Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ se!ArA (taraMgavatI) IiSTER 8 TaggNAI ii ggCKgFvi dIlI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ udIkara keka hakikata dIkarI kidi dikarI zika mAtAjI list tarIkaLatI hakIkarI TikiTa hIdI dikarI dikarI hama dikarI tAkIda karI hatI karI karI lIlA ritikArI kAkarANI kAma karatA karI dikarI ids k karI hae nAtaka nI kaka dikarI (taraMgavatI) : pravacanakAra : vardhamAnataponidhi sakalahitaciMtaka gacchAdhipati pa.pU. AcAryadeva vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja kizorI moTI ka RE HERE HERE karma ! tArA : prakAzaka : divyadarzana TrasTa kumArapALa vi. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA (u.gu.)-387810. Rii E-P THEREFERE kAkI kAkI, rahI karI karI EEEEE ise vikI ETTER kalAkAra karI zake tarIke kArakirdI nokarI karatI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namaH zrI premasUraye (taraMgavatI) * prerakaH siddhAMtadivAkara parama pUjya AcAryadeva zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja - saMpAdaka pa. pU. paMnyAsazrI pavrasenavijayajI gaNivara kiMmataH 140/ caturtha AvRtti, vi.saM. 2071 - prAptisthAna - divyadarzana TrasTa | | divyadarzana TrasTa | mayaMka pI. zAha 39. kalikaMTha sosAyaTI, dhoLakA. 29/30, vAsupUjaya baMgalojha, muMbaI-1. phona: 02714-225482 | rAmadevanagara, sahelAi, phona: 022-22666363 amadAvAda-15 : TAIpa seTiMga -mudrakA jaya jinendra grAphIksa (nItina zAha - jaya jinendra) 30, svAti sosAyaTI, senTa jhevIyarsa hAIskula roDa, navaraMgapurA, amadAvAda-14. mo. 98250 24204 phona (o) 2562 1623 (dhara) 2656 2795 E-mail : jayjinendra90@yahoo.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ : sajanya : bhAvanagara nivAsI zramaNopAsikA lIlAvatIbena zAMtilAla mULacaMdabhAI vorA, virAga jayaprakAza vorA-muMbaI bhAvanagara nivAsI jayaprakAza zAMtilAla mULacaMdabhAI vorA, virAga jayaprakAza vorA-muMbaI A kalpanAbena narezabhAI amRtalAla zAha, mATuMgA, muMbaI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara anukramaNikA zara 52 67 95 122 126 131 krama viSaya 1. cAra jAtanA manuSya 2. taraMgavatI sAdhvIjI kauzalanagaramAM 3. RSabhasena guNonuM kasoTI sthAna 4. taraMgavatIno janma pa. taraMgavatIne jAtismaraNa 6. taraMgavatInA 108 AyaMbila 7. taraMgavatIne svapna 8. dharmapradhAna ke saMsAra yuvAna padmadevane mUccha 10. karmanI nAlezI para coMkAmaNa 11. taraMgavatIno patra ane saMdezo 12. saMsAra eka raMgabhUmi 13. vItarAga para atizaya prema 14. padmadeva-taraMgavatInuM gupta prayANa 15. taraMgavatInI gAMdharva vivAhanI vinaMtI 16. padmadevanuM diladarda 17. taraMgavatIno karuNa vilApa 18. mokSadaSTi pahelA dharmadaSTinI AvazyakatA 19. bIjAnA acAnaka karma-udaya dekhI pote jAgelAnAM dRSTAMta 20. saMyogo aMte rovarAvanArA 21. taraMgavatIne mahAmunino bheTo 22. pAradhIno kalpAMta ane maraNanizcaya 23. taruNInuM Atmanivedana 24. muninuM vizALa adhyayana 25. vairAgyanAM kAraNo 26. taraMgavatI - padmadevanI dIkSA 27. dhanadevanI dalilono pardAphAza 142 152. 165 177 197 200 224 229 255 273 297 3OO 313 319 33) 336 340 349
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ "kama! tArI gati nyArI", taraMgavatI. (punA vi.saM. 2040 nA cAturmAsamAM pU. AcAryadevazrIe 'taraMgavatI taraMgalolA' kathA zAstra para pravacano ApelA. te kathAnetrI taraMgavatInA jIvananAM rasajharaNAM pIrasavAmAM Ave che.) 1. cAra jAtanA manuSyo | anaMta upakAraka zrI jina zAsananA bhavya itihAsamAM jhaLakI rahelA anekAneka nAmI sUrisitArAomAM AcArya bhagavAna zrI pAdaliptasUrijI mahArAja paNa eka anokhI vibhUti thaI gayela che, ke jemane 8 varSanI uMmare dIkSA ane 10 varSanI uMmare AcAryapada maLela che. eka vAta samajI rAkho, jJAna AtmAmAM zAstramAMthI nathI AvatuM paraMtu aMtarAtmAmAMthI pragaTa thAya che. jJAna AtmAmAM bharyuM paDyuM che, mAtra jJAnanI upara AvaraNa che tyAMsudhI e jJAna AtmAnuM chatAM AtmAmAM chupAyeluM rahe che. AvaraNa haTAvo eTale jJAna pragaTa thAya. zAstra A AvaraNa haTAvavAnuM kAma kare che. DabA nIce DhaMkAyela dIvAmAM prakAza to che ja, paraMtu te DhaMkAyela che. Dabo haTAvA agara DabAmAM kANAM pADo to prakAza bahAra pragaTa thAya. zAstro A kAma kare che. AtmA paranA AvaraNamAM kANAM pADI Ape che, eTale jJAnano prakAza pragaTa thAya che; tyAM bhale kahevAya kharuM ke zAstramAMthI ATaluM jJAna maLyuM, paraMtu hakIkatamAM zAstranA AdhAre jJAna AtmAmAMthI ja pragaTa thayuM, upayogarUpa banyuM... A hisAbe AvaraNa haTAvavA joIe. paraMtu te mAtra zAstrAdhyayanathI ja haTe evuM nahi; kintu jJAnanA AcAro kALa vinaya bahumAna tapa vagere pALo, bajAvo, ema ahiMsA-saMyama ArAdho...A badhAthI paNa bhAre jJAnAvaraNa karma tUTe che, ne ethI jJAna prApta thAya che. gaNadhara bhagavAna pUrvanI eTalI badhI sAdhanA laI AvelA ane ahIM tIrthakara bhagavAna pratye eTalo badho UMco vinayabhAva lAvyA, evuM bhagavAnanuM zaraNa grahaNa karyuM. bhagavAnanI pratye evo ucca samarpaNabhAva Ubho karyo ke pachI prabhu pAsethI mAtra traNa pada (tripadI) maLavAnuM thayuM emAM jaMgI zrutajJAnAvaraNano kSayopazama karma ! tArI gati nyArI
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayo, ne tyAM ja UbhA UbhA AkhI dvAdazAMgI, ne emAM cauda pUrva nAmanA mahAAgama racI kADhyA ! sunaMdA sAdhvI vagerene saMyama ane tapanI mahAna sAdhanA karatAM avadhijJAna pragaTa thaI gayuM. zaabhava muni janme custa brAhmaNa chatAM dIkSA pachI mAtra 8 varasanI aMdaramAM cauda pUrvanA pAragAmI banyA ! zuM mAtra gokha-gokha ne bhaNa bhaNa karavAthI ATaluM badhuM AvaDyuM ? nA, pUrve kahyuM tema guru-vinaya-bahumAnAdi tathA samyakta-ahiMsA-saMyama-tapa vagerenI ArAdhanA joradAra karI. e paNa jJAnAvaraNa tUTI jJAna pAmavAmAM jabaradasta kAraNa banelA. AcArya bhagavAna pAdaliptasUrijI mahArAjane pUrvanI sAdhanA ane ahIM samyakta sahita ahiMsA-saMyama-tapanI ArAdhanAe emane nAnI uMmaramAM jJAna jhaTapaTa prApta thaI gayuM; ne mAtra dasa varSanI uMmare AcAryapade ArUDha thayA ! emanA jIvananI ghaTanAo alaukika che. eka ghaTanA joIe. emanA kALamAM nAgArjuna nAmano eka yogI hato. eNe suvarNasiddhi sAdhI ane e suvarNasiddhi rasano pyAlo bharIne potAnA ziSya dvArA pAdaliptAcAryane bheTa karavA mokalyo. AcArya bhagavAne nA pADI ke "ame sAdhu chIe amAre enI jarUra nathI." ziSya Agraha karIne pyAlo mUke che, tyAre AcAryabhagavAne pagethI pyAlo haDazelI mUkatAM suvarNarasa jamIna para DhaLI gayo... nAgArjunano ziSya A sahana karI zake ? garajI UThyo "keTalI mahenate A mahAkiMmatI suvarNarasa siddha karyo che te Ama DhoLI nAkhavAno ? eTaluM badhuM abhimAna che to batAvo tame zuM siddhi karI che ?' AcArya bhagavAne pyAlo laI emAM pezAba karIne Apyo. kahe che ke amArI A siddhi.' ziSyane A joI bhAre gusso caDI gayo te e ja pyAlo gura nAgArjuna pAse laI jaI gurune banelI hakIkata kahI kahe che "lo e jainAcArya emanI siddhimAM A emano pezAba tamane bheTa mokalyo che ' nAgArjunane paNa bhAre gusso caDI gayo to gussAmAM "jainAcArya AvA abhimAnI ne mazkarA ?' ema kahetAka eNe pyAlo pAsenI zilA tarapha pheMkyo paraMtu Azcarya kevuMka thayuM ke enA para nAgArjuna bhAre pastAvo karato doDyo sIdho AcArya bhagavAna pAse, ne pagamAM paDI rotI AMkhe potAnI uddhatAI ne - taraMgavatI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhimAnanI mAphI mAge che. nAgArjuna eka siddhapuruSa, chatAM enI kalpanAmAM nahi evo zo camatkAra tyAM banyo haze ke enAM jIvanane ane hRdayane pheravI nAkhe ? mANasa potAnI thoDI ghaNI AvaDatanA evA ahaMtvamAM caDe che ke jANe duniyA pote jANe che eTalI ja che. tethI to trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanA atizaya enA magajamAM UtaratAM nathI, jhaTa enA tuccha ane saMkucita manane thAya che ke "AvuM te vaLI banI zake ?' chatAM juo - bhagavAnanA atizayomAM - (1) bhagavAna mAtAnA udaramAM che, 9-9 mahinA thavA AvyA che, chatAM mAtAnuM bIjI garbhavatI strIonI jema peTa UMcuM AveluM na dekhAya ! vaLI (2) bhagavAnane mAtAnuM stanapAna na karavuM paDe. bhagavAnanA aMgUThAmAM iMdra-saMcArita amRta bALa prabhu aMgUTho cUsI levA dvArA bhUkha zAnta karI le, ne zarIranA aMgopAMga vRddhigata thatA ja rahe ! (3) bhagavAnano zvAsa kamaLa jevo sugaMdhita nIkaLato hoya. ema (4) bhagavAna kevaLajJAna pAme pachI emanI sAthe covIse kalAka jaghanyathI eka koDa devatA sAthe hoya. (5) prabhune dezanA devA mATe devatAo eka palakamAM jaMgalamAM maMgala khaDuM karI de, cAMdI-suvarNa-ratnanA traNa killAnuM eka jojananuM samavasaraNa devatAo racI kADhe ! | (da) bhagavAna cAle tyAre emanA paga nIce mAkhaNanA piMDA jevA mulAyama sonAnA kamaLa goThavAI jAya ! (7) prabhu cAle tyAre ratnasiMhAsana ane traNa chatra AkAzamAM prabhunI sAthosAtha cAlyA kare ! (8) rastAnI be bAjunA jhADa namatA rahe, ne (9) upara gaganamAM paMkherA ghUmarI detA cAlyA kare. prabhunA AvA atizayo kSudra saMkucita ane abhimAnI magajamAM zAnA bese ? paraMtu evA atizayo ane camatkAro para zraddhA karavA mATe (1) vilakSaNa karmavipAkano ane (2) abhuta labdhino prabhAva vicAravA jevo che. karma ! tArI gati nyArI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) karmavipAkanuM adbhuta sarjana : karmapariNati-karmavipAka vicitra che. juo mAtAnA udaramAM saMtAnanuM zarIra enA aMgopAMga, iMdriyo, ane ati sUkSma sUkSma jJAnataMtuo naso vagere koNa ghaDavA bese che ? vilakSaNa karmavipAka ja e kAma karI rahela che. e pachI janma bAda paNa keTalAka vakhata sudhI bALaka mAtra dUdha pItuM hoya che, emAMthI zA evA rUpAMtara thAya che ke dAMtane hADakAne sapheda kaThaNa padArtha, jIbhane lAla mulAyama padArtha, vALane kALA padArtha, lohIne lAlaghUma padArtha, ane mAMsa carabIne evA sapheda padArtha maLyA kare che ! te paNa tevA tevA vividha padArtha mAtra dUdhamAMthI sarajAya che. mAtra sarajAya eTaluM ja nahi, kintu te te vividha padArtha te te avazya ane dhAtuomAM vyavasthita rIte goThavAI jAya che. dUdhanA parivartana pAmelA lAla aNu lohI tathA jIbhamAM ja jAya, sapheda kaThaNa padArtha dAMta ane hADakAmAM ja bhaLe ! lAla pocA aNu hADakAmAM nahi, ne sapheda kaThaNa kaNa jIbha vageremAM nahi... AvuM badhuM vilakSaNa chatAM vyavasthita sarjana ane yogya goThavaNa koNa kare che ? kaho, vicitra karmavipAka kare che. kheda-harakha aTakAvavA vicAraNA : mANasane Apatti Ave tyAre bebAkaLo thAya che paNa jo tyAM vicAre ke je vicitra karma-vipAka zarIra-gAtra-iMdriyo ne dhAtuonA camatkArika sarjanavyavasthApana kare che, e vicitra karmavipAka mArA jIvanakALamAM Apatti-saMpattinI vicitra ghaTanAo saraje emAM navAI zI che ? tyAM zuM Azcarya pAmavAnuM ? ke zA kheda-harakha karavAnA ? e to karmavipAkanI sahaja ghaTanAo che. ema karI gaMbhIra banI emAM lahevAI na javAya. "avadhu sadA maganameM rahenA.' karIne cAlavAnuM. tIrthakara bhagavAna evI uttama ArAdhanA karIne Avela che ke emane evA sarvocca puNyakarmanA jUtha UbhA thaI gayelA che. e karmanA vipAka pachI atizaya sarjana kare emAM zI navAI ? (2) Atma-labdhionuM adbhuta sarjana : bIjuM vicAravAnuM A che ke AtmAnA aMtarAyAdi karmanA tUTavAthI je labdhio UbhI thAya che te akathya aciMtya siddhio UbhI kare che. dA.ta. joIe chIe ke (1) eka ja klAsamAM bhaNatA aneka mahenatu vidyArthIomAM koIka ja - taraMgavatI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka be jaNA asAdhAraNa vidyA hoziyArI vidvattA pAmI jAya che. kema ? kaho, pUrvabhavethI jJAnAvaraNIya karmano evo kSayopazama karIne jJAnalabdhi UbhI karIne AvyA, ke ahIM bIjA anekanI apekSAe atizayita jJAna-vidvattA pAmI jAya ! jANavA maLyuM che ke pU. AtmArAmajI mahArAja eka divasamAM 300 gAthA moDhe karI zakatA... vajasvAmine bALapaNAmAM ghoDiyAmAM rahIne AcArAMga bhagavatI... vagere 11 aMga-Agamo sAdhvIjInA mukhe bolAtA sAMbhaLIne moDhe kaMThastha thaI gayelA ! gaNadhara bhagavAnane prabhunA mukhethI mAtra traNa pada sAMbhaLIne tyAM ja 14 "pUrva zAstro ane dvAdazAMgI AgamanuM jJAna hurI jAya che. ne tyAM ja UbhA UbhA aMtarmuhUrtamAM enAM sUtronI racanA karI de che. zuM A ? zrutalabdhi. evI bIjI paNa labdhio hoya che dA.ta. dezanAlabdhi :- marIci cAritrathI patita hatA, ane saMnyAsInA vezamAM prabhunI sAthe vicaratA hatA, chatAM emane je loka pUchatA ke tamAre Avo vicitra veza kema ? to pote sAdhutAthI bhraSTa che, ema kahI e nimitta pAmIne marIci keTalAyane vairAgyano upadeza ApI, vairAgya pamADI detA ! ane TheTha sAdhu banavA sudhI pahoMcADI detA ! zuM A ? dezanAlabdhi. naMdISeNa muni patita thaI vezyAne tyAM rahenArA banelA, chatAM roja ne roja upadezathI 10 jaNane vairAgya pamADI prabhu pAse sAdhu thavA mokalI detA ! vezyAne pahelethI kahI dIdheluM ke "roja dazane pratibodha karI sAdhu banAvI pachI ja bhojana karIza, e zarata maMjUra hoya to huM ahIM rahuM.' ? pote patita chatAM bIjAne pamADI zake ? hA, enuM ja nAma dezanAlabdhi. labdhi Azcaryajanaka kAma kare. labdhi kone kahe che ? tevA prakAranA karma tUTIne Atmazakti pragaTa thAya e labdhi che. dA.ta. Amosa hilabdhi viprosalibdhi, vagere labdhio. RSabhadeva bhagavAna pUrvanA trIjA bhavamAM cakravartI muni banelA, pachI emanA saMyama sAthe tapasyA ane agAdha jJAna-parizrama eTalA jabaradasta hatA ke pote 14 "pUrva zAstranI labdhivALA banavA uparAMta evI Amosahi (Amosa sparza, eja oSadhi) labdhivALA banelA ke emanA zarIrane sparzIne cAlelo pavana bAjumAM karma ! tArI gati nyArI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ beThelA bImArane sparze, to enI bImArI maTI jAya !. sanatakumAra cakravartI munine kaThora tapasyAthI ane svecchAe rogo sahana karavAthI, aneka labdhio paikI eka viprosahilabdhi pragaTa thaI gayelI, te devatA dhavaMtarI vaidyanuM rUpa karI emanI pAse AvI emanA roga miTAvI devA taiyArI batAve che; tyAre mahAmuni kahe che, "jo bhAI roga to mArA mitra che. e che tyAM sudhI e bhogavI bhogavIne mArA karmazatruono nikAla thAya che. e rogamitrono, tuM viyoga karAvavA Avyo che ? roga to jo mAre kADhavA hoya to bhagavAnanI kRpAthI UbhI thayela tapanI labdhinA pratApe kADhavAnuM kAMI ja kaThina nathI. le jo." ema karI potAnA ghUMkanI kaNI laI koDha rogavALI eka AMgaLI para e ghUMka lagADyuM, to tyAM ja koDhanA sapheda dhabbA maTI jaI, e AMgaLI kaMcanavarNa gorI gulAbI thaI gaI ! Ama (1) karmonA vilakSaNa vipAka ane (2) Atmalabdhio adbhuta Azcaryajanaka bhAva bhajave, e sahaja che. ethI ja bhagavAnane adbhuta atizayo kAma karI rahyA hoya che. tyAM A kema bane evI zaMkA karavI ayukta che. ApaNA taraMgavatI kathAkAra pAdaliptasUrijI mahArAja evI koI viziSTa jJAnalabdhi vIryalabdhi AdivALA, te enI bicArA yogI nAgArjunane zI gama ? te eNe pote to AcArya mahArAjane suvarNasiddhino rasa mokalelA. paNa AcAryadeva e rasanA DabalAne lAta mArI rasane dhULa bhego karyo ane badalAmAM DabalAmAM potAno pezAba bharI mokalyo, ene ajJAna nAgArjuna apamAna ane eka gaMgho padArtha samajI jamIna para pheMke che ! tyAM ja enA chAMTA je zilA para paDyA e zilA ratnamaya thaI gaI ! pAdaliptAcAryanI labdhi : nAgArjuna cokI UThyo ke "bApa re ! AnI AgaLa mArI rasAyaNasiddhi zI visAtamAM ? huM samajuM ke bahu mahenata karI mahAna vanaspationA rasathI suvarNa-siddhi banAvuM, ne e suvarNarasa loDhAne sonuM banAve ! tyAre AnA to zarIrano azuci padArtha-pezAba pattharanI zilAne ratna banAve che ! tyAre AmanA khuda zarIramAM keTalAya rasAyaNa bharyA paDyA haze ?" bicArA yogIne AtmAnI labdhionI zI gama ? nAgArjuna UThIne doDato Avyo AcArya pAdaliptasUrijI mahArAja pAse, ne pagamAM paDI jaI kSamA mAge che, "prabhu ! kSamA karo, kSamA karo mane, huM - taraMgavatI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAna mUDha chatAM abhimAnathI yogI nAma laIne pharyo ane sAcA mahAna yogI mahAjJAnI evA Apane meM oLakhyA nahi..." pAdaliptAcArya mahArAja mahAjJAnI mahAyogI hatA chatAM emane abhimAna nahotuM. pote samajatA ke "kyAM tIrthakara bhagavAnanI mahAna yogasAdhanA ? ne kyAM amArI kUpamaMDUka jevI dazA ? kyAM prabhunuM anaMtajJAna? ane kyAM amArI samudramAM khasakhasa jevI jJAnadazA ! are ! kyAM gautamAdi gaNadhara bhagavaMtonI anaMta labdhinI zrImaMtAI ? ne kyAM amArI e bAbatamAM ya garIbI ?" AcArya mahArAja nirabhimAnatAthI potAnI jAtane AvI sAva nagaNya samajatA, paNa jagata emane mahAjJAnI tarIke navAjatA; kemake evI evI emaNe jainetara vidvAnomAM paNa jabaradasta zAsanaprabhAvanA karI che. Ama chatAM keTalAka paMDita brAhmaNo emanI para IrSyA karatA, paraMtu khUbI e thaI ke jyAre pAdaliptAcArya mahArAja kALadharma pAmyA tyAre eja vidvAno raDI UThIne poka mUke che ke "are ! e jamarAjanuM mAthuM kema na phUTI gayuM ke jenA magajamAM AvA ajoDa advitIya vidvAna pAdaliptAcAryane upADI javAno ne jagatane raMDApo devAno vicAra Avyo ?' tyAre, vicAro AcArya mahArAje itara vidvAnonA hRdayamAM kevuMka UMcuM sthAna meLavyuM haze ? emaNe aneka zAstro paikI eka zAstra prabhupratimAnI pratiSThAvidhi upara racyuM che, enuM nAma che nirvANakalikA." nirvANakalikAmAM laukika AzayathI dharmavidhAna : nirvANakalikA e Aje upalabdha pratiSThAvidhinA zAstromAM sauthI prAcIna pratiSThAvidhi zAstra che. e juo to khabara paDe ke emaNe dharma mAtra mokSa mATe ja karavAno kahyo che ? ke dharmane ThAmaThAma maMgaLarUpa banAvI jIvanavyApI banAvavAno kahyo che ? dAtaNa karatAM pahelA dharmamaMtra bhaNo, snAna karatAM pahelAM dharmamaMtra bhaNo, vastra paheratAM pahelAM dharmamaMtra bhaNo... bahAra jatAM pahelAM stotrAdi bhaNo... kema A badhuM? jIvanamAM dharmamaMgaLathI apamaMgaLa na Ave, vizna ApadA na Ave, mananuM ISTa siddha thAya. AvA moTA sAthA dhuraMdhara zAsanaprabhAvaka agAdha jJAnI ane yogI samrATa AcArya bhagavAna jyAre saMsAranA kAryomAM dharma ghAlavAnA AvA vidhAna batAvatA haze, zuM e samajaNa vinAnAM ? ne "dharma mokSa mATe ja thAya' Ama kAra sAthe kahI mokSa karma ! tArI gati nyArI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sivAyanA bIjA koI sAMsArika prayojana mATe dharmano niSedha kare, e samajaNavALA ? pAdaliptasUrijInI taraMgavatI-taraMgalolA' kathA : A ja mahAna AcArya bhagavAna pAdaliptasUrijInuM bIjuM eka zAstra te prAkRta bhASAmAM kAvyamaya taraMgavatI (taraMgalolA)nI dharmakathA... paraMtu emAM dezya zabdo ane kAvya vRttonI jaTilatA bahu, tethI pachInA AcArya nemicaMdrasUrinA ziSya yaza(yazasena) munie joyuM ke A mahA rasamaya ne bodhaka adbhuta kathAgraMtha bhASAnI jaTilatA hovAthI paThana-pAThanamAM evo vyApaka nathI. tethI e paDatA kALamAM naSTa thaI javA saMbhava che. jainAgama-samudramAMnI evA mahAna AcAryanI eka mahAna vAnagI naSTa kema thavA devAya ? tethI emaNe ja taraMgavatI zAstramAMthI evA aparicita dezya zabdo ane jaTila vRtto kADhI nAkhIne saLaMga kathA taiyAra karI, ne e pachI paThana-pAThanamAM sArI cAlI haze, paraMtu ApaNI alpa puNyAIe enI hastalikhita pratio Aje bahu alpa upalabdha che. eTale lahiyAonA lekhanadoSavALI pratione zuddha karavA mATe evI prationI sulabhatA nathI. chatAM bhAgyuM to ya bharUca, azuddha lakhAyela paNa alpa pratiomAMthI ApaNane taraMgavatInI manorama kathA ane taraMgavatInAM jIvananA bodhaka rasajharaNAM jANavA maLe che, tethI enA para vicAraNA karI AtmalAbha meLavavo che... zAstrakAra bhagavaMte taraMgavatIne bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA mukhya ziyyA sAdhvI zrI caMdanabALAjInA ziSyA sAdhvIjI zrI suvratAnA ziSyA sAdhvIjI tarIke batAvI, emanA potAnA mukhe emanI jIvanakathanI kahevarAvI che. banyuM che evuM ke rAjA koNikanA samayamAM kozala dezamAM kosAMbI nagarImAM eka AgaLa paDatA dhanADhya zeTha RSabhasenanI dharmapatnI somA zeThANInI AjJAthI dAsIo bhojananA samaye supAtra dAnanAM lAbha mATe zerInA rastA para sAdhu-sAdhvIjI mahArAjanI rAha joI rahI hoya che. kevoka suMdara yoga ! zeThANI pUrvanuM puNya bhogavI rahI che ane ahIM paNa ene supAtradAnAdi puNyanA mArga sUjhe che. pariNAme bhAvi bhava kevo maLavAno ? kaho, puNyAIbharyo. eTale ke che che ne che. jagatamAM cAra jAtanA manuSya, - taraMgavatI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) che che ne che, (2) che nathI ne nathI, (3) nathI che ne che, (4) nathI nathI ne nathI... (1) pahelA prakAramAM AvA ke pUrve puNya kamAIne ahIM AvyA, ahIM paNa puNya kamAya che, tethI bhaviSyamAM ya puNyAI laIne javAnA ne bhogavavAnA, AvA jIvo puNyAnubaMdhI puNyavALA kahevAya. Aje evA keTalAka zrImaMta ke madhyama mANaso jovA maLe che ke je pUrvabhavethI ahIM vizeSa yA sAmAnya puNyAI laI AvelA bhogave che, ane sAthe emane jIvanamAM dharma mukhyapaNe sUjhe che, e bhAvi bhavamAM paNa che' nI sthitimAM mukAvAnA. (2) paraMtu bIjA prakAramAM evA jIvo che jemane ahIM zrImaMtAI che eTale ke e pUrva bhave puNyAI UbhI karIne AvelA; paraMtu ahIM emane puNyamArga arthAta dharma sUjhato nathI. A "nathI' nI sthitimAM che. to bhAvi bhava kevo maLavAno ? kaho "nathI" nI sthitimAM. AvA jIvo pApAnubaMdhI puNyavALo kahevAya, puNya kharuM, paNa pApanA anubaMdhavALuM, eTale puNya bhogavatAM pApa ja sUjhe. dA.ta. mammaNane aDhaLaka puNyodaya chatAM pApAnubaMdho : mammaNa zeTha pUrvanA munidAnathI puNya laIne Avelo, paraMtu ahIM jIvanamAM mukhyapaNe eka ja kAma rAkheluM ke "basa, thAya eTalo parigraha bhego karo.' emAM nakarAM pApa ja upAryA. kema Ama ? pUrve dAnathI puNya to UbhuM karyuM hatuM, paraMtu pAchaLathI dAnanI niMdA karI ke "hAya ! meM siMha kezariyo lADa mahArAjane kyAM vahorAvyo ?' eNe pahelAM to lahANAmAM Avelo lADu jAte khAvAnI lAlaca mUkI sAdhumahArAjane vahorAvelo, tethI aDhaLaka puNyAI UbhI karelI ! paraMtu pAchaLathI pADozInA kahevAthI khabara paDI ke A to siMha kezariyo lADu hato ane vAsaNamAM paDelA enA kaNiyA cAkhyA te dADhe lAgyA, te have muni mahArAja pAsethI lADavo pAcho levA gayo, paNa maLyo nahi tethI have dAnanI joradAra niMdA saMtApa kare che. karelA dharmanA saMtApathI pUrve bAMdhelA puNyamAM joradAra pApanA jheranA kaNiyA yAne tIvra pApAnubaMdho-pApasaMskAro nAkhI dIdhA. pahelAM to dAna karatI vakhate ane pachI paNa jAtane dhanya mAnato eNe puNya saMskAro puNyAnubaMdho UbhA karelA, paraMtu pachIthI dAnano saMtApa pelA karma ! tArI gati nyArI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyAnubaMdho-puNyasaMskAro baLIne sApha thaI gayA, ane navAM pApAnubaMdhopApasaMskAro UbhA karI dIdhA ! e baMDala ahIM laIne Avyo, tethI pUrvanA puNe paisA maLavA chatAM sUjhayuM zuM? dharma? ke pApa ? kaho, parigraha mamatAnuM ghora pApa sUchyuM. * puNyAnubaMdhathI dharma sUjhe. * pApAnubaMdhathI pApa sUjhe. eTale ja sAvadhAna thavA jevuM che ke ahIM jeTalA pApa sUjhe che....e pUrvanA pApAnubaMdhanuM phaLa che. eTale ja (1) dharma karatI vakhate viSayonI lAlaca, tathA kaSAya vagerethI navA pApAnubaMdho UbhA karavAnuM na karAya; temaja (2) pUrvanA DhIlA pApAnubaMdhone ahIM cAra zaraNa, duSkatagaI, pratikramaNa, sukRta-sevana, jinabhakti-tyAgatapasyA vagerethI toDavAnuM karAya.. badhA pApAnubaMdho koI evA tIvra ugra nathI hotA ke tene toDavAnuM mana ja na thAya. maMda pApAnubaMdho ya hoya che, ne ene jinavANIzravaNa ane sat karaNIthI toDI zakAya che. ghaNAno evo anubhava che ke sAdhu pAse nahotA jatA tyAre nakarAM dunyavI pApa ja sUjhatA; paraMtu sAdhusamAgama ane jinavANIzravaNa pachI pApabuddhi ochI thavA mAMDI ne pApane badale dharma sUjhavA mAMDyo zuM A ? maMda pApAnubaMdho tUTatA cAlyA. mammaNane tIvra pApAnubaMdha hatA, eTale Ama to rAjagRhIno e vAsI chatAM, ane jayAM anekAneka muniono yoga yAvatu kadAca mahAvIra bhagavAnano yoga maLyo hoya, chatAM ene dharma sUjhayo ja nahi. tIvra pApAnubaMdhavALAne koI upAye dharma na sUjhe. A mammaNa bIjA prakArano jIva,- "che nathI ne nathI' vALo gaNAya. pUrve puNyAI hatI, ahIM nathI, ne parabhave sAtamI narake gayo tyAM paNa ene dharma nathI, dharmabuddhi ja nathI. eTale ja ahIM sAvadha thavA jevuM che ke pUrvanA puNya ahIM paisA-kuTuMba-pratiSThA-sattA vagere to maLyuM. paNa emAM pApa nathI sUjhatA ne? dA.ta. koI maMdiranA TrasTI banyA, to lokoe bhaMDAramAM prabhubhakti mATe paisA nAkhyA. enAthI prabhubhakti karavAne badale e paisA phiksa DipojhITamAM ghAlI mUkavAnuM nathI karatA ne ? nahitara emAM vizvAsaghAtanuM pApa thAya. vaLI TrasTI banIne pApAnubaMdhI puNya bhogavavAnuM thAya. ema, 10 - taraMgavatI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhune pUjArIne nathI soMpI dIdhA ne ? nahitara emAM prabhune roja savAra paDye pUjArInA hAthe vALAkUMcI yAne kUcaDAnA godA khavarAvavAnuM pApa thAya. A pApAnubaMdhI puNyanA udaye TrasTI banavAnuM thayuM kahevAya. roja prabhune godA marAvIne AgaLa bhAvi kevuM ? kharAba ! AvA jIvo che nathI ne nathI. (3) trIjA prakAranA jIvone "nathI che ne che." pUrvabhave puNyAI nahi, eTale ahIM garIbAI vagere duHkhabharI sthiti hoya. paraMtu ahIM dharma sUjhe che. eTale "che'nI sthiti AvI. enAthI ene bhaviSyamAM puNyamArga sUjhaze. eTale evA jIvo nathI, che, ne che" koTinA gaNAya. Aje evA sAmAnya sthitinA bhAgyazALI jaino che je agavaDa veThIne paNa dharmasAdhanA karatA rahe che. tyAre evA madhyama sthitimAM ane zrImaMto keTalAya che jemane pUrvabhave che' nI sthiti; tethI ahIM puNya laIne AvyA sagavaDa ghaNI maLI, paraMtu abhAgiyA evA ke jemane ahIM dharma sUjhato nathI. eTale ahIM "nathI"nI sthitimAM thayA. tethI pachI enA para AgaLanA bhave 'nathI'nI sthitimAM dukhiyArA ane dharmahIna rahevAnA e "che, nathI ne nathI"nI sthitivALA gaNAya. paraMtu sAmAnya sthitivALA ahIM dharma kare che, tethI che"nI sthitimAM, ne AgaLa ahIM dharma karyAnA phaLamAM sAruM pAmavAnA, eTale tyAM che"nI sthiti thavAnI. ema A trIjA prakAravALAne "nathI, che, ne che." A batAve che ke "kadAca ahIM tamAre evI Arthika saMgIna sthiti nathI, athavA zarIra sAruM rahetuM nathI, to jo ke pUrvabhave "dharma nathI" nI sthitimAM hatA, paraMtu ahIM jo dharmanuM zaraNuM lo, jUTha-anIti-vizvAsaghAta, jIvonA bahu AraMbha sabhAraMbha, IrSyA-mada vagere karo nahi, bhagavad-upAsanA yAne jinabhakti karo, prabhu pAse mAgo "prabhu ! mAre pApo nathI karavA, jIvananirvAhanI muzkelI che, mAre tAro ja AdhAra che, tuM ja muzkelI dUra karaze" evI prArthanA sAthe sAdhusevA, sadAcAra dayA, sarva sAthe maitrIbhAva,... vagere rAkho, to ahIM che'nI sthitimAM cho, ane AgAmI bhave ya sArI sthiti banI Ave eTale tamAre "nathI, che ne che." (4) "nathI, nathI, ne nathI" vALA jIvo : cothA prakAranA jIvonI to vAta ja karavA jevI nathI, kemake e 'nathI, nathI, ne nathI'nI sthitimAM che. eTale ke emane pUrva janamamAM paNa dharma nahi, karma ! tArI gati nyArI 1 1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM paNa dharma nahi, ne pachI AgaLanA bhave ya dharma nahi. gata bhava, A bhava, ane Avato bhava, traNeya pApabharyA bhava. saMsAranA moTA bhAganA jIvo juo to A sthitimAM che. anaMtAnaMta jIvo anaMtakALathI nigodamAM paDelA che, emanA atIta-vartamAna anAgata, traNeya bhAvo dharmahIna, enI zI vAta karavI ? 2. taraMgavatI sAdhvIjI kozalanagaramAM taraMgavatI sAdhvIjI evA kuLamAM janmelA ke jyAM "che, che, ne che'no prakAra hato. enA pitA kozalanagarInA RSabhasena zeThanI sthiti pahelA naMbaranI che, "che che ne che." ! tethI pUrve dharma karyo che tethI ahIM zrImaMtAI, ahIM paNa enA AMgaNe dAsIo bhojana samaye supAtradAnanA lAbha mATe phAMphAM mAre che ke koI sAdhu sAdhvIjI mahArAja maLe ? ema ahIM RSabhasena zeThanA jIvanamAM dharma che. pachI AgaLanA bhAve dharma maLavAno emAM zI navAI ? "che, che, ne che." A RSabhasena zeThanI havelInI najIkamAM gaNinI sAdhvIjI suvratAzrIjI potAnA ziSyAonA parivAra sAthe UtarelA che. bhagavAna zrI mahAvIra svAminA samayanI A vAta che eTale prabhunA mukhya ziSyA caMdanabALA sAdhvIjInA A suvratAzrIjI sAthvI ziSyA che. emanA eka ziSyA te taraMgavatI sAdhvIjI che. e jJAna-dhyAnamAM rakta rahevAthI bhaNelA che. emaNe vrata niyama tapasyAmAM paNa rakta rahIne potAnuM rUpALuM laSTa puSTa zarIra kuza karI nAkhyuM che. kAraNa ? emane pUrvabhava ane vartamAnabhavanA du:khada anubhavathI dilamAM jinavacana khUba pariNAma pAmI gayA che. eTale bhagavAnanA vacanathI dekhI rahyA che ke, taraMgavatInI dharmajoma-preraka vicAraNA :- jeTalI vrata-niyama-tapayAnI ArAdhanA karatI rahuM eTale mArA AtmA paranAM karma naSTa thaI rahyA che, A ati durlabha manuSya avatAra ane emAMya saMyamajIvana maLyuM, te vrata-niyamatapasyAdi karmono khoDo kADhavA mATe ja maLyuM che. AhAra-viSayAdinI saMjJAo poSavAnA ane tethI potAnA ja AtmA para karmonA bhAra vadhAravAnA bhava jagatamAM ghaNA; paraMtu e kuTila saMjJAonAM poSaNa karyo gayA e karavAnuM hoya ? jagatamAM manuSya avatAra durlabha che, temaja jIvanamAM dharma-ArAdhanA durlabha che. durlabha avatAramAM to durlabha ArAdhanA ja karavAnI hoya. - taraMgavatI 1 2
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatheccha khAnapAna raMgavilAsanI ArAdhanA durlabha nathI. jagatanA asaMkhya nAnA moTA jIvomAM dekhAya che ke "e badhA ya e to karI ja rahyA che. mATe e sulabha che. durlabha che tyAga-tapa-vrata-niyamAdinI ArAdhanA, to A durlabha manuSyabhave e durlabha ArAdhanA ja karavAnI hoya. manane ema thAya ke "Avo suMdara janama vAre vAre ke sahelAIthI nathI maLato atyAre maLyo che, paNa pachI kone khabara pAcho Avo avatAra keTalAya bhavo pachI maLaze ? kemake Avo sArI Adaza-AryakuLamAM avatAra, vrata-niyama-tapasyA vagere dharmanI ArAdhanA vinA na maLe; eTale jo ahIM A na karI lauM to pharIthI manuSyabhava na maLe, mATe ahIM A ja karI lauM' ema samaja hatI, eTale taraMgavatI sAdhvI joradAra tyAga-tapa ne jJAna-dhyAnamAM masta hatA. kahetA nahi, pra.- paNa amane dharma kaSTarUpa kema lAge che ? u.- kadAca dharma manane kaSTarUpa lAge, paraMtu enuM kAraNa mana sukhazIlatAmAM khoTuM TevAI gayuM che tethI kaSTarUpatA lAge che. kintu jo thoDo vakhata dhIraja rAkhIne potAnA AtmAnA kalyANa mATe mana mArIne sukhazIlatA dUra phagAvI daI jarAka khaDatala banI javAya, ane mana mArIne paNa vrata-niyama-tapasyAmAM zarIrane joDI devAya, to pachI mana emAM TevAI javAthI ene AmAM kazuM kaSTa ja lAgatuM nathI. jIvanamAM jozo to dekhAze ke pahelAM kaSTamaya lAgatI evI keTalIya bAbato, mana emAM dhIraja rAkhI enI pUMThe paDI jAo, to e saraLa banI jaze, ane evA emAM TevAI jazo, ke pachI e mUkavA nahi game. taraMgavatI sAdhvIjI gocarIe : taraMgavatI sAdhvIne evuM banyuM che, eTale eka vAra chaThThanA pAraNe bIjI sAdhvI sAthe gocarI nIkaLyA che, ne A RSabhasena zeThanA AMgaNA AgaLanA raste pasAra thAya che. tyAM pelI zeThanI dAsIo phAMphAM to mAratI ja hatI, ne Amane joIne pAse jaI vahoravA padhAravA vinaMtI kare che. paraMtu pahelI khUbI to e thAya che ke dAsIo emanuM alaukika rUpa-sauMdarya joIne stabdha thaI jAya che ane gharamAMthI zeThANIne bahAra bolAvI lAve che. sAdhvInA abhuta rUpa para zeThANInI vicAradhArA : zeThANI paNa sAdhvIjInuM rUpa lAvaNya joIne acarija pAmI jAya che, enA manane ema thAya che ke "aho ! A te koI svapna suMdarI che ? ke rUpanI pUtaLI che ? yA koI anupama rUpa bharI apsarAnuM citra ja che ? traNemAMthI karma ! tArI gati nyArI 13
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekeya nathI. kemake huM jAgatI UbhI chuM tethI kAMI suMdarInuM svapna nathI joI rahI, temaja sAdhvIjI hAlatA cAlatA che eTale kAMI jaDa pUtaLI ya nathI, ne citra paNa nathI. tyAre zuM A sAkSAt lakSmIdevI, raMbhA urvazI ja AvI gayA che ? kemake rUpa sauMdarya ane lAvaNya eTaluM badhuM che ke AmanA mukhanI AgaLa bicAro pUrNimAno caMdra paNa phikko lAge. eTale AmanuM mukha pUrNimAnA caMdra jevuM che ema kahevAmAM UlaTuM AmanI laghutA karavA jevuM thAya. tyAre Amane lakSmIdevI ke raMbhA yA urvazI paNa kema kahevAya ? kAraNa ke e devatA to jamInane aDIne nahi paNa addhara UbhA rahe, temaja emanI AMkho palakArA na le ane emanA zarIra paranA phUlahAra karamAya nahi, tyAre A sAdhvIjI to jamInane aDIne UbhA che, ne AmanI AMkho palakArA le che. tethI A svarganI devI nathI. tyAre, A che koNa ? koI mAnavI strI AvI dekhAtI nathI. paraMtu lAge che ke je kathAomAM saMbhaLAya che ke anAdinI koI evI suMdara strI te Aje bahAra nIkaLI paDI lAge che. athavA mAnIe ke koI anAdinI nA hoI zake, janma pAmelI ja hoya. to paNa lAge che ke prajApati brahmAe jagatanI strIonA rUpamAMthI sAra sAra kheMcIne Amane banAvI dIdhA lAge che. jANe A eka saubhAgya-maMjarI joI lo. AkhA jagatane ema thAya ke ApaNI pAse besI rahe ne ApaNe Amane joyA ja karIe, joyA ja karIe, ne emanI sAthe vAto karyA ja karIe. zarIre koI rezamI vastro tathA alaMkAra nahi ne zarIra pasIna vagerethI malina chatAM ATaluM badhuM apratima rUpa ane lAvaNya che to Amane gRhasthapaNe to vaLI keTaluM badhuM ya sauMdarya haze ? AmanuM ekeka aMga eTaluM badhuM suMdara che ke enA para dRSTi nAkho dRSTi khase ja nahi. kharekhara AmanI kAnti sauMdarya ane lAvaNyatA eTalA badhA adUbhUta che ke A meLavavAnA to apsarAo paNa manoratha sevatI haze ! zI rIte Amane ATaluM badhuM sauMdarya maLyuM haze ! ane A maLavA sAthe vaibhava paNa kevAka maLyA haze ! chatAM emaNe e badhuM choDI ghara-saMsAra kevI rIte choDyo haze ? keTalo badho utkaTa vairAgya jAgyo haze ? ne evuM te zuM banyuM haze ke eTalo badho vairAgya jAgI gayo ?... | 'paNa mAre ema vicAro karIne zuM kAma che? lAvane emane huM gharamAM 6 4 - taraMgavatI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ laI jaI gocarI vahorAvIne pUchI ja na lauM ?' taraMgavatI sAdhvInuM alaukika sauMdarya jo jo, A magadha dezanA kozalanagaranA RSabhasena zeThanI putrInuM tAraNahAra bane che. sauMdarye zeThANI para kAmaNa karyuM. pra.- rUpa e mAraka nahi ? u.- hA, paNa pApAtmAnuM rUpa mAraka, dharmAtmAnuM rUpa tAraNahAra. bhagavAnanuM rUpa joIne pApI pAvana bane che. zAstra eTalA ja mATe rUpane paNa dharma-prabhAvanAnuM kAraNa kahe che. dharmAtmA hoya ane rUpavAna hoya eTale janArane saheje thAya ke "aho ! AvA rUpALA to saMsAranA bhogamAM khUMcelA hoya enA badale he ? A dharmasAdhanAmAM rakta rahe che !' dharmAtmAnI lakSmI paNa tAraNahAra, e jAtanA ThaThArAmAM nahi, paNa lokonAM uddhAramAM jAya, bhagavAnanI bhaktimAM jAya. A parathI zIkhavAnuM che ke ApaNe dharmAtmA banIne ApaNA rUpa vaibhava vagerene bIjAnA tAraNahAra banAvavAnA che. vastupAla mahAmaMtrI dharmAtmA hatA. emaNe vaibhavane evA banAvelA. emanA gharaAMgaNe roja 5OO sAdhu sAdhvIne supAtradAna ane 1500 yogI saMnyAsI bhikSuka vagerene anukaMpAdAna devAtuM. AjanA zrImaMtane AvI koI vAta Ave eTale bhaDaka lAge che ke "hAya bApa ! Ama paisA uDADI daIe to to tijorI sApha ja thaI jAya ! Ama bhaDakanA vicAramAM akkalanI ijAradArI ? ke akkalanuM devALuM ? akkalanuM devALuM eTalA mATe ke ATaluM samajavAnI akkala nathI ke "paisA Ave che, sacavAya che te pUrvanA puNya; paraMtu mAre to sukRtonA bharacaka puruSArtha karyo javAnA. to ja huM sAco puNyazALI." emAM vaLI ahIM utkRSTabhAvathI dharma karAya, e tatkALa phaLe. evA puNyanI bharatI thatI Ave to A ubhaya lokanA puNyanI hayAtI che to bhalene tuM dharmamAM paisA kharace jA, puNya pAchalA bAraNethI paisAnI bharatI karatuM ja raheze. Aje evA mAravADanA bhAgyazALIo che ke je mAtra dharmabhAvanAthI dharmamAM lAkho rUpiyA kharace che chatAM emane Avaka paNa evI ghaNI rIte thAya che. sukRtonI ja vRttino prabhAva : hamaNAM eka dAnapremI bhAI vAta karatA hatA ke "sAheba ! dharmano gajabano prabhAva mane jovA maLyA ja kare che. dA.ta. eka vAra meM paradezathI karma ! tArI gati nyArI 1 5
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIrA maMgAvelA ane bIjA vepArIoe paNa maMgAvelA. mane dahezata hatI ke A lokonI kompITezanamAM eTalo lAbha nahi thAya. paraMtu banyuM evuM ke kasTamamAM bIjA vepArIono mAla aTakyo ne mAro mAla saraLatAthI chUTo thayo. te bajAramAM mAlanI achatathI mArA mAlanA bhAvamAM 300no vadhAro thaIne na kalpalo lAbha maLyo ! evo aNadhAryo lAbha to bIjA prasaMge paNa jovA maLe che" A lAbhanuM kAraNa zuM ? A ja ke e bhAInI sukRto karyo javAnI ja vRtti. sukRto moTA, te pAMca lAkha kharacavAnA dhAryA hoya ne dasa lAkheya lAgI jAya, chatAM jarAya mana bagaDavAnI vAta nahi. UlaTuM bIjA sukRtanI taka AvI hoya to emAM ya be cAra lAkha lagADI de. samAjamAM AgaLa AvavAnI ke nAmanA karavAnI leza paNa icchA ja nahi. icchA mAtra puNyodaye kamAyelI lakSmI kema sArA mArge vadhu ne vadhu jAya." mAnava janamano A moTo lahAvo laI levAno che. bAkI to saMsAra, karma ane mRtyu lakSmIne tANI javAnA che. astu taraMgavatI sAdhvI dharmAtmA che, ema e zarIra para parasevAnA mela ane melA vastra chatAM evA rUpavAna che ke pelI zeThANIne AkarSe che. sAdhvIjI koI jIvajaMtu na mare e mATe nIcI daSTie gajagAminI gatie AvI rahyA che. emane zeThANI sAme jaI vaMdanA karI lAbha ApavA vinaMti karIne havelImAM laI Ave che, mevA mIThAI vagerenA thALa AgaLa kare che, paraMtu sAdhvIjIe potAnA jIvanamAM je du:khada anubhava karyA che enAthI potAnuM jIvanalakSya pAkuM karIne e evA tyAga ane saMyamanA kaDaka pAlanamAM hoMzabhera caDI gayelA che ke e kAMI ahIM lalacAtA nathI. e to potAnA tyAga saMyamamaya jIvanane yogya ane jarUrI taddana sAdo AhAra vahorI le che. zeThANIne sAdhvIjInA rUpa-lAvaNya parathI Azcarya to thayeluM ke A koI lakSmIdevI che ? paNa nA, devatA dharatIne aDIne na UbhA rahe, emanI AMkha palakArA na mAre, emanA gaLAmAM vaNakaramAyela mALA hoya. AmAMnuM Amane kazuM nathI eTale mana vALeluM ke A devI nathI paNa mAnavI strI che, kharekhara sAdhvIjI che. tethI hAtha joDI vinaMtI kare che, zeThANInI mAgaNI : 'bhagavatI ! ApanA niyamane bAdha na pahoMcato hoya to kRpA karIne amane kAMIka dharmopadeza Apo !" 16 - taraMgavatI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyAnubaMdhI puNyanI vaDAI juo. puNyathI paisATakA sAruM maLyuM che, paNa emAM aMtaramAM raMga-rAga ke ropha-mada vagere kaSAyo nathI ramatA, paraMtu dharma sabuddhi hure che. puNya jo pApAnubaMdhI hota to e naryA raMgarAga ane kaSAyonI kubuddhi spharyA karatI hota. ahIM to puNya puNyAnubaMdhI che eTale vairAgya, dharma ane sadgaddhi phure che. sau sAMbhaLavA besI jAya che : sAdhvIjI kahe che, "Ama to amAre gocarI vakhate dharmano upadeza devA besavAnuM na hoya, paraMtu dharmanA be akSara kahevAmAM bAdha na hoya, ne tamArI khAsa jijJAsA che, to sAMbhaLo. juo A jagatamAM sarva jIvone hitakArI ekamAtra ahiMsAsvarUpa dharma ja che. ahiMsAsvarUpa dharma evo kalyANakArI che ke je dharma sAMbhaLe enuM ya kalyANa thAya, ane je dharma kahe enuM ya kalyANa thAya. dharmanuM choDIne bIjuM sAMbhaLe, bIjuM bole, e jIvane mATe ahitakara che. tame AvA vaktA-zrotA baMnene kalyANakArI dharmanI vAta sAMbhaLavA iccho cho, to huM tamane e dharmanA be akSara kahuM chuM." Ama jyAM sAdhvIjIe dharma kahevAnI taiyArI batAvI eTale zeThANI kahe che "bahu upakAra ! dhanya bhAgya amArAM ke Ape amArI vinaMti mAnya karI, ne amane sAMbhaLanAra saMbhaLAvanAra baMnene pAvana kare evo kalyANakArI ahiMsAsvarUpa dharma saMbhaLAvazo. padhAro A Asana para birAjo, ane amane dharma zravaNa ApI amArA kAna ane haiyuM pAvana karavA kRpA karo." sAdhvIjIne besADyA, ane zeThANI pote sAme hAtha joDI besI gaI. A jotAM gharanI bIjI strIo paNa potAnAM kAma paDatA mUkI AvIne tyAM besI gaI. have sAdhvI zrI taraMgavatI kahe che, sAdhvIjIno bhavya upadeza : ahiMsAsvarUpa dharma : juo, A ahiMsAsvarUpa dharmamAM parajIvonI hiMsAno ya tyAga karavAno Ave, ane potAnA svAtmAnI hiMsAno paNa tyAga karavAno Ave. bIjA jIvonI hiMsA bAhya zastrothI thAya che, dA.ta. ThaMDA pANImAM garama pANI nAkhyuM, to e ThaMDA pANInA asaMkhya jIvono nAza kare che, mATe e garama pANI zastrarUpa banyuM. ApaNe kapaDuM jhATakie to enAthI vAyukAyanA asaMkhya jIvo mare che, tethI e jIvo mATe kapaDuM zastrarUpa banyuM. jenAthI jIvo mare e zastra kahevAya. mare nahi paNa jIvane pIDA kilAmaNA thAya to ya e karma ! tArI gati nyArI 17
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zastrarUpa bane che. bIjA jIvone pIDA-kilAmaNA e paNa hiMsA che. parajIvonI hiMsA bAhya zastrathI thAya che. ApaNA AtmAnI hiMsA Abhyantara rAga-dveSAdi kaSAyothI thAya che. mATe e rAga-dveSAdi AMtarazastra che. tethI e rAgadveSAdi karAvanAra iMdriyo ane enA zabdAdi viSayo e paNa zastrarUpa gaNAya. bAhya zastrathI parajIvanA eka janamanuM mota thAya che, tyAre A kaSAyo ane viSayothI ApaNA AtmAne aneka janmonAM mota thAya che, janama janama mota sudhInI pIDAo bhogavavI paDe che. mATe ja jJAnIo kahe che A rAgadveSAdi kaSAyo ane indriya viSayo e mahAzastro che, svAtmAnI mahAhiMsA kare che. hiMsA e pApa che, ahiMsA e dharma che. evo ahiMsAsvarUpa dharma sAcA ane pUrNa svarUpamAM ekamAtra vItarAgasarvajJa zrI tIrthaMkara bhagavAne ja batAvelo che; kemake ahiMsAmAM sarva jIvonI eTale ke jagatanA tamAma sUkSma-skUla jIvonI hiMsA TALavI che. e sarva jIvonuM emane pratyakSa jJAna che tethI enI oLakha emaNe ApI che. a-sarvajJa sUkSma ekendriyAdi jIvone joI ja zakatA nathI jIva tarIke jANI ja zakatA nathI pachI pote ya enI ahiMsA zI rIte pALI zake ? ane bIjAne ya zI rIte e jIvonI oLakha karAvI zake ? ke e jIvonI oLakha ja nahi to emanI zI ahiMsA batAvI zake ? e to sarvajJa bhagavAna ja sUkSma ekendriya sudhInA jIvone sAkSAta joI zake che, ane jagatane enI oLakha ApI ane enI ahiMsA kema pALavI enuM mArgadarzana ApI zake. eTale kaho, jagatamAM ekamAtra sarvajJa tIrthakara bhagavAna ja pUrNa jIvavijJAna ane saMpUrNa ahiMsAdharma ApI zake. mATe e ja jagatanA sAcA tribhuvana guru che, e ja jagatanA sAcA tAraNahAra che. jagatanA jIvone je pUrNa ahiMsAmAM na laI jaI zake e emane kyAMthI bhavasAgaramAMthI tArI mokSa apAvI zake ? zI rIte tAraNahAra banI zake ? tAtparya, vItarAga sarvajJa tIrthakara bhagavAna sAcA tAraNahAra che, sarva devonA adhipati devAdhideva che. emanA upadezAnusAre sUkSma jIvonI ya ahiMsA pALe enuM ya hita thAya, ane je jIvonI ahiMsA pALe e ahiMsA dvArA e jIvone ya du:kha na pahoMcavA rUpe e jIvonuM ya hita thAya. Ama sarvajJa zrI tIrthakara bhagavAna sarva jIvonuM hita karanArA che. 18 - taraMgavatI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvA sarva hitakara devAdhideva tIrthakara bhagavAnane pAmyA pachI paNa jo ApaNe emaNe batAvela hitamArge ApaNA AtmAnuM hita na sAdhI laIe to ApaNA jevA mUrkha ane mUDha bIjA koNa ? evA jagatadayALu jagandhitA tIrthakara bhagavAne dharma traNa prakAre batAvyo che, ahiMsA, saMyama, ane tapa; ne e utkRSTa maMgaLa che. tho maMtramuThuM hiMsA saMgano tavo !" AmAM saMyama ane tapa ahiMsAne puSTa karanArA che. jIvanamAM jo saMyama ane tapa na hoya, to sva-paranI ahiMsAya pALavI azakya che. mATe jayAre dharmanuM svarUpa ahiMsA kahevAya, tyAre emAM saMyama ane tapa samAviSTa samajavAnA che. temaja jAta mATe "nA, mArAthI saMyama-tapa nahi bane, huM ekalI ahiMsA pALIza,'- evo khyAla hoya to te khoTo khyAla che, ema samajI rAkhavAnuM che. saMyama ane tapa vinA ahiMsA pALI rahyA ! A ahiMsA-saMyama-tapano dharma sAdhavA mATe sarvajJa bhagavAna samyagdarzanajJAna cAritranI ArAdhanA jarUrI batAve che. samyagdarzananI ArAdhanAmAM sudevasuguru sudharma para ananya ane aparaMpAra zraddhA bahumAna tathA sarvajJakathita jIva-ajIvAdi tattvanI ane ahiMsA-saMyama-tArUpI dharmanI sacoTa zraddhA karavAnI Ave. samyajJAnamAM e badhAnAM jJAna mATe sarvajJakathita zAstrono svAdhyAya karavAno Ave. samyak cAritramAM ahiMsA-saMyama-tapa-dharmanI ArAdhanA Ave. AnA mATe pAMca mahAvratano svIkAra ane pAlana karavuM joIe. A badhA dharmanA mULamAM vinayanI joradAra ArAdhanA joIe. "viNaya mUlo dhammo' dharmanuM mULa vinaya che. ahatva bAjue mUkAya to ja A vinaya dharma sadhAya. | sarvajJa zrI jinezvara bhagavaMto svayaM ahiMsA saMyama tapanI sAdhanA karI vItarAga sarvajJa bane che. pachI dharmazAsananI sthApanA kare che emAM dharmanI tathA tattvo ane mokSamArganI oLakha karAve che. evA jinezvara bhagavAne kahelo vinayamUlaka samyagdarzanAdirUpa ahiMsA-saMyama-tapa pratipUrNa dharma sarva jagatane sukhakArI che, janma-jarA-mRtyu rAga-zoka vagereno nAza karanAro che ne aparicita anaMta sukhane ApanAro che..." karma ! tArI gati nyArI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAyakaraNa-laghutAnI zakti : sAdhvIjInI evI vAgdhArA cAlI ke jANe parvata parathI khaLakhaLa dhodha vahI rahyo, ne TUMkA samayamAM ghaNuM kahI nAkhyuM. zI rIte ema kahI zakyA ? kaho, enA e ja vairAgyanA, tattvanA ane mokSamArganA sUtronA roja ne roja pATha-punarAvartana-svAdhyAya ciMtana karavAthI vANImAM laghulAghavI kaLA AvI gayelI. svAdhyAyakaraNa-laghutAnI zakti UbhI thaI gayelI. haiyAmAM jJAnano mAla tattvano mAla taiyAra hoya ane vakatRtva kaLA hoya pachI kema ? to ke phonogrAphanI rekArDa cAlI ! jIvanamAM A zI rIte bane ? phijUla vicAro, phijUla DAphoLiyAM, ane phijUla vAto karI karI amUlya mAnavasamaya veDaphI nakhAya che. enI jagAe A zAstrapadArtho ja magajamAM mamarAvyA karAya, vANImAM enI raTaNA cAle, eTale vANImAM laghulAghavI kaLA AvI jAya. aNamola jinavANI maLyAnI kadara joIe ke "mAre ati ucca jinavANIno jeTalo bane teTalo anuvAda arthAt punaH punaH uccAraNa karI karI vANIno vadhu ne vadhu upayoga thAya eTalo karI levo che;' to jinavANInuM bolavAno rasa evo Ubho thAya ke manane ema thAya ke "zAstranA vacano bolyA ja karuM bolyA ja karuM," A dhagaza sAthe jinavANInuM pArAyaNa jo cAlyA kare to maphatiyA bolavAnI vicAravAnI ke jovAnI lezyA ja na rahe. taraMgavatI sAdhvIjIe A karyuM che. jIvananA kaparA anubhavo pachI je cAritra lIdhuM che te laI jAyuM che, eTale dunyavI vikalpamAtrathI bacavA tIrthakara bhagavAnanAM zAstronA svAdhyAyamAM ekAkAra manathI lAgI gayelA. eTale e zAstro evA svahasta thaI gayA, zAstra padArtha evA siddha thaI gayA, ke mana saheja koI zAstra padArthamAM laI gayA eTale enI AgaLanA pAchaLanA padArtho sAthenuM citra najara sAme AvI jAya. have e padArtha bolavA hoya to vinA aTakaNa phaTophaTa bolatA ja jAya. kema jANe pachI pachInAM padArtha hariphAImAM hamaNAM ja bolAvA mATe AgaLa AvatA hoya ! padArthonI A siddhimAM jhaTapaTa e bolAye javAnuM je zabdothI thAya te svAdhyAyakaraNa-laghutA svAdhyAyakaraNathI zIghratAvALA zabdo banyA gaNAya. A evA DhaMganA svAdhyAyathI thAya ? 20 - taraMgavatI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranI mAyA manamAMthI sarAsara kADhI nAkhI hoya eTaluM ja nahi paNa pudgalamAtranA paricayane jhera samajI, enI jijJAsA-AturatAo mArI nAkhI hoya, eTale ja have evI jijJAsAnA mAryA UbhA thatAM koI DAphoLiyAM nahi, koI vicAra nahi, koI vAtacIta nahi; e svAdhyAya thAya e zIdhra ane sahaja uccAraNavALo bane. cAritrajIvanamAM A karavAnuM che, jethI mana zAstrIya padArthomAM ne padArthomAM ja rahe, eTale koI ja pApa-vikalpa, pudgala-vikalpa, viSaya-vikalpa, ke kaSAya-vikalpa manane aDe ja nahi, manamAM Ave ja nahi. sAdhvIjIe evI rItanA svAdhyAyakaraNathI zIdhrapArAyaNanI kaLA-labdhi UbhI karI che eTale zeThANI AgaLa dharma, tattva, mokSamArganA saMbaMdhamAM jhaTopaTa evo suMdara paricaya ApI dIdho, dharmanI evI suMdara oLakha karAvI ke zeThANI khUba khuza thaI hAtha joDI kahe che. kayA duHkhathI dIkSA lIdhI ? : "bhagavatI ! Ape khUba upakAra karyo kevo sarasa dharmano bodha Apyo ! upadeza karatA Apane joIne ane Apano upadeza sAMbhaLIne to amArA netra ne kAna pAvana thaI gayA. have vAMdho na hoya to jarAka pUchuM Apa mULa kayA dezanA rahevAsI ? ApanA pitA koNa ? mAtA koNa ? gharanI kevI sukha samRddhi ? athavA evuM kayuM du:kha AveluM ke jethI Ape A mohaka saMsArano tyAga karI ati duSkara dIkSA laI lIdhI ?' taraMgavatI sAdhvI eTalA badhA rUpALA ane kAMti-lAvaNyavALA che ke e rUpa-lAvaNya emanI pUrvanI samRddha sthitinI cADI khAya che, tethI saheje pUrvanI samRddhinuM anumAna thAya. 'evI samRddhi choDI cAritra grahaNa ?' e saMsArIne mana eka koyaDo banI jAya che, pachI samajI le che ke koIka evo duHkhano hallo Avyo haze ke enAthI saMsAra khAro jhera lAgI gayo hoya, ne eno tyAga karI cAritramArga laI lIdho hoya. e hisAbe zeThANIe sAdhvIjIne pUchyuM. paraMtu juo, ahIM sAdhvIjI keTalo badho viveka ane tattvabharyo uttara de che ! sAdhvIjI kahe che, "bhAgyavatI ! AvuM badhuM pUrvanuM pUchavAnuM zuM kAma che ?' tamane zuM khabara nathI ke "ditnI-na-sAdU no kuttA nahi pamavo !" arthAt strI nadI ane sAdhunA mULa-utpatti jANavA javuM e yogya karma ! tArI gati nyArI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. evI lokanI kahetI che ! emAM bhAva bagaDavA saMbhava che. tethI amArA mULa vatana vagere jANavAmAM paDavA jevuM nathI. AnuM kAraNa spaSTa che. strI aMge puruSane saheje AkarSaNa rahe che. emAM jANavA maLe ke "A bena amuka ucca khAnadAnanA," to e bena tarapha rAgaAkarSaNa vadhI jAya; agara jo jANavA maLe ke "khAnadAnI barAbara nathI" to enA mATe kAMI ne kAMI asat kalpanA Ave. ema nadInuM mULa jovA jAya to parvata parathI jharaNAM lIla parathI utarI utarI nadI zarU thatI hoya. e jotAM manane nadInuM AkarSaNa UtarI jAya. jevI vahetI nadI suMdara dekhAya, evAM e mULanAM jharaNAM suMdara nahi dekhAya. ema sAdhunA mULa nivAsa, dhaMdho, kAryavAhI vagere jANavA jovA jatAM, saMbhava che e khAnadAnI tadana sAmAnya hoya yA dhaMdhAmAM mahApApanI kAryavAhI hoya, tethI e jANIne sAdhu pratyeno bhAva moLo paDI jAya. manane ema thAya ke AvAne kema dIkSA ApI haze ? pra.- paNa evA ayogyane dIkSA na Ape e sAruM ne ? u.- ahIM savAla tamArA zubhabhAvanI rakSA karavAno che. emAM jo tame mULamAM UtaravA jAo to manamAM Avo prazna UThatAM tamArA ja bhAva bagaDavA saMbhava. jIvanamAM evI keTalIya nakAmI jijJAsAo ane savAlo UThI UThIne ja mana bagaDe che. sArA saMyamI sAdhune joyA, tethI manamAM sArA bhAva jAgyA, have mULa jANIne bhAva bagADavAnI jarUra zI ? jIvana jIvavAnI A eka kaLA hastagata rAkhavA jevI che ke ApaNA haiyAnA bhAva bagADe, nakAmA rAgadveSa karAve, evI jijJAsA AturatA karavI ja nahi. taraMgavatI sAdhvI kahe che "strI-nadI-sAdhunA mULa jANavAmAM paDavA jevuM nahi AvuM lokamAM kahevAya che te jANatA nathI ? zeThANI kahe "jANuM chuM, chatAM tamArA rUpathI mAruM mana eTaluM badhuM vismita thaI gayuM che ke mane tamArAmAM rasa Ubho thaI gayo che, tethI pUchuM chuM !" sAdhvIjI kahe "tamane rasa Ubho thaI gayo che te vAta sAcI, paraMtu mAre pUrvanI hakIkata kahevAmAM muzkela che. kemake emAM pUrva kriIDita sukha yAda - taraMgavatI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM paDe ne emAM anarthadaMDa lAge. brahmacArIe manathI paNa pUrvanA krIDAsukho cAhIne yAda karavA ucita nathI. emAM AtmA niprayojana daMDAya, vAsanAnI udIraNA thAya, ne karma baMdhAya." sAdhvIjI A kahI rahyA che, tyAre dekhAya che ke e saMyamapAlanamAM keTalA badhA sAvadhAna che. sAme pUchanArI moTI zeThANI che, paraMtu enI zaramamAM paDatA nathI, enI zehamAM taNAtA nathI, ke potAnA pUrvanA parAkrama kahIne jaza levo nathI. e samaje che ke "zehamAM taNAyA ke yazanI lAlasAnA mAryA ajugatI vAto karI to nAkhIe, paraMtu emAM potAnA AtmA para pratyAghAta kevA kharAba paDe ?' pUchone, pra. pUrvanA krIDA sukho saheja hakIkatarUpe kahI nAkhyA eTalAmAM zuM bagaDI gayuM ? u.- jJAnI bhagavaMta kahe che "pUrva kriIDA sukhothI puSTa thayelI vAsanAnA saMskAra Ama to AtmAnI aMdara bhArelA agni jevA ke sUtelA sApa jevA paDyA che. paNa have tame pUrva kriIDAsukho yAda karo eTale e vAsanArUpI bhArelA agni uparanI rAkha UDI jAya che, eTale vAsanAno agni bhabhUkI UThe che. athavA kaho, vAsanArUpI sUtelo sApa pUrvakrIDAnA smaraNarUpI moralInA nAde jAgato thaI jAya che. pachI vAsanAnI Aga ke vAsanArUpI phaNIdhara zuM bAkI rAkhe ?' pUrvakrIDAnA maraNanI jema viSayakrIDAnI vAto temaja AjanI novelanavalikAo ane bIbhatsa citro, pizcara, TI.vI. vagere paNa bhayaMkara che, vAsanAne bahekAvanArA che. emAM AjanI mUDha prajA marI rahI che. AkhI vicArasaraNI vAsanAbharI ane vijAtIya tarapha dRSTidoSamAM bAkI rahI nathI. eTalethI aTakatuM nathI paNa pachI durAcAranA mArgo khullA thaI jAya che. rAtanA ghare TI.vI Ave tyAM aMdhAruM hoya ADozI pADozI jovA bhegA thAya pachI TI.vI.nA bIbhatsa dRzyo joI aMtaramAM saheje vAsanA jAge, galagiliyAM thAya, tethI uMmaramAM AvelA sakhaNA rahe ? aMdhAre koNa konI sAthe kevI ajugatI ceSTA kare eno zo patto ? vaLI AjanI keLavaNImAM zIla-sadAcAranA pATha nathI eTale ane TI.vI., piksara tathA ravivAriyAM copAniyAM, bIbhatsa dazyo pUrA pADe, karma ! tArI gati nyArI 2 3
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ navalikAomAM kAmottejaka lakhANo pIrase, pachI uMmaramAM AvelA chokarAchokarIne vAsanAnI Ago kema na saLage ? azlIla ceSTAothI se bace ? zIla-sadAcAramAM custa rahevuM hoya eNe to pratijJApUrvaka A badhAno paDachAyo ya nahi levo joIe. samajI rAkhavuM joIe ke "keTalAya janmonI tapasyA pachI mAMDa A pavitra Arya janma maLyo che, tyAM vartamAna yuganA vikArottejaka sAdhanomAM paDyA, to pavitratA naSTa thaI jaze !" anArya jevAM jIvana banI jaze, ane emAM haiyAnA rasa sAthenA ajugatAM pApasevana bhAre pApakarmo baMdhAvaze ! temaja adhama vAsanAone daDha karaze ! baMnenAM pariNAma duHkhada,dIrghakALa durgatinA avatAromAM bhaTakavAnuM thAya. anucita ceSTAno AnaMda kSaNika; paNa bhavAMtare dIrghakALa duHkhonI phoja utarI paDe ! astu. sAdhvIjI kahe che pUrvakrIDAsukhone yAda karavA e mahAna anarthadaMDa bane che. mATe amAre pUrvAvasthAnI vigata kahevI ucita nathI. ahIM jovAnI khUbI che ke sAdhvIjI taraMgavatIzrIjI potAnA saMyamamArgamAM keTalA badhA sAvadhAna che ! e samaje che ke junuM yAda karavAmAM rAgadveSa thAya, ArtadhyAna thAya, ne ethI anarthadaMDa lAge. sAmAnya mANasane ema lAge che ke 'saheja vAta karIe emAM zuM bagaDI jAya ?' paraMtu AtmArthI jIva e jue che ke "jarAka sAMbhaLI laIe emAM kAnanuM ne zarIranuM to kazuM bagaDatuM ja nathI, paraMtu aMtarAtmAnuM bhAre bagaDI jAya che. kemake saheja jovA sAMbhaLavAnuM kAMI bebhAna sthitimAM nathI banatuM, kintu irAdApUrvaka thAya che; eTale ke mana emAM rasa le che; tethI ja sArA-narasA viSayomAM rAga-dveSa ArtadhyAna thayA vinA rahetA nathI. ArtadhyAna 4 prakAre : (1) jaDa vastu AghI pAchI thAya tyAM "e kema maLe ? maLelI kema Take ?' (2) "aniSTa arthAta manane na gamatuM kema na Ave ? AvIne mAthe paDyuM hoya to e kema TaLe ?"... evI badhI ciMtA e ArtadhyAna che. (3) ema gamatI vastunI Asakti AzaMsA rahyA kare, te evI ke bhagavAnamAM yA dharmasAdhanAmAM cittane TharavA ja na de. vacamAM vacamAM e jaDano vicAra dakhala karyA kare, evI Asakti AzaMsA e ArtadhyAna che. (4) ema, roga vagerenI vedanAnI hAyavoya ane maTavAnI ciMtA e ArtadhyAna che. sAdhvI taraMgavatI A badhuM jANanArA che eTale samaje che ke pUrvanuM saMsArI avasthAnuM jIvana yAda 24 - taraMgavatI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA jatAM enA prasaMgo mana para AvIne bhUtakALanuM ArtadhyAna karAve. "dhyAna zataka zAstra batAve che ke, jema vartamAnakAlIna ghaTanAonuM ArtadhyAna thAya ema bhUtakAlIna ane bhaviSyakALanI ghaTanAo mana para AvIne ArtadhyAna karAve. dA.ta. manamAM evuM Ave ke "pahelAM A vastu jyAM tyAM mukAI gayelI, e zodhatAM dama nIkaLI gayela" A mananI arti-pIDA e ArtadhyAna che. e bhUtakALanI ghaTanAnuM thayuM. ema "moMghavArI vadhI jaze to zuM thaze ?' evuM evuM manane Ave e bhaviSyanI ghaTanAnuM ArtadhyAna che. jIvanamAM jovA jevuM che ke AvA badhAM ArtadhyAna keTalA cAle che ? e jIvanA mATe anarthadaMDa che. "anartha eTale artha vinAnA yAne prayojana vinAnA ciMtana ke jenAthI AtmA daMDAya, karmanA baMdhanathI baMdhAya e anarthadaMDa kahevAya. bhUtakALanuM evuM ciMtana karavAthI kAMI bAhya prayojana saratuM nathI. magajane nakAmo kleza ApavAnuM thAya che. tethI ahIM AvA bhUtakAlIna vastu ke ghaTanAnA ciMtanamAM AtmA karmathI daMDAya e anarthadaMDa sevyo gaNAya. bIjAne pApanA upadeza kare, pApanI salAho Ape, jUThanI salAha Ape, hiMsaka sAdhano charI cAku ghaMTI vagere bIjAne vAparavA ApavAmAM pahoLo pahoLo thAya, jugAra-sinemA-tamAzA jue, e badhuM anarthadaMDa che. pUrvano kathalo kahevAmAM be moTAM pApa,(1) anarthadaMDa-ArtadhyAna, ane (2) vAsanA jAgRti : sAdhvIjI A samaje che eTale pelI zeThANIne kahe (1) "tamane mAro pUrvanI kathalo kahevAmAM anarthadaMDa che, tethI mAre saMbhAravuM ne kahevuM e ucita nathI. (2) evo bIjo paNa mahattvano vAMdho e che ke pUrvajIvana kahevAmAM priyanI sAthenA prasaMgo kahevA paDe e kAmavAsanAnI udIraNA kare. jyAM sudhI evuM kazuM yAda nathI karatA tyAM sudhI ApaNuM citta svastha rahe che, nirdoSa rahe che, paNa evuM yAda karavA jatAM sUtelI vAsanA jAgatI thaI jAya che mATe paNa evuM yAda na karavAmAM ja ApaNe bhalA bhalA. koI mahAna puNyanA udaye mahArUDuM cAritra mArA hAthamAM AvyuM to have zA mATe evA anarthadaMDo ane vAsanAothI bhalAmAMthI bUrA thavuM? karma ! tArI gati nyArI 2 5
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIzrI taraMgavatIe potAnI pUrvanI rAmAyaNa kahevAnI mAMDavALa karI, kahevAnI nA pADI, eTale zeThANI hAtha joDI kahe, 'bhagavatI ! tamArI vAta sAcI che ke pUrvanuM yAda na karavuM joIe, paraMtu jayAre tame ATaluM aDhaLaka sauMdarya chatAM ATalo UMco vairAgya ane saMyama pAmyA cho tyAre enI pAchaLa kAraNabhUta tamArA jIvanamAM evo koI prasaMga to haze ja ne ? e sAMbhaLatAM amane paNa vairAgya jAgavAnI preraNA maLe ne ? alabata tamAre potAne mATe pUrvanA sukha yAda karavAmAM anarthadaMDa che, kintu tame to sArA zAstrajJa cho saMyamI cho eTale sAme prabaLa vairAgya bhAvanAo jAgatI rAkhIne pelAnI kharAba asarathI bacI zako cho. bAkI amane saMvega-vairAgyanA uttama zubhabhAvano lAbha thavA saMbhava che. mATe tamo kevA sukhasamRddhimAM hatA ane kevuM du:kha UbhuM thayuM ke enA pratApe tamane vairAgya thayo ne dIkSA laI lIdhI ? e jarUra kaho.' ahIM taraMgavatI sAdhvIjIe joyuM ke "ahIM paNa ATalA badhA sukhamAM mahAlatA bhAviko jayAre vairAgyanI ruci ane jijJAsA batAve che, ne ane jayAre kahe che ke "ApanuM jIvana sAMbhaLatAM amane saune saMvega vairAgya vadhavA saMbhava che, temaja Apa mahAna saMyamI ane upayogavaMtA cho tethI Apa ApanA dilane sAvadhAna rAkhIne badhI vigata kahezo emAM Apane kAMI anarthadaMDa lAgavAno ke vAsanA jAgavAno saMbhava nathI, to amArA mahAna lAbhane lakSamAM laI Apa jarUra amane ApanuM alaukika jIvana saMbhaLAvo.' Ama jayAre kahe che, to saMbhava che mArI vigata sAMbhaLIne A jIvo pAmI jAya." eTale kahe che,| 'juo bhAgyavatI ! tame saMvega-vairAgyanI ruci batAvo cho eTale, jo. ke mane kahevAno harakha nathI, kintu mAruM sAMbhaLIne saMsAra para bhAre durgachA thAya evuM che, tethI kahuM chuM te sAMbhaLo. zeThANI khuzI thaI gaI, bIjI paNa bAIo rAjI rAjI thaI gaI. saue UThIne sAdhvIne vaMdanA karI ane sAme vinayapUrvaka sau besI gayA. zeThANI barAbara sAdhvIjInI sAme ja hAtha joDIne besI gaI. saheja abhimAnamAM mahAna lAbhahAni : vAcana-vyAkhyAna sAMbhaLavAnI rIta A che ke gurunI barAbara sAme besI javuM. emAM ya ajJAna mANasone mAnahAni lAge che, tethI sAme jagA 26 - taraMgavatI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM bAjumAM besI jAya che, paNa emAM abhimAnavaza vinaya nathI jaLavAto; to vinaya vinA jJAna kevuM maLe ? vinaya vinA vidyA nahi. vaLI jemane mahAna jJAnI gurunI AgaLa paNa "mAnahAni na thAya eTale ke mAna jaLavAI rahe e jovuM che, e bahAra duniyAmAM mAnanI bhUkha keTalI badhI rAkhavAnA ? tyAre gurunI sAme hAtha joDIne besavAmAM vAcanA-bodhano lAbha to pachI, paNa pahelAM mahAna vinaya-namratA guNanI kamAI karatA rahevAno maphatamAM lAbha maLe ! karavAnuM vizeSa kAMI nahi. cAhya sAme beso, ke bAjumAM beso, kaSTamAM zo pharaka paDe che ? kazo ja nahi. paNa sAme besavAmAM guru pratye ane vAcanA pratye vinaya bahumAnabhAva AdarabhAva kamAvavA maLe e sastAmAM ke maphatamAM kharekharo mahAna lAbha maLyo gaNAya. ajJAna mANasa AvA amUlya lAbhono vicAra ja nathI rAkhato eTale sAmAnya vinaya jevI bAbato tarapha durlakSa kare che ane mahAna lAbho gumAve che. dA.ta. savAre UThIne mAtApitA ke vaDIlane page paDe emAM zuM kaSTa paDe che? paNa e nahi karIne keTaluM gumAve ? vahelI prabhAte ja mAtApitA ke vaDIlanI AziSa ane kRpA meLavavAnuM gumAve. e gumAve eTale pUjayonI AzISa-kRpAthI kAryonI siddhi thavAno lAbha gumAve. keTalA mAmUlI kaSTanA durlakSamAM kevA kevA mahAna lAbha gumAvavAnuM thAya ? zeThANI vinayabhAvathI sAdhvIjInA barAbara sAme besI hAtha joDI sAMbhaLe che. sAdhvIjI kahe che, sAdhvIjI potAnI jIvana kathA kahe che, juo saubhAgyavatI ! je meM anubhavyuM, je meM sAMbhaLyuM, ane je mane yAda Avaze, te kahuM chuM. e dhyAna daIne sAMbhaLajo . - vatsa deza che. emAM moTI kauzAMbI nagarI che. tyAM udAyana rAjA che. ene vAsavadattA nAme rANI che. tyAM RSabhasena nAme nagarazeTha che, e eka namunedAra zrAvaka che. tattvanA ane jIvananA paramArthane jANanArA, eTale nagaranA vepArIomAM paheluM Asana pAmanArA che, temaja sarva kAryomAM vepArIo emanA sAme jue che ke "e zI salAha Ape che, ne te sau mAnya kare che. vaLI e zrAvakadharmane yogya zAstronA rahasyanA sArA jANakAra che, eTale emane zAstraniSNAta kahI zakAya. karma ! tArI gati nyArI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. Sabhasena guNonuM kasoTIsthAnA vaLI e ekalI vidvatA ja dharAvanArA, paNa emanAmAM guNonuM devALuM, evuM nathI, kintu manuSyanA uttama guNonuM kasoTIsthAna che. arthAt audArya gAMbhIrya vagere guNo koInA tapAsavA hoya ke e keTalA pramANamAM ane kevA che to mahAna zrAvaka RSabhasenanA ucca guNonI tulanAmAM jovAya ke emanA guNo karatAM bIjA manuSyanA guNa keTalA TakAmAM Ave ? evA ja emanA bIjAo sAthenA UMcA vyavahAra paNa kasoTItulya che. eTale ja juo ke e sau sAthe madhura ane zobhitI tathA avasarayogya vANIno vyavahAra rAkhe che. zeThanA A guNonuM varNana eTalA mATe karyuM che ke guNanA arthI jIvone potAnA jIvanamAM kevA kevA guNo lAvavA jevA che enI khabara paDe. eTale taraMgavatInI kathA sAMbhaLatAM AmAM varNana Ave tyAM kaMTALo lAvazo nahi. kemake AmAMthI ja ApaNuM uttama jIvana banAvavAne upayogI vAto jANavA maLaze. | RSabhasena nagarazeTha saumya-zAMta-prakRtinA che, ane zAMta mukhAkRtivALA che, kaho guNagaNanA bhaMDAra che. vaLI e sthira maryAdA ane sthira cAritryavALA, che. kadI potAnI kuLamaryAdA ane dharmI tarIkenI maryAdAno bhaMga na kare. ema kadI potAnA sat cAritryanuM ullaMghana na kare. zeTha mAtra saMsAra-vyavahAramAM ja guNiyala ema nahi, paNa dhArmika-vyavahAramAM paNa niSNAta che. e samyagdarzananI suMdara ArAdhanA karanArA che, eTale samyagdarzanathI ghaDAyelI zuddha buddhivALA che. jina-pravacanamAM nizaMka che, zAstravacanamAM leza paNa zaMkA nahi karanArA, temaja jinavacanane sAMbhaLanArA sArA zrAvaka che, mokSanI vAta sAMbhaLavAmAM to khUba rucivALA. emAM koI vaMcanA-ThagAI karavA Ave, to enAM vacanano sacoTa radiyo ApI enuM khaMDana karanArA che. emaNe jIva-ajIva tattvamAM sAro praveza karyo che. zrAvaka yogya guNono to Akara che, khANa che; eTale ja zrAvakanA mukhya guNa samyapha zAstrabodha ane samyaka zraddhA tathA vrato, enA pote AdhAra che; eTale ja koIne samyagujJAna-darzana tathA vrato jovA hoya to zeThane jue eTale e dekhAI jAya. vinayanA ratnakaraMDaka jevA che. nirjarA yAne bAhya-Abhyattara tapa, tathA heya-upAdeya ne hitAhitano viveka, ane pApAzravo ADe dIvAlarUpa saMvara, 28 - taraMgavatI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama nirjarA-viveka-saMvara e traNa tattvanI moTI stuti karanArA che temaja eno paricaya rAkhanArA che. AnAM gANAM bahu gAya. vaLI zeTha zIlavratanA killA jevA che. nagarazeThano eka guNa e hato ke loka sarva samUhakAryamAM emanI sAme jotA. eTale ke zeTha hA bhaNe to kArya thAya, nA bhaNe to na thAya. enuM kAraNa zeThano viveka niSpakSapAtatA ane prAmANiktA jabarI hatI, uparAMta zeTha sArAmAM bahu rAjI, paNa khoTuM sahana karI zakanAra nahi. zrI zAMtinAtha bhagavAnano jIva pahelA bhavamAM rAjA zrISeNa, enA be dIkarA bahArathI AvelI eka suMdara vezyAne "huM mArI karuM' e durAgrahamAM paraspara laDatA hatA. rAjAe vezyAnI pUMThe na paDavA ane na laDavA ghaNuM samajAvyA chatAM pAchA na vaLyA. tyAre rAjAne lAgyuM ke "jo mArA ja chokarA ADA mArge jAya to bIjAone huM zI rIte vArI zakuM !' rAjAthI A khoTuM sahana na thayuM. ethI emaNe jhera pAyeluM phUla suMghI ApaghAta karyo. alabata ApaghAta karavA karatAM saMsAratyAga karI cAritra levuM sAruM hatuM, paraMtu chokarAnA unmArgagamana para dila eTaluM badhuM udvigna thayeluM ke "pote jIvatA rahIne e khoTuM joI zake evI sahiSNutA emanAmAM rahI nahi; eTale ApaghAta vahoya.' ahIM e khUbI thaI ke rAjA maryA pachI eka vidyAdhare AvI be bhAIne vezyA sAthe emano pUrvabhavamAM benano saMbaMdha samajAvyo to baMnene enA parano moha kharo lAgyo, ne bApanA motamAM pote nimitta banyA e ya khoTuM lAgyuM; ne e sahana na thavAthI rAjayapATa choDI sAdhu thayA, ne kramaza: tapa-saMyamathI karmakSaya karI mokSa pAmyA. RSabhasena nagarazeThano eka mahAnaguNa saumyatA; svabhAva-vicAraNAmukhAkRti ane vANImAM saumyatAno guNa hato. saumyatA A zIkhave che ke evA prasaMge tame mana para kAbU rAkhI khamI khAo, paNa kAbU gumAvI ugratA na dekhADo. emAM saravALe lAbha che. nagarazeThano eka guNa hato madhurabhASI, prazasta-bhASI, ane kAlocitabhASI. AmAM madhurabhASItA kevuMka kAma kare che ke madhurabhASI kuMbhAraNa : eka kuMbhAra gadheDA hAMkI jatI hatI, emAM eka gadheDI vAMkI haThilI karma ! tArI gati nyArI 29
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI barAbara cAlatI nahotI. tethI kuMbhAraNa ene kahe "cAlane bena ! cAla moDuM thAya che !" tyAM eka bAI ene pUche "AvI vAMkI gadheDIne na dhamakAvatAM bena kahIne kema vAta kare che ? kuMbhAraNa kahe "madhura vacanano abhyAsa pADavA Ama bena kahIne vAta karuM chuM. jethI madhuravANInI prekTisa rahe to tamArA jevI beno maTakA kharIdavA Ave ne game tema bole to ya emAM mArAthI bhAre zabda na kahevAI jAya, ne mIThAM ja vacana kahI zakuM." basa, AvA madhura vacane lokomAM eTalI badhI priya thaI paDI ke loko ene tyAMthI ja maTakA kharIdatA. prazasta vacana-bhASitA' eTale zobhitA vacana ja bolavA. sAmo game tevA 'luccA cho badamAza cho'... vagere halakA zabda bole, paNa ApaNe evA zabda na kaDhAya. dazavaikAlika sutra kahe che ke "alyA !" "e ya" evA zabda na bolAya mahAnubhAva ! bhAgyazALI ! puNyavAna !' evA ja zabda bolavA. kANAne mATe "A kANo che ema na kahetAM "bhAI eka AMkhe akhama che' ema bolAya. prazasta bhASA nAgaromAM pArasIomAM sArI jovA maLe. ghare AgaMtuka Avyo to "Avo karatAM "padhAro' e prazasta bhASA che. 'tame jUThuM bolo cho? ema kahevA karatAM tamAruM kahevuM mAnavAmAM nathI AvatuM e prazasta bhASA che. vidhavAnI kAlocita bhASA : 'bhASA prazasta ane kAlocita' joIe. yuddhamAM eka sainika marAyo enI vidhavA banelI patnIe rAjA pAsethI varSAsana maLe e mATe kahevarAvyuM, paNa rAjAe dAda na dIdhI. thoDA vakhata pachI bIjIvAra kahevarAvyuM tyAre rAjAe javAba dIdho "kahejo, bIjo pati karI le." rAjAnA A kALane anucita zabda hatA. vidhavA gaI rAjA pAse, ane kahe che, "ApanA yuddhamAM mArA pati maryA che, to Ape mAro nibhAva karavo joIe.' rAjA kahe "e kAMI huM baMdhAyelo nathI.' vidhavA kahe, "ema ? to to mArA patine meM to svAmi karavAmAM thApa nathI khAdhI kemake mAlikane vaphAdAra evA ja meM svAmi karyA, paraMtu mArA patie Apane svAmi karavAmAM to thApa ja khAdhI." 30 - taraMgavatI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ A kAlocita zabda hatA, rAjA para enI asara thaI, ane tarata varSAsana bAMdhI ApyuM. "kAlocita zabdano vaLI kevoka prabhAva paDe che e rAmAyaNanA prasaMgathI juo. sItAjInI kAlocita bhASA : sItAjIne rAmacaMdrajI lokavAyakAthI dorAI jaMgalamAM mukAvI de che. mUkavA janAro senApati rue che, kahe che "mAruM peTa kevuM pApI ke enI khAtara tamane mahAsatIne jaMgalamAM tarachoDavAnuM gojhAruM kRtya karavAnI A nokarI bajAvavAnI AvI." tyAre sItAjI kahe che 'tAro koI doSa nathI, svAmino ya doSa nathI, lokano ya doSa nathI. doSa mArA pUrvanA apayazakarmano che. tuM roIza nahi kevA suMdara kAlocita zabda ! hajI AgaLa juo senApati kahe che "svAmine kAMI saMdezo Apavo che ?' sItAjI kahe che, "hA, kaheje ke "lokanA vacanathI mane bhale choDI, paraMtu loka kadAca tamArA jainadharmanI niMdA kare, to tamAro jainadharma choDazo nahIM; kemake mane choDyA pachI to tamane mArA karatAM savAI guNiyala patnI maLavA saMbhava che, ne tethI kAMI tamAro mokSa nahi aTake. paraMtu jo jainadharma choDyo che, to tethI savAyo zuM, enI haroLano dharma nahi maLe, ane tethI tamAro mokSa acUka aTakI jaze !" sItAjInA A kAlocita zabdoe kevo camatkAra sajaryo ke senApatie jayAre e zabdo jaIne rAmane kahyA tyAre rAmacaMdrajI potAnI nAlAyakatA ane sItAjInI mahAlAyakAta vicAratAM mUchita thaI gayA ! ane bhAnamAM AvatAM sItAjIne pote ja pAchA laI AvavA UpaDyA ! taraMgavatI sAdhvIjInA pitAno A eka guNa hato ke e sthira maryAdAvALA' ane 'sthira cAritryavALA hatA. potAnA kuLane yogya, potAnI sthitine yogya, temaja potAnA dharmasthAnane yogya maryAdA pALavAmAM sthira rahevuM joIe. kuLamaryAdAmAM sthira dazaratha : rAjA dazarathe dIkSAno nirNaya jAhera karyo tyAre kaikeyIe kahyuM "Ape lagna vakhate mane varadAna ApeluM ke "tane game te mAgI le tyAre me kaheluM "avasare mAgIza te tame vadhAvI lIdheluM. to atyAre varadAna pramANe huM karma ! tArI gati nyArI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharatane mATe rAjyagAdI mAgI lauM chuM." ahIM to dazarathe sauthI moTA ane vahAlA putra rAmane rAjayAbhiSeka karavAnI taiyArI rAkhelI chatAM kahI dIdhuM "bhale bharatane rAjayagAdI ApuM chuM." kema ? izvAku kuLanI maryAdA ke vacana ApeluM phoka na karAya. tulasI kahe che, "prANa jAI aru vacana na jAI, raghukularIti sadA calI AI." dharmasthAnane yogya maryAdAnA pAlaka kumArapALa : kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryano pATaNamAM praveza che. kumArapALa rAjA sAme levA AvyA che, AcArya mahArAjanA zarIra para tApaDA jevo kapaDo oDhelo joI kahe che "bhagavad ! mArA gurunA aMga para Avo kapaDo joI mane zarama Ave che." AcArya mahArAja kahe che "tane A zarama Ave che, paraMtu je tArA sAdharmika zrAvakane AvA kapaDA vAparavA oDhavA paDatA haze, emanI garIbI ane sIdAmaNa para tane zarama nathI AvatI ?' tarata rAjA vicAre che ke are ! mAruM dharmasthAna karyuM ? huM kalikAla sarvajJa hemacaMdrasUrijI mahArAjano bhakta, aDhAra dezano rAjA, mArA dharmasthAnanI maryAdAno mArA sAdharmika sadAya emAM bhaMga thAya che, tyAM saMkalpa karyo ke sAdharmika uddhAramAM dara varSe eka koDa rUpiyA kharacavA. RSabhasena nagarazeTha maryAdA ane cAritryapAlanamAM sthira hatA, eno bhaMga na thavA de. cAritryapAlanamAM sthira subAjI ravacaMda : amadAvAda vidyAzALAnA sthApaka subAjI ravacaMdane eka vAra koI mAsI phoIno pa000, rU. no vAraso maLyo. e sAme caDIne inkamaTekSakhAtAnI kacerIe gayA, ane ophisarane kahe "mAre A vAraso Avyo che, eno je inkamaTekSa lAge te laI lo." kema jAte gayA ? nyAya nIti prAmANiktAnuM cAritrya pALavAmAM, lobhAmaNA avasara Avya bhaMga nahi thavA devAno. e joI ophisara tAjuba thaI gayo. cAritra-saMkalpamAM sthira zivakumAra : jaMbukumAra pUrvabhave devatA, enI pUrvanA bhave zivakumAra rAjaputra, e jAtismaraNajJAna pAmI vairAgya pAmyA; paNa pitA rAjA cAritranI saMmati nathI ApatA tethI emaNe saMkalpa karyo ke cAritra na maLe tyAMsudhI chaThTha chaThThanA pAraNe - taraMgavatI 32
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyaMbila cAlu rAkhavA. emanA A vrata-saMkalpamAM sthira kevA rahyA ke 12 varasa sudhI e pramANe calAvyuM, emAM zarIra sAva khalAsa thayuM, chatAM vrata choDyuM nahi te emAM ja mRtyu pAmI pAMcamA svarge gayA. RSabhasena nagarazeTha samyagU darzanathI vizuddha banelI buddhivALA hatA. eTale avasara Avye koInI zeha ke bhayamAM na taNAtAM e buddhi pramANe ja bolavAnuM rAkheluM. samyagdarzananI buddhimAM sthira kAlikasUrijI : kAlikasUrijI mahArAja, anADI bhANeja rAjA datta je hiMsaka yajJa karAvato hato ene hiMsA mUkI devAnuM samajAvavA mATe AvelA. * rAjA pUche "yajJanuM phaLa zuM?" AcArya bhagavaMta kahe "hiMsA." * rAjA pUche 'hiMsAnuM phaLa zuM ?' sUrijI kahe "hiMsAnuM phaLa narakagamana.' * rAjA pUche "to zuM huM narakamAM jaIza ? to tame kyAM jazo ?' * sUrijI kahe "svargamAM * rAjA pUche "narakamAM jaIza enI khAtarI zuM ?' AcArya bhagavaMta kahe,- "AjathI sAtame divase tArI ghoDesavArImAM tArA mamAM viSTAno kaNa paDaze, ane tuM maraze." rAjA gusse thaI kahe "jo ema nahi bane to tamAro ghAta karavAmAM Avaze' ema kahI sAta divasa mATe sUrijIne mahelamAM najarakeda rAkhyA. ahIM rAjA divaso gaNavAmAM bhUlyo, sAtamAM divasane AThamo divasa mAnI khuzI thato thato ghoDesavArIe nIkaLyo. paNa banyuM evuM ke eka mALI vahelI paroDhe phUlo laIne Avato hato, ene rastAmAM ja joradAra hAjata lAgI, tethI aMdhAre rastA para ja saMDAsa karelo, ne upara phUlo nAkhI ene DhAMkI dIdhelo ! have rAjAno ghoDo doDato AvI rahyo che, te ghoDAno paga e phUlo para paDyo ne aMdara DhaMkAyelI viSTAno kaNa UDIne rAjAnA moMmAM paDyo. rAjA vahemAyo ke "Aje sAtamo divasa to na hoya ?" eTale motanA bhayathI tarata pAcho pharyo, paNa ahIM to enA julamathI trAselA amaladAroe ene jIvato pakaDI moTI kuMbhamAM pUryo. Ama, kAlikasUrijI mahArAja samyagdarzanathI vizuddha buddhivALA hatA eTale rAjAnI zaramamAM taNAyA vinA e buddhi pramANe cokhI vAta emaNe karma ! tArI gati nyArI 33
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAne saMbhaLAvI dIdhelI. nagarazeThano eka guNa 'kugurunI haMmeza mATe tyAga rAkhI jinapravacanajinAgamamAM nizaMkapaNA'no hato, chatAM e pAchuM jinavacanane sAMbhaLyA karanArA hatA, jethI jinapravacana paranI zraddhA adhikAdhika nirmaLa thAya, ane mokSamArgano navanavo bodha maLyA kare. kugurutyAga para aMgAramardaka AcAryanA ziSyo : A guNa upara ja aMgAramadaka AcAryanA 500 ziSyoe jyAM jANuM ke guru AcArya abhavya che, to tarata ja choDI dIdhA; kemake jinapravacana kahe che ke "samyagdarzana sAcavavuM hoya to kuguruno mithyAtvI guruno saMga na karavo. jo saMga rAkhIe to samyakta ghavAya, ne samyakta ghavAye cAritra ghavAya." emAM e sugara AcAryanI nizrA pakaDI ArAdhanA karI gayA. ne pachInA bhave paOO rAjakumAra thayA. tyAMja aMgAramardaka AcArya UMTa thayela. jamAli kuguru banatAM enA 500 ziSyo ene choDI gayA : jamAlie utsutra bhASaNa karyuM to enA 500 ziSyo ene choDI gayA. emaNe khoTo savAlo na karyo ke "bhagavAne "kriyamANe kRta' kahyuM che, paNa guru "kRtam kRtam" kahe che, te apekSAe nizcayanayanI dRSTie sAcuM che." kemake samajatA hatA ke jJAnInAM vacananuM ullaMghana na thAya, potAnI mati-kalpanAthI zAstra-vacanane maroDAya nahi. samyagdarzanathI vizuddha buddhivALo to zAstrokta ja artha le. RSabhasena nagarazeTha samyagdarzanathI vizuddha buddhivALA hatA, eTale gurUmukhe jinavacanane sAMbhaLanArA hatA; paraMtu "cAlo jinokta tattva-zraddhA AvI gaI, have vyAkhyAna sAMbhaLavAnuM zuM kAma che ? ema jinavANI-zravaNanI upekSA nahi. mahAna zrAvaka jinAgama vANIne eTalA mATe sAMbhaLanArA hoya che ke samyaktvanuM e liMga ja che ke samakitIne jinavacana sAMbhaLavAno atizaya rasa hoya. kAraNa, e zravaNathI zraddhA daDha ane nirmaLa thatI jAya che, temaja emAMthI ArAdhanAnA nahi jANelA mArga jANavA maLe che, ne dharma-ArAdhanAnuM protsAhana maLe che. akabaranuM jinavANIzravaNa : krUra ghAtakI ane nirdaya mogala bAdazAha akabara zI rIte dayALu ane dayAdharmano himAyatI banyo ? akabara bAdazAhe jagadguru AcArya bhagavAna - taraMgavatI 38
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIrasUrijI mahArAja pAse jinavacana uparAupara sAMbhaLyA karavAthI ene eno rasa evo lAgI gayo ke comAsA bAda AcArya mahArAjano vihAra thato hovAthI emane vinaMtI karIne zAMticaMdra upAdhyAyane rokAvarAvyA, ane emanI pAse jinavANI sAMbhaLato rahyo. jinavANInA zravaNathI keIkanA jIvana pharI gayA, Astika dhArmika jIvana banI gayA ! nAstika pradezI jinavANI sAMbhaLI Astika thayo : mahA nAstika pradezI rAjA zI rIte mahA Astika banyo ? kaho, kezIgaNI mahArAja pAse jinavANInuM zravaNa karavAthI. AjanA bhayaMkara yugamAM to jinavANI sAMbhaLavAnI atizaya AvazyaktA che. nagarazeTha zraddhApUrvaka jinAgamavANI sAMbhaLavAthI pAkI mokSarucivALA banelA hatA, uparAMta pratipakSI arthAt jinamatanA virodhIthI phelAvAtA ajJAnanA aMdhakArano nAza karanArA hatA. alabata e kAMI gAmegAma vicaranArA sAdhu nahotA ke gAmegAma lokonA ajJAna aMdhakArane dUra kare, paraMtu potAnA nagaramAM potAnA saMparkamAM AvanAranA ajJAnane dUra karatA, temaja koI vAdavivAdano moko Ave, to sAmAnA aMdhakArane haTAvanArA hatA. thAvastrAputra AcAryathI pratibodha pAmelA sudarzana zrAvake potAnA pahelAnA guru zukaparivrAjakane potAnA samyakatvanI daDhatAthI AcArya mahArAja pAse tANelA ! ane AcArya mahArAje parivrAjakane eka ja bolathI vicAra karato karI dIdho. bola A hato,- jema lohIthI kharaDAyeluM kapaDuM lohIe dhovAthI cokakhuM na thAya, ema hiMsAthI kharaDAyelo AtmA bAhyasnAna-zaucamAM apakAyAdi jIvonI hiMsA karyo javAthI zuddha nirmaLa na thAya. parivrAjaka AnA para vicAra karatAM parivartana pAmI gayo, dIkSA laI sAdhu ja thaI gayo. RSabhasena nagarazeTha moTA zrImaMta chatAM jinAgamanI vANI sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM jIva-ajIva tattvanA evA jJAtA banelA ke jIvana vyavahAramAM kAma ThAma jinokta jaDa-cetanano bheda lakSamAM lenArA hatA. eTale ja jayAM mithyA dharmavALA pRthvI-pANI-agni-vAyune jaDa paMcabhUtamAMnA bhUta tarIke dekhe mAne che, tyAM nagarazeTha pRthvIkAyika jIva, akAyika jIva, ... vagere tarIke karma ! tArI gati nyArI 35
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ oLakhanArA hatA. oLakhanArA eTale amala vinAnI oLakha nahi, paNa amalavALI oLakhavALA. taraMgavatI zAstrakAre ahIM "abhigama' zabda vAparyo che, ene aMgrejImAM Approach kahevAya. zeThano jIvo pratye eproca yAne yogya abhigama jIva tarIke hato. eTale jIva pratye yogya abhigama eTale (1) jIvonI hiMsA AraMbha-samAraMbhano prasaMga Ave to samajatA ke "salva pANA paramAhamiyA" arthAt sarvajIvo paramadhArmika che, ahIM "paramadharma tarIke sarvajIva vyApI "sukhecchA' dharma samajavAno che. zeTha samajatA ke "jayAre sarve jIvone sukhanI icchA che du:kha koIne gamatuM nathI, to mArA kamanasIba che ke mAre A jIvonI hiMsAmaya AraMbha-samAraMbha karAvavA paDe che." Ama e jIvo pratye zeThano saMtApabharyo abhigama hato; eTale ja TALI zakAya evA AraMbha-samAraMbhamAM e paDatA ja nahi. (2) bIjI rIte jIva tarIke abhigama e rIte ke emanA saMbaMdhamAM koI aparAdhI yAne koI bhUla karanAra jIva Ave tyAM samajatA ke "sarve jIvA kammavasa" artha, sarvajIvo karmavaza che karmapIDita che, tethI e bicArA bhUla karI nAkhe; to karmathI pIDAtA pratye dveSa zo karavo? vaiSanA badale emanI dayA ja ciMtavavAnI. (3) trIjI rIte jIva tarIke abhigama eTale sarvajIvo pratye maitrIsnehabhAva, duHkhita pratye karuNAbhAva, guNAdhika sukhAdhika pratye irSyA nahi paNa pramodabhAva, ane asAdhya doSavALA pratye upekSAbhAva yAvata paradoSa mAtra pratye upekSAbhAva rAkhanArA. paraciMtA-paratapti-paraniMdA nahi. AnuM kAraNa zeTha samajatA ke "saMsAramAM jIvonA saMbaMdhamAM rahIe chIe to ApaNane emanA pratye mAtra maitrI-karuNAdi cAra zubhabhAva karavAno ja adhikAra che. nahitara ethI viruddha a-maitrI vagere azubhabhAvo karAya to e ApaNane saMsArabhramaNanA adhikArI banAve che. mATe (1) jIvamAtra sukhArthI hoI ahiMsya che. (2) aparAdhI karmapIDita hoI dayApAtra che. (3) jIvo yathAyogya maMtrI AdinA viSaya che. 36 - taraMgavatI
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvo pratyeno A traNa prakArano abhigama keTalo badho umadA che ke ethI jIvana sAMsArika chatAM alpa AraMbha-samAraMbhathI patAvavAnI vezyA rahe che, ane karavA ja paDatA AraMbha-samAraMbhomAM dila komaLa-kUNuM ane jIvana hiMsA pratye saMtApabharyuM rAkhe che. A abhigamanI utkRSTatA thAya tyAre to pote svayaM to hiMsA kare nahi, paraMtu para-prayogathI potAne A hiMsAmAM nimitta banavuM paDatuM hoya, to ya dilamAM saMtApa thAya. juo, arNikAputra AcAryano jIvo pratye abhigama : arNikAputra AcAryane nAvaDAmAM gaMgA pAra karatAM vairI devatAe nAvaDuM DolaDola karI pravAsIonA magajamAM "A apazukaniyA muninA lIdhe nAvaDuM DolaMDole che' evuM UMdhuM sUjhADyuM. ethI e lokoe munine UMcakIne poTalAnI jema UMce gaMgA para uchALyA. tyAM loko pratye munino abhigama "ararara ! A bicArA jIvone mAruM zarIra dveSanuM ane UchALavAnA pApanuM nimitta banI rahyuM che !" evo dayAbharyo, ne pANInA jIvo pratye munie abhigama,- "arere ! A bicArA asaMkhya jIvo mAruM zarIra pANI para pachaDAvAthI motanuM duHkha pAmaze !'- evo dayAbharyo Ubho karyo. emAM devatAe AkAzamAM UchaLI nIce paDatA munine bhAle vIMdhyA ! to tyAM paNa devajIva pratye munino abhigama "ararara ! A mAruM pApii zarIra koI bicArAne hiMsAnA pApamAM nimitta thaI rahyuM che ! e pApathI narakAdi gatimAM ene bicArAne kevAM du:kha veThavA paDaze !' ema bhAva dayAbharyo Avyo; ane nIce pANInA jIvo pratye abhigama,- "ararara ! A mArA pApI zarIranA lohInA TIMpA nIce paDI paDI keTalA badhA asaMkhya jIvone mota sudhInAM duHkha ApI rahela che !" evo dayAbharyo ja rAkhyo ! tyAre potAnA zarIra pratye muninA abhigamamAM dhRNAno bhAva rAkhI, siddhanA jIvo pratye abhigama "aho ! dhanya che te siddha bhagavaMtone ke jemaNe zarIra ja na rahevA dIdhuM, to koInA pApamAM ke du:khamAM nimitta ja thatA nathI !', evo anumodanAbharyo rAkhyo. emAM potAnA jaDa zarIra pratye rAgano ne du:khanI "hAya"no abhigama nahi, kintu bIjAnAM pApa ane du:khamAM nimitta bananAra tarIke dhRNAno abhigama rAkhyo, to emAM aMte anAsakta banatAM jIva ajIva pratyenA AvA abhigamathI zukaladhyAna ane kSapakazreNi para caDI karma ! tArI gati nyArI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya vItarAga banI kevaLajJAna pAmyA ! ane hajI bhAle vIMdhAyA AkAzamAM che, tyAM mRtyu pAmatAM mokSe padhAryA ! A bahu UMcA prakArano abhigama RSabhasena nagarazeThamAM nahi, chatAM e ethI nIcenA prakArano yogya abhigama rAkhatA. vaLI e zrAvakanA guNonA temaja bhAvazrAvakanA kriyAgata mULa 6 ane avAMtara guNo, tathA bhAvagata 17 guNo, tathA emAM samakita-12 vrata 11 pratimAnA guNa samAya, ane e dharanArA hatA zrAvakanA guNonI vAta Ave tyAM ApaNane kArtikazeTha vagere yAda Ave, ke je mahA zrImaMta zrAvaka chatAM, jemaNe zrAvakanI 11 pratimA yAne samyagdarzanavrata-sAmAyika-poSadha AdinA kaDaka abhigraha so vAra vahana karelA ! zrImaMta kevA ke jayAM emane rAjAnA baLAtkArathI samakitathI viruddhapaNe mithyASTi airika tApasane pAraNuM pIrasavAno avasara Avyo, to vairAgya vadhI javAthI dIkSA levA taiyAra thaI gayA ! tyAre emanI pAchaLa eka hajAra vaNikaputro AvA zrImaMta jo dIkSA le che to ApaNe saMsAramAM zA ThIkarA cATatA besI rahevuM ?' ema vairAgya pAmI sAthe dIkSA levA taiyAra thaI gayelA ! jJAnaguNa vajakumArano : RSabhasena nagarazeThano eka guNa e jJAna-darzana ane vratanA AdhAra hatA. ahIM 'AdhAra' zabda mUkIne sUcavyuM ke jJAna-darzana-vratoe jANe vicAra karyo ke "ApaNe kyAM rahevuM ?" to AvIne A mahAna zrAvaka nagarazeThane pasaMda karyA ! arthAt A guNo lAvavA mATe zeThane bahu parizrama na karavo paDyo, paraMtu saheje saheje A guNo emanAmAM pragaTa thaI gayA ! eTale ke koI dunyavI mAnapAnAdi lAlacathI nahi, yA zAstra pharamAnanA baLAtkArathI nahi paNa nirAzasa bhAve ane guNanA sahaja premathI A guNone dharanArA banelA. ahIM jJAnaguNanI UMcI kakSA kevI hoya e jovA mATe bALa vajakumAra yAda Ave che ke je 1-2-3 varSanI uMmaramAM pAraNAmAM jhUlatA jhUlatA tyAM rahelI sAdhvIonA 11 aMga-AgamanA svAdhyAyanA ghoSa sAMbhaLI sAMbhaLatAM enA para evA ekAgra dhyAnavALA banelA ke emane e vakhate 11 aMga mukhapATha thaI gayA ! 30 - taraMgavatI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnaguNa : bIjo dAkhalo, puSyamitra : ema Arya durbalikA puSyamitra muni yAda Ave che ke je sUtra-arthanA svAdhyAyanI raTaNAmAM evA lIna ke roja ekAzana-AhAra vApare chatAM durbala jevA rahetA hatA. emAM vihAra karatAM karatAM emanA gAmamAM AvyA tyAM emanA saMbaMdhIo emane dUbaLA joI AcArya mahArAjane Thapako ApavA lAgyA ke 'tame amArA mahArAjane kema bahu tapasyA karAvI karAvI dUbaLA banAvI dIdhA ?' AcArya mahArAja kahe "tapasyA kazI karAvI nathI, paraMtu emanI jJAna bhaNavAnI mahenata AhArane phaTUTuM svAhA karI nAkhe che. tethI jADiyApADiyA nathI banI zakatA. chatAM tamane vizvAsa na besato hoya to emane laI jAo tamAre tyAM ekAntamAM thoDA divasa e raheze ane tame vahorAvazo te vAparaze" basa, sAdhune mokalyA, ane sagAoe ghI-dUdha-malAInA bhojana vahorAvavA maMDyA. munie gurunA hukamathI e vAparavAnuM rAkhyuM. be dahADA cAra dahADA ATha dahADA thayA chatAM zarIra vaLyuM nahi. sagAoe jaIne AcArya mahArAjane vAta karI pUchyuM "zarIra kema vaLatuM nathI ?' svAdhyAyanI mahenatamAM ghI-dUdha phUphUT svAhA : AcArya mahArAja kahe "A tamArA ghI dUdha ne malAI emanI jJAnasvAdhyAyanI mahenatamAM 3 phUT svAhA thaI jAya che. have tamAre jovuM hoya to jAo mahArAjane kahejo hamaNAM 8 dina sutra svAdhyAya baMdha rAkhajo; ane tame emane AMbelanA lukhkhA AhAra vahorAvI eja vAparavA kahejo" basa, sagAoe e karyuM. mahArAjane sUtra-arthamAM otaprotatAnI ciMtA na rahI. Tension mAnasika zrama na rahyo tethI lukhkhA khAvA chatAM ATha dahADAmAM sukalakaDI zarIra phUlIne daDA jevuM thaI gayuM. sagAo A joI samajI gayA, munine pAchA guru pAse mUkI jaI gurunI kSamA mAge che ke "mApha karajo, ame jJAnano parizrama zuM kAma kare che enA ajANa; tethI pahelAM Apane Thapako devAnI ame bhUla karI !' darzanaguNa : sulatA samyagdarzanaguNanI uccatAmAM ApaNane sulasA zrAvikA ane caMdanabALA yAda Ave che. aMbaDa parivrAjakane vIraprabhunuM samyagdarzana svIkAryAnA abhimAnano Apharo caDyo hato ke huM eka hajAra ziSyono ane hajAro karma ! tArI gati nyArI 39
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktono saMnyAsI guru chatAM meM svamAna mUkI daI kevo mahAvIra bhagavAnano jainadharma ane samyagdarzana svIkArI lIdhA !' jyAre aMbaDa mahAvIra prabhu pAse Avyo, ne mAgaNI kare che ke prabhu ! huM rAjagRhI jAuM chuM tyAM mArA yogya kAMI sevA ?' tyAre bhagavAne eno Apharo utAravA ane samyagdarzana kevuM hoya enAM AbehUba darzana karAvavA kahyuM "hA, tyAM zreNika rAjAnA aMgata amaladAra nAgarathikanI patnI sulasA rahe che, ene amArA dharmalAbha kahejo ane enI dharmapravRttinI amArA vatI khabara pUchajo." aMbaDa tahatti karI svIkArI le che, paNa manamAM samasamI gayo ke "e sulatA te kevI haze ke A traNa jagatanA nAthane AkhI rAjagRhImAM bIjo koI evo sAro jIva na jaDyo te sulasA eka strI ja saMdezo saMbhaLAvavA jaDI ? khera ! jaIne enuM pArakhuM karuM chuM.' aMbaDa parivrAjaka veze AvI sulatAnA gharanA pagathiyA caDe che, tyAM sulasAe joI moM bagADI mAM pheravI nAkhyuM "rakhene mithyA guru sAthe AMkha milAvavAno paNa satkAra mAruM samakita meluM kare to ?' A bhAva sulasAnA dilamAM hato. pachI aMbaDe vidyAnA baLe nagaranA cAra daravAjA bahAra AkAzamAMthI nIce kramasara jIvaMta jevA brahmA zaMkara viSNu-lakSmIdevI ane 25 mA tIrthaMkaranA rUpa utAryA ! loka jovA umaTyuM paNa tulasA jovA to na gaI, paNa "mAre mArA mahAvIra bhagavAnanuM jovAnuM kyAM ochuM che ?' ema prabhunAM jIvana-parAkrama jotI-vicAratI sulatAne brahmAdinAM e rUpa jovAnI AturatA sarakhI paNa zAnI thAya ? ke lAva jouM to kharI ke e kevAka rUpa haze ?" aMte aMbaDa parivrAjaka zrAvakano veza karI sulatAne ghare Ave che. gharamAM e pesatAM ja sulasA UbhI thaI sAme levA AvI hAtha joDI praNAma karI "padhAro' kahI AvakAre che. sAdharmika maLe ene praNAma karavo joIe. ene lAvIne gAdI para besADI thALa ne pANIno loTo lAvI kahe che, "paradezathI AvyA lAgo cho, mArAM bhagavAnanA zrAvaka mAre ghera kyAMthI ? mArA dhanya bhAgya ke mAruM AMgaNuM Ape pAvana kIdhuM ! thALAmAM paga mUko, huM dhoIne pAvana thAuM.' aMbaDa sulasAmAM samyagdarzananI UMcI karaNI joto cakita thaI gayo che, manane ema thAya che ke "AnI sAme mArAmAM kyAM AvuM samyagdarzana che ?' e tarata kahe che, 40 - taraMgavatI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ o bhalI bAI sulasA ! tuM mArA paga zuM dhue? huM tArA paga dhovAne lAyaka chuM, jethI mArAmAM tArA jevuM sAcuM, samyagadarzana Ave." sulasA kahe "AvuM kAM bolo ? mArAmAM kazuM nathI.' aMbaDa kahe "tArAmAM che e AkhI vizALa rAjagRhI nagarImAM koInI pAse nathI." | mATe to tribhuvanaguru mahAvIra paramAtmAe tane ekalIne kahevA mArA dvArA saMdezo mokalyo che, ne te kahevA huM ahIM Avyo chuM;" ema kahI pahelethI badhI hakIkata kahe che. emAM jyAM aMbaDe kahyuM "prabhune kAMI sevA pUchatAM prabhue rAjagRhImAM nAgarathikanA patnI sulatAne saMdezA kahevAnI sevA ApI,' e vAta karI tyAM e sAMbhaLatAM ja sulasAnuM dila dhaDakavA lAgyuM ke "aho ! traNa jagatanA nAtha mArA jevI rAMkaDIne saMdezo mokale che ? keTalA UMcA mArAM ahobhAgya ?' sulasA kahe "hA, hA, to jaladI kaho prabhue mane pAmarIne zo saMdezo mokalyo che ?' aMbaDa kahe "prabhue tamane dharmalAbha kahevaDAvyA che, ne kahyuM che ke amArI vatI sulasAnI dharmapravRttinA khabara pUchajo !' prabhunA saMdezA para sulatAne gadgadatA : A sAMbhaLIne sulasA kyAM UbhI rahe ? harakhano pAra nathI, sAthe prabhunA anaMta anaMta upakAra mAnatI haiyAmAM ene prabhu pratyeno apAra kRtajJabhAva UchaLI rahyo che. AMkhamAMthI daDadaDa AMsu paDI rahyA che. UbhI thaIne je dizAmAM prabhu vicare che e dizAmAM khamAsamaNAM detI bolI rahI che, "o mArA nAtha ! A tame mane yAda karI e tamArI keTalI badhI A rAMkaDI para dayA ! kyAM tame trilokanA nAtha ! iMdronA pUjaya ! ane kyAM huM viSayakaSAya ane hiMsAdi pApomAM DUbelI ! mArA para o karuNAsiMdhu ! A zI rIte ATalI badhI karaNA ? prabhu ! prabhu !...' moM lAlacoLa thaI gayuM che, AMkhamAMthI pANI TapakI rahyuM che. aMbaDa to A jotAM Abho ja banI jAya che. ene lAge che,- "kharekhara prabhue Ane pArakhIne ja saMdezo mokalyo che. saMdezAnA nimitte mane sUjhADyuM ke "tuM zAno samyagdarzanano phAMko rAkhe ? sAcA samyagdarzananAM darzana karavA hoya to jA tulasA zrAvikAne jo, enAmAM tane samyagdarzana zI cIja che e AbehUba jovA maLaze." karma ! tArI gati nyArI 41
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagarazeThano vrataguNa : AnaMda-kAmadeva RSabhasena nagarazeTha darzanaguNanA AdhAra hatA, evA vratonA AdhAra hatA; eya sahajabhAve hozathI svIkArI lIdhelA. AnaMda-kAmadevAdi zrAvakoe mahAvIra prabhunI pahelIvAra dezanA sAMbhaLatAM samyakta sahita bAra vrato hoMzathI svIkArI lIdhelA. e hoMza evI hatI ke AnaMda zrAvake jyAre vrata laIne ghare pahoMcI patnIne vAta karI ke "AvI rIte Aja to prabhu pAsethI vratonuM mahAnidhAna maLyuM !" tyAre patnI kahe "vAha ! te tame ekalA ekalA ja kamANI karI AvyA ?' AnaMda zrAvaka kahe "to nIce ratha taiyAra che, tame paNa pahoMcI jAo prabhu pAse, ne laI Avo vrato." vAra keTalI ? patnI upaDyA prabhu pAse pahoMcI prabhune vaMdanA karI kahe "prabhu ! tamArA zrAvakane vrato ApavAnI mahAna dayA karI, to he karuNAsiMdhu ! mArA para paNa dayA karo mane paNa vrato Apo. prabhue vrato ApyA, khuzIno pAra nathI. sUryacazA rAjAnI vrata-makkamatA : bharata cakravartInA putra ane have rAjA sUryayazAne aSTamI karavAnuM vrata, ne raMbhA urvazI parIkSA karavA rUparUpano aMbAra vidyAdharIonuM rUpa karIne AvI. rAjAne e zarate paraNI ke "ame kyAreka kAMIka kahIe to te tamAre karavuM paDe, paraMtu pachIthI aSTamIe rAjAe pote dharmadhyAnamAM rahevAno nirdhAra kahyo, tyAre pelIo lagna vakhatanuM ApeluM vacana yAda karAvI aSTamI na pALavAnuM mAge che. rAjA kahe, "bIjuM kAMI mAgo," tyAre pahelAM 'gAma bahAranuM jinamaMdira toDAvI nAkhavAnuM, ne pachIthI "putranuM DokuM uDAvI nAkhavAnuM mAge che ! rAjA aMte potAnuM mastaka chedI ApavA taiyArI batAvIne potAnA gaLA para pote ja talavAra calAve che. devIo adazyapaNe gaLAnI adhavacce talavAra aTakAvI de che, tyAre rAjA talavAra kADhI laI pharIthI bIjo ghA lagAve che ! emAM paNa vacce ja aTakaNa thAya che ! ema nava nava ghA lagAvavA chatAM DokuM pUruM chedAtuM nathI, tyAre rAjA aphasosI e kare che ke "arerere ! jo A DokuM chedIne nahi apAya, to mArI aSTamInuM zuM thaze ?' devIoe rAjAne vratapAlanamAM aNanamatAthI daDha rahelo dekhI bAjI saMkelI dIdhI, rAjAne svastha karI daI devIrUpe pragaTa thaI, kSamA mAgI dhanyavAda Ape che. 42 - taraMgavatI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinayaguNa : gautamasvAmi nagarazeTha vinayanA ratnAkara che, vinayanuM Abehuba dRSTAnna gautamasvAmi mahArAjanuM jovA maLe che. guru mahAvIra prabhue kyAre paNa koI Adeza karyo, vicAravA nathI UbhA ke "o barAbara che ke nahi ?" bhagavAne gamAra kheDUtane pratibodha karI AvavA kahyuM to taiyAra ! "AnaMda zrAvakane moTI maryAdAnuM thayeluM avadhijJAna sAcuM, ne gautame eTaluM na thaI zakavAnuM kaheluM te barAbara nahi," ema prabhue kahyuM to tarata tahatti karI AnaMda zrAvakanI pAse jaIne e kahevA ane micchAmi dukkaDaM devA taiyAra ! aMta samaye prabhue gautamasvAmine devazarmA brAhmaNane pratibodha karavA javAnuM kahyuM to taiyAra ! kyAMya prazna nahi, ke bIjuM kazuM vicAravAnuM nahi. saMvaramArgano paricaya : RSabhasena nagarazeTha nirjarA viveka saMvaranA mahAna stavI hatA. mahAna stavI' arthAt (1) sAro paricaya karanArA ane (2) bahAramAM enI sArI stuti karanArA hatA. saMvara viveka nirjarAno paricaya eTale jyAM jyAM moko maLe tyAM tyAM ene ajamAvanArA. dA.ta. "saMvara' eTale jenAthI pApa na baMdhAya evI zubha vRtti-pravRtti. to cAlavAnuM Ave tyAM nIce joI karIne jIva na mare enI kALajIthI cAlavAnuM. bAraNuM baMdha karavuM che to phaLAMtaramAM koI girolI vaMdo vagere jIva na mare enI ya kALajI rAkhIne pUMjI pramArjIne baMdha karavuM. ema kAMI bolavAnuM Ave to asatya apriya ke pApanuM bolavAnuM na thAya enI kALajI rAkhIne bolavAnuM. eTalA ja mATe bane teTaluM mauna rAkhavuM, ne khAsa jarUrI hoya eTaluM ja asatyAdi na Ave enI kALajI rAkhIne bolavAnuM. ema mana navaruM paDyuM khoTa bhAvamAM yA narasA vikalpomAM na caDe e mATe anityatAdi bhAvanA vicAratuM rAkhavAnuM. AvI badhI kALajIjayaNAvALI pravRtti karAtI rahe e saMvara mArgano paricaya rAkhyo kahevAya. pariSahano paricaya : ema bhUkha tarasa lAgI, yA bahu ThaMDI garamI paDI, to mana na bagADatAM "cAlo, "A sahIe ema karma tUTe' ema vicArI saharSa sahI levAya e pariSahano paricaya karyo kahevAya. evA bIjA pariSadamAM zubha vicAraNAthI mana na bagaDavA daIe e saMvara mArgano paricaya karyo kahevAya. saMvaranA paricayanI balihArI kevI che e ApaNane eka bALa muninA karma tArI gati nyArI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarasa-pariSaha para vijayanA daSTAntamAM jovA maLe che. bALamunino tRSApariSahavijaya. bALamuni pitAmuni sAthe vihAramAM jaI rahyA hatA. unALo ane taDako, tethI bALamunine bhAre tarasa lAgI, cAlavAmAM dhImA paDI gayA. pitAmunie pUchavAthI kahyuM "bahu tarasa lAgI che." AgaLa jatAM bAjumAM taLAva AvatuM joI pitAmuni kahe "jo peluM taLAva che, huM AgaLa Ubho rahuM chuM' pitA cokkhuM na bolyA paraMtu bALamuni pitAmunino kahevAno bhAva samajI gayA ke "tuM taLAve pANI pIne AvI jA." bahu tarasa to lAgI ja hatI, ne pitAmunie 2-3 vAra eja kahyuM, eTale gayA taLAva pAse. mana AvuM kAcuM pANI pIvA nA pADatuM hatuM, paraMtu tarasanI utkaTatA vadhI javAthI khobAmAM pANI lIdhuM, ne moM sudhI lAvyA, paNa pAcho vicAra Avyo ke "arere ! A huM zuM karI rahyo chuM ? pANInA ekeka TIpAmAM bhagavAne asaMkhya jIva kahyA che, te mArI tarasa miTADavA A asaMkhya jIvono saMhAra karuM ? nA, bhale tarase marIza, paNa A hiMsA na karuM." ema karI khobo sAcavIne TheTha taLAvanA pANI najIka laI jaI pANI mUkI dIdhuM. bahu najIka laI javAnuM eTalA mATe ke pANI para pANI pachaDAya nahi, nahitara baMne pANInA keTalAya jIva mare. bALamuni pAchA vaLyA, paNa asahya tRSAmAM tyAMja maryA ne paDyA. zubhabhAvamAM maryA che tethI devatA thayA ! deva thaIne avadhijJAnathI joyuM, paristhiti samajI gayA, khUba khuzI thayA ke "hAza ! pIvA lIdhela paNa pAchuM mUkela, to pANInA asaMkhya jIva bacI gayA ! ne mAre durgati aTakI." paNa 'nirdhAmaNAnuM saMbhaLAvavAne badale khoTI salAha ApanAra bApamunine zikhAmaNa ApuM" ema vicArI taratamAM paDelA potAnA mRta zarIramAM praveza karIne cAlatA cAlatA pitAmunine bhegA thaI gayA. emaNe saMtoSa dekhADyo,- "cAlo sAruM thayuM pANI pI lIdhuM, tarasa maTI." bALamunidevatA vicAre che,- "aho ! mohasya mAhAmyuM !' rastAmAM tarasyA munionI bhakti karavA devatAe bharavADonI jhuMpaDIo vikUrtI. munio svAbhAvika samajI pUche che "ahIM dahIM chAza maLaze ?' bharavADo kahe "AvA kaparA jaMgalamAM amArA ahobhAgya kyAMthI ke Apa mahAtmAono lAbha maLe ? lo khuzIthI, dahIM che, dUdha che, chAza che." munioe vahorI vAparIne cAlyA. emAM eka muninuM kapaDAnuM vIMToluM devatAe bhulAvI dIdhuM, te muni TheTha makAne pahoMcyA pachI yAda AvyuM. AcArya mahArAjane 44 - taraMgavatI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUchI pAchA levA gayA, paraMtu ekaluM vIMToLuM paDeluM devuM, jhuMpaDA koI ja dekhyA nahi. AvIne khabara ApI AcArya mahArAja kahe "munine devapiMDa na khape eTale nakkI koI devatA dvArA A jhuMpaDA, bharavADo, vagere mAyAjALa munionI bhakti arthe karAyelI lAge che !' daramiyAna pelA bALamunideva badhAne vaMdana karatAM pitAmunine vaMdana TALe che. AcArya mahArAje pUchatAM kahe che, "e vaMdanane yogya kyAM che ? pUcho emane, rastAmAM mane tarasa lAgelI to emaNe zI salAha ApelI ? taLAvanuM kAcuM pANI pIvA 2-3 vAra isAro karelo ne? A to meM TheTha moM sudhI lAvela khobo kAcuM pANI, sAruM thayuM ke ApazrInI hitazikSA yAda AvI ke "kAcA pANInA TIMpe TIMpe asaMkhya jIvo, tenI rakSA karavI joIe." tethI pANI jayaNAthI pAchuM mUkI cAlavA mAMDyuM, emAM asahya tarasathI mRtyu thayuM, akAya rakSAthI huM deva thayo, pitAmunine zikhAmaNa ApavA meM eja maDadAmAM praveza karI ahIM sudhI huM Avyo. rastAmAM munionI bhakti karavA jhuMpaDA vagerenI mAyA meM ja vidurvelI. kSamA karajo, Apa saune meM ThagyA. bAkI pitAmuninI salAha mAnI kAcuM pANI pI maryo hota to kevI durgatimAM jAta !" pIpAsA pariSaha e saMvara che, enI balihArI che, sadgati apAve. tyAre saMvara na rAkhavAmAM ane yatheccha bolavAmAM kevA mahAnukasAna ! e ApaNane samarAieN kahAnA majuraNa ane enA chokarAnA dRSTAntamAM jovA maLe che. mA lokonA pANInAM beDAM kUvethI bharI lAve; ane chokaro lokonA DhorA carAvI lAve. eka vAra chokaro ghare mA karatA vahelo Avyo. khAvA roTalo zodhe che paNa maLyo nahi, dhUMApUMA thaI gayo. bhASA para kAbU gumAvyo, mA AvI ke tarata garajayo "kyAM zULie caDavA gaI hatI ? tAro sagalo bhUkhyo thaze enI khabara nahi rAkhavAnI ? te roTalo karI mUkatA zuM thayuM ?" mAtA paNa vANI para kAbU bhUlIne tarata saMbhaLAvI de che "tArA kAMDA kapAI gayA hatA ? A zIkA parathI roTalo letAM zuM thayuM ?" basa, baMnee bhASAno saMvara gumAvyo to evA karma baMdhAyA ke pachInA bhave mAtA chokarI thaI, enA kAMDA kapAyA ! ane chokaro zeThano chokaro thayo ene zULie caDavA vakhata Avyo ! karma ane bhavitavyatAnI vicitratA kevI ke A chokarAnI sagAI bIjA gAmamAM janmelI eja mAtAchokarI sAthe thayelI, karma ! tArI gati nyArI 45
