Book Title: Jambuswami Charitram
Author(s): Rajmalla Pandit, Jagdishchandra Shastri
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034462/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mANikacandra- di0-jainagranthamAlAyAH paJcatriMzatitamo granthaH paNDitarAjamallaviracitam jambUsvAmacaritam adhyAt HSTRAPATAN CITY. H saMzodhakaH zrIjagadIzacandrazAstrI ema0 e0 prakAzikA mA0-di0 - jainagranthamAlA-samitiH Azvina, 1993 vi0 patnI bhakta siTI. SAZASTATI mUlyaM sArddharUpyakam NY BHAV Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka, nAthUrAma premI maMtrI, mA0 di0 jainagraMthamAlA haribAga, bambaI. Se mudraka, raghunAtha dipAjI desAI, nyU bhArata priMTiMga presa, 6 keLevADI, giragAMva, baMbaI 4. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinavANI-bhakta lAlA musaddIlAlajI balda ummedasiMhajI [Apane isa granthamAlAke sthAyI phaNDameM ikamuzta 1001) 20 diye haiM aura isake samasta granthoMkA sabase adhika pracAra kiyA hai|] janmatithi-30 julAI san 1858 I0 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HLIONYLYOYER IN YHIFSHI prastAvanA kavi rAjamalla digambara-paramparAmeM rAjamalla athavA rAyamalla nAmake kaI vidvAn ho gaye haiN| prastuta vidvAn paMDita rAjamalla athavA kavi rAjamallake nAmase prakhyAta the / Apa apane nAmake sAtha ' syAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada vizeSaNakA prayoga karate haiM / kavirAjamallakI racanAoMke Uparase mAlUma hotA hai ki Apa jainAgamake bar3e bhArI vettA eka anubhavI vidvAn the / Apane jaina vAGmayameM pAraMgata honeke liye kundakunda samaMtabhadra, nemicandra, amRtacandra Adi vidvAnoMke granthoMkA vizAla tathA sUkSma dRSTi se adhyayana aura AloDana kiyA thaa| paM0 rAjamalla kevala AcAra-zAstrake hI paNDita na the, balki Apane adhyAtma, kAvya aura nyAyameM bhI kuzalatA prApta kI thI, yaha ApakI vividha racanAoMse spaSTa mAlUma hotA hai| paM0 rAjamalla svayaM apane viSayameM koI paricaya nahIM dete / isaliye Apa kahA~ke rahanevAle the, Apake gurukA kyA nAma thA ityAdi bAtoMkI jAnakArIse hameM sarvathA vaMcita hI rahanA par3atA hai / lATIsaMhitAkI prazastimeM eka sthAnapara Apa apaneko hemacandrakI AnAyakA vidvAn kahakara ullekha karate haiN| isase kevala itanA hI jJAta Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) hotA hai ki Apa hemacandrakI AmnAyake the / para ye hemacandra kauna the isakA kucha patA nahIM cltii| rAjamallakI kRtiyA~ Ajase aneka varSa pUrva jaba sva0 paM0 gopAladAsajI baraiyAkI kRpAse jaina vidvAnoMmeM paMcAdhyAyI nAmaka granthake paThana-pAThanakA pracAra huA, usa samaya logoMkI yaha mAnyatA ho gaI ki yaha grantha amRtacandrasUrikI racanA hai / parantu lATIsaMhitAke prakAzameM Anepara yaha dhAraNA sarvathA nirmUla siddha huii| aura aba to yaha aura bhI nizcayapUrvarka kahA jA sakatA hai ki paMcAdhyAyI, lATIsaMhitA, jambUsvAmicarita aura adhyAtmakamalamArttaNDa ye cAroM hI kRtiyA~ eka hI vidvAn paM0 rAjamallake hAthakI haiN| paMcAdhyAyI ke maMgalAcaraNameM granthakAra paMcAdhyAyIko 'grantharAja ' ke nAmase ullekha karate haiM aura ise svAtmavaza likhane meM prerita hote haiN| isa graMthako pA~ca adhyAyoMmeM likhanekI pratijJA kI gaI hai / durbhAgyase 1 paM0 jugalakizorajIkA kahanA hai ki " yahA~ jina hemacandrakA ullekha hai, ke hI kASThAsaMghI bhaTTAraka hemacandra jAna par3hate haiM, jo mAthura gaccha aura puSkara gaNAnvayI bhaTTAraka kumArasena ke paTTaziSya tathA padmanandi bhaTTArakake pahaguru the, aura jinakI kavine lATI -saMhitAke prathama sargameM bahuta prazaMsA kI hai / ....... . inhIM bhaTTAraka hemacandrakI AmnAyameM 'tAlhU' vidvAnko bhI sUcita kiyA hai| isa viSaya meM koI sandeha nahIM rahatA ki kavi rAjamala eka kASThAsaMghI vidvAn the / Apane apaneko hemacandrakA ziSya yA praziSya na likhakara AnnAyI likhA hai, aura 'phAmana ke dAna, mAna, Asana Adise prasanna hokara lATI-saMhitA ke likhaneko sUcita kiyA hai| isase yaha spaSTa dhvani nikalatI hai ki Apa muni nahIM the, bahuta saMbhava hai ki Apa gRhasthAcArya hoM yA brahmacArI Adike padapara pratiSThita ho / lATIsaMhitAkI bhUmikA ( mANikacanda granthamAlA ) pR0 23. 2 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaha samasta grantha upalabdha nahIM hotaa| jitanA upalabdha hai usameM kevala do prakaraNa milate haiM:-eka dravyasAmAnyanirUpaNa jisameM 770 zloka haiM, aura dUsarA dravyavizeSanirUpaNa jisameM 1145 zloka haiM / dUsarA prakaraNa adhUrA hai / ina donoMko milAkara lagabhaga paune do adhyAya kahA jA sakatA hai / paMcAdhyAyI kavikI sarvottama praur3ha racanA pratIta hotI hai / jIvoMko sugama uktise dharmakA bodha karaneke liye hI kavi isa granthakI racanA karanemeM prerita hue haiN| isameM pratipAdya viSayako zaMkA-samAdhAnake rUpameM upasthita karake viSayako bahuta hI sundara aura saralarUpameM rakkhA gayA hai / dravya, guNa, paryAya, utpAda, vyaya, dhrauvya, pramANa, naya AdisaMbaMdhI dravyAnuyogakI carcAko granthakArane aneka dRSTAMta Adi dekara tArkika dRSTi se khUba hI prasphuTita kiyA hai / vizeSa karake kavikA vyavahAra aura nizcayanayakA samanvaya karanA, zraddhA Adi guNoMse svAtmAnubhUtikI utkRSTatAkA pratipaudana karanA Adi, kavikI maulika pratibhA, samarthatA aura anubhavabRddhatAko botita karatA hai / nissandeha paMcAdhyAyI apane DhaMgakI eka anokhI hI racanA hai| kavikI dUsarI racanA lATIsaMhitA hai / yaha AcAra-zAstrakA 1 adhyAtmakamalamArtaNDameM bhI dravyasAmAnya aura dravyavizeSake nirUpaNake liye do alaga alaga pariccheda race gaye haiN| isI taraha paMcAdhyAyImeM bhI dravyasAmAnya aura dravyavizeSanirUpaNako alaga alaga adhyAya samajhA jA sakatA hai| 2 sarvo'pi jIvalokaH zrotuMkAmo vRSa hi sugmoktyaa| vijJaptau tasya kRte tatrAyamupakramaH zreyAn / 1-6 / 3 khAnubhUtisanAdhAzca(ca)t santi zraddhAdayo guNAH / khAnubhUti vinAbhAsA nArthAcchUddhAdayo guNAH 2-417 / Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) grantha hai / kavine isa racanAko anucchiSTa aura navIna kahakara sUcita kiyA hai| isameM sAta sarga haiN| isakI padya-saMkhyA lagabhaga 1600 ke hai / yaha grantha agravAla- vaMzAvataMsa maMgalagotrI sAhu dUdAke putra saMghake adhipati 'phAmana nAmake dhanikake liye banAyA gayA thaa| kavine phAmanake vaMzakA vistRta varNana karate hue, phAmana ke pUrvajoMkA mUla nivAsasthAna 'Daukani ' nagarI batAyA hai / ina phAmanane svayaM hI vairATa nagarake 'tAlhU' nAmaka vidvAnakI kRpAse dharma-lAbha kiyA thA / kavine isI vairATa nagarake jinAlaya meM rahakara lATI-saMhitAkI racanA kI hai| lATI-saMhitAmeM kavine vairATa nagarakA aura isa nagarake svAmI akabara bAdazAhakA vistRta varNana kiyA hai| yaha saba aitihAsika varNana lATI-saMhitAke kathAmukha- varNana nAmake prathama sargameM upalabdha hotA hai / anya chaha sargoM meM granthakArane ATha mUlaguNa, sAta vyasana, samyagdarzana aura zrAvakake bAraha vratoMkA vistArapUrvaka varNana kiyA hai / granthameM samyagdarzanake varNana karaneke liye do sarga aura ahiMsAzutratake liye eka svataMtra sargakI racanA kI gaI hai / granthameM aneka uddharaNa 'uktaM ca ke rUpameM pAye jAte haiM; jo vizeSa karake kavike gommaTasAra-saTIka Adi siddhAnta-pranthoMke aura kundakunda AcAryake adhyAtma-pranthoM ke vizAla vistRta vAcanako sUcita karate haiM / kavi rAjamalane lATI Se 'yaha bairATa' nagara vahIM jAna par3atA hai jise 'bairATa ' bhI kahate haiM aura jo jayapurase karIba 40 mIlake phAsalepara hai| kisI samaya yaha virATa athavA matsya dezakI rAjadhAnI thI, aura yahaoNpara pAMDavoMkA gupta vezameM rahanA kahA jAtA hai " / lATIsaMhitAkI bhUmikA pR0 19. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) saMhitAko vi0 saM0 1641 meM Azvina zuklA dazamI ravivArake dina samApta kiyA thaa| kavi rAjamallakI tIsarI racanA jambUsvAmicarita hai / yaha grantha vi0 saM0 1632 meM caitra vadI 8 ke dina punarvasu nakSatrameM banAkara samApta kiyA gayA thA / arthAt yaha kAvya lATI-saMhitAse nau varSa pUrva bana cukA thA / usa samaya argalapura ( Agare ) meM akabara bAdazAhakA rAjya thA / isameM bhI kavine cagattA (cagatAI) jAtike ziromaNi bAbara aura humAyU~ bAdazAhakA varNana karate hue bAdazAha akabarakA savistara varNana diyA hai, aura akabarake ' jejiyA ' kara aura madyakI bandI karAnekA ullekha kiyA hai / granthakArane isa kAvyako agravAla jAtimeM utpanna gargagotrI sAdhu ( sAhu) ToDarake liye banAyA thaa| ye sAhu ToDara mahAudAratA, paropakAritA, dAnazIlatA, vinayasaMpannatA Adi sarva guNoMse sampanna the| ye bhaTAniyA~ ( kola ) nagarake rahanevAle, kASThAsaMghI kumArasenakI AmnAyake the / kavine lATI - saMhitAkI taraha yahA~ bhI sAhu ToDarake vaMza AdikA vistRta varNana kiyA hai / sAhu ToDarako kavine vaiSNavamatAnuyAyI gaDhamalla sAhu aura arajAnI- putra ThAkura kRSNamaMgala caudharIkA priyapAtra, tathA TakasAlake kAma meM bahuta dakSa batAyA hai / eka bArakI bAta hai ki ye sAhu ToDara siddhakSetrakI yAtrA karane mathurAmeM Aye / vahA~para bIcameM jambUsvAmIkA stUpa ( niH sahIsthAna ) banA huA thA, aura unake caraNoMmeM vidyuccara munikA stUpa thA / / O kola' alIgar3hakA purAnA nAma hai| bhaTAniyA alIgar3ha ke pAsa koI yAna mAlUma hotA hai| Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsapAsa anya mokSa jAnevAle aneka muniyoMke stUpa bhI maujUda the / ina muniyoMke stUpa kahIM pA~ca, kahIM ATha, kahIM dasa aura kahIM bIsa isa taraha bane hue the / sAhu ToDarako ina stUpoMko jIrNa-zIrNa avasthAmeM dekhakara inakA jIrNoddhAra karanekI prabala bhAvanA jAgRta huI / phalataH ToDarane zubha dina aura zubha lagna dekhakara atyanta utsAhapUrvaka isa pavitra kAryakA samAraMbha kara diyA / sAhu ToDarane isa punIta kAryameM bahuta-sA dhana vyaya karake 501 stUpoMkA eka samUha aura 13 stUpoMkA dUsarA samUha, isa taraha kula 514 stUpoMkA nirmANa karAyA / tathA ina stUpoMke pAsa hI 12 dvArapAla AdikI bhI sthApanA kI / yaha pratiSThAkA kArya vi0 saM01630 meM jyeSTha zuklA 12 ko budhavArake dina nau ghar3I vyatIta honepara sUrimaMtrapUrvaka nirvighna sAnanda samApta huA / sAhu ToDarane caturvidha saMghako AmaMtrita kiyA / sabane parama Anandita hokara ToDarako AzIrvAda diyA aura gurune usake mastakapara puSpa-vRSTi kI / tatpazcAt sAhu ToDarane sabhAmeM khar3e hokara zAstrajJa kavi rAjamallase prArthanA kI ki mujhe jambUsvAmi-purANake sunanekI bar3I utkaNThA hai, so Apa kRpA karake isa kathAko vistArase kahiye / isa prArthanAse prerita hokara kavi rAjamallane jambUsvAmicaritakI racanA kI / isa kAvyameM kula 13 sarga haiM, jinakI padya-saMkhyA saba milAkara lagabhaga 2400 ke hai / jAna par3atA hai ki kavine jambUsvAmicaritako AgaremeM rahakara hI banAyA thaa| kavine kathAmukha-varNana nAmaka sargameM Agareke bAjAroM AdikA varNana bhI diyA hai / kAvyameM vairAgyakI pradhAnatA hai / kahIMpara yuddhakA varNana karate samaya vIrarasa Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) bhI A gayA hai| bIca bIcameM dharmazAstra, aura kahIM kahIM nIti bhI AtI hai / jambUkumArake sAtha jo unakI striyoM aura vidyuccara ke saMvAda hue haiM, ve bahuta rocaka haiM, aura aitihAsika dRSTise bhI mahattvake haiM / kavi rAjamallakI cauthI kRti adhyAtmakamalamArttaNDa hai / isa granthameM cAra pariccheda haiM, jinameM saba milAkara 250 zloka saMkhyA hai| pahile pariccheda meM mokSa aura mokSamArgakA lakSaNa, dUsaremeM dravyasAmAnya, tIsare meM dravyavizeSa aura cauthe pariccheda meM sAta tattva aura nau padAthakA varNana hai / kavine isa granthakA 'kAvya' kahakara ullekha kiyA hai, aura isake paThana karanese samyagdarzanakI prApti honA batAyA hai| amRtacandrasUrike AtmakhyAti samayasArakI taraha yahA~ bhI granthake AdimeM cidAtmabhAvako namaskAra karake, saMsAra-tApakI zAntike liye kavine apane hI mohanIya karmake nAza karaneke liye isa zAstrakI racanA kI hai / granthakArane grantha meM kundakunda AcArya aura 1 kavine vIroMko joza dete hue likhA hai: - kamo'yaM kSAtradharmasya sanmukhatvaM yadAhave / varaM prANAtyayastatra nAnyathA jIvanaM varaM // ye dRSTvAribalaM pUrNa tUrNaM bhannAstadAhave / palAyaMti vinA yuddhaM dhik tAnAsyamalImasAn // jambUkhAmicarita 6-30, 32 / 2 udAharaNa ke liye madhu-bindubAle dRSTAMtakI kathA mahAbhArata strIparva meM, bauddhAMke avadAna sAhityama aura krizciyana-sahityameM pAI jAtI hai, isaliye yaha saMsAra ke sarvamAnya kathA-sAhitya kI dRSTise bahuta mahattvako hai / zRgAla aura dhanuSakI kathA bhI hitopadezameM AtI hai| isI taraha anya kathAoMke bhI tulanAtmaka adhyayana karanese isa viSayakI vizeSa khoja ho sakatI hai| Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) amRtacandrasUriko smaraNa kiyA hai / kavine isa choTese granthameM AtmakhyAti samayasArake DhaMgapara aneka chanda, alaMkAra Adise susajjita adhyAtmazAstrakI eka ati sundara racanA karake sacamuca jaina sAhi tyake gauravako vRddhiMgata kiyA hai / kavi rAjamallakI ina cAra kRtiyoMmeM, jaisA Upara kahA jA cukA hai, jambUsvAmicaritakI racanA vi0 saM0 1632 aura lATIsaMhitAkI racanA vi0 saM0 1641 meM huI hai| zeSa do granthoMke samaya ke viSaya meM granthakArane svayaM kucha bhI ullekha nahIM kiyA / parantu mAlUma hotA hai| kavikI sarvaprathama racanA jambUsvAmicarita hai, aura isI racanAke Uparase inhoMne 'kavi' kI prakhyAti prApta kii| isake bAda kisI kAraNase kaviko Agarese vairATa nagarameM jAnA par3A, aura vahA~ jAkara inhoMne jambUsvAmicaritake nau varSa bAda lATIsaMhitAkA nirmANa kiyA / jambUsvAmicarita ke kaI padya bhI lATIsaMhitA meM akSarazaH athavA kucha parivartana ke sAtha upalabdha hote haiN| paMcAdhyAyI aura adhyAtmakamalamArttaNDa kavikI ina racanAoMke bAdakI hI kRtiyA~ jAna par3atI haiN| mAlUma hotA hai jaise jaise kavi rAjamalla avasthA aura vicAroMmeM praur3ha hote gaye, vaise vaise unakI ruci adhyAtma kI ora bar3hatI gaI / phalataH unhoMne apane Atma-kalyANake liye ina donoM pranthoMkA nirmANa kiyA / aba ina donoMmeM saMbhava hai ki paMcAdhyAyI pahile banI ho, aura usake saMkSipta sArako lekara 1 paM0 jugalakizorajIne lATIsaMhitA aura paMcAdhyAyImeM 438 samAna padyoMke pAye jAnekA ullekha apanI ukta bhUmikAmeM kiyA hai| ina padyayakA lATIsaMhitAmase hI uThAkara paMcAdhyAyImeM rakkhA jAnA adhika saMbhava jAna par3atA hai| Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) adhyAtmakamaLakI racanA kI ho, athavA yaha bhI saMbhava hai ki pahile adhyAtmakamaLakI racanA ho cukI ho tathA kavine paMcAdhyAyIkA nirmANa AraMbha kara diyA ho aura asamayameM hI ve kAla-dharmako prApta ho gaye hoM / ina cAra kRtiyoMke atirikta saMbhava jAna par3atA hai ki kavine aura bhI racanAoMkA nirmANa kiyA hai aura una racanAoM meM kisI eka gadyakI kRtike honekA bhI anumAna hai| jaina- sAhitya meM jambUkhAmIkA sthAna digambara aura zvetAmbara- paramparAmeM jambUsvAmIkA nAma bahuta mahattvake sAtha liyA jAtA hai| mahAvIra svAmIke nirvANake pazcAt gautama, sudharmA aura jambUsvAmI ina tIna kevaliyoMkA honA donoM hI AmnAyoMko mAnya hai / isake bAda hI donoM sampradAyoMkI paramparAmeM bheda pAyA jAtA hai / digambara- paramparAmeM jambUsvAmIke pazcAt viSNu, nandI, aparAjita, govardhana aura bhadrabAhu, tathA zvetAmbara - paramparAmeM prabhava, zayyaMbhava, yazobhadra, AryasaMbhUtavijaya aura bhadrabAhu ina pA~ca zrutakevaliyoMke nAma Ate haiN| jo kucha bhI ho, saMpradAyoMmeM antima kevalI svIkAra kiye gaye haiM aura isI kAraNa digambara aura zvetAmbara donoM vidvAn inakA jIvanacarita likhane meM pravRtta hue haiN| zvetAmbara vAGmaya meM sarvaprathama payannA (prakIrNaka) sAhityameM jambUpayannAkA nAma AtA hai| zvetAmbara jaina kAnpharensadvArA prakAzita jaina graMthAvalise vidita hotA hai ki jambUpayannAkI yaha prati Dekkana kAleja pUnAke bhaMDAra ( bhAMDArakara insTiTyUTa) meM maujUda hai / isake karttAkA nAma avidita hai / lokake kaoNlama meM 'patra 45 lAina 5 jambUsvAmI donoM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ likhA huA hai| isake pazcAt anya zvetAmbara vidvAnoMne bhI jambUsvAmicaritakA nirmANa kiyA hai, parantu inameM kalikAla-sarvajJa hemacandra AcArya aura jayazekharasUrikA nAma vizeSa mahattvakA hai / hemacandra 12 vIM zatabdike prasiddha AcArya ho gaye haiN| inhoMne apane pariziSTa parvake Adike cAra adhyAyoMmeM jambUsvAmIkA carita likhA hai / jayazekharasUrikA samaya vi0 saM0 1436 hai| ye kavi-cakravatIke nAmase prasiddha ho gaye haiN| inhoMne 6 prakaraNoMmeM 726 zloka-pramANa jambUsvAmicarita nAmaka kAvyakI racanA kI hai| digambara-sAhityameM bhI prAkRta aura saMskRta bhASAmeM kaI jambUsvAmi-carita honekA anumAna kiyA jAtA hai / ukta jainagranthAvalimeM prAkRta saMskRta aura gadyameM likhe hue nau jambUsvAmicarita aura kathAnakoMkA ullekha kiyA gayA hai aura unameM pA~ca pranthakartAoMke to nAma bhI diye haiN| ye nAma nimna prakArase haiMpaM0 sAgaradatta, muvanakIrti, padmasundara, sakalaharSa aura mAnasiMha / ina saba granthakartAoMkA vizeSa paricaya nahIM diyA gayA hai / bhuvanakItike viSayameM likhA hai- 'bhuvanakIrti sakalacandrake ziSya the' / yadyapi bhuvanakIrti zvetAmbara AmnAyameM bhI ho gaye haiM, parantu prastuta bhuvanakIrti digambara-paramparAke hI mAlUma hote haiN| pro0 bebara (Waber) ne sakalacandrakA samaya 1520 vi0 saM0 likhA hai| saMbhavata: bhuvanakIrtine isa kAvyako vikramakI solahavIM zatAbdimeM likhA hai| yaha prati rAdhanapurameM maujUda hai / digambara AmnAyameM kavi rAjamallake atirikta jinadAsane bhI hindImeM chandobaddha jambUsvAmicaritakI racanA kI hai| saMbhavataH ye jinadAsa vahIM brahmacArI jinadAsa haiM jo sakalakIrtike Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) ziSya the / isa pustakako jinadAsane kisI saMskRta kAvyake AdhArase racA hai| isameM aura paM0 rAjamallake jambUsvAmIke kathAnakameM kucha aMtarkathAmeM bheda bhI pAyA jAtA hai| jambUskhAmIkI kathA jambUdvIpa-bharatakSetrameM magadha nAmaka deza hai / usameM zreNika nAmakA rAjA rAjya karatA thaa| eka dina rAjA zreNika sabhAmeM baiThe hue the| vanapAlane Akara vipulAcala parvatapara vardhamAna svAmIke samavazaraNake AnekA samAcAra diyaa| zreNika sunakara parama Anandita hue aura unhoMne apane sainya, kuTumba Adike sAtha bhagavAnkA darzana karaneke liye prayANa kiyo / zreNika vardhamAna svAmIko namaskAra karake baiTha gaye aura unhoMne tattvopadeza sunanekI abhilASA prakaTa kii| zreNikane tattvopadezakA zravaNa kiyaa| itanemeM koI tejomaya deva AkAzamArgase avatarita hotA huA dRSTigocara huaa| zreNika rAjAke dvArA isa devake viSayameM pUche jAnepara gautama svAmIne uttara diyA ki isakA nAma vidyunmAlI hai aura yaha apanI cAra devAMganAoMke sAtha yahA~ 1 isa pustakako munzI nAthUrAma lamecUne san 1902 meM lakhanaUmeM chapAyA thaa| isIke AdhArase mAsTara dIpacaMdajIne ise hindI gadyameM kiyA hai, jo sUratameM chapA hai| ____2 hemacandra AcAryakI kathAnusAra mahAvIrakI bandanA karaneke liye jAte hue do sainika mArga meM tapazcaraNa karate hue prasannacandra muniko dekhakara usake tapake viSayameM kucha carcA karate haiM / bAdameM usI mArgase jAte hue zroNika rAjA usa muniko bandanA karake samavazaraNameM pahuMcakara gautama khAmIse ukta munike viSayameM prazna karate haiM / gautama khAmI isa praznake uttarameM potanapurake rAjA somacandra tathA unake prasannacandra aura valkalacIrI nAmake do putroMkI kathAko vistArase kahate haiN| yaha kathA bahuta rocaka hai / isake liye pAThakoMko pariziSTaparva dekhanA caahiye| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) vandanA karaneke liye AyA hai| yaha Ajase sAtaveM dina svargase cayakara madhya lokameM utpanna hokara usI bhavase mokSa prApta kregaa| zroNikane isa devake viSayameM vizeSa jAnanekI abhilASA pragaTa kii| gautama svAmI kahane lage:-" isI dezameM vardhamAna 'nAmaka eka nagara hai| usameM Ayevasu nAmakA eka brAhmaNa rahatA thaa| usakI strIkA nAma somazarmA thaa| isa daMpatike bhAvaMdeva aura bhavadeva nAmake do putra hue| ina donoMne vidyAmeM ati nipuNatA prApta kI / kucha samaya bAda Aryabasu kuSTha rogase pIr3ita huA aura paraloka sidhAra gayA / somazarmAne bhI patike viyogase atyanta duHkhI hokara citAmeM praveza karake apane prANoMkA tyAga kiyA / kucha dina bItaneke pazcAt usa nagarameM saudharma nAmake munikA Agamana huaa| munine dharmakA upadeza diyA / bhAvadevane bhI isa dharmakA zravaNa kiyA aura sunakara munise dIkSA lenekI abhilASA prakaTa kii| bhAvadeva dIkSita hokara tapasyA karane lge| kucha samaya bItanepara eka dina saudharma muni saMghasahita vardhamAna nagarameM padhAre / bhAvadevako apane kaniSTha bhrAtAke Upara karuNA utpanna huii| ve gurukI AjJA lekara bhavadevako bodha deneke liye cale / usa samaya bhavadeva apane vivAha ke utsavameM saMlagna the| bhavadevane apane jyeSTha bhrAtAko munike veSameM dekhakara usakA bahuta Adara kiyaa| bhavadevane dharma-zravaNa karaneke pazcAt muniko AhAra diyA / jaba muni vihAra karane lage, usa samaya aura logoMke sAtha bhavadeva bhI unake pIche pIche cle| thor3e 1 jayazekharasUrike jambUsvAmicaritameM yahIMse kathAkA AraMbha hotA hai| isake pUrvakA bhAga usameM nahIM pAyA jaataa| hemacandra aura jayazekhara donoMke anusAra bhAvadevakI jagaha bar3e bhAIkA nAma bhavadatta AtA hai| tathA ye sugrAma nagarake rahanevAle the, aura inake pitAkA nAma AryavAna tathA mAtAkA nAma revatI thaa| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) 1 samayameM donoM jane guruke pAsa pahu~ca gye| yaha dekhakara saba muni bhAvadevakI prazaMsA karane lge| bhavadevako upAyAntara na honese dIkSA leneke liye bAdhya honA pdd'aa| kucha dinoM pazcAt saudharma muni phira vardhamAna nagara meM Aye / bhavadeva apanI strIkA vicAra karake vahA~ eka jinAlaya meM pahu~ce / vahA~ unhoMne eka arjikAko dekhA / usase unhoMne apanI strIke saMbaMdhakI kuzala-vArtA pU~chI / arjikAne munike cittako calAyamAna dekhakara unheM dharmameM sthira kiyA aura kahA ki vaha ApakI strI maiM hI hU~ / bhavadeva chedopasthApanApUrvaka cAritrameM phirase tatpara hue| antameM donoM bhAI marakara sanatkumAra svarga meM deva hue| bhAvadeva svargase cyuta hokara puMDarIkiNI nagarImeM vajradanta nRpatike ghara sAgaracandra nAmakA, aura bhavadeva vItazokA nagarIma mahApadma cakravartI ke ghara zivakumAra nAmakA putra huaa| ye donoM yuvA hokara bhogoMke bhogane meM magna ho gye| eka bAra puNDarIkiNImeM koI muni pdhaare| sAgaracandrane munikA upadeza zravaNa kiyA / pazcAt munine una donoM bhAIyoMke pUrvabhavoMkA varNana kiyaa| sAgaracandrane saMsArake bhogoMse virakta hokara jinadIkSA grahaNa kii| tatpazcAt apane bhAIko bodha karaneke liye sAgaracandra vItazokA nagarImeM gaye, aura 1 isa kathA- bhAga meM bhI zvetAmbara aura digambara-paramparAmeM kucha bheda pAyA jAtA hai / ukta zvetAmbara vidvAnoMke anusAra jisa samaya bhavadatta (bhAvadeva ) apane laghu bhrAtAko bodha deneke liye Aye, usa samaya vahA~ke vAtAvaraNako dekhakara svayaM bhavadattakA hI mahAvrata jarjarita ho jAtA hai / ve vApisa lauTa Ate haiM, aura dUsare sAthI muni isapara bhavadattakA upahAsa karate haiM / bhavadatta phirase bhavadevako dIkSita karanekI pratijJA karake usake pAsa jAte haiM, aura use kisI taraha guruke pAsa lAkara dIkSita karate haiN| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unheM dekhakara zivakumArako jAtismaraNa ho aayaa| zivakumArane apane mAtA pitAse dIkSA lenekI anumati mA~gI, parantu unhoMne dIkSAkI anumati na dii| zivakumAra 64000 varSataka gharameM tapazcayA karate hue rahane lge| antameM sAgaracandra aura zivakumAra donoMke jIva brahmottara svargameM gye| zivakumAra tapazcaraNake prabhAvase vidyunmAlI nAmakA yaha deva huA hai|" tatpazcAt zreNika rAjAne vidyunmAlIkI cAra deviyoM ke viSayameM vizeSa jAnanekI jijJAsA prakaTa kii| gautama svAmIne kahA ki caMpApurI nAmakI nagarImeM sUrasena nAmaka koI seTha rahatA thaa| isake cAra striyA~ thiiN| pApodayase seThakA zarIra rogagrasta ho gyaa| vaha apanI striyoMko mArane pITane lagA aura unheM nAnA prakArake kutsita vacana bolane lgaa| striyoMne ati duHkhita hokara arjikAke vrata grahaNa kiye| ye detriyA~ marakara isI svargameM vidyunmAlIkI deviyA~ huI haiN| zreNika rAjAke vidyucarake viSayameM prazna karanepara gautama svAmIne kahA ki hastinApurake saMvara nAmake rAjAke vidhuccara nAmakA putra huaa| vidyuccarane saba vidyAoMmeM kuzalatA prApta kI thii| eka cauryavidyA hI aisI raha gaI thI jo usane nahIM sIkhI thii| rAjAne vidyucarako bahuta samajhAyA, para usane corI karanA na chodd'aa| vidyuccara rAjagRha nagarameM jAkara kAmalatA vezyAke sAtha ramaNa karate hue samaya vyatIta karane lgaa| gautama svAmIne kahA ki yaha vidyunmAlI deva rAjagRha nagarImeM arhaddAsa nAmaka seThake putra hogA, aura usI bhavase mokSa jaavegaa| yaha kathana ho hI rahA thA ki itanemeM eka yakSa vahA~ Akara Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRtya karane lagA / zreNikake isake nAcanekA kAraNa pUchA to gautama svAmIne uttara diyA ki yaha yakSa arhaddAsakA laghu bhrAtA thA / yaha sapta vyasanameM Asakta thA / eka bAra yaha jUemeM dravya hAra gayA aura isa dravyako na de sakaneke kAraNa dUsare juArIne ise mAra mArakara adhamarA kara diyA / arhadAsane ise anta samaya namaskAra-maMtra sunAyA, jisake prabhAvase vaha marakara yakSa huA hai| yakSa yaha sunakara harSase nRtya kara rahA hai ki usake bhrAtA aIhAsake aMtima kevalIkA janma hogaa| _yahA~se, pA~caveM parvase, asalI jambUsvAmIkA carita AraMbha hotA hai| arhaddAsake ghara jambUkumArakA janma huaa| jambUkumAra yuvA hue| unakI zrImaMta seThoMkI cAra kanyAoMke sAtha sagAI ho gii| unhoMne madonmatta hAdhIko vazameM karake apanI vIratA prakaTa kii| jambUkumArane eka bAra ratnacUla nAmake vidyAdharako parAjita karake mRgAMka vidyAdharakI sahAyatA kI, jisase mRgAMkane apanI putrIkA zreNika rAjAke sAtha vivAha kiyaa| tatpazcAt jambUkumAra saudharma nAmaka munise, jo bhavadevakA jIva thA, bhavAntara sunakara vairAgyako prApta hue| jambUkumArane mAtA pitAse pravrajyA lenekI anumati mA~gI / mAtA pitAne bahuta samajhAyA, para jambUkumAra na mAne / antameM pitAkI AjJAko zirodhArya karake unhoMne vivAha karaneke eka dina bAda dIkSA le lenekA nizcaya kiyaa| khUba ThATha-bATase jambUkumArakA vivAha ho gayA / cAroM triyoMne aneka hAva-bhAvoMse jambukumArako viSaya-moga bhoganeke liye AkarSita kiyA, para ve meruke samAna aDola aura dRr3ha rahe | bAdameM vahA~ vidyuccara cora bhI pahu~ca gyaa| cAroM nava-vivAhitA vadhuoM aura Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhuccara tathA jambUkumArakA bahuta rocaka saMvAda huA / antameM jambUkhAmIkI vijaya huii| unhoMne jina-dIkSA grahaNa kI / sAthameM vidhucarako bhI upadeza lgaa| vaha bhI aneka logoMke sAtha dIkSita huaa| antameM ye donoM aneka muniyoMke sAtha vipulAcala parvatapara nirvANako pdhaare| mUla pratiyA~ antameM kucha zabda mUla pratiyoMke viSayameM bhI likha denA ucita hai / jambUsvAmicarita dehalIke seThake kUcevAle jainamaMdirakI pratike Uparase saMpAdita kiyA gayA hai| isake liye isake preSaka bAbU pannAlAlajI agravAlako aneka dhanyavAda haiN| isa pratike Upara koI saMvat nahIM hai| phira bhI yaha prati prAcIna mAlUma hotI hai| yaha bIcameMse kaI sthaloMpara truTita bhI hai / bahuta prayatna karanapara bhI isa pustakakI dUsarI koI prati na milanese, isI eka aura so bhI azuddha pratike AdhArase granthakA sampAdana karanA par3A hai| mUla prAtake jo pATha azuddha jAna par3e, unheM mUla pAThameM rakhakara koSThakameM zuddha pATha diyA 1 hemacandra aura jayazekharake kathAnakameM jambUkumArake pitAkA nAma RSabhadAsa aura mAtAkA nAma dhAriNI AtA hai / tathA jambUkumArakA bAra kanyAoMkI jagaha ATha kanyAoMke sAtha vivAha hotA hai| ina kathAnakoMmeM vidyuccarakI jagaha prabhavacorakA nAma AtA hai / (paM0 rAjamArake jambUkhAmicaritameM bhI-'prabhavAdisusaMjJakAH prabhavakA nAma AtA hai, para ye kauna the, isakA isameM kucha jikara nahIM aataa)| isake atirikta jambUkumAra aura unakI striyoM tathA prabhavake bIca meM jo saMvAda hue unameM kuberadatta, mahezvaradatta, aMgArakAraka, zaMkhadhamaka, vidyunmAlI, buddhisiddhi, azva, lalitAMga AdikI kathAyeM AtI haiM, jo paM0 rAjamalake jambUsvAmicaritameM nahIM pAI jaatiiN| hemacandra aura jayazekharasUrikI aMtakathAoMmeM bhI kucha sAmAnya hera phera pAyA jAtA hai| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA hai| isakI aura adhyAtmakamalamArtaMDakI presa-kApI nAtepute ( zolApura ) ke adhyApaka paM0 phUlacandrajI zAstrIke dvArA taiyAra karAI gaI thii| adhyAtmakamalamArtaNDakI do hI pratiyA~ upalabdha ho sakI / eka sarasvatI-bhavana bambaIkI aura dUsarI prati paM0 nAthUrAma premIjIke pAsa kii| sarasvatI-bhavanakI pratike lekhakane usakI bhAMDArakara insTiTyUTakI saM0 1663 vaizAkha sudI 13 zanivArake dina likhI huI pratike AdhArase nakala kI hai / mAlUma nahIM mUla pratike itanI prAcIna honepara bhI yaha prati itanI azuddha kyoM hai ? saMbhava hai nakala karanemeM lekhaka mahAzayakI kRpA huI ho / dUsarI prati saM0 1844 zrAvaNa kRSNA SaSThIke dinakI likhI huI hai| isa pratike Upara rabarakI mohara mArI huI hai, jisapara ' bhaTTAraka zrI mahezvarakIratIjI, savAI jayapura saMvat 1939 ' khudA huA hai / durbhAgyase yaha prati bhI zuddha nahIM hai| isa pratike lekhaka surendrakIrti bhaTTAraka haiM / yaha jinadAsa paMDitakI azuddha pratike AdhArase zIghratAmeM, sarvasukha nAmake chAtrake liye, jisa samaya vRndAvatI nagarI meM vyasanahari (8) nRpakA rAjya thA, pArzvanAthake mandirameM likhI gaI hai / isa pratimeM lagabhaga do paricchedoMke Upara TippaNI bhI hai / mAlUma nahIM yaha adhUrI TippaNI svayaM paM0 rAjamallakI hai athavA kisI dUsare vidvAnkI / ina donoM pratiyoMke khAsa khAsa pAThAMtaroMko phuTanoTameM de diyA gayA hai / jubilIbAga, tAradeva jagadIzacandra 9 / 10 / 36 bambaI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH zrIvItarAgAya paNDitarAjamallaviracitaM jambUsvAmicaritam uddIpI (ptI ?) kRtaparamAnaMdAdyAtmacatuSTayaM ca budhAH / nigadati yasya garbhAdyutsavamiha taM stuve vIrem // 1 // bahiraMtaraMgamaMga saMgacchadbhiH svabhAvaparyAyaiH / pariNamamAnaH zuddhaH siddhasamUho'pi vo zriyaM dizatu // 2 // caritramohArivinirjayAdyatirvirajya zayyAzayanAzanAdapi / vrataM tapaHzIlaguNAMva dhArayaMtrayIva jIyAdyadi vA munitrayI // 3 // raveH karAlIva vidhunvatI tamo yadAMtaraM syAtpadavAdibhAratI / padArthasArthI padavIM dadarza yA manombuje me padamAtanotu sA ||4|| athAsti dillIpatiradbhutodayo dayAnvito babbaranaMdanaMdanaH / akavvaraH zrIpadazobhito'bhito na kevalaM nAmatayArthato'pi yaH 5 asti sma cAdyApi vibhAti jAtiH parA cagattAbhidhayA pRthivyAm paraMparAbhUriva bhUpatInAM mahAnvayAnAmapi mAnanIyA // 6 // 1 jJAnAnandAtmAnaM namAmi tIrthaMkara mahAvIram / yazciti vizvamazeSaM vyadIpi nakSatramekamiva nabhasi // lATIsaMhitAyAm 1-2 | 2 trayIM namasyAM jinaliGgadhAriNAM satAM munInAmubhayopayoginAm / padatrayaM dhArayatAM vizeSasAt padaM muneradvinayAdihArthataH // lATIsaMhitAyAm 1-4 | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jambUsvAmicarite tadatra jAtAvapi jAtajanmanaH samekachatrIkRtadigvadhUvarAn / prakAzituM nAlamihAnubhUbhujaH kavIndravRMdo lasadiMdukIrtiH // 7 // ataH kutazcit kRtasAhisaMjJakaH sa mAnanIyo vidhivadvipazcitAm / yathA kathA bAvaravaMzamAzritA prakAzyate sadbhiratho niraMtaram ||8|| suzrIvarapAtisAhirabhavannirjitya zatrUnvalAdillIzo'pi samudravArivasanAM kSoNIM kalatrAyatAm / kurvanekavala digaMgajamalaM krIDana yathecchaM vibhuH syAdbhUpAlakapAlamaulizikharasthAyIva sagyadyazaH // 9 // tatputro'jani bhAnumAniva girerAkramya bhUmaMDalaM bhUpebhyaH karamAharannapi dhanaM yacchan janebhyo'dhikam / udgacchatsvakarapratApatarasA mAtsaryamabdheradhaH prajJApAlatayA jaDatvamaharannAmnA humAUnRpaH // 10 // tatsUnuH zriyamudvahan bhujavalAdekAtapatro bhuvi zrImatsAhirakabbaro varamatiH sAmrAjyarAjadvapuH / tejaHpuMjamayo jvalajjvalana jajvAlAkarAlAnalaH sarvAn dahati sma nirdayamanA unmUlya mUlAdapi // 11 // zazIva dIptaH kila zaizave'pi yaH kalAkalApairvavRdhe samujjvalaiH / 1 AsIdusamapravezaviditA yA svardhunIvAmalA nAnAbhUpatiratnabhUriva parA jAtizvagattAbhidhA / tasyAM bAbarapAtisAhrirabhavannirjitya zatrUn balA dillImaNDalamaNDitAtmayazasA pUrNapratApAnalaH // lATIsaMhitAyAm 1-59 / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam tadApi namrIkRtabhUmipAlakaH kapAlamAlAmabhirbhidya vidviSAm / / 12 / / tataH kramAdyauvanamAzrito vaya stadA dravan saMgarasaMgataH kSaNAt / striyo'pi kaMdarpamapatra pArate dviSazca vahnAviva tApasaMjJake // 13 // gajAzvapAdAtirathAdikeSu yo maMtrAsidurgadraviNeSu koTiSu / lilekha lekhAM bhavitavyatAzrito valaM svasAdvikramamAtrasaMbhavam // 14 // labdhAvakAzAdathavA prasaMgAdyato hatA durjanakiMkarAkarAH / tadatra nAmApi na gRhyate mayA laghuprANau nanu pauruSaM kiyat / / 15 / / athAsti kiMcidyadi citrakUTakamutkhyAtilekhIkRtacitrakUTakam / atoraNastaMbhamavApa helayA m kimadbhutaM tatra samAnamAnataH / / 16 / / jagajja (je) gAjI gujarAtamadhyago mRgAdhipAdapyadhikaH prabhAvataH / madacyuto vairigajastadAnImitastato yAti palAyamAnaH // 17 // 1 zatraNAm / 2 akavbaraH / 3 dravyeSu / 4 svAdhInaM kRtavAn / iti hastalikhita pustaka TippaNyAm / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tato'pi dhRtvA girigaharAditaH zritA vadhaM kecana baMdhanaM kSaNAt / mahAyo maMtrabalAdivAhatAH prapeturApannidhisaMnidhAnake // 18 // na kevalaM digvijaye'sya bhUbhRtAM sahasrakhaMDairiha bhAvitaM bhRzam / bhuvo'pi ninnonnatamAnayAnayA clccmbhaarbhraatimaatrtH||19|| api kramAtmaratisaMjJako girerapAMnidheH saMnidhitaH smtsrH| kadApi kenApi na khaMDito yatastato'sti durgo balinAM hi durjayaH anena so'pi kSaNamAtravegAdanekakhaMDaiH kRtajarjaro jitH| vilaMdhya vAdi raghunAthavattayA paraM vizeSaH kalikautukAdiva / / 21 / / avApuH ke(citaripavaH payonidheH paraM taTa koTibhaTA naTataH / tato'sya manye na kuto'pyapUryata pracaMDadorvikramamakramodbhavam // 22 // zite kRpANe'sya vidAritAritaH (NaH?) palAzanAtkurvati pAnamabdhitaH / tato'dhikaM kSAratayA bubhukSiteH jagattrayaM trAsamagAdanehasaH // 23 // tathAvidho'pyuddhatavIrakarmaNi dayAlutA cAsya nisargatA'bhavat / krameNa yugapannavadhA rasAH sphuTamacintyacitrA mahatAM hi zaktayaH24 prapAlayAmAsa prajAH prajApatirakhaMDadaMDaM yadakhaMDamaMDalam / akhaMDalazcaMDavapuH murAlayaM zritAmarAneva sa baMdhuvuddhitaH / / 25 / / karaM na mene jagato'tiduSkaraM paraMtukalau yadi yoSitAM mRdam / madaM na jagrAha kuto'pi kAraNAdapi dvipendrAniha tadvato'thavA 26 mumoca zulkaM tvatha jejiyAbhidhaM sa yAvadaMbhodharabhUdharAdharam / dharAzca naghaH saritAMpateH payaH yazaHzazIzrImadakabbarasya ca 27 vadhenametadvacanaM tadAsyato na nirgata kApi nisargataM shvi(tshciH)tiH| anena tadyUtamudastamanasaH sudharmarAjaH kila vartate'dhunA // 28 // 1 tIkSNe / 2 kAlaH / 3 madavataH / 4 dharAspadaM yaH iti vA pAThaH / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam pramAdamAdAya janaH pravartate kudharmavargeSu yataH pramattadhIH / tato'pi madyaM tadavayakAraNaM nivArayAmAsa vidAMvaraH sa hi ||29|| azeSataH stotumalaM na mAdRzo samAnadAnAdiguNAna saMkhyataH / tato'sya digmAtratayAzituM kSame payodhito vA jalamaMjalisthitam ciraM ciraMjIva cirAyurAyatI prajAziSaH saMtasamagrimA grimam / yathAbhinaMdurvasudhAsudhAdhipaM kalAbhirenaM parayA mudA mude // 31 // athAdhipAnAmiva rAjapattanaM mahAnihAsti nagarAdhipAdhipaH / yenAdhichatraM manute sma bhUpatiH samastavastvAkara AgarAkhyayA 32 yadIyazAlaH suvizAlatAmayo divaM didRkSuH suranimnagAmiva / ziloccayoduMbaramaMbaraM nayan vapustaduccaiH padamArurohayat // 33 // yadabhramabhraMlihasaudhamaMDalIziraHskhaladvArahayAdahapatiH / padaM cakArottaradakSiNAyane sabhItabhIto'tra yatastirovati ||34|| nAnAbhanasamAkIrNa saritAM salilairiva / saghoSairatigaMbhIrairudgarjatamivommibhiH / / 35 / mahadbhizva mahAbhAgai ratnA lokairmahardhitam / gajAzvAdidhanAghAtairyAdobhiriva durghaTam / / 36 / / paMkajAnanasaMcArairdataM kamalAkRtim / tannUpuraraNatkAra haMsairAracitaM kacit / / 37 / / taddhAsAdivilAsAdyaivakSitairamRtAspadam / bhanAkArakarodbhUtaprajvaladvADavAnalam || 38 // sAMyAMtrikavaNikputraiH potasthairiva saMsthitam / mahAmaulyAni vastUni nItvA gacchadbhirAtmanaH // 39 // 1 matsyairiva / 2 samyak yAtrAyeM alaM iti sAMyAntrikaH / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite bhinnanAmAni gRhaMtamApaNAni bahUni vai| aMtarIpANi tAnIva savastUni pRthUni ca // 40 // saudhasthitamahottuMgaketumAlAbhirAplutam / pataMtribhiH samuDDInaM baddhapaMktyeva zobhitam / / 41 // rAjanItimahAmArgAdutpathApathagAminAm / nigrahAtsAdhuvargANAM saMgrahAtsArasaMgraham // 42 // caturdikSu mahAvIthyo'pyaMtarvIthyastato'parAH / iti kazcidbhaved bhrAMto bhramAvartamiva zritam // 43 / / rAjJo yazaH zazAMkena varddhamAnaM dinaM dinam / varNayAmi kathaM cainaM nagarezaM mahArNavam // 44 // paraM kazcidvizeSo'tra nIcatvaM jalatAtmatA / tAvaducaiHpadArUDhaM kanakAdimivonnatam / / 45 // . jAtyajAmbUnadAkAraM saudho'grANaiH sacUlikam / gAyantIkinnarIbhizca niSevyaM vibudhAdhipaiH // 46 // drumaiH paryantabhUbhAgabhUSaNaibhUSitaM kacit / ramyaiH phalATyasacchAyainandanAdivanairikha / / 47 / / gajadaMtasamAkArairdantidaMtaiH muvistRtam / paMcavarNamayai ratnaiH kacikimmIritaM bhRzam // 48 // caturdigaMgabhAgeSu madhyagaM valayAkRtim / jyotirdevavimAnazca subhaTairiva sevitam / / 49 // jinacaityagRhaiH sAMgaiH zuddhairiva samanvitam / tatrasthaijinavimvaizca pUtaM ratnamayaH svataH // 50 // 1 vAriNo'ntamadhye yat taTaM tat / 2 pakSibhiH / 3 citritam / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam janmAbhiSekamAdAya jinAcAdimahotsave / gaMdhAdairiva rAjataM zailamUrdhni yathAmaraiH // 51 // kAliMdI saridabhAMsi netuM saMbaddhapaMktibhiH / nAkinAthairivAhUtaM kaizcicchAMtikakarmaNi // 52 // jayanAdamahAghoSairityAdistutibhiH sadA / zrayamANaM mahAbhAgaiH zrAvakairyatibhiH samam / / 53 / kaizcidgacchadbhirAtmAnamupAdeyamataH param / heyaM sarvamahArUDhaM dharmadhyAnAvalaMvibhiH // 54 // ityAdibhirvizeSaizca jJAtumakSamakairmayA / sarvairazeSataH pUrNa niravazeSatayA dadhe / / 55 / / (kulakam ) tatra (?) TakkurasaMjJakazca arajAnIputra ityAkhyayA kRSNAmaMgalacaudharIti viditaH kSAtraH svavaMzyA (zA) dhipaH / zrImatsAhijalAladInanikaTaH sarvAdhikArakSamaH sArvaH sarvamayaH pratApanikaraH zrImAn sadAste dhruvam // 56 // yenAkAri mahArimAnadamanaM vittaM bRhaccArjitam kAliMdIsaridaMbubhiH savidhinA snAtvAtha vizrAMtike / tAmAruhya tulAmatulyamahimAM sauvarNyazAbhAmayImaindrazrIpadamAtmasAtkRtavatA saMrAjitaM bhUtale / / 57 / / tasyAgre gaDhamallasAhumahatI sAdhuktiranvarthato yasmAtsvAmiparaM balezamapi taM gRhNAti na kApyayam / zrImadvaiSNavadharmakarmanirato gaMgAditIrthe rataH zrImAneSa paropakArakaraNe labhyAcchriyaM zAzvatIm // 58 // 1 kaliMdAdau bhavA kAliMdI yamunA 2 gRhaNIyam / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tayordvayoH prItirasAmRtAtmakaH sa bhAti nAnA- TakasAra-dakSakaH / kathaM kathAyAM zravaNotsukaH syAdupAsakaH kazca tadanvayaM vade / / 59 / / zrImati kASThAsaMghe mAthuragacche'tha puSkare ca gaNe / lohAcAryaprabhRtau samanvaye varttamAne'tha / / 60 / / tatpaTTe paramamalayakIrtidevAstataH paraM cApi / zrIguNabhadraH sUrirbhaTTArakasaMjJakazcAbhUt / / 61 / / tatpaTTamuccamudayAdrimivAnubhAnuH zrIbhAnukIrtiriha bhAti hatAMdhakAraH / uddyotayannikhilasUkSmapadArthasArthAn bhaTTArako bhuvanapAlakapadmavandhuH / / 62 / / tatpaTTamabdhimabhivarddhana heturinduH saumyaH sadodayamayI lasadaMzujAlaiH / brahmavratAcaraNanirjitamAraseno bhaTTArako vijayate'tha kumArasenaH / / 63 / / ugrAgrotakavaMzajo varamatirgautre ca gargo'bhavat kASThAsaMgha bhadyAniyAM (1) ca nagare koleti nAmnA varAt / zrI sAdhurmadanAkhyayA tadanujo bhrAtA sa AsU sudhIstatputro jinadharmazarmanirataH zrIrUpacaMdrAhvayaH // 64 // tatputraH punaradbhutodayaguNagrAmaikacUDAmaNiH zrIpAsAMvarasAdhusAdhugaditaH sarvaiH samaM sAdhubhiH / rekhA yasya virAjate dhuri tadAraMbhe mahaujasvinAM dharmazrIsukhadAnamAnayazasAM jaine'tha dharme rataH / / 65 / / 8 1 ayaM zlokaH lATasaMhitAyAmapi upalabhyate / 2 ' alIgar3ha ' iti prasiddhaH / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam tatputro'styatra vikhyAtaH zrIsAdhuToDaraH sudhiiH| mahodAro mahAbhAgo mahimnA kuladIpakaH // 66 // zlAghyaH sAdhusabhAmadhye kriyAvAn dhrmttprH| devazAstragurUNAM ca vatsalo cinayAnvitaH // 67 // pareSAM copakArAya zaktistyAge ca yasya dhIH / vittaM ca dharmakAryeSu cittamarhadguNAdiSu // 68 // rAgI dharmaphale dharme kudharme tadviparyayaH / vimukhaH paradArAsu sanmukho dAnasaMgare // 69 / / sadguNAMze'pi vA vAlo mRko doSazateSvapi / nAtmotkarSavidhau vAgmI svapne'pi na durAzayaH // 70 // kimatra bahunoktena sarvakAryavidhI kssmH| vittaputrAdisaMpUrNabaiko'pi lakSAyate // 71 / / kRpAluH sarvajIveSu sarvazAstreSu buddhimAn / dakSaH sarvAvadhAneSu zrAvakeSu mahattaraH // 72 // tasya bhAryA yathA nAmnA kausubhI zobhanAnanA / sAdhvI pativratA ceyaM bhatuzchaMdAnugAminI / / 73 // tayoH putrAstrayaH saMti prAcyA bhAnorivAMzavaH / ugrAzcApi sadoSeSu niSeidhUpakAriNaH / / 74 // RSidAsazciraM jIyAttatra jyAyAn guNairapi / svatazcApyunate vaMze didIpa dhiru(sthira tejasA / / 75 / / mohanAkhyazcirAyuH syaadvitiiyo'pydvitiiykH| kaNo'pyagneryathA dAju bhasmasAtkurute ripUn / / 76 / / 1 sarvakAryeSu / 2 zreSThaH / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jambUsvAmicarite varddhatAM mAturaMkasthastRtIyo rupamAMgadaH / zizurapyaMzumAlAbhirmahAneva maNiryathA // 77 // eteSAM bandhuvargANAM madhye zrIsAdhuToDaraH / vyAvarNito'pi yaH pUrva saMvandhaH sUcyate'dhunA // 78 / / athaikadA mahApuryA mathurAyAM kRtodyamaH / yAtrAyai siddhakSetrasthacaityAnAmagamatsukham / / 79 / / tasyAH paryantabhUbhAge dRSTA sthAnaM manoharam / maharSibhiH samAsInaM pUrta siddhAspadopamam // 8 // tatrApazyatsa dharmAtmA niHsahIsthAnamuttamam / aMtyakevalino jambUsvAmino madhyamAMdiyam / / 81 / / tato vidyuJcaro nAmnA muniH syAttadanugrahAt / / atastasyaiva pAdAnte sthApitaH pUrvamUribhiH / / 82 / / tataH kepi mahAsatvAH duHkhasaMsArabhIravaH / sannidhAnaM tayoH prApya padasAmyaM samaM dadhuH // 83 // uktaM ca"kAlAI laddhiNiyaDA jaha jaha saMbhavai bhavyapurisassa / taha taha jAyai nUnaM susabbasAmaggimokkhaI / / 84 // " tato dhRtamahAmohA akhaMDavratadhAriNaH / svAyuraMte yathAsthAnaM jagmustebhyo namo namaH // 85 // tataH sthAnAni teSAM hi tayoH pArve muyuktitH| sthApitAni yathAmnAyaM pramANanayakovidaiH / / 86 // 1 'naziyoM ' iti / 2 'madhyamAdikaM ' iti vA pAThaH / 3 kAlalabdhiniyatA yathA yathA saMbhavati bhavyapuruSasya / tathA tathA jAyate nUnaM susarvasAmagrImokSArtham // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam kacitpaMca kaciccASTau kaciddaza tataH param / kacidizatireva syAtstUpAnAM ca yathAyatham // 87 // tatrApi cirakAlatve dravyANAM pariNAmataH / stUpAnAM kRtakatvAca jIrNatA syAdavAdhitA / / 88 // tAM dRSTvA sa dharmAtmA navyamuddhartumutsukaH / syAdyathA jIrNapatrANi vasaMtaHsamayo (vasaMtasamaye) navam / / 8 / / mano vyApArayAmAsa dharmakArya sa buddhimAn / tAvaddharmaphalAstikyaM zraddadhAno'vadhAnavAn / / 90 // astyAtmAnAdivaddhazca tatkSayAnmokSabhAgbhavet / tatrAnaMtasukhAvAptirbhavetklezaparikSayAt / / 91 // sa yAvatA bhavellAbho bhUtapUrvaH sudusskrH| kAlalabdhyAdisAmayAM susAdhyo'pi mahAtmanAm / / 92 / / tAvadAvazyamevaitaddharma kArya manISibhiH / satyAM samyaktvasaMprAptau bhAviprAptAvayaM kramaH // 93 / / yeSAM sA tu bhavennAtra na bhUtA na bhaviSyati / teSAM niMdyAtmanAM cAtra kA kathA nityaduHkhinAm / / 94 / / tathApi dharmamAhAtmyAkriyAmAtrAnuraMjanAt / AskaMdati mahAbhogAn te'pi greveyakaM mukham // 95 // svAyuraMte tatazcyutvA tirygaadigtissvmii| varAkAstIbaduHkhAtAH paryaTanti yatastataH // 96 // tannamo'stu sudharmAya yataH saukhyaM niraMtaram / dhiktatpApAparaM nAma mithyAtvaM kamazamabhit / / 97 // 1 nikaTavAn / 2 karmAviSTa AtmA bhavyaH kAle'rddhapudgalaparivartanAkhye'vaziSTe prathamasamyaktvagrahaNasya yogyo bhavati nAdhika / iti iyamekA kAlalabdhiH / 3 anurAgAt / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite yasyodayAddayA jaMtoradayA syAtkathaMcana / yadabhAve dayAbhAvo ghaTate cive'pi ca // 98 // tadalaM vyAkhyayA cAsya vAcA vaktumazakyayA / ekaM mUlamanarthAnAM yAvatAM (1) tatparaMparA / / 99 / / tanmithyAtvaM parityajyamAdau dharmamabhIpsabhiH / samyaktvaM prAgupAdeyaM mUlaM dharmataroriha / / 100 // sa dharmaH kathito dvedhA nizcayAdvayavahArataH / tatra svAtmAzritazcAdyaH syAdvitIyaH parAzritaH / / 101 / / AtmA caitanyamekArthastacca vAcAmagocaraH / svAnubhUtyaikagamyatvAtsa dharmaH pAramArthikaH / / 102 / / sa evA~tArddha zuddhAtmA sa eva paramaM tapaH / . sa eva darzanaM jJAnaM cAritraM mukhamacyutam // 103 // sa eva saMvaraH proktaH nirjarA cASTakarmaNAm // kimatra vistareNApi