Book Title: Vasantraj Shakunam
Author(s): Vasantraj Bhatt, Bhanuchandravijay Gani
Publisher: Khemraj Shrikrushnadas Shreshthi Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020879/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 HINDI vasaMtarAjazAkunama RERIESSESISESSA bhADA LOLODLALITATE gacityA TIkayA samaskRtam vRdhyaDakulotpannajaTAzaMkagatmajIvakRtayA SEASE khemarAja zrIkRSNadAsathaThinA svakAMce zrIkeTevara sTIma yantrAgAre PAK namalisTavira5 tAsAlaniyamAnusArato rAjalekhena "zrIvaTa vA yantrAlayAcazita sarvA G E For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA. zAkunaviSayameM zakunavasaMtarAja bahuta yogya hai. yAmeM nAnAprakAraka zakuna kahehaiM / yaha zakunazAstra prAcIna devaRSipraNIta hai / pUrva jo aMdhakAsurake vadha udyukta huye jaba zivajIne zakuna dekhe taba ye zakuna pravarta huye. tApIche tArakAsurake saMgrAmasamayameM tArakAsurake vairI svAmikArtikajIke artha zivajIne zakunanako upadeza diyo / tApIche jaMbhAsurake vadhake liye udyukta hoya rahyo iMdra tAkU svAmikArtikajI zakunanako upadeza karate huye // .. tApIche iMdra kAlAMtara meM kazyapajIkU zakuna deto huyo aura kazyapajIne jA samayameM garuDajI amRta harave cale taba garuDajIkU zakunanako upadeza kiyo / aura zivajIne atri, garga, bhRgvAdikanakU Adile munInakU zakuna kahe / bhRgvAdikamuninane the zakuna prANInake kalyANa ke liye kahe ye zakuna mahezvara, garga, zukra, sahadeva, bhRyAdikanane pragaTa kiye haiM. yAteM ye zakuna satya haiM // zakuna jAnanevAle puruSakI kaSTasU rakSA, suMdara vRtti, jIyikA aura yA loka paralokake sArabhUta zaku. nanake prabhAvate trivargakI vRddhi ye hoya haiM / vijayarAjake putra zrIzivarAja aura vasaMtarAja ye do huye, tAmeM vasaMtarAja pRthvImeM vikhyAta huye. to mithilA purIke rAjA caMdradevane prArthanA kInI taba bhaTTa vasaMtarAjane mAhezvara sAra aura sahadevakRta zAstrameMsU sAra aura bRhaspati, garga, zukra, bhRgyAdikanane kahe je zAstra unameMsU sAra grahaNa kara ye graMtha kiyo aura pAdazAha zrIakabara jalAluddInake samayameM zrIzAheirAja nAma rAjAkI prArthanAsU vasaMtarAjakI TIkA zrIbhAnucaMdrane karI // yA zakunazAstrakara samasta kArya jAne jAnyo. aiso manuSya kaSTarUpI kUpameM nahIM paDai iMdriyanakara dekhaye sunavemeM nahIM Ave aise kAryanameM zAstrahI divyacakSu hai. jaise divyadRSTi karake dakhi hai taisehI zAstra karaka saba jAnyo jAya hai. zakunazAstrako jAnavevAro manuSya hai; so mero ye kArya kaSTasahita hoyago vA kaSTarahita hoyago aiso zakunajhU jAna karakai niHsaMdeha kArya karave prarvatta hoya hai. aura jyotiHzAstrAdikanakarake jaDIkRta manuSya haiM unako ye zakunazAstra pragaTa huyo hai. camatkAra rasako Adhikya jAmeM aiso auSadharUpa hai aura vedanake arthanakarakai zobhita "vasaMtarAja" nAma karake prasiddha aiso ye zakunako graMtha tAmeM dvipada, catuSpada, SaTpada, aSTapada, anekapada, apada ina sarva jaMtunake nAnAprakArake zakuna yAmeM kahe haiM // yA graMthameM 20 varga haiM / 1 prathama vargameM zakunakI zlAghA aura zivanIkarake manuSyanakU upadeza khyo| 2 dvitIyavargameM zAstrasaMgrahanAma tAmeM varganako anukrama khyo| 3 tRtIyavarga abhyarcananAma pUjanakA hai| 4 caturtha varga mizritanAma tAmeM zakunanake aneka bheda milahuye haiN| 5 paMcamavarga zubhA'zubha nAma hai / 6 chaThe vargameM manuSyanake zakuna haiN| 7 sAtaveM vargameM podakIke zakuna khehaiN| 8 AThaveM vargameM pakSinako vicArasvarUpa kahyo hai / 9 navamavargameM cASa nAma nIlakaMThako zakuna hai / 10 dazama varga meM khaMja. nako zakuna hai| 11 nyArahaveM varga meM malArIke zakuna haiN| 12 bArahaveM vargameM kAkake zakuna hai / For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prstaavnaa| 13 terahaveM vargameM piMgalikAkai zakuna haiN| 14 caturdazave vargameM cAra pAvanake jIvanako zakuna hai / 15 paMdrahaveM vargameM bhramarAdikanake zakuna haiN| 16 solahaveM vargameM lAlakAlo koDinake zakuna haiN| 17 satrahaveM vargameM pallI nAma chapakalIko zakuna hai| 18 aThArahaveM vargameM zvAnanako zakuna hai / 19 uganIsaveM vargameM zivA nAma zRgAlIko prakaraNahai / 20 bIsaveM vargameM zAstrako prabhAva varNana hai| yA prakAra yAmeM zakunako bahuta viSaya hai / zakunako graMtha abhItaka koI bhI chApyo nahI hai / yA graMthakI prApti prathama hamAre mitravarya paMDita harikRSNa vyaMkaTa rAmajI auraMgAbAdavAlene mere Upara anugraha karake yaha graMtha mUlamAtra saMvat 1703 I0 ko likho huyo pustaka diyo / tApIche eka hamAre snehI AnaMda sUragachakA zrIpUjya guNaratna sUrIjI unhoMne mUla aura aMtake sAta vargakI TIkA dInI. yo pustaka bahuta prAcIna hai tApIche hamane bahutaso prayatna karayo. taya eka hamAre mitravayaM paramasnehI vyAsajI zrImevadattajI unhoMne samasta TIkA kRSAkarakai rAjadhAnI jodhapurayUM saMpAdana karake bhejI / / tApIche hamAre mitravarya nAnAsAheba nAro goviMda meha~dale kAzIjImeM rahe unane eka pustaka mUlamAtra bhejyo / tApIche paMDitavarya kavirAja zrIlakSmInArAyaNajIne kAzI mUla samasta aura prathama 7 vargakI TIkA bhejI // tApIche rAjadhAnI savAI jayapuranivAsI paMDitavarya zrAyuta guNAkara jIne samasta mUla TIkA kRpA karake dInI // yaha pustaka baDo prAcIna milyo / yA rItisaM 6 pratiyAM prApta huI / anyanta prayAsasU ina sarva sajana puruSanako maiM baDo upakAra mAna hUM / / zakunake zAstra meM yaha graMtha bahuta zreSTha hai / manuSyana* sarva kAryanake jAnavemeM bahuta upayogI hai yAMta hamane mUla saMskRta TIkA aura hiMdusthAnI brajabhASA banavAyakarake bahuta zramakara zuddha kara chapAyA hai / aura isakA rajiSTarIhaka sadAke liye hamane svAdhIna kiyAhai tAki anya koI na chApasakai aisA yaha vasaMtarAja zAkuna sarva sajana purupanaka mAnya karano yogya hai / jyotirvit zrIdhara jaTAzaMkara. For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha vasaMtarAjazAkunasya sArAMzAnukramaNikA praarNbhH| na viziSyate viSayAH patra paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo prathamo vrgH| zakunamAjJAtAjJAtaM IdRzeSu nRSumaMgalAcaraNam 1 1 1 yevAMzakunAni teSAM kiMcitprArthanA 3 1 2 | yenapakSipazavoparaprayojane atodaigraMthakartRvaMzavarNanam vamuktam graMthakartanAma / puruSoyogIvatrikAladarzIzakunena 14 3 26 graMthakartuH prArthanA nRpanAma atriguruzukrAdyApihitabhAvAtazamRtyulokajaMtusamUhazakunAni __kunamUcuH 15 1 27 zakunalakSaNam | purANavedetihAsAdyA; satyAdhika zakunaprayojanam zakuna vadaMti zakunasaMjJA | zivopigaNAnAMzAkunamupAdizat 15 5 29 etacchAstramauSadhamiSTam | narANAmIzvaropadiSTenApizakunana prANabhRtAkSaNena zubhAzubham / zIghrajJAnaM AsmingraMthe avalokite upadezana | vasaMtarAjasarvArthasamAgameSusatyam 16 3 31 yojana na zakune viruddha samuhUrtenApikAryaM na, 9 5 13 dvitIyo vrgH| devanoditaH zakunaH pUrvakarmaphalaM asminvargasaMkhyAkathyate prakAzayati 93 14 | AdyavargapratiSThAkhyetriMzatazlokAH 15 3 2 buddhimAnaduHkhadaMprayojanaM parihArya dvitIyesaMgrahAkhyetrayodazazlokAH sukhadaM samAyet 10 1 15 tRtIyearcanAkhyetrizacchUlokAzcanRbhiH prAktanakarmaphalaM bhujyate ta turthomizrakAkhyesaptatizlokAH . 17 5 3 hi zakunena kim paMcamezubhAzubheSoDazazlokAHSaSThava, iha dehinAM pUrvakarmaNA na kiMtu nareMgitAkhyezlo0paMcAzat 18 1 4 dezakAlAdavazyaM bhuMkta 10 | saptamezyAmArutecatuHzatazlokAH subuddhiH zakunena duHkhanAzayati aSTaparvagaipakSivicAresaptapaMcAzat . sukhaM saMzrayati ca 11 1 18 zlokAH ... 18 2 5 daivAdapyadhikodyamaH kutaH vanhi- navamecASavicAre zlokApaMcadazameM sapAdikAndUratastyajati / 15 3 19/ khaMjaneSaDviMzatizlokAH 18 46 subudriH pauruSeNa IpsitaM yAti ekAdazekarApikArutaM ekAdazadaivAt na kiMtudAvAnalenapAdapA ttaH dvAdazekAkarate ekAdhikAalanti 12 1 20 zItizatazlokaiH devamapi kAraNaM tahi sudhiyo nRpAH trayodaze piMgalikArutaM zatazlo. nItizAstreNa dharAM kathaM pAlayaMti 12 3 21 / caturdaze catuSpadAnAMvarga:paMcAudyamasAdhyatAM devasyapratipAdayati 13 1 22 zacchalokaiH 19. 3 8 puruSaHzakunenAtmahitasaMcaran 53 3 23 | paMcadazeSaTpadAdirutaMtrayodazazloka sAniyA For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (2) vsNtraajshaakunsaaraaNshaanukrmnnikaa| patra paM0 zlo. 29 1 17 29 3 18 viSayAH SoDazepipIlikAzakuna:paMcadaza zloka saptadazepAlIrutaM dvAtriMzat-lokaiH aSTAdazezvaceSTitaM dvAviMzatyuttara dvizatalokaiH ekonaviMze zivArutaMnavatizlo. vize prabhASavargaH caturdazazlokaH bhasminAviMzativargAtmake zAkuna sArabhUtebANanetrazaraikazlokAH etacchAkhanaukAmadhirUDhaHzAkunA budhi tarati patra paM0 lo. viSayAH sarasvatIdhyAnam 19 5 9 kuberadhyAnaM garuDadhyAnaM caMDIdhyAnaMzlokadvayena pArvatIdhyAnaM zakunajJAnamAcAryapUjanaMca 20 11 | devAnpraNamyapUjAMguravedadyAt kumArikAdInabhojayet 12 / rAtrau zayanavidhiH prAtaHzakunaceSTAjJAnaM 1 13 pakSAMtarepunaHzayanavidhiH prAtaHzizukumAryorhastezalAkAMda tvApunastenazakunaMjJApayet zakunazubhAzubhajJAnam 21 4 . zakunadevatAprItaye arcanam 31 3 22 32 1 32 3 24 32 5 25 33 5 20 tRtIyo vrgH| 34 1 29 35 1 31 23 1 4 | mishrshkunvicaarmaah| zAkunaguziAkunAHpakSiNaste dhAmarcanam zakunAdhikArI zakuneSumukhyatvenapodakyAdi paMcaiva podakyAdyadhiSThAtRdevAH asminloke sarveSvapipazupakSiSu devatAstiSThatyataHzAkunike nate nahiMsyAH kAMcanAdimUrtipUjanam zakunadezanirmANapUjA aMtarikSAtgomayaMsaMgRhyabhUtale caturasrAdimaMDalaM vaMdhyatvAdidoSayuktAyAgogomayaM __ na grAhyam piSTAMkitaMpadmaraMgaurvicitrakAryam iMdrAdirUpeNaraMgavarNanamaSTadale evamaSTadale lokapAlAnAcAryavA___ kyenArcayet . namasAyuktarmantraiHsugaMdhadravyaira cayet padmamadhyedhanurddharyAdipUjanam gurUpadezAnmaMtrazataM japet madhunA homaH yuyugalAdikAlA dhyAnam caturtho vrgH| 22 3 3 abhijJajanasamUhepradhAnaMzakunaMpazyet 36 1 2 vrajatAMsamUheyAdRzaMzakunaMtAdRzaM phalam 24 3 narANAzakunabhadaprANagatyAzakuna vilokayet | iDApiMgalayomidakSiNazakuna | viruddhezakunekSIrataroradhastiSTa mazakunAMtarANipazyet 25 3 1 | zakuneviruddhaprANAyAmaH 26 1 10 kozAMtarezakunezubhAzubham | samAnitazakunamAha gRhanirgamanAnaMtarazakunezubhAzubhaM 39 310 12 dUranikaTezubhAzubhazakunaM pravezasamaye zubhAzubhazakunaM 40 1 12 3 13 | prayANAdviparItabhAvaH saMgrAmAdI 28 1 14. zastaH | yAtuHvAmApasavyauzakunaupra28 3 15 zastI 41 1 14 28 5 16 patatriNoharnizaMcaraMtitelakSyAH 41 3 15 " monAgeza - For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / - m h m h m sh m s m m s m h 48 viSayAH patra paM0 lo| viSayAH patra paM0 zlo. patatrinapuMsakAdibhedamAha 5 16 ArtazabdAdizakunAH puruSalakSaNamAha 42 1 17 | dakSiNavAmAMgazakunAH / / | vAmAMgezyAmAdizubhAstathApuMnAmalakSaNamA dheyAHzubhAH prANabhRtAM zakunAnAMvalAvalaMparI zrIkaMThAdyAdakSiNezubhAH prAmyavanAdizubhAzubhazakunam puMstrIvatsveDAdisanyAsavyezubhe | khaMjanajAhakAcaiHzubhaM kUTapUrakAdayaHpUrvadizibalavaMta: hArotakAdayo dakSiNebalavaMtaH | acchanakulAdizabdaiH zubhAzubhaM 60 1 55 utkrozAdayaHpazcimebalavaMtaH 45 divArAtrau purallikanakulAdigamane sarojAdayauttarebalavaMtaH na zubha 46 1 nivRttipravRttizakunayoHzAMtAdi pustriyodakSiNavAmAMgairdeSTrayAdizubhaM 61 1 57 prAcyAdiSuhayazuklavarNAdizakunAH 61 3 58 nirUpaNam dagdhAdidigantAnAha gamanapravartakazubhAzubhazakunAH sUryabhoganadagdhAdyaSTadigbhedAnAha toraNanAmadheyazakunAH cApAdayodivasacAriNaH dagdhAdizakunamAha kriyApradIptazakunamAha | piMgalAdayorAtricAriNaH 62 5 62 mAnuSAdyArAtridinacAriNaH zakunaMdazaprakAreNAha dazaprakArAnAha zakunaparIkSaNam dezabhedenazivAdizubhAzubhaM. pradIptAdyazubhazakunAnAha pathikaiomapravezevarjanIyAni saMdhyAdvaye pradIptAdizakunAnAha zakunASTagatayo vA SoDazagatayaH kapAlAghazubhazakunAnAha dIptAdidigvibhAgazakunaphalAni pradIptasvarAyazubhazakunAnAha 65 3 51 nRNAM zAMtAapi niSphalAHsyuH 5. bahuzakunataH phalaM khagamRgAdirutamazubham zakunasyabhakSaNenasaumyAdiprakara etanmizrakavargAdhyayanaphalam 66 1 1 zlokadvayenazakunazubhAzubhArohaNa 52 113 paMcamI vrgH| pavitrabhUmausthitenazubhazakunam uccadezeSumRtazuSkazarIrAdyazubhaM | ubhayAtmakaM maMgalamAha 67 1 1 nIcazeaMgArAdizubhadaM na 54 pravezekIrtanadadhyAdikaMyathottaraMmaM0 67 2 2 ekatravezepradIptenadezAdibhaMgAvadhi 54 3 43 kAryodhatAnAM zlokacatuSTayena da 67 5 3 sarvasvajAtimAsaharaMtodurbhikSaka ra 68 213 4 dhyAdipaMcAzacchubhAni rAmArjArAdivinA parayoniyAnAddezabhaMga: 55 3 45 | aMgabhedena tadvayA'vAni nIDAdyAsakozubhaH 56 1 46 | gAMdhArAdisvaraphalam zizire azvoSTrAdhAhematemahiSA prayANekuMbhazakunaH ' dyAHzakune vyAH 56 3 47 | aMgArAditriMzadvayaMpadArthAH 70 3517 vasaMtAdAvRtI kAkapikAyAvyAH 57 1 48 / prasthAnevighnakarAH 11 12 s m s m m s m. sh 10 3 Nam mh . m m . . For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4) vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / .no paSTho vrgH| Tam m sh m viSayAH panna paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo. prayANe mArjArayuddhAdi 71 3 13 | saMvakAryeSuchikkAneSTA pathirodanahInezavedRSTazreyaH pravezama chikAyAdiganusArataH zubhaM zubhAzubhaphalaMzlokadvayena 83 517 3 / 4 gaMDUSAdakasmAdatalaM tadAbhI dIptAdidikSu chikAyAHzubhAzupsitabhojanam bhaphalam tyaktadaMtadhAvanesanmukhepatitevA bahuchikAniSphalA chitabhojanam 72 5 16 svApabhojanachikAphalam AyatachikAzakunanihaMtrI chikAyaMtram AlokanaprakaraNam / aNgsphurnnprkrnnN| dvipadeSunarANAMzubhAzubhaMzakuna 73 1 1 | aMgasphuraNamAha strIpuMsayoHprayANesitavastrazakunaH 73 3 2 | mUdhAdisphuraNaMzubhaM zlokadvayenatrIpuMsayorvamanAdyani aMgasphuraNacakram 5 . 3 / 4 | dRgaMtamadhyAdisphuraNazubhaM sakalodyameSunRpAdidarzanazakunaH | gaMDaghrANAdisphuraNaMzubhaM kRSNAMbarAdizakunaH 75 1 6 | bhujAdisphuraNazubhAzubham zvetAMvarAdizakunaH 75 3 7 pAzcAdisphuraNazubhAzubhaM dhRtAtapatrAdizakuna: 75 5 8 aMtrAdisphuraNaMzubhAzubhaM gamanephalahastepuruSazakunaH 76 1 9 mukAdisphuraNazubham jAnvAdisphuraNaM bhAzubhaM __upshruaateprkrnnN| puMstriyodakSiNavAmAMgasphuraNalokeupadhutimAha 77 1 1 zubhAzubham 90 5 10 puMsAMpRSThegacchAgreAgacchaiti mazakAdiphalam .. 91 1 11 vAk zreSThA 77 3 2 | nakhabiMduzubhAzubhaphalam pusAM chiMdhibhidhivetyAdayozubhAH 7 5 3 | dakSiNottarapathAgatavAyo:phalaM zabdajJAnAcchubhAzubham zAkunazAstrAdhyayanAsamarthaja. upazrutyaMtaraprakAraH zlokapaMcakena nakartavyatA 92 1 14 upazrutiprakArAMtaraMzlokatrayeNa prakaraNazlokasaMkhyAkhyAtaM pradoSe pratyUSeyAupazrutiH 81 1 13 vRttatrayeNa 33 / 11 / 3 nRNAMbAlabhASitamupazrutiH 81 3 14 vAmadakSiNoditopazrutiH 81 5 15 ruditopazrutiH saptamo vrgH| prAcyAdididitopazrutiphalam | adhivAsanaprakaraNaM lokadvayena . 82 35 zakunadevatAyAHstutiH sarvavihaMgamAnAMzyAmoditA chikaaprkrnnm| | zakunadevatAdhivAsanavidhiH chikAzakunamAha 83 1 1.zakunanirmANabhUmiH - 0 cm x < . . . 80 1 / 5 2 For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (5) viSayAH patra paM0 zlo0viSayAH patra paM0 zlo. zakunatyAjyabhUmiH 95 3 5 | AzAyugalamizraphalaM 110 3 41 zakunesutarAMmanoramAbhUmiH 96 1 6jvalitAdibhedaHprabhAtayaMtraMca 11. 5 42 cakravartinRpAdizakunabhUmipramANaM 96 3 7 uktadizAMphalAni 111 1 43 nivartanapramANaM 97 18 chAyAdizakunaphalam 111 3 44 bhUmervaSavibhAga: . 97 3 9 | saMkrAMtibhedenadigvibhAgabhedaH / 111 5 45 bhUmimAsAdinirNayaH 98 1 10 zAMtAdiprakAreSusopayogitvaM 112 1 .46 zakunakAlataHzubhAzubhaM prazastA:kakubhAdayaH 112 zakunatArAbalam saptadhAzAMtazreSThaMdIptaMneSTam 112 5 40 zakunekSINacaMdrAdityAjyaM zAMtadIpteSuzubhAzubhaM 113 1 49 zAkunikenazakunArthagamana zAMtapradIptAdijAnAtisazAkunikaH 113 prakAraH 1 14 | TIkAyAMzakunANavedigvibhAgazakunadevatArcanavidhiH 100 33 15 / stvevaM 114 1 zakunadevatAmaMtraH maMtra | digvibhAgacakra 115 zakunadevatAdhyAnam 102 6 19 punaHmarusthalIdigvibhAgaH zakunadevatAkAryanivedana 102 8 20 | punardivibhAgacakra akhilatoraNAnyarcayitvArjunAyuccAraNam 103 1 21 / podakIrustesvaraprakaraNa / arjunanAmAni 103 3 22 | podkohtvicaarH| 119 1 51 podakInAmastutiHzlokadvayena 103 5 / 8 2 | podakIsvarabhedaHzlokatrayeNa 130 3 / / 52 podakIputrIbhedaH 104 1 25 , narANAMpratizabdakathanaM 120 3 55 pAdakyayaMvidhAna 104 3. 2 | punaHpRSTayAdauzubhAzubhasvarAH 120 5 56 pakSipUjAMguravenivedyasvagRhaMgacchet 104 5 27 savyApasavyasvaraphalaM 121 1 57 japAddazAMzahomaMvidadhyAt 105 28 paMcabhUtasvarabhedaH lokatrayeNa 121 guDAjyapAyasaiHkumArikAbhojanaM 105 pArthivAdinAdaphalaM __ 122 3 61 zayanavidhiH | pRthvIjalapAvakAnAMsvaraphalaM 122 5 62 prAtaHzakunAcAryeNasa hatoraNabhUmi pArthivavayAdisvaraphalaM 123 1 63 bhAgagamanaM 105 7 31 | pRthvyAdisvarA:zAMtAdibhedena 123 3 64 zyAmAzakunaH | zAMtAdiphalam zyAmAzubhAzubham podakIdRSTAdRSTenazubhAzubham 106 5 34 zubhaceSTAprakaraNaM / atha zubhaceSTA 124 2 66 shaantprkrnnN| podakIsanmukhyAdizubham 124 4 67 zAMtadIptAdidigvizeSakathanaM 107 2 35 | podakAprasanmAdimukhaMzubham 124 6 68 kAlaparatvenadagdhAdidiksaMjJAka podakIdizAvalokanaphalaM thanaM zlokatrayeNa 041 podakIdakSiNAMgakaMDyanaphalaM 125 3 . savituHkrameNASTadigbhogaH 109 3 39 / podakIpakSAdikSepaNaphalaM dagdhAdibhedaH 110 1 40 podakIbhatyAdyabhilASAdiphalam 126 1 72 12 31 For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 6 ) viSayAH 126 126. 5 gamanepodakosthAMnAdiphalam pravAsenarANAM zAMtagamanenazubhaM svajAtisaMgamitrAdilAbha: puccha mutkSipaMtI vadhvAgamAbhIpsitaM 127 3 UrvAdikamanispRzaMtIstriyA 127 1 lAbhadA paraspara kaMDyanAdbhogAdilAbha: - podakI zarIrasaMskAreNa zubhaM jalasnAne abhiSekaM brUmaH podakI dakSiNa pRSThabhAgekaMDrayanAt puMsAMvAraNAdilAbha: * kAryiNA vihagaceSTitamIpsitaM vasaMtarAjazAkana sArAMzAnukramaNikA / patra paM0 0 | viSayAH zubhaphalAni podakyAlasyAdiphalaM po0 gAtra zaithilyAdiphalaM podakI te prakaMpaphalaM po0 bhakSyatyAgaphalaM po0 svaparajAtiyuddhAdiphalaM po0 gamanAgamanAdiphalaM dIptAdidezasthitapodakyAH phalaM podakI ramaNatyA gecchAphalaM podakyA vAmAMgakaMDuyanAdiphalaM gudaspazItsaMgrahaNyAdi rogobhavet rogApo dakyazubhA podakIdhUlyAMnAnenAzubhaM kezAsthivatrA azubhA tanuMdhunAnApodakyazubhA podakamUrdhavidhUnane nAzubhaM podakI calaceSTA'zubhA www.kobatirth.org adhomukhAdyazubhaM tanucarvaNAdyazubhaM kASThAdiSumukha gharSaNAyazubhaM adhivAsitAdRzyAzubhAanyapakSigodakSiNenazubhaM po0 pAdatalasparzagamanAya zubham azubhaceSTAprakaraNaM / 127 5 127 7. 3 73 | dIptazAMtaupAdaka ceTAzubhAzubhA 74 | graMthavistArabhayAdbahuceSTAna 75 etatprakaraNapaThanaphalam 76 128 1 79 77 78 podakIgamanasvarUpaM 128 3 4. 128 5 129 129 129 7 83 130 1 84 130 3 85 130 5 86 131 1 87 3 81 5 82 8 1 | devyA aSTagataya: 6 uu 131 3 88 131 5 89 132 1 90 132 3 1 132 5 92 132 93 133 1 94 133 3 95 133 5 96 134 1 97 134 3 98 134. 5 99 135 1 100 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 135 3 101 135 5102 apasavyAtsavyagamane, anulomAdisaMjJA podakyA: vAmadigbhAgAdigamane sAadakSiNAdisaMjJA gatiprakaraNam / zAkunazAstravijJaiH podakIpAMtha samUhamA RjvItyAdidvAdazanAmAnisyuH RcIkapATasaMjJe skhalitAMdhasaMjJe vakra dUrasaMjJe gulikyUrdhvasaMjJe pRSTasaMjJe arddha dvitIyArddhasaMjJe lokacatuSTayena prayAturjAnvAdyageSu podakI sparze tattadaMgAnusArataH phalAni vAmAdigativAriSThamadhyAdhamasaMjJA dakSiNAdigatyA bahumadhyamalpaMduSTaM dakSiNavA magatyA narAnveSTayaMtI For Private And Personal Use Only patra paM0 cho0 135 7 103 136 1 104 136 3 105 zubhAzubhaM pRSThAdigatyA karaNIyamatItaM vakti podakIgatibhedenazubhAzubhaM vAmadakSiNagatyAzubhazreSThaM 137 140 eSaivavaiparItyagatyAdvAdazanAmadheyA 140 vedazlokaika jvIgatyAdizubhAzubhaM 137 3107 137 137 138 138 138 139 139 139 139 1 106 140 40 141 5108 7 109 1 110 3111 5112 1 113 3114 5115 7 116 1 117 3 118 53 119 5 123 141 7 124 142 1 125 142 3 126 142 5 127 143 1128 143 3129 143 5 130 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 3 134 gamanazandezabhaM 145 145 vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / viSayAH patra paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo. yAtrAprakaraNI bhakSyalAbhAlAbhezubhAzubhe 152 5 159 podakIgatisvarAdinirUpaNaM 144 1 131 | vipazcitAtmakArye zalabhAdibhaekAditArAzubhaM toraNeSu zloka kSyataHzubhAzubhaM vicAryam 153 1 160 dvayena | podakImaunadhAraNe savyAsavyakAryanAzinIvakratArA 153 3 161 vAmaikAghazubhaM 135 tArAgamanAgamanezubhAzubhaM 153 5 162 ahiadhivAsitavAmekSaMNezu zukratArAtaHzubhAzubhaM 153 7 163 bhAzubham pathikanasAkaM vAmAtArAzanaadhivAsitadakSiNekSaNazubhaM vrajececchubham 154 1164 pUjAdivase vAmekSaNenAzubhaM 130 adidhogatiH azubhA 154 3 165 adhivAsitanivartanasyavAmA dhanurdharIkhevegenagacchaMtyazubhA 154 5166 zreSTA 146 . 139 / podakyagrapRSTagatyAzubhAzubhaM 155 1167 anulomAdibhiH zubhAzubhaM 147 1140 | bhakSyagrahaNaMdakSiNabhAgezubhaM adhivAsitAnivRttasya ekAdi | zuklapakSAyA:dhUlyAMnimajya vAmatArAzreSThA 1473 145 kuceSTitenazubhAzubhaM 155 5 169 narasyaceSTAsvarazAMtarUpaM 147 5 142 | dIptabhedAditaHzubhAzubhaM 155 7 170 tArAtrayeNavAmapurastAdazubhaM zuSkAdivRkSArohezubhAzubhaM 156. 1171 zreSThaMca 147 7 143 uttamAdhamasthAnezubhAzubhaM dakSiNavAmatArAmizritaphalaM podakIgatizabdenapUrvaphalaniSedhaH 156 5 173 podakIyugalaMgamanenazubhAzubhaM kRSNapodakIzabdagatyAphalaMneSTa 17 1174 lokadvayana 148 315 143 315 145 | podakIvAmadakSiNasthenazubhAzubhaM / gamanevihaMgamavihaMgItaHzubhAzubhaM 149 1147 | dakSiNavAmazabdenazubham 157 5 176 toraNAMta vAmadakSiNe vihAyApa anulomazabdenavilaMbenaMzubhaM 158 1 177 rAvilokanIyA 149 3 148 vAmazabdagamanenAnyasthAnasthitA toraNetArA'dRSTAzubhA 149 5 149 / zreSTA 158 3 178 podakrIvAmadakSiNadarzanenazubhAzubhaM | purISakRtApAdakIvidhUnenato' zlokadvayena 150 113 159 zubham 158 5179 savyAsavyavRkSAdirUDhezubhaM 150 5 152 vAmaRjvItArAzabdenamaunazubhaM 558 7 180 zakunakadevI niMdyasthAnasthitA guNadoSepyadhikazakunegrAhya 159 1 181 kiMcitazreyaskarI 151 1153 bhASitaceTAMdizubhAzubhaM 159 3 182 podakIvipadAsahavAMchitaMdadAti 151 3 154 | podakIzIghragatyAdizubhaM 159 5 1.3 UrdhvapakSAbhakSyamukhInRpasamatvaM 151 5 155 kheUdhiogatyAkiMcicchubhaM 160 1 184 podakIbhakSyalAbhAlAbhezubhAzubhaM 151 156 | uDDIyanovaMgatyAbhUriphalam 160 3 165 bhakSyagrahaNecchApalAyanataHkaSTAt pravezenacAdigatyAphalaMvicArya 160 5 186 lAbhaH 152 1157 | mastakAdigamaneavadhinirNayaH 160 7 187 podakabhikSyajighRkSuranyapataMga daMDAdipradakSiNe zubhaM 161 1 188 grahaNe zubham 152 3 158 | zakunapRthvIpradakSiNAvadhiHzubhe 161 3 189 1 144 For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (8) vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / 38 rzsh 165 1 202 dargAyugaM viyujyate'rayaH saMdhi viSayAH panna paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo0 toraNAdipradakSiNAyAMzubhaM 161 5 190 | toraNAMte anulomatArAvAmA na bhUmibhAgAtkAlanirNayaH 162 1 191 tadArAjyasuciram 170 3 219 ceSTAdikAryapAdAdinirNayaH 162 3 192 | toraNAMtevAmAtArAnanivRttikA kSudhArtaceSTArahitAyAM svalpaM 162 5 193 | leuddhRtAtadAcakravartitvaM 170 vedaceSTAbhakSyagrahNazubhaM 7 194 | toraNAMtepratilomatArAneSTA 171 yAtrIyAMvAmadakSiNagatyAzreSTha 163 1 195 / rAjyacikIrSAstoraNAMtenyatamazyAmAMnanirIkSankhagAMtarAt khagapradakSiNenApararAjA 171 3 222 zyAmAvatphalaMrvidati 163 3 196 zyAmAvAmaceSTAdiraudrazubhaM 163 5 197 saMdhivigrahaprakaraNaM / zlokadvayenaniMdyasthAnAdiphalaM ceSTAninAdAdikramAtbalavAn zubhapathapravartinAMnRpANAMsaMdhi 164 3 200 kSetrAdyadhikalAbherAjyalAbhaH vigrahaH 171 223 164 5 201 striyozceSTAdivizeSalAbhaH vAmasvarAdakSiNagatApodakI itiyAtrAprakaraNam saMdhAnakI 172 1 224 iMsacAraprakaraNam / micchanti 172 3 225 haMsacAraMpracArayAmaH 165 4 203 | vAmAMdizaMkhagenasahadakSiNagamacaMdrAdinAdhyaMtargatavAyunAzubhAzubhaM 166 1 205 nesaMdhividhAtuM dUtaupati 172 5 226 caMdanAjyAMsvecchayAvAyaupraviza adAmazabdAcchUnyenakaliMkarotidakSiNAtArAtaIpsitaM 166 3 206 titadAvigrahaH 172 7 227 sUryanADyAmudAnavAyuniHsaraNe | podakadikSiNagatyAripuNAsa - vAmatArA'zubhA 166 5 207 / mAgamaHrAjJaHpratikUlyaMca 173 1 228 dakSiNanADIbhedenazubhAzubhaM 167 1 208 | podakyAdakSiNavAmezubhAzubhe 173 3 229 vAmanADIbhedenazubhAzubhaM 165 3 209 tArAvAmasvarAdakSiNataHzubhAzubhA 173 5 230 caMdranADIbhedenazubhAzubhaM 167 5 210 pradIptAsthitatArAvihaMgayuddhenA caMdranADIvahanataHjhyAmAzubhAzubhA 167 7 211 173 5 231 prANavAyubhedenaphalam 168 1 212 | vAmasvapucchotpATanepodakAsa narANAMcAsabhedaH 168 3 213 | nyahati 174 1 232 nADIbhedenazyAmAcArajJaHsaza yuddhapraznapAdakItArAnodatA kunajJaH 168 5 214 | atyazubhA 175 3 233 toraNAMtetArAgamanepratilome abhissekprkrnnN| __ atisaMgrAmaH 174 5 234 brahmaputrIruterAjyAbhiSekaMbrUmaH 169 1215 | arcitapodakIyugmaMtoraNelInaM devIyasyAbhiSekevAmAdisvarAtataH corANAjayaH 169 3 216 / podakItoraNapRthvyAMvAmasvarA toraNAMlAtdevIvAmAdiceSTAzubhA 169 5 217 dakSiNataHzubhaM 155 3 236 rAjJaHetAzceSTAHsaukhyadA:vya | toraNepodakyapasavyadhvaninAdItyAsAduHkhadAH 170 1218/ tamazubham 175 5 235 zubham zubha For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (9) 7 238 viSayAH patra paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo. podakIyugmevekAvAmagamanAgama pAdakIdhUlyAMnimajyazubhasthAnenAzubhaM nesthitA patiH saMnyAsI 181 5 260 toraNapRthvyAMpAdakIpradakSiNaprA podakIcaMcupuTe asthyanulomA tilomyenAzubhaM 1 239 | | zubhesthitA kapAlI 181 5 261 podakIdakSiNavAmazabdezubhAzubhaM 176 3 240 | podakIyugmephalAdihInavRkSAsaMgrAmepodakIvAmadakSiNazabdena ___ rUDhe daridrI / 182 1262 zubhAzubhaM 176 5 241 | podakIdakSiNagamanazabdenazuyuddhodyametArAvAmadakSiNagA ___vRkSArUDhASaMDhatvam 182 .3 263 zubhA'zubhA 242 | podakIyugmaikavihaMgadakSiNa gapodakIyugmenazubhAzubhaM 177 1243 bhanenazubhaM 182 5 264 yuddhakAmiyAnAzakunaviruddhazubham 177 3 244 | | podakIyugmaikAnyavihaMgAzrayepodakIvAmapAdenAMgasparzazubhaM 177 5 245 ___NAzubham 182 7 265 AdaupakSiyugmapUjanenazakunaH 177 7 246 | podakyanyavihaMgAzrayeNAzubhaM 183 1 266 zAkunakasyayugmapakSyAcaraNena ratevAmasvarAdidIptesthitA tadA zakunajJAnam 178 1 247 / sAdhvI 183 3 267 zAkunikaH pUrvavadvihaMgadvayaM vi. AhArAdidakSiNataH pakSidvayaM . bhAvayet 171 3 248 karoti kaumAryabhaMgaH 183 5 268 anulomAzyAmAzAkhAhIna vivaahprkrnnm| . ___ vRkSesthitA'zubham 183 7 269 vAmagativAmazarIraceTAtaHzubham 184 1 270 AzramiNAMmadhyevariSThogRhIsyAt 178 6 249 | nivRttauzyAmAvAmAtArAzubhA 184 3 271 kanyAvarayoHpodakIvAmadakSiNenazubhAzubhaM 179 1 250 pANigrahaNepodakIyugmadakSi garbhaprakaraNam / NagamanenazubhaM 179 3 251 | garbhaprakaraNaM 184 7272 pUrvoktayugmasyazubhaceSTayAprabhutvam 179 5 252 | yAvara 171252 | tArApakSiNaH puSpaphalagrahakhagIkhagayoHparasparamazanadAnAt ___NAgrahaNegarbhasya zubhAzubham 185 1 273 dravyalAbhaH pakSiNa adhovamanAyenagarbhabhaMgaH 185 3 274 khagokhagayoHsvaparaprItyAsama garbhaprazne zyAmAdakSiNoccasva strIpuMsayorbhavati 180 1254 reNagarbhasaMkhyA 185 5275 podakIsvaparajAtibhirAveSTi garbhapraznapuMstrIjanma 185 7276 tAcettathAnavoDhA 1 255 | praznakartaripuMstrIjanmanizcayaH .. 186 1277 ratikAlepodakIvAmadakSiNataH podakIyugmestrIpuMsaMjJakavRsatIkulaTAtvaM 180 5 256 / kSArUDhestrIpuMsau 186 3 278 zyAmAvRkSasamUhArohaNAdrAjJI 10 7 257 / podakIyugme napusaMkasaMjJakapodakIyugmapRSThavAmAgamanenA / kSArUDhe SaMDhaH 186 5 279 zubham 181 1 258 | podakIyugmazubhaceSTayAvA pra. podakIyugmaikatyAgenastrIpuMsayosyAgaH181 3 259 / dIptayAzubhAzubhaM 186 7 280 For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra (10) viSayAH puMstrI vihaMgA nAMvAmadakSiNagamanAnulomyenagarbhasaMkhyA pakSiNAMdakSiNatovAmAgamana mapatyAnhati podakI dakSiNAgamAdIptasthitAgarbhanAza: vAmakRtazabdo dakSiNAgamanaH zuSkavRkSArUDho vihaMgaH sutaMhRti gAvidhUyavarcaH vidhAya vA kRtazAtravRkSArUDhojAtasya vi pattidaH puMvihaMgenulomaM dakSiNegatvA capalesthite jAtasyabhUribhra maNam pakSiNi dhUlyAMnimajyadAmAdakSi sanyAsi mukhyA phalAdirahitavRkSArUDhe sarAbde kRpaNa: dakSiNagamane susvarevihaMge jAta: cirajIvI pakSiNivitata dakSiNa puMkhe zizunRpatvam vihaMgI pUrvoktanaprayAti tadA zubham vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / podakyA gamanAgamana nirUpaNam gamanAgamanaprazna nirUpaNam tArAcalasthitAcedAgamanaM podakI vAmAce dUrAdAgamanaM sazabdA podakI dakSiNA cetsadha nAgamanam dakSiNevihaMgo bhAryA saMgacchet tadAgaMtuH svagRhe saukhyaM pRcchakavAmazabdA podakI dakSiNe sugaMdhavRkSArUDha(sAdhitakAryaH pAMyorddhamAge patra paM0 zlo0 187 187 187 187 188 188 188 gamanAgamanaprakaraNam / 189 189 www.kobatirth.org 1 281 188 7 288 190 3 282 189 1 289 191 191 1 285 5 283 . podakyanyadezagamane zubhAzubhaM 8 284 dakSiNenazyAmAdUragamane zubhaM nivRttauvAmAzubhA 3 286 5 287 190 1 292 190 3 293 3 290 190 5 294 5 291 7 295 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 296 viSayAH vAmasvaradakSiNagatau zuSkatrukSArUDhA pAMthorogAtaH vAmazabdena svadezetirohitena pAMthaH kuzalI dakSiNazabdAvAmapradIptasthitA For Private And Personal Use Only 191 3 297 devIudghRtAbhakSyaM gRhItvA dakSiNe patra paM0 zloo 191 7 299 yAtrAprakaraNam / | pAMthasamUhamA tuSTAdikamAkhyA yate adhivAsanena vinApipAthaH zakunaMgRhNAtisajAMghikanAmadheyaH durjanAdisaMgovaraM na kadAcitzakuna mulaMghayet tannavaram vAmasvarAdakSiNa kAya ceSTAtArAzAMta sthitAyAH sarvakArya karA viparyayeNa kAryanAzinI pAMthasamUhmAtrApunaH punaryoviceSTayate tadvittavyayajIvanAzI zyAmAnulomAprathamaM pazcatpratilomAadhvagasyaSThayaM vAmazabdA dakSiNAzreSThA dakSiNazabdA vAmagA azubhA vAmapradezevA'pasavye samabhUmibhA - krIDatipakSiyugmaM tadAnarANAMsiddhiH 192. 1300 192 3 301 192 193 193 193 194 194 5 294 194 194 302 2 303 4 304 6 305 1 306 3 307 5 308 7 309 vAmadakSiNatulyakAlazobhanazabda pakSiyugmaM toraNasaMjJaM zreSTam 195 3 311 gaMturbhagavatyudghRtAmAtRtopibhayaMnapuna: dakSiNA siMhAdibhayepyakuzalIsyAt 195 | tArAdakSiNezAMtA adhvagAnAM zubhA dakSiNedItAlAbhakSatidA 195 5 312 7 313 195 1310 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSayAH vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo. kSIravRkSesthitAtadA prayAturmahatI yasminbhatArAvAmAtasminnavRdhanarddhiH 196 1 314 Tina 200 7 331 unmUlitacchinnAdivRkSeSutAropavi dakSiNazabdodhRtAyadaMzadIptasaMmukhA TAphalahAnikI 196 3 315 aMzaH savRSTirahitaH 201 1 332 purataH atidUraMgatvA podakyaha zyAmAyAMRkSabhuvaM AsAdya zuSkazyatAM gatAzreSThA saMmukha kSArUDhAyAMtadarkeviralAvRSTiH 201 3 333 mabhyupetAnaSTA 196 5 316 / podakyAvAmazabdadakSiNAgamenapAthamanuvrajitvA nivRttamAnasya vRSTayavadhiH 201 5 334 vitArA zubhA 196 7 317 | podakIvAmevArizabdAvakSiNA ___ gamanenazAMta sthitA'tivRSTiH .201 7 335 satIparIkSAprakaraNam / | vAruNazabdamuccaran khagovyomavinarANAM suzIlAnIgArhasthyaM sapha lokanena nIDavizati tadAvRSTiH 202 1 336 __laM doSaistuneSTaM 197 2 318 / podakIdakSiNAdibhAgeAdyamadhyAMstrISu satItvasaMdehe patreAlekhya tyavRSTiH 202 3 335 . tannAmalalATelikhet 197 4 319 / podakIdIptasvare anAvRSTiH 202 5338 zAkunikaHpatramAdAya toraNezakunau | bhUtritayAhidurgAvArizabdenakRtaprapRcchedvadadhvakimiyaMsatIti 197 | dakSiNAvarSAtItAvRSTiH khagIAhArAdiceSTAyuktAvAmesa zakunanivRttauvAmApodako tadAbahutI dakSiNeasatI 198 1 321 | vRSTiviparItenAvRSTiH 203 1340 vAmazabdadakSiNAgamAbhyAMsAdhvI | podakIbhUtRtayazabdA vAmAtadA AviparItekulaTA 322 tapataptApRthvI 203 3 341 dakSiNapodakImaithunenakulaTAvaipa vihaMgamUtrodyamena dakSiNe'tivRSTiH 203 5 342 rItyenasatI 323 vRSTisamayezyAmAsudezamUtrodyamedakSiNazabdavAmAgamanenasvajana na ativRSTiH 203 7 343 vyabhicAraH 198 7 324 | kRSNapakSIviSThAMvidhAyatArobhavedRSTiMkRSNavihaMgayugavAmamupaiti tadAna 204 1 344 * rasyApavAdaH 199 1325 | zyAmAbhUsthAnesamAnApatyaMprakaTayati saumyaravapakSiNauvAmAikSiNaugato satApApRthvI 204 3 345 tadAsato 199 3 326 / yasyagRhasya dvArAdiSu zyAmAnI ___ DaMtasyanAzakarIvRSTiH 204 5 346 vRSTiprakaraNam / gartAyeviSayaprasUtisaMkhyAcalane vRSTirna: zyAmArutenavRSTiprakaraNamAha 199 7 327 rekhAdibhedaistoraNavibhAgAdazadhA 200 1 328 prAsAdazailadrumakoTare tuMgeSunIDa vidhAnAdativRSTiH ArdrAdidazabhAnitoraNabhUdaleSu 205 1 348 sannivezyAni 200 3 329 dazabhAnAMmadhyeyatraravistatra dhaanynisspttiprkrnnm| bhAgetArAbupAtaH . 200 5 330 | brahmaputrIrute dhAnyaniSpattimAha 205 3 349 204 7347 For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 12 ) viSayA: loke dhAnyasaMjJA pRthvIbhedena dhAnyamuSTikSipet yatratA tatradhAnyaM dakSiNAditArAta : pRthvItrayabhedena dhAnyaniSpattiH zubhasvarAbhasmavRkSAdhirUDhA rakSita syApyannasyabhasma viruddhabhAvAdevItArAdIptagAtadArA jAgnyAdyenadhAnyavRddhinAzaH jaMtudhAnyabhakSaNamAha podakIdakSiNa zabdAvA magAdIptasthA tadAtaM bulAna tArAdakSiNAdibhedenadhAnyazubhA zubham pRthvItrayepisaumyaravAzAMte nivRtotA bahuanaM pRthvItraye piuddhRtA nivRttau dakSisiddhAtrIhiH parArthe vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / lokepaNyasamardhamaharghatvakathanam yasyArthavAkyocaritA padakIdI tarahita pradakSiNA tanmaharSam podakIvAmA pradIpte sthitAdhAnyaM - 206 mAnuSesa viMzavarSazatamAyuH podakIzabdena rogazastrAdi ghAtaH patra paM0 zro0 viSayAH 205 6 350 | jIvitaprakSepodakI dakSiNodUdhRtA cirajIvI 206 1 351 toraNetArAdakSiNavAmatojIvitaM 206 207 207 207 samarthamaharghaprakaraNaM / 208 207 7357 209 madhyamam podakIdakSiNavAmato dhAnyaguNA 209 guNa viNmUtrAdisvapicchasaMtroTanena dhAnyaM samam bhUmitra yeuprabIjedakSiNavAmagAzubhA 210 podakIvAmazabdAdakSiNagA zAMtasthAsaMgrahavikrayaH www.kobatirth.org 208 1358 209 210 jIvitamaraNaprakaraNaM / 210 maraNaMca 3 352 vAmagApodIvAmaceSTayAdIptasthA tadAviyoga: 4 353 | mastakadehAdikaMpeadhomukhI pUrvaceSTA dIrghajIvI tArAzyAmAvAmAdineSTaMzreSThaM auSadhipraznezyA mAlomAnulo mataH zubhAzubham 1 354 3355 211 5 356 3 359 1 361 zakunirutesaukhyAdi mAha zyAmAdakSiNa zubham prazneanulomAdizubhAzubhaM avazya praznetArAvAmAdizubhAzubhaM vAmasvarAdakSiNagamanA zubhA | vANijya sevApraznevAmA dineSTazreSTha 208 7360 vAmaravAzubhaceSTA zreSThA vilomeneSThA zyAmAparasparadakSiNA svAmi sahAyAnukUlA zreSTha zatrvAgamezyAmapradakSiNoddhRtAditaH zubhAzubham nivartanevAmagatyAdizubhAzubham 215 5 284 209 5363 ripubhayezyAmAviruddhaceSTAdizu 215 3383 3 362 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 366 7367 1 368 patra paM0 kho0 211 | vanAgamemArgabhramapoda kI pRSThemArgalabdhi: For Private And Personal Use Only 211 211 sukhAdiprakaraNaM / 212 212 bhAzubham 216 7364 dakSiNazabdAvAmagApradIptasthA tadA 1 365 taskarAdInAM apakAraH grAmaghAtAdi sunikaTA sthite: taskarANAMzubhaM dakSiNazabdavAmApRSThe tArAceccaurAdihatalabdhiH zlokadvayena vAmAdizabdenata karabalAbalaM 213 213 212 5374 213 214 214 214 214 215 3369 5 370 7. 371 1 372 3 373 70 1 375 3 376 6 377 1 378 3379 5 380 7 381 1 382 1385 216 3 386 216 5387 88 389 217 3390 7/1 217 5 391 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (13) 219 1 397 | dvitIyayAme zAMtA agniparikSayaMdI viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo. caurasAdhuprazne zyAmA zabdaMkRtvA kRSNikAzabdabhedaH zlokadvayena 3236 / 1 2 / 3 dakSiNAcedivyAsaddhiH 217 7 392 | durgAprathamayAme pUrve zAMtA bhayacaurazuddhauzabdAnaMtaravAmAgamanaM pradA 224 2 4 tadA caurazuddhirna 218 1 393 | dvitIyapraharezAMtAlAbhapradA 224 4 5 nRpamRgayAyAMvAmAditArAzu tRtIyapraharezAMtAarthapradA 'bhAzubhA dIptasvarA na phaladA 224 5 6 pravezevAmaravAdakSiNagamanAneSTA 218 5 395 | caturthaprahare zAMtAnizcauratAM pravezezubhaceSTAdakSiNakhAvA dIptAsacauratAMcasUca0 224 7 7 magAzreSThA 218 7 396 pravezezyAmAekAAdhRtA 316 | AgneyyAMprathameyAmezAMtAsvalpAzubhAdinRpatvadA miH dIptasvarApuradAhaH 225 1, 8 zyAmAdakSiNagamanAzAMtasthAnadA aprAptavastuprAptiH ptasvarAmRtyuMcasUcayati 225 2 9 219 3 398 zyAmAnulomAvidyAtaDAgAdauzubhA 219 5 399 tRtIyaprahareAgneyyAMzAMtAdhaninaApraznenanizcayaprAptirahitena naprApyate 219 7 400 ___ gamaH pradIptAyAM yAcakasya 225 4 10 caturthaprahare patrAgamaH vairAgyAyenatrikAlajJAnaMtadapizakunena220 1 401 . rogabhayam . 225 5 11 zAkunikaHsvarNapuSpavatI vaMjAnAti 220 3 402 yAmyAM podakI prathamapraharezAMtA lAbhadAdIptAgograhaM zaMsati 225 vRttaprakaraNam / dvitIyapraharezAMtArujaM pradIptA idAnI prati prakaraNavRttasaMkhyA 220 8 1 dhanakSayaM mRtyuMvA jalpati 226 prathamedvAtriMzadvattAnidvitIye SoDaza 221 1 2 | tRtIya prahare yAmyAMrAjaprAsAdaM tRtIyepaMcadazacaturtheSoDaza 221 2 3 / dIptAnRpAdanakSayamAkhyAti 226 paMcamepaMcaviMzatiHSaSThepaMcaviMza0 221 4 4 | turyayAme kAMcanaratnAnidIptAsaptame dvisaptatiH aSTamedvAdaza 221 6 5. svajanaiH kaliM ca darzayati 226 4 15 navame'STa dazameviMzatiH 221 7 6 naitratyAMzAMtasvareNapathipIDanaM ekAdazetrayoviMzatiH dvAdaze dIptasvaremRtyuH 226 5 16 viMzatiH 221 9 7 dvitIyayAme caurANAM bhayaM dIptAtrayodazeekAdazacaturdazepaMcadaza 222 1 8 hAnikarI 226 5 15 paMcadazenava SoDazedvAviMzatiH 222 2 9 | tRtIyayAme rogAdivRddhirdIptAsaptadazaekAdaza aSTAdazesapta. 222 4 10 svaraizvirarogaH ekonaviMze sapta viMzatime'STA | turyayAme ciraMviyuktAgamo dIptA viMzatiH 222 5 11 akSemakarI podakIzabda viMzatiprakaraNAni | pazcimezubhasvarairdurgAjalAgamaM 227 4 vedazatazlokAH dIptai lahAniM brUte 20 223 1 12 dvitIyeyAme dhanaM pradIptadhUmitaiHbhUpAlamatatathyAdiprakaraNam / __ svalpalAbhamAkhyAti 12. 5 21 dikAlamAnAtsamastaMprakaTam 223 4 1 / tRtIyayAmezAMtA AyudhakSati 227 1 10 227 2 For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 14 ) viSayA: mRtyuM turthayAmeza tAmaMgaladIptAgRhahAniMva0 228 prAtaH vAyavye madhurasvarAatyAgamAgamaM dIptA zubhavati dvitIyayA zAMtAstrI samAgamaM 228 dIptAtrI kalahaMMvA ke zAMtA tRtIyayAmerujaM dIptAmRtyuM va0 228 zAMtA turyayAmestriyAH parapuruSaprA nAMkImAsamAgamaM va0 uttaremadhurasvarAlAbhadAdIptA 'rthanAzavata zAMtAdvitIyayAmevatralAbhaMdItAvastranAzaMva 0 zAMtA tRtIyA me pradhAnalAbhaM dIptAhAniMvakti zAMtA turyayAmebhujaMgAdibhayaMdItAmaraNavakti IzAnezAMtAbhayaM dIptAparaca kaMva0 zAMtAdvItIyayAme kanyAlAbhaM dIptA kalava 0 zAMtA tRtIyayAmekanyAprAptidI ptA kanyA klezakti zAMtAturIyayAmerujaMdIptA mahAvyA dhivakta khazAMtAlAbhraM dIptAsvAmirujaM0 dvitIyayAme lAbhadAdI tAneSTA tRtIyayA me lAbhakarI dIptAhA nikarI zAMtAturyayAmecaurabhayaM dIptA rAjabhayaM vakti dvipadeSuvihaMgamAnAMzakunAnyAha vihaMgama prArthanA vihaMgArcanazakunaM haMsadarzanazabdAbhyAM sarvasiddhirnA - zravaNAcchubhaM ca ai rAjazAkunasArAzAnukramaNikA / patra paM0 vo0 | viSayA: 227 7 22 haMsazabdabhedenaphalavicAraH 1 23 228 2 24 228 7 27 229 www.kobatirth.org 229 1 28 229 4 25 5 26 229 6 31 229 7 32 231 2 29 230 1 33 aSTamI vargaH / 4 30 230 2 34 230 4 35 230 5 36 230 7 37 231 231 232 231 2 39 1 38 6 .. 1 2 1 3 232 3 vAmAMghriNAsthitobakaH dhana daryAdizubhavati Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zakunaM lokadvayenazyena zakunaM pheTa kuna zavalikAzakunaM paMcazvokaikazakunaM zlokatrayeNa kapota zakunaM puSpabhUSI zakunaM pArAvatazakunaM govatsa zakuna zlokadvayena laTvAzakunaM zrI karNazakunaM 4 pheMcadahiyakazakunaM For Private And Personal Use Only patra paM0 0 trastaasaaurabhayaM vizaMka: strIralAbhavati cakravAkayugala darzanazabde samRddhi duSTAt sArasadvaMdvavilokanenavAMchAsiddhiH pRSThena dena grahaeva abhISTaM sArasavAmAdizabdeSustrIdhanAdilAbha: sArasayugalazabdaH zIghradhanada stadvatkauMca zakunAH kagatyAditaH zubhAzubhaM TiTTibhazabdAdizubhAzubham kAraMDava zabdAdizubhAzubhaM zlokadvaye zukazabdAdizubhAzubhaM zlokadvayenasArikApRSThavA mAdiphalaM cakora zabda nAmagrahaNe zubhAzubhaM bhAsapakSizubhAzubhaM zlokadvayena zlokadvaye namayUrazabdAdizubhAzubhaM dAtyUhasaMkIrtanAdizubhAzubhaM SaTUzlokaistittarakapiMjala zakunaH 242 1/3 240 5 642 242 lAva kezakunaH vartikAchippikAzakunaM 232 5 233 1 233 3 234 1 234 4 234 6 234 8 235 1 236 1 236 5 237 1 / 3 271 5 6 7/1 7 8 9 10 11 ~~X TN MEM 12 13 14 238 5 19 239 13 21 239 240 24 25 30 6 31 143 1 32 243 4 33 2.44 4 36 245 1 37 38 45 43 43 247 1/5 45 247 9 46 248 2 47 248 5 48 249 224 49. 249 8 51 250 2 55 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / hAti viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo lokadvayenakukkuTazakunam 251 .5 / 1 lAbhaMva. 259 1 17 bhAratIzakunam 251 5 55 | prabhAtAdaukhaMjanedRSTezubhaM 259 3 18 kalaviMkazakunaM 252 1 56 | evaMmanoramasthAnAMtareSukhaMjano cASAdikAdizakuna 252 4 57 | dRSTaicchAphadaladAti 259 5 19 vallIzuSkAvRkSAdiSudRSTekhaMjaneazubhaM zlokadvayema navamo vrgH| varatrAsvazucaurogAdibha0 260 4 22 cASastutiH 252 0 1 | kharoSTrAdipRSThorUDhe azubhaM 261 1 23 cASArcanaM 253 1 2 prathamadivasekhaMjanazakunAvasthayA cASadarzanagatizabdAdizubhaM 253 3 3 | zubhAzubhaM 261 3 24 cASakAkayuddhajayaparAjayau 253 5 4 khaMjanAzcaryayAtrAzakunaM 261 5 25 cASazabdauvAmedIptazAMtI 254 1 5 | viSTAsthAneaMgAraMsaMbhogasthAne mahAdhanam 261 7 26 | khaMjananAmadarzanadakSiNAgamanato dazamo vrgH| vAMchitaM 262 1 27 khaMjanastutiH khaMjanArcana ekAdazo vrgH| khaMjanakuceSTAyAMpUjAdinAzubhaM 255 3 3 karApikAyAubhayaprakAramAha 262 4 1 piSTakhaMjanArcanaM 255 5 4 karApikAstutiH 262 9. 2 vedakhaMjanAnAM lakSaNAni 5 karApikArcanaM 263 1 3 syamaMtabhadrAdivedakhaMjanasaMjJAzloka digbhedataHkarApikArutenazubhAzubhaM 263 3 4 dvayena vAmAditaHkarApikAzubhA madhyAdiAkAzabhadrabhedenazubhA karApikApakSakaMDUyanadarzanenAzubhaM 263 6 6 zubhaM 256 5 vAmadakSiNakaMDUyanenazubhAzubham 264 1 7 gomUtrakhaMjanadRSTe'zubhaM 256 7 9 | hRdayAdikaMDUyanaMzubhaM adRSTadRggocarakhaMjanaH 257 1 10 mUrddhAdikaMDyanaMzubhaM gajAzvalAbhAdiSukhaMjanadarzaneprAptiH 257 3 11 | karApikAyA:savyApasavyenazupuSpaphalAdivRkSArUDhaHkhaMjanaHzriyaM __ bhAzumaM dadAti 257 5 12 | laghuniSThurazabdenazubhAzubhaM 265 1 11 nadyAdisthaleSu khaMjarITopaviSTaH vAMchitaMvaktizlokadvayena 358 51 dvAdazo vrgH| turaMgamAdipUrvakAhanikhaMjarI TodRSTastasyanRpatvaMvakti 258 3 15 / kAkarutamAha mahiSyAdi sthitakhaMjarITa: brAhmaNAdikAkalakSaNAni dhAnyAdilAbhavakti 258 5 16 | brAhmaNakSatriyakAkalakSaNaM anyenasaMdarzite khaMjarITeparastrI vaizyazUdrakAkalakSaNe saMgahalakhAtabhUmaudRSTe vivAha aMtyajakAkalakSaNaM For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vsNtraajshaakunsaaraaNshaanukrmnnikaa| 268 5 10! prasAdaH viSayAH patra paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo. kAkabhedenazubhAzubhaM 267 3 6 | vAyavye'dhvagazcaurasaMga uttaredravyAviprAdibhedenottarabhedaH dilAbhaH 274 1 30 varNabhedenaphalaprAptyavadhiH 268 1 8 / IzAneRkSazabdenacaurAgnitrAsaH kAkasyazAMtAdibhedenazubhAzubhaM 268 3 susvaresabhAryagurvAgamaH 9! 254 3 31 khedvitIyapraharekAkazabdenanRpadinarAtribhedenazubhAzubhaM zAMtasthitadIptamukhazabdenazubhA pUrvetRtIyapaharedIptazabdevRSTiHkAke zubham 11 prasannesiddhiH dIptAbhimukhazAMtAbhimukhakAkezu | AgneyyAMkAkaviruddhazabde'gnyAdi bhAzubham 269 1 12, bhayaMsuzabdenajayaH sUryodayepUrvesusthAnasthitasya | dakSiNekAkazabdezIghrarogAdizubhA madhurazabdenazubhaM . 269 3 13, zubhaM prabhAte agnikoNasthitazabdenazubhaM 269 5 14 | nairRtyAMzabdenameghAgamoyAtrAyAma prabhAtedakSiNasyAMkuzabdenaduHkhaM zubham madhurasveraNazubhaM 269 7 15 pazcimazabdenanaSTadravyalAbha: 276 1 37 prabhAtenairRtyAMkUrazabdedaMDa: vAyavyazabdenazubhAzubhaM 270 1 276 3 30 prAtaHpazcimezabdenajalAgamaH uttarazabdenazubhaM 276 5 39 striyAkalahaH 270 3 aizAnyezabdenazubhAzubhaM 276 7 bAyavyakoNazabdenazubhAzubham 18 pUrvecaturthapraharezandenarogAdibhayaM 277 2 uttaresazabdakAkadarzanenAzubhaM 270 7 dakSiNaravezubhAzubhaMnaityAmabhISTaIzAnazabdenanyAdhiH . 270 1 20 siddhiH 277 4 42 khemadhurazabdenavAMchita 271 3 21 pazcimezubhaM pUrvasyAMprathameyAme suzabdaHkAka: vAyavyeyoSidAptiH 2781 44 "ciMtitakAryavakti 22 | uttarazabdenazubhAzubham 278 3 45 prathameyAmeagnikoNevAdakSiNa | aizAnyazabdenazubham 278 5 46 balibhugvirAvaHstrIlAbhadaH 272 1 23 / dizAnukrameNavIptazAMtazabdAcchu naiRtyAMzabdeyoSidAptiHpratIcyA bhAzubham virutaiHaMbuvRSTiH 272 3 24 dIptazAMtasthitazabdenazubhA0 279 3 bAyavyakoNazabdezucisaMgatiH daptisthitarUkSazabdenAzubhaM 279 5 49 uttarasyAMzubhAzubhaM 272 5 25 zAMtamukhadIptasthitauatitucchaphaIzAnazabdenasujanasaMgaHkhesanmAnA lam 279 7 50 disaMpat 272 7 26 zAMtAdikSuravasthitanazubhAzubhaM 280 1 51 pUrvedvitIyapraharepathicaurabhayaM 273 2 27 kAphaceSTAzabdenazakunajJAnam 280 3 52 AgneyyAMzabdenakalahaprayANAdi AgataM yAmyecamahadbhayaM 273 4 28 nairRtyAMprANabhayaM snyAdilAbhaH kAkAlayaprakaraNam / pazcimaprabalAmiH 253 6 29 / kAkAlayazakunamA 280 6 53 270 5 271 For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / viSayA: __ patra paM0 zlo0 | viSayAH . patra paM0 zlo. vaizAkhe suvRkSekAkagRhazubhaM | prAsAdAdhirUDhe zubhaM 287 5 79 zuSke durbhikSadam 280 8 54 | pRSThAgragomayakSIravRkSAdirUDhe suvRkSapUrvazAkhAvarUDhagRhezu0 281 1 55 | zubham 288 18. AmevyAMzAkhAnIDe azubhaM 281 3 56 | annAdimukhadRSTe zubhaM 288 3 81 dakSiNasyAM zAkhAnIDe azubhaM 281 5 57 | strImastakakuMbhekAkasthitazanairRtyAMnIDezubhAzubhaM 281 7 58 bdena zubham pazcimAyAM nIDaM zubhaM 282 1 59 gopRSTadUrvAdisthitevAMchitabhojanam 288 7 83 vAyavyanIDeannAdinAzaH 282 3 | dhAnyAdirUDhazabdena zubham 289 1 84 uttaranIDaM zubham 282 5 61 | aMkurAdiyuktavRkSeSukAkazabdaHsiIzAnyanIDamazubham 282 76 289 vRkSAgrenIDaMzubhaMmadhyemadhyaM a. vRkSAgrArUDhezAMtasvarestrIdhanaprAptiH 289 5 86 dhame'lpam 283 1 63 | karabhAdipRSThezubhAzubham bhUnIDamazubhaM zuSkatrakSenaDima vRSabhAdipRSThe'zubhaM 290 1 88 zubham dakSiNanAdagamanenAzubhaM 29. 3 89 tahakoTarAdinIDamazubham 283 5 65 ] kAkasyadakSiNato vAmoravaH ana rthadaH 290 5 9. kaakaaNddsNjnyaaprk0| dakSiNazabde pRSThAgame azubhaM 29. 7 kAkAMDasaMjJAmAha 284 2 66 | gopucchAdirUDhe azubhaM 291 1 92 vAruNAgnisaMjJAMDenazubhAzubhaM 284 4 67 agrapRSThAdizabde azubha 291 3 93 samIrajAMDenazubhAzubham 284 6 68 caMcvAzuSkadAvAditADanamazubhaM 291 5 94 vAmezuSkavRkSAcArohaNamazubhaM 291 7 95 yAvAprakaraNam / bhAnazAkhAdyArohaNamazubhaM 292 1 96 yAtrAnimittazakunamAha 285 1 19 chatraniMdyAdyArohaNamazubham 292 3 97 kAkastutimAha vallIrajvAdimukhepuNyakSayAdi kAkArcanam 285 5 1 lokadvayena kAkamadhuravAmazabdenazubhaM vipa UrdhvamukhazcalapakSo'zubhaH 293 3 100 rItenAzubham AkuMcitaikAMghricaMcalacittadIkAkapradakSiNavAmanivartanenapAMtha ptaraveNAzubhaM 293 5 101 vAMchitalAbhaH | pucchatADanasUryAvalokanamazubhaM 294 1 102 dakSiNavAmazabde zubhaM anyasmin kAkaHpuMmastake vidgomayAdi azubha 286 3 74 nyasyatyazubham 194 3 103 pRSThe madhurazabdena zubhaM 286 5 75 | pAtharpumastakoparikhesthitazabdA agragAmipAdenamastakakaDUya dazubhaM 294 5 104 naM abhISTadaM 7 76 nadItIramArgeuccasvareNAzubham / 294 7 105 gajastaMbhAdirUDhe zreSTham 287 1 47 | yAtrodyamerathahastyAdhirohe'zubhaM 295 11.6 kUpasthitenaSTalAbhonadatiaurasthi rAjasainyekaMkakAkAdiyuddhamazubhaM 295 31.7 tekAryasiddhiH . 287 3 78 | zastrAdirUDhazubham 295 5 -- - - - 285 s w 286 1 3 s 3 For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / - - - viSayAH patra paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo. pUrvekAkagamanasvarau kathitavaiparItyena / | kAkaTITAkukekeTAkuTikIzabde zubhadau 295 7109 azubham 304 1 140 vizvAsakarturetacchAstreNazubhAzubhaM 296 1 110 | kAkeke kokokurUkurUtaHzubhAzubhaM 304 3 141 kkAdIrghakAlazabdenAzubham 304 5 142 sthAnasthitaprakaraNaM / kavakavakatikatikhurukhuru kAkaceSTAyAH prAktanazubhAzubha0 296 4 111, zavazavataHzubhAzubhaM 304 7 143 niSkAraNamilitAruvaMta azubhAH 296 6 112 karakarakalakala kulakulu bahusamUhevighAtAdyazubhaM 297 1 113 kaTakaTataHzubhAzubham 305 1144 dhUlisnAtejalaMvilokya kRtazabde kAkazabdasArAMza: kathitaH 305 3 145 vRSTiH viparIte'zubham 297 3 114 | cirajIvino dvAtriMzadbhASAbhedAH 306 1 madhyAhegRheraudrazabdAMgakaMpanama297 5 115 piMDaprakaraNam / tRNapatramukho ruvankAkaH azubhaH 297 7 116 kAkastuSTaH satyayenavadati 307 2 146 prasthAyinaHchAyAbhUmyAdisthi balipiMDabhojyaiH kAkonimaMtratakAkazabdena zubhAzubhaM 298 1 115 NIyaH 307 4 147 dvArarudhiraliptazabdenazubhaM 298 3 118 maMDalebrahmamurAribhAnUnarcayet 307 6 148 UrdhvapakSaH kunAdobhramankAka: aSTadikSubhaktyA lokapAlAna azubhaM karoti 298 5 119 | cayet 308 1 149 kAkenakRte dravyAharaNatyAgezubhAzubhaM 298 7 120 | naraH sapraNavairaryAdibhirarcayet / 308 3 150 rogavinAzaprazne pradIptasuzabdaH | tarusanniviSTAnprAktanamaMtrazazubhaH 299 1121 tyArcayet 308 5151 zubhapraznezAMtasthitasuzabdaHzubhaH 299 3 122 | maMtraH bRhajjalapAtrasthitazabdenazubhaM 299 5 123 svakAryamudIryakAkaceSTAtaH annAdimukhovAMchitadaH 299 7 124 ___ zubhAzubhalakSaNIyam 308 9 152 azvachatrAdirUDhaHzubhaH 300 1 125 | dikbhedadRzyaMzubhAzubhaMzlokadvayena 309 1 / 3 159 sthAnasaMmukhekulukuluzabdaHzubhaH 300 3 126 | viluptapiMDemiGavikIryAdazubhaM 309 5 155 kAkamaithunadarzanamazubham 300 5 127 | dugdhavRkSAdirUDhe dadhitaMdulAdi adbhutadarzanenaudvegAdayobhavati 300 7 128 | bhirbaliH ___309 5 156 kAkotpAtazAMtiH paMcazvokaiH 301 11 13 piMDavayaprakaraNaM / svarabhedaprakaraNam / nArAdAyaiH piMDatrayasyavidhAnamukta 310 2 157 kAkasvarabhedenakocanAdilAbhaH 302 5 134 nareNakAkAH piMDatrayabhojanArtha keMzabdestrIprAptiHkukuzabdaHzubhaH 302 5 135, nimaMtraNIyAH 310 3 158 kroMkoMzabdesukhaMbULU krAMkrAMzabdaH | kAkArcanaMdadhyodanAyaiH zlokada. raNAya 303 1 136 | yena 17 6 / 11 kAMkrAMLULakukuzabdamaraNaM 303 3 137 | piMDeSusuvarNAdisthApana 311 3 161 phrIkI zabde'zubhaM 303 5 138 | ekaviMzativAraMmaMtramuJcAryakAke kAkakazabdezubhAzubhaM 303 7 139 bhyaHpiMDAndatvAkAryavicAryam 11 5.162 For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAzAnukramaNikA / 169 322 323 viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo. AhvAnamaMtraH 311 7 311 7 / tryodshovrgH| suvarNAdisahitepiMDemuktauttamama | piMgalasyazakunanirUpaNaM . 318 7 1 dhyamAdhamAni 312 1 163 piMgalAruteadhivAsanavidhiH 319 / 2 piMDevivAdevANijyAdivicAra zakunAcAryasyalakSaNaM 319 3 3 NIyaM * 312 3 164 dinanakSatrAdikabalapUrvakapiMgalA dakSiNAMgaceSTAdibhiH zubhaM 312 5 165 yAH zakuna nirIkSyam 320 1 4 piMDa samAdAya zubhaceSTayAzubhaM zakunadarzaneniSiddhAni 320 3 5 viparItaneSTaM 312 166 adhivAsane zastovRkSaH 320 4 6 zAMtadizigamanepUrNaphalaM 313 1167 snAnapUrvakaMsAyaMkAle vRkSamUledIptadizigamane kAryahAniH 313 3160 gamanam dvitIyapiMDamapathatyazAMtadigu avani vizodhyasarojaMvidadhyAt 322 38 DAnezubham mRdAdinA piMgalayugaMprakalpyasalohapiMDaM samAdAyadIptadiggamane rojenivezanaM tinikRSTam 313 7 170 | dazasukASThAsuiMdrAdilokapAlAnAM assttpiNddprkrnnN| | nivezanam munayaH sArAtisArapiMDASTakaM namoyutaiH sapraNavaiH svanAmamaMtraiH cadaMti 314 2 171 | aAdibhiH pUjanam 323 3. 11 zubhehi sAyaMpiMDASTakaMbho |athAsanamaMtra: tumadhivAsya prabhAtebahiryA ! vRkSeavataraNamaMtraH 323 6 . yAt 314 4 172 AhvAnamaMtraH 324 71 . zlokapaMcakenArcanavidhiH 316 67 pUjAjapahomamaMtraH 324 2 . maMtrastutiH 315 9 178 | athAdhivAsanamaMtraH 324 3 . prathamapiMDagrahaNezubhaM dvitIye a | maMtraMjaptvAmadhunAsamidbhista 316 1 179 / ddazAMzahomaH 324 8 12 tRtIyapiMDagrahaNe'zubhaM caturthe . madhunAsamidbhirtutvAdhyAnam 324 10 13 zubhaM paMcame abhISTaMSaSTheviphalaM 316 3 180 | caMDIthyAnam 324 12 14 munipiMDagrahaNeazubhaaSTamesaMtA piMgalikAMsaMpUjyadhyAnapUrvakacaM. pAdi 316 5 181 DIsmaraNaM 324 14 -15 caMcyApiMDAnavikSipatitadAghorayuddhaM 317 1 182 / pAMDuravastrasUtraH vRkSaveSTayetpUjI prathamedvipaMcAzat dvitIyetrayodaza guravenivedayeca 125 1 16 zlokAH 317 4 1 pRSThepradIptAMkakubhaMvidhAvatacceSTita tRtIyetrayaH caturthe catvAriMzat 317 5 2 vIkSaNam 325 3 17 paMcametrayoviMzatiH SaSThedvAdaza 317 7 3 | tAMpraNamyatasyAHsmaraNapUrvakagRhAsaptame ekAdaza aSTamecaturdaza 318 1 4 ''gamanaM 325 5 18 navame ekAdaza 318 2 5 | guDAjyapAyasAdibhiHkumArikA samastavRttAnAmekAzItyadhi NAMbhojanam 325 5 19 kazataM 318 4 6 | rAtrauzayanaMkatvAtRtIyapraharAte For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 20 ) viSayAH svapnasmaraNam punaH vRkSasamIpaMgasvAsvakAryani vedanam brahmaputrIvirutAdazeSajJAnaM svaraprakaraNam / piMgala svaraprakaraNam pArthivAdisvara saMjJA pArthivasya ekamAtrAdipaMcabhedAH lokadvayena 'Apyasvarasya ekA dipaMcabhedAH zlokadvayena `taijasasvarasyaekamAtrAdipaMcabhedA: zlokadvayena mArutasvaramya kA dimAtrA bhedAH zlokadvayena aMbarasvarasya ekamAtrAdipaMcabhedAH lokadvayena piMgalasvarANAMlaghudIrghaplutabhedAH teSAM phalAni pRthvyAdibhedatrayeNazAMtanAdA: mAstAM baraupradIptazabdau vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / paMcasvarArNAdigvibhAgairmitrAdi phalAni prAcyAdidigvibhAgaiH pArthivAdi balaM zlokadvayena pRthvyAdiparaspara zabdabhedenamitrAdivalaM saptazlokaiH patra paM0 zlo0 viSayA: pArthivAdisvarANAMdhenvAdisaMjJAtaH arthasaMjJAphalAni pUrvadizipArthivasyapraharavazAdardha divasedhenvAdisaMjJAH 325 9 326 326 mm www.kobatirth.org svarabalaprakaraNam / 1 330 1 23 330 3 24 334 7 dhenvAdiprakaraNam / 332 1/3 332 5 / 7 333 1 / 3 333 5 35 333 7 36 334 1 37 334 3 38 335 1 / 3 335 33 5 / 1 337 20 | nizAyAH praharavazAddigvibhAgaiH dhenvAdisaMjJA: zlokacatuSTayena 21 dhenvAdInAM phalAni 22 331 5/1 26 bhUmijaladhvanIzubhau viparyayeNaviparItam 331 3 / 5 28 pArthivataijasaH zubhaphala: suviparya - yeNaviparItaM 4 Me 39 40 41 No Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 49 337 6 50 piMgaloktAnAM svarANAM kevalAnAM phalaMpaMcabhiH zlokaiH kevalasvaraprakaraNam / firmed dvisaMyogaphala prakaraNam / dvisaMyogena mizritAnAM phalaM | tejasanAbha sauzabdau azubhau redit zabda azubhau viparyayeatyazubhaM hutAzanA kA zasamIrazabdAH zubhAH pArthivanAdayormadhyasthita: a nyanAdaH zubhaH patra paM0 zlo0 57 338 117 54 339 1 piMgalArutetrisaMyogaphalaM pArthivA''pyayormadhyasthaH vAtaja: vA gaganajaH azubhaH bhUjalAgniravAH zubhAH jalabhUmyaniravAH zubhadA : For Private And Personal Use Only 335 340 dharAmAruta jauzabdau zubhauvyatikra mAdviparIta phalau bhaumakhazabdau sukhAsukhau kramarahite viparItaphalam ApyasyAnutaijasaH zabdaH phalaMkRtvAnihaM tiprathamataijasesa tikhiddhaM phalaM jalamArutau azubhau viparyayeNa bhayakSayakarau jalAMbara zabdAvazubhau agnimArutau zubhau tadvaiparItyemRtyubhayadau 341 , 61 341 3 62 341 5 63 341 7 64 342 1 65 342 3 66 342 5 67 342 7 68 343 1 69 343 3 70 piMgalArutetrisaMyogaphalaprakaraNam / 343 5 71 343 7 72 344 1 73 344 6 ex 344 7 by 345 1 76 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (21) 346. 1 80 ETTE viSayAH patra paM0 zlo. viSayAH patra paM0 zlo. taijasApyavaDimAstrayoravAHtrIviSa | mArutavahnivAribhUmininAdAH yezubhAH anyaviSayemadhyamAH mA: 345 377 77 raNavaivAhikadravyAgamanaMcakatha0 350. 3 99 bhUmivAtagaganasvanAH prathamazubhAH vAyvamipRthvIjalazabdAH hitabheda pazcAdasukhAH 345 karAvigraheNalAbhadAH vAtAvAriviyatAMrutAnibhayadAni 345 7 79 vyomavAtapRthvIzabdAH azubhAH | vAtA'nalAMbhovasudhAzabdAH azubha / dAH 350 7 101 pazcAttucchalAbhadAH bhaumApyahautAzananAbhasazabdAH piMgalArutecatuHsaMyogaphalaprakaraNam / / zubhAzubhadAH 351 1 102 piMgalArutecatuHsaMyogaphalam 346 4 81 bhUvAryAkAzahutAzazabdAHzubhAH 351 3 103 piMgalasya bhUminalAnalamAruta pRthvIhutAzAMbaravArizabdAH nAdAH zubhadAH 346 6 82 zubhadAH 351 5 104 pArthivavAruNavAyvagnirutAni dharAnabhoM'bhogniravAH zubhadAH 351 7 105 zubhadAni dharAMbuvAtAMbarazabdAazubhAH bhUmihutAzapayogagananAdAHzubhadAH 347 1 84 bhUmipavanAMbuhutAzanAdAHzubhadAH 347 2 85 ___ bhUmyaMbujaudvauzabdaunabhomArutau dvauzabdaulAbhAtparaMduHkhadau bhUmyanilA'nalanIraninAdAH 352 1 106 zubhadAH | dharAsamIrAMbunabhoravAH zubhAH 352 3 107 vAribhUmidahanazcasanazandAH bhUmArutavyomajalotthazabdAazubhadAH zubhAH 352 4 107 aMbubhUmiviyadagnininAdAHzubhadAH 347 9 84 | mahImavyomahutAzazabdAHazubhAH 352 5 108 vArivahnipavanAvanizabdAH bhUvyomatejomarutUzabdAH vAmabhAgezubhadAH 348 1 89 | azubhAH vArivAyvavanivahnizabdAHzubhadAH 348 3 90 | pRthvIsamIrAMbuhutAzanazabdAH sevArivAtadahanAvanivAcaHzubhadAH 348 5 91 | nApatimRtyudAstayAMbho'gnivAtAM tejodharAvArisamIrazabdA:azubhAH 348 7 92 / barazabdAHbhazubhadA: 352 7 109 agnimahImArutavArizabdAHpUrva | ApyAnilAgneyaviyacchandAH zubhadAstataH kalahadAH 349 1 93 ! zubhadAH aMbho'nalA vanyaMbuvAtA'vanininAdA: AdI kAzasamIrazabdAH kalidAH tataH zubhadAH 349 raNamRtyudAH agnijalopivanazabdAHbhUmi | aMbhonilavahniviyatzabdairaNe hetoH kalahamahArthalAbhadAH maraNaM payaHsamIrAMbaravahnihutAzavAtAM'bumahIravazabdAH nAdAH azubhadAH 353 3 111 azubhAH 7 96 | payovihAyognisamarinAdAH . samIrapRthvIjalavahninAdAHazubha aMbhoviyadvAtahutAzazabdAH dAH 349 9 97 zubhadAH 353 5 112 samIrajalapRthvIpAvakazabdAH bhUtoyatejomarudaMbarazabdAH zubhadAH 353 7 113 zubhadAH 350 1 98 | piMgalaHzubhadAnanimAdAn For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (22) vsNtraajshaakunsaaraaNshaanukrmnnikaa| viSayAH patra paM0 zlo. viSayAH patra paM0 zlo. kRtvA'zubhauvidadhAti tadApUrva svasthAnAdInAMpravezanAta piMgalaH siddhistataHpraNAzaH 354 1114 zubhadaH piMgalasya azastau prazastaunAdau vAmedRSTaHpiMgala: zubhaH zubhapradau 354 3 115 nibiDordhvamahacchAkhAyAMpiMgarutaM pArthivapUrvakairavaiHprazastaMphalam 354 5 116 zubhadaM prAMte'zubhadam 359 7 136 pArthivavAruNataijasanAdAnAmabhI vRkSesthitaHbhUmiraveNa jalpan Taphalam 7 117 bhaumAnnabhojaH vA anilajaH a. piMga: zubhadaH zubhadaH 355 1 118 agnimArutazabdAt zubhaM agnijAtomarudaMbarotthau agnirahi | tAbhyAmuparivAruNamazubham tauzabdauzubhau 3 119 piMgasya ApyabhaumauzubhaumAruta piMgalatyazAMtadIptasvarasyaphalaM 355 5 120 mizritazabdAnAdiGmAtrakramaH 355 - 7 121 | marudaMbuzabdau agnyaMbuzabdauazubhapiMgalazabdajJAnaphalastutiH 356 1 122 360 7 140 aMbuhutAzaravau azubhaubhUmipayaH saMkIrNaprakaraNam / kharavAH zubhAH 361 1 141 saMkIrNaprakaraNasAraH 356 5 123 | khA'gnidhvanIvahinabhodhvanI azuabhyarcitasya piMgalasyabhaumApya bhaukopipiMga: mArutenAzubhadaH 361 3 142 ravau zubhadau 7 124 ! jIrNAdivRkSAHazubhAHtadvatmArutaM vRkSesthitasyapiMgalasyabhaumApya rutamazubham 361 5 143 - ravau azubhadau 125 / pigalasya aMbhonabhojauravauabhakSyapUrNavadanaH zubhazabdaHpiMgala: 361 7 144 zubhadaH vyomnastaroravataransanazubhaH arcitavRkSAdanyavRkSe sthitaHpiMgala: utthAyazAMtadiggamanamazubham 362 1 145 zubhadaH piMgalasyasthAnAdidIptatrayesthAnA zuSkAdivRkSe aMbarazabdenapiMgala: dInAM vinAzaH 362 3 146 _azubhadaH 357 5 128 | paMkAdIni sthAnAni sUryAnvitAkoTarasthapiMgala: pArthivavAruNa ni dizaHvAtAbarajausvaraucadInAdaiH zubhadaH 358 1 129 __ptAkhyAni dakSiNabhAgezAMtadezezubhanAdArSi zAMtatrayesatisthAnAdilAbhAH gala: zubhadaH 358 3 130 parvatamUrddhanisthitaH piMgaH zrIdaH 362 7 148 vAmaMgataHzAMtadezesthitaH piMgalo piMgalasyaziroMgAnAMkaMpanamazubhalAbhada: ___ mazastazabdastuazubhaH 363 1 149 piMgalikAyAH bhUmijavahnijanAdaiH piMgalasyaunmUlitevRkSeduSTazabdarazubham 358 7 132 | zubhaM tatodRSTasya azubhaphalaMca 363 3 15. kIkasAdausthitasyapiMgalatyazAMta bahupuSpAdiyuktevRkSe sthitaHpiMgaH dIptasvarau azubhadau 359 1 133 / atizubhadaH zubhau 357 3 jAte. gAbhadA 362 5 147 For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (23) viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo arcitavinAvRkSaMgatvA'dRzyamAnaH piMgalAruteyAcAprakaraNam / piMga:azubhadaH 363 7 152 / yAtrAyAMzubhA'zubhajJAnam 372 1 182 koTarAMtargataHpiMgalaHbhUmimIrama yAtrAyAMnizcayajJAnaM 372 3 183 rudagniravaHazubhadaH , 364 1 153 | yAtrikoyAMdizaMgatvAkRtArtho- , zubhavRkSAdausthitaHpiMgala: zubhadaH 364 3 154 __ bhUtvAgRhamAgacchet 372 5184 tvagAdisaMtroTyataroradhaH patanena | piMgalonnaprApyabhuktvAAyAti taazubham 364 5 155 | dvatpAMthikaAyAti 372 7 185 arcitamAtrapiMga: abhimukhAgamanA piMgalavatpathikaHdhanamarjayitvApadibhirazubhaH 364 7 156 radezeevasthitaH 373 1 186 nabhoravAtpazcAtvADimAttathAA piMgalasyaprazAMtavAmazabdaHzubhaHdI pyAtparaM mArutaravAtazubhaM 365 1 157 ptasamaHzastaH 373 3 187 piMgalasya ApyAtparaMtaijasasvareNa | nivAsevAyavyazabdaHzubhoazubham 365 3 158 | yAtrAsumarudArave abhadraM 373 5 188 piMgalasyamaithunottaraMpArthivadhvaninA | piMgalasyabhaumAdiravairazubhaM 373 7189 daH azubhaH 365 5 159 | piMgalasyadakSiNenapArthivApyazapiMgalasyabhaumAdiyugmayugmapha0 365 7 160 | bdI azubhau / 354 . 1 190 piMgalasyajalAdiyugmayugmaphalaM 366 1 171 | mArutagaganazabdau zubhau 374 3 191 piMgalasyapavanAdiyugmayugmaphala 366 3 162 | taijasamArutauzabdauazubhau 374 5 192 adRzyamAnApiMgalAdanyavihaMga piMgalasyavAmepurataH bhaumApyau madarzanAt zubhaM zabdauzubhadau 374 7 193 piMgalArutezubhaceSTAprakaraNam / piMgalasyavAmadakSiNazabdauzubhadau 375 1 194 piMgalAyAzceSTitAnitathAphalAni 367 2 164 | piMgalasyavAmedakSiNataHbhaumanina daH zubhadaH piMgalasya aMgavilokanAdibhiH 375 3 195 zubhaphalaM 367 4 165 | piMgalasyA'vaninarizabdaupaMthikapiMgalasya abhimukhAdibhiH zubhaphalaM 367 6 166 / syavAmevA'grataHzubhadau 374 5 196 piMgalasyakaMDUyanAdibhiHzubhaphalaM 368 1 167 | dIptadakSiNataH piMgasyamAstAMbarau piMgalasyavAmAMge nirIkSaNAdibhiH azubhadau 375 7 197 zubhaphalaM 368 3 168 | vANijyAdikarturvAme piMgasya piMgalasyauttamAMgAdi aMgAnAMka bhaumAninadAHzubhadAH 376 1 198 DUyanaiH zubhaMphalaMSaDbhiHzlokaiH / 5 / 7 169 | yAtrAsupigalasyadharAdininAdAH piMgalasyapakSAnAM phalaM 370 1 175 zubhAH 376 3 199 piMgalasyapuna:kaMDUyanaphalaM yAtrAyAM piMgalAyAH zakunanesazlokatrayeNa magraphalaM yathApiMgalAyAH phalaMtathAkhagAMtare bhyopidraSTavyaM 370. 1 179 | piMgalArute'nukramaprakaraNam / piMgalikAyAettaceSTAdikaM zlokada Aye'vivAsanaprakaraNedvAviMzati yenabahuSukarmasuyogyam 371 3 / 5 180 . zlokAH 376 9. 1 370 3 / 7 176 376 5 200 For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (24) vsNtraajshaakunsaaraaNshaanukrmnnikaa| yena viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo. SoDazabhivRttaiHsvaranAmaprakaraNaMdvi | vAnarasyazakunAvalokanam 385 1 19 tIyaM 377 1 2 araNyavAsinAMzakunAni 386 1 20 tRtIyesvarabalAbhidhe dazavRttAni 377 1 2 | gauramRgAdInAMsarvajAtInAMmRgANAM caturthedhenvAdisaMjJAkhyevRttasaptakam 377 2 3 zakunAni SaDbhiH zlokaiH 35 31 paMcamesvaranAmani prakaraNepaMcavRttA varAhasyazakunAni 377 3 3 nakhinApazUnAMzakunAni zlokadva SaSThadvisaMyogasvarAbhidhetrayodazatru 388 ttAni 377 4 4 mRgeMdraguMjAravAdizabdA atizubha trisaMyogasvarAkhyesaptamesaptava0 377 4 4 dAH catuHsvarANAMsaMyogeaSTame dvica | siMhavyAghrAdinakhinAMzakunAni 389 3 tvAriMzat 377 5. 5 lomazAH mRgAdyAH zakunasiMhAdi navamesaMkIrNaekacatvAriMzatzlokAH 377 6 5 tulyAH 389 5 32 zubhaceSTAphalAbhidhedazame'STAdaza | zazAdInAMzakunAnicaturbhiHzlokaiH 390 17 // zlokAH 377 76 | kalAsasyazakunAniyugmena 392 113 ekAdazeyAtrAkhyeekonaviMzati | nakulasyazakunAni zlokAH 377 8 6 | zagAlazakunAnicaturbhiH zlokaiH 393 117 evaMpiMgalAruteekAdazaprakaraNAtma lomazIzakunAni tribhiH zlokaiH 66 111 kevRttAnAMzatadvayam 377 9 AraNyAnAMzakunAH grAmyAraNyacarANAMparasparasyaza kunam cturdshovrgH| vanyasatvAnAMzakunAni yugmena 396 1 / 3 . catuSpadAnAM prkrnnm| pNcdshovrgH| catuSpadAnAMgatisvarAlokanace __SaTpadAdInAM prakaraNam / STitAni 378 3 1 SaTpadAdInAMzakunanirUpaNaM 397 2 catuSpadAnAMmaMtraH . 378 5 2 SaTpadAnAMzakunayugmena 397 3 / 5 3 pUjanapUrvakacatuSpadazakunAvaloka zarabhazakunam / nam UrNanAbheH zakuna hastizakunAvalokanam 379 1 4 | markaTikAzakunaM yugmena . 6 4 / 1 67 azvazakunam 380 1 5 kharjUrakarNasUcyoH zakunam gardabhazakunaMcaturbhiHzlokaiH 38, 4 / 3 / sarpANAMzakunAni tribhiH zlokaiH 399 5 / 3 , vRSasyazakunam 381 7 10 mInAdijalajaMtUnAMzakunaM 400 5 12 mahiSasyazakunam 382 1 11 ardhvamukhasthitakapardikAyAH gomahiSyo:zakunau zlokatrayeNa 343 51 13 zakunam 401 / 12 ajA'jayoHzakunau meSaiDakayoHzakunAbalokanam 384 1 16 ssoddshovrgH| uSTrachuchudarAmUSakAnAMzakunam 384 4 17 pipiilikaaprkrnnm| biDAlazakunAvalokanam 384 7 18 pipIlikAnAMzakunenajJAnaM 401 5 / 395 3' For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (25) ma 404 viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo. pipIlikAnAMzakunajJAnArtheyo | brahmapradezepraharaphameNasArdhAbhyAMdvizlokAbhyAM gyAyogyasthAnaM. 402 1 2 pAlIrutaphalaM ' ' mA 53 sthUlakapilapipIlikAnAMzakunaM. 402 3 3 | pallayAH zAMtAdiphalaM 414 3 28 gRhedigavibhAgavazApipIli | pallayAH saMgamAdInAMphalaM 414 5 29 kAyA:phalaMtribhiHzlokaiH 402 5 / 1 pAlikAyAH vAmadakSiNayoH phalaM 414 7 30 talpAzrayA:dehalyAMvilokya | pallayAH dakSiNAMgAdInAMphalaM - 415 1 31 __ mAnA: azubhAH 403 3 7 dakSiNonnataMsamadhiruhyavAmato'vatakedArarathyAdiSucatvarAdaucapi | raNaphalaM ... pIlikAnAM zakunamazubhaM 403 5 8 pallIprapatanetithivAraphalaMpaMca0 15 13636 pipIlikAyAH AjyaghaTezakuna, 404 1 9 | pallAprapatane nakSatraphalaM 416 611 raktapipIlikAyAH gRhasyopari pallAprapatane lagnaphalam 417 2 / 4 1 niHsaraNazakuna 3 10 pallIprapataneaMgasthAnaphalam 414 21 raktapipIlikAyA: aMbughaTasya pallIvicAraH mUlAniHsaraNazakunam | graMthAMtarAtpalyAHprabhAtikaceSTA 419 2 , 1 raktapipIlikAyAH dhAnyAdiSu punaH zarIrepatanaphalaM 4197 niHsaraNa phalaMcatubhiHzlokaiH 104 71 13 | nUtanagRhapravezepallIgamanaceSTApha0 420 6. . . punaH pallIsvarANAMphalaM saptadazo vrgH| puna: pallIprapataneaMgAnAMphalam 422 5 / plliivicaarprkrnnm| // iti pallIvicAresapta dazovarga:samAptaH // pallikAyAHkAladikkamavazenazaku406 4 1 aSTAdazo vrgH| pUrvadizisUryodayAdipraharavazAt pallIsvaraphalaM tribhiHzlokaiH 406 zvaceSTite'dhivAsanaprakaraNam / amikoNepraharavazAvArAtrautribhiH zvastasyazubhAzubhavarNanaM 423 1 . zlokaipallIravaphalaM | AcAryalakSaNaM . 423 3 2 dakSiNasyAdiziprabhAtakAlAdi zuna: nAmAni krameNatribhiH zlokaiH pallIravaphalaM 408 zuna: cetAdivarNabhedenabrAhmaNAdivanairRtyepraharavazAtribhiH zlokaiH 424 1 . pallIravaphalaM . 409 sarveSukukureSukRSNavarNazvAzastaH 424 pazcimAyAMdizipraharakrameNatribhiH paiSTazcayugmaMzucirarcayitvAzizlokaH pallIravaphalam 410 ___ zubAMdhavAnAMbhojanaMdadyAt mArutasyadizipraharakrameNatribhiH zUdrasaMjJakasyazuna:lakSaNam 424 . . zlokai: pallIravaphalaM . 411 14 | taMsArameyaadhivAsyarAtrauyatnenauttarasyAdizipraharakrameNatribhiH maMtrajapaH zlokaiH pallIravaphalaM 412 15 20 tataHprabhAtegomayenamaMDalakaraNam 425 6 9 IzAnadizipraharakrameNavibhiH maMDalekrameNaaSTasudikSuiMdrAlokaiH pabItaphalaM 413 3 3 dilokapAlAmApUjA nam - 1 ...rNasaMjJA For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra (26) viSayAH tataH zunAmupahArAbhyarcanaMzlo. dva. abdAdyavardhikAryeSuvidadhyAt zvavimocanaM kRtvA tasya ceSTA'valokanIyA hastena dakSiNanetrodghATanaphalaM dakSiNanakareNaaMgAnAMkaMDUyanasya phalaM tribhiH ThokaiH dakSiNacaraNAtthaiH udaralikhettatphalaM zuna: dakSiNavAmaceSTa phalaMyugmena zunaH zatidIptAdibhedaiH phalaMtribhiHzlokaiH rAjyAdhikAraprakaraNam / rAjyAdikAryeSuzunazceSTAnirUpyate 428 2 dakSiNena kareNAMgaM kaMDyamAnasya zunaHphalo varakanyayoH parasparaparIkSArthazunaTAvalokanaM zunaH dakSiNaceSTAyAvivAhaH zunyAsamaMkelirataM zubhaM dakSiNavAmAMgakaMDUyana phale zvAdakSiNAMghrimutkSipya maNike'ma mUtrakSipatitasya phalam nijAnivamAMgAnikarSataH zAlA vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / dInivizataH zunaH phalaM varaNodyatasyAbhimukho'bhyupaititasyazunaH phalaM zunaH nAsikAgra kaMDUyanaphalaM viTzayanAdikurvataH zunaH phalaM zunomaithunAdInAM phalaM zuna:vAmaceSTAdiphalaM zunaH jihvAmArjanAdiphalaM nijamUtrAsvAdanaphalam www.kobatirth.org viSayA: 426 5/7 vAmAMghriNAkaMThAdInAMsparzanaphalaM 427 1 14 varakanyayoH zunaH dakSiNavAmaceSTA phalam patra paM0 zlo0 427 3 15 429 430 // iti rAjyAdhikAraH // 428 35 dyUtaphalam 429 1 vaceSTiteSivAhaprakaraNam / 3 / 1 431 115 16 19 430 3 23 zubhapradezemUtra phalaM 24 430 5/7 26 432 2 29 433 5 433 7 dyUtezunaH kAsahikAdInAMphalaM zunaH avAmavAmaceSTAphalayugmena 22 vivamanAdiphalaM zuna: krIDAphalaM 432 3 30 432 5 31 433 1 32 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 433 3 33 zunaH dezalA bhAdiceSTAphalaM zunaH ziraHsparzanaphalam halAdInigRhItvAyAtuH puMsaH vAmAdiphalm dezalAbhAdiprakaraNam / dakSiNAMkaDUnaphalaM dakSiNavAmaceSTAphalyugmena zunaH gartAdipravezanaphalaM caMdradRSTvA zabdaMkarotitasya phalaM zunakottamasya varSAnimittaceSTA: netrodghATana nAbhyAsvAda0 phalaM zunaH jale nimajjanabhramaNAdiphalaM zunaH jRMbhAgaganavilokanA'zrupAta nephalaM 'tRNAdisthazunaH rodanaphalam toyAnnirgatya taTamadhiruhyadeha kaMpana phalam uccapradezamadhiruhya ra vimIkSamANobha patitasyaphalaM zunaH kenaciddoSeNa avRSTyAdiphala 34 35 434 1 36 sainyadvayasyamaMDalaceSTitenayuddhaM 434 3 37 tripiMDasthApanenayuddhajaya bhaMgAnAM 434 5 38 435 1 39 435 3 40 patra paM0 cho0 435 5 41 For Private And Personal Use Only jJAnam zunaH zAMtapradIptaceSTayo: phalaM zunaH zabdAdInAM phalam 436 1 42 vaceSTitavRSTiprakaraNam / 436 4 43 436 6 44 437 1 45 437 3 46 437 5 47 437 438 711 438 3 50 438 5 51 438 9 52 439 439 439 440 440 4 58 440 6 59 441 1 60 441 3 61 441 5 62 441 yuddhaprakaraNam / 442 442 1 53 54 335 55 7 56 1 57 442 1. . 63 1 64 3.65 6 66 443 1 67 443 3 68 443569 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / viSayAH zunaH saMmukhAgamanAdiphalaM yuddhArthino rAjJaH zvanayugalenajayA 'jayajJAnam zvayugmabaligrahaNAdinAanyonyasaMdhAnajJAnaM zunaH pralApanAdinArAjJo bhayAdi jJAnam ghuraghurazabdaM kuvartaH zunaH phalaM ekena ligrahaNe anyena palAyanejayAdijJAnam zunoH sthAnataH acalanAtUsaMgrAmAdijJAnam vayugmamabhibhUya anyenazunAbali - grahaNaphalam zunormadhyAta ekena gRhItamuktanaivedyaM tRtIyogRhNAtitasyaphalaM zunormadhyAdanyenazunAgRhItabale: phalaM yugmena tRtIyenazunAsamaM balibhojana phalaM vahakalAdikaMgRhItvA zvAnAMta rAMjatvA balibhojanaphalaM raNaprazzuna: zAMtaceSTA phalam digAdInAMzAMta prazAMta ceSTAphalaM akrUradRgAdizunonikaTaMtra jitvAkau - TilyagamanasyaphalaM aMbarekSamANAdInAM phalaM dakSiNavAmagamanasya tathAvyatikra masyaphalaM rAjJoraNanaiva bhaviSyatItipraznazunaH ceSTaphalaMyugmena zunaH zAMtadIptaceSTA phalaM yuddhaM vidhAtuM calitasya sainyadvayasya madhye mUtraphalam yuddhapratigacchataH puMsaH zvavAmadakSiNagatiphalaM yuddhakarturyAtrikAyAtrikaphalaM zunaH ziraHkaMpAdiphalam patra paM0 zro0 www.kobatirth.org 444 1 70 444 444 5 444 445 7 1 445 3 447 447 447 71 445 5 76 446 517 447 1 72 446 1 77 446 3 78 449 7 74 73 | jihvAnakhAgrAdibhiH dakSiNAMgAnAM sparzataH phalaMyugmena zuna: karNakaMpanaphalaM 75 | zunaH vijRMbhAdInAMphalaM zuno vRkSAdisthAneSumUtra karaNe phalaM caturbhiH zvokaiH siddhAnnAdibhiH pUrNavakasya zunaH saMmukhAgamanaphalam supradezetuMgesthitasya zunaH ziraH kaMDrayanaphalaM dakSiNamakSi udghATyazAkunikaMpazyettasyaphalaM dRSTayApayovilokanAdiphalaM zrIvAmunnamayan karNau dhunotitatphalaM 79 80 81 448 5 87 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSayA: prasthitAnAMpuMsAM krIDAdikartuH zunaH phalaM 3 82 | aniSTaceSTaduSTazvavarNanam 5 83 | azmAdibhiH pUrNavakAdiphalaM 7 84 AmiSaMvinAmilitvA ciMtAMkurva 90 zubhAzubhaMjJAnanimittabhUtaMceSTitaM zvaceSTite zubhAzubhaprakaraNam / For Private And Personal Use Only patra paM0 zlo* 451 459 ja 96 452 453 tAMzunaphalam 448 1 85 | kartitapucchakarNAdibhiH yuktasya saM448 3 86 mukhAgamanaphalam | toyenimajyasva va purvidhunvanAdi 456 phalam zunAmatyuccanAdAdInAM phalaM 449 1 3 dvArapradezejaghanavigharSaNAdInAMphalaM 457 457 89 449 5 gehaM pravizyastaMbhasamAliMganAdiphalaM 91 zunaH dakSiNAMgaziraH kaMDyanaphalam chAyAMtisthaH vAgharmesthitiMka - 450 1 92 rotitatphalam 450 3 93 zunaH dakSiNazAMtadIptaceSTA phalaMyu 450 5 94 mena 451 452 6 / 1 452 3 99 452 5 10e 454 ( 27 ) 456 1 95 456 454 3106 457 457 454 5107 455 1108 455 455 455 458 97 101 715 204 1105 3 109 5 110 7 111 1 112 3 113 5114 1 115 3 116 5117 7 118 1119 458 35 12 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vsNtraajshaakunsaaraaNshaanukrmnnikaa| kena viSayAH patra paM0 zvo0 viSayAH patra paM0 zlo. khahastakaMDUyamAnaH brahmadezemadhu mUtraMvidhAyA'bhimukhAgatasyazunaH : rAravA zvAtatphalam 458 7.522 / phalaM 466 5 140 gRhebhAkAzAdInAMvilokanaphalaM 459 1 123 | manojJesthAnemUtrAdiphalaM 466 5 149 pRthivyAHkamapipradezamUrdhAspRzanna- .. / itizvaceSTitelAbhaprakaraNam valokataitatphalaM 459 3 124 | sAyaMkAlAdisamayesUryAbhimukhasya 'arthazvaceSTitamaraNajIvitaprakaraNam / digyazAcchunaHphalaMcaturbhiHzlokaiH 450 5 / 5 125 | rogiNomaraNajIvanavilokanekapisUryasaMmukhaUrdhvamAnanaMkRtvAsAyaM lasyaceSTitaM 467 , 150 prAtaH ruvataH zunaH phalam 461 1 129 zunaHhasta talasyA''dhrANA''svAdana zunaH rAjyAdirodanaphalaM 461 3 130 phalam 467 5.151 prAmamadhye ekatramilitvAkUraravaM. karNanetrayuminartananAsikAlehana- .. kurvatAMphalaM 461 5 131 yoHphalaM 467 5 152 tAjyamAnAivakhekheitiraveNamaMDalI puna:punarUrujaTharAvalehanasyaphalam 468 1 153 sahitAHpradhAvaMtitasyaphalaM 461 7 132 / dakSiNapradezenavakrIbhUyapRSThakaMtidUgRhAdisthAnebhUmikhananaphalaM 462 rIkaraNephalam / 468 3 154 dvAriziraHkRtvAzunaHrudanephalaM. 462 3 134 | pucchorasorlehanaphalam 468 5 155 zunyAbhaMgAnAAghrANephalaMyugmazlo | praznasamayeAlasyayuktazayanaphalam 460 7 156 5 / 1 135 kauvidhUyagAtrasaMkocanakhApana vRkSamaMcAdiSubhaSaNezuna:phalaMtri __ phalam bhiHzlokaiH 3 / 113 | saMkocanayuktazayanaphalam 469 3 150 liptapUricatuSkaramamANasyazu niSkAraNaprapalAyanAdiyuktagRhapra'nAphalam / 464 3 140 vezastatphalaM 469 5 159 ekanalocanenaroditigobhiHsamaM dinedinemAskarasaMmukhabhaSaNaphalaM 469 8 160 krIDatitasyaphalaM 464 5 141 rogiNaHpraznezunazvaSTAphalam 47. 1 161 bhajJAnaprakaraNam / rogiNaH auSadhAdisamayezunAtArA gatiHzubhA 470 3 162 zvaghoSTitelAbhaprakaraNam / itizvaceSTitejIvitamaraNaprakaraNam / mAnaviceSTitenalAbhasyakathanaM 465 1 142 / athayAtrAprakaraNam / haridrAmiSagarikAdyaiHparNAnanasyata- zunaHzakunai:yAnAsuzubhAzubha thA puSpAdidRSTa phalam 465 3 143 jJAnam 470 7163 navInapatraiHkrIDanavRkSamUleIkSamANA yAtrAyAMpravezedakSiNavAmagatiHzvA diphalaM 465 5 144 tatphalam 471 1 164 dakSiNenapAdenazira kaMDUyana gamanepravezezunyAgatiHzunaHvaiparIsyaphalaM ..... 465 : 7 145. tyenaprazastAmatA ... 451 3 165 phalaMgRhItvAgRhapravezephalaM 4 66 1 146 / mukhemavastrAdigRhItvApuraHpradhAvataH dakSiNavAmacaraNAbhyAMdakSiNaceSTi-... | phalaM taphalam 466 3.147 | yAncAyAMvAmadakSiNapratiphalam 471 7.165. For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 117 474 basaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (29) viSayAH patra paM0 zlo0 / viSayAH patra paM0 zlo. adhvagAnAmabhimukhAgamanAdiphalaM 472 1 168 | jalaplAvitavRkSAdiSumUtramussRjataH uccanIcadezAdavatIryavAmadakSiNa zunaHphalaMyugmana gamanephalam 472 3 169 |viNmAMsAdibhiHpUrNavakrasyAnaH gajAzvAdikaSusthaleSumUtrayitvA | phalam - 479 3 purogamanephalaMyugmena. 170 | parAGmukhaHzvAkSitikhanatitasya tuSTayAdiyuktazcA'bhimukhAgamana phalaM phalam 3 172 | nAsikAgraviz2aMbhaNAsvAdanayoH annAdInamukhebibhratovAmadakSiNAva phalaM 480 3196 lokanephalaM 473 5 173 | purastAtavidhutakarNezunisatipAtha 480 5197 zvAvanivilikhyayAturmukhaMpazyati gRhapravezanaphalam tasyaphalaM | gamanenivRttIcazvayuddhAdiphalam 480 7 198 | zunaHvAmadakSiNagatiphalam vAyAtAramAjidhratiAnulomyana 481 1 199 zunaHghuraghurAravAdInAMphalaM 481 3 200 prayAtitatphalaM 155 dharitrIkhananAdikAnAMphalam 481 5 201 kusumAnigRhItvAdhAvataHzunaHphalaM bApRSTheAghrAyadazanairnakhairvAvastraMvizvApathikenasahavAmenagacchantasya __karSaticettasyaphalaM 48. 7 202 phalaM dhUtAMga:pumaHkhAdanzvA'zubhadaH zunaHharitapatrAdikamAdAyayA aprevAmApRSThagataHbhaSanzvAtasyatu:mukhAgamanephalaM phalam . 92 3 204 upAnahaMbibhratasthAnAMtaraMyAtitasya aprepRSThetathAsavyApasavyaubhavaMtI phalam 475 3 179 mAnautatphalam 482 5205 asthyAdimukhaHzvAtasyaphalaMcatu. gRhepAdauSighratitathAgaMtumicchataH pAdaujighratitatphalam 482 4 206 atyaMtakaDUyanaphalam padbhyAkSitikhananAdiceSTAdiphalaM 483 1 207 gRhazcAgehazUnyAMkIDAMkarotitasyAH agrapAdeno/vidAraNAdiphalaM .483 3 208 lAMgUlAdyaMgAnicAlayataHsaMmukhA 477 1 yAtrAyAMvApravezaharSasahitAramateta 'gamanAdiphalaM 483 5 2.9 sthAnasthitAdInApuMsAMzunaHvAmada. phalam , 477 3 186 kSiNaceSTAphalaM 484 1210 zvAnayugmedakSiNabhAgesahacalanA- diyukte tatphalaM vAmakenadakSiNAMgaMdakSiNenavAmAMga 457 5 187 gavAsahakIDanAdikasyaphalaM spRzatitatphalaM 484 3 211 477 7 188 ukAraUkAraAkArazabdAnAMphalaM. 484 5 212 vAmeghUrNanpurataHkudo'bhidhAvan 'zcAtasyaphalam / godhAdipaMcakaMzcatulyaMbiDAlAdI 478 1 189 kASThAdimukhaHcAyaMvIkSateta nAkSutaphalaca * phalam .. ___ 478 3 190 vaceSTitebhojanaprakaraNam / prasthAturamezcAkAyAdikaMpanaMko-. . zunaHbhojanalAbhAlAbhacihnakatha* titatphalam . 478 5191 nam 485. 5 214 474 7177 bhiHzlokaH 485 1213 For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir psNtraajshaakunsaaraaNshaanukrmnnikaa| viSayAH panna paM0 zlo0 viSayAH patra paM0 zlo. gumAgamanAgamanavAmadakSiNagati ahrodvitIyapraharapUrvA'gnidakSiNa netrApebhakSaNaphalam 485 7 215 / dikSuzivAravaphalaM bhazituMbajatAmAdaudakSiNaga:anu. | ahnastRtIyaprahare'niyamanaiRtyeSuvAmagatiH tatphalaM yugmena 486 3310 zivAraTanaphalaM sRSiyugadhautapAtradharitryAsvA ahacaturthaprahareyamanaiRtyavaruNadidanA''ghrANaphalaM 486 5 218 kSuzivAravaphalam darzitaItazunaoTayugAdInAmA nizAdhepraharenaiRtyavaruNavAyusvAinaphala 487 1219 kSIriNizAkhinivApakkaphalevA dikSuzivAravaphalaM ___puruSasyAgremUtraphalaM 487 . 3 228 | nizAyA:dvitIyapraharevaruNavAyukudakSiNabhAgezcAsRkkiyugamAsvAdayanna- : | beradikSuzivAravaphalaM bhimukhaMpazyatitatphalaM 487 5 221 / rAtritR0pra0vAyusomamahezadi. zi0pha. 491 7 10 shvcessttitvRttprkrnnsNkhyaa| rAtricaturthayAmeuttarezAnapUrvadikSuzunaHSoDazabhittairadhivAsanapra. 488 1 1 zivAraTanaphalaM 492 1 11 rAjyalAbhapraka0 dvi0 trayodazabhiH 488 2 2 tRtIyecaturdazabhiHzlokaiHvarNanaM 488 3 2 zivArutedikpaMcayAmaprakaraNam / caturthapaMcadazabhittiHdezalA zivArutedipaMcakayAmayogAbhAdipra0 488 4 3 cchubhaphalAni 492 4 12 tathASTabhiHzlokaiH paMcamavRSTipraka0 488 4 3 | vRttAnAMtriMzadbhiHSaSThaMyuddhaprakaraNaM |zi dakSiNAdidikpaMcakayAma yo. pha. SaTcatvAriMzadvattaHzubhajJAnAkhyaM saptamaMprakaraNaM zinaiRtyAdidi-paM0yAmayoaSTamittaiHlAbhaprakaraNamaSTamaM 488 75 gAtphalaM 493 1 14 trayodazabhittaiHrogiNAMjIvita | zi0pazcimAdidikpaM yAmayojJAnaMnavamaMprakaraNaM 488 7 5 gAtphalaM ekapaMcAzattairdazamayAtrApraka0 489 1 6 | zivAyavyAdidi-paM0yAmayoaSTAbhirvRttaiHbhojyalAbhapra0 ekAda. 489 1 6 gAtphalaM zvaceSTitaevaMekAdazaprakaraNAni zi uttarAdidikpaMcakayAmayodvAviMzatyAyuktevRttAnAMdvazate 489 2 7 gAtphalaM 493 7 17 ityaSTAdazovargaH / zi0IzAnAdidikpacakayAmaphaekonaviMzevagaizivArutedagdhAdiprakaraNam / 494 1 18 zAMtadIptadigjJAnayuktazivArutaM 489 7 1/zi0 pUrvAdidikpaMcakayAmayogAdagdhAdidizAMjJAnayugmena . 490 1 tphalaM 494 3 19 bhahaAyeprahareIzAnapUrvAmikoNeSu | zi0 agnyAdidi-paM yAmayozivAravaphalaM 490 5 gAtphalaM For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / (31) viSayAH patra paM0 zlo0 | viSayAH patra paM0 zlo. svarASTakamakaraNam / vAmadakSiNAdauzivAravaphalaMyugmena 504 576 prAcyAdidikSuekAdizabdAnAMzi pathikasyAgrezivAyA:hAhAravapha0 505 1 60 vArutAnAmazeSaphalavarNanam 494 9 21 nRpasyayAtrAsamayevamanivedayaMtyAH prazAMtadiziekAdizabdaiHzubhaphalaM 495 1 22 zipuratogamanaphalaM zivAyAdIptadiziekAdizandaira | zAMtadIptadizizivAyAHnAdAdi zu0pha0 495 3 23 phalaMyugmena zi pUrvadiziprathamAdisaptazabdaiH narANAMnottaraNezivAravaphalam 506 3 64 sArddha zlokenaphalaM zivArutesthAnasthitaprakaraNam / agnikoNepra0saptazabdaiHsArddhazloke sthAnasthitAnAMsarveSAMzivAravaiHzuzivAphala bhAzubhaM yAmyeekAdizabdaiHsA0 zlo0zi0 zi0 phepheravasyaphalaM 507 1 66 phalam zivAyAHsarvadikSuniraMtararavaphalaM 507 3 67 nairRtyee za0sAlo zivAphalaM 197 grAmasyapArzvapradIptadiziatiraudra pazcimAyAMzi-e.za.sA. zlo. pha0 497 3.5 30 ravaphalam vAyavyezi0 e.za.sA. zlokenapha0 495 6 grAmasthamadhyezivAravaphalaM 507 uttarasyAdizizivAyAHekAdiza grAmasyasamIpesaptadinaparyaMtabhayaMbdaiH phalam 498 1 33 kararavaphalaM / punaHuttarasyAe.za.sA.lo.zi.pha. 498 4 / 6 prAmasyasamIpemadhyAhepaMcadinapaIzAnadiziekAdizabdessArddhazlo. __ yetazivAravaphalaM kenazivAyAHphalam .. 1 prAmasamIpekUraravAzivAyA:paMcaniitizivArutesvarASTakaprakaraNam / zItharavaphalaM shivaaruteyaatraaprkrnnm| yatsthAnasamIpezivApaMcadinazivArutenakSemalAbhAdInAMnizcaya paryaMtarautitatraravaphalaM 508 7 73 jJAnaM sAyaMzivAyAdinatrayaparyaMtakaThorakha gaMtumabhyudyatAnAMzAMtadIptadikSuzi ___ phalam 5.9 1 74 vArutaphalaM 499 710 sarvadikSuraTatyAHzivAyAbhramaNapha, 509 3 75 prAcIdiggaMtryAHzivAyAHsaMmukhA raudranAdayuktajvAlAvimocanAdi dirutaphalaMtribhiHzlokaiH.. 500 dakSiNAzAgaMtryAHravisahitazivAyA | pheitiatikUraravaphalam ravaphalaMcaturbhiHzlokaiH 500 | nadItaTezivAyAHtrayANAMpaMcAnAM pazcimadizigaMtryAHzivAyAravaphalaM ___ vAsaumyanAdAnAMphalaM catubhiHlokaiH madhyAhezmazAnevA'rddharAtregRhA pradezezivAravaphalam uttarAzAgaMzyA:zi.ravapha.tribhiHzlo502 yatradizisUryastatragaMJyAHzivAyA | sarveSukAryeSuzivAliphalaM rakhapha0 503 3 53 balividhAnaprakaraNam / pathikasyadakSiNavAmazivAravaphalaM 503 5 54 zivAyA:balividhAna zAMtadIptadizorgatuHzi.ra.pha.tri.lo. 500 4 / 3 / balipradAnAyasthAnavarNana 499 5 37 55IKA For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (32) vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA / viSayAH patra paM. lo. viSayAH patra paM0 zlo. tasmisthalemaMDalakamogoparIkSAca 511 35 prathamaprakaraNaM maMDale'STadalaMtatralokapAlapUjanaM 511 6 85 | navabhitra dikpaMcakanAmadvi0pra0 514 4 2 zivApUjanaM 512 1 86 | paMcadazabhistRtIyasvarASTakanAmapra0 514 5 2 zivAvaliHsAmagrIpramANaMca 512 3 87 | aSTAviMzatibhirvattaisturyayAtrApra. 514 6 3 zivAvalestithyAdisamayaH 512 5 88 SoDazabhirvattapaMcamasthAnapraka0 . 