgaLa upara karavAmAM Avaze.) A prakAre AtmAnA eka eka guNane mukhyatAe bhajanArA aneka yogiyo AtmAnI sAdhyadazAnA yoge zrAvaka vA sAdhu mArgamAM rahIne muktipada prApta For Private And Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 101 ) kare che, ane karaze. bhaktiyogI hoya che te avazya kriyAyogI hoya che ane je kharekhara zukriyAyogI hoya che te jJAnayogI hoya che ane je jJAnayogI hoya che. te samatAyogI banI zake che. sarvayogamAM AdyabhaktiyoganI atyanta AvazyakatA che mATe AdyamAM bhaktinuM grahaNa karyuM che. bhakticogIne paNa dhArmikakriyAnI AvazyakatA che mATe pazcAt hainuM grahaNa karyuM che. kriyAyogIne paNa jJAnayoganI atyaMta AvazyakatA che. kAraNa ke jJAnavi nAnI kriyAothI AtmAnI paramAtmadazA pragaTatI nathI. jJAnayogine paNa samatAyoganI atyaMta AvazyakatA che. kAraNa ke samatA AvyA vinA jJAnanI saphalatA thatI nathI. mati, zruta, ane avadhijJAnavALAne paNa samatAyoganI atyaMta AvazyakatA che. cAra jJAnine paNa samatAyoganI atyaMta AvazyakatA che. jJAnAvaraNIya karmano kSaya thavAthI jJAna prApta thAya che, cAritramohanIya karmano kSaya thavAthI samatAyoga prApta thAya che. cAritramohanIyano upazama, kSayopazama ane kSAyikabhAva thavAthI anukrame upazama, kSayopazama, ane kSAvikabhAve samatAnI prApti thAya che. jJAnayoga karatAM samatAyoga vizeSa upacogI che ema jo kharekhara jaNAvavAmAM Ave to samatAyoga AdaravA mATe atyaMta prayatna karavo joie. A yoga je je jaNAvavAmAM AvyA che te te yogyatAe AdaravA lAyaka che. koIne koI yoganI mukhyatA hoya che ane koI yoganI gauNatA hoya che; mukhyatA e jJAna, darzana, ane cAritra e traNa yoga kahevAya che. traNa yoganI saMpUrNa prApti thatAM mukti thAya che. jJAna varjhana cAritrALa mokSamArca: A traNa coga mokSamArga kahevAya che. vyavahAra ane nizcayathI traNa cogane AdaravAthI mukti thAya che, jJAna, darzana, ane cAritramAM sarva yogano samAveza thAya che, jAnyamAM jachanya ane utkRSTamAM utkRSTa yoga paikI game te yogano koie Adara karelo hoya tenuM koie khaMDana karavuM nahi; kAraNa ke dareka jIvo jaghanyamAM jaghanya yogane AdarIne utkRSTamAM utkRSTa yogane pAmyA che. utkRSTa yoga pAmelAe jaghanyayogavALAne niMdavA nahi, temaja jaghanyayogavALAe utkRSTa yogavALAnI niMdA vA khaMDana karavuM nahi. jenI jeTalI yogyatA hoya te pramANe traNa yoganA, jaghanyamAMthI jaghanyabheda ane utkRSTamAMthI utkRSTa bhedane dhAraNa phare che. A asaMkhya yoge mukti che temAM traNa coga mukhya che. oN. asaGkhyayogayuktyA, muktiH syAnnAtra saMzayaH / satrArgava jJAnasamyaktva, pAtrANi vizeSataH || 62 / For Private And Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (12) zabdArtha:-asaMkhya govaDe mukti thAya che temAM ava saMzaya nathI, te asaMkhya yogomAM paNa jJAna, darzana, ane cAritra e vizeSataH mukhya yoga che. bhAvArtha:-asaMkhyayogathI mukti che ema zAstromAM pratipAdana karyuM che mATe koIe amuka ja ekalA yogathI mukti che e pakSapAta, kadAgraha karavo nahi. zrI kevalajJAnIe jyAre asaMkhyayogathI mukti kahI che tyAre ApaNe ekAMta amuka ja yoganI prarUpaNa karIe te ayogya gaNAya. asaMkhyayogamAM mukhya traNa yoga kahyA che. tattvArthasUtra vageremAM traNa yoganuM svarUpa vizeSataH lakhavAmAM AvyuM che. A traNa yoga paikI ekeka yoganuM svarUpa lakhatAM ekeka yoganoja mahAna grantha thaI jAya mATe vizeSa tatvanA arthIoe tatvArtha Adi sUtre vilakavAM. atra te sAmAnya vyAkhyA ApavAmAM Ave che. samyaka prakAre vastuonuM svarUpa jenAthI jaNAya hene jJAna kahe che. samyaka prakAre vastuonuM svarUpa jANuM te pramANe zraddhA, ( nizcaya) karavI hene vyavahArathI darzana kahe che. AtmAnI svAbhAvika (necarala ) sthiratAne mATe bAhya ane anyattara je je kriyAo karavI hene cAritra kahe che. hiMsA, jUTha, corI, mathuna, parigraha, ane rAtrI bhojana vagere doSa TALavA mATe te doSonA sAmI dikSApUrvaka je pravRtti karavAmAM Ave che hene vyavahAracAritra kahe che. aneka tIrthakaro thayA, ane thaze teone vyavahAracAritra aMgIkAra karavuM paDe che, vyavahAracAritrathI bAhya sthala doSono nirodha thAya che. ane bAhya upAdhiyo ke je kAmakrodhAdika doSone uttejita kare che teono paNa nAza thatAM mananI zAMtAvasthA pragaTe che. mana vacana ane kAyAthI hiMsAno tyAga karavAthI aneka bhavanAM saMci. takamano kSaya thAya che, sUkSma dRSTithI vicAratAM mAluma paDe che ke, dayAthI svarga ane siddhinAM sukha maLe che, jeNe dayA pALI teNe sarva pALyuM ema kahevAmAM jarAmAtra virodha jaNAto nathI. dayA karanAra chava sarva jIvonI sAthe vairavirodha dhAraNa karI zakato nathI, dayAno amUlya dharma koI viralA jIvo pALI zake che. koI paNa jIvonI hiMsA karIne potAnA zarIranuM piSaNa karavuM e adharma che mATe dareka jIvane maratA bacAvI teonuM rakSaNa karavuM joIe. koIne jIvane jarAmAtra paNa duHkhavavo nahi eja satya dayAdharma che. dayAnuM ucca vartana dhAraNa karavuM e uttama cAritra che. koInA prANane haNavA nahi, haNAvavA nahi. haNanArAonI prazaMsA karavI nahIM. dayA pALavI, paLAvavI ane dayA pALanArAonI prazaMsA karavI. A pra For Private And Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 103) mANe dayAno ucca siddhAMta pALanAra A bhavamAM ane parabhavamAM sukha pAme che ane aMte paramAtmapada pAme che. satya vacananI paNa atyaMta AvazyakatA che, satya bolavAthI jagatamAM satya vyavahAranI zuddhi rahe che, lokomAM satyavaktAno vizvAsa bese che. satyavaktA A bhavamAM ane parabhavamAM sukha pAme che, satyathI dharmanI utpatti thAya che, satyaupadeza devAthI aneka jIvo mukti pAmyA che ane pAmaze. corIno tyAga karavAthI bIjAnA prANanuM rakSaNa thAya che. lokomAM corIno tyAga karanAra prAmANikatA bhogave che, vairavirodha, kaleza, Adhi, upAdhi, ane vyAdhi vagereno nAza karavo hoya to athavrata aMgIkAra karavuM joIe. brahmacarya pALavAthI aneka prakAranA phAyadA thAya che. zArIrika phAyadAothI mAnasika zakti vikAsa pAme che, ane mAnasika phAyadAothI AtmAnI zuddhazaktine prakAza thAya che. brahmacaryavratathI zarIranI baLavattA rahe che ane AyuSya ghaTatuM nathI. tattvanAM addabhuta zAstro lakhanAra aneka brahmacAri munivaro thayA che. brahmacaryane eka jAtano deva kahIe topaNa cAlI zake tema che. brahmacarya dhArakone aneka rogo paNa naDatA nathI. brahmacaryadhArakanuM magaja majabuta rahevAthI manamAM dhArelAM aneka kAryonI siddhi karI zake che. brahmacArine maMtra phaLe che ane devatAo darzana Ape che. vyavahAracAritranuM mULa brahmacarya che, vyavahAra brahmacarya che te nizcaya brahmacaryarUpa kAryane mATe nimittakAraNa che, jema jema vIryanuM saMrakSaNa karavAmAM Ave che tema tema zArIrika zaktinI dRDhatA thAya che. brahmacArI, dhArelA vicArane pAra pADe che. parigraha pApanuM mULa che. mUcha eja atyaMtara parigraha che, nava prakAranA bAhya parigrahanuM mULa kAraNa mUrchA hoya che. mUcchano je je aMze nAza thAya che te te aze bAhyaparigrahanI pravRttiyo chUTe che. parigrahanA tyAgathI vikalpasaMkalpanI hRdayamAM thatI dhamAla aTake che, bAhyaparigrahanA tyAgathI upAdhiyono aTakAva thAya che, lobhanA hetuono avarodha thato jAya che, bAhyaparigrahanA mamatvathI mukta thaelA mahAtmA munivaro saMtoSa bhuvana namAM samatAnA sukhamAM hAle che. nispRhI mahAtmAo AtmAmAM ramaNatA karI anaMtasukha bhogave che, parigrahano mamatvabhAva dUra thavAthI traNa bhuvananuM aizvarya maLe che. je parigrahano tyAga kare che tenA uparathI nava graho paNa utare che. parigrahanA saMbaMdhe je je pApo karavAmAM Ave che te te pApana nAza karavo hoya te parivahano tyAga karavo joie, temaja aneka doSanuM kAraNa rAtrI bhojana che, mATe rAtrI bhojanane paNa tyAga karavo joie. For Private And Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 104 ) (2) niyama. A pramANe cAritrayogI paMcamahAtrata ane huM rAtrIbhojana viramaNavrata dhAraNa karI yamanAmanA yoganA pahelA aMgamAM sthira thAya che. yoganuM yamanAmanuM paheluM pagathIyuM sthira thavAthI yogI uco caDhIne pazcAt paDI zakato nathI, ulaTuM khIjA pagathIyAne pALavAmAM yogya ane che. pAMca yamane puSTi karanArA aneka prakAranA niyamo pALavA joie. vakhatasara khAvuM, vakhatasara pANI pIvuM, vakhatasara zayana karavuM, cittanI sthiratA rahe evA yogya sthAnamAM vAsa karavo, niyamasara cAlavuM, joine cAlavuM, vicArIne bolavuM, zocatA dhAraNa karavI, koI vastu maLe agara na maLe topaNa saMtoSa dhAraNa karavo, yathAzakti tapazcaryA karavAmAM pravRtti karavI. ityAdi niyamanA aneka sAdhu ane gRhasthavarganA bhedathI, bheda che, te samajI yathAyogya pALavA prayatna karavo. (2) Asanona. zAstromAM aneka prakAranAM Asana kahyAM che. dareka AsananA jayathI zArIrika bhinna bhinna phAyadAo zAstromAM batAvyA che. corAzI Asano che, temAM paNa siddhAsana, ane padmAsana e e Asano moTAM che, yogya evA sthAnamAM (ke jyAM rahevAthI zArIrika prakRti bagaDe nahIM tevA sthAnamAM) Asanono abhyAsa karavo joie. traNa kalAka sudhI eka Asane besavAnI Teva pADavI, goduhikAsanathI paNa besavAnI Teva pADavI joie. lekhaka sidAsana ane padmAsanane vizeSa pasaMda kare che, Asanano jaya karavAthI zArIrika prakRti kASumAM rahe che. vAta, pitta ane kaphano upadrava haLave haLave zAMta thato jAya che. zvAsocchvAsanI niyamitatAmAM vRddhi thAya che. kharekhara AsananA jayathI dIrgha zvAsocchvAsa levAya che, dIrgha prANa levAthI zarIranI ArogyatAmAM vadhAro thAya che, mATe cAritrayogIe Asanano jaya karavA prayatna karavo. (4) mAyAma. prANAyAma karavAthI zvAsa ane zvAsa vadhu pramANamAM cAlatA nathI, prANAyAmanI siddhithI svarodayaparIkSAnI paNa siddhi thAya che. zarIranI nADIyomAM rAtrI ane dIvasa prANa vahyA kare che, zvAsa levAthI zarIranI ArogyatA rahe che. mananI prasannatA vRddhi pAme che, prANAyAmathI zarIranA aneka rogono nAza thAya che. nADIyomAMthI svara cAlyA kare che, zarIramAM ghaNI nADIyo che. paNa temAM covIza nADiyo moTI che, covIza nADiyomAMthI paNa nava nADiyo pradhAna che. nava nADiyomAMthI paNa traNa moTI che. traNa nADIyonAM nAma rUDA, vittA, ane suSumbA. bhRkuTicakrathI zvAsano For Private And Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 105 ) prakAza thAya che. veMkanAlamAM thaI nAbhimAM nivAsa kare che, nAbhimAMthI DAmI iMDAmAM zvAsa saMcare che, temaja jamaNI piMgalAmAM zvAsa saMcare che, te e nADiyonA madhyamAM supuSNA nADI che temAM jyAre zvAsa cAle che tyAre te suSumgAsvara kahevAya che. DAbI nAsikAmAM svara cAle che tyAre caMdrano udaya jANavo. temaja jamI nAsikAmAM svara cAle tyAre sUryano udaya jANavo. saumyakArya karavAmAM caMdrasvara sAro kahevAya che, krUra kArya karavAmAM ryasvaragrahAya che. A pramANe be nADIyonA svaramAM je je kAryo darzAvyAM che te pramANe varte che te sukha pAme che. be svara sAthe cAle te vakhate suSumjhAnADI thaI tema jANavuM. suSumhAnADI cAle te vakhate koipaNa prakArano sAMsArika vicAra karavo nahi. kAraNa ke te vakhate sAMsArika je je vicAro karavAmAM Ave che tenuM ulaTuM pariNAma Ave che, te vakhate je je kArya karavAmAM Ave che tenI paNa hAni thAya che ema anubhavathI yogiyo jaNAve che. zukalapakSano svAmI caMdra che ane kRSNapakSano svAmI sUrya che. zuklapakSanI AdyanI traNa tIthi caMdranI che. pazcAt ravi, pazcAt sUrya ema anukrame jAvI. kRSNapakSanI Adya traNa tIthayo sUryanI che pazcAt caMdra pazcAt sUrya ema anukrama jANavo. maMgala, zina, ane ravivArano svAmI sUryasvara che. gurU, soma, zukra, ane budha e cAra vArano svAmI caMdrasvara che. kRSNapakSa ekamanA dIne prAtaHkAlamAM e sUryasvara vaheto hoya to paMDitapurUSoe jANavuM ke te pakhavADIyuM AnaMdakArI jaze, arthAt zAtAvedanIyanA bhogayukta jaze. zuklapakSanA Adya dIvasanA prAtaHkAlamAM jo caMdrasvara ( DAkhI nAsikA ) vahe to vaNyuM ke kAyAnI nirogatA raheze, zarIra puSTa raheze, sukhamAM pakhavADiyuM nirgamana thaze. ajavALIyApakSanI pratipadAnA prAtaHkAlamAM jo sUryasvara ( jamaNI nAnikA) vahe to paMDitoe jANavuM ke te pakhavADIyAmAM kaleza thAya, pIDA thAya, temaja uddAsapaNuM raheze ane dhanano paNa kiMcit nAza thaze. kRSNapakSanI ekamanA prAtaHkAlamAM jo caMdrasvara (DAbI nAsikA) vahe to paMDitapurUSoe jANavuM ke zarIre kaMIka pIDA, phleza, nRpabhaya, sattAmAM hAni, ane cittanI caMcaLatA thaze. zuklapakSa ane kRSNapakSanI pratipadAnA prAtaHkAlamAM jo su puSNAnADI vahetI hoya ( beu svara sAthe vahetA hoya) to paMDitoe jANavuM ke lAbhanI hAni thaze, mananI caMcaLatA thaze ane manamAM ciMtA raheze. yo. 14 For Private And Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 16 ) vRzcika, siMha, vRSabha ane kuMbha e cAra rAzimAM je caMdasvara vaheto hoya to te vakhate je saumya kArya karavAmAM Ave te sArAM thAya che. karka, makara, tulA ane meSa e cAra rAzimAM je sUryasvara (jamaNa nAsikA) vaheto hoya to te vakhate carakArya karavAthI sukhAkArI thAya che. mIna, mithuna, dhana, ane kanyA e cAra rAzi be svabhAvavALI che. e cAra rAziyomAM suSuNAsvara vaheto hoya te te vakhate je kArya karavAmAM Ave che temAM kaMIka hAni thAya che. svarodaya barAbara koI jANatuM hoya che te te, manuSyoe pUchelA praznono sArI rIte uttara ApI zake che. svarodayamA prazna ane tenA uttaro. je manuSya pUchavA Ave tenI dizA levI. jo pUchanAra samukha, DAbI, vA UdhvadizAmAM rahI prazna kare ane te vakhate DAbI nAsikA (caMdrasvara) vahetI heya to pUchanArane kahevuM ke hArA kAryanI siddhi thaze. pUchanAra nIce vA pAchaLa vA jamaNe AvIne puche ane te vakhate jamaNa nAsikA vahe (sUryasvara vaheto hoyate jANavuM ke tenuM kArya thaze. DAbI bAjue rahI je koI prazna kare ane te vakhate DAbI nAsikAmAM pUrNa svara vaheto hoya to henuM abhaMga kArya thaze ema nizcaya jANavo. je vakhate jamaNI nAsikA cAlatI hoya te vakhate DAbI bAju rahI pUche to caMdraga vinA pUchanAranuM kArya siddha thAya nahIM, - je vakhate jamaNuM nAsikA cAlatI hoya te vakhate samuMba vA udhvadizAmAM rahI prazna puche te jANavuM ke caMdrayoga (DAbI nAsikAnA svara) vinA henuM kArya siddha thaze nahi. pAMca tatvonI vyAkhyA. jamaNI agara DAbI ekeka nAsikAmAM pAMca pAMca tattva vahe che. pRthvI, jala, agni, vAyu, ane AkAza e pAMca tatva jANavAM. pRthvIno pItavarNa che, jalane zvetavarNa che, agninI lAla ( rakta) vaNa che, vAyunA nIlavarNa che ane AkAzane kRSNavarNa che. pRthivItattva bAra AMgula sammukha cAle che, ane hene samacaturaMsa AkAra che. jalatattva nIcuM cAle che, ane te soLa AMgula vahe che tene vartulAkAra che, agnitattva cAra AMgula vahe che, ane teno trikoNa AkAra che. prAtaHkAlanA sUryanA jevo heno raMga che, vAyutattva ATha aMgula ti cAle che, ane te dhvajAnA AkAre che. AkAzatatve be nAsikAmAMja vahe che, he bAhyaprakAza thatuM nathI-hene AkAra nathI. For Private And Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 17 ) prathama pRthvItatva paccAza pala cAle che. cAlIza paLa sudhI jalatatva vahe che. trIza pala sudhI agnitattva vahe che, vIza paLa sudhI vAyutattva vahe che ane daza paLa sudhI AkAzatattva vahe che. aDhI ghaDIyayaMta caMdrasvaramAM ane sUryasvaramAM e pAMca tatva vahe che. e pramANe rAtrI ane dIvasa e pAMca to caMdrasvara ane sUryasvaramAM vahyA ja kare che. e pAMca tattvane dareka svaramAM bhinnabhinnapaNe oLakhavAmAM Ave to kAlasamayanuM jJAna avazya thAya. ochAmAM ochuM eka varSa patamAM je je zubhAzubha bhAvo bane tene siddhasvarodaya yogI avazya jANI zake che. meSasakAMti besatAM DAbI nAsikAmAM pRthvItattva vahetuM hoya te uttama coga jANavo. tenuM phaLa, prajAne ghaNuM sukha hoya, zreSTha samaya hoya, ghaNuM dhAnya thAya, pazuo mATe ghAsa paNa atyaMta thAya. itibhaya thAya nahi, jananI vRddhi thAya, rAjAe atyaMta sukha pAme. DAbI nAsikAmAM jalatatva cAlatuM hoya to meghanI ghaNI vRSTi thAya, apAra anna thAya, prajA sukhI thAya, dharmabuddhi rahe, AnaMdamaMgala varti, rAjA nItithI cAle. meSasaMkrAMti lAgatAM pahelI ja ghaDImAM jevuM nAsikAmAM tattva cAle tevuM phaLa thAya. agnitattva cAle to alpavRSTi, ane roga doSa hoya. be svaramAM je agnitattva hoya to dezabhaMga, duHkhI prajA, vagere phaLa thAya. je nAsikAmAM vAyutattva cAle to kaMIka rAjyavigraha thAya. alpa meghanI vRSTi thAya. madhyama varSano samaya jagatumAM kahevAya. aDadhuM anna ane aDadhuM ghAsa thAya. jo nAsikAmAM AkAzatattva vahe to kALa paDe. ghAsa vagere paNa thAya nahIM, ema jANavuM. madhumAsa zukala paDavAnA prAtaHkAlamAM DAbA svaramAM je pRthvItattva vahe te ghaNI vRSTi thAya. varSa sAruM kahevAya. rAjA prajA sukhamAM rahe. Itibhaya, temaja moTA bhaya paNa thAya nahIM. temaja DAbI nAsikAmAM jalatattva cAle to subhikSa kahevAya, deza ane videzamAM vRddhi thAya. jo jamaNI nAsikAmAM pRthvI ane jalatattva e be prAtaHkAlamAM pUrvokta mAsamAM vahe te madhyamavarSa kahevAya che, traNa tava bAkI rahyAM te je vahe to madhyama varSa kahevAya che. je nAsikAmAM AkAzatattva vahe to bahu dezamAM nakkI kAmI paDe. jamaNI nAsikAmAM pUrvokta mAsanA zukalapakSanA paDavAnA prAtaHkAlamAM je agnitattva vahe to manuSyo rogazokathI adhika kaleza pAme. pRthvImAM kAla paDe. rAjAnA manamAM cena paDe nahi. pavigraha paNa kaMIka thAya. je te dIvasa suSumaNA nADI pUrvokta samayamAM cAle che jenAra mare ane chatrabhaMga thAya, ema gurugamapUrvaka samajavuM. For Private And Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (108) mAghamAsanI sAtama temaja vaizAkha sudI trIjanA prAtaHkAlamAM varSadIvasanuM bIja jevuM. je DAbI nArikAmAM jala ane pRthvItatva cAle to dezavidezamAM sukha thAya, anyatattva vahe te adhamaphaLa jANavuM. jamaNI nAsikAmAM je pRthvI ane jalatattva vahe to madhyama phaLa thAya. e traNamAM eka zubha ane eka azubha hoya to madhyama phaLa thAya, ema traNa rItamAM jANavuM. - sarva parIkSAnA bhAvamAM meSabhAva baLavAna che, te dIvase barAbara tatva dekhIne nizcaya karavo. jonAranemADe tatva. jenArane potAne mATe tattvane vicAra kahevAmAM Ave che. citra zadI ekamanA divase je DAbI nArikA vahe to tene traNa mAsamAM atyaMta uga thAya. madhumAsa zudI bIjanA divase je DAbI nAsikA na vahe to paradezamAM gamana thAya ane tyAM duHkha thAya. caitra mAsa sudI trIjanA roje caMdrasvara (DAbI nAsikA) na cAle te pittajavaranI utpatti thAya. caitra zadI cothanA roja ne DAbI nAsikA na cAle to navamAsamAM maraNa thAya. caitra suda pAMcamanA roja DAbI nAsikA na rahe te rAjyadaMDa thAya. citra zudI chaThanA divase jene caMdasvara cAle nahi teno eka varSamAM bAMdhava marI jAya. je citra zudI sAtamanA roja lezamAtra paNa DAbI nAsikA na rahe to henI strI marI jAya. citra zudI AThamanA roja je casvara na vahe te atyaMta pIDA dehamAM thAya, bhAgya hoya to ja sukha thAya. caitra suda AThamasudhI ema phaLa dekhADyuM paNa che caMdasvara vahe te naThArA phaLane badale sAruM phaLa thAya. pAMca tattvamA prazna. jala ane pRthvItatvanA cogamAM koI prazna kare te vakhate caMdrasvara pUrNa vahe to henA kAryanI siddhi thAya. je DAbI nAsikAmAM agni, vAyu ane AkAzatattva vahe te prazna karatAM kAryasiddhi thAya nahIM. DAbI nAsikAmAM jala ane mahatattva e sthira kArya mATe sArAM jANavAM. carakArya mATe levAM nahi. vAyu, agni ane AkAza e traNa tattva carakAryamAM pradhAna che. je jamaNI nAsikAmAM svara vaheto hoya ane temAM vAyu vagere to vahetAM hoya te ema samajavuM. rono prazna. rogInA saMbaMdhI koI prazna pUche te tattva vicArIne nIce pramANe kahevuM. DAbI nAsikAmAM pRthvItattva vahetuM hoya ane te dizAmAM rahI pUche te nizcaya karIne kahevuM ke rogIne nAza thavAno nathI. DAbI nAsikA baMdha For Private And Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 109 ) hoya ane jamaNI nAsikA cAle, ane DAbI tarapha rahI puche to kahevuM ke rogI jIvanAra nathI. pUrNa svarathI AvIne khAlI svaramAMhi pUche to rogIne zAtA na hoya ema jANavuM. khAlI svarathI AvIne vahetA svaramAM jo rogInuM prazna kare to teno ghAta thaze nahi ema kahevuM. pUrNasvarathI AvIne pUrNasvaramAM je koI kArya saMsAranuM pUche to te kArya pUrNa thAya ema nakkI navuM. khAlI svarathI AvIne khAlI svaramAM pUche to je je kArya pUche. te thAya naha. khAlI svarI AvIne vahetA svaramAM pUche. to henuM kArya siddha thAya. je pUrNa svara tajIne khAlI svaranI tarapha pUche to karoDa upAye je pUche te siddha thAya nahi. gurUvAranA dIvase vAyutattva sArUM. zanivArane dIvase AkAzatattva sArUM. ema jo tattva cAle to kAyAmAM roga rahe nahi. yudhavAranA prAtaHkAlamAM jo pRthvItattva cAlatuM hoya to kalyANakArI jANavuM. somavAranA prAtaHkAlamAM jalatattva cAlatuM hoya to sArUM. zukravAranA prAtaHkAlamAM agnitatva sArUM ema vArasaMbaMdhI tattvaphaLa samajI levuM. caMdrayogamAM kAryo. DAbI nAsikA vahe te samaye jinamaMdira banAve, khAtamurta kare, to sukhamaya jANavuM. caMdrasvarayogamAM amRta ave che ane adyuti sthira hoya che mATe te candrayogamAM bibanI pratiSThA karatAM bhiMkhano atiprabhAva vadhe che. siMhAsanapara mULa nAyaka besADavAmAM Ave te vakhate tathA jinamaMdira kalaza caDhAvatAM candrayoga ( DAbI nAsikAno svara) sukhakArI jANavo. pauSadhazAlA, dAnazAlA, ghara, hATa, mahela, koTa, gaDha, ane sughATa vagerenA murtamAM candrayoga levo joIe. saMghamAlA AropatAM, tIrthamAM dAna karatAM, dIkSAmaMtra ApatAM, ane batAvatAM, candrayoga atyaMta baLavAna che. navIna ghara, pura, nagaramAM praveza karatAM murtamAM caMdrayoga (DAbI nAsikA svara ) levo. vastra, AbhUSaNa, deza IjAre levo hoya vagere kAryamAM caMdrayoga baLavAna jANavo. yogAbhyAsa, davA, mitrAI, khetI, bAga karavA, rAjAnI prIti, rAjyatilaka, gaDhamAM praveza ityAdi kAryamAM caMdrayoga ( DAbI nAsikAno svara ) atyaMta khaLavAnuM sukhakArI jANavo. rAjA siMhAsanapara paga dhAraNa kare ityAdi sthirakAryamAM caMdrayoga levo. maTha, guphA ane ghara ityAdimAM paNa caMdrayoga baLavAna che. sUryathona. jamaNI nAsikA vahetI hoya tyAre karavA ceAgya kAryAM. vidyA bhaNavAmAM, dhyAna sAdhavAmAM, maMtra vA devatAnuM ArAdhana karavAmAM, For Private And Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 110 ) sarakAramAM arajI devAnA prasaMge, arivijayanuM bIDuM jhaDapavAnA prasaMgamAM, viSa ane bhUta utAravA javuM hoya tyAre, rogIne auSadha khavarAvavAmAM, vijJaharaNazAMtijala nAkhavAmAM, kaThIne upAya kahevAnA prasaMgamAM, hAthI, ghoDA, vAhana, hathiyAra, levAmAM; ripune vijaya karavAmAM, khAnapAnamAM, sAnamAM, strIne dAna devAmAM, temaja navA copaDA lakhavA ane lakhAvavAmAM, sUryacoga arthAta jamaNI nAsikAno svara levo. koI rAjA, jamaNI nAsikA vahetI hoya tyAre yuddha karavA jAya to raNasaMgrAmamAM yazakIrtIi pAme ane zatrune jItI pAcho ghera Ave. samudramAM vahANa calAvavuM hoya tyAre jamaNI nAsikA vahetI hoya to vAMcchitadvIpamAM vege jAya. zatrabhavana javAmAM jamaNI nAsikAno svara vaheto hoya to yaza thAya. uTa, bheMsano saMgraha karatAM, sATuM karatAM, saritAjala taratAM, ane karajadravya detAM jamaNI nAsikAno svara (sUryayoga) aLavAna jANavo. ityAdi carakAryamAM sUryayoga sAro jANavo. hoya to lAbhAlAbhano vicAra karI kahevuM. lAbha mauna rahevuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anya purUSone kaMi kahevuM na dekhAya to jANIne vivAha, dAna zAntisrAtra iryAda saumyakAryamAM caMdrayoga levo ane karakAryamAM sUryayoga levo, sthiramAM caMdra ane caramAM bhAnuyoga pradhAna jANavo. suSumNAnADImAM zuM karavuM ? jyAre suSuNNAnADI (be nAsikA sAthe vahetI hoya tyAre ) hoya tyAre cara ane sthira e be prakAranA kAryamAMthI koIpaNa karavuM nahi. ane jo emAMthI koipaNa kArya karavAmAM Ave to avazya kaMIka hAni thAya che. bhuvana, pratiSThA, dezAMtaragamana vagere kAryo suSumnAnADImAM karavAM nahi. jo koI suSumhAnADImAM paradeza jAya to duHkhadobhAgya ane pIDA pAme che. tenA cittamAM kaleza rahe che, kAryanI hAni thAya che, athavA kAryamAM vAra lAge che, mitrano melApa thato nathI, vyApAramAM khAda jAya che, prItamAM kaleza thAya che, mATe suSumhA vahetI hoya tyAre AtmAnuM dhyAna dharavuM. prabhunA nAmano jApa karavo, dhAraNA dhAravI, vairAgya dhAraNa karavo, tattvano vicAra karavo, ane samatAmAM rahevuM. ityAdi AtmabhAvamAM ramaNatA karavI, For Private And Personal Use Only tripuTImAM paMcatattva jovAnI rIta, e kAnamAM be AMgaLIo ghAlI AMgaLIyothI AMkho mIMcavI, che tripuTImAM lakSya rAkhI jevAM biMdu paDe tevAM jovAM. ane jevo varNa dekhIe tevuM tattva che ema nizcaya karavo, pRthvI ane jalatattva sArAM jANavAM. teja tattva madhyama phaLaprada che. vAyu ane AkAza tattva hAni ane mRtyu denAra che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ). tAnAM sthAna, pRthvItattvanuM sthAna jAMgha che. vAyunuM sthAna nAbhi che, aminuM sthAna skaMdha che, jalanuM sthAna paga che, AkAzatatvanuM sthAna mastaka che. dareka tatvanA guNe. sthirakAryamAM pRthvItatva pradhAna che. carakAryamAM jalatatvanI prAdhAnyatA che. samakAryamAM agnitattvanI prAdhAnyatA che, uccATanamAM vAyutattvanI prAdhAnyatA che, AkAzatattvamAM koI kArya karavuM yogya nathI. dizAomAM ta. pazcima dizAmAM jalatattva ane dakSiNamAM pRthvItatva. temaja uttaramAM agnitattva che. pUrvadizAmAM vAyutattva. ane nabha sthirasthAnavALo che. pRthvI ane jalatatvamAM kAryanI siddha thAya che. agnitattvamAM mRtyu thAya che, vAyutatva kSayakArI che. nabhatatvamAM niSphaLatA thAya che. caMdrasUrya saMgrahamAM agnitattva hoya te saMgrAma Adi kRtyamAM phalanI siddhi thAya che. gamanAgamanamAM pRthvItattva levAthI ja thAya che, temaja dhanalAbha thAya che. mitra, artha, ane yuddha, Adi mATe gamanAgamanamAM pRthvI tava levuM yogya che. saMkramabhAva vAyutattvamAM kalaha, zaka, duHkha, bhaya, maraNa, ane utpAta, vagere thAya che. agnitattvamAM rAjyano nAza thAya che ane pRcchakanaranI hAni thAya che. temaja dArbha rogAdika thAya che, vAyu ane AkAzatatvamAM durlakSa, ghora yuddha, dezabhaMga, bhaya ane capadanI hAni vagere phala jANavuM. madhura, kaSAyelo, tikho, khATo, ane avyakta ema anukrame pAMca tattvanA pAMca rasa jANavA jevo rasa AsvAdavAne manamAM nizcaya thAya tevuM tattva jANavuM. temAM zaMkA karavI yogya nathI. AkAzathI vAyu ane vAyuthI agni ane agnithI jalatatva ane jalathI pRvItatvane prakAza jANavo. agnitatvanA udayamAM krodhAdika thAya che. vAyutattvamAM IcchAo thAya che, kSAtyAdika guNo che te jala ane pRthvItavanA udayamAM thAya che. pRthvItatvanuM gudAdhAra, jalatatvanuM liMga, cakSu sudhI agnitattva, nAsikA sudhI vAyu, ane AkAzatattavanuM zravaNa (kAna) dvAra che. yuddhamA svara. DAbi nAsikA (caMdra) cAlatAM yuddha karavA cAlavuM nahi. kAraNa ke caMdrasvara cAlatAM tenA zatranI jIta jAya che. jamaNuM nAsikA (sUrya) cAlatAM yuddhamAM jAya te vijaya thAya. zatrune paNa sUryasvara cAle ane For Private And Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) potAno paNa sUryasvara cAle tyAre je prathama paDe te vijaya pAme ema jANavuM. caMdrasvara cAlatAM rAjAe raNamAM javuM nahi, kAraNa ke potAnI bhUmi zatruo jItI le temAM zaMkA nathI. be nAsikA sAthe cAlatAM (suSumjhA cAlatAM) saMgrAmamAM jatAM mastaka kapAya che. dUra deza saMgrAmamAM jatAM caMdra svara pradhAna jANavo. nikaTa yuddhamAM sUryasvara jayakArI jANavo. yuddhaprA. sanmukha udizAmAM rahI jo koI prazna kare to sama akSara ane DAbI nAsikA cAlatAM tenI jIta thAya. dakSiNa ane pUthI dUta jo yuddhaprazna kare ane te vakhate jamaNI nAsikA ane praznanA viSamAkSara hoya to teno jaya thAya. be, cAra e Adi samaakSara che ane eka, traNa, pAMca, ane sAta e Adi viSamAkSara che. riktapakSamAM AvIne enI laDAino prasaMga pUche to prathama pUchanAra hAre ane bIjo abhaMga rahe. pRthvItattvamAM yuddha vA koI prazna kare vA gamana kare to be daLa sarakhAM utare ema jANavuM. jalatattvamAM prazna kare vA gamanAgamana kare to paraspara sulaiha thAya. ekane pRthvI vA jalatattva hoya, ane bIjAne hoya nahi to tattvane pRthvI je ane jalatattva hoya te jIte. agnitattva cAlatAM prazna kare, gamana kare vA laDAI kare to tenI raNamAM hAni thAya. vAyutattvamAM prazna, prayANu, vA yuddha kare to nakkI jANavuM ke pahelo laDanAra bhAgI jAya. AkAzatattva vahetAM prazna, gamana, vA yuddha kare to potAnuM maraNa thAya. DAbI nAsikA cAlatAM rAjAnuM maraNa thAya che. vAyutattva vahetAM yuddha karavAthI lazkara nAsI jAya che. raNamAM ghAyala thayAnI koi vAta pUche to A pramANe uttara Apavo. potAnI dizAthI AvIne pUraNamAM pUchatAM jenuM nAma kahe tene ghA lAgyA nathI ema jANavuM. khAlI svaramAM ghAyalano prasaMga pUche to jene pUche tene raNamAM ghA lAgyA che ema kahevuM temAM paNa pRthvItattva cAlatAM peTamAM ane jalatattva cAlatAM page, temaja amitatva cAlatAM chAtImAM, ane vAyutattva cAlatAM ghAmAM ghA lAgyA che ema kahevuM. potAnA svaramAM jalatattva vahetuM hoya ane zatrune na vahetuM hoya to zatrunuM maraNa potAnA hAthathI jANavuM. ane temAM potAnI jIta thAya. garbhamAmatamAM prazno ane tattvothI uttara, koI AvIne garbhano vicAra pUche to nIce pramANe kaheluM. DAbI nAsikA vahetAM koI pUrNadezAmAM AvIne pUche to garbhavatInA garbhamAM kanyA che ema kahevuM. jamaNI nAsikA pUrNa vahetI hoya ane pUhuMmAM AvIne puche to peTamAM putra che ema jANavuM. suSukSNAsvaramAM A For Private And Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 113) vIne puche te nArInI kukhamAM napuMsaka che ema jANavuM. sUryasvara cAlatAM puche ane puchanArane caMdravara hoya to putrajanma thAya paNa te jIve nahi. sUryasvara cAlatAM koI prazna kare ane puchanArane paNa sUryasvara hoya to sukha karanAra putra thAya. caMdrayogamAM prazna kare ane puchanArane sUryasvara hoya to dIkarI thAya paNa te jIve nahi ema kahevuM. caMdra svaramAM AvIne puche ane pRcchakane casvara hoya te tene kanyA thAya, ane te lAMbAkAla sudhI jIve. prazna karatI vakhate pRthvItattva vahetuM hoya to putra jANavo ane te sukhI, devakumAra sarakho thAya. jalatatva vahetuM hoya te vakhate koI AvIne prazna kare to sukhI, dhanavaMta, ane SasabhogI putra thAya ema jANavuM. A sarva bhAnuyogamAM (jamaNI nAsikAmAM) jANavuM; temaja jamaNI nAsikAmAM agnitattva cAlatuM hoya to garbhapAta thAya. vAyutattvamAM prazna karatAM garbha galI jAya ema jANavuM. AkAzatattva cAlatAM koI prazna kare te garbha napuMsaka jANavo, ema bhAnusvaramAM putra bAbata jANavuM. caMdasvaramAM paNa putrI bAbata pAMca tattvonuM anukrame tevuM phaLa jANavuM. zUnyayugalasvaramAM koI prazna kare te be kanyA upaje ema jANavuM. caMdra ane sUrya be cAle temAM caMdra baLavAna hoya te garbhavatInA garbhamAM dIkarInuM joDaluM jANavuM. caMdra ane sUrya be cAle temAM sUrya baLavAna hoya to garbhavatInA garbhamAM praznathI joDaluM jANavuM. pRthvItattva cAlatAM garbhAdhAna rahe vA jame to rAjamAna, sukhI, dhanavAna , rAjAsamAna ane kAmarUpa bALaka thAya. jalatattva cAlatAM garbhAdhAna vA janma thAya te dhanavaMta, bhegI, catura, buddhimata, ane nItimaMta bALaka thAya. agnitattva cAlatAM garbha rahe te a5 umara, duHkhI, ane janmatAM mAtAnI hAni thAya. vAyutattvamAM je garbha rahe to du:khI, dezamAM bhramaNa karanAra, vikalacitta ane buddhihIna thAya. AkAzatattva cAlatAM, garbha rahe to garbhanI hAni thAya; pRthvItattvamAM putra, jalatattvamAM dIkarI, vAyutattvamAM garbha caLe, agnitattvamAM garbhapatana ane AkAzatattvamAM napuMsakano janma jANo. paradezagamanamA svara tathA tattvo. caMdasvara (DAbI nAsikA) vahetAM dakSiNa ane pazcima dizAmAM gamana thAya te sukhI thaIne ghera Ave. pUrva ane uttara dizAmAM sUryasvara baLavAna che, sukhadAyaka che, potAnI dizAmAM vidizAo lIna thAya che. caMdrara cAlatAM pUrva vA uttara dezamAM jatAM pAchA avAya nahIM, athavA kaleza thAya. jamaNI nAsikA vahetI hoya, (sUryasvara hoya) tyAre dakSiNa ane pazcima dizAmAM javAthI je maraNa na pAme che, paNa mRtyunA co, 15 For Private And Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 114) samAna avazya kaSTa paDe. dUra gamanamAM prabala yoga levo, nikaTa gamanamAM madhyama yoga paNa sukhakArI hoya. urdhvadizAno pati caMdra che, ane adhodizAno pati sUrya che. saumyamAM caMdra ane kuramAM sUrya levo. suSuNAnADI cAlatAM paradezagamana karavuM nahi. je jAya te marI jAya, athavA kAryanI hAni thAya. pazamAM vasanAranuM prazna, svara ane tatta, paradezamAM vasanAra sukhI che ke duHkhI evuM prazna pRthvItattvamAM koI kare te jANavuM ke paradezamAM vasanAra sukhe pitAnuM kArya karI ghera Avaze, duHkhI jarA paNa nathI ema jANavuM. jalata vahetuM hoya to sukhe kArya karI vahelo Avaze. svaramAM pRthvItattvano udaya hoya to jANavuM ke te sthAnakamAM sthira che. vAyutattvamAM paradezI eka ThekANethI bIje ThekANe gayo che ema kahevuM ane tenA manamAM kAMIka cintA che ema jANavuM. agnitatvamAM vahetAM praznathI jANavuM ke paradezIne tanamAM mahA pIDA che. AkAzatatvamAM tenuM maraNa jANavuM. svaramAM gAmana vagerenI rIta, caMdrasvara cAlatAM cAra DAbA pagalAM somavAranA dIvase bharIne cAlavuM. sUryasvaramAM cAra jamaNAM pagalAM bharIne ravivAranA divase cAlavuM. svaravicAramAM upayoga levA nathI. jamaNuM nAsikA cAle tyAre bhojana karavuM. DAbI nAsikA cAle tyAre jalapAna karavuM. zarIranI DAbI taraphanI bAju nIce Ave tevI rIte sUvuM, ema karavAthI nirogI zarIra rahe che. athavA caMdra cAlatAM bhajana kare, vA nArIno bhoga kare, sUryasvara cAlatAM jalapAna kare, ema vartavAthI zarIramAM roga rahe nahi. DAbI nAsikA cAlatAM vaDI nIta kare, jamaNI nAsikA cAlatAM laghunIta kare, jamaNI nAsikA calAvIne sUI rahe, to zarIra nirogI rahe. kathitabhAvathI viparIta svara cAle te tenuM maraNa thAya. divasamAM DAbI nAsikA calAve ane rAtrImAM jamaNI nAsikA calAve ema svarane abhyAsa calAve to umara bharapUra thAya. aDhI aDhI ghaDI paryata DAbI ane jamaNI nAsikA vahe che. tera zvAsaparyata supuSNA cAle che. - nAsikA svarathI maraNanuM jJAna, aSTaprahara paryata je jamaNI nAsikA vahe to traNa varSathI adhika chavAya nahi. soLa pahora sudhI jamaNuM nAsikA cAle to be varSa sudhI jIvavAnuM thAya. jamaNuM nAsikA je traNa rAtrI-divasa sudhI cAle te eka varSa pazcAt For Private And Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (115) maraNa thAya. soLa rAtrI-divasa je jamaNI nAsika cAle to eka mAsa jIvavAnuM thAya. eka mAsa sudhI rAtrI-divasa jamaNI nAsikA cAle to be divasathI uparAMta jIvAya nahi. pAMca ghaDI paryata suSumaNA nADI cAle to tatkAla maraNa thAya. caMdra vA sUrya vA suSuNNA paNa hoya nahi ane mukhathI phakta zvAsa cAle to cAra ghaDImAM maraNa thAya. jamaNI nAsikA divasamAM vahe. ane DAbI nAsikA rAtrImAM vahe to ghamAsa sudhI jIvavAnI AzA rAkhavI. cAra, ATha, bAra, soLa, ane vIsa divasa sudhI caMdrasvara cAle to AyuSya dIrgha thAya. traNa rAtrI dIvasa je AkAzatattva cAle te eka varSa sudhI zarIra rahI zake, te upara teno nAza thAya. ahorAtrI AkAzatattva cAle te dhamAsa paryata AyuSya rahe. eka pakSa viparItasvara cAle to zarIramAM roga thAya. be pakSa viparIta svara cAle te sajajana paNa zatru thAya. traNa pakSa viparIta svara cAle to maraNa thAya. paMcamakAlamAM sopakrama AyuSya jANavuM. ghAta lAge ane tethI Ayuvyano nAza thAya, tene sopakrama AyuSya kahe che. adhika zvAsocchAsa cAlatAM AyuSyanI adhika hInatA thAya che. samAdhilInane cAra, zubhadhyAna dharanArane che, tRSNAturane daza, bolatAM bAra, cAlatAM saLa, ane sutAM bAvIza, tathA nArI bhogavatAM chatrIzagaNe zvAsa cAle che, arthAta eTalA te te kriyAomAM zvAsa ghaTe che, apaveLAmAM zvAsocchAsa vadhu cAle te tenuM AyuSya kSaya pAme, baLa ghaTe, ane tenA zarIramAM roga thAya. adhika bolavuM nahi. kAraNa ke tethI zvAsocchAsa ghaTe che. adhika paDakhuM vALIne sUvuM nahi, atizIvra cAlavuM nahi. prANanI gati rokAya te mana paNa apekSAe, sthira thAya che mATe prANAyAmanI jarUra che. je racanA traNa lokamAM che te manuSyanA zarIramAM che. paNa anubhava vinA tenuM jANavuM thatuM nathI. haMkArathI svara uThe che ane saMkAra thaI samAI jAya che. haMsa evo zabda che teja ajapA jApa kahevAya che. arthAt jagyA vinA saheje haMsarUpa cetanano jApa thAya che tenuM je jJAna thAya to zvAsanI gati kama thAya ane sthiratA thAya. vaDanI zAkhA jema vaDamAMthI nIkaLe che tema nAbhithI urdhvagAminI daza nADIyo nIkaLe che ane nAbhithI adhogAminI paNa daza nADiyo nIkaLe che, be be tirachI jAya che. sarva maLI covIsa nADiyo jANavI. daza nADiyo vAyunuM vahana karavAmAM pradhAna jANavI. IDA, piMgalA, suSuSNu, gAM For Private And Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 116) dhArI, hastinI, jihA, puSyA, yazasvinI, alaMbuSA, zaMkhinI. e daza nADIyo prANane vahana karavAmAM pradhAna jANavI. vAma bhAgamAM IDA che, dakSiNa bhAgamAM piMgalA che, ane suvu madhyamAM rahe che. zarIramAM ekaso ne sittera marmanAM sthAnaka che, te ThekANe ghAta thAya to mRtyu thAya. traNase hADanI mALA che, ekaso ne sATha nADiyo che te nAbhithI nIkaLIne urdhvagAminI thaI che. te mastakanA baMdhanI che, tene rasaharaNa kahe che, te nADiyo mastake rasa pahoMcADe che. e rasaharaNI nADIono jeTalo upaghAta thAya, teTalI roganI prApti jANavI. e nADIonA upaghAtathI AMkha, nAka, kAna, ane jihAnI zaktinI hAni thAya che. eka ne sATha nADiyo je nAbhithI uThe che te nIce cAlI paganA taLIyA sudhI bedhANI che. te nADiyono upadyAta thavAthI netrano, jaMghAno, mastakane, AdhAsIsI ane yAvata aMdhapaNAno roga thAya che. ekaso ne sATha nADiyo che te nAbhithI nIkaLI tirachI cAle che, te hAthanAM AMgaLAM sudhI pahoMcI che, teonA upadyAte be pAsAnI vedanA thAya che, tathA peTanI vedanA thAya che, tathA mukhanI vedanA thAya che. ekaso ne sATha nADIyo che te nAbhithI nIkaLI guhyasthAnakamudhI pahoMcI che, tenA upaghAtathI laghunIta, vaDInItanA roga, vAyu, ane karamIyA vagere rogo thAya che, laghunIta tathA vaDInItanuM staMbhana thAya che, harSavikAra tathA pAMDuroga vagere roga thAya che. paccIza nADiyo je nAbhithI nIkaLI che te mane dhare che, tenA upaghAtathI zleSmaroga thAya che. nAbhithI paccIza nADi nIkaLI che te pittane dhAre che tenA upaghAtathI pittano roga thAya che, nAbhithI daza nADiya nIkaLI che te vIryane dharanArI che. ItyAdika, purUSane sAtase nADiyo che ane strIne chase ne sittera nADiyo hoya che. napuMsakane chase ne ezI nADiyo hoya che te sarva nADiconI zuddhi prANAyAmathI thAya che. prANAyAmanI jarUra ane tenuM phaLa. mana ane pavana bemAMthI ekano nAza thatAM bIjAne nAza thAya che. AtmAnA upayogamAM sthira thavAthI zvAsa maMda maMda cAle che tyAre mananI pravRtti paNa maMda paDI jAya che. prANavAyunI sthiratA jeTalA aMze thAya che teTalA aMze mananI paNa acaLatA thAya che mATe prANAyAmanI jarUra che. prANAyAmathI indrio upara lAgelA maLanI zuddhi thAya che, zarIranI kAMti vRddhi pAme che, AyuSyanI niyamitatA rahe che, mananI nirmalatA thAya che. vikalpa saMkalpa rokavAmAM prANAyAma sahAyakAra thaI paDe che. divase sUryanuM prAbalya hoya che ane rAtrIe caMdranuM prAbalya hoya che; ApaNA zarIramAM je prANavAyu che tene saMbaMdha sUrya caMdranI uSNatA vA zItatAnI For Private And Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 117 ) sAthe rahelo hoya che; e uSNatA ane zItatAnI avasthA amuka avasaramAM ApaNA zarIramAM kevI che te jamaNI ane DAbI nAsikAmAMthI nIkaLatA prANavAyuthI mAluma paDe che ane tethIja jamaNI nAsikAne sUrya svara kahevAmAM Ave che. te zarIramAM uSNatAno poSaka che. temaja DAbI nAsikAne caMdravara kahevAmAM Ave che te zarIramAM zItatAnuM poSaNa kare che. dIvasanA bhAgamAM sUryakiraNanI uNatAthI zarIramAM vizeSa uSNatAnuM poSaNa na thAya te mATe zarIramAM zItatA rahevA mATe cadrasvara calAvavAmAM Ave che. rAtrInA vakhatamAM caMdrakiraNanI zItatAthI zarIramAM zItatAnuM vizeSa paSaNa arthAt hada uparAMta poSaNa na thAya te mATe sUrya svara calAvavAmAM Ave che ke jethI zarIramAM uSNatAno bhAga rahe ane tethI bAhiranI zItatAthI zarIrane hAni na pahoce; jamaNuM ane DAbI nAsikAmAM pAMca tatte vahe che. pratyeka tattvane bhinna bhinna raMga che te upara kahevAmAM AvyuM che. amuka vakhate amuka tattanuM zarIramAM pradhAnapaNe baLa hoya che. badhI sRSTimAM paNa te tattva te vakhate pradhAnapaNe vahe che. jagatamAM je je tattva je je vakhate prabala hoya che tenI asara prANavAyune thAya che ane prANavAyu paNa te te vakhate tevA raMgavALuM bane che. jevA AcAra ane vicArathI manuSyanA zarIramAM calana valana thAya che, te te pramANe amuka vakhate amuka tattvanI pravRtti thAya che ane amuka tattva ghaTavA mAMDe che; jagatanA tattvono saMbaMdha ApaNA zarIranI sAthe hoya che ane te jamaNI ane DAbI nAsikAthI ApaNe te tane pArakhI zakIe chIe tethI jaga nA, manuSyanA AcAra ane vicArone te te tadvArA svarodaya jJAnathI ApaNe jANI zakIe chIe. jagatamAM thatA zubhAzubha pheraphArone paNa svaramAM vahetAM tothI ApaNe jANI zakIe chIe. mahAtmAo svaratothI jagatanuM bhaviSya jANI zake che. zarIramAM roganI utpatti paNa prANanI vikRtithI ja thAya che. amuka vakhate amuka prANa pravAha vahe joIe te na vahevAthI rogo thAya che, mATe ApaNe tana ane manane Arogya rAkhanAra prANavAyu che. prANavAyune calAvavAnI rIti ane tene sattAmAM rAkhI marajI mujaba calAvavAne mATe prANAyAmanI khAsa jarUra che. prANavAyu havAne AkarSI zake che, koinA prANavAyune AkarSIne te dvArA camatkAra paNa karI batAvavAmAM Ave che. prANavAyuno zarIramAM ane dalo badalo paNa prANAyAmane baLathI karI zakAya che. prANavAyunI zuddhithI vIryanI vikRti paNa zamI jAya che, prANanI sthiti zarIramAM sarvatra che. baraDAnI karoDanA bhAgamAM tene moTo jaththo rahe che. ema pazcimAtya vidvAno kahe che. brahmarandramAM prANatattvanuM mukhya sthAna che. nADI taMtuonuM guMchaLuM For Private And Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (118) kaMThanA madhyabhAgamAM raheluM che tene vizuddhi cakra kahe che. hRdayabhAgamAM je nADI taMtuonuM guMcha AveluM che tene anAhata kahe che, jaTharanA bhAgamAM je nADI taMtuonuM guMchaLuM AveluM che tene maLagvajha kahe che. AMtaraDAnA bhAgamAM je taMtuonuM jhALuM AveluM che tene svAdhignavajha kahe che, gudAsthAnamAM je taMtuo jhALAMrUpe phelAyelA che. tene mUlAdhAra* kahe che, magajamAMne taMtuonAM jALAMthI je sUkSamataMtu cakra banyuM che tene savArava kahe che. A par cakramAM prANavAyu rahelo che, temAM maMtra vA saMyama karavAthI paccakranuM bhedana thAya che. zvAsocchAsanI sAthe prANAyAmano saMbaMdha gaNavAmAM Ave che tenuM phaLa- eja che ke prANavAyune potAnA kabajAmAM rAkhavAnI Teva pADavI. manuSya zarIramAM prANanuM atizaya dazyasvarUpa hoya te te phephasAnI hilacAla ja che. te je baMdha thAya te audArika zarIra chUTI jAya che. prANAyAma karatI vakhate jyAre prANane aMdara kheMcavAmAM Ave che tyAre bAghanA prANavAyuthI aMdaranAM zarIranAM tattvo poSAya che ane tethI kSayaroga vagere ghaNA rogono mULamAMthI nAza thAya che, chAtInAM dardo vegathI nAza pAme che. magajanA taMtuo para prANavAyunI asara thatAM te uttejita thAya che. bahArathI prANavAyune aMdaramAM kheMcavAmAM Ave che tyAre te sarvatra nADIomAM prasarI jAya che ane tethI zarIramAMnA raktanI zuddhi thAya che. traNa mAsa sudhI traNa cAra vakhata eMzI eMzI prANAyAma karavAthI zarIranuM keTalAka aMze badalAvuM thAya che. pUraka karatI vakhate bahArano vAyu mAtra levAmAM Avato nathI paNa tenI sAthe bIjAM paNa prANatattva, poSakatatvo levAmAM Ave che ane recaka karatI vakhate zarIramAMnA tamAma bhAganA malIna pula paramANune bahAra kADhI nAkhavAmAM Ave che. AthI zarIra para sattA calAvI zakAya che ane tamAma vyAdhei dukhono nAza karI vijaya meLavI zakAya che. prANAyAmathI prANavAyune eTalo badhe vaza karavAmAM Ave che ke zrImad hemacaMdrasUri jema AkAzamAM ekavIsamI pATa upara adhara rahI vyAkhyAna vAMcatA hatA, tema AkAzamAM adhara paNa rahI zakAya che. mesamerijhama vagere prayogo paNa prANAyAmanI siddhithI sAdhya thAya che. ema anubhaviyonA saMbaMdhathI samajAya che. prANavAyune yuktithI sAdhavo. prANavAyuno nirodha haLave haLave karavo joIe. vanamAM rahenArA hAthI, siMha vagere krUra pazuone dhIme dhIme yuktithI pakaDavAmAM Ave che to te vaza thAya che, paNa tvarAthI yuktivinA pakaDavAmAM Ave che to pakaDanArano nAza For Private And Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) kare che, tema prANavAyune yuktithI haLave haLave vaza karavAmAM na Ave to sAdhakane kAsa zvAsa vagere rogo thAya che ane teno nAza thAya che mATe gurugamapUrvaka yuktithI haLave haLave prANAyAma karI prANavAyune sAdhavo joIe. dekhAdekhI sAthe jega, 5De piMDa ke vAdhe rega e vAkyane samajI koI prANAyAmanA anubhavI yogI hoya tenI pAsethI prANAyAmanI vidyA zikhavI joIe. prANAyAmanI kriyA pustakamAM vAMcI eTale prANAyAma pote karavA besI javuM te yogya nathI. avazya gugamAM levAnI jarUra che. zarIramAM corAzI jAtanA vAyuo che te viphare che tyAre bhUtanA jevA lAge che, paNa prANAyAma karavAthI corAzI jAtanA vAyuonI vikriyA thatI nathI ane te vazamAM rahe che. jema je je padArtho khAvAmAM Ave che temaja je je padArtho pIvAmAM Ave che tenI asara mana upara thAya che ane mananI asara AtmA upara thAya che, tevI ja rIte prANAyAmanI asara zarIra tathA mana upara thAya che ane mananI asara AmA upara thAya che. prANAyAmathI zarIra mana ane AtmA upara sArI asara thAya che. auSadhanI peThe prANAyAma paNa mana ane AtmAnI ucca dazAmAM madata karanAra bane che; jJAniyonA manane prANAyAma jJAnamArgamAM ucca asara kare che. jyAM sArI havA hoya tyAM prANAyAma karavAnI AvazyakatA che, ema anubhavI yogiyo jaNAve che. prANAyAmanuM lakSaNa, prANAyAmo gaticchedaH zvAsaprazvAsayormataH revanA pUvava zuMmati -1 hemacaMdra. (1) zvAsaprazvAsayotivicherAjAma (pataMjali) zvAsa ane prazvAsanI gatine vicacheda karavo, nirodha karavo, tenI gatine rokavI, tene prANAyAma kahe che. bahArano vAyu nasakorAMvATe aMdara jAya che tene zvAsa kahe che ane aMdaranI azuddha havA nasakorAMvATe bahAra nIkaLe che tene prazvAsa kahe che. je zvAsa levAmAM Ave che te phephasAmAM cAlyo jAya che ane tyAMthI punaH bahAra Ave che. chAtI ane peTanI vacce paDado hoya che te zvAsa