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane e paragAma jatAM aMdhAruM paDavAthI vacamAM sAsarAnA gAma bahAra maMdiramAM sUtelo. tyAM pelI chokarI saMdhyAkALe makAnanI pAchaLanA bagIcAmAM pharatI hatI, tyAM core AvI enA hAtha paranAM motInAM baMgaDiyA ApI devA kahyuM, na ApyA, to core be hAtha pakaDI charAthI kAMDA kApI nAkhI, baMgaDiyA laI bhAgyo. chokarIe bUmarADa-rokakaLa karI, bApe coranI pAchaLa sipAIo doDAvyA. cora bhAgatAM bhAgatAM gAma bahAra maMdiramAM peTho, sipAIo doDatA AvavAno avAja sAMbhaLI core dAgInA pelA sUtelA chokarAnI pacheDI nIce mUkI daI, pote jaMgalamAM chUpAyo. sipAIo maMdiramAM e sUtelA chokarAnI jaDatI le che, baMgaDiyo maLI AvavAthI chokarAne rAjA pAse laI jaI hakIkata kahe che. rAjA ene zULie caDAve che. juo karmanI zirajorI ! chokarAne kahevAno avasara nathI raheto ke "huM to cora nahi. paNa A gAmano jamAI chuM. tame tapAsa karo," tyAre karmanI ne bhavitavyatAnI vicitratA kevI, ke potAnI patnInA ja baMgaDiyAnA nimitte potAne zULinI sajA maLe ! gunA vinA sajA? nA, guno pAchalA bhavano hato. bhavitavyatA kevI ke kanyAnA kAMDA eja vakhate kapAya ke jyAre pati gAma bahAra maMdiramAM sUto che, ne cora enI pAse baMgaDiyA mUkavAno che ! jagatanA keTalAya bhAvo Ama bhavitavyatAnA baLe dhAraNA bahAra goThavAI jAya che. bhavitavyatA kyAM kAma kare ? : yuvAnano ahIM koI guno nathI, chatAM kema ema goThavAyuM ? ahIM ekalA yuvAnanA evA karmathI samAdhAna nathI maLatuM; kemake karma zUlinI pIDA Ape, paraMtu te to game te kAraNe pIDA AvI zakate. potAnI patnInA ja baMgaDiyA ane enA ja kAMDA kapAvA nimitte ane core UMghatA evA enI pAse baMgaDiyA mUkI dIdhA, e badhI goThavaNa bhavitavyatAe karI ema mAnavuM paDe. savAre tyAM jJAnI guru padhAre che, ane baMne aMge khulAso karatAM pUrvabhava kahe che. tyAre kanyAne ne kanyAnA bApane khabara paDe che, badhAya pastAya, paNa have kare zuM ? rAjA pastAya ke "hAya ! meM kAM nirdoSane sajA pharamAvI ?" kanyA pastAya ke "hAya ! mArA ja baMgaDiyAnA nimitte mArA patine khoTI rIte sajA ?' bApa pastAya ke "hAya ! meM sAro jamAI khoyo ?' jJAnI tyAM kahe che "mATe pramAda na karo. pUrva janme AvezamAM AvI evA bhAre bola bolI nAkhavAno prasAda baMnee karyo to A pariNAma AvIne - taraMgavatI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ UbhuM ! Aveza Ave e ya pramAda che, ane bhAre bola bolAya e paNa pramAda che. e rokavA saMvara karavo joIe. bhASAsamiti e saMvara, enAthI bhAre bola aTake. manogupti e saMvara, enAthI Aveza aTakI jAya. viveka e moTo guNa : RSabhasena nagarazeTha saMvarano bahu paricaya rAkhatA abhyAsa rAkhatA evo vivekano abhyAsa rAkhatA. viveka eTale sArabhUta zuM ne asAra zuM ? hitakara chuM, ne ahitakara zuM ? enI cokkasa prakAranI samaja. ema sArabhUtamAM ya zemAM vadhu lAbha, zemAM ocho ? kevA pAtrane kevuM kahevuM, kevuM na kahevuM ? dA.ta. tophAnI bALakane AMkha kADhIne dhamakAvavo; paNa moTAne ema na dhamakAvAya. | viveka mANasAI lAve che. viveka vinAno nara e pazu jevo che. viveka bolavAnI hoziyArI Ape che. rAjA zikAra kema choDe che ? : rAjA zikAre caDelo, sAthe dIvAnane lIdhelo. jaMgalamAM eka haraNIyAnA pUMThe ghoDo doDAvyo. haraNiyuM najIkamAM AvavA thAya ane rAjA bANa mUkavAnI taiyArI kare tyAM haraNiyuM jorathI bhAge. paNa doDatA bhAgatAM pUMThe jotuM jAya, ne pAchuM doDe. tyAre rAjA dIvAnane pUche "A kema vAre vAre pAchuM jue che ?' dIvAnane rAjA zikAra kare e gamatuM nahotuM eTale zikAra choDAvavo hato emAM ahIM moko dekhyo te evI vivekavALI bhASA vAparI ke rAjA zikArano tyAga kare che. dIvAne kahyuM "mahArAjA ! haraNiyuM e jotuM jAya che ke mArI pAchaLa kSatriya doDe che ke namAlo ? kemake kSatriya bacco pITha pAchaLathI ghA na kare." dIvAnanA A evA vivekabharyA bola hatA ke rAjAne haiye coMTI gayA ane lAgyuM ke "kharekhara huM haraNiyAne pITha pAchaLathI bANa mAravA jAuM chuM, tethI huM kSatriya na gaNAuM." rAjA kahe "dIvAna ! dIvAna ! tame kamAla vAta karI ! basa, AjathI jIvanabhara mATe mAre zikAra baMdha." nirjarAnA abhyAsI : nagarazeTha vivekanA abhyAsI hatA. evA nirjarAnA abhyAsI hatA. karmanI nirjarA zI rIte thAya ? kaho, bAhya-Abhyantara tapathI anazanathI karma ! tArI gati nyArI 47
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA. eka TaMka mATe paNa bhojananA tyAgano abhigraha karyo e anazana thayuM. enAthI karma nirjarA, karmono kSaya thAya. tapa tarIke samajIne khAvAmAM 2-4 koLiyA jatA karyA, UnodarI rAkhI e tapa thayo. enAthI karmono kSaya thAya. ema khAvAnA dravyono saMkSepa-saMkoca karyo, rasano tyAga karyo e tapa thayo. enAthI karmonI nirjarA thAya. ema dharma tarIke kAyakaSTa upADo e tapa. ema dharma tarIke kAyAne aMgopAMga ochA halAvo, vANIthI mauna rAkho, e tapa enAthI karmono kSaya thAya. 28Sabhasena nagarazeTha saMvara viveka ane nirjarAnI prazaMsA guNagAna karanArA hatA, eTale svAbhAvika che ke enA pratipakSI asaMvara yAne pApAzrava, aviveka, ane anazanAdi tapanA virodhI khAnapAna raMgarAga eza ArAmI... vagerenA guNagAna karanArA nahi. ema vinaya vaiyAvacca svAdhyAyAdinA je virodhI doSo avinaya, svArthavRtti, harAmahAMDakA, tathA bAhyabhAvanI vAtonA guNagAna karanArA nahi; eTale niMdA kuthalI karanArA nahi eTale niMdA kuthalI pApakathA to kare ja zAnA ? sAdhu : lUMTArAnI jANa chatAM mauna ! eka sAdhu hatA, guru sAthe vihAra karatAM potAnA mULa vatananI najIkanA gAmamAM AvyA tyAre gurunI rajA laI sagA saMbaMdhIne darzana ApavA ane dharmabodha ApavA potAnA gAma tarapha cAlyA. rastAmAM jaMgala, te emAM lUMTArA maMtraNA karatA hatA. emaNe munine joI kahyuM, juo gAma tarapha jAo cho, paNa khabaradAra ! tyAM koIne amo atre hovAnI bAtamI ApI che to ? bolo, gAmamAM jaI vAta karavAnA cho ? to tamane ahIM ja pakaDI rAkhazuM." | muni kahe "amAre adhikaraNa arthAt jhagaDo thAya ke pApAcaraNa thAya, evuM bolAya nahi, sAdhuno e dharma nahi." lUMTArAoe muninI kabUlAta joI munine javA dIdhA. have muni gAmamAM gayA, sagAone darzana ApyA, tyAM sagAone ya khabara paDelI ke "ApaNA mahArAja AvI rahyA che ne bAjunA gAmamAM che,' te gAllI taiyAra karI nIkaLavAnI taiyArImAM hatA. potAnA mahArAjane joI khuzI thayA, ane emane mUkavA javA tathA guru tathA bIjA munionA darzana vaMdana arthe cAlyA. muni paNa sAthe hatA paraMtu emaNe kahyuM nahi ke jaMgalamAM 48 - taraMgavatI
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ lUMTArA che kemake to cokiyAto sAthe le ane emAM lUMTArA sAthe mArAmArI thAya e adhikaraNa thayuM kahevAya. emAM munithI nimitta na thavAya. pUcho, pra.- to pachI lUMTAya e sAruM ? u.- nA, paraMtu ahIM lUMTAya ja evo nizcaya nathI, ne kadAca lUMTAya to emAM pote nimitta thayA na kahevAya; kemake sagAo ApameLe cAlavAnA ja hatA. munipaNAno mArga sUkSma che, nipuNa buddhithI samajAya evo che. skUla buddhithI na samajAya. munipaNAno mArga A, ke- "koInA pApamAM ke duHkhamAM nimitta nahi thavAnuM." jIvo pote pApa kare, potAnI pravRttithI duHkha pAme, emAM muni javAbadAra nahi. muninA vacana vagerenuM nimitta pAmIne bIjAo pApa kare, du:kha pAme, emAM muni javAbadAra. mATe to metAraka munie "sonInA sonAnA javalA pakSI caNI jaI jhADa para beThuM' e joyeluM chatAM sonIe pUchyuM ke "bolo javalA kyAM?' to metAraja muni bolyA nahi; kemake jo kaheta ke peluM pakSI caNI gayuM che, to sonI kadAca gophaNa nAkhI pakSIno ghAta karata. emAM pakSI para du:kha AvyuM, emAM muni nimitta thAta. pUcho, pra- sonInA kiMmatI javalA jAya enI munine dayA na Ave ? u.- muni evI saMsArIonI dayA karatA na bese, emAM to emanA ahiMsA, aparigraha, brahmacarya vagere mahAvrata ghavAya. muni banyA, saMyama lIdhuM, eTale potAnA mahAvrata pahelA sAcavavAnA, duniyAnI dayA khAtara ene gumAvAya nahi. metAraka munie potAne sonI taraphathI TheTha jIvaleNa upasarga Avyo tyAM sudhI munie pakSInuM nAma pADyuM nahi. to zuM bagaDyuM? pote karma khapAvI mokSe gayA ! ane pAchaLathI sonIno paNa uddhAra thayo. munimArga sUkSma che, skUla buddhivALA e na samajI zake. sAdhunA sagAo jaMgalamAM cAlatAM lUMTArAoe chApo mAryo. emane lUMTyA. beThA khAlI khama thaIne. tyAM eka lUMTAro sAdhune joI bIjA lUMTArAne kahe "A sAdhu sAcA, kabUlAta pramANe emaNe gAmamAM ApaNI vAta na karI. muninI saMsArIpaNAnI mAtA A sAMbhaLI gaI, te putramunine kahe karma ! tArI gati nyArI 49
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tame jANatA hatA ke ahIM lUMTArA che, chatAM amane tame kahyuM nahi? kahyuM hota to sAthe cokiyAto laI leta ne ? amane lUMTAvA denAra tame kuputra cho, AvA kuputrane meM kAM dUdha pAIne Ucheryo ? lAvo charI, lAvo mArA stana kApI nAkhuM." tyAM lUMTArAno AgevAna kahe "mA ! A zuM bolI ? A to tAro kuputra nahi, paNa suputra, ratana che ratana ! eNe sAdhupaNuM lIdhuM, tame ene sAdhupaNuM apAvyuM, e eNe barAbara pALyuM, tamArI ne tamArA kuLanI zAna vadhArI. sAdhuthI adhikaraNa thAya evuM bolAya nahi, pachI bhale sagAo kaSTamAM mukAya. cokiyAto Avate to mArAmArI thAta. e adhikaraNa thAya emAM nimitta sAdhuthI thavAya nahi. tamArA putraratna to sAdhupaNuM ajavALuM, ne sAthe tamAruM kuLa ajavALyuM. AvA sAdhu-puruSane amArI lAkho vaMdanA che, ne AvA sAdhunA janetA tame, tamane ya amArI vaMdanA che, eTale tamAruM lUMTyuM e bhUlamAM tamane oLakhyA nahi tethI lUMTyuM. tamArA jevAnuM lUMTAya nahi. jAo laI lo badho tamAro mAla." ema kahI badho mAla ApI dIdho. mAtA samasamI gaI ke "vAha kevo mAro putra sAdhu sAdhupaNAmAM custa !' ema, nagarazeTha zIlavratanA UMcA killA samAna hatA. killAmAM rahelAM badhAnuM rakSaNa thAya. ema A nagarazeThanA AzramamAM rahelAnA zIlanuM rakSaNa thAya, evA e khabaradAra zrAvaka hatA. kuTuMbanuM zIla sAcavanAra zeTha pelA zrAvaka zeThanI vAta Ave che ne ? emanI havelI pAsenA makAnamAM rAjAe paradezI saMgItakArone utAro Apyo. basa, saMgItakArone bIjuM kAma zuM ? rAjAnA TAime jaIne saMgIta saMbhaLAve, bAkInA samaye mukAma para gItasaMgItano abhyAsa kare, emAM mohanAM gItaDA gavAya. zeTha cokyA ke hAya ! AvuM badhuM sAMbhaLIne to gharanI dIkarIo-vahuro chakI ja jAya ! kAmanA unmAdamAM caDI bese ! ne to to anartha karI bese !" tyAre Aje sAsu-sasarA-vahu-dIkarIo badhA sAthe pikacara jovA jAya, sAthe TI.vI. jovA bese, emAM nAnaDiyAnI zIlanI bhAvanA kyAM Take ? tyAre jIvanamAMthI zIla gayuM to zuM rahe ? kavi kahe che. "sAdhu ane zrAvakataNAM vrata che sukhadAyI re zIla vinA vrata jANajo kusakA sama bhAI re, zIla samo vrata ko nahi, - taraMgavatI paC
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava vADe karI nirmaluM, paheluM zIla ja dharajo re udayaratna kahe te pachI, vratataNo khapa karajo re, zIla" pelA zrAvaka zeThe joyuM "A saMgItakAro pAse rahyA, e pApa che. emanAM mohanAM gItaDAM nAnaDiyAnI zIlanI bhAvanA bagADe. mATe e pApa kADhavuM joIe.' zeThanI saMgItakArone haTAvavA kuneha : paNa rAjAne kahevAthI rAjA thoDo ja mAne ? eTale zeThe yukti karI moTo najarANAno thALa laI rAjAne maLavA gayA. rAjA pAse jaI najarANuM dharI kuzaLa pUche che. rAjA kahe- "kAMI kAmakAja hoya to kahejo." zeTha kahe kAma to kAMI moTuM nathI. mAre kuTuMba have moTuM thayuM emAM gharamAM paramAtmAnuM maMdira karavuM che. tethI ApanI rajA levA Avyo chuM." rAjA kahe "oho ! paramAtmAnuM maMdira karavuM, e to uttama kArya che. emAM rajA zAnI levAnI hoya ?' zeTha kahe "sAheba ! vAta ema che ke maMdira thAya eTale nagArA Dhola vagere vAjiMtra vAge, emAM jo koI ApanI pAse pharIyAda laIne Ave ke AthI ghoghATa thAya che, to Apa mane kahone ke "kone pUchIne maMdira karyuM ?' tethI pahelethI ja ApanI rajA laIne maMdira karyuM hoya to vAMdho na Ave." rAjA kahe "jAo jAo karo bhagavAnanuM maMdira, huM evI koInI phariyAda sAMbhaLavAno nathI.' basa, zeThe ghera AvI gharamaMdira banAvI TakorakhAnuM besADI dIdhuM, cAlyuM Akho divasa nagArA vagADavAnuM 'taDitum taDitum, dhaDitum, dhaDitama...' have pelA saMgItakAro jhINA svare zuM gAI zake ? jaI dIvAnane phariyAda karI. dIvAne rAjAne vAta karI. rAjAe kahyuM "ApaNe zeThane rajA ApelI che. saMgItakArone bIjA lattAmAM makAna apAvI dyo." patyuM. saMgItakAro tyAMthI bIje khaseDAI gayA, ane zeThane nirAMta thaI ke hAza ! kuTuMbanA zIlanA bhAvane dhakko lagADe evuM pApa TaLyuM !' zrAvakonI A kALajI; AzritonA zIlanI rakSA thAya e khAsa jovAnuM. RSabhasena nagarazeTha e mATe zIlanA killA samAna hatA. aneka suMdara guNonA bhaMDAra A nagarazeTha kuLamAM dIvA jevA hatA. karma ! tArI gati nyArI pa 1
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. taraMgavatIno janma taraMgavatI sAdhvIjI kahI rahyA che ke RSabhasena zeTha potAnA kuLavaMzamAM dIvo che. emanAthI emanuM kuLa emano vaMza dIpI rahyo che, prakAzamAna banI gayo che. zeThanuM ATaluM varNana gRhiNI ! eTalA mATe karyuM ke e mArA saMsArIpaNe pitA che; emanI huM kuLabAlikA, te paNa zeThane ATha putro pachI janmelI. nAnAmAM nAnuM saMtAna, siMhanA svapnathI mAtAnA udaramAM AvelI, eTale rUpalAvaNya-kAMti-sauMdarya anupama koTinuM sarajAyeluM. mArA janma vakhate dhAvamAtAo sevAmAM taiyAra hatI. emaNe pitAjIne mArA janmanI vadhAI ApI. pitAjIe moTuM vadhAmaNI dAna ApyuM ane nagaramAM vadhAmaNI ujavI. dAnathI keI garIbonA duHkha pheDyAM, snehI svajanone UMcA jamaNa ApyA. jinamaMdiromAM bhavya utsava ujavyA. eka bALakInA janmamAM ATalo badho ThATha ? hA, ATha ATha dIkarA para khoTanI dIkarI hatI. vaLI rUpakAnti alaukika hatI, eTale harakhano pAra nahoto; ne pote zrImaMta mANasa che zuM kAma lADakI putrIno janma na Ujave? emAM pote custa arihaMta-bhakta, eTale sahaja che ke AvI durlabha prApti badala arihaMtadevano mahAna upakAra mAnI prabhubhakti-utsava Ujave ja, arihaMta-bhaktane koI ne koI nimitta maLavuM joIe; eTale e nimitta pAmI arihaMta prabhunI bhaktimAM lAgyo ja samajo. pUcho, pra.- putrI janma to eka sAMsArika bAbata che, emAM arihaMtane lavAya? u.- jarUra lavAya. sAMsArika bAbatamAM upakArI tarIke arihaMtane mana para lAve to sAMsArika bAbatamAM rAganA jhera ochA caDe che. dharma arihaMta pratye kRtajJatA bajAvavA mATe karo : bhagavAnano dharmanI bAbatamAM ja upakAra che ? sAMsArika sukha-sagavaDo maLe emAM bhagavAnano upakAra nathI ? jo upakAra hoya to upakArIne kema bhulAya ? arihaMtanA upakAranI kRtajJatAnI rUe arihaMta bhagavAnane bhajavA ja joIe. bhagavAnane evA bhajIe ke e jotAM bIjAo paNa arihaMtadeva pratye AkarSAya. RSabhasena e karI rahyA che. putrInuM janma-nimitta pAmIne arihaMta pratyenI kRtajJatArUpe occhava mahotsava karAvI rahyA che. have nAma 52 - taraMgavatI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADavuM che to jamanA nadImAM vyApI rahelA aneka jAtanA suMdara taraMgo svapnamAM jovAmAM AvelA tethI bALakInuM nAma 'taraMgavatI taraMgalolA' pADavAmAM AvyuM. sAdhvIjI kahe che ke A nAmano koNa jANe zo prabhAva paDyo ke jema jema uMmara vadhatAM jJAna-prApti vadhavA mAMDI, tema tema aneka prakAranA sukhada taraMgo mane spharavA lAgyA. keTalIkavAra nAma paNa saundarya banI jAya che. nAma pramANe mANasa jo dhyAna para le to guNa pragaTatA ja jAya che. bAlikA taraMgavatI bahu lADakoDamAM Uchare che, ane ATha varasanI uMmara thatAM ene bhaNAvavA khAsa dhIragaMbhIra evA kaLA-guNa-vidyAnA vizArada niSNAta paMDita rAkhavAmAM Ave che. evI puNyAI laIne AvI che ke paMDitane bhaNAvavAmAM jhAjhI mahenata nathI karavI paDatI, kema jANe vidyAo ene sAme UThIne svayaM varavA AvI hoya ! ema TUMkA samayamAM jhaTapaTa kaLAvidyAomAM pAraMgata thAya che. lekhana, gaNita, citrakAma, pUtaLA-patrachedya banAvavAnI kaLA, gIta, nRtya, saMgIta-vAjiMtra, prazna-prahelikA,... vagere kaLA vidyAo siddha karI. pra- TUMkA samayamAM ATalI badhI vidyAo ze siddha thAya ? u.- AmAM mukhyapaNe jIvanA jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama kAma kare che. jIvamAM jJAna bahArathI nathI AvatuM, paraMtu jIvano potAno aMdaramAM jJAnaguNa che, enA para karmanAM AvaraNa caDelA che, e vinaya-bahumAna jinabhakti, tapa-saMyama Adi dharmasAdhanAo, ane bAhya gokhavA bhaNavAnI mahenata, e AvaraNone toDe che. kaho jANe AvaraNanA paDadAmAM bAkAM paDe che, emAMthI aMdarano jJAna prakAza bahAra pragaTa thAya che. matalaba AtmAmAM jJAna bahAranA pustaka ke guruvANImAMthI nathI AvatuM, kintu aMdaramAMnuM jJAna pragaTa thAya che. A pragaTa thavAmAM barAbara samajI rAkhajo ke ekaluM pustaka bhaNavAnuM kAma nahi lAge, paNa sAthe mukhyapaNe guru vinaya-bhakti, guru-bahumAna, zAstra-vinaya-bhakti, bahumAna khAsa joIze; ane uparAMta zakya tyAga tapasyA paNa joIze. A je kAma karaze, e ekalA pustaka kAma nahi kare. iMdrabhUti gautama mahAvIra prabhu sAthe laDavA-zAstrArthavAda karavA AvyA hatA. bhagavAne emano dilanI aMdarano saMzaya kahI batAvyo enAthI e prabhu pratye AkarSAyA, jaina dharmano saMyama mArga samajyA. prabhu pAse saMyamamArga karma ! tArI gati nyArI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkArI prabhunA ziSya banyA. ahIM sudhI prabhu pAse kyAM evA zAstro bhaNyA che ? chatAM saMyama lIdhA pachI have prabhune traNa vAta pUche che. prabhu tattva zuM? ane bhagavAna emane uttaramAM utpanna thAya che" "naSTa thAya che "dhruva (sthira) che." ema traNa pada (tripadI) kahe che eTalAmAM zI rIte gautamasvAmine samasta dvAdazAMgI-caudapUrvano bodha thaI jAya che ? bhaNyA vagara ATaluM badhuM AvaDI gayuM ? AvaDyuM te keTaluM badhuM AvaDyuM ? ke samasta dvAdazAMgI ane cauda pUrvonA tyAM ne tyAM sUtro racI kADhyA ! ATaluM badhuM jJAna zI rIte pAmI gayA ? kaho, potAno gupta AMtarika saMzaya prabhu dvArA pragaTa thavAthI prabhuguru pratye AkarSita thayA ke "A sAcA sarvajJa che, jo jagata para AvA sarvajJa jIvaMta maLe che, to pachI emane ja guru karI emane samarpita kAM na thaI javuM?' gautamanA guru pratye AkarSaNe jJAnAvaraNa tUTavA mAMDyA. pachI saMzayanuM syAdvAda-zailIe nirAkaraNa thavAthI ane prabhu pAsethI saMyamasvarUpa sAco mokSamArga jANavA maLyAthI prabhunuM zaraNuM lIdhuM. A zaraNagrahaNa ane saMyama-svIkAre vaLI jJAnAvaraNo toDyA ! bAda, khUba ja vinaya ane bahumAnabhAve tattva pUche che ane atyaMta zraddhAthI uttara zravaNa. ane uttara svIkAra sAthe utkRSTa koTinA vinaya bahumAna samarpaNe, vaLI jJAnAvaraNa evA toDyA evA toDyAM ke tyAM dvAdazAMgI ane cauda pUrvono jJAna-prakAza jaLahaLI UThyo. sAdhu ke zrAvaka jo A guDha vinaya bhaktibahumAna ane samarpaNanuM mahattva na samaje, eno vizeSa prayatna na kare ane ekaluM bhaNa bhaNa kare to e bhUlo paDelo che. gurunI mahAtAraNahAra sevA vinaya bhakti-bahumAna ane samarpaNanI ahIM maLelI anupama taka mUrkha gumAvI rahyo che. mAnavadehathI ja A zakya che e bhUlatA nahi; ane e gurusevAsamarpaNa ekalA jJAnAvaraNa karmane ja nahi, paNa mohanIya ane moTamoTA aMtarAya karmane toDavAmAM ananya ne adbhuta sAdhana che, e paNa khUba lakSamAM rAkhavA jevuM che. taraMgavatI sAdhvI kahe che, "saMsArI avasthAmAM mane dhIra gaMbhIra yAne kaLA vidyAnA vizArada vidyAguru pAsethI kaLA-vidyA-vijJAnanuM suMdara jJAna maLyuM; uparAMta mArA pitAjI pote jinavacanane moko maLe tyAre tyAre 54 - taraMgavatI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhaLAvanArA, mArA mATe paNa zuM kAma bAkI rAkhe ? ane, emAM ya vaLI mane sAMsArika kaLA-vidyAo maLyAthI emane saMtoSa nahoto, kemake game tema toya e kAMI AtmavidyAo nahotI. narI bhautikavidyAo hatI, je mAtra A janamamAM upayogI thAya, paNa pachI paraloke e kAMI kAma na lAge. saMtAnane kaI kaLA-vidyA apAvavI ? : paralokamAM to ahIM meLavelI Atma-adhyAtma vidyAonA saMskAra ja kAma lAge. tethI e prApta karavA mATe "prAvacanika vAcako' arthAta jinapravacana-jinaAgama'mAM kuzaLa pAThako mane meLavI ApatA, emaja jinapravacanasAra garbhita upadeza ApanAra munio upAdhyAya AcAryono avara navara yoga meLavI ApatA. tethI mane jaina mokSamArga, nava tattvo, jaina AcAra-anuSThAno tathA zrAvaka yogya bAravrato, pAMca aNuvrato, traNa guNavrato ane cAra zikSAvrato, tathA 11 pratimA vagereno suMdara bodha prApta thayo." A parathI mAbApo Aje je skUla kolejanI bhautika keLavaNI apAvI saMtoSa mAne che ane mokSamArga vagere adhyAtma keLavaNI AtmavidyAo nathI apAvatA, emaNe bodhapATha levA jevo che, ke korI bhautikavidyAo saMtAnone ahIM kazI kalyANa dharmasAdhanAo nahi sUjhADe, ne ethI paralokamAM enuM kazuM bhaluM nahi thAya. e to AdhyAtmika keLavaNI ja paralokamAM bhaluM kare. tethI kamamAM kama bhautikavighAonI sAthe sAthe ravivAranI rajAo tathA vekezana jevAmAM AdhyAtmika dhArmika vidyAo apAvavA jevI che. AjanI bhautika keLavaNInA aMjAmaNamAM chokarAo kadAca AdhyAtmika vidyA levA nA pADe, to paNa emane sAdhu pAse laI jaI enuM mahattva samajAvavAnI ane dhArmika jJAna levA utsAhita karavAnI Aje khAsa jarUra che. taraMgavatI sAdhvIjI AgaLa kahe che. "guhiNI ! kaLA vidyA ane dhArmikamAM huM kuzaLa thaI eTaluM ja nahi, paNa dhArmika AcAro pALavAmAM ane anuSThAno AcaravAmAM paNa mane sAro rasa rahevA lAgyo, paraMtu A badhuM joIne pitAjIne bhAre ciMtA rahevA lAgI ke AnA uttama guNo ane hoziyArI tathA sauMdarya lAvaNya jotAM Ane yogya evo guNiyala kaLA vidyA ane dharmamAM hoziyAra tathA sauMdaryavALo pati maLaze ke kema ? enuM pariNAma e AvyuM ke huM uMmaramAM AvatA, ghaNA zeThiyAo taraphathI potAnA putra mATe mArA mAMgA karma ! tArI gati nyArI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavA mAMDyA, paraMtu e mUratiyAo jotAM pitAjIne kazo saMtoSa thato nahi. samAjamAM Aje dekhAya che ke paheluM to vidyAbhyAsa karavAmAM sAmAnya rIte chokarIonI je khaMta ane mahenata dekhAya che evI chokarAomAM ochI dekhAya. alabata vizeSatAe chokarA paNa koI koI sArA khaMtI ane mahenatuM dekhAya che, paNa chokarAono je samUha evo khaMtI nahi dekhAya evo chokarIono samUha khetI ne mahenatu dekhAze. kema Ama dekhAya che ? chokarIomAM khaMta ane zrama vadhAre kema? : enuM kAraNa e kahI zakAya ke sAmAnyathI chokarIo narama mRdu, prakRtinI eTale chokarA karatAM e mAbApane vizeSa AjJAMkita ane samarpita rahe che; ane bIjuM kAraNa e ke chokarIonA mana para bhAra rahe che ke mAre pArake ghera javAnuM che ne tyAM patine AdhIna rahevAnuM che tethI huM jo roblaDa rahIza to mAre gulAmInA du:khano pAra nahi rahe. eTale chokarIomAM vidyAbhyAsamAM vizeSa khaMta ne mahenata jovA maLe e sahaja che, temaja chokarIomAM dhArmika abhyAsa ane dhArmika pravRtti vizeSa jovA maLe che. enuM kAraNa e potAnI jAtane pApanA udaye potAne strIpaNuM maLyAnuM samaje che, tethI ahIM enI sAme ene saheje dharmaruci thAya che ne dharmapravRtti kare che. chokarAone 3 vAta samajAvo : A jotAM chokarAnA avatAre to mAbApa enA bALapaNAthI ene samajAve ke (1) mRdutA, narama svabhAva ane AjJAMkitatA tathA samarpitatAmAM khAsa lAbha che, enAthI mahAna banAya che, duniyAmAM jaza maLe che, badhAnA priya banAya che, to e paNa vidyAbhyAsamAM sArI khaMta-mahenata rAkhe. (2) bIjuM chokarAne samajAve ke "tame jo devagurunA sevaka thaIne rahezo to tamAruM puNya vadhaze; tethI ahIM paNa sukha pAmazo ane bhavAMtare durgati nahi thAya, pADA gadheDA kUtarA-bilADInA avatAramAM nahi pUrAo," to chokarA devaguru pratye sevakapaNAnuM mAnasa rAkhaze ane tethI paNa vidyAbhyAsa vageremAM sArI mahenata leze. (3) tyAre enAmAM dhArmika ruci ane dhArmika pravRtti lAvavA ene e samajAvavuM joIe ke "ApaNA puNya dUbaLAM che, ne keTalAya pApanA udaya bhogavIe chIe. tethI ja ApaNane na dhAryuM na icchayuM keTaluM ya duHkha kaSTa AvI paDe che, temaja sukha-sagavaDa maLe che e takalAdI ane bahu bahu adhUrI; - taraMgavatI pa6
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ enuM mULa kAraNa A ja ke pUrve dharma sAdhavAmAM bhAre kacAza rAkhIne kAcI dharmasAdhanAo kAcAM puNya UbhAM thayAM, tethI ucca koTinA sukha ne sagavaDa na maLe. mATe ahIM enI sAme dharmasAdhanA khUba karatA raho. "puNya pApane Thele" 'puNyathI vighno dUra thAya, puNyanA mArgo apanAvatAM eTaluM eTaluM pApothI bacAya, to jIvana suMdara ane prazaMsanIya pasAra thAya'... Ama chokarIonA khaMta ane zramanAM nidAna parathI chokarAone samajAvatAM enAmAM sudhArA sArA thAya. taraMgavatIne zIla mATe kevA upAya ? : 'taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che,' 'gRhiNI ! saMsAripaNe AvA mArA pitAjIe mane kaLA-vijJAnanA zikSaNa uparAMta jainadharma ane guNonuM evuM zikSaNa apAvI mane hoziyAra karelI ke jayAre huM uMmaramAM AvI tyAre sAmethI aneka zeThiyA potAnA putra mATe mArI mAgaNI karatA AvyA; paraMtu pitAjIne eka paNa umedavAra dhArmiktA ane guNiyalatAnI dRSTie najaramAM Tharato nathI. bIjI bAju mArA aMge jema pUrve kahyuM tema pitAjI Azrito mATe zIlanA killA samA hatA, eTale emane mArA zIlanI paNa ciMtA rahetI, tethI emaNe mane vizeSa dharmapravRttimAM rahevAnI preraNA karavAnuM rAkhyuM. Ame ya mane dharmano prema hato, emAM pitAjInI preraNA, tethI sAdhvIjI mahArAjono saMparka, sAmAyika poSadha, zAstra-adhyayana vagere vadhArI dIdhuM. emAM vizeSamAM pitAjI pote jinavacana-zravaNanA rasiyA, te mane paNa jinamatanA sArA jJAnavALI banAvavAnA abhilASI, tethI jinAgamanA jANakAra AcArya mahArAja muni mahArAjone vinaMtI karIne laI AvatA, temaja moTA nagaramAM koI jaina zAstronA sArA jANakAra adhyApaka jANavA maLe to emane laI AvatA, ne emanI pAsethI mane jinapravacanano sAra jANavA maLato. emAM kamasara zrAvakanA 12 vratonuM jANavA maLatuM. ethI dharma para mArI mamatA khUba vadhatI cAlI. Ano evo prabhAva paDyo ke avAranavAra bApujI navanavA umedavAranA pitAjIne judI judI dalIlathI kanyA ApavA nA pADatA te jANavA maLatuM, chatAM mane nirAzA thatI nahotI; kemake emano mukhya sUra eka ja ke "mArA AzritanAM jIvana dharma ane zIla sadguNothI maghamaghAyamAna rahevA joIe. enI anukULatA tamArA saMyogomAM mane dekhAtI nathI" A emanI mArA mATenI kALajI joI manamAM emane huM duvA detI ke AvI kALajIvALA karma ! tArI gati nyArI 57
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tame jugajuga jIvo. tamo iccho evuM mAruM jIvana TheTha sudhI akhaMDa zIlavaMtu ane dharmamaya banyuM rahe evI prabhune prArthanA karatI.. huM uMmaramAM AvI cukelI ne pUrvakarmanI prabaLatAe saMsAra tyAgano tevo vIrSollAsa nahi. tethI pitAjI uMmaranA hisAbe samaje to kharA ke A vaya vikAronI rAjadhAnI che, hajI yogya umedavAra maLato nathI to mAruM mana nirAzA nIsAsAmAM na paDe e mATe pitAjI vagere vaDIlajano mane "sAdhu puruSone dAna devuM".... vageremAM pravartamAna rAkhI mArA manane AnaMdamAM rAkhavA prayatna kare che. kevo buddhibharyo prayatna ! kahe che ne "navaro paDyo nakhkhoda vALe ! zIlanI rakSA mATe vyavasAya joIe. RSabhasena nagarazeThe A rAkheluM. sAdhvIjI kahe che, ahIM to mAtApitA samajadAra hatA eTale mane pahelethI ja dharmano rAha pakaDAvelo. mArA manane jinavacanathI khUba ja bhAvita karavA mATe sArA vidvAna sAdhvIjI mahArAjo tathA jaina paMDitono samAgama ApatA, tethI huM sAmAyiko-svAdhyAya-adhyayanamAM bahuvAra pravartamAna rahetI. bA bApujI-vaDIlo paNa mArA manane prasanna rAkhavA enI ja preraNA karatA, protsAhana ApatA. A badhAthI mAruM mana evuM jinavacanathI bhAvita thatuM gayuM ke jinavacanathI bhAvita eTale jIvananA prasaMgone huM jinavacane kahelA tattvanI daSTie mUlavatI; eTale mArA mATe moTA zeThiyAonI potAnA putra mATe sAmethI AvelI mAgaNIne mArA pitAzrI svIkAratA nahi, tethI kAMI mane kheda nahi thato ke "are ! hajI mAruM ThekANuM nathI paDatuM ? kevI huM kamanasIba !! kemake jinavacananI bhAvanAthI huM samajatI ke "jeTaluM moDuM thAya che eTaluM pApamAM paDavAnuM moDuM che, zuM khoTuM che ? emAM to mAre dharmapravRtti nirAMte ane bharapUra pramANamAM thAya che, e mahAna lAbha che.' taraMgavatInI pavitra vicArasaraNI ane enI pAchaLa kAma karatI enI satsaMga dharmakriyAo vagerenI pavitra karaNI khUba lakSamAM levA jevI che. "anAdithI malina bhAvomAM meluM dATa rahela haiyuM sudhAravuM hoya, to AvuM ghaDatara karavuM paDe. alabata enI saMsAra-vAsanA hajI marI nathI gaI, chatAM vAsanAnA jora karatAM jinavacananI mana para gherI chAyA vadhu joradAra che; tethI saMjogavazAtu vAsanA saphaLa na thAya emAM ene evo zoka uga nathI. jinavacanathI e - taraMgavatI. 58
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaje che ke, bAhya saMyogo zubhAzubha karmane AdhIna che, paraMtu tyAM ApaNuM hRdaya jinavacanane AdhIna banAvI zakAya che, dA.ta. azubha karmane lIdhe koI roga vagere ApadA AvI e karmAdhIna; paraMtu tyAM karmavipAkano vicAra, AtmasvarUpano vicAra, vairAgyabuddhi, vagere karIe e ApaNA hRdayane jinavacanane AdhIna banAvyuM gaNAya. Ama, hRdayane jinavacananA Azrava-saMvara-nirjarAnA tattvanI suyogya vicAraNAthI pavitra rAkhavAnuM karI zakAya che. taraMgavatInA vaDIla keTalA zANA ke vartamAna sthitimAM enuM mana na bagaDe e mATe ene dharmanA saMyogo ane dharmanI pravRttinI sagavaDa karI emAM parovAyelI rAkhe che. jainakuLonI A balihArI A vizeSatA ke gharamAM dharmanuM vAtAvaraNa evuM rAkhe ke kuLanA mANasonA dila dharmasuvAsathI maghamaghatA rahe. kuLano mANasa anucita ke ADAavaLA vicAromAM na caDe. mananAM ghaDatara ja evA thaI gayA hoya. saptaparNA puSpa kamaLavarNa kema ? : taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne kahI rahyA che ke mAre AnaMdamaMgaLamAM divaso pasAra thatA hatA, emAM eka divasa evuM banyuM ke huM savAranuM pratikramaNa arihaMta bhakti Adi kArya patAvI rahI chuM emAM mArA pitAjInI AgaLa mALI phUla laIne Avyo, phUlo suMdara hatA eTale pitAjIe kuTuMbIone ekekane phUlo ApyA, to mane paNa bolAvI phUla ApyA te mAre kyAM jAtano ThaThAro karavo hato ? mArA dilamAM arihaMta prabhu ramatA hatA eTale meM jaIne gharamaMdiramAM bhagavAnane e phUla arpita karyA. tyAM pitAjI mane bolAvIne kahe, jo taraMgavatI ! A eka phUla saptaparNInuM che. e Ama to sapheda hoya, paraMtu A kamaLavarNanuM kema dekhAya che ?" kahyuM, taraMgavatIno akkalabharyo khulAso : bApu ! puSpanA choDanI pAsamAM kamaLa UgyuM hoya to enI parAga pavanathI UDI UDIne AvI A puSpa para patharAI jAya tethI kamaLavarNanuM karI nAkhe...' karma ! tArI gati nyArI pak
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha kahe "paraMtu tyAM pAsamAM kamaLane ugavAnI zakyatA ja nathI. kamaLa to taLAvamAM Uge." to meM kahyuM "pAsamAM koI sarovara hovuM joIe. bhamarAo enA kamaLonA rasane cUsI A bAju UDatA hoya, ne A saptavarNonA suMdara puSpane joI enA para besatA hoya eTale enA page lAgelI jhINI jhINI parAga puSpa para coMTatI jAya. bhamarAonA bahuvAranA bhramaNathI Ama puSpa para parAga sArA pramANamAM chavAI jatI hoya, eTale svAbhAvika che ke saptavarNA puSpa kamaLavarNanuM thaI jAya.' - taraMgavatIe buddhi kevI laDAvI ! enuM kAraNa eNe A kaLA vidyA vijJAnanA sArA parizramathI buddhine keLavI hatI. viziSTa buddhizaktinA A mAnava avatAramAM ene jo sArAmAM kAma na lagADAya, e mATe kaLA vidyA tathA zAstromAM parizrama na thAya ane mAtra AhArAdi saMjJAonAM poSaNamAM ja buddhizakti vaparAya e sonA jevA khAtarane rasALa bhUmine badale ukaraDAmAM homavA jevuM thAya. emAM buddhizakti veDaphAI jAya ! sAdhu paNa jo A na samaje ke "mane buddhizakti maLI che, ane zAstro maLyA che, to buddhizaktine e zAstronAM khUba avagAhanamAM vAparye rAkhuM,'jo A na samaje to ene paNa buddhizakti gocarI-pANI ADuMavaLuM ane bhagatomAM veDaphAI jAya ! jo saduupayoga thAya to ethI keLavAyelI buddhino yogya sthAna para viziSTa ane hitakara upayoga thAya. taraMgavatIe keLavelI buddhino ahIM upayoga thaI rahyo che, emAM "saptavaNiyuM sapheda phUla kema kamaLavarNanuM ?' eno khulAso kare che. viziSTa buddhino dAkhalo : pelA vimaLa mahAmaMtrInI buddhinI vAta Ave che ne ? zAMtinAtha bhagavAnanA prathama gaNadhara cakrAyudha eka bhavamAM potanapuranA rAjA zrIvijaya che. tyAM bahArathI Avela nimittiyAe rAjAnA ane sabhAnA atizaya AgrahathI bhaviSyavANI bhAkhI che ke "AjathI sAtame divase potanapuranA rAjAnA mAthe vijaLI paDaze. tyAre maMtrImaMDaLamAMthI koIka kahe "mahArAjAne samudra vacce vahANamAM rAkho," bIjo kahe "parvatanI guphAmAM besADI do," trIjo vaLI kAMIka trIjI ja jagA batAve che. tyAM moTo maMtrI kahe, 6) - taraMgavatI
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ "A tamane khabara che nimittiyAnI vANI eTale sarvajJa bhagavAnanA nimittazAstranAM vacana ? e jUThAM paDe nahi. mahArAjAne game tyAM mUkI Avo, nimittioe bhAkhelI AphatamAMthI e bacI zake nahi. mukhyamaMtrI kahe "vidhAtAnA lekha mithyA na thAya." tyAre bIjA maMtrIo kahe "to zuM mahArAjAne ApaNe gumAvavAnA ?" "nA, gumAvavAnA nahi. mahArAjane bacAvI levAno rasto che. juo nimittiyAe mahArAjAnuM nAma laI nathI kahyuM ke zrIvijaya rAjAnA mAthe vijaLI paDaze, mAtra potanapuranA rAjAnA mAthe vijaLI paDaze eTaluM ja kahyuM che, tethI jo mahArAjA A sAta divasa mATe gAdIno tyAga kare ane ApaNe bIjAne rAjayagAdIe besADIe, to mahArAja bhayamukta banI jAya." maMtrIo A sAMbhaLI mugdha thaI gayA ke vaDAmaMtrInI kevI kuzAgrabuddhi ! emAM ya jyAre rAjAe nA pADI ke koI bIjAnA prANanA bhoge mAre mArA prANa nathI bacAvavA," tyAre bIjA maMtrIo vimAsaNamAM paDyA ke "Ama to rAjA gAdI na choDe to sAtamA divasano bhaya Ubho ja rahyo. to have zuM karavuM?' to Ano paNa ukela maMtrIe potAnI viziSTa buddhithI kADhI Apyo ke 'nagara bahAranA adhiSThAyaka yakSanI mUrtine rAjA tarIke gAdInazIna karavI. pachI vijaLIthI mUrti naSTa thAya to ratnanI mUrti bharAvI tyAM maMdiramAM sthApavI.' viziSTa buddhinA AvA aneka dAkhalA che. taraMgavatIe viziSTa buddhithI saptavarNA puSpanI saphedAI upara raktAza kevI rIte AvI eno ukela Apyo. A ukelathI pitAjInA manane saMtoSa thayo, mane kahe "dIkarI ! te mArA dilamAM hatuM e ja kahyuM. A to meM tArI parIkSA karavA pUcheluM ke te vidyA-vijJAna keTaluM prApta karyuM che ne keTaluM pariNata karyuM che. kharekhara ! tArI vidyAthI mane saMtoSa thayo che. ne mArA tane AzIrvAda che ke 'tane AvA ja vidyA-vijJAnavALA tathA vinaya-rUpa-lAvaNya-zIla Adi guNothI saMpanna ane dharmaniSTha pati prApta thAo." - sAdhvIjI kahe "pitAjInA e vacanathI mane zarama lAgI. meM mukha nIcuM karI dIdhuM. pachI meM vinati karI ke "mAre e saptavarNa puSpanI sthiti jovI che ke kalpanA pramANe barAbara sarovaramAMthI bhamarAo UDIne AvI enA para bese che ke kema ?' potAnuM kalpeluM barAbara che ke nahi e jijJAsA paNa tattvazraddhA dRDha karma ! tArI gati nyArI da 1
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAmAM kAraNabhUta che; nahitara saMbhava che ke pote kalpeluM barAbara hoya nahi, ne zAstra jovA na hoya, to mANasa e kalpita asat tattvamAM ja taNAyo jAya te saMbhavita che. bicAro jiMdagIbhara mithyAtvanI zraddhAnI pakaDa rAkhIne bese. emAM vaLI AgaLa jatAM koI enI mAnyatAne zAstrapAThathI viruddha hovAnuM batAve, to te na svIkAravAno abhiniveza AvI jAya. taraMgavatInI dharmacaryA : taraMgavatIne "saptaparNAnI kalpanA yathArtha che ke kema ?' enI tapAsa karavAnI AturatA thaI e pitAne kahI. pitAe mukhya mANasane hukama karyo ke kAle udyAnamAM ujANI jamaNa goThavavAnuM che. gharamAM badhAne kahI dIdhuM. sAdhvIjI zeThANIne kahe che "savAre vahelI UThIne arihaMta vaMdanA ane saMkSipta pratikramaNa karI laI vaDIlone page paDI AvI. badhAe 'tuM sukhI thA evI AziSa ApI. pachI snAna karI gRhamaMdiramAM paramAtmAnI pUjA bhakti karI. prabhubhaktimAM mane khUba ullAsa raheto. aMte prArthanA karI ke "hou marma tuhappabhAvao bhayavaM bhavanibaeNo... iphruphala siddhi" "he bhagavaMta ! tamArA (aciMtya) prabhAve mane bhavanirveda...icchita (ihalaukika) kArya siddha thAo.' A prArthanAthI huM 'icchita pati kyAre maLaze...' vagere ciMtAthI mukta rahetI. ciMtA zuM kAma karuM ? mArA nAtha aciMtya prabhAvavaMtA che. kalpanA bahAranA emanA prabhAvathI aciMtya siddhio thAya che. TheTha nigodamAMthI ahIM sudhI ApaNe zI rIte AvyA ? e nAthanA ja prabhAve. hajI AgaLa paNa TheTha mokSa sudhI pahocazuM e konA prabhAve ? A ja jagatadayALu arihaMta devanA ja prabhAve. Ama arihaMtanA aciMtya prabhAva para zraddhA rAkhI prabhune ApaNo kesa soMpI devAthI ciMtAo vikalpo ane ArtadhyAnathI bacI javAnuM. pachIthI badhAnI sAthe alpAhAra patAvI amArI udyAna tarapha savArI nIkaLI. emAM bA bApujI ATha bhAIo ne bhojAIo badhAnI huM lADakI, te mArA mATe deva vimAna jevI pAlakhImAM mane besADelI ne nagaranA moTA rastA parathI jayAre amArI savArI pasAra thatI hatI, tyAre nagaranI strIo mane joIne mugdha thaI jatI hatI ke kema jANe A sAkSAta lakSmIdevI zRMgAra sajIne jaI rahyA lAge che ! nAgarika strIo ovAraNAM utAratI, bolatI,- "zuM vidhAtAe Ane rUpa sauMdarya ane samRddhi ApI che !' - taraMgAvatI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAjI avasare avasare anukaMpAdAna aucityadAna vagere karatA rahevAthI nagaramAM mahA dAnavIra tarIke prasiddha hatA, eTale loko mane AzIrvAda ApatA. "bena ! jugajuga jIvaje ! vidhAtA tane akhaMDa saubhAgyavaMtI banAve !" dAna dharmanI balihArI che. tabalAnA moDhA para eka kaNekano lUMdo Apo, tabaluM taDiMga avAja kADhe che. ema anukaMpAdAna aucityadAna lenArA chUTA moDha dAtAranA guNa gAya che. aucityadAnano prabhAva : kumArapALa :rAjA kumArapALanI sabhAmAM bahArathI Avela somadeva bAroTe kalikALa sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjanA suMdara zlokathI guNa gAyA. rAjAe prasanna thaI aucityadAna tarIke ene pa0 hajAra rUpiyAnuM inAma apAvyuM. cAraNa upakAra mAnI namaskAra karI cAlato thayo. maMtrIne Azcarya thayuM ke kumArapALa mahArAjA svabhAve jarAka kRpaNa, te mAtra eka zlokamAM AvaDuM moTuM inAma zI rIte ApI zakyA ? rAjAne pUche 'mahArAjAdhirAja ! eka zlokamAM AvaDuM moTuM inAma ?" rAjA kahe 'tamane khabara nathI, ATalI moTI rakame zuM kAma karyuM ? bhATanuM moTuM evuM bharI dIdhuM, ke have e jayAM jayAM rAjAonI sabhA vageremAM jaze tyAM tyAM ApaNA gurunA guNa gAvAmAM thAkaze nahi. gAmegAma jo A thAya, to A inAmanA paisA zuM vasUla nathI ? dAnanI balihArI che. taraMgavatIne joI nagara gheluM : sAdhvIjI kahe, 'gRhiNI ! e savArImAM mane joIne nagaranI mAtra strIo ja AkarSAtI nahotI, paraMtu yuvAna puruSo ya mane joIne evA mugdha thatA ke jANe che kharA ke A kanyA kAMI ApaNane paraNavA maLavAnI nathI, chatAM bicArA lahArA karatA haze ke "zuM svargamAMthI apsarA utarI paDI che ? zuM ApaNane A paraNavA maLe ?' tAtparya, kAmanA bANathI bicArA ghavAI jatA hatA. nimitta baLavAna che 'sAruM nimitta sArA puruSArthane jagAvI de, narasuM nimitta narasA puruSArthane. karma ! tArI gati nyArI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga bhagavAna yA tyAgI munio jovA maLe, e sArA vairAgyAdinI vicAraNAnA puruSArtha jagAvI de che. enA badale rUpALI strI najaramAM Ave e narasA kAmarAga AdinI vicAraNAnA puruSArtha jagAvI de che. Ama, nimittathI sapuruSArtha-asapuruSArtha janme che mATe ja AtmahitArthI jIve narasA nimittothI dUra rahevA jevuM che, ane satsaMga vagere sArAM nimitta khUba sevavA joIe. mahApuruSArtha siMha guphAvAsI muni kema paDyA? narasuM nimitta sevyuM mATe. vezyAnuM ramaNIya rUpa najaramAM lIdhuM to jhaTa emanA manane thayuM ke "oho ! AvuM rUpa sauMdarya jagatamAM hoya che ?" basa, pachI eka vAra gADI sTArTa karI ke cAlI AgaLa. e vicAramAM AgaLa vadhyA ke 'tyAre enA zarIrano sparza kevo suMvALo mulAyama haze ?' have gADI aTake ? manamAM vAsanA vikAronI joradAra gaDamathala cAlI, ne vezyA pAse bhoganI naphaTa mAgaNI karatAM e acakAyA nahi. koNa A mAgaNI kare che ? 4-4 mahinA sudhI siMhanI guphA AgaLa kAussagga dhyAnamAM UbhA rahevAno mahAna puruSArtha kheDanArA mahAmuni ! emane bhoganI mAgaNI karatAM zarama na lAgI ! ane vezyAe nepAla dezanA rAjA pAsethI ratnakAMbala bheTa laI AvavA kahyuM to comAsAmAM varasatA varasAde UpaDyA pATalIputrathI jaMgalo vaTAvatA nepAla dezamAM pahoMcyA ! jarAka seveluM narasuM nimitta satyAnAza kADhI nAkhe. niMdISeNa kema paDyA ? : AjanA TI.vI.-viDiyo bIbhatsa citro-lakhANo keTalA anartha saraje che e jANo cho ? TI.vI. aMdhAre jovAnuM, te sAthe jovA beThelA bhAI benanA ya aDapalA sudhI pahocI javAnuM sAMbhaLavA maLe che. naMdISeNa mahAtapasvI mahAvairAgI muni ajANatA vezyAnA ghare gocarI levA jaI UbhA ne dharmalAbha kahe che, tyAM pelI mazkarImAM kahe "ahIM to arthalAbhanuM kAma che, dharmalAbhane zuM kare ?" A vacana e asat nimitta hatuM. munie eno javAba ApavA UbhA rahevA jevuM nahotuM, paNa sakriya javAba ApavA UbhA, vezyAne batAvI ApavA 1rA kroDa sonaiyA labdhithI varasAvyA, ane pachI ya UbhA rahI samajutI karavA lAgyA, to vezyAe hAvabhAva sAthe munine kahyuM, "ame vezyA kharI, paraMtu AryadezanI, te evI aprAmANika nahi ke mAla ApyA vinA nANAM laI laIe. beso, ahIM pahelAM mAla lo,' ema - taraMgavatI
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahI paga pakaDyA, have muninI majAla che ke saMyamanA bhAvamAM TakI rahe ? nA, te paDyA ! mULa kAraNa ? nimitta khoTuM sevyuM. kULavALaka muni mahAtapasvI evA ke emanA tapanA prabhAve nadIe kULa arthAta kAMTho badalyo tethI pUramAM bauddhono Azrama taNAto bacI gayo. tethI nAma kULavALaka paDyuM. AvA mahAna tapasvI paNa jaMgalamAM ekalA kAussagna dhyAnamAM UbhA rahevA gayA, to tyAM koNike mokalelI kapaTa zrAvikA-vezyAe AvI lAbha ApavA kahyuM. munie potAne upavAsa hovAnuM jaNAvyuM to pelI kahe to pachI huM rAta ahIM rahI kAle pAraNAno lAbha laIne jaIza'. te rahI tyAM chatAM muni tyAMthI potAnA mukAme na cAlyA gayA, mane vairAgIne A zuM karavAnI hatI ! ema abhimAnamAM taNAyA to aMte paDyA. narasA nimitta sevyAM. khoTAM anADI mANasa halako bola bolI jAya, paNa jo ene dhyAna para laI jIbhAjoDI karavA jAo to pariNAma sAruM na Ave. sArA-narasA nimittanI asara : rohaguptane AcAryuM nA pADI ke mAyAvI vAdI sAthe vAda karavA javA jarUra nathI, chatAM e vAda karavA gayo, to aMte airAzika mata kADhanAro ninyava thayo. jevuM narasA nimittanA sevanamAM narasuM pariNAma, evuM sArA nimittanA sevanamAM sAruM pariNAma. akabara bAdazAhane caMpAzrAvikA cha mahinAnA upavAsa karatI jovA maLI to e zubha nimittanA prAraMbhathI AgaLa vadhatAM AcArya bhagavAna hIrasUrijI mahArAja tarapha kheMcAyo ! ane pariNAme hiMsaka maTI dayALu banyo ! ahIM rUpALI taraMgavatIne joIne nagaranI yuvatIo rUpanI irSyA kare che ane yuvAno vAsanA vAsita bane che. duniyAnuM sAruM sAruM joIe emAM zuM bagaDI jAya? ema kahI je jherano akhataro karavA gayA e maryA. jema na bolyAmAM nava guNa, ema duniyAnuM na joyAmAM navaso guNa. eTalA mATe to samakitI AtmAne duniyAnuM evuM evuM jovAno abhakharo ya nahi ne AturatA ya na hoya. taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne kahe che "ame udyAnamAM pahocyA tyAM saptavarNInA choDane jovAnI mane tatparatA hatI eTale huM enA vanamAM pahoMcI. bIjI mahilAo bIjA bIjA puSpo jovAmAM paDI hatI paNa huM jyAM bhamarAothI karma ! tArI gati nyArI 65
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ viTaLAyela saptavarNAnA puSpo jovA najIka gaI ane sapheda puSpone padma parAgathI raMgIna thayelA joI rahI chuM tyAM, udAra mANasane joIne yAcako kema doDI Ave ? ema mArA mukhakamaLane jotAM kharekhara kamaLa samajI bhamarAo uDIne mArA mukha para doDI AvyA. paNa ahIM to ene maLavAnA rasanI vAta to dUra, paNa mane to caTakA lAgatAM bhaya lAgyo ke kAMka coTI na paDe ? eTale huM hAthethI urADavA mAMDI, kintu A to bene urADyA ke bIjA cAra AvI lAgyA, ane bhamarA sarovara parathI UDI UDIne ahIM AvI rahyA hatA, te huM gabharAI gaI ke keTalAne urADavA ? te tyAMthI bhAgIne keLanA gharamAM jaI besI gaI. A saMsAramAM ya zuM che ? AvI ciMtAo AvyA ja kare che, ene miTAvI tyAM bIjI be cAra UbhI thaI ja samajo. kAraNa ? saMsAranA saMyogo ja evA che ke ene mana para lIdhA eTale enA aMgenI ciMtAo UbhI thaI ja jAya. saMsAramAM Ama ciMtA para ciMtAo UThyA ja kare che mATe to jJAnIo saMsArane asAra kahe che. pUcho, devone duHkha : saMsAramAM ciMtAo : pra.- devatAo divya sukha-sAdhana pAmyA hoya che, emane kyAM ciMtAo hoya che ? u.- devo paNa potAnAthI adhika rUpa-saudarya tathA adhika sukhasAmagrI dekhIne sahana nathI karI zakatA, eTale manamAM baLe che. athavA (2) koI kAma karavAnI hoMza na hoya ane uparI adhikArI devatAnI AjJA Ave to aMtarane udvega thAya che. (3) priya devI rIsAI jAya to ya ciMtA thAya che ke A kema rIsAI haze ? manane kheda thAya che ane devIne manAmaNAM karavA jAya che. pelA kAussagamAM muni hasyAnI vAta Ave che ne ? kAussagranI ucca bhAvanAmAM avadhijJAna thayuM ane ethI pahelA devalokamAM joyuM to zuM dekhAyuM ? iMdra iMdrANIne manAvato hato. iMdra jevAnI A dazA, to bIjA devonI zI vAta ? (4) are ! enAthI moTI ciMtA to jyAre aMta samaya bahu najIka Ave che. tyAre thAya che ke "hAya ! A gaLAnI phUlamALA roja tAjI ne tAjI rahenArI. te karamAvA mAMDI ? zuM have mAre maravAnuM ? hAya ! kyAM javAnuM ?'.. devagatimAM A ciMtAo, to bIjI gatiomAM ciMtAonuM zuM pUchavAnuM ? - taraMgavatI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra AvI ciMtAothI bharelo che, chatAM tamane enA para napharata nathI chUTatI e Azcarya che. manane ema nathI thatuM ke "A ciMtA-zoka-udvegabharyA saMsAra karatAM saMyamajIvana sAruM ke emAM ciMtAonI A lotha nahi. saMtAnone kadI A zikhavADatA nathI ke 'ciMtAonI ne kheda-udveganI hoLII saMsAramAM kAMI mAla nathI. ciMtAmukta sukhI jIvana jIvavuM hoya to saMyamajIvana che." tamArA manane du:kha hoya to tame kaho ne? haiyuM biThuM banAvI dIdhuM che, eTale manane mAMDavALa karo cho ke "saMsAramAM ciMtAo to hoya, paNa sukha kevAMka maLe che ! mATe kAMI saMsAra choDI bAvA na banAya !" Ama dharmanI mAMDavALa hoya, ane emAM dharmane kaSTamaya-duHkhamaya dekhavAno hoya, eTale pachI dharma karavAno Ave tyAM "cAlo, citA vinAno dharma karavA maLe che, to hAza, dharmamAM lAgI jAuM !' evuM zAnuM thAya ? pelI taraMgavatIne moDhA para bhamarA AvIne besavA mAMDyA, ciMtA thAya che 'hAya ! A to be urADyA, tyAM bIjA cAra AvI lAgyA !...' ciMtAthI gabharAI tyAMthI doDIne e keLanA gharamAM pesI gaI. jarA svastha thatAM tyAM rahI pAsenA sarovaranI majA jue che. taraMgavatIne bIjI vimAsaNa : taraMgavatI sAdhvI kahI rahI che ke 'bhamarAonI ciMtAthI chUTavA tyAM keLanA gharamAM gaI, to tyAM moTI vimAsaNa AvI paDI. kahe che ne,- "gharanI baLI vanamAM gaI, to vanamAM UThI Aga !' tyAM zuM evuM banyuM ke taraMgavatIne bIjI ja ciMtA vadhI paDI ? e padmasarovarane joI rahI che. emAM jue che to kamaLo zobhI rahyA che. haMso cakravAko vagere pakSIo khelI rahyA che,... e badhuM jotAM jotAM ne emAM manane khUba AlhAda thatAM, emAM eka kamaLapatranI nIce eka cakravAka ane cakorI khelI rahyA hatA, ekabIjAnA rAgamAM sAmasAmA caMcupAta karI khUba AnaMdamAM garakAva banelA hatA, e jovAmAM AvyuM ane taraMgavatI UMDA ciMtanamAM paDI gaI. 5. taraMgavatIne jAtismaraNa | sAdhvIjI kahe che "gRhiNI ! mArA mATe jIvanano A eka adbhuta prasaMga hato. uMmaramAM AvelI huM, mane cakravAka cakorIne krIDA jotAM manane jarAka rAganI vihvaLatA UbhI thaI ane manane thayuM ke "AvuM to kyAMka meM joyuM che. jyAM joyuM?.. kyAM joyuM?... e UhApohamAM UMDI UtarI gaI karma : tArI gati nyArI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane mane tyAM ja pUrva janmanuM smaraNa thaI AvyuM. pUrva janmano e vRttAnta evo hato ke e hUbahU najara sAme taravaratAM mana pArAvAra khedamAM atizaya magna banI gayuM, ne bhAna gumAvI beThuM, mUccha khAIne nIce paDI. mArI sakhI A joIne gabharAI gaI ke hamaNAM to A padmasarovara joI rahI hatI eTalAmAM A zuM thaI gayuM ? eNe tarata mArA moM para ThaMDA pANInI chAlako mArI. magajane ThaMDaka pahoMcatAM ciMtAnI garamI ochI thaI, bebhAna mana bhAnamAM AvyuM ane meM rovA mAMDyuM, sakhIne bicArIne A kazI khabara nahi, e to gabharAI ja gaI, mArA AMsu lUchatI lUMchatI kahe "bena ! A zuM thaI gayuM tane ? ekAeka ja rovA lAgI che ? zuM koI khAdheluM pacyuM nahi, ne peTamAM duHkhe che ? athavA tane parizrama paDI gayo tethI mUrchA AvI gaI ? ke tane koIe najarathI vIMdhI tethI Ama banyuM? mane khulAso kara." sakhI Ama pUche che, paraMtu taraMgavatI bolatI nathI ane rovAnuM cAlu che. tyAre sakhI kahe "tAruM A rUdana joIne mArA to dilanA TUkaDA thaI jAya che. tane mArA sogana che jo tuM mane na kahe to ? mATe jarUrathI mane tuM mUcchita thavAnuM ane rovAnuM kAraNa kahe, jethI enA pratikAra rUpe tArA du:khane nivAravAno upAya levAya. jo tAre zArIrika takalIpha hoya to ene sudhAravAmAM vilaMba karavA jevo nathI. kema," roga ane RNa benI sthiti evI che ke jo aMkuzamAM na levAmAM Ave to e vadhI jatAM e sarva nAzane lAvI mUke. ema duniyAmAM kahevAya che ke mahilA kuzIlanA mArge jatI hoya ne enI jo upekSA sevAya to bhayaMkara pariNAma Ave che. mATe samayasara enI cikitsA karAvI levI joIe jethI zarIra kSINa thatuM na cAle. mATe suMdarI ! sarvatra yogya kALe prayatna karI levo e zubhodaya mATe thAya, ne anarthanA bhoga na banavuM paDe. to AmAM jarAya pramAda nahi karavo.' dAsIne bicArIne zI khabara ke "Ane zAnuM duHkha che ? emaja zArIrika bImArI kalpIne eNe zarIrazAstra kholyuM, paNa taraMgavatIne enA tarapha lakSa ja nahotuM. jagatamAM Ama ja cAle che. bIjAnAM dilanuM du:kha jANyA vinA potAnI kalpanAnuM duHkha gaNI enA nivAravAnA upAyanuM lekTara kare, e zuM kAma lAge ? pachI khulAso kare tyAre bhoMThA paDavA jevuM thAya. ahIM dAsIne evuM ja thAya che. - taraMgavatI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatI kahe che, "mane kazI ajIrNa vagere zArIrika pIDA nathI, koI parizrama lAgyo nathI, ke koInA jovAmAM AvI nathI.' dAsI pUche to pachI kema tuM ekAeka paDI gaI ?' taraMgavatInI mUcchanuM kAraNa : hA, te huM kahuM. jo sArasikA ! tuM mArI sAthe janamathI sukhaduHkhamAM sAthe che. eTale mArA sarva rahasya tuM jANe che, mATe ja tane kahevAya; paraMtu eTaluM dhyAna rAkhaje ke e rahasya tArI pAsethI bahAra na nIkaLe ane mane vizvAsa che ke tuM koIne e nahi kahe, tethI tane kahuM chuM. je kahuM chuM te paNa emAM kazuM chupAvyA vinA kahIza, eTale pUrve anubhaveluM duHkha kahuM to bhaviSyamAM kadAca duHkha Ave evo bhaya rAkhyA vinA badhuM ja rahasya tArI AgaLa pragaTa karavAmAM mane saMkoca nahi rahe. mATe sAMbhaLa, priyanA viyoganA mahAduHkhathI karuNa evI mArA sukhaduHkhanI paraMparAnI kahANI zokabharyA dile tane kahuM chuM. Ama taraMgavatIe sakhIne potAnI AtmakathA kahevAnI bhUmikA karI lIdhI, jethI e kahAnInI vigata bahAra na jAya; kemake rahasya bahAra phelAI javAmAM ene moTo bhaya dekhAto hato. alabata sakhI vizvAsapAtra hatI, chatAM vastunuM mahattva na samajIne aNajANamAM bahAra koIne na kahI bese eTalA ja mATe taraMgavatI bhUmikAmAM rahasya gupta rAkhavA para bhAra mUke che. rahasya akALe bahAra paDavAmAM keTaluM badhuM jokhama che ! taraMgavatIno ahevAla : dAsI kabUla thAya che eTale taraMgavatI ene kahe che, "jo sArasikA ! ApaNe keLanA gharamAM beThA tyArathI huM padmasarovaranI zobhA joI rahI hatI. emAM meM kamaLapatranI nIce cakravAka ne cakorI paraspara bahu premathI krIDA karI rahelA joyA. Ameya manamAM lagnanA taraMga to AvI jatA, emAM A pakSIyugalanI premaceSTA jotAM mana enA para lAgI gayuM, ne manane ema thavA mAMDyuM ke AvuM to meM kyAMka joyuM che. kyAM joyuM? kyAM ema manamAM uhApoha karatAM karatAM mane pUrva janmanuM smaraNa thaI AvyuM. emAM ahAhA ! emAM je priyanA viyoganI karuNa kahANI che, e Aje yAda AvatAM zarIra kaMpI UThe che. tane e jIvananI kazI vastu chUpAvyA vinA zokabharyA dilathI kahIza. pahelAM priyanA saMyoganuM mahAsukha ane pachIthI priyanA viyoganuM mahAduHkha sAMbhaLatAM tuM dukhita thaI jaze. paraMtu tAre jANavuM ja che to jANe vartamAnamAM karma ! tArI gati nyArI 69
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ e banI rahyuM hoya evI rIte kahuM chuM. cakora-cakorIno anokho prema : aMga deza che emAM caMpA nAmanI mahAnagarI che. enI pAsethI nadI vahe che. emAM aneka prakAranA pakSIo haMsa-sArasa-cakravAka vagere pakSIo khelI rahyA che. emAM yugalo svecchA mujaba pUrNa vizvAsathI ekabIjA para prema dAkhavI rahyA che. tyAM huM pUrvabhave cakorI hatI, ane AvI rIte mArA priya cakora sAthe premalIlA karatI hatI, evuM mane AbehUba dekhAyuM. priya taraphathI khUba ja sarbhAva, sukha; ane sarovara-nadI-taTa vagere khelavA mATe maLelI saMpattimAM evI atyaMta rakta hatI ke mane lAge che saMsAramAM sarvayoniomAM jIvo janmIne sukha-saMpattimAM lIna thAya che, paraMtu je rAga cakravAka cakravAkIne hoya che evo jagatamAM bhAgye ja koI yugalane hoto haze. kemake sAMja paDyuM yugalanA moDhA ekabIjAthI taddana UlaTI dizA tarapha thaI jAya, tethI ema ja lAge ke jANe priyano viyoga ja thaI gayo, te rAtabhara ema cAle, tethI rAtabhara jhUrI mare ! te sUraja Uge pAchA bhegA thAya tyAre AnaMdano pAra na rahe. duniyAmAM kone AvA rAga rahetA haze ? mArA priya cakoranuM mAthuM bhAre nahi, haLavuM, ne enuM zarIra kAMIka-goLAkAra eTale khUba ramaNIya enI sAthe nadI sarovara ne enA kAMThA uparanI retImAM ame evA ekarUpa thaI khelatA ke ekabIjAthI jarAya judA thavuM gamatuM nahi." cakora corInA A prema para bhagavAnanI stavanA karI zakAya. 'prabhu! amane tamArA para cakorIne cakora para prema hoya che tevo prema che, to prabhu tame amArA aMtaramAMthI jarAya dUra na rahezo...' paraMtu jovAnuM A che ke kharekhara ApaNane prabhu para evo prema che ? cakorI rAtanA cakora vinA nUrI mare che. kayo divasa evo yAda Ave che ke e divasa prabhu vinA ApaNe jhUrI maryA hoIe? kamAu dIkaro dezAvarathI AvavAnI tArIkha pachI pAMca divasa moDo paDe, to e pAMca divasa kevA jAya ? dahADAmAM keTalIvAra chokaro yAda Ave ? taraMgavatI sakhIne kahI rahI che "sArasikA ! Aje mane e vakhate ema cakora cakorI nadI sarovara vageremAM kevA akalpanIya AnaMdamAM paraspara khelI rahyA hatA, e yAda AvatAM zarIre romAMca khaDA thAya che. paraMtu A duniyAnA 70 - tagavatI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda keTalA Take che ? chatAM jIvanI gamAritA che ke evA nAzavaMta AnaMda khAtara aDhaLaka pApo karye jAya che. kyAreya pUrNavirAma nathI. duniyAnA kSaNika AnaMda khAtara aDhaLaka pApa AcarAya, e gamAritA che. taraMgavatI AgaLa calAve che,- tyAre jo bena ! A duniyAnA viSayonI ramatamAM aNadhAryA AkramaNa kevA Ave che ! tyAM sarovaramAM eka jaMgalI hAthI khelavA mATe Avyo ane sUMDhamAM pANI bharIne cArebAju uDADavA mAMDyo. nAnA paMkherAnA zA bhAra ke A pANInI jhApaTamAM sarakhI rIte khelI zake ? TapoTapa dUra UDavA lAgyA emAM mAro priya cakora kamanasIba, te UDatAM bANathI vIMdhAyo ! banyuM evuM ke tyAM eka vanacara pAradhI juvAne dUra jhADa para caDI hAthIno zikAra karavA bANa choDeluM. bANa barAbara e vakhate ja chUTyuM ke jyAre mAro priya cakora hAthInA jala chaMTakAvanA trAsathI UDIne dUra javA jato hato, te bANa hAthI sudhI pahoMce e pahelAM eNe mArA priyane laI nAkhyo ! tIkSya bANa mArA priyanA zarIramAM ghUsyuM, enA prahArathI mAro priya cakora bhAre vedanAthI bANa sAthe paDyo nIce pANI para. sArasikA ! pelA pAradhIe jyAM moTA hAthIno vinAza karavA choDeluM tIkSya bANa vacamAM UDatA mArA priya cakorane kammaranA bhAgamAM vIMdhI nAkhyuM, tyAMthI mArA duHkhanI kahANI zarU thAya che. nadI sarovaramAM ane enA taTa para ame anyonya ekameka thaIne khelI rahyA hatA ne eTalA badhA sukhamagna hatA ke ekabIjA vinA ame rahI zakatA nahotA, e svargIya AnaMdano ahIM aMta Avyo. saMsAranI 84 lAkha yoniomAM jIvo jhAMjhavAnA nIra jevI saMsAranI kSaNika sukha-sagavaDamAM mohita thaI zuM joIne AnaMda mANatA haze ? motano vikarALa paMjo jotajotAmAM AvI paDe che, tyAM badhuM ya sukha ane badho ya AnaMda pANInA parapoTAnI jema phUTI jAya che, ne jIva pArAvAra duHkhamAM khUMcI jAya che. cakorIno kalpAMta : mAro priya cakora bANe vIMdhAyo. gADha prahArathI vedanA vihvaLa thaI taraphaDato bANa sAthe paDyo pANI para; e dazya mAre jovuM asahya hatuM, tethI huM vinA bANa-prahAre atizaya premanI mArI bebhAna thaI paDI pANI para. thoDI karma ! tArI gati nyArI 71
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja vAramAM bhAnamAM AvatAM mArA priyanI dazA jotAM zokathI AMsubhInI AMkhe hAya ! hAya !' ema vilApa karavA lAgI ! mArA moMthI bANa kADhavA kheMcavA lAgI, paNa mAruM zuM gajuM ke ema bANa nIkaLe ? chatAM bANa khecAvA sAthe mAro priya paNa khecAvA lAgyo te taTa para AvI gayo. tyAM huM pAMkhothI priyane pavana nAkhatI karuNa kalpAMta karavA lAgI "hA! hA ! kaMta ! A tamane zuM thayuM ? A koNa duSTa tamane bANa mAryuM ?" jouM chuM to thoDI ja vAramAM enA sarva aMga nizceSTa thaI gayA chatAM mArA svArthanI moha-mUDhatAmAM ane atizaya premanA kAraNe ene marI gayelAne paNa jIvatA mAnI rahI hatI; tethI enA zarIra para ne mo para mAruM mo milAvIne 'nAtha ! mArI sAthe hasIne bolo. A tamArA komaLa zarIrane kayA rAkSase bANe vIMdhyA? tamane vIMdhavAne badale mane kema na vIMdhI nAkhI ?' sArasikA ! priyane bolAvavA calAvavA karuNa vilApathI ghaNI mathuM chuM, paraMtu jyAM joyuM ke e jarAya saLavaLatA nathI, eTale mane nirNaya thatAM zokano uchALo vadhI gayo. e evo dussaha zoka hato ke enA AghAtathI mAruM tyAM ne tyAM mota ja thaI jAta. paraMtu mota na pAmatAM huM mUcchita thaI gaI. mUcchae kSaNavAra mAruM duHkha dabAvyuM, paraMtu bhAna AvatAM haiyA para du:khano bhAra eTalo badho hato ke mane thayuM ke "hAya ! A huM jIvatI kema rahI gaI ! e duHkhanA saMtApamAM mArI cAMcathI mArI pAMkhanA agrabhAgane ToMcI rahI chuM, jarAka UDI UDIne dhULamAM ALoTI rahI chuM, ane hRdayanA karuNa vilApa karI rahI chuM ke,- "bIjAnI saMpattino vinAza sarjanArA koNa nirdaye A mArA priyano sarvanAza karI nAkhyo ? mahilAnA prANasamA priyane mArI nAkhatAM ene kazI arerATI na thaI ? priya jIvaMta hoya to mahilAne badhI vAte sukha che, ne e marI jatAM badhA sukhano aMta AvI jAya che.' he mArA nAtha ! tame A mAruM duHkha to juo. tamAro viraha paDatAM to huM evA ciMtA-saMtApamAM saLagI rahI chuM ke mane padmasarovaranI ThaMDI retImAM paNa ThaMDaka nathI maLatI. he priya ! to zuM have tame mane premathI nahi juo ? mArA prANa ! eka vAra to mane tamArI premALa cakSuthI nihALo ! zuM mAre have priyanA viyogamAM haMmezAM baLyA karavAnuM raheze ?'... Ama karUNa kalpAMta karatI mArA priyanA zarIra para du:khanI mArI caMcupAta karI rahI hatI, hAya hAya karatI mAthA pachADI rahI hatI. vicAravA jevuM che, 72 - taraMgavatI
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ dunyavI rAganA aMjAma kevA karuNa Ave che ! zuM tamane nathI lAgatuM ke jo rAganA aMte AvA karaNa kalpAMta karavAnA hoya, to bahetara che ke evA rAga evA mamatva nahi karavA ? e paNa jovA jevuM che ke zuM rAga mANasane ja karatA AvaDe che? ke abUjha paMkherAne paNa AvaDe ? e sUcave che ke A saMsAramAM jIvane anaMta anaMta kALanA rAganA abhyAsa che. badhI ja gatiomAM pUrvarAganA saMskArothI navI navI rAganI pravRtti thaye jAya che, ane ethI rAga-saMskAro daDha dRDhatara thatA rahe che. have ahIM jo ajJAna abUjha tiryaMco ke anArya manuSyonI jema pUrva saMskAravaza rAganI pravRttio vinAsaMkoca karyo ja jaIe, karye ja jaIe, to rAgamAM kadIya ochapa thavAnI ? nA, nahi thavAnI. e to to ja thAya ke rAganI pravRttio para kApa mUkatA jaIe, ne vividha tyAganA niyamo karatA jaIe. bAkI rAga-saMskAronA kevA kevA anartha nIpaje che ke ahIMthI sAthe lIdhela rAgasaMskAra bhaviSyamAM paNa tevA prasaMga AvyuM junuM purANuM yAda AvIne ya du:kha karAve che. benomAM A dekhAya che. sagAmAM koInuM mRtyu thAya tyAre lokAcAramAM jaze tyAM vartamAnanA mRtyuprasaMga para juno priya svajanano mRtyuprasaMga manamAM yAda lAvI roze. AmAM kevuMka UMdhuM vetaraNa che ? vAta banavAkALa banI gaI, have e jAte yAda karI jAte ja du:khI thavAnuM ne ? zuM evuM bhUtakALane yAda karIne maranAranuM bhaluM karAya che? ethI mananuM zuddhikaraNa thAya che ? mananuM zuM sattva vadhe che ? AmAMnuM kazuM ja nahi. pachI zI jarUra yAda karavAnI ? cakorI cakoranA akALa mRtyu para raDI rahI che. zuM ethI cakora pAcho AvavAno ? nA, to potAnA manane zAMti rahevAnI ? nA, to pachI rudana zuM kAma karaze ? kharuM to A vicAravA jevuM che, jIvanuM dhAryuM zuM thAya che ? ne nahi dhAreluM zuM nathI AvI paDatuM ? sukhanA mATe karelA puruSArtha ja duHkha mATe thAya che. cakora sukha mATe UDI jato hato, emAM ja A bANanA prahArano bhoga banyo ! mATe to jJAnI bhagavaMto kahe che. 'duHkha dviT sukhalipsurmohAndhatvAt adRSTa-guNadoSaH / yAM yAM karoti ceSTAM tayA tayA duHkhamAdatte // ' / arthAtu, jIva mohathI aMdha banelo hovAthI, "pravRttinA zA lAbha thaze? ke nukasAna?' e ene dhyAnamAM ja nathI hotuM. tethI je je pravRtti sukhanA mATe karma ! tArI gati nyArI 93
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che enAthI ja e duHkha pAme che. cakoranI sukha mATe UDavAnI pravRttio ja bANe vIMdhAvAnuM du:kha ApyuM. AmAM khUbI pAchI e ke pAradhIe pakSIne vIMdhavA mudale ya dhAryuM nahotuM, chatAM sukha mATe UDatuM paMkhI ja vIMdhAyuM. mANasa abhimAnathI sukhanA phAMphAM mAre e nakAmA che. mIThAIthI zakti maLe ? : mANasa mIThAI khAvA jAya sukha mATe, paNa enAthI ja peTa duHkhavA AvI jAya che. kadAca Arogya sAruM hoya, peTa na du:khavA Ave, paraMtu hojarI bahu sAkara khAvAthI dUbaLI to paDatI ja jAya che, tethI jate dahADe pAcana maMda paDI jAya che, azakti AvI jAya che. emAM ya jIvanI mUDhatA kevI ke A guNa-doSanI gama nahi, tethI mAne che ke "lAva, thoDI mIThAI lauM, zakti Ave." pariNAma? pAcana maMda paDatAM paDatAM jiMdagI TuMkAvI nAkhe che, ne jiMdagInA pAchalA varaso roI roIne pUrA kare che. moha-mUDhatAthI sukhanA mATe karelA puruSArtha duHkha mATe thAya che. rAvaNa ThagAya che : rAvaNa jabbara zarIrabaLa ane moTA lAvalazkaranA bharose caMdrahAsa khaDaga ugAmI vAli rAjA para trATakyo ! paraMtu vAli rAjAe DAbe hAthe eno khaDagavALo hAtha pakaDI UMcakIne chatrInA DAMDAnI jema potAnI bagalamAM dAbI dIdho ! ne AkAzagAminI vidyAthI AkhA jaMbudvIpane rona lagAvI, lAvIne yuddhabhUmi para pAcho ene khaDo karI dIdho ! zuM mAna rahyuM rAvaNanuM ? ahIM majAla hatI ke moM UMcuM karI zake ? vAlinA pagamAM paDI javuM paDyuM; kemake e jue che ke "Ama to vAli ene ahIM ja zA mATe choDI de ? sIdho lokhaMDI jelanA saLiyA pAchaLa ja jiMdagIbhara saDavA mUkI de ! paNa e samaya nathI Avyo tyAMsudhImAM page paDI javA de." rAvaNa vAlinA page paDIne mAphI mAge che. rAvaNanI madade AvelA seMkaDo rAjAo ane lAkhonA lazkaranA dekhatAM ja A bane, tyAM mAMdhAtA rAvaNanuM mAna zuM rahyuM ? vijaya mATenA karelA puruSArthathI ja rAvaNanI nAlezI thaI. mohanI aMdhatAthI adRzya guNadoSa-pravRttimAM lAbha thaze ke nukasAna ? e dhyAnamAM ja na le. nahitara ahIM rAvaNa pahelethI ja vicArI zakata ke "e saMbhavita che ke jayAre vAli AjJAmAM AvavAnI nA pADe che, ane mitrAcArIno saMbaMdha rAkhavA khuzI batAve che, to enI pAchaLa jarUra vAli pAse koI baLa hovuM joIe. e hoya to mArI A enI para caDhAI karavAnI pravRtti saphaLa na 74 - taraMgavatI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya'- A pravRttino doSa rAvaNanA khyAlamAM ja na Avyo, nAlezI thaI, have zuM kare ? rAMDyA pachI DahApaNa Ave e zuM kare ? rAvaNa vAlinI kSamA mAgatAM kahe che, "prabhu meM pahelAM tamArA baLane jAyuM nahi ne A sAhasa karyuM. mane kSamA Apo." vAli kahe che, 'bhalA AdamI ! A tuM caMdrahAsa khaDaga maLyAnA puNyanA ApuM? huM paNa hajI AyuSya, baLa, ne rAjayasaMpattinA puNyanA bharose ja beTho rahyo chuM. huM paNa eka di' ThagAvAno. evuM ThagAvAnuM Ave e pahelAM sopuM chuM, ne ene tArI AjJAmAM rahevA hukama karuM chuM.' vAta A hatI, karmasattA ane bhavitavyatA kevI kevI aNadhArI ghaTanAo saraje che ! rAvaNane aNadhArI bhAre nAlezIbharI hAra maLI. cakora para aNadhArI jIvaleNa Aphata AvI. bhavitavyatA kevI ke pelAnuM bANanuM choDavuM, ne e ja vakhate UDatA javuM ne vIMdhAI javuM. pUcho, "bIjA koI paMkhIne nahi, paNa A rIte ? hA, enuM ja nAma bhavitavyatA. tyAre pAradhInA hAthI tarapha takAyelA bANathI hAthI bacI gayo e paNa bhavitavyatAe bacI gayo, ane zubhakarmanA udaye bacI gayo. bAkI hAthIno bacavAno puruSArtha kyAM hato ? e to nizAnabAja pAradhInA bANanA nizAna tarIke takAI ja gayo hato, jenI hAthIne kazI khabara ja nahotI. chatAM e bacI gayo, ane pAradhInA je lakSya tarIke ja nahi, e cakravAka bANathI jhaDapAI gayuM! A parathI ema lAge ke kema jANe A badhuM goThavAI gayuM hatuM. paraMtu koI goThavavA AvatuM nathI, karmasattA, bhavitavyatA vagere tattvo ja kAma kare che. karaMDiyAnA sApane bhakSya prApti bhavitavyatAthI : phaLanA karaMDiyAmAM sApa pUrelo hato. sApa bhUkhyo DAMsa; paNa tyAM zuM khAvA maLe ? ene lAgatuM hatuM ke Ama ja aMdara pUrAyA bhUkhyA bhUkhyA marI javuM paDaze. emAM bahAramAM eka bhUkhyo uMdara phaLanI gaMdhathI khAvA Avyo. karma ! tArI gati nyArI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ene lAgyuM ke "Aja to ghI keLA thaze kemake karaMDiyo kocIne aMdara pesI nirAMte phaLa khAuM to koI rokanAra dekhAtuM nathI.' baMnemAM konuM dhAryuM thAya evuM che ? UMdaraDo karaMDiyo kocavA maMDyo. pachI khUbI e thaI ke uMdaraDe karaMDiyAnI bahAramAM e ja jagAe kocavA mAMDyuM ke jyAM aMdaramAM sApanuM moTuM hatuM. A koNe goThavI mUkyuM ? bhavitavyatA ja evI ke e A badhuM amuka cokkasa prakAranuM goThavI de; alabata emAM sApa ane uMdaranA zubha-azubha karma kAma karI jAya. zubhAzubha karme sApane bhakSya maLI jAya, ane uMdarane karapINa mota maLe; paraMtu e zubhAzubha karma A ja rIte kAma karI jAya emAM bhavitavyatAnuM niyojana che. eNe UMdarane ahIM lAvI mUkyo, jayAM ene bhayaMkara motanI vedanAnA azubha karma udaya pAmI javAnA ! uMdare karaMDiyo kocIne kANuM pADyuM, te evI jagAe ke jayAM sApanuM moTuM che. uMdarane phaLanI sarasa soDama ane khAvAnA lobhamAM jovA phurasada na rahI ke aMdara koNa che ? te e to kANAmAMthI sIdho sApanA phADelA momAM ja dAkhala thaI gayo. kema jANe sApanI upara vahAla UbharAyuM,- "le bhaIlA ! tuM bhUkhyo che ne ? huM A tArA moDhAmAM ja sIdho AvuM chuM !" vahAla kAMI nahi kavikalpanA che. kalpanA eTalA mATe ke jema vahAla-vAtsalyathI koInuM kAma karIe e bIjA trIjA vicAra vinA saheje. ane jhaTapaTa thAya che, e rIte A uMdara AphatanA kazA vicAra vinA sahajabhAve ane jhaTapaTa sApanA moMmAM pesI gayo. uMdara trAsathI maryo ! ane sApa peTa bharIne eja kANAmAMthI bahAra nIkaLI cAlI gayo ! sApane bhakSya ane mukti, bevaDo lAbha ! taraMgavatI kahI rahI che "sArasikA ! tane zuM kahuM mArA duHkhanI vAta ? mArI priya cakora bicAro bANe vIMdhAyo bANa sAthe pANI para paDyo ne kAramI vedanAthI e jotAM huM paNa bebhAna thaI paDI pANI para, pANInI ThaMDakathI jarAka vAramAM bhAna AvatAM bhAre kaMpavA lAgI, priyane bacAvI levA phAMphAM mAratI meM cAMca vaDe bANane kheMcavA mAMDyuM paNa bANa ema zarIramAM kheMceluM zAnuM nIkaLe ? paraMtu bANane kheMcavAmAM bANa sAthe mAro priya pANIne kinAre kheMcAI Avyo. tyAM huM valakhA mAratI mAthA pachADa karI rahI hatI e jotAM lAge ke, - taraMgavatI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva zA sAruM premamAM pAgala thato haze jenA aMte jIvane AvA mAthA pachADa duHkha karavAnA Ave ? khUbI to e ke sAmA premapAtra para game teTalo prema-rAga-lAgaNI Ama mAthA pachADa kaSTathI vyakta kare, paraMtu enuM kazuM upajatuM to che nahi. sAmAne kazI zAtA nathI ApI zakato, ne nathI ene bacAvI zakato. priya para Aphata aMge lAgaNI-pradarzana paNa kyAM sudhI ? potAnA para bIjI Aphata na Ave tyAM sudhI ! mAre evuM ja banyuM. mAro priya vIMdhAyo e joI pelo pAradhI yuvAna tyAM doDato Avyo. pAradhInI kAyA joI hoya to jANe moTA rAkSasanI kAyA ! kALA zIzama jevI ane moM vAghanA jevuM vikarALa ! emAM AMkho bhAre bhayAnaka evI ke e jotAM ja mArA to hozakoza UDI gayA. huM gabharAI, mane thayuM ke hAya ! A nirdaya zuM karaze ? mane hAthamAM pakaDI masaLI to nahi nAkhe ?" svArthanI mAyA kevI che ! potAnA para AphatanA bhayanI lAgaNIe huM AkAzamAM UDI tyAM ja goLa goLa bhamavA lAgI; jouM chuM pAradhI yuvAna zuM kare che. to sArasikA ! zuM e yuvAna tyAM nirdayatAthI Avyo hato? nA, kaThora mANasanA ya dilanA khUNAmAM kyAMka komaLatA hoya che. e mane tyAM jovA maLyuM. Ame ya ema to bIjA prANIo pratye bhayaMkara krUra vAghavAghaNamAM ya potAnA baccA tarapha kyAM komaLatA nathI hotI ? paraMtu pArakA para komaLatA Ave e navAI che. pAradhImAM cakora pratye e komaLatA AvI ke "hAya meM to hAthIno zikAra dhArelo, emAM A bicArA paMkherAno kyAM zikAra thaI gayo ! emAM vaLI eNe ja mAro (cakorIno) kalpAMta ane mAthA pachADa dUrathI joyo haze, tethI enI lAgaNI vadhAre uttejita thaI gaI... zikArI pAradhInI cakora pratye kUNI lAgaNI : A rIte eNe mArA priya cakoranuM zarIra hAthamAM laI bahu sAcavIne emAMthI bANa kheMcI kADhyuM. pachI jue che to cakoramAM prANa rahyA nathI, tethI e pAradhIe kema jANe potAnA aparAdhanA prAyazcittarUpe kamamAM kama kAMIka karavuM' ema vicArI cakoranA mRta zarIrano agnisaMskAra karavA e lAkaDA levA upaDyo. taraMgavatI kahe che "he sArasikA ! huM mArA priyanA deha para bhAre kalpAMta karI rahI hatI. A kalpAMtano pAra nahoto eTalAmAM pelo pAradhI karma ! tArI gati nyArI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ kATha laIne Avyo. kASThanI citA goThavI, ane enA para mArA priyanuM zarIra goThavyuM enA para bIjA koi mUkyA, ane kASThanI pAse enA bANane patthara para ghasIne agni-taNakhA pragaTAvI kASTha saLagAvyA. huM je mArA priyanA zarIra para cAMco lagADI ene bolAvavA mathatI hatI, e pAradhIne tyAM AvatAM ja UDI AkAzamAM cAre bAju ghumavA lAgelI. ghUmatI jotI hatI ke A zuM kare che emAM jyAM bhaDabhaDato agni ane enI aMdara mArA priya cakoranuM zarIra baLatuM dekhavA lAgI tyAM mArA manane bhAre duHkha-udvegabharyo kalpAMta zarU thaI gayo, mane thayuM, arere priya ! A huM zuM joI rahI chuM ? tame baLo cho e mAre jovAnuM AvyuM, e pahelAM mane kema bALI na mUkI ? tamArA gAtra baLatA joIne to mArA gAtra baLavA lAgyA che. amAre strIone to ekamAtra priyano AdhAra hoya che, te tame baLI maro pachI zuM mAre AdhAra vinA jIvavAnuM ? ane tamArA viyoge jIvanabhara eka saMtApanI AgamAM sadA baLatA rahevAnI kAramI pIDA jIvanabhara sahavAnI ? enA karatAM to A AgamAM baLI maravAnI pIDA visAtamAM nathI; kSaNabharanI pIDA che. to lAva tamArI hArohAra baLI ja javA de. mArA priyanA baLavAnI sAthe mAre baLavAmAM to kaleje ThaMDaka raheze ke hAza ! mane priyanI sAthe baLavAnuM maLyuM.' ema karI meM bhaDabhaDatI AgamAM jhukAvyuM. sArasikA ! mArA aMgeaMga bhaDake baLatA hatA, paNa mArI sAthe baLatA priyanI hUMpha evI hatI ke mane kaleje baLatarA nahi, paNa ThaMDaka hatI." rAganA lIdhe baLavAmAM paNa ThaMDaka : jagatamAM moha rAga zuM kAma kare che, e ahIM dekhAya che. agninI bhaDabhaDatI javALAomAM baLavAnuM paNa haiyAne bALatuM nathI, ThaMDaka Ape che ! kAraNa priya para bhAre rAga. tyAre A parathI samajI zakAya che ke kamaThanA kASThamAMthI aDadhIpaDadho baLelo sApa pArzvakumAre bahAra kaDhAvI sevakanA mukhe ene navakAra Apyo, tyAre e sApe agnie baLyAnI vedanA zI rIte bhUlIne kaleje ThaMDaka anubhavI haze ? zI rIte ThaMDakathI navakArapadanA zravaNamAM ane pArzvakumAranI mukhamudrAnAM darzanamAM lIna thaI gayo haze ? evI ThaMDakathI zravaNadarzana karyA haze to ja tyAMthI marIne dharaNendra thayo haze ne ? ThaMDakane badale jo haiye baLyAnI lAyano saMtApa hota ke "hAya keTalI badhI baLatarA ! keTalI 78 - taraMgavatI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhI vedanA !" to to e ArtadhyAnamAM hota; ne ArtadhyAnamAM kAMI iMdrapaNAnuM devagatinuM AyuSya na baMdhAya. ArtadhyAnamAM to tiryaMcagatinA pApa baMdhAya. e to UMcuM zubhadhyAna AveluM to ja iMdrapaNAnuM puNya UbhuM thayuM, ane bhavanapati-nAgalokanA iMdra dharaNendra banyA ! e UMcuM zubhadhyAna zAnA prabhAve ? kaho, agnidAhanI baLatarA bhUlI navakArazravaNa ane prabhumukha-darzananI ThaMDaka evI anubhavI ke A ThaMDakamAM pelI baLatarA sadaMtara bhulAI gaI ! bhulAI te evI ke eno kazo saMtApa-hAyakAro rahyo nahi. basa ApaNe jovAnuM A che ke jema dharaNendra sApa zarIra baLa baLanI sthitimAM navakAranA akSaro para ane prema karuNAbharyA prabhumukha para Tharyo, ema ApaNe bImArImAM to nahi, kintu sArI sthitimAM ya navakAra ane prabhumukha-darzanamAM TharIe chIe ? navakAramAM TharavAno upAya : sApane to navakAranA artha ke navakAranA mahimAnI kazI khabara nahi. chatAM emAM bhAre Tharyo ! tyAre ApaNe to navakAranI ane prabhunI oLakhano dAvo rAkhIe chIe to pachI kema TharatA nathI ? kaho, sApane baLatI sthitimAM AzvAsana lAgyuM ke "aho ! mane koIka premathI dayAthI kAMIka saMbhaLAve che ! mArA para koIka prema ane dayAbharI daSTithI jue che !' e AzvAsanathI enuM citta navakArazravaNa ne prabhumukhadarzanamAM karyuM. ema ApaNane A AzvAsana lAge ke "aho ! A navakAranA akSara jJAnIoe keTalA badhA premathI ane keTalI badhI dayAthI saMbhaLAvelA che ! jJAnIoe jyAre eTalI badhI dayA ane premathI A akSaro saMbhaLAvyA tyAre A navakAranA akSaro keTalA badhA prabhAvavaMtA haze !" ema ApaNane abhutatA lAge. kamaThano sApa agninI zekAmaNathI baLato hato ema ApaNe keTalIya vAtothI ciMtA ane saMtApothI baLI rahyA chIe, e bhAva mana para lAvIe, to emAM prabhunI A dayA ane premathI uccArAyelA ane prabhAvavaMtA navakAranA akSaro para ApaNe ovArI jaIe ! emAM ThaMDakathI TharIe. AvuM mAtra navakAramAM ja nahi, paNa zAstranA vAMcana-zravaNamAM ThaMDakathI TharavAno anubhava karavAno. gautama mahArAja svayaM dvAdazAMgI AgamonA racayitA hatA, eTalA badhA e mahAjJAnI hatA ! chatAM mahAvIrasvAmi bhagavAnanA vacana vismita karma ! tArI gati nyArI 79
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ hRdaye laya-lInatAthI sAMbhaLatA hatA. zuM prabhunA kathananA padArthane jANatA nahotA ? jANatA ja hatA; chatAM kema Azcarya ? ne kema ovArI javAnuM? eTalA mATe ke emane A lAgatuM ke "aho ! prabhu keTalI badhI dayA ane keTalA badhA premathI A kahI rahyA che !' bhAre bImArInI asvasthatAmAM koI bahu prema lAgaNI ane gadgadatAthI navakAra saMbhaLAve, jANItA stavana-sajajhAya saMbhaLAve, tyAM ApaNane kyAM ema lAge che ke "A to meM sAMbhaLeluM che?' tyAM to bhAvathI saMbhaLAya che. ema, ApaNane ApaNI karma-pIDitatAnI bhAre asvasthatA thAya, to bahu prema-lAgaNIthI saMbhaLAvAtA enA e zAstra-akSara ne zAstra-vAto vismayathI sAMbhaLIe. | 'bhavapAra karI gayelA paramapuruSa paNa jyAre amArA jevA karma-pIDita jIvo para dayA ane premathI kahe che, to emAM amAruM mahAna hita samAyeluM che,'- Ama jo jJAnIonI dayA ane premanI ApaNe kadara karIe to ApaNane e vacanomAM camatkAra dekhAya, pachI bhale e vAraMvAra bolavA-sAMbhaLavAmAM Ave. moTA moTA meghakumAra muni, zAlibhadra muni, jaMbUkumAra muni jinAgamonAM zravaNa ane pArAyaNamAM e pramANe prabhunI aparaMpAra dayA ane prema dekhIne e pArAyaNamAM e svAdhyAyamAM bhAvataraboLa rahetA; tethI evo bharacaka AnaMda e anubhavatA ke e AnaMdanA lIdhe svAdhyAyanI sAthe sAthe karAtA tyAga ane tapasyAmAM emane kazuM kaSTarUpa lAgatuM nahotuM; ane A svAdhyAya-saMyama-tyAga tapasyAmAM ADAavaLA koI paNa vicAro vinA divasa kyAM pasAra thaI rahyA che, enI emane khabara paDatI nahotI. zAstra svAdhyAya AzvAsana mATe : A parathI samajAze ke jJAnI bhagavaMto zAstra-svAdhyAya para kema eTalo badho bhAra Ape che ? eTalA ja mATe ke emAM ApaNane AzvAsana maLe che. ApaNane ema thAya ke "jJAnIo vaDe A zAstra-akSaro zAstravacano ApaNA jevA karma-pIDita pAmara jIvo paranI keTalI badhI athAga dayA ane premathI uccArelA che !' mATe emanI e dayA ane prema joI AzvAsana laIe ke vAha ! jJAnI pote to tarI gayelA ane kRtakRtya banelA; chatAM huM ? amArA para ATalI badhI dayA amArA para ATalo badho prema !' sApane zuM hatuM ? Ama to ene potAne navakAranI kazI gatAgama - taraMgavatI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahotI. temaja ene navakAra saMbhaLAvatA pahelAM navakArano kazo mahimA ya saMbhaLAvyo nahoto; chatAM eNe joyuM ke "aho ! mane A baLelI sthitimAM A bahu prema ane lAgaNIthI kAMIka saMbhaLAve che ! to lAva, dhyAnathI sAMbhaLavA de.' ema karI zarIramAMnI bhAre baLatarA bhUlI jaI navakAranA bolAtA pada para TharI jaIne sAMbhaLavA lAgyo !... vaLI sAthe prabhu pArzvakumAranuM dayA ane premabharyuM mukhadarzana thayuM to emAM ya e prema ane dayA para AkarSAyo,- "aho ! A mane keTalA badhA prema ane dayAthI joI rahyA che !..." ema karI prabhumukhanAM darzanamAM Tharyo. basa e rIte ApaNe roja prabhudarzana karIe tyAM paNa paheluM A dekhAya ke aho A prabhu mane keTalA badhA premathI ane keTalI badhI kRpAthI joI rahyA che !' ema karI prabhu pratye AkarSAIne darzana karIe. darzana eTale zuM ? prabhune mAtra jovAnuM eTaluM ja nahi, kintu prabhu ApaNane khUba prema ane dayAthI kevA joI rahyA che e jovAnuM. kaho, prabhudarzana eTale prabhu vaDe karAtA darzananuM darzana. eTale have maMdira jAo tyAM ekeka prabhune evI rIte jojo, ke "A prabhu mane prema ne karuNAthI joI rahyA che. e jaI A prArthanA karajo ke prabhu ! tame agaNita jIvone prema ane dayAthI joIne tAryA che, to A eka sevakane paNa dayA ane premathI juo, Ama jarAka TharIne joIe eTale evo bhAsa thAya ke prabhu have ApaNA para prema-daSTi ane karuNA-daSTi nAkhI rahyA che. AnuM nAma 'darzana." vAta A hatI ke pelI cakorI jAte cAhIne cakoranI bhaDabhaDatI AgavALI ciMtAmAM paDI saLagI rahI che, paNa ene hAyakAro nathI ! kemake ene priyanI sAthosAtha baLavAnuM maLe che enuM haiye AzvAsana che. jagatanI AphatomAM cittane Ama svastha rAkhI zakAya che, mAtra sAme prabaLa AzvAsana joIe. khaMdhakamuni vagerene A AzvAsana hatuM ke "A cAmaDI ukheDanArAukheDAvanArA mArA karmone kevA khalAsa karI rahyA che ! mArA parama upakArI che." taraMgavatI sAdhvIjI pelI zeThANIne kahI rahyA che "gRhiNI ! A pramANe mArI sakhI sArasikAne pUrvabhavanuM cakorIpaNe mArA priya cakoranI pAchaLa agnimAM paDI mAruM baLI maravAnuM kahetAM kahetAM huM mUchita thaI gaI ! saMsAra karma ! tArI gati nyArI 81
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ du:khada che. kema ? bhUtakALanAM duHkha ane prasaMga to vItI gayA, chatAM atyAre ya e yAda karatAM bhAre duHkha karAve che ! tyAre to taraMgavatI emAM mUcchita thaI gaI. eTalAM ja mATe dhyAnazataka zAstramAM atItanAM paNa ArtadhyAnanI oLakha karAvI ethI bacavAnuM kahyuM. pUcho, pra.- bhUtakALa saMbaMdhI ArtadhyAnathI zI rIte bacAya ? u.- bhUtakALane sarAsara bhUlI javAthI arthAt ene bilakula yAda ja nahi karavAthI bacAya. te ema vicArIne ke vartamAnamAM e vItelA prasaMga kazA upayogI nathI, to zA mATe ene manamAM ghAluM ? UlaTuM manamAM vartamAna sukhasAdhana rahevAthI je sukhAnubhava thato hoya teno e lopa karI nAkhe che. paNa jIvanuM A gAMDapaNa che ke manamAM binajarUrI sattara paMdara ghAlavA joIe che. A gAMDapaNa aTakAvavA eka upAya A ke arihaMta yA tattva aMgenI 17-15 vastu manamAM mamarAvavI joIe dA.ta. arihaMtanA 1008 nAma che eka vAra ene moDhe karI lo, pachI kramasara ekeka nAma laI ene vicAratA cAlo athavA arihaMtanA samavasaraNanI yA zibiranI ekeka vastu para mana lagAvatA jAo e mananI sAme lAvatA jAo. A karavAmAM mana emAM rokAyeluM rahe ne tethI phijUla vicAro chUTI jAya.. iMdrabhUti gautame samavasaraNa ane prabhune joyA pachI emAM mana evuM banAvyuM ke pUrvano yajJa-bajJa badhuM bhulAI gayuM. bharata cakravartIe saMyogonI anityatAmAM mana ghAlyuM, tyAM potAnI cakravartIpaNAnI sattA ThakarAI vagere badhuM bhUlI gayA, ane to ja anityatAnI bhAvanAmAM UMDA UtarI gayA ! te tyAM sudhI ke jo A nAzavaMta zarIra ane nAzavaMta sAmagrInA saMyoga para ja ahaMta mamatva thAya che, to e ahaMtamamatvano saMyoga paNa anitya che to mAre evA ahatva mamatva rAkhavAnuM zuM kAma ? ema ahatva-mamatva mUkI de to anAsakta yogamAM caDI vItarAga sarvajJa banI gayA... taraMgavatI mUcchita thaI gaI eTale dAsI samajI gaI ke AnA dilamAM priyanA viyoganuM duHkha vadhI javAthI A mUrchA AvI gaI che eTale tarata to eNe ThaMDo pavana ne pANInA chAMTaNAM nAkhyA eTale taraMgavatI bhAnamAM AvI. hRdaya priyanA rAga ane viyogavaza kSubdha thaI gayuM che tethI e rudana karavA lAgI. 8 2 - taraMgavatI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsI kahe "svAminI ! e zA mATe ? banavAnI vastu banI gaI. have to Akho janama palaTAI gayo. pachI pUrvanuM yAda karI karI rovAnuM hoya ?' taraMgavatI kahe "bhale janama palaTAI gayo, paNa mAro AtmA to eno e Ubho ja che ne ? e potAnA priyane zI rIte vIsarI zake ? ane priya have che nahi, tethI zoka sivAya bIjuM zuM karavAnuM hoya ?' sakhI kahe "svAminI ! dhIraja rAkho, kadAca e tamAro priya ahIM janmI gayo haze, to saMbhava che eno tamane yoga maLaze.' taraMgavatI A sAMbhaLI khuzI thaI. ene AzA baMdhANI ke "saMbhavita che e manuSyarUpe mane ahIM maLe.' e AzA-AzvAsanamAM duHkha-zoka maMda paDI gayA. e sakhIne kahe che,'to jo sArasikA ! jo e priya mane A janamamAM maLaze to ja mAre A saMsAranA bhogonI icchA che, ne te priya mATe huM sAta varasa rAha joIza. nahitara pachI mokSanA sArthavAha zrI jinezvara bhagavAne je mokSamArga batAvyo che, te cAritramArge huM caDI jaIza, ane e evI rIte pALIza ke jethI mArA AtmAparathI saMsAranA saMbaMdhano aMta ja AvI jAya ! kemake, saMsAranA phAMsalAmAM to priyanA saMyoga saheje thAya; ane e thAya eTale pAchaLa priyanA viyoga nizcita che, je pharIthI pAchA duHkhanA DuMgara UbhA kare che mATe huM zramaNapaNuM ja AdarIza. zramaNapaNe yAne cAritra pALavuM eTale to avyAbAdha sukhanA parvata para caDavA jevuM che. jenA aMte akSaya avyAbAdha sukha nizcita che; ane ethI janma-maraNAdi samasta duHkhonuM virecana thaI jAya che. duHkhI jAya te haMmeza mATe jAya... taraMgavatI sAdhvIjInA A bola sAMbhaLatAM zeThANI stabdha thaI jAya che. enA manane thAya che ke sAdhvIjIno kevo jabaradasta viveka ! 7 varSa rAha joyA pachI niSphaLatAmAM bIjo pati karavAno nahi, paNa Akho saMsAratyAga. alabatta hajI priyanA rAgavaza saMsAravAsanA beThI che, chatAM jo pUrva priya nA maLe, to bIjA koIne priya karavAnI ane saMsAramAM mahAlavAnI leza paNa IcchA nathI ! ahIM prazna thAya, karma ! tArI gati nyArI 83
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.- taraMgavatI jo saMsAravAsane duHkhada mAne che, ane pUrvapriya sivAya bIjA koIne potAnA priya banAvI saMsAramAM mahAlavA icchatI nathI, to pachI pUrva janmanA priya cakorane paNa ahIM kema priya karavA icche che ? u.- eja mohanIya karmanI prabaLatA sUcave che. tIrthakara bhagavAna jevA janamathI mahAvirAgI ! emanuM AkhuM ya gRhasthajIvana mahAvairAgyathI jhaLakatuM camakatuM, te rAjAzAhI khAnapAna vastrAlaMkAra ane sukhanI ucca sAmagrI chatAM bIjA pAmara prANInI jema emAM, taLAvaDAmAM bheMsanI jema, TharIne nirAMte besatA nathI. viSayanA kIcaDamAM lIna-laMpaTa banatA nathI, paraMtu jaLakamaLavatuM nirlepa alipta rahe che. kuTuMbIoe emane sAruM sAruM khavaDAvavA-pIvaDAvavApaherAvavA manAmaNAM karavA paDe che. AvA mahAna virAgI bhagavAna paNa lagna kema kare che ? kaho, mohanIya karmanI baLavattAne lIdhe. alabata A mohanIya te nikAcita rAgamohanIya karma, enAM daLiyA evA khaMdhA ke e mahAvairAgyathI paNa tUTe nahi ! e to udayamAM AvI potAno bhAva bhajave ja. jIva pAse jaDa viSayonA rAganI pravRtti karAve ja; paraMtu sAthe darzanamohanIya karma evuM nabaLuM paDI gayeluM che ke e jIvane viSayomAM aMdhamohita-bhAnabhUlo na kare, heyatAnuM bhAna na vIsarAve; rAgamohanIya karma jaDa viSayo para rAga ane rAganI pravRtti karAve kintu sAthe darzanamohanIyano kSayopazama emAM tyAjayatAnuM bhAna jAgrata rakhAve; arthAta aMtaramAM manane lAgyA kare ke "A viSayo viSa sarakhA che, enAthI jIvane kazo jJAnAdino lAbha nahi, UlaTuM pApono lAbha karAve ! mATe e viSayo atyaMta tyAjaya che." taraMgavatInI saMsAranI oLakha ane vairAgyabhAvanA : taraMgavatInI e sthiti hatI, pUrvanA priya para bhAre mamatA hatI chatAM saMsAranA viSayonA saMgane viTaMbaNA lekhe che, tethI nakkI kare che ke pUrvanA priya na maLe to jina sArthavAhe prarUpela mokSamArge prayANa karIza." tribhuvana upakArI bhagavAna zrI jinezvara devoe prarUpela sarva duHkhano aMta karanAra mokSamArgane apanAvIza, jemAM sarva saMgano tyAga hovAthI priyanA saMga-samAgama karavAnA rahe ja nahi. priyanA saMga hoya to viyogano saMbhava rahe ne ? paNa mokSa thayA pachI jayAM janama ja nahi, tyAM saMga paNa nahi, to viyoga paNa nahi janmamaraNanI pIDA kema UbhI thAya che ? saMyamamArgamAM eka mAtra potAnA AtmAnA hita-ahita sAme ja jovAnuM rAkhyuM, ahitano 84 - taraMgavatI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga ane hitano Adara karavAnuM rAkhyuM, eTale iMdriyonA viSayone iSTa aniSTa karavAnuM chUTI gayuM; pachI enA aMge rAgadveSa karavAnA rahe ja zAnA? sIdhuM mokSa tarapha prayANa cAlu rahe, jethI aMte mokSa AvIne Ubho rahe." sArasikAne kahe- "A mArI aMtima bhAvanA che, paraMtu atyAre pUrvanA priyanA prema ane saMga yAda AvI AvI mArA dilane bhAre vyathita karI rahyo che...' ema kahetAM kahetAM taraMgavatInI AMkhamAM AMsu AvI jAya che. enI sakhI paNa A joI raDI paDe che. sakhI kahe che, sakhIno vivekI uttara : "bena ! Aje tamane priyano viyoga thavAthI duHkha thAya che, paraMtu have tame jANo cho ke karmanA vipAka akATya hoya che. jIvane e avazya bhogavI levAnA hoya che. A viyoganuM duHkha paNa karyajanita ja che tethI aMte bAMdhelA karma avazya bhogavavA paDe che. tyAM jIvanuM kazuM upajatuM nathI, karma kare te thAya, pachI zA mATe duHkhI thavuM ? karmanA udaya AvyA te samabhAve veThI levAnA. DAhyA mANasanuM A kAma che. mATe bena ! dhIraja dhara. vaLI tAre zubhakarmano udaya thaze, to tArA priyano saMparka paNa banI Avaze...' sakhIe taraMgavatIne AzvAsana ApyuM, enA AMsu pAlavathI lUkyAM. taraMgavatI kahe che "sakhI ! tArI vAta sAcI che, paNa have A mArA pUrva priyanI vAta koIne kahIza nahi. tane sogana che. cAla have mAtA pAse jaIe. baMne UThIne tyAMthI mAtA pAse gayA. ahIM taraMgavatIe bIjo priya na karavA nakkI karyuM emAM taraMgavatIno viveka dhyAnamAM rAkhavA jevo che, saMsAramAM mANasane karmaparavazatAthI aniSTa saMyoga AvI maLe che, ne aniSTa pravRtti karavI paDe che, paraMtu emAM A vicAravuM joIe ke A karmajanita aniSTamAM huM vicArasaraNI malina karavA baMdhAyelo nathI, pApa vicAro karavA baMdhAyelo nathI. mArA vicAra ne vicArasaraNI nirmaLa rAkhI zakuM chuM, jinavacanane anusArI rAkhI zakuM chuM. maitrI-karuNA-pramodabhAvanA vicAra rAkhI zakuM chuM. jovA jAuM to dekhAya che ke | malina vicAro ane jinavacanathI viruddha vicAro sevIne dunyavI kazuM sudharatuM nathI, tyAre pavitra vicAro ne jinAjJA-anusArI vicArasaraNI rAkhavA jatAM kazuM bagaDatuM nathI. karma ! tArI gati nyArI
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI zA sAru jinaMvacanAnusArI vicAro na rAkhuM ? zA sAru pavitra vicAro na rAkhuM ?' kevA kevA vicArothI viSayaraMgathI bacAya ? : (1) mAnavakALa vAsanAone visAre pADavA mATe che. uttama mAnavajanmanuM A uttama kAma managamatA viSayonA AnaMda sAthe saMparka karavAthI gumAvavAnuM thAya che; kyAre A mevA mIThAInA rasanI gojhArI lapa chUTe !" Avo vicAra karIe to viSayaroganA saMskArone kAMIka ghA paDe. (2) athavA judA judA maMdiro ane tIrthonA bhagavAnanA kramasara smaraNa karIe, mAnasika darzana karatA cAlIe, to manane mIThA viSayomAM mahAlatuM bacAvI zakIe; athavA (3) sakalAut stotranI gAthAothI arihaMta-vizeSaNo kramasara kaDIbaddha vicAratA rahIe; dA.ta. | (i) sakala arihaMtamAM vyApeluM arihaMtapaNe mokSa-lakSmInuM sthAna che; ane e arihaMtapaNuM tribhuvananA bhakta jIvo ane sukha para varcasva dharAve che. (i) evA RSabhadeva pramukha arihaMto nAma-sthApanA-dravya-bhAvathI jagatane pavitra kare che. (ii) emAM RSabhadevaprabhu rAjAo munio tathA tIrthakaronI paraMparAmAM sauthI mathALe eTale ke pahelA che. (iv) e prabhu tIrthakara zI rIte kahevAyA ? to ke vizvanA bhavya jIvorUpa kamaLone vikastara karanAra sUryasamA pragaTa thavAthI, e paNa zI rIte vikastara kare che ? to ke emaNe jagata jemAM pratibiMbita thayuM che evuM arisA jevuM kevaLajJAna dharavAthI. (O) e kevaLajJAna to bhagavAnanI potAnI pAse rahyuM, ethI bhavI jIvo kema bUjhe ? kema vikasvara thAya ? to ke e kevaLajJAnamAM je tattva-padArtha ane mokSamArga bhAse che, enI vANI relAve che. A vANI jANe bhavIjIvArUpI choDavAnA bagIcAnI nIka che, ne emAMthI vANIrUpI pANI vahetuM banI e bhavI jIvorUpI choDavAone siMce che... Ama "sakalArvata" stotranI covIsa bhagavAnanI stutiomAMnAM vizeSaNanI kaDI joDIne vicArAya, to e vicAramAM viSayonA vicAro bhUlI javAya. dhyAna rAkho, bAhya viSayonI sRSTi karmone AdhIna che, paNa adhama ke uttama vicAronI mAnasika sRSTi ApaNane AdhIna che. - taraMgavatI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ agnizamane traNa traNa mAsakhamaNanuM pAraNuM guNasena rAjAnI gaphalatanA kAraNe bagaDyuM, e agnizarmAnA karmanI parataMtratAnA kAraNe; paraMtu agnizarmAe rAjA para gusso, ne rAjAne janamajanama mAravAnuM niyANuM karavAnI vicAraNA karI, evI mAnasika sRSTi ghaDI, e to potAnI svataMtratAthI. jo adhama-uttama vicAronI mAnasika sRSTi AtmAne AdhIna yAne AtmAnA puruSArthane AdhIna na hota, to agnizamane be pAraNA cUkAyA te vakhate eNe je uttama kSamAsamatAnA vicAra rAkhelA te vicAra zI rIte karI zakata ? chellA pAraNA vakhate pote ja potAnI mAnasika sRSTi adhama khaDI karI. enA guru kulapatie ene ghaNuM samajAvyo ke "ApaNe tApasa vratavALA chIe, ApaNAthI rAjA upara gusso na karAya, chatAM e potAnI mAnasika adhama sRSTine uttamamAM pheravavA taiyAra na thayo. dhArata to chevaTa gurunA vacanano mAthe bhAra rAkhIne pheravI zakate. pharIthI yAda rAkho, bAhya saMyogo-nimitto arthAtu bAhya sRSTi ApaNA karmone AdhIna che, ApaNI AMtarika mAnasika vicAronI sRSTi ApaNA puruSArthane AdhIna che, ApaNe racavI hoya tevI racAya. eja agnizarmAe deva thaIne pAraNuM cUkAvanAra rAjA guNasena upara agnimaya retIno varasAda karyo, rAjAne bhAre dAha-zekAmaNanI pIDA UbhI thaI, e rAjAnA azubha karmane AdhIna hatI, paraMtu rAjAe kSamA-samatAnA vicAra karyA e uttama mAnasika sRSTi rAjAnA potAnA puruSArthane AdhIna hatI. ApaNe dhArIe tevI uttama ke adhama mAnasika sRSTi UbhI karavAmAM ApaNe svataMtra chIe. ApaNane A svAtaMtryanI jo kiMmata hoya to zuM kAma adhama vicAronI mAnasika sRSTine macaka ApIe ? dunyavI viSayonA game tevA sArA narasA saMyoga UbhA thAya, paraMtu e vakhate uttama vicAronI mAnasika sRSTi ApaNe calAvI zakIe chIe. eTale ja juo taraMgavatIe pUrvajanmanA priyanA viyoganA du:khamAM kevI uttama mAnasika sRSTi khaDI karI,'annnnhaa jiNasatthavAhapaNayaM mukkhapahaM aMgIkarissAmi, tahA kAhaM jahA saMsAravAsasulahaM piyaviyaoga-dukkhaM puNo na pAvemi... samaNattaNaM jammaNamaraNAisavvadukkhavireyaNaM / ' anyathA arthAt sAta varasamAM priyano samAgama jo nahi maLe, to karma ! tArI gati nyArI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvara bhagavaMte sArthavAha banIne svayaM khUMdelo (ane pachI jagatane batAvelo) mokSamArga aMgIkAra karIza, ane emAM evuM karIza evuM zramaNapaNe pALIza) ke jethI saMsAravAsamAM sulabha evA priyanA viyoganA duHkha mAre pharIthI dekhavAnA rahe nahi. zramaNapaNuM e janamavuM-maravuM vagere du:khonuM virecana che. eTale jema nepALo e peTamAM AMtaraDAmAM bharAyelI samasta bAdI-maLane kADhanAruM virecana-julAba che, ema saMyama-cAritra e sarva duHkhonA maLane kADhanAro julAba che. taraMgavatInI jainadharma paranI jinavacana paranI, ane jinezvara bhagavaMta uparanI zraddhA jovA jevI ane anusaravA jevI che. keTalI badhI samRddhivALA zeThanI lADakI dIkarI che ! enA apratima lAvaNya ane sauMdarya para ovArI jaIne keTalAya moTA zeThiyAo potAnA dIkarA mATe enA mAMga karI rahyA che ! bahAra nIkaLe tyAre yuvAno kevA AkarSAI rahyA che ! AvA vaibhavasauMdaryavALI taraMgavatInI A dhArmika vicAradhArA e zuM sUcave che ? e ja ke evI mAnasika sRSTi racavAmAM e svataMtra che. taraMgavatI mAtA pAse jaI pagamAM paDe che. eno udAsa cahero joI mAtA pUche che, "kema beTI ! udAsa ?' A zuM kahe ? eTaluM ja kahe che, "mAthuM dukhe che. kemake ene pUrva janmanI kazI vAta mAtAne kahevI nathI. mAtA kahe "to tame jaladI ghare pahoMcI jAo; huM paNa pAchaLa AvuM chuM." sakhI sAthe taraMgavatI ghare pahoMcI mAtA paNa bIjI bAIone "mAre jarUrI kAma che tethI hamaNAM ja huM ghare jAuM chuM' kahIne ghare Ave che. ghare AvI zeThane vAta kare che. udyAnamAMthI taraMgavatI ghare : mA-bApane lADakI dIkarI che, eTale bApa mAne che ke "enA thoDA paNa roganI upekSA na thAya, nahitara zatruno vaibhava vadhavAnI upekSA jevuM thAya !! tethI emaNe tarata kuzaLa vaidyane bolAvyo. vaidya mudrA ane nADI parathI parakhI le che, chatAM pUche che, tane kyAM pIDA che ? kAle AhAra zo lIdhelo ? rAta kevI gayelI ? taraMgavatIe jAtismaraNanI bInA sivAyanI hakIkata kahI. vaidya zeThane kahyuM "kazI ciMtA karavAne kAraNa nathI kemake vAta-pitta-kapha ekeyano prakopa nathI samanADI che." 88 - taraMgavatI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeTha kahe "to vaidyarAja ! ane tAva jevuM ane asvasthatA kema che ? vaidya kahe "zeTha sAheba ! tame ATaluM pharI AvyA, kAM to enA parizramanA lIdhe che, athavA koI zoka-udvega-janita citta-vikAranI asvasthatA hoI zake. vaidanI aDadhI vAta sAcI che, pUrvabhavanA priyanA viyoganA kAraNe UbhA thayela zoka-udvega citta viThThala vyAkuLa kareluM, paNa e vaidyane kahyA vinA vaigha zI rIte jANI zake ? to eno ya upacAra zI rIte batAvI zake ? gupta pAparoga gurune kahyA vinA upacAra na maLe. AtmAnA gupta pApo ne doSonuM paNa AvuM ja che. gurune kahyA vinA guru zI rIte jANI zake ? ne zuM prAyazcitta ApI zake ? tyAre zarIranA gupta roga auSadha vinA vadhI jaI zarIrane khalAsa kare, ema AtmAnA gupta pAponuM guru AgaLa prakAzana ane prAyazcitta grahaNa-vahana karyA vinA AtmAmAM enA zalya rahI jaI, e AtmAne khalAsa kare, janamojanama trAsa ApyA kare ! mANasane tyAM AlocanA na karavAmAM svamAna naDe che; mATe svamAna bAjue mUkI guru AgaLa AlocanAprAyazcitta karI laI potAnA AtmAne durgationA trAsathI bacAvI levo joIe. AlocanA prAyazcittamAM kAma TUMke pate. A bhavamAM pApano hisAba cUkate thaI jAya. e jo na kare, to enA azubha khaMdhA anubaMdhone lIdhe aneka bhavo sudhI pApabuddhi, pApo ane duHkhonI paraMparA cAle. ahIM vaidanI vAta sAcI ke hRdaya para zokanA kAraNe asvasthatA che. paraMtu vaMdyane bicArAne khabara nathI ke AmAM bIjA koI kAraNe asvasthatA nathI paNa pUrvanA priyanA viyoganA ne enA zoka-saMbhAraNAne kAraNe asvasthatA che emAM tamArI koI davA kAma nahIM lAge. zArIrika rogamAM bhautika davA kAma kare, paNa mAnasika rogamAM AdhyAtmika davA upayogI thAya. krodharoga dAbavA tAttvika vicArasaraNI : dA.ta. koInA para manamAM krodha Ubho thaIne enA dhamadhamATamAM asvasthatA thaI che, to tyAM koI tAttvika AdhyAtmika kSamA-samatAnI vicArasaraNI kAma kare; e krodharogane zamAve. tyAM bhautika davA zuM kAma kare ? tAttvika vicArasaraNI A, ke huM krodhamAM taNAIza to mane zo lAbha? ane sAmAne ya zo lAbha ? (1) mAruM mana vadhu ne vadhu asvastha thavAthI mArAthI kAMka ajugatuM bolAI calAI jaze, jemAM saMbhava che pAchaLathI pastAvAno avasara karma ! tArI gati nyArI 89
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ave. vaLI (2) A asvasthatAmAM mArAM bIjA kAma paNa bagaDe. (3) sAmAnI daSTie geralAbha A, ke e mAro gusso joI enA dilamAM asvasthatA thAya. temaja (4) mArA para eno sneha-sadUbhAva tUTe. vaLI (pa) mAre krodhanA svabhAvanI puSTi thAya to AgaLa para paNa krodha sulabha thavAno. ne (6) Ama jiMdagInA cheDA sudhI jo huM krodhano ja abhyAsa rAkhIza, to tAraNahAra upazamano abhyAsa kyAre karIza ? to zuM AvA uttama manuSya-janmathI paNa krodhano ja svabhAva daDha karIne javAnuM ? upazamano abhyAsa karavA mATe AvA ucca AryamAnava janma jevo bIjo koI samartha janma nathI. AvI badhI tAttvika AdhyAtmika vicArasaraNI apanAve, dilane enAthI bhAvita kare, to to krodha-roganuM vaiduM thAya. enA badale anArya mlecchanA jevo kSudra svabhAva ane zudra vicAraNA kare emAM krodhanA rogane maTavAnuM kyAMthI thAya ? ke koI bhautika auSadha emAM zuM kAma kare ? taraMgavatIne vaide kAMIka davA ApI haze ane eNe lIdhI paNa haze, kintu ethI zuM vaLe ? priyanA viyoganuM duHkha enA manane bALI rahyuM che. enuM pariNAma e AvyuM ke ene bhUkha ane UMgha beya harAma thaI gayA. chatAM svajanonuM mana sAcavavA kAMIka khAvuM paDatuM, bAkI manane vikhavAda bhAre che. "saMsAranuM eka duHkha so sukhane rada karI zake A svarUpa bahu vicAravA jevuM che. taraMgavatIne samRddhi sagavaDa ucca koTinA maLyA che ! chatAM e sukhI nathI. kAraNa ? ekamAtra pUrvapriyanA saMbhAraNA para viyoganAM duHkhe. pachI eno artha to eja ne ke sukhanA Dhagalo sAdhana hAjara chatAM saMsAranI eka cIja paNa jIvane duHkhI duHkhI karI zake che ! | RSabhadeva bhagavAna jevAno paNa jIva pAMcamA bhave lalitAMgadeva, enI devI svayaMprabhA gujarI gaI enI pAchaLa 10-12 varasa enA viyoganA zokathI duHkhita thatA rahyA, deva vimAnamAM devatAI sukhasAdhanamAM zI kamInA hatI ? evA moTA tIrthakaranA jIva devatAne divya bhogasAdhano vacce eka priya devInA viyoganA kAraNe bAra bAra varasa mahAduHkhabharyA kalpAMta rahyA ! kalpAMta eTale bIjA badhA sukhasAdhanane rada bAtala karyA, nAkAmiyAba banAvI dIdhA, e sukha na ApI zake. e saMsAranA kevA svarUpane pragaTa karI rahyA che? suzobhita ? ke kadrupA svarUpane? sohAmaNA ke bihAmaNA svarUpane ? ApaNane vizva zreSTha zrI vItarAga arihaMta paramAtmA devAdhideva tarIke (8 ) - taraMgavatI