514 7 3 tAMbUlAdibhiHzakunAcAryapUjanaM 513 1 89 / vRttadvAdazakenaSaSThaMbaliprakaraNaM 514' 8 4 zivAravetyAjyagrAhyanakSatrANi 513 3 90 evaMprakaraNaSaTkainavativRttAni 515 8 4 zivAruteyatnakaraNamAvazyakam 1 5 / 1 91 | ityekonaviMzatitamovargaH / athaprakaraNoddezovRttasaMkhyAkatha0 viMzatitameva caturdazabhiHlokaiH dikkamayAmAkhyamekAdazabhirvRttaH | zAstraprabhAvavarNanam iti vasaMtarAjazAkunasArAMzAnukramaNikA samAptA. agre bhASATIkAsahitaH svapnAdhyAyo drssttvyH| 1 SARAMA HAINPr Sia FONE For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha shriivsntraajshaakunpraarNbhH| virNcinaaraaynnshNkrebhyHshciiptiskNdvinaaykebhyH|| // TIkA // zrImanmahAgaNAdhipataye namaH // svastizrIsadanaM yadIyavadanaM vedhA vidhAyAddhataM vIkSyAzcaryamavApa saspRhatayA sammArjayanvAsasA // kSiptaM tacca tathA vidheranuguNairveSamyamApAditaM manye saMprati lakSyate dhanapathe shiityutermnnddlm||1||aanmrtridrshdmiilimukuttmodaamrtnaaNshubhirytpaaddvityN vicitraracanAbhaMgIbhiraMgIkRtam // diGgAgaizca yadIyakIrtiratulA karNAvataMsIkRtAsa zrIvIravibhurdadAtu bhavatAM zazvanmanovAMchitam // 2 // yastrailokyaramAbhiraspRhatayA sAnaMdamAlokitastIkSNaiH svargivadhUkaTAkSavizikhairyo lakSyatAM nAgamat // jJAna svAtmasamutthitaizca nikhilAnbhAvAnsamAvedayan sa zrImAnbhuvanAvataMsakamANiH paayaadpaayaatprbhuH||3|| prAdurbhUtA yadaMgAtmasarati bhuvane bhAratIbhavyarUpA vaktuM yatsRSTijAtAnna hi vibhurvibhuHsdvishessaanshessaan|| yasphI . tibhAvaMdadhadahimarucAnyakkRti nirmimIte jJAnAdvaitaprakAza-sa bhavatu bhavatAM bhUtaye nA bhijaatH||4aanmH sukRtasaMdohazAline prmaatmne||shNbhve sarvavedArthavedine bhavabhedi. ne||5|| jAgrajyotirakabbarakSitipaterabhyarNamAtasthivAnsiddhAde karamocanAdisukRtaM yo'kArayacchAhinAjIvAnAmabhayapradAnamAdhikaM sarvatra deze sphuTa zrImadvAcakapuMgavaH sjytaacchiibhaanucNdraabhidhH||6|| asti zrImadudAravAcakasamAlaMkArahAropamA prakhyAto bhuvi hemsuurisdRshHshriibhaanucNdoguruH|| zrIzarbujayatIrthazukranivahapratyAjano. dyadyazAHzAhiH shriimdkbbraarpitmhopaadhyaaydRshytpdH|| 7||tcchissyH mukRtaikabhUmatimatAmagresaraH kesarI zAhisvAtavinodanaikarasikAzrIsiddhicaMdrAbhidhaH // pUrva zrIvimalAdicaityaracanA dUrIkRtAM zAhinA vijJApyaiva muhurmuhastamadhipaM yokArayattA punH||8|| yAvanyA kila bhASayApraguNitAngraMthAnazeSAMzca tAnvijJAya pratibhAguNaistamadhikaM yodhyApayacchAhirAT // dRSTvAnekavidhAnavaibhavakalAM cetazcamatkAriNI cakreSu sphuTameti sarvaviditaM gotraM yadIyaM hi sH||||tbuddhivaibhvkRtetrvsntraajscchaakunsy vivRti praNayatyabhijJaH // zrIsUracaMdracaraNAMbujacaMcarIkaH zrIzAhirAjakRtasa For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (2) vasaMtarAjazAkune - prathamo vargaH / lakSmIbhavAnIpathidevatAbhyaH sadA navabhyopi namo grahebhyaH // 1 / // TIkA // skRtibhAnucaMdraH // 10 // jaMbUdvIpAbhidhe dvIpe kSetre bharatanAmani // rAjate rjtsvrnncturvrnnvibhuussitm||11|| arbudAdrisamIpasthaM sAraNezvarazobhitam // sIrohInagaraM tatra tilakaM nagarISu yat // 12 // nIlaratnamahAsaudharazmivalliSitAnake // yatra rA. triSu kurvanti tArakAH sumavibhramam // 13 // mukhaizcaMdramasaMnetraiH kamalaM kokilaMsvaraiH // gamanai rAjahaMsa ca jigyuryatrAvalA api // 14 // pratApAkrAMtadikcakraH sAkSAca kra ivAparaH // zrImAnakhaparAjAkhyastatrAste bhUmijaMbhajit // 15 // yasyAM vibhAMti dhavalAH kSIrodasphaTikAlayAH // akSatAkhya mahArAjayazasAM nicayA iva // 16 // yasya yadviSatAM caiva kIrtyakIrtIsitAsite || milaMtyo dikSu cakrAMte gaMgAyamunayo. bhramam // 17 // ripuduryazasA spRSTaM yadyazo vizvapAvanam // jalAzayeSu snAtIva zuddhayai haMsAbalicchalAt // 18 // iha hi graMthakRnnirviprasamAptikAmo maMgalamAcaredityalaukikAvagItaziSTAcArAnumitazrutibodhitakartavyatA katvena prathamata eva maMgalamAviSkurvanAha || viraMcIti asyArthaH ebhyo namaH astu ityanvayaH / nama iti namaskArArthakamavyayaM namaskArazca svApakarSabodhanAnukUlo vyApArastatra viraMcirbrahmA prathamata eva tasyopAdAnaM rajoguNena jagatkartRtvenAsya sarvadevebhyo mukhyatvAtprasiddhatvAt / nArAyaNo viSNustadanatasyopAdAnaM sattvaguNatvena brahmanimittatrijagadrakSAvidhAyakatvAt / zaMkaro mahezvaraH prati caitasyopAdAnaM sRSTastamoguNatvena saMhArakAritvAtpralaya kAritvAttaduktamanyatra / rajojuSe janmani savavRttaye sthitaH prajAnAM pralaye tamaspRzAmiti / tathA ca viraMcizca nArAyaNazca zaMkara zvetItaretaradvaMdvaH / tebhyH| punaH kebhyaH / zacIpatiskaMdavinAyakebhya iti zacyA iMdrANyAH patiH zacIpatiridrastannamaskRtau bIjaM mahAbhAratAdau viSNoranujatvena pratipAdanameva / upeMdraiMdrAvarajazvakapANi Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // bhASA // zrIgaNezAya namaH // zrIgurucaraNakamalebhyo namaH // praNamya zrIhayagrIvaM rAdhAkRSNaM vrajezvaram // vasaMtarAjatilakaM karomi vrajabhASayA // 1 // yA graMthakarttA nirvighnaparisamAptikI jinakUM kAmanA aise vasaMtarAja maMgalAcaraNa kare haiM // viraMcIti // virAMce jo brahmAjI aura nArAyaNa aura zaMkara jo zivajI inake artha namaskAra ho. aura iMdrANIko pati iMdra, aura skaMda jo svAmi For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitaprakaraNam 1. buddhiM vo narapakSiNo dvicaraNA yacchaMtu hastyAdayo mAhAtmyaM ca catuSpadA ratisukhaM ,gAdayaH SaTpadAH // utsAha zarabhAdayo'STacaraNAH khajUrakAdhAstathA zreyo'nekapadA mahAntamapadA bhogaM bhujNgaadyH||2|| ||ttiikaa // zcaturbhuja ityamaraH / svAmikArtikeyo jagatmalayakAri tArakadaityopaghAtakatvena sarve bhyopyatizAyibalatvAdinAyako vinezaH sklvighnvighaatktvaatsrvdevaay'tvaaccaityornmskRtiH| punaHkAbhyo lakSmIbhavAnIpathidevatAbhyaiti lakSmIviSNupriyA sarvatra prasiddhA tadarthameva sarveSAM pravRtteH / bhavAnI zaktiH / sarveSAM samIhitArthadAvI / pathidevatAstattatpaMthAnamAzrityaH sthitA devatAstAbhyaH nRNAM tattaddezodbhavapApani vArakatvena sarveSAM sukhadAtRtvAdAsAMnamaskRtiH hetugarbhitavizeSaNAdeva sAvitryAstu loke prasiddherabhAvAttadupAdAnaM lakSmIzca bhavAnI ca pathidevatAzca itaretarabaMdaH / pu. naH kebhyo navabhyo nahemyaH mUryAdinavabhyo grahebhyaH ityadRSTAnusAreNa janAnAM sukhaduHkhadAtRtvenaitabhyo namaskArasya sarvathaucityaM bhavatIti kaavyaarthH| vA sukhaduHkhayoretadadhInatvena paraMparayA nRNAmapi tadadhInatvakhyApanArtha sarveti sarvadevanamaskAra ityarthaH / atrApizabdo nyUnatAvAcI tena samagrasyetyarthaH / na tadaMtarbhUtAnAmanyatamasyeti tAtparyArthaH // 1 // yeSAM zakunAni agre kathayiSyate // kiMcitmArthanAdvAreNa tAnprakaTIkurvanAha // buddhimiti // asyArthaH // narapakSiNaH narAzca pakSiNazca narapakSiNaH itaretarabaMdaH manuSyapakSiNa ityarthaH vaH yuSmAkaM bAda tathAvidhA pratibhAM yacchaMtu dadatu itynvyH| kIdRzAH narapakSiNo dvicrnnaaH| dvau caraNau kramau yeSAM te dvicaraNAH nareSu sacivAdiSu vayaHsu ca zukasArikAhaMsAdiSu pratibhAprakarSaNasya zAstre zrUyamANatvAtpratyakSeNApi dRzyamAnatvAccaitatprArthanaM yuktameva tathA hastyA // bhaassaa|| kArtika, aura vinAyaka jo gaNezajI inake artha namaskAra ho. aura lakSmIjI, aura bhavAnIjI, pArvatIjI, aura mArgameM Azraya lekarake sthita jo mArgadevatA, tinake artha namaskAra ho. aura prArabdhake anusArakarake manuSyanakU sukhaduHkhakU devevAre sUryAdi navagraha tinake artha namaskAra ho. // 1 // jinake zakuna agADI kaheMge tinakU kachuka prArthanAdvArA pragaTa karata kahehai // buddhimiti // doya caraNa jinake aise je manuSya aura pakSI te tumakU buddhi do; aura cAra For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4) vasaMtarAjazAkune-prathamo vrgH| bhaTTaH zrIzivarAjo'doSorjitamUrtiratitejasvI // sUrya iva satyavatyAM samajani sanurvijayarAjAt // 3 // // ttiikaa|| dayaH hastI Adau yeSAM te hastyAdayaH mAhAtmyaM gauravaM yacchaMtu / kIdRzAzcatuSpadAH catvAraH padAzcaraNA yeSAM te tathoktAH / dvAropasthiteSu hastiSu nRNAM mAhAtmyAdhikyadarzanAttebhyastatmArthanaM AdizabdAdazvAdInAmapi parigrahaH / padAtyapekSayAzvArUDhasyAdhikyadarzanAttathA bhaMgA AdI yeSAM te gAdayo ratisukhaM yacchaMtu rativiSayajanitA manastuSTistasyAH makhaM saukhymityrthH| kIdRzAH SaTpadAH padasaMkhyAkAH padAzcaraNA yeSAM te SaTpadAH gAnAM sardA madhupAnAsaktatvena viSayabhoganivRtterabhAvAttebhyastatprArthanaM |tthaa zarabhAdayaH zarabha Adau yeSAM te tathoktAH utsAhaM AtmaprayatnavizeSaM yacchaMtu / kIdRzAH aSTacaraNAH aSTau aSTasaMkhyAkAzcaraNA yeSAM te aSTacaraNAzarabhAdInAM zauryaguNAdhikyena tatprArthanItathA khajUrikAdyAstu zreyaH kalyANaM yacchaMtu kIdRzAH anekapadAH anekAni padAni caraNA yeSAM te'nekapadAH ekasmizcaraNe bhannepi teSAM na kAcitkSatiriti tatprArthanAbhujaMgAHsarpAH mahAtamudAraM bhogaM yacchaMtu / kIdRzAH apadAH caraNarahitAzcirajIvitvena vAyubhuktvena balAdhikyena ca tatprArthanam // 2 // ayaM graMthaH kena kRtastatrApi svaprabodhavidhaye vihitonimitaH kiMvAnyena kArita ityapekSAyAmAha // bhaTTaH zrIzivarAja iti // vijayarAjAsatyavatyAH sUnuH nAmnA shriishivraajHsmjni| kIdRzaHadoSojitamUrtiriti adoSeNa doSAbhAvena jitA balavatI mUrtiryasya sa tathA punaH kIdRzaHatitejasvIti atyutkRSTaM tejo vidyate yasya saH atitejasvI ka iva sUrya iva yathA sUrya // bhASA // pA~vake hAthIkU Adile je pazu te tumakU mAhAtmya jo mahimA tAya do. aura chai pA~vajinake aise bhramarAdika, te tumako viSayasukha do. aura AThahaiM caraNa jinake aise zarabhAdika pakSI haiM te utsAha jo prayatna karanekA ullAsa tAya do. aura khajUrikAdika khanakhijUro ityAdika haiM aneka pA~vanake te zreya jo kalyANa tAya deveM. aura nahIM haiM pA~va jinake aise sAdika haiM te mahAn jo bhoga tAya do. // 2 // ye graMtha konane kiyAhai tAmeM hI apanehI bodhake artha kiyAhai vA aura karake karAyo hai yA saMdeha nivRtti ke artha kahai haiM // bhaSTaH zrIzivarAja iti // vijayarAjate satyavartAke beTA nAmakarake zrIzivarAjapragaTa hote For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitaprakaraNam 1. pUrNakalopyakalaMko jAto vasudhAtale sudhaakirnnH|| tatpAdasamupajIvI vasaMtarAjonujastasya // 4 // abhyarthitobhiyatnAtkRtabahumAnena cNdrdeven|| jyaracayadasau tadartha zAkunamanyopakRtaye ca // 5 // ||ttiikaa // stejasvI tathAyamapItyarthaH / bhaTTa iti pUjyaH // 3 // pUrNakala iti // tasya zivarAjasyAnujo vasaMtarAjo vasudhAtale mudhAkiraNo jAtaH caMdrasadRzobabhUvetyarthaH / kIdRzaH pUrNakalopyakalaMkomAlinyarahita ityrthH|atraapishbdovirodhaabhaasdyotnaarthH| yaH pUrNakalo bhavati sokalaMkaH kathaM syAditi virodhaH tatparihArazca pUrNA kalA vijJAnaM yasya sa tathA na tu SoDazo bhAgaH / punaH kIdRzastatpAdasamupajIvI atra tacchabdena zivarAjaH parAmRzyate / tacchabdasya pUrvaparAmarzakatvAttasya pAdau samupajIvatItyevaMzIlastatpAdasamupajIvI zIlArthe Nin anuja iti anu pazcAjAyata iti laghurjAta ityarthaH // 4 // abhyarthitazceti // asau vasantarAjaH zAkunaM zAstraM vyaracayat kIdRzaH abhyarthitaH prArthitaH kena caMdradeveneti mithilAdhIzenetyarthaH / kIdRzena rAjJA kRtabahumAneneti kRtaM bahumAnaM yena sa tathA niyataM nizcayaM yathA syAditi kriyAvizeSaNaM kimarthaM tadarthamiti tasmai rAjJe hetorityarthaH / punaH kimartham anyopakRtaye ceti cakArAdanyasyopakArArthamityarthaH / etena vasaMtarAjena kRtoyaM graMthazcaMdradevena rAjJA kAritaH / asya graMthasya vasaMtarAja ityabhidhAnamiti sU // bhASA // huye. kaise haiM nirdoSa karake balavAn hai mUrti jinakI; phera kaise haiM ati utkRSTa hai teja jAko sUryako nAI yebhI tejasvI, aura bhaTTaH nAma pUjayeke yogya haiM. // 3 // pUrNakalaiti // tAzivarAjako anuja choTobhAI vasaMtarAja pRthvImeM caMdramAkI tulyahoto huyo. kaiso hai pUrNa hai kalAkahiye anubhava jAke aiso pUrNakalAvAn hai tauhU kalaMkarahita hai phira kaiso hai baDo bhaiyA zivarAjake caraNanako bhakta // 4 // abhyarthitazceti // caMdradevarAjAkarake bahuta sammAnapUrvaka prArthanA kiyegaye aise vasantarAja haiM so zakunazAstra tAya racate huye. kaunake artha tA rAjA caMdradevake artha athavA manaSyanake upakArake artha vasaMtarAjane ye graMtha ko hai. aura mithilApurIko adhIza rAjAcaMdradevane karAyohai. aura yA graMthako nAma vasantarAja hai. // 5 // For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (6) vasaMtarAjazAkune-prathamo vrgH| dvipadacatuSpadaSaTpadamaSTApadamanekapadamapadam // yajaMtuvRMdamasminvakSyAmastasya zakunAni // 6 // zubhAzubhaM jJAnavinirNayAya heturnRNAM yaH zakunaH sa uktaH // gatisvarAlokanabhAvaceSTAH saMkIrtayAmo dvipadAdikAnAm // 7 // sApAyametannirapAyametatprayojanaM bhAvi mameti buddhyA // asaMzayaM zAkunazAstravijJo jahAti copakramate mnussyH|| 8 // ||ttiikaa // citam // 5 // dvipadeti // asmaeNilloke yajjaMtuvRndaM tasya zakunAni vayaM vakSyAma itynvyH| tacchabdasya yacchabdasApekSatvAdAha kIdRzaM yat jantuvRMdaM dvipadacatuSpadaSaTpadamaSTApadamanekapadamapadaM ca tatra dvipadA manuSyAdayaH / catuSpadA hastyAdayaH / SaTpadA bhramarAdayaH / aSTapadAH zarabhAdayaH / anekapadAH khajUrakAdayaH apdaaHspaadyH| prANyaMgatvAdekavadbhAvaH / atra dvau pAdAvasyeti akArAMtena padazabdena smaasH| 'padoMkhrizcaraNakramaH' iti koshokteH| evaM catuSpadAdAvapi samAso jnyeyH|assttaapdmitytr dIrghatvaMtu aSTanaH saMjJAyAM ceti sUtreNa jJeyam // 6 // zakunasya lakSaNaM pratipAdayannAha // zubhAzabhaiti // zubhaM zreyaH tadviruddhamazubhaM tayorjJAnaM tasya nirNayo nizcayastasya yo hetuH kAraNaM zakuna uktaH pratipAdito budhairiti zeSaH / lakSaNamuktvAbhidheyamAha / gatIti dvipadAdikAnAmetAH saMkIrtayAmaH kathayAmaH vymitishessH| etAHkAH gtisvraaloknbhaavcessttaaH| tatra gatayo vAmatArAdibhedenAnekavidhAH svarAbhASAvizeSAH / AlokanamIkSaNaM bhavodhyavasAyaH ceSTA shriirvyaapaarH||7|| zakunasya prayojanaM pratipAdayannAha // sApAya iti // zAkuna zAstraM // bhaassaa|| dvipadeti // doya haiM pA~va jinake aura cAra, pA~va jinake aura chai haiM pA~va jinake aura AThahaiM pA~vajinake aura bahutahaiM pA~va jinake aura nahIM haiM pA~va jinake, aiso jo jaMtunako vRMda kahiye sa ma ha tAke zakuna tinheM yA zAstrameM hama khaihaiN|||6||ab zakunake lakSaNa ka haiN| zubhAzubhaiti / / zubha aura azubha inako jJAna tAko nirNaya kahA nizcaya tAko jo kAraNa so vivekina karakai zakuna kahehaiM aura doyahai pA~va jinake aise manuSyahai AdimeM jinake aise manuSyAdikanakI gati svara Alokana dekhano bhAva ceSTA ine hama kahehaiM // 7 // zakunake prayojana tAya kahaihai sApAyamiti // zAkunazAstra tAya vizeSakarake jAne aiso manuSyahai so mero ye kAryakaSTasa* For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitaprakaraNam 1. lokomunA zAkunasaMjJakena jJAnena vijJAtasamastakAryaH // nApAyakUpe patati prasarpazAstraM hi divyA hagatIMdriyeSu // // 9 // cuuddaamnnijyotissshaastrhoraasvrodyaayairvividhairjnsy| jaDIkRtasyauSadhametadiSTaM sphuracamatkArarasAtirekam // 10 // // TIkA // vizeSeNa jAnAtIti zAkunazAstravijJo manuSyo mamaitatprayojanaM sApAyaM sakaSTaM bha. viSyati nirasAyaM kaSTarahitaM bhAvibhaviSyatIti buddhA jJAnena kRtvA asaMzayaM saMzayarahitaM yathA syAttathA tatprayojanaM jahAti tyajati / ca punarupakramate / tatkaraNAyodyato bhavatItyarthaH etena pUrvoktaM lakSaNameva samarthitam // 8 // : punastadeva prapaMcayannAha // loka iti // loko janaHprasarpatritastato gacchannapAyakUpe kaSTAvaTe na patati / kIdRzo loko vijJAtasamastakArya iti vijJAtaM vizeSeNa avagataM samastaMsamagraM kArya yena sa tathA kena amunA zAstreNa kIdRzena zakunasaMjJakeneni zakuna iti saMjJAbhidhAnaM yasya sa tathA hi yasmAtkAraNAdatIMdriyeSvartheSu zAstraM divyA dRgvrtte| yathA divyadRzA davaH sarvaM pazyati tathA tenetyarthaH // 9 // cUDAmaNIti // etacchAstramauSadhamiSTaM vAMchitaM / kasya janasya kIdRzasya jaDIkRtasya jaDatAM praapitsyetyrthH| kaiH cuuddaamnnijyotissshaastrhoraasvrodyaadyaisttrcuuddaamnnigrNthvishessH| jyotiSazAstraM saMhitAdi / horA jAtakAdi / svarodayo mahezvarakRto graMtha: ettprbhRtibhirityrthH| kIdRzairviSamairarthato na tu sUtrataH / kIdRzaM skuraJcamatkArarasAtirekaM sphuranprakaTIbhavan camatkAralakSaNo rasastasyAtirekaH AdhikyaM // bhaassaa|| hita hoyago, kaSTarahita hoyago, yA buddhikara zakunateM saMdeha rahita hoya, kAryakU tyAga karai, phira vA kAryake karaveke artha udyogakarai // 8 // lokaiti // zAkunahai saMjJA jAkI aiso ye zAstra tAkarake huyo jo jJAna tAkarake jAneohai samagra kArya jAne aiso manuSya hai so itautameM Dolata phirata kaSTarUpI kuMAmeM nahIM paDaihai kyoM jo iMdriyanakarake nahIM dekhavemeM Avaihai aura sunavemeM nahIM Avaihai aise kAryanameM zAstrahI divyadRSTi vartehai jaise divyadRSTikarake devatA saMpUrNa dekhehaiM taisehI manuSyazAstrarUpI divyadRSTikarake dekhe // 9 // cUDAmaNAti // cUDAmaNiye koI graMthavizeSahai, aura jyotiSazAstra jo saMhitAdika, aura horA jo jAtakAdika, aura svarodaya jo For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (8) vasaMtarAjazAkune-prathamo vrgH| gatisvarAlokanabhAvaceSTAnirUpaNAtprANabhRtAMkSaNena // prayojane bhAvini tattvabodho naimittikasyAhati yogino vA / / // 11 // avekSite'sminna khalUpadeSTA na cAtra kArya gaNitena kiMcit // utpadyate'suSya hi pAThamAtrAjjJAnaM manohAri phalAnusAri // 12 // yatra tattathA // 10 // gatIti // mAyAprANabhRtAM pUrvoktAnAM dvipadAdijIvAnAM gatisvarAlokanabhAvanAni tairyuktA ceSTeti madhyamapadalopI tatpuruSaH / anyathAsamAhArakatvena ekarave dvigudadvAviti napuMsakatvaM durvAraM bahuvacanAMtatve tu niruupnnkriyyaannvyH| yena kSaNena kSaNamAtreNa bhAvini prayojane kRtye yogina iva naimittikasyeti nimittabhAvizubhAzubhayornidAnaM jAnAtIti naimittikastasya tattvabodho yathArthajJAnamarhati yogyo bhavati / yathA bhAvikAryasya tattvabodho yoginastathA naimittikasyetyarthaH / atra ivAtha vA // 11 // avekSitasminniti // asminnavekSite graMthe sati khalu nizcayena tasya kopi upadeSTA gururna bhavati asyaiva zubhAzubhopadezakatvena gurutvAttathA gaNitena kiMcitkArya nAsti gaNitaM hi praznanirNayArtha kriyate / anenaiva cennirNayo bhavati tarhi kimarthaM tatprayAsa iti bhAvaH / hi yasmAtkAraNAdamuSya zAstrasya pAThamAtrAditi kevalaH pAThaH pAThamAtramatra kevalArthako mAtrazabdaH / tasmAdeva jJAnamutpadyate / kIdRzaM manohArIti manazcittaM haratItyevaMzIlaM mnohaari| // bhaassaa|| mAhezvarakRtagraMtha ye artha karake viSama haiM sUtra karake viSama nahIM haiM aise je ye zAstra inakarake jaDatALU prAptahoya rahyo jo jana tAkU ye zAstra auSadharUpahai, aura vAMchita hai, yAte camatkArarUpIrasako adhikatA jAmeM aiso ye vasaMtarAja pragaTahoto huyo. // 10 // gatIti // mAyAkara prANake dhAravevAra pUrvakaha Aye je dvipadAdika tinakI gati, svara,Alokana, bhAvaceSTA, inake ni. rUpaNateM kSaNamAtra karake honahAra jo koI kArya tAmeM yogI kI nAI nimitta jo zubha azubha nidAna kAraNa tAya jAnave yogyahai. // 11 // avekSitesminniti // ye vasaMrAja graMtha jAne dakhalInohai nizcaya karake tA puruSakU koIbhI upadezako devevAro nahIM hai, kyoM yAkU hI zu For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitaprakaraNam 1. (9) nakSatravArestithibhiH sulaggaiH kArya na kiMcicchakune viruddha // doSe'pi teSAM zakune'nukUle sadaiva sidhyaMti samIhitAni // 13 // pUrvajanmakRtakarmaNaH phalaM pAkameti niyamena dehinH|| tatprakAzayati daivanoditaH prasthitasya zakunaH sthitasya ca // 14 // // TIkA // zIlArthe Nin / punaH kIdRkkalAnusArIti / atra kalAzabdenAbhyAso gRhyate / tadanusartu zIlamasyeti kalAnusAri yAdRgabhyAsastAdRgjJAnamityarthaH // 12 // nakSatra vArairiti // zakune viruddha sati nakSatravAraistathAvidhaistithibhinandAdibhiH sulaggaiH svAminirIkSitAdiguNopetaiH na kiMcitkArya yatasteSAM pUrvoktAnAM doSe'pi vaiguNyepi zakune anukUle sati samIhitAni vAMchitAni sadaiva sarvakAlaM sidhyati na tu kdaacidityrthH|| 13 // pUrva iti pUrvajanmani yatkRtaM karma tasya phalaM zubhAzubhaM niyamanadehinaH pAkamudayAbhimukhatAmeti tarhi zakunasya kimAyAtamityapekSA. yAmAha tatprakAzayatIti / daivaM zubhAzubhaM karma tena nAditaH preritaH zakunaH / prasthitasya kutracidgacchato janasya sthitasya vA svasaani kRtasthitervA tatpAkaM tayoH zubhAzubhakarmaNoH pAkaM pariNati prakAzayati vivicya darzayatItyarthaH // 14 // // bhASA // bha azubhake upadezake devemeM gurupanohai yAteM aura yA graMthameM gaNita karake kachUbhI kArya nahIM hai kyoM gaNita to praznake nirNayake artha karehaiM jaba yAkarake zubha azubhakA nirNaya hojAya taba gaNitameM prayAsa jo kheda so nahIM karano yogyahai, aura nizvayahI yA zAstrake pAThamAnate hI jJAna utpanna hoyahai, kaiso jJAnahoyahai ki cittake haravemeMhai zIlasvabhAva jAko, phira kaiso hai kalA jo abhyAsa tAke anukUla hai zIla jAko, arthAt jaiso jAkU abhyAsa hai taiso hI tAkU jJAna hoyahai // 12 // nakSatravArairiti // zakuna jo viruddhahoya, aura nakSatra uttama hoya, naMdAdika tithi uttama hoya, aura lagna apane svAmIkarake nirIkSitAdika guNayukta hoya to inakarake kabhI na hoya, aura jo ye saba doSayukta hoya, aura zakuna anukUla hoya to vAMchitaphala kArya sarvakAlasiddha hoya // 13 // pUrva iti // pUrva janmameM jo kiyo karma tAkophala zubha vA azubha sA niyamakarake dehadhArIkU udayahoya hai to yAmeM zakunako kahA to ye kahai haiM deva jo zubha azubha karma tAkarake prerohayo zakuna hai so kahUMkU gamana karai tAkU vA gharameMhI sthi For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 10 ) vasaMtarAjazAkune-prathamo vargaH / tena duHkhadamatiprayojanaM satvaraM pariharedupAgatam || buddhimAchakunakovido janaH sannipatya sukhadaM samAzrayet // 15 // nanvavazyamupabhujyate nRbhiH prAktanasya nijakarmaNaH phalam / kiM tataH zakuna saMvidA jano yanna daivamativartituM kSamaH // 16 // naitadevamiha yena dehinAM pUrvakarmavihitaM kutopi vA || dezakAlavazato vipacyate bhujyate vyavahitaM kathaM nu tat // 17 // // TIkA // teneti // pUrvoktaprakAreNa duHkhadamatiprayojanaM atizayitaM kAryamupAgatamiti pha lonmukhamapi satvaraM zIghraM pariharet buddhimAn zakunakovida iti zakuneSvarthAcchakunazAstreSu kovidaH paMDitaH / ataeva mahAn zAkunikaH saMnipatyeti samyakprakAreNa sthitvA sukhadaM kArya samAzrayetsamyaktayA AzrayetsvIkuryAdityarthaH // 15 // nanviti nanu carcakaH prAha / prAktanasya purA kRtasya nijakarmaNaH phalaM nRbhiravazyamupabhujyate / tatastena kAraNena / zakuna saMvideti / zakunajJAnena kimiti AkSepe kiM syAdityarthaH / yadyasmAtkAraNAjjanAM manuSyaH daivaM bhAvi zubhAzubhamativarttitumullaMghayituM na kSamaH samarthaH // 16 // naitadevamiti // etatpUrvoktamevaM na yathA tvayoktaM // bhASA // ta tAkUM karmako phala prakAza kara hai // 14 // teneti // pUrva kahyo jo prakAra tA karake duHkhako debevAro adhika kArya hai aura vo kAryahuyo cAheM haiM tobhI zItrahI miTajAya vA aurasUM aura hojAya taba buddhimAn hoya zakunazAstra meM kovida arthAt paMDita hoya vo zakunameM sthita ho karake sukhako devevAro kArya tAya svIkAra kare // 15 // nanviti || dUsare carcA karave vAle kahe haiM pUrvajanma meM kiyo jo nijakarma tAko phala manuSyanakarake avazya bhogaveke yogyahai, tAkAraNa karake zakunako jo jJAna jAnano tAkarake kahA hoyahaiM ye AkSepa kiyo taba kahai hai yA kAraNate jana jo manuSyahe so daiva jo zubha azubhakarma tAya ullaMghana karavekUM nahIM yogya hai nahIM samartha hai // 16 // naitadevamiti // jaise ye pUrva tumane kahyo taiso nahIM hai, tAmeM kA For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (11) pratiSThitaprakaraNam 1, tanirUpya zakunena duHkhadaM vaMcayaMti niyataM samudyatam // pauruSeNa puruSAH sumedhasaH saMzrayaMti punarAtmano hitam // // 18 // sarpavahniviSakaMTakAdikAnyena devazaraNo'pi mAnavaH // dUratastyajati pauruSaM sadA tena tatsphurati daivatodhikam // 19 // // TIkA // tathA netyarthaH / tatrArthe hetumaah| yena kAraNena ihAsmilloke vihitaM pUrvamiti shessH| karma dehinAM prANinAM dezakAlavazataHtadadhInatvena vipacyate paripAkaM yAtItyarthaH / tatkarma vyavahitaM dezakAraNasahakArikAraNAnapekSyaM kathaM bhujyte|eten dezakAlasApekSa eva pUrvakarmaNAM bhogaH syAdityAveditaM bhvti||17||trhi zakunaiH kimityapekSAyAmAha // tanirUpyeti // tadezakAlaM duHkhadaM puruSAH pauruSeNa udyogena vaMcayaMtItyanvayaH / tadanAgamanameva tadvaMcanamityarthaH / kiM kRtvA nirUpya jJAtvA kena zakunena kIdRzAH puruSAH sumedhasa iti suSTha medhA buddhiryeSAM te tathA "nityamasicyajAmedhayoH" ityasin / kIdRzaM niyatamavazyaMbhAvipunaH kIdRzaM samudyataM duHkhotpAdanAya kRtaprayatnaM punaH Atmano hitaM svasya hitakAri yadezakAlAdi tatsaMzrayaMti bhajatItyarthaH // 18 // daivAdapyAdhikaM udyama iti pradarzayannAha // sarpa iti // yena kAraNena mAnavaH sarpavahiviSakaMTakAdikAn AdizabdanAparAnapi bhayotpAdakAni // bhaassaa| raNa kahaihaiM jA kAraNakarake yA lokameM pUrva kiyo jo karma so prANinakU dezakarake aura kAla karake phala jo zubha aura azubha tAya prApta karaihai; aura jo karma kiyo hI nahIM hai to phira phalabhI kaise bhogai, aura dezakAlakAMbhI apekSA nahIM rahai hai // 17 // zakunana karake kahA hoyahai tAya kahai haiM. / / tannirUpyati // suMdara hai buddhi jinakI aise puruSa haiM te zakuna karake dezakAladuHkhako devevAro tAya jAnakarake duHkhake pragaTakaraveke artha kiyohai, udyamajAne nizcaya aiso deza kAla tAya udyogakarake bacAya jAya arthAt kahUMkU niraMtara gamana karajAya taba apane dina nikalajA~ya, phira ApakU hitakArI jo dezakAlAdi tAya Azrayakarai, arthAt sevanakarai // 18 // aba daivate bhI adhika udyama hai tAya kahai haiM / sarpa iti // jA kAraNa karake daiva jo bhAgya soI hai zara For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (12) vasaMtarAjazAkune-prathamo vrgH| pauruSeNa hRdayepsitAM gatiM prApnuvaMti puruSAH sumedhsH|| yAMti devazaraNAH kSayaM yathA pAdapA jvalati dAvapAvake // // 20 // daivameva yadi kAraNaM bhavetrItizAstramupayujyate katham // yadalena sudhiyo mahodyamAH pAlayati jagatI jnaadhipaaH||21|| // TIkA // tyrthH| dUratastyajati pariharatItyarthaH / kIdRzo devazaraNa iMti devaM bhAgyaM tadeva zaraNaM yasyasa tathA kimudyamena bhAgyAdeva smiihitaarthsiddhirythaa|"smudrmthnaallebhe harilakSmI haro viSam" iti janAnAM puraH prtipaadynityrthH| tena kAraNena tatpauruSaM devatopyadhikaM sphurati / yato daivazaraNopi mAnavaH prayatnenaitAndurIkarotyato mAnavaH daivaadpiblvaanityrthH|| 19 // pauruSeNeti // yathA devazaraNAH pAdapA dAvapAvake vanodbhavavahnau jvalati dIpyamAne kSayaM yAti tathA pauruSeNa niyogena sumedhasaH puruSAstatra kSayaM na yAti kiM tu pauruSeNa parAkrameNa manobhISTA hRdayepsitAM gati praapnuvNtiityrthH|daivshrnnaaH daivameva zaraNaM paritrANaM yeSAM te tathAvidhAH puruSAH kSayaM yaaNti|atH daivAdudyama eva balavAnityarthaH // 20 // daivamiti // yadi daivameva kAraNaM niyAmakaM bhavet atrAnyayogavyavacchedapara ekzabdaH / tadA nItizAstraM // bhaassaa| Na jAke udyamakarake kahA hoya hai bhAgya te hI vAMchita siddhi hoyahai aiso manuSya, sarpa, agni, viSakaMTakAdi bhayake utpAdana karavevAre aurabhI tine dUratehI tyAga karai, aura jaise samudramathanameMte hari bhagavAn lakSmIprApta hote huye aura zivajI viSaprApta hote huye tA kAraNate vo puruSArtha daivate bhI adhika varte hai yAte jo bhAgyake Upara hai sobhI yatna karake hI sAdikanakU dUra kara hai, yAteM daivate bhI puruSArtha balavAn hai // 19 // pauruSeNeti // jaise deva hai zaraNa jinake aise je vRkSa te vanakI agni prajvalita hoya taba bhasma hoya jAtehaiM, taise suMdarahai buddhi jinakI aise puruSArtha karake nAzakU nahIM prApta hoya haiM, kiMtu parAkrama karake hRdayameM vAMchita jo gati tAya prApta hoya haiM, yAtUM daivate udyamahI balavAn hai. // 20 // daivamiti // jo daivahIM kAraNa hoya, to nItizAstra kaise pravarta hoya rahyo hai For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitaprakaraNam 1. pUrvajanmajanitaM purAvidaH karma daivamiti sNprcksste||udymen tadupArjitaM tadA devamudyamavazaM na tatkatham // 22 // tannirUpya zakunena pUruSaH pUrvajanmaparipAkamAyatau // saMcaretsuciramAtmano hitaM ciMtayanpuruSakAratatparaH // 23 // vetti mAmayamayaM na vetti mAM mnyte'ymvmnyte'thvaa|| yatnavAnayamupekSate svayaM nedRzeSu zakuno viziSyate // 24 // // TIkA // kathamupayujyate / yadalena nItizAstravalena janAdhipAH jagatI pAlayaMti / kIdRzAH mahodyamA iti|mhaanudymoyessaaN te tthaa| punaH kIdRzAHsudhiyaH muSThudhIryeSAM te tathAetena buddhiniyogAbhyAM sakalasamAhitaprApteH daivameva zaraNamityapAstaM veditvym||21 udyamasAdhyatAM devasya pratipAdayatrAha // pUrveti // purAvidaH paMDitAHkarma devamiti saMpracakSate kathayati kIdRzaM karma pUrvajanmajanitamiti pUrvajanmani bhavAMtare janitaMnippAditamityarthaH / tatkarma tadodyamenopArjitaM tattasmAtkAraNAdaivamudyamavazaM kathaM na syAta api ta syAdeva // 22 // tatrirUpyati // pUruSaH shkunenaaytaavRttrkaale| "AyatistUttaraH kAlaH" iti haimaH / tatpUrvakarmaparipAkaM nirUpya parijJAya saMcareta itastato gacchedityarthaH / kiM kurvan cintayan / kimAtmano hitaM / kIdRzaH puruSakAratatpara iti puruSANAM kAraM muciraM cirakAlaM kRtyaM tatra tatparaH udyamavAnityarthaH // 23 // vetti mAmayamiti // tadarzayati bhavatItyarthaH / ayaM zakunaH // bhASA // jA nItizAstrake balakarake suMdara hai buddhi jinakI aura mahAn haiM udyama jinake, aise manudhyanake adhipa rAjA pRthvakiM pAlana kare haiM, yA karake ye Ayo buddhi ke niyogakarake saMpUrNa vAMchita prApti hai yAte deva kAraNa nahIMrahyo ye jAnano yogyahe // 21 // pUrvaiti // pUrvavettA je paMDita te pUrvajanmake kamakU hI daiva kahe hai, so karma udyamakarake saMcaya kiyohuyo hai, tAkAraNate deva udyamake vaza kaise nahIM hai, api tu vo daiva udyamakeI vazahai // 22 // tavirUpyeti // puruSanake kRtyameM tatpara hoyarahyo aiso puruSa yA janmameM zakuna karake pUrvakarmako phala tAya jAnakarake phira apano hita tAya citavanakarata itauta vicArai // 23 // vettimaamymiti|| ye zakuna mokU jAne haiM ki, nahIM jAne hai, aura merI karIhuI pUjAdika ye mAnhe For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (14) vasaMtarAjazAkune-prathamo vrgH| yena pakSipazavo vicakSaNAH saMbhavaMti na paraprayojane // karmapAkapizunAstataH kathaM tatra daivamuditaM pravartakam // 25 // AsIdidaM cAsti bhaviSyatIti pRcchanyathecchaM puruSastirazvaH // trikAladarzI tadanugraheNa yogIva sarvo bhavati . kSaNena // 26 // // TIkA // mAM vetti naveti yasya saMzayo bhavati matkRtaM pUjAdikamayaM manyate na vAyaM yatnavAna ayaM mAmupekSate / IdRzeSu puruSeSu zakuno na viziSyate vizeSeNa phalapradAyako na bhavatItyarthaH // 24 // ete kathaM jAnatInyAzaMkya pradarzanapUrvakamAha // yeneti // yena 'kAraNena paraprayojane parakRtye pakSipazavo vicakSaNAH prekSAvaMtaH na saMbhavati tataHka. mapAkapizunAH karmajanitazubhAzubhasUcakAH kathaM syurityAha / tatrakarmapAkapizunatve pravartakaM daivamuditaM kathitaM puurvaacaarityrthH| adRSTapreritAH pakSipazavastathAvidhakAryeSu pravartanta itythH|| 25 // AsIdidamiti / sarvo janaH puruSaH yogIva trikA ladarzI bhavati kathaM kSaNena svalpakAlenetyarthaH / kiM kurvanpuruSaH pRcchan kAn tirazcaH dvikarmakatvAt dvitIyakarmApekSAyAmitIti kimAsIt idaM vastu vartate / idamaH pratyakSagatArthavAcakatvAt / kiMcidbhaviSyatIti kIdRzojanastrikAladarzItibhUtabhaviSyadartamAnaM pazyatItyevaMzIlaH sa tathA kena tadanugraheNa zakunAnugrahaNenetyarthaH // 26 // // bhaassaa|| ke nahIM mAnehaiM, ye zakuna yatnavAn hai ke ye mALU upekSAkare haiM, yAprakAra jApuruSa* saMdeha hoya, unapuruSanameM zakuna vizeSa karake phalako devAro nahIM hoya hai. // 24 // yeneti // jAkAraNakarake parAye kAryameM baDe nipuNa pakSI pazu ye nahIM hoya to karmajanita zubha azubha phalako jJAna kaise hoya, tAkarmaphalake jitAyavemeM pravartaka pUrvAcAryone daivakahyohai, arthAt adRSTa jo prArabdha tAkarake prerehuye pakSI pazu ye taise hI kAryanameM pravarta hoya haiM, // 25 // AsIdidamiti // saMpUrNa jana haiM so pakSinakU yatheccha bhUtabhaviSyavartamAnapUchate saMte zakunake bhanugrahakarake bhalpakAla karake hI trikAladarzIyogIkI nAI hoya. // 26 // For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratiSThitaprakaraNam 1. atrigargaguruzukravasiSThavyAsakautsabhRgugautamamukhyAH // jJAnino munivarA hitabhAvAtsaMvidaM nijagaduH zakunAnAm // // 27 // vedAH purANAni tathetihAsAH smArtAni zAstrANi tathAparANi // satyAdhikaMzAkunanAmadheyaM jJAnaM samastAni samAzritAni // 28 // svayaM trinetro bhagavAngaNAnAmupAdizacchAkunamuttamaM yat // kena prakAreNa tadapramANaM phalAvisaMvAdi vadaMti jihmaaH||29|| // TIkA // kenedaM prakaTIkRtamityAzaMkAyAmAha // atrigargaiti // atrizcaMdrotpattikRt gargaH prasiddho guruvRhaspatiH zukraH kavirvasiSThaH prasiddho vyAso mahAbhAratapraNetA kautso varataMtuziSyo bhRguH zukrajanako gautamaH puraMdarasya zApapradaH pate mukhyatvena pratiSThitAH pratiSThAMprApitA yeSu te tathA yadA Adyarthe mukhyazabdastena etdaadyityrthH|jnyaaninH zakunAnAM pakSiNAM saMvidaM jJAnaM nijagaduH kthyaamaasritynvyH| kIdRzAste munivarAiti muniSu varAH pradhAnA ityrthH|ksmaat hitabhAvAditi hitAdhyavasAyAdityarthaH // 27 // vedA iti // etAni samastAni zAstrANi zakunanAmadheyaMzAkunAkhyaM jJAnaM samAzritAni etAni kaaniitypekssaayaamaah| vedA iti / vedA RgyajuH sAmaprabhRtayaH purANAnyaSTAdazasaMkhyAkAni itihAsAH purAvRttaM tathA'parANi yAni zAstrANi smRtAni smRtigocarIbhUtAnItyarthaH zAkunanAmadheyaM zAkunAkhyaM jJAnaM samAzritAni itihAsaH purAvRttamiti haimaH / kIdRzaM zAkunajJAnaM satyAdhikamiti satyaprAdhAnyatayAprathitaM sarvotkRSTamityarthaH // 28 // etanmunInAM kenopadiSTamityAkAkSAyAmAha / svayAmiti / jihmAH kuTilAzayAH kena prakAreNa tacchAstramapramANaM na // bhaassaa|| ye zakunajJAna kauna prakaTa kiyo hai tAya kahai haiM / / atrigaIiti // muninameM zreSTha aise je atri, garga, guru, bRhaspati, zukrAcArya, vaziSTha, vedavyAsa, kautsa, zukrajIke pitA bhRgu, gautama, yehaiM mukhya jinameM aise jJAnI RSi te zakuna hai nAma jAko aise pakSinako jJAna tAya prANinake kalyANakeliye kahatehuye // 27 // vedAiti // veda je Rgveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaNaveda, aura aThAraha purANa aura itihAsa mahAbhAratAdika, aura smRtigocara je zAstra hai te ye samastazAstra satya hai mukhya jAmeM aiso zakuna jJAna tAya Azraya kare haiM // 28 // muninaka kauna karake upadeza huyA tAya kahaihaiM. // svayAmiti / / kuTilahaiM aMtaHkaraNa jinake aise jana For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 16 ) vasaMtarAjazAkune - prathamo vargaH / tena saMvidiha zAkunasaMjJA samyagasti khalu sA ca narANAm // udyameSu sakaleSu nitAMtaM sarvakAlamupayogamupaiti // 30 // vasaMtarAjazAkune sadAgamArthazobhane // samastasatyakautuke pratiSThitaM hi zAkunam // 31 // iti zrIvasaMtarAjazAkune prathamo vargaH // 1 // // TIkA // yuktyA vyavasthApitaM vadaMti kathayaMti kIdRkphalAvisaMvAdIti / phalena sahAvisaMvAdaH avyabhicAro vidyate yasya tattathA astyarthe in yat yasmAt trinetro bhagavAnyaduttamaM zAkunaM zakunazAstraM tadgaNAnAM vA munInAM vA narANAM upAdizadakathayat // 29 // teneti // tena hetunA IzvaropadiSTatvenetyarthaH / ihAsmiJjagati zAkunasaMjJA saMvijjJAnaM samyagasti khalu nizcayena ca punaH sA saMvit narAgAM sakaleSUdyameSu nitAMtamatizayena upayogaM kArya upaiti gacchati sadA sarvakAlaM sarvasminkAle sarvadeti yAvat // 30 // vasaMtarAja iti hi nizcitaM zAkunajJAnaM pratiSTitaM yuktibhiH samyaktayA graMthakRtA sthApitaM kasminvasaMtarAja ityabhivayA prasiddhe zAkune zakunagraMthe ityarthaH kIdRze sadAgamArthazobhane iti / sadAgamA vedAsteSAmarthAstaiH zobhane punaH kIdRze smstti|smgraanni satyAnyeva kautukAni yasminsa tathA // 31 // itizrIpAti sAhazrIakabcara jalAladInasuryasahasranAmAdhyApaka zrI zatruMjaya karagocanAdisukRtakA ribhirmahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjavivRtau prathamo vargaH 1 // // bhASA // koI prakAra karake yA apramANa zAstrayuktikarake kahaiM haiM yAte hI trinetra jo zivajI bhagavAn manuSya ke kalyANake liye gaNanakUM vA RSinakUM kahatehuye // 29 // teneti // zibajI karake upadeza diyogayo tAkAraNa karake yA pRthvImeM zakunajJAna bahuta uttamahai, nizvayahI ye zakuna manuSyanakUM saMpUrNa udyamanameM karano yogya hai, zakunate hI saba kArya manuSyako prApta hoya hai // 30 // vasaMtarAjeti // vedanake arthanakara ke zobhAyamAna aura satya haiM samasta zakunAdika jAmeM so nAmakarake prasiddha graMtha jo vasaMtarAja tAmai nizcayazAkunajJAna graMthakartAne sthApana kiyo hai // 31 // iti zrIvasaMtarAjazAkuna bhASATIkAyAM zrImajjaTAzaMkarAtmajajyotirvicchrIdharaviracitAyAM prathamo vargaH // 1 // For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstrasaMgrahaprakaraNam 2. (17) vargAbhidhAnAnyatha vargasaMkhyAM vargeSu vRttapramita krameNa // vyasto samastAmapi samyagasminnAcakSmahe zAkunazAstramukhye // 1 // Ayo vargaH zAkunasya pratiSThAsaMjJo vRttatriMzatA kIrtito'smin // zAstrasyAyaM saMgrahArthoM dvitIyo vRttAni syurdaza ca trINi tatra // 2 // triMzattathAbhyarcananAmadheyo vRttAni bhAvIni tRtIyavarge // vargazcaturthastviha mizrakAkhyo bhAvI krmaatspttivRttsNkhyH||3|| // TIkA // . AyavargakathanAnaMtaraM dvitIyavarga pratipAdayatrAha // vargAbhidhAnAnIti // asmin zAkunazAstre mukhya etAni vayaM AcakSmahe kAni vargAbhidhAnAni varganAmAni / atha vargasaMkhyA kiyaMto vargA iti vargeSu krameNa vRttapramiti vRttAnAM kAnyAnAM pramiti saMkhyAM vyasto prativargaprabhavAM saMkhyAM samastAM sakalagraMthanibaMdhanAM saMkhyA gaNanAmAcakSmahe // 1 // Aya iti // Ayo vargaH ayaM pratyakSopalabhyamAnaH mayA kIrtitaH kIdRzaH zAkunasya pratiSThAsaMjJa iti / zAkunasya zakunajanitajJAnasya pratiSThAH yuktibhiH satyatvena vyavasthApanaM sA eva saMjJA nAma yasya sa tthaa| kena vRttatriMzateti triMzatpramitakAvyaidvitIyo vargo'yaM bhavati / kIdRzaH saMgraha evArthaH prayojanaM yasya sa tathA / kasya zAstrasya shaakungrNthsyetyrthH| ttreti|tsminvrge daza trINiti trayodazavRttAni syurityarthaH // 2 // triMzattathati // tathA abhyarca ||bhaassaa|| prathama varga kaheke anaMtara aba dvitIyavarga kahaihaiM | vargAbhidhAnAnIti // zakunake zAkhanameM mukhya aiso jo vasaMtarAja tAmeM hama varganake nAma, aura varganakI saMkhyA, aura varganake viSe kramakarake vRtta je zloka tinakI varga vargameM huI jo saMkhyA tAya samastagraMthake zloka tinakI saMkhyA tAya uttamaprakArake kahehaiM. // 1 // Adyaiti // zakuna te huyo jo jJAna tAkaM satyabhAvakarake pratipAdana kiyo jAmeM aiso zAkuna pratiSThita jAko nAma prathamavarga tIsavRtta je zloka tinakarake maine kahyohai, aura zakunazAstrako saMgraha sohI jAmeM prayojana aiso ye dvitIyavarga hai yA dvitIyavargameM trayodazavRtta kahiye zloka haiM // 2 // triMzattatheti // abhyarcana jo zakunanako pUjana soIhai nAma jAko aiso tRtIyavarga tAmeM tIsavRtta hoMyage aura For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) pasaMtarAjazAkume-ditIyoM vrgH| zubhAzubhe paMcamake cava vRttAni bhAvInyatha SoDazehAnareMgitAkhye khalu SaSThavarge vRttAni pNcaashdudaahRtaani|| 4 // suvistaraM vRttazataizcaturbhizyAmArutaM saptamamatra bhAvi // vargoSTamaH pakSivicArasaMjJaH paMcAzatA bhAvyatha saptabhizca // 5 // vargazca yazcASavicArasaMjJaH sapaMcavRtto navamo'tra bhAvI // SaDizatiH khaMjanazAkunAkhye vRttAni vagai dazame tatheha // 6 // // TIkA // nanAmadheya iti||abhyrcnN zakunAnAM pUjanaM tadeva nAma yasya sa tathA vargoM bhavati tRtIyavarga vRttAni triMzat bhAvIni bhvissytiityrthH| ihAsminzAstre mizrakAkhyo varga iti zakunAnAM vividhabhedamizraNAt mizrakAsa eva AkhyA nAmayasya sa tathA caturtho vargaH bhAvI kramAkrameNa paripAThayeti yAvat / kIdRzaH saptativRttasaMkhya iti saptatisaMkhyAni vRttAnyeva saMkhyA yasya sa tathA // 3 // zubhAzubhaiti // atha ihAsminpaMcamake zubhAzubhasaMjJite varga SoDazavRttAni bhAvIni khalu nizcayena SaSThavarga nareMgitAkhya iti narANAmiMgitaM bhUzirakaMpAdi tadeva AkhyA yasya sa tathA vRttAni paMcAzadudAhatAni pratipAditAni // 4 // suvistaramiti // ihAsmin zAkhe catubhirvRttazataiH zyAmArutaM saptamaM bhAvi athASTamo vargaH paMcAzatA saptAdhikaizca vRttairbhAvI kIdRzaH pakSivicArasaMjJa iti pakSiNAM vicAro bhinnatayA tasvarUpajJApanaM tadeva saMjJA yasya sa tathA // 5 // vargazceti // yazcASavicArasaMjJo // bhASA // yA zAstrameM taisehI zakunanake aneka bheda milarahe haiM, yAte mizrita nAma caturthavarga kramakarake sattara vRtta kahiye zloka jAmeM aisI hoya gau // 3 // zubhAzubhaiti // zubhAzubha saMjJA jAkI aiso paMcamavarga tAmeM solaha zloka hoyage aura nizcayakarake manuSyanakI ceSTA bhrukuTInetra zira phaDakano sohI nAma jAko aiso nareMgita nAma chaTho varga tAmeM paMcAza zloka pratipAdana kareMge // 4 // suvistaramiti // yA zAstrameM zyAmAruta nAma jAko aiso sAtamovarga tAmeM cArasai zloka hoMgaye aura yAke pIche pakSinako vicAra aura svarUpako jAnanau soIhai saMjJA jAkI aiso pakSivicAra nAma AThamovarga sattAvanazlokana karake hoyago // 5 // vargaveti // yA zAstrameM cASa jo mastakacUDapakSI tAko vicAra soI saMjJAjAkI aura For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstrasaMgrahaprakaraNam 2. (19) ekAdazaM yazca karApikAyA rutaM tadekAdazavRttameva // ekAdhikAzItiyutaM zataM yattahAdaze kAkarute pradiSTam // 7 // trayodaze piMgalikArate tu bhaviSyato vRttazate tathobhe // paMcAzatA caiva catuSpadAnAM vargo'tra bhAvI sa caturdazo yH|| ||tryodshaiveh ca SaTpadAdirutAbhidhe paMcadaza'tha vrge|| pipIlikAzAkunasaMjJavargoM yaH SoDazaH paMcadazaiva tasmin // 9 // // TIkA // vargoM vartate saH atrAsmin zAstre navamobhAvI kIdRzaH sapaMcavRtta iti paMcavRttaH saha vartamAna ityrthH| tathA pUrvoktaprakAreNa iheti asmin zAstre khaMjanazAkunAkhye khaMjanavicArasaMjJite dazame varge SaDizativRttAni bhAvIni // 6 // ekAdazeti // ca punaH yadekAdazaM karApikArutaM vartate tdekaadshvRttmeveti|ekaadshsNkhyaani vRttAni yatra tathA ekAdhikAzItizatayutaM yadvartate arthAvRttAnAM tadvAdaze kAkarute pradiSTaM kthitmityrthH||7|| trayodaza iti // tathA trayodaze piMgalikArate ubhe vRttazate bhaviSyataH / yazcaturdazazcatuSpadAnAM vargaH sotra paMcAzatA vRttai vIti // 8 // trayodazeti / paMcadaze varge SaTpadAdirutAbhidhe SaTpadaprabhRtInAM yadbhutaM tadevAbhidhAyasya tattathA trayodazairvRttariha jAnIhi saMkhyAmiti shessH|naadhikiirtyrthHaayH pipIlikAzAkunasaMjJavargo vartate sa SoDazo vargastasmin zAstre paMcadazairvRttairbhavitavyam // // bhaassaa|| pacAza zloka jAmeM aiso navamavarga hoyago, aura taiseM yA zAstrameM khaMjana zAkuna nAma jAko aisodazamo varga tAmeM chabbIsa zloka hoyeNgeH|| 6 // ekAdazeti // karApikAruta nAma karake gyAraha haiM zloka jAmeM aiso gyAramo varga kaheMge, aura eka sI ikyAsI zloka karake yukta kAkaruta jAko nAmareso bAramo varga kahyohai // 7 // trayodazeti // aura taisehI dosai haiM vRtta kahiye zloka jAmeM aiso piMgalikArutanAma terakhoM varga hoyago aura jo codavoM varga catuSpadanako hai vAke paMcAza zloka hoyeMge. // 8 // trayodazeti // bhramarAdikanako jo ruta kahiye zabda soI hai nAma jAko aiso paMdramo varga teraha zlokana karake hoyago, aura jo pipIlikA zAkuna saMjJA jA. For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (20) vasaMtarAjazAkune-dvitIyo vrgH| dvAtriMzatA saptadazotha vRttaiH pallIrutAkhyo bhvitaakhyvrgH|| zvaceSTiteSTAdazasaMkhyavarge dvAviMzativRttazatadvayaM ca // 10 // ekonaviMzazca zivArutAkhyo vRttairnavatyA bhavitA ca vargaH // prabhAvavargaH punaratra viMzo bhAvI ca vRttairdshbhishcturbhiH||11|| prakIrtitA vizatirevamasminvargA mahAzAkunasArabhUtAH // sahasramekaM tviha vRttasaMkhyA tathA sapAdAnizatAni paMca // 12 // // TIkA // // dvAtriMzateti // atha saptadazaH pallIrutAkhyo vargaH dvAtriMzatA vRttaibhavitA aSTAdazasaMkhyavarge zvaviceSTite vRttazatadvayaM ca punaH dvAviMzativRttAni bhaaviini10|| // ekonaviMzatiriti // ekonaviMzo vargaH zivArutAkhyo navatyA vRttairbhavitA atra punaH prabhAvavargaH viMzaH dazabhizcatubhirvRttairiti caturdazabhirvRttarityarthaHbhAvI bhaviSyatItyarthaH // 11 // prakIrtitA iti // asmin zAstre mahAzakunasArabhUtA vargA viMzatiH prakIrtitAH kathitA graMthakati zeSaH / tu punaH ihAsmin zAstre sarvA graMthavRttasaMkhyA ekaM sahastraM tathA paMcazatAni sapAdAnIti pAdazcaturthAzaH zatasAMnidhyAttasthaiva caturthAzo gRhyate tatsahitAni paMcarSizatizlokasahitAni prakIrtitAnI // bhASA // kI aiso solavoM varga hai tAmeM paMdraha zloka hoyeMge // 9 // dAtriMzateti // pIruta hai nAma jAko aiso satramo varga battIsa zlokana karake hoyago, aura aThAramo varga zvAnanakI ceSTA jA. meM aiso zvaceSTitanAma tAmeM doyasai bAIsa zloka hoyeMge. // 10 // ekonaviMzatiriti // zivAruta hai nAma jAko aiso unnIsamoM varga nabbe zlokana karake hoyago, phera vIsamoM, prabhAva varga caudaha zlokana karake hoyago // 11 // prakIrtitA iti // yA zAstrameM mahAzakunanake sArabhUta vIsa varga graMthakartAne bahe haiM phera yo zAstrameM saMpUrNa graMthake zlokanakI saMkhyA ekahanA For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. (21) zAstrasaMgrahatarImadhirUDhaH zAkunAMbunidhimevamagAdham // gAhate zakanaratnavizeSAnuccinoti sa phalAmRtasiktAn // 13 // iti zrIvasaMtarAjazAkune samastakautuke kathitaH zAstrasaMgraho nAma dvitIyo vrgH|| 2 // ||shaakungurushkunaarcnmdhunaa bemo munivaradarzitavidhinA // yasmAdvihitaM pUjApUrva sidhyati kAryamavazyaM sarvam // 1 // // TIkA // tyarthaH // 12 // zAstrasaMgraheti // zAstrasaMgraha eva tarI yAnapAtraM tadadhirUDhaH pumAna evaM zAkunAMbunidhimagAdhamatalasparza yo'vagAhatesa phalAmRtasiktAnazAkunaralavizeSAnuccinoti praamotiityrthH|| 13 // vasaMtarAja iti // atra dvitIya varge mayA zAstrasaMgrahaH kRta ityanvayaH zeSaM pUrvavat // iti zrIzacaMjayakaramocanAdisukRtakAribhirmahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjavivRtau dvitIyo vargaH // 2 // atha tRtIye varge pUjA proktA tAM darzayannAha // (zAkunagururiti // ) zAkunasya zakunajJAnasya yo gururadhyApakastadarzako vA zakunAH pakSiNasteSAmarcanaM pUjanamadhunA dvitIyavargakathanAnaMtaraM vayaM brUmaH / kena munivaradarzitavidhineti munivaraiH pUrvAcAyairdarzito yo vidhistenetyarthaH / yasmAtkAraNAtpUjApUrva vihitaM niSpAditaM // bhaassaa|| ra savA pA~casau 1525 zlokahai // 12 // zAstrasaMgraheti // zAstrako saMgraha soI huI naukA tApa baiTho huyo puruSa hai so yA prakAra karake agAdha jo zakunarUpI samudra tAya tirajAya aura sat phalarUpI jo amRta tAkarake sIMcehuye je zakunarUpI ratnavizeSa tine prAptahoyahai // 13 // iti zrIjaTAzaMkarAtmajajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkuna bhASATIkAyAM zAstrasaMgrahe dvitIyo vargaH // 2 // aba tRtIyavarga meM pUjAkahI hai tAya khaihaiN||shaakungururitishkunjnyaanke adhyayanake karAyavevAre guru aura zakuna je pakSI tinako arcana tAya aba hama kahai haiM, pUrvAcArya je munivara tinane dikhAI jo vidhi tA For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 22 ) vasaMtarAjazAkune- tRtIyo vargaH / vimarzakRcchAkunazAstradakSo vizuddhabuddhiH satatAbhiyuktaH // yathArthavAdI zuciriMgitajJo bhavedihAcAryapadAdhikArI // 2 // podakI bhaSaNakAkapiMgalA jaMbukapriyatamA ca paMcamI // etadatra munisattamaiH sadA kIrtyate zakunaratnapaMcakam // 3 // // TIkA // kArya punaH sarvameva sidhyati // 1 // ihAdhikArI kITaka syAdityapekSAyAmAha - vimarzakRditi // ihAsmin graMthe IdRgAcAryapadAdhikArI bhavatItyanvayaH / tatrAcaryate sevyate jJAnArtha ziSyairityAcAryastasya padaM sthAnaM tatrAdhikAraH pravartanaM vidyate yasya sa tathA kIdRgvimarza kRditi vimarza pUrvAparaparyAlocanaM karotIti vimarza kRt / kkipaH sarvApahAre " hrasvasya piti kRti tuka" iti tuk / punaH kIdRzaH zAkunazAstradakSa iti zAkunaM yacchAtraM tatra dakSazcaturaH punaH kIdRgvizuddhabuddhiH vizuddhA nirmalA zakunavicArakaraNakuzaleti yAvat buddhiH pratibhA yasya saH punaH kIdRk satatAbhiyuktaH satatamaharnizamabhiyuktaH paThanapAThanAdinA kRtaparizramaH punaH kI yathArthavAdIti yathArtha yathAdRSTAnusAri vadatItyevaMzIlaH sa tathAna tu tanmanoraMjanA viparItamapi bhASate yaduktaM kirAte / "sa kiMsakhA sAdhu na zAsti yodhipaM hitAna yaH saMzRNute sa kiM prabhuriti / punaH kIdRzaH zuciH pavitraH dehamAlinyarahita sadAcaraNazIlazca / punaH kIdRka iMgitajJa iti iMgitaM pUrvoktaM jAnAtIti iMgitajJaH // 2 // atha zakuneSu mukhyatvena paMcaiva pratipAdayannAha // podakIti // tatra podakI devI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // bhASA // karake pahale pUjA karo tA karake phira saMpUrNa kArya avazya siddha hoya. // 1 // yAme adhikArI kaiso hoya tAya kahai haiM | vimarzakRditi // yA graMtha meM gurupadako adhikArI aiso hoya arthAt guru aiso hoya pUrvAparako vicAra karanevAlo hoya aura zakunazAstra meM catura hoya kahA zakuna acchI taraha sUM jAnatA hoya, aura vizeSa karake zuddhabuddhihoya, aura jaiso dekhyo hoya taisohI yathArthako karavevAlo hoya, aura pavitrahoya, Alasyarahita dharmayukta AcAra meM zIlasvabhAva jAko hoya, aura pahalekahI ye manuSyAdikanakI ceSTA tAya jAnai aiso hoya, so guru hoyakUM yogya hai // 2 // zakunanameM mukhyatA karake pAMcahI haiM tineM kahe haiM | podakIti // For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. sarasvatI pAMDavikAM pradhAnAM yakSo'pi yakSaM garuDazca kAkam // caMDI punaH piMgalikAM sadaiva zivAM zivAdUtyadhitiSThatIha // 4 // // TIkA // anyatra kAlI ciDIti prsiddhiH| bhaSaNakAkapiMgalA iti bNdH|bhssnnHshvaa kAkaH karaTaH prasiddhaH piMgalA ulUkavadanA zakunavizeSaH eteSAmitaretaradvaMdaH / marusthalyA bhairavIti gurjarecIvarIti prasiddhiH |anytr khUrATarAjagUhAdau pecaka iti paMcamIjabukapriyatamA zRgAlItyarthaH atrAsmin graMthe munisattamaiH prdhaanmunibhiretcchkunrnpNckm| zakuneSu ratnaM mukhymityrthH| "jAtau jAtau yadutkRSTaM tdrlmbhidhiiyte"| itivacanAtteSAM paMcakaM paMcaiva paMcakaM svArthe kH| sadA kIrtyate sarvakAlaM pratipAdyate na tu kadAcit // 3 // eteSAM zakunatve mukhyatvaM kutastadarthamAha // sarasvatIti // sarasvatI brahmaputrI podakI pAMDavikAparanAmrI adhitiSThati / etasyA iymdhisstthaatriityrthH| pradhAnaM yakSaH kuberaH kSetrapAlAdhipaHyakSa zvAnamadhitiSThatigaruDaH kAkamadhitiSThati ciDI devI punaH piMgaliko pUrvoktAM kAlIciDI vA cIvarImadhitiSThati sadaiva sarvakAlaM zivAdUtI zivA pArvatI tasyAH dUtI anucarI zivAM zRgAlImadhi // bhaassaa|| podakI 1 ye kAlIciDiyA nAma karake prasiddha hai, aura bhaSaNa 2 ye zvAnako nAmahai aura kAka 3 ye prasiddhahI hai, aura piMgalA 4 ghughghUko so mukha jAko zakunameM hai gurjaradezameM cIvarI nAna karake prasiddha hai, aura jagaharAtrIcarI kahai haiM, kahUM khUsaTarAjA kahaihaiM, kahUM pecaka kahaihai, aura mAravADameM bhairI kahaihaiM, aura pAMcavIM jaMbukapriyatamA 5 zRgAlI prasiddha nAma hai yA graMthameM mahAmunine ye pAMca zakunanameM ratna nAma mukhya kahahai // 3 // inakU zakunanameM mukhyabhAvakAyate kahaiM hai tAko prayojana kahaiM haiM // sarasvatIti / brahmAjIkI beTI brahmaputrI jo sarasvatI so pAMDavikA jAko nAma aisI jo podakI tApe sthitarahaihai yAkI adhiSThAtA devIhe yAte yAkU sarasvatI, aura brahmaputrI, aura pAMDavikA, itane paudakIke nAma kaheMge, aura yakSa jo kavara athavA kSetrapAlakebhI adhipa bhairava so zvAnapai sthita rahehaiM, aura garuDa kAkapai sthita rahehaiM, aura caMDI jo devI so piMgalikA jo kAlI ciDI vA cIvarI tAke Upara sthita rahaihaiM, aura zivA jo pArvatI tAkI dRtI anucarI so zRgAlIpa sthitarahai hai, ina pAMcauM adhiSThAtA devatAnakU mukhyatA For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (24) vasaMtarAjazAkune-tRtIyo vrgH| na devatAdhiSThitamaMtareNa tiSThati kecitpazupakSiNo'smin // hiMsyA nate zAkunikena ghAtAdhyaMti devyastadadhiSThitA hi // 5 // haimAni raupyANyatha paiSTikAni teSAM svazaktyA mithunAni kRtvA // abhyarcayetpaMcabhireva tuSTaistuSyaMti puMsAM zakunAMtarANi ||6||yN budhyate yosti ca yatra deze yatrAnurAgo'nubhavo'tha vA syAt // sa eva vA zAkunakovidena bhaktena zaktyA zakunorcanIyaH // 7 // // TIkA / / tiSThati / adhiSThAtRNAM mukhyatvenaiteSAM mukhyatvamiti bhaavH|| 4 // anyapazupakSiNo devatAdhiSThitAH saMti na vetyAkAMkSAyAmAha // na devateti // asmin loke pazupakSiNaH devatAdhizrayamaMtareNa devatAzrayaNavyatirekeNa na tiSThati sarveSAmadhiSThAvyaH saMtIti bhAvaH / ataH zAkunikena te na hiMsyA na mAraNIyAH hi yasmAtkAraNAt ghAtAttadadhiSThitAstadAzritAdevyaH kupyaMti kopaM kurvntiityrthH||5||mukhytve hetvaMtaramAha // haimAniti // haimAni hemaniSpannAniraupyANi rUpyaniSpannAni paiSTakAni mASacUNoMpajanitAni mithunAni yugalAni svazaktyA svavibhavAnusAreNa kRtvA vidhAya abhyarcayet pUjayet / ebhiHpaMcabhistuSTaiH puMsAM zakunAMtarANi tuSyati // 6 // // yaM budhyate iti // sa eva zakunaH zAkunakovidena kenacicchakunajJAnavatA bhatena zakyA svasAmarthyAnatikrameNa arcanIyaH tacchabdasya yacchabdasApekSattvAdAha yami // bhASA // hai yAte ina pAMconakuMbhI saba pakSInameM mukhyatAhai // 4 // ina pAMconate aura je pazu pakSI haiM unapai devatA sthita haiM vA nahIM haiM tApai kahai haiM // na devateti // yA lokameM koIbhI pazu pakSI devatAnake AzrayavinA nahIM hai, saMpUrNa pazu pakSIke adhiSThAtA devatA, yAteM zakuna dekhave vArekU koIbhI mArano yogya nahIM hai, kyoM ki inake mArete inake UparakI adhiSThAtAdevI te kopa karaihai ||5||haimaaniiti // apanI zakti ke anusAra suvarNake vA cAMdIke vA uDadake cUnake mithuna nAma joDA joDI banAyake phira pUjana kare pUjana karetUM prasanna huye je pAMcoM devatA tina karake puruSanakU aura meM zakuna prasanna hoyahaiM // 6 // yaM budhyate iti // zakunI jA zakunakU jAnato hoya, jA For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. (25) vRttaM vidadhyAccaturasrakaM vA pRthvItale maMDalakaM vizuddhe // paurAkizlokaparIkSitAyAH saMgRhya gorgomayamaMtarikSAt // 8 // atyaMta jIrNadehAyA vaMdhyAyAzca vizeSataH || rogArtanavasRtAyA na gogamayamAharet // 9 // // TIkA // ti yaM zakunaM zAkunikaH budhyate yatra deze yo'sti yatra ca asyAnurAgaH bhaktiH atha vA yatra anubhavaH punaHpunarvilokanAt yAthArthyapratItiH // 7 // vRttamiti // Sizuddhe pRthvItale vRttaM vartulaM caturasrakaM vA caturbhiH raMgaiH samanvitaM vA maNDalakaM vidadhyAt kuryAdityarthaH kiM kRtvA saMgRhya kiM gomayaM chagaNaM kasmAt aMtarikSAdbhUmimaprAptamityarthaH / kasyAH goH dhenoH kathaMbhUtAyAH paurANika zlokaparIkSitAyA iti purANe bhavo yaH zlokaH tena parIkSAM prAptAyA ityarthaH // 8 // tadeva paurANikazlokaM dazayannAha // atyaMteti // etAdRzyAH gorgomayaM na Aharet nAnayedityarthaH / atyaMta jIrNadehAyA iti atyaMtaM jIrNaH zithilIbhUto dehaH zarIraM yasyAH sA tathAca punararthe vaMdhyAyA iti sadApatyotpattirahitAyAH vizeSata iti yasyAH darzanaM niSiddhaM tasyAH gomayamapi sarvathA niSiddhamiti jJApayituM vizeSapadopAdAnaM rogArttanavaprasUtA yA iti rogArttA rogavyAptA navA cAsau prasUtA ceti krmdhaaryH| pUrvasya puMvadbhAvaH atra navatvaM pratyapekSayA maMtavyaM tena vRddhAdau navA // 9 // maMDale kiM kuryAdityAha // bhASA // dezameM jo zakuna hoya, jAmeM yAkI bhakti hoya, jAmeM anubhava hoya, sohI zakuna zakuna jJAnameM caturabhakta hoya tAkarake apanI sAmarthya bamUjiba pUjanakarano yogya haiM phira zakuna ke vAraMvAra dekhate yathArthapratIti hoya hai // 7 // vRttamiti // purANake zlokana karake parIkSA prAptahuI aisI gau tAko gobara hoya pRthvImeM girayo na hoya hAthako hAthameM hI leliyo hoya aiso gobara lekarake phira zuddhapRthvI meM golamaMDala athavA caukhaTo maMDala kare // 8 // sohI purANako loka tAya kahai hai | atyaMteti // atyaMta jIrNadeha jAko hoya, phira vaMdhyA hoya, saMtAnarahita hoya, aura jAko darzana hI karabeko niSedha hai, tAko gobara sarvathA niSedha hai, aura roga karake Ate hoya, aura navIna vyAI hoya, aisI gauko goba For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (26) vasaMtarAjazAkune-tRtIyo vrgH| tasminvicitraM vitataM vidadhyAtpiSTAnakenA'STadalaM sarojam // yadvA viziSTairmasRNaprapiSTairvastvaMtaraizcaMdanakuMkumAdyaiH // 10 // pItaH surezaH kapilo hutAzaH kRSNo yamaH zyAmavapuzca rakSaH // zuklaH pracetA haritaH samIrazcitro dhanezo dhavalo mahezaH // 11 // // TIkA // / tasminniti // tasminmaMDale piSTAnakenASTadalamaSTapatraM saroja kamalaM vidadhyAkuryAt kIdRzaM vicitra vividhavarNopetaM punaH kIdRzaM vitataM vistIrNa yadvA kuMkumacaMdanAyairiti kuMkuma kesaraM kAzmIraM kuMkumaM vahnizikheti kozokta caMdanaM malayodbha vaM te Aye yeSAM taistathA kIdRzaiviziSTaiH navInaH mahaNaprapiSTairiti masRNaMmlaSTaM prapiTaimaditairvastvaMtaraiH padArthAtaraiH saroja kuryaadityrthH|| 10 // pIta iti // pItaH surezo maghavAn vartate iti asya sarvatra saMbaMdhaHhutAza-kapilaH pItarakta ityrthH|ymH kRSNazca punararthe rakSaH zyAmavapuH zyAmaM vapuryasya sa tathA pracetA varuNaH shuklH|smiirH pavanaH harito nIlavarNadhinezodhanadaH citro'nekvrnnH| mahezo rudraH dhavalaH zvetavarNaH zveto guNo vidyate ysminiti|arshaaditvaadprtyye vizeSaNavizeSyabhAvaH11 // bhASA // yAmeM nahIM lAnA // 9 // vA maMDalameM karano so kahaiM haiM tsminiti||taa maMDalameM cUna karake citravicitra varNa karake yukta hoya, aura laMbo cauDo hoya aiso aSTadala kamala karai athavA kuMkuma jo kesara aura malayAgiriko caMdana ye haiM AdimeM jinake tinakarake vA navIna pise hupe aura koI padArtha tina karake kamalakarai // 10 // pIta iti // pIta varNa jAko aiso devatAnako svAmI iMdra varte hai aura kapila jo pItarakta hai varNa jAko aiso agnivatteM hai; aura kRSNa hai varNa jAko aiso yamarAja, aura zyAmahe vapu jAko aiso rAkSasa aura zukla hai varNa jinako aiso varuNa, aura harita jo nIlavarNa hai jAko aiso pavana, aura aneka haiM varNa jAke aiso dhaneza jo kubera, aura zveta hai varNa jinako a. For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. (27) evaMvidhAH padmadalodareSu krameNa dikSvaSTasu lokpaalaaH|| AcAryavAkyAnugatena puMsA mahArhapUjAvidhinAcanIyAH // ||12||arcaasnaalepnpusspdhuupnaivedydiipaaksstdkssinnaabhiH|| OMkArapUrvairnamasA ca yuktairmahAprabhAvairnijanAmamaMtraiH // 13 // // TIkA // evaMvidhA iti // pUrvoktavarNopayuktA lokapAlAH pUrvAdikrameNa aSTasu dikSu padmadalodareSu sthApanIyA iti zeSaH / tata AcAryavAkyAnugate netiAcAryasya zakunAcAryasya vAkyamupadezaH tasmin anugatena tadanuyAyi netyathaH / puMsA puruSeNa arcanIyAH pUjanIyA ityarthaH / kena mahArhapUjAvidhineti mahAnahoM yasyAHsA mahArhA evaMvidhA yA pUjA tasyA vidhistenetyrthH|mhaarghypuujaavidhineti vA pAThAtatra mahAya vastu tena yA pUjA tatsaMbaMdhI yo vidhistenetyarthaH // 12 // arcAsaneti // arcA prathamataH sugaMdhadravyeNa pUjA AsanaM paTTakAdisthApanaM AlepanaM caMdanadaveNa pu. SpANi kusumAni dhUpaH vahisaMyogAt kAkatuMDaprabhavo dhUmaH naivedyaM pakvAnnAdi yadane sthApyate dIpAdazAkarSaH akSatAstaMDulAH dakSiNA pUjAnaMtaraMbrAhmaNebhyo dAnArhadravyam OMkArapUrvairiti aMkAraH pUrva prathama yeSAM tAni tathA namasA ca yuktairiti cakArAta prAMte namaHzabdayuktairityarthaH |nijnaammNtrairiti yasyArcanaM tatra tannAmagrahaNapUrvakaM pU // bhaassaa|| thavA zvetahaiM guNa jinameM aise maheza jo zivajI rudra ye saba maMDalameM varte haiM // 11 // evaMvidhA iti // pUrva kahe je varNa tinakarake sahita lokapAla devatAnakU pUrvAdikramakarake AThoM dizAnameM kamalake pattAnameM sthApana karai tA pIche gurunake vAkyake anugata mahArhapUjAvidhi karake puruSakU pUjana karano yogya hai // 12 // arcAsaneti // pahalehI sugaMdhadravya karake pAdya arghya AcamanIya snAna pUjA so arcA, aura paTTAkU Adile tApai sthApana karano, aura caMdana puSpa dhUpa kAkakI coMcameM hoya, dhUpakA dhUA~ uThe aura dIpaka naivedya pakvAnnAdika vAke agADI sthApana kare, akSata dakSiNA ina karake, aura praNavahai AdimeM jAke aura namaH hai aMtameM jAke aura jAko arcana hoya tAko nAma bIcameM le OM iMdrAya namaH / OM For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (28) vasaMtarAjazAkune-tRtIyo vrgH|| tenaiva rUpeNa tataHkrameNa pUjAM vidadhyAjalajasya madhye // dhanurdharIvAyasapiMgalAnAM kauleyakasyApi tataH shivaayaaH|| // 14 // gurUpadezAtsamavApya maMtraM zataM japettasya kRtAvadhAnaH // homo dazAMzena ca maMtrajApAttato vidheyo madhunA smidbhiH|| 15 ||dhyaanN vidadhyAdatha vakSyamANarUpeNa du yugalAdikAnAm // tuSyaMti yenArcanajApyahomadhyAnakatAnasya narasya devAH // 16 // ||ttiikaa // voktaiH vastubhiH pUjA kAyeti bhaavH||13|| tenaiveti|| tenaiva pUrvoktaprakAreNa jalajasyeti piSTAnakRtakamalasya madhye kameNa pUjAM vidadhyAtkasyAH dhanurdharIvAyasapiMgalAyAH dhanurdharI podakI vAyasaH prasiddhaHpiMgalAH pUrvapratipAditAna cAtrasamAhArabaMdaH tadekatve ca napuMsakaliMgatA syAt ataH dhanurdharIvAyasAbhyAM yuktA piMgaleti madhyapadalopI ttpurussH| punaH kasyeti kauleyakasya zuna ityarthaH / tataH kasyAH zivAyAH shgaalyaaH| "asthibhugbhaSaNaH sArameyaH kauleyakaH shunH||"iti haimH||14||guruupdeshaaditi // gurUNAmupadezaH gurUpadezaH tasmAnmaMtraM prApya zataM japet / kIdRzaH kRtAvadhAna iti kRtamavadhAnaM cittaikAmyaM yena sa tathA / kasyeti pUrvoktapaMcAnAmityarthaH jAtyapekSayA caikavacanaM tataH maMtrajapAdanaMtaraM madhunA kSaudreNa ca punaH samidbhiH pAlAzaiH dazAMzena ceti yAvat maMtrajapaH taddazamabhAgenetyarthaH / homo vidheyaH kartavyaH // 15 // dhyAnamiti // atheti maMtrajapAnaMtaraM vakSyamANarUpeNa agre kathyamAna // bhaassaa|| varuNAya namaH // aise maMtranakarake pUjA karanI yogya hai // 13 // tenaiveti // pahale kahyo jo prakAra tAkarake canako kiyo jo kamala tAke madhyameM dhanurdharI jo podakI, aura kAka, aura pUrva kahI jo piMgalA, cIvarInAma kara prasiddha, aura kauleyaka jo zvAna aura zR. gAlI, inako krama karake pUjana kare. // 14 // gurupadezAditi // gurUnake upadezateM pAMconake maMtra prApta hoya karake phira kIno hai ekAgracitta jAne aiso manuSya so maMtra jape, jApa kiye, pIche sahata aura samidhA ina karake jitano maMtranako jApa hoya tAko dazAMza homa karano yogya hai // 15 // dhyAnAmiti // maMtrako japa kiye pIche Age kaheMge tA pra For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. (29) jJAnamudrayaikamaMkitaM karaM pustakena cihnitaM tathAparam // vibhratI himeMdukundadIdhiti paMkajAsanAM smaretsarasvatIm // // 17 // gadAyudhaH sarvanidhAnabhartA mahodaraH kuNddlvaankiriittii| zvAnaM samabhyarcya vicitravarNo dhyeyaHkSaNaM vaizravaNo nareNa 18 // // TIkA // prakAreNa durgAyugalAdikAnA dhyAnaM vidadhyAt yenArcanajApahomadhyAneSu ekatAnasya ekAgracittasya narasya devAstuSyanti saMtuSTibhAjo bhavanti // 16 // jJAnamudreti / / evaMvidhAM sarasvatI smaret dhyAyet // kiM kurvatI vibhratI karaM kIdRzaM jJAnamudrayA aMkitaM cihnitaM jJAnamudrA tvevam / "aMguSThAnAmike sakte hRdaye viniyojite| jJAnamudeyamAkhyAtA devAnAmapi durlbhaa||" tathAparaM dvitIyaM karaM pustakena cihitaM kIhazI himeMdukuMdadIdhiti himaM tuhinaM iMduzcaMdraH kuMdaM puSpavizeSaH tadvat dIdhitiH kAtiryasyAH sA tathA paMkajAsanAmiti |pNkjmevaasnmupveshnsthaanN yasyAH sA tatheti podakI prapUjyetyarthaH // 17 // gadAyudha iti // zvAnamabhyarcya nareNa vaizravaNaH kuberaH kSaNaM dhyeyH| dhyAnaviSayI kAryaH kIdRk vaizravaNaH gadAyudha iti gadA praharaNavizeSa AyudhaM yasya sa tthaa| punaH kIdRk sarvanidhAnabhati bhUmyaMnihitaM dhanaM nidhAnaM teSAM sarveSAM bhartA svAmI / punaH kIdRzaH mahodara iti mahadudaraM yasyeti sa ta // bhaassaa|| kAra karake durgA yugalakuM Adileke pAMconako dhyAnakara jA dhyAnakarake arcana japa homa dhyAna inameM ekAgracitta jAko tA manuSyake Upara devatA prasanna hoyaha // 16 // jJAnamudati // jJAnamudrAkarake cihnita aMguThA anAmikA milAya hRdayameM yuktakarai yAkU jJAna mudrA kahaihaiM, eka hasta jJAnamudrAsahita dhAraNa kare, aura dUsaro hasta pustaka karake yukta dhAraNa kare, aura caMdramA aura kuMdako puSpa tAkIsI hai kAMti jAkI, aura taise hI kamalako hai Asana jAko aisI jo sarasvatI podakI tAya dhyAnakare // 17 // gadAyudha iti // zvAnako pUjana karake phira gadA hai Ayudha jAke aura phira saMpUrNa pRthvImeM bhItara dharayo huyo dhana tinako svAmI aura phera mahAn hai udara jAko aura kuMDalayukta kirITa mukuTa jAke taise hI nAnA prakArako hai varNa jAko aiso vaizravaNa jo kuvera so manuSyanakarake kSaNamAtra dhyA For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (30) vasaMtarAjazAkune-tRtIyo vrgH| caMcapuTagrastamahAbhujaMgaM bhujaMgaratnAbharaNAbhirAmam // hiraNyarociHkhacitAMtarikSaM tArkSya smaredvAyasamarcayitvA // 19 // zavAdhirUDhAM nRkapAlahastAM zUlAyudhAM bhUtisitAgayaSTim // ulakacihnAMnaramuDamAlAM nirmAsadehAM rudhiraM pibntiim||20|| // ttiikaa|| thaa| punaH kIdRkuMDalavAnkarNAbharaNayuktaH / punaH kIdRkkirITI kirITaM mukuTo vatateyasya sa tathA|puna kI vicitravarNa iti vicitro vividharUpovarNo yasya sa tathA AjAnukanakagaura ityarthaH // 18 // caMcviti // vAyasamarcayitvA tAr2yA garuDaM smaret kIdRzaM caMcUpuTagrastamahAbhujaMgamiti caMcUpuTena grasto gRhIto mahAbhujaMgo yena sa tathA / punaH kIdRzaM bhujaMgaratnAbharaNAbhirAmamiti bhujaMgaratnAni mukhyabhujaMgAH tAnyeva AbharaNAni tairabhirAmaM manoharaM yadvA bhujaMgaratnAni bhujaMgamaNayasteSAmAbharaNAnIti pUrvavat / punaH kIdRzaM hiraNyarociHkhacitAMtarikSamiti hiraNyaM suvarNa tasya rociriva rociH kAMtistayA khacitaM varNaparAvartanena aMtarikSaM gaganaM yena sa tathA // 19 // zavAdhirUDhAmiti // piMgalikAM prapUjya caMDI smaret / kIdRzI zavAdhirUDhAmiti zavaM mRtakaM tatrAdhirUDhAM sthitAM punaH kIdRzI nRkapAlahastAmiti nRNAM kapAlAni haste yasyAH sA tathA / punaH kIdRzIM zUlAyudhAmiti zUlamevAyudhaM yasyA sA tathA / punaH kIdRzIM virUpAM bhUtisitAMgayaSTimiti bhUtibhasma tayA sitA zvetA aMgayaSTiryasyAH sA tthaa|punH kIdRzIM ulUkacihnAmiti ulUkAnAM ghUkAnAM cihaM lakSma yasyAH sA tathA / tadAkRtimadAbharaNayuktAmityarthaH / pu // bhASA // nakarano yogya hai // 18 // caMciti // vAyasa jo kAka tAko pUjana karake phira coMcakarake grAsa kiyo hai mahAbhujaMga sarpa jAne aura bhujaMga ratna je mukhya bhujaMga tehI AbharaNa tinakarake manohara athavA bhujaMgaratna je sarpamaNi tinake AbharaNa tinakarake abhirAma kahiye suMdara aura phira hiraNya jo suvarNa tAkI kAMtikarake 'vyApta kiyohai AkAza jAne aise tAya jo garuDajI tAya smaraNa kare // 19 // zavAdhirUDhAmiti // piMgalikAko pUjana karake phira caMDIkU smaraNa kare aba caMDIko svarUpa kahaihaiM caMDIkaisI hai zava jo muradA tApe For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. (31) asRgvasAcarcitakRSNakAyAM karIndrapaMcAnanacarmavastrAm // bibhItakasthAmaMtibhImarUpAM caMDI smaretpigalikAM sbhaajy|| // 21 // adhomukhI ghorakhAtiraudrA jvAlAkarAlaM vadanaM vhntii|| stanadhayaiH saptabhirabhyupetA zivA zivAityanucintanIyA // 22 // // TIkA // narvizinaSTi naramuNDamAlAmiti narANAM muMDAni mastakAni tAnyavai mAlA yasyAH sA tathA / punaH kIdRzIM nirmAsadehAmiti nirgataM mAMsaM yasyAH sA tthaa| atikazatvAdityarthaH / kiM kurvatI kiM rudhiraM pareSAmiti zeSaH // 20 // punaH kIdRzIM amRgvasAcarcitakRSNakAyAmiti // asA rudhiraM vasA nADI tAbhyAM carcitaH kRSNakAyo yasyAH sA tathA / punaH kathaMbhUtAM karIndrapaMcAnanacarmavastrAmiti karIMdro hastipuMgavaH paMcAmanaH siMhaH tayozcarma tadeva vastraM yasyAH sA tathA punaH kirUpAM vibhItakasthAmiti vibhItake kalidrume tiSThatIti vibhItakasthAtAM / punaH kIdRzIm atibhImarUpAmiti atizayena bhImaM bhISaNaM rUpaM yasyAH sA tthaa||21|| yugmam // adhomukhIti // zivAmabhyayeti zeSaH / zivAdUtI anuciNtniiyetynvyH| kIdRzI adhomukhIti adhaH mukhaM yasyAH sA / svAMgAdetIp // punaH kIdRzI ghoraraveti ghoraH bhayotpAdakaH ravaH zabdo yasyAH sA / punaH kiM ku ||bhaassaa // sthita aura manuSyanake kapAla te haiM hAthameM jAke aura phira zUla jo trizUla sohai Ayudha jAke aura bhasmakarake zveta hai aMga jAko; taise hI phira ulUka je ghudhdhU tAko hai cihna jAke, aisI aura naramuMDanakI mAlA jAke aura nahIM hai mAMsa jAke aura rudhirakU pAna kararahI aura rudhira nADI inakarake carcita hai zyAma deha jAko aura karIMdra jo zreSTha hAthI aura paMcAnana jo siMha inako carma soI hai vastra jAke aura taise hI phira bibhItakaM jo baheDekA vRkSa tAmeM sthita aisI aura atizayakarake bhayaMkarahai rUpa jAko aisI jo caMDI tAya smaraNa karai // 20 // 21 // adhomukhIti // zidhA jo zagAlI tAya pUjanakarake phira nAco mukha jAko bhayaMkara zabda jAko aura jvAlA agnikI mukhameM uTharahI jAke For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (32) vasaMtarAjazAkune- tRtIyo vargaH / yaH zAkunajJAnamunirvizeSAdabhyarcanIyaH zakunekSaNAya // taM pUjayettatra bhavatyabhISTamAcAryavarye paritoSite hi // 23 // kRtAMjalirbhUminiviSTajAnurmUrdhnA praNamya tridazAdhipAdIn // yathAvadabhyarcanatoSitAya pUjAM samastAM gurave pradadyAt // // 24 // bhojayedatha guDAjyapAyasaiH zraddhayA katipayAH kumArikAH // AtmanApi vidadhIta bhojanaM tadgurusvajanabaMdhubhiH samam // 25 // // TIkA // tI vahantI kiM vadanaM kIdRzaM jvAlAkarAlamiti jvAlayA karAlaM vikRtAkAraM punaH kIdRzI saptabhiH stanaMdhayaiH abhyupetA saptasaMkhyAkai putraiH abhyupetA samanvitA // bAlaH pAkaH zizubhiH potaH zAvaH stanaMdhayaH // iti haimaH // 22 // ya iti // yaH zAkunajJAnamuniH sa vizeSAdabhyarcanIyo bhavati / kasmai ataH zakunekSaNAya zakunavilokanArthaM tatreti tasmin sthale taM zakunAcAryai pUjayet / hi yasmAtkAraNAdAcAryavarye paritoSite sati abhISTaM vAMchitaM bhavati // 23 // kRtAMjaliriti // samastAM pUjAM gurave dadyAt kIdRkkatAMjaliriti kRtoMjaliryena sa tathA / punaH kIham bhUminiviSTajAnuriti bhUmau niviSTe jAnunI yasya sa tathA / kiM kRtvA praNamya namaskRtya air terrdhapAdIllo kapAlAniMdrAdIndikpAlAn kena mUrdhnA zirase tyarthaH / kathaMbhUtAya gurave yathAvadabhyarcanatoSitAyeti yathAvadyathAzAstropadiSTaM yadabhyarcanaM pUjanaM tena toSitastuSTi prAptaH tasmai / kIdRzIM pUjAM samastAmiti samagrAm // 24 // bhojayeti // atheti pUjAnaMtaraM katipayAH kiyaMtyaH kumArikAH gu // bhASA // aura sAtaputranakarake saMyukta aisI zivAdUtIkUM ciMtamanakare // 22 // zakunake dekhaveke liye pahale zAkunajJAnamuni vizeSa kara pUjaveke yogya haiM tAhI samayameM zakunajJAnake AcArya bha pa guru unako pUjana karai AcArya ke prasanna huye suvAMchita phala hoya // 23 // kRtAMjali - riti // hAtha joDa pRthvI meM jAnu Teka mastaka namAya svargAdikanake svAmI lokapAladevatA tineM namaskArakarake phira zAstrameM kahyo pUjana tA karake prasanna huye gurU tinake artha samapra pUjA nivedana kare // 24 // bhojayediti // pUjAke anaMtara khAMDa sakkara ghRtasahita pAyasa For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arcanavidhiprakaraNam 3. (33) tato rajanyAM samudIrya maMtraMdhyAtvA'tha sarvAnvidhinoditena // vicArya kArya manasA samastaM zayIta bhUmau vijane vrtsthH|| // 26 // tataH prayatnAdadhivAsitasya yAsmanivAsaH zakunasya yasya // prAtaHpradezaM samupetya tasya ceSTAbhirUheta sudhIH svakAryam // 27 // yadvA zuciH zAkunazAstrametadabhyarcya yatnAdadhivAsya samyak // prayojanaM svaM pratipAdya cAsmai haviSyabhojI vijane zayIta // 28 // // ttiikaa|| DAjyapAyasairiti bhojayet bhojanaM kArapet guDaH ikSuvikAraH AjyaM sarpiH tAbhyAM yuktAni posi taiH karaNabhUtaiH kayA zraddhayeti zuddhAdhyavasAyenetyarthaH / AtmanApi tadbhojanaM vidadhIta kathaM saha / kaiH gurusvajanabaMdhubhiriti guruH zakunajJAnopadezakRta svajanAHsaMbaMdhinaH baMdhavodhAtaraH eteSAM vaMdaH trityrthH||25|| tata iti // rajanyA vijane rahasi bhUmau zayIta zayanaM kurvItAkIdRzaH vratastha brahmacArI kiM kRtvA udIrya uccArya pUrvoktaM mNtrmthshbdshcaarthH|punH uditana kathitena vidhinA sarvAn lokapAlAdIna dhyA vaa|punH kiM kRtvA manasA samastaM kArya vicArya // 26 // tata iti // tataH zayanotthAnAnaMtaraM prayatnAdadhivAsitasya nimaMtritaspa zakunasya yasya yasminvRkSe nivAsaH syAtprAtaH tAn pradezAn grahAnsamupetya tasya zakunasya ceSTAbhiH svakIyakAryamuheta vicArayetsudhIH paMDitaH / "gaMdhamAlyAdinA yastu saMskAraH so'dhivAsitaH" // iti haimH||27||ydeti // pakSAMtarasUcanAoM vA zabdaH vijane zayIte // bhaassaa|| jo kSIra ina padArthana karake zraddhApUrvaka kanyA kumArI bhojana karAve phira zakunake upadeza kartA guru aura bhaiyA baMdhu sahita bhApa bhojana kare // 25 // tata iti // phira rAtri meM zayana karatI samaya pahile kaha Aye jo maMtra tAya uccAraNa karake kayo jo vidhAna tAkarakai saMpUrNa devatAnako dhyAnakarake samasta apano kArya tAya vicAra karake phira nirjana bhUmimeM zayana kare // 26 // tata iti // soyake ThaThe pIche prAtaHkAla yatnate gaMdhamAlyAdika karake pUjA na kiyo jo zakuna tAko jA vRkSameM nivAsa hoya tA vRkSake samIpa Aya karake vivekI zakuna ceSTAnakarake apane kAryakU vicArai // 27 // yadeti // yAmeM dUsaro pakSahai haviNyA For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 34 ) vasaMtarA jazAkune - tRtIyo vargaH / prAtaH prapUjyAtha nivedya kArya vimucya vizleSitapatrapaMktau // bAlasya pArzvadatha vA kumAryAH prakSepayedatra pumAniSIkAm // 29 // dRzyeta yaH kazvidakhaMDatAdizlokastatastatra vimRzyamAne // zubho'zubho vA khalu yAdRgarthastAdRksvakArye'pi vibhAvanIyaH // 30 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyanvayaH / sudhIriti zeSaH / kIdRk haviSyabhojIti haviSyaM dharmazAstroktaM brahmAdi tadbhuGkta ityevaMzIlaH sa tathA / punaH kIdRk zuciH pavitraH kiM kRtvA abhyarcya kiM zAkunazAstraM kIdRzaM ttprtykssoplbhymaanm| punaH kiM kRtvA samyak adhivAsya nimaMtraya punaH kiM kRtvA svaM prayojanamAtmIyaM kArya pratipAdya tadagre kathayitvetyarthaH // // 28 // prAtariti // tatra pumAn vilokayet / kiM kRtvA prapUjya kiM tatpustakamiti zeSaH kadA prAtaH pratyUSe atheti pUjAnaMtaraM punaH kiM kRtvA nivedya pratipAdya kiM kAryama punaH kiM kRtvA vimocya kiM iSIkAM zalAkAm / iSIkAtUlikeSikA iti haimaH / kasmAdvAlasya pArzvAdatheti pakSAMtaradyotanArthaH / kumAryAH pArzvadvA kasyA vizleSita patrapaMktau vizleSitA pRthakRtA yA zAkunazAstrapatrANAM paMkti: zreNistasyAM kacitprakSepayedityapi pAThaH // 29 // dRzyeteti // yaH kazcidakhaMDitAdizlokaH tatra dRzyate tataH iti tasmAddhetoH tasmin vimRzyamAne khalu nizcayena zubho'zubho vA yAdRgarthaH // bhASA // na jo mUMga bhAta so to bhojana kare phira rAtrimeM pavitra hoya karake ye jo zakunazAstra hai tAko pUjana karake apano prayojana yAke agADI kahake koI manuSya vahAM hoya nahIM phira soya jAya // 28 // prAtariti // phira prAtaH kAla uTha karake pustakakI pUjA kare tApIche apano kArya kahai mero phalAno kArya hai aise kahake phira bAlakake yA kanyA ke hAthameM zalAkA deke vA zalAkA sUM pustaka khulAya karakai zalAkA jA patra paMkti meM sthita hoya, tahAM avalokana karano // 29 // dRzyeteti // tA patra paMkti meM jo zloka khaMDita vA pUrNa dakhe to utanemeMhI nizcayakara zubha vA azubha vicAra kare jaiso vAko artha hoya taisohI apano kA - For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. (35) arcanaM vidadhatAM yathoditaM prItaye zakunadevatA nRNAm // tena jalpati na sA varapradA pUrvakarmaphalapAkamanyathA // 31 // iti zrIvasantarAjazAkune arcanavidhistRtIyo vrgH||3|| saMprati mizritazakuna vicArazcArutaraH sklaagmsaarH|| kriyatesAviha zAstre yena syAdadhikArI hRdayagatena // 1 // // TIkA // syAtsvakAryasya tAhA nirNayo vibhAvanIyaH vicAraNIyaH // 30 // arcanamiti // yathocitamarcanaM pUjanaM vidadhatAM kurvatAM nRNAM zakunadevatA prItaye bhavati tena kAraNena sA pUrvakarmaphalapAkamanyathA vaiparItyena na jalpati / kIdRzI varapradA vaaNchitdaatrii|| // 31 // vasaMtarAjeti // mayArcane vidhiH racanAvizeSaH vicaaritH| kasmin vasantarAjAbhidhAne zAstre zeSaM pUrvavat // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM tRtIyo vargaH // 3 // sNprtiiti|| saMprati mizrakazakunavicAraH kriyate mayeti zeSaH / kIdRk cArutaraH atizayena zubha ityrthH|punH kIdRk zakunAgamasAra iti zakunajJAneSu zakunazAstreSu sAraH pradhAnaH punaH kIdRg asAviti viprakRSTaH yena vicAreNa hRdayagatena cetasi dhRtena pumAniha zAstra adhikArI syAt / etacchAstrapravartakaH syAdityarthaH // 1 // // bhASA // ryako nirNaya ciMtamana karano yogya hai // 30 // arcanamiti // yathAyogya pUjanake karavecAle manuSyanake Upara zakunadevatA prasanna hoya hai, tAkAraNa karake zakunAdhiSThAtrI devI vAMchitavarake devevArI so pUrva karmake phalako udaya viparIta nahIM kahai. jaiso hoya taisohI kahe hai // 31 // iti zrIjaTAzaMkarasunuzrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkunabhASATIkAyAmarcanavidhirnAma tRtIyo vargaH // 3 // . saMpratIti // saba milavAM zakunako vicAra karU hUM kaiso hai yo vicAra bahuta atizubhahai, aura zakunake zAstranameM mukhya hai, aura yA vicAraLU hRdayameM rAkhai to yA zAstrameM adhi For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 36 ) vasaMtarAja zAkune-caturthI vargaH / sArthe pradhAnaM zivire narezaM svamAtmakArye nagare ca devam // vidyAvayojAtyadhikAMzca sAmye nirdizya pazyecchakunAnyabhijJaH // 2 // ekatra sArthe vrajatAM bahUnAM yo yAdRzaM pazyati daivayogAt // zyAmAdikAnAM zakunaM sa tAdRkphalaM naro viMdati nirvikalpam // 3 // tulyepi jAte zakune narANAmAlokyate yo'tra phalasya bhedaH // sa prANasaMcArakRto vizeSastatprANagatyA zakuno gaveSyaH // 4 // // TIkA || sArtha iti // abhijJaH paMDitaH sAthai janasamUhe pradhAnaM mukhyajanaM nirdizya uddizya za kunAni pazyat zibire skaMdhAvArasthitau narezamAzritya tAni zakunAni pazyediti sarvatrAnvayaH "varUthinI camUzcakaM skaMdhAvAro'sya tu sthitiH| ziviram / " iti haimaH // AtmakArye svanagare ca devaM tannAyakamuddizya sAmye tulyatve ca vidyAvavojAtyadhikAniti vidyA zAstrAbhyAsaH / vayaH bAlyakaumArAdi / jAtiH kSatriyAdiH etAbhiH yepyadhikAstAnuddizya pazyedityarthaH // 2 // ekatreti ekasmin sAthai vadUnAM vrajatAM daivayogAt zubhAzubhadRSTayogAt yaH yAdRzaM zyAmAdikAnAM zakunaM pa zyati narastAdRkphalaM vindati bhAmoti / nirvikalpamiti nirgato vikalpaH saMzayaH saMzayalakSaNo yatra tattathA nizcayenetyarthaH // 3 // tulyepIti // tulyepi sadRzepi // bhASA // kArI hoya arthAt zAstrako pravartana karanevAlo hoya // 1 // sArtha iti // zakunakA jAnavevAro vivekI sArtha jo yAtrInako samUha tAmeM mukhya pradhAnahoya tAko uddezya karake za kunakUM dekhe, aura zivira jo rAjasenAdika tinameM rAjAko uddezya karake zakuna dekhe, aura apano hI zakuna hoya tAmeM apanohI uddezya karake zakuna karai, aura nagarameM jo nagarako nAyaka hoya tAko uddezya karake zakunadekhai, sAmya kahiye samAna hoya to unameM jo zAstrameM adhika hoya avasthA meM adhika hoya jAtineM adhika hoya tAko uddeza karake zakunadekhe // 2 // ekatreti / eka sArthaka jo yAtrInako samUha tAneM bahutase AdamI gamana ke karavevAre unameM daivayogasUM jo jaiso zyAmAdikanako zakuna dekhe vohI manuSya ni:saMdeha nizcaya karate sohI phala prApta hoya // 3 // tudayepIti / aura jo zakuna saba samUhaka For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. (37) bhavediDAyAM paripUritAyAM sarvApi vAmaH zakunaH prazastaH // syApigalAyAM paripUritAyAM srvo'psvyHshkunHprshstH|| ||5||jaat viruddhe zakune'dhvanIno vyAvRtya kRtvA karapAdazaucam // Acamya ca kSIrataroradhastAttiSThanprapazyecchakunAMtarANi // 6 // // TIkA // zakune jAte yotra phalasya bhedaH janAnAmAlokyate lakSaNo vizeSaH prANasaMcArakRta iti nAsAgrahannAbhiSu vartamAno vAyuHprANastaspa saMcAraH iDApiMgalayoH paribhramaNa tena kRtojanitastattasmAtkAraNAtmANagatyA zakuno gaveSyaH vilokniiyH| prANavAyotirgamanaM tayA / riktapUrNanADikAnusAreNa zakunasya phalaM vicAmityarthaH // // 4 // bhavediti iDAyAM caMdranADyAM paripUritAyAM vahamAnAyAM vAmaH vAmabhAgAyavartI sarvopi zakunaH prazasto bhavet piMgalAyAM sUryanADyAM paripUritAyAmapasavyA dakSiNabhAgAyavartI sarvaH prshstH| "riktAyAM tucchphlH| pUrNAyAM viruddhopiniSphalAriktAyAmanabhISTamahate tvanAya" iti grNthaaNtraadvseym||5||jaat iti|| adhvanInaH pAthaH punaH zakunAMtarANi prapazyet / kiM kRtvA vyAvRtya pazcAdAgatya kasmin sati viruddha zakune jAte sati / punaH kiM kRtvA karapAdazaucaM karapAdayoH hastacaraNayoHkSAlanaM kRtvA punaH kiM kRtvA Acamya AcamanaM jalasya vidhAya kiM kurvan // bhASA // samAna huyo to yAmeM phalako bheda dekhano cAhiye kaise iDA gilAko bahanoki iDA cale hai ki piMgalAcale hai vA khAlI hai ki pUrNa hai aise nADIke anusArakarake phalako vicAra karano yogya hai // 4 // bhavediti // iDA jo caMdranADI pUrNa baharahI hoya to vAmabhAgameM jitane zakuna hoya te sabahI zakuna zubha jAnane aura piMgalA jo sUryanADI pUrNa vaharahI hoya to dakSiNabhAgake saMpUrNa zakuna zubha jAnane aura jo donoM nADI khAlI hoya to tuccha phala jAnano aura jo donoMhI nADI baharahI hoMya tobhI niSphala jAnano // 5 // // jAta iti // mArgako calavevAro manuSya hai jo koI zakuna dekhai aura vo zakuna viruddha hoya to pIcho bagada karake hAthapA~va dhoyakarake phira jalasUM Acamana karake For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (38) vasaMtarAja zAkune - caturthI vargaH / Adye'niSTe zAkune'STau vidadhyAtprANAyAmAdviguNAMstu dvitIye // yAtrAM muktvA bhavanaM svaM pravAsI pratyAgacchetpratikUleM tRtIye // 7 // kozAMtare yadyakadarthanAyA jAtaM tadA tacchakunaM phalAya // krozAtparaM niSphalamAhuranye kecicci - raM svalpaphalaM vadaMti // 8 // // TIkA // tiSThannatra adhastAt kasya kSIrataroH // 6 // AdyeniSTa iti // Adye'niSTe viruddhe zakune aSTau prANAyAmAn vidadhyAt / prANAyAmo nAma zvAsarodhanaM yadAha / "prANAyAmaH prANayamaH zvAsaprazvAsarodhanam / iti haimH| dvitIye viruddhe tu punaH dviguNAn SoDaza prANAyAmAn prakuryAditi zeSaH / tRtIye viruddhe pravAsI yAtrAM saMcalanazramaM muktvA svabhavanaM pratyAgacchet / vyAvRttya yAyAdityarthaH / yadAha zrIpatiH / "Adye viruddhe zakune pratIkSya prANAnnRpaH paMca SaTcAtha yAyAt // aSTau dvitIye dviguNAMstritIye vyAvRtya nUnaM gRhamabhyupeyAt / " iti ratnamAlAyAm // 7 // kozAMtara iti // yadi akadarthanAyAH hariNyAH krozAMtare krozamadhye jAtaM tacchakunaM phalAya anye AcAryAH krozAtparaM niSphalamADuH / kecicchakunebhyo hi phalAvazyaMbhAvaM manyamA // bhASA // phira jA vRkSameMsUM dUdha nikalato hoya vA vRkSake nIce sthita hoya // 6 // Adye'niSTe iti // jo manuSya apane sthAnasaM calai aura vAkUM pahalehI zakuna aniSTa hoya to ATha prANAyAma karake phira cale aura dUsarobhI aniSTa zakuna hoya to phira dUne prANAyAma kare aura jo phira tIsare vI viruddha zakuna hoya to yAtrA choDakarake apane gharakUM pIcho Aya jAya // 7 // krozAMtara iti // jo mArgameM kozabhara ke madhya meM hariNAdika karake zakuna hoya to vo zakuna phalake artha hai aura AcArya ye kahe haiM eka kozate pare jo ye zakuna hoMya to niSphala haiM ora koI AcArya zakunatehI Avazyaka phala hoyahaiM ye mAne haiM te ye kahaiM haiM kozabharasUM agADI dUrabhI calake jo zakuna hoya to cirakAlameM aura alpa For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. (39) rakSAmavighnaM dhanabhRtyavRddhi siddhiM tathArogyamaniSTanAzam // saMmAnito yacchati yena yasmAtrollaMghya yAyAcchakunaM viruddham // 9 // Aye prayatnaM zakune vidadhyAtsiddhistathA tatra yato narANAm // kRte pravAse zakuno viruddho yasminbhavettatra dine na gacchet // 10 ||smiipbhuutaircirenn sidizcireNa dUre zakunaiH prajAtaiH // svasthAnasaMsthailibhiH svakAle jAtaiH phalaM samyagasamyaganyaiH // 11 // // TIkA // nAH cirakAlena svalpaM phalamityAhuH // 8 // rakSeti // yena kAraNena saMmAnitaH zakuna etAn yacchati ddaati| etaankaanityaah| rakSAmiti zarIrasyeti shessH| atra vighnamiti aMtarAyApagamaH dhanabhRtyavRddhimitidhanaM dravyaM bhRtyAH sevAkRtaH teSAM vRddhiH vardhana siddhiH niSpattiH svasamIhitakAryasyeti shessH| tathArogyaM nIrogatA aniSTanAzamiti aniSTasya anabhilaSitasya nAzaH tasmAtkAraNAviruddhaM zakunamullaMghyanoyA yaat||9||aaye iti ||gRhnirgmnaanNtrmev zubhe jAte zakune gamanAya prayatnaM kuryAdityarthaH yataH yasmAtkAraNAttathA sati zubhezakune stiityrthH| tatreti tasmin prayANe siddhiH syAt tathA kRte pravAse gamane viruddhaH zakunaH yasmin dine bhavet dine tatreti tasmindine na gacchet / Akrudhya kArye tu vAratrayaM vilokanIya iti pUrvameva pratipAditam // 10 // samIpeti // samIpabhUtaiH grAmanirgamanAnaMtaraMgrAma // bhASA // phalavAn kArya hoya // 8 // rakSAmiti // jA manuSya karake sanmAna karogayo zakuna itanI vAtanakU karai hai kaunasI dehakI rakSA aura nirvighnatA aura dhana aura sevAke karanevAle inakI vRddhi aura siddhi apane samAna hitakArI aura ArogyatA aniSTako nAza itanI bAteM karai hai yAte viruddha jo zakuna tAkU ullaMghana karake nahIM gamana kareM // 9 // Aye iti // gharasU nikase pIche jo zakuna hoya to zIghra hI gamana karajAya jo zubhazakuna hoya to vA yAtrAmeM tatkAla siddhi hoya nizcaya aura gamana kare pai zakuna viruddha hoya to vA dinAgamana na kare pUrva kahyo jaise tIna pota avalokanakarano yogya hai so rIti pahale kahI hai 10 // samIpeti // jA manuSyakU grAmate nikasatehI tatkAla huye je zakuna tina karake For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) vasaMtarAnazAkune caturthI vrgH| prAvezikaH syAtprathamaM tatastu prasthAnazaMsI yadi tannarANAm // sukhena siddhiH kathitA pravAse vytyaasbhaavaangrpveshe|| 12 // bhaMge raNe karmaNi ca praveze zukgrahe naSTavilokane ca // vyAdhau sadurgabhayAdikeSu zastaH prayANAdviparItabhAvaH // 13 // // ttiikaa|| samIpe tatkAlotpanaiH zanaiH acireNa stokakAlena siddhiH dUre zanaiH prajAtaiH grAmAdUrabhUtaiH zakunaiH cireNa cirakAlena siddhistatra svasthAnasaMsthairiti svayaM yasthAnaM kSetra tatra sthitelibhiH balayuktaiH svakAle jAtairiti yeSAM yaH kAlaH tatrIdbhUtaiHzanaiHsamyag zobhanaM phalaM syAt tatonyaiH viparItaiH asamyag azobhanaM phalamiti // 11 // prAvoza iti // pravAse gamane yadi prathamaM prAvazika grAmapravezacitazakunaH syAt tadupari yadi prasthAnazaMsIti prasthAnasamayocitaH zakunaH syAttadA narANAM sarvatra sukhena anAyAsena siddhiH kathitA munibhiriti zeSaH / nagarapraveze vyatyAsabhAvAditi prathamaM prasthAnazaMsI tataH prAvezikaH syAttadA pUrvavatkAryasiddhiH kathitA // 12 // bhaMge iti // eteSu kAryavizeSeSu zakunAnAM prayANAgamanAdviparItabhAvaH shstH|ayN bhAvaH gamane prAsthAnikAH vilokyaMte yadi bhavaMti prAvezikA // bhaassaa|| kAryakI zIghrahI siddhi hoya aura jo dUra gaye pai zakuna hoya to vilaMba karake kAryasiddhi jAnano apane sthAnameM sthita hoya balayukta hoya samayameM huye zakunana karake zobhana phala hoya aura inate viparIta zakunanakarake zubha phala nahIM hoya // 11 // prAdezika iti // gamanameM jo prathama prAma pravezake ucita zakuna hoya aura phira dUsare gamana samayake ucita zakuna hoya to manuSyakU muninane zramakare vinAI saba siddhi hoMya ye kahyo hai aura nagarameM praveza hotI samayameM viparIta hoya arthAt pahale gamana samayake ucita zakuna hoya aura tApIche praveza samayake ucita zakuna hoya to pUrva kIsInAI vinA zrama karehI kAryasiddhI kahI hai // 12 // bhaMge iti // parAjayameM, saMgrAmameM, atyaMta krUra karmameM, pravezameM, aura navIna maMDa. pameM, aura rAjA prasanna hoyake dravyadeve tAke grahaNa samayameM, aura gaI vastuko duDano tA For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. ( 41 ) vAmApasavya zakunau prazastau yAtau puraH pRSTagatAvazastaiH // yAturvinAzapratipAdanArthI kriyApradIptau parivAbhidhAnau // // 14 // nityaM nabhasyaMbhasi bhUmibhAge grAmeSTavyAM divase nizAyAm || aharnizaM cApi patatriNo ye caraMti te lokata eva lakSyAH // 15 // napuMsaka strIpuruSA vihaMgA yathottaraM syurbalinaH samastAH // teSAM ca bhedatrayalakSaNAya zlokAvimau zAkunikAH paThati // 16 // // TIkA // stadA zubhamiti keSu bhaMge parAjaye raNe saMgrAme karmaNi atyaMtare praveza zulkagrahe zulkaM maMDapikA rAjadeyaM dravyaM tadgrahaNakAle naSTavilokane gatavastano vilokane vyAdhau Amaye nadyuttara bhayAdau zaMkA dau AdizabdAddurgazatru saMkaTAdayo gRhyate // 13 // vAmeti // yAtuH puMsaH vAmApasatryAviti vAma dakSiNabhAgasyau zakunau prazastau zubhAvityarthaH / puraH pRSThagatAvazastAva zubhAvityarthaH / kriyApadIptau parigha bhidhAnAvagre vakSyamANau yAtuH vinAzapratipAdanameva arthaH prayojanaM yayostI tathA vinAza karau kathitau // 14 // nityamiti // te patatriNaH pakSiNo lokata evaM janapravAdAdeva lakSyAH lakSaNIyA jJAtavyA itei yAvat te ke ye nitya nabhasi aMtarikSe aMbhasi pAnIye bhUmibhAge prAmeSu aTavyAmaraNye divase vAsare nizAyAM rajanyAm aharnizamahorAtraM vA caranti gacchati // 15 // napuMsaketi // napuMsakastrIpuruSAH napuM // bhASA // samayameM, rogameM, aura nadIke uttara meM, aura durga zatrusaMkaTAdika bhayAdika ina kAryanameM zakunanakUM prayANatemeM viparIta bhAtratA prazasta hai inameM zakuna zubhahI hai // 13 // vAmeti // gamanakaravevAre puruSakUM bAMe dahine bhAgameM je zakuna te zubha haiM aura Age pIcheke zakuna zubha haiM aura ki pradIpta parighanAma ye agADI kaheMge. ye donoM gamana karanevAleM nAzake karavevAle zakuna kahe haiM // 14 // nityamiti // je pakSI AkAzameM, jalameM, pRthvImeM, grAmanameM, vanameM, dinameM, rAtrimeM niraMtara rAtri dina vicarohI kare haiM una pakSinakUM manuSyate jAnano yogya hai // 15 // napuMsaketi // napuMsakasaMjJaka aura strIsaMjJaka aura puruSasaMjJaka For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (42) vasaMtarAjazAkune-caturtho vrgH| pInonnatavikRSTAMsAH pRthugrIvAH suvakSasaH // svalpagaMbhIravi. rutAH pumAMsaH sthiravikramAH // 17 // tanugrIvAH kRzaskadhAH sUkSmAsyapadavikramAH // prasannamRdubhASiNyaH striyotonyannapuMsakam // 18 // // TIkA // sakAzca striyazca puruSAzca napuMsakastrIpuruSAH itItaretaradvaMdvAvihaMgAH pakSiNaH yatho. ttaraM balinaH syuH samastAH samagrAH napuMsakebhyaH strINAM balAdhikyaM tataH puruSANAmiti tAtparya teSAM pakSiNAM napuMsakastrIpuruSabhedatrayalakSaNAya jJApanAya imau vakSyamA Nau zloko zAkunikAH zakunavettAraH paThanti // 16 // pInonnateti // evaM. vidhAH patatriNaH pakSiNaH pumAMsaH puruSAH parikIrtitA budhairAita zeSaH kIdRzAH pInovratavikRSTAMsA iti pInau puSTau unnatau uccaistarau vikRSTau aMsau bAhumUle yeSAM te tathA / punaH kIdRzAH pRthugrIvA iti pRthavaH vistIrNA grIvA kRkATikA yeSAM te tthaa| punaH kIdRzAH suvakSasa iti suSu zobhanaM vakSaH yeSAM te tthaa| punaH kIdRzAH svalpagaMbhI. ravirutA iti svalpaM stokaM gaMbhIraM maMdraM virutaM zabdo yeSAM te tathA // 17 // ta. nugrIvA iti // evaMvidhalakSaNalakSitAH striyaH syuH| kIdRzyaH tanugrIvA iti / tanustucchA kRkATikA kaMdharA yAsAM tAH kRzaskaMdhA iti kRzaH durbalaH skaMdho ya. syAH sA tthaa|suukssmaasypdvikrmaa iti sUkSmamupacayarahitamAsyaM mukhaM yAsAM tAstathA na vidyate padeSu vikramaH parAkramo yAsa tAH pazcAtkarmadhArayaH / prasannamRdu // bhaassaa|| ye tIna prakArake pakSI hai napuMsakanate strI saMjJaka zreSTha haiM aura strIsaMjJakanasUM puruSasaMjJaka zreSTha hai inapakSinake ye napuMsaka strI puruSa tInoM bhedanake jitAyabeke liye Age kaheMge jo zloka tine zakuna vettA kahahaiM // 16 // pInonnata iti // puSTa aura UMce aura dRDha aise jinake kaMdhA hoya aura puSTa jAke kaMTha hoya aura suMdara jinako vakSyasthala hoMya aura bahuta alpa aura gaMbhIra maMdamaMda jinake zabda hoMya aise pakSInakI puruSasajJA vivekIne kahIhaiM // 17 // tanugrIvA iti // tucchakaza jinakI grIvA hoya aura kRza jinake kaMdhA hoMya aura sUkSma jinake mukha hoya aura pAvanameM parAkrama jinake nahoya vA holahole pA~vadharaiM aura prasanna aura komalavANI For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. jAtisvarasthAnabalapramodairjavena sattvena tthaa''nukuulyaat|| dikAlatithyAdikahaMsacArairbalAbalaM prANabhRtAM parIkSyam // 19 // . ||ttiikaa // bhASiNya iti prasannaM mRdu bhASituM zIlaM yAsAMtAH tthaa| ataH asmAt etayoH strIpuruSayoranyannapuMsakaM bhavatIti bhAvArthaH // 18 // jAtIti // prANabhRtA zakunAnAM balAvalaM parIkSyaM vicaarnniiymityrthH|kai jAtisvarasthAnabalapramodairiti atra jA. tizca svarazca sthAnaM ca balaM ca pramodazca jAtisvarasthAnavalapramodAstaiH itaretarabaMdaH jAtyA yathA varNeSu kSatriyajAtIyApekSayA kSatriyo balavAn evmnytraapi|svrenn maMdamadhyatArabhedena tatra maMdrApekSayA tArasvaro nirbalaH zUdrajAtIyo nirbala brAhmaNo balavAn vaizyo nirbala vaizyajAtIyApekSayAsthAnena svasthAnApekSayA parasthAnastho nirbalaH balena rAtribalo divA nirbalaH divAvalo rAtrI nirvalaH javena javaH zIvragatistena yathA maMdagatinirbalaH sattvena parAkrameNa sarvebhyaH zarabho balIyAn AnukUlyAditi zubheSu kAryeSu zubhaH balIyAn azubheSu azubhaH yathAkrama tayostatrAnukUlyAdikAlatithyAdika haMsacArairiti atrApItaretaradvaMdaH / dikca kAlazca tithyAdikaMca haMsacArazca dikkAlatithyAdikahaMsanArairiti dizAM balaM tvagre vakSyamANaM kAlena rAtricAriNAM rAtrAveva valaM divAcAriNAM divasa eva balaM tithyA pratipadAdikayA pUrNariktAdidharmeNa // bhaassaa| jinakI hoya aise lakSaNa jinameM hoya ve pakSI strIsaMjJaka jAnane aura jaisehI ina donoM la. kSaNa karake rahita hoya inameMse koIbhI lakSaNa jinameM na hoya ve pakSI napuMsaka jAnane // // 18 // jAtIti // prANadhArI zakuna pakSinako bala aura abala vicArano yogyahai koyakarake, jAtikarake, jaise varNanameM kSatriya jAtikI apekSA karake brAhmaNa balavAn haiM aura vaizva nirbala hai aise hI vaizyajAtikI apekSA karake zUdra jAti nirbala hai aura kSatriyajAti balavAn hai yA prakAra aura jagahabhI jAnanA aura svarakarake maMdramadhyatArabheda karake maMdra svarakI apekSA karake tArasvara nirbala hai aura sthAnakarake apane sthAnameM sthita hoya so balavAn, aura parAye sthAnameM sthita hoyaM so nirbala, aura balakarake rAtrimeM balavAn hai so divasameM nirbala hai, aura divasameM balavAn hai so rAtrimeM nirbala hai, aura sattvakarake saMpUrNa jIvanateM sarabhapakSI : balavAn hai, aura saba nirbala haiM, aura anukUlake prabhAvate zubhakA For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (44) vasaMtarAjazAkune-caturtho vargaH / . grAmyo bahimigatazca bAhyo divAcaro nizyadivAcaro hi // vRthA'tha vA svasthitikAlahInAzciraM bhavanbhUpatidezabhItyai // 20 // kUTapUrakamayUrapuTinyaH siMhanAdagajavaMjulakAzca // chikkaraHsa kRkavAkuritImAn pUrvatodhikabalAnkathayaMti // 21 // // TIkA // calAvalaM vyakta haMsacAreNa balAbalaM pUrvoktameva // 19 // grAmyo bhiriti||graame bhavo grAmyaH bahirgataH sanvRthA syAt / tathA bAhyo bahirbhavaH grAmagato vRthA divAcaraH nizivRthA adivAcarorAtricaraH ahi vRthaa| atha veti pkssaaNtrdyotnaarthH| svasthitikAlahInA iti / yasya yA sthitiH kSetraM yasya yaH kAlaH tAbhyAM hIno rahitaH zakunaHviraMcirakAlaM yAvadbhUpatidezabhItyai bhUpatizca dezazca tayorbhayAya bhavet / etena zakunasya vRthAtvaM nirastam // 20 / / kUTapUraketi / imAnparvataH pUrvasyAM dizi adhikaghalAn adhikaM balaM yeSAM tAn tathA kathayaMti pratipAdayaMti budhA iti zeSaH / kAnimAnityapekSAyAmAha / kUTapUraketyAdi kUTapUrakaH kaDavIvA ka // bhASA // dhanameM zubhabalavAn hai, aura azubhakAryanameM azubhavalavAn hai, aura dizAbala dekhaleno aura kAlakarake rAtri meM vicaro karaihai tinapakSinako rAtrihImeM bala hai, aura divasameM vicarai hai 'tinako dinmehii balarahai hai aura tithinakarake paDavAkU Adilai tithI tinako pUrNAriktAdi karma karake dekhaleno bala abala aura haMsacAra karake balaabala pahale kamo kAkako paiseMhI jAna leno // 19 // grAmyo bahiriti // grAmako rahavevAlohai aura bAharagayo ghAko zakunathA, aura grAmake bAhara vanako rahavevAlI hai aura grAmameM Aya gayo hoya to vAko zakuna vRthA hai, aura dinameM vicaravevAlo hai vo rAtrimeM vRthA hai aura rAtrImeM vicarave vAlohai vo dinameM vRthA hai, athavA yehI jo apanI apanI sthiti karake hIna hoya jAko jo kAla hai vA kAlakarake rahita hoya to cirakAlaparyaMta rAjAteM bhaya karAve dezate bhaya karAve yA kahavemeM ina zakunanako vRthApano miTagayo // 20 // kUTapUraketi // kUTakUraka kaDa chI aiso prasiddha mayUra mora nAmakara prasiddha hai aura puTinI ye auradezameM kauDiyAla For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. (45) hArItakAkarzakapotakokA cUkastathA piNglikaashRgaalau|| krUrAvarAkrozanarodanAni bhavaMti nityaM balavaMtyatrAcyAm / / // 22 // utkozagokauMcabiDAlahaMsAH kapiMjalo lomasikA zazazca // vAditragItotsavanRtyahAsA balaM pratIcyAmadhikaM vahanti // 23 // // TIkA // DachI iti prasiddhaH mayUraHprasiddhaH puTinyaH iti anyatra dezaprasiddhAH duralIvA koDIyAla itijalajaMtuH siMhanAdaHsiMhadhvaniH gajo hastI vaMjulakA pakSivizeSaHmadhyadezaMpItarApANaMtarA iti prasiddha chikkara itihariNavizeSaHsa kRkavAkuriti kRkavAku: kakkaTatenasahitaH etaan||21|| haariiteti|| avAcyAMdakSiNasyAM nityametAnibalavaMti bhvNti| etAni kAnItyapekSAyAmAha / hArItetyAdi hArItazca kAkazca RkSazca kapotazca kokazca hArItakAkaHkapotakokAH itaretaradvaMdvaH tatra hArItaHhArila tilaguru iti loke prsiddhH| kAkaH cirajIvIRkSaHRccha iti loke prasiddhaH / kapotaH dolAkhyaH gurjara prasiddhaH anyatra piMDukIti yAvanIbhASayAM phAkkati kokaH cakravAkaH ghUkaH kAkAriH piMgalikA pUrvoktA zRgAlaH gomAyuH karavAH karazabdAH kozanamAkrozanaM rodanAni prasiddhAni // 22 // utkroshtyaadi| rate pratIcyA // bhASA // yA nAmakara prasiddha hai ye jalako jaMtuhai aura siMhavani aura hastI aura vaMjulaka pakSI madhyadezameM pItaya yA nAmakara prasiddha hai aura chikkara ye hariNa nAma prasiddha hai aura kukavAka kukuDA tA karake sahita ine vivekI pUrvadizAmeM bahuta balavAn kahaihaiM // 21 // hArIteti // hArIta ye hArila, aura tilaguru yA nAmakarake prasiddha hai, aura kAka RkSanAma rIchakohai, aura kapota gurjara dezameM to dolA nAmakarake vikhyAta hai, aura dezameM piMDukI nAmakarake vikhyAta hai, yAvanIbhASAmeM phAkA nAmakara vikhyAta hai, aura kokA nAma cakravAkako hai, aura ghUkanAma ghudhdhUko hai, aura piMgalikA pahale kaha AyehaiM, aura zRgAlanAma zyAriyAkU kahai haiM, aura krUra zabda aura AkrozanapukArano, aura rodana nAma rovano ye saba dakSiNadizAmeM niraMtarabalavAn hoyaha // 22 // utkrozeti // kurarI pakSI, aura go, For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (46) vasaMtarAjazAkune-caturthoM vrgH| sarojacApaikazaphAstathA''khugAstathA kokilazallakau ca // puNyAhaghaMTAravazaMkhazabdA dizyuttarasyAM balamudrahaMti // 24 // // TIkA // pazcimAyAM adhikaM balaM vahati "pUrvA prAcI dakSiNAvAcI pratIcI tu pazcimA // " iti haimH| ete ke ityapekSAyAmAha utkrozeti utkrozagokauMcaviDAlahaMsA utkozazca gauzca krauMcazca biDAlazca haMsazca utkrozagokauMcabiDAlahaMsAH itaretarabaMdaH / tatra utkrozaH kuraraH "utkrozakurarausamau" itymrH| uccaiH phUtkRtiH gauH krauMcAvako ghA kurarI pakSivizeSaH kujavA kuMjaDI iti prasiddhaH biDAlo mArjAraH haMsaH prasiddhaH kapijalo gaNezaH cAtako vA tittaraH lomasikA lUMkaDIti gurjare |anytr laMbaDIti prasiddhA zazaH zazakaH marudeze SaDo iti prasiddhaH / yAvanyAM khrgosH| vAdinagItotsavanRtyahAlAH vAdivaM ca utsavazca nRtyaM ca hAsazca itaretarabaMdaH / vAditraM prasiddha gItaM gAnamutsavo mahaH nRtyaM nartanaM hAsaH hAsyam // 23 // sarojeti // ete uttarasyAM dizi balamudrahati prApnuvaMti ete ke ityapekSAyAmAha / sarojetyAdi sarojacApaikazaphAH sarojaM ca cApazca ekazaphazca sarojacApaikazaphAH itretrbNdH|| saroja kamalaM cASo nIlacAru iti gurjare veDareceti prAcyAmanyatra nIla iti ekazaphasturaMgAdiH AkhuH mUSakaH mRgaH prasiddhaH kokilo vanapriyaH sallakaH pakSivizeSaH zadelAkhyaH iti prasiddhaH tathA puNyAhaghaMTAravazaMkhazabdAstatra puNyAhamiti // bhaassaa|| bagulA, aura bilAva, aura haMsa aura cAtaka, tittara, aura gurjaradezameM luMkaDI kaheM, anyadezameM laMbaDI kahai haiM, koIjagaha loMgatI kahahaiM, aura zazaka khosa marudezameM paDho yA nAmakara prasiddha, aura bAjanako bajano aura gIta gAna utsava nRtya hAsya ye saba pazcimadizAmeM adhikabalake debevAre haiM // 23 // sarojeti // kamala aura cASa nAma nIla varNa hoyahai laMbI coMca hoyahai, mAthepecUDacoTI hoyaha macchI khAyahai, kahUM vAkU veDareca kahaihaiM, kahUM khuTaka baDheyA kahehaiM, nIlIbaDI ciDaiyA hoyahai, aura eka khurake AzvAdika aura mUsA aura mRga aura kokila aura zallaka nAma zadelA pakSI aura puNyAhavAcana vedadhvani aura baMTAko zaMkhadhvani ye saba uttaradizAmeM bala adhika For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mizritaprakaraNam 4. ( 47 ) eko nivRttAvitaraH pravRttau yAtrAviruddhaM zakunadvayaM tat // grAhyonayoryo balavAnbhavedvA pradIptazAMtAdinirUpaNena // 25 // dagdhAdimuktA dinanAthamuktA vivasvadAptA bhavati pradIptA // sAdhUmitAyAM savitA prayAtA zeSA digaMtAH kila paMca zAMtAH // 26 // dagdhA digezI jvalitA digeMdrI dhUmAnvitA cAnaladikprabhAte // pratyekamevaM praharASTakena bhuMkte dizo'STau savitA krameNa // 27 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vedadhvaniH ghaMTAravaH ghaMTAzabdaH zaMkhaninAdaH zaMkhadhvaniH // 24 // eka iti // ekaH zakunaH nivRttau nivRttinimittaM jAtaH itaraH pravRttau pravRttinimittamiti yAtrAviruddhaM tacchakunadvayaM jJeyamanayormadhye kazvidrAhmo na vetyAkAMkSAyAmAha // grAhya iti // anayornivRtimattizakunayormadhye pradIptazatAdinirUpaNeneti pradIptA agre vakSyamANA dizaH zAMtAstadviparItAH dizaH / AdizabdAjjAtyAdigrahaNameteSAM nirUpaNena vicAraNena yaH zakunaH balavAn bhavetsa grAhyaH || 25 || dagdheti // dinanAthena muktA vyaktA yA dikka sA dagdhA uktA / vivasvatA raviNA AptA yA sA pradIptA bhavati / yAM dizaM savitA sUrya prayAtA yAsyati vA sA dhUmitA / zeSAH paMca digaMtA dizAM vibhAgAH zAMtAH proktA ityanvayaH // 26 // dagveti // prabhAte sUryodaye aizI Izasyeya maizI aizAnI digdagdhA jvalitA digeMdrI iMdrasyeya maiMdI pUrvA dik / analadika AgneyI // bhASA // karane vAle haiM // 24 // eka iti // eka zakunato nivRtti nimitta hoya dUsaro pravRtti nimitta zakuna hoya ye donoM zakuna yAtrA viruddha jAnane yogya haiM to ina dononarmeMsa koI brahaNa karano yA nahIM karano tApai kahaiM haiM ina donoM meM agADI kaheMge jo pradIptazAMta jAti svarAdikanako vicArakarake jo balavAn hoya so grahaNa kareM // 29 // dagveti // sUryane jA dizAkUM choDadIMnI vo dizA dagdhAsaMjJA kaheM haiM aura pradatA saMjJA kaheM haiM aura jA dizAkUM sUrya jAyaMge vo dizA dizA rahIM tinakI zAMtA saMjJA hai // 26 // dagveti // jAmeM sUrya prApta hoMya~ vo dizA dhUmitA saMjJAM kahe haiM bAkI pAMca jaba sUryodaya hoya hai vA samayameM JA For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 48 ) vasaMtarAja zAkune caturthI vargaH / dagdheSu dagdhaM jvalati jvalatsu phalaM jvaliSyatyatha dhUmiteSu // dizAM vibhAgeSu vibhajya jAte kAryodyatAnAM zakune sadaiva // // 28 // RkSeNa kAlena samIraNena tithyAdinezena ca daiva dIptaH // kriyApradIptaH punarAzayena sthAnena gatyA rutaceSTitAbhyAm // 29 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11 ETEST !! dhUmAnvitA saMdhukSitA pratyekaM pratipraharameSaM dagdhAdiprakAreNa savitA sUrpaH praharAkena sadaiva sarvakAlamaSTau dizaH krameNa bhuMkte // 27 // daggheSviti // kAryodyatAnAM puMsAM dizAM vibhAgeSu vibhajya vibhAgena zakune jAte krameNa anukrameNa dagdheSu digvibhAgeSu dagdhaM phalaM bhavati jvalatsu digvibhAgeSu phalaM jvalati dhUmiteSu digvibhAgeSu phalaM jvalayiSyati sadaiva sarvakAlam // 28 // RkSeNeti // RkSaM nakSatraM tena kAlaH samayalakSaNaH tena samIraNo vAyuH haMsacAra ityarthaH / tena tithyA pratipadAdikayA dinezena sUryeNa eteSAM prAtikUlyena paMcaprakAreNa daivadIptaH zakuno bhavati AzayaH adhyavasAyastena sthAnamupavezanasthalaM tena gatiH RjbIprabhRtiH tayA rutaM pakSipralapitaM ceSTitaM zarIrakriyA tAbhyAmeteSAM prAtikUlyena paMcaprakAreNa punaH kriyApradIptaH zatruno bhavati evaM pradIptazakunasya dazamakArAH proktA iti bhAvaH // 29 // // bhASA // IzAna dizA kI dagdhA saMjJA aura pUrva dizAkI pradIptA vA jvalitA saMjJA hai aura agnidizAkI bhUmitA saMjJA hai ye eka eka prahara aise rahe haiM so aisehI sUrya sarvakAla AThapahara karakeM ATho dizAnakUM bhoge haiM // 27 // dagdheSviti // apane kAryameM uyukta hoya rahe tinamanuSyanakUM dagdhA dizAnameM vibhAgakarake zakuna hoya to kramakarake dagdha kala hoya aura pradIpta prajvalita dizAmeM zakuna hoya to phalabhI jvalita hoya aura dhUmita dizAmeM zakuna hoya to phalabhI jvalita hoya // 28 // RkSeNeti // nakSatra 1 aura kAla 2 aura patrana 3 paDavAkUM Adile tithI 8 aura sUrya 5 ye saba pratikUla hoMya taba daivadIta zakuna hoya hai aura Azaya aura sthAna aura gati aura zabda pralApa aura ceSTA zarIrakI kriyA ye saba pratikUla hoya taba kriyApradIpta zakuna hoya haiM // 29 // For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 1. (49) evaM prazAMto'pi dazaprakAro nirUpaNIyaH zakuno nareNa // phalAnijAtaiH zakunaiH pradIptaiH syuryAni tAni prtipaadyaamH|| // 30 // tithyA samIreNa tathA savitrA nakSatraceSTAgatibhizva dIptAH // dhanasya sainyasya balAMgayozca karmeSTayozca kamato bhayAya // 31 // jAte pradIte zakune narANAM syAgasmitAyAM dizi vittahAniH // AliMgitAyAM dizi jIvanAzaH saMtApazokau dizi dhUmitAyAm // 32 // // TIkA // evmiti||evmmunaa prakAreNa nareNa prazAMto'pi zakuno dazaprakAro nirUpaNIyaH yathA prAtikUlyAdazaprakAro dIptaH zakunaH tathAnukUlyAdazamakAraH zAMtaH zakunaH iti tAtparyArthaH pradIptaH zakunaiH jAtairyAni phalAni syuH tAni vayaM pratipAdayAmaH // 30 // tithyeti // tithiprabhRtiSaTprakAreNa dIptaH dhanaprabhRtiSaNNAM kramato bhayAya syuH tatra balamAtmazaktiH aMga kozaprabhRti karma kRtyamiSTaM samIhitaM vastu // 31 // jAta iti // narANAM bhasmitAyAM dagdhAyAM dizi pradIpte zakune jAte vittahAnibhavati AliMgitAyAM pradIptAyAM dizi zakune jAte jIvanAzaH syAt / dhUmitAyAM // bhaassaa|| evamiti // jaise pratikUlapanete the daza prakArako pradIpta kahaihaiM yA prakAra karake manuSyanane dazaprakArako prazAMta zakunabhI anukUlabhAvakara varNana kiyo hai aura pradIptazakunanakarake je phala hoyahai tine hama kahaihaiM // 30 // tithyati // tithi aura pavana aura sUrya aura nakSatra aura ceSTA aura gati inakarake cha: prakArako pradIptazakuna so dhanakU aura senAkU aura apanI sAmarthya zaktikU aura sAta je aMgarAjAnake maMtrI rAjyakozAdika aura karma aura iSTa kahiye vAMchitavastu ina chayonakU bhayake arthahoyahai // 31 // jAta iti / / dagdhAdizAmeM pradIpta zakuna hoya to manuSyanakU vittakI hAni hoya aura pradIptA dizA meM pradIpta zakuna hoya to jIva nAza hoya aura dhUmitAdizAmeM pradIpta zakuna hoya to saMtApa zoka hAya // 32 // For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (50) vasaMtarAjazAkune caturthoM vrgH| saMdhyAdvaye zastrabhayaM pradIptAvAtAdbhayaM meghaninAdayuktAH // upakrame vAridharAgamasya dIptA jalAtsaMjanayaMti bhItim // // 33 // vadhaH kapAle maraNaM citAyAM zuSke'zubhaM kaMTakite kalizca / / duHkhaM bhavedbhasmani cAprasiddhiH sAretarAzmasthitibhiH pradIptaiH // 34 // ||ttiikaa // dizi pradIpte zakune jati saMtApazoko syAtAmityarthaH // 32 // saMdhyeti // saMdhyAye pradIptAH zakunAH zastrabhayaM janayaMti vadaMti tavAyaM vizeSaH saMdhyAyAM pazcimAyAM dizi samatAH zaMsunAH zastrabhayaM kuryuHna tu pUrvadizi,samudbhUtA iti taduktamanyayA pazcimAle dIptA pazcimasaMdhyAsamutthitAH shkunaaH||shaastraanicaurbhuupprbhRtibhyotpaadkaaH sdyH||"iti prAcyAMtu saMdhyAyAM samudbhavAH zakunAstu duSTavArtAyai bhavaMtitaktamanyatra "prAvye male dIptAJchakunAnAkasmikAna samAkarNyAbrUyAna mamate himatto mahatastu vArtAyai bhti||iti // meghaninAdayunA dImApAtAdayaM jnyNti| vAridharAgamasyopakodAkAle meghaninAdIptAH jalAnIti sNgmyti||33|| vadha iti // kapAle vadho bhavati / citAyAM maraNam / zuSka zubham / kaTakite kaTakopagate dame kaliH syAt / asmani duH bhavet / aprasiddhiH akIrtirbhavet / kaH sA. retarAznasthitibhiH pradoriti sArAditaradhadazma prastarastatra sthitainiHzanairitya // bhaassaa|| saMdhyeti // pazcimaMdizAmeM pradIpta zakuna hoya to zastrabhaya aura pazcimakI mUlameM pradIpta dizA hoya aura pazcimadizAmeM zakuna pradIpta hoya to zastra, agni, cora, rAjA inakU Adile bhayake karanebAre tatkAla hoya haiM, aura pUrvadizAmeM utpannahuye zakuna duSTavArtAnakaM prakaTa kara hai aura pUrvadizAkI mUlamaiM dIpta huye zakuna tine akasmAt sunakarake ye zakuna mere hai aise na kareM, aura meghanAdakarake rahita hoya, dIptA dizA hoya to vAtate bhaya pragaTa karaihai aura varSA kAlameM meghanAdakara yukta hoya aura dIptA hoya to jalate bhIti pragaTa karahai // 33 // vadha iti // kapAla jo dIkhajAya zakunameM to vadha hoya, aura citA dIkhe to maraNa hoSa, aura zuSka padArtha dAkhai to azubha hoya, aura kAMTanako vRkSa mile to kalaha hoya, aura bhasma mile to duHkha hoya, aura pASANakI paTiyApa baiThe huye, vA For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. svaraH pradIptaHkalahaM bravIti pradezadIptaHzakunastu yuddham ||bvoti yAtrAMnijadezamujjhansvadezazAyI kthytyyaatraam35|| evaMprakArAH zakunA narANAM zAMtAH punarjApyaphalA bhavaMti // te bhakSayaMto'zanamiSTasiddhiM kurvatyasiddhiM punarudviraMtaH // 36 // tRNaM phalaM khAdati yaH ma saumyoraudraH purISAmipakhAdako y|| zAntaH pradIptaM vidadhAti kAryamantrAzanaH syaadubhyprkaarH37|| // TIkA // rthaH // 34 // svara iti // svaraH pradIptaH kalahaM vigrahaM bravIti kthyti|prdeshdiiptH / azubhasthAnasthitaH zakunaH yudaM saMgrAma bravIti / nijadezaM svasthAnamujhaMstyajan yAtrAmanyatra gamanaM bravIti svadezazAyI svasthAna prati gacchan ayAtrAnanyatra gamanAbhAvaM kathayati // 35 // evaMprakArA iti // evaMprakArAH pUrvoktaprakArAH janAnAM ye zakunAH zAMtA uktAsta eva punaH jApyaphalA iti jApyaM phalaM yeSAM te tathA adhamaphalAH pradIptA ityrthH|shaaNtaa evaM sthAnAdimAhAtmyAdIptA bhvtiityrthH| yathA jalasya vahnisaMyogAdauSNyaM jAyate etena svArasikaM zakunAnAM dIptatvaM naastiitisuucitm| aba ceSTAvizezakalavizeSaM darzayannAha-ta itiAte zakunA azanaM bhakSyaM bhakSayaMtaH iSTasiddhiM kurvanti punaH udgiraMtaH vamanaM kurvantaH asiddhiM kurvanti // 36 // tuNamiti // tRNaM phalaM vA yaH zakuna: khAdati sa zakunaH saumyaH zAMtaH / yaH bhaassaa|| pASANa lAvate mile, aura pradIpta hoya to akIrti hoya // 34 // svara iti // pradIpta svara hoya to kalaha karAne aura pradezadIpta zakuna hoya arthat azubhasthAnameM sthita zakuna hoya to saMgrAma karAve svadezakU tyAga kara yAtrA karAve apanesthAnakU pIcho AvatIsamaya ye zakuna hoya to gharaAye pIche yAtrA nahIM karAve // 35 // evaMprakArA iti // yA prakAra manuSyanakU je zAMta zakuna kahai hai tehI phira zAMtazakunahI sthAnAdikanake mAhAtmyatUM adhama phalake devebAre pradIpta ho jAya hai jaise jalakuM agnike saMyogasU uSNatA hoya hai taisehI jAnano aura te zakuna annabhakSaNa karate huye hoya~ so manorathakI siddhi karai aura phira vamana karato milai to kAryakI asiddhI karai // 36 // tRNamiti // jo zakuna tRNa vA For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 52 ) vasaMtarAjazAkune - caturtho vargaH / prAsAdabhUmiH suramandirANi staMberamastaM bhaturaMgazAlAH // azUnyagehe ca gajAzvagoSTakSIramATTAlakatoraNAni // 38 // evaMprakArANi manoharANi sthAnAni tuMgAni zubhAvahAni // nIceSu madhyAJchubhadAnidAnIM dezaprabhedAnpratipAdayAmaH // 39 // // TIkA // purISAmiSakhAdakaH purISaM ca AmiSaMca purISAmiSe tayoH khAdakaH viSThAmAMsabhakSakaH sa raudraH / tatra zAMtaH zAMtakArye zubhaH / raudraH raudrakAyeM zubhaH / annAzanaH annaM dhAnyamanAti bhuMkte iti annAzanaH zakunaH punaH prazAntaH pradIptaM kAryaM vidadhAti / yatoyamubhayaprakAraH zAMtadIptabhedena dvividhaH syAt ityarthaH // 37 // prAsAdeti // prAsAdabhUmizcaityasyAdhityakA suramandirANi hariharagRhANi staMveramastaMbhatuMraMgazAlA iti / staMberamAH hastinasteSAM staMbhaH AlAnaH turaMgANAM vAjinAM zAlAH bandhanasthAnAni "vAjizAlA tu maMdurA" ityamaraH / azUnyaM gehaM janAkulagRhamityarthaH / gajAzvagoSThIrahamATTAlakatoraNAnIti tatra gajAzrI pratItau goSTaM gavAmupavezatasthalaM kSIradumAnyagrodhaprabhRtayaH aTTAlakaM gRhoparigRhaM toraNaM maMgalanimittaM yadguhadvAre badhyate // 38 // evamiti // pUrvoktaprakArANi manoharANi tuMgAni uccaistarANi sthAnAni tAni zubhAvahAni zubhaphaladAtRNItyarthaH / idAnIM nIceSu vastuSu madhyAnyAbhadAna deza // bhASA // phala khAvato hoya to saumya jAnano, aura jo purISa mAMsa khAtrato hoya tI raudrajAnano zAMta to zAMta kAryameM zubha hai aura rotra rodrakArya meM zubha hai aura annakUM bhojana karato zAMta zakuna dIptakAryakUM kareM haiM ye zAMtadIpta bhedakarake doya prakArako haiM // 37 // prAsAda iti // prAsAdabhUmi, viSNumaMdira, aura zivamaMdira, aura hAthI baMdha ke sthAna hAthI sahita hoya, aura ghoDAnakI zALA ghoDA sahita hoya; aura manuSyanakara bhare huye ghara hoMya, aura gozAlA, aura baDakUM Adile dubake vRkSa, aura aTAlInAma gharake Uparavara toraNa nAma maMgala kArya meM dvArameM bAMdhe soM // 38 // evamiti // ye saba manohara hoya baDe UMce sthAna hoMya to zubha phalake devevAreheM aba nIce vastuna meM madhyate jo zubhake devevAre deza pradeza tine hama kaheM For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. ( 53 ) zuciH satoyA vizadA manojJA sagomayA sasyavatI ca bhUmiH // chAyAmayI zAdvalamevamAdyA bhavaMti nIceSu zubhAH pradezAH // // 40 // karaMkazUlAcitizRMgayUpAH zavaH kharaH saiaurabhasUkaroSTAH // valmIkazuSkotpaTitadrumAdyA nocceSu dezeSu bhavati zastAH // 41 // // TIkA // pradezAn vayaM pratipAdayAmaH // 39 // zuciriti // evamAdyAH pradezAH nIceSu zubhAH bhavati ke ityapekSAyAmAha // zuciriti // zuciH pavitrA bhUmiH tathA satoyA saha jalena vartamAnA vizadA mAlinyarahitA manojJA manohAriNI sagomayAcchaguNayuktA sasyavatI dhAnyotpattimatI chAyAmayI vRkSabAhulyAditi bhAvaH / zAdvalaM cAlaNopayuktaM sthalam | 'zAdalaH zAdaharite / ' ityamaraH // 40 // karaMkazuleti // ucceSu dezeSu ete zastAH zobhanA na bhavaMti te ke ityapekSAyAmAha karaketi karaka mRtazuSkazarIram // " zarIrAsthi karaMkaH syAtkaMkAlamasthipaMjaraH" / iti haimaH / zUlA caurANAM vadhArthaM vahirnyastaM kASThaM citiH citAbhRMgaM viSANaM yUpAH yajJastaMbhAH karakazca zUlAM ca citizva zRMgaM ca yUpazca karaMkazUlAcitirmRgayUpAH itaretaradvaMdvaH zivaH jIvanojjhitaM vapuH mRtakaM kharaH gardabhaH sairibho mahiSaH sUkaraH prasiddhaH uSTraH karabhaH sairibhazca sUkarazca uSTrazca sairibhasRkaroSTA itaretaradvaMdraH tathA / valmIkazuSkotpatimAdyAH valmIka mupadezikA gRhaM zuSkAH nIrasAH utpATitAH vAyunotpATaya bhUmau // bhASA / / haiM || 39 || zuciriti || pavitrabhUmi hoya, jala jahAM bhara raho hoya, nirmala hoya, manakUM haravevAlI hoya, jAkUM dekhate hI mana prasanna hojAya, gobarasahita hoya dhAnyakI jAmeM utpati hotI hoya, vRkSAvalInakI chAyA hoya, choTIchoTI harIharI tRNayukta sthala hoya, inakUM Adile dezapradeza nIce sthalanameM zubha debrevAre haiM // 40 // karaMkazulAcitIti // U~ce dezanameM ye acche nahIM haiM kauna kauna ? koI mareko sUkho zarIra, aurazUlI, aura citA, aura sIMga, aura yajJastaMbha, aura muradA, aura gadhA, aura mahiSa, sUkara, aura UMTa, aura sarpakI maiM, aura sUkhe pavana karake ukhaDe pRthvI meM par3e huye vRkSa ye zubhadAyaka nahIM haiM // 41 // For Private And Personal Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 54 ) vasaMtarAjazAkune-caturthI vargaH / aMgArabhasmopalavalkapaMkagartA guhAkezatupAsthiviSTAH // ghRNAkarAH kharpara koTarAyA na nIcadezAH zubhadA bhavati // // 42 // saptAhamAsAyanahAyanAMte grAmaM puraM dezamavanyavIzam || ekatra deze raTati pradIpto nihaMtyavazyaM zakunaH krameNa // 43 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA || nyastAH ye DumAH vRkSAH tatpramukhA valmIkaH kRmiprvtH| "valmIkaTaM vAmalUro nAkuH zakazirazca saH / iti haimaH // 41 // aMgAreti // ete nIcadezAH zubhA na bhavanti / ke te ityapekSAyAmAha | aMgAreti || aMgAraH jvalitakASTAMzaH bhasma kSAram upalaH prastaraH valkaM vRkSatvaka paMkaH kardamaH gartaH khAtapradezaH guhA darI kezaH alakaH tuSaH dhAnyatvag asthi pratIkaM viSThA malaH vRNAkarAH bIbhatsotpAdakAH / kharparakoTarAdyA iti kharparaM cIvaramiti loke mudrAMDazakalam / "kharparastaskare dhUrta bhikSupAtrakapA layoH" iti zrIdharaH / kapAlakharparau ghaTAdInAM khaMDe'pyupacArAt yadAha / "kapAlaM ziraso'sthi syAdvaTAdeH zakale baje" iti mahezvaraH / karpare iti pAThe karparaM mastakasyArthAsthivAcakaM yadAha / "karparo jatuni proktaH kapAlepi ca karparaH" iti vishvH|| koTara: kotara iti prasiddha ityevamAdayaH karparakoTarI Adyau mukhyau yeSu ye tathoktA vA kharparamasthivizeSaH koTarAH pratItAH // 42 // saptAheti || ekatra deze yadA pradIptaH zakunaH raTati tyajati tadA krameNa paripATyA zakunaH avazyaM nizcayena saptadinAMte grAmaM nihanti mAsAnte puram | "pakSau pUrvAparau zuklakRSNau mAsastu tAvubhau " // ityamaraH / " dvau dvau mArgAdimAsau syAhatustairayanaM tribhiH // // ityamaraH / ayanAMte dezaM // bhASA // aMgAraiti // jalatI lakaDiyAM paDI hoMya, aura rAkhapaDI hoya, vA pASANa hoya, vA valkala, aura kIca, aura khAta paTaka bekegarta, aura guphA, aura bAla, aura dhAnyakI tupa, aura hADa, aura viSThA inakUM Adile ye nIca deza haiM so zubhake devevAre nahIM haiM // 42 // saptAveti // ekapradezameM jo pradIpta zakuna hoya to kramakarake vo zakuna nizcayahI sAta dinake aMtameM grAma nAza karai, aura mAsake aMtameM puyakaM nAza kare aura apanake aMtameM dezaka aura varSake aM For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mizritaprakaraNam 4. (55) sarve'pi durbhikSakRto bhavati svajAtimAMsAni samAharaMtaH || mArjAramAkhaM pRthuromasapa mInaM ca paMca pravihAya sattvAn // // 44 // dezasya bhaMgaM parayoniyAnAtkurvanti sattvA nRkharau vihAya // sarve yathAvasthitavizvarUpAdanyattadutpAtatayA vadati // 45 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // hA varSAMta avayavazaM nihatIti sarvatra saMbaMdhaH 'saMvatsaro vatsaro'bdo hAyanozaratsamAH' itymrkoshH||43|| srve'piiti||svjaatimaaNsaani samAharata iti svasyApekSayA ye svajAtIyAH teSAM mAMsAni samAharaMto makSayaMtaH durbhikSakRta iti durbhikSa jaladAbhAvena dhAnyamahatA tatkRtaH durbhikSakArakAH tatprakAzakA bhaktItyarthaH / kiM kRtvA vihAya kAnU paMcasattvAt prANinaH tAn kAnU mArjAramotum AkheM mUSakaM pRthuromasarpAviti pRthuromA va sarpacetyanayorddhadaH tatra pRthuromA matsyavizeSaH sagamaH mIna matsya ete sarvadA svajAtimakSakA ata eteSAM hAnaM yuktameva // 44 // dezasyeti // paravoniyAnAtparajAtIyastrIsaMgAtsattvAH prANinaH dezasya bhaMgaM kurvati kiM kRtvA vihAya tyaktvA kI kharI manuSyagardabhI nA ca kharaca nRkha rau itaretaradvaMdvaH / manuSyakharayoH parayonigamanasya sarvadA sattvAnnadoSaH yathAvasthitavizrarUpAnyatsarve tadutpAtamudAharati kathayatItyarthaH // 45 # // bhASA || tameM rAjA nAza karaihai // 43 // sarvepIti // billI mUsA aura bahutase roma jAke macchI jAtameM pRthuroma ka haiM so aura sarpa aura mIna ye pAMcoM apane jAtake mAMsa sadA bhakSaNa kareMhaiM yAteM inak choDakarake inavinA aura jo apane jAtike mAMsa bhakSaNa kare to ve durbhikSake karavAre jAnane avazya durbhikSa akAla paDego || 44 // dezasyeti // 'manuSya, aura khara inakUM choDakarake kyoM ki ye donoM tau parayonisaM gamana sadA kareM haiM yAteM inako to doSa kahA inavinA aura prANI parajAtikI stroko saMga kareM to vo avazyahI dezabhaMga kareMhai // 49 // For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (56) vasaMtarAjazAkune caturtho vrgH| nIDaprasakto ratamAMsalubdho bhItaH pramattaH kSudhito rugAtaH // tathA navA'locanamaMtareNa grAhyA na nayaMtaritAstathApaH // // 46 // azvoSTamArjArakharo varAhaH zazo mRgo vA zizire vyalokAH // hemaMtakAle mhipksssiNhbileshydviipishishuplvNgaaH||47|| // TIkA // nIDeti // nIDaH kulAyaH tatra prasaktaH nidrAprasakta ityarthaH "kulAyo nIDamastriyA m"ityamaraHArate maithune mAMse calubdha AsaktaH rataMca mAMsaM caratamAMse tayorjudhAratamAMsalubdhaH pUrva dvaMdvaH pazcAttatpuruSaH bhItaH bhayAkrAMtaH pramattaH AlasyavAnkSudhitaH bubhukSitaH rugAtaH rogAkrAMtaH etAdRk zakuno na ca grAhyaH tathA AlokanamaMtareNa grAhyaH anumAnAdayameva bhaviSyatIti grahaNapratiSedhaH tathA nadyaMtarito nadyA aMtaritaH aMtaraM prApitaHna graahyH|| 46 // azvoSTreti // zizira Rtau ete zakunAH vyalIkA vyarthA jJeyA iti zeSaH ke te ityAha azveti azvoSTamArjArakharA azvazca uSTrazca mArizca kharazcetaretaradvaMdvaH / azvA hayaH daH uSTraH marusthalIprasiddhaH mArjAraH otuH kharo gardabhaH varAhaH mUkaraH zazaH mRdulomakaH pratItaH mRgo hariNa ete hemaMtakAle mahiSaHsiMhavilezayadvIpizizuptavaMgAH vyalIkA bhavaMti ityanvayaH tatra mahinaH kAsAraH RkSaH RcchaH siMhaH paMcAsyaH vilezayAH bilavAsi // bhaassaa|| nIDa iti // jo nidrAmeM Asakta hoya, aura maithunameM mAMsameM lubhAyamAna hoya aura bhayayuta hoya AlasyavAn hoya matavAlo hoya aura bhUkho hoya rogayukta hoya aise zakuna na grahaNa karane taise hI AMdharo hoya tobhI nahIM grahaNa karano anumAnate ye hopa ho jAyago aise bhI nahIM grahaNa karano aura taise hI navaMtarita jala arthAt nadI karake aMtara prAta huyojala nahIM grahaNakarano // 46 // azvoSTaiti / / azva, UMTa, billI, khara, sakara, zaza nAma khosa, hariNa ye zakuna ziziraRtumeM vyartha haiM aura mahiSa, Rccha, siMha bilanameM rahai haiM sapAdika te dvIpaniAma citraka tAko bAlaka athavA koI vanacara vAnara ye zakuna hemaMtakAlameM 1 chedobhaMgabhiyA kharo varAhaiti pAThaH yathArthatastu kharavarAhA ityeva yujyate pRSodarAditvaM vA kalyam / For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mizritamakaraNam 4. ( 57 ) syAtAM vRthA kAkapikau vasaMte vRthA varAhazca vRko nabhasye // syuH zrAvaNe vAraNacAtakAdyA abjAdayaH krauMcanibhA ghanAnte // 48 // Arta bhItarakhajarjaradInA bhinnakaMThalaghubhairavarUkSAH // niMdanIyaninadAH zubhazabdAH zAMtapUrNamuditaprakRtAstu / / 49 / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // naH sarpAdyA dvIpI citrakastasya zizurvanecara vizeSo vA plavaMgaH kapiH // 47 // syAtAM vRtheti // kAkapikau vasaMte Rtau vRthA syAtAM tatra kAkaH prasiddhaH pikaH kokilaH mattatvena zakunAnarhatvAdityarthaH / tathA namasye bhAdrapade varAhaH sukaraH vRkaH varagaDa iti loke prasiddha: bhiDhahA iti prAcyAM prasiddhaH vRthA syAt hetuH pUrvokta eva zrAvaNe vAraNacatikAdyAH vRthA syuH tatra vAraNo hastI cAtako bappIhaH AdizabdAdanyeSAmapi grahaNaM ghanAnte zaradi abjAdayaH padArthAH krauMcanibhAH krauM sadRzAH pakSiNaH vRthA syuH // 48 // Arteti // rugArtA bhItaravAH jarjarAH paripakkavayasaH donA niHsattvAH bhinnakaMThAH ghargharadhvanayaH laghavaH tucchAH bhairavAH raudrAH rUkSAH kAMtivarjitAH niMdanIyaninadAH nidyazabdAH prakRtAH suzakunAvalokanaprakriyAsu varjyAH tathA zubhazabdAH manohArivAcaH zAMtAH phalatRNAzanAH pUrNAH madhyava // bhASA // vyarya haiM // 47 // spAtAM vRtheti // kAka kokila ye vasaMtaRtu vRthA hai aura nUkara vRkanAma baragaDako hai cA bhiDahAkaheM yA kahUM lyArI kahe haiM ye bhAdrapada meM vRthA haiM aura hAthI cAtakarka Adile zrAvaNa thAhaiM aura kamalakUM Adile padArtha krauMcakI sadRza pakSI ye zaradaRtumeM vRthA // 48 // AtaMti || rogArta hoya, bhayavAn zabda jAko hoya, vRddha hoya, dIna hoya, kaMTha jAke ghargharabolate laghu hoya, raudra hoya, kAMtihIna hoya, niMdita jAko zabda hoya ye zakunake avalokana kriyAnameM varjita haiM taise hI manohara jinakI vANI haiM zAMta zakuna haiM aura phala tRNako AhAra kareM haiM pUrNa madhya avasthA jinakI, prasanna mana jinake aise zakuna grahaNa karane yogya hai // 49 // For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 58 ) vasaMtarAjazAkune-caturthI vargaH / yadyadaMgamiha dakSiNaceSTo dakSiNaM spRzati kAryavidhAne // tasya tasya zakunaH sukhakArI duHkhakRdbhavati tadviparItaH || // 50 // zyAmA zivA piMgalikAnyapuSTA pachIravAH mUkarikA tatheha || chucchaMdarI cApi zubhAya vAmA puMnAmadheyAH zakunAca sarve // 51 // zrIkaMThachikAraruruplavaMgAH zrIkarNacASaiau bhaeko mayUraH // zyenaH samaM pippikayA prazastAH strI nAmadheyA api dakSiNena // 52 // // TIkA // yasaH suditAH saMtuSTamAnasAH evaMvidhA grAhyA iti tAtparyArthaH // 49 // yadyadaMgamiti // yaditi SaSThyarthe avyayaM tena yasya yasya aMgaM dakSiNaM zakunaH spRzati fire dakSiNaveSTa iti dakSiNaceSTA yasya sa tathA kAryavidhAna iti kAryasya - ari vilokana tasminnityarthaH / tasya tasya aMgasya puruSasya zakunaH zubhakArI syAt tadviparItaH vAmaceSTaH vAmAMga gacchan vA spRzan duHkhakRdbhavati // 50 // atha yiyAsoye vAmapakSe zakunAste zubhAstAnAha // zyAmeti zyAmA podakI zivA zRgAlI piMgalakA cIvarI pUrvoktA anyapuSTA kokilA pallI gRhagovA tasyA ravAH zabdAH sukarikA prasiddhAcchaMda gaMdhamUSikA etA vAmAH zubhAya bhavati tathA ye puMnAmadheyAH puruSasaMjJakAste'pi vAmAH zubhadA bhavatIti tAtparyArthaH // 51 // piyAsoyeM dakSiNe bhAge zakunAH te zubhAstAnAha || zrIkaMTha iti // zrI // bhASA // yadyadaMgamiti | suMdara jAkI ceSTA aiso zakuna jA jA dakSiNa aMgakUM sparza kareM kAryavidhA na tAtA aMgako puruSakUM zakuna zubhakArI hoya hai vAmajAka ceSTA aiso zakuna vAmAMga gamanakarata duHkhakUM karanevAlo hoya // 50 // zyAmeti // podakI, zRgAlI, piMgalikA kokilA, pallI jo chapakalI tAko zabda, sUkarI, cakacaMdaraye strI saMjJaka nAma zakuna vAMye zu bhake devevAre haiM aura puruSanAmabhI je kAka, kapota, kAraDaMba, baMjula, tittira, haMsAdika ye sa zubha devAre haiM // 51 // zrIkaMThaiti // zrIkaMThanAma khaMjarITa aura chikkara nAma mRgavizeSa aura ruru nAma mRgavizeSa aura vAnara aura zrIkarNanAma pakSivizeSa hai aura vana For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mizritaprakaraNam 4. (59) veDAravAH sphoTita gItavAdye puNyAhazaMkhAdhyayanAMbukuMbhAH || vAmena puMvatkathayati bhadraM strIvacchubhA dakSiNatazca vAcaH // ||5|| khaMjanAjanakulAH zikhicApau kIrtanekSaNarutairdadatISTam || jAhakAhizazamUkaragodhAH kIrtanena na tu dRSTarutAbhyAm // 54 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // kaMThaH khaMjarITaH chikkaro mRgavizeSaH 'chikkArazcittalaH smRtaH' iti jayaH / rururmRgabhedaH plavaMgaH kapiH zrakarNaH pakSivizeSaH vanacaTaka ityanye cAvaH pUrvoktaH bhaSakaH pakSivizeSa gRH gatiriSTA tadukam idaM me siddhidaM kArya bhavitA gunakottamaH" ityukte dakSiNA ceSTA vAmagatimateti / mayUraH zikhI spenaH sAdanaH pi pikayA pakSivizeSeNa samaM sahArthe tRtIyA ete dakSiNena prazastAH atra pippikAzabdena koDiAlaH yaH jalopari kaMpayamAnastiSThati ye strInAmadheyAH strInAmAna: sArikAca kAlikAstepi dakSiNenetyarthaH / dakSiNa mAge mazastAH // 52 // veDAkheti // veDAravAH peTikAmabhRtayaH svasutADanamityanye sphoTitahastA sphoTana Du ityante / gItavAdyAni prasiddhAni puNyAha ityAzIrvAdaH zaMsaH arthAcchesadhvaniH adhyayanaM vedadhvanirityarthaH / aMbukuMbhaH jalabhRtakuMbhaH ete jAmena bhaI kathayati kiMvat puMvat tathA vAcaH dakSiNataH zubhA bhavaMti kiMvat strIvat yathA dakSiNe stro zubhA tathA zubhavAco'pi dakSiNe zubhadA ityarthaH // 53 // khaMjaneti // khaMjana: khaMjarITa: ajaH chAgaH nakulaH prasiddha: zikhI mayUraH cASaH kikIdiviH e // bhASA // kabhI koI yAkUM kaheM aura cApa aura zvAnakI bAI gati zreSTha haiM, aura mayUra aura zikharA aura koDiyAla jalake Upara kaMpAyamAna sthita rahe haiM ye saba aura strIsaMjJaka jehaiM te bhI dakSiNa nAma jemane prasiddha haiM || 12 || veDAveti // DAravanAmase ceTikAdika koI yAkUM svabhujatAGana kahe haiM aura sphoTinAma hAthako sphoTana kare haiM, koI caDDu kahe haiM, aura gItabAje puNyAhavAcana azIrvAda zaMkhadhvani vedAdhyayana jalako bharokuMbha ye vAmakarake puruSa kI sI nAI zubha haiM, aura strIjaise dakSiNa meM zubha hai taise hI vANIbhI dakSiNa meM zubhadevevArI hai // 13 // khaMjaneti // khaMjana vA khaMjarITa, aura chAga vA bakariyA, aura nyolA, aura For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (60) vasaMtarAjazAkune-caturtho vargaH / acchabhallakapidarzanazabdau siddhidau na parikIrtanamiSTam // dakSiNena gamanaM viSamANAM zobhanaM nakulapakSimRgANAm // // 55 // purallikAcchikarakUTapUrAH pradakSiNenAni bhavaMti zastAH // dinAvasAne nakulaM ca cApaM vAmena yAte bhRgurAha zastam // 56 // // TIkA / / teSAmanyatamaH kIrtanekSaNarutairiti kIrtanaM nAmoccAraNam IkSaNamavalokanaM rutaM zabdaH pazcAditaretaradvaMdvaH / iSTaM dizaMti na tu dRSTarutAbhyAM vilokitazabdAbhyAM zubhaM dadatIya'thaH / jAhakaH sehala iti prsiddhH|ahiH sarpaH zazazazakaH sUkaraH varAhaH godhA gohati prasiddhaH eSAmanyatamaH kIrtanena kevalanAmoccAraNena iSTaM dizati na tu dRSTarutAbhyAM zubhaM dizaMtItyarthaH // 54 // accheti||acchH RcchaH ulUka ityanye / bhallo mRgavizeSaHkapiH vAnaraH eteSAM darzanazabdau siddhidau paraM kIrtanaM neSTaM tathA nakulapakSimRgANAM viSamANAM viSamasaMkhyAkAnAmeva dakSiNena gamanaM zobhanam atra pakSizabde na cApo gRhyate // 55 // puralliketi // purallikAH pidaDIti prasiddhibhAjaH chikkaro mRgavizeSaH kUTapUrAH pUrvoktAH ete hi divase pradakSiNena gatAH zastAH bhavaMti bhRgurAcAryastu dinAvasAne divasasya virAme nakulaM ca punazcASaM vAmena yAte zastaM zobha // bhaassaa|| mayUra, aura cApa, ebhI nAmoccAraNa, avalokana, zabda inakarake iSTa jo vAMchita tAya debavAre haiM, aura jAhaka sehalanAmakarake prasiddha hai, sarpa zazAnAma khargosa sUkara goha ye kevala nAmoccAraNahI karake iSTa jo vAMchita tAya deve haiM, dIkhave karake zabdakarake zubha nahIM deva haiM // 14 // accheti // Rccha aura bhalla, vAnara inake darzana aura zabda ye donoM siddhike devebAre haiM aura kevala nAmaleno iSTa nahIM hai taisehI nakula pakSinAma cASa, mRga ye viSama saMkhyA hoMya tau inako dakSiNa gamana zubha hai // 55 // puralliketi // purallikA nAma pidaDI aura chikara nAma mRga khosa aura kRTapUra nAma kaDachI ye divasameM dakSiNa mAUM zubha hoya haiM aura bhRgujI nAma 'AcArya, so nakula nAma nyolA aura cApa nIla vA For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4 sarvAgamaidaiSTibilAdhivAsA vAmena yAMto gaditAH prazastAH // sarve'balAnAM naravaiparItyAduktaM samastaM zakunaM prazastam // 57 // prAcyA prazastau hayazuklavarNI zastau tathA kravyazavAvavAcyAm // zaste ca kanyAdadhinI pratIcyAM zastA udIcyAM dvijasAdhugAvaH // 58 // pravartako yo gamanasya pUrva sa eva pazcAtpratiSedhakazcet // mRtyuM ripubhyaH samaraM rujaM ca gaMtustathAnyAMzca karotyanarthAn // 19 // // TIkA // na mAha kathayAmAsetyarthaH // 56 // sarvAgamairiti // daMSTriNaH daMSTrAyuktAH vilAdhivAsAH vilavAsinaH sarvAgamaiH sarvazAstraiH vAmena yAMtaH prazastA zobhanA gaditAH kathitAH sarve iti samagrA ityarthaH abalAnAM naravaiparItyAtsamastaM zakunaM zobhanamuktaM puMsAM tAraiva gatiH zobhanA strINAM vAmaiva gatiH zobhaneti nirnnyH||57 // prAcyAmiti // pUrvasyAM dizi hayazuklavarNAviti hayo'zvaH zuklavarNopetaM vastu ca etau prazastau shobhnaavityrthH| tathA avAcyA dakSiNasyAM krayazavAviti vyaM mAMsaM zavaH jIvanojjhitaM vapustatheti pUrvoktavat prazastAvityarthaH pratIcyA pazcimAyAM kanyAdadhinI prasiddha prazaste zobhane kanyA ca dadhica knyaaddhinii|udiicyaamuttrsyaaN dizi dvijasAdhugAvaHzastAH zobhanAH dijazvasAdhuzca gauzca dvijasAdhugAvaH itaretaradvaMdvaH // 58 // pravartaka iti // yaH gamanasya pUrva pravartakaH sa eva zakuna: pazcAtpratiSedhako niSedhakazcetsyAt tadA gaMturnarasya ripubhyo mRtyuM samaraM raNaM // bhaassaa|| baiDareca ye bAma mAU~ka zubhakahe haiM // 56 // sarvAgamairiti // DoMDhoM karakeyukta hoMya aura bilameM nivAsake karabevAle hoMya ye bAMye hoya karake gamana kareM to zubha kaha haiM saMpUrNa zAstranamaiM aura strInaka manuSyanate viparItabhAvate saba le zakuna prazasta kahahaiM, strInakaM vAmazakuna zubha haiM // 17 // prAcyAmiti // pUrvAdezAmeM ghoDA aura zuklavarNakaM liye koIvastu ye donoM zubha haiM taisehI dakSiNadizAmeM mAMsa aura zava kahiye muradA ye donoM zubha haiM aura taisehI pazcima dizAmeM kanyA, aura dahI ye donoM zubha haiM aura uttara dizAmeM brAhmaNa aura sAdhu aura gau ye tIna zubha haiM // 58 // pravartakaiti // * jo zakuna gamanake pahale pravartako For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 62 ) basaMtarAjazAkune - caturthI vargaH / svajAtiMbhiH syAtsamakAlajAtaiH savyApasavyaiH zakunaiH sadaiva // sarvArthasiddhirniyataM yatastAnADurbudhAstoraNanAmadhe - yAn // 60 // cApabhAsabaka baMjulakAkAzcakravAkazikhikhaMjanagRdhAH || podakIka pikapiMjalakIrAH zyenavArtikakharA divasATAH // 61 // piMgalA'tha balibhojanavairI chippikA ca sahacarmacaTena // lomazIzazakavalgulikAzca prANinaH pravicaraMti rajanyAm // 62 // // TIkA // rujaM rogamanyAMzcAnarthAnkaroti // 59 // svajAtibhiriti // savyApasavyaiH vAma dakSiNagaiH svajAtibhirekajAtIyaiH samakAlajAtaiH ekakAlotpanaiH zakunaiH sarvadaiva sarvakAlaM niyataM nizcittaM sarvArthasiddhiH syAdyataH yasmAtkAraNAdbudhAH vidvAMsastAJchakunAMsto raNanAmadheyAnAhuH toraNamiti nAmadheyaM yeSAM te tathoktAstAn // 60 // cApeti // cApaH pUrvoktaH mAsaH kAvareH pakSivizeSaH 'bhAsastu gokukuTaH ' itijaya ko veti keciddhakaH prasiddhaH baMjulaH pakSivizeSaH sUtradhAra ityanye kAkAH prasi cakravAkaH kokaH zikhI mayUraH khaMjanaH khaMjarITaH gRdhaH dUradRk gIdha iti loke prasiddhaH podakI devI kapiH vAnaraH kapiMjalo gaNezaH kIraH zukaH zyenaH siMcAraka iti prasiddhaH vArtikaH pakSibheda: vaTera iti prasiddhaH kharaH gardabhaH ete divasATA divasacAriNo bhavatItyarthaH // 61 // piMgaleti // piMgalA pecakaH balibhoja // bhASA // karave vAro hoya, aura vohI zakuna pIche niSedhako karabevAro hoya to gamanako karavevAro jo manuSya tAkUM vairInate mRtyu hoya aura saMgrAma aura roga aura je anartha tinheM kareM haiM // // 19 // svajAtibhiriti // eka jAtike hoMya vAMe dakSiNa hoya ekakAlameM hoMya aise zakunanakara ke sarvakAlameM sarva siddhi hoMya yAhIte vivekI ine toraNa nAmadheya kahaiM haiM // 60 // cASeti // cASabhAsanAma kArI pakSI bagalA baMjulapakSI nAma sUtradhAra kAka cakravAka nAma koka mayUra khaMjana nAma khaMjarITa gIdha podakI vAnara kapiMjala sUA zikharA vArtikapakSI baTera yA nA kara prasiddha haiM gardabha ye sabadivasacArI haiM arthAt dinameM bicarane - cAre // 61 // piMgaleti // piMgalAnAma pecaka, vadhU, chipakalI, carmacaTa nAma cAmAceDI For Private And Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. ( 63 ) mAnuSAzca nakulAzca biDAlAzchAgagomRgamRgAri zRgAlAH // dvIpisarpapikasArasahaMsAH mUkarAzca nizi cAhni caraMti // 63 // bhavedanalpaH prathamaM tato'lpaH svaro'nukUlospi narasya yasya // muSNaMti nUnaM pathi taskarAstaM yalena tasmAcchakunaM parIkSyam // 64 // // TIkA // navairI vUkaH chippikA marusthalyAM chApo iti prasiddhaH yacchandazravaNAjjanAnAM rudhira prakopo bhavati carmacaTena cAmAceoDe kAnu iti prasiddhena saheti sArdhaM lomazI laMkaDI zazakaH prasiddha: valgulikA mukhaviSThA vAguli iti loke prasiddhA ete prANino nizi vicarati rAtricAriNa ityarthaH // 62 // mAnuSAzceti // mAnuSA narAH nakulAH sarvanAH prasiddhAH viDAlA mArjArAH chAgaH ajaH gauH prasiddhA mRgo hariNaH mRgAriH siMhaH zRgAlo gomAyureteSAmitaretaradvaMdvaH / dvIpI citrakaH sarpaH bhujaMgaH pikaH kokilaH sArasaH prasiddha: haMsazcAMgaH sUkarI varAhaH ete nizirAtrau ahni divase ca caraMti ahorAtracAriNa ityayaH // 63 // bhavediti // yasya narasya prathamamanakUlaH zakunaH analpasvaro bhavettato'lpasvaro bhavet yathA kharaH prathamaM mahatsvareNa rauti mAM kSINasvaro bhavati kazciprathamaM sUkSmasvareNa rauti tadanu mahatsvareNa rauti tadarthaM vacanaM nUnaM nizvitaM janaM taskarAM muSNaMti // bhASA // vA kAnuiti prasiddhaH lomazInAma luMkaDI zazaka nAma khargesa balgulikAnAma mukhaviSTA bAgula yA nAmakara prasiddha hai ye saba rAtrimeM vicare haiM // 62 // mAnuSAzceti || manuSya nakula, nyaulA, bilAva, bakariyA, gau, mRga, siMha, zrRMgAla, hastI, sarpa, kokila, sArasa, haMsa, sUkara, ye saba rAtrimeM aura dinameM bhI vicareM haiM // 63 // bhavediti // jA manuSyakaM prathama anukUla zakuna hoya, aura analpasvara arthAt thoDA strarajAmeM na hoya, aura tA pIche alpasvara hoya jaise khara prathama to UMce svarakara ke rudana karahai tApIcha aMtameM kSINasvara hoya, aura koI koI gardabha pahale tA pIche mahAn UMce svara karake rudana kara haiM tau sUkSmasvara karake rudana kare haiM mArga meM caura tApu nizcayahI For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (64) vasaMtarAnazAkune caturtho vrgH| vAmAH kvacidakSiNataH kvacicca deza zivAkAkakarApikANAm // zabdAH prazastAH zakunaM tu tasmAllokaprasiddhayA'pi parIkSaNIyam // 65 // sadAdhvagaryojanamAtrazeSe kalyANakAmainagarapraveze // grAmapraveze'pi ca gItahAsye kozAvazeSe parivarjanIye // 66 // savyApasavyAbhimukhI tathA'nyA parAGmukhI corddhamadhomukhI ca // savyApasavyAvivartana dve aSTau puro'STau gatayazca pRSTa // 67 // // ttiikaa|| tasmAdyanena yatnapUrvakaM zakunaM gaveSaNIyaM nirIkSyamityarthaH // 64 // vAmeti // zivA kvaciddeze vAme prazastA kvacidakSiNataH zubheti. karApikANAM zabdAH kaciddeze dakSiNataH kacidvAme vAmabhAge prazastAH tasmAllokaprasijhyApizakunaM parIkSaNIyaM nirIkSaNIyamiti karApikA maharIti loke prsiddhaa||65|| sadA iti||ngrprveshe yo, janamAtrazeSe kozAvazeSe grAmapraveze tayoH praveze ca kalyANaM zreyaH vAMchadbhiH pathikaiH gItahAsye gAnahasane parivarjanIye tyAjye ityarthaH kadA sarvadA sarvakAlam // 66 // ||svyaapsvyeti|| savyA vAmA dakSiNato yA vAmaM yAti apasavyA dakSiNA yA vAmato dakSiNaM yAti abhimukhIti yA saMmukhamabhyeti parAGmakhIti agrata utthAya parAGmukhaM yAti Urdhvamiti yA agrataH urddha gacchati adhomukhIti yA upariSTAdadho mukhI patati savyApasavyArdhavivarttane de iti savyaM vAmamapasavyaM dakSiNaM tayorardhamardha // bhaassaa|| ruSakuM Thagale, tAteM yatnapUrvaka zakuna dekhabeka yogyahai // 64 // vAmeti // zivAkoI dezameM bAI zubha hai, aura koI dezameM dAhanI zubha hai, aura karApikAnako zabda kaI vAmeM zubhahai, kaI dAhine zubhahai, tAte lokameM jo prasiddha zakuna haiM te bhI dekhabeka yogya haiM karApikA nAma mahAra yA nAma karake prasiddha hai / / 65 // sadAdhvagairiti // cAra koza nagara rahai, athavA eka koza grAma bAkI rahai, taba ina donoMnake pravezameM apane kalyANakI vAMchA karai, una puruSanarle gIta bAje hAsya ye varjano yogya hai // 16 // savyApasavyati // savyA nAma bAmA dakSiNa bhAgate vAMye mAhUkaM jAya, aura apasavyA nAma dakSiNA For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mizritaprakaraNam 4. jAtodaye dIptakakubbibhAge prazAMtadigjena kRtAnunAdaH // anarthazaMkAM zakuno vidhAya niHsaMzayaM niSphalatAM prayAti // // 68 // prazAMtadigjo vihitAnunAdo yadA bhavedIptadigutthitena // zreyastadAnI zakunaH pradarya prayAti vaiphalyamavazyameva // 69 // paMcapANi zakunAni dehinAmuttarottarakRtodayAni cet|| pUrvapUrvamabhibAdhya nizcitaM tadadAti zakunotimaH phalam // 70 // // TIkA // mArgastasmAnivartanena vartanena dve gatI bhavataH / itthaM zakunAnAmaSTau gatayaH puraH agre aSTau gatayaH pRSThe ca tathA cArapRSThAbhyAM SoDaza gatayo nigditaaH||6|| jAtodaya iti // dIptakakubvibhAge jAtodaye zakune sati prazAMtadigjena kRtAnunAda iti prazAMtadikSu jAtaH prazAMtadigjastaccha kunena kRto'nunAdo yena sa tathA evaMvidho bha. vet tadA zakunaH anarthazaMkAM vidhAya niHsaMzayaM nizcitaM niSphalaM prayAti // 68 // prazAMta iti // dIptadigutthitena zakunena vihitAnunAdaH prazAMtadigjo yadA zakuno bhavati tadAnIM zreyaH pradarzya zakunaH avazyameva vaiphalyaM prayAti // 69 // paMcaSANIti // uttarottarakRtodayAni uttaramuttaramane kRto vihitaH udayo yai. // bhaassaa|| to vAMye mAUte dakSiNabhAga mAUkU jAya, aura jo sanmukha Ave tAkU abhimukhI kahehai agADItUM uThakarake pIcheDU jAya, tAMsU parAGmukhI kahai haiM aura agADIte uThakarake U nAma Upara* gamana karai yAkU UrdhvamukhI kahai haiM, aura Uparate nIco mukha karake paDe tAkaM adhomukhI kahai haiM, aura vAyo jemano inake aMtara dvAramArgastana veSTana karake ardha hoya yA prakAra zakunanakI ATha prakArako gati hai aura Age pRSTa agADI pichADI karake SoDazagatI // 67 // jAtodaya iti // dIptadizAmeM zakuna udaya hoya tA pIche zAMta dizAkarake kiyohai zabda jAne aiso zakuna anarthakI zaMkA karahai nizcaya niSphalatA prApta hoya // 18 // prazAMta iti / / dIptadizAmeM nAda hoya aura zAMtadizAmeM zakuna hoya taba kalyANa hoya vo zakuna avazyahI vizeSa phaladAtA hoya // 69 // paMcaSANIti // jA puruSakU uttaro. For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune-caturtho vrgH| bhUrayaH khagamRgAH samAkulAstulyakAlavihitAravAstu ye // te bhavaMti paradezayAyinAM dehinAM maraNakAriNo dhruvam // 71 // mizrakasaptatinAvamimAM yo nirmaladhIradhirohati dhiirH|| zAkunasAgarapArayiyAsoAkulatA bhavatIha na tasya / // 72 // // iti zrIvasaMtarAjazAkune vicArita mizraprakaraNaM nAma caturthoM vargaH // 4 // ||ttiikaa // stAni paMcapANi paMca vA Sad vA paMcaSANi zakunAni dahinAM manuSyANAM cadbhavaMti pUrva pUrvamabhivAdhya nizcitamaMtimaH zakunaH phalaM dadAti // 70 // bhUraya iti // ye khagamRgAH khagAH pakSiNaH mRgAH vanyasattvAHkhagAzca mRgAzceti vNdH| tulyakAlavihitAravAH samakAle kRtazabdAH samAkulAH saMghIbhUtAH syuH te paradezayAyinAM dehinAMdhravaM maraNakAriNo bhavaMti // 71 // mizrakota // imAM mizrakasaptatinAvaM mizrakaspa saptatizlokasaMkhyAkA tarI yaH nirmaladhIH vizuddhabuddhiH sadyaH adhirohati adhyAste tasya puruSasya zAkunasAgarapArayiyAsoriti zAkunaM tadrUpo yaH sAgaraH samudraH tasya pAraM yiyAsorgantukAmasya ihAtra loke zakuna zAstre vyAkulatA vyagratA na bhavatItyarthaH // 72 // vasaMtarAja iti // mayA vimizrikaM vicAritaM vicArapathaM nItamanyAni vizeSaNAni pUrvavat // iti zarbujayakaramocanAdisukRtakAribhiH mahopAdhyAyazrIbhAnucaMdagaNibhirbhAvaracitAyAM vasantarAjaTIkAyAM vimizrakazcatoM vargaH // 4 // ||bhaassaa|| ttara pAMca chai zakuna hoMya taba pahale huye jo zakuna tine bAdhakarake nizcaya aMtima kahiye pichalo jo zakuna so phala devaihai // 70 // bhUraya iti // jo khaga, maga ye ekakAlameM zabda kareM aura samUha hoya to te zakuna paradeza jAyavevArenakU nizcayahI maraNake karavevAle haiM // 71 // mizraka iti / / nirmala jAkI buddhi aiso jo dharipuruSa yA mizraka nAmakara jo sattara zloka rUpI nAva tAmeM car3ha zAkuna rUpa jo sAgara samudra tAke pAra hoyavekU icchAkara rahyo tA puruSakU vyAkulatA nahIM hoya / / 72 // iti zrImajjaTAzaMkarAtmajajyotirvicchIdharakRtavasaMtarAjazAkuna bhASATIkAyAM vimizrakazcaturthoM vargaH // 4 // For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zubhAzubhaprakaraNam 5. (67) yatnataH kRtamayatnanirmitaM maMgalaM yadubhayAtmakaM bhvet||aprytnvihitN ca maMgalaM tatsamastamupadizyate'dhunA // 1 // kItanAcchravaNato vilokanAtsparzanAtsamadhikaM yathottaram // maMgalAya dadhicaMdanAdikaM syAtpravAsabhavanapravezayoH // 2 // dadhyAjyadUrvAkSatapUrNakuMbhAH siddhAnasiddhArthakacaMdanAni // AdarzazaMkhAmiSamInamRtsnAgorocanAgomayagomadhUni // 3 // // TIkA // yatnata iti // adhunA tatsamastamupadizyate kathyate tat kiM yanmaMgalamubhayAmakamubhayaM bhavedakaM yatnataH kRtaM puruSapreraNayA jatimekamayalanirmitaM puruSapreraNaM vinaiva svabhAvataH samupasthitaM samAgatamamaMgalaM tu aprayatnavihitameva na hyamaMgale kasyaci prayatno bhavatIti // 1 // kIrtanAditi // yanmaMgalaM yathottaraM samadhikaM syAt jAyate kasmAtkIrtanAtsvayaM nAmagrahaNAt zravaNataH parebhyaH zravaNAt vIkSaNAt svayaM dRSTayavalokanAttat dadhicaMdanAdikaM pravAsagamanapravezayoriti pravAsagamanaM paradezagamanamityarthaH / anyathA paunaruktyaM syAt pravezaH prAmAdau pravezanaM pravAsabhavanapravezayoriti pAThe gRhapravezanam anyodH| dadhi prasiddhaM caM.nAdika caMdanaprabhRtisparzAt maMgalAya vinadhvaMsAya syAt // 2 // dadhyAjyeti // da. dhikSIrajamAjyaM sarpiH dUrvA dUba iti loke prasiddhAHakSatAH taMDulAH pUrNakuMbhAH pA // bhaassaa|| yatnata iti // gamanakaravevAla* eka maMgalayatna karake kiyo hoya koI puruSako preraNA karake zubhayuktaMpadArtha leke sanmukha Ano ye aura vinA yatna kare bina akasmAt zubha zakuna sanmukha Ano aura yatna karake kiyo maMgala huyo, aura bAI samaya akasmAt vinA yatna . karebhI maMgala hoya ye ubhayAtmaka maMgala, aura amaMgalameM to kAhUko yatna nahIM hoya vo vinA yatna kare vinA hoya hai so ye saba aba paMcamavargameM kahai haiM // 1 // kIrtanAditi // apane mukhasU hI nAmale athavA dUsaro uccAraNa kare Apa sunehI yAteM, aura Apa sanmukha Ate dekha yAtebhI paradezagamana samayameM athavA gRhapraveza grAmapraveza samayameM dahI caMdanAdika maMgalake liye haiM arthAt sparzajJa vighnanivAraNake liyehaiM // 2 // dadhyAjyeti // dahI 1 ghRta 2 dUba 3 For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (68) vsNtraajshaakune-pNcmo-vrgH| gIrvANavINAphalabhadrapIThapuSpAMjanAlaMkaraNAyudhAni // tAMbUlayAnAsanavardhamAnadhvajAtapatravyajanAMbarANi // 4 // aMbhojabhaMgArasamiddhavahnigajAjavAdyAMkuzacAmarANi // ratnAni cAmIkaratAmrarUpyaM ba?kapAdauSadhayaH surA ca // 5 // // TIkA // nIyena pUrNAH ghaTAH siddhAnnaM siddhamannaM siddhArthakaH sarpapaH caMdanaM malayajaM AdarzaHmu. kuraH zaMkhaH jalaja AmiSaM mAMsaM mIno matsya mRtsnA mRttikA gorocanA gavAmudarAsamudbhUtaM pItavarNa gomayaM chagaNaM gauH prasiddhA madhumadhumakSikAmukhaniSThayUtam // 3 // gIrvANa iti // gIrvANaH devapratimA vINA vallakI phalaM prasiddhaM bhadrapIThaM siMhAsanaM puSpaM kusumamaMjanaM netrAMjanamalaMkaraNamalaMkAraH AyudhaM zastraM pazcAditaretaradvaMdaH / tAMbUleti tAMbUlaM prasiddhaM yAnaM vAhanamAsanaM catuSkikAdi vardhamAnaH zarAvasapuTaH dhvajo vaijayaMtI AtapatraM chatraM vyajanaM prsiddhmNbraannyNkuNshaanytretretrHsmaasH||4|| aNbhojeti||aNbhoj kamalaM bhuMgAraH kalazaH jhArIti prasiddhaH samiddhavahniH dIptavadviH gajo hastIajazchAgaH vAdyaM bheryAdi aMkuzaM mRNiH pratItaM cAmaraM bAlavyajanaM ratnaM prasiddhaM cAmIkaraM suvarNa raupyaM rajataM tAmra prasiddha vaDhekapazuH baddhazcAsau ekapazuzceti vigrahaH pazUnAM vRMdamekaH pazurvA oSadhyaH phalapAkAMtAH surA madham // 5 // // bhASA // cAvala 4 jalakobhanyo kuMbha 5 siddha huyoanna 6 sarSapa-sarasoM 7 caMdana 8 kAca 9 zaMkha 10 mAMsa 11 matsya 12 mRttikA 13 gorocana 14 gobara 15 gI 16 sahata 17 // 3 // gIvANeti // devatAnakI pratimA 18 vINA 19 phala 20 siMhAsana 21 puSpa 22 netranako aMjana kAjala vA suramA 23 alaMkAra bhUSaNa 24 zaka 25 tAMbUla 26 vAhana 27 Asana--pAlakI myAno 28 zarAvasaMpuTa 29 vajA chatra 31 vyajana paMkhA32 vastra 33 // 4 // aMbhojeti // kamala 34 kalaza-jhArI 36 daptihuI agni 36 gaja 37 bakariyAM 38 bherIkU Adileke bAje 39 aMkuza 40 camara 41 ratna 42 suvarNa 43 cAMdI 44 tAmo 45 baMdhehuye pazunako samUha vA ekapazu pA~va jAko eka baMdho hoya 46 phalajAmeM paka gaye hoMya aisI auSadhI 47 madirA 48 // 5 // For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (69) zubhAzubhaprakaraNam 5. vanaspatirnUtanazAkameva mAMgalyapaMcAzadidaM prasiddham // zubheSu kAryeSvazubheSu caiva kAryodhatAnAM zubhadaM sadaiva // 6 // etAni dRSTvA zubhadarzanAni kurvIta hRSTaH pathi dakSiNena // sakRdvilokya hya'zubhAvahAni tyaktAni vAmena zubhA bhavaMti // 7 // gAMdhAraSaDjAvRSabhastathA'nyasvareSu gaMbhIramanoharA ye|| vAditravedadhvaninRtyagItamityAdi zastaM kila yanna raudram // 8 // // TIkA // vanaspatiriti // vanaspatiH prasiddhaH nUtanazAkaM phalavizeSaH evaM pUrvoktaprakAreNa mAMgalyapaMcAzaditi mAMgalyasya maMgalabhUtasya vastunaH idaM, paMcAzat prasiddham loke prasiddhi prAptamityarthaH / kAryodhatAnAM puMsAM zubheSu kAryeSu tathA azubheSu kAryeSu sadaiva sarvakAlaM zubhadam // 6 // etAnIti // etAni pUrvoktAni zubhadarzanAni zubhaM darzanaM yeSAM tAni tathA dRSTvA hRSTaH pramuditaH puruSa iti zeSaH pathi mAgeM dakSiNena kuryAda zubhAvahAni sakRdekavAraM vilokya vAmena tyaktAni zubhAni bhavaMti // 7 // gAMdhAra iti // taMtrIkaMThotthiteSu saptamu gAMdhArastRtIyaH svaraH SaDjaH prathamaH RSabhaH dvitIyaH svaraH tathAnyeSu etavyatirikteSu svareSu ye manoramAH manoraMjakAH vAditraM turya vedadhvaniH vedoccAraH gItaM gAnaM nRtyaM nartanamityAdi etatprabhRti yantra // bhaassaa|| banaspatiriti // vanaspati vRkSa 49 navInazAkaphala 50 ye paMcAza maMgalavastu lokameM prasiddha haiM kAryameM udyukta hoya raheM jinapuruSanakU zubhakAryanameM taisehI azubhakAryanameM ye sarvakAlameM zubhake devevAre haiM // 6 // etAnIti // zubha haiM darzana jinake aise ye kahe je padArtha tine mArgameM dekhakarake prasannahoyake inakaM jemane bhAgameM leke gamana karai aura jera azubha padArthahaiM une ekapota dekha karake une vAma bhAgameM tyAga karake gamana kare phira dekhe nahIM to zubhake devevAre hoya // 7 // gAMdhAra iti // sAtoM svaranameM tIsaro svara gAMdhAra aura prathamasvara SaDja aura dvitIya svara RSabha, aura inate nyAre svara haiM tinameM je manakuM prasanna karavevAre hoMyate aura bIje vedadhvani gItanRtya inakU Adile jo bhayakU pragaTa na ka For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (70) vasaMtarAjazAkune-paMcamo vrgH| AdAya riktaM kalazaMjalArthI yadi brajetko'pi shaadhvgen|| pUrNa samAdAya nivartate'sau yathA kRtArthaH pathikastathaiva // // 9 // aMgArabhasmeM dhanarajjupaMkaM piNyAkakAsituSAsthikezAH // kRSNAyasA valkalakRSNadhAnyapASANaviSTAbhujagauSadhAni // 10 // tailaM guDazcarma vasAvibhinnaM riktaM ca bhAMDaM lavaNaM tRNaM ca // takrArgalAzRMkhalavRSTivAtAH kArye kvacitrizadidaM na zastam // 11 // // ttiikaa| raudraM na bhayajanakaM tacchastaM mantavyamityarthaHnA AdAyeti // yadi ko'pi jalArthI riktaM kalazamAdAya adhvagena saha vrajet gacchet yathA pUrNa kalazaM samAdAya asau jalArthI nivartate tathA pathikaH kRtArthaH kRta kAryaH svagRhamabhyetItyarthaH // 9 // aya purato yAni yAni na zubhAni tAni tAnyAha // aMgAreti / / aMgAraH dagdhakASThAMzaH bhasma kSAramindhanamantrapAkArtha kASThaM rajjuH prasiddhA paMka kardamaH piNyAkaH pIDayamAnatilAzazeSaH kArpAsaH prasiddhaH tuSaH dhAnyatvam asthi prasiddha kezAH alakAH kRSNaM vastu ayo loha valkalaM vRkSatvaka kRSNadhAnyaM mASAdi pASANaH prastaraH viSThA malaH bhujaMgaH sarpaH auSadhaM pratItaM sarveSAmevetaretarabaMdaH // 10 // tailamiti // tailaM prasiddhaM guDaH ikSuvikRtiH carma tvak vA ajinaM vasA nAyuvizeSaH vA mAMsarasaH vibhinnaM bhamaM riktaM vA bhAMDaM bhAjanaM lavaNaM samudrAdiprabhavaM tRNaM zu // bhASA // re te zubha jAnano // 8 // AdAyeti // jo koI jalako arthI khAlI kalaza leke vAmamArgIke saMga gamana kareM phira jala kalazameM bharake pIcho Ave to gamana karavevAro pathikabhI kRtArtha hoyake apane ghara Ave // 9 // aMgAreti / / binAdhUmako aMgAra 1 rAkha 2 iMdhana lakaDI UpalA 3 rajju 4 kIca 5 tilakuTA 6 kapAsa 7 tuSa 8 asthi 9 khule huye keza 10 kAlIvastu 11 loha 12 valkala 13 vRkSakI tvacA chAla 14 kAle tila uDadAdi 15 pASANa 16 viSTA 17 sarpa 18 auSadha 19 // 10 // tailamiti // taila 20 guDa 21 cAma majAhIna 22 khAlI vA phUTo pAtra 23 lavaNa 24 For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zubhAzubhaprakaraNam 5. (71) svapAdajAnuskhalanaM dezAnAM saMgaH kacidghAtapalAyanaM ca // dvArAbhighAtadhvajavastrapAtAH prasthAnavighnaM kathayati yAtuH // // 12 // mArjArayuddhAravadarzanAni kaliH kuTuMbasya paraspareNa // cittasya kAluSyakaraM ca sarva gaMtuH prayANapratiSedhanAya // 13 // // TIkA // kathAsaikadezaH takaM prasiddham argalA kASThavizeSaHzRMkhalaH lohamayApratItaH vRSTiHvarSA vAtaH vAyuvizeSa idaM triMzat kvacitkAryeSu na zastaM sarvatra ashobhnmityrthH| kacidRSTighAtA ityapi paatthH||11|| svapAdeti // svapAdanAnunoH skhalanaM tathA dazAnAM vastraprAMtAna saMgaH kvacidilagnaM ghAtena yuktaM palAyanadvArAbhighAtaH gacchataH dvArasthakASThAdinA ghAtaH dhvajavastrapAtAH dhvajavastrayoH pAtaH patanaM nUnaM nizcitaM ete pUvoktAH prasthAnavighnaM prasthAne calane vighnamaMtarAyaM kathayaMti pratipAdayaMti svapAdayAnaskhalanamityapi pAThaH // 12 // mAnAroti // mAnArayuddhAravadarzanAnIti mArjArayoyuddhamAravaH zabdaH darzanaM vilokanaM tAni tathA kuTuMbasya paraspareNa kaliH kezaH yadanyacittasya manasaH kAluSyakaraM tatsarvaM gaMtuH prayANapratiSedhanAya bhavatIti tAtpa // bhaassaa|| tRNa-sUkhI ghAsa 25 chAcha 26 kASTha 27 lohekI sAMkala 28 varSA 29 vAyu 30 pe tIsa vastu saba kAryanameM zubha nahIM haiM sadA azubha haiM // 11 // svapAdati // apano pA~va jAnu inako skhalana honA, aura vanake pallenako saMga kahA laga jAya, kAUmeM aTaka jAya, aura koI bhAgyau jAto hoya yA jaladIhI jAto hoya vAke hAthako prahAra lagajAya vA pA~vakI Thokara lagajAya athavA vastra kAhI phaTakAra laga jAya aura dhvajA patAkAko patana hono aura vastrako patana hono aura calatI samayameM dvAremeM koI kASTAdika karake ghAtahono ye saba nizcayahI calatI samayameM hoMya to vighna kahehaiM // 12 // mAjoreti // mArjAra je bilAva tinako yuddha aura inako darzana aura kuTuMbako paraspara kalaha hono aura bIjo mana malinatAke karavevAle hai ye saba gamana karanevAle puruSakaM prayANake niSedhake liye jAnano // 13 // For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 72 ) vasaMtarAjazAkune - paMcamo vargaH / dRSTe zave rodanazabdahIne mahArthasiddhiH kathitodyameSu // gRhapraveze tu zavaH zavatvaM rujaM sudIrghAmatha vA dadAti // // 14 // gaMDUSamAvartayatAM narANAmaMtarjalaM cetpravizatyakasmAt // bhavettadA'bhIpsitabhojyalAbho yaH kautukI tena nirUpyametat // 15 // ujjhitaM jhaTiti daMtadhAvanaM saMmukhaM patati yatra vAsare || bhojanaM bhavati tatra vAMchitaM vyAsabhASitamidaM hi nAnRtam // 16 // iti zrIvasaMtarAjazAkune zubhAzubhanirNayo nAma paMcamo vargaH // 5 // // TIkA // ryArthaH // 13 // dRSTa iti // rodanazabdahIne zave dRSTe sati udyameSu mahArthasiddhiH kathitA budhairiti zeSaH / praveze tu zavaH zavatvamatha vA sudIrghA rujaM dadAti // 14 // gaMDUSamiti // gaMDUSamAvartayatAM narANAM cedakasmAdatarjalaM pravizati tadA abhIpsitabhojyalAbhaH syAt / yaH kautukI syAttenaitannirIkSyaM vilokanIyam // 15 // ujjhitamiti // ujjhitaM tyaktaM daMtadhAvanaM yatra vAsare jhaTiti zIghraM saMmukhaM patati tatra vAsare vAMchitaM bhojanaM bhavati hi yasmAdidaM vyAsabhASitaM nAnRtaM satyamityarthaH 16 vasaMtarAja iti // mayA zubhAzubhe vicArite kasminvasantarAjazAkune graMthe anyAni vizeSaNAni pUrvavadvayAkhyeyAni iti zatruMjayakaramocanAdisukRtakAribhimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdra gaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM paMcamo vargaH // 5 // // bhASA // dRSTa iti // saMgameM koI roto na hoya aiso zava kahA maro muradA dIkhe to sarva udyamana meM mahAn arthasiddhi vivekanane kahI hai aura gRhapraveza samayameM to zava dIkhe to mRtyu athavA dargha roga deve // 14 // gaMDUSamiti // gaMDUSa jo kullA kara rahyo hoya manuSya tAke akasmAt bhItara jala praveza karajAya to vAMchita bhojana padArtha lAbha hoya jo ke na mAneM unakUM yA prakAra dekhaleno yogya haiM // 15 // ujjhitamiti // jAdinA dAMtuna karatemeM dAMtuna hAthameM sUM chUTake sammukha jAya paDe tAdinA bAMchita bhojana hoya nizcaya ye vyAsajI - ko vacana hai jhUTho nahIM hai satya hai // 16 // iti zrImajjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkunabhASATIkAyAM zubhAzubhaprakaraNaM nAma paMcamo vargaH // 5 // For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite aaloknprkrnnm| (73) athAbhidadhmo dvipadeSu tAvatpradhAnabhAvAcchakunaM narANAm // naimittiko yatparibhAvya bhAvyaM phalaM shubhaashobhnyobrviiti|| // 1 // naro'bhirUpaH sitavastramAlyo vAcaM prazastAM madhurAM ca jlpn|| evaMvidhA yoSidapi prayANe pravezakAle ca karoti siddhim // 2 // vamadvikezA hatamAnagarvAzchinnAMganayAMtyajatailadigdhAH // rajasvalA garbhavatI rugArtA malAnvitonmattajaTAdharAzca // 3 // // ttiikaa|| athAbhidadhma iti|| dvipadeSu tAvatpradhAnabhAvAt prAdhAnyena narANAM zakunaM vayamabhidadhmaH naimittikazAkuniko yatsamyakparibhAtya samyag jJAtvA zubhA'zobhanayoH zakunayoH phalaM brviiti||1||nr iti||evNvidho naraH prayANe gamane pravezakAle ca siddhiM. karoti kIga abhirUpaH yogyarUpaHsitavastramAlya iti site vastramAlye yasya sa tathA kiM kurvan prazastAM zobhanAM madhurAM ca vAcaM jalpana evaMvidhA yoSidapi tathAvidhaphalakItyarthaH // 2 // vmnniti|| ete sarvasamohiteSu sakalakAMchitArtheSu duHkhAvahAH tAneva pratipAdayavAha vamadvikezA hatamAnagarvA iti vamaMta. udgirantaH vikezAH gatakezAH hatau mAnagarvI yeSAM te tathA pshcaatkrmdhaaryH| chinAMganAMtyajatailadigdhA iti chinnamaMgaM yeSAM te tathA nagnAH vastrarahitAH aMtyajAH zUdrAstailadigdhAstaila // bhaassaa|| athAbhidadhma iti // paMcamavargake kahe pIche aba chaThe vargameM doya pAvanake dvipadajIvanameM manuSya mukhya haiM so prathama manuSyanako zakuna kahai haiM manuSyanako nimitta karakai zubha azubhanako phala kahahaiM // 1 // nara iti // suMdara rUpavAn hoya, zvetavastra zvetamAlA dhAraNa kare hoya, suMdaravANI bolato hoya, aiso manuSya sanmukha vA dakSiNa Ato hoya to gamanameM, aura pravezameM siddhi karaihai athavA strI bhI aisI dIkhai to puruSako so phala karai ||2||vmnniti|| sarva kAryanameM duHkhake devevAre tinai kahai haiM vamanakarato hoya, kezavinA mUMDa muMDAye huyo hoya,kAU karake mAnagarva jAko dUra huyohoya,aisI hoya aMga jinako chinnahoya,nagna hoya,zUdra hoya, taila karake lipta jAko aMga hoya, rajasvalA strI hoya, garbhiNI hoya, rogAta hoya, malayukta hoya, madyapAnA For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (74) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vrgH| dInadviSatkRSNavimuktakezAHkramelakasthAH khrsairibhsthaaH|| saMnyAsisAkraMdanapuMsakAdyA duHkhAvahAH sarvasamIhiteSu // // 4 // yugmam // pRthvIpatirbAhmaNaharSayukto vezyA kumArI suhRdaH suvessaaH|| nAryoM narAzcAzvavRSAdhirUDhAH zubhAya dRSTA sakaloyameSu // 5 // // TIkA // svinnAH pazcAditarataradvaMdvaH rajasvalA iti strIdharmamupAgatA garbhavatIti garbhayuktArugArtA iti rogayuktA malAnvitonmattajaTAdharAzceti malena anvitAH sahitAH unmatAmadyapAnAdinA kSIbA jaTAdhAriNaH atra karmadhArayaH baMdo vA // 3 // dInadviSaditi // dInAH dInavadanAH dviSataH kalahaM kurvantaH kRSNAH kRSNavarNAH vimuktakezA iti vimuktAH kezAH yaiste tathA asaMyamitakezA ityarthaH / kramelakasthA iti uSTrAdhirUDhAH kharasairibhasthA iti kharo gardabhaH sairibho mahiSastatrasthAH saMnyAsisAkaMdanapuMsakAdyA iti saMnyAsinaH kuTIcarAH AkraMdena rodanAdhikyena sahitAH sAkaMdA: napuMsakAdyAH napuMsakaprabhRtayaH pazcAdvaMdvaH // 4 // yugmaM, pRthvIpatiriti // sakalodyameSu sarvakAryeSu ete dRSTAH zubhAya bhavaMti tAnevAha pRthvIpatiriti pRthvIpatipatiH brAhmaNo vipraH kIdRggharSayuktaH pramodabhAkvezyA vaaraaNgnaa|kumaarii apariNItA strI suhRdaH sajanAH suveSAH zubhanepathyadhAriNyo nAryaH striyaH narAzca azvavRSAdhirUDhAH azvo vAhaH vRSo dhavalaH tayoradhirUDhAH sthitA narA ityarthaH tadukta // bhaassaa| dika karake unmatta hoya, jaTAdhArI hoya // 3 // dInadviSaditi / dani jAko mukha hoya kalaha kararaho hoya, kRSNavarNa jinako hoya, khule keza jinake hoyaM, UMTapai baiTho hoya, kharapai veTho hoya, mahiSamaiM baiTho hoya, saMnyAsI hoya, adhika rovato hoya, napuMsaka hoya, arthAt hIjaDAgata rADe nAcave vAre ye saba napuMsakahI haiM, ye saba saMpUrNa kAryanake bIcameM duHkhake devevAre haiM // 4 // yugmaM, pRthvIpatiriti // rAjA hoya, harSayukta brAhmaNa hoya, vezyAhoMya, kumArI kanyA hoya, sajjana puruSa hoya, suMdara jinake veSa aise strI puruSa hoya, ghoDApai baiThe hoMya, bailapai baiThehoya, ye donoM zlokameM je kahe, te saba saMpUrNa kAryanameM ye dIkha jAya to zubha karave. For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite aaloknprkrnnm| (75) kRSNAMbarA kRSNavilepanADhayA kRSNAM srajaM mUni dhaaryNtii|| dRSTA sakopA yadi kRSNavarNA nArI naraistadvipado bhavaMti // // 6 // zvetAMbarA zvetavilepanADhayA mAlyaM sitaM mUrddhani dhArayaMtI // dRSTA prakRSTA yadi gauravarNA nArI naraiH syAttadabhISTasiddhiH // 7 // dhRtAtapatraH zucizaklavAsAH pusspaacitshcNdncrcitaaNgH|| nizrAvayuktaH kRtabhojano vA vipraH paThanyacchati sarvasiddhim // 8 // // TIkA // manyatra kanyAgopUrNakuMbhaM dadhimadhukusumaM pAvakaM dIpyamAna yAnaM vA gopayuktaM karinapatirathaH zaMkhavINAdhvanirvA // utkSiptA caiva bhUmirjalacaramithunaM siddhamannaM ghRtaM vA vezyA strI madyamAMsaM hitamapi vacanaM maMgalaM prsthitaanaam||" iti // 5 // kRSNAMvareti // narairmAnavaiH evaMvidhA nArI yadi saMmukhamabhyeti vA AgacchaMtI dRSTA vilokitAbhavati tadA vipadobhavaMtikIdRzI kRSNAMvarA kRSgamaMcaraM vastraM yasyAH sA tathA kRSNavilepanAvyA iti kRSNaM vilaMpanaM tena ADhyA digdhA kiM kurvantI kRSNAM najaM mUrddhani dhArayaMtI kRSNA iti azubhAcaraNaiH kRSNA zucirityarthaH / sakopA iti kopayuktA kRSNavarNA iti svAbhAvikakRSNazarIravarNetyarthaH // evaMvidhaiH naraizca tAH vipado bhavaMtItyarthaH // 6 // zvetAMbarA iti / / naraiH puruSaiH evaMvidhA nArI dRSTA vilokitA saMmukhamAyAMtIti zeSaH / tadA abhISTasiddhiH syAt / kIdRzI zvetAMbarA dhetavastraparidhAnA zvetavilepanADhayAdipUrvavat / prahRSTeti harSopetA evaMvidhairnaraizcAbhIsidiH syAdityarthaH // 7 // dhRtAtapatra iti // evaMvidho vipraH sarvasidi ya // bhASA // bArehaiM // 5 // kRSNAMvareti // kAle vastra pahare hoya kAlA vilepana jAke lagarahA hoya kAlImAlA mastakameM dhAraNa kare hoya kopasahita hoya aura kRSNavarNabhI jAko hoya aisI strI jo sammukha Ave to dIkhajAya to manuSyanakU vipadakaSTa nizcaya hoya aiso puruSabhI sammukha Avato dIkhajAya to bhI kaSTa hoya // 6 // zvetAMvarA iti // zvetavastra dhAraNa kare hoya zvetahI vilepana kare hoMya prasannatAyukta hoya zvetamAlA mastakapai dhAraNa kare gaura varNa jAko hoya aisI strI dIkhe aura sammukha AtI hoya to manuSyanakU abhISTasiddhi hoya aura // 7 // dhRteti // chatra dhAraNa kare hoya pavitra hoya zveta vastra dhAraNa kare hoya puSpa karake alaMkRtahoya caM. For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 76 ) vasaMtarAjazAkune - SaSTho vargaH / abhyupagacchati yasya yiyAsoH strIpuruSo'pyatha vA phlhstH| sarvasamIhitasiddhiravazyaM tasya narasya bhavatyacireNa // 9 // iti vasaMtarAjazAkune nareMgite prathamamAlokanaprakaraNam // 1 // // TIkA // cchati kIdRg dhRtAtapatra iti dhRtamAtapatraM chatraM yenaM sa tathA / punaH kIdRkchuciH pavitraH punaH kIdRka zuklavAsAH zvetavastradhArI punaH kIdRkpuSpArcita iti puSpAdibhiralaMkRtaH punaH kIdRka caMdana cacitAMga iti caMdanena carcitamaMgaM yasya sa tathA / punaH kiMviziSTaH nizrAvayukta iti nizrAvaH bhojanArthe tatparimitamAtramantrapradAnaM tena yuktaH sahitaH vA'thavA kRtabhojana iti kRtaM bhojanaM yena sa tathA / kiM kurvan paThan // 8 // abhyupagacchatIti // yasya yiyAsoH gantukAmasya puruSasya strIpuruSaH striyA yuktaH puruSaH strIpuruSaH abhyupagacchati sammukhamAyAti atha vA phalahastaH kevalaH pumAn strI. vA saMmukhamAyAti tasya narasya acireNa sarvasamIhitasiddhiH sakalavAMcchita niSpattiravazyaM bhavati / graMthAMtare tu tapasvinAmAdau darzanaM gacchatAM mahatphalapradaM bhavati yaduktaM "zravaNasturago rAjA mayUraH kuMjaro vRssH|| prasthAne vA praveze vA sarve siddhikarA matAH // 1 // padminI rAjahaMsAzca nirbaMyAzca tpodhnaaH|| yaM dezamupasarpati tasmindeze zubhaM bhavet // 2 // yaduktamarjunaM prati puruSottamena purANAdau 'Arohasva rathaM pArtha gAMDIvaM ca kare kuru // nirjitAM medinIM manye nirgratho yadi saMmukhaH // iti atra pUrvameva saMnyAsinAmamaMgalatvena pratipAdanAnnirgrathazabdena jainamatAnusAriNo mumukSavo gRhyaM // 9 // vasaMtarAjeti / asmina vasaMtarAjAkhye zAkunazAstre naregite AlokanaM prathamaM prakaraNaM vyAkhyAtam // 1 // // bhASA // dana karake carcita aMga jAko bhojanake artha parimANamAtra anna ke dAna karake yukta hoya bhojana jAne kiyo hoya aura pATha karato hoya aiso brAhmaNa hoya to sarvasiddhi deve // 8 // abhyupagacchatIti // gamanakaro cAhe tA puruSake strIsahita puruSa sammukha Ave athavA phala hAthameM liye hoya kevala puruSa hoya vA strI kevala hoya to vA puruSakUM zIghrahI sarva vAMchita phala siddhi avazya hoya // 9 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharIyava saMtarAjazAkune naraMgite AlokanaM nAma prathamaprakaraNavyAkhyA // 1 // For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite upshrutiprkrnnm| (77) abhISTaduSTArthaphalaM narANAmuktaM samAlokanamatra samyak // AlokayAmo'tha sunizcitArthAmupazruti kAryavinizcayAya // // 1 // gacchati pRSThe puratastathaihi vAgIdRzI kenaciducyamAnA // sarvAziSazcAtizayena tebhyazcittasya tuSTayarthajayAya puMsAm // 2||siddhyai virAvA jahi chidhi bhidhi cetyAdayaH shtruvdhoytaanaam|| va yAsi mA gaccha tathaivamAdyAH pryojnaarNbhnivaarnnaarthaaH||3|| // ttiikaa|| abhISTeti // abhISTaH manohArI duSTastadviparItaH arthaH prayojana yasyaitAdRzaM phalaM narANAmuktaM pratipAditam atra graMthe samyak tadAlokanaphalaMca adhunA kAryavinizcayAya upazruti loke asoI iti prasiddhAmAlocayAmaH kathayAma ityrthH| devaprazna upacatiriti haimH| kIdRzIM sunizcitArthAmiti sunizcito nirNItaH artho yasyAH sA tathA tAm // 1 // gaccheti // pRSThe pRSThabhAge gacchaM iti purataH agrabhAge rahi Agaccha IdRzI vAkkenaciducyamAnA kathyamAnA puMsAM puruSANAM cittasya manasaH tuSTayarthajayAyeti tuSTireva arthaHprayojanaM yasya tAdRzo yo jayaH tasmai anyathA caturthI dvivacanaM syAt / tathA atizayena tebhyo narebhyaHsarvAziSaH sarvAzca tAAzipa AzIvacanAni tuSThayartha jayAya syurityrthH| tatra tuSTiharSa arthodhanaMjayaH zatruparAbhavaH2 si gaayti||shtruvdhodhtaanaaN puMsAM jahi chiMdhi bhidhivetyAdayo virAvAH siddhyai syuH tathA ka yAsi mA gaccha evamAdyAH virAvAH prayojanAraMbhanivAraNArthA itiprayojanaM // bhASA // abhISTeti // manuSyanake vAMchitaphala aura viparati phala Alokana * phala kahe aba kAryake nizcaya karaveke liye lokameM asoI yA nAma karake prasiddha aisI upazruti kahahaiM // 1 // gacchati // gamana kartA puruSake pITha pIche gaccha nAma gamana karo aisI vANI kahI jAya, aura vAke agADI ehi nAma Ao aisI vANI kAU puruSa karake kahavemeM Ave to vA puruSakaM saMpUrNa AziSa manakI tuSTike artha jayake artha hoya hai // 2 // siddhaya iti // kAryameM udyukta hoya rahehaiM; unakU mArgameM koI zatruke vadhameM udyukta hoya rahehAya unake For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (78) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vrgH| sthairya sthirArthAdgamanaM tadarthAtkAryAnivRtti vinivrtnaarthaat|| lAbhaM jayaM bhadramamaMgalaM vA budhyeta tattatpratipAdakArthAt // // 4 // loke prasupte vijane ca mArge tisrastaruNyaH sahitAH kumAryA // sandIpanaivedyavilepanAcairgaNAdhinAthaM vidhinA'cayeyuH // 5 // tato'tramAnaM kuDavAdikaM yattadakSataistAH paripUrayeyuH // OMcaMDikAyai nama ityanena maMtreNa saMmaMtrya ca saptavArAn // 6 // / / ttiikaa|| kArya tasya AraMbhaHprAraMbhaH tasya nivAraNaM niSedhaH tadeva arthaHprayojanaM yeSAM te tthaa|| // sthairyaniti // sthirArthAdvAkyA sthairya bhavati tadarthAditi gamanArthAdAkyA. IpanaM bhavati vinivartanAdvAkyAnivRttirbhavati evaM lAbhaM jayaM bhadramamaMgalaM ca tatta pratipAdanArthAt budhyeta tattadupazrutivAkyArthavicAraNAdityarthaH // 4 ||prkaaraaNtrennaah // loke pramupta iti // tisrastaruNyaH gaNAdhinAthaM gaNezaM vidhinA arvyedhuH| kIdRzyaH taruNyaH kumAryA kanyayA sahitAHyuktAH kasmin sati loke prasupte sati nidrAM gate sati ca punaH kasminmati vinane lokapracArarahite mArge sati kairacayethurityAha stragdIpanaivedyavilepanAyairiti pUrva vyAkhyAtam // 5 // tatonamAnAmiti // tataH tadanaMtaramAtramAnaM yat kuDavAdikaM vartate tatra guDavaH * catvA // bhaassaa|| jAda nAma mAro mAro dhA chidhi chedana karo vA bhiMdhi bhedana karo aise zabda hoMtha to kAryasiddhike artha jAnano aura ka yAsi nAma kahAM jAyahe mA gaccha mata jAya inakU Adile aise zabda hoyaM to kAryake prAraMbhakI nivRttike liye jAnano // 3 // sthairyamiti // upazrutIke vicArameM sthira arthasU sthirabhAva jAnano, aura gamana arthasaM gamana jAnano, aura nivartana arthasU kAryakI nivRtti jAnano, jaiso upazrutIke vicArate artha hoya taiso taiso yA prakAra lAbha jaya maMgala jAnano // 4 // aba aura prakAra karake kahaiM // loke prasupta iti // sarva jana soya jAMya mArgameMbhI manuSya gamana karate na hoMya taba tIna strI kumArI kanyAnakarake sahita vidhipUrvaka caMdana, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedyAdika karake gaNezajIko pUjana kare // 5 // tatonamAnamiti // pUjana kare For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite upazrutiprakaraNam / saMmArjanIkAMDakRtAvaveSTe vinAyakaM tatra niveshyeyuH|| tato bajeyugaNanAyakaM taM striyo gRhItvA rajakAlayAMtam // // 7 // agre'tha tasyAkSatamuSTimAtraM parikSipeyuH zucibhUmibhAge // prayojanaM bhAvi vibhAvya tUSNImAkarNayestrajakoditAni // 8 // IritaM rajakagehavartinA yantrareNa vacanaM striyA'tha vaa|| tadbhavatyavitathaM prayojane bhAvinIti kathayati sUrayaH // 9 // // TIkA // riMzakapramANaH AdizabdAtmasthAdiparigrahastanmAnaM tAH striyaH akSataiH pUrayeyu: kiM kRtvA OM caMDikAyai namaH ityanena maMtreNa saptavAraM saMmaMtrya akSatAniti shessH|| // 6 // saMmArjanIti // tatra kuDave vinAyakaM nivezayeyuH kIdRze tasmina saMmArjanIkAMDakRtAvaveSTa iti saMmArjanIkAMDena tRNena kRtaH avaSeSTaH AveSTana yasya tathA / tataH tatkaraNAnaMtaraM taM vinAyakaM gRhItvA striyo yoSitaH rajakAkhyAtaM brajeyuH atrAMtazabdaH samIpaMvAcI // 7 // agre theti // zucibhUmibhAge pavitrabhUpradeze tasyaH gaNezasya agre akSataM muSTimAtraM parikSipeyaHstriya iti shessH| tataH prayojanaM kArya bhAvIti manasi vibhAvya vicitya tadajakoditAni rajakabhASitAni tUSNI yathA syAttathA AkarNayeran zrutigocarI karyaH // Iritamiti // sUrayo vRddhAH iti kathayati pratipAdayanti itIti kiM yata rajaka // bhASA // pIche cAlIsa TaMka athavA prasthamAtra pramANako kUDo lekara pIche / oM cIDakAyai namaH // yA maMtrakarake sAtabera akSatanakU abhimaMtranakarake una akSatanakarake ve strI kaMDakaM bhara le| // 6 // samArjanIti // vA kuMDe meM gaNezajIkU baiThAya deve vA kuMDekU buhArIsaM tRNasaM Aveenakara phira gaNezajIkU lekarake ve strI rajakake gharake samIpa jAyeM // 7 // agratheti // rajakake gharake agADI pavitra suMdara pRthvImeM gaNezajIke Age strI ekamuTThI cAvala pheMka dai taba apano kArya manameM vicArake cupa cApa hoya rajakake kahe huye vacana sane // timiti // bar3e vivekI yA prakAra kahaihaiM ki rajakake gharameMsU puruSakerake yAtrI karake For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . (80) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vargaH / atraiva kArye punarevamanye vadaMti tatprAktanamAnabhAMDam // bhAMDAMtarasyopari saMnidadhyuH pASANakhaMDena tato'pidadhyuH // // 10 // vinyasya tasyopari mArjanoM ca tisraH kumArIsahitAstaruNyaH // tatsarvamAdAya jane prasupte cAMDAlagehAMtikamAzrayeyuH // 11 // pUrvoditaM tatra vidhi vidhAya dattAvadhAnAH zRNuyustatastAH // ' cAMDAlagehe yadi ko'pi kiMciravIti kArye'pi tathA'vadhAryam // 12 // ||'ttiikaa // gahavartinA nareNa striyA vA vacanamIritaM bhASitaMH bhAvini bhaviSyati prayojane kAyeM tadavitathaM satyaM bhvti||9|| ati|atraiv kAyeM anye surayaH punarevaM vadaMti tAH striyaH tanmAnabhAMDaM bhAMDAMtarasyopari saMnidadhyuH sthApayeyuH tataH pASANakhaMDena piddhyuraacchaadyeyuH||10|| vinyasyeti // kumArIsahitAstisrastaruNyazcAMDAlagehAMtikamAzrayeyuH cAMDAlagehasya saMnidhi gaccheyuH kiM kRtvA tasyopari mArjanIM vinyasya sthApayitvA punaH kiM kRtvA tatsarva pUrvoktamAdAya kasminsati prasupte jane sati loke nidrAM gate satItyarthaH // 11 // pUrvoditamiti // tataH pUrvoditaM pUrvapratipAditaM tatra vidhi vidhAya kRtvA dattAvadhAnA iti dattamavadhAnamupayogo yAbhistAH nAryaH zRNuyuH yadi cAMDAlagehe kopi kiMcidravIti kAryepi bhAviprayojane'pi tadA tadavArya tathA phalaM vicAraNIyamityarthaH // 12 // // bhaassaa|| kahe huye vacana kAryameM satyahI hoyahaiM // 9 // atreti // yAhI kAryoM, aura AcArya ye rIti kahaiM vaiI strI vo jo pAtra hai tAkU koI aura pAtrake Upara dharano phira vA pAtra pASANake TUkasUM Dhaka denoM : // 10 // vinyasyati // phira vAke Upara navIna mArjanI buhArI dharanI phira tIno strI kumArI kanyAsahita ye sarva lekarake manuSya sabasoyajA~ya taba cAMDAlake gharake samIpa jAyeM // 11 // pUrvoditamiti // pUrva kahA jo vidhi tAya karake cupacApahoya vANI zravaNa kareM jo cAMDAlake gharameM koI kachu kahai tAya zravaNa karake apane kAryameM vi. For Private And Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite upacatiprakaraNam (81) pradoSakAle yadi vA prabhAte loke kvacitkiMcana bhaassmaanne|| upazrutiH kAryasamudyatena sArvatrikI vA pribhaavniiyaa| // 13 // yadvAlakenoktamanoditena tatsyAdasatyaM na yugAMtare'pi // upazruternAnyadihAsti kiMcitsatyaM subodhaM zakunaM janAnAm // 14 // vadaMti vAmaM ruditaM prazastamadRzyadeho yadi roditA syAt / / nidaMtyavAmaM pathi sarvakAmAJchataM vidhatte ruditaM rajanyAm // 15 // ||ttiikaa // pradoSakAla iti / atha kAryasamudyatena puMsA sArvatrikI upazrutiH paribhAvanIyA vicAraNIyA janazrutirupazrutiriti haimaH / kasmin pradoSakAle rAtrimAraMbhasamaye pradoSo rajanImukhamityamaraH / yadi vA prabhAte kacit kiMcana bhASamANe loke sati upazrutiH paribhAvanIyetyarthaH // 13 // yaditi // anoditena ameritena yadAlakena zizunA proktaM tadyugAntare'pi asatyaM mRSA na syAt ihAsmin loke janAnAM subodhaM zakunamupazruteranyatsatyaM kiMcinAsti // 14 // kecittvadine vyavasAyinA gRhe some bhaTTAnAM gRhe bhUsute rAjaputrANAM gRhe budhe vaNijAM gRhe gurau viprasadane zukra mlecchagRhe zanau zUdrANAM sadane gatvopazrutirvilokyetyAhuH / vdNtiiti|vaamN ruditaM prazastaM vadaMti yadi roditA rodanakartA adRSTadehaH syAhaMtuH dRggocaro na bhave. dityarthaH / avAma dakSiNaM ruditaM niMdati pathi rajanyAM zrutaM ruditaM sarvakAmA ||bhaassaa // cAra karanA yogya hai // 12 // pradoSakAla iti / / pradoSakAlameM vA prabhAtakAlameM vA koI manuSya bole nahIM saba soyajAya~ vA samayameM kAryavAn puruSa karake sadA sarvadA upazruti vicAra karane yogya hai // 13 // yaditi // vinA kAU karake prero bAlaka tA karake kahyo vacana yugAMtarameM bhI asatya nahIM hoya yA lokameM janana. subodhapUrvaka zakuna upazrutiteM anyat kahiye aura satyakabhI nahIM hai ravidinameM cAMDAlagRhe caMdravArakU nAUke ghara, maMga lavArakU dhobIke ghara, budhavArakU vaizyake ghara, guruvArakU brAhmaNake ghara, zukravArakU mlecchake ghara, zanivArakU zadanake ghara, vA dAsIke ghara inameM jAyake upazrutI zakuna dekhano yAmeM vizeSa jAnanA ho taba bRhajyotiSArNavake praznaskaMdhameM dekhaleno // 14 // vadaMtIti // vAmabhAgameM rudana sunai, aura rudana kartAko deha to dIkhai nahIM zabda sunavemeM Ave to zubha kahano, aura no jemane bhAgameM rudana sunai to kAryakU nAza karai, aura mArga meM rudana rAtri, zravaNa For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (82) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vrgH| mRtyuH sutAnAM ruditena pRSThe lAbho bhavettasya nivrtnen| mRtyastathA'greruditena gaMtuH siddhiM vidhatte ruditaM ripuunnaam||16|| ugraM bhavedrodanamagrabhAge bhayaM bhavedvahnivibhAgabhUte // nairRtyakoNe raNamArgarodho vAyavyakoNe ruditaM samRddhayai // 17 // praSThAgrayodakSiNavAmayozca siddhiH sadA toraNarodanena // zubhopya'samyagyadi rodanArthoM jJAto vibhAvyaH sa punastathApi // 18 // // iti zrIvasaMtarAjazAkune nareMgite dvitIyamupazrutiprakaraNam // 2 // ||ttiikaa // vidhatte // 15 // mRtyuriti / sutAnAM pRSThe ruditena mRtyuH syAt tatra nivarttanana lAbho bhavet tathA'gre ruditena mRtyuH syAt ripUNAM vairiNAM ruditaM siddhiM vidhatte // 16 ugramiti ||rodnmgrbhaage ugraM bhavet kiMciccitAvidhAyake duSTamityarthaH / vahivibhAgabhUte amidigudbhave rudite bhayaM syAt nairRtyakoNe gadite raNamArgarodhaH syAt raNaM ca mArgarodhazceti dvandvaH / vAyavyakoNe ruditaM samayai syAt / / 17 // pRsstthaagryoriti||pRsstthaagryoH dakSiNavAmayozceti toraNarodaneSu sadA siddhiH syAt yadi zubhaH asamyagvA rodanArthI jJAtaH syAttadA saH rodanArthaH punastathA vibhAvyaH // 18 // . iti vasaMtarAjazAkune vyAkhyAyAM naragite upazrutiprakaraNaM dvitIyam // 2 // // bhASA // karai to saMpUrNakAma manoratha prApta hoya // 15 // mRtyuriti // pITa pichADI rudana hoya to putranakI mRtyu hoya nivartana huyete arthAt pIcho vagada Ave to lAbha hogA. aura agADI rudana hoyato gamana kAkI mRtyu hoya, aura jo vairInake rudana hAya nI siddhikara / // 16 // ugramiti // aura agrabhAgameM rodana hoya to ugrahoya kaLUka citAko karavavArohoya. aura agni koNameM rudana hoya to bhaya hoya, aura nairRtyakoNameM ladana hAca to raga mArgako rodha hoya, aura vAyavyakoNameM rudana hoya to samRddhike arthahoya hai / / 17 / / pRSThAgrayoriti // toraNabhAMgameM rudana ho to hoya so agADI pichADI jamano bAyo sadAsiddhiko denevAlohai, aura jo rudanako artha jAnale zubhahai ki, azubha hai to phira taisohI vicArakaralenoyogya hai // 18 // iti zrImanjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAM dasaMtarA jazAkunamA0 nareMgite upazrutiprakaraNaM dvitIyam // 2 // For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite chikkAprakaraNam / atha kSutAkhyaM zakunaM krameNa mahAprabhAva pratipAdayAmaH ||trsyNti yasmAcchakunAH samastA mRgAdhinAthAdiva. vanyasa vAH // 1 // sarvasya sarvatra ca sarvakAlaM kSutaM na kArya kacideva zastam // jAte kSute tena na kiMcideva kuryAtkSutaM prANaharaM gavAM tu // 2 // nipiddhamagre'kSaNi dakSiNe ca dhanakSayaM dakSiNakarNadeze // tatpRSTabhAge kurute'rivRddhiM kSutaM kRkANAM zubhamAdadhAti // 3 // bhogAya vAmazravaNasya pRSTe karNe ca vAme kathitaM jayAya // sarvArthalAbhAya ca vAmanetre jAtaM kSutaM syAtkramato'STadhaivam // 4 // // TIkA // atheti // upazrutikathanAnaMtaraM mahAprabhAva kSutAkhya chikkAbhidhaM zakunaM paribhAvayAmaH vayaM vicArayAmaH yasmAAkSutAkhyAcchakunAt samastA zakunAstrasyaMti bhayaM prAmavaMti yathA mRgadhinAthAvanyasatvA vanodbhavAHprANinasvasyati // 1 // sarvasyeti // sarvajanasya sarvatra sarvasmindeze sarvakAlaM sarvasminkAle kacitkArye kSutaM na zastaM kSute jAte sati tena kAraNena kiMcideva kArya na kuryAttu punaH gavAM kSutaM gokRtaM bhutaM prANaharaM bhavati / / 2 // niSedhamiti // agre jAtaM kSutaM kAryasya niSedhaM kurute tathA dakSiNe akSaNi netre ca dakSiNakarNadeze dhanakSayaM kurute tatpRSThabhAge dakSiNavAmakarNapRSThabhAge arivRddhiM kurute kRkANAM pRSThabhAge zubhamAdadhAti // 3 // bhogazceti // vAmazravaNasya pRSTha takhtaM bhogAya bhavati / vAme ca karNe jayAya kathitam / ||bhaassaa // atheti // upazruti kahe ke anaMtara mahAn prabhAvarUpa ThikAnAma zakuna kahahaiM jA chikAte samasta zakuna trAsa* prApta hoi haiM jaise siMhAdikasaM aura vanake jIva trAsa pAye haiM tase // 1 // sarvasyeti / / sarvajananakaM sarva dezameM sarvakAlameM koIkAryameM chIMka zubha nahIM hai chIMkahoya taba koI kArya nahIM karano yogya hai, aura gamanakI chIMkato prANakI ha vevArIhai // 2 // niSiddhamiti // agADI chIMka hoya to kAryakU niSedhakarai, aura dakSiNa netrapai bhI hoya to niSedhajAnano, aura dAga karNake pAsa chIMka hoya to dhanako kSaya karai aura dakSiNakarNake pRSThabhAgameM chIMka hoya to vairIkI vRddhikara aura kRkAdikA jo kaMThako pRSThabhAga tAmeM chIMka hoya, to zubhakarai // 3 // bhogazceti || vAMye karNapai chIMka hoya to jaya hoya vAMye karNake pRSThabhAgameM hoya to bhoga bhogeM aura bAMye netrake agADI hoya For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 84 ) vasaMtarAjazAkune - SaSTho vargaH / kramAnniSedhaM gamanasya vighnaM kaliM samRddhiM kSudhamugrarogam ||kroti rogakSayamarthalAbhaM dIptAdidikSu kSutamudrataM sat // 5 // prAganyapuMsaH parataH parasmAtpunaH punarvA tata eva jAtam // vRddhAcchizorvA kaphato haThAdvA jAtaM kSutaM ke'pi vadaMtya satvam // 6 // AdyaMtayorna svapane prazastaM kSutaM prazaMsaMti na bhojanAda // bhavetkathaMcidyadi bhojanAMte bhavettadAnyAhani bhojyalAbhaH // 7 // Adau kSutaM cecchakunaistataH kiM pazcAkSutaM cecchakunaistataH kim // jAtAnujAtAJchakunAnni haMti kSutaM kSaNenAtra na saMzayo'sti // 8 // // TIkA // sarvArthalAbhAya ca vAmanetre kSutaM syAt / aSTasu dikSu kSutaM jAtaM kramAdaSTadhA evaM phalaM syAt // 4 // kramAditi // dIptAdidikSu udgataM kSutaM kramAt gamanasya niSedhaM kurute vighnamaMtarAyaM kaliM klezaM samRddhi kSudhamugrarogaM rogaM svalpamiti pUrvasmAdvizeSaH rogakSayamarthalAbhaM ca karotIti sarvatra saMbadhyate // 5 // prAgiti // prathamamanyapuMsaH tataH parasmAt tato'pi parasmAt tata eva puMsaH punaH punarvA jAtaM vRddhAcchizorvA kaphataH haThAdvA kSutaM samudbhUtaM kepi prekSAvaMtaH asattvaM vadaMti prabhAvahInaM kthyNtiityrthH|| 6 // AdyaMtayoriti // svapane zayane AdyaMtayorAdAvaMte ca chikkA na prazastA bhojanAdau kSutaM na prazaMsaMti kathaMcidyadibhojanAMta kSutaM bhavet tadA tadanyehanIti tasmAdyadanyadahaHtasmi nbhojyalAbhaH syaat||7||aadaaviti // Adau prathamaM kSutaM cecchakunaiH tataH kiM syAt / // bhASA // to sarvArthalAbha hoya, ye kramate AdaprakArakI hikkAko phala ko // 4 // kramAditi // dagdhA, pradIptA, dhUmitA ina dizAmeM chikkA hoya to gamanako niSedha kara hai aura vighna, kalaha ugraroga, alparoga, kSaya ye haoNya aura zAMtA dizAna meM hikkA hoya to samRddhi kSudhA artha lAbha ye kare // 5 // prAganyeti // prathama anyapuruSakI chIMka hoya tA pIche aurane chIko tA pIche aura chIkai tAte pare aura chIMka hoya aura vA vAraMvAra chIkai vA vRddhakI hoya athavA bAlakakI hoya vA kaphate hoya vA kauI haTate chIMke to koI AcArya inakaM asatya nAma prabhAvahIna kahe haiM // 6 // AdyaMtayoriti // soyaveke AdimeM aura soyatrake aMta meM chikA zubha nahIM hai, aura bhojana ke AdimeM chIMka zubha nahIM; aura jo kadAcita bhojanake aMtame chIMka hoya to vAke dUsare dina bhojyapadArthako lAbha hoya // 7 // AdA For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa0 A. 1 lAbha 4 mitrasaMgama nareMgite chikkAprakaraNam / (85) prayojane yatra kRte'pi jAtaM kSutaM kssnnaattdvinihNtyvshym||kaayotsukenaapi manAgapIdaM tasmAdupekSyaM na vicakSaNena // 9 // . // TIkA // pazcAcchakunAnaMtaraM jhutaM cettato'pi zakunaiH kiM syAt / tenaiva teSAM pratiSedhanAt yataH jAtAnujAtAJcchakunAnakSutaM nihaMti atra saMzayo na kArya ityrthH|| 8 // prayojana iti||kRte'pi prayojane kRte kAryodezeyatra kSutaM jAtaM tadA kSaNAt kSaNamAtreNa tatkArya'mavazyaMvinihati kAryotsukenApi puMsAkSute jAte manAkmatIkSyaM vicakSaNena tasmAt kAryoMtsukyAna upekSyamna upekssaavissyiikaarymityrthH||9||mtaaNtre tu pathiprasthitasya abhimukhe chikkA narasya maraNapradA bhavati dakSiNApina zubhadAvAmA pRSThabhAgodbhavAca zubhadA grAmapraveze tu vAmA a-| aSTasu dikSu pratipraharaM chikkAyAH zubhAzubhasUcakaM cakram // zubhadA dakSiNAzabhA pRSThodbhavA | I0 . 