levAnA samayamAM saMkocAIne nIce utare che. yuvAna taMdurasta manuSya eka miniTamAM caudathI 18 vakhata zvAsa laI zake che. bALapaNamAM A saMkhyA vadhAre hoya che. temaja mAMdA mANasane paNa vadhAre hoya che. zvAsa vakhate bahArane vAyuM, nAkamAM thaIne gaLAnA pAchalA bhAgamAMthI kaMThamAM thaI phephasAmAM jAya che. kaMThamAM je zvAsa naLI che tenI laMbAI For Private And Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 120 ) cAra IMcanI hoya che ane te karoDanI garadananA pAMcamA maNakAthI pIThanA bIjA maNakA sudhI jaI tenA be vibhAga thAya che. te dareka bhAga eka eka phephasAmAM jAya che A dareka moTA bhAganA vibhAgA thaI phephasAmAM cAre bAjue phelAya che; tenA paNa aneka bhAgavibhAga thatAM teo ghaNA sUkSma thAya che ane teonA cheDAnA vibhAgonI khAjue temaja cheDAo upara karoDo sUkSma parapoTIo hoya che. e pAradarzaka hoI phephasAnI upara tathA aMdara rahelI che, teno mahAna upayoga thAya che. e parapoTIo upara lohinI kezavAhinIonI jALa patharAelI che ane temAM zarIranuM bagaDeluM lohI phare che. zvAsa lIdhA pachI bahAranI havA A parmoTIomAM bharAI rahe che. te havA agaDelA lohIsAthe maLI jaI azuddha lohIne zuddha kare che. A rIte zvAsa ane prazvAsathI zarIramAM aneka phera phAra thAya che. annanaLInI mAraphte je havA ApaNe gaLIe chIe te hojarI ane AMtaraDAMmAMthI pasAra thAya che ane maLadvAravATe nIkaLI jAya che. jyAre hojarI ane AMtaraDAMmAM khorAka hoto nathI tyAre thoDI ghaNI havA bharelI rahe che. te mukhathI AvatA eDakAra athavA maLadvArathI vAyu chUTe che te dvArA bahAra nIkaLI jAya che. zarIramAM pAMca prakAranA vAyu mukhyatAe rahe che te nIce mujaba, zlokaH hRdiprANogude'pAnaH samAno nAbhimaNDale udAnaH kaNThadeze syAt, vyAnaH sarvazarIragaH // 1 // hRdayamAM prANavAyu rahe che, gudAmAM apAnavAyu rahe che, nAbhimaMDalamAM samAnavAyu rahe che, kaMdezamAM udAnavAyu rahe che ane sarva zarIrane vyApIne vyAna vAyu rahe che. huM kALa-zvAsadvArA bahArano prANavAyu hRdayamAM rahenAra, sarva prakAranI lohInI ceSTA karAvanAra, zarIrane laghutA ApanAra te prANa vAyu mukha, nasakorAM, DuMTI, ane hRdayamAM vahe che. zabdano uccAra ni:zvAsa ucchvAsa, ane khAMsInA kAraNarUpa che. hRdayamAM prANavAyu maMtra cenuM dhyAna dharavuM. hRdayanuM anAhata cakra che. te khAra pAMkhaDInuM kamaLa che. khAra akSarathI yukta che. maMthI te ThaMsudhI varNonuM tyAM sthApana karI dhyAna dharavAthI tenI siddhi thAya che. teno raMga lAla che. A cakra sAdhavAthI devatAonAM darzana thAya che. prANavAyuno lIlo raMga che, 2 pAna-gudA, liMga kaTi, jaMghA, udara, be vRSaNa, sAthaLa, ane DhIMcaNamAM rahelo je vAyu che te pAna jANavomaLamUtrane ahira kADhavuM tathA For Private And Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) vIryanuM visarjana e tenuM karma che. apAnavAyu sAdhavAno maMtra OM che. tenI siddhithI apAnavAyu vaza thAya che. gudAmAM apAnavAyu che, mUlyA* dhAravanuM sthAna guDhDhA che; ene cAra pAMkhaDIo che ane lAla raMga che. cAra pAMkhaDIomAM vaeN, rUM, taM, sa~, e cAra akSarano jApa karavo. tenA sAthI devatA darzana Ape che, apAna vAyuno raMga kALo che. rU samAna-nAbhimaMDalamAM rahe che khAdhelA pIdhelA rasone sArI rIte calAvI zarIrane puSTa karI badhA saune te te nADIyomAM vaheMcI deche; A vAyuno matra che. e cakranI daza pAMkhaDIomAM OM thI te sudhI akSara sthApana karI teno jApa karavAthI devatAo darzana Ape che. samAna vAyuno varNa dhoLo che. 4 una-zarIra namAvavuM, zarIrane UMcuM karavuM ityAdi tenAM mukhya kRtyo che. parA, pati ane madhyamA e traNa rUpe Antara rahelI je vANI tene mhAra vaikharIrUpe spaSTa karanAra evo A vAyu kaMThe dezamAM mukhyatve rahe che. udyAnavAyuno maMtra roM che. kaMThamAM vizuddha cakra che. temAM soLa pAMkhaDInuM padma che ane te athI te a sudhInA akSarasaMyukta che. tenI siddhithI vidyAnI vRddhi thAya che. A vAyuno raMga lAla che. * dhyAna-prANa apAnane dhAraNa karavAmAM madata karanAra. te beno kuMbhaka karavo vagere kRtya A vAyuthI thAya che, AkhA zarIramAM vyApIne rahe che. AkhA zarIramAM lohI vagereno saMcAra karAvanAra tathA sparzandriyano sahAyIbhUta A vAyu che. vyAnano sro maMtra che tethI te vAyunI siddhi thAya che. vyAnano raMga paMcaraMgI che; liMga upara svAdhiSThAna cakra che, ane tenI cha pAMkhaDImAM caM meM meM haiM huM huM e cha akSaranuM dhyAna dharavuM-AjJAcakrano zveta varNa che, tenuM sthAna bhrakuTI che, teno maMtra che, tenAthI devatAnI siddhi thAya che. brahmarantramAM sahasradala cakra che, tene koi brahmarandra cakra kahe che, emAM varNa mAtra samAya che. naLa nAmanA vAyu tvacAmAM raheche. meM lohImAM rahe che. kukara, mAMsamAM raheche. vatta carakhImAM raheche ane dhanananya hADakAmAM raheche. ane teonAM mukhya kamA, anukrame oDakAra khAvo, AMkho maTakAvavI, chIMka khAvI, ALasa khAvI ane sojA caDavA vagere che. dararoja prANAyAmano abhyAsa. prathama nADiyonI zuddhi karavA mATe malazodhaka prANAyAma karavAnI jarUra che, ane te mATe prANAyAmano abhyAsa dararoja karavo joie. yo. 16 For Private And Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (1rara ) nitya abhyAsa karavAthI anubhava thato jAya che ane mana kAvagaranuM thAya che. divasamAM be vakhata; savAra ane saMdhyAe prANAyAma karavAno mahAvaro pADavo joIe. sUryanA udaya ane asta samaye sRSTimAM sarvatra prAyaH zAMtatA hoya che. e zAMtatAnI arAra ApaNuM zarIra upara thAya che. roja prANAyAma karyA vinA bhojana karavuM nahi; evo daDha saMkalpa karavo joIe. prANAyAma mATe eka judA svataMtra havAvALA ane bAgavALA suMdara sthAnanI jarUra che. prANAyAma jyAM karavAmAM AvatAM hoya tyAM sAMsArika carcA vagere kAryono tyAga karavo joIe; sthAna pavitra rAkhavAnI jarUra che. zarIra svaccha rAkhavuM. tema te vakhate manamAMthI pApanA vicAro kADhI nAMkhavA, pavitra vicArothI sthAnane pavitra karavuM ke jethI tyAM duSTa vicAro rahe nahi. tyAM jaI padmAsana vA siddhAsana vagere Asana vALI besavuM. chAtI, phephasAM piTa vagere bhAga nAsikAthI kheMcI lIdhelI havAthI pUravAM tene dUra kahe che. pUrelA prANavAyune bahAra kADhavo tene rezvajha kahe che. bahArathI lIdhelA prANavAyune nAka tathA mukha baMdha rAkhI tathA mUla, jAlaMdhara ane uphIyAna e traNa baMdha karI phephasAMmAM ane udaramAM goMdhI rAkhavo tene kuMbhaka kahe che. kuMbhakanA aneka bheda che. temAMthI keTalAkanAM nAma jaNAve che. 2 phUmenajmava-nAkanAM be nasakorAM che, emAMthI prANavAyu vahe che. ja maNImAMthI sUrya prANavAyu vahe che ane DAbImAMthI caMdra prANavAyu vahe che. bahAranA vAyune jamaNa nAsIkAthI kheMcI AkhA zarIramAM baLa karI pUra, pachI DAbI nAsikAvATe bahAra dhIre dhIre kADhavo tene sUryabhedana kuMbhaka kahe che; A prANAyAma vAraMvAra karavA yogya che. ethI mastakanI zuddhi thAya che, mastakanA roga tathA kRmi maTe che, tethI corAzI jAtanA vAyu zame che. A kuMbhakanuM anuSThAna svastika vA vajA nathI karavuM. 3sNuMmalI-siddhAsana karI, mukha baMdha karI, sAdhAraNa zabdo bolatI vakhate jevI rIte kaMThathI hRdaya sudhI jAya che tevI rIte ane te pramANanI gatithI banne nasakorAMthI vAyune bacI pachI yathAzakti kuMbhaka karI IDAthI vAyune reca karavAthI ujjAyI kuMbhaka thAya che. A prANAyAma beThatAM uThatAM karavA yogya che ane tethI kaphanA tathA vAyunA vikAro zame che ane jaThara tathA jalaMdhara saMbaMdhI tamAma roga nAza pAme che, udharasa, saLekhama, ane hRdayanA roga TaLe che ane dhAtuvikArano nAza thAya che, For Private And Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (123) rU rAmabanne oThamAM jIbhane ardhagoLAkAra rAkhIne tevATe bahAranA vAyune sItkArapUrvaka kheMcIne pachI mukha baMdha karavuM, pachI yathAzakti kuMbhaka karIne e nAsikAthI vAyunuM recana karavuM tene sItkArI kuMbhaka kahe che. AthI kAmadeva sarakho rUpALo, yogI thAya che. bhUkha, ane tRpAnI pIDA zame che, nidrA ane ALasano nAza thAya che, zarIra baLavAna tathA nirogI bane che. sUcanA ke bahArane vAyu jIbha vaDe pUratI vakhate sIsI evo zabda sahelathI thavo joIe. tarjamA -kAgaDAnI cAMcanI peThe mukhathI jinhAne jarA bahira kADhI bahAranA vAyune aMdara kheMcI laI teno nakhathI te zikhAsudhI kuMbhaka karavo, pazcAt zAMtapaNe banne nAsikAthI tenuM recana karavuM tene zItalIphabhaka kahe che. gupha, plIhA, tAva, pittavikAro ane koI paNa prakAranA viSavikArono upadrava--A kuMbhaka siddha karyA pachI thato nathI. 1 maDhirjma-padmAsana vA vIrAsana vALI, kaMTha ane peTa sIdhAM rAkhI temaja mukha baMdha rAkhI jevI rIte luhAra potAnI dhamaNa calAve che, tevI rIte zarIramAM rahelA vAyune punaH punaH calAyamAna karavo; te evI rItathI ke kaMTha, udara ane kapAlaparyata, DAbA nasakorAthI vAyu bharIne jamaNuM nAsikAthI turta recaka karIne pharI turta DAbI nAsikAthI pUraka karavo ane jamaNuM nAsikAthI recaka karavo, ema vAraMvAra recakapUraka karavo. thAka lAge tyAre jamaNI nAsikAthI kuMbhaka karI pachI yathAzakti kuMbhaka karI DAbI nAsikAthI vAyunuM recana karavuM, tene bhastrikAkuMbhaka kahe che. sarva kuMbhakomAM A kuMbhaka uttama che, mATe te karavo joIe ema khAsa yogiyo bhalAmaNa kare che. tenA abhyAsathI tridoSano nAza thAya che, supRSNane bhedana karavAmAM A kuMbhaka sArI madata kare che. 6 mAnama -DAbI nAsikAthI bhramaraguMjAravanI peThe dhvani thAya tema vAyune kheMcavo. pazcAt zakti pramANe kuMbhaka karavo, bhramaraguMjAravanI peThe jamaNI nAsikAthI recaka karavo tene bhrAmarI kuMbhaka kahe che. A kuMbhakanI siddhithI citta sthira thAya che, aMtaHkaraNamAM AnaMda chavAya che. 7 pUchavuMmalI-jamaNI nAsikAthI pUraka karI te ja vakhate chelle jAlaM dharabaMdhane kaMThamAM majabutapaNe sthApI pachI yathAzakti kuMbhaka karI pachI prANavAyune banne nasakorAMthI haLave haLave recaka karo, tene mUcchakuMbhaka kahe che. For Private And Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 14 ) keTalAka mahAtmAo upara pramANe pUraka karI anne hAthanA anne aMguThAthI banne kAna ane banne nAka ane bAkInI AMgaLIyothI mukha baMdha karI pazcAt jamaNI nAsikAthI vAyunuM raMcana kare che. kahe che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AlaMdhara baMdha karyA pachI hAthanI bIjI AMgaLIyothI yathAzakti kuMbhaka kare che. Ane koI mukhImudrA 8 dhruvina nuM ma-padmAsana vALI ane chAtIne bahAra kADhI mAthA bhaNI banne hAtha lAMkhA karI anne hAthanA aMguThAnA AMkaDA eka khIjAne majabuta bhIDI ahAranA vAyune kheMcI peTa pUrNa bharAya evI rIte bharavo. A kuMbhaka sAdhavAthI agAdha jalamAM sukhe tarI zakAya che. lekhake plAvinIkuMbhakathI be traNa mANasone jalamAM taratA dekhyA che. mazodhaja prALayAma--IDAthI ( DAbI nAsikAthI ) pUraka karI prANavAyune udaramAM pUravo, niyamita samayasudhI kuMbhaka karI te vAyune piM galAthI haLave haLave bahAra kADhavo. piMgalAthI pUrIne kuMbhaka karI IDAthI vAyune bahAra kADhavo. A pramANe vAraMvAra pratidina traNa mAsa paryaMta abhyAsa karavAthI maLanI zuddhi thAya che. sUcanA ke maMda maMda vAyunuM recana karavuM. ahu utAvaLathI zvAsa mRkavAthI baLa kSaya pAme che. je nAsikAthI pUraka karyo hoya te nAsikAthI recaka karavo nahi. je nAsikAthI recaka karyA hoya te nAsikAthI pUraka karI zakAya. bAhyavRtti prANAyAmane recaka kahe che. AbhyantaravRtti prANAyAmane pUraka kahe che ane AtyaMtarasthiravRtti prANAyAmane kuMbhaka kahe che. jevajInuMma prANAyAma-zarIramAM rahelo vAyu AkAzanI peThe sthira rahe, mukha ane nAsikAnAM be nasakorAM khullAM hoya to paNa zvAsa ane prazvAsanI gati bilakUla hoya nahi, tene valakuMbhakaprANAyAma kahe che. A prANAyAma sAdhya thatAM sudhI sahitanuMmano abhyAsa rAkhavo. sahita,mamALAyAma-bahArathI kheMcI lIdhelA vAyune nAka tathA sukha baMdha rAkhI phephasAM tathA peTamAM goMdhI rAkhavo ane eja pramANe zvA sathI pavana kheMcI turta prazvAsadvArA recaka karavo. punaH punaH mukhane baMdha karI vAyune bahAraja mUkI rAkhavo; e be prakArasahitane sahitanuMma'ALAyAma kahe che. temAMnA prathama prakArane dUra sahita mana kahe che, ane bIjA prakArane repasahitamara kahe che. niyatrALayAma----pUrakathI kuMbhaka cogaNo karavo ane pUrakathI recaka - maNo karavo, samajo ke cAra gaNatAM sudhI pUraka karyA hoya to kuMbhaka soLa sudhI karavo ane recaka ATha sudhI karavo. DAbI nAsikAthI vAyuno pUraka For Private And Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 15 ) karI udara phephasAMmAM kuMbhaka karI jamaNI nAsikAthI recaka karavo. 4-16-8 ema vadhatAM vadhatAM 20-80-40 tema ja 50-120-100 sudhI vadhavuM. pUra kuMbhaka ane recakamAM kAranuM ciMtavana karavuM. dararoja cAra vakhata prANAyAma karavA. ekI vakhate eMzI prANAyAma karavA, Ama dararoja traNa cAra mAsa sudhI prANAyAma karavAthI nADIyonI zuddhi thAya che. 1 udaramAMthI ghaNA prayatnapUrvaka vAyune nAsikAmAMthI bahAra kADhavo tene devamALAyAma kahe che. nAbhikama 2 bahArathI nAsikAdrArA vAyune kheMcIne gudAdvAraparyaMta pUravo, lamAM sthira karavo, tene kuMbhaka kahe che. 3-4 eka sthAnathI sthAnAMtaramAM vAyune leI javo, tene cAddAra kahe che. ane tALavuM nAsikA tathA mukhadvArathI vAyuno nirodha karavo tene zAsta kahe che. zAMta ane kuMbhakamAM eTaloja phera che ke kuMbhakamAM, nAbhikamaLamAM vAyune rokavAmAM Ave che ane zAMtamAM tevo niyama nathI. paNa nIkaLavAnAM sthAnothI vAyune rokavo tevo sAmAnya niyama che. 5-6 ahAranA vAyunuM pAna karI ce kheMcI hRdayAdikamAM dhAravo tene uttara prANAyAma kahe che. ane tethI avaLI rIte nAbhi Adi nIcA pradezamAM vAyune dhArI rAkhavo tene adharavALAyAma kahe che. cha nAsikAdvArA vAyune kheMcI aMdara pUravo tene pUratrALAyAma kahe che. recakaprANAyAmathI uttaranI vyAdhi ane kaphano nAza thAya che. pUraka prANAyAmanA yoge zarIranI puSTi thAya che, tathA aneka rogonI zAMti thAyache. kuMbhaphaprANAyAma karavAthI hRdayakamala visvara thAya che, aMdaranI gAMTha bhedAya che, zarIramAM baLanI vRddhi thAya che, cittanI sthiratA thAya che, hRdayanA rogo zame che. pratyAhAra prANAyAmathI sannipAtanI zAMti thAya che. uttara ane adharaprANAyAmanI sevAthI kuMbhakanI sthiratA thAya che. iMDA ane piMgalAnA prANavAyumAM piMgalAno prANavAyu prakhala che ane iMDAno prANavAyu nirmala che. iMDA nADIno prANavAyu pravAha, magaja ane karoDa ranjurUpI vidyut utpanna karanAra yaMtrasthAnanI DAbI taraphathI jAya che ane piMgalAno prANavAyu tenI jamaNI taraphathI jAya che, te anne pravAho brahmagranthimAM ekaThA maLe che. jyAre kevala kuMbhaka karavAmAM Ave che tyAre brahmanthamAMnI uSNutA vadhavA mAMDe che ane tenA dhakkA AdhAracakramAM rahelI kuMDalInI zakti upara paDe che, tethI kuMDalinI nADI sarpAkAre hoya che topaNa siddhi thaI jAya che ane prANa siddoja suSumhAdvAramAM paisI pratyeka cakrone bhedato bhedato brahmarantrasudhI jAya che, tyAre manovRtti zAMta thavAthI aneka bhavanI For Private And Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 126 ) vAsanAonA saMskAronI naSTatA thAya che, ane vivekabuddhi ke jene anya loko viveka khyAti kahe che te utpanna thAya che. brahmarazvamAM prANa jAya te mATe sahitakuMbhaka ane kavalakuMbhaka prANAyAmanI atyaMta AvazyakatA che. merUdaMDamAM jyAre prANavAyuno praveza thAya che tyAre te upara caDhe che evo anubhava thAya che; te vakhate AnaMdanI chAyAnI jhAMkhIno anubhava Ave che. pUraka vakhate mULabaMdha karavo joie, ane te vakhate sarva guNone pragaTa karuM chuM evo vicAra karavo. kuMbhaka vakhate sarva guNone sthira karuM chuM evo dRDha saMkalpa karavo. recaka vakhate durguNane kADhI nAkhuM chu evo vicAra karavo. kuMbhaka vakhate jAlaMdhara baMdha karavo ane recaka vakhate uDDayAna baMdha karavo. 36 chatrIza mAtrAvALA prANAyAmane uttama kahevAmAM Ave che mATe kaniSTha prANIyAmathI uttama prANAyAma sudhI caDhavuM. uttama prANAyAmanI siddhithI pratyAhAramAM praveza karI zakAya che. jaghanyaprANAyAmamAM parasevo vaLe che paNa te parasevo luMchavo nahi kiMtu zarIra para masaLI devo. madhyama prANAyAmamAM kaMpArI chUTe che, uttama prANAyAmamAM citta thAkI jAya che. pratyeka prANAyAma loma viloma gatithI, prAtaHkALe, madhyA, sAyaMkALa ane madhyarAtrImAM eMzI eMzI karavA, ema saMpUrNa dIvasamAM 320 traNase ne vIza prANAyAmo jarUra karavA joIe. keTalAka yogio pUraka, recaka ane kuMbhaka vakhate maMtranuM smaraNa kare che. pAMca ghaDI sudhI prANAyAmanI sthiratAne dhArA kahe che, eka dIvasa sudhI TakI rahe tyAre te dhyAna kahevAya che, bAra divasa sudhI TakI rahe tyAre te samAdhi kahevAya che, ema keTalAka anya dazanavALA giyone siddhAMta che. prANanI praveza vakhate svAbhAvika gati bAra AMgaLanI hoya che. e bAra AMgaLamAMthI eka AMgaLanI gati ochI karavAmAM Ave te niSkAmapaNuM prApta thAya che, e AgaLa nyuna thavAthI AnaMdano AvirbhAva thAya che, traNa AMgaLa nyUna thavAthI kavitvazakti prApta thAya che, cAra AMgaLa jUna thavAthI vajanasiddhi prApta thAya che, pAMca AMgaLa nyUna thavAthI dUradakTiva prApta thAya che, cha AgaLa na thavAthI AkAzagamananI siddhi prApta thAya che, sAta AgaLa nyana thavAthI pracaMDavega prApta thAya che, aSTa Agula nyUna thavAthI siddhiyoga prApta thAya che. nava gula na thavAthI navanidhi prApta thAya che, daza AMgula nyUna thavAthI aneka rUpa levAnI zakti pragaTe che. agIyAra AMgula ochI thavAthI chAyAno nAza thAya che. ane bAra AMgula ochI thavAthI paramAtmapada prApta thAya che. e tata saMbaMdhI keTalAka yogiyo nAsikAthI brahmara% sudhImAM ekathI te bAra AMgaLa vAyunI janatA gaNe che. tatvajJAnigamyam. For Private And Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | sarva prANAyAmamAM kevala kuMbhaka prANAyAmanI vizeSataH zreSThatA pratipAdana karI che. tripuTImAM cakSu mIMcIne lakSya lagAvI kevala kuMbhaka karavAthI rajoguNa ane tamoguNano nAza thAya che. zabAsanathI kevala kuMbhaka prANAyAma karatAM cittanI sthiratA vahelI thAya che. AMkho mIcI svAdhiSThAna cakramAM lakSya rAkhI kevala kuMbhaka prANAyAma karatAM kAmanI vAsanAo zamI jAya che ane kuMDalInuM u. sthAna saheje thAya che. viparIta karaNI Asane prANAyAma karavAthI nAda zravaNa thaI che. viparIta karaNI Asane cAra cAra vakhate aMzI eMzI prANAyAma traNa bedhapUrvaka karavAthI sAta dIvarAmAM nAda zravaNa thAya che. paNa temAM sUcanA ke prathamathI jene prANAyAmano abhyAsa hoya tene mATe A kathana che. viparIta karaNa Asane kevala kuMbhakanA uttama prANAyAma karavAthI traNa divasamAM nAda zravaNanI zarUAta thAya che. bIjI rItathI nAdazravaNa karavAnuM Asana batAve che. prathama vRkSAsana pAMca miniTa Take tyAMsudhIno abhyAsa karavo. vRkSAsana Asane recaka, pUraka ane kuMbhaka prANAyAma karavA. traNa divasa sudhI cAra cAra vakhata eMzI eMzI prANAyAma karavAthI nAdazravaNa thAya che, athavA vRkSAsanavaDe kevala kuMbhaka prANAyAma dararoja cAra vakhata vIza vIza karavA, ema traNa divasa sakhata prANAyAma karavAthI ekadama nA zravaNa thayA kare che. vAraMvAra nAdazravaNuM saMbhaLAya che. evaM lekhakano svAnubhava che. A be AsananI rIta batAvI te pramANe kevala kuMbhaka Adi prANAyAmano abhyAsa karatAM lekhakane traNa divasamAM nAda zravaNa thayuM hatuM. ghaNA abhyAsIone e pramANe lekhake traNa divasamAM prANAyAmathI nAda zravaNa karAvyuM che ane bhaviSyamAM karAvaze. prANAyAma karanAre khAruM khATuM ane tIkhuM khAvuM na joIe, prANAyAma karatI vakhate hasavuM tathA bolavuM nahi, prANAyAmanA sAdhake niyamita AhAra karavo joIe. niyamita vakhate zayana karavuM, niyamita bolavuM, niyamita cAlavuM. prANAyAma karanAre brahmacarya pALavuM joIe. yoganAM pustakonuM manana karavuM ane upAdhinAM sthAnako tathA manuSya paricayathI dUra rahevuM. supuNA bhedaka Asane eka eka vakhate eMzI eMzI prANAyAma karavAthI sAta divasamAM nAda zravaNa thAya che. lekhakane e bAbatano anubhava che. A AsananuM jJAna gurUgamathI karavuM, yogilIka yogyatAvaNa A Asana batAvatA nathI. gurUnI mahA kRpA thAya to teo A Asana batAve che. suSumaNA bhedaka Asane ekamAsa kevala kuMbhaka prANAyAma karavAthI kuMDalInuM uthAna thAya che paNa yAda rA For Private And Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) khavuM ke pahelAM jeNe pUraka, kuMbhaka ane recaka prANAyAma siddha karyAM hoya teNe A AsanathI kevala kuMbhaka prANAyAma karavA. A Asane kevala kuMbhaka prANAyAma karatAM mUlAdhAra cakramAM lakSya rAkhavuM ane uDDIyAna baMdha dhAraNa karavo, khAdhA pahelAM uDDIyAna baMdha karavo. nAbhikamala pAse kuMDalI sADA traNa AMTAvALI paDelI che tenA upara uDDIyAna aMdhapUrvaka kevala kuMbhaka prANAyAmathI AghAta paDeche tethI tenuM utthAna thatAM prANavAyu merUdaMDamAM praveza karI brahmarAmAM sthira thAya che ane tethI samAdhi dazA prApta thAyache. chAtInA dardavALAe kevala kuMbhaka prANAyAma karavA, prANavAyune phephasAMmAM bharI tenuM recana karavAthI paNa phephasAMnuM poSaNa thAya che, kSayaroga jevA mahAbhayaMkara vyAdhiyo paNa prANAyAmathI TaLI jAya che. jenuM mAthuM bahu duHkhatuM hoya teNe sUrya nADIthI pUraka karI kuMbhaka karavo ane DAbI nAsikAthI recaka karavo. vAraMvAra ema daza dIvasa karavAthI mastakanA sAyuonI zuddhi thaze ane jJAnataMtuone uttejana maLaze. vAyuvikRti TaLI jaze, prANAyAma karanAre trATakanI siddhi karavI, gAya. trATaka bAhya ane antar e be prakAranA che. bAhya koI vastumAM eka sthira daSTithI joI rahevuM, AMkhanA palakArA thAya nahi; paNa AMkhamAM pANI Ave eTale thAka khAvo, punaH trATakano abhyAsa zarU karavo, trATaka kALI vastu upara karavAthI AMkhone koi jAtanI IjA thatI nathI. kevala kuMbhaka prANAyAma karatI vakhate trATakano abhyAsa vizeSa upayogI che. prathama pAMca mInITa, pache daza, pannara, vIza, paccIza, trIza, pAMtrIza, cAlIza, pistAlIza, paccAza, paMcAvana, ane sADha miniTa Adi evaM trATakano abhyAsa avi cchinnapaNe vadhAratA javuM. kevala kuMbhakaprANAyAma karatI vakhate paNa A pramANe abhyAsanI zarUAta ane teTalI sthitimAM karavI. prANAyAma vinA paNa trATakano abhyAsa vadhAravo. koI kALA raMganA puSpa upara trATaka karavo, vA koI kAgaLa upara kAra lakhI AMkhanA samAna pradeze sthApI kalAka vA ardhA kalAka sudhI abhyAsa karavo. koI iSTadevanI pratimA vA sadgurUnI chabI upara paNa kalAka vA ardhA kalAka paryaMta trATakano abhyAsa karavo. pazcAt nAsikAnA agrabhAga upara eka kalAka payaMta trATakano abhyAsa karavo. kArpara prathama trATaka karIne nAsikA upara dRSTi sthApana karatAM jhkAra paNa nAsikA upara dekhAya, tema thAya tyAre samajavuM ke have trATakanI siddhi I. trATaka karatI vakhate manamAM koIpaNa jAtanA vicAra karavA nahIM. je je vicAro For Private And Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1ra9 ) Ave tene dUra karavA, AMkhane koI paNa jAtanI garamI na lAge tenI sAvacetI rAkhavI. nAsikAnA agrabhAga upara kevalakuMbhaka prANAyAmapUrvaka abhyAsa karavo. kevalabhaka vinA paNa jyAre eka kalAka paryata nAsikAnA agrabhAga upara trATaka rahe tyAre tripuTImAM trATaka karavo. tyAM eka kalAka trATaka rahe tyAre AMkhonI nasomAM je prANa vAyu che tenI zuddhi thAya che ane tripuTImAM trATaka karatAM cakSunI nasonI nabaLAI nAza pAme che. cakSunI zakti vadhe che ane cakSunA roga nAza pAme che. tripuTImAM kevalakuMbhaka prANAyAma karavAthI mananI zAMta dazA thAya che ane vika95saMka95 kSaya pAme che. tripuTImAM eka kalAka paryata kevalakuMbhaka prANAyAmapUrvaka trATaka thavAthI iSTadevonAM darzana thAya che temaja tadrAvasthAmAM paNa ISTadevanAM ane cogiyonAM darzana thAya che. prANAyAmathI rogane haravA joIe. zarIranA koI paNa dezamAM pAMca vAyumAM koI paNa vAyu varte che. je sthAnamAM roga thayo te rogano vinAza karavA prathama pUraka karI te sthAnamAM lakSya rAkhI tyAM kuMbhaka karavo, ane manamAM evo daDha saMka9pa karavo ke amuka rogano nAza thAo. Ama daDha saMkalpapUrvaka vAraMvAra pUraka, kuMbhaka ane recaka te ThekANe karavAthI tyAM thaelo roga amuka vakhatamAM dUra thaI jAya che. ane thavA pAMca prakAranA vAyumAMnA sthAnamAMthI amuka vAyu jyAM raheto hoya tyAM te vAyuno bIjamaMtra pUraka, kuMbhakapUrvaka gaNavo. paNa sUcanA ke prathama rogano nAza karavA saMkalpa karI pachI A pramANe vAyu bIjamaMtra gaNavo. Ama karavAthI rogano amuka vakhatamAM nAza thAya che. pAMca prakAranA vAyu vaza karavA mATe pAMca prakAranA vAyunI dhAraNA karavI joIe. dhAraNunuM svarUpa, siddhAsane vA padmAsane besI haLave haLave vAyune bahAra kADhI nAsikAnA DAbA chidrathI prANavAyune aMdara kheMcI pAdanA aMguSTa sudhI pahoMce tyAM sudhI pUravo, pazcAtu AghamAM paganA aMguchapara manane rokavuM. tyAM mana tyAM vAyu e nyAyathI aMguSTapara mana rokAtAM vAyu paNa tyAM rokAya che. pazcAta anukrame paganAM taLIyAM upare manane rokavuM, pazcAtu pAnImAM mane nane rokavuM, pazcAta gulaphamAM manane sthApavuM, pazcAta jaMghAmAM manane rUMdhavuM, pazcAtu jAnamAM manane rUMdhavuM, pazcAtu sAthaLamAM manane rIkavuM, pazcAt gudAmAM manane dhArI rAkhavuM. pazcAta liMgamAM manane dhArI rAkhavuM, pazcAt nAbhimAM manane rUMdhavuM, pazcAtu udaramAM manane sthApavuM, pazcAta hRdayamAM mananuM sthApana karavuM, pazcAt kaMThamAM mananuM sthApana karavuM, pazcAt jihApara manane rokI rAkhavuM, pazcAt tAlumAM manane sthApana karavuM, pazcAta nAsikAnA agrabhAga para co0 17 For Private And Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (130) manane rokI rAkhavuM, pazcAta be netramAM manane dhAravuM, pazcAta bhrakuTimAM manane dhArI rAkhavuM, pazcAtuM kapAlamAM manane dhArI rAkhavuM, pazcAtuM mastakamAM manane goMdhI rAkhavuM, anukame eka sthAna pachI eka, ema AgaLa vadhatAM vadhatAM TheTha mananI sAthe brahmaraddhaparyata prANavAyune leI javo, pazcAt brArabdhathI krame krame che te sthAnomAM manane rokI rAkhI che. paganA aMguSTha sudhI AvavuM, pazcAta tyAMthI manane nAbhikamalamAM laI jaI vAyuno recaka karavo. vAyunI dhAraNAnuM phaLa, paganA aMguSThamAM, jaMghAmAM, ghuMTaNamAM, sAthaLamAM, gudAmAM ane liMgamAM anukrame vAyunI dhAraNa karavAthI utAvaLI gati ane baLanI prApti thAya che; nAbhimAM vAyunI amuka vakhata sudhI dhAraNA karavAthI aneka prakAranA jvara utarI jAya che. jaTharamAM vAyunI dhAraNuM dhAravAthI maLa sApha utaravAthI zarIranI zuddhi thAya che. hRdayakamalamAM vAyunI dhAraNA dhAravAthI pratidina vidyAnI vRddhi thatI jAya che. karmanADImAM dhAraNa dhAravAthI vRddhatva tathA aneka rogono nAza thAya che. vRddhAvasthAmAM paNa yuvAnanI peThe kArya karI zakAya che. kaMThamAM vAyune dhAraNa karavAthI kSudhA ane tRSA lAgatI nathI-kSudhA tRSA upazame che. jihAnA agrabhAga upara vAyunI dhAraNA karavAthI sarva prakAranA rasanuM jJAna thAya che. nAsikAnA agrabhAga upara manapUrvaka vAyune rokavAthI gaMdhanuM jJAna thAya che. cakSamAM manapUrvaka vAyunI dhAraNA dharavAthI aneka prakAranA rUpanuM jJAna thAya che. kapAlamAM dhAraNA dharavAthI kapAlanA rogano nAza thAya che ane krodhanI zata thAya che. jeone ghaNe krodha thatuM hoya teoe kapAlamAM manane rokI rAkhavuM. Ama ghaNo abhyAsa karavAthI ghaNo krodhano jusso pragaTato baMdha thaI jaze. brahmaramAM manapUrvaka vAyune dhAraNa karavAthI mahAtmA purUSanAM darzana thAya che. pUrvokta sthAnamAM saMyama karavAthI paNa tevA prakAranI zaktiyo pragaTe che. hRdayamAM manane revAthI thatuM phaLa, vAyunI sAthe haLave haLave manane kheMcIne hRdaya kamalamAM manano praveza karAvavo; manane tyAM praveza thayA bAda tene rokI rAkhavuM; hRdayamAM manane rUMdhavAthI avidyA (ajJAna)no nAza thAya che, temaja pAMca indriyonA viSayonI IcchA virAma pAme che, temaja aneka prakAranA vikalpono virAma thAya che ane ataramAM jJAna pragaTI nIkaLe che. temaja vAyunI kyA maMDalamAM gati che, kyA tattvamAM saMkrama eTale praveza thAya che, kyAM gamana karI vizrAma pAme che ane hAla kaI nADI cAle che; ItyAdi sarva bAbato hRdayamAM mana sthira karavAthI jANI zakAya che. For Private And Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (131 ) cAra prakAranAM maMDale, pArthiva, vArUNa, vAyavya ane Agneya, A cAra maMDala nAsikAnA nasakorAMmAM kahyAM che. 1 pRthivInA bIjathI paripUrNa, vajana lAMchanathI yukta, cAra khuNAvALuM ane tapAvelA suvarNa samAna pArthiva maMDala che. pArthiva bIja akSara che. keTalAka yoga tene pArthiva bIja kahe che. zrI hemacaMdrAcAryajIe kSane pArthiva bIja mAnyuM che. 2 aSTamInA caMdrasamAna AkAravALuM, vArUNaakSara 3 kArathI lAMchita caMdrasama dhita, amRta jharavAthI vyApta thaeluM evuM vArUNa maMDala che. 3 tailAdikathI mizrita karelA aMjana samAna gADha zyAmakAMtivALuM golAkAravALuM, biMdunAM cinhothI vyAsa, durlakSya pavana bIja kArathI A chAdita caMcaLa vAyumaMDala jANavuM. 4 ucI vAlAthI vyAsa, bhayaMkara, traNa khuNAvALuM, svastika lAMchanavALuM, agninA kaNiyAsamAna patavarNa, ane agnibIja ja sahita Agneya maMDala jANavuM. atyaMtAbhyAsanA anubhavathI yogI A cAra maMDalane jANI zake che. A cAre maMDalamAM vahetI vAyu anukrame cAra prakArane jANavo. puraMdara vAyuno varNa pIle che, sparza kaMIka zIta ane uSNatAyukta che ane te nAsikAnA vivarane purI, zanaiH zanaiH aSTAMgula pramANa bahAra vahana thAya che. zvetavarNavALA zItasparziyukta ane nIcI dizAe bAra AMgulapramANe utAvaLathI vahana thatA vAyune varUNavAyu kahe che. pavana saMjJaka vAyu kaMIka kaMIka uSNa ane kaMIka ThaMDo che. teno varNa kALo che ane aharniza che AMgula pramANe tirjI vahe che. bAlamUrya sadaza raktavarNa ati uSNa sparzavALo ane vaMToLIyAnI peThe urdhva cAra aMgula vahe te nagna vAyu jANo. vAyu cahetI vakhate kAryo. puraMdara vAyu vahetAM staMbhanAdi kArya karavAM, sArAM kArya varUNa vAyumAM karavAM, malina ane caMcaLa kAryo pavana vAyumAM karAya che ane vazIkaraNAdi kAya vahiM saMjJaka vAyu cAlatI vakhate karAya che. vahetA vAyumAM prazna ru. puraMdara vAyu vahetI vakhate sthira kAryanA praznothI manovAMchita phaLa thAya che, temaja te vakhate ArAma, hAthI, ane rAjaya vagere bAbatonA kAryo For Private And Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) karatAM uttama phaLanI prApti thAya che. prazna athavA prAraMbha vakhate varUNavAyu vaheto hoya te putra svajana baMdhuo ane uttama vastuonI sAthe meLApa thAya che. prazna vA kArya prAraMbha samaye pavana nAmano vAyu vahetuM hoya to khetI ane sevA vagere kAryo uttama phaLa ApavA taiyAra thayAM hoya to paNa teno nAza thAya che; temaja mRtyu, bhaya, kaleza ane trAsa vagere utpanna thAya che. dahana vAyu hoya te bhaya, zoka, roga, duHkha, vidhravRndaparaMparA ane lakSmInAza, ityAdi phaLa prApta thAya che. DAbI ane jamaNI nADImAM thaI A cAre maMDaLamAM praveza karatA vAyu sarve zubha phaLa devAvALA che ane-maMDalamAMthI nIkaLatA azubha phaLa denArA jANavA. vAyu jyAre maMDalamAM praveza kare che tyAre te jIvADato hovAthI jIva kahevAya che ane maMDalamAMthI vhAra nIkaLe che tyAre te mArato hovAthI mRtyu kahevAya che tethI-rasArAMza ke phaLa paNa tevuM ja maLe che. jyAre vAyu pUrakarUpe maMDalamAM praveza kare che tyAre je koI prazna kare to te puchelA kAryanI siddhi thAya che. ane jyAre vAyu recakarUpe maMDalamAMthI bahAra nIkaLe che tyAre pucheluM kArya siddha thatuM nathI; ApramANe vAyunA praveza tathA recana paratve phaLa jANavA yogya che.-prANAyAmanA abhyAsIne A bAbatanI vizeSa gama paDe che. zvAsano prakAza bhrakuTicakrathI hoya che ane te vaMkanAlamAM thaI nAbhimAM nivAsa kare che ane nAbhithI IDA piMgalAvATe bahAra nIkaLe che; suSuNNA nADIvATe paNa bahAra nIkaLe che. prANAyAmanA be bheda che. 1 vyavahAra prANAyAma. 2 nizcayaprANAyAma. vyavahAra prANAyAmanuM upara pramANe svarUpa jANavuM ane nizcayanayathI potAnA svarUpamAM lIna thavuM; samatA ekatA ane lInatArUpe AtmAnuM je pariNamana che tene nizcaya nayathI prANAyAma kahe che. vyavahArathI je lIna dazA tene samAdhi kahe che. nizcayathI te paramAtmasvarUpa samAdhi jANavI. nAbhimAM sohaM zabdono svayameva zvAsanI sAthe jApa thAya che tene tapAjApa kahe che. nAbhithI hRdayamAM vAyuno saMcAra thatAM saMvArano prakAza thAya che. temAM mananI sthiratA thatAM aneka azubha saMka9pono nAza thAya che. nAbhithI suratAnI dorI gagana gaDhamAMlAvavI. tripuTImAM suratA sAdhatAM anahada dhvanino prakAza thAya che. anahada dhvaninA adhiSThAyaka devatAo sAdhakanuM sthira citta dekhI tenI sevA kare che. sAdhaka yogIne aneka prakAranI rUddhiyo dekhADe che, sAdhakanI daSTie aneka adbhata rUpe dekhAya che, paNa sAdhaka yogI aneka prakAranI rUddhi dekhI citta calAyamAna kare nahIM; For Private And Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (133) je calAyamAna thAya nahIM te jJAnadazAnI samAdhine prApta kare che. nAbhinI pAse kaMDalInI nADI che ane tenI pAchaLa vaMkanAla che ane vaMkanAla te dazamAM brahmaraddhano mArga che. traNa kalAka sudhI koI paNa AsananI siddhi karI ApramANe prANAyAma pUrvaka trATaka karavAthI prANavAyu brahmarastramAM praveze che ane tyAM aneka prakAranA camatkAra jovAmAM Ave che. ulaTI AMkhothI tripuTImAM trATaka karI prANavAyune saMcAra manda karavo, tripuTImAM trATaka karIne bahAraparyata mArga zuddha karavo, pazcAt trATaka ane kevala kuMbhakathI brahmAstramAM sthiratA sAdhI AtmasvarUpamAM lIna thavuM. prANAyAma karanAre madha, mAMsa, madirA, DuMgaLI, lasaNa, ane kephI vastuo vagereno tyAga karavo, avicchinnapaNe prANAyAmanI kriyA karavI. AtmAnI nirmalatA karavA mATe azuddha-halakA vicArone manamAM AvavA devA nahi. nAstika purUSonI sobata karavI nahi. kaleza kaMkAsa vagere upAdhi je je sthAnamAM jyAMthI, jyAMthI thatI hoya tyAMthI tyAMthI dUra rahevuM. prANAyAma sAdhake mananI prasannatA dhAraNa karavI. sarva jIvonI sAthe maitrIbhAva dhAraNa karavo, zarIranA sarva pradezamAM AtmAnA asaMkhya pradeza vyApI rahelA che tene nirmala karavA bhAva prANAyAmano upayoga rAkhavo. nAbhithI zvAsa upaDe che ane nAsikAdvArathI bahAra nIkaLe che tenI sAthe che e maMtrano jApa karavo; vAraMvAra dIrghazvAsocchAsa levAno aharniza abhyAsa vadhAravo; dIrghazvAsochAsa levAthI zarIranI zakti kSINa thatI nathI, hRdayanA roga thatA nathI, kArya karavAmAM rRrti rahe che, prANAyAma karanAre supurNA nADI cAlatAM paramAtmadhyAna dharavuM. keTalAka suNAne sarasvatI kahe che, IDAne gaMgA kahe che, piMgalAne yamunA kahe che ane tripuTIne kAzI kahe che. pUraka prANAyAmane brahmA kahe che, recaka prANAyAmane mahAdeva kahe che. kuMbhaka prANAyAmane viSNu kahe che ane tripuTIne sarasvatIne kAMTho kahe che. nizcita ane nirogI purUSamAM eka ahorAtrImAM ekavIza hajAra ane chaze zvAsocchAsanuM januM AvavuM thAya che. prANavAyunI sAdhanAthI pegi anyanA zarIramAM praveza kare che paNa teoe anukrame vedhavidhi siddha karavI joIe te batAve che. pUraka kriyAthI antaramAM prANavAyune puratAM hRdayakamalanuM mukha nIcuM Ave che ane saMkocAya che ane teja hRdayakamala kuMbhaka kriyAthI prakullita thaI urdhva mukhavALuM thAya che. pazcAtuM hRdaya kamalanA vAyune recakathI halAvI hRdayamAMthI kheMcavo ane tene durbha granthIne bhedI, brahmarandramAM For Private And Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 134 ) laI javo; tyAM samAdhi thAya che. kRtakRtUhala yogIe te pavanane brahmarantrathI ahAra kADhI samAdhithI AkaDAnA tulamAM haLave haLave baMdha karavo. vAraMvAra arketula upara abhyAsa karanArA yogie atula uparathI brahmarantramAM ane brahmarantramAMthI arkutula upara lai javo, pachI jAI. caMbelI Adi puSpopara lakSya sthira rAkhI tyAM vedha karavo; ema tyAM vAraMvAra javuM AvavuM. ema vAraMvAra kriyA karavAthI dRDha abhyAsa thavA pachI, jyAre varUNa maMDalamAM vAyu vaheto hoya tyAre, kapUra, agara pramukha sugaMdhI padArthomAM vedha karavo. ItyAdi sarvamAM vijaya prApta karI pUrvokta darzita sarvamAM vinA udyame vAyune joDavAmAM huziyAra thaI sUkSma pakSIonA zarIromAM vadha kriyAno udyama karavo. pataMga bhramarAnA zarIramAM pravezano abhyAsa karI mRgAdrika zarIromAM pravezAbhyAsa zarU karavo, pazcAt ekAcacatta thaI ane temaja dhIra, vIra, jitendriya, thaI manuSya, ghoDA, ane hAthI pramukhanAM zarIromAM praveza karavo. pravaMza ane nirgamana karatAM anukrame pASANanI mUrti ane devanI pratimA vageremAM praveza karavo. ApramANe mRtyu pAmelA jIvonAM zarIromAM DAbI nAsikAthI praveza karavo. anyanA zarIramAM praveza karavAnA vidhi. brahmarantrathI nIkaLIne parakAyamAM apAnamArgathI praveza karavo. tyAM jaI nAbhikamalano Azraya leI supuSNA nADInA mArge thaI hRdayakamalamAM javuM. tyAM jaI potAnA vAyuvaDe tenA prANanA pracArane rokavo. te vAyu tyAM eTalesudhI rokavo ke te dehI dehaceSTAzanya thaI nIco paDI jAya. antamurtamAM te dehathI vimukta thatAM potAnA taraphathI indriyonI kriyA pragaTa thaye te yogano jJAtA, potAnA dehanI peThe te dehathI sarva kriyAmAM pravRtti kare. ardhA dIvasa, yA eka dIvasa sudhI paranA zarIramAM phrIDA karI buddhimAna yogI pAcho Aja vidhie potAnA zarIramAM pravaMza kare. ApramANe abhyAsakramathI anyanA zarIramAM praveza karavAnI zakti utpanna thavAthI muktanI peThe nirlepapaNe rahI icchAnusAra jyAM tyAM vicarI zake che. uparapramANe parakAyapraveza batAvyo che tenI prAptithI kaMI Atma kAryanI siddhi thatI nathI. parakAyapraveza, vagere zikhIne paNa sAdhya dazA aSTakarmathI mukta thavAnI rAkhavI joie. pratyAhAra. pAMca indriyonA viSayomAMthI manane kheMcIne zAMta thaeluM mana jenuM hoya evo yogI dharmadhyAnamAM pravRtti kare che. pAMca indriyonA viSayathI manane pAchuM kheMcavuM tene pratyAhAra kahe che For Private And Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (135 ) pAMca IndriyonA vIza viSaya che, prANavAyune jItavA karatAM paNa indriconA viSayamAM pravartatA manane Atmasammukha karavuM e durlabha che. yogiyo kahe che ke viSayomAMthI manane pAchuM kheMcI letAM navAM karmo baMdhAtAM aTake che, ane je pUrva bAMdhelAM hoya che tenI nirjarA thAya che. prANAyAmane pUrNa abhyAsI viSayomAM bhaTakatA cittane pAchuM kheMcI zakavA samartha thAya che, mATe prANAyAma pachI pratyAhAranI dazA batAvI che. koI ema kaheze ke prANAyAmanI zI jarUra che? pratyAhAraja upayogI che. tenA uttaramAM thavAnuM ke prANAyAmanI bhUmikA siddha thayAvinA yathAyogya rIte manane pAchuM khecavAnuM baLa prApta thatuM nathI. A sarvemAM jJAna yoganI AvazyakatA che; pAMca indriyo potapotAnA viSayone grahaNa karyA kare che; paraMtu jo pAMce IdriyonA viSayomAM sukhArtha thatI je rAgabuddhi TaLe to, viSayothI mana pAchuM khecAya che. AMkha thakI hajAro padArtha dekhAya te paNa je te daryapadArthomAM je rUci na hoya to tethI baMdhAvAnuM thatuM nathI. priya ane apriya hajAro zabda sAMbhALavAmAM Ave paNa jo tene mana na grahaNa kare to te zabdo saMbhaLAya vA na saMbhaLAya to paNa baMdhAvAnuM thatuM nathI. jIhAthI hajAro padArtho khAdhAvinA chuTako nathI. koI paNa bhaThyapadArtho jihAupara mUkyAvinA chUTake thavAno nathI, pANI Adi pravAhI padArtho pIdhAvinA chUTako thavAnuM nathI, jillA indriyanI sAthe bhojya peya padArthono saMbaMdha thavAnoja, miSTAdi rasenuM nAnapaNa thavAnuM; tyAre jihAne pratyAhAra zI rIte karI zakAya ? uttaramAM kahevAnuM ke je je padArthono jihAIdriyanI sAthe saMbaMdha thAya te te padArthonA rasonA svAda pAmIne-paNa manathI-rUci agara arUci dhAraNa karavI nahIM, rasomAM manathI lolupatA rAkhavI nahi; Aja pratyAhArane mukhya uddeza che. nAsikAthI paNa sugaMdhI ane IMdhI AvavAnIja, tyAre nAsikA IdriyathI zI rIte pratyAhAra karavuM ? tenA uttaramAM kahevAnuM ke, nAsikAthI sugaMdha ane durgadha grahAya to paNa sugaMdhanA upara rAga karavo nahi ane durgadhanA upara arUci dhAraNa karavI nahi. te te prasaMge mananI samatulyatA dhAraNa karavI, teja nAsikA IdriyathI pratyAhAra samajavo. sparzandriyathI sukhakara ane arUcikara sparza sparzAya te paNa te bannemAM rUci, arUci nahi karatAM mananI samatulyatA dhAraNa karavI. keTalAka loko indriyone jItavA arthAt Idriyone viSayamAMthI pAchI haThAvavA sakhata upAya le che paNa teonA vazamAM Indriya thatI nathI, tenuM kAraNa e che ke teoe AtmajJAna prApta karyuM nathI. haTha karI indriyone vazamAM levA prayA kare che te phAvI zakato nathI. AMkhe koIpaNa padArtha dekhAvAno-AmAM AMkha ke temAM rahelI dekhavAnI zakti vA drazyapadArtho e traNamAMthI ekano paNa For Private And Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 136 ) te nAza karI zakavAnA nathI, kApi AMkhe koI moha karanAra vastu dekhAtAM teo AMkhane mIcI deze. tethI kaMI teoe cakSu indriyano viSaya jItyo kahevAze nahIM; jyAMsudhI manamAM padArtho jovAnI vAsanA che tyAMsudhI khIjAbhavamAM paNa punaH te padArtho dekhAvAnA ane tenA upara rAga thavAno. AMkhane kadApi zeDI nAMkhavAmAM Ave topaNa parabhavamAM rUpone dekhavAnI vAsanA TaLavAnI nathI; AMkho sarva padArthone joi zake temAM AMkhonI pharaja che to AMkhoe te bAbata zo gunho karyo kahevAya? alabata kaMi nahi. AMkhoe padAthaeN dekhyAbAda te padArthoupara rUci arUci to mana kare che; mATe AMkhe dekhAtA padArthono temAM vAMka nathI paNa manano vAMka che. padArthone dekhI rAga ane dveSa thAya che te manano dharma che; jo mananI samAna dazA rAkhI hareka padArtho dekhavAmAM Ave to te padArthomAM baMdhAvAnuM thatuM nathI. keTalAka prArabdhakarmane bhogavatA, jJAniyo kAnathI zabdo sAMbhaLe che topaNa temAM muMjhAtA nathI. zravaNendriyathI saMbhaLAtA zabdone eka sukhakara viSayarUpa mAnatA nathI paNa te zabdonA satyagrAhya arthane grahe che ane vivekadRSTithI asatya arthano tyAga kare che, tethI teo zabdaviSayamAM zravaNa karatA chatA paNa baMdhAtA nathI. AtmajJAnathI teo satyAsatyano mananI samadazA rAkhI tola kare che, AtmaprazaMsAnA vA zRGArapoSaka zabdo sAMbhaLI phica karatA nathI ane kaTu zabdo sAMbhaLI dveSa karatA nathI, AvI mananI samadazA meLavavA mATe teoe AtmajJAna prApta karyuM hoya che. ApaNe zarIra, indriyo, mana, ane AtmAnA baLa upara vicAra karIe. ajJAniyomAM AtmabaLa dvetuM nathI, paNa teonA zarIrane indriyo ane mana ghaDe che tethI teo mananA kahyA pramANe cAle che. mana je je hukama kare che te te hukamonA tAbe indriyo thAya che, indriyonA maLe zarIranI kriyA thayA kare che, tethI ajJAniyo prArabdhakarma yA anyakarma bhogavatAM paNa sadAkAla indriyonA tAbAmAM rahe che ane potAnA AtmAne teonI indriyo gulAma banAve che. jevo manano hukama thAya che tevuM kArya AtmAne karavuM paDe che, tethI ajJAniyo sadAkAla rAga ane dveSanA paMjhAmAM phasAyalA rahe che. teo potAnA AtmAne oLakhI zakatA nathI tethI sAMsArika sukha bhogavavAmAMja janmanuM sAphalya mAne che. pAMca indriyothI viSayanuM grahaNa karavuM ane mojamajhA mArI indriyonA gulAma sadAkAla rahevuM eTaluMja teo samaje che. teo kadApi rAjA ya, vA dhanADhya hoya, ThAkora hoya, vA koI paNa sattAne dhAraNa karanArA hoya, topaNa teo indriyonA tAme rahI sukhane zodhe che tethI teo parataMtra che. kharUM sukha kyAM che te teo jANI zakatA nathI tethI teo bhrAMtimAM bhUlI jaDa padArthamAM sukhanI buddhi ka2e che ane te mATe rAtrIdivasa aneka prakAranAM prANanAzaka saMkaTo veThe che tethI teo For Private And Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (137) IndriyonA dAsa che, IndriyonA cAkarI uThAvanArA che ane teo IndriyonA viSayonA bhikhArI che. viSayonI bhikSAthI kadI zAMtisukha maLavAnuM nathI. teo sadA zAMtine, dhAraNa karanArA thatA nathI ane teone jJAnabaLa hotuM nathI. kasturiyAmRganI peThe te bhUlA bhamanArA jANavA. jJAni purUnI indriyothI jeke viSayonuM grahaNa thAya che to paNa teo AtmajJAnI hovAthI mana upara sattA bajAve che, arthAtu vipayo grahaNa karyA chatAM paNa jJAniyonA manamAM viSacoprati rAga vA hRpa prAyaH kaMI paNa thato nathI, tethI teo pratyAhAranA sAdhaka yogiyo gaNAya che. atra prazna thaze ke, jyAre jJAnine viSayo upara rAga na hoya to viSayonuM grahaNane zA mATe kare ? uttaramAM samajavAnuM ke kevalajJAnapUrve cothA guNasthAnakamAM Idriyo pota potAnA viSayone prArabdha karmanA coge grahaNa kare che; tIrthakara jevA traNa jJAni paNa gRhAvAsamAM prArabdha karmanA yogathI rasatya ane asatya jANe che, chatAM viSayone grahaNa kare che; paNa te AtmajJAnI hovAthI je je viSayo indriyothI grahaNa kare che temAM rUci vA arUci dhAraNa karatA nathI. tethI teo mananI udAsInatA jALavI-abaMdha rahI uraca koTI upara caDhatA jAya che ane je je karmo udayamAM Ave che tene bhogavIne nirbhare che; paNa navAM karma bAMdhatA nathI. AthI temanI dazAmAM IndriyonA viSayo bhegavatAM chatAM paNa teo vaDe indriyono pratyAhAra karI zakAya che. paNa jeoe AtmajJAna prApta karyA vinA indriyono nirodha karI pratyAhAratA karavA mAMDI che, teo uparauparathI jANe pratyAhAra kare che tevuM jaNAya che, paNa pAMce IndriconA viSayonI sukhavAsanA manamAM rahelI hovAthI, indriyothI viSayo nahi grahaNa karatA chatAM paNa antaranI vAsanAthI baMdhAya che ane jJAniyo prArabdhayoge IdriyonA viSayone grahaNa kare che te paNa mananI samAnatAnA yoge baMdhAtA nathI. tema chatAM ajJAnadazAmAM paNa pratyAhAranuM akAma nirjarArUpa phala thAya che.