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLyA! chatAM emanI bhakti karavAmAM muphalisa kema rahIe chIe ? kaho, saMsAranA kadrupa ane bihAmaNAM svarUpane dhyAna para letA nathI, ane saMsAra hajI dilathI vahAlo lAge che, paNa enAthI ubhagI javAtuM nathI mATe vicAra nathI ke saMsAranI ekeka AITema evI che ke je vakra vAMkI thatAM bAkInI sArI lAgelI AITemone paNa bagADI nAkhe. sukozaLa nAnI uMmaramAM rAjA hato. ene AvuM ja banyuM. eNe vicAryuM, ? mArI mAtA mArA pitAmunine sipAIo pAse dhakkA marAvI nagaranI bahAra kADhI mUkAve che ? basa, ATalI vAta para ene rAjyapATa-rANIkhajAno; badhI sArI sukha-sAmagrIvALo Akho saMsAra bihAmaNo lAgyo ! te 48 nIce utarI pitAmuni pAse cAritra levA nIkaLI paDyo. taraMgavatIne pUrva priyanA viyoganA duHkha para ene mATe bAkInA badhA sukha nakAmA thaI gayA ! saMsAranA sukha AvA ja ne ? enAthI have kazo AnaMda ene lAgato nathI. eTale potAnI sakhI sArasikAne kahe che,- "jo sakhI ! mane jIvananA sekaDo manoratho ne AzAonI otha na hota to meM pUrvanA tIvra viyoga du:khamAM mAruM jIvana naSTa karI dIdhuM hota.' taraMgavatIne A duHkhamAM nahAvA dhovA khAvApIvAmAM vageremAM kazuM mana nahi, paNa parijanane mana rAkhavA badhA kAma parANe patAve che. pUcho pra.- to zuM ema paNa kAma patAvatAM UMcA sukha sAdhanothI sukhano anubhava to thAya ne ? _u.- Ano javAba pote ja kahI rahI che, ke aMtaramAM vAsanAnI vihvaLatA eTalI badhI hatI ke rAtanA zItala paNa cAMdanI uSNa lAgatI hatI. ekalI cAMdanI ja zuM, jIvane svasthatAmAM sArI sArI anukULa lAgatI ekaeka cIja viraha-vedanA vakhate mane bALatI hatI !" A parathI samajAze ke jJAnIo je kahe che ke "saMsAramAM sukha nathI,' e taddana sAcuM che. taraMgavatIne atyAre kyAM sukha rahyuM ? eka bAju taraMgavatIne A viTaMbaNA hatI, tyAre bIjI bAju zrImaMta juvAniyA enuM apsarA jevuM rUpa joI bicArA kAmathI pIDAI rahyA hatA ! emAM keTalAkanA bApa RSabhasena zeTha pAse AvI AvIne potAnA dIkarA mATe taraMgavatInI mAgaNI karatA tyAre, zeTha umedavArono zIla-vrata-niyama-poSadhAdimAM keTalo prayAsa karma ! tArI gati nyArI 91
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ che.ityAdi pUchatA. paNa yuvAniyAomAM e lAvavuM kyAMthI? eno saMtoSakAraka javAba eke ya jaNa pAsethI maLato nahi tethI ene dIkarI ApavAnI nA kahI detA. mAganArA moTA zeThiyA chatAM A bAbatamAM jarAya zaramamAM taNAyA vinA hAtha joDI kahI detA ke "mApha karajo, dIkarI ApavAno mAro vicAra nathI.' pUchazo, dIkarI moTI thatAM sAvadhAnI : pra.- to zuM zeThane dIkarI moTI thaI gayAno vicAra nahi hoya? kuMvArI kanyA to sApano bhAro kahevAya; to zA sAru vilaMba karatA haze ? u.- kanyAne jaladI varAvI devI eno e artha nathI ke "kanyAne jyAM tyAM varAvI ene kUvAmAM utAravI; kemake jevo tevo pati jo zIlavAna na hoya, saMyamI na hoya, to emAM to dIkarIno mAtra A janama nahi, paNa janama janama bagaDI jAya. alabata dIkarIne na paraNAvAya tyAMsudhI ene sArA saMyoga satsaMga ne dhArmika kriyAomAM otaprota rAkhavI joIe, temaja sAmAnyathI enA jIvana ane bolacAla upara aMkuza, hitazikSA vagere ApatA rahevuM, tethI enA manane koI khoTA vicAra Ave nahi. RSabhasena zeThe A rAkhyuM hatuM tethI emane taraMgavatI moTI thatI jAya che emAM bhaya jevuM nathI lAgatuM; kemake e kanyA suMdara dhArmika jIvana jIvI rahI hatI chatAM eTaluM kharuM ke taraMgavatInA pUrvanA priyanA virahanA zokamAM ene cAMdanI jevI zItala paNa vastu hRdayane saMtApI rahI hatI. ati priya vastunA viyogamAM bIjA sArA sukhasAdhano paNa akArA lAge che. taraMgavatI kahe che, priyatamanA viyogamAM iSTa viSayo paNa zoka jagAve che. jo arihaMta paramAtmA sAthe saMbaMdha bAMdhavo hoya, vadhAravo hoya to A vacana keTaluM suMdara che ! ApaNane priyatama mahAvIra bhagavAnano viyoga paDyo che, to emAM tapAsavA jevuM che ke (1) eka, to zuM ethI cittane bhAre vihvaLatA che? ane (2) bIjuM e, ke atipriya paramAtmAnA viyogamAM managamatA viSayo zoka jagAve che kharA ? pUcho, pra.- vahAlAnA viyogamAM rUDA rUpa rasa zabdano zo guno ke e zoka vadhAre ? du:kha vadhAre ? 9 2 - taragavatI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ u. kAraNa A, ke zoka AnaMdanuM mukhya sthAna mana che. badhAya viSayo AnaMda to ja Ape che ke jo mana emAM parovAyeluM hoya. have mana jo koI bhAre zokamAM parovAI gayuM, to sahaja che ke e vakhate e zokavALuM mana bIjA viSayonA AnaMdamAM na parovAI zake. eTale kaho ke bIjA aneka managamatA viSayo hAjara chatAM zokathI naSTa AnaMdavALuM mana eno AnaMda nahi mANI zake; UlaTuM iSTa viSaya mana para AvatAM pelA zokamAM vRddhi tho! manane ema thaze ke pelI vastu chate A bIjI sukhasAmagrImAM mane AnaMda hato. pelI vastu jatAM, A mane khAvA dhAya che. dA.ta. suzIla strIne paraNIne be varasamAM pati gujarI jatAM, have strIne pAse samRddhi hoya teno pelA zokanI AgaLa AnaMda raheto nathI. samRddhi jANe khAvA dhAya che ! zokanA vicAra vakhate manane baMgalo moTara badhuM baLyuM lAge che; kemake A badhA ochI kiMmatanA te UbhA rahyA, ne mahAkiMmatI priyatama cAlI gayA ! tethI alpa kiMmatavALA padArtha jotAM dilane kheda vadhe che. priyatamanA virahanA zokamAM baMgalo vagere mana para AvatAM zoka vadhe che. saMsAra kevo vilakSaNa che ! saMsAramAM saMyoga pharatAM sukhanAM sAdhana du:kharUpa bane che. matimAnane manuSya janma AvA badhA vicAra karIne vairAgya vadhAravA mATe thAya che; paraMtu mohamUDha jIvone A kAMI vicAra karavo ja nathI eTale saMsAranA nAzavaMta padArtha upara vairAgya zAno thAya ? jo e nahi, to pachI vairAgyanA pAyA upara sukRto karavAnuM mana paNa zAnuM thAya ? ema, jevI rIte jo vidhavA banelI patnI viTTI hoya, to ene baMgalo moTara paisA kazuM akAruM lAgatuM nathI, evI rIte paramAtmAnA virahamAM baMgalo moTara vagere kazuM akAruM lAgatuM nathI. ApaNe zuM AvA dhiddA chIe ? jo biThThA hoIe to enuM kAraNa paramAtmA ApaNane evA gamatA nathI ke emanA viyoganuM pArAvAra duHkha hoya. bhagavAna para athAga rAga ane zraddhAnI A cAvI ke ApaNane prabhunA virahamAM bIjA badhA sukha akArA lAge; jema patinA virahamAM suzIla patnIne. have aMtaramAM tapAsa karo,- "bhagavAnanA virahanuM duHkha che ?" hajI nehInA virahanuM duHkha haze, manane thatuM haze ke "mArI patnI, mAro bhAI, bahu sArA hatA paNa huM kamanasIba ke Aje e mArI pAse nathI. hota to dilane keTalI badhI hUMpha raheta ! bhagavAna ApaNI pAse nathI, pAse hota to karma ! tArI gati nyArI
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalI badhI mane hUMpha raheta? evuM prabhuvirahanuM duHkha nathI ! kAraNa, bhagavAna javAmAM ApaNo koI svArtha bhaMgAyo lAgato nathI. 'viSayo pratikULa thatAM huM to mAnuM ke karmanA taMtra mujaba cAlanArA viSayo jo mArA kahyAmAM nathI mArA kabajAmAM nathI to enI khAtara mArA aNamola citta-ratnane viSayo khAtara bagADavAnI jarUra nathI. UlaTuM, evA kaSTa pratikULatA vakhate zubhabhAvone TakAvavA satsaMga, zAstravAMcana, tyAga, tapasyA.... vagerene ArAdhavAmAM mana lagADI devuM joIe; tethI bAhya bhAvo ke aMdaranA dilanA bhAva bagaDe nahi. juo, caMdanabALA mAthe muMDAI, page beDIe jakaDAI, ne bhoMyarAmAM keda pUrAI, to eNe zuM karyuM ? pyArA mahAvIra bhagavAnanuM dilathI nAma raTatI ane prabhunA jIvanane dilathI saMbhAratI beThI. mananA adhyavasAya bagaDyA nahi, prazasta cAlyA. zuka rAjAnuM rAjaya gayuM, patnI ya gaI, to e zatruMjaya tIrthAdhirAjanI guphAmAM jaI zatruMjayanuM dhyAna dharatA beThA, zubha adhyavasAyamAM jhIlavA lAgyA. satI damayaMtIne pati naLa rAjA jaMgalamAM rAtanA UMghatI mUkIne jato rahyo. to e ya parvatanI guphAmAM zAMtinAtha bhagavAnanI mATInI mUrti banAvI darzanapUjA-dhyAna karatI sAta varasa rahI ! ApaNe du:khanI bUma to pADIe chIe. paraMtu AvuM kAMIka AvaDe ? tyAre khUbI pAchI e che ke dharmanuM AlaMbana levAnuM sAruM kAMIka nathI karatA, to tethI kAMI duHkha TaLatuM ke ochuM nathI thatuM. vadhArAmAM zubhabhAva kamAI levAnA gumAvI dilamAM tIvra azubha bhAvonI hoLI saLagAvIe chIe, ane saMtApanA tApamAM zekAIe chIe. brAhmInI jema suMdarIne dIkSA na maLI to 60 hajAra varSa AyaMbila karatI beThI aMte pApa TaLyAM, puNya vadhI gayAM, tarata ja bharata cakrIe dIkSAnI rajA ApI dIdhI ane eNe tarata ja dIkSA laI lIdhI. sulatAne patinI asamAdhinuM duHkha AvyuM. asamAdhinuM kAraNa putra nahoto e, sulasAe dharma vadhArI dIdho adhika tyAga, adhika tapa, adhika jinamAyA. iMdra enAM dharmasattvanA vakhANa karyA. duHkhamAM kaSTamAM ApattimAM dila na bagaDe, bhAva na bagaDe mATe dharmanuM AlaMbana levuM arthAta tyAga-tapa-jinabhakti vagerenI ArAdhanA cAlu karavI. cAlu hoya emAM vadhAro karavo. jethI zubha adhyavasAya banyA rahe. ( 4 - taraMgavatI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatI ekalA saMtApamAM baLavuM emAM bhAva bagaDavAnuM samaje che. enA karatAM koI yogya upAyathI manane zAMta svastha rAkhavuM emAM DahApaNa samaje che. A hisAba para taraMgavatI have zo mArga le che, e juo. enA manane ema thAya che ke "Ama zokamAM DUbI maravuM ane dila bagaDeluM rAkhavuM enA karatAM mane dharmano Azraya levA de. dharmathI sau sArA vAnAM thAya. arihaMta prabhu ane dharmano aciMtya prabhAva che. sarva saMyogomAM eja zaraNa karavA lAyaka che. mananA manoratha arihaMta kapA ane dharmathI ja siddha thAya che. to ADA avaLA phAMphAM zuM kAma mAruM ? lAva, priyatamanA samAgama mATe 108 AyaMbila ja karuM kemake 6. taraMgavatInA 108 AyaMbila AyaMbila tapa e sarva duHkhano vinAzaka ane sarva sukhano saMpAdaka che, ema zAstra kahe che." AyaMbile dvaipAyanane AkAzamAM laTakato rAkhyo; ene dvArikAno dAha karato aTakAvyo. nemanAtha bhagavAnanA vacanathI lokone zraddhA thaI gaI ke AyaMbila Adi tapa, brahmacarya ane arihaMta bhagavAnanI bhakti karavAthI bacAva maLaze, to lokoe e zarU karyuM, ne bAra varasa calAvyuM, tyAMsudhI taipAyana deve AkAzamAM UMce phAMphAM mAratAM AMTA lagAvye rAkhyA, paraMtu tapasyA ane ahaMdu bhaktirUpI dharmanA tejathI evo aMjAI gayo, evo prabhAvita thaI gayo, ke na nIce UtarI zakyo ke na kAMI karI zakyo. arihaMta-bhakti ane dharma-pravRttino aciMtya prabhAva che. taraMgavatInuM zraddhAbaLa : sAMsArika vastu mATe dharma karAya ? : taraMgavatIne arihaMta paramAtmA ane dharma para keTalI badhI zraddhA che ! e mokSArthI jIva to evI zraddhA dharAve che ke "jayAM sarva duHkhano nAza ane anaMta sukhanI prApti thayelI che, tyAM e du:khanAza karanAra ane sukha apAvanAra koI hoya to te ekamAtra arihaMtadeva ane emano dharma che. dharmathI e mokSa maLe nahi tyAMsudhI arihaMta bhakti ane dharmasAdhanAnI anukULatA mATe cittanI svasthatA joIe; ane e cittanI svasthatAmAM jarUrI vacagALAnA du:khanA nivAraNa tathA jarUrI sukhasAdhanonI prApti mATe kono sahAro levo ? pApano? karma ! tArI gati nyArI 95
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa upAyono? ke dharmano ne arihaMta zaraNano? kahevuM paDe ke arihaMta prabhu ane dharmano ja sahAro le; kemake e samaje che ke jenAmAM sarvadu:khanAza ane sarvasukha prApti karAvavAnI tAkAta che enAmAM alpa du:khanAza ane alpa sukhasAdhana-prApti karAvavAnI je tAkAta hoya e bIjA kazAmAM ya na hoya. eTale ja mokSa nathI thayo tyAMsudhI sahAro levAno hoya to arihaMtadeva ane jainadharmanI sAdhanAno ja sahAro levAno hoya; paNa nahi ke koI mithyAdeva devIno yA na koI pApa prapaMcono sahAro levAno. zoka-muMjhavaNa TALavA zAstra zo upAya kahe che ? Atma-prabodha' nAmanA zAstramAM sulasA zrAvikAno adhikAra mUkyo che. emAM enA patinA manane putra na hovAnuM bhAre duHkha che, eTale e sulatAne kahe che. "putra mATe tame koI devI devatAnI upAsanA karo ne ?" tyAre sulasA kahe che, sukha-sukhasAdhana devA mATe arihaMta paramAtmA jevA koI samartha deva devI nathI; to huM arihaMta prabhune choDIne zA mATe bIjAne bhajuM? putra mATe huM to arihaMta bhagavAnane ja bhajIza." pUcho, pra.- sAMsArika vastu mATe arihaMtane bhajAya ? u.- jo e prabhune na bhajAya, to zuM mithyA deva devIne bhajAya ? athavA pApa prapaMco karAya ? jIvanamAM jyAre ne tyAre arihaMtadeva ane emanA dharmane ja AgaLa karatA rahevAnuM che; to ja e devAdhideva ane emanA dharmanI evI mamatA ane bahumAna pakSapAta UbhA thAya ke je jagatanI koI cIja para na hoya. AyaMbilanI kunehathI mAgaNI : taraMgavatI eja karI rahI che, "pUrvano priya maLavAnA nakomAM valopAta karavA enA karatAM 108 AyaMbila karavA de." paraMtu emAM vaDIlanI saMmati joIe, ane te kAMI pUrva bhavanI vAta kahyA vagara meLavavI che, eTale mAtA pitAne page paDIne taraMgavatI kahe che, "keTalAya vakhatathI manane zAMti nathI, to zAMti mATe AyaMbila karuM. ema manane thAya che ke to ApanI anujJA ane AzIrvAda joIe. mAtA pitA ene pUchatA nathI ke kema azAMti rahe che ? kAraNa, samaje che ke dIkarI uMmaramAM AvelI che, ane ame enA mATe yogya pati hajI sudhI zodhI zakyA nathI, tethI ene saheja manodu:kha rahe, e ApaNe samajI levAnuM. 96 - taraMgavatI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale azAMtinuM kAraNa pUchAya nahi. pUchIe to javAba devAmAM e zaramAI jAya, nAnaDiyAne evuM pUchAya paNa nahi. e AyaMbila karavA mAge che to bhale kare ema ja enA aMtarAya karma tUTaze to suyogya pati maLI Avaze. taraMgavatInA 108 AyaMbila : 108 AyaMbila karavA pAchaLa taraMgavatIno hetu kayo ? ane mAbApano hetu kyo? Ama, saMsAramAM kArya ekaja prakAranuM paraMtu mANasonA uddeza judA judA, evuM bane che. dA.ta. chokaro pharavA javA mATe paisA mAge che. ane bApa e Ape che, paNa chokarAno uddeza mojamajAha uDAvavAno hoya che, tyAre bApano udeza chokarAne paisA ApI enA mana para ahesAna caDhAvavAno che, te eTalA mATe ke ethI chokarAno bApa para sabhAva vadhe to AgaLa para bApa chokarAne hitanuM kahI zake. Ama bApano uddeza judo, ne chokarAno judo hoya evuM bane che. emAM chokarAne bApanA uttama uddezanI khabara nathI hotI evuM ahIM taraMgavatInA prasaMgamAM bane che. mAtA pitAne taraMgavatInA AyaMbila karavA pAchaLanA AMtarika uddezanI khabara nathI. e to samaje che ke taraMgavatIne mananI zAMti mATe AyaMbila karavA che, ane pote dhArmikavRtti che tethI karavAnI saMmati ApI de che. taraMgavatIno uddeza pUrva priyano samAgama meLavavAno che, ane e udeza siddha karavA mATe AyaMbila tapa dharma ane arihaMta bhaktine samartha mAne che, tethI mAtA pitAnI saMmati meLavI AyaMbila zarU karyA. AmAM e jovAnuM che ke alabata saMsArI priyatamane meLavavAnI icchA paugalika rAgadazAnI che, paraMtu e maLavAnI zraddhA arihaMtaprabhu ane dharma upara che e mahattvanuM che. bhagavAna mokSa to Ape ja che; paraMtu sAMsArika sukha sagavaDa ApanAra paNa e ja che. Ama zraddhA karI arihaMtadeva ane dharmane dilamAM UMcuM sthAna apAya e to anaMtakALathI arihaMta ane arihaMtanA dharmathI vimukha rahelA jIvane mATe uddhAranI nizAnI che. zAstro mokSa pratye dveSa na hoya evA jIvane mATe A uddhAraka tattva kahyuM che. laukika AzaMsA dvividha : bAdhya ane abAdhya. 'batrIza batrIzI' zAstramAM upAdhyAyajI mahArAja kahe che. api bAdhyaphalApekSA sadanuSThAnarAgakRt / sA ca prajJApanAdhInA, muktyadveSamapekSate // arthAt - (dharmasAdhanAmAM rakhAtI laukika phaLanI apekSA AzaMsA jo karma ! tArI gati nyArI 97
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ abAdhya nahi, paNa) bAdhya koTinI phalApekSA hoya to te sat (nirAzasabhAvanA) anuSThAnano rAga karAvanArI bane che, kemake te gurunA upadezathI sAdhya che arthAt AzaMsA nIkaLI jAya evI che, (mAtra) tyAM mokSano dveSa na joIe (tAtparya muktino adveSa hoya to laukika AzaMsA 'bAdhya' yAne guru-upadezathI TaLI jAya evI hoya che.) ahIM juo mANasa dharmasAdhanA kare emAM ene paudgalika phaLanI AzaMsA apekSA hoI zake che. paraMtu e AzaMsA apekSA be prakAranI hoya che, 1. eka abAdhya ane ra bIjI bAdhya. (1) brahmadattane abAdhya AzaMsA : (1) abAdhya phaLa apekSA eTale je apekSA AzaMsA AgaLa para sudhare ja nahi, paNa evI ne evI malina paudgalika AzaMsA UbhI ja rahe. dA.ta. brahmadatta cakravartIno jIva pUrva bhave saMbhUti muni, ene pAchaLathI sanakumAra cakravartI potAnI paTTArANI sAthe vaMdanArthe Avyo, emAM paTTarANI vaMdana karatAM enI kezavALInI laTa AgaLa UchaLI paDatAM, muninA caraNe sparzI gaI; ethI muninuM mana vihavaLa thayuM vikRta thayuM, ane manathI nakkI karyuM (niyANuM karyuM ke "mArA tapa saMyamanA prabhAve parabhave AvA bhoga sukho maLo." cakravartInA gayA pachI sAthenA citra-munie saMbhUti muninA caherA para pheraphAra jotAM pUchyuM, to saMbhUti munie potAno abhiprAya kahyo; eTale citramunie emane ghaNuM samajAvyA ke AvuM zuM kAma iccho cho ? A paudgalika sukho to pAchA aMte nAza pAmanArA che, ane pachI parabhave bhavacakramAM bhamAvanArA che. enA badale AvI AzaMsA karyA vinA A tapa-saMyamamAM ja jIvana pasAra thavA do, ethI aMte mokSanA evAM anaMtA zAzvata sukha maLaze ke je pachI kadI jAya ja nahi, paraMtu saMbhUti munie to mAnyuM ja nahIM AzaMsA mUkI ja nahi. e cakravartInA bhoga sukhonI AzaMsA apekSA e abAdhya kahevAya, tyAre, (2) saMpratinI bAdhya phalApekSA : (2) bAdhya phalApekSA eTale ke je apekSA pAchaLathI upadeza maLatAM sudharI jAya, arthAta laukika sukhAdinI apekSA AzaMsA sudharIne mAtra karmanirjarArUpa phaLanI apekSA AzaMsA banI jAya. mokSanI ja AzaMsA banI 88 - taraMgavatI
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya. tAtparya, nirAzasabhAva AvI jAya. dA.ta. saMpratinA jIva bhikhArIe cAritra letAM khAvAnI AzaMsA rAkhI huM muni banuM to mane khAvA maLaze ne ? gara AryasuhastimahArAje ene ema paNa dIkSA ApI. paraMtu pAchaLathI ene eja rAte ajIrNanI vedanA UpaDI tyAM gurue nirdhAmaNA karAvI eno azaMsAbhAva mukAvI dIdho. A bAdhya koTinI phalApekSA kahevAya. ema, goviMda brAhmaNe vAdakaLA zIkhavA mATe cAritra lIdhuM. paraMtu pAchaLathI pachI zAstro bhaNatAM ne gurunI hitazikSA sAMbhaLatAM emanI e AzaMsA TaLI gaI, ane gurunI AgaLa pharIthI nirAzasa bhAve cAritra levA icchA batAvI. A 'bAdhya" phaLApekSA kahevAya. saMghamAM keTalAya jIvo pahelAM prabhAvanAnI lAlace pUjAmAM, vyAkhyAnamAM ne upadhAnAdi dharmAnuSThAnamAM joDAya che, posaha-upadhAnAdi anuSThAnamAM joDAya che. sArA jamaNanI lAlace. paNa pAchaLathI upadezAdi sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM evI lAlaca AzaMsA apekSA choDI de che, e bAdhya phalApekSA kahevAya. ahIM upAdhyAyajI mahArAja kahe che, AvI bAdhya phalApekSA. bAdhya koTinI phalApekSA prajJApanAdhIna che, arthAt upadezathI sudharI javAne yogya che. alabata AvI laukika phaLanI yAne sAMsArika phaLanI apekSA AzaMsAvALuM anuSThAna e sat anuSThAna na kahevAya, sad anuSThAna nirAzasa bhAvavALuM hoya, paraMtu e laukika AzaMsAvALuM anuSThAna sad anuSThAnano rAga karAvanAruM bane che. zarata A, ke emAM mukti pratye dveSa na hovo joIe, kemake e laukika AzaMsA upadezAdhIna, arthAta upadezane grahaNa karanArI hoya che, upadezathI sudharavA yogya hoya che. emAM AvazyakatA A batAvI ke sAMsArika vastunI AzaMsA hovA sAthe mokSa pratye dveSa aruci aNagamo na joIe. jo mukti dveSa hoya to e AzaMsA apekSA sudhare ja nahi. eTale ja pUrve kahyuM tema saMbhUtimunine cakravartInA bhogasukhonI AzaMsA apekSA thaI, te sudharI ja nahi kemake emAM sAthe mukti pratye aNagamo vaiSa thayelo. eTale to bhAI munie jayAM emane evuM niyANuM na karavAnuM samajAvatAM kahyuM ke A tapa saMyamathI mokSa maLI zake ema che, tyAre e saMbhUtimuni kahe che, 'bhAI ! hamaNAM mokSanI vAta rahevA do. hamaNAM to mAre... A zabdonI pAchaLa haiyAmAM zuM che ? kaho, mokSa pratye aruci aNagamo dveSa che, Ama mokSa pratye a-dveSa nahi hovAthI enI sAdhanAmAM phaLanI apekSA bAdhya phaLApekSA karma ! tArI gati nyArI --
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi, a-bAdhya phalApekSA banI. laukika phaLanI apekSA mokSa tarapha arUci ke upekSAvALI hoya to emAM AgaLa para upadeza maLavA para paNa sudhAro thavAno nahi. e apekSA maTIne nirAzasa bhAva nahi AvavAno. tyAre jene mokSa pratye dveSa aruci aNagamo nathI ne ene dharma karatAM sAMsArika phaLanI AzaMsAvALuM asad anuSThAna hovA chatAM ene e sad anuSThAnano rAga karAvanAruM bane che kemake dharma pravRttimAM gurunA upadezanuM zravaNa kare che, ne emAM samajavA maLe che ke saMsAranA koI paNa padArthanI AzaMsA apekSA karavA jevI nathI, tethI have AzaMsA mUkI daI nirAzasabhAvamAM Ave che. tethI enuM anuSThAna nirAzasabhAvavALuM sad anuSThAna bane che. A batAve che ? A ja, ke jIva pahelAM koI lAlacathI dharma karavA Ave, agara dharma karIne potAnI sAMsArika ApadA TALavAnuM mAge, yA AjIvikAdi arthe paisA TakA mAge, to ene ema na kahevAya ke tuM sAMsArika vastunI lAlacathI dharma kare che ? yA dharma karIne saMsAranA sukha mAge che ? to durgatimAM rIbAvI rIbAvIne mAraze !...sAMsArika icchA pUravA dharmanuM zaraNuM le e mahAmUrkha ne pApapravRttinuM zaraNuM le, e zANo.- AvuM badhuM ene kema na kahevAya ? kAraNa e che ke jo ene mokSa pratye dveSa nathI, to batrIza batrIzI zAstra vacananA hisAbe A enI dharma pAsethI sAMsArika phaLanI apekSA bAdhya koTinI che, eTale ke e prajJApanAdhIna che, arthAta gurunI samajutIne AdhIna che, ema paNa dharma karatAM karatAM e sadganA upadezane pAmaze, ane ethI ema samajaze ke, "dunyavI viSayo viSa sarakhA che mATe enI tRSNA AzaMsA nahi rAkhavI joIe. tuSNA AzaMsA ochI ochI karatA cAlavuM joIe. ene dabAvatA cAlavuM joIe jethI aMte e nAmazeSa thaI jAya. AvI samaja AvyA pachIthI saheje e AzaMsA vinAno nirAzasa dharma karato raheze. tyAre ahIM pUchazo - pra.- to pachI taraMgavatI to samaju tattva bhaNelI zrAvikA hatI, to eNe pUrva janmano pati meLavavAnI AzaMsAthI kema 108 AyaMbilano dharma karavA dhAryuM ? e dharma to AzaMsAvALo dharma thayo samajI eNe to nirAza AyaMbila tapa karavo joIe ne ? u.- e tapadharma karavA je eNe dhAryuM ane AyaMbila tapa zarU paNa karyo, 1OO - taraMgavatI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ te pUrva priyane meLavIne cittanI vyAkuLatA vihvaLatA miTAvavA mATe karyo hato, e miTAvIne avyAkuLa yAne zAMta citte dharmasAdhanAo karavAnA uddezathI karyo hato. dharmapravRtti mATe jema zarIra-svasthatA Adi bIjA bIjA sAdhananI jarUra che, ema mAnasika svasthatAnI paNa jarUra che, jethI dharmasAdhanAmAM vyAkuLatAArtadhyAnanI dakhala na rahe, ane dharma uchaLatA harakhathI ne joma utsAhathI thAya. divasonA bhUkhyAne kaho tuM bhUkha sahana karI le, cittanI vihvaLatA kADhI nAkha, ane dharma kara, to A peTamAM kuvo ne varaghoDo juo kahevA jevuM che, cittanI vihvaLatAmAM dharmanuM praNidhAna ja na thAya, pachI praNidhAnapUrvakanI dharma-pravRtti kyAMthI thavAnI hatI ? jo e nahi, to to pachI dharmanI siddhi ya kyAMthI thAya ? mATe kaho,-koI paNa dharma pravRttimAM praNidhAna joIe ja, ne e praNidhAna mATe cittanI svasthatA joIe ja. evI citta-svasthatA mATe ja taraMgavatIe pati viyogathI thatI asvasthatA TALavA sAru ane svasthatApUrvakanI dharmapravRtti karavA sAru eNe pati virahane toDanAra arthAt patisaMyogakArI 108 AyaMbila tapanI sAdhanA mAMDI. zraddhA che ke je tapa sarva du:kha TALavA samartha che, e tapa mArA pati virahanA nAnA duHkhane jarUra TALaze." ema "je tapa sarva iSTa meLavI ApavA samartha che, e iSTa patine jarUra meLavI Apaze." e zraddhAthI e AyaMbila dhapAvye jAya che. zrImatIe paNa pUrva janmanA pati ahIM AdrakumArane meLavavA 108 AyaMbila karelA. taraMgavatI ane zrImatI baMnenA prasaMgamAM zAstrakAra bhagavaMtoe AvuM kAMI kahyuM nathI ke eNe viSakriyA karI. adharma karatAM bhaMDo dharma karyo. e enAthI saMsAramAM rakhaDI paDI..." evuM kAMI lakhyuM nathI UlaTuM taraMgavatInI je bhAvanA lakhI che ke "AyaMbila tapathI samasta du:kho jAya' e bhAvanAthI sUcavyuM che ke "tamAre duHkha TALavuM hoya to bhagavAna jinezvaradeva ane emanA tapanI ArAdhanA karo," duHkhanAza ane sukhaprApti mATe ekamAtra dharma ja upAdeya che. ahIM savAla A che ke, "saMsAranI koI ApadA TALavI che, yA koI vastu joIe che, to e mATe pApa karavA sArA ? ke dharma karavo sAro ?" ahIM keTalAka Azcarya kare che, "he ! saMsAra mATe dharma karavAno ? enI sAme A Azcarya che ke "heM ! saMsAra mATe dharmane badale pApa karavAnA ? pUcho karma ! tArI gati nyArI 101
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.- paraMtu saMsAra mATe dharma kare to pApa lAge ne ? u. eTaluM vicAro ke, dA.ta. koIno putra koI bhUta vaLagADa vagere game te kAraNe gAMDo thaI gayo che, to have bApa vaLagADa ane gAMDapaNa kADhavA mATe miyAnA pIra pAse jAya to vadhAre pApa lAge? ke zaMkhezvara bhagavAna pAse jAya to vadhAre pApa lAge ? vadhAre pApa kyAM lAge ? ahIM saMsAra mATe dharma karavAmAM moTuM pApa lAge ema kahenAre to A ja uttara karavo paDe ke, "putrAdi mATe arihaMtabhakti karanAra to mahApApa bAMdhe; enA badale mithyASTidevIdevatAnI pUjA mAnyatA kare to ochuM pApa bAMdhe A zuM vAjabI che ?" pra.- pati-saMyoga e to saMsAranI cIja che, e meLavavA mATe dharma thAya ? dharma to mokSa mATe ja karavAno ne ? ke saMsAra sukha mATe ? u.- ahIM sAme savAla UThe che ke, saMsAranI cIja mATe dharma na thAya to pApa thAya ? taraMgavatIne iSTa pati joIe che, to e mATe zuM eNe caMDIbhavAnIne pUjavA ? zuM mithyA devadevInI mAnyatA rAkhavI ? "Atma-prabodha'-zAstramAM sulatAnA adhikAramAM lakhyuM che ke zreNika mahArAjanA amaladAra pati nAgarathikane putra joIto hato e mATe sulasAe jayAre ene kahyuM ke, mArA bhAgyamAM putra nathI, to tame bIjI patnI karI lo, tyAre pati kahe che, "A janamamAM tArA sivAya bIjI strI mATe karavAnI nathI e nizcita che. mAre to tArA thakI ja putra joIe che. e mATe tuM koI devI devatAnI mAnyatA kara" tyAre sulasA kahe che, huM zA mATe mArA arihaMtadevane mUkI bIjA pAse jAuM ? huM to arihaMtanI ja pAse mAgIza. e mATe arihaMtanI vizeSa pUjA bhakti ane arihaMte kahela tyAga tapasyA AcarIza ! ema karI eNe arihaMtanI pUjA bhakti vagere vadhArI dIdhuM. AmAM spaSTa thaze ke sulasAe saMsAranI vastu mATe dharma karyo. ema taraMgavatIe pUrvanA priyane meLavavA 108 AyaMbila AdaryA sulatA taraMgavatI vageree je dharma karyo te vAjabI che. taraMgavatIne 108 AyaMbila cAlavA mAMDyA. e sukomaLa zarIranI che, tethI zarIra dUbaLuM paDe che, paraMtu enuM ene duHkha nathI. eno AtmA dUbaLo nathI paDato; alabata priya-virahano zoka hajI Ubho che tethI enI enA 102 - taraMgavatI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ manane dUbaLAza che. khUbI kevI thaI ! kuTuMbIo ene dUbaLI paDatI jue che eTale ema samaje che ke e tapane lIdhe dUbaLI che. tyAre vAstavamAM e priyavirahanA zokathI dUbaLI paDelI che. kahe che ne ke snehanA kAmanA bANa jene vAgyA hoya te enuM duHkha jANe, bIjAne ene khabara na paDe; ema taraMgavatInA zokanuM kaSTa taraMgavatI jANe che. bIjAo enA AyaMbilane kaSTamaya dekhe che. samakitIne aMtaramAM keTalAM duHkha ? : zAstro samyaktvavALAnI A sthiti batAve che ke e bahArathI sukhI paraMtu aMtarathI duHkhI, kemake bahArathI e saMsAranA vaibhava parivAravALo hoI zake, tethI loka ene sukhI tarIke dekhe che, paraMtu aMdarathI enuM mana jANe che, (1) saMsAramAM phasAmaNa, (2) pAponI parAdhInatA, (3) Atma samRddhino viyoga, (4) guNonI daridratA, (5) janma maraNanI viTaMbaNA, (6) karma-pIDitatA... vagere vagere ghaNI vAtanuM enA haiye bhAre duHkha che. bharata cakravartI lokone sukhI dekhAtA hatA paraMtu "manahI meM vairAgI bharatajI manamAM potAnA AtmAnI bhAvazatru rAgAdithI thaI rahela kacthI e bhAre du:khI hatA. taraMgavatIe AyaMbilanI tapasyA to karI, chatAM aMtaramAM zoka satAvato hato. emAM eNe joyuM ke Ama priyanA saMga mATe khAlI khAlI jhUratA besI rahevAno kaMI artha nathI. koI racanAtmaka upAya karavo joIe. upAya, A ke jema mane jAtismaraNajJAna thayuM, ema jo priya ahIM manuSya tarIke janmI paDyo hoya, ane e koI rIte jAtismaraNajJAna thAya, to e pUrva bhavanA mArI sAthenA saMbaMdhanI vAta kare, ane e parathI oLakhAI jAya ke A ja mAro pUrvanA priya !' prazna A, priyane jAtismaraNa thavAno upAya zo? : taraMgavatI gRhiNIne kahe che, ahIM upAya A sUkyo ke "huM pUrva bhavanuM citra banAvuM ane koI tahevAranA divase jAheramAM citra khulluM mUkAvuM hajAro mANasa e jotA jAya, emAM nathI ne kadAca mArA priyano jIva AvI karma ! tArI gati nyArI 103
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya, ane e citra jue to mane khAtarI che ke ene paNa jAtismaraNajJAna thaI jAya. to to pachI e ja mane zodhato Ave. emAM vaLI kaumudI mahotsava AvavAno che, e vakhate zahera AkhuM e jovA nIkaLaze, tyAM e dAsI pAse khaDuM karI zakAze, ane e jonArAomAM saMbhava che mAro pUrva priya AvI gayo, to kAryasiddhi thavA saMbhava che." priyano patto meLavavAnI keTalI badhI lagana che. priya paramAtmAno patto meLavavA zuM karavuM ? : maharSio kahe che ApaNA aMtaramAM priya paramAtmAno vAsa che, have jo e zodhI kADhavAmAM Ave, ane pahelAM saMbhedadhyAna ane pachI abhedadhyAna dharavAmAM Ave, to potAno AtmA paramAtmAnA prabhAvavALo bane che. juo, kalyANamaMdiranI gAthAmAM 'AtmA manISibhirayaM tvadabhedabuddhayA / dhyAto jinendra ! bhavatIha bhavatprabhAvaH // arthAt buddhimAno vaDe he jinendradeva ! A AtmAnuM tamArI sAthe abheda-buddhithI dhyAna karavAmAM Ave to te tamArA jevA prabhAvavALo bane che. maharSionuM A TaMkazALI vacana dhyAna para laIne ApaNA priya paramAtmAnuM kyAre dhyAna karIe chIe ? ataMramAM prabhuno kAMIka paNa patto lAge e mATe zI yojanA karIe chIe ? prabhunA jIvanaprasaMganA citrapaTTa e eka yojanA che. enA AdhAre ciMtana dhyAna karatA rahevAya, to prabhunI leza paNa jhAMkhI maLe ema che. tyAre saMsAranA priya khAtara evI yojanA karAya, priyano patto meLavavA jahemata uThAvAya, e badhuM khape, mAtra paramAtmA mATe e nathI khapatuM ! kevo prabhu-prema ! taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne kahI rahI che ke mane pUrva priyanA virahano zoka zamato nahoto, temaja mAre eno saMyoga meLavavo hato, eTale meM mArA pUrva bhavanuM citra taiyAra karyuM. taraMgavatIe citramAM zuM zuM AlekhyuM? citramAM eka bAju nadI vahI rahI che, emAM aneka paMkherA khelI rahyA che. emAM huM paNa cakorI tarIke mArA priya cakora sAthe ghaDImAM nadImAM ghaDImAM nadInA kAMThAnI retImAM khelI rahI hatI. emAM eka vizALa hAthI Avyo che, 104 - taraMgavatI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ eya nadImAM sUMDhamAM pANI bharIne UMce phUMkArI rahyo che. tyAM eka jhADa parathI yuvAna zikArI hAthIno zikAra karavA bANa choDI rahyo hoya te batAvyuM che. paraMtu e bANa hAthI sudhI pahoMce e pahelAM vacamAM ja UDatA mArA priya cakorane vadhe che e dekhADyuM che. cakora ghavAIne bANa sAthe nIce pANImAM paDe che. huM ati khinna thaI bANa sAthe ene kheMcI jaI kinAre lAvuM chuM, ne mAthuM pachADI kalpAMta karuM chuM. tyAM pelo zikArI khinna thaI, AvIne mArA priyanI kSamA mAge che. pachI lAkaDAnI citA karI, emAM mArA priyanA zarIrane mUkI agnisaMskAra kare che. tyAre uparamAM bhamatI huM citAmAM paDI baLI maruM chuM. citramAM gaMgA nadInI AsapAsa ghaNA vRkSo che, kamaLonuM sarovara che, vagere vagere prasaMgo citarIne meM citrapaTTa taiyAra karyo. citrapaTTa taiyAra karIne jyAre huM e jouM chuM tyAre emAM mArA jIvana prasaMgo badhA AbehUba dekhAvA lAgyA, ane mAro zoka ora vadhI gayo ! AMkhe AMsu chalakAyA, ne huM rovA mAMDI te hAya ! he mArA priya ! tame Ama vIMdhAyA ? ne maryA ! tame kyAM gayA ? ema kalpAMta karatI rovA maMDI. - citra kevuMka kAma kare che ! mANasa svastha beTho hoya paNa evuM kAMika citra jo najara sAme Ave, to dilamAM ene anurUpa bhAva UchaLe che. dA.ta. siddhagirInuM citra, te paNa akSayatRtIyAnA dazyovALuM najara sAme Ave, to dilamAM ekadama harSollAsa ane tIrthabhaktinA bhAva UbharAya che. enA badale masANanuM citra najara sAme Ave ke jemAM maDadAM baLatA dekhAyA hoya, to e joIne dilamAM jIvana ane vaibhava-parivAranI asAratA para vairAgya bhAva UchaLe che. - samarAditya kevaLIno jIva pahelA bhave rAjA guNasena tAjo dharma pAmelo che. te ekavAra jharUkhAmAM beThA koInI smazAnayAtrA jue che, ne e jotAM emano vairAgya vadhI jAya che, te tarata dIkarAne rAjyagAdIe besADI bIjA divase guru pAse jaI dIkSA levAnA nirNayathI mahelanA ekAnta bhAgamAM dhyAnamAM besI jAya che. A dazyanI asara Aje sinemA-TI.vI.-vIDiyo peparomAMnAM bIbhatsa citro vagere jotA rahenAranI kaI dazA ? enI mana para kevIka asaro ? enA DhagalA baMdha paDelA UMDA saMskAro parabhave laI gaye tyAM kevA bhayaMkara pariNAma ? ThAThaDI ne DAghunuM citra : mesANA "sudhArA-khAtAnI peDhI' eTale ke jaina saMghanI peDhI, emAM keTalAka karma ! tArI gati nyArI 105
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ varaso pUrve sAdhAraNa khAtAnA mAthe devadravyanuM 4OOOO rUpiyAnuM devuM kheMcAyA karatuM hatuM; tethI mesANAnA eka muMbaIvAsI bhAIne lAgI AvyuM. potAnI tevI sthiti nahi, tethI ekavAra eka sAmayikamAM chapAyela kArTuna khIsAmAM ghAlI TIpa karavA nIkaLI paDyA. pahelA pahelAM eka mesANAnA zrImaMtane tyAM jaIne emaNe vAta karI ke, ApaNA saMghanI kevI kamanasIbI che ke sAdhAraNa khAtAne ATaluM devadravyanuM devuM varSothI kheMcAtuM rahe che. A devuM eTale ? ApaNe devadravyanuM khAIe chIe. tamArA jevA sukhI AgevAna zeTha che ne Ama ? pelA bhAI kahe "camanabhAI ! zuM thAya ? ekalethI thoDuM pahocAya evuM che ? lo tame TIpa karatA ho, to mArA lakhI lo 500/- rUpiyA !! camanabhAI kahe zeTha mArA ! tamArA jevAnA 500 rU.nA mathALiyAthI 40 hajAranI rakama thavAnI che ?' zrImaMta kahe juo bhAgyazALI ! amAre paNa bIjI TIpo vagere bharavAnuM, jovAnuM hoya che ne ? tyAM camanabhAIe khIsAmAMthI kArTuna kADhI batAvyuM. kArTunamAM zuM citareluM hatuM ? : cAra mANaso nirjana verAna bhUmi para khAMdhe eka maDadAnI ThAThaDI upADIne cAlatA hatA, AgaLa eka doNIvALo, ne pAchaLa traNa DAghu moDhe kapaDuM daI rotA rotA cAlatA hatA. basa, ATalI ja AkRtio, bAkI vizALa pleIna jamIna ane upara AkAza dekhAtuM hatuM. camanabhAI A kArTuna batAvIne kahe - juo, zeTha ! aMtakALe ApaNI A dazA thavAnI che. Aje pAse bhale lAkho rUpiyA hoya, paNa ahIMthI vidAya letAM eka tAMbiyo paiso sAthe nahi laI jaI zakAya, ne loko rUpiyA mUkIne maryA te rUpiyA pAchaLavALA bhogavaze, pArAvAra pakAya jIvonI hiMsAmaya AraMbha samAraMbha karaze ! ane viSaya vilAsomAM kharacaze ! enA karatAM zeTha ahIM ApaNe jIvatA chIe tyAM sudhI bharacaka sukRta karI levA sArA." ThAThaDInA citra para haiye dhakko : mUrtipUjA : pelA zrImaMtanI A bhAInI vAdhArA sAMbhaLavA sAthe ThAThaDInuM citra kArTuna jotAM AMtaranA cakSu khUlI gayA ! kahe che lo ! camanabhAI ! mArA agiyAra hajAra ekaso agiyAra rUpiyA lakhI lo, ane bIja pharI vaLI A kArTuna dekhADI mArI jema bIjAnI AMkha kholI nAkho. citra kevuMka gajabanuM 106 - taraMgavatI .
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma kare che. mUrtino virodha karanArane gama nathI ke (1) e karIne ame bhagavAnanI mUrti ane citra vagerenI darzana-pUjAthI hajAro bhavya jIvone vaMcita rAkhI kevAka aMtarAya mahApApa bAMdhIe chIe ? (2) bhavyAtmAone vItarAganI mUrti ane citrathI utpanna thavA zakya zubha adhyavasAyothI kevA vaMcita rAkhIe chIe ? saMsArI jIvanamAM jayAre azubha adhyavasAyo ThamaThoka cAle che, tyAM vItarAganI mUrti ne citra manane kheMcI emAMthI bacAvI le che, ne zubha adhyavasAyonI bheTa kare che ! kevo mahAlAbha ! tyAre A jIvanamAM khAsa karavA kamAvA jevuM zuM che ? kaho, mananA zubha adhyavasAyo. zubha bhAvo mATe ja dharma kriyAo che, dharma-yogo che, dharmanI sAdhanAo che. jinAgamanI jema jinapratimA yAne vItarAganI mUrti zubha adhyavasAyanuM prabaLa sAdhana che, kahyuM che ne, 'viSamakALe jinabiMba-jinAgama bhaviyaNakuM AdhArA" citranI vAta hatI, taraMgavatI pUrva janmanuM potAnA priya sAthenAM jIvanaprasaMgone AlekhatuM citra banAvI, pachI ene gaMbhIratAthI jotAM enA dilamAM zoka uchaLe che. jAtismaraNa jJAnathI je zoka thayelo emAM A citra vadhAro kare che. mATe bIbhatsa citro zRMgArI citro strInAM citra vagere jovAnI khAsa manAI che. taraMgavatI rotI hatI ene sakhI sArasikA kahe che,- "bena ! zuM kAma raDe ? huM jANuM chuM tane priyanA virahanuM duHkha che, paraMtu Ama rovAthI eno samAgama thoDo ja maLavAno ?' jJAnI kema mohavaza ? : pra.- taraMgavatI to sAruM dharmanuM bhaNelI ane samaju che, to e kema Ama rotI haze ? u.- jJAnIo kahe che mohanIyakarmanI evI prabaLatA che ke e udayamAM AvatAM jIvane zUnamUna banAvI de, sAnabhAna bhulAvI de. ApaNane khabara nathI ke ApaNA AtmAnA kothaLAmAM kevAM kevAM ne keTalAM karma saMgRhIta paDelA che? mATe ja e udayamAM Ave e pahelAM ja eno kSaya karanArI zakya eTalI jinabhakti jinavANI, tyAga ane dAnAdi cAra prakArano dharma sevatA rahevAnuM che, jethI evA mohanIya karma naSTa thaI jAya, to enA du:khada vipAka bhogavavA na paDe. karma ! tArI gati nyArI 107
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAheramAM citrapaTTa-pradarzananI bhalAmaNa : taraMgavatI kahe che, "sArasikA ! huM jANuM chuM ke rovAthI kAMI nahi, vaLe; paNa sAme citra eTale jANe AbehUba prasaMgo che ! e jotAM rovAI javAya che. paraMtu tuM eka kAma kara, kaumudImahotsava najIkamAM che, e vakhate lokono moTo meLo bharAze. tyAM tuM A citra laIne jaje. tyAM hajAro lokonI daSTi paDe evA bhAgamAM A citrapaTTa laIne UbhI raheje, ane joyA karaje ke koI prekSakane A citra jotAM asara thAya che ke kema ? mane to lAge che ke jo mAro priya ahIM janamyo haze, to mahotsavamAM jovA Ave evo saMbhava che. e jo A citra joze, to jarUra e jotAM ene jAtismaraNa jJAna thaI jAya, to e mUccha khAI jAya, athavA enA mitro sAthe A aMge vAto karavA mAMDe. e parathI samajI leje ke e mAro priya haze. ene tuM barAbara oLakhI leje, ane bane to pUchI leje ke kema mUccha AvI ? prabhudarzanamAM zenI jahemata ? : mANasane koI cIjanI tamannA jAge ne lagana lAge, pachI enI pAchaLa keTakeTalI jahemata uThAve che ! ane keTakeTalI takedArI rAkhe che ! to tapAsavA jevuM che, ke prabhunAM darzana Adi dharma sAdhanAmAM paNa evI ApaNI jahemata ane takedArI kharI ? zAkabhAjI jevI sAmAnya cIja paNa kharIdavI che to mANasa takedArI rAkhe che, vaLI vAsI na Ave saDelI na Ave; eTale tAjI ane saDA vinAnI zodhavA jahemata uThAve che. zuM darzanamAM A nahi jovAnuM ke huM darzana tAjAM phurtivALA karuM chuM ? emAM zubha bhAvo uchALavA jahemata uThAvuM chuM ? pUrva puruSone dharmathI kAma sIdhyA che, to mAre jahemata ane takedArIvALA dharmAnuSThAna-sevanathI mAre kAma kema na sIjhe? pachI darzana kriyAmAM jahemata evI ke prabhu para AMkha ane haiyuM evA coTI jAya ke tyAMthI AMkha saheja paNa bIje jAya nahi, prabhune joyA ja karuM, joyA ja kare." ema thayA kare. darzanamAM takedArI evI ke bIjo koI vicAra Ave nahi, ne prabhunAM jIvananAM sukRto saguNo parAkramo najara sAme hUbahU AvyA kare. taraMgavatIne pati samAgama joIe che, tethI bhAre jahematathI citrapaTTa taiyAra karelo, te sakhIne enA para have zuM karavuM, enI samaja Ape che. sakhIne kaumudImAM mokale che :kaumudI mahotsavano divasa AvI lAgyo. Aje Agalo caudazano divasa 108 - taraMgavatI
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, taraMgavatIe upavAsa karyo che, sAMjanA pratikramaNa kare che. comAsI aticAronuM AlocanA pratikramaNa kare che, sarva jIvone kSamApanA kare che. ahIM jovA jevuM che ke taraMgavatI eka bAju sAMsArika mohamAM phasAyelI che, chatAM aMtarathI kevI jAgrata che ke ene zrAvakadharmanA AcAra anuSThAna banAvavAmAM pramAda nathI ! pUcho, evA moTA zrImaMta gharanI dIkarImAM haiye dharmanI A suvAsa ? hA, kemake gharamAlika svayaM mahAna zrAvakadharmanuM jIvana jIvI rahyA hatA, ane kuTuMbane pahelethI ja dharmamAM joDI rahyA hatA. vaDIlapaNuM kone kahevAya ? : AryadezamAM vaDIlapaNuM banAvyuM zAne kahevAya ? zuM mAtra rUpiyA kamAIne kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karavuM eTalAmAM ja vaDIlapaNuM kRtakRtya thaI gayuM ? e to anArya mANaso paNa kare che. AzritanA khoLiyAnI ciMtA uparAMta enA AtmAnI ne enA paralokanI ciMtA karavAnuM moTuM kartavya enA mAthe che. e dharma kartavya bajAvanAra vaDIlo Aje jagatamAM ochA thaI gayA, to A dharma kartavya nahi bajAvanArA vaDIla potAnA saMtAnathI sukhI paNa nathI, tema saMtAna paNa sukhI nathI. sukhazAnti dharmI jIvanamAM bahu sulabha. pUcho, pra- dharmAtmAne sukhazAnti sulabha kema ? - u.- enuM kAraNa dharmAtmAne samAdhAna karI letAM AvaDe che. mANasa duHkhI kema thAya che ? bAhyanI agavaDa karatAM mananI vyAkuLatA mANasane duHkhI kare che. jo vyAkuLatA na hoya to kazuM du:kha nathI lAgatuM. dharmanI samaja manane samAdhAna karI ApI vyAkuLatA dUra karI de che. dA.ta. vepAramAM paisA khoyA. dharmasamajathI manane ema thAya ke azubhodayamAM manane ja samAdhAna : (1) paisA maLyA hatA te zubha karmano udaye, e sahaja che. to have azubha karmano udaya thayo ne paisA jAya e paNa sahaja che, emAM haiyAnA bhAva bagADavAnI jarUra nathI. (2) AmAM kAMIka kudaratano saMketa haze ke paisA chate kAMka pApanA kAmamAM pahoLo thAta, athavA koIka anartha Avata, te paisA gaye bacI javAze. (3) mArA arihaMta prabhunA aciMtya prabhAve iSTaphaLasiddhi thaI javAnI che, arthAt huM prabhune zaraNe rahuM to mArI ciMtA jANe mArA prabhu karavAnA che. karma ! tArI gati nyArI 109
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI huM zuM kAma vyAkuLatA- vihvaLatA karuM ? (4) karmanA udaye to mArI bAhya mUDI bagADI, mAruM haiyuM nahi. paNa have dInatAnA vicAra karI huM mAruM haiyuM mArI jAte zuM kAma bagADuM? e bagADavAthI bIjA sukhasAdhano hayAta chatAM enI sukhazAnti lopAI jaze...' ityAdi manane samAdhAna karI levAthI citta vyAkuLa na thatAM sukhazAnti akhaMDa cAle che Ama dharmAtmAne sukhazAnti sulabha che. pra.- paNa kuTuMbI kajiyALA hoya to kyAMthI sukhazAnti rahe ? u.- tyAMya dharmAtmA manane A samAdhAna karI le che ke jIvanamAM aneka muddA hoya che, te muddA muddAvAra naDanAra zubhAzubha karma judA judA hoya che. tethI mAno paisA saMbaMdhI Aje zubhodaya che, paNa kuTuMbI saMbaMdhI azubhodaya hoya, to paisA to sArA maLI javA chatAM paNa kuTuMbI anukULa na maLe. AmAM konA para madAra bAMdhavo ? hamaNAM kuTuMbI sArA maLelA chatAM du:kha rahevAnuM. to nizcita sukha kyAM rahyuM ? mATe A badhuM gaNita ja khoTuM ke paisAthI sukha yA sarakhA kuTuMbIthI sukha'... vagere. sAcuM gaNita A, ke mananI svasthatA hoya to sukha, asvasthatA hoya to duHkha, pachI cAhya paisA gayA chatAM manane samAdhAna karI lIdhuM ke "cakravartInA moTA, cha khaMDanA sAmrAjaya gayA, mAre te zuM evuM gayuM che ? UlaTuM mamatA pApanI balA ochI thaI sAruM thayuM;' to ene sukhazAnti rahevAnI. mULamAM, sAcI dharmanI samaja joIe, to samAdhAna karI letAM AvaDe. jenA jIvanamAM dharma nathI, dharmanI samaja nathI, ene kalezano pAra nathI. taraMgavatI evA kuLamAM janmI che. evA ene dharmiSTha mAtApitA maLyA che, tethI kAle kaumudI mahotsavamAM potAnA pUrva priyanI zodha mATe citra mokalavuM che, eno harakha hoya ne ? chatAM Aje e caudaza moTI tithinI ArAdhanA cUkavAnI vAta nahi ! emanI dharmacaryAmAM paNa savAre saMkSipta pratikramaNa jinabhakti vagere dharmasAdhanAo karye javAnI, emAM ya kyAre viziSTa kArya mATe bahAra javuM hoya tyAre paNa arihaMtabhakti karavApUrvaka bahAra nIkaLavAnuM. caudazanA bIje divasa kaumudI mahotsava nagaramAM dAnano mahimA cAlyo. loko makAnanA daravAje UbhA rahI ghoSaNA kare che. mAgo mAgo joIe te mAgo. lo A kapaDAM, lo anAja pANI lo, lUlA-laMgaDA mATe vAhana lo, evA paNa dAtAro che, ne sAmAnI icchA pramANe denArA che. 1 10 - taraMgavatI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnA parathI e kALanA loka-jIvanano khyAla Ave che. Aje denAranA toTA che. lenAranA toTA nathI. e kALe lenAranA toTA, eTale denArAne ghoSaNA karavI paDatI ke Avo Avo, mAgo joIe te mAgo. te kema A pharaka? kAraNa A, ke Aje mAtra A loka sAme daSTi rahe che, eTale eTaluM ja jue che jAte khAdhuM to sukhI thayA; paNa bIjAne jo daI daIe to eTaluM ApaNe gumAvyuM. tyAre pUrva kALe loko paraloka sAme jonArA hatA, tethI lokomAM dAnaruci prasarelI hatI. dAna zA mATe ? : Arya saMskRti Aloka pachI paralokane mAnanArI eTale loko samajatA ke ahIMthI UThIne AgaLa navA janamamAM AtmAe cAlavAnuM che, ne tyAM ahIMnI "karaNI tevI bharaNI' thavAnI che tethI ahIM dIdhuM haze to tyAM pAmavAnuM che. kudaratano hisAba che "vAvo tevuM laNo," "dyo tevuM pAmo." ahIM paNa pAmyA chIe, kintu nahi ke pUrva janamamAM bIjAnuM luTsa mATe pAmyA; athavA pUrve mAtra svArthamAyA rAkhI koIne kazuM dIdhuM nahi mATe ahIM pAmyA !' evuM nathI. jo ema lAgatuM hota to to AkhuM jagata pAmI gayeluM dekhAta. vastusthitie dekhAya che jagatanA ghaNA jIvo duHkhI che, sukha pAmyA nathI; kemake ghaNA jIvo bIjAne sukha devAnuM zIkhyA ja nathI. e to paraloka mAnanArA loko de che. emAM vaLI je loko tapa saMyamane vahana karanArA tyAgI mahAtmAone de che, e viziSTa koTinA puNya kamAya che; ne tethI paralokamAM AdazamAM uccagotranA phaLomAM janma pAmanArA bane che, ane Arogya saMpattiyaza vagerenA bhAgI bane che. pUrva karma ucca koTino pAka Ape che. ema tyAgI-saMyamI-tapasvI mahAtmAo e ucca pAtra che, emAM dIdheluM ucca koTinA puNyanA vipAka dekhADe e sahaja che. zAlibhadrano jIva pUrvabhave majUraNano dIkaro, te bIjA janme zAlibhadra kema banI gayo ? kaho eNe mA khamaNanA mahAna tapasvI mahAtmAne pAraNAmAM pote khIra khAvAno lobha paDato mUkI tapasvI saMyamI mahAtmAne uchaLatA bhAvathI vahorAvI dIdhelI. pUcho, pra.- eTaluM thoDuM dIdhuM enuM zuM ATaluM moTuM ucca phaLa ke rojanI navI bhoga sAmagrInI navANuM devatAI peTI potAne tyAM utare ? u.- hA, eNe potAnI kaTokaTImAM dAna dIdheluM ane dIdhA pachI maryo tyAM karma ! tArI gati nyArI 1 11
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI e dAnanI anumodanA karye rAkhelI. sukRtanuM sAruM phaLa puNya to maLe, paNa enI anumodanAthI navuM navuM puNya baMdhAya. karaNa-karAvaNa ne anumodana sarikhA phaLa nIpajAve. eTale vAre vAre sukRtanI anumodanA karatAM karatAM puNyanI thappI thatI jAya. dhyAnamAM rAkhI levA jevuM ke ApaNA jIvanamAM pratipaLa karma baMdhAye jAya che. ne te pratipaLa ApaNA mananA zubha ke azubha vicArone AdhAre zubha ke azubha karma baMdhAye jAya che. mananI mazInarI kAma karatI ja rahe che tema karmanuM proDakzana (utpAdana) thatuM ja rahe che. - zAlibhadranA jIve pUrva bhavamAM dAna eka ja vAra dIdheluM, paNa pachIthI enA mananI mazInarI dAna ane gurunI anumodanAnuM kAma karatI rahI tethI puNyanAM utpAdana thaye ja gayA. pra.- sukRtanI vAraMvAranI anumodanAno ATalo moTo prabhAva ? u.- hA, sukatanI sAcI anumodanAmAM jema sukRta pratye sadabhAva tema ja duSkRtyo pratye abhAva garbhita che. A jagatamAM duSkRtyo pratye abhAva thAya, e bahu mahattvanuM che; kemake ethI pachI duSkato AcaravAnuM moLuM paDe che, ne tethI bhavanA pherA TUMkA thAya che. samajI ja rAkhavAnuM ke duSkato 18 pApasthAnako e duSkato che ene Acarye jaIe tema tema durgatinA bhavanA bhramaNa vadhye jAya che. zAstra kahe che, 18 pApasthAnakanI durgatigAmIo :'mukkhamaggavigghabhUyAiM duggai nibaMdhaNAI aTThArasapAvaThANAI' arthAt prANAtipAta mRSAvAda Adi aDhAra pApasthAnaka, mokSamArga darzanajJAna-cAritrano AtmAne saMbaMdha thavAnI ADe vipna bhUta che. ane durgatinAM kAraNa che. mAchalA khAI javAnA arthAt hiMsAnA vicAra mAtrathI taMduliyo maccha sAtamI narake jAya che ! - rAjA vasubhUti mRSAvAdanA pApe narakamAM gayo. - rohiNiyAno bApa corIo karI karI saMsAramAM bhaTakato thaI gayo. - cakravartInI paTTarANI mAtra potAnA pati sAthenI viSayavAsanAnA josamAM chaThThI narake jAya che. 1 1 2. - taraMgavatI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ - mammaNazeTha ratnanA baLadiyAnA parigrahanI mamatAmAM mArI sAtamI narake gayo. - bahubhogI TipRSTha vAsudeva marIne sAtamIe gayo ane pachI paNa saMsAramAM bahu bhaTakyo. - jinapratimA bharAvI parabhave bodhi maLavAnuM nakkI karanAra sAgaracaMdra zeTha vepAra dhaMdhAnA ArtadhyAnamAM marIne bharUcanA rAjAno azvaratna (ghoDo) thayo. - saMyamI tapasvI sAdhu krodha pAmasthAnaka sevatAM kramaza caMDakauzika sAthiyo. - mAna kaSAyanA pApe samyagdarzana pAmelo paNa rAvaNa cothI narake gayo. - lobha kaSAyanA pApe subhUma cakravartI vimAna lahAvalazkara sAthe lavaNasamudramAM DUbI marI sAtamI narake sidhAvyo. - rAjakumArI sunaMdAnA darzana milApanA rAganA pApe zreSThiputra rUpasenane eja sunaMdAnA eka ja bhavanI hayAtImAM sAta bhava thayA. be manuSyabhava ane sApa kAgaDo-haMsa-haraNa ane hAthInA ema pAMca tiryaMcanA bhava thayA. tyAre dveSa kaSAya kevo khataranAka ! abhAgiyo kheDUta gautama mahArAjathI pratibodha pAmI sAdhu thavA chatAM ene mahAvIra bhagavAna pAse laI AvatAM prabhu pratye dveSa-kaSAya UchaLyo, prabhu para ene aruci abhAva thayo, te cAritra mUkIne ravAnA thaI gayo ! bhagavAna bahu pUrve 18mA bhave tripRSThavAsudeva hatA tyAre A kheDUta siMha hato, ane ene vAsudeve cIrelo, tethI siMhane vAsudeva para abhAva thayela, dveSa thayelo, tenA jheranA kaNiyA ATale lAMbe cAlI AvIne evA naDyA ke bhagavAna para bahumAna dharI jagata taratuM hatuM tyAre A bicArA kheDUta munine bhagavAna para dveSa aruci sUga thaI ! koInA pratye dveSa sUga-tiraskAra karatAM pahelAM A vicAravAnuM che ke AgaLa jaIne kadAca A koI mahAna guNanidhi ane tAraka AtmA thaze ne emanA para loka bahumAna dharI taraze, tyAre mane e vakhate ahIMnA AnA para karela dveSa abhAva sUganuM punarAvartana thaI mAre DUbavAnuM thaze ! bIjA para AvA dveSa sUga tiraskAra e duSkRta che, e jIvanamAM na Ave mATe sukRtanI anumodanA che. jayAM dveSa thavA jAya tyAM enAmAM koI saguNa sukRto che ne ? eja jovAnuM basa, enA para dRSTi rAkhI enI anumodanA ja manamAM lAvavAnI. sukRtanI anumodanA ja manamAM lAvavAnI. sukRtanI anumodanAmAM jema sukRta karma ! tArI gati nyArI 1 13
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ para ne sukRtakAraka para sadbhAva che, ema enA pratipakSI doSa-dukRto pratye abhAvano lAbha thAya che. taraMgavatI je nagarImAM rahetI tyAMnA loka bhAre dAnarucivALA hatA, temaja emAM ya vivekI mANaso. devAdhidevanA maMdiramAM prabhunA pUjana satkAra uparAMta supAtra munionI bhakti satkAra bhAre karatA. lokonI A mAnyatA hatI ke ahiMsA saMyama ane tapane ArAdhanArAonI dAna bhakti karavAthI sArA kuLamAM janma maLe che, Arogya maLe che; mATe ApaNe supAtradAna khAsa devuM. koI paNa dInadukhiyArAne anukaMpA dAna devAya. emAM evA cora jevAya koIka AvI javA saMbhava; paraMtu anukaMpAdAna eTale bhUkhyA ke pIDita Adi du:khInA duHkha pheDavA apAtuM dAna. evA dAna samaye yAcakamAM bheda nathI paDAto; nahitara duHkhInA du:kha para upekSA karavA jatAM karuNA karavAnuM gumAvI haiyAmAM kaThora pariNAma karavAnuM thAya. samyakatvanA pAMca lakSaNa paikI cothuM lakSaNa anukaMpA che, ne emAM dravya duHkhI ane bhAvadu:khI baMnenI potAnI zakti anusAra dayA karavAnI kahI che. eTale ja kasAI jevo paNa pANI vinA tara taraphaDI marato hoya to ene paNa pANI pAvuM joIe. nahitara e bicAro tarasathI bhAre asamAdhimAM marI vizeSa halakI gatimAM rakhaDI paDe. supAtradAnanuM mahattva : bAkI supAtradAna mATe loka samajatA ke sunihita arthAt jemano sarvajJa kathita jJAnAcAra darzanAcAra cAritrAcAra tamAcAra ane vIryAcAramAM sAro prayatna che, evA tapasvI saMyamI munimahAtmAone kareluM dAna eTale supAtradAna che; ane supAtradAnano nAza thato nathI, arthAt supAtradAna saphaLa ja bane che, temaja ethI bhavAMtara mATe dAnane saMskAra UbhA thaI dAna AgaLa cAle. alabata dAna devAya te khUba zraddhA satkAra ane vinayapUrvaka devuM joIe. zraddhA che ke, A tyAgI munio e ja dAna mATe kharekharA supAtra che, ne emane dIdheluM ApaNA potAnA AtmAnA mahAkalyANa mATe thAya che, bhavanAM baMdhana chedanAruM bane che, evo aTala vizvAsa, satkAra e, ke munione khUba Adara, saMbhrama yAne nidhAna prApti jevo harSa, tathA bahumAnathI AvakArAya, ane emane khape evA viziSTa padArthano lAbha ApavA Agraha karAya. tathA gadgada dilathI dAna devAya, e detAM - taraMgavatI 1 14
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ romAMca sAthe harSa anubhavAya, e.. satkAra. vinaya e, ke pote namrabhAva-sevakabhAva manamAM rAkhIne dAna karavAnuM. dAna detAM manamAM thAya ke, "A muni mahArAja mArA karatAM ucca jIvana jIvanArA che. huM emano sevaka chuM, e mArA sevya-pUjaya che.' dilanA A bhAva sAthe hAtha aMjali joDelA ane mukhamudrA paNa namra bhAvanI rakhAya. AvI zraddhA-satkAra ane vinaya sAthe tapa saMyamamAM jhIlatA munione dAna karAya enuM phaLa UMcuM gotra, nirmaLa yaza, ne nirmaLa saMpatti lAvI ApanArA puNyano baMdha thAya... zubha pAtrathI AvA zubha puNyano baMdha thAya, ane azubha pAtrathI halakA puNyano baMdha thAya. enA para pUrvanuM eka dRSTAnta, naMdISeNa ane secanaka hAthInuM dRSTAnta : naMdISeNa te zreNikarAjAnA putra, jeNe pUrva janmamAM zrAvakapaNe munione khUba bhAvathI dAna dIdheluM, te paNa munione zodhI zodhI lAvIne dAna dIdheluM, tyAre secanaka hAthIe pUrvabhave brAhmaNone coryAzI jamADelI. phaLamAM keTalo pharaka? khUbI kevI thaI ? zrAvakane dAna mATe mAla eja coryAzI jamADanAra brAhmaNane maLelo ! to pUcho, - pra.- zuM pArakA mAlathI supAtradAnano Avo moTo lAbha ? u.- nA, pArako mAla potAno thaI gayelo, pachI dAna kareluM, vAta ema hatI ke brAhmaNane coryAzI jamADavI hatI, emAM vyavasthAmAM mitra zrAvakanI sahAya lIdhelI. jamaNano yaza maLelo tethI brAhmaNe jamaNamAM vadhelo mAla lADughI vagere zrAvakane bheTa karyA. tyAre zrAvake vicAryuM ke bheTanA mAla para suMdara bhAvanA : "A Ayato mAla che, muni mahArAjo mATe nirdoSa che. emanA mATe banAvelo ke kharIdelo nathI, to AvA zuddha nirdoSa mAlathI munionI je bhakti thAya, te ucca phaLa lAvanArI bane. mAlane dAnanA badale gharamAM rAkhI daI divaso sudhI khAuM emAM kayo Atmika lAbha thavAno hato ? UlaTuM, rAga Asakti mamatA ane AhAra viSaya parigraha saMjJAnAM poSaNa thaze, ne ethI aDhaLaka pApa baMdhAze. enA badale aDhaLaka puNya baMdhAvanAruM supAtradAna zuM khoTuM ? jAta-bhogamAM to pAchuM khAdheluM khovAI javAnuM. bIje ja divase jIva karma ! tArI gati nyArI 1 15
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAcho bhukhAvo thavAno. tyAre dAnamAM dIdheluM puNyarUpe sadhdhara mUDI svarUpa banI jaze." Ama vicArI zrAvake je rAga mamatA toDyA, pApa saMjJA dabAvI, ne enI sAthe dAna dIdhAM, enuM mUlya ghaNuM UMcuM, eTale e magadha samrATane tyAM naMdISeNa rAjakumArano janma pAmyo ! te paNa evo ke bhagavAna mahAvIradevanI vANI sAMbhaLI mahAvairAgI banyo ! sAdhu banyo ane mohane toDavA mahAtapasvI banyo ! tapasvI evo ke enAthI durlabha ane mahAkiMmatI labdhio UbhI thaI gaI ! naMdISeNa muninI labdhio kevI ? AMkhanA melathI AkAzamAMthI sADA bAra kroDa sonaiyA varasAvI de evI ! temaja vezyAne tyAM beThA beThA vANInI labdhithI roja daza jaNAne pratibodha pamADI munipaNuM levA mokale evI labdhi ! A zAnuM phaLa? nirAzaMsa bhAve ane zraddhA satkAra ane vinayabhAvathI saMbhrama-apUrva harSollAsathI supAtra dAna dIdheluM, tethI abhuta puNyAnubaMdhI puNya upArjeluM, enuM e phaLa. taraMgavatIno citrapaTTa bajAramAM : taraMgavatI kahe che "kaumudI mahotsavanA divase nagaramAM AvA dAna cAlelAM meM paNa savAre uThI Avazyaka vidhi ane paramAtmA bhakti karI, supAtra dAna dIdhAM, pachI upavAsanuM pAraNuM karyuM. have e sArasikAne, pote je taiyAra karela citrapaTTane kaumudI mahotsavamAM khullo mUkavAnuM dhAreluM, te kahI batAvatAM kahe che, "jo sakhI ! A citrapaTTa jAhera koI jagAe jayAM badhAnuM Agamana hoya tyAM khullo mUkI tuM bAjumAM UbhI raheje ane citrapaTane dhArI dhArIne jonAranA monA bhAva parakhaje. tyAM khAsa A dhyAnamAM rAkhaje ke jene A jotAM potAnA pUrva janmanuM smaraNa thaze tenA mo para ne AMkhomAM avanavo harakha UbharAto dekhAze ! ane e pUrvanA anubhava yAda karIne potAnI pUrva priyA cakorIne maLavA utkaMThita thaze. e vastu enI AMkhamAM rAga UbharAto dekhAvAthI samajAze. 116 - taraMgavatI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vividha dRSTio : jo daSTino niyama samajI rAkha, aMtaramAM bhAre rukSatA hoya enI daSTi sAva lukhkhI hoya che. tyAre jo prasannatA hoya to enI dRSTi ujaLI sapheda hoya che. paNa jo vItarAga hoya to emanI daSTi madhyastha hoya che, na uparanI bhammara tarapha kheMcAyelI, ke na nIcenI pAMpaNa tarapha DhaLelI. jo aMtaramAM sAmA tarapha dayA UbharAI hoya to enI dRSTi saheja nIcI DhaLelI ne karuNAbhInI hoya che. astu. eTaluM dhyAnamAM rAkhaje sakhI ! ke jo A citrapaTTa jotAM koI bhAI mUccha khAI jAya, to samajavuM ke ene citrapaTTa jotAM pUrva janmanuM smaraNa thayuM hovuM joIe. pachI enI mUccha UtarI gaye enI AMkha zokabhInI dekhAze, ane pUchaze ke A citra koNe taiyAra karyuM che? jo AvuM bane to tuM jANI leje ke eja mArA hRdayanA nAtha che; ane tuM enA rUparaMga AkRti vagere dhArI leje, jethI pachI maLavAnuM karAya to tuM oLakhI zake ke A e ja che. sAthe sAthe tuM sAthevALAne pUchI leje ke A mUrchA AvI e koNa che ? konA dIkarA? kyAM rahe che ? vagere vagere... basa, laI jA citrapaTTa , ane kAle mane ahevAla Apaje ke zuM zuM banyuM. jo A kAmamAM barAbara sAvadhAna raheje; kemake mAre to jo e pUrva priyano yoga banI Avyo, to to mArA zokano aMta Avaze; ane jo huM maMdabhAginI hoiza ane yoga nahi banI Ave, to mAro nirdhAra mokSamArga cAritra apanAvavAno che; kemake evuM jIvatara nirarthaka che ke jayAM priyano samAgama na hoya, athavA dharmanuM AcaraNa na hoya." taraMgavatInA ekeka bola vicAravA jevA che. alabata eNe je sakhIne citrapaTTa jAheramAM khulluM mukavA aMge bhalAmaNo karI, e badhI saMsAranI rAmAyaNa che, paraMtu emAM taraMgavatInI cokasAI jovA jevI che. jethI khyAla Ave ke jIvanI jo AtmA ane enA dharma bAbatamAM AvI cokasAI AvI jAya to jIva nyAla thaI jAya ! AdrakumAranI cokasAI : anArya dezanA rAjaputra AndrakumArane abhayakumAre mokalela jinamUrtine cokasAIthI jotAM ene pUrva bhavanuM smaraNa thayuM, ne A cokasAI AvI gayelI, tethI have e AryadazamAM bhAgI na jAya e mATe enI sevAmAM rakhevALa tarIke karma ! tArI gati nyArI 1 17
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ goThavelA 500 mANasone kunehathI vizvAsa pamADavAnuM karyuM ke A ghoDesavArIe jAya che paNa pAcho Ave che, ane ema karI AgaLathI khAnagI rIte vahANa taiyAra rakhAvI eka divasa pote ghoDA para bhAgI chUTI samudrataTe pahoMcyo. tarata vahANamAM besI palAyana thaI gayo, ane Arya dezamAM AvI gayo. pra.- mANasono Ama vizvAsabhaMga karAya ? u.- cAlu jIvana arthe na karAya, paraMtu AtmAnA kalyANa mATe karAya. kahyuM che. "thane mAyA no mAyA' dharma khAtara mAyA karavI paDe e mAyA doSa nathI. jo Ama na kare to to jIvane kadIya Atmahitano mArga levAya ja nahi; kemake nAnapaNamAM mAtApitA vizvAsa rAkhIne beThA che ke "A moTo thaye amane saMbhALaze." moTo thaye patnI vagere vizvAsa rAkhIne beThA che ke A amane TheTha sudhI saMbhALaze. pachI gharaDo thaye to putra pautro vizvAsa rAkhI beThA che ke A amane upayogI thaze, amAruM saMbhALaze. Ama badhIya uMmaramAM koI ne koI vizvAsa dharI beThA hoya eTale emanA vizvAsano bhaMga na karAya ema karI cAritra na le, to pachIthI mohamAyA ne sarvapApa choDI cAritra levAno avasara ja na rahe. alabata cAritramAM saMmati levA mATe emane samajAvAya, paraMtu saMmata na ja thAya to emane jIvana nirvAhanI zakya ciMtA sagavaDa karI che rAkhI khAnagI cAritra levuM paDe, ne emAM vizvAsabhaMga koI doSarUpa nahi. AdrakumAra Ama ja anAyadazamAMthI AryadezamAM AvI gayA ne cAritra laI lIdhuM, evA mahAna uttama vairAgya ane ucca cAritrapAlana arthe bhavI jIvone AlaMbanarUpa nIvaDyA. vizvAsabhaMga jovA rahyA hota to A kAMI kevI takedArI ane udyama kevA ? mithyAtva ane aviratino pharaka : taraMgavatIno aMtima nirNaya enA hRdayamAM rahela samyakatvano ujALo sUcave che. alabata aviratinA udaye pUrva priya para rAga che, pUrva priyanuM sukha game che, e maLe to sukha thAya ema ene lAge che, paraMtu mithyAtvano udaya nathI eTale e sukha bhaMDe ema samaje che, tethI jo e sukha na maLe to jIvana pApamAM veDaphI nAkhavAnuM mAnatI nathI. samyaktvanA pratApe aMtaramAM sukha khoTuM pApa khoTAM e beThuM che, tethI jo ke pUrvanA sneharAganI prabaLatAe pUrva priyanA - taraMgavatI 118
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAgamanuM sukha icche che, chatAM paNa vAstavamAM saMsAra sukho khoTAM ema aMtaramAM beThuM hovAthI, have pUrva priya na maLe to bIjA koIne priya karavo nathI, ne sarva pApa tyAgarUpa cAritra laI mAnava janamane ane jIvanane sArthaka karavA eja vAjabI mAne che. A samyatvano jaLahaLato prakAza che. samakitI aviratine indriyonA sukha game che sArA lAge che, paraMtu enA aMtarane haiyAne sukha bhUMDA lAge che. mithyAtvIne haiyAne paNa sukha sArA lAge che. tethI emanAmAM eka bAju bhale koI rAganI pravRtti dekhAya, paNa bIjI bAju haiyAmAM saMsAranI asAratAnuM darzana jAgatuM hoya che, saMsAra pratye aMtaranA UMDANamAM sUga paDelI hoya che. A to ja bane ke ahIM maLela ati durlabha jinazAsananI kiMmata samajAya, jainadharmanI prAptinI kiMmata samajAya, ke jagatamAM ghaNuM badhuM kiMmatI kiMmatI paNa prApta karavuM saheluM che, paraMtu jainadharma prApta karavo ati ati mogho che, ati duSkara che; tyAre jainadharma-jinazAsana maLyA para jIvanamAM keTakeTaluM adbhuta paNa sulabha banyuM che ! jinazAsananI viziSTa bakSIso : maLavAnuM bhAgya kyAM che ? tyAre ApaNane anaMtA arihaMta maLyA tethI 'namo arihaMtANaM' "namo jiNANe bolIe ne jo mAnasika upayoga hoya to ApaNo namaskAra bhUta bhaviSya vartamAnanA anaMtA arihaMta bhagavaMtone pahoMce che ! A to eka parameSThI, evA bIjA cAra parameSThI ane navakAra maMtra e jainadharmanI bakSIsa che. kevI trasa jIvonI paNa zakya dayA ! kevA alaukika vrata-niyamo ane parva tithie tapa ! kevo syAdvAdano siddhAnta ! tIrthAdhirAja zatruMjaya vagere kevA mahAna tIrtho ! kevA aitihAsika mahAna pUrva puruSo ane satIonAM caritra ! vagere vagere badhuM ja adbhuta ! e maLyAno haiye harakha harakha rahevo joIe. vAre vAre mananI sAme A AvyA ja karavuM joIe, to ja pachI jIvanamAM enI ArAdhanA karI levAnI mukhya UlaTa rahe. manane ema thAya ke, jIvana to javA beThuM che, pANInA relAnI jema vahI cAlyuM che, eTale jyAM jyAM avasara hoya tyAM tyAM e jinazAsananA aMgonI ArAdhanA kamAI levI che. 119
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bhAvanAnusAre ArAdhanA karanAra kadAca koI sAMsArika icchA pUravA prayatna kare e vastu para rAga kare, tethI kAMI e dharmano azraddhALu ke viSakriyA karanAro nathI banato; ema yogabindu zAstra kahe che, ane pUrvanA dharmapriya zrAvakonAM jIvanamAM AvuM dekhAya paNa che. "bhaktAmara'-stotranI ekAda ekAda gAthAnuM AlaMbana laIne bhaktoe sAMsArika bhayaMkara vidgo TALyA che, ne laukika siddhio paNa prApta karI che. vizeSatA to e thaI che ke ISTasiddhi thaI jatAM emaNe dharmane paDato nathI mUkyo, UlaTuM dharmazraddhA ane dharmapravRtti vadhArI che. AvA DhagalAbaMdha dAkhalA zAstramAM aMkita che. tethI "saMsAranA hetu mATe dharma karanAro ekAMte durgatigAmI che" evuM bolavuM e keTaluM zAstrasaMgata ane vAjabI kahevAya ? taraMgavatI sAdhvIjI kahI rahyA che, "gRhiNI ! sArasikA citrapaTTa laIne gaI. alabata have e zuM karI lAve che ? pUrva priya pati maLI jaze ne ?" evI AturatA nahi ke je dharma bhulAvI de. eTale sUryAsta thaye gharanI poSadhazALAmAM mAtApitAnI sAthe eNe pratikramaNa karyuM. jIvanamAM bIjuM badhuM to karma saMyoganA anusAra cAlyA ja karavAnuM che, paraMtu zrAvakapaNAnI dinarAtanI dharmacaryAmAM zA mATe khAmI rAkhavI ? kaho, samakitIne dunyavI viSayanI AturatA dharma na bhulAve. maMtrInuM yuddhabhUmi para pratikramaNa : tamane yAda haze pUrvakALanI A vAta che, rANInuM rAjaya hatuM, dIvAna jaina hato kuzaLatAthI rAjya saMbhALato, emAM sImADAnA rAjAnA manane thayuM ke A bAI mANasa zuM rAjaya saMbhALI zake ? ene mArI hakumatamAM laI lauM,' ema dhArI lazkara laIne e caDI Avyo. sImADA paranA mANasoe rANIne khabara ApyA. eNe tarata dIvAnane vAta karI pUchyuM "kema karazuM ?' dIvAna kahe "mahArANI sAheba ! jarAya muMjhAvAnI jarUra nathI, laDI laIzuM. rANIne jovuM hatuM ke dIvAna kevI rIte yuddha goThave che, tethI rANI kahe to huM yuddha jovA AvuM? dIvAna kahe "Apane yuddhamAM kApAkApa jotAM gabharAmaNa na thAya to khuzIthI padhAro; ane ApaNA taraphathI sAmatarAjAone paNa madada AvavA kahevarAvI dauM chuM' senA taiyAra karI, sAmaMtarAjAo paNa potapotAnI senA sAthe AvI 1 2) - taraMgavatI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayA. dIvAna badhA saraMjAma ane rANIne sAthe laI UpaDe che. nagaranI bahAra nIkaLyA, lazkara vyuha goThavAI gayA. paDAva paDyo, vahelI savAre paroDhiye dIvAna pratikramaNa karavA bese che. pratikramaNanI jayaNAnI kriyA jotAM ane iriyAvahiyaM vagere sUtra sAMbhaLatAM sAmatarAjA ane nAnA maMtrIo stabdha thaI gayA ke ahIM yuddhabhUmi para A dharmakriyA ! paraMtu mAnava janmamAM dharmanuM keTaluM UMcuM mahattva che e nahi jANanArA ne yuddha upara ja daSTivALA e jaIne rANIne kahe che. mahArANI sAheba ! mApha karajo, A yuddha tame jItI rahyA !! rANI kahe,- kema zuM che ? ApaNAM dIvAna evA bAhoza ane zUravIra che ke vijayamAM zaMkA nathI." pelA kahe "paraMtu mArA sAheba ! e zuM laDaze ? hamaNAM juo to dekhAze ke lUgaDAnA cheDAthI hAtha vagerene ane pocA unanA sAdhanathI bhUmine jIva na mare, jIvAta na mare ema pUje pramArje che, ane egidiyA beiMdiyA kahI sUkSma jIva mAryAno saMtApa kare che ! e zI rIte moTA hAthI ghoDA ane mANasono saMhAra karI zake ? yuddhamAM to A badhuM karavuM paDaze. rANIne divAna para pUro bharoso che ke A mane vaphAdAra evo che ke mAruM kAma kadI bagADe nahi," eTale maMtrI para zaMkA karanAra pelAone kahe che cUpa raho, huM maMtrIne enA parAkramane ane enI niSThAne barAbara jANuM chuM' e to pachI maMtrInuM pratikramaNa pUruM thayuM, sUryodaye khUnakhAra yuddha zarU thayuM, pratikramaNa karanAra e mukhya maMtrIe mokhare rahI vijaya sAdhyo ! paraMtu emAM enA zarIra para ghA sArA paDI gayA. ene khATalAmAM nAkhI chAvaNImAM laI AvyA. ghA para malamapaTTA karavAmAM AvyA. rANI pAse beThI che, maMtrIne zAMti vaLatAM rANI kahe che, 'maMtrIzvara ! tame to gajaba parAkrama batAvyuM ! mArA kAryamAM A tamArI niSThA ? jIva saTosaTanAM khela sAthe jhajhumavAnuM ?' | 'maMtrI kahe, mA ! tamAruM anna khAuM chuM eTale tamAruM kArya mATe prANanA bhoge paNa bajAvavuM ja joIe, ema mAro dharma mArA bhagavAna zIkhave che. rANI kahe paNa maMtrIzvara ! eka savAla pUchuM? tame paroDhiye UThIne to jhINo paNa jIva na mare, jIva na mare, evI kriyA karatA hatA ! ne eciMdiyA beidiyA bolI ajANatA paNa jhINo paNa jIva maryAno kheda pragaTa karatA hatA ! to tame AvI moTA jIvonI hiMsAnI laDAI zI rIte laDI zakyA ?' karma ! tArI gati nyArI 1 21
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavakAyA divasanA annadAtAnI sevAmAM, ane rAtanA svAtmAnI sevAmAM : maMtrI kahe, "mA ! juo, vAta ema che ke A kAyA tamAruM anna khAya che eTale e divasanA tamArI sevAmAM hatI, tethI divasanA eNe tamAruM kAma karyuM. ane rAtanA A kAyA mArA AtmAnI sevAmAM hatI tethI rAtanA eNe mArA AtmAnuM jIvadayA ane pApanAM pazcAttApa vagerenuM kArya karyuM. rANI sAMbhaLIne sajaDabaMba thaI jAya che, ne pAse beThelA sAmaMtarAjA ane amaladArone kahe che "juo, A narottamanA zabda sAMbhaLyA ? keTaluM umadA ane niSThAvAna emanuM hRdaya ! tyAre, kSudra dilavALA ApaNe emanA umadA dilane zuM samajI zakIe ? AvuM umadA ane niSThALuM dila banAvanAra emano jainadharma keTalo badho ucca koTino !' sAmaMta rAjA vagere kahe che, "vAta ApanI sAcI che. ame amArI bhUlanI kSamA mAgIe chIe, ema kahIne rANI ane maMtrIne vaMdana kare che. vAta A hatI, taraMgavatIe citrapaTTa laIne sakhIne utsavamAM mokalI che eTale ene bhAre AturatA hoya ke mAro pUrva bhavano priya maLI gayAnA samAcAra sakhI kyAre laI Ave ? kyAre laI Ave ? evI AturatA hoya tyAM pratikramaNa karavAnuM sUjhe ? paraMtu dharmAtmAne sAMsArika game tevA agatyanA kAma hoya, chatAM ene mana dharma-kartavya e bahu agatyanA lAge che, eTale rojiMdI dharmasAdhanA e cUke nahi. | 7. taraMgavatIne svapna taraMgavatI mAtApitA sAthe pratikramaNa karI le che, ane pachI rAtanA UMghamAM ene svapna Ave che. svapnamAM e jue che ke huM eka parvata para ca chuM ane zikhare jaI pahoMcuM chuM. savAre e jAgyA pachI mAtApitAne page paDavA jAya che, ane page paDIne namaskAra karI pitAne kahe che, bApujI ! Aje rAtanA UMghamAM meM parvatanA zikhara para caDI gayAnuM svapna joyuM, enuM zuM phaLa maLaze ?' pitA RSabhasena kahe che, "jo bahena ! svapnamAM hAthI, baLada, makAna, parvata ke kSIravRkSa para caDI javAnuM dekhAya, athavA samudra ke nadI tarI gayAnuM jovAmAM Ave, to koI paNa prakAranA du:khamAMthI chUTakAro thAya che; temaja 1 2 2 - taraMgavatI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSane strIliMga nAmanI cIjano lAbha thAya che, ne strIne pulliga nAmanI iSTa vastuno lAbha thAya che. emAM ya jo pahelI rAtre svapna joyuM hoya to e cha mahinAmAM phaLe che. madhyarAtrinuM svapna traNa mahine, pAchalI rAtanuM doDha mahine ane brAhma muhUrtanuM svapna eka saptAhamAM phaLe che. kanyAe A svapna joyuM hoya to ene sArA patino ne dhanano lAbha thAya che to putrI ! tane uttama patino lAbha thaze. evuM tAruM uttama svapna kahe che. RSabhasena zeThano bodha keTalo vizALa haze eno A parathI khyAla Ave che. pUchazo, pra.- gRhasthane ATalo badho bodha ? u.- A prazna thavAnuM kAraNa vAtoDiyApaNAno svabhAva lAge che. jo evo svabhAva na hoya to evI vAtocItomAM veDaphAI jatA samayano sAro upayoga thAya, zAstra vAMcananuM kAma rakhAya, ane ethI niraMtara bodhanI vRddhi thatI rahe. paraMtu, vAtoDiyApaNuM e mUrkha rahevAno dhaMdho che. e kema cAlu che ? to ke jIvane jJAnanI bhUkha nahi, ane mananI ni:sattvatA evI ke vAto vagere phijUla kriyAnI lAlacane vaza thaI javAya, eTale jJAna prAptino vyavasAya zI rIte karI zake ? jJAnaprAptinAM 3 sAdhana :jJAnasaMpatti prApta karavA traNa cIja joIe, - (1) jJAnanI bhUkha jAgatI rahevI joIe, * (2) vAtacItonI lAlaca phagAvI devAnuM sattva joIe, ane * (3) zAstrono vyavasAya joIe. vAtonA vyasanamAM keTalA moTAM nuksAna ? (1) jJAnaprAptino samayanAza, (2) jJAnaprAptinI aTakAyata, (3) bAhyarasanI vRddhi, (4) Abhyantara hitamAM nIrasatA. (1) vAtacItonuM vyasana saMtoSavA jatAM eTalo samaya zAstravAMcanamanano zubha vyavasAya gumAvavAnuM thAya che, ethI (2) eTalo zAstrabodha prApta karavAno rahI jAya che. jo vAtomAM na karma ! tArI gati nyArI 1 23
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ paData to zAstra-zravaNa-vAMcana-pArAyaNano zubha vyavasAya thAta; tethI bodha vadhata. (3) vAtacItonuM vyasana sevavAmAM bAdhano ne te paNa tuccha bAhyano rasa poSAya che. je anAdinI cAlane majabUta kare che. (4) bAhyarasa poSAvAthI pachI zAstra-zravaNa-vAMcana-pArAyaNa AdimAM eTalo rasa jAmato nathI; nIrasatA Ave che. taraMgavatI kahe che mArA pitAjIne AvI vAtocIto vagereno rasa nahi tethI zAstrabodha vadhAratA rahetA, ene vAgoLatA rahetA, eTale e bodhanA AdhAre mane svapna-phaLa kahetA, kahyuM dIkarI sAta divasamAM tane sArA patino lAbha thaze. taraMgavatInI ciMtA : alabata pitAjIe vAta to sArI karI, paraMtu mArA manane ciMtA thaI ke zuM sArA pati tarIke pUrva priya nahi maLe ? jo pUrva bhavano priya maLe to te ja mAre svIkArya che, bIjo koI puruSa nahi, ne jo bApujI koI bIjo mane vaLagADavAnuM kare, to mAre zuM ? mAre to jIvavuM ja bhAre thaI paDe. evuM thAya to to jIvavA ja icchatI nathI. mAre to pUrva priyanI athavA cAritranI ja icchA che. A bemAMthI ekeya na bane to jIvavAno kazo artha nathI. Ama mane ciMtA to thaI paraMtu hajI to "bheMsa bhAgoLe.. jevo ghATa' mAre e ciMtA bahAra vyakta na karatAM chupAvI rAkhI. mAtApitAe mArA sArA svapna para mAruM abhinaMdana karyuM. ahIM taraMgavatInI hRdayanI pariNati khullI thAya che. alabata pUrvabhavanA priyano moha che, eTale enI sAthe saMsAra mAMDavAnI vAsanA che, paraMtu e saMsAravAsanA maryAdita che, aMkuzita che. eTale ja jo e priya na maLe to saMsAranI icchA nathI paraMtu mokSamArga cAritranI ja icchA che. te paNa icchita pati na maLyAnI nirAzA ke zokamAM nahi. kintu e jJAna-darzana-cAritranA mArga sarva du:khanAzaka ane sarva kalyANakAraka che, mATe cAritranI icchA che. tyAre jovAnuM che ke managamato priya meLavavAnI tIvra tAlAvelI enA samyakatvane aTakAvatI nathI. enuM kAraNa A ja ke mULa to dilamAM sacoTa beTheluM che ke sarva duHkhanAzaka ane sarva hitakAraka jo koI hoya to te jinezvara bhagavAne kaheluM samyagdarzana-jJAnayukta samyaka cAritra ja che, saMsAranA viSayo 1 24 - taraMgavatI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ to vyAdhirUpa viTaMbaNA rUpa che. A enI samyakatvanI bhAvanA che. A jo dilamAM barAbara aMkita thaI jAya to pachI prazna na rahe ke to pachI taraMgavatI kema pUrva priya mATe valakhA mArI rahI che ? kemake samyatva hovA chatAM aviratino udaya hoya to sahaja che ke avirati Asakti karAve. rAga karAve. chatAM sAthe samyakatva hovAnI vizeSatA e che ke ene haiyAnA UMDANamAM e priya para prema vagere badhuM ya karme sarajelI vyAdhi-viTaMbaNA-bImArIrUpa lAgatuM hoya. jene samakita na hoya ene to haiyAmAM paNa saMsArasukha mIThAM mIThAM lAge che. enI icchA thAya e ya svAbhAvika lAge che. pachI ene sukhanI icchAne bImArI zAno mAne ? samyakatvano prakAza ane aviratino udaya : vAta e hatI ke samyaktvanA ajavALAmAM raMgarAga-viSayabhogo ane viSayo e viTaMbaNArUpa vyAdhirUpa dekhAya che. paraMtu aviratino udaya hoya ethI raMgarAga viSayabhoga kare che. moTA tIrthakara bhagavAnanI paNa gharavAsamAM A sthiti hoya che. emane ya rAjAzAhI sukha bhogavavAnuM bane che. lagna karavA paDe che. e samaje che. ke sukha tRptino A nIca upAya che, paraMtu nikAcita nIca karmarUpI aMdhA duzmanane nIca upAyathI ja tuSTa karI ravAnA karyo chUTako che. aviratinuM nATaka jabaruM che. e parama puruSane paNa spaSTa viTaMbaNA samajavA chatAM viSayabhoganI kriyAmAM joDe che. alabata e lokottara puruSa aMtaramAM sAvadhAna che, eTale pAmara jananI jema emane viSayabhogano aMtaramAM AnaMda nahi, paNa kheda che; kemake ene e lokottara puruSa AtmAnI vyAdhi-viTaMbaNArUpa dekhe che. pelI taraMgavatI aMtaramAM samyaktvanI A bhAvanA dharanArI che ke saMsAranA viSayabhoga AtmAnI vyAdhi viTaMbaNArUpa che. pachI ene kadAca aviratinA udaye saMsAranA bhAva jAge, to tethI kAMI enI zraddhAno inakAra na karI zakAya. kAraNa eka ja, ke samakitInuM mana saMsAranA bhAvomAM pAmara jananI jema tadana aMdha nathI banatuM. eTale ja e saMsAranA bhAvonI vacce vacce jinezvara bhagavaMtane, jinavacanane ane jinokta dharmakriyAne bhUlatuM nathI. saMsAranA bhAvomAM je taddana aMdha banI Asakta thato hoya e pahelAM ke pachIthI paNa jina-jinavacana-jinokta AcArane zuM yAda kare ? karma ! tArI gati nyArI 1 2 5
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ juo, rAvaNa samyagdaSTi hato, ane nIkaLyo hato digvijaya karavA - paraMtu vimAnamAM jatAM vacamAM aSTApada tIrtha AvyuM ane phUla spIDamAM jatuM vimAna khacakAyuM, tyAM nIce jotAM tIrtha dekhIne nIce utaryo ane bhagavAnanI bhakti-pUjAmAM lIna thaI gayo ! pUcho ne, pra.- paNa rAvaNane digvijayanA mahAna kAryanI utAvaLa na hoya ? u.- samakitIne dharmakAryanI AgaLa saMsAra kAryanI utAvaLa nahi; kemake samaje che ke jene dharma-kAryanI DhIla ane saMsAra kAryanI utAvaLa che, ene sadgatinI DhIla ane durgatinI utAvaLa che. ethI UlaTuM, jene dharmakAryanI utAvaLa ane saMsAra kAryamAM DhIla, ene sadgatinI utAvaLa ane durgatinI DhIla che. arthAt ene durgati jaladI tANavA na AvI zake. rAvaNane saMsAra kAryanI evI utAvaLa nahotI, jevI dharma kAryanI utAvaLa hatI; eTale digvijayanI yAtrAmAM vacamAM tIrtha maLyuM to UtarI paDyA tIrtha para; ane bhakti jamAvI !! taraMgavatIne pitA taraphathI svapnanA phaLAdezarUpa AnaMdadAyaka AgAhI to maLI ke tane sAta divasamAM sAro pati maLaze. paraMtu pote ora ciMtAmAM paDI ke jo mArA purva priyane choDI bIjo koI mArA mAthe paDe to to mAre jIvavuM ja muzkela thAya. paraMtu hajI pelI sArasikA je ahevAla lAvavAnI che. emAM AzA che tethI enA potAnA manane manAvI rAkhe che. pachIthI taraMgavatI siddha bhagavaMtone namaskAra karI rAtrinA lAgelA doSa aticAronI AlocanA pratikramaNa kare che, bRhadguruvaMdana kare che, paramAtmAnA bhakti-stotra bhaNe che, ane eTalAmAM sUrya udaya pAme che. 8. dharmapradhAna ke saMsAra jovAnI khUbI che ke gaI sAMjanA sakhI sArasikAne citrapaTTa laIne kaumudI mahotsavamAM mokalyA pachI AtaratA to che ja ke "tyAM loko joI zake e rIte citrapaTTa khullo mUkyA pachI emanAM koI mADInA lAla para A citrapaTTa joyAnI asara paDe che ke kema ?' chatAM sAMjanuM pratikramaNa ne prabhAtanuM pratikamaNa cUkatI nathI ! A batAve che kadAca sAdhu na thaI zakyA to paNa 1 26 - taraMgavatI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ dilamAM samyagdarzana kevI rIte jhagamagatuM rAkhI zakAya ! ane dharmanA zakya kartavya AcAronuM pAlana koI sAMsArika ciMtAnI vacamAM paNa kevuM akhaMDa rAkhavAnuM ! samyagdarzana vAtonI vaDAIthI na Ave, na Take. mULa, haiiyAmAM vasyuM hoya ke saMsArane pachI, ne zAsanane paheluM sthAna ApuM.' to ja dilane dharma gamyo gaNAya, ane saMsAra para abhAva rahyo gaNAya. vAta A hatI; dharmAtmA sAMsArika jIvananI vacamAM vacamAM ya dharmane bhUle nahi. AjanA jaDavAdamAM aMjAI jaI AtmaSTi gumAvI beThelAne A tAraNahAra tattvo magajamAM besatA ja nathI. TI.vI. roja joze ! pratikramaNa mahine eka vAra paNa nahi ! pelI taraMgavatIe prabhAtanI dharmasAdhanAo karI lIdhI, sUryano udaya thayo ane sArasikAnI rAha jotI hatI. emAM e AvI pahoMcI ane taraMgavatI potAnA AvAsamAM ekalI rAha jotI beThI hatI tyAM AvI. e daravAjAmAM pesatAM ja khUba UbharAtA harakhathI kahe che. sakhI ! khuzakhabara ! kAmadeva tArI kAmanA pUrI kare ! tAro priya maLI gayo che. ema bolatI bolatI pAse AvIne UbhI rahI. A sAMbhaLatAM ja taraMgavatIne harakhano pAra nathI raheto ! ne ene chAtI sarasI bheTI paDe che, ane kahe che, vAha vAha sakhI ! tArA moMmAM goLa ! tyAM zI kamAla thaI ? bola bola sakhI ! jaladI bola zuM zuM banyuM ? kevI rIte te mArA priya cakorane oLakhI lIdho ?' ema pUchatAM enA khUba harakhamAM ema dekhAya ke jANe priya cakora potAnI sAme AvIne Ubho che ! jIvane jyAre pahelapaheluM samyagdarzana pragaTe che tyAre zAstra kahe che ene AkhA saMsArakALamAM nahi thayelo evo apUrva AnaMda thAya che. emAM ene priya paramAtmAnuM darzana ane vikedamAMthI mukti thavAnuM dekhAya che. samakitInA AnaMda-uga judA, mithyAtvInA judA. taraMgavatI atyAre priya maLavAnA AnaMdamAM che. e ne dAsI nIce beThA, sArasiko kahe,- "sAMbhaLa zuM banyuM e huM kahuM chuM. "huM ahIMthI citrapaTTa laIne gaI jayAM kaumudI mahotsavano meLo jAmyo che, tyAM evI jagAe jaI paTTa khullo mUkIne UbhI rahI ke rastA parathI ratho karma ! tArI gati nyArI 1 27
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane bIjA vAhano pasAra thaI rahyA che, loko paNa ToLeToLAM jaI rahyA che, e badhAne najaramAM paDe e rIte paTTane kholIne UbhI rahelI. "jonAra loko Azcarya pAme che ke A vaLI kevuMka citra ! dhArI dhArIne jue che, paNa citrano paramArtha nathI samajI zakatA. strIo jue che, puruSo jue che, huM badhAnA moM para zI asara thAya che e joyA karuM chuM paraMtu emAM koInA mo para khAsa asara thatI dekhAtI nathI. pUnamanI rAtri pasAra thaI rahI hatI mArA manane adhIrAI thatI hatI ke mArI sakhIno pUrva priya koI prekSaka ahIM maLaze ke kema?" kAryasiddhinA udyamamAM sthitaprajJatA : sahaja che ke kArya-siddhine mATe nIkaLela mANasane jayAM sudhI kArya thavAne anukULatA na dekhAya, tyAM sudhI manane adhIrAI thAya. paraMtu kAryanI anukULatA na dekhAya tyAM sudhI nAsIpAsa nahi thavuM joIe. nahitara nAsIpAsI to to prayatnamAM AgaLa vadhatAM aTakAvI adhavacce udyama choDAvI de, to kAryasiddhi thavAnA samaya sudhI pahoMcI na zake. eTalA mATe sthitaprajJatA joIe, kArya pAra pADavAnI prajJAbuddhi sthira rAkhavI joIe. A sthiraprajJA UbhI karIne udyama upADyo; te e prajJA sthira rAkhIne prayatna cAlu rAkhavo joIe. vepAramAM zuM karo cho ? dukAna kholI cAra gharAka evA ja AvyA ke sodo na karyo, to zuM evuM karo ke "baMdha karo dukAna, AmAM kAMI nahi vaLe ? nA, tyAM to buddhi sthira rAkhI dukAna cAlu rakhAya che, to pachI dharmanI bAbatamAM jarAka pAchA paDatAM kema prayatna moLA ? juo, guNasthAnakanI pAyarI upara zI rIte UMce UMce caDAya che ? prajJA sthira rAkhIne upara uparanA guNasthAnakano prayatna cAlu ja rAkhe jAya. to upara uparanA guNasthAnakanA pagathiye caDatA javAya che. dA.ta. pahele guNasthAnake mithyAtva-avasthA che. emAM mithyAtvane ane anaMtAnubaMdhI kaSAyo rAga-dveSAdine maMda pADatA javAnI buddhi sthira rAkhIne AgaLa AgaLa prayatna cAlu rAkhe, to ja mithyAtva maMda maMda banatuM Ave che. pUcho,| mithyAtva maMdatAnA zA upAya ? :pra.- mithyAtva maMda karavAnA zA prayatna hoya ? u.- e mATe vividha prayatna karavAnA che, paheluM to A ja sudhI - taraMgavatI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApAcaraNamAM je hoza khuzamizAlatA ane rAcavA-mAgavApaNuM hatuM, te have emAM maMdatA karye javAnI. arthAt pApAcaraNa paralokano bhaya rAkhyA vinA je tIvrabhAve arthAta khUba hoMzathI karatA hatA, te have paralokathI DaratA rahIne karavAnA, ne te ya tIvrabhAvathI nahi karavAnA. ethI mithyAta maMda paDatuM Ave. prazna thAya, pApapriyatAno svabhAva badalavAnA zA upAya ? : pra.- hiMsAdi ane kaSAyonAM pApo rAcI mAcIne karavAno jIvano svabhAva eTale ke pApapriyatAno svabhAva che, te kema chUTe ? kema badalAya ? u.- e badalavAnA upAya aneka che, (1) pahelo upAya A, ke manane vicAra thAya ke "A mAro Arya uttama mAnava avatAra, emAM kevI viziSTa kAyazakti, vANIzakti ane buddhizakti vagere maLI ! viziSTa mana-vacana-kAya-zaktino viniyoga (upayoga) pUrvanA anaMtA ajJAna-mohamUDha mAnavabhavomAM jevo karyo, evo zuM kacarApaTTI pApomAM pApakAryomAM karavAno ?' roja paroDhiye UThIne A vicAra dilamAM ThaherAvavAmAM Ave, to enI dila para asara thAya, ane pApakAryomAM tana mana ane vANIne taddana nahi to aMze paNa jatA aTakAvAya, (2) bIjo upAya A che ke kadAca badhA pApakAryomAM na bane to paNa rojanA kamamAM kama 4-5 pApakAryomAM mana mArIne paNa hoMza-harakha rokI rAcI mAcIne ApaNI zaktiono upayoga yAne prayatna nahi karavAno. Avo rojane roja prayatna thAya to anAdinA svabhAva para asara paDe, svabhAva badalavAnI zakyatA UbhI thAya. rAcavA mAgavAmAM jo maMdatA UbhI thAya; to tethI mithyAtvamAM maMdatA Ave. (3) mithyAtvanI maMdatA mATe vaLI eka upAya e che ke, ghora saMsAra para dhRNA sUga UbhI karavAnI. ghora saMsAra para Adara bahumAna nahi dharavuM, Ama guNasthAnakanI avAMtara pAyarIe caDavAnuM thAya. A bhavanirveda bhavoga bhava-vairAgyanuM kArya vadhAre sateja banAvavA ane AgaLa vadhavA mATe eka agatyano upAya A karavAno che, karma ! tArI gati nyArI 1 29
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanirvedano agatyano upAya : ApaNe to vItarAga arihaMta bhagavAnane pAmyA chIe, eTale dareka kArya karatAM arihaMtane AgaLa karavAnA, emanA aciMtya prabhAvane AgaLa karavAno che. arthAt manane thAya ke, prabhu ! bhavanirveda lAvavA vadhAravA upAyo to karuM chuM paraMtu te ApanA prabhAve ja phaLavAnA che. ApanA prabhAve ja ApanA upakArathI ja ATale ucce Avyo chuM, ane hajI paNa AgaLa jaIza. te ApanA prabhAve ja jaI zakavAno. Ama vAtavAtamAM arihaMtane AgaLa karIe emAM bhavanirvedanA kAryarUpe samyatva sulabha thAya che; kemake vAtavAtamAM arihaMtane mukhya karavAthI arihaMta upara prema-zraddhA bahumAna vadhe che. rojanA mATe ane divasamAM aneka vAra jayavIyarAya sUtramAM bhagavAna AgaLa hou mamaM tuhappabhAvao bhayavaM bhavaniOo... iThaphalasiddhinI prArthanA zA mATe karavAnuM rAkhyuM ? kaho, roja ne roja mAMgavAnuM ATalA ja mATe ke, jyAM sudhI bhavanirveda mArgAnusAritA iSTaphaLasiddhi vagere kAryo siddha na thAya, tyAM sudhI e mATe vItarAga bhagavAnanA aciMtya prabhAvanI zraddhA vadhAratA raho, ane bhavanirveda vagerenI mAgaNI karavAno prayatna cAlu rAkho' e sUcavavuM che. kArya siddha nathI thatuM mATe nAsIpAsI na karo. nirAzA na karo. sAme pUrva karmonuM jora hoya to kArya siddha thavAmAM vilaMba thAya, paraMtu pAko vizvAsa rAkho ke mArA arihaMtadevanA aciMtya prabhAvathI ne mArA yogya prayatnathI pUrvakarma tUTI ja rahyA che. te AgaLa jatAM sArA pramANamAM tUTIne kAryasiddhi thanAra ja che. citrapaTTa oLakhanAra maLyo : pelI sArasikA kahI rahI che ke rAta vItI rahI hatI, citrapaTTanI asara lenAro koI dekhAto nahoto. manane nirAzA thatI hatI. paraMtu bena ! ema mAMDavALa karyo kema cAle ? vaLI kaI lAkho nirAzAmAM amara AzA chupAI che' e kavinI ukti che. eTale AzA UbhI rAkhIne citrapaTTa khullo rAkhIne UbhI chuM. eTalAmAM sakhI ! tArA prakhara puNya zuM manamAnyuM banyuM te tuM sAMbhaLa, sArasikAnA A bolapara taraMgavatInuM haiyuM nAcI UThya ! manane thayuM hAza ! have lAge che ke, pUrvanA mArA priyano patto lAgyo lAge che !' 13) - taraMgavatI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. yuvAna padmadevane mUccha | yuvAnano AzcaryakArI hevAla : sArasikA AgaLa calAve che ke, "tyAM eka taruNa mANasa potAnA goThiyAmitro sAthe AvI pahoMcyo. zI enI kAyA ! bhAre suMdara rUpa ! vizALa chAtI ! hAtha lAMbA ane laSTapuSTa ! mukha to enuM pUnamanA caMdra jevuM ! caMdra jema rAtri vikAsI kamaLone vikasvara praphullita kare, ema A enA mitrAne praphullita kare che ! matalaba, enA mukhAraviMdanuM darzana karI karI mitro khuzI khuzI thaI jAya che ! tyAre yuvatIonI to bicArInI durdazA ja thAya che, evI koI yuvatI nahi maLI hoya ke jenA manamAM A na peTho hoya, tathA A yuvAnane joI je kAma vihavaLa na thaI hoya, ane jeNe manamAM ne manamAM Ane varI levAnI prArthanA na karI hoya ! Avo e yuvAna citrapaTTa pAse Ubho rahI joto ja rahyo, ane potAnA mitramaMDaLa AgaLa prazaMsA karI rahyo che ke, dosto ! juo juo, A citramAM zuM suMdara padmasarovara AlekheluM che ! pAse nadI kevI majenI AlekhelI che ! vaLI nadInA paTamAM kevI sarasa sapheda retI patharAyelI paDI che ! pAse zuM ANe AbehUba jaMgala AlekheluM che ! emAM phUlonI latAo kevI adbhuta che ! tyAre sarovaramAM A cakora-cakorInuM joDaluM kevuM parasparanA premamAM garakAva che ! emAM kone adhika premavALo kahevo e muzkela che. tyAre A juo pelo hAthI, nadImAMthI sUMDhamAM pANI bharIne nadI bahAra AvI suMDha UMcI karIne cAre bAju pANI kevuM urADI rahyo che ! te pANInA sapATAmAM keTalAka paMkherA bicArA AvI AvIne gulAMTa khAI rahyAM che ! "taraNa potAnA goThiyAone kahe, juo- juo mitro ! citramAM hAthI para pelI bAju jhADa parathI eka zikArI bANa tAkIne choDe che ! arere ! paNa A juo, bANa tyAM sudhI na pahoMcatAM bicArA A vacce UDIne jatAM eka cakorane vIMdhI nAMkhe che ! hAya ! jIvanAM karmanI kevI gati ! emAM vaLI juo citra dekhADe che ke, pelI cakorI bANe vIMdhAIne paDelA cakoranA zarIra para mAthuM pachADI kalpAMta karatI dekhAya che ! ahIM juo cakoranI agni-citA bhaDabhaDa saLagatI dekhAya che. emAM cakorI jhaMpalAve che ! "svAminI ! e rUpALo yuvAna goThiyAone kahe che,- "bhAIo ! citra to sudaMra che paraMtu zemAMthI A citranI kalpanA UThI haze enI khabara karma ! tArI gati nyArI 1 31
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI paDatI...' ema bolatAM bolatAM yuvAna UMDA ciMtanamAM paDI jAya che. emAM thoDIvAramAM to e mUcchita thaI gayo. e jaI thoDeka dUra UbhelI huM tyAM pahoMcI gaI, e jovA ke have zuM thAya che? yuvAna zuM bole che? enA dostAro gabharAI gayA ke mitrane ekAeka A zuM thaI gayuM ? ene pavana nAkhe che, bhAnamAM lAvavA prayatna kare che." sArasikA taraMgavatIne kahe che. "jo bena ! tuM ya udyAnamAM cakravAka cakorInA joDalAne joI mUcchita thaI gayelI ne ? ema ahIM paNa enuM citra joI A samRddha yuvAna mUcchita thaI gayo. mane vahema paDyo ke, "zuM A cakravAka to na hoya ? paraMtu mArAthI ekadama ene pUchAya kema ? chatAM A paristhiti joI huM prasanna to zraI gaI ane mane lAgyuM ke, nathIne jo A yuvAna ja pUrvano cakravAka hoya, to to mArI bALIbhoLI sakhIne eno managamato pati maLI jAya !" taraMgavatI khUba AturatA ane dhyAnapUrvaka sAMbhaLI rahI che, emAM A sAMbhaLatAM to ene eTalo badho harakha ubharAyo ke, enAM haiyAmAM zvAsanA dhabakArA vadhI gayA. pUrvano priya maLavAnI AzA baMdhANI emAM ene lAge che ke, jANe moTuM sAmrAjya ke koI apUrva nidhAna maLavAnuM che ! pAMca varasathI guma thayelo dIkaro have ekAeka maLavAnI AzA baMdhAya to enA mAtA pitAne keTalo badho avarNanIya AnaMda thAya che ! e to putra; tyAre ahIM to potAno atyaMta vahAlo priyatama maLavAnI AzA baMdhAya, pachI atyaMta harSanuM pUchavuM ja zuM ? paramAtmA maLavAnI AzA rahe che? :- A hisAbe vicAro ke ApaNane paramAtmAnA anaMta anaMta kALanA viraha pachI sAdhanA dvArA e arihaMta prabhu maLI javAnI sukhada AzA baMdhAya, to eno AnaMda keTalo UbharAya ? paraMtu paheluM to prabhu nikaTamAM maLavAnI jIvane AzA rahe che ? kahone 'nA; kemake prabhunA virahanuM duHkha nathI, prabhu na maLe to kazI khoTa nathI lAgatI cho ? prabhu pahelAM bheda ane pachI abhedabhAve dekhAya. arihaMta prabhune bhedabhAva jovA mATe A karo, : AMkha mIMcIe ne saheja manano upayoga laI jaIe tyAM jhaTa pahelAM to koI atyaMta paricita karelA jinapratimA aMtaramAM AbehUba dekhAya ! ane 1 32 - taraMgavatI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ e dekhavAno abhyAsa thaI gayA pachI aSTaprAtihArya sahita jIvaMta arihaMta bhagavAna AbehUba dekhavAnA te paNa ApaNI sAme karuNA najarathI jotA hoya evA dekhAya. IlekTrikanI svIca dAbo ne phaDa ajavALuM thAya, ema AMkha mIMcI ApaNA manano aMdaramAM upayoga jAya ne tarata ja aMdaramAM bhagavAna dekhAya. pra.- A zI rIte bane ? u.- kaho, prabhune bahAramAM joI joI tarata aMtaramAM A rIte prabhune javAnA. bahu abhyAsathI bane. prabhu atyaMta paricita thaI jAya. eTale pachIthI prabhu sahejamAM AbehUba dekhAya. prayatna joIe. prabhune bahAramAM joI pachI mIMcelI AMkhe aMdaramAM jovAnA. kSaNavAra aMdaramAM dekhAya pachI prabhu aMdaramAM dekhAtA baMdha thAya eTale pachI AMkha kholI pAchA bahAramAM prabhune joI manamAM barAbara dhArI laIne pachI baMdha AMkhe prabhune aMdaramAM jovAnA. prabhune jovAnA eTale khAsa to prabhunuM mukhAraviMda jovAnuM. te paNa lalATa keTaluM UMcuM che ? nAsikA keTalI UMcI ? AMkha kevI ? hoTha kevA pahoLA ? gAla kevA mApanA ne kevI AkRti ? dADhI mukhanI pachI nIce keTalA aMtare ? te goLAkAra ? ke capaTI ?...vagere vagere barAbara dhyAna rAkhIne jovAnA. jevA bahAramAM dekhAya evA ja ApaNane aMtaramAM dekhAvA joIe. prabhune A aMtaramAM jovAnA vAraMvAra abhyAsa thAya ne pachI e saheje dekhAvAno mahAvaro paDe, e ApaNA AtmA mATe eka mahattvanI mUDI bane che. pachIthI AMkha mIMcIne vAraMvAra jotAM AnaMdano pAra nathI raheto. eno nAda lAge che. eka namutthaNe sUtra AMkha mIMcIne bolIe tyAM padepade A prabhu dekhAyA kare, te kramazaH goThavAyelA dekhAya. 33 padomAM 33 tIrthakara dekhAya. emAM ya chelle 'siva mayala marue...' vALA padamAM ATha vizeSaNamAM ATha bhagavAna dekhAya. evuM logassasUtramAM covIsa bhagavAna jovAnA, Ama aMtaramAM bhagavAna AbehUba jovAnAM abhyAsa vadhAratA jaIe,. eTale bhagavAna sAkSAt dekhAvAnI AzA baMdhAya, ne tyAM eno AnaMda evo adbhuta rahe ke bIjA bAhyadarzananAM AnaMda phikkA paDI jAya. sArasikAnAM vacana para taraMgavatIne priya maLavAnI AzA baMdhANI che. eTale tarata ene kahe che ha kahe, kahe, e yuvAnane mUccha AvI pachI zuM thayuM?' karma ! tArI gati nyArI 133
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasikA kahe, "bena ! enA mitroe ene pavana nAkhyo. pANI chAMTyuM eTale e bhAnamAM to AvI gayo, paraMtu enA moM para udAsapaNuM vyApa gayeluM te joI mitro pUche che,| 'mitra ! A tane zuM thayuM? kema ekadama bebhAna thaI gayo? zuM magaja para kazI moTI ciMtA AvI ?' yuvAna kahe che. bhAIo ! zuM kahuM mArA karmanI kahANI ?' ema kahIne eNe tyAM rastA vacce rahyA rahyA karuNa rudane raDavA mAMDyuM. taraMgavatIne sArasikA kahe che, "bena ! eNe AvuM Akrada karavA mAM ke "arere cakorI ! tuM kyAM gaI ? o mArA premanI peTI ! o mane haMmezAM - bahu ja pyArI ! teM keTalo gajaba karyo ke teM mArI khAtara tuM ahIM (citra tarapha AMgaLI dharI) baLI marI !' ema vAraMvAra vilApa kare che. 'hare kyAM maLe ?' A enuM zarama mUkIne kalpAMta karavAnuM joI enA mitro AbhA banI gayA ! kAMI samajayA nahIM, eTale ene kahe che, are mitra ! tuM zuM kAMI bhUlo paDI gayo ? A tuM zuM bole che? zAnI cakorI ? zI rIte tArI priya ahIM vicAro, taraMgavatIne pAsarovaramAM cakravAka cakravAkInI premI joDaluM jotAM jAtismaraNajJAna thayuM; Ane potAnA pUrva bhavanA prasaMganuM citra jotAM jAtismaraNajJAna thayuM. baMnene enuM phaLa zuM AvyuM ? jAtismaraNajJAna thatAM to dekhAya ke potAnuM eka zarIra gayuM, ne bIjuM UbhuM thayuM, eTale baMne zarIramAM saMlagna evo zarIrathI judo potAno AtmA spaSTa rIte nakkI thayo. potAnA e judA AtmAne pUrva bhavanA zarIramAM tyAMnA anubhavo ya bhAse che, ne A bhavanA judA ja zarIramAM ya potAne ja anubhavo vartAya che. Ama bhavabhavamAM pasAra thatAM potAno AtmA bhAsyA pachI zuM mamatva AtmAnuM thAya ? ke zarIranuM ? AtmAne bicArAne bhava bhavanA khoLiyA mUkI mUkIne cAlavuM paDe che. enI koI dayA Ave ? e AtmAnI kazI ciMtA thAya che ? nA, zarIranuM mamatva, zarIranI dayA, ne zarIranI ja ciMtA rahyA kare che, paNa potAnA priya AtmAnI ja nahi ! AtmA karma-paravaza hovAthI gulAmI bhogave che. karmapIDita bane che, karmajanita viTaMbaNAothI sIdAyA kare che, enI kazI ciMtA nahi karavAnI ? 1 34 - taraMgavatI
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ A be uttama AtmAone paNa A AtmaciMtA nahi ? kAraNa ? kAraNa A ja, ke karmanI vicitratA che, mohanI viTaMbaNA che. atyAre e mohanI asara nIce che. mATe ja uttama mAnavabhavanuM mahAna kartavya karma ane mohanI gulAmI ghaTADavAnuM che. - jyAM pelA yuvAnane enA mitroe emAM "o mArI cakorI ! o mArA premanI peTI !... tuM mArI khAtara baLI ?' enA kalpAMta para pUchyuM ke tuM zuM bhUlo paDI gayo ke che zuM ? tyAre e yuvAna kahe che mArA bhAIo ! huM kAMI bhUlo nathI paDyo. mAruM magaja ThekANe che. mArA rudananuM kAraNa A citrapaTTanI vigato che te vigato du:khada che, enuM rahasya huM jANuM chuM. tethI mane A kalpAMta thAya che. tame nathI jANatA tethI tamane huM bhUlo paDI gayo lAguM chuM. mitro pUche to tane citranA rahasyanI zI rIte khabara paDI ? yuvAna kahe che, "mane mArA pUrvabhavanuM smaraNa (jAtismaraNa) jJAna thavAthI khabara paDI. e jJAnamAM mane anubhava thAya che ke A citramAM citarAyela cakora huM pote ja hato. ane A agnimAM baLI maravA paDatI cakorI mArI prANa priyA hatI,"... sArasikAno ahevAla :ahIM ema kahIne sArasikA taraMgavatIne kahe che. bena ! je tame jAtismaraNa thayA pachI te mane tArA pUrvabhavano Akho citAra Apelo, phiTa barAbara e ja citAra A yuvAne mitrone potAnA pUrvabhavano Apyo. emAM ya eNe je cakorInA avihaDa prema ane enA guNonI vizeSatAnuM varNana karyuM, e parathI tuM samajI zake che ke, jo tane cakoranA viyoganuM bhAre du:kha rahe che. to have ene cakorInA viyoganuM keTaluM duHkha hoya ? A huM eTalA mATe kahuM chuM ke have tuM viyoganuM eTaluM badhuM duHkha karavuM rahevA de, kemake duHkhiyAne duHkhiyArA maLyA to manane rAhata thAya che; ane kharuM jotAM tuM mArI jema parama AnaMda mAna. yuvAne bhale AkraMda karyuM paraMtu mane to bena ! pArAvAra AnaMda thayo ke hAza ! mArI sahiyarane eno pUrvapriya patino patto maLI gayo ! to pachI eTalA mATe tAre paNa khuzI thaI javA jevuM che. bAkI to sakhI ! tAre enA para je prema che enA karatAM eno tArA para prema keTalo badho haze e enI have pachInI hakIkata pachI tuM samajI zakaze. e jyAre mitro AgaLa tArA guNonI prazaMsA karato hato tyAre enA karma ! tArI gati nyArI 135
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ moM para hAya ! AvI guNiyala priyA meM khoI ?' "viSAda enA mukha para taravarI UThato hato !" vaLI sakhI ! joto kharI ke, ATalA tArA vakhANa ane ATalo viSAda karIne e besI na rahyo, paraMtu eNe mitronI AgaLa potAno bhIkha saMkalpa jAhera karyo. juo bhAIo ! e mArI pUrva janmanI cakorI sivAya bIjuM koI A citra citarI zake nahIM, jarUra e ahIM manuSya avatAra pAmI haze. tethI have mAro A daDha saMkalpa che, ke jo mAre enI sAthe saMbaMdha thaze to ja huM saMsArasukhanI abhilASA rAkhuM chuM, nahitara jIvanabhara mATe nahi, eTale have to ApaNe tapAsa karavI rahI ke A citrapaTTa cItaranArI koNa ? e jANavA maLe to nakkI vAta che ke e ja mArI pUrvanI priyA cakorI, enA vinA bIjAnuM AbehUba ane pUrNa vigato sAthe A citAra citaravAnuM bIjAnuM gajuM nahi. paramAtmAnI khoja che ? : eka dehanA saMbaMdhano prema keTalo talasATa jagAve che ! tyAre e paramAtmA sAthe ApaNo AtmAno premabaMdha bAMdhyo hoya to paramAtmAne khojavAno, paramAtmAnuM svarUpa samajavAno ApaNane keTalo talasATa hoya ? pelI sArasikA taraMgavatIne AgaLa kahe che ke, yuvAnane jijJAsA jANIne huM tyAMthI khasI ane citrapaTTa pAse AvI UbhI rahI. kAraNa ke mane lAgyuM ke, A yuvAna ! ne pelo mitra citrapaTTa pAse Avaze ane mane pUchaze ke A citra koNe karyuM, to mane khulAso karavo phAvaze. ane barAbara eja pramANe banyuM. mitra Avyo ane mane pUche che ke AkhI nagarIne lokone vismaya pamADI de evuM A citra koNe taiyAra karyuM? tyAre meM ene kahyuM ahIM nagarazeTha RSabhasena che ne? emanA taraMgavatI nAmanI kanyAe A jAte taiyAra karyuM che. AmAM eNe je je cItaryuM che, e kazuM khoTuM nathI, kAlpanika nathI, paNa eNe hakIkata pramANe cItaryuM che. e rahasya samajIne potAnA e mitra pAse gayo, mane paNa e jANavAnI tAlAvelI thaI ke e loko have zI vAtacIta kare che, eTale huM paNa e mitranI pAchaLa pAchaLa tyAM gaI.' taraMgavatI pUche che, tane zarama na lAgI ke kadAca e loko tane kahe kema ahIM AvI ? 136 - taraMgavatI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasikA kahe "bena ! tane khabara nathI lAgatI ke mANasa jayAre koI ati ISTa kAryamAM guMthAyelA hoya tyAre emane bIjI kazI tathAja hotI nathI ke koNa AvyuM ne koNa gayuM ? hRdayane bahu gamatA kAryano mana para kabajo hoya che. manane emAM evuM otaprota karI de che ke mana bIje jAya nahi." sArasikAnuM A kathana dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. jethI dharmakriyAmAM mana caMcaLa rAkhIe chIe te caMcaLatA miTAvAya. mana dharmakriyAmAM kema caMcaLa ? kaho, dharma kriyA jIvane eTalI badhI iSTa nathI lAgI hotI, tethI e manano kabajo nathI karatI. dharmane bahu iSTa karIe, to e manane pakaDI rAkhe, sArasikA kahe che, mitre tyAM jaIne kahyuM ke, tuM dosta ! have gabharAto nahIM,- samajI le ke nagarazeTha RSabhasenanI bALA taraMgavatI tArA upara tuSTamAna thaI che ! eNe A citra jAte taiyAra karyuM che. pelI citravALI bAIne pUchatAM eNe mane A khulAso Apyo, ane tethI e kanyAne have prApta karavAnI AzA che. tArA pitAjI paNa moTA zeThiyA che, e mAgaNI kare eTalI vAra, tArA moTA gharanA hisAbe ane tArI lAyakAtanA hisAbe nagarazeTha jarUra kanyAne Ape.' tyAM A yuvAna kahe "are bhAI ! tane zuM khabara nathI ke A nagarazeTha bahu abhimAnI che? enI pAse keIka zeThiyA potAnA dIkarA mATe taraMgavatInI mAgaNI karavA gayelA, paraMtu nagarazeThe badhAyane kanyA ApavA nA pADelI. enI najaramAM badhAya umedavAra napAsa ! e enuM keTaluM badhuM abhimAna gaNAya?' tyAre mitra kahe che, tethI ApaNane paNa napAsa karaze evuM kema mAnI levuM? jo, kanyAne jayAM sudhI koIne dIdhI nathI, tyAM sudhI e to samAjanI sAdhAraNa vastu che, ane samAjamAMthI koI paNa vyakti ene mAgI zake che. ApaNe tArA pitAjI dvArA mAgaNI mukAvazuM; ane kadAca nagarazeTha jo nA pADaze, to ame cora banIne e kanyAnuM apaharaNa karIne tArI pAse lAvI dezuM. bola, have koI gabharAmaNa ?' karma ! tArI gati nyArI 137