1 harSa parAjayakarI saMmukhA lAbhapra- 2 nAza 2 dhanalAbha 2 mitradarzana dAgRhopaviSTasya kiMcitkArya | 3 vyAdhi 3 mitralAbha / 3 zubhavArtA abhibhaya 4 agnibhaya kartukAmasya puMsaH digvibhAga-1 janita phalaM yathA pUrvasyAM dhruvaM| 1 zatrubhaya 2 matyubhaya lAbhaH agnau hAniH dkssinnsyaaN| 2 ripusaMga maraNaM naityAmuDhegaH pazcimAyA sarvasaMpat vAyanyAM zubhavA 1 strIlAbha zravarNama uttarasyAM dhana- 2 lAbha 2 mitrabheTa lAbhaH syAt IzAnyAM zrIrvi 3 zubhavArtA 4.cora jayazca tathA brahmasthAnepi graM- " thaaNtreraapyevm||"puurv chikkA bhavenmRtyurAmayyAM zoka eva ca // hAnizca dakSiNe bhAge ||bhaassaa // viti // jo zakunake AdimeM chIMka hoya phira zakuna hoya to kuchanahIM, aura zakuna huye pIche chIMka hoya tobhI zakuna karakai kucha nahIM hoya, chauMka hoyavesaM zakunake phala miTajAya~ haiM yA saMdeha nahIM karanA yogya hai // 8 // prayojana iti // koI kAryako uddeza karai vA samayameM chauMka hoya to kArya naSTa hoya jAya kAryavAn puruSakai chIMka hoya to Thahara jAya phirajAya, aura chIMka huye pai kAryakI jaladI calo kahA hoya hai aiso nahIM karano ucita hai / / // 9 // matAMtara kahaihaiM // prayANa karavevAre puruSa mArgameM sanmukha chIMka hoya to manuSyakU maraNade. da 1 lAbha gatA 3 lAma bhojana 3 nAza 4 kali vA 1lAma 1dUragamana 2 hapa 3 kalaha 4lAbha For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (86) vasaMtarAjazAkune-SaSThI vrgH| iti zrIvasaMtarAjazAkune nareMgate tRtIyaM kSutaprakaraNam // 3 // // ttiikaa|| nairRtyo priyasaMgamaH // 1 // pazcime miSTamAhAraM vAyavyAM zubhasaMpadaH / uttare kalahaM vidyAdIzAnyAM ca dhanAgamam // 2 // AkAze sarvasaMhAraM pAtAle srvsNpdH|| daza kSutAni caitAni AtmakSutto mahadbhayam // 3 // navavastrAbharaNabhRtaH kSutaM tu tAdRgvidhasya lAbhAya // snAnAMte dIptAyAM dizi duSTasnAnahetuH syAt" // 4 // rogipRcchAyAM vaidyasyAkAraNAya gacchatAM bhutaM rogimRtyudaM bhavati vaidyasya AgacchataH kSutaM rogaM kSaNAt haMti taduktamanyatra "vaidyasyAkAraNAya gacchatAM rogimRtyudam // vaidyasyAgacchato rogaM kSutaM haMti kSaNAdapi // 1 // iti vasaMtarAjazAkune vyAkhyAyAM nareMgite tRtIyaM kSutaprakaraNam // 3 // // bhaassaa|| vevAlI hai, aura jemanIbhI zubhakI devevArI nahIM hai, aura bAI pITha pIchekI zubhadevevArI hai, aura grAmapravezameM to vAmA azubhade- I0 1 harSa pU0 1 lAbha / 1 lAbha A0 vevArI, aura dakSiNA zubha deve- / 2 nAza 2 dhnlaabh| 2 mitralAbha vArI, aura pITa pIchalI 3 vyAdhi 3 mitralAbha 3 zubhavAtI parAjaya kare, aura sanmukhako / 4 mitrasaMgama 4 agnibhaya 4 agnibhaya / chIMka lAbha deve, aura gharameM vai- 1 1 zatrubhaya AThau dizAname prahara 1 lAna Tho hoya, aura kAma karivekI 09 para u02 ripubhaya praharake chikkAko zu. 2 mRtyubhava i0 / 3 lAbha bhaazubhako jitAya 3 nAza icchA jAkI hoya tA puruSaka 4 bhojana ve vAro cakram 4 kali dizAnako phala jAnano, pUrvameM chI | 1 strIlAbha 1 dUragamana ka hoya to nizraya lAbha hoya, lAma hAya, vA02 lAbha pa0 2 harSa 2 mitrabheTa ne0 aura agnikoNameM hAni hoya, | 3 mitralAbha 3 kalaha | 3 zubhavArtA aura dakSiNameM maraNa hoya, nai:- | 4 dUragamana / 4 cora 4 lAna / tyameM udvegahoya, aura pazcimameM sarva saMpat hoya, vAyavyameM zubhavAtasune, aura uttarameM hoya to dhana lAbha hoya; aura IzAnameM chIkahoya tau zrIvijaya hoya, prasthAnasamayameMbhI dizAnako phala aura graMthameM kayauhai // pUrvadizAmeM chIMka hoya to mRtyuhoya, aura agnikoNameM zoka hoya, dakSiNameM hAnihoya, naityameM priyasaMgama. hoya, pazcimameM miSTa AhAra hoya, vAyavyameM zriyasaMpadA hoya, uttarameM kalaha hoya; IzAnameM dhanako Agamana hoya, AkAzanAma Upara chIMka hoya to sarva - - For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir da. mA. jalAsurakSa.maH / 10 nareMgite sphurnnprkrnnm| (7) bUMmo'dhanAgasphuraNasya smykprtyekmdhykssphlprbhaavm||svs yatrAvagate svadehAdutpadyate karmaviSAkasaMvit // 1 // mRdrisphuratyAza pRthivyavAptiHsthAnapravRddhizca lalATadezAbhUprANamadhye priyasaMgamaH syAnAsAkSimadhye ca shaaylaabhH2|| // ttiikaa|| bamodhuneti // adhunA aMgasphuraNasya adhyakSaphalaprabhAvamiti adhyakSaH pratyakSopa labhyamAno hi phalasya prabhAvo mAhAtmyaM yasya taM vayaM bruumH| kathaM samyag yathA syAtatheti kriyAvizeSaNaM pratyekamiti phalasya vizeSaNamekamekaM prati pratyekaM vizeSAkAraNetyarthaH / yasminnavagate jJAte svadehAt sarvatra karmavipAkasaMvit kAryavipAkasya jJAnamutpadyate // 1 // mUrnIti // mUrdhni mastake sphurati sati Azu zIghra pRthivyavAptiHbhUmiprAptiH syAt lalATadeze sphurati sthAnapravRddhiH bhUvANamadhye sphurati priyasaMgamaH syAt nAsAkSimadhye sphurati // bhASA // saMhAra kara, pAtAlameM nIce hoya to sarva saMpadA hoya, ye daza chauMka hai. aura gamanasamayameM ApakUhI chIMka Ave tau mahAbhaya jAnano, aura navIna vastra AbharaNa dhAraNa karatIsamayamai chIMka hoya to taisohI lAbha hoya, aura jo snAnake aMtameM dIptA dizAmeM chIMka hoya to daSTa. snAna phira karAve, aura rogIko pUchanI samayameM chIMka hoya tau vaidyake nahIM karaveke artha jAnane aura vaidyaka bulAyave jAya jinakU hoya to rogIkU mRtyudevevAro hoya, aura ghara Aye vaidyakU chIMka hoyato roga nAza hoya tatkSaNa // iti zrImajjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAja zAkunabhASAvyAkhyAyAM nareMgite tRtIyaM chikkAprakaraNam // 3 // bamo'dhuneti // aba eka eka aMgake sphuraNako pratyakSa phalaprabhAva kaheM haiM jAke huye suM apane dehate sarvakU karmavipAkako vA kAryaphalako jJAna hoya hai // 1 // mRti / INKida For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (88) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vrgH| dRgaMtamadhye sphuraNe'rthasaMpatsotkaMThitaH syAtsphuraNe hgaadeH|| jayo dRzo'dhaH sphuraNe raNe syAtpriyazrutiH prasphurita ca kaNe // 3 // yoSitsamRddhiH sphurite ca gaMDe prANe ca saurabhyamudau bhavetAm // bhojyeSTasaMgAvadharoSThayozca skaMdhe gale bhogavivRddhilAbhau // 4 // // ttiikaa|| sati sahAyalAbhaH syAt // 2 // dRgaMta iti dRgaMtamadhyayoH sphuraNe arthasaMpatsyAt / hagAdau sphuraNe sotkaMThitaH syAt / dRzo'dhaH sphuraNe raNe jayaH syAt / graMthAMtare tvevaM "vAmasyAdhaH sphuraNamasakRtsaMgabhaMgAya hetostasyaivorddha harati nitarAM mAnasaM duHkhajAlam // netraprAMte bhavati ca dhanaM vittanAzaM ca koNe sarvaizcityaM viparitamatho dakSiNAkSipacAre" // 1 // sarvatra tadupanyAse vevaM sAmAnyataH karNe prasphurite jayazrutiH syAt // 3 // yoSiditi // gaMDe sphurite yoSitsamRddhiH syAt / gaMDaH kapolaH "galAtparaH kapolazca paro gaMDaH kapolataH" iti haimH||kcidyossitsmRddhiH sphurite kapole ityapi pAThaH / tatra galAtkapola ityarthaH / prANe nu saurabhyamudI bhavetAmadharoSThayozca yathAkrama sphuraNe bhojyeSTasaMgau syAtAM bhojyazca iSTasaMgazca bhIjyeSTasaMgau itaretarabaMdaH / "oSThAdharau tu radanacchadau dazanavAsasI' ityamaraH // // bhASA // mastaka phaDake to zItra pRthvIprApti hoya, aura lalATa phaDake to sthAnavRddhi hoya, aura bhRkuTI nAsikAke madhyameM phaDakana hoya to priyasaMgama hoya aura nAsikA aura netra inake madhyameM phaDake to sahAyIko lAbha hoya // 2 // gaMta iti // netrake aMtamadhyameM paDakana hoya to artha saMpadA hoya, netranake AdimeM phaDakai tau utkaMThAsahita hoya, aura netranake nAce phaDakana hoya to saMgrAmameM jaya hoya, aura karNa phaDake to. jayako zravaNa hoya / / // 3 // yoSiditi // kapola phaDakai tau strIkI samRddhi hoya aura nAsikA phaDakai to sugaMdhavAn padArtha mileM, abaraoSThanake phaDakanasU bhojya aura iSTa saMga hoya. aura kaMdha For Private And Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite aGgasphuraNaprakaraNam / spaMdo bhujasyeSTasamAgamAya spaMdaH karasya drvinnaaptihetuH|| spaMdazca pRSThasya parAjayAya spaMdo jayAyorAsa mAnavAnAm // // 5 // pArzvaprakaMpe bhavati pramodaH stanaprakaMpe viSayasya lAbhaH // kaTiprakaMpe tu balapramodau nAbhiprakaMpe nijdeshnaashH||6||dhnddhirNtrprbhve prakaMpe duHkhaM dhanAMtaM hRdayasya cAntaH // sphikpAyukaMpe'pi ca vAhanAptirvarAMgakaMpe varayoSidAptiH // 7 // // TIkA // skaMdhe gale va sphuraNe bhogavivRddhilAbhau yathAkrama syAtAm // 4 // spaMda iti // bhujasya spaMdaH sphuraNamiSTasamAgamAya syAt karAgre spaMdaH draviNAptiheturbhavati svaYThe spaMdaH parAjayAya bhavati mAnavAnAmurasi hRdaye spaMda: jayAya bhavati // 5 // pArzvaprakaMpa iti // pArzvaprakaMpe arthAtsphuraNe pramodaH syAt / 'vAhamale ubhe kakSaupArzvamastrI tayoradhaH // ityamaraH / / stanaprakaMpe sphuraNe viSayasya lAbhaH syAt kaTi. prakape balapramodau / balaM zaktiH pramodo harSaH syAtAM nAbhiprakaMpe nijadezanAzaH syAt // 6 // dhanarddhiriti / / aMtraprabhave prakaMpe dhanAdaH syAt / ca punaH hRdayasyAMte prakaMpe dhanAMtaM duHkhaM syAt sphikpAyukaMpe ca vAhanAptirbhavati sphiko kaTimothI pAyurgudaM tayoH sphuraNe vAhanAptirbhavatItyarthaH varAMgakaMpe varayopidAptirbhavati varAMga strIpuMsacihaM / 'varAMgaM strIpuMsacihna varAMgaM tu cyutirbuliH' iti haimaH // 7 // // bhASA // phaDake to bhogavRddhi hoya aura galo phaDake to lAbha hoya // 4 // spaMda iti // bhujAko phaDakano iSTa samAgamake artha hai, hastako agrabhAga phaDakai to dhanaprApti hoya. apanI pITha phaDake to parAjayake artha hoya. vakSasthalameM phaDakana hoya to manuSyanake jayake artha hai // 5 // pAzvaprakaMpa iti // pazavADenameM phaDakana huyesUM pramoda hoya, stana phar3ake to viSayako lAbha hoya, kamara phaDake to bala zakti pramoda harSa hoya, nAbhiphaDake to nijadezako nAza hoya // 6 // dhanarddhiriti // AMte phaDake to dhanakI Rddhi hoya, kuMkha aura gudA ye phaDake to bAhanakI prApti hoya, varAMgaphaDake to strIkaM puruSakI prApti For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (90) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vrgH| muSke sakaMpe tanayasya janma bastau sakaMpe yuvatipravRddhiH // doSNaH prakaMpe punarUrupRSThe uroH puraH syAtsusahAyalAbhaH // // 8 // syAjAnukaMpe acireNa saMdhirjaghAprakaMpe'pi ca laabhnaashH|| sthAnAptirUddhaM caraNasya kaMpe yAtrA salAbhAMtritalaprakaMpe // 9 // puMsAM sadA dakSiNadehabhAge strINAM ca vAmAvayaveSu lAbhaH // spaMdAH phalAni pradizaMtyavazyaM nihaMti coktAMgaviparyayeNa // 10 // // TIkA // muSka iti // muSke vRSaNe // 'muSkoMDakozo vRSaNam' ityamaraH // sakaMpe tanayasya janma bhvti|musskshbdenaaddau|bstiH muutrputtNnaabherdhobhaagH| bstirmuutraashyepic|| iti haimaH // tatprakaMpe yuvatipravRddhiH syAt doSNaH prakaMpe bAhusphuraNe punaH UrupRSThasphuraNe ca UroH purastAca sphuraNe susahAyalAbhaH syAt // 8 // syAditi // jAnukaMpe ariNA pradhAnazatruNA acireNa saMdhirbhavati jaMghAprakaMpe lAbhanAzaH arddha caraNasya kaMpe sthAnAptirbhavati caraNatalasphuraNe yAtrAM salAbhAM vadaMti // 9 // puMsAmiti // pusAM puruSANAM sadA sarvakAlaM dakSiNadehabhAge strINAM tu vAmAvayaveSu jAtaH spaMdaH avazyaM phalAni pradizati pradatte / uktAMgaviparyayeNa jAtaspaMdaH pha // bhaassaa|| aura puruSa strI prApti hoya, varAMganAma strI puruSake cihnako hai // 7 // muSka iti // aMDakozaphaDake to putra janma hoya aura nAbhiko adhobhAga phaDake to ( strIkI pravRddhi karai, bhujAko aura UrUke pRSThabhAgako aura UrUke agrabhAgako phaDakano ye tInoM sahAyIko lAbhakaraihaiM // // syAditi // jAnuphaDake to zIghrahI vairI karake saMdhi hoya, aura jaMghA phaDakai to lAbhako nAza hoya, aura caraNako UparalobhAga phaDakai to sthAnaprApti hoya, caraNake nIce taluA phaDakai to lAbha sahita yAtrA hoya // 9 // puMsAmiti // puruSanake jemane aMgameM, aura strInake vAMye aMgameM, phaDakaveko phala lAbha avazya hoya, aura puruSanake bAMye aMgameM strInake jemane aMgameM phaDakaveke phala pahale kahe te viparIta karake kAryanA. For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nareMgite aNgsphurnnprkrnnm| mazakaM tilaka piTakaM vApi vraNamatha cihna kimapi kadApi // sphurati padAnyadhitiSThati yAvatsyAtpUrvoktaM phalamapi tAvat // 11 // vidava ujjvalavarNA yasya syuryAvanakhareSu narasya // duHkhaM tAvanazyati tasya pratidinajAtasukhAtizayasya // 12 // tyaktadakSiNApathe sadAgatAvuttarApathena paMkajAkaram // svecchayA prasarpati prasarpataH sidhyati kSaNAdapekSitaM dhruvam // 13 // // TIkA // lAni haMti puruSANAM vAme bhAge strINAM dakSiNe bhAge cetyarthaH / / 10 // mshkmiti|| mazakaM masa iti prsiddhm| tilakamiti tiladhAnyAnukRtiH zarIre kRSNabiMduvizeSaH piTakamiti vistRtaM vapuSi raktaM kRSNaM vA cihna lakSaNamiti loke vraNaM prasiddhaM kimapicihnaM pUrvoktAviparItametanmadhyAtkadAcidekaM sphurati yAvat kAlaM sa pumAMsteSu padeSu adhitiSThati tAvatkAlaM pUrvoktaM phalamapi tasya syAt / kecittu anyathA vyAkhyAnayaMti pUrvokteSu madhyAdeka yadi zarIre sphurati prakaTI bhavati tadyAvatkAlaM padAnyaMgavizeSANi adhitiSThati tAvatkAlaM tasya phalaM bhavatItyarthaH / mazakAdInAM kAlAMtareNAbhAvadarzanAdetavacanam // 11 // viMdava iti // nakhareSu nakheSu yasya yAvadujjvalavarNA bindavaH syuH tasya tAvaduHkhaM na syAt kIdRzasya pratidinajAtasukhAtizayasyeti pratidinaM jAtaH sukhAtizayaH sukhAdhikyaM yasya sa tathA kecittu AgaMtukAnAM biMdUnAmeva sukhajanakatvaM pratipAdayaMti taduktamanyatra 'AgaMtavaH prazastA syuriti bhojanRpobhyadhAt // iti // 12 // tyaktadakSiNApatha . iti // // bhASA // zakarahaiM // 10 // mazakamiti // masso tila lakSaNa baNa aura koI cihna hoya inameMsU ekabhI pragaTa hoya jitane kAla aMgameM sthita hoya taba tAI tAko phala pUrva kahe je hoya ye ciha kAlAMtameM miTa bhI jAyo karaihaiM // 11 // vidava iti // jAke nakhanameM ujjvala varNake zveta biMdu jabataka hoya tA prANIkU tava tAI duHkha nahIM hoya, dinadinaprati sukhakI adhikatA hoya // 12 // tyaktadakSiNApatha iti // dakSiNamArgakU choDake vAyu uttara mArga karake For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (92) vasaMtarAjazAkune-SaSTho vrgH| lokaH zAkunamidamatizastaM zakto'bhyasituM yadi na samastam // tajjAnAtu nareMgitamAtraM yena bhavennRSu kAryasupAtram // // 14 // ityaMgasphuraNam ||aaye prakaraNe proktaM vRttainavabhirIkSaNam // upazruto dvitIye ca vRttAnyaSTAdazaiva tu // 1 // kSutamuktaM tRtIye tu vRttairnavabhireva ca // caturdazabhirAkhyAtaM tuyeMgasphuritaM tathA // 2 // // TIkA // sadAgatau vAyau uttarApathena paMkajAkaraM paMkajasamUhaM svecchayA prasarpati sati prasarpato gacchato narasyApekSitaM vAMchitaM dhruvaM kSaNAsidhyati kIdRze vAyau tyaktadakSiNApatha iti tyaktaH ujjhitaH dakSiNApatho dakSiNamArgoM yena sa tathA kacidupekSitaM paatthsttropekssitmupekssaavissyiikRtmityrthH|| 13 // loka iti / / loko janaH atizastaM zakunaM samastamabhyasituM yadi na zaktaH tattasmAnareMgitamAtraM jAnAtu yena kAryeSu nRsupAtraM syAt // 14 // iti vasaMtarAjazAkune nareMgitasphuritaM caturtha prakaraNam // 4 // eteSAM caturNA prakaraNAnAM kasmin varge antarbhAvaH ityAkAMkSAyAM nareMgite varge pUrvoktAnAmaMtabhAvaM sUcayan vRttAnAM vyastA samastAM saMkhyA pratipAdayannAha / Adya iti // Adye prathame prakaraNe navabhivRttarIkSaNaM proktaM dvitIye prakaraNe aSTAdazaivRttairupazrutiH tu punararthe / / ||1||kssutmiti // tRtIye prakaraNe navabhivRttaireva kSutamuktaM turye caturthe prakaraNe ca. // bhaassaa|| kamalake samUha prati gamana kare to gamanakI manuSyakU vAMchita : nizcayahI takSaNa siddhi hoya // 13 // loka iti // jo manuSya samagra zAkuna zAstra abhyAsa karavekaM samartha na hoya to nareMgitamAtra jo chaThovarga tAya jAnale to yA karake sarvakAryanameM aura manuSyanameM pAtra hoya // 14 // iti nareMgite aMgasphuraNaM caturtha prakaram // 4 // prathama prakaraNameM no zlokanakarake Alokana kahyo aura dvitIya prakaraNameM aThAre zlokana karake upazruti kahIMhai phira tRtIya prakara NameM jo zlokanakarake chikkA prakaraNa ko aura cauthe prakaraNameM caudaha zlokana karake aMga For Private And Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute adhivaasnprkrnnm| . (93) evaM prakaraNAnyatra catvAryeva nareMgite // sAmastyena ca vRttAnAM paMcAzatparikIrtitAH // 3 // iti vasaMtarAjazAkune naregitaphalopadezanaM nAma papTo vrgH||6|| vaMdezakunadevIdaM tava jJAnaM zubhAspadam // kAlatrayasamudbhutasaMzayocchedakArakam // 1 // yato'khilaiH zAkunazAstravijJaiH zyAmoditA sarvavihaMgamAnAm // pradhAnabhUtA prathamaM prayatnAttenAbhidadhmaH zakunAni tasyAH // 2 // // TIkA // turdazabhivRttaraMgasphuritamAkhyAtaM kathitam // 2 // evamiti // pUrvoktAkAraNa cavAryeva prakaraNAnyatra nareMgite bhavanti sAmastyena samagrasaMkhyAyAM vRttAnAM paMcAzatpa. rikIrtitAH // 3 // vasantarAjati // vasaMtarAjAbhidhAne graMthe nareMgitaM vicAritaM vizadIkRtaM zeSANi graMthavizeSANi puurvvt| iti zatrujayakaramocanAdisukRtakAribhirmahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM narogite SaSTho vargaH samAptaH // 6 // . atha zakunadevatAyAH prathamaM stutimAha / / vaMde zakunadevIti // he zakunadevi idaM tava jJAnaM vaMde kIdRk jJAnaM zubhAspadaM zubhasya zreyasaH AspadaM gRham / punaH kIdRk kAlatrayasamudbhUtasaMzayocchedakArakaM bhUtabhaviSyavartamAnalakSaNaM kAlatrayaM tatra samudbhUtaH utpano yaH saMzayaH saMdehastasyocchedo dhvaMsaH tasya kAraka kartRkam // 1 // yatokhilairiti // tena kAraNena prathamaM tasyAH zyAmAyAH // bhaassaa|| sphuraNa kayo ye cAra prakaraNa nareMgita vargameM haiM samagra saMkhyA pacAsa zloka kahe haiM / iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharAviracitAyAM vasaMtarAjazAkunamA... pATIkAyAM nareMgitaM nAma SaSTho rgaH smaaptH|| 6 // . aba zakunadevIkU prathama stuti kahaihai // he zakuna devI kalyANako sthAna, aura bhUtabhavidhyadartamAna ina tInoM kAlanameM utpanna huyo saMdehakU dUra karavevAlo jo tumhAro jJAna tAya meM namaskAra kara hUM // 1 // yatokhilairiti / samagrazAkuna zAstrake vettAne sarvapakSInake madhyameM zyAmA mukhya zreSTha kahIhai tA kAraNakara prathama mAzyAke zakuna yatnate kahai haiM // For Private And Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 94 ) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| tatra tAvadadhivAsane vidhiH kathyate yadadhivAsane kRte |topmeti zakunAdhidevatA tena sA bhavati styvaadinii||3|| // ttiikaa|| zakunAni yatnAdvayamabhidadhmaH kathayAmaH yataH kAraNAt akhilaiH samagraiHzAbavijJaiH sarvavihaMgamAnAM zyAmA pradhAnabhUtA prakRSTA uditA pratipAditA iha trividhaM zakunaM bhavatikSetrikamAgaMtukaM jAMdhikaM ceti tatra yaccha kuna kSetre toraNakalpanayA adhivAsanAyaM kRtvekSyate tatkSetrikaM kathyate yatsthAnasthAnAM puruSANAmakasmAt digvibhAgato bhavati tadAgaMtukaM vadaMti tathA yadgacchato janasya savyApasavyasaMmukhapRSTheSu grAmyavanyasattvAnAM zakunaM jAyate tanAdhikaM kathayati / taduktamanyatra "narazarmANi graMthe trividhamiha bhavati zakunaM kSetrikamAgaMtukaM jAMghi caanyt|| kSetrasthAne vartmani zubhA. zubhAgaMtuphalaM pizunam // 1 // zakunakSetre toraNakalpanayA prshnniytphlkaalm|| katvAdhivAsanAyaM yadIkSyate kSetrika tatsyAt // 2 // sthAnasthAnAM zakataM yadakasmAdigvibhAgato bhvti||shaaNtprdiiptbhedaadvyktphlN prthitmaagNtukm||3|| savyApasavyasaMmukhapRSTheSu grAmyavanya sttvaanaam||shkunN svaragaticeSTAbhAvaiH pathi jAMdhika nAmAkSetrika eva zakune adhivAsanAdikaM kriyate nAnyatra tathApyatra sAmAnyoktA vapyayaM vizeSo grNthaaNtraadvseyH||2||tveti||ttr zyAmAyAH devyAH zakunAvalokanavidhau tAvatprathamamadhivAsanamiti adhivAsanaM nAma zakunAvalokanAdarvAk // bhaassaa|| // 1 // yahAM tIna prakArake zakuna hai kSetrika 1 AgaMtuka 2 jAMvika 3 inameM jo zakata kSetrameM jAya toraNa racanA kara phira adhivAsanAdika karake dekheM cAka kSetrika kahaihaiM. jo sthAnameM baiThe manuSyakaM akasmAt dizAke vibhAgate zakuna hoya vAkU AgaMtuka kaheM haiM. aura jo gamana karavevAre manuSyakaM bAMye jemane sammukha pITha pIche grAmake vanake jIvanako zakuna hoya tAIM jAMdhika kahaiM haiM, kSetrikahI zakunameM avivAsanAdika karahai, aura meM nahIM karate // 2 // tatreti // tA zyAmAke zakuna dekhabemeM prathama adhivAsana kahaihai adhivAmana nAma kAyako hai zakunake avalokanateM pahale pUjA pUrvaka zakunanako nimaMtraNa nAma no tano so adhivAsana tAmeM vidhi kahai haiM jA avitrAsana karate zakunakI adhiSThAtA devI For Private And Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute adhivaasnprkrnnm| (95) nirjanA magagavAzvavarjitA sarvatazca nirupadravA sadA // nAtibhUritarupodakIyugA dRzyate zakunadarzane'vaniH // 4 // ekapakSiyugamagnidUSitaM chitrkNttkvishusskpaadpm|| duSTasattvamamanoramaM naro bhUmibhAgamiha sarvadA tyajet // 6 // // TIkA // pUjApUrvakaM zakunAnAM nimaMtraNaM tasminvidhiHprakAraH kathyate pratipAdyate yasmAtkAraNAdadhivAsane kRte zakunAdhidevatA zakunAdhiSThAtrI toSaM saMtoSameti tena sA devatA satyavAdinI bhavati // 3 // nirjaneti zakunadarzane evaMvidhA'vanirbhUmiH prazasyate kIdRzI nirjanA janasaMcArarahitA / punaH kIdRzI mRgagavAzvavarjitA iti magagobhiH azvaizva vrjitaa| punaH kIdRka savatazca nirupadbhaveti sadAsarvakAlaM sarvataH sarvasminkSetre nirupadravA upadravarahitA |punH kiMviziSTA nAtibhUritarupodakIyugA iti na vidyate atibhUritaravaH potakIyugAni yasyAM sA tthaa| atra nasya niSedhArthakatvAttasmAnuDacIti nuT na lopazca na / araNyAMni sthAnaM phalanamiti naikadrumavanam / itivat // 4 // ekapakSiyugamiti // ihAmicchakunAvalokane sarvadA sarvakAlamIdRzaM bhUmibhAgaM narastyajet / kIdRze ekapakSiyugamiti ekasyaiva ekajAtIyasya pakSiNaH yugAni yugalAni yatra tattathA yahA ekameva pakSiyugalaM yatra tatathetyarthaH punaH kIdRzamamidUSimiti agninA bahinA dUSitaM bhasmAyuccheSIkRtam / punaH kIdRzaM chinnakaMTakitazuSkapAdam chinnAH kIrtitAH kaMTakitAH kaMTakAkulAH zuSkAH pAdapAH vRkSAH yatra tattathA / punaH kIdRzaM // bhASA // prasanna hoya karake satyavAdinI hoya hai // 3 // nirjanati // zakuna dekhavemaM aisI pRthvI hoya manuSyanako Dolano phirano jAjagahana hoya aura maga gau azva ina karake rahita hoya sarvadA sarvakAlameM upadrava koIbhI vahAM na hoya, aura bahuta vRkSa na hoya aura podakIko yugala joDA jA jagaha na hoya: aisI pRthvI zakunameM lInI hai so yogya hai // 4 // ekapakSiyugamiti // yA zakunake avalokanameM sarvakAla aisIbhUmikU manuSya tyAga kara eka jAtike pakSIko yugalanAma joDA jahAM hoya, aura agnikarake dUSita jalIvalI hoya, aura kaTe huye athavA kAMTenake vA sUkhe huye aise vRkSa jahAM hoya, aura du For Private And Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (96) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| snigdhapuSpaphalapallavadrumA ziSTatokasukhasaMcarA samA // sarvatazca sutarAM manoramA sA kSamA zakunadarzane kSamA // . // 6 // nivartanAnIha ca cakravartiprayojane paMca dazoditAni / sAmantapRthvIbhRdamAtyakAryeSvA''hurnava trINi janAntarANi // 7 // / / TIkA // duSTasatvAmeti duSTA mAMsAzanAH sattvAH prANino yatra tttthaa| punaH kIdRk amanoramamiti na manoramaM manaso nAhAdakamityarthaH // 5 // snigdha iti // zakunadarzane zakunAvalokane sA kSamA vasuMdharA kSamA samarthA kIdRzI snigdhapuSpaphalapallavadrumA iti snigdhAHsacikkaNA navInatvAt puSpaphalapallavAH pratItA yeSu evaM vidhA dumA vRkSAH yasyAM saatthaa|punH kIdRzI ziSTalokamukhasaMcarAiti ziSTA manaHkAlavyarahitA yejanAH teSAM mukhenAnAyAsena saMcarosaMcaraNaM yasyAM sA tathA punaH kIdvazI samA iti aviSamA devakhAtAdirahitA sutarAmatizayena sarvataH sarvasmin pradeze manoramA mnohaarinniityrthH||6|| nivrtnaaniiti||ih cakravartiprayojanecakrapatikA yoddeze paMcadazanivartanAni uditAni kathitAni sAmaMtapRthvIbhRdamAtyakAyeMgviti svadezanikaTavartibhUbhRtsAmaMtaH pRthvIbhUdrAjA amAtyaH sacivaH sAmaMtazca pRthvIbhacca amAtyazceti pUrvamitaretaradvaMdvaH tataH karmadhArayaH / eteSAM kAryaSu nava nivartanAni kathitAni janAMtarANAmitarajanAnAM trINi nivartanAni // 7 // // bhaassaa|| emAMsake AhArakartA prANI jahAM hAye, aura manakU AbAda na kare bhayayukta hoya aisI pathvI jahAM hoya, tahAM 'zakuna' dekhano nahIM // 5 // snigdha iti // cikkaNa navIna puSpa pala paluna jinameM aise vRkSa jA jagaha hAya~ zuddhamanake sajjana manuSyana ko sukhapUrvaka vicarano jahAM hoya aura samAna hoya, aura sarvadezameM mana prasanna karanevAlI hotha aisI pRthvI zakunake dekhanameM yogyahai // 6 // nivartanAnIti // yA pRthvImeM cakravartI rAjAnake kAryameM paMdraha nivartana kahahai, aura apane dezake nikaTavartI grAmanako adhipati hoya so sAmaMta aura rAjA, aura maMtrI inake kAryameM no nivartana kahehaiM, aura manuSyanake kAryameM tIna ni For Private And Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podkiiruteadhivaasnprkrnnm| caturguNaiH syAdazabhiH kramaistu nivartanaM tatra same pradeze // zileTikApAdapamRttikAbhiH kAryANi catvAryatha toraNAni // 8 // bhUmitrayaM tatra nivezanIyaM catuzcaturmAsavibhAgayuktyA // varSa vidheyaM ca tatazcaturdA tisropyavanyaH sudhiyA krameNa // 9 // // TIkA // caturguNairiti // caturguNairdazabhiH kramaiHsame pradeze nivartanaM syAt / atra kramazabdana ekaM pAdamukSipya yAvadbhUmipradezamucyate tAvAnbhUmipradezaH krama ucyate atra kramazabdena kiMcidadhikaM hastamAtraM vivakSitamanyatra, parimANAdau kramazabdena vaMzArdhamucyate yduktmnytr| 'vaMzArdhasaMkhyaizca kramo'bhiyuktaH' iti| anyatra kSetraparimANAdau dazahastaparimANo vaMzaH viNshtivNshainivrtnmiti|tduktmnytr"syaayojn kozacatuSTayena tathA karANAM dazakena vNshH|| nivartanaM viMzativaMzasaMkhyaiH kSetraM caturbhizva bhujainibaddham iti tatra nivartane caturasra maMDalaM kuryAt tatra caturdikSu catvAritoraNAni catvAri dvArANi kAryANi kaiH zileSTikApAdapamRttikAbhiriti pUrvasyAM zilAbhiH da. kSiNasyAmiSTikAbhiH ITa iti prasiddhAbhiH pazcimAyAM pAdapairuttarasyAM mRttikaabhiH|| // 8 // bhUmitrayamiti // catuzcaturmAsavibhAgayuktyeti caturNA caturNA mAsAnAM // bhaassaa| vartana kahe haiM / / 7 // caturguNairiti / / samAnapRthvImeM cAlIsakramanAma peMDa karake eka nivartana hoya hai kamanAma kaLU adhika ekahAtha yAmeM to kahyo hai aura zAstroM kramanAma pAMca hAtha kohai, aura daza hAthako vaMza hoya hai, aurabIza vaMzako eka nivartana hoyahai, yA rIti karake dAyase hAthako nivartana hoyahai, jA zakunameM jitane nivartana kahe haiM pUrva utanehI nivartanake parimANameM caturasra maMDala kare tAmeM cAra dvAre yA rItasUM kareM pUrvameM zilAnakarake, aura dakSiNameM ITakarake, aura pazcimameM vRkSanakarake, aura uttarameM mRttikAkarake aise cAroM dizAnameM dvAre cAra banAve // 8 // bhUmitrayamiti // cAracAra mahInAnake vibhAgakI racanAkarake tA nivartanasthalameM tIna bhUmi karanI ina tInabhUminake cAra vibhAga karake varSa karano buddhimAn puruSakarake jAdezameM jahAMte varSako prAraMbha hoya tAkhU Adileke kramakarake For Private And Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (98) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| evaM narodvAdazadhA vibhajya kuryaacturviNshtidhaattstaaH||punrythessttN pravibhajya kArya yAvadinaM kAlavinirNayAya // 10 // yatra pradeze zakuno'nukUlaH phalAya vijJaiH kathitaH sa kaalH|| yatra pradeze pratikUlavartI bhavetsa kAlaH phalanAzanAya // // 11 // yadA dinasaMgrahalagazuddhistArAbalaM candramaso balaM ca // puMsAM tadAbhIpsitakAryasiddhayai pratyakSarUpaM zakunaM nirIkSyam // 12 // // TIkA // yo vibhAgaH tasya yuktiH racanA tayA tatra nivartanasthale bhUmitrayaM nivezanIyaM tata stisrovanyazcaturdhA vibhajya varSa vidheyaM mudhiyA paMDitena krameNeti kecitu catuzcaturmAsavibhAgena tatra nivartanasthale varSa nivezanIyaM tataH mudhiyA paMDitena krameNa yasmindeze yato varSaprAraMbhastadAdikrameNa tisropyavanyazcaturdhA vidheyAH vibhananIyA ityrthH||9|| evamiti // naro manuSyaH evamiti pUrvoktaprakAreNa tAzcaturvibhaktA avanyaH dvAdazavA vibhajya mAsanirNayaM kuryAttatastAzcaturvizatidhA vibhajya pakSanirNayaM kuryAt punaryathecchaM svecchayA pravibhajya yAvadinamiti yAvadinaparyantaM nirNayo bhavati tAvatkAlavinirNayAya kAryamagre prayojanAbhAvAt na kartavyamityarthaH // 10 // yoti // yatra deze zakuno anukulaH sa kAlaH vijJaiH phalAya kathitaH yatra pradeze pratikUlavartI zakunaH sa kAlaH phalanAzAya bhavati // 11 // yadeti // yadA dinarvAgrahalamazuddhirbhavati tatra dinaM divasaH RkSaM nakSatraM grahAzcandrAryamAdayaH // bhASA // varSa karano // 9 // evamiti. // tA pIche pUrvaprakAratUM tA pRthvIke dvAdaza vibhAga karake mAsa nirNaya kare, aura tApIche cauvIsako bhAga dekarake pakSa nirNaya kare phira apanI i. cchApUrvaka vibhAga dekarake jitane dina paryaMta nirNaya karano hoya titanehI kAla nirNayake artha karano yogyahe // 10 // yatreti // jAdezameM zakuna anukUla hoya vo kAla vijJapurupanakarake phalake artha kayA hai, aura jA pradezameM pratikUla zakuna zreya vo kAla phalake nAzake artha hoya // 11 // yadeti // jyotiSa zAstrasUM vicArakarake jaba dina nakSatra graha For Private And Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podkiiruteadhivaasnprkrnnm| kSINacaMdratithiduHsahAnilaM dRSitaM dharaNikaMpanAdinA // pUrvabajjaladasaMkulAMbaraM varjayecchakunadarzane dinam // 13 // // ttiikaa|| pratItA lamaM meSaprabhRti teSAM zuddhiHsyAt / punaH tArAbalaM yadA bhavati tArAsvarUpaM caivam "janmasaMgaNayedAdau caMdraprakSAvadhi punH| navabhistu haredbhAgaM zeSAstArA vinidishet"|| tatrottamA vedaSaNmukhAsyAMkapramitAHmadhyamAzcandralocanavasupramitAH jaghanyAH vhnisaagrkaamvaannprmitaaH| yadA punaH caMdramaso balaM bhavati tadvalaM tvevaM svajanmarAzyapekSayA dvAdazarAzisthacaMdraphalaM ythaa| "janmasthaH kurute puSTiM dvitIye nAsti nitiH / tRtIye rAjasammAnaM caturthe kalahAgamam // 1 // paMcame ca patibhraMzaH sssstthepyrthsmaagmH|| saptame cAtipUjA syAdaSTame praannsNshyH||2||nvme klezabAhulyaM dazame kaarysiddhyH||ekaadshe jayonityaM dvAdaze maraNaM dhruvam ||3||shuklpksse dvitIyazca paMcamo nvmHshubhH||iti tArAcaMdrAdau tathA kAlacaMdro'pityAjyaH tatsvarUpaM tvevm| "kramAcaMdra 1 vANAM5 ka9 cakSU 2 rasA 6zva dazA1nya 3 zva7 vedASTa 8rudrA11 zcamAsAH12 karotyAtimatra sthitau mAnavAnAmayaM kIrtitaH kAlacaMdro munIMdaiH" iti sthitaM yadaitAdRksAmagrI pUrNA bhavati tadA puMsAm abhIpsitakAryasiddhayai pratyakSarUpamiti pratyakSaM dRzyamAnaM rUpaM yasya tattathAzakunaM nirIkSyaM vilokniiym||12||kssiinncNdeti // evaMvidhadinaM zakunadarzane varjayet / kIdRzaM kSINacaMdratithiduHsahAnilamiti kSINaHcaMdro yasyAmevaMvidhA tithiH duHsahonilo vAyuryasmistattathA / punaH kIdRka dUSitaM doSaduSTaM kena dharaNikaMpanAdinA AdinA AdizabdAdulkApAtAdinetyarthaH / punaH kITa jaladasaMkulAMvaramiti jaladena meghena saMkulaM kaluSIkRtamaMbaraM vipadyasmistattathA pUrvavaditi kSINacaMdrAdivat amAvAsyAvat // 13 // // bhASA || . lazmanakI zuddhi hoya, aura caMdrabala hoya tA dinA vAMchita kAryakI siddhike artha pratyakSarUpa zakuna taisehI dekhabo yogya hai // 12 // kSINacaMdreti // kSINacaMdramA kSINatithi hoya duHsahapavana jA dina hoyaM pRthvI kaMpana vajrapAta bijalI pAtAdika karake dUSita hoya, aura meSakarake Akula AkAza jAdina hoya aiso dina zakunake dekhabemeM varjita karano // 13 // For Private And Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (100) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| snAtaH prazAMtaH kRtadevakAryaH zuklAMzukaH kalpitamaMgalAzIH // maunI samaM zAkunikena yAyAyAmeMtime pazcimatoraNAMtam // 14 // zilAtale tatra vidhAya hemnA raupyeNa piSTairathavA supiSTaiH // nivezanIyaH kapilo maharSiH zyAmAyugaM cASTadale sroje||15|| tato'nulipetsahalokapAlaiH krameNa sarvAnapi caMdanena // AcchAdya zuklAhatavastrayugmaiH zuklena sUtreNa viveSTayettAn // 16 // // TIkA // snAtaiti // zAkunikena samam aMtima yAme toraNapazcimAMte yAyAdgacchet / kodazaH srAta iti prathamaM kRtasnAnaH prazAMta itikrodharAhityena zItalatA prAptaH kRtadevakArya iti kRtaM devapUjAprabhRti yena sa tathA zuklAMzuka iti zuk zvetaM aMzukamaMvaraM yasya sH| "vastramAcchAdanaM vAsazcailaM vsnmNshukm"itymrH|tthaa kalpitamaMgalAzIriti kalpitA racitAmaMgalArthamAziSoyasya sa tathA maunIti maunavAnpuruSa iti zeSaH 14 // zilAtala iti||ttr zilAtale zilApIThehenA suvarNena rUpyeNarajatena athavA supiraiH godhUmAdicUrNaiH kapilamunimUrti vidhAya tatra kapilamuniriti mUrti mUrtimatorabhedopacArAt jJeyaM nivezanIyaH sthaapyH| zyAmAyugaM ca nivezyaM sthApanIyaM kasminpUrvotarItyA zilopari vihite aSTadale saroje kamale // 15 // tata iti // tataH sthApanAnaMtaraM sarvAnapi caMdanena anuliNpet| kaiH lokapAlaiH saha punaH kiM kuryAt zuklAhatavastrayugmairiti zuklAni zvetAni ahatAni akhaMDitAni sadRzAni vA yAni va // bhaassaa|| snAtaM iti // mrAnakarake zAMtarUpa zIla svabhAvavAn hoya saMdhyopAsana pUjA sevA kA lavatra dhAraNakarake maMgalake artha AziSakara maunadhAra jAko zakuna hoya lAvU nako nake pichale praharameM toraNake pazcimadvArake samIpa jAya // 14 // zilAtala iti!! dilAke Upara aSTadalakamala karake tAkamalameM suvarNakI athavA cAMdakiI athavA cUnakI athavA kapilamunikI mUrti banAyakarake sthApana kara, aura zyAmAko yugala sAsa sthApana kare / / 15 // tataiti // sthApana liye pIche lokapAla devatAnakArake sahita kara lepana For Private And Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute adhivAsanaprakaraNam / ( 101 ) balyarvapuSpAkSata dhUpadIpairabhyarcayedakSiNayA ca sarvAn // homo dazAMzena ca maMtrajApAttato vidheyo madhunA samidbhiH // // 37 // maMtra pratiSThArcanajApyahomeSvAvAhane caivaM niyoja - nIyaH // pRSThe dineza pravidhAya kuryAtpUrvoditaM sarvamudAracetAH // 18 // // TIkA // strayugmAni taistairAcchAdya tAnpUrvoktAn zukkena sUtreNa viveSTayet // 16 // balyardhati // sarvAn tAnabhyarcayet pUjayet kaiH balyarthapuSpAkSatadhUpadIpairiti valiH bhakSya vastunaH puro Dhaukanam / ardha : jalabhRtapAtrasya puraH sthApanaM puSpANi prasiddhAni akSatA: taMDulAH dhUpaH pUrva pratipAditaH dIpaH prasiddhaH dakSiNayA ceti dakSiNA homAnaMtaraM brAhmaNebhyo dAnAhaM dravyaM tathA tataH abhyarcanAnaMtaraM maMtrajApAt madhunA kSaudreNa samidbhiH homo vidheyaH kena dazAMzena dazamabhAgenetyarthaH // 17 // maMtra iti // eSaH maMtraH pratiSThArcanajApyahomeSu AhvAne ca niyojanIyaH tatra pratiSThA sarveSAM samyakprakAreNa sthApanam abhyarcanaM caMdanAdinA'nuliMpanaM jApyo japaH homaH pUrvoktasteSu AvAhanaM pUrvoktAnAmAhvAnaM tasminnarthAdvisarjane'pi etatsarvaM pUrvoditaM pRSThe pRSThabhAge dinezaM sUrya vidhAya kRtvA kuryAt / kIdRka udAracetA iti udAraM asaMkucitaM cetazcittaM yasya sa tathA pRSThe raviM vidhAyeti pratipAdanAn rajanyAmeva sarvaM kuryAdityarthI labhyate athavA divasasya caturthapraharaghaTikA catuSkamArabhya rAtriTikAcatuSTayaM yAvatpazcimAdizaH pradIptavAnsUryastAvatsUryasya pRSTavidhAnatvaM yuktamityarthaH / maMtrazcAyam / OM namo bhagavati poki kRSNazakunizvetapakSiNi pAMDavo // bhASA // kareM phira akhaMDita zvetavakhanake yugmaleke AcchAdanakarake phira sabakUM zvetasUtrakara veSTana kare // 16 // valpaiti // phira unako ardhya puSpa akSata dhUpadIpa baDhibhakSya aura dakSiNA ina karake pUjana karai tA pIche jApate dazAMza sahata aura samidhAkarake havana karo // // 17 // maMtra iti // mUlameM Upara kahyo jo maMtra tAsaM pratiSThA devatAnako sthApana aura caMdanAdika karake lepana karano japa homa AvAhana yA ekahI maMtrasUM saba karano nirjanava For Private And Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 102 ) vasaMtarAjazAkune- saptamo vargaH / maMtraH // OM namo bhagavati podaki kRSNazakuni zvetapakSiNi pAMDavopakAriNi pAMthobhayataTapracAriNaM vRkSagulmalatAvAsini sarvAMgasuMdari sarvakAryAsAdhinaM devi divyamUrtidhare satyavAdini Agaccha Agaccha / mama ciMtitaM kAryaM satyaM brUhi brUhi OM hrIMphaTsvAhA // OM hrIM prajApataye svAhA // ayaM maMtraH / jJAna mudrayaikamaMkitaM karaM pustakena cihnitaM tathAparam // bibhratIM himadukuMdadIdhitiM paMkajAsanAM smaretsarasvatIm // // 19 // tato gRhItvA khaTikAM svakArya zilAtale tatra zubhe vilikhya || sidhyatvidaM me bhagavatyavighnAdutkvati devyai vinivedanIyam // 20 // // TIkA // pakAriNi pAMthobhayataTapracAriNi vRkSagulmalatAvAsini sarvAgasuMdari sarvakAryasA dhini devi divyamUrtidhare satyavAdinyAgaccha Agaccha mama cititaM kAryaM satyaM brUhi brUhi OM hrIM phaT svAhA OM hrIM prajApataye svAhA // 18 // jJAnati // pUrvameva vyAkhyAtam // 19 // tata iti // tataH tadanaMtara iti devyai vinivedanIyaM kiM kRtvA ityukkA itIti kiM he bhagavati mamedaM kAryamavinAtsidhyatu / kiM kRtvA khaTikAM gRhItvA tatra tasmiJchubhe zilAtale svakAryaM vilikhya likhitvA // 20 // // bhASA // nameM sUrya pazcimameM jaoNya jabasUM kareM arthAt rAtrimeM saMpUrNa kareM | maMtra || OM namo bhagavati podaki kRSNazakuni zvetapakSiNi pAMDavopakAriNi pAMthobhayataTapracAriNi vRkSagulmalatAbA sini sarvAgasuMdari sarvakAryArthasAdhini devi divyamUrtidhare satyavAdini Agaccha Agaccha mama ciMtita kArya satyaM brUhibrUhi OM hrIM phaT svAhA OM hrIM prajApataye svAhA || isa maMtra kA uccAraNa kare // 18 // eka hAthameM jJAnamudrA dUsare hAtha meM pustaka dhAraNa kareM caMdramA aura kuMdake puSpakIsI kAMti dhAraNa kareM aura kamalAsanameM sthita aisI sarasvatI tAya smaraNa kareM // 19 // tata iti // khaDiyAsUM 'zilAke tale apano kArya likha karake unake agADI hai bhagavati mero kArya nirvitrapUrvaka siddha hoya, aise kahakara ke devIke artha apanI kArya nivedana For Private And Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrateadhivAsanaprakaraNam / tato'rcayitvA'khilatoraNAni viveSTayetpAMDuravastrasUtraiH / / udIrayenmaMtramathArjunasya nAmAni nAmAni ca kRssnnikaayaaH|| // 21 // arjunaH phAlgunaH pArthaH kirITI zvetavAhanaH // bIbhatsurvijayaH kRSNaH savyasAcI dhanaMjayaH // 22 // ityarjunanAmAni // atha podakInAmAni // zyAmA varAhI zakunI kumArI durgA ca devI caTakA tathomA // tvaM podakI pAMDavikA tvameva tvaM kRSNikA tvaM sitapakSiNI ca // 23 // tvaM brahmaputrI zakunaikadevI dhanurdharI pAMthasamUhamAtA // pratyazarUpA bhagavatyamoghe namo'stu tubhyaM kuru me'rthsiddhim||24|| // TIkA // tataiti // tataH svakAryanivedanAnaMtaraM akhilatoraNAni arcayitvA pAMDuravastra sUtraiH zvetavasanasUtraiH viveSTayet tataH maMtramudIrayet uccArayet arjunasya nAmAni kRSNikAyAzca podakyA nAmAnyuccArayedityarthaH // 21 // athArjunanAmAnyAha arjunaH phAlgunaH pArthaH kirITI zvetavAhanaH / bIbhatsurvijayaH kRSNaH savyasAcI dhanaMjayaH gatArthAnyarjunanAmAni // 22 // atha podakInAnAni zyAmA iti / zyAmA varAhI zakunI kumArI durgA ca devI caTikA tathomA // tvaM podakI pAMDavikA tvameva tvaM kRSNikA tvaM sitapakSiNI ca // 23 // tvaM brahmaputrI zakunaikadevI dhanurdharI pAMthasamUhamAtA // pratyakSarUpA bhagavatyamoghe namostu tubhyaM kuru mesi // bhASA // kaira / / 20 // tata iti // tArIche sabatoraNanako arcana karake zvetavastra sUtrakara veSTana kara phira pUrva kayo jo maMtra aura arjunake kRSNikAke nAma tinai uccAraNa kara // 21 // arjuna iti // arjunaH phAlgunaH pArthaH kirITI zvetavAhanaH / bIbhamurvijayaH kRSNaH sa. vyasAcI dhanaMjayaH // ye dazanAma arjunake haiM // 22 // zyAmeti // zyAmA varAhI zakunI kumArI durgA devI caTimma umA tumahI pAdakI tumahI pAMDavikA tumahI kRSNikA ho, tumahI zvetapakSiNI ho // 23 // tvaMbrahmaputrIti // tumahI brahmaputrI ho, tumahI zakunako eka devI ho tuma dhanurddharI pAMthasamUhako mAtAho tumapratyakSarUpA ho he bhAvati he amoghe For Private And Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (104) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| yugmam // grAmyeNa tulyazcaTakena nIlo yo'sau pumAnpADurapuMDapakSaH // ladhvI tato dhUmanibhA ca nArI tatpodakIyugmamudAharaMti // 25 // vilokite pakSiNi tatra tasmai samaMtrako'ghaH zirasA nivedyH|| dRzyeta cetpAMDavikA na tasminnarghastadA toraNa eva deyaH // 26 // bhaktyA tataH zAkunikaM prapUjya tAM pakSipUjAM vinivedya tasmai // dhyAtvA svakArya hRdayena sarva gacchetsvagehaM vihitprnnaamH||27|| // ttiikaa|| dim // yugalaM gatArtham // 24 // grAmyeNeti // grAmyeNa caTakena tulyavarNena nIlaH yaH sa pumAn kIdRk pAMDurau puMDapakSau yasya sa tathA puMDU tilakasya sthAnaM gRhyate yadvA puMchau pussttaavityrthH| tato ladhvI dhUmanibhA dhUmasadRzavarNA nArI tatpodakIyugmamudAharaMti kathayaMtItyarthaH // 25 // vilokiteti // tatra tasminpradeze vilokite dRSTe pakSiNi tasmai zakunAya samaMtrako'rghaH maMtreNa saha vartamAnaH maMtroccAraNapUrvarvakam arthaH zirasA praNamyeti zeSaHnivedyaH nivedanIyaH cedyadi tasminpradeze pAMDavikA podakI na dRzyeta tahi arghastoraNe eva deyaH pradAtavya ityrthH||26|| bhaktyeti // tatastadanaMtaraM punaH saH svagehaM gacchet / kIdRgvihitapraNAma iti vihitaH kRtaHpraNAmo yena sa tathA / kiM kRtvA prapUjya pUjAM vidhAya kaM pUrvoktaM bhattayA zAkunikaM zakunAcAryam / punaH kiM kRtvA tAM pakSipUjAM tasmai gurave nivedya / punaH 'kiM kRtvA svakArya nikAmamatyartha hRdayena manasi dhyAtvA vimRzya // 27 // // bhaassaa|| tumhAre artha namaskAraho tuma merI artha siddhi karo // 24 // grAmyeNeti // grAmameM ciDI hoya ina ko tulya hoya nIlavarNa jAko hoya, aura zvetavarNake, aura puSTa aise jAke paMkha hoya jo aiso hoya so to puruSa jAnano, aura jo choTI hoya dhUma koso varNa jAko hoya vA strI jAnanI inakU podakIko yugma kaheM haiM // 25 // vilokite iti // ye pakSI jo dIkheM taba tA pakSIko artha maMtra bolakara mastaka namAya arghya nivedana karai vA isameM toragameMbhI argha deno yogyahai / / // 26 // bhaktyeti // tApIche bhaktikarake zakunake AcAryakI For Private And Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 105 ) podakIrute adhivAsanaprakaraNam / mantro'rjunAkhyAH zakunestathAkhyAH sarvatra pUjAdividhau prayojyAH // pUja ( vidadhyAdbhavane vane ca homaM dazAMzena japAdvidadhyAt // 28 // bhojayedatha guDAjyapAyasaiH zraddhayA katipayAH kumArikAH // AtmanApi vidadhIta bhojanaM tadguru svajanabaMdhubhiH samam // 29 // tato rajanyAM samudIrya maMtra dhyAtvA ca devIM vidhinoditena || vicArya kArya manasA samastaM zayIta bhUmau vijane vratasthaH ||30|| atha prabhAte'bhyudite dineze sahAyavAnnarmala zuklavAsAH // bhUyaH samaM zAkunikena yAyAdanAkulastoraNabhUmibhAgam // 31 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // maMtra iti // maMtraH pUrvoktaH arjunAkhyAH arjunanAmAni tathA zakaneH pAMDavikAyAH AkhyAH sarvatra pUjAvidhau prayojyAH pUjAM bhavane gRhe vidadhyAt vane ca japAt dazazina taddazamabhAgena homaM vidadhyAt // 2 // 28 // bhojayediti // atheti gRhapUjAnaMtaraM katipayAH kumArikAH zraddhayA bhojayet / kaiH guDAjyapAyasairiti guDaH prasiddhaH AjyaM sarpiH pAyasaM dugdhaM vA paramAnnaM tairityarthaH / AtmanApi svayamapi tadbhojanaM vidadhIta / kathaM samaM saha kaistadgurusvajanabaMdhubhiriti sa cAsau guruzceti tadguruH zakunAcAryaH svajanAH pratItAH bAndhavaH bhrAtaraH taiH sArddhamityarthaH // 29 // // tata iti // pUrvameva vyAkhyAtam // 20 // atheti / athAnaMtaraM // bhASA !! pUjA karake vo jo pakSIkI pUjA gurunakUM nivedana karake apane hRdayameM kAryavicArake gurunakUM namaskArakara phira apane gharakUM gamanakarai // 27 // maMtra iti // gharameM bAvanameM pUrva kahyo jo maMtra, aura arjunake nAma aura zyAma ke nAma ye sarva pUjAvidhimeM uccAraNakare aura japate dazAMza havanakare // 28 // bhojayediti // pUjA kare pIche zraddhAkara guDa dhRta pAyasa ina karake kitanI kumArI kanyA jimAve phira guru svajana bhaiyA baMdhu inasahita Apa bhojanakarai // 29 // tata iti // itano kare pIche vratI rAtri meM maMtra uccAraNa kara vidhipUrvaka devIko vyAnakare manameM sarva kArya vicArakarake vanameM vA gharameM pRthvI meM zayana kare // 30 // atheti // prabhAtasamaya meM sUryako udaya hoya tatra sahAyI manuSya do tInaleke zuklavastra For Private And Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 106 ) vasaMtarAjazAkune - saptamI vargaH / zyAmAM purastAdavalokya tasminnudIrya maMtraM kusumAkSatAbhyAm // vidhAya paja pravidhAya pRSThe dinAdhinAthaM zakunAni pazyet // 32 // tirohite tatra ca toraNA te nirUpya bhadrAyazubhAni tadvat // zyAmAyugasyAMgaviceSTitAni kalpyaM phalaM tAdRzamAtmakArye // 33 // prazne prazAMte na nirIkSate cepakSI bhavettatkaraNIyanAzaH // pra pradIpte na nirIkSate cepakSI bhavettatkaraNIyasiddhiH // 34 // // TIkA // bhUyaH punarapi zAkunikena zakunAcAryeNa samaM toraNabhUmibhAgaM yAyAt / kasmintrabhAte abhyudite udayaM prApte dineze sUrye sati sahAyavAniti svalpaparicchadayuktaH / punaH kIdRzaH nirmala zuklavAsA iti nirmalaM zukkaM vAso yasya sa tathA / punaH kIdRzaH anAkulaH sthiracittaH // 31 // zyAmAmiti // tasmiMstoraNe zyAmAM purastAdagre'va lokya maMtramudIrya kusumAkSatAbhyAM puSpataMDulAbhyAM pUjAM vidhAya dinAdhinAthaM pRSThe pRSThabhAge pravidhAya kRtvA zakunAni pUrvoktAni pazyedvilokayet // 32 // tirohite iti // tirohite vRkSAcchAdite tatreti tasmiMstoraNAMte zyAmAyugasya strIpulakSaNapodakIyugalasyAMga viceSTitAni bhadrANi zubhAni azubhAni tadviparItAni nirUpya jJAtvA tadvat zyAmAyugasyAMgaviceSTitavat puruSeNa AtmanaH kArye tAdRzaM phalaM kalyaM kalpanIyaM kacittoraNeneti pATho dRzyate tatra toraNena kRtvA tirohita ityarthaH kartavyaH || 33 // prazna iti // pradIpte ugrakAryamane sati || bhASA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paharake zakunAcAryakUM saMgale ke toraNabhAga ke vahAM jAya || 31 // zyAmAmiti // tAtoraNameM agADI zyAmAkUM dekha karake maMtra bolakarake puSpa akSatanakara pUjA karake phira sUyakUM pazcimadizAneM karake pUrva kahe je zakuna tinheM trilokana kare 32 // tirohita iti // vRkSakara AcchAdana hoya rahyo aiso jo toraNako samIpa tahAM zyAnA yugakI ceSTA zubha azubha viparIta jAnakarake pherapuruSa tA zyAmAyuga ke aMga kI ceSTAkIsI nAI apane kAryameM phalaM jAnano // 33 // prazna iti // dharmasaMbaMdhI prazna hoya aura jo pakSI na dakhi For Private And Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 107 ) podakIrute zAMtaprakaraNaM dvitIyam / iti podakIrute adhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // zAMtadIptakakubhAdivizeSaH kathyate ca sa kilAyamazeSaH // te bhavati yatra manuSyaH sarvathA zakunasaMvidadhRSyaH // // 35 // dagdhA digezI jvalitA digeMdrI saMdhukSitA cAniladikrameNa // tryaMtayAmArdhamabhipravartyasyAdyAvadardhapraharo dinasya // 36 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // pakSI caitra nirIkSate tadA tatkaraNIyasiddhirbhavet / prazAMte dharmasaMbaMdhini prazne pakSI cena nirIkSate tadA tatkaraNIyanAzo bhavet // 34 // iti zrI zatruMjayakaramocanAdisukRtakAri mahopAdhyAyazrIbhAnucaMdra gaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute adhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // zAMtadIptati // athAsmAbhiH kila iti satye apamazeSaH samastaH zAMtadIpta kakubhAdivizeSaH kathyate prakaTIkriyate / yatra yasminniyaM zAMtA dikU iyaM pradIptAdika ityAdiko yo vizeSaH tasmin hate manasi dhRte manuSyo mAnavaH sarvathA za kuna saMviccha kunajJAnaM tasyA adhRSyaH dharSituM tiraskartumazakyo bhavatItyarthaH // 35 // aar dizIti // lokadvayaM pUrvameva vyAkhyAtaM tathApyatra vyAkhyAyate // 36 // // bhASA // to kAryako nAza hoya, aura jo ugrakAryako prazna hoya pakSI jo na dIkhai to kArya kI siddhi hoya // 34 // iti zrIjaTAzaMkara tanUjanmajyotirvidvara zrIdharaviracitAyAM vasaMtarA jazAkuna bhASATIkAyAM podakIrute adhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // zAMtadIpneti // zAMtA dIptAdika ATha dizA aba kaheM haiM jo manuSya inakUM manameM jAnatI rahe to sarvathA zakunavettAna meM yogya hoya || 35 // dagdhA digaizIti // cAra ghaDIke taDakeMsa lekara dinako arddha prahara hoya tAvat IzAna dizA dagdhA aura aiMdrI dizA For Private And Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (108) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| IdRzaM viSuvatobhaveddayAdekSiNAyanadine tu zAMkarI // pAvakI jvalati cottarAyaNe bhasmadhUmasahite tu pArzvayoH // 37 // // TIkA // IdRzamiti // rAtryaMtayAmArdhAdArabhya yAvatprabhAte ghaTikAcatuSTayaM tAvadagdhA digaMzI jvalitA digandrI saMdhukSitA analadigbhavati tataH dvitIyamahare pUrvadigdagdhA agnikUNirdIptA dakSiNadigdhUmitA tRtIyaprahare amiMdigdagdhA dakSiNadigdIptA nairRti dhUmitA anyAH paMca zAMtA tatazcaturthaprahare dakSiNadigdagdhAnaiRtikUNirdIptA pazcimadigdhUmitA anyoH paMca zAMtAHpaMcamAhare naiRtirdagdhA pazcimadigdIptA vAyavya kUNicUMmitA anyAH paMca zAMtAH SaSThe yAme pazcimadigdagdhA vAyavyakUNirdIptA uttara digdhUmitA anyAH paMca zAMtAH saptame prahare vAyavyakUNirdagdhA uttaradigdItAIzAnakUNidhUmitA anyAHpaMcazAMtAH aSTame prahare uttaradigdagdhA IzAnakUNirdIptA pUrvadigdhUmitA anyAH paMca zAMtAH punaH prabhAte pUrvoktameva IdRzaM dagdhAdisvarUpaM vissuvtoiiyormesstulyobhvet| "samarAtridive kAle viSuvadviSuvaMcatat" ityuktestatraiva tatsaM, // bhASA // pracalitA, aura agnidizA saMdhukSitA // 36 // IdRzamiti // rAtrike aMtayAmako arddha praharate lekara jabataka prabhAtakI cAra baDI taba tAI IzAnadizA dagdhA, aura iMdrakI pUrvadizA jvalitA, aura agnidizA saMdhukSitA hoya hai tA pIche dUsare praharameM pUrvadizAdagyA aura agnikoNa daptiA dakSiNadizA dhUmitA, aura tRtIya praharameM Agna koNa dagdhA, dakSiNadizA dIptA, nairRti dizA dhUmitA aura je pAMcoM dizAte zAMtA hai, aura tA pIche caturtha praharameM dakSiNadizA dagdhA, naitrAti dizA daptiA pazcima dizA mitA, aura pAMco dizA zAMtA, aura paMcama praharameM naiti dizA dagdhA, pazcima dizA dIptA dagdhA, vAyavya koNa dhUmitA, aura pAMcoM dizA zAMtA chaThe praharameM pazcima dizAdagdhA, vAyavyadizA dIptA, uttara dizA mitA, aura pAMcoM dizA zAMtA haiM aura sAtaveM praharameM vAyavya kaNadagdhA, uttara dizA dIptA, IzAnadizA dhUmitA, aura pAMcoM dizA zAMtA AThaveM praharameM uttara dizA dagdhA, IzAnakUNa dIptA, pUrva dizA dhUmitA, aura pAMcoM dizA zAMtA, meSa tulAke saryahoya tatra For Private And Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate zAMtaprakaraNaM dvitIyam / ardhe dinasya prahare'vaziSTe yAvanizAyAH praharArdhamAdyam // syAtpazcimAzA raviNAtra gUDhA gamyojjhite dhUmitabhasmavatyau // 38 // pratyekamevaM satataM sumeroH pradakSiNAbhyAgamanena sarpana // divArajanyoH praharASTakena bhuMkte dizo'STau savitA krameNa // 39 // // TIkA // bhavAttu punaH dakSiNAyanadine kAMdyadine zAMkarI IzAnadik jvalati tathA uttarAyaNadine makarAdyadine pAvakI vahidigajvalati / tatpArzvayorbhasmadhmasahite bhavataH ayamarthaH yadA zAMkarI jvalitA tadA uttarA bhasmitA pUrvA dhUmitA yadA pAvako jvalitA tadA pUrvA bhasmitA dakSiNA dhUmitA syAt / / 37 // tadeva darzayati ardhe iti // gatArtham / / 38 // pratyekamiti // evaM pUrvoktaprakAreNa pratyekaM digvibhAgaM praharamAtrAvasthAyitvena savitA sUryaH krameNa paripATyA aSTau dizaH bhukte kena divArajanyoH praharASTakena / kiMkurvan sarpana gacchanmumeroH pradakSiNAbhyAgamaneneti prada. kSiNayA abhyAgamanaM paryaTanaM tena sumeroH pradakSiNAM kurvanityarthaH // 39 // ... // bhaassaa|| dakSiNAyana uttarAyaNa kAla hoya hai dakSiNAyana dinameM IzAna dizA jvalati kahe dagdhA, aura uttarAyaNa dinameM agni dizA jvalati kahe dagdhA, inake pasabADenakI dizA bhasmA thamavatI arthAt jaba zAMkarI jo IzAna dizA jvalitA hoya taba uttara dizA bhasmitA, aura pUrva dizA dhUmitA, aura jaba agnidizA jvalitA hoya taba pUrvadizA bhasmitA aura dakSiNa dizA dhUmitA, hoya yA prakAra jAnano // 37 // arddha iti // dinake praharako avAkI rahai aura jabatAI rAtrike Adyapraharako arddha tabatAI pazcimAdizA sUryakarake vyApta hoya aura jo sUrya jAkU choDiAye aura jA dizAkU agADI jAyage ye donoM dizA bhUmitA bhasmavatI kaheMhaiM // 38 // pratyekAmiti // eka eka dizAnameM eka eka prahara sthita heva kara sUrya kramakarake sumeruparvatakaM dakSiNAvarta karata rAtridinake ATha prahara For Private And Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 110 ) vasaMtarAjazAkune- saptamo vargaH / dagdhA diguktA dinanAthamuktA vivasvadAtA bhavati pradIptA // sAdhamitAyAM savitAM prayAtA zeSA digaMtAH khalu paMca zAMtAH // 40 // dagdhapradItodgatadhUmazAMtadizAM yadA sAMsthitamantarAle // zeSaM tadAzAyugalaM vimizramAhuryathAmannaphalaM phalajJAH // 41 // yasyAM sthito'rkastadupakrameNa dijvAlinI dhamavatI tadanyA || chAyA jalA kardamitA dharitrI bhasmAvitAMgAravatI tatheti // 42 // // TIkA // OM dagdheti // pUrvaM vyAkhyAtam // 40 // dagdha iti // AsAM dagdhapradIptodgata dhUmazAMta dizAM yadaMtarAle AzAyugalaM tatphalajJAH vimizramA- // idaM prabhAta yaMtram // DuH / kIdRgyathAsannaphalamiti yathA yena prakAreNa yadAsannamiti pAThe pUrvoktaH aMgAravatI dizAM tatsadRzaM phalaM yasya sa tathA // 41 // yasyamiti // yasyAmaH sthitaH udayaM bhasmAnvitA prAptastadupakrameNa tatparipATyA imA dizo jJeyAH / yasyAM raviH sthitaH sA digjvAli nI / tadanaMtara dhUmavatI tatonyA chAyA u0 // bhASA // karake ATo dizAnakUM bhoge haiM // 39 // dagdheti // sUrya jA dizAkUM choDade hai vAkI dagdhA saMjJA hai, aura sUrya jA dizAmeM prApta hoya vo dizA pradAtA kaheM haiM, aura sUrya jA dizAmeM agADI jAyocA hai haiM vo dizA ghUmitA, aura pAMcoM dizA kI zAMtA saMjJA hai || // 40 // dagdha iti // dagvA, pradIghA, dhUmA, zAMtA ina dizAnake madhya meM sthita jo donoM dizAnako zeSa rahyo dizAnako yugala tAkUM phala jAnavevAle vimizranAmapUrva dizAnakI sadRzaphala jAko nAma so vimizra kahe // 41 // yasyAmiti // jA dizAmeM sUrya sthita hoya co dizAjvAlinI tAte agADI dhUmavatI tAte agalI chAyA tAte agalI jalA tAte agalI kardamitA tAte agalI dharitrI tAte agalI bhasmAnvitA tAte agalI bhaMgAravatI // 42 // vA0 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharitrI For Private And Personal Use Only pU0 jvAlinI pa BET afr A0 dhUmavatI da0 chAyA na0 jaNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute zAMtaprakaraNaM dvitIyam / uktAni nAmAni dizAmimAni phalAnyathAsAM pratipAdayAmaH // dizi jvalaMtyAM maraNaM raNe syAtsaMdhukSitAyAM sakalArthanAzaH // 43 // chAyAjalAkardamitAsu dikSu jayo dharivyAM kthito'rthlaabhH||syaadsmitaaNgaarityordishostujiivprnnaashH zakunodayena // 44 // anyatra sakrAMticatuSTayAttu bhedaH svabuddhayA kakubhAM vibhAvyaH // calo raviH zazvadupaiti yAti tasmAdasau somayamAdhivAse // 45 // // ttiikaa|| tataH anythaajlaa| tataH krdmitaa|tto dhritrii|ttobhsmaanvitaa tathA aMgAravatI // 42 // uktAnIti // dizAmimAni nAmAni uktAni kathitAni athAsAM phalAni vayaM pratipAdayAmaH kthyaamH|jvlNtyaaN dizizakunodayena raNe maraNaM syAt saMkSi. tAyAMzakunodayena sakalArthanAzaH syAt // 43 // chAyati // chAyAjalAkardamitAmu dikSu zakunodayena jayaH syAt / dharitryAmarthalAbhaH kathita bhasthitAMgAritayordizoH zakunodayena jIvapraNAzaH syAt // 44 // anyatreti // saMkrAMticatuSTayA pUrvoktA danyatra aSTasu saMkrAMtiSu kakubhAM dizAM bhogaH raveriti zeSaH / svabuddhayA vibhAvya vicArya yasmAcalo raviH zazvaniraMtara somayamAdhivAse somazcaMdro yamaH kRtAMtaH anayodvaH etayoradhivasanaM adhivAso yayoste tathokne dizau uttaradakSiNe // bhaassaa|| uttAnoti // dizAnake nAma kahe aba dizAnake phala kahai hai vAlinI dizAmeM zakuna ko udaya hoya to raNameM marai, aura saMdhukSitAdizAmeM zakuna hoyato sakala arthako nAza hoya // 43 // chAyeti // chAyA jalA kardamitA ina dizAnameM zakuna hoya to jaya hoya. aura dharitrImeM hoyato artha lAbha hoya, aura bhasmitA aMgAritA ina dizAnameM zakunako udaya hoya to jIvako nAza hoya // 44 // anyatreti // pUrva kahyA ye cAra saMkrAMti inate aura jo ATha saMkrAMti tinameM dizAnako bheda sUryasUhai so apanI buddhisUM vicArakarake, sUrya calai hai so niraMtara uttara dakSiNameM prApta hoya hai tAte aura dizAnameM phira etehI For Private And Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 112) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| dikAlaceSTAgatibhAvazabdasthAnaH zubhaiH sptvidhHprshaantH|| bhavetpunastairazubhaiH samastaiH saptaprakAraHzakunaH prdiitH||46|| abhasmitAdyAH kakubhaH prazastA viSTayAdidoSa rahitazca kaalH|| avAmaceSTAgatirapyavAmA bhavetprasano madhuro virAvaH . // 47 // sthAnaM manohAri tadetadevaM saptaprakAraM kathayaMti zAMtam // saptaprabhedaM punaretadeva vadanti dIptaM viparItabhAvAt / / 48 // / TIkA // upaiti Agacchati yAti tato'nyatra dikSa yAMtIti bhaavH||45||ath dazaprakAreSu zAMtadIpteSu saptAnAmevAtra sopayogitvAt tAnevAha / / dikkAleti // dikAlaceSTAH gatibhAvazabdasthAnaH zubhaiH saptavidhaH prazAMtaH syAtpunastairazubhaiH samastaiH saptavidhaH zakunaH pradIpto bhavet / / 46 / / abhasmitAdyA iti // bhasmitAdivarjitAH kakubhaH paMca dizaH sarvakAlaM sadaiva prazastAH zAMtA ityarthaH viSTayAdidoSaiH rahitazcakAlaH prazAMta ityarthaH / viSTisvarUpaM tvevm| 'kRSNe ca tridazA rAtrau divA sapta cturdshii|| ekaikatithivRddhyA tu zukle viSTiH prakIrtitA' // iti / AraMbhasiddhyAdau avAmA ceSTA dakSiNA ceSTA prazAMtA gatirapyavAmA dakSiNAM prazAMtA bhAvodhyavasAyaH prasannaH prazAMtaH virAvo dhvaniH madhuraH akrUraH prshaaNtH|| 47 // sthAnamiti // manohAri sthAnaM zAMtaM tadevaM pUrvoktaprakAreNa saptavidhaM zAMtaM kathayaMti // bhASA // jAnano // 45 // dikAleti // dizA kAle ceSTA gati bhAva zabdasthAna ye zubha hoya to ina karake sAta prakArako prazAMta hoyahai aura: punaH te azubha hoya to ina karake sAta prakArako zakuna pradIpta hoya hai // 46 // abhasmitAdyA iti // bhasmitAdika karake varjita pAMcoM dizA tinakI zAMtAsaMjJAhai, aura bhadrAdika zepa karake rahita kAla so prazAMta hai, aura dakSiyA ceSTAgati ye donoM zAMtA hai, aura nathurazabda hoya to prazAMta zakuna jAnano // 47 ! sthAnamiti // mana* hare aisa: suMdarasthAna sobhI zAMtahai yA prakArakara sAta prakANa ko zAMta kahai haiM, phiraviparatibhAvaMta kAhI mAlaka karake dIta kahai haiM // 48 // For Private And Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute zAMtaprakaraNam / (113 ) eSAM ca madhyAtkukubAdikAnAM jAteSu shaaNtessvdhikaadhikessu|| zubhaM narANAmadhikAdhikaM syAttadvatpradIpteSvazubhaM pradiSTam // // 49 // evaMvidhaM zAMtamatha pradIptaM jAnAti yaH zAkunikaH sa eva ||shaantprdtisy ca yo vizeSaM na vetti no vetti sa kiMcideva // 5 // iti podakIrute zAntaprakaraNaM dvitIyam // 2 // // ttiikaa|| punaH etadeva pUrvoktaM saptaprakAraM viparItabhAvAdIptaM kathayati // 48 // eSAmiti // eSAM saptAnAM kakubAdikAnAM madhyAdadhikAdhikeSu zAMteSu jAteSu tadA narANAmadhikaM zubhaM syAt / saptasu zAMteSu kA gaNanA / tadvatyadIpteSu adhikAdhikeSu jAteSvazubhamadhika pradiSTaM kathayati // 49 // evaMvidhamiti // evaMvidhaM pUrvapratipAditaM zAMtamaMtha ca pradIptaM yo jAnAti sa eva zAkunikaH zakunajJAtA / yaH zAMtapradIptasya vi. zeSaM na vetti sa na kiMcideva vetti kimapi na jAnAtItyarthaH // 50 // iti zrImahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkA yAM podakIrate dvitIyaM zAMtapradIptaM prakaraNam // 2 // // bhaassaa|| eSAmiti // ye dikkAlAdika sAta kahe inake madhyameM adhika adhika zAMta zakuna hoya to manuSyanako adhika zubha hoya, aura jo ye sAtonameM pradIpta adhikAdhika hoya to azubha adhika kahano // 49 // evaMvidhamiti // yAprakAra kahe je zAMta pradIpta tina jo jAne sohI zakunI zreSTha hai, aura zAMtapradIptake bhedakU nahIM jAna hai so puruSa kachubhI nahIM jAnai hai // 50 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharavicitAyAM vasaMtarAjabhASATI. . kAyAM podakIrate zAMtaprakaraNaM dvitIyam // 2 // For Private And Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (114) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| // ttiikaa|| "zakunANave digvibhAgastvevaM yathA|udayAstau mUlAkhyau uttarayAmyau dhruvanivAsanAmAnau / nairRtavAyavyau ca pramANakharakAhayau ceti // 1 // rUDhe eva bhavetA I. shaanaagneykonnyorbhidhe||shjN ravigatijanitaM caiSAM dvedhA prshaaNtdiipttvm||2||iti vadati / etAsAM phalaM vevam-prAcye mUle dIptAna zakunAnAkasmikAnsamAkarNya / ghUyAna bhametyete matto mahatastu vArtAyai / / 1 // pazcimamUle dIptA pazcimasaMdhyAsamusthitAH zakunAH / zastrAmicaurabhUpaprabhRtibhayotpAdakAH sdyH||2|| yasyoTapi vasato nivAsamAsAdya jAyate shkunH| mAsArdhamasyana cirAtpuMsaH saudhAni sAdhayati // 3 // prAmArAmAmaragRhaparikhA ca pradizAsvanAraMbhAt // siddhiM nivAsazakuno nayati makhodvAhamukhyAMzca // 4 // pramANa nityaprAmANyaM pramANaM kurutetrm|pdsthsy padAvAptinAzakRttvaritaM ca tat // 5 // prApya pramANakoNaM yasya svasthasya jAyate shkunH|| tasyAkasmAtkiMcitsatvaramutpadyate kAryam // 6 // na prArabdhaM siddhayati na prasthAnaM pramANamAyAti // jAte pramANakoNe vighaTeta samAgatA ||bhaassaa // "aba zakunArNavake prakArase dizAparatvakarake phala kahate haiM. usameM prathama jo zakuna dekhanevAlA hai usake sthAnase jo aSTadizA haiM unake nAma kahate haiM. udayAstau iti // pUrvadizA, aura pazcimadizA yaha donoM dizAko mUla saMjJA hai, aura uttara dizAkI dhruvasaMjJA dakSigadizAko nivAsa saMjJA nairRtyadizAkI pramANasaMjJA vAyavya dizAkI khAka saMjJA hai. // 1 // aura IzAnadizA AgneyadizA yaha donoMkI rUDha saMjJA hai aise ATha dizAke ATha nAma haiM usameM bhI sUryake gamana parase zAMta aura pradIpta aise dobheda dizAke hote haiM vo spaSTa dikhAte haiM. rAtrike aMtimabhAgakI do ghaDI aura sUryodayAnaMtara do ghaDI aisI cAra ghaDIko mUla saMjJA pUrvadizAjvalita jAnanI. usake pIchekI cAra ghaDI vo dagdha jAnanI, aura maladizA calitake Age cAra ghaDItaka dhUmra jAnanI. aisA cAra cAra ghaDIkA dagdha jvalita dhUprabheda dizAkA jAnanA. jaisA prAtaHkAla* mUladizA jvalita hai madhyAhaLU nivAsa dizA bolata hai, saMdhyAkAlaka pazcimAdizA malita hai. madhyarAtrikaM dhruvadizA jvalita hai. taba jo dagdha jvalita dhamitadizA vo pradIpta jAnanI, aura vAkIkI pAMca dizA prazAMta jAnanI aura dizAkA bhoga For Private And Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 115) digvibhAgacakram / // dIkA // param siddhiH ( // 6 // ) vighaTitamartha ghaTayati saMzitaM vastu sAdhayatyacirAt // prasthAnayati ca nItaM pramANakoNodayaH zakunaH // 7 // pratyUhopahatAnAM digmUDhAnAmatibhramArtAnAm / prAyaH pramANazakunaH sAdhIyAnkAMdizIkAnAm // 8 // riktIkaroti pUrNa riktaM pUrNI karoti niyamena // prAyaH svarUpadIptaH zakunaH kharakapradezotthaH // 9 // utsAhojjhitamanasAM rAjJAM parimoSiNAM ji- ||digvibhaagckrm / / gISUNAm / nirupAyodinAnAM sAdhuH kharake agni sadA zakunaH // 10 // cauryAvaskaMdAhataparasvasaMbhRtapradezAnAm / sadyo riktIkaraNaM kharake zakunaM samudbhUtam // 11 // bhUmiM gatopi | nivAsa jIvati nigaDairapi saMyato vimucyetAyudhyate sannaddhAH krodhaanodaayudhaayodhaaH||12|| zakaTAropitabhAMDopyuccalati naiva jaatukaamopi|| izAna mRnda dhruva draSTa kharaka pramANa bhaassaa|| cAra cAra ghaDIkA kahA hai so battIsake dinamAnaseM kahA hai. dinamAna rAtri kama jAstI hove to sUryabhoga cAra ghaDImeM kamajAstI karanA aisA ahorAtrimeM dagdhAdivibhAga jAnanA, aura vizeSa yaha hai ki, dekhanevAlekA mana caJcala vyagra hove to pradIpta dizAkA zakuna zubha phala devegA, aura dekhanevAlekA cittasthira zAMta hove to zAMta dizAkA zakuna zubha phala devagA. aba udAharaNa batAte haiM-koI zakuna dekhanevAlA puruSa khedayukta apane sthAna pai aprasanna citta baiThAhai itanemeM dakSiNadizAmeM zyAmApakSiNIkA zabda bhayA taba sUryodayAdiSTavaTI 13 pa. 15 the, usa Uparase vo dizA nivAsa saMjJA, aura sUryake Agamana honeke liye dhUmita bhaI taba dizA pradIpta bhaI aura dekhanevAlA ciMtAyukta hai to zakuna zubhaphala dAyaka hovegA, bhayacintA dUra hovaigI, rogIkI cintA hove to mRtyu jAnanA, aura zakuna dekhanevAlekA citta zAMta hove to vilaMbase kAryasiddha hovegA, so zloka // yasyoTapi vasatau // ityAdi spaSTArtha Age dikhAte haiM iti // 2 // aba mUlAdika dizAkA phala likhate haiM prAcyeti pUrvamUla dizAmeM pradIta zakuna sunai to kArya apane hAthameMse gayA jAnanA // 1 // pazcimamUleti // pa. For Private And Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (116) vasaMtarAnazAkune-saptamo vrgH| // TIkA // dhruvadezotthe zakune kiM tvekaH pravasati svasthaH // 13 // kArAtikArabhAjAM padacyutAnAmudayarogANAm // abhiyuktAnAM balinAM dhruvazakunaH sarvadA sukhadaH // 14 / / IzAnotthaiH zakunaizcaurA grAmaM pravizya na vlNte|| na ca rogAtoM jIvati svastho'pyasvAsthyamAmoti // 15 // IzAnotthe zakune vizeSataH zUramaMDalAkrAMte // ripuceSTita iva dUraM muktvA sthAnaM palAyaMte // 16 // marusthalyAmitthameva digvibhaagH|muulN zAMtaM sadA bhavyaM paraM sthiraM baddhamUlamunmUlayati / caJcalaM ca sthirayati prAtaH zAMte kAryebhavyaM taptatvAt / sudRDhabhayAdau tadapi bhAvyam // 1 // 2 // AmeyaM sadA bhavyaM dRDhabhayAdau tu bhavyam / / 3||tornnike sadA lAbhakara lAbhecchedyaM idmitikecit| nivAsAsanalAbhasyAmeyAsannaM ca cchedasya krnnaat||4||nivaasHshaaNtshcititsiddhikrovilNben yA vArtA kriyate tAMsthApayati / bhayAdAvabhavyaHmadhyAhve tu zubhe virUpe dIptatvAdbhayAdau tu bhavyaH rogiNastu sadA nivAso mRtyudH||5|| lucakaM mRtyudaM virUpe tu bhavyam // 6 // pramANe prArabdhaM na sidhyati saMdehArUDhaM pramANayati sapramANaM cApramANayati vRSTikArye tu tAM kurute||7||pNcaaraaddhik paMcadamakamalpalAbhadAmati bhAvaH // 8 // pazcimamUlaM zAMtaM ciMtitasiddhikaraM dIptaM ca bhavyaM bhayAdau punastadviparItam // 9 // paMcatvaM vRddharaktAkhyaM klezakaraM dIptaM tu vizeSeNa ||10||vaayvyN ciMtitaM vAyucaM. calaM karoti tatsiddhAvapi kharakharATaH syAt / unmanaskatAyAM tu bhavyaM naSTaM labhyate // bhaassaa|| zcimamUladizAmeM pradIpta zakuna zastra agnicora rAjA inoMkA bhaya utpanna karate haiM // 2 // yasyoTajeti // jisake gharase dakSiNanivAsa dizAmeM zakuna bhayA to vo thoDeka kAlameM zAMta huvA to kAryasiddhi karaigA pradIpta zakuna bhaya karegA // 3 // grAmati // zAMta nivAsa zakuna hove to ghara bagIcA devAlaya kilA yajJa vivAhAdika kArya siddha hoveM // 4 // prApyeti // pramANanairRtya koNameM zAMta puruSakU zAMta zakuna bhaye to akasmAt koI kArya siddha hovegA // 5 // na prArabdheti // pramANa nairRtya koNameM pradIptazakuna bhaye to prAraMbhitakArya siddha nahIM honekA, saMdehayukta kArya siddha hovegA // 6 // vighaTitamamiti // pramANakoNakA zAMta zakuna zAMta puruSakU uttamaphala devegA jo artha na hove vo artha siddhi ka. raigA saMzayayukta kAryakaM thoDe kAlameM sAdhana karaigA // 7 // pratyUheti // atibhramiSTha vyagra puruSako pradIpta pramANako zakuna bahuta karake kAryasiddha karegA // 8 // riktati // vAya For Private And Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digvibhAgavakram / (117) // ttiikaa|| kSaNena // 11 // paMcArake bhayAdau bhavyaH zubhe tvabhavyaH Avartayati taM kArya siddhi nayati siddhiM tu kssnnaadbhunkti||12||dhruvH zAMtaHsadAzubhaH anye ca zAMtamapi prAtaH prathamapahare madhyAhne cAbhavyaM anyadA tu bhavyamityAhuH ||dhruve ca saMdigdhaM dhruvaM bhavati nizcitaM tu saMdigdhayati dhruvA adhuvAH syuH asthirAzca dhruvAH syuH svabhAvena tu zubhAmazubhAM vA vArtA sthApayati // 13 // bhariharilAbhaM dadAti anivRttau tu riktaM ka rA785. 908711787 svA.u.phA.'zvizra, pu.phA.ma.za.ro. 4.53A.nu.jya, mAni u.SA. 5014 415 abhi. 77/vi. viSya80 AgneyI. pU. bhA. dhani. zAniraMmA/ bhari IzAna/rAmAta mala. . udaya viSNupadodaya/ mule agneya/nora 38AcAtarIya uttara. dhruva digvibhAga cakramidam. nivAsaH samAna agastyA toDAtArA dakSiNa. / ta adhaH kavA ya RSiasta kharakApacAra labaka pramANapatra tADAstA WEB ldy Liezlikle kan amUlastArAa Legal ___List jd wytm negAtya. IS I PER Sab Tadayihi BIS - Pakih // bhaassaa|| jya koNameM dIptazakuna zAMta puruSake hInakAryakU pUrNa karegA // 9 // utsAhati // aura jo AnaMdarahita udvignacitta jayAbhilASI puruSa haiM unokU vAyukoNake kharaka zakuna phaladIyaka hoveMge // 10 // cauryeti / corI karanevAlekU aura paradhanakI abhilASA karanevAle... kharaka zakuna naSTa jAnanA // 11 // bhUmimiti // kaMThaprANa jisake Aye haiM paraMtu kharaka zaku nase vo rogI jIvaMta hovegA pAvameM beDI pI ho tobhI isa zakunase mukta hovegA yuddhaciMtAmeM For Private And Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 198) vasaMtarAjazAkune saptamo vrgH| // TIkA // roti / / 14 // IzAne zubhezabhaMtaptaM tvatyaMtamabhavyam / azubhe tu zubhaM potArAhanRpasevAdau tu bhavyaM sadAgataM naSTaM ca labhyate // 15 / / mAIharaM lakSmIkaraM zAMtam / / // 16 // Urdhva zakunaH samAdhisthasyAsamAdhi karoti madhyAhne taptaM tu vizeSeNa atastadA sthAnaM tyAjyaM asamAdhau tu samAdhi karoti / / 17|| adhaH zakunepi sthAnaM tyAjyaM sthAna_zAdI tu bhavyam // 18 // ityaSTAdazakUNaphalAphalama / / 18 // rAtripazcAtyaghaTIyAnucaturghaTI yAvat mUlAgresaraM jvalanmUlaM dagdham AnayaM tu dhUmramevaM samastAhorAtrapi catasRSu catamRSu ghaTISu dagdhAdibhAgo jJeyaH / tathA ca sati prAtarmUlaM jvalat madhyAhne nivAso jvalan saMdhyAyAM pazcimamUlaM jvalan ma. dhyamarAtre tu dhruvojvalati mUle nivAsalaghumUladhuvAkhyAzcatasropi dizaH zAMtA sadA zubhAH IzAnAmeyapramANavAyavyAkhyAH vidishH||4||ctstrH zAMtA apina zubhAH kiM koNa kANa izA 15 mala gni lalk saMjJA 22 koNa digvibhAgacakramidam saMjJA koNa saMjJA 15 kANa F IHEm 4.84 . ||bhaassaa|| zastrAstrayukta yoddhe isazakunaseM yuddha nahIM karaneke // 12 zakaTAropita iti // uttarAdezAkA dhruva zakuna yAtrAciMtAkU yAtrAga mana hove zAMta zakuna hove to sadA zubha jAnanA // 13 // baMdI. khAnemaiM baddha hoke paDe hoveM, yA koI padacyuta ho gayA hove yA koI baDA romI hove inoMkI ciMtAmeM aura svajanacintAmeM dhruvadi zAkA zakuna zubhaphaladAyaka jAnanA. saMdigdha kArya siddhi For Private And Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate svaraprakaraNam / ( 119) podakArutavicAramidAnI kurmahe yamadhigamya manuSyaH // bhAvikarmaphalapAkaparIkSAsu kSamo bhavati yogisahakSaH // 51 // lAbhadazcilicilIti ninAdaH zUlizUlininado'pi tthaiv|| kUcikacininado'pi jalArthe vyAhRtau cikucikUsvara uktaH52 kItukItu iti yo madhuro'sau kAmatastu nindHskhlitaakhyH| syAGyAya niyamena cicIti niHsvanazcilikunAda ihaarthH53|| // TIkA // punaH prAptAH kUNAni tu||5||ythaasvNbhvyaabhvyaani anye tvAhuH yatra ravau catasro'pi dizastaptAH anyadA yathAyoge zAMtAstaptAzca prAgvat / asvasthe manasi taptadizi zubhaH zakunaH svasthe manasi tu chatAyo zakunaH zubhaH dIptAyAM dizi zakune tatraiva pratIkSya tasyAM dizi zAMtAyA jAtAyAmagrato gamanaM bhavyameva jJeyam // iti graMthAMtarIyadigvibhAgacakra samAptam // " podakIruta iti // pUrva vyAkhyAtatvAtpunaH na vyaakhyaayte||51|| lAbhada iti / / cilicilIti ninAdaH lAbhado bhavati tathaiva zUlizUli ninado'pi tathaiva / lAbhada ukta ityarthaH / kUcikUcIti ca zabdaH jalArtho bhavati sA tRSArtA imaM zabdaM prayukta ityarthaH Aitau cikacikusvara uktaH AhatirAhvAnamityarthaH // 52 // kiiviti|| kItukItu iti yo madhuraH zabdaH asau kAmato bhavati tu punararthe ||bhaassaa|| karegA // 14 // IzAnotthairiti // IzAnakoNake rUDhazakuna karake cora loga gAMvameM jAyeMge tathApi cauryadhanakI prApti nahIM hone kI, rogIjanakI ciMtAsamayameM yaha zakuna mRtyu sUcaka phala devegA zubha kAryameM azubhaphala devegA // 15 // Izeti // praznaciMtAmeM IzAnakoNakA zakuna hove to yuddhasthAna choDake senApalAyana karegI // 16 // " podakIrateti // pAdakIke zabdameM vicAra karUMhUM, manuSya jAya prApta hoya kara hona hAra karmaphalakI parIkSAkU sugama jAna jAya // 51 // lAbhadeti // cilicili aiso zabda kare to lAbhako devevAro hoya, aura zUlizUli ye zabdabhI lAbhakU devehai aura kUci kUci aiso zabda pakSI tRSArta hoya jaba kare hai yAte jalake artha jAnano aura cikuciku aiso svara kahai to AhvAnake artha arthAt bulAyaveke artha jAnano // 52 // kIviti // For Private And Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 120) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| kaSTadazciricirIti virAvazcIkucIku iti dainyavidhAyI // evamIdRzaphalA daza nAdAH prasphuTA nigaditA bhagavatyA // // 54 // pratyekamAkhyAtaphalaM narANAM yo'smindazAnAMzakunIsvarANAm // jAnAtyamISAM puruSo vizeSa prayojanaM bhAvi sa vettyazeSam // 55 // vAmo ninAdaH phaladaH pravAse syAdakSiNe'narthaphalAptihetuH // saMprasthitAnAM phaladastu pRSThe niSedhakArI punaragrabhAge // 56 // // ttiikaa|| skhalitAkhyaH zabdaH kAmato bhavatItyarthaH / cIcIti zabdaH niyamena bhayAya syAt cilikunAda ihArthoM bhavati // 53 // kaSTada iti // ciricirIti virAvaH kaSTado bhavati cIkucIku iti dainyavidhAyI bhavati / sA dInA cIkucIkuzabdaM prayukta ityrthH| evaM pUrvoktaprakAreNa bhagavatyAH podakyA daza nAdAH zabdAH prasphuTA nigaditAH pratipAditA IdRzaphalA iti yadarthe yaH zabdo vihitaH tadeva phalaM yeSAM te tathA // 54 // pratyekamiti // yaH puruSo'mISAM dazAnAM zakunisvAraNAM devIzabdAnAM pratyekamAkhyAtaphalaM narANAmiti pratyekaM pratizabdamAkhyAtaM kathitaM phalAMtaraM pRthakpRthakphalaM yeSAM tathoktAH asmin kArye vA loke teSAm arthAtsvarANAM vizeSa jAnAti sa bhAvi prayojanaM bhaviSyatkAryamazeSaM samastaM vetti jaanaati||55|| vAmo ninAda iti // pravAse gamane vAmo ninAdaH zubhado bhavati dakSiNaH a // bhASA // kItukItu aiso jo madhura zabda hoya to kAmanAke artha hai, phera akhaMDa zabda hoya to bhI kAmanAke artha aura circA aiso zabda hoya to niyamakarake bhayake artha hoya, aura ciliku aiso zabda hoya to arthalAbha hoya // 53 // kaSTa iti // ciriciri aiso zabda hoya to kaSTa debevAro hoya aura cIku cIku aiso zabda dInatA karahai yA prakAra phala devevAreM podakIke daza nAda kahehai // 14 // pratyekamiti // maiMne manuSyanake liye svaranake phala kahe jo puruSa hana dazaprakArake svaranake phalanakU vizeSa jAne so bhAvI samagra prayojana arthAta -bhaviSyaphU jAnai // 55 // vAmo ninAda iti // gamanameM vAyoM zabda zubhako de For Private And Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate svrprkrnnm| yuddhapraveze'tha gRhapraveza zreyaHpradaH syaanindo'psvyH|| vAmaH punaH pAMDurapuMDravatyA bhavatyabhISTaH prtikuulvtii||17|| pArthivazcilicilisvara uktaH zUlizuli iti yaH sa tthaiv|| kUcikUcicikucikitizabdau dvAvimau nigaditau punraapyau| / / 58 // kItukItu iti taijasasaMjJastaijasAstu ninadAH svalilAkhyAH // mArutau tu cilikusvaracIcInisvanau nigaditI munimukhyaiH // 59 // // TIkA // narthaphalAptihetuH syAt / pRSThe ninAdaH pRSThe sthitAnAM phalakRdbhavati / agrabhAge zabdaH niSedhakArI syaat| graMthAMtare tu pRSTharavAgamananiSedhakauti proktaM tdythaa| saMmukhamAyAMtI vA pRSTharavA vA tiro bhavati vaacaa|atyNtdussttcessttaa yA vA sA vaaryedgmnm|| iti / / 56 // yuddhapraveza iti / yuddhapraveze tathA gRhapraveze apasavyo dakSiNaH zabdaH zreyApradaH syAt / punaH pAMDurapuMDravatyAH pAMDuraM dhavalaM puMDU tilakaM vidyate yasyAH sA podakyA ityarthaH / vAmo ninAdaH abhISTo'pi pratikUlavartI bhavati pratikUlo vartate ityevaMzIlaH azubhakArI sthAdityarthaH / / 57 // pArthiva iti // cilicilisvaraH pArthivaH uktaH pRthivyA ayaM pArthivaH zUlizUli iti yaH so'pi tathaiveti pArthive ityarthaH / punaH kUcikUci cikucikiti zabdau dAvApyau dhanaprApako nigaditau pratipAditau // 58 // kIviti // kItukItu iti // bhaassaa|| vevAlo, aura jemano zabda anarthaphalako karakevAlo, aura pITha pichADI zabda hoya to pITa pIche sthita hoya tinakU phalako karavevAlo hoya, aura agrabhAgameM zabda hoya to niSedhakaravevAro jAnano // 16 // yuddhapraveza iti // yuddhapravezameM athavA gRhapravezameM jemano zabda hoya to kalyANako devevAro hAya aura phira zvetavarNa hoya aura tilaka jAke vidyamAna hoya aisI podakIko vAyoM zabda abhISTahai tauhU azubha karabevAro hoya // 57 // pArthiva iti // cilicili yA svarakI pArthivasaMjJAhai aura zUlizUli yA svarakIbhI pArthivasaMjJA hai aura kaci kaci cikuciku ye donoM svaranakI ApyasaMjJA kahIhai // 28 // kIvIti // kI For Private And Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 122) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| AMbarazciricirIti ninAdazcIkucIku iti tAdRza eva // paMcadhaivamuditA daza nAdA bhUtapaMcakanivAsavazena // 6 // kramAdamI vArthivanAdapUrvAH paMcApi zabdAH shkunaikdevyaaH|| bhavaMti cettanniyataM bhavaMti phalAni pUrNAnyacireNa puMsAm / / // 61 // krameNa pRthvIjalapAvakAnAM bhavaMti zabdA yadi kRSNikAyAH // manorathebhyo'bhyadhikAni tUrNa tadA phalAni dhruvamudbhavati // 62 // // TIkA // svaraHtaijasasaMjJaH syAt / ca punararthe / skhalitAkhyA ninadAstaijasAH syurityarthaH / cilikucilikusvarau cIcIcIcIti niHsvanau munimukhyairmArutau nigaditau / mArutasya imau mArutau // 59 // AMbareti // ciricirIti ninAdaH AMbaraH proktaH aMbarasyAkAzasyAyamAMvaraH cIkucIku iti zabdastAdRzaH AMbara evetyrthH| evaM pUrvoktaprakAreNa bhUtapaMcakanivAsapazeneti bhUtAnAM pRthvyaptejovAyvAkAzAnAM paMcakaM tasya yo nivAsaH tadvazena tadadhInatvenetyarthaH / daza nAdAH pUrvoktA paMcadhaiva uditAH paMcadhA pratipAditA ityarthaH // 60 // kramAditi // zakunaikadevyAH podakyAH pArthivanAdapUrvAH pArthivanAdaH pUrvaH prathamo yeSAM te tathoktAH kramApaMcApi amI zabdAzvedyadi bhavati tadA niyataM niyamena acireNa svalpakAlena puMsAM sarvANi phalAni pUrNAni bhavaMti // 61 // krameNeti // yadi kRSNikAyAH kRSNadevyAH krameNa pRthvI jalapAvakAnAM zabdA bhavaMti tadA manorathebhyo'pyadhikAni phalAni tUrNa ||bhaassaa|| tukAMtu ye svara taijasasaMjJaka hai, dUsare skhalita je zabda haiM te taijasa saMjJaka kahe hai aura ciliku ciliku ye svara cIcIcIcI ye svara munine mArutasaMjJaka kahe haiM // 59 // AMbareti ||ciriciaar yA svarakI AMbarasaMjJA kahIMhai aura cIku cIku yA svarakobhI AMbarasaMjJA hai yAprakAra pRthvI, jala, teja, vAyu, AkAza ye paMca mahAbhUta haiM inake AdhInatA karake pUrva kahe je dazanAda te yA kramate pAMcaprakArake pratipAdana kare haiM // 10 // kramAditi // podakIke pArthiva nAdakU Adile kramate ye pAMca zabda hoya to zIghahI thoDe kAla karake puruSanaLU pUrNa kala hoya // 61 // krameNeti // jo podakIke kanakara pRthvI, jala For Private And Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate svaraprakaraNam / (123 } anaMtaraM pArthivanAdatazcedahrisvarastatphalamakSataM syAt // vAyavyazabdo yadi nAbhaso vA bhUtvA phalaM nazyati tatsamastam // 63 // zAMtI ninAdau pRthivIjalAkhyau dIptau samIrAMbaranAmadheyau // tejaHpradhAno dvitayAvalaMbI bhavetsamaM yena phale'pi taahk||64||shubhessu kAryeSu zubhAya zAMtodIpto bhyaadobhynaashnaay|| viparyayAddAvapina prazastAvastitvanAstitvaphalau yatamtau // 6 // // ttiikaa|| zInaM dhruvaM nizcayena udbhavaMti // 62 // anaMtaramiti // pArthivanAdataH anaMtaraM vaddhisvarazcettasmAt tadA phalaM akSataM syAt / yadi pArthivAdanaMtaraM vAyavyazabdo mArutazabdaH nAbhaso vA AMbaro ninAdo bhavati tadA phalaM bhUtvA tatsamastaM nazyati // 63 // zAMtAviti // pRthivIjalAkhyau zAMtI ninAdau bhvtH| samIrAMbaranAmadheyau dIptau bhvtH| dvitayAvalaMbI dvitayaM yugalaM avalaMbate ityevaMzIlattejaHpradhAnaH zabdaH yena zabdena samaM saha bhavetphalenApi tAdRksyAt / zAMtena samaM zAMtaM phalaM dadAti dIptena mamaM dIptaM phalaM dadAtItyarthaH // 64 // zubheSviti // zubheSu kAryeSu zAMtaH zubhAya bhavati bhayAdau dIptaH bhayanAzanAya bhavati / viparyayAditi zubhakAyeM // bhASA // agni inake zabda hAya to manorathanatebhI adhikaphala zIghra hoya // 12 // anNtrmiti|| pArthiva nAdake anaMtara jo bahisvara hoya to phala akSata nAma kSaya na hoya aura jo pAvinAdake anaMtara vAyavya zabda athavA nAbhasa zabda hoya to phala hoya karake phiratro sa. mana nAzakaM prApta hoya // 13 // zAMtAviti // pRthivI, jala ye donoM zAMta zabda hoya aura vAyu, aMbara ye donoM dIptazabda hoMya aura zAMtadIpta* avalaMbana karavevAro tejazabda hai so ye tejaHpradhAna zabda zAMtakarake sahita hoya to zAMtaphala deve aura dIptakarake sahita hoya to dIptaphala deve / / 64 // zubheSviti / / zubhakAryanameM zAMta hoya to zubha kareM aura bhayAdikanameM dati hoya to bhayake nAzake artha hoya aura zubha kAryameM dapti hoya aura For Private And Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 124) vasaMtarAnazAkune-saptamo vrgH| iti podakIrute tRtIyaM svaraprakaraNam // 3 // atha zubhaceSTAphalamapi tAsAM yugapadrUmaH khalu sarvAsAm // uktvA pRthagatha yugapatkathitaM yaistairabudhairmathitaM mathitam // // 66 // yA saMmukhI nAbhimukhaM sameti vilokayecA'bhimukhaM vizaMkA // protphullavakA zakunI manuSyaiH sA veditavyA parituSTabhAvA // 67 // manaHprasattiM sumanaskabhAvAtprItA mudaM vaaNchitlaabhtshc|| iSTaM phalaM saMmukhamAbhimukhyAdutphullavaveSTaphalaM dadAti // 68 // // TIkA // dIptaH dIptakArye zAMtaH iti vaiparItyAdvAvapi na prazastau na zlAghanIyau yatastau astitvanAstitvaphalau // 65 // iti zrImahopAdhyAyabhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakI. rute tRtIyaM svaraprakaraNam // 3 // atheti // svarakathanAnaMtaraM zubhaceSTAstAsAM sarvAsAM ceSTAnAM ca phalamapi khalu nizcayena yugapadekadaiva vayaM brUmaH kathayAmaH / ceSTAH uktvAyaiH phalaM pRthaguktaM tairabudhaiH mathitaM mathitaM piSTapeSaNaM kRtmityrthH|| 66 // yeti // yA zakunI devI saMmukhI bhavati na abhimukhaM saMmukha sameti AyAti ca punaH vizaMkA bhayarahitA abhimukhaM saM mukhe vilokayetpazyetAkIdRzI protphullvkroti|protphullN vikasitaM vakvaM mukhaM yasyAH sA tathA manuSyaiH sA parituSTabhAvA sAnaMdA veditavyA jJAtavyetyarthaH // 67 // mana iti // sumanaskabhAvA suprannacittA manaHprasattiM cittaprasannatAM yacchati dIpta kAryameM zAMta hoya yA rItasU viparIta hoya to donoMhI zubha nahIM arthAt phala hopabhI vA nahIM bhI hoya // 6 // iti zrIvasaMtarAjazAkunabhASATIyAyAMpAdakIrutesvaraprakaraNaMtRtIyam // 3 // atheti // svara kaheke anaMtara zubhaceSTAnake phala kahai haiM // 66 // yeti // jo zakunIdevI sanmukhI hoya athavA sanmukha na hoya prasannamukha hoya niHzaMka sanmukha dekhatI hoya to manuSyanakU AnaMdasahita jAnano yogya hai // 67 // mana iti // podakI prasannamana hoya to For Private And Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute zubhaceSTAprakaraNam. (125), prasannadRSTiryadi sarvadikSu nirIkSate pAMDavikA kadAcit // lAbhastadAnI khalu sarvadikSu kAryodhatAnAM bhavati kSaNena // // 69 // kaMDayanAdakSiNapakSamAge vdNtymitrkssymitrlaabhau|| pakSaM punardakSiNamutkSipaMtI samunnati vakti jayaM ca yuddhe // // 70 // pakSadvayotkSepaNato jayI protsAhamutsAhavatI bavIti // caMccA padA vAvayave'pasavye spRSTe tadaMgocitabhUSaNAptiH // 71 // // ttiikaa|| dadAti prItA hRSTA sAnaMdeti yAvat / mudaM harSa yacchati lAbhadA ca bhavati AbhimukhyAdiSTaphalaM saMmukhaM bhavati utphullavakA vikasitavadanA iSTaphalaM dadAti // 68 // prasannati // kadAcidyadi pAMDavikA devI prasannadRSTiH sarvadikSu nirIkSate vilokayati tarhi kAryodhatAnAM puMsAM khalu nizcayena sarvadikSu tadAnIM lAbhaH kSaNena bhavati // 69 // kaMDrayanAditi // dakSiNapakSamAge kaMDyanAdarSaNAbudhAH amitrakSayamitralAbhau vadaMti kathayaMti amitrakSayazca mitralAbhazca amitrakSayamitralAbhAvitaretara. baMdaH / punaH dakSiNaM pakSamukSipaMtI Urdhva nayaMtI samunnati vakti jayaM ca yuddhe / // 70 // pakSeti // pakSadvayotkSepaNataH pakSadvitayodvikiraNAt jayI bravIti kathayati utsAhavatI protsAhaM bravIti caMcyA padA vApasavyena vAme avayave spRSTe tadaM // bhaassaa|| aura sanmukha hoya to iSTa phala sanmukhahI prApta hoya aura praphulita mukha hoya to iSTaphalakU deva hai // 68 // prasanneti / / aura jo pAMDavikA prasannadRSTi hoya, sarva dizAnameM dekhai to kAryavAn puruSanakU sarvadizAnameM tatkSaNa lAbha hoya // 69 // kaMDyanAditi // jo podakI jemanemAUMke paMkhanakU khujAve to zatruko nAza aura mitrako lAbha jAnano aura phira jemane paMkha* Upara 'mAUkU uThAyake lAve to UMce padapai prApta karai aura yuddhameM jaya hoya // 70 // pakSa iti // aura jo donoM paMkhanakU UMce karai vA phailAyade to jayakI Rddhi hoya aura utsAhavAn hoya to utsAha kara aura coMcakarake pAvanakarake vAma aMgameM sparza kareM to vA manuSyake aMgake ucita bhUSaNakI prApti hoya // 71 // For Private And Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 126) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| bhakSyAbhilASe nikaTArthasiddhirbhakSyagrahe syAttvaritA ttopi|| bhakSyopayoge. tu phalaMti kAmA riraMsayA syAt priyayopidAptiH // 72 // sthAne prazaste gamanAtprazastamavApyate sthAnamavazyameva // sthAnasthitAnAM bhavati prasiddhiH susthAnasaMsthe vihage narANAm // 73 // zAMtapradezAbhyupasarpaNena pra. dakSiNAbhyAgamanena tadvat // bhavetpravAse'bhimatArthasiddhiH sukhaM bhavatkhelanacoSTitena // 7 // // TIkA // gocitabhUSaNAptiH zarIrayogyAbharaNalAbhaM vadati // 71 // bhakSyAbhilASa iti // bhakSyasyAbhilASe spRhAkaraNe nikaTA samIpasthA arthasiddhiH syAt bhakSyagrahe tato'pi nikaTApitvaritA zIghrA arthasiddhiH syAdbhavet bhakSyopayogeca kAmA abhilaSitArthAH phalaMti riraMsayA raMtumicchA risaMsA tayA priyA iSTA yA yoSitstrI tasyAH prAptiH sthAt // 72 // sthAna iti // prazaste sthAne gamanAdavazyameva sthAnamavApyate susthAnasaMsthe vihage sthAnasthitAnAM narANAM prsiddhirbhvti|| 73 / / prazAMta iti / / devyAH prazAMtadezAbhyupasarpaNena prazAMtapradeze gamanena pravAse abhimatArthasiddhibhavet pradakSiNAbhyAgamanenApi tadvatpUrvoktavajjJeyaM khelanaceSTitena mukhaM bhavet / // bhASA // bhakSyAbhilASe iti // jo podakI paMkhamAUM, khujAlavekI abhilASA karatI hoya to nikaTahI arthasiddhi jAnanI aura jo : bhakSya padArtha grahaNa kare hoya tobhI zIghrahI kAryasiddhi jA. nanI aura bhakSya padArtha vAke samIpa hoya to vAMchita kArya phalai aura jo ramaNakaravekaM icchA kararahI hoya to vAMchita strIkI prApti karai // 72 // sthAna iti // jo podakI uttama suMdarasthAnameM gamanakaratI hoya to prANIkU avazya uttama sthAna mile aura jo pakSI uttama sthAnameM baiThyo hoya to sthAnameM baiThe manuSyakU bahuta vRddhi karai / / 73 // prazAMta iti // dakI zAMta dezake sanmukha jAtI hoya to paradezameM manuSyakaM vAMchita arthasiddhi hoya aura jemane bhAgameM sanmukha AvatI hoya tobhI vAMchita arthasiddhi hoya aura gamanakaravevArekU khelanaceSTAkara For Private And Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute zubhaceSTAprakaraNam / (127 ) syAnmitralAbhAya sajAtisaMgAdatulyajAtejiyo jayAya // pAdena netrasya ca dakSiNena kaDUyanAdIpsitadarzanAya / / 75 // vavAgamAbhIpsitakAryasiddhiM karoti pucchaM punarukSipaMtI // nRtyaMtyabhIkSNaM paramapramodAnmahotsavaM maMgalamAdizaMtI // 76 // uro'thavA guhyamabhispRzaMtI pInastanIbhiH saha sNgmaayaa|shriye'dhirohNtyvniiruhN syAvibhUSaNAtyai galamullikhaMtI // 77 // AhAradAnAditaretarasya kaMDUyanAdvA jaTharasya cNcvaa||avaampaaden tathAnanasya kaMDUyanAdrAMchitabhogalAbhaH // 78 // // TIkA // ganturiti zeSaH // 74 / / syAditi // sajAtisaMgAtsajAteH saMgaH saMbaMdhastasmAmitralAbhAya devI sthAt atulyajAtarvijayo jayAya bhavati mudakSiNena pAdena netrasya kaMDUyanAtkaMDUtikaraNAdIpsitadarzanAya devI syAdityarthaH // 75 // vadhvAgama iti // pucchaM punarukSipaMtI Urdhva kurvatI vadhvAgamAbhIpsitakAryasiddhi vadhvAgamazca abhIpsitakArya cetaretaradvaMdaH tayoH sidristAM karoti paramapramodAdabhIkSNaM vAraMvAraM nRtyaMtI nartanaM kurvatI mahotsavaM maMgalamAdizaMtI kathayaMtI bhavati ||76||ur iti / uro hRdayamathavA guhAmabhispRzaMtI pInastanIbhiH saha saMgamAya bhavati avanIrahamadhirohaMtI vRkSamArUDhA zriyai syAt galamullikhetI vibhUSaNAtyai syAt // 77 // AhAra iti / / itaretarasya AhAradAnAcaMcyA jaTharasya kaMDUyanAdA tathA avAma // bhASA // ke arthAt caupaDa sataraMja ityAdika karake sukha hoya // 71 // syAditi / / podakI apanI jAtIko pakSIkI saMga hoya to prANAkU mitrako lAbha kare, aura jAtiko pakSIkI saMgameM hoya to vijaya kareM aura netrakU apane jemane pA~cakarake khujArahI hoya podakI to vAMchitaphalakU kare, / / 75 // vadhvAgama iti / phera pUMchaLU UMcI uThAvatI hoya to strIke Agamanakara vAMchitakAryakI siddhi kara aura paramaharSate nRtya kararahI hoya to mahotsava maMgala kare // 76 // ura iti // aura hRdaya guhya ineM sparza kara rahI hoya to puSTastanavArI strIsU saMga karAve aura vRkSa pai caDhatI hoya to zrI jo lakSmI dhanazobhA prApta karAve aura galo jo kaMTha tAkU khujAyarahI hoya sparza kara rahI hoya to bhUSaNanakI prApti karAve // 77 // aura paraspara A For Private And Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 128) vasaMtarAjazAkune-saptamo vgH| zyAmA zarIrAracanena pusAM bhogAnabhISTAn prdishtyshessaan|| nimajanenAMbhasi nirmanuSye rAjyAbhiSakaM kathayatyavazyam / / // 79 // puMsAM bhavedakSiNapRSThabhAge kNdduuynaadvaarnnvaajilaabhH|| sarvAdhipatyaM tu vinizcayena padA ziraHsparzanaceSTite syAt // ||80||iidRshaivihgcessttitairnRnnaaN kAryiNAM bhavati sarvamIpsitamyAdRzaiHpunarupaiti saMzayaM tAdRzAni zRNutAdhunAjanAH81 ||ttiikaa // pAdena dakSiNapAdena Ananasya kaMDyanAcca vAMchitabhogalAbhaH syAt kvacidbhojyalAbha ityapi pATho dRzyate // 7 // zyAmeti // zyAmA podakI zarIrAracanena zarIrasaMskArakaraNena pusAM puruSANAmabhISTAn bhogAnazeSAnpradizati tu punaH nirmale aMbhasi nimajjanana avazyaM rAjyAbhiSekaM kathayati // 79 // puMsAmiti / dakSiNapRSThabhAge kaMDUyanAtpuMsAM vAraNavAjilAbho bhavet vAraNo hastI vAjI hayaH vAraNazca vAjI ceti davaH tayolAbhaH prAptiH syAdityarthaH ihAsmin loke nizcayena padA caraNena ziraHspazanaceSTite nizcayena sarvAdhipatyaM syAt // 80 // IdRzairiti // IdRzaiH pUrvoktaH vihagaceSTitaiH kAryiNAM nRNAM sarvamIpsitaM vAMchitaM bhavati yAdRzaizceSTitaiH punaH saMzayaM vinAzamupaiti gacchati tAdRzAni ceSTitAnyadhunA janAH zRNuta zrutigocarI kuruta ityarthaH // 81 // // bhaassaa|| hAra mukhameM derahI hoya aura coMcakarake UparakU khujAyarahI hoya to vAMchita bhogalAbha deve // 78 // zyAmeti // zyAmA jo podakI so zarIrakI racanA arthAt saMskAra kararahI hoya to puruSanakaM abhISTa bhoga saMpUrNa devaihai phera nirmala jalameM snAna kara rahI hoya to avazya rAjyAbhiSekaSaM kahaiM haiM // 79 // puMsAmiti // jemanI pIThameM khujAyarahI hoya to puruSanakaM hAthI ghoDAnako lAbha hoya aura pA~vakarake mastakakU sparza karata ceSTA karai to nizcaya kara saMpUrNako adhipatIpano karai // 80 // IdRzairiti / ye kahI je pakSInakI ceSTA ina karake kAryavAn puruSanakU saMpUrNa vAMchita phala hoya hai aura aba jina ceSTAnakara kAryakSINa hoya haiM una ceSTAnakU hama kaheM haiM so zravaNa kro|| 81 // For Private And Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute'zubhaceSTAprakaraNam / iti podakIrute zubhaceSTAprakaraNam 4 athA'zubhaceSTAphalavi cAraH kathyate // ( 129 ) vIkRtAsyA ruSiteva pazyetpalAyate trasyati lIyate vA // parAGmukhasthA paruSaM raTaMtI bhavedasaumyodviSitA varAhI // 81 // Alasyato vyAdhibhayaM kumAryAH protsaahbhNgaatkrnniiybhNgH|| bhayaM parebhyaH pravijRMbhamANAdbhayAnAtsamastArthavinAzamAhuH // 82 // gAtreSu zaithilyavazAdadhastAnmuteSu coktaH parivAraghAtaH // zokAkulatvaM vimanaskatAyAM mUtre purISa vamane'rthanAzaH // 83 // // TIkA // iti vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute zubhaceSTAprakaraNaM caturtham // 4 // athA'zubhaceSTA phalavicAraH // vakrIti // yA varAhI devI ruSiteva roSaM prApteva pazyati vilokayati kIdRzI vakIkRtAsyeti vakrIkRtaM tiryagvihitamAsyaM mukhaM yayeti sA vA athavA palAyate nazyati trasyati vAsaM prAmoti lIyate vA kApi lInAbhavatiparAGmukhastheti parAGmukhaM yathA syAttathA tiSThatIti parAGmukhasthA kiM kurvatI raTaMtI jalpaMtI kiM paruSaM kaThoramevaMvidhA varAhI asaumyodviSitA kopAbhibhUtA bhavet // 81 // Alasyata iti // kumAryA devyA AlasyataHvyAdhibhayaM bhavati kumAryAH protsAhabhaMgAtprayatna bhaMgAtka raNIyabhaMgaHsyAt pravijRMbhamANAtparebhyo bhayaM bravIti dhyaanaatsmstaarthvinaashheturbhvti|| 82 // gAtreSviti // zaithilyavazAdadhastAnmukteSu gAtreSu parivAraghAtaH syAt // vimn|| bhASA // For Private And Personal Use Only itizrI jaTAzaMkarasuta jyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkunebhASATIkAyAM podakIrute zubhaceSTAmakaraNaM caturtham // 4 // aba azubha ceSTA kahai haiM / vakrIti || TeDho mukha kare krodhasUM dekhe athavA bhAgajAya vA trAsakUM prApta hoya vA kahUM vRkSAdikanameM lIna hojAya vA pITha phera apane bhAUM sUM kaThora vANI bolatI huI calI jAya aisI podakI azubhakartA jAnanI kAhU puruSako apunau kopa karAve // 81 // Alasyeti / jo kumArI AlasyavAn dIkhe to vyAdhi bhaya karAve aura jo utsAha bhaMga dIkhe to kAryako bhaMga kareM aura jaMbhAI letI dekhe to zatrute bhaya karAve dhyAna karatI dIkhe to samasta arthako nAza kartA jAnanI // 82 // gAtreSviti // aura jo podakI zithila hoya aura nIce sthAna hI kahU~ hoya to dehakU~ bhagna kare 9 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 130) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| bhayaM prakaMpAdatimAtramatra svagAtrapIDA svajanasya bhIrvA / utpATanAtpucchapatatrayozca baMdhukSayo vA maraNaM bhavedvA // 4 // pratyakSadevyA nikaTasthabhakSyatyAgAdbhavatyabhyavahArahAniH ||gRhiitbhkssytyjnen puMsAM hastasthitasyApi dhanasya naashH|| // 85 // svajAtiyuddhe samajAtiyuddhaM pareNa yuddhe parajAtiyuddham // bhaMgo bhavetpUjitapakSibhaMge jaye tadIye vijayo janasya / / 86 // // TIkA // skatAyAM zokAkulatvaM syAt / mUtre purISevamane ca arthanAzaH syaat||83||bhymiti / / prakaMpAdyamatimAtraM bhuuystrNbhvet|svgaatrpiiddaasvjnsybhiirvaabhvti|pucchpttryo rutpATanAiMdhukSayo maraNaM vAbhavet ||84||prtyksseti // pratyakSadevyAnikaTasthabhakSyatyAgAt abhyavahArahAniriti abhyavahArozanaMtasya hAnirabhAvaH bhavet / gRhItabhakSyatyajanena puMsAM hastasthitasyApi dhanasya nAzaH syAt / / 85 // svajAtIti // svajAtinAAtmIyena samaM yuddhesamajAtibhiHsamaM yuddhbhvti|prenn anyajAtIye samaMyuddhe parajAtibhiH saha yuddhaM bhavati / pUjitapakSibhaMga iti adhivAsitapakSibhaMge bhaMgApa // bhaassaa|| aura kuTuMghameM ghAtakara aura jo udAsa hoya to zoka kara vyAkula kare aura mUtra kara rahI hoya vA bITa karatI hoya vA ghamana nAma ulaTI karatI hoya to artha nAza kareM // 83 // bhayabhiti / podako kAMpa rahI hoya to bahuta bhaya kara apane dehameM pIDA kareM aura svajana jananakU bhaya kare aura pUMcha paMkha inakaM dharatImeM paTaka mArai phaDa phaDAve ukhADe to baMdhuko kSaya athavA maraNa kareM // 84 // pratyakSeti // aura podakIke nikaTameM bhakSaNa haiM aura tyAga kara rAkho hAya na khAya to manuSya bhojanakI hAni karAve aura jo bhakSaNa grahaNa kara rAkhyo hoya phiravAye te chUTa jAya to hAthameM Ayo yo dhananAzaka prApta hoSa // 15 // svajAtIti / / podakI apane samAna jAtikarake yuddha kara rahI hoya to mArgIka bhI samAna jAtike karake yuddha karAye aura jo parajAtikarake yuddhakara rahI hoya to prANIkuMbhI parajAtikarake yuddha hoya aura baiThe baiThe paMkha* phaTakAraNa lage to bhaMga nAza karai For Private And Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podkiirute'shubhcessttaaprkrnnm| (131) anyatra yAnAdadhivAsitasya siddhayunmukhaM yAtyaparatra kAryam ||prdiiptyaanaatpunraaptNti sNgraamvittkssykaarynaashaaH|| // 87 // dIptasthite pakSiNi dezabhaMgo duSTapradezopagate ca duHkham // AsInapakSiprapalAyite tu bhavedimizraH sukhaduHkhabhAvaH // 88 // strInAzacittasthitakAryanAzau syAtAM riraMsAparihArabhAvAt // bhujaMgavahiprabhave kumAryA bhaye bhayaM bhAvi kutopyavazyam // 89 // // TIkA // rAjayaH syAt / tadIye vijayejanasya vijayaH syAt ||86||anytreti // adhivAsitasya zakanArtha nimaMtritasya anyatra yAnAt siddhagunmukhaM kAryamaparatra yAtiApunaHpradItayAnAsaMgrAmavittakSayakAryanAzA ApataMti samupatiSThate saMgrAmazca vittakSayazca kArya nAzazca saMgrAmavittakSayakAryanAzAH itretrdvNdvH||87||diipteti| pakSiNi vihaMge dIpta. sthite dezabhaMgaH syAt duSTapradezopagate pakSiNi duHkhaM syaat|aasiinpkssiprvilNbite ca pakSevAprapalAyiteathavA AsInaHupaviSToya pakSI tasyaprapalAyanenasukhaduHkhayorvimi zrabhAvau bhvtH||8||striiti||rirNsaaprihaarbhaavaaditirNtumicchaarirNsaatsyaa pari hArabhAvaHparityAgabhAvastasmAtparityAgAstrInAzacittasthitakAryanAzausyAtAMbhavetAM striinaashshccittsthitkaarynaashshvstriinaashcittsthitkaarynaashauitretrdvNdH|kumaaryaaH devyAbhujaMgavahiprabhave bhujaMgazca vahrizcaitaretaradvaMdvAtayo prabhavesajAtebhayakRto'pyava // bhASA // aura saMgrAmameM jaya podakIko hoya to manuSyako bhI jaya hoya // 86 // anpatreti // podakI kahUM baiThI hoya aura vahAMse uDake anyatra gamana karajAya to mArgI jahAM jAto hoya vahAMsU aura jagaha jAya taba kAryasiddhi hoya aura pradaptidizAmeM jAyakara phira pIche Ave to saMgrAma karAve dhanako kSaya karAve kAryako nAza kare // 87 // dIptati // pakSI dIptAdizAmeM sthita hoya to dezabhaMga hoya aura duSTadezameM baiThI hoya to duHkha hoya aura jo pakSI baiThI hoya phira paMkha laMbe kara de athavA bhAja jAya to sukha duHkha nilavAM hoya // 8 // strIti // aura kumArI jo podakI tAke ramaNakI icchA hoya kira parityAga kara de to strIko nAza kara aura cittameM sthita jo kArya tAko nAza kara aura sarpa agni ityAdikana karake avazya bhaya ho For Private And Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (132) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| vAmAni caMcyA caraNena kAmaM kaMDUyateMgAni ca yAni devI // tadaMgaghAtaM kurute narANAM kulakSayaM cocchritvaampkssaa||90|| asyitIsArabhayaM bhavedvA sparzAnadasya grahaNIbhayaM vA // nidyapradezAbhyupasarpaNena bhavatyavazyaM patanaM narANAm // 9 // rogo yadi syAdadhivAsitasya syAtAM tdaakaaryvinaashrogau|| romAMcitAzeSatanau vihaMge rogo bhavedvAtha bhayaMbhujaMgAt // 12 // snAnena dhUlyAM vipadaM viduSTe snAtIjale snAnamaniSTamAhApaMke rujaM bhasmanijIvanAzaM yadvA parivrAjakatAM vidhatte // 13 // ||ttiikaa|| zyaM bhyNbhaavi||89||vaamaaniiti|ydi devI yAni vAmAnyaMgAni caMcyA caraNena ca kaMDUyate tadaMgapAtaM narANAM kurute ucchritavAmapakSAUIkRtavAmapakSA kaciduddhRtavAmapakSeti pAThastatracaMcvAtroTitavAmapakSAkulakSayaM kurute // 90 // azAMsIti / / arzAsi gudAMkarANi kaMDUyate tadA atIsArabhayaM bhvet| vA'thavA gudasya sparzAtsaMgrahiNIbhaya bhavet / niMdyapradezAbhyupasapaNena jugupsitapradeze gamanena avazyaM narANAM patanaM maraNaM syaat||11||rog iti adhivAsitasya vihaMgasya yadi rogaH syAttadA kAryavinAzarogau syAtAMromAMcitAzeSatanAviti romAMcitA udgataromacihnitAzeSA tanuryasya sa tathA tasmin evaM vidhe vihaMge sati rogobhavet vA pakSAMtaradyotanArthaH / bhujaMgAdbhayaM bhvedityrthH||92|| sAneneti / / dhUlyAM snAnena vipadaMvipatti vidadhAti bravIti viduSTe jalesvAtI snAnaM kurvatI aniSTaM snAnamAha kthytiityrthH| paMke snAtI rujaM rogaM bravIti / // bhASA // y|| 89 // vAmAnIti // jo podakI coMcakarake athavA pA~vakarake vAMye aMgana* khujAye to manuSyanake aMga ghAta kare aura coMcakarake vAMye paMkhanakU toDaDora to kulako kSaya karai // 90 // arzAsIti // jo podakI gudAke aMkuranakU khujAya rahI hoya to atIsArako bhaya kare aura jo gudAko sparza kararahI hoya to saMgrahaNIko bhaya karai aura niMditasthAnakU jAtI hoya to avazya manuSyanakU patana karAve // 91 // roga iti / baiThIke roga hoya jAya to kAryako nAza aura roga karai aura jo pakSIke dehameM romAMcita hove to bhI roga karai athavA sarpate bhaya karai // 92 // snAneneti // aura jo dhUlameM snAna kararahI hoya to ApadA karAve aura duSTa jalameM snAna karatI hoya to manuSyakaM mareko nAna vA koI nIcake sparzasU kAra aise aise khoTe snAna karAve aura jo kIcameM nhAya rahI hoya to roga For Private And Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute'zubhaceSTAprakaraNam / (133) kezAsthivakA maraNaM narANAM kASThAnanA kaSTamupAdadhAti // aMgAravakA kSayakRtkulasya baMdhAnyaM jalpati rajjukkA // // 94 // tanuM dhunAnA phalahAnirogI bravIti caMccA hanenana ghAtam // saMtrovya patrANi bhuvi zipaMtI syAtpodakI kAryavinAzayitrI // 95 / / nazyati sarvANi samIhitAni dhanudharImUrddhavidhUnanena // zatradbhavAM bhItimupAdadhAti zyAmA pravistAritavAmapakSA // 96 // // TIkA // bhasmani snAtI jIvanAzaM parivrAjakatAM saMnyAsaM vA vidhtte||93||kshaasthiiti ||keshaasthiini vakremukhe yasyAH sA narANAM maraNamupAdadhAti kroti|kaasstthaannaa kASThamAna ne mukhe yasyAH sA punaH kaSTaM kurute|aNgaarvkaa kulasya kssykRdbhvtiaarjjvkraavdhaadyNjlpti||94||tnumiti||tnushriirNthunaanaa kaMpayaMtI phalahAnirogI phalamya hAniH 'phalahAniHphalahAnizca rogazcaphalahAnirogAvitaretarabaMdAbravIti kthyti| caMcyA hananena kuTTanena zarIrasyeti shessH| ghAtaM zastraghAtaM bravIti patrANi picchAni saMtroTya bhuvi kSipaMtI podakI kAryavinAzayitrI kAryavinAzaka: syAt // 95 // nshyNtiiti| dhanurdharImUrddhavidhUnanena mastakavikaMpanena sarvANi samIhitAni vAMchitAni nazyati nAzaM praamvNti| zyAmA pravistAritavAmapakSA prakarSaNa vistAritA vistAra prApito vAmaH savyaH pakSo garut yayA sA tathoktA garutpakSacchadAH patraM patatraM ca tanUruham kara aura rAkhameM nhAya raho hoya to jIvanAza karai athavA saMnyAsI kara de // 93 // kezAsthIti // keza hADa ye vAke mukhameM hoya to maraNa kare aura kASTa moDhe, hoya to kaSTa karAve aura aMgAra vAke moDhemeM hoya to kulako kSaya karAve vArI jAnanI aura rajju jo je vaDI mukhameM hoya to baMdhanate bhaya karAve // 94 // tanumiti // jo zarIrakU kaMpAyamAna kararahI hoya to phala kI hAni kare aura roga kare aura coMca karake zarAraka prahAra karatI hoya to ghAta karAne podakI apane paMkhanakU kATake ukhADake dharatImeM paTake to kAryakI vinAzakartA jAnanI // 95 // nazyaMtIti / / podakI mastaka kaMAyamAna karatI hoya to saMpUrNa kArya nAza kara aura vAyeM paMkhakaM phailAya de laMbokarade to zatrute bhaya pragaTa kareM For Private And Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (134) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| nizceSTakAyA parataMtrabhAvamUrdhAnanA pretapurInivAsam // vRkSAvatIrNA draviNapraNAzaM sthAnAbhighAtaM kurute prasuptA // 97 // adhogatAdhogatamAha kArya parAGmukhI cApi praangmukhtvm|| ||viyujymaanaa kurute viyogaM kartavyanAzaM prplaaymaanaa| // 98 // rogAbhighAtastanucarvaNena tirohitatvena bhayaM prabhUtam // prasAraNAtpakSayugasya devyAH kaliH kuTuMbasya parasparaM syAt // 99 // // TIkA // ityamaraH / zatrUdbhavAM bhItimupAdadhAti prakarotItyarthaH // 96 // nizceSTeti // nizceTakAyA nizceSTazceSTArahitaH kAyo deho yasyAH sAdevI parataMtrabhAvamiti dAsatvamityarthaH / parAdhInatvaM kurute UrddhAnanA UrddhamukhI pretapurInivAsaM pretapuryA saMyamanyAM nivAso vasanaM pretapurInivAsaM maraNaM kurute vRkSAvatIrNA vRkSAt bhUmAvupAgatA draviNasya dhanasya nAzaM kurute prasuptA nidAM gatA sthAnAbhighAtaM kurute // 97 / / adhomukhIti // adhomukhI namnavadanA adhogataM kAryamAha bravIti parAGmukhI kAryasya parAGmukhatvaM bravIti viyujyamAnA svabhartuH sakAzAditi zeSaH / viyogaM kurute prapalAyamAnA kartavyanAzaM kurute // 98 // rogeti // tanucarvaNena rogAbhighA. taH syAt tanodehasya carvaNena dattAbhidhAtenatyarthaH / tirohitatvena kSaNamAtraM dRggocarIbhUya pazcAdadRzyatAM gatatvena prabhUtaM bhayaM bhavati devyAH pakSayugasya prasAraNAt // bhASA // // 96 // nizceSTakAyeti // ceSTA kachu na kararahI hoya vaisehI baiThI hoya to parAdhInatA karAve aura UMco mukha kare baiThI hoya to maraNakare aura vRkSa paite utarake nIce pRthvI pai Aya baiThI hoya bo dravyako nAza kare aura sUtI hoya to sthAnako nAza kara // 9 // adhomukhIti // jo nIce hI baiThI hoya vA nIco mukha kare hoya to kAryakramI notro ka. rade aura vimukha baiThI hoya to kAryakuMbhI vimukha kareM aura apane bharite viyoga karatI baiThI hoya to manuSyakabhI viyoga karAve aura jo bhAgatI dIkhe to karaveke yogya kAryako nAza karai // 28 // rogA iti // jo apane dehakU coMcakara carvaNakaratI hoya to roga karake duHkhI karai, aura kSaNamAtra to dakhi jAya phira dIkhatetUM baMdha hoya jAya to bahuta bhaya karai, aura donoM paMkhanakU phailAya de to kuTuMbako paraspara kalaha karAve // 99 // For Private And Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute'zubhaceSTAprakaraNam / mukhasya kASThAdiSu gharSaNena kaSTaM kumArI vitaratyanaMtam ||vaamen yAMtI bilamAvizaMtI prsthaapytyNtksNniveshm100|| adRzyatAmetyadhivAsitazcetpakSI nimitte'dhigaveSyamANe // mRtyubhavettayadi vAnyajAtiH pradakSiNaM gacchati tacchubhAya // // 101 // uttAnapAdasya talaM spRzaMtIpadbhyAM ca kASThopagatA calaMtI // kaMDUyamAnA caraNau narANAM videzayAnaM kurute kumaarii|| 102 // bhayAtarogAvidhAdikAryeSvityAdiceSTAH kathitAH prshstaaH|| anyatra caitA vidadhatyavazyaM bhIrogaghAtepsitakAryanAzAn / / 103 // // TIkA // kuTuMbasya parasparaM kaliH syAt // 99 // mukhsyti||kaasstthaadissu mukhasya gharSaNena anaMtaM kaSTaM kumArI vitarati dadAti vAmena yAMtI vilamAvizaMtI aMtakasannivezaM prasthApayati yamasannidhi prasthApayati praapytiityrthH|| 100 // adRzyatAmiti // nimitte zakunAvalokanasamaye patatriNi gaveSyamANe adhivAsitaH pUrva nimaMtritaH pakSI cedaha. zyatAmeti gacchati tarhi mRtyubhavet yadi vA anyajAtiH pradakSiNaM gacchati tadA zubhAya bhavati // 1.1 // uttAna iti // uttAnapAdasya UvIkRtapAdasya talamadhaH pradezaMcaMcvati zeSaH / spRzaMtI kASThopagatA padyAM calaMtI kASThopari padbhayAM bajatItyarthaH / caraNau kaMDUyamAnA kumArI narANAM videzayAnaM paradezagamanaM kurute // // 102 // bhayArta iti // bhayAtarogAvidhAdikAryeSvatibhayena ArtaH pI // bhaassaa|| mukhasyeti // podakI apane mukhakU kASThAdikanapai ghise to anaMta kaSTa karai, aura bAMye bhAgapara hoya bilameM praveza karajAya to yamarAjake pAsa pahuMcAve // 100 // adRzyatAmiti // zakunadekhatIsamaya pakSIkU dekha rahe hoya aura baiTho hoya na dIkhai to mRtyu kare aura vAsameM jo aura jAtako pakSI jemane mAUM hoyakara gamana kare to zubha hoya // 101 // uttAnaM iti // pA~vaka UMco kara taluAkU sparza karatI hoye, aura kASThake Upara pA~vanakara calarahI hoya athavA pA~vanakU khujAya.rahI hoya to podakI manuSyanakU videza calAve ||102||bhyaart iti // bhayakara pIDita hoya, roga kara pIDita hoya, trAmIkarake vA samartha puruSakarake vadhake liya AjJA jALU huI hoya, ina kAryanameM aura vA dIptakAryanameM ye pUrvakahI je For Private And Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 136) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| graMthavistarabhayAna bahUnikaraceSTitaphalAnyuditAni // Atmanaiva sumtirnnutsmaadiidRshaanynusredpraanni|| 104 // duSTaceSTitaphalAbhidhAyinI paMcaviMzatimimAmavaiti yH|| pUruSaH puruSakAratatparaHsakSamo bhavati daivlNghne|| 105 // iti podakIrute azubhaceSTAphalaprakaraNaM paMcamam // 5 // // TIkA // DitaH rogAtaH spIDitaHprabhuNA vadhAya AdiSTaH AdizabdAdanyeSAM dIptakAryANAM grahaNaM eSu kAryeSu ityAdikAzceSTAH prazastAH kathitAH / anyatra zAMtakArye etAH pUrvotAHbhIrogabAtepsitakAryanAzAn bhIzca rogazca ghAtazca IpsitakAryanAzazcetaretara dvNdvH| tAnavazyaM vidadhati kurvanti // 103 // graMthati // graMthavistarabhayAvahAni kara ceSTitaphalAni noditAni kathitAni tasmAtkAraNAnnanu nizcayena sumatiHprekSAvAnAsmanaiva svabuddhyaiva IdRzAnyaparANi anusaret // 104 // duSTa iti // yaH puruSaH imAM duSTaceSTitaphalAbhidhAyinI paMcaviMzatimavaiti jAnAti sa puruSaH daivalaMghane kSamo bhavati samarthaH syAt / kIdRk puruSakAratatpara iti puruSakAraH udyamastatra tatparaH 'martyaH paMcajanobhUspRk pUruSaH puruSo naraH' iti // 105 // iti zrImahopAdhyAyabhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAnaTIkAyAM podakIrute paMcamaM prakaraNam // 5 // ||bhaassaa| ceSTA pakSIkI te zubha jAnanI aura zAMtakAryanameM ye pUrvakahI huI ceSTA te bhayarogaghAta vAMchita kAryako nAza iheM avazya kare // 103 // graMtha iti // graMthake vistArake bhayate bahuta kara ceSTAnake phala nahIM kahe haiM tAte nizcayahI buddhimAn puruSa apanI budrikarake aise aise aura krUra ceSTAnake kAryanakU yA rItisUhI vicArale // 104 // duSTa iti // duSTaceSTAnako phala jAmeM kayo aisI ye paMcaviMzatika jo jAne, aura udyamameM tatpara hoyarahyo hoya so puruSa daivakU uladhana karavemeM yogya hoya // 105 / / iti zrIjaTAzaMkarasutajyotirvicchIdharaviracite vasaMtarAjazAkune bhASATI kAyAM podakIrate azubhaceSTAphalaM nAma paMcamaprakaraNam // 5 // For Private And Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute gatiprakaraNam / (137) anekarUpaM gamanasvarUpaM nirUpyate paaNthsmuuhmaatuH|| yatpAramArthyAdadhigamya gamyo devasya na syAtpuruSaH kadAcit // 106 // uDDIya yA vAmakakubbibhAgAdhanurdharI yAtyapasavyadezam // tArAnulomAtha tathApasavyA pradakSiNA sA khalu dakSiNA ca // 107||yaa pAMDavI dakSiNadigvibhAgAduDDIya vAmaM zrayati pradezam // adakSiNA sAtha tathoddhRtAkhyA vAmA vitArA pratikUlanAnI // 108 // tAroddhRtAkhyAbhimukhI tathAnyA parAGmukhI corddhamadhomukhI ca // dve dakSiNAdakSiNaveSTanAkhye aSTau puro'STau gatayazcapRSThe // 109 // ||ttiikaa // anekarUpamiti // pAMthasamUhamAtuH pAthAH pathikAsteSAM samUhaH zreNiH tasya mAtA jananI tasyAH devyAH anekarUpaM gamanasvarUpaM mayA nirUpyate kthyte|ytpaarmaarthyaaddhigmy jJAtvA puruSaH kadAcidevasya gamyo na bhavati // 106 // uDDI yeti // yA dhanurdharI vAmAtkakubho vibhAgAdizaH pradezAt uDDIya apasavyadezaM dakSiNapradezaM yAti mA dhanurdharI tArA anulomA apasavyA pradakSiNA dakSiNA ceti nAmAbhiH kathyate // 107 // yA pAMDavIti // yA pAMDavI devI dakSiNadigvibhAgAduDDIya vAmaM pradezaM zrayati pAmoti sA adakSiNA udRtAkhyA vAmA vitArA pratikUlanAmnIti nAnA pratikUlA pratikUlanAmnIti nAmabhiH kathyate // 108 // atha devyAH aSTau gatayaH puraH aSTau gatayazca pRSThe bhavaMti tAH pradarzayannAha // tAreti // // bhaassaa|| anekarUpamiti // pAdakIke aneka prakArake gamanake svarUpa nirUpaNa kareM haiM yAke bhedasvarUpa jAnakarake puruSa kadAcit daivakebhI gamya nahIM hoya // 106 // uDDIyeti // jo podakI bAI dizA te uDakai jemane bhAgameM jAya tAkI anulomA apasavyapradakSiNA dakSiNA ye saMjJA nAma kahe haiN|| 107 // yA pAMDavIti // pAMDavI jo podakI jemane bhAgate ur3akara vAmabhAgameM Aya jAya vAkonAma adakSiNA uddhRtA vAmAvitArA pratikUlA kahai haiM // 108 // tAra iti // tArAuddhRtAcyA ye pahale kahI haiM aura jo podakI sanmukha AtI hoya tAkI abhimukhI saMjJA, aura Apa gamanakartAke Age Age cale jAkI parAGmukhI saMjJA, aura Upara uchalakai cale vAkI UrdhvamukhI saMjJA, aura nIco mukhakara pRthvImeM par3e UparasU vAkI adhomukhI saMjJA, aura eka For Private And Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 138 ) vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / tArAbhidhA pAMthasamUhamAtA yA kIrtitA zAkunazAstra vijJaiH // vizeSato dvAdaza sAnvayAni nAmAni tasyAH pratipAditAni // 110 // RjvI kapATA skhalitA tathAMdhA vakrA ca dUrA gulistirddhA // kAMDAbhidhA paSThagatArddhatArA syAdviprakArA punarardhatArA // 111 // vAmapradezAtsaralaM prayAti yA dakSiNaM sA kathitavitArA || tArA vrajatyardhapathapradezAtpunanivarteta kapATasaMjJA // 112 // // TIkA // pUrvokte tArotakhye abhimukhItisanmukhamAyAMtI paroGamakhItiagretrajaMtI Urdhvamu khIti UrdhvamutpataMtI adhAmukhIti adhomukhaM bhUmaupataMtIdakSiNA dakSiNaveSTanAkhye iti dakSiNaveSTanAkhyA adakSiNaveSTanAkhyAca dvegatI vAmato dakSiNatazca aveSTanAdityarthaH evaM pRSThe'STau purazca aSTau gatayo bhavati // 109 // tArAbhidheti || zAkunazAstravijJaiH yA pathasamUhamAtA tArAbhidhA kIrttitA proktA tasyAstArAbhidhAyAH sAnvayAni yathArthAni dvAdaza nAmAni pratipAditAni kathitAni / kacinnAmAni tasyAH pratipAdayAmaH itypipaatthH| tatra pratipAdayAmaH kathayAma ityarthaH // 110 // RjvIti // RjvI 1 kapATA 2 skhalitA : aMdhA 4 vA 5 dUrA 6 gulikiH 7 UrddhA 8 kAMDA 9 pRSThagatA 10 ardhatArA dviprakArA syAt 11 punaH ardhatArA 12 kvacita kAMDAgatA pRSThagatA tathAnyetyapi pAThaH / iti tArAyA dvAdaza nAmAni // 111 // athaitasyAH nAmnAM lakSaNAnyAha || vAmapradezAditi // sA RjvInAmnI tArA kathi tA pratipAditA sA kA yA vAmapradezAdakSiNaM vibhAgaM saralaM prayAti yA tArA vraja / / bhASA // dakSiNA pUrva kaha Aye dUsarI dakSiNa veSTanA jo vAMyemAUMte aura jemane mAUte veSTanakare vo veSTanA AgekI pITha pIchekI ATha ATha prakArakI gati jinakI aisI ye ATha haiM // 109 // tArAbhidheti // zakunazAstra ke jAnave vArenane ye tArA jo podakI so kAryavAn puruSanakI aura yAtrInaka mAtA kahI hai tAke dvAdazanAma yathAyogya vizeSakarake kahe haiM // 110 // RjvIti // R 1 kapATA 2 skhalitA 3 vA 4 vA 5 dUrA 6 gulikI 7 UrdhvA 8 kAMDA 9 pRSThagatA 10 dviprakArA 11 arddhatArA 22 // 111 // vAmapradezAditi // vAMye deza dakSiNadezameM sarala calI jAya vAkUM RccI kaheM haiM, aura jo AdhI dUra mArga meM calake phira pI For Private And Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute gatiprakaraNam / ( 139 ) uttya yA darduravatprayAti pathi skhalaMtI khalitA matA saa| tArApi bhUtvA tarukoTarAdau nilIyate sA punaraMdhatArA // // 113 // gomUtrikAsarpavadaMbare yA vakraM vrajetsA khalu vakratArA // sA dUratArA kathiteha pUrvaM tArA bhavedyAti tato'tidUram / / // 114 // luTatyavanyAM gulikeva tArA yA yAti padbhyAM gulikarmatA sA // gatvorddhadezaM gagane tato yA tArA bhavetsA kathitorddhatArA // 115 // acchinnavegA zaravatprayAti nivRtya nAyAti ca kAMDatArA || pRSTapradezena narasya vAmAdavA mamAgacchati pRSThatArA // 116 // // TIkA // ti / ardhapathapradezAtpunarnivarteta sA kapATasaMjJA syAt // 112 // utkutyeti // yA darduravadutpatya rakhalaMtI prayAti sA skhalitA matA / yA tArA bhUtvApi tarukoTarAdau nilIyate sA aMdhA bhavati // 113 // gomUtriketi // yA gomUtrikAvatsavacca aMbare vakraM vrajati sA khalu nizcayena vakratArA / yA pUrva tArA bhavettato'tidUraM yAti sA iha dUratArA kathitA pratipAditA // 114 // luTatIti // yA gulikeka paddhayAM luTaMtI avanyAM yAti sA gulikarmatA / yA UrddhadezaM gagane gatvA tataH tArA bhavetsA UrddhatArA // 115 // acchinneti / yA zaravadvANavadacchinnavegA prayAti tato nivRtya nAyAti sA kAMDatArA / yA pRSThapradeze vAmAdadvAmamAgacchati // bhASA // chIna ho tAkI kapATasaMjJA hai // 112 // utplutyeti || TakakInAI uchala karake girata paData cale bAkuM skhalitA kahai haiM, aura jo tArA dIkhake phira vRkSakI koTarAdikameM lIna hojAya bAkI aMdhA saMjJA hai // 113 // gomUtriketi // jo tArA jaise mArga go mUtra kare hai, jaise sarpa TeTo calaihai taise AkAzameM TeDhI caDhe vAkU trakratArA kaheM haiM, aura jo prathama dIkhakarake phira atidUra calI jAya vAkUM dUrA kahai haiM / / 114 // luThatIti // jo gulikAkIsanAI pA~cakara loTatI huI pRthvI meM cale vAkUM gulikI kahe haiM aura jo tArA UMcI AkAzameM jAyakarake dIkhe tAUM UrdhvatArA kahe haiM // 115 // acchinneti // jo tArA bANakIsI nAI akhaMDa vega calI jAya aura pIchI bagadake nahIM Ave vAkUM kAMDatArA kahe haiM, aura jo pIThapIche vAmabhAgasUM jemane bhAgakUM "gamana kare vA For Private And Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (140) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| uDDIya yA yAti tathArdhamArgAtpradakSiNaM sA kathitArdhatArA // uDDIya yA tiSThati cArdhamArga sApyardhatArA kathitA dvitiiyaa|| // 117 // eSaiva vijJagativaiparItyAdvAmoditA dvaadshnaamdheyaa| utpAditAkasmikavismayAni phalAnyathAsAmanukItayAmaH // 118 // RjvI phalaM zobhanamAha puMsAM phalena hInA bhayadA kapATA // phalaM vidhatte skhalitAtitucchaM phalojjhitA karNasukhapradAMdhA / / 119 ||vkaa'tivkraabhimtaarthsiddhye dUrapradeze phaladA ca duurH|kaarysy nAzaM gulikiH karoti yuddhaM vidhatte punarUtArA // 120 // ||ttiikaa // sA pRSThatArA bhavati // 116 // uDDIyeti // yA uDDIyArdhamArgAtpradakSiNamAyAti sAtArA kthitaa| yA uDDIyArdhamArge tiSThati sApi dvitIyArthatArA kthitaa| budhairiti zeSaH ||117||epaiveti|essaiv tArA gativaparItyAditi dakSiNataH vAmapra. dezAbhyupasarpaNena vAmapradeze gamanena vijJairdAdazanAmadheyA vAmoditA athAsAM phalAni vayamanukIrtayAmaH kthyaamH| kiidRshaani| utpAditAkasmikavismayAnIti utpAditaAkasmikaH vismayo yastAni tathA ||118|Rjviiti ||Rjvii gatiH puMsAM zobhanaM phalamAha kapATA phalena hInA bhayadA ca bhavati / skhalitA atitucchaM phalaM vidhatte phalojjhitA phalarahitA karNasukhapradA ca aMdhA gatirbhavati / / 119 // vakreti // // bhASA // Aya jAya vA pRSThatArA kahai haiM // 116 // uDDIyeti // jo tArA Adhe mArgameM saM uDakarake jemane mArgakU calIjAya cAkU arthatArA kahaihaiM, aura jo AdhI darameM jAya karake sthita hoya to vAkU vivekI ardratArA kahaihaiM // 117 // eveti // ye tArA kI gati viparIta karake vAma kahI hai aba inake akasmAt Azcaryaphe dezvAre phala kahUM hUM // // 11 // RgvIti // podakIkI RcI nAma saralagati puruSanaka zobhana phala kare aura kapATA gati phalakarake hIna bhayake devevArI hai, aura savalitA atituccha phala karai, aura aMdhAgati phalakarakai rahita karNasukhake devevArI hai // 119 // vakreti // vakrA tArA vAMchita siddhike artha hai, aura ativakrAbhI siddhike artha hoya hai, aura darA tArA dUradezama vA dUra sthAnameM phalakI devevArI hai, aura gulakI tArA kAryako nAza kare phira UrvatArA For Private And Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakarite gtiprkrnnm| syAkAMDatArA rahitA phalena naSTArthalAbhAya ca pRSThatArA // yA tvardhatArA zakunaikadevI sA dviprakArApi phalArdhadAtrI / / // 121 // yAvatprakArA phalamatra tArA yA ca vyathAM yacchati mAnavAnAm / / tAvatprakArA punaratra vAmA bhayaM tathA tAvadupAdadhAti // 122 // jAnupradeze varavAhanAptistathorudeze paridhAnalAbhaH // ramyAsanAvAptirathApi kaTyAmiSTAnnabhojyaM jaTharapradeze // 123 // kaMThe ca kaMThAbharaNasya lAbho lalATadeze'pi ca paTTabaMdhaH ||chtrsy lAbhaH zirasi prayANe syAttArayA vAmagatA prveshe|| 124 // ||ttiikaa // AbhimatAsiddhayai vakrA ativava bhavati dUrA dUrapradeze dUrasthAne phaladA bhavati gulikiH kAryasya praNAzaM karoti punarUrddhatArA yuddhaM vidhatte // 120 // syAditi // phalena rahitA kAMDatArA syAt / pRSThatArA naSTArthalAbhAya gatavastunaH prAptyai syAt yA dviprakArA ardhatArA zakunaikadevI bhavati sA phalArdhadAtrI syAt // 121 // yAvaditi // atra yAvatprakArA tArA yAvatphalaM yathA yena prakAreNa mAnavAnAM yacchati dadAti / punaratra tAvatyakArA zyAmA vAmA satI tathA tena prakAreNa tAvadrayaM upAdadhAti / kurute // 122 // jAnviti // jAnupradeze sakthipradeze cettArA prayAti tadA vrvaahnaaptirbhvti| tathoradeze yAti tadA paridhAnalAbhaH syaat|ath kaTayAM ramyAsanAvAptirbhavati tatrAsanaM rthturNgaadiityrthH|kvimyaaNgnaavaaptirthaapi kaTyAmityapi pAThaH / jaTharapradeze miSTAnabhojyaM syAt // 123 // kaMTheceti / / // bhaassaa|| yuddha karAve // 120 // syAkAMDeti // kAMDatArA phala karake rahita hai aura pRSTha tAsa naSTa huye arthaka lAbha karavevAlI aura dviprakArA tArA gaI vastukI prAptike artha hai aura arddhatArA Adhe phalakI devevArI hai // 121 // yAvaditi // yAmeM jitanI tArA haiM jitana phala jA prakArakara manuSyanakU devehaiM phira vohI tArA vA mAtA prakArakara utanehI bhaya kara hai / / 122 // jAnviti // jo tArA jAnupradezameM prApta hoya to uttama vAhanakI prApti kareM hai, aura urudezameM hoya to vastraprApti karai hai, aura kaTidezameM hoya to suMdara Asana, stha turaMgAdika athavA suMdara strIko prApti karai, aura udaradezameM prApta hoya to miSTAnna bhojana karAve // 123 // kaMThe ceti // kaMThadezameM kaMThAbharaNako lAbha hoya aura lalATameM pabaMdhana For Private And Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 142 ) . vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| vAme'grato dakSiNatazca yAMtI pratyakSadevI pathikena sAkam // variSThamadhyAdhamasaMjJakAni dhruvaM phalAni kramato vidhatte / / // 125 // dakSiNamadhyamavAmavibhAgAdyA vrajate'bhimukhI samupaiti // sA kramato bahumadhyamamalpaM duSTaphalaM kurute purupANAm // 126 // pradakSiNena praviveSTayaMtI yatheSTalAbhaM kurute kumArI // vAmena bhAgena punaH pumAMsamAveSTayaMtI maraNaM karoti // 127 // ||ttiikaa // kaMThe ca kaMThapradeze gamanena kaMThAbharaNasya lAbhaH syaat|llaattdeshe'pi ca tArAgamanena paTTabaMdhaH syAt / zirasi chatralAbhaH syAt / kayA prayANe yAtrAyAM jAnvAdipramitayA tArayA tArAgamanena grAmapraveze vAmayA vAmapradezagamanena pUrvoktalAbhaH syAdityarthaH // 124 // vAmegrata iti // pratyakSadevI pathikena sAkaM pAthena sAdhu vAme'grato dakSiNatazca yAMtI vAme vAmabhAge agrataHpurastAdakSiNatazca dakSiNasyAmiti dakSiNata iti sArvavibhaktikastasila / yAMtItyasya prtyekmnussNgH| tathA ca vAme yAMtI dakSiNatazca yAMtItyarthaH / variSThamadhyAdhamasaMjJakAni phalAni kramataH abhidhatte kathayati variSThaM ca madhyaM ca adhamasaMjJakaM ca variSTamadhyAdhamasaMjJakAnItaretarabaMdaH // 125 // dkssinneti|| yA kumArI banataH gamanaM kartuH puruSasya dakSiNamadhyamavAmavibhAgAt dakSiNamadhyamavAmapradezAt abhimukhI saMmukhI samupaiti AyAti sA kramataH anukrameNa vahu madhyamamalpaM bahupranuraM madhyamaM tataH kiMcinnyUnamalpaM madhyamasvalpaM puruSANAMduSTaphalaM kurute // 126 // pradakSiNeneti // pradakSiNena bhAgena puruSamAveSTayaMtI yatheSTa // bhASA // mile aura mastakameM chatrako lAbha hoya yAtrA samayameM to jAnukU AdiTeke tArA kahIM so dakSiNagamana karake phalaka devevArI jAnanI. aura grAmapraveza samayameM tArA vAmabhAgakarake pUrva phalakI devevArI jAnanI // 124 // vAmegrata iti // tArAmArgI karake sahita bAMye mAUM vA agADI vA jamane mAUM jAya to zreSTa madhyama adhama saMjJA jinakI aise pala Rmakarake kare hai // 125 // dakSiNeti // tArAgamana karavevAre puruSakaM dakSiNa madhyama vAmabhAgate sammukha AyajAya to kamate manuSyanakU bahuta madhyama alpa duSTa phala karai // 126 // pradakSiNanota // kumArI mArgameM jemane. mAUM hoya kara puruSa AveSTana kara le to yatheSTa lAbha karai. aura For Private And Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate gtiprkrnnm| (143) parAGmukhI gacchati yA ca pRSThAtpRSThasthitaM sAkaraNIyamAha / / AyAti pRSThAbhimukhaM punaryA prayojanaM sA kathayatyatItam // 128 // nirgacchato gacchati pRSThavAmA pRSTaprakopArthavinAzanArthA // AhorddhagAdhovadanA pataMtI vAme mRti dakSiNato'rinAzam // 129 // vAmAvartA podakI pRSThabhAgAneSTAniSTe sA bhayAdau prazastA // yA syAtpRSThAdakSiNAvartinI sA kArya bhISTe zasyate na tvaniSTe // 130 // iti podakIrute gatiprakaraNaM SaSTham // 6 // // TIkA // lAbhaM kumArI kurute / punaH vAmena bhAgena pumAMsaM punaHpunaH AveSTayaMtI narasya maraNaM karoti // 127 // parAnmukhIti // yA ca pRSThAtparAGmukhI gacchati sA pRSThe sthitaM krnniiymaah| yA punaH pRSThAbhimukhamAyAti sA prayojanaM kAryamatItaM kthyti|| // 128 // nirgacchata iti // yadi nirgacchataH puMsaH pRSThavAmA gacchati pRSThe vAmA bhavati / tadA pRSThaprakopArthavinAzanArthA iti pRSThasthito janasamudAyaHnRpo vA teSAM prakopaH arthavinAzazca tAveva arthaH prayojanaM yasyAHsA tathetyarthaH / UddhagA adhovadanA patI ca vAme vAmabhAge mRtimAha maraNaM brviiti| dakSiNe dakSiNabhAge punaHUTuMgA adhovadanA pataMtI arinAzamAha // 129 // vAmeti // podakI devI pRSThabhA ||bhaassaa // jo bAMye bhAgakarake puruSanaka AveTana karai to puruSako maraNa kare hai // 127 // parAGamukhI. ti|| jo tArA pITha pIche te moDho phera karake gamana karai to kAryakaM pIche hoyago aiso kahe hai ye jAnano phera pITha mAUMte sammukha Aya jAya to kAryavyatIta hoya gayo tAya kahe hai / // 128 // nirgacchata iti // jo puruSa yAtrAkarake nikasyo tAke tAroM pRSTa vAmA hoya to arthAt pIThamAUM * bAI gamana kare to pichADI koI manuSyanako samUha hoya athavA rAjA hoya to unako kopa, aura arthanAza hoya, aura Upara gamana kararahI hoya vAko nIco mukha hova nIcekU par3atI hoya, aura vAmabhAgameM hoya to mRtyukI karavevArI jAnanI. aura jo aise AcaraNa karata jemane bhAgameM hoya to vairIko nAza karai // 129 // vAmeti // pIThamA UsaM bAMI hoya kara manuSyakaM AveSTana karai to bAMchita kAryameM yogya nahIM vo bhayAdika kAryameM yogya hai aura jo podakI pIchesU jemanI mAUM hoya kara manu For Private And Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 144 ) vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / yAtrApravezAdicikIrSitAnAM jJAtuM nidAnaM nitarAmidAnIm // gatisvarAdIni kumArikAyA vimizrarUpANi nirUpayAmaH 131 // ekA bhayebhyaH paripAti tArA sarvArthalAbhaM kurute dvitIyA // bhatRtIyA yadi tannarANAmadurlabhaM rAjyamapi pradiSTam // 132 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // gAtpRSThapradezAdvAmAvartA vAmenAveSTayaMtI abhISTakAyeM neSTA sA bhayAdau prazastA syAt yA pRSThAdakSiNAvartinI dakSiNenAveSTayaMtI sA'bhISTe kArye zasyate na tvaniSTe azubha kArye // 130 // iti zrImahopAdhyAyabhAnucaMdragaNiviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute gatiprakaraNaM SaSTham // 6 // yAtreti // idAnIM kumArikAyAH gatisvarAdIni vimizrarUpANi vayaM niruupyaamH| yAtrApravezAdicikIrSitAnAM yAtrA paradeze pravAsaH pravezAdi grAmagRhAdau pravizanAdi yAtrA ca pravezAdizva yAtrApravezAdI tayoH kartumicchA cikIrSA sA vidyate yeSAM te tathoktAsteSAM puMsAM nitarAmatizayena nidAnamiti hetuH arthAt sukhaduHkhayoriti zeSaH / jJAtumanyeSAM jJApayitumityarthaH // 131 // eketi // ekA tArA bhayebhyaH paripAti rakSati / dvitIyA tArA sarvArthalAbhaM kurute / yadi tRtIyA tArA // bhASA // *yakUM AveSTana karale | vAMchita kAryameM bahuta yogya hai. aura azubha kAryameM acchI nahIM neSTa hai // 130 // iti zrImajjaTAzaMkaratanayajyotivicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM podakIrute gatiprakaraNaM SaSTham // 6 // yAtreti // aba yAtrAgamana praveza ityAdi karavevAre puruSanakaM adhika karake zubha azubha jAnatrekUM, athavA auranake jitAyakUM pAdakIke gati svarAdika milavAM nirUpaNa kare haiM // 131 // eketi // eka tArA arthAt pahale kahe maMDalake tIna toraNa tAmeM prathama toraNakI eka tArA dUsare toraNameM hoya so dUsarI tIsaremeM hoya so tIsarI eka tArA bhayanate rakSA karehai, dUsarI tArA sarva arthako lAbha kara hai, jo tIsarI tArA hoya to rAjyabhI durlabha nahIM hai For Private And Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / (145 ) AdyadvitIyAMtimasaMjJakeSu tArA yadi viSvapi tornnessu|| bhavettadA mattamataMgajAzvastrIratnaratnopacitA smRddhiH||133|| yAcApi bhUmitritayasya madhye punaHpunargacchati vAmabhAge / prArabdhakAryasya vinAzanena sA vakratArA kathiteha durgA // // 134 // ekA bhayaM saMvidadhAti vAmA karoti mRtyorvazagaM dvitIyA / bhavetkathaMcidyadi sA tRtIyA bhavettadAnIM dhmjiivnaashH|| 135 // // TIkA // tatra bhavettadA rAjyamapyadurlabhaM pradiSTaM kathitam / / 132 // atha kSetrikamAzritya cAha Ayeti // AdyadvitIyAMtimasaMjJakeSu idamAdyaM prathama dvitIyamidamaMtimaMcaramamiti saMjJakaM svArtha kaH / nAma vidyate yeSAM tathoktAsteSu viSvapi toraNeSu yadi tArA bhavettadA mattamataMgajAzvastrIratnaratnopaciteti mattAH mataMgajAH mattahastinaH azvAH pratItAH strIratnaM sarvotkRSTA strIratnAni hIrakAdIniHpratItAni mattAzca te mataMgajA. beti pUrva krmdhaaryH| tato mattamataMgajAzca azvAzca strIralaM ca ratnAni cetaretaradvaMndaH / tairupacitA vyAptA samRddhiH saMpatsyAt // 133 // yA caapiiti|| yA bhUmitritayasya madhye punaHpunaH vAmabhAge gacchati sA iha prArabdhakAryasya dinAzanena durgA vakratArA kathitA // 134 // eketi // ekA vAmA bhayaM saMvidadhAti karotI tyrthH| dvitIyA vAmA mRtyorvazagaM karoti yamavazavartinaM vidadhAti kathaMcidyadi sA vAmA tRtIyA bhavettadAnIM dhanajIvanAzaH dhanaM ca jiivshcetidvNdH| tayo zo vi // bhaassaa|| rAjyabhI deva // 132 // Ayoti // pahalo dUsaro tIsarI ina tInoM toraNanameM jo tArA hoya, to matavAle hAthI, ghoDA, strIrUpI ratna, aura ratnakarake baDhI aisI RdivAn 'saMpadA hoya // 133 // yA cApIti // jo tArA tIno bhUmimeM vAraMvAra vAmabhAgameM Ave to vo tArA sarvakAryakI vinAza karavevArI vakratArA kahI hai // 134 // eketi // ekatAye vAmA hoya to bhaya kare, aura dUsarIbhI vAmA hoya to mRtyuke vazIbhUta kare, aura jo kahUM For Private And Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (146) vasaMtarAjamAkune-saptamo vrgH| tArA bhavedyadyadhivAsanasya syAdahni vAmA zakunekSaNasya / zubhaM narANAmupadartha sarvatadbrahmaputrI sahasA nihaMti // 136 // pradakSiNA yadyadhivAsane syAnirIkSyamANe zakune'pi saiva // tanizcittaM cittagataM samastaM samIhitaM siddhyati mAnavAnAm // 137 // pUjAdine vAmagatiryadi syAdrAmaiva cetsyAcchakunekSaNe'pi // cikIrSitaM vastu tadA samastaM bravItyasau sidimukhAdapAstam // 138||taaraagtirydydhivaasne syAnnivartamAnasya ca yAti vAmA // manorathAH zAkunikasya tasya prayAMti siddhiM sakalAstadAnIm // 139 // // TIkA // nAzoM bhavetsyAt // 135 // tAreti // yadi adhivAsanasya dine tArAbhavati punaH zakunekSaNasyAhi vAmA bhavati tadA brahmaputrI narANAM zubhamupadarya darzayitvA sarva sahasA nihaMti vinAzayatItyarthaH // 136 // pradakSiNeneti // yadi adhivAsane zakunasyAmaMtraNe pradakSiNA bhavati nirIkSyamANe zakunepi saiva bhavati mAnavAnAM cittagataM samastaM samAhitaM vAMchitaM tanizcitaM sidhyati siddhi prApnoti // 137 // pUjAdina iti // yadi pUjA dine adhivAsanadine vAmA gatiH syAt / zakunekSaNe'pivAmaiva cetsyAttadA cikIrSitaM kartumiSTaM samastaM vastu siddhimukhAdapAstaM nirastamasau bravIti kathayati // 138 // tAreti // yadyadhivAsane tArAgatiH syAt punaH nivartamAnasya vAmA yAti tadAnIM tasya zAkunikasya manorathAH sakalAH siddhi // bhASA // tIsarImI vAmA hoya to vAI samaya dhanajIvako nAza karai // 135 // tAreti // pUjana kara rahyo hoya vAkU dinameMhI tArA dIkhajAya phira zakunadekhatI biriyAM vAmA hoya dinamehI to brahmaputrI jo podakI so manuSyanaLU zubha dikhAya karake phira sarva kArya zIgrahI nAza kara hai // 136 // pradakSiNeti // jo pUjA karatI samayameM jemane mAUM dakhiM, aura phira zakunadekhatI samayameM bhI jemanI dIkhai to manuSyanake cittameM jo bAMchita hoya so nizcayahI siddha hoya // 137 // pUjAdina iti // jo pUjAke dina tArA vAmagati hoya aura zakana dekhatI samayameM jo vAma hoya to kAryakI siddhi nahIM hoya // 138 // tAroti / / jo pUjA samayameM tArAgati dakSiNA hoya, phira pUjAsUM nibaDhe pIche vAmA hojAya, to zakunIke For Private And Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 147 ) podakIrute yAtrAprakaraNam / bhUtvAnulomA yadi yAti vAmA kArya tadA siddhamapi praNazyet // bhUtvoddhRtA dakSiNagAminI cedvinAzya kArya tadupAdadhAti // 140 // ekA dvitIyA zakunI tRtIyA nivarta - mAnasya narasya yasya // adakSiNA syAdurarIkRtAni sidhyaMti kAryANyakhilAni tasya // 141 // zmAmAtrayaM gacchati yasya tAraM ceSTApradezasvarazAMtarUpam || nivRttikAle'bhyupayAti vAmaM prApnotyasAvakSayabhUpatitvam // 142 // tArAyaM syAtprathamaM nivRttau tArA samRddhayai vipade ca pazcAt // vAmAtrayaM pUrvamatho nivRttau vAmApurastAdvipade samRddhyai // 143 // // TIkA // prayoti // 139 // bhUtveti // anulomA tArA bhUtvA yadi vAmA yAti tadA kArya siddhamapi praNazyet / uddhatA vAmA bhUtvA dakSiNagAminI cedbhavati tadA kArya vinAzya punastadeva kAryamupAdadhAti // 140 // eketi // zakunI devI ekA dvitIyA tRtIyA yasya nivartamAnasya narasya adakSiNA syAdvAmavibhAge yAti tasya narasya urararIkRtAni aMgIkRtAni akhilAni samastAni kAryANi sidhyati // 141 // zyAmeti // yasya narasya ceSTApradezasvarazAMtarUpamiti ceSTA zarIravyApAraH pradezaH sthAnaM svaraH zabdaH ete zAMtA yatraitAdRzaM rUpaM svarUpaM yasya evaMvidhaM zyAmAtrayaM tAraM dakSiNapradezaM gacchati nivRttikAle punaH zyAmAtrayaM vAmamabhyupayAta asau akSayaM bhUpatitvaM prAmoti // 142 // tAreti // prathamaM pravRtau pravartanakAle tArAtrayaM syAtri // bhASA // // saMpUrNa manoratha siddhikUMM prApta hoya 139 // bhUtveti // tArA anulomA hoya karake jo vAma Aya jAya to siddhahuyo kAryanAzakUM prApta hoya jAya aura jo tArA vAma hoya ka rake phira jemane mAUM calI jAya to kAryakUM vinAzakarake phira kAryakUM kareM // 140 eketi // pUjAsUM nivRttaye pIche vAkUM jo tArA pahalI dUsarI tIsarI vAmavibhAga meM prApta hoya to vA puruSake samastakArya siddha hoya~ // 141 // zyAmeti // ceSTA sthAna zabda ye jAmeM zAMta hoya~ aiso svarUpa jAko aisI zyAmAko traya pahalI dUsarI tIsarI so dakSiNabhAgarme hoya phira pUjAsUM nivRttakAlameM vAmabhAgameM Aya jAya to vo prANI. akSaya pRthvIpati hoya // 142 // tAreti // prathamapUjAkAlameM to tInoM tArA hoMya aura pUjAsUM nivRtta For Private And Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (148) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| tArAtha vAmA punareva tArA vAmA punarmizraphalaM bravIti // aMte bhavedyA bahudhApi bhUtvA nirvAhamAhuH kila ttphlsy|| // 144 // agresarI strI mithunasya madhyAttatpRSThayAyI puruSo yadi syAt / / sarva phalaM siddhayati tAvatyAM syAtkicidUnaM narapRSThagAyAm // 145 // nirIkSitAdau yuvatirvariSThA syAtpUrvadRSTaH puruSastadUnaH // vAmAM gatiM pratyadhikA vihaMgI pradakSiNAM pratyAdhiko vihNgH|| 146 // TIkA / / vRttau caikatArAbhavati tadA prathamaMtArAtrayaM samRddhyai bhavati pazcAttArA vipade bhavati athavA nivRttau nivartanakAle vAmAtrayaM pUrva bhavati pazcAnivRttau vAmA bhavati tadvAmAtrayaM purastAdvipade bhavati pazcAtsamRddhyai syAdityarthaH // 143 // tAreti // yadA prathamaM tArA atha ca punarvAmA bhavet punareva tArA punarvAmA.tadA mizraphalaM bravIti / tathA bahudhApi bhUtvA yA aMte bhavet sA kila iti satye / tatphalasya nirvAhamAha yadyate vAmA syAt tadA phalasya nirvAhaH yadyate nivRttau tArA tadA phalaMprApteranirvAhaH // 144 // agra iti // yadi mithunasya strIpuruSasya madhyAdagresarI strI syAttaspRSThayAyI tasyAH striyAH pRSThagAmI puruSaH syAttadA sarva phalaM sidhyati tAvatyAM narapuSThagAyAM satyAM kiMcidUnaM phalaM syAdbhavati // 145 // nirIkSitAdAviti // Adau nirIkSitA yuvatiH variSThA syaat| pUrva dRSTaH puruSaH tadUno bhavati tasyAH kiM // bhASA // huye pIche eka tArA hoya to pahalI tArA samRddhike artha hai; aura pichalI tArA ApadAke artha hai; aura taisehI pahalI tInoM tArA vAmA hoya pIche pUjAsU nivRttikAlameM vAmA hoya to pahalI vAmA ApadAke artha hoya, pIchekI vAmAM samRddhike artha hai // 143 // tAreti // prathama tArA nAmadakSiNA phira vAmAM phira tArA nAma dakSiNA phira vAmA hoya to mizrita phala jAnano jo aMtameM vAmA hoya to phalako nirvAha jAnano aura jo aMtameM pUjA nivRttimeM dakSiNA hoya to phalaprAptiko nirvAhabhI na jAnano // 144 // agra iti // jo podakIkA mithuna kahiye joDA hoya aura vA joDAmeMsU agADI strI hoya pichADI puruSa hoya to sarva kArya siddha hoya; aura puruSa agADI hoya aura strI puruSake pichADI hoya to kachaka nyUna phala hoya // 145 // nirIkSitAdAviti // jo prathama strIdIkhe to For Private And Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yaatraamkrnnm| pradakSiNazcedamane vihaMgo nivartane vAmagativihaMgI / atyuttamA syAttadabhISTasiddhiHsyAnmadhyamAjalpati vaipriityaat|| // 147 // tArA bhavatyAdimatoraNAMte vAmA tatazcetra guNo na dossH|| tAroddhRte dve api te vihAya tasmAnmanuSyairaparA gaveSyA // 148 // Alokyate kApi na toraNAMte zyAmA nivRttau yadi cogrtaaraa| tatsyAdanathai kaphalA narANAMvAmAtvabhISTArthaphalaM dadAti // 119 // TIkA // cidUnaM phalaM ddaatiityrthH|ytH vAmAM gatiM pratyadhikA vihaMgI vartate pradaziNAM gati pratyadhiko vihaMgo vartate // 146 // pradakSiNeti // cedgamane zakunAvalokane pradakSiNastAraH vihaMgama: syAt / punarnivartane vihaMgIvAmagatirbhavati tadAbhISTasiddhiratyuttamA syAnjalpati / punaHvaiparItyAdabhISTasiddhirmadhyamA syAditi jalpati kthyti| vaiparItyaM tu prathamaM tArA vihaMgI syAt tato nivRtto vAmaH vihaMgaH syaaditi147|| / taareti|| AdimatoraNAMte tArA bhavati tatazcedAmA bhavati tadA na guNaHna doSaH tArate dakSigavAmete dve vihAya tyaktvA tasmAnmanuSyairaparA gaveSyA gaveSaNIyA vilokanIyA syAt // 148 // Alokyata iti // kApi toraNAMta zyAmA // bhaassaa|| zreSTha aura jo prathama puruSa dIkhe to vA strIsU kachuka nyUna phala deva hai, aura jo strIko vAmabhAgase gati adhika hoya aura puruSakI gati jemane bhAgameM adhika vartatI hoya to pUrva kahyo phala yogya jAnano // 146 // pradakSiNati : // jo gamanasamayameM zakuna dekhatI - mayameM puruSapakSI dakSiNAvarta hoya aura phira nivarta hotI samayameM strI vihaMgI vAI. hoya to bAMchita siddhi atiuttama hoya. aura jo viparIta karake hoya arthAt gamanameM to prathama vihaMgI strI hoya jemanI, ora vahAMse nivRtta hotI . samayameM puruSa pakSI bAMyoM hoya to madhyamA jAnano // 147 // tAreti // jo prathama toraNake aMtameM tArA dakSiNavartI hoya tApIche vAmA hoya vAko guNabhI nahIM, aura doSabhI nahIM, tAteM manuSya una donoMnakU choDakarake aura tArA zakunakU DhUMDhano yogya hai // 18 // Alokyata iti // zakunadekhatI For Private And Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 150 ) vasaMtarAjazAkune- saptamo vargaH / nimnato vrajati yA samunnataM podakI bhavati sA mahAphalA // vyatyayAllaghuphalA samAtsamaM yAti yA samaphalA bhavettu sA // 150 // bhayApahA vAmaravA varAhI pradakSiNA bhUriphalaM dadAti // bhayapradA dakSiNataH sazabdA kuryAnmRtiM vAmagatiH pryaatuH|| 151 // savyApasavye yugapallayaMtyau zyAme prazaste khalu tornnaakhye|| vAmasthitA dakSiNakAyaceSTA vRddhayai phalasya drumamAzrayaMtI // 152 // // TIkA // devI nAlokyate yadi nivRttau cettArA syAttadA anarthaikaphaleti anarthaH kaSTaM tadekaM phalaM yasyAH sA tathA keSAM narANAM tu punararthe vAmA yadi eti tadA abhISTArthaM phalaM dadAti // 149 // nimrata iti // yA podakI nimnataH nIcamadezAt samunnataM uccapradezaM vrajati sA mahAphalA bhavati vyatyayAdyAti vaiparItyAtsamunnatAtsthAnAnimnaM gacchatItyarthaH / sA laghuphalA tucchaphalA bhavati / tu punaH yA samAtsamaM sthAnaM yAti sA samaphalA bhavet // 150 // jAMghikazakunamAzrityAha // bhayeti // prayAtuH varAhI devI vAmaravA vAmazabdA bhayApahA bhayahartrI syAt / sA cetpradakSiNA tArA varAhI bhUriphalaM dadAti / punardakSiNataH sazabdA bhayapradA bhavati / sA cedrAmagatistadA prayAturmaraNaM kuryAt // 151 // savyApasavya iti // yadi savyApasa // bhASA // hotI samayabhI na dIkhe to samayameM kahUM bhI toraNa bhAgameM podakI nahIM dIkhe aura nivRtta anartha kaSTa hoya. phira vAmA hoya taubhI abhISTa artha phala deve // 149 // nimnata iti // // jo podakI nIce sthalasUM UMcepe gamana kare vo mahAphalakI denevAlI hai, aura jo UMcepai te nIce ko gamana kare to tucchaphalakI debevAlI jAnanI phera jo samasthAna te samasthAnakUM jAya to saphala hoya // 150 // bhayeti // gamanakarabevAle puruSakUM podakI bAMI bole to bhayakUM dUra kare. aura jayaM kare, aura vo dakSiNa bhAgameM hoya to bahuta phala deve. phira dakSiNamAUM te zabda kare to bhayakI debevArI hoya. aura vohI vAmagati hoya to gamanakartA kUM maraNakare // 151 // savyApasavyeti // jemanemAUM aura bAMI mAUM bhI saMga bolatI hoya to bahuta zubha jAnanA, jo toraNameM bolatI hoya to aura vAmabhAgameM sthita hoya jene aMga meM ceSTA karatI hoya aura vRkSa pai baiThI hoya to kArya phalakI vRddhi kareM // 152 // For Private And Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAdakIrate yAtrAprakaraNam / (151) tArA jitvA zakunaikadevI sthitiM vidhatte yadi kupradeze // syAtmamAtraM gamanodhatAnAM phalaM tu kiMcinna bhavatyabhISTam // 153 // bhakSyamukhI yadi vAmavibhAgaM yAti raTatyadhirohati vRkSam // tadvipadA saha vAMchitamartha pAMDavikA vitaratyacireNa // 154 // unnatadakSiNapakSavibhAgA makSyamukhI kRtapArthivazabdAzAMtadizaM bhagavatyanulomA gacchati gacchati tannRpatitvam ||15||taaropvissttaapi zubhapradeze gaveSayaMtI labhate na bhakSyam // kiMcittadonaM vidadhAti lAbhaM saMprAptabhakSyA kurute tu pUrNam // 156 // ||ttiikaa|| vye savyaM vAmaM apasavyaM dakSiNaM savyaM cApasavyaM ca savyApasavye yugapatsamakAlaM layaMtyau zyAme khallu nizcayena tadA prazaste zobhane bhavataH / yataH te toraNAkhye bhavataH yadivAmasthitA dakSiNakAyaceSTA syAt / drumamAzrayaMtI zyAmA phalasya vRddhayai syAt // 152 // taareti||shkunaikdevii tArAbajitvA yadi kupadeze sthiti vidhatte karoti tadA gamanodhatAnAM kSemamAtra syAdabhISTaM phalaM na kiMcicca bhavati // 153 // bhakSyamukhItibhikSyamukhI yadi vAmavibhAgaMyAti raTatizabdaM kurute vRkSamadhirohati tadA acireNakAlena pAMDavikA vipadAsaha vAMchitamartha vitarati ddaati||154||unnt iti anulomA tArAbhagavatI cet zAMtadizaMgacchati tadAnRpatitvaM yacchatItyarthaH kIdRzI unnatadakSiNapakSavibhAgA iti unnataH uccaiH kRtaH dakSiNaM pakSavibhAgoyayA sA tathA kIdRzIbhakSyamukhIbhakSyaM mukhe yasyAHsA tathA punaHkIdRzI kRtapArthivazabdA iti kRtaH pArthivaHzabdo yayA sA tatheti // 155 // tAreti // zubhapradeze tAropaviSTApIti pUrva // bhaassaa|| tAreti // zakunakI ekahI devI tArA jo gamanakarake kutsitajagaha kahiye nidi tasthAnameM jAya baiThe to gamanakartApuruSako kalyANamAtra to hoya, paraMtu vAMchitaphala kabhI nahIM hova // 153 // bhakSyamukhIti // bhakSaNa jAke mukhameM hoya aisI pAMDavikA vAmabhAgameM jAya zanda karai vRkSape car3hajAya to zIghakAlameM vipadAsahita vAMchita artha deve // 154 // unnata iti|| jo jemane paMkhakU UMce kare huye bhakSaNa jAke mukhameM hoya. pArthivazabda karatI zAMtadi. zAkU podakI gamanakara to nRpatibhAvakare // 159 // tAreti // jo tArA prathama For Private And Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 152 ). vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| bhakSyaM jighRkSau zakune pataMgaH palAyate pUrvamathAbhiyogAta syAdrocarazcetsa tadA pradiSTaH kaSTAdabhISTasya phalasya lAbha: // .157 // bhakSyaM jighRkSuryadi cAMtarAle bhakSyAMtaraM vidati kRSNapakSI // avAMtare tatra phalAMtaraM syAtphaladvayaM bhakSyayugasya lAMme // 158 // kRSNA kRmi vAMchati yaM grahItuM palAyate'sau labhate tato'nyam // syAdiSTalAbhAdaparArthalAbho bhakSyAnavAptau tu phalAnavAptiH // 359 // // ttiikaa|| tArA bhUtvA zubhapradeze kRtasthitirityarthaH bhakSyaM gaveSayaMtI kiMcinalabhate tadonaM lAbha phalaM vidadhAti saMprAptabhakSyA punaH pUrNa phalaM kurute // 156 // bhakSyamiti // bhakSya jighRkSau grahItumicchuH jivRkSustasminchakune vihaMge sati pUrvameva pataMgaH bhakSyAbhimukhIbhUtaH kITa palAyate nazyati athAbhiyogAtprayatnataH dRggocarazcetsa syAt tadA kaSTAdabhISTasya phalasya lAbhaH pradiSTaH // 157 // bhakSyamiti // yadi ca bhakSyaM jighRkSuraMtarAle madhye kRSNapakSI zyAmA bhakSyAMtaraM vidati prAmoti / tatreti prastutakArya: sya avAMtare madhye phalAMtaraM syAt bhakSyayugasya lAbhe phaladvayaM syAdityarthaH // 15 // kRSNeti // kRSNA varAhI yaM kRmi grahItuM vAMchati asau cetpalAyate nazyate tatonyaM kRmi labhate tadeSTalAbhAdaparo'nyorthalAbhaH syAt / tu punaH bhakSyAna ||bhaassaa // dakSiNA hoya kara uttamasthAnadezameM jAya baiTha aura bhakSyakU DhUMDha rahI hoya aura bhakSya vAkU na mile kaLUbhI to nyUnaphala deve aura jo bhakSya vAkU milajAya to phira pUrNa vAMchita phala karai / / // 156 / / bhakSyAmiti // prathama to bhakSyapadArthakU grahaNakarabekI icchA karato hoya phira pataMga pakSI bhakSyake sammukha bhAgajAya aura phira AMkhanake agADI dIkhajAya to kaSTate vAMchita phalako lAbha hoya // 157 // bhakSyamiti // jo podakI koI bhakSyavastukU grahaNa karatI hoya bhaura bIcameM dUsaro bhakSya prApta hoya jAya to manuSyakaM bhI kAryake bIcameM aurabhI dUsaro phala milajAya vA pakSIkU dophala bhakSyakI prAptike huyesUM phala bhI doya mileM // 15 // kRSNeti // kRSNA jo podakI jA kIDAkU grahaNa karakhekI icchA kare vo kauDA to bhAga jAya vAte aura prApta hoya jAya to manuSyakuMbhI vAMchita phalate dUsaro arthalAbha hoya aura For Private And Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yaatraaprkrnnm| (153 ) gaveSayaMtyA zalabhAdibhakSyaM gatiH kumAryA iha yAhazIsyAt // tathAvidhaiva pravibhAvanIyA vipazcitA nizcitamAtmakArye // 160 // maunena vA vAmakRtasvarA vA tArA gatA yacchati vittakIrtI ||vaamprdeshe tvapasavyazabdA syAnmauninI vA kathitArthasiddhaye // 161 // vAMcchatyekA vAmabhAga prayAtuMtArAcAnyAyAti lAbhastadAlpaHlabdhAhArAvAmagA pAdapasthA dtvaanrthlNbhytyrthsiddhim||162 // ekAtArA syAdvitArA dvitIyA tArA cAnyAsyAcaturthIca vAmA // sarvA evaM svaM svamAtmAnurUpaM kArya kuryuH shuklpkssaaHkrmenn||163|| // TIkA // vAptau bhakSyasyAprAptI phalAnavAptirbhavati phalasya aprAptiH syAt // 159 // gaveSayaMtyA iti // zalabhAdi bhakSyaM gaveSayaMtyAH vilokayantyAH kumAryAH iha yAdRzI gatiH syAt AtmakAyeM vipazcitA paMDitena tathAvidhaiva gatiH pravibhAvanIyA vicaarnniiyaaH||.160 // mauneneti // maunenaM vA vAmakRtasvarA vA varAhI tArA gatA satI vittakIrtI ycchti|vaamprdeshe iti tu punaH apasavyazabdA mauninI vAvAmapradeze gatA satI arthasiddhayai kathitA // 161 // vAMchatIti // ekA vAmabhAgaMprayAtuM gaMtuM vAMchati anyA tArAyAti tadA lAbholpa: syAt yadi vAmagAlabdhAhArA pAdapasthA bhavati tadAnartha dattvA iSTamartha laMbhayati dadAti // 162 // eketi // // bhASA // bhakSyakI prApti na hoya to phalakI bhI prApti nahIM hoya // 159 // gaveSayaMtyA iti // bhakSyakU DhuMDha rahI hoya podakI aura vAkI vA samayameM gati hoya taisIhI gati apane kAryameM vidvAn puruSakU vicAra karano yogya hai // 160 // mauneneti // jo tArA mauna dhAre huye athavA vAmabhAgameM zabdakara dakSiNabhAgameM calI jAya to dhana kIrti deve. aura vAmapradezameM hoya jemane mAUM zabda karai athavA mauna dhAre hoya phira vAmagati hoya to artha siddhike artha jAnanI / / 161 // vAMchatIti // eka tArA to vAmabhAgameM jAyabekU icchA kara hai aura dUsarI tArA calI jAya to alpalAbha hoya jo vAmabhAgameM hoya laghu AhAra jAkepAsa hoya aura vRkSa pai. sthita hoya to anartha dekarake iSTa jo artha tAkU lAbha karai // 162 // // eketi / / jo prathama tArA hoya aura dUsarI ardhatArA hoya, phira tArA hoya, aura tA For Private And Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 154) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| kiMcidvajitvA pathikena sAkaM tArA tato gacchati yAtha vA'mA // vizramya vizramya zanaiH prayAti phalapradA sA caTikA krameNa // 164 // gatvorddhamAgacchati yamudhastAttArA tatazcedbhayadA tadAnIm // evaMvidhA vAmagatiryadi syAdanudharI tatkurute'vasAnam // 165 // cApacyutA yA gulikeva dUraM dhanurdharI vyoni javena yAti // tArA tataH syAdyadi sAraNAya vAMmA tvavazyaM maraNAya gaMtuH // 166 // // ttiikaa|| yadyAdau ekA tArAsyAt tato dvitIyA ardhatArA athavA vitArA vAmA bhavati anyA tRtIyA punastArA tatazcaturthI vAmA syAt evaM zuklapakSAH sarvAHsvaM svamAtmAnurUpaM kArya krameNa kuryuH // 163 // kiMciditi // kiMcitpathikena sAdha jitvA gatvA tatastArA gacchati tato vizramya vizramya vilaMba kRtvAkRtvA zanaiH zanaiH vAmA prayAti sAcaTikA krameNa phalapradA bhvti|kcicirennetypi pATho dRzyate tatra cireNa cirakAlenetyarthaH // 164 // gatvetiyA arddha gatvAdhastAdAgacchati tatazcetArA bhavati tadA bhayadAsyAt / tadAnImiti / tatkAlaMna kAlAMtare evaMvidhA vAmagatiryadi syAttadA dhanurdharI avasAnaM maraNaM kurute // 165 // cApacyuteti // yAdhanudharI cApacyutAcApaM dhanustasmAccyutAprakSiptA gulikeva vyomnigaganapathe javena vege na dUraM yAti / javo vegastvarastuNiriti haimaH // yadi tatastArA syAttadA sA // bhaassaa|| pIche cauthIvAma hoya zukla hai paMkha jAke aisI ye saMpUrNa tArA apane apane yogya kArya krama karake karai hai 113 / / kiMciditi // tArAmArgameM gamana karabevArekI saMga' thoDI dUra cala karake phira bAI calI jAya athavA vizrAma leleke zanaiHzanaiH vAmabhAgakU gamana karai bo zIghrahI vAMchitaphalakI debevArI jAnanI / / 164 // gatveti // jo podakI Upara jAya karake phira nIcekU calI Ave aura tA pIche dakSiNA hoya to bhayako debevArI hai tatkAla aura jo Upara jAya nIce utara vAma Aya jAya to maraNa karai / / 165 // cApacyateti // jo dhanurdharI dhanuSameM sUM nikasI huI gulikA tAkI sInAI AkAzameM vegakarake dUra calI jAya phira vahAMse dakSiNa bhAgameM hoya jAya to yuddhake artha jAnanI aura jo vAmabhAgameM For Private And Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / yA brahmaputrI gamanodhatAnAmagre vajitvA'bhimukhI sameti // adakSiNA kAryavinAzanAya sthAdakSiNA sA drvinnaaptihetuH|| // 167 // bhUtvA vitArA parigRhya bhakSyaM pradakSiNenAbhyupagamya devI // manoramaM sthAnakamAzrayaMtI hatvApadaM saMpadamAdadhAti / / 168 // nimajya dhUlyAM yadi zukRpakSA vidhAya ceSTAM yadi vA viduSTAm // prayAti tArA vipadaM vidhAya kSaNana lakSmI tadupAdadhAti // 169 // dikAlaceSTAninadasthitInAM madhyAdbhavedekatareNa diiptaa|| bhayaMkarI dakSiNagApi durgA syAvAmagA mRtyuvidhAyinI tu // 170 // // TIkA // raNAya yuddhAya syAt / evaMvidhA vAmA avazyaM gaMturmaraNAya syAt // 166 // yA brahmaputrIti // yA brahmaputrI devI gamanodhatAnAmagre jitvA abhimukhI sameti tataH adakSiNA vAmA syAttadA kAryavinAzanAya bhavati sA cedakSiNA syaattdaadvinnaaptihetuHsyaadityrthH||dvinnNdhnN tasya prAptiH tasyA hetuH kaarnnm| 'svamRkthaM draviNaM dhanam' iti haimH|| 167 // bhuutveti|| prathamaM vitArA vAmA bhUtvA bhakSyaM parigRhya gRhItvA punaH pradakSiNenAbhyupagamya manoramaM sthAnakamAzrayantI devI ApadaM havA saMpadamAdadhAti // 168 // nimajyeti / / yadi zuklapakSA dhUlyAM nimajya snAtvA yadi vA duSTAM ceSTAM vidhAya tArA prayAti tadA vipadaM vidhAya kSaNena lakSmImupAda. dhAti / / 169 / / dikkAleti // yadi dikAlaceSTAninadasthitInAM pUrvoktAnAM // bhaassaa|| hoya to avazya gamanakartAkU mRtyu kare // 166 // yA brahmaputrIti // brahmaputrI jo podakI 'gamanakaranevAle puruSake agADI jAyake phira pIche vAke sammukha Aya phira vAmA hoya jAya to kAryako nAza karai. aura jo dakSiNabhAgameM Aya jAya to dhanaprApti karAve // 167 // bhuutveti|| prathama vAma hoya kara bhakSyagrahaNa karake phira dakSiNabhAgameM jAya * suMdara sthAnameM jAya baiThe to ApadA dUra karake saMpadA kare // 168 // nimajyeti // zveta jAke paMkha aisI podakI dhUlameM snAna karake burI ceSTAkarake jo dakSiNameM calI jAya to ApadA de karake kSaNameM hI lakSmI prApta kare // 169 // dikkAleti // jo - dizA kAla ceSTA nAda sthiti ye pahale kahe haiM, inameMsU ekaprakArakI dIptA hoya phira vo dakSiNabhAgameM bhI hoya to bhaya kara For Private And Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 156 ) vasaMtarAjazAkune-saptamo vargaH / zuSkabhaprakaTukaMTakivRkSAcchIrNaparNamathavApyadhiruhya // dakSiNA prakurute'lpakamartha vAmagA tvaparihAryamanartham // 17 // pratyakSarUpA varamuddhatApi manoramaM sthaanmdhishryNtii|| na sA prazastAditarapradezamadhiSThitA dakSiNagApi zastA // // 172 // yAMtI vajitvA yadi vA virauti vyAvartate vA gamanaM vidhAya // jugupsite copavizetpradeze durgA phalaM hanti gatestadAnIm // 173 // // TIkA // . madhyAdekatareNa ekena dIptA dakSiNagApi durgAbhayaMkarI syaat|dikc kAlazca ceSTAca ninadazca sthitizca dikAlaceSTAninadasthitayaH itaretarabaMdaH tAsAm / tu punaH vAmagA sA mRtyuvidhAyinI syAt / gaMturiti shessH|| 170 // zuSketi // zuSka bhamakadukaMTakivRkSAn zuSkAzca bhamAzca kaTavazca kaMTakA vidyate yeSute kaMTakinazca zukabhamakaTakaMTakinaH itretrbNdH| pazcAtte ca te vRkSAzceti karmadhArayaH tAn atha vA zIrNaparNa patitaparNamapi vRkSamiti zeSaH / adhiruhya dakSiNA bhavati tadA alpakamartha prakurute evaMvidhA vAmagA aparihArya parihartamazakyamanartha kurute kvacidrAvakhaMDaM prastarazakalamityapi pAThaH // 171 // pratyakSeti // pratyakSarUpA devI uddhatA satI vAmApimanoharaM sthAnamAzrayaMtIvaraM zubhA syAtprazastAcchubhapradezAditarapradezaM duSTapradezamadhiSThitA dakSiNagApi zastA na // 172 // yAMtIti // yAMtI gacchaMtI ba // bhASA // aura jo yAprakAra dIptA vAmabhAgameM Ave to gamanakartAkU mRtyu karavevArI jAnanI // 170 // zuSketi // sUkho bhagna huyo kaDuvo kAMTeko aise vRkSapai baiThakarake athavA pASANakoTaka hoya yApai baiThakarake vAmabhAgateM ur3akara dakSiNabhAgameM Aya jAya to alpa artha karai, aura inapai baiThake vAmabhAgameM AyajAya to jAke dUra hoyaneko upAyahI nahIM aiso anartha kare // 171 // pratyakSeti // jo pratyakSa devI podakI uddhRtA hoya arthAt dakSiNabhAgate uDakarake vAmapradezameM Ayakara manohara sthAnameM sthita hoya to uttama jAnanI. phira vohI podakI uttamasthAnameMsU ur3akara phira aura sthAnapai jAya baiThe to phira jemane mAUMbhI hoya tobhI zreSTha nahIM jAnanI // 152 // yAMtIti // jo podakI calatI calatI zabda kara athavA jAya karakai zabda karai athavA gamana karake phira pIchI bagada karake niMditadezameM sthA For Private And Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / (157) kRtvA svaraMgacchati kRSNapakSI punaH svaraM cedupavizya kuryAt // gateH phalaM tadvinihatya tucchaM phalaM dadAti prathamasvarasya // 174 ||prdkssinnaa vA yadi.vAtha vAmA gatvopaviSTA svaphalaM dadAti // nivartate yopavizena yA vA kRtvA phalaM saMprati hatyavazyam // 175 // vidhAya zabdaM yadi dakSiNA syAtkRtvA punaH zabdamupaiti vAmA // punaH svaraM cetkurute tadAnI syAbrahmaputrI phalalAbhakIM // // 176 // // TIkA // jitvA vA yadi kumArI virauti zabdaM kuryAt vA athavA gamanaM vidhAya vyAvartate vyAdhuTya samAyAti jugupsite niMdite pradeze copavizettadAnI durgA pUrvagateH phalaM nihaMti // 173 // kRtveti|| kRSNapakSI svaraM zabdaM kRtvA gacchati prayAti punaH upavizya cetsvaraM kuryAt tadA gateH gamanasya phalaM vinihatya prathamasvarasya tucchaM phalaM dadAti // 174 // pradakSiNeti // devI pradakSiNA tArA yadi vAmA gatvopaviSTA sA svaphalaM svAnurUpaM phalaM dadAti tayormadhyAt yA nivartate athavA tatra gatvA nopavizeda sA svAnurUpaM phalaM kRtvA avazyaM pratihanti // 175 // vidhAyeti / / vidhAya zabdaM yadi kumArI dakSiNA tArA syAt punaH zabdaM kRtvA vAmA upaiti Agacchati tatrAgatya punaH svaraM cetkurute tadAnI tadrahmaputrI devI phalalAbhakartI // bhaassaa|| nameM praveza kare to pUrvagatike phaLakU dUra kara hai // 173 // kRtveti // kRSNapakSI jo podakI zabda karake gamana kareM phira baiThakarake jo zabda kare to gatike phalakU dUra karake pUrva kriyo jo zabda tAko tuccha phala deve // 174 // pradakSiNeti // jo pradakSiNA tArA vAmA jAyakarake baiTha jAya to apane yogya vAmako phala deve. aura jo pradakSiNA aura vAmA inake madhyameMsU bagada Ave athavA pradakSiNAtUM vAmabhAgameM jAyake baiThe nahIM to vo podakI pradakSiNAko phala dekarake phira avazya phalaphU nAza karai hai / / 175 // vidhAyeti // zabda karake jo dakSiNA hoya phira zabda karake vAmA calI Ave aura vAma Aya karake For Private And Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 158 ) vasaMtarAja zAkune - saptamo vargaH / bhUtvAnulomA vidadhAti zabdaM zyAmA vilomA punareva cAye // nirvAhayetsaiva yadA tadAnIM kiMciccirAtkAryamupaiti siddhim // // 177 // dRSTopaviSTA prathamaM sazabdA tArA vrajaMtI tadanupraviSTA // puMsAmanalpaM phalamalpakAlAdyacchatyabhISTaM vinihatyaniSTam // 178 // karoti viSThAM vidhunoti gAtraM zabda vidhatte zrayati pradIptam // tArApi yA nazyati lIyate vA sA syAdaniSTaikaphalapradAtrI // 179 // kRtvA zabdaM vAmato mauninI vA RjvI tArA brahmaputrI bhavedvA // AzAceSTAsthAna zAMtA narANAmAzApUrtiH sA karoti kSaNena // 180 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir syAt // 176 // bhUtveti // yadyanulomA tArA bhUtvA zyAmA zabdaM vidadhAti punaH sA eva vilomA vAmA yadA agre nirvAhayet tadA kiMcitkAryaM cirAt cirakAlena siddhimupaiti // 177 // dRSTA iti // bAmabhAge prathamaM sazabdA upaviSTA dRSTA tArA vrajaMtI tadanu kutracitsthale upaviSTA saMsthitA puMsAmanalpamabhISTaM phalam alpakAlAdacirAdeva yacchati aniSTamanabhIpsitaM niti dUrIkarotItyarthaH // 178 // karotIti // yA tArApi bhUtvA viSThAM karoti gAtraM zarIraM dhunoti kaMpayati zabdaM vidhatte dIptaM vicitraM zabdaM zrayati nazyati naSTA yAti kutracillIyate vA lInA bhavati sA aniSTaika phaladAtrI syAt // 179 // kRtveti // vAmataH zabdaM kRtvA mauninI vA yA brahmaputrI RjvI tArA bhavet / kIdRzI AzAceSTAsthAnazatiti AzAdikveSTA - / / bhASA // phira zabda kareM to bAI samaya brahmaputro phala lAbha kare // 176 // bhUtveti // jo anulomA hoya karake zabda kareM, phira vohI vilomA hoya to kachUka vilaMba karake kAryakI siddhi hoya // 177 // dRSTAiti // tArA vAmabhAgameM prathamazabda karatI baiThI huI dIkhe phira uDakarake kahUM sthalameM jAya baiThe to puruSanakUM vAMchita phala zIghrahI deve aniSTa phala dUra kare hai // 178 // karotIti // jo podakI tArA hoya kara viSThA kare aura dehakUM kaMpAyamAna kare aura dIpta zabda kareM aura nAzakUM prApta hoya. yA kahUM lIna hoya jAya to vo eka aniSTahI phalakI debevArI hai // 179 // kRtveti // bA~ye mAUM zabda karake mIna dhAre huye jo RjJI tArA hoya jAya aura dizA, ceSTA, sthAna ye zAMtA hoya to manuSya For Private And Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / (159) guNAzca doSAzca yadA vimizrA nirUpyamANe zakune bhvti|| grAhyAstadA teSviha bhUrayo ye yAnvA varAhI vidadhAti pazvAt // 181 // bhASitaceSTitagamanAdInAM yaH samudAyo bhavati bahUnAm // so'dhikamadhikaM zubhamAcaSTe bahu punarazubhaM tatra viduSTe // 182 // tvaritaM gacchati yacchati tUrNa lAbhaM pAMDavikA paripUrNam // kiMcittvaritA tvaritAdardha maMdagatiH sucireNa tadardham // 183 // // TIkA // pUrvoktA zarIravyApAraH sthAnamupavezanasthalam etAni zAMtAni yasyAH sA tathA AzA ca ceSTA ca sthAnaM ca aashaacessttaasthaanaaniitretrbNdH| sA devI narANAmAzA. pUrti kSaNena kroti||180||gunnaa iti yadA nirUpyamANe zakune guNAzca doSAzca vimizrA bhavaMti tadA teSu ye bhUrayaste iha grAhyAH / vA athavA yAnguNAnvA. dopAnvA barAhI devI pazcAdvidadhAti te prAMtavartinoM grAhyA ityarthaH // 181 // bhASita iti // bhASitaceSTitagamanAdInAM bahUnAM zubhAnAM yaH samudAyo bhavati saHadhikamadhikaM zubhamAcaSTe kathayati / tatreti tasminsamudAye viduSTe bahu punaH azubha bhavati // 182 // tvaritamiti // pAMDavikA yA tvaritaM gacchati sA paripUrNa sUrNa zIghra lAbhaM yacchati dadAti kiMcittvaritA tvaritAtpUrvoktagamanAdaI phalaM dadAti maMdagatiH sucireNa tadaI kiMcittvaritagamanaphalAdaI phalamityarthaH // 183 // // bhaassaa|| nakI AzApUrti kSaNamAtrameM kare // 18 // guNA iti // jo AraMbha zakunameM guNadoSa milavAM hoya to unameMsUM jo guNa bahuta hoya to guNagrahaNa karane. jo doSa bahuta hoya to doSa grahaNa karane athavA jo guNa doSakU devI pIche kare to aMtake grahaNa karane // 181 // bhASita iti // bhASita kahiye zabda ceSTA gamana inakU Adile zubhanako samUha bahutanako hoya to adhika adhika zubha kahano. aura vAhI samudAyameM dUSita bahuta hoMya to phira azubha hoya // 182 // tvaritamiti // jo podakI zIghra gamana kare to paripUrNa zIghra lAbha deve, aura kaLUka kaLUka zIghra gamana kare to vAsU Adho phala deve. aura maMda For Private And Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| Adau natiM darzayati prayAti samunnati vyoni karoti caante|| AsannamapyAha tadA varAhI dUre'lpamUrIkRtamiSTamartham // // 184 // uDDIyamAnonnatimAdito yA tato natiM darzayate kumArI ||svlpN ciraM prApyamapIha yatsyAttatsA prayacchatyacireNa bhUri // 185 // nIcocamadhyairgamanaiH krameNa nIcoccamadhyAni phalAni devyAH // pradakSiNAyAH kathayaMti yAne gRhapraveze punruddhRtaayaaH||186|| ziraH kaTIjAnusamaM. vrajaMtI mAsAyanAbdaiH phaladA krameNa // akalpite kAlavibhAga evaM prakalpite kalpita eva mAnaH // 187 // . // TIkA // AdAviti // Adau vyomni natiM darzayati paraM samunnatiM prayAti prAMte ca nati karoti tadA varAhI devI UrIkRtaM svIkRtamiSTamarthamAsanamapi dUre alpamAha 18 // // uDDIyamAneti // yA uDDIyamAnA Adita unnati darzayate tataH kumArI nati darzayate sA iha loke svalpaM ciraM prApyaM yatsyAttadacireNa stokakAlena bhUri prayacchati dadAti // 185 // nIca iti // devyA nIcoccamadhyairgamanaiH krameNa nIcobamadhyAni phalAni syuH / tatra pradakSiNAyAstArAyAH pUrvoktAni phalAni yAne gamane kathayati / uddhRtAyA vAmAyAH punaH gRhapraveze phalAni pratipAdayaMtIti tAtpayArthaH // 186 // zira iti // zirakaTIjAnusamaM vrajaMtI kumArI krameNa mAsAya // bhaassaa|| maMda cale to bahuta kAlameM vA AdhesU bhI Adho phala karai // 183 / / AdAviti ||prthm AkAzameM nIcI dIkhe phira UMcI dIkhai phira aMtameM nIcI dakhe to devI svIkAra kiyo jo vAMchita artha vo nikaTameM honahAra hoya tobhI vA kAryakU dUra aura alpa kahano // 184 // uDDIyamAneti // jo prathama uDatI huI U~cI gati dikhAvai phira nIcI gati dikhAvai to vo kumArI alpa aura bahuta kAlameM prApta hoyabeke yogya jo vastu tAya thoDe kAlameM bahuta vastu deye // 185 // nIca iti // podakIkI nAMcI gati madhyagati uMcI gati ina tInoM gatinakarake tIna prakArake nIca UMca madhyaphala hoyahai tAmeM pradakSiNA tArAke phala pahale kaheM hai gamana samayameM tehI phira uddhatAke phala gRhapravezasamayameM pratipAdana kareM hai // 186 // zira iti // jo podakI zakunIke mastakake samadezameM hoyakara gamana karai to For Private And Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / (161) lAbho mahAndaMDamitapradeze syAnmadhyamo dNddyugprmaanne|| tridaMDamAne tu bhavejjaghanyaH prdkssinnaatpaaNthsmuuhmaatuH||18|| mAsaizcaturbhiH prathame'rthalAbhastato dvitIye punrssttbhiHsyaat|| varSAtRtIye vasudhAvibhAge pradakSiNAyAM zakunaikadevyAm // // 189 // Aye mahattoraNabhUmibhAge svalpaM dvitIye'lpataraM tRtIye // phalaM tu bhUmitritaye prabhUtaM pradakSiNA pAMDakkiA dadAti // 19 // // TIkA // . nAndaiH phaladA bhapati akalpite kAlavibhAge evaMmAno grAhyaH prakalpite kAlavibhAge tu kalpita eva mAno grAhyaH // 187 // lAbha iti // pAMthasamUhamAtuH devyA daMDamitapradeze pradakSiNAnmahA~llAmobhavetAdaMDayugapramANe pradakSiNAnmadhyamolAmA syaat| tridaMDamAne pradakSiNAjaghanyo lAbhaH syAt // 188 // mAsairiti / / zakunaikadevyAH pradakSiNAyAH prathame vasudhAvibhAge mAsaizcaturbhirarthalAbhaH syaat| dvitIye bhUvibhAge aSTabhirmAsairarthalAmaH syAt / tRtIye vasudhAvibhAge varSAllAbhaH syaat||189|| Adya iti // Aye toraNabhUmibhAge pradakSiNA pAMDavikA mahatphalaM dadAti / dvitIye svalpaphalaM dadAti / punastatIye alpataraM bhUmitritaye prabhUtaM phalaM dtte||1903 "bhASA / / mAsabharameM kala devai. aura kaTibhAgake samAna dezameM hoya gamana kare to cha: nahInAmeM phala deve. aura jAnuko samAnadezameM hoyakara gamanakara to varSa dinameM phala devai. yAmeM pravRtti nivRttikAla vibhAga vinA yA prakAra phala kare hai / / 187 // lAbha iti // bhedakI daMDake pramANa dezameM pradakSiNA hoya jAya vAte mahAn lAbha hoya. aura jo doya daMDake pramANameM pradakSiNA ho jAya vAte madhyama lAbha hoya, aura sIna daMDake pramANa dezameM pradakSiNA hoya jAya to vAte nikRSTa lAbha hoya // 188 // mAsairiti // zakunakI devI podakI pUrva kahIM jo akunakI pRthvI tAke prathamabhAgameM pradakSiNA hoya, to cAramAsakarake lAbha hoya. aura pRthvIke dUsare bhAgameM pradakSiNA hoya to ATha mAsa karake artha lAbha hoya. aura pRthvIMka tIsare bhAgameM pradakSiNA hoya to ekavarSameM lAbha hoya // 189 // Adya iti // prathama jo pRthvIko toraNa bhAga tAmeM pradakSiNA hoya to mahAn phala devaiH aura dUsare toraNa bhAgameM pradakSiNa hoya to alpa phala deve. aura tIsare toNa bhAgameM pradakSiNA hoya to bahuta alpaphala For Private And Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (.162) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| abdAyanartRnuta mAsapakSadinAni yAmAnatha nADikA vA // narasya bhUmerathavA vibhAge prklpyetkaalvinirnnyaay191|| ceSTAninAdAgamanasthitAnAmekena pAdo dvitayena cAIm // phalasya pAdatritayaM tribhiH syAdbhavetsamastairvihitaiH samastam // 192 // ceSTAdikaM nAcarati kSudhArtA'graheNa gRhAti tu bhakSyameva / pratyakSadevI yadi kiMcidUnaM bhavatyabhipretaphalaM tadAnIm // 193 // prazastaceSTAdicatuSTayA cedAti bhakSyaM caTikA tadAnIm // anaMjitAmitrakalatranetrAmekAtapatrAM kurute dharitrIm / / 194 // // ttiikaa|| abdAyaneti // athavA pakSAMtare narasya kAlavinirNayAyabhUmervibhAge abdAyana niti abdaM varSam ayane dakSiNottarAyaNeRtavaH Sada vasaMtaprabhRtayaHmAsapakSadinAnipra. siddhAni yAmAH praharAH nADikAH ghaTikAH prakalpayetprakalpanAM kuryAt // 191 // ceSTaMti // ceSTAninAdAgamanasthitAnAM caturNA zAMtAnAM madhyAdekena pAdaH caturthAzaH phalaM syAt / samIhitasyeti zeSaH / dvitayena aI phalaM syAt / tribhiH pAdatritayaM pAdonaM phalaM syAt / samastaizcaturbhiH samastaM phalaM syAdityarthaH // 192 // cessttaadikmiti|| cedyadi pratyakSadevI sudhArtA pUrvoktaM ceSTAdikaM nAcarati tu punararthe AgraheNa bhakSyameva gRhAti tadA tadAnImabhipretaphalaM kiMcidUnaM bhavati // 193 // prazasteti // prazastaceSTAdicatuSTayAceccaTikA bhakSyaM gRhNAti tadAnIm ekAtapatroM ||bhaassaa // deve. aura bhUmike tInoM toraNabhAganeM pAMDavikA pradakSiNA dagvaii to bahuta phala devai // 19 // andAyeti // manuSyake kAlanirNayake artha bhUmibhAgameM arthAt pRthvIbhAgameM varSa dakSiNAyana uttarAyaNa aura chaH Rtu mAsa pakSa dina ghaTI ineM kalpanA karai / / 191 // ceSTeti // ceSTA nAdagamana sthAna ye cAroM zAMta hoMya inameMsU eka hoya to kAryakobhI eka pAda hoya. aura jo doya hoya to kArya Adho hoya. aura jo tIna ho to kAryake tIna pAda hoya. aura jo samasta cAroM hoya to samastakArya phala hoya, // 192 // ceSTAdikamiti // jo pratyakSa devI bhUkhI hoya, aura ceSTAdika kachU bhI na kare, phira Agraha karake bhanyagrahaNa kare to cAMchita kArya kaLuka nyUna karai // 193 // prazasteti ||jo cAroM ceSTAnakarake bhakSya For Private And Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / ( 163 ) vAmaM svaraM dakSiNatazca yAnaM yAtrAdikAryeSu zubhaM vadaMti // vAmAgatiM dakSiNatazca zabda grAmapravezAdisamIhiteSu // 195 // // gaveSayanpAMDavikAM manuSyo nirIkSate tAM yadi no kadAcit // khagAMtaraM pazyati cetsa pRSTaM zyAmaiva sarva zakunaM navIti // 196 // vAmA gatiryApi ca vAmaceSTA zabdasthitI dakSiNatastathA ye // dIptaM ca yattAni bhayAdikAye zubhAni cAnyAni niSedhakAni // 197 // sakaMTakotpATitazuSkabhamavRkSeSu zUle mRtakeca saMsthA // aMtarvinidrA bhayamohazokaM zrAzrayAH patanAtmaghAtAn // 198 // // TIkA // dharitrI kurute / kIdRzIm manaMjitAmitrakalatranetrAmiti anaMjitAni kajjalazUnyAni amitrAH zatravaH teSAM kalatrANi yoSitaH tAsAM netrANi yasyAM sA tathA // 194 // vAmamiti // yAtrAdikAryeSu vAmaM svaraM dakSiNatazca yAnaM zubhaM vadaMti grAmapravezAdi samIhiteSu vAmAM gatiM dakSiNatazca zabdaM zubhaM vadaMti // 195 // gaveSayanniti // 'manuSyaH pAMDavikA gaveSayanyadi kadAcit na nirIkSate cet khagAMtaraM pRSThe pazyati tasya zyAmaiva sarvAn zakunAn bravIti // 196 // vAmeti // vAmA gatiryApi ca ceSTA ye zabdasthitI dakSiNataH cAdanyadyatpunaH dIptaM tAni bhayAdau kArya zubhAti / anyAni anyatra niSedhakAni bhavati // 197 // sakaMTaketi sakaMTakotpAdiaurangkSeSviti sakaMTakaH kaMTakAkula: utpAditaH gajAdinA zuSkaH svabhAvataH // bhASA // // 194 // vAmami grahaNa kare to sarva vairInako nAzakara ekahI chatra jAmeM aisI pRthvI kare ti // yAtrAdika kAryameM podakIko bAma zabda aura dakSiNagati ye zubha kahaiM haiM grAmapravezAdikameM bAma gati aura dakSiNa zabda ye zubha kaheM haiM // 199 // gaveSayanniti // jo manuSya pAMDavakAkUM zakunake liye dekha rahyo hoya jo kadAcit nahIM dIkhe jo aura koI pakSI pIThamAUM dIkhe to ye jAnano zyAmAhI saba zakunanakU kahe hai // 196 // vAmeti // jo zyAmA vAmagati aura vAmaceSTA hoya aura dakSiNamAUM zabda aura sthiti hoya aura jo phira dIptA hoya to ye bhayAdikakAryameM to zubha haiM. aura kArya meM niSiddha haiM // 197 // kaMTaketi // kAMTe vRkSa hoya vA gajAdika karake ukhaDo hoya zuSka hoya yA pavanasuM For Private And Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (164) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| ityAdikA yadyapi kRSNakAyA bhayAdyaniSTaM zamayaMti cessttaaH|| atyaMtaduSTatvavazAttathApi prAyeNa na syuH sukhadAvasAnAH // 199 // ceSTAninAdATanabhakSyalAbhAH kramAdbhavaMtyatyadhikA balena // bhvecctubhyo balavAnsa eko yA brahmaputrI vidadhAti pazcAt // 200 // kSetre grAmo grAmadhAne purI syAtpu. yA satyAM maNDalaM maMDale tu // urvI sarvAmurvimatrAtimAtro yo lAbhastadrAjyamityAmanaMti // 201 // ||ttiikaa // bhayo vAyvAdinA evaMvidheSu vRkSeSu pAdapeSu sthitA tathA zUlaM zUlikAyAM mRtaka patitakaraMkAdau sthitA aMtarvinideti pUrNitekSaNA bhayamohazokazvabhrAzrayeti bhayaM prasiddha mohazokau pratIto yasyAM sA arzaAditvAdaca / zvabhramavadaM sa eva Azrayo yasyAH sA tathA pazcAtkarmadhArayaH / adhHptnmaatmghaataankrotiitishessH||198|| ityAdi. keti / yadyapi kRSNikAyAH ityAdikAzceSTAHbhayAdyaniSTaM zamayaMti tathApyatyaMtaduSTatvavazAtyAyeNa sukhadAvasAnAH nasyurata eva na gRhItAH // 199 // ceSTeti // ce. STAninAdATanabhakSyalAbhAbalena adhikAH krmaadbhvti| ebhyaH caturvyaH sa eka: balavAbhavedyaM brahmaputrI devI pazcAdvidadhAti // 20 // kSetra iti / evamatrAtimAtroM yo yo lAbhaH tadAjyamAmanaMti tadeva darzayati kSetra iti kSetre sati grAmaprAptiH grAmadhAne sati purI prAptiH puryA satyAM maMDalaM dezaprAptiH maMDalaM mati kiyatyurIM tasyA bhanna hoyagayo hoya aise aise vRkSanape baiThI hoya taisehI zUlIpe baiThI hoya vA nuradaH mara dubai pai baiThI hoya nidrAmeM pUrNitanetra hoya rahe hoyeM bhaya moha zophavAn hoya nIce gaDhelemeM baiThI hoya adhaH patana karatI hoya aura AtmaghAta kara rahI hoya // 10.8 // ityAditi // kRSNikAkI ye ceSTA bhayAdika aniSTanakU zAMta kara hai para to bhI atyaMta dubhAvanake yazane Aye sUM adhika karake aMtameM sukhakI debevArI nahIM hai yA aisI zakunameM nahIM grahaNa karanI // 199 // ceSTeti // ceSTAzabda gamana bhakSya hAbha ye balakarake adhika hoya to brahmaputrI jo podakI vA puruSakU ikalekUhI balavAn kara de // 20 // kSevaiti // jo kSetrAdhIza hoya vALU trAmaprApti hono. prAmAdhIza hoya vA purI prApti hono. aura purIke adhiSThAtAka dezaprApti hono aura jo maMDala nAmadezaka apiThAtAkuM kachuka pRthvI prApti For Private And Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute haMsacAra prkrnnm| puMpakSiNazceSTitayA na zabdAH puMsAM vizeSAtphaladAbhavaMtistriIpakSiNI ceSTitayAna zabdAH strINAM vizeSAtphaladA bhvnti202|| iti podakIrute yAtrApravezAdiprakaraNaM saptamam // 7 // ekatra sAthai bajatAMbahUnAMtulye'pi jAte zakune phalAni // nAnAprakArANi bhavaMti yena taM haMsacAraM prvicaaryaamH||203|| tArAvahaMtyAM vidhunADikAyAM zemaMkarI vAmagatArkanADyAm // prANe prapUrNe phaladAnulomA vAmApi rikta rahitA phlen|204|| // TIkA // satyAM soNviimiti||201|| pumiti|| puMpakSiNaH ceSTitayA na zabdAH vizeSAtpuMsAM phaladAH bhavati / strIpakSiNI ceSTitayA na zabdA vizeSAstrINAM phaladA bhvNti||2|| iti zakuMjayakaramocanAdisukRtakAribhiH mahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAnaTIkAyAM podakIrute yAtrApravezAdiprakaraNaM saptamaM smaaptm||7|| ekatreti // tamiti taM haMsacAraM vayaM pravicArayAmaH vicAragocarIkurmaH / yena tulye'pijAte zakune nAnAprakArANi phalAni bhavaMti / keSAm janAnAM kiM kurvatAM bajatAM kasmin ekatra sAthai // 203 // tAreti // vidhunADikAyAM caMdranADikAyAM vahaMtyAM vAyunA paripUrNAyAM tArA kSemaMkarI bhavati / arkanADyA dakSiNanADyAM vahaMtyo vAmAkSemaMkarI bhavati / pUNe vANe anulomA phaladA bhavati / rikte vAmA pha // bhaassaa|| hAno. aura pRthvIpatikU samagra pRthvI milano yAprakAra atyaMta lAbha jo jo hoya tAkUhI rAjya kahai haiM // 201 // pumiti // puruSapakSIkI ceSTA gamana zabda vizeSakarake puruSanarve kalake devevAre hoyahaiM. aura strIpakSIko ceSTA gamana zabda ye strInakU phalake debevAre hoya hai||202|| iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchaviraviracitAyAM vasaMtarAjazAkune bhASA kAyAM podakIrute yAtrApravezAdiprakaraNaM saptama samAptam // 7 // ekatreti // jo tIrthayAtrAkU so pacAsamanuSyanako saMga jAya tAko nAma sArtha hai bahutase manuSyanako ekasArthameM zakuna sabanakU barAbara hoya haiM. phira jAkarake nAnAprakArake phala hoyahaiM vo haMsacAra tAya hama vicArakaraiM haiM // 203 // tAreti // caMdranADI bahatI For Private And Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 166 ) vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / zazAMkanADyAmathavArkanADyAtaH samIra pravizatyuzaMti // yazaH samRddhiM kuzalaM jayaM ca nirgacchati syAtphalavaiparItyam // 205 // aiMdavI vahati nADikA yadA svecchayA pravizati prabhaMjanaH // podakI vrajati dakSiNA yadA syAttadA sakalamIpsitaM phalam // 206 // nADikA vahati tApinI yadA nissaratyudarataH samIraNaH // apradakSiNagatirdhanurdharI syAdaniSTaphalamakSayaM tadA // 207 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // lena rahitA syAt // 204 // zazAMketi // zazAMkanADyAmathavA arkanADyAM aMtaH samIre vAyau pravizati sati puMsaH yazaH kIrti samRddhiM saMpadaM kuzalaM zreyaH jayaM pratItaM muzaMti kathayati vAyornirgacchataH sataH punaH vaiparItyaM kathayati // 205 // aidavIti yadA nADikA aiMdavI cAMdrI vahati prabhaMjane vAyau svecchayA pravizati sati aMtaritizeSaH / podakI devI dakSiNA vrajati tadA IpsitaM sakalaM phalaM syAt // 206 // // nADiketi // yadA tApinI dakSiNA nADikA vahati tathodarataH samIraNe niHsarati sati apradakSiNA gatiH vAmA dhanurdharI devI bhavati tadA akSayaM phalamaniSTa // bhASA // hoya aura vAyukarake pUrNa hoya to dakSiNatArA kalyANakI karavevArI hai aura sUryanADI calarahI hoya to bAma tArA kalyANakI karabevArI hoya. aura donoM svara calarahe hoMya to anulomA phalakI debevArI hoya. donoM svara khAlI hoMya to bAmA tArA phalakarake rahita hoya // // 204 // zazAMketi // aura caMdranADI meM vA sUryanADImeM bhItara vAyu pravezakare aura dakSiNa tArA hoya to puruSanakUM yaza, kIrti, samRddhi, saMpadA, kuzala, zreya, jaya hoya aura jo pavana nikasato hoya to viparIta phala kahaneo // 209 // aidavIti // jo caMdranADI baha rahI ho aura pavana svecchA karake praveza kare bhItara aura podakI dakSiNA hoya to bAMchita - phala saMpUrNa hoya || 206 // nADiketi // jo dakSiNanADI vahatI hoya taisehI udarameMsUM pavana nikalato hoya aura dhanurdharI ghAmanAgameM hoya to akSaya aniSTa hoya // 207 // For Private And Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate haMsaMcAra prakaraNam / mArute vizati dakSiNanADI dakSiNA yadi gtirbhgvtyaaH|| alpakaM taduditaM zubhamasya vyatyayAdazubhamalpamuzaMti 208 niHsaratyudarato yadIDayA mAruto bhagavatI ca dakSiNA // yAtyabhIpsitaphalaM bhavattadA vyatyayAtpunarazobhanaM tathA // // 209 // prayAti vAmA pavano'pyakasmAdabhyaMtaraM somapathena yAti // tatrApi jApyaM niyamena bhadraM vyatyAsato jApyamabhadramAhuH // 210 // tArA yAMtI somanADayAM vahatyAMzastA zyAmA zobhane kAryabhAge // saMtrAsAdauzasyate vaiparItyAtsaMmizratve syAtphalaM mizrameva // 211 // // TIkA // bhavati // 207 // mAruteti // dakSiNanADI mArute vizati sati yadi bhagavatyA dakSiNA gatirbhavati tadA phalaM alpakamuditaM vyatyayAtpunaH azubhaM alpamuzaMtikathati // 208 // niHsaratIti // iDayA iti iDayA vAmanADyA udarataH mArute niHsarati sati bhagavatI ca dakSiNA yAti tadA abhIpsitaphalaM bhvet| vyatyayAtyunaH azobhanaM bhavet // 209 // prayAtIti // yadA devI vAmA prayAti somapathenAkasmAtpavano'pi abhyaMtaraM yAti tatrApi jApyaM niyamena bhadraM bhavati tatra jApyaM nAma jApena parAvartayituM zakyaM vyatyAsataH abhadaM jApyamAhuH // 210 // tAreti / somanADyAM vahatyAM tArA yAMtI zobhane kAryabhAge zastA saMtrAsAdo bhayAdau vaipa // bhASA // mAruteti // pavana jemanI nADImeM praveza karato hoya aura jo bhagavatI podakAMkI dakSiNa gatI hoya to phala alpa hoya ye pUrva kahyo jo viparItahuye te azubha phala kahai haiM // 208 // niHsaratIti // vAmanADI karake udarameMsU pavananikase aura podakI dakSiNA hoya to vAMchitaphala prApta hoya. aura jo ye viparIta hoya to azubhaphala karai / / 209 // prayAtIti // jo devI vAmA hoya aura vAhI samaya akasmAt caMdranADIkarake pavanabhI bhItara jAya to pIDA hoya. japAdika karesaM koI kAma vA pIDA nivRttako cAhe to hoya. aura jo viparIta hoya to japAdikakarake bhI zubha nahIM hoya, azubha hoya / / 210 // tAreti // caMdranADI vahatI samaya bAyeM jo zyAmA jemane bhAgameM AyajAya to zubha kAryameM to yogya hai. aura bhayAdikAryameM viparIta hoya to yogya hai. aura mizrita hoya to mizritahI phala hoya // 211 // For Private And Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune-saptamo vargaH / tenaikasminsarvajAte nimitte yAdRgyeSAM prANacAro'bhyudeti / / tAhakteSAM syAtphalaM mAnavAnAM naikAkAro haMsacArastathA hi|| // 212 // kasyApIDA kasyacidbhAnunADIkasyApyate nADike dve vahate // kasyApyaMtaryAti kasyApi bAhyaM ghoNAyaMtraprerito mAtarizvA // 213 // zyAmAcAre haMsacAreNa sAkaM yasyAbhyAso vettyasau karmapAkam / / jAnAtyekaM yo vyasyAsya madhyAttasminnAste zAkunajJAnasaMpat // 214 // iMti podakIrute haMsacAraprakaraNamaSTamam // 8 // ||ttiikaa // rItyaM zasyate mizratve phalaM mizrameva syAt // 211 // teneti // tena kAraNena ekasminneva nimitte jAte yAdRGmAnavAnAM prANasaMcAraH abhyudeti teSAM mAnavAnAM tAdRkphalaM syAt / yasmAtkAraNAt haMsacAro naikAkArosti tathAhIti tadeva darzayati // 212 // kasyApIti // kasyApi iDA vahati kasyacidbhAnunADI vahati kasyApyete he vahete ghoNAyaMtraprerito nAsikAmeritaH mAtarizvA kasyApyaMtAMti kasyApi bAhyam // 213 // zyAmeti // haMsacAreNa sAkaM zyAmAcAre yasyAbhyAso vartate asau karmapAkaM vetti asya dayasya madhyAdya ekaM vetti tasmin zAkunajJAnasaMpadAste tiSThatItyarthaH // 214 // iti zaLajayakaramocanAdisukRtakAribhirmahopAdhyAyazrIbhAnucaMdagaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrate haMsacAraprakaraNamaSTamam // 8 // ||bhaassaa|| teneti // ekakAryameM manuSyanako prANa vAyu jaiso jaiso calato hoya taisohI phala hoya jAsU ye prANavAyu sabanako ekaso nahIM cale hai // 112 // kasyApIti // kAUpuruSako caMdranADI vahaihai kAUkI sUryanADI calaihai kAUkI donoM nADI caleM haiM nAsikAyaMtrakarake pre. rohayo pavana kAUpuruSake bhItara pravezakaraihai kAUke bAhara nikasai hai yaha zvAsa