-A vAta bALa jIvo mATe nathI. tyAre prazna thaze ke, AtmajJAna karavAthI mananI samatoladazA thaze, tyAre indriyone vaza karavAnI zI jarUra ? AnA uttaramAM kahevuM paDaze ke, AmA potAnuM svarUpa jANyA vinA manane tAbedAra maTavAno nathI. jo zuddha AtmajJAna thayuM te manamAM pragaTatA zubhAzubha vicArone te rokavA potAnI zakti zeravaze. AtmajJAna pAmIne paNa Indriyone vazamAM karavAnI AvazyakatA che; kAraNa ke viSayone jItavAmAM ja jJAnanI saphalatA che. AtmA pitAnuM jJAna karIne manane potAnA kabajAmAM le che. mana vazamAM AvyAthI inidrayo paNa viSayamATe pravRtti karatI nathI; arthAta sArAMza ke AtmajJAna thavAthI, mananI samatoladazA rahe che. koI padArtha sukhano hetu jaNAta nathI ane koI padArtha duHkhano hetu jaNAto nathI. tethI sukhabuddhi TaLavAthI bAhyapadArthone dekhatAM chatAM paNa rAga thato nathI ane manamAM thatI yo. 18 For Private And Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 138 ) duHkhabhAvanA TaLavAthI bAhyapadArtho upara deSa paNa thato nathI. jyAre rAga ane dveSa na thAya tyAre indriyo ane mane jItAyuM ema kahevAmAM koI jAtano doSa jaNAto nathI. jyAre AtmajJAnadazAthI viSayonI vAsanAne nAza thAya che tyAreja mana jItAyuM kahevAya che. AtmajJAnavinA game te saMnyAsI thAo, vA phakIra thAo paNa prArabdha karmayoge game te prakAre viSayonA bhoganI buddhi thatAM game te rIte bhogavyA vinA chaTa thavAno nathI. AtmajJAna pAmIne thaelA tyAgiyo AtmabaLathI Idriyone tathA manane potAnA kabajAmAM rAkhI zake che. potAnA AtmajJAnabaLa sAmarthyathI manamAM viSayonI buddhine thatI aTakAve che. AtmajJAnabaLathI viSayonI vRttiyonA vega aTakAve che, teo kadApi jema nadImAM ghaNuM pura AvavAthI pAna vanaspatinI peThe nIcA thaI jAya che topaNa jema nadInuM pura utaryAbAda pAna vanaspati pAchI hatI tevI ubhI thaI jAya che, tema bhagAvalIkarmarUpa nadInuM pUra AvavavAthI ane AtmabaLathI teno vega vizeSa baLavAna hovAthI, bhegAvalIkarmanA tAbe thAya che; paNa bhogAvalIkarmano vega TaLatAM naMdipeNa, AdrakumAra ane ASADhAcAryanI peThe potAnuM AtmajJAnaLa phoravI karmanI sAmA yuddha karI mananI samAnatA jALavI rAkhI karmano kSayaja kare che. AtmajJAnanA sAmarthya vinA mithyAtvadazAmAM je IndriyonA viSayone jItavA prayatna kare che te bALakone ramatagamatamAMthI baMdha karavAnI peDa kare che. jema hAnA bALakonI ramatagamatano svabhAva hovAthI tene koI purI mUke te teo rUdana kare che ane chaTavA udyama kare che.-teone purAI rahevuM gamatuM nathI. teone choDI devAmAM Ave che te pAchAM ramatagamatamAM gultAna banI jAya che ane purI rAkhanArane gALo Ape che. bALakone purI rAkhavAno uddeza sarvathA siddha thato nathI, tema ajJAniconAM mana che te nhAnA bALakonI peDa pAMca indriyonA viSayomAM ramyA kare che. je koI haTha karI pAMca indriyonA viSayonI ramatagamata choDAvI de to teonA manane bIlakula gamatuM nathI. aneka rIte pAMca IndriconA viSayomAM pravartavA pravRtti kare che, mana rokayuM rokAtuM nathI ane chaTyAbAda pAchuM pAMca IndriyomAM pravRtti karyA kare che. ajJAnapaNAthI manane vaza karanArano udeza siddha thato nathI, ulaTuM bhUkhyuM manuSya jema bamaNuM khAya che tema mane paNa viSayomAM bamaNuM pravRtti kare che. nAnA bALako jyAre moTI umaravALA thAya che, tyAre sAna thavAthI bAlyAvasthAnI ramatagamatamAM rUci karatA nathI; tema pravRtti paNa karatA nathI. ane temane koI bAlakanI ramata ramavAnuM kahe to te vAtane dhikkArI kADhe che, tema ajJAnAvasthAmAM mananI nIca dazA hatI tethI te viSayomAM balAtkAre paNa pravRtti kare che, paNa jyAre A bhajJAnabaLa prApta thAya che tyAre mananuM viSayomAM pravartavuM saheje baMdha thatuM For Private And Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 139 ) jAya che. AtmajJAnabaLanI sattA vizeSa hovAthI mana paNa uccaDhAvALuM thAya che; tethI tene viSomAM bhaTakavuM gamatuM nathI ane zubhAzubha viSayopara rAga vA dveSa thato nathI. mananI samAnatA pratidina vadhatI rjAya che ane tethI AdyaviSayomAM mana bhaTakatuM nathI; mana AtmAnA guNo sammukha thAya che ane tethI tene pAMca indriyonA viSayonI ramatagamatamAM AnaMDha paDato nathI. prArabdhayoge pAMce indriyonA viSayo bhogavatAM paNa manamAM udAsInatA rahe che ane AtmabaLa vRddhi pAmatuM ya che. ( indriyonA viSayomAM sukha nathI, jha kharekhara sAniyAne indriyonA rUpAdi viSayomAM sukha nathI; evo jJAnabaLI nizcaya thAya che. indriyothI je je viSayo grahAya che te kSaNika che, tema indriyI paNa kSaNika che ane IndriyothI thatuM sukha paNa kSaNika che; mana paNa kSaNika che. kSaNika sukha paNa vastutaH duHkharUpa che; kAraNa ke te sukha pAchaLa duHkhanI paraMparA bhogavavI paDe che ane temATe rAga ane dveSAdika devone sevavA paDe che, tethI punaH punaH karmanI gati pramANe jagamAM sArA khoTA avatAro dhAraNa karavA paDe che. bindu dRSTAMtane anusaranArA sAMsArika bhAgomAM jJAni purUSo vizvAsa dhAraNa karatA nathI. tara. vAranI dhAra upara madhu copaDIne tene cATatAM jInhA kapAI jAya che. tema sAMsArika sukhonI abhilASAmAM aneka kaSTonI paraMparA veThavI paDe che. jaDa vastuomAM jaDatA rahI che. paramANuparamANumAM paNa jarAmAtra sukha nathI. sukhanuM sthAna AtmAM che; AtmAmAMja jyAre tyAre kharUM mukha pragaTavAnuM. jhAMjhavAnuM jala jema dUrathI jalarUpa dekhAya che paNa te bhrAMti che, tema jaDa vastumAM gukhaduHkhanI kalpanA karavI te paNa eka jAtanI ajJAnavaDe thatI bhrAMti che. anAdikALathI mohanA yoge jaDa vastuomAM sukhanI bhrAMtithI AtmA jaDa vastuono gulAma ane che. potAnAmAM ja anaMtasukha rahyuM che. bAkI jaDa vastumAM sukhane zodhavuM te to ajavALAne mUkI aMdhArAmAM athaDAvA barobara che. je je vastuomAM ApaNe sukha mAnIe chIe ne te vastunI vicitratA jotajotAmAM thaI jAya che; mATe indri yonA viSayomAM sukha nathI,-ema AtmajJAna thatAM tvarita samajAya che. je zabdo zravaNa karavAthI pAtAne sukha thAya che teja zabdo zravaNa karavAthI anyane duHkha thAya che. jemake hiMduonI stutinA zabdo hiMduone sukha karanArA che teja zabdone sAMbhaLI musalamAnone prAyaH arUci thAya che. je sUryanuM vimAna dukhI manuSyane AnaMda thAya che teja vimAna dukhavA upara ghuvaDanAM manamAM aAMca hoya che. sugaMdha levAnI manuSyone rUci hoya che teja sugaMdha, macchara vagere kSudra prANiyone arUcikara lAge che For Private And Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (140) ane tethI te amuka jAtane sugaMdhI dhapa karatAM nAsI jAya che. je miSTAnna padArtha, eka manuSyane rUcikara lAge che teja padArtha, javaravALAne arUcikara lAge che. koIne dUdhapAka upara prema hoya che to koine tenA upara arUci pragaTe che. koIne kerIthI sukha maLe che te koIne kerIthI duHkha thAya che. hAthIne hAthaNIno sparza sukhakara lAge che, te manuSyane te jAtino sparza, arUcikara lAge che. koIne koI strIne sparza sukhakArI lAge che to teja sparza anya manuSyane duHkhakArI lAge che. koIne koI strInA rUpa upara rAga utpanna thAya che te teja strInuM rUpa dekhI koIne dveSa utpanna thAya che. koIne koInA gAvA upara rUci utpanna thAya che to te ja gAnAra upara koIne arUci utpanna thAya che; A uparathI jotAM zabdAdika viSayomAM je rUci vA arUci thAya che te vastutaH kharI nathI ema siddha kare che. pAMca IndriyothI phakta amuka amuka jJAna thAya che. rAgadveSa karavAne viSaya to manane che. mATe je mananI samAnatA jALavavAmAM Ave to IndriyothI kaMI paNa banI zakatuM nathI. jJAnadazA thayA vinA IndriyonA viSayomAM thatA rAgadveSa chatAtA nathI. jema jema AtmajJAnadazAnI baLavattA vRddhi pAme che, tema tema rAgadveSanI vRttiyonI madatA thatI jAya che. zrI trijJAnI tIrthaMkara mahArAjA gRhasthAvAsamAM bhoga bhogava ane sAmAnya manuSya bhaMga bhogave, temAM gRhastha tIrthakaranI sAmAnya manuSya karatAM anaMtagaNuM nilapadazA rahevAnI. anaMtAnubaMdhI rAgavALo purUSa strIne bhogave ane apratyAkhyAnI rAgavALo purUSa strIne bhogave temAM anaMtAnubaMdhI rAgavALA karatAM apratyAkhyAnI rAgavALo apakarma bAMdhI zake, tema banavA yogya che. teja pramANe apratyAkhyAnI karatAM pratyAkhyAnI rAgavALo a5kama bAMdhI zake ane tenA karatAM saMvalana rAgavALo ochAM kama bAMdhI zake, te banavA yogya che. jema jema rAga rUpe kAmane rasa nyUna hoya che tema tema karmabaMdha paNa alpa, akSatara baMdhAya che. tenuM vizeSa svarUpa cha prakAranI vezyA ane jAMbuphalanA daSTAMtathI jANuM levuM. eka purUSane strInI sAthe saMbhoga karavA atyaMta rAga che ane eka saMsArastha jJAnane strInI sAthe saMbhoga karavo rUcikara lAgato nathI; prArabdha karmayoge te jJAnine strI sAthe saMbhoga kriyA karavI paDI ane pelA ajJAnIne paNa strIno saMbaMdha thayo temAM vizipa karma koNa bAMdhe ? uttaramAM kahevuM paDaze ke pele ajJAnI ke jenA hRdayamAM kAma vyApI rahyo che tene karma vizeSa baMdhAze ane pelA jJAnine prArabdhayoge saMbhoga saMbaMdhamAM ajJAnI karatAM bahu ochuM karma baMdhAvavAnuM. kAraNa ke pelA ajJAnI jeTalA henA pariNAma kharAba nathI. eka zeTha je dararoja dudhapAkanuM jamaNa jame che tene dUdhapAka upara atyaMta rAga nathI, paNa sudhA samAvavA khAya che ane For Private And Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) eka bhikhArIne dUdhapAka maLato nathI, paNa dUdhapAka upara atyaMta rAga che; zeTha paNa dUdhapAka khAya che ane bhikhArI paNa dUdhapAka khAya che. zeThanA karatAM bhikhArInA manamAM dUdhapAka upara atyaMta rAga che tethI zeThanA karatAM bhikhArIne karmabandha vizeSa thavAno. zeTha karatAM paNa AtmajJAnine dUdhapAka khAtAM karmabandha bilakUla alpa thavAno. pAMce indriyonA viSayo saMbandhI AmajJAniyone prArabdha karmayoge te te viSayo bhogavatAM atyaMta alpakarmabaMdha thavAno, jJAnijomona sadhi nirAjo daitu hai." A vAkyanI sArthakatA adhyAtmajJAniyone mATe saMbhavI zake che; paNa A vAkyano durUpayoga jANIne, viSayabhoga mATe je kare che te adhyAtma jJAnathI dUra rahe che. bALa jIvo mATe A vAta nathI. gRhasthAvAsamAM zrI tIrthaMkaro bhogAvalIkama bhogavatAM chatAM paNa ghaNAM karma kheravatA hatA; tenuM kAraNa ke viSacopara rAgadveSanI pariNati ayanta manda hatI ane udAsIna pariNAma hatA tethI ghaNAM karma kheravatA hatA. jema eka nAnuM bALaka DhIMgalA DhIMgalInI ramatamAM atyaMta rAga dhAraNa kare che teja bALaka jyAre moTI umarano thAya che ane jJAna pAme che tyAre DhIMgalInI ramata upara teno rAga raheto nathI; tevIja rIte DhIMgalA DhIMgalInI ramatasamAna saMbhogamAM ajJAnIne atyaMta rAga hoya che, paNa teja ajJAnI satsamAgamanA coge AtmajJAna pAme che to saMbhoga upara heno bilakula raga raheto nathI. zrI AdrakumAra ane naMdipeNa pramukha AtmajJAnI purUSo hatA, teone jyAMsudhI bhogAvalIkarma uda yamAM nahotuM AvyuM tyAMsudhI teonA manamAM atyaMta vairAgya hato. pratijJA paNa ujvala hatI paNa bhogAvalIkameM udayamAM AvatAM manamAM jAdI asara thai to paNa temaNe AtmajJAnabaLa korayuM; joke uyanI baLavattA vizeSa hovAthI anta maithunakarma sevavuM paDayuM; paNa manamAM temaNe vairAgyabhAva dhAraNa karyo ane ante bhogAvalIkarma (prArabdhakarma )nuM jora TaLatAM saMbhogakriyA choDI dIdhI. AtmajJAniyo AtmAmAMja sarva Rddhisukha mAne che tethI bhoga bhogavatAM chatAM paNa bAhyamAM sukha mAnI letA nathI, teo samAnabhAvane manamAM dhAraNa kare che. bhogapara zeThanuM dRSTAMta. eka karor3Adhipati zeTha hato. tenA upara koI pUrvanA vairane lIdhe rAjAe doSano Aropa mUkayo. ane hukama karyo ke zeThe sAta divasa saMDAzamAM jaI vizvAnA TopalA upADavA. rAjAnA hukamanA AdhIna thaI zeThe sAta divasa paryaMta saMDAzamAM jaI vichAnA TopalA upADyA, temAM zeThane kaMI phica paDI nahIM. tema jJAnipurUSo paNa saMbhogane eka saMDAsa jevuM mAne che chatAM prArabdhakarma rAjAnA hukame kadApi viSaya saMDAsamAM viSayanA TopalA upADavA paDe che topaNa temAM temane rUci thatI nathI; kAraNa ke temAM temaNe tAttvi For Private And Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 142 ) kasukha mAnyuM nathI. Aja kAraNathI prArabdhakarmanA coga kadApi tevI karmane jJAniyo seve che topaNa te alpapatara rAganA hetuthI alpatara karma AMdhe che ane ghaNAM karma kherave che. pazupaMkhIoe je viSayomAM rUci dhAraNa karI hoya che. te upara manuSyonI prAyaH arUci hoya che, ane ajJAni manuSyoe je kAryomAM-viSayomAM sukha kalpya dhyeya che. temAM jJAniyonI arUci hoya che. kAraNa ke ajJAniyo karatAM jJAniyone satyasukhano nirNaya bhAselo che, mATe AvI rIte uttarottara vizeSajJAniyAne AtmAmAMja satyasukhano nirNaya thavAthI teone bAhyapadArtho para prema vA aphiMca hotI nathI. jema jema AtmAnA svarUpasaMbandhI vizeSatara jJAna thatuM jAya che tema tema viSayabhoganI pariNati manda manda thatI jAya che ane viSayarUci vizeSa vizeSa bhAge TaLatI jAya che. jJAnicI bAdyapadArthomAM upakAra Adi mATe pravRtti kare che topaNa temano AtmA zuddhopayoga vartavAthI karmanI nirjarA anaMtagaNI kare che tethI karmabandha, bilaTTala alpaalpatara teone baMdhAya che. arthAt anaMtaguNa guNonI nirmalatA thatI jAya che ane yaugika karmabandha eka be traNa cAra Adi gaNo baMdhAya che. AvI AtmajJAnadazAvALo manuSya ghaNAM karma kherave che ane anaMtaguNanI zuddhi karato chato AgaLa pravRtti kare che ane tethI te indriyonA viSayono kharI rIte pratyAhAra karI zake che. ajJAnI jIvo khIjAnuM sAMbhaLI vA dekhI indriyonA viSayo tyAga karavA pratijJAo grahaNa kare che ane temATe amuka amuka niyamone pALe che, haThathakI indriyone vaza karavA tapazcaryA AdithI zarIra kuza karI nAkhe che, paNa AtmajJAnadazA vinA teonA manamAMthI viSayonI vAsanAnA nAza thato nathI. ajJAniyo amuka saMyogomAM amuka vakhata paryaMta soljara-paNanI peThe saMbhoga Adi bhogono mAhyathI tyAga karI zake che. paNa manamAM kAmanI vAsanA utpanna thatAM antarathI teo bhogI bane che ane amuka saMyogomAM amuka vakhata AvatAM tArdikano lopa paNa thaI jAya che ane te prApta 2elA bhogamAMja sarvasva sukhano nirdhAra kare che. ajJAnI rAga zyane kAmanA vazathI vratano lopa kare che ane temAM lolupI bane che ane jJAnI bhaMgAvalIkarmanA udayejabhogamAM pravRtti kare che paNa temAM nirlepa rahe che. bAhyuthI bannee pratijJAno lopa karyA ema kahevAya che, paNa antarathI jJAnI tyAgI che ane ajJAnI bAhyazrI temaja antarathI rAgI che. ajJAnI mAhyathI bhogano saMyoga na thatAM sudhI vA mAhyathI pratijJA pALatAM sudhI tyAgI gaNAya che, paNa antaramAM tenuM mana viSayavegathI vyApta rahe che tethI te antarano tyAgI nathI, te mATe te antaranA ( mananA ) pratyAhAra paNa karI zakato nathI. manano pratyAhAra karyA vinA anya kandriyonA bAhathI karelo For Private And Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 143 ) pratyAhAra sadAkALa mATe Takato nathI, ulaTI viSayonI viTaMbanA vRddhi pAmatI jAya che. manathI pratyAhAra karanArA yogIjo anya indriyothI thatI viSayanI pravRttimAM je rAga ane drapa thAya che teno paNa pratyAhAra karI zake che. manano pratyAhAra karavA mATe zrI tIrthakaroe kahelA AtmajJAnanI atyaMta AvazyakatA che; temaja AtmajJAnapUrvaka AtmavIryanI paNa atyaMta AvazyakatA che. je sogiyo manane vaza karI zake che, te ja kharekharA pratyAhAranA sAdhaka gaNAya che. bAkI upara uparathI to amuka vakhata sudhI amuka pratyAhAra karanArA ghaNA dekhAya che paNa tethI kaMI Amahita thatuM nathI; AtmatattvanuM gAna karIne kharekhara manane pratyAhAra karavo joIe. manamAM utpanna thatA krodha, mAna, mAyA, lobha, mamatA, IrSA, maithuna, niMdA, ghera, jhera ane mahatva, Adi done manamAM AtmabaLavaDe utpanna na thavA devA, te manathI pratyAhAra kahevAya che. amuka pratikalA saMyogomAM manamAM kodha utpanna thAya che. jyAM sudhI manamAM krodha cAra prakAravaDe utpanna thAya che tyAM sudhI tenI asara AtmA, vANI ane kAyA upara thayA kare che ane tethI AmAM anaMtakarmano baMdha karyo kare che. krodha mahApAtakI caMDAla che, tapasIo paNa kola karIne lapasI gayA che. manathI kAMI paNa pratikRla dekhAya, jaNAya ane saMbhaLAya to turta krodhanI asara AMkha, bhrakuTI ane lalATa upara dekhAI Ave che. krodhathI buddhinI paNa majatA thAya che. kALI purU kaI vakhate koIne mArI nAMkhe che, koino nAza kare che, jene zrApa Ape che, krodhanA AvezamAM jUThuM bole che, jUThI sAkSI pure che, ainA doSa prakAze che anyane kodhAvezamAM ALa caDhAve che. koMdhAvezamAM zarIra uSNa thAya che, hoTha tharathare che, hRdaya dhaDake che ane mananI samAnatAne nAza thAya che; mitro paNa kodhathI zatru bane che. krodhathI samatAbAgamAM agnino bhaDa saLage che, anaMtabhavanAM karela zubha kRtyo paNa kSINa thatAM jAya che mATe krodhano nAza karavA AtmajJAnabaLathI kSamAnuM ciMtavana karavuM-kSamA AdaravI. kodhane jItavA upAya. >> je je saMyogamAM je je koI pragaTa karavAno hoya te te vakhate samatAnuM svarUpa vicAravuM. kSamAnA amUlya guNa vicAravA, AtmAne sahajasvabhAva vicAratA krodhano Aveza pragaTato ne pragaTato manda paDI upazamI jAya che. AtmajJAnabaLathI je je hetuo krodhanA banyA che tene bilaphUla bhUlI javA. AtmAne koI khoTo kahe to temAM AtmAnuM kaMI jatuM For Private And Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (144) nathI. huM AtmA, duniyAthI nyAro chuM mATe bAhyamAM huM nathI; tyAre mAre manamAM krodha kema thavA devo joIe ? mahAre mananI samAnatA jALavavI joIe. krodha karavAthI mahane koI paNa jAtane jarA mAtra phAyado thavAne nathI, tyAre kema mananA viSama pAsamAM paDIne krodha karavo joIe ? alabata krodha na karavo joIe. anaMtAnubandhI krodha, apratyAkhyAnI krodha, pratyA khyAnI krodha, ane saMjvalanano kodha e cAra prakArano kodha che. anaMtAnubadhI krodha te jIve tyAM sudhI rahe che, apratyAkhyAnI krodha thaelo hoya to te varSa sudhI rahe che. pratyAkhyAnI kodha cAra mAsa sudhI rahe che ane jvalanano krodha pakSaparyata rahe che. anaMtAnubadhI kodhathI narakagati prApta thAya che, apratyAkhyAnI krodhathI tiryaMcanI gati prApta thAya che. pratyAkhyAnI kodhathI manuSyanI gati prApta thAya che ane saMjavalananA krodhathI devatAnI gati prApta thAya che. A cAre prakAranA krodhano kSaNe kSaNe nAza karavA prayatna karavo joIe. jyAre krodha thAya tyAre AtmAnuM zuddhasvarUpa ciMtavyAja karavuM. AtmAnuM zuddhasvarUpa samaraNa karatAM krodhano vega bilakula zamI jAya che. pattharanI zilA upara sUryanAM kiraNa lAgavAthI zilA uSNa thaI jAya che, paNa pANI reDatAM zItala thaI jAya che, tema kodhathI mana ugra thaI jAya che paNa samatArUpa jalanA yoge zItala banI jAya che. krodhAgninI zAMti karavA mATe samatA jalanuM sevana karavuM. atyaMta utsAhapUrvaka je je vakhate krodha thAya te te vakhate AtmopayoganuM smaraNa karavAmAM Avaze to krodhanA saMskArono nAza thatAM aMte saMpUrNa teno nAza thaze. anaMtAnubaMdhIno apratyAkhyAnI thaze, apratyAkhyAnIno pratyAkhyAnI thaze ane pratyAkhyAnIno phodha TaLI saMjvalanano krodha thaze. saMjavalana krodhanA paNa asaMkhya bheda che. temAMthI paNa manda dazA thatAM aMte saMpUrNa krodhaprakRtino nAza thaze. aneka jIvoe krodhano nAza karI paramAtmapada prApta karyuM, kare che ane karaze. sAdhakoe krodhane jItavAnA upAyo AdarI AtmAnuM krodharahita saMpUrNa svarUpa prApta karavuM. mAna." AtmAnA jJAnAdi guNo prApta karavAmAM mAna eka mahAvinna karanAra che. AtmArUpa sUryanuM darzana karavAmAM merU parvatanI peThe mAna ADo Ave che. AtmAno mULa urdhvagamana svabhAva che ane tethI te siddhasthAnamAM jAya che paNa mAnanA yoge ulaTo AtmA adhogatimAM cAlyo jAya che. vinaya, zrata, tapa, ane zIlane haNanAra mAna che. rAvaNa ane kauravo jevA mAnanA yoge duHkhI thaI AyuSya hArI gayA ane paramAtmapada sAdhI zakyA nahIM. mAnathI koInI pAse jJAna guNa vizeSa hoya che to paNa te levAto nathI. sA For Private And Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 15 ). mAnyataH ahaMkAranA ATha bheda thAya che. rU5, jAti, lAbha, tapa, baLa, vidyA, azvarya ane lakSmI, e ATha bAbatomAM thato ahaMkAra, manuSyoe AtmabaLathI TALavo joIe. ucca jAtimAM janma thayo zreya te potAne ucca mAne che ane anyone nIca mAne che. potAnuM rUpa suMdara hoya che te ajJAnathI manuSya potAnA rUpane ahaMkAra dhAraNa kare che. lakSmI Adi aneka prakAranA lAbho maLatAM manamAM jANe ke ahe ! mahArA jevA lAbha koIne maLatA nathI, aho ! mhArA samAna koI nathI. tapazcaryA karI manamAM ahaMkAra kare ke ahe ! mahArA jevo tapasvI koNa che ? anyonA karatAM potAnuM baLa adhika hoya to ema vicAre ke aho ! hArA jevo koI baLavAna nathI; huM eka sapATAmAM sarvane harAvI zakuM. ItyAdi ajJAnI jIva potAnA baLanuM abhimAna kare che. vidyAbhyAsa karIne aneka prakAranI vidyAo bhaNuM ajJAnI jIva manamAM vidyAno ahaMkAra kare che, anya manubdonuM mAna teDavAne aneka yuktiyo laDAve che, vidyAnA jore anyone halakA pADe che, manamAM kulaNajInI peThe kulelo rahe che; ityAdi vidyAno ahaMkAra jANavo. aneka prakAranuM ezvarya maLavAthI manamAM ahaMkAra dhAraNa kare te aizvaryama kahevAya che. lakSmInuM manamAM abhimAna dhAraNa kare te lakSmImada kahevAya che. aneka prakAranA ahaMkAro karavAthI jIvo corAzI lAkha jIvayonimAM vAraMvAra avatAra dhAraNa karI janma, jarA ane maraNanAM duHkha prApta kare che. mAnanA jorathI jIvo potAnuM vA pArakAnuM hita joI zakatA nathI. mAnathI hiMsA, jUTha, corI, vizvAsaghAta, nindA ane ALa vagere aneka doSo prApta thAya che. mAnI manuSya sukelA lAkaDA ane hADakAMnI peThe potAnI sthiti kare che. mAnanI dazAmAM hajAro laDAI thaI ane thaze. bAhubalIne kevalajJAna thavAmAM paNa mAne vinna karyuM hatuM. bhArata ane bAhubalIne laDAvanAra paNa mAna hato. aneka muniyo mAnanA lIdhe ucca dazAmAMthI paDyA ane paDe che. aneka rAjAo mAnanA yoge duHkha pAmyA, pAme che ane pAmaze. laghutA guNavALA AtmAne mAna akkaDa banAve che. eka sAmAnya mANasa paNa ahaMkAravaza thaI abhimAnanA toramAM na bolavAnuM bole che. mAnanA vaza thaelA manuSyo potAnuM ane pArakAnuM ahita kare che. bhaviSyanAM duHkha ane guNatarapha mAnI purUSa dekhI zakato nathI. mAnI purUSa ucuM joIcAlyA kare che ane manamAM dhAre che ke jagatamAM phakta huM ja chuM. mArI potAnAM mAtapitA ane gurUonI AgaLa paNa laghutA dhAraNa karI zakato nathI. mAnI purUSa pitAno kakko kharo karavA jAya che. mAnI purUSa prANano nAza kare che paNa potAnuM mAna mUkato nathI. mAnI purUSane koI hitazikSA Ape che to tene jhera jevI lAge che. mAnI purUSa potAnAmAM mAnarUpa doSa che, ema potAnI bhUla co. 19 For Private And Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 146 ) kabula karato nathI. mAnI purUSa karelA mAnane nyAyarUpa gaNe che. aneka jIvo mAnanA doSamAM makalAI caturgatimAM rakhaDyA, rakhaDe che ane rakhaDaze. sAMsArika jIvo jo mAna mUke to teonA AtmAnuM kalyANa thAya. mATe jeo kalyANa dhAratA hoya teoe mAnano nAza karavo teie. mAnI purUSa potAnIja prazaMsA kare che, mAnI purUSa, anyanuM khurUM karavA AkI rAkhato nathI. jJAnI purUSano vinaya karavAmAM mAnI acakAya che. mAnI manuSya, guNIonA guNo tarapha joI zakato nathI. mAnI purUSa potAnA karatAM khIone halakA gaNe che. mAnI manuSya, tana mana ane dhananI sArthakatA karI zakato nathI. mAna, amUlya evA vinayaguNano nAza kare che. mAnanA cAra prakAra che. anaMtAnubaMdhI mAna, apratyAkhyAnI mAna, pratyAkhyAnI mAna ane saMjvalana mAna. A cAra prakAranuM mAna anukrame, yAvajjIva, varSa, caumAsa, ane pAkSika sthitine bhaje che ane anukrame naraka, tiryaMca, manuSya ane devagatine Ape che. nAma ane rUpamAM mAnanI pramala sattA varte che. mAnathI sadgurU, santapurUSa ane vaDIlono vinaya thato nathI. potAnI mahattAI vadhAravA mAnI anyonA avaguNone khoLIne teone halakA pADe che. mAnI anyano guNa sahana karI zakato nathI. mAnaparvata upara caDhelo jIva potAnAmAM ane paramezvaramAM paNa cheTuM dekhI zakato nathI. mAnI purUSa potAnI pUrvanI jIMdagIno khyAla karI zakato nathI. mAnIpurUSa, dArUDIyAnI peThe manamAM game te lavyA kare che. mAnIne mAnasara kholAvavAmAM na Ave to potAnuM apamAna mAnI sAmAnuM bhuMDuM karavA AchI mUkato nathI. jo lakSmIno ahaMkArI dhyeya che to te savA gaja cuM cAlato na hoya, tema cAle che. jo vidyAno ahaMkArI oya che to gautamasvAmInI peThe anya vidvAnone potAnA hIsAbamAM gaNato nathI. koI anya vidvAnane vakhANe to potAno mitraja khoI deche. jo sattAnuM mAna hoya che to manamAM ema jANe che ke sAkSAt huM paramezvara chuM ema mAnI anya manuSyono nAza karavA aneka prakAranA berajulama kare che. te jAtino mada oya che to anyone potAnAthI halakA vAraMvAra gaNI teonI nindA kare che ane potAnI jAtane vakhANe che; potAnI ucca jAtinI prazaMsA marIcinI peThe karyAM kare che. pote rUpavAna hoya che to manamAM abhimAna lAvIne makalAya che, potAnA rUpanI prazaMsAmAM ahaMkArI ane che; AvI abhimAnanI dazA koI paNa rIte manuSyone phAyadAkAraka thatI nathI. abhimAna thavAthI paDI javAya che; AvelA sadguNono paNa ahaMkAra nAza kare che. rAjA hoya, pAdazAhu hoya, bRhaspati samAna ya, ane kubera bhaMDArI jevA hoya, topaNa abhimAnathI potAno nAza thAya che emAM saMzaya nathI, For Private And Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 147 ) mAnanAza karavAnA upAyo. laghutA dhAraNa karavAthI mAnano nAza thAya che. pUrvanA mahapurUSonI AgaLa huM sAmAnya chuM, evI bhAvanA bhAvavAthI ahaMkArano vega utare che. je je prakArathI mAna utare tevI tevI bhAvanAo bhAvavI joie. manamAM ciMtavavuM ke huM to AtmA chuM tethI khAghavastuonI moTAI mhArAmAM kalpIne ahaMkAra karI zakAyaja nahIM. huM to agurU laghu svabhAvavALo AtmA chuM. mhArAmAM jJAnaguNa utpanna thAya temAM zuM Azcarya che ke te saMbandhI abhimAna karavo joie ? alabata abhimAna na karavo joie. jAti ane bAhyanuM dhana che tenAthI huM AtmA bhinna chuM tyAre teno abhimAna karavo e mhane bilakUla ghaTato nathI. aneka lakSmIpatiyo dhanano ahaMkAra karI Atmika sukha pAmyA nathI. tino ahaMkAra karanArAo jo AtmatattvanuM jJAna kare to teo jAtino abhimAna karI zake nahIM. jAti che te AtmAnI nathI. jAti to varNaAzrayI che . mATe teno ahaMkAra karavo te kharekhara ajJAna che. khAdyanuM aneka prakAranuM aizvarya maLe temAM AtmAnuM kaMI paNa tattvadhana nathI; mAhyanuM aizvarya kSaNika che. rAvaNa, rAma, kaurava ane pAMDavo jevA paNa bAhyanA aizvaryathI Atmika zAMti pAmyA nathI. sikaMdarakhAdazAha jevA paNa aMte ghoramAM daTAyA. kSaNika vastuono abhimAna karavo te koI rIte yogya nathI. pUrvapuNyayoge bAhyanI game tevI ucca sattA maLe topaNa jJAnadaSTithI vicAratAM temAM ahaMkAra karavAnuM kaMI paNa kAraNa samajAtuM nathI. tana, dhana, ane cauvana, kSaNika che. AtmajJAnathI jotAM sattA-Adi paNa kSaNika samajAya che. AtmajJAna thatAM ahaMkAranuM jora ghaTI jAya che. potAnuM mAna paNa nathI ane AtmAnuM apamAna paNa nathI, tyAre ahaMkAra zAmATe karavo joie ? mAnamAM phulI janArAonAM nAmaThAma paNa duniyAmAM rahyAM nathI, ulaTuM teo azubhagatimAM jaI duHkhanA bhAgI banyA. bAhyanI ucca dazAmAM ahaMkAra karavo na joie. ahaMkAra manano dharma che. mananA dharmone AtmAnA dharmo kalpavA e ajJAna che; mATe manamAM utpanna thatA ahaMkArane TALatAM manapratyAhAranI siddhi thAya che. mAyAnuM svarUpa. mAyA ( kapaTa ) jagamAM aneka prakAranI janmamaraNanI upAdhimAM phasAve che. khAne vA potAne game te rIte chetaravAno mana, vacana, ane kAyAthI prayatna karavo te paTa kahevAya che. kapaTano khADo khode te paDe e kaheNI jagamAM cAle che te kharekharI satya che. kapaTa karanAra aneka prANIonuM bhUMDuM karIne potAnuM paNa bhaMDuM kare che. anAdikALathI jIvo kapaTa kare For Private And Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 148 ) che, te paNa kapaTathI koIne zAMti thaI nathI ane thavAnI nathI. ka5TanI jALa racanAra pote ja kapaTajALamAM phasAya che. aneka prakAranA viSayone uddezI kapaTa paNa aneka prakAranuM kahevAya che. rAjyasabandhI kapaTa, gRhasaMbandhI kapaTa, mitra saMbadhI kapaTa, vyApAra saMbandhI kapaTa, yu saMbandhI kapaTa, bhejanasaMbadhI kapaTa, gamanAgamanasaMbadhI kapaTa, pAnasaMbandhI kapaTa, vidyAsaMbadhI kapaTa, hunnarasaMbadhI kapaTa, svajAtIyavijAtIyasaMbadhI kapaTa, putra saMbadhI kapaTa, dharmasaMbadhI kapaTa, upadezasaMbadhI kapaTa, svArthasaMbadhI kapaTa, paramArthasaMbadhI kapaTa, bhaktisaMbandhI kapaTa, cAritrasaMbandhI kapaTa, zrAvakasaMbandhI kapaTa, ane sAdhusabandhI kapaTa, ItyAdi aneka prakAranAM kapaTa che. anaMtAnubaMdhI mAyA, apratyAkhyAnI mAyA, pratyAkhyAnI mAyA, ane saMjavalanI mAyA. A cAra prakAranI mAyA, anukrame naraka, tiryaMca, manuSya ane devagatinI denArI che. anaMtAnubaMdhI mAyA mAvajIva rahe che. apratyAkhyAnI mAyA varSaparyata rahe che, pratyAkhyAnI mAyA cAra mAsa paryata rahe che. saMjavalanI mAyA pannara dIvasasudhI rahe che. prathamanA karatAM bIjImAM ane bIjI karatAM trIjImAM ane trIjI karatAM cothI mAyAmAM anukrame alpa a5 karma baMdhAya che. AtmAnA anaMtaguNanI prAptimAM kapaTa vinnakAraka che. kapaTanA pariNAmathI AtmA, anaMtakarmanI vargaNa grahaNa kare che. je je samaye kapaTanA pariNAma thAya che te te samaye AtmA malInatAne dhAraNa kare che. jevA jevA kapaTanA tIvra vA manda pariNAma thAya che tevA tevA tIvra yA maMda pariNAme tIvra vA maMda, karmanA baMdha paDe che, kapaTanA be bheda che. vAta ane marAta temAM aprazasta karatAM prarAsta apekSAe jarA ThIka kahevAya che. paNa vastutaH jatAM banne prakAranAM kapaTa tyAga karavA lAyaka che, kapaTathI koI sukhI thayo nathI ane thavAno paNa nathI. kapaTane pariNAmayoge aneka prakAranAM tapa, japa, ane vrata vagere karavAmAM Ave che to paNa te niSphala jAya che. kapaTathI taravAranI dhAra upara nAcavAnI peThe utkRSTa cAritra pALavAmAM Ave te paNa janma jarA ane maraNanAM du:kha TaLatAM nathI. AtmAnI zuddha sarala dazAmAM kapaTa ADuM AvIne ubhuM rahe che, jyAM sudhI kapaTa che tyAM sudhI mananA pariNAma saraLa rahetA nathI. AtmAnI zuddha dazAne kapaTa cIrI nAkhe che. kapaTathI moTA moTA tapasvIo paNa uparanA guNasthAnakathI nIce lathaDI paDyA che. mAna, pUjA, kIrti, ane svArtha Adi saMyogone leImanamAM kapaTa utpanna thAya che. vinayarana jevAe bAhyathI manohara cAritra pALyuM paNa manamAM kapaTano pariNAma levAthI patighAta karI narakamAM gayo. bAhyathI dharmanI aneka kriyAo karanArA, paNa manamAM kapaTanA pariNAma dhAraNa karanArA anaMta janma, jarA ane maraNanA duHkhane prApta kare che. A jIve For Private And Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 149 ) svArthane mATe aneka prakAranAM kapaTa karI hiMsA, jUTha, corI, vyabhicAra ane vizvAsaghAta, Adi kukarmo karyA paNa hajI tenI zAMti thaI nahIM. hajI paNa manamAMthI kapaTabhAva pUrNapaNe jato nathI. koI paNa sAmAnya prasaMgamAM paNa kapaTa karyA vinA cAle nahi; AvI sthitithI manuSya saMsAramAM janma, jarA ane maraNanI vRddhi karato jAya che. hajI koNa jANe kyAM sudhI kapaTamAM jIva potAnuM jIvana gALaze. he jIva! je tuM AtmajJAnathI samaje te, kapaTanA kaMdamAM phasAya nahi. jyAre tyAre paNa kapaTano nAza karavo joIe, kAraNa ke tethI anaMtaduHkha pragaTe che. kapaTanAza karavAnA upAyo. pugala vastumAM jyAM sudhI mahArApaNAnI buddhi thAya che tyAM sudhI kapaTa che, jaDa padArthomAM satya sukha nathI evo nizcaya karavo. saralatA dhAraNa karavAthI je kAryo karavAnAM dhAryA hoya che te sukhe pAra paDe che. kapaTa karavAthI AtmAno pariNAma kapaTarUpa banavAthI potAnuM ane paranuM bhaluM thatuM nathI, mATe je je vakhate kapaTanA vicAro Ave te te vakhate saralatAnA vA AtmAnI zuddha pariNatinA vicAro karI kapaTanA vicArI thatA ne thatAja vAravA. ane muka amuka saMyogomAM amuka amuka kAraNa prasaMge kapaTa thAya to te te vakhate AtmAnuM zuddhasvarUpa vicAravuM. svArthanI mAyAmAM duHkhanI chAyA che; evA satya vicArInA prakAzathI kapaTarUpa adhakArano nAza thAya che, mAyArUpa viSavadhino saralatArUpa dAtaraDAthI nAza karavo joIe. mAyArUpa rAkSasInuM jora TALavuM hoya te AtmAnI zuddhadazAdevInuM smaraNa karavuM ke jethI turta mAyA palAyana karI jaze. mAyArUpa sApaNIviSano nAza karavo hoya to zupayogarUpa jAMgulImaMtranuM smaraNa karavuM. mAyAnuM jora ajJAnadazAmAM bahu pravarte che, mATe AtmajJAnadazA prApta karIne mAyAnuM jora TALavuM joIe. sarva prakAranA vicAra karavAmAM, sarva prakAranuM bolavAmAM ane kAyAnI pravRtti karavAmAM aMzamAtra paNa kapaTakaLA karavI yogya nathI. kapaTanI kaLAthI je vicArAya che, je bolAya che ane je kAyAthI karAya che temAM aMte Atmahita thatuM nathI; ema jANI AtmAnA zuddha svarUpamAM ramaNatA karI traNa prakAranI kriyAomAM nirdabhatA dhAraNa karavI. kapaTano tyAga karatAM prathama je kaMI khamavuM paDe te khamavuM paNa kapaTano kadI Adara karavo nahIM. kapaTa karanArAo kadI laghulAghavI kaLAthI potAnA kAryamAM phAvI jAya, to paNa manaHpratyAhArasAdhake kadI kapaTa karavuM nahi. kapaTakaLAthI thatI unnati aMte nAza pAmyA vinA rahetI nathI, mATe aha5 evI paNa Atmonnati kapaTano tyAga karI karavI. sama, sarva doSonuM sthAna lobha che. je lobha che to anya doSa paNa A For Private And Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (15) vIne rahe che je lobha gayo to sarva doSo potAnI meLe nAza pAme che. lobhathI mananI adazA thatI jAya che. lebhanA paravazamAM aneka jIvo mahA aghora karma kare che, lobhanA udayathI manuSyo lAkho ane karoDo jIvonI hiMsA kare che, moTA meTA yogiyo paNa lobhanA udayathI upazamazreNi caDIne paNa paDI gayA. are lobha ! tuM mahA duSTa chatAM manuSyo tvane premathI sahAya che, tyArI pUjA jagatamAM aneka prANIo zvAsocchAse karI rahyA che, eka rUpaiyo maLatAM che ane be maLatAM daza ane daza maLatAM so, hajAra, dazahajAra, lAkha, dazalAkha ane karoDa Adi rUpaiyAno lobha vadhato ja jAya che. lobhanA paravaza thaelA mAtRpitAne vadha kare che ane mitrone paNa nAza kare che. labhanA pUjArIo devagurU ane dharmane paNa hisAbamAM gaNatA nathI. lobhathI vazathI nIcanI paNa sevA karavI paDe che. aho! pitAne rUpanI peTI mAnanAra vezyA strI eka koDhIyAne paNa seve che. eka mUrNa purUSanI sevAmAM lobhI evo vidvAna manuSya paNa potAnuM jIvana gALe che. lobhI purUSa prANathI khArA evA mitro paNa palakamAM vizvAsaghAta kare che. are lola! tuM je jagatamAM na hota to kaleza, kusaMpa ane mArAmArI dekhAta nahi. are lobhI hArA vazamAM thaelAne svamamAM paNa sukha nathI; tema chatAM manuSyo ne hRdayathI kema hoya che? are lAbha! hArI zakti tuM sarva jIvopara calAve che to paNa teo bicArA pitAne parataMtra mAnatA nathI, evI hArI lIlAne koNa kaLI zake tema che ? are lobha ! tuM jJAnI ane ajJAnInI paNa eka sarakhI avasthA kare che. are lobha, hArI upara jeNe vizvAsa rAkhyo te kharekhara dekhato hato aMdha che ane sAMbhaLato chato badhira che. are lobha ! hArI adhamatAno pAra Ave tema nathI kAraNa ke tyAra pUjArIne naraka ane nigodanAM duHkha tuM Ape che. | he lobha! hArI aparaMpAra lIlA che, hArA vazamAM AvelA uttama purUSo paNa garIbamAM garIba sthiti prApta karI AtmAnA satyasukhathI paramukha rahe che. he lobha ! have tuM dUra thA; kAraNa ke hArI mitrAithI anantakALathI duHkhoja prApta karyo che. lobha ! tuM aneka veSe manamAM pesIne AcAra, ane vicArane bagADI nAkhe che; hArI adhamatA upara vicAra karatAM hane karoDa vakhata dhikkAra Apavo joie. he lobha ! tuM jene vaLage che tene che mahAmahenate choDe che. hArA saMgathI jJAniyonAM jJAna nAThAM, vatIonAM vrata nAThAM, ane satyavAdiyonAM satya nAThAM. he lobha tuM moTA moTA yogionI kiMmata paNa koDInI karI nAkhe che. te lobha ! hArA vazamAM AvelA manuSyo paramezvaranI mUrtiyone paNa corI jAya che ane vece che temaja prabhunI mUrtidvArA AjIvikA calAve che. te lo! tuM meTA moTA yogiyone paNa pRhA For Private And Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 15 ) karAve che; moTA moTA dhyAnIone paNa tuM hArA dAsa banAve che. huM lobhA hArA vazamAM AvelA prANiyo corI kare che, parvatanA zikhara para caDe che ane samudranA taLIe praveze che. are lobha ! vanaspati vagere ekendriya jIvomAM paNa tuM vAsa karIne rahyo che. te lobha ! tuM mahArAjAno agragaNya subhaTa che, jethI tyArathI sarva jIvo bhaya pAme che; paNa ajJAnanA udaye tuM sarva jIvone vahAlo lAge che. huM lobha! hArA udaye aneka jIvo yuddha vageremAM maryA, mare che ane maraze. he lobha ! hAruM nATaka jagatamAM anAdikALathI che ane anaMtakALa sudhI rahevAnuM. he lobha ! hArA pAzamAMthI je jIvo chahyA te traNa bhuvananA rAjA thAya che. strIne lobha, putrano lobha, rAjyano lobha, vastralobha, pAtralobha, dhanalobha, dhAnyalobha, kSetralobha, gRhalobha, suvarNalobha, putrIlabha, kuTuMbalobha, padavIlobha, kIrtilobha, mAnapUjAlobha, yazano lobha, mahattAlobha, sattAlobha, bhaktalobha, ziSyalobha, AjIvikA lobha, bhajavastulobha, rUpalobha, vidyAlobha, pustakalobha, svadezalobha, paradeza lobha, vyApAralobha ane hunnarakaLAlobha. ItyAdi aneka prakAranA aprazasya ane prazasya lobha hoya che. lobhanA cAra prakAra che. anaMtAnubaMdhI lobha, apratyAkhyAnI lobha, pratyAkhyAnI lobha ane saMjavalanano lobha. anaMtAnubaMdhI lobhathI narakagatimAM javAya che, apratyAkhyAnI lobhathI tiryaMcanI gatimAM javAya che, pratyAkhyAnI lobhathI manuSyagatimAM javAya che, saMjavalana lobhathI devalokanI gatimAM javAya che. A kAlamAM sarva prakAre lobhano kSaya thato nathI. lobhanI dazA tyAga karavA yogya che. lobha tyAga karavAnA upAyo. saMtoSane dhAraNa karavAthI lAbhano kSaya thAya che. AtmajJAna prApta karavAthI jaDa vastuomAMthI prema nAza pAme che. bAhyavastuomAM mahArApaNanI buddhi tyAMsudhI rahe che ke jyAM sudhI temAM ISTapaNAnI buddhi jAgrata rahe che. je vastuo pitAnI thaI nathI ane thavAnI nathI temAM ahaMmamatAnI buddhi dhAraNa karavI yogya nathI. paravastuomAM sukhanI buddhithIja lobha thAya che; paNa jyAre paravastuomAMthI sukhanI bhrAMti TaLI jAya che tyAre te vastuo hoya to paNa temAM rUci thatI nathI. AtmAnuM satyasukha che te AtmAmAM rahe che, tyAre zA mATe anya vastuomAM muMjhAvuM joIe? alabata na muMjhAvuM joIe. AtmAnI rUddhi AtmAmAM che. temAMja sukhabuddhi rAkhI ramaNatA karavI joIe. je je vakhate lobhanA vicAro hRdayamAM je je vastuo saMbaMdhI pragaTI nIkaLe tyAre, teone saMtoSanA vicArothI dabAvI devA. saMtoSanA vicAromAM eTalI badhI zakti che ke tenI AgaLa lebhanuM kazuM kaMI For Private And Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (15ra ) cAlatuM nathI.-saMtoSarUpa devanI AgaLa lobharUpa pizAcanuM kazuM kaMI cAlatuM nathI. A duniyAnA padArtho koInA thayA nathI ne thavAnA nathI. bApAnI lakSmI koI sAthe leI gayuM nathI ane leI janAra nathI. kSaNika padArthomAM satyasukhanI AzA rAkhavI te vyartha che. lobhanA vicAro jema jema maMda paDe che tema tema saMsAranI upAdhi ghaTavA mAMDe che. jaDavastuone jaDarUpe dekhavAthI temAM lAbha thato nathI. anAdikALathI lobhadazA cAlI Ave che ane ajJAnathI te kSaNe kSaNe vRddhi pAme che; topaNa AmikazAne vicAratAM lobhano udaya zAMta paDe che. moTA moTA munivaro lobhanA udayane rokI karmakSaya karI muktimAM gayA che. lobha game tevo baLavAna hoya to paNa te kSaya svabhAvavALo che tethI ane teno kSaya thAya che. AtmajJAnabaLathI labhano sarvathAprakAre kSaya karI zakAya che. paravastuomAMthI ahatva chUTatAM jaDamAM lobha thato nathI. ajJAniyo jaDavastuone lakSmIrUpa mAne che paNa jJAni purUSo lakSmIne nAkanA mela samAna gaNe che. game te prakAranI bAhyavastuomAM moha pAmatA nathI. jJAni purUSo ema jANe che ke AtmAnA zuddhadharmanI je lakSmI che, teja AtmAnI lamI che; bAkI jaDarUpa je vastuo che temAM potAnuM kaMI paNa nathI; tyAre temAM lobha pAmavAnuM kaI paNa prayojana dekhAtuM nathI. rAjA ane bAdazAha, paravastuonA lobhamAM zvAsocchAsa pUrNa karIne aneka mRtyu pAmyA ane pAmaze. lakSmI koInI sAthe gaI nathI ane javAnI nathI. manuSya, pote bAhyanI lakSmIne hArI hArI mAnI vaLagI paDe che paNa lakSmI kaMI hene vaLagatI nathI. je jaDa vastuo kaMI paNa samajatI nathI tene potAnI kema mAnavI joie ? kAraNa ke te jaDa hovAthI vijAtIya che. temaja je vastuo AtmAthI bhinna che ane kSaNika che tene potAnI kema mAnavI joIe? je vastuo IndrajALanI peThe katrima che tene potAnI kema mAnavI joIe ? AtmajJAniyo manamAM thatA lobhane turtaja dUra kare che ane lobhano nAza karIne mana:pratyAhArane sAdhe che. aneka purUSo cAra prakAranA lobhane kSaya karI muktimAM gayA ane jaze. manamAM thatA lobhano nAza thaI zake che. je je upAyothI manamAMthI lobha jAya te te upAyone avalaMbavA ane saMtoSaguNanI prApti karI paramazAMti meLavavI. mamatA. manamAM utpanna thatI mamatA vAryA vinA manano pratyAhAra siddha thata nathI. manamAM utpanna thaelI mamatAthI IndriyonI tatad viSayomAM pravRtti thAya che. manamAM utpanna thaela mamatAnA baLathI Indriyo para ghaNI asara thAya che ane te doDadoDA karI mUke che; manamAMthI mamatA jatAM IndriyonI pravRtti baMdha paDe che. mATe pratyAhAranA sAdhake manamAMthI mamatAne dUra karavI For Private And Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 653 ) joIe. sarva saMsAranA prapaMcanI pravRttinuM mukhya kAraNa mamatA che. je mamatA hRdayamAM che te pAMce indriyomAMthI eka paNa indriya jItAI nathI ane je mamatA gaI te pAMce Indriya jItAI ema samajI levuM. mamatAnA preryA deva ane dAnavo paNa yuddha kare che. mamatAnA mAryA eka dezavALA bIjA dezavALAnI sAthe laDI mare che. mamatAnA lIdhe manuSyabhavanuM amUlya jIvana nAza pAme che. mamatAnA mAryA manuSyo potapotAno cahelo pakSa tANIne anya pakSanuM khaMDana kare che. mamatAnA mAryA jIvo satyane jANyA chatAM paNa asatyane grahaNa kare che. mamatAnA yoge manuSyo kSaNika vastuonI prApti mATe rAtrIdivasa aneka prakAranI jhaMkhanAo karyA kare che. mamatAnA mAryA jIve ajJAnamAM aMdha thaI potAnuM ane paranuM kalyANa karavA samartha thaI zakatA nathI. mamatAnA yoge jIvo hiMsA, jUTha, corI, vizvAsaghAta, Arabha, samAraMbha, kaleza, jhaghaDA, prapaMca, pAkhaMDa, dagophaTakA, luccAIpaNuM, thApaNacorI, dANacorI, jUThI sAkSI bharavI, kapaTanI bAjI ane kuyuktiyo vagere aneka pApanAM kRtyo kare che. AkhA zarIrane TakAvI rAkhanAra jema vIrya che tema saMsAranAM mULane TakAvI rAkhanAra mamatA che. manuSyo kaSTo veThI guNo bhegA kare che, tyAre mamatArAkSasI eka lIlAmAtramAM sarva guNonuM bhakSaNa karI jAya che. vaDanA bIjathI ugelI vaDa jema ghaNI bhUmine vyApta kare che, tema eka mamatAnA prapaMcathI sarva prapaMcanI kalpanA thAya che. mamatvavaDe manuSya niHzaMka thaIne AraMbhamAM pravRtti kare che. mamatvavaDe eka manuSya, bahu manuSyonA poSaNa mATe aneka prakAranAM pApa karI ekalo durgatimAM jAya che. mamatAM to je che tene dekhato nathI paNa nathI hene dekhe che. mamatAvALA manuSyanA manamAM kaMIka vacanamAM kaMI ane kriyAmAM te anya pravRtti dekhAya che. mamatAvAna akAryamAM vicAra karyAvinA pravRtti kare che. mamatAthI aMdha thaela manuSya potAne kharo mAne che ane-mahAruM te sAruM mAnI anyane dhikkAre che. mamatAmAM muMjhAelo manuSya huM koNa? ane satya zuM karavAnuM che, tene vicAra karI zakato nathI. mamatAnA yoge eka mUrkha pApI purUSanA paNa dAsa banavuM paDe che. mamatAnA vegamAM keTalAka puruSo gAMDA banI gayA, keTalAka aghora kama karI narakamAM gayA. mamatAnA yoge khUnakhAra laDAIyomAM karoDo manuSyo mare che, rAma ane rAvaNa, pAMDava ane kaurava, jApAna ane raziyA vagere ne je je laDAI thaI temAM kharuM kAraNa to mamatAja che. mamatAnA coge lAkho rUpiyA pAse chatAM manuSya eka paiso paNa kharcata nathI. mamatAnA yoge manuSya, pitAnI je vastu na hoya tene paNa potAnI mAne che. mamatAMdha manuSyone jaDa vastuomAM evo ahaMbhAva baMdhAyelo che ke te TALyo ekadama TaLI zakato co. 20 For Private And Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 158 ) nathI. lakSmInI mamatAvALAne lakSamI vinA sarvatra zunyatA bhAse che, strInI mamatA karanArane sarvatra strIvinA zunyatA bhAse che. aneka vastuo para thatI mamatAnA coge mamatAnA aneka bhedo paDe che, mamatAvALo eka koDInI kiMmatavALI vastune paNa karoDa rUpiyAnI kiMmata jevI mAne che. mamatAM purU pitAnA svArthamAM evA te macyA rahe che ke te anya jIvonuM bhaluM karavA jarA mAtra paNa lakSya ApatA nathI. mamatAvaMta purUSa, rAtrI ane dIvasa aneka prakAranA vikalpa saMka9pa kare che. mamatAvaMta purUSa, huM ne mAruM, jyAM tyAM mAnI mananI nirmalatA karI zakato nathI. mamatAvaMta aneka jIvo durgati pAmyA ane pAmaze; kharekhara mamatAno tyAga karyAvinA jIvana ucca thatuM nathI. mamatAno tyAga vo gozr." mamatAne tyAga karavo hoya to samatAno Adara karavo joIe. samatAnA vicAro AvatAM mamatAnA vicAro turata palAyana karI jAya che. koI vastu para rAga nahi tema cheSa paNa nahi AvI samatAnI dazA aMgIkAra karavAthI aneka bhavanI daDha thaelI mamatAnI vAsanA jota jotAmAM cAlI jAya che ane tethI mananI samAnatA rahe che. mamatArUpa raktatA mananI aMdarathI jatAM-samatAnI svacchatAthI-manarUpa sphaTikanI kAnita dedIpyamAna thAya che. amuka priya ane amuka apriya che evI kalpanAne nAza samatAthI tvarita thAya che. zuddha mAM ramaNa karanArAone dvidhAbhAva jaNAto nathI. A mahAruM ane A hArUM evI vyavahAranI kalpanAmAM samatAvaMta purUSanuM lakSya rahetuM nathI. mamatA e rAkSasI che ema jANyA bAda koNa purUSa mamatA karI zake ? alabata AtmArthI, bhavabhIrU purUSa to mamatAnI chAyAmAM paNa jAya nahi. he Atmana ! tyAre jaganI koI paNa vastupara mahArApaNAnI buddhi rAkhavI te yogya nathI, kAraNa ke mahArI mAnelI vastuomAMthI eka paNa pitAnI thatI nathI. para vastune potAnI mAnIne tenI prApti mATe AtmA aneka kaSTo veThe che, paNa ane te vastuo ulaTI duHkhanI denArI thAya che. mamatAnA yoge jo koI paNa vastumAM mamatAnI vAsanA rahI jAya che to punaH tyAM avatAra dhAraNa karavo paDe che; maratI vakhate mamatAvaMtano jIva ghaNe Akula vyAkula thAya che ane tethI tene nIca yonimAM avataravuM paDe che; mATe mamatAne avazya tyAga karavo joIe. je je vastuo para mamatAbhAva pragaTe ke turata manamAM te te vastuonI asAratA ciMtavavI ane te kSaNika vastu nAM rUpAMtaro kevI rIte phare che teno vicAra karavo; ke jethI turta mamatAnA vega zamI jAya. koI paNa kSaNika vastuo hArI nathI AvI hRdayamAM satata bhAvanA evI bhAvyA karavI ke jethI mamatAne eka paNa vicAra hRdayamAM asara For Private And Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) karI zake nahi; Ama AtmajJAna pUrvaka satata abhyAsa karavAthI, kSaNe kSaNe mamatAnI vAsanA ochI thatAM thatAM aMte samatArahita dravya mana raheze. A pramANe mamatA dUra karyAthI mana:pratyAhAranI siddhi thaze. 