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM A sAMbhaLatAM, yuvAna khulAso karatAM kahe che, juo bhAI ! ApaNe taraMgavatI joIe che e vAta sAcI, paraMtu ApaNI uccakuLanI paraMparA, uccazIlanI paraMparA ane uccaguNa paraMparAne toDIne ene AvI chUpI rIte upADI laI AvavAnI rIta khoTI. kyAre ya paNa ApaNI uttama khAnadAnIne baTTo lAge evuM karavAno vicAra karatA nahi." mitra kahe paNa enA pitA sIdhe sIdhA hA na kahe, kanyA ApavA maMjUrI na thAya, to pachI zuM karavuM ?' yuvAna kahe enA bApane ApaNA gharanuM sarvasva arthAta bahu moTI kiMmatanA jara-jhaverAta vagere mAla ApIne paNa kanyAnI mAMgaNI karI zakAze. haMmezAM nyAyanA mArge cAlavAmAM nirmaLa yaza maLe, ne puNyanI vRddhi thAya. e thavAthI iSTa phaLanI siddhi thAya. sArasikA taraMgavatIne kahe che,- basa, sakhI ! have tArA priyanI tAre meLavavA jhaMkhanA nahi karavI paDe. tAro priya ja sAmethI mAgato Avaze.' ahIM yuvAnanuM sAMbhaLIne mitro DaghAI gayA. ema vicArIne ke vAha ! A ApaNA mitrane A pUrvabhavanI pUrva kanyA levAno ucharaMga ghaNo che chatAM enuM dila keTaluM badhuM umadA che ke anyAyanA mArge javA e cAhato nathI ! AvA umadA ja AtmAo jagatane ajavALI rahyA che, ne jagatamAM prazaMsA-pAtra bane che. tyAM mitroe yuvAna pamadevanA umadA dilanI prazaMsA karI. have mitro tyAMthI javAnI taiyArImAM dekhAyA, eTale (sArasikA taraMgavatIne kahe che ke,) e ja vakhate meM eka mitrane pUchyuM ke A bhAgyazALI yuvAnanuM nAma zuM? e konA suputra che ? ane kyAM rahe che ? eNe mane kahyuM "bena ! jemanA vinA A pRthvI ratnarahita kahevAya evA pRthvInA ekamAtra ratna dhanadeva nAmanA sArthavAhanA A putra che; ne jemanuM darzana sau koIne priya che evA A rUpe kAmadeva jevA AmanuM nAma pAdeva che; ne e amuka jagAe rahe che. sArasikA jyAre taraMgavatIne kahe che tyAre taraMgavatI bolI UThe che, 'sakhI ! tuM paNa bahu bhAgyavAna ke mAro priya tane pahelo jovA maLyo ! have mane jaladI enAM darzana karAva. bAkI kAma tuM avvala karI AvI ! tane zuM 1 38 - taraMgavatI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ InAma ApuM ? taraMgavatIne AnaMdano pAra nathI, pUrvano zoka badho nIkaLI gayo, iSTa maLavAnI AzAmAM paNa mANasane keTalo badho AnaMda thAya che ? tyAre iSTa kharekhara maLe tyAre AnaMdanuM pUchavuM ja zuM ? ahIM taraMgavatI priya maLavAnI AzAnA AnaMdamAM, rAtri pUrI thaI gaI che eTale pratikramaNa karI nahAI dhoI pUjAnA uttama dravyo laI gharaderAsaramAM arihaMta prabhunI pUjA bhakti kare che. prabhuno jIvanamAM sarvatra upakAra mAnI, prabhu pUjAmAM layalIna bane che. pachI pAraNuM kare che. karmanI vicitratA juo ke hamaNAM to karme sArI anukaLatA karI ApI hoya eTale enA AnaMda maMgaLa ane dhavalagIta gavAtA hoya, paNa pachI karma koI evuM pratikULa UbhuM karI mUke ke, badho AnaMda maMgaLa sukAI jAya ! ahIM taraMgavatIne evuM bane che. tyAre vivekI jIvane ema thAya, ke A saMsAramAM AvI karmanI vicitratA to ThAmaThAma prasarelI che. kahe che ne ke "ghera ghera mATInA cUlA, karmanI mokANa !' to pachI AvA saMsAramAM karIne besavAnuM ? ke have pachI AvI karma vicitratAo viTaMbaNAo na veThavI paDe enA upAya karavAnA ? upAya jANo cho ? karmanI vicitratA ane viSamatA TALavA mATe ekamAtra upAya pApAcaraNa baMdha karI dharmasevana karavuM e ja che. eTale koI pUche kema kAMI vAtavAtamAM vrata ne niyama ? sAmAyika ne svAdhyAya, sAdhunI bhakti ane arihaMtadevanI upAsanA ? A badhuM kema karo che? to kahIe AtmAnA khajAne pAra vinAnA vicitra karmo che, ene toDavA mATe dharma sivAya bIjo upAya nathI, mATe dharma karuM chuM. adazya karmakSaya para zraddhA kema thAya ? : pra.- dharma to karIe chIe, paNa karma tUTatA hoya evuM dekhAtuM nathI ne? pachI zI rIte karma toDavAno uddeza manamAM Ave ? u. ema to tame khorAka khAo cho, evuM aMdara kevuMka lohI mAMsa vagere bane che, e kyAM dekhAya che ? emAM ya dUdha vagere pauSTika AhArathI sAruM lohI mAMsa vagere bane che, e paNa kyAM dekhAya che ? chatAM e banavAnI karma ! tArI gati nyArI 139
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAthI khorAka pauSTika vastu vAparo cho ne? A na dekhAvA chatAM kema enI zraddhA rahe che ? kaho, DokTara vaida, Ayurveda zAstra vagere kahe che mATe zraddhA rahe che ke, te te AhAra khAvAthI lohI mAMsa vagere bane che. to pachI ahIM (1) anaMtajJAnIo kahe che ke te te tyAga-tapa jinabhakti zAstra svAdhyAya, vrata, niyama, cAritra vagere dharma sAdhavAthI bharapUra karmono kSaya ane puNyanI kamAI thAya che, pachI enA para zraddhA thavI zI kaThina che ? karma- karmakSaya para zraddhA kema thAya ? : na jatAM ahIM manuSya janma pAmyo ? zuM hiMsA, jUTha, corI, labADI vagere pApo karelA tethI A ucca avatAra maLyo ke e pApo baMdha karI dharma karelo mATe uttama manuSya janma maLyo ? pUcho, pra.- e zI rIte khabara paDe ? u.- khabara e rIte paDe, ke duniyAmAM dekhAya che ke, anaMtAnaMta jIvo che emAM manuSya to bahu ja alpa saMkhyAmAM che, kaho moTA samudranI sAme eka nAnA khAbociyAnA TIMpA jeTalA ya nahi. tyAre have e juo ke duniyAmAM dharma karanArA jIvo keTalA? kaho, e to bahu alpa; bAkI to lagabhaga ghaNA naradama pApo AcaranArA ! A parathI gaNita mAMDo to spaSTa dekhAya che ke, manuSyo thoDA, ane dharma karanArA paNa thoDA tethI dharma karanArA jIvo manuSya avatAra pAmyAM. bAkI pApa karanArA jIvo aparaMpAra, tethI manuSya sivAyanI halakI gatinA jIvo ya aparaMpAra ! e sUcave che ke, pApo karavAthI kharAba karma baMdhAya. dharma karavAthI pApakarmo tUTe ane puNya karma baMdhAya. have jo najara sAme A rahe ke dharma karuM chuM to mArA Dhagalo pApakarma tUTe che, to dharma-sAdhanAmAM vega keTalo badho rahe ? AtmAnA kothaLAmAM kaI jAtanA vicitra karma keTalA badhA paDyA che ? emAMthI dharma dvArA pApakarmono jeTalo kSaya karatA rahIe, eTalI bhaviSya mATe nirbhayatA. dharmathI karmakSaya karavAnI amUlya taka mAnavabhave. karmonI vicitratA toDavA mATe eka mAtra dharma e ja zreSTha upAya che, ane A dharma karI karIne A vicitra pApakarmono kSaya karatA javAnuM che. bAkI samajI rAkho ke,- e pApakSaya na karatAM UbhA rahI gayelA vicitra karmothI AtmAnI viTaMbaNA bhArI ! hamaNAM zubhakarma kAMka sAruM anukULa dekhADyuM, 140 - taraMgavatI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu pachI jotajotAmAM azubhakarma udayamAM AvatAM kAMka evuM pratikULa dekhADe che ke AnaMda maMgaLamAM mahAlato jIva, telamAM mAMkha garI gayA jevo banI, zoka udvega pAme che. A eka ja jIvanamAM nahi, paNa janma janma zubhane Null and Void yAne rada bAtala karanArA azubhakarmanA dAruNavipAka jIva para viTaMbaNAonI dIrdha paraMparA varasAvatA AvyA che. jIvane karmanI e viTaMbaNAo gamatI nathI, to mAnava avatAre e viTaMbaNAone laI AvanArA pApono kSaya karavo ane pApakSayakArI dharma karavo. sArAMza, dharma ja ekamAtra kartavya che. A samajIne ja pUrve moTamoTA rAjA mahArAjA ane zeTha zAhukAro tathA sukomaLa kAyAnI rAjAnI rANIo, zeThANIo ane zrImaMta gharanI kumArikAo paNa saMsAra tyAga karI kaThora cAritra paMthe nIkaLI paDatI. dA.ta. juo, RSabhadeva bhagavAnanI pATa paraMparAe asaMkhya rAjAoe zuM kareluM ? Aja, sattA ane samRddhi bharI rAjagAdI parathI UbhA thaI jaI saMyama laI lIdhuM. tyAga-tapasyAthI karmonA bhukkA bolAvyA ! sanatakumAra cakravartI, rAjA dazArNabhadra, udAyana rAjA, ema meghakumAra, jaMbUkumAra gajasukumAla - zAlibhadradhanAjI, dhanno, vageree aDhaLaka saMpattio choDI saMyama paMthe sidhAvyuM ! kuSNavAsudevanI rakamaNi vagere rANIo ane caMdanabALA, rAjImatI, brAhmI, suMdarI vagere rAjakumArIoe zuM karyuM ? kuTila karmono kaccaraghANa kADhanAra kaThora-saMyama mArgane apanAvI uccakoTInA tyAga-tapa-jJAna-dhyAna, upazamabhAva vageremAM kheMcI gayA. badhAno eka hisAba "vicitra karmonA vidhvaMsano bhekha lo' nahitara hamaNAM anukULa karma, anukULa sukha UbhuM karI dekhADaze, paraMtu pachI jotajotAmAM pratikULa karma rudana karAve evAM duHkha khaDA karI deze ! taraMgavatIne AvuM ja thAya che, hamaNAM to sakhI sArasikA pAsethI kaumudInI rAtrino ahevAla sAMbhaLIne, tathA eno citrapaTTa jonAra pUrva priyane mUrchA jAtismaraNajJAna thavAnuM, ne pachI rastA vacce zarama mUkIne o mArI cakorI ! nA hRdayaphATa rudana karavAnuM, pAcho eno cakorInA jIvane (arthAt citrapaTTa citaranAra taraMgavatIne) ja paraNavAno nirdhAra karavAnuM...vagere jANIne taraMgavatIne apAra AnaMda thaI AvelA, paraMtu pachIthI dAsI doDatI AvIne je vedanAbharyo ahevAla Apyo ethI taraMgavatIne khedano pAra na rahyo ! A jotAM mana muMjhavaNamAM mUkAya ke, karma ! tArI gati nyArI 141
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre zuM jIve karmonA nacAvyA nAcyA ja karavAnuM? potAnI svasthatAno pote mAlika ja nahi? karmonI A nacAmaNanuM zuM jIvane kazuM duHkha ja nahi? kazI nAlezInI zarama ja nahi ? karma nacAmaNanI zarama Ave, asahya du:kha thAya, to to have eno pheMsalo karavAnA bhArekhama upAya vicArAya ane emAM lAgI javAya. paNa vo dina kahAM ? 10. karmanI nAlezI para coMkAmaNa. kAkA rAjA ajitasena paradezathI samRddha thaIne Avela bhatrIjA zrIpALa kumAra sAme yuddha laDavA nIkaLI paDyA, paraMtu emAM hAryA tyAM karma nacAmaNanI bhAre nAlezI joI manane thayuM hAya ! yuddha pahelAM huM ene kahenAro ke, "jo, jA, rAjya pAchuM mAganArA nAdAna ! hajI tuM bALaka che. tAruM zuM che ahIM ? pAcho cAlyo jA, nahitara vagara mote marIza. mArI sAthe yuddhanuM tAruM zuM gajuM ?- Ama kahenAro huM atyAre hArIne Ubho ? have duniyAne zuM moTuM dekhADuM paraMtu A mArA ja UbhA karela karma taraphathI nAlezI che, tethI cAritrathI karmone toDI nAkhyuM basa, karma taraphathI A potAnI nAlezI thaI dekhI, karma jALa toDI nAkhavA mATe tyAM yuddhabhUmi para ja cAritra svIkArI lIdhuM ! sagara cakravartInA 60 hajAra putro devanA prakopamAM ekI sAthe baLI marI gayA, evI bhAre karmanAlezI joI sagara cakravartI karmono vidhvaMsa karavA cAritra mArge caDI gayA ! madanarekhA-mahAsatInA rUpamAM lobhAI enA jeThe (maNirathe) enA pati yugabAhunuM arthAtu potAnA bhAInuM mota nIpajAvavA vinayathI namelA e yugabAhunI pITha para talavArano ghA jhIMkI dIdho. have yugabAhunI lAla AMkha parathI mahAsatIe eno gusso jANI ene kahe che, madanarekhAno upadeza : "juo, bhAI para gusso na karazo. bhAI to nimitta mAtra che. asalamAM A julama karanAra tamArA pUrvanAM karma che. pUrve tame koIne mAryA haze, enAM UbhA thayelA karma taraphathI A tamArI nAlezI che. paNa have dhyAna rAkhajo, A prasaMge bhAI para gusso ane enI hiMsAnI bhAvanA karI navAM karma na UbhA karazo; ne e mATe navakArasmaraNa ane cArazaraNane svIkAra karyA karo. 1 42 - taraMgavatI
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmasattAnI A viTaMbaNA che. jIva emAM phasI ajJAnatAthI kaSAya kare che. tethI karma jIvane jakaDe che, ne pachI jIvane dhAryA nacAve che. nAcyA, nAcyA ghaNuM nAcyA, have nirdhAra karo ke karmanA nacAvyA nAcavuM nathI. mATe karmane UbhA karanAra kaSAyone vosirAvo, bhAIne kSamA ApI do, bhAInI kSamA mAgI lo." mahAsatIe patine A nirdhAmaNA karAvI. patine karmasattAthI sAvadhAnI batAvIne bhAI paranA tIvra gussAthI pAcho vALyo. naraka tarapha mITa mAMDI cUkelA patine pAMcamAM devaloke caDAvI dIdho ! tyAre mahAsatIne potAnuM zuM mahAsatI para viTaMbaNAo keTalI ? : jIvanamAM karmanI aneka viTaMbaNAo joI, pahelI to akALe A pati-mRtyunI viTaMbaNA ! pachI pote garbhiNI avasthAmAM zIla rakSArthe jaMgalamAM ekalI aTUlI bhAgavuM paDyuM e viTaMbaNA ! pachI putrane vanamAM janma ! sarovaramAM zuddhi karatI ene hAthIe UMce uchALI e viTaMbaNA; emAM vidyAdhare vacamAMthI jhIlI. paNa kahe, tuM mArI rANI thavAnuM kabUla kara; to ja tArA tarata janmelA putrane lAvI ApuM, e viTaMbaNA. emAMthI naMdIzvaradvIpamAM pahoMcI tyAM pUrva pati deva thaIne Avyo; ne vaMdana karI oLakha ApI kahe che. mArA para tArA upakAranI avadhi nathI. aMtakALe te nirdhAmaNA na karAvI hota to huM narakamAM cAlyo gayo hota ! te mane devaloka dekhADyo ! eka sadgati upara keTakeTalI sArI vastu bakSIsa karI ! huM Ano badalo zo vALI zakuM ? bola tAruM zuM priya karuM ? kaho, upakRta pati deva thayelo pote ja mAgavAnI ophara kare che ! kevI lAlaca sAme che ? chatAM mahAsatIe zuM mAgyuM ? karmanI ghaNI viTaMbaNAo thayelI bhUlI nathI, tethI karmano ja nikAla karanAruM cAritra levA mATe uttama guruNI mAgI lIdhI ! karma taraphathI nAlezI kyAM sudhI calAvavI ? AvA devatAI varadAna maLavA prasaMge kaThora cAritra mAgavAnuM? hA, karmonA nacAvyA na nAcavuM hoya, to dharmano sahAro levAya. karmanI viTaMbaNAo miTAvavAnI tAkAta ane karmanI vicitratAnA bhoga banavAmAMthI choDAvavAnI tAkAta koInAmAM hoya, to ekamAtra dharmamAM che. taraMgavatI para karmanI vicitratA kevI kAma karI rahI che ke hajI hamaNAM karma ! tArI gati nyArI 1 43
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ to dAsI pAsethI pUrva bhavano priya ahIM maLI gayAnA samAcAra maLavAthI ene AnaMda maMgaLa vartAI gayo hato, eTalAmAM thoDIvAra pachI sArasikA UnA zvAsa letI AvIne raDamasa cahere kahe che, taraMgavatI mATe pitAnI mAgaNI : svAminI ! julama thayo, sArthavAha dhanadeva potAnA putra paddhadeva mATe potAnA sagA-snehI, vahAlA-vAlesarI sAthe tArI mAgaNI karavA AvelA, ane emaNe aupacArika vAtacIta pachI tArA bApujIne kahyuM. eka vinaMtI che zeThajI ! mArA putra padmadevane vere tamArI kanyA taraMgavatI Apo. jema tamArI kanyA-kaLA-vijJAna vageremAM hoziyAra che, ema mAro pamadeva paNa sAro hoziyAra che. vaLI e tamArI kanyAnI jema rUpALo paNa che, ane dharmiSTha paNa che. eTale jugate joDuM thAya ema che. to ATalI amArI vinaMtI mAnya karo !" RSabhasena zeTha kAMI na bolyA, eTale dhanadeva zeTha kahe che, juo zeThajI, amArAthI bolAya nahi, paNa tamArI kanyA eTalI badhI lAyaka che, ene mArA suyogya putra mATe game teTalI moTI rakama ke jhaverAta ApavuM paDe to te paNa ApavAnI mArI taiyArI che. ahIM jovA jevuM che ke zuM potAnA putra mATe kanyA paisAthI kharIdI levI che ? nA, ene ema lAge che ke putranA panAre kAMI game tevI kanyA na paDe, paNa enI sahacAriNI patnI tarIke ja guNagaNanA bhaMDAra bhUta zreSTha kanyA banatI hoya to enI AgaLa paisAnI kazI kiMmata nathI. ethI vizeSa to e che, ke padmadeve kaumudI mahotsavamAM citrapaTTa joyA pachI je jAtismaraNa jJAnathI potAnI pUrva bhavanI priyA meLavavAnI jhaMkhanA UbhI karI che, e vAta eNe ghare AvyA pachI tarata ja mitro dvArA potAnA mAtApitAne pahoMcADelI, ane sAthe kahevarAveluM ke jo lagna karavAnuM thaze to nagarazeTha RSabhasenanI kanyA taraMgavatInI sAthe ja lagna karIza, nahitara A jIvanamAM bIjI koI kanyA mAre khapaze nahi. mitroe e hakIkata enA mAtApitAne kahyA pachI kaheluM ke A nakkI na thAya tyAM sudhI pAdeva khUba ja duHkhI che mATe jaladI A mATenI tajavIja karo." dhanadevazeThane putra padmadeva khUba lADako hato, eTale enI manasA pUrI karavA haMmezAM taiyAra hatA. emAM vaLI nagarazeThanI suyogya kanyAnI ja vAta che, eTale to emAM kazo manane saMkoca nahoto. evA atizaya priya ane suyogya putranI yogya manasA pUrI karavA jarUra paDe to potAnuM sarvasva tyajI 144 - taraMgavatI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ devA taiyArI hatI. premapAtra khAtara 8mAM eDavarTe rAjya choDyuM ? : mANasa premapAtra mATe zo bhoga devA taiyAra nathI hoto ? vilAyatanA rAjA AThamAM eDavarDane leDI simpasena sAthe lagna karavA hatA, paNa pArlAmenTa kahyuM, "leDI simpasana Ama kuTuMbanI che. briTiza saltanatanA rAjA amIra kuTuMbanA hoI amIra kuTuMbanI ja kanyAne paraNI zake. tethI A kanyA nahi paraNI zakAya ane A ja paraNavAno jo Agraha hoya to briTiza rAjayanI gAdInA hakadAra tamAre rAjyagAdI choDavI paDaze ! AThamA eDavarDane lAgatuM hatuM ke meM leDI simpasenane paraNavAno vizvAsa Apyo che, te vizvAsano bhaMga kema karAya ? pachI bhale briTiza saltanatanI rAjyagAdI jatI karavI paDe to karavAnI." eNe rAjagAdIno tyAga karyo zuM ene amIra kuTuMbanI kanyA maLe ema nahotI ? AvA moTA samrATa rAjAne kanyA devA koNa taiyAra na hoya ? yA kaI kanyA paraNavA taiyAra na thAya ? avvala rUpa, hoziyArI ane samRddhivALI kanyA taiyAra thaI jAya, paraMtu sAmAne Apela vizvAsano bhaMga nahi karavo e nirdhAramAM potAnI atyaMta prItipAtra simpasana khAtara eNe rAjayagAdIno tyAga karI dIdho. dharaNazAhe prabhuprema khAtara 99 kroDanA kharce : dharaNazAha poravAlane nalinI gulmavimAnanuM svapna AvyuM. potAne arihaMta paramAtmA para atizaya prema hato. tethI manane manoratha thayo ke mArA bhagavAnanuM A vimAna jevuM derAsara bane to kevuM sAruM emAM evA ja svapnavALo kArIgara maLI Avyo. eNe plAna banAvyo ne dharaNazAhane lAgyuM ke, phiTa-barAbara A vimAna jevuM ja derAsara thaI zakaze. kArIgarane kahe, ApaNe AvuM derAsara banAvavuM che. kArIgara coMkyo ! zeThane kahe, A zuM vAta karo ? A uMcA traNa majalAnuM derAsara jemAM keTalAya maMDapo jokhajharukhA, toraNo, ghumaTTo, coryAzI to bhoyarA, 1444 jaMgI thAMbhalA, A badhuM banAvavAnuM, Ano kharaco zuM samajo cho ? AvuM mahAjaMgI derAsara tamAre ekalAe banAvavuM che ?' dharaNazAha kArIgarane kahe, tArA peTamAM zuM du:khe ? kArIgarI tArI, ne paisA mArA. bhale abaja rUpiyA lAge, to ya mArA prabhunI khAtara e kharacavA taiyAra chuM." karma ! tArI gati nyArI 1 45
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ derAsara banAvarAvyuM. je Aje rAjasthAnamAM rANakapurajI maMdira tarIke prasiddha che. emAM e sastIvArInA kALanA rUpiyA 90 kroDa lagADI dIdhA ! premapAtra khAtara game teTalo bhoga Apavo paDe to ApavAno, A hRdaya hatuM. khUbI kevI che ke, AThamAM eDavarDa leDI simpasana khAtara moTA saltanatanI gAdI choDI, paNa e tyAga mohanA palle paDyo ! mohanA poSaNa ane karmabaMdha mATe thayo ! tyAre dharaNazAha poravAlane 99 kroDa rUpiyAno vyaya jinabhaktinA palle paDyo ! jinabhaktirAga ane lakhalUTa puNyAnubaMdhI puNya mATe thayo ! patnI khAtara saMpatti tyAga; prabhu khAtara saMpatti tyAga : bemAM pharaka : premapAtra khAtara gajabano bhoga ! cIja eka, paraMtu eka bhavanA pherA vadhAre, bIjI bhavanA pherA TUMkAvI nAMkhe. ekathI bhaviSyanI salAmatI nahi kintu bina-salAmatI; tyAre bIjI cIjathI bhAvI anaMtakALa salAmatI bharyo bane ! 8mA eDavarDano patnI khAtara saMpatti tyAga, e vacce ATalo moTo pharaka che. eka mAraka che, bIjo tAraka che, paraMtu eTaluM kharuM ke, mANasa premapAtra khAtara moTo bhoga ApavA taiyAra hoya che. A parathI e sUcita thAya che ke, jo evo bhoga ApavAnI taiyArI na hoya to samajavuM paDe, sAmI vyakti eTalA badhA premanI pAtra nathI, jeTalI premanI pAtra saMpatti che." vyavahAramAM dekhAya che ke, patnI putro para ati prema che to emanI pAchaLa paisAno je bhAre bhoga apAya che, ne zarIra sukhazIlatAno je bhoga apAya che, eTalo prema sagAbhAI, bahena ke kAkA pratye nathI, to emano pAchaLa evo bhoga nathI apAto. ema ApaNane deva-guru-dharma para anahada prema hoya to emanI pAchaLa bhAre tana-vyaya, dhana vyaya, samaya vyaya karAya. maMdira upAzraya tAraNahAra che mATe emanA para jo ati prema che to enA sAdhAraNa kharca mATe sAro dhanabhoga apAya emAM navAI zI ? paNa je. tyAM paisA kharacatAM saMkoca thAya che, to eno artha e ke emanA para eTalo prema nathI. pra.- sAdhAraNa khAtAmAM paisA na kharacyA emAM enA para prema ocho che ema zI rIte gaNAya ? u.- maMdira-upAzrayanA sAdhAraNa kharcamAM sAro bhoga koNa nathI ApavA detuM ? kaho, paisAno prema. 146 - taraMgavatI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhAraNamAM na khacyano artha e ke devaguru maMdira-upAzraya je gamyA enA karatAM paisA vadhu gamyA. eTale e paisA khAtara deva-guru vagerenI bhakti gauNa karI, e bhaktine ochA mUlyanI gaNI, ane paisAnuM mUlya UMcuM gayuM. kema jANe prabhune kahetA hoIe ke, prabhu tame mane bahu gamo cho; paraMtu tamArA karatAM paisA vadhAre game che; tethI tamArI pAchaLa mArA paisA na toDI nAkhuM; kadAca paisA khAtara tamAro upayoga karI lauM. dhanadeva zeThane dIkarA padmadeva para atizaya prema hato tethI enA mATe taraMgavatI kanyA meLavavA taraMgavatInA bApane khuza karavA e aMge game teTalA paisA kharacavA paDe, ApavA paDe, enI taiyArI batAve che. tyAM RSabhasena moTo nagarazeTha che ne ? e gusse thaI jAya che, kahe che, "A zuM bolyA ? zuM meM dIkarIne vecavA kADhI che ?" dhanadeva kahe "nA, nA, zeTha ! ema mAre kahevuM ja nathI. mAre to e kahevuM che ke, dIkarInA nAme judA paisA mUkavA hoya to tame kaho eTalA mUkavA taiyAra chuM. ema paNa mArA pamadevane tamArI dIkarI Apo ! RSabhasena dIkarI devA kema nA kahe che ? : RSabhasena kahe,-juo, tame rahyA sArthavAha, eTale tamAro dIkaro paNa sArthavAhagIrI karavAno, eTale deza dezAvarano vepAra arthe pravAsa kheDavAno. emAM mArI dIkarIne to ghare beThI rahI patinA sahavAsa vinAnuM ja jANe eka prakAranuM vidhavApaNuM ja maLe. evA gAma gAma bhamanArA umedavArane dIkarI ApI dIkarIne jANI joIne kUvAmAM nathI utAravI. mATe ema mAre dIkarI ApavAno vicAra nathI." bApanI dIkarIne sAcI sukhI karavA mATe kevI dIrdhadaSTi che ! kadAca dIkarI Ape to zuM vevAIne tyAM paisA bharapUra nathI ? havelI nathI ? vAhano nathI ? zuM nathI ? paNa e kALa jIvanamAM sukha mAla milakata para nahotA pAtAM, kintu saguNa, zIla rakSA, maryAdA pAlana, sad AcAra-pravRtti ane zAMti para mapAtAM. jamAI pravAsI hoya to dIkarInI zIlarakSA kema thAya ? anaMta anaMta kALano vAsanA vAsita jIva manuSya bhava to pAmyo paraMtu vAsanA rahita thoDo ja banelo che ? e to sArA saMyoga-sAmagrI satsaMga vagere hoya to ja karma ! tArI gati nyArI 1 47
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAsanAne aMkuzamAM rAkhI zake, ne zIlavaMta jIvana jIvI zake. uttama manuSya janma maLyo che e, zIla saMyama ane sadAcArothI jIvana maghamaghatuM hoya, to divya devI janama che. nahitara to zIla vihoNo janama pazu karatAM ya badatara eka prakArano dAnava janama che. | RsabhasenazeThe dIkarI ApavAnI ghasIne nA pADI, tethI dhanadeva zeTha atyaMta khinna ane nirAza thaIne nIkaLI gayA. ghare jaze eTale putra padmadevane paDatAM enI sthiti kevIka thavAnI ? enuM zAstrakAra have kevuM varNana kare che, e jovA jevuM che; te eTalA ja mATe ke saMsAra kevA svarUpano che ane moha jIvane paravaza karI kevAMka khataranAka kAma karAve che e samajamAM Ave. taraMgavatIne sArasikA A badho ahevAla ApI rahI che, emAMthI jyAre eNe sAMbhaLyuM ke dhanadeva zeTha nirAza thaIne cAlI gayA," taraMgavatInI dazA ! : tyAM ja taraMgavatInA manamAM nizcita thaI gayuM ke mane pati tarIke mAro pUrva priya A padmadeva, ahIM janmela hovA chatAM, ane mane cAhato hovA chatAM, mane maLe nahi !' tyA ja enA dilane dhrAsako paDyo ane ekadama raDI paDI ! karuNa rudana kare che, tyAM sArasikA kahe bena ! rovAnuM hoya ? rovAthI zuM vaLe ? taraMgavatI kahe che, tuM jANe che kharI ke huM kema rou chuM? huM eTalA mATe rouM chuM ke have e mAro priya to atyaMta nirAza thaI jaI kayAMka ApaghAta na karI bese ? e jo Ama kadAca jIvanano aMta lAvI deze to to pachI mAre to jIvavuM ja bhArI paDe ! eka, jo meM tiryaMca paMkhInA avatAre priyanI pAchaLa enA premanI kadara rUpe AgamAM jhukAvI prANa tyAga karI nAkhelo, to pachI A to vizeSa buddhino avatAra, emAM priyanA premanI kadara na karuM? priyanAM virahamAM jIvI ja kema zakuM ? ema jIvIne jIvanabhara hRdaya-baLApo karavo enAM karatAM ekaja vAra mRtyunuM duHkha veThI levuM zuM khoTuM ?" tyAM sArasikA kahe che, "hajI tuM ciMtA na kara ane bIjuM tane khoTuM na lAge to pUchuM ? "pUcha." 148 - taraMgavatI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsI kahe "A tuM to pUrve kahetI hatI ke sAta varasa rAha joIza. bAkI mAre to jo pUrva priya nahi maLe, to saMsAra tyAga karavAno che. to have ahIM Avo maravAno kaniSTha vicAra zuM kAma kare che ? saMsAra tyAgane badale ApaghAta kema ? : taraMgavatI kahe bAI ! tuM samajatI nathI. e vAta hatI e priya maLavAnI AzA ja nahotI, te vakhatanI hatI. pUrva bhavano e cakora mArI mAphaka ahIM manuSya thayo hoya ane te mane maLe, enI saMbhAvanA ja zI rIte karAya ? paraMtu have jyAre e ahIM janmI gayA, ene ya jAtismaraNa jJAna thaI gayuM, e oLakhAI paNa gayA, temaja maLavAnAM saMyogo paNa UbhA thaI gayA, ane chatAM have jyAre e maLavAno asaMbhava thaI gayo, ane have e jo prANatyAga kare to pachI mArAthI kema jIvatA rahevAya. sArasikAnuM DahApaNa H sArasikA kahe che, "to mArI sahiyara ! have tuM kAMka evuM kara ke e mare ja nahi. pachI to bhale ne tArA pitAjIe hamaNAM nA pADI, paraMtu jo e jIvaMta che, to maLavAnI AzA UbhI che. mATe A kAma kara ke e hAla tarata nirAza thaIne jIvana na gumAve.' taraMgavatIne mukhya to eno samAgama meLavavo hato, tethI dAsInI vAta e maMjUra kare che, ne kahe che, tArI vAta barAbara che, e mATe huM upAya karuM, paraMtu tuM jANe che ne ke ApaNe rahyA bAI mANasa, ApaNI jiMdagI keTalI badhI parAdhIna che ? ApaNe bApujIne ApaNI sthiti kahI zakIe nahi, temaja hajI je mUratiyA tarIke nakkI thayo nathI ene na to maLI zakIe, na kazuM kahI zakIe.' strIveda kevo khataranAka ! jIvanI saMsAramAM kevI pAmara dazA che ! mAyA vagere evA koI doSa hoMzathI seve emAM jo strIveda jevA pApa bAMdhI lIdhA, to pachI karama kahe che, have tuM kyAM jAya ? Ava, bIjI vAte tuM ghaNo ya hoziyAra ane vaibhavAdinI puNyAivALo hoya, chatAM huM tane strInuM ja zarIra ApuM." jIvanI, saMsAramAM kevI pAmara dazA ? mahAsatI sItAjI, caMdanabALA,...vagere keTalI badhI UMcI koTinA AtmA ! chatAM emane avatAra maLyo strIno ! to parAdhInatA kevI ke sItAjInI karma ! tArI gati nyArI 149
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMgalamAM rakhevALI rAma lakSmaNane karavI paDe ! rAma lakSmaNanI rakhevALI koIne ya na karavI paDe. emAM rakhevALI karatAM rAma jarAka AghA pAchA thayA ke rAvaNa sItAjIne upADI gayo ! jenA para rAma-rAvaNanuM moTuM yuddha thayuM ! caMdanabALAnI parAdhInatA kevI ke eka vakhata rAjakumArI chatAM strI avatAranA kAraNe Ubhe bajAre vecAvuM paDyuM... dropadI mahAsatI mahAguNiyala, mahApuNyavaMtI chatAM strI avatAranA kAraNe jugAranI hoDamAM mukAvuM paDyuM! ane bhArI rAjasabhAmAM cIra kheMcAvAno mahA zaramajanaka du:khada prasaMga AvIne Ubho ! kema Ama ? kaho strI avatAra ! brAhmI suMdarI baMne RSabhadeva bhagavAnanI suputrIo, baMne vairAgI, paNa brAhmIne bharate dIkSAnI rajA ApI, suMdarIne na ApI, kema? suMdarIno strIavatAra eTale puruSanI parAdhInatA ! jIvane tevA kevA karma bAMdhatAM vicAra nathI raheto "AnA phaLamAM evI koI gulAmI vedanA viTaMbaNA AvIne UbhI raheze ! pachI bApare bApa karatAM e nahi aTake, nahi TaLe; tyAre tuM zuM karIza ?' taraMgavatI sArasikAne kahI rahI che, ApaNo strIno avatAra tethI keTalI parAdhInatA ! tyAM pelI sArasikA kahe che, mArI svAminI ! ema kara, tArA priya para ciThThI lakhI Apa. huM laI jaI ene Ape jethI e tArI manasAnI ajANamAM ekAeka maravAnuM sAhasa na karI bese ! taraMgavatI e rIta maMjUra kare che; kemake ema kAMI kiMmatI janama vyartha khoI nAMkhavo nathI, sAdhanA dvArA kiMmatI jIvana jIvI janmane saphaLa karavo che, ne e mATe janama to Ubho ja rAkhavo joIe; ema mAne che ane sAthe e mATe koI paNa rIte pUrva priya paNa jIvato rahe e karavuM joIe, ane te karavuM zakya che, ema samaje che. kalaMka aTakAvavA ApaghAta : rukumI rAjaputrI paraNIne tarata rAMDI ! pitA rAjAne kahe "bApujI ! nagara bahAra citA taiyAra karAvo, mAre emAM baLI marI jIvanano aMta lAvavo che. rAjA kahe "dIkarI ! A zuM bole che ? huM jANuM chuM ke tane moTuM duHkha AvyuM che paNa enAthI Avo kaMTALo lAvIe, e cAle ? kemake ahIM jayAM 150 - taraMgavatI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI janama hAthamAM che, tyAM sudhI enAthI mahAna sukRto-sAdhanAo karavAnI taka che, avakAza che. tAre karmanA udaye eka vipatti AvI, saubhAgya naMdAyuM. paNa enA eka karmodayanA vAMke AvA mahAkiMmatI janamane ApaNI jAte ja khoI nAkhavo eTale keTaluM badhuM khovAnuM ? ko, jIvana hAthamAM chate, je je sAdhanAo ne je je sukRto kamAI levAnI uttama taka che, te taka A janama hAthamAMthI cAlI gaI ! mATe tAre daurbhAgyanuM duHkha AvyuM che, paNa te sahana karI le. kintu ethI kAMI nirAza thaIne mahAkiMmatI janama hAravAno vicAra na kara." tyAre rukamI kahe che, "bApujI ! mAre saMsArasukha gayA, duHkha AvyuM eTalA mATe nathI maravuM, paraMtu mArI khIlatI yuvAna uMmara che, ne have pati che nahi eTale ahIM rAjakuLanI ubhaTa sagavaDomAM vAsanA viphare ne akArya karI besuM, to tamArA uttama kuLane kalaMka lAge ! mATe jIvatA rahI kalaMka lagADavuM enA karatAM jIvanano tyAga karI devo sAro.' bApa sAMbhaLIne bahu prasanna thaI gayo, "vAha dIkarI vAha ! ATalI badhI tArI kuLane kalaMka na lagADavAnI ucca bhAvanA che mATe tuM ApaghAta icche che ? to enA karatAM tane vAsanAne uttejana na maLe evA saMyoga karI ApuM. tAro mukAma alAyado; tArI pAse koI puruSa nokara na pharake; khAnapAna rAjAzAhI nahi, paNa tArI nirvikAra bhAvanAne anukULa Ave evA taddana sAdA; temaja sAdhvIjIonA saMparka ane zAstrAdhyayana-pArAyaNa-ciMtana-manana vageremAM vyagra rahevAnuM tethI tAre mana bagaDavAne koI avasara ja nahi, pachI kuLa kalaMkanI vAta ja nathI rahetI." A sAMbhaLIne rukamIne saMtoSa thayo, ane e pramANe citAmAM ApaghAtano vicAra mAMDI vALI e rIte sukRta sAdhanAo karavA lAgI. taraMgavatIe paNa A ja vicAryuM ke hajI priya jIvato che tyAM sudhI mane upAya karI levA de, ke jethI e jIvana tyAga na karI bese ! eTale e sArasikAne rotI rotI kahe che, jo sArasikA ! tiryaMcanA avatAre paNa je priyanI pAchaLa huM marI, te ahIM paNa jo jIvana tyAga kare to huM kema jIvI zake ? to tuM priya pAse mAro patra hAtho hAtha daI kaheje. karma ! tArI gati nyArI 1 pa1
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. taraMgavatIno patra ane saMdezo "bahu alpa akSaramAM lakhelA paNa mahAna artha bharelo A mArI sakhI taraMgavatIno tamArA parano patra lo. tiryaMca jAtamAM paNa je tamArI priyA hatI e ja cakorI huM chuM. Aje zeThanI dIkarI thaI chuM. tamane zodhI kADhavA mATe citrapaTTa taiyAra meM ja karyo, ne emAM cakora tarIke tamane darzAvelA che. have tame maLI gayA cho, to mAro prayatna saphaLa thayo che. to he vIra ! mane have e ja sneha, sadabhAva ne e ja dila Apo. pUrvanA akhUTa snehanA saMbaMdho yAda karo. ahIM koI paNa zAma-dAma-bheda vagere upAya karavA paDe te karo, paNa milanakArI upAya karIne mane darzana Apo." Ama kahevAnuM kahIne lekha ApI dAsIne ravAnA karI. to have to mana nizcita bane ne ? nA, have to taraMgavatInuM mana vadhu ciMtAtura banyuM ! enA manane vicAro AvavA lAgyA ke A ajANI dAsIne priyanA gharamAM pesavA deze ke kema? jo pesavA ja na de, to to priyane saMdezo kyAM pahoMcavAno? athavA mAno pesavA de ane jaIne e saMdezo Ape, to enA pratyAghAta kevA paDaze? zuM e zIdhra milananuM kaheze ke lAMbo vAyado nAkhaze ? jAtismaraNa pachInI priyanI sthiti je thayelI e eTaluM to sUcave che ke e mane cAhe to che ja; paraMtu have e puruSa che amo strI jAta, strI jAtane priyanA virahanuM je du:kha hoya, e puruSo priyAnA virahanuM teTaluM duHkha nahi karanArA zI rIte samajI zake ?...vagere vagere kaI ciMtAnA vicAromAM taraMgavatI caDI gayelI. mANasa khoTI ciMtAmAM caDI jAya to ene zuM maLe che? kevaLa ArtadhyAna ke bIjuM kAMI ? dAsI gaI che. pariNAma zuM lAve che eno AdhAra kAMI A ciMtA para nathI ke ciMtA karavAthI pariNAma sAruM Avaze, ne ciMtA na kare to pariNAma bagaDI jaze,'- evuM kAMI nathI, chatAM ciMtA mukAtI nathI e Azcarya jevuM che. pUcho, pra.- khoTI ciMtA aTakAvavA koI upAya ? u.- khoTI citA TALavA aTakAvavA eka uttama upAya A che ke (1) pahelAM to manane A nakkI karavuM ke A uttama jIvananuM eka mahAna lakSya A che ke ahIM je mananI mahAna mUDI maLI che enAthI zakya eTalA vadhAre 1 5 2. - taraMgavatI
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama vicAro, pavitrabhAvanAo, ne vizuddha adhyavasAyonuM sarjana karavAnuM che. paraMtu mananI mUDIne adhama, zudra, tAmasI, ne pApa vicAro-citAomAM veDaphI nAkhavAnI nathI. jIvananuM A eka lakSya jo nakkI karI rakhAya, to pachI vAraMvAra e lakSya mana para lavAya to ghaNo phera paDI jAya. khoTA vicAro doDhaDahApaNanA vicAro, khoTI ciMtAnA vicAro,...vagere para kAMIka aMkuza Ave. basa, uttama upAya A, ke ahIM maLela mahAna mana mUDInI kadara karI nirdhAra rAkho ke A mana mUDIthI levAnA, te devAnA nathI karavAnA. jo khoTI citA karuM to (1) mana mUDIthI sAruM kamAvAnuM to jAya, (2) vadhArAmAM ArtadhyAna asamAdhithI navAM pApanA poTalAM baMdhAya (3) vizeSamAM malina vicArasaraNInI kuTeva vadhI jatAM (4) pachIthI e kuTeva herAna karyA ja kare. evA khoTA TevAyelA manane aMTa-saMTa vicAraNA, AcaDa-kucaDa ciMtavavAnuM ne idhara udharanA vicAro sulabha thaI jAya. | manamUDIthI sArA vicAranI kamAI karavA mATe masAlo purato joIe e masAlo kayo ? A, -mana mUDIthI savicAra-kamAIno masAlo, (1) jIva vicAra prakaraNa, tattvArtha Adi zAstrono saMgIna bodha, jemAMthI vicAravA mATe tAttvika padArtho e masAlo, e manamAM kramasara lAvyA karAya. (2) arihaMta prabhunA 34 atizaya, tIrthaMkara padanI puNyAI UbhI karanAra 20 sthAnaka, sakalAha vagere stotromAM mUkelA arihaMtanA vizeSaNo, A masAlo; kramazaH ene vistArathI vicArI zakAya. (3) ema samyakatvanA 67 prakAre vyavahAra; mArgAnusArInA 35 guNa, zrAvakanA 21 guNa, bhAva zrAvakanA lakSaNa kramazaH ekeka vicArI zakAya. ema (4) jIvanamAM jeTalA tIrtho derAsaro sparyA hoya ene kramasara manamAM lAvI zakAya. ema (5) bharosara sajhAyanA kramasara ekeka mahApuruSanA khAsa jIvana prasaMga manamAM lavAya. AvuM badhuM manamAM ramatuM rAkhavuM e mana mUDIthI suMdara kamANI che. e karavA mATe je mAnava mananI mahAna mUDI maLelI che ane A janamamAM mAre A ja karavuM che, AvuM jIvananuM sAdhanA-lakSya hoya, to pachI khoTI ciMtA karI mana mUDIne veDaphI nAkhatAM bahu vicAra thaI paDe. evI ciMtA magajamAM pesatAM karma ! tArI gati nyArI 153
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja dilane AMcako Ave. mULa A karavAnuM che ke evA sAttvika ciMtanano khUba abhyAsa rAkhavo joIe. khUba abhyAsa hoya to bIjI trIjI khoTI ciMtA thA khoTA vicAra uThavA jAya tyAM jhaTa e sArA abhyasta tAttvika ciMtana manamAM zarU thaI jAya !.. vAta e che ke mANasane AvI vyavasthita tAttvika ciMtana magajamAM calAvavAmAM zrama lAge che. paraMtu ene khabara nathI ke jema ApaNane kAyA maLI che, e ArAma mATe nahi paNa kAma mATe, zrama mATe maLI che. te kAyAne zrama ApavAthI sArI taMdurasta rahe che ema manane sArA tAttvika ciMtanano zrama ApavAthI mana sAruM taMdurasta rahe che. ne e moTI uMmara sudhI kAyAnI jema sAruM kAma Ape che. upayogI vastu ke kArya mATe sArI vyavasthita vicAraNA karI zake che, smaraNa zakti sateja rahe che. pra.- evuM tAttvika ciMtana agharuM kema lAge che ? u.- pahelAM kahyuM tema kAraNa A che ke jevI rIte zarIrane beThADuM rAkhavuM game che, ema manane paNa beThADuM rAkhavuM game che. are ! eka caityavaMdana jevI nAnI kriyA karato haze to ya emAM sUtro popaTapAThanI jema bolI jaze paraMtu ene sUtranA pada pada para mana parovavAnuM nahi game. ' are traNa navakAra ja gaNI javAnA haze to ya emAM eke eka pada para mana parovavAnuM nahi game. kema jANe eTalAmAM manane thAka lAge che ! thoDAka ja sUtrapado para mana parovavAmAM susta ane edI mANaso khoTI ciMtA ane khoTA vicAra aTakAvavA mATe tAttvika vicAraNA zI rIte karI zake ? zI rIte manane tAttvika padArthamAM parovI zake ? mATe kaho. manane avasare avasare tAttvika ja vicArasaraNImAM ramatuM rAkhavA mATe A upAya ke ene vAre vAre sUtranA pada padamAM parovatA raho. AjanA mAnasazAstrIo paNa kahe che, "jeTalA niSphaLa vicAra karo eTalI mananI zakti haNAya che, mana nirbaLa bane che. ne jeTalA saphaLa vicAra karo eTalI mananI zakti vadhe che, mana sabaLa bane che." tAttvika vicAraNA e saphaLa vicAraNA che, khoTI ciMtA, khoTA vicAra e niSphaLa vicAraNA che. tAtvika vicAraNA e saphaLa vicAraNA eTalA mATe ke pUrve batAvela jevI tAttvika vicAraNAthI 154 - taraMgavatI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) mana taMdurasta ane prasanna praphullita bane che; (2) manamAM prabhu bhakti vagere zubha bhAvo janme che; (3) enA zubhasaMskAra paDe che; (4) mananI anaMta anaMta kALanI khoTI ciMtA, khoTA vicAronI kuTeva maTe che; (5) mana prasanna praphullita rahe enI zarIra para sArI asara paDe che; (6) "hRdaya hemakhema rAkho" buka pramANe mana phoruM prasanna praphullita rAkhavAthI magajamAMthI eka prakAranuM pravAhI vahe che, je zarIranI nADIomAM pharI vaLe che, ne hArTaeTeka jevA paNa darda maTADI de che. vAta A che ke khoTA vicAro aTakAvavA tAttvika vicAraNA ane tAttvika ciMtanano abhyAsa rAkho pelI taraMgavatI khoTI ciMtAmAM paDI che ke dAsI gaI to kharI, paraMtu padmadevane tyAM ene praveza maLaze ? padmadevanI sAthe vAtacIta thaze ? tyAre padmadeve koI khoTuM sAhasa to nahi karyuM hoya ne ? mane maLaze kharA ?.. kevI khoTI ciMtA che ? vicAravuM to e joIe ke jo amane baMnene manuSya janma maLyo che, uparAMta jAtismaraNajJAna thayuM che, baMnene parasparanI jANa thaI che. jyAre gADI ATale sudhI AvavAnA puNyodaya jAgyA che, to parasparane maLavAnuM kema nahi thAya ? Ama AzAspada vicAraNA kare, to mana praphullita rahe. tethI ArtadhyAna na thAya, ane bIjA kartavya ullAsathI thAya, kAma bagaDe nahIM. astu. taraMgavatIne bahu jhAjho samaya ciMtA na karavI paDI sArasikA AvIne pote zuM karI AvI eno ahevAla Ape che, kahe che, sArasikAno ahevAla : "svAminI ! huM ahIMthI gaI, tArA priyanA AvAse pahoMcI. moTI havelI hatI. daravAje jaIne UbhI rahI tyAM havelInI dAsIo avara javara karatI hatI, emAM huM navI ja hatI eTale mane dvArapAla pUche che, bena ! kyAMthI AvI che ?' mAre tArI ke tArA gharanI vAta to karavI ja nahotI, ane kharI vastu chUpAvavI hatI, eTale jUThuM ja bolavuM hatuM. ane strIone jUTha bolavAnuM to haMmezAM svAdhIna ja hoya, eTale tarata ja meM kahyuM Aryaputra pAdevanI paricita karma ! tArI gati nyArI 1 55
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuM, ane mane emaNe bolAvI che, eTale huM ahIM AvI chuM. strIsulabha jUTha haMkAryuM to kharuM paNa cAlAka mANasa AgaLa e keTaluM cAle ? tarata dvArapALa mane kahe bAI ! tuM paricita hovAnuM kahe che, paNa ahIM to tuM taddana navI lAge che. ame tane ahIM pahelAM kadI joI nathI, zAnI paricita hovAnI vAta kare ?' dvArapALe mane aparicita tarIke pakaDI pADI. tyAre jUTha bolatAM jo pakaDAI jAya to zuM mANasa e bhUlano ikarAra kare ? mAphI mAge ? sudharI jAya? nA, e to pakaDAI gayA to navuM jUThuM ! aMgrejImAM kahevata che, 'One lie begets a score of lies' eka jUTha kaDIbaMdha jUThane tANI lAve che. eTale ? to pahelAM jUThathI ja pAchA vaLyAM, jUTha na bolyA, to pachI 20 jUThThANAthI bacI javAya. pelI sArasikAe eka jUThThANuM halakAryuM ke huM padmadevane paricita chuM, ne mane emaNe bolAvI che. tyAM dvArapAla kahe che. bena tame to ahIM navA ja cho. paricita ho, to pahelAM kyAre ya dekhAvA joItA hatA ne ?' tyAM sArasikA bolI huM jANuM chuM ke tamane navI lAguM paraMtu huM Aryaputra padmadeva mATe ajANI nathI...' ' ema kahIne hasatI hasatI dvArapALanI prazaMsA cApalUsI karavA kahe che bAkI, hA, hA, hA... sArthavAhanA kuLane dhanyavAda ghaTe che ke jyAM tamArA jevA Aryaputra daravAjA para ja AvI cokasAI kare che. jarA mArA para maherabAnI karIne ATalI kRpA karo, ne ekavAra tame Aryaputra padhadevanI mane bheTa karAvo. tyAre dvArapALa rAjIthI kahe che, jarUra tane bheTa karAvuM chuM. mAtra mAre to parastrInA praveza para pratibaMdha rAkhavAnuM mAruM kartavya che, e kartavyane mArA hAthe bhaMga na thAo. dAsI kahe "emAM tame be phikara raho, huM koI evI halakI ke ajANI parastrI nathI." ' jovAnI khUbI che ke padmadevanA pitA dhanadeva zeThe gharamAM kevI takedArI 1 56 - taraMgavatI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhelI che ! koI ajANI strIno gharamAM praveza na thAya. pUcho, pra- zuM zeThane gharanA puruSavarga para avizvAsa che ke evA saMyoga maLe to zIlabhaMga karI nAkhe ? u.- Avo savAla saMsAranA niyamanuM ajJAna sUcave che. saMsArano sAmAnya niyama A che ke saMsArI jIva nimittavAsI che, jevuM nimitta tevuM pariNAma. eTale ? sArA nimittomAM jIva sAro rahe ane kharAba nimittamAM bagaDI javA pUro saMbhava che. saMbhava eTalA mATe kahevAya che ke AmAM apavAda arthAt nimitta kharAba maLavA chatAM koI jIva na paNa bagaDe. paNa te apavAda to kevo? dasa hajAre eka. sudarzana zeTha, jhAMjhariyA munine kharAba nimitta maLavA chatAM potAnA brahmacaryamAMthI DagyA nahi ! bAkI to juo araNika munine paradeza gayelA pativALI patnIe cAritrathI bhraSTa karyA. bolIe chIe ne sajajhAyamAM, vayaNa raMgIlIe nayaNe vIMdhIo, caMdravadanIe cAritrathI cUkavyo, sukha vilase dina rAtojI; araNika munivara cAlyA gocarI, evuM naMdISaNamunine thayuM, vezyAe pADyA ! e to rahanemimuninI sAme rAjImatI sAdhvI jabarA hatA, te rahaneminA kAmavAsanAnA bolarUpI kharAba nimitta maLavA chatAM saMyamamAM jAte makkama rahyAM ! bAkI jo rAjImatI lobhAyA hota, to baMnenuM patana thAta. paraMtu kharAba nimittanI asara na thavI evA dAkhalA keTalA? ati jUja. bAkI to jIva nimittavAsI che. siMhaguphAvAsImuni kevA parAkramI ! siMhanI guphA AgaLa cAra mahinAnA upavAsa karI comAsuM rahelA ! kazI bIka na lAge ? siMha bahArathI Ave tyAre to mAno peTa bharIne Avyo hoya te guphAmAM pesatAM muni para na trATake; paraMtu peThA pachIthI samaya vItye bhUkhyo thaIne zikAranI zodha mATe guphAmAMthI bahAra nIkaLe tyAre munine bhaya na lAge ke "hAya ! nathI ne hamaNAM ja A siMha mArA para trATakyo to enA moDhAmAM jAmaphaLanI jema cavAI jaIza ?' munine kema siMhano Dara nahi ? kaho, pahelethI samajI mUkIne AvyA che ke saMbhava che kadAca siMha ApaNA zarIra para trATake ya kharo, ne jIvatA cAvI ya khAya. mATe ApaNe pahelethI karma ! tArI gati nyArI 1 57
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajIne ja jaMgalamAM cAlo ke A zarIra ApaNA AtmAnuM bhUSaNa nathI, paNa gUmaDA jevuM dUSaNa vaLageluM che. zarIrarUpI gUmaDAnuM nastara thaI jAya to sAruM; gUmaDAnI veTha maTI." upasargamAM A ja bhAvanA rAkhavAnI ke zarIra gUmaDA ! tuM kapA kapA, tuM kapAya ema mArAM karma kapAya." AvuM pahelethI nakkI karIne jaMgalamAM siMhanI guphA AgaLa AvI UbhA rahe emane Dara zAno ke "hAya ! siMha mArA zarIrane cAvI khAze to ?" zarIra cAvI khAya bhegAM karma cavAI javAnA che, eTale cAvI khAya e lAbhamAM che. Ama cavAI javAmAM pahelethI lAbhanI dRSTi jIvaMta rAkhI hoya pachI cavAI javAnuM kadAca Ave to gabharAmaNa zI ? kazI ja nahi. mUrkha mANasa duHkhamAM to rue che. paraMtu bhAvI duHkhanI kalpanAmAM ya e che ! ene koNa kahe "alyA ! duHkha Avaze tyAre Avaze. tyAre rovuM hoya to roje, paNa atyArathI zAno rovA beTho ?" paNa tyAM e kaheze "bhAI sAheba ! duHkha to kaMpAvI mUke ja che ! paraMtu duHkhanuM nAma paNa kaMpAvI mUke che !' tame paNa A ja kaho cho ne ? to samajI rAkho, duHkhamAM na gabharAvAnI A cAvI che ke tyAM viziSTa lAbhanI dRSTi UbhI karo, ne ene jIvatI jAgatI rAkho. siMhaguphAvAsImunie AvuM kAMka karyuM haze, dA.ta. (1) "zarIra cavAya ema mArAM karma cavAze." evI koIka dRSTi rAkhI haze; yA (2) "zarIra cavAze emAM deha-dehamamatA-dehAdhyAsa ocho thaI mArA AtmAnuM mamatva vadhaze." yA (3) "zarIra saMyamanuM khUnI che, mATe khUnIne sajA maLe e eNe bhogavavI ja joIe;' (4) "narakanA ekeka bhavamAM zarIranA chedana-bhedananI pIDA asaMkhya vAra bhogavI. tyAre A saMyama jIvanamAM to zarIranuM bhedana thaze to te mAtra eka ja vAra thaze. e zI visAtamAM ?" narakAdinI ghorAtighora pIDA para akAma-nirjarA ane saMkaleza mATe thaI tyAre ahIMnI enI apekSAe sAmAnya pIDA paNa sakAma-nirjarA ane vizuddhi mATe thavAnI che. emAM duHkha zAnuM karavAnuM ?' (5) . 1 58 - taraMgavatI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) "kAyaratAnA mota anaMtI vAra pAmyo emAM jagatanA cikkAra adhama puruSonI haroLamAM rahyo; tyAre jo AvI siMhanA momAM cavAI javAnuM mota maLe che, ne te vadhAvI lauM to uttama puruSonI haroLamAM besavA maLe che ! ne A phakta ekaja vAra bane to paNa te AtmAne nyAla karI zake che ! A lAbha jevo tevo nathI." (7) Ame ya koI akasmAta vagere thAya, to ya pIDA aparaMpAra paNa jIvane bhogavavI ja paDe che. (Aje ya ispitAlomAM evA keTalAya dekhAya che) to enA karatAM svecchAe AvA mRtyunI pIDA, dharmaparAkrama mAnIne, samAdhithI sahana karI lauM to samAdhimaraNa-paMDitamaraNano lAbha maLe che. AvI AvI lAbhanI daSTi rAkhI hoya pachI siMhaguphAvAsamunine gabharAmaNa zAnI thAya ? - duniyAnA samasta du:khomAM dhIra vIra sahiSNu banavA mATe A lAbhanI dRSTi rAkhavI eja kharI buddhimattA che. jo lAbhanI dRSTi nathI rAkhavI, ane rodaNAM ja rotA besavuM che, to temAM buddhi hInatA ane niHsattvatA che. pelA siMhaguphAvAsImuni Ama to buddhimAna hatA, eTale emaNe lAbhanI daSTi UbhI rAkhI siMhanI guphA AgaLa dhyAnamAM rahevAmAM AvI paDatA saMbhavita siMhanA AkramaNanuM duHkha visAtamAM nahi gaNeluM. have koI pUche ke AvA mahAna AtmA vezyAnA ghare patana pAme ? to saheje ApaNe khacakAtA vinA kahIe ke "AvA jaMge bahAdura te vaLI zAnA patana pAme?' chatAM jaina itihAsa kahe che ke "e paDyA hatA kema vAruM? kaho, jIva nimittavAsI che, kalpanA bahAranA rUpavALI vezyAnAM darzanarUpI nimitte siMhaguphAvAsI munine DhIlA pADI nAkhyA. - siMhanA moMmAM cavAI javuM paDe enI pIDA emane sahya hatI, paraMtu kAmanI pIDA asahya hatI. tethI vezyAne jotAM manamAM kAmarAga UThyo ! to samajI jaIne pAchA guru pAse sIdhA pahoMcI javuM DahApaNabharyuM hatuM, kintu e pIDA ja asahya tethI guru pAse na jatAM vezyA pAse jaI bhoganI naphaphaTa mAgaNI karI ! vicAro, Aje picara TI.vI. vIDiyo jonArA keTalA kAmarAgamAM maratA haze ? narakanAM pApa baMdhAve evA jAlima rAganA kevA karma ! tArI gati nyArI 1 59
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkaleza anubhavatA haze ? jo AvA asad darzananAM nimitta na seve, to keTalA badhA bacI jAya ? pelA dhanadevazeThano dvArapALa taraMgavatIno saMdeza laIne gayelI sArasikAne kahI rahyo che ke "huM ahIM parastrIne praveza ApavAmAM gunegAra na thAuM e mAre khAsa jovAnuM che, tethI tane ajANIne ahIM praveza kema apAya ?' A parathI zeThanI takedArI dhyAna para levA jevI che. AmAM kuTuMbanA mANaso para avizvAsano savAla nathI, kintu kuTuMbane asat nimittothI bacAvI levAno hisAba che. kemake saMsArI jIvo nimittavAsI che nimittathI vAsita thaI jAya, bhAvita thaI jAya; sArAM nimitta maLe to sArI bhAvanA jAge, kharAba nimittamAM kharAba. eTalA ja mATe maMdira-upAzrayanI moTI kiMmata che, dharmapravRttinI moTI kiMmata e badhAM sArA nimitta che. jIvana jItI javuM che ? to sArA ja nimitta sevo. jIvana hArI javuM che? dhyAna rAkho, kharAba nimittothI jIvana hArI javAze pelA dvArapAle sArasikAnI pUchaparacha karI lIdhI, ane gharanI eka dAsIne bolAvI kahyuM A benane uparanA mALe kumAra sAheba che tyAM mUkI Ava. dAsI laI gaI upara, ane kumArane dUrathI batAvI daI cAlI gaI pAchI. sArasikA ! tyAM ja UbhI rahI jue che to adbhuta joyuM. have sArasikA taraMgavatIne pote padmadevanI sAme UbhI thaI. pachI zuM banyuM, enuM je varNana kare che e taraMgavatIne UMcI nIcI karI mUke che; kemake e ghaTanAmAM mohanI jIva para zirajorI kevI che !' e jovA maLe che. sArasikAe varNavela padmadevanI mahAvyathA : sArasikA kahe che svAminI ! jayAM huM tArA priyanI sAme jouM chuM tyAM : huM stabdha thaI gaI ! tane ema thatuM haze ke mane mArA priya para keTalo badho prema che ! paraMtu tyAM huM jouM chuM to tArA priyane tArA karatAM vadhu tArA parano prema dekhavA maLyo !' taraMgavatI pUche che evuM te zuM dekhavA maLyuM ke mArA karatAM emane vadhu premanA TakA Ape che ?' 16) - taraMgavatI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasikA-"sakhI ! huM jyAM upara gaI tyAM hajI emanuM dhyAna mArA para gayuM nahotuM, eTale huM ema ja UbhI rahI jotI hatI ke e zA vicAramAM haze ? paraMtu sakhI ! tane zuM kahuM ? emaNe eka pATiyA-phalaka para cakravAka cakorIne prema ApI rahyo che evuM citra doreluM, ane e citra phalaka potAnA khoLAmAM rAkhela. vAre vAre e hAthamAM uThAvI potAnI chAtI sarasuM cAMpatA kema jANe potAnI priya cakravAkIne premathI manAvI rahyA hatA ! e manAvavAmAM UchaLatI atyaMta premanI lAgaNIthI AMkhamAMthI zrAvaNa-bhAdaravAnI jema AMsunI dhArA vahAvI rahyA hatA ! evI emanI mudrA ane gamagInI jotAM mAruM to kALajuM ja pIgaLI gayuM, huM ya emanA bhAre duHkhanI asaramAM AvI gaI. sakhI ! tArA karatAM emano vadhAre prema ane vadhAre du:kha eTalA mATe kahuM chuM ke e puruSa che, moTA zrImaMtanA dIkarA che, moTI havelImAM rahenArA che, ane emanuM kuTuMba tathA nokara-cAkaromAM keTaluM badhuM mAna che, A badhuM chatAM ene bhUlI tArA para e je premanuM pUra UbharAvI rahyA hatA e Azcarya che ! emaNe jAtismaraNajJAna thayA pachI ane emanA pitA tArA pitA kanyA ApavAnI nA pADI to emanA para have enI je dazA joI te parathI mane lAge che ke emano prema tArA premane AMbI de evo che !... emanA AMkhanA AMsu citrapATIne pakhAlI rahyA che, e parathI mane lAgyuM ke tAro samAgama karavAno emanA hRdayane manoratha pUrAyo nahi tethI emanA dilamAM aparaMpAra zoka hato, eTale ja mo parathI hAsya UDI gaeluM, eTaluM badhuM udAsa emanuM mo dekhAtuM hatuM. emanuM dhyAna mArA tarapha nahotuM, paraMtu have mAre emane tArI sthiti jaNAvye ja chUTako hato eTale jarA pAse jaIne vinayapUrvaka namIne meM emane kahyuM, sArasikA kumArane maLe che :'ciraMjIvo Aryaputra !' tarata mArA tarapha joI mane pUche che kalyANI ! tuM kyAMthI AvI che ?' meM kahyuM "he kuLacaMdra ! he vinayarUpI AbhUSaNavALA ! he guNoe karIne moTA ! he yazasvI ! huM RSabhasena zreSThinI apsarA jevI kanyA taraMgavatI pAsethI AvI chuM. enA hRdayamAM tamArA para cakravAka jAtimAM karelo premasaMbaMdha hajI Aje paNa evo ja pharI rahyo che, ane e premanI pAchaLa have enuM jIvaMta rahevAnuM tamArA hAthamAM che, tamAro saMbaMdha na maLe to ene karma ! tArI gati nyArI 161
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavAnuM muzkela che. eNe tamane vacanathI A pramANe saMdezo kahevarAvyo che. ke huM eja cakravAkI chuM, je citrapaTTamAM AlekhelI. cakravAkanA avatAre to tame mane premanuM amRta pAyuM che, to te naravIra ! ahIM paNa mane e ja sadbhAva ne eja nehabharyuM dila mane Apo. zAma-dAma-bheda vagere upAya karI je guNakArI bane te karo." lo A rahyo eno tamane ApavAnI vinaMtI patra." ' ema kahIne te taraMgavatI ! meM emane tAro patra Apyo. e jyAre huM patra ApavAnuM karatI hatI, tyAre e padmadevakumAra eTalA badhA lAgaNIvaza hatA ke emanAM zarIranA sarva aMgo kaMpAyamAna thaI gayelA tArA paranA premanA harakhanA, ane tuM nahi maLavAthI thayela zokanA, ema mizra lAgaNInA AMsu AMkhamAM bharAI AvyA ! e parathI meM joyuM ke enA aMge aMgamAM ATalo badho lAgaNIno dhrujAro ane AMkhamAM UnA AMsu sUcavI rahyA che ke tArA parano emanA dilamAM rAga bhAre puSTa thaI gayo che ! nahitara pUrva bhavanA viyoganuM duHkha haLavuM karavA pATI para pUrva bhavanuM citra dorIne ene chAtIe lagADI lagADI enA para AMsu kema sAryA kare ?" taraMgavatI para asara : taraMgavatI jema jema sAMbhaLatI jAya che, tema tema potAnA para pamadevano prema joI joI harakhAtI jAya che. eno artha enA dilamAM pahmadeva upara rAga vadhu puSTa thato jAya che. A sUcave che ke A "saMsAramAM koInI para rAga karyo pachI enA aMge jema jema sAruM sAMbhaLavA maLe tema tema rAga vadhato javAno. to kaho, saMsAra kema asAra ? : ATalA ja mATe ke saMsAranA jaDa cetana bhAvo para rAga karavA jatAM enA anukULa uttejaka saMyogo AvI AvIne e rAgamAM evI vRddhi thatI jAya che, ke sAMsArika padArtho parano rAga ane emAM mugdha mana vItarAga ane emanA dharmamAMthI khasI javA moTo saMbhava ! A nuksAna jevuM tevuM nathI. saMsAranA mAla milakata paisA parivAra vagere viSayonA ne enA rAganA durgatimAM bhayaMkara pariNAma Ave che, e vAta para mANasane hajI evI zraddhA nathI besatI ke "je ene viSayo ne enA rAgamAM bhaDaka lagAve ke hAya bApa ! AvA gojhArA viSayo ? ne evo gojhAro eno rAga ?' zraddhA na besavAnuM kAraNa ke e gojhArAM pariNAma e parabhavanI vastu che, ne te ahIM najare 16 2 - taraMgavatI
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekhAtI nathI. to pachI pUcho, viSaya manamAM peThAnuM pratyakSa mahAnuksAna :pra.- zuM evI koI pratyakSa vastu che ke jethI viSayonI bhaDaka lAge ? u.- hAM, viSayothI pratyakSamAM taraNatAraNa bhagavAna ane mArga bhUlavAnuM thAya e moTuM nuksAna che. e joIne viSayonI bhaDaka lAge. ApaNe jANIe chIe ke A saMsAramAM aneka prakAranA jIvo joIe, yAvat anArya jevA manuSyo joIe, to emanI pAse bhagavAna nathI, bhagavAne pharamAvelo pavitra mArga nathI, je ApaNane maLela che, mATe e bicArA jIvono bhagavAna ane emanA mArganI ArAdhanA sAdhanA karI levAno koI kalAsa nathI. ApaNo e karavAno kalAsa che, tethI ApaNA mATe e ArAdhanA karI levAnI sonerI taka che. manamAM saMsAra pesatAM bhagavAnanI hakAlapaTTI : have jo ApaNe mana daI e ArAdhanA karatA hoIe, emAM jo manamAM saMsAra, saMsAranI koI vastu peThI, to khalAsa ! tarata ja e bIjI vastu manamAMthI bhagavAna bhagavAnanA mArgane haDaselI de che ! dA.ta. prabhunA darzanamAM mana lagADyuM, eja vakhate jo koIka evuM mana para lAvyA ke dA.ta. zAka levA javAnuM moDuM thayuM che to tarata ja manamAMthI bhagavAnanI hakAlapaTTI thAya che. evuM mALA gaNatI vakhate manamAM sAMsArika kAMIka AvatAM manamAMthI mALAnA pada chUTI jAya che. manamAM sArI vicAraNA UbhI to karI, paraMtu jo tyAM viSayanI vicAraNA ghAlI, to pelI sArI vicAraNA jhaTa baMdha paDI jAya che ! tyAre vicAravA jevuM che ke A dunyavI viSayo keTalo khataranAka ke eka bAju ApaNane anaMta anaMta kALa pachI manamAM bhagavAna, bhagavAnano mArga ane sArI vicAraNA lAvavAnI A uttama bhavamAM taka maLI, tyAM e badhAne kSaNavAramAM manamAMthI hakAlapaTTI karavAnI duSTatA A viSayo kare che ! moTA bhagavAnane ya kevA bhulAve ? eka bhAI siddhagiri yAtrAe gayA. navA paraNelA tethI sajoDe gayA, tyAM dAdAnI pUjA karatAM hajI to bhAInI AMgaLI prabhune khabhe tilaka karI rahI che, tyAM yAtrikomAMthI koI bena AgaLa ghUsI jaI AmanA misIsane pAchaLa pADyA, bhAInI najara tyAM jatAM zuM kare ? nA, mAre to mArA bhagavAnanA nava aMge tilaka pUrA karavAmAM ja mana rAkhavAnuM. hamaNAM misIsamAM ke ene karma ! tArI gati nyArI 16 3
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAchI haDaselanAra benamAM mana nahi laI javAnuM, evuM dhoraNa rAkhe? ke manamAMthI bhagavAnane haTAvI daI misIsane ane bIjI bAIne ghAlavAnuM kare ? tyAre jovAnuM e che ke duniyAnA viSaya keTalA joradAra ke manamAM pesI taraNatAraNa paramAtmAne paNa manamAMthI bahAra kADhI de ?' basa, mANasa ATalo vicAra kare ke A dunyavI mAla-milakata-paisA, vepAra-ghara-parivAra, ekeka evA paTTA che ke e manamAM mAMDa mAMDa lAvelA bhagavAnane, ne dharmane yA dharmanI vicAraNAne tatkAla pUratA sAva lopa jevA karI nAkhe ! viSayonI kevI duSTatA ! AvA UMcA bhAvamAM AvyA ane UMcA deva-guru-dharmanAM AlaMbana maLyAM chatAM jo viSayo e tArakatattvonI hakAlapaTTI karI nAkhe, to zuM e viSayo gojhArA nahi ? zuM enA para bhArobhAra napharata, tIvra abhAva ne javalaMta vairAgya na thaI jAya ? kevI vicitratA che ! manamAM saMsAranI gaDamathala cAlatI haze, tyAM manamAM bhagavAna ke dharmanI vicAraNA nahi Ave ! paraMtu manamAM bhagavAna ke dharma lAvyA tyAM vacamAM vacamAM viSayo Tapa kUdI paDavA taiyAra che ! viSayonI A dharmamAM vacce kUdI paDavAnI tAkAta kharI paNa kema jANe bhagavAna ke dharmanI viSayonA vicAramAM vacce kUdI paDavAnI tAkAta nahi ! pUcho, pra.- AvuM UMdhuM vetaraNa kema cAle che ? u.- kAraNa e che ke manane vItarAga bhagavAna ane emanA dharmanI sAthe oramAyAno saMbaMdha che ane viSayonI sAthe potikA tarIkeno saMbaMdha che ! eTale ? viSayo potAnA ! vItarAga parAyA !" potAnAnI vAtamAM parAyo na ghUsI zake. parAyAnI vAtamAM potiko ghUsI zake. mAtAnA potAnA ane zokyanA chokarA pratyenA valaNamAM kevo pharaka hoya che ? potAnA chokarAnI ciMtAmAM zokyanA chokarAno vicAra nahi ghUse, ane kadAca kyAMka ghUsaze to dvaSa bharelA hRdaye; tyAre zokyanA chokarAnI kyAreka ciMtA karavAnI Avaze, to enI vacamAM potAnA chokarAnA vicAra sahelAIthI ghUsI jaze ! tyAre tamArI dazA vicAro. dharmano vicAra laI beso tyAre saMsAranA vicAra na ja Ave ne ? ne saMsAranA vicAra laI beThA ho, tyAM vacamAM dharmanAM vicAra ghUsI jAya che ne ? to samajAya ke dharma potAno ane saMsAra oramAyo - taraMgavatI 164
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgyo che. nA, jo AvuM nathI paNa UlaTuM che, saMsAranA vicAramAM vacce dharmano vicAra nathI ghUsato, dharmanA vicAramAM saMsAranA vicAra ghUsI jAya che, to ema ja thayuM ne ke saMsAra potiko ane dharma oramAyo ! dizA pheravavAnI jarUra che. vItarAga bhagavAna potikA, dharma potiko, ane saMsAra parAyo, - A bhAva-parivartana lAvavA jevuM che. jene jeno rAga, ene enuM sAruM sAMbhaLatAM rAga vadhe. atyAre, pelI taraMgavatInI A dazA che. potAnA priya paddhadeva pAse jaI AvelI sakhI sArasikA ahevAla ApI rahI che emAM eNe padmadevanI rAge jhUravAnI vAta karI. padhadeva pATI para pUrva bhavanuM cakravAka-cakravAkInuM citra banAvI ene vArevAre chAtI sarasuM lagADI roI rahyo hato...vagere vAta karI, e sAMbhaLatAM taraMgavatIne priya parano rAga uchALA mAravA lAgyo. eTale have ahevAla AgaLa sAMbhaLavAnI IMtejArI khUba vadhI rahI che, tethI sArasikAne pUche che, teM mAro patra emane Apyo pachI zuM thayuM ?' | 12. saMsAra eka raMgabhUmi | padmadevanI patra vAMcatAM sthiti : sArasikA kahe "bena ! enuM huM zuM varNana karI zakuM ? emaNe tAro patra letAM ane ene phoDIne vAMcatA emanA AkhA zarIre jhaNajhaNATI hatI ! ane AMkhomAMthI AMsu TapakatA hatA ! are ! e to eka hAthamAM emanI citrapATI, ne bIjA hAthamAM tAro patra laI UbhA thaI nAcavA lAgelA. nAcatAM mArI zarame ya na lAgI ! mane kahe "alI e sArasikA ! A tuM zuM laI AvI ! tane vadhAre zuM kahuM ? TUMkamAM kahuM chuM ke jo tuM atyAre ahIM na AvI hota, ane A patra sAthe taraMgavatIno saMdezo na lAvI hota, to samajI le ke Aje mAruM mota hatuM ! paNa tArA AvavAthI mArA dilamAM dhamadhamelo ukaLATa zAMta thayo. "citrapaTa nirIkSaNathI mane pUrva janmanuM smaraNa thaI AvyuM." ema kahI eNe rastA para banelI hakIkata kahI. pachI mane kahe che, sArasikA ! tyAMthI ghare jaI zuM banyuM e tane kahuM. mArA dilamAM e mArA cakravAkanA bhavamAM cakorI para je gADha anurAga hato te ahIM pAcho karma ! tArI gati nyArI 165
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo UbharAI Avyo ke have to mane kazuM cena ja na paDe. AkhI rAta meM UnA nIsAsA nAkhatA pasAra karI. UMgha to vairiNI thaI gaI. mane lAgyuM ke huM azaraNa nirAdhAra banI gayo chuM, eTale keTaluM to mane rovuM AvI gayuM. mane lAgyuM ke huM taraMgavatI vinA jIvI nahi zakuM." ahIM baMnenI karaNa sthiti jovA jevI che. koNa karAve che e ? mohanIyA karma. emAM kazuM ya DahApaNanuM kAma ? nA, AtmAne kazuM lAbhakArI nahi. chatAM jIvo kema evuM kare che ? saMsAranA raMga evA che. eTalA mATe aMgrejI kavi zeksapiyare paNa kahyuM che, 'This world is a stage, Men and women are the actors and actresses.' A saMsAra eka raMgabhUmi che; (emAM) puruSo ane strIo naTa ane naTIo che." kevuMka AdhyAtmika vAkya ! mANasa samaje to dekhAya ke saMsAranI badhI khaTapaTa karuM chuM e badhI naTa-naTInA khela khelavA jevuM che. vAstavika rIte joIe to badhI hAsyAspada ceSTAo che. naTanaTI judA judA pArTa bhajave che, paraMtu enI pAchaLanA emanA cAlu jIvana kevAM ? e jIvanane A khela khelAmaNanI sAthe zo meLa ? kazo nahi. to cAlu jIvananI apekSAe A khela (pAtro bhajavavAnuM e DhoMga-dhaturo ja ne ? basa, e rIte AtmAnI daSTie cAlu sAMsArika jIvana e DhoMga dhaturo nathI ? paisA kamAyA, potAnA mAnyA, paNa pachI AyuSya TUMkuM najIkamAM mota sAme AvyuM ! DaoNkTaro e vakhate kazuM sAruM thavAnI ghasIne nA pADatA hoya. tyAM potAnA karIne rAkhelA paisA kevA dekhAya ? zuM ema na lAge ke A paisA mArA karyA e DhoMga dhaturo ja thayo ? ahIM dhaDo levAno che ke jIvananI badhI mAyAjALa ane enI pAchaLanI doDadhAma e jo nATakiyAno khela che, to evI mAyAjALa pAchaLa dIvAnAnI jema Akho otaprota thaI mAruM parabhava hita sAdhI levAnuM kema gumAvuM ? zakya sAdhanA sAdhI lauM." A hisAba para laghukarmI jIvo jIvanane vrata niyamathI bharyuM bharyuM rAkhe. trikALa jinabhakti, ubhaya/ka pratikramaNa, jinavANI-zravaNa..vagere sAthenuM zrAvakanA 12 vratanuM jIvana jIve. dAnarucivALA sukhI mANaso moke moke 166 - taraMgavatI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAna dAna sukRto kare. tyAga tapasyAnI zaktivALA dharmAtmAone to hAlatAM ne cAlatAM aneka prakAranA tyAga ane tapasyAnI ArAdhanA ! mULamAM zuM ? dilamAM vasI gayeluM ke vepAra dhaMdhA khAnapAna, snehI-kuTuMbInA vyavahAra...badhuM ya eka prakAranI viTaMbaNA che. svastha jIvana dharmanuM che. pelo padmadeva Ama to mohamAyAne viTaMbaNArUpa samajanAro che, paraMtu atyAre enA mana para mohano evo hallo Avyo che ke e potAnI jAte ja viTaMbaNA bhogavI rahyo che. e potAnI du:khada sthiti sArasikone jaNAvatAM kahe che, jo sakhI ! jAtismaraNathI cakravAkano bhava joyA pachI e bhavanI cakravAkI ane A bhavanI taraMgavatI para eTalo badho rAga ubharAyo hato ke savAre mitrone meM kahI dIdhuM ke tame jAo mArA mAtAjIne kahI do ke "padmadevane RSabhasenazeThanI kanyA taraMgavatI para eTalo badho rAga ubharAyo che ke jo tamo tamArA dIkarA mATe hamaNAM ja taraMgavatInI mAgaNI nahi karo, to tame dIkaro gumAvazo, e paralokano mahemAna thaI jaze ! evuM amane lAge che." pra.- zuM pUrvanAM uttama kALe paNa AvuM cAlatuM hatuM ke amuka kanyA na paraNavA maLe to ApaghAta karI nAkhe ? u.- hA, pUrvano kALa game teTalo uttama, paraMtu e ya saMsArano kALa to kharo ja ne ? e kALe paNa saMsArI jIvo kAMI mokSa pAmI gayela nahotA, saMsAramAM phasAyelA ja hatA, eTale karmathI pIDita ja hatA, tyAre jJAnI bhagavaMto kahe che,- sarvakALa mATe saMsArI jIvonI karmapariNati vicitra hoya che, tethI tevI tevI karmapariNativazAt jIva kameM dIdhI citravicitra viTaMbaNA bhogave emAM navAI nathI. eTale to ApaNane samarAditya kevaLInA caritramAM ThAma ThAma jovA maLe che ke duzmana banelo agnizarmAno jIva bhavitavyatA vazAt samarAdityanA bIjA bhavanA jIvatA saMbaMdhamAM Ave che, ne duzmananuM kAma kare che ! chatAM tyAM samarAdityanA jIva ke jeNe guNasena rAjAnA bhAvathI dharmanI caDhatI kaLA khIlavI che ne je uttarottara bhavamAM vizeSa samatAbhAvavALA bane che, e A dumananuM kAma karanAra agnizarmAnA jIva pratye ATaluM ja vicAre che, kharekhara ! jIvonI karma-pariNati vicitra che; enA lIdhe bicArA anucita rAga-dveSathI pIDAya ane anucita Acare emAM navAI nathI." tattva karma ! tArI gati nyArI 167
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajanAre enA para jarAya vaiSa-aruci na karAya mAtra bhAvakaruNA ja vicAravAnI. samarAdityanA jIvanI keTalI badhI UMcI tattvadaSTi che ! UMcI tattvadRSTi lAvavI hoya to game tevA virodhI ke ayogya jIvo mATe paNa ATaluM ja vicAravAnuM ke, "vivittA ghanu m paripA' ' arthAt kharekhara jIvonI karmapariNati citravicitra che, tethI enAM citravicitra sarjana dekhAya. karmapariNatine paravaza paDelo saMsArI jIva bicAro tyAM zuM kare ? Ama vicAravAmAM karma doSita dekhAya, ane jIva nirdoSa dekhAya ! tethI gusso karma para Ave, paNa jIva para gusso na Ave. Ama jo vicitra karmapariNati ne tattva para zraddhA hoya to pachI prazna mAtrathI kema ApaghAtanuM vicAre? kemake te jIvanI mohanIya karmanI vicitra pariNati ja evI ke evA asamaMjasa anucitabhAva manamAM lAvI mUke. rAmAyaNamAM Ave che ne ke vanavAsa daramyAna lakSmaNajI eka nagaranI bahAra jaMgalamAM pahoMce che tyAM rAjakumArI vizalyA jhADe phAMso khAI rahI hatI ! lakSmaNajIe dUthI e dekhatAM jhaTapaTa tyAM pahoMcI jhADa para caDhI phAMsAno cheDo choDI nAkhI kanyAne sAcavIne nIce lIdhI. vizalyA kema phAMso khAI rahI hatI ? khUbI kevI thayelI ke e rAjakanyA vizalyAe lakSmaNajInA ja viziSTa guNAnuvAda sAMbhaLelA, tethI mana sAthe nakkI kareluM ke "paraNIza to lakSmaNajIne, nahitara jIvanabhara kuMvArI rahIza !' eNe sakhIo dvArA potAnI A icchA mAtAne pahoMcADelI. mAtAe enA pitA rAjAne vAta jaNAvI. rAjAe khuzI thaI rAmacaMdrajI pAse mANaso mokalI mAgaNI karavA prayatna karyo paraMtu emAM jANavA maLyuM ke rAmacaMdrajI ne lakSmaNajI to vanavAse nIkaLI gayA che. A vAta vizalyAnA jANavAmAM AvatAM ene lAgyuM ke have kAMI lakSmaNajI maLe nahi. e maLavAnI AzA ja nathI; tethI dhIraja gumAvI beThA, ane jaMgalamAM AvI ApaghAta karavAno prayatna karyo. vizalyAnI ApaghAtanI kozIza : phAMso khAtA pahelAM jhADa para caDI eNe moTethI jAhera karyuM ke "he vanadevatA ! huM mana-vacana-kAyAthI guNagaNanidhi lakSmaNajIne pati tarIke cAhuM chuM, e vanavAse nIkaLI paDyA hovAthI 168 - taraMgavatI
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ emano patto maLyo nahi. chatAM meM bahu rAha joI, paNa maLavAnI AzA nathI. to emanA vinA huM have vadhAre vakhata rahI zakuM ema nathI, tethI te vanadevatA ! have tamane e maLe to emane kahejo ke A vizalyA ekamAtra tamane cAhe che. tame maLyA nahi tethI eNe AtmahatyA svIkArI, ne icche che bhavAMtare tame ja mane svAmI tarIke maLajo." saMsAramAM jIvanI kevI mohamUDhadazA che ! eka dunyavI mANasa khAtara prANa choDavA ane uttamottama mAnavabhava gumAvavA taiyAra thaI jAya che, paraMtu e nathI vicArato ke "Ame ya jyAre iSTa pati maLavAnA nathI ane jiMdagI gumAvI ja devI che, to enA karatAM jIvatA rahIne cAritra ane kaThora tapasyA mArganI ArAdhanA kAM na karI lauM ?' ApaghAtathI marIne khalAsa ja thavuM che, to enA karatAM tapasyAthI kAyAne ogALI nAkhI khalAsa thavuM zuM khoTuM ? paraMtu mohamUDhatAne lIdhe manane A sUjhatuM ja nathI. lakSmaNano bheTo : vizalyAnA zabdo lakSmaNajIe sAMbhaLyA haze, eTale e doDatA AvyA, phAMso choDI ene bacAvI laI pUche che, zA mATe AvuM ApaghAtanuM adhama kRtya karavA taiyAra thaI gaI ? vizalyA kahe "tame phAMso choDanArA koNa cho ? tame AghA jAo; mane phAMso khAI marI javA do !' lakSmaNa pUche, paNa evuM te zuM duHkha AvyuM tAre ?' vizalyA kahe, lakSmaNajIne meM hRdayathI pati ghAryA che, paNa sAMbhaLyuM ke e to vanavAse cAlyA gayA; to emanA vinA have huM samaya kADhI zakuM ema nathI. tyAM lakSmaNajI khulAso kare che ke "aho ! aho ! to to tAre maravAnI jarUra ja nathI. jo huM pote ja lakSmaNa chuM. ahIM bAjumAM moTAbhAI rAmacaMdrajI birAjamAna che. emanI sAthe huM vanavAse nIkaLelo chuM. vizalyA sAMbhaLIne khuzIno poTalo thaI gaI ! pagamAM paDIne hAtha joDI vinaMtI kare che ke to pachI have tame mane hamaNAM ja gAMdharva vivAhathI paraNI lo, ane mane sAthe laI cAlo; nahitara huM tamane strI hatyAnuM pApa ApIza. karma ! tArI gati nyArI 169
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizalyAnI mahAnatA : A vizalyAno AtmA keTalo UMco che e jANo cho ? juo, AgaLa para, jyAre rAma rAvaNanuM yuddha thAya che, ane tyAM rAvaNa, rAmanI senA para "jarA' vidyA mUkIne AkhI senAne mUrzita karI de che, tyAre rAmacaMdrajI muMjhavaNamAM paDI jAya che ke have zuM karavuM kemake senAnI mUchita dazAmAM Ama ne Ama jo rAta nIkaLI gaI, to savAre rAvaNanI senA A AkhI senAnI laNaNI ja karI nAkhe !" rAmacaMdrajI ne lakSmaNajI game tevA baLavAna, paraMtu vidyAdevInA prabhAva AgaLa zo sAmano karI zake ? to mANasa potAnA baLanuM gumAna rAkhIne phare eno zo artha ? ahIM muMjhavaNano pAra nathI, kemake savAre anartha bhayaMkara dekhAya che. tyAM koIe kahyuM vizalyA evA zuddha brahmacarya sadAcAranI niSThAvALI che, ane pUrva bhavanI viziSTa ArAdhanAvALI che, ke enA zarIranA nAnAjaLane tenA para chAMTavAmAM Ave, to jarAvidyA parAsta thaI bhAgI jaze ! rAmacaMdrajIne Azcarya sAthe vizalyA mATe mAna UpajayuM, ane dilane ghaNI rAhatano anubhava thayo. tarata vidyAdharone mokalavAmAM AvyA, ane e vizalyAnA pitAne hakIkata kahI emanI rajA laI mahAsatIne ahIM laI AvyA, ne enA snAna-jaLane tenA para chAMTatAM senA tarata ja sacetana thaIne yuddhabhUmi para zastro sAthe khaDI thaI gaI !! vizalyAno tyAM abhuta prabhAva prasarI rahyo. A hisAbe vicAro AvI prabhAvavaMtI ane zIla sadAcAranA UMcA bhAvavALI vizalyA kema ApaghAta mATe phAMso khAvA tarapha jaMgalamAM gaI ? zuddha bhAvavALI chatAM saMsArasukhanI vAsanAthI e mukta nahotI. e batAve che ke, saMsArasukhanI vAsanAthI mukta thavuM e saheluM nathI. mATe, saMsAravAsanAthI je mukta thAya che e munione dhanya che. emanA para jinazAsananI evI prabhA paDelI hoya che ke emanA haiyAne saMsAra ceSTAo narI pAzavI janAvaranI ceSTA, pAgalanI ceSTA lAge che, enAthI mahApavitra mAnavabhava abhaDAI jato dekhAya che, kaluSita-kalaMkita thato bhAse che ! ethI emane zarama lAge che ke hAya ! AvA UMcA mAnavabhave A halakaTa-kRtya ! tethI ja munipaNuM pALatAM niraMtara pavitra paramAtmAnAM svarUpa tathA AtmAnA vizuddha jJAnamaya svarUpane vicAratA rahe che, vizuddha jJAtR-daSTrabhAvamAM ramatA rahe che. 17) - taraMgavatI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthUlabhadrasvAmie AvI ja koIka zuddha AtmasvarUpanI ramaNatA jIvaMta jAgrata rAkhI haze, to ja vezyAnA gIta-nRtya-hAvabhAvanI sAme aNanama avikRta patthara jevA thaIne beThA haze ne ? tyAre to kozAvezyAnA badhA prayatna niSphaLa gayA ! saMsAravAsanI vAsanAne hajI samULa naSTa nathI karI, tyAMsudhI potAnI AMtarika sthiti eTalI paravastune paravaza rahe che. vizalyA eTale ja lakSmaNajImAM lobhAI hatI. paraMtu emane choDIne parapuruSamAtranI tarapha anAsakta hatI, kaho mahAzIlavaMtI hatI, eTale enuM snAna-jaLa AvuM prabhAvavaMtuM banyuM ke devI jarA vidyAne eNe haTAvI dIdhI ! paraMtu lakSmaNajIne pati karavA aMge e paravaza mohavaza hatI, tethI e na maLe to AtmahatyA sudhInA vicAramAM caDI gayelI ! astu. ahIM padhdhadeva mahAna saguNI ane zIlavAna maryAdAvAna yuvAna che. pUrva bhavanI priyA ahIM taraMgavatI banelI jANI to evI ja koIka paravazatAthI ene meLavavA mohAsakta banI gayo che. e taraMgavatInI sakhI sArasikAne kahe che - meM mitro dvArA mAtAne taraMgavatInuM mAMgu karavA sUcavyuM, ane mAtAe mArA pitAne vAta karatAM pitAjIno mArA para atyaMta prema hovAthI mAMga karavAnuM maMjUra karyuM. maMjUra karIne potAnA nikaTanA snehI varga sAthe taraMgavatInA pitA RSabhasena zeTha pAse jaI mAgaNI karI. paraMtu RSabhasena zeThe taraMgavatI ApavAno inakAra karyo, pitAjI pAchA AvyA, ane mane enI jANa thatAM mArA khedano pAra rahyo nahi; huM bhAre udAsa banI gayo. mAtApitAe mArI bhAre udAsa sthiti joIne mane samajAvatAM AzvAsana ApyuM ke vatsa ! tuM jarAya ciMtA na karIza. A to badhA karmanA hisAba che. ApaNA karma evA anukULa na hoya to dhArI vastu na maLe, na bane, tethI kaI ApaNe kheda karavAno na hoya. eka nahi to bIjI sArI kanyA; jagatamAM sArI kanyA eka ja thoDI che? aneka kanyAo duniyAmAM hoya che. tuM jarAya ciMtA saMtApa na karIza; ApaNe taraMgavatI sivAya tuM icche te bIjI sArAmAM sArI kanyA tane paraNAvazuM." "ceTI ! mAtApitA khUba premabharI lAgaNIthI mane A AzvAsana ApI karma ! tArI gati nyArI 171
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahyA hatA, eTale e vakhate mAre emane hatAza nahotA karavA tethI mArA dilano nirdhAra kahevAne avasara nahoto. kemake nahitara to mArI bIjI kanyA nahi ane mAtra taraMgavatI ja paraNavAno nirdhAra kahevA jatAM avinaya thAya, moTAnI AmanyA toDavAnuM thAya; ane sArasikA ! ApaNe khAnadAna kuLanA, te vinaya-AmanyA-maryAdApAlana e ApaNI khAnadAnI te kema cUkAya ? meM tarata vinayabhAve emane kahI dIdhuM ke jevI tamArI AjJA ema karIne vaDIlajanane vizvAsa to ApI dIdho. paraMtu mAruM aMdarathI dila bilakula mAnatuM nahotuM." ahIM pUcho, pra.- aMdarakhAne evuM dila na mAne, to zuM bahAramAM sArA dekhAvAno DhoMga-dhaturo karAya ? u.- khAnadAnInI maryAdA jALavavI hoya to ekavAra to vaDIla vacana tahatti karavuM ja joIe; nahitara to anArya vyavahAra calAvavA paDe. pelo paghadeva kahI rahyo che, "bAI ! taraMgavatInA bApe emanI pAse sAmA pagale cAlIne AvelA mArA pitAne ghasIne nA pADelI. ethI duHkhita thayelA mArA pitAnA bolano bhAre virodha kema karAya ? amAruM na svIkAryuM mATe emane vadhu duHkhita kema karAya ? emanuM vacana "bhale ema ho' kahIne mAthe caDAvavAno dekhAva karyo. "paraMtu sakhI !' dila mAnatuM nahotuM. tethI meM joyuM ke have taraMgavatI maLe ema nathI to priyA vinA jIvIne zuM kAma che ? jIvatA rahIne priyAno a-saMparka sahevAnuM mAre muzkela che tethI meM AtmahatyAno nirNaya karI lIdho." sAMsArika koI vAtamAM hatAza nirAsa thayelo jIva kyAM sudhI pahoce che ? kevA ghelA nirNaya le che ! amUlya manuSya jiMdagI eTale sukRto kamAI levAno ane pUrvanA pApono bhukko karavAno amUlya kALa ! ene zuM eka koI vastunI nirAzAmAM viNasADI nAkhavAno ? daDhaprahArI : daDhaprahArI cora paNa cAra mahAna hatyAnA pApathI trAsI jaI ApaghAta karavA cAlelA ! emAM muni maLyA ane munie vAta jANI, ene A ja kahyuM,- "mAnavajIvana kho nahi. jIvana hAthamAM che tyAM sudhI pApone dhovA mATe, ane bhAvI salAmatikAraka puNyAnubaMdhI puNyanI mUDI ekatrita karavA mATe, uttama samyagdarzana-jJAna-cAritra-tapanI ArAdhanA karato rahe, jIvato rahIza to e karavAne taka che. marIza to taka gaI samaja." 172 - taraMgavatI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ daDhaprahArIne gaLe vAta UtarI gaI, tyAM ja cAritra laI ghora abhigraha karyo ke A ja nagaranA cAra paikI ekeka daravAjA bahAra 1-1 mAsa kAyotsarga dhyAne rahevuM, ane je divase peluM cAra hatyAnuM ghorapApa yAda Ave te divase upavAsa karavo.' basa, kema Avo ghora abhigraha ? : e pramANe dhyAnamAM rahevA lAgyA cha mahinAnA upavAsa kheMcyA ! kemake roja savAre loka nagaranI bahAra jhADe pharavA jAya tyAre Ane dhabbo dhola dhapATa karatA jAya ne bolatA jAya "juo A pApiyA pelA brAhmaNa kuTuMbano hatyAro !' Ama dhola dhapATA sahita gALo, trAsa, apamAna, tiraskAra sahatAM 6 mahinA kADhyA ! zuM bagaDI gayuM ? daDhaprahArI anaMta saMsAra tarI gayA ! A kyAre banyuM ? jIvatA rahyA to banyuM. alabata ArAdhanA karyA pachI maryA, paNa maratA pahelAM pApone mArI maryA. A hisAba che, "pApone mAryA vinA mare te parabhave behAla thAya, pApone mArIne mare te parabhave nyAla thaI jAya." pelo paDAdeva taraMgavatInI sakhIne kahI rahyo che,- "mAtApitAe bIjI sArI kanyA paraNavAnuM AzvAsana ApI taraMgavatInI icchA paDatI mUkavAnuM kahyuM, ne te meM emanA dAkSiNyathI jevI ApanI AjJA ema kahIne svIkArI to lIdhuM, paraMtu mAruM mana thoDuM ja mAne evuM hatuM ? have taraMgavatI A janamamAM maLe ema nathI evI nirAzAthI AtmahatyA karavAno nirdhAra karI lIdho; ne e kAma rAte karavAno nirNaya karyo, kemake divasanA to evA AtmahatyAnA kAmamAM kAMI ne kAMI vighna Ave, tethI e kArya rakhaDI paDe. Ama huM Aje rAte jIvataranI taddana spRhA vinAno ane avazya mota svIkArI levAnA nirNayavALo banelo, emAM tuM taraMgavatIno saMdezo laIne AvI, e bahu sAruM karyuM ! kemake A kiMmatI janama nakAmo khoI nAkhatAM bacyo ! have mAre maravAnI koI jarUra nathI. have tuM eka kAma kara, pAdevano saMdezo : "tuM jA jaIne mArA vacanathI e mArI prANathI adhika priyAne mArA taraphathI kahe ke "huM tAro sarva prakAre dAsa chuM. tArA citrapaTTanA darzanathI mane pUrva janmanuM smaraNa thatAM tyAM te je mArA para anahada premabharyA satkAra sanmAna karelAM e vIsaryA vIsarAya evA nathI, ane have to Aje yAda AvatAM romAMca khaDA thAya che, dila gagada thaI jAya che, tuM karma ! tArI gati nyArI 173
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI maLI tyAM sudhI mArA manane viSAdano pAra nathI. have to tuM mane kyAre e pUrvanA avismaraNIya bhArobhAra premathI vinodanA mIThA mIThA bola saMbhaLAvI mArA UkaLatA dilane zAMti Ape ?" Ama kahIne eNe tArA patranA javAbarUpe patra lakhI nAkhyo ane te tane ApavA mATe mane Apyo; ne mane vidAya ApI. sakhI sArasikAe A pramANe taraMgavatIne kahI ene enA pUrvapriyano e patra Apyo, emAM zuM lakhyuM hatuM? evuM lakhyuM hatuM ke je vAMcIne taraMgavatInuM hRdaya rAganA UbharAtA harakhathI jANe phATa phATa thavA mAMDe che ! emAM zuM lakhyuM hatuM e jovA pahelAM jarAka pamadevanI sthiti ane saMdezA para AdhyAtmika dRSTie joIe to dekhAya che ke, rAgAdhina para AdhyAtmika dRSTipAta : A jagatamAM jIva jayAre mohane paravaza bane che tyAre kevI kevI ghelI vicAraNA ghelA nirNaya ane ghelI pravRtti kare che ! koNa mAnavI ke devatA A ghelI vicAraNA nirNaya ane pravRtti karavA baLAtkAra kare che ? koI ja nahi. mohanA gherAvAmAM pote ja A badhuM karI rahyo che. khUbI to e che ke jagata para jinazAsananI tAttvika suMdara samaja hayAta chatAM ene bAjue mUkI ghelI vicAraNA ghelA nirNaya ane ghelI pravRttimAM jAte phasAya che. kAraNa? mohanI prabaLa paravazatA. juo, pamadeva kevo phasAyo ? dhArelI kanyA nathI maLavAnI, evuM lAgavA para ThaTha ApaghAta yAne mahAkimatI mAnavabhavano nAza karavAnA nirNaya sudhI pahoMcyo ! e vakhate e dhyAnamAM na AvyuM ke Avo mahAkiMmatI mAnavabhava naSTa karavA chatAM zuM paraloke dhArI kanyA maLavAnuM nakkI che ? are ! mULa pAyAmAM mAnavabhava maLavAnuM ya kyAM nakkI che ? kadAca maLI jAya to ya pote kayA sthAne hoya ? ane kanyA kayA sthAne hoya ? kadAca mAno ke baMnene eka sthAne janma maLyo to ya baMne ekabIjAne jAtismaraNa dvArA pUrvanI sagAIthI oLakhaze e ya kyAM nakkI che ? AnaMdaghanajI mahArAje 'RSabhaprabhunA stavana'mAM kahyuM ne, * prIta sagAI re jagamAM sahu kare re, prIta sagAI na koya; prIta sagAI re nirupAdhika kahI re, sopAdhika dhana khoya. * koI kaMtha kAraNa kASTabhakSaNa kare re, milazuM kaMthane dhAya; e meLo navi kahIe saMbhave re, meLo ThAma na ThAya. - taraMgavatI. 174
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi kahe che, "RSabhadeva bhagavAna mArA prItama che, prItipAtra che, paraMtu emanI sAthe prItasagAI kevI karavI?...jagatamAM ema to meM prItasagAI bahu karI, paraMtu ekeya nityasthAyI prItasagAI na banI, kemake jagatamAM dekhAya che ke koI hajI pati marI jatAM, huM doDIne patine bhegI thaI jaIza" ema karI kASThabhakSaNa kare che, arthAta patinI ciMtAmAM paDI baLI mare che, paraMtu tethI zuM patinA bIjA janamamAM pati pahoMcelA sthAne e pahoMcI jAya che ? nA, kemake "meLo ThAma na ThAya." patinA ane potAnA karma judA judA che; konAM kevA karma ene kayA sthAne laI jAya, ne bIjAnAM judA karma ene kyAM laI jAya, enuM zuM kahevAya ? eTale kaho, baMneno meLo koI eka sthAnamAM vArevAre meLA thatA nathI. eTale prabhu sAthe meLo ema na thAya jo A hakIkata che to padhadeva zuM joIne ApaghAtano nirNaya bAMdhI besato haze ? ema zuM priyAno meLo thavAno hato ? mANasa dIrghadRSTithI vicAra kare, to AvA anucita sAhasanA AMdhaLiyA na kare. pra.- zuM padmadevamAM eTalI dIrdhadaSTi nahi hoya ke ApaghAta to karI zakIza, paraMtu tethI zuM AgaLa para taraMgavatI maLavAnuM nakkI che ? A vicAra karato nathI to zuM joIne ApaghAtano nirNaya lIdho ?' u.- ahIM moTuM kAraNa A lAge che ke Ane pUrvabhavano meLApa dekhAI gayo, ane A bhavamAM paNa meLApa thavAnI pUrI zakyatA UbhI thaI gayelI dekhAI. pUrvabhavanI ja priyA ahIM janmI gayelI ane padmadevanI potAnI pAchaLa premathI jhUratI jANavA maLI, eTale enA para rAga anahada vadhI gayo e rAganI prabaLatA, eNe atyAre ApaghAta pachI zuM eno vicAra ja na AvavA dIdho. rAmacaMdrajIe dIkSA lIdhI; pachI sItAjI je bAramA devalokanA Indra thayelA che, emane lAgyuM ke "A rAmacaMdrajI vahelA vahelA mokSe jaze to mAre emano bhAvI yoga thaI, e guNanidhinA AlaMbane ArAdhanA karavAnuM nahi maLe. mATe thoDo vakhata emane emanA tvarita mokSapramANamAM jarA vilaMba karAvuM,' AvA koIka mohamaya AzayathI e muni rAmacaMdrajI je dhyAnamAM rahetA hatA, emanI AgaLa sItAnuM rUpa laIne anukULa upasarga karavA AvyA ! emanI AgaLa pote sItAjInuM rUpa karI aneka vidyAdhara kanyAo vikUrtI gIta nRtya kare che, ane prArthanA kare che, svAminAtha ! A tamane ja eka svAmi tarIke dharanArI karma ! tArI gati nyArI 1 75
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM sItA tamArA vinA nUrI rahI chuM. ene jarA rahemanajarathI nihALo ! vAtAvaraNa paNa vasaMtaRtunuM ane divyadazyovALuM evuM khaDuM karI dIdhuM ke, e devatAI gIta nRtyabharyA mohaka vAtAvaraNamAM pavaiyAne pAno caDI jAya ! bhaDavIra mahAmuni rAmacaMdrajIe cAritra lIdhA pachI tapa-saMyama ane dhyAnanI prakhara ArAdhanAthI rAganA TAMTiyA ja bhAMgI nAMkhyA che. have rAganI prabaLatA parAdhInatA marI paravArI che. te paNa A kyAre banyuM? jo viSayonA saraMjAmanA gherAvAnuM nimitta paDatuM mUkI, saMsAra tyajI aNagAra banyA, ane sad nimitta ratnatrayInI ArAdhanAmAM ja lAgyA rahyA tyAre. sItendranA anukULa upasargamAM jarAya pIgaLyA nahi, ne AgaLa jatAM dhyAnamAM UMce ne UMce caDatAM caDatAM zukladhyAna ane kevaLajJAnamAM caDI gayA ! tyAM sItendrane potAnA prabaLa rAga upara dhikkAra chUTyo ke "hAya jaladI mokSa javA taiyAra svAmine mArI sAthe moDA mokSe javAnA mithyA rAgamAM emane saMsAramAM rokI rAkhavAnI kevI durbuddhi ane bAliza ceSTA karI ! tyAM kSamA mAge che. rAganI prabaLatA parAdhInatA, rAganAM nimittabhUta viSayonA saMparka choDavAthI kapAya, moLI paDatI Ave." e samajIne ja moTA thAvasyAkumAra, meghakumAra, jaMbukumAra, gajasukumALa, zAlibhadra, dhanAjI vageree saMsAratyAga karelA; jethI pachI paisA parivAra mAla milakata vagere viSayonA saMparka ja nahi, eTale rAgane poSAvAno avasara ja na maLe. pelA padmadevane kema taraMgavatI para evA rAganI prabaLatA UThI ke have e nathI maLavAnI evI kalpanAmAM ApaghAta karavAno nirNaya kare che ? kaho, citradarzanathI pUrvabhavanuM smaraNa thaI AvatAM, pUrvabhavanI premalIlArUpI viSayonuM smaraNa thaI AvyuM. eja viSayasaMparka thayo, ane ahIM pUrvapriyA janmI gaI che ane eNe ja A citra karyuM che e jANavA jovA maLyuM, e viSayasaMparka vadhyo. enA para rAganI prabaLatA vadhI gaI, eTale ApaghAta karavAnA ghelA vicAramAM caDI gayo. A jANIe tyAre ApaNA manane ema thavuM joIe ke "eka rajovIryathI utpanna thayelI ane eka bhava mAtranI sagI kanyA para atirAga thAya, ane e atirAganI pAchaLa mRtyu jevuM bhArI kaSTa vadhAvavA taiyAra thavAya, to anaMtajIvanI karuNA bhAvanAmAMthI utpanna thayela ane vItarAgatA kevaLajJAna 176 - taraMgavatI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhInA utkRSTa guNono bhaMDAra banelA paramAtmA para ApaNane atirAga kema nathI thato ? e kyAre thavAno ? ane e atirAgamAM mRtyu jevuM mahAkaSTa to nahi, paraMtu enAthI nAnA nAnA tyAga-pariSadanAM kaSTa vadhAvavAnI ApaNI taiyArI kyAre ? 13. vItarAga para atizaya prema | pelo viSayono atirAga to pAgalatAno che, moha-mUDhatAno che; tyAre vItarAga para atirAga e prakAzamAna samyagdarzanano viveka che. ghANImAM bALamuni : pAlaka pApInI ghANImAM nAnA bALamuni ya hoMze hoMze kUdI paDyA ne pIlAyA ! e kyA baLa para ? kaho, prabhu paranA atirAganA baLa para. bAkI emanI uMmaranA pramANamAM to eTalo zAstrabodhano saMcaya emanI pAse hato nahi, UMDA tattvonI samaja hatI nahi, to kayAM baLa upara A mahAparAkrama karyuM ? kaho, paramAtmA munisuvratabhagavAna paranA ati rAgathI bhagavAnanI vANI manamAM dharI, "bhagavAna ! tamArI khAtara' ema karI saharSa ghANImAM palAIne mRtyunuM kaSTa paNa vadhAvI lIdhuM ! duniyAno mANasa jo koInI uparanA ati rAgathI AtmahatyA saharSa vahorI zake che, to bhagavAnanA sevakane bhagavAna paranA atirAgathI evA koka avasare mota vadhAvI letAM zAno AMcako Ave ? bolo, bALamuni buddhimAna ? ke ApaNe ? bALamuni nAdAna ? ke ApaNe nAdAna ? bhagavAna paranA atirAgathI emaNe ghANImAM pIlAI javA sudhInuM kaSTa upADyuM to InAmamAM kevaLajJAna ane mokSa ! kAyAdino rAga miTAvavA vItarAga bhagavAna para ati prabaLa rAga Ubho karavAno. pelo pamadeva taraMgavatI paranA prabaLa rAgamAM taNAyo, have e maLavAnI AzA javAthI ApaghAta karavA taiyAra thayelo ! e to sAruM thayuM ke taraMgavatInI ceTI sakhI sArasikA tyAM pahoMcI gaI, eNe taraMgavatInI paNa AzA paDI bhAMgavAthI ene thayela pArAvAra duHkhanuM varNana karyuM, eno premapatra Apyo, eTale pamadeva ApaghAtanA vicArathI aTakyo ! have e sArasikAne maukhika saMdezo ApI taraMgavatIne ApavAno eka patra Ape che. sArasikA UpaDI taraMgavatI pAse, ane kahe che, "svAminI ! jarAka moDuM thayuM, kemake nIce dvArapALane samajAvIne mAre eka parastrIne upara tArA priya papradevakumAra pAse javuM modhuM hatuM, kAraNa, e gharamAM eTalI badhI zIlA karma ! tArI gati nyArI 177
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ maryAdAnAM pAlana, ke strIone jematema praveza tyAM na maLe. eTale makAnamAM pesatAM ja daravAne mArI jaDatI lIdhI ke bAI tuM koNa che ? kyAMthI AvI che?' sArasikAnI caturAI : have mAre daravAnane vahema na paDe eTalA mATe khacakAto javAba devo cAle nahi, eTale meM baMDala ThokyuM ke "huM Aryaputra pamadevanI paricita chuM, ne emane maLavA AvI chuM," khUba ullAsathI kahyuM, pAchI daravAnanI thoDI cApalUsI karI, ke Aryaputra ! tamane dhanya che, ke game te game te strIne aMdara javA detA nathI ! A gharanI zIla maryAdA prazaMsanIya lAge che, sAruM sAruM, kuLavAna gharomAM A jarUrI ja che, nahitara trIjAta to jogamAyA, vizvAsa karavA lAyaka nahi. have tame mane kumArasAheba pAse laI cAlo. sakhI ! e to evo prabhAvita ja thaI gayo ke tarata eNe eka dAsIne hukama karyo jA re ! A benane upara kumArasAheba pAse mUkI Ava..." vagere vagere badhI hakIkata sArasikAe taraMgavatIne evI rIte kahI ke enI jijJAsA-AturatA cAlu rahe ke hA pachI zuM banyuM ? pachI zuM banyuM? taraMgavatIne sArasikAe ahevAla evI rIte Apyo ke bahu rasapUrvaka e sAMbhaLatI rahI, chelle e kahyuM ke tane ApavA mATe kumArasAhebe patra Apyo che. te le A patra. pelI taraMgavatIne potAnA priya para atizaya prema che, tethI enA aMgenI ekeka vAta sAMbhaLavAmAM rasa che. dAsI pAsethI padmadevano patra maLyA para enuM haiyuM ekadama pulakita thaI gayuM ! ane patrane namana karI phoDe che. patranA maroDadAra akSara parathI enA lekhaka potAnA priyanuM suMdararUpa kalpI le che. Ama to hajI priya jovA nathI maLyo, eTale akSara parathI enuM rUpa kalpIne khuzI thAya che. khuzI thaIne patra vAMce che. koIno premapatra vAMcatAM vairAgya jagAvo. jJAnIonI daSTie AvA premapatra e mohanI pAgalatAmAMthI lakhAyelA hoya che. tethI evo koIno premapatra vAMcatAM sAMbhaLatAM manamAM koI asara rAganI Urmi nahi jagADavAnI, kintu saMsArionuM hAsyAspada nATaka joI bhavavairAgya vadhAravAno ke he A pAgala saMsAra ! emAM phaselA jIva kevA kevA gAMDA pralApa ane gAMDI gAMDI pravRtti kare che !" Avo vairAgyabhAva jAgato karavAmAM Ave pachI premapatranAM gAMDapaNabharyA ullekha vAMcatAM manane 178 - taraMgavatI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ kazo kAmarAga sparze nahi; UlaTuM emAM uttamottama manuSya bhavanI viTaMbaNA thatI dekhAya. paghadeva patramAM taraMgavatIne lakhe che ke,- "mArI hRdayavAsinI taraMgavatIne mArI smRti pahoMce, tAruM Arogya sucAruM haze, hAla to tArI ane mArA nehabharyA parasparanA smaraNa-ciMtanathI kuzaLatA samajavI. ahIM mAre badhuM kuzaLa che. mAtra kAmadevanA bANanA prahArathI ghavAyela huM, tane nahi prApta karIne, dhIraja dharI zakato nathI. tArI paNa e ja sthiti haze; kemake pUrva bhavanA rAga ahIM vArasAmAM UtarIne ApaNane bALI rahela che. "paraMtu te suMdarAzi ! A jagatanI sthiti joje. ajJAna ane mohanA aMdhakArathI vyApta A jagatamAM jIvo vividha yoniomAM janma pAmIne AvA ghelA rAga karI karI paralokane naSTa kare che. ApaNe evA AMdhaLA mohamAM taNAvAnuM nahi, kazuM ajugatuM karI besavAnuM nahi mATe he sujJa bALA ! huM tane prArthanA karuM chuM ke ApaNe paraspara rUbarU maLIe nahIM tyAMsudhI, tAre dhIraja dharI kALa pasAra karavAno, tArI khAtara thaIne huM mitro sagA-snehIo dvArA tArA pitAjIne rAjI karavA, samaMta karavA joradAra prayatna karuM chuM. tyAMsudhI thoDo kALa vilaMba thaze. eTalI tuM rAha joje. basa, ATalI A tArA dAsanI vinaMtI che." A patramAM padmadevanuM keTaluM badhuM DahApaNa taravare che ! taraMgavatI vilaMba thavAmAM phogaTa roI na mare ke AtmahatyA jevuM kAMka ajugatuM karI na bese, enI zikhAmaNa Ape che. paraMtu vidhinI vakratA juo kevI che ! taraMgavatI patrano bhAvArtha evo tArave che ke "priyane mArA para eTalI badhI premanI lagana nathI. nahitara jo bhAre lagana hota to eka kSaNa paNa vilaMbanI vAta na karata." AvuM patra parathI samajI taraMgavatI khinna thAya che. Azaya nahi samajavAnA anartha. priyanA hArdika Azayane nahi samajavAnA kAraNe priyano prema ane zANapaNa bharyo paNa vyavahAra ane du:kharUpa bane che. potAnA manathI pote ja aghaTatuM vicArI jAte ja du:kha UbhuM kare che ! A saMsAranI kevIka vicitratA che ! mANasane karma ke bIjA koI duHkha Ape enA karatAM vadhu duHkha pote potAnI asat kalpanAthI UbhA kare che. karma ! tArI gati nyArI 1 79
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ dA.ta. (1) azAtA vedanIya karma udaya AvyA, tAva khAMsI thaI, e karmathI du:kha to AvyuM, paraMtu have enA para ema vicAravA bese ke "hAya ! A kyAM tAva Avyo ? mAre keTalAM kAma bagaDaze ?' yA "A divALImAM taiyAra karelA mAla mevA uDAvavAnA rahI jaze ! Ama karme ApyA du:khamAM baLApAmAM du:kha vadhI gayuM. ema (2) koInA taraphathI ApaNane kazuM duHkha AvyuM, kazI pratikULatA thaI, to enA para jo ema vicAravA besIe ke "A nAlAyaka samaje che zuM ? enA bApanuM meM zuM bagADyuM hatuM te Ama mAruM bagADavA Avyo ? AvA harAmIone to batAvI devuM joIe !' to sAmAe ApelA du:khamAM Ama asat vicAro karI vadhAre duHkhI thaIe chIe. A to kadAca sAmA taraphathI pratikULatA AvI enA para asat vicAraNAthI saMtApanuM du:kha, paraMtu keTalIkavAra sAmAe ApaNuM kazuM bagADyuM nathI, chatAM ya pote sAmAnA Azayane nahi samajI asat kalpanA karAya, to enuM duHkha maphatiyuM UbhuM thAya che. AzayanI gerasamajathI AnaMdakumAre pitAne talavAra mArI : dA.ta. samarAditya kevaLI bIjA bhavamAM rAjA siMhakumAra che, te ekavAra nadInA kinAre jue che to eka deDakAe moMmAM jIvaDuM pakaDyuM che; ne deDakAne saradAe moMmAM pakaDyo che, temaja saratAne vaLI eka sApe momAM pakaDyo che, to sApane eka jaMgalI prANI tarachAe pakaDyo che !..' A "masya-galAgala AvI dIkarAne rAjaya soMpI cAritra levAnI taiyArI kare che. e mATe dIkarAne bolAvavA enA AvAse mANasa mokale che. mANasa jaIne kahe che ke tamane rAjayagAdI soMpavAnI che, to padhAro, bApAjI bolAve che, tyAre chokaro AnaMda pitAnA Azayane UMdho samaje che. tethI kahe che, zuM huM garIbaDo dayAdAna para jIvanAro ? te bApAjI mane rAjyanuM dayAdAna kare, ne te mAre levAnuM ? chat huM kAMI bhikhArI nathI te bApAjI rAjyanI bhikSA Ape ne te huM lauM. huM to mArA bAhubaLathI rAjya laIza.' ATaluM kahIne ya e japyo nahi, paraMtu mANase jaIne bApa rAjAne A vAta karI tyAre rAjA pote samajAvavA ane gerasamaja hoya to kADhI nakhAvavA AvyA, tyAre e rAjAnA Azayane UMdho samajanAra kumAre zuM karyuM jANo cho ? eNe sIdhI talavAra hAthamAM laI beThelA rAjAnA zarIra para talavArano ghA Thokyo ! - taraMgavatI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azaya na samajavAmAM kevuM pApa ? sAmAno zuddha Azaya na samajavAmAM kevAka anartha thAya che ! pachI, na chAjatA vicAra karaze, aNachAjatA bola bolaze, ane aghaTatAM AcaraNa karaze !" trizalAmAtAne Azaya na samajAtAM duHkha : juo, mahAvIra prabhu garbhamAM hatAM tyAre emane mAtRbhakti UbharAI AvI. emane ema thayuM ke huM A zarIrathI hAla hAla karuM chuM emAM mAtAne kaSTa paDe che, mATe huM mana mArIne zarIrane sthira niSkapa rAkhuM' ema vicArI prabhu sthira banI gayA, tyAre mAtAne garbhanA jIvano Azaya samajAyo nahi. eTale emane UMdho vicAra Avyo ke hAya ! pahelAM mAro garbha saLavaLato hato, have e saLavaLATa dekhAto nathI to zuM mAro garbha cyavI gayo ? gaLI gayo ?..." ema karI mAtA bhAre gamagInImAM paDyA; prabhue e jANIne joyuM ke meM mAtA pratyenI bhaktithI emane zAtA mATe sthira rahevAnuM karyuM, to mAtAne azAtA mATe thayuM ! tethI mAre pUrvavat saLavaLatA rahevuM ja ucita che.' ema karI garbhamAM saheja saLavaLyA eTale mAtAne saMtoSa thayo ke hAza ! mAro garbha paDI gayo nathI,' prabhunA bhaktibharyA Azayane nahi samajI zakavAthI mAtAne svamati kalpanAmAM duHkha thayuM ! taraMgavatIne Azaya na samajavAthI duHkha : evuM ahIM taraMgavatIne bane che. potAnA priya pamadevano gaMbhIra Azaya nahi samajI zakavAthI UMdhuM mAnI bese che ke e vilaMbanuM kahe che e sUcave che ke emanI mArA pratye prema-lagana ochI che, ne tethI e khinna thaI jAya che. saMsAramAM AvuM keTaluM ya cAlatuM hoya che ke sAmAno Azaya na samajI zakavAthI mANasa kaSAyanI pariNatimAM paDe che. jo sAmAnA Azayano vicAra kare ane Azaya samaje, to khoTA duHkha khoTA kaSAya UThavAnuM na thAya. AzayanI UMdhI samajamAM duHkha; ane sIdhI samajamAM duHkha palAyana. taraMgavatI, pamadevano vilaMba thAya eTalI dhIraja dharavAnI e kathanano Azaya UMdho samajI beThI ! ke mArA para have evo priyano javalaMta prema nathI, tethI duHkhI thAya che. tyAM sArasikA kahe,- are mArI svAminI ! duHkhI zAne thAya ? jarA emaNe ApelA prema prIti bharyA patranA lakhANane jo. tArA manorathane pUre evI keTalI badhI prIta emAM ThAlavI che ! ane tArA samAgamanI keTalI badhI AturatA batAvI che !' karma ! tArI gati nyArI 1 81
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatI kahe "to pachI e samAgamanA vilaMbanuM kema lakhe che ? jo joradAra prIta hoya, to samAgamamAM vilaMbanuM lakhe ?' uttama puruSa kevA hoya ? : sArasiko kahe "are ! svAminI mArI ! e uttama puruSa che, ne uttama kuLamAM janmelA che, eTale uttama kuLamaryAdAne pALanArA hoya, temaja potAne maLela zAstra-bodhano upayoga karanArA hoya. tethI pote kAMI pravRtti karavI hoya te A badho vicAra karIne kare, paNa AMdhaLuM sAhasa na kare. vagara vicAryuM kAma karanAra, ane kArya sAdhaka na hoya evAmAM pravRtti karanAra aMte pastAya che. eTale vicArIne kAma karanAra ane cokkasa upAyamAM pravRtti karanAra AvA uttama puruSa cokkasa kAryasAdhaka upAya ane samayanI rAha jue. to eTalA mAtrathI mAnI levAnI jarUra nathI ke emanA premamAM maMdatA AvI che. huM mArI najare joIne AvI chuM ke tArA paranA athAga premanA lIdhe to tArA viyogamAM jhUrI rahyA che, paraMtu kuLavaMzanA nirmaLa yazane kalaMka lAge enAthI Dare che, tethI kAmanA bANathI ati pIDita chatAM evAM kalaMkanA bhayathI sanmArgane choDatA nathI. AvA uttama puruSane priya tarIke pAmIne tuM to mahAna bhAgyazALI banI che.... ityAdi samajAvaTathI taraMgavatI e vakhate to samajI gaI, bhojana karI lIdhuM. paNa pachIthI pAcho rAgano uchALo Avyo te dAsIne kahe, "alI e sArasikA ! jo huM bahu duHkhita chuM. have mAre priyanA darzana vinA rahevAya evuM nathI. haiyuM saMzayathI baLI rahyuM che. mATe tuM mane jaladI emanAM darzana karAva." sakhInI zANapaNabharI vAta : sakhI kahe "bena ! tArA kuLanA parvata jevA UMcA yazane dhakko nA lagADa. hamaNAM ne hamaNAM enAM darzane javAnI vAta eka sAhasa che. ema karavAmAM to bIjAnI dRSTie hAMsIpAtra thavuM paDe. pahelAM tArA pitAjI ja hAMsI kare ke juo ane jene napAsa karyo, jenA sAthe sagAI paNa nathI thaI, ene A gAMDI maLavA doDI. lokamAM paNa kulIna kanyAnuM sagAI-saMbaMdha vinA priyane maLavA javAnuM pagaluM geravAjabI gaNAya che, ane tArA priya pAdevanI daSTimAM paNa tuM AvuM kare e anucita hoI hAMsIpAtra lAge. mATe zuM kAma AvA sAhasano vicAra kare che ? 182 - taraMgavatI
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ "tuM zuM kAma adhIrI thAya ? tArA priyatame to tane jIvita arpaNa karyuM che. have zA sAru utAvaLI thaIne apayaza maLe evuM pagaluM bharavAno vicAra kare che ? deva-guru-dharma para zraddhA rAkha ke emanA prabhAve tArI dhAraNA saphaLa thavAnI ja che. taraMgavatI sAdhvIjI potAnI AtmakathA pelI zeThANI AgaLa kahI rahI che, emAM e kahe che, gRhiNI ! dAsInI zikhAmaNa yathArtha hatI ke sAhasa karavuM emAM uttama kuLane apayaza lAge, vaDIla ne bIjAonI daSTimAM hAMsIpAtra banavuM paDe. potAnA priyane paNa A vAta aNagamatI lAge...vagere vagere nuksAne batAvelA to enuM kathana vAjabI hatuM, paraMtu tame jANo cho ne ke strIno sAhasano svabhAva hoya che ane ene viveka hoto nathI ke AnuM kevuM sAruM-narasuM pariNAma Ave ?" eTale, ati rAga mAre : ApaghAtano vicAra :| meM to dAsIne kahI dIdhuM ke sArasikA ! bhale tuM sAhasa na karavA kahetI hoya, paraMtu sAhasa karyA vinA moTA kAryanI siddhi nathI thatI; ane tuM jANe che kharI ke mane Aje dilamAM priyatamanA samAgamanI icchAnI kevI Aga lAgI che ! Aja huM enA pratyenA rAgathI enuM darzana paNa nahi maLavAthI aMge aMgamAM baLuM baLuM thaI rahI chuM. tAre badhI DahApaNanI vAto karavI che, paraMtu mArA dilamAMnI Aga tAre jovI nathI. bhale ne ja, paNa huM tane kahI dauM chuM ke hamaNAM ja mane tuM priyanuM darzana karAva, nahitara have mAre jIvavuM muzkela che. jo tuM mane priya pAse nahi laI jAya, to tuM mane have jIvatI nahi joI zake. mAre have eka ja rasto che AtmaghAtano." rAga UThyA pachI kAbU bahAra : A uparathI rAga ati thaI jAya tyAre eno kevo pratyAghAta jIvana upara paDe che, te ahIM jovA maLe che. eTalA ja mATe jJAnI bhagavaMto jIvanamAM paudgalika rAga karatA pahelAM bahu vicAra karavAnuM kahe che; kemake rAga Ubho karyA pachI kAbUmAM raheto nathI, ne evAM evAM na karavAnAM kAma ne na karavAnA sAhasa karAve che, ke pachIthI emAM pastAvAno pAra nathI raheto. taraMgavatIno bhAre nirNaya : "jo tuM mane priya pAse nahi laI jAya, to tArI samakSa mArA prANa gayA samajaje. mATe have kALa vilaMba na kara. bhale atyAre priyanA darzane javuM karma ! tArI gati nyArI 183