sabanako ekasonahIMcalehai // 213 // zyAmeti // haMsacAra jo iDA piMgalAko calanI yA karake sahita jo zyAmA cArameM jAko abhyAsa hoya vo karmapAkakU jAna hai aura jo puruSa inadonoMnameMsaM ekahI jAnato hoya to vo puruSa zAkunameM yathArthapUrNa nahIM hoya // 214 // // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM podakarate haMsacAraprakaraNamaSTamam // 8 // For Private And Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org : ( 169 ) poMdakIrute rAjyAbhiSekaprakaraNam / syAnmaryAdA naiva varNAzramANAM mAtsyo nyAyazcApalAduHkhadAyI // rAjJo bhAvAttena rAjyAbhiSekaM samyagnUmo brahmaputrIrute'smin // 215 // vAmasvarA dakSiNagA suceSTA sthAnaM dizaM ca zrayati prazAMtam // yasyAbhiSeke zakunaikadevI sa sArvabhaumo bhavatIha bhUpaH // 216 // nivartamAnasya ca toraNAMtAdvAmaM vrajedakSiNaniHsvanA cet // digbhAgaceSTAsthitizAMtarUpaM ciraM sthiraM tadbhavatIha rAjyam // 217 // // TIkA // syAditi // rAjJo'bhAve varNAzramANAM maryAdA na bhavati / tatra varNAH brAhmaNa kSatriyavaizyazUdrAH catvAra AzramAH brahmacArI gRhI vAnaprastho bhikSuriti kramAtteSAM maryAdA svasvAnuSThAna vidhirna bhavati / tathA mAtsyo nyAyaH matsyagalAMguliiti loke prasiddhaH Apatet nyAyakarturabhAvena durnItipathapravRtteH nyAyaH kIdRgduHkhadAyI prAMte duHkhaprada ityarthaH / rAjJo lAbhe tanna syAt tena kAraNena brahmaputrIrute samyagrAjyAbhiSekaM brUmaH // 215 // vAmeti // yasyAbhiSeke zakunaikadevI vAmasvarA satI dakSiNagA bhavati kIdRzI suceSTA zubhaceSTA / punaH prazAMtaM sthAnaM dizaM ca zrayati sa bhUpaH sArvabhaumo bhavati // 216 // nivartamAnasyeti // yadA toraNAMtAnivartamA nasya dakSiNanikhanA cedvAmaM vrajet / vAmaM kIdRzaM digbhAgaceSTAsthitizAMtarUpamiti // bhASA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir syAditi // jo rAjA rAjya meM nahIM hoya to brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zUdra ye cAroM varNa aura brahmacArI, gRhasthI, vAnaprastha, saMnyAsa ye cAroM Azrama aura inakI maryAdA naSTa hoya jAya nyAya kartA nahIM hoya taba durnItike nyAya duHkhake debevAre hoya. tAkAraNakara podakIke zabda meM rAjyAbhiSeka hama kaheM haiM // 219 // vAmeti // jA rAjAke abhiSeka meM zakunakI ekahI devI jo podakI so vAmabhAgameM zabdakara dakSiNabhAgameM Aya jAya aura zubhaceSTA kare zAMtasthAnameM vA zAMtadizAmeM sthitahoya to vo rAjA cakravartI hoya // 216 // nivartamA nasyeti // jo zakuna dekhanevAlo toraNake aMtameMsUM bagadake Ave taba vAke podakI jemane bhAgameM zabdakare phira vAmabhAgameM Aya zAMtadizAmeM vA zAMta ceSTAkarai vA zAMtasthAnameM sthita For Private And Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (170) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| rAjJo rAjyaM kurvataH kRSNikAyA etAzceSTAH saukhyadA duHkha daastu|| syurvyatyAsAnmizrabhAvAttu tAsAM mizrIbhUte sau khyaduHkhe bhavetAm // 218 // zyAmAnulomA yadi toraNAMte vAmA ca tArA na tathA nivRttI // dadAti rAjyaM suciraM tadAnIM yuddhAnvitaM sApi ca yudhyamAnA // // 219 // vAmA na tArA na ca toraNAMte nivRttikAle yadi coddhRtA tat // syAdrAjyamanyAvanipAlamaulimAlArajobhUSitapAdapITham // 220 // // ttiikaa|| dikceSTAsthitibhiH zAMtaM tadA iha loke tadAjyaM sthiraM bhavati // 217 // rAjJo rAjyamiti // rAjyaM kurvataH rAjJaH etAH zreSThAH ceSTAH saukhyadAH syuH / tu punaH AsAM vyatyAsAduHkhadAH syuH| tathA tAsAM mizrabhAvAttu mizrIbhUte saukhyaduHkhe bhave. tAm // 218 // zyAmeti // yadi toraNAMte anulomA tArA bhavati tathA nivRttI vAmA na tArA tadAnIM rAjyaM suciraM bhavati / api ca sA yudhyamAnA cedyuddhAnvitaM rAjyaM yacchati // 219 // vAmeti // toraNAMte toraNasaMbaMdhinI vAmA na ca tArApina tathA nivRttikAle ceduddhatA syAttadA rAjyaM bhavet / kIdRg anyAvanipAlamaulimAlArajobhyarcitapAdapIThamiti anyevanipAlAH rAjAnaH teSAM maulayaH zirAMsi teSAM mAlAH svanaH tAsAM rajAMsi parAgAH tairabhyarcitaM pUjitaM pAdapITaM yatra // bhaassaa|| hoya to yA rAjAko rAjya cirakAla tAI sthira hoya // 217 // rAjJI rAjyAmiti / / rAjyakarabevAle rAjAkaM ye kahI huI ceSTA mukhakI debevAlI hai inate viparIta ceSTA hoya to duHkhakI debevAlI. hoya aura jo ye ceSTA milavAM hoya to sakhaduHkha donoM hoya // // 218 / / zyAmati // jo toraNake aMtameM anulomA tArA hoya aura tahAMsU nivRtta hotI samaya. vAmA bhI na hoya aura tArAbhI na hoya to cirakAlaparyaMta rAjya hoya. aura jo podakI yuddha karatI dIkhai to yuddhasahitarAjyadevai // 219 // vAmeti / toraNAMtameM vAmA bhI ne hoya aura tArA bhI na hoya aura nivRttikAlameM jo uddhRtA tArA hoya to pRthvIpati rAja For Private And Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute sNdhivigrhjyaadiprkrnnm| (171), syAttoraNAMtepratilomagA cettArAyadisyAdathavA nivRttau|sptaaNgsNvRddhsmRddhraajymaajyN yathAnau pravilIyate tt||22|| rAjyaM cikIrSoyadi toraNAMte pradakSiNaM yAti khgo'nyjaatiH|| vizvaMbharAyAmurarIkRtAyAM tadAdhipatyaM labhate nRpo'nyH222|| iti podakIrate rAjyAbhiSekaprakaraNaM navamam // 9 // saMdhivigrahasapatnasaMgamAtsAMprataMjayaparAjayau tthaa||bmhe zubhapathapravartinAM bhUbhRtAM zakunanItivartinAm // 223 // // TIkA // tattathA // 220 // svAditi // saptAMgaiHsvAmijanapadAmAtyakozadurgavalamuhadbhiH saMvRddha vRddhi prAptaM samRddhamRddhimadAjyaM tattoraNAMte pratilomagA cetsyAt / athavA nivRttau yadi tArA syAttadA vilIyate samAgatamapi vilayaM yAtItyarthaH kimiva AjyaM yathA amau pravilIyate // 221 // rAjyamiti // yadi rAjyaM cikIrSoMH toragAMtenyajAtiH khagaH pradakSiNaM yAti tadA vizvaMbharAyAmurarIkRtAyAM anyo nRpaH AdhipatyaM labhate // 222 // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyA ___ vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute rAjyAbhiSekaprakaraNaM navamam // 9 // saMdhIti // zubhapathapravattino bhUbhujAM saMdhivigrahasapatnasaMgamAt tathA jayaparAjayo // bhaassaa|| mastakanakU namAya namAya jAke siMhAsanakU namaskAra kara aiso rAjya hoya // 220 // syAditi // jo toraNAMtameM pratilomA hoya. athavA nivRtti samayameM jo tArA hoya to svAmI 1 janapada 2 amAtya 3 koza 4 durga 5 bala 6 suhRda 7 ye rAjyake sAtoM aMganakarake vRddhikuM prAta hoya rahyo aura RddhivAn aisobhI rAjyanAzaka prApta hoya kauna kisInAI jaise agnimeM ghRta lIna hoya jAya taisehI rAjya lIna hoya jAya // 221 // rAjyamiti // rAjyakaro cAhaM tAke jo toraNAMtameM aura jAtiko pakSI prApta hoya, aura, tArA kahUM calIgaI hoya nahIM dIkhai to aura rAjA adhipati hoya // 222 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAMvasaMtarAjabhASA TIkAyAMpAdakIste rAjyAbhiSekaprakaraNaM navamaMm samAptam // 9 // saMdhIti // zubhamArgameM pravarta hAya rahe aura zakunamArgameM varta rahe aise rAjAnako mi For Private And Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (172) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| vAmasvaro dakSiNagaH suceSTo yaH khezayastena samaM milaMti // utkaMThitA yadyapare vihaMgAH saMdhAnamicchaMti tadA dviSataH // // 224 // viyujya te yAMti samAgataM cedurgAyugaM tadvighaTeta saMdhiH // saMgacchate cetpRthagAzritaM satsaMdhi cikIrSantyarayastadAnIm // 225 // khagena vAmAM dizamAzritena sArdha khago dakSiNato'bhyupetya // saMgacchate'nyo yadi sauhRdena saMdhi vidhAtuM tadupaiti duutH||226|| avAmazabdA pratikUlayAnA kaliM tathAnyena samaM karoti // niSevate dIptamanAptakalpA yA podakI vigrahamAha seha // 227 // TIkA bUmahe / kIdRzAM zakunanItittinAmiti zakunAnAM yA nItiH mArgaH tatra vartinAM zakunamArgAnugAminAmityarthaH // 223 // vAma iti // vAmasvaro dakSiNagaH suceSTo yaH khezayo vartate tena samaM utkaMThitA yadyapare vihaMgA milaMti tadA dviSataH saMdhAtumicchati // 224 // viyujyata iti // yadi te pakSiNaH viyujya yAMti cedugAyugaM samAgataM viyujyate tatsaMdhiH vighaTeta cetpRthagAsthitaM durgAyugaM satsaMgacchate tadAnI asyaH saMdhi cikIrSati // 225 // khageneti // vAmAM dizaM Azritena khagena sAdhaM dakSiNataH khagaH abhyupetya yadi sauhRdena suhRdbhAvenAnyaH saMgacchate tadA saMdhi vidhAtuM dUta upaiti Agacchati // 226 // avAmeti // avAmazabdA pratikUlayAnA anyena samaM kaliM karoti / tathA anAptakalpA anAptabhojanA dIptaM sthAnaM // bhaassaa|| lApa vigraha vairinake saMgamate bhaya aura jayaparAjaya ye aba kahai haiM // 223 // vAmeti // cAmameM svarakarake dakSiNamAUM Aya jAya suMdara ceSTA kare aura AkAzameM sthita hoya phira aura pakSI utkaMThAvAn hoya AkAzameM podakI karake sahita milato vairI apane milApakI icchA kare hai aiso jAnano // 224 // viyujya iti // jo vehI pakSI podakIko joDA bhAyeva viyogakarake cale jAya to saMdhihoya. aura jo podakIko joDA nyAro hoyake sthitahoya saba milajAya to ye jAnano vairI milAekI icchA karahai // 225 // khageneti // bAMIdizAmeM sthitapakSI hoya vAkU saMgalekara dakSiNadizAmeM pakSI prApta hoya aura jo snehakarake aura pakSI AyamileM to jAnano milApa karavekaM dRta Avehe // 226 // avAmeti // For Private And Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute sNdhivigrhjyaadiprkrnnm| (173 ) utpatrasaMdhI ripuNA samAnaM samAgamaM dakSiNayA vidadhyAt // karoti rAjyaM pratikUlagA cedbhavedbhavaM tatpratikUlameva // // 228 // AzaMkamAnasya samaMdviSadbhiH samAgamaM dakSiNayA bhavetsaH // vAmaM vrajaMtyAH niyataM dvipaMtaH samAgamAduHkhyati rAjakIyAt // 229 // tArAtighoraM samaraM vidhatte vAmA tu tasya pratiSedhanAya // vAmasvarA dakSiNataH prayAti yA podakI sA mahate raNAya // 230 // yAMtI pradIptaM zrayatIha tArA kurvati yuddhaM yadi vA vihaMgAH // tatsyAcchivAphetkRtatAlabandhanRtyatkabandhaH samarotighoraH // 231 // ||ttiikaa // niSavate tadA vigrahamAha // 227 // utpanneti ||utpnnH saMdhiryasyAH sA tathA evaM vidhA iha sA podakI dakSiNayA gatyA ripuNA samAnaM samAgamaM vidadhyAta pratikUlagA cettadA rAjA tatpratikUlameva karoti // 228 // AzaMkamAna iti // dviSadiHsamaMsamAgamam AzaMkamAnasya dakSiNayA samAgamo bhavetpunaH vAmaM vrajetyA tayA rAjakIyAtsamAgamAviSaMtaH duHkhyati duHkhaM prAmotItyarthaH // 229 // tAreti // tArA atidhoraM samaraM vidhatte / vAmA tu tasya pratiSedhanAya bhavati |yaa podakI vAmasvarA nakkacana prayAti tatraiva sthiti vidhatte sA podakI mahate raNAya bhavati // 230 / / // yAMtIti // yadi tArA yAMtI dIptaM sthAnaM ayati yadi vA vihaMgA: yuddhaM kurvanti // bhASA vAyoM zabda kiyo nahIM eDITeDhI calarahI hoya aura pakSI karake kalaha kararahI hoya bhojana jAvaM prApta nahIM huyo hoya, dIptasthAna sevana karatI hoya to vigraha karAve // 227 // utpannati // pUrva kalaha karatI hoya, phirasaMdhI jAke hoya gaI hoya, aisI podakI dakSiNamAUM berInakarake lahita samAgamakare to rAjyakare. pratikUlaganana karatI hoya to rAjAke rAjyakU pratikula karai / / 228 // AzaMkamAna iti // vainikarake sahita samAgama kiyo cAhe tAkaM dakSiNa tArA hoyato samAgama hoya phera bAI gamana karatI hoya tA karake rAjAnake samAga. mate duHkha hoya // 229 // tAreti // aura jo podI tArAhoya to atidhorasaMgrAmakara, aura jo vAmA hoya to saMgrAmake niSedhaka artha hoya jo podakI vAmamAUM svarakarake phira dakSiNa mAUte boI mAUM jAyakara zabda karato mahAn saMgrAma karAve // 230 // ayaMtIti // jo tArA gamanakarata dIptasthAnameM baiTha jAya aura jo pakSohaiM te yuddha karatehAya tI zyAriyA For Private And Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (174) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| vAme bAhyaM dakSiNe AMtaraM svapucchotpATe podakI haMti sainyam / caMccA sarva carvayaMtI svamaMgaM vakti zyAmA svAmino gAvabhaMgam // 232 // yuddhaprazne noddhRtA nApi tArA syAdhyAvRttau vAmagA pAMDavI cet // mUrdhA sAdhU zrIjayazrIpaNaM tatprANadyUtaM syAdavazyaM bhaTAnAm // 133 // prayAti tArA yadi toraNAMte nivRttikAle pratilomagA cet // taddhAMzavatAlazRgAlagRdhrarakSaHkSudhAttikSapaNaM raNaM syAt // 234 // // TIkA // nadA samaraH atighoraH syAt / kIdRga zivAphetkRtatAlabaMdhanRtyatkabaMdha iti zivAphetkRtameva tAlabaMdhaH hastAsphoTaH tena nRtyaMtaH kabaMdhA yatra sa tathA // 231 // vAmaiti / vAme svapucchotpATe podakI bAhyaM sainyaM hati / dakSiNe svapucchotpATe AMtarasthAM haMti / caMcyA svamaMgaM carvayaMtI podakI yuddhe svAmino gAtrabhaMgaM vakti // 232 // yuddheti // cedyadi yuddhaprazne sati uddhRtA na syAt tArA api na syAt vyAvRttau vAmagA pAMDavI syAttadA mUrdhA sAI zrIjayazrIpaNaM syAt bhaTAnAM prANa tamavazyaM tatsyAt / / 233 // prayAtIti / / yadi toraNAMta tArA prayAti canivRttikAle pratilomagA bhavettadA raNaM syAt / kIdRg dhvakSiti dhvAkSavaitAlazagAla gudharakSAMsi teSAM kSudhArtiH kSutpIDA tasyAH kSapaNaM dUrIkArakam // 23 // // bhaassaa|| jAmeM zabda karate hoMya hajArana kabaMdha jAmeM par3e hoya aiso atyaMta ghora saMgrAma karAve / / / / 231 // vAmaiti // vAmabhAgameM pUMcha' utpATanakara to podakI bAharakI senAko nAza kare. aura jenanemAMUkI pUMchako ukhADe to bhItarakI senAko nAza kare. aura jo coMcakara apane aMga carvaNa karaito podakI yuddha meM svAmIke dehako bhaMgakarai / / 232 / / yuddhati // yaddhake zakanameM podakI uddhatA na hoya aura tArAbhI na hoya bagadatIsamaya vAmabhAgameM hoya tI mastaka karake sahita rAjyazrIkU Adile saba nivedana karai aura jo yoddhAnake prANako nAza avazya hoya // 233 // prayAtIti / jo toraNake aMtameM tArA hoya agadatIsamaya pratilomagA hoya to kAka, vaitAla, zRgAla, gIdha, rAkSasa inake kSudhAkI pIDAkU dUrakarabe For Private And Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute saMdhivigrahajayAdiprakaraNam / abhyacitaM pAMDavikAyugaMcedviyujyatetoraNasanivezAtadA jayazrIhaThataskarANAM raNo na bhAvI raNadIkSitAnAm // 235 // vAme svaraM dakSiNatazca yAnaM zAMte sthiti toraNabhUmikAyAm // karoti vAmAM ca gati nivRttau zyAmA yadA tatsulabhA jyshriiH||236|| kRtApasavyadhvaniruddhRtA ceddIptaM shryettornnsNniveshe|| pradakSiNaM yAti nivRttikAle tadA yuyutsormaraNaM raNe syAt // 237 // tArasya durgAyugalasya madhyAtrivRtya ceddacchati vAmamekA // vAmAnivRttAvapi cettadA syAtsazastraghAto vijayo nRpasya // 238 // // TIkA // abhyrcitmiti|ydi abhyarcitaM pAMDavikAyugaM cettoraNasaMnivezeviyujyatetadAhaThataskarANAM jayazrIrbhavati raNadIkSitAnAM raNo na bhavati // 235 // vAme iti / toraNabhUmikAyAM yadi pAMDavikA vAme svaraM kRtvA dakSiNataH yAnaM zAMte sthiti ka. roti ca punaH nivRttI vAmAM gatiM vidhatte tadA jayazrIH sulabhA bhavati // 236 // kRtati // yadi toraNasaMniveze kRtApasavyadhvanirutA dIptaM zrayettathA nivRttikAle pradakSiNaM yAti tadA yuyutsoH raNe maraNaM syAt / / 237 // taarsyeti|| yadi tAraspa durgAyugalasya madhyAdekA nivRtya cedAmaM gacchati nivRttAvapi vAmaikA bhava bhASA / vAro saMgrAma hoya // 234 // acita iti // jo pUjana kiyo huyo podakIko joDA jo toraNameM lIna hoya jAya to haTha nAma balAtkArI taskara inakI jayazrI hoya. aura raNavAlanako saMgrAma nahIM hoya // 235 // vAmeti // toraNakI pRthvImeM jo podakI cAmabhAgameM svarakarake phira dakSiNa bhAgameM zAMtasthAnameM sthiti kare phira nivRtti hotI samaya vAmagati kare to jayazrI sulabha hoya // 236 // kRteti / / jo podakI toraNameM jemane mAMU zabda kara aura uddhatA hoya dIptasthAnameM vA daptidizAmeM sthita hoya phira vagadatI samayameM dakSiNabhAgameM hoya to yuddha kartAko raNameM maraNa hoya // 237 // tArasyati / / tArAke yugalameMsU eka nivRtta hoya karake vAmamAMUkU gamana kare aura nivRttimeM bhI vAma For Private And Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 176) vasaMtarAjazAkuna-saptamo vrgH| pradakSiNaM toraNabhUmikAyAM nivRttikAle pratilomagaM vA // tirobhavetpAMDavikAyugaM cettadyuddhakAmasya parAjayaH syAt // // 239 // samIpayuddhe kRtavAmazabdA zyAmAnulomA ca parAjayAya // avAmazabdA yadi yAti vAmaM bhavettadA bhUmibhujo jayazrIH // 240 // sadyo raNe vAmaraveNa bhaMgo jayo bhavedakSiNavAsitena // kRte dhvanau toraNanAmadheye yugmesya zabdAca jayo'jayo vA // 241 // vAmena gatvA yadi yAti tArA yuddhodyame haMti tadA yuyutsum // bhUtvApi tArA pratilomagA cettadA jayazrIrvasudhAdhipasya // 242 // ||ttiikaa // ti tadA nRpasya sazastraghAto vijayo bhavet // 238 // pradakSiNamiti // yadi toraNabhUmikAyAM pradakSiNaM bhavet nivRttikAle pratilomagaM bhavet / kIdRzaM aMtarhita miti anulomapratilomo bhUtvA kvApi lIyate tadA yo kAmasya parAjayaH syaat|| // 239 // samIpayuddha iti // Asanne yuddhe kRtavAmazabda anulomApi zyAmA parAjayAya syAt yadi avAmazabdA vAmaM yAti tadA bhUmibhujojaya shriirbhvet240|| // sadya iti // sadyoraNe vAmaraveNabhaMgo bhavet / dakSiNavAsitena jayo bhavet / toraNanAmadheye kRtadhvanau yugme sati asya zabdAjayojayo vA bhavet // 241 // vAmeneti // yuddhodyame vAmena gatvA yadi tArA yAti tadA yuyutsu hati / bhUtvApi // bhaassaa|| hoya to rAjALU zastraghAta sahita vijaya hoya // 238 // pradakSiNamiti // toraNakI - vImeM podakI pradakSiNA hoya aura vagadatI samaya pratilomagA hoya anuloma pratiloma hoya karake kahUM lIna hoya jAya to yuddhakI kAmanA jAU hoya tAko parAjaya hoya // 239 // ||smiipyuddh iti / / rAjAke yuddhanikaTameM honahAra hoya jo podakI zabda bAMyoM kare aura anulomA hoya to parAjayake artha jAnI jo dakSiNamAMUM zabdakarai vAmabhAgameM jAyate pRthvIpati rAjAkU jayazrI hoya / / 240 // sadya iti // saMgrAmameM podakIke vAmazabdakarake raNabhaMga hoya aura dakSiNA hoya to jaya hoya aura toraNameM zabdakarai yugma podakIko joDA hoya to yAke zabdate jaya hoya vA ajaya heya // 271 // vAmeneti // yuddhako udyama hoya rahyo hoya aura podakI vAma hoyakarake jo dakSiNA AyajAya to yuddha For Private And Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute saMdhivigrahajayAdiprakaraNam / (177 ) sthire vihaMgadvitaye sthiraM syAyuddhaM bhavettatra viyujyamAne // bhaveddhanirvobhayato dvayasya saMdhirbhavetpArthivayostadAnIm // ||243||yoddhvymyoti vicityamAne yAtrAviruddhaH zakunaH zubhAya // dinAMtare syAtsamaro yadA bhavetkSemaMkaro yAtrika eva naanyH||244||aNgaani yAni spRzati prayatnAdvAmAMghriNA pAMthasamUhamAtA // suzikSitasyApi bhaTasya teSu dvaMdvaprayuddhe niyataM kSatAni // 245 // abhyarcya maMtreNa vihaMgayugmaM vinyasya bhUpadyanAmadheyam // saMdhivirodhaH samaro jayo vA bhaMgo'thavetyAdi vikalpya pRcchet // 246 // ||ttiikaa // tArA pratilomagA cetsyAttadA vasudhAdhipasya jayazrIna syAt // 242 // sthira iti // sthire vihaMgadvitaye sthiraM yuddhaM bhavet viyujyamAne tatra tadobhayato yasya dhvanirbhavettadAnI pArthivayoH saMdhirbhavet // 243 // yoddhavyamiti // yoddhavyaM mayA. yeti vicityamAne yAtrAviruddhaH zakunaH zubhAya bhavati / yadA tu dinAMtare samaraH syAttadA yAtrika evaM kSemakaraH nAnyaH // 244 // aMgAnIti // vAmAMghriNA pAM. thasamUhamAtA yAni aMgAni prayatnAt spRzati suzikSitasyApi bhaTaspa baMdvayuddhe teSu niyataM kSatAni syuH||245|| abhyayeti // pUrvoktaM vihaMgayugmam abhyarcya bhUpadrayanAmadheyaM vinyasya ca saMdhiHvirodhaHsamaraHjayaHbhaMgaH iti vikalpya pRcchet // 246 // // bhaassaa|| karave vAlekU nAzakarai jo tArAhoyakarake pratilomagAhoya to rAjAke jayazrI hoya // 242 // // sthira iti // donoMpakSI sthira ho to yuddha bhI sthira hoya aura donoM viyogakare hAya to bhI yuddhakarai. aura donoM eka hoya milajA~ya athavA dononako mAUMsaM zabda hoya tobhI rAjAnako milApahoya // 243 // yoddhavyamiti // mokU aba yuddha karanohai aiso manameM ciMtamanakarata yAtrAte viruddha zakuna hoyaM to zubhake artha hoya aura jo bahuta dinameM saMgrAma hoya to yAtrAke zakuna hai soI kalyANa karabevAre haiM aura nahIM haiM // 244 // // aMgAnIti // podakI bAya pA~vakarake jo aMgakU sparza kare to bahuta suMdara sIkhehuye yoddhAnaranako dvaMdvayuddhameM nAza hoya // 245 // abhyacyati // pahale kahepakSIko yugma tAko pUjana karake donoM rAjAnako nAma dharakarake phira saMdhivirodha saMgrAma jaya bhaMga inakaM For Private And Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 178 ) vasaMtarAjazAkune- saptamo vargaH / yattatra kiMciccaritaM vidhattaH khagau bhavettanRpayoravazyam / / subuddhinetyAdikamUhanIyaM nAtArkikaH zAkuna saMvidarhaH // 247 // yugmam // azvameSakukalAsalAvakA dvaMdvayuddhakuzalA yataH sadA // tatkRte'pi vihagadvayaM tataH puurvvcchkunvidvibhaavyet||248|| iti podakIrute saMdhivigrahajayAdiprakaraNaM dazamam // 10 // gRhI samastAzramiNAM variSThazcAritravatyA sa bhavedyuvatyA // tasyA vivAhAya pateH parIkSAmAcakSmahe pAMDavikArute'smin // 249 // // TIkA // yattatreti // khagau yadatra caritaM vidhattaH tannRpayoravazyaM bhavet / subuddhinetyAdikamUhanIyam / yataH zAkuna saMvidaH atArkiko na bhavet // 247 // azveti // tatkRtebhaMgAdijJAnArthaM pUrvavadvihagadvayaM zakunavit vibhAvayet / yataH azvameSakukalAlAvakAH sadA dvaMdvayuddhakuzalAH syuH // 248 // iti zrIzatruMjayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAya zrIbhAnucaMdragaNibhiviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute saMdhivigrahajayAdiprakaraNaM dazamam // 10 // gRhIti // samastAzramiNAM brahmacArivAnaprastha bhikSUNAM madhye variSThaH gRhI syAt / teSAM tadadhInatvAt sa cAritravatyA yuvatyA bhavet / asminpAMDavikArate tasyA vi // bhASA // Adile ke jo bheda tinai pUchai // 246 // yattatreti // donoM pakSI jo kachU AcaraNa kareM so donoM rAjAnakUM avazya hoya buddhimAna puruSakarake vicAra karano yogya haiM. zAkunabetAna meM yogya hoya so tarka nA kareM // 247 // azveti // nAma tittara ye dvaMdvayuddha meM kuzala hoMya haiM. so bhaMgAdi jJAnake liye pUrva kahe jo yugmapakSI unakI sI nAI zakunavettA ina cAroMnako vicAra karano yogya hai // 248 // azva meSa kRkalAsa lAvaka iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAMvasaMtarAjabhASATIkAyAM podakIrute saMdhivigrahajayAdiprakaraNaM dazamaM samAptam // 10 // gRhIti // brahmacArI, gRhastha, vAnaprastha, saMnyAsI inameM gRhasthI zreSTha hai. jo zubha AcaraNadharma rte aisI strIkarake yukta hoya taba vo uttama hai. yAteM yA podakIke zabda meM strIke For Private And Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate svaraprakaraNam / (179) puMsaH kumArIvaraNAya tArA prazasyate vaamgtiviruddhaa|| striyAzca patyuvaraNAya vAmA zyAmA-prazastA natu yAnulomA / // 250 // pANigrahaprazravidhiprasaMge durgAyugaM gacchati dakSiNaM cet // parasparaM sauhRvRddhibhAjaHstrIpuMsayostadivasAHprayAMti // 251 // madhyAddayoH zobhanaceSTayoryaH prabhUtaceSTo yadi vonatasthaH // khagaH khagI vA varakanyayoH sa AtmIyapakSe kurute prabhutvam // 252 // khagI khagasyAzanadAyinI cettadA patiH strIdhanamAdadAti // khago'zanaM yacchati cedvihaMgyai dadAti vittaM puruSaH striyai tat // 253 // ||ttiikaa // vAhArtha pateH parIkSAmAcakSmahe // 249 // puMsa iti // kumArIvaraNAya puMsaH prazne tArA prazasyate vAmagativiruddhAbhavati / patyuvaraNAya striyAH prazne vAmA zyAmA pra. zastA na tvanulomA / / 250 // pANIti // pANigrahapraznavidhiprasaMge cedurgAyugaM dakSigaM gacchati tadA strIpuMsayordivasAH parasparaM sauhadavRddhibhAjaH prayAti // 25 // madhyAditi // dvayoH pUrvoktayormadhyAyaH kazcikhagaH khagI vA zobhanaceSTayA yAti yadi vA prabhUtaceSTo bhavati unnatastho bhavati tadA varakanyayormadhye sa AtmIyapakSe prabhutvaM kurute // 252 // khagIti // yadi khagI khagasyAzanadAyinI syAt tadA patiH strIdhanamAdadAti // cetkhagaH vihaMgyA azanaM yacchati tadA puruSaH striyaiH dhanaM ||bhaassaa // vivAhake artha patikI parIkSA kahehaiM // 249 // puMsa iti // kanyAke varabeke artha puruSakU zakunameM tArA hoya to zubha hai. jo vAmagati hoya to viruddha hoya. aura patike gharabeke liye strIkU praznameM vAmA zubha hai anulomA niSedha hai // 290 // pANIti // pANigrahaNa karabeke zakunavidhimeM jo podakIko joDA dAkSaNamAMU gamana kare to strIpuruSake divasa paraspara snehakI vRddhipUrvaka vyatIta hoya // 251 // madhyAditi // pUrva kahe jo 2 donoM joDA joDI unameMsU jo koI pakSI puruSa vA pakSiNI strI ye sudara ceSTA karate hoMya. aura UMce pai beThe hoya jo podakI puruSake ye zakuna hoya to vara prabhutAI kare. aura jo pakSiNIko zakuna aiso hoya to strIkU prabhutA hoya // 252 // khagIti // jo pakSiNI puruSa pakSIkU bhojana derahI hoya to pati strIko dhana grahaNa kare. aura jo pakSI pakSiNIkU bhojana For Private And Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 180) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| yatprItidAnAdi nijaiH parairvA khagI khago vA kurute prayatnAt // tatpItidAnAdi nijaiH parairvA samaM vidhatte dayitA pti|| 154 ||dhnurdhrii cedbahubhirvihaMgairAveSTayate svaiH parajAtibhirvA // tatkanyakA svaiH parajAtibhirvA vyUDhA satI kAmyata ityuzanti // 15 // podakImithunamaithunakSaNe vAma to bhavati kanyakA satI // tAdRzaM tu yadi dakSiNe tadA nizcayena kulaTA bhavatyasau // 156 // tArA jitvA bhagavatyakasmA-. dadhiSThitA pAdapavRndakaM cet ||raajnyii bhavetsA pariNIyate yA bhavennRpatvaM dvitaye dvayasya // 197 // // TIkA // dadAti // 253 // yaditi // yattItidAnAdi nijaiH paraiH vA khagaH khagI vA prayatnAt kurute / tatprItidAnAdi nijaiH parairvA samaH dayitA patirvA kurute // 25 // dhanudharIti // ceddhanurdharI svaiH parajAtibhiH bahubhirbhAvahaMgairAveSTayate tadA kanyakA vyUDhA satI svaiH parairvI kAmyata iti uzaMti kathayati / vRddhA iti zeSaH // 255 // podakIti // podakImithunamaithunekSaNe podakImithunasya maithanaM saMbhogaH tasya IkSaNaM darzanaM tasminsamaye yadi podakI vAmato bhavati tadA kanyakA satI bhavati yadi dakSiNe bhavati tadA asau strI kulaTA bhavati // 256 // tAreti // yadi bhagavatI tArA jitvA akasmAtpAdapavRMdakamadhiSThitA bhavati tadA yA pariNIyate sA rAjJI // bhaassaa|| dehyo hoya to puruSa strI dhana devai // 253 // yadIti // pakSI kA pakSiNI prayatnateM prIti dAnAdika nija apanenakarake yA parAyanakarake kareM to puruSa vA strI yebhI donoM nija apanenakara vA parAyenakarake prItidAnAdika samAna dhArana kareM / / 254 // dhanurdharIti // jo dhanurdharI apanI jAtike vA parajAtike pakSInakarake AveSTana hoya rahI ho to kanyA vi. vahahuye pIche apanena karake parAyenakarake cAhanA karabemeM Ave // 255 // podakIti // strIsUM saMbhoga karabeko zakuna dekhatI samayameM jo podakI vAmabhAgameM hoya to kanyA satIzIla hoya. jo dakSiNabhAgameM hoya to bo strI kulaTA hoya // 256 // tAreti // jo zyAmA tArA hoya karake akasmAt vRkSanake samUha pai jAyabaiThe to jAko vyAha huyo hai so rANI hoya vAke For Private And Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate vivAhaprakaraNam / (181) tArasya pakSidvitayasyamadhyAdyatsaMjJako'bhyeti nivRtya vaamm|| madhyAtkumArIvarayoravazyaM tatsaMjJakaH pUrvamupaiti mRtyum // ||258||shthaamaayuge dakSiNage vihaMgI vihaMgamazcetparihatya yAti // tyaktvA striyaM tatpuruSaH prayAti nArI naraM muMcati vaiparItyAt // 259 // nimajya dhUlyAmupagamya tArA tArAM zubhe tiSThati cetpradeze // tanizcitaM pAMthasamUhamAtA voDhaH parivrAjakatAM bravIti // 260 // caMcapuTAMtAsthilavAnulomAyadyAzrayedezamaniMdanIyam // brUte kapAlavratadhAraNaM tatvagI kumAryA vihago narasya // 261 // // ttiikaa|| bhavet dvitayaM ca tathAvidhaM bhavati tadA dvayasya rAjyaM syAt // 257 // tArasyati / tArasya pakSidvitayasya madhyAdyatsaMjJakaH nivRtya vAmamabhyeti tadA kumArIvarayorma dhyAttatsaMjJakaH pUrva mRtyumupaiti // 258 // zyAmeti // zyAmAyuge dakSiNage sati vihaMgI vihaMgamaH parihatya yAti tadA tatpuruSaH striyaM tyaktvA yAti vaiparItyAnArI naraM muMcati // 259 // nimajyeti // dhUlyAM nimajya tataH tArAmupagamya cecchubhe pradeze tiSThati tadA nizcitaM pAMthasamUhamAtA voTuH parivrAjakatAM bravIti // 260 // caMciti // yadi caMcUpuTAtAsthilavA anulomA niMdanIyaM dezamAzrayet tadA khagI ||bhaassaa|| . puruSa bhI rAjya hoya // 257 // tArasyeti // podakIke yugalameMse strIsaMjJaka vA puruSasaMjJaka pIchekU vagadakara vAmabhAgameM Aya jAya to kanyAvara donoMnameM sUM vohI saMjJaka pUrva marai strIsaMjJaka pakSI vAma Ave to kanyA pahale marai jo puruSasaMjJaka Ave to vara pahale marai // 368 // // zyAmeti // zyAmAko yugala dakSiNabhAgameM hoya puruSa pakSI pakSiNI choDake calo jAya to vo puruSatrIkU choDake calyo jAya jo vAmabhAgameM Aya vihaMgI vihaMgamakU chor3a calI jAya to strIpuruSakU chor3ake calIjAya // 259 // nimajyeti // podakI dhUlameM snAnakarake tArA hoyakara jo zubhasthAnameM sthita hoya to nizcayahI kanyAko bhartAra saMnyAsI hoya // 260 // caMdhviti // jo coMcameM hADako TUkaliye anulomA hoyakara zubhadezameM sthita hoya to jo khagI hoya to kanyAkU, aura khaga hoya to puruSakU kapAla bratadhAraNa kara For Private And Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (182) . vasaMtarAnamAkune-saptamo vH| pradakSiNaM gacchati pakSiyugmaM tataH samArohati pAdapaM cet // phalaprasUnAMkurapatrahInaM jAyApatI cedbhavato daridrau // 262 // kRtvA vaM dakSiNatazca gatvA zyAmAgumaM zuSkamadhiSThitA . cet // tadvaMdhyatAM jalpati kanyakAyAH SaMDhatvamAkhyAti khago narasya // 263 // ubhe vihaMgyau vihagastathaiko yadi trayaM dakSiNabhAgameti // saubhAgyasauhArdamahAnidhAnaM voDhustadA / bhavato yuvatyau // 264 // tArasya pakSidvitayasya madhyAtkhagAMtaraM cecchUyate vihNgii| tadA kumArI pariNIyate yA sA nizcitaM duzcaritA bhavitrI // 265 // . // TIkA // kumAryAH kapAlavatadhArito brUte khagazcannarasya tadbhUte // 261 // pradakSiNamiti // pakSiyugmaMpradakSiNaM gacchati tataH phalaprasUnAMkurapatrahInaM pAdapaM cetsamArohati tadA tanAyApatI daridrau bhavataH // 262 // kRtveti yadi ravaM kRtvA dakSiNataH gatvA cecchayamA zuSkadrumaM adhiSThitA syAt tadA kanyakAyAstadvaMdhyatAM jalpati khagonarasya paMDhatvamAkhyAti // 263 // ubhe iti // ubhe vihaMgyau tathaiko vihaMgaH yadi trayaM dakSiNamArgayAyI bhavati tadA voDhuH dve yuvatyau bhavataH saubhAgyasauhArdamahAnidhAnaM yathA syAttatheti kriyAvizeSaNam // 264 // tArasyati // tArasya pakSiyasya madhyAt khagAMtaraM cedvihaMgI zrayate tadA yA kumArI pariNIyate sA nizcitaM duzcaritA ||bhaassaa|| arthAt bhraSTa hoya jAya // 261 // pradakSiNamiti // jo podakIko yugma dakSiNabhAgameM gamana kare tA pIche phala, puSpa, aMkura, patra, inakarake hInasUkhe vRkSa pai caDhajAya to strIpuruSa donoM daridrI hoya // 262 // kRtvati // jo podakI zabdakarake dakSiNate jAyakarake sUkhe vRkSa pai jAya baiThe to kanyAkaM baMdhyA kareM aura jo puruSa pakSI yA rItisUM sthita hAya to varakU napuMsakatA kahehaiM // 263 // ubhe iti // doya podakI eka vihaMga ye tInoM dakSiNamArgameM gamana kareM to varake saubhAgya suhRda mahAn dhana inasahita doya strI hoya // 264 // tArasyeti // podakIke yugalameMsU jo podakI aura pakSIko Azraya karai to vyAhI kanyA For Private And Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute vivAhaprakaraNam / (183 ) anyo yadA pAMDavikAyugasya madhye vihaMgI zrayate vihaMgaH // bhavatyasAdhvI vanitA yadA nu zyAmA sapatnI niyataM tadA syAt // 266 // vAmasvaraM maithunasevanaM vA bhakSyapradAnaM yadi vA vidhAya // vAme tatastAramadIptasaMsthaM sAdhvI striyaM jalpati pakSiyugmam // 267 // AhAradAnasvaramaithunAni pakSidvayaM dakSiNataH karoti // yadA tadAnIM niyataM kumAryA ahAri kaumArikamanya puMsA || 268 || bhUtvAnulomaM yadi kRttazAkhe zyAmA tarau tiSThati koTare vA // tadA kumArI kSatayonimudrAgRhItabhakSyA yadi garbhiNI syAt // 269 // // TIkA // bhavitrI // 265 // anya iti // yadA pAMDavikAyugasya madhye anyaH vihaMgaH vihaMga zrayate tadA asAdhvI vanitA bhavati / yadA zyAmA ayati tadA niyataM sapatnI syAt // 266 // vAmasvaramiti // vAme vAmasvaraM maithunasevanaM vA bhakSyapradhAnaM kRtyAMtaraM vidhAya yadi tatastAramadIptasaMsthaM pakSiyugmaM syAt tadA striyaM sAdhvIM ja upati / / 267 / / AhAreti // yadA AhAradAnasvara maithunAni pakSidvayaM dakSiNataH karoti tadAnIM niyataM kumAryAH anyapuMsA kaumArikamahAri // 268 // bhUtveti // yadi anulomA bhUtvA kRttazAkhe tarau zyAmA tiSThati tadA kumArI kSatayonimudrA syAt // bhASA // nizvayahI kutsita AcaraNa kartA hoya // 265 // anya iti // jo podakIke yugala meM aura pakSI vihaMgI podakIke pAsa Aya sthita hoya to vo kanyA asAdhunI hoya jo ye podakI dUsare pakSIke pAsa calI jAya to nizcayahI kanyAke dUsarI sauta hoya // 266 // vAmasvamiti // pAdakIko yugala vAmabhAgameM vAmasvara vA maithunasevana vA bhakSya dAna karake tA pIche jemane bhAga meM dIpta dizAmeM vA dIpta sthAnameM nahIM hoya aiso pakSIko yugma hoya to strIkaM sAdhvI kaheM haiM // 267 // AhAreti // jo pakSIdvaya AhAra, dAna maithuna ye dakSiNamAMUM kareM to nizcayahI kumArI kanyAke aura puruSakara ke kumArIpano haraNa hoya // 268 // // bhUtveti // jo anulomA hoyakara zyAmA zAkhA kaTa rahI jAkI aise vRkSameM sthita hoya vA koTarA sthita hoya to kumArI kanyA kSata hai yoni jAkI aisI hoya aura jo tArA For Private And Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / ( 184 ) vAma / gatirvAmazarIraceSTA saMsthAnamAdAvapasavyabhAge || pativarAyAH kathayaMti lAbhamanyAbalAdurlabhavallabhasya // 270 // zyAmAnivRttau yadi yAti vAmA strIM prApya tatsyAtpuruSaH kRtArthaH // tArAnivRttau yadi tatpraviSTA sImaMtinI vallabhalAbhatuSTA // 271 // . iti podakIrute vivAhaprakaraNamekAdazam // 11 // AdhAna janmAyatikarmapAkAJjAnAti garbhasya yathA mnussyH|| utpAditAzeSajanapratItau tathAbhidadhmaH zakune kumAryAH272 // // TIkA // yadi gRhIta bhakSyAbhavati tadA garbhiNI syAt / / 269 // vAmeti / yadi vAmagatiH vAmazarIraceSTA bhavati Adau apasavyabhAge saMsthAnaM syAt tadA pativarAyAH anyA' balA durlabhavallabhasya lAbhaM kathayati / / 270 || zyAmeti || nivRttau yadi zyAmA vAmA yAti tadA striyaM prApya puruSaH kRtArthaH syAt / yadi tArA bhavati tadA vallabhalAbhatuSTA sImaMtinI syAt // 271 // iti zrIzatruMjayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAya zrI bhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute vivAhaprakaraNa mekAdazam // 11 // AdhAneti / kumAryAH zakune vayaM tathA abhidadhmaH yathA manuSyaH garbhasya AdhAna janmAyatikarmapAkaM jAnAti tatrAdhAnaM garbhasya sthiterAdyasamaya saMbaMdhaH janmaprasavaH AyatiH uttaraH kAlaH tasminkarmapAkaH sukhaduHkhopabhogaH / kasyAM satyAm utpAditAzeSajanamatItAviti utpAditA azeSajanAnAM samastajanAnAM yA For Private And Personal Use Only // bhASA // bhakSyatrastu grahaNa kare hoya to kanyA garbhiNI hoya // 269 // vAteti // jo vAmAgati hoya ghAmazarIrakI ceSTA hoya prathama apasavya bhAgameM sthita hoya pIche pUrvako so hoya to patikUM gharalAI jo kanyA tAke aura strIko durlabha ballabha tAko lAbha kahe haiM // 270 // zyAmeti // nivRtti meM jo zyAmA vAmA Ave to strI prApta hoya kara puruSa kRtArtha hoya jo nivRtti tArA hoya to kanyA bhartArake lAbhakarake prasanna rahe. aura putravatI hoya 271 // iti zrI zakunava saMta rAjabhASATIkAyAM podakIrute vivAha prakaraNamekAdazam // 11 // AdhAneti / jaise manuSya sarvajanana kI prIti jAmeM aise garbhako AdhAna, aura janma, aura mRtyu inameM karmavipAkako phala jo sukhaduHkhako upabhoga ina saMpUrNakUM jAna haiM aura Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate garbhaprakaraNam / (185) tArApakSI garbhasaMbhUtiheturyadvA gRhNanpuSpapatre phalaM vA // garbha- . srAvaM vAmayAyI vidhatte yadvA muMcanpuSpapatraM phalaM vaa||273|| adhaHprapAto vamimUtraviSThAgarbhapraNAzaM vidadhAtyavazyam // sammArTi vAmena yadA yadaMgaM bhavetsa garbhAvayavo vihiinH||274|| garbhaprazzreyAvatodakSiNena zyAmA zabdAnucaratyuccavAcA // nAryA garbhAstAvatastAnapAsyagarbhAdhAnaMtArayAsyAttadUrddham 275 pradakSiNe puMsi sutasya janmajanmastriyAyoSiti dkssinnsyaam|| janmadraye dakSiNage dvayasya kiM garbhavatyA bhaviteti pRsstte||276|| // TIkA // prItiryasyAM satyAmityarthaH // 272 // tAreti tArApakSI garbhasaMbhUtiheturbhavati / yadA puSpapatre phalaM vA gRhaMstaddhetuHsyAdityarthaH / vAmayAyI garbhasrAvaM vidhatte / yahA puSpapatre phalaM vA maMcanagarbhasrAvaM kuryAdityarthaH // 273 // adha iti // pakSiNo'dhaH prapAta vamirvamanaM mUtraM prasrAvaH viSThAvid vamimUtrAbhyAM sahitA viSTheti madhyamapadalo piittpurussHsmaasH| ityAdikAzceSTAH garbhapraNAzaM vidadhati / yadA vAmena padA aMgaM sammASTiM tadA sa garbhAvayavo hInaHsyAt // 274 ||grbh ityAdi / garbhaprazne yAvatI dakSiNena uccAvAcA zyAmAzabdAnuccarati nAryA garbhAH tAvaMtaH syu tAnapAsyeti tAn zabdAn apAsya tyaktA tadUrddha tArayA garbhAdhAnaM syAt / / 275 // pradakSiNeti garbhavatyAH kiM bhavitA iti pRSTe puMsi pradakSiNe sutasya janma bhavati yo // bhASA // taisehI kumArI ke zakunameM hama jAnaiM haiM // 272 // tAreti // jo pakSI tArA hoya to garbhakU pragaTa kare aura puSpaphala inai grahaNakarai to garbhake grahaNa karabekI hetu jAnanI jo vAmabhAgameM gamana kare to garbhasrAva kare athavA puSpapatraphala inhai tyAga kara tobhI garbhako khAva kare // 273 // adha iti // pakSIko adhaHpAta hoya yA vamana kara mUtrasrAva karai viTU kara inakU Adile ceSTA karai to garbhako nAza kara. jo bA~yeM pA~vakarake aMgakU mArjana karai to garbhake avayava karake hIna hoya // 274 // garbha ityAdi / garbhake praznameM zakuna dekhe to zyAmAdakSiNamAMU Ayakarake UMce svarakarake jitanezabda uccAraNakarai titanehI garbha strIke hoya~ aura unazabdanakU choDakarake bAI hoya jemanI AjAya to garbhAdhAna hoya // 275 // pradakSaNati // garbhavatIke kahA hoyago aisI praznakarai taba puruSavihaMga dakSiNabhAgameM hoya For Private And Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 186) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| dhruvaM suto'syA bhaviteti pRSThe yoSApi tArA sutjnmhetuH|| kanyA bhavitrIti tu pRcchayamAne pradakSiNe puMsyapi kanyakA syAt // 277 // puMnAmAnaM pAdapaM pAMDavI cettArA bhUtvA rohati syAtsutastat // strInAmAnaM pAdapaM puMskhagazcattArA bhUtvArohati syAtsutA tat // 278 // pradakSiNIbhUya napuMsakAkhyaM tArA yadArohati yadyakasmAt / / khagaH khagI vApyatha garbhiNI tannapuMsakAkhyaM janayatyapatyam // 279 // kanyA bhavecedvihagI suceSTA syAdAtmajazcedvihagaH sucessttH|| ceSTApradIptA pratilomayAnAdgarbhasya pitroraMthavA kSayAya // 280 // ||ttiikaa // Siti dakSiNAyAM satyAM striyA janma syAt / dvaye dakSiNage dayasya janma bhavati // // 276 // dhruvamiti dhruvaM suto'syAbhavitA iti pRSTe yoSApi tArAmutajanmaheturbhavati kanyAbhavitrI itipRchyamAnapuMsyapipradakSiNe kanyakA syAt // 277 // punAmAnamiti pAMDavI cettArA bhUtvA punAmAnaM pAdapamArohati tadA sutaH syAt puMkhagazcattAro bhUtvA strInAmAnaM pAdapaMmArohati tadA sutA syaat||278||prdkssinniiti // yadikhagaH khagI vA pradakSiNIbhUyanapuMsakAkhyaM tarumakasmAtsamArohati tadAbhiNI napuMsakAkhyaM sutaM jnyti||279||knyti|| kanyA bhaveccadihagIsuceSTA syAt / cedihagaH muceSTaH tadAtmajaH syAtA yadi ceSTA pradIptA pratilomayAnAdbhavati tadA garbhasya athavA pitroH ||bhaassaa // to putrako janma hoya aura strI jo podakI dakSiNabhAgameM Aya jAya to kanyAko janma hoya. jo yugala donoM dakSiNabhAgameM Ave to putra kanyA donoMnako janma kahano // 276 // dhruvamiti // yAke putra nizcaya hoyago aiso praznakarai to strI jo podakI bhI tArAhoya to putrajanma hoya yAke kanyA hoyagI aiso prazna karai to puruSabhI pradakSiNabhAgameM hoya tobhI kanyA hoya // 277 // putrAmAnamiti // pAMDavI tArA hoya karake puruSanAmake vRkSapai caDha jAya to putra hoya aura jo puruSapakSI tArAhoyakarake strInAmake vRkSape caDha jAya to kanyA hoya // // 278 // pradakSiNIti // jo khaga vA khagI dakSiNAvartI hoya karake akasmAt napuMsaka nAma vRkSapai caDhajAe~ to garbhiNI napuMsaka putra pragaTa karai // 279 // kanyeti // podIkI zubhaceSTA hoya to kanyA hoya aura vihagAMceSTA zubha hoya. to putra hoya. jo For Private And Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute grbhprkrnnm| (187) yAvatsaMkhyAstAragAH puMvihaMgAH syustAvaMtopyarbhakA grbhvtyaaH|| yAvantyastu strIvihaMgyo'nulomAH syustAvatyaH kanyakA nizcayena // 28 // yAvatsaMkhyAH pakSiNo dakSiNena bhrAMtvA vAmaM vyAghuTate pradezam // tAvatsaMkhyAnyapyapatyAni nAryA bhUtvA bhUtvA nizcayena mriyate // 282 // dIptaM zrayedakSiNametya pakSI yA nivarteta tadA yuvatyAH // garbho vipadyata bhavedvihaMge duHsthAnasaMsthe sati duHkhbhaagii||283|| kRtasvaro dakSiNago vihaMgaH zuSkaM taraM saMsrayate yadA tt||mriyetjaatoydi kITajagdhamAI bhvevyaadhivshstdaaniim284|| // TIkA // kSayAya bhavati // 280 // yAvaditi // yAvatsaMkhyAH yAvaMtaH vihaMgAstAragAH syuH garbhavatyAH tAvaMtaH arbhakAH syuH / yAvatyaH anulomAH strIvihagyaH syuH nizcayena tAvatyaH kanyakAH syuH|| 281 // yAvaditi // yadi yAvatsaMkhyAH pakSiNaH dakSiH Nena bhrAMtvA vAmaM pradeza vyAghoTate tadA nAryAH nizcayena tAvatsaMkhyAnyapi apatyAni bhUtvA bhUtvA mriyate // 282 // dIptamiti yadi dakSiNametya pakSI dIptaM sthAnaM zrayeta yahA tato vivarteta tadA yuvatyAH garbho vipadyeta / tasminduHsthAnasaMsthesati duHkhabhAgI bhavati garbhaH // 283 / / kRtasvara iti // yadi pUrva vAme kRtasvaro vihaMgaH dakSiNagaH saMnzuSkaM taraM saMzrayate tadA jAtaH sutaH mriyte| yadA kITajagdha. mA taraM zrayate tadAnI sa vyAdhivazaH syAt // 284 // // bhASA // . pradIptA ceSTA hoya aura pratilomA gamanakarai to garbhako athavA mAtApitAko kSaya kare // 280 // yAvaditi // jitane puruSa vihaMga vAma hoMya dakSiNakU A jAya to utanehI garbhavatIke bAlaka ho aura jitane strIpakSI podakI anulomA hoya~ titanIhI kanyA hoya // 281 // yAvaditi // jitane pakSI jemane mAMUM bhramaNa karake vAmabhAgameM bhramaNakareM to utanehI nArIke apatya hoya hoyake mara jAyeM // 282 // dIptamiti // jo pakSI podakI dakSiNamAUM Ayakarake dIptasthAnameM sthita hoya athavA dakSiNatUM pIchI vagadajAya to strIko garbha naSTa hoya jAya. jo vihaMga aise Ave aura phira kutsitasthAnameM sthita hoya to garbha duHkha bhAgIhoya // 283 // kRtasvara iti // jo pahale vAmabhAgameM zabdakara dakSiNabhAgameM jAya sUkhe vRkSapai sthita hoya to utpannahuyo putra marajAya aura jo vRkSa kIDAnane khAyo hoya 1 atra guNa ucitH| For Private And Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (188) . vasaMtarAjazAkune-saptamo dhrgH| vidhUya gAtrANi vidhAya viSThAM tArastaraM cecchrayate vihNgH|| tadgarbhanAzo yadi kRttazAkha zastreNa jAtasya tadA vipattiH // 285 // gatvAnulomaM yadi 'vihaMgaH sthiti vidhatte pracale padArthe // tadA sa jAto bhramaNakSamaH sanprayAti bhUrINi digNtraanni||286|| nimajya dhUlyAmanulomayAyI zubhaM pradeze zrayate khagazcet // garbhAdvimukto niyataM tadAnIM bhavetparivrAjakamukhyabhUtaH // 287 // kRtvA ninAdaM phalapuSpapatravivarjite bhUrahi yAti tArA // tataH zrayettAdRzamevavRkSaM tadA dhruvaM syAtkRpaNasvabhAvaH // 288 // // TIkA // vidhUyeti // yadi gAtrANi vidhUya varcaH vidhAya tAraH saMstaraM zrayate tadA tadgarbhasya nAzo bhavati / yadi zastreNa kRttazAkhaM taraM zrayate tadA jAtasya vipattiH syAt / / 285 // gatveti // yadi 'vihaMgaH anulomaM pradakSiNaM gatvA capale padArtha sthitiM vidhatte tadA sa jAtaH bhramaNakSamaH sanbhUrINi digaMtarANi prayAti // 286 // nimajyeti // dhUlyAM nimajya anulomayAyI san khagaH zubhaM pradezaM zrayate tadA sa garbhAdvimuktaH parivrAjakamukhyamataH bhAvI // 287 // kRtveti|| yadi phalapuSpapatravivarjite bhUmahi ninAdaM kRtvA tAraH yAti tAdRzameva dRkSaM yadyAzra // bhASA // aura gIlo hoya to vyAdhike vazIbhUta hoya // 284 // vidhayeti // jo vihaMgadehakU kaMpAyamAnakara vITa karake kAmasUM dakSiNa Aya jAya phira vRkSapai baiTha jAya to garbhako nAza kare aura jAkI zAkhA kaTI hoya tA vRkSa4 baiTha jAya to utpannahuye bAlakakU zastrakarake vipattihoya // 285 // gatvati // jo puruSa vihaMgavAmasU dakSiNadizAmeM jAyakara capalape athavA calarahai aisepadArtha gADI, ghoDA, UMTa ityAdikanau sthiti karai to utpannahuyo bAlaka bahutase dezadezAMtaranameM bhramaNa karane vAlo hoya // 286 // nimajyeti // jo khaga calameM snAnakarake vAmate dakSigameM Aya zubhadezameM sthita hoya to garbha saM pragaTa huyo bAlaka ni zcayahI saMnyAsInameM mukhya hoya // 287 // kRtveti // jo vAmameM phala, puSpa, patra inakarake rahita vRkSape zabdakarake phira dakSiNameM Aya jAya aura vaisehI vRkSapai jo sthita hoya to For Private And Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute garbhaprakaraNam / . ( 189 ) susvaro vrajati dakSiNabhAgaM zobhanaM zrayati dezavizeSam // vAmamAzrayati vAtha nivRttI bAlako bhavati taccirajIvI // // 289 // puMkhago vitatadakSiNapakSastAragaH zritamanoharadezaH darzitapracurazobhanaceSTo maMkSu yacchati zizornRpatitvam // // 290 // pUrvoktarUpeNa yadA vihaMgI prayAti tajjanmabhave. tkumaaryaaH||puurvoditaiH putraguNairyutAyA ityAhugaryAH kRtalokakAryAH // 291 // iti podakIrute garbhaprakaraNaM dvAdazam // 12 // ||ttiikaa // yedruvaM tadAsa kRpaNasvabhAvo bhavet // 288 // susvara iti // susvaraH dakSiNabhAgaM vrajati punaH zobhanaM dezavizeSaM zrayati atha nivRttau vAmaM zrayati tadA bAlakaH ta. cirajIvI syAt // 289 // puMkhaga iti // yadi puMkhagaH vitatadakSiNapakSaH saMstArago bhavati / kIdRg AzritamanoharadezaH punaH kIdRga darzitapravurazobhanaceSTa iti darzitA pracurA zobhanaceSTA yena sa tthaa| sa zizornRpatitvaM maMkSu ycchti||29|| pUrvokteti // yadA vihaMgI pUrvoktarUpeNa pUrvoktaprakAreNa prayAti tadA kumAryAH janma bhavet / kIdRzyAH pUrvoditaiH pUrvapratipAditaiH putraguNaiH yutAyAH kRtalokakAryAH AryA ityAhuH // 291 // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdaviraci tAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrte garbhaprakaraNam // 12 // // bhaassaa|| nizcayahI vo bAlaka kRpaNa hoya // 288 // susvara iti // suMdarazabdakara dakSiNabhAgameM gamanakara phira zubhadezameM sthita hoya athavA nivRttisamayameM vAmabhAgameM sthita hoya to bAlaka cira jIvI hoya // 289 // pukhaga iti // jo puruSapakSI jemane paMkhakU phailAyakara jemano hoya suMdarasthAnapai baiThakara zubhaceSTA kare to bAlakakU samUhako rAjAkarai / / 290 // pUrvokteti // jo vihaMgI pUrva kahehuye prakArakarake gamana kare to pUrva kahe je putraguNa unakarake yukta kumArIke putrako janma hoyape lokanake kArya karabevAle AryapuruSanako kathanahai // 291 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM podakIrate garbhaprakaraNaM dvAdazam // 12 // For Private And Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 190). vasaMtarAjazAkune-sasamo vrgH| yAtrA sthitasyAgamanaM gatasya bhaviSyataH saMprati kinveti|| pratyakSadevIvirute krameNa nirUpyate nizcitakAryabhAgam292 yAtrA bhavitrI mama kiM na veti prazne kRte syAdmanAya taaraa|| zAkhAM calaMtImathavAdhirUDhA vAmA tu yAtrAM pratiSedhayitrI // // 293 // dUraM gatasyAgamanAya tArA yadvopaviSTA pracale pradeze // puMsaH svagehAgamanotsukasya zyAmAMtarAyaM vidadhAti vAmA // 294 // vidhAyazabdaM yadi dakSiNAsyAdAyAti pAMthastadavAptavittaH // zyAmAsthirA tiSThati mauninI yA sA . vakti gatyAgamayoH sthiratvam // 295 // // ttiikaa|| yAtreti // sthitasya yatrAgatasyAgamanaM saMprati bhaviSyataH naveti prazne pratyakSadevI virute nizcitakAryajAtaM tanirUpyate // 292 // yAtreti // mama yAtrA bhavitrI na veti praznadvayaM ekavAramanvayavyatirekAbhyAM praznanirNetuH saMdehAspadatvaM syAditi prazne kRte cetArA syAtadAgamanAya yadi veti pakSAMtare calaMtI zAkhAmadhirUDhA tArA bhUtvA tadA zIghraM gamanaM vAmA tu yAtrA pratiSedhayitrI syAt // 293 // dUramiti // kadAgamiSyatIti prazne yadi tArA syAttadA dUragatasyAgamanAya bhavati / yadvA tArA bhUtvA pracale padArthe upaviSTA tadA zIghragamanaM svagehAgamanotsukasya puMsaH vAmA zyAmA aMtarAyaM vidadhAti // 294 / / vidhAyeti // yadi zabdaM vidhAya ||bhaassaa|| . // yAtreti // yAtrAkU gayo tAko Agamana aura gharameM sthita tAko gamana hoyago vA nahIM hoyago vA kaba hoyago aisA praznapodakAkai zabdameM nizcaya hoyahai so nirUpaNa karahaiM // // 292 // yAtreti // merI yAtrA hoyagI yA nahIM hoyagI ye do prazna karai taba jo zyAmA tArA hoya to gamanaMke artha hoya aura pavanAdika karake calarahI vA halarahI zAkhA tA pai caDhajAya tArA hoyakarake to zIghragamanakarai. aura vAmA to yAtrAmeM niSedhakartAhai // 293 // dUramiti / / kaba Avego aiso praznakarai taba jo podakI tArA hoya taba dUragayeko Agamana hoya athavA tArA hoyakarake halate calate padArthapai baiThajAya to zIghra Agamana hoya. jo apane gharakU AyabemeM utsAha karato hoya vA puruSake zyAmA vAmA hoya to vighna vA DhIla jAnano / / 294 // vidhAyeti // jo pAdakI zabdakarake dakSiNA hoya taba dezagayo dhana. For Private And Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate gamanAgamanaprakaraNam / (191) zubhapradeze saha bhAryayA cetsaMgacchate dakSiNago vihaMgaH // Agatya dezAMtarato'dhvanInaH svagehasaukhyAnyupalapsate tat // 296 // kRtvA zabdaM pRcchato vAmabhAge pakSI vRkSaM hRdyamevAdhitiSThan // AgacchaMtaM sAdhitAzeSakArya pathiM jalpa. tyardhamArgAvatIrNam // 297 // vAmasvarastAragativihaMgaH zuSkaM samArohati pAdapaM cet // rujArdito vApyatha luMThito vA digaMtarAttatpathiko'bhyupaiti // 298 // vidhAya nAdaM yadi vAmabhAge tirohitatvaM bhajate sudeze // tatraivaM pAMthaH kuzalI tadAste duHkhI samAyAti punaH kudeze // 299 // // TIkA // zyAmA dakSiNA syAttadA pAMthastadavAptavitta iti sa cAsAvavAptavittazceti smaasH| anyathA tacchabdasyAnarthakyaM syAt / AyAti svagRhamiti zeSaH / yA prazne kRte sthirA mauninovA tiSThati sA gatyAgamayoH sthiratvaM vakti // 295 // zubha iti // yadi dakSiNo vihaMgaH sahabhAryayA zubhapradeze saMgacchate tadA adhvanInA dezAMtarataH Agatya svagehasaukhyAni upalapsyate // 296 // kRtveti // pRcchataH puMsaH yadi zabdaM kRtvA pakSI vAmabhAge dakSiNabhAgasthaM hRdyameva vRkSamadhitiSThan tadA AgacchaMta pAyam ardhamArgAvatIrNa jalpatiAkIdRzaM sAdhitAzeSakAryamiti sAdhitaM niSpAditamazeSa kArya yena sa tthaa||297 ||vaam iti // cedAmasvaraH tAragativihaMgaH zuSkaM pAdapaM samArohati tadA rugArditaH luMThito vA dezAMtarAttatpathikaH abhyupaiti // 298 // vidhAyeti / / yadi vAmabhAge nAdaM vidhAya sudeze tirohitatvamadRzyatvaM // bhASA // prApta hoyakarake apane gharakU~ Ave. jo zyAmA zakunameM sthirA vA mauninI hoya taba gamanameM aura AgamanameM sthiratA kahano // 295 // zubha iti / / jo vihaMga dakSiNabhAgameM zubhadezameM strI podakIkarake milApakarai taba paradezagayo puruSa paradezate Ayakarake apane gharake saukhya bhoge // 296 // kRtveti // pRcchaka puruSake jo podakI vAmabhAgameM zabdakarake dakSiNabhAgameM manoharasugaMdhavAn vRkSau sthita hoya to paradezagayo saMpUrNakAryakara Adhe mA meM Ayo kahaihai // 297 ||vaamsvreti // jo vihaMga vAmasvarakara dakSiNagati hoya zu. kakSau caDha jAya to paradeza gayopuruSa dezAMtarate rogAdita hoyakara Ave // 298 // vidhAyeti For Private And Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 193) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| kRtasvarA dakSiNataH sitAMgI prayAti vAmaM zrayati prdiiptm|| yasyAdhvagasyAgamanArthamukte prazna gato'sau nagarI yamasya / // 300 // naSTe vihaMge pathiko na tatra kRtasthitiryatra viciMtito'sau // karoti zabdaM yadi dakSiNena zyAmA tadAsI vipadA gRhItaH // 301 // syAdratArA yadi tatprayAturvidUramAvedayate varAhI // tArA prayANAgamayoH prazastA pravRttaye vAmagatA nivRttyai // 302 // // TIkA // bhajate tadA tatraiva pAthaH kuzalI Aste / yadA punaH kudeze tirohitatvaM bhajate tadA duHkhI samAyAti // 299 // kRtasvarA iti // yadi dakSiNataH sitAMgI kRtasvarA vAmaM prayAti punaH pradIptaM sthAnaM zrayati tadA yasyAdhvagasyAgamanArtha prazna uktaH asau yamasya nagarI gataH iti vaktIti zeSaH // 300 // naSTeti // prazne kRte sati naSTe svasthAnAdanyatra gate vihaMge pathiko vivakSitagrAme na bhavati kApi gata ityarthaH yatra vihaMgaH kRtasthitistatraivAsau pathiko vicititaH / yadi zyAmA dakSiNena samAgatya zabdaM karoti tadAsau pathio vipadA gRhIto veditavyaH // 301 // syAditi // yadi praznakAle dUratArA syAt tatprayAtuH varAhI dUraM samAvetayate yataH prayANAgamayoH pravRttaye tArA prazastA syAt punaretayonivRttI vAmA zubhA syAt // 302 / / ||bhaassaa // jo vAmabhAgameM zabda karake zubhadezameM jAya aMtardhAna hoya jAya to pAMtha kuzala kahano jo niMdita dezameM jAya lupta hoya to duHkhI Ave // 299 // kRtasvareti // jo dakSiNamAUM zabdakara vAmabhAgameM Aya phira pradIptasthAnameM sthita hoya to jAke Agamanake liye prazna hoya vo yamakI nagarI* gayo aiso kahatI hai // 30 // naSTeti // jo podakI apane sthAnate aura jagaha calIjAya to paradeza gayevU jA prAmameM pRthak pUche vAmeM nahIM hai aura grAmameM gayo kahano. jahAM podakI sthita hoya tahAM pathikakU ciMtamanakarake kahanA aura jo zyAmA dakSiNa Ayakarake zabda kareM to ApadA karake yukta hai aiso jAnaleno / / 301 // syAditi // jo zakunakAlameM zyAmA dUra calI jAya to paradezagayekU bhI dUra gamana jAnano. yAte jAmano Amano ina donoMnake zakunakI pravRttimeM to jemanI tArA zubha aura dononake zakunasU nivRtti kAlameM vAmA zubha hai // 302 // 1 karmaNaH zeSatvavivakSayA bhaje zambhozvaraNayoritivatkarmaNi SaSThIti bhaavH| 2 gamanamiti zeSaH / For Private And Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yaatraaprkrnnm| (193) iti gamanAgamanaprakaraNaM trayodazam // 13 // anAgatodbhAvitabhAvikAryamAyarvicAryoddhRtasArametat // ceSTAdikaM pAMthasamUhamAturAkhyAyate pAMthasamUhatuSTayai // 303 // prAyeNa gRhantyadhivAsanena vinApi pAMthAH zakunaM vrajaMtaH // tAtkAlikaM jAMghikanAmadheyaM brUmastataH saMprati tAdRzaM tat // 304 ||vrN zrayedurjanakRSNasau varaM kSipetsiMhamukhe svamaMgam // varaM taredvArinidhiM bhujAbhyAM nollaMghayeduHzakunaM tathApi // 305 // // TIkA // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute gamanAgamanaprakaraNaM tryodshm||13||anaagt iti // pAMtha. mUhatuSTayai pAMthasamUhamAtuH ceSTAdikamAkhyAyate / kIdRzamanAgatodbhAvitabhAvikAyamiti anAgate kAle udbhAvitaM cetasyavadhAritaM yadbhAvikArya tadvicArya sArametaduddhatam // 303 // prAyeNeti ||adhivaasnen vinApi pAMthAH vrajataHprAyeNa zakunaM gRhaMti tatastasmAtkAraNAttAdRzaMjAMghikanAmadheyaM yaHjaMghAvalena jIvati sa jAMghikastatra dvayaM tAtkAlikaM vayaM brUmaH // 304 // varamiti // yaH pumAn durjanakRSNasI zrayet tadaraM siMhamukhe yaH svamaMgaM kSipet tadaraM yaH bhujAbhyAM vArinidhiM taret . // bhASA // itizrI jaTAzaMkaratanaya jyotirvicchIdharaviracitAyAM zakunavasaMtarA jabhASATIkAyAM podakIrute gamanAgamanaprakaraNaM trayodazaM // 13 // anAgata iti // mArgameM yAtrInake samUhakI tuSTike liye pAMtha samUhakI mAtA podakIkI honahAra kAryake jAnabekU ceSTAdika kahaihaiM // 303 // prAyeNeti // pUjAvinA zakuna grahaNa karai tA gamana karabetrAlekU jAMghikanAma kahahai arthAt UMTa athavA DAka lejAya be vAro inakAsI nAIM jAnano // 304 // varamiti // jo puruSa durjana aura kRSNasarpa inakaM Azraya le so aura siMhake mukhameM apano aMga paTakade vobhI uttama. jo apanI bhujAnakara samudrakU tira jAya sobhI uttama. jo kadAcit duHzakuna ullaMghana karai to zreSTha nahIM / rada For Private And Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 194 ) vasaMtarAjazAkune- saptamo vargaH / vAmasvarA dakSiNakAyaceSTA tArAgatiH zAMtasamAzrayazca // yAtuH prayacchaMti samastakAmAnnighnaMti tAnuktaviparyayeNa 306 || punaH punarvartmani yaH pravAsI viceSTayate pAMthasamUhamAtrA // asaMzayaM tasya samApatetAM samastavittavyayajIvanAzau // 307 // zyAmAnulomA prathamaM tato nu syAdadhvagasya pratilomagA ceta // AstAM tadAbhISTaphalAptivArtA manye'tikaSTaM nipatatyariSTam ||308|| vAme raTitvA yadi yAti tArA bhavaMti kAmAH saphalAstadAnIm // kRtvApasavyadhvanimadhvagasya vAmaM prayAMtI prati hanti siddhim // 309 // || STET II tadvaraM paraM kadAcidduH zakuna mullaMghayet tanna varam // 305 // vAma iti // vAmasvarA dakSiNakAyaceSTA tArAgatiH zAMtasamAzrayazca yAtuH samastakAmAn prayacchaMti uktaviparyayeNa tAtrighnanti // 306 // punariti // yaH pravAsI punaH punaH pAMthasamUhamAtrA viceSTayate tasya asaMzayaM samastavittavyayajIvanAzau samaM bhavetAm // 307 // zyAmeti // yadi prathamaM zyAmA anulomA syAt tato nu adhvagasya pratilomagA cetsyAt tadA abhISTaphalAptivArtA AstAM manye ahamiti zeSaH / aniSTamatikaSTaM nipatati // 308 // vAma iti // yadi vAme raTitvA tArA yAti tadAnIM kAmAH saphalA bhavaMti adhvagasya apasavye dhvaniM kRtvA vAme prayAMtI siddhiM vinirhati // 309 // || STAT || // 305 // vAma iti // vAmasvara hoya, dakSiNa aMga meM ceSTA karatI hoya, jemane mAMUM gati hoya, zAMtasthAnameM sthita hoya to gamana kartAkUM sarva kArya deve. aura jo viparIta hoya to sarvakAmanakUM nAza karai // 206 // punariti // jo paradezameM bAraMbAra pAMthasamUhakI saMgameM yAtrA ceSTA karo kare to tAke niHsaMdeha samasta dravyako vyaya aura jIvako nAza hoya // 207 // zyAmeti // jo zyAmA prathama to anulomA hoya tA pIche mArgIkUM pratilomA hoya to abhISTaphalakI prAptikI vArtA hoya ye aniSTa aura ariSTa dUra kare haiM // 208 // // vAma iti // jo podakI vAmabhAga meM zabdakarake dakSiNA hoyajAya to sabale kAma saphala hoya~. aura jo jemane mAMUM zabdakarake vAmabhAgameM calI jAya to siddhikaM nAzakare // 309 // For Private And Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 195 ) podakIrute yAtrAprakaraNam / vAme pradeze yadi vApasavye vihaMgayugmaM samabhUmibhAge // krIDArasavyAkulitaM narANAmavyAkulatvena karoti siddhim // // 310 // vAmadakSiNavibhAganiviSTaM tulyakAlakRtazobhanazabdam || pakSiyugmamiha toraNasaMjJaM sarvakAmadamuzaMti munIMdrAH // 311 // uddhRtA bhagavatI yadi gaMturmAtRto'pi na bhavatyabhayaM tat // dakSiNA yadi punaH kuzalI tatsiMhasarpakarivairivazo'pi // 312 // tArA prazastA gamane'dhvagAnAM mahAguNA saiva yadi prazAMtA // tAraiva dIptA yadi vA tadAnIM lAbhakSatiH syAnna tu kApi bhItiH // 313 // // TIkA // vAma iti // yadi vAme pradeze vApasavye samabhUmibhAge sati krIDArasa vyAkulitaM pakSiyugmaM bhavati tadA narANAM siddhimavyAkulatvena karoti // 310 // vAmeti // ihAsmiJchAstre toraNasaMjJaM pakSiyugmaM sarvakAmadaM munayaH urAMti pratipAdayati / kIdRzaM vAmadakSiNavibhAganiviSTaM punaH kIdRzaM tulyakAlakRtazobhanazabdam || 311 // uddhRteti // yadi gaMturbhagavatI uddhRtA bhavati tadA mAtRto:bhayaM na bhavati kimanyebhyaH / yadi punaH dakSiNA bhavati tadA siMhasarpakari"vairivazapa kuzalI syAt // 312 // tAreti // gamanodyatAnAM tArA prazastA bhavati yadi saiva prazAMtA syAt tadA mahAguNA yadi sA tAraiva dIptA // bhASA // cAma iti // vAmabhAgameM aura jamane bhAgameM samAna pRthvI hoya tahAM pakSIko yugala hoya to manuSya krIDArUpI rasa karake vyAkula siddha karai // 310 // vAmeti // vAmabhAgameM aura dakSiNabhAga meM pakSIko yugala baiTho hoya eka saMga donoM mAUM zabdakarate hoMya~ to muni yA zAstrameM sarvakAmako debevAro toraNa saMjJA yAkI kahaiM haiM || 211 // uddhRteti // jo gamana karabebAreke bhagavatI uddhRtA hoya to mAtAte bhI abhaya nahIM hoya. aura te to kahA abhaya hoya jo phira dakSiNA hoya to siMha, sarva, hAthI, vairI inake vazameM paDa jAya to hUM kuzalahI hoya bigADa nahIM hoya. // 312 // tAreti // gamanameM dakSiNA zubha hai jo vohI zAMtA hoya to bahuta guNadAyika hoya aura jo vo dakSiNAhI dIptA hoya to lAbhakI For Private And Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (196) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| bhUtvoddhRtA bhakSyamatho gRhItvA pradakSiNA kSIratarau niviSTA // pratyakSadevI yadi tatprayAturbhavatyavazyaM mahatI dhnrdiH||314|| unmUlitacchinnavizIrNazuSkavRkSeSu bhasmopalakarparAdau // tAropaviSTA phalahAnikarvI bhavecca vAmA niyamena haMtrI // // 31 // gatvAtidUraM purataH prayAturadRzyatAM gacchati yasya tasya // kSemaMkarI sammukhamabhyupaiti yasya dhruvaM tasya parAjayaH syAt // 316 // yadi priyaM pAMthamanuvrajitvA nivartamAnasya bhvedvitaaraa|| zubhAvahA tayadi ceti tArAyuktaM tadA tena samaM prayAtum // 317 // ||ttiikaa // syAt tadAnI lAbhakSatiH na tu kApi bhItiH // 313 // bhUtveti // yadi uddhatA bhUtvA bhakSyaM gRhItvA pradakSiNA kSIratarau niviSTA pratyakSadevI syAttadA prayAturavazya mahatI dhanarddhiH syAt // 314 // unmUliteti // unmRlitacchinnavizIrNazuSkavRkSeSu bhasmopalakapareSu tAropaviSTA phalahAnikI bhavet tu punaH vAmA niyamena haMtrI bhavedityarthaH // 315 // gatveti // yadi purataH atidUraM gatvA podakI yasyA'hazyatAM gacchati tasya kSemaMkarI syAt yasya sammukhamabhyupaiti tasya parAjayaH syAt // 316 // yadIti // yadi priyaM pAMthamanuvrajitvA nivartamAnasya vitArA bhavettadA zubhAvahA / yadi tArA eti tadA tena samaM prayAtuM yuktamanyathA tadrakSA na syAdityarthaH // 317 // // bhaassaa|| kSati karai aura koI bhaya bhI karai / / 313 // bhUtveti // jo pratyakSa devI uddhRtA hoyakara bhakSya grahaNa karake dakSiNa bhAgameM dUdhake vRkSameM jAya baiThe to gamanakartAkU avazya mahAn Rddhi hoya / / // 314 // unmUliteti // jo dakSiNamAUkI jaDa jAko ukhaDa rahI hoya kaTyo hoya sUtrako hoya aise vRkSanameM vA bharama pASANa ThIkarA inameM baiThI hoya to phalakI hAni karai. aura jo vo vAmA hoya to nizcayahI phalakI hAni karai // 315 // gatvati // jo podakI gamanakartAka agADI atyaMta dUra jAyakarake adRzya hoya jAya to tA puruSakU kalyANake karabevArI jAnanI. aura jAke sanmukha Ave tAko parAjaya karai // 316 // yadIti // jo apane pyAre pAthakU pahuMcAyabe jAya phira bAsU bolake choDake pIchakU bagadai For Private And Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate priikssaaprkrnnm| (197) iti vasaMtarAjaviracite zakunazAstra yAtrAprakaraNaM caturdazama ||14||gaarhsthymuulN gRhiNI narANAM sA cetsulIlA saphalaM tdaatt||dossstu tasyA narakAya tatsyAnmastataH satyasatIparIkSAm // 318 // Alikhya patre varavarNinI tAM sphuratsadRkSAkRtivarNarUpAm // yasyAmasAdhvIti bhavedvitarko vyaktaM tato nAma likhellalATe / 319 // AdAya tacchAkuniko'tha patraM gatvA tatastoraNasaMnivezam // abhyarcya maMtreNa kare nidhAyApRcchetvagadvaMdvamiyaM satIti // 320 // // TIkA // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrate yAtrAprakaraNaM caturdazam // 14 // gArhasthyeti // tataH tasmAtkAraNAt satyasatIparIkSA vayaM brUmaH yataH narANAM gRhiNI gArhasthyamUlaM sA cetsuzIlA tadA tadgArhasthyaM saphalaM syAt / tasyAstriyAH doSaistu tannarakAya syAt // 318 // Alikhyati // tAM varavarNinI sphuH ratsahakSAkRtivarNarUpAmiti sphurati sahakSANi AkRtivarNarUpANi yasyAH sA tathA patre Alikhya yasyAmasAdhvIti vitarko bhavet tataH tannAma lalATe likhet|| // 319 // AdAyeti // tacchAkunikaH patramAdAya tataH gRhItvA toraNasaMniveza gatvA tatpatraM maMtraNa abhyarcya kare nidhAya pRcchedyUyaM vadadhvaM kimiyaM stiiti||320|| // bhASA // taba cAkU jemane mAUMse uDakara vAma AyajAya to zubha kareM. aura jo vAmate dakSiNa AyajAya to yebhI vAke saMga calyo jAya nahIM to sukha nahIM hoya // 317 / / / itizrI jaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATI kAyaryA podakIrate yAtrAprakaraNaM caturdazam // 14 // gArhasthyeti // manuSyanake strI gRhasthAzramako mUla hai vo strI suzIlA hoya to gRhasthAzrama saphala hai. jo duHzIlA strI hoya to tAke doSanakarake puruSana* naraka hoya. tAte satyasatIkI parIkSA hama kahaihaiM // 318 // Alikhyeti // suMdaranetra AkRti rUpa varNa jAko aisI strI patrameM likhakarake yaha asAdhvI hai aisI tarkanA jAmeM hoya tA strIko nAma cAke lalATameM likhai // 319 // AdAyeti // zakunI vA patrakU leke pIche toraNa raca 1 satI cAsatI ca tayoH parIkSeti dvandvagarbhatatpuruSaH sA tAm // -- For Private And Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 198) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| AhAradAnagrahaNAzanAni kurvanti khelaMti kalaM dhvnNti|vaame khagI yadyabalA suzIlA nimaithunaM karma karotyavAme // 321 // vAmaravA yadi vApyanulomA pAMDavikAtadabhISTacaritrA // vAma gatiryadi dakSiNazabdA yoSidasau niyataM tdsaadhvii||322|| dakSiNato yadi maithunasaMsthaM pAMDavikAyugalaM kulaTA tt||vaamdishitvth tAdRzaceSTaM syAttadasau yuvatiH ptibhktaa||323|| yadyapasavyavibhAganinAdA vAmadizaM bhagavatyupagamya // puMvihagena samaM milati syAttAvateH svjnaadhybhicaarH||324|| ||ttiikaa // AhAreti // yadi vAme khagyaH AhAradAnagrahaNAzanAni kurvati khelati krIDati kalaM madhuraM dhvanaMti zabdaM kurvati tadA abalA muzIlA yadi kevala mavAmA gatirbhavati tadA sA strI nirmaithunaM karma hAsyAdikaM karotItyarthaH // 321 // vAmeti // yadi vAmaravA yadi vApyanulomA pAMDavikA yAti tadAbhISTacaritrA syAt yadi dakSiNa zabdA vAmagatirbhavati tadeyaM yoSinniyatamasAdhvI syAt // 322 // dakSiNata iti // dakSiNato yadi maithunasaMsthaM pAMDavikAyugalaM syAttadA sA kulaTA syAt atha yadi tAdRkceSTaM vAmadizi syAttadAsau yuvatiH patyanugAminI syAt // 323 // yadIti // yadi apasavyavibhAganinAdA bhagavatI vAmadizamupagamya puMvihagena samaM // bhaassaa|| nAmeM jAyakarake vA patrakU, maMtrakara pUjanakarake pakSIke yugalako pUjana kara phira hAthameM dhara karake yugalasUM pUche yaha strI satI hai? tuma kaho! aise pUche // 320 / / AhAreti // jo vAmabhAgameM khagI AhAra denoM grahaNa karano bhojanakarano ye ceSTA karatI hoya, krIDA karatI hoya, madhura zabda karatI hoya to abalA suzIlA hoya. aura jo kevala dakSiNA hoya to vo strI atimaithuna aura hAsyAdika karai // 321 // vAmeti // jo pAMDavikA vAmazabda kara jo jemane bhAgameM Aya jAya to vAMchita suMdara caritra jAke aisI hoya. jo dAkSaNameM zabdakara vAmagati hoya to vo strI nizcaya asAdhvI hoya // 322 // dakSiNata iti / jo dakSiNabhAgameM pAMDavikAko yugala maithuna karato hoya to vo strI kulaTA jAnanI. aura jo yehI ceSTA vAmadizAmeM hoya to strI patikI AjJA karanevAlI hoya // 323 // yadIti // jo jemane bhAgameM zabdakara bAmadizAmeM Ayakarake puruSa vihaMgakarake sahI For Private And Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - podakIrute vRSTiprakaraNam / kRSNavihaMgayugaM saravaM cedAmamupaityatha nirvahate'gre // yasya narasya vadatyapavAdaM gacchati tadanitA saha tena // 325 // saumyaravau yadi vAmavibhAgAdakSiNametya khagau khalu zAMtam // Azrayato na tadAnyamanuSyaM dhyAyati yoSidasau mnsaapi|| // 326 // iti satyasatIparIkSAprakaraNam // 15 // prANatyamI prANabhRto'zanena tasyAMbunA janma tadaM meghaat|| megho bhavetprAvRSi tena tasyAH zyAmArute'sminkriyate vimarzaH // 327 // ||ttiikaa // milati tadA tasyA yuvateH svajanAdyabhicAra: syAt // 324 // kRSNeti // yadi kRSNavihaMgayugaM saravaM vAmamupaityathAgre nirvahate tadA yasya narasya apavAda vadati tena saha tadvanitA gacchati // 325 // saumyaravAviti // yadi saumyaravau khagau vAmavibhAgAdakSiNametya zAMtaM sthAnaM AzrayataH tadAsau yopinmanasApyanyamanuSyaM na dhyAyati // 326 // iti zrIzatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhA. nucandraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute satyasatIparIkSAmakaraNaM paMcadazam / / 15 / / prANaMtIti // amI prANabhRtaH azanena prANaMti tasya azanasya aMbunA janna syAt tadambu meghAdbhavati / meghazca prAvRSi bhavet tena kAraNena tasyAH prAvRSaH // bhaassaa|| mile to tA strIkU svajanate vyabhicAra hoya / / 324 // kRSNeti // kRSNa vihaMgako yugala zabda karata vAmabhAgameM Aya karake agADI agADI cale to strI sahita gamana karai tA puruSako apavAda karai // 325 // saumyaravAviti // jo sundara zabda karata donoM pakSI vAmabhAgate dakSiNa bhAgameM Aya karake zAMtasthAnameM sthita hoya to strI manakarake bhI anya manuSyakU ciMtamana na karai / / 326 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM podakIrute satyasatIparIkSAprakaraNam paMcadazam 15 prANaMtIti / / prANadhArI bhojanakarake puSTa hoya haiM. tA annako janma jala karake hoya hai. vo jala meghate hoya hai. aura megha varSARtumeM hoya hai, tAkAraNakarake medhako vicAra podakIke For Private And Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 200 ) vasaMtarAjazAkune- saptamo vargaH / AdyastridhA tear dvitIyastatastRtIyazca caturvibhAgaH // evaM trayastoraNabhUmibhAgA rekhAdibhedairdazadhA vidheyAH 328 // ArdrAdikaM svAtyavasAnametannakSatravRMde dazakaM yadasti // tatsannivezyaM dazasu krameNa vipazcitA toraNabhUdaleSu // // 329 // madhyAdeSAmatra bhAnAM dazAnAM kiMdhiSNyasthe bhAskare varSaNaM syAt // evaM pRSTe yatra nakSatrabhAge tArA gacchettadgate bu paatH|| 330 // zyAmA vAmA yAti nakSatrabhAge yasminna syAdrarSaNaM tadvate // sarvA vRSTiM nizcitArthI vipazcitkurvItaivaM vAsarANAM trayeNa // 331 // // TIkA // asmin zyAmArute vimarzaH kriyate mayeti zeSaH // 327 // Adya iti // AdyaH prathamaH toraNabhUvibhAgaH tridhA kAryaH dvitIyastridhaiva tRtIyazcaturvibhAgaH kAryaH evamamunA prakAreNa trayastoraNabhUmibhAgAH rekhAdibhedaiH dazadhA vidheyAH // 328 // ArdrAdikamiti // yannakSatravRMde ArdrAdikaM svAtyavasAnaM nakSatradazakaM yadasti tatkameNa dazasu toraNabhUdaleSu vipazcitA saMvezyam // 329 // madhyAditi // atha eSAM bhAnAM dazAnAM madhyAtkidhiSNyasthe bhAskare varSa syAditi pRSTe yatra nakSatrabhAge tArA gacchet tadgate ambupAtaH syAt // 330 // zyAmeti // yasminnakSatrabhAge zyAmA vAmA yAti ke varSaNaM na syAt / evaM pUrvoktaprakAreNa vipazcitpaMDitaH // bhASA // rutameM kareM haiM || 327 // Adya iti // pahale toraNakI pRthvIke tIna vibhAga karane dUsaro tIsaro cautho ye tInoM vibhAga karake inakUM phira rekhAdika karake dazadala karane // 328 ArdrAdikamiti / sattAIsa nakSatra meM ArdrA nakSatrate lekara svAtI nakSatra taka nakSatra haiM. ina daza nakSatranakUM toraNakI pRthvIke dazadalanameM krama karake sthApana kare || 329 // madhyAditi // ina daza nakSatranake madhyameMsUM kauna nakSatra sUrya sthita hoya~ taba varSA kareM, aiso prazna kare, tatra jA nakSatrabhAgameM zyAmA tArA hoya tA nakSatra sUrya AyeM taba varSA hoya // 330 // zyAmeti // jA nakSatrabhAgameM zyAmA vAmA hoya vA nakSatra sUrya AyeM taba varSA na kareM. aura pUrva prakArake vivekI tIna dina tAI sarvavRSTi nizcaya kareM aiso kahaiM haiM / / 331 // For Private And Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate vRSTiprakaraNam / (201) kRtvApasavyaM dhvanitaM kumArI bhUtvoDatA tiSThati dIptamAtA / / jhapasya yasyAbhyupagamya bhAgasaprAvRDaMzorahitojalena 332 zyAmA vizuSkaM yadi vA vizIrNa vRkSaMsamArohati dkssinne'pi|| AsAdya yAmRkSabhuvaM bhavaMti tatrasthite'rke viralAH pyodaaH|| // 333 // vAmato raTati yAti dakSiNaM podakI tadanu yAvataH karAn ||unntN zrayati pAdapAdikaM tAvataH patati vAri vaasraan||334|| yAvatsaMkhyAnvAmatovArizabdAnkRtvA zyAmA dakSiNaM yAti zAMtA // tAvatsaMkhyAnvAsarAnvArivAho nausaMcAryA bhUtadhAtrI karoti // 335 // // TIkA // vAsaratrayeNa sarvA vRSTi nizcitArthI kurvIta // 331 // kRtveti // apasavyaM dhvanitaM kRtvA uddhRtA bhUtvA yasya RkSasya dezam abhyupagamya dIptabhAge tiSThati sa prAvRDaMzo jalena rahito bhavati // 332 // zyAmeti // yAmRkSabhuva mAsAdya zyAmA vizuSka yadi vA vizIrNa vRkSaM samArohati tatrasthite viralAH payodAH bhavaMti // 333 // vAma iti // yadi podakI vAmato raTati dakSiNaM yAti tadanu yAvataH karAn gatvA unnataM pAdapAdikaM zrayati tAvataH vAsarAn vAri ptti||334|| yaavditi|| podakI vAmato yAvatsaMkhyAvArizabdAnkRtvA dakSiNaM yAti zAMteti zAMtasthAna sthitetyarthaH / tAvatsaMkhyAnvAsarAvArivAho meghaH nausaMcAryA nAvA tarItaM yogyAM bhUtadhAtrImiti bhUtAH prANinaH teSAM dhAtrI nivasanasthAnaM vidhatte karoti / / 335 // // bhaassaa|| kRtveti // jemane mAMU zabda karake uddhRtA hoya jA nakSatrake dezameM sanmukha Ayakara dIptamArgameM sthita hoya vo varSARtuko aMza jalakarake rahita hoya / / 332 // zyAmeti // jo zyAmA jA nakSatrakI dAkSiNapRthvImeM Ayakarake sUkhevRkSapai caDhajAya to tA nakSatrameM sthita sUrya hoya taba megha jalake varSAyabevAre viralehI hoMya haiM // 333 // vAma iti // jo po. dakI bAmagimeM zabdakarai dakSiNameM calI jAya tA pIche jitane nakSatraparyanta UMce vRkSAdikanau caDhajAya titane divasa paryaMta jalavarSe // 334 // yAvaditi // podakI bAmabhAgate jitane saMkhyA vAriMzadhda karake dakSiNabhAgameM jAya zAMtasthAnameM sthita hoya to For Private And Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 202 ) vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / khagA ravaM vAruNamuccaraMto yadyaMtarikSaM pravilokayaMti // tathAvidhAste yadi vA prabhUtA vizaMti nIDaM taduzaMti vRSTim // 336 // prAgbhUmikAyAM jalapAtamAdau dvitIyabhUmau yadi madhyabhAge // tRtIyabhUmAvatha cettadaMte pradakSiNaM pAMDavikA karoti // || 337 || dIptaM svaraM vA yadi yAti tArA vaMdhyAMganAyA iva vA ca dIptiH // tatprAvRpaH pInavanonnatAnAM payodharANAmapayodharatvam // 338 // pradakSiNaM bhUtritayAdbahizca kurvati durgAH kRtavArizabdAH || varSAsvatItAsu tadAtibahI syAhaSTiralpApi na cAMtarAle // 339 // // TIkA // khagA iti // yadi khagAH vAruNamApyaM ravaM zabdamucarataH aMtarikSaM vyoma pravilokayati yadi vA prabhUtAstathAvidhAH nIDaM vizaMti tadA dRSTimuzaMti kathayaMti // 336 // prAgiti // prAgbhUmikAyAM yadi pAMDavikA pradakSiNaM karoti tadA Adau jalaM syAt / yadi dvitIyabhUmau pradakSiNaM karoti tadA madhyabhAge jalaM syAt atha cettRtIyabhUmau pradakSiNaM karoti tadA prAMte jalaM syAt // 337 // dItamiti // yadi podakI dIptasvaraM tArA yAti tadA vaMdhyAMganAyA iva dIptirbhavati tatprAvRSaH pInaghanonnatAnAM payodharANAmabhrANAm apayodharatvaM syAt // 338 // pradakSiNamiti bhUtritayAdbahizceddurgAH kRtavArizabdAH pradakSiNaM kurvati tadA varSAsu atItAsu bahvI vRSTiH syAt / aMtarAle alpApi na syAt // 339 // // bhASA // utanehI divasaparyaMta meva pRthvIkUM naukAsUM tirabe lAyaka karadeve // 335 khagA iti // jo pakSI Apya nAma jalazabda uccAraNa karata AkAzameM dekhe, athavA bahuta hojAga nIDa ( ghUsuMAlA meM ) praveza kara jAya to vRSTi kare // 336 // prAgiti || prathamabhUmimeM jo pAMDavikA dakSiNA hoya to AdimeM jalakI varSA hoya. jo dvitIya bhUmimeM pradakSiNA hoya to madhyamabhAgameM jalavarSe. aura jo tRtIyabhUmimeM pradakSiNA hoya to aMtameM jalakI varSA hoya // 337 // dIptamiti // jo podakI dIptasvarakara tArA Aya jAya to baMdhyAstrIkI sI nAI dIptasvara niSphala hai. yAte varSARtu puSTa aura UMce meghanako Agamana to hoya paraMtu jala nahIM varSe // 338 // pradakSiNamiti // jo durgA tInoM bhUminate bAhara jalazabda kara prada For Private And Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakaruite vRSTiprakaraNam / ( 203 ) adakSiNA yA vinivRttikAle sA saMmatA prAvRSi varSaNArtham || pradakSiNaM yAti tu yA nivRttau sA brahmaputrI ghanavighnakartrI // // 340 // vimucya zabdaM yadi bhUtraye'pi bhavedvivArA vinivartate tu // tArA tadA syAttapanAMzumAlA karAladAhAkalitA dharitrI // 341 // saMmUtrya vAMtvA yadi vA vihaMgaH syAdakSi No varSati tatritAMtam // pUrvoktakArI yadi coddhRtaH syAttadvArido vAri dadAti tuccham // 342 // zyAmA sudeze kRtamUtravatirmahIyasIM zuSkatarau tu tucchAm || pASANakhaMDe satuSArakhaMDa travIti vRSTi jaladasya kAle || 343 // // TIkA // adakSiNeti // yA vinivRttikAle podakI adakSiNA vAmA syAtsA prAvRSi varSaNArthaM saMmatA / tu punaH yA nivRttau pradakSiNaM yAti sA brahmaputro ghanavinakartrI syAt // 340 // vimucyeti // yadi bhUtraye'pi zabdaM vimucya vitArA bhavedyadA punaH vinivartate tArA syAttadA tapanAMzumAlAkarAladAhAkaliteti tapanaH sUryaH tasya aMzumAlA kiraNazreNiH tena yaH karAlaH kaThino dAhaH tApAdhikyaM tenAkalitA vyAptA dharitrI pRthvI syAdityarthaH // 341 // saMmUtryeti / yadi vihaMgaH saMmUtraya vAMvA vA pradakSiNaH syAttadA nitAMtamatyarthaM varSati / yadi pUrvoktakArI uddhRtaH syAttadA vArido meghaH tucchaM vAri dadAti / / 342 || zyAmeti // yadi varSAkAle zyAmA sudeze kRtamUtravAtirbhavati tadA mahIyasI vRSTi brviiti|ydi zuSkatarau kRtamUtravAMtiH syAttadA tuccha vRSTiM bravIti / pASANakhaMDe punaH satuSArakhaMDa vRSTi bravIti // 343 // // bhASA // kSiNA kare to varSA vyatIta huye pai bahuta vRSTi hoya. aura bIcameM alpabhI varSA na hoya // // 339 // adakSiNeti // jo zakunasUM nivRtti kAlameM podakI vAmA hoya to varSAkAla meM varSA bahuta hoya aura jo nivRttikAla meM dakSiNA hoya to brahmaputrI meghameM vighna karanevAlI hoya // 240 // vimucyeti // jo podakI tInoM bhUmimeM zabdakarake vAmA hoya aura ni: vRttikAlameM tArA hoya. to sUryake kiraNoM kI bahuta tApakarake vyApta pRthvI hoya // 349 // saMmUtryeti // jo vihaMga mUtrakarake vA vamanakarake dakSiNa meM hoya to atyaMta varSA kare. jo mUtrakarake vamanakarake uddhRta hoya to megha tuccha jala deveM // 342 // zyAmeti // jo For Private And Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (204) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| vidhAya viSThAM yadi kRSNapakSI tAro bhavettadvinihaMti vRSTim // utsRjya varSoM yadi yAti vAmamavagrahaM tatsumahAMtamAha // 344 // karoti nIDabhuvi ceharAhIsamAnyapatyAni vijaaytevaa|| samudbhavadbhAnumayUkhavahnirjAjvalyate tajagatIM smstaam||345||dvaaraadideshessu gRhasya yasya pratyakSarUpA kurute kulAyam // aMbhodharo varSati cettathApi tacchanyatAM yAti ca bhajyate vA // 346 // gate saridrodhasi vA varAhI zAvAnayugmAnapi cetprasUte / / nAMbhodharo muMcati tAvadaMbho yAvatsamujjhayya na te vrajaMti // 347 // // TIkA // vidhAyeti // yadi kRSNapakSI viSThAM vidhAya tAro bhavettadA vRSTi vinihati / yadi varcaH utsRjya vAmaM yAti tadA sumahAMtarmavagraha jaladapratibaMdhakam Aha kathayatItyarthaH // 344 // karotIti // cedyadi varAhI bhuvi nIDaM kurute yadi vA samAnyapatyAni vijAyate tadA jagatI samastA samudbhavaddhAnumayUkhavahnibhiH jAjvalyate // 345 // dvArAdIti // yasya gRhasya dvArAdidezeSu pratyakSarUpA kulAyaM pakSinivAsasthAnaM kurute tadA cedyadi aMbhodharo varSati tathApi tadgRhaM zUnyatAM gacchati bhajyate vA // // 346 // gateti // gate khAte saridrodhasi vA yadi varAhI zAvAnayugmAnviSamasaMkhyAkAnprasate tadA tAvadaMbhodharona varSati yAvatte samujjhayya na vrajati 347 // ||bhaassaa|| zyAmA varSAsamayameM suMdezameM matra karai vamana kare to mahAn vRSTi karai. jo zuSkavRkSameM mUtra bamanakara to tuccha varSA hoya aura jo pApANake Upara kareM to tuSArakI khaMDa khaMDa vRSTi hoya // 343 // vidhAyeti // jo kRSNapakSI vITakarake jemane bhAgameM Aya jAyato vaTikU nAza karai. jo vITa karake vAmabhAgameM Aya jAya to mahAn meghako pratibaMdhaka kahahai . // 344 // karotIti // jo varAhI pRthvImeM apano sthAnakarake samAna apatya pragaTa karai to sUryako kiraNarUpa agni samasta pRthvIkU tApakarai // 345 // dvArAdIti // jA gharake dvArakU Adileke koI sthAnameM podakI apano nivAsa sthAna kare to meghavarSA to karai paraMtu vA gharakU vA sthAnakU sUno karade athavA phUTa jAya girapaDai // 346 // gateti // gartameM nadIko taTapai viSama UnasaMkhyA vAlaka pragaTa karai to jaba tAI ve baccA ur3akarake nahIM calana 1 samutpUrvakAdu gurAzcahala ityapratyaye tatkarotIti NiciM samAse'naniti lyapi siddhaM tadapekSayA samusRjyeti pAThaH sugamaH / 2 antarbhAvitaNyartho'tra jvaliH / For Private And Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute dhAnyaniSpattiprakaraNam / (205) prAsAdazailadrumakoTareSu tuMgeSu cAnyeSu vidhAya nIDam // prasUyate yadyasamairapatyaiH zyAmA tadaMbho bhavati prabhUtam // // 348 // iti vRSTiprakaraNam // 16 // AkhyAsyAmo dhAnyaniSpattihetoryabAhakSaM proktamAyenimittam // jJAte tasmibrahmaputrIrute'sminkartuM zakyaH kena kasyopakAraH // 349 // dhAnyAnAhuH kecidaSTAdazAsmisteSAM madhyAyasya yAvaMti saMti // tAvadbhedAH kuDyarekhAdibhiryastisro'pyurvyastena smygvidheyaaH||350|| ||ttiikaa // prAsAdeti / / prAsAdazailaTThamakoTareSviti prAsAdo devabhUpAnAM gRhaM zailaH parvataH drumakoTarANi prasiddhAni eSu anyeSvapi ca tuMgeSu nIDaM vidhAya yadi zyAmAasamaiH apatyaiH prasUyate tadA prabhUtamaMbhaH syAt / / 348 / / iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjadIkAyAM podakIrute vRSTiprakaraNam // 16 // AkhyAsyAma iti // brahmaputrIrute dhAnyaniSpatti hetorAdyaiH munibhiH yAdRzaM nimittaM proktaM tAdRgvayaM AkhyAsyAmaH / tasmijJAte sati kaiH kasyopakAraH kartuM na shkyHnetishessH||349||dhaanyaaniiti||asmilloke kecidaSTAdaza dhAnyAnyAhuH tAni // bhaassaa|| lageM taba tAI megha nahIM varSe // 347 // prAsAdeti // devamaMdira, rAjanako ghara parvata, vRkSakI koTarA inameM aurabhI UMce sthAna tinameM apano ghara karake podakI jo viSamaputra prakaTa karai to bahuta jala va // 348 / / iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATI kAyAM podakIrute vRSTiprakaraNaM SoDazam // 16 // AkhyAsyAma iti // brahmaputrIke zabdameM dhAnyakI siddhike kAraNa Adyamuninane jaiso nimitta kahyohai taisohI hama kahaihaiM. tAkU jAnanese sabako upakAra karabe yogya hoya hai // // 349 ||dhaanyaaniiti / / yA lokameM koI aThora dhAnya kahaiM haiM. kaunase he so kahaiM haiM For Private And Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (206 ) vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / pratyekamurvIzakaleSu teSu mukhya krmennaakhildhaanymussttim|| kSipetato gacchati yatra tArI niSpadyate tanniyamena dhAnyam 351 // triSu kSipedekamilAtaleSu dhAnyaM tato dakSiNage vihaMge // pUrvotamadhyoptataduttaroptadhAnasya vRddhiH prathamAdibhUSu // 352 // zubhasvarA tAragatirvarAhI bhasmAtha vA rohati dgdhvRkssm|| surakSitasyApi bhavetkuto'pi pakvasya dhAnyasya tadagnidAhaH || 353 // // TIkA // cemAni capalaH 1 harimaMthakaH 2 turiH 3 masUriH 4kulatthaH 5 godhUmaH 6 valla 7 zAliH 8 javaH 9 kodravaH 10 rAlaH 11 tilaH 12 muddraH 13 mASaH 14 atasi: 15 tripuTakaM 16 mukuTaH 17 kaMguH 18 kApi caturviMzatidhAnyAnyuktAni vanodbhavAnyanyAni bahUni saMti teSAM madhyAdyasya puruSasya yAvaMti tena zAkunikena tAvadbhedAH tisro pyurvyaH kuDyarekhAdicihneriti kuDyaM nAma bhittiH rekhA pratItA AdizabdAdanyeSAM parigrahaH cihnaH tallakSmabhiH smygvidheyaaH|| 350 // pratyekamiti teSu pRthvIzakale mukhyakrameNa pratyekaM dhAnyamuSTiM kSipettato yatra tArA gacchati tanniyamena dhAnyaM niSpadyate // 351 | | triSviti / / ilAtaleSu triSu ekaM dhAnyaM kSipettataH tadanaMtaraM dakSiNage vihaMge prathamAdibhUSu pUrvoptamadhyotataduttaroptadhAnyasya vRddhiriti pUrvamutaM bhUmau kSiptaM madhye yaduptamevaM taduttaroptaM yaddhAnyaM tasya vRddhiH jJeyA / prathamabhUmau tArayA prathamoptaM dvitIyabhUmau madhyotaMtRtIyabhUmau taduttaroptaM dhAnyaM bhavatIti tAtparyArthaH // 252 // zubha iti // yadA zubhasvarA tAragatirvarAhI bhasma yadi vA // bhASA // 0 capala 1 harimaMdhaka 2 tuvari 3 masUri 4 kulattha 5 gohUM 6 bala 7 zAli 8 jaba 9 kodravA 1 rAla 11 tila 12 mudga 13 mASa 14 atasI 15 tripuTaka 16 makuTa 17 kaMgu 18 ye aThAre haiM koI cauvIsadhAnya kaheM haiM. aura vanameM huye dhAnya bahuta haiM. unake madhya meM puruSake jitane haiM utane zakunI karake bheda tInoM pRthvI kI bhItameM rekhA yA aura cihnakarano yogya haiM // 350 // pratyekamiti // vA saba pRthvI meM eka ekameM dhAnyarkA muSTI DAlai tA pIche jahAM taaraa| hoyakara gamana karai tahAM tahAM to niyamakarake dhAnya hoya || 351 // triSviti // pRthvIke tInoM bhAgameM eka dhAnya DAlai tA pIche vihaMga dakSiNa meM gamana kareM to prathamabhUmimeM bIjava yo hoya aura zyAmA tArA hoya to prathamadhAnya prathamameM hoya aura dUsarI bhUmi meM boyepachei dakSiNA hoya to dUsare meM dUsare hoya tIsaremeM bAteM pIche hoya || 312 || zubha iti // For Private And Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 207 ) podakIrute dhAnya niSpattiprakaraNam / tArApi bhUtvA yadi yAti dIptaM viruddhabhAvA zakunaikadevI || tadeti pRthvIzaDhutAzacaurairutsAdyate zasyamavAtavRddhi // 354 // kITajagdhamaphalAMkurazAkhaM zAkhinaM zrayati dakSiNagApi // podakI yadi tadA khalu dhAnyaM bhakSayaMti zalabhAkhuzukAdyAH || 355 || dakSiNe raTati gacchati vAmaM dIptamAzrayati karmavi pAkAt | pAMDavI yadi tadA niyamena vrIhayaH samupayati na pAkam // 356 // pUrNotpattiH pUrNayA tArayA syAdaddheotpattiM tvarddhatArA bravIti // dhAnyasya syAdrAmayA sarvanAzastasya tvarddhanAzayatyarddhavAmA // 357 // // TIkA // dagdhavRkSamadhirohati tadA surakSitasyApi pakkasya dhAnyasya abhito dAhaH syAt // || 353 || tArApIti / yadi viruddhabhAvA zakunaikadevI tArApi bhUtvA dIptaM sthalaM yAti pRthvIzatAzacauraiH avAptavRddhi zasyamutsAdyate dUrIkriyate // 354 // kITa iti || yadi dakSiNagApi podakI kITajagdhaM aphalAMkurazAkhaM phalAMkurazAkhA varjitaM zAkhinaM zrayati tadA zalabhAkhuzukAdyA iti zalabhAH tIDI iti prasiddhAH AkhavaH mUSakAH zukAdyAH pratItAH khalu nizvayena dhAnyaM bhakSayaMti // 355 // dakSiNa iti // yadi podakI dakSiNe raTati karmavipAkAdIptaM vAmaM sthAnaM Azrayati tadA niyamena vrIhayaH na pAkaM samupayati / / 356 // pUrNeti // pUrNayA tArayA pUrNotpattiH dhAnyasya syAt / ardhotpatti ardhatArA bravIti vAmayA dhAnya // bhASA // jo zubha zabdakara jemanI calI jAya aura bhasmA hoya dagdhavRkSake Upara jAya baiThe to khUba rakSA jAkI hoya rahI hoya pakohuyo dhAnya hoya to agnikara jara jAya // 353 // tArApIti // jo podakI viruddhabhAva hoya phira tArA bhI hoya karake dIptasthAnameM Aya jAya to rAjA karake agnikarake caura karake dhAnyakI vRddhi nAza kare || 354 // kITa iti // jo podakI jaimanI bhI hoya kIDAko khAyo phala aMkura zAkhA rahita vRkSapai sthita hoya to TIDI mUsAsUM yA inakUM Adile jantu nizcayahI dhAnyakUM bhakSaNa kareM jo podakI jemane bhAgameM zabda kare koI karma phalasUM vAmameM hoya niyama karake cAvala paripakka nahIM hoya~ // 356 // pUrNa iti // // 395 // dakSiNa iti // dIptasthAna meM sthita hoya to jo zyAmA dakSiNabhAgameM For Private And Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (208) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| saumyAravA bhUtritaye'pi bhUtvA tArA nitAntaM strayati prazA ntam // syAduddhataikApi yadA nivRttau zasyaM bhavedbhariphalaM tadAnIm // 358 // syAduddhatA yadyavanitraye'pi nivRttikAle yadi dakSiNA tt| siddho'pi yuktArthatayA parArthoM vrIhirbahuvrIhisamAsavapsyAt // 359 // iti dhAnyaniSpattiprakaraNaM saptadazam // 17 // paNyaM samargha yapi vAmaharSabhAvIti ysmaadvgmymett|| brUmo'tha yatrAvagatesamastAkRtArthatAsyAdaNijAM gRhe'pi // 36 // ||ttiikaa|| sya sarvanAzaH syAt / arddhavAmA punaH arddhazasyaM nAzayati // 357 // saumyAraveti // yadi bhUtritaye'pi saumyAravA bhUtvA tArA nitAMtaM prazAMtaM zrayati yadA nivRttau utaikApi syAt tadA zasyaM bhUriphalaMbhavet // 358 // syAditi // padhavanitraye'pi uddhRtA syAt yadi punaH nivRttikAle dakSiNA syAt tadA yuktArthatayApi siddho'pi trIhiH padArthaH syAt / kiMvat bahuvrIhisamAsavat // 359 // iti zatruJjayakaramocanAdimukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyA~ vasaMtarAjadIkAyAM podakIrute dhAnyaniSpattiprakaraNaM sptdshm||17|| paNyamiti // paNyaM krayANakaM samargha svalpamUlyaM yadi vA maharSa bahumUlyaMbhAvIti yasmAdavagamyate tadrUmaH // yathAti asmaeNilloke yasminnavagate sati vaNijAM gRhe'pi // bhaassaa|| pUrNa hoya to dhAnyakI pUrNa utpatti hoya.jo arddhatArA hoya to ardhadhAnyakI utpatti hoya aura vAma hoya to sarva dhAnyako nAza hoya. aura arddhavAmA hoya to ardha annako nAza hoya // 357 / / saumyAraveti // jo tInoM pR meM saumya zabda kara nirantara zAMtasthAnameM sthita hoya jo nivRttimeM uddhRtA hoya to anna bahuta phalavAn hoya // 358 // syAditi // jo zyAmA tInoM pRthvImeM utA hoya jo phira nivRttikAlameM dakSiNA hoya to yogyatAsaM siddha bhI hoya gayo brIhi anna cAvala tobhI parArthahI hoya svArthameM nahIM hoya // 359 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM . podakIrute dhAnyaniSpattiprakaraNaMsaptadazam // 17 // paNyAmiti // jo vastu kharIdanI hai vo vastu maha~gI hoyagI vA sastI hogI ye For Private And Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . podakIrute smprmhrssprkrnnm| (209) paNyasya yasyocarite'rthavAkye pradakSiNIbhUya vihAya dIptam / / zyAmA samArohati pAdapA maharghatA tasya bhavatyabhISTam / / // 361 // adakSiNAyAM zakunaikadevyAM samarghatAM paNyadhanaM prayAti // sA cetpradIptaM zrayate kathaMcitpaNyaM tadAnI labhate na kiMcit // 362 // pradakSiNAnAM gaNanA bhavedyA bhAMDasya tAvadguNamarghamAhuH // brajati tAvadgaNanAstu vAmA vadaMti tAvadgaNamadhapAtam // 363 // viNmUtrarUkSadhvanikAyakaMpasvapicchasaMtroTanakAriNI yA // sA pAMDavI durlabhamadhyavazyaM dhAnyaM samardha kurute'timAtram // 364 // // TIkA // samatA kRtArthatA syAt // 360 // paNyasyeti // yasya paNyasya arthavAkye u. cArate podakI pradakSiNIbhUya dIptaM vihAya pAdapAgraM samArohati tasya maharghatA abhISTaM bhavati // 361 // adakSiNAyAmiti // adakSiNAyAM zakunaikadevyAM paNyadhanaM samarthatA prayAti / sA cetpradIptaM pradezaM zrayate tadAnI na kiMcitpaNyaM lbhyte||362|| pradakSiNAnAmiti // yA gaNanA pradakSiNAnAM bhavet tAvadguNaM bhAMDasya