46 "" IrSyAno tyAga. Atmadharma sAdhakoe irSyAno tyAga karavo joie, paranI unnati dekhI ApaNe zAmATe irSyA karavI joie ? irSyA karanAra A bhavamAM ane para bhavamAM sukhI thato nathI, irSyA karanAra vinAprayojane sadAkAla manamAM baLato raheche, irSyALu pote paNa aLe che ane anya purUSone paNa khALe che, irSyAvaMta purUSa aneka doSonuM Alaya ane che, IrSyAvaMta purUSoe jagamAM aneka yuddho karyAM che ane adyApi kare che. irSyALu purUSo rAgadveSamAM vizeSataH phasAI jAya che. irSyALu purUSanI unnati thatI nathI paNa ulaTI vhenI avanati thAya che. IrSyALu purUSa anyanI unnatine dekhI sahana karato nathI tenuM kAraNa e che ke te potAnIja unnati icche che; irSyALu manuSyo, anyanI unnati bIlakula khamI zakatA nathI. ajJAnathI IrSyAno doSa pratidina vRddhi pAmyA kare che, ajJAnI manuSya ahaMmamatvAdhIna thaI paravastumAM layalIna thaI rahe che. ahaM. kAramAM aMdha thaelA jIvo potAnI Atmika unnata dekhI zakatA nathI. irSyAnA yoge jIvo mokSamArgAbhimukha thaI zakatA nathI, ulaTA vAraMvAra bAhyavRttine sevI adhogatine prApta kare che. pArakAnI unnatine potAnI mAnI je purUSo pramodabhAvane dhAraNa kare che temane sadAkAla namaskAra ho. rAjAne rAjAsAthe, vakIlane vakIlasAthe, vidvAnane vidvAnasAthe, vezyAne vezyAsAthe, vyApArIne vyApArIsAthe, zikSakane zikSakasAthe, prophesarane prophesarasAthe, haThayogIne haThayogIsAthe, malane madhusAthe, vAdIne vAdIsAthe, kArIgarane kArIgarasAthe, vaktAne anya vaktAsAthe, ane strIne zokasAthe, prAyaH IrSyA hoya che. IrSyArUpa dAvAnalamAM paDelA jIvo kSaNamAtra paNa kharI zAMti pAmI zakatA nathI; irSyAthI nirAMte nidrA paNa AvatI nathI. IrSyAmAM gherAyalA jIvonI zuddhabuddhi rahetI nathI. dhavala zeThe zrIpAlarAja upara irSyA karI paNa ulaTuM zrIpAlanuM ahita karatAM karatAM potAnuM ahita thaI gayuM. khADo khode te paDe tenI peThe iAlu purUSa poteja irSyAnA khADAmAM paDIne nIca avatAra pAme che. are irSyA ! jagamAM tuMja jyAM tyAM kaleza karAve che, jyAM tyAM verajheranAM bIja he irSyA! tuMja vAve che; tArA saMgamAM AvelA jIvo kadI sukhI thatA nathI ane te pAmara jIvo sadAnI zAMti pAmI zakatA nathI; mATe tuM IrSyA eka rAkSasI sarakhI gaNAya che. he irSyA ! hArI saMgati traNa kAlamAM koIne sukhanI ApanArI nathI, thArI duSTatAnuM jeTaluM varNana karIe teTaluM ochuM che. he abhAgI ! thArA AvavAthI moTA moTA saMtapurUSo paNa muktinA For Private And Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (156) sopAnathI pAchA paDe che te koNa jANatuM nathI. koI jIvanA bhalAmAM hArI sArI vRtti thatI nathI mATe ja santa purU hene IrSyAnuM nAma Ape che. tuM gupacupa rIte manuSyonA hRdayamAM praveza kare che mATe tuM cora karatAM paNa bhUMDI che; cora to bAhyanuM dhana core che paNa tuM te AmAnI jJAna darzana ane cAritra Rddhine luMTe che; mATe hArA jevI duSTA koI nathI. he IrSyA ! tuM manuSponI mAtra kALI bAju dekhe che mATe tuM nIca kahevAya che. anAdi kALathI paDelo hAro svabhAva tuM prANa paNa mUkatI nathI, mATe tuM duSTa svabhAvavALI jagatamAM gaNAya che. hArI prabala zakti che paNa manuSyo jyAre pitAnA AtmAnuM jJAna meLave che tyAre tane saheje jItI zake che; aneka tIrthakaro hane jItIne mukti mAM gayA ane aneka muktimAM jaze; aneka munivaro tane jIte che ane bhaviSyakALamAM jItaze. jema jema AtmajJAnathI AtmabaLa vRddhi pAme che tema tema hAruM jera pUrNimAnA caMdranI peThe ghaTavA mAMDe che. jema jema AtmajJAnathI sAdhako mananA dharmane vazamAM rAkhe che tema tema tuM dAbamAM AvatI jAya che; chevaTe hArUM mULamAMthI nikaMdana. thAya che. bAhya vastumAM Atmabuddhi nahIM dhAraNa karanArA yogiyo kSaNavAramAM lhAro nAza kare che ane manano pratyAhAra siddha kare che. "annakSavartha." jagatamAM je abrahmacaryanI vRtti na hota te A saMsArano aMta AvI jAta. abrahmacaryanI IcchAthI jJAni puruSo paNa ajJAninI peThe AcaraNa kare che ane potAnuM satya sukha bhUlIne asatya sukhamAM aMdha bane che. te kAma! navamA guNasthAnaka paryata tuM-lAga joIne munivarone paDe che. he kAma ! hArI zaktithI brahmA viSNu ane mahAdeva paNa hAryA che. huM moTAmoTA yogiyone paNa hArA dAsa karyA che, sarvatra tuM vAsa karIne rahyo che, yuddhamAM mahAbaLIyA evA yoddhAo paNa hArAthI hArI jAya che, tuM Indra, caMdra, nAgendra ane cakravarti jevAone paNa potAnA dAsa kare che, moTA-moTA tapasviyonI laMgoTIyo paNa tuM bagADe che, moTA moTA yogiyo paNa tvArA udayathI bahirmukha vRttine dhAraNa karI mAyAnA pAzamAM paDe che, abrahmacaryanI IcchAmAM manuSya chatI AMkhe paNa aMdha bane che ane na karavAnAM kRtya kare che ne karAve che. he kAma! tuM kharekhara jagatamAM sarva jIvone duHkha Ape che, tuM na hota to jagatanA jIvo janma-jarA ane maraNanAM du:kho bhogavata nahi. moTA moTA labdhidhAraka muniyo ke jeo hArA sAme yuddha karatA hatA tevAone paNa huM strInA dAsa banAvyA,-tevAo paNa potAnI pratijJAthI bhraSTa thayA. are kAma! sarva saMsArI jIvomAM taratamayoge tuM rahyo chuM, hArA pAsamAM AvelAnI zaktine tuM kSaNamAM harI le che. brahmacAriyonI adhama dazA he kAma ! hArA For Private And Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (157 ) baLathI thAya che ane tethI teo brahmacaryathI pAchA paDe che. mahA zUravIra thaIne karelI pratijJAone paNa tuM eka kSaNamAM bhUlAve che. hArA sapATAmAM AvelAnA tuM behAla kare che, are kAma ! hArI saMgatithI parAzara Adi RSiyo paDI gayA. akhaMDa brahmacArInuM baLa paNa tuM hare che. jagamAM manuSyonI phajetI karanAra tuM che. te kAma! hane manuSyo aneka hetuodvArA pUje che. hArI AjJAmAM na chaTake paNa manuSyone rahevuM paDe che. te kAma! tuM avora karma karAve che; hArA vazamAM AvelA jIvo gAMDAnI mAphaka aneka prakAranA hAsyajanaka cALA kare che, tuM koInI zarama rAkhato nathI. purUSo, striyo ane napuMsako hArA vegathI pIDAya che ane lajajAno tyAga karI akRtyamAM praveza kare che. te kAma ! hArA vegamAM sapaDAyalo jIva potAnuM ane paranuM hita karI zakato nathI. kAmAMdha jIvo aneka jIvonI hiMsA kare che, siddharAjanI peThe pArakI strImAM prema dhAraNa kare che, pRthvIrAjanI peThe strInA tAnamAM phasAIne dezano ane dharmano nAza kare che. kAmAMdha purUSone strIo nacAve che, pANI bharAve che, lAto mAre che, evuM khavarAve che to paNa manuSpo lalanAnA gulAma rahevAmAM sukha mAne che. kAmanA vaza thaelI strIe paNa, kulanI lajajAno tyAga kare che, hiMsA kare che, jUThuM bole che, vizvAsaghAta kare che, ghora pApakarma karatAM jarA mAtra acakAtI nathI, vezyAnA dhaMdhA paNa kare che, piMgalAnI peThe mUDha manuSyanA rUpamAM paNa moha pAme che. sagAM vahAlAMnI zikhAmaNone mAnatI nathI, kAmanA vaza thaelI striyo, keTalIka potAnA dhaNIne paNa mArI nAkhe che, mukhe jUThuM bole che, kAyAthI judI ceSTAo kare che ane manamAM kaMIka juduM ciMtave che. kAmanA vazamAM paDelI strIo rAtrI ane divasa abrahmacaryanA vicAro karyA kare che, ane aneka prakAranAM kukarma kare che. kAmanA vaza thaelI strIo potAnuM kharuM svarUpa vicArI zakatI nathI. ghaDIghaDImAM abrahmacarya tyAganA saMkalpa karI karIne paNa pratijJAthI bhraSTa thAya che. kAmanA vaza thaelA juvAna putro tathA putrIo brahmacaryane pALI zakatAM nathI ane ulaTA mArge dorAya che. keTalAMka mAbApo potAnAM chokarAMone ane chokarIone bALalagnanI hoLImAM home che, tethI keTalAka juvAna putro ane putrIo abrahmacaryanA bhoga thaI potAnI amUlya kAyAno nAza kare che. kAmanA vaza thaelA napuMsako paNa pAyAnI peThe cALA karatA abrahmacaryanA vicArothI aneka prakAranAM kukarma kare che ane Atmahita sAdhI zakatA nathI; kAme jagatanA saghaLA jIvone potAnA vazamAM lIdhA che. jagatane bALanAra he kAma ! have tuM dUra thA!! he kAma ! hArI saMgati karanArA aneka prakAranAM saMkaTomAM AvI paDe che ane marIne nIca yonimAM avatAro dhAraNa kare che. devatAo paNa kAmanA vaza For Private And Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 158 ) thai aneka prakAranAM yuddha kare che. sarva durguNone jItI zakAya che paNa kAmanI duSTatAne jItI zakAtI nathI. he kAma ! thArA vazamAM paDelA prANiyo sarva prakAranI ucca padavIthI bhraSTa thAya che. mATe tuM duSTa-nIca-gaNAya che. devatAonA yuddhane paNa jItanArA kAmanA dAsa bane che, anya janone bALI bhasma karanArA paNa pataMgIyAnI peThe kAmAgnimAM baLI bhasma thAya che, AkAzamAM uDanArA purUSo paNa kAmarUpa nAgapAzathI baMdhAyelA jarAmAtra cAlI zakavAne samartha thatA nathI, yuddhamAM aneka purUSone viMdhI nAMkhanArAo paNa kAmathI viMdhAtAM potAnI zuddha buddhi bhUlI jAya che. maMtra taMtrathI deva devIone vaza karanArAo paNa kAmanA maMtra taMtramAM phasAi jaine rAtrI dIvasa kAmanuM ArAdhana kare che. keTalAka manuSyo liMgane paNa Izvara mAnI tenI pUjA kare che, keTalAka loko uparathI kAmanI niMdA kare che paNa antaramAM kAmanI vAsanAnA dAsa ane che, keTalAka kAyA thakI brahmacArI gaNAya che paNa kAmanI vAsanAnA yoge hRdayamAM to vyabhicArI hoya che. A rIte cada rAjalokamAM kAmanI sattA vyApI rahI che. aho ! kAmathI purUSo abrahmacaryamAM rAcImAcIne pravRtti kare che, tenAmATe tADha, tApa, tRSA, ane kSudhA, vagerenAM aneka kaSTo veThAya che. abrahmacaryanI icchA dararoja vRddhi pAmatI jAya che ane te bhoga bhogavatAM paNa ghaTatI nathI. abrahmacaryanA kAmipurUSo sarva prakAranAM pApa kare che, cAra prakAranI mahAghAto paNa kAmanA vazathI thAya che, abrahmacayyanA yoge jagamAM atyaMta atyAcAro dekhavAmAM Ave che. kAmanA vazamAM pIDAtA jano auyika bhAvamAM raMgAya che, AtmasukhathI bhraSTa thAya che, anyAyanA mArgamAM dekhatA chatA pravRtti kare che. potAnA AtmAnI adhogati kare che ane anya janone paNa unmArgamAM dore che. abrahmacaryanI AvI adhama dazAmAM sapaDAyelA jIvo cintArUpI citAmAM maLe che ane dravya tathA bhAvaprANano nAza kare che. " abrahmacaryyanI abhilASA tyAgavA yogya che. 33 abrahmacaryanI abhilASAmAM ane tenI pravRttimAM nakkI samajavuM ke traNa kAlamAM sukha maLanAra nathI, anaMtakALathI jIvo abrahmacaryanI pravRtti kare che paNa temAM koine satya sukha thayuM nathI ane koine satya sukha thanAra nathI. zarIronA saMbaMdhamAM satya sukhanI AzA rAkhavI te kevala bhramaNA che. je mahAtmAo AtmAnubhava sukhano svAda cAkhe che, teone abrahmacaryamAM sukhanI buddhi rahetI nathI. zarIronA saMbaMdhamAM ajJAnI sukha mAnI le che, jo ke jJAnI purUSo prArabdha karmanA udmaye strIzarIranA saMsargamAM Ave che. chatAM zarIranA saMbaMdhathI teo sukha mAnI letA nathI. jeoe AtmAnA sukhanI vheriyo lIdhI che. teo kadI abrahmayyamAM sukhano vizvAsa dhAraNa karatA nathI. For Private And Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 159 ) sAnipurUSo AtmabaLathI manamAM utpanna thatA abrahmacaryaMnA vicArone haThAve che. teo strIonA rUpamAM raMgAtA nathI, strIone dekhI teo manamAM abrahmacaryanA vicAro karatA nathI. jJAni purUSoe AtmAmAMja sukha dekhyuM che tethI teo maithunanA bhramasukhamAM bhramita thatA nathI. jJAni purUSone sadAkAla uttama sukhanI icchA rahe che, teo nitya sukha zodhe che, kSaNika sukhamAM phasAIne AyuSya vyartha gALatA nathI. aneka mahAtmAo abrahmacaryanI icchA TALI satya sukhanA bhoktA banyA che, ane che ane bano. Atmatattva sAdhakone sUcanA ke-jyAre manamAM kAmanI icchA thAya ke tvaritaja AtmasukhanI dRDhabhAvathI vicAraNA karavI; kharekhara AtmAnA prabala bhAvanArUpa purUSAthathI abrahmacaryanA vicAro vilaya pAmI jaze ane Ama satata abhyAsa karavAthI amrahmacaryanA saMyogo chatAM abrahmacarcyUnI icchAo pragaTaze nahi. abrahmacaryanI icchAo kSaya svabhAvavALI che, jeno kSaya svabhAva che te aMte kSaya pAme che. hrAmano kSaya svabhAva che tethI te aMte naSTa thayAvinA raheto nathI. AtmajJAnI purUSo abrahmacaryanI icchAone manamAMthI dUra karIne manano pratyAhAra siddha kare che, haLave haLave abrahmacaryanI icchAone nAza karatA karatA aMte teo sarvathA kAmano kSaya kare che. 39 t nidrA, ane vaira, barzAve. ja manamAM utpanna thatI niMdA paNa aneka doSone utpanna kare che, niMdA karanAra hoya che te avazya anya doSono sevanAra paNa hoya che. niMDhAnA upAsako kharekhara hiMsAnA upAsako gaNAya che, pArakAnuM bhaluM karavAnI buddhi hoya to kema niMdA thAya ? alabata kadI thAya nahIM. niMdA karanArAo kharekhara jagamAM jaMgama viSavRkSo che; je sajjana purUSo che te kadI prANAMte paNa anya purUSonI niMdA karatA nathI. niMdA karanAra potAnA AtmAnuM ane anya jIvonuM paNa bhUMDuM kare che, niMdA karanAra jyAM tyAM vairajheranAM Aja vAve che, niMdA karanAranI sadAkALa avaLI daSTi rahe che ane te hajAro guNo hovA chatAM paNa eka avaguNane dekhe che. jema kAgaDo sArI vastuo dekhe che chatAM tenI dRSTi viSThAnA upara jaI bese che tema nidaka purUSo jyAM tyAM durguNo ja zodhyA kare che ane durguNono jyAM tyAM pokAra kare che. niMdaka purUSo sadguNone paNa durguNorUpe jAve che, nindakonI avaLI daSTinA yoge temanA samAgamamAM AvanAra hajAro purUSone niMdAno cepa lagADe che, niMdakono evo jhapATo hoya che ke temanA sapATAmAM AvanArane paNa niMdako kare che. niMdako asatpurUSo che tethI teonA samAgamamAM AvanArane niMdAno roga evo to lAgu paDe che ke temanI sadgaSTino lopa thaI jAya che. niMdakonA niMdaka vicArothI kharAba havAnI peDe hajAro manuSyone niMdraka vicAranI asara thAya che; niMdaka kharekhara rogI che. teo pote tarI zakatA nathI ane bIjAone For Private And Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) tAravA mATe samartha thatA nathI, potAnA zatruone niMdako potAnI meLe ubhA kare che. anyonAM zAstromAM te sarva doSamAM mUkhya niMdAne TharAvI che. aneka jIve niMdAnA pApathI durgati pAmyA, pAme che ane pAmaze. niMdakonI tapa, japa, vrata ane kriyA saphaLa thaI nathI ane thanAra nathI, mATe saguNadaSTi dhAraNa karI manamAMthI niMdAne dUra karavI joIe. "nijAnA koI ja navuM sor." sadguNadRSTi dhAraNa karyAvinA koI paNa kAle sadguNo upara lakSya jatuM nathI. paMcaparameSThinuM smaraNa karavAmAM Ave che te paNa sadguNadRSTithI ja samajavuM, aneka tIrthaMkaro thayA ane thaze te paNa saguNanA pratApathIja samajavuM. vIza sthAnakanI ArAdhanAmAM paNa sadguNadRSTithI ja mukhya uddeza sAdhI zakAya che. aneka niMdakonAM nindArUpa pApa dhovAno sarala upAya sadguNa daSTija che. nindAdaSTine tyAga karanArAo saguNadaSTine dhAraNa karI A bhavamAM ane parabhavamAM sukhI thAya che; jIvonI kALI bAjA dekhatAM anaMta kALa gayo te paNa tethI AtmAnI unnati thaI nathI ane thavAnI nathI, mATe kharekhara AtmasAdhaka baMdhuoe saguNadaSTi dhAraNa karavI joie. tapa, japa ane saMyama vagerenI kriyAonI saphaLatA karavI hoya to sadguNadaSTa dhAraNa karavI joIe. saguNadaSTi dhAraNa karanArAo suMdara naMdanavana samAna che. sadguNadraSTi dhAraNa karanArAo kadI niMdAnA vAyare paNa jatA nathI; kadApi te nindakonA prasaMgamAM Ave che te paNa nindakonA doSathI hItA rahe che. nindAnI draSTi TALI TaLe che; aneka purUSo nindAnI daSTi TALI sukhI thayA ane thaze. hajAro doSa chatAM eka jo guNa hoya te jJAnI purUSe hajAro doSo tarapha draSTi na detAM eka saguNa tarapha dRSTi de che. nindAno moTo doSa jANatAM prathama to nindA upara atyaMta arUci thAya che, pazcAta jJAnAvasthA pragaTa thatAM nindAnI pravRtti upara rAga paNa thato nathI, tema haiSa paNa thato nathI, tethI nindA doSa saheje TaLI jAya che. nindA TALavI hoya te sarasa upAya to saguNadRSTi khIlavavAneja che. A jagatamAM jamIne jeNe sadguNadRSTi dhAraNa karI nahi teNe potAno janma niSphala gumAvyo ema samajavuM joIe. koI ema kaheze ke nindAdoSa kadI TaLI zakato nathI. tenA uttaramAM kahevAnuM ke, nindAdoSa TALavAthI TaLe che, kAraNa ke aneka purUSoe nindAdoSane TA; che mATe uttama purUe nindAdoSa TALavA prayatna karavo joIe; mahAtmAo paripUrNa sadgaNadaSTi khIlavIne nindAno sarvathA nAza kare che. no pukha tyAna vAvo koNag." jagatamAM vairanA vazamAM paDelA ja pitAnuM ane paranuM bhaluM karI zakatA nathI. vara levAnI buddhithI aneka jIvo ghora karma kare che. jyAM sudhI For Private And Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) manamAM vaira hoya che tyAMsudhI mananI zAntatA thatI nathI. vaira levAnI buddhivALAonA manamAM aneka vikalpa saMkalpo pragaTe che. samarAditya upara guNazAnI varabuddhi rahevAthI tenA mananI sthiratA thai nahIM. (A kathA samarAditya caritramAM lakhI che.) AtmAnI mULa samabhAvadazAmAM je AtmAne mUkavo hoya to aneka upara ela muddhine satvara tyAgavI jaiie. verathI paranuM buruM karavAthI potAnuM kadI bhaluM thatuM nathI; ulaTuM vairabuddhithI aneka karma grahaNa karavAM paDe che ane tethI adhogatimAM javuM paDe che. jenA manamAM varanI buddhi hoya che tenA manamAM anya paNa aneka doSo pragaTI nIkaLe che. veranI buddhithI mahAtmAo paNa nIca koTImAM praveza kare che to sAmAnya manuSyonuM to zuM kahevuM? bhUtakALamAM anaMtajIvo vairathI duHkhI thayA, vartamAnamAM aneka duHkhI thAya che ane bhaviSyamAM du:khI thaze. koI potAnuM bhaMDuM kare to turta tenuM vera levA ujamALa thavAya che, paNa jo AtmAno mULadharma vicArIe to bhUMDuM karanAranuM paNa kadI bhUMDuM karavuM joie nahi. samajo, ke potAnA aneka zatruo hoya ane te ApaNuM azubha karavA dhAratA hoya to paNa ApaNe to temanuM bhaluM icchavuM. zatruonuM paNa bhaluM icchavAthI teonA duSTa vicAronI asara potAnApara thatI nathI; A niyama je manuSya kharI rIte dRDha saMkalpathI ajamAve che tene tenuM kharuM rahasya zraddhAbhya thAya che. anya jIvo ApaNuM bhUMDuM karavA dhAre che temAM kharuM kAraNa to teonI azuddha pariNita che to temAM azuddha pariNatino doSa che; jIva te azuddha pariNatinA vaza thaela che tethI tevuM Acare che, to samajavAnuM ke tenA AtmAnuM khurUM karavA icchA karavI nahIM. tene lAgelI azuddha pariNatinuM bhUMDuM karavuM Adi kuceSTita samajI te azuddha pariNatine karUNAdRSTithI TALavA prayatna karavo; eja sajjana purUSonuM kartavya che. zatruonuM dararoja bhaluM karavA vicAro karavA, je je manuSyo potAnApara zatrutA rAkhI bhUMDuM karavA pravRtti karatA hoya, teonI yAdI karI ekAMtamAM besI teonuM bhaluM karavAnA vicAro pravartAvavA. tenAmAM hajAro doSo hovA chatAM ekapaNa sadguNa hoya to tenuM, kharI TekathI varabuddhi tyAgIne sarva lokonI AgaLa varNana karavuM; Ama keTalAka divasa abhyAsa karavAthI ante zatruo paNa mitronA rUpamAM pheravAI jAya che ane veranI buddhino tyAga kareche. prasaMgavazAt kApi jo manamAM vairanI buddhi pragaTe to turta kSamAnA vicArothI dabAvI devI. Ama vAraMvAra abhyAsa karavAthI pratidina veranI mudri kSINa thatI jAya che ane aMte teno sarvathA nAza karI zakAya che. manamAM ema dhAravuM ke huM koino zatru nathI ane koI mhArA zatru nathI, mATe kadApikALe mhAre koine zatru dhAravA joie nahIM. mhArA upara je dveSa vA yo. 21 For Private And Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (62) vaira kare che temAM teonuM ajJAna che. kharekhara ajJAnanA rogathI teo rogI che, mATe teonA upara dayAdaSTithI dekhavuM joIe ane teonuM bhaluM karavuM joIe. A pramANe satata abhyAsa karavAthI manamAMthI vairanA saMskArI jatA rahe che ane tethI manano pratyAhAra siddha thAya che. manano pratyAhAra siddha vinA manuSya dhAraNAnI yogyatA siddha karI zakato nathI mATe mananA doSo dUra karavA prayAsa karavo joIe. manamAM pragaTatA sarva doSane TALavA mATe atyaMta nIcchA thavI joIe. je purUSo mananI zuddhi kare che temaja A mAnA uttama saguNe dhAraNa karavAne yogya thAya che. aneka prakAranAM bAhyakArya karatAM chatAM paNa rAgazreSAdi durguNone TALI mananI zuddhi prApta karavI. mananA pratyAhAranI paripUrNa siddhi karavAmAM Avaze to dhAraNamAM praveza thatAM vAra thaze nahi. azubha rAga ane dveSa che tene zubha rAga ane dveSa tarIke pheravI nAkhavA joIe, A yukti paNa prathama bhUmikAmAM avazya AdaravAlAyaka che; ekadama kaMI sarvathA rAga ane dveSane nAza thAya ema te banI zakavuM muzkela che; koI sAni mahAtmAone te tema paNa banI zake paNa ajJAnIne tema banI zake nahIM, mATe teone to zubha rAgadvepa pravRtti karavI paDe che. mokSanA hetuomAM je rAga ane dveSa thAya che tene zumarA ane deva kahe che. zubha rAga ane dveSanI bhAvanA nIce mujaba samajavI. "rAma rAja je chuma ." | saguNa upara rAga karavo te mukhyatAe zubha rAga kahevAya che. durgaNe upara deSa karavo te kAca kahevAya che. deva gurU ane dharmanI zraddhAmAM rAga dhAraNa karavo te prAca rAja che. devagurU ane dharmanI zraddhA na thavA de evA hetuo upara TaeNpa karavo te rAjyapa kahevAya che. jJAna darzana ane cAritra e muktino mArga che. e traNa tathA e traNanA hetu opara je rAga dhAraNa karAya che te ja che jJAna tana ane vAritramAM vighabhUta thatA AvaraNopara je Tepa karavo te zarAmya kahevAya che. aprazasya rAga karatAM prazasya rAga atyaMta uttama che. aprazasya dveSa karatAM prazasya dveSa atyaMta uttama che. prAca rAjI ane phAsya deva karatAM zuddha bhAvanI pariNati anantagaNI uttama che. prAca rAna ane prazasya kaeNpamAM azubha rAgAdi pheravI nAkhavA joIe. aprazasya rAga dveSathI pApanAM dalikone AtmA grahaNa kare che ane rAjya mAM ane dveSathI puNyanAM dalikone AtmA grahaNa kare che. samakitI jIva prazasya rAga ane prazasya dveSathI puNyAnubaMdhI puNaya bAMdhe che. prazasya rAga ane dveSanI atyaMta caDatI For Private And Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) pariNAmanI ghArAthI AtmA, tIrthaMkara nAmakarma bAMdhe che. utkRSTamAM utkRSTa tIrthakara nAmakarmanI puNayaprakRti jANavI. je zuddha pariNatimAM ramaNatA karI zakatA nathI teone azubha rAgAdikano nAza thAya ane zubha rAgAdi parikRtino Adara thAya evo upadeza Apavo te teonA adhikAra pramANe hitakara che. paNa atra samajavavuM yogya che ke, azubha rAgAdikamAMthI zubha rAmAdikamAM jIvone joDavA eTaluMja kaMI jIvanane sAra nathI, mATe je jIvo jJAnamAM samajI zake tevA adhikArI thayA hoya teone "zuddha pariNati " eja mokSano kharo mArga che ema samajAvavuM joIe. zuda pariNatine sAdhya lakSI vartanArAo zubha rAgAdikanI pariNatine paNa prasaMga prasaMge vahe che, to paNa teo sAdhya lakSI hovAthI puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che ane teo sAdhya lakSI hovAthI puNyamAM rAcatA nAcatA nathI; tethI ucca daSTinA adhikArI pratidina bane che. jeonI uttama buddhi thaI nathI ane saMsAra mokSanuM svarUpa samajatA nathI tevAone zubharAgAdinI icchA mukhyatayA rahe te te banavA yogya che, paNa jeo zuddha ane azuddha pariNati samaje che, rAga ane kevathI baMdhAvAnuM to cheja ema lakhyuM che, evA jIvo kadApi mukhyatayA zubharAgAdikamAM sAdhya buddhi kare te kharekhara te sAdhya sAdhakanA mukhya uddezane visare che ema samajavuM joIe. jJAnathI adhikArI thaelA jIva zuddhapariNatineja mukhyatayA sAdhya biMdutarIke lakSe che ane tenI prApti mATe prayatna kare che, tema chatAM prasaMgavazAta zubharAgAdithI zubha pariNatine gaNanAe dhAraNa kare che to paNa tenuM sAdhya biMdu ekaja satya hovAthI uttarottara zuddhapariNatinA adhikArI bane che ane mokSanI prApti kare che. zukrapariNati sAtha laya sAdhaka jJAniyo zubha vyavahAranAM kRtyone kAyAthI AvazyakatayA kare che to paNa antaramAM zuddhapariNatanA yoge nispRhabhAvathI pUjA ane dAnAdikathI karmanI nirjarA kare che ane pitAnA AtmAnI zuddhi kare che. mukhyatayA phalitArtha evo nIkaLe che ke, sAdhya biMdu lakSyAdhikArI jJAnI purUSa, nirlepadazAthI bAhya kAryo karato chate paNa atara zuddhapariNatinA yoge karma kherave che. kadApi te sarAgabhAvamAM Ave che te tIrthakara AdinI padavI prApta kare che to paNa mukhyatA zuddhapariNatinI ja rahe che, kAraNa ke tenuM sAdhyabiMdu pharatuM nathI. AvA dhakArI virala jJAnI purUSa hoya che. evI dazA na Ave tyAM sudhI zuM azubha rAgAdi pariNatimAM rahevuM ? AnA uttaramAM kahevuM paDaze ke, pUvakta jaNAvyo te pramANe sAdhya lakSya adhikAra prApta na thAya tyAMsudhI azubha rAgAdikane zubha rAgAdikamAM pheravI nAMkhavAnuM kRtya Avazyaka che. tevA bAla adhikArI jIvone apekSAe prastha rAge zubha pariNati rahe evo For Private And Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 164 ) upadeza Apavo ane tevA te zubhapariNatimAM rahe te anataguNa uttama kArya che; Ama paNa kahevuM apekSAe yogya TharI zake che. bAla, madhyama ane uttama purUSone adhikAra pramANe upadeza Apavo ane teonA adhikAra pramANe teonI zubhAdi pariNati rahe che-teonA karatAM je nIcA che tenA karatAM teanaMtaguNa ucca kahevAya che, temAM apekSAe satyatAja samAya che. bAla jIvanA karatAM madhyama purUSa che te ghaNoja uccapariNati dhAraka che paNa te uttamanA karatAM te ghaNoja nIco che. uttama jIvo madhyama karatAM ghaNa ucca che paNa teonA karatAM jeo ucca sidakoTamAM che tenA karatAM ghaNI nIcA che. Ama apakSAe taratamayoge ghaNA bheda adhikAranI cogyatAe paDI zake che. jeo sadAkAla aprazasya rAgadveSamAM rAcImAcI rahyA che, tenA karatAM prAca rAjapane jIma riLatane dhAraNa karanArA ghaNA uttama che. paNa je zuddhapariNatine dhAraNa kare che tenA karatAM sumaparitivALA anaMtaguNA nIcA che. kSAyika bhAvanI zuddhapariNativALA karatAM kSayopazamanI zuddhapariNati dhAraNa karanArA ghaNA nIcA che. ema apekSAe ugratA tathA nIcatAne samajanArA ucca sAthaprati lakSya rAkhI, pratidina ucca adhikArI bane che, temaja potAnA karatAM jeo uccaguNa bhUmikAmAM pravezelA che, teonI bhUmikA prati gamana kare che ane nIcalI bhUmi kAovALAne teone adhikAra pramANe bodha karI ucca bhUmimAM AvavA ucca dRSTi karAve che. dhAro ke eka muktirUpa mahelanAM eka hajAra pagathIyAM che, koI pahelA, koI bIjA, koI trIjA, koI cothA, keAI pAMcamAM ema uttarottara caDhatAM koInavase navANumA pagathIye ane koI chellA hajAramAM pagathIe che, nIcA pagathIe rahelA ucA pagathIe dararoja caDhavA mATe udyama kare che; dhAro ke pAMcamA pagathIyAvALo somA pagathIyAvALA karatAM ghaNo nIco che ane somA pagathIyAvALA karatAM pAMcamA pagathIyAvALAmAM doSapaNu ghaNA che tethI somA pagathIyAvALAe pAMcamA pagathIyAvALAne nIca gaNI dhakako na mAravo joie. paNa tene uMce caDhAvavA madata karavI joIe. pAMcamA pagathIyAvALo samA pagathIyAvALAnI apekSAe nIca gaNAya paNa pahelA pagathIyAmAM rahelA cha karatAM to ucca gaNAya, mATe tethI potAnAmAM uccatA mAnI pahelA pagathIye rahelAone dhakko na mAravo joIe. hajAramAM pagathIyAvALAe somA pagathIyAvALAne halako gaNuM tene dhakko na mAravo joIe, kAraNa ke te paNa koI vakhate somA pagathIe hato, tene paNa uparanA pagathIyAvALAe caDatAM madata karI hatI, tema ApaNe paNa potAnA karatAM nIcA pagathIe rahelAone nIca gaNuM tane dhikakAravA na joIe paNa potAnI pUvanI te paga For Private And Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 165 ) thIyAnI avasthA yAda karI teone dayA ane premathI caDhAvavAmAM madata karavI joie. sArAMza ke, azubharAgAdinI azubhapariNati dhAraNa karanArAo karatAM zubhapariNati dhAraNa karanArAo ghaNAja uttama che, paNa tethI teoe azubharAgAdipariNati dhAraNa karanArAone dhikkArIne dhakko na mAravo joie, paNa teone ucce caDhAvavA adhikAra pramANe upAyo atAvavA joie. zuddhapariNativALAoe zubhariNati dhArakone nIcA che ema mAnI dhikkAravA na joie, paNa zuddhapariNatinI yogyatAne dhAraNa kare tevA upAyo teone batAvavA teie; AvI rIte manuSyoe ucca dRSTivALAo tarapha lakSya rAkhI ucca sAdhya sAdhavA prayatna karavo ane potAnA karatAM je nIcA darajjAnA hoya teone premanI dRSTithI ucca karavA prayatna karavo paNa teone dhikkAravA nahIM; kAraNa ke koI vakhata tevI dazA paNa potAnI hatI ane anya uttama purUSoe potAne madata karI hatI, te pramANe mhAre paNa nIca koTIvALAne madata karavI joie. evo mhAro satya nyAyadharma che tene amalamAM mUkI sadAkAla te pramANe pravartavuM joie. A pramANe vizvadharma vyavasthA krama samajI azubha rAgAdivALAonI pariNatine zubha pariNatamAM pheravI nAkhavI joie. sudeva sugurU ane sudharmano rAga karavAmAM vizeSa phaLa che ema samajaNa ApavI; jJAna darzana ane cAritra upara rAga thAya tevo upadeza Apavo. kAnathI dharmanA zabdo sAMbhaLavAmAM rAga karavo, deva ane gurU AdinAM darzana karavA atyaMta rAga dhAraNa karavo, jinhAthI prabhu, gurU ane dharmanuM, svarUpa gAvA atyaMta rAga dhAraNa karavo. kAyAthI deva, gurU ane dharmanI bhakti dhAraNa karavA atyaMta rAga dhAraNa karavo. azubha rAgAdine A pramANe zubha rAgAdi bhAvamAM pheravI nAMkhavA. jema jema zubharAgAdi jeTalA jeTalA pramANamAM vRddhi pAme che teTalA teTalA pramANamAM azubha raNa ane azubha dveSa TaLe che. zubha rAga vadhatAM azubha rAgaTaLaze, zubha dveSa vadhatAM azubha dveSa TaLaze, jJAna upara rUci karatAM ajJAna TaLaze, dharma upara rAga karatAM adharmaparathI rAga TaLaze; A pramANe pratyAhAranI pravRtti karI mananI uccatA karavA prayatna karavo. azubhapariNatimAMthI zubhapariNatimAM avAya che; cothA pAMcamA ane chaThThA guDANe paNa zubhariti ane zuddha pariNati e e che. koI vakhata zubharita hoya che ane koI vakhata zuddha pariNati hoya che. zuddha pariNatino mukhya uddeza jene sAdhya che tenI zubha pariNati paNa apekSAe prazasya gaNAya che. jeTalA jeTalA aMze aprazasya rAga ane dveSamAMthI nIkaLI prazasya rAga dveSamAM Ave te te aMze te prazasya gaNAya che. For Private And Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (16) rAjarAno jeTalo AdarabhAva teTaloja aprazasya rAgAdine nAza samaja joIe, temaja jeTalI zuddhapariNatimAM ramaNatA teTalI ja azupariNatinI vinAzatA samajavI joie. A pramANe pAMca Indriyo ane manane pratyAhAra siddha karavAthI dhAraNAmAM saheje praveza thaI zake che. pratyAhAranI sAdhanA karavAthI bAhya duniyAnI dazAmAM phasAvAtuM nathI. yoganA sAdhakoe A pratyAhAranI kriyAmAM avazya lakSya devuM joIe. hAlanA kALamAM pratyAhAranI siddhi karyA vinA ghaNA loko dhAraNAmAM praveza kare che, tethI teo dhAraNAnI siddhi paNa karI zakatA nathI ane pratyAhAranI siddhidapaNa karI zakatA nathI ane tethI teo yoganA pagathIyA upara caDhI zakatA nathI. ajJAni loko prANAyAmathI siddhiyo karavA mATe mathe che, paNa jo teo pratyAhAranuM svarUpa samaje to siddhine teone lobha TaLe che ane tethI teo uccakoTIpara caDatA rahe che. pAMca indriyonA viSaya jItyA vinA dhAraNAmAM citta karatuM nathI. ane dhAraNAmAM citta TharyAvinA uttama lAbha maLI zakatuM nathI. yoganA sAdhako je sAdhyabiMduno uddeza, lakSyamAM rAkhe to pratyAhAranA aMga upara pUrNa prema thayA vinA raheze nahIM. pratyAhAranA sAdhake manane vaza karavAnI kaLA jANavI joIe. paLe paLe manamAM kevA kevA prakAranA vicAro udbhave che tenuM upayogathI nirIkSaNa karavuM, kathI kacI bAbatonA manamAM vicArI pragaTe che teno khUba vicAra karo, palakamAM mana zuM vicAre che ane anya palakamAM mana zuM vicAre che teno upayoga mUkIne nirdhAra karavo, je ciMtavavA yogya viSaya che tene mUkIne anya kathA padArthano mana vicAra karavA maMDI jAya che teno lakSyapUrvaka upayoga mUkavo. mana evuM che ke te kSaNe kSaNe kaMIpaNa vicAra karatuM rahe che. sadAkAla capaLatA karyA kare che. vidhatunI peThe mananI atyaMta tIvra gata che. AvuM jANatAM abhyAsIe kadI kaMTALavuM nahIM ane manane jItavAnA abhyAsamAM sadAkALa macyA rahevuM. mananI cAra prakAranI dazA nIce pramANe che, 'vilakSaNa, kAttAvAra, RNa, ane suzrIna, A cAra prakAranI mananI avasthAnuM lakSaNa kahe che. vikSiNa manane capaLatA ISTa che, mananA abhyAsI jyAre mana vaza karavA dhAre che tyAre mana turata chaTakI jAya che ane svacchaMdatAthI game te prakAranuM ciMtavana karyA kare che, je vastu ciMtavavAnI hoya che temAMthI chaTakI jaI anya vastuonA ciMtavanamAM pravRtti kare che. jema mRgane pakaDavA jatAM mRga ekadama doDAdoDa karI mUke che, tema manane paNa vaza karavAmAM prathama pravRtti karatAM turta mana doDAdoDa karI mUke che. mana navakAravALI gaNavAmAM rokyuM hoya che to temAMthI turata cAlyuM jAya che ane bIjI vastuonA citavanamAM kudaMDudA karI mUke che,navakAravALI te For Private And Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 17 ) hAthamAM ne hAthamAM hoya che ane mana to kayAMyanuM kayAMya bhaTakatuM hoya che. arthAt manane vaza karavAnA je je upAyo racyA hoya che temAMthI turata chaTakI jAya che. jyAre upayoga mUkavAmAM Ave che tyAre mAluma paDe che ke are! mana to kaMInuM kaMI ciMtave che. AvI mananI vikSipta dazAmAM sannipAtanA jevI mananI sthiti jaNAya che; jagamAM je jIvoe manane vaza karyu nathI teonI prAya: evI dazA vizeSataH varte che. AtmArthI jIvoe AvI mananI vikSipta dazA tyAgavA prayatna karavo joie. mananI yAtAyAta dazA. mananI bIjI yAtAyAta dazA che. mananuM javuM ane pAchuM AvavuM tene yAtAyAta kahe che. palakamAM mana ThekANe rahe che ane palakamAM kauI khA padArthano vicAra karavA maMDI jAya che. manane jItavAnA prathama abhyAsamAM mananuM javuM ane AvavuMNI vakhata bane che. zrIprasannacaMdrarAjarSinuM mana eka vakhata khArthe rAjyaprapaMcamAM cAlyuM gayuM hatuM ane tethI sAtamI narakanAM karmadalika grahaNa karyAM hatAM, paNa pazcAt sAdhunI avasthA yAda AvatAM mana pAchuM ThekANuM AvyuM ane AtmAnA svarUpamAM mana joDAtAM kevalajJAna utpanna thayuM. eka zrAvaka derAsaramAM prabhunI pratimAdvArA prabhunuM smaraNa karatA hatA, manane prabhunA guNomAM joDyuM hatuM, paNa prasaMga pAmI mana DheDavADAmAM cAlyuM gayuM; zrAvakanA ghera eka manuSya AvIne kahevA lAgyo ke zrAvaka kayAM gayA che? chokarIe javA" Apyo ke zrAvaka zeTha DheDavADe gayA che. A uparathI sArAMza levAno ke, koI paNa dhyeya vastumAM manane rokavAmAM Ave che . to pAkkuM anyatra cAlyuM jAya che ane kheMcI lAvavAthI pAchuM ThekANe Ave che. A bIjI dazAmAM manane pAchuM kheMcI lAvavAnI yukti suje che, ane tethI yogI potAnA mananI dazAno anubhava sArI rIte meLave che. potAnA mananI yAtAyAta dazA joI kiMcit manamAM khedra dhAraNa kare che paNa manane ThekANe lAvavAnI yukti sujavAthI kaMIka manamAM AnaMda pAme che. je je dharmanA hetuomAM manane joDyuM hoya che temAMthI khANanI peThe saTakane saTakI jAya che ane pAchuM abhyAsa upayoga khaLathI ThekANe Ave che. prathamanI khIjI dazA karatAM A dazAmAM te mana upara vizeSa kASTha dharAve che. mananI mIjI dazAmAM AvatAM yogIne nizcaya thAya che ke manane vaza karavuM hoyato aMte karI zakAya che emAM jarAmAtra paNa zaMkA nathI. mananI yAtAyAta dazA joI tene eka ThekANe sthira rAkhavAnI yukti suje che, ane tethI yogI bIjI dazAne jItI trIjI dazAmAM praveza kare che. "" " mananI trinI STi avasthA. koI paNa vastumAM manane coMTADavuM, temAMne temAM goMdhI rAkhavuM, je dhyeya For Private And Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vastumAM amuka kALasudhI gamanAgamanavinA mana lAgI rahe tene sliNa mana kahe che. AvI mananI avasthA prApta thatAM sthiratA tathA Anandano anubhava thAya che. mananA upara AtmAno vizeSataH kAbu rahe che. AtmAnA tAbe mana varte che, AvI mananI avasthA prApta thatAM saMkalpanI siddhi thAya che. maMtra tathA vidyAnI siddhipaNa A avasthA prApta thavAthI thAya che. vAraMvAra manamAM aneka vastuo saMbaMdhI vikalpa pragaTatA baMdha thAya che. manamAM AnaMdanI chAyA chavAI rahe che, dhArelAM kArya siddha karavAnI zakti pragaTe che. manamAM amuka padArthanuM ciMtavana karavuM ke na karavuM te yogInA hAthamAM rahe che. A avasthA prApta karavA mATe ucca prakAranuM Amika jJAna meLavavAnI AvazyakatA che. jJAni sapurUSone samAgama karavAnI jarUra rahe che. atyaMta sUma abhyAsa karavAnI jarUra rahe che. je viSayamAM mana coTADavuM hoya tyAM coMTI rahe paNa anyamAM jAya nahi te mATe mana upara prakhara aMkuza mUkavAnI jarUra rahe che. AvI avasthAmAM yogI AnaMda magna jaNAya che. kSaNamAM bAhAmAM mana tenuM jatuM hoya che paNa AcramAM laI javuM hoya che to zikhavelA ghoDAnI peThe tene antaramAM laI jAya che, bAhyamAMthI ataramAM javuM hoya che to tene atyaMta mahenata paDatI nathI. eya vastumAM manane coMTADI (goMdhI) rAkhavAthI aneka prakAranAM navIna karma baMdhAtAM aTake che. ane saMvaranI puSTi thAya che. bAhya viSayomAM mana bhaTakavA pAmatuM nathI. AvI mananI dazA thavAthI koI paNa prakAranI dhAraNA karavI hoya to saheje thAya che. cothI mananI sulIna avasthAmAM dhyeyavastumAM mana lIna thaI jAya che. paramAnaMdanI chAyA chavAI jAya che; A chelI be mananI avasthAo prApta karavA lAyaka che. A cAra mananI avasthAone atra prasaMgopAta dekhADI che vastutaH teno dhyAna ane samAdhinI aMdara samAveza thAya che. mATe atra tenuM saMkSipataH prasaMgopAtta varNana karyuM che.-A pramANe manamAM utpanna thatA doSo TALavA bAda mananI nirmaLatA thAya che. mananI nirmalatA thayA bAda manamAM je je vastuone dhAravAmAM Ave che te te vastuonI barAbara dhAraNa thAya che mATe have dhAraNAnuM svarUpa kahevAmAM Ave che. - 6 dhAraNAM. pratyAhAra siddha thayA bAda dhAraNAmAM praveza karavo joIe. zAstromAM batAvelA koIpaNa sthAnamAM manane dhAravuM tene dhAraNA kahe che. koI paNa sthAnamAM manane lagADI jAgRtipUrvaka lAMbA vakhataparyata rahevAthI temAM citta lAgI rahe che tethI te zAnta jevuM thaI jAya che. koIpaNa sthAnamAM lakSyapUrvaka cittane TheravavAthI hajAro viSayomAM bhaTakatuM mana baMdha thaI jAya che. jema sarakAranA nokaro kAyadAsara kArya kare che tema mana paNa kAyadAsara kArya kare che. prathama For Private And Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 19 ) zAlAmAM gaelo vidyArthI jema citta ThekANe rAkhato nathI tema prathama abhyAsamAM mana ThekANe rahetuM nathI, paNa jyAre vidyArthIne bhaNavAmAM AnaMda paDe che tyAre tenuM mana temAM DarI jAya che tema ghaNA abhyAsathI mana paNa amuka sthAnamAM karI jAya che. pazcAt te sthAnamAMthI khasIne anyatra jatuM nathI. dhAraNAnAM sthAne nIce mujama che. nAbhi, hRya, nAsikAno agrabhAga, bhrukuTI, kapAla, tALavuM, netra, mukha, kahyuM, mastaka ane brahmaranbe, e sthAnomAM manane TheravavuM. pUrvokta sthAnamAM manane dhAravAthI aneka prakAranA svAnubhavo jaNAya che. jIvita, maraNa, parAjaya, lAbha ane alAbha, vagerenA nimittonuM jJAna thAya che ane anya paNa zabdAdika viSayonuM divyajJAna thatuM jAya che; temaja camatkAra zakti paNa vRddhi pAme che. pUrvokta sthAnomAM dhAraNA karatAM prathama to keTalIka minITa sudhI mana Tharaze nahIM paNa dRDha saMkalpapUrvaka abhyAsa karavAthI dhAraNAnI siddhi thavA lAgaze. pratidina dhAraNAmAM vRddhi thayA karaze. chevaTe paripUrNa dhAraNAnI siddhi thaze. dhAraNAnI siddhi thatAM aneka camatkArano anubhava thAya che. dhAraNA karanAre prathama AdyasthAnamAM dhAraNA karavI joie. bAhyamAM dhAraNA siddha thayA bAda antaramAM dhAraNA karavAnI AvazyakatA che. chevaTe AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM dhAraNA karavI joie. dhAraNAnA abhyAsIe prathama AtmajJAna sArI rIte karavuM joie. navatattva, sAnaya ane saptabhaMgI vagerenuM sArI rIte jJAna karavuM joie, jaDa ane cetana vastunuM paripUrNa jJAna thavAthI AtmAnA svarUpanI dhAraNA thaI zake che. AvI sUkSma dhAraNAno kAla jema vadhato jAya che, tema AtmAmAM AnaMdanI khumArI vRddhi pAme che ane caitanya sukhanI pratIti thAya che. AAhavastuo saMbaMdhI thatA vikalpa ane saMkalpo TaLe che. AtmAnI acaLa zraddhA pratidina vRddhi pAme che. azubha mArgamAMthI A AtmA pAcho haThe che. Atmatattva sAdhya lakSya tarIke rahe che. AtmatattvanI le (laya) lAge che. duniyAnA padArtho upara rAga vA dveSa thato hoya che te mandra paDe che. dhAraNAnA abhyAsIne sUcanA ke, teNe dhAraNAno abhyAsa vadhAravA mATe upAdhi tyAga ane nirjanAvasthA vagere hetuonuM avalaMbana karavuM. khAtAM, pItAM ane haratAM pharatAM paNa dhAraNAnA upara lakSya rAkhavuM joie. AtmAnI sAdhya dazA smaraNa karavI. je je vastuonI dhAraNA karavI hoya te te vastuonI ISTatA samajavI joie. mo. 2 For Private And Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 170 ) viveka daSTithI prathama vicAra karavo joIe ke kaI vastunI dhAraNA karavI joIe? jJAna, darzana, cAritra ane tenA hetuonI dhAraNA karavI joIe. arihaMta, siddha, AcAryo, upAdhyAya, sAdhu, jJAna, dazana, cAritra ane tapa, e navapadanI hRdayamAM dhAraNuM karavI; ItyAdi dhAraNAnA ghaNA bheda che te sarva bhedonuM gurUgamapUrvaka jJAna meLavavuM joIe. manamAM pratidina dhAraNAno abhyAsa karavo joIe. zrI iSTagurUnI mUrtinI manamAM dhAraNa karavI joIe. dhAraNAnA abhyAsIe paranI paMcAtamAM paDavuM nahi. rAga ane dveSa vRddhi pAme evA saMyogothI dUra rahevuM joIe. niyamita AhArAdikanuM grahaNa karavuM joIe. manamAM game te vicAro Ave tene rokavA joIe. jenI dhAraNa karavI hoya temAM evuM tanmaya thaI javuM ke jANe te padArtha ja pote hoya; evuM lakSya rAkhavuM joIe. hajAro vicAro manamAM AvatA aTakAvavA ane je padArthanI dhAraNA karI hoya temAMja tanmaya thaI javuM. je vastunI dhAraNA karavI te vastumAM premabhAvanA kalpavI joIe. dhAraNA yogya vastumAM zuM hita che teno prathama vicAra karavo joIe. jyAre bAhya jaDavatuomAM ISTatva ane aniSTatva bhAse nahi tyAre AmAnA sadguNonI dhAraNA karavI. AtmAnA jJAnAdi sadguNonI dhAraNa karatAM te te guNonA AvaraNano kSaya thato jAya che. je je guNonI dhAraNA karavAmAM Ave che te te guNonA saMskAra vRddhi pAme che. dhAraNAno abhyAsa pratidina vadhAravo joie. A bhavamAM karelI dhAraNAnA saMskAra parabhavamAM vRddhi pAme che. je je guNonI dhAraNA karavAmAM Ave che, te te guNono daDha saMskAra paDavAthI parabhavamAM khIlI zake che. dhAraNAno abhyAsa karanArA manamAM utsAha dhAraNa karavo joIe. dhAraNa karanArane prathama to manamAM kaMTALo upaje che, paNa pratidina abhyAsa karatAM manamAM AnaMda upaje che. dhAraNAne abhyAsa siddha karyAbAda dhyAnano abhyAsa zarU karavuM joIe. dhAraNAnA pUrNa abhyAsIne dhyAnanI siddhi thAya che mATe have dhyAnanuM svarUpa kahevAmAM Ave che. " dazAna." 