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArA mATe akArya hoya to ya jo tuM mane maratI jovA na icchatI hoya, to UTha laI jA mane emanI pAse." AvuM jyAre taraMgavatI bolI tyAre emAM dAsIe joI lIdhuM ke have vilaMba karavA jevo nathI koNa jANe zuMnuM zuM karI bese ?" tethI taraMgavatIne kahe svAminI tAro bahu Agraha che to cAla laI jAuM tane.' priyane maLavAnI kevI tAlAvelI ! ApaNe A parathI ApaNA AtmA mATe A tapAsavA jevuM che ke "ApaNA priya paramAtmAne maLavAnI tAlAvelI kevI ? ane keTalI ? | darzananI tAlAvelI kevI ? vakIlane maLavA javA jevI ? : pra.- roja prabhudarzane to ame jaIe ja chIe; te zuM tAlAvelI vinA jaIe chIe ? u.- tAlAvelI samajo cho ? koraTanI kesanI mudata hoya ane vakIle kahyuM hoya "tame vahelI savAre mane maLavA Avaje eTale tamArI pAse badhI vigata samajI laI bapore koraTamAM kema rajuAta karavI te goThavI daIza." have bolo, vakIlane maLavAnI pelAne tAlAvelI kevI hoya ? keTalI hoya ? ane savAre veLAsara UThIne jAya, vakIla maLI jAya, ane potAnI vAta vakIla sAMbhaLI le, tyAM ene keTalo badho saMtoSa thAya ke hAza ! vakIla tarata maLI gayo ne mArI vigata barAbara sAMbhalI lIdhI ! sAruM thayuM." ApaNane savAre prabhunA darzane javAnI AvI tAlAvelI kharI ne ? pelAne rAtre sUvA jatAM A khaNaja ke mAre vahelA vakIlane maLavAnuM che,' ema ApaNane rAtre sUvA jatAM khaNaja kharI ne ke mAre savAre vahelA prabhune maLavA javAnuM che ? ne mAre mArI vigata saMbhaLAvavAnI che ?' A khaNaja, A tAlAvelI che kharI ? ema kaho rAtanI kAM mAMDo ? TheTha savAre darzananA samaya pahelAM paNa evI tIvra khaNaja tIvra tAlAvelI kyAM che ? basa, rojanA rAbetA mujaba savAre prabhudarzana karI AvavAnA, eTalI ja gaNatarI che. darzananI koI tevI tIvra khaNaja tIvra tAlAvelI kazI ja nahi ! eTale prabhudarzane prabhune ApaNuM kazuM darada saMbhaLAvavAnI paNa tIvra tAlAvelI nathI kema ema ja ne ? kAraNa kAMI ? kaho, ame pelA vakIlanI jema prabhu priya nathI banAvyA ! A to mAtra darzana vakhatanI tAlAvelInI divasamAM priya prabhunAM darzananI, prabhune maLavAnI, ane ApaNI vAta 1 84 - taraMgavatI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhaLAvavAnI tAlAvelI to nahi, paNa saMbhAraNuM ya kyAM che? A to bAhyamAM nAnArUpamAM pradarzananI mUrtidarzananI) tAlAvelInI vAta thaI, paraMtu tethI ya moTA darzana AbhyantaramAM karavAnA che. ApaNe paramAtmAne manamAM lAvIe, hRdayamAM dhArIe, ane e jANe jIvaMta beThA che. ane emane ApaNe vinaMtI karIe chIe, tathA AtmasAta karavA prayatna karIe chIe; ema dhAravAnuM che. AmAM dA.ta. bhale sImaMdhara prabhunI hajUramAM Aje ApaNe na pahoMcI zakIe, kintu AtyaMtaramAM prabhunI sAthe maLavAnuM game te samaye sAkSAt jevuM karI zakIe chIe, yAvat kaSTamaya aMtima mRtyu samaye paNa ApaNA aMtaramAM sImaMdhara prabhune hAjarAhajUra jevA maLI zakIe chIe, ne emane vAta vinaMtI karI zakIe chIe. pra.- AbhyantaramAM prabhunI zI rIte dhAraNA karI zakIe ? : u.- Ano upAya saraLa che,- maMdiramAM prabhunuM darzana karatAM hoIe tyAre eka be miniTa prabhune ughADI AMkhe joI lIdhA pachI baMdha AMkhe manathI jovAnA. e paNa pahelAM bahAramAM dhAravAnA ane pachI aMdaramAM hRdayamAM birAjamAna dhAravAnA. khUbI e thaze ke ke ughADI AMkhe prabhune joIe tyAre prabhunI sAthe AsapAsanuM ya dekhAtuM rahe che, eTale prabhu upara eTalI badhI ekAgratA konsanTezana karavAnuM muzkela paDe che; paraMtu jyAM prabhune baMdha AMkhe jovAnuM karIe, tyAM AsapAsanuM badhuM dekhAtuM baMdha thAya che, ane mAtra prabhune dhArIe eTale prabhu ja dekhAya che. alabata aMtaramAM prabhune dhAravA mATe, magaja para bAhyadarzananAM bahu bhAra, Tenzana nahi rAkhavA joIe. nahitara aMtaramAM prabhune dhAravA jaIe tyAre ya e bhUtaDAM aMtaramAM saLavaLyA kare eTale prabhune cokkasa rUpe dhAravA na de. bAkI to phorA manathI aMtaramAM prabhune dhArIe eTale to aMtaramAM prabhu jANe ApaNI sAme ApaNI arajI sAMbhaLavA hUbahU beThelA dekhI zakAya. pachI tyAM prabhune ApaNAM diladarda kahI zakIe ke prabhune prArthanA : "nAtha ! huM karmothI ane mohanI rAga-dveSAdi lAgaNIothI ghaNo ghaNo pIDita chuM. bhUtakALanI bhUlo yAda AvI AvI manane vyathita karI de che. manane ema thayA kare che ke amuka vakhate meM Ama karyuM hota to ThIka raheta ! athavA karavA jevuM amuka na karyuM to bAjI bhAre bagaDI gaI ! enA duHkhada pariNAma mAre hajI bhogavavA paDe che ! A badhAM karma ! tArI gati nyArI 185
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhAraNAM prabhu ! khoTAM che, vaLatuM kAMI nathI, khoTAM karmabaMdhana thAya che. eTale have mAre tamAruM ja zaraNa che, tume jima jANo tima karojI, huM navi jANuM re kAMI dravya bhAva savi roganAjI, jANo sarva upAya.kRpAnidhi. huM eka jANuM tAharujI, nAma mAtra niradhAra; (namana mAtra niradhAra) AlaMbana meM te karyuM che tethI lahuM bhavapAra...kRpAnidhi." "prabhu ! mArI muzIbatIomAM mane samaja nathI paDatI ke mAre zuM karavuM? e badhA mArA AtmAnA roga che. e badhA dravyaroga bhAvarogo miTADavAnA sarva upAya tame jANo cho. e upAyonI mane khabara nathI. huM to upAya gaNo ke je gaNo te, eka mAtra tAruM nAma huM jANuM chuM tAruM mAtra namana jANuM chuM. ane prabhu ! badhI muzIbatonI ke icchitonI ciMtAno ne ArtadhyAnano bhAra mArA mAthe na rAkhatAM sukhazAnti mATe ekamAtra tArA nAmano ane namana vaMdanano AdhAra meM rAkhyo che. ethI badhI ja ciMtAone pAra karI jaIza, evo mane vizvAsa che." Ama, prabhunI sAthe aMtaramAM maLavAnuM thAya, ane prabhune ApaNI prArthanA arajI saMbhaLAvavAnuM thAya. AvI arajIno moTo prabhAva paDe che; kemake arihaMta prabhunI aciMtya zakti che. paMcasUtra zAstra kahe che "aciMtasattijuttA hi te mahANubhAvA bhagavaMto vIyarAgA savaNuM' arthAt te vItarAga sarvajJa bhagavaMto aciMtya zaktivALA che. aciMtyazakti eTale ke emanA zaraNe javAthI ene ApaNo badho kesa soMpI devAthI aciMtya eTale ke ApaNI kalpanA bahAranI siddhio karI ApavAnI e zakti dharAve che. prabhunI A aciMtya zakti para athAga zraddhA joIe. aMtaramAM prabhu AgaLa rajuAta karIe ke "he vItarAga sarvajJa prabhu ! tame aciMtya zaktinA mAlika cho, mane pUro vizvAsa che ke tamArI e zaktinA prabhAve mArAM kArya siddha thavAnA ja che, mArI muzkelIo maTI ja javAnI che mAre mAtra tamAruM eka zaraNa che." AvI AvI aMtaramAM prabhune vinaMtI karI zakIe, AtmAnI vedanA kahI zakIe; 186 - taraMgavatI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsI have samajI gaI ke A kAMInuM kAMI karI bese enA karatAM ene laI cAlavA de. kahe che, "tArI bahu icchA che to cAla cAla huM tane laI jAuM chuM. uTha.' taraMgavatInA priyadarzana aMgenA taraMgo : taraMgavatI sAdhvI jyAM vahoravA gaI che te gharanI zeThANInI mAgaNIthI potAnI AtmakathA kahI rahI che. tyAM e kahe che,- gRhiNI ! mArI dAsI sArasikAe jayAM mane laI javA maMjUra karyuM tyAM mane eTalo badho atyaMta AnaMda thayo ke kahevAnI vAta nahi ! manamAM taraMgo cAlyA, "ahAhA ! have mane priyanAM darzana maLaze ! ne emane joI joI mArAM netra dharAze nahi ! jaIne sIdhI emane jayanAdathI vadhAvIza. jaya ho jaya ho mArA aMtaryAmI svAminAthano," ane vadhAvIne sIdhI emanA pagamAM paDIne AMkhanA AMsuthI emanA caraNanuM prakSAlana karIza. ane kahIza ke "nAtha ! nAtha ! mArA pUrvanA prANanAtha ! ghaNA vakhate ApanAM darzana maLyA ! Ape darzana ApI mArA para asIma upakAra karyo ! have bhAIsAba ! mane kRpAdRSTithI navarAvI nAkho. tamane joI joI mAruM haiyuM UchaLe che kevI bhagavAnanI aparaMpAra dayA ke tamAro pharIthI yoga karAvI Apyo ! lAkha lAkha dhanyavAda prabhune ! have mAre haiyAno prema ThAlavavA manamAnyuM mahApAtra maLI gayuM ! dhanya bhAgya mArAM ke covIse kalAka tana mana moDIne sevA karavA sevya mArA nAtha maLI gayA ! have mAre zI khoTa che ? mArA prabhu ! mArA nAtha ! ciraMjIvo ! cirakALa jayavaMtA varto, tamAruM Arogya-kauzalya cirakALa sukharUpa cAlo...' paramAtmadarzana aMgenA taraMgo : taraMgavatI kevA taraMgomAM caDI che ! zenA para ? have nAtha maLaze enA harakha harakha upara taraMgavatInA haiyAnA A bhAva ApaNe ApaNA haiyAmAM prabhu pratye utAravAnA che. joI jojo e badhA saMbodhana paramAtmA pratye lAguM karatAM kevo harakha harakha thaze. juo, bhagavAnane ApaNe paNa saMbodhI zakIe jaya ho, jaya ho, jaya jaya, mArA aMtaryAmI svAminAthano jaya ho ! kyAre jAuM mArA prabhu pAse ane emanA pagamAM paDI AMkhanAM AMsuthI emanA caraNane prakSAlana karuM ! ne kahuM nAtha ! mArA prANanAtha ! anaMta kALe ApanAM darzana maLyAM ! Ape darzana ApI mArA para aparaMpAra upakAra karyo ! have prabhu ! mane kRpAdRSTithI navarAvI nAkho, jethI mArA rAgadveSa kAmakrodhAdi mela karma ! tArI gati nyArI 187
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sApha dhovAI jAya. ahAhA ! prabhu tamane joI joI mArI AMkho dharAtI nathI. kema jANe prabhu tamane jIvanabhara kSaNanuM AMtaruM pADyA vinA tamane joyA ja karuM. kevIka tamArI vItarAgI mudrA ! tamane ne tamArA upakArone joI joI ane tamArA guNa gAI gAI mAruM haiyuM uchaLuM uchaLuM thAya che. mArA nAtha ! basa, have eTaluM ja mAguM chuM ke mAre bhArobhAra ananya pAtra banI raho; ane mAre tanatoDa manamoDa sevA karavA tame ja mAre ananya sevya banI raho. jaya ho jaya ho prabhu ! Apa sadA mArA dilamAM jayavaMtA vArtA !" paramAtmAnAM darzane javA pUrve zuM ApaNane prabhune maLavAnI bhAre tAlAvelI sAthe AvA AvA taraMgo thAya che kharA ? ja e thatA hoya, to pachI ApaNe vItarAganA maMdire jaI kevAMka prabhudarzana karIe ? dAsIe taraMgavatIne enA priya pAse laI javAnuM maMjUra karyuM tyAre taraMgavatInA manamAM kevA kevA harakhanA taraMgo UchaLyA e parathI prabhudarzane jatA pahelAM kevAka taraMgo haiye uchaLatAM karavAnA eno A sAmAnya vicAra karyo. taraMgavatI sAdhvI zeThANIne AgaLa kahI rahI che ke priya pAse javA huM ane sArasikA baMne UThyA, emAM huM mArA priyanA mukAme hRdayathI to pahelA pahoMcI gaI, ane pagethI pahoMcatA vAra lAgI. ame baMne ekabIjAno hAtha pakaDI makAnanA gupta daravAjethI nIkaLyA, rastA upara cAlyA, tyAM to kaumudI tahevAra cAlato hato eTale rastA para bahu manohara pakhaNA-dazyo jovAnA goThavAyelA hatA. Akho rAjamArga vividha ramaNIya paMkhaNAMnI hAramALAthI vyApta hato. dazyo kharekhara jovA jevA suMdara hatA. paraMtu priyapuruSanAM darzana milana mATe bhAre utsuka mAruM mana e koI dazyamAM jatuM nahi. yogI puruSonI A sthiti hoya che. yogIjanone aMtaramAM paramAtma-tattva zodhavAnI bhAre utsukatAmAM emanI AMkha kAna ke mana bIjA kazAmAM jatuM nathI. taraMgavatI dAsInI sAthe jaI rahI che, pekhaNAM kazA jovAmAM mana nathI, vAhanamAM pharanArI ane atyAre cAlavAno zrama lAgato nathI ! jaI UbhI pamadevanI havelI pAse. tyAM jue che to havelI AgaLa pAdeva mitro sAthe goSThI karI rahyo che. sArasiko jarAka Aghe UbhI rahI ne taraMgavatIne dekhADe che ke jo, pelo mitrothI viTaLAIne beThela yuvAna e ja tAro priya padmadeva 1 88 - taraMgavatI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. taraMgavatI ene joIne TharI jAya che ! zuM enuM rUpa-lAvaNya-kAnti ! joIne ja mAtAnAM ovAraNAM le che "mADI ! AvA dhanya putrane janma ApanAra tuM? tArA huM ovAraNAM lauM ! ene manomana thAya che ke AvA guNagaNa-bhaMDAra svarUpa putrane janma ApanAra mAtApitAne keTalo badho dhanyavAda ghaTe che ! "dhanya mAtA jeNe udare dhariyA, dhanya pitA jasa kule avatariyA." pUrvabhavamAM priya karelo cakravAka ja ahIM lAMbA kALe dekhavA maLyo, te AMkha harakhanA AMsuthI bhIMjAI gaI. dAsI kahe che "ahIM eka bAju ApaNe UbhA rahIe, ema karI taraMgavatIne bAjue UbhI rAkhe che. te ema UbhI UbhI taraMgavatI priyanuM mukhadarzana karI rahI che. dAsI enAthI jarAka AgaLa UbhI che, te paddhadevanI najare caDI. eNe ene to pahelAM joI che. kemake potAne e maLI che, vAto karI che, tethI tene jotAM ja padmadeva samajI gayo ke kAMIka mahattvano saMdeza lAvI lAge che. eTale ene maLavA mATe pahelAM eNe potAnA mitrone kaumudI mahotsava jovA nimitte ravAnA karyA. padmadeva pachI harakhabhera UThyo. jyAM huM zaramAtI UbhI chuM tyAM enI najara bAjue UbhelI dAsI para rAkhI dAsIne harakhabhera bolAve che; bAjumAM UbhelI taraMgavatIne e oLakhI zakato nathI, tethI dAsIne kahe che, bola, bola, mArA jIvanataLAvanI pALa samAna, mArA sukhane karanArI, mArI sahacarI, e tArI svAminI kuzaLa che ne ? huM to kAmadevanA bANathI vidhAyelo hoI mane jarAya cena nathI. A to tane joI eTale mane kAMika cena paDyuM ke e priyAnA koI khabara lAvI haze. tethI mAro zoka UDI gayo; ane mane AnaMda thatAM mitrone meM bahAnuM kADhIne ahIMthI ravAnA karyA. have priyAne maLavA ati utkaMThita banyo chuM, tethI tArI sAthe AvavA icchuM chuM. paraMtu te pahelAM tane priyAe zuM kahI mokalI che, te sAMbhaLavA icchuM chuM. mANasane priya haiye vasI gayA pachI priyanA khuzI saMdezA mATe bahu jijJAsA hoya che. ApaNA dilane prabhu priya tarIke haiye vasI gayA hoya to emanA khuzI khabara ane saMdezAne kevA jijJAsu hoIe ? tyAM dAsI kahe che, enA saMdezAne zuM jhaMkho cho ? e khuda pote ahIM AvI che, Avo A tamArI priyAne hAthethI ja dhAraNa karo. jema samudrane gaMgA jaI maLe ema tamane taraMgavatI maLavA AvI che, ema kahI padmadevane dAsI taraMgavatI pAse laI jAya che, tyAM taraMgavatInI sAme jaIne UbhA, tyAM karma ! tArI gati nyArI 189
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatI koI apUrva harSavaza zarIre kaMpa anubhave che, ane padmadevanA page paDI jAya che. pahmadeva UbharAtA premathI kahe che,-"susvAgata tane !" ema karI animeSa nayane enA sAme joI rahe che tyAM taraMgavatI paNa ene e rIte jovAmAM lIna bane che. pamadeva taraMgavatIne kahe, "ATaluM badhuM sAhasa zuM kAma karyuM ? kemake tArA pitAne jo A khabara paDe, to julama thAya ! kAraNa tArA pitAjI rAjAne vahAlA che. nagarazeThiAomAM agraNI che, sarvamAnya vacanavALA che. e jo ApaNA baMneno A avinaya jANe to roSAyamAna thaI jAya, ane ApaNA baMnenA kuLane dhakko lAge evuM karI bese ! mATe jayAMsudhI emane khabara nathI paDI tyAMsudhImAM tuM tArA ghare pAchI pahoMcI jA, ane vizvAsa rAkha ke huM tevA koI prayatna karuM chuM, jethI tArA pitA ja tane mArI sAthe varAvI de, bIjA zeThiyA dvArA tArA pitAne samajAvavA huM prayatna karIza." keTalI nyAya purassara ane dhIrajathI vAta kare che ! zuM ene taraMgavatI nathI gamatI ? game che, ane vaLI e sAme cAlIne AvI che. paraMtu pote kuLavAna mANasa, te joI vicArIne pagaluM bharavuM ema mAnanAro che. UgatI yuvAnImAM yauvananA unmAdane dAbIne prauDha vicArasaraNI rAkhavI e AtmAnI viziSTa yogyatA sUcave che. pamadevane pUrva bhavano prema che, te ahIM vizeSa uttejita thayo che, Ama yogya pAtra maLyuM che, paraMtu kuLakalaMka lokaniMdA thAya evuM ene karavuM nathI. jIva haiyAthI dharma kevoka pAmyo che, enuM aniMdya vyavahAra para mApa nIkaLe che. dunyavI rAganI phasAmaNI kharI, paraMtu emAM vivekazUnyatA nahi, aMdha Aveza nahi; eTale padhadeva taraMgavatIne kahI rahyo che ke AMdhaLiyA na kara, hamaNAM ghare pAchI pahoMcI jA, huM tane meLavavA prayatna karuM chuM tuM ciMtA na karIza.' A jayAM kahI rahyo che tyAM kudaratI bAjumAM koI gItano avAja Avyo, jemAM e vAta hatI ke "je sAme cAlIne AvelA potAnA priya pAtrane icchato nathI, te premI ja nathI.' e parathI taraMgavatI kahe che, joyuM ? kudarate A kevo saMvAdI sUra maLyo ? patradeva kahe hA, to pachI e ja sAruM che ke ApaNe bIjI ja dizAmAM - taraMgavatI 190
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAlyA jaIe zukna karatAM zabda AgaLa ema kahevata che. bahAra koI kAma mATe nIkaLavA jatA hoIe ane kudaratI bAjumAMthI koI zabda saMbhaLAya ke kazo bhalIvAra nahi Ave to pachI samajI rAkhavAnuM ke kArya mATe javAmAM saphaLatA nahi maLe. ethI UlaTuM jo chellA zabda sAMbhaLavA maLe ke phatehanA DaMkA beDA pAra to samajavuM ke saphaLatA maLaze ema sArA zukanamAM paNa. zukana karatAM zabda AgaLa, zukana zukanano bhAva bhajave" ityAdi kahetIo eTalA mATe yAda rAkhI avasare avasare eno upayoga karavAno che ke jo e zukanavaMtA zabdo ke anya zubha zukanonI avasare avagaNanA karI hoya che to sArA mahAna lAbha gumAvavAnuM thAya che. jo e lAbha na gumAvyA hota to e lAbhathI cittanI samAdhI-svasthatA-skUrti evI UbhI thAta ke enA para vizeSa tejasvI dharmasAdhanA banAvI zakyA hota; navI koI sAdhanA yA sukRta karavAnI preraNA UbhI thAta. ema jo zukana yA apazukananA zabdanI avagaNanA karI kAma karavA nIkaLyA hoIe, to pachI Aphata vahorIne pastAvAnuM thAya che, ne jarUra paDye e pastAvo avAranavAra yAda AvI AvIne bhaviSyamAM ya du:kha thatuM rahe che. karmanA udaya be prakAre, sanimittaka-animittaka : pannavaNAzAstra kahe che, karma be jAtanA hoya che, - (1) eka sanimittaka udayavALA, ane (2) bIjA nirnimittaka udayavALA. AmAM pahelI jAta evI ke tame nimitta Apo to e karma udayamAM Ave dA.ta. cAlatAM bhAna na rAkho ane Thokara khAo to vAge e azAtA vedanIya karma sanimittaka udayavALA hatA te udayamAM AvyA. tyAre nimitta ApyA vinA udayamAM AvyA te nirnimittaka dA.ta. sanatakumAra cakravartIe koI nimitta ApyA vinA ekAeka ene 16 roga utpanna thaI gayA, te evA nirnimittaka udayavALA karmanA lIdhe. zukana ! apazukana tevAM tevAM karmanA sucaka che. dA.ta. dhanAjI para emanA traNa bhAIo IrSyA karatA hatA. bApe ekavAra cAreya ne 100-100 rUA. ApI vepAra karI AvavA kahyuM. traNa moTA to zukana joyA vinA eka dANA bajAramAM gayo, bIjo kolasA bajAramAM, trIjo lAkaDA bajAramAM gayo, traNeye babbe traNa traNa rUpiyA kamAvI lAvyA. dhanAjI kuzaLa, te ghara bahAra nIkaLatA pahelA daravAjAmAM UbhA rahI navakAra gaNe che, ane zubha zukananI rAha jue che. emAM bhaMgAra bajAranI karma ! tArI gati nyArI 191
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ dizAmAM suMdara zukana joyuM, to "namo arihaMtANaM' karI bhaMgAra bajAra tarapha UpaDyA ! tyAM mazANano bhaMgI koI marelAne khATalImAM upADI lAvelA, tenI khATalI parANe mAgI laI ahIM vecavA laI Avelo, dhanAjIe bhaMgInI e badhI vAta sAMbhaLI ke maranAra DosAe chokarAo pAsethI maratAM vacana lIdheluM ke tamane maryA pachI khATalImAM ja mazANe laI jaI khATalI sAthe ja bALIzuM' A parathI dhanAjIe anumAna karyuM ke "maranAra DosAe hisAba mAMDyo haze ke khATalI sAthe zarIra baLavAthI parabhave zarIra maLe che, to pachI e khATalI sAthe emAM chupAvelA ratno paNa baLIne parabhave mane ratno paNa maLaze. A hisAbe DosAne khATalI sAthe bALavA laI AvyA. have bhaMgI chokarAone kahe tame vacana ApyuM eTale DosAno jIva to sagatie pahoMcI gayo. have tame mane garIbane khATalI ApI do; tethI kAMI DosAnI gati nahi bagaDI jAya ke nahi badalAI jAya. eTale chokarAoe dayAthI bhaMgIne khATalI ApI dIdhI." basa A anumAnathI 1-2 rU.mAM dhanAjI khATalI kharIdI ghare lAvyA ane gharanA cokamAM UMcethI khATalI jorathI nIce paTakatAM iso bhAMgI, ane e polI isomAMthI ratno nIkaLI paDyA ! zukana zuM kAma kare ? A ! alabata dhanAjInA zubha karma udayamAM AvyA. paraMtu zukana para vizvAsa rAkhI enI dizAmAM cAlyA, to e nimitta maLyuM ane sanimittaka karma udayamAM AvyA. | 'to to pachI bahetara che ke ApaNe koI anya dezamAM cAlyA jaIe. paraMtu emAM tamane kaSTa bahu paDaze." ahIM taraMgavatI pati-viyoganA du:khane ane pati vinA bApane ghare ekalI aTUlI sosAI maravAnA duHkhane manamAM lAvI roI paDe che, ne rotI rotI kahe che, "kaSTa ? kaSTa game teTalA Avo, paNa tamArI sAthe rahIne e kaSTa sahI levA huM taiyAra chuM, e kaSTane huM ghI-keLAM mAnuM chuM tethI e sahIza, paNa have pAchI ghera javA mArI zakti nathI. huM tamo jyAM jAo tyAM tamArI sAthe rahIza tamo jyAM kaho tyAM ApaNe jaIe." sAMsArika jIvonA AvA prasaMga ApaNane bhavya bodhapATha ApI jAya che, ke paramAtmA sAthe athAga prIta lAgI jAya pachI aMtaramAM prabhuno saMga na chUTe, e mATe duniyAnuM bIjuM badhuM vahAluM paNa choDavAnI keTalI badhI utkaMThA hoya ? taraMgavatInI e dazA thaI ke potAnA priyano have saMga na chUTe, viyoga 19 2 - taraMgavatI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ na rahe, e mATe potAnA atyaMta vahAlA mAtApitA ane pitAnA gharanI sukha sagavaDa-sanmAna choDI javA taiyAra, temaja ghare vAta bhegA vAhanamAM ja bahAra javAnI anukULatA choDI priya sAthe cAlI nIkaLavA taiyAra thaI gaI che ! avaMtIsukumALe kema ekAeka badhuM choDI dIdhuM ? : avaMtIsukumAlane pUrva janma yAda AvI nalinIgulmavimAna ane eno vasavATa ati sukhada lAgyA. pachI eno talasATa evo lAgyo ke rAtrinA tarata mahelanI UMcI aTArIethI nIce UtarI nalinIgulmavimAnanA varNanano zAstra svAdhyAya karatA AcArya bhagavaMta zrI Aryasuhasti mahArAja pAse jaI pUche che "bhagavana ! A vimAnamAMthI AyuSya kSaye huM ahIM Avelo chuM. tyAMnA sukha ane sAmagrI jotAM atrenuM badhuM manorama, puSpo phaLo AdinA udyAnanI sAme gaMdavADAbharyA ukaraDA jevuM lAge che. mATe have jaladI mAre tyAM pAchuM javuM che. to zI rIte javAya ? eno upAya batAvo." AcArya mahArAja kahe, "saMyamathI sukha pAmIe, svarga mokSanA zrIkAra, kuMvarajI !' tyAre avaMtIsukamALa kahe, "to prabhu ! mane saMyama Apo. huM mAtAjIne kahIne hamaNAM ja AvuM chuM. kumAre upara jaI saMyamanI rajA mAMgI tyAM mAtA ane 32 patnIo bephATa rudana kare che. kumAre e badhAne saMsAranI asAratA, mAnava janamanI eka mAtra uddeza saMyama-sAdhanA Adi aMge samajAvavA chatAM mAtA kahe che, "ahIM koI tane saMyamanI rajA ApanAra nathI." have zuM kare avaMtIsukumAla? haze tyAre, have beso ghera, ema ? nA, aMtaramAM saMyamano talasATa che, tethI pote aMdaranA oraDAmAM gayo ane jAte pote ja kezalUcana karI laI sAdhuveza sajI lIdho ! ane pachI oraDAnI bahAra nIkaLe che ! tyAre mAtA ane patnIo stabdha thaI jAya che. avaMtIsukamAlanuM ekadama ja A pagaluM ? kaho, jene jeno utkaTa talasATa lAgyo pachI enI khAtara je ati-priya paNa choDavuM paDe e choDavAnI taiyArI hoya ja che. paramAtmA sAthe utkaTa prIta paramAtmA khAtara atipriyano paNa tyAga karAve che. kemake khabara che ke paramAtmA sAthe evI utkaTa prIta karavA mATe zreSTha ekamAtra manuSya bhava che. eTalA ja mATe aSTamI caturdazI jevI parva tithie tapa karavAmAM mana acakAtuM hoya tyAre A vicAra joma Ape che "prabhu ! tamArA premanI khAtara karma ! tArI gati nyArI 193
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamoe batAvela parva tithie yatheccha khAvAnuM choDI tapa karIza ! kahe che ne, | 'bhagavAna tere nAma para' deva-guru-saMghanI bhaktimAM nANuM na chUTatuM hoya, sIdAtA sAdharmikano uddhAra karavA paisA kharacatAM saMkoca thato hoya, tyAre A vicAra Avavo joIe,- "prabhu ! tamArA paranA atipremanI khAtara mAre A tyAga karavAno; Aje A tapa karavAno.' vAta e che ke prabhu para evo prItiraMga jAmI paDyo hovo joIe, athavA evo prItiraMga joDavo hoya. dharaNazAha poravALe nalinI gulmavimAnanA svapnathI prabhunA premanI khAtara 99 kroDa rUpiyAnA kharce e vimAna jevuM rANakapuranuM maMdira baMdhAvI dIdhuM ! zAlibhadramahAmunie mahAvIra prabhunA premanI khAtara mAsakhamaNo sudhInI ghora tapasyAo AdarI ! gorI gulAbI laSTa puSTa kAyAne kALI hADapiMjara zI karI nAkhI ! | vijaya-vijayAe ekekane anukrame kRSNa pakSanA ane zukla pakSanA brahmacaryanA, paraNyA pahelAM lIdhelAM niyama, te kema pALavA ? "prabhu ! tamArA premanI khAtara amAre baMnene niyama barAbara pALavA mATe havethI jIvanabharanA brahmacaryano niyama." jo prabhu para athAga rAga che to enI pAchaLa iSTano bhoga Apavo joIe. taraMgavatI padhadeva paranA premanI pAchaLa enI sAthe ahIMthI cAlI javuM che. e cAlI javAmAM pachI game teTalA kaSTa veThavAnAM Ave, to te veThavAnI taiyArI batAve che. e vakhate padmadeva kahe che, raho, huM rastAnI kharI mATe mArI jhaverAtanI peTI laI AvuM. ema kahIne e havelInI aMdara peTI levA gayo. taraMgavatI dAsIne kahe "jo tuM paNa ghare jaI mAro jhaverAtano Dabo laI Ava !' dAsI upaDI ghare, baMnene khabara nathI ke A jhaverAta rastAmAM upayogI sahAyaka thaze ke upadravakArI thaze ? tame kahezo. pra.- ema to saMsAra vyavahAramAM beThA dezAntara javuM hoya to paisA to sAthe levA ja paDe ne ? u.- bhale levA paDatA hoya paraMtu enA para upadravano saMbhava kharo ke nahi ? vadhAre paisA hoya to enA ja lIdhe koIkavAra jAna paNa jAya ne ? evA upadrava saMbhavita che, chatAM paisAne kevI najarathI juo cho ? paisA sukhakArI ke upadravakArI ? jIvanI A mUDha dazA che ke paisA lAvavA hoya tyAM duHkha nahi, ne dharma - taraMgavatI 194
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAvavo hoya tyAM duHkha dekhAya che. dharmano pakSapAta ane pApamAM nIrasatA hoya to dharmasevana ane pApatyAga hoMze karAya. padhadeva ane taraMgavatI have doDe che bahAra sukhanA lahAvA levA ! pAchuM emAM jhaverAta sAthe laIne javuM che. jhaverAtamAM sukha ? ke upadrava ? pamadeva potAnuM jhaverAta levA makAnamAM gayo, ane ahIM taraMgavatIe dAsIne kahyuM, jA tuM mAro ratnano DAbaDo laI Ava, ema kahI dAsIne levA mokalI, padhadeva potAnuM jhaverAta laIne jhaTa AvI gayo, ane taraMgavatIne kahe che, cAla have ApaNe nIkaLI jaIe." tyAM taraMgavatI kahe che, jarAka khamo, dAsIne meM mArA AbhUSaNa levA mokalI che, te laIne AvatI haze. eTale ApaNe e lAve eTale e laIne jaIe." padhadevanI anubhavavANI : pamadeva kahe, "have jarAya rAha jovA jevI nathI, kemake hajI jayAM sudhI ApaNA baMnenI pitAjIne khabara nathI eTalAmAM nIkaLI javuM salAmata che. vaLI dAsIno bharoso nahi ke enA peTamAM A vAta keTalI Take ? arthazAstramAM to kahyuM che. TUrNa parimava tUruM, na Rgnasya siddhi%I maMto " -arthAta dUtI to unnatinI dUtI nahi, paNa avagatinI dUtI che. ethI kAMI kArya siddhi niyamA thAya evuM nahi; kemake enAthI ja gupta rahasya pragaTa thaI javA saMbhava che. dUtInuM peTa keTaluM ? koI lAlaca maLe to ApaNI vAta bahAra pADI de, athavA enI hiMmata keTalI ? koIe jo ene dhamadhamAvI ke kyAM cAlI ? bola, nahitara tAruM mota samajaje, to ya jhaTa guptabheda bahAra kahI de. eTale ApaNo bheda bahAra pragaTa thaI jAya, to javAmAM vighna AvavA moTo saMbhava ! ne ApaNuM gamana baMdha thaI jAya. tyAM jhaverAta sAthe lIdhuM ke rahI gayuM enI zI kiMmata che ? ane meM mArA badhA kiMmatI dAgInA sAthe laI lIdhA che, eTale kazI ciMtA karavAne kAraNa nathI. paradeza jaIne AnAthI moTo dhaMdho calAvI zakAya ema che. mATe have dAsInI rAha joyA vinA jhaTapaTa nIkaLI jaIe." Adhunika nArInI vicAraNA : taraMgavatI bAI mANasa che eTale saheje dAgInAno moha hoya. tema, karma ! tArI gati nyArI 195
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ e jamAnAmAM evuM nahi ke sArA kuLamAM patnIne bhaya hoya ke (1) Aje to pati sAthe sArAsArI che, paNa kAle UThIne aNabanAva thAya, ane pati ApaNane rajhaLatI karI de to ? ApaNI pAse ApaNI potAnI mAla milakata vinA ApaNe kyAM jaIne UbhA rahIe ? vaLI (2) ApaNI pAse mAla hoya to pati ApaNane sArI rIte bolAve calAve. bAkI mAla vinA to patinI najaramAM ApaNI zI kiMmata ? patinI oziyALI thaIne rahevuM paDe. (3) jayAre kahevAya che ke "vasu vinAno nara pazu," to pachI vasu vinAnI nArInI to bicArInI Dhora jeTalI ja kiMmata rahe. puruSa phAve tema uThADe ne phAve tema besADe. dhaNI pAse pazunuM na Upaje ema puruSa pAse mAla milakata vinAnI patnInuM kazuM na Upaje. mATe ApaNI pAse ApaNI potAnI milakata to hovI ja joIe." A Adhunika yuganI nArInI vicAraNA che. pUrvanI kulIna nArInI A vicAraNA nahi; kemake pUrvanI kulInatA A zIkhavatI ke, strIe patimAM dUdhamAM pANI bhaLI jAya ema bhaLI javAnuM. pachI potAnI koI svataMtra vicAraNA nahi, potAno koI svataMtra siddhAnta nahi, svataMtra icchAo nahi; vicAraNA, siddhAnta icchAo...badhu ja je patinuM eja potAnuM pati sAthe jIvana gALavuM che te patine potAnA ISTadeva tarIke mAnIne gALavAnuM. jIvanamAM koI iSTadeva pUjaya tarIke maLyA pachI e kyAM jovAya che ke emano svabhAva teja, emanI AjJA bahu kaDaka. emane deva karyA pachI zI rIte sadA sarakhAI Ave ?" nA, AvuM kAMI jovAtuM nathI. ema nArIe mAthe pati dharyA pachI pati sAthe haMmezAM sarakhAI Avaze ke kema e zaMkA ja nahi karavAnI. taraMgavatIne pahmadeva kahe che, meM sAruM jhaverAta lIdhuM che eTale have tArA dAgInA na Ave to ya kAMI khUTe evuM nathI. ciMtA na karIza, ane taraMgavatIe kAMI potAnI judI milakta rAkhavA potAnA dAgInA nahotA maMgAvyA. e to padmadevanA bApa nAnA zeTha eTale pAdeva kadAca moTA pramANamAM jhaverAta na lAvI zake, to taraMgavatInA bApa moTA zrImaMta tethI potAnI pAse sArA pramANamAM jhaverAta, te kAma lAge; tethI eNe dAsI pAse potAnA dAgInA maMgAvelA. paraMtu have jyAre padmadeva khulAso kare che ke mArI pAse pUratuM jhaverAta che, tethI khUTavAnI ciMtA karavAnI rahetI nathI.' eTale 196 - taraMgavatI
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatInuM mana nizcita thaI gayuM, khAsa kAraNa to padmadeve e kahyuM ke dAsIne dUtI banAvI, paraMtu karmasaMjoge dUtI ApaNA A ekAeka bhAgI javAnuM gupta rahasya koIne kahI de, to gupta gamanamAM moTo aMtarAya AvI paDe, ane pratyakSamAM bIjAnI mazkarI jovAnI Ave. 14. padmadeva-taraMgavatInuM gupta prayANa. basa, dAsInI rAha jovAnI mAMDI vALI, baMne jaNa tyAMthI tarata ja nIkaLI jaI, nagaranI bahAra pahoMcyA. rasto koI rAjamArga levo nahoto; kemake khAtarI hatI ke baMne ghare khabara paDe eTalI ja vAra ! tarata ja "baMne jaNa bhAgI gayA che, to "ghoDesavAro doDAvo"nA vicAra para gAma gAmanA rastAo para ghoDA doDe. emAMthI bacavA AmaNe tadana jaMgalano ja rasto lIdho, ane cAlatAM cAlatAM yamunA nadInA kinAre pahoMcI gayA. kyAM pitAnA ghare taraMgavatI bahAra nIkaLI tyAre myAna-pAlakhI-rathamAM besIne janArI ? ane kyAM atyAre dUra dUra page cAlatI janArI ? paraMtu pAlakhImAM jatAM kadAca eTalo AnaMda nahi hoya te atyAre page cAlI kADhatAM anahada AnaMda che. kema vAra? kaho, jIvanamAM jenI atizaya jhaMkhanA UbhI karI che, e potAno pUrva bhavano priyatama sAthe che, ne enI sAthe jIvanabharanA saMbaMdha sAdhavA cAlI nIkaLela che mATe. baMne jaNa yamunA nadInA kAMThe pahoMcyA, tyAM eka nAvaDI bhADe karI le che, ane emAM besI jAya che. apazukananA dekhAva : have nAvaDI jyAM haMkAravAnuM thAya che, tyAM jamaNI bAju ziyALano rovAno avAja Ave che, A apazukanio avAja che. padmadeva jarA khacakAya che, e taraMgavatIne kahe che, ziyALanA avAjanAM phaLa :vAmA khemA, dhAyaMti dAhiNA maggao niyattaMti / vahabaMdhaNaM ca purao diti siyAlA aNusaraMtA // ziyALa (1) DAbI bAju avAja kare, to kSema kalyANa mATe thAya; ne (2) jamaNI bAju avAja kare to mArapITanuM kaSTa lAve, (3) pAchaLanA bhAgamAM rUe to niyaMtraNa lAve; ane (4) jo AgaLanA bhAgamAM rUe to vadha-baMdhana lAve. A hisAbe atyAre jamaNI bAjunuM ziyALarUdana lAbhakArI karma ! tArI gati nyArI 197
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ na gaNAya; paraMtu ahIM eka bacAva che ke ApaNA jIvatarano nAza nathI, ane dizA anukULa hovAthI AphatamAM ochAza paNa raheze. paNa pAchaLavALAnA bhayathI have pAchA to nahi ja javAya." taraMgavatI kahe tamane jema yogya lAge tema karo. mane phAvaze ke nahi enI ciMtA ja nahi karatAM. mane to tamArA sAMnidhyamAM baMdhu anukULa che. huM tamArI sAthe ja chuM,' suzIla strIne pati paranA pUrA vizvAsa ane pUrI samarpitatAnA prabhAve game tevA kaSTa veThIne paNa patinuM sAMnidhya rAkhavuM game che. to samakitI AtmAne bhagavAna paranA pUrA vizvAsa ane samarpitatAnA prabhAve bhagavAnanA sAMnidhya na choDavAnI keTalI badhI umeda hoya ? vicArajo,- kevA kevA prasaMgamAM bhagavAnane bhUlI jaIe chIe? are ! mAmUlI mAmUlI prasaMgamAM ya bhagavAna keTalA yAda Ave che ? vAtavAtamAM bhagavAna yAda Ave e mATe A eka saraLa upAya che,- koI paNa kAmanA prAraMbhe mAtra "namo arihaMtANaM vANImAM ke manamAM lAvavAnuM rAkho, te paNa pratijJA sAthe ke "dareka navA kAmanA prAraMbhe "namo arihaMtANaM' yAda karavuM, kadAca bhUlAya to pachI daMDamAM 3 navakAra gaNI ApavA." pachI savAre jAgyA namo arihaMtANa," pathArI bahAra paga mUkatAM namo arihaMtANaM, pANI momAM nAkhatAM eja, nAsto zarU karatAM eja, nahAvA besatAM eja, gharabahAra nIkaLatA eja. pelo pAdeva nAva upaDatAM jamaNI bAju ziyALanA rUdananA avAjanuM apazukana thayuM chatAM taraMgavatIne kahe che caMdranI dizA zubha hovAnA hisAbe temaja bhagavAnanAM smaraNa namaskAra karyA hovAnA bhAve ApadA mota karatAM ochI Avaze. ApadAnA saMbhavamAM zuM kAma javAya ? paraMtu pAchA pharAya ema nathI, kemake pAchaLathI zodha karanAra AvI pahoMcI jhaDapI ja le ! eTale nAvaDI haMkArI pavana anukULa hato tethI nAvaDI vegabaMdha upaDI. pAchaLa jue che to zodha karanAra koInA AvavAno aNasAro dekhAto nathI tethI pakaDAI javAno bhaya nathI, baMnene managamatAno meLApa thaI gayo che. eTale AnaMdano pAra nathI. tethI nAvanA vegabaMdha cAlavA vakhate paraspara dilanI vAto kare che. dilanI mIThI vAto : emAM taraMgavatI padhadevane kahe, "priya ! cakravAka 198 - taraMgavatI
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakravAkInA avatAra pachI keTalA lAMbA kALathI ApaNe chuTA paDI gayelA, te zI rIte bhegA thaI gayA ? bhagavAnanI kevIka mahera varasI ! jo mane jAtismaraNa na thayuM hota, ne pUrva bhavano citrapaTTa cItarI bajAra vacce nA mukAvyo hota, ane ApaNe baMnee ekabIjAnA parivartana pAmela janamane na oLakhyA hota, to Aje A samAgama zAno banI Avyo hota ? emAM nAtha ! tame to mArA para bhAre anugraha karyo, moTI maherabAnI karI, ke pUrvajanmanI oLakha thayA pachI mane svIkArI lIdhI ! e paNa mane devAnI mArA bApAjInI bilakula icchA nahi chatAM mane tame apanAvI lIdhI ane mArI icchAnusAra atyAre dUra deza laI javA cAlyA cho ! tamAro keTalo upakAra mAnuM ? tamArA keTalA guNa gAuM ?" padmadeva kahe "are priyA ! emAM tArA para mAro anugraha zAnI ? mane ya te jAtismaraNa karAvyA ane tArA bhAva maLyA pachI tArA para keTakeTalo prema UbharAyo che, e huM zuM kahuM? huM to mAnuM chuM ke tArA vinA jhUratA evAM mArI sAthe AvA vikaTa pradeza tuM sAthe cAlI eTale mArA para tAro jabaradasta upakAra che ke mane te saMgata ApI." taraMgavatI kahe, "beso, evuM bolazo nahi, kharekhara to ApaNA baMne para devAdhideva arihaMta prabhuno aciMtya anaMta upakAra che ke emaNe ApaNe ATalA UMcA manuSyabhave lAvI mUkyA ! emAM vaLI pUrvanA paMkherAnA janamamAM evo dharma paNa kyAM karelo ? chatAM tyAMthI akALe marIne ahIM be moTA jaina zeThiyAonA ghare ApaNe baMne mAnavIya putra-putrIpaNe janmI paDyA ! e arihaMtanI anaMta kRpA vinA ze bane ?'... AvI ane bIjI kAnane sudhArasanuM pAna karAve evI parasparanI mIThI mIThI vAto ne manorama AlApamaya saMsAramAM zo evo bhalIvAra che ? bhUtakALamAM je kAMI bhautika jIvananuM anubhavyuM enuM piMjaNa che, eTale ke piSTanuM peSaNa che, jemAM koI AdhyAtmika zubha adhyavasAya jAgavAnA nahi dA.ta. vAta karI ke tame teDavA AvyA ane huM kAmamAM hato. paNa meM jhaTapaTa kAma patAvyuM, ane tamArI sAthe AvavA taiyAra thaI gayo. paNa tame sArA DAhyA mANasa ke tamane ATalA khoTI karyA, to ya tame khoTuM lagADyuM nahi...' ityAdi vAtamAM AdhyAtmika zuM AvyuM ? AmAM AtmAne sAruM zuM maLyuM ? hajI mahApuruSonAM jIvananA guNonuM varNana karyuM jAya, to (1) emanA karma ! tArI gati nyArI 199
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNonA sukRtanA ane parAkramanA piSTa-peSaNa karavAthI ApaNAmAM ane sAmAmAM guNAnurAga puNyArjana vagere sAro guNa thavAno lAbha maLe, (2) enI anumodanAthI zubhAnubaMdhano lAbha maLe, (3) sArI sukRta sadguNanI preraNAno lAbha maLe. evo bhautika kathalo karavAthI zuM maLe ? bolyA,- "Aje bajAramAMthI bhIMDA lAvyA paNa gharaDA ane saDelA nIkaLyA, kAchiyA kaeNvA cora hoya che? adhUrAmAM pUruM dALa duNAI gaI,...' vagere vagere tuccha vAto karavAmAM ucca umadA mAnavajanamamAM maLelI vacanazakti sarAsara veDaphAI jAya che, kaho ke, zaktine kalaMka lAge che. mANasanA dilamAM koI evI AdhyAtmika vAtono jANe sToka ja nathI. hRdaya AdhyAtmika vAtothI sAva khAlI khAlI, ane bhautika vAtothI bharyuM bhareluM hoya eTale bicAro ahIMyAM bhautika varALa khAlI kare che ! evA kacarALa haiyAmAMthI vANI dvArA zuM bahAra Ave ? e ja bhautika kacaro bahAra Ave ! 15. taraMgavatInI gAMdharva vivAhanI vinaMti taraMgavatI ane padmadevane manamAnyo meLApa maLI gayo eno eTalo badho rasa ane AnaMda che ke atyAre premanA pijelAnA piMjaNa karI rahyA che. emAM aMte taraMgavatI kahe che ke nAtha tamArI sAthe sukha-duHkhamAM pUrI sahAnubhUti karavAnA nirdhAravALI chuM. meM tamAre mATe pitAnuM ghara choDyuM, to have maherabAnI karIne mane AghI mUkazo mA. tamArA vinA eka muhUrta mAtra paNa huM rahI zakuM ema nathI. A eTalA mATe kahevAI jAya che ke puruSonA hRdaya caMcaLa hoya che. alabata tamArA para jarAya Aropa karatI nathI, kintu mArA dilanI vyathA huM tamane kahuM chuM.' pamadeva vAta sAMbhaLIne kahe che, - priye ! tuM leza mAtra paNa AvI vyathA ke evo bhaya yA zaMkA rAkha mA; have tane duHkha thAya evuM kAMI paNa huM karIza nahi, enI tane khAtarI ApuM chuM..." Ama premanI vAtomAM nadImAM nAva cAlI jatI hatI, tyAM dUrathI eka sapheda makAna dekhAyuM, eTale nAvane kinAre lIdhI, ane nIce UtarIne sapheda makAnamAM baMne pahoMcyA. taraMgavatI kahe che, ahIMthI ApaNe kAkaMdI nagarI tarapha jaIe tyAM mArA phoI rahe che. emane tyAM mukAma karazuM paNa sAMbhaLo. e pahelAM have huM tamArI sAthe eka kumArI tarIke rahevA mAgatI nathI, mATe mane ahIM ja gAMdharvavivAhathI paraNI lo.' - taraMgavatI 200
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pamadeva kahe, taraMgavatI ! "tuM ATalI badhI utAvaLI kema thAya ? pelI kahe, "huM uMmaralAyaka chuM, ane jIvanamAM tamArA sivAya bIjo koI pati nahi karavAno mAre nirdhAra che. vaLI kyAMka koka pUche to ApaNe ApaNI oLakha zI ApavAnI ? eTale have mAre mArA jIvanasAthIne varI levAno vilaMba nathI karavAno; ane tame jo A vAta vilaMbe nAkhavAnA ho, to mAre AhAra-pANIno tyAga karavo paDaze." padmadevane namatuM jokhavuM paDyuM. gAMdharvavivAhathI enI sAthe pANIgrahaNa karavuM paDyuM. taraMgavatI kahe, "hAza ! have huM niHsaMkoca bahAra koIne paNa kahI zakIza ke A mArA pati che, huM emanI patnI chuM. sAMsArika saMbaMdhamAM jIvo keTalA badhA otaprota thaI jAya che ! ane TheTha UMDA haiyAthI keTalI badhI nikaTatAnI lAgaNI anubhave che ! sAMsArika saMbaMdhInI jema mAnavaavatAre jo paramAtmA sAthe ke gura sAthe saMbaMdha bAMdhI emanAmAM otaprota thatA AvaDe, ane haiyAthI nikaTatAnI lAgaNI anubhavAya, to ApaNuM kevuM kalyANa thaI jAya ? mAnavetara bhavomAM A na AvaDyuM. tyAM abUjha hatA, paramAtmAnI ke sadagurunI kazI gatAgama ne oLakha pArakha hatI nahIM, tyAre to devaguruthI hajAro gAu dUra rahyA ! paraMtu have jyAre ucca mAnavaavatAra maLyo che tyAre, temaja devaguru mAtra maLyA ja nahIM paNa oLakhAI paNa gayA che tyAre, jo emanAmAM otaprota thatAM na AvaDe ane emanI ja sAthe hRdayanA ati nikaTa saMbaMdha bAMdhatA na AvaDe to enAmAM pazu ke anArya manuSya karatAM zI vizeSatA che ? pUrvanA mahApuruSone juo ke e nahotA pAmyA tyAM sudhI korA dhAkora hatA, paraMtu jyAM deva-guru-dharmanI oLakha thaI ke tarata emanI sAthe haiyAnA nikaTanA saMbaMdha bAMdhatA ane emanAmAM otaprota thatAM vAra na lagADI. indrabhUti gautamane zuM baneluM ? Aja ke mahAvIra prabhune oLakhyA nahotA tyAM sudhI abUjhapaNe gAmegAma yajJa-yAga karAvatA cAlyA; paraMtu pAvApurImAM prabhu maLyA, ane prabhu sarvajJa tarIke oLakhAyA, pachI zuM emaNe bAkI rAkhI ? prabhu sAthe emaNe haiyAnA eTalA badhA nikaTa saMbaMdha bAMdhI dIdhA, ane e prabhumAM eTalA badhA otaprota thaI gayA ke tyAM ja prabhu pAse cAritra laI lIdhuM ! ane vinayI ziSya banI beThA ! yajJavALAne kahevA ya paNa na gayA ke "bhAI ! have tame kAma bIjA karma ! tArI gati nyArI 201
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAse karAvI lejo. huM chUTo temaja kuTuMbane paNa evuM kahevA na gayA ke have tamArA ne mArA saMbaMdha pUrA thayA. | rohiNiyo prakhara cora hato. ekavAra sipAIo pUMThe paDelA, tethI bacavA samavasaraNanI nIcethI bhAgato jato hato, emAM pagamAM kAMTo ghUsI gayo. mahAvIra prabhunuM eka paNa vacana na sAMbhaLavAnI bApe karAvelI pratijJA pALanAro chatAM ahIM zuM kare ? prabhunuM ekapaNa vacana na saMbhaLAI jAya eTalA mATe to be kAnamAM AMgaLio khosIne doDato hato te prabhunA traNa vacana parANe saMbhaLAI gayA ! tyAMsudhI paNa prabhune tAraNahAra tarIke samajato nathI; kintu pachI pAchaLathI jayAM abhayakumAranI devavimAna ne devadevIo jevI bhedI cAlamAM sapaDAyo. tyAMthI chuTakAro meLavavA prabhunAM pelA traNa vacana kAma lAgyA, tyAre prabhune tAraNahAra samajyo. abhayakumAranI cAlamAM rohiNiyo Ama sapaDAyo,- abhayakumArane tyAM mIThAM bhojana karIne upara caMdrahAsa dArU pIne mastIthI sUto che. ene upADIne uparanA majale devavimAna jevI zobhA ThaThAro karelA holamAM palaMga upara phUlanI zayyAmAM ene suvADavAmAM Avyo che. aMga upara divya vastra, hIrAnA alaMkAra, AjubAju devAMganA jevI zaNagArelI ramaNIo gIta nRtya karI rahI che. eTalAmAM ja ghena UtaratAM rohiNio jAgIne jue che to ene bhrama thAya che ke zuM huM marIne devalokamAM janmyo chuM ?' ramaNIo pUche che, "svAminAtha ! jaya jaya naMdA ! jaya jaya bhadA! Apano jaya ho vijaya ho... Aja tamAro amArA puNe amArA svAmi devatA tarIke janama thayo che... kaho to kharA ke pUrva bhavamAM zuM zuM kareluM ? kayA kayA sukRto karelA ?' | rohiNiyAne manamAM AvyuM ke have jo huM pRthvI parathI marI ja gayo chuM, ane svargamAM janmI ja gayo chuM to kahI devA de ke sukRta-bukRta kAMI nahIM meM to aThaMga corIo karelI. Ama bolI nAkhavAnuM enA gaLA sudhI AvyuM paNa tyAM prabhunAM pelA parANe saMbhaLAI gayelA 3 vacana yAda AvyA ke, * (1) "devatAnA gaLAmAM phUlanI mALA kadI karamAtI nathI. * (2) devatAnI AMkha kadI palakArA mAratI nathI. * (3) devatA jamInane aDIne UbhA rahetA nathI." ahIM e jue che to badhuM enAthI UlaTuM ja dekhAya che (1) taiyArI taraMgavatI 202
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe 6-7 kalAka pahelAMthI paherAvelAM phUla-hAra karamAI gayA che. (2) AMkho palakArA le che; ane (3) jamInane coMTIne UbhA che. rohiNiyo sAvadhAna thaI gayo ke nakkI abhayakumAre mArA moDhe corIo karyAnuM kabUla karAvavA A petaro racelo che. paraMtu e jo buddhinidhAna che to huM have mahAvIra prabhunI oLakha thayA pachI buddhino mahAsAgara chuM. to abhayakumArane batAvI ApuM ke eno petarAno pattAno mahela kevo veravikhera thaI jAya che ! devIone rohiNIo kahe "oho ! sukRtonuM zuM pUchavAnuM ? pUrva janamAM keTalA badhA jinamaMdiro baMdhAvyA ! keTalI dharmazALAo dAnazALAo baMdhAvI ! tIrthayAtrAnA saMgha kADhyA ! tyAga tapasyA karI ! vagere vagere... devIo kahe barAbara, A sivAya bIjuM kAMI ? rohiNIo kahe eTale tamAre zuM ema mAnavuM che ke pUrve pApo karyA tethI A devalokamAM avatAra maLyo ? bhagavAna bhagavAna karo. pUrva janamamAM ema kAMI pApo karyo ahIM avAya ? pUrve meM hiMsA jUTha corI vagere vagere eka paNa pApa karyuM nathI. basa, khAnagI mANasoe nIce jaIne abhayakumArane khabara ApI ke e to Ama kahe che. eTale abhayakumAre zreNika rAjAne kahyuM mahArAjA ! A corInI kazI kabUlAta karato nathI. tame eNe corI karyAnA koI mAlamuddA pakaDyA nathI, eTale nyAyI rAjyamAM guno puravAra thayA vinA sajA karAya nahIM. mATe Apane vinaMti che ke Ane choDAvI mUko.' rohiNiyAnI prabhune vinaMti : basa, rohiNIo tyAMthI chUTIne sIdho sIdho mahAvIra bhagavAna pAse doDI gayo. jaIne bhagavAnanA pagamAM paDI gayo, kahe che, "o mArA bhagavAna ! mAro bApa jarAya mAre vizvAsa karavA yogya nahi evo anADI, eNe enA aMta samaye mane pratijJA karAvelI ke mAre vardhamAnanI kalyANa vANI sAMbhaLavAthI jiMdagIbhara dUra rahevAnuM. paraMtu e kAMTo kADhavAmAM ApanA 3 vacana parANe saMbhaLAI gayA, ane eNe keTalo gajaba camatkAra karyo ke enA AdhAre zreNika rAjAnI pakaDamAMthI nirdoSa tarIke jIvato chUTyo ! bApaliyA ! jo A vacana na maLyA hota, to jIvanabharanAM aThaMga cora gunegAra tarIke pakaDAI gayo hota, ne pachI to rAjA mane haDakAyA kUtarAnA mote mAta ! Ape ApanA mAtra traNa vacanothI mane abhayadAna ApyuM, to jIvanabhara karma ! tArI gati nyArI 203
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApanA vacano sAMbhaLato besuM, to keTalA badhA AgAmI bhavonA motathI mane abhayadAna maLe ? kRpA karI mane cAritra Apo. cAritra ApI jIvanabhara mane ApanA caraNamAM besADI do.' basa, cora rohiNIyAe zAhukArane zaramAve evuM karyuM. prabhunI sAthe hRdayanA gADha nikaTanA saMbaMdha bAMdhI dIdhA ane prabhumAM otaprota jIvana banAvI dIdhuM. taraMgavatI atyAre prabaLa mohanI asara nIce che tethI paramAtmA ke guru sAthe otaprota thavAnuM nathI sUjhatuM. atyAre to e pamadevanI sAthe gAMdharvavivAha karIne hRdayanA gADha nikaTa saMbaMdha bAMdhI enAmAM potAnuM jIvana otaprota karI levAnuM kare che. rAtri tyAM gALIne savAre savAre UThI AgaLa cAlyA. baMnenA upara mahA Aphata : jayAM nadInA kinAre kinAre koI paNa jAtano bhaya rAkhyA vagara pUrI salAmatInA vizvAsathI cAlI rahyA che, tyAM coroe emane dUrathI paDakAryA, "khabaradAra ! AgaLa vadhyA to ? cho tyAM UbhA rahI jAva." taraMgavatI A jotAM ja ekadama gabharAI gaI, ane patine rotI rotI kahe che mArA nAtha have kema karavAnuM ? mane bhaya lAge che ke hAya ! A loko koNa jANe zuM karaze ?' pahmadeva ene AzvAsana ApatAM kahe che ke, "tuM jarAe gabharAIza nahi. huM jIvato Ubho chuM tyAM sudhI tAruM rakSaNa karIza." taraMgavatI kahe "priya ! A to koI bhayaMkara coro lAge che, ane pAchA zastrovALA che ! papradeva kahe, "gabharAIza nA ene huM rokIza. alabata ApaNI A bhUla thaI gaI ke vizvAsamAM ApaNe koI zastra sAthe lIdhuM nahi. paraMtu sAhasa buddhivALA puruSanI AgaLa e zuM karI nAkhavAnA hatA ? e kadAca tane upADavA Ave, to jyAM sudhI emaNe mArI bhujAnuM bala nathI joyuM tyAM sudhI ropha mArI zake. mArA hAthamAM eTalI badhI tAkAta che, ane atyAre A prasaMga joIne sAhasikapaNAnI mArI tAkAta eTalI badhI vadhI gaI che ke Amane heThA pADIne ApaNe nAzI chUTIzuM." tyAM taraMgavatI kahe che, e loko pAse zastra che, tamArI pAse nathI, tame zuM karazo ? padmadeva kahe puruSArtha moTI cIja che. puruSArtha A badhAno mukAbalo karI 204 - taraMgavatI.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakaze. emAM kadAca mota AvatuM dekhAze, to paNa corane to tane aDavA nahi dauM, kemake jIvato chuM tyAMsudhI coro thakI tane upadrava thato huM joI zakuM ja nahi. tArA para tane bhagADI javAno corano upadrava jovAno avasara Ave e pahelA mAre mota vadhAvI levAno nirdhAra che. e to have A AphatamAMthI ugaravuM yA na ugarAya to maravuM, eja mAre zobhAspada che. huM jIvato chuM tyAMsudhI to tArA zIla para AkramaNa huM joI zakuM tema nathI. mATe tuM roIza nA, nizcita rahe. huM marIza paNa tane aDavA nahi dauM. taraMgavatI sAdhvI pelI zeThANIne potAnI AtmakathA kahI rahI che, emAM A prasaMga varNavatAM kahe che, "gRhiNI ! e vakhate mArA patinA e bola sAMbhaLI huM emanI zUravIratA para emanA page paDI gaI, ane meM kahyuM "svAminAtha ! A tame zuM bolo cho ? tame mArA zIlanI rakSArthe marI khUTazo? "je tame mAruM zIla koI bhAMge e jovA samartha nathI, ema huM tamArA prANano koI nAza kare e jovA samartha nathI, tame to mArA prANamAM evA vasAI gayA cho ke mAre jIvate tamArA prANanAzane sAMbhaLavAnI ke vicAramAM lAvavAnI paNa mArI zakti nathI. e to samajI lo ke tamArA prANa javA pahelAM ja mArA prANa nIkaLI gayA haze. baMne parasparano prema evo batAve che ke enI pAchaLa potAnA prANano bhoga ApavAnI taiyArI batAve che. paraMtu ethI UpajayuM zuM ? ema chatAM salAmatI kyAM che ? A saMsAramAM jIva kevo karmAdhIna che ! eTalo badho prema ane bhoga ApavAnI taiyArI chatAM karmane kayAM zarama che ? parasparano prema chatAM jaMgalamAM lUMTArAnuM Agamana koNe karI ApyuM? samarAditya kevaLInA cothA bhavamAM pote zreSThiputra dhanyakumAra che, ene dezAvara vepAra arthe javAnuM thAya che, emAM tAmaliptI nagarImAM pahoMce che tyAM sAmethI eka sajjana zeTha AvakAre che, ne potAne tyAM mukAma karAve che. A koNe sagavaDa karI ApI ? kahevuM ja paDaze ke sAmAnI sajjanatA bhale emAM kAma karI rahI hoya, paraMtu muddAma evA sajjanano bheTo koNe karI Apyo? kahevuM paDe ke dhanyakumAranA zubha karmo karI Apyo. sArA-narasA bAhya saMyogo para jIvanA zubha azubha karmanI ja moTI asara paDI hoya che. karma ! tArI gati nyArI 205
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubha karma sAro saMyoga-sagavaDa meLavI Ape ne azubha karma narasA saMyoga lAvI de. juo, ahIM pahmadeva taraMgavatIne ahIM sudhI kazI Aphata AvavAnI kalpanA ja nahotI, ne ekAeka lUMTArAnI dhADa AvI ! koNa emane bolAvI lAvyuM? kaho, baMnenA azubha karma lUMTArAne bolAvI lAvyA... yudhiSThira ane naLa jugAranA aDase caDyA, te pahelAM baMnene kalpanA nahotI ke AmAM AkhuM rAjya gumAvavAnuM thaze ! paraMtu temaja banyuM. karmanI zirajorI che. jugAra ke vepAra, baMnemAM karma anukuLa hoya tyAM sudhI ja phAvaTa dekhAya; paraMtu eja dAva ne e ja sodA karma pratikULa AvIne UbhA ke baMnemAM pachADa khAvAnI Ave. tyAre eka prazna thAya, vepAra karatAM jugAra saTTo kema kharAba? pra.- jo aMte to karmanA hisAbe ja lAbha nukasAna che, to pachI vepArane badale jugAra-saTTo khelavAmAM zo vAMdho ? narasAM karma haze to jema jugAramAM saTTAmAM nukzAna thAya, ema vepAramAM ya to azubha karmathI nukzAna ja thavAnuM che, pachI vepAra choDI jugArano saTTAno AnaMda kema na lUMTavo ? u.- (1) vepAra ane jugAra saTTo, baMnemAM moTo pharaka che. sIdhI lAInanA vepAramAM jugAra-saTTA jevA duSTa bhAva nathI tethI tevAM pApakarma baMdhAtA nathI, tyAre jugAramAM bhaya che ke kadAca pAsA khoTA paDe tethI bahu sIphatathI pAsA naMkhAya che. A sIphata eTale mAyA. e duSTa bhAva che. vaLI jugAramAM caDasa che; bhale moTAM nukasAnano saMbhava hoya, chatAM dAva lagAvAno, ema manana rahyA kare che. emAM Atmahatane nuksAnI thavAno bhaya na rAkho pApakriyAmAM jhaMpalAvavAno bhAva e duSTa bhAva che. vepAramAM evI pApanI nirbhayatA nahi, caDasa nahi, tethI moTAM nuksAnano saMbhava dekhAya tyAMthI mANasa khasI jAya che. eTale emAM evo duSTa bhAva nahi, tethI tevo pApabaMdha nahi. jugAramAM pApanirbhayatA tethI ghora pApakarmo baMdhAya che. e pApakarma jarUra pacce ahIM paNa potAno paco dekhADI de ! tevA nuksAnanA bhaya vinAno jugAra caDasa satata cAlu, tethI jugAramAM satata pApa bAMdhavAnuM cAlu ! mATe kahevAya ke jugAra khelavA javuM eTale vinAzanA paMthe javuM. "saTTo lagADe baTTo.' mATe jugArane to dUrathI ja namaskAra karI devo. (2) jugAra kharAbanuM bIjuM kAraNa e che, ke jugAramAM beThA beThA mAtra - taraMgavatI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAva lagAvIne hajAro kamAI levAnI vRtti che, e coranI jema harAma hADakAnI vRtti che, arthAt harAmanuM khAvAnI vRtti che. emAM AMtara pariNati tAmasI, viThThI, ane sattvahIna bane che. (3) jugAramAM trIjuM moTuM nukasAna e che ke vepAra e vyasana nathI gaNAtuM paraMtu jugAra e vyasana gaNAya che. jugAra vyasana eTale eno caDasa lAge che, ne kharAba vastuno caDasa bhUMDo ! emAM e sarvanAza sudhI laI jAya tyAMsudhI e caDasa chUTe nahi. vyasanane nathI vaLagyA tyAMsudhI sahIsalAmata; vaLagyA pachI dekhavA chatAM pAchA vaLI rahyA ! hAryo jugArI bamaNuM rame. vepAra mATe ema nathI kahevAtuM ke hAryo vepArI bamaNuM rame, astu. vAta karmanI zirajorInI hatI, (1) ene koInI zarama na naDe. (2) karmakope tyAM lAgavaga na lAge. (3) bhAIbApA na cAle. (4) game tevI guNiyalatAne e na gaNe. pArzvanAtha bhagavAnano jIva pahelAM bhavamAM marabhUti mahAzrAvakanA bhavathI keTalA badhA guNiyala ! chatAM emanA daza bhavamAM AMtare AMtare bhave mahA guNiyala chatAM bhayaMkara jIvaleNa upadrava AvyA ! zuM e potAnA azubha karma vinA AvyA ! nA, potAnA azubha karmo ja e ApadAo AvI. taraMgavatInI zIlanI bhAvanA : pelI taraMgavatI padmadevane kahI rahI che ke, "zIlanI khAtarI karavAmAM bIjo guNa thAo ke na thAo, paraMtu jIvatI chuM tyAMsudhI zIlane bhAMgavA devAnuM nathI, tethI tamAre mArI zIlanI rakSA karavAnI. duSTonA AkramaNamAM pariNAma AvavuM hoya te Ave, paNa eka vAta nakkI rAkhajo ke ApaNe baMnee eka bIjAne choDavAnA nahi, nirdhArita azubha karmanA udaya to AvavAnA te AvavAnA, paNa enAthI DarIne kartavya cUkavAnA nahi. "kartavyathI nAsavAmAM (bhAgavAmAM) azubha karma nAsI jatA nathI; e to eno bhAva bhajave ja che. "huM jIvatI rahIne zIla bhAguM to tethI kAMI mota aTakavAnuM nathI to motathI gabharAI kartavya zIla kema cUkuM ? zIla khAtara marIza." ahIM padhadevane taraMgavatInI rakSA karavAnuM kartavya che. have e manamAM corono bhaya rAkhe ke kadAca rakSAnuM kartavya bajAvavA rahuM to coro mane mArI nAkhe to ? Avo bhaya rAkhIne ja rakSA karavAnuM kartavya bajAvavAthI bhAge, karma ! tArI gati nyArI 207
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavya cUke to ya corothI evA maraNAtta kaSTa AvavAnAM karma bhAgI jatAM nathI. alabata pamadeva nirbhaya che, ane kartavya bajAvavAmAM enI pUrI taiyArI che. pra.- to pachI taraMgavatI kema nirbhaya rahevAnuM kahI rahI che. u.- taraMgavatI nirbhayatA rAkhavAnuM kahI rahI che, e pote nirbhaya rahevA mATe kahI rahI che. baMne para coronuM AkramaNa : have coro AvIne baMnene gupacupa potAnI sAthe AvavA mATe dama mAre che tyAre pahmadeva emane paDakAre che, kaMgALo ! tame koNa amane laI janArA ?' tyAM coro zastra UgAmI kahe, bahu pAvara rahevA de. A joyuM che zastra ? hamaNAM dhaDathI DokuM juduM karI nAkhazuM...' taraMgavatI bicArI A Aphata joI ekadama raDI paDI ! bhaya lAgyo ke coro rakhene patine mArI na nAkhe ! eTale rotI rotI ekabAju pamadevane kahe A lokone evA bhAre zabda kahezo nahi,' ane bIjI bAju corone rotI rotI kahe bhAIsAba ! tamAre dAgInA joIe, to laI jAva paNa mArA patine tame mArazo nahi.' coro kahe, "ema kAMI amAre ekalo mAla nathI levAno, tamane baMnene amArI pallImAM laI javAnA che. cAlo, lAvo pahelAM mAla mUkI do.' have zuM kare padmadeva ? jhaverAtano DAbaDo ApI de ? ke na Ape ? "nA, ATalo badho kiMmatI mAla ema kema ApI devAya ?' ema jo vicAra karavA rahe to sAme motano bhaya dekhAya che. to mota vadhAvavuM ? ke jhaverAta sAcavavuM ? kaho ! mota vadhAvyA pachI jhaverAta koNa sAcavavAnuM hatuM ? zuM maDaduM jhaverAta sAcave ? nA, potAnA prANa gayA eTale mAtra jhaverAta nahi, paNa potAnuM zarIra suddhA badhuM ja jatuM karIne potAnA prANa bacAvI le che. kemake prANa bacI jIvato nara bhadrA (kalyANa) pAme. evuM ja ahIM padhadevane karavuM paDyuM; jhaverAtano Dabbo corone ApI devo paDyo ! ane corone kahe che, "lo A mAla, have jAo tame tamArA raste, ne amane javA do amArA raste." coro kahe "ema zAnA jAo ? amAro ane tamAro have eka ja rasto che cAlo sIdhe sIdhA pallI tarapha' ema kahI ekeya pAdevane pakaDyo, - taraMgavatI 208
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo taraMgavatIne jhAlavA jAya tyAM taraMgavatI kahe che, "mane jhAlazo nahi. huM bhAgI nathI javAnI. huM mArA patinI jIvanabhara sAthe ja chuM, pati jIvatA hoya tyAMsudhI emanI sAthe ja rahevAnI." patyuM ene jhAlyA vinA cAlyA. taraMgavatI rastAmAM poke poka raDe che, "hAya ! hAya ! he bhagavAna ! A amane koNa jANe A jaMgalamAM kyAMya laI jaze ? o bhAIo ! ame tamane amAro mAla ApI dIdho, have tamAruM ame zuM bagADyuM che, te amane pakaDIne laI cAlo cho ? hAya hAya re !' ema bolatI cIso pADIne taraMgavatIne moTI cIso paDI jAya che. enI evI rovAnI moTI cIso joIne lUMTArA gabharAya che ke zAMta jaMgalamAM A karuNa cIso kadAca dUramAM koIne sAMbhaLavAmAM Ave, ne ahIM doDI Ave to ? ApaNo bhAvIno dhaMdho ya UMdho vaLI jAya ! eTale bAIne cIso pADatI aTakAvavA ene dhamakI Ape che ke eya ! rovAnuM baMdha kara, nahitara A tArA dhaNIne tArA dekhatAM hamaNAM ja pUro karI nAkhazuM. joI che A talavAra ? taraMgavatIne rudana tarata baMdha karavuM paDyuM, na kare to kyAM jAya ? pelA duSTone duSTa kAma karatAM AMcako ke vilaMba ja kyAM che? jhaTa padmadevanuM gaLuM kApI nAkhe. tethI taraMgavatI rotI baMdha. jojo, vyavahAramAM priya paranA motanA bhayathI rudana baMdha karAya che, to pachI zAstra kahe che; 'priyanA mRtyu para zoka ane rudana karavA para e maranAra priyane bhAre karmabaMdhano saMbhava che, tethI enA bhayathI zoka rudana kema na baMdha karAya ?' jema taraMgavatIne tema ahIM hAya huM rouM zoka karuM to maranArane maphatiyAM karma baMdhAya to ? ema bhaya rAkhI zoka rudana baMdha karavA joIe. taraMgavatI padhadeva kyAM nIkaLyA hatA? kayA manorathathI nIkaLelA ? ne kevI sthitimAM mukAyA ? saMsAramAM mANasa khoTAM sAhasa karavA jAya, paNa mUrkhane karma kusaMga vagerenI parAdhInatAnI khabara nathI rahetI, tethI Agho jaI pAcho paDe che. pUcho, pra.- ema to pachI kazuM sAhasa ja na thAya ? u.- khoTuM sAhasa karanArA keTalA khATI gayA ? sAhasa karavAmAM prAraMbhe kadAca thoDo lAbha dekhAyo ya kharo, paNa pachI pAchaLathI khoTamAM kAma cAlyuM te pachaDAyA ! hA, kahevAya che kharuM ke sAhasa vinA siddhi nahi." paraMtu sAhasa karIne dunyavI siddhi kadAca meLavI ya lIdhI paNa pachI zuM ? kAM to nakaruM zrImaMtAInuM abhimAna athavA nItaratA raMgavilAsa, karma ! tArI gati nyArI 209
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke mammaNagIrI ! A ja ne ? emAM jIva saravALe zuM khATe ? dIrgha durgati prayANa ke bIjuM kAMI? khoTA sAhasamAM prAraMbhe nakarAM abhimAna ane viSayavilAsa, ane jIvananA aMte duHkha ne duHkha ! padmadeva ane taraMgavatIne pastAvAno pAra nathI. jhaverAtano Dabbo to gumAvyo ! paraMtu have kalpanAmAM nathI AvatuM ke "luMTArA amane kyAM laI jaze ? zuM karaze ? jhaverAtano mAla paNa ocho nahoto, lUMTArAno AgevAna Dabo kholIne jhaverAtanA dAgInA jotAM camakI UThyo ke "vAha ! ATaluM badhuM jhaverAta ! kadAca koI ThekANe dhADa pADI hoya to ya ATaluM badhuM jhaverAta na maLe. cAlo ThIka thayuM dArUnI mahephila sAthe jugAranA dAva khelavA mATe A mAla lAMbe sudhI kAma lAgaze ! jyAre lUMTArAno AgevAna Ama harakhI harakhIne bolI rahyo che, tyAre bIjI bAju padmadeva ane taraMgavatInA peTamAM tela reDAya che ! mAtra jhaverAta gumAvAnuM du:kha nathI, e duHkhane to e bahu mAmUlI gaNe che, paraMtu have A lUMTArA ToLakI zuM manuSya-lohIno vepAra karatI haze ? zuM A badhA parastrI laMpaTo durAcAranA akhADA khelatA haze ?...' ityAdi kaI jAtanA bhayAnaka vikalpo emanA manamAM Ave che, ane enAthI aMge aMgamAM dhrujArI chUTe che ! manane ema thAya che ke hAya ! gharethI nIkaLatAM AvI koI kalpanA nahotI; ne A ApaNAM karma kevAM rukyAM che ! kharekhara karmanI khaphA marajI thAya tyAre kalpanA bahAranA enAM dhADe dhADAM chUTe che ! prabhu ! ame ghare kevI zAMtithI beThA hatA ? ane A kyAM mukAI gayA ?..' vicAratAM vicAratAM AMkhamAMthI AMsunI dhAra chUTe che. jJAnIo A ja kahe che. pApAcaraNamAM puNyodaya che tyAM sudhI zAMtithI besI rahenArane jyAM pApodaya jAge che tyAre kalpanA bahAranAM kaSTa AvI paDe che; ane kamanasIbI have evI rahe che ke have emAMthI bacavAno koI mArga ja dekhAto nathI ! coro baMnenA hAtha doraDethI bAMdhI pakaDIne dakSiNa tarapha cAlyA. AgaLa jatAM parvatanI hAramALA Ave che. enI kotaronI vacce emanI pallI che. e pallInI AsapAsa bahu pANI che. jethI pANInI bIjI bAjuthI AvanArane - taraMgavatI 210
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ game tyAMthI sIdhesIdhuM AvIne pANI oLaMghI praveza karI zakAya nahi. phakta pANInI vaccethI javA AvavA mATe sAMkaDo rasto che, ne jeno nAkA para pallIpravezano daravAjo che, tyAM te daravAjAnI AgaLa majabUta cokI pahero ane saMrakSaka bhaDavIra sipAIo UghADA zastra sAthe cokI karI rahyA che. e be jAtanI cokI kare che. na to koI aMdaranA mANasane bahAra nIkaLI ahIMthI bhAgI jaI zakAya, ke na to koI bahArathI AvI ahIMthI praveza pAmI zake. pallInI aMdara kevAM dRzya che ? evAM ke e jayAM A padhadeva ne taraMgavatIe joyAM, tyAM ja emanAM kalejA kaMpe che. aMdara zuMnuM zuM karaze e to pachI, paNa dRzyo jotAM dhrujArI chUTe che ! vicAro, gharethI nIkaLyA tyAre emane kazI kalpanA hatI ? nA, chatAM karma kevAM aghaTita ghaTanAo khaDI kare che ! tyAre dekhAya, mANasa karmanAM AvAM aghaTatAM ghora sarjananI AgaLa kevo rAMka che ! mANasanI dhAraNA bahAra karma bhAvamAM AvuM aghaTatuM ghaDI kADhe ne ? nA" kahevAya evI nathI, kemake jagatamAM DhagalAbaMdha evA dAkhalA jovA sAMbhaLavA maLe che. itihAsamAM ane pUrva caritromAM paNa AvuM ghaNuM sAMbhaLavA maLe che. chatAM Azcarya e che ke bhAvImAM karmanA aghaTatAM ghora sarjana UbhA thAya ane tyAM pachI dharma sAdhI levAne avakAza ja na rahe, e pahelAM atyAre sArAsArImAM dharma sAdhI levA mATe taiyAra nathI ! guruo dharma karI levAnI vAta kare to e vAta baherAnA kAna para athaDAya che; mana galociyA le che ke hajI zI utAvaLa che ? thAya che, joIzuM evI aghaTatI ghaTanA to taraMgavatI para AvI. bAkI ApaNA para thoDI ja AvavAnI che ?'... AmAM ajJAnatA ane mUDhatAno pAra nathI ! bhAna nathI ke moTA camarabaMdhI upare paNa evI aghaTita ghaTanA trATakI paDe ! ne tuccha mANasa para paNa AvI paDe. rAmacaMdrajIne kAle nizcita thayelo rAjyAbhiSeka to UThI jaze paraMtu enA badalAmAM rAjayamAM rahevApaNuM ya nahi kintu vanavAsa khaDo thaI jaze. na jANyuM jAnakInAthe, savAre zuM thavAnuM che ?" AvuM sAMbhaLatAM ApaNe mAnavuM che ke e to rAma-lakSmaNa-sItAjIne bane, ApaNane nahi, naLarAjA ramatamAM bhAI sAthe copATa khelI rahyA che, tyAre emane kalpanA ya nahotI ke A ramata e ramata nathI, rAkSasa che. tAruM AkhuM rAjaya khAI karma ! tArI gati nyArI 2 11
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaze ane tene mAtra paheryo lUgaDe rANI damayaMtI sAthe jaMgalamAM hakAlapaTTI karAvaze. ahIM ya zuM A mAnavAnuM ke "e to naLa-damayaMtIne bane, ApaNane nahi ?' moTA mAMdhAtA rAvaNa, eka hajAra vidyAono svAmi ! ne hajAro vidyAdhara rAjAonA adhipati ane ananya zastro caMdrahAsakhaDaga tathA sudarzanacakrano mAlika ! ene rAma-lakSmaNa sAthe laDavA AvatAM kyAM kalpanA hatI ke A laDAImAM vijaya to nahi, paNa jIvatA rahevAnuM nahi maLe ?" AvA thokabaMdha dRSTAnto vartamAna ane bhUtakALanA karmanI aghaTatI ghaTanAonA jovA sAMbhaLavA maLe chatAM jIvane sArAsArImAM dharma sAdhI levAnuM sUjhatuM. nathI ! kevI ajJAna ane atyaMta mohamUDha dazA ! pallImAM zastro : kevo bhaya? : padmadeva ane taraMgavatI para have nahi kalpelI bhayaMkara ghaTanAo trATakI paDavAnI che, je sAMbhaLatAM bApare ! thAya evuM che. baMnene jayAre pallImAM pesatAM aMdara laI javAI rahyA che, tyAre paheluM to jue che evI paDALIo khullI mukAI che, ke jemAM charAM, talavAro, bhAlA, barachI, khaMjaro, zULiyo, dhAriyAM, mogharo, sANasA, karavato, dhanuSya bANa...vagere vagere jAtajAtanA zastro laTakI rahyA dekhAya che. enA parathI padmadeva taraMgavatIne kalpanA AvI jAya che ke zuM mANaso para A zastromAMthI eka yA bIjAno upayoga karI mANasanA chedana-bhedana thatAM haze ? to zuM ApaNAM para paNa AvA koI zastrano prayoga thavA saMbhava ?'... kalpanAthI kaMpI uThe che ! mANasa kharekhara duHkhada prasaMgathI trAsa to pAme tyAre pAme, kadAca karma sIdhAM Utare to prasaMgathI bacI ya jAya, paraMtu enI pahelAM kalpanAthI to trAsa pAme ja che; te ya sAmAnya paNa nahi, paNa bhayaMkara trAsa ! rAtribhojana vakhate uMdarane kevo trAsa e yAda karo : bilADI jIvatA uMdarane khAya tyAre uMdarane trAsano pAra nahi e to kharuM ja, paraMtu e pahelAM uMdaranI zI dazA kare che e jANo cho ? e uMdarane jIvato momAM pakaDI gharanA mALiyA jevAmAM laI jAya che. tyAM bilADInA momAM uMdara pakaDAvAthI ja uMdaranuM joma aDadhuM khalAsa thaI gayuM hoya che, ne ene taraphaDATano pAra nathI raheto. evA uMdarane mALiyAnA khUNAmAM mUkI enI AgaLa bilADI ane enA galuDiyAM eka bAjuthI bIjI bAju uMdaranI 2 1 ra - taraMgavatI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAme vikarALa moM khulluM rAkhI ghurakiyAM karatA ardha goLAkAre AMTA le che ! uMdarane lAge che ke jANe hamaNAM ja e badhA bacakAM bharI leze ! bhayAnaka AMkhothI ghurakiyAM sAthe cisiyArI macAvI mUke che. bolo, AmAM bilADI ane enAM baccAM uMdarane hajI aDatAM nathI, chatAM uMdaranA haiye trAsa keTalo ? pUjAmAM bolo cho ne, tihAM rAtribhojana karatAM thakAM re lo, mAMjAra ghuvaDa avatArajo'' rAtribhojana TesathI karatAM karatAM uMdaranuM AyuSya jo baMdhAI gayuM ane marIne uMdara thavuM paDyuM, to kadAca bilADInI jhaDapamAM AvI gayA pachI e trAsanI pUrve kahI tevI dazA AvatAM jIvanuM zuM thaze ? "amAre evI koI durgatino avatAra thavAno nahi" evuM abhimAna rAkhavA jevuM nathI. marubhUti kyAM janamyA ? : khuda pArzvanAtha bhagavAnano jIva pahelA bhavamAM marubhUti mahAna zrAvaka, te e bhavamAM bhAI kamaThe khoparI para ThokelI zilAthI maryo, ane uparAMta viMdhyAcaLanI aTavImAM hAthaNInA peTamAM tiryaMca hAthIno avatAra pAmyo hato ! jayAM ene alabata pUrva bhavamAM rAjA araviMdamaharSi pAsethI jaMgalamAM 'bujha bujajha, marabhUI !' no lalakAra maLatAM jAtismaraNajJAna thayuM ane maharSi taraphathI zrAvakanA vratano dharma maLyo, paraMtu aMtakALa kevo Avyo ? ekavAra unALAnA divasomAM bhAre tarasathI pANI pIvA gArAmAM enA paga kheMcI jAya che, te na A bAju ke na pelI bAju cAlI zake ! tyAMthI khasI zakato nathI. emAM e ja kamaTha marIne ahIM jaLacara sarpa thayelo, gaMDasthalanA marmasthAnamAM daMza mAryA karI aMdaramAM potAnuM jhera utAre che ! enI evI tIvra vedanAnI agana bhogave che ke je asahya che. bolo, marubhUtinA bhavamAM jo vizvAsa beTho hoya ke "ApaNane kAMI zilAnA AghAta yA sarpanA daMzanI vedanA Ave nahi athavA ApaNane kAMI evo durgatinA avatAra thavAnA nahi, to e vizvAsa kevA ThagArA ? karmasattA ruThe che tyAre bhalabhalAnAM pANI utArI nAkhe che. mATe ja dayALu jJAnI bhagavaMtono A upadeza che ke evI aghaTatI ghaTanA bane e pahelAM, sArAsArImAM evo dharma karI lo ke jethI evI duHkhada ghaTanAmAM, vakhate pUrve dharma na karyAno pastAvo na thAya. karma ! tArI gati nyArI 2 13
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatI ane pAdeva jemAM zastro laTakatA hatA, evA makAna joIne dekhAtA mANaso dArU pIne Dhola trAMsA, zaMkha bherI vagere vAMjitro vagADatA harakhI harakhIne nAcagAna karI rahyA che. jANe lAge ke koI keda pakaDAyelA hoya ? vicArajo, AvuM badhuM jovAM maLavA para pahmadeva ane taraMgavatInA haiyAne keTalo badho trAsa vartAto haze ? AvA trAsanI AgAhI vakhate zuM karavAnuM ? cattAri saraNe... "arihaMtA me sarakhuM; siddhA me saraNaM; sAhu me saraNe; jiNa dhammo me saraNe "prabhu ! mAre tamAruM zaraNa che. tame ja mane ugArazo. tamAro aciMtya prabhAva che. vAraMvAra A yAda karavAno abhyAsa hoya, to koI takalIpha ApadA samasyA vakhate AnAthI ArtadhyAna aTakAvAya. coronuM bhavana : coro emane pakaDIne AgaLa laI cAlatAM eka moTuM sapheda vagaDA jevuM makAna AvyuM tyAM aMdara peThA. aMdaramAM eka bhAgamAM kAtyAyanI devInuM maMdira banAveluM hatuM. emAM lUMTArA devI AgaLa namaskAra karI dArUnuM naivedya mUke che, ane devIne pradakSiNA de che. pachI devIne prArthanA kare che. "he mA kAtyAyanI ! ame coro tArA prasAdathI bahu sukhI chIe. tane zAbAzI ghaTe che ke tuM amane corI lUMTa dhADa vageremAM rakSaNa Ape che ! eTaluM ja nahi, paNa lUMTamAM sAro sAro mAla paNa apAve che ! tArI amArA para dRSTi ja eTalI badhI kRpAmaya che ke amArI sArI sArI corIone lUMTano dhaMdho dhIkato cAle che. Ama prArthanA karI lUMTArAno saradAra coronI sAthe ane taraMgavatI pamadevanI sAthe makAnanI aMdaranA bhAgamAM jAya che.. jo jo, AvA ghora kRtya karanArA paNa devIne mAne che. ane samaje che ke devImAtAnI dayAthI ja lUMTa corI vagere bhayaMkara kRtyo sArA pAra paDe che ! mATe enI pUjA prArthanA sArI jamAvavI joIe. tyAre Azcarya che ke kadAca keTalAMka zAhukAra gaNAtAne ISTadeva para AvI zraddhA nahi thatI hoya ! nahitara jIvanamAM sAruM sAruM maLavA para iSTadevanI dayA na mAne ? iSTadevanI pUjA prArthanA stavanA karavAnA akhADA kare ? - A uttama mAnavadeha vagere aneka puNyAIno bhagavAnano mAla khAvo 2 14 - taraMgavatI
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, ne bhagavAnanI pUjA bhakti nathI karavI emAM to naphaTAI ane harAmakhAupaNAnI hada che ? bolo, ahIM Avo ucca AryamAnava avatAra ane hAma-dAma-ThAmanI badhI sukha sagavaDa maLI e konI hoziyArIthI maLI ? pUrva bhave ApaNe vItarAga bhagavAnane bhajelA ane bhagavAne kahelA dharma-sukRta karelA, mATe A saMpatti maLI ? ke pUrva bhave bhagavAnane bhUlI nakarAM pApakarmo karelAM, mATe saMpatti maLI? mANasa jo haiyAthI A vicAre, to pUjA na karavAnA bahAnAmAM mane TAIma nathI maLato," "mane pUjAmAM rasa nathI Avato," mAre ghaNI javAbadArIo che,'... vagere kahevAnuM mana thAya ? manane hADohADa lAgI jAya ke alyA bhUMDA ! A uttama dehathI mAMDI nAnI moTI seMkaDo hajAro sagavaDo bhagavAnanA pratApe pAmyo, ne have bhagavAnane ja TIko kare che ? ke "mArI pAse pUjAnI 10 miniTa paNa nathI, ane eka agarabattIno TUkaDo ke ghInI eka battI paNa dharavA mATe nathI ? have padhadeva-taraMgavatI devI maMdirathI AgaLa cAle che tyAre zuM jue che? pallImAM keda pakaDAyelAnI durdazA ! : judA judA vibhAgamAM sArA khAnadAna kuLanA dekhAtA manuSyo doraDe baMdhAIne jakaDAyelA paDyA che ! jotAM kamakamI thAya "hAya A lUMTArAe, A dhaMdho zo mAMDyo che ? have A bicArA jakaDAyelAnuM zuM karaze ? e ahIM kevI rIte phasAyA ? emaja koIne koI rIte A lUMTArAnI jALamAM phasAI gayA haze ne ? paNa emanI have vale zI ?' jayAre padmadeva-taraMgavatI A vicAratAM jaI rahyA che tyAre e baMdhAIne paDelA e strI puruSomAM paraspara vAta kare che, juo A lUMTArA kevA yuvAna yugalane pakaDI laI AvIne A pallImAM baMdhane baMdhAyelA aneka yuvAna yugalonA bhegA umeravAnA che ! AmAMno taruNa puruSa to jANe caMdramAM kAmadeva ane taruNI jANe rati ! ATalA badhA rUpALAne bicArAne huM ahIM phasAmaNI ? lUMTArAoe eka rAkhyuM hatuM jyAM kyAMya jaMgalamAM ekalA paDelA ke yamunA nadInA kinAre kinAre nAvamAM ekalA janArane pakaDI levA eTale A bicArA paNa e hisAbe ahIM phasAI gayA haze !' taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke cora pallImAM evuM badhuM bhayaMkara jotAM ame AgaLa vadhI rahyA hatA tyAM mane ane mArA priyane tyAM karma ! tArI gati nyArI 2 1 5
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakaDAyelAnI strIo to joIne roI rahI che; tyAre coronI vahuo rUpALA padmadevane joIne kAmAtura ceSTAo kare che ane eka vahu bIjIne taraMgavatIne dekhADatI kahe che AnA jevA saubhAgyanI devIne prArthanA karI ke mane AvatA janma Avo rUpALo pati maLo ! A to raMbhA urvazIno avatAra lAge che! moTA RSionA manane paNa caLavicaLa karI nAkhe ! alI e jo to kharI enuM sauMdarya ne lAvaNya, hajAra AMkhovALo iMdra paNa Ane joI joI dharAya nahi. kevI durdazA che. eka bAju pote lUMTArAnI patnInuM adhama jIvana jIvI rahI che ne bIjIbAjuM padmadevanA rUpa para ovArI jAya che !... tyAre keda pakaDAyelA puruSonuM zuM ? emane ya mAthe bhAre viTaMbaNA tolAI rahI che ! doraDe baMdhAIne paDyA che ! e vakhate paNa dRSTinuM pApa chUTatuM nathI ? taraMgavatIne joIne evA ovArI jAya che ke e paNa kAmavAsanAvaza taraMgavatInA zarIranAM aMgeaMga para daSTi nAkhatAM manoratha kare che ke A koI svargamAMthI sarI paDelI apsarA jevI strI ApaNane kyAre maLe ?' ema vicAratAM e bicArA kAmanI AgathI baLI rahyA che. emane bhAna nathI ke AvA malina vicAro ke oratA karIne zuM vaLavAnuM hatuM ? dharmathI sAdhelA puNya vinA evA managamatA dunyavI saMyogo maLatAM nathI. kintu bhayaMkara daSTidoSanA pratApe "narakamAM paramAdhAnI AMkhamAM khaMjaranI aNIo bhoke,...' evI evI kAtila vedanAonA pApa UbhA thAya che. potAnI vartamAna sthiti e jotA nathI ke, "pUrvanA pApanA udaye ahIM AvI rIte lUMTArAonI kedamAM phaMsAvuM to paDyuM che ! ane AgaLa para ghora trAsaviTaMbaNAo mAthe laTakatI UbhI che !' paraMtu mohanI vicitratA che ke, "vartamAna duHkhabharI sthiti chatAM, viveka na AvavA de, ane pUrvanA duSkatono pastAvo paNa na AvavA de !" UlaTuM hajI paNa navAnavA duSkato karavAnA vicAro UThe ! temaja duSkatonAM evAM AcaraNa paNa thAya," manuSya janme ya A viveka nahi te chatI buddhie !! pazujanma karatAM manuSyajanamanI vizeSatA A, ke emAM buddhizakti, vicAraNAzakti ne vivekazakti maLI che ! paraMtu Azcarya che ke mAtra khoLiye manuSya, kiMtu haiyAthI pazu jevA ja rahelA mUDha manuSyone potAne maLelI buddhizakti vicArazaktino umadA uttama 216 - taraMgavatI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAbha levo nathI, ane jIvanamAM paisA TakA parivAra vagere karatAM paNa je atyaMta kiMmatI gaNAya evI A buddhinI saMpattine veDaphI nAkhavI che. veDaphI nAkhatAM koI lAja zarama, saMkoca ke saMtApa che nahi ! paralokabhIra kedIo tyAre keTalAka paralokanA bhayavALA ane parastrIbhIru puruSo taraMgavatIne jotAM ja daSTine saMkocI le che, vadhu gaMbhIra banI jAya che, rakhene rUpALI parastrIne jotAM kUtarA gadheDA jevA malina bhAva karIne haiyuM bagaDe to ?' tyAM paNa parastrIdarzanathI bInArA mANasa kema hatA ? eTale bahArathI sArA kuLanA khAnadAna mANasone paNa ahIM upADI lAvatA, ane e khAnadAna mANaso, parastrIdarzanathI bhaya pAmanArA hoya, emAM navAI nathI, taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke gRhiNI ! e coronI pallImAM haiye trAsano phaphaDATa hato. emAM vaLI jayAM bIjA kedIonI vacce ame pasAra thaI rahyA hatA tyAM kedIonA bhayaMkara bola sAMbhaLyA ke- "A yuvAna (mArA priya padmadeva)ne A loko mArI nAkhaze ! kemake emanI devInI batrIsalakSaNA puruSano bhoga ApavA joIe che. pachI A yuvatInuM to A paradArA-laMpaTo koNa jANe zuM ya kare ? kAraNa ke Amano senApati bhayAnaka mANasa che.' keda pakaDAyelA e puruSo ane strIo AvA bola bolatA ame sAMbhaLyA tyAre ame tharatharI UThyA ! emAM mArA priya padmadevane jeTaluM maravAnuM duHkha na hatuM, enA karatAM atyadhika du:kha mane bacAvI na zakavAnuM hatuM. tyAre mane to bevaDuM duHkha hatuM. corothI taraMgavatIne bevaDuM duHkha : eka to coro dvArA karAtA priyanA mRtyu sAthe jIvanabhara mATe emanA viyoganAM duHkhathI baLavAnuM ! ane bIjI bAju ethI paNa moTuM duHkha mArA zIla upara ApattinuM Ave ! AkhuM zarIra ane gAtro kaMpavA lAgyA ! manamAM kaMI ne kaMI du:khada vicAra cAlavA mAMDyA, manane thayuM ke "huM zuM A AphatamAMthI chUTAze ja nahIM? zuM AvI rIte ja maravAnuM ? prabhune prArthanAH- "ATalo UMco manuSyajanama chatAM saMyama-cAritranI prApti ja nahIM ? pUrve evA kevA pApa karIne aMtarAya karma bAMdhyA haze ke saMyamanI prApti sudhInuM badhuM hAthaveMtamAM, chatAM eka mAtra atyAre lUMTArAnI kedamAM chIe karma ! tArI gati nyArI 217
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTalA mAtrathI badhI ja zakyatAo nAmazeSa thaI jAya che ! he prabhu ! he jIvananAtha ! kaMIka mahera varasAvo ! A bhayaMkara ApattimAMthI choDAvo." aMgomAM dhrujArI sAthe mArI AMkhamAMthI AMsunI dhAra vahe che. hajI vadhAre kamakamI senApatinA dazya ne bola para kevI thAya che ! e juo.- amane senApatinA mukAmamAM dAkhala karAyA tyAM UMco sabhAmaMDapa che, sabhAmAM enA subhaTo eTale cora, DAku, lUMTArAM ja hoya ne? emanA rAkSasa jevA moDhAM jotAM gAtara (gAtro DhIlAM paDI jAya ! senApatine be bAju cAmara vIMjAI rahyA che. kema jANe zreSTha subhaTono yamarAja jevo cUDAmaNi na hoya ! maraNanA bhayathI bhayaMkara trAsa pAmelA ame ene hAtha joDyA, cora samUha enA pagamAM paDI gayo, gAya, strIo ane brAhmaNano ghAta karavAmAM nidhRNa tathA svabhAve karIne raudra caherAvALo evo e senApati amArI sAme jue che, ane joIne eka ghora pravRttivALA subhaTane senApatie pAse bolAvyo, ane enA kAnamAM kaMIka kahyuM, paraMtu evuM kahyuM ke je najIka UbhelA pamadeva ane taraMgavatIne saMbhaLAI gayuM ane sAMbhaLatAM ja motiyAM marI gayA ! AMkha sAme lAla pILAM AvI gayAM ! magaja cakkara cakkara ghUmavA mAMDyuM, jANe hamaNAM ja bebhAna thaIne paDI jaze ! evo e senApatino bhayaMkara Adeza hato. mANasanA kAna para jyAre bhayaMkara Adeza saMbhaLAya che, tyAre Adezano amala to bhale divaso pachI thavAno hoya, paraMtu atyArathI ja bhAre gabharAmaNano pAra nathI raheto. e jyAre karmanA bhayaMkara Adeza kAna para saMbhaLAtA nathI, eTale TheTha Adezano amala atyaMta nikaTamAM Ave tyAMsudhI paNa kazI gabharAmaNa ja thatI nathI ! e Azcarya che. tyAM joIe to khabara paDe che ke karmasattA bhaviSyamAM aNadhArI trATake evo saMbhava hovA chatAM mANasa kevA kevA AMdhaLiyA kare che ! ane pachI jayAre kamasattA aNadhArI trATake tyAre kevA lohInA AMsu pADe che. dAkhalA tarIke, naLarAjAnuM AMdhaLiyuM kArya : naLarAjA nAnA bhAI puSkara sAthe jugAranA caDase caDyA ! e vakhate rANI damayaMtI mahAsatI nA pADatI rahI chatAM mAnyuM nahIM. to pariNAme badhuM hArIne damayaMtI sAthe paheryo lUgaDe rAjamahela choDIne nIkaLavuM paDyuM ! e vakhate rAjA banela bhAI puSkare rAjayamAM pharamAna kADheluM 2 18 - taraMgavatI
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke koIe naLa damayaMtIne Azaro Apavo nahIM, ane pANIno pavAlo paNa dharavo nahIM.' e hisAbe nagaranA loko icchavA chatAM naLa-damayaMtIne potAnA oTale besavA devA taiyAra nahotA, ke emanI tarasa miTAvavA loko emane pANIno pavAlo ya dharavA taiyAra nahotA ! yAvata nagaranI bAhara nIkaLyA pachI jaMgalamAM coroe kapaDAM paNa lUMTI lIdhA, mAtra damayaMtIno eka sADalo rahevA dIdho, te aDadho damayaMtIe oDhyo, ane aDadho naLarAjAe oDhyo; ne jaMgalamAM mArge cAlavuM paDyuM ! vicAro ke, kone kevuM luMTAvAnuM ? : e vakhate A badhA karmasattAnA bhayaMkara trAsa varasAvA mAMDyA tyAre naLa-damayaMtIne haiye keTalo baLApo haze ! eka vakhatanA moTA sAmrAjyanA mAlika rAjA, jenI tahenAtamAM maMtrIo amaladAro subhaTo sevakono pAra nahIM ! e jaMgalamAM ekalA aTUlA paDe ! baMnene oDhavA ekaja vastra ! khAvA mATe eka bhAtAnI nAnI poTalIya nahIM ! pIvA mATe pAse pANIno loTo paNa nahIM ! tyAre viTaMbaNA keTalI moTI ? zuM jugAra khelavA mAMDyo tyAre AvA bhaviSyanI eka AMkaDo ya kalpanA haze ? DAhyA mANase ayogya mArga letA pahelAM ane pApanA raste cAlatA pahelAM bhAvI du:khada karmasattAnI AgAhI karI levI joIe. duHkhada karmasattA potAnuM viTaMbaNAnuM kArya karavA mAMDaze tyAre kazo bacAva nahIM thAya. evuM ja pAMDavone bhayaMkara banyuM. yudhiSThira duryodhana vagere kauravo sAthe jugAra khelavA beThA, emAM ya draupadI vageree ghaNI nA pADavA chatAM yudhiSThira jugAra ramatA ja rahyA, ramatA ja rahyA, to aMte badhuM hAryA ! vadhArAmAM draupadIne paNa hoDamAM mUkI ! ne e ya hArI gayA !! pariNAma ? bharI sabhAmAM duHzAsananA hAthe draupadInI sADI kheMcANI e vakhate, vicAro ke, draupadI ane pAMDavone haiye keTalA lohI baLApA haze ? ethI ya AgaLa juo, alabata zAsanadevIe draupadInA cIra pUrIne lAja rAkhI eTaluM sAruM thayuM, chatAM bAra varasa jaMgalamAM kuMtA mAtA ane draupadI sahita pAMDavone bhaTakavAnuM thayuM ! e vakhate emanA paga kevAMka bhAMgI gayA haze ? ane du:khanA dariyAmAM DUbelA rahetA haze ? e dhyAna para levA jevuM che, jethI akaLa karmasattAno Dara rAkhIne ajugatAM AMdhaLiyA na thAya. karma ! tArI gati nyArI 2 19
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa sIdhI lAIna para cAlato paNa hoya. chatAM karmasattAnA aNadhAryA bhayaMkara AkramaNa jagatamAM jIvo para kevA kevA Ave che !' e jo dhyAna para levAya, to e vakhate hRdayane zAMti koNa ApI zake ? eka mAtra deva-gurudharma sivAya koI ja zAMti ApI zakavA otha ApavA samartha nathI. saMkaTamAM deva-guru-dharmanI ja otha rahevAnuM lakSamAM laIe to jIvana dharmapradhAna banAvavuM ati Avazyaka lAge. sAMsArika viSayonA nAde caDhelAne A kazuM jovuM nathI; dharmanuM zaraNuM levuM nathI; ane pachI pApAcaraNamAM pUrA vegamAM doDatA javuM che. tyAre jo. bhAre Aphata AvIne UbhI raheze, tyAre "mA ! mane koThImAMthI kADha' jevuM thAya che. pachI mA kaheze "royA ? to koThImAM paDyo to zuM karavA ?" paNa ahIM koNa kahe ke to pachI pApAcaraNamAM paDyo hato zuM karavA ? ahIM ja juone, padhadeva-taraMgavatInI kevI durdazA thaI rahI che ? emanA haiye kevAka bhAre baLApA thatA haze ke hAya ! gharethI bhAgI chUTavAnuM A AMdhaLuM sAhasa kyAM karyuM ? hajI AgaLa emanI viTaMbaNA juo. senApatino bhayaMkara Adeza : senApati eka lUMTArA subhaTane hukta kare che ke "cAturmAsa samApta thayuM che, tethI devIne bhoga ApavAno samaya thaI gayo che. mATe strI sahita A puruSanA yugalano nomanA divase bhoga ApavAno che. to joje barAbara dhyAna rAkhaje A loko bhAgI na jAya e rIte A baMnenI barAbara cokI jALavaNI karaje." taraMgavatI kahe che, senApatino Adeza eTalo badho bhAre avAja sAtheno hato ke emAM eka to e sUcita thatuM hatuM ke jene Adeza karyo e mANase pUrI takedArIthI amane baMdhanamAM sajjaDa bAMdhI rAkhavAnA, - temaja bIjuM e sUcita thatuM hatuM ke nomanA divase e amAro avazya ghAta karI nAkhavAnA ! A sAMbhaLatAM to AvA nikaTanA krUra motathI rIbAI rIbAIne maravAnuM nizcita jANI, amArA hozakoza UDI gayA ! ahIM amAre UMce Abha ane nIce dharatI sivAya bIjo koI ja Azaro hato nahi, bhale ame jaina dharma pAmelA hatA eTale AvA prasaMge "arihaMtA me saraNe, siddhA ke saraNa, vagere manamAM Ave; paNa A jIvanamAM duHkha joyuM na hatuM, ane jovAnuM AvyuM tyAre lUMTArAnA hAthamAM badhuM ja lUMTAI gayuM ! ne krUra rIte kapAI javAnuM duHkha 2 20 - taraMgavatI
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavAnuM sAme dekhAvA mAMDyuM ! tyAre e vakhate baMnenA haiyAmAM keTalo valopAta haze, e sAjI sArI sthitimAM beThelAne kalpanAmAM kyAMthI Ave ? dA.ta. moTaranA akasmAtamAM hADakA bhAMgyA hoya carabI mAMsa chuMdAyA jonArane paNa anubhavamAM zuM Ave ? karmasattA AvA mAtra svayaMvedya bhayaMkara duHkho Ape che, emAM koI bacAvanAra ke otha sahAro nathI maLato mATe ja kavi kahe che, baMdha samaya citta cetIye re, zyo udaye saMtApa?' padhadeva para julama, - pelo subhaTa mANasa potAnA svAmino hukama bajAvavA amane potAnA AvAsamAM laI cAlyo tyAM amane bAMdhyA. emAM ya mArA priyatamanA to baMne hAtha pITha pAchaLa karI ene evA kasIne bAMdhato hato ke te vakhate mArAthI na rahevAyuM te huM chUTA hAthe ene rokavA mathatI hatI, ane ene kahetI hatI ke he anArya ! tuM mArA patine rahevA de, ane mane bAMdha ke jenI khAtara A naravIre ahIM sudhI AvavAnuM kaSTa upADyuM che ! eTale moTI gunegAra to huM chuM. paraMtu karme ApelI kudaratI pIDA, mANasa ene aTakAvavA game teTalo prayAsa kare to paNa, aTakatI nathI. kaho ke karmasattA, mANasane jANe magataruM samaje che ! eTale jANe karmane mana moTo mAMdhAtA mANasa paNa kAMI visAtamAM nathI ! ema ahIM paNa evuM ja banyuM ke pelA lUMTArAe mArI kazI vAta dhyAnamAM lIdhI nahIM ane mArA priyatamane bAMdhatA aTakyo nahIM, ane UlaTuM roSe bharAIne potAnA hAthethI mane 2-4 dhapATo ThokI mane haDaselI mUkI ! te huM jaIne eka khUNAmAM paDI. vicAravA jevuM che ke eja bhavamAM taraMgavatInA potAnA ghare bhavya vaibhavI lAlanapAlana kyAM? ane ahIM halakaTa mANasanA hAthe potAnA patinI ja hAjarImAM dhapATo khAvAnuM ane dhakelAIne eka khUNAmAM dhakelAI paDavAnuM kyAM ? paraMtu AmAM kAMI navAI pAmavA jevuM nathI. mahAvIra bhagavAnanA saMsArIpaNe ghare lAlanapAlana kevAM hatA ! chatAM ya saMyama jIvanamAM jyAre duSTa saMgama devatA cha mahinA pUMThe paDI gayo hato, ane gAmegAma mUDha lokone caDhAvI caDhAvIne emanI pAse bhagavAnanI bhAre viTaMbaNA tiraskAra karAvato hato e kayAM ? evI rIte bhagavAna cha mahinA anArya dezamAM vicaryA tyAM paNa anAryoe bhagavAnane gALo gaDadApATuM vagere viTaMbaNA karavAmAM bAkI na rAkhI e kyAM ? karmasattAnA A krUra humalA bhagavAna jevAne paNa Ave, to ApaNA zA kalAsa ? karma ! tArI gati nyArI 2 2 1
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA muMja bhAre abhimAnI hato. eNe rAjA siMhalanAM dUtanuM ghora apamAna kareluM, yA evo koI apamAna yA prapaMcanuM kAMI kareluM, eTale rAjA siMhale enA para moTI caDhAI karIne ene harAvIne pakaDI laI jaI potAnI rAjadhAnImAM kedamAM rAkhyo. paraMtu jelamAM paDyo paDyo rAjA muMja sakhaNo nA rahyo. Ama to muMja bakarInI jema garIbaDo dIna hIna rAMka thaIne paDyo che! rAjA siMhala kokavAra mulAkAte Ave tyAre kahe kema ? tArA abhimAnanuM mAna keTaluM rahyuM? have mArA pagamAM paDI bhAIbApA karavA che? to chUTAya.' paraMtu muMja abhimAnanuM pUtaLuM, te zAno garIbaDAnI jema bhAIbApA kare? chatAM udAra ane vivekI rAjA siMhala ene halakuM bhojana nahi, paNa potAne mATe banatI rasoImAMthI bhojana mokalAvato. to zuM rAjA muMja enAthI nirAMta mAnI le kharo ke "cAlo rAya gayuM, mahA apamAna nAlezI thaI, chatAM AvuM umadA bhojana to maLe che ?' evI nirAMta vALe to mUrkha gaNAya, kyAM rAjavIpaNAnI bAdazAhI ? ane kyAM sarvasva lUMTAI jaI jelanI beDIomAM jakaDAI rahevApaNuM ? tyAM zuM sArA sanmAna sAthenA bhojanamAM, lUMTAI gayuM enI apekSAe 'to ya ThIka maLyuM mAnavAnuM? muMja evuM mAne to mUrkha na kahevAya ? mAnavanA sukhomAM kema vairAgya ? : tyAre tamAre zuM che ? devalokamAM hatA tyAMnuM badhuM lUMTAI jaI Aje ahIM mAnavabhavanI kedamAM AvyA. have devalokanI sukha-samRddhinI apekSAe ahIM kevuMka maLyuM che ? to ya "kAMka ThIka maLyuM" ema lAge che ne ? jo muMja rAjayapATa gayA to bhojana sAruM maLe che." evuM mAne to mUrkha, to tame mUrkha nahi ? uttarAdhyayana zAstra kahe che, devalokanA bhoga-sukha samudra jevaDA, tyAre enI apekSAe ahIM manuSya lokanA sukha eka TIMpA jevaDA !" tyAM zAstra kahe che. tamane kharekhara UMcA bhoga sukha gamatA hoya, to te ahInA biMdu jeTalA bhogasukhano tyAga karavAthI ane saMyama cAritranAM pAlanathI maLe che, to pachI ahIM gaTarakalAsa bhogasukhamAM rAcImAcI cAritra kema gumAvo cho ? ane pApapravRttio pApAraMbhomAM kema rAcyA mAcyA raho cho ? e tamArI sarAsara mUrkhAI che.' tAtparya, "pApapravRtti choDo ane dharmapravRtti karo. tyAM uttarAdhyayananI TIkAmAM 222 - taraMgavatI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAdivetAla zAMtisUrijI mahArAje lakhyuM ke, | 'viSayafmanASiApa tharSe purva yatitavya' arthAt viSayasukhanI abhilASAvALAe paNa pApapravRtti choDI dharmapravRttimAM ja lAgavuM joIe. jJAnIonuM tAtparya e che, ke tame A manuSyabhavamAM pApapravRttio choDo ane bhale viSayasukhanI kAmanAthI paNa tame dharmapravRttiomAM magna raho. pra.- zuM saMsAranA sukha mATe dharma karAya ? u.- to zuM saMsAranA sukha mATe dharmane avagaNIne dharakhama pApapravRtti karAya ? | 'zakya vadhu brahmacarya pALavAthI zarIrazakti sArI rahe che, rogo ochA Ave, kAmakAjamAM sustI na Ave hurti rahe, e mATe mahinAmAM 25 divasanA brahmacaryanI brAdhA laI pALe, to zuM A brahmacaryano dharma bhUMDo ? ane saMsArasukha mATe dharma na karAya ema mAnI mahinAnA trIso divasa abrahma sevAya A adharma tevo bhUMDo nahi ? kaI akkalanA A mithyA siddhAMta ke saMsArasukha mATeno dharma adharmathI bhUMDo ? astu. muMjane pIrasavA rUpALI kanyA ke dAsI jatI haze te muMja enAmAM mohI paDyo; mohaka vAtothI enuM AkarSaNa karyuM, ane ene laIne bhAgI javA taiyArI karI. paraMtu pelIne sAruM sUjhayuM ke rAjA siMhalane muMjanI ene laIne bhAgI javAnA prapaMcanI vAta karI. tyAre rAjA siMhale muMjanuM abhimAna utAravA mATe jelanA sipAIone hukta karyo ke, "muMjane ApaNuM khAvAnuM ApatA nahIM, paNa ene hAthe page beDIo sAthe ghara ghara mAMgI khAvA pheravajo. ema mAMgI lAveluM bhale khAya." muMja bhAyaDA rophamAM ne rophamAM 2-3 divasa to khAvA na maLyuM eTale bhUkhyA rahyA paraMtu peTa kyAM mUkI Ave ? peTa karAve veTha. te hAthe beDIo sAthe ghara ghara bhIkha mAMgavA nIkaLavuM paDyuM sAthe cokIdAra sipAIo to hatA ja, jethI bhAgI na jAya. ghare ghare muMja AgaLa thaIne bhIkha mAMge" o mAI ! khAvAnuM de, de." prajAne paNa muMjanI pUrva kArakirdInA enA abhimAna sAMbhaLIne muMja upara nAkhuzI hatI, eTale koI koI to ene AvakAratA ja nahIM ! tyAre muMjane vadhAre kAkalUdI karavI paDatI hatI" "o mA ! dayA kara, bhUkhyo chuM, maherabAnI karIne mane khAvAnuM de..." tyAre vaLI khAvAnuM maLatuM ! Ama bhikhArInI dInahInatA dekhADI ghara ghara bhIkha mAMgIne beDIo sAthe cAlavuM karma ! tArI gati nyArI 2 23
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDatuM haze ane te pAchuM AvIne jelamAM ja beDIomAM jakaDAyA rahevuM paDatuM haze, tyAre enA manane vikhavAda keTalo haze ? zira para karmasattAnA julama varase tyAre mANasane pastAvAno pAra raheto nathI; paraMtu sArAsArImAM pApapravRttio choDI dharmapravRttio karI levAnuM mana thatuM nathI ! kevuM Azcarya ? hajI paNa muMjanI vadhu viTaMbaNA juo, ke ekavAra eka sAmAnya sthitinI brAhmaNInI tyAM bhIkha mAMgavA gayo, tyAre nIce AgaLa eka bheMsa ne vAcharaDI bAMdhelA hatA ane meDI para gharamAM 3-4 bhUlakAM halabola macAvatA hatA. enA para abhimAna rAkhI brAhmaNI muMjane gALothI phaTakAre che, brAhmaNI ane muMjarAjAnA paraspara bola : alyA kUtarA ! ahIM zAno bhIkha mAMgavA Avyo che ? tArA bApanuM ahIM zuM dATeluM che ? gadheDA? harAmanuM mAgavA hAlI nIkaLyo che te zarama nathI AvatI?" muMjane bahu ja lAgI gayuM ke kyAM eka vakhatanI rAjAdhirAjanI sAhyabI ne sattAdhIzapaNuM? ane kyAM TUkaDA roTalAnI bhIkha mAgatAM varasI rahelo gALono varasAda ? muMja brAhmaNIne kahe o mArI bahena ! eka meDI, eka pADI, ane cAra bhUlakA para ATaluM badhuM abhimAna zuM kare ? jo mAre moTI mahelAto hatI, AMgaNe saMkhyAbaMdha hAthIonI katAra UbhI rahetI, tathA rANIo-putraputrIo-subhaTo-sipAIono moTo parivAra raheto ! chatAM enA para rAkheluM mAruM abhimAna karmasattAe rAjA siMhala dvArA toDI nAkhyuM ! tuM zAnA upara ATalo badho ropha rAkhe che ? mANasane karmanI lAto khAya tyAre DahApaNa Ave che, eTale pApo rada karavA ane joradAra dAna, zIla, tapa, vagere dharmanI pravRtti karavA jagA ja nathI hotI !.. 16. padmadevanuM diladarda ahIM lUMTAro padmadevane bhIMtanA thAMbhalA sAthe bAMdhe che tyAre pahmadevane eTaluM duHkha na thayuM jeTaluM taraMgavatIne dholadhapATa tiraskAra Adi thatAM ane khUNAmAM dhakelAI jatI jotAM du:kha thayuM. e khUba ja roI paDyo, ane roto roto taraMgavatIne kahe che, "hAya ! hAya ! mArA kAraNe tAruM A apamAna ane tiraskAra mane mArA mota karatAM paNa vadhAre du:khada lAge che ! paraMtu huM 2 24 - taraMgavatI
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAcAra banI gayo chuM ke nathI to A nirdaya corone kAMI karI zakato, ke nathI to tArI pachInI ciMtAmAM marI zakato ! karmanA aNadhAryA humalA para ciMtana : vicAravA jevuM che ke, baMne jaNA atyaMta kaSTamAM mukAyA che. lUMTArA dhAre tema emanA para kaSTa varSAvI rahyA che. mANasa koI haThavAdamAM caDhe athavA koI lAlasA abhimAnamAM caDhe tyAre ene bhAvI karmanA AvA koI humalA mananI sAme Ave kharA ? kema jANe duniyAmAM je mANasanA jovA sAMbhaLavAmAM ya Ave che, e potAne kadI nathI AvavAnI ! eTale potAnI jAta mATe nizcita beTho rahe che. uttama manuSyajanma ke jayAM evAM evAM trAsane lAvanArA pApono nAza karavA mATe vItarAga paramAtmAnA dharmane ArAdhavAnI uttamottama taka che, tyAre buddha jIvane tenI gama ja paDatI nathI ! janAvaranA avatAre to trAsa varasavA chatAM ene bicArAne dharmanI gama na paDe eTale dharma saMbhALavAnI vAta nahi. mAtra bhayaMkara trAsa veThI veThI pUrvanA eTalA pApanA jaththA khapAvavAnuM thAya; paraMtu bIjI bAju ajJAnatA ane mUDhatAthI manamAM keTalAya kaSAya tathA raudradhyAna karI karI pAra vinAnA navA ghora pApa bAMdhe che ! nAgadatta zeThano bApa dhUmadhAma vepAra ane anyAya-anItinA pApa karI, marIne pApaphaLanI pAzerAmAM pahelI pUNI rUpe bakaro thayelo te kasAInA hAthamAM be rUpiyAmAM kharIdAyo ! kasAI bajAra vaccethI ene laI jatAM bakarAe potAnI dukAna joI, ane pUrva janmanuM ene smaraNa thaI AvyuM, dukAna oLakhI, potAno dIkaro emAM zeTha thaIne beThelo ene oLakhyo, eTale dIkaro mane bacAvaze ema dhArI haDapa karatoka kUdIne dukAnamAM ghUsI gayo. kasAI nAgadatta zeThane kahe zeTha ! bakaro nIce utAro ! na utAravo hoya to rUpiyA be ApI do, bIjo bakaro kharIdI laIza. bakarAnA bhAre karmanI lIlA juo, nAgadatta zeTha bakarAne oLakhato nathI ke A mAro bApa che eTale to kadAca ene na bacAve, chatAM be rUpiyA jevI mAmUlI vastu pheMkI daI A eka paMcendriya jIvane bacAvI lauM ! eTalI dayA paNa ene nathI AvatI ! te kasAIne kahe che, zuM rUpiyA jhADa parathI maphatamAM maLe che? le tAro bakaro, hamaNAM ene AMkaNI phaTakArIne nIce utAruM chuM," ema kahI bakarAnA zarIra para AMkaNI jorajorathI phaTakArIne haTa haTa kahetoka nIce utAre che ! tyAre bakaro, je karma ! tArI gati nyArI 225
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkarAne pote lAkho rUpiyAnI milakata ApI che e mAtra be rUpiyAthI paNa bacAvato nathI" e vAtanuM ene bahu du:kha lAgyuM ane Ama pAchuM kasAInA hAthamAM javuM paDaze ane kapAI maravuM paDaze !' enI kalpanAthI dhrujI UThyo ! ane roto roto dukAnanI nIce UtarI jAya che. vicAro, saMsAramAM jIvanI karma taraphathI A keTalI viTaMbaNA ! Ama chatAM saMsAranI khUbI kevI che ke jIvane ahIM potAnA pApa najare nathI caDhatAM ane ekavAra je dIkarA para bharapUra vahAla karyA che, eja dIkarA para bhayaMkara gusso caDhe che ! paNa gusso karIne have dIkarAnI sAthe zo jhaghaDo karI zake ? athavA dIkarAnI nAlAyakI badala kyAMthI ene dukAna parathI heTho utArI zake ? kemake karmasattAe taMtra badhuM potAnA hAthamAM rAkhyuM che. eTale ja dIkarAe e vakhate to na bacAvyo; paraMtu jyAre pAchaLathI dIkarAne jJAnI sAdhu pAsethI jANavA maLyuM ke e bakaro tAro bApa hato,' eTale coMkI UThIne tarata doDIne kasAInA ghare pahoMcyo, ane kasAIne kahe "pelo bakaro lAva." kasAI kahe che, have nahIM maLe.' "are bhAI ! be rUpiyAnA bAra rUpiyA le, paNa bakaro Apa;" to have dIkaro bApa-bakarAne bacAvI zake kharo ? nA. taMtra jyAM karmasattAnA hAthamAM che, tyAM mANasanuM dhAryuM kAMI cAlatuM nathI. pra.- kema bene badale bAra rUpiyA ApavA taiyAra thAya to pachI kasAI bakaro na ApI de ? u.- have moDuM thayuM thayuM hatuM... kasAI kahe che,- "bakaro kyAMthI ApuM? juo pelA cUlA upara raMdhAI rahyo che ! zeTha kahe "ararara ! bakarAne te ATalo jaladI kApI nAkhyo ? kasAI kahe "zeTha ! ATalA moDA bacAvavA kema nIkaLyA ? huM to pahelAM ja kaheto hato ke zeTha be rUpiyA pheMkI do, bhale bakaro tamAre tyAM rahe. have zuM kahevA nIkaLI paDyA ke bakaro ATalo jaladI kApI nAkhyo ? pahelAM tamArI akla kyAM gaI hatI ? tyAre bakarAne pUrva janmanuM smaraNa thaI AvyuM hatuM, ane ahIM bacAvanAra potAno dIkaro ja sAme hato, to pachI ene bacAva maLyo ? nA, 226 - taraMgavatI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekalI ahIMnI to potAnI katvathI bacavAnI vAta nahIM, paraMtu potAnI bhAvI asaMkhya kalothI paNa bacavAnI vAta kyAM che ? kAraNa ke, taMtra karmasattAnA hAthamAM che. karma! tArI gati nyArI !! te jIvane ajJAna ane mUDha rAkhe. zubha vicAra AvavA ja na de, ane jIvane UMcakIne narakamAM paTakI de ! bakarAne dIkarA para to gusso caDyo ja hato, vadhArAmAM ahIM kasAInA hAthe kUrapaNe kapAI maratAM kasAI upara bhayaMkara gusso ane raudradhyAna AvyuM, ane te marIne pahelI narakamAM Utaryo ke jayAM hajAro lAkho ke asaMkhya varSo sudhI paramAdhAmIonA hAthe chedana-bhedana vagere bhayaMkara trAsa sahavAnA AvyA ! janAvaranA avatAre ane narakanA avatAre paNa dharmabuddhi pharavAnI vAta kyAM che ? kemake manuSya avatAra dharmabuddhi lAvyo nathI. nAgadatta zeTha roto kakaLato pAcho vaLyo. pachI e jJAnI sAdhu pAse jaI A vAta karI pUche che,- "prabhu ! mane have e batAvo ke mArA bApano jIva e bakaro kapAI marIne have e kyAM janmyo ? jANuM to tyAM jaI choDAvI lAvuM.' sAdhu kahe have to bhAI ! e tAro bApa marIne enA vepAra asatya anIti AdinA pApothI yAM gayo che tyAM javA jevuM nathI. e pahelI narakamAM nArakInA jIva tarIke janamI gayo che ! ane enA para kataleAma cAlu che. juo, nAgadatta zeThano bApa pUrva karmano mAra khAvArUpe bakaro thaI kasAInA hAthe kapAI maravA chatAM vistAra kyAM ? narakamAM utpanna thayo, tyAM hajAro lAkho kroDo ke asaMkhya varaso sudhI kevI chedana bhedana-kuTana-javalana vagerenI ghorapIDAo? kAraNa kapAI maravA chatAM pApono pastAvo nathI. UlaTuM, ghora kaSAyo ane raudradhyAna che ke jenA pariNAme narakagatinAM pApa UbhA thAya ! taraMgavatI ane padmadeva upara karyajanita na kalpelI Aphato varasavA mAMDI che. taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke jyAM mArA priya padmadevane cora muzkeToTa bAMdhI rahyo che te vakhate temane je du:kha na lAgyuM te core mane dhapATa mArI khUNAmAM dhakelI dIdhI tyAre duHkha lAgyuM. duHkha to eTaluM lAgyuM ke karma ! tArI gati nyArI 2 2 7
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAne potAnA mota karatAM paNa vadhAre duHkha lAgyuM, evuM mane e kahetA rahyA, ane core emane khIlA sAthe koraDethI jakaDI dIdhA. anyonyanA duHkha upara ame game eTalo viSAda karatA rahyA, paNa tyAM emAMthI choDAvanAra ke AzvAsana ApanAra koNa ? koI ja na maLe. karmanA mijAjanI sAme mANasano mijAja zo cAle? moTA devatAno mijAja karma sAme cAlato nathI. devatA paNa chelle che mahinA AyuSya bAkI rahe tyAre enA para karmano ja mijAja Utare che, ane tethI je gaLAnI phUlanI mALA asaMkhya varSo sudhI nahi karamAnArI, e karamAvA mAMDe che ! sAthe vimAnanA ratno jhAMkhA paDI gayA dekhAya che ! devIonA prema ghaTI gayA dekhAya che ! pachI tyAM devatA game eTalA rodaNAM kare ke hAya hAya karato jhUrato rahe, e badhA karmonA mijAjanA khelamAM kazo pharaka paDato nathI. enI sAme camarabaMdhI devatA paNa zuM karI zake che ? kazuM ja nahIM.. taraMgavatI AgaLa calAve che ke pelo nirdaya cora mArA priyane bAMdhIne bIjI paDAlImAM gayo, ane senApatie mArA priyano nomanA divase devIne bhoga ApavAnI AjJA karelI, e priyanuM mota sAMbhaLIne huM trAsI UThelI te priyane rotI rotI kahuM chuM ke bApare ! zuM tamAre A rIte kapAI maravAnuM? hAya hAya re ? zuM thaze ? paNa priya zuM bolI zake ? padmadeva corane dhananI lAlaca dekhADe che : eTalAmAM cora pAcho Avyo, ene mArA priye kahyuM ke, jo huM kosAMbI nagaranA sArthavAhano putra chuM ane A bALA paNa moTA zeThanI putrI che. tuM ratno motI suvarNa jeTaluM dhana icche eTale ame tane apAvA taiyAra chIe. tuM tArA koI mANasane mokala, huM ciThThI lakhI ApuM. e mANasa tyAM jaI ciTTI batAvaze e pachI dhana laIne ahIM AvI jAya, pachI amane chUTA karaje...." tyAre vicAro, mANasane eTaluM badhuM aDhaLaka dhana maLatuM hoya to lalacAya ke nahi ? paraMtu ahIM judI sthiti che. cora kahe che, cora lAlacane avagaNe che : amArA senApati vaDe kAtyAyanI devIne yajJamAM homavA mATe tame pazu tarIke arpita karAyelA cho, eTale jema yajJamAM pazunAM aMga aMga kApIne bhoga apAya, tema tamAro bhoga ApavAnuM nakkI thaI gayuM che. have devIne jayAre vacana apAI gayuM che, to jo e bhoga na apAya to devI ropAyamAna thaI jAya ! pachI amArI zI vale kare ? e kahevuM 2 28 - taraMgavatI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ muzkela che, A devIne tame oLakhatA nathI. A devImAtAnI maherabAnIthI to amArA saghaLAya icchita pUrNa thayA che, sarva kAryamAM siddhi maLe che, ane yuddhamAM vijaya maLe che, tema paisA ane sarva prakAranuM sukha maLe che. je devInI maherabAnIthI A badhuM siddha thatuM hoya, ene vacana ApyA pachI bhoga na ApIne e devImAtAne roSAyamAna karAya ? e to je nakkI thayuM che, te ja thavAnuM. devIne khuza karavAnI, devImAtAnI e khuzI AgaLa tamArA hIrA, mANeka, motInI kazI kiMmata nathI. mATe tamo chUTavAnI AzA ja rAkhatA nahIM, ema kahIne cora tyAMthI pAcho cAlyo gayo. | 10. taraMgavatIno karuNa vilApa | taraMgavatI zeThANIne kahe che, e vakhate gRhiNI ! coranA vacana sAMbhaLI vacananA pariNAma vicArIne huM to khUba roI paDI ! ane priyanA zarIrane doraDethI jakaDAyeluM mArI najare zI rIte joI zakuM? tethI huM mAruM mAthuM kUTavA lAgI, chAtI pITavA lAgI ane jamIna para Amatema ALoTatI mArA keza kheMcIne pokAra karavA lAgI ke hAya hAya ! A duSTa priyane bAMdhIne mane kema chUTI rAkhI ? priyane choDIne mane bAMdhe to mane duHkha na lAge. zuM huM A svapna joI rahI chuM ke sAcuM che ? he priya ! tame mane keTalI badhI musIbate maLyA, te zuM AvI rIte ghora trAsa veThatAM tamane huM chUTI rahI jotI rahuM e mATe maLyA ?...' A ane AvA bIjA karuNa vilApa huM karatI rahI chuM, temaja priyano be divasamAM je bhayaMkara ghAta thaze, enA ane pachI je mAre priyano asahya viyoga jovo paDaze, enA bhAre zokamAM huM saLagI rahI hatI !! eTalAmAM tyAM koI subhaToe hiMmata ApatuM gIta gAyuM, koI sAhasathI mata bIo. sAhasa karatAM motano saMbhava, athavA siddhino lAbha lIyo, koI..1 sAhasa na karyuM to paNa mRtyu, Aja nahIM to kAla; paNa saMpatti viNa jIvanabhara, dAridra duHkha vikarAla; koI..2 agara sAhasa karatAM saMpatti, AI managamatI vizALa; priyajanonI sAthe jIvanabhara, AnaMda maMgaLa mALa. koI ...3 sAhasathI koI kArya karavA jatAM kAM vinAza AvIne Ubho rahe athavA siddhi maLe che. to pachI sAhasanuM kArya karavuM ke nahIM ? agara sAhasa karo to karma ! tArI gati nyArI 229