tatphalaM muktirAtmanaH / / 104 // atha tatrAsamarthaH san kazcinmohodayAvRtaH / vyAvahArikadharmeSu syAnnirIho'pi vartate / / 105 / / mA'kArSItsaMzayaM kazcidatra hetorvinizcayAt / pipAsurjaladUrastho'pyAcakSANo'sti tadguNAt / / 106 / / tathA spRhAluH sadddaSTiH svAtmotpannamukhAmRte / tatmukhApteSu saMbhItiH paratantreSu jAyate / / 107 // tatra rAgAdvikalpAtmA tadguNagrAmaciMtanAt // vyAvahArikadharme syAdArUDho vratavAcini / / 108 / / 1 icchArahitaH / 12 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam kaSAyAdiSu durthyAnavaMcanArtha tadarthavAn / arhatpUjAdikaM cecchedAhAnAdividheH kramAt // 109 // ekAkSyAdiSu paMcAkhyaparyanteSu ca jaMtuSu / samatA syAtsvatastasya yaH svayaM duHkhabhIrukaH // 110 // hiMsAdeviratiH proktaM vrataM tadvividhaM matam / dezataH sarvato dhatte zrAvako'Nu yatimahat // 111 // tallakSaNaM tu saMkSepAkSyamANaM yathAgamam / nAtra vistarataH proktaM hetoH saMbandhamAtrataH // 112 // yatphalaM cAsya dharmasya mhendraadimhodyH| sarva palAlavallabhyaM dhAnyArthinaH kuttuNbinH||113 // jJAtadharmaphalaH so'yaM stuupaanybhinvtvtH| kArayAmAsa puNyArtha yazaH kena nivAryate / / 114 // yazaHkRte dhanaM tenaH keciddharmakRte'rthataH / taddyArthamasau dadhe yathA svAdu mahauSadham // 115 // zIghraM zubhadine lagne maMgaladravyapUrvakam / sotsAhaH sa samAraMbhaM kRtavAn puNyavAniha / / 116 // tato'pyekAgracittena sAvadhAnatayAnizam / mahodAratayA zazvanninye pUrNAni puNyabhAk // 117 // zatAnAM paMca cApaikaM zuddhaM cAdhitrayodaza / stUpAnAM tatsamIpe ca dvAdaza dvArikAdikam / / 118 // saMvatsare gatAbdAnAM zatAnAM SoDazaM kramAt / zuddhastriMzadbhirabdaizca sAdhikaM dadhati sphuTam // 119 // 1 dhAnyasya tuSaH / 2 ToDaraH / 3 vistArayAmAsuH / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite zubhe jyeSThe mahAmAse zukla pakSe mahodaye / dvAdazyAM budhavAre syAd ghaTInAM ca navopari // 120 / / paramAzcaryapadaM pUtaM sthAnaM tIrthasamaprabham / zvabhraM rukmagireH sAkSAtkUTaM lakSamivocchritam / / 121 // pUjayA ca yathAzakti mUrimaMtraiH pratiSThitam / caturvidhamahAsaMghaM samAhUyAtra dhImatA // 122 / / tato'pyAzIrvacaH pUrva paramAnaMdazAlinAm / guruNA svena dattAni dadhau kusumAni mastake // 123 // tato'dhivarddhayAmAsa dhotsAhaH sudarzanAt / yathendudarzanAdvArddhirvardhate payasAdhikam / / 124 // atha madhyesabhaM sthitvA kuDmalIkRtakaradvayam / pRcchati sma sa zuzrUSuH sarvametatkathAnakam // 125 // yUyaM paropakArAya baddhakakSA mhaadhiyH| uttIrNAzca paraM tIraM kRpaavaarimhoddheH||126 / / tato'nugrahamAdhAya bodhayadhvaM tu me manaH / jambUsvAmipurANasya zuzrUSA hRdi vartate // 127 // kathaM zreyo'rjitaM tena kathaM prAptaM bhavAMtaram / kathaM kevalamutpAdya mulabdhaM mukhamavyayam // 128 // kathaM vidyuJcaro nAmnA tnnimittaadbhuunmuniH| tena sArddha munInAM syAcchataM paMca jitendriyam // 129 // daivaM mahopasarga hi samAdhAya shissnnvH| babhUvuste mahAtmAno na skhaleyuH smaadhitH||130 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAmukhavarNanam kathaM caitatkathAvRttaM kathayadhvamAvistarAt / yathA bAlerapi prAyo vAcyaM syAllaghumaktitaH // 131 // ityuktvA yuktito'bhijJaH sthito vAcaMyamIca sH| sAdha sAdhubhirAmnAtaM sAdho mUktimidaM tvayA // 132 // tataH zIghramupajJajJo mallaH provAca miSTavAk / madhyesabhaM gurUNAM vA kRpayA lAlito ytH|| 133 / / sarvebhyopi laghAyAMzca kevalaM na kramAdiha / vayaso'pi laghurbuddho guNaiAnAdibhistathA / / 134 / / guroranugrahaM jJAtvA savairAdazitastvayam / anyathA tAdRzo raMkaH kathaM vAcAlatAM dadhau // 135 / / mRgAririti nAmnA syAdutkarSo na gajadviSAm / atra doSAvatAre'pi mahattvaM mahatAM kiyat // 136 / / kiM tatra prazrayeneha ye nisargAcca sjjnaaH| dhArAdharAyate yeSAM kRpAmbuziziraM vcH|| 137 // . pavitrIkurute vizvaM nirvApayati tttpH| puNyasasyAdikaM sUte tadAstAM hRdi menizam / / 138 // durjano'pyadhamo vA tadvikriyAyai sa dRSTadhIH / yato'pyanuddhate namra vakraH sanmAnito'pi ca / / 139 // bhavetsAdhurasAdhuvo kRtaM ciNtnyaanyaa| sveSTaM sukhAvahaM kArya sarvaH svArtha samIhatAm // 140 / / yadi saMti guNA vANyAmatraudAryAdayAH kramAt / sAdhavaH sAdhu manyante kA bhItiH zaThavidviSAm / / 141 // 1 zAstrajJaH / 2 zItalaM karoti / 3 alam / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite atha sAdhUnasAdhUzca prativijJApayAmyaham / atra bhrAnteH pramAdAvA kSamadhvaM skhalite mayi // 142 // mRdRktyA kathitaM kiMcidyanmayApyalpamedhasA / svAnubhUtyAdi tatsarvaM parIkSyoddhartumarhatha // 143 // ityArAdhitasAdhUktihadi paMcagurUn nayan / jambUsvAmikathAvyAjAdAtmAnaM tu punAmyaham // 144 // so'hamAtmA vizuddhAtmA cidrUpo ruupvrjitH| ataH paraM ya(ca) kA saMjJA sA madIyA na sarvataH / / 145 / / yajjAnAti na tannAma yannAmApi na bodhavat / iti bhedAttayo ma kathaM kartR niyujyate / / 146 / / athAsaMkhyAtadezitvAccaiko'haM dravyanizcayAt / nAmnA paryAyamAtratvAdanaMtatve'pi kiM vade / / 147 / / dhanyAste paramAtmatatvamamalaM pratyakSamatyakSataH sAkSAtsvAnubhavaikagamyamahasAM vidaMti ye sAdhavaH / sAMdra sajjatayA na majjanatayA prakSAlitAMtarmalAstatrAnaMtamukhAmRtAmbusarasIhaMsAzca tebhyo namaH / / 148 / / itizrIjambUsvAmicarite bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasvAhAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyarthite kathA'mukhavarNano nAma prathamaH sargaH / Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dvitIyaH sargaH samyaktvaratnaM bhavatAdbhavAbdhau potAyamAnaM nipatajjanAnAm zrIsAdhusAdhorbhuvi ToDarasya pAsAtmajasyAkhilazarmaNe vai // 1 // ityaashiirvaadH| zrInAbheyaM jinaM vaMde vRSatIrthapravartakam / ajitaM nirjitAzeSakarmANaM ca jagadgurum // 1 // naunAMtarIpanikaraiH paritaH parItaH svarNAcalacchaladhRtAtapavAraNo'sau / gaMgaughacAmarasuvIjita eSa jaMbUdvIpo'dhirAja iva rAjati madhyavartI // 2 // tatrAddhedasamAkAraM kSetraM syAdbharatAhayam / utsarpiNyavasarpiNyorghaTIyaMtramivAspadam // 3 // gaMgAsiMdhunadIbhyAM ca SaTvaMDIkRtavigraham / vijayAI gaM bhitvA gatAbhyAM lavaNAMbudhau // 4 // dviruktA suSamAdyA syAdvitIyA suSamA mtaa| suSamA duHSamAntAnyA suSamAtA ca duHSamA // 5 // 1 dvIpAntarIpanikaraiH paritaH parItaH svarNAcalacchalaghRtAtapavAraNo'sau / gaMgaughacAmaravirAjita eSa jambUdvIpodhirAja iva rAjati madhyavartI // lATIsaMhitAyAM 1-7 / 2 sarvatra / 3 vyaaptH| 4 parvataM / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jambUsvAmicarite paMcamI duHSamA jJeyA samA paSTayatiduHSamA / bhedA ime'vasarpiNyA utsarpiNyA viparyayaH // 6 // utsarpiNyavasarpiNyau kAlo sAMtarbhidAvimau / sthityutsavasabhyAM labdhAnvarthAbhidhAnakau // 7 // kAlacakraparibhrAMtyA SaTsamAH parivarttanaiH / tAvubhau parivarttate tAmistreta rapekSavat // 8 // purA syAmavasarpiNyAM kSetre'smin bharatAhaye / madhyamaM khaMDamAzritya prathate prathamA sama // 9 // sAgaropamakoTInAM koTI syAccaturAhatA / tasya kAlasya parimA tadA sthitiriyaM matA // 10 // devottarakurukSmAsu yA sthitiH samavasthitA / sA sthitibharate varSe yugAraMbhe sma jAyate / / 11 // tadA sthitirmanuSyANAM tripalyopamasaMmitA / SaTsahasrANi cApAnAmudhI vapuSaH smRtaH // 12 // vajrAsthibaMdhanAH saumyAH suMdarAkAracAravaH / niSTaptakanakacchAyA dIvyante te narottamAH // 13 // mukuTaM kuNDalaM hArI mekhalA kaTakAMgadau / keyUraM brahmasUtraM ca teSAM zazvadvibhUSaNam // 14 // ete puNyodayodbhUtarUpalAvaNyasaMpadaH / raramyaMta ciraM strIbhiH surA iva surAlaye / / 15 / / mahAsattvA mahAdhairyA mahoraskA mahaujasaH / mahAnubhAvAste sarve mahIyaMta mahodayAH / / 16 / 1 sArthakAbhidhAnau / 2 varSANi / 3 kRSNazuklapakSau / 4 saMjJA / 5 niraMtaraM / 6 mahAskaMdhAH / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam teSAmAhArasaMprItirjAyate divsaitribhiH| kavalIphalamAtraM ca divyAnaM viSvaNaMti te // 17 // nirvyAyAmA nirAtakA nirbIhArA niraamyaaH| niHsvedAste nirAvAcaM jIvaMti puruSAyuSaM // 18 // striyo'pi taavdaayusskaastaavdutsedhvRttyH| kalpadrumeSu saMsaktAH kalpavallya ivojvlaaH||19 // puruSeSvanuraktAstAste ca tAsvanurAgiNaH / yAvajjIvamasaMzliSTA bhuMjate bhogasaMpadaH // 20 // svabhAvasuMdaraM rUpaM svabhAvamadhuraM vcH| svabhAvacaturA ceSTA teSAM svargAyuSAmiva // 21 // rucyAhAragRhAtodyamAlyabhUSAmbarAdikam / bhogasAdhanameteSAM sarvakalpatarUdbhavam // 22 // mNdgNdhvhaadhRtcldNshukpllvaaH| nityAlokA virAjate kalpopapadapAdapAH // 23 // kAlAnubhAvasaMbhUtakSetrasAmarthyabRMhitAH / kalpadrumAstadA teSAM kalpate'bhISTasiddhaye // 24 // manobhirucitAn bhogAn yasmAtpuNyakRtAM nRNAm / kalpayaMti tatastajjJairniruktAH klppaadpaaH||25|| madyattUryavibhUSAsrajyotirdIpagRhAMgakAH / bhojanAmatravastrAMgA dazadhA kalpazAkhinaH // 26 // 1 bara' iti dezIbhASAyAM / 2 bhakSayati / 3 malarahitAH / 4 virhrhitaaH| 5. devAnAmiva / 6 vAditraM / 7 lepanaM / 8 pavanaH / 9 kalpavRkSAH / 10 varddhitAH / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite iti svanAmanirdiSTAM kurvato'rthakriyAmamI / saMjJAbhireva vispaSTAstato nAtipratanyate // 27 // tathA bhuktvA ciraM bhogAn svapuNyaparipAkajAn / svAyuraMte vilIyate te ghanA iva zAradAH / / 28 / / jaMbhikAraMbhamAtreNa tatkAlotthakSutane vA / jIvitAMte tanuM tyaktvA te divaM yAMtyanenaMsaH // 29 // ityAdyakAlabhedo'vasarpiNyA varNito manAk / lasatkurusamaH zeSo vidhiratrAvadhAryatAm // 30 // tato yathAkrama tasmin kAle galati maMdatAm / yAtAsu vRkSavRttAyuHzarIrotsedhavRttiSu // 31 / / suSamAlakSaNaH kAlo dvitIyaH samavarttatAM / sAgaropamakoTInAM tisraH kovyo'sya saMmitiH // 32 // tadAsya (tadAsmin) bhArate varSe madhyabhogabhuvAM sthitiH| jAyate sma parAM bhUtiM tanvAnA kalpapAdapaiH // 33 // tadA mAM hi mAmA dviplyopmjiivinH| catuHsahasracApocavigrahAH shubhcessttitaaH|| 34 // klaadhrklaasprdhidehjyotsnaasmitojvlaaH| dinayena te'znati vAmindhokSamAtrakam // 35 // zeSo vidhistu niHzeSo harivarSasamo mataH / tataH krameNa kAle'sminnavasarpatyanukramAt / / 36 // mahINAbdAkSavIryAdivizeSAH prAktanA yadA / jaghanyabhogabhUmInAM maryAdAvireMbhUttadA // 37 // 1chikyaa|2 niSpApAH / 3 candraH / 4 vibhItakapramANaM / 5 prkttiijaataa| Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam yathAvasaraM saMprAptastRtIyaH kAlaparyayaH / pravartate surAjeva svAM maryAdAmalaMghayan // 38 // sAgaropamakoTInAM koTyau dvau labdhasaMsthitau / kAle'smin bhArate varSe martyAH palyopamAyuSaH // 39 // gavyUtipramitocchrAyAH priyaMguzyAmavigrahAH / dinAntareNa saMprAptA dhAtrIphalamitAzanAH // 40 // tatastRtIyakAle'smin vyatikrAmatyanukramAt / palyopamASTabhAgastu yadAsmin pariziSyate // 41 // tadA kulakarA nAmnA pratizrutyAdayaH kramAt / caturdaza bhavantyeva karmmabhUpUrva bhUpavat // 42 // tadA karmabhuvAM sarvo vyavahAraH pravarttate / pratyagrabhUpaterAjJAmanulaMghya prajA iva // 43 // kAle pratyasya cAryasya meghavRSTyAdayaH kramAt / jAyante'tha yathA nAbhirAjJaH kulakarasya vai // 44 // tasyaiva kAle jaladAH kAlikA karburatviSaH / prAdurAsannabhobhAge sAMdrAH sendrazarAsanAH / / 45 / / nabhonIrandhramArundhaJjajjRmbhe'mbhomucAM cayaH / kAlAdudbhUtasAmayairArabdhaH sUkSmapudgalaiH // 46 // vidyuto mahAdhvAnA varSato rejire ghanAH / samakakSA madinA nAgA iva sabRMhitAH // 47 // 2.1 1 AmalakI / 2 prathamabhUpateH / 3 vidyut / 4 citraM kimIrakalmASazabalaitAzcaM karbure ityamaraH / 5 prakaTIbhavat / 6 svarNazaMkhalAnvitaH / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite ghanAghanaghanadhvAnaiH prahatA giribhittayaH / pratyAkrozamivAtenuH pratuSTAH pratizabdakaiH // 48 // vava ca vAtatAnkurvan kalApaughAn kalApinAm / ghanAghanAlimuktAMbhaH kaNavAhI samIraNaH // 49 // cAtakA madhuraM reNurabhinaMdya ghanAgamam / akasmAttAMDavAraMbhamAtene zikhinAM kulam // 50 // abhiSektumivArabdhA girInaMbhomucAM cayAH / muktadhAraM pravarSataH prakSaradvArinirjharAt / / 51 / / dhvanaMto vavRSurmuktasthUladhArAH payodharAH / rudaMta iva zokArtAH kalpavRkSaparikSaye // 52 // vidyunnaTI nabhoraMge vicitrAkAradhAriNI / pratikSaNavivRttAMgI nRtyAraMbhamivAtanot // 53 // taDitkalatrasaMsaktaiH kalApekSairmahAjalaiH / kRSipravarttakai medhairvyaktaM pAmarekAyitam // 54 // tadA jaladharonmuktAH muktAphalarucazchaTAH / mahIM nirvApayAmAsurdavAkarakaroSmataH / / 55 / / guNAnAzritya sAmagrI prApya dravyAdilakSaNam / saMrUDhAtyaMkurAvasthAprabhRtyA kaNizAzitaH / / 56 / zanaiH zanairvivRddhAni kSetreSu viralaM tadA / sasyAnyakRSTapacyAni nAnAbhedAni sarvataH // 57 // prajAnAM pUrvasukRtAtkAlAdapi ca tAdRzAn / supakAni yathAkAlaM phaladAyIni ya (ja) jJire / / 58 / 1 mayUrapicchasamUhAn / 2 prAgbharakAyitaM iti vA pATha: / 22 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika mahArAjasamavasaraNagamanavarNanam nAtivRSTiravRSTirvA tadAsItkintu madhyamA / vRSTistatsarvadhAnyAnAM phalAvAptiraviplutA / / 59 / / / SaSThikAkalamavrIhiyavagodhUmakaGgavaH zyAmAkakodravodAranIvAravarakAstathA // 60 // tilAtaisyau masUrAzca sarSapo dhAnyajIrakau / mudgamASADhakIrAjamASaniSpAvakAzcaNAH / / 61 // kulatthatripuTau ceti dhAnyabhedAstvime matAH / sakusumbhAH sakArpAsAH prajAjIvanahetavaH // 62 // upabhogeSu dhAnyeSu satsvapyeSu tadA prajAH / tadupAyamajAnAnAH svato mUrccharmuhurmuhuH // 63 // kalpadrumeSu kArtsnyena malIneSu nirAzrayAH / yugasya parivartte'sminnabhUvanAkulAkulAH / / 64 / / tIvrAyAmazanAsa (yA) yAmudIrNAhArasaMjJayA / jIvanopAyasaMzItivyAkulIkRtacetasaH / / 65 // yugamukhyamupAsInA~ nAbhimanumapazcimam / te taM vijJApayAmAsuriti dInagiro narAH // 66 // jIvAmaH kathamevAya nAthAnAthA vinA dumaiH / kalpadAyibhirAkalpamavismAyairapuNyakaiH / / 67 / / ime kecidito deva tarubhedAH samutthitAH / zAkhAbhiH phalanamrAbhirAhayantIva no'dhunA / / 68 / / 23 ziva FIVAVIDE 1 nAzarahitA / 2 ' sAThI 3 alasI 4 'dhaniyA' / 5 vicArayAmAsuH / 6 bubhukSAyAm / 7 prAptA / Epines Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite kimime pariharttavyAH kiM vA bhogyaphalA ime / phalegrahInime'smAnvA nigRNhantyanupAnti vA // 69 // amISAmupazalyeSu ke'pyamI tRNagulmakAH / phalanamrazikhA bhAMti vizvadikSu mito'mutaH // 70 // eteSAmupayogaH syAdviniyojyaH kathaM nu vA / kimime svairasaMgrAhyA na vetIdaM vadAdya naH // 71 // tvameva sarvamapyetadvetsi nAbhe'nabhijJakAH / pRcchAmo vayamadyAtastato brUhi prasIda naH // 72 // iti kartavyatAmUDhAnatibhrAMtAMstadAyakAn / nAbhe (bhi)rna bheyamityuktvA vyAjahAra punaH satAn / 73 / ime kalpatarUcchede drumAH pakvaphalAnatAH / yuSmAnadyAnugRNhaMti purA kalpadrumA yathA // 74 // bhadrakAstadame yogyAH kAryA na bhrAntiratra vaH / amI ca parihartavyA dUrato viSavRkSakAH // 75 // imAva kAzcanauSadhyaH staMbakAryAdayo matAH / etAH saMbhojyamannAdyaM vyaMjanAdyaiH susaMskRtam // 76 / / svabhAvamadhurAzcaite dIrghAH puMDrekSudaNDakAH / rasIkRtya prapAtavyA dantairyantraizca pIDitAH // 77 // gajakumbhasthale tena mRdA nirvarttitAni ca / pAtrANi vividhAnyeSAM sthAlyAdIni dayAlunA // 78 // ityAdyupAyakathanaiH prItyA satkRtya taM manum / bheje (ju) staddarzitAM vRttiM prajAH kAlocitAM tadA // 79 // 1 samIpeSu / 2 dhAnyaM vrIhiH stambakariH ityamaraH / 24 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam 25 prajAnAM hitakRdbhUtvA bhogabhUmisthiticyutau / nAbhirAjastatodbhUto bheje kalpatarUsthitim // 8 // tasyodvAhakalyANaM marudevyA samaM tadA / yathAvidhi surAzcakruH pAkazAsanazAsanAt // 81 // tatazcApi mahAdezAnayodhyAMzca purI vyadhu: grAmapattanasImAdi saMve cakruH surAstadA / / 82 // tatamprabhRti kSetre'smin vartate karmabhUriti / avasthAMtarameva syAtkAlacakraparibhramAta // 83 // sAgaropamakoTInAM koTiH syaacdvsthitiH| turyapaMcamaSaSThAzca bhedAstatrApyamI kramAta / / 84 // tatroktasaMkhyakasturyo kAlaH syAkicidanakaH / dvAcatvAriMzadabdAnAM sahasrANi vinaiva sH|| 85 // tatrAdau turyakAlasya vRSabhastIrthakudbhavet / tataHprabhRti mokSasya mArgazca prakaTo'bhavat / / 86 // tatotsedhaH zarIrasya dhanuH paMcazataM matam / utkarSeNa manuSyANAM paMcaviMzatisAdhikam // 87 // Ayu pramANamAmnAtaM pUrvANAM koTiruttamam / madhyamaM ca nikRSTaM ca vijJeyaM paramAgamAt / / 88 // tatra tIrthakarAH sarve cturvishtisNkhyyaa| jAyante paMcakalyANaprAptapUjarddhivebhavAH // 89 // tatra kecinmahAtmAnaH kAlalabdhivalAdiha / prAptAtIndriyasaukhyAste nirvAstiAnnumo vayam // 9 // 1 pAkaM tannAmAsuraM zAsti iti pAkazAsanaH indraH / 2 varSANAM / 3 kathitaM / 4 nirvANaM gtaaH| Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite kecitsamyaktvapUrvANi vratAni pAlya mahAdhiyaH / sarvArthasiddhiparyaMtaM bhuMjaMti sukhamaMginaH // 91 // pare vratAni saMprApya samyaktvena vinA bhuvi / kudRzo'pi kriyAyogAd graiveyakasukhaM yayuH // 92 // kecitsamyaktvariktAzca vratenApi paricyutAH / bhadrA dAnaratiM prApya bhogabhUmau prayAMti hi // 93 // pare pUrva hi baddhAyuH pazcAdutpannadarzanAH / satpAtradAnato nUnamavApurbhogabhUsukham / / 94 / / kecidbhogeSu saMsaktAH prANivargeSu nirdayA: / dharmAtparAGmukhA duSTAH duHkhaM zvabhre pataMtyamI / / 95 / hA dustyAjyaM suduSkarma dullaMghyaM prANinAM mahat yena dharmasya sAmagrI sarvApi viphalIkRtA // 96 // itItthaM turyakAlo'sau paMthAH syAdvaMdhamokSayoH / tasmAnnigadyate sadbhiH karmabhUritinAmataH / / 97 / / api cAsmin mahAbhAgAzcakriNo dvAdaza smRtAH / kezavAstadviSazcaiva balAzcApi nava smRtAH // 98 // tripaSThilakSaNAzcaite mahApuruSagocarAH / jAyaMte yatra nirvighnAH so'yaM kAlazcaturthakaH // 99 // sarvatra munayaH zazvatsaMti sadvratadhAriNaH / dezavratadharAH kecitsaMti te gRhamedhinaH // 100 // 79 26 1 narake / 2 nArAyaNAH / 3 pratinArAyaNAH / za THE Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam gRhasthAzca sadAcArAH puujaadaanaadittpraaH| ekAdikaM yathAzakti pratimAkhyaM vrataM ddhuH||101|| kiMtvaikAdazasaMjJAtmavratavAniha kazcana / tyaktAgAraH sanirviNNastiSThate munivattathA / / 102 // AgopAlamathAvAlaM sarvo jainaH prajAjanaH / kadAcidbhavo na syAdvayaktaM pAkhaMDinAmiha // 103 // kintu huMDAvasarpiNyAM kAladoSAdiha kacit / prAdurbhavaMti pAkhaMDAstathApi ca vRSakSatiH // 104 // gatAyAmavasarpiNyAmutsarpiNyAM tathaiva ca / asaMkhyakoTivAraM syAdekA huMDAvasarpiNI // 105 // avazyaM bhAvinI seyaM bhUtvA cApi gatA purA / anaMtAnaMtazazcApi vatsare malamAsavat // 106 // tadA bhavatyanarthAnAM prAdurbhAvo balAdiha / sImAnaM kAlacakrasya bhettuM zakyo na kazcana // 107 // yathA svayaM svabhAvAdvai varSAnte zaradiSyate / tathA kAlaparibhrAMtyA dravyANAM ca vyavasthitiH // 108 // tadyathA tatra huMDAvasarpiNyAM vA yathAgamam / tIrthezAmupasargo hi mahAnartho mahAtmanAm / / 109 // mAnabhaMgazca cakrezaM jAyate jaatpuurvkH| ityAdi bahavo'nAH saMti vAcAmagocarAH // 11 // hiMsA prANivadhazceyaM duSkarmArjanakAraNam / yAgArtha zreyase hiMsA manyate dudhiyo dvijAH // 111 // GG Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jambUsvAmicariteekamevAdvayaM brahma neha nAnAsti kazcana / saMti vedAMtinaH kecidbrhmaadvaitprvaadinH|| 112 // tanmataM yathA"vizvatazcakSuruta vizvato mukho vizvato bAhuruta vizvataH pAt saMbAhubhyAM dhamati saMpatatrairyAvAbhUmI janayan deva eka eva" // 1 // sarvathAnityamevaitattattvaM kecijjaguryathA / AkAzaM ca tathAtmAdi srvmekaantvaadinH|| 113 // yatsattakSaNikaM sarvaM yathA zabdazca vaaridH| iti bauddhAdayaH kecit kSaNikaikAntavAdinaH // 114 / / paMcabhUtAtmakaM tatvaM jIvo nAstIha kazcana / tato baMdho na mokSo'sti jaguH kApAlikA iti // 115 // jJAnAnAM yadi dharmANAM saMtAnocchedanAtmakaH / mokSo vAcyaH sa jIvasya manyate duIzaH pare / / 116 // ityAdi bahavo proktaastessaamNtrbhidaatmkaaH| te ca huMDAvasarpiNyAM jAyaMte nAnyadA kacit // 117 // syAvAdagarbhiNI jIyAjjainI siddhAntapaddhatiH / yayeva vajrasAreNa khaMDitAH kumtaadryH|| 118 // nigrahasthAnameteSAM purastAdvakSyate kaviH / mukhyo vivakSito vAcyastatra digmAtrato'paraH // 119 // 1 sarva vai khalvidaM brahma neha nAnAsti kiMcana / ArAmaM tasya pazyanti na tat pazyati kazcana // iti chAndogya-upaniSadi 3-14 // 2 zuklayajurvedasaMhitAyAM 17-19 / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam api caiSAM kuliMgAni nAnArUpANi srvshH| trizUlAdijaTAbhasmairvikRtAni bhavaMtyaho / / 120 / / ekadaMDI dvidaMDI ca tridaMDI cApi kazcana / haMsaH paramahaMso'pi mahAraNye pshuupmaaH||121 // itiprabhRti yAvaMti kuliMgAni kuliMginAm / nAmamAtratayA tAni kSamo vaktuM na kazcana // 122 // alaM varNanayA cAsya yatra pApAH smksstH| dRzyaMte yavanA bhUpAH sAdhavo vyaadhipiidditaaH|| 123 // idamatra samAkRtaM vijJeyaM prmaarthibhiH| jaino dharmaH kSaNaM yAvadvismAryoM na mahAtmabhiH // 124 // yathAghamAto'pi sauvarNya jAtyajAMbUnadaH svataH na jahAti tathA sAdhuH kSudraiH kSubdho'pi dharmavat (tAm) // 125 / / 1 te va dvijA eva bhagavannAmadheyAzcaturvidhAbhidhIyante kuTIcara-bahUdaka-haMsaparamahaMsabhedAt / tatra tridaNDI sazikho brahmasUtrI gRhatyAgI yajamAnaparigrahI sakRtputragRhe'znan kuTyAM nivasan kuTIcara ucyte| kuTIcaratulyaveSo vipragehanairAzyabhikSAzano viSNujApaparo nadItIrasnAyI bahUdakaH kathyate / brahmasUtrazikhAbhyAM rahitaH kASAyAmbaradaNDadhArI prAme caikarAtraM nagare ca trirAtraM nivasan vidhameSu vigatAgniSu viprageheSu bhikSA mujAnastapaHzoSitavigraho dezeSu bhraman haMsaH samucyate / haMsa evotpannajJAnazcAturvarNyagehabhojI svecchayA daNDadhAra IzAnI dizaM gacchan zaktihInatAyAmanazanagrAhI vedAntaikaghyAyI paramahaMsaH samAkhyAyate / eSu caturpu paraH paro'dhikaH / ete ca catvAro'pi kevalabrahmAdvaitavAdasAdhanakavyasaninaH zabdArthayonirAsAyAnekAH yuktIH sphorayanto'nirvAcyatattve yathA vyavatiSThante tathA khaNDanatarkAdabhiyuktairavaseyam / guNaratnakRtAyAM haribhadrakRtaSaDdarzanasamuJcayaTIkAyAM pR0 115 / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite uktaM ca"eSa loka bahubhAvabhAvitaH svArjitena vividhena karmaNA / pazyatastadvikRtI DAtmanaH kSobhameti hRdayaM na yoginaH" // 1 // iti vyAvarNitaH so'yaM turyaH kAlo mahAniha / zeSo vidhistu sarvo'pi vijJeyaH paramAgamAt / / 126 // yadA caturthakAlasya zeSamAtro'vatiSThate / tadA syAttIrthanAthasya yathA vIrasya nirvRtiH // 127 / / tadA kevalabodhasya prAdurbhUtistathaiva hi / yathAtra varddhamAnasya pazcAnmokSaM gatAstrayaH // 128 / / sadharmA ca sudharmA ca jambUnAmAMtyakevalI / yAvaddvASaSThiH varSa syAdbhagavanivRteH param // 129 // tato yathAkramaM viSNu dimitro'parAjitaH / govarddhano bhadrabAhurityAcAryA mhaadhiyH||130 // caturdazamahAvidyAsthAnAnAM pAragA ime| kAlapramANameteSA kAyena zarada zatam // 131 / / vizAkhapauSThilAcAryoM kSatriyo jysaahyH| nAgasenazca siddhArtho dhRtiSeNastathaiva ca // 132 // vijayo buddhimAnaMgadevo dharmAdizabdataH / senazca dazapUrvANAM dhArakAH syuryathAkramam / / 133 / / azItaM zatamamabdAnAmeteSAM kaalsNgrhH| tadApyAtmAditattvAnAM pUrNopadeza eva hi // 134 // 1 zvetAmbaraparamparAyAM jambUsvAminaH pazcAt prabhavazayyaMbhavayazobhadrasambhUtavijayabhadrabAhu iti paMcazrutakevalina svIkriyante / 2 zatavarSam / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamana varNanam 31 tato nakSatranAmA ca jayapAle (lo) mahAtapAH / pAMDava dhruvasenazca kaMsAcArya iti kramAt / / 135 | ekAdazAMgavidyAnAM pAragAH syurmunIzvarAH / viMzadvizatamabdAnAmeteSAM kAlasaMgrahaH / / 136 / / tadA tattvopadezasya bhAgAMzai rhAniriSyati / karasthanIravannyAyAtproktaM vizvavizAradaiH // 137 // subhadrazva yazobhadro bhadrabAhurmahAyazAH / lohAryazcetyamI jJeyAH prathamAMgAbdhipAragAH / / 138 // samAnAM zatameSAM syAtkAlo'STAdazabhiryutaH / tadA tattvopadezazca bhAgAMzenAvaziSyate // 139 // tato'pi hIyamAno'sau zeSamAtro'vatiSThate / doSAtpaMcamakAlasya hIyaMte buddhayo nRNAm / / 140 // tatra duHSamakAle'smin pramANaM jinadezitam / zuddhavarSasahasrANAmekaviMzatisaMkhyayA / / 141 // tataH zreNyorabhAvaH syAnmanaH paryayabodhayoH / dezAvadhiM vinA paramasarvAvadhibodhayoH // 142 // RddhINAM cApi sarvAsAmabhAvastapasaH kSeteH / nApi devAgamastatra kalyANAnAmabhAvataH // 143 // kadAcitkutracitkecitkSudradevAH kathaMcana / AgacchaMti punastatra sadbhiH proktaM jinAgame / / 144 // tatrotkRSTaM manuSyANAmAyurvarSazataM matam / viMzatyadhikamevedaM dhanurekaM vapuH smRtam // 145 // 1 nAzAt / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jambUsvAmicarite kramAdAyuHzarIrANAM hAniH syAca pratikSaNam / dharmasyApi ca kasmiMzciddeze satvaM ca deshtH||146|| tatrApyasti nirAbAdhaM smyktvdvymaaditH| kSAyikaM ca bhavettatra yatra kevalino jinAH // 147 // uktaM ca-- "paDhemaM paDhame NiyadaM paDhamaM vidiyaM ca savvakAlesu khAiyasammatto puNa jattha jiNo kevalI tmhi"||1|| mahAvratAni saMtyasmin dezato'NuvratAni ca / durlabhAnIha keSAMcidAguNasthAnasaptakam // 148 // kiM cApi bhadrakAH keciddyaadaanaadittpraaH| zIlopavAsasaMpUrNAH svarge gacchaMtyanAratam // 149 // ityAdIni ca kAryANi vidyate yatra cAMginAm / AptopadezataH so'yaM kAlo duHSamasaMjJakaH / / 150 // paryante cAsya yatkiMcid vRttAtaM tannigadyate / lezato'pyalpabuddhInAM buddhisaMmarSaNakSamam / / 151 // yAyini duHSamakAle'smin zIghrameSyati cApare / SaSThe duHpamaduHpAkhye vakSyamANakramastvayam // 152 // kutracitsarvavidRSTe deze bhUpo'pi dharmahA / syAtkalaMkIti vikhyAto hAlAhalaviSopamaH // 153 / / 1 prathamaM prathame niyataM prathamaM dvitIyaM ca sarvakAleSu / kSAyikasamyaktvaH punaH yatra jinaH kevalI tasmin // iyaM gAthA lATIsaMhitAyAmapi uktaM ceti rUpeNa uddhRtA / 2 nirNtrN| Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika mahArAjasamavasaraNagamanavarNanam tasya kriyAH samastAstAH prajApIDAkarAH smRtAH / tAsAmuddezamAtre'pi na kSamo jJo'pi ke vayam / / 154 // tAvatA dhAtavaH sarve vilIyaMte layaM yathA / sAMkacarmamayaH sarvaH syAtkrayo vikrayo'thavA / / 155 / / vadhabaMdhenamenaM ca vaco jalpati duSTadhIH / manye prANivinAzAya kevalaM kAlanoditaH / / 156 / / atha tatrApi vRSaH sAkSAdavyucchinnamavAhataH / yasmAdeko munijaino vidyate bhAvaliMgavAn / / 157 / / ekA cApyAryikA tatra yathoktavratadhArikA / sajAniH zrAvakazcaiko jainadharmaparAyaNaH / / 158 // athAnyedyuH kalaMkAtmA dhyAyatyevaM sa pApadhIH / na ko 'pyatra madAjJAyAH paro nAsti karAhataH / / 159 / / evaM zrutvAdhamAH kecijjagurniSThurayA girA / munimuddizya devo'yaM syAdekaH karavarjitaH // 160 // uktaM ca 33 " rojJi dharmiNi dharmiSThAH pApe pApAH same samAH / lokAstadanuvartate yathA rAjA tathA prajAH / " / / 162 // ityAkarNya sa pApAtmA vAcaH provAca nirdayAm / yathAkathaMcidayaM daMDyaH syAttathAdya vidhIyatAm // 162 // zloko'yaM somadevakRtayazastilakacampUkAvye'pi 1 bhAryAsahitaH / uktaM ceti rUpeNa uddhRto'sti / 3 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tato bhUpAjJayA keciceluH pazcAnmunestadA / yaderyApathasaMzuddhacA bhikSArthamayati sma saH // 163 // kramAtprApto vizuddhAtmA tatrIpAsakasadmani // svAminnamo'stu tiSTAtra zrAvakenApi satkRtaH // 164 // yathAnnAyaM vidhAnajJo prasAritakaradvayaH / bhoktukAmaH sa bhojyasya grAsaM jagrAha zuddhadhIH / / 165 / / yAvadbhuktaM sa tAvadvai vArito bhUpakiMkaraiH / mA mA bhuMkSveti duHzabdairvajrAghAtAyatairiva / / 166 / / ayaM ca prathamo grAso bhAgadheyocitastvayA / deyaH pratidinaM tAvadyAvadrAjJo'bhizaMsanam // 167 // uktamAtre durAcArairmunirAgamakovidaH / sarve vijJApayAmAsa kAlAvasthAMtarAdikam / / 168 / / nUnametatsamApannaM duSTakAlAvaceSTitam / anyathAnarthasaMmRtiriyaM pApakriyA katham / / 169 // iti nizcitya zAstrajJo jIvanAzAparicyutaH / tyaktvA pANipuTAhAraM sAvadhAno bhavenmuniH // 170 // yAvajjIvaM caturthApi manovAkkAyayogataH / tyaktvA (kta) mAhArakaM sarvaM muninA bhavabhIruNA // 171 // tato'pyArthikayA sAkSAnmuktaM khAdyAdikaM svataH / sallekhanAvidhau cittaM sAvadhAnatayA dhRtam // 172 // sastrIkaH zrAvakazcApi cakre sallekhanAvidhim / munivadbhavabhogebhyo viraktaH svazarIrake / / 173 / / 34 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika mahArAjasamavasaraNagamanavarNanam catvAro'pi mahAtmAno labdhasamyaktva bhUmikAH / kramAcyaktazarIrAste divi' yAsyatyasaMzayam / / 174 / / tadAtve'naMtaraM tatra mUrdhni rAjJo'patatpaviH / tato'pyanaMtaraM nazyedviddi (1) zayyAgRhAdikam / / 175 / / dadhidugdhaghRtAdyAzca sarve gorasaparyayAH / kSaNAdeva vilIyate pApAMzAdiva saMpadaH / / 176 / / tato duHSamaduHSamAkhyaH SaSThaH kAlaH pravartate / vinaSTabhogasaMpatko duSTazcAnvarthasaMjJakaH / / 177 // tatra poDazavarSANAM paramAyurjinoditam / hastakaM vapurutsedhamutkarSeNa nRNAM matam // 178 // madhyaM tathA jaghanyaM ca vijJeyaM paramAgamAt / tadvadAyuH zarIreSu tirazcAmapi tattrayam / / 179 / / yathA duHkhAturAH sarve tiryacazca tathA narAH / phalAdyAhArabhoktAro bhUraMdhreSu nivAsinaH / / 180 / / narA valkalavakhADhyA mithaste ca virodhinaH / tiryeco'pi mahAkrUrA yuddhaM kurvantyaharnizam / / 181 // hatvA parasparaM pApAH phalaM khAdati nirdayAH / dharmabuddherabhAvAcca duSTakAlaprabhAvataH / / 182 / / meghAH kacitkadAcicca tatra varSati varSataH / teSAM naisargikI tRSNA prazamaM yAti na kacit // 183 // itthaM varSasahasrANAmekaviMzatisaMkhyakaH / kAlo gacchati jaMtUnAM duHkhaM duSkarmapAkataH // 184 // 1 svarge / 2 vajram / 3 bhUmivileSu / 35 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jambUsvAmicarite tadaMte pralayo'vazyaM bhAvI kAlasvabhAvataH / varSeti saptasaptAhaM kArISAgnyAdayaH kramAt / / 185 / / itthamekonapaMcAzaddinaM yAvadupadravaH / mahAduHkhAkaro bhImo rudrakarmAtmako bhavet / / 186 // dvAsaptatijIvAnAM daMpatImithunaM tadA / tatrAdhikAribhirdevainayite gahvarAdiSu / / 187 / / zeSamatrAryakhaMDe'smin kRtrimaM bhasmasAdbhavet / akRtrimaM tu kenApi kartuM zakyaM na vAnyathA / / 188 // tatazcitrAvanirnityA zepamAtrAvatiSThate / bhUtapUrvI layaH so'yamitthamitthamanaMtazaH / / 189 // evaM paT samayA yatra vartate pAriNAmikAH / anulomavilomaizca tatkSetraM bharatAdvayam / / 190 / / tatrAdhi(sti) magadha dezo vikhyAto bhuvi sAravat / nityapramuditA yatra prajA bhogaiH kRtotsavAH / / 191 // balAkAlIpatAkADhyA staMnitA yatra bRMhitA / jImUtA yatra varSato bhAMti mattA iva dvipAH / / 192 / / na spRzaMti karAvAdhAM yatra rAjanvatIH prajAH / sadA sukAlasAMnidhyAnetayo nApyanItayaH / / 193 // yasya sImAvibhAgeSu zAlyAdikSetra saMpadaH / sadaiva phalazAlinyo bhAMti dharmyA iva kriyAH // 194 // yatra zAlivanopAMte khAtpataMtI zukAvalI / zAligopyo 'numanyate dadhatI toraNazriyam / / 195 / / 1 garjanA / 2 meghAH / 3 gopAMganAH / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam maMdagaMdhavahA dhRtAH zAlivaprAH phalAnatAH / kRtasaMrAviNo yatra chotkurvatIya pakSiNaH // 196 // yatra puMDrekSucATeSu yatra cItkArahAriSu / picaMti pathikAH svairaM rasaM surasamaikSavam / / 197 // yatra kUpataTAkAdyAH kAmaM saMti jlaashyaaH| tathApi janatAtApaM harati rasavattayA // 198 // janatApacchido yatra vApyaH svacchAMbusaMbhRtAH / bhAMti tIratarucchAyA niruddhoSNA bahuprapAH // 199 / / vipaMkA grAhevaMtyazca svacchAH kuttilvRttyH| alaMdhyAH sarvabhogyAzca vicitrA yatra ninnagAH / / 200 // sarasAM tIreSu dezeSu rutaM haMsA vikurvate / yatra kaMThavilAlanamRNAlazakalAkulAH / / 201 // vaneSu vanamAtaMgA mdaamaalitlocnaaH| bhramaMtyavirataM yasminnAhAtumiva diggajAn / 202 // yatra zRMgAgrasaMlagnakadamA durdamA bhRzam / utkhanaMti vRSA dRSTvA sthaleSu sthalapadminIm // 203 // svargAvAsasamAH puryo nigamAH kurusNnibhaaH| vimAnasparkhino gehAH prajA yatra suropamAH / / 204 // yatra bhaMgastaraMgeSu gajeSu mdvikriyaa| daMDapAruSyamabjeSu saraHsu jalasaMgrahaH / / 205 / / gavAM gaNA yathAkAlamAptagabhoH kRtsvnaaH| poSayaMti payobhiH svarjanaM yatra ghanaiH smaaH||206|| 1 macchAH / 2 zabdaM / Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite nisargasubhagA nAryo nisargacaturA nraaH| nisargalalitAlApA bAlA yatra gRhe gRhe // 207 // yatra satpAtradAneSu prItiH pUjAsu cAhatAm / zaktirAtyaMtikI zIle proSadhe ca ratinRNAm // 208 // dezasyAsyaikadeze'sminnAmnA rAjagRhaM puram / yatra rAjanyakaM zazvadrAjate divirADiva / / 209 // yatrAbhraMlihasaudhAgrakalazaiH shaatkuNbhjaiH| sadA saMbhAvyate pauraiH zatacandraM nabhastalam / / 210 // jinaprAsAdazikharaM dNddottNbhitketainaiH| kiM kilAkAzagaMgAyAH pravAhaH zatadhA bhavet // 211 // gRhavAtAyanasthAnAM nArINAM mukhamaMDanaiH / uiMDapuMDarIkAnAM sarasAM zriyamAvahan / / 212 / / yatsuMdarINAM sauMdarya darza darza surastriyaH / pratyUhacakitA manye tasthurunmeSitekSaNAH / / 213 // yatra tauryatrikaivAnedhUpadhumavivartanaiH / sadaiva durdinItyA keko tanvaMti kekinaH // 214 // tatra rAjAdhirAjo'yaM rAjate zreNikaH sudhIH / nirjitAzaSabhUpAlarAvitapadadvayaH // 215 / / sarvato'sya sulakSmANi nAlaM varNayituM kaviH / tasmAdigmAtramevAtra lakSye sAmudrikaM yathA // 216 // 1 tapanIyaM zAtakuMbha ityamaraH / 2 ptaakaabhiH| 3 tauryatrika nRtyagItavAdyaM nATayamidaM trayam ityamaraH / 4 meghbhraantyaa| 5 kekA vANI mayUrasya / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika mahArAjasamavasaraNagamanavarNanam zirasyasya babhrurnIlA mUrddhajAH kuMcitAyatAH / kAmakRSNabhujaMgasya zizavo nu vijRMbhitAH / / 217 / / netrabhRMge mukhAbje sasmitAMzutkarakesare / dhatte sma madhurAM vANIM makaraMda sopamAm / / 298 // netrayordvitayaM reje saMsaktaM tasya karNayoH / suzrutI tAvivAzritya zikSituM sUkSmadarzitAm / / 219 / / upakaMThamasau dadhe hAraM nIhArasacchavim / tArAnikaramAsyendoriva sevArthamAgatam // 220 // vakSaHsthalena pRthunA so'dhAccaMdana carcitAm / merornijatAlagnAM zAradImitra caMdrikAm / / 221 // mukuttodbhaasine| merumanyaMsya zirasontike / cAhRtasyAyatau nIlaniSadhAviva rejatuH / / 222 / / saridAvarttagaMbhIrA nAbhimadhye'sya nirvabhau / nArIhakkariNIrodhe vArikhAteva hRdbhuva / / 223 / / rasanAveSTitaM tasya kaTimaMDalamAbabhau / hemavedI parikSiptamiva jambUdrumasthalam // 224 // UrudvayamabhAsta sma sthiraM vRttaM susaMhatam / rAmAmanogajAlaunastaMbhalIlAM samudvahan / / 225 // caraNadvitayaM so'dhAdAraktaM mradimAnvitam / zritaM zriyAnapAyinyA saMcArIva sthalAmbujam // 226 // 39 1 makaraMda: puSparasaH ityamaraH / 2 mestulyasya / 3 kAmena / 4 militaM / 5 bandhanAdhArastaMbhaH / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite rUpasaMpadamukhyaiSA bhUSitA zrutasaMpadA / zaraccandrikayevendomUrtirAnaMdinI dRzAm // 227 // padavAkyapramANeSu paraM praaviinnymaagtaa| tasya dhIH sarvazAsreSu dIpakeca vyadIpyata / / 228 / / sakalaH sakalo vidvAn vinItAtmA jitendriyaH / rAjyalakSmIkaTAkSANAM lakSyatAmagamatkRtI / / 229 / / anurAgaM sarasvatyAM kI| praNayanighnatAm / / lakSmyAM cAlabhyamAtanvanviduSAM mUrdhni so'bhavat / / 230 / / yasya jvalatpratApAgnau sadaparipatraH kSaNAt / bhaveyubhasmasAtsarve davavahnau tRNA iva // 231 / / yasya pAdadvayaM zazvatpraNamaMti mhiishvraaH| yazogaMdhairivAkRSTo bhramarA iva kuzezayam // 232 // so'yamajJAnataH pUrva munezcApyupasargataH / tIvrasaMklezabhAvaizca baddhAyurnarakasya ca // 233 // pazcAdbhAvaivizuddhaH san kAlalabdhiprasAdataH / labdhasaddarzanaH so'yamAsItkarmAtakRtsudhIH // 234 // tadyathAvRttakaM tasya vijJeyaM tatkathAnakAt / atra saMkSepamAtratvAnoktaM vistarato mayA / / 235 // tasya patnI tu nAmnA''sIcalaneti pativratA / vratazIlamudharmADhyA samyagdarzanazAlinI / / 236 saMtyaMtaHpuravAsinyaHpriyAH shtshsrshH| kalatravaMtamAtmAnaM tayaiva manute sma saH // 237 // 1 kuze jale zete iti kuzezayaM kamalam / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika mahArAjasamavasaraNagamanavarNanam rUpayauvana lAvaNyaguNavAritaraMgiNI / sAbhUtsaridivAMbhodherbhartuzchandAnugAminI / / 238 / / ajasraM tatsamIpaM sA vibharti sma smarAturA / tadAsItkalpavallIva saMsaktA ratakarmaNi / / 239 / athAnyedyurmahAsthAnamAsInaM hariviSTaire / namatkoTikirITAgrairnRpairAsevitaM bhRzam // 240 // nirjharannIrasaMkAzacalaccAmararAjibhiH / vIjyamAnaM sabhAmadhye girIndramiva nizcalam || 241 // iMdubimbasamAkArasitachatrIpalakSitam / zreNikaM taM mahArAjaM dadarza vanapAlakaH // 242 // taM hAtha praNamyAdAvuvAca vinayAnvitaH / devAzcaryapadaM kiMcid dRSTaM pratyakSato mayA // 243 // tatsarvaM lezato'pIha vaktuM zakyo na kazcana / tathApyullekhato'vazyaM vAcyaM vacmi narAdhipa / / 244 // zrIvarddhamAnatIrthasya mahatatrijagadguroH / samavasRtisaMsthAsIdvipulAcalamastake / / 245 / / varNayAmi kimatrAhaM zobhAtizayazAlinI / yatra saMbhUya nAkezAH kiMkarA iva karmaThAH / / 246 // tatra prakSubhitAMbhodhervelAdhvAnAnukAriNI / ghaMTA mukharayAmAsa jagatkalpAmarezinAm || 247 // jyotirloke mahAn siMhamaNAdo'bhUtsamutthitaH / yenAzu vimadIbhAvamavApa suravAraNaH / / 248 // 1 siMhAsane / 2 devAH / 41 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 jambUsvAmicarite dadhvAna dhvanadaMbhodadhvanitAni tirodadhan / vaiyaMtareSu geheSu mahAnAnakaniHsvanaH // 249 / / saMkhaH saMkharavaiH (1) sArdhaM yUyameva jighRkSavaH / itIva ghoSayannuccaiH phaNIndrabhavane dhvanan // 250 // viSTarAnyamarezAnAmAsanaH pracakaMpire / akSamANIva tadrva soDuM jinajayotsave / / 251 / / puSpAMjalimivAtenuH samaMtAtsurabhUruhaH / calacchAkhAkarairdIptaivigalatkusumotkaraiH / / 252 / / dizaH prasattimAse durvyabhrAje vyabhramaMvaram / virajIkRtabhUlokaH ziziro marudAvabhau / / 253 // iti prmodmaatnvnnksmaadbhvnodre| kevalajJAnapUrNendurjagadabdhimavIvRdhan // 254 / / tamairAvaNamArUDhaH sahasrAkSo'dyutattarAm / padmAkara ivotphullapaMkajo girimastake / / 255 / / dvAtriMzadvadanAnyasya pratyAsyaM ca radASTakam / saraH prati radaM tasminnabjinyekA saraH prati // 256 / / dvaatriNshtmsvaastsyaastaavtpmitptrikaaH| teSvAyateSu devAnAM nartakyastatsamAH pRthak // 257 / / nRtyaMti salayasmeravaktrAjA lalitabhravaH / pazyaccittadrumeSUccainazyaMtaH (1) pramadAMkurAn / / 258 // tAsAM sahAsazRMgArarasabhAvalayAnvitam / pazyataH kImudImAyaM nRtya piyira suraaH||259 // 1 kalpavRkSaH / 2 airAvatahastinaM / 3 saMtoSaM prAptAH / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam 43 prayANe surarAjasya nedurapsarasaH purH| raktakaMThAzca kiMno jagurjinapaterjayam / / 260 / / tato dvAtriMzadiMdrANAM pRtanA bhuketnaaH| prasasrurvilasacchatracAmarAH pratatAmarAH // 261 / / apsara kuNkumaarktkucckraahyugmke| tadvaktrapaMkajacchanne lasaMtanayanotpale // 262 / / nabhaHsarasi hArAMzusvacchavAriNi hAriNi / calaMtazcAmarAstatra haMsAyanta sma nAkinAm / / 263 / / iMdranIlamayAhAryarucibhiH kacidAtatam / svAmAbhAMti bibharAmAsa dhautAsinibhamaMbaram (1) // 264 // padmarAgarucA vyAptaM kaciyomatalaM bbhau| sAMdhyarAgamivAvabhradanuraMjitadiGmukham / / 265 // kcinmrktcchaayaasmaakraaNtmbhaanmH| sazaivalamivAMbhodherjalaparyatasaMsthitam / / 266 // tanvyaH surucirAkArA lasadaMzukabhUSaNAH / tatrAmarastriyo rejuH kalpavallya ivAMvare / / 267 // tAsAM smerANi vaktrANi padmabuddhayAnudhAvatAm / reje madhulihAM mAlA dhanuryeva manobhuvaH // 268 // surAnakamahAdhvAnaH pUjAvelAparAM dadhan / pracalollolakallolo babhau devAgamAMbudhiH / / 269 // tatra divyaaNgnaaruupaiyhstyaadivaahnH| uccAvacainabhAvama' bheje citrapaTazriyam // 270 // 1 senA / 2 kRzAGgyaH / 3 hAsyayuktAni / 4 hayaH azvaH / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite surairdUrAdathAlokya vibhorAsthAnamaMDalam / surazilpibhirArakhdhaparArddhiravanAzatam ( 1 ) / / 271 // 44 ekayojanavistAramabhUdAsthAnamIzituH / harinIlamahAratnaghaTitaM vilasattalam / / 272 / / surendranIlanirmANaM samavRttaM tadA babhau / trijagatstrImukhA lokamaMgalAdarzavibhramam / / 273 / / saMsthAnamaNDalasyAsya saMsthAnaM ko tu varNayet / sutramA sUtradhAro'bhUnirmANa yasya karmaThaH // 274 // tathApyanRdyate kiMcidasya zobhAsamuccayaH / zrutena yena saMprItiM bheje bhavyAtmanAM manaH / / 275 / / paMcavarNamayodbhAsiratnapAMzubhirAcitaH / tasya paryaMtabhUbhAge dhUlIzAlaH pariSkRtaH / / 276 / / catasRSvapi divasya hemastaMbhAgralaMbitAH / toraNAnAM karasparziratnamAlA virejire / / 277 // tato'tarAMtaraM kiMcidgatvA hATakanirmitAH / reje madhyeSu vIthInAM mAnastaMbhAH samucchritAH // 278 // adhiSThitA virejuste mAnastaMbhA manolihaH / ye dUrAdvIkSitA mAnaM staMbhayaMtyAzu durdazAm || 279 // uktaM ca "mAnastaMbhAH sarAMsi pravimalajalamatkhAtikA puSpavATI / prAkAro nATyazAlA dvitayamupavanaM vedikAMtardhvajAdyAH / 1 samavazaraNam / 2 indrAH / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam zAlaH kalpadrumANAM suparivRtavanaM stUpa harmyAvalI ca / prAkAraH sphATikoM'tarnRsuramunisabhA pIThikAgre svayaMbhUH // 280 tatra trimekhalasyAsya mUrdhni pIThasya vistRtau / sphuranmaNivibhAjAlaracitAmarakArmuke // 281 // calaccAmarasaMghAtapratibiMbanibhAgataiH / haMsairivAsaro buddhayA sevyamAne tale pRthau / / 282 / / mArtaNDamaMDalacchAyA prasparddhini maharddhike / svardhunIphenanIkAzaiH sphaTikairghaTite kacit // 283 // zucau snigdhe mRdusparze jinAMdhisparzapAvane / paryaMtaracitAneka maMgaladravyasaMpadi // 284 // trimalAMkite pIThe saipA gaMdhakuTI babhau / yatra trailokyanAthasya saMsthA sarvAtizAyinI // 285 // yathA sarvArthasiddhirvA sthitA tridivamUrdhani / tathA gaMdhakuTI dIptA pIThasyAdhitalaM babhau // 286 // sugaMdhadhUpaniHzvAsAsumanomAlabhAriNI / nAnAbharaNadIptAMgI yA vadhUriva didyute / / 287 // tasyA madhye hemaM pIThaM nAnAratnavRttAkIrNam / meroH zRMgaM nyaSkurvANaM cakre zakrodezAdvitted / / 288 // viSTaraM tadalaMcakre bhagavAnaMtatIrthakRt / caturbhiraMgulaiH svena mahinA pRSThatattalam // 289 // tatrAsInaM tamiMdrAdyAH paricerurmahejyayA / puSpavRSTiM varSato nabhomArge ghanA iva // 290 // 1 svargagaMgA / 2 tiraskurvANaM / 3 dhanadaH / 45 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tatrAzokatarU reMja paryaMte trijagatpateH / rudhanmArga divezAnAM dhunvan zAkhAH sa vAyubhiH 291 // chatraM dhavalaM rucimatkrAMtyA cAMdrImajayadrucirAM lakSmIm / tredhA ruruce zazabhRnnUnaM sevAM vidadhajjagatAM patyuH / / 292 / / payaH payodheriva vIcimAlA prakIrNakAnAM samitiH samaMtAt / jinendraparyaMta niSeviyakSaH karotkarairAvirabhUdvidhRtA / / 293 // jainI kimaMgadyutirudbhavaMtI kimidubhAsAM tatirApattI / iti sma zaMkAM tanute pataMtI sA cAmarAlI zaradiMduzubhrA / / 294 || suraduMdubhayo madhuradhvanayo ninadaMti tadA sma nabhovivare / jaladAgamazakibhirunmadibhiH zikhibhiH paravIkSitapaddhatayaH 295 prabhayA parito jinadehabhuvA jagatI sakalA samavAvistRteH (1) / ruruce sa carAcaramartyajanAH kimathAdbhutamIdRzi dhAni vibhoH296 divyamahAdhvanirasya mukhAbjAnmegharavAnukRtiM niragacchat / bhavyamanogata mohatamo'ghnannadyutadeSa yathaiva tamo'riH / / 297 / / ityaSTAbhiH pratIhArairanvitA bhUrjinaMzinaH / vipulAdrau sthitA deva devadevairadhiSThitA / / 298 / / api tatra vimuMcati mitho vairaM parasparam / janmasaMtAnasaMskArAbaddhakrodhA virodhinaH / / 299 // kecittatkAlaparyAyasvabhAvatvAdvirodhinaH / nApi te vikriyAM bhejustatsAMnidhyaprabhAvataH // 300 // tadyathA kariNI dugdhaM dogdhIva harizAvakaH / mAtRbuddhayA tathA siMhImAmanaMti mRgArbhakaH / / 301 / / 1 samIpe / 2 sUryANAM / 3 mRgazAvakAH / 46 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNika mahArAjasamavasaraNagamanavarNanam yatra dardurakA nAgaphaNAyAM ca kRtAsanAH / AzrayaMtIha chAyAyai pAMthAH sAndradrumeSviva // 302 // dramAH sarve'pi sarvartuphaladA dalazAlinaH / AnaMdAdiva nRtyaMti calacchAkhAkarAyatAH // 303 // zrIhayaH phalasaMpannAH svAdupakAraca sAMpratam / vidyate sarvabhUpRSThe sukRtAnAmivAMkurAH / / 304 / / sarvoSadhyo mahAvIryAH sarvvamayavinAzakAH / dIpyate'titarAmadya prajAnAM sukhahetave // 305 // durbhikSAdItayo nAzaM yAMti mUlAdapi kSaNAt / puNyasUryodayAdeva tamo naizaM yathA vibhoH // 306 // ityAdyatizayAH sarve saMti yugapajjinezinaH / tAMstAnullekhato vaktuM nAhaM zaknomi sAMprati // 307 // iti zrutvA vaco bhUpo vanapAlamukhAdiha / AnaMdAmRtasaMsiktadeho'bhUdbhaktinirbharaH // 308 // athotthAya nRpastUrNamAsanAtsaMmukhaM vibhoH / gatvA saptapadaM yAvatridhA cakre namaskriyAm // 309 // sAnujanmAsametontaHpurapaurapurogamaiH / prAjyAmijyAM purodhAya sasajjo'bhUdgamaM prati / / 310 // gurorbhaktiM parAM tanvankurvandharmaprabhAvanAm / sa bhUtyA parayottasthe bhagavadvaMdanAvidhau / / 311 // atha senAMbudheH kSobhamAtanvannabdhiniHsvanaH / AnaMdapaTaho maMdaM dadhvAna dhvanayan dizaH // 312 // 47 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite pratasthe'tha mahAbhAgo vaMdAruH zreNiko nRpaH / mahAhastyazvapAdAtirathaMkaTyA vRto'bhitaH // 313 // reje pracalitA senA tatAnakapRthudhvaniH / veleva vAridheH preGkhadasaMkhyadhvajavIcikAH // 314 / / tayA parivRtaH prApatsa jinA sthAna maMDapam / prasatprabhayA dikSu jitamArtaDamaNDalam // 325 // parItya pUjayanmAnastaMbhAnsomyaiH tataH param / khAtAM latAM vanaM zAlaM vanAnAM ca catuSTayam / / 316 / / dvitIyazAlamutkramya dhvajAn kalpadrumAvalIm / stUpAn prAsAdamAlAtha pazyanvismayamApa saH // 317 // tato dvArikaidevaiH saMbhrAmyadbhiH pravezitaH / zrImaMDapasya vaidagdhIM so'pazyatsvargajitvarIm // 318 // tataH pradakSiNIkurvan dharmacakracatuSTayam / 48 lakSmIM vA pUjayAmAsa prApya prathamapIThikAm / / 319 // tato