7 - eka vastunuM AlaMbana karI temAM anAdaparyata mananI sthiratA karavI te chamastha yogiyonuM dhyAna kahevAya che. dhyAnanI paraMparA te ghaNA vakhata sudhI rahI zake che. mudabAda mananI sthiti badalAya ke pazcAtu punaH tyAM manane sthApana karavuM. A pramANe eka padArtha vA anya padArthanuM manamAM dhyAna karI zakAya che. kalAkonA kalAka sudhI A pramANe dhyAna karI zakAya che. dhyAnanI paraMparA jema eka padArtha saMbaMdhI vadhatI jAya che tema tema Atmazakti pragaTatI jAya che ane tethI aneka prakAranA anubhavo For Private And Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (171) bhAse che. aneka prakAranI labdhi pragaTe che, anata bhavanAM bAMdhelAM karma paNa dhyAnanA baLe ya pAme che. kyA sthaLemAM dhyAna karavuM. paryakAsana, vIrAsana, vajAsana, padmAsana, bhadrAsana, siddhAsana, daMDAsana, zabArasana, utkaTikAsana, dohikAsana, ane kAryotsargAsana vagere aneka Asano che temAMthI game te Asane vizeSa vakhata sudhI athavA nyUnamAM nyana traNa kalAka te rahI zakAya tevA AsanavaDe tIrthakaronA janma, dIkSA, kevala, nirvANa kalyANakonI bhUmikAmAM jaI dhyAna dharavuM. tevA sthAnanA abhAve strI, pazu ane napuMsakAdi rahita upAdhizUnya ane cittanI sthiratA rahe tevA ThekANe rahI dhyAna dharavuM. yogya sthAnamAM jaI maitrI, pramoda, madhyastha ane kArUNya tathA anityAdi bAra bhAvanAothI potAnA AmAne bhAvavo. dhyAnanA aneka bheda zAstramAM varNavyA che, dhyAnanA cAra prakAra che. pistha, padastha, rUpa ane rUpAtIta, A cAra prakAranuM dhyAna dharavAthI AtmAnI ucca dazA thAya che. pistha dayeyane dhAraNAnA bhedothI darzAve che. _piMDa dhyeyamAM pArthivI, AthI, mArUtI, vArUNa ane tattvabhU A pAMca dhAraNAo karavAnI AvazyakatA che. pArthivI dhAraNA ane tenuM dhyAna. A tiloka eka rAjapramANa lAMbe pahoLo che. te pramANa lAMbo, pahelo kSIrasamudrane kalpavo. te samudranI madhyamAM jaMbudvIpanI peThe lakSa yojana vistRta ane eka sahastra pAMkhaDIovALuM kamaLa citavavuM. kamaLanI madhya kesarAo che tenI maLe dipyamAna pItaprabhAvALI ane merU parvata samAna pramANavALI karNikA che ema kahapanA karavI. te kaNikAnA upara eka ujajala siMhAsana che te upara pite besIne sarva karmono uccheda karuM chuM ema kalpanA karavI, tevA vicAramAM sthira thaI javuM. ATha karmonI prakRtiyonA pudgala ne AtmAnA pradezothI khaMkherI nAMkhI cauda rAjalokamAM pheMkI dIdhA ema thAvavuM. pazcAtu potAne AtmA anaMtakoTI sUryanA teja karatAM paNa anatajJAna prakAzathI sarva lokAlokane prakAze che ema ciMtavavuM. pazcAt cauda rAjalokamAM uThelAM karmapudgalo sthira thaI jAya che ema citavavuM. pazcAta suvarNanA siMhAsana upara mahane devatAo ane indro besADI dezanA sAMbhaLe che ema ciMtavavuM. lAkho cho AvI, tatva sAMbhaLe che paNa huM sAkSI tarIke teonAM AcaraNa, vicAro joI rahuM chuM, paNa mane temAM hA ke zoka thatA nathI ema citavavuM. sphaTika rajasamAna nirmala evA asaMkhya For Private And Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) pradezomAM samaye samaye sarve bhAsa thAya che, ema bhAvanA bhAvavI. asakhyAta pradeza sthira ekarUpa che evI bhAvanA bhAvavI. AgneyI dhAraNAnuM dhyAna. nAbhinI aMdara soLa pAMkhaDIvALuM kamala citavavuM te kamalanI kaNikAmAM mahAmaMtra haiM sthApana karavo. ane te kamalanAM pratyeka patramAM anukrame-a gar 3 5 jI ja chu te o au aM aH A zoLa svarone sthApana karavA. ane te kamalamAM ekAgra cittathI layalIna thai javuM. eTalA sudhI temAM layalIna thaI javuM ke te kamalavinA anya vastunuM smaraNa rahe nahIM. pazcAt hRda yamAM aSTa pAMkhaDInuM kamala kalpavuM. te kamalanI pratyeka pAMkhaDImAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra ane antarAya, e ATha karmanuM ekeka pAMkhaDImAM sthApana karavuM. te kamaLanuM mukha nIcuM rAkhavuM. soLa pAMkhaDIvALA kamalanA upara adhara jhule tevuM kamaLanuM mukha rAkhavuM. pazcAt rephabindu ane kaLAyukta mahAmaMtramAM ( haiM ) akSara che tenA rephamAMthI nIkaLatI evI dhamra zikhA ciMtavavI. pazcAt temAMthI agninA kaNiyAo nIkaLe che ema kalpavuM. pazcAt aneka jvALAo nIkaLe che tema kalpanA karavI. pazcAt jvAlAonA samUhathI hRdayAMtargata aSTakamA~nI pAMkhaDIvALuM kamaLa khALavuM. mahAmaMtra (reM )nA dhyAnathI utpanna thaelA agnivaDe aSTakarmanI pAMkhaDIvALuM kamaLa baLIne bhasma thAya che evI bhAvanA karavI. pazcAt zarIranI bahir traNa khuNAvALo maLato agnino jaththo sA thiAvaDe cihnita ane var3hibIja rArasahita citavavo. pazcAt zarIranI aMdara mahAmaMtranA dhyAnathI utpanna thaela agninI jvALA ane ahirnA vahnipuranI jvAlA e be vaDe deha ane akarmathI baneluM kamaLa e ene maLIne bhasma karavAM ane zAMta thavuM; ene AgneyI dhAraNA kahe che. vAyavI dhAraNAnuM dhyAna. traNa bhuvananA vistArane pUranAra evA pracaMDa vAyunI kalpanA karavI. pazcAt pUrve zarIra ane karmAnI rAkha thaelI che tene vAyu uDADI nAkhe che, ema kalpanA karavI. pazcAt vAyu zAMta thaI jAya che ema bhAvavuM. e mArUtI dhAraNA jANavI. vAruNI dhAraNAnuM dhyAna, amRtasamAna varSAne varSAvanAra, meghamALAthI bharapUra evA AkAzanI kalpanA karavI. pazcAt ardhacandrAkAra kalAyindusahita varUNabIja vaeNnI lAvanA karavI. varUNabIjathI utpanna thanAra amRta samAna jalathI AkAza jANe bharAi jAya che ane tevaDe karmanI tathA zarIranI rAkha zAMta thaI jAya For Private And Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 173 ) che ane te dhovAI jAya che ema bhAvanA bhAvavI. pazcAta vArUNamaMDalane zAMta karavuM. e pramANe vArUNI dhAraNA jANavI. tattvabhU dhAraNA. zukra dhyAnavALA yogIe sAta dhAturahita, pUrNacandrakAMtinI peThe nimela sarvajJa samAna potAnA AtmAne ciMtavavo. pazcAta siMhAsana upara beThelA sarva karmono nAza karanAra, zarIranI aMdara rahelA evA nirAkAra AtmAne maravo. A pramANe tattvambha dhAraNa karavAthI sakala karmano kSaya thAya che ane AmAM te paramAtmarUpa bane che. anya darzanIya yogIo kathita pRthvItattva paJcatattvadhyAna. paganA aMguThAthI te svAdhiSThAna cakraparyata vyApta pRthvItattvanuM hRbIjAkSarasahita dhyAna karavuM. cittavRtti paNa tyAM ja sthApana karavI. pRthvItatvano pIta varNa tyAM ciMtavavo. dararoja ekeka kalAka, be kalAka ane traNa kalAkaparyata pRthvItattvanuM atyaMta utsAhathI dhyAna karavuM. A dhyAna lAMbA caraNa rAkhIne paNa thAya che. cakSane ughADI rAkhavAmAM Ave to cakSuthI paNa te sthAna palakAro mAryA vinA jovAya ema pravRtti karavI. pRthvItatvanAM jeTalAM rajakaNe che e sarvanI gaMdha mahArI nAsIkAe Avaze ema ciMtavavuM. pRthvItattva mahArA vaza thAya che, temAMthI ArapAra nIkaLI jAuM to paNa hane harakata thanAra nathI evI bhAvanA karavI. traNa kalAkanA abhyAsathI bAra vaparyata pratidina pRthvItatvanuM dhyAna dharavAthI pRthvI tatva upara kabajo meLavI zakAya che. pRthvItattva dhyAna dharanArane dhananI prApti thAya che. kayA kyA ThekANe sonuM vagere che te dekhI zake che. dhananA adhiSThAyaka devatAo dhanane dekhADe che, koIne te AzIrvAda Ape che te tenI vacanasiddhinA mAhAmyathI te lakSmImaMta bane che. pRthvImAM pese te paNa khalAyamAna thato nathI. pRthvItattvathI jagatumAM zA zA phAyadAo thAya che ane te zA upayogamAM Ave che te barAbara jANI zake che. pRthvItatvanA abhyAsIne svaprAmAM paNa suvarNa vagerenA DuMgaro daDha abhyAsanA baLe dekhAya che. potAnA yogya pRthvItatvanA phAyadAo paNa jANI zake che. A pRthvItattvanuM dhyAna karatAM aneka upAdharUpa vijo Ave che paNa dhIra yogI, abhyAsamAM sadAkAla macI rahI pRthvItattvanuM dhyAna siddha kare che. jJAtava." svAdhiSThAnacakathI te nAbhikamaLa Ave tyAMsudhInA zarIranA sthAnamAM E bIjAkSarasahita zvetavarNayukta jalatattvanuM dhyAna dharavuM. e be ane traNa kalAka payaMta teja sthAnamAM evA dhyAnamAM lIna thavuM ke anya vastunuM sma For Private And Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (14) raNa paNa thAya nahIM. jalatatvanA paramANu dho piDanA ane brahmAMDanA mahArA vazamAM thAya che. hArA saMka9pa pramANe teonI gati thAya che ema dhyA nanI chellI vakhate bhAvanA karavI. A pramANe pratidina traNa kalAkanA abhyAsapUrvaka bAra varSaparyata jalatatvanuM dhyAna dharatAM jalatattvanI siddhi thAya che. jalatatvano upadrava zamI jAya che, jalamAM tarI zakAya che. jalatatvanuM saMpUrNa svarUpa jANI zakAya che. jalatatvanA guNo jANavAmAM Ave che. jalatanA upadravone zAMta karI zakAya che. mananI vRtti zAMta rahe che. mAilAMnI peThe jalamAM vicArI zakAya che. jalatattvanI siddhi thavAthI jalatattvasaMbaMdhI aneka phAyadAone yogIo dhAraNa karI zake che. "jatA ." agnitattvano bIjamaMtra je che, nAbhikamalamAM 2 maMtranuM dhyAna dharavuM. traNa kalAka dararoja dhyAna dharavuM. avicchinnapaNe bAra varSaparyata ati tvanuM nAbhikamaLamAM cittavRtti sthApana karIne dhyAna dharavuM. bAre varSa agnitattvanI siddhi thAya che. agnitattvanA dhyAnathI aneka prakAranA agnisaMbaMdhI upadrava zAMta thAya che. paripUrNa agnitattvanI siddhi thayAthI agnitattvathI zarIra dAjhatuM nathI. agnitattva vazamAM thavAthI agnitattva saMbandhI aneka kAyo karI zakAya che. agnitatvanuM paripUrNa svarUpa samajI zakAya che. davAo vageremAM agnitattvathI zA zA phAyadA thAya che te sArI peThe jANI zakAya che, kAraNuprasaMge uccATana vagere paNa agnitattvathI karI zakAya che. maMtra vageremAM agnitatvanI upayogitA samajI zakAya che. A pramANe agnitatvano saMyama karavAthI tenA phAyadAo anubhavIo anubhavI zakaze. vAyutattva." vAyutatvanuM tenA vaNa pramANe chAtImAM dhyAna dharavuM. (jaM) ve maMtranuM chAtIne sarva bhAgamAM tadAkAra thaI dhyAna dharavuM. eka, be ane traNa kalAka paryata dhyAna dharavAthI bAra varSe vAyutatvanI siddhi thAya che. vAyutattvanI dhAraNA, dhyAna ane samAdhi karavI e traNane sayama kahe che. vAyutattavanI siddhi thavAthI vAyutattvanuM sUkSma jJAna thAya che. AkAzagamananI zakti pragaTe che, zarIra bahu halakuM thAya che. zarIramAM rahelA pAMca prakAranA prANavAyunI siddhi thAya che. dareka padArthomAM vAyutattva keTaluM rahyuM che tenuM jJAna thAya che. vAyutatvanA aneka camatkAra kevI rIte bane che te sarva jANI zakAya che. vAyutattvanuM dhyAna dharatAM aneka prakAranAM vizna Ave che, paNa yogiyo gurUgamathI vinne jItI le che. vAyutattvanI siddhithI icchA pramANe AkAzamAM vicArI zakAya che. vAyunattvane vazamAM karavAthI vAyunatvasaMbadhI a For Private And Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 175 ) neka kAryo karI zakAya che. vAyutattvanA upadravathI mahAmArI vagere cAlatI hoya che tyAM paNa vAyutattvanA sAdhaka yogIo zAMti karI zake che. amuka vAyutattva bagaDeluM che tene ThekANe kheMcIne lAvavuM joIe ema teo saMpUrNapaNe jANatA hovAthI rogone dUra karI zake che. AtmazaktinA pratApe tattvone kheMcI zakAya che ane kharAkha tattvone dUra karI zakAya che. vAyutattvanuM ArAdhana karanAre tenuM dhyAna karatAM teno lIlo raMga manamAM bhAvI temAM tallIna thaI javuM joie. abhyAsa saMpUrNa karatAM anubhavasiddha thAya che. 35 AkAzatattva. (C AkAzatattva kRSNavarNamaya AkAzatattvanuM mastakanA sarva bhAgamAM dhyAna karavuM joie. (i) bIjAkSara sahita AkAzatattvanA dhyAnamAM traNa kalAkaparyaMta lIna thavuM eie. pratidina vicchinnapaNe bAra varSaparyaMta AzramANe satata AkAzatattvanuM dhyAna dharavAthI AkAzatattva upara vijaya meLavI zakAya che. A ThekANe sUcanA ke kRSNavarNanA paramANu skaMdhone AkAzatattva kahevAmAM Ave che. evI tattvavAdiconI mAnyatA che. jainazAstra pramANe AkAzadravya arUpI che, akriya che, koI paNa jAtanA varNa rahita che, vartugaMdha rasa ane sparza rahita che. ema jainonI mAnyatA che, paNa kRSNavarNavALA jaDatattvane kalpI atra dhyAna dharavAnuM che ema noe samajavuM. AkAzatattvanI siddhithI mananA vikalpo ane saMkalpone jItI zakAya che. aneka mAnasika rogonI zAnti karI zakAya che, bAhyanA paNa prANApahAraka rogo upara jaya meLavI zakAya che ane AyuSya nAzakAraka vijJone jItI zakAya che ema keTalAka cogiyo kahe che. A pramANe pAMca tattvanuM dhyAna dharavAno vidhi anyadarzanIya yogiyonA vicAra pramANe darzAvyo che, temAMthI yogya sAra kheMcI levo. je bAbatamAM jaina siddhAMtanI avirodhatA hoya te khAkhata sarva sAdhAraNa ANI yogasAdhako grahaNa kare che. "pitruzya dhyAnanA vicAra ' For Private And Personal Use Only AtmA, karmanA yoge zarIrarUpa piMDamAM rahyo che. che. audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kArma, zarIramAM rahetAM AtmAne jarAmAtra paNa kharI zAnti maLI vAnI nathI, mATe zarIrapiMDamAM rahelA potAnA AtmAne tmAmAMja lakSya rAkhI parapudgala vastuo upara thatA rAga karavo joie. zarIramAM rahelo AtmA, kharekhara zarIrathI satata bhAvanA lAvavI joie. AtmAne karma lAgyAM che tethI te paramAtmA thaI zakato nathI, jo karmarUpa kalaMka dUra thAya to AtmA paramAtmA thaI zake. huM zarIrathI bhinna chuM, Are zarIrano saMbaMdha joito nathI, ema dhyAna zarIranA pAMca bheda A pAMca prakAranA nathI ane maLanirmala karavA Aane dveSano kSaya bhinna che evI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 176 ) dharavuM joie. jyAM jyAM zarIra dekhavAmAM Ave tyAM tyAM AtmA vyApI rahelo che. ane tenAmAM jJAnAdri anaMta guNo che evI bhAvanA bhAvavI joie. AvI dhyAnadazAthI, zarIrathI AtmA bhinna che evA bhedajJAnano anubhava pragaTe che ane te dRDha thato jAya che. piMDastha dhyAna karanAra potAne zarIrathI bhinna mAne che, audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa ane kAryaGga A pAMca prakAranA zarIrane paNa potAnAthI bhinna nirdhAravAthI zarIrarAdi aMgonAM kAryomAM AtmA ahuM ane mamatvapariNAmathI baMdhAto nathI. zarIra bhogya padArthonI IcchAomAM baMdhAto nathI temaja zarIranA yogya bhogya padArthonI kharAba icchA karI aneka jIvone du:kha Apato nathI. zarIra eka vastra samAna che, karmanA yoge aneka zarIra maLe che ane chUTe che, to paNa tethI te jarAmAtra paNa harSa vA cintAne dhAraNa karato nathI. yogI zarIramAM rahela evA AtmAnuM dhyAna dhare che. prAdha karmayoge aneka kArya karato hato paNa AtmAnA svarUpamAM dhyAna rAkhe che. zarIramAM rahelo AtmA zarIrathI bhinna che evuM nizcayAtmaka jJAna thatAM bAhya saMyogomAM rahyo chato paNa temAM lepAto nathI. AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM anaMta Rddhi che teno te anubhava kare che. AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM manane joDe che. asaMkhyAta pradezamAMja anaMta sukha sAna Ardri anaMta guNono nizcaya thavAthI dhyAtAnuM mana anya padArthomAM coMTatuM nathI. jaga nAM kAryone upakAramATe karato chato paNa tevI dazAmAM nyAro rahI zake che. AtmAnA pradezamAM coMTeluM mana nirvikalpadazAvALuM thAya che ane tethI AtmAnI zaktiyo khIlavA mAMDe che, vacanasiddhi to sadA hAtha joDI rahe che. satyasaMkalpavaDe dhArelAM kArya siddha karI zakAya che. je mahAtmAo dunicAnA koI paNa kAryane mATe icchA sarakhI paNa karatA nathI teo AtmAnA saMpUrNa guNone pragaTAvI zake che. jeo AtmAnA asaMkhyAta pradezonuM dhyAna dhare che paNa jagamAM upakAra karavAnI prabala prazasya icchA dharAve che teo tIrthaMkara Adi padavIone prApta kare che ane jeo upakAra karavAnI icchAne paNa tane A pramANe piMDastha dhyAna dhare che teo mRkakevalI thaI siddhadazAne prApta kare che. zarIranA koI paNa bhAgamAM AtmAnA pradezonuM dhyAna thaI zake che. sarve bhAga karatAM brahmarandhasthAnamAM AtmAnA pradezonuM dhyAna dharavuM zreSTha che. je vakhate brahmarandhramAM AtmAnA asaMkhyAta pradezonuM dhyAna dharavAmAM Ave che, te vakhate zvAsocchvAsanI gati manda paDe che. AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM tanmayatA thavAthI zvAsocchvAsanI gati khIlakula ochI thaI jAya che, te vakhate AnaMda AnaMda thaI jAya che. mananA vikalpa saMkalpa DhaLavAthI zAMta rasamAM AtmA ladadde thaI rahe che--mananI prasannatA jaNAya For Private And Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1977 ) che, Ananda samudramAM jANe jhIlato na hoya evo anubhava thAya che--kadI nahi prApta thayelI evI apUrva AnaMdadazA anubhavAya che. AtmAnI anantazaktino kaMIka anubhava thAya che. sarva jIvo upara samatArUpa amRta meghavRSTi varSAvAya che, te vakhate evo anubhava Ave che ke aho AvIja dazAmAM sadAkAla rahevAya to kevuM sAruM!!! paNa evI dazA kSayopazama bhAvamAM lAMbA kALasudhI TakatI nathI to paNa punaH piMDastha dhyAna dharI tevI dazA prApta karavA dhyAnI udyama kare che ane pAcho tevoja Ananda le che, pAcho sAMsArika dharmakAryo vageremAM joDAtAM upAdhinI vikalpaDhazA anubhave che; temAM tene rasa paDato nathI, punaH te game tema karI pAcho dhyAnamAM praveza kare che. tyAM punaH asaMkhyAta pradezamAM mananI sthiratA karI sahajAnaMda rasano bhogI bane che; tevI sthitimAM tene ema thaI Ave che ke koI paNa kAryamAM jarA mAtra pravRtti na thAya ane A dazA sadAkAla rahe; evo uttama bhAva utpanna thAya che. cosaTha indronAM traNa kAlanAM sukha bhegAM karIe to paNa te paulika sukha to A dhyAnanA AnaMdarUpa sAgaranI AgaLa eka biMdu samAna paNa lAgatuM nathI, tethI AtmadhyAtA, manamAM sahaja nitya sukha prApta karavA saMkalpa kare che ane devalokanAM sukha prApta karavA jarA paNa IcchA kara to nathI. prathama dharmanI sAmAnyadazAmAM devalokanAM sukha prApta karavA abhilASa rahetI hatI te abhilASA have AvI uttama dhyAna dazAmAM rahetI nathI. bAhya sukhanI sarva prakAranI abhilASAo AvI sahaja sukhanI dazAno anubhava thatAM TaLe che. AvI dazAno dhyAnI cha khaMDanA uparI karatAM paNa anaMtaguNa uttama che. bAhyathI Avo dhyAna karanAra purUSa, zarIra vagerenA bhedathI sAmAnya lAge paNa antarathI te mahAna devatAone paNa pUjya che evo bhAse che. AvA dhyAnI purUSo khoTyAvinA paNa lAkho purUSone sArI asara karI dharmamAM joDI zake che; teo kharekharA vItarAganA mArge cAlanArA samajavA. zarIranA amuka amuka bhAgomAM dhyAna dharavAthI amuka amuka prakAranuM jJAna, Adi zaktiyo pragaTe che. 35 " nAmimAM dhyAna. nAbhicakramAM dhyAna dharavAthI kAyavyUhanuM jJAna thAya che. zarIramAM amuka amuka nADIo che te amuka amuka prakAranuM kArya kare che te jaNAya che, temaja manamAM aneka prakAranA vikalpo ane saMkalpo pragaTe che teno vilaya thAya che. mananI sthiratA vRddhi pAme che ane jJAnanI vivekazakti pragaTe che. anya manuSyonA vikalpo paNa jANI zakAya che, temaja tethI je je vicAro utpanna thAya che te pramANe sarva thatuM dekhavAmAM Ave che. samAna vAyunI sthiratA thAya che ane tethI aneka upadravonI zAnti thAya che. jema jema go. 23 For Private And Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 178 ) nAbhicakramAM dhyAnanI vizeSa sthiratA thatI jAya che tema tema saMyamanI vRddhi thAya che ane tethI AtmAno prakAza khIle che ane tethI magaja kAbumAM rahe che. aneka prakAranAM vigho zame che. je je vicAro karavAmAM Ave che tenuM phala paNa AsanakALamAM dekhAya che. potAnA prati lokonuM mana AkaSaya che. hIpanoTijhama vagere kriyAo to saheje siddha thAya che. potAnuM mAnasika vicArabaLa anyonA upara sArI rIte asara kare che; megnerijhama vagere kriyAomAM paNa AthI saheje praveza thAya che. kaNThakRpamAM dhyAnasaMyama. kaThapamAM dhyAna saMyama karavAthI kSudhA ane tRpA zame che. jema jema tyAM dhyAna saMyama karavAmAM Ave che tema tema kSudhA tRpAnI nyUnatA dinapratidina uttarottara thatI jAya che, dhAraNuM dhyAna ane samAdhi e traNanI ekatra sthitine pAtaMjala Adi zAstrakAro saMyama kahe che, temAM dhyAna paNa saMyamanI peTA bhAga che. dhyAnanA kathanathI vAcakoe zarIranA dareka pradezamAM dhAraNuM dhyAna ane samAdhei e traNanuM avalaMbana karavuM, ema amAro Azaya che. kaMThamAM saMyama karavAthI kaMThamAM rahelI garamI vagere aneka rogonI zAnti thAya che. vaikharI vANIno paNa kaMThathI sArI rIte prakAza thAya che. kaMThamAMthI je je zabdo bahAra nIkaLe che, te zrotAone sArI rIte asara kRrmanADImAM saMyamadhyAna. kaMTha kUpanI nIce kUrma nADI che temAM dhyAna saMyama karavAthI sthira tAnI vRddhi thAya che, manamAM vAraMvAra pragaTatI caMcalatAno vega zame che. je je kAryo karAya che te paNa sthiratAthI karAya che, AthI dareka kAryo karatAM bairyatA vadhe che ane aneka vikSepo naDatAM mana gabharAI jatuM nathI. je kaMI bolAya che te paNa sthiratAthI bolAya che, je kaMI vicArAya che te paNa sthiratAthI vicArAya che ane tethI pAchaLathI pazcAttApa karavAno vakhata rahetuM nathI. kUrma nADImAM je AtmAnA pradezono saMbaMdha che te pradezomAMthI ja vastutaH saMyamanA baLe sthiratA pragaTI nIkaLe che. sadAkALa temAM dhyAna dharavAthI merU parvatanI peThe manuSya, sthiratA guNavaMta banI zake che. kurma nADImAM dhyAna dharanAro mahAyogI caMcaLa prANIone paNa saMkalpa baLavaDe sthira karI zake che. kUrma nADImAM dhyAna saMyama karanAro mahAyogI mananA saMka9pathI anyanuM mana sthira karI zake che. asthiratAnA pradezamAM paNa te sthiratAvALo rahI zake che ane AvatA bhavamAM te uttarottara vRddhi pAmato pAmato sid buddha paramAtmA thaI zake che. For Private And Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 199 ) brahmarandhramAM saMyamadhyAna. brahmarAmAM saMyama dhyAna karavAthI divyapurUSo ke je siddha mahAtmAo che teonAM darzana thAya che. mahAtmAonAM darzana karavAthI ghaNAM pApono nAza thAya che, dharmazraddhAmAM vizeSataH vRddhi thAya che ane mahAtmAo tene AgaLa caDhAve che. AvI rIte te AgaLa vadhato jAya che ane potAnAthI pAchaLa rahelAone paNa te caDhAve che. mahAtmAonA darzanathI aneka prakAranI zaMkAo TaLI jAya che, mananI ekAgratA thAya che ane zarIra badalavAnuM gupta jJAna paNa yogyatA pramANe pragaTatuM jAya che; tevI rIte yogIne navA navA anubhavo dekhAya che tethI harSa pAme che ane tethI te aharniza AgaLa vadhavA prayatna kare che ane te zukala dhyAnano dhyAtA thAya che. jagatmAM dareka ThekANe rahelI rUpI vastuone jANavAnI-avadhijJAnanI zakti prApta kare che ane aMte rUpAtIta dhyAnavaDe siddha paramAtmA thAya che. hRdayamAM dhyAna saMyama. hRdayamAM saMyama karavAthI potAnA ane paranA mananA vicAro jaNAya che, hRdayanI sAttvikatA vRddhi pAme che. hRdayamAM thatA vicAronI saMkalanAno anukrama mAluma paDe che, anyanA hRdayamAM rahelA vicAro jANI zakAya che. hRdayanI zuddhi thAya che ane AtmAnA guNonI aharniza vRddhi thayA kare che. hRdayamAM je je jJAnano bhAsa thato jAya che tenI satyatAnI pratIti thAya che. vikalpa ane saMkalponA samUhane ekadama aTakAvavAnI kuMcIo prApta thAya che. sattvaguNanI vRddhi thatAM AtmAnA AnandranI pratIti thAya che. hRdayamAM rahelA tamoguNa ane rajoguNano pratidina kSaya thato jAya che, hRdayanI uccatA karavAnA upAyono bhAsa thato Aya che, dhAraNAjJAnanI vRddhi thatI jAya che, rAga ane dveSAdi vikArono upadrava arniza zAnta to tuya che, AtmAnI uccatAmAM vRddhi thatAM ane paramAtmapa maLe che. manovargaNAmAM saMyamadhyAna. manovargaNAmAM saMyama karavAthI manovargaNAno anubhava prApta thAya che. manovargaNAnI zaktino anubhava maLe che. manovargAdvArA thatA vicAra saMbaMdhI aneka prakAranuM jJAna thAya che. norgA ( manodravya )nI sAthe lezyAno je saMbandha che tathA adhyavasAyano je saMbandha che tenuM jJAna thAya che. manovargaNA saMbandhI anukrama zo che teno bhAsa thato Aya che. manovargaNAmAM vizeSa saMyama karavAthI mana paryavajJAna pragaTe che. anya jIvonA manamAM je For Private And Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 180 ) je vicAro utpanna thAya che te sarva jANI zakAya che. mAnavaNAo ke je AtmAnA pradezothI chUTe che te jagatamAM anya jIvone kevI asara kare che tenuM pUrNa jJAna thAya che. AmAnA zuddha ane azuddha vicArothI manevageNAmAM (manodramAM) zuddhatA ane azuddhatA thatAM te svaparane kevo lAbha ane alAbha ApI zake che tenuM jJAna thAya che. manovaNAthI anya jIvone kevI asara thAya che, tenuM jJAna thAya che. sArA ane azubha vicArothI banelI manovargaNAthI AtmAnA guNone upakAra ane AghAta kevI rItano thAya che tenuM jJAna thAya che, temaja AtmAnA pradezothI chUTI thaelI manovageNA keTalA kALa sudhI jaghanyathI tathA utkRSTathI varmaNArUpe rahI anya jIvone asara kare che tenuM jJAna thAya che. vijalIbaLa karatAM manovargaNAnuM keTaluM vizeSa baLa che tenuM sUkSmadraSTithI jJAna thAya che. kSaNe kSaNe sArA ane azubha vicAro pramANe manovargaNAmAM zubhatA ane azubhatAno pheraphAra jaNAya che. manovargaNa (manodravya)mAMthI keTalAka skaMdho khare che ane keTalAka navA Ave che, saMbadhI kSaNe kSaNe je je pheraphAro thAya che te jaNAya che. ItyAdi manovageNAmAM saMyamadhyAna karavAthI jJAna thAya che. zrotrendriyamA saMyama. zrondriyamAM saMyama karavAthI, zrotrendriyajJAnano pazama vRddhi pAme che ane tethI divya zabdanuM zravaNa thAya che. je zabdo pUrva na saMbhaLAtA hoya te pazcAt saMbhaLAya che. karNanA rogono satata saMyamathI nAza thAya che. karNamAM AvelA zabdonI tIvratA ane mandatAnuM jJAna thAya che. zrodriyanI zaktine anubhava thAya che. ItyAdi aneka bAbatonI zakti khIle che. zabdavargaNA pudgala dravya che ane tene kAnamAM praveza thAya che, tatasaMbandhI vizeSa anubhava maLe che. zabdonuM gamanAgamana kevI jhaDapathI thAya che tenI pratIti thAya che. TelIphona tathA tAravinAnA TelIphona karatAM kAnamAM saMyama karavAthI vizeSa jhaDapathI zabdonuM zravaNa thAya che teno anubhava prApta thAya che. ItyAdi. cakSumA saMyamadhyAna. banne cakSuomAM saMyamayAna karavAthI divya darzanazakti khIle che. - zunI darzanazaktinAM virodhI AvaraNe TaLe che. cakSanA aneka prakAranA roga paNa TaLe che. sUphamavastuo paNa dekhI zakAya che. cakSamAM saMyama karanAro anya manuSyonA upara draSTipAta kare che. eTalAmAM ja tenA upara sArI asara kare che ane teone dhAre to vaza paNa karI zake che. cakSamAM saMyama karanArI divya cakSune pragaTAve che ane sukama padArthone paNa dabI tenA guma For Private And Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (181 ) siddhAMte jANI zake che. cakSanuM baLa vadhavAthI vastune satyavruSTa banI zake che. ityAdi. gha ramAM saMcamasthAna, dhrANejiyamAM saMyamadhyAna karanAro gadhaguNa viziSTa je je padArtho che tenuM sArI rIte jJAna karI zake che. grANendriyanI zaktine ghANI tAjI karI zake che. sugaMdha ane durgadhanuM cheTe rahyA chatAM paNa jJAna thAya che. sugaMdhI ane durgadhI pulothI sArI ane khoTI asara manuSyo upara kevI rIte thAya che te jANI zakAya che. gadhanA pulomAM zubhAzubha pheraphAro je kSaNe kSaNe thAya che tenuM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI, sArI rIte jJAna thAya che. vizeSa zuM kahevuM ? gadhanAM pugalo saMbadhI je je sAyansa vidyAnA niyamo che te sarvanI ducIonuM divyajJAna prApta thAya che. rasanendriyamAM dhyAnasaMyama. rasanendriyamAM ( jIllAmAM) dhyAnasaMyama karavAthI rasanuM jJAna thAya che. rasanA keTalA bheda che, rasanA pudgalomAM ke pheraphAra thAya che, teno anubhava thAya che. rasanendriyajJAnane kSayopazama vRddhi pAme che. rasavALA padAthanI parIkSA thaI zake che. zubha ane azubha rasomAM kSaNe kSaNe hAni vRddhirUpa je pheraphAro thayA kare che tenuM anubhavajJAna prApta thAya che. azubha rasanA pudgalone zubhasavALA kevI rIte karI zakAya te barAbara samajI zakAya che. rasasaMbandhI pratidina dhyAnanA baLathI vizeSa prakAre jJAna thatuM jAya che. rasasambandhI sAyansa vidyAnA je je niyama che te sarvanuM rahasya sArI rIte jANI zakAya che. sparzandriyamAM dhyAnasaMyama. tvacAmAM dhyAnasaMyama karavAthI, sparzanA ATha prakAranA bhedo vagerenuM sArI rIte jJAna thAya che. vasaMbaMdhI jJAnanI vRddhi thAya che. sparzavALA pudgalonuM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI sArI rIte jJAna thAya che. sparzavALA pulamAM kSaNe kSaNe je pheraphAra prasaMgopAttathI thayA kare che tenuM samyaga jJAna thAya che. spInA mugalomAM sparzanI hAnivRddhi thavAnA anukramonuM jJAna thAya che. zubha ane azubha spazanI apekSAo vyakti paratve judI judI hoya che te barAbara samajAya che. sparzane pagalomAM utpAda, vyaya ane dhrauvya rahyuM che teno anubhava Ave che. jagatumAM sparzavaMta pugalonI je je vagAo, jevA jevA rUpe rahelI che tenuM, tevA prakAre jJAna thAya che. ityAdi. For Private And Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 182 ) kAyabalamAM dhyAnasaMyama. kAyakhalamAM dhyAnasaMyama karavAthI kAyAnuM baLa atI vRddhi pAme che. kAyAmAM vizeSa aLano Aropa karI saMyama karavAthI kAyAnI sphUrti tathA kAyAnuM baLa vRddhi pAme che, kAyAmAM rahelA rogono nAza thAya che. je mallo kasarata karI kAyAnuM baLa vadhAre che temAM paNa teo amArA lakhavA pramANe sayamano Azraya le che. kAraNa ke mallonI cittavRtti to vAraMvAra khAtAM, pItAM, kholatAM ane cAlatAM paNa kAyAnA aLamAM rahe che, tethI saheje teo kAyabaLano saMyama karI kAyakhaLamAM amuka vakhata paryaMta vadhAro kare che. kAyamaLamAM cittavRttinI sthiratApUrvaka dhyAna dharavAthI kAcAnA aLamAM vadhAro thayA kare che. kAyAmAM jenuM baLa icchavuM hoya teno saMyama kalAkonA kalAko paryaMta karyA karavo, ema rAtrIdivasa satata abhyAsathI kAyAnuM khaLa vRddhi pAmavAnA saMyogo paNa maLI zake che. pUrvabhavamAM jeNe A pramANe saMyama sevyo hoya che te A bhavamAM paNa kAyAnA baLane prApta kare che ane malla tarIke vA anya nAmathI, paNa jagamAM kAyAthI baLavAna gaNAya che. ityAdi. vANIvalamAM saMyama. vANIbaLamAM dhyAnasaMyama karavAI vANInuM baLa khIle che ane vANIdvArA bolAtA zabdo upara kAbu mUkI zakAya che. vANIbaLamAM saMyama karanAra potAnI vANIthI hajAro vA lAkho manuSyone asara karI potAnA vazamAM leI zake che. vANImAM eka jAtano camatkAra pragaTe che. vANImaLamAM saMyama karavAthI vijalInA karatAM paNa vizeSa asara anyone thAya che. vANIkhaLamAM saMyama karavAthI pratidina vANInuM valaNa badalAtuM jAya che ane je zabdomAM jeTaluM mAhAtmya hoya che te jANI zakAya che. vANInA bhedonuM jJAna, pratidina thayA kare che. vANImaLa saMyamathI bhaviSyabhavamAM vANInI ghaNI zaktiyo khIle che; vAsaMyamInI vANI sAMbhaLavA loko Atura rahyA kare che, temanI vANI jevI asara karavA dhAre tevI thaI zake che. 6, kSetra, kALa ane bhAvathI amuka vANImAM amuka lAbha che te jaNAI Ave che. vANIsaMbandhI aneka prakAranuM vizeSa vizeSa prakAre jJAna khIlyA kare che. ityAdi. manobala saMyama. manobaLamAM saMyama karavAthI manobaLa vRddhi pAme che. mananI nirbhalatA nAza pAme che. manobaLathI je je vicAro karavAmAM Ave che tenuM potAnA upara ane anyanA upara apekSAe sArI rIte asara thAya che. manamAM je je vicAro karavAmAM Ave che te mAM pharI jatA nathI. mano For Private And Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 183 ) baLathI dhairyatA tathA sAhasikapaNuM khIlI zake che. manobaLamAM saMyama karU nAra anya manuSyone potAnA vicAravALA karI zake che. mesmerijhama ane dvipanoTIjhama jevI zaktiyo to saheje pragaTAvI zake che, manobaLamAM saMyama karanAra vANI ane zarIrapara kAjI meLavI zake che. arthAt te vANI ane kAyAnA vyApArane potAnI dhAraNA pramANe pravartAve che. manobala saMyama karavAthI aneka prakAranA mantro sArI rIte sAdhI zakAya che, temaja je kAryamAM citta lagADyuM hoya che te kAryanI tvarita siddhi thAya che. manoLanI sahAyathI AtmAnI paramAtmaDhazA thAya che. dareka kArya karatAM himmata rahe che ane saMkalpabaLanI siddhi thAya che. bhaya vagerenA gabharATathI mana caMcaLa-jhaTavAramAM banI jatuM nathI. manobaLamAM saMyama karanAra yogI dhAre te karI zake che. ityAdi. " mastamAM saMyama. " mastakamAM saMyama karavAthI magajanA jJAnataMtuonI puSTi thAya che ane tarkazakti sArI rIte khIle che ane vivekazakti pragaTa thAya che. vikalpasaMkalponI sthiratA thAya che. dareka vastuo sambandhI vizeSa nirNaya karA vanAra buddhibaLa pragaTI nIkaLe che. dhyAna ane samAdhinuM baLa vRddhi pAme che. ityAdi. zarIranA je bhAgamAM saMyama karavo hoya tyAM thaI zake che ane tethI bhinna bhinna zaktiyo khIle che tenuM vizeSa vistAranA bhayathI atra varNana karavAmAM AvyuM nathI. zarIrapradezamAM bhinna bhinna avayavomAM saMyama karavAnI icchAvALAoe gurUgamathI sarva samajI levuM. 66 'padasthadhyAnanA vicAra. " arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu Adipada tathA navapada vagere dvArA sadguNonI prApti mATe je dhyAna karAya che tene dustha dhyAna kahe che. padastha dhyAna karanArAo aneka prakAranI labdhiyone prApta karI zake che. namaskAra maMtra vagerenuM dhyAna dharatAM karmano nAza thAya che. jagamAM padmastha dhyAnanA baLathI sarva iSTa vastuonI prApti thAya che. kalpavRkSa ane cintAmaNi ralanA karatAM padmastha dhyAnanI atyaMta zakti che. padastha dhyAnanA baLathI zukala dhyAnamAM praveza thAya che ane paramAtmapada prAkSa thAya che. namAmaMtra, vardhamAnavidyA, sUrimatra, pimanDamULamatra ane cintALimantra, vagereno padastha dhyAnamAM samAveza thAya che. mantronuM dhyAna kevI rIte karavuM te viSayane atra lakhavAmAM Avyo nathI, kAraNa te viSayanuM jJAna gurUmukhathI levuM emAM vizeSa hita samAyeluM che. zrI hemacandrAcArya yoga For Private And Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 184) zAstromAM arihaMta siddhavajIssAdA vagere mA dekhADyA che te vAMcavAmAM Ave che, te paNa gurUgamavinA te cAlatuM nathI, mATe gurUgamathI tenuM svarUpa samajI levuM. manTonA je je kapa pUrvAcAryAe lakhelA che te atra dAkhala karatAM granthagaurava vadhI jAya ane gurUgama to levI ja paDe tethI gurUmukhathI tenuM svarUpa samajavuM. nAbhikamaLamAM soLa pAMkhaDInuM kamaLa ciMtavI temAM thI te uparyata zola svarone sthApana karavA ane tenuM anukrame dhyAna dharavuM. - hRdaya kamaLamAM covIsa pAMkhaDIvALuM kamaLa ciMtavI temAM thI te - paryata akSaro anukrame kamala pAMkhaDIomAM sthApana karavA ane mane kIkAmAM sthApana karavo. mukhamAM ATha pAMkhaDIvALA kamalanI kalpanA karavI, jemAM bAkInA yathI te paryata akSaronuM anukrame dhyAna dharavuM. A pramANe akSaronuM dhyAna karato chato, yogI cittanI caMcaLatA vAre che ane zrutajJAnano pAragAmI thAya che. pUrva kahyA e varNone vidhipUrvaka dhyAna karanAra yogI nimitta jJAnane prApta karI zake che; amuka vakhate amuka thaze ityAdi sarva bAbatone jANI zake che. ghaNA kALaparyata ekAgracittathI dhyAna dharavAthI aneka siddhiyonI prApti thAya che. ahemantranuM dhyAna. manane ekAgra karI yogI maheMmaMtranuM dhyAna dharato chato yAvata mokSanI padavI pAme che, ahaMmaMtra samAna koI maMtra nathI, mamatranuM evI rIte dhyAna dharavuM ke manamAM tenuM ja svarUpa ramI rahe, te vakhate anya padArthanuM maraNa na thAya, temaja te paNa hAle nahi, haiM akSara uparathI nakSata pamAya tevI rIte dhyAna dharavuM. zkAranuM dhyAna, hRdayakamaLathita saMpUrNa zabda, brahmabIjabhUta svara, tathA vyaMjana sahita paMcaparameSipada vAcaka, temaja caMdrakalAmAMthI jharatA amRtanA rase karI bhiMjAtA, mahAmatra oMkAranuM kuMbhaka prANAyAmapUrvaka dhyAna dharavuM. paMcaparameSThino vAcaka kAra zabda che, kAramAM apUrvazakti che. kAramAM sarva maMtrano samAveza thAya che. apUrva kAra mantranuM je cogiyo dhyAna dhare che teo manarUpa markaTane vaza karI paramazAntine pAme che. kAravA svarUpArthane dhyeyarUpe svIkArIne temAM cittanI ekAgratA karatAM vika9pa saMka9pano nAza thAya che. A kAranuM dhyAna dharatAM rajoguNa ane tamoguNa nAza thAya For Private And Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 185 ) che ane sattvaguNa yathAzakti prayatnathI khIle che, te vakhate manamAM AnanhanI jhAMkhIno apUrva samatArasa anubhavAya che. vANI upara oMkAranuM ghaNA kALa paryaMta dhyAna dharavAthI vacananI siddhi thAya che. kAra jevI jaga mAM amUlya vastu koI jaNAtI nathI. vizeSa zuM ? kAranuM paripUrNa svarUpa samajAya che, tyAre padastha dhyAna karanAra yogiyone apUrve khubIo hastagata thAya che. mahAmaMtranuM dhyAna, E o nI zro ahai namaH A mahAna camatkArIka mantra bhaNatAM aneka zaktiyonuM sthAna yogI ane che. aneka prakAranuM padasthadhyAna che, teno pAra kevalIbhagavAna pAme che. aneka zAstromAM aneka rItie padmasthadhyAna karavAnI yuktio batAvI che. padasthadhyAnanA AlaMbanathI AtmAnA svarUpamAM utaravuM. padmasthadhyAnanI pelIpAra javAmATe padmasthadhyAnanuM avalaMbana karavuM joie. jenI jevI vRtti hoya che tene tevuM phaLa, padmasthadhyAnathI prApta thAya che. rUpasthadhyAnanA vicAra. samavasaraNamAM beThelA tIrthaMkaranuM svarUpa ciMtavavuM, te Adine rUpasthadhyAna kahe che. bhagavAnanI pratimA AgaLa vinayapUrvaka besI ekAcittathI bhagavAnA guNonuM smaraNa karavuM ane tevA sadguNo ke je potAnA AtmAmAM AcchAdrita rahyA che, tene pragaTa karavA dhyAna dharavuM. ATha karma rUpI che ane tenA sambandhamAM potAno AtmA, anAdikALathI rahyo che. rUpamAM rahelo evo mAro AtmA vastutaH rUpathI nyAro che. siddhanA samAna anaMtaguNamaya che, ityAdi je bhAvanA bhAvavI tene rUpadhyAna kahe che. rUpamAM rahelo huM chuM paNa rUpathI nyAro chuM. mAro AtmA, guNovaDe sattAthI paMcaparameSThirUpa che. sarva guNone pragaTa karavA mATe mhAro udyama che. jJAna, darzana ane cAritra guNAMvaDe mhArI AtmA zobhAyamAna che. ityAdi vicAro rUpastha dhyAnamAM karavA. rUpasthadhyAnanuM phaLa. rUpadhyAnavaDe AtmA paramAtmadazAne meLave che. AtmAmAMja paramAmadazA rahI che, paNa dhyAnavinA te pragaTatI nathI. rUpasthadhyAnavaDe vi kalpasaMkalpavALI cittadazAno nirodha thAya che, aneka prakAranA mohanA uchALAo svayameva zAMta paDI jAya che. rUpadhyAnathI aneka zaktiyo pragaTe che ane mananI nirmalatA saheje thAya che, yo. 24 For Private And Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 186) rUpAtIta dhyAnavicAra. AkArarahita jJAnAnanda svarUpa nirajana siddha paramAtmAnuM vA sattAthI siddhasamAna evA potAnA AtmAnuM je dhyAna karAya che tene chapAtI vAra kahe che. cagI ATha karma Adi, rUpI padArthothI rahita zuddha AtmasvarUpane vicAra kare che, tyAre yogino AmA paramazuddha dazAne prApta kare che. jema jema rUpAtIta dhyAnanI vRddhi thatI jAya che, tema tema varNAdi viziSTarUpI padarthomAM thatuM ahaM ane mamatva vilaya pAme che ane bAhyamAM huM tenI kalpanAnuM jora kSaya pAme che. jema mIThAnI pUtaLI samudramAM ogaLI jAya che ane potAnA rUpano tyAga kare che, tevI ja rIte mananI caMcaLatAno rUpAtIta dhyAna dharatAM nAza thAya che. nizcayathI nirAkAra evo potAno AtmA che. potAnA zuddha svarUpanuM dhyAna karate chato pote AtmA, zuddharUpane prApta kare che. zuddha nira-jana nirAkAra evuM AtmAnuM svarUpa traNa kAlamAM badalAtuM nathI. rUpAtIta dhyAna karanAra yogI duniyAnI jaMjALathI mukta thAya che ane pitAnA sahaja Anandane prApta kare che. rUpAtIta dhyAnamAM sthira thaela yogI bAdazAnA nAma ane zarIranA AkAra tathA harSa zokane bhUlI jAya che, arthAt temAM tene jarA mAtra paNa ahaM ane mamatva utpanna thatuM nathI. dravya, guNa ane paryAyanA lakSaNapUrvaka je yogiyo AtmAnuM svarUpa vicAre che, te rUpAtIta dhyAnamAM praveza kare che. yogiyo jaDa padArthomAM upayoga rAkhatA nathI ane eka potAnA AtmAnA zuddha svarUpamAMja upayoga rAkhe che, tethI te rUpAtIta dhyAna ke jene zukala dhyAna kahe che, tene prApta karI siddha sukhanI vAnagIno anubhava kare che. potAnA AtmAnuM ja mana Alabana karIne rahe ane zukropayogamAM sthira thAya ane jaDa tathA cetanarAmapaNe bhAse tene samararvakamAtra kahe che. evA samarasIbhAvane yogI rUpAtIta dhyAnathI pAme che; AtmAnuM paramAtmAnI sAthe dhyAnamAM aizya thAya che, tene paNa zAstrAdhAre samaratajamAva kahevAmAM Ave che. rUpAtIta dhyAnamA praveza karavAno vidhi. prathama pistha, padastha ane rUpAtIta dhyAna karavuM. piMDasthAdika dhyAna karatAM karatAM radhULamAMthI sama AmA upa2, dhyAna karatAM karatAM javuM, AmAnA guNaparyAyonI zuddhatA ciMtavavI. AmAnA zuddha guNomAM lInatA karavI. bahiramAM manane javA devuM nahi. AtmAno upayoga ekaja ThekANe rAkhavo, ema karavAthI rUpAtIta nirAlakhana dhyAnamAM praveza thaze ane aha rniza teno satata abhyAsa karavAthI rUpAnIta dhyAnamAM sthiratA thaze. sthUla For Private And Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 187 ) mAMthI utaratAM utaratAM TheTha sUkSmamAM javuM. sUkSmamAM sUkSma AtmAnA pradezono vicAra karavo. rUpAtIta dhyAna karanAre zuM kara joie. rUpAtIta dhyAnanA jijJAsue dravyAnuyoganuM sArI rIte jJAna prApta karavuM, temaja adhyAtma zAstronuM sArI rIte jJAna prApta karavuM, jaDa ane cetananI bhinnatAno sArI rIte khyAla karavo, manuSya saMsargathI dUra rahevuM, upAdhi kAryAthI aLaga rahevuM, AtmasvarUpano anubhava karavA sadAkALa AtmAnA vicAromAM lIna thaI javuM, zarIranI ArogyatA sAcavavI, rUpAdikanA ANaMbanavanA AtmAnuM dhyAna dharavA abhyAsa karavo, mAhyarUpI jaDa padArthomAMthI arhutvano adhyAsa dUra karavo, vairAgyabhAvanAthI AtmAne bhAvI, parigrahanI mamatAno tyAga karavo, bAhyamAM manane bhaTakavA devuM nahi, sadAkALa manane antaramAM lagADavuM ane zukala dhyAnanuM jemAM varNana hoya evA granthone premathI, ahu mAnathI vAMcavA. ityAdi upAyothI A kALamAM rUpAtIta dhyAnano kiMcit bhAsa thAya che. rUpAtIta dhyAnanI uttamatA. piMDastha, padastha ane rUpastha dhyAna karatAM rUpAtIta dhyAnanI anantagaNI uttamatA che. rUpAtIta dhyAnanA eka kSaNane paNa anya byAno pahoMcI zakatAM nathI. zukladhyAnamAM rUpAtIta dhyAnano samAveza thAya che. rUpAtIta dhyAna dharanAra yogI antarmurtamAM kevala jJAna ane kevala darzanane prApta kare che. rUpAtIta dhyAna dharanAra yogI kama lAkaDAMne bALI bhasma kare che ane te traNa kAlano jJAtA bane che; ananta zaktine pragaTAve che. rUpAtIta dhyAnano aMza paNa siddhanA sukhanI vAnagIne Ape che, tyAre sampUrNa dhyAnanuM to zuM kahevuM? rupAtIta dhyAnathI mokSapada maLe che. cogI eka sthira upayogathI rUpAtIta AtmAnA svarUpamAM jema jema uge utarato jAya che, tema tema te AtmAno navIna anubhava meLavato jAya che ane rAgadveSanI vRttino saMpUrNapaNe nAza kare che. anya dhyAno ghaNAM che paNa rUpAtIta dhyAna prApta karyAvinA mukti maLatI nathI. anaMtajIvo mukti pAmyA ane pAmaze. te sarva rUpAtIta dhyAnano prabhAva jANavo. rUpAtIta dhyAna e uttamamAM uttama cAritra che, tenAthI mokSapada sattvara maLe che. dhyAnanA anya bhedo. ArtadhyAna, rodradhyAna, dharmadhyAna ane zukaladhyAna ema dhyAnanA cAra bhedo che. A cAra dhyAnanuM vizeSa svarU5 marIya dhyAnavicAra, vamAma jyoti vagere graMthomAM che, mATe atra tenuM varNana karyuM nathI. For Private And Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) dhyAna karanArane sUcanA. dhyAnanA jijJAsuoe anubhavI sadgurUonI sevA karavI ane dhyAna saMbaMdhI aneka pustakono abhyAsa karavo. AtmatattvanA jijJAsu thaI satya vivekane dhAraNa karavo, dhyAnakriyArUpa cAritrane dhAraNa karavuM. antarathI nyArA rahI ahinuM kartavya kArya karavuM. (8) " samAdhisvarUpa, jha kevala jJAna ane kevala darzana pAmI je siddha buddha paramAtmAo thayA che, teo samaye samaye ananta sukha bhogave che. teo janma jarA ane maraNanI upAdhithI nyArA hoya che, sarva karmanA kSayathI sthitine samAdhi kahevAmAM Ave che. utpanna thaelI paripUrNa uttama sakala karmanA kSayathI paripUrNa sthitirUpa samAdhine samAdhi kahe che. sayogIkevalIne vAtI karmanA kSaya thakI utpanna thaelI samAdhi che. taratama yoga samAdhinA ghaNA bheda paDe che. samAdhinA ve bheda. sahajasamAdhi ane haTha samAdhi ema samAdhinA be bheda jANavA. sahajasamAdhinA paNa upazama, kSayopazama ane kSAyika e traNa bhAvanI apekSAe traNa bheda paDe che. upazamAdibhAvanA bhedonuM amarIya manca graMthomAM varNana karavAmAM AvyuM che, tethI atra tenuM varNana karyuM nathI. je je aMze cAritra mohanIya rAgadveSAdvi prakRtiyono upazama, vA kSayopazama vA kSaya thAya che, te te aMze samAdhiguNa khIle che. khAdyadazAmAMja rAga ane dveSa hoya che. jeonI antaradRSTi khIlI hoya che teone mananI sthiratA thAya che ane tethI teo zuddha samAdhine prApta kare che. dhyAna karavAthI mana, rAga dveSathI rahita thAya che ane tethI te samA dhipaNAne pAme che. mananI nirvikalpadazAne samAdhi kahevAmAM Aveche. dhyAnathI nirvikalpa dazArUpa samAdhiguNarUpa phaLa maLe che. AtmA mAEdazAthI parAmukha thaIne potAnA svarUpamAM jeTalo kALa sthira rahe che, teTalA kALanI samAdhi kahevAmAM Ave che. AtmAmAM mana lIna thaI jAya che te vakhate rAga dveSanA abhAvathI samAdhiguNa pragaTe che ane kharA sukhano bhoga thAya che. samAdhithI aja, akhaMDa, nirAbAdha, niraz2ana, nirAkAra, parama, para mezvara, arUpI, caitanya svarUpano anubhava-sAkSAtkAra thAya che. anubhava sAkSAtkAra thayA pachI sAlaMbana dhyAna karatAM nirAlaMbana dhyAnamAM vizeSataH lakSya lAge che ane AtmAnI sahaja dazAe AtmAnuM pariNamana thatuM jAya che. parasvabhAvamAMthI ramaNatA chUTe che ane svasvabhAvamAM ramaNatAnI For Private And Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) dhUna lAge che. colamachaThanA raMganI peTha nirAlaMbana yAnano paga chUTato nathI, paranA AlaMbanavinA AtmAnI jJAnAdi aMtasRSTimAM cittanI layalInatA thavAthI duniyAnuM bhAna bhUlAya che. bAhya zarIra nAmAdi vaDe duniyA evA cogIne game tema bole che, te paNa bhara nidrALune jema te vakhate bAhyanuM bhAna hotuM nathI tema tene bAhyanI jarA mAtra sArI khoTI asara thatI nathI. arthAt evA rUpAtIta dhyAnIne bAhyanI kaMI paNa zubhAzubha asara thatI nathI, kAraNa ke te vakhate tenuM mana, AtmAnA zuddhasvarUpamAM lAgeluM hoya che. antara samukha mana hoya che tyAre zarIra, tathA amuka mAruM nAma, amuka kuLa, amuka gaccha, amuka vaMza, amuka parivAra vageremAM mananI ramaNatA rahetI nathI ane tethI tevA bAhya bhAvamAM kapAelI ahaMtA chaTavA mAMDe che. antamAM vizeSa ramaNatA teTalI ja bAhya ramaNatAne tyAga thAya che. tIra dhyAna karanArane rUA. rUpAtIta dhyAna karanArane jagane jaDa padArthomAM ahaM mamatvanI kadanA rahetI nathI. te jevo bAhya, dekhAya che tevo antarathI hotI nathI ane udAsIna bane che. bAhya zarIra kriyAo kare che to paNa te bAhyavRtti zUnya hovAthI temAM lekhAto nathI. bAhya sukhanI lAlacothI te muMjhAto nathI. zarIra vANuM ane manane te uparI bane che. manane te potAnA kabaje rAkhI zake che, paNa mananA kabajAmAM te vartato nathI. rUpI vastunA AlaMbanavinA arUpI guNonuM ciMtavana karI temAM rAcImAMcI rahe che ane antaranI mastAna dazAnA sahaja Anandane pAme che. yogI upayogI sUkSmatAne dhAraNa karato karato evo to antaramAM utarI jAya che ke te vakhate dhyAtA, dhyeya ane dhyAnanA ekyane pAme che; arthAt te vakhate tene dhyAtA dhyeya ane dhyAna e traNanI bhinnatAne anubhava thato nathI. evI kSayopazama bhAvamAM rUpAtIta dhyAnanI dazAne yogI dhAraNa karI zake che. kSepaka zreNi mAMDanAra cogIyo to rUpAtIta dhyAnathI AgaLa vadhatA jAya che, paNa pAchA paDatA. nathI. upazama zreNine yogI pAcho paDe che, paNa pAcho paDIne game te kALe paNa upara caDI pUrNa samAdhi dazAne pAmyA vinA raheto nathI. upazama cagI te te kALamAM upazama samAdhimAM rahIne sahaja sukhane pAme che. kSAyika bhAve samAdhi pAmanAra yogI teramA guNasthAnakathI kadI pAcho paDato nathI. sahaja yogI te te guNone prApta karI AnandamAM magna rahe che. rUpAtIta thAnamAMthI punaH sAlaMbana dhyAnamAM AvatAM hatAM paNa rUpAtIta dhyAnanI khumArI bhUlAtI nathI. miSTAnna jamyA bAda jema lukhA bhajanapara rUci rahetI nathI, paNa miSTAnnanA abhAve lakhuM anna khavAya che, tema rUpAtIta dhyAnarUpa miTTI For Private And Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (100) januM jamaNa jamyAbAda sAlaMbana dhyAnanuM jamaNa nirasa jevuM lAge che. rUpAtIta dhyAnanA viraha sAlaMbana dhyAna dhyAI zakAya che. rUpAtItamAMthI sAlabanamAM AvatAM pAchuM rUpAtIta dhyAnamAM pravezavAnI rUci thAya che ane temAM praveza karI zakAya che, jo ke A ThekANe rUpAtIta ane sAlaMbana dhyAnanI vyAkhyA lakhelI che te prasaMgopAtta prastuta viSayane mUkIne te te jAtanI samAdhi te te dhyAnathI thAya che ema jaNAvavAmATe atra pUrvAlocanAne saMbaMdha jaNAvyo che. sAlabanavaDe dhyAtA dhyeya ane dhyAnanI ekyatA thatAM sAlaMbana samAdhi prApta thAya che, temaja nirAlaMbanamAM dhyAtA dhyeya ane dhyAnanI aikyatArUpa samAdhine yogI prApta kare che, tethI sahaja cogamAM sAlaMbana ane nirAlaMbana e be prakAranI samAdhi kahevAya che. sAlaMbana samAdhiyogI nirAlaMbana rUpAtIta samAdhi dazAne prApta karI zake che. sAlaMbana samAdhinA AlaMbananA bhede aneka prakAranA bhedo paDe che, te AlaMbanarUpa kAraNathI samAdhirUpa kAryamAM upacAranI apekSAe samajavuM, vastutaH sAlaMbanasamAdhi je vakhate hoya che te vakhate dhyAtA prema ane dhyAnanI ekatA thAya che, tethI te aikyatAmAM koI jAtano bheda bhAsato nathI. nirAlaMbana samAdhimAM paNa koI prakArano bheda paDato nathI. sAlambana karatAM nirAlambana samAdhinI uttamatA. sAlaMbana samAdhi karatAM nirAlaMbana samAdhi anaMta gaNI uttama che ane temAM karmanI nirjarA paNa anaMta gaNI vizeSa thAya che, temaja zakti paNa anantaguNuM vizeSa khIle che ane AtmA paNa anatagaNo vizeSa nirmala thAya che. nirAlaMbana dhyAnamAM apUrva Ananda rasano bhoga bhogavAya che. nirAlaMbana samAdhimAM pravezela yogI muktipada prApta kare che. nirAlabanI samAdhinI uttamatAne, tene anubhava karanAra sArI rIte jANI zake che. bAkI anya jIvo to sAMbhaLIne ja phakta jANI zake che. nirAlaMbana samAdhinI khumArI jeNe cAkhI teNe cAkhI che. sAlambana samAdhimAM jeoe Anandarasa bhogavyo che teoe nirAlaana samAdhi sukha prApta karavA prayatna karavo. sahaja sAlambana samAdhimAMthI nirAlambana samAdhimA pravezAya cha. sAlaMbana samAdhi je adhikArI thAya che te nirAlaMbana samAdhimAM praveze che. prathama to sAlaana samAdhine atyaMta abhyAsa karavo. sAlabana samAdhimAM atyaMta Ananda uddhave che, sAlaMbana samAdhivinA nirAlaMbana samAdhimAM pravezI zakAtuM nathI. savikalpa dhyAna dvArA sAlaMbana samAdhimAM pravezAya che. sAMsArika devendronuM sukha paNa samAdhinA sukhanI AgaLa eka For Private And Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) biMdusamAna nathI. nirAlaMbana samAdhimAM vizeSataH nirvikalpadazA rahe che. kharekharo Ananda te nirAlaMbana samAdhimAM rahe che. nirAlaMbana samAdhivALA cogiyo jIvatAM chatAM muktinA sukhanI vAnagI cAkhe che. jeNe jIvatAM samAdhi sukhane anubhavyuM nathI te mRtyu thayA bAda paNa muktinuM sukha zIrIte meLavI zake ? mATe A bhavamAM samAdhi sukha meLavavA mATe saddagurUnI upAsanA karavI joie. game teTalAM pustako vAMcavAmAM Ave paNa sad gurUnI upAsanA vinA samAdhisukha prApta thatuM nathI. nirUpAdhi dazAvALo jJAnayogI samAdhisukhano bhoktA bane che, jJAnI hoya paNa upAdhidazA viziSTa hoya te samAdhisukha pAmI zakato nathI, jJAnavinA upAdhino tyAga karatAM chatAM paNa samAdhisukha prApta thaI zakatuM nathI. samAdhisukhanA adhikArI, jJAnI ane parigraha tyAgI manuSyo thaI zake che. AtmajJAnavinA AtmAnI samAdhidazA maLatI nathI. AvI uttama solaMbana agara nirAlaMbana samAdhidazAnA adhikArI munirAja che. jJAnI gItArtha munirAja samAdhiguNamaya cAritra padane pAme che. sahaja samAdhinuM vizeSa svarUpa gurU pAsethI samajI levuM. haThayoga samAdhi. haThayogadvArA je samAdhinuM svarUpa prApta thAya che tene haThayoga samAdhi kahe che. haThayoga saMbaMdhI anya darzanIonAM aneka pustako che, haThasamAdhi