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpatti maLavAno saMbhava che, tyAre kadAca saMpatti na maLI, ane mota AvyuM, to Ame ya mota to Aje nahIM to kAle AvavAnuM ja che. paNa sAhasa na karavAthI jIvanabhara saMpatti vinAnA garIbaDA nidhana banyA rahevuM paDe e lAMbA gALAnuM moTuM duHkha che. eTale jo sAhasa karIne manoratha pUrNa thAya, to je lAMbA gALAno AnaMda maLe che, emAM pachI jIvanane aMte bhalene mRtyu Ave to paNa e mRtyu saphaLa gaNAya che. ane jiMdagImAM sAhasathI dhAryA pramANe saMpatti maLavAthI kazI aphasosI rahetI nathI ke "chate puruSArthanA avasare sAhasa na karyuM, ane jIvanabharanA dukhiyArA garIbaDA nidhana banyA rahyA ! mATe viSama dazAne pAmelA paNa puruSe sAhasano puruSArtha karavo joIe, to saMbhava che dhArI saMpatti maLe, ane priyajanonI sAthe AnaMda maMgaLamAM jIvanabhara rahI zakAya...' A pramANe sAMbhaLIne mArA priya mane kahe che, priye ! A sAMbhaLa ApaNe jo sAhasa karyuM ne dhArI sukhasaMpatti na maLatAM mota AvyuM, to emAM khoTuM zuM thayuM che ? dhArI sukhasaMpatti maLI hota to to rAjI rAjI thaI jAtane? to pachI jo ApaNAM tevAM gupta karmanA prabhAve saMpatti na maLatAM mota AvyuM, to ya rAjI ja rahevAnuM. sAhasa eTale sAhasa, kAM ekadama sukhI thAo, yA ekAeka uDI jAo. paNa sAhasanA abhAve saMpatti vinA jIvanabhara dIrgha kALa rotA to nahi besavAnuM. bAkI to AmAM priye ! mukhya to ApaNAM karma ja kAma kare che. pUrve karelA karmathI je nIpaje che emAMthI bhAgI chUTavAnuM zakya nathI. kAraNa ke karmanAM nirmANa aTaLa aphara hoya che. mANasa tyAM parAdhIna che. karmanA prabhAve anicchAe paNa jarUra paDe TheTha jamarAjanA daravAjA dekhavA paDe che. jo ne caMdramAM aMdara-bahArathI amRtamaya che, to paNa enA para nityarAhu ane parvarAhunA saMkaTa kevA Ave ja che ! mATe jo ApaNA para saMkaTa AvyA, to tene ApaNAM ja karmanA vipAka samajavAnAM. vicitra vipAkI karma : karma paNa evA ja hoya che ke koI karma kSetra vipAkI eTale ke koI amuka kSetra maLe tyAM ja vipAka pAmanArAM, to amuka dravya vipAkI arthAta amuka jAtanA dravyo eTale ke vastuo maLe tyAre ja udayamAM Ave. koI vaLI evAM kALa vipAkI ke amuka kALanuM nimitta pAmIne ja udayamAM Ave. e game te hoya, paNa karmanA udayamAM nimitta bananAra 23) - taraMgavatI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ bicArA A dravya kSetra Adi gunegAra nathI; gunegAra to mULabhUta karma ja che. mATe suMdarI ! kAMI kheda vilApa kara nahi, ke corane duzmana tarIke dekha nahi; e bicAro to nimitta mAtra che. asalamAM ApaNA koI evA pUrvanAM karma, eNe ja ApaNane bhayaMkara saMkaTamAM mUkyA che. vidhinA lekha mithyA thatA nathI ke ene oLaMghI zakAtA nathI. vidhinA lekhe sarjeluM vadhAvI ja levuM paDe che. paraMtu jema pelA gItamAM sAMbhaLyuM tema, sAhasa karyuM che, to Aphata TaLIne saMpatti maLavAnI AzA che.." taraMgavatI kahe "guhiNI ! priyanI A samajAvaTathI mane AzvAsana maLyuM mAro zoka ocho thayo. ahIM jovA jevuM A che ke taraMgavatIne potAnA priya pAsethI avasarocita AzvAsana maLatAM, evA ghora kaparA saMyogamAM paNa zoka haLavo paDe che. jagatamAM kalyANa-mitro ane guruonI AthI ja moTI kiMmata che ke e avasarocita adbhuta AzvAsana Ape che. * mANasanI mAthe game tevI moTI Aphata AvI hoya, to paNa kalyANa laherI AvI jAya che !... taraMgavatIne bhAre nirAzA AvIne karuNa kalpAMta UbhA thaI gayelA, temAM pelA sAhasa-gItanA zabdo pAdevanAM karmasiddhAntanI aTalatA uparanA AzvAsana-vacanoe jAdu karyuM... taraMgavatI sAdhvIjI kahI rahyA che ke "gRhiNI mArA patie mane suMdara AzvAsana ApyA pachI huM svastha banI. have huM tyAM AsapAsamAM jouM chuM to bIjA kedIjano tyAM baMdhAyelA paDyA hatA. emAMnA keTalAka to potAnI pUrvanI jAhojalAlI yAda karIne roI rahyA hatA. jIva para karmanI dAruNa sajAo Utare che tyAM e kevo lAcAra bane che ke karmanI sajAomAMthI chUTavA ene koI upAya dekhAto nathI ! karmanA bhayaMkara trAsa sahana karyA vinA ene cAlatuM nathI. eTale rovA sivAya e bIjuM kazuM ja karI zakato nathI ke e karma bAMdhelA hasate hasate, arthAt rAjI thaI thaIne pApo AcarIne karma bAMdhelA, te have rovAnuM karatAM paNa chUTatAM nathI. rukmiNIe hasatAM karma bAMdhela : kRSNavAsudevanI paTTarANI rukmiNIne soLa varasa potAnA ati priya rUpALA ane hoziyAra putra pradyumnano viyoga kema thayo, te ene zokamAM ne karma ! tArI gati nyArI 231
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ zokamAM samaya kADhavo paDyo ? eno javAba rukmiNIne bhagavAna nemanAtha svAmi kahe che. pUrve rAjAnI rANI tarIke tuM bahAra gayelI tyAM viyAyelI moralInuM iMDuM kaMkuvALA hAthe teM hAthamAM lIdheluM, tethI e iMDuM lAla thaI jatAM te ene nIce mUkI dIdhuM. paraMtu moralI iMDAne oLakhI zakI nahi. eTale zokathI bicArI jhUravA lAgI ! emAM soLa ghaDI pachI varasAda paDyo, ane emAM iMDA uparanuM kaMku dhovAI jatAM iMDuM sapheda thaI javAthI moralIe oLakhyuM, eTale e svastha rAjI thaI. Ama soLa ghaDInA viyogathI te soLa varasanA putraviyoganuM karma bAMdheluM tethI ahIM putrano soLa varasano viyoga thayo... "e khulAso karatA kahyuM ke "hasatA te bAMdhyA karma rotAM te navI chUTe prANiyAjI" Ama hasI khIlIne viSayonA raMgarAga ke duSkato sevI bAMdhelA karmanI bhayaMkara sajAo lAcArIthI bhogavavI paDe che. tyAM rovA sivAya koI bIjo. ArovAro dekhAto nathI. ema keTalAka kedIo baMdhanamAM paDelA karuNasvare roI rahyA hatA. tyAre bIjA vaLI Ama rotA nahIM hoya, paraMtu amane jayAM tyAM lAvavAmAM AvyA, ane amArI durdazA karAyelI joI, te jotAM e bicArA roI paDyA ! pallI-kedI strIno taraMgavatIne prazna : tyAM keda pakaDAyela strIo amane pUche che ke "tame ahIM kyAMthI AvyA ? A duSTa coronA hAthamAM zI rIte tame phasAI paDyA ? taraMgavatI sva vigata kahe che : tyAre Ama to mAre emane kahevAno kAMI artha nahoto, kemake e kAMI amane choDAvI zake ema dekhAtuM ja nahotuM. paraMtu dilanuM mahAduHkha haLavuM karavAne meM emane mArI pUrva hakIkata kahevA mAMDI, ne cakora cakorInA pUrva bhavathI zarUAta karI. samaya pasAra ja karavo hato eTale TUMkAmAM na patAvatAM vistArathI te te prasaMgo tevA tevA bhAva sAthe rotI rotI huM varNavavA lAgI. ahIM kedamAM paDelI mane bolavAmAM saMkoca nahoto, eTale rotI jAuM ne zuM zuM kevI rIte banyuM e khullA avAje bhAva pUrIne varNana karatI jAuM. emAM, pUrva bhavanuM kathana : ame cakora cakorI kevI krIDA karI rahyA hatA; emAM jyAM mArA priya cakorane kevI rIte acAnaka bANa lAgIne e kevo taraphaDI rahyo hato ! te rotAM rotAM huM kahI rahI hatI. enA para bANa mAranAra pAradhI enuM du:kha 232 - taraMgavatI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane mArA kalpAMtanuM duHkha jotAM, pAradhI paNa potAnA hAthe ajANatAM thayelI A bhUla upara kevo zoka karI rahyo hato ! kemake eNe to moTA hAthIno zikAra karavA bANa choDeluM, paraMtu e bANa vacamAM UDavA gayelA mArA priya cakora paMkhIne kevuMka lAgyuM ! e rotAM rotAM kahI rahI hatI. emAM potAnI bhUla ane mAro bhAre kalpAMta dekhI, enA bhAre zokathI pAradhIe paMkhInI marelI kAyA para kevo agnisaMskAra karyo, emAM jhUrI rahelI meM enI citAmAM kevo jIvatA pRpApAta karyo, ...e badhuM rotA rotAM karAtuM karuNa varNana sAMbhaLatAM zrotA strIo paNa hAya ! hAya ! karatI raDI rahI hatI. A bhavanI kathanI : e pachI AgaLa varNana laMbAvatAM ahIM je mane taraMgavatIno avatAra maLyo temaja mArA priya cakorane padhadevano avatAra maLyo, baMne moTA zeThIAne tyAM janma pAmelA...vagere varNana pachI kevI rIte sarovara para premanI krIDA karatA cakora cakorIne joI mane jAtismaraNa (pUrva bhavanuM jJAna) thayuM, enA para mane kevI rIte mArA priyanA viyoganuM jAlima duHkha thayuM, e paNa rudana sAthe karAtuM varNana sAMbhaLatAM zrotAo vaLI roI paDyA ! e pachI meM kevI rIte pUrva bhavano tAdaza citrapaTTa banAvelo, te kaumudI mahotsavamAM bajAramAM jAhera mUkAvela, e jotAM kevI rIte mAro priya cakora ja ahIM pamadeva thayela e tyAM AvI jatAM enA jovAmAM Avyo, ne kevI rIte ene paNa jAtismaraNa jJAna thayuM. ene ya kevo prema ubharAyo, emAM vaLI enA pitAe kevI rIte enA mATe mArA pitA pAse mAgaNI mUkatAM, pitAjIe kevI rIte ghasIne nA pADI; ethI emAM baMnene kevA thayela kAramAM kalpAMta ! enuM rotAM rotAM varNana karyuM, pachI to amo baMne pota-potAnA ghare ApaghAta karavA taiyAra, paNa dAsI dvArA amArAM milana. te ApaghAta na karatA kevI rIte moTI AzAmAM mAMDa bhAgI chUTyA ! ne ahIM coronA hAthamAM kevI rIte sapaDAI gayA,... vagere rotAM rotAM varNavatAM, emAM amArA saMtApanA AbehUba varNana sAMbhaLatAM, zrotA kedI strIone paNa bhAre duHkha thatAM, ne e ya bicArI rotI ja rahI... duHkhanAM varNana paNa potAne duHkha kare che, ne bIjAnAM duHkhanAM zravaNa paNa potAne duHkha kare che, tyAre duHkha to kevuM ya pIDatuM hoya? A saMsAramAM jIvane duHkha kevI kevI rIte paDe che e jo dhyAna para levAya, to A duHkhada saMsAranI asAratA haiyAne sacoTa lAgI jAya. karma ! tArI gati nyArI 233
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane jIva saMsArathI ja UbhagI jAya. mATe to samyakatvanuM bIjuM lakSaNa 'nirveda' arthAta duHkha. A aMge upAdhyAyajI mahArAje sajajhAyamAM kahyuM. nAraka cAraka sama bhava Ubhagyo, tAraka jANIne dharma; cAhe nIkaLavuM nirveda te, ehI ja pravacana marma," arthAt narakAgAra ane kArAgAra samo bhava che, saMsAra che. narakAgArI eTalA mATe ke emAM duHkha ja duHkha che. "kArAgAra' eTalA mATe ke emAM pApAcaraNanI beDIo che. ethI UbhAgelo jIva jue che ke AmAM cAritra dharma ja tAraNahAra, duHkha ane pApAcaraNathI bacAvanAra che. tethI haMmezAM saMsAramAMthI nIkaLavAnuM (ane cAritra svIkAravAnuM) cAhe che. enuM nAma che nirveda, ane eja jinazAsanano marma che. A nirveda jo AvaDyo to badhuM AvavuM; paNa jo A na AvaDyuM to kazuM na AvaDyuM! kemake cAritra arthAt sarva pApatyAra vinA jIvano uddhAra nahi, jIvanA saMsArano aMta nahi. 10 pUrvadhara vajasvAmijI mahArAje anazana karavA jatAM pahelAM potAnA paTTadhara ziSya vajasena mahArAjAne kahI rAkheluM ke "bhAre dukALa paDaze emAM jayAre koI ThekANe lAkha rUpiyAnA anAjanI hAMDI caDAvI, emAM jhera nAkhI khAIne maravAnI taiyArIno prasaMga dekhAya, tyAM bIje ja divase sukALa thaze. ema samajI rAkhI ane kharekhara eka cAra mANasanA zrImaMta kuTuMbamAM ane khUTI javA AvyuM hatuM tethI emaNe eka lAkha rUpiyAthI anna kharIdI enI ! hAMDalI cUle caDAvI. hAMDalImAM anna bheguM jhera rAMdhI levuM, ane khAI laI jIvana pUruM karI levuM." evo nirNaya karelo. khIcaDI raMdhAvA AvI; ane have emAM jhera nAkhI devuM ema vicAra karatA hatA eTalAmAM sAdhu mahArAja gocarI ? AvyA eTale kahe che ke, padhAro padhAro dhanya bhAgya ! dhanya ghaDI samayasara padhArI gayA ! amane supAtradAnano mahAna lAbha maLaze. saheja moDA padhAryA hota to A eka lAkha rUpiyAnA annanI hAMDImAM hamaNAM ja jhera nAkhIne e khAIne ame cAre jaNA aMtima zayana karavAnA hatA. tethI kadAca Apa thoDA moDA padhAryA hota to Apane gocarI to nahi, paNa amArA maDadAM jovA maLata ! upakAra Apano ke ame bacI gayA.' jIvana bacyuM to zuM karyuM? - tyAre sAdhu mahArAja guruvacana yAda karIne kahe che,- "jo evuM che to marazo nahIM. guru mahArAja kahI gayA che ke je divase koI sthaLe AvuM dekho enA bIjA ja divase nizcita sukALa thaI 234 - taraMgavatI
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ javAnuM samajI lejo . sAdhu vahorIne gayA pachI e kuTuMbe zuM karyuM ? cAlo tyAre AvatI kAle sukALa thaI jAya che. ane jIvatA rahyA chIe to pUrvanI jema saMsAra AnaMdamaMgaLathI calAvazuM,'- zuM Avo vicAra karyo ? nA, e jaina dharmI hatA, saMsAramAM bhale rahyA hatA, paNa saMsArane oLakhIne rahyA hatA. eTale ke saMsAra duHkha bharelo ne pApa bharelo che, mATe choDavA yogya ja che." pachI. sArAsArImAM, ke zuM kaparA saMjogomAM, e sadAno duHkhada saMsAra tyAjya eTale tyAjya. AvI samaja hatI; jethI have jIvatA rahyAM mATe saMpatti bhogavavAnA lobhamAM na paDyA, ane bIjI savAre AkhA kuTuMbe dIkSA lIdhI ! zuM AvA haMmezAMnA duHkhabharyA saMsAra para napharata na thAya ? bhale e saMsAra kAmacalAu sukha dekhADato hoya, to paNa sadAnA duHkhabharyA e saMsAra para to napharata ja hoya abhAva ja hoya, aruci ja hoya. have ahIM eka bahu moTI vAta banI Ave che. jemAM padmadeva taraMgavatIne duHkhanAM dahADA gayA jevo ghATa bane che. Ama to bacavAnI koI ja AzA nahotI, kemake 1-2 divasamAM ja padmadevane devInI AgaLa bhoga apAI devAnuM nakkI thaI gayuM hatuM, temaja e cora senApati vagere eTalA badhA krUra mANaso hatA ke emane mana mANasane kApI nAkhavo eTale jANe eka phaLa kApI nAkhavAnuM ! ane emAM vaLI devImAtAne bhoga ApI devAnuM vacana apAI gayeluM, temaja "have jo e vacana na paLAya, to devImAtAno kopa bhayaMkara vinAza karI nAkhe, evI emane zraddhA hatI, AmAM padmadevane bacavAnI koI AzA ? ADA hAthe puNya eTale : ADA hAthanuM puNya gebI sahAya kare : ADA hAthanuM pApa sonAnI thALImAM loDhAnI mekha mAre. paraMtu kahe che ne ke pUrva bhavamAM kAMIka ADA hAthe puNya karyuM hoya arthAt kAMIka sAruM karyuM hoya, to te ahIM ApattionI ADe AvI UbhuM rahe che. eTale ja DAhyA mANaso bahu pApAraMbhanI vacce jyAM kyAMka kAMIka sAruM karavAnI taka jue, tyAM te jhaDapI ja laI, sAruM kAma karI ja le che,...jethI e ADA hAthanuM puNya AgaLa para duHkhanI vacce ADuM AvIne UbhuM rahe; gebI sahAya kare. A parathI eTaluM ApaNe samajI rAkhavAnuM che ke pUrvabhave ghaNo dharma karma ! tArI gati nyArI 235
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAnI vacamAM kAMka narasuM kAma thaI gayuM, to te ya ahIM sukhanI ADe AvIne UbhuM raheze. jema dA.ta. AdrakumAre pUrva bhavamAM cAritra suMdara pALeluM, paraMtu emAM patnI sAthvI pratye rAga UchaLI Avyo e narasuM kAma thaI gayuM; to ahIM enA eka mAThA phaLamAM anArya dezamAM manuSya janama maLyo. ane bIjA mAThAM phaLamAM AgaLa para cAritrathI patita thAya che. bhale pUrvanI bhUle anArya dezamAM janma maLyo, ane bIjA mAThAM phaLamAM anArya dezamAM janma, chatAM pUrva janmanI joradAra dharmasAdhanAe ahIM jAtismaraNa jJAna thayuM ! prakhara vairAgya UchaLyo ane corI chUpakIthI AryadezamAM AvI jaI cAritra laI lIdhuM ! alabata devIe hamaNAM cAritra levA nA pADelI, paraMtu pUrvanI prabaLa dharma-sAdhanAnA pratApe jAgelA prakhara vairAgye devInA niSedhane gaNakAryo nahi, paraMtu sonAnI thALImAM loDhAnI mekhanI jema eTalA prabaLa vairAgyamaya cAritranI sAdhanA vacce pUrva patnIsAthvI para karelA rAganuM narasuM kAma ahIM ADe AvyuM, ane eja pUrva bhavanI patnI ahIM zrImatI nAme zreSThikumArI thayelI eNe emane cAritrathI pADyA....lakhI rAkho, so dharmanAM kAmanI vacce karela eka adharmanuM kArya kevuM sukhanI ADe Ave ! ema, so pApanA kAmanI vacce kareluM eka sAruM dharmanuM kAma paNa kevuM duHkhanI ADe Ave ! taraMgavatIne pUrva bhavanuM ADA hAthanuM puNya bacAve che : padmadeva taraMgavatIne pUrva bhavanA koI narasA bhAva ane narasuM kAma thaI javAnA pratApe ahIM AvA bhayaMkara coronA hAthamAM pakaDAI javAnuM AvyuM ! ane have najIkamAM devImAtAne bhoga ApavAnuM nakkI thaI gayuM che ! paraMtu pUrve bhave koI sAruM kAma sArA bhAva thayA haze tenuM puNya ahIM duHkhanI ADe AvI UbhuM. A kevuM gebI rIte bane che e juo eTale samajAze ke karmasattA mahA vicitra che, je mANasanI kalpanA bahAranA prasaMga banAvI mUke che. AvI karmanI gebI vicitratA joIne mANase abhimAna levuM nakAmuM che ke meM Ama sAruM karI nAkhyuM... krUra corane dayA : taraMgavatI jyAre kedI strIo AgaLa rotI rotI gaddagada avAje potAnI pUrvanI kathanI kahI rahI hatI ane bIjI strIone ya rovarAvI rahI hatI, tyAre pAdevane bAMdhI janAra pelo cora bAjunI 236 - taraMgavatI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDALImAM beTho beTho badhuM sAMbhaLato hato. ene e sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM koNa jANe zuM thayuM te e coranA hRdayane evo AghAta lAgI gayo ke ararara ! Aja taraMgavatI enA pUrvanA cakravAkInA bhAve priyanA mRtyu pAchaLa bhayaMkara kalpAMta ane mAthA pachADa karanArI ne e cakravAkanI citAmAM jhaMpalAI baLI marelI, ne ene pAcho ahIM eja priya maLyo to emane pAchA ahIM sukhamAMthI bhraSTa thaI coronI pallImAM keda ? ne emane mATe ja bAMdhI rAkhavAnA ? jethI senApati emano devInA khapparamAM bhoga Ape ?' evA ati krUra corane sAmAnA game tevA paNa duHkha sAMbhaLavA para dayA Ave ? paraMtu taraMgavatI-papradevanA ADA hAthe thayelA koI pUrvanA puNe ahIM eka evI gebI paristhiti sarajI,- jeno khulAso AgaLa Avaze, e paristhiti para ahIM atyAre coranuM dila kakaLI UThya ! ene ema ke sAruM thayuM A be jaNa kadI tarIke mane ja sopAyelA che to senApatinA game tevA kaDaka anuzAsana vacce, ane anuzAsana bhaMga karatAM pakaDAu to krUra rIte mAre marAI javAnA bhayanI vacce paNa, mAre A be jaNane bacAvI ja levA joIe. enA dilamAM anukaMpAno jharo phUTI nIkaLyo ! kahopatradeva taraMgavatIne ahIM koI bacavAnI AzA hatI ? nA, paraMtu taraMgavatI vaDe diladarda sAthe kahevAyelI AtmakathAe kevuM gebI kAma karyuM! pAchuM AtmakathA corane saMbhaLAvavA mATe kahI nahotI, chatAM gebI karmasattA kevuMka kAma kare che ke e AtmakathAno dhvani ADakatarI rIte bAjunI paDALImAM rahelA coranA kAna sudhI pahoMcADI de che ! ne ene ya koNa jANe zuM thayuM te enA ya dilamAM anukaMpAno dhodha uchALe tethI e tarata UThIne ahIM Ave che. A badhI karmanI lIlA samajI azubha karma bAMdhavAthI pAchA haTo, ane zubha-karmabaMdhanAM kAraNo bahu sevo. corane have padmadeva taraMgavatIne bolAvI levA che. te kAMI ahIM pallImAM rahIne na thaI zake; kemake senApati ane enA bhera Amane na choDe evA sAva nirdaya ane bhAre krUra che. e to ahIMthI ene khAnagImAM bhagADI jAya to ja bane. ema karavAmAM paNa pote ane pahmadeva-taraMgavatI sivAya bIjA koIne gaMdha paNa na AvavI joIe. eTale juo e kevI kunehathI kAma le che.. karma ! tArI gati nyArI 2 37
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ cora AvIne padmadevanuM baMdhana DhIluM kare che, ane bIjI tyAM beThelI strIone tiraskArato kahe "e ! alIo e ? cAlo UTho, jAgo ahIMthI. eTale e gabharAI to kharI ke A duSTa mANasa A baMnene bicArAne zuM karaze ! kevI mArapITa ke julama karaze ? paraMtu potAne dholadhapATanA bhayathI strIo e paDAlImAMthI bIjI paDAlImAM jatI rahe che. pachI cora padmadevataraMgavatIne AzvAsana Ape che ke tame gabharAzo nahi. motanI zaMkA rAkhazo nahi. huM tamane AmAMthI choDAvIza, ane tamArA prANanuM rakSaNa karIza. lo, hamaNAM A pANI pIo, huM nAsto laI AvuM. taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke juo, bhAgyavatI ! jayAM mane aNadhAryA A bacAvanA zabda maLyA tyAM Azcarya thayuM, manomana lAgyuM ke arihaMta bhagavAna pUrve bhajayA hoya to e bhayaMkara AphatamAMthI paNa kevA bacAvI le che ! kedakhAnAmAM dharmacaryA yAda : cora sarabharA kare che : savAra paDI gaI hatI. eTale ame bhagavAna arihaMta bhagavAnanI vaMdanA-stuti karI, prabhunI kSamA mAgI, "prabhu ! kSamA karajo, sAmagrInA abhAve ame nityakramamAM ame tArI prabhAtanI pUjA nathI karI zakatA; eTale ame kamanasIba chIe. chatAM tArI kevI dayA ! dhanya prabhu ! dhanya avatAra ! tuM amane bhajavA-pUjavA maLyo ! eTalAmAM pelo cora pANI ane mAMsa pakAvI laI AvI amArI AgaLa mUkI amane kahe che hamaNAM to A ja jarA hAjara che te khAI lo.' ame kahyuM amAre A khAvAnuM khape nahi, paNa tame ciMtA nahi karatAM, ame pANI pI laIzuM. tame amane bhayaMkara motanA bhayamAMthI bacAvI levAnI vAta karo cho, ethI to amAre bhUkhanuM to duHkha zuM, bIjA keTalAya du:kha bhAgI gayA !! ame jarA pUchIe tamane ? tamane amArA para ekAeka ATalI badhI dayA kema UbharAI AvI ?' cora kahe che, e kAMI pUchazo nahi; tamane muzkeTATa bAMdhavAno ane benane dholadhapATa karI dhakelI mUkavAno je meM trAsa Apyo, tenI kSamA mAguM chuM. bAkI tamArA para lAgaNI thaI AvavAnuM kAraNa kahetAM mane saMkoca thAya che. huM tamAro gunegAra chuM, prANanA bhoge huM tamane A pallImAMthI bahAra laI jaIza. tame nizcita rahejo. kazI zaMkA kuzaMkA karazo nahi. 238 - taraMgavatI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ coranA pUrvanA nirdayatAbharyA tochaDA zabda kyAM? ane A lAgaNIbharI mulAyama bhASA kyAM ? ame paccakakhANa pArI laI mAtra pANI pI lIdhuM. cora kahe paNa thoDuM khAI lo kemake ApaNe dUra javAnuM che. eTaluM cAlavA zakti joIze. ame kahyuM cAlavAmAM vAMdho nahi Ave. bAkI A mAMsabhojananuM bhakSaNa amAre mATe anucita che, vajarya che." ghora jaMgalanA raste kema ? cora kahe to jevI tamArI marajI, paNa ahIM divasa pasAra karavo paDaze. eTalo kALa ahIM beThA raho, pachI jayAre bIjAo jamavAmAM paDyA haze tyAre ApaNe ahIMthI bIjI bAjunI corI bArImAMthI bhAgIzuM. ane ApaNe mukhya keDI mArga choDIne sariyAma jaMgalanA raste cAlavuM paDaze; jethI pAchaLathI kadAca senApatine khabara paDe ane enA mANasone tapAsa karavA choDe, to paNa ApaNo patto ja na lAge. A mAro mukhya Azaya che, eTale ja evA nirjana jaMgalanA ADA mArge mArI sAthe ekalA aTUlA cAlatAM kazI zaMkA karazo nahi. mAtra kSemakuzaLa tamane A duSTonA sakaMjAmAMthI choDAvI devA e ja mAro nirdhAra che. coranA vacanathI amane bhAre rAhata maLI. Ama to hajI A pallImAMthI sukharUpa bahAra na nIkaLI jaIe tyAM sudhI motano bhaya amane bhAre kaMpAvI rahyo hato. paraMtu manane moTI AzA rahI ke "jyAre amAre evuM puNya jAgyuM che ke nirdaya coramAM palaTo AvI jAya, ane eja potAnI jAtanA bhoge amane bacAvI levAnuM kare, to pachI eja puNya ApaNane motathI kema nahi bacAvI le ? arihaMtane bhajI levAno ja A maLelo janama ema akALe zAno jhuMTavAI jAya ? amAre vAta ati gupta rAkhavAnI hoI bahAra AnaMda dekhADavAno nahoto, paNa aMdarakhAne amane chUTavAno AnaMdano pAra na hato.! yoga darzanavALA kahe che, "jIvane jayAre potAnA AtmAnuM bhAna thAya che ane emAM saMsAramAMthI chuTakAro karAvanAra tattvajJAna maLe che, tyAre ene apUrva AnaMda thAya che; kemake e samaje che ke "A aMtaramAM tattvaprakAza e vikedamAMthI palAyana thavAnI kALaghaMTA che. e jIvane vizvAsa Ape che ke have tamAre bahu bhavamAM bhaTakavAnuM nahi. kALaghaMTA samajo cho ne ? "kALaghaMTA eTale kALa pADyo che ene sUcavatI karma ! tArI gati nyArI 239
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaMTA; je sAMbhaLIne jIva najIkamAM saMsAramAMthI chUTIne palAyana thaI javAno." e vakhatano AnaMda anahada hoya che. pahela vaheluM samyakatva pAme tyAre jIvane jANe ghaMTa vAgyo tethI apUrva AnaMda thAya che, "apUrva eTale pUrve kadI nahIM anubhavela. pachI to maraNathI UgarI javAnA ane kedakhAnAmAMthI bahAra nIkaLI javAnA AnaMdamAM bhUkhyA bhUkhyA divasa pasAra karyo emAM kazuM kaSTa lAgyuM nahIM. cora baMnene laI cAle che : divasa AthamI gayo. rAtri AvI. caMdramAM Ugelo ja hato, ane cora amArI pAse AvIne kahe che, cAlo jaladI UTho, hamaNAM ahIMnA badhA bhojana karavAmAM paDyA che, eTale ApaNe jaladI nIkaLI jaIe. jarAya gabharAzo nahi. huM tamane evA raste bahAra laIza ke jayAM koIne ya khabara na paDe. ema karIne e nIkaLyA, ane eka nAnI jhuMpaDImAMthI pAchalA daravAjethI jaMgala sAva ujjaDa jevuM hatuM jemAM koI rastAnI khabara ja na paDe; paraMtu corane e jaMgala pUrvanuM paricita jaMgala hatuM eTale nizcita hRdaye cAlato. rakhene koI tyAM hAjara hoya ne emane joI jAya to ? tethI cora evA nirjana raste ja cAlato, AgaLa jue, pAchaLa jue, bAjumAM jue, ema ADo avaLo joto joto cAlato amane laI jAya che. pakaDIne cAlu rasto choDIne cAle che. amane kahe che ke juo ApaNe pelA raste cAlatA to tyAM rasto thoDo TUMko, paNa vAdha varu vagereno moTo bhaya hato, ane temAM to mota ja thaI jAya, chatAM A raste bhaya nathI to paNa mArI pAse tIra kAmaThuM vagere zastro hovAthI tame jarAya gabharAtA nahIM. alabata vAMkuM TeTuM cAlavuM paDaze, vATa paNa kaMIka lAMbI thaze. chatAM zikArI pazuno bhaya lagabhaga nahi naDe." baMnene to coronI pallImAMthI chUTavAno eTalo badho AnaMda hato ke AkhI rAta cAlavuM paDe enI ciMtA nahotI eno kaMTALo nahoto. sukomaLa taraMgavatI ATaluM badhuM cAlI zake ? hA, kAraNa ke najara sAme pelI pallImAM devInA bhoga ApavA tarIke karapINa rIte kapAI maravAnI krUra motanI pIDAmAMthI UgaravAnuM maLe che, e AnaMda sukomaLa paNa zarIrane lAMbu calAvAnuM baLa Ape che. 240 - taraMgavatI
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakumAra mRgAputrane jAtismaraNa jJAna thayuM ane emAM pUrva bhavanuM cAritra yAda AvyuM emAM narakAdi durgatinA bhAre kaSTa trAsa jANe hUbahU najara sAme AvI gayA. have mAtA pAse cAritranI rajA mAge che. mAtA tyAM ene cAritranA bhAre kaSTa dekhADe che, tyAre mRgAputra kahe che ke "mA ! meM narakamAM je trAsa ane yAtanAo veThI che, emAM tane zuM varNana karuM ? enI AgaLa ahIMnA cAritranA bhAre paNa kaSTa koI visAtamAM nathI. ema chatAM paNa mAnI le ke cAritranAM kaSTa bhAre paNa hoya, to ya jyAre cAritrathI anaMta bhavanI kedamAMthI chUTI javAya che, pachI e dharma kaSTa aniSTa aNagamatA nahi, ISTa ja lAge che." mANasane dharmanAM kArya ane paropakAra kaSTarUpa tyAM sudhI ja lAge che ke jyAM sudhI enAthI duHkhada anaMtakALanA bhava kArAgAramAMthI chuTakAro nathI dekhAto. ene, alpa samaya AvI tuccha viSayasukhanI svArthamAyAnI ramata mahA uttama jiMdagIne barabAda karanArI chatAM, enA para ja AkarSaNa rahe che ! ene dharmanAM kaSTa kaSTarUpa lAge che ne saMsAranA kaSTa kazA kaSTarUpa lAgatA nathI ! e Azcarya che. taraMgavatI-padhadeva bhUkhyA tarasyA jaMgalano ADo avaLo lAMbo paMtha AnaMdabhera kApI rahyA che; kemake najara sAme maraNAMta kedamAMthI chuTakAro che. tyAM mahA bhayabharI aTavImAM bhavitavyatAnA yoge rAtrinA samayamAM paNa koI vAgha-varu bheTatA nathI, ne bheTe to koI sAbara haraNiyAM vagere bheTI jAya che. cora kahe che,- A moTuM jaMgala che tethI bIka to nathI lAgatI ne? tyAM padhadeva kahe, "are bhAI ! tame AvA dayALu ane khUbaja kALajIvALA rakhevALa sAthe cho, pachI bhaya zeno lAge ? UlaTAnuM amane to e rAkSasI pallImAMthI bahAra dUra dUra laI jaI rahyA cho eno parama AnaMda che ! tamAro bahu upakAra che." cora kahe "huM kazo upakAra karato nathI, huM to mAtra mAruM devuM cukAvI rahyo chuM,' ahIM jovAnI khUbI che ke taraMgavatI enA kahevAno bhAva samajI rahI che ke eNe je pahelAM priyane doraDe bAMdhyA ane potAno tiraskAra karyo e duHkha ApyuM e devuM thayuM. have kedamAMthI choDAvI e devAne cukavI rahyo che, paraMtu vAstavamAM coranI najara sAme have yatkiMcita cukavavAno potAnA mAthe mahApApano bIjo ja karma ! tArI gati nyArI 241
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI mahattvano bhAra che, ane e bhArane mAthethI yatkiMcit utAravAno avasara AvI lAgyo che, eTale A baMnene cora pallIthI dUra ne dUra laI jaI nirbhaya karI rahyo che. alabata e bhAra zo che eno atyAre pote kazo khulAso karato nathI; kemake enA mana para e mahApApano bhAra eTalo badho che ke enI sAme Amane senApatino Amano bhoga ApavAnI maraNAMta pIDAmAMthI Amane AbAda bacAvI levAno upakAra visAtamAM lAgato nathI. eTale emanI sAme e potAnI mahApApanI hakIkata kahIne zI zAbAzI levAnI ? jIvanamAM sevAI gayelA koInI uparanA mahA aparAdhano bhAra jo haiyAne bhAre kheMcato hoya, to avasara AvyuM enA para bhAre upakAra karIne paNa sajjana kazI vaDAI na mAne. cora amane kahe che ke juo have ApaNe koI gAmanI najIkamAM jaI rahyA chIe eTale dhIraja rAkhajo. vananI vATa pUrI thAya che ema premathI kaheto kaheto cAle che. tyAM kUtarAnA bhasavA vagereno Avato avAja sAMbhaLavA maLe che. tethI kahe che. have gAma najIkamAM che. ahIMthI AthamaNA jajo, huM paNa jAuM chuM, ane svAminI AjJAthI ajJAnatAne lIdhe je meM tamane pallImAM bAMdhyA, ane bAIne lAta mArI, te huM tamAro aparAdhI chuM. e mArA aparAdhanI coranI kSamAyAcanA : padmadevanI sevAyAcanA :- e joIne pamadeva taraMgavatI paNa raDI paDe che. padmadeva rotAM rotAM kahe che, bhAI ! tame aparAdhI zAnA ? tame to amane jIvatadAna ApyuM, e tame to amArA bahu moTA upakArI cho. A to tame hatA to amane motathI bacAvI kedamAMthI bahAra kADhI ahIM laI AvyA. ame to tyAM azaraNa nirAdhAra banelA hatA, jIvavAnI AzA ja mUkI dIdhelI. tamArA sivAya tyAM bIjo koNa amane bacAvAnuM hatuM ? cora kahe huM zuM bacAvuM ? tamane bhagavAne bacAvyA. lo huM jAuM. tyAre pAdeva kahe, "paNa tame kyAM jAva ? have to amAre tamArI kAMIka sevA karavAno avasara AvI maLyo. tyAre tame javAnI vAta karo cho? tame amane jIvana ApyuM te amAre tamAruM kAMI nahi karavAnuM ? "juo huM vasapurIno dhanadeva sArthavAhano putra chuM. padmadeva mAruM nAma che. tyAM Avo amArA sAthe ame tamane khUba dhana ApIzuM." corane potAnI pallIvALAno kAMIka bhaya che ke game te kAraNe e kahe 242 - taraMgavatI
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, juo jyAM tamAre javAnuM che tyAM nahi AvI zakuM. kAraNa mane pUchazo nahi; ane tame tyAM mAruM nAma paNa letA nahi; tamane mArA sogana che. pAdeva kahe paraMtu A jagatamAM jIvane sauthI vadhu pyAruM ane sArabhUta potAnuM jIvana che. e tame amane ApyuM to have jarAka ghare nahi Avo ? besIne pANI pIne cAlyA jajo." tyAre cora kahe "mAre tyAM koInI najare caDavuM nathI. bAkI tame je have khUba ja saMtoSathI rAjI thaIne jAo cho, emAM tamAre mArA pratye je kAMI karavAnuM te badhuM ja karI dIdhuM che, tame mane dhananA DhagalA Apo enA karatAM A tame khUba rAjIkhuzImAM cho e mAre mana mahAsaMpatti che. lo basa, ema kahIne e cora uttara dizA tarapha cAlyo gayo. taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke "gRhiNI ! eNe je amane motamAMthI ugArI ahIM sudhI lAvI mUkyA, ane have jyAre ame nirbhaya banI gayA, tyAM amArA para varasela jIvatadAnano ati UMco upakAra pAmelA ame ene dhananA DhagalA ApI devA taiyAra chIe, e vakhate je enI nispRhatA joI, tethI ame diMga thaI gayA ! pAcho vaLI e kahe che, | 'tame maraNAMta kaSTanI kedamAMthI chUTIne have khUba rAjIkhuzIthI jAo cho e ja mAre saMpatti che." Avo je nIcenI kakSAno mANasa gaNAya, enAmAM ATalI badhI nispRhatA ! ane ene niHsvArtha paropakAra karyAno ja mahA AnaMda ? e ghaDIbhara ApaNane vicAratA karI de che. guNonuM gaurava, guNono lobha, e mAnavajanamanI vaDAI che. cora cAlyo uttara tarapha, A baMne cAlyA pazcima tarapha. badalAnI apekSA vinAnA upakArano AnaMda adbhuta ! bIjA jIvone ApaNe je zAtA svasthatA ApIe, eno AnaMda anero che ! taraMgavatI sAdhvI pelI zeThANIne AgaLanI hakIkata jaNAvatAM kahe che ke gRhiNI ! ame tyAMthI pazcima tarapha cAlyA. jaMgalanI vacce cAlavAnuM hatuM tethI kAMI Aphata na Ave e mATe ame utAvaLe utAvaLe cAlyA. emAM mAre bhUkha tarasa vadhI gaI, jIbhe ya sukAI gaI, ane kaMTha paNa sukAI gayo che. eTale have cAlavAmAM arabaDiyAM Ave che. eTale meM priyane kahyuM have pANI vinA DagaluM AgaLa nahi cAlI zakAya. mATe kAMIka tapAsa karo ke pANI kyAM maLe ? tyAre priya mane kahe jo ahIM chANAM dekhAya che e parathI lAge che ke karma ! tArI gati nyArI 243
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ najIkamAM gokuLa hovuM joIe to huM jaIne tapAsa karuM." ' kahyuM mane ekalIne mUkIne kyAM jAo ? A to jaMgala che ApaNe baMne sAthe ja dhIme dhIme jaIe. ema karIne ame dhIme dhIme cAlyA. tyAM AgaLa eka govALa maLyo. e pUche che tame ahIM kyAMthI AvI caDyA ? Aryaputra kahe "dosta ! ame rasto bhUlyA chIe. A kayo deza che ? ane ahIM najIkamAM kayuM gAma che ? govALa kahe,- ahIM khAyaka nAmanuM gAma che. ema kahI eNe gAmano rasto batAvyo. tyAM ame pANI pIdhuM. tyAM gAmaDIyana strIo amane jue che ane vismaya pAme che ke AvA sArA mANaso ahIM ? mArA manane saMtoSa thayo ke patyuM gAma AvyuM ! kyAM aTavIno bhaya bharelo rasto ? ane kyAM nirbhaya gAma AvyuM ! AnA saMtoSamAM bhUkhane nahIM gaNatI cAlI rahI chuM, paraMtu bhUkha kAMI thoDI ja koInI sagI thAya che ? gAma maLyAnA AnaMdamAM kSaNabhara bhUkha bhale bhulAI gaI, paraMtu cAlatAM cAlatAM pAchI bhUkha uttejita thaI gaI. eTale meM priyatamane kahyuM have bhUkha bhAre pIDe che, tethI cAlo koI jagyAethI bhojana maLe to tapAsa karIe." saMsAranA sukha-duHkha AvA asthira ane anizcita che. jaMgalamAM bhUkha tarasanuM duHkha to hatuM ja, paraMtu tyAM rokAvAmAM bhaya hato, tethI e bhayanA du:khamAM bhUkha tarasanuM du:kha gauNa thaI gayuM, bhulAI gayuM. mahAtmAone tyAga tapazcaryA karatAM karatAM duHkha kema nathI lAgatuM ? kaho, emane khAnapAna moja UDAvavAmAM saMsAramAM anaMta duHkhomAM aTakI paDavAno moTo bhaya hoya che, eTale ja e bhayanA mAryA tyAga-tapanAM bhUkha-tarasa ane azaktinA duHkhane gaNakAratA nathI. sthUlabhadrajIe maMtrImudrikA kema na svIkArI lIdhI ? : sthUlabhadrajIe saheja vAtamAM zI rIte dIkSA laI lIdhI ? rAjA kahe, lo A tamArA pitAjInI maMtrImudrikA, have tame e paherI lo, ane AjathI tame mahAmaMtrI. tyAre sthUlabhadra saheja vicAra karIne maMtrIpaNuM ya nahi, ne kozAvezyA ya nahi, are ! Akho saMsAra paNa nahi joIe, ema karI cAritra laI lIdhuM ! te A samajIne ke saMsAranA sukha sApekSavAdanA gharanA che. joyuM jo huM maMtrImudrikAnA moTA hoddA sanmAnanAM sukha lauM, to kozAnA covIse kalAkanA - taraMgavatI 244
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha jAya, kemake divasanA maMtrIpaNAnI khaTapaTa bajAvavI paDe. paraMtu huM eTaluM A ja zuM kAma jouM chuM ? mokSamAM koI sApekSabhAva nathI to tyAM anaMta sukha che. paraMtu te kyAre maLe ? jo saMsAranA tuccha sukha leto besI rahuM to e mokSanA anaMta sukha na maLe tyAre, jo kozAnA covIse kalAkanA sukha khAtara maMtrIpaNuM na joIe karuM chuM to pachI ethI AgaLa mokSanA anaMta sukha khAtara mAre saMsAranA sukha paNa na joIe. mAre to have mokSanA sAdhanabhUta cAritra ja joIe. ema karI tarata tyAM ne tyAM manathI cAritra laI sAdhuveza karI dIdho. saMsAramAM game tevA moTA devatAI paNa sukha hoya, e sApekSabhAva para jIve che. tethI ja enA para buddhizALI jIvane vairAgya thAya che. taraMgavatI-papradeva saMsAranI AvI sApekSabhAvanI sukha-duHkhanI ghaTanAomAMthI pasAra thatA thatA ATale sudhI AvyA che ke gharethI lAkhonuM jhaverAta laIne nIkaLelA chatAM atyAre emanI pAse e kazuM nathI. ne eka gAmaDAmAM bhegA thayelA zuM khAvuM? enI muMjhavaNamAM che. che ne saMsAra ? taraMgavatI kahe, Aryaputra ! bhUkha khUba lAgI che, kaMIka bhojananuM zodho... kevI viSamatA? karoDapatinI kanyAne khAvAnuM nathI maLatuM ! tyAre pAdeva kahe coroe badhuM lUMTI lIdhuM have sAva nirdhana thaI gayelA ApaNe koInA gharamAM oLakha-pArakha vinA zI rIte pesI zakIe ? atyAre bhAre saMkaTathI pIDAtA chatAM paNa ApaNe uttama phaLanI khAnadAnIne vahana karatA hovAthI, bIjAnI AgaLa kevI rIte karagaratA bhIkha mAMgI zakIe ke "amane khAvAnuM Apo? khAnadAna mANasa mATe to, bIjAnI AgaLa garIbaDA thaIne dInatA karavI emAM to halakAI che, ne e apamAnanuM mULa che. kemake sAmAne khAvAnuM ApavAnuM mana na hoya, ane ApaNe garIbaDA satvahIna thaIne mAgIe to saMbhava che ke e ApaNA para caDI bese ! ne game tevA cAla haTa ahIMthI bhikhAraDA ? kema ahIM mAgavA Avyo ?'...vagere apamAna na thavuM, ne na karagaravuM, e ja DahApaNabharyuM che. bAkI tArI khAtara huM badhuM ja karavA taiyAra chuM. tArI khAtara mAre kazuM nahi karavA jevuM che nahi. badhuM ja kartavya che, tArI khAtara je je karavuM paDaze te te karIza; paNa hamaNAM jarAka khamI jA, ahIM ApaNe A pAse devaLa che karma ! tArI gati nyArI 2 4pa,
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ emAM jaI jarA besIe, ane tyAM juvAniyA vArtA vinoda kare che te sAMbhaLIe, tethI tAruM mana jarAka emAM lAgavAthI manane bhUkhanI pIDA ochI lAgaze. bhUkha veThI levAnuM taraMgavatI kema samajI gaI ? : taraMgavatIne bhUkhanI pIDA bahu che, ne padhadeva bhIkha mAgavA javAnI nA pADe che, paraMtu e nA pADavA pAchaLa eNe je uttama kuLavatanI rItinIti batAvI, e taraMgavatInA gaLe UtarI jAya che. e samaje che ke garIbaDA thaIne dInahIna vacanathI bhIkha mAgavAnuM karavA jatAM, jagatamAM badhA mANaso sarakhA nathI hotA, emAM zudra prakRtinA mANaso ya hoya; ne jo halakA tiraskArabharyA apazabda bolI kADhe, to e sAMbhaLatAM to khAnadAna mANasane bhUkhanuM duHkha nAnuM; je e duHkha to gALa sAMbhaLatA paNa pAchuM UbhuM to che ja. emAM vaLI garIbaDA thaI karagarIne bhIkha mAMgatA kAMI vaLatuM to che nahi, to pachI asabhya zabdo sAMbhaLavAnA AvI paDe, e mahAduHkha zA mATe UbhuM karavuM? enA karatAM bhIkha na mAgavI sArI. A to ThIka che ke gAma AvI lAgyuM eTale mAgavAnuM mana thAya; bAkI jaMgala ja lAMbu nIkaLyuM hota to tyAM kyAM mAgavAnI vAta ja hatI ? to tyAM bhUkhanuM du:kha sahana karI ja levAnuM hatuM ne ? mATe hamaNAM ema samajI le ke hajI jaMgalanA pravAsamAM chIe, to zA mATe apamAna-parAbhava-tiraskAra pAmavAno prasaMga ja Ubho karavo ? taraMgavatIe mana vALI lIdhuM. ene padmadevanI vAta vAjabI lAgI; khAnadAna mANasa game tevA saMkaTamAM paNa evo garIbaDo na thAya ke jethI sAmAM koI tuccha mANasa mAthA para caDI bese. taraMgavatI bhUkhanuM du:kha bhUlI gaI. duHkha zemAM ? bhUkhamAM? rogamAM? nirdhana thaI javAmAM ? nA, kazAmAM nahi, paNa duHkha potAnI asat apekSAmAM. apekSA choDI daIe to duHkha gayuM. taraMgavatIne bhUkhanI pIDA hatI, paraMtu padmadeve jayAM samajAvyuM ke "hajI ApaNe jaMgalamAM ja cAlatA hota to bhUkha sahana karI ja levI paData ne ? eTale tevA tevA saMyogomAM ApaNe kaSTa kyAM nathI veThI letA ? nathI calAvI letA ? to ahIM paNa apamAna tiraskAranA mahAkaSTa rokavA mATe gAmano saMyoga chatAM bhIkha mAgyA vinA calAvI levAnuM.' 246 - taraMgavatI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAduHkha bhUlI gaI. baMne jaNa devaLamAM peThA, beThelA goThiyAone sAmAnya praNAma karI aMdaranA sItAnA maMdira pAse jaI bese che. ajANyA gAmamAM gebI sahAya ! : have ahIM jema pahelAM lUMTArAnI pallImAM ke jayAM mota nizcita thayuM hatuM, tyAMthI gebI rIte chUTakAro maLyo, ema ahIM gebI rIte gharabhegA thavAno eka AdhAra maLI Avyo ! vAta ema banI ke jayAM taraMgavatI paghadeva maMdiramAM beThA che, tyAM eka ghoDesvAra yuvAna bahArathI AvIne maMdirane pradakSiNA devA maMDyo. emAM enI ane AmanI najara sAmasAme maLI, tyAM to ghoDesvAra yuvAna ghoDA parathI phaTAka karato nIce UtarI doDato aMdara Avyo ! ane padmadevanA pagamAM paDI gayo, ane ekadama dhrusake dhrusake roI paDyo ! ne rotAM rotAM kahe che, "are ! mArA nAnA zeTha ! mane oLakhyo ? huM tamAre ghare bahu kALathI rahelo nokara kulamASahasti !' e sAMbhaLatAM ja padmadeva namelA ene bAvaDe jhAlI Ubho karIne ene bheTI paDe che. kahe che, oho ! kulamASahasti ! tuM ahIM kyAMthI ? kema ghare pitAjI mAtAjI kuzaLa che ne ? bIjA sagA snehI khuzImAM ne ?' paradezamAM gharanuM mANasa jovA maLyuM, ane te paNa jyAM kazo AdhAra nahoto, khAvA mATe ya eka paiso nahi ! kyAM jaIne UbhA rahevuM enI moTI vimAsaNa ! evA samaye gharano ja mANasa jovA maLyo eTale to taraMgavatI ane padmadevanI chAtI harakhanA AvegathI bharubharu ne uchaLauchaLA thaI rahI che, zvAsa jorajorathI cAlavA mAMDyA che. AMkhamAM harakhanA AMsu ubharAya che. manane ema thAya che ke "hAza ! have duHkhanA dahADA gayA ! nAstika rAjA pradezane kezIgaNI pAse AtmAno, jaina dharmano, ane vItarAga sarvajJa arihaMta paramAtmAno bodha tathA zraddhA maLI, samyaktva maLyuM tyAre ene keTalo apUrva AnaMda thayo haze ke magaja parathI ekadama ja atyaMta prANapriya karelI rANI sUryakAntA, ane moTuM rAjyapATa, mAnamartabo, ane bIjo rasAlo...badhuM ja heThuM UtarI gayuM ! magaja parathI UtarI to evuM gayuM ke hamaNAM sudhInA nAstika evA pradezIe tyAM ne tyAM ja guru pAse samyaktva ane zrAvakanAM vrata uccarI lIdhA ! guruno aparaMpAra upakAra mAne che ! ane tyAMthI have ghara tarapha nIce joIne ghoDo haMkAratAM jIvadayA bharelA pagalAM mAMDe karma ! tArI gati nyArI 247
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ! emAM pahelAM mahela najIka AvatAM UMce gavAkSamAM rAha joIne UbhelI prANapyArI sUryakAntA rANInuM moM jotAM jotAM AvatA, te have jovAnuM mAMDI vALyuM ! mahelamAM pahoMcIne ya harSa-hAsyapUrvaka rANI sAthe premAlApa ne mohanA TAyalAM karatA haze, teya baMdha thaI gayuM ! gaMbhIra cahere AvI evA premAlApa vagere kazuM ja nathI karatAM. rANI pUche, kema Aje kAMI dilagIrI ?" to rAjA kahe che. nA, kazI ja dilagIrI nathI.' 'to kema Aje premanA bola premanA vahAla nahi ?" pradezI rAjAnI vairAgyavANI : rAjA kahe Aje adbhuta tattvajJAna maLyuM ! tethI lAge che ke ApaNo te kAMI A kUtarA-gadheDA jevo badatara janAvarano avatAra che ? ApaNe to ucca koTIno mAnava avatAra pAmyA chIe. eTale evA janAvara jevA mohanI ceSTAo mohanA khela ApaNane zobhatA nathI. mohAMdha rANInI duSTatA : rANI samajI gaI ke "Aje rAjA palaTAI gayA che, tethI have mArI sAthe premanA AlApa ane kAmarasanA vartAva kare nahi tethI mAre mATe A pati nakAmo thaI gayo. tethI eno have nikAla karI nAkhavo joIe, nahitara e hayAta chate enA sipAI rakSako mahelamAM bIjA koIne AvavA ja de nahi, pachI mAre mohanI krIDA vinA sukha zuM ?' rANInI rAjAno nAza karavAnI, duSTa manobhAvanA rAjAnuM gaMbhIra ane dharmamaya jIvana dekhIne, vadhatI cAlI. A parathI vicAravA jevuM che ke pradezI rAjAe pUrve nAstikapaNe rANI sAthe kevAka zRMgArI viSaya vilAsanA AnaMda mANyA haze ? chatAM dharma pAmyA pachI have samyagdarzanano ane gaMbhIra dharmamaya jIvanano AnaMda je anubhave che, e pelA viSayAnaMda karatAM koI guNo UMco che, eTale ja enI AgaLa viSayanA AnaMda lUMTavA ene mAtra sAva phissA ja nahi, paNa naryuM pAgalanuM gAMDapaNa lAge che. pradezI rAjAnuM zuM bagaDI gayuM che te ekAeka mana parathI mohamAyAne uThADI mUke ? kazuM ja bagaDyuM nathI. prANathI adhika pyArI rUpasuMdarI sUryakAntA rANI covIse kalAka rAjAne vadhAvI levA jIvaMta UbhI che, rAjaya UbhuM che. mahelAto che, khajAnA che, nokaro, senA, amaladAro vagereno AjJAMkita parivAra Ubho che; e badhAmAM manamAnyA bhogavilAsa viSayavilAsanA AnaMda lUMTI - taraMgavatI 248
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake ema che, paraMtu dharmaprApti thaI eTale rAjAnA manamAMthI e tuccha AnaMdanA phuracA uDI gayA ! e bhogasAdhano taNakhalA tulya dekhAya che. are ! khAvA dhAtA hoya evA dekhAya che ! have to vilAsanA raMga choDI sAmAyika-pratikramaNapoSadha ane jinabhaktimAM abhuta anerA AnaMdanI mastI mANe che. rANIe A patine dharmanuM pUMchaDuM banelo mAnIne potAnA raMgarAga mATe nakAmo gaNI lIdho, ane amuka pauSadhanA pAraNe ene khorAkamAM kAtila jhera ApI dIdhuM ! jherathI tarata mota AvatuM joI, zrAvaka rAjA pradezI sAvadhAna thaI jAya che. navakAra smaraNa cAra zaraNa, duSkatagaha ane sukRta anumodanA sAthe sarva jIva kSamApanA karI lIdhI ! rANI para vizeSa dayAbhAva ciMtavyo ane samAdhi mRtyu vadhAvI lIdhuM ! to zuM bagaDyuM ! marIne e pahelA devalokamAM samRddhivaMtA sUryAbha devalokamAM enA mAlika tarIke janmyo ! tame jainadharma pAmyA cho ne ? tamane A kazo anubhava thAya che ? dunyavI raMgarAga bhogavilAsa ane enAM bharapura sAdhana saraMjAmamAMthI AnaMda sAva UDI gayAno anubhava thAya ? devadarzana-pUjA, vrata-niyama, sAmAyikapratikramaNa-poSadhamAM pArAvAra AnaMdano anubhava thAya ? haiye enAM AnaMdanA pUra uchaLe ? pradezI moTo rAjA ane varSono nAstika e jainadharma pAmIne ATalo badho palaTAI jaI zake ? ne dharmasAdhanAmAM parama AnaMda anubhave ? ne dunyavI rAjAzAhI sukhasAdhanomAM A saraMjAma jANe mane khAvA dhAya che !" evo anubhava kare ? tyAre tame janamathI jainadharmI keTalIya hajArovAra deva-gurunA paDakhA sevanArA, tamane dharmaprAptinA AnaMdano evo anubhava nahi ? AnaMda, kAmadeva vagere mahAvIra prabhunAM cunaMdA zrAvakone paNa prabhu pAsethI dharma maLyA pachI enA evA ja divya AnaMda manamAM UchaLavA lAgyA ke enI sAme koDonI saMpatti vageremAMthI AnaMdanA phuracA UDyA ! pAdeva-taraMgavatIne kulmASahasti vigata Ape che : taraMgavatI padmadevane paradezamAM ajANyA gAmamAM jayAM kazI AzA nahi tyAM gharano ja nokara zodhato AvI maLyo ! eTale kevo pArAvAra AnaMda che e parathI samajI zakAya. pahmadeve jayAM pitAjI mAtAjI vagerenA kuzaLa samAcAra pUchaDyA, ane tuM ahIM kyAMthI ? ema pUchavuM eTale e kulmASahasti nAmano nokara padmadevano DAbo hAtha potAnA jamaNA hAthamAM laIne kahe che,- "tamo karma ! tArI gati nyArI 249
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMne gharethI bhAgyA pachI ghare zuM banela jANo cho ? nAnA zeTha ! zuM kahuM tamane ? moTA zeThane tyAMthI taraMgavatIbena adazya thatAM kanyA kyAM gaI ? kyAM gaI ? ema badhe zodhAzodha cAlI ! eTale lokamAM vAta UDI ke nagarazeThanI kanyA bhAgI gaI ! zeThe dAsIne bolAvI pUchyuM tuM kAMI jANe che ? tyAre dAsIe joyuM ke vAta to khAnagI rAkhavAnI hatI, paraMtu have jo banela hakIkata nahi kahuM to A loko bicArAM kuTAI maraze ! tethI eNe zeThane TheTha padmasarovaramAM taraMgavatIne thayela jAtismaraNathI mAMDIne badhI vAta karI ke dAsIno hevAla : "bena jAtismaraNathI mUcchita thayela, pachI bhAnamAM AvatAM rovA beThelI, ene meM AzvAsana ApyuM, tethI pUrvano priyane zodhavo eNe pUrva bhavano citrapaTTa taiyAra karela. e bajAramAM mukAvela, te e jotAM zuM zuM thayela temAM eNe padmadevane thayela jAtismaraNa, citrapaTTa parathI taraMgavatInI meLavelI hakIkata, potAnA pitA pAse karAvelI enI mAgaNI, zeTha dvArA karAyela inkAra, ethI eka bAju pAdevanI AtmaghAtanI taiyArI, bIjI bAju taraMgavatInI AtmahatyAnI taiyArI, emAM dAsIe ene samajAvI tyAre e rAtanA UpaDI pAdevane tyAM tethI eya jIvatI bacI. ne padmadeva paNa bacI gayela ! baMnee tyAMthI kareluM khAnagI prayANa vagere hakIkata dAsIe zeThane kahI batAvI... Ama kahIne nokara kahe che, "zeThane khedano pAra na rahyo ! pastAvo kare che,- "arerere ! A mane kazI khabara nahi. padmadevanA pitA sArthavAha dhanadeva to sAme pagale cAlIne mAre tyAM AvelA; chatAM hAya ! emanA dIkarA vere mArI kanyA ApavAno meM nanno bhaNavAnI kevIka murkhAI karI ? zeThane potAnI A bhUla bahu gaMbhIra to eTalA mATe lAgI ke taraMgavatI padmadevane pUrva bhavano kevoka prema ! jemAM potAnI dIkarI taraMgavatI te cakravAkI, e pAradhInA bANe marAyelA potAnA priya cakravAkanI bhaDabhaDatI AganI saLagatI mRtyucitAmAM jIvatI jhaMpalAvI de? Avo prema pUrve dharanArIe, ahIM A bhavamAM e ja priya padmadevane pati tarIke na maLe. to bIjo pati na karatAM, enI cAritra mArge javAnI taiyArI, e kevoka prema ! ene meLavavA zrImaMta kuTuMbamAM janmelI ane lADakI chatAM 108 AMbelanI ugra tapasyA ! ane citrapaTTathI priya pamadevanI bhALa maLI to e have pati tarIke na maLe to ApaghAtanI taiyArI !! A badhI vastuo zeThanA dilane hacamacAvI nAkhyuM. dilamAM pazcAttApanI Aga saLagI UThI ! te ekadama UThIne gayA dhanadeva sArthavAhanI havelIe." 2 5) - taraMgavatI
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avela nokara kulmASahasti zuM banyuM te kaheto AgaLa calAve che ke tyAM paNa padmadeva guma che, ene kALo kakaLATa cAlato joyo, tethI RSabhasena zeThanuM dila ora valovAI gayuM ! te sIdhA dhanadeva zeThane hAtha joDI kSamA mAge che, ne rotAM rotAM kahe che zeTha mApha karajo bhAIsAba ! te kALe meM tamane kanyA ApavAnI nA pADI ! ane emAM je meM tamane kaDavAM veNa kahyA enI kSamA mAguM chuM, have to huM sAme caDIne tamArA putraratnane jamAI tarIke mAguM chuM, kemake A tamArA putra ne mArI kanyA, baMneyanA romAMcaka prasaMgo che. baMnene pUrva janma cakravAka cakravAtI tarIke priya-priyA hatA.' ema kahI zeThe dAsIe kahela Akho ahevAla dhanadeva sArthavAhane saMbhaLAvyo. ajJAnatAvaza meM kevI gaMbhIra bhUla karI ke eTalA karuNa prasaMgomAMthI pasAra thayelA baMneno saMbaMdha na thavA dIdho !! dhikkAra paDe mArI ajJAnatAne ! mArA abhimAnane ! hAya hAya ! atyAre e baMne bicArA ekalAaTUlA ne sAdhana-sAmagrI vinAnA koI ajANyA sthaLe kevA du:khamAM haze ? ema bolatA bolatA RSabhasena zeTha dhrusake dhrusake raDI paDyA, ne badhuM sAMbhaLatAM dhanadeva sArthavAha paNa raDI paDyA. AjubAju beThelA badhA ya karuNa rudana karavA lAgyA. "nAnA zeTha ! tamArA baMnenuM ekaluM kuTuMba ja nahi, paNa tyAM bheguM thaI gayeluM gAma AkhuM raDI rahyuM ! emAM ya tamArI mAtA tamArA viyoga para je chAtI phATa rUdana karavA lAgyA. e joIne to tyAM bhegA thaI gayela gAmalokomAM eka mANasa evo nahi hoya ke je royo na hoya. emAMya kharekhara ! mAtA jAte dhrusake rotI hatI, ne bIjAone rovarAvatI hatI !" A sAMbhaLatAM taraMgavatI-pamadevanuM paNa hRdaya bharAI AvyuM. emanI ya AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI gayAM. emane ema lAgyuM ke ApaNe kevuMka sAhasa karI nAkhyuM ke "A badhAone karuNa kalpAMtanA ApaNe AMdhaNa mUkI AvyA !" mANasa sahejamAM sAhasa karI nAkhe che, paNa tenuM vikaTa pariNAma AvatAM hRdayane bhAre baLApo Ubho thAya che ! saMsAranuM svarUpa A parathI vicAravA jevuM che. koInA jIvanamAM banelA karuNa prasaMga bIjAo para paNa kevIka hRdayabhedI asara kare che, e jotAM mANasane nAzavaMta sukhasaMpattinA zA abhimAna karavA jevA ? ke zA kAyamI AnaMda maLI gayAnA bhrama sevavA jevA hatA ? AvuM nAzavaMta yA parivartanazIla thoDuMka sukha maLyAmAM zA harakhapaduDA thavA jevuM che ? bIjuM AmAM e jovA jevuM che ke keTalIka bAbatomAM garbhita moTA rahasya karma ! tArI gati nyArI 2 51
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANyA vicAryA vinA utAvaLA nirNaya laI levAmAM ane tadanusAra anucita vANI vartAva karavAmAM Ave che, paNa pAchaLathI kevuMka pastAvuM paDyuM ne ? pra.- paNa saMsAramAM ApaNane pahelethI badhI vAtanI thoDI ja khabara paDe che te bahu vicAra karI nirNaya laIe ? u.- bhale upalakathI khabara na paDe, paraMtu nirNaya letAM pahelAM enAM vividha pratyAghAta vicArI zakAya. prastutamAM ja (1) RSabhasena zeThe dhanadeva zeTha mAgavA AvyA tyAre taraMgavatIno saheja abhiprAya lIdho hota, to ene keTalo badho prakAza maLata !! athavA (2) dhanadevane saheja pUchyuM hota ke tamArA putranI icchA pUchIne AvyA cho ? athavA (3) enA putrane bolAvI pUchyuM hota ke tane kema mArI kanyAnI icchA thaI ?... vagere vizeSa tapAsa karatAM kAMIka navuM jANavA maLI Avate khera. pelo kulyAhasti nokara kahI rahyo che ke "nAnA sAheba ! nagara AkhAmAM tamo baMnenA jAtismaraNanI ane tamArA pUrvabhavanI romAMcaka vAtonI khabara paDatAM, temaja tamArI mAtAno kalpAMta jotAM saune rovuM AvI gayuM hatuM. vAtAvaraNa khUbaja karuNa banI gayuM hatuM. pachI RSabhasena zeThe dhanadeva zeThane kahyuM ApaNe khAlI pastAvo karatAM besI rahIzuM emAM kAMI vaLaze nahi, ApaNe cAre bAju tapAsa karAvIe; kemake hajI gaI sAMjano banAva che, tethI baMne keTale pahocyA haze ? ema kahI baMne zeThiyAe cAre bAju tapAsa mATe mANaso doDAvyA; emAM mane paNa tapAsa mATe ravAnA karyo. "meM paNa jude jude sthaLe jaI tapAsa karavA mAMDI, paNa tamAro patto kyAM maLe ? koI ja tamArI bhALa ApatuM nathI, emAM mane vicAra thayo ke tamArI pAse bhAtuM khUTI gayuM hoya eTale koI moTA zaheramAM mAgavA na jAya. e to gAmaDAomAM Amatema pharatA hoya ke jethI tyAM koI ne koI gAmaDAnA sahRdaya mANasa emano atithi satkAra karanAra maLI Ave. bIjuM mane e lAgyuM ke (1) jema koI mANasa roSamAM bahAragAma cAlI jatAM sAthe paisAno saMgraha barAbara na rAkhyo hoya, to AjIvikA mATe nAnA gAmaDAno Azraya le che; kema ke tyAM enI hoziyArIno sAro upayoga thAya; ema, (2) jemaNe aparAdha karyo hoya e paNa jo khAnagI pharavuM paDe to moTA zaheromAM na saMtAto phare paNa gAmaDAomAM ja gupta rIte pharato hoya; mAre mana Ama baMnee mAtApitAne jaNAvyA vagara A guptapaNe bhAgI javAno 2 para - taraMgavatI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ aparAdha karyo, eTale Apa paNa gAmaDAomAM ja pharatA ho, tethI meM Amatema gAmaDAomAM ja tapAsa mAMDI. emAM ahIM tahIM gAmaDAomAM jotA jotA bahu pharatA ahIM AvI gayo, ane bhagavAnanI mArA para mahera thaI ke tamo baMne ahIM maLI gayA ! ane lIlAlahera thaI ! mAro zrama saphaLa thayo.." saMsAramAM badhe ja aMte mANasanA bhAgyAnusAra bane che. jyAM sudhI bhAgya jora na karatuM hoya tyAMsudhI iSTa prasaMga na bane; paraMtu jyAre bhAgya jora kare che tyAre gebI rIte ISTa banI Ave che. taraMgavatI ane padmadevane bhAgya maMduM hatuM tyAMsudhI ISTa na banyuM, UlaTuM, maraNAMta jevI Aphata AvI UbhI ! paraMtu bhAgye jora mAratAM coronI pallImAMthI chuTakAro ya maLyo ! tema ahIM paNa A gharanA ja nokarano bheTo ya thaI gayo ! bhAgyatattvanI hisAbe Ama bane emAM navAI nathI. bhAgyanI zraddhA vinAno mANasa bhAvI salAmatI bhUle che : bhAgyanI baLavattA na mAnavAthI kAM to saMpattimAM ati harakhanA unmAdamAM caDI na karavAnA kAma, na karavA jevAM pApo kare che, ne bhAvI dIrgha kALanI salAmatInA vicArane ja bhUlI jAya che ! ne emAM aMte khuvAra thAya che. chevaTe ene mota bhayaMkara Ave che. mota vakhate durdazAno pAra nathI raheto ! tyAM karaNa cIso sAthe e mare, ema A potAnI durdazAnA hAya ! hAya !' sAthe kalpAMta karato karato mare che. tyAre jo bhAgyanI baLavattA samajato hota to saMpattimAM bahu harakhanA unmAdamAM na caDatAM, sabhAvanA karate ke - bhAgyanI zraddhAvALAnI saMpattimAM sadbhAvanA : eTale Aje jyAre bhAgyanI anukuLatAmAM mAre sArAsArI che, tyAre sArAM sukRta karI levA de." A Adhunika zikSaNanI asara nIce anAtmajJa banelAne kyAMthI sUjhe ? A to saMpatti vakhatanI vAta thaI. tyAre Apatti vakhate paNa anAtmajJA mANasa bhAgyanI baLavattA na samajI, Aphata TALavA mANasAI mUkIne kaI prakAranA pApa prapaMco seve che ! emAM vartamAna ApattimAM e bhogavIne alabatta azubha karmane khapAve che, paraMtu pApa prapaMcothI navAM lakhalUTa azubha karma loTa jaththo bAMdhI jAya che ! karma ! tArI gati nyArI 2 53
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa pAyAmAM, bhAgyanI baLavattA samajI ApattiomAM rodaNAM baMdha karI devA joIe. jevI bhAgyanI baLavattA, evI dharmanI paNa eka baLavattA che. mANasa dharmasAdhanA dharmapravRttimAM bahu joDAyelo rahe, sadguruonAM paDakhAM sevato rahe, ane emanI pAse evuM AdhyAtmika baLa UbhuM thAya che ke paheluM to to keTalAM ya azubha karma dabAI jaIne kSudra upadravo dUra thaI jAya che. yogabindu zAstra batAve che ke yogIjanonI bhakti vaiyAvaccethI kSudra upadravo TaLI jAya che. roja bolIe chIe, "upasargo kSaya yAtti, chidyatte vidanavallaya, manaH prasannatAmati, pUjyamAne jinezvare.....' jinezvara bhagavAnanI pUjA karavAthI upasarga upadravo nAza pAme che, vipnanI velIo kapAI jAya che, ne mana prasanna praphullita banyuM rahe che, A dharmanI baLavattA che, ke sadA mana prasanna rAkhe, ne zubhanA saMcaya thAya, kSudra azubha karmo nAza pAmatA Ave. namaskAra mahAmaMtranuM jIvana-zaraNa rAkhanArane avasare avasare gebI sahAya maLyAnA keTalAya dAkhalA bane che. pra.- paNa dharmIne ghera dhADa kahevAya che ne ? u.- e ajJAnIono bola che. zuM dharmahIna mANasonAM jIvana kevaLa sukhabharyA ja rahe che? emane dhADa nathI AvatI ? ema kaho, dharmAne ghera to kadAca pUrvanA azubha karmanA udaye Apatti Ave to ya dharmIne ghera dhADamAM abajanuM devuM dasa hajAramAM cukate thAya che. eTale ? dharma samaje che ke, "A Aphata ahIM A janmamAM AvI te sAruM thayuM, ahIM mArI pAse dharmanI samaja che eTale TUMke pate che. navA anaMtA karma baMdhAtA aTake che ! durgationI ApadAo sAme A ApadA zI visAtamAM che ? ema karI cittanI samAdhi jALavI zakuM chuM; zubha bhAvanA karI zakuM chuM ne tethI AphatanA azubha karmonI sAthe sAthe bIjA paNa keTalAMya jaththAbaMdha azubha karmono kSaya thAya che. e azubha karmanuM abajanuM devuM 10 hajAramAM patavA barAbara che, enA badale jo AphatanAM karma evA ja tIvra UbhA rahI parabhave evA koI janamamAM udaya Avate, to tyAM dharmanI samajanA abhAve duHkhanA guNAkAra thata, temaja asamAdhi kaSAyo ane ArIdradhyAna thaIne bIjA navA bhAre karma 2 54 - taraMgavatI
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ UbhAM thate ! ema azubhanuM ajabanuM devuM cukate karavAmAM dama nIkaLI jate." dharmanI baLavattA samajanAra dharmAtmAo eTale ja dharmamaya jIvana dharmapradhAna jIvana jIve che. enAM rojiMdA jIvanamAM paramAtmabhakti sAdhusevA, jinavANIzravaNa, vrata, niyama, tyAga-tapasyA, sAmAyika pratikramaNa svAdhyAya, vagere cAlu ja rahe che. 18. mokSadRSTi pahelA dharmadaSTinI AvazyakatA zAstramAM batAvyuM che ke rAjA narasiMha pUrva bhavamAM bhikhArI hato, nagaramAM barAbara pUrI bhIkha maLatI nahi, tethI kaMTALI bIje gAma javA nIkaLyo. emAM ene sAdhu maLyA ! sAdhune hAtha joDIne kahe che, | bApajI bahu duHkhI chuM, bhUkhe maruM chuM bhIkha mAgato bhaTakavA chatAM maLatI nathI. kAMIka evuM karavAnuM batAvo jethI e karuM ne roja peTapUra khAvAnuM maLe. bhale lukhkho roTalAno TUkaDo ja maLe, toya cAlaze. paNa A bhUkha sahana nathI thatI. tyAre sAdhu kahe che, jo bhAI ! te pUrve dharma nathI karyo eTale ahIM duHkhI che. tuM dharma kara, to sukhI thaIza....." ahIM bhikhArI sukhadu:kha zAne kahI rahyo che ? zuM sukha mokSanuM ? ane duHkha bhavabhramaNanuM ? ke bhUkhanuM duHkha ane roTalAnuM sukha ? kaho bhUkhamarAnuM duHkha ane roTalAnA sukhane duHkha-sukha kahI rahyo che. to sAdhu je javAba Ape che ke dharma kara, sukhI thaIza e paNa kaI samajathI ApI rahyA che ? zuM mokSanA sukhane ahIM sukha samajIne kahI rahyA che? ke roTalAnA sukhane sukha samajIne ? jo dharmathI mokSanA ja sukhanI vAta karavI hota, to to phoDa pAData ke "joje dharma karaje, paNa mAtra mokSanA sukha mATe ja karaje, saMsAranA roTalAnA sukha mATe nahi. saMsAranA sukha mATe pApo bhale karAya, paraMtu dharma na karAya." - sAdhue AvuM spaSTIkaraNa nathI karyuM e sUcave che ke saMdarbha anusAra emaNe eja kahyuM tAre roTalAnuM sukha joIe che ? to samajI rAkha ke, bIjA sukhanI jema roTalAnuM sukha paNa dharmathI ja maLaze. mATe dharma kara.' jIvane pahelo upadeza to enI pAse dharmanI bharacaka pravRtti karAvavAno joIe. tethI ja ahIM sAdhu mahArAje tAro-saMsAra sukhano Azaya che ? ke mokSasukhano Azaya ? evuM kAMI piMjaNa na karatAM, "tuM dharma kara" e ja vAta batAvI. karma ! tArI gati nyArI 2 55
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM sAdhue e bodha na Apyo ke "joje darzana karaje, khUba karaje, paraMtu joje darzanathI roTalA na icchato, nahitara durgatimAM rakhaDI paDIza. dharmathI saMsArasukha maLavAnuM na icchAya, na maMgAya. dharmathI to mokSa ja pAmavAnuM icchAya, mokSa ja maMgAya." basa, bhikhArI pachI darzanamAM lAgI gayo, maMdiro ghaNA hatA, eTale jeTalA bane eTalA bhagavAnanAM e darzana karyuM jAya che. jojo ahIM ene mokSano Azaya na hato, paraMtu eTalI samaja sAdhu pAsethI maLI hatI ke A jagatanI anukULatAo paNa dharma kare ene maLe che, mATe bIjA phAMphAM mAravA karatAM dharma karavo emAM ja DahApaNa che. zrI uttarAdhyayana-TIkAzAstrI paNa eja kahe che. lakhyuM che." artha kAmanA abhilASIe paNa samajavuM joIe ke dharma vinA sukha maLe nahi, mATe dharmamAM ja yatna karavo ucita che." pra.- paNa ekalA saMsArasukhanI dRSTithI dharma karatA haze to jiMdagI sudhI e saMsArasukhanI ja dRSTi rahevAnI, pachI evAne mokSanI dRSTi kyAre AvavAnI? tethI upadeza to mokSanI dRSTino ja Apavo joIe ne ? zrAvakanA kevA kevA AcAra joIe ? u.- daSTi-lakSya-uddezano upadeza kone ? dharma kare emane ? ke hajI evo dharma ja nathI karatA emane ? jenA rojanA jIvanamAM zrAvakanA AcAranAM ThekANAM nathI, mAtra pAMca miniTanAM darzana yA daza miniTanI pUjA che, te paNa maMdiranA bhagavAna, maMdiranuM kesara, maMdiranI agarabattIthI ! gAMThanuM kAMI lAvavuM nathI ! pUjAmAM paNa bhagavAnane niyamita prakSAla karavo nathI, jAte aMgabhUMchaNAM karavAM vagere kazuM karavuM nathI, reDImeDa bhagavAna para TIlIo karI levAnI.'basa ATalo manamAnyo rAbetA mujabano prabhupUjAno dharma, bAkI dayA, dAna zIla, tapa vagere dharmanI garaja nathI; gharamAM jIvajayaNAnI kazI kALajI nathI; gesanA cUlAne sIdhI dIvAsaLI cAMpe, te bhaluM hoya to barnaramAM rAtavarAta chUpAyelA nAnA vAMdA-kIDIo baLIne sApha ! kapaDAM, jo emAM mAMkaNa vagere jIva caDelA, sIdhA dhovAmAM jatAM hoya, pATalAmAM mAMkaNa chUpAyA hoya enA para besI sIdhuM garamAgarama pANImAM snAna karAtuM hoya, to AmAM kyAM jIvonI rakSAnI kALajI ? be rAta rahelA dahIM, vidaLa, vAzI peMDA...vagere abhakSya khavAtA hoya. TI.vI.-vIDiyonA bIbhatsa dazyo sasaro vahu mA-dIkaro-dIkarI 2 56 - taraMgavatI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe besIne jotA hoya; jIvanamAM nathI koI tyAganA vrata niyama, nathI kAMI tapa, moTI caudaza jevI tithio paNa lIlAM zAkabhAjI ne rAtribhojana khuzakhuzAla karatA rahevuM che; hoTela piksara, TI.vI. vagere sUjhe che, paNa nathI koI vyAkhyAna-zravaNa, na rAte kuTuMbane besADI dharmazAstra rAsa vAMcana, na sAmAyika, na parva tithie paNa patikramaNa,......vagere vagere zrAvakanA AcAranAM ThekANAM nathI; AcArahInane evo jIvanamAM AcAra-dharma lAvavAno upadeza hoya ? ke AcAra-dharmanA uddezano upadeza joIe ? zAstronA bharacaka upadeza dharmadaSTi jagAvavA arthe ? ke mokSadRSTi jagAvavA arthe ? nahi jevA darzana pUjA karato hoya ene ja kahIe ke tuM dharma mokSa mATe nathI karato ? tane sukha bhUMDuM nathI lAgatuM? saMsArasukha game che ? jA, tArA bhAva melA che. melA bhAvathI dharma karIza to durgatinAM pApa bAMdhIza. mATe pahelAM dRSTi sudhAra, AvuM kahIe to e zuM ene dharmamAM joma lAve ? utsAha vadhAre ? ke dharmamAM nirutsAha kare ? hajI ene DhagalAbaMdha saMsAranAM kAma karatAM AvaDe che, karavA game che, ne karavA mathe che, paNa zrAvakapaNAnA dharma-AcAra jANavA-pALavAnI kazI garaja nathI, tamannA, nathI, enAmAM ApaNe mokSanI dRSTi jagADI ApavAnI hoya ? ke dharmanI dRSTi jagADavAnI hoya ? zAstro jao to dekhAze ke jIvomAM dharmadaSTi jagAvavAne vadhAravA mATe, ne emane pApapravRttimAMthI bahAra kADhI dharmapravRttimAM joDavA mATe thokabaMdha upadezo emAM lakhAyelA paDyA che. AjanA jIvomAM to jIvanamAM pahelI dharmanI dRSTi jagAvAya, ane e mATe ene samajAvAya ke "mahAnubhAvo ! A Arya mAnavano uttama janama saMsAranA pApomAM rAcyA mAcyA rahevA mATe nathI, paraMtu dharmasAdhanA karavA mATe che. A uttama janama mAtra janAvaranI jema AhAra-viSaya-parigraha ane AraMbha samAraMbho tathA 18 pApasthAnaka sevavA mATe nathI, paraMtu tyAga tapasyA, jinabhakti sAdhusevA, jIvadayA, dAna-zIla vagere dharmasAdhanA karatA rahevA mATe che." Ama emane mAnavajanamano uddeza dharma sAdhanA batAvAya, mAnava janamanI dRSTi dharmasAdhanA para kheMcAya, to emanA jIvanamAM bharacaka dharmasAdhanA Ave. emane to kahevAya ke "jA dharma nahi karo, ne mohamAyAmAM ja ramatA rahezo to je jIvana jIvatAM che, e aMte karma ! tArI gati nyArI 2 57
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUjhaze, e hisAbe ahIM aMtakALa paNa bagaDI jaze ! ne parabhave to behAla dazAno pAra nahi rahe ! kone khabara ahIM dharma sAdhyA vinA A janma pachI to keTalAya dharma vinAnA pApabharyA halakA avatAra maLyA karaze !!" Ama emane jIvanamAM dharmadaSTi ThasAvIe, to emanAmAM dharma sAdhanA Ave. e vinA mokSadaSTinuM ja samarthana karyA karAya to dharmanA AcAra kyAMthI AvavAnA ? jenazAstro jIvanamAM AvA pradhAnapaNe dharmadaSTi jagAvavAnA upadezothI bharyA bharyA che. koIe ema nathI kahyuM ke "dharma baha karato hoya ke enI ciMtA nahi. mAtra daSTi mokSanI rAkhavI. jo mokSa sivAya saMsAranI anukULatA mATe dharma kare to durgatimAM bhaTake. AvuM jJAnIoe kema na kahyuM? kaho, dhaDamULamAM jemane hajI jIvanamAM dharmadaSTi ja nathI AvI, sAMsArika kA choDIne dharma karavAnI kazI tAlAvelI ja jemane nathI. ene pahelAM mAtra mokSadaSTinuM samarthana karatA rahevAmAM, e jIvo jIvanamAM mokSanI dRSTine gokhaze, paNa dharmadaSTine nahi, tethI dharmanA AcaraNane mukhya nahi kare. e to dharmadaSTi jagADavA jIvone jIvanamAM dharmanI pradhAnatA rAkhavAnuM ThasAvyA karo; jinazAsana maLyAnI kiMmata samajAvI pApa choDI choDI dharmamAM lAgyA karavAnuM kahyA karo;- "bane teTalI pApapravRtti baMdha karo, ane bane eTalo dharma karI lo, nahitara mAryA jazo, jIvana to jotajotAmAM pUruM thaI jaze, pachI dharma vinA ekalA pApAcaraNo laIne kyAM jaIne UbhA rahezo?" ema pApatyAga ane dharmapravRttinI khUba preraNA karyA karo, to ja e dharmapravRtti khUba karatA thAya, ane zrAvakadharmanA khUba AcAro pALatA thAya. "AjanA jIvomAM mokSadaSTi pahelAM dharmadaSTi jagAvavAnI tAtI jarUra che. dharmadaSTi to evI jagAvAya ke zrotAne hADohADa lAgI jAya ke bApa re ! huM jo jIvanamAM dharmanI mukhyatA ane dharmanI puSkaLatA nathI lAvyo to mAryo jaIza ! astu. nokara kulmASahastI vigata kahe che, nAnAzeTha ! gAmaDe gAmaDe bhaTakato zodhato ahIM Avyo, ne sAruM thayuM ke bhagavAna mArA para rIjhayA te tamAro bheTo thaI gayo ! ne mAro parizrama saphaLa thayo ! lo, have mane baMne zeTha sAheboe A be patramAM tamane ApavA mATe ApyA che, te lo," padmadeva patrane namaskAra karIne svIkAre che, ane kholIne dhIme dhIme vAMcI le che, moTethI bolIne nahi, kemake emAM jo kAMIka rahasya gupta rAkhavA 2 58 - taraMgavatI
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevuM lakhyuM hoya to te gupta rAkhI zakAya. pachI patramAM joyuM ke evuM kAMI khAnagI rAkhavA jevuM nathI, eTale moTethI vAMce che zuM lakhyuM hatuM emAM ? taraMgavatI sAdhvI zeThANIne potAno ahevAla kahI rahI che ke 'gRhiNI ! mane bhAre bhaya hato ke pitAjInA AvelA patramAM koNa jANe kevo ya gusso ThAlavyo haze ? ne kaDaka Thapako lakhyo haze ? paNa jyAM pahmadeve have moTethI patra vAMcyo, tyAre joyuM ke patra bilakula roSa vinAno ane khUbaja premabharyo, lAgaNIbharyo, ane prasannatAbharyo, tathA vizvAsaAzvAsana Apato patra hato. tyAre mAre kaleje ThaMDaka vaLI. emAM lakhyuM hatuM ke "tame jarAya ciMtA karazo nahi; tamArA mananA manoratha pUrA thaze; ane tamo sukhethI ghare jaladI cAlyA Avo, tamane mArA sogana che ke jaladI ghare AvI jAo; nahi Avo to mArA jIvananuM jokhama che." ATalo badho prema ane vizvAsa tathA bahu AvakArabharyuM AmaMtraNa dekhI baMneno zoka ane bhaya dUra bhAgI gayA. premabharyo AzvAsanapatra keTaluM kAma kare che ! enA badale roSapUrvaka Thapako ja lakhyo hoya, to sAmAnA bhAMgI paDelA hRdayane keTalo badho bhAre AghAta lagADe ? ne emAM pote nAnaDiyA hoya, tema gunhAhita hoya, eTale Thapako sAMbhaLI kAMI bolI to zake nahi, paraMtu zuM vaDIlanA pratye dilamAM prema ane sadbhAva vadhe ? nA, vadhe nahi kintu ghavAya, ocho thAya. aparAdhI aMge mAnavazAstra : ene pahelAM sneha sahAnubhUtithI navarAvI nAkho : A sAyakolojI (mAnasazAstra) che ke sAmA aparAdhIne paNa, pahelAM to sneha-sabhAva-sahAnubhUtithI navarAvI nAkho ! tethI tamArI tarapha enuM haiyuM jhUkaze, ane tamArA para eno sadbhAva vadhI jaze; enA dilamAM tamArA para eno sadUbhAva vadhI enA dilamAM tamArA kathana mATe DhALa Ubho thaze, tamAre ene ThapakAnuM kAMIka kahevuM hoya te kaho, te aMdaramAM Utaraze, te AdarathI sAMbhaLaze svIkAraze ane potAnI bhUla harakhathI kabUla karI pastAvA sAthe kSamA mAgaze. A anubhavanI vastu che. A anubhava karazo to samajAze. bAkI bhUla kare ene to 'tarata DAmavA-dabAvavA ja joIe, nahitara mAthe caDI bese, ne vaMThI jAya.' evA galata hisAba para atyArasudhI cAlyA ane nAnaDiyAnA ke AzritanA sneha sabhAva ghaTADyA che chatAM Azcarya che ke hajI karma ! tArI gati nyArI 259
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ pelo mAnasazAstrIno hisAba samajavo ja nathI ! ane anubhavamAM mUkavo ja nathI ! to enAM rUDAM phaLanAM jiMdagI sudhI bhAgI nahi banI zako. taraMgavatInA pitAno roSa vinAno ane 'have jaladI ghare AvI jAo tamArA manoratha siddha thaze' evo premabharyuM AmaMtraNano patra Avyo ethI ene zoka dUra thaI gayo, ane manane bhAre saMtoSa thayo. nokara vItaka pUche che : tyAM pelo nokara kulmASahasti pUche che paNa nAnAzeTha ! meM to tamArA gayA pachI ghare banela badhI hakIkata kahI, paNa tame zo zo anubhava karI AvyA te to kaho ?' tyAM pahmadeva gharethI nIkaLyA tyAMthI mAMDIne atyArasudhInI badhI hakIkata kahe che e sAMbhaLavAmAM jIvatA kapAI javAnI taiyArI sudhInA bhayaMkara kaSTanI vigata sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM nokara raDI paDyo ! kahe che, 'hAya ! hAya ! duSToe tamane ATalI badhI bhayaMkara sthitie pahoMcADelA?" padradeva kahe -bhAI ! e bicArAno zo vAMka ? vAMka amArA tevAM pUrvanA azubha karmana; nahitara mahA sukhamAM beThelA amAre e bhayaMkara sthitimAM zAnuM mukAvuM paDe ? e cora bicArA thoDA ja amane TheTha gharamAMthI ja tANI javA AvelA ? paraMtu amArA karmo ja amane bhulAvyA, te sukhanA mRgajaLamAM taNAyA para choDI jAte ja nIkaLI paDyA !' padmadeva vItaka-varNanamAM pachI TheTha ahIM taraMgavatIne chelle bhAre bhUkhanuM sAMbhaLatAM to nokara camakyo ! ane kahe che, "ararara ! bApa re ! tame bhUkhyA ja pIDAI rahyA cho, e to huM jovuM ja bhUlyo ! nAnAzeTha ! mApha karajo bhAI-sAheba ! paheluM to meM tamane bhojana pANInuM ja pUchyuM nahi ? je sagavaDa to mAre pahelI ja karavI joItI hatI, te ja huM bhUlyo? cAlo cAlo UTho, tamane hamaNAM ja bhojana karAvuM." ema kahIne gAmanA eka mAnya sArA brAhmaNakuLamAM baMnene laI gayo; tyAM hAtha paga dhovarAvyA, ane rasoI taiyAra karAvI baMnene nAsto karAvyo; eTale baMnene jIvamAM jIva Avyo te kuLanuM baMnee abhinaMdana karyuM, AbhAra mAnyo. hajI AgaLa evA bhayavALA pradezamAMthI pasAra thavAnuM hatuM. tethI phalmASahastie potAnA jANItA rakSaka mANasone UbhA karyA, ane e badhAnI sAthe tyAMthI baMne nAvaDA dvArA nadI UtaryA... 26) - taraMgavatI
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM nokare pahelethI eka mANasane vAhana levA mokalelo, te vAhana nadI kAMThe taiyAra AvI UbheluM, eTale nokara sAthe baMne vAhanamAM besI gayA, ane eka snehInA gAmamAM pahoMcI gayA. tyAM jaIne snAna karyuM. baMnene nokare sArI rIte bhojana karAvI ArAma karAvyo. baMne bahu ja thAkelA hatA, eTale emaNe sArI rIte UMgha kADhI eTale tAjA mAjA (masta) thayA. pachI UThIne devAdhidevanuM caityavaMdana ane stuti karI. ahIM kulamASa pAse paisA eTalA hatA nahi tethI AgaLa zI rIte vadhavuM ? eTale eNe kosAMbI tarapha kAgaLa laIne eka mANasa mokalyo, ane e thoDA divasamAM javAba laIne pAcho Ave tyAM sudhI badhAe tyAM ja snehInA ghare rokAvAnuM karyuM. thoDA divasamAM mANasa javAba ane kosAMbI sudhInA kharca mATe khAsuM dhana ane kapaDAM vagere sAmagrI laIne pAcho Avyo. eTale ahIM AnaMda AnaMda thaI gayo. emAMthI ahIM thoDuMka rahyA enuM ucita karavA, A snehInA ghare eka hajAra rUpiyA ApyA. temaja chokarA bairA ane puruSo mATe kapaDA ApyAM, jethI snehIne sAruM saMbhAraNuM rahe. pachI tyAM vAhana taiyAra karyuM, ne sAthe zastradhArI majabUta mANaso rakSaka tarIke sAthe lIdhA. padmadeva ane taraMgavatI have A parivAra vagere moTI samRddhi sAthe tyAMnA rAjamArga parathI pasAra thatA hatA tyAre e nagaranA hajAro mANaso joI cakita thaI jatA ! ane Amane snehanI dRSTithI jotA hatA. nagara bahArathI vAhanamAM besI gayA, ane kosAMbI tarapha prayANa cAlu karyuM. puNyapApanI vAdaLIonAM avanavAM : puNyapApanI vAdaLIo kevAMka kalpanA bahAranA avanavAM kAma karI jAya che ! paheluM avanavuM, taraMgavatI pakSInA avatAramAM pApanA udaye priyano viyoga pAmIne enI citAmAM baLI marI, paraMtu koIka zubha bhAve puNyanA udaye moTAzeThanI dIkarI taraMgavatI thaI ! to bIjuM avanavuM, emAM jAtismaraNa thayuM ! ane priyanI yAdamAM mohanA udaye jhUratI hatI ! pachI citrapaTTa sUjhayo to e pUrva bhavanA citrapaTathI puNyanA udaye priya maLyo ! to potAnA bApe pApanA udaye e priyanA vere devA nA pADI ! paraMtu puNyanA udaye priya khAnagImAM maLI gayo ! ne ene paragAma laI cAlyo; to pApanA udaye tyAM coro maLyA, ne emanuM jhaverAta to lUMTI lIdhuM ! paraMtu vadhArAmAM emane laI karma ! tArI gati nyArI 261
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaI pallImAM keda pUryA ! eTaluM ja nahi, paNa priya pamadevano devIne bhoga ApavAnuM nakkI thayuM ! keTalI hada sudhI pApodaya ? paNa khUbI juo, AvA bhayaMkara pApanA udayanI vAdaLI ya pAchI khasI gaI, ne puNyanI vAdaLI AvI ! to eNe e ja pallInA cora dvArA chuTakAro apAvyo ! pAchA chUTIne jaMgala vaTAvI koI gAmamAM gayA, to pApanA udaye kAramI bhUkha veThavAnI AvI, tyAM pAcho puNyano udaya thayo to gharethI zodhavA nIkaLela mANasa ja tyAM maLI gayo ! te have vatana kosAMbI tarapha vAhanamAM ThAThamATha parivAra sAthe laI cAle che ! ghaDImAM puNyanI vAdaLI ! to ghaDImAM pApanI vAdaLI ! ethI ghaDImAM sukha vasyuM ! to ghaDImAM duHkha varasuM ! saMsArI jIvane judA judA janamamAM to sukhanA ne duHkhanA anubhava thAya che. paraMtu A eka ja janamamAM puNyodaya pApodaye kevAMka parivartana lIdhA ! AmAM ja saMsArI jIvanI kevIka karma paravazatA dekhAya che ! karmasattA AgaLa mANasanI kevIka rAMka sthiti che ! je saMsAramAM karmasattA jIva para Ama palaTA mAravAnuM kAma kare che, zuM evA saMsArane mAthe caDAvavAno ? ke karmasattAnI beDIomAMthI choDAve evA deva-guru-dharmane mAthe levAno ? bIjo vicAra e che ke puNyodayanI vacamAM vacamAM jIvanA mAthe jo. pApodaya TapakI paDI ene mahAduHkhamAM mUke che, to e zuM sUcave che ? A ja, ke pUrve dharma to karelo tethI sArA puNyodaya jovA maLyA; paraMtu emAM pApodayo jAgI jAgI duHkha laI AvyA, e sUcave che ke pUrva janamamAM dharma karavAnI sAthe pApAcaraNa kevA kevA karelA haze ? e ApaNuM A AtmanirikSaNa karavA prere che ke, AtmanirIkSaNa : ApaNane sadbhAgye ahIM dharma to game che, paraMtu sAthe sAthe vividha pApAcaraNa keTalAM game che ? e bhavAMtare zuM dekhADaze ? pelA dharmanAM phaLarUpe AvatAM sukhonI vacce vacce e pUrva pApAcaraNe du:khonI dakhala kevI AvavAnI ? du:khonAM rodaNAM kevAM thavAnA ? taraMgavatInAM jIvanamAM joIe to dekhAya che ke sukho vakhate to AnaMda maMgala; paraMtu duHkha AvyA tyAre chelle TheTha ApaghAtanA vicAra sudhI caDI gayelI ! paNa have ene ema lAge che ke duHkhanAM dahADA gayA, te vatana 26 2 - taraMgavatI
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ kosAMbI tarapha e ane priya baMne vAhanamAM besIne prayANa karI rahyA che. rastAmAM DAMgaranA ropAo bahu zobhI rahyA che, AgaLa AzAlika gAma Ave che, tyAM avanavuM jovA maLe che ! vaDanI pUjA : vIra vAso : vaDa para vIraprabhunI bhAvanA : e gAmanI bahAra eka moTuM vaDanuM jhADa che. tyAMnAM loko e vaDanI pUjA karatA hatA. kahe che ke mahAtapasvI vardhamAnasvAmi pote tIrthakara banavA agAu vihAramAM ahIM A vaDanA jhADanI nIce kAussagga dhyAne rahelA ! e sAMbhaLIne taraMgavatI padmadevane bhAre AnaMda ane e vaDanA jhADa para mAna UpajayuM ! manane thayuM ke aho ! nirjhanya dharma yAne zramaNa dharmanI pradhAnatAvALA zrI jinazAsananA sthApaka upadezaka, ane potAnA jIvanamAM zIla ane saMvaranuM niyaMtraNa rAkhanArA vardhamAna svAmi ohoho ! ahIM rahelA ? zIlanAM niyaMtraNathI ahiMsAdinA mahAvrata pALanArA, te evAM ke mane kyAMya avrata pApamAM taNAI jAya nahi. temaja saMvaranA niyaMtraNathI bAra prakAranA tapanI sAdhanAmAM ja dattacitta banelA mahAvIra paramAtmA; he ? e prabhu ahIM A vaDa nIce ThaherelA ? prabhune Azraya ApanArA A vaDa atyAre ApaNe mana jANe pote ja mahAvIra prabhu tarIke Ubho che ! mATe vaMdanIya che. lAvo ene vaMdana karIe"..... ema karI baMne jaNa vaDane pratyakSa mahAvIra prabhu mAnatA harakhita thaIne khUba bhAvathI vaMdanA kare che ! nAma nikSepe nAma paNa bhagavAna : pra. jhADane bhagavAna manAya ? mAnIne vaMdana thAya ? ethI lAbha maLe? u.- jina zAsana sAmAnyathI vastumAtranA cAra nikSepA mAne che. vastu cAra nikSepe hoya che,- nAma nikSepa, sthApanA nikSepe, dravya nikSepe ane bhAva nikSepe. nAma nikSepe vastunuM nAma Ave, vastunuM nAma e paNa eja vastu che. nAma lakhyuM hoya, koI pUche A zuM lakhyuM che, to kahevAya che. e vastu dA.ta. arihaMta nAma lakhyuM che, ne pUchAya A zuM lakhyuM che ? to kahevAya arihaMta ! zuM arihaMta bhagavAna pote A che ? hA, nAmathI A arihaMta ja che. arihaMta arihaMta nAma raTatAM ho ne koI pUche zuM raTo cho ? to kahevAya ke arihaMta raTuM chuM. pra.- are ! arihaMtanuM nAma raTo cho ke arihaMta ? karma ! tArI gati nyArI 263
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ uM, vyavahAramAM baMne bolAya che. "arihaMta' raTuM . arihaMtanuM nAma raTuM chuM;" kemake arihaMtanuM nAma apekSAe arihaMtathI kAMI juduM nathI. mATe to sAmo kahe "arihaMta' raTuM , to enI sAthe koI jhagaDo nathI karatuM ke "eya! arihaMtanuM nAma raTe che ? ke arihaMta raTe che ? kema jhagaDo nahi ? kaho nAma ane nAmavALAne eka ja yAne abhinna mAnavAmAM Ave che. mATe savAre UThatAM ja "arihaMta' bolo, tyAM ema nathI kahetA ke huM arihaMtanuM nAma bolyo, emaja kaho cho "arihaMta' bolyo. have sAmo pUche "arihaMta' zuM che? to uttaramAM kahevAya che "arihaMta' amArA bhagavAna che. sAmo pUche - pra.- koNa bhagavAna? arihaMta to nAma che, to zuM nAma e bhagavAna? sthApanA nikSepe mUrti paNa bhagavAna : u.- hA, jema vicaratA tIrthakara bhagavAna e arihaMta che, tema "arihaMta' nAmane paNa arihaMta ja kahevAya. ema sthApanA nikSepe arihaMtanI mUrtine paNa A arihaMta che ema kahevAya che; tyAM arihaMta mUrti mATe ema khulAso nathI karAto ke A arihaMta nahi, paNa arihaMtanI mUrti che. jema "arihaMta' nAma e arihaMta, tema arihaMtanI mUrti paNa arihaMta ja che. konA darzane jAo cho ? to kahevAya che ke mahAvIra bhagavAnanAM. tyAM ema nathI kahevAtuM ke mahAvIra bhagavAnanI mUrtinAM darzane. kema vAru ema ? kaho, bhagavAnanI mUrti e bhagavAna ja che mATe, tethI to vyavahAramAM juo gharamAM grUpa phoTo hoya ane bahArathI ajANyo mahemAna Avelo phoTAmAM oLakha pUche, A koNa ? "to gharano chokaro kahe che,- "A mArA pitAjI, A mArA mAtAjI," tyAM ema thoDuM ja kahevAya ke A to mArA pitAjIno phoTo che. mArA pitAjI nahi" are ! eTaluM ja nahi, paNa phoTAmAM kharekhara pitAjI samajI pitRbhakta putra roja emane phUlahAra caDAve che. dezanetAnA bAvalAnI loka pUjA kare che ne ? sanmAna-salAmI kare che ne ? mUrtimAM vyaktino A jagaprasiddha vyavahAra che. mUrtine vyakti mAnI jagata enAM pUjana satkAra sanmAna salAmI kare che. mUrtipUjAnA virodhI bicArA A samajI zakatA nathI, eTale mazkarImAM - taraMgavatI 264
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavAro kare che ke lo AmanA bhagavAna pattharamAM AvI gayA ! ema karI bhagavAnanI mUrtinI eTale ke bhagavAnanI AzAtanA kare che ! pAcho e potAnA bApanI ke gurunI tasavIrane joIne kaheze A mArA pitAjI A mArA gurujI; ne jo koI virodhI e tasavIra para ghUMkaze, to to enA para A mUrti virodhI gusse thaI kaheze eya harAmakhora ! mArA bApa para thUke che ? mArA guru para thUke che ? khUbI to juo, mUrtino ne mUrtipUjAno virodhI yuvAna jo koI manamAnI rUpasuMdarI yuvatI sAthe sagAI saMbaMdhathI gaMThAyo, to eno phoTo lokeTamAM rAkhI ekAMtamAM kAma vihvaLa banelo lokeTane baccI bharI kahe che - o mArI pyArI ! zuM tAruM rUpa ? ene koNa kahe, "alyA ! zuM lokeTa- phoTo e tArI pyArI ? ke jIvaMta jAgrata e yuvatI tArI pyArI ?' - vaDa e mahAvIra ? :- mUrti-phoTo vageremAM mukhya vastu tarIkenA jagaprasiddha vyavahAra che. so rUpiyAnI noTano loko emaja vyavahAra kare che. koIne noTa ApatAM kahe che, lo A so rUpiyA. tyAM sAmo ema nathI kaheto ke A to so rUpiyAnI noTa che, so rUpiyA nahi; kema ema ? kaho, gavarmenTanI TaMkazALamAM chApelI noTamAM so rUpiyAnI sthApanA thayelI che. vastunI sthApanAne paNa vastu ja kahevAya che, ane enA pratye vastu jevo vyavahAra thAya che. mATe to bajAramAM mAla kharIdIne gharAka noTa ApatAM kahe che lo A so rUpiyA. evuM kAMI noTanAM mApanuM khAlI kAgaLiyuM ApI na bolAya ke 'lo A so rUpiyA.' kemake kAgaLiyAmAM so rUpiyAnI sthApanA nathI thaI. sthApanAno keTalo badho mahimA che ! ke kSatriyANIo pati paradeza jAya tyAre enI mojaDI laI rAkhatI, ane emAM patinI kalpanA (sthApanA) karIne ene pati tarIke pUjatI, ane vinaMtI karatI ke "svAminAtha ! mAre to tame ja eka nAtha, tamArA sivAya koInA tarapha mArI AMkha paNa na jAya, evuM mane baLa Apajo. mArA zIlanI rakSA karajo. A ja vAta ahIM che, - je vaDanA jhADa nIce mahAvIra prabhu dhyAnamAM rahelA, e vaDamAM prabhunI sthApanA karI vaDane ja mahAvIra jinavara tarIke mAnatI taraMgavatI nIce paDI namaskAra kare che ! ne pachIthI hAtha joDI stuti kare che. vaDa para vIranI stuti :* "he taruvara ! tane dhanya che, tuM kRtArtha thayelo che, ke je tArI chAyAmAM karma ! tArI gati nyArI 265
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra prabhu rahI gayA !ema karI vaDanuM pUjana karI ene pradakSiNA de che, e vakhate dilamAM eTalo badho AnaMda ane tuSTipuSTi anubhave che ke dilamAM saMvegaraMga (dava-guru-dharma-uparano bhaktiraMga) UbharAya che. manane ema thAya che ke vAha re mArA bhagavAna ! tame A jagata upara avatarIne kevAM jJAnanAM ajavALAM karyA ! nirAdhAra jIvonA kevAka AdhArabhUta banI gayA ! amArAM kevAM ahobhAgya ke tame amane maLI gayA ! tamane chAyA ApanArA A dhanya vRkSanAM darzana thayA, e amAre tamAruM ja darzana che. girivara-raja tarumaMjarI re, zIza caDAve bhUpa, lalanA." pUrva siddhigiri tarapha charI pALatAM saMgho jatA, tyAre yAtriko ne moTA rAjAo paNa raste AvatA vRkSanI maMjarI ane e rastethI cAlI gayelA yAtrikonA puNyavaMtA pagathI pavitra thayelI jamIna paranI rajane mAthe caDAvatA! yAtrika saMgha to pUjaya che ja, paNa saMghanI pAda raja paNa jANe pUjaya che ! AvA mArganI rajanA sparzane nakAmo gaNatA nahi; kemake ethI dilamAM je bhAvano uchALo Ave che, e samyakatvane nirmaLa kare che. kamamAM kama, girivara caDatAM vacamAM vacamAM girino hAthethI sparza karIe, ane anaMtAne mokSe mokalanAra girivarane dhanya dhanya mAnIe, to dilamAM bhakti zraddhAno raMga vadhe che, samakita nirmaLa thAya che. taraMgavatI-padhdhadeva mahAvIra bhagavAna je vaDa nIce kAussagga dhyAna rahelA, e vaDanI stuti kare che ke "he mahAvaDa ! tane dhanya che ke prabhunI mAthe te chAyA dharI ! ane ema stuti karatAM aMtaramAM saMveganI tuSTipuSTi anubhave che. pachI te cAlyA AgaLa kozAbI tarapha. nokara mANase AgaLathI baMne zeThiyAne samAcAra mokalI dIdhA che. eTale kozAbInI bahAra jayAM kamaLavana che, tyAM AkhuM kuTuMba ane loko hajAro bheguM thaI gayuM hatuM; kemake A be AvI rahyA che e jAhera thaI gayuM hatuM. kozAbamAM loka-vadhAmaNAM : loko ekeka joI joIne hAtha joDIne praNAma karI jAya che. tyAM kuTuMbane AnaMdano pAra nathI ! tyAMthI emane nagaramAM laI javAmAM Ave che. rAjamArga upara lokonI katAra jAmI che. makAnonI bArIothI ne agAsI uparathI loko jovAmAM tallIna thaI gayA che ane joI joIne lokonI AMkho dharAtI nathI, emAM TasI TasIne jue che eTaluM ja nahi, paNa loko akSata phUla vagerethI vadhAmaNAM kare che ! "ciraMjIvo' ema AzIrvAda 266 - taraMgavatI
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ape che. emAM phUlahAranAM vadhAmaNAM to eTalA badhA Ave che ke padmadeva e badhAne svIkAravA pahoMcI zakato nathI. lokomAM baMnenA pUrva bhavanI khabara paDI gaI che eTale loko AMgaLI karIne bolI rahyA che, are ! juo juo A pamadeva te pelo cakravAka, jene citrapaTTamAM pAradhIe bANathI haNelo batAvelo: ane enI pAchaLa citAmAM baLI marelI A pelI cakravAkI, te A zeThanI lADalI putrI taraMgavatI thaI; ane have A padmadevanI patnI banI ! kharekhara daive baMnenI jugatI joDI banAvI ! kevo A vinayazIla zUravIra ane kuLanuM ratana te badhAne AdaraNIya banyo che ! e emanA kuTuMbanA ullAsa ane lokonA sanmAnathI spaSTa jaNAI Ave che. ema nagaramAM rAjamArga upara savArI cAlatAM cAre bAju prazaMsA thaI rahI che. lokonI daSTie pravAsamAMthI AvelA che. "kevA duHkha veThI AvyA che !" enI lokane khabara nathI eTale koIne mana evI lAgaNI nathI thatI ke A bicArA kevA duHkha veThI AvyA che ! sAruM thayuM duHkhathI chUTyA ! have duHkhamAM na paDo." AvuM AvuM koIne nathI thatuM. jIvanI paNa A dazA che. ahIM janma pAme che. hajAro AjubAjunA loka khuzI thAya che,- "vAha ! bAbo kevo sAro rUpALo ! koI A jIva garbhamAM bicAro kevAM duHkha pAmyo ! enI pUrvenA janamamAM kevAM du:kha pAmyo haze ! have du:kha na pAmo ! koI ja AnuM manamAM nathI lAvatuM ! sagA mAbApa manamAM nathI lAvatA ! nahitara je navA janmelA bAbA mATe ja mAbApa e vicAratA hota ke "mohanA viSayonA kAraNoe A pUrve duHkho pAmyo," to evAM mohanA kAraNomAM ene ahIM na joDe. e to vadhAmaNAM ja kare che ! taraMgavatI padmadevanAM paNa mahA vadhAmaNAM thaI rahyA che. pakSInA avatAre dharma nahi, to ahIM puNyodaya zI rIte ? pra.- pUrve cakravAka-cakravAkInA avatAramAM kazo dharma to karyo nathI to pachI ATaluM badhuM puNya zI rIte udayamAM AvyuM ? u.- alabata pakSInA avatAramAM dharma, dAna puNya karyuM dekhAtuM nathI; paraMtu eka to pUrva bhavomAM e karyuM hoya ema banI zake che. ane koIka evI kasUranA kAraNe vacagALAno pakSIno avatAra AvI gayo hoya. paraMtu pUrvanI dharmasAdhanAno puNyano jAMgaDa mAla paDyo hoya eTale e ahIM udayamAM Ave. karma ! tArI gati nyArI
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne eno prabhAva batAve. pUrva puruSanAM caritra graMthomAM A jovA maLe che, ke pApanA mArgamAM racyApacyA rahevAne badale dharmanI pravRtti khUba khUba karatA hoya, paNa tethI nathI ne kadAca parabhavanuM AyuSya baMdhAtI vakhate koI narasA bhAva AvI javAnA lIdhe halakAM avatAramAM javuM paDyuM, to ya e janama pUro thatAM pUrvanI dharmasAdhanAothI UbhA thayelA ne jAMgaDa paDelA puNyathI AtmAno uddhAra thayo....ahIM A be taraMgavatI-padmadevane Ama banavA pAmyuM hoya, tethI pakSIavatAranuM AMtaruM paDyuM. RSabhaprabhune dharmahIna bhavanuM AMtaruM: RSabhadeva bhagavAna pahelA janamamAM dhana sArthavAha te munione sArthamAM laI gayA. tyAM rastAmAM unALo bhAre Avyo emAM sArthavAha, "sArthamAM koNa, koNa che," enuM lisTa maMgAvI jotAM munio yAda AvyA, munio pAse jaI kSamA mAge che, ke "Apane sArthamAM vizvAsa ApIne lIdhA, paNa Apane bhUlI gayo ApanI saMbhALa na lIdhI ! kSamA karajo mane." munio kahe che, tame amAro koI aparAdha karyo nathI. balake ATale sudhI aTavI laMghavAmAM tame rakSaNa ApI amArA para upakAra karyo che." | munionI udAra umadA vANI sAMbhaLI dhanasArthavAha prabhAvita thaI jAya che, munione lAbha ApavA nimaMtraNa karI laI jAya che, tyAM sAdhudharmano ajANa dhanasArthavAha pahelAM to phaLono lAbha ApavA kahe che. munio samajAve che ke bhAgyavAna ! munione AvI sacitta sajIva vastu levI na khape. tyAre sArthavAha khUba bhAvapUrvaka ghI vahorAve che, ne pachIthI e bhavamAM dharmanI samaja maLatAM samyakta pAme che. suMdara dharma ArAdhanA kare che, mahAna puNya saMpatti kamAya che. paNa emane jIvanano aMta putranA prapaMcathI akALa dvArA samaja ke dharma sAdhanA nathI hotI, chatAM emane tevA kaSAyo nahi, eTale marIne emane devagatimAM ja avatAra maLe che. tyAre pelA dAnanA puNya saMcayanuM zuM? kaho, jAMgaDa paDyuM che, e have cothA bhave mahAbaLa tarIke manuSya avatAra pAme che. tyAM udaya Ave che. alabata pUrvanAM mohanIya karma ane kumitrono saMyoga ahIM emane jaladI dharma nathI pAmavA detA, chatAM pUrvanA puNya mukhyamaMtrI sAro maLyo che, tethI enA sahAre aMte cAritra le che ! laIne tarata jIvanabharanuM anazana karI le che. 268 - taraMgavatI
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pUrvanA jAMgaDa paDelA puNyano ane dharma-saMskArono pratApa. taraMgavatInA AtmAmAM AvuM ja jovA maLe che ke pUrvanA cakravAkInA avatAramAM kazI dharma sAdhanA nahotI, chatAM ahIM uttamakuLa ane bALapaNathI dharmasAdhanA AvI. zI rIte AvI ? to kahevuM paDe ke e pUrvanI koI jAMgaDA paDelI puNyAI ane dharma saMskAranI mUDIno pratApa. A eka samAdhAna che. bIjo khulAso A che ke cakravAkInA avatAramAM ene cakravAka sAthenA premamAM mohamUDhatA hatI, paraMtu haiyAnA pariNAma tevA krUra ane saMkalezabharyA nahotA; pariNAma komaLa mulAyama hatA; tethI puNyodaye ahIM ene taraMgavatI tarIkeno nagarazeThane tyAM adbhuta mAnava avatAra maLyo, ne janamathI jainadharma, dharmanAM anuSThAno maLyA ! pUrva puruSonAM dRSTAnta joIe to AvA prasaMga jovA maLe; ke jIvanamAM dharma sAdhanA na hoya, paraMtu komaLa pariNAme pachI devAdi avatAra maLe. jema ke kumAranaMdI sonI kAmalaMpaTa hato, ene kazI dharmasAdhanA nahotI, paraMtu hAsA prahAsA be apsarAno dhaNI deva thavAnuM niyANuM karI agnimAM baLI maryo to e pramANe devano avatAra pAmyo ! zI rIte pAmyo ? niyANAMnI pAchaLa dharmasAdhanAnuM pIThabaLa to hatuM nahi, to zI rIte niyANuM phaLyuM ? kaho, baLatI vakhate enA dilanAM pariNAma evA krUra niSphara nahi thayA hoya, komaLa mulAyama rahyA haze, to ja devanuM AyuSya bAMdhI deva thayo hoya nahitara to tIvra saMkaleza ke hAyavoyamAM naraka ke tiryaMcagatinuM AyuSya bAMdhI deta. taraMgavatI cakravAkInA avatAramAM aMte AvA komaLa pariNAmamAM rahI hoya, baLI marI chatAM priya paranA snehane lIdhe baLatAM hAyavoyamAM na paDI hoya, to rUDo mAnava-avatAra maLyo, ema kahI zakAya. taraMgavatInA pitAnA gharamAM praveza : ahIM have padhadeva ane taraMgavatIne sagA snehIo taraMgavatInA pitRgRhe laI Ave che. moTo janasamUha bhego thaI gayo che, havelImAM praveza karAvatA pahelAM joSI ene pAse maMgaLarUpe dahIM akSata puSpothI devapUjana karAve che, pachI emane aMdaramAM praveza karAve che. u.- maMgaLa e dharma che; enAthI vipno nAza pAme. gharapraveza karyA pachI e gharamAM rahetA vighno kaSTo na Ave, e mATe dharma maMgaLa karavuM joIe. karma ! tArI gati nyArI 269
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ pra.- gharamAM rahevAnuM to eka sAMsArika kArya che. zuM sAMsArika kArya mATe dharma karAya ? u.- AnI sAme prazna che ke jo dharma na karAya, to zuM sAMsArika kArya mATe pApa karAya ? zuM sAMsArika kArya mATe pApa kare to vAMdho nahi, ne dharma kare to vAMdho ? zuM sAMsArika kArya mATe pApa kare TUMkI durgati thAya ? ne dharma kare to lAMbI durgati thAya ? zake, mAtra dharma na thaI zake ? sAMsArika kArya mATe dharma karavAnA DhagalAbaMdha zAstrapATho maLe che. chatAM kahevuM ke dharma mokSa mATe ja thAya, sAMsArika kArya mATe na thAya, e anekAneka mahAna vidvAna pUrvAcAryonA vacanane ane pUrvAcAryone oLavavAno dhaMdho che. mahA mAhanIyanA udaya zAstro oLavavAno dhaMdho thAya. mokSanA Azaya vinAnA dharmanA dAkhalA "mokSanA Azaya sivAya bIjA koI AzayathI dharma na ja thaI zake, evA potAnA manaHkalpita ane zAstrothI viruddha siddhAntane sAco TharAvavA mATe." jamavAnuM zarU karatAM pahelAM navakAra gaNyo e mokSa mATe. vedanAnI pIDA ochI karavA navakAra gaNyA e mokSa mATe. "moTo sodo karatA pahelAM navakAra gaNyo e mokSa mATe'...A manaHkalpita joDANo che. dharAra anubhavathI viruddha bolavuM, ane managhaDaMta siddhAntane yenakena prakAre sAco TharAvavA mathavuM, e anekAMtavAdI jinazAsanathI viruddha bolavA jevuM che. zrAddhavidhi - dharmasaMgraha vagere zAstro zuM kahe che e juo : e to sApha sApha lakhe che ke "samudita (moTA rUpanA) kraya-vikraya karavA hoya tyAre saphaLatA mATe navakAra Adi dharmamaMgaLa karavAM. ahIM "saphaLatA' eTale mokSa nahi, paNa vepAramAM napho. pAchuM tyAM lakhyuM ke "sarvatra arthAt sAMsArika kAryo hoya ke dharmanAM kArya hoya, badhe ja "dharma prAdhAnyana sAphalyA arthAta dharmane mukhya karavAthI saphaLatA maLe.' A zAstrapATha sApha sApha sAMsArika kArya mATe paNa dharmamaMgaLa karavAnuM kahe che. - : vatI
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ janAvarane moTara akasmAta thayo, ne e rastAmAM maravA paDyuM che, ane tame dayAthI navakAra saMbhaLAvo, to tame e mokSa mATe saMbhaLAvyo ? ne eNe mokSa mATe sAMbhaLyo ? nA; jo mokSanA AzayathI nahi, to zuM e navakAra kathana ane navakAra zravaNanA dharmathI durgatimAM rIbAI rIbAIne maravAnuM ? vAhiyAta pralApa ane vAhiyAta lekhana karavA, e mahA ajJAnatA che, mahamUDhatA che. e nivAravA jaina zAstro pUrA pUrA jovA vicAravAnI jarUra che. zAstro vAMcyA vicAryA vinA vyAkhyAtA ane lekhaka banI besavAmAM ane emAM vAtavAtamAM ja kAravALI bhASA vAparavAmAM koNa jANe keTalAya usUtra bhASaNa thatA hoya ? astu. pelA taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne potAnI AtmakathA kahetAM kahI rahyA che ke 'hiNI ! havelImAM pesatAM ame maMgaLa karIne pachI aMdara peThA, tyAre zuM joyuM ? aMdaramAM mArA pitAjI jANe potAnA aparAdhathI jarAka lajjita mukhavALA dekhAtA hatA. zo aparAdha, samajI gayA ne ? zeThe padmadevanA bApane padmadeva mATe potAnI kanyA ApavAnI ghasIne nA pADelI e aparAdha. ane baMne gAyaba thaI gayA pachI dAsIe je amArA baMnenI pUrva janmanA hevAla sAthe banelI karuNa ghaTanAo kahelI, e parathI zeThane svayaM samajAI gayela ke pote kevo mahAna aparAdha karelo. huM jouM chuM to tyAM sAme pitAjI beThA che, sAthe amadevanA pitAjI paNa beThelA che. baMnene jotAM ame ati harSita thaI jaI, pratyakSa devasamAna amana jotAM ema emanA pagamAM paDI gayo. ama maraNAMta javA du:khe anubhavInA AvelA jyAM motathI bacavAnI koI ja AzA nahotI, emAMthI ugarIne AvelA ne Aje jIvatAM jIvanamAM parama upakArI pitAjI jovA maLyA nathI e deva jevA lAge, emAM zI navAI ? enAro e saMbhramabhaya namana para baMne vaDIla rAjInA reDa thaI jaI amArA mastaka para emane bheTI paDyA, ane emanI AMkhomAM AMsu chalakAyA ! sAra - jumAM beThelA mAtAjI tathA sAsujIne paNa ame khUba harakhathI pagamAM -- skAra karyA. emaNe paNa amane AMkhamAM harakhanA AMsu sAthe AliMgana ApyAM AjubAjumAM beThelA bhAIo. bhojAIo, vagerene paNa ekekane ame. pagamAM paDI paDIne namaskAra karyA. saunI AMkho AMsuthI chalakAtI hatI. e vakhatanuM dazya alaukika hatuM ! kema jANe narakamAMthI chUTIne Avela pAtAno saMbaMdhI na maLyo hoya ? karma : ra gati nyArI
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasikAno ToNo : e pachI tyAM UbhelA bIjA saMbaMdhIo tathA nokara varga ekekane ame bolAvyA. emAM dhAvamAtAne bolAvatAM to e ekadama UThIne page paDI gaI, ane AMkhamAM AMsu chalakAve che; tyAre pelI sArasikA sakhIne bolAvatAM ne kuzaLa pUchatAM e to dhrusake raDI paDe che; ne raDatAM kahe che, "svAminI ! te to kharuM karyuM ! tane priya maLI gayA eTale sarvasva maLI gayuM pachI mArI kiMmata zI rahe, te teM mane visArI mUkI ahIM mane rotI kakaLatI rAkhI, priya sAthe palAyana ! khera ! paNa mane enuM bahu du:kha na lAgyuM, kema ke tArI dhAraNA mujaba priyanI sAthe paradeza javAnuM goThavAI gayuM, eno mane khUba AnaMda hato." pachI ame beThAM tyAM sArasikAne snehIjano pUche che ke te sArasikA ! tuM to badhuM jANe che, to e to kahe A baMnene pUrva janamamAM zuM zuM baneluM ? tyAM sArasikA kahe "bhAI ! pUrva janmanuM zuM pUcho cho? ApaNe mANasa jAta jeTalA premIne vaphAdAra nathI, eTalA A baMne cakravAka cakravAkI pakSI hovA chatAM paraspara bhAre vaphAdAra hatA ! te jarUra paDye eka bIjAne potAnAM prANa kADhI Ape evA ! ema kahIne sArasikAe amArA pUrva bhavano hevAla kahI batAvyo. sAMbhaLanArA to e sAMbhaLatAM evA cakita thaI gayA ! ane emAM pAradhI jevAe je cakravAka taraphanI bhalI lAgaNIthI enA maDadAne agni saMskAra Apyo, e sAMbhaLatAM to saune ema thaI gayuM ke ho Avo jaMgalI zikArI mANasa chatAM enA dilamAM vagara dhAryo zikAra thaI gayo. emAM ene ATalo badho pazcAttApa ? ane pakSI jevA upara ATalI badhI lAgaNI ? tyAre "cakravAkIe baLatI citAmAM priyanA premanI khAtara jhaMpalAvyuM.' e sAMbhaLatAM to saunI AMkhamAM AMsu bharAI AvyA ! e pachI saMbaMdhI varge ahIM banelI vigato pUchI, tyAre sArasikAe padmasarovaramAMthI jAtismaraNathI mAMDIne TheTha amArA baMnenA ahIMthI bhAgI javA sudhIno hevAla Apyo. sAMbhaLanArA badhAne romAMca khaDA thaI gayA ! have snehI saMbaMdhI "ame baMne ahIMthI koIne vagara kahyuM nIkaLI gayA, ne pachIthI atyArasudhI zuM zuM banyuM e pUche che, tyAre "guhiNI ! mArA priya padmadeve ja badho ahevAla Apyo. emAM je coronI pallImAM phasAmaNI ane AzA nahi, vagerenuM varNana karyuM, te sAMbhaLatAM to saunA hozakoza ja UDI ra 72 - taraMgavatI
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayelA ! paNa pachIthI tyAMnAM ja corane ekAeka dayA AvI, ne gupta rIte gupta raste amAro chuTakAro karyo, enI sahAyathI ame tyAMthI palAyana thayA. bhayAnaka jaMgala bhUkha bhAre chatAM khAvA kazuM ja nahi ! yAvat kulmASahasti nokaranuM zodhatAM zodhatAM eka gAmaDAmAM AvI maLavuM, te ahIM kosAMbI pahoMcavA sudhIno badho ahevAla kahyo. taraMgavatI sAdhvIjI AgaLa vadhatAM kahe che, A amArI AtmakathA sAMbhaLatAM saune dila pIgaLI gayA. keIkane thayuM hoya bApa ! A kevAM naraka jevAM duHkha ! ane te paNa AvA moTA gharanAne ? kazI zarama che karmane ? paraMtu khUbI kevI che ke mANasane potAnI jAta para vicAra nathI Avato ke zuM karma emane ja naDe ? ApaNane nahi naDe ?' AtmAnA kothaLAmAM keI jugajuganA karmabalADAM bharelAM sUtAM che. emAMnuM kevuM balADuM kyAre bahAra paDe enuM kAMI kahevAya nahi. mATe, e kevuM ya kyAre karmabalADuM jAgI paDe e pahelAM lAva, huM mArA AtmAnuM hita sAdhI lauM, ema karI satata eka yA bIjA prakAranuM Atmahita sAdhatA rahevA tarapha lakSa rahe. 19. bIjAnA acAnaka karma-udaya dekhI pote jAgelAnAM daSTAMta - vAlirAjA yuddha karavA AvelA rAjA rAvaNane jItI A vicAramAM caDyo ke "A rAjA rAvaNane hAranuM karma udayamAM AvI e kameM ene pachADa khavarAvI, to mArA ya karmano zo bharoso ? ke e mane pachADa nahi khavarAve ? e udayamAM Ave e pahelAM huM Atmahita sAdhI lauM." ema vicAra karI rAjaya bhAI sugrIvane bhaLAvI Atmahita sAdhavA cAritra mArge nIkaLI paDyA. mAsakhamaNa Adi ghora tapasyA karavA mAMDI ane dhyAnamAM rahevA lAgyA to avadhijJAna upAjaryuM ! lavaNa, aMkuza, rAma-sItAnA be ratno, emaNe joyuM ke kAkA lakSmaNa hamaNAM to sAjA sArA beThelA te acAnaka devanI parIkSAmAM marI gayA ! ne pitA rAmacaMdrajI ekAeka enA para pAgala thaI gayA ! to amArAM karmano zo bharoso ? mATe cAlo, Atmahita sAdhI laIe, ema karI moTuM ayodhyAnuM rAjya maLatuM jatuM karI cAritra levA nIkaLI paDyA ! A kAkAnI Aphata para bhatrIjAne vairAgya ! rAjA caMdrAvataMsaka rAtanA jAgI gayA to vicAre che ke have UMghIza to zuM hita kamAvAnuM ? mATe lAva Atmahita sAdhuM, ema karI gokhalAmAM dIvo karma ! tArI gati nyArI 2 73
