Tattvarthadhigama sutra Tika

Author(s): Umaswati, Umaswami, Dhirajlal D Mehta
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

Page 36

તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય : ૧-સૂત્ર-૯
૧૧ ફરીથી ક્યારે પ્રાપ્ત થાય? એટલે કે સમ્યકત્વનો વિરહ કેટલો? જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી દેશોનઅર્ધ પુદ્ગલ પરાવર્તન. આટલા કાલ પછી જીવ અવશ્ય
ફરીથી સમ્યકત્વ પામે જ છે. (૭) ભાવ- ઉપશમાદિ પાંચ ભાવોમાંથી કયા ભાવે જીવને
સમ્યકત્વ પ્રગટ થાય? ઉપશમ - ક્ષયોપશમ અને ક્ષાયિક એમ ત્રણ ભાવે જ સમ્યકત્વ થાય છે. ઔદાયિક અને
પારિણામિક ભાવે સમ્યકત્વ થતું નથી (૮) અલ્પબદુત્વ - ઉપરના ત્રણ સમ્યકત્વોમાંથી જીવો ક્યાં
થોડા હોય અને ક્યાં વધારે હોય? ઉપશમમાં સૌથી થોડા હોય, તેનાથી ક્ષયોપશમમાં અધિક હોય, અને તેનાથી ક્ષાયિકમાં અધિક હોય છે. આ પ્રમાણે સમ્યકત્વ ઉપર
આઠ દ્વારા સમજાવ્યાં. ૧-૮. સમ્યગ્દર્શન સમજાવીને હવે સમ્યજ્ઞાન સમજાવે છેमतिश्रुतावधिमनःपर्यायकेवलानि જ્ઞાનમ્ ૧-૯ મતિકૃતાવધિમન:પર્યાયકેવલાનિ જ્ઞાનમ્ ૧-૯ મતિ-શ્રુત-અવધિ-મન:પર્યાય-કેવલાનિ જ્ઞાનમ્ ૧-૯
સૂત્રાર્થ-મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવજ્ઞાન અને કેવલજ્ઞાન એમ પાંચ પ્રકારનું જ્ઞાન છે. ૧-૯.
ભાવાર્થ- વસ્તુતત્ત્વનો જે વિશેષ બોધ-સમજ તે જ્ઞાન કહેવાય છે. તે જ્ઞાનના પાંચ ભેદો છે.