paNa syAdvAdayanI apekSAe upayogI che. jainasiddhAntono abhyAsa karyA pachI haThasamAdhinuM svarUpa jANavAthI vizeSa phAyado thAya che. zrIcidAnandajI mahArAje (zrIkacaMdajI mahArAje ) cidAnanda svarodayamAM haThasamAdhinuM keTaluMka varNana karyuM che. jainadarzanane bAdha na Ave evuM samAdhinuM svarUpa grahaNa karavA lAyaka che. jaina cogazAstroddhArA haThasamAdhinuM svarUpa jAgI tenI prApti mATe prayatna karavo joIe. paccakranuM bhedana, temaja kaMDalInuM utthAna ane merUdaMDamAM prANavAyuno praveza ane brahmarandramAM prANavAyunuM gamana thavAthI haThasamAdhi prApta thAya che. kevala kuMbhaka prANAyAmathI kuMDalInuM utthAna thAya che ane suSuNAmAM prANavAyuno praveza thAya che. haThayoganI samAdhinA karanArA hAlamAM paNa che. koI viralAne hoganI samAdhi prApta thAya che. sahaja yogasamAdhi karatAM hayoganI samAdhino darajajo utarato che. hogathI aneka camatkAro jaNAya che ane anyone potAnA vicAramAM kheMcI zakAya che. haThasamAdhinI, paripATI jenomAM luptaprAya thaI gaI che. koI koI mahAtmAo tene jANe che, paNa yogyatAvinA anyone kahI zakatA nathI. temaja abhyAsa karAvI zakatA nathI. haThasamAdhinI uMcI gurUo For Private And Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 192 ) potAnI pAse rAkhe che. jo ke tatsaMbaMdhI pustako che topaNa gurUgama pUrvaka je maLe che te judAja prakAranuM che. gurUo alpakAlamAM hAsamAdhi karAvI zake che. atra hasamAdhinuM vizeSa varNana svAnubhavapUrvaka lakhavAthI sarva manuSye te pustaka vAMce to temAM yogyatA vA ayogyatAno bheda rahe nahIM. gurUgama pUrvaka yogya adhikArIne hasamAdhinI jJAna kuMcIo maLavI joie, ema samajAyAthI atra tenuM vizeSa varNana karyuM nathI. jene haDasamAdhinI vizeSa jijJAsA hoya teNe gurUgamapUrvaka vinaya yogyatA vaDe tenI prApti karavI ema bhalAmaNa karavAmAM Ave che. zrIAnandaghanajI, zrIcidAnandajI, temaja pulikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya hAsamAdhine prApta karI hatI. sahu yogasamAdhimAM je jhIle che tene harasamAAdhamAM vizeSataH jijJAsA thatI nathI. amoe paNa haDasamAdhino anubhava karyo che, paNa yogya adhikArIanyone teno abhyAsa karAvavo yogya dhAryAM nathI, kAraNa ke yogya adhikArIvinA anyone teno abhyAsa karAvavo hitAvaha nathI, ema gurUparaMparA cAlI Ave che. keTalAka loka haDasamAdhino DoLa dhAraNa kare che ane kaMIpaNa jANatA nathI, tevAothI chetarAvuM nahi. zAstronA AdhAre samAdhino abhyAsa karAve tevAonI pAse samAdhino abhyAsa karavo. samAdhino abhyAsa karAvanArAoe yogyatAvALA zraddhALu manuSyone abhyAsa karAvavo. samAdhithI brahmarantramAM AtmajyotinI sthiratA thAya che ane atyaMta sahajasukha bhogavAya che. amuka vakhatasudhI haDasamAdhine dhAraNa karI zakAya che. haDasamAdhi karanArAoe ekAnta nirjana pradeza, guphA vagereno Azraya levo; zarIranI ArogyatA jALavavI joie. haThasamAdhi karanArane sUcanA. hAsamAdhiyogIe manuSyano saMsarga tyAga karavo joie. ghaNA manuSyonA saMsargamAM AvavAthI manamAM vikalpa saMkalpa pragaTe che. manuSyonA saMsargamAM AvatAM chatAM paNa aliptatA rAkhavI joie. khAsa kAraNavinA camatkAra dekhADavAnI buddhi na rAkhavI joIe. rAjayoganA jJAnapUrvaka haDayoganI kriyAo karavI joie. AtmAmAM paramAtmatva rahyuM che, evI aharnizabuddhi dhAraNa karavI joie. AtmAnI pirapUrNa zraddhA dhAraNa karavI joie. sarvatra AtmabhAva dhAraNa karavo joie. game tevA prasaMgomAM paNa mananI samAnatA dhAraNa karavI. dareka Avazyaka kAryo karatAM chatAM paNa tenA phaLa icchAomAM addha na thavuM joie. jainazAstrono gurUgama pUrvaka abhyAsa karIne For Private And Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 193) AtmatatvanI prAptinA mukhya udezane meruparvatanI peThe hRdayamAM sthira karavo, pratidina kaMIka navuM tatvajJAna prApta karavA prayatna karavo, zarIranA sarva avayavomAM asaMkhyAta pradezI AtmarUpa bhagavAna vyApIne rahyA che tenuM kSaNe kSaNe samaraNa karavuM. AtmarUpa bhagavAnane oLakhAvanAra AtmAnuM jJAna che. jJAna guNathI pote potAnI meLe jaNAya che, arthAt AmA pote potAno svayameva bhAsa kare che temAM anya pramANonI kaMI jarUra nathI. A pramANe yoganAM aSTAMga jANI tene abhyAsa karanAra yogI paramAmapada prApta kare che. asaMkhya yogathI mukti thAya che. yoganAM ATha aMga tepaNa asaMkhya yogamAMnA bhedo che, tenuM sAmAnyataH atra svarUpa darzAvyuM che. sarva yogomAM zAnadarzana cAritranI mukhyatA che. jJAnadarzana cAritrAuna mokSamAra jJAnadarzana ane cAritra eja mokSamArga che. jJAna, darzana ane cAritranuM svarUpa samajavuM mahAmuzkela che. jema jema tatsaMbaMdhI vizeSa vicAra karavAmAM Ave che, tema tema te sUtranuM vizeSa jJAna thatuM jAya che, mATe jJAnadarzana ane cAritranA bhedonuM vizeSataH svarUpa samajavuM joIe. aSTAMgayogamAM jJAna darzana ane cAritrano samAveza thAya che, temaja jJAna, darzana ane cAritramAM aSTAMgayogano samAveza thAya che. A traNa rastanuM AgamomAM vizeSataH svarUpa darzAvyuM che; aSTAMgayogano jeTalo vicAra karIe teTalo nyana che. aSTAMgayoganA adhikArI koNa? aSTAMgayoganA sAdhuvarga ane gRhasthavarga e be adhikArI che. sAdhuoe avazya aSTAMgayoganuM ArAdhana karavuM joIe, temAM thatA pramAdane nAza karavuM joIe. sAdhuoe pote tenI sAdhanA karIne anyone paNa teno upadeza Apavo joIe. vizvavyApaka evA aSTAMgayoga dharmathI jainadharmanI sarva dezamAM vijaya dhvaja pharakAvI zakAya che. gRhastha dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra varganuM niyamita kama vyavasthApUrvaka ArAdhana karavuM joIe. vyAvahArika AjIvikA vyApAra, pAThana vagere kRtyone sAcavIne niyamita samayakAlamAM aSTAMgayoganuM sevana karavuM. gRhasthavarga aSTAMgayoganuM sevana karIne saMsAramAM rahyo hato paNa mokSamArganuM ArAdhana karI zake che ane anekAta dharmano sarvatra prasAra karI zake che. saMkucita dRSTino vA ekadezIya dRSTino tyAga karI vizAla dRSTithI aSTAMgayoganuM ArAdhana karI janmanI sajjatA karavI. yo. 25 For Private And Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 194) aSTAMgayoganuM phaLa zu? aSTAMgayoganI ArAdhanAnuM utkRSTa phaLa AtmAne ananta sukhamaya karavo teja lakSyamAM rAkhavAnuM che. AmAnI paramAmadazA karavI teja yogine chevaTanuM ISTa uttama phaLa prApta thaI zake che. devatA ane manuSyanA sukhanI prApti, uttama avatAra ane aneka labdhi vagere yoganAM avAnAra phaLo jANavAM. tArAno sUrya karavo tenI peThe AtmAnI paramAtmA dazA karavI, e je koIthI banatI hoya to haThayoga ane rAjayoganA ArAdhanathI jANavI. zabdabrahmadvArA parabrahmamAM lIna thaI javuM e thayo kahevAya che. jagatamAM sarva sukha karatAM sahaja sukha bhogavanAra yogIvinA anya koI nathI. chevaTa upasaMhAramAM kahevAnuM che, yoganA asaMkhya bhadomAMthI game te yogane saMprApta karavAthI muktapada meLavI zakAya che ane tethI ananta jJAnAdiguNa prApta karI zakAya che. janma, jarA ane maraNanAM baMdhanono viccheda karI zakAya che, mATe jijJAsuoe gurUgamapUrvaka yoganA bhedonuM jJAna prApta karIne kartavyaparAyaNa thavuM ane sarva yogomAM mukhya evA jJAna pradarzana ane cAritra yoganI ArAdhanAmAM dAlayamanA thavuM. asaMkhya yoganI, zraddhAkAraka samyakatvavinA tata sata yoganA mAgamAM pravRtti thatI nathI, temaja tata sevanamAM prema thato nathI, mATe samyakatva darzananI AvazyakatA che. tethI tenuM svarUpa nIcenA lekathI thAya che. hyo . sthAdvAdamudrayA sarve, padArthAH santi vastutaH / zraddhA hi tAdRzI samyak, darzanaM vyavahArataH // 64 // kSayaupazamo mizraH, darzanamohakarmaNaH / caturNA ca kapAyANAM, tathAnantAnubandhinAm // 65 // zadArtha:--vastutaH jotAM syAdAda mukAvaDe sarva padArtho mudrita che, evI zraddhAne vyavahArathI samyapha dana kahe che. nizcaya samyakatvanA traNa bheda che, upazama, kSayopazama ane kSAyika. A traNa bheda nizcaya samyakutvanA jANavA. anantAnubadhI krodha, mAna, mAyA ane lobha, temaja samyakutva mohanIya, mizramohanIya ane mithyAtva mohanIya e sAta prakRtinA upazamapaNAthI upazama sa tva prApta thAya che ane e sAta prakRtiyonA kSayopazamapaNAthI kSayopazama sabhyatva prApta thAya che ane e sAta prakRtinA saMpUrNa kSayathI kSAyika samyaktvanI prApti thAya che. For Private And Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvArtha-vyavahAra samyagadarzananI vyAkhyA jaNAve che. navatatvAdi padArthone te te padArthonA satyadharmathI jANI zake, jevA rUpe je padArtha hoya tevA rUpe tene jANe, arthAt jIvane jIvatarIke jANe, ajIvane ajIvatarIke jANe, puNyane puNyatarIke jANe, pApane pApa tarIke jANe, Azravane Azrava tarIke jANe, saMvarane saMvara tarIke jANe, nirjarAne nirjarA tarIke jANe, baMdhane baMdha tarIke jANe ane mokSane mokSatarIke jANe, dharmAstikAyAdi dravyone te te padArthanA lakSaNathI yathArtha jANe, devatane devatatva tarIke jANe, gurUtattvane gurUta tarIke jANe, dharmane dharmatattva tarIke jANe, zrAvakanA dharmane zrAvaka dharma tarIke jANe, sAdhudharmane sAdhudharma tarIke jANe, ema dareka padA ne satya lakSaNathI jANI tenI hRdayamAM paripUrNa zraddhA karavI te vyavahAranayathI samyagadarzana kahevAya che. jIvAdi nava tattvone jANe che ane tenI zraddhA kare che te vyavahArathI samyaka darzana kahevAya che. AjakAla paMcamakALamAM vyavahArathI samyagU darzana jANI zakAya che. ane te prApta karI zakAya che. nizcayathI samyam darzana kone che te jANI zakAtuM nathI, tathA tene koI manuSya potAnI aMdara te che ema nirdhAra karI zakato nathI, kAraNa ke nizcaya darzana arUpI che ane te prakRtinA upazama AdipaNAthI prApta thAya che, tethI tenI prApti kone che ema hAla tevA prakAranA jJAnanA abhAve jANI zakAtuM nathI, mATe vyavahAra samyaga darzananI ArAdhanA mukhyataH karavI ane tenI prApti mATe aharniza prayatna karavo. nizcayathI kaheluM evuM upazama samyakatva, saMpUrNa bhavacakramAM pAMcavAra prApta thAya che, kSayopazama samyakatva, saMpUrNa bhavamAM asaMkhyAta vAra prApta thAya che ane kSAyika samyakatva to prApta thayuM kadApikALe jatuM nathI. koInA mata pramANe jIvane prathama, upazama samakita prApta thAya che ane koInA eTale siddhAntavAdInA mata pramANe prathama kSayopazama samakita prApta thAya che. samyakatvavinA cAritra kriyAnI yathArtha-paripUrNa saphaLatA thatI nathI, mATe avazya samyagU darzananI prApti mATe prayatna karavo joIe. saddagurUpAse siddhAntonuM zravaNa karI vyavahArathI samyagadarzananI prApti karavI. upazamAdi nizcaya darzananI vyAkhyA samajAvyA bAda jJAna ane cAritranuM svarUpa nIce pramANe samajAvavAmAM Ave che. nizcayaM darzanaM tattu, jJAnaM samyak prabhAsakam / dravyato bhAvato viddhi, cAritraM jainadarzane // 66 // For Private And Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (16) terAtaH saMto viratizcAritre tanu dravyatA sthairya zuddhAtmarUpeyaccAritraM tccbhaavtH|| 67 // zabdArtha:-pUrvokta upazamAdi samyakatvane nizcaya darzana kahe che. samyak prakAre vastu svarUpa jaNAvanArane jJAna kahe che. cAritra mohanIyanA upazamAdi dharmane cAritra kahe che, kAraNa kAryanI apekSAe cAritranA dravya ane bhAva e be bheda jainadarzanamAM kahyA che. deza ane sarvavirati ema be bhede dravya cAritra che, AtmAnA svarUpamAM sthiratA te bhAvathI cAritra che. bhAvArtha:-upazamAdi nizcaya darzana guNane pragaTAvanAra vyavahAra darzana (dravyadarzana) che. nizcaya darzanano koI bheda, koI pAmyo hoya che topaNa te potAnI meLe nizcaya karI zakato nathI. nizcaya darzananI pragaTatAne mATe je je anumAna karavAmAM Ave te svamatyanusAra hovAthI bhUlavALAM paNa hoI zake. jainadharmanI kriyA AdithI nizcaya samyakatvano nirNaya thato nathI, abhavyajIvo mAkhInI pAMkha duHkhavatA nathI evuM cAritra pALe che temAM nizcaya samyakatva darzananuM lakSaNa cAlyuM jAya mATe pUrNa zraddhApUrvaka jainadharmanuM ArAdhana karavuM eja zreSTha mArga che. adhyAtmajJAna ane dravyAnuyoganA jJAnapUrvaka jainadharmanI ArAdhanA karavAthI nizcaya darzana paNa AtmAmAM pragaTa thAya che. potAnI zraddhA jo pUrNa che to basa! tenAthI sakala guNo pragaTa thaI zakaze, mATe jene koI divyajJAnivinA nirNaya na thAya tevA nizcaya darzananI pragaTatAmAM mAthuM mArI nakAmo kALakSepa karavo yogya nathI. tattvonI zraddhAmAM tallIna banI adhikArI paratve je je karavAnuM hoya te karyA karavuM, potAnA adhikAra pramANe je je karavAnuM hoya te te pUrNa zraddhAthI karyA karavuM, gurUno upadeza sAMbhaLavo ane potAnA adhikArano nizcaya karavo. potAnuM jJAna ane AcaraNa zakti vagerenI bahAra hoya tenA mATe mAthuM mAravuM te kharekhara potAnA adhikArane bhraSTa karavA barobara che. darzana pAmavAnI icchAvALAoe nIce kahyA pramANe vartavuM. 1 pratyeka AtmAone potAnA AtmAnI barobara gaNI tenA bhalAmATe manamAM zubha ciMtavavuM. sarva jIvo sukhI thAo sarva jIvonA dopa TaLo, sarvane satyano prakAza thAo ItyAdi. 2 jIvone satya samajAvavA bane teTalo prayatna karavo. ucca pAyarIe caDhavAnA upAyo batAvavA. AmAna guNono prakAza karavAne je je zAstra vAcana ane gurU upadeza zravaNa vagere upAse hoya te batAvavA. For Private And Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 17 ) 3 koI paNa manuSyanI nindA karavI nahIM. manuSyamAM pragaTelA saguNonI prazaMsA karavI. durgaNone DhAMkavA. potAnI koI nindA kare che to jema potAno AtmA duHkhAya che tema anyanI nindA karatAM anyanA AmAne pIDA thavAthI tenI bhAva hiMsA karI kahevAya che. kasAIo jema dravyaprANane nAza kare che, tema nindako paNa bhAvaprANanI hiMsA karanAra hovAthI bhAvakasAI che. nindaka janathI anyonA sadguNe tarapha joI zakAtuM nathI, mATe koInI nindA karavI nahIM. 4 koIne paNa AtmAne dravyathI vA bhAvathI duHkha devuM nahi tene dayA kahe che. evI uttama dayAne hRdayamAM aharniza khIlavavA prayatna karavo. jIvonI dayA karanAra kharekhara samyaktvane adhikArI thaI zake che. 5 sarva manuSyamAM je je aMze guNo pragaTyA hoya te te guNonI prazaMsA karavI joIe, dhAro ke eka manuSyamAM nevuM doSa chatA che ane eka vinaya guNa khIlyo che to te nevuM deza sAmuM na jotAM tenA vinayagu. NanI prazaMsA karavI joIe. nevuM doSane jANavAmAM Ave to paNa teno koInI AgaLa prakAza karavo nahIM evA prakAranI pramomAvanA dhAraNa karavI joIe. 6 adhikAra pramANe zAstronuM gurUmukhathI zravaNa tathA vAcana karavuM joIe. pakSapAta buddhino tyAga karI anekAnta dRSTithI zAstronuM zravaNa tathA vAcana karatAM, samyak zraddhAnI utpatti thAya che. saMprati samayamAM gItArtha gurUmukhathI jeo zAstronuM zravaNa karatA nathI ane potAnI IcchA pramANe-adhikAra potAno keTalo che tene nizcaya karyAvina-game te pustako vAMce che teno AtmA avaLe mArge dorAya che ane tethI teo zAstro te koI vakhata zastrapaNe pariName che, mATe potAno adhikAra keTalo che, teno avazya nirNaya karavo joIe. adhirivarAti zAstra e sUtra bhUlavuM joItuM nathI. potAnA adhikAra pramANe zAstranuM zravaNa tathA vAMcanathI potAne lAbha thaI zake che. je je zAstro vAMcavAmAM Ave te te zAstro racavAno zo uddeza hato ? ane te kayA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI che ? te mahane upayogI che ke kema ? vagereno prathamathI ja nirNaya karI pazcAta temAM pravRtti karavAthI uttama lAbha prApta karI zakAya che. e pramANe pravartakanA vicAro khIle che ane te AgaLa caDhato rahe che. tene zAstra sAMbhaLavAmAM tathA vAcanamAM pUrNa prema utpanna thAya che, ane tethI te tattvonI pUrNa zraddhAne prApta karI zake che, mATe jijJAsuoe zAstra zravaNa tathA vAcanamAM ahaniMga udyama karavo. 7 manuSyoe tatvabuddhine vikAsa karavA mATe mAdhyazya dRSTine dhAraNa For Private And Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) karavI, mAdhyazya dRSTithI satyanI parIkSA thAya che. hRdayanI AgaLa satya ubhuM rahe che ane asatyano tute nAza thAya che, ema anubhava karatAM turta jaNAI Avaze. mAdhyadhdha dRSTivALo pakSapAtanA prapaMcomAM phasAto nathI. ane te satyane buddhigamya karavA mathe che. haThakadAharUpa mithyAtva aMdhakArane te mAdhyastha dRSTirUpa sUryanAM kiraNothI nAza kare che. mAdhyazya draSTinA pratApe te potAnA azuddha vicArone uttama satya vicAro maLatAM pheravI nAkhe che, ane AcAromAM paNa satya samajAtAM turta pheraphAra kare che. sAcuM te mahAruM, evo teno nizcaya rahe che paNa mahAruM te sAcuM AvI saMkucita mamatAbudi rahetI nathI. tattvonuM zravaNa tathA vAcana karatAM koI vakhata koI bAbata na samajAtAM te jUThanA nizcaya upara AvI jato nathI. na samajAthalI bAbatapara kalAkonA kalAko paryata vicAro karyA kare che, temaja, deza, kALa, gurU ane potAnI buddhine adhikAra, vagerenI pratIkSA kare che, tethI tenuM vartana sarvatra anukaraNIya thaI paDe che; tevo manuSya, samyam darzanane game tyAre prApta kare che. 8 hAnizA--satya tattvanI jijJAsAthI ane satya tattvanuM jJAna thAya che, satyanAM dvAra ughaDe che, satya ane asatyano bheda paDe che, pitAnAmAM sadguNo tathA durgaNo keTalA che te potAnI AMkho AgaLa tarI Ave che, potAnI yogyatA tathA ayogyatAno tahene nizcaya thAya che ane te satyane satya tarIke svIkAre che ane kahe che. apekSAe satya ane asatyano nirNaya karI zake che. ----potAnA upara upakAra karanArane je jANe che te anyono upakAra karI zake che. jJAnopadeza AdithI anyono upakAra karatAM samyaga darzananA samukha AtmA Avato jAya che. amukane upakAra karIza to tenAthI amuka jAtano phAyado thaze evI buddhi rAkhIne je upakAra kare che te upakAra nathI paNa eka jAtanI levaDa devaDano vyApAra che. upakAra karatAM tenuM pratiphaLa icchavuM na joIe. darekanAM du:kho mAM bhAga levo ane darekanA AtmAne zAnita ApavI teja mahAruM mukhya paropakAra kartavya kArya che, mane je maLyuM che te sarvanA mATe che, mahane jo sarvanI sahAya na thaI hota to zarIra, vANI ane prANane paNa dhAraNa karavA samartha thaI zakata nahIM, mahArA jIvananI uccatAmAM jaDavastuo tathA cetanonI jarUra paDI che te pramANe mahAre paNa jevuM lIdhuM tevuM maLyAthI zakti pramANe pAchuM ApavuM joIe e nyAya che, mATe pratyeka jIvonA bhalA mATe adhikAra pramANe paropakAra karavo joIe, jagajIva prati sevA bajAvavI joIe. paropakA For Private And Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 1lTa) ranI sevA bajAvavAno sarva manuSyone hakka che. paropakAranI sevA bajAvavAmATe tIrthakaroe suvarNa koTI dAna tathA dezanA vagerethI potAne maLelo adhikAra rAphaLa karyo tyAre mahAre paNa hune maLelA adhikAra pramANe paropakAra kara joIe. potAnI pharaja adhikAra pramANe Indro paNa banAve che, tene niraMtara paNa kahevAmAM Ave che. jagatamAM dareka padArtho potapotAnI eka ghaDIbhara pharaja na bajAve te koI manuSyothI zvAsa paNa leI zakAya nahIM. potAnI pharaja bajAvanAra traNamukta thAya che, zrI mahAvIra prabhue chellI vakhate soLa prahara bhavya jIvone dezanA deI potAnI paropakArarUpa pharaja bajAvI hatI, tethI temanuM Apa ghaDIe ghaDIe dhyAna dharIe chIe. ane tyaMta paropakAranI lAgaNIthI zrI vIraprabhue mauna rahevAnI pratijJA karyA chatAM paNa caMDakoziyA sapane bodha ApI tenuM bhaluM karyuM hatuM. pUrvabhavamAM manuSyano A vakhatano avatAra pAmavA anyoe paropakArathI sahAya karelI ema nizcaya che. A bhavamAM sarva jano e moTA thatAM avasare upakArarUpa potAnI pharaja bajAvI che, te pramANe ApaNe paNa adhikAra pramANe maLelI zakti vaDe anya jIvone pitAnA baMdhu samAna gaNI upakAra karavo joIe. upakArI manuSya, ucca thavAnA sarva upAyone potAnI sanmukha AkarSe che ane te bhaviSyamAM potAnuM jIvana ucca kare che, anya paNa hene tenI evI dazA joI tene (ucca) uttama karavA jIgarathI sahAya Ape che ane tethI tene samyakdarzanArUpaAMkha pragaTe che. 10-dharmatattva jijJAsuoe viSayonI IcchAno tyAga karI sarva jIpara zuddha prema karavo joIe, zuddha premathI sarva jIve potAnA prati AkarSAya che ane teo veranI lAgaNIo tyajI de che, satya tattvanI dRSTi paNa darzana mehano nAza karIne svayameva pragaTe che, zuddha premathI gurUnuM avalaMbana thaI zake che ane koInI nindA thatI nathI, satyatattva grahaNa karavAnuM mana thAya che. gurUo paNa zuddha premathI satyatattvane apakALamAM rasamajAve che ane te hRdayamAM sahelAIthI utare che, tethI te samyakatva ranane prApta karI zake che. 11 zuma vicArono abhyAsa, samyakatvanI icchAvALAoe zubha vicArono pravAha manamAM satata vaherAvavo joIe. zubha vicAro karavAthI, gharakuTuMba, nAta, gAma, jillo ane AkhA dezanA upara sArI asara thAya che. sArA vicAronI asara zarIranA para paNa sArI thAya che ane tethI potAnI saMtati upara paNa sArI asara thAya che. jema krodhI mAtA putrane dhavarAve che. te krodhathI dUdhamAM kharAba asara thAya che ane bALaka mAMduM paDe che, For Private And Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 200 ) tema sArA vicAronI paNa manovargApara asara thAya che ane tenI asara zarIramAM rahela rakta tathA vIrya upara thAya che, tethI rakta ane vIryanA AhArathI zarIra grahaNa karanAra putra ane putrIo upara paN sArI asara thAya che, mATe dharmanA zubha vicAro karavAno satata abhyAsa karavo, jhanUnI vicAravALAnAM chokarAM prAyaH jhanUnI thAya che, te pramANe zubha vicAra karanAranI saMtati paNa prAyaH zubha vicAra karanArI thAya che ane te pramANe dekhavAmAM paNa Ave che. sArA vicAronI asara vijalInI peThe sarvatra thAya mATe sArA vicAro aharniza karyA karavA. zubha vicAro karatAM samyakatvanA vicArone prApta karI zakAya che ane tethI muktinI pIThikA racAya che. aneka prakAranI kriyAo karatAM kharAba vicArone haThAvanAra evA zubha vicAro pUrNa premathI karavA. ema agIyAra guNomATe abhyAsa karavAthI nizcaya samyaga raNanI prApti thayAvinA rahetI nathI. cAritra. cAritra mohanIyanA upazama, kSayopazama ane kSAyika bhAvathI, upazama, kSayopazama ane kSAyika bhAvanuM cAratra pragaTe che. A traNa prakAranA cAritrane nizcaya cAritra kahevAmAM Ave che, e traNa prakAranAM cAritra prApta karavAnA hetuone dravya cAritra athavA vyavahAra cAritra kahevAmAM Ave che. mukta dazA karavAmATe cAritranI AvazyakatA che. purUSo ane strIo cAritra mArgane aMgIkAra karI zake che. vyavahAra cAritranA deza ane sarvataH ema e bheda paDe che, vAcAritra bAra vratarUpa hovAthI te cAritranA ArAdhaka gRhastha zrAvako che, ane sarva cAritra paMca mahAvratarUpa hovAthI tenA ArAdhako munivaro che. cAritranI AvazyakatA. te cAritranA vighAtakI sadguNono prakAza thato sadguNo te cAritrarUpa che ane durguNo che che. sadguNo e AtmAno dharma che. jema jema Aya che tema tema durguNo TaLatA jAya che. mana, vANI, kAyA ane AtmA e cAranI zubha ucca dazA karavI teja cAritra kahevAya che. guNovinA koInI mukti thaI nathI ane thavAnI nathI. AvaraNono nAza thayAvinA guNo pragaTatA nathI, mananI nirmalatA thayA vinA sthiratA thatI nathI, mATe mananI sthiratA karavA vyavahAra cAritranI khAsa AvazyakatA che. mana vacana ane kAyAnA azubha vyApArono tyAga karI e traNa yogano zubha vyApAra karavo, e traNano zubha vyApAra paNa upAdhi tyAgavinA thai zakato nathI mATe cAritranI khAsa jarUra che. tethI mananI caMcaLatA DhaLe che, mananI For Private And Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) cintA TaLavAthI buddhino prakAza thAya che. zrItIrthakara bhagavantoe bhAva cAritranI prApti mATe sarva bAhya saMganA tyAgarUpa dravya cAritra aMgIkAra karyuM, tema anyoe paNa karavuM joIe. sarvavirati cAritra aMgIkAra na karI zakAya to deza virati cAritrane aMgIkAra karavuM. samyakatva zraddhApUrvaka cAritranI saphalatA thAya che, paNa kahevAnuM ke, jJAna ane darzanavaDe sAdhya cAritra che, mATe te ethI paNa cAritranI uttamatA siddha thAya che. jJAna ane dazanavinA zuddha cAritranI prApti thaI zakatI nathI. veSa, kriyA ane A bhAnA sadguNo, temaja tevo upadeza evA cAritravinA cAritradhArakanI zobhA thaI zakatI nathI. dayA, satya, asteya, brahmacarya ane parigraha, mamatva tyAga e paMcane mahAvrata kahe che, vyavahArathI e paMca mahAvratane dravya cAritra kahe che. AmAmAM je je aMze sthiratA thAya te te aMze bhAva cAritra kahe vAya che. kSAyika bhAve saMpUrNa sthiratA thatAM paripUrNa nizcaya cAritra pragaTe che. mAvajatra. manamAM utpanna thatA rAga ane dveSano kSaya karavo, tathA ISya, kaleza, zaka, mamatva ane aneka prakAranI bAhya padArthonI icchAo, vagerenI manamAM aneka vAsanAo tathA tenA saMskAro hoya che, e sarvano nAza karavo joIe. AtmAnA zuddha vartananuM smaraNa karavuM joIe. dareka kriyAo karatAM magajane tAbamAM rAkhavuM joie. sarva jaDa padArthomAM ramaNIyapaNuM athavA aramaNIyapaNuM nathI, tema chatAM manuSyo temAM svabuditaH ISTava ane aniSTa kahyuM che, paNa temAMthI ISTa ane aniSTapaNAnI kalpanA uThI javI joIe. ISTatva ane aniSTatvanI kalpanA jema jema uThavA mAMDe che, tema tema bAhyanimitto dvArA manamAM thatA harSa ane zokane nAza thAya che. koI padArtha upara rAga athavA koI padArtha upara dveSa pragaTa thatuM nathI. AtmAnA guNanI pravRtti thAya che. bAhya padArtho taTastha sAkSIbhUta draSTithI dekhAya che ane temAM pravRtti paNa aliptapaNe prArabdhataH karAya che, Ama bhAva cAritranuM vartana aharniza vRddhi pAme che ane tethI dharmadhyAna ane zukaladhyAnane pariNAma vizeSataH jAgrata rahe che. AvI bhAvacAritra dazAmAM anaMta kamAno nAza thAya che ane AtmA kevala jJAna ane kevala darzana prApta karI paramAtamasvarUpamaya thAya che, mATe vyavahAra cAritrapUrvaka bhAvacAritra guNavRddhi mATe svazakti anusArataH pravRtti karavI. dravyacAritra ane bhAvacAritramAM kAraNuM kArya bhAvane saMbaMdha che te jaNAve che, jovA bhAvacAritrakAryehi, dravyacAritrakAraNam / kAryakAraNabhAvasya, vyavasthA sampravartate // 68 // yo. 26 For Private And Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 202 ) zabdArtha:--bhAva cAritra kAryamAM dravya cAritra kAraNa che. jagatanA dareka padArthomAM kAryakAraNa bhAvanI vyavasthA sArI rIte varte che. bhAvArtha:--mana, vacana ane kAyAnA yogano zubha vyApAra karavo e dravya cAritra che. bhAva cAritrarUpa AtmAnI zuddha pariNatinI AvioNMvatAmATe traNa yoganI kriyAo tathA anya cAritranAM upakaraNo vagere sarvanI AvazyakatA che. dravyacAritrano game te bheda pAmyAvinA bhAvAratranI AvirbhAvatA thatI nathI. ghaTarUpa kAryanA mATe jema nimitta kAraNonI jarUra rahe che, putrotpattimATe jema, kAla, janaka ane jananInI nimitta kAraNatAnI apekSA rahe che, tema bhAvacAritramAM dravyacAritranI Ava zyaka upayogitA rahe che. pAMca kAraNavanA kAryanI utpatti thatI nathI. pAMca kAraNamAM keTalAMka nimitta kAraNa ane keTalAMka upAdAnakAraNa che. kaSAyonI mantratA je je upAyothI thAya evAM kAraNo aneka che, ane te vyavahAra ( dravya ) cAritrarUpa kahevAyache. dravya cAritravaY AtmAmAM ujjavala pariNAmanI vRddhi thAya che. sAdhyamAM dattalakSyavRttivALAne kacacAritra upacogI thaI paDe che. AtmA, mana vacana ane kAyAnA yoganuM avalaMbana kare che. pAMca samitirUpa cAritra paNa tenAvaDe pALe che ane tethI te potAnA zuddhadharmanI vRddhi kare che. kSaNe kSaNe ujjavala pariNAmamAM vRddhi karato rahe che. nIcenuM guNa sthAnaka tyAga karIne uparanuM guNa sthAnaka avalaMbe che. jema jema te AtmAmAM dhyAtA dhyeya ane dhyAnanI ekAgratAthI sthira thato jAya che, tema tema te sahaja sukhAmRta rasanuM pAna kare che. AvA prakAranuM uttama cAritra zrIsadgurUvinA prApta thatuM nathI, zrIsadgurU nApUrvaka cAritra jaNAve che, mATe sadgurUnI pAse cAritra avaLeAthI gurUnI pAse cAritra aMgIkAra karavuM ema huve jaNAve che, zlokaH AtmasaddharmalAbhArtha, sevyaH sadguruyogirAT / saptanayairvijAnIhi, cAritraM kramazuddhimat // 69 // zabdArtha:--he bhavyAtmana!!! AtmAnA sadUdharmanI prAptimATe sadguru yogirAja sevavA yogya che, mATe zrIsadgurUdvArA sAta nayothI ja kramavaDe zuddha evuM cAritra svarUpa jANuM. bhAvArtha: --AtmAnA saddharmanI prAptimATe sadgurUnI sevA karI joie. gurUsevAvinA anubhava mevA maLatA nathI. jagatmAM aneka kaLAo mATe aneka kaLAcAryonI upAsanA karavI paDe che. ** gurU dIvo gurU devatA For Private And Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gurU vaNa ghora andhAra" ItyAdi vAkyothI sagurUne atyaMta mahimA pragaTa thAya che. zAstrodvArA game teTaluM jANavAmAM Ave che to paNa zrIsaddagurUnA anubhava jJAnanI AvazyakatA to bAkI rahe che, zrIsadagurUgamapUrvaka bhaNeluM sarva AzIrvAdarUpa thaI paDe che ane tenuM phaLa bese che. AjakAla gurUvinA keTalAka svabuddhithI zAstromAM udyama kare che paNa teonA hRdayamAM tat tat ya padArthano anubhava Avato nathI. cAritranuM svarUpa samajavAmAM paNa cAritra aMgIkAra karIne pALanAra evA sadgurUnI khAsa AvazyakatA siddha Thare che. zAstromAM pratipAdana kareluM evuM cAritranuM rahasya jeTaluM cAritradhAraka muni gurUo jANe che, teTaluM anya ke je cAritrahita evA paMDito jANI zakatA nathI. cAritradhAraka muniyoja, kavya, kSetra, kAla ane bhAvathI cAritranuM svarUpa rAmajI zake che. je bAbatamAM jeno adhikAra che, te ja te bAbatano anubhava yathArtha jANuM zake che. cAritranA rahasyane anubhava ekalA zAstronA tattvathI thaI zakato nathI, paNa cAritra dhAraka gurUonI upAsanA karavAthI yathArtha anubhava thaI zake che. cAritra svarUpanA jJAnArtha temaja tenI prApti mATe cAritradhAraka sazurU sevavAnI AvazyakatA che, ema anubhava karatAM jaNAze. cAritradhAraka sadgurUvinA adhikAra pramANe cAritra rahasya koI samajAvI zakatuM nathI ane tethI svabukrayA cAritrasabaMdhI vAMcelAM pustakomAM aneka prakAranI zaMkAo paDe che ane tethI ulaTI nAstika buddhinI vRddhi thAya che. jyAre vastusthiti Ama che tyAre avazya sadguru sevAnI jarUra paDe che, te mATe koI cAritra dhAraka sazurU karavA joie. vyavahAra cAritramAM ghaNA utsarga mArgo ane apavAda mArgo che. jeTalA utsarga mAge che teTalAja apavAda mArgo che. je vastuno tyAga batAvyuM che te ja vastuo koI vakhate amuka dazAvALAne Adeya batAvI che. te pALatAM temAM doSa lAge che ane te donuM prAyazcitta paNa gurUpAse levAnuM dekhADyuM che. vyavahAra vRtti temaja bRhatu kaTapavRtti vageremAM ghaNA apavAda mArgo darzAvyA che ane lAgelA doSonAM prAyazcitta paNa batAvyAM che. pAMca vratamaMganAM prAyazcitta tyAM jaNAvyAM che. koI sAdhue amuka pApa sahuM leya to tenuM paNa prAyazcitta darzAvyuM che. gurUnI pAse prAyazcitta levAthI te doSinA AtmAnI zuddhi thAya che, ema sArI rIte pratipAdana karyuM che.-sAdhuone prAyazcitta ApavA saMbaMdhI keTalAMka pustako gupta rAkhavAM paDe che, mATe tat saMbaMdhI gurUgamathI vizeSa jJAna samajI levuM cAritradhArakane cAritra saMbaMdhI aneka anubhavo maLe che. cAritra pALavAthI tata For Private And Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 204 ) saMbaMdhI yuddhino anubhava khIle che, mATe cAritra svarUpa to gurUpAseja samajavuM joie. temAM gRhastha vargano adhikAra jaNAto nathI. zrI sadgurU mahArAja, naigama, saMgraha, vyavahAra, RntasUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta e sAta nayothI cAritranuM svarUpa samajAve che. sAta nayothI cAritranuM svarUpa samajyAvinA cAritranuM rahasya hAthamAM AvatuM nathI. kramavaDe vizuddha evuM cAritra, uttarottara naya jaNAve che, te pramANe cAritrano khodha thayAthI uttarottara zuddha cAritra prApta karavA dhyAna kheMcAya che ane amuka nayanA AgrahamAMja cAritranI mAnyatAno havAda thaelo hoya che te TaLI jAya che. sAta nayothI pratripAdita cAritranuM svarUpa jANavAmAM Ave to paNa kayA nayanA cAritrano mhane adhikAra che teno anubhava meLavavo joie. sAta nayothI cAritranuM svarUpa jANatAM te sarvanayakathita cAritra kaMI potAnA AtmAmAM utpanna thai zakatuM nathI, arthAt cAritranuM svarUpa jANyuM eTale te AvI gayuM ema mAnI zakAya nahIM. nayonA adhikAra pramANe kramavizuddha cAritra prApta karavA prayatna karavo joie. samajo ke, RRRRsUtra, ane vyavahAranaya cAritranuM to AtmAmAM hUMkANuM na hoya ane evadyuta nayakathita cAritra prApti mATe nIcenA nayakathita cAritra mane tyajI daie to atoaSTastaroaSTaH thavAno vakhata Ave che. mATe, adhikAravinA eka nayakathita cAritranuM ArAdhana karI anya nayakathita cAritrano apalApa karavAmAM Ave to te paNa ThIka nathI; adhikAra pramANe cAritranI yogyatA che. nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepAthI cAritranA paNa cAra bheda paDe che, nAmAritra, sthApanAcaritra, dravyavAritra ane mAyAratra, AnuM svarUpa sugama che. naya nikSepapUrvaka dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI cAritramArganuM saMpUrNa jJAna karavuM ane adhikAra pramANe sadgurUpAse cAritrane saMgIkAra karavuM joie. cAritradhAraka sadgurUcIja cAritranI prApti thai zake che, mATe zAstromAM sAdhu gurUnI pAse cAritra aMgIkAra karavuM ema AjJA karI che. cAritra lenArano gurU, cAritradhArakaja hovo joie, jenAmAM cAritra nathI te anyono cAritragurU banI zakavAno nathI. cAritra dhAraka sAdhuono gRhastha gurU hoI zakato nathI, ema nigamamAM jyAM tyAM vidhipratipAdaka pADothI jaNAvyuM che. rArvavirati guNasthAkanamAM rahelA cAritra dhAraka sAdhuone sajjvalana krodha, mAna, mAyA ane lobhano udaya hoya che, tethI te te kaSAya apekSAe teo rAgI ane krepI hoya che, tethI teone aticAra lAge che, paNa cAritrano nAza thato nathI. sAmprata samayamAM rAga dveSano saMpUrNa kSaya thato nathI, tethI sajvalananA rAga ane dveSane dhAraNa karanAra For Private And Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ra05 ) sAdhuo para azraddhA karavA nahIM. cAritra dhAraka gurUomAM paNa cAritranI taratamatA che, ema anubhavathI zAstrAdhAre samajI levuM. vyavahAra mArgathI sAdhunI je je kriyAo skUla batAvI che tenuM adhikAra paratve ArAdhana karavuM. vizeSataH samajI levuM ke jema jema AtmAnI zuddhi thAya ane jagatuMnA jIvonI dayA thAya, teonuM bhaluM karAya ane rAgadveSanI mandatA thAya teja cAritrane mArga che. cAritranI kriyAone ghaNA bheda che. zarIra tathA mAnasika cAritranA bhede tenI kriyAo paNa sthala ane sUkSma e be bhedamAM vaheMcAI jAya che te prasaMgata: jaNAve che. sthUla sUkSma vibhedena, kriyA cAritriNo dvidhA / zarIrAdikRtA sthUlA, mUkSmAtvadhyavasAyataH // 70 // zabdArtha -cAritrInI sthala ane sUkSma e be bhede dharmanI kriyA che. zarIra vA zarIranA prayogathI anya vastuo dvArA je kriyAo dharmanI karAya che te sthaLa che ane mananA adhyavasAyathI dharmanI dhyAnAdi kriyAo je karAya che te sUma che. | bhAvArtha -cAritrInI pratikramaNa pratilekhanA vagere kriyAo je zarIradvArA thAya che te sthala kriyAo, jANavI ane manamAM thatA adhyavasAya athavA adhyavasAyathI je je dhyAnAdi kriyAo thAya che, ke jene anya potAnI dRSTi dvArA dekhI zakatA nathI te sUma kriyAo jANavI. dharmadhyAna ane zukaladhyAna, piMDI, padastha, rUpa, rUpAtIta, cAra bhAvanA ane bAra bhAvanA vagere dharmanI sUmakriyAo jANavI. sthalakriyAo ke je AmAthI bhinna che te nimitta kriyAo jANavI, ane AtmAnA adhyavasAyarU5 sama kriyAo te upAdAna kriyAo jANavI, sthala kriyA karatAM AtmAnI sUma kriyAmAM karma haNavAnI anaMtagaNuM zakti che. sthala kriyAo karatAM karatAM paNa ane sUma kriyAone avalaMbavI paDe che. sthala kiyAo to mUrkha ane jJAninI, bAhiranI sthala daSTithI dekhatAM ekasarakhI dekhAya che ane tethI bALajIvo che ane jJAnine bheda samajI zakatA nathI. dhyAnAdi Atara sUkSma kriyAone jJAnI karI zake che, ajJAnIne tyAM adhikAra nathI. ane ajJAnI te sukamakriyAonI parIkSA karavAno adhikArI banI paNa zakato nathI. jJAninI adhyavasAyarUpa su kriyAone AdaravAne ajJAnI adhikArI thaI zakato nathI. je jJAniyone sakSama kriyAomAM adhikAra thayo che teo sthala kriyAone Avazyaka tarIke anyanA bhalA mATe kare che. teo For Private And Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 3 ) ** 79 dharmanI dRSTine sArI rIte jANatA hoya che tethI svaparanA bhalAmATe kriyAyogI ane che, paNa teonuM cittato sUkSma kriyAomAM hoya che. jJAniyo dekhe che, cAle che, sarva kare che, paNa antara thI nyArA hovAthI saMsAramAM baMdhAtA nathI; mukta jevA anI rahe che. dharmadhyAnAdivaDe anubhava jJAna meLave che, mATe tevA jJAniyone dhanyavAda ghaTe che; tevA jJAniyo dravya, kSetra, kALa ane bhAvane samaje che, ane sthaLa buddhivALAone sthaLa kriyAomAM joDI jainadharmanI vRddhi kare che. sthUla kriyAnA adhikArIne sthala kriyAno upadeza Ape che ane potAne yogya evI adhikAra pramANe pote kriyAo kare che. dharmanI sthUla kriyAonA paNa ghaNA bheda che. adhikAra ane rUcipramANe sarva jIvo yathAyogya kriyAone Adare che. pariNAme aMdha e vAkya anusAre jotAM dharmanA zubha ane zuddha vicAronI sUkSma kriyAo karIne AhyathI Avazyaka kAryo paNa sarve karavAM joie. adhyavasAyanI zuddhi teja kharekhara cAritra zudi jANavI. je adhyavasAyanI malInatA hoya che to khAhya dharmanI sthala kriyAothI karmano nAza thato nathI, mATe bAhya ane Anta rika kriyAone AdaravI joie. AjakAla keTalAka annajIvo skUla kriyAoneja dharmanI kriyAo mAtra mAnI dhyAnAdi kriyAono apalApa kare che, te kharekhara AtmadharmarUpa lakSmIthI dUra rahe che ema jANavuM; mATe adhikAra pramANe dharmanI sthUla ane sUkSma kriyAonuM vakhatasara ArAdhana karavuM. AtmAnA adhyavasAyarUpa sUkSma dharmakriyAnuM zuM phaLa che te jaNAve che, joja. dharmasUkSmakriyAyogAt prasannacandravanmuniH / daDhatrAlijhIvra, moM vinAyet // 7o II sUkSmakarma vinAzAya, sUkSmadharmakriyAvarA / vRSama mAtra jJeyA, vivRvi tramo || 72 | zabdArtha;--nirmala adhyavasAyarUpa dharmanI sUkSma kriyAnA yogathI prasannacaMdrarAjarSi vA hRdapraharanI peDa munirAja alpakAlamAM akamano nAza kare che. aSTaprakAranAM karma sUkSma che, AtmAnA asaMkhyAta pradezonI sAthe lAgyAM che, te sUkSma kamAno nAza karavA sArUM, sUkSma evI AtmAnA nirmala pariNAmarUpa dharmanI zreSThatA lakSyamAM rAkhavI joie. marUdevA mAtA ane kapilamuninI peThe sUkSma adhyavasAya bhAvanArUpa dharmanI kriyAo sakaLa karma nAzArthe samartha thAya che. For Private And Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 207 ). bhAvArtha -dharmanI sUmakriyAonuM apUrva mAhAnya che. sthala kriyAo paNa adhyavasAyarUpa sUkSma kriyAnI nirmalatA vinA saphaLa thaI zakatI nathI. prasannacaMdrarAjarSi rAjagRhInI pAse vaibhAragiri parvata pAse kAyotsarga dhyAnamAM hatA, dUtanA mukhathI azubha zabdo sAMbhaLatAM temanA hRdayamAM azubha adhyavasAya (pariNAma)nI dhArA vahevA lAgI, eTalA sudhI durgAnarUpa sUkSama kriyAomAM te caDiyA ke, sAtamI naraka cogya karmalikane grahaNa karyA, pazcAt mastake hAtha pheravatAM upayoga Avyo ke are huM to sAdhu chuM ane mahuM manamAM laDAI karIne mahA azubha karma karyuM, aho ! huM bhUlyo, ema bhAvanA bhAvatAM nirmala adhyavasAya (pariNAma) utpanna thayA ane AmAnI ujavala sUkSma dhyAnarUpa kriyAnuM dhyAna karatAM kevalajJAna pAmyA. aho ! AdhyAnarUpa sUma kriyAnuM keTaluM badhuM sAmarthya! !! zrI mahAvIrasvAmInI pAse prasannacandranA maraNa ane anya gatimAM avatAra sabaMdhamAM zreNika rAjA prazna pUche che, eTalI vAramAM to prasannacandra kevalajJAnI banI gayA. aho ! bhAvanA dhyAnarUpa sUma kriyAmAM kone prema na thAya tyArU? alabata tevI kriyAmAM sarvane prema utpanna thaI zake che. anya dRSTAMta dRDhaprahArInuM jANavuM. dRDhaprahArIe cAra jaNanI ghAta karI paNa pazcAta jJAna thavAthI kAryotsargamAM rahyA, nagaranA lokoe helanA karI te sarva sahana karI, antarathI AtmadhyAnarUpa sUma kriyAmAM rahI, karmano kSaya karI svasvarUpamaya banyA. dRDhaprahArInuM jIvanacaritra anya graMthothakI joI levuM. draDhaprahArIe bAhya zarIrAdinI kriyA kaMI vizeSataH karI jaNAtI nathI paNa te AtmabhAvanArUpa sUmakriyAmAM lIna thaze tethI mukta thayo, ema vastutaH jatAM jaNAya che. manavaDe AtmA baMdhAya che ane manavaDe cheTe che. manamAMthI ahaM ane mamatva gayuM to muktapaNe samajavuM. mananI sUkama azubha vicArarUpa kriyAthI baMdha thAya che ane zuddha vicArarUpa sUkSmakriyAthI mukta thavAya che. AtmAnuM uccapaNuM vA nIcapaNuM te kharekhara zubha ane azubha pariNAma upara AdhAra rAkhe che. draDhaprahArI game tevo pApI hato to paNa zuddha vicArothI alpakALamAM mukta thayo. jyAMthI mukta thavAnuM che tyAM AvyAvinA kadApi mukta thaI zakAze nahIM. rAgadveSa AdinI sUkSma kriyAonA nAzAthe sama dhyAnakriyAnI AvazyakatA siddha kare che. sUma vastuone chedavA mATe sUkSma vastuo samartha thaI zake che. nAnuM evuM vaja, parvatane chedI nAkhe che, te pramANe dharmadhyAnAdi sUkSama kriyAothI game tevAM niviDaghana karmane paNa nAza thAya che. suvicAra ane zuddha vicAromAM anantagaNuM baLa che. ApaNe bhaviSya, vartamAnakALamAM karAtA vicAro uparathI racI zakAya che. sUkSma vicAronI kriyAmAM jevuM zubhAzubhapaNuM hoya che, tevuM sthUlamAM zubhAzubhapaNuM For Private And Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 208 ) Ave che. vicAra saMkalpa baLavaDe jagamAM aneka mahAna kArya thaI zake che. zarIronI racanAno AdhAra paNa vicArabaLanI kriyA upara AdhAra rAkhe che. mAnasika vargaNAnI racanAne AdhAra paNa vicArabaLanI kriyA upara che. narakagamanane AdhAra paNa vicArabaLa upara che. svargamAM javAno AdhAra paNa vicAradhaLapara che. pazuyoni prApta thavAno AdhAra paNa vicArabaLapara che. punaH manuSyabhava prApta karavAno AdhAra paNa vicArabaLapara che. duSTa vicArabaLa kriyAnA baLathI duSTa thavAya che, suvicArabaLa kriyAnA baLathI zubhAvita thavAya che. zubha vicAra diyAbaLathI puNyanI vagaNAo kheMcI AtmAnI sAthe pari. samAvI zakAya che, temaja azubhavicAra kriyAbaLathI pApanI vagAone kheMcI AbhAnI sAthe pariNamAvI zakAya che. suvicAronA baLathI tIrthakara nAmagotra baMdhAya che. suvicAronA baLathI uttamamAM uttama avatAro dhAraNa karI zakAya che ane cAvatu paramAmadazAnI. paNa prApti karI zakAya che. suvicAro e eka prakAranI sUkSma dhyAnakriyA che. suvicAranI kriyAnA baLavaDe manamAM rahelA rAgadveSanA saMskArone jItI zakAya che ane marUdevA mAtAnI peThe apakALamAM mukta thaI zakAya che. madevAmAtA samavasaraNamAM jatAM hAthInI khAMdhapara beThAM hatAM, bAhAnI sthala dharmanI kriyAo kaMI karI nahotI, paNa te vakhate ekatva, anyatvabhAvanArUpa sUkSma kriyAmAM tallIna thayAM hatAM ane tethI hAthInI khAMdhapara beThAM beThAM kevalajJAnI banyAM; A dRSTAMtaparathI ApaNe sAra levAno e che ke ane te bhAvanA dhyAna AdinI sUphama thAnakriyAo karyA vinA chUTako nathI. sthalakriyAnAja ekAne je rAgI che te sUkSmabhAvanA kriyAnA adhikArI banI zakatA nathI ane tethI teo mananI malInatAno nAza karavAne samartha thaI zakatA nathI, ema khAsa anubhava karavAthI jaNAze. sthala kriyA ke je AtmAnA upayoga vinAnI thAya che, tene dravyapriyA kahevAmAM Ave che. sUma dharmanI kriyAonuM mUlya jyAre karoDa paiyAnuM kapIe to sthala kriyAonuM mUlya eka AnI jeTaluM Azare banI zake, te paNa eTaluM te lakSyamAM rAkhavuM joIe ke, sthUla kriyAnA adhikArIoe potAnI kriyAmAM tatpara rahevuM ane sUkSmanA adhikArIoe potAnI kriyAmAM tatpara rahevuM. sUkSma dhyAnAdi kriyAnA adhikArIo apramatta dazAmAM Ave che ane samAdhisukhane prApta kare che; temaja ratha dharmanI kriyAo ke je, avasare je je jainadharmanA udAra tathA pracAra mATe karavAnI che te kare che, tethI jainazAsananI zobhA vadhe che. pArva kriyAo potapotAnA sthAne moTI For Private And Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) che, e kadI bhUlavuM joItuM nathI. dharmanI sUkSma kriyAo rAjA samAna che ane dharmanI sthalakriyAo prajAne samAna che. prajAvinA rAja nathI, temaja rAjavinA prajA paNa zobhatI nathI. abhavya jIvo paNa cAritra aMgIkAra karIne AghanI sthaladharmakriyAo kare che, paNa samyakatva zraddhAnanI tathA dhyAnanI sUmakriyAo vinA teo mukta thaI zakatA nathI, mATe dharmanI sUmadhyAnAdi kriyAonI atyaMta upayogitA siddha kare che. IlAcI pure vAMsanA upara nAcatAM suvicAra bhAvanAnA baLe kevala jJAna prApta karyuM hatuM, bharata rAjAe Adarza bhuvanamAM bhAvanArUpa sUma kriyAnA baLe tutavAramAM kevala jJAna prApta karyuM hatuM, AvA aneka dAkhalAo che ke jemAM dhyAnAdi sUmakriyAovinA kevalajJAna ane kevaladarzana thayuM ja nathI. A uparathI bhavya jIvo samajI leze ke, bhAvanA dhyAna Adi karmanI sUma kriyAthI AmAM kharekhara paramAtmapada pAmavAne adhikArI bane che. jJAnanI prApti vinA tathA mananI sthiratA vinA sUkSma kriyA banI zakatI nathI mATe atra prasaMgata: zAne AdinI upagatA jaNAve che, sApi jJAnaM vinA nAsti, manAsthairya vinA tathA / ato dhyAnaM kriyArUpaM, sUkSmaM dhyeyaM vicakSaNaiH // 73 // zabdArtha -te sUTamakriyA kharekhara jJAna tathA mananI sthiratAvinA prApta thaI zakatI nathI, mATe vicakSaNa e dhyAnarUpa sUkSmakriyA bAvA yogya che. | bhAvArtha-AtmajJAna tathA mananI sthiratAvinA dhyAnAdi kriyAo banI zakatI nathI, mATe vicakSaNa purUSoe dhyAnarUpa kriyA pUrNa vicAra karavo joIe. dhyAnarUpa kriyAnI yogyatA pragaTAvavA mATe yogya upAyo AdaravA joIe. dhyAnathI je je te zodhI kaDhAya che, te tenA anubhavIo, sArI rIte jANI zake che. phonogrApha vagere yaMtronA zodhanArAoe te te vastuonI racanA mATe kalAkonA kalAko paryata dhyAna dharyuM hatuM. eka vastu saMbaMdhI kalAkonA kalAko payaMta sUkSma vicAro karavAmAM Ave che tyAreja tatu vastu rasaMbaMdhI abhinava jJAna prApta karI zakAya che. gADarIyA pravAhanI peThe vicAra karyA vinA sthalakriyAo karavAthI abhinava anubhavajJAna khIlatuM nathI ane tethI jaDa yaMtranI peThe zarIranI kriyAo, dharmane mATe karAya che, paNa tethI AgaLa caDhI zakAtuM nathI. je janasamAja, phona cA yo. 27 For Private And Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ) phanI peThe samajyAvinA zabdonA samUhano uccAra kare che ane pUtaLInI peThe kriyAo kare che ane je je karAya che, je je belAya che, tata saMbaMdhI aMzamAtra paNa vicAra karI zakato nathI, te janasamAja, duniyAmAM potAnI vyAvahArika tathA dhArmika unnati karI zakato nathI, mATe dareka vastuo saMbaMdhI sUkSma vicAro karavA joIe ane temAMthI satyane pragaTa karavuM joIe. AtmAnA dharmanA prakAza mATe temaja avadhavuM joIe. dhyAnAdi sUkSmakriyAo amUlya che, ema anyanA kahevA pramANe hAjIhA karI tyAga eTale kaMI vaLatuM nathI, paNa tattvajJAnathI sUmakriyAonuM paripUrNa rahasya samajavuM joIe ke, dhyAna zI vastu che ane tenuM zuM sAmartha che. tatsaM. baMdhI