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ baLe tyAM sudhI dezAvakAzika vrata laI dhyAnamAM besI gayA ! paNa dAsI ajANe dIvAmAM tela pUratI rahI. rAjA dhyAnamAM beThA beThA taMga thaI gaela, mAthAnI nasa tUTI, acAnaka marI gayA ! koIne khabara nathI rAjA kema maryA. te moTo putra e marelA dekhI mAre ya Avo karmodaya jAgI paDe to ? mATe cAritra sAdhI levA taiyAra thaI gayA ! A pitAnI Aphata para putrane vairAgya. madanarekhA mahAsatIe potAnA patinuM jeThanA hAthe khUna thavAmAM patino karmodaya dekhyo. e joIne paheluM to zIlarakSArthe tyAMthI nIkaLI paDI, ane kramazaH AgaLa vadhatAM naMdIzvara dvIpe koI vidyAdhare pahoMcADI, tyAM marela ti deva thaIne Avyo. upakAra mAnI sevA mAge che, to mahAsatIe "cAritra mATe sArA sAdhvI pAse mane mUko' evI mAgaNI karI. kema ? deva sahAye atyAre jo moTo strIrAjA banavAnuM mAgI saMsAranI lahera karavA jAuM, ne pachI acAnaka patinI jema evAM koka vAMkA karma udaya Ave to ? enA karatAM Atmahita sAdhI lauM, e vicAra karI patinI Aphata para pote bodha pAmI gaI. tyAre saMsAra kevo phAMsalo che ke ahIM padhadeva-taraMgavatIne paradezamAM naDelI mahAAphata sAMbhaLI sAMbhaLI sau pIgaLI to gayA, paraMtu emAMthI bodha pAmI jAgI janAra kyAM che ? hAya ! AvA moTA zrImaMtane paNa AvA karmanA acAnaka udaya Ave, to ApaNA zA bharosA ? Ama evI koIka Aphata TapakI paDe e pahelAM Atmahita sAdhI lauM, evuM kone thayuM ? ekane nahi. saMsArano phAMsalo ja Avo che. duniyA bIjAnI Aphato jovA chatAM Ama ja gaphalatamAM DUbI rahI che. zeThano savAsalo :- have ahIM jayAM RSabhasena zeThe dIkarI para A Aphato varaselI sAMbhaLI, eTale gaLagaLA thaI jaI kahe che, dIkarI ! AvuM ja hatuM, tane jo jAtismaraNa jJAna thaI AvuM AvuM banyuM to te mane pahelAM ja kema kahyuM nahi ? kahyuM hota to AvI koI ApadA to na Avate ? ane A amAre pazcAttApa to na karavA paData ke kyAM meM sArthavAhane kanyA ApavA nA pADI ?' ahIM taraMgavatI zuM kahe? ema kahe ke "bApu e to amArI ApadAo sAMbhaLIne have bolavuM saheluM che ke pahelAM kema na kahyuM ? bAkI tamArA abhimAnanA toramAM amArA nAnaDiyAnuM keTaluM saMbhaLAya ? khera ! banyuM te banyuM. amArA ja karmano vAMka' AvuM ullaMThAIbharyuM taraMgavatIne bolatA nathI 274 - taraMgavatI
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvaDatuM. are ! svapnamAM paNa evo koI vicAra nathI Avyo. kemake jaina dharmanuM UMcuM tattvajJAna pAmelI che. mANasa ahIM bhUlo paDe che ne vivAhanI varasI karI nAkhe che. manamAM koI gAMTha baMdhAI gaI hoya, ne avasara Ave, eTale emaja samaje che ke "ThIka moko Avyo che lAva rokaDuM saMbhaLAvI devA de. alabata ApamatinA toramAM saMbhaLAvI to de, paraMtu mIThAza levAnA kharekharA avasare bhAre kaDavAza laIne UThe, enuM nAma vivAhanI varasI karI. ene bhAna nathI ke evuM ToNAnuM ullaMThAIthI na saMbhaLAvyuM, to zuM khoTa paDI jAya evI che ? UlaTuM evA avasare ja sAmAne ToNAnI badale jo jAta para koI vAMka laI lIdho, to zuM bagaDI jAya ? emAM to sAmAno sadbhAva ora vadhI jAya ane sAmAne ToNAthI nIpajanArA anarthothI bacI javAya. sAmAne badale jAtano vAMka kahevAmAM sAmAno sadbhAva vadhe. taraMgavatIno kulIna uttara : "bApujI ! priya aMge kAMI paNa vaDIlane mATe bolavuM emAM mane zarama lAgI, nirlajjatA dekhANI, avinaya dekhAyo, tethI huM tamane jAtismaraNAdinI vAta karI zakI nahi. are ! eno aDadho akSara paNa bolavA mArI hiMmata cAlI nahi. jIbha ja na UpaDI. Ama to tame mane devAnI nA pADyA pachI huM ApaghAtanuM ja nakkI karI beThelI, paraMtu emaNe mane Teko ApI bacAvI lIdhI ! eTale ja Aje tamane huM jovA maLuM chuM. nahitara to huM AtmahatyAthI kyAMya upaDI gaI hota ! bApujI ! emaNe mane bacAvIne mArI khAtara emaNe keTalA badhA kaSTa sahana karyA che ! emAM pahelo upakAra to sArasikAno ke mane ApaghAtathI bacAvavA sArasikA rAtanA mane emanI pAse laI gaI. pachI priyanI kevI khAnadAnI, ke dAsIe emane badhI vAta karI, tyAre emaNe mane keTalI badhI umadA zikhAmaNa ApI ! ke "ararara ! A rIte tAre ahIM rAtre AvavuM yogya nahi, tArA bApu jo A jANe to gusse thAya, gussAmAM kAMI bolI nAkhe, to ApaNA baMne kuLanI AbarU bagaDe. mATe tuM hamaNAM ne hamaNAM ja pAchI jA. huM bIjA zeThiyAo dvArA tArA pitAjIne samajAvavA prayatna karIza. tuM ciMtA na karIza. paNa ApaNAM uttamakuLane kalaMka lAge evuM nahi karavuM. alabata e paNa mArA para tIvra rAgavALA hatA tethI karma ! tArI gati nyArI 275
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ bApujI ! tame emane nA pADyA pachI alabata emaNe ya rAtanA AtmaghAta karavA taiyArI rAkhelI, paraMtu mArA emane rUbarU maLavAthI e vicAra emaNe samajIne ja paDato mUkelo, paraMtu have emanA kahevA pramANe mAre pAchA javuM ja nathI, chatAM jo mane pAchI mokalazo to mAre AtmahatyA karavA sivAya bIjo mArga nathI ema meM Agraha rAkhyo, tyAre emaNe na chUTake mArA paranI aparaMpAra dayAthI mane laIne ahIMthI ja tarata bahAra nIkaLI javAnuM nakkI karyuM, ne ame bahAra nIkaLI gayA. pravAsamAM emaNe mArI khAtara keTalA badhA kaSTa upADyA ! ke yAvat coronI pallImAM emano devI AgaLa bhoga ApavA tarIke kapAI javuM paDaze ! eTale sudhInuM nakkI ja thaI gayeluM. paNa sadbhAgye eka core ja amane ugAryA, khAnagImAM ghora jaMgalanA raste amane laI cAlyo. rastAmAM bhUkhyAne tarasyA ghora kaSTa emaNe mArI khAtara upADelA ! A tamane pahelethI ja mArAM jAtismaraNa vagerenI vAta zaramathI nahi karelI, emAM amAre jAlima kaSTo veThavAnuM AvyuM. vAMka mAro che, bAkI arihaMtadevano anaMta upakAra ane Apano aparaMpAra upakAra ke A tamArA caraNamAM hAjara thaI zakI chuM.' taraMgavatInuM A vistRta romAMcaka nivedana ane emAM pAdevanA umadA dila ane taraMgavatI para jIvaMta rAkhavA sudhInA zreSTha upakAro sAMbhaLIne taraMgavatInA pitA RSabhasena zeTha khUba gadgada thaI gayA AMkhamAMthI pANI nIkaLI gayAM, kahe che, RSabhasenano ucca kRtajJabhAva : "aho ! aho ! dIkarI ! padmadevano tArA para jIvatadAna ApavA sudhIno ane tArI khAtara ATalAM ATalAM kaSTa upADavAno ati ucca upakAra che ? mane kazI ja khabara nahi, paraMtu Aje jANyA pachI mAre kahevuM paDe che ke emaNe mAtra tane ja jIvatadAna nahi paNa tane jIvatadAna ApavA dvArA amane ya jIvatadAna ApavAno mahAna upakAra karyo che ! tyAre sarjana mANasane koInA taraphathI thoDo paNa upakAra maLyo hoya to e sajjana kRtajJabhAvathI ene mAthe RNa caDyAnI jema adhika upakAra karIne mAne che, ane jyAM sudhI eno pratyupakAra na karI zake tyAM sudhI mAthe eno merubhAra vahana kare che. tyAre mAthe evA keI upakAra RNa UbhA hoya, e mANasa sukhe zvAsa paNa kema laI zake ? sajjana mANasa to jyAM sudhI bevaDo pratyupakAra - taraMgavatI
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ na kare tyAM sudhI potAnI puruSArtha-zaktine niSphaLa jatI mAne che. mATe huM padhadevakumAranA tArA ane amArA para ATalA moTA jIvatadAna devA jevAM mahAupakArane huM pratyupakArarUpe huM pamadevakamArane mArI kanyA taraMgavatIne paraNAvavA icchuM chuM. ema karIne mArI puruSArthazakti saphaLa thAo." taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke "guhiNI ! A ane bIjA evA umadA bola mArA sAMsArika pitAzrI RSabhasena zeTha uccArIne amane evA vaza karI lIdhA ke ame khUba ja khuza thaI gayA ! A AnaMdamAM ame amArA pUrva duHkhane nahivata gaNI kADhyuM. tyAM beThelo Akho parivAra khuza thaI gayo. zeTha vAjAMvALAne tatkAla bolAvI vAjAM vagaDAvyA, strIo gIta gAvA lAgI, garabA levA maMDI. have to nagarajano pitAjIne maLavA kuzaLa pUchavA Ave che. tyAM pitAjI mANasone dhanathI yogya satkAra ane yAcakone dAna kare che. emAM khAsa karIne jeNe amane zodhI kADhyA te mANasa kulmASahastine eka lAkha sonaiyAnuM dAna karyuM. sAthe meM paNa eka AbhUSaNa ene bheTa ApyuM. keTalAka prazna uThAve che ke, pra.- priya kanyA pAchI maLI gaI ane harakha harakha thaI gayo emAM dAna zA mATe karavAnuM ? u.- A prazna paisAne bahu mahattvanA gaNanArA uThAve che. nahitara vAjAM vagaDAvyAM, gIto gavAyAM, vageremAM kema prazna nathI thato ke A kanyA guma thaI hatI te pAchI AvI gaI emAM vAjAM zA mATe ? gItaDAM zA mATe ? vagere aMge prazna nahi, ne khuzAlImAM sArAM dAna devAya-karAya, emAM ja prazna kema thAya che ke dAna zA mATe ? kharI vAta A che ke jo paisA bahu game che, paisA ja bahu mahattvanA lAge che, to have jo enA karatAM kanyA vadhAre game che, vadhAre mahattvanI lAge che, to e dilamAM barAbara ThasAvavA mATe paisA dAnamAM urADavA ja joIe ne? nahitara to jANe evuM thAya ke dIkarI taraMgavatI ! tuM mane bahu game che, paraMtu tArA karatAM mArA paisA mane vadhAre game che. tethI tArA premanI pAchaLa paisA na urADI nAkhuM ! saMsAramAM paisAnI mokANa che, e jANe chupuM chupuM kahe che ke, jojo kanyA maLI gayAno AnaMda jarUra mAnajo, paraMtu mane sAcavI rAkhyAnA AnaMda karatAM vadhAre AnaMda mAnatA nahi ! eTale ke kanyA maLyAno lukhkho AnaMda mAnajo. karma ! tArI gati nyArI 277
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA kSetramAM zuM thAya che ? AvuM ja. prabhunI adbhuta AMgInA darzana maLyAM. haiyuM khUba harakhAyuM, chatAM e harakha paisA sAcavI rAkhyAnAM harakhanI heTha ! nahitara to jo A prabhudarzanano harakha vadhI gayo hoya, ane dhanasaMgrahano AnaMda AnI AgaLa tuccha lAgyo hoya, to jhaTa 50-100 rU. bhaMDAramAM nAkhI devAya. paraMtu haiyAmAM beTheluM dhana-mahattva jANe kahe che joje prabhudarzanano harakha mAnaje, paNa enAM karatAM amane (dhanasaMgrahane) sAcavI rAkhyAno harakha vadhAre mAnaje ! A prabhAva che kAramI dhanaprItino ! rAmajI gaMdhArane guruvadhAmaNI maLavA para 11 lAkhanuM dAna : jagataguru mahAna AcArya bhagavAna hIrasUrijI mahArAja khaMbhAta najIka padhArI gayA che. mANasa pAsethI e sAMbhaLatAM rAmajI gaMdhAra zeTha evA khuzImAM AvI gayA ke "aho ! bhayaMkara bhavasAgarathI tAraNahAra guru mahArAja padhArI gayA ? mAre dhanya ghaDI ! dhanya divasa ! ema mAnatAM vadhAmaNI devA AvelA mANasane 11 lAkha rUpiyAnuM dAna daI dIdhuM ! jIvane dhana atipriya che. enI sAme tIrthakara bhagavAna, guru, dharmaprasaMgo vagerene atipriya karavA hoya, to paisAnI atipriyatA haTAvo, vAtavAtamAM harakha-dAna, satkAra-sanmAna vagere karo, kanyAne sAro pati maLI gayo hoya to jamAI bahu mAgato nathI, chatAM sasarAne ene ghaNuM devAnuM mana thAya che, mane kanyA vadhu vahAlI che, paisA nahi. AvI sArI mArI kanyA AgaLa paisA koNa cIja che ?'- ema enA manane thAya che. | RSabhasena zeThe joSI teDAvyA, ucita bheTazuM karI najIkanuM lagnanuM muhUrta jovarAvyuM, upara vaLI joSIno satkAra karyo. vivAhano moTo mahotsava maMDAyo, ane bhAre dabadabA sAthe taraMgavatI paddhadevanuM lagna ujavAyuM. baMne pakSe garIbo yAcako vagerene dAna, ane snehI saMbaMdhIne UMcA jamaNa paherAmaNImAM kasara na rAkhI, have vara-vahu baMnenA kuLano gADha sneha saMbaMdha baMdhAI gayo; jAne eka ja kuLa jevuM thaI gayuM ! taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne kahe che, "gRhiNI ! ahIM mAre to eka bhavamAM be bhava jovA jevuM thayuM ! kyAM e corapallImAM sapaDAmaNI ? ne priya padmadevane mArI najara sAme cora vaDe gADha baMdhane baMdhAvAnuM ? kyAM eno devIne bhoga apAvAnuM nakkI thaI javuM ? ne kyAM atyAranA bhAre dabadabA sAthe vivAha mahotsava Adi ? bano meLa na maLe. tyAre ja kahevAya che ke karma! 278 - taraMgavatI
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArI gati nyArI." jojo A to emane ja thayuM, ApaNane kAMI na thAya.- emAM UMdhatA nathI rahevAnuM. karmane tyAM vArA pachI vAro che, ema samajIne aniSTa karma udayamAM AvI tophAna macAve e pahelAM cetI jaI bharapUra dharmapravRtti karavA ThAmaThAma A ja upadeza Ave che ke bharacaka dharmapravRtti karo.' tyAre AjanI paristhiti joIe to evI dekhAya che ke zrAvakanA dainika ane parvatithinA tyAga tapa kriyAdinA AcAro anuSThAno dharmapravRttimAM temaja jIvajatanA nyAyanIti bhakSyAbhaDhya viveka AdinI dharmapravRttimAM khUba ja chAsa Avyo dekhAya che. evuM ja caityavaMdana mALA sAmAyika pratikramaNAdi karanAramAM paNa sUtra artha para upayoga, vAMdaNAMnA 25 Avazyaka, 17 saMDAsA vagere vageremAM sAro evo pramAda sevAya che. jo mokSaAzaya para ja khUba bhAra ne ene ja pradhAnatA apAya, paraMtu bharacaka zAstro je dharmapravRttine pradhAnatA Ape che, e na apAya, to AmAM sudhAro zI rIte thAya ? mokSanA Azayane pradhAnatA ApavAthI puSkaLa dharmapravRttionuM joma nathI UbhuM thatuM. e to dharmapravRttione pradhAnatA ApyAthI ja UbhuM thAya; ane dharma khUba karatAM karatAM mokSanA AzayanuM joma UbhuM thAya che e anubhavasiddha vastu che. lokika AzayathI paNa dharmapravRtti karavA aMge zrI paMcAzaka dharmasaMgraha vagere zAstro to kahe che ke, hajI mokSano rAga na jAgyo hoya, chatAM muktino jo adveSa hoya, to saubhAgyAdi mATenI tapadharmanI pravRtti jIvane AgaLa laI jAya che; anuSThAnano rAga karAve che; mAtra bolavAno nahi paNa kharekhara tAttvika mokSAzaya jagAve che. mokSanA aSa sAthenI dharmapravRttine niSphaLa ke nuksAna karanArI nahIM, paraMtu saphaLa kahI che, unnatikAraka kahI che. ATaATalA zAstro jayAre mokSa Azaya para bhAra nahIM, paraMtu mokSanA aSapUrvaka dharmapravRtti khUba karavA upara bhAra mUke che. pachI bhale te pravRtti prAraMbhe laukika phaLanI AzaMsAthI ya karAtI hoya, tyAre dharmapravRtti para bhAra mUkavAne badale mokSanA Azaya para bhAra mUkavAnuM karAya, e keTalA badhA zAstrone oLavavAnuM ane avagaNavAnuM thAya ? "uttarAdhyayana' sUtranI pAiya TIkAmAM vAdI vetAla zAMtisUrijI ma. spaSTa lakhe che ke "jo tamane viSayonI paNa abhilASA hoya, karma ! tArI gati nyArI 279
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ to paNa tame saMyama dharmano prayatna karo, arthAt viSayonI icchAvALAe paNa dharma ja karavAno, pApa nahi, ema kahyuM. mokSa-adveSa chate viSakriyA na thAya :pra.- zuM A dharma e viSakriyA na thAya ? u.- nA, jo mokSa pratye dveSa nathI to A dharmapravRtti e tahetu anuSThAna che, arthAta amRta-anuSThAnanuM kAraNabhUta anuSThAna che. a-caramAvarta kALamAM viSayasukhanA AzayathI anaMtIvAra cAritradharmanI kriyAo karI, paraMtu te viSakriyA eTalA mATe thaI, ke tyAM mokSa pratye dveSa hato aruci-itarAjI hatI, ema brahmadatta cakravartI ane tripRSTha vAsudeva jevAne pUrvabhave dharmasAdhanAmAM laukika phaLanI AzaMsA thaI tyAM mokSa pratye dveSa eTale ke aruci AvI,mokSanI vAta mUko, mAre to cakravartInA viSayasukha joIe, zArIrika athAga baLa joIe, evo nirdhAra Avyo. eTale mokSa pratyenA vaiSavALI emanI dharmasAdhanA viSakriyA yAne niyANArUpa banI. tAtparya, "mokSa pratye dveSa na joIe. e zarata rAkhIne dharmapravRtti para ja zAstrakAroe bahu bhAra mUkyo. - jyAre taraMgavatI-patradeva para aNadhArI karmanI mahAna Aphato trATakI paDI, to e parathI bodha levA jevo che ke, ApaNA para azubha karmanI evI Aphato aNadhArI trATakI paDe e pahelAM ja khUba ja dharmapravRttimAM lAgI paDavuM joIe; kemake "karma ! tArI gati nyArI' e sUtranA hisAbe karmanI vicitra gatithI kadAca evI paristhitimAM mukAvuM paDe ke tyAM dharmapravRtti karavA mATenA hozakoza ja na hoya. taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne kahI rahyA che ke gRhiNI ! amArA baMnenAM kuLa sneha saMbaMdhathI eka kuLa jevA thaI gayA ! ame pAMca aNuvrata svIkAryA. mArA pitAjI cAritra laI pAMca mahAvratanA pAlanamAM lAgI gayA. ane have amArA manoratha pUrNa thavAthI, tathA amRtatulya jinavacana zravaNamAM khUba rakta banavAthI, pUrve "jo A priya pati maLI jAya to 108 AyaMbila karavA saMkalpa karelo, te pALavA mATe tapa zarU karyo ahIM prazna thAya, pra.- zuM managamato pati meLavavA mATe AyaMbilano tapadharma thAya ? athavA zuM tapadharma pAse yA bhagavAna pAse A maMgAya ke huM tapa karyuM ane mane managamato pati maLe ? dharma pAse ke bhagavAna pAse saMsAranI vastu maMgAtI 280 - taraMgavatI
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ haze ? saMsAra mATe dharma thAya ? u.- AjanA A savAlo "dharma pAse ke bhagavAna pAse mokSa sivAya kazuM maMgAya ja nahi, sAMsArika vastu maMgAya ja nahi evo zAstraviruddha bhrama rAkhI beThelA anekAneka zAstrapAThone nahi jANanArA yA jANIne chUpAvanAranA zikSaNanA lIdhe uThe che. nahitara paheluM to roja jayavIyarANa sUtramAM prabhu AgaLa iThThaphalasiddhi mAMgIe ja chIe, tyAM ja iSTaphaLa mAgyuM emAM abhimata ihalaukika padArthanI ja niSpatti mAgI che; ne evI anekAneka pUrva maharSioe vyAkhyA karI che. ene kyAM mUkI AvavAnI ? A vyAkhyA spaSTa kahI rahI che ke "ihalaukika artha eTale mokSa nahIM, paNa sAMsArika vastu' - matalaba bhagavAna pAse mokSa sivAyanI icchita sAMsArika vastu maMgAya e TheTha gaNadhara bhagavAnathI mAMDIne aneka pUrva maharSio sudhInAe batAvyAthI viruddha jaIne ema kema bolAya, ke bhagavAna ke dharma pAse mokSa sivAya bIjuM kazuM maMgAya ja nahIM ? zuM AvuM bolavAmAM, gaNadhara bhagavAna ane aneka pUrvAcAryonAM vacanano apalA5 nathI ? jo iSTaphaLathI mokSa ja mAMgavo hota to gaNadhara bhagavAne ja 'iDraphalasiddhi' ne badale iTTa mokhasiddhi ke "mokhaphaLasiddhi' pada kema na mUkyuM ! temaja zuM pUrvAcAryone AvaDatuM nahotuM te emaNe iSTaphaLanI vyAkhyA mokSa evI na lakhatAM, Ihalaukika artha evo lakhyo ? mokSane badale 'ihalaukika artha" eTale ke "sAMsArika vastu" evI ja vyAkhyA lakhIne spaSTa sUcavyuM che ke bhagavAna pAse sAMsArika vastu mAgI zakAya che. A eTalA mATe ke sAMsArika Aphata TALavA zrAvaka mithyA devI devatA pAse na jAya paNa arihaMtane ja bhaje, prArthe. dA.ta. be vepArI hoya, ane eka ema mAne che ke, paisA mATe dezakALa joIne jUTha-DaphANa anIti vizvAsaghAta ane mahAkarmAdAnanAM pApadhaMdhA na chUTake karavA paDe emAM bahu pApa nahIM, kemake ApaNe pApamAM ja beThA chIe; paraMtu bhagavAna pAse paisA mAgavA, ke dharma karIne paisA mAgavA, e mahAbhayaMkara pApa ! kemake dharma ke bhagavAna pAse paisA mAgavAthI to durgatiomAM rIbAI rIbAIne maravuM paDe. jUTha DaphANa vagerethI eTalI bhayaMkara durgatio na thAya- AvuM eka vepArI mAne che; ane e pramANe chUTathI bharapUra asatya anIti calAve che. bIjo vepArI evuM mAne che ke,- "A uttama jIvanamAM ane jaina dharma karma ! tArI gati nyArI 281
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAmIne anyAya anIti juTha vizvAsaghAta ane karmAdAnanAM mahAbhayaMkara pApadhaMdhA karAya ja nahIM. enAthI ja bhayaMkara durgatiomAM rIbAI rIbAIne maravuM paDe. enA badale nyAyanItithI bahu ochA pApano dhaMdho karI AvakamAM khoTa paDe enI pUrti karavA bhagavAna pAse mAgavAmAM kAMI vAMdho nahi. (1) bhagavAna bhajIne bhavanirvedanI jema AvI badhI jIvanajarUrI vastuo bhagavAna pAse ja mAgavA mATe to "iDraphalasiddhi' roja bolavAnuM jayavIyarAya' sUtramAM gaNadharoe mUkyuM che. vaLI. (2) jIvanamAM ThAmaThAma dharmamaMgaLa AgaLa karAya e jinAjJA che. (3) zrAvaka dharmapradhAna jIvana jIve, "cAra puruSArthamAM dharma pradhAna che." dharmathI jinabhaktithI aneka kSudra upadravo sahaja rIte dUra thAya che. roja bolIe chIe ke, 3 : satyaM yAnti, chidyatte vikhavaltaya: | mana: prasannatAmati pUjyamAne trinezvare che'' jinezvara bhagavAnanI pUjAno A prabhAva che, upasarga-upadravo ane vipna velaDIo arthAt aMtarAyo chedAI jAya che. A eTalA mATe ja kahyuM che ke, "tamAre upadravo ke vighna TALavA hoya to ADA avaLA pApadhaMdhA ke caMDIbhavAnInI pUjA mAnyatA karavAne badale tame jinezvara bhagavAnI pujA-bhakti karo." AvuM mAganAra bIjo vepArI mAguM to arihaMtaprabhu pAse ja A TekathI bIjA devI devatAne choDI mAtra arihaMta bhagavAnanAM aciMtya sAmarthya para zraddhA karI sAMsArika hetu mATe bhagavAnanI pUjA bhakti karato hoya. e zuM mahApApa bAMdhanAra kahevAya ? ane bhagavAna pAse saMsAranuM kazuM maMgAya ja nahi, ema karI moTI kamAI mATe jUTha-anIti vizvAsaghAta ane mahAkarmAdAnanA dhaMdhA karanAra e bahu ochuM pApa bAMdhanArI kahevAya che. zAstromAM dAmaThAma upadeza che ke, "sukhI thavuM hoya to pApa choDo ne dharma karo.' eTale ke e upadezamAM sukhanI icchAthI paNa dharma karavAnuM sUcavyuM kemake "du:kha pApAtuM sukha dharmAta" duHkha pApathI maLe sukha dharmathI maLe che tema zAstravAtA samuccaya zAstramAM kahyuM che. du:kha iccho to ja pApa pa ka DA, sukha che. te dharma ke DA. upamiti zAstra' mahAvarAno ucca koTa graMtha. e vakhaMjara zrI sitpagaNi mahArAje paNa emAM lakhyuM ke - - DagavatI
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthakAmau hi vAJchatAmapi puruSANAM na dharmavyatirekeNa saMpadyate / dharmavatAM punaratarkitau svataH evopanamete / ata: arthakAmArthibhiH puruSaiH paramArthato dharmaeva upAdAtuM yuktaH / tasmAt sa (dharmapuruSArthaH) eva pradhAnam iti / arthAt artha ane kAma paNa icchanArA puruSone dharma sivAya e arthakAma prApta thato nathI. jayAre dharmIne to dhAraNA bahAra artha ne kAma ApoApa AvI maLe che. eTalA mATe arthakAmanI icchAvALA puruSoe (paNa) vAstavika rIte dharma ja kartavya che, dharma ja ArAdhavo yogya che. eTalA ja mATe (jIvanamAM) dharma ja pradhAna che. A upamiti mahAzAstranAM vacana che. AmAM spaSTa sucavyuM ke, "arthakAmanI icchAthI paNa dharma karAya; eTale ke dharma ja karavo joIe, pApa nahi, paNa dharma ja karavA yogya, kinta; pApo karavA yogya nahi." ane ema kahIne sUcavyuM ke jIvanamAM je kAraNe vAre vAre jarUriyAta UbhI thAya che, tethI ja ThAmaThAma dharmane AgaLa karavo joIe. taraMgavatIne A zAstrakAra bhagavaMto ne emanAM zAstro para keTalI badhI zraddhA haze ! ke manamAnyo pati meLavavA mATe koI mithyA devI devatAnI pUjA mAnyatA karavAnuM manamAM ya lAvatI nathI. paraMtu arihaMta bhagavAnano kahelo AyaMbila tapadharma karavAno nirdhAra kare che. kutvanI traNa guddhimAMnI vacanazuddhi paNa eja kahe che ke, samakitI AvuM ja bole, ke "jinabhakta je navi thayuM te bIjAthI navi thAya re !' 'taraMgavatI' zAstrakAra kevA ? : bhUlavA jevuM nathI ke A 'taraMgavatI taraMgalolA mahAzAstra racanAra jabarajasta yuga prabhAvaka pU. AcArya bhagavaMta zrI pAdaliptasUrijI mahArAjA che. e ja samajatA hota ke 'taraMgavatIe managamatA pati mATe 108 AyaMbila dhAryA. e eNe durgatiomAM ribAvAnuM pApa karyuM,' to to e vastuno emaNe sAthe ullekha karyo hota. paraMtu evo ullekha na karatAM, taraMgavatIne managamato pati maLyA pachI 108 AyaMbila karanArI batAvIne enI dharmiSThatA sUcavI che. zAstraviruddha bhASaNo karanAra ke lekho lakhanArA loko mahAna pAdaliptAcAryane ane mahAna taraMgavatI satIne zuM nyAya ApI rahyA che ? ke anyAya karI rahyAM che ? e svamatikalpita siddhAntanI aMdhazraddhAnAM kALA camAM utArIne 'zAstrI pramANa' e zraddhA sAthe DAhyA mANase vicAravA jevuM che. karma ! tArI gati nyArI
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ draupadIe cIra mAgyA : duryodhananI sabhAmAM draupadInAM cIra kheMcAtA hatA tyAM draupadIe arihaMtane prArthanA karI ke, prabhu ! mAre tamAro ja AdhAra che. tame mArI lAja rAkho "lajjA morI rAkho deva kharI, draupadI rANI yuM kara vinave, kara doya zIza dharI," ane kharekhara arihaMtanI prArthanAthI khecAIne zAsanadevIe AvI enI lAja rAkhI. aMga upara cIra keTalAM badhA lAMbA pUrve rAkhyA ke cIra kheMcanAro cIra kheMcyuM ja jAya, kheMcyuM ja jAya, paraMtu draupadInuM zarIra cIra vinAnuM khulluM thayuM ja nahi ! aMga upara cIra banyA ja rahe, ane lAja DhaMkAI rahe, evI sAMsArika vastu mAgI ?' jo, A sAMsArika vastu mAgI, e hakIkata che to "bhagavAna pAse mokSa ja maMgAya, saMsAranuM kazuM maMgAya ja nahIM." ema bolavuM e zAstrone asaMgata che. mahAsatI RSidattAe potAnA upara caDelo khUnI DAkaNa tarIkeno khoTo Aropa utAravA jaMgalamAM potAnA tApasa pitAe pUrve rAjApaNAmAM karAvela bhavya jinamaMdirano Azaro lIdho; tathA bhagavAnanI pUjA bhakti vagere dharma karavAmAM samaya pasAra karyo ane samaya jatAM Aropa kalaMka to UtarI gayuM, uparathI kalaMka caDAvavAno peMtaro racanAra bIjI rAjakanyA rukmiNIne paraNI beThelA pati rAjakumAre rukmiNIno prapaMca jANyA pachI ene tarachoDavAnuM karyuM, tyAre RSidattAe ja ene mAphI apAvavAnI mahAna udAratA karI. ahIM RSidattAe kalaMka caDyA pachI jaMgalamAM jinabhakti Adi dharma karyo, e kalaMka utAravAnI sAMsArika vastu mATe karyo. ekavAra taraMgavatIe sArasikAne pUchyuM ke, "alI sArasikA, jyAre huM ahIMthI priyanI sAthe bhAgI gaI, pachI tuM ghareNAno Dabbo laIne to AvI haze ane mane joI nahIM hoya, pachI te zuM karyuM? ane AgaLa zuM zuM banyuM, te mane kahe " sArasikAe ApelA pUrva ahevAla : sArasikA kahe che, "svAminI ! te mane dAgInAno Dabbo laI AvavA Adeza karyo, eTale huM sIdhI ghare gaI, ane jouM chuM to gharamAM mANaso potapotAnA kAryamAM vyagra hatA, tethI huM koI na jANe ema cupakIdIthI gharanI aMdara pesI gaI. paNa bhaya ane zaMkAzIla hatI chatAM tamArA oraDAmAM jaIne - taraMgavatI 284
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhA dAgInA ekatrita karyA, ane DabbAmAM bharI lIdhA. tyAMthI huM bahAra nIkaLI, ane tArA priyanA makAnanI pAse AvI. paNa tyAMya tamane meM joyAM nahIM, AjubAju tapAsa karI, eTale khUbaja dilagIrI hatAza ane du:khita thaI gaI, ane mane khUba ja rovuM AvI gayuM ke,- "hAya ! mArI svAminI kyAM gaI ?' lAgyuM ke kadAca utAvaLa karIne nIkaLI gayA hoya. to have zI khabara e kaI bAju gayA hoya ? ane emane huM kyAM zodhatI pharuM ? emAM vaLI kiMmatI ghareNAMno Dabo hAthamAM hato, rAtano vakhata hato, eTale e jokhama laIne ekalI kyAM bhaTakuM ? tethI bahetara e che ke mAre pAchuM ghare ja AvI javuM, savAre tapAsa karIza. ema karIne tyAMthI huM ekalI pAchI AvI. ghare AvIne vicAra thayo ke, zeThane A vAta karuM ke nahIM ? tyAre manane ema thayuM ke, jo kahevA jaIza, to zeTha ekadama cAre bAju tapAsa karAvaze, ane emAM tame kadAca pakaDAI jAo, to tamane tyAMthI pAchA ja laI Ave ane tamArI dhAraNA saphala thAya nahIM, vaLI tame mArI pAse sogana levarAvyA hatA ke, mAre A rahasya koIne kahevuM nahIM, eTale meM koIne kAMI ja kahyuM nahi. bhale mane tapAsa karavA de. zeTha ne badhA A kAMI jANatA nathI tyAM sudhI e badhAne rAtabhara sukhe sUvA do. eTalAmAM svAminI kyAMka kyAMka dUra nIkaLI gaI haze; ane pachI zeTha savAre mANaso doDAvaze to paNa tame kyAMya dUra nIkaLI gayA hazo, eTale mANasone tamAro patto nahIM lAge, Ama karI meM zeThane ke koIne tamArI gharethI nIkaLI javAnI vAta karI nahIM, ane mArAthI bane eTalI AjubAju khAnagI tapAsa cAlu rAkhI. badhA to rAtanAM nirAMte satA hatA. tyAre mArI rAta to ciMtA ane viSAdamAM ja pasAra thaI. have prabhAta kALe tamAre mATe zeTha ne badhA tapAsamAM paDyA ke taraMgavatI kyAM gaI ? kyAM gaI ? paNa tapAsa to gAmanI aMdara ne aMdara, eTale tamAro zeno patto maLe ? sApanAM moDhAmAM amRta nahi : viSayomAM sukha nahi : je vastu jyAM nathI tyAM enI lAkha zodha karavAnuM karAya paNa e vastu tyAM zAnI maLe ? sApanA moDhAmAM koI amRtanI tapAsa karavAnuM kare ke enA kyA khUNAmAM amRta paDyuM che? to e zodhanAM pariNAma zuM pAme ? ajJAna jIva Ama ja saMsAranA viSayomAM aTavAya che. kemake, viSayomAM sukha che nahi, ane mUrakha jIva viSayomAM ja sukha zodhavA bhAre mahenata kare che ! karma ! tArI gati nyArI 285
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu te tyAM zenuM maLe ? pANInI brAMtithI raNamAM haraNiyuM jhAMjhavA tarapha doDAdoDa kare che; Akho divasa doDe che. paNa jo jhAMjhavAmAM pANI ja nathI to ene hoya to maLe ne ? pANInuM tyAM eka TIpuM paNa maLe zAnuM? dAsI savAre hakIkata kahe che : Ama jayAre e lokone ahIM tahIM tame maLyAM ja nahIM, eTale meM zeThane sAcavIne hakIkata kahI ke "taraMgavatIne jAtismaraNa jJAna thayeluM ane eNe pUrva janmano citrapaTTa taiyAra karelo, ne te mane bajAramAM kaumudI mahotsava vakhate khullo mUkIne jovA kahevuM ke koI mANasa A citrapaTTa joIne cakita thAya che ke kema ? emAM pUrva bhAve pote cakravAkI hatI; ne eno priya cakravAka je ahIM dhanadeva zeThano dIkaro padmadeva thayelo, enAM jovAmAM A citrapaTTa AvatAM, ene paNa pUrvajanmanuM smaraNa thavAthI mAtra cakita ja nahIM, kintu tarata ja tyAM mUcchita thaI gayo ! enA mitroe ene sAvadhAna karyo, tyAre e khUba ja rovA beTho, ane mitroe Agraha karIne rovAnuM kAraNa pUche che tyAre pUrva bhavanI potAnI badhI vAta karI. je citrapaTTamAM vistArathI AlekhelI cItarelI hatI. pachI mane khAtarI thaI gaI ke mArI sakhI taraMgavatIno A ja pUrvano priya che. enuM nAma ThAma vagere jANI laIne meM taraMgavatIne A vAta karI eTale e khuzI khuzI thaI gaI ke mAro priya mane maLI jaze. paraMtu Ape e pAdevane mATe kanyA ApavAnI ghasIne nA pADI eTale lAge che ke, potAnA priyatamanI sAthe e nagara choDIne cAlI gaI hoya.' zeThane A jayAM kahyuM tyAM rAhuthI caMdramA pakaDAya ane jema caMdra phikko paDI jAya, te pramANe zeTha jhAMkhA paDI gayA ! ane gussAmAM AvI kahe che, zeThano gusso ane saMtApa : 'dhikkAra che dhikkAra che A chokarIne ! ke jeNe AvuM bhayaMkara akArya karyuM ? amArA vaMzane apayazanuM kalaMka lagADyuM ? A kalaMkathI mAruM dila eTaluM badhuM dAjheluM che ke have huM zuM karuM ? Ameya e dhanadeva sArthavAha bicArAno doSa nathI ke mArI paNa koI bhUla nathI; kemake, amane baMnene A jAtismaraNanI vAta kazI khabara nahIM, ane A chokarIe svacchaMdapaNe potAnuM kArya sAdhavA mATe bahu ja utAvaLiyuM pagaluM lIdhuM ! have lokamAM amAre moM zuM dekhADavuM ?' 286 - taraMgavatI
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHzIla strIo vegilI nadIo jevI : kharekhara ! A jagatamAM jema jozamAM doDatI nadIo be bAjunAM mULane eTale ke kinArAne toDI phoDI nAkhe che, ema duHzIla strIo ane dIkarIo svacchaMdAcArI kAma karIne kuLanI kIrtine toDI nAkhe che, eTale ke apayazamAM pADI de che. svaccheda dIkarIo seMkaDo doSothI bharelI ane apakRtya karanArI e vizALa gharakuTuMbane kalaMka lagADIne malina karanArI hoya che. eTale ja saMsAramAM te mANasone dhanya che, ke jenA kuLamAM dIkarIo ja janamatI nathI. kuzIla dIkarIonAM nimitte apayaza Ubho thAya, enAthI jIvanabhara baLatA saMtApa karatAM rahevuM paDe, evI sthiti ja banatI nathI. dIkarIo para keTalo vizvAsa mUkAya ? dIkarIo to sApanA bhArA jevI che. jo enA para aMkuza na rAkhyo, to e sApa kyAre DasI bese ane kuLane kalaMkanuM jhera ApI de, eno patto nahIM, evI sthiti zIla saMyamamAM nizcala nahIM ane chUpA durAcAra karanArI paraNelI strIonI hoya che. dhikkAra paDajo mane ! ke mAre tyAM AvI dIkarI janmI gaI ?'' saMsAranI kevI vicitra sthiti che. e A parathI dekhAya che ke, mANasa jayAM potAnuM manamAnyuM dhAryA mujabanuM bane tyAM khuzIno poTalo thaI jAya che. paNa manasAthI viruddha te paNa potAnI dhAraNA bahAranuM bane, tyAM duHkhanI poka mUke che ! ane jene vakhANato hato eno ja bhAre zoka ane kalpAMta kare che. e parathI nakkI thAya che ke sAMsArika vastumAM sukha paNa nathI ane du:kha paNa nathI. sukha ane duHkha mAtra potAnI kalpanA para che. e prasaMga aMge tevI tevI kalpanAthI sAbita thAya che. chatAM zuM joIne jIvo duniyAnA padArtha para ovArI jatA haze ? jenA para rAga enA para ja vaiSa ne du:kha karavA paDe ? evuM jIvanamAM to ThAmaThAma anubhavavAmAM Ave che. dIkarAne sArI rIte rAkhIne ucherIne moTo karyo have e ja dIkaro patnIno caDAvyo mAbApathI viruddha thAya ! juduM raheThANa mAMDe ! ane mAbApanA potAnA duzmana dekhI emanA sAmuM paNa na jue ! UlaTuM upakArI mAbApanuM samAjamAM ghasAtuM bole !... AvuM AvuM saMsAramAM keTaluM ya bane che e najara sAme dekhAya che. chatAM ajJAnatA ne mUDhatA evI che ke jIvone vastunuM e viparIta nIpajanAruM bhAvI svarUpa pahelAM dekhAtuM nathI ! tethI enI pAchaLa pAgala thaI jAya che. karma ! tArI gati nyArI 28 7
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ e pAgalatAmAM devane bhUle, gurune bhUle, kulAcArane bhUle evuM keTaluM ya banatuM hoya che; chatAM Azcarya che ke vartamAnamAM emAM hoze hoze pravRtti kare che ! jagatamAM ghaNuM ya dekhAya che ke keTalIka dIkarInAM hoMze hoMze lagana karyA, paraMtu e dIkarIne pachI thoDA vakhatamAM raMDApo Ave che ! tyAre keTalIya dIkarIone durAcArI pati taraphathI trAsa hoya che ! athavA keTalIyane bhayaMkara gussAkhora svabhAvavALA pati taraphathI mArapITa paNa maLe che ! keTalIya dIkarIone sAsu naNaMda derANI jeThANI vagere taraphathI trAsa hoya che. to bicArI keTalIya dIkarIone potAnA paraNAvelA ullaMTha chokarA taraphathI trAsa maLe che ! jagatanAM jIvone AvuM badhuM ghaNuM ya najare caDe che, chatAM mUDhatAno pAra nahIM, ke dIkarIone pahelethI ja sArA sAdhvIjInAM saMparkamAM rAkhIe, ne Ape che ! dIkarIonA ghara maMDAvyA e zuM dIkarIone sukhamAM caDAvI? ke duHkhanA dariyAmAM DUbADI ? sukhanAM gharamAM nAkhI ? ke duHkhanAM gharamAM ? ane pachI paraNAvelI dIkarInAM upara varasatA bhAre trAsa joIne kalpAMta karavA bese, eno zo artha paraNAvyA pachI enI kubhArajAthI vale kevI ? bhAre gussAkhora ane rAtadivasa kakaLATa karanArI karkazA bhAryAnuM ghaMTInuM paiDuM dIkarAnA gaLAmAM bharAvI dIdhuM ! bicArAnI kaI dazA ! emAM vaLI e putravadhu guptapaNe jayAM tyAM bhaTakanArI hoya, eTale dIkarAne samAjamAM bhAre apayaza maLe ! athavA kamAya dIkaro, paNa gharamAM varcasva enI patnInuM. ene enA sAsariyA snehI taraphathI vAre vAre ToNAM meNAM paNa sAMbhaLavA paDe. patnI bahu kharcALa hoya eTale enuM pUruM karatAM chokarAnuM tela nIkaLI jAya ! AmAM dIkarAne A badhA saMsAranA raMgaDhaMga jotAM, bolo, dIkarAne zuM saMsAra maMDAvI sukhI karo cho? ke duHkhanAM samudramAM nAkho cho ? tyAM evuM paNa bane che ke, lagna pachI dIkaro kumitronA saMgamAM caDI jaI pattAbAjI jugAra vagere vyasano moDe sudhI bahAra bhaTakavAnuM kare, ane pAcho bahArano gusso gharanI bairI para utAre ! e dIkaro paraNyA pahelAM je sAro dekhAto hato, have paraNyA pachI enA ja taraphathI jiMdagIbhara haiyAhoLImAM baLavAnuM thAya che, to mUrakha jIvo zuM joIne dIkarAnAM hozehoMze lagana karI ghare vahu lAvIne khuzI khuzI thatAM haze ? enA badale nAnapaNathI - taraMgavatI 288
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkarAne tyAgI sAdhunAM khUba saMparka apAvI, tyAga vairAgya ane dharmanA mArge caDAvavAnuM ajJAna mAbApane sUjhatuM ja nathI ! saMsAranI moMkANa : saMsAranI A eka moMkANa che ! AjanA ekalA korA kaLakaLatA viSaya vilAso ane svacchaMdAcArathI sariyAma bagaDI gayelA yugamAM evI to keTalIye moMkANo sarjAtI hoya che. rojiMdA chApAM juo to emAM rojane roja banatI evI bhayaMkara ghaTanAo vAMcavA maLe che ! tyAM dharma rasAtaLa jato dekhAI rahyo che. sagA-snehI mitromAM kalAkonA kalAko bagADavA samaya che, devanAM darzanapUjana karavAmAM samaya nathI. | mojazokha TApaTIpa hoTala sinemAomAM chUTathI paisAno dhumADo karanArAone bhagavAnanI pUjA mATe sAmAnya kiMmatI vastuo gharethI lAvatA AvaDatuM nathI ! 3 kalAka TV. zo jovAmAM gALaze, paraMtu (i) be ghaDInuM eka sAmAyika ke pratikramaNa karavAnI garaja nathI ! ke (i) guru pAse jaI jinavANI sAMbhaLavAnI agara (ii) anukULa samaye ghare besI dharmanuM pustaka vAMcavAnI paDI nathI ! eTalI badhI jANe dharma tarapha napharata ! dharmanI sarAsara beparavAI evI ke potAnA jIvanamAM to dharmanuM mIMDuM kharuM, paraMtu AzritonAM jIvanamAM ya nAnI uMmarathI dharmanuM devALuM ! AmAM pUrvajono dharmavAraso kyAM Ubho rahe ? ke vAraso kyAM AgaLa cAle ? anAryo ane halakA kuLanA mANaso to dharmane samajatA nathI paraMtu A UMcA kuLamAM janmelA mANaso dharma bhUlIne anucita vyavahAro ne pApAcAromAM paDelA dharmanI ghora khodI nAkhe che. eTale ja jJAnIoe zAstromAM ThAmaThAma barAbara ja lakhyuM che ke, jIvana dharmapradhAna banAvo. jIvanamAM dharmasAdhanAnI pracuratA-puSkaLatA haze to ja sadAcAro, nyAyanIti, dayA, dAna...vagere sadguNo khIlI uThaze; nahitara to sArA kuLamAM janmI gayA eTale kahevAnAM Astika ! paNa tevAM tevAM AcaraNo ane kRtyothI chUpA nAstika ! doSo-duSkRtyothI bharelAM jIvanavALA Aje zAsanane ane dharmane kevAM kalaMka lagADI rahyA che. sArasikAnuM AgaLa vyAna : pelI sArasikA taraMgavatIne kahI rahI che karma ! tArI gati nyArI 289
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke "tArA bApAjI kuzIla kanyAo tathA kubhAryAonA svacchaMdAcAra upara gusse thaI gayelA, te mane paNa dhamadhamAve che ke jo tuM A badhuM pahelethI jANatI hatI, to te mane pahelethI kema kahyuM nahIM ? to pachI A rAmAyaNa - sarajAta ne ? tyAre mAre kahevuM paDyuM ke "A jAtismaraNanI vAta vagere bIjAne na kahevAnA taraMgavatIe mArI pAse sogaMda levaDAvyA hatA, tethI meM pahelethI ja koIne ke Apane A vAta karI nahotI, mAro aparAdha mApha karo, sArA upara prasanna thAo.' pachI taraMgavatI kahe, "pachI AgaLa zuM banyuM ? te kahe." meM kahyuM. A sAMbhaLIne tArI mAtAne eTalo badho AghAta lAgyo ke e mUcchita thaI gayA, ne bhAnamAM AvatAM ja bhAre vilApa karavA lAgyA ! vilApa te kevo e dhrusake dhrusake rue ne e joI tamArA bhAIo bhojAIo ya bahu rUe ! tyAM badhA ya rovA lAgyA ! kharekhara mAtAnuM rudana chAtI phATa, te bhalabhalAne pANI pANI karI nAkhe ! AkhuM vAtAvaraNa bhAre rudanamaya thaI gayuM. tyAM tArI mAtA tArA pitAjIno gusso utAravA prArthanA kare che ke, mAtAno pitAne Thapako : have tame roSa rAkho nahi, ane jaladIthI cAre bAju tapAsa karAvI taraMgavatI ane enA priyane pAchA laI Avo. AmAM to mAre be anartha thaI gayA, eka to mArI vahAlI lADakI dIkarIno viyoga thayo ! ne bIjuM lokanI aMdara bhAre apayaza thayo ! ke uMmaramAM AvI gayelA moTA gharanA A chokaro chokarI baMnene jyAre pUrva bhavano sneha cAlyo Avato hato, chatAM e bicArA upara keTalo badho julama thayo haze ke baMnene chevaTe khAnagI rIte ekalA aTulA bhAgI javuM paDyuM? paNa A moTA gharavALAone kAMI dayA ja na AvI ? kazI lAgaNI ja na ubharAI ? A ocho apayaza che ? jarAka samajo ke "badhuM pUrve karelAM karmanAM hisAbe ja banI Ave che. evA vidhie nirmANa karelA zubha ke azubha bhAvo jIvone bhogavavA ja paDe che. tyAM moTA mAMdhAtAo paNa paravaza bane che ! kazuM ja emanuM UpajatuM nathI ! "to A be nAnaDiyA bicArA pUrva janmanA rAgavaza dorAya emAM eno zo vAMka gaNavAno ? mATe tame DAhyA thaIne emane jarAya doSa na do, emano vAMka na gaNo. 290 - taraMgavatI
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dIkarI to mArI keTalI badhI zIlasaMpanna ke koI parapuruSanA sAme kadI jonArI nahIM ! temaja keTalI badhI vinayavaMtI ke kyAre ya paNa ApaNI AmanyA cUkanArI nahIM ! ene doSa devAto haze ? yuvAnImAM AvI chatAM AvI guNagaNanAM bhaMDArasamI dIkarI, enA para jarAM ya gusso karAto haze ? tamane enI guNasaMpannatA ane mahAlAyakInI kazI kadara nathI thatI ? kazo vicAra nathI Avato te ATalA badhA roSamAM dhamadhamo cho ?..." taraMgavatInI lAyakI ane guNasaMpannatAne ja mukhyapaNe jonArI mAtA paNa zeThanA gussA para AkuLavyAkuLa thaI gaI che, te zeThane vastusvarUpa ane saMyogo jovA tathA paristhiti oLakhavA kahI rahI che. "A to ene pUrva janmanuM smaraNa thayuM, ane jogAjoga ene pUrva bhavano priya pati ahIM maLI Avyo, to jema pUrvabhave e priya paMkherAnI pAchaLa eNe enI bhaDabhaDatI citAmAM baLIne jAtano bhoga Apelo, ema ja ahIM e vastunA smaraNathI potAnA e ja priyanI pAchaLa lAgI jAya emAM zI navAI che ? saMsAramAM ema banavuM e svAbhAvika che; ane ethI ja enI sAthe e, ApaNe jyAre enA priya sAthe saMbaMdha thavAmAM ADe AvIe ane e jiMdagIbharanI hatAza thAya tyAre, enA priyanI sAthe ahIMthI ene bhAgI javuM paDe, emAM ene doSa zAno devAya ?' "kharekhara moTo vAMka to ApaNo ja che. gusso karavo hoya to jAta para karo, ke ame kevA nirdaya ke enAM priyano enI sAthe saMbaMdha karavA ghasIne nA pADI ? A ApaNo mApha na thaI zake eTalo moTo guno che, sAruM thayuM ke sArasikAe ene AtmahatyA karatAM aTakAvI, ne enA priyane bhegI karI ! bAkI ApaNA haThavAdamAM to ene jamanAM ghera pahoMcADI dIdhI hota ! mATe eno guno joyA vinA ATalA moTA ApaNA gunAno ja bhAre pastAvo karo; ane enAM prAyazcittarUpe have cAre bAju cAMpatI zodha karAvIne game tyAMthI e baMnene pAchA lAvI dhAmadhUmathI baMnenAM paraspara lagna saMbaMdha joDI Apo. mAtAe haiyAmAM UbharAyelA Avega to ThAlavyo, paraMtu aMtarano zoka zamato nathI tethI dhrusake dhrusake rotI AjaMda kare che,- "hAya hAya ! mArI lADakI dIkarI ! tuM guNanI peTI, tuM kyAM gaI ? ahIM badhI UMcI sukha sagavaDamAM rahenArI tane paradezamAM keTakeTalI viTaMbaNA haze ? hAya re !." Ama sArasikA taraMgavatIne ahevAla ApatAM ApatAM kahI rahI che ke sakhI ! tArI karma ! tArI gati nyArI 291
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA eTaluM bolatAM bolatAM vaLI pAchI codhAra AMsue dhrusake dhrusake raDI paDI; ane karuNa rudana karatAM karatAM zeThane kahI rahI che ke "e mArI mahAguNiyala bALakIne jo nahIM laI Avo, to huM tamane kahI dauM chuM ke enA vinA jIvavA mATe huM samartha nathI ! huM ApaghAta karIza ! have mArI dIkarI jovA nahi maLe, to eka kSaNavAra paNa jIvatI rahI zakuM ema nathI; bhale tamAre tamArA roSamAM enI upekSA karavI hoya to karo paNa have mArA jIvananI AzA rAkhazo mA." taraMgavatIne A sAMbhaLatAM haiyAmAM bhAre duHkha sAthe AMkhe pANI AvI gayA. sArasikA AgaLa kahI rahI che, "Ama karuNa rudana sAthe zeThANInuM karagaravAnuM dekhIne zeTha paNa pIgaLI gayA, vastusthiti samajI gayA, ane "bhale tema karuM chuM." ema kahI zeThANIne ThaMDA pADavA kahe che, tame have rovAnuM mUkI do, huM tAbaDatoDa game tyAMthI taraMgavatIne pAchI bolAvI lAvavAnuM karuM chuM," ema kahI emaNe padmadevanA pitA dhanadeva sArthavAhane tyAM mANaso doDAvyA, tapAsa karo taraMgavatI tyAM che ke kema ?" sArasikA taraMgavatIne AgaLa kahe che, "paraMtu dhanadeva zeThane tyAM bhALa maLe ? ekalA mANaso ja pAchA nahIM paraMtu sArthavAha dhanadeva paNa kuTuMba sAthe ahIM doDatA AvyA, ane bolyA ke, amAro pamadeva paNa ghare che nahi, ane kyAM gayo haze, tenI ame paNa zodhamAM chIe ! tyAM RSabhasena zeThe emane tamo baMnenI jAtismaraNa jJAna vagerenI vAta karI. have baMne zeThiyAo tamo baMnenI tapAsa mATe cArekora mANaso doDAve che. divasa para divasa jAya che. chatAM tamAro koI patto maLato nathI. UlaTuM mokalela mANaso tapAsa karatAM karatAM rojanA roja nirAzAnA samAcAra mokale che ke hajI bhAI ke benano patto maLato nathI. "tyAM baMne kuTuMbomAM zoka kalpAMta ane rudana cAlyA kare che; kemake baMne kuTuMbanA mAtra ekaeka sabhya ja nahi, kintu nokara parivArane paNa tamArA upara snehano pAra nahoto ane paristhiti ATalI badhI vikaTa thaI gaI che ke saunAM mana duHkhita thaI gayA che. ghoDesavAro doDAvyA chatAM ane e cArekora dUra dUra ghUmatA phare che chatAM tamAro patto maLato nathI. badhAne jANe khAvuM harAma thaI gayuM che ne UMgha paNa harAma thaI gaI che ! kalpAMta sivAya bIjuM 292 - taraMgavatI
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMI nathI." ema bolatAM bolatAM sArasikA raDI paDe che. jIvanI saMsAramAM raMjADa para bodhapATha : khUbI juo ke AvA moTA sukhI mANasone paNa karmasattA kevA raMjADe che ! e karmanI raMjADa anubhavavA chatAM jIvane saMsAra para napharata chUTatI nathI ! "baLyo A saMsAra ! jyAM AvI kaI prakAranI karuNa ghaTanAo ghare ghare eka yA bIjA prakAre banatI hoya che, chatAM saMsAra para napharata ke abhAva thato nathI ane taraNa tAraNa dharmanuM zaraNuM levAnuM mana thatuM nathI ! dhikkAra paDo AvA jAlima mohane ke saMsAra jIvane bhAre raMjADe chatAM jIvane dharma na sUjhavA de ! e to koka virala ke AvI ghaTanA dekhIne ke sAMbhaLIne, pachI bhale te bIjAne tyAM banI hoya toya, e joIne pote vairAgya pAmI jAya ! dharmamAM lAgI jAya ! saMsAranI raMjADamAM khatama thaI jatA pahelAM, paraloka hitakArI ane A raMjADane paDakAranArI dharmasAdhanA kAM na karI levI ? sagara cakravartInA 60 hajAra putro aSTApada tIrthanI rakSA karatAM karatAM devatAnA krodhanA khapparamAM homAI gayA ! e putro para varasI paDelI ApadA joI sagara cakravartI pote moTI cha khaMDanI ThakarAI upara vairAgya pAmI gayA ! ane saMsAra tyAga karI cAritra mArge caDI gayA ! sAdhu sukozala, te pUrve rAjaputra ane ikvAku vaMzanI gAdIe pitA kIrtidharanA cAritra pachI bAlapaNAmAM rAjA banelA; temane "have emAM pitA rAjA kIrtidhara sAdhu pAchA ahIM AvIne vairAgya pamADI sAdhu banAvI upADI na jAya,'e mATe mAtAe nagaranA daravAje daravAje sakhata pahero rakhAvelo ane rakSaka sipAIone tAkIda ApelI ke koI paNa bAvA jogI sAdhu saMnyAsIne nagaramAM pesavA ja detA nahIM. paraMtu jyAre ekavAra khuda e kIrtidhara rAjAmuni bahArathI vihAra karatAM AvIne nagaramAM praveza karavA jatA hatA, tyAre sipAIo emane pesavA na devA rakajhaka karatA hatA. nAnArAjA sukozala mahelanA UMcA gokhamAMthI A dazya jotAM dhAvamAtAne pUche che ke tyAM daravAje A zuM cAlI rahyuM che ke sipAIo koI sAdhu mahArAjane nagaramAM pesavA detA nathI? enI nAnI uMmaramAM rAjA ene rAjA banAvIne nIkaLI paDelA. tethI e bApamunine oLakhI zakato nathI; eTale ja dhAvamAtAne eNe Avo prazna karelo. tyAre dhAvamAtAnI AMkhamAM pANI AvI gayA ! ane khulAso kare che ke, karma ! tArI gati nyArI 293
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ e sAdhu tamArA pitAmuni che. tamArA pitAe tamane nAnI uMmaramAM rAjA banAvI tame moTA thAo tyAM sudhI rAjaya tamArI mAtA ane mukhya dIvAnane calAvavAnuM soMpI emaNe cAritra laI lIdheluM. have sAdhu banI gayelA e ahIM AvyA dekhAya che. paraMtu ahIM to emanI dIkSA pachI tamArI mAtAne Dara lAgelo ke e pati sAdhu jo ahIM Avaze, to A putra paNa emanI ja khAnadAnano che. eTale e sAdhu thaI pitAmuni sAthe cAlyo jaze to pachI mAre AdhAra kono ? eTale evuM karuM ke pitAmuni A nagaramAM AvI ja zake nahi. paNa eTalA mATe kAMI ekalA sAdhune nagaramAM pesavA devAno niSedha karAya nahIM, tethI mAtAe sarva sAmAnya koI ja sAdhu bAvAne pesavA na devA evo prabaMdha karyo. eTale sipAIo game te sAdhu bAvA jogIne nagaramAM pesavA detA nahotA. e hisAbe atyAre A pitA rAjAne paNa ahIM dAkhala thavA detA nathI ema lAge che." A sAMbhaLIne nAnA rAjA sukozalanI AMkhamAM eka bAju pitAnI karuNa dazA joIne AMkhamAM AMsu AvI gayA, ane bIjI bAju mAtA rANI para dhikkAra chUTyo, bhAre gusso Avyo ke "A strI potAnA patinI ja A viTaMbaNA kare che ? paraMtu emAM eno vAMka nathI A gojhAro saMsAra ja evo ke jIvo pAse na karavAnAM kAma karAve.' Ama mAtAnI durdazA dekhavA para, potAnA mana para potAnA saMsAranI paNa saMbhavita bhAvI durdazA jANI, vairAgya lazkara...vagerenI bhAre anukULatA hatI; enA para kazo bhaya nahoto Avyo chatAM pote bIjAnAM (mAtAnA) saMsAranI durdazA joIne vairAgya pAmI gayA ! ane tarata sIdhA nIce UtarI nagara bahAra pitAmuni pAse pahoMcI jaI cAritra ApavAnI prArthanA kare che. Ama saMsAramAM kaI prakAranI durdazA jIvo bhogave che. jo haiyuM viTuM na hoya to e jotAM jIva pote bhaDakI uThe, ane saMsAra para vairAgya lAvI, cAritra mArge nIkaLI paDe ! alabata badhAnI ATalI tAkAta na hoya eTale ekadama ja cAritra mArge ja nIkaLI paDe evuM na bane, to paNa manamAM bhAre talasATa hoya ke kyAre huM cAritra lauM ane sarvapApathI mukta banuM! kyAre huM mokSa pAmuM !' temaja e cAritra jaladI udayamAM Ave e mATe zrAvakadharmanAM vrata niyama AcAro ane bIjI bAju aneka prakAranI dharmakaraNIo khUba khUba hozathI karavA lAgI jAya. 294 - taraMgavatI
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ durgatio konI sAme tAke che ? : pApapravRttiomAM ja rAcatA nAcatA jIvo sAme to jANe durgatio tAkIne rahI hoya che ke "sAcA DhoMgI dhUtArA jIvaDAo ! ahIM AvI jAo ! tamArA jevAnI ane durgatio rAha ja joIe chIe !" sariyAma dhUma sAMsArika pravRttio ane bharacaka hiMsAmaya AraMbha samAraMbho tathA aneka prakAranAM viSaya vilAso sadgatimAM zAnA laI jAya ? prabaLa zraddhA joIe ke,- sagati to dharmathI ja maLe, dharma AcaraNathI maLe, dharmasevanathI ane dharmanI pravRttinI jIvana vyApitAthI maLe. AjanAM dharakhama AraMbha samAraMbha jUTha anIti viSaya vilAso ane enA poSaka krodha lobhAdi kaSAyonI puSkaLa pravRttithI ribAI rahelA bicArA pAmara jIvonI dayA khAvA jevI che, ane emane bharacaka dharmapravRttimAM joDavA jevA che. e to ja pAme ke vyAkhyAnomAM upadezomAM AnA para vAre vAre bhAra mUkAya ke dharma khUba khUba karatA raho, to sukhI thazo, nahitara naryA aDhAra pApasthAnakanAM bharacaka AcaraNothI durgatimAM pheMkAI jaI duHkhI mahAduHkhI paramadu:khI banI jazo. pelI sArasikAe taraMgavatanI AgaLa enA bhAgI gayA pachI baMne kuTuMbonI je karuNa durdazA thayelI enuM je varNana karyuM e haiyAne hacamacAvI nAkhe evuM hatuM. chevaTe e kahe che - jyAre divaso pachI pelA kubhASahasti nokara dvArA tamAro patto maLyo, tyAre saunAM haiyAM heThAM beThAM ane pachI to je je banyuM te tame jANo ja cho.' | kiMmatI mAnavasamayano pahelo sadupayoga :jemAM paheluM to ApaNA aMtaranA adhyavasAya, viSayo pratye vairAgya vadhAravAnAM karavAnA hoya; athavA (2) krodhalobhAdi kaSAyonAM zamananA karavAnA hoya; yA (3) hiMsAmaya AraMbha samAraMbho tathA asatya anyAya anIti corI vagere duSkato tarapha dhRNAnA karavAnA hoya; (4) devAdhideva-sara-saMgha pratye bhakti prIti bahumAna vagere vadhAravAnA karavAnA hoya; yA (5) maitrIbhAva, karuNAbhAva, guNI upara pramodabhAva ane paranI paMcAtI pratye upekSAbhAvanA karavAnA hoya. karma ! tArI gati nyArI (1) 295
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasa jo A sAvadhAnI rAkhe to kathA-vAMcana ke zravaNa emaja gabaDAvato na jAya, kintu eka eka prasaMga uparathI evA nirmaLa adhyavasAya karavAno bodhapATha leto jAya, ne potAnA malina adhyavasAyo kema ochA thatA jAya, eno bodhapATha leto jAya eTalA ja mATe ApaNe sArasikAe karelA varNana para vihaMgAvalokana karIe chIe, jemAMthI amUlya bodhapATha maLe evo che. dA.ta. sArasikAe vizvAsabhaMga karyo ? : taraMgavatI rAtanA bhAgI gaI e vAta sArasikA jANatI hatI paNa chatAM eNe rAtabhara e vAta chUpAvI rAkhI ane gharanA vaDIlane e vAta karI nahIM. ahIM sArasikA zeThano pagAra khAtI hatI to zuM enI pharaja nahotI ke eNe zeThanI nokarInI rUe zeThanA vizvAsanuM pAlana karavuM joIe ? ane zeThane vAta jaNAvavI joIe ? alabata sAmAnya prasaMgomAM nAnaDiyAnI ke nokara mANasanI A pharaja rahe ja ke vaDIlane evI koI bAbatamAM aMdhArAmAM nahIM rAkhavA joIe." to ja eNe potAnA hoddAnI rUe vizvAsanuM pAlana karyuM kahevAya. dAsIe vizvAsabhaMga na karyAnuM rahasya :pra.- to pachI vizvAsapAtra samajadAra dAsIe Ama kema karyuM ? u.- enuM samAdhAna e che ke dAsIe prastuta prasaMga bahu ja gaMbhIra tarIke joyo hato. eNe joyuM che ke zeThane vAta karavAmAM zeTha tAbaDatoba mANaso doDAvI, taraMgavatI zodhI kaDhAvI, pAchI ghare lAve,- ema banavA saMbhava che, ne emAM to pachI taraMgavatI priyano samAgama maLavAnI nirAzAmAM ApaghAta kare evI che; kemake zeThe pahelAM ja ghasIne pamadevane kanyA ApavAnI nA ja pADelI che. eTale jo taraMgavatI nirAza thaIne ApaghAta karavA jAya to emAM zeThane ane sahune pAchaLathI vastu sthiti jANavA maLatAM moTo pastAvo thAya, are ! jIvanabharanA hRdaya-saMtApa UbhA thAya ! ane taraMgavatI amUlya mAnavajanma dharmasAdhanA vinA gumAvI nAkhe !" A badhA moTA apAya yAne anartha na bane eTalA ja mATe dAsIe nAnA vizvAsabhaMganuM pApa vahorIne paNa e rahasya zeThanI AgaLa kahyuM nahi, eTale ke enAM bhAgI javAnI vAta tatkAla karI nahIM, ke jethI zeTha tatkAla tAbaDatoba taraMgavatIno pIcho pakaDIne ene pAchI lAvavAnuM kare, ne emAM A badhAM mahAanartho UbhA thAya. 296 - taraMgavatI
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. saMyogo aMte rovarAvanArA savAre zeThanA ghare taraMgavatI guma thayAnuM jaNAtAM dhAMdhala dhamAla macI sau rovA beThA, e parathI saMsAranuM nATaka jovA maLe che, ke saMsArI jIva eka snehI samAgamane bahu iSTa karIne mAne che, khuzIno poTalo thaI jAya che, paNa jIvane bhAna nathI ke "saMyogA viyogAntA' saMyoganI pAchaLa avazya viyoga che. kALa, karma ane bhavitavyatA kyAre saMyogone naSTa bhraSTa karI nAkhe eno patto nathI. AvI jagatabharamAM banatI sAMsArika ghaTanAo parathI dekhI zakAya che, ke saMyogone jeTalA vadhAre ISTa karI mAnyA, tyAM acAnaka saMyoga naSTa thaI ISTano viyoga karatAM vadhu pramANamAM du:khanAM poTalAM UbhA thAya che. mATe ja jJAnI kahe che ke, 'saMjogamUlA jIveNa pattA dukkha paraMparA / ' arthAtu jIve duHkhanI paraMparA meLavI che, te mULa saMyoganAM ja kAraNe. sAkSAt to evuM dekhAya ke viyoga thatAM duHkha thayuM, viyoganAM kAraNe duHkha thayuM, paraMtu vAstavamAM saMyoga ja na thayo hota, athavA saMyogane sukharUpa na mAnyo hota, to viyoganuM koI du:kha thAta nahIM., zokya mAtAne zatru jevo lAgato oramAyo putra marI jatAM kyAM duHkha thAya che ? bAkI pati patnI ke putranA saMyoga thayA pachI ja, ane ene bahu sukharUpa iSTa managamato mAnyA pachI ja, pati maraNa patnI maraNa ke putra maraNa para du:khanI poka mukAya che. * kuMvArI rahenAra yA sAdhvI thanAra bAIne kyAM jiMdagImAM vidhavApaNAnuM duHkha lAge che ? * ema kuMvArA rahenAra ke sAdhu thanArane kyAM patnI maraNanuM du:kha Ave che ? * athavA vAMjhiyA mAbApane kyAM putra maraNanI poka mUkavI paDe che ? sagara cakravartIne ekI sAthe 60 hajAra putro marI gayAnA samAcAra AvyA, kSaNavAra zokano AghAta lAgyo, paraMtu devanI daramyAnagirithI samajAI gayuM ke, putronAM saMyogane meM bahu ISTa karIne mAnyo hato, tethI ja have A putrono viyoga thatAM du:kha thAya che. eTale du:kha vAstavamAM putra viyoganA hisAbe nahi, paraMtu mULa saMyoganA hisAbe ja, yA saMyoga sAro sukhadAyI mAnyA hisAbe ja thayuM gaNAya. iSTa saMyogamAM sukha e mArI bhrAnti ja hatI. karma ! tArI gati nyArI 297
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ konA e chokarA ? ane huM koNa eno bApa !' ema karI iSTa saMyoganuM sukha manamAMthI kADhI nAkhyuM to mana parathI viyoganuM duHkha UtarI gayuM, UlaTuM AvA devakuMvara jevA kanaiyAone paNa acAnaka mota Ave ! evo A saMsAra bhayAnaka che ! ema karIne saMsAra upara vairAgya vadhI gayo. taraMgavatI guma thavA pAchaLa mAtA pitA vagerene bhAre duHkha thayuM che. emAM iSTa saMyogane bahu sukhakara karIne mAnyo hato mATe ja e duHkha thayuM che. eTale ja A parathI zIkhavA maLe che ke dharmAtmA tarIkanuM zuddha jIvana jIvavuM hoya to iSTa putrAdinA saMyogane evo lekhavo joIe ke "gharamAM A eka mahemAna Avyo che. e keTalo rahe, ane kyAre UThIne cAlyo jAya, eno koI bharoso nahi.' Avo bhAva manamAM satata keLavavo joIe. e keLavyo hoya to ISTa saguM marI jatAM evuM duHkha thAya nahIM. mahemAna game tyAre cAlI jAya enA para koNa rovA bese che ! dAsI sArasikAe zeTha AgaLa savAre bheda kholyo ke "taraMgavatIne jAtismaraNa jJAna thayuM hatuM, tethI citrapaTTa dvArA enA pUrvanAM priyane ahIM meLavI enI sAthe rAtanA palAyana thaI gayelI." pra.- A vAta para zeTha kema gusse thaI gayA ? kema manathI mAMDavALa na karI ke sahaja che ke meM enA priyano saMbaMdha na bAMdhI Apyo, eTale e bhAgI jAya ? u.- mAMDavALa na karavAnuM kAraNa zeTha samaje che ke "A nAnaDiyA game tevAne priya karI bese, paNa pachI emAM ene pAchaLathI jIvanabharanA kalezasaMtApa UbhA thAya. vaLI A priya to sArthavAhaputra eTale vAraMvAra paradeza lAMbI khepe jAya, emAM dIkarIne TempararI raMDApA jevuM banatuM rahe, tethI kaleza saMtApa thayA kare. evuM na thAya mATe moTerAnI pharaja che ke nAnaDiyAne AMdhaLiyA karatA aTakAvavA joIe." Ama emanA bhAvI jIvanabharanA kaleza-saMtApathI bacAvI levAno zeThano pavitra Azaya hoya, tyAM e nAnaDiyAno Apamatino uddhata vyavahAra dekhe to saheje gusso thAya. pra.- to pachI pAchaLathI kema emaNe gusso bhUlI jaI potAnI jAta para saMtApa karavA mAMDyo ke "hAya ! meM enAM priya pamadevane vere kanyA ApavAnI kyAM nA pADI ?' u.- gusso bhUlavAnuM kAraNa, sArasikAe pachIthI jayAre khulAso karyo - taraMgavatI 298
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke "Ama to taraMgavatI, zeThe kanyA devAnI nA pADyA pachI, ApaghAta karavA taiyAra thaI gaI hatI, paraMtu enA priyano samAgama karAvI ApavAnA mArA prayatna mAtrathI ja e jIvatI bacI gaI," tyAre zeThane taraMgavatI ane pamadevano ATalo badho pUrvathI cAlyo Avato gADha prema jANavA maLyo ! eTale pachI svAbhAvika lAgyuM ke "ene toDavAno durAgraha na rAkhavo joIe ! eTale ja samajI zeTha have gusso bhUlIne jAtanA akArya para saMtApa kare che. emAM vaLI zeThANIno lADakI putrInA viyoga para kalpAMta dekhyo tethI zeTha vadhAre gagada thaI jaI tarata ja e baMnenI bhALa lagADI emane ghare lAvI dhAmadhUmathI emanA lagna karAvI ApavAnuM manamAM dhArI le che. saMsAranI kUratA H ahIM mAtAe je kalpAMta mAMDyo hato ane janasamAja sahita badhAne rotA karI mUkyA hatA, e paNa mAtAno kalpAMta-prasaMga saMsAranI jIvo paranI eka mahAna krUratA batAve che. zuM saMsAra krUra ? hA, avazya krUra. je saMsAra ekavAra jIvone hasatA khIlatA karanAro hoya che, eja saMsAra vicitra ghaTanA UbhI karIne jIvo pAse kAramAM AjaMda rUdana ane haiyAM bALatA bhAre zoka-saMtApa karAve che; jIvo para saMsAranI A krUratA nahIM to bIjuM zuM che ? eTalA ja mATe, saMsAranI kUratA dekhIne subuddha bhavyAtmAo veLAsara saMsAramAMthI UbhagI jaIne dharma-mahArAjAnuM zaraNuM le che, kUra ane napAvaTa saMsArano tyAga karIne cAritranAM prabhunAM paMthe nIkaLI paDe che, nirmaLa cAritranI ArAdhanA karIne aMte anaMta duHkhamaya saMsArathI mukta thaI anaMta sukhamaya zAzvatA siddhi padane prApta kare che. have taraMgavatI sAdhvIjI pelI zeThANIne kahI rahyA che ke "guhiNI ! eka suMdara havelImAM huM mArA priyatama pamadevanI sAthe pUrvanAM cakravAka-cakravAkInI jema sukha-vilAsamAM samaya pasAra karI rahI hatI, emAM koNa jANe amane baMnene eTalo badho rAga hato, ke ame ekabIjAne choDI zakatA nahIM; ne nATaka vagere jotAM ame sukhapUrvaka rahetA hatA. eTalAmAM zarada Rtu, zizira Rtu, ne hemaMta Rtu, kyAM vItI gaI enI khabara paDI nahIM. khare ja ! sukhanA ne du:khanA dahADAmAM keTalo badha pharaka che ! kyAM pelA corapallInAM mahAduHkhanA 3 divasa pasAra karatAM divasa moTo mahinA jevo lAgato ? ne kyAM sukhanAM 3 mahinA 3 divasanI jema pasAra thaI gayA ! karma ! tArI gati nyArI 299
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ devatAone sukhanAM hajAro varSa pasAra thatAM jANe "hajI to eka ja divasa pasAra thayo !" ema lAge che ! tyAre narakanA jIvone bicArAne kSaNe kSaNe ati vedanAmAM ribAtAM eka divasa paNa pasAra karavo hajAra varSa jevo lAge che ! sAdharmika uddhAra sahelo ? zeThiyA mANasa Ama sukhamAM varSa pasAra karatI vakhate, jo "garIba duHkhI sAdharmiko Aje du:khanAM dahADA kema pasAra karatA haze ? eka eka divasa emane keTalo lAMbo lAgato haze !' eno vicAra kare, ane sAdharmika bhakti to pachI, paNa mAnavadayA bharyuM haiyuM kare, to sAdharmikanA Aje uddhAra kAMI ja kaThina nathI. eka eka zrImaMtanAM mAtra khAnapAnanAM kharca eTalA moTA che ke emAM 3/4 sAdharmikano khuzIthI anAja pANI dvArA uddhAra sahelAIthI karI zake. bAkI gADIo ane mojazokha vagerenAM kharacAmAMthI thoDuMka ochuM kare, yA emAM 10.20 TakAmAM 4pa sAdharmikano uddhAra sahelAIthI karI zake; ane potAne kazI khoTa Ave nahIM. 21. taraMgavatIne mahAmunino bheTo | amAre sukhanA mahinA ja nahi, varaso jhaTapaTa pasAra thatA hatA, bAra varasa nIkaLI gayA, emAM eka vAra vasaMta Rtu AvI. ame bahAra udyAnamAM pharavA mATe nIkaLyA. tyAM eka zilA upara eka mahAtmA muni dhyAnamAM birAjamAna joyA ! tarata ja dUrathI vinayapUrvaka kAyA namAvIne ame namaskAra karyo, ane vasaMtanI zobhA jovAmAMthI mana uThAvI laI "jANe A saMyamanAM guNonuM nidhAna che ! e rIte emane joIne ame khUba ja prasanna thaI gayA ! munirAjane dharma ane guNono khajAnA samAna, mAyA-mada-moha vagere doSothI tadana rahita banelAM, ane nisaMga,-nirabhimpaMga-anAsakta dhyAnamAM rahelA joI, ame emanI pAse gayA, ane hAthanI aMjali joDI vinayapUrvaka khUba bhaktithI jamIna para paDI emane vaMdana karyuM. e karatAM ativarSathI amArI romarAjI khaDI thaI gaI ! ame "Apane vihAra tathA saMyama-yAtrA nirvibe sukharUpa pravarte che ne ?' ema sukhazAtA pUchI. tyAM koNa jANe mahAtmAnI amArA upara kevI mahera varasI ! ke mahAtmAe amane kaMIka kahevA mATe dhyAna pAryuM. mahAtmA kema vAtamAM na paDe? :- nahIMtara potAnI atikiMmatI dhyAnAdisAdhanAmAM ekatAna banelA AvA mahAtmAne ApaNI zI paDI hoya ke potAno 300 - taraMgavatI.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna-svAdhyAya mUkIne ApaNI sAme ya jue? kemake emaNe jAte ja sarvasaMgano tyAga karyo hovAthI ApaNI pAsethI koI vAtanI apekSA-AzaMsA-abhilASA emane hotI nathI, pachI zuM kAma ApaNI pAchaLa vyartha samaya bagADe ? e to ApaNo ja mahAna puNyodaya samajavo ke AvA niksaMga nispRhI mahAtmA ApaNI sAme paNa jue ! ane ApaNane dharmabodha Ape ! mahAtmAne mokSopAya pUche che : mahAtmAe dhyAna mAryuM. amane janma maraNanI jaMjALa toDanAro, tathA sarva duHkhano nAzaka evo "dharmalAbha" Apyo. ame mahAtmAne vinaMti karI, "prabhu ! saMsAranAM janma-maraNAdinAM bhayaMkara samasta du:khothI jIvano chUTakAro kema thAya ? mokSamAM sarva prakAranAM viSayasukhono abhAva che, tethI ja emAM anupama sukha che. to evo mokSa kema maLe ?' Ama savAla karIne ame mastakathI vaMdanA karatAM ame dharatI para emanI sAme nIce beThA. mahAtmAjI amane kahe che ke "juo mahAnubhAva ! tame saMsAra janma maraNAdi bhayaMkara duHkhothI bharelo che e samajyA cho e tamArI vaDAI che. paraMtu ema viSaya-sukhomAM nizcaya nayathI leza paNa sukha nathI, e sAthe samajI levAnuM che. pra.- to prabhu ! saMsAramAM to managamatA viSayo bhogavatAM sukhano anubhava thAya che evuM kema ? u.- e sukhano anubhava jhAMjhavAnAM nIranA anubhava jevo che, kharajavAnI khaNajanA sukhanA anubhava jevo che. ahIMnA ati alpakALanAM viSayasukhanI sAme pachI durgatinAM UbhA thatAM hajAro-lAkho-kroDo varSanAM kAramAM du:khonI apekSAe jo vicAro, to e viSayasukha sukha ja na lAge. mAtra e sukho to sukharUpa nahi; kintu iSTa viSayo ane sagAM-snehI e koI sukharUpa na lAge. mlecchanAM bokaDAne jyAre aMga aMga kApavA bese, tyAre e bokaDAne pahelAM khavarAvela phaLa-mevA vagere bharacaka mAlamalIdA ApanAra e mleccha atyAre kharekhara mahAduHkharUpa dekhAya che ! temaja e phaLa mevAnA mAla-malIdA paNa "baLyA e gojhArA phaLa mevA! ke enI pAchaLa A kUrapaNe raheMsAI javAnAM ne aMgeaMga jIvatA jIve kapAI javAnA bhayaMkara gojhArA trAsa AvyA !' tAtparya, e mAlamalIdA have mahAduHkho lAge che." mahAtmA jayAM amRta-rasAyaNa jevAM manohara bola bolI rahyA hatA karma ! tArI gati nyArI 301
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM, taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che ke amane eTalo badho AnaMda Avyo ke lAgyuM ke jANe amRtano megha varasI rahyo che ! mahAtmAjI AgaLa calAve che ke, jinezvara bhagavaMtoe baMdha-mokSa ane enAM kAraNo batAvyA che. baMdha-mokSanuM TUMkuM svarUpa : "A AtmA indriyone managamatA rUpa-rasasparza. .vagere guNavALA viSayomAM rakta bane che, sAruM sAruM khAya, sanmAnasaMgItanA zabda sAMbhaLe, ramaNIonAM rUpALA aMgopAMga jue, mIThA mIThA sparzamAM Asakta bane eTale aneka prakAranAM pApakarmo bAMdhe che." to jo e iSTa viSayono svecchAe tyAga kare, ane tapanA guNamAM caDI jAya.. ityAdi azubhathI nivRtta thAya, ane zubhamAM pravRttivALo bane; to zubha puNyakarma upArje che. mULamAM saMsAramAM viSaya-rAgathI viSayomAM Asakta banelo hiMsAjUTha vagere ghora pApapravRttio mana-vacana-kAyAthI karI karIne karmanAM thokethoka bAMdhI saMsAranI 84 lAkha yoniomAM bhaTakato rahe che. ane e pApakarmonAM naraka-nigoda gati sudhInA duHkhada vipAko bhogave che. A mULa pApa viSayarAga'nuM che tethI jinezvara bhagavAnanAM upadezane haiyAmAM utArIne je bhavyAtmAo AtmAnuM nikaMdana kADhanArA evA gojhArA viSayothI vairAgya pAme che, enI viSayo taraphanI bhAre dhRNAthI pravRtti zithila bane che, ane pachI sarvajJa jinezvara bhagavAne pharamAvelA dAna-zIla-tapa-bhAva, samyagdarzana-jJAnacAritra-tapa, vagere dharma-maMgaLane jIvanamAM apanAve che. bAMdhelA pApakarmathI chUTakAro thAya che...yAvatu parAkASThAe sarvathA chUTakAro thAya che, eTale ke jIvano saMsArathI chUTI mokSa thAya che. taraMgavatInAM prazna upara munie baMdha-mokSanuM suMdara svarUpa batAvyuM, jenA para vicAra karatAM mANasanI pAse je buddhi-zakti che, teno upayoga kare to potAne khyAla AvI jAya ke "huM jIvana kevuM jIvI rahyo chuM? karma bAMdhavAnAM keTalA cAlu che ? ane karma choDavAnAM keTalA cAlu ? muzIbata e che ke A karma e adazya vastu che. jIvane e dekhAtA nathI. eTale pApAcaraNa karatAM koI saMkoca nathI ke "mane ATalA badhA AnAthI pApakarma baMdhAya che to jarAka thobhe. kemake atyAre to viSayo ne AraMbha samAraMbhAdi pAponI mananI mAnelI lahera UDAvavAmAM bhaviSyano vicAra nathI, paraMtu khabara nathI ke bhaviSyamAM AnAthI dama nIkaLI jaze ! 302 - tara gavatI
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApAcaraNano samaya thoDo. paraMtu pApodayano samaya lAMbo lacaka hoya che. taraMgavatIne muni AgaLa zuM kahe che? : taraMgavatIne pelA muni kahI rahyA che ke "Ama jIva baMdhanAM kAraNo sevavAthI karmathI baMdhAya che, ane viparita kAraNo sevavAthI karmathI mUkAya che. e kUvAnAM araghaTa yaMtranI ghaDIonI jema UMcethI nIce, ne nIcethI UMce; arthAt deva-manuSyanI sadgatimAMthI naraka-tiryaMcagatinI durgatimAM ane tyAMthI pharI deva-manuSya gatimAM bhaTakyA kare che. | madhyama zubha yogothI manuSyagati pAme che, ane uttama zubha yogothI devagati pAme che; jyAre azubha pApayogothI tiryaMcagati, ane utkRSTA azubha pApayogothI narakagati pAme che. pApa-yogo durgatinuM kAraNa che ane dharma-yogo satinuM kAraNa che. jIvanAM mana upara mohanuM aMdhAruM evuM chavAI jAya che ke pachI e kSaNika viSaya-sukho mATe hiMsA-jUTha corI-maithuna-parigraha, krodhAdi cAra kaSAyo, rAga-dveSa kalaha-abhyAkhyAna (ALa caDAvavuM) paizunya (cADI cugalI) ratiarati (harakha-udvega) bIjAnI niMdA, mAyA, mRSAvAda ane mithyAtvazalyanAM 18 pApasthAnaka seve che. te paNa mana-vacana ane kAyAthI AMkha mIMcIne sevyuM jAya che ! pApiTha vicAro karI karI potAnA ja manane mahA kharAbakhasta rAkhe che ! aho ! ajJAna dazA keTalI badhI bhUMDI-bhayaMkara che ke e potAnA AtmA sAme joto ja nathI ! AtmAnAM paraloka sAme ya joto nathI ! ane rUDAM manuSya-avatAramAM kUDA aDhAra pAkisthAnaka seve che ! e sevarAvanAra pahelA naMbaramAM ene maLelI luccI indriyo che, jene mUrakha jIva viSayomAM yatheccha ane bephAma doDAve che ! indriyo upara kazo aMkuza mUkAto nathI. ethI satata malina adhyavasAyomAM ramato rahI A jIva cAre gatiomAM bhaTake che ! emAM vizeSa kALa to durgatiomAM kADhe che, ne tyAM bhayaMkara duHkhomAM ribAto rahe che. tamane saMkSepamAM baMdhanAM A kAraNo batAvyA. jevI rIte zarIra jo telathI cikAzavALuM kareluM hoya to enAM para vAtAvaraNamAMnI dhULa coMTyA kare che; ema A 18 pApasthAnakanI cikAzathI AtmA upara Dhagalo karmara coMTyA kare che. karma ! tArI gati nyArI 303
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanAM mAthe anAdi kALathI karmanA samUhanuM kArmaNa-zarIra cAlyuM Ave che. jevI rIte udaranA agnithI bhUkhyo DAMsa jIva game te game te abhakSyo paNa khAI nAkhe che, tema A kArpaNa zarIra paNa doSonAM agnithI game te game te azubha karmo ArogI laI puSTa thatuM rahe che. e to jayAre e adhama pApamArga sarvathA choDe, uttama dharma-mArganI ArAdhanA kare, tyAre A kArpaNa zarIranAM karmonI joradAra nirjarA (kSaya) thatAM thatAM, dharma-sAdhanAnI parAkASThAe eno sarvathA kSaya karI, jIva mokSa pAme che. A karmo mULa ATha prakAranA che, (1) jJAnAvaraNIya karma, (2) darzanAvaraNIya karma, (3) vedanIya-karma, (4) mohanIya karma, (5) AyuSya karma, (6) nAmakarma, (7) gotrakarma, ane (8) aMtarAya-karma. jema judA judA prakAranAM bIja vAvelA judA judA prakAranAM puSpa ane phaLa Ape che, tema A judA judA karmo dravya-kSetra-kALa-bhAva ane bhavane pAmIne vipAkamAM AvIne AtmAnA jJAna-darzana-sukha vagerene dabAvI devAnAM phaLa dekhADe che. bAMdhelAM karmone bhogavatA javAnuM, ane navA karmono saMcaya karatA rahevAnuM ! A saMsAramAM anAdi kALathI jIvane A cAlu che. jIvanI indriyothI viSayasukho meLavavAnI ne bhogavavAnI kAramI tRSNAicchAne lIdhe, kharajavAnI khaNajanI jema, vAsanAnI vedanAnI Agane miTAvavA ane tuccha viSayasukha levA, ghora narakAdi duHkhone lAvanArA adhama-adhama mahApApo karyo ja jAya che ! janma-maraNanAM mahAsAgaramAM anaMtA AMTA-pherA karatAM aneka prakAranA sukha-du:kha, rati-arati AdinA dvandrono anubhava kare che. dA.ta. zAtA-azAtA, saubhAgya-daurbhAgya, UMca-nIca gotra, saMyoga-viyoga, harSa-zoka vagere joDakAno anaMtIvAra anubhava karatAM karatAM jIva hajI thAkyo nathI ! hAM, ahIM eka vizeSatA che ke, manuSya bhavamAM sarva duHkhathI mukAvanAra evo, ane saMsAra-mahAvananAM ajJAna-avirati Asakti vagere vRkSone toDI nAkhanAro jinezvara bhagavAne nirvANano mahA paMtha upadezelo maLe che, jemAM samyagu tattvajJAna ane saMyamakriyAno mukhya upadeza che. enA anusAre saMyamathI samasta pApamAgano nirodha-aTakAyata thaI jAya che, ane tyAM sAthe tapamArganI ArAdhanAthI karmonAM kacarA sApha thaI thaI jIva nirmaLa thato Ave che. ane 304 - taraMgavatI
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM aMte sarvathA karmakSaya thaI jIva siddhipada pAme che. te eka ja samayamAM aspRzad gatithI jIva UMce jaI upara, lokanA aMte rahela siddhazilA para ArUDha thAya che. jyAre ahIM sarvakarma kSaya karanArA chellA zailezI karaNane kare che tyAre, zarIramAM rahelA jIvanI avagAhanA 1/3 bhAga ochI thaI jAya che. eTale have AtmA 2/3 bhAganI avagAhanAvALo siddhazilA upara jaI zAzvata kALa mATe birAjamAna thAya che. tyAM have koI rAga, dveSa...vagere pApa-sthAnakanI cikAza AtmA para che nahIM, tethI enA para koI karma-raja coMTI zakatI nathI. je saMsthAna arthAta AkRti ahIM mokSa pAmatAM hoya che, te ja saMsthAna siddhazilA para kAyama mATe avasthita bane che." taraMgavatI-padhadeva zuM kahe che ? : munino A bhavya upadeza sAMbhaLIne taraMgavatI ane pAdeva khUba ja prabhAvita thaI jAya che; emanAM hRdaya para e bhAre asara karI jAya che ! ane e hAtha joDI kahe che ke, "bhagavana ! "icchAmo aNusarphiM,' arthAtu ApanI hitazikSAne ame svIkArIe chIe." pachI mastaka namAvIne vaMdana karavA sAthe kahe che ke "prabhu ! kharekhara Ape manuSya janma sAro saphaLa karyo ke AvI yuvAna vayamAM viSaya-saMga choDI dIdho ! ane cAritranAM kaparA paMthe jIvana jhukAvI dIdhuM ! prabhu ! kRpA karIne e batAvo ke, tamane A zI rIte sUryuM? taraMgavatI A eTalA mATe pUchI rahI che ke e sAdhunAM jIvanamAMthI koI evI bhavya preraNA maLI jAya ke je potAne paNa saMsAramAMthI UbhA karI de !' tyAgI muni to maLe, ane khAlI khAlI jIjJAsAthI emano pUrva vRttAMta pUchavAnuM ya karAya, paraMtu e jANIne kazI mahAna tyAga-vairAgyanI preraNA levAnI icchA ja na hoya to muninA jIvanane jANIne potAne zI leNadeNa? ema vyAkhyAnamAM ke ema ja khAlI khAlI prazno karI jijJAsA batAvI, paraMtu e jANIne jIvanamAM AcaravAnuM kazuM levAnuM na hoya, to evAM khAlIkhama prazno karIne zuM ? bhale ne mahArAja pAsethI enAM rocaka-preraka ane bodhaka uttaro maLe, paNa e meLavIne zuM? evAo jiMdagI sudhI A ja AdatavALA banyA rahe che ! ane emanuM jIvana to pAchuM "miMyA Thera kA Thera" jevuM hoya che. taraMgavatI prazna kare che te aMtaranI sAcI jijJAsAthI ke A muni mahAtmAnuM jIvana sAMbhaLavA maLe, to emAMthI amane kyAMka joradAra vairAgyanI preraNA maLe. karma ! tArI gati nyArI 305
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ munino pUrva bhava : pAradhI-vRttAMta H mahAtmA tyAM madhura saMgativALI ane mitAkSarI vANIthI kevaLa paranA upakAra mATe kahI rahyA che. te paNa svayaM nirvikAra rahIne kahe che; kemake e jina-vacanonAM vizArada banelA che. vANI madhura hoya to sAmAne priya ane grAhya thAya. ethI UlaTuM vANI karkaza ane kaDavuM kahenArI hoya to potAnAM kiMmatI paNa vastu kathanathI sAmA para sArI asara pADI zakatA nathI. keTalAMya mAbAponI evI karkaza bhASAthI chokarA para sArI asara thatI nathI. sAdhu paNa vyAkhyAnamAM jo evI karkaza bhASA vApare, to zrotAjano emAMthI sArI asara laI javAne badale UlaTuM kahe che ke "mahArAjano svabhAva teja che." sAdhue AmAM vyAkhyAnathI zuM sAruM ApyuM ? tyAre priya ane madhura bhASAvALA mAbAponI saMtAna para suMdara asara paDe che. ema evAM vyAkhyAnonI zrotA upara hRdayavedhI UMDI asara paDe che. vepArI gharAka sAthe evI priya madhura bhASA vApare to e gharAka to kAyamano thaI jAya, paNa bIjA ya gharAka laI Ave che. bhASA karkaza hoya to vepArI gharAkane gumAve che. pra.- paraMtu gharamAM bacapaNathI mAbApanI evI karkaza bhASA sAMbhaLI sAMbhaLIne amane evI bhASAnI kuTeva paDI gaI hoya te kema sudhare ? u.- kuTeva sudhAravA mATe pahelAM to mana para nizcita karI devuM joIe ke "bolIne sAmA para asara pADavAnI vAta to pachI, paraMtu pahelo to mArA potAnA AtmA para evI karkaza bolIthI krodha-dveSa-abhimAna vagerenI kharAba-malina lAgaNI poSAya te have mAre nathI poSavI. "enI potAnI jAtamAM khoTI asara che, jiMdagI sudhI AvI jyAre ne tyAre kaThora-karkaza apriya bhASA vAparato rahuM to ethI parabhava mATe kevA saMskAranuM poTaluM upADIne cAlavAnuM? jo ahIM jiMdagInA cheDA sudhI A nahIM sudhAruM, to pachI kayA bhAve sudhAravAnuM thavAnuM hatuM ? mATe bIjAnAM bhalAnI vAta to pachI, paraMtu mArA AtmAnuM bhaluM thAya e mATe mAre madha jevI mIThI ane priya bhASA bolavAnI khAsa Teva pADavI che." Avo jo nirdhAra karI rAkhyo hoya, ne vAre vAre manamAM e lAvyA karAya ke; "jo je jIva ! kyAMka kaThora-karkaza-apriya zabda na bolAI jAya." Ama vAre vAre jAgRti rAkhavAmAM Ave, to priya madhura bhASA bolavAnI sArI Teva paDe. | kuMbhAraNa gadheDIo laIne jatI hatI. gadheDIo ADAavaLI cAlatI. 306 - taraMgavatI
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre kuMbhAraNa daMDI dekhADIne ema kahetI ke bena ! sIdhI cAlane bA !' raste jatI eka bAIe ene pUchayuM ke "AvI avaLacaMDI gadheDIone "bena" ne "bA" zuM kahe che ? tethI e thoDI ja sudharI javAnI che ?" tyAre kuMbhAraNa kahe. 'bAI ! e sudhare ke na sudhare, paNa jo ene halakA ane karkaza zabdo boluM, to paheluM to mAruM ja bagaDI jAya ! kemake evI karkaza bhASAnI kuTeva paDyA pachI mAre tyAM ghaDA levA AvanArI gharAkaNa bAIo paNa evI Ave che ke cAra AnAno ghaDo eka AnAmAM mAgIne UbhI rahe, pAchI uparathI mane kahe "alI kuMbhAraNa ! tuM to lUMTAraNa che keTalA badhA paisA mAMge che ?' have AvI gharAkaNane je haM karkaza bhASAthI vAta karuM, to e ema ne ema ghaDo lIdhA vinA cAlatI ja thaI jAya. to mAre to gharAkI ja tUTI jAya. paNa bAI ! tane khabara che kharI, ke ene paNa "bena ne "bA" kahIne madhurI priya bhASAthI vAta karavAnI Teva rAkhuM chuM, to mAre tyAM mAthAphoDIyA gharAkaNonI phoja UtarI paDe che, enI sAthe "bena" ne "bA" nI bhASAthI vAta karavAmAM gharAkI sArI thAya che. kahe bena ! emAM mAruM bhaluM thayuM ke nahIM ? gadheDIo to Ame ya karkaza bolathI kAMI sudhare evI jAta nahIM, pachI zA mATe evI bhASAthI mAro svabhAva bagADuM ? ane gharAka sAthe zA mATe e svabhAvathI evAM karkaza-apriya bola bolIne gharAkI gumAvuM ?' saMgata bhASA kevI hoya ? mahAtmA madhura ane priya bhASAthI potAno adhikAra kahe che te paNa saMgativALI bhASAthI. "saMgativALI bhASA" arthAt saMgata bhASA eTale ke eka vAkya pachI bIjuM vAkya bolAya te pUrvanI sAthe saMbaMdhavALuM bolAya. enI pachI trIjuM vAkya bIjA vAkyanI sAthe saMbaMdhavALuM bolAya. evAM eka pachI eka saMkalanAbaddha vacano bolAya tyAM zrotAnAM kAna UMcA ne UMcA rahe che ke "hA, pachI zuM ? pachI zuM ?' ane je saMbhaLAtuM jAya che e saMgata saMkalanAbaddha hovAthI, ene hRdayamAM goThavavAnuM zrotAne saraLa thaI paDe che. bhaNelA mANasomAM AvI saMgata bhASAno khUba prabhAva paDe che. mitAkSarI bolIno lAbha :- mahAtmA je ahIM kahe che, te mitAkSarI bhASAmAM kahe che, arthAt koI ja vadhAre paDatA zabdo ke vAkyo bolavAnuM TALIne mAtra jarUrI evA maryAdita jokhelA zabdomAM bole che. pra.- evuM maryAdita zabdomAM bolatAM sAmA para asara zI rIte paDe ? u.- maryAdita zabdamAM bolanAra TharI karIne bole che, ane cokkasa hetu karma ! tArI gati nyArI 307
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ dalIla-daSTAMta vagere sAthe bole che, enuM bolavAnuM Tharela ane prauDha bhASAnuM hoya che, eTale enI UMDI asara paDe che. uchAMchaLA 50 vAkyo bolI nAkhavAthI je asara na thAya, te hetu, yuktivALA ane prauDha tathA gaMbhIra jokhelA mAtra 15 zabdothI asara thAya che. bahu bolavAmAM nukasAna H mAnasazAstra ema kahe che ke "eka ja vAta mATe tame vadhAre vAra enuM e bolo cho emAM tamane potAne tamArA ja AtmAno vizvAsa nathI ke "A mAruM boleluM sAmAe sAMbhaLyuM-svIkAryuM hoya." jo Atma-vizvAsa hoya ke "sarakhI rIte ane hetu purassara eka ke be vAra kahuM, to enI sAmA para asara paDe ja,' to e rIte vyavahAra rAkhavAthI pahelo to potAno Atma-vizvAsa vadhe che, ane sAmA para "A to bahu bolakaNA' evI ApaNA mATe khoTI chAyA paDatI nathI. duniyAnA mahAna mANasone juo to dekhAze ke e moTA bhAge jokhIne bolanArA hoya che. alabata eka vAtanI puSTi maLe eTalA mATe judI judI dalIlathI ane darekanI pAchaLa judA judA dRSTAMtathI bolI zakAya che, ne ema bolavuM e kAMI bahu vAcAlatA nathI gaNAtI. mitAkSarI bolavAmAM eka mahAna lAbha e che ke, bolavAmAM (1) asatya ochuM Ave che; (2) apriya ochuM Ave che; (3) pAchaLathI khoTA ane bhoMThA paDavAnuM thatuM nathI. ema jo mitAkSarI na hoya to asatya. nirarthaka tathA abhimAnabharI bhASAnAM nimittathI keTalAya pApa bAMdhavAnuM thAya. e nukasAnothI mitAkSarI bhASAmAM bacI javAnuM thAya che. duniyAnI vicitratA kevI che ke mANasa jayAre potAnA zarIranI asvasthatAnuM varNana kare che, tyAre zabdonI maryAdA rAkhato nathI. paraMtu prabhunI AgaLa potAnA AtmadardanI kathanI kahevAmAM sAva kaMjUsa bhASAvALo bane che ! kharI rIte to prabhunI AgaLa potAnA Atmadarda jo vistArIne kahe to enI potAnAM dila para UMDI asara paDe, ane e dardI sudhAravAnI vRtti UbhI thAya. A manuSya jIvanamAM maLelI mahAkiMmatI sarasvatIno sadupayoga zo? sarasvatI ApaNI mAtA che. ene pavitra ja rAkhavI joIe; temaja jayAM tyAM eno geraupayoga karAya nahIM; nahIMtara pote potAnI mAtAne ja vyabhicAriNI banAvavAnuM kAma karyuM gaNAya ! parimita bolavAnuM rAkhe emAM jIbha-sarasvatIno geraupayoga karavAnuM arthAt ayogya sthAne upayoga karavAnuM na thAya. 308 - taraMgavatI
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhura-saMgata-mitAkSarI vANInuM kAraNa : e muni AvA madhura, saMgata ane mitAkSaramAM bolanArA kema hatA ? kAraNa e hatuM, ke e jinavacananA vizArada hatA. arthAta jinAgamanA ane jinAgame kahelA padArthonA kuzaLa jJAtA hatA. jinAgamanuM ane Agamokta vastunuM jJAtApaNuM eka alaukika cIja che, AtmAno mahAna guNa che. AgamajJAna e to dIvo che; jANe nahi to pALe zuM ? enAthI heya ane upAdeya, kArya ane akArya, vAcya ane avAcya, bhakSya ane abhakSya, kartavya ane akartavya, AcAra ane anAcAra, hita ne ahita... vagerenuM bhAna thAya che. tyAre jIvanamAM A bhAnanI A prakAzanI pahelI jarUra che; kemake e heya-upAdeyanuM bhAna ja na hoya to bicAro pALe zuM? heyano tyAga ane upAdeyano Adara zI rIte karI zake ? jainetaromAM "kAcuM pANI e asaMkhya apUkAya jIvonuM jUtha che, emAM asaMkhya jIvo samAyelA che, mATe enI hiMsA heya che, tyAjya che," evuM emane jo bhAna ja nathI, to e itaro bicArA kAcApANIno AraMbha-samAraMbha kyAM choDI zake che? jaMgalamAM rahenAro moTo tApasa paNa nadIe jaI pANIthI hAtha paga dhoI le che, ne e pI paNa le che, emAM enA manane jarAya lAgatuM nathI ke "huM jIva-hiMsA karI rahyo chuM." pra.- ema to chetaromAM asnAnanuM vrata Ave che ne ? u.- e Ave che te apUkAya jIvanI virAdhanAthI bacavA mATe nahIM, paNa snAna e kAmanuM aMga che, brahmacaryanuM ghAtaka che, abrahmanuM poSaka che, mATe enA tyAganuM eTale ke asnAnanuM vrata Ave che. tAtparya ke, "AvA sUkSma paNa jIvanI hiMsA tyAjya che e jo bhAna ja na hoya, to hiMsAno arthAta pANI vagerenA AraMbha samAraMbha vagereno tyAga kyAMthI karI zakavAno ? mATe ja, jinAgamanI balihArI che ke enAthI heya-upAdeya, hita-ahita...vagerenuM bhAna thAya che, AtmAne prakAza maLe che. pelA muni jinAgamanAM vizArada arthAt sArA jJAtA hatA, emanAM dilamAM AgamajJAna chalakAtuM hatuM, eTale pachI e jinAgane darzAvyA mujaba madhura-saMgata ane mitAkSarI ja vANI kema na bole ? karma ! tArI gati nyArI 309
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni pUrvabhave koNa ? : have jinAgamanAM vizArada e muni pahelAM potAnA pUrvabhava kahe che, je taraMgavatInA pUrvabhavanI sAthe saMbaMdhavALo che. e kahe che ke, caMpAnagarInI pAse jaMgala che. tyAM pAradhIono vAsa hato. pAradhIono poSAka bahu sAmAnya, paraMtu zikAre jAya tyAre lAla kAmaLa oDhIne jAya; ne sAthe dhanuSya ane pIMchAvALA bANanuM bhAthuM rAkhe. zikAramAM nAnA hAthIono zikAra karIne enAM dAMta kADhI le, ane e hAthIdAMtano vepAra kare. huM gayA bhavamAM hasti-prahasti nAmano pAradhI hato. amAre koI AjIvikAno bIjo vepAra nahIM, to khAvAnuM zuM ? khAvAmAM ame mAMsAhArI hatA. bANa-vidyAmAM mArI evI kuzaLatA hatI ke mAruM bANa niSphaLa jAya nahIM. evo acUka-lakSmI huM bANAvali hato, temaja koInA para ghA karavAnuM Ave to emAM daDhaprahArI hato. arthAt bANano sacoTa ghA karanAro. eka ja bANaprahArathI moTA hAthIne paNa pADI nAkhanAro hato. mArA pitAnuM nAma kuMbhasiMha, ane mArI mAtA aTavIzrI nAmanI hatI. mane mArA pitA zikhAmaNa Ape che "ke tuM ApaNo kuLadharma sAMbhaLa." pAradhIno kuLadharma : amukanI hiMsA nahi :(1) kUtarAne haNavo nahi; kemake zUravIra mANasa kAyara kUtarAno zikAra na kare. zikAra kare to bahAdura siMha-vAghano kare. (2) zUravIra yuthAdhipatine tAre haNavo nahIM; kemake ethI enuM Azrita yutha (ToLuM) bicAruM nirAdhAra thaI jAya. (3) baccAonI mAtAne nahIM haNavI; kemake emAM paNa baccA bicArA nirAdhAra thaI jAya. (4) mAtAthI nahIM tyajAyeluM bacyuM paNa tAre nahIM haNavuM; kemake ethI paNa mAtAne kAramo zoka thAya. kAma-mohita matithI krIDA karatuM yugala tAre nahIM haNavuM; kemake emAM ene maravAnAM duHkha karatAM utkRSTa AnaMda bhogavavAmAM truTaka paDavAthI bhayaMkara duHkha thAya che. (6) ati premabaddha yugalamAMthI ekane nahIM haNavo kemake emAM pachI jIvatA rahelAne jiMdagIbhara saMtApa rahyA kare che. A kuLa-dharma barAbara pALaje; kemake jo kuLadharmano nAza karavAmAM Ave, to kuLano hrAsa thAya che kuLane hAni pahoMce che. 310 (5) - taraMgavatI
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe kuLadharmane sArI rIte pALato raheje, ane tAruM kArya sAdhato raheje; temaja A kuLadharma tArA putrone paNa samajAvaje." pAradhImAM dayA Aryadezano pratApa : pAradhI jevAmAM paNa dayAbharyA A kevAka kuLadharma ! enuM kAraNa AryadizamAM sarvatra dayA prasarelI che. eTale ja kasAInAM kAma karanAro paNa kUtarAne roTalo nakhAve che. ahIM A pAradhI chatAM enA haiyAmAM nirAdhAra banelA ke nirAdhAra banatA upara dayA UbharAya che ! tyAre vicAra Ave ke, je vaNikane potAnA Aryadharma ke jainadharmanI kazI ja paravA ke garaja nathI ! paradroha, bIjA para atikrUratA vagerethI to potAnuM hRdaya atyaMta nirguNa ane kALu meMza kare che ! jenAM pariNAmamAM bhayaMkara naraka-tiryaMca gatiomAM bhavonA bhavo rajhaLapATa karavAnuM AvIne UbhuM rahe che ! kemake AtmAmAM evI atyaMta krUra nirdayatAnAM cIkaNA saMkulezamaya azubha anubaMdho evA UbhAM thAya che ke je janama-janama bhayaMkara pApabuddhi, kliSTa kALI lezyA, ane kUra pApiccha Atma-pariNati UbhI kare che. tyAre pAradhImAM paNa je kuLadharma bajAve che, enuM pAlana karato rahe che, e Ama to pAradhInAM kAma karato dekhAya, chatAM avasare enA kuLa dharmanAM pAlananA prabhAve eno uddhAra thaI jAya ! je ahIM A pAradhImAM AgaLa jovA maLaze. pAradhI tare ! ne vANiyo DUbe !" kevuMka Azcarya ! para droha, bIjA para ati krUratA, ane niSphara hRdaya vagerethI je dunyavI lAbha maLe e to mAtra pAMca pacAsa varSanuM TakanAruM, paraMtu pachIthI asaMkhya varSo ane agaNita janmo sudhI narakAgAranI vedanA bhogavyA karavAnuM thAya ! tyAre tyAM mANasane vicAra Avavo joIe ke "A kUra karmo keTalA varSanI jiMdagI jIvavA mATe ? ne pachIno atyaMta duHkhamaya asaMkhya anaMta varSono kALa ze" pasAra thAya ? mATe evA krUra karmo koI karo nahIM. rAjA zreNika eka garbhiNI hariNIno zikAra karIne phUlyA ke "cAlo eka sAthe kevoka be jIvano zikAra karyo !' to emAM pahelI narakanuM 84 hajAra varSanuM agnimAM zekAvA, vagerenAM raurava narakanAM duHkha veThavAnAM UbhA thayA ! tripRSTha vAsudeva, brahmadatta cakravartI, mammaNazeTha, vageree ati kaThora niSphara hRdayathI krUra karmo karyA...to ahIM sukha alpakALa paNa parabhave sAtamI narakanAM 33 sAgaropamanAM asaMkhyAtA varSonI narakAgAranI vedanAo bhogavavI paDI. karma ! tArI gati nyArI 311
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ pelA muni kahI rahyA che ke, "pUrvanA pAradhInAM avatAramAM pAradhIpaNAmAM paNa bApe samajAvela dayAnAM kuLadharmanuM huM pAlana karI rahyo hato, ane sAthe ajJAnatAvaza pAradhIpaNuM paNa AcarI rahyo hato. mAre vanarAji nAmanI bhAryA hatI. zikAre nIkaLato tyAre devIne namaskAra karIne nIkaLato, jethI mane zarIre kAMI vAMdho na Ave, ane mAruM kAma saphaLa thAya." pAradhIpaNAnuM khyAna: "emAM ekavAra huM zikAre nIkaLelo emAM, gaMgA nadI para eka hAthI Avelo joyo. jhADa para caDI meM eno zikAra karavA enA para saNasaNatuM bANa choDyuM. bANano ghA evo hato ke jo e sIdhuM hAthI para TakarAyuM hota, to hAthI tyAM UMdho paDI jAta. paraMtu enA sadbhAgye enA sudhI bANa pahoMcatAM pahelAM, vacamAM UDatA eka cakravAka paMkherA upara bANa TakarAyuM, ne bicAruM e cakravAka pakSI bANathI vidhAIne bANa sAthe nIce gaMgAnadImAM pANI para paDyuM ! e vakhate tyAM cakravAkI potAnAM priyane ghavAyelo joI atyaMta zokathI cakravAkanA kalevara upara AvI, mAthuM pachADI kalpAMta karavA lAgI ! cAMcamAM bANa pakaDIne khecavA jAya che paraMtu bANa na kheMcAtAM, ghavAyeluM zarIra kinArA tarapha AvatuM jAya che, eno kalpAMta joI mane dayA AvI gaI ke "arere ! A bicArI keTalI taraphaDe che ! hAya ! hAya ! meM A zuM karyuM? joDaluM nadI para UDatuM kriIDAthI AnaMda maMgala karI rahyuM hatuM, emAM cakravAkane mArIne me hAya ! baMnenA AnaMdamAM bhaMga pADyo ! ane cakravAkIne bhayaMkara zoka-saMtApamAM nAkhI dIdhI ! pitAjIe kahelA niyamano bhaMga thayo. jhADa parathI UtarIne huM tarata tyAM pahoMcyo. cakravAkane hAthamAM laIne bANa kheMcI kADhyuM, ane pakSIne kinArA para mUkyuM. paNa te marI gayuM hatuM. mane thayuM ke "A meM bhayaMkara pApa karyuM, pitAjIe kharekharI zikhAmaNo ApI hatI enuM meM ullaMghana karyuM. have mAre enuM prAyazcitta karavuM paDe. prAyazcitta bIjuM to zuM kare ? paraMtu lAva, cakravAkanA mRtadehano agnisaMskAra karuM ! ema karI huM mareluM zarIra tyAM mUkIne jaMgalamAM lAkaDA levA gayo. lAkaDA khUba ja laI Avyo ane tyAM Avyo tyAre jouM chuM to cakravAkI maDadA para mAthA pachADIne bhAre kalpAMta macAvI rahI che ! mAre paNa du:khano pAra rahyo nahi. 31 ra - taraMgavatI
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. pAradhIno kalpAMta ane maraNanizcaya "oho ! AvA nirdoSa jIvone meM kevAM raMjADyA !' ema saMtApa karatA meM lAkaDAnI citA goThavI, cakravAkanAM zarIrane enA para mUkyuM. upara bIjA lAkaDAM goThavyAM. e vakhate cakravAkI upara AkAzamAM cIsAcIsa karatI citAne AMTA mArI rahI hatI. jyAM meM paththara para bANanAM aNiyArAne ghasI agni pragaTAvI citAne saLagAvI, ane bhaDabhaDa saLagatAM agnimAMthI javAlAo nIkaLavA mAMDI. tyAM pelI cakravAkIe javALAmAM sIdhuM paDatuM ja mUkyuM, ane jIvatI bhaDabhaDa saLagatI baLI marIne khAkha thaI gaI ! A joIne mane pArAvAra pastAvo thayo. "arere ! A meM zuM karyuM? eka to cakravAkane vIMdhI nAkhyo ! ane bIjuM A bicArI cakravAkIne baLIne ApaghAta karavAno prasaMga Apyo ! oho ! pakSI jAtimAM paNa keTalo badho priya para prema haze ? ke ekanA vinA have bIjuM pakSI jIvaMta rahevA taiyAra nathI ! ne baLI maravAnuM kAraNuM duHkha vadhAvI le che ! tyAre dekhAya che ke ene jIvaMta baLI maravAnAM duHkha karatAM priyanA viyogano saMtApa-pazcAttApa keTalo badho javalaMta haze ke samaje che ke huM jIvaMta rahI jiMdagIbhara viyoganAM e prabaLa saMtApanAM duHkhamAM baLyA karuM, enA karatAM A agnimAM tatkAla baLI maravAnuM duHkha ochuM." Avo Atmabhoga ApanAra ajJAna paMkherA karatAM ya bahu buddhivALo ane samajadAra huM manuSya prANI gayo? ke meM A ghora pApa karyuM ! kharekhara paMkherA karatAM paNa adhamAdhama gaNAuM. mATe AnAM prAyazcittamAM bIjuM zuM karuM ? have mAre jIvI zakAya ja nahIM ! pAradhInAM keTalAM pApa ? : (1) eka to upakArI pitAnI AjJAno bhaMga ! ane (2) bIjuM, baMne paMkharAno ati duHkhada ghAta ! (3) trIjuM, baMnenuM mota karatAM paNa parasparanAM viyogano jAlima saMtApa ! A badhuM karanAra mArAthI A pRthvI bhAre mare che ! tethI bahetara che ke "huM paNa jIvanano aMta lAvuM. bhale agnidAhanI thoDI vAra lAya sahavI paDe !' ema vicArI e bhaDabhaDa saLagatI ciMtAmAM meM paNa jhaMpalAvI dIdhuM." pAradhI jyAre A kahI rahyo che, e vakhate cakravAka-pamadevane jAtismaraNa karma ! tArI gati nyArI 313
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnathI pote cakravAka ane priyA cakravAkI AvI AvI rIte marelA e khyAla pAchaLa saLagatI citAmAM jhaMpalAvI devAnuM mahAsAhasa kareluM ! eTale manane zaMkA paDI ke "zuM pelo cora pUrve A pAradhI to nahIM hoya ?' dunyavI premanI pAchaLa paMkherA khatama thaI jAya che ane Avo hAthInAM zikAra karanAro atikrUra ghAtakI ane nirdaya jaMgalI pAradhI jevo manuSya paNa dayAnI khAtara prANanI Ahuti ApI de che ! to pachI ApaNe to Arya manuSya ApaNane deva-guru-dharmamAM evo rAga kyAM che, ke jarUra paDe emanI khAtara prANa paNa ApI daIe ? are ! evo prANano bhoga to pachI, paraMtu emanI khAtara thoDo paNa tana-dhana-sukha-sagavaDano bhoga ApI dharma karavAnI eTalI badhI umeda koDa kyAM che ? Aje bhale deva-guru-dharmanI zraddhA na hoya, to paNa jayAM ekabIjAnAM upara dunyavI atizaya rAganA dAvA karAya che, paraMtu premInAM evAM koI bhayaMkara dardathI, yA evAM bhayaMkara akasmAtathI, ke bIjA koI dunyavI bhayaMkara saMyoga UbhA thavA para mota thatAM, enI pAchaLa jAte mota vadhAvI lenAra premI keTalA ? ane deva-guru-dharmane samajIne prApta karyo hoya, e kadAca marelA atyaMta priyanI pAchaLa evo khoTo ApaghAta na kare, to paNa saMsAragharavAsano tyAga karIne cAritra mArge nIkaLI janArA premI keTalA ? A zuM batAve che ? e ja ke evo ApaghAta nahIM karanArA dharmahInA manuSyone, yA cAritra-mArga nahIM apanAvanArA dharmI manuSyone, potAnAM marelA priya karatAM potAnA raMgarAga ane mAla-milakata-parivAra upara atizaya vadhAre gADha rAga che. mATe to jo pote puruSa haze to marelI atyaMta priya patnI upara bIjI patnI karI raMgarAga-vilAsamAM mahAlaze ! "tamArA para amane atizaya sAbita thAya che... eTale ja tribhuvanaguru bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnI dezanA sAMbhaLIne 32 kroDa sonaiyAno ane devAMganAzI 32 yuvAna ramaNIono mAlika, AvIne mAtAne ne patnIone potAno cAritra levAno nirdhAra jAhera kare che ! tyAM mAtA ane patnIo kalpAMta sAthe tema na karavA samajAve che. patnIo 31 4 - taraMgavatI
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahe che. ke, "bakhazo (bakSo) gunA abaLA tumacI, prItama prANAdhAra. viNa aparAdhe vahAlA evo, kyAM gho TADho mAra...." ityAdi aDhaLaka premanA bola saMbhaLAve che; tyAre dhanyakumAra kahe che ke, kahe dhano kAminI pratye; kAja na Ave koya re, parabhava jAtAM jIvane, meM vAta vicArI joya re. mAtA pitA bhAI benaDI, sahu kuTuMba taNo parivAra re, svArathamAM sahu ko sagAM, miliyA che saMsAra re.." arthAt jIvane paraloke jatAM ahIMnuM koI saguM kAma AvatuM nathI. na to e sagA para AvI UbhelA motanI kAramI sajAmAMthI ene bacAvI zakatuM, ke na to mRtyu bAda paralokamAM sathavAro karatuM. eTaluM ja nahIM paNa maranAra jIvane paraloke javAnuM thAya tyAre, tyAM ene zuM kAma lAge ? mAtra jIvanamAM karelAM evA jaMgI puNya paraloke kAma lAge. evA jaMgI puNyanI kamAI karAvI ApavA paNa ahIM jIvatAM koI sagA taiyAra hotA nathI ! sagAono to A sagAnA jIvatAM mAtra enI pAsethI enAM puNya vaTAvarAvI, potAnI sukha-sagavaDa sAdhI levAnI ja eka mAtra tamannA rahe che. eno artha e, ke A saMsAramAM mAtA-pitA-bhAI-bena vagere Akho kuTuMba parivAra jIvane je maLyo che, te e sagA jIvanuM kalyANa karAvavA mATe eTale ke ema nahi, paNa potAnA dehanuM kalyANa enI pAsethI AMcakI levA mATe maLyo che. kharI vAta e che ke mANasane potAne ja potAnA ne kuTuMbanA dehakalyANanI paDI che, ema potAnA ne paranAM AtmakalyANanI paDI nathI ! kadAca dharma karaze to pAponA ATAmAM lUNa jeTalo ! eTale ja dA.ta. juo ke, derAsaramAM kadAca bhagavAnane prakSAla karavAnA dUdhanA deghaDAmAM dUdhanI dadUDI mUtarAvaze, ane kuTuMbI darekane pIvA moTA kaTorA dharAze ! eja rIte ahIM pUrvanA dharmanI lagabhaga badhI kamAI kuTuMbanA rAgamAM karma ! tArI gati nyArI 315
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ homavAnuM karaze ! AvA jIvo maratI vakhate paNa deva-guru-dharmanA khoLe keTaluM nAkhavAnA ? - duniyAnI A sthiti che ke dAkhalA tarIke gharamAM 6 mANasanuM kuTuMba hoya, to eka eka kuTuMbInI pAchaLa karAtA kharca jeTaluM paNa dharmanI pAchaLa kharcAtuM nathI ! ane deva-guru-dharmane bhUlIne A sagAono svArtha sAdhavA pAchaLa saghaLuM homI denAro, jo divALImAM mAMdo hoya, to enAM bhAge mAtra maganuM pANI ane cA-ukALo hoya che. tyAre kuTuMba AkhuM divALInAM mAlanI mijabAnI uDAve che ! athavA e maravA paDe tyAre kuTuMbIo AMkhamAMthI AMsu pADaze, paNa sAthe potAnA bhAganA vala para maravA paDelAnI sahI karAvI levA doDA doDa karaze ! kintu koI lAvo emanI pAchaLa moTuM sukRta jAhera karI, emane paraloka javA TANe emane samAdhi ApavA bharacaka puNyanuM bhAtuM baMdhAvo." evuM koI kahetuM nathI. dhanyakumAra eTale ja kahI rahyo che ke "svArathamAM sahu ko sagA-miliyA che saMsAre re." jyAM nakarA svArthanI ja mAyA hoya, tyAM kadAca e bahu priya mAnelo sago bhayaMkara Aga akasmAta ke rogathI mare enI pAchaLa maravAnI to vAta dUra, paraMtu khAnapAnAdi kazA sukhano bhoga ApavAnI ye vAta rahetI nathI ! tyAre ahIM, cakravAkI ane pAradhIe je bhoga Apyo e dhaDo levA lAyaka bane che. ApaNe bhale maranAranI pAchaLa ajJAnatAthI ApaghAta na karIe, kintu saMsAra tyAga karavo yA to jIvanabharanuM brahmacarya levuM...vagere koI prabaLa tyAga kema na bane ? taraMgavatI pAradhInI Atma-kathA sAMbhaLatAM, potAnI pAchaLa eNe jIvatAM baLI maravAnuM je potAnI jAtano bhoga Apyo, e sAMbhaLIne stabdha thaI jAya che ! pAradhI marIne vaNika: pAradhI have AgaLa kahe che ke "mArA manamAM bharatI vakhate mArA pApano khUba pastAvo hato, mArI pApI jAta upara atyaMta durgacchA yAne ghaNA hatI, temaja dilamAM anukaMpA ane pApa-pazcAttApathI dharmanI zraddhA thayelI, ema vizuddha pariNAmanAM kAraNe huM marIne manuSya avatAra pAmyo, kAzI deza vArANasI nagarImAM eka vaNika zreSThInAM kuLamAM mAro janma thayo, mAruM nAma rUdrayaza rAkhavAmAM AvyuM. moTo thatAM lekhana-gaNita vagere kaLAo zIkhyo. 316 - taraMgavatI
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ jugAra keTalAM pApa lAve ? : khAnadAna paNa khUnI ! : paraMtu kamanasIbI evI thaI ke huM jugAranA mArge caDI gayo, ane ene lIdhe sarva prakAranAM doSonI Adata paDI gaI. uttama kuLano chatAM corIno raMja rahyo nahIM ! jarUra paDye bIjAne mAravAmAM paNa saMkoca rahyo nahIM ! AvA jugAra corI hiMsA vagerenAM pApothI janasamAjamAM huM dugaMcchita ane dhRNApAtra banI gayo ! jyAM jAuM tyAM mane dhutkAra ja maLe ! chatAM huM talavAra laIne ja pharato. sau koI mArAthI Dare, ane moM macakoDIne mArAthI AghA jAya. paraMtu evAM ekalA aTUlA paDI gayelA mAre evA cAre bAjunA dhRNAtiraskAranAM vAtAvaraNamAM zI rIte dahADA jAya ? eTale huM tyAMthI nIkaLI gayo, ane bIjo koI Azraya dekhyo nahIM, eTale huM viMdhyAcaLanI aTavImAM coronI pallImAM pahoMcI gayo !. jayAM coro hAthamAM zastra laIne pharatA hatA. ane aneka prakAranI vaMcanAo-luccAI-ThagAI karI karIne lokone lUMTatA hatA, emanAmAM dharma ke dayA jevuM kAMI hatuM ja nahIM, ethI ja e keTalAya brAhmaNo sAdhuo ane strIone pakaDIne bAMdhI lAvatA ! te coronI senAmAM huM cora tarIke dAkhala thayo, ane eka zUravIra ane sattvapriya cora tarIke pallImAM gavAvA lAgyo. tyAre coronAM senApatie mane AvakArathI bolAvyo, mane mAna ApyuM, ane tyAM mane rAkhI lIdho. huM have nirdaya ane pApanAM bilakula bhaya vinAno thaI gayelo, tyAM raheto hato. tyAre tyAM pakaDI lAvelAnAM upara nirdayatAthI cokI karavA vagere pApa-subhaTanAM parAkramathI coromAM meM sArI kIrti jamAvI ! eTale senApati mAro saMga choDato nahoto; mane pAse ja rAkhe ! ane huM paNa bahu baLavAna tarIke, ne atyaMta nirdaya tarIke, ane jamarAjanA putra tarIke nAma prasiddha thaI gayuM ! e loko corI-lUMTaphATa karavAnI na hoya tyAre navarA beThA zuM kare ? te copATa jugAra khelatA hatA. jugAramAM to huM pahelethI ja pAvaradho to thaI gayelo ja hato, eTale sacoTa dAva nAkhanAra ane vijetA bananAra tarIke coro mAruM sanmAna karatA. mANasane mAna-sanmAna kevuM mAre che ! pApanA dhaMdhA karatAM mAna maLe che, to pApa vadhu ane joradAra karavAno pAno caDe che ! A hisAbe dhyAna rAkhavA jevuM che ke dharma ke sukRta karatAM mAna maLyuM, paNa jo A mAna-sanmAnathI harakhAyA, to avasare pApanA kAmamAM paNa sanmAna maLatAM pApamAM tejI Avaze ! jenA para paraloka mahAbhUMDo sarajAze ! karma ! tArI gati nyArI 317
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavAra evuM banyuM ke coro eka khUbasurata yuvAna joDaluM yAne strI-puruSane pallImAM pakaDI lAvyA; ane e yuvAna-yuvatI emanI mAnya karelI devI kAtyAyanI mATe balidAnanA pazu tarIke saMkalpita karAyA ! paraMtu coronAM senApatie e joDalAmAMnI yuvAna strI je apsarA jevI suMdara badanavALI hatI, ane coronAM paNa hRdayane AkarSI lenArI hatI, ene devI kAtyAyanInAM bhayathI "A strI jAta che mATe avadhya che' ethI balidAna tarIke devI AgaLa dharavAnI enI hiMmata cAlI nahIM. e joDalAne pakaDI lAvatAM alabata jhaverAta bharelI peTI corone maLI gayelI, te senApatine soMpI dIdhelI. eTale paNa jhAjhuM dhana maLI gayuM hovAthI, senApatie yuvatInuM balidAna devAnuM mAMDI vALeluM; ane joDalAmAMnA yuvAna puruSane senApatie 2-3 dina pachI nomanA divase AnuM devInI AgaLa eka pazu tarIke balidAna ApavuM, ema jAhera kareluM. ema karIne e baMnene pAkI rakSA mATe mane soMpavAmAM AvyA. huM e baMnene pallI-aMdaranI eka paDAlImAM laI gayo. emAM puruSane meM enI pITha pAchaLa enA be hAtha bAMdhI bhIMta pAse laI jaI, e puruSane baMdhana khIMTIe laTakAvI jamIna para Ubho rAkhyo. e vakhate e strI kAramuM rudana karatI hatI, paraMtu mane kAMI enI dayA AvI nahIM; uparathI e puruSane hAtha bAMdhatI vakhate e strI rokavA AvI to meM ene lAta mArIne dUra dhakelI ! puruSane barAbara bAMdhelA hAthe jakaDI Ubho rAkhIne huM bAjunI paDALImAM cAlyo gayo. tyAre e tarUNI kAramA rudana karatI, bIjA paNa baMdI tarIke pakaDAyelA lokone raDAvI rahI hatI. e rudana sAMbhaLI mane enI kazI dayA na AvI. huM jyAre tyAMthI khasI gayo eTale baMdIjanoe Azcarya pAmI anukaMpAthI ene pUchyuM, are bena ! tame ahIM kyAMthI ?" e vakhate e strIe mULa cakravAkInAM pUrvabhavathI mAMDIne badhI vAta kahevA mAMDI. alabata huM tyAM beTho nahoto. paraMtu eno avAja bAjunI paDALImAM jyAM huM beTho hato tyAM saMbhaLAto hato. emAM e taraNI kahI rahI hatI ke, 318 - taraMgavatI