dvitIyapIThasthAn vibhoraSTau mahAdhvajAn / so'rcayAmAsa saMprItaH pUtairgadhAdivastubhiH / / 320 // madhye gaMdhakuTI dvidvipArArddha hariviSTare / udayAcalamUrddhasthamivArka jinamaikSata / / 321 // calaccAmarasaMghAtavIjyamAnaM mahAtanum / prapatannirjharaM merumiva cAmIkaracchavim / / 322 // ityAdyaSTapratIhArairvibhrAjataM jinezvaram / sa triH pradakSiNIkRtya bhagavaMtaM jagadgurum / / 323 / / 1 rathAnAM samUhaH iti rathakaTayA / 2 sUrya / 3 zobhAM / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNanam iyAya yAyayukAnAM jyAyAnprAjyeSTayA prabhum / pUjAnte prANipatyezaM mahAnihitajAnvasau // 324 // namastubhyaM namastubhyaM namastubhyaM mahAtmane / vaca prasUnamAlAbhirityAnarca girAMpatim // 325 / / tvaM jinaH kAmajijjetA tvmhnaarhaaruhH| dharmadhvajo dharmapatiH kArAtinizuMbhanaH / / 326 // tava yAMsanaM bhAti vizvabhaturbhavadbharam / kRtayatnerivodvoDhaM nyagUDho'yaM mRgAdhipaiH // 327 // tavAyaM pracalacchAkhastuMgo'zokamahAdhipaH / svacchAyAsaMzritAnpAti svataH ziSyAnivAzritAn // 328 // tavAmI cAmaravAtA yakSarutkSipya viijitaaH| nirdhanaMtIva nirvyAjamAgo vai sAgasAM nRNAm // 329 // tvAmAmanaMti paritaH sumanoJjalayo divaH / tuSTayA svargalakSmyaiva muktA harSAzruviMdavaH / / 330 // devaduMdubhayazcAmI ninadaMti nabhAsthinAH / ghoSayati jayotsAhaM nirjitAkhilakarmaNaH // 331 / / jJAnadarzanavIryANi viratiH zuddhadarzanam / dAnAdilabdhayazceti kSAyikyastava zuddhayaH / / 332 / / chatratritayamAbhAti suvRttaM jina tAvakam / muktAlaMbanavibhrAji lakSmyAH krIDAsthalAyitam // 333 // tava dehaprabhotsapairidamAkramyate sdH| puNyAbhiSekasabhAraM laMbayadbhirivAbhitaH / / 334 // tava vAkmasaro divyaH punAti jagatAM manaH / mohAMdhatamaso dhunvaMstvajjJAnAzikopamaH / / 335 // 1 pUjakAnAM / 2 saMsat / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite jJAnamapratighaM vizva paryavetsIttavAkramAta / yathA jJAnaM tathaivAbhUtkSAyikaM tava darzanam / / 336 // vazvaM prajAnato'pIza yattenAstAM shrmklmo| anaMtavIryatAzaktestanmAhAtmyaM parisphuTam / / 337 // rAgAdicittakAluSyavyapAyAduditA tava / viratiH sukhamAtmotthaM vyanasyAtyaMtika vibho // 338 // prazAMtakaluSaM toyaM yatheha svacchatAM brajet / mithyAtvakardamApAyAd dRkazuddhiste yathArthatAm // 339 // saMtyo'pilabdhayaH zeSAstvayi nArthakriyAkRtaH / kRtakRtye vahidivyasaMvandho hi nirarthakam / / 340 // evaM prAyA guNA nAtha bhavato'naMtadhA matAH / tAnahaM lezato'pIza na stotumalamalpadhIH / / 341 / / bhagavaMtamAbhiSTutya viSTapAtigavaibhavam / bhartuH zrImaMDapAraMbhe svakoSThe'vIvizannRpaH // 342 // jambUdvIpe'tra varSe samayamadhigate bhArata tatra deshe| nAmnA vikhyAtakIrtAviha bhuvi magadhegAthasaMpannidhAne / tatrApi zrIgirA rAjagRha iti mahArAjadhAnI pure'smin / bhUpaH zrIzreNiko'gAdvipulagirigirI varddhamAnasya bhUmau // 343 // iti zrIjambUsvAmicarite bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallasAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyathite zreNikamahArAjasamavasaraNagamanavarNano nAma dvitiiyo'dhikaarH| Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha tRtIyo'dhyAyaH jIyAtsa ToDaraH sAdhuH sAdhupAsAMgajaH kRtii| dAnabuddhistu yasyoccaiH zreyAMsanopamIyate // ityAzIrvAdaH // saMbhavaM bhavaduHkhAnAM hatAraM tIrthanAyakam / abhinaMdanaM ca vaMdAmo vaMditaM tridazezvaraiH // 1 // tato nibhRtamAsIne prvddhkrkuimle| sadaHpadmAkare bhartuH prabodhamAbhalASuke // 2 // bhaktyA zreNikabhUpena vinyaantmaulinaa| vijJApanamakArItyaM tattvaM jijJAsunA guroH // 3 // bhagavan boTumicchAmi kiidRshstttvvistrH| mArgoM mArgaphalaM cApi kIhaka tattvaM vidAMvara // 4 // tatpaznAvasitAvitthaM bhagavAnaMtatIrthakRta / tatvaM prapaMcayAmAsa gaMbhIratarayA girA // 5 // pravakturasya vaktrAbje vikRti va kApyabhUt / darpaNe kimu bhAvAnAM vikriyA'sti prakAzate // 6 // tAlvoSThamaparisthaMdi sarvAMgeSu samudbhavAH / aspRSTakaraNA vaNoM mukhAdasya viniyeyuH // 7 // sphurdigaarguhodbhutprtidhvnitsNnibhH| praspaSTArthako niragAda dhvaniH svAyaMbhuvAt mukhAt // 8 // 1 yatsarvAtmahitaM na varNasahitaM na spanditauSThadvayaM no vAJchAkalitaM na doSamalinaM na zvAsaruddhakramam / zAntAmarSaviSaiH samaM pazugaNairAkarNitaM karNibhistanaH sarvavidaH praNaSTavipadaH pAyAdapUrva vacaH // iti saMgrahazlokaH / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite vivakSAmaMtareNApi viviktA'sIt sarasvatI / mahIyasAmacintyA hi yogajAH zaktisaMpadaH // 9 // zRNu zreNika tattvArthAn vakSyamANAnanukramAt / jIvAdIn kAlaparyatAn gautamazcAbravIttadA // 10 // jIvAjIvAvAzravabandhau kila saMvarazca nirjaraNam / mokSastattvaM samyagdarzanasaddhodhaviSayamakhilaM syAt // 11 // AzravabandhavapuridaM puNyaM pApaM svabhAvato na pRthak / tasmAnno diSTaM khalu tattvadazA mariNA samyak // 12 // poDhA dravyopadezaH syAd drvylkssnnyogtH| dravyatvaM nAma kiMcetsyAdguNaparyayavacataH // 13 // tallakSaNasvabhAvatvAjjIvaH syAd dravyasaMjJakaH / pudgalazcApi tadyogAd dravyamityabhilapyate // 14 // dharmAdharmAvihAkAzaM kAlazcApi tthaavidhH| catvAro'pi ca sattvAtte dravyasajJAtmakAH pRthak // 15 // astikAyasvabhAvatvAtsaMti pNcaastikaayikaaH| pradezapacayAbhAvAtkAlasya nAsti kAyatA // 16 // jIvAdInAM padArthAnAM yAthAtmyaM tattvamiSyate / samyagjJAnaM hi tajjJAnaM zraddhAnaM darzanaM matam // 17 // karmAdAnanidAnAnAM bhAvAnAM ca nirodhataH / cAritraM tattrayaM viddhi muktyaMgaM karmazAtanAt // 18 // 1 mhaapurussaannaaN| 2 jIvAdizraddhAnaM samyaktvaM rUpaM AtmanaH tat tu / durabhinivezavimuktaM jJAnaM samyak khalu bhavati sati yasmin / dravyasaMgrahe 41 / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevasAnatkumAranAmasvargagamanavarNanam samyagdarzanamAdau syAdvAcyaM jJaptirataH param / yasmAcchraddhAnazUnyasya jJAnasyAjJAnatA matA // 19 // uktaM ca"jIvAdIsadahaNaM sammattaM rUvamappaNo taM tu / durabhiNivesavimukkaM gANaM sammaM khu hodi sadi jamhi" // 20 // dvAbhyAM pUrva hi (pazcAddhi) cAritraM proktaM cArthakriyAkaram / kriyamANaM tu tatchnyaM syAdacAritravadyataH // 21 // tattvajJAnArthameteSAM vAcyaM lakSma yathAgamam / astitvAdiva sAmAnyAjjJAnAditvaM vishesstH||22|| tadyathA tatra jIvo'sti sa caanaadhaavsaankH| nityaH svatazca siddhatvAttacca kAyAdyabhAvataH // 23 // sa cAsaMkhyAtadezI syAdanaMtaguNavAnapi / syAtAM tasya vyayotpAdau kathaMciditiparyayaiH // 24 // cetanAlakSaNo jIvo vizeSAllakSaNAdiha / jJAtA draSTA ca kartA ca bhoktA dehapramANakaH // 25 // guNavAn karma nirmuktaavrddhvjyaasvbhaavkH| pariNatopasaMhAravisarpAbhyAM pradIpavat // 26 // jIvaH pANI ca jaMtuzca kSetrajJaH purussstthaa| pumAnAtmA'tarAtmA ca jJo jJAnI tasya pryyaaH|| 27 // 1 samyaktve sati jJAnaM samyagbhavatIti yadukaM tasya vivaraNaM kriyate / tathAhi / gautamAgnibhUtivAyubhUtinAmAno viprAH paMcapaMcazatabrAhmaNopAdhyAyA vedacatuSTayaM jyotiSkavyAkaraNaSaDaGgAni manusmRtyAdyayAdazasmRtizAstrANi yadyapi jAnanti tathApi teSAM hi jJAnaM samyaktvaM vinA mithyAjJAnameva / brahmadevakRtadravyasaMgrahavRttau 42 / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jambUsvAmicarite annoncernanamannarimaaaaanaanaanaanandsamn. yato jIvatyajIvacca jIviSyati ca janmasu / tato jIvo'yamAnAtaH siddhaH syAdbhutapUrvakaH // 28 // bhavyAbhavyau tathA mukta iti jIvastridhoditaH / bhaviSyatsiddhako bhavyaH suvarNopalasaMnibhaH // 29 / / abhavyastu vipakSaH syAdadhapASANasaMnibhaH / muktikAraNasAmagrI na tasyAsti kadAcana // 30 // krmbNdhnnirmuktstrilokshikhraalyH| siddho niraMjanaH proktaH prAptAnaMtamukhodayaH // 31 // iti jIvapadArthaste saMkSepeNa nirUpitaH / ajIvatatvamapyevamavadhAnatayA zRNu // 32 // ajIvalakSaNaM tatvaM paMcadhaiva prapaMcyate / dharmAdharmoM ca sAkAzaM kAlaH pudgala ityapi // 33 / / jIvapudgalayo'rthaH syAdgatyupagrahakAraNam / dharmadravyaM taduddiSTamadharmaH sthityupagrahaH // 34 // yathA matsyasya gamanaM vinA naivabhisA bhavet / na cAMbhaH prerayatyenaM tathA dharmo'styanugrahaH // 35 // tarucchAyA yathA matyai sthApayatyarthinaM khtH| na tveSA prerayatyenamatha ca sthitikAraNam // 36 // 1 syAdetadanaMtakAlenApi yo na setsyatyasAvabhavyatulyatvAdabhavya eva / atha setsyati sarvo bhavyastata uttarakAlaM bhavyazUnyaM jagat syAditi ? tanna, kiM kAraNa ? bhavyarAzyaMtabhAvAt / yathA yo'naMtenApi kAlana kanakapASANo na kanako bhaviSyati na tasyAMdhapASANatvaM knkpaassaannshktiyogaat| yathA vAgAmikAlo yo'naMtenApi kAlena nAgamiSyati na tasyAgAmitvaM hIyata / tathA bhavyasyApi svazaktiyogAdasatyAmapi vyaktI na bhavyatvahAniH / ta. rAjavArtika 2-7-9 / pR.77 / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevasAnatkumAranAmasvargagamanavarNanam tathaivAdharmakAyo'pi jIvapudgalayoyoH / nivartayatyudAsIno na tvayaM prerakaH sthiteH // 37 // jIvAdInAM padArthAnAmavagAhanalakSaNam / yattadAkAzamasparzamamRta vyApi niSkriyam / / 38 // vartanaulakSaNaH kAlo varttanA ca parAzrayA / yathA svaguNaparyAyaiH pariNatRtvayojanA // 39 // yathA kulAlacakrasya bhramaNe'dhaH zilA svayam / dhatte nimittatAmevaM kAlo'pi kalito budhaiH // 40 // vyavahArAtmakAtkAlAnmukhyakAlavinirNayaH / / mukhye satyeva goNasya vAhIkAdeH pratItitaH // 41 // sakAlo lokamAtraiH khairaNubhirnicitaH sthiteH| jJeyo'nyonyamasaMkIrNe ratnAnAmiva rAzibhiH // 42 // pradezapacayAyogAdakAyo'yaM prakIrtitaH / zeSAH paMcAstikAyAH syuH pradezopacitAtmakAH / / 43 / / dharmAdharmaviyatkAlapadArthA muurtivrjitaaH| mUrtimatpudgaladravyaM tasya bhedAnitaH zRNu // 44 // 1 dharmAdhamauM punargatisthitikriyAviziSTAnAM dravyANAmupakArakAveva na punarbalAgatisthitinirvatako / yathA ca sarittaTAkahadasamudreSu vegavAhitve sati matsyasya khayameva saMjAtajigamiSasyopagrAhakaM jalaM nimittatayopakaroti, daNDAdivatkuMbhakAre katari mRdaH pariNAminyAH, nabhovadvA nabhazcaratAM nabhazcarANAmapekSAkAraNa, na punastajalaM gateH kAraNabhAvaM bibhrANamagacchantamapi matsyabalAtpreyaM gamayati, kSitivI svayameva tiSThato dravyasya sthAnabhUyamApanIpadyate, na punaratiSThavyaM balAdavanirasthApayati / SaDdarzanasamuccayaTIkA pR. 68 / / 2 pratidravyaparyAyamaMtanItaikasamayA khsttaanubhuutirvrtnaa| Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite varNagaMdharasasparzayoginaH pudgalA mtaaH| pUraNAdgalanAccaiva sNpraaptaanvrthnaamkaaH||45|| skaMdhANubhedato dvedhA pudgalasya vyavasthitiH / snigdharUkSAtmakANUnAM saMghAtaH skaMdha iSyate // 46 // dvayaNukAdimahAskaMdhapayataM tasya vistrH| chAyAtapatamojyotsnApayodAdiprabhedabhAk // 47 // sUkSmasUkSmAstathA sUkSmAH sUkSmasthUlAtmakAH pare / sthUlasUkSmakAH sthUlAH sthUlasthUlAzca pudgalAH // 48 // sUkSmamUkSmo'NurekaH syAdadRzyo dRzya eva ca / sUkSmAste kArmaNaskaMdhAH prdeshaanNtyogtH|| 49 // zabdaH sparzo raso gaMdhaH mUkSmasthUlo nigadyate / acAkSuSatve satyeSAmindriyagrAhyatekSaNAt // 50 // sthUlasUkSmAH punrjeyaashchaayaajyotsnaatpaadyH| cAkSuSatve'pi sNhaaryruuptvaadvighaatkaaH||51|| dravadravyaM jalAdi syAtsthUlabhedanidarzanam / sthUlasthUlaH pRthivyAdirbhedyaM skaMdhaH prakIrtitaH // 52 / / Azravo'pi dvidhA prokto bhaavdrvyvibhedtH| Ayo jIvAtmako bhAvaH sa cAguddhaH paratvataH // 53 // 1 pRthvIrUpapudgaladravyaM bAdarabAdaraM / chettu bhettuM anyatra netuM zakyaM tadbAdarabAdaramityarthaH / jalaM bAdaraM / yacchettuM bhettumazakya anyatra netuM zakya tadAdaramityarthaH / chAyA bAdarasUkSmaM / yacchettuM bhettumanyatra netumazakyaM tadvAdarasUkSmamityarthaH / yaH cakSurvajiMtacaturindriyaviSayo bAhyArthaH tatsUkSmasthUlaM / karma sUkSmaM / yadadravyaM dezAvadhiparamAvadhiviSayaM tatsUkSmamityarthaH / paramANuH sUkSmasUkSmaM / yatsavidhiviSayaM tatsUkSmasUkSmamityarthaH / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevasAnatkumAranAmasvargagamanavarNanam mithyAtvaM ca kaSAyAzca yogo'viratireva ca / bhAvAzravasya vijJeyA bhedAzcAmI yathAgamAt // 54 // satsu bhAvAzraveSvAzu yogyAH kArmANavargaNAH / gacchati karmaparyAyaiH sa ca dravyAzravaH smRtaH / / 55 / / AzravapUrvako bandho dvividhaH so'pi pUrvavat / AzritAnAM yato bandhaH prakRtyAdiprabhedataH // 56 // Azravasya nirodho yaH sa saMvara udAhRtaH / tatrAdyo bhAvazuddhiH syAtparaH kArmANarodhataH // 57 // nirjarA ca dvidhA proktA savipAkAvipAkataH / atra saMvarapUrvA yA nirjarA so'cyate budhaiH // 58 // bhAvadravyAtmikA dvedhA nirjarA tattvavedinAm / tatrAdyA zuddhabhAvaH syAtkarmanirjaraNaM parA / / 59 // puMso'vasthAMtaraM mokSaH kRtsnakarmakSaye sati / jJAnAnaMdAdidharmANAmAvirbhAvAtmakaH svataH / / 60 / / zubha bhAvo hi puNyasya pApasyAzubha eva ca / pUrvo vratAdirUpAtmA tadvipakSaH paraH smRtaH // 61 // vadatyevaM jinezAne tattvAni zreNikaM prati / uttIrNamaMvarAtkiMcitsAkSAttejomayaM tadA / / 62 // bimbaM kherdvidhA bhUtvA kimAgacchacca bhUtale / draSTuM lakSmI virAgasya jinasyAnatavaibhavam // 63 // 1 azuddhAvasthAtyAgaH zuddhAvasthAgrahaNaM / 57 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite dRSTvAkasmAnnarAdhIzo dhImAn vismayatAM gataH / papraccha svAminaM bhUyaH kimidaM dRzyate'dhunA // 64 // pRSTaH pratyAha dharmeo rAjAnaM zreNikaM prati / vidyunmAlIti vikhyAto devo'yaM syAnmaharddhikaH // 65 // catasRbhirnAbhiH sa samaM dharmAnurAgataH / bhagavadvaMdanA soDalaM zIghraM tatrAgatastadA // 66 // kiMtvitaH saptame cAhni divazcyutvA bhavAMtakaH / bhuvameSyati bhavyAtmA caramAMgI bhaviSyati // 67 // zratveti tadvaco bhUpo bhUyo bhaktiparAyaNaH / prIto vijJApayAmAsa bhagavaMtaM jagadgurum || 68 // // kRpAsAgara bho sva min yattvayoktaM suyuktitaH / SaNmAsamAyuSaH zeSo yadA spAttridivaukasAm // 69 // tadA maMdAramAlA syAnmAnA kaMThAvalaMbinI / dehakAMtirbhavettacchA maMdAyaMte suradrumAH // 70 // tejovyAtaM dizAM vaktramasya kAMtimayaM vapuH / dRzyate'dhyakSato'pIza tatkathaM citrakAraNam // 71 // ityadaH saMzayadhvAMtaM nirAkurvan jinoM'zumAn / uvAca viSTaviSTo gaMbhIratarayA girA / / 72 / rAjannasya kathAvRttaM sarva citrAspadaM zRNu // saMvegavarddhane heturnirvedajananakSamam / / 73 / / tadyathA magadhe deze ramye'traiva prasiddhake / dhanadhAnyahiraNyAdipUrNa prAgeva varNite // 74 // 58 1 caramazarIrI tadbhavamokSagAmIti / 2 devAnAM / 3 maMdArapuSpaiH gumphitA mAlA / 4 siMhAsane upaviSTaH / 5 AzcaryakArakaM / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevasAnatkumAranAmasvargagamanavarNanam tatraikadezAMzavyAptaM varddhamAnAbhidhaM puram / vanopavanarAjIbhiH rAjitaM parikhAdibhiH // 75 / / caturgopurasaMyuktaM vizAlaM zAlavoSTitam / suMdarIbhiH samAkarNi divyabhUSAMbarAdibhiH / / 76 // tatra vinA vasaMtyeva vedamArgAnurAgiNaH / yAjJikAH zreyase hiMsAM kurvtiihaadhmaadhmaaH|| 77 // hanyate pazavastatra gogajAjAnarAdayaH / mithyAMdhakArasaMchannahambhirduSpathagAmibhiH // 78 / / atha tatra vasekazcidvimo vedvidaaNvrH|| svadharmakarmaniSNAto nAnnAryAvamurIritaH // 79 // tasya bhAryA satI nAnnA somazamA pativratA / sItevaikapatiH sAdhvI bhartuzchandAnugAminI // 8 // tayoH putrAvabhUtAM dvau puSpadaMtAMvivodyato / nAmnAdyo bhAvadevazca dvitIyo bhavadevakaH // 81 / / kramAdadhItinI zAstravedavyAkaraNAdiSu / nidAnAdicikitsAMte vaidye tarke ca chandasi / / 82 // jyotiHsaMgItagAneSu kAvyAlaMkaraNeSu ca / kimatra bahunoktena vidyAbdheH pAragAvidha // 83 // vAvadUko suvAdeSu jnyaanvijnyaankovidii| api cAtyaMtasnehA mitho puNyasukhAviva / / 84 / / itthaM sukhaM suvarddhantau yAvaddvau nirupadravam / jyeSTho dvAdazavarSIyo laghuAdazavarSaka: / / 85 / / 1 candrasUryo iva / 2 vAvadUko'tivaktari ityamaraH / Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jambUsvAmicarite atrAMtare purA duSTakarmopArjitapAkataH / jAtastAtastayoH kuSThI mahAvyAdhiprapIDitaH // 86 // kuSTavyAptazarIraH sa galatkarNAkSanAsikaH / zIrNopAMgazca sarvAMge yAtanAvyAkulIkRtaH // 87 // ajJAnenAryate karma tadvipAko hi dustaraH / svAdu saMbhojyate pathyaM tatpAke duHkhavAniva // 88 // matveti dhImatA tyAjyA viSayA viSasaMnibhAH / dharmAmRtaM ca pAnIyaM nirvikArapadapradam / / 89 / / atyaMta duHkhito vipro jIvanAzAparicyutaH / praviSTo jvalite vahnau citAnAni paitaMgavat // 90 // tadviyogAttu zokArtA somazamapi tatpriyA / vegAttatra citAyAM vai tena sArdhamavIvizat / / 91 // mRtayormAtRpitrozca jAtau tau duHkhabhAjanau / zokasaMtApasaMtaptau saMlapatkaruNAravau / / 92 // tato bandhubhirAtmIyaiH sAcaiva pratibodhitau / tadA zokaM vimucyAzu kRtavantau pituH kriyAm // 93 // saMtarpaNaM yathAmnAyaM sarve kRtvA vimatsarau / pUrvavatsadmakAryeSu sodyatau bhavatastadA // 94 // itthaM dinagaNaiH kaizcidgate'tha munipuMgavaH / Agatastatra saudharmo nAmnA dharmavapuH zamI / / 95 // sarvasaMgavimuktAtmA bAhyAbhyaMtarabhedataH / yathajAtasvarUpo'pi sajjo guptazca guptibhiH // 96 // 1 pUrvakarmodayena / 2 tIvravedanA / 3 patan san gacchati iti pataMgaH zalabhaH / 4 namo'pi / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevasAnatkumAranAmasvargagamanavarNanam niHzaMko jinasUtrArthe sazaMko vrataparicyutau / dayAluH sarvajIveSu nirdayaH karmazAMtane // 97 // . syAdvAdI kumatadhvAnte tejasvI bhAnumAniva / saumyaH zazIva sarvAMge dhIro merurivonnataH / / 98 // bhavadAvAgnitaptAnAM syAjjaino jaladopamaH / dharmopadezanIreNa poSitA bhavyacAtakAH // 99 // sarvasaMghASTakopeto'taMdrito vijitendriyH| jJAnavijJAnasaMpanno gaNI guNanidhiH zamI // 10 // samaH zatrau ca mitre ca jIvite maraNe smH| samo lAbhe sulAbhe ca samo mAnApamAnayoH // 101 // ratnatrayadharo dhIro tapasAlaMkRtavigrahaH / ajasraM sAvadhAnazca saMyamapratipAlane // 102 // upekSAvAnapi prAyaH karuNArasapUritaH / / muniruddezayAmAsa jaina dharma dayAmayam // 103 // bho bho bhavyajanA yUyaM zRNudhvaM dharmamuttamam / svargApavargayojiM trailokyazaraNaM zubham / / 104 // saMsAre'tra sukhaM na syAdAsarvatridivaukasAm / karmAdhInatayA dabhraM tadudayavazavartinAm / // 105 // tathApi mohamAhAtmyAtmatyastamitalocanaH / saMsArI manute saukhyaM saMsakto vipayeSvadhIH // 106 // 1 vinAzane / 2 samyagdarzanajJAnacAritrANi iti ratnatrayaM / 3 jaDaH / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite anityeSu zarIreSu putrapautrAdikeSu ca / saMpatsadmakalatreSu nityatvaM manute kudRk / / 107 // duHkhabIjeSu bhogeSu ramate svamukhAzayA / tadviyoge ca duHkhArtaH sIdatyeva pazuryathA // 108 // kSaNaM kAmI kSaNaM lobhI kSaNaM tRSNAparAyaNaH / kSaNaM bhogI kSaNaM rogI bhUtAviSTa ivAcaret / / 109 // rAgadveSamayIbhUya bhUyastatra jaDAtmakaH / duhecyaM karma banAti yena tadurgatiM vrajet // 11 // kadAcinnArako bhUtvA tatra duSkarmapAkataH / asadhairyAtanAduHkhaistADyate sAgarAvadhiH / / 111 // kApi tiryaggati prAdhya janmanIcaiHkule'thavA / duHkhAnAM ca sahasraizca pIDito'yaM bhramatyaho / 112 // tato nAbhUsthiraH kvApi madhyegaticatuSTayam / vinA samyagdagbodhavRttai turanaMtazaH // 113 // ataH sukhArthinAnena prANinA dharmasaMgrahaH / kartavyo'vazyamevAyamajasraM jinabhASitaH // 114 // imAM nirupamA vAcaM prazAMbugI suneH| zrutvAsya bhAvadevasya kaMpitaM hRdayaM tadA / / 115 // tato nirviSNacittena tena sNsaarbhiirunnaa| vijJapto gururevAsau muniH saudharmasaMjJakaH // 116 // svAmin trAyasva mAmadya nimajjaMtaM bhvaambudhau| yathAkathaMcidAtmIyaM labheya sukhamavyayam // 117 // 1 mithyaadRssttiH| Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevasAnatkumAranAmasvargagamanavarNanam 63 tato nAtha kRpAM kRtvA dIkSAM me dehi nirmalAm / sarvasaMgaparityAgalakSaNAM bhavanAzinIm / / 118 // zratvaitadbhAvadevasya bASpAMbhogarbhitaM vcH| uvAca vAcaM saudharmo munistatpINanakSamAm // 119 / / nirviNNo'si yadA vatsa matvA bhogAMzca rogavata / tadA dIkSA gRhANAzu rAgibhiduddharAmimAm / / 120 / / gurUpadezato nUnaM dhairyamAlambya shuddhdhiiH| niHzalyo bhAvadevo'sau pravadrAja dvijottamaH // 121 // tataHprabhRti yogIzaH sAkSAdvAcaMyamI yathA / svasaMyamAvirodhena vijaharSa mahItale / / 122 // guNairguruNA guruNA sAddha gacchannakalmaSaH / ghoramugraM tapaH kurvan sa samaH sukhaduHkhayoH // 123 // svAdhyAyadhyAnamaikAmyaM dhyAyaniha niraMtaram / zabdabrahmamayaM tattvamabhyasan vinayAnataH // 124 // dhanyo'smyahaM kRtArtho'smi yanmayA prAptamuttamam / jaina dharmamiti prAjJo manyamAnaH kRtArthatAm // 125 // athAnyeyuH sa saudharmaH sariH saMghasamanvitaH / viharannAgato bhUyo varddhamAnAbhidhe pure // 126 // bhAvadevo munistatra sa saMsmAra vizuddhadhIH / vartate me'nujo bhrAtA pure'sminniti ciMtayan // 127 // bhavadeva iti khyAto vipraH syaadvissyaaNdhdhiiH| khAtmahitamajAnAno duHzrutigrastacetasaH // 128 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite ekazo bodhayAmyenaM paramopekSavAnapi / svato gatvApi tadvehe vidyate me manorathaH // 129 // arhaddharmopadezaizcet pratibuddhaH kathaMcana / virakto bhavabhogebhyo nizcitaM sa bhavenmuniH // 130 // citayitveti citte sve bhAvadevI munistadA / azizriyadguroH pArzvamAjJAmAdAtukAmyayA / / 131 // dIyatAM bhagavannAjJA mahyaM bhrAtRvibodhane / baddhakakSAya kAruNyAttvatprasAdaikabhUmaye / / 132 / / evaM prasAdayitvA svaguruM natvAgamanmuniH / bhavadevagRhe ramye kRteryyApathazuddhibhAk / / 133 / / anaMtaraM dadarzAsau bhrAtRgehaM savismitaH / maMDapADaMvarAdyaM hi toraNazrIvirAjitam // 134 // maMgalAta dhanAdaizca badhirIkRtadikcayam / citrollekhaiH samAkIrNa marudAM ( tAM ) dolitadhvajam // 135 // tAruNyapUrNanArIbhiH kRtagAnamahotsavam / baMdibhiH stUyamAnaM ca vedavAkyairalaMkRtam / / 136 // jAtI kuMdAdipuSpaizca vAsitaM gaMdhazAlibhiH / satkarpUravimitraizca zrIkhaMDaizcarcitaM bhRzam // 137 // muninApi yutaH sArthe bhAvadevaH susaMyataH / avilaMbatayA prAptastatra bhrAtRgRhAMgaNe / / 138 // tato dRSTvA samutthAya tUrNamabhyudgame vidhim / prazrayAtkArayAmAsa bhavadevo natAnataH / / 139 // 1 A samantAt tudyate iti AtodyaM caturvidhaM vAdyaM / 2 vinayAt / 64 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevasAnatkumArasvargagamanavarNanam uccaiHsthAne nivezyAzu namaskRtya punaH punaH / zaraNye zaraNe tatropaviSTo gurusaMnidhau // 140 // yoginA bhrAtRmanyena dharmavRddhayAdidAnataH / saMbhAvitaH punaH prAha bhavadeva itaritaH // 141 // vidyate kuzalaM bhrAtaH saMyame tapasAM caye / ekAgraciMtane dhyAne jJAne svAtmasamudbhave / / 142 // muniH prAha mahAprAjJaH sAcaiva bhrAtaraM prati / samAdhAnaparA vatsa praSTukAmA vayaM tvidam / / 143 // kimetasmin gRhe bhAvi bhUtaM vA vartate'dhunA / dRzyate maMDapAraMbhI bhrAtastvadvatau yataH // 144 // yattavAlaMkRtaM saumyaM vapuH paramasundaram / kare kaMkaNametatte dRzyate cotsavAvaham || 145 // - AkaNyedaM gurorvAkyaM bhavadevI natAnanaH / ISatsmitaM skhaladvAcamuvAca vIDayA yutaH / / 146 // svAminnatra vasadvize nAmnA durmarSaNaH smRtaH / nAgadevI ca bhAryAsya kulazIlaguNAMkitA / / 147 // tayornAgavasuputrI mahAdya vivAhitA / AjJAmAdAya baMdhUnAM vedavAkyasamakSakam / / 148 // muniH prAha tataH zrutvA yuktisaMgarbhitAM giram / bhrAtardharmAjjagatyasmin durlabhaM na kimapyaho / / 149 // dharmadaindraM padaM nRNAM sarvasaMpatsamanvitam / cakritvaM vArddhacakritvaM nRpatvaM ca vizeSataH / / 150 // 1 zaraNe sAdhuH zaraNyastasmin / 2 gRhe / 65 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite sarvaprANidayAlakSmI gRhasthazaminordvidhA / ratnatrayamayo dharmaH sa tridhA jinadezitaH / / 151 // naratvaM prApya duSprApyaM yo na dharma samAcaret / nUnaM manye vRthA tasya janma prAptamapi sphuTam // 152 // pItvA vAkyAmRtaM pUtaM prAptaM munimahodadheH / bhavadevo vratAnyuccaiH zrAvakasyAgRhIttadA / / 153 / saMgrahItavratenAzu vijJapto muninAyakaH / svAminnatra gRhe me'dya tvayA bhojyaM kRpApara / / 154 / / vijJapteranujasyaiva bhrAtRdharmAnurAgataH / muniH sa zuddhamAhAraM niHsAvadyaM jaghAsa saH // 155 // tatazceryApathaM pazyaMzcacAla munipuMgavaH / tiSThate yatra saudharmo yativRMdasamanvitaH // 156 // tataH paurajanAH kecidvinApyanumatiM muneH / celustamanugacchaMtaM prazrayasya kRte'rthataH / / 157 / / tatsArthatvamivAdAya kiyaddUraM yathAyatham / gatvA punarnamaskRtya vyAvRtya gRhamAyayuH || 158 // bhavadevo'nujo bhrAtA tena sArdhamajIgamat / gRhe gaccha gurorAjJAM pratIcchanniti gauravAt / / 159 // muninAbhANi na tadvAkyamahiMsAvrataghAtakam / dharmadhvaMsabhiyA zazvadrakSatA saMyamAdikAn / / 160 // evameva gato dUre dUrAddUratare'pi ca / mumukSuH kaMkaNagraMthI vyAkulIbhUtacetasaH // 169 // 66 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevasAnatkumArasvargagamanavarNanam smAraM smAraM punazcitte nAgavasumukhAMbujam / mUrcchanniva padaM dhatte praskhaladgativibhramam / / 162 / / kiMcitsopAyamAlocya vyAjAdUce muhurmuhuH / gRhaM jigamiSayA bhAvadevaM prati sahodaraH / / 163 // svAmin smarasyayaM vRkSo gavyetipramitaH puraH / krIDArthaM tvamahaM cAstAM pratyahaM yatra sArthataH // 164 // itaH pazya taDAgaM bhI paMkajAlIvirAjitam / zrotuM rutaM marAlasya yatrAvAM tasthatuH purA / / 165 // kRtrimaM kAnanaM pazya nAnAnoka saMhatam / puSpAvacayAyAvAM ca yatrAjagmaturAdarAt / / 166 // seyaM sthalI kRpAnAtha candrarazmirivojjvalA ! yatra kaMdukakhelAyai tasthuH sarve'smadAdayaH / / 167 / ityAdivividhAlApairAtmAkUtaM vadannapi / bhavadevo na zazAkoccairmohituM tanmano manAk / / 168 / / nApi pazyati netrAbhyAM no kiMciccitayenmuniH / vacasApi na huMkAraM vadedvA bAhusaMjJayA // 169 // kramAdevaM sugacchantau prApaturgurusaMnidhau / dhuraM dharmarathasyaitau voDhArau vRSabhAviva / / 170 // tatastaM munimuddizya zaMsuH sarve'pi saMyatAH / dhanyo'si tvaM mahAbhAga yenAnIto'nujaH kSaNAt // 171 // tato bhaktyA praNamyAzu guruM saudharmasaMjJakam / upaviSTo yathAsthAne bhAvadevo munistadA / / 172 // 1 kroshyugN| 2 kamalapaMktibhiH / 3 anokahaH vRkSaH / 4 abhiprAyaM / 5 vAhakau / 67 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite itikartavyatAmUDhaH paryAkulitacetasaH / ciMtayAmAsa citte stre bhavadevo navoddehaH / / 173 // nivRttyAtha gRhaM yAmi kiM vA gRhAmi saMyamam / iti saMzayadolAyAM kSaNaM nAsthAyi tanmanaH / / 174 // udvAhasyAvaziSTaM yatkAryaM kRtvAnayA samam / kAMtayA durlabhAn bhogAn bhuMjAmIti yathepsitAn // 175 // idamAkUtaM tu me citte vartate svamanISitam / kasyAgre kathayAmyatra vrIDyAvRtamAnasaH / / 176 / / vedaM padaM munIzAnAM durddharaM mahatAmapi / asmAdRzA varAkAH ka daSTAH kAmabhujaMgakaiH / / 177 // atha cenna karomyatra guruvAkyamasUkSaNAt / 68 ayaM jyeSTho mama bhrAtA mAbhUlajjAparAyaNaH / 178 // vimRzyobhayapakSe'pi kRtyAkRtyavizeSataH / sazalyaH kRtadhairyo'sau dIkSAmAdAtumudyataH / / 179 / / ciMtitaM tena citte sve sazalyena vimRzyatA / gamiSyAmi punargehaM yathAkAlamataH param / / 180 // vimRzyaitatsachadmaH sa bhavadevo natAnanaH / avAdInmunimuddizya yathA dhUrtaviceSTitam // 189 // mune paropakArAya baddhakakSa mahAtapa / mayi dIne kRpAM kRtvA dehi dIkSAM tvamAhatIm / / 182 // vijJAto muninA tUrNa sAvadhijJAnacakSuSA / gopayannapi durlakSyaM svAbhiprAyaM dvijottamaH // 183 // 1 navavivAhitaH / 2 anAdarAt / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevasAnatkumArasvargagamanavarNanam dIkSAmAdAtukAmo'pi vidyate sAbhilASavAn / virAgo bhavitetyasmai dIkSAM dadau mhaamuniH||184|| athAdAyApi naMgrethIM dIkSAM srvsmksstH| dagdhaH smarAnaleneti hRdi zalyamadhArayat // 185 / / mugdhAM saMpUrNatAruNyAM pUrNacaMdranibhAnanAm / drakSyAmyahaM kadA dInAM mRgAkSI tAM musasmarAm // 186 / / ghanastanabharAnamrAM komalAM pallavAdharAm / mAmRte virahavyAptAM ciMtayaMtI muhurmuhuH // 187 // evaM ciMtayatastasyAjasamacchinnadhArayA / svAdhyAyaM dhyAnamapyetajjJAnamAsIttapo vratam // 188 // athaikadA sa saudharmo gaNI saMghasamanvitaH / viharannAgato bhUyo varddhamAnAbhidhe pure // 189 / / bAhyodyAnapradezeSu sthitAH sarve'pi sNytaaH| kAyotsargeNa caikAgyaM zuddhAtmadhyAnasiddhaye // 190 // pAraNasya kRte vyAjAdanugrAmaM cacAla sH| bhavadevazcalaJcitto bhAyA~ draSTuM samutsukaH // 191 // paryaTanpathi pAMthaH saMzcitati sma sa sasmaraH / adya muMjAmi kAMtAM tAM sAlaMkArAM sakautukAm // 192 // tAruNyajaladhervelAM kamrI kAmayAmiva / matsyImiva vinA toyaM mAmRte virahAturAm // 193 // ciMtayanniti mArgeSu kramAd grAmamavIvizat / sAMdhyarAgAruNo bhAnu: pratIcI ca digaMganAm / / 194 // 1 kaamukii| Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite praviSTaH sa dadarzoccairjina caityagRhaM zubham / uttuMgatoraNopetaM dhvajamAlAbhirAtatam / / 195 / / maNimuktAmayairvADhaM' bhUSitaM bhUSaNaiH zubhaiH / yAtAyAtAMganAbhizca kRtagAnamahotsavam / / 196 // triH parItyAtha bhaktyA tAM vaMditvA pratimAM vibhoH / upaviSTo yathAsthAne bhavadevo nAnA muniH // 197 // tatra caityAlaye khyAtA sAyiMkA yA vratAnvitA / carmAsthizeSasarvAgI muniM dRSTrA vavaMda tam / / 198 // samAdhAnaM mune te'dya saMyame tapasi vrate / dhyAne jJAne ca svAdhyAye tathA kacciditIritam // 199 // muninApi yathAyogyaM pRSTA tatkuzalaM tadA / sAnaiva tAM samuddizya proktamaMtaHspRhAlunA // 200 // Arye pUrvamabhUtAM dvau vidvAMsau lalitAkRtI / dvijasyAryavasoH putrau vikhyAtau sarvasammatau / / 201 // tatra jyAyAnajeyo'nyairbhAvadeva iti smRtaH / bhavadevo laghIyAMzca vAgmI vedavidAMvaraH // 202 // pAvane cedvijAnAsi brUhi me saMzayacchide / ka kathaM tiSThatastau dvau kA kathA cAdhunA tayoH // 203 // soce tadvAkyamAkarNya nirvikArA suceSTitA / dhanyau tau muninAthau dvau jAtau kAlAdilabdhitaH // 204 // zrutvetadbhavadevo'sAyuktavAnasamaMjasam / udgiranniva gUDhArthamAtmAkRtaM tadAturaH // 205 // 1 atizayena / 2 kaJcit kAmapravedane ityamaraH / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevasAnatkumArasvargagamanavarNanam 71 amannermoremananews Arye vada kimapyanyatpRcchAmIha mahAdarAt / na saMdezavaco dRSyaM mahatAmapi saMmatam / / 206 // nAmnA nAgavam yaasiidbhvdevvivaahitaa| sA vinA patinA bAlA yAvadadyAbhavatkatham // 207 // iti vAcA vikAraiH sa jJAto bhartRcarastayA / pazcAttApaM mukurvatyA bhiyA kaMpitayeva vA // 208 // nUnaM munipadaM tyaktamayamicchati mUDhadhIH / tyaktadhairyAtikAmAMdho duHsahasmarapIDitaH // 209 // ato dharmAnurAgAddhi boddhavyo'yaM mayAdhunA / yathAkathaMcitsadvAkyarjinoktairamRtopamaiH / / 210 // atha cetsasmarazcAyaM bhogAnicchati sarvataH / dRDhavrataM ca me bhUyAtprANAMte'pi garIyasi // 211 // viciMtyeti kriyAkrAMtA soce saakssaadRddhvrtaa| vinayenAnatA mUrdhni bhAratIva priyaMvadA // 212 // svAminnIDya mahAprAjJa dhanyo'si tvaM jagattraye / cAritraM yattvayA prAptaM duSpApyaM mahatAmapi // 213 / / tvaM pUjyAstridivezAnAM muniH prmpaavnH| sarvasaMpannidhAnastvaM mokSalakSmIsvayaMvaraH // 214 // tAruNye'pi mahAbhogAnkazcaitAMstyaktumarhati / bhavato'nyatra bho saumya suraloke'pi durlabhAn // 215 // prAraMbhe madhurAbhAsA vipAke kaTukAH sphuTam / hAlAhalanibhA bhogAH sadya prANApahAriNaH // 216 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite kazcAmRtaM parityajya viSamicchati mUDhadhIH / kazcAzmAnaM samAdatte tyaktvA jAmbUnadaM zaThaH / / 217 / / svargApavargayoH zamaM muktvA ko narakaM vrajet / tyaktvA jainezvarI dIkSAM bhogAn kAmayate'dhamaH // 298 // ityAdivividhairvAkyaiH pratibodhavidhAyakaiH / bodhitaH sa tayA vegAllajjayA bhUddhomukhaH // 219 // pRSTA nAgavasU yAtra tvayA kiMcitspRhAlunA ! mAmevAdhyakSataH pazya tAmabhogocitAM muneH // 220 // vapustasyAH kRmisthAnaM zravadvAramapAvanam / mukhaM lAlAvilaM pUti kAliMgasadRzaM ziraH / / 221 // skhaladvAkyamasaMbandhaM vIbhatso ghargharaH svanaH / gartAkArau kapolau dvau sukUpAviva cakSuSI / / 222 // kiMvA bahutarAlApaiH saivaipAhaM samakSataH / zuSkamAMsau bhujau tasyAH patitau ca payodharau / / 223 // svAdhikArAtpramattau dvau narAviva kusevayA / carmAsthibhUta sarvAMgI niSkAmA vratatatparA // 224 // dhiradudaivamidaM yanmAM smAraM smAraM punaH punaH / sazalyena tvayA dhIra kAlo'yaM gamito vRthA / / 225 / / suMdaraM na kimapyasti nUnaM yoSitkuTIra ke / atazceto virajyAzu niHzalyaM tattapaH kuru / / 226 / / tapasA yena prApyate svargamokSasukhAni ca / kiM vRthA viSayairebhiH saukhyAbhAsanibandhanaiH // 227 // 72 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadeva bhavadevasAnatkumArasvargagamanavarNanam kAminyAdimahAbhogA muktocchiSTA naMtazaH / yatastatrAnurAgena kiM mune duHkhadAyinA / / 228 // zrutvA munirimAM vAcaM nirgatAM kAminImukhAt / dhikkurvannivAtmAnamISalajjAparo'bhavat / / 229 // tasyAH prazaMsanaM cakre pratibuddhamanA muniH / bhavadevo'gnisaMyogAdiva kArtasvaro'malaH // 230 // dhanya tvamaya naukAsIdbhavAndhyuttaraNe mama / nimajjataH zatAvarte mohAgAdhatale bhRzam / / 231 / / ityuktvAtha gato vegAnniH zalyo munisannidhau / muktapAtroM bhramAvarte saMgrahItazcirAdiva || 232 // natvAtha muninAthaM tamupavizya yathAsane / yathAvRttaM svavRttAntaM tasmai sarvamacIkathat / / 233 / / chedopasthApanaM kRtvA tatazvetaH sa saMyamI / jAtaH sAkSAnmunirjetA karmaNAM bhAvazuddhitaH / / 234 // AtmadhyAnarato'pyAsIdrAgadveSavivarjitaH / tapaH kurvannajasraM sa bhrAtrA sArdhamatiSThat / / 235 // nispRhaH svazarIre'pi saspRho muktisaMgame / sahiSNuH zrutpipAsAdiduHkhAnAM samabhAvataH / / 236 / / arimitratRNasvarNalAbhAlAbhasamaH zamI / niMdAstutisamo dhImAn jIvite maraNe samaH // 237 // 1 pramAdakRtAnarthaprabandhavilope samyakpratikriyA chedopasthApanA / 73 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jambUsvAmicarite aMte samAdhinA mRtyu saMprApya vimalAcale / paNDitaM maraNaM prAptaM dvAbhyAM ca zubhayogataH // 238 // tatastRtIye svarge dvau sanatkumArasaMjJake / abhUtAM divijo rAjan saptasAgarajIvitau / / 239 // tatra divyApsarobhogAn bhuMjAnau mukhmaastuH| dvAvapi vratamAhAtmyAtputrAvAryavasonRpa // 240 // yasya dharmasya mAhAtmyAttau jAtAvamarezvarau / sa dhamaH zarmasaMsiddhacai sevyaH sadbhirnirantaram / / 241 // itizrIjambUsvAmicarite bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyArthate bhAvadevabhavadevasAnatkumArasvargagamanavarNano nAma tRtIyaH paricchedaH / 1 maraNaM trividhaM bAlamaraNaM bAlapaNDitamaraNaM paNDitamaraNaM ca / asaMyatasamyagdRSTInA maraNaM bAlamaraNaM / saMyatAsaMyatAnAM maraNaM bAlapaNDitamaraNaM / kevalinAM maraNaM pnndditmrnnN| Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha caturthaparicchedaH ugrAgrotakavaMzotthaH zrIpAsAtanayaH kRtI / varddhatAM ToDaraH sAdhU rasiko'tra kathAmRte / / ityAzIrvAdaH / sumatiM sumatiM vaMde kumatadhvAMtazAMtaye / padmaprabhaM tridhA naumi padmAbhaM padmabAMdhavam / / 1 / / atha tAbhyAM sukhAmbhodhimanAbhyAM magadhAdhipa / nirvAhito nijaH kAlaH saptAdhyAyuSyasaMmitaH // 2 // ekadAtha tayorAsan bhUSAsaMbandhino'malAH / maNayastejasA maMdA nizApAye pradIpavat || 3 | mAlA cApyabhavanmlAnA mahorusthalagAminI / zucaiva tatsvasaMvandhilakSmIvizleSabhIrukA // 4 // pracakaM tadA vAsasaMbaMdhI kalpapAdapaH / tadviyogamahAvAtadhRtaH sAdhvasamAdadhat / / 5 / / vapuH kAMtistayorAsItsadyo maMdAyitA tadA / puNyAtapatravizleSe tacchAyA kAvatiSThate / / 6 / / tAvAlokya tadAdhvastakAMtI vicchAyatAM gatau / draSTumakSamakAH sarve sanatkumArakalpajAH // 7 // tayordainyAtpariprAptA dainyaM tatparicArakAH / tarau calati zAkhAdyA vizeSAnna calati kim // 8 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite Ajanmato yadAbhyAM hi saMprApta mukhamAmaram / tattadA piMDitaM sarva duHkhIbhUyamivAgamat // 9 // atha saMbaMdhino devAstAvupetya yathocitam / tayorviSAdanAzAya puSkalaM vacanaM jaguH // 10 // bho dhIrau dhIratAmeva kurvItAthAM zucAtra kim / janmamRtyujarAtaMkabhayAnAM ko na gocaraH // 11 // sAdhAraNI bhavatyeSA sarveSAM prcyutirdivH| caurAyuSi parikSINe na voDhuM kSamate kSaNam / / 12 / / nityAloko'pyanAloko dvilokaH pratibhAsate / virAmAtpuNyadIpasya smNtaadNdhkaaritH|| 13 // yathA ratirabhUtsvarge puNyopAyAdanAratam / tathaivAtrAratibhUyaH kSINapuNyasya jAyate // 14 // na kevalaM parimlAnirmAlAyAH sahajanmanaH / pApAtapa tapatyaMte jaMtoAnistanorapi // 15 // kaMpate hRdayaM pUrva caramaM kalpapAdapaH / galati zrIH purA pazcAttanucchAyA samaM hiyaaH||16|| pratyAsannacyutereva yaddauHsthyaM tridivaukasAm / na. tatsyAnnArakasyApi pratyagraM yuvayoH sthitam / / 17 // yathoditasya sUryasya nizcito'stamayaH prH| tathA pAtonmukhaH svarge jaMtorabhyudayo'pyayam // 18 // tasmAnna gacchataH zokaM kuyonyAvartapAtinam / kuryAtAM ca matiM dharme yuvAmAryo vRSArjane // 19 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam itthaM tatpratibodhAddhi dhairyamAlambya dhiidhnau|| kArayAmAsaturdharme matiM jane sukhaprade // 20 // niruddhendriyarUpANi vrtaanyaadaatumkssmii| tatparyAyasvabhAvatvAnnecchArodho divaukasAm / / 21 // tataH kevalamijyAhau~ cakraturjinazmanAm / pUjAM tatratyavimbAnAmapi bhAvavizuddhaye / / 22 / / | taccaityadrumamUlasthau svAyurate samAhitau / pratimAdhyAnayogena dhyAnakArayAvalaMbino // 23 // namaskAraMpadAnyuccaiH smaraMtI nirbhayAviha / mukulIkRtya karau sAkSAtkSaNAdadRzyatAM gatau // 24 // jambUdvIpe mahAmerau videhe pUrva diggate / utsapiNyavasapiNyoH kAlabhedavivarjite // 25 // dviruktasuSamAdInAM duHkhAMtAnAmanAspade / sadA tIrthaMkarotpattau tatpadasparzapAvane // 26 // viSNUnAM prativiSNUnAM cakrezAnAM tathaiva ca / utpattisthAnake ramye lAMgulAyudhazAlinAm // 27 // karmabhUmiriti khyAte dhanadhAnyasamanvite / nIvRta saMpadyate tatra nAmnA ca puSkalAvatI // 28 // yatra grAmAH samAsannAH kukkuttoddddiinmaatrkaaH| pade pade samAsInA dRzyaMte ssysNpdH| // 29 // sarAMsi yatra rAjate padmAkSINIva sajjalam / dRSTA tatratyanArINAM cacUMSi sAzrutAM yayuH // 30 // 1 namaskAramantra / 2 dezaH / 3 kukkuTaistAmracUDaiH uDDIya samyak prApyante iti / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite api yatra mahAmAnamAnasA remire bhRzam / kalahaMsaravaistUrNa gAyaMtIva hi tadyazaH // 31 // samapAH kUpakA yatra vApyo vArijalocanAH / ghanaM vanAni mArgeSu nidhAnAni pade pade / / 32 // grAmA yatra virAjate puraMdarapuropamAH / narAH suMdarabhUSAdyA nAryyazcApyatisuMdarAH // 33 // kimatra varNayedvidvAn yatra saukhyaM niraMtaram / didRkSayA tIrthezAnAM divaHkhaNDamivAgatam || 34 // tatrAsti mahatI nAnA ramyA pUH puNDarIkiNI / dvAdazayojanAyAmA navayojanavistRtA / / 35 / / yatropavanarAjIbhI rAjate bhUmiruttamA / khAtikA yatra pAtAlaM zAlazcApyaMvaraM spRzet // 36 // jainadharmaratA yatra zrAvakA munayastathA / ramaMte vratatIrtheSu marAlA mAnaseSviva // 37 // tapaH kurveti ghorogramugrA yatra tapodhanAH / vAhyodyAneSu nirbhIkAH sarvasaMgavivarjitAH // 38 // yatra karmakSayaM kRtvA kevalodbhUtirakSayA / jAyate prANinAM zazvatkepAMcidbhavyasaMjJinAm // 39 // keSAMcitsamyaktvotpattau ratnagarbhAvaniryathA / sAbhUtsvargAdi saukhyAnAM prAptau niHzreNikeva ca // 40 // tatra bhUpo'sti nAmnApi vajradaMto balAnvitaH / kevalaM na radAstadvatsarva vajramayaM vapuH // 41 // 78 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam jvalatyasya pratApAgnI sodumakSamakAH pare / kSaNAdeva palAyaMte dUrAddarzanamAtrataH // 42 // tasya patnI tu nAmnA syAtpabaddhA yshodhnaa| manmathasya dhanuyaSTiriva sauMdaryarAjitA / / 43 // bhAvadevacaraH so'yaM devo'bhUttRtIye divi / tatazcyutvA tayoH putraH saMjAtaH svAyuSaH kSaye // 44 // tato bandhubhirAmnAtaH paramAnaMdavarddhanAt / nAmnA sAgaracaMdro'sAvinduvadvaddhate kramAt / / 45 // api tatraiva deze'sti vItazokA purI varA / caMdrAzmaghaTitA yatra bhittayo bhAMti kaaNtibhiH||46|| yaMtra nAryaH samAlokya bhittau svaprativimbakam / sapatnIbhrAMtito yAMti vimukhA ratakarmANa // 47 // yatra krIDAcaleSUcaiH khelati nvyauvnaaH| krIDAthai patibhiH sArddha kaciccApi latAgRhe // 48 // 1 hAGgaNeSu khacitasphaTikopaleSu kAcica bAlavanitAnupati navoDhA / dRSTAtmana: pratinidhi kila zaMkitAsI daktekSaNA kSaNamamarSadhiyA sapatnyAH // lATIsaMhitAyAM 1-29 / candrapramacarite'pi etatsamAnArthakaH zlokaH nipAtayantI tarale vilocane sajIvacitrAsu nivAsabhittiSu / navA vadhUyaMtra janAbhizaMkayA na gADhamAliMgati jIvitezvaram // 1-27 / Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite kadAcijalakelau tA ramante ramaNaiH saha / yatropavanavIthISu kAmukyaH paryaTati ca / / 42 // tatrAsti balavAMzcakrI mahApadmo'bhidhAnataH / yasya tejomayI kIrtivistRtA bhuvanatraye // 50 // nidhanAM ca navAnAM syAdadhIzaH sarvasaMpadAm / caturdazapramitAnAM ratnAnAmadhipaH smRtaH / / 51 / / SaTkhaNDavasudhAyAzca patizcaiko'dvitIyakaH / dvAtriMzatkasahasrANAM bhUpAnAM sevitakramaH / / 52 / / paNNavatisahasrANAM yoSitAM vallabhaH smRtH| abjinInAM samutsAhe sahasrAMzurivoditaH // 53 // tatra kAcinmahAdevI vanamAlA nAmnA mtaa| ratakarmavidhau sAsIdivyauSadhavaJcakriNaH // 54 // tadgarbhe'vatatArAso bhavadevacaro'paraH / kramAcchubhe dine lagne pumAnajani bhUtale // 55 // tato janmotsavastasya kRto muditckrinnaa| yAcakebhyo yathAkAmaM dattaM svarNAdikaM bahu / / 56 / / tUryANAM ninadestatra badhirIkRtadikcayam / gAyatImaMgalodgItiM nRtyaMti sma parastriyaH / / 57 // 1 mahApadmazca padmazca zo mkrkcchpau| mukundakundanIlAzca kharvazca nidhayo nava // 2 senApatigRhapatipurohitagajahayasUtradhArastrIcakrachatracarmamaNikAkinIkhagadaMDeti caturdazanaratnAni / 3 vezyAH Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam peThuzcAraNavRMdAzca gadyapadyAdisaMstutim / narAH kusumasaMmizracaMdanadravacarcitAH // 58 // atha putrAnanaM cakrI nirIkSya mudamAyayau / dhAtuvAdI yathAnaMdaM labhetprApya rasAyanam / / 59 / / tatazcakre'tha cakrezo bandhuvargasamAhitaH / nAmnA zivakumAraM taM labdhAnvarthAbhidhAnakam // 6 // stanaMdhayaH payaHpAnavRddhimApa dine dine / yathA bAlazazI nUnaM kalAbhirvardhate'nizam // 61 / / zaizave mAturaMkasthaH kevalaM na tadA bhavet / kiMtu yAvatkSaNaM hastailAlitaH svajanairapi / / 62 / / krmaajjaatkumaaro'saavssttvrssprmaanvitH| papATha zabdazAstrANi tadarthAnugatAni vai // 63 // adhItI zastravidyAyAM saMgIte'thApi nATake / yuddhe vIraguNopeto bhUbhAroddharaNakSamaH // 64 // udvAhito'tha kanyAbhiH samaM tcchtpNcbhiH| cakriNAnaMdayuktena paramotsavakAriNA / / 65 // rAjate sma kumAge'sau samaM saamNtmNtribhiH| nirjitAzeSanakSatrakAMtirindurivaikakaH // 66 // kadAcidgItagoSThIbhiH ramate sma shubhaannH| kvacidAtodhanAdena prItivAMzcakrinaMdanaH // 67 // kacidrAdeSu vaidyAnAM bhaTTAnAM ca jyotiSmatAm / kautukI tarkavAdeSu parasparavirodhiSu / / 68 // 1 stanaM dhayati iti stanadhaya atizizuH / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 jambUsvAmicarite kacitkavitvagoSThISu kacinnAvyaraseSu ca / kacitkrIDAdrikhelAyAM cikrIDa saha yauvanaiH // 69 // vanopavanavIthISu saritAM pulineSu ca / saramsu jalakrIDAyai kAMtAbhiragamanmudam / / 70 / / AliMganaM dadau strINAM kadAcidratakarmaNi / / tAsAM smitakaTAkSaizca raMjamAno muhurmuhuH // 71 / / kadAcinmAninI mugdhAM kopanAM praNayAtmikAm / nayati sma yathopAyamanunayaM nayAtmakaH // 72 / / kaciccaityAlaye gatvA jinavimbAnapUjayata / vArigaMdhAdisAmagyA bhAvazuddhayA ca pAvanaH / / 73 / / kaciddhame zRNoti sma gurubhyaH sukhakArakam / itthaM zivakumAro'sau yovane'pyagamanmudam / / 74 // aMtare puMDarIkiNyAmasti saagrcndrmaaH| bhAvadevacaraH so'yaM bhogasAgaramadhyagaH / / 75 // athAnyeyuH samAyAtastriguptimunisattamaH / pratibhAti jagatsarvaM yasya jJAnacatuSTaye // 76 // sarvapaurajanAstatra vaMdanArtha vane yyuH| vIkSya sAgaracaMdro'pi jagAma munisaMnidhau // 77 // tato nAgarikA dharma pprcchurvinyaanvitaaH| svIyaM sAgaracaMdrastu pRcchati sma bhavAMtaram // 78 // tato'vAdInmunistatra vimRzyAvadhicakSuSA / zRNu vatsa mahAbhAga vRttaM pUrvabhavodbhavam // 79 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevatrahmottarasvargagamanavarNanam jambUdvIpe'tha kSetre'smin bhArate bharatAnvite / deze'tra magadhe ramye vardhamAnAbhidhe pure / / 80 / / yuvAM dvijaputrau syAtAM vedavidyau vidAMvarau / prathamo bhAvadevAkhyo dvitIyo bhavadevakaH / / 81 // athaikadA sa saudharmamuninA pratibodhitaH / bhAvadevastapaH zIghramagrahIgRhabhIrukaH / / 82 / / bhavadevo laghubhrItA tatastiSThati sadmani / itthaM gataH kiyAnkAlaH svAdhikArApramattataH // 83 // dharmAnurAgataH so'yaM bhAvadevA munistadA / bhrAtaraM bodhituM tatra vyAjagAma punaH zamI // 84 // tato dharmopadezaizca nIyamAno'pyavakratAm / sazalyo'pi ca lajjAvAn dIkSAM jagrAha zuddhadhIH / / 85 / / tataH kutazciddhetozca niHzalyo vratatatparaH / babhUva munisAMnidhyAcAritraikanidhiH punaH / / 86 / kramAccirataraM kAlaM cAritraM carato yuvAm / aMte samAdhimaraNaM prApatuH pUrNapuNyataH // 87 // tataH sanatkumArAkhye tRtIye divi jagmatuH / tatropapodazayyAyAM jAtau pUrNazarIrakau // 88 // tatrasthau divyabhogAMzca bhuMkto niHpratyanIkataH / manobhilaSitAn ramyAn yAvatsAgarasaptakam // 89 // 83 1 zukazoNitayoH mizraNaM vinaiva devAH nArakAzca upapAdazayyAyAM yuvAna eva utpadyate / upetyotpadyate asmin iti upapAdaH / Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite svAyurate tatazcyutvA vjrdNtnRpaalye| jAtastvaM bhAvadevo yaH sa tvaM sAgaracaMdramAH / / 90 / / bhavadevacarastatra cakravartigRhe'jani / nAmnA zivakumAro'sAvojasvI bhAnumAniva / / 91 // bhavadarzanamAtreNa prApya svIyAM bhavasmRtim / vapuHsaMsArabhogeSu viraktaH sa bhaviSyati // 92 // AkaryedaM kumAro'so munivAkyAdbhavAMtaram / saMsArAsAratAM matvA jAto dharmaparAyaNaH / / 93 // aho jagadidaM kRtsnaM janmamRtyujarAspadam / atra sAraH kimastIti ciMtayAmAsa sattamaH // 94 / / sAro'styatra dayAdharmo jaino muktimukhapadaH / sa cendriyakarAyANAM durmade damanakSamaH // 95 // kAryaH sa eva jIvana svAtmanaH mukhamicchatA / iti sAgaracandro'sau nizcikAya vidAMvaraH // 16 // tatastasya muneH pArzva dIkSAM jagrAha kovidaH / sArdha kaizcicca bhUpAleniHzalyaH sarvajantuSu / / 97 // tataH samasukhaduHkho'sau ripumitrasamaH shmii| samaH pitavane sauMdhe jIvite maraNe samaH // 98 // vAdyAbhyaMtarato TredhA tapazcograM cakAra sH| parISahopasagaizca na cacAla samAdhitaH // 99 // 13mazAne / 2 anazanAvamodayavRttiparisaMkhyAnarasaparityAgaviviktazamyAsanakAyaklezA bAhyaM tapaH / prAyazcittavinayavaiyAvRtyasvAdhyAyavyutlagadhyAnAnyuttaram / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam kramAta kurvan vihAraM sa cAraNaddhivirAjitaH / saMprAptaH zrutasaMpUrNo vItazokAM purI varAm / / 100 // tatra madhyAhnakAle'sau kRteryApayazuddhibhAk / pAraNArthamanauddhatyA (tyaM) vijaharSa yathAvidhi / / 101 // rAjasaudhasamIpasthe kasyaciccheSTino gRhe / navakoTivizuddhaH sa grAsaM jagrAha zuddhadhIH / / 102 / / munidAnasya mAhAtmyAratnavRSTirabhUttadA / nabhomArgAtsudhArAbhirdAtuH puNyagRhAMgaNe / / 103 / / avalokya janAH sarve vAvadUkAH parasparam / jajalpuH kimidaM tUrNa jAtaM citrAspadaM mahat / / 104 // parasparavivAdAdvai tatra kolAhalo'jani / tataH zivakumAro'pi zrutavAnitivRttakam // 105 / / AnaMdAtkautukAcApi sodhastho'pi nirIkSya tam / munIzaM vismayaM pApa kiMcicitte'pyaciMtayat // 106 // aho kvApi mayA dRSTo munIzo'yaM bhvaaNtre| snehAI me mano'lhAdi saMskArAtpUrvajanmanaH // 107 // pRcchAmyenaM muniM gatvA sNshydhvaaNtshaaNtye| iti citte ciMtayAmAsa tAvajjAtA bhavasmRtiH / / 108 // tayA sarva tadAjJAyi vRttaM pUrvabhavotthitam / nUnaM mama jyeSTho bhrAtA tapaHstho'yaM mahAmuniH // 109 / / anenaiva tadA dharme sthApito'hamanugrahAt / yena puNyodayenaiva prAptA saukhyaparaMparA // 110 // 1 dhvAntaM tamitraM timiraM tamaH ityamaraH / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite bhuktvA sanatkumArotthAn mahAbhogAnanaMtaram / prAptaM cakrigRhe janma cAspade sarvasaMpadAm / / 111 / / ihAmutra mama bhrAtA gatizcAyaM kRpaaprH| smaran bhavAMtaraM praajnysttsmiipe'gmtdaa|| 112 / / snehAAkSapuTaH so'yaM dRSTrA taM munikuMjaram / mumUrcha munipArzvasthaH premodgAragadAdiva // 113 / / cakravartI tu tacchratvA vegAttatrAgataH kSaNAt / mohAdudristhi)tavASpAMbho vilalApa mahIpatiH // 114 // aho putra kimetaddhi tvayAkAri virUpakam / kimatra kAraNaM vatsa vada vAkyamabhItidam // 115 // kAcitkAMtAtisnehAA kaMpamAnA sasAdhvasAt / zvAsocchAsamahAvAtaiH pracakaMpe latA yathA / / 116 / / kAcinmugdhApi premAcyA vibhItA navasaMgame / sAzrupAtapravAhaizca vyaktaM roditi kevalam / / 117 / / kAcinmadhyAtitAruNyAvaddhA kAmarase sphuTam / tadviyogabhayAAtra jvalati sma smarAturA // 118 // kAcitprauDhA rasajJA ca tadAlApa sudhopame / smAraM smAra guNAMstasya sthitA citrArpiteva sA // 119 / / sarve paurajanAzcApi vyaakuliibhuutcetsH| kSaNaM yAvadasausthityAdannaM pAnaM ca nAdaduH / / 120 / / evaM tatra mahAn zoko duHsaho'jani bhUtale / hAnI puNyapadArthasya bhItiH keSAM na jAyate / / 121 / / 1abhayapradam / Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam tato yathAkathaMcidvai yanainIto'vadhAnaMtAm / kumAraH pratibuddho'bhUtsahasrAMzurivAhani // 122 / / pRSTaH sarvaiH kumAro'sau kathaM mUbhivattava / kathayAzu yathArthatvaM zarmadaM vAkyamuttamam / / 123 // tato'bAdIdvimRzyAsau guhymaakuutmaatmnH| muhRde maMtriputrAya nAmnA dRDhavarmaNe'nizam / / 124 / / ciMtAgRDhagadArtAnAM mitraM syAtparamauSadham / yato yuktamayuktaM vA sarva tatra nivedyate // 125 / / mitrAhaM bhavabhogebhyaH saMtrasto'smi bhavAbdhitaH / nAnAyonizatAvattairduHkhabhImairduruttarAt / / 126 // tadAkUtaM samAdAya kartumicchatyayaM tpH| sarva cakradharasyAgre kathitaM dRDhavarmaNA // 127 // svAminnaso samAsannabhavyajIvo vizuddhadRk / vidyate manyamAnaH sansAmrAjyaM tRNavacitaH / / 128 / / sarvathAdya viraktAtmA sarvabhogeSu nispRhaH / na cAsya lezato'pIza mUrchA syAjjIvane dhane // 129 // ayaM svAtmasvarUpajJastattvavedI vidAMvaraH / sarva heyamupAdeyaM vetti jaino yatiyathA // 130 / / na kenApyanyathAkartuM zakyate dRDhabuddhimAn / rAgavAkyamahAvAtairacalo'calavadravam / / 131 / / sAMprataM prAptavairAgyaH saMskArAtpUrvajanmanaH / niHzalyaH sarvajIveSu prAbrAjipurasaMzayam / / 132 / / 1 cetanatAM / 2 mohaH / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite AkaryedaM vacazcakrI niSThuraM vajraghAtavat / vyagraM cetazcamatkAraM na cakArottarapadam / / 133 // kSaNaM vepathurasyAsIdi vyAmohazAlini / sravadazrusamAcchannacakSuHpakSamAvalI balAt // 134 / / gadgadaM ca vaco jalpannanalpakaruNAsvanaH / cilalApa mahIpAlo hA vigdhigdevaceSTitam / / 135 / / anyathA ciMtitaM kArya devAtsaMpadyate'nyathA / yathA vArijamadhyasthaH SaTpadaH kariNA itaH // 136 / / ruda( di)tyevaM sasaMtApaM cakravartinyanalpazaH / aMtaHpurajanaiH sArdha vanamAlA gatA tadA // 137 // putra kenApi duSTena pAThitastvaM stanaMdhayaH / apragalbhA matizceyaM vidyate tava sNprti||138 / / bAlyAvasthA kva te vatsa kya pravajyApadaM mahat / idaM kAryamasaMbhAvi ghaTate na kadAcana // 139 / / tato a'kSva mahAbhogAn divyAnamaradurlabhAn / AnamatsarvabhUpAlasAmrAjyapadasaMsthitaH // 140 / / ityAdikaM piturvAkyaM zRNvannAMgIcakAra sH| kumAraH prativAkyaM ca dadau komalayA girA // 141 / / tAta karmavazAnnUnaM vaMbhramyate ca jNtubhiH| catutibhavAvarte sthitaM kvApi na nizcalam / / 142 / / kadAcinnArako bhUtvA bhavati tiryagvA nrH| tataH svAyuHkSaye mRtvA syAdevo'tha tadanyakaH // 143 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam putraH ko'pi na kasyApi pitA vA na sutasya vai / unmajjati nimajjati jIvA jalataraMgavat / / 144 // neyaM lakSmI pitaH sAdhvI sadbhiryuktvojjhitA ytH| ekaM tyaktvA zritAnyatra paNyadAreva caMcalA // 145 // kartavyo nAtra vizvAsaH kSaNaM vA'navadhAnataH / ThakAbhisArikA tulyA kAraNaM duHkhasaMkaTe // 146 // bhogA bhujaMgabhogAbhAH sadyaHmANApahAriNaH / svagnendrajAlavattAta tAruNyaM viSayAspadam // 147 / / idaM pratyakSato jJAnaM pratyabhijJAnakAraNam / syAtsAdhvI yadi rAjyazrIH kathaM tyaktA maharSibhiH / / 148 / / zrUyate'dya purAvRttaM zrImaMtI jJAnalocanAH / tyaktvA sarvAMgasAmrAjyaM tapazcakrurvimuktaye // 149 / / kuru tAta samAdhAnamalaM bhogyairbhogykaiH| ApAte madhurai ramyavipAke kaTukairiha // 150 / / saM dharmo yatra nAdharmastatpadaM yatra nApadaH / tajjJAnaM yatra nAjJAnaM tatsukhaM yatra nAmukham / / 151 / / zrutvA putravacazcakrI zabdasaMdarbhagarbhitam / nizcikAya tataH prAjJaH sutasyApi manISitam / / 152 / / 1 gaNikA / 2 'TaginI' duuto| 3 yazastilakacampUkAvye saptamAzvAse loko'yaM nimnruupennoplbhyte| sadhoM yatra nAdharmastatsukhaM yatra nAsukhaM / tajjJAnaM yatra nAjJAnaM sA gatiyatra nAgatiH / / Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 jambUsvAmicarite nUnaM svAtmahitAyAsau nirviNNo bhavabhIrukaH / ugraM tapaH samAdAya gaMtAtaH paramAM gatim / / 153 // jAnannapi mahAmohAduvAca dharaNIpatiH / suno vidhehi kAruNyaM mayi yathAnyazarIriSu / / 154 // cAturyaikanidhe saumya paryAlocaya sAMpratam / tathA te tapasaH siddhirmama bhAvatkadarzanam / / 155 // tataH saMprasthito bhUtvA kuru putra yathepsitam / ugraM tapotratAdIni yathAzakti samAcara / / 156 // rAgadveSau na vidyate yadyAtmaja vanena kim || syAtAM cedatha saMklezAttadAnena vanena kim // 157 // ityAdikaM piturvAkyaM zrutvAsI karuNAspadaH / kSaNaM vAcaMyamI tasthau nistaraMgasamudravat / / 158 / / tato mRdugirovAca kumAraH karuNArditaH / evamastu kariSye'haM yathA tAta manISitam / / 159 // kumArastaddinAnnUnaM sarvasaMgaparAGmukhaH / brahmAstro'pi munivattiSThate gRhe / / 160 // akAmI kAminAM madhye sthito vArijapatravat / aho jJAnasya mAhAtmyaM durlabhyaM mahatAmapi / / 161 // kacidekAMtare bhuMkte dUyantare'tha kadAcana / pakSAntare'tha mAsAnte svacchaM sajalamodanam // 162 // prAzukaM zuddhamAhAraM kRtakAritavarjitam / Adatte bhikSayAnItaM mitreNa dRDhavarmmaNA / / 163 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNanam tatra tIvratapovahI dahyamAnaM vilokya vai / mArakrodhAdayo naSTAH prAdurAsanna te punH|| 164 // evaM varSacatuHSaSTisahasrANi tapasyatA / nItAni pApabhItena kumAreNa mahAtmanA // 165 // svAyurate tato jAto yathAjAto mhaamuniH|| tyaktvA caturvidhAhAraM prAMtyavidhI jitendriyaH / / 166 / / ttstpHphlaannuunmnnimaadigunnaanvitH| brahmottare surendro'bhUdvidyunmAlI tadAkhyayA / / 167 // AyuHpramANamasyAsIdazasAgarasaMkhyakam / yahAdevyo'pi vidyante catasraH prANavallabhAH // 168 // so'yaM pratyakSato rAjan rAjate divi devarAT / nAsya kAMtirabhUttucchA samyaktvasyAtizAyitaH // 169 / / atha sAgaracandrAhI yo munivrtttprH| saMnyAsena vapustyaktvA pratIndrastatra so'bhavat / / 170 / / so'pi nAnAvidhaM saukhyaM bhukte paMcAkSasaMbhavam / manobhilaSitaM ramyaM nirvighnaM ca yathepsitam // 171 / / dharmAtsukhaM kulaM zIlaM dharmAtsarvA hi saMpadaH / iti matvA sadA sevyo dharmavRkSaH prytntH|| 172 / / itizrI jambUsvAmIcaritre bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadazAnusaritasthAdvAdAnavadyagadyavizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtanayazrIsAdhuToDarasamabhyarthite bhAvadevabhavadevabrahmottarasvargagamanavarNano nAma caturthaH sargaH / Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha paMcamaH sargaH kurvantu maMgalaM nityaM catuvaiizajinAdhipAH / zrI sAdhuToDarasyAsya sAdhupAsAtmajasya vai / / 1 / / ityAzIrvAdaH / supArzva pArzvarociSNuM vaMde vighnaughazAntaye / candramabhamahaM naumi candrarociryazazcayam // 1 // athAtaH zreNiko namraH pRcchati sma gaNAdhipam ! imA devyazvatasro'pi kutaH puNyAdihAgatAH // 2 // AsAM bhavAMtarANIza vada saMzayavicchide / tatovAca gaNezAno vinayagrAhyA hi yoginaH // 3 // zRNu zreNika deze'sminnagarI syAccaMpApurI | tatrAdyaH mUraseno'sti zrImatAmagrato varaH // 4 // tasya bhAryAzcatasraH syustAsAM nAmAnyatha zRNu / jayabhadrA subhadrA ca dhAriNI ca yazomatI // 5 // AbhirbhogAn bhunakti sma ciraM yAvacchubhodayaH / punazcAdIritaH pApastItrasaMklezasaMbhavaH / / 6 / / tataH pApodayAdeva syAdAmayamayaM vapuH / yugapatsarvarogANAM sannipAtamivAbhavat // 7 // kAsaH zvAsaH kSayazcaiva jalodarabhagaMdarau / saMdhibhedI mahAvAyurasadyastasya cAbhavat // 8 // 1 rogayuktaM / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavavinodavarNanam vyAdhivyAptazarIratvAddhAtavaH syurviparyayAH / tasya tIvrAbhilASI syAcchreSThI kutsitavastuni // 9 // rogitvAdasya bodho'pi sadyo maMdAyito yataH / yaSTimuSTiprahAraizca tADayettAzca yoSitaH / / 10 / / akasmAddhAMtito duSTamasadvAkyaM vadetkudhIH / viTeH kazcinnaro raMDe bhavatInAM pArzve sthitaH // 11 // punaH kaMcinnaraM pArzve drakSyAmyatra kadAcana / chetsye nAsAdikaM raMDe prANAn haMtAsmi vaH sphuTam / / 12 / / ityAdikaM vacastIkSNaM karNazUlakaraM vadan / pApajAtaH sa vIbhatsI raudradhyAnaparAyaNaH // 13 // darza darzamadRzyaM taM jAtAstA duHkhapIDitAH / dhigjIvanaM varaM mRtyuratazcaiva yogataH / / 14 / / ciMtayaMtyAM'tibhItAstA yAtrArtha niryayurgRhAt / yatrAraNye mahAnasti vAsupUjyajinAlayaH / / 15 / Alokya caityavimbAni catasro'pyagamanmudam / asmAkaM saphalaM janma jAtamadya kRtArthatAm // 16 // tato munimukhAttAbhirdharmAkhyAnaM zrutaM mahat / jJAtadharmaphalAbhistu saMgrahItaM gRhitam / / 17 / / vratamAdAya tAbhistu sthitaM sadmani yAvatA / sUraseno mahApApo yAvatA'gAdyamAlayam // 18 // tataH paraM tatsarvasvaM gRhItvAzu jinAlayaH / tuMgaH kArApitastAbhiH kevalaM dharmabuddhitaH // 19 // 1 jAraH / 2 yuSmAkaM / 93 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite catasro'pi tatastUrNa nirviNNA bhavabhItitaH / AryikAvratamAdAya niryayuH sadmabandhanAt // 20 // yathAgamaM tapastIvraM saMtapustAH zubhAzayAH / saMnyAse maraNaM kRtvA devyo brahmottare'bhavan // 21 // vidyunmAlimurasyAsya saMjAtAstA imA nRpa / bhAryAH prANasamA ramyA nAnAsaukhyAbdhimadhyagAH / / 22 / / / / zrutvA dharmakathAmenAM zreNiko mudamAdadhau / mano vyApArayAmAsa punaH prasamIhitam // 23 // svAminnadya tvayA proktaM vidyunmAlisurasya yat / visamaM vicareNAsau tapastItraM grahISyati / / 24 // ko'sti vidyucca nAnA kutratyo kiMkulo mahAn / kathaM cauratvamApanno bhaviSyati kathaM muniH // 25 // etadvRttaM kRpAM kRtvA brUhi praznavidAM varaH / savyAsaM zrotumicchAmi tvatto dharmaphalAptaye / / 26 // tato'vAdIjjinezAno kRpAvAripayonidhiH / zRNu zreNika dharmasya mAhAtmyaM paramAdbhutam // 27 // athAtra magadhe deze vidyate nagaraM mahat / hastinAgapuraM nAmnA svarlokaikapuropamam / / 28 / / tatrAsti saMvaro nAnA bhUpo dordeDamaMDitaH / tasya bhAryAsti zrISeNA kAmayaSTiH priyaMvadA // 29 // tayoH sUnurabhUnnAnnA vidvAn vidyuccaro nRpa / zikSitAH sakalA vidyA varddhamAnakumArataH // 30 // 94 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavavinodavarNanam yadyadRSTazrutaM vAtha jJAnaM vijJAnamekazaH / tacchikSitaM kSaNAdeva jJAtaM pUrvamivAmunA / / 31 / / zastrazAstrAdividyAsu duSkaraM nAsya kiMcana / dRSTazrutAnubhUtatvAdabhyAsaM kurvato'nizam / / 32 / / anyedyuzcitayAmAsa durdaivAdduSTabuddhimAn / zikSitaM na mayA cauryamekaM sarvaguNAspadam // 33 // nidhAyeti svacitte'sau rAtrau gatvA piturgRhe / zanaiH zanaiH pravizyAzu tatra taskaravatkriyaH // 34 // tatazcAdAya ratnAni mahArghAni manISayA / gacchan dRSTaH sa kenApi ratnodadyotairanalpakaiH / / 35 / / prAtasteneha tatsarve bhUpasyAgre niveditam / zrutvA bhUpastato'vAdIdvegAdAnIyatAM sa hi / / 36 // ityAkarNya svadhAvadbhirAnIto'pi nijAlayAt / dhairyavAn vIrakarmAsI sanmukhaM sthitavAnitaH // 37 // nIto bodhayituM rAjJA sAnnaiva saumyayA girA / putra cauryamidaM niMdyaM kRtaM kasya kRte tvayA // 38 // bhogAn bhoktuM sakAmo'si yadi tvaM mama kA kSatiH / yathopsitAn bhogAn mukSva yoSidakaMdanAdivAna (kavakaiH) 39 / yatkiMciddurlabhaM loke tatsulabhaM mamAlaye / yatkicidrocate tubhyaM tadgRhANa samakSataH // 40 // idaM caurya mahAnidyamihAmutra ca duHkhadam / mA kuruSva mahAprAjJa sarvasaMtApakAraNam / 41 / / 1 pUrva jJAtamiva / 95 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite zrutvApIdaM vacastathyaM nAsAvupazamaM yyau| zarkarAdi yathA pathyaM sajvarAya na rocate // 42 // tataH pratyuttaraM vAkyaM dadau cauryarataH zaThaH / aho cauryasya rAjasya bhedo'styatra mahAniti // 43 // rAjyasya pramitA lakSmIH cauryasyApramitA ca saa| tulyatA na tayorAsIttato grAhyo guNastvayaM // 44 // avadhIya pituH mukti kRtyaakRtyaasmiiksskH| agAtparAGmukho duSTo nAmnA rAjagRhaM puram / / 45 // tatrAsti sasmarasmerA vezyA kAmalatAkhyayA / Asakto'sau tayA sAdha bhogAn bhuMkte manISitAn // 46 // cauryeNArjitaM dravyamanAyAsAdaharnizam / yathAkAmaM sa vezyAye dadAti sma smraaturH||47|| iti praznottaraM prApya nirgataM bhagavanmukhAta / tutoSa zreNiko bhUpA bhUyaH praznodyato'bhavat // 48 // bhagavan yaccayA moktaM vidyunmAlikathAnakam / saptame vAsare svargAdayameSyati bhUtale // 49 // kasya puNyavataH sama janmanA bhUSayiSyati / pRSTaH kurvan samAdhAnaM jagAda jagatAMpatiH // 50 // atra rAjagRhe rAjana rAjate shriismaanvtH| ahaMdAsAbhidhaH zreSThI jainadharmakatatparaH // 51 // tasya bhAyo murUpAcA nAmnA jinamatI smRtA / dharmamRtimahAsAdhvI sadvidyeva sukhAvahA // 52 // 1 astkRty| Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavabinodavarNanam tasyA garbhe mahApUte puNyAdavatariSyati / samyagdarzanapUtAtmA muktibhartA bhaviSyati // 53 // atha kazcinmahAyakSo nnaanNdnirbhrH| jinavAkyasudhApUraiH pariplAvitasattanuH / / 54 // jaya nAtha jaya svAmin jaya kevalalocana / tvatprasAdAtkRtArtho'smi prAptaM puNyaphalaM mayA // 55 // dhanyametatkulaM ilAdhyaM yatrotpatsyati kevalI / bhAnumAniva bhAtyasmin kevalajJAnabhAnubhiH // 56 // sa eva pAvano dezastadeva nagaraM zubham / tatkulaM tagRhaM pUtaM yatra dharmaparaMparA // 57 // nartayitvAtha yakSo'sau svAsane sthitavAn mudA / zreNikaH pRcchati smaitakimidaM brUhi bho vibho / / 58 // vyAjahAra gaNAdhIzo rAjAnaM zreNikaM prati / nagare'traiva bho rAjannAsIdvaNiksuto varaH / / 59 / / dhanadatto nAmnA saumyo lakSmyA shriidhndopmH| tasya bhAyo samAkhyAtA nAmnA gotramatI zubhA // 60 // sahAyAkSyA (dakSa)saukhyasya kevalaM zreyaso'pi ca / jyeSThaH putrastayorAsIdarhaddAso'tibuddhimAn // 61 // tataH syAJcaladhImAMzca jinadAsa itiiritH| ........... // 62 // tayormadhye kaniSTho yo jinadAsaH smaakhyyaa| durdaivayogato nUnaM syAtsarvavyasanAturaH // 63 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite palematti pivenmadyaM sevate gaNikAM kudhIH / dyUtaM krIDati pApAtmA niMdyakarma karoti ca // 64 // kuryAccauryAdikaM sarvamihAmutra ca duHkhadam / kimatra bahunoktena sa syAtsarvakriyAmayaH / / 65 / / aho prasiddhiloke'smin dyUtAddharmasutAdayaH / ekasmAdvyasanAnnaSTAH prAptA duHkhaparaMparAm // 66 // ayaM sarvaiH samagraistu vyasanairlolamAnasaH / adya zvo vA parazvazca dhruvaM duHkhe patiSyati // 67 // evaM paurajanAH sarve jAnantIha parasparam / durvacanaM vadaMti jJAstasya zikSAdihetave // 68 // athAnyedyurdine tena krIDatA dyUtamaMjasA / hAritaM kAMcanaM tAvadyAvannAsti svasadmani // 69 // tatastena gRhIto'sau dyUtakAreNa zatruNA / tvaritaM dehi me dravyaM yattvayAdya parAjitam // 70 // tato'sau niSThurAlApairAkulo'bhUtparAjitaH / vAkyamuttaramAtraM sa uktavAnasamaMjasam // 71 // ihAdya kAMcanaM na syAtprANAnte'pi ca sarvathA / vadhabandhAdikaM sarvamaniSTaM kuru sarvazaH // 72 // zRNvan jinadAsenoktaM kSatriyaH kupito'bhavat / gRhNAmIha mahatsvarNa prANAnatha te tatkRte // 73 // 98 1 mAMsaM / 2 dyUtaM krIDati iti dyUtakAraH / 3 hAritaM / 4 asamIkSitaM / 5 tadarthaM / svarNArthamityarthaH / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jambUsvAmijAtakarmotsava zaizavavinodavarNanam nAnyA gatirbhavitrIha jAnIhi tvaM sunizcitam / parasparaM vivAdAdvai jAtaH kolAhalo mahAn // 74 // duSTena tena ruSTena kSatriyeNa prakopataH / tasya pApodayAccaiva jinadAso'sinA hataH // 75 // mUcchitaM taM samAlokya sAparAdhAtpalAyitaH / tataH paurajanAH sarve draSTuM tatrAgatAH kSaNAt // 76 // arhadAso'pi tatraitya dRSTvA taM bhrAtaraM nijam / kSaNAdAkulacitto'pi ninye yatnAtsvasadmani // 77 // AnItaH zastravaidyo'pi taccikitsAdihetave / tathApi na samAdhAnaM bhavedasya durAtmanaH // 78 // udite duSTakarmArau pratIkAro vRthAkhilaH / nisargata: khale puMsi kRtApyupakRtiryathA / / 79 / / taM pratibodhamAnetuM dharmavAkpaddhatiM vadan / arhadAsazca tatprItyA jainasUtramavIvadat // 80 // bhrAtathAsmin bhavAvarte jIvo mithyAmatiH zaThaH / baMbhramIti mahAduHkhaM parAvarteranaMtazaH // 81 // mithyAtvaM viSayA yogAH kaSAyA bandhahetavaH / tatra dyUtAdikaM karma lokadvaye'pi garhitam // 82 // dyUtAdivyasanArttAnAM nUnaM syAdvadhabaMdhanam / ihAmutra mahAtItraM karmAsAtaM samAzrayet // 83 // tattvayAdhyakSato bhrAtaH prAptaM dyUtaphalaM mahat / nUnaM viddhi paratrApi tIvraduHkhaM kariSyati // 84 // 99 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jambUsvAmicarite arhadAsopadezaM hi zrutvA bhUdbhavabhIrukaH / ruruce dharmapIyUSaM jinadAso gadAturaH / / 85 / / arhaddAsaM samuddizya jinadAsenoktaM vacaH / nUnaM yadaniSTaM karma tatsarvaM mAmakAt kRtam // 86 // gato'yaM me vRthA kAlo magnasya vyasanArNave / adya mAM kRpayA bhrAtaH sAparAdhaM samuddhara / 87 // iha janmani bandhustvaM yathA saddhitakArakaH / paraloke'pi dharmAtman sahAyo bhava tadyathA // 88 // ahardAso'pyadaH zrutvA tadvacaH karuNAspadam / sAdhane dharmakAryasya matiM dhatte sma zuddhadhIH // 89 // aNuvratAni tasyAto grAhitAni manISiNA / saMnyAsena tato mRtvA yakSo'bhUtpuNyapAkataH // 90 // narttati sma tatazcAsau nizamyAsmadvaco nRpa / aMtya kevalino janma maze tadbhaviSyati // 91 // addAsagRhe putro niHsaMdehaM bhaviSyati / vidyunmAlicaraH so'yaM jambUnAmAM'tyakevalI // 92 // tatazcApi paraM bhUpa jambUsvAmikathAnakam / kathayiSyaMti buddhIndrAH satpuNyArjanahetave / / 93 / zrutvA zrIbhagavadvAkyaM muditaH zreNiko nRpaH / papracchAbhIpsitaM sarva yalloke'smin carAcaram / / 94 // svAlayaM gaMtukAmo'sau prArabdhaM stavanaM tataH / gadyapadyAdisadvAkyairjagAvarhaguNAnapi / / 95 / / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavavinodavarNanam 101 jaya deva mahAdeva kevalajJAnalocana / kRpAvArinidhe naMda sarvabhUtahitaMkara / / 96 // jaya devAdhideva tvaM ghAtikarmavinAzakRt / mohamallopamallastvaM dharmatIrthapravartakaH // 97 / / yathA tvaM zaraNaM svAminnasti trijagatAmapi / tathA me zaraNaM bhUyAdyAvatsyAM tvatsamo vibho / / 98 // iti stutvA jagAmAsau zreNiko nagaraM prati / kurvan jinoditaM dharma karmamarmanivarhaNam / / 99 // rAjyaM kurvati bhUpAle sthite kAlo'gamatkiyAn / arhadAsAbhidhaH zreSThI rAjyakAryadhuraMdharaH // 10 // bhAryA jinamatI tasya sIteva zIlazAlinI / paraM nAlaMkRtA rUpaiguNairapi vibhUSitA / / 101 / / tau daMpatI mithaH syAtAM snehA sukhasaMsthitau / bhogAbdhimadhyagau cApi jainadharmaparAyaNau // 102 // athAnyeyuH sukhaM muptA sArhadAsasya bhAminI / nizAyAH pazcime bhAge saMdadarza svamAvalIm // 103 // pazyati sma zubhaM pUrva jambUphalakadambakam / bhramarAlIsamAlIDhaM saMzobhi nayanapriyam // 104 // nidhUmAM jvalanajvAlAM zAlikSetraM ca zADalam / sAraviMdaM saro pazyan savelaM ca payonidhim // 105 // yathAdrAkSInizi svamAndhAto bhatre nyavedayat / AkarNya zrImatIproktamahadAso'bhinaMdata // 106 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite yathAnaMdaravaH kekI naMdati sma dhanAgame / ayaM tUrNa samutthAya namaskurvan punaH punaH // 107 // praSTuM svapnaphalaM cAsau praviSTo jinamaMdire / sakalatrI jinezAdInarcayitvA vizuddhadhIH / / 108 // praNamya ca munIzAnaM pRcchati sma vizAMpatiH / svAminnadya nizAbhAge pazcime mama bhAryayA / / 109 // anayA sukhasAddRSTA kAcitsvabhAvalI zubhA / tasyAH phalaM yathAmnAyaM brUhi sajjJAnalocana // 110 // athovAca muniH svapna phalAnyasmAnyayathacchide (1) / ............. / / 111 // kAmadevasamaH sUnuH syAjjambUphaladarzanAt / sa cAlokAtpradIpAgneH saMdhukSyati karmendhanam // 112 zAlivaprekSaNAccAsau bhaviSyati lakSmIpatiH / syAtkamalAkarAlokAdbhavyapApaughadAvahA / / 113 // pAthodhidarzanAcchreSThin bhavAbdhimuttariSyati / bhavyAnAM mukhasaMprAptyai varSiSyati dharmAmRtam // 114 // zrutvA dharmaphalAnyuccairbhUtvA sAnandamAnasaH / munivRndaM tridhA natvA zreSThI svagRhamAgataH / / 115 / / anaMtaraM divazcyutvA vidyunmAlI surottamaH / garbhAdhAne sa saMkrAntaH zrImatyAH pUrvapuNyataH / / 116 // tatastaddinamArabhya sAsIjjinamatI tadA / sAlasAMgI ca mRdUMgI sasvedA nIlacUcukA // 117 // 1 cUcukaM tu kucAgraM syAt ityamaraH / 102 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavavinodavarNanam 103 ApAMDastanagaMDeSu zaithilyAnmRdubhASiNI // tathApi zuzubhe'tyartha ratnagarbhAvaniryathA // 118 // trivalI bhaMgamAyAtA tasyA garne sthite zizau / caramAMgini saMbAdhAvarjitAyAstadodare / / 119 // athAsyA dohado jAtaH zubhaH sarvo'pi shrmdH| devazAstragurUNAM hi pUjAyAM prItiruttamA // 120 // jinavimvapratiSThAyAM niSThAyAM punnykrmnnH| jIrNacaityAlayoddhAre dAne caiva caturvidhe // 121 // taM sarva pUrayAmAsa zreSThI muditamAnasaH / kRtotsAhaH sa lakSmIvAn spRhAluH putradarzane // 122 // navamAsAnatikramya sukhaM sA suSuve sutam / tejasvinaM mahApUtaM yathA prAcI tamoripum / / 123 / / uttame phAlgune mAse sitapakSe zubhe dine / rohiNIsaMsthite candre tathoSasi vinirmale // 124 // janmotsavaH kRtastena shresstthinaanNdshaalinaa| bandhurvargarazeSaizca tathA paurajanaiH saha // 125 // neduTuMdubhayaH svarge puSpASTarabhUttadA / vavurvAtAH suzItAzca sugaMdhAH puSpareNubhiH // 126 / / sarvatrApi caturdikSu jykaarmhaadhvniH| zrUyate paramAnaMdakAraNaM karaNapriyaH // 127 // jagurgItaM sugItajJAH kAminyo lalitabhravaH / honRtyaM prakurvanti kuNkumaarunnsaattkaaH|| 128 / / 1 kapoleSu / 2 sUryam / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jambUsvAmicarite dukUlairmaNimANikyairyacchuzubhe gRhAMgaNam / tatkena varNituM zakyaM kavinApi mahaujasA // 129 / / dAnaM prayacchatastasya zreSThino na dhanakSayaH / daridro na ca lakSbhyAM tatparaM pAtre daridratA // 130 // iti kalyANamAlAbhilAlitaH satkRtaH shubhH| jambUsvAmIti nAmnApi khyAtaM pitrA sabandhunA // 131 // dhAtryo niyojitAstasya zreSThinA vRddhihetave / majjane maNDane cAsya saMskAre krIDane'pi ca // 132 // tato'sau smitamAtanvansaMsparzan maNibhUmiSu / pitrormudaM tatAnAdye yasyAdbhutaviceSTitaH // 133 // jagadAnaMdi netrANAmutsavaM padamUrjitam / kalojjvalaM tadasyAsIcchaizavaM zazino yathA / / 134 // mugdhasmitamabhUdasya mukhendau caMdrikAmalam / tena pitrormanastoSajaladhirvadhatetarAm // 135 / / pIThabandhaH sarasvatyA lakSmyA hsitvibhrmH| kIrtivallyA vikAso'sya mukhe mugdhAsmayo'bhavat // 136 // skhalatpadaM zanairindranIlabhUmiSu saMcaran / sa reje vasudhAM raktairabjairupaharanniva // 137 // ratnapAMzuSu cikrIDa sa vayonikara samam / pitrormanasi saMtoSamAtanvan lalitAkRtiH // 138 // prajAnAM dadhadAnandaM guNairAhAdibhirniH / kIrtijyotsnAparItAMgaH sa vabhau bAlacaMdramAH // 139 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavavinodavarNanam 105 bAlAvasthAmatItasya tasyAbhUdruciraM vyH| kaumAraM devanAthAnAmarcitasya mhaujsH||14|| vapuH kAMtaM priyA vANI madhuraM tasya vIkSitam / jagataH prItimAtenuH sasmitaM ca prajalpitam / / 141 ||vaa kalAzca sakalAstasya vRddhau vRddhimupaayyuH| iMdoriva jagaJceto naMdanasya jagatpateH // 142 // vizvavizvezvarasyAsya vidyAH pariNatAH svayam / nanu janmAntarAbhyAsaH smRtiM puSNAti puSkalAm // 143 // kalAsu kauzalaM zlAghya vizvavidyAsu pATavam / kriyAsu karmaThatvaM ca sa bheje zikSayA vinA // 144 // vAGmayaM sakalaM tasya pratyakSa vA prabhorabhUt / yena vizvasya lokasya vAcaspatyAdabhUdguruH / / 145 // yathA yathAsya vaMdhate guNAMzA vapuSA samam / tathA tathAsya ja(ya)tato baMdhutA cAgamanmudam / / 146 // paramAyurathAsyAbhUcaramaM bibhrato vapuH / ArogyaM tatra saubhAgyaM sauMdarya ca vizeSataH // 147 // kadAcillipisaMkhyAnaM gaMdharvAdikalAgamam / abhyastapUrvamabhyasya svayamabhyAsayan parAn // 148 // chNdovicitylNkaarprstaaraadivivecnaiH| kadAcidbhAvayan goSThI citrAdyaizca kalAgamaiH // 149 // kadAcitpadagoSThIbhiH kaavygosstthiibhirnydaa| vAvadUkaH samaM kaizcijalpagoSThIbhiranyadA // 150 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicaritekahi~cidgItagoSThAbhinRtyagoSThIbhirekadA / kadAcidvAdyagoSThIbhirvINAgoSThIbhiranyadA // 151 / / karhicidarhirUpeNa naTato naTaceTakAn / nATayan karatAlena layamArgAnuyAyinaH // 152 // kadAcitphullakundendumandAkinyAzchaTAmayam / gaMdhavaizca samudgItaM svaM samAkarNayan yazaH // 153 // kadAciddIrghikAMbhAsu samaM vayAkumArakaiH / jalakrIDAvinodena ramamANaH sasaMpadam // 154 // sAravaM jalamAsAdya sAravaM jlkuujitH| tAravaiyaMtrakaiH krIDan jalAsphAlakRtAravaiH // 155 // kadAcinaMdanasparddhitaruzobhAcite bne| vanakrIDAM samAtanvan vayasyairanvitaH shishuH||156 // iti kAlocitAn krIDA vinodAMzca sa nirvizan / sukhaM syAdaSTavarSIyo jambUsvAmI kumArakaH // 157 / / iti bhuvanapatInAmarcanIyo'bhigamyaH sakalaguNamaNInAmAkaraH pUrNamRtiH saha nRpatikumAranirvizankAmabhogAnaramata ciramasminpuNyagehe sa devaH // 158 // tArAlItaralAM dadhan surucirAM vakSasthalAsaMginIm lakSmyA dolanavallarImiva tatAM tAM hArayaSTiM pRthu / jyotsnAmanyamAMzukaM paridadhakAMcIkalApAnvitam reje'sau nRpadArakairuDusamaiH krIDan yathenduH zizuH // 159 // 1 dAsAn / 2 gaMgAyAH / Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmijAtakarmosavazaizavavinodavarNanam 107 yasmAtpuNyavipAkato divi surA muMjanti saukhyaM paraM yasmAcAtra mahItale naravarAstIrthakarAzcakriNaH / jAyante balabhadrakezavamukhAstadvairiNo viSNavaH sevyo dharmamahAtaruH sukRtibhiryatnAkimanyaiH paraiH // 160 // itizrI jambUsvAmicaritre bhagavacchopazcimatIrthakaropadazAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyavizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtanayazrIsAdhuToDarasamabhyarthite jambUsvAmijAtakarmotsavazaizavavinodavarNano nAma paMcamaH srgH| Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha SaSThaH sargaH jIyAtsa ToDaraH sAdhuryasya kIrtiH smujjvlaa| vistRtA bhuvi pUrNendoriva jyotsnA muzAradI // 1 // ityaashiirvaadH| suvidhi suvidhAtAraM dharmatIrthasya nAyakam / zItalaM tamahaM vaMde yasya vAcaH suzItalAH / / 1 / / athAsya yauvane pUrNe vapurAsInmanoharam / prakRtyeva zazI........kiM punaH zaradAgame // 2 // niSTaplakanakacchAyaM kAmarUpaM nirAmayam / kSIrotthakSatajaM divyN....................||3|| .........parAM koTi dadhAnaM saurabhasya ca / aSTottarasahasreNa lakSaNAnAmale........ // 4 // ........... ............dyatvaM bheje rukmAdisacchavim // 5 // yatra vajra............. .....hananamIzitu ............... // 6 // tridoSajamahAtakA nAsya dehenya................ ...........maruragocaraH // 7 // tadasya ruruce gAtraM paramodArikAhayam / mahAmyudayaniHzreya.......mUlakAraNam // 8 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivasaMta ke lihastivazavarNanam mAnonmAnapramANAnAmanyUnAdhikatAM zritam / saMsthAnamAdyamasyAsIccaturasraM samaMtataH / / 9 / / tadIyarUpalAvaNyayauvanAdiguNodgamaiH / AkRSTA janatAnetrabhRMgA nAnyatra remire / / 10 / Alokya tasya sauMdarya sarvAH paurajanastriyaH / viddhA manmathakANDena vabhUvuH smarapIDitAH // 11 // kAcittadvadanaM draSTuM vIkSyamANA muhurmuhuH / 109 vrIDayAkulacittA syAnmugdhA kAmAturA satI / / 12 / / mugdhAvasthApi tAruNyAnnavayauvanazAlinI / kAcitkAmAzinA dagdhA niHzvasaMtI riraMsayo // 13 // kAcitmauDhA rasajJA ca paNDitA zAstradarzane / smaratI tadguNAneva sthitA citrArpiteva ca // 14 // kAcidvAtAyane sthitvA gRhakAryaparAGmukhA / prAptuM taddarzanaM nUnaM sAbhilASAnulakSitA / / 15 / kAcitkicicchalaM nItvA niHsarantI svasadmanaH / aTati sma mahAvIthyAM yatra tasya gamAgamaH // 16 // kAcittaddarzanAyAlaM sottAlApi vilambitA / kAryadhvaMsabhayadeva ciMtati smottaraM pathi / / 17 / / kAcijjanmAMtare'pIha bhartAraM tatsamaM param / icchati sma nidAnena sakAmakriyayAnayA // 18 // ityAdikAstadAlokAdvirahavyAkulIkRtAH / tAH sarvA nAmato'pyatra varNituM na kSamaH kaviH // 19 // 1 raMtuM icchA riraMsA tayA / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jambUsvAmicarite surputrI hi varaM caiko yaH syAtsvakuladIpakaH / na ca bhadraM kuputrANAM sahasrANi kuladviSAm // 20 // kecittatra vizAMnIthAH zrutvA tadguNasaMpadaH / dAtukAmAH svasAtmIyAM kanyAM sotkaMThitAH svayam // 21 // ekastatra vizAMnAtho vasecchrIjinabhAktikaH / zreSThI sAgaradatto'sya bhAryA padmAvatI zubhA // 22 // duhitA syAttayornAmnA padmazrIzca padmAnanA / divya sauMdaryavaryAsti navatAruNyazAlinI // 23 // dhanadatto'parastatra vartate ca vaNigvaraH // bhAryAkanakamAlAkhyA tasyAsIcchobhanAnanA // 24 // nAmnA kanakazrIH putrI tayorAsItkalasvanA / taptasauvarNavarNAbhA sAkarNAyatacakSuSI / / 25 / / ADhyo vaizravaNaH zreSThI tatrAsIdvaNijAM patiH / kAMtA vinayamAlAsya labdhAnvarthAbhidhAnakA // 26 // AtmajAsIttayornAmnA vinayazrIritIritA / kAmadhvajeva tanvaMgI sarvalakSmavibhUSitA / / 27 / / turyastatra vaNigdatto vidyate zrIsamanvitaH // syAdvinayamatI tasya bhAryA sAdhvI pativratA // 28 // rUpazrIriti vikhyAtA tayorAsItsutA varA / pakvavimbAdharA tanvI pRthupInapayodharA / / 29 // api tAH syuzcatasro'pi taruNyo navayauvanAH / manyamAnA ivAjJAM prAgiSyataH smarabhUpateH // 30 // 2 varameko guNI putro na ca mUrkhazatAnyapi / iti hitopadeze / 2 nRpatayaH / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivasaMtakalihAstavazavarNanam tato'pi ciMtitaM taizca vaNigvayarahonizi / itthamevocitaM kArya kartavyamatha sarvathA // 31 // catvAro'pi parAmRzya tataH zIghra smaagtaaH| tadgahe dAtukAmAsta kanyAstA jambusvAmine // 32 // athaikatropavizyAzu vijJaptaM taiH smksstH| ahaMdAsa aho zreSThin dhanyo'si tvaM jagattraye // 33 // yatvadgRhe mahApUtaH putro'bhuudvishvpaavnH|| jambasvAmIti vikhyAtastrailokyaikazikhAmaNiH // 34 // athAsmatprArthanAM sArthI hyamoghAM kuru sarvataH / yattvannandanayogyA su(syu)rasmanhe kumArikAH // 35 // dattAstAH zreyase'smAbhiH kanyAH syustdvrocitaaH| jambUsvAmIti tadbhartA vardhatAM prItiruttamA // 36 // yuSmAbhiH samamasmAkaM maitrIbhAvaH parasparam / yathA bhRtyAH RyakrItA vayamAjJAparAyaNAH // 37 // saprazrayaM vacasteSAM zrutvA zreSThI mudaM dadhan / sasmito'ntaHpure gatvA mataM jinamatI prati // 38 // AnanaMda tato harSAnmaMtrAyAmaMtritA satI / prAyaH putrotsave nAryaH sAbhilASAH svabhAvataH // 39 // tadvaco'pi tato nItvA zreSThI tAnavadatsudhIH / aho yathepsitaM kArya kurvIdhvaM yamuttamam // 40 // athAkSayatRtIyAyAM nizcityodvahamaMjasA / sasatkArapuraskArA jagmuste khAlayaM prati // 41 // 1 pUrNa / 2 kathitaM / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jambUsvAmicarite Hairconiuousum atha maMgalagItiH syAtpaMcAnAmapi samasu / ekatrIkriyate nityaM sAmagrI tatra pratyaham // 42 / / dhanadhAnyasuvarNAdivastrAlaMkaraNAni ca / nIyante'tha mahAmaulyaM datvA taiH sAvadhAnakaiH // 43 // sadmamaMDanacitrAdi sarva niSpAdyate bhRzam / parasparaM samAhUto bandhuvargo yatastataH // 44 // ityudvAhasamAraMbhe catvAro'pi vnnigvraaH| sotsAhAH sarvakAryeSu jAtAzcAnandazAlinaH // 45 // atha pratyagrarAjeva vasaMtaH samupasthitaH / chiMdana jIrNAni patrANi cinvannabhinavAni ca // 46 // AtapatraM dadhAno'sau praphullendIvaracchalAt / prasanaH svayazomAlAM nyadhAnmRni samAdhavaH // 47 // kokilAlApavAcAlaM vanaM yatra virAjate / AmrakorakavANaizca hantuM vA kAminAM kulam / / 48 // prasasAra parAgo'pi dikSu sarvAsu yatra vai / manye kAmaThakeneva kSiptazcoM vimohitum // 49 // puSpagaMdhairivAkRSTA paMktyA yatrAlimAlikA / vane bhramati baDheva zRMkhalA smaradaMtinaH // 50 // maMdAnilo vavau yatra sugandhazca muzItalaH / yena mAnadhano nUnaM mAnanIbhiH parAjitam // 51 // yatrAzokatarU reje yutazcaMpakavRkSakaiH / sphuTitasya hRdo mAMsaM piMDo nUnaM viyoginAm // 52 / / 1 vsNtH| Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivasaMta ke lihastivazavarNanam rejuH kiMzukapuSpANi yatrAraktacchavIni ca / dagdhuM hadvirahArtAnAM citAH prajvalitA iva / / 54 / / evaMvidhe madhau reme kumAraH saha dArakaiH / ramyAsu vanavIthISu madhuH ko'pi (pya) parastvayam / / 55 / / tatra paurajanAzcApi ramaMte sakalatrakAH / kRtyopavanavIthISu krIDAmArabhathepsitam / / 56 / / pazcAtsnAnArthamAjagmuH sarve tatra jalAzaye / snAtvAtha gaMtukAmAste babhUvuH svAlayaM prati / / 57 / / saMhatistatra saMjAtA mithaHsaMlApabhASaNaiH / azvaM gajamatho yAnaM vegAdAnAya cetire / / 58 / / tatra tUryatrikadhvAnairmahAnkalakalo'jani / nadaduMdubhinAdaizva zrotrAnaMdavidhAyibhiH / / 59 / / zrutvA kolAhaladhvAnaM vibhyati sma mahAgajaH / viSamasaMgrAma sUrAkhyaH paTTebho rAjasaMmataH // 60 // bhitvAsau zrRMkhalAbaMdhamabhramattatra krodhavAn / stravaddaMDamadAviSTabhramarAlIvirAjitaH / / 61 / durAsado mahAmatto sa babhUva niSAdinAm / bhImazcItkAranAdaizca trAsitaH svagaNAgraNI // 62 // aMjanAdrisamo daMtI calatkarNaprabhaMjanaH / sthUlakAyaH kRtAMtA bhI navASADhapayodavat // 63 // daMtAvalo'tha daMtAyairutkhanan pRthivItalam / zuMDAdaMDena tatroccairudbhiran vArisaMcayam // 64 // 1 kAla iva / 113 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicariteuccakhAna vanaM sarvaM raudrazcAtivibhISaNaH / ucchindan tarumUlAni mUlonmUlamitastataH // 65 // AmrajambUsujaMbIranAraMganikarAMkitam / tamAlatAlakaMkolikadaMbAlIvirAjitam // 66 // sallakIzAlamAlAbhiH picumaindairihAtatam / drAkSArucakakharjUradADimIphalasaMbhRtam // 67 // jAtIcaMpakakuMdaizca mucakundaiH sugaMdhibhiH / pATalArAmavallIbhiH ramaNIyaM manoramam // 68 // nAgavallImahAvallIbilvabakulapallavaiH / pallavitaM nabhomArge zrIkhaMDAdidalairapi // 69 // elAlavaMgajAtInAM phalaiH puSpairalaMkRtam / rAjAdanInAlikerapUgIphalasamanvitam / / 70 / / kekikekAravAkIrNa kokilAkalanisvanaH / kimatra bahunoktena ilAdhyaM yatridazairapi // 71 // tatsarva helayA dantI babhaJjabhapatiH kSaNAt / yathA puNyataraM lobhaiviSayamalinaM manaH // 72 // yatastataH palAyaMtastatra kecidbhyaaturaaH| kAtaratvaM samAdAya na punaH sanmukhaM yyuH||73|| kecidrAmAparitrANe pryaakulitcetsH| yannadheiye samAlambya sAvadhAnAH padaM dadhuH / / 74 // bhAvyamadya kimatrAho ciMtayanto bhaTA api / na kSamAH sanmukhaM gantuM bandhanAyAzu daMtinaH // 75 // 1 nimbaiH / Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivasaMta ke lihastivazavarNanam gauramAsyaM suyoddhAraH pazyaMti sma paraM param / vimanaskA vastatra nirutsAhA nirudyamAH // 76 // zreNikastatra bhUpAlo vidyate vai samakSataH / na zazAka grahItuM taM so'pi maMdAkSatAM gataH // 77 // jambUsvAmi kumAro'sau mahAvIryo mahAbalaH / tasthau tatra yathAsthAne na cacAla tato manAk / / 78 / / tRNAya manyamAnaH san taM tathA mattadaMtinam / nirbhIko dhArayAmAsa pucchamAkRSya dhIradhIH // 79 // vajrAsthibaMdhanaH so'yaM vajrakIlazva vajravat / vajreNApi na hanyeta kA kathA kITahastinaH // 80 // yAvatsa pauruSaH svIyaH kRtaH sarvo'pi daMtinA / bhettuM tasya na romAMzaH zakyo vajratanostadA / / 81 // alaM vajrazarIrasya daMtino vijayena kim / anuSaMgAdihAkhyAtaM nAtimAtraM kimapyaho // 82 // unmadaM vimadIkRtya hastinaM kSaNamAtrataH / Aruroha tatastUrNa datvA pAdau ca daMtayoH // 83 // itastato mahAnAgaM cAlayAmAsa darpahA / jambUsvAmikumAro'sau satkRtaH sarvabhUmipaiH // 84 // aho valaM kumArasya dRzyatAmadbhutAspadam / raudro'pi helayA dantI sa cAnena vazIkRtaH // 85 // aho puNyasya mAhAtmyaM mahanIyaM mahAtmabhiH / yena hastagataM sarva yazaH saukhyamatho jayaH // 86 // 115 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jambUsvAmicarite dRSTvA vIrya kumArasya bhUpo vismayatAM gataH / svAsanasyArdhabhAge taM nItavAnatha nItivit // 87 // suprasannamanAzcAryazlAghAM kurvanpunaH punaH / puSpaudhairiva sadratnaiH pUjayAmAsa bhaktitaH // 88 // dhanyo'si tvaM mahAbhAga tvayA nAgo vazIkRtaH / sAdhvI jinamatI dhanyA yadgarbhe tvatsamo'jani // 89 // atha duMdabhinAdaistaM sArddhaM nRpazatairvRtaiH / pure pravezayAmAsa daMtinaH zirasi sthitam / / 90 // atyAdarAttatazcApi tAbhyAM nItaH svasadmani / pitRbhyAmarcitaH sAkSAtsanmaMgalapurassaram / / 91 // siMhAsane nivezyAzu vinayAnatamastakau / pitarau pRcchato bhadraM tatsnehAticakSuSau / / 92 / / kuzalaM te tanau vatsa nighnato gajayUthapam / iti kecitkumAraM taM spRzaMto mRdupANinA / / 93 // ka te putra vapuH saumyaM kadalIdalasannibham / ka girIndrasamo nAgo nirjitastu kathaM tvayA // 94 // vismayasya parAM koTiM saMdadhAnau svasadmani / tasthatudra sukhaM yAvatpazyaMtau tau sutAnanam / / 95 / / yasmAt puNyavipAkAdvai jambUsvAmikumArakaH / mAnyo rAjasabhAmadhye tatpuNyaM kriyatAM budhaiH // 96 // iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusarita syAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAsutasAdhuToDarasamabhyarthite jambUsvAmivasaMta ke lihastivazavarNano nAma SaSThaH parvaH / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha saptamaH parvaH / bhavaMtu zreyase vAcaH zrIsarvajJamukhodbhavAH / zrIsAdhoH ToDarasyAsya sAdhupAsAMgajasya vai || 1 || ityAzIrvAdaH / zreyAMsaM tIrthakarttAraM harttAraM duHkhasaMtateH / vAsupUjyaM ca vande'haM sarvavighnaughazAntaye // 1 // athaikadA sabhAmadhye sthite rAjJi suviSTare / AnamanmaulibhUpAlaniSevyacaraNAMbuje // 2 // patannirjhara saMkAzacAmarAlIvirAjite / mahAmAtyAdirAjIvarAjanyakasamanvite // 3 // lIlayA tatsamIpe ca jambUsvAmini saMsthite / nirjite tadvapuH kAntyA bhUpAnAM tejasAM caye // 4 // tatrAkasmAnnabhomArgAdAgataH khacarAdhipaH / eko'pyAtmAbhitejobhirdizAcakraM vibhUSayan // 5 // divyaM vimAnamAruDho raNadurghaTAdyalaMkRtam / vyomamArge tataH sthApya samuttIrNaH kSaNAdiha // 6 // sthitvAvAdIttato'dhyekSaM rAjAnaM zreNikaM prati / prazrayAnuddhataM vAkyaM namaskArapurassaram // 7 // nAnA sahasrazRMgo'tra rAjate giriruttamaH / rAjan tatra vasaMtyeva mahAvidyAdharA narAH // 8 // 1 pratyakSaM / Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jambUsvAmicarite bhUdhare tatra tiSThAmi sakalatrazcirAtmukham / nAmnA vyomagatizcAhama sahAyaparAkramaH // 9 // nizcitAdya mayA vArtA yA citrAspadakAriNI / zrotavyA sA tvayA bhUpa kathyamAnA mayAdhunA // 10 // astyanyato girIzAno nAmnA vai malayAcalaH / asya dakSiNadigbhAge keralA pUrihAkhyayA // / 11 // mRgAMkastatra bhUpo'sti yazasvI ca kalAnidhiH / bhAminI tasya nAmnApi vidyate mAlatI latA / / 12 / / sA svasA mama bho rAjan syAcchIlaguNamaMDitA / kAMcanAbhA sutanvaMgI romarAjIvirAjitA / / 13 // yA vizAlavatI nAmnA sutA syAdanayoH zubhA / kaMdakavilAsA sA nirmitA vidhinAdhunA // 14 // AkarNItavizAlAkSI pRthupInapayodharA / saMtaptakanakacchAyA kAMtyA kAMteH spRhAvatI // 15 // athAnyedyurmRgAMkAkhyaH sotko vidyAdharAdhipaH / pRcchati sma munIzAnaM prazrayo mUrtimAniva // 16 // kRpAvArinidhe svAmin brUhi me saMzayacchide / asmatputryAH patirbhAvI bhavitA ko'tra bhUtale // 17 // AkarNyadaM vacastathyamuvAca muninAyakaH / kSAlayanniva dikcakraM prasaraddazanAMzubhiH // 18 // pure rAjagRhe ramye zreNiko'sti mahIpatiH / vizAlavatyAstvatputryAH pariNetA bhaviSyati // 19 // 1 sotkaNThaH / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 119 zrutvA munivacaH pathyaM mRgAMko ruruce bhRzam / tatastAmanyasmai dAtuM sa tUpekSAparo'bhavat // 20 // pramANa atho vidyAdhinAtho'sti ratnacUlaH samAkhyayA / haMsadvIpamalaMkurvan svamahimnA mahaujasA // 21 // prArthayAmAsa so'tyartha kanyAM tAM kamalAnanAm / | mRgAMko na dadau tasmai munivAkyamalaMghayan // 22 // tatastenAtiruSTena baddhavaireNa kopinaa| svAvajJaM manyamAnena kRtaM tasya virUpakam // 23 // kRtvA sainyaM dhanuHsajjaM vidhvastaM tasya pattanaM / tena pApAtmanA tatra vaitya sAni ninnatA / / 24 / / sarvo'pyudvAsito dezastasya yAvAn samRddhiyuk / dhanadhAnyasamAkIrNagrAmazreNivirAjitaH // 25 // ucchinnAni banAnyasya durgAzcApi vidaaritaaH| AlakolAhalenAlaM sarvasvaM bhasmasAtkRtaM // 26 // trastastattrAsataH so'pi mRgAMkaH klIvatAM zritaH / adhidurga samAsInaH prANAn rakSati yatnataH / / 27 // vRttAMta sarvamevaitattatratyaM vidyate'dhunA / jJAnAdanyatra ko vetti purastAki bhaviSyati // 28 // atha tatra mRgAMko'pi sAvadhAnazca saMyati / vidhAsyati sa saMgrAmaM zvo dine hi yathAvalaM // 29 // kramo'yaM kSAtradharmasya sanmukhatvaM yadAhave / varaM prANAtyayastatra nAnyathA jIvanaM varaM / / 30 // 1 nagaram / 2 mithyA kolAhalena / 3 yuddhe / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jambUsvAmicarite mahatAM na dhanaM prANAH kiMtu mAnadhanaM mahat / mANatyAge yazastiSTheta mAnatyAge kuto yazaH // 31 / / ye dRSTvAribalaM pUrNa tUrNa bhgnaastdaahve| palAyaMti vinA yuddhaM dhik tAnAsyamalImasAn // 32 // ye tu dhairya vidhAyAzu yuddhaM kurvati dhiidhnaaH| mRtAstatraiva no bhagnA dhanyAste hi yazasvinaH // 33 // rAjan kRtavacaubaMdhastatrAhaM gaMtumudyamI / AvazyakamidaM kArya vilaMbo'nucito mama // 34 // tathApyAlokya bhAvatkaM darzanaM sthAnamuttamam / vRttAMtaM gadituM cApi sthito'haM kSaNamAtrataH // 35 // ataH sthAtuM kSamaM yAvadatimAtraM na me mnH| rAjannAjJApayatvAzu yathA gacchAmi vegataH // 36 / / ityuktvA sa nabhogAmI tvaritaM prsthaatumudytH| jaMbUsvAmItyathovAca baco vidyAdharaM prati // 37 // tiSTha tiSTha kSaNaM yAvadbhavetsajjo narAdhipaH / zreNiko'yaM mahAsattvo nirjitAkhilazAtravaH // 38 // caturaMgabalopeto mahAdhairyo mhaamtiH| saptAMgarAjyapUrNAgastejasvI yazasAM cyH|| 39 // zrutvA vacaH kumAroktaM khago vismitmaansH| avAdIttaM samAdhAya yuktipUrva vacokhilaM // 40 // yuktamuktaM tvayA bAla kSAtradharmocitaM hi yat / paratvedamasaMbhAvi yuktyAbhAsanibaMdhanaM // 41 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam yayojanazataM dUre tatsthAnaM tiSThate'dhunA / tatra gaMtuM na zakyeta kA kathA vIrakarmaNaH // 42 // api bhUgocarA yUyaM te bhaTA vyomacAriNaH / kathaM sAmyaM bhavedyoddhuM yuSmAkaM saha tairaho || 43 // yathArthakaH karasphAlairgrahItuM jalasaMsthitaM / pratIcchatIndurvivaM hi tathA yuSmatprajalpitam // 44 // athavA (atha ) hAsyAspadaM caitaduddhAhurvAmano yathA / prAMzu vRkSaphalaM bhoktuM tathA syAdbhavadudyamaH / / 45 / / yadi kazvidavidyopAdAruhyet kanakAcalaM (?) / tatheyaM ghaTate nUnaM yuSmadIyA samuddhatiH // 46 // vinA nAvA payonAthaM yathA kazcittitIrSati / ratnacUlaM tathA jetuM yuSmadIyo manorathaH // 47 // darzitetyAdikA bhUmirdRSTAntAnAM sahasrazaH / tena vidyAdhareNoccairyathAtmapratibhAvalaM // 48 // moghIkRtAtha sarvApi kumAreNa yazasvinA / vAvadUkairyathA jalpe pratidRSTAntakovidaiH / / 49 / / mA vada vidyApate vAcamitthamajJAtapUrvikAM / Rte kevalabodhAdvA ko vecyanyo balAbalaM / / 50 // kSaNAnniruttaro jAtaH khago vyomagatistadA / mUkIbhUta