kalAkonA kalAko paryata vicAranI zreNiyone pravAha hRdayamAM gaMgAnadInA pravAhanI peThe vahevarAvavAmAM Ave che tyAre temAMthI kaMI navuM rahasya avodhAya che. kalAkonA kalAko paryata vicAro karI je thAnakriyAne anubhava meLavAya che te kadI TALyo TaLato nathI ane tarasaMbaMdhI nizcayanI thaelI zraddhA avicaLa rahe che, mATe jJAnavaDe dhyAnanI sUkSmakriyA samajavAnI atyaMta AvazyakatA che. mananI sthiratAvinA dhyAnanI sUmakriyA thaI zakatI nathI. jyAM sudhI mananI caMcaLatA hoya che tyAM sudhI AtmasaMbaMdhI dhyAna thaI zakatuM nathI. dhyAnanI sUkSmakriyAmAM mananI sthiratAnI AvazyakatA che, mATe jJAnavaDe mananI sthiratAnA upAyo zodhavA joIe. pitAnA adhikAra pramANe kyA kayA dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI mananI sthiratA raheze, tene pote anubhava karavo joIe; pote anubhava karIne je upAyo Adare che teja pitAnA mATe yogya upAyo che, ema vicakSaNoe samajavuM joIe. have prasaMge pAtta dhyAnane puSTikAraka evA tattva vagerenA bhedonuM sAmAnyataH pratipAdana kare che, sarvatattvAni bodhyAni, nikSepairnayakaistathA / grAhyAgrAhyavivekena, dharmazAstravizAradaiH // 74 // zabdArtha -nikSepa ane navaDe sarva tattvonuM svarUpa bAdhya che. dharmazAstrajJa paMDitoe, amuka tattva grAhya che ane amuka agrAhya che ema vivekapUrvaka sarva tattvone jANavAM joIe. bhAvArtha-dharmazAstranA jJAtAoe jIva, ajIva, puSya, pApa, A For Private And Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 11 ) zrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa, e nava tattvonuM cAra nikSepa ane sAta nathI svarUpa jANavuM joIe. nikSepa ane nayapUrvaka, tattvonuM svarUpa jANatAM pazcAt satya viveka utpanna thAya che. vivekathI amuka tattva grAhya che ane amuka tattva agrAhya che, ema khAsa jaNAI Ave che. saMvara, nirjarA, mokSa e tattva vizeSataH grAhya che. vyavahAranayathI puNyatattva Adeya che. sarva tattvomAM paNa A pramANe heya, reya ane upAdeyano viveka karavo. dharmAstikAyAdi padravyamAM nava tattvano samAveza thAya che, cAra nikSepA ane sAta nathI paDadravyonuM svarUpa samajavuM joIe. patravyonuM vizeSa svarUpa jevuM hoya to mAtra putravAra ane AmaprakAza graMtha joI levo. tatvArthasUtra vagerethI nava tattvonuM vizeSataH svarUpa avabodhavuM. sarva tattvomAM AmatatvanI upAdeyatA mukhyataH che, AtmAnuM pUrNa svarUpa samajyAthI AtmatattvanI zraddhA thAya che. AmAnuM vizeSataH svarUpa samajavAne mATe adhyAtmatattvajJAnanA aneka grantho vAMcIne tenuM manana karavuM joIe. adhyAtmazAstronuM vAMcana karIne paNa manana karavAnI khAsa AvazyakatA che. tavonuM jJAna karIne je zraddhA dhAraNa kare che te kharekhara dhamizAstramAM vizArada thAya che ane evA zAstravizArado AmatavanA guNono prakAza karavA samartha thAya che. AtmA pote sarva tattvane jJAtA thAya che, anaMta reya padArtho, jJAnamAM pratibhAse che. AtmAnI ananta zaktio paNa AtmAmAM rahI che ane te anantazaktiyono prakAza potAnA sAmarthyathI AtmA kare che. AmA, taravajJAna pAme te heya reya ane upAdeyane samajI, potAnuM svarUpa potAnI meLe zodhI le che, ema dareka manuSyone anubhavathI jaNAI Avaze. sarva kathanano sArAMza e nIkaLe che ke, sarva tattvonuM sArI rIte jJAna prApta karavuM joie. sarva tattanuM jJAna thatAM kharuM sukha zodhavAno nizcaya thAya che ane te AtmAmAM ja che ema anubhava thAya che tethI AtmA pitAne ja upadeza ApI satya viveka pragaTAve che te prasaMgopAttathI jaNAve che. sToka sukhamAtmani vijJeyaM, jaDeSu nAsti kiJcana / mRgatRSNeva bAhyeSu, kuto mithyA pradhAvasi // 75 // zadAthe-sukha AtmAmAM ja jANavuM yogya che. jaDa padArthomAM jarA mAtra paNa rAkha nathI, mATe he cetana ! keTa kema bAhyapadArthomAM doDe che ? For Private And Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 12 ) bhAvArtha:-sarvaroe sarva padArthone jANa AtmAmAMja sukhano nizcaya karyo che. AtmA paNa teonA vacana pramANe navatattvo vagere sarva ya padArthonuM jJAna karI chevaTa AtmAmAM ja satyamukhano nizcaya kare che. jaDa zarIranI sAthe bAhya caMdanAdi padArthono saMbaMdha karyo hoya to paNa sukhanuM jJAna thatuM nathI. jaDa padArthonA jhINA sUkSama kakaDA karI karIne tapAsa karavAmAM Ave to paNa temAM sukhano nizcaya thato nathI. jyAre bAhyapadArthomAM sukha nathI ema nirNaya thAya che, tyAre sukha kyAM rahe che ? evo prazna thAya che. uttaramAM ema jaNAya che vatra mArA tatra purvam, jyAM AtmA che tyAM ja sukha che. jyAM AmAM nathI tyAM sukha nathI. bAhya IdriyomAM paNa sukha nathI. kAraNa ke jayAre manamAM krodha, zoka vagereno udaya thAya che, tyAre tvacA ane cakSa vagere indriyo sukha ApavA samartha thatI nathI. zarIramAM paNa sukha rahetuM nathI. kAraNa ke jyAre zarIramAM vara Ave che tyAre zarIramAM sukha jaNAtuM nathI. je zarIrane dharmaja sukha hota to te zarIrane choDI kSaNamAtra paNa dara rahetaja nahIM, paNa ema dekhavAmAM tathA anubhavamAM AvatuM nathI mATe zarIrano dharma sukha nathI, ema nizcaya thAya che. manano dharma paNa sukha che ema anubhava karatAM jaNAtuM nathI; manamAM kaleza, krodha, bhaya vagere utpanna thatAM sukhanuM bhAna paNa rahetuM nathI, mATe manano sukha dharma kahI zakAya nahIM. AtmajJAnathI dhyA karatAM mAluma paDe che ke AtmAno sukhaguNa che, sadAkALa te AtmAmAM ja rahe che, kavaraNathI sukhaguNa DhaMkAyo rahe che, jema jema moha vagere karyAvaraNa TaLe che tema tema AtmAmAM sukhaguNa khIlavA mAMDe che ane tyAre AtmA pote vANIdvArA kahe che ke, aho ! koI paNa bAhyapadArthanA upabhogavinA huM sukhamAM rahuM chuM. vanamAM paDI rahelA nirUpAdhi dazAvALA jJAnayogIne AtmAnuM je sukha hoya che tenuM svarUpa teja jANavA mATe samartha thAya che. jyAM sudhI potAnA AtmAmAM tenuM sukha pragaTayuM nathI, tyAM sudhI sahaja sukhano nizcaya svayameva karI zakAto nathI. AtmAnA sukhaguNane nizcaya karAvanAra jJAna che. jJAnamAM sukhaguNano bhAsa thAya che. temaja jJAnI puruSa, sahajasukhane adhikArI banI zake che. jJAnadazA thatAM bAhyapadArthomAM jarA mAtra sukha bhAsatuM nathI ane te ja vakhate AtmA pote ja potAne kahe che ke, are cetana ! tuM bAhyapadArthomAM kema doDe che? jhAMjhavAnA jalanI peThe bAhyapadAthathI kadI sukhanI AzA rAkhI zakAya tema nathI, mATe potAnA svarUpamAMja sukha rahyuM che, ema jANI have tuM zAMta thA. bAhya jaDapadAthomAM game teTalI sukhabuddhi rAkhavAmAM Ave paNa ane indrajALanI paDa kaI paNa gukha hAthamAM AvanAra nathI. AtmAnuM sukha kharekhara AtmAmAMja che; mahAgiyo ane tIya For Private And Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) karoe AtmAmAMja sukhano nizcaya karI AmadhyAna dharyuM hatuM ane tethI paripUrNa sahajasukhane pAmyA hatA. ApaNe paNa te pramANe AtmAmAM ja satya sukhano nizcaya karavo joIe ane satya sukhanI prApti mATe AtmAmAMja lakSya rAkhavuM joIe. AtmasukhanI prApti mATe kayA upAye AdaravA joie te batAve che. bAhyavRttiM parityajya, AtmA dhyeyo vivektH| nAbhihRdbhAlarandhreSu, sthAneSu dhyeyadhAraNA // 76 // paTcakraM dravyabhAvAbhyAM, sAdhyaM cittasamAdhaye / brahmarandhre sthitiM kRtvA, AtmA dhyeyaH sanAtanaH // 77 // zabdArtha -bAhyavRttino tyAga karIne vivekathI AtmAja dhyeya tarIke dhAra. nAbhi, hRdaya, bhAla ane brahmarandramAM AmarUpa dhyeyanI dhAraNA dhAravI. dravyathI ane bhAvathI cittanI samAdhi mATe Saka sAdhavA yogya che. chevaTe brahmarAmAM cittavaDe sthiratA karI sanAtana AtmAne ja dhyeyarUpe dhAro. bhAvArtha -bAhyavRttimAM ramaNatA che tyAM sudhI AtmAne eyarUpe dhArI zakAto nathI, bAhAvRttinA uchALAthI kadI kharI zAMti maLatI nathI. bAzravRttiyothI koIne traNa kAlamAM sukha maLyuM nathI ane koIne traNa kAlamAM sukha maLanAra nathI. bAhyAvRttiyothI Atmika sukhanuM AcchAdana thAya che. jema jema bAhyavRttionuM jora kamI thatuM jAya che, tema tema sahajasukhanuM bhAna thatuM jAya che. bAhyanuM potAnuM nAma pADeluM te, tathA zarIrAdikamAM ahaMnI phuraNA, temaja bAhyapadArthone potAnA kapelA, ItyAdi. mAMthI iniSTapaNAnI buddhi TaLI jAya che to pazcAt bAhyavRttino udbhava thato nathI. bAhyanA padArtho saMbaMdhI aneka vikalapa saMkalpa pragaTe che tenuM kAraNa e che ke te, padArthodvArA iSTapaNuM athavA aniSTapaNe mAnI lIdheluM heya che. AtmajJAnane prAdurbhAva thatAM bAhAmAM jarA mAtra paNa rAgadveSanI phuraNA thatI nathI ane akhaMDa AnaMdanI ghenamAM gherAyelo AtmA rahe che. mATe tAtpayartha ke, bAhyavRttino tyAga karIne AtmAja dhyeyarUpe dhAravo. vivekadraSTithI AtmAja dhyeyarUpe bhAse che. jagatamAM kharekhara AtmA samAna koI anya jaDa vastuo nathI. anya vastuone ucca ka9pavAmAM Ave For Private And Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) te paNa tenAthI pitAne sukha maLatuM nathI. potAne Azraya lIdhAvinA game teTalA parAzrayI bano, topaNa karI paratatradazAmAM sukha maLanAra nathI. potAnAmAM ja potAnuM sukha che ane te svAzrayI banIne bhogavavAnuM che. svAzrayathI je sukha thaze te sadAkALa rahevAnuM che, temAMthI kiMcit mAtra paNa koI sukha TALI zakavA samartha nathI. paravastunuM game teTaluM AlaMbana yote vastuonI prApti mATe prANano paNa nAza karo, te paNa kadApikALe sukhanI AzA rAkhavI vyartha che. potAnA AtmAnA asaMkhyAta pradezamAM utarIne tyAM sthira thavAthI potAnA sukhano pote ja anubhava laI zakazo. bAhyamAM cittavRttine doDAvyA karo ane kharA sukhanI AzA rAkhe te zuM mUrkhatA nathI ? alabata mUrkhatA che. je mArge Atmasukha maLavAnuM che te mArga gamana karavuM zreSTha che. AtmAnA pradezomAM utaryAvIne kadI Atmasukha maLanAra nathI. nAbhimAM AmA dhyeyarUpe dhAravo joIe. traNa kalAka pavaeNta nAbhisthAnamAM AtmAja dhyeyarUpe dhAravAmAM Ave to A masukhane kaMIka navIna anubhava prApta thAya che. hRdayamAM paNa AtmAnI dhAraNa karI AtmAnA pradezamAM sthira thaI javuM. kapAlamAM paNa AmAja eyarUpe dhArI tenI dhAraNA karavI. anya padArthonuM cintavana choDIne phakta eka AmAja dhyeyarUpa dhAravo. A traNa sthAnamAM traNa traNa kalAkanI AtmArUpa beyanI dhAraNA siddha thatAM brahmaraddhamAM saheje praveza thAya che. brahmaramAM traNa kalAka paryata AtmArUpa dhyeyanI dhAraNA karavI; brahmaraznamAM traNa kalAka payata dhAraNA dharatAM dhyAnanI siddhi thAya che. sUkSmamAM sUma, parathI paNa para, nirAkAramAM dhAraNAnI siddhida thatAM royanI tvarita siddhi thAya che ane tethI tatra, mAtA, dhyeya ane dhyAnanI ekAgratA thAya che. pazcakone paNa dravya ane bhAvathI sAdhavAthI brahmaranadhramAM AtmadhyeyanI sthiratA thAya che ane brahmaraMdhramAM jema jema sthiratAnI vRddhi thAya che, tema tema tyAM cittanI samAdhi vizeSataH rahe che ane A masukhano bhAsa sArI rIte thAya che. jene brahmarindramAM Amadadheya sthiratA thAya che te samAdhi bhAvane pAme che, tene have jaNAve che. vyavahAranayenoktaH, samAdhistatra jAyata / zuddhaM parAtmano jyotirbhAsate nAtra saMzayaH // 78 // For Private And Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (15) anekabhavasaMskArAt, smaadhirvyvhaartH| nizcayAt kiJcidaMzena, sAdhyate jJAnayogibhiH // 79 // zabdArtha-brahmaramAM AtmadhyeyanI sthiratA thavAthI vyavahAranayakathita cittanI samAdhei thAya che, te vakhate AtamA teja paramAtmAnI zuddha jyoti prakAza thAya che. A bAbatamAM jarA mAtra paNa zaMkA nathI. AvI vyavahArasamAdhine kaMI sarva jIvo ekadama prApta karI zakatA nathI; aneka bhavanA samAdhi abhyAsajanita saMskArathI AvI samAdhi prApta karI zakAya che. nizcayanayathI te keTalAka aMze jJAnayogiyovaDe nizcayasamAdhi prApta karI zakAya che. bhAvArtha:-brahmara ghamAM AtmadhyeyanI sthiratArUpa vyavahArasamAdhine cogiyo prApta karI zake che, lekhakane paNa te bAbatano anubhava che; tyAM AtmarUpa paramAtmAnI zuddha jyoti bhAse che, tenuM varNana vaikharI vANIthI karI zakAya tema nathI, je teno anubhava kare che te ja tenI zraddhA dhAraNa karI zake che, anubhavI gurUvinA koInAthI AvI samAdhimAM praveza thaI zakato nathI. brahmaraghamAM samAdhi thavAthI aneka camatkAronI utpatti thAya che. guNajJAnanA paDadA khule che, ane je pUrve jovAmAM na AvyuM hoya, temaja anubhavavAmAM paNa na AvyuM hoya, teno sAkSAtkAra thAya che. gupta tattvonAM rahasyo tenI AgaLa khaDAM thAya che, te paNa tene kaMI Azcarya bhAsatuM nathI. evA vakhatamAM yogIne sAvadhAna thavAnI ghaNI jarUra che, lokonuM tenA prati ghaNuM AkarSaNa thAya che, tathA devatAo darzana Ape che. je je tasaMbaMdhI zaMkA utpanna thAya che tene samAdhimAM amuka devatA mAraphata nirNaya thaI jAya che. prAyaH tevA vakhate yogIe bhaviSya kathanamAM pesavuM nahIM. duniyAnA loko svArthathI prazna kare vA sevA kare to paNa teNe teo tarapha lakSya devuM nahIM. ajANyA ane gAMDAnI mAphaka vartana calAvI potAno AgaLa abhyAsa vadhAryA karavo. potAnA kRtyane loko pAkhaMDa kahe, DhoMga kahe te paNa duniyAne camatkAra vA potAnI parIkSA jaNAvavAnI bAbatamAM paDavuM nahIM. prasaMge manuSyone dhamapadeza Apavo hoya to tenA adhikAra pramANe Apavo. yogya adhikArIne kaMI jaNAvavuM hoya te jaNAvavuM. nAstika loko samAdhinI vAtane gapa mAne to kaMI bolavuM nahIM. potAnA adhurA abhyArasamAM koI paNa vighakAraka bAbatamAM paDavuM nahIM, game tevI upAdhi AvI paDe to tene sahavI. pitAnA ziSyone paNa potAne je je anubhavo thAya te kahevA nahIM. sadAkALa vyavahArasamAdhimAM rahevA prayatna karavo. For Private And Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 216 ) jo ke vyavahArasamAdhi ekasarakhI rahetI nathI; amuka vakhata sudhI rahe, pazcAt saMsArI bAbatomAM lakSya lagADavAmAM Ave che to te vakhate vyava hAradazAmAM vartAya che, paNa puna: kevala kuMbhaka vagere prANAyAma karI vyavahArasamAdhi prApta karI zakAya che. zukaladhyAna prApyanizcaya samAdhinA keTalAka aMzane vartamAnakALamAM apramatta dazAthI jJAnayogayo. prApta karI zake che. brahmarantramAM cittanI sthiratA thavAthI tyAM nizcayasamAdhino anubhava Ave che. sUrya ugatAM jema arUNodaya thAya che, tema atra paNa arUNodayasamAna nizcayasamAdhino bhAsa thAya che. hAlamAM paNa jJAnayogayone nizcayasamAdhinA keTalAka aMzono lAbha maLe che. sahaja jJAnayogasamAdhi prApta karavA mATe sadgurU upAsanAnI atyaMta AvazyakatA che, sadgurUvinA kaMi paNa maLI zake tema nathI. keTalAka pUrvabhavanA etAdRza saMskAra vihIna purUSone to samAdhi nAma uparaja dveSa Ave che, tenuM kAraNa e che ke hajI te jIvone bhavapariNatino paripAka thayo nathI; AtmAnA zuddha dharmanI prApti thavI mahA muzkela che. game teTalAM pustako vAMco to paNa sadgurUnI sevApUrvaka gurUgama lIdhAvinA samAdhimAM praveza thai zakato nathI, gurUgamapUrvaka anelA jJAnayogiyovaDe nizcayasamAdhine keTalAka aMze sAdhI zakAya che. huyAga ane rAjayoganuM pUrve svarUpa darzAvyuM temAM kenI vizeSa uttamatA che te darzAve che. Dro. uttamo rAjayoga, haThaH proktaH kaniSThakaH / sAccesAdhanayogena, apekSAto daiH mRtaH || 80 || zabdArtha:rAjayoga uttama che ane hayoga kaniSTha che. uDayoga sAdhana che ane rAjayoga sAdhya che ema apekSAe samajI levuM. bhAvArtha:--sarva darzanomAM vidvAnoe rAjayoganI vizeSataH uttamatA atAvI che. mananI pravRtti baMdha paDe ane AtmA potAnA svabhAve ramaNatA kare eja rAjayoganuM lakSaNa che. yama, niyama, Asana ane prANAyAma e cArano mAhulyathI haThayogamAM samAveza thAya che. jainadarzanamAM pratikramaNa vakhate kAryotsargAdinAM je je Asano karavAmAM Ave che, teno haThayogamAM sa mAveza thAya che. vrata, paccakhANa, tapa, yogavahana, upadhAna, vihAra, tIrthayAtrA, kezaloca, khamAsamaNAM devAM, sUtro kholatI vakhate mudrAone dhAravI, pratiSThA vakhate aneka mudrAo dhAravI, e vakhatanuM pratikramaNa karatAM besavuM For Private And Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 17 ) ane uThavuM, prabhunI dravyapUjA tathA bhAvapUjA karatI vakhate zarIranI thatI kriyAo, devatAnuM AvAhana ane pradakSiNA devI, vagereno hayogamAM samAveza thAya che. anyadarzanamAM, bastI, nilIkarma, vagerene hogamAM samAveza thAya che. haThayogavinA rAjayoganI prApti thatI nathI, ema jovAmAM Ave che. jJAnAvaraNIya karmano thopazama, darzanAvaraNIya karmano kSayopazama, mehanIya karmano upazama ane kSayopazama, Adino rAjayogamAM samAveza thAya che. zabdanAya Adi navaDe manAtA dharmane rAjayogamAM samAveza thAya che. samakti darzanano rAjayogamAM samAveza thAya che. kaSAyono upazama Adino rAjayogamAM samAveza thAya che. zarIra ane vANadvArA thatI kriyA ono haThayogamAM samAveza thAya che. sAdhu ane zrAvakanI bAhyadharmanI kriyAone haThayogamAM samAveza thAya che. udyoga sAdhanarUpa che ane rAjayoga sAdhyarUpa che, paNa sUcanA ke sAdhyanA upayoga sAdhananI saphalatA thAya che. ApayogazUnyatAe bAhyadharmanI kriyAo ke, je sAdhu ane zrAvako kare che, tenI tahetu ane amRtanA bhAvatrinA saphalatA thatI nathI. AmadharmanuM paripUrNa jJAna karatAM rAjayoganI dRSTi khule che ane tethI haThayoganI pravRtti paNa saphala thAya che. haThayoganI kriyAo je pApathI rahita hoya tene sAdhavI joIe tyAdi prasaMgata: darzAve che. koi pApamuktakriyAyukto haThaH sAdhyo vicakSaNaH / agItArthA vimuhyanti, ekAntapakSadhArakAH // 81 // zabdArtha -paMDitoe pApathI mukta evI kriyAyukta, haThayoga sAdhavA yogya che, ekAnta pakSadhAraka agItArtha purUSo haThayoga ane rAjayoganA svarUpamAM muMjhAya che. bhAvArtha-A lokano artha sAdhuone AzrayI che. pApathI rahita haThayoganI kriyAo sAdhavA yogya che; sarva prakAranA pApathI rahita koI paNa dharmanI bAhya kriyAo jaNAtI nathI, uThavAmAM vAyukAyanA jIvanI hiMsA thAya che tethI pApa lAge che, besavAmAM tevI ja rIte pApa lAge che, khamAsamaNuM devAmAM paNa pApa lAge che kAraNa ke te vakhate paNa kAyayoga vaDe vAyukAyanI hiMsA thAya che, vihAramAM vAyukAya ane trasa kAyanI hiMsA prAyaH thAya che, A pramANe racaMDila (jhADe) jatAM paNa hiMsA thAya che, pezAba karatAM paNa hiMsA, khAtAM paNa hiMsA, hAtha, paga halAvatAM paNa hiMsA, dharmanI bAhya co0 28 For Private And Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 18 ) kiyAo game tevI hoya to paNa sAdhu agara zrAvakane ghaNuM nirjarA thAya che to paNa koI jIvanI hiMsAnuM pApa lAge tema che, paNa ghaNo lAbha ane alpahAni jemAM hoya te kriyA karavA yogya che, ema haribhadrasUrie pUjA SoDazakamAM phUpanA duSTAntathI darzAvyuM che. bAhyadharma kriyAomAM hiMsA karatAM dharmane lAbha vizeSa che. jyAre Ama che tyAre AvI bAhya dhArmika kriyArUpa haThayoga karavo ke nahIM karavo? e prazna utpanna thAya che. AnA uttaramAM pApa mukta kriyAo haThayoganI karavI, ema je kahevAmAM Ave to sAmuM jaNAvavAnuM ke dharmanI bAhya kriyAo koI paNa evI nathI ke jenAthI vAyukAya vagerenI hiMsAnuM pApa lAgyAvinA rahe, tyAre zuM karavuM? uttaramAM kahevAze ke rAjayoganuM sAdhya lakSyamAM rAkhIne haThayoganI kriyAo karavI. AnA uttaramAM paNa ema to rahevAnuM ke pApa mukta kriyA karavAnI mULa lokamAM bhalAmaNa che ane tame to dharmanI bAhya kriyAo ke je pApayukta che tene batAve che, tethI tamAro uttara mULa lokathI virUddha jAya che tenuM kema ? Ama zakALanI zaMkAnA samAdhAnamAM kahevAnuM ke, zAstronI AjJA pramANe jemAM lAbha mahAna che ane hiMsA apa che evI dharmanI bAhya kriyAone vyavahArathI pApa mukta kriyAo kahevAmAM Ave che ane je kriyAomAM moTA trasa jIvonI hiMsA ghaNI thAya che ane rAjayogarUpa Atmika dharmano lAbha alpa paNa thato nathI, tevI haThayoganI kriyAone pApayukta kahI che; A pramANe jotAM, yama, niyama, Asana, prANAcAma, dharmanA mATe cAlavuM, besavuM, uThavuM, vihAra karavo, khAvuM, pIvuM, jhADe javuM, pezAba karavo, yAtrA karavI, pratikramaNa karavuM, Asano sAdhavAM, upadeza devo, jJAna mATe kriyAo karavI, darzana mATe je je udyo karavA, Atmika cAritramATe je je udyamI karavA, vaiyAvacca karavI, gurUne page lAgavuM ane AhAra vagerenuM vahoravuM, ityAdi hoganI kriyAone pApamukta kriyAo-apekSAe-kahevAmAM Ave to temAM koI jAtano virodha - vato nathI. game tevo sAdhu hoya te paNa beThAM beThAM paNa kAyayoga vaDe zarIrathI tene vAyukAyanI hiMsA lAge che, paNa te sarve sahaja dharmarUpa sAdhya mATe hovAthI koI jAtano virodha Avato nathI. A saMbaMdhImAM ghaNuM kahevAnuM che ane AnI carcAmAMja eka grantha banI jAya tema che, paNa paMDita purUSamATe A lekha hovAthI teo alpa lekhathI ghaNuM samajaze enuM raNa vistArathI lakhyuM nathI. gItArtha arthAta mUrkhapurUSo ke jeoe yogI gurUkuLavAsa sevyo nathI evA ardha dagdha manuSyo AvI bAbatamAM muMjhAya che. jeo ekAnta ane muka Amaja che ane Ama nathI, evo ekAntavAda dhAraNa kare che teonA hAthamAM kaMI paNa AvatuM nathI ane teonI ragati karanAra paNa bhraSTa thAya For Private And Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 29 ) che. keTalAka ekAnta yogane mAneche, keTalAka ekAnta rAjayogane mAne ane haThayoganA svarUpane 5svarUpa samaje che tene dhanya kriyAone rAjayoga-sahaja che, paNa samajavAnuM ke tevA purUSo rAjayoga ripUrNa samajyA nathI. sUkSma buddhithI enuM che. keTalAka manuSyo to haThayoganI keTalIka yoga tarIke kuTI mAre che ane samAdhi vagerene haThayoga tarIke kuTI mArIne bhoLA lokone ADe raste dorave che, teo kharekhara pote ADe raste jAya che ane anyone ADe raste dore che. jenAgamanI paripATIvinA samyagajJAna thatuM nathI, mATe ekAntavAdanA nAza karavAmATe gurUgama paraMparAe jenAgamanuM jJAna karavuM joie, ityAdi darzAve che, zlokaH jainAgamaparIpAThAt, samyak zraddhA prajAyate, sApekSavAodhAna, mithyAdhuddhivinazyati. // 82 / / zabdArtha:--jaina AgamonI paripATIthI, temaja sApekSa vAdanA bodhathI, samyajJAna utpanna thAyache ane mithyAjJAnano nAza thAya che. bhAvArtha:--jainagamono paripAkavinA sApekSavAda samAto nathI ane sApekSavAda jJAnavinA, mithyAtvabuddhino nAza thato nathI, mATe jaina kahevAtA dareka jainoe jainAgamonuM zravaNa, manana, karavuM joIe. nAgamonA jJAnavinAnA jaino te kharekhara jainatarIke nathI. hAlamAM jainasiddhAntonuM zravaNa manana alpa pramANamAM thAya che, tethI jaino potAnA syAdvAdadharmane pUrNapaNe avalokI zakatA nathI. dareka vastunuM syAdvAdapaNe jJAna thAya to haThayoga ane rAjayogamAM kAraNa kAryabhAva sArI rIte samajI zakAya. dareka vastunA dharmAM kayA kayA che ane te kyA kayA nayanI apekSAe che, te samajAvanAra syAdnAdanaya che. AtmapadArthanuM saMpUrNa svarUpa jainAgamothI samajAya che. satyajJAnanA bhaMDArarUpa jainAgamo che. satyajJAnanI kuMcIorUpa jainAgamo che. sAyansa vidyA, yAne padArthavijJAnanA bhaMDArarUpa jainagamo che. merUparvatanI peThe dharmanI AstikatAnI sthiratA upajAvanAra jainAgamo che. mokSamArganI kuMcIo batAvanAra jainAgamo che. satya sukhanA siddhAntane pUrNa AsAthI sama jAvanAra jainAgamo che. nivRtti mArganuM pUrNasvarUpa batAvanAra jainagamo che, ArvadharmamAM je je aMze satyatA rahI che, te te aMzone spaSTapaNe samAvanAra jainAgamo che. kevalajJAnanI pUrNa zodhano chello cukAdo jainAgamo che. jainagamomAM pratipAdya padArthonuM pUrNasvarUpa na samajAya temAM jUnAgamono doSa nathI, kintu potAnI sAmAnyabuddhi adhikAra, anubhava For Private And Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIkhAmI vagereno doSa samajavo. jenAgone aharniza paripADa eja jenejatinuM prathama pagathIyuM che. jainAganA jJAnavinA koI sApekSavAda samajavA samaye thayo nathI; keTalAka bALajIvo ke je potAne ahaMvRttithI kutarkanA yoge paMDita kalpIne betraNa bAbatone game te rIte jANuM leI jenAgonuM khaMDana karavI popaTanI peThe vAcALa banI jAya che, paNa te kharekhara potAnI hAMsI karAve che. jainAgamonuM sabhya rahasya samajAyAthI ratApakSavAda sArI rIte AvabodhI zakAya che. sApekSavAdane samyagarIyA avadhatAM ekAnta haThavAdano Agraha chUTI jAya che. viratArabuddhivinA sApekSavAda samajI zakAto nathI. a85buddhithI sApekSavAda apapaNe samajAya che ane vizeSabuddhithI sApekSavAda vizeSapaNe avabodhAya che. jema jema zrutajJAna vRddhi pAme che tema tema sApekSavAdano anubhava vRddhi pAme che, ane jema jema sApekSavAda avaLodhAto jAya che tema tema mithyAtvabuddhi naSTa thatI jAya che ane tema tema samyajJAnano prakAza vadhato jAya che. jema jema rApekSajJAnane prakAza vadhato jAya che tema tema durAgrahanuM tamavilaya pAmatuM jAya che ane satyajJAnano prakAza vadhato jAya che, tethI sarvavastuo apekSAe tanadharma vi. ziSTa jaNAya che ane pote koNa che te paNa barAbara samajAya che. sApekSavAdathI samyaga jJAna thatAM AtmAnA paNa je je bhedo hoya che te sApekSavAdI jANI zake che, tethI te parAmapada mATe yata kare che, mATe sApekSavAdAtara AtmAnA bhedo darzAve che. dA tridhAtmAnaM vijAnAti, bhiraatmaadibhedtH| parAtmasAdhyasiddhyarthaM samyagdRSTiHpravarttate // 83 // zabdArtha-anekAntavAdI, AtmAnA bahir antara ane parama e traNa bhedone jANe che ane paramAtmarUpa zuddhapada sAmenI sidi artha sayagadraSTi pravarte che. bhAvArtha-bahir AtmabhAva te bahirAbhA, kAyAdithI bhinna varaturUpe AtmAnuM jJAna jene thAya che evo rAjyagaNi attarAtmA kahevAya che ane kevalajJAnAdi jenAmAM utpanna thayAM che te paramAtmA kahevAya che. pari pUrNa zuddha paramAtmasvarUpanI prApti eja sAdhya vastu che. paramAtmasvarUpanI prAptivinA janma jarA ane maraNanAM duHkha vAraMvAra lAvobhavamAM bhegavavAM paDe che, kadI teno anta Avato nathI, mATe samyagaNi jIva For Private And Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) paramAtmasvarUpanI prAptimATe prayatna kare che. game te rIte paNa saMsAra hetuono nAza karI sahaja svarUpanI prApti karavI eja tenA hRdayamAM sphure che ane tethI yathAzakti paramAtmapada prApti mATe samyagdaSTi pravRtti kare che. bhUkhyAne bhojananI jevI IcchA hoya che, tRSAturane jalanI jevI IcchA hoya che, tevIja rIte samyagadRSTine paramAtmapada prApta karavAnI IcchA rahe che. samyagdaSTinA manamAM paramAtmapadanI IcchA ati pramaLathI jAcat thatAM te zuM kare che te jaNAve che. jovo saMtazrAddhadharme ca yathAzakti pravartate / " jJAnAdInAM samAcArAn gRhNAti vidhitaH svayam // 84 // anantaduHkhadAvAyau, saMsArehi sukhaM kutaH / kuTumbAdimamatraM ca kevalaM duHkha kAraNam // 85 // zabdArtha:--samyagdaSTi bhavya jIva, potAnI zakti pramANe zrAvaka agara sAdhunA dharmamAM pravRtti kare che ane jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapagacAra ane vIryanA AcArone pote vidhithI grahaNa kare che. te manamAM ema vage che ke anantaduHkhathI maLatA agnisamAna evA A saMsAramAM kyAMthI sukha hoya? alamata hoya nahIM, temaja kuTuMba vagerenuM mamatva, kaivala du:khanuM kAraNa che ema jANe che. bhAvArtha:-samyagdaSTi banya jIva, potAnI jagat elI zaktinuM ullaMghana karato nathI, kAraNa ke tene saMsArabaMdhanamAMthI chUTavAnuMja lakSya hoya che. samyagadraSTi potAnI zakti pramANe sAdhuno agara zrAvakano dharma aMgIkAra kare che. pAMjarAmAM purelo siMha bahAra nIkaLavA jevo prayatna kare tenA karatAM adhika prayatane samyagdaSTi jIva kare che. jeTalI potAnI zakti pragaTI hoya te pramANe AgaLa ne AgaLa caDhavAne utsAhathI prayatna kare che. potAnAthI banatAM evAM je dhamanI unnatinAM kAryAne sadAkALa kare che, dhArmika jIvana gALe che ane jagatnA bhalA mATe zAzakti prayatna kare che. jJAnadarzana, cAritra, tapa ane vIya zaktine khIlavavAnA AcArone sadAkALa atyaMta premathI Acare che. ananta duHkhathI khaLanA azirAmAna evA saMsAramAM tene koi paNa heMkANe sukha bhAsatuM nathI; saMsAranI dazAne saMsArapaNe dekhe che, arthAt strI, putra, bhAi, mAtA, pitA AdithI grAhya evA dhana, vaibhava AphrimAM mamattva karavuM teja duHkhanuM kAraNa che ema tene bhAse che; jo ke jyAMsudhI gRhAvAsamAM rahe che For Private And Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( rarara ) tyAM sudhI kuTuMbAdinuM poSaNa kare che, dhanAdika mATe aneka prakAranA vyApAra vagere kare che, saMsAra vyavahAra pramANe potAno adhikAra sacavAya tema varta che, paNa kuTuMbAdimAM ahaM ane mamatvathI baMdhAtuM nathI; saMsAramAM tenuM jIvana kharekhara Adarza purUSanI peThe sarva lokone anukaraNIya thaI paDe che. samyavruSTi manuSya ahaM ane mamatvabhAvavinA jagatanAM kAryo gRhasthanA adhikAra pramANe kare che ane loka virUddhane tyAga kare che. grahasthAvAsamAM rahela samyagadraSTi manuSyanAM nIce pramANe lakSaNe che. 1 jema dhAvamAtA bALakane ramADe che paNa temAM lepAtI nathI, tema gRhasthavarga, saMsAranAM vyAvahArika kRtyo kare che to paNa temAM huM mamatvathI lepAto nathI. 2 gRhasthanA adhikAra pramANe je je kRtya karavAnAM hoya che te kare che ane gRhasthapaNAnA darajajAne zobhAve che. 3 grahaNa karela vratanuM yathAzakti ArAdhanA kare che. 4 deva, gurU ane dharmatattvonuM sArI rIte jJAna saMpAdana kare che. 5 jaina dharmanAM tattvone jagatamAM phelAvo kare che. sarva manuSyone che tAnA baMdhusamAna gaNIne teonA AtmAno uddhAra karavA prayatakare che. 6 sAdhuvarganI yathAzakti bhakti kare che. dharma mATe prANanI paNa darakAra karato nathI. che koInI prANa paNa nindA karato nathI. prANane paNa gaMbhIra guNano tyAga karato nathI. 8 dharmane phelAvo karavA mATe tana, mana, prANa ane dhananI Ahuti Ape che. 9 aharniza sAdhunA guNone prApta karavA bhAvanA bhAvyA kare che ane avasara Ave sAdhu paNa bane che. 10 dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra varganuM paraspara ekabIjA vargane bAdha na Ave tevI rIte ArAdhanA kare che. 11 potAno adhikAra tapAsI pravRtti kare che ane dravya, kSetra, kALa ane bhAvane sArI rIte jANI zake che ane dharma purUne dharmanuM pUrNa rahasya Ape che, A pramANe lakSaNone dhAraNa kare che. jalamAM kamala rahe che paNa jema nirlepa rahe che tema sarva kAryo karatAM nirlepa rahe che te sAta maLatAM harSane kara nathI ane duHkhanI veLAmAM zoka For Private And Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (23) karatuM nathI. potAnuM kartavyakArya sadAkALa karato ja rahe che. sAMsArika padArthomAM huM ane mAruM kapato nathI, chatAM gRhasthadharmane yogya evA padArthonI prApti mATe prayatna kare che. sadAkALa satyano pakSa kare che ane asatyane asatya tarIke mAne che. sadAkALa gRhastha zrAvaka, guNAnurAga dRSTine dhAraNa kare che. dharmanI unnati mATe aneka prakAranAM duHkho veThIne paNa jIMdagIno bhoga Ape che. aneka prakAranAM apamAna, apayaza, vagere saMkaTone paNa sahana karI potAnuM kArya karato rahe che, kadApi kALe bIkaNanI peThe pAcho paga bharato nathI. saMsAramAM ahamamatvathI baMdhana che, te vinA antaraMga koI baMdhana nathI ema jANe che. samyagadraSTi AtmAnI dazA batAve che. zlokAH rAgadvepAdisaMyuktaM, manaH saMsAra ucyate / rAgadveSaviyuktatvAt , mano mokSasya kAraNam // 86 // yAvanto mohasambandhA-stAvanto duHkhhetvH| svagne'pi duHkhadAvAgni-raho mohasya ceSTitam // 87 // kSaNikeSu padArtheSu, audAsInyaM pravarttate / rAgAdi hetavo ye ye, tete vairAgyahetavaH // 88 // sarve bandhusamA jIvA, na me vairI na me priyH| zuddhAnandasvarUpo'haM, nirAkArasvarUpavAn // 89 // zabdAthe:-rAgadveSa saMyukta mana ja saMsAra che. rAgadveSanA viyogathI manaja mokSanuM kAraNa che. jeTalA mehanA saMbaMdho che teTalA duHkhanA hetuo che. aho ! mehanuM kevuM ceSTita che ke jethI svamamAM paNa duHkhadAvAgni bhAse che. jJAnavaMta AtmArthIne kSaNika padArthomAM audAsInya bhAva rahe che. ane je je rAgAdi hetuo che te te jJAnIne, vairAgyanA hetuo paNe pariName che. jJAnane sarva jIvo potAnA badhusamAna bhAse che; tenA manamAM ema Ave che ke mahAro koI vairI nathI ane mahAro koI priya nathI; huM zudAnandasvarUpamaya chuM, temaja nirAkAra svarUpavaMta chuM, ema AtmajJAnI vivekathI vicAre che. | bhAvArtha:-samyagra dRSTi jIva, vicAre che ke manamAM rAgadveSa jyAM sudhI utpanna che tyAM sudhI ja saMsAra che. jyAre manamAMthI rAga ane dveSano kSaya thAya che, tyAre te manaja mokSanA hetubhUta thAya che. rAgadveSa rahita manavaDe, AtmA tathA paramAtmAnuM dhyAna thAya che. niSi thaelo sarpa jema koIne For Private And Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 224) karaDe che to jhera caDatuM nathI, tema rAgadveSarahita mana game te kArya kare che topaNa tethI saMsAramAM baMdhAvAnuM thatuM nathI. manamAM utpanna thaelI ahemamatvanI buddhi teja saMsAramAM baMdhananuM kAraNa che. jagatumAM ahaMmamatvanA saMbaMdhonI kalpanA manamAMthI uDe che ane manaja zubha ane azubhanI ka95nA karIne harSa zoka dhAraNa kare che, je pratiSThAmAM mana baMdhAyuM to - tiSThAno nAza thatAM manamAM zoka utpanna thAya che ane tenI asara A tmA para thAya che, je manamAM kIrti ane apakIrtanI saMjJA utpanna thaI to kIrtino lobha ane apakIrtino saDhAkA bhaya rahe che ane tethI saMsA2mAM baMdhana thAya che, je manamAM rAganI kapanA utpanna thaI to rAganA lIdhe aneka zeka vagerenI phuraNA thAya che ane saMsAramAM baMdhana thAya che, je manamAM jagatanA padArthopara IrNapaNAnI kalpanA utpanna thaI te anya padArtho para anirupaNAnI kapanA thatAM turta devanI utpatti thAya che, arthAta rAga ane depa saMyukta poteja jagatamAM baMdhAya che. je jANavAthI, je bhaNavAthI ane jenuM smaraNa karavAthI, rAga, pa, IrSA, nindA ane IniSTapaNe vagerenI manamAM vizeSataH kapanA uThe teja avidyA, teja mithya jJAna che. mana, kalpanAthI bhaya utpanna karanAra pote ja che. temaja mananI kapanAthI saMsArane sArarUpa kapanAra paNa poteja che. amuka mahArA mitro che e paNa mananI kalpanA che. AtmA te sarvane pitAnA samAna gaNe che. amuka mahArA duzmana che e paNa mananI kalpanA che, kAraNa ke jenA upara duzamananI ka95nA karIe te duzmanarUpe lAge che ane teja punaH mitranI kalpanA karatAM mitrarUpe lAge che. potAnAmAM strInI kalpanA karatAM strInA jevA hAvabhAva pragaTI nIkaLe che, temaja purUSanI kapanA karatAM purUSanA hAvabhAvo pragaTI nIkaLe che, vastutaH jotAM e sava manane prapaSya lAge che; mananA prapaSyane AtmAno kalpI ApaNe sarva upAdhayo je kharekhara AtmA upara nAkhIe chIe, paNa atara draSTithI vicArIe chIe te ahaMtA ane - matAnAM vAdaLanI ghaTA vikharAI jAya che; AmA potAnA svarUpe bhAse che. sarva vastu jANanAra jJAna che, paNa jANatAM je rAgadveSa uMDe che te mohane dharma che, sarva vastuone dekhavI e darzanane dharma che. paNa sarvane dekhatAM je rAgadveSa thAya che te manamAM UMDalI mehanI kalpanA che, aneka prakAranI padavIonI kalpanA paNa manamAMthI uMDa che, ane te padavIo nAza thatAM manamAMja punaH zokanI kapanA uDe che. tavaMgaranI kalpanA paNa manamAMthI uDe che ane garIbanI kalpanA paNa manamAMthI uDe che. mAnanI ka95nA paNa manamAMthI uThe che ane apamAnanI kalpanA paNa manamAMthI uThe che; AtmAne to mAne ke apamAna kAMI paNa nathI. jAtinI kalpanA For Private And Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 225 ) paNa manamAMthI uThe che ane bhraSTatAnI kalpanA paNa manamAMthI De che. ja gamAM sArA ane khoTA sarva vyavahArone mana, kalpe che ane poteja temAM aMdha pAme che. kuTuMba ghara ane dhanane paNa potAnuM kalpanAra mana che ane tethI jeTaluM jeTaluM mane potAnuM kahyuM hoya che teno teno nAza thatAM, manaja duHkhanA sAgaramAM garakAva thaI jAya che. aho ! mananoja A sarva prapaMca lAge che. mananA tAkhAmAM jyAMsudhI AtmA che tyAMsudhI mananI asara AtmAne thAya che, paNa mananI AvI kalpanAthI jyAre AtmA dUra rahe che tyAre AtmA kharekhara mananI kalpanAno nAza kare che ane pote svataMtra ane che, arthAt mananI je je kalpanAo prathama jagamAM uThelI hatI tene AtmA potAnI mAnato nathI ane duniyA mananA dharmane leI je je kahe, te AtmA, potAne kahe che ema mAnato nathI. koI manuSya kahe ke tArI AbarU gaI tyAre mananI kalpanAne jItanAra AtmA vicAre ke AkharU e huM zuddha AtmA nathI; koI kahe ke hArUM ghara maLI gayuM, tyAre zuddha AtmA vicAre ke, mArUM kAMI maLe nahIM, huM zastrathI chedyAM nahIM, jalathI bhinna nahIM, agnithI maLuM nahIM, mhane duniyAnI paNa asara thaI zake nahi. mhane kIrtinI ka95nA vA apakIrtinI kalpanA kaMI paNa asara karavA samartha thatI nathI. aneka prakAranA doSonA AropanI je duniyA mArApara kalpanA kare to te kalpanAono kalpanAra huM nathI, ane te mhAro zuddha dharma nathI, to mhAre zAmATe pUrvokta kalpanAne mArAmAM mAnavI joie ? alabata na mAnavI joie. mane, je iSTapaNAnI vA aniSTapaNAnI kalpanA karI che te huM AtmA nathI ane temAM mArUM kaMI paNa nathI. A pramANe AtmA zuddha jJAnathI vikyAre che tyAre manamAM uThelI sarva rAgadveSanI kalpanAno kSaya thaI jAya che ane AtmAnI zaktinA pratApe mana paNu AtmAnA tAbAmAM rahe che ane te AtmAnA sanmukha rahIne AtmAnA guNonuM smaraNa kare che, tethI mana mokSanuM kAraNa bane che. jyAMsudhI prArabdha karmanI prakhalatA che, tyAMsudhI Avazyaka kAryone karavAM paDe che, paNa mana temAM baMdhAtuM nathI, kAraNa ke AtmAnI zaktinA pratApe mana rAgadveSanI kalpanA karavAne samarca thatuM nathI. manamAM jyAMsudhI mohanA hetuothI mohano udaya thAyache tyAMsudhI jAvuM ke AtmAnI za* ktinI asara manapara thaI nathI. jeTalA mohanA saMbaMdho che teTalA duHkhanA hetuo che. svamamAM paNa mohanA saMbaMdhavaDe manamAM duHkharUpa aLato agni bhAseche, evo mohano saMbaMdha koNa manuSya ISTa gaNI zake? alabata koI paNa ISTa gaNI zake nahIM. jyAre AtmA pote potAne oLakhe che ane manamAM uDelA mohanA yo. 29 For Private And Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (226 ) saMbaMdhane duHkharUpe jANe che tyAre te te mohanA saMbaMdhomAM AvatAM chatAM paNa mohanA eTale rAgadveSanA hetuone vairAgyarUpe pote pariga mAvI zake che. zAnIne AzravanA hetuo kharekhara saMvaranA hetuo page pariName che ane ane jJAnine saMvaranA hetuo paNa AzravarUpe pariName che, ema siddhAntomAM kahyuM che. AtmA mananA upara kabajo meLave che tyAre te jJAnanA pratApe rAga ane dveSanA hetuone paNa vairAgyarUpe pariNAve che. jJAnine du:kha paDatAM vairAgya vadhe che. jJAnI saMsAranAM kAryo karato hato paNa jalakamalanI peThe nirlepa rahe che, kAraNa ke jJAnino AtmA, rAgadveSanI bhrAntimAM phasAto nathI ane potAnA adhikAra pramANe sarva vyAvahArika kAryo sarva manuSyonI peThe kare che, paNa te temAM lapAto nathI ane potAnA Anandane bhagavata jAya che; saMsAranI mohajALa tene asara karI zakatI nathI. jayAre jJAnIno AtmA, mananI rAgadveSanI kapanAne potAnI gaNato nathI, tyAre te potAnA AmAnA svabhAva dharmane potAno gaNe che; te vakhate tenI kevI dazA thAya te batAve che. jJAnanI zAM. "mAramavA sarve nIvey, cAyati ja pati" che. pitAnA AtmAnI peThe je sarva jIvamAM jIve che te sarva dharmane dekhe che tethI sarva AtmAo potAnA sarakhA arthAtu potAnA badhusamAna tene lAge che. tene koI zatru paNa lAgato nathI ane koI tene priya paNa lAgato nathI; sarva jIvo potapotAnI dazA pramANe che temAM Sa vA rAganI kalapanAnI jarUra tene dekhAtI nathI. te jevI vastu hoya tevI dekhe che ane AdarzanI pi taTastha sAkSIpaNe sarvano jJAtA ane draSTA bane che ane nirlepa rahe che. vyAvahArika tathA pAramArthika jIvanane gALe che chatAM bAhya vastuomAM lepAto nathI. bAhya vastuonAM kAryone potAnA mAthe AvI paDelI pharaja tarIke gaNI kare che paNa temAM huM tuM nI kalpanA karato nathI, tevo jJAnI pUrvanI avasthA karatAM jJAnadazA karatAM nilepa rahIne vizeSataH sarvanuM bhaluM karavA samartha thAya che. dravya, kSetra, kAla ane bhAva pramANe ucca jIvana prApta karavA mATe ucca prakAranA vivekane grahaNa kare che. sarva prakAranAM kAryomAM lAbha ane alAbhanI taratamatA jANI zake che. pAramArthika jIvana gALavA mATe bane teTale niSkAmapaNe Amabhega Ape che. jJAna darzana ane cAritranI utkRSTatA prApta karavA sadAkAla A gamAM rame che. gRhastha dharmamAM rahyo hoya to gRhasthanA adhikAra pramANe sarva bAbatomAM varte che ane sAdhu dharma aMgIkAra kare che to sAdhunA adhikAra For Private And Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 227 ) pramANe varte che. sadguNo tarapha dRSTi rAkhe che ane durguNone TALavAmATe prayatna kare che. guNAnurAga dRSTithI, sarvatra--sarvathA-sarva manuSyonA guNone grahaNa kare che. jaganA AkSepo sahana karavA zUravIra ane che ane manamAM atyaMta dhairya dhAraNa kare che. huM zuddhAnanda svarUpamaya, pAte chuM, ema nizcaya kare che. jethI duHkha cAya vA duHkha te huM nathI, du:kha e AtmAno zuddha dharma nathI, mATe duHkhanI je vakhate duHkha kalpanA karavAnuM jJAnIne kaMI paNa prayojana jaNAtuM nathI. vA zoka thAya te te vakhate jANyuM ke, mananuM jora vizeSa che ane AtmA pote mananA tAbAmAM varte che, temaja je je vakhate AtmAno sahaja AnandaguNa khIle ane bAhyamAM samabhAve jovAya, tyAre samajavuM ke AtmA pote te vakhate nirmala che ane manane pote vaza karyuM che. zuddAnanda svarUpanA upayogamAM rahetAM AtmA potAne nirAkAra svarUpapaNe nihALe che ane potAnA svarUpano pote nizcaya kare che, ke jaDa AkArothI huM bhinna chuM nirAkAra chuM, sarva prakAranA sAkAra prapaMcothI bhinna chuM, tyAre sAkAra padAnuM mamatva temaja temAM arhatva kema mhAre kalpavuM joie ? alakhata na kalpavuM joie. ityAdi svarUpano jJAnI AtmA potAnI meLe nizcaya kareche. jJAnI peAtAnA svarUpane te vakhate tevI jJAnadazAmAM vartatA chatA nizcaya kare che te atAve che. joyo. zuddhAtmapadamicchAmi, svAbhAvika sukhapradam / sarvavinAsAthe-mutyujo++ prayattataH // o0 || svAbhAvikasvarUpe me, sukhAnantamahodadhiH / jJAnAvizvazuLA: sarve, vatante svasvataH / / 12 / / zabdArtha:--AtmajJAnI, svAbhAvika sukhaprada zuddhAtmapadane icchuM chuM, vinA huM anya kaMI paNa icchato nathI, ema nizcaya kare che; Atma prayalathI sarva karmano nAza karavA huM utsuka thayo chuM ema nizcaya kare che. mhArA saha svarUpamAM sukhAnanda mahodadhi che ema anubhava kare che ane jJAnAdi sarva sadguNo potapotAnA svarUpe mhArAmAM varte che ema nizcaya kare che. bhAvArtha:--huM zuddha padane IchuM chuM ane eja mhArUM zuddha kartavya che, jyAre tyAre paNa eja avazeSa kArya karavAnuM che, chellAmAM chellI eja mArI icchA che, pazcAt koI paNa icchA nathI; huM mhArA svarUpamAM ramaNatA kare, For Private And Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 228 ) ityAdi jJAnI vartamAnakAlamAM nizcaya kare che. bhUtakALamAM je thayuM te hAla nathI. bhaviSyamAM je thavAnuM che te hAla nathI; vartamAnakALa sudharyAthI bhaviSyakALa sudhare che ane vartamAna pragaTyAthI bhaviSyakALa bagaDe che, mATe nAnI po tAnI icchA vartamAnane avalaMkhIne kare che, te kharekhara cogyaja che. svAbhAvika sukhaprada padmanI ko icchA na kare ? alabata sarva manuSyo kare che. koine pUcho ke bhAI! hane mukti vhAlI lAge che? tyAre te kaheze ke hA mhane mukti vhAlI lAge che. muktinA samAna anya koI utkRSTa sAdhana nathI. kharekhara muktinA samAna koI nathI. zuddhAtmapada prApta karavAnI icchA thavI mahA durlabha che, koI yogya mumukSune tenI cchA thAya che. sarva manuSyo potAnI khucanusAra mukti icche che paNa temAM dRSTinA bhede ghaNA bheda paDe che; nAnI purUSa dRDha saMkalpa kare che ke sarva karmano nAza karavAmATe yathA zaktithI udyama karavo, kAraNa ke ananta sukhano dariyo huM chuM mATe mArUM svAbhAvika sukha mAre prApta karavuM joie. mhArA jJAnAdi guNo sarva potAnA svabhAve varte che tene tat tat karmAvaraNone TALI pragaTa joie. akSatUno utpAda thato nathI ane sano nAza thato nathI. mArA AtmAnA sarve guNo satpe che; game teTalAM tenA upara AvaraNo Ave to paNa te potAnuM rUpa tyAgato nathI. AtmA jyAre tyAre paNa potAnA guNone pragaTa karI mahAna banavAno che, AtmAnA anantaguNAMne AtmA po tAnA svabhAvamAM ramaNatA karI pragaTa karavAno che, mATeja jJAnI kahe che ke huM te guNone pragaTa karavA utsuka banyo chuM. karavA jJAnI mahAtmA potAnA guNAnI pragaTatA karavA mATe kaI dazAthI jagatmAM kAryo karatA chatA vata che, te jJAnI peAtAnAM udgArone jaNAve che. joH. sAkSIbhUto vipazyAmi sphurantyAdarzavanmayi / nirlepaH san padArtheSu, pravartte svAdhikArataH // 92 // zabdArtha:--sarva padArthone huM sAkSIrUpe dekhuM chuM ane mArAmAM sarva padArtho AdarzanI peDa bhAse che. sarva padArthomAM nirlepa thayo hato. svAdhikAravaDe jagamAM pravatuM chuM. arthAt Avazyaka kAryasevAmAM rahuM chuM. bhAvArtha:--sarva padAthAne sAkSIrUpavaDe dekhavA e mahA AdarA purUSanuM kArya che, sarva padArthone odhavaDe sAIipaNe rahI jANavA ane temAM lepAchuM nahi e kaMI sAdhAraNa kArya nathI. AvI jJAnanI utkRSTa dezA prApta For Private And Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 20 ) karatAM ghaNo samaya joIe, temaja ghaNo jJAnAbhyAsa joIe, temaja jJAna thayA bAda dareka prakAranA padArthono ghaNo anubhava joIe; sarva prakAranI manaHzALAno anubhava leI AgaLa vadhavuM joIe. zabdazAstra, vA nyAyazAstranI keTalIka yuktiyothI kaMI saMpUrNa jJAnadazA prApta thatI nathI. jJAnanI prApti mATe zuddha hRdaya karavuM joIe. hRdayanI zuddhatA vinA uttama jJAna hRdayamAM prakAzanuM nathI. navatatva ane paztavyanuM uttama prakAre jJAna prApta karavuM joIe. adhyAtmajJAnamAM khUba uMDA utaravuM joIe. AvI rIte jJAna saMpAdana karyuM hoya che to paNa tene zraddhA ane anubhavamAM mUkavuM paDe che, kAraNa ke zraddhAvinAnuM jJAna uttama kArya karI zakatuM nathI. jJAna prApta thayuM topaNa saMsAranA saMbaMdhamAM je je ko, duo ane upAdhi AvI paDe che tenA sAmuM je jJAna potAnA baLathI TakI rahe che, te jJAna, uttama anubhava prApta karavA mATe yogya thayuM ema kahevAya che. sarva prakAranA padArtho dekhatAM ane jANatAM AtmA temAM pAvo joIe nahIM, evI jJAnanI je dazI te uttama dazA kahevAya che. strI, dhana ane putrAdimAM rAga thAya nahi ane du:khakara vastuo prati dveSa thAya nahIM, athatu rAga ane dveSakAraka strI, zatru vagereno saMbaMdha chatAM paNa temAM jJAnabaLavaDe rAga paNa na thAya, ane hepa paNa na thAya tathA potAnA adhikAra pramANe vartI zakAya, evI jJAnanI uttama dazA te koI viralA purUSo prApta karI zake che. jema Adarza ( ArIsA )mAM lAla vastuonuM temaja kALI vastuonuM pratibiMba paDe che, eTale jevI vastu sAme heya tevuM pratibiba paDe che, paNa tethI ArIsAne te mAtra sAkSIpaNuM che; ArIsa kaMI lAla vastu para roga karatA nathI, temaja kALI vastunuM pratibimba paDyuM tethI kALI vastu para deva paNa karato nathI, tema uttama jJAnadazAdhAraka