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 23. taruNInuM Atmanivedana "ekavAra koI pAradhIe mArA priya cakravAkane ajANye haNI nAMkhyo, paNa pachIthI ene pazcAttApa thayo eTale eNe mArA priyanAM marelA zarIrano agni-saMskAra karyo ! ane e agninI citAmAM jhaMpalAvI huM paNa baLIne khAkha thaI gaI ! ane tyAMthI marIne ahIM kosAMbImAM moTA zeThanAM gharamAM ATha dIkarA upara bahu mAnItI dIkarI tarIke janmI. vakhata jatAM mane jAtismaraNa jJAna thayuM, ane mArA pUrvanA ati priya cakravAkanAM jIvane zodhI kADhavAnI lagana lAgI. e mATe meM pUrvanA bhavano citrapaTa taiyAra karyo. enA eja nagaramAM mAro priya cakravAka eka moTA sArthavAha vepArInA putra padmadeva tarIke janmelo ! te e paNa citrapaTanAM darzanathI jAtismaraNa jJAna pAmIne mUcchita thayelo ! e parathI lAgyuM ke A ja mAro pUrvano priyatama cakravAka e tarIke nirdhAra thayo. pachI ekabIjAnI oLakha thaI gaI eTale, e sArthavAhaputra padmadevanA AgrahathI, enA pitA mArA pitA pAse mArI mAgaNI karavA AvyA, mAruM nAma taraMgavatI, paraMtu mArA pitAe ghasIne nA pADI dIdhI tethI rAtrinA huM mArI sahiyara dAsI sAthe priyatamanA ghare gaI ane baMne jaNa, je ekabIjA vinA ApaghAta karavAnA vicAramAM hatA, paNa have milana thayA pachI emaja marI javuM enA karatAM, "cAlo baMne ahIMthI bhAgI jaIe,' ema karIne vaDIlonAM bhayathI gupta rIte ame baMne tyAMthI bhAgI chUTyA, ane nAvaDAmAM joradAra vegathI A bAju AvI rahyA hatA, tyAM coroe amane pakaDyA, ane amArA sAthe je amArI pAse kiMmatI jhaverAtano Dabo hato te jhuMTavI lIdho ! ane baMnene hAtha bAMdhIne kedI tarIke ahIM laI AvyA. A bolatAM bolatAM e yuvatI bhAre hRdayaphATa rudana karI rahI hatI, ane baMdIjanone paNa rovarAvI rahI hatI." pelA muni taraMgavatI ane padmadevane potAno A adhikAra batAvI rahyA che, emAM have e kahe che ke mULa uttama kuLano khAnadAna vaNika putra jugAranA vyasanathI nirdaya cora banI gayelo, ane A baMnene coranI pallImAM senApatie mane soMpavAthI, meM nirdayapaNe A lokone kabaje rAkhelA, te huM e yuvatInAM rudana sAtheno eno pUrva adhikAra sAMbhaLI rahyo hato. enI vigato sAMbhaLatAM maneya manamAM thayuM ke "AvuM badhuM meM kyAMka anubhavyuM che ! kyAM anubhavyuM? kyAM anubhavyuM?' ema uhApoha karatAM mane mArA pUrvanA pAradhInA karma ! tArI gati nyArI 319
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanuM smaraNa thaI gayuM ! ane mane khyAla AvI gayo ke Aja strI-purUSanAM joDalAnA pUrvabhavamAM e ja cakravAka-cakravAkI ! emAM cakravAkane bANathI haNanAra pAradhI tarIke huM ja hato." ema pUrva janma sAMbharI AvyAthI mane jarAka mUrchA AvI gaI. pachI mUrchA vaLI jatAM, huM mAruM pUrva caritra ane pAradhInAM paNa kuLano e kuLadharma yAda karuM chuM, tyAre mArA hRdayamAM e joDalA pratye bhAre karuNA ane vAtsalya ubharAI AvyA ! kemake e taraNIno kahelo potAno adhikAra sAMbhaLIne mane khAtrI to thaI ja gaI ke, meM haNI nAkhela cakravAka e A ja joDalAno puruSa, ane meM cakravAkanAM maDadAne karelA agni saMskAranI citAmAM svayaM jhaMpalAvI baLI marelI cakravAkI, e ja A joDalAmAMnI strI. Ama huM e vakhatanAM pAradhI tarIke A baMneno moTo gunegAra jema pAradhIne avatAre mArA e gunA para ati duHkhita thayelI cakravAkI para mane dayA AvelI, tema ahIM paNa A baMne upara mane bhArobhAra dayA UbharAI ! eTale mane thayuM ke "devI AgaLa AvA joDalAno kAMI balIdAna devAI pUrvanAM mArA pApanAM pazcAttApa ane prAyazcittanI rUe bacAvI levA ja joIe, pachI bhale mAre baLI javuM paDe ke marI javuM paDe enI paravA nahIM." ema vicArIne huM bAjunI paDAlImAMthI A paDALImAM Avyo, bIjA baMdIjanone 'bhAgo ahIMthI' ema hAkoTo karI tyAMthI bIjI paDAlIomAM cAlyA javA hukama karyo, eTale badhA bhAgI gayA. paraMtu e loko gabharAtA haze ke "A pApI have A bicArA joDalA para kevo ya julama karaze !" paraMtu emane bicArAne kyAM khabara hatI ke ahIM to juduM ja thavAnuM che ? e loko gayA; ane meM e joDalAne mArI kazI jAtismaraNa jJAnanI vAta karyA vinA dayAbharyA hRdaye meM eTaluM ja kahyuM ke "tame gabharAzo nahIM; huM tamane A pallImAMthI aMdhArI rAte bahAra laI gayo; ane jaMgalanA raste lAMbe sudhI calAvI eka gAmanI najIkamAM lAvI mUkyA. tyAM e baMnene batAvI dIdhuM ke tame A dizAmAM cAlyA jajo. tyAM tamane nikaTamAM eka gAma maLaze. tyAMthI pachI pUchIne tamArA mULa vatananAM nagare cAlyA jajo, have huM tamArI sAthe nahIM AvI zakuM.' ema kahIne huM bIjI dizAmAM cAlyo. 320 - taraMgavatI
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra) saMsAranI vicitratAo : vicitra saMsAranuM AmAM kevuM adbhuta darzana che? juo, AmAM saMsAranI keTakeTalI vicitratAonAM darzana thAya che ? (1) hAthIne mAravA choDeluM bANa cakravAkane lAge che ! emAM nathI pAradhInI dhAraNA ke "Ane mAruM," tema nathI pakSInI dhAraNA ke "huM UDatAM Ama marIza." Ama kalpanA bahAranuM banyuM e vicitra ! pAradhInA kuLamAM paNa AvA niyama ke 'nirAdhAra thanArane nahi mAravA, bahu sukharatimAM rahela yugalane nahi mAravA,...vagere ! (3) nirAdhAra thanAra cakravAkInA priyane mAryo e niyama bhaMganA prAyazcittamAM pAradhInuM citAmAM baLI maravuM ! (4) taraMgavatI dharmiSTha ane mahAna tattva viduSI paNa pUrvabhavano citrapaTTathI priya zodhI kADhatAM, ne pachI bApe ene na devAnA lIdhe ApaghAtanI taiyArI ! (5) taraMgavatI padhadeva baMne bhAgyA sukha levA paNa coronI pallImAM sapaDAyA. (6) pallImAM devIne padmadevano bhoga ApavAnuM nakkI thaI gayela, tyAM bIjA baMdIjanone udezIne taraMgavatIe kahela AtmakathA bhIMta oThe e rakSaka coranA sAMbhaLavAmAM Ave, ane ene jAtismaraNa thAya, ne emAM vaLI pote ja pUrvano pAradhI nIkaLe ! A kevI vicitratA ! (7) corane dayA Ave ane baMnene kedamAMthI bhagADI laI jAya ! (8) pAradhI AgaLa para pUrvadhara mahAmuni thanAra che ! A sUcave che ke (1) saMsAranA zA bharosA? (2) mANasa gumAna zuM joIne rAkhe? - pAradhIne ucca manuSya avatAra kema ? : ahIM eka prazna thAya, ke ahIM munie je taraMgavatInA pahelAnAM cakravAkI-paMkherAnAM avatAramAM pote pAradhI thaIne tyAM Avelo ane eNe hAthInA zikAranAM lakSya choDelA bANathI bicAruM cakravAka pakSI vidhAI gayuM, enA para je ene pazcAttApa thayo ane eja cakravAkanA agni-saMskAranI citAmAM je eNe jhukI paDavAnuM karyuM, ane ethI ja pote bIjA janmamAM rUDo vaNikano avatAra pAmyo. AmAM e jovAnuM che ke jIvanamAM bIjI koI karma ! tArI gati nyArI 321
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmasAdhanA nathI ane chatAM paNa e jIvana pachInA bhavamAM ene sAro manuSya avatAra kema maLyo? A praznanA uttaramAM be vAta maLe che, (1) zikArInA jIvanamAM paNa enA bApe tevA tevA rAgAdhInane, yA Azrita jIvana jIvanArane vagerene viyoga-kaSTa-duHkha nahIM ApavAno kuLadharma batAvyo, eja moTI vizeSatA hatI. jIvana zikArInuM ane bIjAne duHkha nahIM ApavuM e nirdhAra paNa nAno sUno dharma nathI. pachI bhale badhAnI pratye duHkha na ApavAno vartAva na karI zake, chatAM thoDAne paNa duHkha na ApavuM evI je buddhi che, to e dharmanI buddhi che. mANasa eka bAju upavAsAdi tapa-sAmAyika-pUjA...vagere dharma karato hoya, paraMtu bIjI bAju evA Azrita ke rAgabaddha jIvone viyoga karAvI kAramAM saMtApamAM mUkato hoya, e bhAre moTI nidhRNatA-nirdayatA-krUratA che. evA nirdaya kUra pariNAmamAM badhAya tapa-japa-prabhupUjA vagerenAM dharma nirmAlya banI jAya che. kiMmata AtmAnA paradroha-rahita ane dayAmaya komaLa pariNAmanI che. pUjA-sAmAyika tapazcaryA karavA chatAM jo AvA droha rahita komaLa dayAmaya pariNAma AtmAmAM na jAge, to eNe tapazcaryAdi dharmathI zuM meLavyuM ? hAthIne kema uttama manuSyabhava? : meghakumArano jIva hAthI bIjo kazo dharma nahoto pAmyo, chatAM khaNavA mATe potAnA UMcA karela eka paga nIce jagyA thavAthI, bAjumAM bhIcaDAI rahela eka sasaluM jIvaMta rahevAnA vizvAse emAM goThavAI gayuM. tyAM jIvato rahevAnA vizvAse rahela sasalAnI upara paga mUkavAmAM eno vizvAsabhaMga thAya, droha thAya, temaja e kacarAI mare emAM ene kAramuM duHkha thAya. potAne to mAtra sarakho paga mUkI svastha UbhA rahevAnuM thAya eTaluM ja sukha; ane paga na mUke emAM thoDI asvasthatA thAya eTaluM ja duHkha; jayAre pelA nAnA jIvane bicArAne to TheTha kacarAI maravA sudhInuM kAraNuM du:kha ! e kAramuM duHkha devAnA krUra pariNAma kema ja karAya ?' A vicAra para hAthIne dayAmaya komaLa pariNAma thayA ! ane pote paga UMco rAkhI sasalAne sukhazAMtimAM rahevA dIdho, temaja potAne maraNAMta duHkha AvyuM. to sasalA para kacavATa vinA e maraNanuM duHkha sahI lIdhuM ! e kevo kharekhara ucca dharma sadhAyo? to ja UMco meghakumArano mAnava avatAra maLyo ne ? e mahAvIra bhagavAne meghakumArane je yAda devarAvyuM ke 32 2 - taraMgavatI
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'evaM khalu bho mehA / tAe pANAnukaMpAo parittI kao te saMsAro / ' ' arthAta "he meghakumAra ! e rIte te jIva upara dayA karavAno mahAna dharma sAdhyo, enAthI te tArA saMsArane maryAdita karI nAkhyo !" Ama hAthInAM jIvanamAM bIjo devadarzana-pUjA, sAmAyika, upavAsAdi tapasyA vagereno kazo dharma na hovA chatAM A bIjAnAM duHkha para dayAmaya vicAra ane enI rakSA karavAno komaLa pariNAma, e enA mATe mahAna dharma banI gayo ! tyAre ja to tyAMthI sIdho magadhanareza zreNika rAjAne tyAM rAjaputra meghakumAra tarIkeno bhavya manuSya avatAra maLe ne ? ane anaMta saMsArano saMkSepa thaI jaI mAtra traNa bhavamAM eno saMsAra sImita thaI jAya ne ? mahAna dharma vinA AvA mahAna InAma na maLe ! pelo pAradhI evA ja paradroha-nivAraNa tathA saMkleza tyAganAM dayAmaya komaLa pariNAma tarapha vaLI gayo; eTale Arya dezamAM vaNikane tyAM suMdara manuSya avatAra pAmI gayo ! ahIM taraMgavatInA zAstrakAra lakhe che ke, pAradhI jayAre potAnA nimitte cakravAka-cakravAkInAM ati duHkhamaya mota nIpajelA joIne kaMpI UThyo, ane baLatI ciMtAmAM pote jhaMpalAvyuM, tyAre enA dilamAM pApano tIvra pazcAttApa hato tathA ene potAnI jAta para bhAre durgacchA UbhI thaI hatI. temaja potAne dhArmika kulAcArano pote bhaMga karavA upara saMtApa bhAre Ubho thayelo. kulAcAra A hato ke "tevA tIvra rAgavaza yA Azraya rahita bananAranI hiMsAthI AghA rahI enI dayA pALavI.' evA sArA kuLAcAra para zraddhA rahI ethI, e potAnAM pApanAM pratApe narakAdimAM na jatAM, suMdara manuSyaavatAra pAmyo ! pApanAM pazcAttApa ane dayAmaya kuLadharmanI zraddhAno A keTalo badho prabhAva che. cora kema pIgaLyo ? : have ahIM avatAra to sAro maLyo, paraMtu emAM sArA kuLamAM avatAra maLavA chatAM, ane emAM sArA saMskAra maLavA chatAM, kusaMgate jugAranAM vyasanamAM caDI gayo, ane emAM aMte pallIno prasiddha krUra rakSaka cora banavA sudhI pahoMcyo, ane emAM eka yuvAna yuvatIne pakaDI lAvelA temAM yuvAnane meM bAMdhI bhIMta para khIMTIe TIMgAvelo, atyAre e muni banIne ApaNe joI gayA ke A potAno ahevAla kahI rahyo che ke pachI huM bAjumAM cAlyo gayelo tyAre, ahIM yuvatIe karuNa AkraMda karavA mAMDelA, tyAM bIjA baMdIjanoe karma ! tArI gati nyArI 323
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ ene 'tame ahIM kyAMthI ?' ema pUcheluM eTale eNe potAno pUrva bhavathI ahIM sudhIno ahevAla kahetAM mane bAjumAM e sAMbhaLavA maLyo ! ane mane jAtismaraNathI mAro pUrvano pAradhIno bhava dekhAI jatAM mane lAgyuM ke "je cakravAka-cakravAkI mArA nimittathI marelAM, te ja A yuvAna joDaluM hovuM joIe.' eno mane khUba pastAvo thayo, ane prANanA bhoge paNa A baMnene bacAvI levAno meM nirNaya karI emane gupta raste bahAra kADhI jaMgalanA raste laI cAlyo. emAM rAtabhara cAlIne eka gAma AvyuM tyAM emane choDIne huM chUTo paDI gayo. have mane vicAra Avyo ke 'mAre ghora pAponAM dhAmadhUta coronI pallImAM pAcho javAnI koI jarUra nathI. meM je pUrve saMsAra-sukhamAM rakta banelAM paMkherAne viyoga karAvelo, e pApanAM prAyazcittamAM ahIM mArA prANanA bhoge paNa A baMnene coranI pallImAMthI choDAvavA.' choDAvyA eTale eTalA pApanuM vaLatara thayuM. paraMtu eTalAthI zuM thAya? jIvana to mAruM bahu pApothI kharaDAyeluM hatuM, mane AgaLa vicAra Avyo ke "je rAgamUDha mANasa bIjAne duHkhI karIne sukha meLavavA mathe che, te kharekhara pariNAme pote ja mahAduHkhI thavAnuM karI rahyo che. evuM koIka jIvana maLe to laI levuM ke (1) jemAM koI jIvane duHkha na ApavuM paDe; (2) jemAM patnI-parivAra-sagAvahAlA vagerenAM baMdhana na hoya; (3) jemAM dunyavI padArtho pratye rAga-dveSa na karavA paDe; ane (4) jemAM sukha-duHkha para samabhAva rahe, sukha-sagavaDa-anukULatAnA harakha-AkarSaNa nahi, tema duHkha-agavaDa-pratikULatAnA kheda-abhAva nahi. basa, paramAtmAnI ja upAsanA hoya. AvuM jIvana laI levuM. evA vicAra para AvI gayo. juo, eka vakhatanA duSTa jIvana jIvanAranuM parivartana ! taraMgavatI ane patradevane pallImAMthI bahAra kADhatAM core chelle je vicAryuM, te e vAta atyAre pote muni banela te ahIM taraMgavatInI AgaLa kahI rahyA che, ke meM to e strI-puruSa baMnene mAtra pallImAMthI choDAvyA eTaluM ja; paraMtu mArI jAta mATe to mAtra corapallImAMthI ja nahIM kintu parane duHkha ApavAnA pApa uparAMta jUTha-corI-parigraha-viSayagRddhi...vagere pApothI bharelA A 324 - taraMgavatI
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAramAMthI choDAvavAnAM vicAromAM caDI jAya che ! te paNa mAtra vicArathI mAMDavALa na karI, kintu have to evAM pApa bharelA saMsAramAMthI chUTI javAnI taiyArI rAkhI. kyAM enuM corapallImAMnuM krUra jIvana ? ane have keTalA UMcA vicAramAM caDe che ! zuM mANasa ATalo badho pharI jAya ? hA, kemake ahIM taraMgavatI-padmadevanuM pUrva janma tathA A janmanuM je sAMbhaLyuM ane joyuM che, temaja potAnA pUrvabhava tathA A bhavanuM je anubhavyuM che e badhI hakIkata ja A pheraphAra karI rahI che. muni ahIM potAnI e bhAvanA taraMgavatI AgaLa batAvI rahyA che ke "dhanya che te bhavyAtmAone je, strInI beDImAMthI, strI jAtanA kedakhAnAmAMthI, potAnI jAtane bahAra kADhI premanAM ane rAganAM badhA ja baMdhanathI mukta thAya che !' ahIM jovA jevuM che ke eka vakhatano guNavAna mANasa jugAra vagerenAM vyasane caDI krUra karma karanAro ghAtakI cora banelo, ane evA ja coronI pallImAM dAkhala thaI krUra karma karanAro banelo, te have jyAre palaTo pAme che, tyAre keTalo jabarajasta palaTo pAme che ! ane pUrvanA sArA kuLa-saMskAranI rue zubhabhAvanAmAM keTale UMce caDe che ! AmAM have ghare na javA mATe pahelI vAta A mana para lIdhI, ke mana para kayo bhAra ? : strI eTale ? : A jagatamAM strIo e beDI che, kedakhAnuM che. strImAM mohyA-phasAyA eTale samajI rAkhavAnuM ke e beDInI rUe bhagavAnane ane gurune tathA dharmane visArI daI badhI jAtanAM pApa karavA paDaze. jagatanAM jIvone sAna-bhAna bhUlAvanArI A strItattva e kevI khataranAka mohinI ! Aje duniyA sAme juo to dekhAya che ke mANaso "pote paraNelA che' e bhAra ja mukhyapaNe potAnAM mAthe rAkhatA hoya che; paraMtu nahIM ke "pote mAMDa mAMDa naraka-nigoda Adi durgatiomAMthI chUTIne mokSa pamADI zakavA samartha evAM UMcA manuSya-janma sudhI Avelo che! ane emAM bhAgya yoge TheTha jinazAsanane varelA che !" A bhAra mana para nahi ? paNa "huM paraNelo eTale mAre patnI vagere badhAnuM jovAnuM. kadAca nabaLA bhAgye mAre bhUkhyuM paNa rahevuM paDe, ane pAra vinAnAM kaSTa sahavA paDe, to karma ! tArI gati nyArI 32 5
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema karIne ya paraNelAne pALavAnA;" te jiMdagInA cheDA sudhI pALavAno bhAra ! enuM manane bhAre baMdhana ! paraMtu "huM uttama manuSyabhava tathA jinazAsana ane devagurune varelo, mATe mAre e deva-guru tathA jinazAsananI ArAdhanA jarUra paDye bhUkhyA rahIne ane kaSTa veThIne paNa A jidagInA cheDA sudhI karye ja javAnI." A baMdhana haiyA para nathI hotuM, tethI ja deva-guru-dharmane bhUlIne patnI ane enA parivArane saMbhALavAno aharniza khyAla ane enuM ja jIvana rahe che ! paraMtu e jelakhAnAnA baMdhana jevA patnI ane enA parivArane bhUlIne deva-guru-dharmanI ArAdhanA karavAno bhAva mana para nathI leto ! jo mAMDa mAMDa maLelA AvA ati durlabha jaina mAnavabhavamAM paNa A khyAla na Ave ke "mArI paraNI besavAnI bhUlathI huM A mAyAnAM ane pAponAM khoTA baMdhanomAM paDelo chuM,' to pachI jIvano uddhAra kyAM ? ane kyAre ? kamanasIbI to e che ke strI e jelakhAnuM che, ane enI tathA enA parivAranI, jiMdagInA chevADA sudhI pApAcaraNo karI karIne, saMbhALa karavAnI e badhI pravRttimAM jelakhAnAnI jelarathI baLAtkAra karAvAtI gulAmInI pravRttio jevI che, A ja manamAM UtaratuM nathI ! pachI samakita kyAM pAmavAnuM? juo jagatamAM strInI pAchaLa mANasoe kevAM kevAM bhayaMkara apakRtyo nathI karyA ? ane kyAM jIvanabhara pApa-jIvano nathI calAvyA ? patnInA pApe kevAM kevAM apakRtya ? : (1) mahAupakArI mA-bApathI chokaro juAruM kare che, e konA pApa ? kaho, patnInAM ja pApe. (2) kuMvArA sArI rIte salAha-saMpathI rahenArA sagA bhAIo pachIthI jadA paDI alaga ghara mAMDI eka bIjAne Arthika sahakAra paNa na Ape evA bane che, e konA pApe ? bhAIone potAne to paraspara koI khaTarAga Ubho thayo nathI hoto; chatAM have parasparane alaga alaga ghara mAMDavAnI tathA alaga vepAra karavAnI ne alaga mUDI karavAnI jarUra lAge che te mAtra strInAM ja pApe ne ? (3) tyAre mANasa sAruM kamAyA pachI emAMthI moTo hisso devagaranAM caraNe dharI dauM' e vicAra nathI Avato e konAM pApe ! kaho, e ja patnI - taraMgavatI 326
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ strInAM pApe ! ke jeno moha kamAIno bahu moTo hisso patnI-parivAranI pAchaLa lagAvavAnuM karAve che ! (4) e patnI karyA pachI gharamAM beTho mANasa patnIne ane enA aMgapratyaMgane joto khuzI khuzI thAya che ! enAMthI karAtI sevA-sarabharA para gAMDutra mohita bane che ! AmAM kyAMya paramAtmAne vAraMvAra jovA yAda karavA mATe kaMIja mohita thato nathI. (5) patnI ane parivAranAM bhaviSyamAM bharaNa-poSaNa tathA sukha-sAhyabIvilAsano vicAra Avaze, paraMtu potAne ne kuTuMbane paralokamAM rakSA ane dharma ArAdhanAnI sArI sagavaDa-sAdhana-sAmagrI vagere maLe eno vicAra ja nahi Ave ! mANasanAM mana para strI pratye ATalI jabaradasta mohinI hoya che, ke enAthI mohita thayelAne deva-guru-dharmanuM mAthe jANe koI baMdhana ja nathI ! "huM strIne baMdhAyelo, enA parivArane baMdhAyelo;' paNa "huM deva-guru-dharmane baMdhAyelo," evuM mana para nathI ! tAraNahAra koNa ? ne mAraNahAra koNa ? koI jAlima asAdhya pIDA, akasmAta yA mRtyakALa haiyAne hUMpha AzvAsana koNa Ape ? patnI ke deva-gurudharma ? Ano koI vicAra ja nathI eTale vAtavAtamAM "amArA gharavALA" yAda Ave che. AgaLa dharAya che ! ane enI khAtara keTalI badhI ya dharmataka gumAvAya che ! jayAM huM patnIne baMdhAyelo chuM' evo bhAra mana para rahe che, tyAre AvA uttama jaina mAnavabhavamAM paNa deva-guru-dharmanI UMcI koTinI jainadharma pAmyo chatAM patnInI pAchaLa badhI jAtanAM pApa karavA taiyAra che ! paraMtu potAnAM bhaviSyanA anaMtakALanAM Atmahita mATe thoDI paNa dharmasAdhanA karato rahevAnuM enA mana para nathI ! taraMgavatI-yugalane muni potAnI AtmakathAmAM potAne have thayelI potAnI A bhAvanA batAvI rahyA che ke "mane strI e dharakhama pAponA jelakhAnAnAM apakRtyo karAvanArI koI ananya beDI samAna lAgI ! tethI ja "e beDIne e beDI-baMdhanamAMthI bahAra nIkaLI gayA pachI paNa have manamAM paNa e prema karma ! tArI gati nyArI 327
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdhanono koI aMza paNa rAkhavAno nahi; nahitara e mahA lapasaNuM sthAna che. mANasane jyAre aMtaramAM prakAza lAdhI jAya che, ane e aMdhakArane phagAvI de che, pachI jIvanamAM avanavo palaTo AvI AtmAnAM dedAra evA pharI jAya che ke pUrvanI sthiti jotAM e kalpanAmAM na Ave ke "huM kevo? ane atyAre A parivartana ?' satsaMga, tattva prakAza, ane puruSArthanI balihArI che ke jIvanamAM asAdhAraNa Atmonnati kare evuM parivartana AvI gayuM. pelA munie taraMgavatI-pahmadevane AvI ja vAta karI ke "mAro corakhunI-DAkunA jIvanamAMthI palaTo AvI gayo ! ne huM muni banI gayo. taraMgavatI pUche che, "Apa muni kevI rIte ne kyAre banI gayA? e kRpA karI batAvo. tyAre muni kahe che, "juo e daMpatIne jaMgala vaTAvI gAmanI najIkamAM choDI daI, mAre kAMI have pallImAM to javuM nahotuM, ane have mane A saMsAra para vairAgya paNa jAgI gayo hato, tethI "have koI yogI mahAtmAno satsaMga maLe to sAruM," A AzAmAM corane purimatAla udyAnamAM : RSabhadeva prabhune kevaLajJAnanuM vaDavRkSa : huM uttara dizA tarapha cAlyo, emAM AgaLa cAlatAM purimatAla nAmanA udyAnamAM pahoMcyo. tyAM eka vizALa suMdara maMdira hatuM, jemAM so to bhavya thAMbhalA haze ! enI pAse mAM UMcuM vaDanuM jhADa hatuM, meM tyAM pradakSiNA daIne tyAMnA lokone pUchyuM ke, "A kyA bhagavAnanuM devaLa che ? ane ATalI badhI emanI bhavya pUjA thaI rahI che. AvuM to meM pUrve kyAMya kadI dekhyuM nathI.' tyAre eNe mane kahyuM ke "A bharatakSetramAM pahelA bhagavAna RSabhadeva thayA. e saMyama-sAdhanA karatAM karatAM A vaDanA jhADanI nIce AvI dhyAnamAM rahelA ! tyAre emane anaMtajJAna-anaMtadarzana utpanna thayeluM ! eTale A vaDanI pAse prabhuno mahimA karavA mATe A suMdara maMdira baMdhAvavAmAM AvyuM che, ane deva dAnavathI pUjAyelA e bhagavAnanA mahimAne yAda karI karI loko A vaDane ane maMdirane pUjavA mATe Ave che." RSabhadeva bhagavAnano keTalo badho mahimA ? asaMkhya varSanA vahANA vItyA chatAM e prabhunA kevaLajJAna sthaLanA saMbhAraNArUpe vaDa Ubho che. bhavI jIvane e sthaLanuM darzana paNa zubha bhAva Ubho kare che ! mUrti-pUjanano 328 - taraMgavatI
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ virodha karanAra A sthaLano mahimA nahi mAne ene pUjaya nahi mAne, kevI ajJAna mUDha dazA ! Aje siddhagirinA sthaLa para jatAM mANasanAM dila pIgaLI jAya che ne ? mahApuruSano AtmA to pUjya che ja, paraMtu emanuM zarIra, emanI mUrti, emanuM sthaLa, are ! emanuM nAma paNa pUjya che ! AgaLa muni kahe che, "e sAMbhaLIne meM paNa e trilokanAthanI pratimAne tathA vaDane vaMdana karyo, ane tyAM jouM chuM to sAdhu bhagavAna birAjamAna dekhyA. munirAja kevA hatA ? kaSAyathI saLagI rahelA ApaNA dilane upazama rasanI ThaMDaka Ape evA ! kemake pahelAM to evA dhyAnastha mudrAmAM beThelA ke e sAdhu jANe bahAramAMthI nIkaLI potAnA AMtara hRdayamAM sthira thaI gayA cheeTaluM ja nahi, paNa potAnI indriyone paNa aMdaramAM ja ThArI dIdhI che ! eTale have emanI pravRtti bAhya viSayamAM thatI dekhAtI nathI; pachI asthiratA doSa zAno rahe ? mananI ekAgratA evI karI che ke saMvaranA mArgo para ja manane lagADeluM che. tethI manane bahAramAM bhaTakavAnuM rAkhyuM ja nathI, pachI mana keTaluM zAMta-prazAMta-upazAMta hoya ? prazAMta muninuM darzana kevuM prabhAvaka ? : "mAruM mana ghaNAM kALathI krUra karmo karI karIne atyaMta azAMta banI gayeluM, temAM AvA upazAMta-mUrti mahAtmAne dekhIne emanA pratye AkarSAI gayuM ! manane thayuM ke, "emanI pAsethI kAMIka zAMti maLaze." eTale huM temanI pAse gayo, namaskAra karIne beTho, ane hAthanI aMjali joDIne pUchuM chuM ke corano munine prazna : "he bhagavan Apa to koIpaNa prakAranAM abhimAna ne krodha vinAnA cho, temaja koIpaNa prakAranA suvarNAdi dravyanAM parigraha vinAnA cho, tathA koIpaNa prakAranAM AraMbha-samAraMbha vinAnA dekhAo cho; to he mahAyazasvI puruSa ! huM tamAro ziSya banIne e jANavA sAMbhaLavA icchuM chuM ke, "A janma-maraNanAM anaMtakALathI cAlI AvelA pherAnA AvartamAM phasAyelo huM zI rIte A agAdha saMsAra-mahAsAgarane tarI jAuM ?" "mane vizvAsa che ke tamArA prabhAvathI jarUra A bhIma bhavasAgarane tarI jaIza; paNa mane evo kalyANa mArga batAvo.' mahAtmAnI upAyavANI : tyAre e mahAtmA bolyA ke "mahAnubhAva ! karma ! tArI gati nyArI 329
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavasAgara taravA mATe kaThina AcArono moTo merubhAra avizrAMtapaNe eTale ke bhAre kaSTa chatAM vacamAM e bhAra utArI nAkhIne visAmo lIdhA vinA, bhArane satata akhaMDapaNe vahana karavo paDe che ! ne e kAma bahu duSkara che. tuM zI rIte vahana karI zake ?" tyAre meM kahyuM, "hA prabhu ! e pavitra AcArono mArga kaThina haze, paraMtu udyamI puruSArthI puruSane kazuM ja kaThina nathI. Ame ya durgatiomAM duHkhonAM mUzaLadhAra varasAda nIce bhAre bhAre kaThinAIo paNa kyAM nathI veThI ? have mAro nirdhAra che ke tamArI dIkSAne aMgIkAra karIne pavitra AcAronA pAlanamAM lAgI jAuM, ne emAM kyAreya paNa pAchI pAnI karuM nahIM." 24. muninuM vizALa adhyayana mahAtmA kahe, "to A tAro nirdhAra suMdara ane vAjabI che, kemake e AcAra-pAlana sarva duHkhono aMta lAvanAra che. huM tane enuM pradAna karuM chuM." ema kahIne emaNe mane pAMca mahAvrata uccarAvyA. ane sAdhu dharmamAM sthApita karyo sAthe mahAvratanAM paccakakhANanAM marma mane samajAvyAM. - sAdhu banelA mane (1) pahelI Asevana-zikSAmAM vinayanA ane sAmAcArInA prakAro samajAvyAM, gamanAgamana, beThaka-uThaka, gocarI-bhikSA aMgenI nirdoSa vidhi, cIja-vastunuM sthApana-grahaNa...vagerenI vidhi, jemAM mukhyatayA sUkSma paNa jIvanI ya virAdhanA na thAya evI sAvacetIo hoya che, enI yAne samitinI, tathA azubha pravRtti tyAga zubha pravRtti pravartanarUpa guptinI tAlima ApI. uparAMta rAtabhara ane divasabharanA pUla sUkSma pAponuM pratikramaNa-prAyazcitta kevI rIte karavuM, e paNa zikhavADI dIdhuM, (2) bIjI grahaNa-zikSAmAM mane zAstro bhaNAvyA. emAM kramazaH Avazyaka dazavaikAlika vagere "utkAlika zruta', tathA "kAlika zruta'mAM uttarAdhyananAM 36 adhyayana vagere kAlika zruta, ane AcArAMgamAM vimukti-mArga sudhI AcAra; ema sUyagaDAMga ThANAMga samavAyAMga,...vagere "aMga-praviNa' zruta bhaNAvyA. e pachI to mArA jIvanamAM A mahAna Agama-sUtronA padArtho huM vAraMvAra raTato-mamarAvato gayo, emAM vaLI AgaLa vadhatAM gurue mArAmAM yogyatA jANIne agiyAra aMga Agama uparAMta dRSTivAda nAmanuM bAramuM "aMga" Agama paNa bhaNAvavA mAMDyuM. 33) - taraMgavatI
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ A "daSTivAda 12 mA aMga AgamamAM eka vibhAga "14 pUrva' nAmanA zAstrono che. A "pUrva zAstro e moTA dariyA jevA vizALa hoya che. dA.ta. 14 pUrvomAnuM pahelA pUrvamAM ja eTalA badhA sUtro che ke ene pAnA para lakhavA hoya to lakhavA mATe 1 hAthI pramANa UMDA khADAmAM jeTalI mapI (zAhInI bhUkI) samAya eTalI kula malInI banAvela zAhI joIe ! tyAre paheluM ja pUrva keTaluM moTuM jaMgI pUrva ? pachI uttarottara 2jaM-3juM-4thuM...vagere pUrva lakhavA mATe Dabala Dabala hAthI pramANa khADAonI maSI joIe ! dA.ta. rajuM pUrva lakhavA 2 hAthI-pramANa, trIjuM lakhavA 4 hAthI pramANa...ema uttarottara bamaNAM bamaNAM thatAM 14muM pUrva lakhavA 8192 hAthInA khADA pramANa maSI joIe ! kula 16383 hAthI-pramANa mazIthI cauda pUrva lakhAya ! A hisAbe 'pUrva' nAmanA zAstromAM sUtro keTalA ! A badhA kAMI lakhelA na maLe; paNa gurunA mukhethI sAMbhaLI-samajI mukhapATha karavA paDe." | muni kahe che, "12 varSamAM gurunI kRpAthI A caudamAMnA nava pUrvonuM jJAna mane maLyuM." saMyamano raMga kema lAge? : AvA dariyA jevaDA suMdara zAstra-adhyayana sAthe saMyamanuM pAlana karatAM karatAM mArA AtmAmAM saMyamano evo raMga lAgyo che, ke enI AgaLa devatAI sukha paNa visAtamAM lAgatA nathI ! Aje mArI mati saMyamathI evI bhAvita thaI gaI che, evI raMgAI gaI che, ke have dareka vicAra saMyamathI raMgAyelo ja Ave che. aho ! jinazAsanano ne zAsananA saMyamano keTalo badho upakAra ! ke anaMta anaMta kALanA a-saMyama arthAt viSaya-kaSAyonA kusaMskArathI kaluSita lAgaNIo, vicAro, manoratho vagerethI mana je malina ne malina ja rahetuM, te baMdha thaI gayuM; ane bahu uttama pavitra lAgaNIo ane vicAro AvyA kare che ! huM tamane saMyamanA raMgathI raMgAyelI buddhinA mArA anubhavathI kahuM chuM ke tamAre ArAdhavA lAyaka eka mAtra jaina zAsane kahelo A saMyama-mArga ja che." eka vakhatano suvicAro karanAro uttama kuLavAna putra paNa pachIthI kusaMge jugAra vagere vyasanamAM caDI DAku-dhUra-corapaNAnuM jIvana banAvanAra evA enA adhamAdhama vicAro ane adhamAdhama karaNI kyAM ? ane have TheTha nava pUrvanA jJAnathI temaja uttama saMyamathI raMgAI janAra A mahAmuninI vicAradhArA kyAM? eka ja karma ! tArI gati nyArI 331
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraMgavatI para munivANInI asara : taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahI rahI che, ke "e pramANe e muninuM jIvana ane upadeza sAMbhaLIne ame je du:kha corapallImAM anubhaveluM, te yAda AvatAM amane kaMpAro thaI gayo ! ane ame banne eka bIjA sAme jovA lAgyA. amane lAgyuM ke "amane corapallImAMthI je kUrakarma karanAra mANasane dayA AvavAthI eNe amane pallImAMthI gupta rIte choDAvelA, te ja A pachIthI saMyamI muni banelA che ! AvA eka vakhatanA kUrakarmI paNa jo prabhunA zAsananA AvA uttama saMyamamArgane svIkAre to pachI amAre to saMyama sivAya bIjuM zuM karavAnuM hoya ? emAM paNa joradAra tapazcaryA ja karye javAnI hoya, jethI amArA bhavanA du:kha bhAMge. A ja jIvananA e pUrvenA duHkho sAMbharyA, ne amane kAma-bhoga upara napharata chUTI ! ame atyaMta vairAgyathI vAsita thaI gayA, ane e saMyama-samAdhinA bhaMDAra samA te zramaNa bhagavaMtanA pagamAM paDI gayA, namaskAra karIne amane lAgyuM ke have jANe amane navA ja banelA ati nikaTanA sagA maLyA ! emane ame kahyuM, pUrvanI oLakha karAve che : "prabhu ! je Ape pUrvabhavamAM cakravAkacakravAkInA joDalAnA akALa mRtyumAM nimitta banelA, te cakravAka-cakravAkI ame ja hatA ane A janamamAM cora-pallImAMthI Ape je strI-puruSanA yugalane pallImAMthI bahAra laI AvelA, ane jaMgalamAMthI pasAra karI TheTha eka gAmanA nAke lAvI mUkelA, te paNa ame ja hatA ! ane e ja ame banne Aje ApanI sAme UbhA chIe. bhagavaMta ! tame to amane jIvatadAna ApyuM nahitara cora pallImAM devInA balidAnamAM homAI javAnA hatA, te tame amane jIvaMta rAkhyA ! A tamArA parama upakArano badalo vaLe ema nathI; paraMtu e ja rIte have, saMyama kema mAge che ? : Apa amane saMsAranA samasta duHkhono aMta Ave evA mArge caDAvI do. have to ame saMsAravAsathI bI gayA chIe; kemake saMsAramAM janama anitya ja hoya che. kyAMya kAyamI sthiratA maLatI ja nathI. eTale UMcA parvata parathI gabaDelo goLo vacamAM kyAMya sthira na Take, paraMtu gabaDa gabaDa karato nIce nIce gabaDyA ja kare, ema jIvane saMsAramAM eka janamathI bIjA janamamAM bhaTakyA karavAnuM thAya. vaLI pAchuM emAM kyAMya 332 - taraMgavatI
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukhazAMti maLe ja nahIM ! AvA saMsArathI ame thAkelA chIe, mATe bhagavan! ame ApanI nizrAmAM jinavacanathI bhASita mokSamArge cAlIe. ne vividha tapa-niyamanuM bhAtuM vAparatAM vAparatAM mokSa tarapha jhaDapI prayANathI AgaLa vadhIe, ema icchIe chIe." amArI A mAgaNI sAMbhaLIne mahAtmA kahe che, "bhAgyavAna ! tamoe bahu sAro vicAra karyo. jinezvara bhagavAna kahe che, ke je ahiMsA-satya-zIla-brahmacarya Adi vrato sadAcAro ane saMyamanI sAdhanA kare che, e saMsAranA sarva duHkhothI mukta thAya che. "agara ATale UMce Arya mAnavabhave caDyA pachI paNa jo seMkaDo adhama bhavonI paraMparAmAM adhaHpatana pAmI phasAI maravAnuM icchatA na ho, to pApakarmone sadaMtara tilAMjali ApI do, ane dharma-karmamAM bhagIratha puruSArtha karo. "najjai dhuvaM tu maraNaM, na najjai hohitI kayA taM ti / jAva jIviyaM na jAyai, tAva varaM me kao dhammo // " arthAt mRtyu nizcitta che e samajAya che. paraMtu e nathI samajAtuM ke e kyAre thaze ? mATe jyAM sudhI jIvita hAthamAMthI jAya nahi tyAMsudhImAM tamAre dharma karI levo zreyaskara che." pra.- taraMgavatI ane pamadevane corapallImAM du:khano anubhava to thayelo, paraMtu tyAM saMsAra para ATalo vairAgya na UchaLyo te ahIM kema UchaLyo ? corapallImAMthI chUTavA chatAM vairAgya nahi ! ne ahIM kema vairAgya? : u.- kAraNa e hatuM ke potAnA duHkha karatAM ahIM A munie potAnI je hakIkata kahI, emAM pUrva bhavathI badhuM jANavA maLyuM ke gatabhavanA pAradhIpaNAmAM paNa potAnA hAthe haNAI gayelA nirdoSa paMkherAnI citAmAM pazcAttApathI jAte paDIne baLI maravAnuM,...temaja A bhavamAM paNa vyasananA chaMdathI cora banelAe pallImAM keda lAvela taraMgavatInA mukhe pUrva bhava sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna thayuM. ne jJAna thavAthI baMnene choDAvyA pachI have cora-jIvana nahi saMsArI zAhukAra-jIvana paNa nahi, kintu sIdhuM sAdhu-jIvana ja laI lIdhuM ! upadezaka muni aMgenI A badhI vigata jANavA maLI, e taraMgavatIpadmadeva mATe haiyAne coMkAvanArI ane AMcako ApanArI hatI ! potAnA dharmIpaNAne zarama lagADanArI hatI ! ke pUrvanA paMkherAnA bhAvamAM ghora duHkha karma ! tArI gati nyArI 333
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane A bhavamAM corapallImAM phasAmaNanA bhayaMkara duHkha joyA pachI paNa evo gojhAro saMsAra choDavAnuM mana na thayuM ! te pallImAMthI kapAI maravAmAMthI chUTavA maLyA pachI paNa viSayonAM ThIkarAM cATavAnuM mana thayuM ! dhikkAra che amane ke pAradhImAMthI cora ane corapaNAmAMthI sAdhu banI janArane najare nihALavA chatAM amane sAdhu thavAnuM mana na thayuM ? Ama muninA jIvananAM maLelA zravaNe baMnenA haiyAne joradAra dhakko lAgI gayo ! dhakko te evo joradAra ke tyAM ja UThIne cAritra levAno nirdhAra kare che ! te paNa have ghare paNa kahevA karavA javuM nathI, ane sAdhu-dIkSA Apo' e mATe vinati kare che. tamAre haiyAne Avo koI dhakko ? saMsArI haiyAne dhakko kyAM lAge ? : dazaratha : rAjA dazarathane kaMcukInuM ghaDapaNa joI dhakko lAgI gayo. banyuM evuM ke rAjA dazarathe jinendra-bhaktino snAtra-mahotsava Ujavyo, pachI snAtra-~vaNajaLa nokaro dvArA rANIone mokalyuM. te bIjI rANIone havaNa jaLa jaladIthI pahoMcI gayuM, tyAre kauzalyA rANIne jaladI pahoMcyuM nahi, tethI enA manane lAgyuM ke "mahArAjAe mane snAtrajaLa nahi, ne bIjI rANIone snAtra-jaLa mokalyuM. e bIjI rANIo para pakSapAta karyo, e batAve che ke huM moTI rANI uMmare vadhI gaI eTale mahArAjAne aNamAnitI thaI gaI chuM." tethI e tarata rIsa-gharamAM besI gaI. mANasane irSyA kevI satAve che ! nahitara ahIM zI moTI vAta hatI ke ATalAmAM rIsa caDI jAya ? kharI rIte ahIM vicAravuM A joItuM hatuM ke huM moTI ne mahArAjAe mArI pratye keTalIya vAra premanA vartAva karyA ja che; to have A bIjI nAnI rANIo pAchaLathI paraNelI emane premanA ochA vartAva maLyA che, tethI emane bhale A vakhate premathI snAtra-jaLa mokalyuM, to e mArI beno che, emane mokalyuM eTale mane ja mokalyuM che. mohanI vicitra pariNati che. khera ! mahArAjA dazarathane dAsIoe khabara ApI ke "mahArANIne rIsa caDI lAge che.' mahArAjA doDatA AvyA, kauzalyAne rIsanuM kAraNa pUche che, to eNe kahyuM ke "tamane bIjI rANIo vahAlI, ne huM aNamonitI, tethI bIjI rANIone snAtrajaLa mokalyuM, ne mane na mokalyuM ? 334 - taraMgavatI
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA khulAso kare che ke evuM kAMI nathI meM to tamane badhAne snAtra-jaLa mokalyuM che. tamane ke koIne TALyA nathI.' kauzalyA kahe, "to pachI mArI pAse kema snAtrajaLa na AvyuM ? ema kaho ke huM gharaDI thaI eTale huM aNagamatI thaI, tethI mane bhUlI ja gayA cho !' A vAta cAle che eTalAmAM kaMcukI snAtra jaLa laIne Avyo. kauzalyAne rAjA kahe, "juo, A mANasa snAtrajaLa laIne Avyo ke nahi ? nakAmo vikhavAda na karo." pachI rAjA kaMcukIne pUche che "alyA bhAI ! bIjA mANaso snAtra-jaLa jaladI laI AvyA, ne tuM kema moDo paDyo ?' mANasa kahe "mahArAjA ! juo A mArI uMmara thaI gaI che. eTale lAkaDI Thokato Thokato dhIme dhIme cAlI zakuM chuM. tethI ahIM pahoMcavAmAM jarAka moDuM thayuM. bIjA juvAna te jaladI pahoMcI AvyA." dazarathanI vairAgyavicAraNA : dazaratha rAjA kauzalyAne kahe "bolo, tamArA para aNagamA jevuM kAMI AmAM dekhAya che ? khoTI kalpanAmAM ja duHkhI thayA ne ? kauzalyA hasI paDyA, paraMtu mahArAjA dazarathane A prasaMga para haiye coTa lAgI gaI ke "hAya ! A kaMcukI para jotajotAmAM ghaDapaNa UtarI paDyuM, to mArA para paNa A uMmara to ghaTatI cAlI to emaja ghaDapaNa kema nahi UtarI paDe ? ne ghaDapaNa AvI gayA pachI to huM kaSTamaya cAritranI ArAdhanA zI rIte karI zakavAno hato ? mATe have to saMsAra bahu joyo. jIvane A saMsArasukhanA kharajavAnI khaNaja khaNavA jevA bhogothI kadI tRpti thavAnI nathI, e to eno tyAga ja karI daIe, to ja mana dharapatamAM Ave; ne viSayonI khaNaja lAlasA maTe. mATe have huM cAritra laI lauM" Ama dazarathanA haiyAne kaMcukInA ghaDapaNanI sthiti jotAM dhakko lAgI gayo. dazarathanI kuTuMbane vairAgyanI vAta : basa, pachI tarata kuTuMba bheguM karI vAta kare che ke "juo mArA pUrvajo A pApabharyA saMsAramAMthI saveLA UbhA thaI gayelA ane cAritra mArge caDI gayelA ! ane huM hajI bhoga-vilAsanA kIcaDamAM ema ja beTho chuM ! mane enI zarama Ave che, tethI have to huM cAritra-mArga ja laI laIza. tame badhA mArA kalyANamAM saMmata thaI jAo." emAM bharata UThIne kahe "pitAjI ! tame jo saMyama lezo to huM tamArA vinA eka ghaDI paNa ghare nahi rahI zakuM, eTale huM paNa tamArI sAthe ja cAritramArga laIza.' karma ! tArI gati nyArI 335
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ juo A pUrva kALanA puruSo ! vRddha kaMcukI AvavAmAM jarA moDo paDyo e parathI moTA rAjayanA mAlika mahArAjA dazarathanA haiyAne dhakko lAgI jAya che ! AkhA saMsAra para vairAgya jhaLakI UThe che ! ema dIkarA bharatane pitAnA saMsAra-tyAganI bhAvanA joI pitAnA premanI pAchaLa bharatanA haiyAne dhakko lAgI jAya che. vairAgyanAM A kAraNo kevA mAmUlI ! chatAM enAthI aMtaramAM samasta saMsArasukho para vairAgya jAgI jAya, e AtmAnI keTalI UMcI vivekabuddhi! Aje A vivekabuddhi keTalAmAM jovA maLe ? bolo, tamane Aje vairAgyanA mAmUlI nahi, paNa mahAna kAraNo keTalA jovA maLe che ? saMsAramAM lagna vakhatanA kolanA pachIthI bhaMga chatAM vairAgya kyAM che? paheluM to, ghera ghera mATInA cUlA kahevAya che e zuM che ? paraNyA'tA hoze hoze ! paraspara kola ApyA hatA "huM tamane jIvanabhara khUba premathI vaLagI rahIza" have kema che ? kaho, hajI pADozI gamaze ! ne enI joDe vAta vIsAmo karaze ! paNa gharanuM mANasa eTaluM nathI gamatuM, ne enI joDe zAMtithI besIne vAta visAmo nathI gamato ! kyAM gayA pelA kola ke jIvanabhara huM tamane premathI vaLagI rahIza ? zuM A vairAgyanuM kAraNa nathI ? jeNe ApaNane pUrA heta ne prema jIvanabhara rAkhavAnA vizvAsa ApyA, e ja vizvAsano bhaMga kare che ! zuM manane ema na thAya ke "baLyo A saMsAra ! ke jyAM AvA keTalAya vizvAsabhaMga vadhAvavA paDe che !" paNa nA, vairAgya nathI eTale AvuM kazuM manamAM khoTuM lAgatuM nathI. mana vALI le che "e to saMsAramAM ema cAlyA kare. bAkI emanAthI sukha nirAMta keTalI badhI che ! A to nAnI vAta; bAkI vairAgyanAM kAraNo to Aje kevA moTA moTA ane keTalIya jAtanA bane che. 25. vairAgyanAM kAraNo (1) AjanA bhayaMkara akasmAto dA.ta. moTara akasmAta, vimAna akasmAta, skUTara-rIkSA akasmAta, Trena akasmAta kevA kevA thAya che ! emAM kevI bhayaMkara honArato sarajAya che ! akALe dhAraNA bahAra koIno pati UDI jAya che ! to koInI patnI ne koIno dIkaro, to koIno bApa UDe che ! kIrtimeIlano bhayaMkara akasmAta :varSo pahelA saurASTramAM kIrtimeilano akasmAta thayo emAM pharsTa klAsanA 336 - taraMgavatI
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ DabAmAM beThelI lagnanI jAnane jIvaleNa akasmAta naDyo. moTI TikiTa kharcA pharsTa klAsanA DabAmAM beThelAne jIvaleNa akasmAta naDe ? moTI TikiTa kharcI pharsTa klAsamAM bese ene speziyala sagavaDa ke e DabbA TrenamAM vacamAM ja rAkhavAmAM Ave che, jethI AgaLathI ke pAchaLathI koI TrenanI TakarAmaNa thaI akasmAta thAya to sauthI AgaLanA ke pAchaLanA tharDa klAsanA DabbA ne emAM beThelA pravAsIo ja kacarAya ne vaccenA pharsTa klAsa DabbAvALAne saMrakSaNa maLI jAya. tyAre pUcho, pra.- ahIM kema pharsTa klAsanA ja DabbA kacarAyA ? u. kAraNa, A akasmAta bIjI TrenanI TakarAmaNano nahoto, paraMtu eka pATA parathI bIjA pATA para gADIne caDAvavA vacamAM je sAMdhAno bhAga rahe, ene milAvavAmAM sAMdhAvALAnI bhUla thaI, mela josamAM doDato hato tethI ahIM khacakAtAM evo AMcako lAgyo ke AgaLanA tharDa klAsanA 2-3 DabbA to khemakuzaLa nIkaLI gayelA, paNa vacalA pharsTa klAsanA DabbA ja UMdhA vaLI gayA. emAM jAnaiyA beThelA, temaja vararAjA ne vahu speziyala judA DabbAmAM hatA e badhA DabbA nIce kacarAyA. tyAM vararAjo bicAro pagathI chAtI sudhI kacarAI gayelo ! e roto kakaLato pokAra karato hato "mane bahAra khecI kADho. bahAra kheMcI kADho," paNa bhArekhama DabbAnI nIcethI ekadama zI rIte bahAra kheMcI kADhe ? keTalAkanA moDhA DabbAnI bArI bahAra laTakI paDelA, ne jIbha bahAra laTakI paDelI ! koInA DoLA bahAra upasI AvelA ! dazya kaMpAyamAna karI nAkhe evuM hatuM. emAM eka rAjakoTanI DozI ghare beThI rotI rotI hatI ke "hAya ! A jAnamAM mArA pAMca dIkarA maryA! te huM kema no marI gaI ?' kaho, A vairAgyanuM kAraNa nathI ? pelI DozInA manane na thAya ke baLyo A saMsAra ke eNe mArA pAMce dIkarAne AvI krUra rIte mAryA ?' moTA vepArIno sauthI hoziyAra putra UDyo : ema ekAeka traNa divasanA tAvamAM mugdha yuvAnImAM raLato kamAto dIkaro mare ke pati mare, pAchaLa mA bApa bhAIo ane patnI ro-kakaLa kare, e zuM vairAgyanuM kAraNa nathI ? varSo pahelAM amadAvAdamAM eka zrImaMtane cAra chokarA. emAM sauthI nAno chokaro trIseka varSanI umarano hoziyAra evo, ke traNa moTA bhAIo karma ! tArI gati nyArI 337
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ to dukAna para kApaDano mAla vecavAnuM saMbhALe, paNa A vAtacIta karavAnI hoziyArIthI milomAMthI vAjabI bhAve joItuM kApaDa kharIdI lAve. Aje to kvoTAno jamAno che ne ? kvoTA jeTalo ja mAla maLe. paraMtu A yuvAna milanA kvoTAne milamAlikanA khIsAmAM rakhAve ! emAM acAnaka banyuM evuM ke Ane tAva ke evI bImArI AvI ke hospiTalamAM dAkhala karyo ne traNa divasamAM e UpaDI gayo ! ethI amadAvAdamAM hAhAkAra vyApI gayelo. bApane hajI traNa moTA dIkarA che, paraMtu milamAMthI sArI kharIdI vinA sAru vecANa zAnAM para kare ? bolo, A vairAgyanuM kAraNa nathI ? traNa moTA bhAI vecANa bhale hoziyArIthI karatA hoya paraMtu have eTalA mAla vinA zAnuM vecANa kare ? e ya bhale milomAM mAla levA jatA hoya, paraMtu kharIdInA kompiTizana (hariphAI)mAM bIjA bhAre hoziyAra kharIdanAranI sAme zI rIte Takkara jhIlI zake ? A eka yuvAna nAnI uMmaramAM marI jatAM mAbApane kalpAMtano pAra nahi ! moTA bhAIono kalpAMtano pAra nahi ! enI yuvAna patnIne ne bAbA-bebIne kalpAMtano pAra nahi ! anekone chAtI phATa rudana karAve evA A akALa mRtyune je saMsAra nIpajAve e saMsAra para "baLyo A saMsAra !' ema napharata na thAya ? vairAgya na thAya ? saMsAra choDavAnuM mana na thAya ? vairAgyanAM kAraNa kyAM levA javA che ? jagatamAM ghUmI vaLo to DhagalAbaMdha kAraNo maLI Avaze. jemake, mAbApe peTe pATA bAMdhIne chokarAne UcherI moTo karyo, paraNAvyo, ne have paraNIne 12 varasamAM ja chokaro juAre le che AvA ghara keTalA maLe ? ema moTA bhAIe bApa marI jatA nAnA bhAIone dezamAMthI muMbaI jevAmAM lAvIne hoziyAra karI svataMtra dhaMdhe lagADyA hoya, paraNAvyA hoya, paNa pachI e bhAIonuM nasIba joradAra te svataMtra sAruM kamAtA thayA, to e moTA bhAIne nAnA bhAIonI kamAImAMthI keTalo bhAga maLe ? Aje hIrAnA dhaMdhe lagADelA keTalAya nAnA bhAIomAM A dekhAya che, e jANe moTA bhAIne kahe che, "tame tamArA nasIba pramANe dhaMdho kUTI khAo, huM mArA nasIba pramANe lauM chuM." je moTA bhAIe premathI pALI poSI moTA karyA, hoziyAra banAvyA, ne dhaMdhe lagADI jayAre sagA bApane chokarAo kamANI na soMpatA hoya, tyAM nAnA bhAIo moTA bhAIne zuM parakhAve ? jyAM hoziyAra banAvelA cheha de, e 338 - taraMgavatI
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra para vairAgya na thAya ? ethI UlaTuM moTA bhAIe nAnA bhAIne moTo karyo hoya, paraMtu enI eTalI hoziyArI nahi, te have nAno bhAI e ja moTA bhAInI ophisamAM kArakuna tarIke nokarI karato jovA maLe che. vairAgyanAM kAraNa to mAtra bApa bhAI vagere sagAnA ja vicitra vartAva nahi. paraMtu potAnI patnI paNa evA vicitra vartAvanI hoya che ke ene pADozI vahAlA lAge, paNa pati sAthe Taka-TakAro karatI hoya.. A parathI saMsAranI nirguNatA samajIne enAthI vairAgya na thaI jAya ? rAjA bhartuhari kema vairAgya pAmyo ? pote atipriya karelI rANI piMgalAne dujhAritrI joI, te paNa jhADuvALA sAthe ! ethI e vairAgya pAmI gayo. rAjA pradezI dharma pAmyA pachI moha ghelI ceSTAo ane moha ghelA bola baMdha karavAthI atipriya rANI sUryakAntAne aLakhAmaNo thayo. rANIne have pazu jevA mohanA cALA rAjA taraphathI maLatA baMdha thaI gayA, to rANIne have pati pAraNe jhera ApI mArI nAkhyo ! zuM A vairAgyanuM kAraNa nathI ? rAjA pradezI A joI mota vakhate saMsAra para javalaMta vairAgyathI vItarAga bhagavAna para utkaTa rAgavALo banI, pahelA devalokamAM sUryAbha vimAnano mAlika sUryAbhadeva tarIkeno javalaMta prabhubhaktino avatAra pAmyo ! taraMgavatI ane pAradhInAM adbhuta jIvana - taraMgavatI sAdhvI pelI zeThANIne kahI rahI che ke "ame to sArA jaina kuLamAM janma pAmelA, jAtismaraNa jJAnathI pUrvanA paMkharAnA avatAramAM thayelA kAramAM mRtyunA duHkha ahIM yAda paNa AvyA, temaja A bhavamAM cora-pallImAM ya bhayaMkara trAsano anubhava karI AvelA, chatAM tevA vairAgyanA phAMphAM ! A amArI badhI hakIkatanI sAme muni joyA te pUrva bhavamAM pAradhIpaNuM karanArA ! chatAM e ya jAtismaraNa jJAnathI amane cora-pallImAMthI choDAvI sIdhA cAritra mArge caDI gayA ! e 12 varasa cAritra pALanArA ! tyAre ame hajI 1212 varasa saMsAranA viSayonA kIcaDamAM ALoTIe chIe ! A mahAtmA bAra varasamAM to nava pUrvadhara mahA jJAnI banyA, emano vairAgya kevo javalaMta ! ane enA upara e kevA prakhara puruSArthI ! ke ucca koTinA saMyama ane jJAnano vaibhava pAmyA ! Ama chatAM e parathI jo ke hajI paraNIne amane mAtra 12 bAra varasa thayA hatA, to paNa muninA mukhethI emanI kahANI ane karma ! tArI gati nyArI 339
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza sAMbhaLI ane vairAgya-vAsita banyA, vairAgyathI bhInA bhInA banI gayA; ane ame munine prArthanA karI ke, | 26. taraMgavatI - paghadevanI dIkSA prabhu ! ame paNa have A duHkhada saMsAravAsathI UbhagI gayA chIe. have amAre jinavacane kahelA mArge mokSe jaladI pahoMcavuM che. e mATe amAruM mana khUba talapApaDa banyuM che. amane kartavya sujhADo." tyAre mahAtmAe amane kahyuM "juo have bhava paraMparAmAM vinipAta na icchatA ho, to zIla-saMyamamAM tarata lAgI jAo; kemake kALano bharoso nathI; tema AyuSyanI bAkInI khabara nathI. emAM yamarAja kyAre trATakI paDe enuM zuM kahevAya ? mATe pApa-tyAga ane dharma-pravRttine jarAya vAyade rAkhyA vinA taratamAM ja emAM lAgI javuM ucita che. kahyuM che, jassa na varejja maccU dukkhaM ca jo na pAvejjA / tassa akayauvva, jujjejjA jIviyaM si calaMmi // dhammAcaraNaMmi buddhi nareNa niccaMpi kAyavvA / arthAt jene mRtyu na varavAnuM hoya, temaja je du:kha pAmavAno ja na hoya, e kAMI sArA paraloka mATe AgaLathI taiyArI na kare e barAbara che. siddha bhagavAnane have kadI mRtyu nathI, temaja emane have kadI du:kha AvavAnuM nathI, to paraloka sudhAravA siddha bhagavAnane kyAM kazI taiyAra karavI paDe che? paraMtu jene mRtyu AvavAnuM che, ane jene pUrva karmAnusAra hajI du:kha paNa pAmavAno avakAza che, eNe to paraloka sudhAranArA kartavyonI ane karmanAzanA upAyonI taiyArI mota AvatA pahelAM AgaLathI ja karI rAkhavI joIe. e jo na kare, ne acAnaka mota vaheluM AvI jAya, to paraloka hita-kartavyo karavAnAM rahI jAya ! ne mota pachI e kyAre kare ? ane pachI to ahIMthI ekalA pApanAM poTalAM laI kyAM jAya ? ene sadgatimAM nahi, paNa durgatimAM ja javuM paDe. mATe mANase samajI rAkhavuM joIe ke jayAre jIvana caMcaLa che, to pachI dharmanI ArAdhanAmAM ja haMmezAM tatparatA rAkhavI joIe." taraMgavatI-paghadevanI dIkSA : taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne kahI rahyA che ke mahAtmAe amane A mArgadarzana ApyuM, tethI e sAMbhaLIne amane saMsAra para bhAre udvega thaI 340 - taraMgavatI
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayo, manane lAgI gayuM ke "mAthe laTakatI motanI talavAra nIce have zA saMsArasukhanA abharakhA rAkhavA ? motathI ekAeka DhaLI jaIe e pahelAM ja tapa-saMyamadharmanI ArAdhanAmAM ja lAgI jaIe." ema dharmano utsAha vadhI javAthI ame vizvAsapAtra nokara varganA hAthamAM amArA zarIra paranAM alaMkAra utArIne ApI dIdhA ane emane kahyuM ke "tame jAo, ane amArA taraphathI mAtApitAne ema kahejo ke, sAdhvI taraMgavatIno mAtApitAne saMdezo "A saMsAramAM aneka prakAranI adhama yoniomAM karavA paDatA rajhaLapATathI ame thAkI gayA chIe. have bhavamAM bhaTakavAnuM amane jarAya mana nathI, ane bhavabhramaNathI bacAvanAra eka mAtra tapa ane saMyama dharma che; tethI ame e mArga svIkArI laIe chIe. mRtyunI anizcitatAmAM ame have saMyama ane tapanI ArAdhanA kALanA bharose rAkhavA mAgatA nathI. Ame ya pelA coronI pallImAM kapAI maryA hota, to to saMyamanI sAdhanA vinA gayA ja hota ne ? e to bhAgyayoge jIvatA rahI gayA ! to have jIvatA rahIne amAre pApa poSavA nathI; dharmanI ArAdhanA ja karI levI che; tethI ame saMyamamArga aMgIkAra karIe chIe. tamo saunI pratye amArAthI Aja sudhI je koI avinaya Adi aparAdha thayo hoya, enI ame kSamA mAgIe chIe. amArA pramAda-bhAvathI thayela bhUlonI kSamA Apajo ." | muninA jIvana-vRttAnta taraMgavatI-papradevanAM haiyA kevAM hacamacAvI nAkhyA haze ke ahIM udyAnamAM vasaMtaRtunI majA jovA mATe pharavA AvelA. te have manane kazo savAsalo karatA nathI ke "A muninuM jIvana sAMbhaLIne to emaja lAge che ke "saMyama vinA jIvano uddhAra nathI, tethI dIkSA to laI ja levI che. paraMtu pahelAM sAdhumahArAjano paricaya sAdhIe, ane dhImedhIme dharmamAM AgaLa vadhatA jaIe, be varasa sAdhumahArAjano paricaya ane dharmano barAbara abhyAsa karI laIe pachI saMyama mArge caDIzuM. bAkI mahArAja kahe hamaNAM jhaTojhaTa dIkSA laI lo, te kAMI ema dIkSA levAya nahi. nahitara jo AMdhaLiyA karIe, ne pachI na phAvyuM to AghA jaIne pAchA paDavAnuM thAya. emAM to pachI na gharanAM ne na ghATanAM rahIe." Avo savAsalo na karatAM emaNe to 'tarata dAna ne mahApuNya'no sodo apanAvI lIdho. taraMgavatInA nokaronI cIsa : taraMgavatIe jyAM nokara mANasone dAgInA karma ! tArI gati nyArI 341
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApIne A kahyuM ke "tame bA-bApujIne A Apajo ne kahejo ke ame bhava bhava bhaTakavAthI trAsI gayA chIe; eTale saMsAra-tyAga karI cAritramArga svIkArI laIe chIe," ne sAdhuveza laI lIdho, tyAM nokara mANaso cIsa pADI UThe che, "hAya ! hAya ! A tame zuM karo cho ?' evI cIso pADI raDAroLa karavA lAgI gayA. taraMgavatI-pamadevanA pagamAM paDI gayA, ane rotAM kakaLatAM kahe che, "he nAtha ! nAtha ! amane anAthane tarachoDazo nahi. tame jo ghara choDI jAo, to pachI to amane gharamAM amArI AMkhone ThAranAruM tamAruM priya madhuruM darzana ja na maLe ! vAstu maherabAnI karo, gharamAM ja rahI jAo. hamaNAM sAdhu thavAnI vAta na karazo. o prabhu ! prabhu ! dayA karo ama sevako para.' ema karI nokara-varga karuNa rudana ne vilApa kare che, ne ghare pAchA pharavA vAraMvAra kAkalUdIbharI vinaMtI kare che. parivAra-rudana para kema na pIgaLyA? : keza gUMcanamAM kleza lUcana : paraMtu ahIM to A baMnene pAkA vairAgya para tyAga levo che. tethI parijananI evI karuNa vinaMtionI zI asara ? kazI ja nahi. e to pamadeva tyAM potAnA mAthAnA kezano loca karI nAkhe che ! ane A janamano upakAra mAne che ke jemAM zIrakezanA laMcanamAM saMsAra-klezonuM lUcana karavA maLe che. "aho aho ! kevo suMdara A Arya mAnavajanama ! ane kevo uttama A vItarAgano saMyama-dharma ! jemAM kezano loca e mAtra keza-lUcana nathI, paraMtu rAgadveSAdi klezonuM paNa lUcana che !" taraMgavatInI saMyama-mAgaNI : taraMgavatI paNa muninA caraNe namaskAra karIne vinaMtI kare che, 'bhagavaMta ! to Apa mArA para paNa kRpA karo, huM paNa mArA priya patinI sAthe saMsAranA duHkhothI chuTakAro ja icchuM chuM, ane saMyama vinA saMsAranA duHkhothI chuTakAro nathI to mane paNa saMyama ApavAno anugraha karo, maherabAnI karo." | muni saMmata thayA, eTale taraMgavatIe paNa potAnA mastakethI kezano loca karI nAkhyo. munie tyAM baMnene sarvapApa-tyAganAM arthAta sarvavirati sAmAyikanAM paccakakhANa karAvyAM, ke jemAM sUkSmamAM sUkSma jIvanI paNa hiMsA jAte nahi karavAnI, bIjA pAse karAvavAnI paNa nahi, temaja hiMsA karanArAnI anumodanA ya nahi karavAnI, ema jUTha vagere pApono trividha tyAga; evAM 34 2 - taraMgavatI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANa hoya che te ApyA. mULaguNo ne uttaraguNo : munie e pAponI samaja ApI, eno trividha trividha tyAga arthAt "pApasevana manathI ya nahi, vacanathI ya nahi, ne kAyAthI paNa nahi temaja jAte ya karavAnA nahi, bIjA pAse ya karAvavAnA nahi, ne bIjA dvArA e pApo sevAtA hoya ene sArA mAnavAnAya nahi." e rIte trividha trividha pApatyAga samajAvyo. A to mULa guNo, paNa sAthe sAthe munie enAM rakSaNa mATe uttara guNo paNa samajAvyA. uttara guNomAM, pAMca samiti, traNa gupti Ave. IrSA samitimAM mArge cAlatAM nIce jotAM jotAM ja cAlavAnuM, jethI koI bicAro nirdoSa jIva bhUlo to nathI paDyo ? mArI gaphalatamAM nAhaka mArA paga nIce kacarAI na mare' e lakSathI cAlatAM enI hiMsA aTake. evA bIjA uttara guNo samajAvyA. saMyama jIvana eTale svargIya jIvana ! : taraMgavatI-padmadeva sAdhvI ne sAdhu banelA, te guru muni pAsethI saMyama ane grahaNa-Asevana-zikSA pAmIne khUba ja AnaMdita thayA ! kema jANe svarganuM rAjaya maLyuM ! ema emane lAge che. kyAM pallImAM jIvatA kapAI marI mahakiMmatI paNa mAnavajanma sarAsara gumAvI devAno avasara ? ane kyAM e Aphata TaLI jIvaMta rahevA upara A saMyama jIvana pAmavAno avasara Avyo ? te koI sAmAnya vastu nahi, paNa TheTha anaMta sukhanA dhAmadhUta mokSa apAvanAra mAnava-janmanI utkRSTa vastu pAmavAno avasara Avyo, e kyAM ? emanA manane A rIte vicAratAM lAge che ke, 'A te zo camatkAra banyo ?' ane sAthe kheda paNa thAya che ke "are ! A camatkAra banyo te cora pallInI kedamAMthI chUTyA pachI TheTha bAra varase kema banyo ? khera, paNa bAra varase ya uddhAra thayAno AnaMda aparaMpAra che ! tyAre, pelA nokaro ahIM padhadeva-taraMgavatIno saMsAra-tyAga keza-lUcana ane sAdhu-veza dharavAnuM joIne ghare gayA che, te emanuM to magaja ja kAma karatuM nathI ! eTale ja ahIM poka mUkIne royelA, te have ghare jaIne baMne ghare vAta kare che ke "taraMgavatI bahene ane padmadevabhAIe saMsAra-tyAga karI cAritra mArga svIkArI lIdho che; lo A emanA dAgInA, Apane ApavAnA kahyA che. ame to bhAre kalpAMta karavA sAthe Ama na karavA ghaNI vinavaNIo karI, karma ! tArI gati nyArI 343
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu emane tamArI dayA na AvI, to amArI to dayA zAnI ja Ave ? ame lAcAra banIne A AvyA chIe." baMnenI dIkSA sAMbhaLatAM mAbAponI dazA : nokaro pAsethI A sAMbhaLIne zeThiyA chakkaDa khAI gayA ke "A zuM? hamaNAM to vasaMtaRtunI moja mANavA gayA che, kazI tyAga-vairAgyanI vAte ya nahotI, ane ekAeka A emaNe zuM gajaba sAhasa karI nAkhyuM !!' baMnenA kuTuMba AkhAya camakAro pAmI gayA ! kuTuMba-parivAra sAthe baMne zeThIyA ahIM doDatA Ave ja ne? vAta mAnavAmAM Ave evI nathI; kemake keTalI aDhaLaka saMpatti ! ane taraMgavatI-papradeva baMnenuM kevuM lacapacatuM yauvana ! tathA baMnenA pUrvajanmathI cAlI Avelo keTalo gADha paraspara rAga ! baMnenA gADha rAgamAM eka bIjAnI pAchaLa kevI AtmaghAta sudhI pahoMcavAnI taiyArI ! e sAMbhaLI che, eTale emane ema thAya che ke, paraspara atipriya emanI ekabIjAnA viSayomAM to AtmaghAtanI taiyArI hoya; paraMtu have baMnene jyAre bhAre anukULa milana thaI AvyuM che, to pachI ekAeka baMne eka bIjAno tyAga karIne A mahAkaparA cAritra mArge kema prayANa karyuM haze? A banavuM ja asaMbhavita che." emanA magajamAM A besatuM ja nathI. saMsArI jIvone saMsAranI vAsanA evA mohamUDha banAve che ke potAnA jIvanamAM rAganA khelelA tAMDavanA anubhava para bIjAnA tyAga-vairAgyanA parAkrama manamAM besatA nathI. mohamUDhatA ane rAganA sukhada mAnelA anubhava potAnA jIvanamAM to tyAganuM svapna na AvavA de, paraMtu bIjAnA jIvanamAM AvelA tyAgane ya manamAM na besavA de ! ne emanA manane ema thAya ke "tyAga te hoya ? bhogo ja uDAvavAnA hoya; ne ema sukhI banyA rahevAnuM hoya.' saMsAra-vAsanA "saMsAramAM rAgAdi bhAvo saheje thAya ja,' ema manAve che. have vicAravAnuM A che, ke AvuM to jIva anaMta anaMta kALathI mAnatokarato Avyo che, tema atyAre paNa evuM to anArya ane bhaMgI kuLavALA ya mAne kare che; pachI emAM pheraphAra kyAre ane kyAM ? kyA avatAre ? ne kayA kuLamAM ? ahIM baMne zeThiyAone zuM lAgI rahyuM che ? A ja ke AvA yuvAnayuvatI ATaATalI samRddhi-sAhyabIno ekAeka tyAga karI nAkhe ? matalaba ? - taraMgavatI 344
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAga karI de e duHkhada lAge che, utAvaLiyuM sAhasa lAge che, paNa khUbI kevI ke koI tevA viSama saMyogamAM tyAga kare e sAhasa ke e vicitra nathI lAgatuM! zrImaMtane paraNAvelI dIkarI paraNIne 2 varSamAM rAMDe, e vicitra nahIM? dezAvara gayelo navayuvAna dIkaro vAhananA akasmAtamAM mAryo jAya yA ene koI DAku, koI nakasalAITa upADI jAya, e kazuM sAhasa nahi ? mA-bApa ane kuTuMba udyAnamAM : jyAM baMne zeThiyAo parivAra sAthe nagaranI bahAra udyAnamAM doDatA AvyA, tyAM parivAra to Amane sAdhuvezamAM joI moTI poka mUkIne raDI paDyo; ane baMne zeThiyA to ekAeka bebhAna thaI gayA ! emAM ya sukomaLa taraMgavatIne sAdhvI banelA jotAM vizeSa coMkI UThyA ! jANe khabara nathI ke A saMsAranA raMgaDhaMga kevA? A saMsAranA raMgamaMca upara khelatA jIvo janma janma navanavA ajANyA snehIonA saMbaMdhamAM Ave che, "tuM mAro, huM tAro,' "tuM mArI, huM tAro,'...ema navA navA hisAba UbhA kare che, ne pachI enI ja pAchaLa zoka-poka-rudana cAle che ! kAramAM hiMsA-parigrahAdi pApo karaze, kaSAyo karaze, to te paNa enI ja pAchaLa ! paNa pachI marIne emane mUkI navo bhava ! have gata bhavanA sagA-snehI sAthe kazo saMbaMdha nahIM ! kazuM koIne yAda paNa karavAnuM nahi ! AvI saMsArI jIvanI vicitra ane gulAmIbharI du:khamaya sthiti joIne ja jJAnIo AvA asAra saMsAra para vairAgya lAvavAnuM kahe che. ahIM baMne zeThiyAo saMsAranI durdazAne samajanArA che, tethI ajJAna parivAranI jema cIso pADIne rovA nathI besI jatA. jinavacanathI bhAvita thayelI yAne jinavacanathI raMgAyelI mativAlA che, eTale samaje che ke "saMsAramAM AvuM badhuM aNaghaTatuM bane emAM kazI navAI nathI.' Ama tattvasamaja che, paraMtu rAgadazA che, tethI AMkhamAM jhaLajhaLIyAM AvI jAya che. taraMgavatInA mAtApitA AMsune mAMDa rokatAM kahe che, zeTha zuM kahe che? : "A tame yuvAnInA udayamAM, jayAre tophAnI yauvana khIlavA mAMDyuM che tyAre, A sAhasa zuM karI nAkhyuM ? sAdhupaNAnA AcAra ane guNo pALavA bahu kaThina che ! kemake, yuvAna vaya to vikAronI khANa che emAM vikAro jaladI UThe. evA vikAronA jhaMjhAvAtamAM rakhe tame cAritra-saMyamanI virAdhanA karI nAkho to ? mATe amAre to eTaluM ja kahevuM che ke A karma ! tArI gati nyArI 345
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritra e to manuSya-janmano sAra che.' e kamAI ja levo joIe. sAra kamAI le e buddhimAna che. paraMtu mohanI rAjadhAnI samI yuvAnI tamane ThagI na jAya, khIlatI yuvAnImAM mohanA vikAro saMyamanI virAdhanAmAM pADI na de, eTalA mATe pahelA mALelA managamatA viSayo yuvAnImAM bhogavI laI, pachI saMyamamArge jajo. taraNatAraNa saMyamamArge javAno amAro niSedha na hoya; mAtra saMyama-mArge mohanA vikArothI virAdhanA na thAya, tethI vikAranI vaya vahI jAya pachI prauDha vaye saMyama lejo. ema saMyama levAmAM jokhama nahi." kevo anukULa upasarga ! mAbApa lalacAve che. pra.- taraMgavatI-papradeva khIlatI yuvAnImAM che. emane indriyonA managamatA viSayo maLyA che. emAM vaDIlanI A salAha maLe, eTale vairAgya mArgethI pAchA pharI javAnuM sahaja na banI jAya ? u.- nA, ahIM to baMnee jIvanamAM vairAgyapreraka ghaNuM ghaNuM joyA pachI emanA kAna para A mohanI anukULa vAto Ave che, tyAM pelI yAtanAo najara sAme hoya eTale, ema kAMI e zAnA Dage? e DagI jAya evA nathI. emane to pelI pallImAM aneka sArA mANaso jevA kedIonI durdazA, ane vizeSa potAnA para varaselI bhayAnaka durdazA, tathA nizcita thaI gayela nikaTamAM ja krUra rIte kapAI maravAnI AgAhI najara sAme taravare che, pachI e zAnA vairAgyamAMthI calita thaI jAya ? taraMgavatIno vairAgyapUrNa uttara : e to kahe che, "mahAnubhAva ! tame je yuvAnImAM bhoga sukho kahyA, e to kharajavAnI khaNaja khaNavA jevA kSaNika sukho che. paNa enA vipAka bhayaMkara che ! kemake viSaya-bhoganA gunAthI UbhA thatAM pApa ane pApAnubaMdhothI narakAdi durgationI jelamAM pUrAvuM paDe che. e jelonI hAramALAmAM pUrAI javuM paDe to tyAM bhayAnaka duHkhomAM kevuM rIbAvuM paDe ? ahIM eka janama viSaya bhoganI bhUla karI nAkhI, pachI aneka janama durgationA levA paDe ! emAMthI koI ja bacAvanAra uddhAranAra maLatuM nathI ! to evA kza mAtra sukha dekhADanAra ne pariNAme bhayaMkara duHkhomAM rIbAvanArA evA viSaya sukhamAM koNa buddhimAna AkarSAya ? taraMgavatInI samaja zI khoTI che ? sanatakumAra cakravartI, abajopati thAvasyAkumAra, rojanI navI devatAI - taraMgavatI 346
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ samRddhi-sAmagrI bharelI navANuM peTI pAmanAra zAlibhadra,..vagerene kevA UMcA viSaya-sukho caraNe loTatA hatA ! chatAM emaNe khIlatI yuvAnImAM e badhAne Thokara mArI cAritra lIdhuM ! te kaI samajathI ? AvI ja koIka samajathI ne? ke A viSaya bhoganA sukha halAhala jhera karatAM bhayaMkara che ! jhera eka mota Ape, viSaya bhoganA sukha janama janama mota Ape ! A samajathI ja taraMgavatIe pitA tathA sasarAnAM yuvAnInI viSayalahero lUMTI levAnA lalacAvanArA vacanone jarAya mana para na lIdhAM, ene jarAya mahattva na ApyuM, UlaTuM ema kahyuM ke "A viSayanI lahero lUMTanArI indriyo to vAstavamAM AtmAnI bhAvazatru che. zatrune sAliyANAM bharAya ?' tyAre RSabhasena zeTha kahe "paNa bena ! A bharyA kuTuMba vacce je AnaMdamaMgaLamAM rahyA e ekadama kema vIsarAze ? tame gharethI nIkaLyA tyAre to A koI vicAraNA nahotI, badhAnI sAthe snehabhAvamAM rahelA, have ekAeka tamane zuM thayuM ? kSaNika UbharAmAM badhA snehabhAva toDI mahA kaparA cAritramArge nIkaLI paDavuM che, to pAchaLathI Ubharo zamI jatA, ne e pUrvanA sneha yAda AvatAM, A tyAganuM sAhasa karI nAkhavA para aphasosI thaze." navI sAdhvI taraMgavatI saMsAranuM hArda rajU kare che : ahIM taraMgavatI sAdhvI, juo, have zAstranI be gAthA TAMkIne kevo vairAgya bharyo adbhuta uttara kahe che ! bhogA khaNamittasuhA, vivAgakaDuyatti to ahaM bemi / bahu dukkho ya kuTuMbo, na mutti-sokkhA paraM sokkhaM // jAva na muyaMti ( hAyaMti) akkhA, thAmo jA atthi saMjamaM kaauN| jAva na harei maccU tAva varaM me tavaM kAuM // arthAt indriyonA viSayonA bhogavaTA kSaNamAtra sukha dekhADanArA che; uparAMta (ethI baMdhAtA pApakarmonA) vipAka bhayaMkara kaDavA hoya che ! tethI huM kahuM chuM ke kuTuMba ApaNane je A bhogasukho dekhADe che te sukhanA AbhAsa dekhADI snehanI sAMkaLe bAMdhI jakaDI rAkhe che, paNa emAM bahu (atRpti-ajaMpo zoka-saMtApAdi du:khonA lIdhe e) duHkha rUpa nIvaDe che. sAcuM sukha to mokSa sukha che. mokSanA sukha jevuM bIjuM koI sukha nathI. mATe e mokSa sukha meLavavA sAru (1) jayAM sudhI indriyo potAnI zaktio gumAve nahi, (2) jayAM sudhI karma ! tArI gati nyArI 347
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNI pAse saMyama pALavAnI zakti pahoce che, ne jyAM sudhI mRtyu ApaNane harI jatuM nathI, tyAM sudhI ApaNe e saMyamamArganI ArAdhanA karI levI, e ja zreyaskara che. kevI majenI vAta karI ! kuTuMba sAthe rahIne viSayonI sukha-moja mANavAnuM to jIvane gaLathuthImAMthI game che, paNa eno artha zo ? rajAno dahADo che, kuTuMba sAthe besIne nAsto uDAvyo, cAra bhajiyAM khAdhAM, cAra khamaNa khAdhAM, cA pANI uDAvyA, Ano keTalo AnaMda ? rAkha ne dhULa. eka bhajiyuM ke eka khamaNa khAdhuM paNa eno svAda 2-4 miniTa paNa Takato nathI ! eTale to tarata bIjuM bhajiyuM ke khamaNa khAvA joIe che. moMmAM beno bhego ya svAda Ubho raheto nathI. "khA gayA, kho gayA'nA khela che. ema bIjA viSayomAM ya zuM che ? bhogavatA saheja sukhano vijaLI-jhabUko ! paNa pachI e tarata UDI gayo! emAM zuM sukha mAnavAnuM? tyAre koI kahe che, pra.- paNa sAheba ! premALa kuTuMba sAthe besIne A vIja jhabUkAnAM sukha anubhavavAnI ya koI anerI majA che ne ? u.- taraMgavatInA zabdomAM Ano javAba che, ke 1. "bhogA khaNamitta suhA, 2 vivAga-kaDuyA, 3 bahu-dukho ya kuTuMbo." (1) bhogomAM kSaNamAtra AnaMda ! (pachI indriyo lukhI ne bhUkhAravI !) (2) enA pAchA sarajAyela pAponA vipAka bhUMDA ! ane (3) kuTuMbanA kAraNe bahu duHkho ! jo A barAbara haiye vasI jAya, to pachI bolo kuTuMba sAthe besIne viSayonI moja uDAvavAmAM buddhimattA lAge che ? taraMgavatI eTale ja kahe che "kSaNamAtra sukha dekhADanArA bhogono ame tyAga karI dIdho che. bAkI je kuTuMba sAthe rahIne viSayavilAsanA sukha mANI levAnuM Ape kahyuM, e kuTuMba to bahu du:kharUpa che. jIvane rojiMdA jIvanamAM ya kuTuMbanA ja kAraNe keTalIya ciMtAo, keTakeTalA saMtApa ToNAM-meNAM apamAnaavagaNanA vagere ahIM sahana karavA paDe che; ne pAponA vipAko paraloke to tethI ja kuTuMba ane viSayono ame tyAga karI saMyama mArga samajapUrvaka lIdho che. ane eka vAta kahuM. Ape amane yuvAnImAM viSayasukho bhogavI levA kahyuM, paraMtu yuvAnI vItye indriyo dUbaLI paDI jAya che, zarIrazakti paNa 348 - taraMgavatI
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ ochI thaI jAya che, temaja mRtyu kyAre trATakI paDe eno ya bharoso nathI. A sthitimAM dharma bhaviSyanA vAyade karavAno rAkhIe to ThagAI na jaIe ? dharmanI sAdhanA kyAre karavAnI ? ane kevI sAdhanA karavAnI ? eTale ja jJAnIo je kahe che ke jayAM sudhI indriyo AMkha, kAna, jIbha vagere sIdAtI na thAya, dUbaLI na paDI jAya, temaja jyAM sudhI saMyama pALavAnuM joma-sAmarthya hayAta che, tathA jyAM sudhImAM motano hallo nathI Avyo, tyAM sudhImAM amAre saMyama dharma ja ArAdhI levo e zreyaskara che." taraMgavatInA A vairAgya-nItaratA bola sAMbhaLI baMne zeThiyAone khAtarI to thaI gaI ke "Amano vairAgya samajapUrvakano che, ane haiyAmAM e jaDabesalAka besI gayelo che." emAM have RSabhasena zeTha AzIrvAda Ape che. | 'phaeNviyora hiwifma nitthara6 maUvihi' arthAta indriyorUpI corothI vyApta A saMsArarUpI vanamAMthI nirAbAdhapaNe pAra utarI jajo evI amArA aMtaranI AziSa che. 27. dhanadevanI dalilono pardAphAza tyAre pamadevanA pitAjI sArthavAha dhanadevazeTha padmadevane samajAvavA mATe kahyuM? zuM koIe Thapako Apyo ? tamAro tiraskAra karyo ? athavA zuM koI evuM ajugatuM dIThuM ? hajI to tame gharethI AnaMdamaMgaLamAM udyAnamAM pharavA AvyA cho, tyAM A tame ekAeka saMsArathI kema UbhagI gayA ? "juo, tame ahIM saMyama pALo to tethI tamAre devaloka javAnuM thAya, ane tyAMya paNa kAma bhogo che, viSaya-sukho ja che. emAM paNa sArabhUta devIstrIo ja che; to ahIM paNa tamane apsarA jevI strI maLI, to sArA kAmabhogo bhogavI lo; ne yuvAnI vItI gayA pachIthI dharma karajo ." TUMkI buddhithI jonArane A vAta kevI gaLe utarI jAya ! enA manane ema thaI jAya ke "Ame ya jayAre atyArathI dharma karIne ya AgaLa para to devalokamAM kAmabhogonA viSaya sukho ja bhogavavAnA che, to lAva ne atyAre hAthaveMtamAM che e kAma bhogo kAM na bhogavI lauM ? cAritranI nakAmI utAvaLa zI karavI ? kAma-bhogonI uMmara vahI jAya, pachI cAritra levAnuM to che ja ne ?' TUMkI buddhivAlAne Ama bhramaNA thAya...ajJAnatAthI A barAbara lAge, karma ! tArI gati nyArI 348
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa have padhadeva muni banelA te zuM kahe che e juo eTale e bhramaNAajJAnatA haTI jaze. padhadeva muni kahe che. bhogothI rezamanA kozeTA jevI durdazA : "juo mahAnubhAva ! koIe amane rIsavyA nathI, ke kazuM ajugatuM banyuM nathI. paraMtu Ape je strInI mukhyatAvALA kAmabhogonA viSayasukhonI dalAlI karI, e bhogo bhogavatA besavAmAM amane rezamanA kozeTA jevI bhayaMkara mUDhatA dekhAya che." rezamanA kozeTAnuM jIvaDuM jema potAnA mukhamAMthI nIkaLatI suMdara rezamanA tAra mAtra para nirbhara rahI, potAnI jAtane enAthI vIMTALe ja rAkhe che, vIMTALe ja rAkhe che, paNa aMte vIMTAyelo kozeTo daDI jevo thatAM e jIvaDAne ucheranAra krara mANaso vaDe kozeTA sahita e jIvaDuM ekadama garamA garama kakaLatA pANImAM jhaboLAya che. e kozeTAnuM jIvaDuM bIcAruM aMdaramAMthI bahAra nIkaLI zakatuM nathI, paNa aMdaramAM ne aMdaramAM atizaya garama pANIthI dajhAtuM zakAtuM rahe che, ene lAyo UThe che, paraMtu zuM kare? vekya ja chUTako. emAM e rIbAI rIbAIne mare che. ema mUDha jIva bhogonA tAtkAlika AnaMdamAM pariNAma zuM pAme che ? dIrgha durgati ! strI-saMbaMdhanA kAraNe ja dharma bhUle : padradeva kahe che, "juo mahAnubhAva ! je kozeTAnI aMdara phasAyA Ama bhayaMkara baLavAnI pIDA Ave che, eja kozeTAnA tAra e jIvaDAe pote ja UbhA karela, ane jAte ja potAne e tAra vIMTALelA. jema jIvaDuM mUDha che, ajJAna che, ke jenA saMbaMdhathI potAne bhAvI bhayaMkara du:kha UbhA thanAra che, evA saMbaMdha pote ja yoje ! ema mUDha jIvo je strInA saMbaMdhathI potAne ja bhAvI naraka sudhInI vedanAo yAtanAo UbhI thanAra che, e strI-saMbaMdhane pote ja UbhA kare che. kozeTo kadamAM vadhato gayo caLaka-caLaka dekhAto rahyo, ethI kozeTAnA jIvaDAnI zI vaDAI thaI ? kazI nahi, chatAM jAte ne jAte vaDAI samajI phUlIne phAlako thAya e kevI mUDhatA ! ema strI-saMbaMdha karIne strI sArI dekhAvaDI vagerethI mANasa vaDAI mAne emAM potAnuM zuM vaLyuM ? UlaTuM kharekhara to emAM potAnI phasAmaNI evI thaI ke pachI e kazI dharmasAdhanA, kazI paramAtmabhakti, kazA saMyama-brahmacaryane yogya rahyo nahi ! ne e strI-saMbaMdhanAM ja kAraNe ahIM keTalIya ciMtAo saMtApa ane pApAcaraNane 3pa0 - taraMgavatI
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ paravaza banavuM paDyuM ! ne paralokamAM to narakAdi duHkho pArAvAra sarajAya che ! sArAMza, kozeTAno jIva taMtuothI potAnI jAtane ja bAMdhe che, ema mohathI mohita mativALo puruSa strInI kAyAnA mohathI potAnA AtmAne rAga-dveSathI jakaDe che, ne pachI potAnA AtmAne 84 lAkhanI vividha yonimaya A saMsAra-aTavImAM bhramaNa karAvyA kare che. mATe strI e bahu sukha mATe nahi, paNa bahu bahu duHkha mATe nIvaDe che. pAdevanA strI tattvanA aMgenA A nirUpaNathI have pitA dhanadevane kAMI bolavAnuM rahe ? "nA, nA, strItattva game tevuM ? paNa hamaNAM to tame enA bhogasukho bhogavI lo" evo Agraha dharmAtmA dhanadeva have kahI zake ? tyAre hajI pamadevane saMsAramAM rokavA pitA dhanadeva navo muddo rajU kare che. pitAno putrane kheMcavA navo muddo : 'bhAI khera ! strI mATe amAro Agraha mUkI daIe chIe, paraMtu tamAre mAtA pitAnI sAme to jovuM joIe ke nahi ? tamArA para ame premathI jhUrI marIe, ane tame amane ekAeka tarachoDI cAlyA jAo ?' javAbamAM "mAtA pitA mokSa mArga ruMdhe' padmadeva eno javAba kahe che "mApha karajo, jJAnIo kahe che, mAtApitA e mokSamArge cAlavA ADe page beDIo che. jIva emanA snehanA baMdhanamAM jakaDAyo emanuM mana sAcavavA bese, eTale samyagdarzana-jJAna-cAritranI ArAdhanA na karI zake. mAtApitAnuM mana sAcavavA paheluM to A ja karavuM paDe ke e je bola bole emAM hA jI hA karavI paDe; ane saMsArI mAtApitAnA bola kevo hoya ? mohanA gharanA. jevA ke, e kaheze "bhAI ! mAtApitAne to jiMdagI sudhI pALavA ja joIe ne ?" zuM ? "mokSamArga saMyamamArga e kAMI jiMdagI sudhI pALavA jevo nahi ! mAtapitA jiMdagI sudhI pALavA jevA !' A bola kevI mAnyatA uparanA gaNAya? zuM A mAnyatA samyaktvanA gharanI ? ke mithyAtvanA gharanI ? samyaktvanA gharanI mAnyatAmAM hiMsAdi pApo, krodhAdi kaSAyo, indriyonA viSayo pratye rAga-dveSa-moha e badhA Azravo kahevAya, ane "AzravaH sarvathA heyara, upAdeyazca saMvaraH'. ' arthAta Azrava e sarvathA tyAjya che, choDavA jevA che, AcaravA jevA nahi. to mAtApitA paNa eka viSaya che, rAgano, mohano viSaya; e jiMdagI sudhI pALavA jevA kema manAya ? e to sarvathA tyAjaya che. tyAga karavA yogya karma ! tArI gati nyArI 351
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, pALavA yogya nahi, pALavA yogya to darzana-jJAna-cAritra ja. Ama mAnavAmAM samyaktva che. AnAthI UMdhuM mAnavAmAM to mithyAtva Ave, Ama paheluM to samyagdarzana ja na rahe, pachI mAtApitAnI sevAmAM paDyA rahyuM samyajJAna-cAritranI ArAdhanA karavAnI vAte ya kyAM rahe ?" pamadevanI dRSTi mokSa tarapha ane mokSamArganI ArAdhanA tarapha baMdhAI gaI che, eTale have jo mAtA-pitAnA sAme jovA jAya, emanA paranA snehanA baMdhane baMdhAyo emane sAcavavA tarapha daSTi laI jAya, to ene lAge che ke emAM mokSamArga-cAritranI ArAdhanA cUkI javAya,' tethI e kahI rahyo che ke "mAtApitA to mokSamArganI ArAdhanAmAM na javA denAra beDarUpa che.' tyAre enA pitA dhanadeva kahe che, "bhAI ! ahIM janama pAmyA eTale mAtA pitAnA saMbaMdha thayA, e hisAbe vyavahArathI e janamanA saMbaMdha pAra to pADavA ja joIe ne ?" pamadeva uttara kare che, "tame sArthano dAkhalo vicAro, janamanA saMbaMdha pAra pADavA joIe ? : sArthanA dRSTAMte vairAgya : e kahe che, "juo, jema koI moTA nagare koI sArtha (janasamUha) jato hoya, to emAM gAma-gAmathI navanavA loko joDAya che, ane vacamAM vacamAM potapotAnuM iSTa gAma AvatuM jAya tema tema sArthamAMthI chUTA paDI tyAM pahoMcI jAya che; tyAM pachI e jovA nathI besatA ke "sArthamAM bIjA sAthe che emane mUkIne kema javAya ?' e to chUTA paDIne jAya ja che; tema sArthamAMthI koNa kyAre jAya? kyAre chUTA paDI kyAM jAya? eno koI niyama paNa nathI raheto. ema A ApaNo janama eTale eka sArtharUpI kuTuMbamAM bhaLyA jevo janama che. e kuTuMbamAM koNa kyAMthI AvyuM, enuM ya kazuM baMdhAraNa nahi; temaja ahIMthI koNa kyAre ne kyAM javA mATe chUTuM paDe, eno ya niyama nahi. dareka potapotAnA svataMtra karmanA hisAbe kyAMkathI Agamana ane kyAMka gamana kare che. vaLI jema sArthamAM, koInA koIka gAmethI joDAtAM ene gAmanA ke kuTuMbanA koIno ya sathavAro nahi, koI sAthe nahi, ekalo ja joDAI jAya che, ne pachI sArthamAMthI nIkaLI potAnA ISTa gAme jatAM ya sArthamAMthI koInoya sathavAro nahi. kaMI ja enI sAthe jAya nahi, ekalo nIkaLI jAya. Ama jema sArthamAM Agamana-gamana darekanuM svataMtra; ema A janamamAM AgamanagamanamAM koIno ya sathavAro nahi. sArtha tulya ahIMnA kuTuMbamAM AvavAnuM ya 35 2 - taraMgavatI
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekale paMDe, ane kuTuMbamAMthI javAnuM ya ekale paMDe. sagAsnehI sAthe ghaNAya sneha karyA hoya, paraMtu javAnuM thAya tyAre jANe kazI oLakha ja nathI. te koI "eTalA mATe ke kalejuM ThekANe che ke "mAre mAtra roI levAnuM; pachI bhale maranAra maryA pachI potAnA karmanA vipAkanA hisAbe e koNa jANe kyAMya du:khamAM saDato hoya to paNa mAre saMsAranAM sukhone dhakko nathI pahocADavAno." tyAre maranArane paNa ahIMnA badhA haka mUkIne javuM paDe che, tyAM mAbApa ke bIjA zA kAma lAgyA ? padmadeva kahe che "mahAnubhAva A badhuM sUcave che ke sAMsArika rAganA A badhA nATaka khoTA che. mATe jo kALajhALa saMsAra dAvAnaLathI chUTavuM hoya, to A ja mArga hoya ke sAMsArika sagA ane sAMsArika padArthono rAga choDAya. e rAga to ja chUTe ke eno saMga yAne saMbaMdha ja choDI devAya. vastuno saMga chUTe to ja rAga chUTe. padmadeva muni banelA te pitAnA mAtA pitAnA premane Ama tarachoDI na javAya' evA vacana para A javAba keTalo umadA daI rahyA che ! ke mAtA-pitA e to saMsAramAM jakaDI rAkhanAra beDI che. emanA rAgamAM jakaDAyo jIva tAraNahAra cAritramArga nathI apanAvI zakato, ane cAritra vinA to mokSa kyAM maLe evo ja che ? UlaTuM emanA rAganA baMdhanamAM jIva evA pApo kare che ke eka di "emanAthI chUTA paDatAM e upArjela potapotAnA pAponA hisAbe saMsAranI vividha gatiomAM jIvone bhaTakatA rahevuM paDe che." jo A bhavabhramaNa na joItuM hoya to 'avarAgo muktimaggo jAva Au paDiccheo' arthAt jayAM sudhI AyuSyano pUrNa cheda na thAya, AyuSya hAthamAM hoya, tyAM sudhI mAnava kartavya A che ke saMsAranA mAtApitAdi sagA vahAlA ane sAMsArika viSayo paranA rAgano kSaya karatA cAlavuM; e mokSamArga che. eTale ja cAritramArga lIdhA pachI paNa khUba ja khUba jatanA sAvadhAnI rAkhavAnI che ke kyAMka paudagalika padArtha para AkarSaNa-Asakti na thaI jAya, ! yAvatu..potAnA ahaMndu para paNa Asakti na thavI joIe. eTale ja padhadeva muni kahe che. "cAritra lIdhA pachI paNa kyAMya karma ! tArI gati nyArI 353
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Asakti AkarSaNa na thAya e sAvadhAnI pAkI rAkhavAnI che. to sukhethI mokSe javAnuM sulabha bane. bAkI je tame kahyuM "hamaNAM kAma bhogo bhogavI lo emAM moTo vAMdho e che ke maraNa aniyata che. kyAre karavAnuM tenI khabara nathI. tethI jo dharmasAdhanA vinA gaphalatamAM rahIe ane mota trATakI paDe, to sAdhanA vinA A jIvanamAMthI deza nikAla thavAnuM thAya ! ane dharma-sAdhanA vinA ekalI pApa-pravRttiothI parabhave gati kevI maLe ? rUDI rUpALI ? DAma, Avo AghA paraloke sArI gatio to dharmAtmAo mATe rIjhavarDa thayelI che. mATe tuccha ane nAzavaMta kAmabhogo bhogavI levAnI vAta buddhihInane zobhe evI che. Ama padmadeve pote ghare pAchA AvavAno sacoTa InakAra karI dIdho. emAM eno mitravarga to sAva nirAza thaI gayo ! have bolavAnI hiMmata na rahI. tyAre pitA dhanadeva have pote ja padmadeva muninI dalAlI kare che ! ane mitronI nirAzA dUra karavA kahe che, juo bhAIo ! have jyAre muni banelA padmadevakumAra pote ja kahe che ke "rAga to anaMtA bhava karyA, ethI to pariNAmamAM saMsAra ja cAlyo che, to rAgano tyAga e ja saMsAramAMthI choDAvanAra che, e ja mokSamArga che." "vaLI A uttama janmamAM jinazAsana maLyuM che, to enA sahAre rAgamAtrano tyAga karI, jyAM sudhI AyuSya ApaNA hAthamAM che tyAMsudhI cAritra mArganI ja sAdhanA karI levI e ja zreyaskara che. te paNa khUba jayaNAyatanAsAvadhAnI rAkhIne sAdhanA karavAnI; jethI kyAMya sAdhanAmAM virAdhanA na pese. vaLI e paNa saMyama-sAdhanA AtmAne kyAMya dunyavI padArthamAM eka kSaNa paNa Asakta banavA dIdhA vinA karavAnI. arthAta paugalika kazIya bAbata para yAvatu potAnI kAyA para paNa saheje ya Asakti-mamatA na UThe evI pakkI takedArI rAkhIne saMyama pALavAnuM. A saMyama AtmAne mokSa sAthe joDI ApanAruM yojI ApanAruM che, mATe saMyama e mahAna yoga che. "mokSaNa yojanA yoga.." vaLI kumArane saMyamanI lagana lAgI, te vAjabI ja che; kemake jayAre ApaNe kumArane kahyuM "hamaNAM yuvAnImAM kAmasukho bhogavI lo, pachI saMyama lejo,' tyAre kumAra munie ThIka ja kahyuM ke "AyuSyanI ApaNane nizcita khabara nathI ke "e keTaluM che ? ane kyAre tUTe ?" to pachI AyuSyanI anizcita dazAmAM saMyamane vilaMbe kema nakhAya ? emAM to kadAca ThagAI ja 354 - taraMgavatI
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ javAnuM thAya. "have cAritra levuM che' evI bhAvanA karatA beThA hoIe ane ekAeka mota AvIne UbhuM rahe ! mATe cAritramAM vilaMba nahi karavo. aMkuza saMsAratyAga karavA mATe UbhA thaI gayA ! maMtrIo rAjyagAdI saMbhALI levA kahe che, to e ghasIne nA pADI detAM, kahe che "kAkA jo Ama saMyama lIdhA vinA akALe ekAeka maryA, to zuM ame paNa AyuSyanA aNabharosAmAM emaja saMyama vinA ekAeka marI paDIe ?' basa, baMne UThIne cAlatA thaI gayA, ane saMyama laI lIdhuM ! rAjA dazaratha vRddha kaMcukInI zarIranI nirmAlya banI gayelI dazA joIne, saMsAramAMthI UbhA thaI gayelA ane cAritra laI lIdheluM ! A badhuM samajIne padhadeva cAritra laI lIdhuM che. emane vAraMvAra janma-maraNanA phAMsalAmAM phasyA rahevAnI bhAre pIDA ane nAlezI lAgI che, ane tethI ja emaNe potAnI ApameLe Atma-sUjhathI svecchAe ja saMsAranA bhoga-vilAsone tilAMjali ApI che; ane e ahiMsA-saMyama-tapanI sAdhanA karI levA talapApaDa banyA che, to have emane emAM aMtarAya karavo vAjabI nathI... AvA sAdhanAnA mahAna kalyANa mArge je aMtarAya kare e mitra nathI mitra to potAnuM duHkha veThI laIne paNa ApaNuM bhaluM karanAro hoya enA badale potAnA tuccha svArtha-sukha khAtara ApaNA anaMta hitane bagADe e mitra nathI banatA. duHkhI to (1) ApaNA pUrva karmAnusAre thaIe chIe. temaja (2) vartamAnanI mohamUDhatAne lIdhe thaIe chIe." tyAM jo sAmo mohamUDhatAne phagAvI daI karmanAzanA ane anaMta sukhanA mArge jato hoya to e zuM khoTuM kare che ? vicAro, cAritranA puruSArthane yogya ekamAtra bhava A manuSya bhavamAM mAMDa AvyA, tyAMya jo ApaNe to cAritra na laIe, paNa UlaTuM emane cAritranA puruSArthanI ADe AvIe to pachI bIjA kayA sArA avatAre e cAritra-puruSArtha karI zakavAnA ?" dhanadevazeTha Ama kahI kuTuMbane ane mitrone ThaMDA pADyA, ane padmadevanA cAritra-grahaNamAM saMmati dekhADI. have munine kahe che, "tame to tarI gayA, karma ! tArI gati nyArI 355
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu amAro paNa kyAreka vistAra karajo." | kyAre A kahevAya ? kaho, potAnI AMtarika jAgRti hoya ke "huM AvA du:khada saMsAramAM khUMcelo chuM, ane emAMthI vistAra pAmavAno puruSArtha nathI karato e mArI mahA kamanasIbI che, bhAre ajJAna dazA che. paraMtu keme ya karIne saMsAramAMthI chUTavAnuM thAya to sAruM;' AvuM aMtaranA khUNe paDyuM hoya, to AvA potAnA snehIno saMsAramAMthI nIkaLI javAno bhagIratha puruSArtha dekhe, tAttvika samaja dekhe, tyAM kahevAnuM mana thaI jAya ke "avasare tame amAro hAtha pakaDajo, bAvaDuM jhAlIne amane saMsAramAMthI UbhA karI dejo." aMtarathI Astika hoya enA A hisAba che ke, "dIkSArthI kuTuMbI, dekhItuM dekhAya ke ApaNane tarachoDIne jAya che, paraMtu e enA AtmAnuM sudhArI levA jAya che; tyAre mane mArA ja AtmAnA hitanI paDI nathI ke paralokamAM mAruM zuM thaze ?' sAco Astika A vicAre. bAkI, bahAranI to kahevAnI AstiktA, paraMtu kharekhara aMdaramAM nakarI svadehaciMtA ane svArtha-ciMtA ja hoya, ne AtmaciMtA ja na hoya, e potAnA nahi to sAmAnA AtmAnA ya hitano vicAra ja zAno kare ? padmadevanA pitA aMtarathI Astika che, tethI dIkSita banelA pamadevanA svAtmahitanA puruSArthanI anumodanA-upabRhaNA-samarthana kare che; ne potAnA nistAranI vinaMti kare che; ane sAthe kahe che, tamo paNa vAraMvAranA janma-maraNanA taraMgovALo, ane vividha yoniomAM bhramaNarUpI AvartavALo, tathA karmarUpI malina pANInA saMcayavALo, ane priyanA viyoga tathA ISTanA rAgarUpI magaramacchothI parivarelo je A bhISaNa saMsAra-samudra che, tene vividha niyamo ane tapasyAonA gauravavALA zramaNa-dharmathI tarI jajo, evI amArI zubhecchA che, prabhune prArthanA che." saMsArane samudra kema kahe che ? : dhanadevazeTha tattvabodhavALA che, eTale pote moTerA tarIke taraMgavatI padhadevA bhale vratathI sAdhu-sAdhvI paNa uMmarathI nAnaDiyA hoI, emane sAvadhAnI Ape che ke "A saMsArane oLakhI lejo. saMsAra e bhayAnaka samudra che. ene pAra na karI jaIe tyAM sudhI emAM janma maraNanA taraMgo cAlyA ja kare che. taraMgo samudramAM, dharatI para nahi, ema janma-maraNa saMsAramAM che, mokSanI dharatI para nahi, 356 - taraMgavatI
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ A janma-maraNanA taraMgobharyA saMsAra-samudramAM vaLI Avata che, "Avarta eTale jyAM pANI goLagoLa ghUmyA ja kare. moTuM vahANa paNa jo emAM pharyuM, to basa khalAsa ! emAMthI bahAra nIkaLI ja na zake, ne emAM ja goLagoLa ghUmatuM thaI jAya ! ema A saMsAramAM 84 lAkha yonionA AvartamAM phasAyo jIva emAM ne emAM ja bhamyA kare che, bicAro bahAra nIkaLI ja zakato nathI. saMsAra samudramAM pANI kyuM che ? to ke karmarUpI meluM pANI che. samudramAM haMmezAM mATe pANI, ema saMsAramAM haMmezAM mATe karma. anAdi anaMtakALathI jIva saMsAramAM, to jIva sAthe karma paNa anAdi anaMtakALathI che. te karmarUpI pANI meluM che, eTale ja jIvanA zuddha svarUpane eNe azuddha karI nAkhyuM che. e azuddha svarUpa to ja mITe ke jo karmano saMbaMdha miTAvI de. pAchuM A jIvane saMsAra-samudramAM bhaTakyA karavAmAM priya viyoga ane rAgarUpI magaramacchonI satAmaNI ghaNI ! gamatI vastuonA viyoga cAlyA ja kare che, jethI jIvane saMtApa sadA cAlyA ja kare che. hamaNAM eka viyoga, to pachI vaLI bIjIno viyoga. priya gamatuM hatuM eTale enA jatAM saheje baLavAnuM ja thAya. tyAre saMsAramAM game teTaluM sukha maLo paNa A saMtApa jo satAvyA ja karatA hoya, to zuddha sukha-AnaMdanI kSaNa keTalI ? ane saMtApanI kSaNo keTalI ? vivekIne eTalA ja mATe saMsAra parathI AsthA UThI jAya che. enA pratye abhAva thaI jAya che, pachI bhale saMsAramAM rahevuM paDyuM hoya to ya te abhAvathI rahe che. "bharatajI ! manahI- vairAgI'no artha A che. saMsAra pratye umaLako nahi. paNa abhAva hoya. pra.- vairAgI khAya-pIe-bhogave to badhuM, chatAM vairAgI zI rIte ? u.- moTI karoDapati zeThANIne ekano eka yuvAna paraNelo putra akasmAtamAM ekAeka marI jAya, to pachI zuM e khAtI pItI ke bIjA sukha bhogavatI nathI ? paNa kevA dile e badhuM kare che ? kaho, e khAnapAna AdinA badhA padArtha enA dilane jANe khAvA dhAtA hoya ! evA lAge. vArevAre dilane ema lAgyA kare ke "baLyuM A khAvAnuM ! ne baLyuM A bhogavavAnuM ! baLyo A baMgalo ! ne baLI A moTara ! mAre to haiyAnA prANarUpa, hAya !, mAro dIkaro cAlI gayo !" evuM vairAgIne khAya, pIe, badhuM, paraMtu jANe e khAvA dhAtuM hoya ema lAge; badhuM ya baLyuM lAge ! A karma ! tArI gati nyArI 357
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhuM baLyuM lAge e ja vairAgya. eTale ja AvA vairAgIne avasara AvatAM e saMsAramAMthI Ubho thaI jatAM vAra nahi. pachI jema sApa suMdara kAMcaLIne choDI jAya ema e saMsAranA jaDa cetana padArthone, dilamAM koI dubhAmaNa vinA, AsAnIthI choDI jAya che ! dhanadevazeTha A kahI rahyA che ke "AvA duHkhada saMsAra samudrane tarI jAo." paraMtu te kaI sAdhanAthI ? to ke vividha niyama-upavAsathI, ne gauravavALA zramaNadharma-sAdhudharmathI. ahIM sAdhudharmane vividha niyama-upavAsathI gauravavaMto kahyo. vividha niyama ane upavAsa cAlatA hoya to e sAdhudharmanI zobhA che. roja ne roja sAdhu triTaMka khAyA kare to zuM emAM zobhA che ? ema vividha tyAganA niyama na hoya, tathA niyamasara sevA-vaiyAvacca na hoya, temaja svAdhyAyanA ghoSa na hoya, to zuM emAM sAdhunuM gaurava rahe ? moTamoTA zAlibhadra, dhanAjI, dhanno, meghakumAra vageree muni thaIne zuM karyuM ? A ja. to e jagata taraphathI mahA gaurava pAmI gayA. zAstro paNa kahe che, dhaNNA kalatta-gottIhiM niggayA pemabaMdhaNavimukkA / avagaya-mANa-kohA caraMti dhammaM jiNakkhAyaM // arthAt "kAminI-kuTaMba yAne patnI-parivAra uparanA premanAM baMdhana choDI nAkhIne je gharavAsamAMthI nIkaLI gayA che, pachI je ahaMkAra ane krodhano tyAga karI bhagavAna jinezvaradevoe bhAkhelA dharmanI ja ArAdhanAmAM ekameka thaI jAya che, emane dhanya che.' zAstrakAro Ama kahe che, paraMtu ame mohanA baMdhanathI baMdhAyelA hamaNAM ne hamaNAM gharavAsathI nIkaLI javA samartha nathI, e amArI kamanasIbI che." basa, e pramANe dhanadeva sArthavAhe kahyuM, kemake emaNe dharmano paramArtha yAne dharmanuM rahasya jANeluM hatuM, eTale e evI dharmarasabharI vANI bole e sahaja che. paraMtu tyAM udyAnamAM AvelI gharanI strIo koI evA dharma-paramArthanI jANakAra nahi, thoDuM jANatI hoya to ya emaNe kAMI dilane enAthI bhAvita kareluM nahi, eTale have pAchA javA vakhate e rovA lAgI. 358 - taraMgavatI
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranA harakha ane rudana dharma-paramArthanI ajJAnatAnA kAraNe thAya che. nahitara dharmanAM rahasya jANavA para to saMsAranI nAzavaMta vastu para harakha zA karavAnA hoya ? ke rodaNuM zAnuM karavAnuM hoya ? saMsAranI managamatI game tevI vastu maLI ane harakhA harakhA thaI jAo, paraMtu aMte eno viyoga ja thavAno che; to harakha karelo zo kAma lAgyo ? UlaTuM saMyogamAM jo vadhAre harakha, to viyogamAM vadhAre rudana thavAnuM. e sUcave che bAhyanA harakha zA karavA ? harakha hajI thAya, to dharmanI koI siddhi thavA para thAya, agara tAraNahAra dharmasAdhanA maLavA para thAya. bAhyanA harakha zA ? taraMgavatI sAdhvIjI zeThANIne A kahI rahyA che ke sagAone to amAro viyoga thavAthI rovuM AvyuM, paraMtu je tyAM, bahuloka ekatrita thaI gayela e amArA mahAvaibhava ane kuTuMba parivArano tyAga dekhIne cakita thaI gayo ke "ararara ! A zI vAta che ? amAre pAMca paisAno ke eka sagAno saMyoga chUTato nathI, ne A baMne dhananA DhagalA ane parivAranI moTI phoja choDIne nIkaLI jAya che !! bApa re ! Avo bhIkha tyAga zuM thAya ? te paNa jIvanabhara mATe ? vismita thayeluM loka amAro utkaTa dharmano anurAga dekhIne dharmanuM anumodaka ane dharmanuM rAgI banyuM. have taraMgavatI sAdhvI zeThANIne kahe che taraMgavatI sAdhvInA guruNInuM Agamana. pachI tyAM mahAzramaNane vaMdanA karavA caMdanabALA-mahattarAnA ziSyA suvratA nAmanI gaNinI sAthvI saparivAra padhAryA ! zramaNa bhagavaMtane vaMdana kare che, ne pachI mahAtmA kahe che, "A navI sAdhvI e tamArI ziSyA thAo." gaNinIe emanuM vacana tathAstu karI lIdhuM, svIkArI lIdhuM. pachI mane kahyuM "vaMdana kara have tArI A guraNI pravartinI suvratA gaNI sAdhvIjIne.' huM gaNinInA pagamAM paDI gaI, pachI mane hitazikSA ApI ke muninI taraMgavatI sAdhvIne amUlya hitazikSA - "A cAritra nizcitapaNe duzcara che, bahu kare pALI zakAya evuM che. ene saheluM mAnIne utAvaLathI "lAva tyAre cAritra laI lauM' ema AMdhaLiyA karma ! tArI gati nyArI 3pa9
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA jevA nathI. manane barAbara pAkuM karI levAnuM, ane leza paNa virAdhanA na lAge e rIte pALavAnuM che. "A cAritra e trilokapati tIrthakara bhagavAnanuM lokottara anuzAsana che. jo eka sAmAnya rAjAnA paNa anuzAsananA bhaMganI moTI sajA maLe che, to A tIrthakara bhagavAna to traNa bhuvananAM cakravartI mahArAjA ! emanA anuzAsananA bhaMganI sajA keTalI moTI hoya ? ame to tamane mAtra e prabhunAM vacanathI emanAM anuzAsanano rAha batAvIe eTaluM ja; bAkI anuzAsana mULa to trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanuM pharamAveluM che. ene jo tame barAbara bajAvazo, to tamAruM mahAna kalyANa thaze, ne mokSamArge tamAruM AgaLa-AgaLa akhaMDa avirata prayANa cAlu raheze." mahAmuninAM vacana sAMbhaLIne sAdhvI banelA taraMgavatI kahe che, taraMgavatI sAdhvI Adeza svIkAre che : saMsArabhramaNathI bhAre bhaya pAmelI huM ApanA Adezane barAbara pALIza." ema kahI pachI e sAdhvIone vaMdanA kare che, ane chelle sAdhu banela potAnA priya sArthavAhaputra padhadevamunine paNa vaMdanA kare che. e paNa have dharmatejathI dIpI rahyA che; kemake emane taraMgavatI parano kAmarAga paNa naSTa thaI gayo che. AnaMdaghanajI mahArAja e ja kahe che, "nArI nAgiNIkA jasa nahi paricaya, so sAhibakA pyArA." bhagavAnane pyAro koNa thaI zake ? to ke jene nArInAgaNano paricaya nathI, eTale jene enA pratye leza paNa AkarSaNa nathI, Asakti nathI, mamatva nathI, e prabhune pyAro thAya; prabhu ene kheMcI rAkhe, eTale mana prabhumAM gayA kare. A mATe nArInuM AkarSaNa ja khatama karavuM paDe. to ja mana nArImAM jatuM aTake. nahitara to mana AkarSaNa-Asakti hoya tyAM jAya che. have padmadeva munine bhagavAnanuM ja AkarSaNa che, prema-Asakti lAgI che, pachI taraMgavatI sAdhvI vaMdanA kare emAM rAganuM mana ja kyAMthI rahe ? temaja taraMgavatI sAdhvIne paNa have vItarAga bhagavAnanuM AkarSaNa che, mamatva che, tethI mana padmadeva munimAM zAnuM jAya ? to pachI emane vaMdana kema ? to ke saMyamajIvananI vidhi, ke vaDIlane vaMdanA karavI joIe, e hisAbe vaMdanA kare che. 360 - taraMgavatI
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI taraMgavatI sAdhvI bIjI sAdhvIothI parivarelA guNI gaNinI sAthe tyAMthI vihAra karI jAya che. ane grahaNa-zikSA Asevana-zikSA e be prakAranI zikSA letAM letAM, jJAna ane kriyAnI uttama ArAdhanAmAM layalIna banelA vicare che. emane dharmano anurAga eTalo badho che ke A uccadharmanI sAdhanAmAM divasa-rAta kyAM pasAra thaI rahyA che enI khabara paNa paDatI nathI. padhadeva muni paNa munio sAthe vihAra karI jAya che, ane baMne prakAranI zikSA letAM letAM jJAna-dhyAnamAM rakta rahe che. zeThANIne taraMgavatIno chello bola : taraMgavatI sAdhvIjI pelI zeThANIne kahI rahI che, gRhiNI ! guruNI sAthe vicaratA ame ahIM AvyA chIe, ane chaThThanA pAraNA mATe huM nIkaLI chuM. A tame mAro jIvana vRttAMta pUchaLyo eTale meM tamane kahyo. ame icchIe ke A amArA zrama tathA samayavyayane saphaLa karazo." sAdhvIjInA A vRttAMtane sAMbhaLIne zeThANI khUba UMDA vicAramAM caDI gaI. ene lAgyuM ke "aho ! A ahevAla sUcavI rahyo che ke A sAdhvIjI mahArAje khUba ja duSkara kAryane karyuM che ! AvI khIlI UThelI yuvAna vayamAM vaLI ATalo duSkara tapa Acare che ! bhagavatI ! ApanuM caritra bahu abhuta ! ane bahu duSkara sAdhanA bharyuM ! temaja bahu bodha ane preraNAdAyaka ! ApanI kRpA icchIe chIe. Ape je ApanuM caritra kahyuM te Ape amArA para anahada upakAra karyo. ame Apane ATalI badhI takalIpha ApI, enI kSamA mAguM chuM,' ema kahetAMka zeThANI sAdhvIjInA pagamAM paDI gaI. bhavanA bhayaMkara bhramaNathI e bI gaI, hAya ! to huM A mohamAyA laIne beThI chuM, kazI evI mAre joradAra dharmasAdhanA che nahi, to huM ? zuM mAre bhavATavInI durgatiomAM kUTAI maravAnuM? emAM mAre kevI kevI nArakI sudhInA kevAM kevAM bhayaMkara duHkho veThavAM paDaze ?" ene bhAre bhaya lAgI gayo. koInI karuNakathanI para bhavabhaya : kharekhara, Astika jIvane jayAre evo jIvato jAgato koInAM jAlima duHkhabharyA karuNa jIvana-prasaMgono dAkhalo jovA-sAMbhaLavA maLe tyAre ene evo bhavano bhaya lAgI jAya che. dA.ta. "samarAIthya kahA" mAM samarAdityanA jIvane nava bhavanA adhikAramAM bhavabhave AcArya ke muni evo kAM to potAno karma ! tArI gati nyArI 361
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ agara bIjAno dAkhalo Ape che ke je sAMbhaLIne khuda samarAdityanA jIvane yA avAMtara kathAnA nAyakane bhavano bhAre bhaya vyApI jAya che, ane pachI pote bhavanA dAvAnaLamAMthI mukta karAvanAra cAritramArga Adare che. | meghakumAra vairAgya pAmIne mahAvIra prabhu pAse dIkSA levA Ave che. tyAre e prabhune A ja kahe che, 'bhagavan ! A saMsAra-dAvAnaLathI huM trAselo chuM. emAMthI huM mahAmUlyavAna mArA AtmArUpI jhaverAtano Dabo bacAvI lAvyo chuM, mane zaraNuM Apo.' alabata, AmAM ene vIra prabhunI dezanAthI bhavabhaya lAgyo hato; bAkI bhavI jIvane koIne karUNa jIvana-kathanI sAMbhaLIne paNa bhava bhaya lAgI jAya. jemake yazodhara muninA nava bhavonI karuNa kathanIne sAMbhaLIne keTalAya jIvone bhavano bhaya lAgI gayelo. zeThANIne bhavabhaya : taraMgavatI sAdhvIjInA romAMcaka jIvananI vAto sAMbhaLIne zeThANIne bhavabhaya lAgI gayo, tethI e sAdhvIjIne hAtha joDIne kahe che, svAminI ! to pachI viSayonA kIcaDamAM khUMcelA amAruM zuM thaze ? e sarvathA choDIne tamoe AdarelI sAdhvIcaryA AdaravI e to ati ati duSkara che. amArA jevA kaMgAla pAmara jIvothI e ze bane ? ane tadana pAparahita sAdhvI-caryA vinA amAro uddhAra paNa kyAM che ? to atyAre pAmaratAne lIdhe amArAthI e na levAya to zuM amAre bhavamAM bhaTakatA ja rahevAnuM ? evo saMyamamArga pAmavA mATe amAre zuM karavAnuM ?" cAritranI tAkAta na hoya e zuM kare ? : tyAre tyAM sAdhvIjI kahe che, "juo, sAdhvIcaryA yAne saMyamamArga levAya e to zreSTha kartavya che, e levo jarUrI to che ja, paraMtu jenI evI tAkAta na hoya, e samyakatva mUlaka dvAdaza vratano gRhastha dharma pALe, e jate samaye saMyama-dharmanI tAkAtavALo banI zake che. mATe tame A samyaktva ane vratono puruSArtha karo. sAthe e paNa karavuM jarUrI che ke, (1) ApaNI vezyA dharmamAM ja lAgelI rAkhavAnI. (2) dinapratidina "saMvega" eTale ke devaguru dharmanI ArAdhanAmAM prema tathA ullAsa vadhAratA rahevAnuM. uda 2 - taraMgavatI
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ (5) (3) enAthI zraddhA-baLa vadhAratA rahevAnuM. (4) jIva-ajIva vagere tattvono paricaya vadhAratA rahevAnuM; eTale ke enuM adhyayana-manana-bhAvana karatA rahevAnuM... ahiMsAdi pAMca aNuvrato svIkArI laI, vrato ane yogya zIla-AcAraanuSThAnono tathA tyAga-tapasyA-zAstrasvAdhyAyano khUba abhyAsa rAkhavAno. taraMgavatI sAdhvIjInA A mArgadarzane zeThANInuM haiyuM bhInuM bhInuM thaI gayuM. sAthe tyAM beThelI bIjI yuvAna strIonuM haiyuM dharmazraddhAmAM daDha thaI gayuM. sAdhvIjIno A vairAgyarasabhara upadeza sAMbhaLIne e jinavacanathI prabhAvita thaI saMvega yAne mokSa ane mokSanA sAdhana para athAga prema ane zraddhAvALI banI gaI. sAdhvIjI tyAMthI ziSyA sAthe mukAme pAchA vaLI gayA. ekano dharma keTalAne tAre che ! eka taraMgavatInA jIvanane keTakeTalAne dharma tarapha AkarSA! eka jugArI yA eka dArUDiyo bIjA keTalAyane jugAra mA dArumAM tANe che ne ? paraMtu emAM to aMte pote ya khuvAra ! durgatinA gartAmAM paDavAnuM, ne bIjAone ya emAM pADavAnuM thAya. tyAre ahIM taraMgavatI sAdhvIjI keTalAyane jIvana utthAna mATe AlaMbanarUpa thaI gayA ! are ! potAnA jIvana daramiyAna to pote keInA uddhAraka thayA ! eTaluM ja nahi, paraMtu zAstramAM aMkita thayela emanuM caritra paNa lagabhaga 2000 varSathI keTalAya hajAro lAkho bhavI jIvone tAraNahAra, banatuM AvyuM che. eTale ja A kathAnA Alekhaka mahAna jayotirdhara ne vidyAmaMtrayoganA vizArada zAstrakAra maharSi pAdaliptasUrijI mahArAja chelle bhavya jIvone samyam bodha karAvavAnA hetuthI A caritra racyuM. e tamArA sakala pApane haro, ane tamArA AtmAmAM bhagavAna jinezvaradeva upara athAga bhakti-zraddhA ane bahumAna pragaTa karo"... taraMgavatInA caritranAM vivecanamAM jo jinAjJA viruddha kAMI paNa kahevAyuM hoya, to teno micchAmi dukkaDaM. karma ! tArI gati nyArI 363
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ T L TITLE vAMco..... vicAro... pratyeka gharamAM mananI zAMti tathA samAdhisarjaka ane jinavacananuM marmodghATaka 'tAka jinAjJA mAsika saMghahitaciMtaka pUjya A. zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI; mahArAjA tathA gItArtha gacchAdhipati pUjya A.: * zrI jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA AdinA vairAgyavardhaka, sAttvika, tAttvika ane mArmika zAstrIya citano-zaMkAonA sacoTa samAdhAna, zAsana prabhAvaka samAcArone prakAzita karatuM tAraka jinAjJA mAsika vAMco. -: prAptisthAna : kumArapALa vi. zAha 39, kalikuMDa sosAyaTI, dhoLakA, ji.amadAvAda-382225. phonaH (02714) 225482 364 - taraMgavata
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ prinTIMgaH jaya jinendra amadAvAda mo.98250 24204