arvamAhuH / tu punaH yadi tAvadgaNanA vAmA vrajati tadA tAvadguNam ardhapAtamAhuH // 363 // viNmUtreti // viNmUtrarUkSadhvanikAyakaMpasvapicchasaMtroTanakAriNI yA pAMDavI sA // bhASA // jAse jAnejAya hai so ye hama kahehaiM. aura yA lokameM ye jAnanese vaNiAna ke ghara kRtArthatA hoyahai // 360 // paNyasyati / / jA vastuko arthavAkya uccAraNa kara phira po. dakI dakSiNAvarta hoyakara dIptasthAnakU choDa vRkSake agrabhAgameM jAya baiThe to vo vastu maha~gI hoya. // 361 // adakSiNAyAmiti / / jo vAmA hoya jAya to vo vastu sastI hoya. vohI jo pradIptadezameM sthita hoya, to maha~gI bhI na hoya sastIbhI nahIM hoya // 362 // pradakSiNAnAmiti // dakSiNAvarta pakSInake zabdakI jitanI gaNanA hoya titane hI guNa vA vastumeM hAya aura vAmA podakIko jitanI gaNanA hoya utanehI guNa vA vastumeM pAta kahahaiM // 363 // viNmUtreti // viTU mUtra rUkho zabda dehako kaMpana apanI pUMchako ukhADano ina Acara For Private And Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 210 ) vasaMtarAjazAkune - saptamo vargaH / vibhajya bhUmitritayaM krameNa teSu kSipetpaNyalavAnsamastAn // tasyArdhahAniH khalu yatra vAmA mahaghetA tasya tu yatra tArA || 365 // vAmAravA dakSiNataH prayAti zyAmA zAMtaM sevate cetpradezam // puMsAM yasminsaMgRhIte hRdisthe taM krINIyAdikrayArthe padArtham // 366 // iti po0 samardhama0 pra0 // 18 // AyurvarSazataM hi viMzatiyutaM prAyo narANAM bhavennyastaM taddharaNItrayaM trigaNitaM yatrAvanau dakSiNA || tAvadvatsaramAyuriSTamuditaM dIpte'tra duHkhapradaM bhUmau yatra gatA paratra maraNaM varSeSu teSvAdizet 367 // TIkA // durlabhamapi dhAnyamavazyaM samardhI kurute atimAtramatizayenetyarthaH // 364 // vibhajyeti // bhUmitritayaM vibhajya krameNa teSu paNyalavAnsamastAna kSipeta khalu nizcayena yasya vAmA tasyArdhahAniH / yasya tArA tasya maharghatA syAt // 365 // vAmeti // yA podakI vAmAravA dakSiNena prayAti cetpradezaM zatiM sevate tadA puMsAM nRNAM saMgRhIte hRdisthe yasminpadArtha taM vikrayArtha padArtha kriNIyAt // 366 // zatruMjayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdra viracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute samardhamahardhaprakaraNamaSTAdazam // 18 // Ayuriti // prAyo mAnuSe viMzatiyutaM varSazatamAyurbhavet tatrigaNitaM dharaNItrayaM nyastaM bhavati yatrAvanau dakSiNA syAt tAvadvatsaramAyuriSTamuditam / dIpte atra iti // bhASA // kUM karatI hoya aisI podakI durlabha vAnyakUM avazya atyaMta sasto karahai // 364 // di bhajyeti // tIna bhUmInako vibhAga karake una bhUmInameM saba vastunake kaNA lekara DAla de phira jAke podakI bAmA hoya tA vastukI hAni hoya aura jAke zyAmA jemanI hoya tAkI mahatA hoya // 365 // vAmeti // jo podakI vAmameM zabdakara dakSiNameM Aya jo zAMtadezameM sthita hoya to puruSanake saMgraha kiyo padArtha manameM becavekUM karato hoya to becadeve // 266 // itizrIvasaMtarAjabhASATIkAyAMpoda kI rutesamardha maharghaprakaraNamaSTAdazam // 18 // // Ayuriti // manuSyakI ekasau bIsavarSakI Ayu hai tAkI tIna pRthvI cAlIsacAlIsa varSakI karanI. jA pRthvImeM tArA dakSiNa hoya utane varSakI Ayu jAnanI aura daptibhUmimeM hoyato duHkha For Private And Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute jIvitamaraNaprakaraNam / (111) rukzastraghAtAdinipIDitAnAM bamo'dhunAjIvitajIvanAzau // yathAdizetpAMDavikAprasAdAdAzcaryamutpAdayate mnussyH368|| kimeSa jIviSyati pRcchayamAne prANI ciraM jIvati dakSiNAyAm // mariSyatItyeSa tu pRcchayamAne prANI ciraM jIvati coddhRtAyAm // 369 // yA vAmagA toraNasaMniveze tArA nu yA yAti nivRttikAle // jijIviSU mArayate dhruvaM sA maiva dhruvaM jIvayate mumUrSum // 370 // vAmA ceSTA vAmato yAnamasyA dIptaM sthAnaM bhASaNaM dakSiNena // bhakSyotsargoM vRkSatazcAvaroho viSTAmUtraM pakSiNA vipralaMbhaH // 371 // ||ttiikaa // duHkhapradaM bhavati ! yatrAparatra bhUmau gatA teSu varSeSu maraNamAdizet // 367 // magiti yathA pAMDavikA Adizet tathA rukzastraghAtAdinipIDitAnAM jIvitajIvanAzI vayaM brUmaH yatprasAdAnmanuSyaH AzcaryamutpAdayate // 368 // kimeSeti // kimeSa jIviSyatIti pRcchayamAne podakI dakSiNAyAM tadA prANI ciraM jIvati / tu punaH eSa mariSyatIti pRcchayamAne podakI uddhRtAyAM tadA prANI ciraM jiivti||369|| yA vAmeti // toraNasaMniveze yA vAmagA bhavati tu punaH nivRttikAle yA tArA yAti sA dhruvaM jijIviSU mArayate saiva dhruvaM mumUrSu jIvayate // 370 // vAmeti // vAmacaMTA vAmato yAnamasyA devyAH dIpte sthale sthAna sthitiH dakSiNena bhASaNaM zabdaH || bhaassaa|| kI debevArI jAnanI inate nyArIbI bhUmimeM tArA hoya to unavarSanameM maraNa kahano // 367 // rugiti // jaiso pAMDavikA kahaihai taisohI rogazastravAtAdikanakara pIDAyamAna hoya rahai tinako jIvananAza hama kahaihaiM jAkI kRpAte manuSya Azcarya pragaTakarai // 368 // kimeSaDati // ye kahA jIvego aise pUche taba podakI dakSiNA hoya to prANI cirakAlatAI jIve ye mara jAyago aiso prazna kare taba podakI udRtA hoya to prANI cirakAla tAI jIvai / / 369 // yA vAmageti // toraNake pravezameM jo vAmagA hoya aura nivRtti hotIsamayatArA hoya to nizcayahI jIbakI icchA jAdU hoya tAya to mArai ora vohI zyAmA marabekaM jAkaM icchA hoya tAya jivAve // 370 // vAmeti // pAdakIkI AmaceSTA hoya, vAmamAUM dIptasthAnameM For Private And Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 112) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| nAzabAsau mUrddhadehaprakaMpAdadhomukhaM vetyamUni krameNa // zAMtAzeSavyAdhibAdhAnubaMdha dIrgha kAlaM jIvayaMte mumuurssum372|| yugmam // tArA strINAM vyAdhinAzaM vidhatte vAmA mRtyu dIrghatAM vA gadasya // zAMte prazne zAMtidaM zAMtameva prazne dIte zobhanaM syAtpradIptam // 373 // AmayanAzanamauSadhametatpRSTa iti pratilomagatiryA // haMti rujaM sarujo'cirataH sA praznaviparyayatastvanulomA // 374 // ||ttiikaa|| bhakSyotsau~ vRkSatacAvarohaH viSThAmUtraM pakSiNA vipralaMbhaH viyogaH // 371 // nAzeti // nAzavAsau mUrdhadehaprakaMpau adhomukhaM vetyamani ceSTAvizeSANi syuH tadA zAMtAzeSavyAdhivAdhAnubaMdhamiti zAMtA azeSAH samastAH vyAdhivAdhAyAH anubaMdhAH paraMparA yatra sa tathA asau mumUrSuH vidIrgha kAlaM jIvati // 372 // yugmam // tAreti // tArA strINAM vyAdhinAzaM vidhatte vAmA mRtyuM vA gadasya dIrghato zAMtaprazna zAMtidaM zAMtameva syAdIpte prazne dIptameva zobhanam // 373 // Amayeti // Ama. yanAzanamauSadhametat iti pRSThe yA pratilomagatiH sA sarujo'piacirataH rujaM haMti praznaviparyayatastu anulomA shubhaa|| 374 // // bhaassaa|| jAya aura dakSiNamAUM zabdakara aura bhakSyavastuko tyAgakare aura vRkSapesa utarata: hoya aura viTmUtrakare aura pakSI karake viyoga hoya // 371 // nAzeti // mastaka aura dehakaMpA nAza aura trAsa ye hoMya aura nIco mukha hoya aura pahale zlokameM cayA kahI te hoya to marabevAlAkI saba vyAdhi aura vAdhA aneka prakArakI zAMta hoya karake dIrghakAlaparyaMta jIve // 372 / / tAroti / / zyAmA tArA hoya to strInakI vyAdhi nAza kare. aura bAmA hoya to mRtyu vA rogakI vRddhi hoya. aura zAMtapraznameM to zAMtazakuna zAMtika debevAro hai. aura dIptapraznameM dIptazakuna zubha hai // 373 // Amayeti // ye auSadha roga nAza karabebArA hai aiso praznakarai taba jo zyAmA pratiloma gamana kare to rogIke roga zIvahI dUra karai. aura jo viparIta praznakarai to jhyAmA anulomA hoya to zubha karai, nahIM to azubha jAnano // 374 // 1 phalitArthakathanamidam / For Private And Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute sukhAdiprakaraNam / ( 213 ) iti podakIrute jIvitamaraNe ekonaviMzatitamaM prakaraNam 19 // atha kathyate zakunirute saukhyAdIni bahuni prakaraNamadhi // kRtyaikamidaM yasmAttAni laghUni dvipathikaH // 375 // sukhA-. vahA maitri bhaviSyatIti prazne kRte dakSiNagA sukhAya // duHkhAtyayo maitri bhaviSyatItiM prazre'pi duHkhaM vinihati saiva // // 376 // klezo'dhunA makSu vinaMkSyatIti prazre'nulomA sukhadAna vAmA // adyApi me duHkhamudeSyatIti prazre vitArA sukhadA na tArA // 377 // // TIkA // iti zatruMjayakaramocanAdisukRtakA rimahopAdhyAyazrIbhAnucadraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrute jIvita maraNaprakaraNa mekonaviMzatitamam // 19 // atheti // pUrvaprakaraNakathanAnaMtaraM ekamakaraNamadhikRtya zakunirute saukhyAdIni bahUni kathyate yasmAttAni pUrvoktAni laghUni prakaraNAni dvipathikaH chaMdaH // 375 // sukhAvaheti // idaM vastu me sukhAvahaM bhaviSyatIti prazne dakSiNagA sukhAya bhavati duHkhAtyayo duHkhAbhAvo mama bhaviSyatIti prazne saiva pradakSiNA duHkhaM vinihanti // 376 // kleza iti // adhunA mama klezaH maMkSu zIghraM vinazyatIti prazne anulomA mukhadA bhavati na vAmA adyApi me duHkhamudeSyatIti prazne vitArA sukhadA na taaraa377|| // bhASA // iti zrI jaTAzaMkaratanayazrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM podakIrute jIvitamaraNamekonaviMzatitamaM prakaraNam // 19 // atheti // yA podakI stanAma prakaraNameM bahutase saukhyAdika kahai haiM, aba pahale kahaAye je sukhAdika tehI laghuprakaraNa // yaha zloka meM dvipathika chaMdakarake kahaiM haiM // 375 // sukhAvaheti // ye vastu vA maitrI mokUM sukhakI devevArI hoyagI aiso prazna kare taba jo zyAmA dakSiNameM hoya to sukha kare, aura mokUM duHkhako abhAva hoyago aiso praznakarai to bhI pradakSiNA hoya to duHkhakUM dUrakare // 376 // kkeza iti // aba mero kleza zIghrahI miTaigo aiso prazna kareM taba anulomA zyAmA sukhakI debevAlI hai. aura vAmA sukhakUM nahIM deve hai aura abhI mokUM duHkha hoyago aiso prazna kare to poTakI vitArA hoyeM to sukha deve. aura jo tArA hoya to sukha nahIM deve // 377 // For Private And Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (214) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| lAbho'bhISTaM syAdavazyaM mameti prazne tArA lAbhadA naiva vAmA ||kaarye muSminAsti lAbho mameti prazne vAmA lAbhadA nAnulomA ||378||vaamsvraa dakSiNagA nijena saMyujyamAnA zakuniH pumAMsam // janena saMyojayati priyeNa viyojayatyuktaviparyayeNa // 379 / / syAvANijye tArayA bhUri lAbho lAbhAbhAvovAmayA tatra ca syAt ||taaraa labdhyai sevayAdravyalipsorvAmA zyAmA niSphalAM vakti sevaam||380||vaamaarvaa zobhanaceSTitA ca karoti tArAbhimatArthalAbham // duzceSTitA dakSiNanAdinI ca vAmA ca kAmAnvinihaMti sarvAn // 28 // ||ttiikaa // lAbha iti // mamAbhISTo lAbhaH avazyaM syAditi prazne tArA lAbhadA bhavati naiva vaamaa|tthaa amuSminkAryemama lAbho nAstIti prazne vAmA laabhdaanaanulomaa||378|| vAmasvareti / / vAmasvarA dakSiNagA nijena puMsA saMyujyamAnA zakuniH pumAMsaM priyeNa janena saMyojayati uktaviparyayeNa viyojayati // 379 // syAditi // vANijyaprazne tArayA bhUrilAbho vANijye syAt vAmayA tatra lAbhAbhAvaHsyAt sevAprazne sevayA vyalipsoH puMsaH tArA labdhyai syAt vAmA zyAmA niSphalAM sevAM vakti // 3805 vAmAraveti // vAmAravAM zobhanaceSTitA vA tArA abhimatArthasiddhiM karoti duzceSTitA // bhASA / / lAbha iti // mokU abhISTa lAbha avazya hoyago aisA praznakara to tArA sukha deva yAmA hotra to nahIM kara aurayA kAryameM mokaM lAbha nahIM hai aiso praznakarai vAmA lAbha deve aura anulomA nahIM deve|| // 378 // vAmasvareti // vAmasvarAdakSiNameM gamanakara apane puruSakarayukta hoya to puruSa pyAre jananakarasaMyoga karAve aura dakSiNasvarA vAmA hoya to nijajananako viyoga karAtre / / / / 379 // syAditi // jo vANijyako prazna hoya aura podakI tArA hoya to bahuta lAbhapUrvaka vANijya hoya. jo vAmA hoya to lAbhako abhAva hoya jo sevAke praznameM sevAkarake dravyakI vAJchAvAn puruSakU tArA hoya to lAbha karai. jo vAmA hoya to sevA niSphala hoya // 380 // vAmAravati // va mAravA hoya aura suMdara ceSTAkaratI hoya For Private And Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute mukhaadiprkrnnm| (215) zyAmAnukUlyAya parasparasya pradakSiNAM svAmisahAyayoH syAt // tayozca bhinna hadi zaMkyamAne bhedAya tArA na punarvitArA // 382 // pradakSiNAyAM paracakramugramAyAti nAyAti taduddhatAyAm // syAdakSiNAyAmapi susvarAyAM vAtavaM navAgamanaM ripUNAm // 383 // tArA bhavettoraNasaMnidhAne nivartane vAmagatistatazca // zyAmA yadi syAtpunareva tArA stokaM tadAgatya nivartate'riH // 384 // // TIkA / / dakSiNanAdinI vA vAmA sarvAnkAmAnvinihati // 381 // zyAmeti // parasparaMNa pradakSiNA zyAmAsvAmisahAyayorAnukUlyAya bhavati tayoHsvAmisahAyayoH hRdi bhinne zaMkyamAne tArA bhedAya bhavati punarvitArA abhedAya syAdityarthaH // 382 // pradakSiNAyAmiti // paracakrAgamanapRcchAyAM mugraM paracakraM pradakSiNAyAmAyAti uddhatAyAM punaH nAyAti musvarAyAM dakSiNAyAmapi vAtaiva syAt ripUNAM natvAgamanam / / // 383 // tAreti // ripunivartanapRcchAyAM toraNasanidhAne tArAsyAttatazca nivartane vAmagatiH yadi punareva tArA syAttadA stokaM mArgamAgatya ripuH nivartate // 384!! // bhASA // vA tArA hoya to vAMchita arthakI siddhi hoya aura duSTaceSTAkaratI hoya dakSiNamAUM zabda karatI hoya vA vAmA hoya to saMpUrNa kAmanakU nAza karai // 381 // zyAmeti // zyAmA paraspara dakSiNA hoya to svAmI aura sahAyI donoM ke anukUlake artha hoya aura svAmI sahAyIke manameM bhedakI zaMkA hoya. jo zyAmA tArA hoya to bheda jAnano jo vitArA hoya to abheda jAnano // 382 // pradakSiNAyAmiti // zatranake cakrake AgamanameM prazna hoya aura jo zyAmA pradakSiNA AyajAya to ugrazatranakI senAko Agamana kahano. aura jo uddhatA hoya to phira nahIM AvegI aiso kahano. aura suMdarasvara karatI hoya aura dakSiNAhoya tobhI korI vArtAhI jAnanI. aura zatrUnako Agamana nahIM hoya // 383 / / tAreti // vairIke nivRtta hoyabeke praznameM zyAmA toraNake pAsa tArA hoya phira bagadatI biriyAM vAmagati hoya phira tArA hoyajAya to bairI mArgameM Ayakarake pIcho bagada jAya // 384 / / For Private And Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (216) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| dviSadbhaye satyarinAzamAha viruddhcessttaasthitiyaanshbdaiH|| trAsaM ca sarva dvipadAgamotthaM dhanurdharI haMti dhnurdhriiv||38|| kRtvA svaraM yadyapasavyabhAge savyaM ca gatvA zrayati prdiiptm|| dhanurdharI cauryasamudyatAnAM tattaskarANAM kurute'pakAram // // 386 // prAmAdighAtodhamagograhAdikAtikasthesatitaskarANAm // pUrvoditaM siddhividhAyi tasmAdanyAdRzaM syAdasamIpage tu // 387 // adakSiNAM dakSiNato raTaMtI pRSTe ca tArAMzakunaikadevIm // vipazcitazcaurahate gavAdau pratyAgamAya pratipAdayati // 388 // // TIkA // dviSadbhaya iti / / dviSadbhaye sati viruddhaceSTAsthitivAmazabdaiH podakI auranAzamAha dviSadAgamotyaM sarva trAsaM pUrvoktaceSTAdibhiH dhanurdharIva haMti ||385||kRtveti // ya. di apasavyabhAge svaraM kRtvA savyaM ca bhAgaM gatvA pradIptamAzrayati evaMvidhA dhanurdharI cauryasamudyatAnAM taskarANAmapakAraM kurute // 386 // prAmAditi // grAmAdighAtodyamagograhAdikArye aMtikasthe samIpasthe sati taskarANAM pUrvoditaM siddhividhAyi bhavati asamIpage tu kArye anyAdRzaM siddhividhAyi syAt // 387 // adakSiNamiti // dakSiNato raTaMtImadakSiNAM pRSTe ca tArAM zakunaikadevI caurahate gavAdau vi ||bhaassaa|| dviSadbhaya iti // vairInake bhayake praznameM zyAmA viruddhaceSTA karai viruddhasthAnameM hoya bAmazabda kareM to vairInako nAza kareM, aura vairIkI AyabekI sunake huyo jo saba trAsa tAkU nAza karai hai // 385 // kRtveti // jo jemane bhAgameM zabdakarake vAmabhAgameM jAyakarake daptisthAnameM sthita hoya to corImeM udyukta hoyarahai. tina cauranako apakAra karai // 286 // grAmAditi // prAmAdika vAta udyama gozAlAdika kAryameM jo zyAmA pAsameM sthita hoya to cauranakI siddhi karai. aura jo pAsa nahIM hoya to kAryoM coravinA auranakI siddhi karai // 387 // adakSiNAmiti // dakSiNameM zabda karatI hoya aura vAmA hoya ora pIThapIche tArA hoya to caura legayo hoya gau kaM Adile pazu tine pIche Ayabeke liye kahano // 388 // For Private And Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate mukhAdiprakaraNam / (217) tatkAlanIteSu gavAdikeSu kSemAya lAbhArthamayAtrikaH syAt // bhavecca kAlAMtaritApahAre prasthAnazaMsIzakunaH shubhaay389|| vAmataHsRjati yAvataH svarAMstAvatobalavato'tha taskarAn // dakSiNA bhagavatI nu yAvatastAvatastvabhidadhAti durbalAn // // 390 // mArgabhrame'raNyagatasya jAte dhanurdharoM pazyati yena yAMtIm // mArgeNa tenAnusarenmanuSyaH paMthAnamAsAdayate purstaat.|| 391 // nAyaM cauro nizcittaM devadattaH sAdhuHzuddhi lapsyate ceti pRSTe // kRtvA zabdaM dakSiNA brahmaputrI yAyAccettadahyatesau na divye // 392 // // TIkA // pazcitaH pratyAgamAya pratipAdayaMti // 388 // tatkAlaiti / tatkAlanIteSu gavAdikeSu kSemArtha lAbhArthaM ca ayAtrika: syAt ca punararthe kAlAMtaritApahAre prasthAnazaM sI zakunaH zubhAya bhavati // 389 // vAmata iti / / bhagavatI yAvataH svarAnvAmataH sRjati karoti tAvato balavataHtaskarAn abhidadhAti dakSiNena punaH yAvataH svarAkaroti tAvataH durbalAMstaskarAnabhidadhAti // 390 // mArgabhrama iti // araNya gatasya puMsaH mArgabhrame jAte sati pumAn dhanurdharI yAMtI yena pathA pazyati tena pathA manuSyaH anusaregacchet purastAt paMthAnamAsAdayate // 391 // nAyamiti // nA. yaM cauraH nizcitaM devadattaH sAdhuH zuddhiM lapsyate ceti pRSTe yadi zabdaM kRtvA dakSiNA ||bhaassaa|| / tatkAla iti // jo cora gavAdikanakU tatkAla hara karake legayo hoya tI kSemake liye lAbhake liye auravinA gaye vinA Aya jAya aiso kahano aura jo kAlAMtarameM haraNa huye hoMya to gaye te Ave zakuna zubha jAnano // 389 // vAmata iti // podakI jitane svara cAmabhAgate kare utane hI caura balavAn kahe. aura dakSiNabhAgameM jitane svara karai titanehI durbala taskara kahai // 390 // mArgabhrama iti // vanameM gamana kare tAkU jo mArgameM bhrama hoya jAya taba dhanurdharo jA mArga kara gamana karatI dIkhai tAhI mArgameM pIche pIche calyo jAya to agADI mArga milajAya // 391 // nAyamiti ||ye nizcaya caura hai vA sAdhu hai aiso prazna kara taba jo zyAmA zabdakarake dakSiNA hoya to divya zuddha jAnano // 392 // For Private And Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (218) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| muktArAvA yAtivAmA yadarthaM caurasya syAdivyazuddhirna tsy|| vAmAItuM nIyapAnasya tasya zyAmA muktyai syAttu tArA vadhAya // 393 / / AkheTakArtha gamane nRpANAmagocarastheSu mRgeSu tArA // vAmAMtikastheSu yadA tadAnIM patattyavanyAM na shrprhaarH||394 // vAmaravA samupaityapasavyaM pAMDavikA yaditatpravivikSoH // syurvadhabandhanazokarugArtidravyavinAzamRtiprabhRtIni // 395 // savyamupaiti raTatyapasabye pAMDavikA yadi zobhanaceSTA // grAmapurasvagRhaM pravivikSunRtyatu pathikastatkRtakRtyaH // 396 // // TIkA // brahmaputrI cedyAyAt tadAsau divyena dahyate // 392 // muktArAveti // yadarthamiti caurazuddhiprazne yadi muktArAvA vAmA yAti tasya caurasya divyazuddhirna syAt praznAMtare yadi hetuM nIyamAnasya tasya vAmAzyAmA muktyai syAt tArA punaH vadhAya bhavati // 393 // AkheTaka iti // AkheTakArtha mRgayArtha nRpANAM gamane agocarastheSu mRgeSu tArA syAt yadA aMtikastheSu mRgeSu vAmA syAttadAnImavanyAM zaraprahAraH na patati // 394 // vAmaraveti // yadi vAmaravA apasavyaM dakSiNaM samupaiti tatpravivikSoH vadhabaMdhanazokarotidravyavinAzamRtiprabhRtIni syuH // 395 // savyamiti yadi zobhanaceSTA pAMDavikA apasavye dakSiNe raTati savyamupaiti tadA grAmapurasvagRhaM // bhaassaa| muktArAveti // caurakI zuddhi praznameM jo zabdakara vAmA gamana kare to tA caurakI divyazuddhi nahIM jAnanI. aura praznAMtarameM jo kAUkU mArave le jAte hoya tAke zyAmA vAmA Aya jAya to vo Avazyaka chUTajAya aura jo zyAmA tArA hoya jAya to vadhake artha jAnanI / / 393 // AkheTakArthamiti // zikArake liye rAjA gamana kare aura mRga to nahIM dIkhate hAya~ aura zyAmA tArA hoya aura jo samIpa mRga hoya aura zyAmA vAmA hoya to pRthvImeM bANanako prahAra nahIM paDai // 394 // vAmaraveti // jo zyAmA vAmaravA hoya jemane bhAga Aya jAya to pravezakaranevAlekU badha baMdhana zoka roga ati dravyako nAza mRtyu inakU Adile saba hoya // 395 // savyamiti // jo zyAmA zubhaceSTA karatI hoya aura dakSigameM zabda karata vAmabhAgameM Aya jAya to grAmapura apano ghara inameM praveza For Private And Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute yAtrAprakaraNam / (219) pakor3atA syAcchabhadA praveze bhavedvitIyA ta dhanakirtI // sA cettRtIyA zubhakarmapAkA durgA tadA yacchati bhapatitvam // 397 // yA vAsitvA dakSiNena prayAti zyAmA zatiM sthAnamAsevate ca // yogakSemaM kartumicchanmanuSyaH zIghraM tasyAmIzvaraM saMzrayeta // 398 // vidyAtaDAgAlayadhAtuvAdavivAdavazyAMjanakhanyavAdAn // prsthaannikssepnidhaanmNtrdyuutaadikaansaadhytenu'lomaa||399|| praznanizcayakRtaH puruSAye prApnuvaMti zakunasya phalaM te // praSTumeva na vadanti punayete - phalaM na zakunasya labhaMte // 40 // ||ttiikaa| pravivikSuH kRtakRtyaH pathikaH nRtyatu // 396 // ekati // ekoddhRtA praveze zubhadA syAt / tu punaH dvitIyA dharnAddhaka: syAt / yadi zubhakarmapAkA tRtIyA syAttadA bhUpatitvaM yacchati // 397 // yAvAsiveti // yA zyAmAvAsitvA dakSiNena prayAti zAMtaM sthAnaM vA sevate yogakSemamiti aprAptasya prAptiHyogaH prAptasya paripAlanaM kSamaH taM kartumicchanmanuSyaH zIghaM tasyAM gatau satyAm IzvaraM saMzrayet IzvarasmaraNaM kuryaadityrthH|| 398 // vidyati // vidyAtaDAgAlayadhAtuvAdavivAdazyAMjanakhanyavAdAna prasthAnanikSepanidhAnamaMtradyUtAdikAn padArthAn anulomA sAdhayate // 389 // prazna iti // anvayamukhena vyatirekamukhena vA praznaH kAryaH / na kheka // bhaassaa|| kare vo puruSa kRtakRtya hoya nRtya karai // 396 // eketi // jo pravezameM zyAmA ekAnAma pahalI uddhatA hoya to zubhakI debevAlI hoya. phira dvitIyA uddhatA hoya to dhanaRddhikI karabevAlI hoya. aura jo zubhakarmake phalate tRtIyAbhI uddhRtA hoya to pRthvIpatipano deve // 397 // yA vAsitvati // jo zyAmA nivAsakarake dakSiNA hokara calI jAya vA zAMtasthAnameM sevana kare to aprAptavastuko prApti aura prAptavastukI pAlana karano inadonoMnakI icchA karabevAlA puruSa zIghrahI Izvarako smaraNa karai // 398 // vidyati // vidyA, tAlAba, sthAna, dhAtuvAda, vivAda, vazya, aMjana, pRthvI khodano, vAda, prasthAna, nikSepa, nidhAna, maMtra, dyUta inakaM Adi lekara padArtha tine zyAmA anulomA hoya to sAdhana karai // 399 // prazna iti / / praznakarake nizcaya kare haiM je puruSa te zakunako phalaprAta hoyahaiM. jo nahIM For Private And Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (220) vasaMtarAnazAkune-saptamo vrgH| vairAgyakaSTAzrayaNena tAhakkAlabodhAya bhavena yogaH // yadRcchayA bhogabhujAM sukhena yAhANAM zakunAbhiyogaH // ||401||abhyuuhy sarva zakuna vipazcittadanvayAcca vyatirekatazca // atIMdriyo yaH parinizcinoti sa svarNapuSpAM vicinoti pRthvIm // 402 // iti vasaMtarAjazAkune podakIrute sukhAdiprakaraNaM viMzatitamaM samAptam // 20 // pratiprakaraNaM vRttasaMkhyedAnImudIryate / / sarvaprakaraNAnAM ca procyate krmto'bhidhaaH||1|| ||ttiikaa|| kAlamanvayavyatirekAbhyAmitiye praznanizcayakRtaH puruSAste zakunasya phalaM prApnuvaMti ye praSTumeva na vidati te zakunasya phalaM na labhate // 400 // vairAgya iti // vairAgyakaSTAzrayaNena tAdRk traikAlabodhAya na bhavet / yAdRk yadRcchayA bhogabhujA narANAM zakunAbhiyogaH traikAlabodhAya syAt / / 401 // abhyUhyeti // sarva zakunamabhyUhya atIMdriyo yo divyacakSuHvipazcit tadanvayAt vyatirekatazca kArya parinizcinoti sa svarNapuSpAM pRthivIM cinoti // 402 // iti zaQjayakaramocanAdi-mukRtakAri-mahopAdhyAya-zrIbhAnucaMdraviracitAyo vasantarAjaTokAyAM podakIrute mukhAdiprakaraNaM viMzatitamaM samAnam // 20 // pratiprakaraNamiti / idAnI pratiprakaraNaM vRttasaMkhyA udoryate tathA sarvapraka // bhaassaa|| praznakarake nizcaya karaihai te zakunako phala nahIM prApta hoya hai // 400 // vairAgyaM iti // vairAgya karake kaSTa pAya pAya karake bhUta bhaviSya vartamAnako jJAna nahIM hoya hai yadRccAkarake bhogabhoge, tina manuSyanakU zakunayoga kAlikajJAnake jAnabeke liye haiM // 401 // abhyoti jo saMpUrNa zakunanakaM jAnakarake divyacakSu hoya sarvakArya nizcaya kara hai vo vidvAn puruSa zakunanake prabhAvasU svarNake puSpa jAmeM aisI pRthvIkU DhUMDha lehai // iti zrIjaTAzaMkaratanaya-zrIdharaviracitAyAM zrIvasaMtarAjazAkune bhASATI kAyAM podakIrate mukhAdiprakaraNaM viMzatitamaM samAptam // 20 // pratiprakaraNAmiti // yA saptamavargameM je bIsa prakaraNa tinake nAma aura prakaraNa prakaraNake For Private And Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute vRttaprakaraNam / ( 221 ) vRttadvAtriMzatA pUrvamadhivAsanasaMjJakam // dvitIyaM zAMtadItAkhyaM vRttaiH SoDazabhiH smRtam // 2 // syAtpaMcadazabhirvRttaistRtIyaM ca svarAbhidham // caturthe zubhaceSTAkhye vRttAnyuktAni SoDaza // 3 // vRttAnyazubhaceSTAkhye paMcame paMcaviMzatiH // gatiprakaraNaM SaSTaM paMcaviMzativRttakam // 4 // ukta yAtrApravezAdau saptame ca dvispttiH|| uktAni haMsacArAkhye vRttAni dvAdazASTame // 5 // rAjyAbhiSekasaMjJe'STau vRttAni navame tathA || dazame viMzatiH SaT ca saMdhivigrahanAmake // 6 // ekAdaze vivAhAkhye proktA tryadhikaviMzatiH // garbhaprakaraNe proktA dvAdaze vRttaviMzatiH // 7 // // TIkA // raNAnAM kramataH abhiyAH procyate // 1 // vRtteti // AdyamadhivAsanasaMjJaM prakaraNaM vRdvAtriMzatA syAt dvitIyaM zAMtadIptAkhyaM SoDazabhiH vRttaiH smRtam // 2 // syAditi // tRtIyaM svarAbhidhaM paMcadazabhiH vRttaiH syAt zubhaceSTAkhye caturthe prakaraNe SoDaza vRttAnyuktAni // 3 // vRttAnIti ca azubhaceSTAkhye paMcame prakaraNe paMcaviMzativRttAni syuH gatiprakaraNaM SaSThaM paMcavizativRttakaM bhavati // 4 // ukteti // yAtrAprave zAdI saptamedisatatiH vRttAnAm uktA aSTame haMsacArAkhye dvAdaza vRttAni uktAni // // 5 // rAjyeti // rAjyAbhiSekasaMjJAkhye navame aSTau vRttAni syuH saMdhivigrahanAmani dazame prakaraNe viMzatiH SaT ca vRttAni syuH // 6 // eketi // ekAdaze vivAhAkhye vR // bhASA // lokasaMkhyA aba kaheM haiM // 1 // vRtteti // prathama adhivAsananAma prakaraNa vAmeM battIsa zloka haiM, dUsarI zAMtadatinAma prakaraNa tAmeM solaha zlokaM kahe haiM // 2 // syAditi // tIsaro svaranAmprakaraNa tAmeM paMdraha zloka hai. cautho zubhaceSTAnAma tAmeM solaha zloka haiM // 3 // vRttAnIti // azubha ceSTA nAma paMcamaprakaraNa tAmeM paccIsa zloka haiM. chaTho gatiprakaraNa tAmeM paccIsa zloka hai // 4 // ukteti // sAtamo yAtrApravezAdi prakaraNa tAmeM bAraha zloka haiM // 5 // rAjyoti // naumo rAjyAbhiSeka nAma vivAhaprakaraNa tAmeM ATha zloka haiM dazamo vigrahanAma tArne chabbIsa zloka haiM || 6 || ekAdaza iti // gyAramo prakaraNa tAmeM teIsazloka haiM For Private And Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (222) vasaMtarAjazAkune-saptamo vrgH| gamanAgamanAhAne tvekAdaza trayodaze // dazapaMca ca vRttAni yAtrAsaMjJe caturdaze // 8 // vRttAni satyasatyAkhye nava paMca daze tthaa|| vRSTiprakaraNe viMzatyathai dvau SoDaze punaH // 9 // ekAdaza saptadaze dhAnyaniSpattinAmani // arghaprakaraNe sapta vRttAnyaSTAdaze tathA // 10 // vRttAnyekonaviMze tu sapta jIvitasaMjJake // syurvizatitame tvaSTau vizatizca sukhAbhidhe // 11 // // TIkA / / tAnAM tryadhikaviMzatiH proktA dvAdaze garbhaprakaraNe vRttaviMzatirbhavati // 7 // gama neti // gamanAgamanAkhye trayodaze prakaraNe ekAdazavRttAni syuH yAtrAsaMjJe caturdaze prakaraNe paMcadaza vRttAni syuH // 8 // vRttAnIti // satyasatyAkhye paMcadaze nava vRttAni tathA SoDaze dRSTisaMjJe vRttAnAM dvAviMzatiH syAt // 9 // ekAdaza iti // dhAnyaniSpattisaMjJe saptadaze caikAdaza vRttAni syuH // tathA arghAkhyake aSTAdaze sapta vRttAni santIti zeSaH // 10 // vRttAnIti // jIvitasaMjJake ekonaviMze sapta vRttAni syuH zubhAbhidhe viMzatitame aSTAviMzatizca vRttAni myuH|| // bhaassaa|| bAramo garbhaprakaraNa tAmeM bIsa zloka hai // 7 // gamanati taravoM gamanA''gamana pra. karaNa tAmeM gyAraha zloka hai caudavoM yAtrA saMjJA nAma tAmeM pandraha zloka hai // 8 // vRttAnIti // padramo satyasatyA''khyanAma prakaraNa tAmeM nau zloka hai. solavoM vRSTiprakaraNa tAmeM bAIsa zloka haiM // 9 // ekAdazeti // satramo dhAnyaniSpattinAmaprakaraNa tAmeM gyAraha zloka hai aura aTAramA arghaprakaraNa tAmeM sAta zloka haiM // 10 // vRttAnIti // unnIsamo jIvitasaMjJAnAma prakaraNa tAmeM sAta vRttahaiM aura bIsamo sukhAdiprakaraNa tAmeM bahAIsa zlokahaiM / 1 ana cchandonaGgabhiyA gurutvnn| 2 asAdhveva / For Private And Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute bhUpAlamatatathyAdiprakaraNam / (223) evaM prakaraNAnIha viMzatiH podakIrute // zatAnyeSu ca catvAri vRttAnAM sarvasaMkhyayA // 12 // iti vasaMtarAjazAkune podakIrute saptamo vargaH // 7 // bahirgRhe vAtha kRtAsthitInAM puMsAM yadAkhyAti phalaM braahii|| dikAlamAnAdupazAMtadIptA nigadyate tatprakaTaM samastam // ||||ciliciliriti zAMtaH zulilininAdazcikucikuriti zabdaH kuucikuucistdrthm|| ciriciririti dIptazcIkucIkuzca cIcIcilikuriti virAvastAdRzaH kRssnnikaayaaH||2|| // TIkA // evAmiti // evaM pUrvoktaprakAreNa ihAsmin podakIrute viMzatiH prakaraNAni bhavaMti eSu saMkhyayA vRttAnAM catvAri zatAni bhavaMti // 12 // iti vasaMtarAja iti // iti samAptau vasaMtarAjazAkune iha podakI vicAritA anyAni vizeSaNAni pUrvavat // 13 ||iti zatrujayakaramocanAdimukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM podakIrate saptamo vargaH // 7 // bahiriti // yadvarAhI bahirvAtha gRhaM kRtasthitInAM puMsAM phalamAkhyAti tadikkAlamAnAdupazAMtadIptAtsamastaM prakaTaM nigdyte||1||ciliiti|| kRSNikAyA ciliciliriti zabdaH zAMtaH zUlizUliriti ninAdaH cikucikuriti zabdaH kUcikUciriti zabdastadartha nAma zAMtAH syuH ciriciririti zabdaH dIpto bhavati ca punazcI // bhASA // evamiti // yA podakIrutameM bIsaprakaraNa haiM iname samaprasaMkhyA karake cArasau zloka haiM // 12 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkunabhASA TIkAyAM vRttaprakAraNam // iti saptamo varga:samAptaH // 7 // // bahiriti // bAhara sthita hoMya vA gharameM sthita hAya~ una puruSanakU varAhI jo phala kahaihai so dizA kAlake pramANasUM huye jo zAMta dIpta tine samasta prakaTa kahaiM haiM // 1 // cilIti // kRSNikAke ciliciliH zUlizUliH cikucikuH kRcikaci: ye zabda zAMta haiM aura 1 kathayatIti zeSaH 2 phalitArtho'yam / For Private And Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 224 ) vasaMtarAjazAkune - aSTamo vargaH / kIlikIlistathA nAdaH katukIturiti svaraH // pradIpto dIptasaMyogAcchAMtaH zAMtaprasaMgataH 3 // pUrvasyAM prathame yAme durgA zAMtA bhayapradA || dIptA tu maraNaM kuryAdityuktaMpUrvasUribhiH // 4 // dvitIye prahare prAcyAM zAMtA lAbhapradA matA || pradIptasvarasaMyuktA durgA svasyArthakAriNI // 5 // tRtIyaprahare prAcyAM zAMtA sarvArthadAyinI // dIptasvarA punaH ku durgA hInaphalaM nRNAm || 6 || caturthaprahare durgA zAMtA pUrvadigAzritA // nizvaratvaM samAkhyAti dIptA taskarato bhym7|| // TIkA // kucIkuriti cIcIcilikuriti virAvAstAdRzAH nAmato dIptAH syuH // 2 // kI liriti // kIlikIliriti nAdastathA kItukIturiti svaraH dIptasaMyogAtpradIpto bhavati zAMtaprasaMgataH zAnto bhavati // 3 // pUrvasyAmiti // pUrvasyAM dizi durgA prathame yAme zAMtA bhayapradA bhavati tu punaH dImA maraNaM kuryAditi pUrvasUribhiH uktam // 4 // dvitIyeti // durgA prAcyAM dizi dvitIyaprahare zAMtA lAbhapradA matA pradIsvarasaMyuktA satI durgA svasyArthakAriNI bhavati // 5 // tRtIyeti // prAcyAM dizi tRtIye prahare zAMtA sarvArthadAyinI bhavati punaH dIptasvarA durgA nRNAM hInaphalaM kuryAt // 6 // caturthIti // durgA caturthe prahare pUrvadigAzritA satI nizvaratvaM samAkhyAti // bhASA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtA hoya ciriciriH cIkucaku: cIcIciliku: ye zabda dIpta haiM // 2 // kI likIriti // kI likIli: ye nAda aura kItukItu ye svara dIptadizAdikanake saMyogate pradIpta hoya haiM. aura zAMtake prasaMga zAMta hoya haiM // 3 // pUrvasyAmiti // jo durgA prathama praharameM pUrvadizA meM to bhayakI debevArI hoya. jo dIpta hoya to maraNa kare ye pUrva kavinake vAkya haiM // 4 // dvitIyeti // jo dUsare praharameM durgA pUrva dizAmeM zAMtA hoya to lAbha deve aura dIptasvarakara ke saMyukta hoya to Apake arthakI karanevAlI hoya // 5 // tRtIyeti // durgA tIsare prahara meM pUrvadizA meM zAMtA hoya to sarva arthakI devevArI hoya. aura jo dIptasvarA hoya to manuSyana kUM hIna phala kare || 6 || caturtheti // cauthe praharameM durgA pUrva dizA meM sthita hoyakara zAMtA For Private And Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute bhUpAlamatatathyAdikaprakaraNam / ( 225 ) AgneyyAM prathame yAme zAMtA svalpAgnibhItidA // dIptasvarA yadA durgA ripuNA dahyate puram // 8 // dvitIyaprahare zAMtA kuryAdagniparikSayam // durgA dIptasvarA mRtyuM karotyanidizAzritA // 9 // tRtIyaprahare zAMtA dhanavAneti bAMdhavaH // durgApradItA cAgneyyAM mitramAyAti yAcakaH // 10 // caturtha - prahare zAMtA cAkhyAti suhRdAgamam | dIptA pAMDavikA nRNAmagnisthA vyAdhito bhayam ||11|| prAtaryAmyAmumA zA~tA prathamaprahare nRNAm || lAbhaM kuryAtpradIptA ca dhruvaM zaMsati gograham // 12 // // TIkA // doptA taskarato bhayaM karoti // 7 // AgneyyAmiti // AneyyAM dizi prathame yAme durgA zAMtA satI svalpAmibhItidA bhavati tu punaH dIptasvarA yadA durgA tadA ripuNA puraM dahyate // 8 // dvitIyeti // dvitIyaprahare yadi anidizAzritA satI durgA zAMtA bhavati tarhi abhiparikSayaM kuryAt yadi dIptasvarA bhavati tarhi mRtyuM karoti // 9 // // tRtIyeti // tRtIyaprahare yadA durgA AgneyyAM dizi zAMtA bhavati tadA bAMdhavaH dhanavAneti pradIptA satI cedyAcakaH mitramAyAti // 10 // caturtheti // caturthaprahare pAM DavikA abhisthA satI zAMtA bhavati tadA suhRdAgamamAkhyAti ca punaH pradIptA durgA nRNAM vyAdhito bhayaM karoti // 11 // prAtariti // yAmyAM dizi umA pAMDavikA prathamaprahare zAMtA cedbhavati tadA nRNAM lAbhaM kuryAt punaH pradIptA satI gogRhaM dhruvaM zaM // bhASA // hoya to nizrauratA karai. jo dIptA hoya to caurate bhaya kare || 7 || AgneyyAmiti // prathama praharameM agnikoNameM durgA zAMtA hoya to alpAni karake bhaya devai. jo daptisvarA hoya to vairIkara ke pura jarajAya // // dvitIyeti // dUsarepraharameM durgA agnidizAmeM zAMtA hoya to agniko kSaya karai. jo dIptasvarA hoya to mRtyu karai // 9 // tRtIyeti // tIsare praharameM agnidizAme zAMtA hoya to dhanavAn bAMdhava Avai aura pradIptA hoya to mitra yAcanA karane Ave // 10 // caturtheti // cauthe praharameM agnikoNameM sthita pAMDavikA zAMtA hoya to suhRdajananako Agamana ka hai hai. aura dIptA hoya to manuSyanaku~ vyAdhite bhayakare // 11 // // prAtariti // prAtaH kAla prathama praharameM pAMDavikA dakSiNadizAmeM zAMtA hoya to manuSya 15 For Private And Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 256 ) vasaMtarAja zAkune - aSTamo vargaH / dvitIeprahare zAMtA rujaM jalpati pAMDavI || pradIptadhvaninAvAcyAM mRtyuM vAtha dhanakSayam // 13 // rAjaprAsAdamAkhyAti zAMtA yAme tRtIyake | dIptasvareSu durgAyA bhUpatiryAcate dhanam // 14 // zAMtA kAMcanaratnAni pradatte dakSiNAzritA // caturthe prahare dIptA svajanairalpakaM kalim // 15 // pa thikaH pIDito'bhyeti prAtaH zAMtakaraiH svaraiH || dIptasvaraistu naiRtye kuryAttasyaiva paMcatAm || 16 || dvitIyaprahare zAMtA caurANAM bhayamAdizet || durgahAnikarI dIptA durgA rakSAdigAzritA // 17 // // TIkA // sati // 12 // dvitIyeti // pAMDavI dvitIyaprahare'vAcyAM dakSiNasyAM zAMtA syAttadA rujaM jalpati pradIptadhvaninA mRtyuM vAtha dhanakSayaM karoti // 13 // rAjeti // tRtIyake yAme dakSiNasyAM dizi zAMtA durgA rAjaprAsAdaM rAjagahamAkhyAti kathayati durgAyAH dIptasvareSu satsu bhUpatiH dhanaM yAcate // 14 // zAMtA iti // caturthe prahare dakSi zritA zAMtA padakI kAMcanaratnAni pradatte dIptA syAttadA svajanairalpakaM kaliM karoti // 15 // pathiketi / prAtaH prathamapraharaM nairRtye durgA zAMta karaiH kharaiH pathikaH pIDito'bhyeti Agacchati tu punaH dIptasvaraistasyaiva pathikasyaiva paMcatAM mRtyuM kuryAt // 16 // dvitIyeti // dvitIyaprahare rakSodigAzritA zAMtA durgA caurA // bhASA // // nakUM lAbha kare. pradIptA hoya to nizcaya gogRha kare // 12 // dvitIyeti // dUsare praharameM dakSiNadizAmeM pAMDavI zAMtA hoya to roga karai pradIptadhvanikarake mRtyu vA dhanako kSaya kare // 13 // rAjeti // tIsare praharameM dakSiNadizA meM durgAzAMtA hoya to rAjagRhakI prATHkarai aura durgAke pradIptasvara hoMya to rAjA dhanakI yAcanA kare 14 // zAMtA iti // cauthepraharameM dakSiNadizAmeM zAMtA durgA hoya to suvarNa ratna deve aura dIptA hoya to svajananakarake alpakalaha karAve // 19 // pathiketi // prathama praharameM kare to mArgIpIDAyamAna hoya ghara Ave aura dIptasvarakaratI kare // 16 // dvitIyeti // dUsare prahara meM nairRtya meM zAMtAdurgA cauranako bhayakarai aura dIptA naiRtya koNa meM durgAzAMtasvara hoya to tA mArgIkI mRtyu For Private And Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute bhUpAlamatatathyAdiprakaraNam / (227) zAMtA tRtIyayAme tu rogabhItipravardhinI // cirasaMsthAyinaM rogaM durgA vadati susvarA // 18 // caturthaprahare zAMtA ciraM viyuktasaMgamam // dIptasvarApunabUMte vArtAmakSemakAriNIm // 19 // durgA zubhasvarA brUte pazcimAyAM jalAgamam // prAtardIptasvarA nUnaM nivArayati vAridAn // 20 // arthalAbhA bhavedyAme dvitIye madhurasvaraiH // pradIptadhUmitairalpaM lAbhaM jalpati podkii||21|| tRtIyaprahare zAMtA vAruNyAmAyudhakSitim // pradIptadhvanisaMyuktA varAhI vakti paMcatAm // 22 // // TIkA // gAM bhayamAdizet / naiRtye dIptA durgA hAnikarI bhavati // 17 // shaaNteti||tRtiiyyaame nairRtye zAMtA durgA rogabhItipravardhinI bhavati tu punaH susvarA dIptA durgAciraM cirakAlaparyaMtaM saMsthAyina rogaM vadati // 18 // caturtheti // caturthaprahare nairRtyakoNe zAMtA podakI ciraM cirakAlena viyuktasaMgamaM karoti viyuktasya puruSasya saMgama mityarthaH punaH dIptasvarA podakI akSemakAriNI vArtA brUte // 19 // durgeti ||praatH prathamaprahare pazcimAyAM dizi zubhasvarA zAMtA podakI jalAgamaM brUte ca punaH dIptasvarA nUnaM vAridAnmeghAnivArayati // 20 // atheti // dvitIye yAme prahare pazcimAyAM dizi zAMtA podakI madhurasvarairarthalAbhA bhavet / pradIptA satI pradIptadhUmitaiH svarairalpaM lAbhaM jalpati kathayatItyarthaH // 21 // tRtIyeti // varAhI tRtIyaprahare vAruNyAM dizi zAMtA syAt tadA AyudhakSitiM karoti AyudhAnAM kSitimityarthaH / ||bhaassaa // hoya to hAni karai // 17 // zAMteti // tIsare praharameM nairRtyakoNameM zAMtA durgA hoya to rogabhayainakIvRddhikarai. aura dIptasvarA hoya to cirakAlatAI sthira rahai aiso roga hoya // // 18 // caturtheti // cauthe praharameM podakI nairRtyakoNameM zAMtA hoya to bahutakAlasU viyoga hoyarahyo hoya tA puruSako samAgamakarAve. phira vohI podakI dIptasvarA hoya to akSemakarabevArI vArtAkU kahe // 19 // durgeti // jo durgA prathamapraharameM pazcimadizAmeM zubhasvarA hoya to jalako Agamana kare aura dIptasvarA hoya to meghanakU nivAraNa kare // 20 ||atheti // jo podakI dvitIyapraharameM pazcimadizAmeM zAMtA hoya madhurasvaranakarake artha lAbha karai phira pradIptA hoya aura pradIpta dhUmitasvarana karake alpalAbhakare // 21 // tRtIyeti // tI For Private And Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (228) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| turIyaprahare zAMtA pratIcyAM mNglprdaa||ashubhdhvninaa durgA gRhahAnikarI matA ||23||atyaagmaagmN brUtevAyavye madhurasvarA|prAtadIptA mRtasyAsya vAtI jalpati pAMDavI // 24 // dvitIyaprahare zAMtA vakti rAmAsamAgamam // pradIptadhvaninA durgA vAyavyAM kalahaM striyA // 25 // tRtIyaprahare zAMtA kanyAyAH kurute rujam // tasyA evaM bhavenmRtyurmArute vikRtasvaraiH // 26 // caturthaprahare zAMtA striyAH paranarArthitAm // dIptA pAMDavikA brUte parapuMsA samAgamam // 27 // // TIkA // punaH pradIptazcAsau dhvanizca pradIptadhvaniH pradIptadhvaninA saMyuktA pradIptadhvanisaMyuktAvarAhI paMcatAM mRtyu vakti // 22 // turIyeti // turIyaprahare pratIcyA pazcimAyAM dizi zAMtAdurgA maMgalapradA bhavati azubhadhvaninA dIptasvarA durgA gRhahAnikarI matA 23 // atyAgamAgamamiti // prAtaH prathamaprahare vAyavyAM madhurasvarA zAMtasvarA pAMDavikA atyAgamAgamaM brUte dIptA dIptasvarA sA asya mRtasya vArtI jlpti||24||dvitiiyeti // dvitIyaprahare vAyavyAM dizi zAMtA durgA rAmAsamAgamaM vakti pradIptadhvaninA pradIptasvarA striyA kalahaM vakti // 25 // tRtIyeti // tRtIyapahare mArate koNe zAMtA podakI kanyAyAH rujaM rogaM kurute vikRtasvaraiH pradIptasvaraiH tasyAH kanyAyAHmRtyubhavet // 26 // caturtheti // caturthaprahare vAyavyakoNe pAMDavikA zAMtA bhavati // bhASA // sare praharaMbha pazcimadizAmeM zAMtA hoya to AyudhanakI kSati kare. aura phira pratidhvani karake yukta pAdakI hoya to mRtyu karai // 22 // turIyota // cauthe praharameM pazcimadizAmeM zAMtA dargA maMgalakI debevArIhai aura dIptasvarA hoyato gharakIhAni karabevArI // 23 // atyAgamAgamamiti // prathamapraharameM vAyavyakoNemeM zAMtasvarA pAMDavikA hoya to puruSako gamanAgamana kahaihai aura dIptasvarA hoya to vAkU marekI vArtA kahai // 24 // dvitIyati // dUsare praharameM vAyavya dizAmeM durgA zAMtA strIko samAgama kahai aura pradIptasvarA hoyato strIkarake sahita kalaha karAve ||25||tRtiiyeti // tRtIyapraharameM vAyavya koNameM podakI zAMtA hoya to kanyAkU roga kareM. pradIptasvarakarake tA kanyAkI mRtyu hoya // 26 // caturtheti // caturtha praharameM vAyavyakoNameM pAMDavikA zAMtA hoya to strIkU parapuruSakarakI prArthanA hoya. jo dIptAhoya to parapuruSa karake samAgama hoya || 27 // For Private And Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute bhuupaalmttthyaadiprkrnnm| (229) saumyAyAM madhurAlApA lAbhaM kathayati prage // arthanAzaM samAkhyAti kumArI paruSasvarA // 28 // dvitIyAhare zAMtA vastralAbhakarI maMtA // virUpadhvaninA durgA vastranAzAya kathyate // 29 // pradhAnalAbhadA zAMtA tRtIyaprahare matA // dhanahAnikarI dIptA dhanadasya dizi sthitA // 30 // caturthaprahare zAMtA kurute bhujagAdbhayam // durgA dIptasvarA kuryAtsaumyAyAM maraNaM viSAt // 31 // prAtarIzAnagA zAMtA bhayavArtA prajalpati // pradIptadhvaninA durgA paracakrasamAgamam // 32 // ||ttiikaa // tadA triyaH paranarArthitA yAMti yadi dIptA bhavati tadA parapuMsA samAgamaM bUte 27 // // saumyAyAmiti // saumyAyAmuttarasyAM dizi prage prabhAte prathame prahare kumArI madhurAlApA bhavati tadA lAbhaM kathayati paruSasvarA arthanAzaM samAkhyAti // 28 // dvitIyeti // dvitIyAhare uttarasyAM dizi zAMtA durgA vastralAbhakarI matA virUpadhvaninA dIptazabdena vastranAzAya kathyate / / 29 // pradhAneti // tRtIyamahare dhanadasya dizi sthitA kumArI yadA zAMtA syAttadA pradhAnalAbhadAmatA bhavati dIptAsatI dhanahAnikarI bhavati // 30 // caturthati // caturthaprahare saumyAyAM dizi zAMtA podakI bhujagAtsAdyaM kurute dIptasvarA durgA viSAnmaraNaM kuryAt // 31 // prAtariti // prAtaH prathamaprahare IzAnagA zAMtA podakI bhayavArtA prajalpati pradI // bhaassaa|| / saumyAyAmiti // uttaradizAmeM prathamapraharameM kumArI madhura AlApa karatI hoya to lAbhakarai aura kaThora zabda karatI hoya to arthako nAza karai // 28 // dvitIyaMti dUsare praharameM uttaradizAmeM durgA zAMtA hoya to vastrako lAbha kara. dIptadhvani karatI hoya to vastrake nAzake artha jAnanI // 29 // pradhAneti // tRtIya paharameM kuberakI dizAmeM sthita hoyakara zAMtA hoya to podakI pradhAna lAbhake debevArI jAnanI aura pradIptA hoya to dhanakI hAni karai // 30 // catartheti // cauthe praharameM uttaradizAmeM podakI zAMtA hoya to sarpate bhaya kara aura dIptA hoya to viSate maraNa karai // 31 // prAtAreti // prathama praharameM IzAnadizAmeM podakI zAMtA hoya to bhayakI vArtA kare. aura pradIpta dhani karatI hoya For Private And Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 230 ) vasaMtarAjazAkune - aSTamo vargaH / dvitIyaprahare zAMtA kanyAlAbhavidhAyinI || pradIptA kalahodvegau brUte zAkunikA dhruvam // 33 // tRtIyaprahare zAMtA durgA yacchati kanyakAm // dItA kanyA pariklezaM brUte hrdigaashritaa|| 34 // zAMtA rogabhayaM svalpamIzAnI vakti podkii| dIptasvarA mahAvyAdhiM caturtha prahare nRNAm // 35 // brahmapradezagA zAMtA prathamaprahare nRNAm // lAbhaM kuryAtpradIptA ca gRhasya svAmino rujam // 36 // dvitIyaprahare zAMtA brahmaputrI dhanapradA || pradIptA ca vinAzAya jAyate brahmANa sthitA // 37 // // TIkA // pradhvaninA durgA paracakrasamAgamaM karoti // 32 // dvitIyeti // dvitIyaprahare IzAnadizi sthitA zAkunikA zAMtA kanyAlAbhavidhAyinI bhavati pradIptA cetkalahodvegau dhruvaM bUte / / 33 / / tRtIyeti / tRtIye prahare haradigAzritA zAMtA durgA kanyakAM yacchati pradIptA satI kanyAyAH pariklezaM vrate / / 34 / / zAMteti / caturtha prahare IzAnI IzAna koNe sthitA zAMtA podakI svalpaM rogabhayaM vakti dIptasvarA nRNAM mahAvyAdhiM karoti // 35 // brahmeti // prathamaprahare brahmapradezagA zAMtA podakI nRNAM lAbhaM kuryAt ca punaH pradIptA durgA gRhasya svAmino rujaM rogaM karoti / / 36 / / dvitIyati // dvitIyaprahare brahmaNi AkAze sthitA brahmaputrI zAMtA satI dhanapradAbha // bhASA // prahara meM IzAna dizAmeM podakI zAMtA to zatrUnako samAgama karai // 32 // dvitIyeti || dUsare hoya to kanyAko lAbha kareM, jo pradIptA hoya to nizcayahI kalaha udvega karAve // 33 // tRtIyeti tIsare praharameM IzAnadizA meM durgA zAMtA hoya to kanyA prApta kare aura jo dIptA hoya to kanyAko kleza karai // 24 // zAMtati // cauthe praharameM IzAna dizAmeM sthita podakI zAMtA hoya to alparogako bhaya kahe hai. dIptasvarA hoya to manuSyanakUM mahAvyAdhi kare || 39 // brahmeti // prathama praharameM AkAzameM sthita podakI zAMtA hoya to lAbha karai. pradIptAhoya to gRhake svAmIkUM roga kare // 36 // dvitIyeti // dUsare prahara meM AkAzameM sthita brahmaputrI zAMtA hoya to dhana devai aura pradIptA hoya to binAzake artha For Private And Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate hNsaadikprkrnnm| (231 ) tRtIyaprahare zAMtA lAbhaM kuryAtkumArikA // pradIptArthaparibhraMzaM brahmasthAne samAzritA // 38 // caturthaprahare zAMtA caurebhyaH kurute bhayam // dIptA rAjabhayaM kuryAtpodakI brahmasaMsthitA // 39 // iti podakIrute bhUpAlamatatathyAdikprakaraNam // ... udIrayAmo dvipadeSvidAnI vihaMgamAnA zakunAni samyak // pravartate yAnyadhigamya lokaH kAryeSvasaMdigdhamanAH sadaiva // // 1 // jAtAH stha yasmAdvinatAsutasya kule tataH patrarathA bhavaMtaH // divyaprabhAvA hRdayopsitajJA namostu vo me kriyatAM prsaadH||2|| ||ttiikaa / / vati ca punaH pradIptA vinAzAya jAyate // 37 // tRtiiyeti||tRtiiyprhre brahmasthA ne AkAze samAzritA zAMtA kumArikA lAbhaM kuryAt pradIptA syAttadA arthaparibhraMzaM karoti // 38 // caturtheti // caturthaprahare brahmasaMsthitA AkAze sthitA podakI zAMtA cettadA caurebhyaH bhayaM kurute dIptA satI rAjabhayaM kuryAt // 39 // iti podakIrute bhUpAlamatatathyAdiprakaraNam // udIrayAmeti // idAnI dvipadeSu vihaMgamAnAM zAkunAni samyak udIrayAmaH lokaH yAni zakunAni adhigamya daiva kAryeSu asaMdigdhamanA prvrtte||1||jaataaHstheti // yUyaM vinatAsutasya kule jAtA:stha tatobhavaMtaH patrarathAH divyaprabhAvA hRdayepsitajJAHataH vaH yuSmAkaMnamaH astu me ||bhaassaa|| jAnanI // 37 // tRtIyeti / / tRtIya praharameM AkAzameM sthita kumArI zAMtA hoya to lAbha kara pradIptA hoya to kAryameM nAza karai // 38 // caturtheti // cauthepraharameM AkAzameM sthitapodakI zAMtA hoya to cauranate bhaya karai aura daptiA hoya to rAjabhayakare // 39 // // iti bhUpAlamatatathyAdiprakaraNam // // udIrayAmeti // aba dvipadanameM vihaMgamanake zakuna kahaiM haiM. ye manuSya jina zakunakU jAnakarake sadA kAryanameM niHsaMdeha mana pravartta hoya // 1 // jAtAH stheti // tuma vinatAke beTA garuDake kulameM pragaTa huye ho, tAte tuma pakSI ho divyaprabhAva jinake aise aura hRdayameM kachuka jJAnavAn aura tumakU namaskAra ho, mere Upara anugraha karo // 2 // For Private And Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 232) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| . yomunArcayati maMtravareNa zraddhayA paramayA kusumAyaiH // pakSiNaH pramuditAH kila puMsastasya satyazakunAni vadanti // 3 // kASTAsu sarvAsvapi darzanena haMsasya zabdena ca sarvasiddhiH // nAmAni haMsasya zRNoti yastu prayAMti nAzaM duritAni tasya // 4 // cauraiH samaM darzanamAyazabde nidhi dvitIye ca bhayaM tRtIye // yuddha caturthe nRpatiprasAdaH syAtpaMcame haMsave narANAm // 5 // // ttiikaa|| mamopari prasAdaH kriytaam||2|| ya iti|yH pumAn amunA maMtravareNa pakSiNaHparamayA zraddhayA kusumAdyairarcayati punaHpramuditAHmakSiNAtasya puMsaHsatyazakunAni vadaMti3 tatra dvipadeSu haMsAnAMtAvanmukhyatvena prathamamhaMsAnAm zakunaM pradarzayannAha tatra haMsAnAM catvAro bhedAH caMcucaraNairatilohitaH rAjahaMsAH tairmalinaiHmallikAkhyaH sitetaraistaiH dhArtarASTrAH atidhUsaraiH pakSaH kAdaMbA zakuneSu sarveSAM samaphalatvena sAmAnyena pradarzanaM kASThAsviti sarvAsvapi kASThAsu haMsasya darzanena sarvasiddhiH syAt yaH haMsasya nAmAni zRNoti tasya duritAni nAzaM prayoti atra duritazabdena vino gRhyate ntvghm|| // 4 // cauraurati // haMsasya Adhazabde narANAM cauraiH samaM darzanaM bhavati dvitIyazabde nidhiprAptiH tRtIye zabde bhayaM caturthe yuddha paMcame nRpateHprasAdaH atrAyaM bhAvArthaH // bhASA // // ya iti // jo puruSa yA maMtra karake pakSInakU paramazraddhAkara puSpAdikana karake arcana kareM phira prasanna huye pakSI tA puruSaH satya zakuna kahaihaiM // 3 // dvipadapakSInameM hasa mukhyahai yAteM prathama haMsanako zakuna kahaiM haiM tAmeM hasanake cAra bheda haiM // lAla coMca aura lAla pAMva jinake te to rAjahaMsa, aura maile maile hoMya unakI mallikA saMjJA hai aura zvetavarNate itara varNa jinako ve dhArtarASTra saMjJA haiM aura ati dhUsara paMkha jinake unakI kAdaMba saMjJA hai ye cAroM prakArake haMsa zakunanameM saMpUrNana] samAna phala deveM haiM so samAnaphala kahaiM haiM kASThAsviti / / saMpUrNa dizAnameM haMsake darzanakarake sarvasiddhi hoyahai jo haMsake nAma zravaNa karai haiM unake vighna nAzakU prApta hoMya haiM // 4 // caurairiti // haMsake prathama zabdameM manudhyanakU cauradarzana hoya aura dvitIya zabdameM nidhiprApti hoya, aura tRtIya zabdameM bhayahoya aura caturthameM yuddha hoya aura paMcamameM rAnAko anugraha aura vicAra For Private And Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (233) podakIrate hNsaadikprkrnnm| // iti hNsH|| vAmAMghriNaikena bakaH sthitaH sndhndiptniivissyaaptihetuH|| punaHpunaH pazyati bhUmipAMthau yo vA sa vinAnapahaMti sarvAn ||6||trsto bako yaH kakubhazcatasraH pazyankRtaM caurabhayaM bravItti // nirUpayannAtmavapurvizaMkaH strIratnalAbhAya dinatrayeNa // 7 // // iti bkH|| // TIkA // yadA prathamaM zabdaM kRtvaiva viramate tadA tasya zabdasya phalaM vicAraNIyamevamanyatrApi // 5 // . ||iti hNsH|| vAma iti // vAmAMdhiNA ekena bakaH sthitaH san dhanadipalIviSayAptiheturbhavati yaH punaHpunaH bhUmipAMyau pazyati sa sarvAnvidhAnapahaMti ||6||trstiti // yaH bakastrastaH san catastraH kakubhaH pazyaJcaurakRtaM bhayaM bravIti saeva vizaMkaH AtmavapurnirUpayan dinatrayeNa strIvittalAbhAya bhvet||7|| // iti bkH|| // bhaassaa|| aise zabda karata jA zabdapai cupa hojAya vAkohI phala vicArano // 5 // // iti haMsaH // vAma iti // bagulA eka bAMye pA~vakarake sthita hoya to dhana RddhiH strI viSaya prApti karai. athavA dUsarI strIkI prAptikarai. aura jo vAraMvAra pRthvImAUM aura mArgImAUM dekhai to sarva vighnanakU dUra kare // 6 // trasta iti // jo bagulA trAsapAya rahyo hoya phira cAroM dizAnameM dekhato hoya to caura karake kiyo huyo bhaya kahai hai ye jAnano aura bohI vizaMka hoyakara apane dehakU nirUpaNa karata tIna dinakarakehI strIrUpI ratnavitta inako karai // 7 // // iti bkH|| For Private And Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (234) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| sthAneSu sarveSvapi cakravAkayugmaM samRddhayai khviikssnnaabhyaam|| vicchadyamAnaM saviSAdaceSTamArtasvaraM syAdvipade tdev||8|| ||iti ckrvaakH|| iSTArthasiddhiH sakalAsu dikSu sasArasadvaMdavilokanena // zruvAsya pRSThe ninadaM na gacchetsiddhayatyabhISTagraha eva yasmAt // 9 // vAmena yoSiddhanalAbhakAriMzabdastathAgre nRpto'rthlbdhyai|paarshvdvye sArasayugmamekaM kRtAravaM jalpati kanyakAptim // 10 // yaH sArasAbhyAM yugapadvirAvaH kRto'cireNa kramatopi vAmaH // sa veditavyaH kathito'rthakArI kauMcadvayasyApyayameva maargH||11|| // TIkA // sthAneSviti // sarveSvapi sthAneSu ravavIkSaNAbhyAM cakravAkayugmaMsamRddhayai bhavati tadeva vikSipyamAnaM saviSAdaceSTaM ArtasvaraM vipade syAt / / 8 // // iti cakravAkaH // iSTArtha iti / sakalAsu dikSu sArasadvaMdavilokanena iSTArthasiddhiH syAt / pRSThe asya ninadaM zrutvA na gacchet yasmAt gRhe eva abhISTaM sidhyati // 9 // vAmeneti // vAmena sArasabaMddhaM yoSiddhanalAbhakAri syAt tathAgre zabdaH nRpateH arthalabdhyai syAt pArzvadvaye ekaM sArasayugmaM kRtAravaM kanyakApti jalpati // 10 // ya iti // // bhASA // // sthAneSviti // cakravAkako yugala sarva sthAnameM dekhe vA zabda karai to samRddhi kara vohI jo duHkhI hoya ceSTA kara rahyo hoya Artasvara karato hoya to manuSyakU bipadA karai // 8 // // iti cakravAkaH // // iSThArtha iti // sArasako joDA sarva dizAnameM dekhato hoya to iSTArtha siddhi karai aura jo pIThapIche sArasake yugalako zabda zravaNakarake gamana na karai yAte gharameMhI abhISTasiddhi hoya // 9 // vAmaneti // sAsarako yugala vAmabhAgameM zanda karai to strI dhana inako lAbha kare taisehI agADI prazna karai to rAjAkI prazAMtike artha hoya aura dono pasavADe. nameM zanda kara ekahI sArasako yugala to kanyA prApta karai // 10 // ya iti // jo For Private And Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate haMsAdikaprakaraNam / (235) // iti saarsH|| kAryakSatimigate ca Dheke mRtyuH puro dakSiNapRSThage ca // ruvanviyatsthaH samare purogo yadIyataMtrasya jayetsa shtruun||12 ||iti ddhekH|| // TIkA // sArasAbhyAM yugapadvirAvaH kRtaHsaHacireNa stokakAlena kramato'pi yaH zabdaH kathito'rthakArI veditavyaH krauMcadvayasyApiayameva mArga:paMthAjJeyaHyathAsArasabaMdasya zaku nAni tathAkrauMcadvayasyeti tAtparyArthaH yadi sArasaH pathi yuddhaM prakurvANo dRzyate tadA tatra kalahamAkhyAti yaduddizya prayAti tadabhAvepica eko'pi yadi dRzyate tadA viyogaM kuryAt kAryahAnizca syAt abhISTasamAgamAbhAvazca graMthAMtaropyevam // 11 // // itiH sArasaH // kArya iti // vAmagate Teke kAryakSatirbhavati purodakSiNapRSThage ca mRtyubhavati yadIyataMtrasya samare viyatsthaH purogo ruvan bhavati sa zatran jayet // 12 // // iti tthekH|| // bhaassaa|| sArasako yugala dono ekasaMgahI zabda kareM to zIvahI kamasU arthakArI jAnano aura kauMcadvayako bhI yahI mArga hai, jaise sArasake joDAke zakuna haiM taisehI kauMcake joDAko jAnano. jo sArasamArgameM yuddha karato dIkhe to kalaha kahai aura jAko uddezakarake jAto hoya tAko abhAva jAnano aura jo ekahI dIkhe to vAkobhI viyoga kareM aura kAryakI hAni karai abhISTa samAgamako abhAva karai ye graMthAMtarako matahai // 11 // // iti saarsH|| // kArya iti // Dheka pakSI jo vAmagati hoya to kAryakSati karai aura agADI jemanne bhAUM pichADI gamana karai to mRtyukU deve. aura saMgrAmameM AkAzameM sthita hoya agADI Aya zabda karai to zatrunakaM jItale // 12 // // iti DhekaH // For Private And Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (236) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| vAmaM pravAse raTitaM hitAya tathopariSTAdapi TiTTibhasya // TiTIti zAMtaM TiTiTIti dIptaM zabdadvayaM cAsya budhA vadanti // 13 // // iti ttittttibhH|| kAraMDavATIjalavAyasAnAmupasthitAbhyAM rakhavIkSaNAbhyAm // bahUni duHkhAni bhavaMti gaMturmuhuH plavAdyAstvapare prazastAH // 14 // // iti kaarNddvaadyH|| // TIkA // vAmamiti // pravAse TiTTibhasya vAmaM raTitaM hitAya bhavati tathopariSTAdapi asya zabdadvayaM budhA vadaMti ekaM TiTIti zAMtaM ekaM TiTiTIti dIptam // 13 // // iti TiTTibhaH // // kAraMDavATIti // kAraMDavaH kareDuA iti loke prasiddhaH ATiH ADi iti prasiddhaH jalavAyasAH jalodbhavAH kAkAH eteSAM ravavIkSaNAbhyAM bahUni duHkhAni bhavaMti apare ye jaladvijAH jalapakSiNaH te prazastAH // 14 // // iti kaarNddvaadyH|| // bhaassaa|| ||vaammiti // mArgameM TiTibha pakSIko bAyo zabda hitake artha jAnano. aura jo Upara zabda karai to bhI hitake artha jAnano. eka to TiTi ye zabda zAMta aura TiTiTi ye zabda dIpta jAnano // 13 // // iti ttittttibhH|| kAraMDavATIti // kAraDava kareDuA yA nAmakara prasiddha hai. aura ATivA ADI yA nAmakara prasiddha hai, aura jalakauA kAka inake samIpameM zabda aura dekhano ye donoM bahuta daHkhake debevAre haiM. aura jo meMDakA jalakUkUDAkU Adile jalake pakSI haiM te zubha haiM // 14 // // iti kaarNddvaadyH|| For Private And Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate hNsaadikprkrnnm| (237, vAme paThanrAjazukaH prayANe zubho bhavedakSiNataH praveze // vanecarAH kASThazukAH prayANe syuH siddhidAH sammukhamApataMtaH // 15 // agre raraMto vadhabaMdhanAdInkurvanti kITAH subahUnanarthAn // AcakSatekASTazukaiH sahakSAnvicakSaNAH patrazukAnapIha // 16 // // iti zukAH // kaliH samaM dasyubhiragradeze pRSTe ca mitraiH saha vAmatazca // strIbhiH samaM dakSiNatazca pitrA syAtsArikAyAM ca vilokitAyAm // 17 // // ttiikaa|| vAma iti // prayANe vAme paThanarAjazukaH zubho bhavet praveze dakSiNataH zubhaH syAt yaH nRbhASayA jalpati sa rAjazuka ityucyatesammukhamApataMtaH vanecarAkASThazukAH siddhidAH syuH // 15 // agra iti // agre radaMtaH vadhabandhanAdIna kurvanti subahUnanAzca iha kASThazukaiH sadRkSAnvicakSaNAH patrazukAnAcakSate tatra kASThazukaH kASThavajaDo bhavati vaktaM na jAnAti patrazukastu dIrghapucchaH kiMcinnubhASayA vakti // 16 // // iti shukaaH|| kaliriti // agradeze avalokitAyAM sArikAyAM dasyubhiH samaM kaliH syAt pRSThe tvavalokitAyAM mitraiH saha kaliH syAt vAmatastu strIbhiH samaM kaliH // bhASA // vAma iti // prayANasamayameM rAjazuka jo sUA vAmabhAgameM bole to zubha hoya. aura pravezasamayameM dakSiNamAUM bole to zubha hoya. jo manuSya bhASAkarake bole hai vAkU rAjazuka kahai haiM. aura vanameM vicarai hai unakU kASThazuka kahai haiM. te kASThazuka sammukha calo Ave vo siddhideve bolai hai // 15 // agra iti // agADI bole to vadhabaMdhanAdika kare. aura bahuta anartha karai. ye kASThakI sI nAI jaDa hoya hai vo kASThazuka kahano. bolano nahIM jAne hai. aura jAkI dIghalaMbI pUMcha hoya. aura manuSyakIsI kachU bhASA nAma vANI bolai voM rAja. zuka hai // 16 // // iti shukaaH|| kaliriti // sArikA agADIkU dekhatI hoya to coranasUM kalaha karAve. pIThamAUM dekhatI hoya to mitranakarake sahita kalaha karAve, aura vAmamAUM dekhai to strInakarake For Private And Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 238) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| krAvamAdyai raTitaistathAsyAH zrutaiH sutiH syAdasRjo'cireNa ||n sArikAyAH zakunena kArya kArya manuSyaiH kimapIha tasmAt // 18 // // iti sArikA // sadA bharadvAjacakorayoH syuninAdanAmagrahaNekSitAni // sarvatra sarvAbhimatArthasiddhayai hArItamapyevamudAharaMti // 19 // // iti bhaardvaajaadyH|| // TIkA // syAt dakSiNatazca pitrA kaliH syAt // 17 // kAvamAyairiti // tathA asyAH kAvamAyaiH raTitaiH zrutaiHacireNa asRjaH sutiH syAt tasmAttasyAH sArikAyAH zakunena manuSyaiH dAnAdi kimapi kArya na kAryam // 18 // // iti sArikA / sadeti // bharadvAjavakorayoH sadA sarvakAlaM sarvatra sarvasmin kArye ninAdanAmagrahaNekSaNAni abhimatArthasiddhayai syuH hArItamapyevamudAharaMti tatrAdyasya nAmavayaM marusthalyAM rUpArela iti ugrapurAdau lATa iti anyatra mAgadhAdI bhAradvAja iti cakoraH prasiddhaH hArItaH hArilaH itiloke prasiddhaH // 19 / / // iti bhaardvaajaadyH|| || bhaassaa|| kalaha hoya. aura dakSiNamAUM dekheM to pitA karake kalaha karAve // 17 // kAvamAcairiti // sArikAke kAkA ye Adizabda sunai to zIghrahI rudhirako svatraNa kara yAte sArikAke zakuna karake koI kArya nahIM karanA yogya hai|| 18 // // iti sArikA // sadeti // bharadvAja cakora inako zabda nAma grahaNa dekhano ye vAMchita arthasiddhike artha haiM. sadA sarva kAryameM aura yA prakAra hI hArItakuMbhI kahaihaiM. ye tInanake nAma marusthalImeM hai. rUpArela lATa aura mAgadhAdika dezanameM bhAradvAja inanAmanakarake prasiddha haiM. aura cakora to prasiddhahI hai aura hArIta hArila ye prasiddha hai lokameM // 19 // // iti bhaardvaajaadyH|| For Private And Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate haMsAdiprakaraNam / (239) bhAsA vanAMte bahavaH sametAH prayAMti cedRSTipathaM tadAnIm // jJeyaM lavaM taskarasaMpravRttaM yAtrAsu bhAsaH zubhado'pasavyaH // // 20 // bhAsasya zabdAdavalokanAdvA pradakSiNAdvA bhavane vane vaa|| lAbho'sya zabdeSu bahuvaraNye zruteSu saMgaH saha rAjapatnyA // 21 // // iti bhaasH|| mayUrazabde prathame'rthalAbhaH striyaM dvitIye labhate tRtIye // nRpAdyaM caurabhayaM caturthe bhIH paMcame sidhyati karma SaSTe // 22 // // TIkA // bhAsA iti // vanAMta bahavo bhAsAH sametAH dRSTipathaM prayAMticet tadAnI lapaM lavamA taskarasaMpravRttaM jJeyam yAtrAsu bhAsapakSI apasavyaH zubhado bhvti||20|| bhAsasyeti // bhavane bhAsasya zabdAdavalokanAta pradakSiNAdvA lAbhaH syAt / araNye bahuSu zabdeSu zrutepu rAjapanyAsaha saMgaHsyAdava bhAsazabdena gaurjaraprasiddhA kAvariH madhyadeze guDazila: pazcimAyAM gogalaH smRtyAdI goSThakukkuTaH itiprsiddhH||21|| // iti bhaasH|| mayUroti // mayUrazabde prathame arthalAbhaH syAt / dvitIye striyaM labhate tRtIye nRpAdrayaM syAt caturthe caurabhayaM bhavati paMcame bhIH syAt SaSThe karma siddhyati // 22 // // bhaassaa|| // bhAsA iti // vanameM bahuta se bhAsapakSI ikaTThe hoyajA~ya ve dekhavemeM AveM kachuka cIranakara upAdhi hoya aura yAtrAnameM bhAsapakSI apasavya zubhako debevAro hai // 20 // // bhAsasyeti // gharameM bhAsake zabdate avalokanate vA pradakSiNAte lAbha hoya. aura araNyameM bahutase zabda zravaNa karavemeM Ave to rAjAkI strIko samAgama hoya. bhAsanAma karake gaurjaradezameM prasiddha hai. aura kAvAra yA nAmakara madhyadezameM vikhyAta hai aura pazcima dezameM guDazila yA nAmakara prasiddha hai. aura smRtyAdikanameM gogala nAmakara prasiddha hai aura goSThakurkuTa ye prasiddha nAma haiM // 21 // . . // iti bhaasH|| mayareti // mayUrako zabda prathama hoya to arthalAbha hoya. dvitIyazabdameM strIlAbha hoya. tRtIyazabdameM rAjAte bhaya hoya caturtha zabdameM caurako bhaya hoya paMcamameM bhaya hoya. For Private And Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (240) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| anyAnkSudhA vidadhAtinAdAnmiSTAnnado vAmamupaiti kekii| mAMgalyado nRtyati bhASitena prItiH zubhaM tasya vilokitena // 23 // // iti mayUraH // saMkIrtanAlokananAdayAnarUheta dAtyUhagatairmanuSyaH ||siddhiN sadA sarvamanorathAnAM dAtyahavatkukkaTamAmanaMti // 24 // // iti dAtyUhakukkuTau // // TIkA // anyAniti // atisudhArtaH anyAn nAdAna vidadhAti yadA vAmamupaiti kekI tadA miSTAnnadaH syAt / yadA punaH nRtyati tadA mAMgalyadaH tasya bhASitena prItiH syAt / tasya vilokanena zubhaM syAt // 23 // // iti myuurH|| // saMkIrtaneti // saMkIrtanAlokananAdayAnaiH manuSyaH dAtyUhagatimUheta tadA sarvamanorathAnAM siddhiH syAt dAtyUhavatkukkuTamapyAmanaMti tatra dAtyUha iti nAmnA madhyadeze prasiddhaH kutracidAMtula iti jalajaMtaH kukkuTaH jalakukkuTAkukkuTakuMbhArovA gurjaradeze prasiddhaH // 24 // // iti dAtyUhakukkuTau // // bhASA // chaThe zabdameM karma siddhi hoya // 22 // anyAniti // atyaMtakSudhAta hoya aura zabdakara vAmabhAgameM AyajAya to mayUra miSTAnnakU deve jo phira nRtya kare to mAMgalya deve. mayUrake zabdakarake prIti hoya aura yAke dekhavekarake zubha hoya // 23 // ||iti myuurH|| // saMkIrtanati // saMkIrtana Alokana zabda gamana inakarake manuSya dAtyUhakI gati tAya prApta hoya to sarva manorathakI siddhi hoya aura dAtyUhakI sI nAI kukkaTakuMbhI kahaihai / / dAtyUha nAma karake madhyedezameM prasiddha hai. kahUM vAkU dAMtula kahaiM haiM. jalajaMtu hai kukuTa nAma jalakulUDA vA kukkuTa nAma kuMbhAro gurjaradezameM prasiddha hai / / 24 // // iti dAtyUhakukkuTau // For Private And Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate hNsaadikprkrnnm| (241 ) kAjalaH kUjati dakSiNazcetpunaHpunaH syAtkRtakRtyatA ca // . vAma vibhAge viphalaM prayANaM hAnirbhavettaskaradarzanaM c||26|| lAbho bhavedakSiNapRSThabhAge kAryANi sidhyaMti na vAmapRSTe / / pRSThe kSatizcaurabhayaM tathAgre bhaveninAdena kapijalasya // 26 // AtmIyakaM nAma kapijaleti punaH punaryo'nukaroti jlpn|| sotsAhamutsAhitacittavRttiH satittiriH sAdhayatISTamartham // 27 // ayugmasaMkhyAH kathitAH parasyai kRtAravAstittirayaH samRddhyai / / karoti vA vyoma nirIkSyamANe nirIkSitastittirirarthanAzam // 28 // // TIkA // // kapiMjala iti / / yadi dakSiNena kapijalaH punaHpunaH kUjati tadA kRtakRtyatA syAt vAme vibhAge prayANaM viphalaM bhavati hAnirbhavettaskaradarzanaM ca atrAyaM vize. ghaH yo dUradezakAryANi kRtvA svagahaM prati sthitastasya prathamaM vAmo vilokyate tadutaM yaH kRtvA vinivRttaH kAryANi sa dUradezakAryANi "vAmaravastaddezmani kapijala: kushlmaakhyaati"||25|| lAbha iti // dakSiNapRSThabhAge lAbho bhavedAmapRSThena kAryANi sidhyaMti kapijalasya ninAdena pRSThe kSatirbhavet tathAgre caurabhayam // 26 // AtmIyakamiti // AtmIyakaM nAma kapijala iti punaHpunaH jalpanyo'nukaroti sa tittiriH iSTamartha sAdhayati kIhaka sotsAhaM yathA syAttathA utsAhitacittavRtiH // 27 // ayugmati / / ayugmasaMkhyAH kRtAravAstittirayaH parasyai samRddhyai syuH ca ||bhaassaa // ||kpijl iti // jo jemane mAUM kapijala bAraMbAra zabda karai to kRtakRtya hoya. jo kapiMjala vAmabhAgameM hoya to gamanayAtrA niSphala hoya. hAni hoya cauradarzana hoya. jo daradezake kAryakarake apane gharameM Ayasthita hoya vAke gharameM kapiMjala vAmabhAgameM zabda kare to kuzala karai // 25 // lAbha iti // kapiMjala dakSiNapRSThabhAgameM zabda karai to lAbha hoya. aura vAmapRSThabhAgameM bole to kAryasiddhi nahIM hoya. aura pIThapIche bole to kSati hoya. taisehI agrabhAgameM bole to caurabhaya hoya // 26 // AtmIyakAmiti // utsAha sahita utsAhameM cittakI vRttijAkI aiso kapijala apano nAma kapijala kapijala yA prakAra bAraMvAra uccAraNa karai vo tittiri iSTaarthakaM sAdhana karai // 27 // ayugmamiti // For Private And Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (242) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| zabdAyamAnau yadi tulyakAlaM kapijalau dkssinnvaamsNsthau| gaMturbhavetAM pathi toraNaM tatsarvArthasiddhipradamudyameSu // 29 // kRSNatittiriritIha patatrI vRttatittiririti prathito yaH // yazca pakSiSu mato'dhipamallo gaurtittirismHshkunen||30|| // iti kapijalAdayaH // khagotra yaulAvakanAmadheyaH khagau cakora kakarAbhidhAnau // trayo'pi te tittiritulyaceSTAH purovrajaMto bhvo'rthsiddhyai||31|| // iti laavkaadyH|| ||ttiikaa|| punaH vyoma nirIkSyamANaH nirIkSitaH tittiriH arthanAzaM karoti // 28 // zabdAyamAneti // yadi kapijalau vAmadakSiNasaMsthau tulyakAlaM zabdAyamAnau gaMturbhavetA tatpathi toraNaM syAt udyameSu sarveSu siddhipradaM bhavati // 29 // kRSNa iti // iha yaH patatrI kRSNatittiririti yaH vartatesaH vRttatittiririti prathitaH yazca pakSiSumato'dhipamallo gauratittiriH ete trayo'pi zakanena samAH bhavaMti // 30 // ||iti kpijlaadyH|| // khaga iti // atra yaH khagaH lAvakanAmadheyaH vartate yau khagau cakorakakarAbhidhAnau trayo'pi te tittiritulyaceSTA bhavaMti puro brajaMto bahavaH arthasiddhayai syuH31 // iti laavkaadyH|| // bhASA // ayugmanAma UnA saMkhyA zabdakarai tittirI samRddhi kareM phira AkAzameM dekhato hoya to arthanAza karai // 28 // zabdAyamAnAviti // gamanakartAke jo doya kApiMjala vAmadakSiNa donoMbhAgameM sthita hoya~ ekasaMgazabdakaraiM mArgameM toraNa hoya saMpUrNa udyamanameM asiddhi hoya // 29 // kRSNa iti // jo kAlo tittara hai vAkUhI vRttatittiri kahai. jo pakSInameM adhipahai. malla haiM. vo gauratittiAra hai ye tInoM zakunameM samahaiM // 30 // // iti kapijalAdayaH // // khaga iti // jo lAvakapakSI cakora kRkarapakSIkara DhoMka karaka karedu ye kRkarake bheda hai ye tInoM pakSI tittarakIsI inakI ceSTA hai. ye agADI gamana kareM to bahuta artha siddhikareM // 31 // // iti lAvakAdayaH / / For Private And Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrate haMsAdikapakaraNam / (143) yAtI nRNAM dakSiNato'nulomaM syAdatikA pakSiSu chippikA c||srvaarthsiddhiprtipaadyitrii tadvaiparItyena punHprvesh||32|| ||iti vrtikaachippike|| vAmo'pasavyaH purato'tha pRSTe yuddhaM vibhedaM maraNaM zriyaM ca // gRdhraH sthitaH sankurute krameNa zabdo'pasavyo'sya vipattihetuH // 33 // // iti gRdhH|| pradakSiNIkRtya naraM brajaMto yAtrAsu vAmena gatAH praveze // zyenAHprazastAH prakRtasvarAstezAMtAH pradIptAdikRtasvarAstu // 34 // // TIkA // yAMtIti // nRNAmanulomaM yasya syAttathA dakSiNataH yAMtI vartikA vaTera iti prasiddhA chippikA ca chApo iti marusthalyAMprasiddhaH yacchabdazravaNAnanAnAM madhira prakopaH syAt sA sarvArthasiddhipratipAdayitrI praveze punaH vaiparItyena jJeyam // 32 // // iti vartikAchippike // vAma iti|gRdhrH vAme apasavye purataH pRSThe sthitaH sanyathAkramaM yuddhavibhedaM maraNaM zriyaM ca tathApasavyazabdaH vipattiheturbhavati // 33 // // iti gRdhraH / / // pradakSiNIkRtyeti // yAtrAsu naraM pradakSiNIkRtya vrajaMtaH praveze vAmena gatAH // bhASA // // yAMtIti // vartikAke nAma baTera vA caTaI vA yanacaTaka ina nAmanakara vanaciDI hai. aura nappikA vA chaeikA yAko chApa mAravADameM nAma prasiddha hai. ye donoM anulomAhoya dakSiNamAUM gamana kareM to sarvArthasiddhi kareM. phiraM ye pravezameM phala kareM haiM // 32 // ||iti vartikAnappikau vA chippikau // // vAma iti // gIdha bAyo jemano agADI pichADI ina cAroM jagaha sthita hoya to kramakarake yuddha 1 bheda 2 maraNa 3 zrI 4 ye kare aura jo gIdha jemano bole to mRtyu* deve // 33 // // iti gRdhrH|| // pradakSiNI kRtyeti // yAtrAmeM manuSyakaM pradakSiNA karake gamana kareM aura praveza For Private And Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (244) vasaMtarAjazAkuneaSTamo vrgH| zyeno nRNAM dakSiNavAmapRSThabhAgeSu bhAgyaiH sthitimAdadhAti // tiSThanpurastAnmaraNaM karoti yuddhe jayecchavarathadhvajasthaH // 3 // // iti shyenH|| pheTaH zubhI dakSiNabhAgasaMstho vAmaH prahAraM maraNaM purastAda / / karoti gacchanpurato balAnAM dhvajasthito vA vijayaM nRpANAm // 36 // // iti phettH|| // ttiikaa|| zyenAH prazastAH prakRtisvarAH zAMtA Asate / tu punaH vikRtasvarAH pradIptA Asata // 34 // zyena iti / / zyenaH ticANA iti loke prasiddhaH nRNAM dakSiNapRSThavAmabhAgeSu bhAgyaH sthitimAdadhAti purastAttiSThanmRtiM karoti chatrarathadhvajasthaH yuddha jayaM vakti // 35 // // iti yenaH // pheTa iti // pheTaH pakSivizeSaH sa dakSiNabhAgasaMsthaH zubhaH vAmaH apahAraM karoti purastAt maraNaM karoti balAnAM purataH gacchan dhvajasthito vA narANA vijayaM karoti // 36 // // iti pheTaH / / // bhaassaa|| vAmahoyakara gamana kare aise zikharA zubha jAnane apanaH prakRti ke liye svara bolate te zAMtA aura vikArayuktasvara bolai te pradIptA jAnane // 34 // zyena iti // zyenanAma zikharA vA zacANA iti loke prasiddhA ye manuSyanake dakSiNapRSThavAmabhAga inameM sthita hoya taH bhAgya vaDhAvaM. aura jo agADI sthita hoya to mRtyukare, aura chatra ratha vvA sthita hoya to yuddha meM jaya kare // 35 // // iti shyenH|| // pheTa iti // pheTa jo pakSI so jemane bhAgameM sthita hoya to zubha hoya zubhakara. je bAmabhAgameM hoya to prahAra karai, aura agADI hoya to maraNa kareM, vahanake agADI gamana karata dhvajApa baiThe jAya to manuSyako jaya karai / / 36 // // iti pheTaH / / For Private And Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute haMsAdikaprakaraNam / (245) saMmukhI zabalikAtha vAmikA zreyasI yadi ca bhaassNgtaa|| tadvizeSazubhadA tu sAmiSA yasya mUrddhani patetsa bhuuptiH||37|| // iti zabalikA // alokazabdau nizi kauzikasya vAmau zubhau dakSiNato viniyau // pRSTena yAnaM vidadhAti tasya samIhitaM siddhiphalaM yiyAsoH // 38 // karoti hu~huMDamiti dhvani yo neSTo na duSTaH sa yato ratArthI // calasvaraHsyAkalahAya zabdaH kIkIti zabdo gurulastu zAMtaH // 39 // ||ttiikaa||. saMmukhIti // zavalikA saMmukhI athavA vAmikA zreyasI zreyApradA bhavati yadi bhAsasaMgatA bhavati tatrasthA sAmiSA vizeSazubhadA bhavati sAM yasya mUIni patetsa bhUpatirbhavati // 37 // // iti zavalikA // Aloka iti||nishi kauzikasya Alokazabdau vAmI zubhau dakSiNataH atinidyau bhavataH / asya pRSThe na yAnaM gamanaM yiyAsoH samIhitaM siddhiphalaM viddhaati| // 38 // karotIti // 99humiti dhvani yaH karoti sa neSTaH na duSTaH yataH sa ratArthI / asya calasvaraH kalahAya syAt / asya kIkIti zabdaH dIptaH gurula iti zabdaH zAntaH // 39 // ||bhaassaa|| // saMmukhIti // zabalikA saMmukhI hoya athavA vAmabhAgameM hoya to zreyakI karabevAlI hoya. aura jo bhAsapakSI sahita mAMsasahita hoya to vizeSa zubhadeve. vo zabalikA jAke mastaka AyabaiThe vo rAjA hoya // 37 // // iti zavalikA // ||aalok iti // rAtrimeM ghUdhUko bAyozabda aura Alokana ye donoM zubha haiM. aura jemane mAUM ye donoM ati azubha haiM aura pIThapIche gamana kare to vA gamanakartA puruSakaM vAMchita siddhi phalakU debevAro hai // 38 // karotIti // jo huMduhu~ yA prakAra dhvanikarai to neSThajAnano vo saMbhogako arthI hoya to duSTa nahIM jAnano. bolato huyo cale to kalahake bharthahai, aura kIkI aiso zabda boleM to dIpta aura gurula ye zabdabole to zAMta hai // 39 // For Private And Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (246) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| rAtrau gRhasyopari bhASamANo duHkhAya cUkaH sutamRtyave ca // gRhasya nAzAya ca saptarAtrAnAzAya rAjJo dviguNAnubaMdhI // // 40 // vyahaM gRhadvAri rudanalUko harAMti caurA draviNAnyavazyam // tasminpradeze nizi mAMsayuktastadoSanAzAya baliH pradeyaH // 41 // pRSThe puro vA pathikasya zabdaM kuvansadA sUcayati praNAzam // vizeSato vAyasavairizabdo duSTaH pradiSTo'hani sarvadikSu // 42 // // ityuluukH|| // TIkA // rAtrAviti // gRhasyopari rAtrau bhASamANaH ghUkaH duHkhAya sutamRtyave ca bhavati saptarAtraM gRhasya nAzAya bhavati / dviguNAnubaMdhI caturdazadinAni yAvadgahopari jalpana rAjJo nAzAya syAt // 40 // vyahamiti // tryahaM dinatrayaM gRhadvAri dhUke rudana syAttadA caurA draviNAnyavazyaM harati / nizi tasminpradeze tadoSanAzAya mAMsayuktaH baliH pradeyaH // 41 // pRSThe iti / pathikasya pRSThe'thavA puraH zabdaM kurvannu lUkaH sadA praNAzaM sUcayati tathA vizeSataH vAyasavairizabdaH sarvadikSa ahani duSTaH pradiSTaH // 42 // // ityulUkaMH // // bhaassaa|| ||raatraaviti // gharake Upara ratrimeM bole to duHkhake artha hai, aura sutake mRtyuke artha hai, aura jo sAtarAtriparyaMta gharake Upara bole to gharake nAzake artha jAnano. aura jo cauthI rAtri tAI bole to rAjAke nAzake artha hai // 40 // ||vyhmiti // tIna, dinatAI gharake dvArapai ghagha zabda karai to cIra avazya dravya haraNa kareM, yAte jahAM baiThake bole vAI sthAnameM vAke doSa dUra hoyabeke liye mAMsa sahita balidAna deno yogya hai // 41 / / // pRSTheiti // mArgameM gamanakartAke agADI vA pichADI zabda karata ghUghu nAzakU sUcanA kareM, aura vizeSakarake dinameM to cAroM dizAnameM duSTaphalakU devai hai // 42 // // ityulkaH // For Private And Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute haMsAdika prkrnnm| (247) avAmagobhrAtRvinAzanAya vAmAgrato dhAnyadhanasya lbdhyai|| pRSThe prayAto bhavati prayAtuprabhUtabhItyai niyataM kpotH||43|| zastAni saMjJAravavIkSaNAni kvacitkadAcina kapotakasya // * karotyasau mUni yasya viSTAM tamAzu nirNAzayate manuSyam // 44 // paryaMkayAnAsanasaMniviSTo gRhe praviSTaH kurute kapotaH // duHkhaM tribhedo'pi vipAMDuraH syAdardhena citro divasena dhuumrH||45|| // iti kpotH|| vAmA zubhA varmani puSpabhUSI zubho bhavetpoTiyako'pi vaamH|| paryadikA syAttu zubhApasavyA sarve shubhaavytyytHprveshe||46|| // TIkA // avAma iti // kapotaH holAkhyaH avAmaH bhAtRvinAzAya syAt / vAmAgrato dhAnya dhanasya labdhyai syAt / punaH pRSThe prayAtaH mahatyai pracurabhItyai prayAturbhavati // 43 / / shstaaniiti||kpotsy saMjJAravavIkSaNAni kvacit kadAcinna zastAni yasya mUrdhni viSThAma asau karoti tamAzu zIghraM manuSyaM nirNAzayate // 44 // paryaketi // paryakayAnAsanasanniviSTa iti paryakaH palyaMkaH yAnamazvAdi AsanaM pratItaM tatra sanniviSTaH sthitaH gRhapraviSTazca tribhedo'pi duHkhadaH syaadityrthH||45|| __ iti kapotaH // vAmeti // varmani puSpabhUSI vAmA zubhA bhavatItyarthaH iti puSpabhUSIparyadike ||bhaassaa // // avAmaga iti // kapotake nAma holA piMDukiyA pArAvata ye haiM so kapota jemane bhAgameM hoya to bhrAtRko vinAza karai. aura vAmabhAgameM vA agrabhAgameM hoya to dhAnya dhanakI prApti kare. phira pIThabhAgameM hoya to mahAn bhIti kare // 43 // zastAnIti // kapotakI ceSTA zabda dekhano aika devI kadAcit bhI zubha nahIM hai. aura jAke mastakape bITa kara tAkU zIghra hI nAza karai hai|| 44 // // paryaketi / paryaMka nAma palakA yAna nAma azvAdika aura Asana inameM jo kapota sthita hoya aura gharameM praveza kare to duHkhako devai hai // 15 // ||iti kapotaH // // vAmeti // mArgameM puSpabhUSIvAmA hoya to zubha deve. poTiyakabhI vAmazubhahai. For Private And Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (248) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| // iti pusspbhuussyaadyH|| vAmaH zriyaM yacchati pRSThatazca pArAvato dakSiNato'tibhItyai // zastauralAkarNiyakau ca vAmausavalgulAcarmacaTau pryaanne||47|| // iti paaraavtaadyH|| vAme'tha pRSThe phalamAdadhAti yuddhaM puro dakSiNatazca hAnim // govatsako darzananisvanAbhyAM krUrasvarosau klikRtsdaiv||48|| // TIkA // dezAMtarapasiddhe puSpabhUSI kRSNavarNA sUkSmabiMduyuktA laghucaTikA paryadikA kokilamadRzA anyatra DAMpula iti kutracidbhujaMga iti // 46 // iti puSpabhUSIpayadike / // vAma iti // pArAvataH pArevo iti loke prasiddhaH vAmaH pRSThatazca zriyaM yacchati dakSiNataH atibhItyai bhavati tathA ralAkarNiyako savalgulAcarmacaTau prayANe zastau zobhanau staH tatra ralAkarNiyako paradezaprasiddhau valgulikA bAgali iti loke prasiddhA carmavaTaH kanuu iti prasiddhaH // 47 // iti pArAvatAdayaH ||vaame iti|| govatsakaH vAma va pRSThe phalamAdadhAti phalaM karotItyarthaH puraH // bhaassaa|| aura paryadikA jemanI hoya to zubha hai. aura pravezameM saMpUrNa viparIta karake zubha hai. aura puSpa bhUSI nAma laghucaTikA kRSNavarNA choTe choTe bUMda karake yuktahoya hai. aura paryadikA kokilakI tulya hoyahai. kahUM vAk DAMpula nAma kahaihaiM. koI bhujaMga kahehaiM // 46 // ||iti puSpabhUSIparyadike // // vAma iti // pArAvata nAma pAreba kabUtara iti prasiddhaM pArAvata vAmabhAgameM aura pichADI hoya to strI deve aura jemane bhAga hoya to ati bhIti karai. aura ralA kArNayaka ye donoM vAmabhAgameM zubhahaiM. aura valgulA yA* bAgulabhI kahai haiM. aura carmacaTa ye calatI pota prayANa samayameM zubha hai // 47 // // iti pArAvatAdayaH // // vAmeiti // gauko bachaDA bAyo vA pITapIche dIkhai yA zabda kare to zubhaphala kareM aura agADI hoya to yuddha karAvai, aura jamanemAUM hoya to hAni kare. jo karazabda kare For Private And Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org podakIrute haMsAdikaprakaraNam / // iti govatsakaH // laTThA bhavatyuccaravA prayAtuH puraH sthitA vAMchitasAdhayitrI // yAtrApravezAdiSu ca prazastAH zyAmA yathA dakSiNavAmageyam // 49 // ladeva nIlazcaTakaH pradiSTaH zubhAya kAlazcalakopi tadvat // vAmo'thavA dakSiNato ninAdaH zreyaH pradaH syAtkila kokilAyAH // 50 // // iti lavAdayaH // pekSukosbhISTaphalAya vAme pRSThe zubho dakSiNatazca zastaH // zrI karNazabdaH pathi dakSiNena kSemAya vAmo'rthavinAzanAya // 51 // // TIkA // yuddhaM dakSiNatazca hAniM karoti asau darzananisvanAbhyAM krUrasvaraH sadaiva kalikadbhavati // 48 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir to sadA kalaha karanevAro hoya // 48 // // iti govatsaH // // laTTeti // prayAtuH puraH sthitA laTA uccaravA vAMchita sAdhayitrI bhavati yathA * zyAmA yAtrApravezAdiSu dakSiNavAmagA prazastA tatheyamapi // 49 // laTTeti // la `Teva nIlazcakaH pradiSTaH kathitaH munibhiriti zeSaH kAlazcaTakopi tadvacchubhAya bhavati tathA kokilAyAH ninAdaH vAmaH athavA dakSiNataH zreyaHpradaH syAt // 50 // // iti laGkAdayaH // // kapekSaka iti // vAmaH kapekSukaH pakSivizeSaH abhISTaphalAya syAt paSThe zubhaH // bhASA // ( 249 ) // iti govatsakaH // // laGketi // laTA gamanakarttA puruSake agADI sthita hoya UMco zabda kare to vAMchita ardhakUM - sAvana kareM. jaise zyAmA yAtrA pravezAdikameM jemanI bAI prasiddha hai taisehI ye prasiddha hai // 49 // laTTeti // muninane laTTAko nIlacaTaka nAma kahyo hai. aura kAlAcaTakabhI tAkI sI nAI kare hai. aura kokilAko zabda bAMyo hoya athavA jemano hoya to kalyANako hI karabevAro jAnanA // 50 // zubha For Private And Personal Use Only // iti laGkAdayaH // // kapaluka iti // kapekSukapakSI bAMyo hoya to abhISTa phala kare. pIThapIche hoya to Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (250) vasaMtarAjazAkune-aSTamo vrgH| // iti kapekSazrIkau~ // dakSiNena zubhadaH pathi pheMco vAsitena khalu tasya vishessH| dakSiNo dahiyakastvanukUlaHzeSadikSu kathitaH prtikuulH||12|| // iti pheMcadahiyakau // avAmabhAge pathikasya zastau cAlokazabdau kila kukkuttsy|| bhItopizabdaM kukukar3atImamasau vimuMcana bhvtybhiissttH||53|| ||ttiikaa // dakSiNatazca zastaH syAt tathA zrIkarNasya zabdaH pathi dakSiNena kSemAya syAt vAma: zabdaH arthavinAzAya syAt atra zrIkarNaH vanacaTaka ityanye // 51 // ||iti kapekSuzrIkau~ // // dakSiNati // pheMcaH bulabula iti loke prasiddhaH pathi dakSiNena zubhadaH syAt vAsitena tasya zubhasya vizeSaH syAt dahiyakaH dahiyaTa iti loke prasiddhaH dakSiNena anukUlaH syAt zeSadikSu pratikUla: kthitH||52 // ||iti pheMcadahiyakau // // avAmeti // pathikasya avAmabhAge kukuTasya Alokazabdau zastau asau.bhI. // bhASA // zubha karai. aura dakSiNa hoya to azubha kareM. aura taisehI zrIkarNa jo vanacaTaka tAko zabda mArgameM dakSiNa hoya to kalyANa karai. aura vAma zabda hoya to arthako vinAza karai // 51 // // iti kapekSuzrIkarNI // // dakSiNeti // pheMcako nAma bulabula ye prasiddha hai. pheMcamArgameM dakSiNamAUM hoya to zubhadeve. aura vAmameM hoya to vizeSa zubhakU karai, aura dahiyakapakSI yAkU dahiyaTabhI kahai hai so ye dakSiNadizAmeM hoya to anukUla hoya. aura bAkIkI dizAnameM hoya to pratikUla hoya. // 52 // iti pheMcadahiyakau // // avAmeti // mAgIkU kakkuDAko dekhano aura zabda ye dakSiNabhAgameM zubha haiM. aura ye For Private And Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir podakIrute haMsAdikaprakaraNam / ( 251 ) tAro gabhIraH kathito virAvo nizAvasAne nRparASTravRddhayai // yo vA sayAmaM prati yAmikasya pAdasya zabdastvaparo viruddhaH // 54 // // iti kukkuTaH // prApya sthiratvaM ciramantarikSe nAnAprakAraM madhuraM svanaMtI // AzvaryamutpAdayate yiyAsoH sA bhAratI yacchati bhUpatitvam // 55 // // iti bhAratI // TIkA // tepi kukukaitImaM zabdaM vimuMcanabhISTo na bhavati // 53 // tAra iti // nizAvasAne asya gabhIrastAro virAvaH nRparASTravRddhayai kathitaH yo vA sayAmaM prati yAmikasya zabdaH so'pi zubhaH aparo viruddhaH syAdityarthaH // 54 // // iti kukkuTaH // // prApyeti // aMtarikSe ciraM sthiratvaM prApya nAnAprakAraM madhuraM svanaMtI yiyA. soH yA AzcaryyamutpAdayate sA bhAratI bhUpatitvaM yacchati dadAti madhyadeze bhArahIti prasiddhaH gaurjare reva iti prasiddhA caTikA bhAratItyucyate // 55 // // iti bhAratI // // bhASA // bhavAn hoya. aura kukkU yA prakAra ye zabdakareM to abhISTa nahIM hoya // 53 // tAra iti // prAta:kAlameM kukkuDAko gaMbhIra zabda jemano hoya to rAjA deza inakI vRddhi kare. aura bAyozabda kare to bhI zubhakare aura jo zabda haiM so viruddha karttA haiM // 54 // // iti kukuTaH // prApyeti || bhAratako madhyadezameM bhArahI nAmakara prasiddha hai. aura gurjaradezameM retra nAma kara prasiddha hai. aura caTikAbhI nAma hai. bhAratI ciDaiyA AkAzameM bahutadera sthita hoyakarake aneka prakAra zabda karata gamanakarttA puruSakaM Azcarya pragaTa kare hai vo bhAratI rAjApano deve // 55 // // iti bhAratI For Private And Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (252 ) vasaMtarAjazAkune-navama vargaH / prAkpArzvapRSThe zubhadaH sazabdo nirIkSyamANaH kalavikapakSI // strIrAjayogaH suratena paSTe strIlAbhamAhAradikkrame'sau // 56 // // iti kalavikaH // grAmeyakAraNyajalecarANAM svayaM vibhedo vayasAM virAve // nAsmAbhiruktaH sukhabodha bhAvAccASAdikAnsaMprati varNayAmaH // 57 // iti zrIvasaMtarAjaviracitAH patatriNaH // ityaSTamo vargaH smaaptH||8|| svarNacUDa maNikaMThavizokaM svastikAkhyamaparAjitasaMjJam // naMdivardhanamazokamahaM tvA naumi cApa sakalAbhimatArtham // 1 // // TIkA // // prAgiti // prAkpArzvapRSThe suzabdo nirIkSyamANaH kalavikaH gahacaTakaH zubhadaH - syAt suratena strIrAjayogaH syAt striyA rAjJA cetyarthaH // 56 // grAmeti // grAmeyakAraNyajalecarANAM vayasAM virAve vibhedaH asmAbhiH na uktaH graMthabAhulyatvAtsukhabodhabhAvAccASAdikAnsaMprati varNayAmaH // 57 // // itiH kalavikaH // iti zatruMjayakara mocanAdisukRtakAribhirmahopAdhyAyazrIbhAnucaMdra gaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjazAkunaTIkAyAM vicAritapatatrivarNanaM nAma aSTamo vargaH samAptaH 8 // svarNacaDeti // he cASa ahaM tvAM naumi kimarthaM sakalAbhimatArthamiti sakalaM // bhASA // prAgiti // kaLavika nAma gRhacaTakako haiM. ye puruSasaMjJaka cir3Ako nAma hai. kalavika agADI aura pasavADenameM aura pIThapIche zabda kare to dekhe to zubha kare aura ciDiyAsUM - saMbhoga karato hoya to strIkarake aura rAjA karake yoga karAve // 16 // // iti kalavikaH // grAmeyaketi // grAmake vanake bahuta pakSInake bheda zabda haiM. yAte hamane kahe nahIM haiM. ava sukhapUrvaka bodha jinake aise cASakaM Adile pakSI tinameM varNana kareM haiM // 57 // zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATI kAryA vicAritapatatrivarNanaM nAma aSTamo vargaH samAptaH // 8 // // iti svarNacUDeti // he cApa saMpUrNa vAMchA ke liye svarNakI cUDa jAmeM aisI mANe jAke kaMThameM For Private And Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pkssivicaarprkrnnm| anena mantreNa vidhAya samyakpUjopahAraH puruSo yiyAsuH // abhyarcayedudyatakAryasiddhiM jJAtuM vizeSAdvihageSu cASam // // 2 // pradakSiNaM svastikamadhyagatyA gRhItabhakSyo vidadhAti caapH|| abhISTalAbhAya yadA tadAsya sarvatra zastaM rutamIkSaNaM ca // 3 // cApaM vrajaMtaM yadi dakSiNena kAko jayetpAMthaparAjayaH syAt / / cASo'tha kAkaM jayati pradiSTastadAdhvagAnAM vijayo videze // 4 // // ttiikaa|| yadabhimataM tadarthamityarthaH kIdRzaM tvAM svarNacUDamANikaMThavizokamiti svarNasya cUDA yasya sa tathA maNiH kaMThe yasya sa tathA vigataH zoko yasmAtsa tathA pshcaatkrmdhaaryH| svasti kAkhyAmiti svastika iti AkhyA yasya sa tathA aparAjitasaMjJamaparAjitA saMjJA yasya saH taM naMdivardhanaM nandirAnaMdastena vardhate yaH sa tathA azokamiti zokavarjitam // 1 // aneneti // yiyAsuH puruSaH udyatakAryasiddhiM jJAtuM vizeSAdvihageSu cApam abhyarcayet kaiH anena pUrvoktena maMtreNa samyak stuti vidhAya pUjopahArairiti pUjA caMdanAdiH upahAro balistairityarthaH // 2 // pradakSiNamiti // yadi cApaH svastikamadhyagatyA gRhItabhakSyaH san pradakSiNaM vidadhAti tadA'bhISTalA. bhAya syAt / etasya sarvatra rutamIkSaNaM ca zastam // 3 // cAmiti // yadi dakSina cApaM vrajaMtaM kAko jayet tadA pAMthaparAjayaH syAt yadi cApaH kAkaM jayati tadA // bhASA aura zokakara rahita aparAjita jAkI saMjJA AnaMdakarake baDha rahyo aise jo tuma tAya namaskAra karUM hUM. cASa nAma nIlakaMThako hai. // 1 // aneneti // gamanakatA puruSa kArthakI siddhi jAnabekU vizeSakara pakSInameM zreSTha cASa tAya pUrva mantrakara stuti karake phira candanAdika upahAra balikarake pUjana kare // 2 // pradakSiNamiti // jo cASa svastikagati karake bhakSya padArtha grahaNa kare huye pradakSiNA karai to abhISTaphalako lAbha kare. yAko zabda aura dekhano sarva dizAnameM zubhakArI hai // 3 // cAmiti // jo dakSiNamAUM cASa gamana karato hoya bAkU kAka jItale to pAMtha puruSakU bhI parAjaya, karai aura jo cASa kAkakaM jItale For Private And Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (254) vasaMtarAjazAkune-dazamo vrgH| araNyamadhye vrajataH purastAyo rauti cASaH kalahAvaho'sau // keMkeM tu dIpto ninado'sya zAMtaH keke itIhakuzalAya vAmaH // 6 // iti vasaMtarAjazAkune vicArito'parAjito navamo vargaH // 9 // // atha khNjnH|| tvaM yogayukto muniputrakastvamadRzyatAmeSi zikhodgamena // vilokyase prAvRSi nirgatAyAM tvaM khaMjanAzcaryamayo namaste // 1 // // TIkA // .. dhvagAnAM videze vijayaH pradiSTaH // 4 // araNyeti ||arnnymdhye vrajataH puMsaH purastAt yazcASaH rauti asau kalahAvaho bhavati / asya keMkeM iti ninAdaH sadA dIpto bhavati / asya zAMtaH keke iti IdRk ninAdayuktaH vAmaH kuzalAya bhavati // 5 // itIti // vasaMtarAjazAkune'parAjito vicAritaH anyAni vizeSaNAni pUrvavat // iti zrIzatrujayakaramocanAdimukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAmaparAjitasaMjJako nAma navamo vargaH // 9 // tvamiti // he khaMjana tvaM muniputrakaH asi / kIdRk yogayuktaH tvaM zikhodgamena adRzyatAmapi / prAvRSi nirgatAyAM tvaM vilokyasezikhIgAzcaryamayaH ataste tubhyaM // bhaassaa|| to mArgIpuruSakaM videzameM vijaya kahano // 4 // araNyati // anake madhyameM gamana kare jA puruSake agADI jo rudana kare to kalahakaM prApta kare. aura yAko keMkeM yA prakAra jo zabda hoya to dIptasvara jAnano. aura keke yA prakAra jo svara kare so zAMta jAnano. yaha zAMtasvara vAmabhAgameM hoya to kuzalake artha jAnano // 5 // iti zrIjaTAzaMkaraputrajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM aparAjitasaMjJiko nAma navamo vargaH // 9 // // atha khNjnH|| tvamiti // he khaMjana ! tuma muniputra ho aura yogakarake yukta ho. aura zikhA tumhAre pragaTa hoya hai. taba tuma adRzya hoya jAo ho. aura varSARtu jaba nikasa jAya hai taba tuma Azcaryamaya dIkho ho. yAte tumhAre artha namaskAra ho. khaMjanake nAma khaMjarITa khaja For Private And Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khaMjanaprakaraNam / (255) dRSTvodite'gastyamunau sudeze suceSTitaM khaMjanakaM vidadhyAt // maMtreNa pUjAM zirasA praNAma tatsUcitasyeSTaphalasya siddhya ||2||kucessttito yaH kuvapuH kudeze nirIkSyate khaMjanakaH kadAcit // dRSTvA vizeSAtparitoSayattaM ghAtAya tatmacitadukRtasya // 3 // mAMsaM na bhuMjIta zayIta bhUmau striyaM na seveta dinAni sapta // snAyAjapetsaMjuhuyAdvidhAya paiSTaM pumAkhaMjanamarcayecca // 4 // samaMtabhadrastadanu prabhadrastatonubhadrAMbarabhadrasaMjJau // eSAM caturNAmapi khaMjanAnAmAcakSmahe saMprati lakSaNAni // 5 // // TIkA // namaH astu // 1 // agastyamunau udite sati sudeze suceSTitaM khaMjanakaM dRSTvA maMtraNa pUjAM vidadhyAt / yataH tatpUjAM vidhyAt / zirasA praNAmaM ca / yataH tatpUjAdikaM mUcitasyeSTaphalasya vRddhyai syAt // 2 // kuceSTita iti // yaH kuceSTitaH kuvapuH kudeze nirIkSitaH khaMjanakaH kadAcisyAt tadA taM dRSTvA vizeSAtparitoSayet / kimarthaM tatsUcitaduSkRtasya yAtAya // 3 // mAMsamiti // mAMsaM na bhuJjIta bhUmau zayIta saptadinAni yAvatviyaM na seveta / pratidinaM snAyAjapet saMjuhuyAtpaiSTaM piSTamayaM khaMjanakaM vidhAya, pumAnarcayet // 4 // samaMtabhadra iti // eSAM caturNAmapi khaMjanAnAM saMprati lakSaNAni ca AcakSmahe / tatrAyaH samaMtabhadraH tadanu dvitIyaH prabhadraH tatastRtIyacaturthoM anubhadrAMvara // bhASA // kheTa khaMjakhela itane haiM // 1 // dRSTveti // agastyamuniko udaya hoya taba suMdaradezameM zubha ceSTA karato hoya aise khaMjanakU dekhakara maMtrapUrvaka pUjA karai phira mastaka namAyakarake praNAma kara. yAko ye pUjana kartAk iSTaphalako vRddhike artha hai // 2 // kuceSTita iti // khoTI ceSTA karato hoya kutsita jAko aMga hoya niMdita dezameM dekhato hoya to aise khaM. janaka dekhakarake vizeSakara prasanna kareM kyoMki aiseke dekha sUM azubha phala hoya. tAkI nivRttike liye pUjanakara prasanna kare // 3 // mAMsamiti mAMsa bhojana na kare. pRthvImeM zayana kara. sAtadinaparyaMta strIsevana na kare. nityaprati snAna karai. japakarai, havana kare. puruSa cUnako khaMjana banAyake phira vAko pUjana karai // 4 // samaMtabhadra iti // samaMtabhadra 1 prabhadra 2 For Private And Personal Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 256) vasaMtarAjazAkune-dazamo vrgH| yaHkaMdharoHzirasA samaMtAdvibharti kArya sa smNtbhdrH|| kRSNena yuktaH zirasorasA ca bhavetprabhadraH sitakaMThapRSTaH // 6 // kaMThorasI yasya tu khaMjanasya kRSNe bhavetAMsa mato'nubhadraH / / kRSNA bhavetkaMThagataiva rekhA yasya tvasau caaNbrbhdrnaamaa||7|| madhyAdamISAMzubhakAryasiddhayai yo yo bhavetpUrvataraHsa mukhyH|| AkAzabhadro galamAtrakRSNaH sitAnaH kAryavinAzanAya // 8 // syAyo haridrArasasaMnikAzo gomUtranAmA sa tu khaMjarITaH // nirIkSitaH prAgdivase prabhUtaM rogodgamaM zaMsati yAvadandam // 9 // // TIkA // bhadrasaMjJau // 5 // ya iti // yaH kaMdharoraH zirasA samaMtAtkArya vibharti sa samaMtabhadraH syAt / zirasorasA va kRSNena yuktaH sa prabhadraH bhavet / kIdRk sitakaMThapRSTha iti sitaM kaMThapRSThaM yasya sa tathA // 6 // kaMThorasIti // yasya khaMjanasya kaMThorasI kRSNebhavatAM saH anubhadro mataH yasya kaMThagataiva rekhA kRSNA bhavet asau aMbarabhadanAmA bhavati // 7 // madhyAditi // zubhakAsiddhyai amISAM madhyAyaH yaH pUrvataraHbhavetsa sa mukhyH| ya etadyatiriktaH AkAzabhadaH galamAtrakRSNaHsitAnanaH sa kAryavinAzanAya syaat||8||syaady iti||yH haridrArasasaMnikAzaH gomUtranAmA khaMjarITaH syAt saHprAk prathama divase nirIkSitaH yAvadandaMduHkhodgamaMzaMsati kIdRzaM prabhUtam 9 ||bhaassaa|| anubhadra 3 aMbarabhadra 4 khaMjananake ye cAra prakArake lakSaNa kahe hai // 5 // ya iti // jo kaMdhA vakSaHsthala mastaka inameM zyAmavarNa dhAraNa kare vo samaMtabhad saMjJaka, aura jo mastaka aura vakSaHsthala inameM zyAmavarNa hoya pATha aura kaMThapai jAke zveta hoya vo prabhadra nAma khaMjana hai // 6 // kaMThorasIti // jA khaMjanake kaMTha aura vakSaHsthaladhe zyAma hoya vo anubhadra saMjJaka jAnano. aura jAke kaMThameM zyAmarekhA hoya vAkI aMbarabhadra saMjJA jAnanI // 17 // madhyAditi // zubhakAryakI siddhika artha inake madhyameM jo jo pUrva hoya vo yo mukhya jAnano. jAke zyAmatA kaMThameM hoya vo AkAzabhadra jAnano aura zvetamukha jAko so kAryake vinAzake artha jAnano // 8 // syAdya iti / jo haladIke rasakI samAna hoya vo gomutranAma khaMjarIThaM jAnano vo prathamadivasameM dIkhai to varSatAI bahuta duHkhake pragaTakaMkahai. For Private And Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khaMjanaprakaraNam / ( 257) zikhodgamenAtha adRzyatAM gato yo'dRSTapUrvaH punareva yadine // eteSu sadyaH sa khago yadA bhavedRggocaraH khaMjanakaH sthaleSu // 10 // gajAzvazAlopavanAMtareSu prAsAdahAgrasitAMbareSu // dadhyAdibhAMDe'pyupaliptabhUmau suvarNarAjAMtikacAmareSu // 11 // sacchAyadyAMkurapuSpapatraphalAvanameSu zubhadrumeSu // yenopaviSTaH prathame'hni dRSTastasya zriyaM khaMjanako ddaati||12|| nadyAdinIrAMvujagopurIpaM gopRSThadUrvAnRpamaMdireSu // aTTAlajaMbAlaphalapravAlakSIradrumopaskRtatoraNeSu // 13 // // TIkA // zikhodgameneti // yena eteSu sthaleSu khaMjanakaH prathame'hni dRSTaH avalokitaH yaH zikhodgamenAdRzyatAM prAptaH punaH yasminneva dine dRggocarI bhavati adRSTyapUrvaH sa khaMjanakaH tasya zriyaM dadAti // 10 // teSu keSvityapekSAyAmAha gajAzveti // gajAnAmazvAnAM ca zAlA bandhanasthAnamupavanaM gRhasamIpavarti vanaM teSu prAsAdahAgrasitAMbareSviti prAsAdaH devabhUpAnAM gRhaM hAgraM sauSazRMgaM sitAMvaraM zvetavastraM teSu dadhyAdi bhAMDa iti dadhyAdinA bhRtaM bhAMDaM bhAjanam / AdizabdAddhRtAdInAM parigrahaH / upaliptabhUmAviti upaliptA chagaNAdinA yA bhUmistasyAM suvarNarAjAMtikacAmareSviti suvarNa pratItaM rAjAMtikaM rAjJaH samIpaM cAmaraM bAlavyajanaM teSu // 11 // scchaayti|| sacchAyadyAMkurapuSpapatraphalAvanamraSviti chAyayA saha vartamAnAH sacchAyAH hRdyAH manoharAH aMkurapuSpapatraphalairavanamrAH zubhadrumAH sahakAraprabhRtayaH teSu // 12 // nadyAdIti // nadIprabhRti yatsthalaM nIraM pAnIyamambujaM kamalaM gopurISa chagaNaM gopRSThaMpratItaM // bhASA / / he ye jAnano // 9 // zikhodgameneti // hAthI, ghoDA inake baMdhanake sthAna aura upavana jo gharake samIpavana, devamaMdira, rAjamahala inake Upara zikharapai jo dhvajAdikako zvetavastra aura dahI, dUdha, ghRtAdikanakara, bhare pAtrAdika aura govarakara lipI pRthvI aura suvarNakI daMDIke camara, paMkhA athavA rAjAke samIpa camara, paMkhA inasthalanameM sthita khaMjana prathama divasameM dIkhe jo zikhA pragaTa huyepai adRzya hoya phira jA dinA netranasaM dakhai vAko nAma adRSTapUrva khaMjana hai so vo jA purupakU dIkhe tA puruSakU zrI deve / / 10 // . 