ivAtasthau darzituM tatparAkramam // 51 // zreNikastadvacaH zrutvA sAhaMkAro'bhavannRpaH / vIkSyedaM durghaTaM kRtyaM kiMcidAkulamAnasaH / / 52 / / 121 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jambUsvAmicarite bhUyobhUyaH parAmRzya khedamApa dhraaptiH| kiMcitkartuM na zakyeta durghaTe tatra karmaNi // 53 // nApi tatra gamastUrNa na kSamo dAtumuttaram / yugmakASThAdhirUDhaM vA rAjJo dolAyate manaH // 54 // tadatrAvasare dhIro jambUsvAmikumArakaH / Uce sAmnaiva sAnaMdaM gaMbhIratarayA girA // 55 // svAminnetatkiyatkArya tvatprasAdAt prasiddhayati / AstAM dUre sahasrAMzustadaMzo'pi tamopahaH // 56 // kAryasya sAdhanAyAlaM mAdRzo'pi bhaviSyati / kiM punayuSmadIyA sA sajjitA sarvatazcamaH // 57 / / uktaM jambUkumAreNa zrutvAnaMdamavIvizat / zreNikaH zraddadhAti sma proktaM tattvaM saSTivat / / 58 // tatazvoce bharAdbhadraM sAnaMdo magadhAdhipaH / evaM cetkSAtradharmasya maryAdA syAdaviplutA // 59 // Atmajanma punarjAtamiva manyAmahe vayaM / kanyAlAbhaH padArtheSu kSatriyeSu yazazcayaH // 6 // jJAtvemAM ca tvayA dhIra phalAnAM hi prNpraaN| gaMtavyaM tvaritaM tatra nAdya zreyo vilaMbanaM // 61 / AdezitaH kumAro'sau nRpenaanNdshaalinaa| asahAyabalazcaiko nirbhIko gaMtumudyataH // 62 // athovAca khagAdhIzaM nAmnA vyomagati prati / jambUsvAmikumAro'sAvutsuko vIrakarmaNi // 63 // 1 naashrhitaa| Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 123 bho khagendra vimAne'sminnAtmIye mAM nivezaya / ito nayasva tatrAzu yatrAste ratnacUlakaH // 64 // zratvA citrAspadaM vAkyamidamAha khgaadhipH| gatenApi tvayA tatra karttavyaM kimathArbhaka // 65 // tAvaddhatte svasadmasthazcApalyaM mRgazAvakaH / yAvaccAbhimukhaM garjan kruddho nAyAti kezarI // 66 // tAvadvapuH paraM saumyaM lasansaudaryarAjitaM / yAvadaMSTrAkarAlo'sau kRtAMto nAtumicchati // 67 // tAvattaNagaNAH sarve santvaraNyeSu shaahlaaH| yAvanna syAjjvalajjvAlaH pracaMDo dAvapAvakaH // 68 // tAvadADaMbaraM dhatte sarvo'pyabhragaNo'mbare / yAvaccaMDAnilaH ko'pi na vAyAdatidurddharaH // 69 // tAvadAyuH svamArogyaM yazaH saMpaddhanaM jyH| yAvallezo na pApasya nodetyatra garIyasaH // 70 // tAbadbrahmavrataM sAkSAnnirmalaM jainadharmavat / yAvadyoSitkaTAkSANAM nApataiirjarjaraM manaH // 71 // tAvanmUlaguNAH sarve saMti zreyovidhAyinaH / yAvaddhvaMsI na roSAgnirbhasmasAtkurute kSaNAt / / 72 // gauravaM tAvadevAstu prANinaH kanakAdrivat / yAvanna bhASate dainyAdehIti dvau durakSarau // 73 // tadvatte valganaM tAvatsuMdaraM baallaalitH| ratnacUlasya bANaistvaM yAvanno jarjarIkRtaH // 74 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jambUsvAmicarite iti kopaparaM vAkyaM zRNvan bhUyo jagAda saH / aMtaHsaMdhukSito vahniryathAgre prajvaliSyati / / 75 / / bho bho vyomagate prAjJa yAvade (di) tthaM kadAcana / yatkariSyAmi bAlo'haM tattvaM drakSyasi sAMprataM // 76 // kurveti na vadatyeva kurveti ca vadaMti ca / kramAduttamamadhyAste'dhamo'kurvan vadannapi / / 77 / / sUktamuktaM kumAreNa zrutvedaM magadhAdhipaH / avocatprati vidyezaM jJAtatatpauruSastadA / / 78 // yaduktaM bhavatA vyomacArinnatra samakSataH / ekAkI tatra nIto'pi bAlo'yaM kiM kariSyati / / 79 / / sa te pakSaH sapakSo'pi pratipakSairdUSito'khilaH / mRgena nA (na) hataH siMho hatazcASTApadena saH // 80 // hRtaM yena jagatsarvaM hataH so'pi jinairyamaH / jaladenopazamaM nIto pracaMDo davapAvakaH // 81 // vAyuH pracAlayatyabhaM na girIndraM mahonnataM / mithyAjJAne bhavedevaM rajanyAM cAMdhakAravat / / 82 // na ca svAtmaparijJAne yathA sUryodaye tamaH / atha yoSitkaTAkSaizca hatA manmathazAlinaH // 83 // yo na krodhAgninA dagdhaH sarvaH karmodayAvRtaH / kaizvitkrodhAnalaH so'pi nItaH zAMti kSamAMsA // 84 // dIkSAmAdAya tIrthezaH sarvasatvahitaMkarAM / bhikSayA bhuMjamAno'pi pUjyaH syAtsuranAyakaiH // 85 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam athaiko'pyaMbarasthAyI prakRtastejasAM cyH| tamastomaM vidhunvAno nodeti kimu bhAnumAn // 86 // muktaM ca vRddhavAkyeSu yatparIkSAkSama vacaH / yaH kAryasAdhanAyAlameko'pi ca lakSAyate // 87 / / ityAdikAM vacomAlAM racitAM zreNikena / dhArayAmAsa vA mUrdhni sAdarAttatra vyomagaH // 88 // AjJayA sthApayAmAsa khago divye vimaanke| jambUsvAmikumAraM tamanaupamyabalAnvitaM / / 89 / / vyomamAgoM tadA yAnaM gacchati sma tvarAnvitaM / zIghramApepsitaM sthAnaM yathA vegAtmano javaH // 9 // athArnu taM sa bhUpo'pi pratasthe zreNikastadA / caturaMgavalopetaH sArdha sarvairbhaTodbhaTaiH // 91 // bheryaH prasthAnazaMsinyo nedurAmaMdraniHsvanAH / akAlastanitAzaMkAmAtanvAnAH zikhaMDinAM / / 92 // calatAM rathacakrANAM cItkArairhayahaSitaiH / bRMhitaizca gajendrANAM zabdAdvaitaM tadAbhavat // 93 // SaDaMgabalasAmagyA saMpannaH pArthivaramA / pratasthe zreNiko bhUpo ratnacUlajigISayA / / 94 // mahAn gajaghaTAbaMdho reje sa jayaketanaH / girINAmiva saMghAtaH saMcArI sahayAtibhiH // 95 // icyotanmadajalAsArasiktabhUbhimadadvipaiH / pratasthe ruddhadikcakraH zailairiva sanijharaiH // 96 // 1 pazcAt / 2 saha / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jambUsvAmicarite jayastaMveramA rejustuMgAH zrRMgAritAMgakAH / sAMdrasAMdhyAta pAtrAMtAzcalaMta iva bhUdharAH // 97 // camUmataMgajA rejuH sajjAH sajjayaketanAH / kulazailA ivAyAtAH prabhoH svavaladarzane / / 98 / / gajaskaMdhagatA rejurdurgatA vivRtAMkuzAH / pradIpodbhaTanepathyA darpAH saMdIpitA iva / / 99 // kaukSeya kairnizAtogradhArAgraiH sAdinau babhruH / mUrtIbhUya bhujopAgralagnairvA svaiH parAkramaiH // 100 // dhanvinaH suranArAcasaMbhRteSudhyo vabhuH / vanakSmAyA mahAzAkhAkoTarasthairivAhibhiH / / 101 // rathino rathakavyAsu saMbhRtocitahetayaH / saMgrAmavArdhitaraNe prasthitA nAvikA iva / / 102 // bhaTA hastyurasaM bhejuH sazirasratanutrakAH / samutkhAtanizAtAsipANayaH padarakSaNaiH // 103 // prasphurat sphuradastraughA bhaTAH saMdarzitAH pare / autpAtikA ivAnIlA solkA meghAH samutthitA // 104 // karavAlaM karAlAgraM kare kRtvA'bhayo'paraH / pazyan mukharasaM tasmin svasauMdarya parijajJivAn / / 105 / / karAgraM vidhRtaM khaGgaM tulayatko'pyabhAdbhaTaH / pramimitsurivAnena svAmIsatkAragauravaM / / 106 // mahAmukuTavaddhAnAM sAdhanAni pratasthire / pAdAtihAstikAzvIyarathakaTyAparicchidaiH // 107 // 1 jayahastI / 2 khannai / 3 azvArUDhAH / 4 tUNIrAH / 5 zastrANi / 6 zirasvAyate iti zirastram; tanutrakAH kavacAH / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 127 babhurmukuTabaddhAste ratnAMzUdagramaulayaH / salIla lokapAlAnAmaMzA bhuvamivAgatAH / / 108 // paricaca nairaMtaye pArthivAH pRthivIzvaraM / durAtsvabalasAmagrI darzayaMto yathAyatham // 109 // bhUreNavastadAzvIyakhurodbhUtAH khlNdhinH| kSaNavinitasaMprekSA pracalatkumarAMgaNAH // 110 // smudbhttrspaayrbhttaalaarmhiishvraaH| prayANakA dhRti praapurjnjlpairpiidRshaiH||111 // virUpakamidaM yuddhamArabdhaM magadhezinA / aizvaryamadadurvArAH svairiNaH prabhavo yathA // 112 // puraH pAdAtamazvIyaM rathakavyAdyahAstikaM / kramAnirIyurAveSTaya sapatAkaM rathaM prabhoH // 113 // zanaiH zanairjanairmuktA virejuH purathiyaH / kallolairiva velotthairmahAbdhestIrabhUmayaH // 114 / / purAMganAbhirunmuktAH sumano'Jjalayo'patan / saudhavAtAyanasthAyidRSTipAtaiH samaM prabhoH // 115 // puro bahiH puro pazcAtsamaM ca vidhinAdhunA // dadRze dRSTiparyaMtamasaMkhyamiva tadbhalam // 116 // kimidaM pralayakSobhAkSubhiMtaM vAridherjalaM / kimuta trijagatsargaH pratyayo vibhate // 117 // kacillatAgRhAMtasthacaMdrakAMtizilAzritAn / svayazogAnasaMsaktAn kinnarAn prabhurekSata // 118 // 1 aacchaaditnetraaH| Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jambUsvAmicarite kvacillatAprasUneSu vilInamadhupAvalI / vilokya srastakezInAM sasmAra priyayoSitAM // 119 / / yacchAyAtsaphalAMstuMgAn srvsNbhogysNpdH| mArgadumAn samadrAkSItsa nRpAnanukurvataH // 120 // sarastIrabhuvo'pazyat sarojarajasA ttaaH| suvarNakuTTimAzaMkA madhuHsuhRdi tanvatIH (2) // 121 // balareNubhirArabdhe doSA manye nabhasyaso / karuNAM rudaMtI vIkSya cakre cakrAhakAminIM // 122 / / gavAMgaNAnathApazyadgoSpadAraNyacAriNaH / kSIrameghAniyAjasraM kSaratkSIraplutAMkitAn // 123 // saurabheyAn sazRMgAgrasamutkhAtasthalAMbujAn / mRNAlAni yazAMsIva kiraNAnpazya durmadAn // 124 // vAtsakaM kSIrasaMtoSAdiva nirmalavigraham / so'pazyaccApalasyeva parAM koTiM kRtotplutAM // 125 // vAMte bhuvamAghrAtumivotpalamivAnatAn / supakvakaNisAnanaM kalamakSetramaikSata // 126 // nauddhatyaM phalayogIti nRNAM vaktumivocata / pazyati sma sa bhUpAlo rAjanyakaparivRtaH / / 127 // sAvataMsitanIlAbjAH kaMjareNuzritastanIH / ikSudaMDabhRto pazyat sthalIstho kurvatIH striyaH // 128 // hArigItasvanAkRSTeSTitA haMsamaMDalaiH / zAligopyo dRzorasya mudaM tenurvdhuuttikaaH|| 129 / / 1 sainyarajobhiH / 2 vRSabhAn / 3 phalena yoktuM zIlamasyAstIti tattathAbhUtaM / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 129 sugNdhimukhniHshvaasaaddhmrairaakuliikRtaaH| mano'sya jahuH zAlInAM pAlikAH kulabAlikAH / / 130 // madhyastho'pi tadA tIvra tatApa taraNirbhuvaM / nanaM tIvrapratApAnAM mAdhyasthyamapi tApakaM / / 131 // nRpAMganAmukhAbjAni dhrmbiNdubhiraavbhuH| muktAphalaidravIbhUterivAlakavibhUSaNaiH // 132 // mahAjavayuSo vaktrAdudvamaMta khurAniva / mahoraskAH sphuratyothA drutaM jgmurmhaayaaH|| 133 // abhUtapUrvamudbhUtapratidhvAnabaladhvanim / zrutvA balavadutremustiyecI vanagocarAH // 134 // balakSobhAdibho niryalakSobhAvanAMtarAta / surebhaH suvibhaktAMgaH surebha ica karSaNaH / / 135 // prabodhana~bhanAdAsyaM vyodadau kila kezarI / na me'styaMtarbhayaM kiMcitpazyate'tIva darzayan // 136 // sarabho rabhasAdRrdhvamutpatyottAnitaH patan / kha sva eva padaiH pRSTairabhUnirmAtRkauzalAt // 137 // pASANe likhitaskaMdho russitaataamritekssnnH| khuro khAtAvaniH sainyedadRze mAhiSo vibhiiH|| 138 // camUrazra (thara) vodbhUtasAdhvasAH kSudrakA mRgaaH| vitrastA vepamAnAMgA mahAraNyaM turA(?)zrayan // 139 // varAhArarati muktvA varAhA muktapalvalAH / vineshurvisphurthaashcmuukssobhaadito'mutH||140 // 1prasasAra / 2 bhyyuktaaH| Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jambUsvAmicarite iti matvA vanasyeva prANAH pracalitA bhRzam / pratyAsattiM cirAdIyuH sainyakSobhe prasemukhi // 141 // tato'pi dUramullaMghya so'dhvagaM pRtnaavRtH| revAsarittaTe dhIro vizrAmamakarotkRtI // 142 // tatastAM ca samuttIrya pratasthe keralAM prti| vizazrAma kiyatkAlaM nAmnA kuralabhUdhare // 143 // pUjayAmAsa bhUmIzastatra viMbaM jineshinH|| munInapi mahAbhaktyA tataH prasthAtumudyataH // 144 // kiyadre tato gatvA'tiSThacchrImagadhAdhipaH / adhvazramAparodhAya senaasaamNtsNyutH|| 145 // atha tAvadbhutaM prApa keralAM nagarI prati / jambUsvAmikumAro'sau nIto vidyAdhareNa yH||146|| kimidaM bho khagAdhIza mahAkolAhalAkulam / sAkSAtkArI tvamevAsi brUhi naH saMzayacchide // 147 // tato'vAdInabhogAmI kumAraM prati prazrayAt / seyaM senA sthitA bAla ratnacUlasya tdvissH|| 148 // yo mayA'bhANi vidyAbhUt pUjye sarvArinAzakRt / / kanyAyAcAmahAmAnabhaMgaMmanyo'sti roSavAn // 149 // udvAsitastu yenAyaM dezaH sarvo'pi kopataH / mRgAMko yadbhayAdbhIto durgamAzritya tiSThati // 150 // ajayyo nirjitAzeSazAtravo'yaM khgeshvrH| vidyAdharAdhinAthaistaiH saMsevyacaraNAMbujaH // 151 // 1 senaa| Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 131 khagAdetadvacaH zrutvA kumAro jvalito'bhavat / yathA prajvAlitaM telaM jajvAla jalayogataH // 152 // rakSa rakSa vimAnaM bho tAvadvyomagate kSaNAt / yAvatA ratnacUlasya drakSyAmi balamuddhatam // 153 // tato vimAnamutsRjya zatrusenAmavIvizat / pazyannitastataH sainyaM kautukena kutUhalI / / 154 // darza darza kumAraM taM suMdaraM mArasaMnibham / jajalpuzcakitaM kiMcin mithastatsainikA bhttaaH|| 155 / / aho devAdhinAtho'yamAyAto lIlayA svataH / dAnavo'pyahinAtho vA kAmadevo'thavAgataH // 156 // draSTuM vA sainyamasmAkamAjagAma zacIpatiH / atha kazcinmahAbhAgo lakSmIvAn kiM vnnikptiH||157|| sevituM ratnacUlasya padadvaMdvaM khago'thavA / sAdhvasAtparacakrasya satsahAyadhiyA kimu // 158 // atha kazcinmahIpAlo daMDaM dAtumivAgataH / , jIvanasya kRte vyAjAdAdhAtuM snehamuttamam // 159 // atha kazcicchalAnveSI dhUrtI veSadharo nrH| vAvadUkazca vAcAlaH pATavAJcittaraMjakaH // 160 // evaM tatsainyalokeSu nAnAvAkyaM vadatsvapi / jambUsvAmikumAro'sau gatastadvAritaH kSaNAt // 161 // athovAcatsa nirbhIko re re dvAHpAlakAhaya / saMdiSTaM mama nItvAzu khagasyAgre nivedaya // 162 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jambUsvAmicarite ahaM dUto mRgAMkana pAThayitvAtha pressitH| tatsarva vaktumicchAmi tattvaM sAmyakaraM vcH||163 / / zrutvA daMDadharo dvAHsthastasyAsthAne gato javAt / prabhuM natvottamAMgena prAvocatsa vicakSaNaH // 164 // deva kazcinnaro vAgmI tvavAri sthitavAniha / vaktumicchati sAmnaiva yuSmatsaMdarzanotsukaH // 165 / / zrutvA ratnazikhazcApi tadvacaH zrutipezalaM / maMca pravezaya khe (1) namityUce matsarI khgH|| 166 / / AjJAmAdAya dvAHsthena tatsamIpe prveshitH| jaMbUsvAmikumArAkhyo jvalatkAMtyA vapucchaviH // 167 // praviSTaH sa didIpe vA tigmAMzuriva bhUtale / sarva tejaH khagezAnAM tiraskurvan svkaaNtibhiH||168|| dRSTvA taM ratnacUlo'tha kSaNaM vismayamApa sH| kathaM saMbhAvi dUtatvamasya kAMtimataH svtH|| 169 // yatkiMciducitaM cAtra namaskArakriyAdikam / na kRtaM cATu vAkyaM vA sthIyate tena staMbhavat / / 170 // nUnaM kazcidapUrvo'yaM devo vA mAnavo'thavA / parIkSAM kartumAyAto madalasyApi gauravAt / / 171 // ciMtayanniti papraccha ratnacUlaH kumArakam / AgatastvaM kuto dezAkimartha mama sannidhau / / 172 // zrutvA'vocatkumArazca ratnacUlaM vagaM prati / nItimArga samAzritya tvAM vibodhayituM javAt // 173 // 1 shiighr| Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam tvaM jahIhi durAgrAhamihAmutra ca duHkhadam / ayazaskaraM khagAdhIza mahAdurgatikAraNaM // 174 // saMti yoSitsahasrANi sulabhAni pade pde| tavAnayaiva kiM sAdhyaM neti vidmo'dhunA vayaM // 175 / / / atha cedalasAmarthyAnmAtsarya vahasi dhruvaM / idamajJavilAsotthaM dRzyate'dvaitavAdavat / / 176 // yatazcAsmin bhavAvarte jaMtavaH karmazAlinaH / vidyate bahavo'jasraM paryaTati yathAyatham // 177 // karma nAnAvidhaM taca vicitrrspaaktH| tatsvarUpamajAnAnA jIvA durdRSTayaH smRtAH // 178 // uktaM ca" alaMdhyazaktirbhavitavyatAyA hetudvayAviSkRtakAryaliMgA / anIzvarojaMturahaM kriyAtaH saMhatya kAryeSviti saadhvvaadiiH"||1|| "bibheti mRtyorna tato'sti mokSo nityaM zivaM vAMchati nAsya laabhH| tathApi bAlo bhayakAmavazyo vRthA svayaM tapyata ityvaadiiH"||2|| alaM mallo'pi mallAya tasmai caaplymnykH| tasmAcapalamanyo'sti saMsArasyezI sthitiH|| 179 // na ko'pi vijayIbhUtvA niSpratyUhavijUMbhitaH / saMsRtAvatra jIvAnAM pratyakSa yamabhakSaNAt / / 180 / / ratnacUla khagAdhIza sadvicAraparo bhv| balino'pyutpathArUDhAH kSaNAnnaSTAH prmaadinH||181 // 1 samaMtabhadraviracite bRhatsvayaMbhUstotre / 2 saMsAre / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jambUsvAmicarite yathA darpalavAvezAcchrayaMte rAvaNAdayaH / bhUtvA cAtrAyazaH pAtro mRtvA vA durgatiM yayuH // 182 // iyaM kanyA dadAvAdau zreNikAya mahIbhRte / bhavate'ya kathaM dAtuM so'citA duryazobhayAt // 183 // na vAyaM kSAtradharmo'sti saMgarAdyatpalAyanam / jIvanasya kRte dhImAn kaH piveduryazoviSam // 184 // tatprasIda khagAdhIza mamAdaM mA vidhehi bho / garhitaM tadidaM vAkyaM vaktavyaM na tvayA kacit // / 185 / / iti sUktivacaH puSpairguphitAM cAtizItalAm / mAlAmuSNataroM mene virahIva khagastadA / / 186 // tatastAmrekSaNaH kSobhAtkicitprasphuritAdharaH / jvalatkrodhAnalajvAlAM khago vAcamudIrayat // 187 / / dUtamanyo'si re bAla yastvamabhyAgato gRhe / avadhyo'si tato nAnyA gatistvAdRka zaThasya vai / / 188 / / prastAve'nucitaM vAkyaM viruddhaM vairavardhanam / vadanna lajjase dUta svAmikAryavinAzakRt // 189 // vAcyAvAcyaM na vetsi tvaM na vetsi ca balAbalam / kevalaM vAvadUko'si dhASTarye (vai.) nATayabhiva // 190 // bhAnumudvAsituM nAlaM yathA dhRSTo'pi kauzikaH / vAcAlatvaM tathA dUta nAlaM vaktumidaM vacaH // 191 // jIrakaH kimu hemAdriM bhettumutsahate zaThaH / mRgAMkaH zreNiko nAlaM mAmArAdhayituM yudhi / 192 // 1 dUtasadRzaH / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 135 vayaM vidyAdharA dUta zreNiko bhuumigocrH| AvayorbalasAmarthya tulyatA na kadAcana // 193 // AlakolAhalenAlaM tavaM vAcaMyamI bhava / mayA sArdha yudhitsuryaH sa sarvo'pyAyAtu vegataH // 194 // ityuktvA ratnacUlaH sa sthito nibhRtmaansH| samudra iva gaMbhIro nistaraMgo'pyanAkulaH // 195 // atha nirghoSavadvAkyamUce jambRkumArakaH / vajrasaMhananopetazcaMDo dodeddvikrmH|| 196 // ratnacUla khagAdhIza yattvayoktaM samatsarAt / . dobhAvamahaM manye tatsarva hetubAdhitam // 197 // yaddazAsyo'pi vidyAbhRddhato bhUgocareNa sH| rAghaveNa balAdeva yuddhatA saha sainyakaiH / / 198 // vAyasasyApi vidyeta viyadgAmitvamaMjasA / so'pi jarito bANedRSTo bhUmau pataniha / / 199 // AkayedaM vacastasya jAtakopena tena vai| preritAstadvighAtArthamutkhAtAsilatA bhaTAH // 20 // tatastaihatumArabdho jambUsvAmI balAnvitaH / mUDherajJAtatadvIjaiH zastraiH kuMtAdibhiH zitaiH / / 201 // yAvaddhaMtuM kRtodyogA bhttaashcaassttshsrkaaH| dobhyA'mUrddha kumAreNa nItAste yamamaMdiram / / 202 // tataHprabhRti yuddhasya prAraMbhaH syaanmhttrH| ekato'yaM kumAraH syAtparato bhttkottyH|| 203 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite kiyatkAlaM kumAreNa yoddhAro blshaalinH| AtithyaM yamagehasya nItA dordaDavikramaiH // 204 // pauruSaM cekimtraastrairaahokhidbhaarkaarkaiH| atha cenna kimapyasvairmRtasyAbharaNairiva // 205 // atha vyomagatitviA dvau mitho yodumudyto| kumArasyArpayAmAsa kRpANaM nizitaM svataH // 206 // athAvocatkumAraM sa nAnnAkAzagatistadA / adhiruhya vimAnaM me ghAtayArikulaM mahat / / 207 // zrutaM tena kumAreNa vAcA zastreNa khaMDitam / na sthitaM zrutiraMdhrasya vAkyaM cApi khagoditam // 208 / / muhRdatra sthitenApi kiM kila prANarakSayA / bhaTAnAmAhave nUnamasti cettRnnvdvpuH||209 // uktaM hi"brahmacArI(?) tRNaM nArI zUrasya maraNaM tRNam / dAtuzcApi tRNaM lakSmI nispRhasya tRNaM jagat " // 210 // didIpe'titarAM tasya haste khaDgalatA tdaa| dAritAripalerliptA yamajiheva jitvarI // 211 // yatra kuryAtmahAraM sa khaDgapANiH kumArakaH / tatrArimastakastomo nyapatadbhuvi vegataH // 212 // asikuMtazarAghAtaM kurvanto'nukumArakam / sarve nirarthakA jAtA ratnacUlasya sainikAH / / 213 // 1 yuddhe / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam vajrakAyasya tasyAtra romAMzo'pi na bhidyate / nirjitasmarasainyeSu kimapAMgapAtairapi // 214 // yuddhaM kurvati tatrAsmin sAvadhAnatayAhave / sthAtuM tatpurataH ko'pi na zazAka bhaTottamaH // 215 // yathA tigmakarako haMti saMtamasaM javAt / sapratApastathA so'pi jaghAna ripusaMhatim // 216 // athAtrAvasare daivAtkenacittatra cAriNA / 137 / / mRgAMkasya careNazu gatvA tatra niveditam // 217 // deva kazcitsamAyAto bhavatpuNyavipAkataH / zatrusainyamahAraNye jvaladdAvAnalopamaH || 218 || adhunA yuddhaM karotyeSa nibhRtaM saMyati sthitaH / haMta sUnasti (stanati) nArINAM durjayo'vadhyavigrahaH // 219 // sa baMdhustAvakIyo'tha mitro vA pUrvajanmanaH / alamupamAzatenApi tvadvRSo(1) mUrtimAniva // 220 // athavA zreNikasyAyaM kazvidvIrAgraNIrbhaTaH / tasyAdezavazAdatra yoddhuM vIraiH samAgamat / / 221 / / vacasyukte careNetthaM karNagocaratAM gate / romA'cito mRgAMko'bhUdamRtairiva siJcitaH // 222 // tatastUrNa sa sajjo'bhUdgarjaiMtidalaiH samam / pAdAtAzvarathavrAtairyuddhoddhataiH khagairapi / / 223 / / neduH saMgrAmabheryazca zAsanAnmRgalakSmaNaH / kRte yuddhasya tatsainyaM nirjagAma purAdbahiH || 224 // 1 guptacareNa / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jambUsvAmicarite tato duMdubhiniryopai ratnacUlo'pyanidritaH / jvalitaH krodhAgninA yoddhaM kRtAMtaH kopitaH kimu / atha dvAbhyAM ca senAbhyAmArabdhaM yuddhamulvaNam / hAhAkArakaraM raudraM kRtabhISaNaniHsvanam // 226 // daMtino daMtibhiH sArdhamazvairazvA rathai rathAH / yathAkhaM yuyudhaH sarve khagAzcApi khagaiH samam // 227 / / yAvAnsarvo'pi saMgrAmo yAdRgjAtastadAnayoH / AstAM tadvarNanaM tAvannApyuddeSTuM kSamA vayam / / 228 // kecittitIrSavo yatra galacchoNitavAridhiH / hRdayodbhedasaMbhinnA nAcakarSa ripUna vahan / / 229 // yatrotthite khurotkhAtAdaMbare rajasi sthite / dhanuSTaMkAranAdena jJAtaH pratibhaTairbhaTaH / / 230 // sainikaavkhurokssunnnndhuuliibhishcchaadite'mbre| dina rAtrIyate smAtha gaganaM vasudhAyate // 231 // jJAyate sma bhaTo yatra mithastannAmadezanAt / ratho rathAMgacItkArairghaTATaMkAritairgajaH // 232 / / kacidgajAnAM cItkAro huMkAro'tha dhanuSmatAm / bhaTapracAre rekArazabdaH pAvartate kacit / / 233 // kazcidbhaTaiH parabhaTA bhagnA nirjitya saMgare / gajairgajA rathairbhagnA rathAH padvaizca pattayaH // 234 // 1 padairgacchati iti pagaH / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam sainyakaiH paramUrANAM mukhaM bhagna zitaiH shraiH| tataH kRpANaiH kuMtezca mudgarairatha paTTizaiH / / 235 // kecicchinnAH pare bhinnA nezu vArthinaH pare / kaTamardahatAH kecidaMgaiH ke'pi krthitaaH||236 // yatrAcchanne nabhomArge baannvaatairito'mutH| khaDgavidyuccamatkArairdurdinaM jJAyate bhaTaiH / / 237 // alaM varNanayA cAsya jAtazcaikArNavo mahAn / svIyo'yaM parakIyo'yaM bhedaH kartuM na zakyate // 238 // kecidaMtrANi saMvIkSya nirgtaanyudraadguH| mR bhUmiluThatkezA bhaTA duSkRtapAkataH // 239 / / kazcitkezAn samAkRSya lulaavaarishirstdaa| mArayAmItyamu zatru matvA dhAvati kazcana // 24 // yuddhaM cakruH kabaMdhAni bhISaNe yatra sNgre| kA kathA sazirastrANAM tanutrairapi saMyuSAm / / 241 // vAyumArge'tha kurvato yuddhamuddhatamulbaNam / kumAraratnacUlau dvau dadarza mRgalAMchanaH / / 242 // lIlayA taccharAsAraM ciccheda nijasAyakaiH / ardhacandramukhairjambUsvAmI tatketanaM punaH / / 243 // ratnacUlasya yadyAnaM vimAnaM hatavAn raNe / adhirohu~ samIheta yAvad bhUmigataH khagaH // 244 / / 1 paTizo lohadaMDo yastIkSNadhAraH kSuropamaH / iti vaijayantI / 2 palAyanaM cakruH / 3 apamUrdha nartanakriyAyuktaM yatkalevaraM tat kabandham / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tAvanmudgaraghAtena zirasyenamatADayat / jambUsvAmI mahAbAhuH pinaddhaH samarAMgaNe // 245 // vajrasaMhananopeto durjayo vIrakarmaNi athApRcchanmRgAMkaH sa hAstipaM sviiymaadraat| 246 // ko'yamApatito bhUmau vegAtkena parAjitaH / 1 | abravItsasmitaH so'yaM na tvaM vetsi kathaM prabho // 247 // vidyAdhIzo bhavadveSyo ratnacUlo'yamAtmahA / jambUsvAmikumAreNa vANairjarjarito bhRzam / vimAnAmimAnIto baddhaH svabhujapaMjare // 248 // gADhaM sa nigRhItastu daurmanasyaM gato bhRzam / baddhe'smin sainikAstasya nezuH sarve dizodizam / / 249 / / tataste tvadbhaTai ruddhA AnItAH svAmino'ntike / sarve galitamAnAzrAstasthuretya hataujasaH // 250 // tuSTo mRgAMkavidyAbhRccakre jayajayAravam / sarve vidyAdharAstatra zaMsurjakumArakam // 259 // dhanyo'si tvaM mahAprAjJa rUpanirjitamanmatha / kSAtradharmasya caunnatyamadya jAtaM tvayA kRtam // 252 // nedurAnaMdatUryANi garjitAnIva vAridheH / mRdaMgapaTahAdIni sainye keralabhUpateH // 253 // baMdivRMdajayArAvaM cakrurAnaMdazAlinaH / varNayaMto mahAvIrye kumArasya jayAvaham / / 254 / / 1 parihitakaJcukAdiH / 140 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmivijayavarNanam 141 vyomagatizca sAnaMdAtkArayAmAsa tatkSaNe / prItivardhanamatyaMtaM jaMbUsvAmimRgAMkayoH // 255 // jayo labdhaH kumAreNa jAnulaMvitabAhunA / sahasrASTamitAn hatvA lIlayA khacarAdhipAn // 256 // eka eva sadA sevyo dharmo saukhymbhiipsubhiH| yadvipAkAtkumAreNa jayazrIH kiMkarIkRtA // 257 // iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyarthite nirjitaratnacUlavidyAdharapratibaddhalabdhajambUsvAmivijayavarNanaM nAma saptamaH sargaH // 8 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athASTamaH sargaH vijayasveti sadvAkyaM paThitaM svapurodhA / mAlAmiva vidhehi tvaM mUrdhni zrIsAdhuToDaraH // 1 // ityaashiirvaadH| vimalaM vimalajJAnaM saMstuve cimlaashyH| chandobhaMgaH anaMtaM cAnaMtavIryADhyaM (nAntavIryAvya) vaMde'naMtaguNAptaye athApazyatkumAraH sa bIbhatsAmAhavAvanim / bhAvayAmAsa kAruNyAdanityAM saMsRtisthitim // 2 // aho cedvahnisaMyogAduSNIbhUtaM jalaM kacit / tatki dravyaM guNApekSa zItalaM na svabhAvataH // 3 // ucchiSTAM jJAnavadbhizca dhigimA saMsRtisthitim / amI durbodhamAnAMdhA mRtvA vA durgatiM yyuH|| 4 // hRSIkaviSayAsaktAH kevalaM mRtimgusttH| svayametya pataMgazca yathAgAdvahirocipi // 5 // aho kathaMcitsaMprApta....kAzcApi na shaaNt....| (pratyu) ta tRSNAvRddhaye te jAyante viSayAH svtH||6|| ApAke kaTukaM yasya kiMpAkasya taroH phalam / ta................svAdu bIjaM bhavitumarhati // 7 // atha cedviSayAtanAM saMprAptA ca sukhaM svataH / nyAyAtkathaM kR............zreyaskarAH smRtaaH||8|| 1 purohitena / 2 yuddhabhUmi / 1 indriyANi / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 143 mwwwwwwwwwwwww idamatrocitaM kiMcidyattajjJAtaM nisrgtH| AdAnasadRzaM kAye............duHkhavat // 9 // paraM kiMtu mahaccitraM yadamI jnyaanshaalinH| kecittAnapi sevate prlokji........||10|| aho kopi graho moho dustyAjyo mahatAmapi / yasyAnubhAvato jaMturAtmIyaM manute param // 11 // (mRgA) marIcikAM pAtuM dhAvatyAzu jalAzayA / tathA tathA samajJAnAdIheta viSayAtsukham // 12 // yathA pazya........kaM kaMbukaM kAcakAmalI / tathAyaM viSayAtsaukhyaM mithyAMdhatamasA tteH||13|| yathA vA vahnizAMtyarthamiMdhanaM kSipati drutam / tathA tRSNopazAMtyarthamajJaH syAdviSayonmukhaH // 14 // athavAlamalaM tena pATavena vRthArthataH / / kurvatApi parAdezaM nighnatA khAtmano hitam / / 15 / / dRSTvApi patatA garne vRthA kiM tena cakSuSA / gRhNatA viSayAdIMzca tarika jJAnena mAdRzAm // 16 // jAnatApi mayAkAri hiMsAkarma mahattaram / tatkevalaM pramAdAdvA yadvecchatA yazazcayam // 18 // prANAnte'pi na haMtavyaH prANI kazciditi shrutiH| mayA cASTasahasrAste hatA nirdayacetasA // 19 // AphalodayamevaitatkRtaM karma zubhAzubham / zakyate nAnyathA kartumAtIrthAdhipatInapi // 20 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jambUsvAmicarite yatsphATiko maNiH khacchaH svabhAvAditi bhAvataH / so'pyupAdhivalAdeva raktapItAdikAM vrajet // 21 / / tathAyaM citsvabhAvo'pi jIvo'tIndriyasaukhyavAn / dhatte mAnAdinAnAtvamudayAdiha karmaNAm // 22 // kurvannAlocanAmitthamAste yaavtkumaarkH| saMsaktastAvaduccaistai ratnacUlAdibhirnRpaH / / 23 // aho dravyAzrayatvAca guNA nirgunnlkssnnaaH| astyanirvacanIyo'yaM guNavAMzca guNastvayi // 24 // yatpare parasAhAyyAjjayAMze'pi madoddhatAH / asahAyabalatvAvaM nirviSNo vijayIbhavan // 25 // vinA cyUtadrumaM ko'tra phalito yAti namratAm / Rte bhavAdRzaH saumya ko vijitya zamaM vrajet / / 26 // ityAlApe mithasteSAM svAmI ratnazikhAdviSAm / Uce gaganagatyAkhyo khagazcAkasmikaM svataH // 27 // svAmin jambUkumAra tvaM yAvayuddhesi viirhaa| anenApi mRgAMkana kRtaM tAvatsvaporupam // 28 // tatkena varNituM svAmin zakyate tvtpuro'dhunaa| paraM vIrapi zlAghyaM zrutamadhyakSato mayA // 29 // zrutvA tajjAtakopaH sa ratnacUlo'vadat krudhH| asahiSNuratikrAMto mithyAvAdAtibhArataH // 30 // na tatparAjayAnnUnaM duHkhamApa khgaadhipH| yanmRSAhaMkRtestatra mRgAMkavalazaMsanAt // 31 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 145 uktaJca"nAguNI guNinaM vetti guNI guNiSu matsarI / guNI ca guNirAgI ca viralaH ko'pyaho mahAn // 32 // " aho vyomagate dhIman vaktavyaM na mRSA vcH| khapuSpe racitaM baMdhyAsutazekharasannibham // 33 // svAmijambUkumAreNa kevalaM nirjito blH| ajayye'pi madIyo'yaM pracaMDabhujavikramAta // 34 // nAbhaviSyadayaM vIrazcaikaH saMgrAmasaMkaTe / yadakariSyAmyahaM nUnaM tadrakSyastvamaMjasA // 35 // kRtaM zastrairudafaizca vidyaaraadhnsaadhnaiH| padAtayo'pyalaM haMtuM tvAdRzo mAmakA amI // 36 / balavAnabale sajjo yathAgAdupahAsyatAm / balinApi hato dIno vilakSo na tthaaprH|| 37 // yathA vArizirazcchedI sAyako nihate zive / lAghavaM pApa lagno'pi mRto'pi na tathA zivaH // 38 // gauravaM kiMca cedasti yuSmadAdiSu sAMpratam / naSTaM na kiMcidadyApi vidymaantyaavyoH|| 39 // tAvattiSThetkumAro'sau madhyasthaH kautukI yathA / sAkSAtkArIva yuSmAbhiyuddhamadya vidhIyatAm // 40 // vAkyaM ratnazikhaH bhRNvan mugAMkaracukupe dhruvam / mathito'pIndhanastUrNa sUte dhamadhvajaM na kim // 41 / / 1 ga / 2 aagne| 10 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite astvastu pramANaM yadratnacUla tvayoditam / heno (mnaH saMlla) lakSyate hyagno vizuddhiH zyAmikApi vA / / 42 // adhunaiva mahAyuddhamAvayorucitaM punH| vilaMba mA kAMkSI (kArSIH) kSobhAripanaddho bhavasaMgare // 43 // kAtarANAM vidhizcaiSa svIkRtaH saarvsaakssikH| mahatAM hi pratijJaiva niyamo yAvajjIvanam // 44 // iti mitho vAcasaMdarbhAtsyAtAM yoddhaM samudyatau / kumArastu yathAsthAne tasthau vAcaMyamIca sH|| 45 // ciMtitaM tatkumAreNa kimatra kriyate'dhunA / bhUyAyoyathAbhAvyaM mAdhyasthyaM mama suMdaram // 46 // vArayAmi mRgAMka cettadvalasyApi lAghavam / syAdyatastadvipakSo'smi vipakSo ratnacUlakaH / / 47 // ratnacUle niSiddhe'sminnavazyaM syAtta (ttu gau)gauravam / svAtmotkarSa hi puSNAti vijJatyArAdhito ripuH||48|| athAnamya kumAraM taM manyamAno yathA gurum / ratnacUlamRgAMko dvau saMsajjau bhavato raNe // 49 // neduH saMgrAmabheryazca sanmukhaM dalayoyoH / sannaddhAste bhaTAH sarve sAvadhAnA raNe punH||50|| pUrvavattumulaM yuddhaM cakrurbhUyo'pi sainikaaH| dRSTvA taM rauravAkAraM kecinmUchI gatAH kSaNAt // 51 // keciddhairya samAlambya kurvati sma mahAhavam / zitaiH zastrairudafaizca ghAtayaMto'rimaMDalam // 52 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 147 nAMgaistatra hatA nAgA ashvvaarairnissaadinH| asikuMtazarAghAtaiH padmaizvApi padAtikAH // 53 // kArayAmAsaturyuddhaM sAhaMkArau parasparam / ratnacUlamRgAMko dvAviva rAvaNarAghavau / / 54 // zarAsAraistadA yuddhaM dvAbhyAM kRtamivolvaNam / na ko'pyatra dvayomadhye jito vAtha praajitH|| 55 // tatkruddho ratnacUlo'sau mAyAzuddhamacIkarat / mAkastakriyAyoge sAvadhAno'bhavattadA // 56 // pAMzubhiH sakalaM sainyaM sa cakre vyAkulaM tadA / vAyavyAstreNa mRgAMko'sau zazAma kSaNato rjH|| 57 // atha ratnazikhenoccaistadA vaanlkiilyaa| prajvAlitaM mRgAMkasya sainyaM sarva kSaNAdapi / / 58 // mRgAMko jalavRSTayA tannirvApayaditastataH / ityAdi muciraM so'pi vairiNA yuyudhe bhRzam / / 59 // nAgapAzaistato bavA mRgAMkaM balavattaraH / ratnacUlaH khagezAno saMtuSTahRdayo'bhavat / / 60 // tato'sau vijayIbhUtvA badvA taM dRddhbNdhnaiH| kuzalaM gaMtukAmo'pi vAritaH khAminA bhRzam / / 61 // re re mUDha ka yAsi tvaM nItvenaM mRgalAMchanam / mayi vidyati bhUpIThe ko hi draSTumatikSamaH // 2 // kaH kSamaH zeSamUrddhasthamAdAtuM maNimuttamam / kAlavaktrAdihAtmAnaM ko vA trAtuM samIhate // 63 / / 1 arcissaa| Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jambUsvAmicarite pANinA vA mahAmeruM kacAlayitumicchati / svaptvA vA siMhazayyAyAM kazcollAghaH sukhaM vrajet // 64 // tathA tvaM mAmatikramya bhadraM yAsyasi sadmani / idameva mahaccitraM bIDayA nAvRto yataH // 65 // vadatyevaM kumAre'smin jambUsvAmini saMgare / sanmukhIbhUya santasthau yoddhaM ratnazikhastadA // 66 // athovAca kumAro'sau ratnacUlaM khagaM prti| AvAbhyAM kevalaM yuddhaM vidheyaM kimthaapraiH|| 67 // tataH sarvAnsamutsArya sainikAMzca mahAbhaTAn / dvAveva tasthatuH sajjau kartu saMgrAmamudyatau // 68 // tato yuddhamabhUddhoraM dvayoH zastraizca daarunnaiH| nAnAvidhairmahAtIkSNairanyonyaM jayakAMkSiNoH // 69 // mumoca ratnacUlo'sau nAgAstraM svAminaM prati / nyakkRtaM tatkumAreNa gAruDAstreNa tatkSaNAt / / 70 // punaH kopoparaktaH sannagnivANaM sasarja sH| prazazAma tadA vegAtkumAro jlvRssttibhiH|| 71 // punastomaraghAtena hato ratnazikho yadA / tadA haMtuM kumAraM sa cakraM jagrAha bAhunA // 72 / / yAvanmoktuM sa zaknoti cakraM ratnazikhaH khgH| tAvadvegAtkumAreNa kSipto vANo javAdripau / / 73 // tena bANena taccakraM khaMDitaM tIkSNahetinA / nyapatattadrajaH skaMdha vidyudghAtAdiva drutam / / 74 / / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 149 tadvAtAccUrNamAnAMgaM nAgaM vIkSya khgeshvrH| bhUmAvavatatArAsau kuMtahastazca kopavAn // 75 // tAvajjambUkumAreNa kSaNAduttIrya dNtinH| hatvA muSTiprahAreNa pAtitaH pRthivItale // 76 // tyaktamAnadhanaH so'yaM jIvannAropya daMtini / ratnacUla: kumAreNa balAbaddho khagAdhirAT // 77 // tadasau mumuce tUrNa mRgAMkaM baMdhanAlayAt / vyabhre vyomni zaratkAle yathAdityo ghanAtyaye // 78 // puSpavRSTiM murAstenuH kumArajayazaMsinaH / dizo duMdubhinAdena pUrayaMto nabhoGgaNe // 79 // cakrurjayajayArAvaM sarve te tridazAdayaH / aho puNyadrumAtsvAdu phalaM sarvA hi saMpadaH // 8 // atha pravezayAmAsuH kumAraM keralAM prati / tauryatrikamahAnAdegAMkAdikSitIzvarAH // 81 // yadApa paramAnaMdaM khago vyomagatistadA / stotuM na zakyate saryo niravazeSatayA mayA // 82 // atha paurastriyastatra piinstnbhraantaaH| cikSipuH sumanAnyucaiH kumAramanurAgataH / / 83 / / kAzcitpaurAMganAstatra jajalpuzca parasparam / kAzcittanmaMgalodgItiM gAyaMti sma mudaanvitaaH|| 84 / / sakhe darzaya mAmAzu nAmnA jambUkumArakam / helayA nirjito yena rtncuulkhgaadhipH|| 85 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jambUsvAmicarite kAcidvadati dhanyo'yaM jIyAccirataraM jayI / asmAkaM yena saubhAgyaM rakSitaM nighnatA ripUn // 86 // aho jinamatI dhanyA sAIddAsasya bhAminI / dazamAsAn yayA garbhe dhRto'yaM siMhavikramaH // 87 // dhanyaH sa zreNiko bhUpo yasyaitAdRgbhaTottamaH / eko'pyalaM sahasrANAM bhaTAnAM mAnahAnaye // 88 // adhyApaNamahAvIthyAM zobhAM vaNiksutaiH kRtAm / pazyan svAmI jagAmAzu toraNaM nRpasadmanaH // 89 // tatra zobhAtizAyitvaM nirvRttaM maNimauktikaiH / darza darza kumAro'sau kSaNaM tasthau sa kautukI // 90 // tataH zanaiH zanairgacchan praviSTo nRpamaMdire / Atanvan jagadAnaMdaM saundarya (sya) sudhAMzubhiH // 91 // nItvA tatra mRgAMkastaM kriyAM sanmajJjanAdikAm / ucitAM dAsavaccakre prazrayAdvItamatsaraH / / 92 / sarve yadravadbhojyaM mRdusnigdhaM suzobhanam / mRgAMko'pyarpayAmAsa bhuktaye svAminaH puraH / / 93 / bhuktaM jambUkumAreNa nAnAvyaMjana saMskRtam / bhojanaM svAdu saMmiSTaM pUtaM puNyaphalAdivat / / 94 / tataH karpUratAMbUlaicaMdanAdidravairapi / arcito'sau mRgAMkeNa prItyA satkAragauravAt // 95 // atha madhyesabhaM sthitvA kumAraH karuNAparaH / kArAlayAnmumocAmuM ratnacUlaM khagezvaram // 96 // 1 toraNosal bahidvIraM ityamaraH / 2 racitam / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 151 api ca komalAlApaiH sUktisaMdarbhagarbhitaiH / khagaM saMtoSayAmAsa kumAro mAragauravaH // 97 // jayaparAjayau syAtAM kurvatAM yuddhamAhave / viSAdaM khaga mA kArSIrdharmaH puMsAM nisargataH // 98 // gaccha gaccha yathAsthAnaM svasadmanyapi nirbhayAt / veSTitatha parIvAraiH svIyaiH svIyasukhAptaye // 99 // avAdIdratnacUlo'pi kumAraM prati mArdavAt / svAmin gatvA tvayA sArdhaM draSTumicchAmi zreNikam // 100 // sthitvA tatra kumAreNa keSucidvAsareSu ca / tato vimAnamAruhya prasthitaH zreNikaM prati // 101 // pratasthe'smin mRgAMko'pi pratasthe sakalatrakaH / AdAyodvAhituM kanyAM tAM vizAlavatIM satIm // 102 // tayoH sArdhaM samAdAya ratnacUlo'pi bhaktimAn / calati sma vimAnaiH svairamA paMcazataiH zubhaiH // 103 // khago gaganagatyAkhyo mudA nirbharamAnasaH / anvagAtsa kumAraM taM svavimAnamadhiSThitaH // 104 // alaMcakrurdizAM cakraM vimAnairvyomagA ime / kimetaditi bhUpAlairAkulaM vIkSitaM javAt // 105 // te sarve sakumArAzca saMseduH kuralAcalam / yatrAsti zreNiko bhUpo rAjamaMDalamaMDitaH / / 106 // athottIrya vimAnAni sthApayitvA nabhoGgaNe / AnatAH zreNikaM sarve te mRgAMkAdayaH khagAH / / 107 // 1 prApuH / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jambUsvAmicarite zreNiko'pi tatastUrNa samutthAya nijAsanAt / AliliMga kumAraM tamutsukaH paramAdarAt // 108 // sAdhu sAdhu mayA dRSTo yaccirAdapi bho bhavan / tvayi dRSTe mahAn harSo jAto me hRdi saMprati // 109 / / tato gaganagatyAkhyastavRttAMtapacIkathat / yathAvRttaM dvayoreva tattathA zreNikaM prati // 110 / / tato'sau darzayAmAsa saMjJayA hastasaMjJayA / tattannAmaviziSTaM vA taM taM vyomagatiH khagam // 111 // eSa deva mRgAMko'yaM dadau te tanayAM nijAm / eSAsya mahatI bhAyo nAnnA syAnmAlatIlatA // 112 // eSa ratnazikho nAmnA khyAto vidyAdharAgraNIH / nirjito yaH kumAreNa durjayo mahatAmapi // 113 // zrutvedaM tanmukhAdrAjA sa lebhe nirvRti parAm / yathA caMdrodaye siMdhurbuddhimApa sahAMbhasA // 114 // stuti cakre kumArasya zreNikazca muhurmuhuH| nisargAnmRdubhASitvaM rAjJi tUpakRtau na kim // 115 // pariNItAtha mRgAMkasya tanayA sA varocitA / yA vizAlavatI nAmnA zreNikasya kRte'rpitA // 116 // tatazcodahakalyANe nRtyaM tenuH khgeshvraaH| kAminyo gajagAminyo gAyaMti sma samaMgalam // 117 // maitrIbhAvo dvayozcApi ratnacUlamRgAMkayoH / mithaH kArApitastena zreNikena mahaujasA // 118 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 153 samAdhAya khagezau dvau rAjJA sanmAnadAnataH / preSitau tau yathAsthAnaM khAlaya svAlayaM prati // 119 // khago gaganagatyAkhyaH satkRtazca punaH punaH / nijadhAma jagAmAzu svAmidharmaparAyaNaH // 120 // atha pratasthe bhUmIzo puraM rAjagRhaM prati / tAM vizAlavatI nItvA sAnaMdo magadhAdhipaH / / 121 // ullalaMgha mahIpAlo viMdhyAcalamahATavIm / tAM vizAlavatI vainyAn darzayanniva kautukI / / 122 / / he mRgAkSi nirIkSasva mRggthaanito'mutH| spaddho kaMtu samAyAtAstvannetraiH samamaMjasA / / 123 // avalokaya bAle tvaM sundarAbAjayUthapAn / yadgamenanopamIyeta tvadgatilIlayAnayA // 124 // itaH kezariNaM pazya valgaMtaM taM tandari / yastvayA nijito nUnaM kaTideze suzobhayA // 125 / / ito varAhAn pazyAzu varAhArapayodhare / utkhAtamastakAnevaM mukhaM vyAdAya bhakSakAn // 126 // vizAlAkSi nirIkSakha kapivRMdAnapIha tAn / tava cittacamatkAranirjitA ye nisrgtH|| 127 // kokilAyAH kalAlApamAkarNaya pikasvane / yastvayA madhuradhvAnairvanAMta'pi tirskRtH|| 128 // ito haMsarutaM pArthe zrUyatAM mRdubhASiNi / anunetuM varaTI svAM kurvazcATUni sasmaram / / 129 / / 1 vanavRkSAn / 2 haMsasya yoSituraTA / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jambUsvAmicarite bakapaMkti nirIkSasva sarastIreSu suMdari / tvatkaMThAlaMbinI mAlA yathA (su) svamanasAM tvayi / / 130 / / itazcakrayugaM pazya cakorAkSi vilakSatAm / gataM tvadvadanaM vIkSya candrodayavizaMkayA / / 131 / / cAtakadhvanimArAdvai zRNu snehAnukAriNIm / radaMtaM paramaprItyA bahuzo'pi priye priye // 132 // maMjarI piMjarAM pazya mugdhe cUtadrumAvalIm / tava karNAvataMsAbhyAM sparddhamAnAM sukorakaiH / / 133 // guMjavirephavRMdAni pazya pazya vanAMtare / tvadguNastotrarUpANi likhitAnyakSarANi vai // 134 // dUrAdado vanaM pazya kekikekAravAkulam / senArajazcayAkINa ghanAgamasuzaMkayA // 135 // itaH pazya sarojAliM praphullendIvarAnane / zobhamAnAM dvirephaizca tvadAnanajihAsayA // 136 / / ayi pallavitAM vallImakSagocaratAM naya / tvanmRdukarasaMspardA kurvatI svadalairiti // 137 // kAMte kAMtijuSazcaitAn pazya sumanasAM cayAn / tvanmukhAmodamAdAya dadhataH zriyamuttamAm / / 138 / / itiprabhRtimArgANAM zobhA saMdarzayannayam / priyAyai zreNiko bhUpaH prApa rAjagRhaM puram // 139 // tatrApyupavane dhImAn kSaNaM tasthau sasainikaH / dadAtha muni nAmnA saudharma dharmatatparam // 140 // 1 kekA vANI mayUrasya / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNanam 155 Bananan dharmopadezanirataM ziSyaiH paMcazatairvRtam / avabodhacatuSkaizca pUrNa svapratibhAnvitam // 141 // vaMdati sma mahAbhAgastriparItya trizuddhitaH / muni sArdha kumAreNa sakalatrI nreshvrH|| 142 // bhUpastaddarzanAnnUnaM manyamAnaH kRtArthatAm / nijadhAnni pravezAya cacAla pRtanAvRtaH // 143 // vizan rAjagRhe rAjA zobhayA zuzubhetarAm / sArddha jayazriyA cApi rAjyalakSamyA na kevalam / / 144 // dharmakalpadrumaH sevyaH kimanyairbahujalpitaiH / yatpAkAdarthakAmAdiphalaM syAtpAvanaM mahat / / 145 // iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhu pAsAsutasAdhuToDarasamabhyarthite jambUsvAmizreNikamahArAjarAjagRhapravezavarNano nAma SaSThaH parvaH / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha saptamaH prvH| bhavatu bhAvazuddhayarthe svabhAvo bhavahAnaye / dharme dharmaphale rAgastava zrIsAdhuToDara // 1 // ityAzIrvAdaH / dharmanAthaM stuve dharmatIrthezaM dharmasiddhaye / zAMtinAthaM punaumi zAMtaye cASTakarmaNAm // 1 // atha jambukumAreNa ciMtitaM nijamAnase | kutaH puNyodayAdetanmayA labdhaM yazodhanam // 2 // tatsarva prazrayAtraSTumAgato munisaMnidhau / taM praNamyopaviSTazca vinayAvanatAnanaH // 3 // bho mune kRpayA kiMcidrUhi me saMzayacchide / ko'haM kutaH samAyAtaH kasmAtpuNyavipAkataH // 4 // janmAMtarasya vRttAMtaM jJAtumicchAmi tvanmukhAt / tvamupekSAparaH svAmin nispRhaH sukhduHkhyoH||5|| zatrau mitre samAnastvaM jIvane maraNe samaH / stutiniMdAsamaH saumyo vAsyAM vA haricaMdane // 6 // tvaM nistArI bhavAvartAttvaM mune bhaktavatsalaH / jIvanmuktastvamevAsi kRpAluH sarvajaMtuSu // 7 // athovAca munirnAmnA saudharmo dharmadezakaH / zRNu vatsa vadete(?)'dya vRttAMtaM pUrvajanmanaH // 8 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmipariNayanotsavavarNanam 157 ihaiva magadhe deze varddhamAnAbhidho vrH| grAmo'sti tatra vipro dvau syAtAmAsannabhavyakau // 9 // bhAvadevastu jyeSThaH syAllaghIyAn bhvdevkH| kramAdAdAya dIkSAM to jainI sarvasukhapadAm // 10 // sannyAse maraNaM kRtvA svrglkssmiisvyNvrii| jAtau sanatkumArAkhye dvAveto tridazAlaye // 11 // svAyuraMte tatazcyutvA samutpannau yathAkramAt / vajradaMtanRpasya syAtsUnuH saagrcndrmaaH|| 12 // bhAvadevacaraH so'yamAdyo bhrAtA dvijottmH| laghIyAnapi saMjAto bhavadevacarazca yaH // 13 // cakravartI mahApadmo vikhyAtaH khAkhyayA bhuvi / tatputro'jani mAhAtmyAnnAmnA zivakumArakaH // 14 // tatrApyubhau tadAdAya vrataM ghoratapo'nvitam / aMte samAdhinA mRtvA jAto brahmottare'marau / / 15 // vimAne zrIprabhe jAte bhavadevacaro dvijaH / bhAvadevaH samutpanno jalakAMtAbhidhe'maraH // 16 // dazasAgaraparyataM bhuktvA bhogAniraMtaram / / svAyurate tatazcApi samutpanno hi bhArate // 17 // ihaiva magadhe deze nagarAlIvirAjite / jainadharmAspade ramye munivRMdasamanvite // 18 // saMvAhanapuraM nAmnA tatrAsti nagaraM varam / sodhapaMktibhirAlIDhaM varastrIbhirvibhUSitam // 19 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite bhUpatistatra nAmnApi supratiSThaH pratiSThate / jainadharmasarojAliM cumbituM SaTpadopamaH / / 20 // bhAryA rUpavatI tasya nAnA dharmasamanvitA / paTTavaddhA suzIlADhyA saundaryaguNazAlinI / / 21 // bhAvadevacaro jyAyAn yo'yaM bhUtvA'maro divi / bhUtvA sAgaracaMdrazca so'yaM tasya suto'jani // 22 // saudharma iti nAmnApi rAjJaH khyAtaH sa baMdhunA / kramAdvRddhiM samAsAdya jAto nimzeSazAstravit // 23 // kumArAvasthayA yaavttisstthetsvkuldiipkH| athAnyeyuH sa dhAtrIzaH supratiSThaH kalatrayuk // 24 // samavAdimRti bhUmi prApto vIrasya vaMditum / varddhamAnamukhAttatra zrutvA dharmopadezanAm / sadyazcotpannanirvedo bhogebhyazca parAnmukhaH // 25 // bhAvayAmAsa khe citte saMsArAsAratAM calAm / kSaNikatvAddhanAdInAM vAribudabudasannibhAm // 26 // dIkSAM jagrAha na~graMthIM svargamuktisukhapradAm / sarvasaMgavimuktAtmA hAnaye cASTakarmaNAm // 27 // divasaH katibhirbhikSuH shrutpuurnno'bhvnmuniH| gaNadharasturyo jAto varddhamAnajinezinaH / / 28 / / saudharmo'pi tathA pazcAdvIkSya taM gaNanAyakam / jAtasaMveganirvedaH pravatrAja mahAmuniH // 29 // kramAtso'pyabhavattasya paMcamo gaNanAyakaH / so'haM sudharmanAmA syAM bhavadbhAtRcaro'dhunA // 30 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmipariNayanotsavavarNanam janya 159 yo jyAyAn bhAvadevo'bhUdbhavAMstu bhvdevkH| evaM bhavAMtarAkhyAnaM jAnIhi tvaM munizcayAt // 31 / / vatsa karmavazAjjIvA bhAvavarne bhramaMti hi / alabhyamAnAH svAtmIyaM bhAvaM karmavinAzakam // 32 // tvaM hi tato divazcyutvA vidyunmAlicaro'maraH / arhaddAsagRhe sUnurjAtaH sarvasukhAkaraH // 33 // yAzcatasro'pi tvaddevyaH krmaadnupricyutaaH| jAtAstAstanayA nUnaM vAddhidattAdizreSThinAm // 34 // tAzcatasro'pi tvadbhAryA bhaviSyaMti vivaahitaaH| pUrvasnehAnukAriNyo bhavaMtaM prati sotsukAH // 35 // zrutvA bhavAMtaraM khasya sAkSAtkArisunermukhAt / pravRddhavIravairAgyo jambUsvAmikumArakaH // 36 / / munimuddizya vijnyptimkrodvinyaantH| pratibuddhaH kumAro'sI niviNNo bhavadehayoH // 37 // mune nirvyAjabaMdhustvaM jAtazcoddharaNe mama / tathAdyApi kRpAnAtha mAmuddhara bhavArNavAt // 38 // prasAdaM kuru me dIkSAM dehi na~graMthyalakSaNAm / nispRhasya tu bhogebhyaH saspRhasyAtmadarzane // 39 // AkayedaM vacastasya kumArasya mhaamuniH| Uce sAmnaiva taccetaHsamAdhAnakaraM vacaH // 40 // jAnannapyavadhijJAnAdvAlamAsannabhavyakam / bhASAsamitisaMzuddhayai jagau komalayA girA // 41 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jambUsvAmicarite avastheyaM ka te vatsa vayolIlAnusAriNI / kedaM dIkSAzramaM saumya durddharaM mahatAmapi / / 42 / / atha cetsarvathotkaMThA vartate tava cetasi / ekazaH svagRhe gatvA kuru kRtyaM mayoditam / / 43 // baMdhuvarga samAhUya samApRcchayAtha gauravAt / samAdhAnatayA kRtvA kSetavyaM ca parasparam // 44 // pazvAdgRhANa nairgrathIM dIkSAM karmakSayaMkarAm / eSa kramaH samAmnAyAtsvIkRtaH pUrvamUribhiH / / 45 / / zrutvA jambUkumAro'sau proktaM saudharmasUriNA / ciMtayAmAsa sve citte kiM kartavyaM mayAdhunA / / 46 / / caitsadmani na gaccheyamahaM svAtmahaThAdiha / gurorAjJAvilopaH syAtsa na zreyaskaraH svataH // 47 // tato'vazyaM hi gaMtavyaM mayA svAtmAlaye javAt / pazcAdAgatya dIkSAM tAM gRhISyAmi taponvitAm // 48 // nizcityetannamaskRtya guruM saudharmasaMjJakam / jambUsvAmikumAro'sau jagAmAzu nijAlayam / / 49 / / gatvAtha tvaritaM tatra vArtA jinamatIM prati / nizcchataH svacittotthAM sarvA tAmapyacIkathat / / 50 / / mAtarnUnaM vijAnIhi nirviNNo'haM bhavAditi / itaH pANipuTAhAraM kartavyaM mayakA ( hi mayA ) zuci // 51 // cakaMpe zrutamAtreNa mAtA jinamatI satI / pavaneneritA vegAddhimadagdheva padminI / / 52 / / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmipariNayanotsavavarNanam aho putra kimAkhyAtaM vajrasaMpAtaniSThuram / kAraNaM kimakasmAtsyAdatra kAryanidarzane // 53 // atrottarapradAnena samAdhAnacikIrSayA / kathitAni kumAreNa munivAkyAni tAni vai / / 54 // zrutvA jinamatI tasmAttadbhavAMtaravArttikam / dharmabuddhitayA kiMcitsamAdhAnamupAdade / / 55 / / sAIdAsAgrataH sarva vRttAMtaM gadati sma vai / caramAMgI kumAro'yaM jainIM dIkSAM jighRkSati / / 56 / / arhaddAso vizamyaitanmUrchA prAptaH kSaNAditi / mahAmohodayAdeva hAhAkAraM raTanniti / / 57 / tataH kathaMcitsopAyairutthito'pi vaNikpatiH / vilalApa yathAtyarthe tathA ko varNayetkaviH / / 58 / / adAsena tatkSimaM kazcidvAgmI vicakSaNaH / preSitastatkathAM proktuM vArddhidattAdisadmani / / 59 / / AdiSTastvaritaM gatvA sa saMdezaharaH sudhIH / sarve nivedayAmAsa yathAsarvasamakSakam / / 60 / / aho durdaivamasmAkaM yadyuSmatsamasajjanAH / prAptAzcApi vanaprAptA vighnakarmodayAdiha / / 61 // AkarNyadaM vacastIkSNaM duHkhadaM zastrapAtavat / zreSThinaste mahAbhItezcatvAro'pi cakaMpire / / 62 / / dravaMti sma zucAkrAMtAH kSaNaM vismitamAnasAH / kimanyatra kumAro'yamudvahaM karttumicchati / / 63 / / 1 dUtaH / 11 161 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jambUsvAmicarite tAvatsa eva saMpRSTaH shresstthibhistairmhaakulaiH| vada saumya vacastathyaM kAraNaM kimihAtra bho // 64 // sa saMdezaharo'vAdIcAturyatarayA giraa| aho svAmikumAro'yaM titIrghabhavavAridhaH // 65 // nizcayAtkAmabhogebhyo nispRho duHkhbhiirukH| saspRho muktikAminyAM jainI dIkSA grahISyati // 66 // zrutvA te vaNijA nAthA: kSaNAdvailakSatAM gtaaH| bodhayituM svakanyAstA yayurvyAjAnijAlayam // 67 // tatra gatvA samAhUya nItAzcApyanuzAsitum / tAH kanyAH kulazIlatvaM na jahurlezatastridhA // 68 // putri jambUkumAro'yaM zrUyate bhoganispRhaH / vratAnyAdAtumIheta tapaHpUrvANi muktaye // 69 / / tadgRhNAtu yathAkAmaM kA no hAnistu sAMpratam / / bhavatInAM samudrAhe bhaveccAdya vro'prH|| 70 // nizamyaitatpiturvAkyaM padmazrIH kaMpitA tadA / pramAdAdvA kathaMcidvai prANihatyeva yogirAT // 71 // tAta mA vada durvAcamaMtIMDAkarAM mayi / prANAMte'pi na kartavyA kramahAnimahAtmabhiH // 72 // eka eva yathA devaH srvdossvivrjitH| ahamiti ta (sa) dAkhyAto dharmazcaiko mahAtmanAm // 73 / / tathA jambUkumAro'yaM bhartA caiko hi maamkH| nAparaH kazcidevAtI niyamo me nisargataH / / 74 // 1 zikSAM dAtuM / 2 yathAbhilASaM / / Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmipariNayanotsavavarNanam 163 dhigbhogAviSayotpannAnindrajAlopamAniha / patau gacchati dIkSAyai vayaM tUpapatI ratAH // 75 // atha cedbhAvinI seyaM bhogsNpdniihshii| asmAkaM bhAgyasaMyogAdayaM sthAsyati sadmani // 76 // yadi bhogAMtarAyasya karmaNo me vipaaktH| vArito bahudhopAyairayaM gaMtA tapovane // 77 // tadApi na manastApo bhavitA me munizcayAt / nAnyathA zakyate kattuM yadbhAvyaM tadbhaviSyati // 78 // alamatra bahUktena tAta vAcaMyamI bhava / sarvathA patireko me jambUsvAmikumArakaH // 79 // zrutvA sAgaradattAkhyaH zreSThI putrivacastatim / sarva nivedayAmAsa taM saMdezaharaM prati / / 80 // zrutvA vacoharazcApi gatvA shresstthinijaalye| jagAda sarvatastattvaM yathA kanyAkathAnakam // 81 // atha cAdRzyatAM gacchan bhAnurastAcalaM shritH| aho na kSamakA draSTuM saMtaH prvipttyH|| 82 // iti kartavyatAmUDhaH so'haMdAso vnnikptiH| gatvA prati kumAraM taM vijJaptimakarotkRtI // 83 // ekameva dinaM vatsa vivAhAnaMtaraM tava / tvayA tAbhiH sahAsthAnaM kartavyaM caikazaH kila // 84 // mAmakI prArthanAM putra mAmoghAM vidhehi bho| pazcAdyadrocate tubhyaM tattadyathA vidhIyatAm // 85 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jambUsvAmicarite nirIho'pi kumAraH sa pituratyAgrahAttadA / tathetyuvAca tAta tvaM mA viSAdIH vacetasi // 86 // tato mAMgalyataryANi paMcAnAM zreSThinAM grhe| nedurAnaMdabheryazca pUritAzAmukhA javAt // 87 // kalagItAni kAminyo gAyaMti sma mudaanvitaaH| saMtrastamRganetrAstAH pInonnatapayodharAH // 88 // udvAhocitasAmagrI yA kAcana prsiddhitH| tayA saha cacAlAsAvazvArUDhaH kumArakaH / / 89 // dhvanadbhirvAdyasaMdhaizca baMdidaiH sushbdkaiH| paThadbhistabazodhvAnaM nRtyadbhirnartakIjanaiH // 9 // paurAMgaNAdisallokaidRzyamAnaH pade pade / prApa jambUkumArazca vAdittasya samani / / 91 // uttIrya turagAttUrNamupaviSTazcatuSkikAm / meghagaMbhIranisvAno dhIro maMdarakaMThavat // 92 // athAnItAbhiratyarthamudrAhasya kRte kRtii| karagrahamaniccho'pi precchedvidhivazAtsa hi // 93 // vivAhAnaMtaraM sarva svarNaratnAdipAvanam / dattaM sAgaradattAcairdAnIyaM yadvarocitam // 94 / / paTTakUlAni zlakSNAni vicitrANi vi (va) strANi ca / varAyAdurduhitA (ta) bhyo maNimuktApravAlakAn / / 95 // satkarpUrasumizrANi kuMkumAdIni sanmude / palyakAsanayAnAdivastUni vaNijo ddH|| 96 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmipariNayanotsavavarNanam 03 hastyazvadhanadhAnyAdidAsIdAsAdikaM tathA / TW yaduttamaM gRhe kiMcittatsarva svAmine daduH / / 97 / / tadAdAya sa kanyAbhiH saMbaddhavasanAMcalaH / rajanyAM sahakAMtAbhirnAnAvidhamahotsavaiH / / 98 / paThadbhirvadivRMdaizca nRtyadbhirnartakIjanaiH / arhadAsagRhe prApa svAmijambUkumArakaH / / 99 / / yattatrApyucitaM kiMcidyatprAsaMgikamuttamam / tatsarvaM vinayAnnUnamarhaddAso'pyupAdade / / 100 / / yaH kazcittatra dAnIyo so'pi dAnena prINitaH / prazrayA'pi yaH kazcitsatkRtaH sa tathA kila / / 101 / / jinamatyApi sotsAhAtsvaguryo bahumAnitAH / yathAsvaM paTTakUlAdi tAbhyo dattaM svabhaktitaH // 102 // sanmAnitAzca te sarve ( tAH sarvAH ) prAptA nijanijagRham / nidrAghUrmi (Ni) tanetrAzca babhUvuH zayanodyatAH // 103 // saha tAbhiH kumArazca rahasyekatra maMdire / sthApitastu vayasyAlIjanaiH sasmitalocanaiH // 104 // atha jvalatsu dIpeSu dIpitAzeSavastuSu / haMsatulAkhyazayyAyAM sthitastAbhiH sahAsakau / / 105 / / tatra vAcaMyamIvAzu tasthau svAmI viraktitaH / saMsthitazcApi tanmadhye padmapatraM jale yathA // 106 // nApi vakti na pazyecca surUpAsvapi tAsu vai / sthitaH sthirataraH svAmI nistaraMgasamudravat / / 107 // 1 gariSThAH yoSitaH / 2 sakhIjanaiH / 165 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jambUsvAmicarite tArANAM nikaro reje tadA vyomnIva nirmalaH / yAminIkAminIbhUSAhetumuktAkadaMbakaH // 108 // atha tAsAM zarIreSu jvalati sma smarAnalaH / pratyupAyairasahyazca sAbhilASo riraMsayA // 109 / / kSaNamekaM tataH sthitvA tAbhiH kAmAturAtmabhiH / maMdaM maMdamathAlApaM kurvatIbhiH parasparam // 110 / / kAmAkulAbhirAbhizca tAmbUlAdisuditsayA / ArabdhA smarasaMceSTA nAnAzRMgAravArttayA / / 111 / / darzayetkAmukI kAcittatra hAramiSAtstanau / dRDhI bilvaphalAkAro yauvanAMbhobhRtau ghaTau / / 112 / / kAcinnAbhi sugaMbhIrAM darzayaMtI sthalAdiha / kAcidrudvayollAsaM dhatte sma nijalIlayA // 113 / / kAcidadRDhahAsAdinarmagarbha ca marmabhit / vacazcIce navodvAhA svAminaM prati sasmarA // 114 // kAcidRkkoNalIlAbhiH svasAkaMtu samIhate / hAvabhAvavilAsAdyaiH kAcitkAMtaM vimohati // 115 / / kAcidrAgAMzca gAyaMtI pavama (na) dhvanimizritAn / kAcitpaThati vaidagdhyAvajitaM svAmino manaH // 116 / / ityAdivividhairbhAvairdarzayaMtyaH svapATavam / na kSamAstAzcatasro'pi tanmano mohituM manAk // 117 // itisukRtavipAkAtsvAmijambUkumAra: sakalamukhanidhAno maarmaatNgaasiNhH| Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ han jambUsvAmipariNayanotsavavarNanam kRtapariNayakarmA dharmamUrtirvirakto 167 viSayaviratacetAH syAtsamAsannabhavyaH // 118 // iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavachrIpazcimatIrthakaropadezAnusAritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada paNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyarthite jambUsvAmipariNayanotsavarNano nAma navamaH parvaH / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dazamaH prvH| bhavatvArAdhitA samyagbhAratI parameSThinAM / sAdhupAsAMgajasyAsya zreyase saadhuttoddrH||1|| ityaashiirvaadH| kuMthu kuMthvAdisadayaM dharmatIrthavidhAyakam / araM cArivinAzAya vaMde muktivadhUvaram // 1 // atha tAsAM catasRNAM dRSTvA paMceSuvikriyAm / nirviveda vidAMvoM jambUsvAmI tadarthakRt // 2 // hA dhigajJAnamevaitanmohakarmodayAdiha / yatmabhAvAnnu manyate jIvA duHkhaM hi saukhyavat // 3 // tathA marIcikAM pAtuM mRgo dhAvati vArdhiyA / tathA prANigaNazcAyamicchedveSAyikaM sukham // 4 // yathA kaMDyanaM kurvannAturo nakharaiH khraiH| ajAnan svavapuHpIDAM manute hi varaM varam // 5 // tatsaukhyaM yannirAbA, sAdhoH svAtmasukhAptaye / nirvipekSamatho nityamavyAbAdhamatIndriyam // 6 // idaM tvAkSyaM sukhAbhAsaM paraM bAdhApuraHsaram / baMdhahetunityaM ca taddheyaM hi mahAtmabhiH // 7 // 1 saparaM bAdhAsahiyaM vicchiNNaM baMdhakAraNaM visamaM / jaM iMdiehi laddho taM sokkhaM dukkhameva tahA // iti praakRtshlokH| Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryA catuSkakathAvidyuccarAgamanavarNanam AdyA (tmA) naMdamajAnAno janaH prajJAparAdhataH / viSayeSu samAsaktaH sukhaM vadati mRDhadhIH // 8 // kiM cAsminsukhe magno jIvo majjati durgatau / yoSitpAzairdRDhaM baddho yathA vAgurayA mRgaH / / 9 / / AzIrviSaM vadatyanye daMdezUkavizeSakam / vRthA vai tadahaM manye cedatho yoSidaMjasA // 10 // yAsAmardhavilAkaizca dadayaMte hi kAmukAH / jvalatkAmAgninA dagdhAH zarAghAtairmRgA iva // / 11 // asAre'pi vadhUkAye momuhyate zaThAH katham / tyaktvAtIndriyasaukhyaM hi sIdaMti bata durmadAH / / 12 / / yadatra garhitaM kiMcitcatsarve strIkuTIrake / varcomUtrAdyasRGmAMsasaMbhRte kIkasoccaye // 13 // suMdaraM cApi yadvastu pUtaM vA yannisargataH / vapuHsaMsargato nUnaM yAti durgaMdhatAM kSaNAt // 14 // AlakolahalenAlamimAH sarvAzca yoSitaH / manye prANividhAya dhAtrA pAzA vinirmitAH / / 15 / / evaM saMcitayannAste yAvatsvAmI svacetasi / tAvatprovAca padmazrIstAstisro'pi vadhUH prati / / 16 / / aho'smin nirguNe puMsi kiM kRtenApi cATunA / vANAH kurvati kiM SaMDhe manmathasyApi sarvazaH / / 17 / / 1 aziSi AzyAM vA viSamasyeti viSadhara ityarthaH / 2 garhitaM dazati iti dadazakaH srpH| 3 purISaM / 169 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite yadhei nartanenApi gAnena badhire na hi / kAtare kiM kRpANena kiM lakSmyA kRpaNe vRthA // 18 // sakhe samIkSakArIva vartate grAhavAnayam / prAptaM tapaHphalaM tyaktvA punaH kartuM samIhate // 19 // yathA kazcinnaro mUrkhaH siddhamannaM svasadmani / tyaktvAjJAnAtmamAdAdvA bhikSurbhikSAmaTatyaho / / 20 / / tapasAM hi phalaM saukhyaM tatsvarge vA mhiitle| prAptaM cApi na jAnAti nUnamadhyakSato jaDaH // 21 // vayaM raMbhAsamA nAryaH sajhaitatsvargasannibham / vapurdivyaM gRhe saMpada durlabhaM kimataH param // 22 // sarva svAdhInamutsRjya tapaH kattu samIhate / tatra sA prApyate no vA vivekarahitastvayam // 23 // sakhyaH kathAnakaM caikaM ramyaM dRSTAMtabhUmijam / sAvadhAnatayA zrAvyaM yuSmAbhirvamyahaM yadi // 24 // zRNvaMti sma ca tAstisro sAzcaryAH skumaarkaaH| padmazrIravadatsaumyA dhanadattakathAnakam // 25 // yathAtra holikaH kazciddhanadatto nAmnApyabhUt / tasya bhAryA yathAnAnnI vartate sma mudAnvitA // 26 // tayorjAtaH sutazcaiko nAmnA vai sabalo balI / apyekAkI sa niSNAto gRhakArye kSamaH kSamI // 27 // atha daivavazAttasya hAlikasya mRtA vdhuuH| labdhvA lakSmIyathA svapne dRSTanaSTAbhavatkSaNAt // 28 // 1 halena khanati iti karSakaH ityarthaH / Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathAvidhucarAgamanavarNanam 171 hAlikena tataH pazcAdudvAhyAzu sutaM varam / pariNItA parA svasmai vRddhenApi sakAminA // 29 // SoDazAbdamitA seyaM SaSTivarSamitaH svayam / tayA sArddha ratikrIDAM kurvannAste sa kAmukaH // 30 // athA'nyeArnizIthe sA kAmukI kAminA saha / kathaMcitpraNayakrodhAjjAtA mAnamadhiSThitA // 31 // tato'nunetukAmo'sau svapriyAM tAM prasAdayan / uvAca hAlikaH kAmI cATuvAkyaM vadanniti // 32 // priye priye vadasvAzu sanmUkhIbhUya mAM mati / kopasya kAraNaM kiM syAdatrAkasmAtmiye mayi // 33 // vadatyevaM mRdUktyApi sAnukUle'pi bhartari / mA mAM spRza kareNeti sAvadatkrodhazAlinI // 34 // alaM tvayA priyeNApi madvaco'kurvatA zaTha / ajJAnAnninnatA prItiM tallakSaNamajAnatA // 35 // uktaM ca"pAnIyaM ca rasaH zItaM parAnaM sAdaraM rsH| raso guNayutA bhAryA mitrazcAnaMtaro rasaH" // 36 // ityAkarNya sa bhAryoktamUce vAcaH priyaMvadaH / vada piye mayA cAzu kartavyaM tvanmanISitam / / 37 / / lAlitAnunayeneha soce pApAzayA shubhaa| naMdanaM sabalaM nAmnA ghAtayaina munizcayAt / / 38 // 1 raatrau| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jambUsvAmicarite zrutveti kaMpamAno'sau hAlikaH punarabravIt / vada mugdhe mahAduSTametatkarma dadhe katham // 39 // kiM zreyastaddhenApi darzayasva priye mama / naM hi kAryamanuddizya maMdazcApi pravartate // 40 // hAlikaM sA (piyA) vAdIyuktisaMdarbhayA giraa| hate tvasminmahAzreyo bhAvIti zRNuta (1) yathA // 41 // satyasmin sUnavaH keciye yAsyaMti mamodarAt / te sarve'pyasya dAsatvaM kariSyati na sNshyH|| 42 // ato'yaM sarvathA vadhyo nUnaM bhartarvidhehi tat / mArite tvatra te sarve svAdhInAH syuH sukhaavhaaH|| 43 / / evaM tadvacanairISatyaskhalanmAnaso'pi sH| kiMcitkAruNikastatra hAlikaH punarabravIt // 44 // mugdhe niraparAdha taM mArayAmi mutaM katham / api caikaM gRhasyAsya voDhoraM vinayAnvitam // 45 // yadi vA mArite tvasmin rAjJo daMDabhayo bhavet / bAMdhavAzcApi te sarve doSaM dAsyati satvaram // 46 // punardurlalitA soce bhartAraM hAlikaM prati / vadhenaM sarvathA bhartaranyathA nAvayoH sukham / / 47 // ataH paraM tu madgarbhe ye bhaviSyati mUnavaH / vRddhatve te kariSyaMti nirvighnaM sukhmaavyoH||48|| apyupAyaM ca te vacmi yathA tasya vadhe kRte| nApi bhUpatibhItiH syAnnApi ruSyaMti bAMdhavAH / / 49 / / 1 prayojanamanuddizya na maMdo'pi pravartate iti subhaassite| 2 bhAravAhakaM / Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathAvidyuJcarAgamanavarNanam 173 yadAsau lAMgalaM maMda maMda vAhayati sphuTam / / tadA tvamapyataH pazcAdvAhayAtIva vegtH||50|| kharagairbalIvardaiH prAtodAdatitADitaiH / mArayainamanAyAsAdyathAdhUrtaviceSTitam // 51 / / evaM kRte na bhUpAlo daMDaM dAsyati te kacit / nApi baMdhujanAH sarve yuSmadoSAvahA manAk / / 52 // bhAryoktaM pratipAdyAsau kAmAMdho hAlikaH kudhIH / tathAstviti vacazcIce tAmAzcAsya pRthagjanaH / / 53 // AliMgyAbhimukhIbhUya saMtuSTAsau svamAnase / kAmakaliM tathA cakre priyA suratipaNDitA // 54 / / atha tatsUnunA sarvamANitaM yathoditam / suptenopagRhaM vRttaM samakSamanuraktayoH // 55 // prAtarutthAya mAgeva tatrAgAt sabalaH sutH| hAlikastadanu prAto haMtukAmaH svanaMdanam // 56 / / pRSThalagno'pi yAvatsa janakastatra gacchati / tAvattanaMdanenAzu kSetre saMvAhitaM halam // 57 / / atha gatvA dadarzAsau pAmarazcAtmajaM varam / mUlonmUlaM hi kurvANaM zAlikSetraM halAsyataH // 58 // dRSTvAtha hAliko'vAdIdre re putra mahAzaTha / bhrAtyA (1) kaSTakara nUnamarthacchedaM karoSi kim / / 59 // 1 lm| 2 nIcajanaH / Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jambUsvAmicarite uvAca putra bho tAta jIrNatvAtsasyasaMpadam / ponmUlya ropayiSyAmi nAzcAtmamukhAptaye // 6 // samAkarNya vacastasya pitrApyuktaM svabuddhitaH / siddhaM tyajasi re putra navyaM kAMkSasi re jaDa // 61 // chalAnveSI sa putro'pi vacazcoce samRddhavAk / tAtaivaM cetsmarasyAzu rAtrau yajjalpitaM tvayA // 62 / / hatvAdha mAM susattAkaM putraM vAMchati bhAvinam / sukhArtha kAMtayA sArddha tAta buddhistavedazI // 63 // putravAkyAtsa mUryo'pi jAtaH pratibuddhatAM kSaNAt / durAgrAhI tvayaM bAle netuM zakyo na mArdavam // 64 // ajJavacceSTate tadvatsvAmI jambUkumArakaH / svAdhInAH saMpadastyaktvA saMdigdhAH punarIhate / / 65 // etatsarva kathAvRttaM zrutvA provAca dhIdhanaH / nirIho'pi yathA cakti dharmAkhyAnaM muyogirAT // 66 // priyAH kathAnakaM cakaM bhavarodhavidhAyakam / sAvadhAnatayA zrAvyaM bhavatIbhirmayoditam // 67 // viMdhyAcale mahATavyAM mRtazcaiko mataMgajaH / varSApUrabhareNeva narmadA prati so'pyagAt / / 68 // tattatkalevaraM kazcidbhakSamANo'pi vAyasaH / anvagAttatkarakastho lolupaH pizitAzitaH // 69 / / 1 tatkapAlopari sthitH| Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathAvidhuccarAgamanavarNanam 175 madhyejalaM yathAdhAvatpatito'sau mahAMbudhau / kaaksttpishitgraasrssNlubdhmaansH|| 70 // bhakSitaM tadpustUrNa mtsyaayairjlcaaribhiH| kAkena gaMtumArabdhamuDDInena mahAmbudhau // 71 // ur3IyoDIya yAvatsa vyomni pazyati diGmukham / sthAnaM grAmaM taraM zailaM vizrAmAthe na kiMcana // 72 / / kiyatkAlaM sa baMbhramya patito'tha mhaarnnve| AsyaikaMkakamityuktvA varAko paMcatAM gataH // 73 / / yathA tanmAMsalubdhana prAptA caapdniidRshii| tathAhaM na bhaviSyAmi kAMtAH kaaNtvpushcyaaH|| 74 // bhoktAraM cAdhunA bhogAn yuSmatsaMsparzasaMbhavAn / tatpAkAnmAM nimajjaMtamuddharetko bhavAMbudhau / / 75 // dRSTAMtena pratidhvastaM tatpadmazrIkathAnakam / kanakazrIrathovAca kathAM kautUhalAvahAm // 76 // kailAse parvate ramye kapizcaiko'bhavakila / daivayogAdathAnyeyuH zailazRMgamadhiSThitaH // 77 // patitvAtha tato vegaatkhNddkhNdditvigrhH| akAmanirjarAM kurvan mRtvA jAtaH khgaadhipH|| 78 // ekadA sa muni natvA papraccha sa bhavAMtaram / munistUce yathAvRttaM sAvadhijJAnacakSuSA // 79 // purA janmani vidyeza tvmaasiitkpiruttmH| kelAsAtvaM patitvAzu mRtvA jAto khagaH zubhAt // 8 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite zrutvetivacanaM ramyaM pAvanaM suninoditam / nizcikAya khagenAzu sthApitaM hRdi durdhiyA / / 81 // yataH sthAnAtkapirmRtvA jAto vidyAdharo naraH / nUnaM tataH khago mRtvA devo'haM bhavitA kSaNAt // 82 // ataeva mayAvazyaM kartavyaM maraNaM varam / tataH kailAsakUTAgrAt patitvAtha tathAvidham // 83 // vimRzya caikadA'vAdItkhago nijabhiyAM prati / yathA manISitaM svasya prANaghAtasya sUcakam // 84 // priye sarvaM hi suprApyaM svargamokSAdikaM phalam / kevalaM zailakUTAgrAtpAtenAzu vizaMkayA / / 85 / / bharturvacaH samAkarNya vilalApAtiduHkhitA / bhAryA vidyAdharasyoccairvihalA dInamAnasA || 86 // kAMta kAMta mahAprAjJa vRthA maraNamicchasi / vidyAdharo'si nAtha tvaM durlabhaM kimataH param // 87 // ullaMghyAtha priyAvAkyaM zailaMgAtpapAta saH / mRtvA durdhyAnayogena yAto raktAnanaH kapiH // 88 // sakhyo yathA khago mUrkho muktvA svAdhInasaMpadaH / mRtazcApanmayo jAtastathAsmAkIyanAyakaH / / 89 // prAptAzcApi mahAramyAstyaktvA sarvA hi saMpadaH / bhAvinyastAH samIkSeta prApyate tapasA na vA // 90 // jambUsvAmI tadAkarNya sarva kanakazriyoditam / provAcottaraM vyAjAdekaM kiMcitkathAMtaram // 91 // 176 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathA- vidyuJcarAgamanavarNanam 177 viMdhyAdrau balavAnkazcidAsItkAmAturaH kapiH / asahiSNuH kapIn sarvAn hanyamAno vanetarAn / / 92 / jAtaM jAtaM svabhAryAyAH svaputramapi hanyataH / ekAkI suratakrIDAM karttu ( kAmI 1 ) vanAMtake // 93 // athaikadA tatputro'pi jAto na jJAyate tadA / daivAdavRddhimagAdgopyaH sthito vRkSasA .... // 94 // tataH krameNa jAto'sau yuvA smarAturaH kapiH / (sva) bhAryo manyamAnazca mAtaraM raMtumudyamI / / 95 / / ....na kenApi tatpitrA vAnareNa sama (mIkSi)kSataH / samudbhUtaruSA tena haMtuM nIto calAdiha / / 96 // * tkAraraktAsyazca vibhISaNaH / so'pi daMtairnakhAyaizca jAtakopo'dazatkapim / / 97 / / tadA tau mithaH STI .. yuddhamulbaNam / nakhadaMtAbhighAtaistairjarjarau janakAtmajau // 98 // bhagno vRddhakapirvegAdapalA hAn / lagnaH kopaparaH pRSThau nirbhIkastaruNaH kapiH // 99 // tAvadyAvaddhinasti sma vAnaraM vRddhameva tam / ......vijayIbhUtvA vyAvRttaH svagRhaM prati // 100 // atha pipAsayA tUrNa tRSAsaMzuSkatAlukaH / saMpraviSTo jale....mISattoye sapaMkile / / 101 // pItvAtha kaluSaM toyaM tato niHsartumakSamaH / Aturo viSayArtheSu mRtastatra kudhIryathA // 102 // 12 .... Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tathA nAhaM bhavAmyatra saMsAre priyavAdini / nirmagnaM viSayeSUccaiH kaH ko mAM hi samuddharet // 103 // ityuttaravalAdeva kanakazrIrazrIrabhUt / vinayazrIstRtIyoce yA kathAkoSakauzalA // 104 // ekaH kazcidaridro hi saMkhanAmAsti kutracit / madhyevanaM sa pratyUSe yAti kASThAdihetave // 105 // tatazcendhanamAnIya vikrIyAtha yathArthataH / klezena valbhanaM tasya bhavetsAtatarodayAt // 106 // ekadA bahumUlyatvAllabdhaM kiMcittato'dhikam / bhojanAdavaziSTaM syAdekaM rUpakamAtrakam // 107 // tato vimRzya dIno'sau bhAryayA samakaM tadA / ApadrakSAdihetostadbhUmau nikSiptavAniha // 108 // atha kazcitpravAsI ca sAdhvasAttatra kAnane / ratnabhAMDaM sunikSipya gatastIrthAdikeSu saH / / 109 / / kAnanaM bhramatA tena dRSTaM tadaivayogataH / nikSiptaM ca tato'nyatra lobhAttatra vimRzyatA // 110 // pratyahaM ratnamekaikaM grahISyAmi prayatnataH / ityAnaMdamanAzcAsau vegAttUrNa svasadmani // 111 // gatvA gehe daridro'sau bhAryau prati nivedayat / ratnabhAMDaM mayA prAptaM priye puNyodayAdiha // 112 // sthApitaM tacca kAMtAre mayA cAdya prayatnataH / satyaM jAnIhi he kAMte nAnyathA vacmi karhicit // 113 // 178 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAM catuSkakathA-vidyuccarAgamanavarNanam 179 zrutvAzcaryavatI bhAryA jAtA romAMcitA tadA / bhadraM tathAstu he kAMta ciraMjIvI tvakaM bhava // 114 // atha mayoditaM maMtramavazyaM kriyatAM tvayA / saMcito rUpakaH pUrva yo'sau saMgRhya lakSatAm // 115 // sopi tatraiva saMsthApyo ratnabhAMDe sukauzalAt / tvamahaM ca tathApUrva kuryAvaH karma sAMpratam // 116 // prAmANitaM daridreNa mohAdbhAryoditaM vacaH / varaM varaM tvayoktaM yatkAMte vaidagdhyazAlini // 117 // tatastau daMpatI syAtAM kASThAdyuddharakSamau / tadvanAcchirasA nItvA vikrIya ca kukSiMbharau // 118 // evaM vyatIyamAne'tra kAle kiyati cAnayoH / daivAdratnapatiH so'yamAgatastatra kAnane / / 119 // yathAsthAne nirIkSyAzu na labdhaM ratnabhAMDakam / tatazcodyamavAn jAto yatra tatra nirIkSaNe // 120 // cirAllabdhaM dhanezena ratnabhAMDaM svapuNyataH / nItvotkhAya gataH so'yaM sAnaMdAtsvAlayaM prati // 121 // aho puNyavazAlakSmIzcaMcalApi svabhAvataH / vinaSTApyanyathAnena kathaM labdhA sukhAdiha / / 122 // ekadodghATya kuMbhaM taM riktaM yAvatsa pazyati / hatvA hatvA ziraH svIyaM roditi sma jaDo'dhamaH // 123 // ratnabhAMDena tenAlaM mama pUrvo'pi rUpakaH / saMcito'pi vinaSTo'bhUttena sArddhaM svaduSkRtAt // 124 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 jambUsvAmicarite hA vaMcito'smyahaM nUnaM duIvena vipAkinA / yato labdhamapi syAnna dAnAyAtha na bhuktaye // 125 // svavazAM bhuMjate naiva lakSmI prAptAmapIha yH| pazcAttApaparo mUrkhaH saMkhavatsa bhaviSyati // 126 // jambUsvAmI nizamyetadvinayazrIkathAnakam / proce kathAMtaraM vyAjAdvAkyaM pratyuttarapradam / / 127 / / AsIdvANigvaraH kazcillabdhadatta itiiritH| vANijyAya jagAmAzu kAMtAraM vamai durgamam / / 128 // durdaivAttatra saMlagno gajo durmadabhISaNaH / hetuM taM vaNija kopAtkRtAMta iva nirdayaH / / 129 / / tIto vaNijAM nAthaH prplaaynitsttH| vaTamArohamAlaMbya sthitaH kUpAMtarAlataH // 130 // tatra prArohamUlaM vatkRtAMtaM mRSakadvayam / sitAsitaM ca varNena saMdadarza vaNigvaraH // 131 // ciMtitaM tena citte sve kiM kartavyaM mayAdhunA / kUpagarte patiSye cedbhaviSye zatakhaMDatAM // 132 / / ciMtayanniti yAvatsa sthito dhIratayA vaNik / tAvatkRpasya bhUbhAge'jagaraM dRSTavAnaho // 133 / / kaMpamAno'tha tadbhIteraMtare tatra kUpake / pAvavAlmIkaraMdhrAca nirgatA bhISaNAhayaH // 134 // yAdRzaM vaNijo duHkhaM tatrAjAyata saMkaTe / ciMtAvyAkulacittasya kaH kSamo vaktumaMjasA // 135 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathA-bidyuJcarAgamanavarNanam 181 nAgo'tha ropavAnetya vttmutkhaatumudymii| AtmaskaMdhabaleneha dhvanati sma mahAdrumam / / 136 // sthitastatra vaTAvAse cyuto mAkSikasamanaH / ekastasyonmukhasyAsye madhubiMdurapIpatat / / 137 / / se tena nirvRti lebhe yathA labdhaM manISitam / uttamaM sthAnamaivaitanmayA prAptaM vadanniti // 138 // atrAMtare khagaH kshcitsNcrnvyomvrtmni| dRSTvA duHsthaM tamuttIrya vimAnAdityavIvadat / / 139 / / rere mUDha khagezo'haM tvAmuddhartumalaM tvara / mAmakaM bhujamAlaMbya niHsarasvAzu saMkaTAt // 140 // zrutvAvAdItsa mUDhAtmA tdrsaasvaadlolupH| pravIkSasva khageza tvaM manmukhe saMpatanmadhu / / 141 // tAvatsukhena tiSThAmi jIvye cAhaM ythaasthitH| madhubiMdurasAbhAvAttato niHsaraNena kim // 142 // bhRNvannapi kRpAkrAMtaH khago bhuuyo'vdtsudhiiH| rere mUDhAnabhijJo'si martamicchasi kiM haThAta // 143 // nekSase maraNaM pArce sthitaM te durnimittataH / vidumAtrasya lobhena mA yAhi yamamaMdiram // 144 // AlakolAhalenAlaM yadi jiivitumicchsi| AlaMbayasva me bAhaM vilaMbo'nucitastava // 145 // ityAdivividhairvAkyairvodhito'pi khagezinA / nAgamanmArdavaM sUryo rsnendriyvNcitH|| 146 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jambUsvAmicarite- AkarNyadaM vacastasya martukAmasya durdRzaH / vidyAdharI jagAmAzu satvaraM svAspadaM prati / / 147 // atha prAptaH sa paMcatvaM saraghAzatapIDitaH / vyAkulIbhUya prANAMte hAhAkAraM sTanniti / / 148 / / kUpe'pIpatadevAsau labdhadatto vaNiksutaH / yugmamUSakasaMchinnavaTAroha samanvitaH // 149 // kUpAMtaH prapatannAzu bhakSito'jagareNa saH / kAlarUpeNa tenAho labdhadatto vaNigyathA / / 150 / / tathAhaM na vizAlAkSi sukhalezasya hetave / kAlavaktre mahAbhIme vizAmyAtmahato bhavan // 151 // nirvyUDhA svAmivAkyAtsA vinayazrIH suzrIrapi / athovAca kathAM turyAM rUpazrI rUpazAlinI / / 152 // athaikadA samAyAtaH prAvRTkAlo manoharaH / navAMbhodairmahIbhAgaM kurvanekArNavaM javAt / / 153 / ruMdhacchidrANi sarvANi vAripUrairmahItale / vidyudbhA (?) tkArasaMtrastayoSijjanakadaMbakaH / / 154 // gamanAgamanAbhyAM ca kardamIbhUtabhUtalaH / mahA durdinatamastomatirohitadivAkaraH / / 155 / / atha caivaMvidhe kAle vartamAne mahItale / kuMkalAsaH kSudhAkrAMto nirgato bhuktaye vilAt // 156 // tena paryaTatA dRSTo daMdazUko'tibhISaNaH / aMjanAbho'tivIbhatsazcalajjihvAMcalaH RdhaH // 157 // 1 saraTaH kRkalAsaH syAt ityamaraH / Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathA-vidyuJcarAgamanavarNanam 183 kRSNasarpa tamAlokya kAlarUpaM puraHsthitam / tatrAste kRkalAso'yaM bhItazciMtAturo bhayAt // 158 // jIviSye'haM kathaM daiva kenopAyena sAMpratam / ciMtayanniti tadvegAdviveza nakulAlaye // 159 // nAgo'pi tamanuprApya chidre chidrazatAnvite / kSudhArtAnAmaho kAsthA prANinAM prANisaMkaTe // 160 // tatrApyane sthitaM muktvA kRkalAsaM sriisRpH| gacchati sma tato'pyagre tatkuTumbajighRkSayA // 161 / / vizaMstatra bile dRSTA nakulaiH sa bileshyH| bhakSitastaiH kSudhAkrAMtaH saMbhUya bahubhiryathA // 162 / / tathAyaM mAmakaH svAmI vivekarahito jddH| pratyagrAsaM tyajaMllakSmI pathabhraSTo bhaviSyati // 163 // zrutvA jambRkumAro'sau vAkyaM rUpazriyoditam / Uce tatpratibodhAya ramyaM kiMcitkathAMtaram // 164 // AsItsa jambuko kazcidatra vikhyAtabhUtale / ekadA tu vibhAvayaryA jagAma nagarAMtaram // 165 // tatra jaradvaM cekaM mRtaM dRSTvA sa harSitaH / adya saMpatsyate nUnaM yathAsvaM me manorathaH // 166 // ciMtayitvA praviSTaH sa tadalIvardapaMjare / bhakSayanpizitaM tasya nAjJAsIdrajanIM gatAm / / 167 // 1 bubhukSitaH kiM na karoti pApaM / iti hitopadeze / 2 sarpaH / 3 rAtrau / 4 vRddhvRssbh| Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jambUsvAmicarite prAtaHkAle'tha saMjAte dRSTaH paurajanairiha / tadasthipaMjarAtiryak niHsartumapi na kSamaH // 168 // ciMtAvyAkulitaH so'yaM ciMtati sma nije hRdi / adya me maraNaM nUnaM saMprAptaM daivayogataH / / 169 / / atha paurajanaH kazcittasya karNadvayaM yathA / pucchakaM ca lunAti sma siddhauSadhidhiyA kudhIH // 170 // ciMtitaM jambukeneha jIviSye cedahaM manAk / IdRzo'pi kathaMcidvai na naSTaM me kimapyaho / / 171 // atha kacidvistasya radAnutkhAya cAzmanA / nItvAgamadgRhe svasya vazIkaraNahetutaH / / 172 / aciMtayattadA so'pi daivAjjIvye kathaMcana / IdRzo'pi pradoSe'dya nUnaM yAmi vanAMtaram / / 173 / / ciMtayanniti tatrAzu zvAnAdyairmAritaH kSaNAt / bhakSitazca zRgAlo'sau rasanAvazago yathA / / 174 / / tathAhaM na bhaviSyAmi viSayAMdho na mUDhadhIH / priye jAnIhi kaH prAjJo dRSTivAnutpathe patet // 175 // mAmazaktaM hRSIkArthairAyaMtyAM kaH samuddharet / na parIkSAkSamaM caitadvaco'pi tava sammatam / / 176 / / itthaM nAnAvikArAdyaiH saMlApaistatra yoSitAm / na cacAla manastasya manAgapi mahAtmanaH // 177 // atrAMtare curAsakto nAmnA vidyuccaro naraH / nizi kAmalatAgehAnnirgatazcaurakarmaNe / / 178 // 1 uttarakAle / Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathA-vidyuccarAgamanavarNanam 185 saudhaM saudhaM bhramanneva ciMtayaMstalarakSaNAt / sorhaddAsagRhe daivAtpraviSTo duSTadhIH khalu // 179 // zayyAgAraM kumArasya prAptazceti vyaciMtayat / Adau ratnAni gRhNAmi kiM vA pazyAmi kautukam // 18 // vadhUvaradvayoreva mithaHsaMjalpakotukam / zRNomyekAgrato nUnaM tato muSNAmi taddhanam / / 181 / / iti nizcitya citte sve zuzrUSuH syAdvayorapi / vAtI vidyuccaro nAmnA dasyukarmarato'pi yaH // 182 / / zrutvA dvayoryathA vRttaM vRttAMta varakanyayoH / paramAzcayapado jAtaH so'pi vidyuccarastadA // 183 // aho dhairyamaho dhairya varNituM kena zakyate / yAvo'pi manodhairya nApi bhinnaM vadhUjanaiH // 184 // atrAMtare kumArasya mAtA sA duHkhapUritA / gamAgamo karoti sma vyAkulA tatra vartmani // 185 // pazyati sma mahAmohAdgRhadvAraM muhurmuhuH| kiM jAtamatha kiM bhAvi vartamAnamathAtra kim / / 186 / / kAminIkaMThapAze kimapatatkimuto'thavA / iti saMzayadolAyAmArUDhA du:khitA satI / / 187 // kuTyapArthe'tha saMlInaM taskaraM saMdadarza sA / avAdIdbhItabhItA ca kaH ko'styatra mahAniti // 188 // tato vidyuccaro'vAdInmAtarmA gaccha sAdhvasam / ahaM vidyuccaro nAmnA cauro'smIha dharAtale / / 189 / / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite cauryakarma karomyatra nityaM vanagare vasan / ataHpUrva hRtaM mAtabahuzo'pi mahAdhanam // 19 // muSitaM tvadgRhAdeva svarNaratnAdikaM mayA / kimatra bahunoktena yAvadadya vidhIyate // 191 // athovAca kumArasya mAtA vidyuccaraM prti|' vatsa yadrocate tubhyaM tadgRhANa mamAlayAt // 192 / / tato vidyuJcareNoktaM vAkyaM jinamatI prati / mAtarmanyasva me cintAM na syAdadya dhanArjane // 193 // kiMtu kautUhalaM caitanmayA dRSTamapUrvajam / yAvo na mano bhinnaM kaTAvarayoSitAm // 194 // kAraNaM hi kimatrAho mAtarabhrAMtito vada / atastvaM me vasA dharmAdahaM bhrAtA tathA tava / / 195 // zrutvA jinamatI poce dhairyamAlaMbya taM prati / bhrAtareko'sti putro me suprItaH kuladIpakaH // 196 // mohAdudvAhito'pyadya tapo vAMcchedviraktadhIH / AsUryodayamasyAsti niyamastapase dhruvam / / 197 / / bhrAtajainImasau dakSiAM grahISyati na saMzayaH / tadviyogakuThAreNa me manaH zatakhaMDatAm / nIyate'to'dhunA bhrAtarjAtAsmi calacetasA // 198 // draSTuM putrotsavaM daivAdhRbhiH saha saMgamam / muhurmuhurvezmadvAraM vyAkulAhaM vilokaye / / 199 // zrutvA jinamatIvAkyaM jAtaH kAruNiko mahAn / Uce mAtarmayA jJAtaM sarvametatkathAnakam // 20 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathA- vidyuccarAgamanavarNanam 187 mA vibhIstvaM susAdhye'smin kArye kAryavidA mayA / yathAkathaMcittatpArzve maMkSu mAM hi pravezaya / / 201 // mohanaM staMbhanaM maMtra taMtraM cApi vazIkaram / yathAvadurghaTaM kiMcittatsarvaM helayA kriye // / 202 / / adya cedadhvadanasarojAlImadhuvratam / tvatputraM na karomyatra tadeyaM me gatirdhruvam // 203 // evaM kRtapratijJo'sau yAvadAste vahiH svayam / gatvA jinamatI tatra tadvAre zanakaiH sthitA // 204 // aMgulyayaiH kapATasya yugalaM tarjayatyapi / novAca vrIDayA kiMciccAturyaikanidhistadA // 205 // araradvaMdvamudghATaya nItAMtaH sUnunA tadA / AzIrdAnaparA jAtA prasannA praNutA satI // 206 // atha jambUkumAreNa vijJaptA vinayAda ho / tvaritaM vada bho bhrAtaH kimatrAgamakAraNam // 207 // Uce jinamatI putra tvayi garbhasthite'gamat / anujo'yaM mAmako bhrAtarvANijyArthe videzake / / 208 // idAnIM sa samAkarNya putrodvahamahotsavam / dUrAdapyAgato draSTuM yuSmatsaMdarzanotsukaH // 209 // zrutvA jinamatIvAkyamUce jambUkumArakaH / AnayasvAzu bho mAtarAgataM mama mAtulam || 210 // putrasyAjJAM samAdAya mAtrA nItaH samazrayAt / dasyurvidyuccaro nAmnA tatsamIpe samAgataH // 211 // 1 kapATam / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jambUsvAmicarite mAyAmAtulamAlokya jambRsvAmI svagauravAt / AliliMga mahAsnehAtpalyaMkAdutthito tvarA // 212 // pRcchati smAtha taM svAmI mArgAdikuzalaM varam / etAvatsu dineSUccaiH ka sthitaM mAtula tvayA // 213 // . zrutvA vidyuJcaro'vAdIdbhAgineyadhiyA tadA / vANijyasya kRte saumya zRNu yatra mayA sthitam // 214 // dakSiNasyAM dizi prApya samudraM malayAcalam / paTIrAdidrumAkIrNamagrottuMgamanoharam / / 215 // agamyaM hi sihaMladIpaM keralaM dezamunnatam / draviDaM caityagRhArAmaM jainalokaparivRtam / / 216 // caNiM karNATasaMjJaM ca kAMboja kautukAvaham / kAMcIpuraM sukAtyA vai kAMcanAmaM manoharam // 217 // kautalaM ca samAsAdya sahyaM parvatamunnatam / mahArASTraM ca vaidarbhadezaM nAnAvanAGkitam / / 218 // vicitraM narmadAtIraM pradeza vidhyaparvatam / viMdhyATavIM samullaMghya tatazcalitavAnaham / / 219 // AhIradeza ceulaM bhRgukacchataTaM mahat / yatra zrIpAlabhUpAlo dhavalazreSThinaH sutaH // 220 / koGkaNaM nagaraM cAtha kiSkiMdhanagaraM sphuTam / ityAdikautukAnvaSI dRzyaM vai kRtavAnaham / / 221 // pazcimAyAM ca saurASTradezaM saMdRSTavAnaham / anizaM tIrthakartRNAM paMcakalyANapAvanam // 222 // yatrorjayAdizRMgeSu neminAtho jinezvaraH / tyaktvA rAjImatI mAyA kRtavAMzca tapazciram / / 223 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmibhAryAcatuSkakathA-vidyuJcarAgamanavarNanam 189 saMpadaH saMti sarvAzca tatra ko vrnnyetkviH| yato muktimagAnnemiH yaduvaMzavibhUSaNaH // 224 // bhillamAlaM vizAlaM ca gacche'haM tvarbudAcalam / lATadazaM mahAramyaM sarvasaMpatsamanvitam // 225 // citrakUTaM giraM saumyaM dezaM mAlavasaMjJakam / pAriyAtramavaMtyAzca dezaM jainAlayAGkitam // 226 // uttarasyAmatho dRSTA mayA zAkaMbharI purii| jainacaityAlayAkIrNA munidaiH samAzritA // 227 / / kAzmIraM karahATaM ca siMdhudezasamastakam / dRSTavAnhelayA cAhaM kiM dUraM vyavasAyinAm // 228 // tataH pUrvadizAbhAge kannauja gauDadezakam / aMgaM vaMrga kaliMgaM ca jAlaMdharamanukramAt / / 229 // bANArasI kAmarUpaM dRSTavAnahamAdarAt / yadyadRSTaM mayA pUrva tatsaMva kathyate kiyat / / 230 // iti vividhakathoghaM sadvivekI sa bhRNvan paraparicayabhItaH kAminImadhyasaMsthaH / tadanuviratacitto cauravAkyaM ca kiMcit jayati jagati pUjyaH svAmijambRkumAraH / / 231 / / iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyarthite bhAryAcatuSkakathAvidyuccarAgamanavarNano nAma dazamaH parvaH // 8 // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha ekAdazaH parvaH / dharmavRddhiprasAdAdvai sarve'bhISTA bhavaMtu te / sAdhupAsAMgajasyAho tava zrIsAdhuToDara / / 1 / / ityAzIrvAdaH / malli mohamahAmalapratimallamahaM stuve / munisuvratamAmnAtasuvratopajJasaMjJikam // 1 // atha vidyuccaro'vAdInmayA mAtulasaMjJakaH / mArdavodrodhamicchustaM jambUsvAminamaMjasA // 2 // aho jambUkumAra tvaM mahAbhAgo mahodayaH / kAmadevasamo dIptyA vIryAdvajrisamo valI // 3 // himarazmisamaH saumyo yazasAtra mahItale / meruvaddhIravIrastvaM gaMbhIrazca samudravat // 4 // bhAnumAniva tejasvI kaMjavatkomalAzayaH / zaraNAgataM mahArAja rakSaNe bhujapaMjaraH // 5 // durlabhaM bhogasAmagrIM jAnIhi tvaM dharAtale / sA sarvApi tvayA prAptA pUrvopArjitapuNyataH // 6 // durlabhaM caikatazcaikaM vastujAtaM svabhAvataH / bhoktuM zaktirna keSAMcidyathAsatyapi bhojane // 7 // pareSAM bhojanaM nAsti bhoktuM zaktistu vartate / dvayaM prApya na bhuMjIta yaH sa daivena vaMcitaH // 8 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarakathAcatuSkavarNanam yathA vA saMti kAminyaH kAmotsAho na vidyte| atha kAmodyamastasya kAminyo na kadAcana // 9 // yathA vA dAnazaktizcedhe dravyaM na vrtte| atha ced (tsva gRhe dravyaM dAnazaktina jAyate // 10 // devAttadubhayaM prApya yo na bhuMkte sa mUDhadhIH / zazazRMgadhanuHkRSTerhati vaMdhyAsutaM jaDaH // 11 // tasya hetostapAlezaM cikIrSasi vickssnnH| sAMgaM nirvighnaM pUrNa tatsukhaM tvatpura sthitam // 12 // tattyaktvA tapasA nUnaM tataH saadhikmiihse| idamAkUtaM te prAjJa na parIkSAkSama kacit / / 13 // ekaM kathAnakaM ramyaM vacmi dRSTAMtahetave / bhAgineya mahAbhAga sAvadhAnatayA zRNu // 14 // tadyathA karabhaH kazcidAsItsauhatyamaMtharam / yathecchaM kAnane ramye bhakSati sma drumAn bahUn // 15 // ekadA bhramatA tena vRkSaH kUpataTe sthitH| AsvAdito yathAkhAda grIvayA laMbamAnayA // 16 // taddalAni mRdUnyeva lihatA karabheNa ca / svAdita makSikAjAlAnmadhubiMduM tathaikakam // 17 // ciMtayAmAsa citte sa rsaasvaadvshiikRtH| vRkSasyAsyordhvazAkhAyAM sAdhikaM tadbhaviSyati // 18 // nizcityeti mahAlobhAdUrdhvazAkhAM pracakrame / gaMtuM punaH punazcordhvazAkhAM prati tRSAturaH // 19 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 jambUsvAmicarite kiM bahu praskhalaMstatra mRtaH kUpe patannasau / jajarAMgo mahAlobhAdrabhUva karabho yathA // 20 // tathA tvaM bhAvibhogArtha tyaktvA prAptAM hi saMpadam / cikIrSasi tapazcograpajJAnena vimohitaH // 21 // jambUsvAmI tato vAcamUce vidyuccaraM prati / atrottarapadaM kiMcicchRNu mAma kathAMtaraM / / 22 // eko vaNiksutaH kazcitsamakAryarato'bhavat / ekadA vyavasAyAthe gato dezAMtaraM svtH|| 23 // mArge pipAsitaH so'yamabhUtkAnanasaMkaTe / syAttadA jalamaprApya pazcAttApena pIDitaH // 24 // niHsRto'haM vRthA gehAdaraNye ptito'dhunaa| na prAmoti jalaM cenme maraNaM syAdvinizcayAt // 25 // ciMtayanniti yAvatsa Aste vaNigvanAMtare / muSitastAvattatratyaizcauryakarmaparAyaNaH // 26 // tataH zokapipAsAbhyAM pIDito'sau vaNigvaraH / gaMtuM nAlaM padaM caikaM susuSvApa taroradhaH / / 27 // tatra suptaH sa adrAkSItsvamamekaM vnaaNtre| payaH pItvA karoti sma jihvayA lehanaM tathA // 28 // atha jAgradavasthaH sa ciMtayAmAsa cetasi / / ka saraH ka jalaM tacca yanmayA pItamaMjasA // 29 // tadvatsvamanibhAM viddhi mAtula mAM ca saMpadam / mahatAM hi kathaM sneho bhavedatra kadAcana // 30 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarakathAcatuSkavarNanam iti zrutvA kumArasya vArttA vidyuccarastadA / jAto niruttarastUrNa mithyaikAMtAdivAdivat // 31 // atha vidyuccaro dasyurmAyayA mAtulaca yaH / nirasto'pi kathAM kAMcidaparAmabravItpunaH || 32 // ekaH kacidvaNigvRddha gRhamedhI priyArataH / tasya priyA pracaMDAsya (sti) puMzcalI navayauvanA // 33 // saikadAdAya svarNAdi tadnehAdapi nirgatA / viTAdratasukhaM bhoktuM svecchayA kAma laMpaTA // 34 // gacchatI sApi dhUrtena kenacillakSitA kSaNAt / raMjitA mAyinA tena cATuvAkyakRtA javAt // 35 // tAmuddizyAvadadbhUtaH snehakomalayA girA / suMdari tvayi dRSTAyAM mayi syAtsnehavardhanam || 36 | na jAnImo vizAlAkSi kAraNaM tvatra karmaNi / kiM vA janmAMtarAbaddho sneho'yApyavaziSyate // 37 // sAvAdIccediyaM saMsthA vartate tava cetasi / tadA tvameva me bhartA nAnyazcAnyAdRzaH kvacit // 38 // tatastau daMpatI jAtau snehavRddheH (ddhau) parasparam | kAmalIlAM kurvatau yathecchaM suratapriyau // 39 // tataHprabhRti kAlo'gAtkiyAnbahutarastayoH / ekadA sApi lubdhA syAtsArddhamanyena kAminA // 40 // atha dvAbhyAM rataM bhukte sA jvalatsmarazAlinI / nirlajjA nirghRNA pApA mAyAmithyAbhizaMsinI // 41 // 13 193 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jambUsvAmicarite manasyanyadvacasyanyatkAye kurvati yoSitaH / aho kvApi na kartavyo vizvAsastAsu paMDitaiH // 42 // ekadA prathamo jArazcitayAmAsa duSTadhIH / nigRhNAmi kathaM cainamanayA bhAryayA saha // 43 // sopAyaH sa gataH zIghraM talarakSakasannidhim / krodhAviSTo mahAraudramUce duzcaritaM tayoH // 44 // talarakSaka madvArtI zRNu sAzcaryakAriNIm / rAtrau kazcitsamAgatya ramate mAmakI vadhUm // 45 // atha cettaM kathaMcittvaM kSamo dhatuM nizIthike / tadA te svarNalAbhaH syAdityuktvA sa gRhe'gamat // 46 // kramAjAte nizIthe'tha jAgranneva sthitastadA / yaH pUrvopapatistasyA draSTuM taccaritaM svayam / / 47 // athAgato bhoktA tasyA dvitIyopapatiH shnaiH| tadaMkAtsA samutthAya tatsamIpe gatetvarI / / 48 // tena nItA bharAbhoktuM yAvatkAmAtureNa saa| tAvattatrAgatastUNe grahItuM talarakSakaH // 49 // tatra kolAhale jAte sA duSTA kapaTAnvitA / punarvyAghuvya suSvApa pUrvopapatisannidhau / / 50 // AgatAste mhaaraudraastlrksskbhRtykaaH| UcuH ko'tra gRhe tiSTheviTo vA taskaro'thavA // 51 // dvitIyopapatirvegAduvAcAnveSayaMtu bhoH| na jAne ghUrNamAnogo (nAMgo) nidrayAhaM sucUrNitaH / / 52 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarakathAcatuSkavarNanam 195 ito'mutastato dRSTvA baddhaH pUrvapatiH shraiH|| so'haM yenoktamevaitatsAyaM ceti vadannapi // 53 // taM nItvAguzca svasthAne ghAtayataH pade pde| yaSTimuSTiprahAraizca mahAnirdayamAnasAH // 54 // atha sA ciMtayAmAsa mama zreyaH palAyanam / anyathA nigraho'smAkaM bhaviSyati na sNshyH|| 55 // vimazyeti tayA jAraH zikSitaH sviiyvaarttyaa| atha dvo daMpatI bhUtvA gaMtuM sAr3he samudyatau // 56 // nItvAtha yadgRhe kiMcidvastrAlaMkaraNAdikam / uttama bahumUlyaM ca jAreNAmA cacAla sA // 57 // mArge'gAdhAM nadIM prApya ptimnyo'vdttdaa| priye vastrAdikaM mahyaM dadasvAzu vizaMkayA (kitA) // 58 // samuttIrya gate pAre sthApayAmi sunizcalam / ekatra susthite sthAna vastrAlaMkaraNAdikam // 59 // pazcAdAgatya svaskaMdhe tvAmAropya prytntH| vegAduttArayiSyAmi niHpratyUhatayA priye // 60 // svayaM dhUrtApi vizvAsAnmanyamAnA tathaiva sA / / dadau svarNAdikaM tasmai pratItA pativuddhitaH // 61 // sA svayaM nAgnikA bhUtvA tasthAvarvAktaTe kacit / vIbhatsA nistrapA dRzyA DAkinIca bhayaMkarA // 62 // athottIrya gataH pAre tasyAzcopapatirjavAt / nAgataH punaratrAsau netumekAkinImimAm // 63 // 1amA saha / Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jambUsvAmicarite sovAca re mahAdhUrta mAM muktveha gataM tvayA / tenoktaM he khale tatra tiSTha tvaM pApazAlini // 64 // etasminnaMtare kazcijjaMbukaH smupaagtH| utpucchaM cAlayannAzu mAMsakhaMDa mukhe dadhan // 65 // jalAduccha (cca) litaM matsyamekaM dRSTvA sa jambukaH / dhAvati sma mahAlobhAnmuktvA mAMsaM mukhe sthitam // 66 // lAtumarhati yAvatsa mtsyogaadvaarimdhygH| mAMsapiMDamito gRddho nItvAgAtkAnanAMtare // 67 // ubhabhraSTaM tamAlokya jaMbukaM daivavaMcitam / sA kAminI jahAsocaiH paMDitamanyamAnasA // 68 // avicArya kRtaM vai tajjaMbukena kubuddhinA / muktvA svAdhInamevaitatparAyattaM samicchatA // 69 // pAre sthito'vadoM marmabhidvacanaM tadA / tvayApi kiM kRtaM mUrkhe pazyAtmAnaM sunizcitA // 70 // ayaM tiryag na jAnAti vAcyAvAcyaM hitAhitam / tvaM vidagdhA svabhartAraM hatvA cAnyaratAbhavat // 71 / / tarjayaniti tAM muktvA dhRrtA'gAtsvIyasadmani / tadA sAdhomukhI jAtA nArI lajjAparA yathA // 72 // tathA tvamapi mA gaccha bhAgineyo'pahAsyatAm / tyaktvA hastasthitAM lakSmImicchan dUre sthitAmaho // 73 / / Uce jaMbUkumAro'sau yatkathAM zrutipezalAm / prsrdshnjyotiruddyotitnijaalyH|| 74 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuJcarakathAcatuSkavarNanam AsIdvaNiksutaH kavidvAhanavyavasAyavAn / ekadA potamAruhya so'gAdvIpAMtare kacit / / 75 / / sarva vastu suvikrIya ratnamekaM samagrahIda / tataH svagRhamuddizya cacAla vaNijAM varaH // 76 // ciMtayanniti sve citte kAryasaMdohamIhitam / haste saMsthApya tadratnaM vilokayanmuhurmuhuH // 77 // velAkUlamitaH prApya vikriye'haM mahanmaNim / grahISyAmi gajAzvAdi vividhaM vastu suMdaram // 78 // tato nRpasamo bhUtvA yAsyAmi nijapattanam / zriyA ca zobhayA pUrNo maMtribhRtyAdisevitaH // 79 // tatrApi svagRhe sthitvA jIviSyAmi sukhaM yathA / lAlayanputrapautrAdi pazyan yoSitsu sasmitam // 80 // evaM ciMtayatastasya yAvadratnamapIpatat / hastAbdhau pramAdAdvA durdaivAdvA mahAbhramA (1) // 81 // moghIbhUtAstatastasya ciMtitAzca manorathAH / na dRzyate mahAratnaM hAhAkAraM prakurvatA / / 82 / / tathAhaM na bhaviSyAmi mAtula tvamavaihi bho / tyaktvA dharmaphalaM saukhyaM duHkhaM bhuMjAmi saMprati // 83 // ityuttarapradAnena svAminA