mahAtmA sarva vastuone sAkSIvaDe dekhe che ane AdarzavatuM jANe che, topaNa potAnA adhikAra pramANe sarva kAyone kare che. te dazya ya kAryomAM rAgadveSa karato nathI. AvI jJAnanI uttama dazAvALo purUSa kahe che ke, huM sarva padAthone sAkSIrUpa dekhuM chuM ane te padAthono anubhava karuM chuM paNa tethI rAgadveSa karato nathI, arthAt sarva vastuone jANuM chuM to paNa taTastha sAkSarUpe rahevAthI rAgAdithI muMjhAto nathI, sarva padArthomAM nilepa thayo hato temaja potAnA adhikAra pramANe sarva kAryone karato hato paNa potAnA svabhAve vartu chuM ane bhaviSyamAM vartIza; A pramANe AtmajJAninA udgArothI ApaNane te pramANe vartavAne eka uttama bodha maLe che. jJAninA AvA uttama ugAro hadayamAM utarIne jijJAsuone uDI asara kare che ane te pramANe uttama jJAna prApta karAvavA jijJAsA karAve che ane For Private And Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 230 ) jJAna prApta karIne dekhavA tathA jANavAmAM temaja Avazya kArya karavAmAM nirlepatA sUcave che. uttama jJAnavinA nirlepatA AvavI mahA dulema che. zrItIrthakaroe gRhAvAsamAM AvI nilapatA rAkhI hatI. sarva dekhavAnA padA thI dUra rahIne te sarve rAga ane dveSathI dUra rahe, strIne dekhyAvine te sarva rogarahita hoya, zatrane jANyA tathA dekhyA vinA to rAva dveSa na kare, paNa strI, zatru, vagere padArtho dekhavAmAM tathA jANavAmAM Ave tyAre uttama jJAnavinA rAgadveSathI nirlepa rahI zakAya nahIM, ema anubhava karatAM jaNAI Ave che. rAgakAraka ane dveSakAraka vastuomAM rAganI ane panI ka95nAno uttama AtmajJAnavinA kSaya thato nathI, e cokakasa vAta che. rAga ane dveSakAraka vastuo sAmI dararoja dekhavAmAM Ave, temaja jANavAmAM Ave, temaja te vastuo dararoja pAse dakhAya, kadApi strI vagere lalacAve, te paNa je jJAnanA pratApe manamAM rAga ane dveSa na thAya te ja uttama jJAna jANavuM. pAMce Idriyo, suNavAnuM, jovAnuM, rAMdhavAnuM, cAkhavAnuM tathA sparzavAnuM kArya kare to paNa koIpaNa viSaya prati rAga na thAya, temaja koI paNa viSaya prati dveSa na thAya Aja uttama jJAnanI dazA che; evI dazAvALAnuM uttama cAritra che. rAga ane dveSakAraka vastuo dUra hoya tyAM sudhI to aneka manuSyo nirAgI ane nirdUdhI mAluma paDe, paNa te vastuo pAse AvatAM rAga ane dveSanA sarakAra jAgrata na thAya tyAre te vakhate dekhyuM ane jAyuM ItyAdi sarva rAga ane dveSamAM sahAyakAra thaI paDe che. mohakAraka vastuo dUra chatAM verAgI ane te vastuono saMbaMdha chatAM rAgI AvI jJAnadazAvALa jIvono darajajo nIco hoya che, teo uttama jJAnanI prAptivinA rAgadveSanA saMskArono kSaya karI zakatA nathI, mATe tevA prakAranA manakhyoe Adarzavata dazAdhAraka jJAnInuM vartana grahavuM joIe ane tenA vartanamATe uttama jJAnanI prApti karavI joIe. jJAnanI evI uttama dazAne anya adhikArIyo pArakhI zakatA nathI ane te bAbatanI parIkSAmAM paDavAthI tene kaMI tatva hAthamAM AvatuM nathI. kahyuM che ke, madhurAne ? adhurAnI pafkSA zI ? adhurAne parIkSA karavAno zo hakka che? temaja adhurAnI parIkSA zA mATe karavI joIe ? mumukSuoe to evI uttama jJAnadazA prApta karavA mATe ghaTatA upAyo AdaravA joIe. jyAM sudhI dekhatAM, jANatAM ane sarva kArya karatAM chatAM paNa nilepa na rahevAya tyAMsudhI samajavuM ke uparyukta AtmajJAnanI uttama dazA prApta thaI nathI ane jyAre lakhyA pramANe anubhava Ave tyAre samajavuM ke evI mArI dazA thaI che. anyonI evI dazA che ke nahIM tenI je paMcAtamAM paDaze to nindA vagere doSavALuM hRdaya For Private And Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 231 ) karavuM paDaze ane upara caDavAnA badale heDala uttaravuM paDaze, mATe jijJAsuone atra bhalAmaNa karI che te dhyAnamAM rAkhavI. uttama AtmajJAnInI dazA pramANe potAnA AtmAnI dazA karavA udyama karavo, ema prasaMgopAtta atra jaNAvyuM che, have mULa viSayapara AvIe. AtmajJAninI AvI uttama dazA thatAM te khAdghadaSTithI parADa mukha thAya che ane manane vazamAM rAkhI dharmamAM pravarte che. AtmajJAnI AvI dazAmAM uttama saMkalpa kare che te jaNAve che. Do. antardRSTiM samAdhAya, vartiSye'haM prayatnataH / dharmakAryANi kurvan sana, bhogyakarmmapravedakaH // 93 // zabdArtha:--bhogyakarmane jANato chato temaja dharmakAryone karato chato, huM antardaSTa dhAraNa karIne vizeSa prayatnathI vartIza; ema uttama jJAnI saMkalpa kare che. bhAvArtha: bhogyakamane vivekathI jANatAM temAM baMdhAvAnuM thatuM nathI. jJAnI, bhogAvalIkama bhogavato hato temAM vairAgyabhAva dhAraNa kare che. zrItIrthaMkaronA gRhAvAsanA bhogakarmanuM dRSTAMta atra samajavuM. potAnI yathAzaktithI vyAvahArika dharmakAryone jainadharmanA phelAvA mATe tathA jainadharmanI prabhAvanA mATe prayatna kare che. bAhyamAM rAga dveSano pariNAma na thAya temATe vizeSa jJAnopayoga, vairAgya vagereno prayatna kare che ane tevaDe antardaSTa dhAraNa karIne sarvatra vivekadRSTithI dravya, kSetra, kAla ane bhAva pramANe varte che. jJAnipurUSa Avoja saMkalpa karI potAnA jIvanane ucca bhUmikAvALuM banAve che ane ucca dRSTi ucca sRSTimAM praveza kare che. nATakIyo lIdhelA veSane bhajave che paNa tethI potAne bhinna mAne che, tema jJAnI paNa karmayoge kAryane karato chato paNa potAne tethI bhinna mAne che. ahurUpI jema aneka veSa le che paNa paherelA varSo eja huM chuM ema mAnato nathI, tema jJAnI paNa je je khole che, je je jue che, je je sAMbhaLe che, je je kare che, je je karAve che, te te sarvA huM chuM ane te mhArUM che, ema mAnato nathI, tethI te ajJAniyonA karatAM karoDo ghaNA uMcA pagathIe ubho rahelo che ane potAnI kAryapravRtti calAve che ema avabodhavuM. jJAnInuM dekhavuM, cAlavuM, ane olavuM sarva AzcaryarUpa che. vyavahAre vyavahAranAM kArya kare che ane nizcayathI potAnA svarUpamAM sthira rahe che. jJAnI adhikAra pramANe vyavahAranAM sarva kAryo kare che; dharmasUtranI AjJAno te lopa karato nathI. bALajIvonI draSTi pramANe bALajIvone tenA adhikAra pramANe batAve che ane potAnA adhikAra For Private And Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ra3ra) pramANe pote kare che. jJAnI purUSa, potAnI sAthedazAne kadApi bhUlato nathI. te pitAnA AtmopayogamAM ramaNanA kare che ane paramasukha mATe dharmanI ArAdhanA kare che. AtmajJAninI dazA batAvyA bAda bhavya jIvone AmapratIti karAvavA mATe dRSTAMtadvArA AtmasvarUpa jaNAve che. vA. kASThe vanhistile tailaM, ghRtaM dugdhe ca tiSThati / tadvat kammeprayogeNa, AtmA dehe pratiSThate // 94 // zabdArtha-kAchamAM vahi, tilamAM taila, dudhamAM vRta, jema rahe che, tenI peThe karmanA prayoga vaDe dehamAM AtmA rahe che. bhAvArtha:-dehamAM AtmA rahe che paNa dehathI bhinna che. deha pAMca prakAranAM che. audyArika zarIra, vaikriyazarIra, AhArakazarIra, tejasazarIra ane kAzmaNazarIra, A pAMca prakAranAM zarIra che. jyAM sudhI AtmA saMsA2mAM che tyAM sudhI tenI sAthe dareka gatimAM taijasa ane kAzmaNa zarIra sAthe rahe che. karmanA yoge anAdikALathI AtmA dareka gati cogya zarIrane dhAraNa karI temAM AyuSyanI maryAdAparyata rahe che. AtmA zarIramAM rahe che paNa te zarIrathI bhinna che. keTalAka paMcabhUtane AtmA mAne che, paNa paMcabhUta te AtmA nathI; AtmA paMcabhUtathI nyAro che, AtamArU zarIra che ema kahenAra zarIrathI bhinna Thare che. huM gaura chuM huM skUla chuM, AvI buddhi te bhrAMtithI utpanna thAya che. huM gaura zarIra dhAraka chuM, huM lazarIra dhAraka chuM, ema artha avadhine AtmatatvanI pratIti karavI. AtmatatvanI pratIti thavI mahA durlabha che. anubhavajJAnathI AmAnI pratIti thAya che. koI adhyAtmatattvavettAone anubhavajJAna thaI zake che. zrI sad gurUnI upAsanA karyA vinA AtmatattvanI pratIti thatI nathI. AmAnI astitA mATe A tmasvarUpanAmanA gamata granthamAM ghaNuM kahevAmAM AvyuM che, mATe atra vizeSa vistArathI lakhavAmAM AvatuM nathI. AtmAnI astitAvinA kAmamAM nathI evuM vAkya bolI zakAya ja nahIM. kAramAM nathI e vAkya kahenAra AtmAnuM jJAna karIne garamA nathI ema bole che ke, AtmAnuM jJAna karyA vinA garamA nathI ema bole che ? prathama pakSa aMgIkAra karIne kahezo ke "AtmAnuM jJAna karIne AtmA nathI ema bole che " Ama paNa kahevuM AmAnI astiI tAja siddha kare che kAraNa ke prathama AmA nAmano padArtha che ema jANyuM pazcAtuM nathI ema kahevuM te satyano apalApa mAtra che. AtmAnuM jJAna thayuM For Private And Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 233) te AtmAvinA cAya nahIM ane AtmA che to AtmA nathI ema kahevAyaja nahIM. dvitIya pakSa aMgIkAra karIne kahezo ke AtmAnuM jJAna karyAvinA AtmA nathI ema kahIe chIe tyAre to siddha thayuM ke, AtmAnuM jJAna karyAvinA AtmAno niSedha karazo to je je padArtho nahIM jANI zako te sarvano niSedha karavo paDaze, paNa tethI te padArthaja nathI ema mAnI zakAze nahIM.~~kAraNa ke te bhAtanuM jJAna nahIM hovAne lIdhe-Ama vicAratAM AtmAnI astitA siddha re che. tyAre prazna thaze ke koine tenuM pUrNa jJAna hovuM joie? uttaramAM kahevuM paDaze ke AtmAnuM pUrNa jJAna karanAra tathA AtmAne sAkSAt dekhanAra zrImahAvIra prabhu che, mATe AtmA che ema muktakaMThe mAnyAvinA chUTako nathI. yuropakhaMDamAM prathama jaDavAda atyaMta prasaryo hato, tyAM paNa hAla caitanyavAda prasaravA lAgyo che; AryAvartamAM to ghaNA kALathI caitanyavAdano siddhAMta prasarI rahyo che. sarva dezone brahmavidyAnI prApti mATe hiMdusthAna gurUrUpa thayuM che. ane thaze. nivruttimArgamAM AryAvartanI sadAkALa uttamatA raheze. AryAvartamAM mahAn AtmatattvavettA munivaro utpanna thAya che ane te caitanyavAdane jyAM tyAM AryAvartamAM prasarAve che. AtmAnI astitA traNa kALamAM ekasarakhI hovAthI AtmA niya Dere che. AtmA anAdikALathI karmanA yoge zarIra dhAraNa kare che, AtmAnA guNo, karmAvaraNothI DhaMkAyA che, je je aMze karyAvaraNo khare che te te aMze AtmAnA jJAnAdika guNo khIle che. saMpUrNapaNe karmAvaraNo kharatAM saMpUrNapaNe AtmAnA guNo khIle che. AtmAnI jJAnazakti potAnA prakAzane pratidina karmAvaraNone haThAvIne vadhAratI jAya che, mATe AtmAnA jJAnAdika guNo prApta karavA sadAkALa udyama karavo. dudhamAM ghI jema vyApI rahyuM che, tema asaMkhya pradezI AtmA, saMpUrNa zarIramAM vyApI rahyo che, tenuM smaraNa karavuM joie. jaDa vastune jaDa tarIke jANavI joie ane AtmAne AtmA tarIke jANI tenI zraddhA karavI joie. AnandarUpa AtmA pAteja che chatAM ajJAnI jIve. dekhI kAkatA nathI te jaNAve che. jaH utkRSTAnandasampannaM, jJAnarUpaM sanAtanam / dhyAnadInA na pati, hyajJAnAvRtavetasaH || | || zabdArtha:--utkRSTAnta saMpanna jJAnarUpa, sanAtana evA AtmAne, ajJAnathI AvRta cittavALA-dhyAnahIna manuSyo dekhI zakatAja nathI. bhAvArtha:--ajJAnathI AcchAddita cittavALA ane dhyAnahIno, A tmAne dekhI zakatA nathI. jJAnAvaraNIya karmano paDado jema jema TaLe che co. 30 For Private And Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 23 ) ane jema jema AtmatattvanuM ciMtavana karavAmAM Ave che, tema tema Atmatattvano bhAsa thato jAya che. Amatattva saMbaMdhI pUrNa lakSya rAkhyAvinA tene anubhava prApta thatuM nathI. bhale hajAro vastuonuM vijJAna saMpAdana karI sAyansa vidyAnA prophesaro gaNAo, paNa potAnA AtmAne avadhyAtrinA sahajAnandanI prApti thatI nathI. A mAne nahIM jANanArA pote potAnA zarU tra bane che ane AtmAne jANanAra pote potAnA mitro bane che. AtmAne nahi dekhanAra manuSya hajAro vastuone dekhe che, topaNa te sahaja Anada meLavI zakato nathI ane AtmAne dekhanAra, hajAro vastuone nahi dekhatAM paNa sahaja Ananda bhogave che. je je vastuo dekhAya che, temaja je je vastuo jANI zakAya che, te sarva Atmatattvane ja mahimA che. dekhavA ane jANa vAmAM AtmAno ja mahimA che; AtmAvinA koI dravya anya padArthone dekhI agara jANI zakatuM nathI, dekhavuM ane jANavuM eja AmAnuM lakSaNa che; je je dekhe che, je je jANe che, te sarva AtmAo che. jeTalA camakAro bhUtakALamAM thayA ane jeTalA camatkAro bhaviSyakALamAM thaze te sarvamAM A mAno ja mahimA jANavo; AmAoja paramAtmAo thAya che, AtmAoja paramAtmAonuM dhyAna tathA bhakti kare che, AtmAoja pUjaka che ane A tamAoja pUjya bane che, AmAoja sAdhuo ane sAdhvIo tarIke banI poteja jaMgama tIrthanAM darzana karAve che, AtmAoja zrAvako ane zrAvikAo tarIke bane che, jyAM tyAM AtmAoja bolI rahyA che, jyAM tyAM AtmAoja aneka jAtanI pravRtti karI rahyA che, jyAM tyAM AtmA ja aneka prakAranAM nAmone tathA dehone dhAraNa karI rahyA che, jyAM tyAM AtamAoja pyArA lAge che, paNa dhyAnahIna purUSa AtmAne dekhI zakatA nathI; jyAre jJAna ane dhyAnanI prApti thAya che tyAreja AtmAne dekhI zakAya che. ajJAniyo AtmAne dekhI zakatA nathI, temaja teo AmatattvanI jijJAsA paNa mehanA jere karatA nathI. uttama purUSa AtmAnuM ciMtavana kare che ityAdi bhedAne prAM gata: glAkakAra jaNAve che. zo, jJAninAmAtmacintAsyA-dajJAninAM kuto bhavet / madhyamAnAM vapuzcintA, bhogacintA tu mohinAm / / 96 // zabdArtha-jJAniyoneja Atmatattva saMbaMdhI vicAra thAya che; ajJAniyone kyAMthI hoI zake ? athatu na hoI zake. madhyama purUne zarIranI cintA Adi rahe che ane mohI arthAta mUDhone bheganI cintA rahe che, For Private And Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ra3pa ) bhAvArtha-jJAniyone mukhya bhAge AtmatatvanI cintA rahe e svA bhAvika che. AtmAnI jJAnAdi zaktiyone khIlavavA mATe jJAni purUSo aneka zuddha vicAro kare che, jagatanA AtmAnuM zubha ciMtave che, AtmAono uddhAra karavA aneka prakAranA zubha vicAro calAve che. jJAniyo jJAnanA grantho racIne jagatanI uccasthiti kare che, teo duniyAne satya tarapha AkarSavA sadAkALa prayatna kare che, potAnA AtmAne kSaNe kSaNe uccasthiti para caDhAvavA mATe aneka prayatno kare che. jJAniyo AtmAnA svAbhAvika guNonuM dhyAna dhare che ane samAdhinAM rasukha prApta kare che. ajJAniyo tethI ulaTA varte che, teo potAnA AtmAno uddhAra karI zakatA nathI. bAhya draSTivaDe jayAM tyAM pharyA kare che, uttama sukha prati lakSya rAkhatA nathI, ananta duHkhathI mukta thavAno vicAra karI zakatA nathI, A bhajJAna saMbaMdhI pustakonuM vAcana, manana karatA nathI. madhyama purUSone zarIranI cintA rahe che tethI zarIra sukhamATe sarva prakAranA prayatno kare che, zarIra saMpattimAMja sarvasva mAnI le che, pAMca Idriyo saMbaMdhI sukha prApta karavA sArU, mana, vacana ane kAyAno upayoga kare che, paNa kaMIka Atmatattva saMbaMdhI rUcivALA hoya che, tethI teo tapa, japa, dayA ane dAna, vagerenuM sevana kare che. mohathI mUDha banelA adhama purUSone to rasadAkALa bhoganI cintA rahe che; bhogarUpa kAdavamAM bhaDanI paDe rAcI mAcI rahe che, ArtadhyAna ane raudra dhyAnamAM layalIna rahI aneka prakAranI bAhya pravRttithI hiMsAranuM sevana kare che, aneka prakAranI yuddhanI pravRtti kare che, hiMsA, jUTha, corI, vyabhicAra ane parigraha, vageremAM masta rahe che, mithyAtva dazAmAM lipta rahe che. jagatamAM ema, uttama, madhyama ane adhama purUSonAM lakSaNo jANavAM. AtmadraSTi vinA kadApi kALe Atmasukha prApta thatuM nathI, mATe uttama purUSa thavuM hoya to AtmadraSTi dhAraNa karavI joIe; tema na banaze to kaI ThekANe sukha maLaze nahi te jaNAve che. vA. uurdhvgccheddhogcche-cchuddhdRssttipraangmukhH| topi zarmanApnoti, svapnamiSTAnnabhuktivat // 97 // zabdA:-zuddha dRSTi parADa mukha manuSya, uce jAya agara nIce jAya, te paNa svapamAM jovAtA miSTAnna bhajananI peThe sukha pAmato nathI. bhAvArtha:-AtmAnA guNomAM ramaNatA karavI ane AtmAne AtmasvabhAveja dekho tene zukravRSTi kahe che. zuddhadRSTithI rahita jIva bhale uce For Private And Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 236 ) jAya vA nIce jAya to paNa te kharA sukhano adhikArI banato nathI. sukha levA mATe duniyA mathe che paNa ane jyAre kharuM sukha maLatuM nathI tyAre hAtha khaMkhere che. rAjA, bAdazAha ane cakravartine paNa bAhya padArthothI kharUM sukha maLatuM nathI. bAhya padArtho vaDe koI dhanapati, sukha levA parvatanA zikharopara havA khAvA jAya, te paNa tyAM kharuM sukha maLatuM nathI ane kSaNika sukha sadAkALa rahetuM nathI. zArIrika rogothI bAdazAho, zahenazAha paNa duHkhI thAya che. bAhya havA khAvAnA parvato para caDhelA bAdazAho paNa mAnasika citAthI jarA mAtra sukha pAmI zakatA nathI. gADImAM besI pharanArA parivAravALA ane karIDAdhipati zeDo paNa manamAM utpanna thaela cintAsAgaramAM buDe che. uparathI hase che, chatAM antaramAM mahAduHkha pAme che. koI dhananI cittAthI duHkha pAme che, koI AjIvikAthI duHkha pAme che, koI padavIo mAM lobhanI cintAthI du:kha pAme che, koI putra prAptinI citAthI duHkha pAme che. koI vidyA bhaNavAnI cintAthI duHkha pAme che, koI vaibhava thatAM mAnanI lAgaNIthI duHkha pAme che, koI AbarUdAra chatAM apakIrtinA bhayathI duHkhI thAya che, koI brahmacArI chatAM vyabhicAranA caDhelA AropathI duHkhI thAya che, koI pArakAnI adekhAIthI duHkhI thAya che, koI aneka prakAranA rogothI duHkhI thAya che, koI aniSTa vastuonA saMyogathI duHkhI thAya che, koI aneka ALa caDhavAthI du:khI thAya che, koI potAnI icchAo pUrNa na thatAM duHkhI thAya che, koI vidvAna chatAM khAmaMDanamAM hAre to duHkha pAme che, koI aneka padavIone dhAraNa kare che chatAM aneka tRSNaothI duHkhI thAya che, koI ghaNA parivAravALo chatAM paNa anya padArthothI duHkhI thAya che. koI manuSya, aneka prakAranAM sukhamAM layalIna rahe che paNa eka jAtanA duHkhathI te saDe che. sukhanA mATe manuSyo game tyAM jAya che paNa tethI teo zAMti pAmatA nathI ane ulaTA azAnta pravAhamAM ghasaDAya che. koI manuSya, havA khAvAne mATe ane tethI sukha levAne mATe havAnAM sthaLo zodhe che ane tyAM ghaNA vakhata sudhI rahe che to tyAM paNa sukha, bhAsatuM nathI, tethI kahevuM paDe che ke kSaNika padgalika sukha mATe devalokamAM javAnI IcchA karo vA bhuvanapati thavAnI IcchA karaze, paNa kSaNika sukho ane naSTa thatAM pAchI sukhanI IcchA karavI paDe che ane te mATe aneka bAhya hetuone sevavA paDe che, to paNa sadAkALanuM nityasukha to maLatuM nathI, kAraNa ke bAhyatRSTithI, bAhya padArthomAM sukhanI buddhi thAya che ane bAhyapadArthonI kSaNikatAthI bAhya sukha TaLe che. zuddhadraSTi parADa mukha jIva, kharuM sukha joI zakato nathI, tema teno anubhava karI zakato nathI. For Private And Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 237 ) antardRSTithI nityasukhano nizcaya thAya che. AtmAmAM jovAnI dRSTine antardRSTi kahevAmAM Ave che. antardgaSTithI AtmAne potAnA sukhano nirdhAra thAya che ane sukhano anubhava Ave che. AtmA potAnI AtmatRSTithI jIve che to tene ema lAge che ke potAnAmAM sukha che. yogiyo guphAomAM antardraSTinA pratApe sukhano AsvAda karatA paDI rahe che, mATe AtmajJAnadgArA antardaSTa karavAnI atyaMta AvazyakatA che. antardRSTithI parA mukha thaelo svamiSTAnna jamaNanI peThe Ahya padArthothI kadI sukha pAmIne Tharato nathI, ema sarvatra anubhavathI paNa jaNAya che. jaDAmAM mukhadharma nathI tethI, jaDa padArthothI kadI kharUM sukha prApta thatuM nathI, maDha manuSyoneja jAmAM sukhanI buddhi rahe che, ema prasaMgata: jaNAve che. roja zarmadharmo na yasyA'sti, naivAsti zarmavettRtA / kutastAdRgajaDe zarma, mRdastatra pradhAvati // 98 // zabdArtha:--je jaDano zarma (sukha) e dharma nathI ane je jaDamAM sukhane jANavAnI zakti nathI, evA prakAranA jaDa padArthamAM kyAMthI sukha hoya ? alabata na hoya. mUDha manuSya, tevA jaDa padArthamAM doDe che, arthAt jaDa padArthAne sukhanI buddhithI bhegA kare che. bhAvArtha:--jJAna, darzana, Ananda e AtmAnA dharma che, jaDamAM sA nAdi guNo kadApikALe rahetA nathI. jaDamAM jaDapaNuM che. paulika jaDa padArthomAM sukha nathI ane te sukha dharmane jANI paNa zakatA nathI. Aja sudhI koi paulika jaDa padArthothI kharUM sukha pAmyo nathI ane koI pAmanAra nathI. karoDAdhipatiyo, rAjAo, bAdazAho, zahenazAho, jaDa padA thaMthI Aja sudhI koI sukhI thayA nathI. karoDAdhipatiyonA manamAM aneka prakAranAM duHkho utpanna thAya che. te jyAM tyAM sukhane mATe doDadoDA kare che, paNa teone cintA, zoka, tRSNA, roga, vaira ane lobha vagere doSo duHkhanA sAgaramAM paTake che. bahArthI teo ajJAna nirdhanonI dRSTimAM sukhI bhAse che; paNa jJAniyo to teonuM hRdaya joI zake che ane tethI teone duHkhAdhipati vagere upanAmothI oLakhe che. rAjAonI ane zahenazAhonI paNa jJAniyo du:khI dazA joI zake che ane tethI jJAni purUSone tevAonI jIMdagInuM kaMi mahattva jaNAtuM nathI, tethI tevAonI teo paravA paNa For Private And Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 38) rAkhatA nathI. jaDa padArthonI tRSNA teo rAkhatA nathI. kAraNa ke jaDa padArtho paulika sukha devA samartha che, paNa Atmika nitya sukha devA samartha nathI. je mUDha manuSya che te bhramitavatuM bAhyalakSmI tarIke kahevAtA padArthonI prApti mATe doDadoDatA karI mUke che. bAhya padArthonI prApti mATe amuka manuSyone ghAta kare che, saMtApe che, pIDe che, aneka prapaMco kare che ane koInuM suMdara zarIra dekhI muMjhAya che. lalanAonA zarIramAM rAga kare che paNa ane jhAMjhavAnA jalanI peThe hAya! kaMI sukha maLyuM nahIM, ane kaMI rahyuM nahIM, evA nirAzAnA uddagAra kADhe che; chevaTa tene samajAya che ke are meM je padArtho mATe mahenata karI ane te padArthone bhegA karyA paNa te kharUM sukha ApavA samartha nathI. je jaDa padArthamAM sukhanI buddhithI atyaMta mamatva dhAraNa kare che, te game tevo vidvAnano prophesara hoya, game tevo rAjA hoya to paNa te mehabuddhiyoge mUDha gaNAya che. AtmAmAM jeNe sukhano nizcaya karyo hoya che, tevA purUSo adhikAra ane zakti pramANe gRhastha dharmane agara sAdhudharmane aMgIkAra kare che. jaDa vastuonA saMbaMdhamAM Ave che paNa teo temAM satya sukhanI buddhi mAnI letA nathI. jJAnI ane ajJAninI draSTinuM upara pramANe tAratamya jaNAvIne have svadharma ane paradharmane zreSThatva jaNAve che. jJAnaSTi jaNAvI paNa jJAna pAmatAM chatAM paNa kaMI sarvanA ekasarakhA adhikAra rahetA nathI; kei zrAvakane dharma aMgIkAra kare che ane keI sAdhune dharma aMgIkAra kare che, mATe avasthAbhede adhikAra bheda hoya che, tethI zrAvaka agara sAdhunI bhinna adhikAradazAnA tyAgabhede zreSThava, azrechatva, ane e svAbhAvika che tethI tene prasaMgAnusAre jaNA zno:. eEA sarve dharma, paradharSe tAdazA | adhikArivazAdodho, hydhikaarivshaakriyaaH|| 99 // zabdArtha -sarve svadharmamAM zreSTha che, paradharmamAM tevA nathI. adhikArI vazathI bodha ane adhikArI vaza thIja kriyA kahevAya che. For Private And Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (23) bhAvArtha:-zrAvakAvasthAmAM rahelo evo zrAvaka, potAnAM vrata Adi svadharma na pALe ane te mithyAtvadazArUpa paradharma pALe to zreSTha nathI. temaja te zrAvakapaNAmAM sAdhuno veza paheryAvinA sAdhupaNAnI kriyAo kare ane pitAno zrAvakano AcAra na pALe te te gRhastha dazAnA kAlamAM zreSTha gaNAto nathI, kAraNa ke zrAvake zrAvakAvasthAmAM zrAvakanA je je dharmo kahyA hoya te pALavA joie. gRhastha zrAvaka veSe savA visavAnI dayA pALI zakAya che, tenA ThekANe gRhastha zrAvakAvasthAmAM zrAvakanuM kartavya choDIne sAdhuno veza paheryAvinA sAdhunI piMThe gocarI vihAra vagere AcaraNane kare to te zrAvakapaNAmAM paNa gaNAto nathI ane sAdhunA veSavinA sAdhupaNamAM paNa gaNAto nathI. zrAvake je sAdhunI peThe vartavuM hoya te teNe gRhasthano veSa tyajIne sAdhuno veSa paheravo joIe. zrAvake gRhasthAvAsamAM dharma, atha, kAma ane mokSa e cAre varganuM ArAdhana kare che. gRhasthaSamAM, prabhupUjA, sAdhudAna, Avazyaka, kapAle tilaka dhAraNa karavuM, vagere AcAro zobhI zake che, temaja sAdhunA saMpUrNa AcAro, gRhasthaSamAM zobhI zakatA nathI, mATe gRhasthapanA kAlanI apekSAe zrAvako potAnA sUtra kathita dharmAdi AcArovaDe jevA zreSTha che, tevA sAdhurUpa paradharmanA AcArovaDe gRhathapaNAmAM zreSTha nathI; temaja sAdhuno veSa dhAraNa karanAra sAdhuono sAdhudharma e svadharma kahevAya che ane sAdhuvatarUpa svadharmanI apekSAe zrAvakadharma e paradharma kahevAya che. sAdhuo potAnA sAdhutratarUpa dharmamAM uttama che tevA sAdhunA veSe para evo zrAvakano AcArarUpa dharma pALavAmAM uttama nathI. jainadharma e sAdhu ane zrAvakano svadharma kahevAya che, je je kAlamAM yogyatAe je dharma Adaryo hoya te te te kAlamAM svadharma kahevAya che, tenI apekSAe A vyAkhyA samajavI. vyavahAra ane guNaThANAnI apekSAe to zrAvakanA svadharma karatAM sAdhune svadharma anantaguNa uttama che. adhikArathI bhraSTa evo sAdhu te sAdhuna dharmamAM zreSTha nathI ane gratAdi adhikArathI bhraSTa evo zrAvaka te zrAvakarUpa svadharmamAM zreSTha nathI evo sArAMza grahaNa karavo. gRhastha zrAvakanA AcAro ane sAdhudharmanA AcArovaDe paraspara bhinnapaNuM paDe che. guNasthAnakanI apekSAe paNa bhinnapaNuM kare che. mATe adhikArInI apekSAe bodha devo joIe. je jIva, je adhikArI hoya tene tevA prakArano upadeza devo joIe. yogyatA joI upadeza karavo joIe, yogyatA tapAsyAvinA bodhadevAthI vaktAne ane zrotAne ulaTo kaleza thAya che. amuka manuSya amukapata samajI zake che, to hene have amuka tattva samajAvavuM joIe, pahelI copaDIno je adhikArI hoya tene sAtamI copaDIno bodha devAmAM Ave to temAM kahenAra ane For Private And Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAMbhaLanArane phAyado thaI zaka nathI, temaja je sAtamI copaDIno adhikArI hoya tene pahelI copaDIno upadeza ApavAmAM Ave to te paNa yogya nathI, mATe adhikArI pramANe yogyatA tapAsI baudha devo joIe. adhikAranI prAptimATe ja sAdhuone yoga vahananI kriyAo zAstromAM pharamAvI che. jIvavicAra samajavAnI jenAmAM yogyatA na hoya tenI AgaLa bhagavatInA bhAga gaNuM batAvavA te yogya nathI, mATe adhikArI vazataH bodha devAnI zailI dhAravI joIe vastunaH temAMja phaLanI AzA rakhAya che. adhikArI pramANe vastu batAvavI joIe, nahIM to ulaTo anartha thAya che, temaja adhikArInA vazathI kriyAone dha paNa devo joIe ane kriyAo paNa paMtAne adhikAra pramANe karavI joIe. sAdhunI kriyAne AdhakArI sAdhu che. ane zrAvakanI kriyAne adhikArI zrAvaka che, athAta zrAvaka dhamanI kriyAne adhikAra prApta thayo hoya to gRhastha zrAvakane kriyA karavI joIe ane sAdhudharmanI kriyAnI yogyatA pragaTI hoya to sAdhupa aMgIkAra karI sAdhu dharmanI yiAo karavI joIe. potAne sAdhu agara zrAvaka e be dharmamAMthI kyA dharmanI yogyatAno adhikAra pragaTayo che, tenI jijJAsue svayameva vicAra karI levo joIe ane te pramANe guru pAse kriyAno Adara karavo jeie. potAne dhamanI kaI kriyA karavAnI yogyatA che, tene prathamathI nirNaya karI pazcAta te kriyAone AdaravI joie. AgaLanI kriyAono adhikAra prApta thatAM pAchaLanI kriyAone mUkI AgaLa nI kriyAone AdaravI joIe, A lokano anya bhAvAtha nIce mujaba che. sarva padArtho potapotAnA dharmavaM zreSTha che ane sarva padAthA anya dArthanA dhamaeNvaDe zreSTha nathI. sArAMza ke, AmA potAnA jJAnAdi dharmavaMDe zreSTha che ane te pudgala dravyanA dharmavaDe zreSTha nathI. A mA potAnA dharmavaDe zreSTha gaNAya che, paNa te kaMI pudgalanA dhavaDe zreSTha gaNAtA nathI, mATe A tmAe potAnA dharmono prakAza karavo joie. AtmA potAnA dharmone bolAvIne paramAtmA thAya che, AtmAe A mAnA jJAnAdi guNonI prApti karavI joIe ane pudgala dravyanA dharmamAM ahaMtA, mamatA, na karavI joIe. jyAM sudhI zarIra che tyAM sudhI pudgala dravyanA paryAyone AhAra ane tRSAnA parivAra mATe grahaNa karavA paDe che, paNa temAM sukha ApavAnI zakti nathI ane te padArtho kaMI AtmAnA nathI, ema satyaviveka dhAraNa karavo joIe. For Private And Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 21 ) bAhya padArthomAM sukha nathI, tema chatAM aho! mUDha che, mehanA preryA temAM raMjita thAya che te jaNAve che. o . mithyendrajAlavacchama, nAstibAhyeSu ta_pi / aho mohasya mAhAtmyAd, bhRzaM rajyanti mAnavAH // 10 // zabdArtha -indrajAlanI peThe phogaTa bAhyapadArthomAM sukha nathI, to paNa aho ! mehanA pratApathI manuSyo te bAhyapadArthomAM rAga dhAre che. bhAvArtha:-indrajALa vighAthI ghaDImAM aneka prakAranA padArtho dekhavAmAM Ave che, paNa ghaDI pazcAt temAMnuM kazuM hotuM nathI. IndrajALanA rUpiyA duniyAno vyavahAra calAvavA kAma AvatA nathI, tethI te phogaTa nAmamAtrathI rUpaiyA kahevAya che. IndrajALanA padArthonI peThe bAhyalakSamI vagere jaDa padArthomAM sukha mAnavuM te phogaTa che. IndrajALanI peThe bAhyapadAoMmAM sukhanI buddhi rAkhavI te kharekhara brAnti che. bAhyapadArthomATe A yuSya vagereno nAza karavo te paNa mahA mUrkhatA che. je vastuothI mamatA, cintA, zoka ane bhaya, vagere doSonI vRddhi thAya che, tevI lakSmI, mahela, vagere vastuo mATe ghAMcInI ghANInA baLadanI peThe rAtrIdivasa macI rahenAra, kharekhara ArIsAnA sAmuM dekhI bhasanAra zvAnanI tulyatAne dhAraNa kare che. je lakSmI vagere vastuomAM sukha rahyuM nathI ane te ulaTuM kaleza, mArAmArI, IrSyA ane tRSNA, vagerene vadhAranAra che, tene mATe kayo jJAnimanuSya, antarathI rAgI thaIne prayatna kare ? athata koI jJAnI, antarathI sAcI mAcIne bAhyavastuo mATe mahenata kare nahIM. aho ! mehanuM mAhAtmya kevuM che te to juo ! manuSyo mehanAvaze ja DapadArthomAM sukhanI buddhithI rAga dhAraNa kare che ane bAhyapadArthomATe amUlya evA manuSya jIvanane hAre che. jaDa evI lakSmInA pUjArA banIne manuSyo pote paNa jaDa jevA banI jAya che. jaDa lakSmIne mATe aneka prakAranAM yuddho kare che, jaDa lakSmInI prApti mATe kuMTuMbanI sAthe kaleza kare che, rAtrIdivasa hAya! dhana, hAya! dhana, karyA kare che; sukhe karI sutA nathI, sukhe karI besatA nathI, sukhe karI khAtA nathI, ane lakSmIja sukharUpa che, ema mAnIne hRdayamAM tene jApa japyA kare che. lakSmInA madamAM chakI jaI dArUDIyAnA karatAM atyaMta halakA zabdone uccAre che ane dArUDIyAnI peThe nIca mAgamAM gamana kare che. gAMDA, (bebhAna) manuSyanI peThe mahinA tAnamAM potAne sukhI mAnI le che ane sAdhusantone dhikkAre che. jaDa evI lakSmInA saM yo, 31 For Private And Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( ra42) gathI mRDha manuSyo deva gurU ane dharmane visArI de che ane gurUnI saMgati karavAmAM paNa mUDhatA samaje che. lakSmInA madathI thAkI gayelA mUDha jananA hRdayamAM jo ane tamoguNanI vRddhi thAya che ane hRdayamAM rahelo sattvaguNa, vilaya pAme che. jaDa padArthamAM sukhanA upAsako ratnasamAna dharmane mUkI viSayarUpa kAcanA kakaDAnuM grahaNa kare che. jemAM mukhanI buddhithI bhrAnta thaelAo atyaMta nIcatA dhAraNa kare che ane manuSya jIvananuM kharuM kartavya, bhUlI jAya che, tethI te ghaNA kAla paryata saMsAramAM paribhramaNa kare che. jaDa padArthamAM sukhanI buddhine dhAranAra brAnDa manu, satya viveka daSTi zunya hovAthI andha pAThya jIvana gujAre che. tevI adhadazAmAM satya tattvane na dekhI zake temAM temano potAno ja vAMka che. jaDanA upAsako, anyone eTale (jaDa lamIthI hIna purUne) garIba gaNe che, A temanI bhrAnta dRSTinuM pariNAma che. vaLI tevA mRDha purU pote ja akakalanA khAM banI jAya che ane tenA sevako paNa, tevA jaDa lakSmI upAsakonI hAjIhA karavA maMDI jAya che. aho ! tevA mUDha purU dharmanI prApti mATe prayala na kare temAM Azcarya zuM che ? alabata kaMI paNa Azcarya nathI. tevA pUrvokta maDha purU, viSayabhegamAM sukha mAnIne hADakAM cusa nAra dhAnanI peThe khelAyamAna thAya che ane pApa karmamAM pravRtta thAya che te jaNAve che, kAmadRSTiyutA mUDhAH, praskhalanti pade pade / rogacintAdisampannA, bhramanti zvAnavat sadA // 101 // ahaMmamattvasampannA, jIvA duHkhAlayAH sadA / svArthadoSavimUDhAzca, nanti jIvAn pade pade / / 102 // steyakarma prakurvanti, mithyA jalpanti vAcayA / dveSabuddhiM prakurvanti, vaJcayanti hi sajjanAn / / 103 // sarvadoSAlaya lobha, bhajanti muuddhdehinH| AtmadRSTiparAvRttA, jIvAH sarvatra duHkhinH|| 104 // zabdArtha-kAmadRSTivALA mUDha manuSyo kyAM jAya tyAM khalanA pAme che ane te mUDho, aneka prakAranA rogo ane aneka prakAranI citAo vaDe, zvAnanI peThe sukhanI AzAe jyAM tyAM gaTa bhame che. ahaM ane mamatvavALA mUDha chavo duHkhanA sthAnabhUta sadAkALa bane che. svArthadoSathI vizeSa prakAre mRDha For Private And Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thayelA pagale pagale jIvone haNe che. tevA mUDha purUSo corInuM karma kare che, temaja vANI vaDe haDahaDatuM jUThuM bole che ane buddhine dhAraNa kare che. vaLI tevA mUDha puNe, sajana, sane purUSone paNa chetare che, tevA prakAranA mUTha purUSa pArva devanuM sthAna mRta evA lobha durgaNane paNa seve che; ema AmadbhaSTithI parADu-mukha mRDha jI sarva ThekANe du:khI hoya che. bhAvArtha-mRDha purU viSayo bhogavavAnI draSTivALA hoya che. viSayamAM kharekhara sukha nathI, temaja viSayomAM sukhane jANavAnI zakti nathI, chatAM tevA mUDha manuSpo, viSayomAM lapaTAya che, tathA viSayanA bhoga mATe dAsa bane che, aneka prakAranA prapaMco kare che, sukhanI abhilASAthI kAmanI tRSNA aneka manuSyo kare che ane viSayasukhane bhogave che, to paNa tethI teo kharI zAMti pAmatA nathI ane chevaTa kahe che ke, are ! kAmanI vAsanAthI kharuM sukha maLyuM nahIM. aho! jemAM sukha nathI tyAM sukha levAne mATe manuSyo gaTa prayatna kare che. kharuM sukha prApta thayA bAda kadApikALe pAchuM TaLI jatuM nathI; chadriyonI sahAyatA vinA satyasukha bheLavI zakAya che. Atmika sukha chetAnA svabhAve rahevAthI prApta thAya che. Atmika sukhane anubhava jyAM sudhI manuSyone Avyo nathI tyAMsudhI te pardAlaka viSayothI sukha levA prayatna kare che, paNa te kharekhara jamadaSTithI bhUle che ane tethIja nAnAM bALakonI bALakriyAnI peThe AcaraNa kare che. kAmanI vAsanAthI manuSya kadApi kharuM sukha meLavavA bhAgyazALI banatA nathI. koI atyaMta vRddha purUSane pucho ke bhAI kAmanI vAsanAthI aneka padAtha bhagavyA paNa tahane kharuM sukha samajAyuM che? AnA uttaramAM te vRddha purUSa kaheze ke, huM bo! mane kaI paNa viSayopabhogathI sukha jaNAtuM nathI, kAraNa ke atyAre vRddhAvasthAmAM te mukhathI vimukha thayo chuM. Ama sarvatra tapAsa karaze to mAluma paDaze ke, zarIra, Adi jaDa padArthonI mAraphate kadI kharuM sukha maLanAra nathI. ajJAni purUSo kAmanA saMbaMdhathI aneka prakAranA roganA gharabUta bane che. aneka viSayonI prApti mATe cintA karavI paDe che, te te viSapabhaga padArtho mATe anyonI gulAmagIrI karavI paDe che, lajajAne tyAga kara paDe che, aneka prakAranI vipattiyo bhogavavI. paDe che, nyAyane dezavaTo Apa paDe che, aneka manuSyano saMbaMdha karo paDe che ane kapaTanAM AcaraNa karavAM paDe che. viSayathI sukha maLatuM nathI ane ulaTI tRSNA to vRddhi pAmyA kare che. manamAM kAmane prabhu mAnanAra kAmI purUSa, vivekadraSTithI zanya banI jAya che ane pazutulya vRtti dhAraNa kare che, topaNa ane tene zAnti maLatI nathI. kutarAnI pUMTha te game tyAM paribhramaNa kare che, paNa kharuM sukha prApta karI zakatA nathI, kAmathI gherAyelA manuSyo For Private And Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 14 ) jagamAM sarva prakAranAM pApa Acare che. je jaDa vastuomAM sukha nathI temAM sukhanI bhrAMtithI mUDha purUSo kadI sukha pAmavA samartha thatA nathI. ahaM ane mamatvathI saMsAramAM tanmaya banI gaelA mUDha purUSo duHkhanA sthAnabhUta thAya che. mamatvabhAvathI jIvo je duHkha pAme che, tenuM varNana karI zakAya tema nathI. jo jaDa padArthomAMthI huM ane mArApaNAnI bhrAMti nIkaLI jAya che to sarva duHkhono anta Ave che. ahaM mamatvathI mUDha purUSo sadAkAla svArthabuddhine dhAraNa kare che ane svArthabuddhithI aneka jIvone haNe che. svA caitruddhithI prathama to potAnA AtmAne chetaravAmAM Ave che. anyanA prANane haNutAM pahelAM svArthamuddhithI potAnA guNono nAza thAya che. svArthabuddhimAM tanmaya anI gaelA manuSyo paramArthatattvano vicAra karI zakatA nathI. game te prANIno nAza thAo paNa potAnuM peTa bharAo ema svArthIonA hRdayanuM sAdhyabindu varte che. ajJAni jIvonI svArthamuddhi halakAmAM halakI hoya che, teo potAnA svArthanI AgaLa kazuM jotA nathI. teo svArthamuddhithI game tevuM akRtya kare che paNa sukhanuM bindu mAtra paNa prApta karI zakatA nathI ane ulaTA aneka prakAranAM saMkaTomAM phasAya che. prANano nAza kare che ane pazu karatAM paNa adhama jIvana pUrNa kare che. evA adhama mRddha puo corInuM karma kare che ane potAnI jIMdagI, cintA, bhaya ane hiMsA, vageremAM pUrNa karI parabhavamAM paNa durgatinA bhoktA ane che. tevA mUDha purUSo A bhavamAM paNa sukhI thatA nathI. tevAo parabhavamAM paNa mahA duHkha pAme temAM kaMi Azcarya nathI. mUDha purUSo, jaDatAnA yoge bAhyadRSTinA yoga anya manuSyopara dveSabuddhi dhAraNa kare che, potAnA sukhane mATe sajjana purUSone paNa chetare che, paNa tethI potAne kharUM Atmika sukha maLatuM nathI ane ulaTA anyone chetaravAthI hRdayanI malInatAmAM vadhAro kare che ane svapramAM paNa sukha pAmI zakatA nathI. mUDha purUSo jaDa vastuomAM sukhatve kalpIne sarva doSanuM sthAna evA lobhane kare che. lobhathI manuSyo ghora pApakarma karatAM paNa acakAtA nathI. hAya ! mhArUM dhana! ityAdi hRdaya udgArone prasaMge kADhyA kare che, lobhI manuSyo game teTaluM prApta kare topaNa te zAMti pAmatA nathI. svayaMbhuramaNu samudrano koI pAra pAmI zake, paNa lobhasAgarano koI pAra pAmI zakato nathI. jema jema lobha karavAmAM Ave che tema tema te vRddhi pAmyA kare che paNa ghaTato nathI. lobhI manuSya, sarva prakAranAM pApa AcaratAM Darato nathI. lobhI je je vastuo maLe che tene saMtoSathI bhogavI zakato nathI. aneka padArtho saMbaMdhI laula utpanna thAya che. koIne koI jAtano lobha hoya che ane koine koI jAtano lobha hoya che. aneka bhavathI lobhanI vAsanA vRddhi pAme che, lolathI sukha thatuM nathI paNa ulaTuM duHkha utpanna thAya che. mUDha manuSyo For Private And Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (25). lobhanA udaye aMdha thaI game tyAM bhaTakyA kare che. mUDha manuSyo, manuSyabhava pAmyAnuM prayojana paNa samajI zakatA nathI. mUDha manuSya, pravRttimArganA prophesaro bane che ane AkhI duniyAnI bAhyalakSamI potAne tyAM bhegI kare che, topaNa rAtrIdivasa bhaya, zoka, cintA, roga, kaleza, IrSyA ane kusaMpa vagere doSothI mahA duHkhI thAya che. pratiSThA, kIrti, zAMti, sitharatA vagerene mUDha manuSyo hisAbamAM gaNatA nathI. rAtrIdivasa, lobhanA udayathI aneka prakAranI upAdhimAM gherAyelo mAluma paDe che. mUDha manuSyo potAnA amUlya jIvanane kAcanA kakaDAnI peThe hArI jAya che. lobhathI game te dezano rAjA kharI zAMti levA bhAgyazALI banyo nathI ane bhaviSyamAM koI banavAnuM nathI. mUDha manuSyo, lobhanA udayathI anItinA vyApAro kare che. hiMsA, jUTha, stayakarma vagere aneka prakAranAM pApone mUDha purUSo Acare che. A jagatamAM kaI jaDa vastuo potAnI mAlikInI che ? alabata eka dhULano rajakaNa paNa potAnI sattA nathI. tema chatAM jaDa vastuone mananI kalpanAthI potAnI sattAmAM mAnI leI, mUDha purUSo kharAbapore satya vastune dekhI zakatA nathI. vize zuM kahevuM? mUDha manuSyo samAna koI jagamAM du:khI nathI. mUDha dazAne tyAga kayA vinA kadI Atmika sukha prApta thavAnuM nathI. AtmajJAnanI prAptithI mUDha dazA TaLe che ane sarva dAne nAza thAya che, te prasaMzAnusAre jaNAve che. RovA AtmajJAnena doSANAM, nAzaH zIghraM prajAyate / ataH karmavinAzAya, hyAtmajJAnasya hetutA // 105 // zabdArtha:-AtamajJAnavaDe doSono zIghra nAza thAya che. tethI karmano nAza karavA mATe AtmajJAnanI hetutA che. bhAvArtha-AtmAnuM svarUpa je jJAna jaNAve che tene mAramajJAna kahe che, AtmajJAnavaDe sarva doSonI zItra nAza karI zakAya che. "jJAnI zvAsocchAsameM, kare karmane kheha, pUrvakoDa varSo lage, ajJAne rahe teha" / 1 | AtmatattvavettA purUSa, eka zvAsocchAsamAM jeTalA karmano kSaya kare che, teTale pUrva koDa varSa paryata paNa ajJAnathI tapazcaryA Adi karatAM karmane kSaya thato nathI. mAtA ke je anya darzanano grantha che temAM paNa kahyuM che ke, jJAnarfm sArvaja mAta kutteDana. jJAnarUpa agni sarva karmane bALI bhasma kare che. AtmajJAna thavAthI mUDha dazAno nAza thAya che. jJAnI purUSa, bhogAvalI karma (viSaya prArabdha)nA udayathI gRhasthAvAsamAM dezadharma svIkArIne rahe che, paNa te vyavahAranAM sarva kAryone karato hato, temAM anaMtAnubaMdhI For Private And Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tathA apratyAkhyAnI rAga ane dveSathI prAyaH lepa nathI. saMsAramAM jaDa padArthonA saMbaMdhamAM Ave che, paNa antaramAM te jaDa padArthomAM ahaM ane mamattvabhAvathI baMdhAto nathI. puruSa strInA saMbaMdhamAM Ave che, tema strI, purUSanA saMbaMdhamAM Ave che, paNa antarthI mahadazAmAM paraspara muMjhAvAnuM thatuM nathI, saMsAra vyavahAra ucita kriyAone taTasthaSTithI nilepa bhAve karavAmAM Ave che. utsarga ane apavAda mAgepUrvaka zratone AdaravAmAM Ave che. deva, gurU ane dharmanI sevAbhakita karI zakAya che. AtmajJAna pAmIne koI sAdhu thAya che, to te sArI rIte viratidharmanuM ArAdhana kare che. e prakAranA koI dharmamAM rahelo manuSya, kamano nAza karavA samartha thAya che. AtmajJAnanA prakAzathI rAgadveSa, ajJAna, ahaM mamatva vagere sarva doSono nAza thAya che ane AtmA potAnA svAbhAvika sukhane svAda levA adhikArI bane che. karmano nAza karavA mATe AtamajJAna hetunA che. AtmajJAnathI AtmA pitAnA zuddhasvarUpane prApta kare che. anaMta jIvo, AmajJAna pAmIne mukti gayA, jAya che ane jaze. jyAre tyAre paNa AmarAna pAmyAvinA parabhAva chUTavAno nathI. manamAM AmAthI bhinna evI jaDa vastuonuM ahaMmamattva TaLavuM teja parabhAva TaLavAnuM mukhya lakSaNa che. A tmajJAnathI manamAM manAyalo parabhAva chUTI jAya che, mATe karmanA nAza mATe AtmajJAnanI zreSThatA che. cArakhaMDanI prajAo je AtmajJAna prApta kare te ekabIjAnA dezane kabaje karavA, temaja lobhathI anya prajAne dabAvI devA mATe, je prapaMco thAya che te kadApikALe thAya nahi. AtmajJAnavinA lobhathI ekabIjAnI praja parasparane vaza karavA, jIvahiMsA, juka ane corI vagere aneka pApa kare che; cAre khaMDanI aMdara saMpa, premabhAva, bhrAtRbhAva ane aMkya vadhAranAra kharekhara AtmajJAna che. parasparanA AtmAnuM ekya karanAra AtamajJAna che, mATe AtmajJAna mATe sarva dezanA manuSyaei udyama karavI. AtmajJAnathI AtmAnnati thAya che, mATe manu dhAe AtmajJAnapUrvaka Atmonnati sAdhavI joIe. vA. unnatidravyabhAvAbhyAM, kartavyA tatvakAtibhiH / udyamena sadA sAdhyA, zuddhAnandapadapradA // 106 / / zabdAtha-dravya ane bhAvathI tatvanA AkAMkIoe AtmAnI unnati karavI. zuddha Ananda denArI evI Atmonnati udyamava sadA sAdhavA yogya che, For Private And Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (247) bhAvArtha -AtmAnA guNono prakAza vadhAryo kare, teja Atmonnati kahevAya che. AtmAnA jJAna, darzana, cAritra ane sukha Adi guNo vaDe AtmAnI unnati thAya che. jJAnAdinA hetuone prApta karavA te dravyathI unnati jANavI ane jJAnAdi guNone yopazamAdi bhAve prApta karavA te bhAvathI unnati gaNAya che. AtmajJAnathI, ajJAna, rAgadveSa, vagere done udyamavaDe haNIne Atmonnati karavI joIe. bhaNavuM, gaNavuM, satyasaMgata, vrata ane tapa, vagere sarva AtmAnI unnati mATe che. ane kevalajJAna prApta thatAM saMpUrNa Atmonnati prApta thaI ema gaNAya che. manuSyo AtmajJAnathI, kSaNekSaNe Atmonnati karatA rahe che ane prabhu pUjA, bhakti, vaiyAvaca, vinaya, tIrthayAtrA ane jJAnAbhyAsa, vagerethI AtmAnI unnati adhikAra pramANe kare che. manuSyo, AtmajJAnathI potAno adhikAra tapAsI dharmakriyAonI sevA kare che, potAnA AtmA samAna anyonA AtmAone gaNe che, jJAna dhyAna samAdhimAM jIvana gALIne AtmAnI unnati kare che ane AtmAnA sukhane bhogave che. bAhya zarIra bhagya vastuonA abhAve paNa AtmasukhanI khumArInI ghenamAM jIvana vyatIta kare che ane kSaNe kSaNe A tmAnI uccatA kare che; tattvanA artha e kSaNe kSaNe AtmAnI unnati sAdhavI joIe. AtmajJAna pAmyAMthI AryapaNuM game te dezanA manuSyone pragaTe che. sarvathA sarva prakAranA jijJAsu manuSyone Atmonnati karavAno ane dhikAra che. A motimATe AmatavamAM ramaNatA karavI joIe. Amotineja sAdhya biMdu tarIke nizcayataH mAnavI joie. potAnA A mAnA uddhAramATe jJAnadarzana ane cAritranuM jJAna meLavavuM joIe. zrIsaddagurUnI AjJApramANe tatvajijJAsuoe pUrNa zraddhAthI vartavuM joIe. potAnA AtmAnA guNa saMbaMdhI kalAkonA kalAko paryata dhyAna dharavuM joIe. dararoja doSone haThAvavA kharA jIgarathI cAritrarUpa prayatna karavo joIe, Ama pravRtti karavAthI nakkI Atmonnati thAya che, A pramANe AtmonnatinuM svarUpa tathA tenA upAye batAvIne grIkAra anya maMgala karI granthanI samApti karatAM nIce mujaba jaNAve che. znovA janAH sarve sukhaM yAntu, jainadharmaH pravarddhatAm / dopANAM sarvathA nAzo, maGgalAni pade pade // 107 // For Private And Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (48) sadguroH saGgatiM bhavyAM, samyaktvaM nizcalaM zubham / zAnti tuSTiM ca puSTiM ca, prApnuvantu janAH sadA // 108 // SaDlezyAnidhicandrAbde, caitramAse sukhaprade / ekAdazyAM sitepakSe, janAnAM zAntikArakaH // 109 // zrIyuta DummasagrAme, buddhyabdhisAdhunA zubhaH / aSTottarazatazlokaH, kRto yogapradIpakaH // 110 // yugmam bhAvArtha -sarva manuSyo sukhane pAme. uttama jainadharmanI vRddhi thAo. doSono sarva prakAre nAza thAo ane pade pade maMgalanI prApti thAo. zrI sagurUnI saMgatino lAbha thAo ane manuSyo zubha nizcala samyakatva tathA zAMti, suSTi, ane puSTine sadA pAmo. saM. 1866 nA caitra sudI ekAdazInA roja surata pAsenA Dummasa gAmamAM janone zAMtikAraka evo ekazo ne ATha zlokovaDe buddhisAgara sAdhue gapradIpa graMtha racyo. saMvata 1966 nA mahA vadI 13 terase suratamAM AvAgama thayuM tyAMthI zeTha lalubhAI dharmacaMda, zeTha jIvaNacaMda dharmacaMda, zeTha phakIracaMda nagInadAsa tathA hIrAcaMda vagere suratanA jhaverI janonI vinaMtithI Dummasa gAmamAM AMbIlatapanI oLI karAvavA gamana thayuM ane tyAM A mULa graMtha karyo. have gurjara bhASA vivecananuM anya samAptimaMgala kare che. zlokAH dvIparasAGkadharaNI-pramite vatsare zubhe / . caitramAse sitepakSe, caikAdazyAM dine ravau // 1 // mohamayyAM sthitiM kRtvA, buddhisAgarasAdhunA / yogapradIpazAstrasya, bhASAyAM vivRtiH kRtA // 2 // etadyogapradIpasya, shrotRvaackvrgyoH| jAyatAM jJAnasampattiH, pUrNA vijayasampadaH // 3 // >> zaritaH zAntiH zAnita.. For Private And Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only