kathitena vai / nirasto mAtulo nAmnA cauro vidyuccaro'bhavat // 84 // punarAha kathAmekAM dasyurvidyuccarastadA / hato'pi murajo nUnaM karoti madhuradhvanim // 85 // 197 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tadyathA ghAtakaH kazcidbhillo'pyAsIddhanurdharaH / nAmnA dRDhapahArIti viMdhyAdro saMvasanniti / / 86 / / tenaikadA hato banyo kuMjaro baannsNhteH| vAri pAtuM tRSAkrAMtaH samAgacchan jalAzaye // 87 // daivAtso'pi mRto bhillo daSTaH sarpaNa tatkSaNAt / / atha so'pi dhanurghAtAntazcAzu bhujaMgamaH // 88 // mRteSveteSu jIveSu gajabhillAhiSu sphuTam / Agatastatra gomAyuH kSudhitaH kAlanoditaH // 89 / / patitaM cApi vIkSyAzu gajaM bhillaM sarIsRpam / dhanuzcApi sa hRSTAMgo jAto lobhAbubhutsayA // 90 // ciMtati smAtha gomAyuH kuMjaro'yaM mRto mahAn / bhakSayiSyAmi SaNmAsaM yAvadena sunizcalam // 91 // tato mAsaikaparyatamamuM narakalevaram / tato'pyekadinaM yAvatsape bhoktAsmi nizcitam // 92 // ime yathAsthitAH sarve tiSThatu kuNjraadyH| tAvadadya mayA bhojyo jyAbaddho guNa eva hi // 93 // iti taM bhakSamANo'so gomAyuH paappaaktH| mRtastruTaccharAghAtAttAlusphoTena duHkhitH|| 94 // yathA bahusukhaM cecchan gomAyurmutyumAgamat / tathA tvamehika saukhyaM tyaktvA mA gaccha hAsyatAm / / 95 // mAtuloktaM tataH zrutvA proce jambUkumArakaH / kiMcitkathAMtaraM ramyaM prtivaakydiditsyaa|| 96 / 1 gAM vikRtAM vAcaM minoti zRgAla ityarthaH / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuJcarakathAcatuSkavarNanam eka: karmakaraH kazcidAsIdatidaridravAn / vanAdindhanamAnIya vikrIya kurute'zanam / / 97 // athaikadA mahAbhAraM nItvA skaMdhe kathaMcana / pratasthe bata madhyAhne svAlayaM prati yatnataH // 98 // bhArAkrAMto'tha pApAtmA taptatAluzca tRSNayA / kSaNaM suSvApa zAMtaH sannapabhArastaroradhaH // 99 // muptaH sa svamamadrAkSInnidrayA krmkaarkH| sAmrAjyapadamArUDhaM svAtmAnaM samapazyata / / 100 // AsInaM viSTare ramye maNimauktikabhUSite / calaJcAmarasaMghAtairvIjyamAnaM muhurmuhuH // 101 // baMdibuMdajayArAvaiH stUyamAna mnohraiH| kApi yauvatamadhyasthaM kAlakelirasAkulam // 102 // gajAzvAdiparIvArarveSTite rAjamaMdire / atrAMtare sa pAdAbhyAM tADito yaSTimuSTibhiH // 103 // bhAryayA svasya tatratya kSudhApIDitayA balAt / utthito jAgarUkaH sa ciMtayAmAsa karmakRt // 104 // keyaM lakSmIka sAmrAjya dRSTanaSTa kSaNAdapi / tadvanmAma kalatrAdi svamasAmrAjyasannibham / / 105 / / jAnIhi kSaNikaM sarva sadyaHmANApahAri c| matveti mAma ko dhImAn jano duHkhAlayaM vrajet / / 106 // tyaktvA svAtmotthitaM saukhyaM janmamRtyuvinAzakRt / jaMbUsvAmikA zrutvA proce vidyuccaraH sudhiiH||107|| 1 yuvatInAM smuuhH| Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jambUsvAmicarite yAminIpazcime bhAge turye cApi kathAnakam / ekaH kazcinnaTo'bhijJo kalAvijJAnakovidaH // 108 // AsIdatra suvikhyAto yathAnAmA kutUhalI / athaikadA nRpasyAgre nanartta bahukauzalAt // 109 // nartakIbhiH samAkIrNaH sAlaMkAribhirapyasau / tannRtyaM pazyatA rAjJA prasannamanasA tadA // 110 // dattaM svarNAdikaM tAbhyaH paTTakUlAdikaM tathA / rAjJaH prasAdaM nItvA te suSupustatra nidrayA // 111 // rajanyAM jAgarUkatvAddvaitumakSamakA naTAH / atha supteSu teSUccairnartakyAdijaneSvati // 112 // naTavaryyastadA tasthau jAgranneva sa pApadhIH / jAgratA ciMtitaM tena vaMcakatvadhiyA'dhiyA // 113 // nItvA hemAdi sarvasvaM gaccheyaM niivRdNtere| yathotpannaM kRtaM tena nItvA sarvasvamaMjasA // 114 // gaMtukAmo dhRtastUrNa jAgradbhirnartakIjanaiH / cauratvenAbhiyuktastainato bhUpasya sannidhim / / 115 / / dRSTvA ruSTena bhUpena kRtaM caurocitaM hi yat / tadvakhaM bhAgineyAho jambUsvAminmahAmate // 116 // mAgAdbahvarthalAbhAya zocyAvasthAM kadAcana / jambUsvAmI nizamyaitanmAtuloktaM kathAMtaram // 117 // kiMcitkathAMtaraM ramyaM provAca pratibhAnvitaH / vArANasyAM suvikhyAto bhUpo'pyAsInmahattaraH // 118 // 1 kSaNAntare / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarakathAcatuSkavarNanam - 201 AkhyayA lokapAlo'sau raajybhaardhurNdhrH| tasya rAjJI tu nAmnA syAdapaTTA manoramA / kaMdarpasya dhanuyaSTijigISoriva bhUpateH // 119 // athAnyeyuH sa bhUmIzo jagAmAzu svalIlayA / AkheTakakriyAsakto vanyAnhaMtuM vanAMtare // 120 // atrAMtare mahArAjJI rAjJastasya mnormaa| kAmukI raMtukAmAsItkAmabANairnipIDitA // 121 // drutaM kAMcitsamAhUya vidagdhAmabhisArikAm / cittasthaM gUDhamAkUtaM sAnudUtImavedayat // 122 // mAtamA ca vijAnIhi tadvAdhAM soDhumakSamAm / kAtarAM kupite kAme tvayi tatparamAnasAm / / 123 // tatvaM me zaraNaM bhUyAH sodyatA mdnugrhe| kAmA AnayasvAzu gatvAtha suMdaraM taruNaM naram / / 124 // nA tataH soce mahApApA dUtI sAhasikaM vacaH / mayyatra sAnukUlAyAM mA dausthyaM kuru suMdari // 125 // mohayAmi svavArtAbhiniSkAmamapi yoginam / kA kathA narakITAnAM kAmAjJAvazavartinAm // 126 // aMtare daivayogAdvai svasaudhasthitayA tayA / dRSTaH ko'pi yuvA vIthyAM paryaTastatra lIlayA // 127 // nAmnA caMga iti khyAtaH svarNakAro dRDhorukaH / ayamevocito raMtuM tayA cetyavalakSitaH // 128 // dRSTvA taM mRgazAvAkSI dRtI pratyAha puNshclii| enamAnaya sopAyairjIvanasya kRte mama // 129 // 1 mRgasya zAvaH potakaH / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jambUsvAmicarite pratasthe sA tadAdezAtI mAyAnvitA stii| AnayAmAsa taM vegAsthitA yatra manoramA // 130 / / sA rAjJI raMtukAmA taM yAvannItvA svasadmani / zayyAtale samAyAtA sasmarA muratotsavA // 131 / / tAvadaivAgajArUDho bhUpo'dhyatra smaagtH| dhRtAtapatrasacchAyo bIjyamAnaH sucAmaraiH / / 132 / / AgacchaMta tamAlokya rAjAnaM svarNakArakaH / vyAkulo'bhUdbhayAkrAMtaH kaMpamAno muhurmuhuH // 133 // gopayitvA tayA caMgaM kauzalyAdgUDhakUpake / sanmukhIbhUya bhUpAlaH snehAnnItaH svasamani // 134 // kAmAsaktaH sa bhUmIzaH SaNmAsaM sthitabAniha / manoramAM mukhAMbhojagaMdhalubdhamadhuvrataH // 135 // jIvanasya kRte tatra grAsamAtra prayatnataH / bhuktocchiSTacchalAdeva kSipati sma manoramA // 136 // evaM yAvatsa SaNmAsaM tisstthsttraatiduHkhitH| pAMDurogI mahApApAjjAto durgadhavAsitaH // 137 // atha bhUpAjJayA nIcaiH kUpe prakSAlite jalaiH / caMgaH praNAlikAdvArAgnirgatyAgAtsarittaTe // 138 // tatratyaiH sarvalokaizca pRSTaH sAzcaryamAnasaiH / ko'si tvaM te kathaM pAMDu jAtaM kAMcanasannibham / / 139 // caMgenoktamaho lokA matsaundaryAvalokanAt / bhoktuM pAtAlakanyAbhinIto'haM paramAdarAt // 140 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarakathAcatuSkavarNanam 203 tatazca gaMtukAmaM mAM jJAtvAtmIyagRhonmukham / cakrurvaivarNyamatyaMta kopAkrAMtAstu tAH khalAH // 141 // nisargato'pi yatsatyaM na vaMdati kadAcana / kiM punaH kAraNaM prApya tadyathA svarNakArakaH / / 142 // tatazcApi kramAdeva kRcchrAcchannaiha prati / AgatazcaMganAmAsau kathaMkathamivAtmahA // 143 // tatrAnItairmahAvaidyairnItaH saurabhyamAdarAta / sugaMdhadravyasaMyogaH zobhanAMgo'bhavadyathA // 144 // athaikadA gatastatra vIthyAM kAryavazAdiha / rAjasaudhasamIpastho sRSTaH so'pi tayA striyA // 145 // tathaiva sasmarA soce caMgamuddizya saMjJayA / AgacchAgaccha bho bhUyo'pyekazo mama sadmani // 146 / / caMgenoktamalaM snehestAvakIyaiH khle'dhunaa| yatprAptaM tvadgRhAduHkhaM vismarAmi na tatkSaNam / / 147 // adyApi na tanmadehAddaurgandhyaM yAti srvtH| upasargAccanmukto'haM nAvimRzyaM karomyataH / / 148 // tadvannAhaM bhaviSyAmi mukhalezasya hetave / tiryagAdigatiSyAho jAtuciduHkhabhAjanam / / 149 // bahumalapitenAlaM mAtula tvamavaihi bho / nAhamAkSyaM sukhaM muMje samAdhAnazatairapi // 150 // jJAtvA vidyuccaro dasyuH kumAraM dRDhamAnasam / stutiM cakre suniviNNaH so'pyAsannabhavaH svtH|| 151 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite aho svAminnaho prAjJa dhanyo'si tvaM jagatraye / mAdRzAM kA kathA nAtha tvaM pUjyastridazairapi / / 152 / / saMsArajaladheH pAraM prApto'si tvaM mahAmate / dharmakalpatarormUlaM tvaM bhettA karmabhUbhRtAm / / 153 / / ityAdistavanaM kRtvA tena vidyuccareNa vai / niHzeSamAtmavRttAMtaM gaditaM taskarAdikam // 154 // atrAMtare digAsItprAgraktavarNA subhAsvarA / jambUkumArasaMtyaktai rAgairjAtairivAdhvaniH / / 155 / / kecitsaddRSTayastatra dhyAnasaMlInamAnasAH / kAyotsargaparA bhavyA babhUvuH paramAdarAt / / 156 / / kecicchrImajjinezAnAM pUjAM kartuM samudyatAH / gaMdhadhUpAdisAmagrIM svIkurvANA babhrustarAm / / 157 / / tato vegAdudeti sma bhAnumAnudayAcalAt / svAminaM draSTumautsukyAdudyanneva garbhastibhiH // 158 // yatprasAdAnmahAsattvA bhuMjatiM sukhamacyutam / zakracakrapadaM caiva sevyo dharmaH sa dhArmikaiH / / 159 / / 204 iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavachrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizArada paNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyarthite vidyucca rakathAcatuSkavarNano nAma ekAdazaH parvaH / 1 kiraNaiH / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha dvAdazaH parvaH / zivamastu sadA tubhyaM jainazAsanazAsanAt / sAdhupAsAMgajasyAsya tava zrI sAdhuToDara // 1 // ityAzIrvAdaH / nami namatsurAdhIza paMcakalyANabhAginam / nemiM dharmarathasyeva nemiM naumi jagadgurum // 1 // atha prabhAtasamaye yadabhUcchreSThino gRhe / pravakSyAmi tadevoccairyathAvRttamanukramAt // 2 // naiza tasya kathAvRttamazrauSIcchreNiko nRpaH / arhadAsena saMproktaM svato gatvA nRpAlayam // 3 // kSaNaM vailakSyamAsAdya sAndrastrehavazAnnRpaH / dharmabuddhayA punaH so'yaM jJAtazcAnaMdanirbharaH // 4 // nedududubhayastatra zreNikasyAjJayA tadA / kevalajJAnasAmrAjyapadAvAptirjayAvahA / / 5 / / mRdaMgAnakanAdaizva vyApto bhUvalayastadA / kalyANeSveva tIrthezAM vyomamArge yathAmaraiH // 6 // AgataH zreNiko bhUpaH sotsukaH zreSThino gRhe / snehArdraH sakuTumbava vaMdituM svAmipaMkajam // 7 // netravaktrAdiceSTAbhirnirvikArAbhirasya vai / vIraM vairAgyamArUDhaM svAminaM so'pyajijJapat // 8 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jambUsvAmicarite jJAtvA sa bhUSayAmAsa svAminaM bhUSaNAdibhiH / jAnannapi virAgaM taM bhAvazuddhayarthamAtmanaH // 9 // caMdanAdidravairaMgaM carcita svAmino babhau / yathA merau jinezasya bhUpenevAmarezinA // 10 // sazekharaM zirastasya zobhAmApAtizAyinIm / svayaMvarAya muktazrIkAminyA iva saMstutam // 11 // tataH sAnumatirbhUtvA bhUpatiH zreSThinA saha / zivikAyAM vahastAbhyAM sthApayAmAsa svAminam / / 12 / / vane gaMtuM samudyuktaM svAminaM tapasaH kRte / sarvaH paurajanastatrAgamadvIkSitumAdarAt // 13 / / samakAryANyatItyApi dhAvaMtI jnsNhtiH| ada(1)STamiva taM draSTumAjagAma sakautukAt // 14 // muktabhAryAcatuSko'sau siddhisaukhyAbhilASavAn / dhanyo'yamiti sarve'pi jajalpuste parasparam // 15 // hAhAkAro mahAnAsIttadA rAjagRhe pure / kecittatsnehasaMsaktA mumUrcchariva duHkhitAH // 16 // atrAMtare samAyAtA mAtA jinamatI satI / sravadazrusamAkrAMtaM gaddaM cAbhijalpati // 17 // pratIkSasva kSaNaM yAvatputra mAM mAtaraM prati / iti dInagiraM mohAdudgiraMtI mumUrcchayA // 18 // naSTaceSTAmivAlokya zvazrU tAvadhUjanaH / vilalApa mahAmohAt sazokAM giramudgiran // 19 // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAminirvANagamanavarNanam 207 hA nAtha manmahAprANa hA kaMdarpakalevara / anAthA vayamadyAho vinApyAgAkRtAH katham // 20 // dhigdaivaM yena dattAsya tapase buddhirutkttaa| pazyatA sma mahAduHkha tatkAruNyamakurvatA // 21 // adyApi bho kRpAnAtha prasIda kuru mArdavam / bhukSva bhogAnnabhogAbhAnnityUcustAH priyAstadA // 22 // rajarvayaM kathaM nAtha tvAM vinA diinvRttyH| yathA candrAite rAtririti danigirazca tAH // 23 // tataH sopAyamAlaMbya caMdanAdidravairapi / yatnairjinamatI nItA tAbhizcetanatAM tadA // 24 // sAvadhAnA tadA proce mAtA jinamatI stii| vIravairAgyamArUDhaM svAminaM prati prazrayAt // 25 // kedaM tava vapurvatsa kadalIgarbhakomalam / khaDgadhArAnibhaM putra kedamugrataraM tpH||26|| aMguSThAjjvalito vahniryathA yAti svamastake / tathA tapo vijAnIhi tasmAdapyatiriktakam // 27 // kartu bhUzayanaM bAla kathaM zaknoSi duHkhadam / bAhumucchIrSakaM kRtvA gamiSyasi kathaM nizAm // 28 // apyAvAM (hi) parityajya pitarau komlaashyo| vinA gA (2) duHkhitau kRtvA kathaM yAsi vanAMtare // 29 // imA vadhvazcatasro'pi tvAmRte duHkhpuuritaaH| ekAkinyo na zobhaMte bhAvazUnyAH kriyA iva // 30 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jambUsvAmicarite ityAdibahudhAlApavilapaMtImivAturAm / mAtaraM prati provAca jambUsvAmI dRDhAzayaH // 31 // mAtaH zokaM jahIhi tvaM kAtaratvaM parityaja / / bhAvayAjasramevemAmanityAM saMsRtisthitim // 32 // Adau vaiSayika saukhyaM mAtabhuktvojjhitaM myaa| bahuzo'pi yatastaddhi na samIhAmahe vayam // 33 // svarge'pi yanmahAbhogernAgAttRptimayaM jnH| ebhiH svamanirbhamatyaiH sa kathaM tRptimApnuyAt // 34 // na jAne kiyato vArAnabhavaM nArakaH surH| tiryakcApi narazcAhaM bhUtvA bhUtvA punaH punH|| 35 // uktaM ca"kati na kati na vArAn bhUpatibhUribhUtiH kati na kati na vArAnatra jAto'smi kITaH / niyatamiti na kasyApyasti saukhyaM na duHkhaM jagati taralarUpe kiM mudA kiM zucA vA // 1 / / " iti prbhRtivaakyaaNshairucitairmRtopmaiH| mAtaraM pratibodhyAzu niragAtsa nijAlayAt // 36 // gacchannanuvanaM reje tadAso vimukho gRhAta / truTaddhaMdhanasvacchaMdo mahAgaja iva drutam // 37 // stuvaMti sma tadA tuSTAH srve'pyaasnnbhvykaaH| tRNAya manyamAnaM taM padaM sAmrAjyasannibham // 38 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAminirvANagamanavarNanam 209 athAnaMdasamAyuktaH shrennikaadinRpaadibhiH| zibikAyAM sthito nIto hastAddhastaiH sa kAnanam // 39 // phalapuSpasamAkIrNamakAle'pi phalodayam / tadA tatkAnanaM reje kiMcinmRSTavizeSakam // 40 // anilodUtazAkhAgrezcalamAnairitastataH / jambRkhAmikumArasyAgame nRtyamivAtanot / / 41 // tatrasthaM munimAnamya guruM saudharmasaMjJakam / upaviSTo yathAsthAne kumAro'bhimukhaM muneH||42|| uttamAMge sa vinyasya kuDmalIkRtahastakam / tena jambUkumAreNa vijJapto munirAdarAt // 43 // kRpAsAgara sadvRtta mAmuddhara bhavArNavAt / nAnAduHkhazatAvaitanimajjata kuyoniSu // 44 // adya me karuNAM kRtvA dehi dIkSAM bhavApahAm / pAvanI saspRhAM sarvaiH karmanirmUlanakSamAm // 45 // labdhAnujJaH sa zuddhAtmA guroH srvsmksstH| aMgAduttArayAmAsa bhUSaNAni viraktadhIH // 46 // tAvatpuSpasajo muktAH svkiriittaagrkottitH|| dUrIkRtA balAdeva manmathasya zarA iva / / 47 // AkSipanmukuTaM mardano helayA ratnanirmitaM / mAnaunnatyamivAzeSa nirjayAnmohabhUpateH // 48 // tato'pyuttArayAmAsa hArAvalyAdyalaMkRtAn / mudrikAdIMzca sadratnanirmitAnaMgataH sphuTam // 49 // 14 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jambUsvAmicarite tatastatyAja vastrANi zlakSNAnIya nijAnvayAt / paTalAnIva mAyAyAH kSaNAdeva vicakSaNaH / / 50 // tutroTa kaTisUtraM ca ghaTitaM maNiveSTitaM / dRDhaM baMdhanamasyeva saMsArasya mahAdviSaH / / 51 / / tataH kuMDalayugmaM ca nyakkRtaM karNayoH sthitaM / truTadbhavarathasyeva cakrayugmamivAmunA // 52 // kacalocaH kRtastena karAbhyAM svasya liilyaa| paMcamuSTi yathAmnAyamonnamazcacciraniti // 53 // tatazcAMgIkaroti sma gurorAdezataH kramAt / zuddhAnmUlaguNAnsarvAnaSTAviMzatisaMmitAn // 54 // mahAvratAni paMcaiva smRtAH smitystthaa| iMdriyANAM nirodhazca paMcadheti prakIrtitaH // 55 // locazcaiko guNo mukhyaH ssoddhaavshykskriyaa| acelatvaM tataH proktaM zuddhacAritradhAribhiH // 56 // ahiMsAvratasiddhayartha yatInAM snAnavarjanam / pAzukAvanau zayanaM vairAgyAdivivRddhaye / / 57 // daMtakASThAdibhogazca virAgANAmanuttamaH / gallUpAdikriyA cApi kartavyA na ytiishvraiH||58|| kAyotsargeNa bhoktavyaM sthitibhojanamekazaH / kevalaM dehasiddhayartha na bhogArtha kadAcana // 59 // ete mUlaguNAH proktAH zramaNAnAM jineshvraiH| saMtyuttaraguNAzcApi lkssaashcturshiitikaaH|| 60 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAminirvANagamanavarNanam 211 sarve'pyAmaraNaM nItvA pAlanIyA mumukssubhiH| etatsamuditaM sarva nizcita syAnmunivratam // 61 // ityuktaM guruNA svena guruNA sadguNairapi / zrutvA jambUkumAro'sau sarva jagrAha zuddhadhIH // 62 / / tato jayajayArAvaM cakruH sarve'pi sNmudaa| zreNikapramukhA bhUpAH sarve paurajanAstathA // 63 // tataH kecittu bhUpAlAH shuddhsmyktvbhuussitaaH| babhUvumunayo nUnaM ythaajaatsvruupkaaH|| 64 / / kecinmohAvRtestatra klIvatvena kdrthitaaH| zrAvakasya vratAnyuccaiste'pi jagRhuH sAdarAt // 65 // atha vidyuccaro dasyurvirakto bhvbhogtH| sarvasaMgaparityAgalakSaNaM vratamAhIt / / 66 // sArdha paMcazatairbhUpaputrairAsItsa saMyamI / dasyukarmarataiH sarvaiH prabhavAdisusaMjJikaiH // 67 // ataH paraM sunirviNNaH so'rhaddAso vnnigvrH| sakalatraM gRhaM tyaktvA dRDho'bhUnsunikuMjaraH // 68 // suprabhAkSAMtikA pArthe mAtA jinamatI ttH| saMsArAsAratAM matvA syAdAryikA (yAH) vratAnvitA // 69 // padmazrIpramukhA vadhvo vIkSya saMmRtisaMsthitima / suprabhAM gaNinI natvA gRhaMti sma tapo mahat / / 70 // praNamyAzu tataH sarvAn saudharmAdimunIzvarAn / jagmuH zreNikabhUpAdyAH pratisaasamutsukAH // 71 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jambUsvAmicarite kRtArtha manyamAnaH sa svAtmAnaM sdbrtaanvitH|| kRtopAsavidhistatra sthito vAcaMyamI bane // 72 // yathAzakti samAdhAya te'pi vidyuccraadyH| nItvopavAsasaMkhyAzca tasthuAnAvalaMbinaH / / 73 / / siddhabhaktiM samAdhyaMte paThitvAtha mhaamuniH| pratasthe'to'naghe mArge pAraNAyai kRtodymH|| 74 // vizanrAjagRhe ramye pure zobhAta susaMyataH / aho puNyapadArtho'yamAyAto mUrtimAniva / / 75 // AgacchaMte tamAlokya duuraadaanmrmstkaaH| praNemuH zrAvakAH sarve zreyo'rtha viitmtsraaH|| 76 // keciccitramivAlokya saMjajalpuH savismayam / yo'bhU (da) grAgraNIH pUrva so'yaM jAto muniishvrH|| 77 // aho devasya vaicitryaM karmaNAM rspaaktH| ko vetti kiM kathaM bhAvi jJAnAdanyatra mAdRzaH / / 78 // kecidAnarasAH zaktAH prtigraahitumutsukaaH| tasthurvyastAH khavIthyaMtarmArgAlokanatatparAH // 79 // vadaMti sma janAH kecit svAminnatra kRpAM kuru / pavitrIkuru no vezma crnnaambujrennubhiH||8|| tiSTha tiSThAtra madrohe jambUkhAminmahAmune / prAzukAnnaM gRhANAdha niravayaM bhaktyA ( mayA) rpitam / / 81 // ihaivAgaccha madnehamihaivAgaccha madgRham / UcurAneDitaM bhavyA mithaH kecidito'mutaH // 82 // 1 AmneDitaM dvistriruktaM ityamaraH / Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAminirvANagamanavarNanam 213 kAcidace vayasyo'yaM manmathAkAravigrahaH / sukarAMgaH kathaM kuryAttapo duSkaramaMjasA / / 83 // agamadvaMdanAvyAjAtkAcidAzI (rA)nirIkSatum / kAmadevanibhaM devamakAmamapi svAminam // 84 // ityAdivividhAlApaiH saMvadatsujaneSvapi / agAdacityavRttyAsau jinadAsasya sadmani // 85 // navakoTivizuddhaM sa jagrAhAhAramalpazaH / abhUdAnAtizAyitvAtpaMcAzcarya tdNgnne||86|| nItvAhAraM sa zuddhAtmA nirIho'pi smiihyaa| kRteryApathasaMzuddhizcacAlAnuvanaM muniH // 87 // kramAdApa vanasyAMte pArtha saudharmasanmuneH / sarvataH sutapaHsiddhaye nirvANasya mahaujasaH // 88 // atha saudharmasaMjJasya muneH katipayaidinaiH / prAdurAsItsvabhAvotthaM kevalajJAnamejasA / / 89 // pAdamale'sya srvaarthvedino'nNtdhrmnnH| carati sma tapazcograM jambUsvAmI mahAmuniH / / 90 // tapo'nazananana(?)mAyaM karoti sma sa sAdarAt / vegAdAtmavizuddhayarthamahnisaMkhyA puraHsaram / / 91 // dvitIyamavamaudarya carati sma tapo mahat / ekagrAsAdikaM muMjannodanaM sajalaM zamI // 92 // vidhAya samasaMkhyAdi yathAlubdhamalubdhakaH / vRttisaMkhyAnamevaitattRtIyaM tapa Asadat // 93 // 1 sukomalAGgaH / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jambUsvAmicarite samAcarastapasturya rasAnAM parihApanam / hRSIkANAM niSedhAya smarodrekasya zAMtaye // 94 // zUnyAgAravanAdyadrau cakAra vasatiM vshii| tapo'daH paMcamaM nAnA viviktazayanAsanam / / 95 // SaSThasaMjJaM samAkhyAtaM kAyaklezAbhidhaM tpH| mahopasargajetrAstraM karttavyaM sumniissibhiH|| 96 // idaM bAhyaM tapaH poDhA carkarIti sma helayA / jambRsvAmI mahAvIryo dhairyasyaikapadaM mahat / / 97 // abhyaMtaraM tapaH proktaM prAyazcittaM yadAdimam / kumAraH svIkaroti sma labdhAnvarthAbhidhAnakam / / 98 // nizcayAdAtmadharmeSu mokssmaargessvnuddhtH| vinayaM tamakArSIt sa yathAsvaM parameSThiSu // 99 // nAtikramo munIzAnAM namaskArakriyAdiSu / vaiyAvRtyaM tapaH proktaM tattRtIyaM sukhapradam // 10 // zuddhasvAtmAnubhUteH syAdabhyAsAt paramaM tpH| svAdhyAyaM nizcayAcchuddhaM caturthamakaronmuniH // 101 // zarIropAdhibhedeSu mamatvaparivarjanaM / vyutsargAkhyaM tapastacca paMcamaM muninA kRtam // 102 // tato'pyanuttaradhyAnaM tapaH SaSThamanuttaram / kRtsnaciMtAnirodhena yaccaitanyAvalaMbanam // 103 / / SoDhetyAbhyaMtaraM zuddhaM tattapo muktikAraNam / sa nirviNNamanAH sarva niraticAramAdade // 104 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAminirvANagamanavarNanam 215 apyabhivyaktarUpazca jAtajAtasvarUpataH / gupto guptitrayeNoccairvAGmanoyoganigrahAt // 105 / / kaSAyAricamUM jetu baddhakakSa ivaabbhau| dhRtvA prazamajeH zastraM sanmukhaM yoddhamuddhataH // 106 // manmathasya priyAmArAdati mAgeva nighnatA / pravArito bhaTo mAro helayA yena nirjitaH // 107 / / dvAdazAMgamahAvidyAvAridheH pAragaH sudhI / dravyabhAvAdibhedena naikadhArthaprapaMcakaH // 108 // evamaSTAdazAbdAnAM vyatikrAMtA ica kSaNaM / jambUsvAmini ghorograM tapaH kurvati naikathA / / 109 / / tapomAse site pakSe saptamyAM ca zubha dine / nirvANa prApa saudharmo vipulAcalamastakAt / / 110 // anaMtasukhapAthodhau nimagnaM balabhUSitam / anaMtadarzanajJAnaM tamahaM naumi zreyase / / 121 // tatraivAhani yAmArdhavyavadhAnavati prbhoH| utpanna kevalajJAnaM jambUsvAmimunestadA / / 112 // naSTe moharipo jJAnadarzanAvaraNakSaye / AsItpadmAsanastasya jJAna vIryAvRteH kSayam // 113 // tataH kevlpuujaarthmaajgmutridshaalyaaH| sotsAhA saparIvArA nijaddhAdisamanvitAH // 114 // praNemuniHparItyAtha svAmina trijagadgurum / uccairjyjyaaraavmuccrNto'mraadhipaaH||115 // Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite pUjayitvAtha sAmagyA tuSTuvuH prabhumAdarAt / gadyapadyAdisadvRttairanaupamyaiH surezvarAH // 116 // jaya pracaMDakaMdarpadarpasApaha prbho| jaya kevalamArtaDa prakAzitajagattraya // 117 // stutveti bahudhA stotraiH prAtyakevalinaM jinam / yayurdevA nijaM dhAma manyamAnAH kRtArthatAm // 118 / / vijaharSa tato bhUmau zrito gaMdhakuTI jinaH / magadhAdimahAdezamathurAdipurIstathA // 119 // kurvan dharmopadezaMsa kevalajJAnalocanaH / varSASTAdazaparyataM sthitastatra jinAdhipaH // 120 // tato jagAma nirvANaM kevalI vipulAcalAt / karmASTakavinirmuktaH zAzvatAnaMtasaukhyabhAk // 121 // tato'naMtaramevAsAvarhaddAso munIzvaraH / aMte sallekhanAM kRtvA SaSThe'bhUdivi devarAT // 122 // nAmnA jinamatI sApi kRtvA sallekhanAM zubhAm / brahmottare surendro'bhUcchitvA yoSitkuliMgakaM // 123 // tato vadhvazcatarastA vAsupUjyajinAlaye / mRtvA caMpApure tatra devIjAtA mhrddhikaaH||124 // atha vidyuccaro nAmnA paryaTanniha snmuniH| ekAdazAMgavidyAyAmadhItI vidadhattapaH / / 125 // athAnyeyuH sa niHsaMgo munipNcshtairvRtH|| mathurAyAM mahodyAnapradezeSvagamanmudA // 126 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAminirvANagamanavarNanam tadAgacchatsa baila (ra) ktyaM bhAnurastAcalaM zritaH / ghoropasargameteSAM svayaM draSTumivAkSamaH // 127 // abravIccaMDamArIti kAcittadvanadevatA / 217 mune paMcadinAnyatra sthAtavyaM na tvayAdhunA // 128 // Agatya sapta (?) yAtrAyai bhUtapretAdayastviha / kSudrA vAghAM kariSyaMti yuSmAkaM soDumakSamAM // 129 // atastvaitatparityajya sthAnamanyatra gamyatAm / durnimittaM tyajati jJAH saMyamadhyAnasiddhaye / / 130 // ityuktvA sA gatA tUrNa caMDamArI nijAlayam / Uce vidyuccaraH prAjJo munimuddizya sAmyataH // 131 // aho bRddhagaNA yUyaM mA kurvetu haTakriyAm / niSpramAdatayA cAtaH sthAnAdanyatra gamyatAm // 132 // zrutvaitanmunayaH kecidUcurnizaMkitAzayAH / astaM gate divAnAthe neyaM kAlocitakriyA / / 133 / / vibhyatAM kIdRzo dharmaH svAminniHzaMkitAbhidhaH / upasargasaho yogI prasiddhaH paramAgame / / 134 // bhavatvatra yathAbhAvyaM bhAvikarmazubhAzubham / tiSThAmo vayamadyaiva rajanyAM maunavRttayaH / / 135 // nizamyaitadvacasteSAM tasthau vidyuccaro muniH / naizaM yoga pratiSThApya maunamAlaMvya dhIradhIH // 136 // tato'ndhatamasA vyAptamAzAmAsyaM durIkSaNAt / vizvaM jighatsumAyAto layaHkAla iva kSaNAt / / 137 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jambUsvAmicarite atrAMtare samAyAtA bhUtametAtha rAkSasAH / ito'mutaca dhAvato bhISaNAkRtidhArakAH / / 138 // kecinmazakadaMzA dadazUkanibhAH pare / kecittu kukkuTAkArAH satIkSNA nakhacaMcavaH / / 139 // phetkArAdivaM kecitkurvato'tibhayAnakAH / nabhasyullAlayaMtyuccairmAsakhaMDAnitastataH / / 140 // sadyaH zroNitasaMliptakapAlAMkitapANayaH / niryamAnibhImAsyAH kaMThabaddhAsthisaMcayAH // 141 // raktAkSA vyAdadAnAsyAH keciddhastorvamUrddhajAH / urustharuMDamAlAste hasaMta iva lIlayA // 142 // gRhANainaM gRhANainaM mArayeti vaconvitAH / sahuMkAraravai raudrA roSAddaSTAdharAH pare / / 143 / / mahyAmAsphAlya maMkSvainaM tADayet phuktibhISaNAH / prerayainaM marunmArge kecitsaMtrAsa nirdayAH // 144 // ityAdivividhopAyaiH pApAH pApakriyAratAH / cakrurmahopasarge te munInAM vaktumakSamaM // 145 // tadA vidyuccaro dhIro mahAdhairyaparAyaNaH / ciMtayanniti citte sve zuddhA dvAdaza bhAvanAH // 146 // jIvanAzAM parityajya kRtvA sanyAsamAdarAt / ivAkiMcitkaratvaM tanmanyamAnaH sthiro'bhavat / / 147 // tato yathA svamanyepi munayaH svasthacetasaH / upasargasahA jAtA jJAtasaMsRtilakSaNAH / / 148 // 1 bhUmau / 2 AkAzamArge / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 jambUsvAminirvANagamanavarNanam svAdhyAyaniratAH kecitkeciddhyAnAvalaMbinaH / kecitkarmavipAkajJA tasthurmerurivAcalAH || 149 / / dharmaH sarvasukhAkaro hitakaro dharma budhAzvinvate dharmeNaiva samApyate zivamukhaM dharmAya tasmai namaH | dharmmAnnAsti paraH suhRdbhavabhRtAM dharmasya mUlaM dayA tasmin zrIjinadharmazarmaniratairdharme matirdhAryatAm / / 150 / / iti zrIjambUsvAmicaritre bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusarita syAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAsutasAdhu ToDarasamabhyarthite jambUsvAminirvANagamanavarNano nAma dvAdazaH parvaH / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha trayodazaH parvaH / bhUyAtsa zarmaNe jambUsvAmI niSkarmatAM zritaH / sAdhupAsAMgajasyAsya tatra zrIsAdhuToDara // 1 // ityAzIrvAdaH / pArzvanAthamahaM naumi haMtAraM vighnakarmaNAm / varddhamAnaM sunAmnApi pramANAcca nijonnatam // 1 // athopasargasaMbhUtau te ca vidyuccarAdayaH / munayo bhAvayAmAsurimAH SoDazabhAvanAH // 2 // anityA zaraNA caiva saMsRtezvAnucitanam / ekatvaciMtanaM caitramanyatvaM ca tataH param // 3 // azucyAsravasaMjJe dve saMvaro nirjarA tataH / lokasaMsthA tathA bodhidurlabho dharma eva ca // 4 // saMvegavardhanAdyarthameSAM tattvAnucitanam / anuprekSAH smRtAstAtha dvAdazaivAnupUrvataH // 5 // ye yAtA yAMti yAsyati yaminaH padamavyayam / dvAdazaitAca tAH sarvA bhAvayitvA subhAvanAH // 6 // anyatvaM sarvamevaitadvastujAtaM carAcaraM / vaibhAvikasvabhAvatvAtkarmaNAM rasapAkasAt // 7 // Aphalodaya mevaitatkarmavrIhyAdivatsvataH / tannirmANaM kathaM loke nityaM bhavitumarhati // 8 // ataH karmodayAjjAtAH paryAyA vapurAdayaH / svAnubhUtyaikamAtratvAdbhinnAste kSaNabhaMgurAH // 9 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam pramANAdAgamAccApi svAnubhUteH samakSataH / teSAmanityasaMsiddhoM ko vimuhyet pragalbhadhIH // 10 // kRtvAvadhiM sahasrAMzurudetyatra mahItale / kRtvAvadhiM tathA jIvA utpadyate caturgatau // 11 // yathA vRkSAtphalaM pakkaM vizliSTamanubhUtalaM / AvazyakaM patatyetattathA tanubhRto'pyamI // 12 // jIvitaM capalaM loke jalabudabudasannibham / rogaiH samAzritA bhogA jarAkrAMtaM hi yauvanam // 13 // saundarya ca kSaNadhvaMsi saMpado vipadaMtakAH / madhubiMdUpamaM puMsAM saukhyaM duHkhaparaMparA // 14 // iMdriyArogyasAmarthyacalAnyabhropamAni ca / indrajAlasamAnAni rAjasaudhadhanAni ca / / 15 / / putrapautrakalatrAdi mitrAMdhavasajjanAH / saMpAvaccapalarUpAzca dRSTanaSTA iva kSaNam // 16 // ityadhruvaM jagatsarva nityazrAtmA sanAtanaH / ataH sadbhirna karttavyaM mamatvaM vapurAdiSu / / 17 / / // anityAnuprekSA // bhramato'sya bhavAvartte jaMtorgaticatuSTaye / yamArAtigRhItasya na ko'pi zaraNaM bhavet // 18 // yathA vyAghragRhItasya mRgazAvasya kAnane / puNyodayAdRte kazcidrakSituM na kSamo'GginaH // 19 // 1 vidyut / 221 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite aNimAdiguNezanAM teSAmapi divaukasAm / divaH pracyutirevAsItkA kathAnyazarIriNAm // 20 // maNimaMtrauSadhAdIni tAvatsarvANi saMtyaho / 222 yAvadvaktrakarAlo'sau yamo nAyAti sanmukham // 21 // kRtAntena gRhIto'sau kupitena yadA tadA / iMdracakrakhagezAdyaiH kSaNaM trAtuM na zakyate / / 22 / / matvetyazaraNaM vizvaM zaraNyaM jainazAsanam / upAdeyatayA sadbhirgrahItavyaM prayatnataH || 23 || arhataH zaraNaM siddhAH sAdhavaH zaraNaM tridhA / zaraNaM tatpraNItazca dharmaH sarvatra dhImatAm / / 24 / / matveti dhIdhanaireko dharmaH kAryaH sa ca dvidhA / vyavahArAt kriyArUpo nizcayAdAtmadarzanam / / 25 / // azaraNAnuprekSA // dravyaM kSetra tathA kAlo bhavo bhAvastathaiva ca / etatsopapadAnnAyAt saMsAraH paMcadhA smRtaH // 26 // tAvatsa dravyasaMsAro lakSyo sUkSmArthadarzibhiH / karmano karmarUpeNa pudgalAdAnalakSaNaH // 27 // gRhItA gRhatAca mizrAzcApi nisargataH / vidyate pudgalAstredhA loke'sminnicitAH sphuTam // 28 // tadvivikSatajIvena te tredhApIha pudgalAH / karmano karmabhAvena nItvA vArAnanaMtazaH / / 29 // bhuktojjhitAH punazcApi punarnItvA punastathA / evaM samuditaH sarvo dravyasaMsAra ucyate // 30 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmividyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 223 so'pyanenaiva jIvena kRtapUrvo hynNtshH| kSetramAkAzadezaH syaanccaannupriimto'ngginH|| 31 / / hAnivRddhikramAdvyApto janmanA mRtyunAthavA / kanakAdrimahAskaMdhAH saMtyaSTau madhyadezakAH // 32 // vikhyAtA gostanAkAranaM lokasya madhyagAH / atha kurvastadAraMbha kazcijjIvo vivakSitaH // 33 // tAvattAnaSTadezAMzca nItvotpanno nijodre| bhuktAyuH socite kAle mRtvotpanno sa kutracit // 34 // ekadezamatikramya tatraivotpadyate punH| evaM kramAtparityajya tamekaikaM pradezakam / / 35 // kacitsaMmUchate jIve mRtvA mRtvA punaH punH| yAvataH sarvalokasya sarvadezAH prpuuritaaH||36|| bhavaMtyekena jIvena janmanA mRtyunA tthaa|| tadA samuditaH so'yaM kSetrasaMsAralakSaNaH // 37 // sopyavazyaM kRto'nena pUrNo vaaraannNtshH| niraMzaH samayaH kAlaH so'pi saMlakSyate jinaiH // 38 // aNoH paryaTato maMdagatyA zuddhasya maantH| athotsavasapobhyAM dehAdInAM svabhAvataH // 39 // labdhAnvarthAbhidhAno dvau kAlabhadau yathAkramam // 40 // . 1 tatra sarvakAlaM jIvASTamadhyamapradezA nirapavAdAH sarvajIvAnAM sthitA eva / kevalInAmapi ayoginAM siddhAnAM ca sarve pradezA sthitA eva / vyAyAmaduHkhaparitApodrekapariNatAnAM jIvAnAM yathoktASTamadhyapradezavarjitAnA itare pradezA avasthitA eva / zeSANAM prANinAM sthitAzcAsthitAzceti / tattvArtharAjavArtike pR. 203 / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jambUsvAmicarite tadyathotsarpiNIkAlo yAvadaSTapramANakaH / so'pyavasarpiNIkAlastAvAneva jinAgame // 41 // koTIkoTyo dazAbdAnAM vArDINAM svasya sNkhyyaa| pramANaM tatra pratyekaM darzitaM vizvadarzinA // 42 // tasyAmArabhya mAnAyAmAcaikasminniraMzake / labdhajanmA yadA kazcit bhavetyAraMbhakastadA // 43 // bhuktvA svAyuryathAkAlaM mRtvotpannazca kutracit / tasyAM dvitIye'smizcedutpanno bhavettadA / / 44 // atikrAMto niraMzaH sa samayazcaikamAtrakaH / vijJeyo'yaM kramaH sadbhirnAnyAdRzaH kramaH kacit 45 // yAvaMtaH samayAstasyA bhajyamAnA nirNshkaaH| nItAH sarve'pi jIvena janmanA mRtyunA ca te // 46 // tadAya melitaH sarvaH kAlasaMsRtiriSyate / sApyanubhUtapUrvasya jIvasyAnaMtazaH sphuTaM // 47 // bhavo jIvasya paryAyaH so'pyazuddhazca karmasAt / nArakazcApi tiryagvA devazceti caturvidhaH // 48 // vatsarANAM trayastriMzadabdayo divi nArake / utkarSeNApakarSeNa sahasrANi daza sthitiH // 49 // tatra baddhAM naraH kazcicchvAbhrI sthitimanuttamA / bhuktojjhito mRtazcAtha baMbhramyeta yatastataH // 50 // yadA tu daivayogAtsa sthiti badhnAti tAdRzIM / prAraMbhakastadA jJeyo nAnyathA bhvsNmRteH||51|| Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 225 jaghanyasthitivarSANAM yAvaMtaH samayAH smRtaaH| tAvaMto vArAnasako ( kRt ) mRto jAtaH punaH punH|| 52 // tataH sAdhikamekena tato'pyekena sAdhikam / samayena yadAyuH syAdvartamAnaM zarIriNAm // 53 // tadApyeSa kramo jJeyo nAnyathA tadatikramAt / kramAddhIno'dhikazcApi nollekhyaH kadAcana / / 54 // varddhamAnaM kramAdAyuH sarvotkarSa yadA bhavet / paryApto bhavasaMsAro devanArakayostadA // 55 // evaM tiryagmanuSyANAM sthitirAMtarmuhUrtikI / apakarSAttUpakarSeNa tripalyopamasaMmitA / / 56 // athArabhya jaghanyAdA pUrvavatsamayAdhikam / punarbadhvA kramAdAyuryAvatotkarSatAM vrajet // 57 // tAvAnekIkRtaH sarvaH sa yuktaH samavAyavAn / ucyate bhavasaMsArastallakSaNavidAMvaraiH // 58 // so'pyanenaiva jIvena saMgRhIto hyanaMtazaH / kRte nityanigodAdvA sarveNApyaTatA bhRzam // 59 // bhAvo jIvasya paryAyaH pariNAmaguNAtmakaH / sa cAzuddhazca zuddhazca dvidhA syAnnayabhAgataH // 60 // paradravyAtmakaM karma jJAnAdyAvaraNaM svtH| tadvipAkanimittatve jAto zuddhaH sa janminaH / / 61 // kRtsnakarmakSaye yastu bhAvo jIvasya niSkriyaH / sa zuddha iti vijJeyo yathA saukhyamatIndriyam // 62 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite tatropAzrayayuktitvAdazuddhe parivarttanam / zuddhe bhAve svarUpatvAttannAsti kharazRMgavat // 63 // sthiteradhyavasAyAnAM sthAnAnIha susaMkhyayA / patitAni catuHsthAnairloka saMkhyAtamAtrataH // 64 // evamadhyavasAyAnAmanubhAgocitalakSaNAm / patitAni ca SaTsthAnairlokAsaMkhyAtamAtrazaH // 65 // lokasaMkhyAtamAtrANi yogasthAnAni saMkhyayA / patitAni catuHsthAnairvRddhihAnikramAditi // 66 // atazcaiSAmanaMtAH syurbhedAste ca niraMzakAH / utkRSTo'nutkRSTazca jaghanyo'pyajaghanyakaH // 67 // sarvA jaghanyAdArabhya yAvadutkRSTatAM nayet / jIvaH sarvAnimAnbhAvAnbhAvasaMsAra ityayaM // 68 // 226 uktaM ca "paiDhamakkho aMtagado Adigade saMkamedi vidiyakkho / doSNa vi gaMtUNaMtaM Adigade saMkamedi tadiyakkho / / 1 / / " kRte nityanigodAdvA bhavasaMsAravadyataH / eSo'pi bhAvasaMsAraH prApto maMdairanaMtazaH / / 69 / / paMcaprakAra saMsAraM matvA mokSasukhArthinaH / niHsaMsAraM nijAtmAnaM tridhApyArAdhayaMtu bhoH // 70 // // iti saMsArAnuprekSA // 1 prathamAkSa antagata Adigate saMkrAmati dvitIyAkSaH / dvAvapi gatvAntamAdigate saMkrAmati tRtIyAkSaH // gommaTasArajIvakAMDe gAthA // 40 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 227 eko dravyasvabhAvatvAdanAdinidhanaH svtH| paryAyArthIdanekatve'pyasya cidrUpamAtrataH // 71 // ekAkI bhramate dIno mohakAMvRtaH zaThaH / uurvaadhstirygaalokaadshessuuccairito'mutH|| 72 // kadAcinnArakaM duHkhamekAkI sahate jddH| na ko'pi tatra sAhAyyaM kuryAdyAvaditi kSaNam // 73 / / eko'yaM svargasaukhyAni bhuMkte puNyodayAdiha / tiryaktve'pi naratve'pi sahAyaparivarjitaH / / 74 // utpadyate'tha paMcatvaM yAti jIvo rudanniva / tadApi putrapautrAdi mitrbaaNdhvsjjnaaH|| 75 // ye kalatrAdayastena nApi sAddha padaM ddhuH| sasthAvarakAyeSu duHkhayonisatAtmasu // 76 // ekAkI bhramate prANI nAnAklezoghapIDitaH / na sadhyaGko'pi tatrAho kSaNaM yAvaditi sphuTam // 77 // ekastaposinA hatvA karmArAtIH svapauruSAt / kevalajJAnasAmrAjyaM nirbhayaM padamaznute // 78 // ityekatvaM parijJAya jaMtoH sNsaarmokssyoH| sAvadhAnatayAdeyo mokSo'naMtasukhAtmakaH // 79 // // iti ekatvAnuprekSA // vapuSo'pi vibhinnazcejjIvaH saMlakSyate kSaye / lakSaNAdapyataH syuste kathaM svIyAH sutAdayaH // 8 // 1 shcaarii| Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jambUsvAmicarite jIvAtpaMcendriyANIha bhinnalakSmANi nizcayAt / manaHkAyavacAMsIva karmajatvAM (nyA) vizeSataH // 81 // ye ca rAgAdayo bhAvA mohkrmodyaatmkaaH| cidAbhAsAzca te sarve bhinnAzcaitanyarUpataH // 82 // jIvasthAnaguNasthAnabaMdhasthAnAnyapi kramAta / yogasthAnAni bhinnAni svAtmanaH srvthaapytH|| 83 // baMdhAdyadhyavasAyAnAM sthAnAnIha bahUni ca / bhinnalakSaNalakSyatvAdanyAnIva cidAtmanaH // 84 // dhrmaadhrmnbhHkaaljnyeydrvyaannynNtshH| biMbitAnyapi tajjJaptyai bhinnAnyAtmacatuSTayAt / / 85 // mUrttadravyANavaste'pi tulyadezAH sthitAH svtH| ekakSetrAvagAhitve jJAnAdanye svabhAvataH / / 86 // vargazcApi yathA lakSyastrayoviMzativargaNAH / anAtmIyAzca te sarva sparddhakA guNahAnayaH // 87 // jJAnAdyAvRttirUpANi karmANyaSTApyasaMkhyayA / nokarmANyapi bhinnAni cidrUpaikasvarUpataH // 88 // kSAyopazamikA bhAvA matijJAnAdayaH kramAt / te sarve'pyasya jIvasya na saMtIti vinizcayAt / / 89 / / alaM vA bahubhirjalpairAlakolAhalAkulaiH / muktvA cinmAtramAtmAnamanAdeyamataH param // 9 // sarvamanya parijJAya yo'nanyazaraNaM vrajet / acirAllabhate mokSamabhipretamidaM mama // 91 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam // iti anyatvAnuprekSA // azuciH sarvadeho'yaM zukrazoNitayonijaH / asRgmAMsavasAkIrNaH kA kathA vAhyavastuSu / / 91 // varcomUtrasamAkIrNa carmavaddhAsthisaMcayam / bhrAtarvapurvijAnIhi vIbhatsukSayitApakaM / / 93 / / yatkicitsuMdaraM vastu pUtaM vA yannisargataH / vapuH saMsargato nUnaM kSaNAdazucitAM vrajet / / 94 // jale jaMbAlavannUnaM kAluSyenopalakSitAH / sarve rAgAdayo bhAvA heyAzcAzucimaMdirAH / / 95 // rAgasadbhAvato nUnaM tridaze'pi divaukasAm / zuciH kutastanI teSAM dRGmalairdUSitAtmanAm / / 96 // atazcaikaH sa zuddhAtmA cidrUpo rUpavarjitaH / trikAle'pi zuciH sAkSAt svato'naMtaguNAtmakaH // 97 // yadi vA darzanajJAnacAritrANi zucInyaho / samyakpadopalakSyANi tanmalApagamAditaH // 98 // azucitvaM parityajya zucigrahyA manISibhiH / caitanyalakSaNaH so'yamayamartho nirUpaNe / / 99 / / // ityazucitvAnuprekSA // AzravaH sa dvidhA prokto bhAvadravyavibhedataH / tatra rAgAdayo bhAvAH karmAgamanahetavaH // 100 // tasmAdbhAvAzravo jJeyo rAgabhAvaH zarIriNAm / taddhetoH karmarUpeNa bhAvo dravyAzravaH smRtaH // 101 // 1 zaivAlaM 1 229 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jambUsvAmicarite mithyAtvaM ca kaSAyAzca yogA viratayastathA / saMti bhAvAzravasyeha bhedAH zrIjinadezitAH // 102 // ebhiraistu jIvAnAmAzravaMtIha pudglaaH| yathA sacchidrapotasya vArimadhye sthitasya ca // 103 // tattvArthAnAmazraddhAnaM zraddhAnaM vA tadanyathA / mithyAtvaM pocyate prAstacca bhedAdanekadhA // 104 // sAmAnyAdekamevaitanmithyAtvaM jAtirUpataH / vizeSAtpaMcadhA yadvA lokAsaMkhyAtamAtrataH // 105 // ekamekAMtamithyAtvaM dvitIyaM viparItakaM / tRtIyaM vinayasturya saMzayo'jJastu paMcamam // 106 // uktaM ca" eyaMtabuddhadarasI vivarIo baMbha tAvaso viNao / iMdo vi ya saMsayido makaDio caiva aNNANI // 1 // " eteSAM lakSaNaM prAjJaivijJeyaM paramAgamAt / yadvAsaMkhyAtalokAH syuH sUkSmyAste buddhadyagocarAH // 107 // kaSaMtyAtmAnamevAtra kaSAyAditi drshitaaH| paMcaviMzatisaMkhyAkA mohakarmodayodbhavAH // 108 // krodho mAnazca mAyA ca lobhazceti caturvidhaH / pratyekaM te hyanaMtA syu(khA)nubaMdhina udAhRtAH // 109 // dvitIyaM taccatuSkaM syAdapratyAkhyAnasaMjJakam / pratyAkhyAnaM tRtIyaM syAtturya saMjvalanAkhyayA // 110 // 1 ekAnto buddhadarzI viparIto brahma tApaso vinayaH / indro'pi ca saMzayito maskarI caivAjJAnI / / gommaTasAre jIvakAMDe gA. 16 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 231 evaM saMmilitA bhaMgeH kaSAyA SoDaza smRtaaH| nokaSAyAstathA jJeyA saMkhyayA nava tadyathA // 111 / / hAsyo ratyaratI caiva zoko bhItistathaiva ca / jugupsAstrInaraklIvavedAcodezitAH kramAt // 112 // evamekIkRtAH sarve pNcviNshtisNkhykaaH| karmAzravasya kartRtvAnmahAnarthavidhAyinaH / / 113 // aviratistu vikhyAtA sarvato dvAdazAkhyayA / aMtarbhUtA kaSAyeSu pRthagapyupadezitA // 114 / / iMdriyANi ca paMcaiva manaH SaSThamudAhRtam / teSAmanigrahAtmoktA SoDhA viratirityapi // 115 // paMcasthAvarajIvAnAM SaSThasyApi trasasya ca / prANAparopaNaM hiMsA poDhA sA ceti samitA // 116 // dharmaH svAtmAnubhUtyAkhya pramAdonavadhAnatA / hetoH karmAzravasyAsya bhedAH paMcadaza smRtA // 117 // uktaM ca"vikahA tahA kasAyA iMdiyaNiddA taheva paNago ya / cadu cadu paNamegegaM hoti pamAdA hu paNNarasA // 1 // " yogazcAtmapradezAnAM parispaMdastridhA mataH / manovAkAyarUpANAM vargaNAnAM vipAkataH // 118 // so'pi satyAdirUpeNa bhidyate naikadhA budhaiH| audArikAdibhedaizca kAyayogo'pyanekadhA // 119 // 1 vikathAstathA kaSAyA indriyanidrAstathaiva praNayazca / catuHcatuHpaMcaikaikaM bhavanti pramAdA khalu paMcadaza // gommaTasArajIvakAMDe gA. 34 / / Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jambUsvAmicarite uktaM ca- " kaMmmattaNeNa ekaM davvaM bhAvaM tu hoi duvihaM tu / taM puNa ahavihaM vA aDadAlasayaM asaMkhalogaM vA // 1 // " tAratamyAtmakaM lakSya (yaM) nikRSTotkRSTamadhyamaM / niravazeSAcveSAM hi veditavyaM mahAgamAt // 120 // sarva heyaM vijAnIyAdAzravaM paramArthataH / eko nirAzravaH svAtmA grAhya zuddhAnubhUtitaH // 121 // // iti AzravAnuprekSA // AzravANAM nirodho yaH saMvaraH procyate budhaiH / dravyabhAvavibhedena so'pi dvaividhyamaznute / / 122 / / yenazina kaSAyANAM nigrahaH syAtsudRSTinAm / tenazina prayujyeta saMvaro bhAvasaMjJakaH / / 123 // uktaM ca " vedasamidIguttIo dhammANuSahAparIsahajao ya / cAritaM bahubheyA NAyavvA bhAvasaMvaravisesA // 1 // " karmaNAmAzrayo bhAvo rAgAdInAmabhAvataH / tAratamyatayA so'pi procyate dravyasaMvaraH / / 124 // 1 karmasvarUpeNa ekaM dravyaM bhAvaM tu hodi dvividhaM tu / tat punaH aSTavidhaM vA aSTacatvAriMzat asaMkhyalokaM vA // gommaTasArakarmakANDe // 2 vratasamitiguptayaH dharmAnuprekSAparISaDjayazca / cAritraM bahubhedAH jJAtavyAH bhAvasaMvaravizeSAH // dravyasaMgrahe // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 233 ayamekaH sadA sevyaH saMvaro mokSasAdhanam / atha tatrAvinAbhUtaH zuddhaH sevyazcidAtmakaH // 125 // // iti saMvarAnuprekSA // nirjarApi dvidhA jJeyA bhaavdrvyvibhedtH| api caikAdazasthAnaH khyAtAH sNkhygunnkrmaaH|| 126 // AtmanaH zuddhabhAvena galatyetatpurAkRtam / vegAddhaktarasaM karma sA bhavedbhAvanirjarA / / 127 / / AtmanaH zuddhabhAvasya tapaso'tizayAdapi / yaH pAtaH pUrvabaddhAnAM karmaNAM dravyanirjarA // 128 // yathAkAlaM samAgatya datvA karmarasaM pacet / nirjarA sarvajIvAnAM syAt savipAkasaMjJakaH / / 129 / / iyaM mithyAdRzAmeva yadA syAdvaMdhapUrvikA / / muktaye na tadA jJeyA mohodayapuraHsarA // 130 // savipAkA vipAkA vA sA syaatsNvrpuurvikaa| nirjarA sudRzAmeva nApi mithyAdRzAM kacit // 131 // nirjarAlakSaNaM jJAtvA moksssiddhimbhiipsubhiH| sarvAraMbheNa zuddhAtmA sevitavyastadaMgataH // 132 // // iti nirjarAnuprekSA // adho vetrAsanAkAro madhye syaajjhllriinimH| mRdaMgasadRzazcAgre lokasyeti tridhA sthitiH // 133 // pApAstu pApapAkena payaMte chedanAdibhiH / saptazvabhreSvadhobhAge nArakA nArakaiH saha // 134 // kecitpuNyodayeneha svargeSu sukhasaMpadaH / muMjato divyabhogAMzca sAgarAvadhijIvinaH // 135 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jambUsvAmicarite kacitsaukhyaM kacciduHkhaM madhyaloke kvacivayam / prApnuvaMti nRtiyecaH puNyapApavazIkRtAH // 136 // lokAgre zAzvataM dhAma manuSyakSetrasaMmitam / anaMtasukhasaMpannAH siddhA yatra vasaMtyaho // 137 // etallokatrayaM jJAtvA tanmUrddhasthaM zivAlayaM / hatvA mohaM dRgAdyaizca sodhayaMtu mhrssyH|| 138 / // iti lokaanuprekssaa|| bodhirbodhnmityuktmnnymnsaatmnH| durlabhA sA hi jIvAnAM bodhidurlabha iSyate // 139 / / anaMtAnaMtajIvAnAM samAnAdivanaspatI / niHsaraMti tataH kecidgate'naMte'pyanehasi // 14 // tataH kathaMkIcadai pRthvIkAyikAdiSu // 141 // utpadyate tathA daivAt durgatI labdhasaMnidhiH / tataH kRcchratamAtte hi lAghavAda duSTakarmaNAm // 142 / / dvIndriyAdiSu jAyaMte tirazcAmiva durgatau / paryAptatvaM tataH kRcchrAtprApyate prANibhiH kacit // 143 / / prAyo'paryAptakA jIvA saMtyatra bahavo yataH / teSAmullAsamAtreNa janmAni maraNAni ca / / 144 // saMkhyAyASTAdazAvazyaM jAyaMte duHkhajAnyaho / atastato'pi niHsRtya kRcchrAtpaMcendriyo'bhavat // 145 // tataH kathaMkathaMcidai saMjJI bhavati mAnavaH / tatrApyAryakhaMDe'sminnutpattirdurlabhA nRNAm / / 146 / / tatrApyuccaiHkule janma durlabhaM jaindhrmnni| prApte'pyAyuH susaMpUrNa vapurArogyameva ca // 147 // Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 235 tathottaraM suduSpApyaM prApyate daivayogataH / tatrApi viSayAMdhAnAM dharmabuddhistu durlabhA // 148 // . prAptAyAM dharmabuddhau ca durlabhaM dharmapATavaM / prApta tasminnapi prAyo durlabhA gurudezanA // 149 // prAptau tasyAM kapAyANAM nigrahazcAtidurlabhaH / / sati yasmin bhavatyeva saMyamaH karmanAzakRt / / 150 // labdhe tasminnapi prAjJa ( prajJA? ) kaallbdhivshiikRtH| zuddhacaitanyarUpasya bodhilAbhastu durlabhaH / / 151 // uktaM ca"khaobasamavisohI desaNapAogakaraNaladdhI ya / cattAra vi sAmaNNA karaNaM sammattajuttassa // 1 // " idamatra hi tAtparya vijJeyaM prmaarthibhiH| durlabhe bodhalAbhe'smin pramAdo dasyureva hi / / 152 / / // iti bodhidurlabhAnuprekSA // dharmazabdastvanekArthe'pyekArtha pratyayatyaho / yasmAdukai pade dhatte jIvaM nIce padAdapi // 153 // dharmo vastusvabhAvaH syAtkarmanirmUlanakSamaH / taccaiva zuddhacAritraM sAmyabhAvacidAtmanaH // 154 // vyavahAreNa tatprokto dharmaH saMyamasaMjJakaH / sarvaprANidayAmRlastapaH zIlasamanvitaH // 155 // 1 kSAyopazamikavizuddhI dezanAprAyogyakaraNalabdhayazca / batasro'pi sAmAnyAH karaNaM samyaktvayuktasya / gommaTasArajIvakAMDe 650 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jambUsvAmicarite dvidhA so'pyAzramAdbhedAt gRhasthazaminordvayoH / tridhA saddarzanajJAnacAritrodezabhedataH // 156 // dazadhApi tato dharmastathAlakSaNasaMbhavAt / uttamAdau kSamA jJeyA mArdavArjavasatyavAk // 157 // zaucaM saMyama evAnutapastyAgastathottamam / AkiMcanyamatho jJeyaM brahmacarye suduSkaraM // 158 // dharmo'muha pAtheyaM sadhvyaG (sadhyaG ) nityopakArakaM / pitA mAtA ca baMdhuzca devazcApyaMginAmiha // 159 // matveti dhIdhanaiH kAryA dharmabuddhiH sanAtanI / na hi kAlakalaH kApi netavyA svatRSojjhitA // 160 // sarvatrApi dizaH zUnyA vinA dharmeNa prANinAm / matvaitatsvahitaM kArya vAvadUkatayApyalam // 161 // // iti dharmAnuprekSA // // iti dvAdazAnuprekSAH // evaM ciMtayatastasya hRdi dvAdaza bhAvanAH / ajAtamiva tatrAsIddhoraM cApyupasargakam // 162 // dehAdbhinnaM cidAtmAnaM svAnubhUtyaikamAtrataH / vidyuccaraH samAlaMbya jayati sma parISahAn / / 163 // vyatIte copasarge'tha munirvidyuccaro mahAn / vyabhre vyomni yathAdityo tejaHpuMja ivA (va) dyutaH // 164 // prAtaHkAle'tha saMjAte pratyasallekhanAvidhau / caturvidhArAdhanAM kRtvAgamatsarvArthasiddhike // 165 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNanam 237 trayastriMzatsamudrAyurbhukte saukhyaM niraMtaram | durlabhaM cAlpapuNyAnAM sarve vAcAmagocaram / / 166 // svAyuraMte tatazcyutvA saMprApya caramaM vapuH / kevalajJAnamutpAdya gaMtAtaH paramAM gatiM / / 167 // namastasyai namastasmai namo'naMtasukhAtmane / namazvAnaMtavIryAya kevalajJAnabhAnave / / 168 / / zatAnAM paMcasaMkhyAkAH prabhavAdimunIzvarAH / aMte sallekhanAM kRtvA divaM jagmuryathAyathaM // 169 // jaMbUsvAmijinezasya caritramidamuttamaM / jainAgamAnusAreNa proktamalpadhiyA mayA // 170 // yadatra skhalitaM kiMcitpramAdAtzArade mama / svaravyaMjanasaMdhyAdi tatkSaMtavyaM jagannute / / 171 // apAre cAtigaMbhIre mahAzabde'tidustare / ko na muhyati zAstrAbdhau vidvAnapi mahItale / / 172 // jaMbusvAmivaduttamaM prakurute bhUmau tapo yo janaH / paMcAkSArivizAlakAmagahana zreNISu dAvopamaM || sa syAtsaukhyaniketanaM khalu budhA jJAtveti citte'nizaM / kurvIdhvaM karuNAparAH zivasukhe vAMchAsti ramyA yadi // 173 // ye zRNvaMti caritramuttamamidaM zrIjaMbunAmno muneH / nAnAcitrakathAvibhUSitamatiprAvINyasaMbodhanaM // teSAM syAdvahupuNyakarmanipuNA buddhiH svayaMbhUriva / tyaktvAzeSabhavapramRtasukhasArthasyAzu dharmAspadam / / 174 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jambUsvAmicarite paThanIyaM pAThanIyaM zAstrametanmunIzvaraiH / jaMbUsvAmicaritrAyaM romAMcajananakSamam // 175 // kSetavyaM zArade devi yadatra gadite mayA / nyUnAdhikaM bhavetkiMcitpramAdAdAMtito'thavA // 176 // jaMbUsvAmI jinAdhIzo bhUyAnmaMgalasiddhaye / bhavatAM bhuvi bho bhavyAH zrIvIrAMtimakevalI // 177 // iti zrIjambUsvAmicarite bhagavacchrIpazcimatIrthakaropadezAnusaritasyAdvAdAnavadyagadyapadyavidyAvizAradapaNDitarAjamallaviracite sAdhupAsAtmajasAdhuToDarasamabhyarthite munizrIvidyuccarasarvArthasiddhigamanavarNano nAma trayodazaH prvH|| iti jambUsvAmicaritam samAptam // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BER atha prazastiH zabdArthairarthavacchAstraM yathedaM yAti pUrNatAm // tathA kalyANamAlAbhirvarddhatAM sAdhuToDaraH / 105 atha saMvatsare'smin zrInRpavikramAdityagatAbdasaMvat 1632 varSe caitra sudi 8 vAsare punarvasunakSatre zrIargalapuradurge zrIpAtisAhijalA - dIna akabarasAhipravarttamAne zrImatkASThAsaMghe mAthuragacche puSkaragaNe lohAcAryAnvaye bhaTTArakazrImalayakIrtidevAH / tatpaTTe bhaTTAraka zrIguNabhadrasUridevAH / tatpaTTe bhaTTAraka zrIbhAnukIrttidevAH / tatpaTTe bhaTTAraka zrIku mArasenanAmadheyAstadAmnAye'srotakAnvaye gargagotre bhaTAniyAkolavAstavyazrAvakasAdhuzrI (na) ndanaH tadbhrAtA sAdhuzrIAsU tadbhAryA saro tayoH putratrayaH / jyeSThaputraH sAhurUpacaMdaH tasya bhAryA jinamatI / tasya putratraya / prathamaputraH sAdhujasarathaH / tasya bhAryA gAvo tasya putratrayaH / prathamaH sAhaloracaMdraH bhAryA pyArI / tasya putraH sAhagarIbadAsaH bhAryA hamIrade tasya putrAH paJca / prathamaH sAhahemarAjaH bhAryA garIbadAsaputrau dvau / duraganaH tRtIyaputraH harivaMza sAhajasarathaputradvitIyasAdhuzrIchallU tasya bhAryA bhavAnI tasya putraH sAdhucojasAla: bhAryA vRvo jasarathatRtIyaputraH sAdhucauhathaH tasya bhAryA bhAgamatI tasya putradvayam / prathamaH putraH sAdhubhovAla: bhAryA pAro putraH lAlacaMdaH sAdhucauhathaH / dvitIyaputraH jArapadAsaH bhAryA sAdhurUpa caMdadvitIyaputraH Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 prazastiH sAdhurAyamalaH bhAryA thiro tasya putra sAhanathamalaH bhAryA cAMdanade sAdhurUpacaMdatRtIyaputraH sAdhuzrIpAsA bhAryA ghoSA tasya putraH sAdhuToDaraH tasya bhAryA kasUMbhI tasya putratrayaH / putraH sAdhuzrIRSabhadAsaH tasya bhAryA lAlamatI / sAdhuToDaradvitIyaputraH mohanadAsaH tadbhAryA mdhurii| sAdhuToDaratRtIyaputraH ciraMjIvI rUpamAMgada eteSAM madhye paramasuzrAvakasAdhuzrIToDarena jaMbUsvAmicaritraM kArApitaM / likhApitaM ca karmakSayanimittam // likhitaM gaMgAdAsena / // iti // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmakamalamArtaNDaH prathamaH paricchedaH praNamya bhAvaM vizadaM cidAtmakaM samastatastvArthavidaM svabhAvataH / pramANasiddhaM nayayuktisaMyutaM, vimuktadoSAMvaraNaM samaMtataH // 1 // - 1 natvA / 2 paramAtmAnam / atra bhAvazabdaH AtmavAcako grAhyaH / "bhAvaH sattAsvabhAvAbhiprAyaceSTAtmajanmasu" ityamaraH / 3 nirmalam / aSTAdazadoSarahitam / 4 cizcetanA eva AtmA svarUpaM yasya taM cidAtmakaM / cetanakharUpamityarthaH / 5 tasya bhAvastattvaM / yo'rtho yathA vyavasthitastasyArthasya tathA bhAvo bhavanaM tattvamucyate / aryate gamyate jJAyate nizcIyate ityarthaH, tattvenArthastattvArthaH / tattvameva vArthastattvArthaH / tattvArthaM paramArthabhUtapadArtha / atra tattvArthena jIvAdipadArthA jJeyAH / natvarthazabdena prayojanAbhidheyadhanAdikaM grAhyaM tadarthasya mokSaprApterayuktatvAt / arthazabdasyAnekArthatvaM / taduktam -- hetau prayojane vAcye nivRttau viSaye tathA / prakAre vastuni dravye arthazabdaH pravartate / 1 / samastAzca te tattvArthAH padArthAstAn vetti jAnAtIti samastatattvArthavit tam / 6 svAbhiprAyAtsvakIyaceSTAto vA / 7 pramANaiH pratyakSaparokSAdibhiH siddhaM paramAtmakharUpam / 8 sAdhyavizeSasya nityatvAnityatvAderyAthAtmyaprApaNa nipuNaprayogo yathAvasthitasvarUpeNa pradarzanasamarthana vyApAro naya ucyate; jJAyakajIvasyAbhiprAya ityarthaH / nayaMti prAparyaMti pramANaikadezAniti nayAsteSAM yuktiryojanaM vicitranayAnAM saMyojanam athavA nayAnAM naigamAdInAM yuktayastatra sarvatra saMyutaM yuktam / 9 saMsArijIvasya doSAnAmAvaraNamAcchAdanaM vartata'to jIvasya sAkSAtkArasvazaktirUpazcamatkAro na dRzyate prmaatmnstnn| athavA doSA rAtriraMdhakArabhUtA lakSaNayA aMdhakArastat, AvaraNaM jJAnAvaraNadarzanAvaraNadvayaM / vimuktaM truTita doSAvaraNaM yasya tam / arthAt kevalajJAnadarzanarAjitam / 10 samaMtataJcaturgatibhramaNavivarttanarahitatvAdvimuktadoSAvaraNamiti / athavA samaMtato manovAkkAyayogebhIvaM praNamyeti boddhadham / 16 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 adhyAtmaka malamArtaNDe anantadharma samayaM hyatIndriyaM kuvAdivadAprahatasvalakSaNam / ku~ve'pavargapraNidhetumadbhutaM, padArthatattvaM bhavatApazAntaye // 2 // yugmam namo'stu tubhyaM jaMgadamba bhArati, prasAdapAtraM kuru mAM hi kiMkaram / tava prasAdAdiha tacainirNayaM, yathAsvabodhaM vidadhe svasaMvide | 3 | mohaH saMtAnavartI bhavavanajalado dravyakamaghahetustattvajJAnanamUrtirvamanamiva khalu * zraddadhIte na tattve / mohamuktA veMgamayutAtsa caritrAccyutizca / gacchatvadhyAtmakaMjadyumaNiparaparikhyApanAnme ciMto'stam // 4 // x " 1 anantasvabhAvam / " dharmAH puNyayamanyAyasvabhAvAcArasomapAH ityamaraH / 2 samayaM saMvizcetanAsvarUpam " samayAH zapathAcArakAlasiddhAntasaMvidaH " ityamaraH / athavA samaM yugapadyAti gacchati prApnoti trailokye jJAnadarzanadvikena saH samayastaM samayam / " daMsaNaputraM NANaM chadamaDANaM Na doNNi uvaogA / jugavaM jamhA kevalimAhe jugavaM tu te doSi / itivacanAt / 3 atIndriyaM siddhasvarUpatvAdindriyabAhyam / 4 kuvAdinAM nAstikAnAM vAdo'nAtmatvaM tenAprahatamadUSitaM svaM svIyaM lakSaNaM yasya taM arthAt trizatatriSaSThikuvAdizvandairapratihatAtmarUpaM / 5 vacmi / 6 apavargasya mokSasya praNidhetumuddIpituM spaSTIkaraNArthamityarthaH / 7 AzcaryadAyakaM zabdataH saMkhyAtamapi camatkArapradam / 8 saMsArAtApazAMtaye / 9 he jaganmAtaH / 10 prasannatAyAH pAtram / 11 asmin granthe / 12 tattvanizcayam / 13 khajJAnAnusAreNa / 14 kurve / 15 svakIyajJAnAya AtmajJAnAyetyarthaH / 16 anAdisaMtAnavartanazIlaH / 17 tattvajJAnahananekamUrttiH / 18 mohasya kSobheNa cAMcalyena vimuktA rahitA munayaH / 19 darzanajJAnayuktAn / 20 caitanyAt / 21 nAzam / * bruve'pavargasya ca hetumadbhutaM ityapi / * zraddhadhAnaM ityapi / X saccaritrAdyutA yam ityapi / g, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamokSamArgalakSaNapratipAdakaH prathamaH paricchedaH 243 mokSeH svAtmapradezasthita vividhavidheH karmaparyAyahAnimUlAttatkAlacittAdvimalataraguNodbhUtirasyA yathAvat / 1 A iti smaraNe / he bhavya tvaM smaraNaM kuru / asyAtmanaH / zukladhyAnasyAdiH pRthaktvavitarkavicAraH / manovacanakAyAnAmavaSTambhenAtmapradezaparispaMdanamAtmapradezacalanamIDagvidhaM pRthaktvavitarkamAdyaM zukladhyAnaM bhavatItyarthaH / pUrvavidaH sakalazrutajJAninaH zrutakevalinaHzreNyArohaNAtpUrva dharmadhyAnaM bhavati, zreNyostu dve zukradhyAne bhavatastena sakalazrutadharasyApUrvakaraNAtpUrva dharmadhyAnaM yojanIyam / apUrvakaraNe'nivRttikaraNe sUkSmasAMparAye upazAMtakaSAye ceti guNasthAnacatuSTaye pRthaktvavitarkavicAraM nAma prathamaM zukdhyAnaM tena zuklathyAnAdinA / athavA Adizabdena "zukle vAdye pUrvavidaH / pare kevalinaH " iti vacanAdekatvavitakavicAramapi grAhyam / tattu kSINakaSAyaguNasthAne saMbhavati tenApi / athavA zuklacyAnazabdena Adizabdo'tra tapaHsamitiguptidharmAnuprekSAparISahajayacAritrAdisaMvarakAraNavizeSasUcako'pi grAhyastena bhAvAt AtmanaH sakAzAdapara pRthagbhUtaM kRtaM karaNAni indriyANi ca tanuH zarIraM ca IgvizeSaNaviziSTasyAtmanaH / saMvarAt dravyabhAvasaMvarAt / atha ca nirjarAyA ekadezakarmagalanasvabhAvAyAH sakAzAdyathAbat zuTaMkotkIrNAt zuddhAtmopalabdheH sahajazuddhaniSkalaMkaparamAtmana upalabdheH prApaNAt mokSaH syAt / atha cAsyAtmanaH khAtmapradezasthitavividhavidheH sakAzAnmUlAkarmahAniH syAt-asyArthaH-sve AtmanyAtmapradezAnAM sthita nizcalatAkAraNaM bAhyanAnApadArthasamudAyAdAkRSyaikatra svAtmanyAkarSaNaM tasmai hetave vividha nAnAprakAraM vidhividhAna piMDasthapadastharUpasthAdidhyAnayogakriyAlakSaNaM tasmAt / mUlAnmohakSayAjjJAnadarzanAvaraNAMtarAyakSayAca baMdhahetvabhAvanirjarAbhyAM ceti karmaNAM paryAyasya ca hAniH syaadssttkrmhaaniH| atha ca manuSyabhavaparyAyazarIrahAniH syAt / atha ca tatkAlacittAdvimalataraguNodbhutiH syAt / tat tasmin paramAtmani kAle'ntarmuhUrtamAtre / cittAt cittdhaarnnaakaalcittaat| "ekAgraciMtAnirodho dhyAnamAntarmuhUrtAt" iti vacanAt / athavA tatkAlacittAtteSAM karmaNAM kAle nArI sati tatra cittAddhRdayAt / "kRtAMtAnehasoH kAlaH" ityamaraH / vimalatarA atizayena nizcalAzca te guNAzca tevAmudbhutirudbhavanaM utpatti riti yAvat / kevalajJAnakevaladarzanAdyanaMtaguNotpattiH syAdityarthaH / atha ca paramasamarasIbhAvapIyUSatRptiH syAt / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 adhyAtmakamalamArtaNDe syAcchuddhAtmopalabdhaH paramasamarasIbhAvapIyUSatRptiH zuklathyAnAdibhAvAparakaraNatanoH saMvarAnirjarAyAH // 5 // samyagdRgjJAnavRttaM tritayamapi yutaM mokSamArgo vibhaktAsarva svAtmAnubhUtirbhavati ca tadidaM nizcayAttattvadRSTeH / etadvaitaM ca jJAtvA nirupadhisamaye svAtmatattve nilIya yo ni do'sti bhUya ssa niyatamacironmokSamA moti cAtmA / 6 / yacchraddhAnaM jinokteratha nayabhajanAtsapramANAdavAdhyAtmatyakSAccAnumAnAt kRtaguNaguNiniItiyuktaM guNADhyam / 1 samyagdarzanajJAnacAritrANi jAtitvAdekavacanamatra / 2 vyavahAranayAddarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH / nizcayAttattrikamaya AtmA eva / taduktaM-sammaiMsaNaNANaM caraNa mokkhassa kAraNa jANe / vavahArA Nicayado tattiyamaio Nio appA / 1 / 3 vyavahAranizcayaM / 4 upAdhirahitAcAre / 5 khakIyAtmapadArthe / 6 AzliSya / lIDa saMzleSaNe itidhaatoH| 7 jIvaH / 8 itarabhedarahitaH zuddhaTaMkotkIrNajJAyakaikakhabhAvaH pudgalAdibhibhinno'sti / 9 punaH / 10 nizcayena / 11 zIghram / 12 prApnoti / 13 jinAnAmuktistasyA arthAjinendravAkyAt / 14 nayAnAM naigamAdInAM bhajanAtsevanAnayavicAraNAdityarthaH / 15 kiviziSTAnnayabhajanAt sapramANAtpramANena sahitAt / 16 vAdinnativAdibhirvAdhatArahitAt / 17 akSNoti vyApnoti jAnAtItyakSa AtmA tamakSamAtmAnaM | avadhimanaHparyayApekSayA parimAptakSayopazama kevalApekSayA prakSINAvaraNaM vA pratiniyata pratinizcitaM / "pratyakSamanyat" iti avadhimanaHparyayakevalajJAnatrayaM pratyakSa pramANaM bhavati / kecididriyavyApArajanitaM jJAnaM khalu pratyakSa manyate tanna ghaTate / katham ? iMdriyajJAnapratyakSa sati sarvajJAbhAvo bhavati / sarvajJasya pratyakSajJAnasaMbhavatve sati tenAtIndriyajJAnavatA bhavitavyamiti / paramate'pyuktam "atIndriyajJAnanidhi" riti / vastUni saMsAre'naMtAni dUrasthAni kathamindriyajJAnena gamyate'to na pratyakSajJAnamindriyajam / tasmAt pratyakSAdavadhimanaHparyayakevalajJAnatrayAt / abAdhyAditi kim / atrocyate-kecana vAdinastattvajJAnaM x bhUyAt itypi| Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamokSamArgalakSaNapratipAdakaH prathamaH paricchedaH 245 tArthAnAM svabhAvAda dhruvavigamasamutpAdalakSmamabhAjAM tatsamyaktvaM vadaMti vyavaharaNanayAtkarmanAzopazAnteH // 7 // eSo'haM bhilakSmI hagavagamacaritrAdisAmAnya rUpo hyanyadyatkiMcidAbhAMti bahuguNiguNavRttilakSma pairaM tat / dharma cAdharmamAkAzasamukha gaNadravyajIvAMtarINi pramANaM iti manyate / kecittu saMnnikarSaH pramANaM iti manyante / saMnikarSa iti ko'rthaH ? indriyaM viSayazca tayoH saMbaMdhaH saMnnikarSaH tadubhayamapi nirAkarttuM matizrutAvadhyAdi sUcayituM abAdhyAdityuktam / 18 anumitikaraNamanumAnaM tasmAdanumAnapramANAt / atra parokSapramANaM matizrutadvayaM boddhavyam / kiMlakSaNaM parokSaM iti ceducyate indriyAnIndriyANi parANi prakAzAdikaM va AdizabdAt gurUpadezAdikaM ca paraM / matizrutajJAnAvaraNakSayopazamazca paraM ucyte| tatparaM bAhyahetumapekSya akSasya AtmanaH utpadyate yajjJAnadvayaM tatparokSam / indriyAnindriyanimittaM tat / " zrutamanindriyasya " itivAkyAt / atrAgamopamAnArthApattyabhAvA aMtarbhUtAH / 19 kRtaM racitaM tat guNAzca guNinazca teSAM nirNItirnizcayaM tena yuktaM / 20 guNainiHzaMkatAdibhirADhyaM yuktam / / 1 navatattvAnAM SaDdravyANAM vA / 2 dhruvazabdena dhauvyaM vigamazabdena vyayaH samupAdazabdenotpAdastadeva lakSma cihnaM tatprabhajaMti teSAmiti / 3 nAzaH kSayaH upazAMtirupazamo vA nAzopazAMtiH kSayopazama ityatra samyaktvatrayaM parigRhItamiti / 4 pRthakciho'ham bhinnaH pugalaba, zarIrAdibhinna iti bhAvaH / 5 darzanajJAnacAritrAdisAmAnyarUpaH / 6 hIti nizvayena / 7 zuddhajIvadravyAdanyatsarvam / 8 pratibhAti / 9 bahavo guNino dravyAthIzca teSAM guNAzca tasmin guNasAmAnyApekSayaikavacanamiti / 10 pravartat 11 | cihnam / 12 anyat / 13 atra rasazabdo dravyavAcakaH "raso gaMdhe jale vIrye tiktAdau dravyarAgayo" riti medinIkoSaH / 14 mukhe Aye vyavahArakAle gaNaH saMkhyA yasmin tanmukhagaNaM tatkAlaM ca tadddravyaM ca mukhagaNadravyaM kAladravyaM ityarthaH / 15 jIvontaro madhye yasmin tajIvAMtaram pudgaladravyamiti / paJcAddvaMdaH kAryaH / AkAzarasazca mukhagaNadravyaM ca jIvAMtaraM ceti / Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmakamalamArtaNDe mattaH sarve hi bhinnaM parapariNatirapyAtmakarmaprajAtA // 8 // nizcityetIha samyagvigatasakalahagmohabhAvaH sa jIvaH / samyagdRSTirbhavenizcayanayakathanAsiddhakalpazca kiMcit / yadyAtmA svAtmatattve stimitanikhilabhedaikatAno babhAti sAkSAtsadRSTirevAyamatha vigatarAgazca lokaikpuujyH||9|| yugmam jIvAjIvAditattvaM jinavaraMgaditaM gautamAdiprayuktaM varRgrIvAdimUktaM sadamuMtavidhusUryAdigItaM yathAvat / tattvajJAnaM tathaiva svaparabhidamalaM dravyabhAvArthadakSam saMdehAdipramuktaM vyavaharaNanayAtsaMviduktaM dRgAdi // 10 // svAtmanyevopayuktaH parapariNatibhiccidguNagrAmadarzI ciccitparyAyabhedAdhigamapariNatatvAdvikalpAvalIDhaH / saH syAtsadbodhacaMdraH paramanaMyagatatvAdvirAgI kathaMciccedAtmanyeva magnazcyutasakalanayo vAstavajJAnapUrNaH // 11 // 1 AtmanaH / 2 krodhalobhamohAdipariNatiH / 3 siddhaye mokSAya kalpa: sajjaH / 4 jinavareNa gaditaM kathitamiti / 5 tadanu gautamAdibhirgaNadharaiH prayuktaM dvAdazAMgarUpeNa guMphitam / 6 kuMdakuMdAdibhirAnupUrvImavalamvya kathitamiti / 7 amRtaMcadrAdyAcAyaH gItaM dezitamiti / 8 cicchabdena cetanA / jJAnabhAvena svarUpavedanamiti jJAnacetanA, jJAnAdanyatredamamiti cetanaM hyjnyaancetnaa| sA dvividhA karmakarmaphalacetanA ca / tatra jJAnAdanyatredamahaM karomIti cetanaM karmacetanA / jJAnAdanyatredaM ceta yahAmati cetanaM karmaphalacetanA / tatra jJAnacetanA siddhAnAM bhavati / saMsArijIvANAmanye dve bhavataH jJAnacetanA ceti jJAnAdibhAvena cetanAyA bahavo bhedA jJeyAsteSAmadhigamo jJAnaM tatra pariNatatvAditi / 9 bhedAvalIDhaH / 10 sadjJAnacaMdraH nizcayajJAnam / 11 nizcayanayatvAt / 12 sarvavyApArarahitaH / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamokSamArgalakSaNapratipAdakaH prathamaH paricchedaH 247 ko bhitsaMvidazovai nanu samarsamaye saMbhavatsattvataH syAdekaM lakSma dvayorvA tadakhilasamayAnAM ca niNItireva / dvAbhyAmevAvizeSAditi matiriha *cennaiva zaktiyAtsyA saMvinmAtre hi bodho rucirativimalA taMtra sau sageva // 12 // paMcAcArAdirUpaM gavaMgamayutaM saccaritraM ca bhoktaM dravyAnuSThAnahetustadanugatamahArAgabhAvaH kathaMcit / bhedajJAnAnubhAvAdupazamitakaSAyaprakarSasvabhAvo bhAvo jIvasya : syAtparamanayagataH syAccaritraM sarAgam / 13 // svAtmajJAne nilIno guNa iva guNini tyaktasarvaprapaMco rAgaH kazcinna buddhau khalu kathamapi vI buddhijeH syAttu tasyai / 1 ko bhedaH / 2 jJAnadarzanayoH / 3 nanviti vitarke / 4 samaH samAnaH samayaH kAla iti samasamayastasmin / 5 lakSaNam / 6 samastAnyamatasiddhAntAnAm / 7 nizcayameva / 8 jJAnadarzanAbhyAmeva / 9 vizeSo bhedastena rahitAt / 10 jJAnadarzanaduyAt / 11 jnyaanmaatre| 12 shrdaa| 13 bodhe / 14 shrddhaa| 15 satsamyaktvameva / 16 paMcavidhamAcAraM darzanajJAnacAritratapovIyabhadAt , Adizabdena dvAdazatapAMsi dazadharmAH SaDAvazyakakriyA ityAdikaM parigrAhyaM tadeva rUpaM svarUpaM yasya tat / 17 darzanajJAnasaMyuktam / 18 samyakcAritram / 19 sevitaM sat, "bhaktivibhAge sevAyAmiti" medinI / 20 dravyasyAtmano'nuSThAne adhiSThAnaM prabhAvastasya hetuH / 21 mahatA kaSTena / 22 bhedavijJAnaprabhAvAt / 23 upazamitaH kaSAyAnAM prakarSasyodrekasya svabhAvo yena saH / 24 so bhAvaH / 25 etatsarAgacAritralakSaNa pratipAditam / 26 nitarAM lIno nilInaH / 27 tyaktaH sarvaH prapaMco vistAraH saMcayaH pratAraNaM vA yenAsau tyaktasarvaprapaMco'rthAdvAhyavastuvistArarahito'thavA sarvajIvAnAM pratAraNena rhitH| "prapaMcaH saMcaye'pi syAdvistAre ca pratAraNe" iti medinii| 28 vA athvaa| 29 buddhijaH buddhijInato raagH|30 sviti paadyuurnne| 31 muneH| * cenna svabhAvapradezAt ityapi / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 adhyAtmakamalamArtaNDe sUkSmatvAttaM hi gauNaM' yativaravRSabhAH syAdvidhAyetyuzaMti taccAritraM virAgaM yadi khalu vigaletso'pi sAkSAdvirAgam // 14 // / iti zrImadadhyAtmakamalamArtaNDAbhidhAne zAstre mokSamokSamArgalakSaNa pratipAdakaH prathamaH pricchedH| 1 apradhAnam / 2 yativarANAM madhye vRSabhAH zreSThAH / 3 kathayanti / 4 so'pi buddhijanito rAgaH / 5 sAkSAt vItarAgaM cAritram / Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH paricchedaH *jIvAjIvAvAzravavandhau kila saMvaraca nirjaraNaM / mokSastatvaM samyagdarzanasadbodhaviSayamakhilaM syAt // 1 // * AzravandhAMtargataM puNyaM pApaM svabhAvato na pRthak / tasmAnnoddiSTaM khalu tattvadRzA sUriNA samyak // 2 // jIvaimajIvaM dravyaM taMtra tadanye bhavaMti mokSAntAH / citrSudgala pariNAmAH kecitsaMyogajAzca vibhajanajAH // 3 // dravyANyanAdyanirdhanAni sadAtmakAni svAtmasthitAni sadakAraNavanti nityam / 1 Azravazca bandha tayormadhye'ntargataM madhyagatamiti AzravabandhAMtargatam / 2 jJAnAdibhedenAnekaprakArA cetanA sA lakSaNaM yasyAsau jIvastadviparIto'jIvaH / 3 jIvAjIvayoH / 4 jIvAjIvAbhyAmanye / 5 zubhAzubhakarmAgamadvAralakSaNa AzravaH, AtmanaH karmaNazca parasparapradezAnupravezalakSaNo bandhaH / AzravanirodhalakSaNaH saMvaraH / ekadezakarmasaMkSayalakSaNo nirjarA / sarvakarmavipramokSo mokSaH / 6 anye jIvapudgalayoH svabhAvAH | 7 AzravabaMdhamukhyAH saMyogajAH punaH kecit saMvaranirjarAmokSA vibhajanajAzceti bhAvaH / 8 yathAsvaM paryAyairbrayante dravanti vA tAni dravyANi / 9 AyantarahitAni / 10 satsattvaM AtmA svarUpo yeSAM tAni sadAtmakAni / 11 svasyAtmani sthitAni sAdhyavasthitAnItyarthaH / * etau Thoko jambUsvAmicarite ( 3- 11, 12) api labhyete / *AzravabandhavapuridaM ityapi / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmakamalamArtaNDe ekatra saMsthitavapUMSyapi bhinnalakSma 250 lakSyANi tAni kathayAmi yathAsvaizakti // 4 // / guNaparyayavaddravyaM vigamotpAdadhruvatvavaccApi / sallakSaNamiti ca syAdvAbhyAmekerna vastu lakSyedvA // 5 // anvayinaH kila nityA guNAzca nirguNAvayavo (vA) anaMtAMzAH / dravyAzrayA vinAzaprAdurbhAvAH svazaktibhiH zazvat // 6 // sarveSvavizeSeNa hi ye dravyeSu ca guNAH pravartate / te sAmAnyaguNA iha yathA sadAdi pramANataH siddham // 7 // tasminneva vivakSitavastuni magnA ihedamiti cijjAH / jJAnAdayo yathA te dravyapratiniyamino vizeSaguNAH // 8 // vyatirekiNo hyanityAstatkAle dravyatanmayAcApi / te paryAyA dvividhA dravyAvasthAvizeSadharmAzAH // 9 // ekAnekadravyANyekAnekapradeza saMpiNDaH / dravyajaparyAyo'nyo dezAvasthAMtare tu tasmAddhi / / 10 // 1 SadravyANyekatra sthitAnyapi kadAcinnijasvarUpaM na jahanti / 2 svazaktimanatikramyeti yathAsvazakti / 3 guNyate viziSyate pRthakkriyate dravyaM dravyAMtarAdyaiste guNAH, paryayaNaM paryayaH, svabhAvavibhAvarUpatayA pariprAptirityarthaH / guNAJca paryayAzca guNaparyathAH te'sya saMtIti guNaparyayavaddravyamiti / atra matuppratyayo kathaMcidbhede draSTavyaH / 4 dravyasya svAM jAtimajata ubhayanimittavazAt bhAvAntarAvAptirutpAdanamutpAdaH / tathA pUrvabhAvavigamanaM vyayaH / anAdipAriNAmikakhabhAvena vyayodayAbhAvAt dhruvati sthirIbhavatIti dhruvastasya bhAvo dhauvyaM dhruvatvaM vA / 5 pUrvoktAbhyAM lakSaNAbhyAm / 6 dvayormadhye'nyatareNa vA / 7 guNebhyo niSkrAMtA iti nirguNAH, nirguNA avayavAH zaktyaMzA yeSAM te nirguNAvayavAH / 8 anantA azA avibhAgapraticchedA yeSAM te / 9 dravyamAzrayo yeSAM te / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyasAmAnyalakSaNasamudyotako dvitIyaH paricchedaH 251 yo dravyAntarasamiti vinaiva vstuprdeshsNpinnddH| naisargikaparyAyo dravyaja iti zeSameva gaditaM syAt / / 11 // dravyAntarasaMyogAdutpanno dezasaMcayo dvayajaH / vaibhAvikaparyAyo dravyaja iti jIvapudgalayoH // 12 // ekaikasya guNasya hi ye'naMtAMzAH pramANataH siddhaaH| teSAM hAnivRddhirvA paryAyA guNAtmakAH syuste // 13 // dharmadvAreNa hi ye bhAvA dhozAtmakA (hi) dravyasya / dravyAMtaranirapekSAste paryAyAH svabhAvaguNatanavaH / / 14 // anyadravyanimittAye pariNAmA bhavaMti tasyaiva / dharmadvAreNa hi te vibhAvaguNaparyA (ya) yA dvayoreva // 15 // kaizcitparyayavigamaivyeti dravyaM hyudeti samakAle / anyaiH paryayabhavanadharmadvAreNa zAzvataM dravyam // 16 // bahiraMtaraMgasAdhanasadbhAve sati yatheha *taMtvAdiSu / dravyAvasthAntaro hi prAdurbhAvaH paTAdivanna sataH // 17 // sati kAraNe yathAsvaM dravyAvasthAMtare hi sati niyamAt / pUrvAvasthAvigamo vigamazcetIha lakSito na stH|| 18 // pUrvAvasthAvigamepyuttaraparyAyasamutpAde hi / ubhayAvasthAvyApi ca tadbhAvAvyayamuvAca tannityam // 19 // sadvyaM sacca guNaH satparyAyaH svlkssnnaadbhinnaaH| teSAmekAstitvaM sarva dravyaM pramANataH siddham // 20 // dhrauvyotpAdavinAzA bhinnA dravyAtkathaMciditi nytH| yugapatsanti vicitraM syAdravyaM tatkudRSTiriha necchet // 21 // * tattvAdiSu ityapi / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -252 adhyAtmakamalamArtaNDe avinAbhAvo vigamaprAdurbhAvadhruvatrayANAM ca / guNiguNaparyAyANAmeva tathA yuktitaH siddham / / 22 // svIyAccatuSTayAtkila saditi dravyaM bAdhita gaditam / parakIyAdiha tasmAdasaditi kasmai na rocate tadidam // 23 // eka paryayajAtaiH samapradezairabhedato dravyam / guNiguNabhedAnniyamAdanekamapi na hi viruddhayeta // 24 // nityaM trikaalgocrdhrmtvaatmtybhijnytstdpi| kSaNikaM kAlavibhedAtparyAyanayAdabhANi sarvajJaiH // 25 // iti zrImadadhyAtmakamalamArtaNDAbhidhAne zAstre dravyasAmAnya lakSaNasamudyotako dvitIyaH paricchedaH / Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH paricchedaH / jIvo dravyaM pramitiviSayaM tadguNAzcetyanantAH paryAyAste guNiguNabhavAste ca zuddhA hyshuddhaaH| pratyekaM syustadakhilanayAdhInameva svarUpam teSAM vakSye paramaguruto'haM ca kiMcijjJa evaM // 1 // prANairjIvati yo hi jIvitacaro jIviSyatIha dhuvaM jIvaH siddha itIha lakSaNabalAtprANAstu saMtAninaH / bhASadravyavibhedato hi bahudhA jaMtoH kathaMcittvataH sAkSAt zuddhanayaM pragRhya vimalA jIvasya te cetanA // 2 // saMkhyAtItapradezAstadanugataguNAstadbhavAzcApi bhAvAH etadravyaM hi sarva cidabhidadhigamAttaMtuzoklyAdipuje / sarvasminneva buddhiH paTa iti hi yathA jAyate prANabhAjAM sUkSma lakSma pravetti pravaramatiyutaH kApi kAle na cAjJaH // 3 // jIvadravyaM yathoktaM vividhavidhiyutaM sarvadezeSu yAvadbhAvaiH karmaprajAtaH pariNamati yadA zuddhametana tAvat / bhAvApekSAvizuddho yadi khalu vigaledghAtikarmapradezaH sAkSAdravyaM hi zuddhaM yadi kathamapi vA ghAtikApi nazyet // 4 // saMkhyAtItapradezeSu yugapadanizaM viznavazcidvizeSAste sAmAnyA vizeSAH prinnmnbhvaanekbhedprbhedaaH| 1 kathaMcittu te ityapi / 2 viSlavaMzcit ityapi / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 adhyAtmakamalamArtaNDe nityAjJAnAdimAtrAzcidavagamakarA jhuktimAtraprabhinnAH zrIsarvajJerguNAste samuditavapuSo hyAtmatattvasya tattvAt // 5 // muktau karmapramukto pariNamanamadaH svAtmadharmeSu zazvaddharmAzaizca svakIyAgurulaghuguNataH svAgamAtsiddhasattvAt / yukteH zuddhAtmanAM hi pramitiviSayAste guNAnAM svabhAvAtparyAyAH syuzca zuddhA bhavanavigamarUpAstu vRddhazca hAneH // 6 // saMsAre'tra prasiddha parasamayavati prANinAM karmabhAjAM jJAnAvRtyAdi karmodayasamupazamAbhyAM kSayAcchAMtito vA / ye bhAvAH krodhamAnAdi(?)samuparzamAbhyAM samyaktvAdayo hi buddhizrutyAdibodhAH kumatikudRgacAritraga(?)tyAdayazca // 7 // cakSuISTayAdi caitaddhi samalapariNAmAzca sNkhyaatiriktaaH| sarve vaibhAvikAste pariNativapuSo dhrmpryaaysNjnyaaH| pratyakSAdAgamAdvA hyanumitimatito lakSaNAceti siddhastatsUkSmAMtaH prabhedAzca gtskldRgmohbhaavvivecyH||8|| yugma AtmAsaMkhyAtadezapacayapariNati vatavasya tattvAtparyAyaH syAdavasthAntarapariNatirityAtmavRttyantaro hi / dravyAtmA sa dvidhokto vimalasamalabhedAddhi sarvajJagItazcidvyAstitvadarzI nayavibhajano rocanIyaH pradakSaiH // 9 // karmApAye caramavapuSaH kiMcidUnaM zarIraM svAtmAMzAnAM tadapi puruSAkArasaMsthAnarUpam / nityaM piMDIbhavanamiti vA kRtrimaM mUrtivaya'm citparyAyaM vimalamiti cAbhedyamevAnvayaMgam // 10 // 1 samupazamasamyaktavRttyAdayo hi ityapi / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyavizeSaprajJApakastRtIyaH paricchedaH 255 ye dehA dehabhAjAM gatiSu narakatiryagmanuSyAdikAsu svAtmAMzAnAM svadehAkRtipariNatirityAtmaparyAya eva / dravyAtmA catyazuddhI jinavaragaditaH karmasaMyogato hi dezAvasthAMtarazcettaditaravapuSi syAdvivartyantarazca // 11 // eko'pyAtmAnvayAtsyAtpariNatimayato bhAvabhedAttridhoktaH paryAyArthAnnayAdvai parasamaya ratatvAdvahirjIvasaMjJaH / bhedajJAnAccidAtmA svasamayavapuSo nirvikalpAtsamAdheH svAtmajJazcAMtarAtmA vigatasakalakarmA sa cetsyAdvizuddhaH // 12 // kartA bhoktA kathaMcitparasamayarataH syAdvidhInAM hi zazvadrAgAdInAM hi kartA sa samalanayato nizcayAtsyAcca bhoktA / zuddhadravyArthikAdvA sa paramanayataH svAtmabhAvAtkaroti bhuMkte caitAn kathaMcitpariNatinayato bhedabuddhayApyabhede // 13 // bhedajJAnI karoti svasamayarata ityAtmavijJAna bhAvAn bhuMkte caitAMzca zazvattadaparamapade vartate so'pi yAvat / tAvatkarmANi badhnAti samalapariNAmAnvidhatte ca jIvI naikena tiSThetsa tu paramapade cenna kartA ca teSAm / / 14 / / zuddhAzuddhA hi bhAvA nanu yugapaditi svaikatatve kathaM syurAdityAdyudyotatamasoriva jaDatapayorvA viruddhasvabhAvAt / ityArekA hi te cenna khalu nayavalAttulyakAle'pi siddhesteSAmeva svabhAvAddhi karaNavazato jIvatattvasya bhAvAt ||15|| sadRgmohakSateH syustadudayajani (?) bhAvapraNAzAdvizuddhA bhAvAvRtyAvRtervAdayabhavapariNAmApaNAzAdazuddhAH / 1 codaya ityapi / Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 adhyAtmakamalamArtaNDe ityevaM coktarItyA nayavibhajanato ghoSa ityAtmabhAvAn dRSTiM kRtvA vizuddhiM taduparitanato bhAvato zuddhirasti // 16 // saMklezAsaktacitto viSayasukharataH saMyamAdivyapeto jIvaH syAtpUrvavaddho'zubhapariNatimAn karmabhAramaboDhA / dAnejyAdau prasaktaH zrutapaThanaratastIvasaMklezamukto vRttyAdyAlIDhabhAvaH zubhapariNatimAna sadvidhInAM vidhAtA // 17 // zuddhAtmajJAnadakSaH zrutanipuNamatirbhAvadarzI purApi cAritrAdiprarUDho vigatasakalasaMklezabhAvo muniiNdrH| sAkSAcchuddhopayogI sa iti niyamavAcAvadhAryeti samyakarmanno'yaM sukhaM syAnnayavibhajanato sadvikalpo'vikalpaH // 18 // dravyaM mUrtimadAkhyayA hi tadidaM syAtpudgalaH saMmato mUrtizcApi rasAdidharmavapuSo grAhyAzca pNcendriyH| sarvajJAgamataH samakSamiti bho liMgasya bodhAnmitAttadravyaM guNavRndapayeyayutaM saMkSepato vacmyaham // 19 // zuddhaH pudgaladeza ekaparamANuH saMjJayA mUrtimAMstaddezAzritarUpagaMdharasasaMsparzAdidharmAzca ye| tadbhAvAzca jagAda pudgalamiti dravyaM hi caitattrayaM sarva zuddhamabhedabuddhita idaM cAMtAtigaM saMkhyayA // 20 // rUkSasnigdhaguNaiH pradezagaNasaMpiNDo guNAnAM vrajastatrApyarthasamuccayo'khilamidaM dravyaM hyazuddhaM ca tat / paryAyArthikanItito hi gaNitAtsaMkhyAtadezI vidhiH / saMkhyAtItasamaM zamAdbhavati vAnaMtapradezI tridhA // 21 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyavizeSaprajJApakastRtIyaH paricchedaH zuddhaikANusamAzritAstrisamaye tatraiva cANau sthitAcatvAraH kila rUpagaMdharasasaMsparzA hyanaMtAMginaH / mUrtadravyaguNAzca pudgalamayA bhedaprabhedaistu te / yenaike pariNAmino'pi niyamAddhrauvyAtmakAH sarvadA // 22 // paryAyaH paramANumAtra iti saMzuddho'nvayAkhyaH sa hi rUkSasnigdhaguNaiH pradezacayajo zuddha mUrtyAtmanaH / dravyasyeti vibhaktanItikathanAtsyAdbhedataH sa tridhA sUkSmAMtarnidanekadhA bhavati sopIdeti bhAvAtmakaH // 23 // zabdo bandhaH sUkSmasthalI saMsthAnabhedasaMtamasam / chAyAtapaprakAzAH pudgalavastorazuddhaparyAyAH // 24 // zuddhe'Nau khalurUpagaMdharasasaMsparzAzca ye nizcitAsteSAM viMzatidhA bhido hi haritAtpIto yathAmrAdivat / tadbhedAtpariNAmalakSaNabalAdbhedAntare satyato dharmANAM pariNAma eSa guNaparyAyaH sa zuddhaH kila / / 25 / / tatrANau parame sthitAzca rasarUpasparzagaMdhAtmakAH (1) ekaikadvitayaikabhedavapuSaH paryAyarUpAzca ye / 257 paMcaiveti sadA bhavati niyamo'naMtAzca tacchaktayo paryAyaH kSativRddhirUpa iti tAsAM dharmasaMjJo'malaH (1) // 26 // skaMdheSu vyaNukAdiSu pragatasaMzuddhatvabhAveSu ca ye dharmAH kila rUpagaMdharasasaMsparzAzca tattanmayAH / teSAM ca svabhido bhidetaratanurbhAvazca tacchaktayo hyarthastatkSativRddhirUpa iti cAzuddhazca dharmAtmakaH // 27 // 17 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmakamalamArttaNDe lokAkAzamitapradezavapuSau dharmAtmakau saMsthitau nityau dezagaNaprakaM parahitau siddhau svataMtrAcca tau dharmAdharmasamAyAviti tathA zuddhau trikAle pRthak syAtAM dvau guNinAvatha prakathayAmi dravyadharmAstayoH // 28 // zuddhA dezaguNAzca paryayagaNA etaddhi sarva samam dravyaM syAnniyamAdamUrtamamalaM dharma hyadharme ca tat taddezAH kila lokamAtragaNitA piMDIvabhUvuH svayaM paryAyo vimalaH sa eSa guNino'dharmasya dharmasya ca // 29 // dharmadravyaguNo hi pudgalacitozciddravyayorAtmabhA gacchadbhAvava tornimittagatihetutvaM tayoreva yat / matsyAnAM hi jalAdivadbhavati caudAsyena sarvatra ca pratyekaM sakRdeva zazvadanayorgatyAtmazaktAvapi // 30 // tiSThadbhAvavatozca pudgalacitozcaudAsyabhAve nayaddhetutvaM pathikasya mArgamaTataracchAyA yathAvasthiteH / dharmo dharmasamAhvayasya gatamohAtmapradiSTaH sadA zuddho'yaM sakRdeva zazvadanayoH sthityAtmazaktAvapi // 31 // dharmAdharmAkhyayorvai pariNamanamadastattvayoH svAtmanaiva dharmazaizca svakIyAgurulaghuguNataH svAtmadharmeSu zazvat siddhAtsarvajJavAcaH pratisamayamayaM paryayaH syAdadvayozca zuddho dharmAtmasaMjJaH pariNatimayato'nAdivastusvabhAvAt // 32 // irs gaganatattvamanaMtamanAdimatsakalatattvanivAsadamAtmagaM dvividhamAha kathaMcidakhaMDitaM kila tadekamapIha samanvayAt ||33|| 258 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyavizeSaprajJApakastRtIyaH paricchedaH 259 yAvatsvAkAzadezeSu sakalacidacittattvasattAsti nityA 3112 tAvaMto lokasaMjJA jinavaragaditAstadvahirye pradezAH / sarve te'lokasaMjJA gaganamabhidapi svAtmadezeSu zazvadbhedArthAccopalaMbhAdddvividhamapi ca tannaiva bAdhyeta hetoH // 34 // aMtAtItapradezA gaganaguNina ityAzritAstatra dharmAsvatparyAyAzca tattvaM gaganamiti sadAkAzadharme vizuddham / dravyANAM cAvagAhaM vitarati sakRdetaddhi yattu svabhAvA ddharmAzaiH svAtmadharmAtpratipariNamanaM dharmaparyAyasaMjJam / / 35 / / gaganAnaMtAMzAnAM piNDIbhAvaH svabhAvato bhedyaH / paryAyo dravyAtmA zuddho nabhasaH samAkhyAtaH || 36 // proktaM dravyaM pramANAdbhavati sa samayANuH kila dravyarUpo lokaikaikadezasthita iti niyamAtso'pi caikaikamAtraH / saMkhyAtItAzca sarve pRthagiti gaNitA nizcayaM kAlatatvaM bhAktaH kAlo hi yaH syAtsamayaghaTikAvAsarAdiH prasiddhaH |37| dravyaM kAlANumAtraM guNagaNakalitaM cAzritaM zuddhabhAvaiH tacchuddhaM kAlasaMjJaM kathayati jinapo nizcayAddravyanIteH // dravyANAmAtmanA satpariNamanamidaM vartanA tatra hetuH kAlasyAyaM ca dharmaH svaguNapariNatirdharmaparyAya eSaH // 38 // paryAyo dravyAtmA zuddhaH kAlANumAtra iti gItaH / sonehaso'NavazvAsaMkhyAtA ratnarAziriva ca pRthak / / 39 / / paryAyaH kila jIvapudgalabhavo yo zuddhazuddhAhayastasyaitaJcalanAtmakaM ca gaditaM karmakriyA tanmatA 1 kAlo ityapi / Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 FI tasyAH syAcca paratvametadaparatvaM mAnamevAkhilaM tasmAnmAnavizeSato hi samayAdirbhAtakAlaH sa yaH // 40 // enaM vyavahati kAlaM nizcayakAlasya gAMti paryAyaM / vRddhAH kathaMciditi tadvicAraNIyaM yathoktanayavAdaiH // 41 // astitvaM syAcca SaNNAmapi khalu guNinAM vidyamAnasvabhAvAt paMcAnAM dezapiMDAtsamayavirahitAnAM hi kAyatvameva / sUkSmANozropacArAtpracayavirahitasyApi hetutvasatvAt kAyatvaM na pradezapracayavirahitatvAddhi kAlasya zazvat // 42 // iti zrImadadhyAtmakamalamArttaNDAbhidhAne zAstre dravyavizeSaprajJApakastRtIyaH paricchedaH / 1081 adhyAtmakamalamArttaNDe 134 Ispas PRATAP ma kAka ga ArT d`n TATEF ka Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH pricchedH| bhAvA vaibhAvakA ye parasamayaratAH karmajAH prANabhAjaH sarvAgINAzca sarve yugapaditi sadAvartino lokamAtrAH ye lakSyAzcahikAste svayamanumitito'nyena cAnaihikAste pratyakSajJAnagamyAH samudita iti bhAvAzravo bhaavvndhH||1|| eteSAM syuzcatasraH zrutamunikathitA jAtayo martya tAvamithyAtvaM lakSitaM taddhyaviratirapi sA yo hycaaritrbhaavH| kAluSyaM syAtkaSAyaH samalapariNato dvau ca cAritramohaH yogaH syaadaatmdeshprcyclntaavaangmnHkaaymaargH||2|| catvAraH pratyayAste nanu kathamiti bhAvAzravo bhAvabaMdhazcaikatvAdvastutaste bata matiriti cettanna zaktiyoH syAt / ekasyApIha vaherdahanapacanabhAvAtmazakti yAdvai vahniH syAddAhakazca svaguNagaNabalAtpAcakazcati siddhH||3|| mithyAtvAdyAtmabhAvAH prathamasamaya evAzrave hetavaH syuH pazcAttatkarmabandhaM pratisamasamaye to bhavetAM kathaMcit / navyAnAM karmaNAmAgamanamiti tadAtve hi nAmnAzravaH syAdAyatyAM syAtsa baMdhaH sthitimiti layaparyaMtameSo nayobhit // 4 // vastrAdau snehabhAvo na paramiha rajobhyAgamasyaiva hetuvitsyAlibandhaH sthitirapi khalu tAvacca hetuH sa eva / Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 adhyAtmakamalamArtaNDe sarvepyevaM kaSAyAnaparamiha nidAnAni karmAgamasya baMdhasyApIha karmasthitimatiriti yAvannidAnAni bhAvAt ||5|| siddhAH kArmmaNavargaNAH svayamimA rAgAdibhAvaiH kila tA jJAnAvaraNAdikarmapariNAmaM yAMti jIvasya hi / sarvAMgaM prati sUkSmakAlamanizaM tulyapradezasthitAH syAddravyAzrava eSa ekasamaye bandhazcaturbhAnviyaH // 6 // prakRtisthityanubhAgapradeza bhedAccaturvidho baMdhaH / prakRtipradezabandhau yogAtsyAtAM karSAyatazcAnyau // 7 // yugapadyogakaSAyau cikkaNapaTakaMpavaMcitaH syAtAm / baMdho'pi caturdhA syAddhetupratiniyatazaktito bhedaH // 8 // tyAgo bhAvAzravANAM jinavaragaditaH saMvaro bhAvasaMjJo bhedajJAnAcca sa syAtsvasamayavapuSastAratamyaH kathaMcit / sA zuddhAtmopalabdheH svasamayavapuSA nirjarA bhAvasaMjJA nAmnA bhedonayoH syAtkaraNavigataH kAryanAzaprasiddheH // 9 // ekaH zuddho hi bhAvo nanu kathamiti jIvasya zuddhAtmabodhAdbhAvAkhyaH saMvaraH syAtsa iti khalu tathA nirjarA bhAvasaMjJA / bhAvasyaikatvataste matiriti yadi tannaiva zaktirdvayoH syAtpUrvopAttaM hi karma svayamiha vigaletaiva badhyeta navyaM // 10 // snehAbhyaMgAbhAve galati rajaH pUrvabaddhamiha nUnam / nApyAgacchati navyaM yathA tathA zuddhabhAvatastau dvau // 11 // cidacidbhedajJAnAbhirvikalpAtsamAdhitazcApi karmAgamananirodhastatkAle dravyasaMvaro gItaH / / 12 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptatattvanavapadArthapratipAdakazcaturthaH paricchedaH 263 zuddhAdupayogAdiha nizcayatapasazca saMyamAdeva / galati purA barddha kila kammaiSA dravyanirjarA gaditA // 13 // mokSo lakSita eva hi tathApi saMlakSyate yathAzakti / bhAvadravyavibhedAdvividhaH sa syAtsamAkhyAtaH // 14 // sarvotkRSTavizuddhirvodhamatI kRtsnakarmalayahetuH / jJeyaH sa bhAvamokSaH karmakSayajA vizuddhiratha ca syAt // 15 // paramasamAdhibalAdiha bodhAvaraNAdisakalakarmANi / cidezebhyo bhinnIbhavaMti sa dravyamokSa iha gItaH / / 16 / / dezenaikena galetkarmavizuddhizca dezataH seha / syAnnirjarA padArtho mokSastau sarvato dvayobhiriti // 17 // zubhabhAvairyuktA ye jIvAH puNyaM bhavatyabhedAtte / sakkezaiH pApaM tadddravyaM dvitIyaM ca paugalikam / / 18 / / ye jIvAH paramAtmabodhapaTavaH zAstraM tvidaM nirmalaM nAmnAdhyAtmapayojabhAnu kathitaM dravyAdiliMgaM sphuTam / jAnanti pramitezca zabdavalato yo vAryataH zraddhayA te saddRSTiyutA bhavaMti niyamAtsaMvAMtamohAH svataH / / 19 / / arthAzcAdyavasAnavarjatanavaH siddhAH svayaM mAnatastalakSmapratipAdakAca zabdA niSpannarUpAH kila / bho vijJAH paramArthataH kRtiriyaM zabdArthayozca svato navyaM kAvyamidaM kRtaM na viduSA tadrAjamallena hi / iti zrImadadhyAtmakamalamArttaNDAbhidhAne zAstre saptatattvanavapadArthapratipAdaka caturthaH paricchedaH / iti adhyAtmaka malamArttaNDaH samAptaH / t Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ etadadhikamapi upalabhyate mUlapatau kammANaM phalameka (ko) kajja (ekko) tu NANaphalamekaM (mthmekko)| cedayadi jIvarAsiM (sI) cedaNabhAveNa tiviheNa // 1 // savve khalu kammaphalaM thAvarakAyaM (yA) jA tassa (sA hi) kajjajuttaM (da) c| pANadi cidikato (pANittamadikkatA) NANaM vindati te jiivaa||2|| taccANesaNa kAle samayaM bujjhadi juttamaggeNa ! No ArAhaNa samaye paccakkho aNuhavo jamhA // 3 // pacaMti mUlapayaDI zRNaM samuheNa savvajIvANaM / sumuheNa paramuheNa ya mohAo vajjayA savve / / 4 // paNNavadi (pariNamadi) jeNa davvaM taM kAle (takAlaM) taM mayodi (tammayatti) paNNavadi (tN)| tamhA dhammo (mma) pa(ri)Nado AdA dhammo muNeabbo // 5 // jJAnAddharmapravRttirbhavati bhuvi tRNAM puNyabaMdhaprabaMdho / jJAnAtsaubhAgyamuccaivipulamatiyazaH pArthitArthasya siddhiH / jJAnAlakSmIvicitrA nayavinayaguNairjJAnato buddhiyogo jJAnAddaurgatyanAzastridazapatipadaM jJAnataH suprasiddham // 1 // dahati madanavahnirmAnasaM tAvadeva bhramayati tanubhAjAM kugrahastAvadeva / chalayati gurutRSNA rAkSasI tAvadeva sphurati hRdi jinokto vAkyamaMtrI na yAvat // 2 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakyo vArayituM jalena hutabhuk chatreNa mUryAtapo nAgendro niziAMkuzena samado daNDena gogrdbhaaH| vyAdhirbhapajasaMgrahaizca vividhairmatraprayogaiviSaM sarvasyauSadhamAsti zAstravihitaM mUrkhasya nAstyauSadhaM // 3 // jJAnaM madadarpaharaM tenaiva mAdyati tasya ko vaidyaH / amRtaM yasya viSAyate tasya cikitsA kathaM kriyate // 4 // atha prazastikA varSe vedAbdhisiddhIndu (1844) mita amale (?) zrAvaNe mAsi pUrve kRSNa pakSe hi SaSTyAM nijavimalakarAtpArzvanAthasya gehe| vRndAvatyAM nagaryA vyasanaharinRpe zrIsurendrAdikIrtiH nAmnA bhaTTArakendro budhapatimahito'muM lilekhAtibhAvAt // 1 // jinAdidAsasya vipazcito'tra pustAdazuddhAca lipIkRtaM me zIghrAttathAjJAnatayA hyazuddhaM yallekhitaM tadvivudhairvizodhyam // 2 // vipazcicchAtrasarvasukhAkhyAdhyayanArthaM lipIkRtaM mayA / Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambUsvAmicarite uddhAraNavAkyAnAM varNAnukramaNikA alaMghyazaktirbhavitavyatAyA eyaMta buddhadarasI eSa loka bahubhAvabhAvitaH kati na kati na vArAn kammattaNeNa ekaM kAlAI ladiNiyaDA khaovasamavisohI jIvAdIsahahaNaM nAguNI guNinaM vetti paDhamaM paDhame yidaM paDhamakkho aMtagado pAnIyaM ca rasaH zItaM brahmacArI tRNaM nArI mAnastaMbhAH sarAMsi rAjJi dharmiNi dharmiSThAH vadasamidIguttIo vikahA tahA kasAyA vizvatazcakSuruta 133 230 30 208 232 10 235 53 145 32 226 171 136 44 33 232 231 28 bRhatsvayaMbhU stotra gommaTasArajI bakANDa gommaTasArakarmakANDa gommaTasAra jIvakANDa dravyasaMgraha gommaTasArajIva kANDa 33 16 6,7 650 41 35 dravyasaMgraha gommaTasArajIvakANDa zuklayajurvedasaMhitA 17-19 4 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmakamalamArtaNDasya zlokAnAM varNAnukramaNikA pRSTha 259 254 261 253 249 249 253 257 zloka anantadharma samaya antAtItapradezA anyavyanimitAce anvayinaH kila nityA arthAzcAdyavasAna avinAbhAvo vigama astitvaM sthAca AtmAsaMkhyAtadeza AzravabandhAntargataM ekaH zuddho hi ekAnekadravya ekaikasya guNasya ekopyAtmA eka paryayajAtaiH eteSAM syuzcatasraH enaM vyavati kAlaM eSo'haM bhinnalakSmo kattI bhoktA kathaMcit karmApAye caramavapuSaH kaizcitparyayavigamai ko bhisaMvit gaganatattvamanaMta gaganAnaMtAMzAnAM pRSTha / zloka 242 guNaparyayavadrvyaM cakSudRSTayAdi 251 catvAraH pratyayAste 250 cidacidbhedajJAnA jIvadravyaM yathoktaM 252 jIvamajIvaM dravyaM 260 jIvAjIvAditattvaM jIvAjIvAzravabandhI 249 jIvo dravyaM pramitiviSaya tatrANau parame 250 tasminneva vivakSita tiSThadbhAvavatozca 255 tyAgo bhAvAzravANAM 252 dezenakena galet 261 dravyaM kAlANumAtraM 260 dravyaM mUrtimadAkhyayA 245 dravyAntarasaMyogAt 255 dravyANyanAdya 254 dharmadravyaguNo 251 dharmadvAreNa hi dharmAdhIkhyayoH 258 dhauvyotpAdavinAza 259 | namostu tubhyaM 250 258 262 263 259 256 251 249 258 251 258 242 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 256 258 255. 257 257 263 279 ra51 zloka pRSTha / zloka nityaM trikAlagocara 252 vastrAdau nehabhAvo nizcityetIha 246 vyatirokiNo hyanityA paramasamAdhi zabdo bandhaH sUkSmaH paryAya: kila 259 zuddhaH pudgaladezaH paryAyo dravyAtmA zuddhAtmajJAnadakSaH paryAyaH paramANumAtra zuddhA dezaguNAzca pUrvAvasthAvigame 251 zuddhAdupayogAdiha paMcAcArAdirUpaM zuddhAzuddhA hi prakRtisthityanubhAga zuddhakANusamAzritA praNamya bhAva vizadaM 241 zuddhe'Nau khala prANairjIvati zubhabhAvairyuktA proktaM dravyaM pramANAta sati kAraNe yathAstra bahiraMtaraMgasAdhana 251 sadvyaM sacca guNaH bhAvA vaibhAvikA saharamohakSataH bhedajJAnI karoti sambagdRgjJAnavRttaM mithyAtvAdyAtma sarvezvavizeSeNa muktakamaipramuktI sarvotkRSTavizuddhi mokSo lakSita eva siddhA kArmaNavargaNAH mokSaH svAtmapradeza saMklezAsaktacitto mohaH saMtAnavI saMkhyAtItapradezA yacchraddhAnaM jinokteH 244 saMkhyAtItapradezeSu yAvatvAkAza 259 yugapadyogakaSAyo 262 saMsAre'tra prasiddha ye jIvA paramAtma 263 skaMdheSu dvayaNukAdiSu dAdevabhAjoM snehAbhyaMgAbhAve yI dravyantirasamiti svAtmajJAne nilIna rukSasnigdhagaNaiH kA khAtmanyevopayuktaH lokIkAzamitakara yaah258 svIyAccatuSTayAt 261 255 251 255 244 250 261 263 256 K 253 253 254 257 255 247 246 samabana AmasapAsa lilI. * JAL RAPATAN