11 // sacchAyati // chAyAsahita sundara hoya, puSpaphala aMkurapatra inakarake namra hoya, zubha hoya, aise vRkSanapai baiTho hoya prathamadivasa dIkhai to vo khaMjana tA puruSakuM zrIdeve // 12 // nadyAdIti // nadIka 17 For Private And Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (258) vasaMtarAjazAkune-dazamo vrgH| eteSu cAye'hani khaMjarITo dRSTo'tihaSTaH sahasopaviSTaH // bhojyAnapAnapriyago'zvavastralAbhAya rogopazamAya cessttH|| // 14 // turaMgamAtaMgamahorageSu sarojagocchatravRSeSu yena // pUrve ca dRSTo'hani khaMjarITo niHsaMzayaM tasya bhavennRpatvam ||19||dhaanyaarthlbdhyai mahiSIdhvajAdau syAgomaye gorasalAbhamAha // vastrasya lAbhAya ca zAhalAdau lAbhAya gehasya ca nAvi dRssttH|| 16 // // ttiikaa|| dUrvA dUva iti prasiddhA nRpamaMdiraM rAjJaH saudhaM teSu aTTAlagRhopari gRha jaMbAlaH phalaM prasiddha pravAlaM kisalayaM kSIradrumaH kSIravRkSaH vaTAdiH upaskRtatoraNaM navInaM yattoraNaM teSu // 13 // eteSviti // Aye'hani eteSu sthaleSu sahasopaviSTa iti akasmAdAgatyopaviSTaH atidRSTaH pramodavAn khaMjarITa iSTaH sanbhojyAnapAnapriyago'zvavastralAbhAya rogopazamAya ca budhairiSTaM vAMchitam // 14 // turaMga iti // turaMgaH azvaH mAtaMgo gajaH mahoragaH sarpaH teSu sarojagocchatravRSeSviti saroja kamalaM gauH pratItA chatramAtapatraM vRSaH dhavalaH teSu yena eteSu sthaleSu pUrvatrA:hani khaMjaroTo dRSTaH tasya niHsaMzayaM nRpatvaM bhavet // 15 // dhAnyArtha iti // mahipIdhvajAdau sthitaH khaMjarITa: dhAnyArthalabdhyai syAt gomaye sthitaH gorasalAmahetuH syAt sa eva zAdalAdI sthitaH vastrasya lAbhAya syAt nAvi dRSTaH gehasya lAbhAya // bhaassaa|| Adile sthAna hoya, jala hoya, kamala, govara, gaukI pITha dUrvA rAjAke mahala, gharake Upara, aTAlI, kIcaphalakU phala, dUdhake vRkSa, vaDakU Adile tinameM aura navIna toraNapai // 13 // pataSviti // prathama divasameM ina sthalanameM sahaja baiThajAya vA akasmAt Ayakarake baiTha jAya atiprasanna aiso khaMjarITa bhojyAnapAna, apano pyArogI, azvavastra, inako lAbhAdi kare. aura rogakI zAMti karai / / 14 // turaMga iti // jA puruSakU ghoDA, hAthI, sarpa, kamala, gau, chana, vRSa inapai baiTho huyo pUrvadinameM khaMjarITa dakhi to tA puruSakU niH saMdeha rAjApano hoya // 15 // dhAnyArya iti // bhaisa ora dhajAdikana khaMjarITa baiTho hoya to dhAnya arthakI prApti hoya. aura gobara sthita hoya to gorasakI prApti kare. jo harI ghAsAdika For Private And Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khaMjanaprakaraNam / saMdarzite'nyena ca khaMjarITe syAdanyanAryA saha saMgamAya // vivAdalAbho halakhAtabhUmau dhAnyasya rAzAvapi dhaanylaabhH|| 17 // bhavetprabhAte priyasaMgamAya syAdadhusaMgAya tathAMtarikSe // bhUmau dhanAyAvataranabhaHstaH khAdanpibankhAdanapAnalabdhyai // 18 // evaM prakAreSu manorameSu sthAnAMtareviSTaphalAMtarANi // icchAnurUpANi dadAtyavazyaM pUrvatra dRSTo'hani khaMjarITaH // 19 // vallIpatkaMTakizuSkavRkSa dagdhAsthizUlAmRtabhAjaneSu // zUnyAlaye lomasu gehakoNe buse palAze sikatAsu yUpe // 20 // // TIkA // syAt // 16 // saMdarzita iti // anyena saMdarzite khaMjarITe anyanAryA saha saMgalAbhaH syAt halakhAtabhUmau dRSTe vivAdalAbha syAt dhAnyasya rAzAvapi dRSTe dhAnyalAbhaHsyAt // 17 // bhavediti // prabhAte dRSTaH priyadarzanAya bhavet tathAMtarikSa baMdhusaMgAya bhavet bhUmau dRSTaH dhanAya syAt nabhastaH avatarankhAdanbhojanapAnalabdhyai syAt // 18 // evamiti // evaMprakAreSu manorameSu sthAnAMtareSu pUrvatra ahani dRSTaH khaMjarITaH icchAnurUpANi phalAMtarANi avazyaM dadAti // 19 // vallIti // vallI vratatiH dRSatprastaraH kaMTakI kaMTakAkulaH zuSkaH evaMvidho vRkSaH dagdhaM jvalitaM yadasthi zUlA pratItA mRtaM kalevaraM bhAjanaM madyaprabhRtInAmiti zeSaH pazcAbaMdaH teSu tathA . // bhASA // na sthita hoya to vastrako lAbha kara jo nAvameM dIkhe to gharako lAbha kare // 16 // saMdarzita iti // jo khaMjarITa aura karake sahita dIkhai vA aurane apanI dRSTisaM dikhAyo hoya to anya strI karake saMgako lAbha hoya. halakarake khAdI huI pRthvImeM dIkhe to vivAdako lAbha karai. dhAnyakI rAzipai dIkhai to dhAnyako lAbha kare // 17 // bhavoditi // khaMjana prabhAtasamayameM dIkhai to apane pyAreko darzana karAve. jo aMtarikSameM dIkhe to baMdhuko samAgama karAve. aura jo bhUmimeM dIkhai to dhanako lAbha karAve. aura jo AkAzasaM uttara to vA khAto vA jalAdika pAna karato vA bhojana karato dIkhe to prAptike artha jAnano // 18 // // evamiti // yA prakArake manorama aura sthAnameM prathamadivasameM dIkhai to apanI icchAke yogya phalAMtara avazya devai // 19 // vallIti // latA pASANako TUka, kAMTeko sUkho vRkSa aura For Private And Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 260 ) vasaMtarAjazAkune - dazamo vargaH / eSu pradezeSu tathApareSu yadIdRzeSupahateSu dRSTaH // kumUrticeSTaH sa tadA karoti nyakkArabhIrukkalahAdyanarthAn // 21 // // yugmam // baMdho vastrAsvazucau ca rogo gRhacchade'sya draviNasya naashH|| nirIkSyate vAnAsa dezabhaMgo nidrAbhibhUto'bhibhavo'tirogAn // 22 // // TIkA zUnyAlaye janavarjite gRhe lomasu alakeSu gehakoNe pratIte buse tuma iti loke prasiddhe palAze dhAnyavarjite tRNasamUhe sikatAsu rajastu yUpe yajJastaMbha ||20|| raviti // eSu pradezeSu tathA IdRzeSu apareSu upahateSu nindyeSu yadi kumUrticeSTa iti kutsite mUrticeSTe yasya sa tathA khaMjarITaH dRSTaH sannyakkAra bhIrukkalahAdyanarthAnsatata karoti // 21 // // yugmam // baMdha iti // varatrAsu dRSTaH bandhaH syAt azucau sthAne roga: gRhacchade gRhasthacchade tRNarUpe AcchAdane bhASAyAM chappara iti prasiddhe asya darzane draviNasya nAzaH syAt anasi zakaTe nirIkSyate tadA dezabhaMgaH syAt nidrAbhibhUte abhibhavaH parAbhavaH // bhASA // dagdha nAma jalohuyo hADa hoya, zUlI mareko deha, madirAko pAtra, manuSyanakarake rahita zUnyasthAna hoya kezana meM gharake koNanameM, dhAnyarahita tRNanako samUha hoya tAmeM, rajameM, yajJastambharme // 20 // eSviti // ina dezanameM vA aise aise aura niMdita jagaha meM niMdita mUrticeSTA jAkI aiso khaMjana dIkhe to dhikkArI, bhaya, roga, kalaha inakUM Adile je artha tine karai // 21 // // yugmam // // baMdha iti // varatra jo carasako rassA lAva jAkUM kaheM haiM tApai dIkhai to baMdhana kare, aura apavitra jagahameM dIkhe to roga kare aura chapparoM dokhe to dhanako nAza kare. aura gADIpe dIkhe to dezabhaMga karai nidrAmeM bharo dIkhe to apano tiraskAra karAve aura ati For Private And Personal Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khNjnprkrnnm| (261) kharoSTrakauleyakapRSTapAte chiMdansvapakSaM vidadhAti mRtyum // pakSau vidhunvandivasasya cAMte baddho mRto vA na zubhaH kadAcit // 23 // yAdRzyavasthA zakunairamuSya zubhAzubhA syAtprathame'hni dRssttaa|| tasyApi tAdRzyupalakSaNIyA tadvistareNAlamihApareNa // 24 // pUrvoktamatacchakunaM samastaM yAtrAdikAryeSvapi tulyamAhuH // pratyakSamAzcaryamanyadvihAya sarvo janaH pazyatu khaMjanasya // 25 // aMgArakhaNDe kila bhamibhAge tasminbhavedyatra karoti viSTAm // yatrAvanau khaMjanako vidhatte rataM bhavettatra mahAnidhAnam // 26 // // TIkA // spAt atirogAMzca karotItyarthaH // 22 // khareti // kharo gardabhaH uSTaH karamaH koleyakaH zvA teSAM pRSTha pAtaH patanamuparigamana miti yAvat pakSaM chiMdanmRtyu vidadhAti divasasya cAMte pakSI vidhunvaMstaMpazyaJjanaH baddho mRto vA bhavati ataH kadAcicchubho na bhavati // 23 // yAdRzIti // amuSya zakunaiH yAdRzI zubhA zubhA vA avasthA prathamehi dRSTA syAt svasyApi tAdRzI upalakSaNIyA // 24 // pUrvoktamiti // yAtrAdikAleSvapi etatpUrvoktaM zakunaM tulyamAhuH anyadvihAya khaMjanasya sarvAM janaHpratyakSamAzcarya pazyatu / // 25 // aMgAreti // yatrAsau viSTAM karoti tasmin kila bhUmibhAge aMgArakhaMDaM bhavet yatrAvanau khaMjanako rataM vidhatte tatra mahAni // bhaassaa|| hoga kareM // 22 // khareti // gadhA, UMTa, zvAna inakI pIThaUpari Aya vaiTho dIkhai aura apane pAvana chedana karato hoya to matyu kare. aura divasake aMtameM paMkhanakaM kaMpAyamAna kara to janabaMdhana aura matyukuM prApta hoya. yAte kadAcit bhI zubha nahIM hoya // 23 // yAdRzIti / / khaMjanake zakunanakarake jaisI avasthA zubha vA azubha prathama divasameM dIgdai tAka taisIhI upalakSaNA karano yogya hai // 24 // pUrvoktamiti / / yAtrAdika kAryameM pUrva saba zakuna tulya kahaiM hai. se aura saba choDake khaMjanake zakuna pratyakSa AzcaryavAn dekho // 25 // aMgAreti // jahAM baiThakai bITakarai tA pRthvImeM aMgArako khaMDa hoya. aura jA pR. For Private And Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (262) vasaMtarAjazAkune-ekAdazovargaH / khaMjanasya parikIrtanaM zubhaM darzanaM bhavati maMgalapradam // yAtyasau yadi punaH pradakSiNaM tatkaroti pathikasya vAMchitam // 27 // vasaMtarAjazAkune sadAgamArthazobhane // samastasatyakautuke vicArito'tra khNjnH|| // iti dazamo vargaH // 10 // yathArthalAbhaM svaraceSTitena rutAMtarebhyobhyadhika prabhAvam // rutaM tvidAnImubhayaprakAraM karApikAyAzca vibhaavyaamH||1|| gaNAdhipaM cAtha kumArasaMjJaM karApikAM kArtikanAmadheyAm // durgA tathA saumaTikAbhidhAnAM tvAM sarvahemaMtagate namAmi // 2 // // TIkA // dhAnaM bhavet // 26 // khaMjaneti // khaMjanasya parikIrtanaM zubhaM bhavati tathA darzanaM maMgalapradaM bhavati yadi pradakSiNamasau yAti tadA pathikasya vAMchitaM karoti // 27 // vasaMtarAjeti // vasaMtarAjazAkune vicAritotra khaMjanaH anyAni vizeSaNAni puurvvt|| iti za@jayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAnaTIkAyAM khaMjanakavarNanaM nAma dazamo vargaH // 10 // yathArtheti // svaraceSTitena yathArthalAbhaM rutAMtarebhyaH adhikaprabhAvam / / idAnImubhayaprakAra rutaM karApikAyAH vayaM vibhAvayAmaH manasi vicArayAmaH tatra karApikAlaMbapucchA upari zyAmavarNA mahari iti loke prasiddhA // 1||gnnaadhipmiti|| // bhASA / thvImeM khaMjana saMbhoga kare tAmeM mahAn dhanako sthAna jAnano // 26: // khaMjaneti / / khaM. janako nAma lenohI zubhahai. taisehI yAko darzana maMgalako devevAro hai. jo ye dakSiNabhAgame Aya jAya to mArgacalabevArekaM vAMchita phala kareM // 27 // iti zrIjaTAzaMkaraputrajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM khaMjanavarNanaM nAma dazamo vargaH // 10 // // yathArtheti // svarakI ceSTA karake yathA rtha lAbha hoya hai. aura eka zabdate aura zabdanakarakai jadhika prabhAva hoyahai. aba hama donoM prakArako karApikAko zabda kahai hai // 1 // // gaNAdhipamiti / / gaNezajIkU athavA svAmikArtikajIkU maiM namaskAra karUMhUM. kArtika For Private And Personal Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karApikAprakaraNam / (263) karApikAMvIkSya bahistarusthAmanena maMtreNa tdekcittH| abhyarcya bhaktyA kusumAkSatAbhyAMpRcchedabhipretamiha svakAryam 3 dakSiNaM kila karApikArutaM pazcimottaranivAsinAM nRNAm / / zreyase bhavati vAmataH punaH pUrvadakSiNadigaMtavAsinAm // 4 // vAmataHkila karApikA zubhAdakSiNena kurukuNcitaanghaa||agrto bhavati sarvasiddhidA pRSTato'pi jayadA kraapikaa|| 5 // pakSadvayasyAbhimukho gaNezaH kaMDUyanAcchaMsati naastibhaavm||bhNgN raNe vamani caurabhIti kasyApyavazyaM maraNaM vivAhe // 6 // // TIkA // gaNAdhipamatha kumArasaMjJaM karApikA kArtikanAmadheyAM durgA tathA somaTikAbhidhAnAM hemaMtagate tvAM namAmi anyAni sarvANyapi etasyA abhidhAnAni // 2 // karApikAmiti // bahistarusthA karApikAM vIkSya anena kusumAkSatAbhyAM bhaktyA'bhyarcya tadekacittaH sannabhipretaM svakArya pRcchet // 3 // dakSiNamiti // pazcimo. taranivAsinAM nRNAM karApikArutaM dakSiNaM zreyase bhavati pUrvadakSiNadigaMtavAsinAM punaH vAmataH zreyase bhavati // 4 // vAma iti // vAmataHkila karApikA zubhA bhavati tathA dakSiNena kurukuMcitA karApiketyarthaH zubhAzubhapradetyarthaH agrataH sarvasiddhidA bhavati pRSThatopi jayadA bhavati punaH punaH tasyA grahaNaM atyaadrkhyaapnaarthm||5|| pakSa iti / / pakSadvayasya kaMDUyanAdabhimukho gaNezaH kRtyasya nAstibhAvaM raNe bhaMga // bhASA // nAma durgA aura karApikA somaTikA ye nAma jAke aisI jo tumaho tA tumheM namaskAra karUMhUM. aurabhI yAke saMpUrNa nAma haiM jAkI laMbI pUcha hoya UparasU zyAmavarNa jAko hoya vAkU karApikA kahahaiM. aura mallArI maharI yA nAmakara prasiddha hai // 2 // karApikAmiti // bAharavRkSapai baiThI hoya tA karApikAkU dekhakara pUrva yA maMtrakU bolakara puSpa, akSata kara bhAktapUrvaka pUjanakarake ekAgracitta hoyakara vAMchita jo apano kArya tAkU pUMchai // 3 // dakSiNamiti / pazcimauttaravAsInakU karApikAko zabda dakSiNakalyANakArI hai. aura pUrva dakSiNa digaMtavAzIna* phira vAmakarake kalyANa kraihai|| 4||vaam iti vAmamAUM karApikA zubha hoya hai, bhaura dakSiNa mAUM karApikA zubhakI debevAlI hai. aura agADImAUM sarvasiddhikI debevAlI hai aura pIThapIche kI vijayakI devevAlI hai. bAraMbAra yAko grahaNa ati Adarake liyehai // 5 // pakSa iti / / For Private And Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 264 ) vasaMtarAjazAkune - ekAdazo vargaH / kaMDU yanAdakSiNapRSThabhAge trAyAsu hAniM maraNaM vivAhe // kaMDUyasau yadi vAmapakSaM vRddhirvivAde vijayo'rthalAbhaH ||7|| keDUyamAne hRdayapradeze mitreNa patnyA ca samAgamaH syAt // iSTArthasiddhizva milatyabhISTo guhyasya kaMDUyanato hi patnI // 8 // kaDUyate mUrddhani sarvalAbhaH svagotrasaMgo jaThare pradiSTaH // pradakSiNaM vA kurute kadAcidiSTAgamo hastagatA ca siddhiH // 9 // agre tathA dakSiNataH prazastA karApikA syAdvijayAya paSTe || vAmA praNAzaM kurute prayANe grAmapraveze phaladA tu vAmA // 10 // // TIkA // vartmani caurabhItiM vivAhe kasyacidavazyaM maraNaM zAsati || 6 || kaMDUyanAditi // dakSiNa pRSThabhAge yAtrAsu hAniM vivAhe maraNaM zaMsati yadyasau vAmapakSaM kaMDUyate tadA vivAhe vRddhiH syAt vijayaH arthalAbhazca syAt // 7 // kaMDUyamAne iti // hRdayapradeze kaMDUyamAne mitreNa patnyA ca samAgamaH syAt dRSTArthasiddhizca abhISTaH milati tathA guhyasya kaMDUnato hi patnI syAdityarthaH // 8 // kaMDUyata iti // mUrddhani kaMDUyate yaditadA sarvalAbhaH syAt jaThare kaMDyate tena svagotrasaMgaH syAt vA kadAcitpradakSiNaM kurute tadA iSTAgamaH hastagatA ca siddhiH syAt // 9 // agre iti // agre tathA dakSiNataH karApikA prazastA syAt pRSThe vijayAya bhavati prANapraNAzaM vAmA prayANe kurute tu punaH vAmA purapraveze phaladA bhavati // 10 // // bhASA // karApikA saMmukha hoya donoM paMkhanakUM khujAya rahI hoya to kAryako nAstibhAva kaheM hai. aura raNameM bhaMga ka hai hai. aura mArga meM caurabhIti kahe hai. aura vivAhameM kAhUko avazya maraNa ka hai hai . // 6 // kaDUyanAditi // aura dakSiNabhAga meM aura pRSTabhAgameM khujAnatI hoya to yAtrAme hAni kahai. aura vivAha meM maraNa kahe hai. jo dAMI paMkhakUM khujAye to vivAha meM vRddhi hoya vijaya hoya. aura arthalAbha hoya // 7 // kaMDUyamAna iti // hRdayameM khujAye to mitrakarake aura strokarake samAgama hoya. aura iSTArthasiddhi hoya. aura abhISTa mileM. aura guhyasthAnake khujAyabesUM guNakarake patnI prApta hoya || 8 || kaMdUyata iti || mastaka meM khujAve to sarva lAbha hoya aura udarameM khujAtre to apane gotrako saMga karAve. aura dakSiNaaMgameM khujAve tokoI apane iSTajanako Agama aura hastameM siddhi AI aiso jAnano // 9 // agre iti // For Private And Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute dikcakraprakaraNam sUryodayaH / ( 265 ) zabdena siddhirlaghunA pradiSTA bhayaM bhavenniSThurajalpitena // kA yadyame somaTikAM vihAya satyaM kutastyaM zakunAMtareSu // 11 // vasaMtarAjazAkune vicAritA karApikA // ityekAdazo vargaH samAptaH // 11 // atheocyate kAkarutaM rutAnAM mUrdhni sthitaM zAkunabhASitAnAm / aciMtitAveditabhUrikArya pUrvAdikASTApraharakameNa // 1 // // TIkA // zabda iti // laghunA zabdena siddhiH pradiSTA kathitA niSThurajalpitena bhayaM bhavekAme somaTikAM vihAya zakunAMtareSu satyaM kutastyam // 11 // iti vasaMtarAja iti // vasaMtarAjazAkune karApikA vicAritA anyAni vizeSaNAni pUrvavat // 11 // iti zrIzatruMjayakaramocanAdisukRtakAri mahopAdhyAyazrIbhAnucandraviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM karApikAsaMjJakaH ekAdazI vargaH samAptaH // 11 // atheti // karA pikArutakathanAnaMtaraM kAkarutamucyate kathyate kIdRzaM zAkunabhApitAnAM rutAnAM mUrdhni sthitaM sarvebhyo'pyadhikamityarthaH punaH kIdRzamacintitAveditabhUrikAryamiti, acintitamAveditaM bhUrikArya yena tattathA kena pUrvAdikASThAmahara krameNeti pUrvAdikAH dizaH tAsu praharAdikramaH prathamaprahare kITaka phalaM dvitIyaprahare // bhASA // aMgADI aura jemaneM mAMuM karApikA zubha jAnanI aura pIThapIche vijayake artha aura vAmA prANanAza kareM. prayANasamaya meM phira puragrAmapravezasamaya meM bAmA zubha phalakI debevArI jAnanI // 10 // zabda iti || ghuzabda kare to siddhi kahano. kaThora zabda kareM to bhaya hoya. kAryake udyamameM yA karApikAkUM choDakarake aura zakunameM satyatA nahIM // 11 // // iti zrIjaTAzaMkaraputra zrIdharaviracitAyAM zakunavasaMtarAjabhASATIkAyAM karAPuerari nAma ekAdazI vargaH samAptaH // 11 // atheti // karApikA ke zabda ke anaMtara zakunInane kahe je zabda tinake Upara saMpUrNate adhika aura binA citamana kare aura jAnohuyo bahutaso kArya tAya pUrvAdika dizAna meM prahara prahara ke kramakarake arthAt prathamaprahara meM kaisophala dvitIya prahara meM kaisophala For Private And Personal Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 266) vsNtraajshaakune-dvaadshovrgH| ye brAhmaNakSatriyavaizyazudrAH kAkA bhavatyaMtyajapaMcamAste // varNAkRtibhyAmRSibhASitAbhyAM sadAbhiyuktairabhilakSaNIyAH // // 2 // bRhatpramANo gurudIrghatuMDo dRDhasvaraH kRSNavapuH sa viprH|| piMgAkSanIlAsyavimizravarNaH syAtkSatriyo rUkSaravo'tizUraH ||3||aapaanndduniilH sitanIlacaMcurnAtyaMtarUzoraTitaizca vaizyaH // bhasmacchavibhUrikakArazabdaH zUdraH kRshaaNgshcplaatiruukssH||4|| // TIkA // kIgityAdikastena // 1 // ye iti // brAhmaNakSatriyavaizyazUdAH atyajapaMcamA kAkA bhavaMti te RSibhASitAbhyAM varNAkRtibhyAmabhiyuktaiH paMDitaiH abhilakSaNIyAH // 2 // bRhaditi // sa kAkaH vipraH syAt kIhaka bRhapramANamasyoti tathA saH gurudIrghatuMDa iti guru mAMsopacitaM dIrgha lambAyamAnaM tuDaM vakraM yasya sa tathA dRDhasvara iti dRDhaH gambhIraH svaro yasya sa tathA kRSNavapuriti kRSNa vapuH zarIraM yasya sa tathA savaSAM kAkAnAM kRSNave'pi kRSNavapuriti vishessnnmtyntkaayekhyaapn param evaMvidhaH kSatriyaH syAt kIdRk piMgAkSanIlAsyavimizravarNa iti piMge akSiNI yasya sa tathA nIlamAsyaM yasya sa tathA vimizrI kiMcicchyAmaH kicicchvetaH varNo yasya sa tathA pazcAtkarmadhArayaH punaH kIdRk rUkSarava iti rUkSaH asnigdho rakho yasya sa tathA atizUra iti atyaMtaM zUraH ksstriytvaadityrthH||3|| ApAMDunIla iti // A ISatpAMDunIlaH sitanIlacaMcuriti sitA zvetA nIlA caMcuryasya sa tathA // bhaassaa|| yA rItakarake kAkaruta kaheM haiM // 1 // ye iti // je brAhANa, kSatriya. vaizya, zUdra aura pAMca meM antyaja ye pAMca prakArake RSinane varNa AkRtinakarake kAka kahaihaiM. so yogya paMDitanakara lakSaNA karanA yogya hai // 2 // bahaditi // laMbo hoya, dehasaM bhArI hoya aura laMbI coMca Ara mukha jAko laMbo hoya aura gaMbhIra zabda jAko hoya aura atyanta zyAmavarNa jAko hoya vo kAka brAhmaNa jAnano. aura jo pIlenetra jAke nIla mukha jAko aura kaLUka zyAma kachuka zvetavarNa jAko aura rUkho zabda jAko hoya atyanta zUra hoya vo kAka kSatriya jAnano // 3 // apAMDanIla iti // kachUka zveta nIlavarNa jAko hoyaH aura zveta aura zyAma coMca jAkI hoya nahIM hai atyantarUkho zabda jAko vo kAka vaizya jAne For Private And Personal Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute dikcakraprakaraNam suuryodyH| (267 ) virukSasUkSmAsyatanurvizaMko yaH kandharAM dIrvatarAM bibharti / / sthirAnanaH sthairyasametabuddhiH kAkoMtyajAtiH sa tu pNcmo'tr||5|| droNAbhidhaH kRSNavapurdvijo yo grAhyaH sa kAkaH khalu mukhyavRttyA // tasmAdRte zyAmagalo nirIkSyaH zvetastu niyoddhatadarzano'sau // 6 // vipraH sphuTaM jalpati pRchayamAno nyUnaM tataH kSatriyajAtirAha // AkhyAti vaizyastvadhivAsanena bravIti zUdro balidAnalobhAt // 7 // // ttiikaa|| nAtyaMta iti raTitaiHzabditaiH atyaMtarUkSo yaH sa vaizyaH tathA yaH bhasmacchaviH bhUrikakArazabdaH saH zUdraH kRzAMgazcapalaH atiruukssH||4|| viruuksseti||viruukssN sakSmamA. syaM tanuzca yasya sa tathA vizaMka iti zaMkArahitaH yaH kaMdharAM dIrvatarAM vibharti sthirAnana iti sthiramAnanaM mukhaM yasya sa tathA sthairyasametabuddhiriti sthairyasametA buddhiryasya sa tathAsa tvatra paMcamaH kAkotyajAtirbhavati // 5 // droNAbhidha iti / / mukhyavRttyA sa kAkaH grAhyaH yo dvijaH droNAbhidhaH kRSNavapuH tasmAite tadabhAve zyAmagalo nirIkSyaH zvetastu nidyaH yato'sau adbhutadarzanaH yadA jagati kiJcidadbhutaM bhavati tadA zvetakAko dRggocarI bhavati // 6 // vipra iti // vipraH pRchyamAnaH sphuTaM jalpati kSatriyajAtiH tataH nyUnamAha vaizyastu adhivAsanena // bhaassaa|| aura jo bhasmako so varNa jAko bahuta kakAra zabda bolato hoya kRza jAko aMga homa capala aura atirUkhA hoya vo kAka zUdra jAnano // 4 // virukSeti // vizeSakara rUkho aura sUkSma hai mukhazarIra jAko aura zaMkA rahitahoya aura jo laMbIkaMdharA dhAraNakare sthira jAko mukha vA sthira jAko zabda hoya aura sthira sameta jAkI buddhi hoya vo kAka pAMcamo aMtyaja jAti jAnano // 5 // droNAbhidha iti // jo pakSI droNanAmakara zyAma vapu jAko hoya vo mukhya vRttIkarake kAkagrahaNa karano. aura tAko abhAva hoya to zyAma jAko kaMTha hoya so dekhano yogya hai. zveta to niMdita hai. jaba zveta kAka netranasU dekhehe taba vAkU adbhuta batAve hai. yAte vo zakunameM niMditahai // 6 // vipra iti // viprasaMjJaka kAkamUM pUche to sarva yogya kahai aura kSatriyajAti kAka vAte nyUna kahaihai. aura vaizya to pUjana karetUM yathArtha kahaihaiM. aura zUdrakAka balidAnake lobhasU kahehai // 7 // For Private And Personal Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 268 ) vasaMtarAjazAkune - dvAdazI vargaH / praznaM kRtaM jalpati sArvavarNa sadA samastaM vihagoMtyajAtiH // sadyastrisaptAhadazAhapakSaiH paMcApi kAkAH phaladAH krameNa // 8 // zAMte ca dIpte ca sadA vihaMgaH zubhaprado dIptaparAGmukhaH san // na kvApi raudro raTitaH prazastaH sarvatra zasto madhurasvarazca // // 9 // dIptAM sthito yaH paruSasvareNa virauti dIptAbhimukhaH sa kAryam // niSpAdya nirNAzayate nizAyAM dIptonmukhaH zAMtaravo'pi siddhayai // 10 // zAMte pradIptAbhimukho'bhidhAya zabdaM pravizyAtha punaH pradIte // yo rauti kAko madhurasvareNa kRtvA viruddhaM vidadhAti siddham // 11 // // TIkA // AkhyAti validAnalobhAcchUdraH travIti // 7 // praznamiti // vihagoMtyajAtiH sArvavarNa sarvasaMvaMdhipraznaM kRtaM samasta jalpati sadyastrisaptAhadazAhapakSaiH krameNa paMcApi kAkA: phaladA bhavaMti tatra vipraH sadyatatkAlaM dadAti kSatriyaH tribhirdinaiH vaizyaH saptabhirdinaiH zUdraH dazadinairaMtyajAtiH pakSeNa phalaprado bhavatItyarthaH // 8 // zAMte ceti // dIptaH parAGmukha iti dIptadizisya mukhaM nAstItyarthaH / zAMte ca dIpte ca sthito vihaMgaH sadA zubhado bhavati tathA raudraH raTitaH kApi na prazastaH madhurastu sarvatra zastaH // 9 // dIptAmiti // yaH dIptAM sthitaH dIptAbhimukhaH paruSasvareNa virauti sa kArya nispAdya nirNAzayate nizAyAM dIptonmukhaH zAMtaravo'pi siddhyai syAt // 10 // zAMta iti // zAMta sthitaH // bhASA // || praznamiti // aMtyajAtI pakSI sarvasaMbaMdhI prazna kiyohuyo sarva kahe haiM. triprakAka to tatkAla phala deveMhai aura kSatriya tInadinakarake phala devehaiM. vaizyajAti sAta dinameM phala deve hai. aura zUdrajAtikAka dazadinameM phala deve aura atyajAti kAka pazcabhara meM phala deve haiM. // 8 // zatiti // dIptadizA meM jAko mukha na hoya aura zAMta dizAmeM vA dIptadizA meM sthita kAka sadA zubhakaM deva hai. taisehI raudra zabdayAko kadApi zubha nahIM deve aura madhurazabda sarvatra zubha kare hai || 9 || dIpta iti // jo kAka dIpta dizA mAUM mukha kara dIptadizA meM sthita hoya kaThora zabda kare vo kAryakUM banAyakara phira nAza kareM, aura jo rAtrimeM dIptadizAmA U~ mukhakara zAMta zabda kareM to siddhi karai // 10 // zAMta iti // zAMtadi For Private And Personal Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate dikcakramakaraNam suuryodyH| (269), vidhAya dIptAbhimukho virAvaM tataH prazAMtAbhimukhau virauti / / yo vAyaso'sau vinihatya samyak kAryANi sarvANi punaH karoti // 12 // sUryodaye pUrvadizi prazaste sthAne sthito yo madhuraM virauti // nAzaM ripozcititakAryasiddhiM strIratnalAbhaM ca karoti kAkaH // 13 // dhvAMkSaH prabhAte yadi bahibhAge viroti tiSThatramaNIyadeze // zatruH praNazyatyacirAdvizastraH prayAti yopitsamavApyate ca // 14 // ruvanprabhAte dizi dakSiNasyAM kAkaH samAvedayate'tiduHkham // rogAtamRtyuMparuSasvareNa ramyeNa ceSTAgamayoSidAptiH // 15 // ||ttiikaa|| pradIptAbhimukhaH zabdamabhidhAya punaH pradIptaM pravizya yaH madhurasvareNa kAkaH rauti sa virodhaM vidhAya siddhiM vidadhAti // 11 // vidhAyeti // dIptAbhimukhaH virAvaM vidhAya tataH zAMtAbhimukho yo virauti asau vAyasaH kAryANi vinihatya samyaka punaH sarvANi karoti // 12 // sUryodaya iti // pUrvadizi prazaste sthAne sthitaH yaH kAkaH madhuraM virauti sa ripornAzaM ciMtitakAsiddhiM strIratnalAbhaM ca krameNa karoti // 13 // dhvAMkSa iti // yadi prabhAte dhvAMkSaH vahnibhAge agneyadizi ramaNIyadeze tiSThanvirauti tadA zatruracirAtstokakAlena praNazyati sa vizastraH nirmukta zastraH prayAti yoSitsamavApyate ca // 14 // ruvAnniti // prabhAte dizi dakSiNasyA ruvankAkaH atiduHkhaM samAvedayate paruSasvareNa ruvan rogArtasya mRtyuM karoti ca // bhASA // zAmeM sthita hoya aura dIptadizAmeM mukhakarake zabda kara phira dIptadizAmeM praveza karake kAka zabda kare to prathama viruddhakarake phira siddhi karai // 11 // vidhAyeti // prathamadIptadizAmeM mukhakara zabda karake phirazAMtadizAmeM mukhakarake zabda karai to vo kAka prathama sarvakArya vigADa karake pIche sarvakArya kare // 12 // suryodaye iti // sUryaudaya hoya jo samaya pUrvadizAma suMdarasthAnameM baiThake jo kAka madhura zabda karai vo vairIko nAza aura citamana kiyo kAryakI siddhi aura strIratnalAbha karai // 13 // dhvAkSa iti // jo prabhAtakAlameM kAka agnikoNameM ramaNIyadezameM sthita hoya zabdakarai to zatru zIghra nAzakU prApta hoya. aura zastra choDakara calyojAya aura strI prAptahoya // 14 // ruvaniti // prabhAtakAlameM dakSiNa di For Private And Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 270) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| nairRtyabhAge ca yadi prabhAte karoti kAkaH sahasA viraavm|| krUraM tataH karma kimapyupaiti dyUtAgame madhyamikA ca sidiH|| // 16 // prAtaH pratIcyAM yadi rauti kAko dhruvaM tadA varSati vArivAhaH // strIvastrabhUbhRtpuruSAgamazca kaliH kalatreNa samaM tathA syAt // 17 // dhvAkSe sazabde pavanAlayasthe vastrAnapAnAbhimatAgamAH syuH // pAMthAgamo brAhmaNavRttinAzaH syAdanyadeze gamanaM svadezAt // 18 // dizyuttarasyAM saravaH prabhAte nirIkSyamANo balibhuG nraannaam|| dadAti duHkhaM bhujagAca bhauti daridratAM naSTadhaneSvalAbham // 19 // ||ttiikaa // punaH ramyeNa svareNa ruvaniSTAgamayoSidAptIH ca // 15 // nairRtya iti yadi nairRtyabhAge prabhAte kAkaHsahasA krUraM virAvaM karoti tadA kimapi karma upaiti daMDAgamo bhavati kAryasya ca siddhirmadhyamikA syAt // 16 // prAtariti / yadi prAtaH pratIcyA pazcimAyAM kAkaH rauti tadA dhruvaM vArivAhaH varSati tathA strIbhRtyabhUbhRtpuruSAgamazca syAt kalatreNa samaM kalizca // 17 // dhvAMkSa iti // pavanAlayasthe dhvAkSe sazabde sati vastrAnapAnAbhimatAgamAH syu tathA pAMthAgamaH brAhmaNavR. ttinAzaH svadezAdanyadeze gamanaM syAt // 18 // dizIti // yadi uttarasyAM dizi prabhAte saravaH balibhuGgirIkSyamANaH syAcadA janAnAM duHkhaM dadAti bhujagAcca bhIti // bhaassaa|| zAmeM kAka zabda kare to atiduHkha hoya. aura kaThorazabda kare to rogIkU~ mRtyu karai aura madhurasvara karake iSTajanako Agama, aura strIko prApti karai // 15 // nairRtya iti // jo kAka prabhAtasamayameM nairRtyakoNameM krUra zabda kare to koI daMDa milai. aura kAryakI siddhi madhyama hoya // 16 // prAtariti // jo kAka prAta:kAla pazcimadizAmeM zabdakare to nizcaya meghavarSA kare, aura strI vastra rAjA vA koI puruSa inako Agama hoya. aura strIkarake kalaha hoya // 17 // dhvAkSa iti // vAyavyakoNameM kAka bole to vastra anna pAna vAMchitako Agamana hoya, aura pAthako Agama hoya. aura brAhmaNakI vRttiko nAza hoya. apane dezate anyadezameM gamana hoya // 18 // dizIti / / jo kAka uttara dizAmeM zabda karato dIkhe to manuSyana* ati duHkha deve. aura sarpate bhIti kare. daridratA kare. For Private And Personal Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute dikprakaraNe prathamaprahare zubhAzubhaphalam / (271 ) dizIzavatyAM yadi rauti kAkaH AgacchatastadvanitAMtyajAtI vyAdhernimittaM priyavastulAbho bhavettathA rogavato'vasAnam // ||20|| brahmapradeze sthitavAyasasya prabhAtakAle madhurasvareNa // abhIpsitasyAgamanaM dhruvaM syAtsvAmiprasAdo draviNasya lAbhaH // 21 // iti zrIvasaMtarAjazAkune kAkarute dikcakraprakaraNe sUryodayaphalaM samAptam // 1 // prAcyAM ca yAme prathame suzabdaH kAko bhaveJcititakAryasiyai // abhISTa lokAgamanaM yathA syAdiSTArthalAbho niyataM narANAm // 22 // // TIkA // dAridryaM naSTadhaneSvalAbhaM ca karotIti zeSaH // 19 // dizIti // yadi IzavatyAM dizi prabhAte kAkaH rauti tadA vanitAMtyajAtI AgacchataH kimarthaM vyAdhernimittaM priyavastulAbho bhavet tathA rogavataH avasAnaM maraNaM syAt // 20 // brahmapradeza iti // brahmapradeze AkAzamadhye tatra sthitasya vAyasasya madhurasvareNa abhIpsitA*yAgamanaM dhruvaM syAt tathA svAmiprasAdaH draviNasya ca lAbho bhavati // 21 // iti zatruMjayakara mocanAdimukRtakAri mahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNibhirviracitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM kAkarute dikcakraprakaraNe sUryodayaphalaM samAptam // 1 // prAcyAmiti // prAcyAM pUrvasyAM ca prathame yAme suzabdaH kAkaH ciMtitakAryasiddha bhavet tathA'bhISTalokAgamanaM syAt niyataM narANAmiSTArthalAbhaH syAt 22 // / / bhASA // naSTadhanako lAbha na kareM // 19 // dizIti // jo IzAna dizAmeM kAka bole to vyAdhikeM nimitta koI strI yA antyaja jAti Ave aura priya vastuko lAbha hoya aura rogokI to maraNa hoya // 20 // brahmapradeza iti // AkAzameM sthita kAka madhura zabda bolai to vAMchitako Agamana hoya aura svAmIko anugraha hoya aura dhanako lAbha hoya // 21 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarute dikcakraprakaraNe sUryodayaphalam // 1 // prAcyAmiti // pUrvadizA meM jo kAka prathama praharameM sundara bolai to ciMtita kAryakI siddhi karai. vAMchita lokako Agamana hoya nizcaya manuSyanako vAMchita arthako lAbha hoya // 22 // For Private And Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (272 ) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| AgneyabhAge prathama ca yAme strIlAbhavidveSivadhau bhavetAm / / kRtAMtabhAge balibhugvirAvaH striilaabhsaukhypriysaukhykaarii| // 23 // nairRtyakoNe priyayopidAptimiSTAzanaM sidhyati ciMtitArthaH // dizi pratIcyAM virutairbhavetAmabhyaya'nIyAgama nAMbuvRSTI // 24 // vAyavyakoNe zucisaMgatiH syAnnRpaprasAdo'dhvagadarzanaM vA // saumye ca bhIstaskarazokavArtA saumyA ca vArtA dhanalAbhavArtA // 25 // IzAnakoNe'bhimatena saMgasvAso hutAzAdahulokasaMgaH // brahmapradeze sukhakA mabhogaH sammAnasaMpadraviNeSTasiddhiH // 26 // // TIkA // Ameyeti // prathame ca yAme AgneyabhAge strIlAbhaviveSivadhau bhavetA tathA prathame yAme kRtAMtabhAge dakSiNadizi balibhugvirAvaH strIlAbhasaukhyapriyasaMgakArI syAt // 23 // nairRtyeti // nairRtyakoNe prathame yAme priyayoSidAptirbhavati tathA miTAzanaM sidhyati ciMtito'rtho bhavati tathA pratIcyAM dizi virutaiH abhyarcyanIyAgamanAMbuvRSTI bhavetAm // 24 // vAyavyeti // vAyavye koNe vidvatsaMgatiH syAt tathA nRpaprasAdaH adhvagadarzanaM ca syAt saumye ca uttarasyAM bhIH taskarazokavArtA saumyA ca vArtA dhanalAbhavArtA syAt / / 25 // IzAneti // prathame yAme IzAnakoNe dhvanitena abhimatena saMgaH syAt hutAzAtrAsaH bahulokasaMgazca syAt tathA brahmaprade * // bhASA // Ameyeti // prathama praharameM agnikoNameM kAka bole to strIlAbha aura vairabhAva dUra kare. aura prathama praharameM dakSiNa dizAmeM bole to strIlAbha saugya pyAreko saMga karai // 23 // naiRtyati // prathamapraharameM nairRtyakoNameM bole to priya strIkI prApti hoya miSTAnabhAjana hoya aura cintita artha hoya aura pazcima dizAmeM praharapraharameM bole to pUjanake yogya tinako Agamana aura jalakI vRSTi ye hoya // 24 // vAyavyeti // vAyavya koNameM prathama praharameM bole to vaizyako samAgama hoya. aura rAjAko anugraha hoya vA mArgIko darzana hoya. aura uttara dizAmeM prathama praharameM bole to caurabhaya zokavArtA athavA saumyavArtA dhanalAbha vArtA hoya // 25 // IzAneti // prathama praharameM IzAnakoNameM bole to acche janako saMga hoya. aura agnite trAsa bahuta hoya. manuSyanako saMga hoya. aura AkAzameM sthita hoyakara bo For Private And Personal Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute dikprakaraNe dvitIyaprahare zubhAzubhaphalam / (273) iti dikprakaraNe prathamaH prhrH|| prAcyAM dvitIya prahare virAvaiH kAkasya kshcitpthiko'bhyupaiti|| caurAdyaM vyAkulatAtibahI jAyeta kAcinmahatI ca shNkaa|| . // 27 // hutAzadeze niyataM kaliH syAtpriyAgamAkarNanayopidAptI // yAme ca vRSTimahatI ca bhItiH priyasya vazyasya tathAgamaH syAt // 28 // rakSodizi prANabhayaM tathA syuH striibhoglaabhaakhilrukprnnaashaaH|| bhavetpratIcyA pravalAnalAptiryoSAgamo vRddhisuvapaNaM ca // 29 // ||ttiikaa // ze sukhabhogasaMgaH saMtAnasaMpadaviNeSTasiddhayaH syuH / / 26 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM kAkarute dikprakaraNe prathamamahare zubhAzubhaphalam // prAcyAmiti // dvitIyamahare pUrvasyAM kAkasya virAvaiH kazcitpathiko'bhyupaiti caurAdbhayaM syAt baDhI vyAkulatA syAt kAcinmahatI zaMkA jAyeta // 27 // hutA. zeti // hutAzadezemikoNe niyataM kaliH syAt tathA priyAgamAkarNanayoSi. dAptI bhavataH yAmye ca mahatI bhItiH syAt tathA priyasya vazyasyAgamaH syAt // 28 // rakSodizIti // rakSodizi nairRte prANabhayaM syAt tathA strIbhIjyalAbhAkhilarukpraNAzAH syuH pratIcyA pravalAnalAptirbhaveta tathA yoSAgamaH vRddhiH // bhaassaa|| lai to sukha, bhoga, kA, sammAna, saMpadA, dhana, iSTasiddhi ye hoya // 26 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM dikprakaraNa prathamaprahare zubhAzubhaphalam // 2 // pUrva dizAmeM dUsare praharameM bole to koI pathikajana Ave aura caurate bhaya, aura bahuta vyAku latA koI mahAn zaMkA hoya. // 27 // hutAzeti // agnikoNameM dUsare praharameM bole to nizcaya kalaha hoya aura priyake Agamanako zravaNa, aura strIprApti hoya, aura jo dakSiNameM bole to mahAna vRSTi mahAn bhIti hoya, aura pyAre vazyako Agamana hoya // 28 // rakSodizIti // nairRtyakoNameM dvitIyapraharameM bole to prANabhaya hoya aura strI bhojana lAbha sarvarogako nAza ye hoya. pazcimameM bole to prabala agni hoya aura strIko Agamana 18 For Private And Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 20 // . (274) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| samIrabhAge'dhvagacaurasaMgo dUtAgamaH strIpizitAnalAbhaH // saumye dhaneSTAgamanaM jayazca ramye khe caurabhayaM tvaramye // 30 // mahezvarAzAdhigatazca kAkazcaurAgnisaMtrAsaviruddhavArtAm ||bviiti rUkSaiH raTitaistvarUH sabhAryagurvAgamanaM jayazca // 31 // brahmapradeze prahare dvitIye kAkaH suzabdo nRpatiprasAdam // miSTAnnabhojyaM ca dadAti puMsAM karotyasau caurabhayaM kuzabdaH // 32 // iti kAkarute dikcakraprakaraNe dvitIyaH prhrH|| // TIkA // suvarSaNaM ca bhavati // 29 // samIreti // vAyavye'dhvagacaurasaMgaH syAt tathA dUtAgamaH strIpizitAnnalAbhazca saumye dhaneSTAgamanaM syAt ramye rakhe jayazca ramye rave tu caurabhayaM syAt // 30 // mahezvareti // mahezvarAzAdhigatastu kAkaH rUkSaH raTitaicaurAgnisaMtrAsaviruddhavArtA bravIti arUlaiH raTitaiH sabhAryagurvAgamanaM jayazca syAt // // 31 // brahmapradeza iti // brahmapradeze dvitIyamahare suzabdaH kAkaH nRpatiprasAdaM miSTAnnabhojyaM ca dadAti kuzabdaH punarasau puMsAM caurabhayaM karoti // 32 // iti vasaMtarAnaTIkAyAM kAkarute dikprakaraNe dvitIyaprahare zubhA'zubhaphalam / // bhASA // vRddhi bahuta varSA hoya // 29 // samIreti // vAyavyakoNameM dvitIyapraharameM kAkabole to mArgameM corako saMga hoya. koI dUtako Agamana hoya. aura: strI mAMsa anna inako lAbha hoya. aura uttaradizAmeM bole to dhana aura iSTajanako Agama ye hoya saumyazabda karai to jaya hoya. aura krUra zabda karai to caurabhaya hoya // 30 // mahezvareti // IzAnadizAmeM dvitIya praharameM kAka rUkho bole to cora agni inake trAsa kara viruddhavArtAkU kahaihai. aura madhuravANI bole to strIsahita gurunako Agamana aura jaya hoya // 31 // brahmapradeza iti // dvitIyapraharameM AkAzameM sthita hoya bole to rAjAko anugraha miSTAnna bhojanapadArtha devai. krUrabole to manuSyanakU caura bhaya karai // 32 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarate dikcakraprakaraNe dvitIya prahare zubhAzubhaphalam // For Private And Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate dikpraraNe tRtIyaprahare zubhAzubhaphalam / (275) aiyAM vilakSaH prahare tRtIye vRSTiM tathA caurabhayaM bravIti // hRSTastu rAjAgamanaM jayaM ca karoti yAtrAsu ca kAryasiddhim // 33 // agnarvibhAge'gnibhayaM kalizca viruddhavArtA viphalA ca yAtrA // bhavedvirudaibalibhukhirAvairjayAdivArtA ca bhavedvizuddhaiH // 34 // kakubhyavAcyAM kurute tu tUrNa rogaM tathAtAgamanaM vihaMgaH / / kSudrANi kAryANi ca yAMti siddhiM sarvANi sammukhyatayA narANAm // 35 // RvyAdadeze jaladAgamaH syAnmiSTAnnalAbho ripavo namaMti // zudrAgamazcApi viruddhavArtA bhavaMti yAtrAsu ca kAryanAzaH // 36 // // TIkA // aiMdyAmiti // tRtIyAhare aiyAM pUrvasyAM virUkSaH aryAdIptazabdAdRddhiH tathA caurabhaya bravIti tatraiva dizi hRSTastu rAjAgamanaM jayaM ca yAtrAsu ca kAryasiddhiM kroti||33||ameriti AmeyabhAgevirudairvalibhugvirAvaiHatibhayaM kalizca viruddhavArtA viphalA cayAtrA bhavet punaH vizuddhayAdivArtA bhavet // 34 ||kkubhiiti // avAcyA dakSiNasyAM kakubhi vihaMgaH atiparNa rogaM tathAptAgamanaM kurute narANAM kSudrA Ni kANa sarvANi tanmukhyatayeti tadeva kArya mukhyaM yatra tasya bhAvastanmukhpatA tayA ca siddhiM yaati||35|| kravyAdeti ||krvyaaddeshe tRtIyaprahare kAkasya raTitena jalAgamaH syAt tathA miSTAnalAbho ripavo namaMti zUdbhAgamaH svAmiviruddhavArtAH // bhASA // aiyAmiti // tRtIyapraharameM pUrva dizAmeM dIptazabda bole to vRSTi aura caurabhaya karai. aura pUrvadizAmeM kAka prasanna hoya to rAjAko Agamana, jaya aura yAtrAnameM kAryamiddhi kara // 33 // ameriti // agnikoNameM tRtIyapraharameM kAkaviruddha zabda bole to agnibhaya kalaha, viruddhavArtA, niSphalA yAtrA, ye hoya. phira jo zuddhazabdabole to jayAdikavArtA hoya // 34 // kakabhIti // dakSiNadizAmeM kAka bole to atizIghra rogakarai. aura acche mahAtmAko Agamana hoya. aura manuSyanake saMpUrNa kSudra kArya mukhyabhAvakarake siddhi prApti hoya // 35 // kavyAdeti // nairRtyakoNameM tRtIyapraharameM bole to meghanako Agamahoya. miSTAnna lAbha hoya aura bairI nameM zUdrako Agama aura viruddhavArtA aura yAtrAnameM For Private And Personal Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 276 ) vasaMtarAjazAkune - dvAdazo vargaH / syAtpazcime naSTadhanasya lAbho dUrAdhvayAnaM suhRdAgamazca // yoSAgamAbhISTajayAdivArtA yAtrAsu ramye raTite'rthasiddhiH // // 37 // vAtAlaye durdinava / tameghA caurAptinaSTArthasamAgamau ca // saMtoSavArtA varayoSidAptiryAtrA ve syAnmadhure prazastA // 38 // yAme tRtIye viravItyudIcyAM kAko'rthAbha nRpasevakAnAm || bhojyAptivRddhI zubhadA ca vArtA prayANaka vaizyasamAgamazca // 39 // dizyaMdhakAre kurute suzabdo bhojyaM jayaM hAnikalI kuzabdaH || brahmapradeze tilataMDulAbhyAM bhojyaM satAMbUlamupAdadhAti // 40 // // TIkA // bhavati yAtrAsu ca kAryanAzaH syAt // 36 // syAditi || pazcime naSTadhanasya lAbhaH spAt dUrAdhvayAnamiti dUre'dhvani yAnaM gamanaM suhRdAgamazca yoSAgamAbhISTajayAdivArtA bhavati ramye raTite arthasiddhiH syAt ||37|| vAtAlaya, iti // vAyavye durdine meghavArtA bhavaMti caurAptinaSTArthasamAgamau ca bhavataH tathA saMtoSavArtA varayoSidAvizva bhavati madhure rakhe yAtrA prazastA syAt ||38|| yAma iti / tRtIye yAme udIcyakAko viravIti tadA nRpasevakAnAmarthalAbhaH syAt tathA bhojyAptivRddhI bhavataH zubhadA ca vArttA tathA prayANakaM vaizyasamAgamazca syAt / / 39 / / dizIti // aMdhakAre IzAna dizi suzabdaH bhojyaM jayaM kurute ca kuzabdaH hAniM kaliM karoti tra // bhASA // kAryako nAza hoya. // 36 // syAditi // pazcimameM bolai to naSTadhanako lAbha hoya. dUramArga meM gamana hoya aura suhRdako Agamana hoya. aura strIko Agamana abhISTa jayAdinakI vArtA hoya. aura yAtrAnameM suMdarazabda bolai to arthasiddhi hoya // 37 // // vAtAlaya iti // vAyavyakoNameM bole to khoTo dina aura pavanameghakI vArtA hoya, aura caurakI prApti naSTa arthako samAgama saMtoSakI vArtA zreSThasrIkI prAptI ye hoMya. aura kAka ke madhurazabda meM yAtrA zubha hai // 38 // yAmaH iti // tRtIyapraharameM uttara dizA meM kAka vizeSa zabda kare to rAjasevakanake sakAzasUM arthako lAbha hoya. bhojanapadArthakI prAptivRddhi zubhakI debevAlI vArtAgamana vaizyasamAgama ye hoya~ // 39 // dizIti // IzAna dezAmeM tRtIyaprahara meM kAka suMdara zabda kare to bhojyapadArtha aura jaya kare aura kuzabda For Private And Personal Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate dikprakaraNe caturthaprahare zubhAzubhaphalam / (277 ) iti kAkarate dikcakraprakaraNe tRtIyaprahare shubhaa'shubhphlm|| aiMdyA turIye prahare'rthalAbho bhUmIzapUjAbhayavRddhirogAH // vajhevibhAge bhayarogamRtyuziSTAgamA vAyasavAsitena // 41 // yAmye rakhe taskaravairibhItI syAtAM ca ziSTAgamarogamRtyU // syAdyAtudhAnyAM mahatI pravRddhirabhISTasiddhiH pathi corayuddham // 42 // dizi pratIcyAM prahare caturthe dvijAtirabhyeti tto'rthlaabhH|| AyAti yoSidvijayoMbuvRSTiH siddhiHprayANe nRpavitarasya // 43 // // TIkA // hmapradeze tilataMDulAbhyAM bhojyaM satAMbUlamupAdadhAti // 40 // iti vasaMtarAnaTIkAyAM kAkarute dikprakaraNe tRtIyaprahare zubhAzubhaphalam // aiMdhAmiti // turIye prahare aiMyAM pUrvasyAmarthalAbhaH syAt bhUmIzapUjAbhayavRddhirogAH syuH vahnavibhAge vAyasavAsitena bhayarogamRtyuziSTAgamAH syuH // 41 // yAmye iti // yAmye dakSiNasyAM kAkarave sati taskaravairibhItI syAtAM tathA ziSTAgamaH rogamRtyuzca yAtudhAnyAM mahatI pravRddhiH abhISTasiddhiH pathi caurayuddhaM va syAt / / 12 // dizIti / / pratIcyAM dizi caturthe prahare dvijAtirabhyeti tato. 'rthalAbhaH tathA yoSidAyAti vijayazca aMbuvRSTiH syAt prayANe siddhiH syAnnRpavi // bhaassaa|| karai to hAni aura kalaha kara. AkAzameM sthita hoya tRtIyapraharameM bole to tila, cAvala, bhojyapadArtha tAMbUla ye saba karai // 40 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarate dikprakaraNaM tRtIyaprahare zubhAzubhaphalam // aiyAmiti // cauthe praharameM pUrvadizAmeM kAka bole to arthalAga hoya. rAjapUjA bhayavRddhi roga ye hoya. aura agnikoNameM cauthe praharameM bole to bhaya, roga, mRtyu, mahajanako Agamana ye hoMya. // 41 // yAmya iti // dakSiganeM kAka bole to caurabhIti vairIko bhaya, ziSTajananako bhAgama. roga matyu ye hoya. aura netyakoNameM bole to mahAna vRddhi abhISTasiddhi mArgameM caura aura yuddha ye hoya // 42 // dizIti // pazcimadizAmeM cauthe praharameM kAka bole to koI brAhmaga Aye aura arthalAbha, strIko Agamana, vijaya, For Private And Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (278) vasaMtarAjazAkune dvAdazI vrgH| vAyavyabhAge karaTasya zabdairAyAti yoSitpriyamAninI yaa|| dhruvaM pravAso dinasaptakena zIghrAgamaH syAdgamane kRte ca // // 44 // kuberabhAge pathiko'bhyupaiti tAMbUlalAbhaH kazalasya vArtA // vaizyAdanAptisturagAdhirUDhAyAtrA vibhUtyai mriyate ca rogI // 45 // sthANordizisthairbalibhugvirAvaiH suvarNavArtA sarujo vinAzaH // brahmapradeze prahare tu tuyeM vArtA bhavenmadhyamikeSTasiddhiH // 46 // iti kAkarate dikcakraprakaraNe caturthaprahare zubhAzubhaphalam // // TIkA // irasyeti // 43 // vAyavyeti vAyavyabhAge karaTasya zabdaiH priyamAninI yA yoSidbhavati sA AyAti tathA dinasaptakena dhruvaM pravAso bhavati gamane kRte ca zIghrAgamaH syAt // 44 // kubera iti // uttarasyAM pathikaH abhyupaiti tathA tAMbUlasya lAbhaH kuzalasya ca vArtA tathA vaizyAddhanAptiH turagAdhirUDhA ca yAtrA vibhUtyai bhavati rogI mriyate ca // 45 // sthANoriti // sthANodizisthaiH balibhugvirAvaiH suvarNavArtA syAt sarujazca vinAzaH brahmapradeze turIye prahare yAtrA madhyamikA bhavet tatheSTasiddhizca // 46 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM kAkarate dikprakaraNe caturthaprahare zubhAzubhaphalam // // bhaassaa|| jalakI varSA, prayANameM siddhi rAjA aura dhanavAn vaizya ye hoya. vA prayANameM rAjA aura dhanavAn vaizya mileM // 43 // vAyavyati // vAyavyakoNameM kAka bole to bhartArakara mAnabeke yogya aisI strI Ave. aura sAtadinameM nizcayahI pravAsa arthAt yAtrAgamana yA gamana kare to zIghra Agamana hoya // 44 // kubera iti // uttaradizAmeM bole to pathika ghA Ave. aura tAMbUlako lAbha kuzalakI vArtA vaizyate dhanakI prAti, ghoDApe baiThano, yAtrA karai to vibhUti hoya aura rogI hoya to marai // 46 // sthANoriti // IzAnakoNameM kAkabole cauthe praharameM to suvarNakI vArtA, rogako nAza karai, aura AkAzameM ThADho hoya bole to yAtrA madhyamikA hoya. aura iSTasiddhi hoya / / 46 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarate dikcakraprakaraNe caturthaprahare zubhAzubhaphalam // For Private And Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate dikcakraprakaraNam / (279) yadbhASitaM zAkunikairvimizraM zubhAzubhaM dikpraharakrameNa // tathA zubhaM yacchati dIptazabdaH zreyaskaraH zAMtaravastu kAkaH // 47 // ramye khe dIptadizi prapazyaJzAMtAM dizaM bhUriphalaM dadAti // tadeva tucchaM vitaratyazauce dIptAM sthitaH pazyati dIptakASThAm // 48 // yathopadiSTaM phalamatra duSTaM tathaiva tadIptadizi sthitaH san // dhvAMkSo virukSo viravaM karoti nirIkSamANaH kakubhaM pradIptAm // 49 // kAkaH prazAMtAbhimukhotitucchaM dIptAzrito duSTaphalaM dadAti // zAMtAzritaH zAMtadigIkSaNena rUkSAravo'lpaM kathayatyaniSTam // 50 // // TIkA // yaditi ||dikprhrkrmenn zAkunikairvimidaM zubhAzubhaM yadbhASitaM tatra dIptazabdaH kAkaH azubhaM yacchati zAMtaravazca kAkaH zreyaskaraH syAt // 47 / / ramya iti / / dItadizi ramye khe sati zAMtadizaM pazyankAkaH bhUriphalaM dadAti asau kAkaH tadeva tu cchaM vitarati yaH dIptasthitaH dIptakASThAM ca pshyti||4aaythopdissttmiti // yathA yena prakAreNa duSTamatra phalamupadiSTaM tena prakAreNa dIptadizi sthitaH sandhvAkSo virU kSaM viravaM pradIptAM kakubhaM nirIkSamANaH karoti // 49 // kAka iti|| prAzAMtAbhimukhaH kAkaH atitucchaM svalpaM phalaM dadAti dIptAzritaH duSTaphalaM dadAti zAMtAzritaHzAMta // bhaassaa|| // yaditi // zakunAcArInane dizApraharake kramakara mile vA zubha azubha phala jo ko unadonoMnameMsa dIptazabda bolavevAro kAka azubha deve. aura zAMtazabda bole so kalyANa karai // 47 // ramya iti // dIptadizAmeM sthita hoya zAMta bole zAMtadizAmeM dIkhai to kAka bahuta phala deve. aura yehI kAka apavitrasthAnameM sthita hoya dIptadizAmeM baiTho hoya aura dIptadizAmAUM dekhato hoya to tuccha phala karai // 48 // yathopadiSTamiti // jo kAka dIptadizAmeM sthita hoya; rUkho zabda kare, dIptadizAmeM dekhato hoya. to duSTa phala karai // 49 // kAka iti // zAMtadizAmeM mukha hoya aura dIptadizAmeM baiTho hoya to kAka ati tuccha duSTa phala devai. aura zAMtadizAmeM hoya zAMtadizAmeM dekhato hoya aura For Private And Personal Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (280) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| zAMtasvaraH zAMtakakuSpradeze tiSThanpradIptAM kakubhaM ca pshyn|| dadAtyabhISTaM phalamalpameva dIptAmapazyaMstu tadeva puurnnm||5|| AkAraceSTAravabhAvavijJA dagdhAdikASTAdi tayoH pramANe // sadAbhiyuktAzca nirUpayaMti vidati te kAkarutaM manuSyAH52 iti vasaMtarAjazAkune kAkarute dikprakaraNaM prathamam // 1 // varpakAlamadhikRtya kiMcana procyate balibhujo'dhunA krmaat|| AlayAMDakavicArasuMdaraM zAkunaM sklshaakunottmm||53|| vaizAkhamAse nirupadraveSu drumeSu kAkasya zubhAya niiddm||nidyessu zuSkeSu sakaMTakeSu vRkSeSu durbhikSabhayAya hetuH // 54 // ||ttiikaa // digIkSaNena rUkSAravaH alpamaniSTaM kathayati // 50 // zAMta iti // zAMtakakuppadeze tiSThan zAMtasvaraH pradIptAM kakubhaM ca pazyantra bhISTaM phalamalpameva dadAti dIptAmapazyanpunaH tadeva pUrNa phalaM dadAti // 51 // AkAreti // te'bhiyuktAH paMDitA AkAraceSTAravabhAvavijJAH dagdhAdikASThAdi yadvarttate tayoH pramANe nirUpayaMti te manuSyAH kAkarataM vindati // 52 // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMta rAnaTIkAyAM kAkarute dikcakraprakaraNaM prathamam // 1 // varSakAlamiti // varSAkAlamadhikRtya adhunA balibhujaH kramAt AlayAMDakavicArasuMdaraM zAkunaM sakalazAkunottamaM procyate // 53 // vaizAkha iti // vaizA // bhASA // rUkhozabdabolai to alpa aniSTa phala kahai // 50 // zAMtasvara iti // zAMtadizAmeM baiTho hoya zAMtasvara bolato hoya. aura dIptadizAmeM dekhato hoya, to abhISTa phala alpahI deve. jo dIpta dizAmeM nahIM dekhato hoya to phira vohI pUrNa phala deva / / 51 // AkAraiti // je AkAra ceSTA zabda bhAva inakU jAne aura dagdhAdi dizAdikanake pramANamoM nirUpaNa kareM yogya hoya te manuSya kAkake zabdakU jAne haiM // 12 // ' iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarate dikprakaraNaM prathamam // 1 // varSakAlamiti // varSAkAlakU adhikAra karake aba kAkako sthAna aMDAke vicAratUM suMdara sabazakunanameM uttama zakuna kahaihaiM // 53 // vaizAkheti // vaizAkhake mahInAmeM upadra For Private And Personal Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute AlayaprakaraNam / (281) prazastavRkSe yadi pUrvazAkhAmAzritya kAkena kRtaM kulAyam // tadRSTiriSTA kuzalaM pramodo nIrogatA syAdvijayazca rAjJaH // 55 // AgneyazAkhAracite ca nIDe syAdRSTiralpAgnibhayaM kalizca // durbhikSazabUdbhavadezabhaMgA bhavaMti rogAzca catuSpadAnAm // 56 // yAmyAsu zAkhAsu ca vAyasena nIDe kRte'lpaM jlpaatmaahuH||vyaadhiprkopN maraNaM samaMtAdanakSayaM rAjavirodhatAM ca // 57 // nairRtyazAkhAracite ca noDe pazcAddhano varSati varSakAle // pIDA nRNAM viDaracaurabhItidurbhikSayuddhAni bhavaMtyavazyam // 58 // // TIkA // khamAse nirupadraveSu drumeSu kAkasya zubhAya nIDaM bhavati tathA zuSkeSu niyeSu sakaMTakeSu vRkSeSu dubhikSabhayAdiheturbhavati // 54 // prazastavRkSe iti / / yadi prazastakSe pUrvazAkhAmAzritya kAkena kulAyaM kRtaM tadA vRSTiriSTA kuzalaM ca tathA pramodaHnIrogatA rAjJo vijayazca bhavati / / 55 // Aneyeti // AgneyazAkhAraciMte noDe vRSTiralpAgnibhayaM kalizca durbhikSazatrUdbhavadezabhaMgA rogAzca catuSpadAnAM bhavaMti // 56 // yAmyeti // yAmyAsu zAkhAsu ca vAyasena nIDe kRte'lpaM jalapAtamAhuH tathA vyAdhiprakopaM maraNaM samaMtAdanakSayaM rAjavirodhatAM cAhuH // 57 / / nairRtya iti // nairRtyazAkhAracite kulAye varSAkAle pazcAdvano varSati avazyaM nRNAM pIDA viDvara // bhASA // varahita vRkSanapai kAkako vara hoya to zubhake artha haiM. aura zuSka hoya niMdAke yogya hoya aise kAMTenake vRkSanameM kAkako ghara hoya to durbhikSabhayAdikanako karabevAlo jAnanI // 54 / prazastakSe iti // uttamavRkSake Upara pUrvamAU~ko zAkhApa baiThakarake kAkane ghara banAyo hoya to vRSTi acchI hoya. aura kuzala harSa nIrogatA rAjAko vijaya ye karai // 55 // Ameyeti // jo kAka vRkSakI agnikoNakI zAkhAmeM ghara karai tau vRSTi alpa hoya. aura agnibhaya, kalaha, durbhikSa, zatrute dezabhaMga, roga, copadAnakU ye saba hoya. // 56 // yAmyeti // jo kAkane vRkSakI dakSiNazAkhAmeM gharakiyo hoya to alpajalapAta hoya. aura vyAdhiprakopa, maraNa, annakSaya rAjavirodhatA ye hAya / / 57 // nairRtyati // vRkSakI nairRtyakoNakI zAkhAmeM ghararaco hoya to varSAkAlame megha pIchepai varSe. aura manu For Private And Personal Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (282) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| nIDe kRte pazcimavakSazAkhAmAzritya kAkaiH kthitaabhivRssttiH|| nIrogatAkSemasubhikSavRddhisaMpatpramodAzca bhavanti loke // 59 // vAyavyazAkhAsu kRte ca nIDe prabhUtavAtAlpajalAH payodAH // syurmUSakopadravasasyanAzapazukSayodvegamahAvirodhAH // 60 // kuberazAkhAmadhikRtya nIDe kRte bhaveprAvRSi vRSTiriyA // bhavaMti ca kSemamubhikSasaukhyanIrogatAvRSTisamadhyo'smin // 61 // IzAnazAkhAsu ca vRSTiralpA ciraM prajAnAmupasargadoSaH // syAdAMdhavAnAM kalahapravRttirmadiyA hIyata eSa lokH|| 62 // // TIkA // caurabhItiH durbhikSayuddhAni ca bhavaMti // 58 // nIDa iti // pazcimavRkSazAkhAmAthi tya kAkaiH nIDe kRte'tivRSTiH kathitA tathA loke nIrogatA kSemasubhikSavRddhisaMpatmamodAzca bhavaMti // 59 // vAyavyazAkhAsviti // vAyavyazAkhAsu noDe kRte prabhUtavAtAlpajalAH payodAH syuH tathA mUSakopadravasasyanAzapazukSayodvegamahAvirodhAH syuH||60 // kubera iti / / kuberazAkhAmadhikRtya nIDe kRte prAvRSi vRSTiriyA bhavet tathA'smiJjAte kSemasubhikSasaukhyanIrogatAvRSTisamRddhayaH bhavaMti / / 61 // IzAnati / / IzAnazAkhAsu ca vRSTiralpA syAt vairaM prajAnAm upasargadoSau syAtAM tathA bAMdhavAnAM kalahapravRttiH syAt tathA eSaH lokaH maryAdayA hIyate hIno bhavatI ||bhaassaa|| dhyanakU avazya pIDA, dhanavAn vaizyanakU caurabhIti, durbhikSayuddha ye hAya // 58 // nIDa iti // jo kAkanane vRkSakI pazcimadizAkI zAkhAmeM baiThakara ghara kiyo hoya to ativRSTi, lokameM nIrogatA, kSema, subhikSa, vRddhi, saMpadA, harSa ye hoya~ // 19 // vAyavyazAkhAviti / / vRkSakI vAyavya koNakI zAkhAmeM ghara karai to pavana, alpa jalake megha, mUsAna karake upadrava, annako nAza, pazunako kSaya, udvega, mahAvirodha ye hoya // 60 // kubershaakhaamiti|| vRkSakI uttaramAUMkI zAkhApai sthitahoya dharakarai to varSAkAlameM yogya acchI vRSTi hAye. varSAke hotehI kSema, subhikSa, saukhya, nIrogatA, bRddhi, samRddhi ye hoya // 11 // IzAneti : // vRkSakI IzAnazAkhAmeM ghara kare to alpavRSTi prajAnake vaira, aura Upara For Private And Personal Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 283 ) kAkarute AlayaprakaraNam / vRkSAgranIDe tvativarSakAlo madhye tarormadhyamatoyapAtaH // tucchApi vRSTirna bhavatyadhastAtsphuTaM yathoktaM na dizo'sphuTasvAt // 63 // avRSTire|gAribhayAdivRddhiM vidyAca bhUmau balibhukulAye // zuSke ca vRkSe DamarAnnanAzau prAkAraraMdhre'ribhayaM prabhUtam // 64 // nimrapradeze tarukoTare vA valmIkaraMdhre aatain // kasya nIDe rugadRSTidoSerbhavati zUnyA niyamena dezAH // 65 // iti kAkarute AlayaprakaraNam // 2 // // TIkA // tyarthaH // 62 // vRkSAgranIDa iti // vRkSAgranIDe tu ativarSakAlaH syAt taromadhye madhyamatoyapAtaHsyAt adhastAnnIDe kRte tucchApi vRSTirna bhavati dizaH asphuTatvAdyathoktaM sphuTaM na bhavati // 63 // avRSTiriti // bhUmA ca bAlamukulAya kRte avASTara - gAribhayAdivRddhiM vidyAt tathA zuSke ca vRkSe DamarAnnanAzau syAtAm "DamarastvativRSTau syAt" iti naamkoshH| tathA prAkAra raMdhre prabhUtamaribhayaM bhavati // 64 // nimna iti // nimnapradeze vA tarukoTare valmIkaraMdhre avaniSvapi kAkasya nIDe sati bhayaSTidoSaiH niyamena dezAH zUnyAH syuH // 65 // iti zakunavasaMtarAjaTIkAyAM kAkAlayaprakaraNam // 2 // // bhASA // Tho doSa, bAMdhavanako kalaha, maryAdadayAkara hIna loka ye hoya // 62 // vRkSAgranIDa iti // vRkSake agrabhAgameM ghara kare to ativarSA hoya. aura vRkSake madhyabhAga meM ghara kare to madhyamajalakI varSA hoya, aura jo vRkSake nIce ghara kare to alpabhI vRSTi nahIM hoya // 63 // // avRSTiriti // kAka pRthvImeM ghara kare to avRSTiroga AraMbhayAdikakI vRddhi jAnanI aura sUkhe vRkSameM ghara kare to pralayakoso nAza, aura annanAza hoya. taisehI prAkArameM chidra hoya bahutaso vairIko bhaya hoya // 64 // nimna iti // kahUM nIce dezameM vA vRkSa koTarA vA ke chidra meM vA pRthvI meM kAkako ghara bano hoya to bhayavRddhi doSa inakarake aura niyamakarake deza zUnya hoya // 65 // // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarute AlayaprakaraNam // For Private And Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 284) vasaMtarAjazAkune dvAdazI vrgH| // atha kaakaaNddvicaarH|| ekaM bhavedvAraNamanisaMjJaM dvitIyakaM mArutajaM tRtIyam // aiMdra tathA nAmacaturthamevamaMDAni kAkyAH parikIrtitAni // 66 // kAkyA bhavedvAraNamaMDakaM cetpRthvI tadA naMdati sarvasasyaiH // mandaH pravarSo'nalasaMjJakeMDe noptasya bIjasya bhavetprarohaH // // 67 // jAtAni sasyAni samIrajeMDe khAdaMti kITAH zalabhAH zukAyAH // kSemaM subhikSaM sukhitA dharitrI syAdidrajeMDe'bhimatA ca siddhiH|| 68 // iti kAkaruteMDaprakaraNam // 3 // // TIkA // ||athkaakaaNddvicaarH|| ekamiti // ekaM vAruNaM bhavet dvitIyakamAmisaMjJakaM tRtIyaM mArutajaM caturtha nAma aindrametAni kAkyAH aMDAni parikIrtitAni // 66 // kAkyA iti // vAruNamaMDakaM cetkAkyA bhavet tadA sarvasasyaiH pRthvI naMdati analasaMjJakeMDe mandaH pravarSoM bhavet tathoptasya bIjasya praroho na bhavet // 67 // jAtAnIti // samIrajeMDe jAtAni sasyAni kITAH zalabhAH zukAdyAH khAdaMti iMdrajeMDe kSemaM sukhitA dharitrI syAt tathAbhimatA ca siddhiH syAdityarthaH // 68 // iti vasaMtarAjazAkune kAkarate aNDaprakaraNaM tRtIyam // 3 // // bhaassaa|| // atha kaakaaNddvicaarH|| // ekAmiti // pahalo vAruNanAma 1 dUsaro agnisaMjJA 2 tIsaro mArutanAma 3 cautho aiMdranAma 4 ye kAkakI strI kAgalI tAke aMDAnake cAra nAma kahehaiM // 16 // kAkyA iti // jo kAgalI vAruNa nAma aMDA dharai to pRthvI sarva annanakarake AnaMda karai aura jo agnisaMjJA nAma aMDA dharai to maMdavarSA hoya aura bIja boyo hoya tAko aMkura nahIM pragaTa hoy||6|| jAtAnIti // jo kAgalI samIraja nAma aMDA dharai to pragaTa huye annakU TIDI sUA inakaM Adile kIDA anna khAya jAya. aura jo aiMdranAma aMDAdharai to kSetra subhikSa sarvapRthvI sukhI hoya. aura taisehI vAMchita siddhi hoya // 68 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarate. aMDaprakaraNam // 3 // For Private And Personal Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yAtrAprakaraNam / (285) yAtrAnimittAnyatha kIrtayAmaH sakRtprajAnAMzakunAni taani|| vijJAya yAni prajahAtyanAnsvArthAzca sarvAnkarate'dhvanInaH // 69 // bhuMkSe baliM pakSiSu maMtrapUtaM tvaM prANiSu prANiSi sarvalakSa // gupte nijAM strI bhajase namo'stu tubhyaM khageMdrAya sakRtprajAya // 70 // vilokyakAkaM vinivedya tasmai maMtreNa pUjAM dadhibhaktayuktAm // udIrya kArya nijamadhvagena vilokanIyaM zakunaM tadartham // 71 // vAmena zabdaM madhuraM vimuMcandrajaMzca vAmena karoti kAkaH // sarvArthasiddhi punarAgamaM ca zubhapraveze tu tdnyruupH||72|| // TIkA // yAtrAnimittAnIti // atheti aMDanirUpaNAnaMtaraM sakRt prajAnAM yAtrAnimittAni tAni zakunAni vayaM kIrtayAmaH yAni vijJAya adhvanInaH anarthAn jahAti sarvAnsvArthAzca kurute / / 69 // bhuMkSe iti // tvaM pakSiSu maMtrapUta baliM muMkSe tvaM prANiSu sarvalakSa prANiSi gupte sthAne nijAM strI bhajase ataH tubhyaM khageMdrAya sakRtmajAya namo'stu // 70 // vilokyeti // kAkaM vilokya tasmai maMtraNa dadhibhaktayuktAM pUjAM vinivedya nijaM kAryamudIrya adhvagena zakunaM vilokanIya tadartha svakAryArthamityarthaH // 71 // vAmeneti / / vAmena zabdaM madhuraM vimuMcana vrajaMzca vAmena kAkaH sarvArthasiddhiM karoti // punarAgamaM ca tadanyarUpaH pUrvasmAdviparItaH punaH na ||bhaassaa|| yAtrAnimittAnIti // aMDAnako prakaraNa kahepIche aba prajAnakU~ yAtrAke nimitta zakuna kahehaiM jinazakunAna* jAnakarake mArgake calabevAre manuSya anarthanakU dUra kareM aura svArthakareM // 69 / / bhukSe iti // he kAka tumapakSInameM mantrakara pavitra huyo bali tAya bhogo ho. aura tuma prANInameM lakSavarSaparyaMta rahoho. aura guptasthAnameM apanI strIkU sevana karo ho yAte pakSInameM tujha indrarUpake artha namaskAra ho. aura ekahI santAna jAke hoya aise tuma tA tumhAre artha namaskAra ho // 70 // vilokyeti // kAkakU dekhakara phira bhAtadahIsahita pUjA pUrvamantrakara nivedanakarake nijakArya kahakarake phira apane kAryake artha zakuna dekhano cAhiye // 71 // vAmeneti // kAka vAmabhAgameM madhuravANI bolato huyo vAmabhAgameMhI gamana kare to sarvArtha siddhi karai. phira Agamana kare aura pUrvate viparIta hoya to phira zubha For Private And Personal Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (286) vasaMtarAjazAkune dvAdazo vrgH|| pradakSiNaM yaH pravidhAya mAgai vAmenakAko vinivartate'sau // yAtuH karotIhitakAryasiddhiM kSemaM ca zIghraM punarAgamaM ca // 73 // vAmaH kalaM rautyanulomayAyIyo vAyaso'sau sakalArthasiddhayai // syAtAM kramAdakSiNavAmazabdau siddhyai viruddhayai viparItabhAvau // 74 // pRSThe virAvaM madhuraM vimucaanunajaMzcAbhimato hitAya // prAyeNa yAtAramanuvrajantaH sarve'pi kAkaiH sadRzA vihNgaaH|| 79 ||kRtaarkho yaH purataH prayAti puraHsthito yo mudamAdadhAti // kaNDUyate yazcaziroM'ghriNAsau puMsAM sadAbhISTaphalaM dadAti // 76 // // TIkA // zastaH kathitaH // 72 // pradakSiNAmiti // yaH kAkaH pradakSiNaM pravidhAya vAmena vinivartate asau yAtuH gacchataH puMsaH IhitakAryasiddhi kSemaM ca zIghra punaH AgamanaM ca karoti / / 73 / vAma iti // yo vAyasaH vAmaH kalaM rauti kIhak anulomayAyI sakalArthasiddhayai syAt kvApi kalahAyasiddhayai syAditi paatthH|tdaa kalahAya kalahanimittaprazne siddhiHsyaadityrthH|krmaaditi dakSiNavAmazabdau siya virudyai casyAtAM viparItabhAvau jJeyau / / 74 // pRSThe iti ||pRsstthe madhuraM virAva vimuMcana anuvrajaMzca hitAyAbhimataH prAyeNa yAtAramanuvrajantaH sarve vihaMgAH kAkaiH sdRshaaHjnyeyaa|| // 75 // kRtArava iti|kRtAravo yaH purataH prayAti puraH sthitaH yo mudamAdadhAti harSito bhavati ziraH aMbiNA yaH kaMDUyate'sau puMsAM sadAbhISTaphalaM dadAti // 76 // ||bhaassaa|| nahIM karai // 72 // pradakSiNAmiti // jo kAka mArgameM pradakSiNa hoya vAmakara nivarta hoya to gamana kartA puruSakaM vAMchita kAryakI siddhi, kSema, aura zaghri pIche Agamana karai // 73 // vAma iti // jo kAka vAmabhAgameM madhura bole anulomAgamana kare to sakalArthasiddhi hoya. jo dakSiNa vAma donoM zabda siddhike artha haiM. aura jo aurasaM aura hoyato viparIta phala kare // 74 // pRSThe iti // jo pITha pIche madhurazabda bole aura gamana karato bole to hitake artha jAnano, aura gamana kartAke pIche gamana kare aise saMpUrNa pakSI kAkakI sadRza jAnane // 79 // kRtArava iti // jo kAka bolato huyo agADI calyo jAya athavA agADI sthita hoya harSa kara aura pAvakara mastaka khujAve to puruSanakU sadA aSTiphala For Private And Personal Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yAtrAprakaraNam / (287) staMbhe gajAnAM niyataM gajAptiM gajAdhirUDhaH pRthiviiptitvm|| turaMgame vAhanabhUmilAbhaM karoti kAko vijayaM dhvaje ca // 77 // pranaSTalAbhaM vijayaM ca kUpe kSipraM nadIrodhasi kAryasiddhim // pUrNe ghaTeMDe ca dhanAnivRddhI dhvAMkSo'dhirUDhaH kurute suzabdaH // 78 // prAsAdadhAnyocchyaharmyapRSTiniSpanasasyAvanizAlAdau / dhAMkSo'dhirUDhodhanasAdhanAya rauti striyaM yacchati yugmazabdaH / / 79 // // TIkA // staMbha iti // staMbhe gajAnAM niyataM gajApti gajAdhirUDhaH pRthivIpatitvamiti gajAnAM staMbhe niyataM gajAptiH syAt gajedhirUDhaH kAkaH pRthivIpatitvaM kurute turaMgame sthitaH kAkaH vAhanabhUmilAbhaM karoti dhvaje sthitaH kAkaH vijayaM karoti // 77 // pranaSTeti ||kuupe sthitaH pranaSTaM lAbha vijayaM ca karoti nadIrodhasi sthitaH kSipraM kAryasiddhiM karoti pUNe ghaTeMDe cAdhirUDho dhvAkSaH suzabdaHsandhanAptiRddhI karate // 78 // prAsAdeti // tatra prAsAdo devabhUpAnAM gahan dhAnyocchyo dhAnyarAziH hayaM sAmAnyagRhaM pRSThirhastyAdInAM prasiddhA niSpannaM sasyaM yasyAmavaM vidhAvaniH zAdalaM bAlatRNaM AdizabdAdanyeSAM zubhavastUnAM parigrahaH eSu dhvAkSo'dhirUDhaH dhanasA // bhASA // deve // 76 // staMbhe iti // hAthInake nisAnake Upara baiThI hoya to nizcaya gajakI prApti hoya. aura gajapai baiTho hoya to pRthvIpati kare. aura ghoDApai baiMTho hoya to vAhana aura bhUmilAbha kara vajApa sthita hoya to kAka vijaya karai // 77 // pranaSTe iti // kUpake Upara baiTho hoya to naSTa huyeko lAbha aura vijaya karai. aura nadIke taTake Upara sthita hoya to kAryasiddhi kare. aura pUrNakahiye bharo huyo ghaTatAke Upara vA aMDApai baiTho hoya aura sundaraM zabda karato hoya to dhanakI prApti aura vRddhi karai // 78 // prAsAdeti // devamaMdira, rAjAnake ghara, dhAnyakI rAzi, sAmAnya ghara, hAthI, ghor3AdikanakI pITha anna jAmeM khUba bhara rahyo hoya aisI pRthvI, choTI ghAsakU Adileke aura zubhavastunapai kAka baiTho hoya to dhanake sAdhanake artha jAnano. aura jo yugma bola bole aiso kAka inapai baiTho huyo bole For Private And Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (288) vasaMtarAnazAkune dvAdazo vargaH / pRSThe puro vA navagomayastho vAdiSu kSIrataruSvapIha // sthito ruvanbhojanapAnamiSTaM viSTAM ca kurvnvitrtyvshym|| // 80 // annAyavarcaH phalamUlapuSpamAMsAdibhiH pUrNamukhaH sadaiva // syAdRSTamAtro'bhimatArthasiddhayai miSTAnnabhojyAya mude ca kAkaH // 81 // nArIziraHpUrNaghaTasthitasya kAkasya shbdaivnitaadhnaaptiH| zayyAdhirUDhasya tu tasya zabdaiH samAgamaH syAtsvajanena sArdham // 82 // gopRSThadurvAtarugomayeSu tuMDaM vidhrssnvlokito'gre|| AhAramanyasya tathA dadAno dadAti bhojyaM balibhugvicitram // 83 // // ttiikaa|| dhanAya bhavati yugmazabdaH yadA rauti tadA striyaM yacchati // 79 // pRSThe iti // pRSThe tathA purI navagomayasthaH vaTAdiSu kSIrataruSu iha sthito ruvanbhojanapAnamiSTaM vi tarati viSThAM ca kurvannavazyamiti bhAvaH / / 80 // annAdyavarca iti // annAdyavarcaH phalamUlapuSpamAsAdibhiH pUrNamukhaH kAkaH dRSTamAtraH sadaivAbhimatArthasiddhayai syAt tathA miSTAnnabhojyAya mude ca bhavati // 81 // nArIti // nArIziraHpUrNaghaTasthitasya kAkasya zabdairvanitAdhanAptiH syAt zayyAdhirUDhasya tu tasya zabdaiH svajanena sArdha samAgamaH syAt // 82 / / gopRSTha iti // gopRSThadUrvAtarugomayeSu tuMDa vigharSanagre ||bhaassaa|| to strIprApti karai // 79 // pRSTha iti // paThi pIche vA agADI navIna gobarapai baiTho hoya vaDakU Adile dUdhavAn vRkSapai sthita hoya bole to bhojanapAna vAMchita kare jo vITa karato hoya to avazya bhojanAdika karai // 80 // annAdyavarca iti // annAdika phala, mUla, puSpa, mAMsAdikanakarake mukha bharo hoya to kAka dIkhabe mAtrasUhI vAMchitasiddhi kare aura miSTAnnabhojyapadArtha harSa hoya // 81 // nArIti // strIke mastakapai aura bhare huye ghaTapai jo kAka sthita hoyakara bole to strIkI aura dhanakI prApti karai. aura zayyAke Upara baiThake bole to AptajanoMse samAgama hoya. // 82 // gopRSTheti // gaukI pIThakU Adile pIThanapai durvApai vRkSapai govarape baiTha coMca ghisato jAya agADI kU dekha rahyo hoya aura kU For Private And Personal Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yAtrAprakaraNam / ( 289 ) dhAnyaM payo vA dadhi vApyavApya virauti pazyannidhilAbhakArI // karoti lAbhaM purataH sa dRSTo yasyAsti vakre tRNamapyazuSkam // 84 // vRkSeSa ramyAMkura patrapuSpacchAyAphalAvyeSu sakRtprajasya // zabdena sidhyaMtya sakRnnarANAM sadaiva sarvANi samIhitAni // 85 // prazAMtanAdaH zikhare tarUNAM strIsaMgasaukhyaM karo vidhatte // dhAnyAdikUTeSu tathAnnalAbhaM gopRSThago govanitAdhanAptim // 86 // kSemaM vidhatte karabhasya pRSThe kharasya pRSTheribhayaM vadhaM ca // kroDasya pRSThe dhanamarthalAbha tasyaiva pRSThe nugrapaMke // 87 // // TIkA // SvalokitaH tathAnyasyAhAraM dadAnaH balibhugvicitraM bhojanaM dadAti // 83 // dhA nyAmiti // dhAnyaM payo vA dadhi vApyavApya virauti pazyanvA virauti sa nidhilAbhakArI syAt yasya vatra azuSkaM tRNamasti sa purataH dRSTaH sallAbhaM karoti // 84 // vRkSoSviti // ramyAMkara patrapuSpacchAyAphalADhayeSu sthitasya sakRtprajasya kAkasya zabdana narANAmasakRtpunaHpunaH sadaiva sarvANi samIhitAni sedhyantiH // 85 // prazAMtanAda iti ||truunnaaN zikhare sthitaH prazatizabdaH karaTaH strIsaMgasaukhyaM vidhatte tathA dhAnyAdikUTasthaH annalAbhaM karoti tathA gopRSThagaH govanitAdhanAptiM dhanustrIdravyANAM prAptiM vidhatte // 86 // kSemamiti // tathA karabhasya uSTrasya paSThe sthitaH // bhASA // AhAra deve to kAka citravicitra bhojyapadArtha deve // 83 // dhAnyamiti // dhAnya, dUdha, dahI inape baiThakara bolato jAya aura dekhato jAya to dhanakI prAptikarai, aura jo kAkake mukhameM binA sUkho tRNa hoya aura agADIkUM dekhato hoya to lAbha karai // 84 // vRkSeSviti / manohara aMkura, patra, puSpa, chAyA, phala, inakara yukta vRkSanameM kAka bolai to manuSya ke sarva kArya vAMchita siddha hoya~ // 85 // prazAMtanAda iti // vRkSanake Upara kAka zAMta zabda bole to strIsaMga saukhya kareM. aura dhAnyAdikanake samUha meM prazAMtazabda bolai to annalAbha kareM. aura gaukI pIThapai zAMta bolai to tradhina inakI prApti hoya // 86 // kSemamiti // UMTakI pIThapai zAMta bolai to kSemakare. kharakI pIThapai zAMta bole to 19 For Private And Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (290) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| sadyo jvaraM saurabhapRSThasaMstho mRtAMgasaMstho maraNaM karoti // kAryakSati riktaghaTAzmasaMsthaH kAkaH kali kASThamAdhiSThitazca // 88 // yo dakSiNaM kUjati dakSiNena prayAti yazcAbhimukho'bhyupaiti // prayAti pRSThe pratilomagatyA kRtAravaH pAtayate sa raktam // 89 // vAmo kho dakSiNatastataH syAdanarthahetubaMlibhojanasya // vAmapradeze pratilomayAnaM vinAya lAbho gRha eva tena // 90 // prayAti pRSThe yadi dakSiNena kRtAravastadrudhirazratiH syAt // vallIvaratrAdi ca yo gRhAtvA pradakSiNaM yAti sa sarpabhItyai // 91 // // TIkA // kSemaM vidhatte kharasya pRSThe sthitaH aribhayaM baMdhaM ca karoti koDasya sUkarasya pRSThe sthitaHdhanamarthalAmaM ca karoti analamapaMke sakardame tasyaiva pRSThe sthitaH kAkaH sadyo jvaraM kuruta // 87 // sadya iti|saurbhpRsstthsNsthH mRtAMgasaMsthazca kAkaH maraNaM karotiriktaghaTAzmasaMsthaH riktaghaTastho'zmasthazca kAryakSati kAryanAzaM karoti tathA kASThamadhizritaH kAkaH kaliM karoti // 88 // ya iti // yaH kAkaH dakSiNaM kUjati dakSiNena prayAti yazcAbhimukho'bhyupaiti kRtAravaH sanpratilomagatyA pRSThe prayAti sa raktaM pAtayati // 89 // vAma iti||blibhojnsy pUrva vAmaH tataH dakSiNataH yo ravaH syAtsa anarthaheturbhavati tathA vAmapradeze pratilomayAnaM vighnAya syAt ataH tena gRhe eva lAbhaH syAt / / 90 // prayAtIti // yadi dakSiNena kRtAravaH pRSThe prayAti ||bhaassaa|| dhanaartha lAbha karai. aura kIca jAke lago huyo hoya tA zUkarakI pIThapai sthitakAka tatkAla ara karai // 87 // sadya iti| bailakI pITha baiThA kAka tatkAla jvara kareM hai. aura mareke aMgapai beTho kAka maraNa karai aura rIte ghaDApai pASANapai baiTho kAka kArya kSati karai. aura kASTapai baiTho kAka kalaha karAve // 88 // ya iti jo kAka dakSiNamAUM zabda kara aura dakSiNamAUM gamana kare aura pIche sammukha Ave aura sammukha vola phira pratilomagatikarake pIThapIche calo jAya to vo raktapAta kre|| 89 // vAma iti // balibhojana kartA kAkako vAmarava prathama hoya phira dakSiNa bole to anarthako hetu hoya. aura vAmapradezameM pratiloma gamana kare to vighnake artha hoya. aura tA karake gharameMhI lAbha hoya // 90 // prayAtIti For Private And Personal Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yAtrAprakaraNam / (291) gopucchvlmiikkRtaaspdshcruvnbhvetsrpviloknaay||syaanmRtyveNgaarcitaasthisNsthH kAkaH prakurvankacakarSaNaM ca // // 92 // ruvanpuro hAnirujau karoti mRtyuM punrnisstthurpRsstthshbdH|| prasArya riktaM vadanaM ya Aste sarvatra nidyo balibho. jno'sau|| 93 // vAmo'pyasRkpAtabhayaM mRti vA saMtADayannIrasadArukhaMDam // caMccAsthi bhaMjandhruvamasthibhaMgaM baMdhaM vadhaM jalpati yudhymaanH|| 94 // vAmo'tirogaM kurute vizuSke tikte ca vRkSe klikaarynaashau| pakSI vidhunvanviruvansa rUkSaM sakaMTake mRtyumupAdadhAti // 95 // // ttiikaa|| tarhi rudhirazrutiH rudhiravArtAzravaNaM syAt tathA yaH kAkaH vallIvaratrAdi gRhItvA pradakSiNaM yAti sa sarpabhItyai syAt // 91 // gopuccheti // gopucchavalmIkakRtAspado ruvaJzabdAyamAnaHsa.sarpavilokanAya syAt tathA aMgAracitAsthisaMsthAkaca karSaNaM ca prakurvankAko mRtyave syAt // 92 // ruvAnnati // kAkaH puro ruvanhAnirujau karoti niSThurapRSThazabdaH punaH mRtyuM karoti yazca riktaM vadanaM prasArya Aste sau balibhojanaH sarvatra niMdyaH syAt // 93 // vAma iti / / narisadArukhaMDaM saMtADayana kAkaH vAmo'pi amakpAtabhayaM mRti vA kurute caMcyA asthi bhaMjandhruvaM nizcayenAsthi bhaMgaM vakti tathA yudhyamAno baMdhaM vacaM jlpti||94||vaam iti||vaamH kAkaH // bhaassaa|| jo kApha dakSiNamAUM bolakara pIThapIche calo jAya to rudhirakI vArtA sune. jo latA jecaDI mukhameM leke jemane mAUM Ave to sarpako bhaya karai // 91 // gopuccheti // gaukI pUMcha aura sarpakI baMbe inapai baiThake bole so sarpako darzana hoya. aura aMgAra citAhADa inapai baiTho hoya aura keza khaicarahyau hoya to mRtyu hoya // 92 // ruvAniti // jo kAka agADI bole to hAni roga kare. phira pIThamAUM kaThora zabda kare to matyu kare. jo khAlI moDho phailAyakara baiTho hoya to kAka sadA niMdita haiM // 93 // vAma iti // sUkhe kASTake TUkakU tADanA karai cocatUM aura vAmabhAgameM bhI hoya to rudhirapAtako bhaya aura mRti karai. aura cInakara hADakU ukhADa pachADa karato hoya to hADako bhaMga aura bandhana kahaihaiM. aura yuddha karato hoya kAka to vadha karai / / 94 // vAma iti // vAmabhAgameM zuSkavRkSapai baiTho For Private And Personal Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 292 ) vasaMtarAjazAkune - dvAdazo vargaH / bandho bhavedguruhi bhagnazAkhe bandho latAbhiH pariveSTite syAt // ramye tarau kaMTakivRkSayukte sadA bhavetAM kalikAryasidvI // 96 // chatrAdhirUDhe sarakhe na yAyAtprayAti cetsyAtkhalu vajrapAtaH // avaskarAMbhastRNakASTakUTa bhasmAdisaMstho vinihanti kAryam // 97 // yugmam // vlliivrtraakcshusskkaassttcrmaasthijiirnnaabrvlklaani||aNgaarrktolmukkrpraanni dRSTAni ceAkamukhe tadAnIm // 98 // // TIkA // vizuSke vRkSe sthitaH atirogaM kurute tikte ca vRkSe sthitaH kalikAryanAzau tathA sakaMTake vRkSe sthitaH pakSau vidhunvanrUkSaM viruvanmRtyumupAdadhAMti // 95 // baMdha iti bhazAkhe bhUruhi kAke sthite baMdho bhavet tathA latAbhiH pariveSTite bhUruhi kAke sthite baMdha eva syAt kaMTavRkSayukte sakaMTakavRkSeNa yukte ramye tarau sthite kalikAryasiddhI syAtAm // 96 // chatrAdhirUDha iti // sarakhe kAke chatrAdhirUDhe sati na yAyAt cetprayAti tadA khalu nizcayana vajrapAtaH syAt avaskarAMbhastRNakASTakUTabhasmA disaMstha iti tatrAvaskaraH UkaraDI iti loke prasiddhaH aMbhaH pAnIyaM tRNAni pratItAni kASThaM matItaM kUTaM yUpAdi bhasma pratItam AdizabdAdanyeSAM niMdyavastUnAM pariyahaiH tatra saMsthaH kAkaH kAryaM vinihaMti 97yugmaM / valIti puNyakSaya iti ca // catkAkamukhe etAni dRSTAni bhavati tadAnIM puNyakSayaH pApasamAgamazca tathA mahAbhayaM rogasamudbhavazca bhASA / aura kAryako zabda bolai to mRtyu hoya to atiroga kare aura khAlI vA tIkhe vRkSape baiTho hoya to kalaha nAza kare. aura jo kAMTeke vRkSapai baiThakara paMkhanakUM kaMpAyamAna karata rUkho kareM. // 99 // bandha iti // bhagnazAkhA jA vRkSakI tApaiM baiTho hoya to bandhana kare. aura latAnakara veSTitavRkSapai baiTho hoya to baMdhana kare. aura kAMTenakara yukta sundaravRkSape beTo hoya to kalaha aura kAryakI siddhi kare. // 96 // chatra iti // chatrapai baiThakara bole kAka to yAtrAgamana na karai jo gamana kare to nizcayakara bajrapAta hoya aura kUDekajoDe paTakavekI Thorape bA jalape vA tRNakASThake samUhapai vA bhasmapai vA aura koI niMdita vastupa baiThake vole to kAryakUM nAza kare // 97 // yugmam // vallIti // puNyakSaya iti ca // latA, velarI, jebaDI, keza, sUkho kASTha, cAma hADa, phaTo purANo kapaDA, valkala, aMgArakIcA For Private And Personal Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yaatraaprkrnnm| (293) puNyakSayaH pApasamAgamazca mahAbhayaM rogasamudbhavazva // bandho. rvadhaH sarvadhanApahAra ityAdikaM syAtpathi maMdire vaa||99 // urddhAnanazcaMcalapakSayugmaH kAkaH kunAdo vidadhAti mRtyum // chAyAyudhacchatraghaTAsthiyAnavAditrakASTAdikakuTTanAcca // 100 // AkuMcitaikAMnirapetacitto dIptasvarA bhAskaramIzate ca // kASThAdikaM kuTTayatIha yo vA yuddhAdikAnarthakaraH khago'sau // 101 // // TIkA // baMdhorvadhaHsarvadhanApahAraHityAdikaMduSTaphalaM pathi maMdirevAsyAt etAni kAnItyapekSAyAmAha vallIti vallI vIruddharatrAcarmarajjuHkacAH kezAHzuSkakASThaM pratItaM carma pratItaM asthi zarIrAvayaHjIrNAvaraM jIrNavAsaH valkalAni vRkSatvacaHaMgAraH:pratItaH raktaMpra. siddhamulmukam anu AmuDa iti prasiddha karpUra pUrvoktam etaani||98||99||urddhaann iti|| UrddhAnanaH caMcalapakSayugmaH kunAdaH kAkaH mRtyuM vidadhAti chAyAyudhacchatraghaTAsthiyAnavAditrakASThAdikakuTTanAceti tatra cchAyA pratItA AyudhaM praharaNaM chatramAtapavAraNaM ghaTaH kuMbhaH asthi pUrvoktaM yAnaM vAhanaM vAditraM tUrya kASThaM prasiddhamAdizabdAdanyeSAM parigrahaH eteSAM caMcyA kuTTanAtprahAradAnAnmRtyuM vidadhAti ityarthaH // 10 // aakuNciteti||aakuNcit ekoviryena sa tathA apetacitta iti apetaM caMcalaM cittaM yasya sa tathA dIptasvara iti dIptaH svaro yasya sa tathA tathA yaH bhAskaramIkSate tathA yaH kASThAdikaM kuTTayati so'sau khagaH yuddhAdikAnarthakaraH syAt // 101 // // bhaassaa|| rudhirayuktavastu, jalatI lakaDI, khopaDIko TUka itanI vastu jo kAkakera mukhameM dIkhai to puNyako kSaya aura pApako samAgama aura mahAbhaya rogakI utpatti baMdhuko vadha aura sarvadhanako haraNa ye saba mArgameM vA gharameM hoya // 98 // 99 // UrkInana iti // UparaphU mukha kare hoya caMcala donoM mAUMkI paMkha jAkI hoya kunAda karato hoya to kAka mRtyu kare. chAyA, Ayudha, chatra, ghaDA, hADa, vAhana, bAjo, kASTha aura bhI inakU coMcakara kUTai vA prahAra kare to bhatyu karai / / 100 // AkuMciteti // eka pAMva jAne ' sameTa liyo hoya aura caMcalacitta jAko hoya dIptasvara hoya aura sUryakU dekhato hoya aura kASTAdikanakU phUTato hoya to kAka yuddhAdika anartha karai // 101 // tuMDeneti // mukhakarake paMchaLU For Private And Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| tuDena pucchaM vilikhansvareNa tIvraNa yo rauti nirIkSate'rkam / / ekena pAdena tathopaviSTo brUte sa bandhaM purato jnsy||102|| viDgomaye nyasyati yasya mUrdhni tasyAtulanAsarujau bhavetAm // yasyAsthikhaMDaM visRjatyasau tu prayAti tRNa nagarI ymsy||103||brhmprdeshe viruvanyiyAsoH kalatradoSaMjanayatyavazyam // manuSyamAtaMgaturaMgamANAMziro'dhirUDho nidhanAya teSAm // 104 // nadItaTe vAtha raTanaTavyAM kharasvarAtrabhayAya gNtuH|| naivAturaH kvApi mato hitAya na dRSTaceSTaH kvacideva dussttH|| 105 // // ttiikaa|| tuMDanati // tuDena mukhena pucchaM vilikhastIveNa svareNa yo rauti punaraka nirIkSate tathA ekena pAdena upaviSTaH sa purato janasya bandhe brUte // 102 // viDgomaye iti // kAkaH yasya mUrdhni viDragomaye nyasyati tasya atulatrAsarujI anupamatrAsarogau bhavetAM tathA yasya mUrdhni AsthakhaMDaM visRjati asau naraH yamasya nagarI sUrNa prayAti mRtyu prAmotItyarthaH // 103 // brahmeti // yiyAsorgatumicchorasya brahmapradeze mastakopari AkAze viruvankAkaH avazyaM kalatradoSa janayati tathA manuSyamAtaMgaturaMgamAnAM zirodhirUDhaH teSAM manuSyAdInAM nidhanAya bhvti||10||ndiiti|| nadItaTe aTavyAM vA kharasvarai raTankAkaH gaMtuH vyAvabhayAya bhavati tathA kApi yatra kutrApi AturaH kAkaH gaMtuhitAya na mataH api ca hRSTaceSTaH kvacideva kvacidapi na ||bhaassaa // tADana kare aura tIvrasvara karake bole phira sUryakU dekhato hoya aura eka pAMvakara baiTho hoya to agADIte agADI kAU janako baMdhana karai // 102 // viDgomaye iti // jAke mastaka kAka viT gobara paTaka deve to vA puruSakaM bahuta trAsa aura roga hoya, aura jAke mastakapai hADako TUka paTaka deve to vo puruSa zIghrahI mRtyu prApta hoya // 103 // // brahmeti // gamanakartAke mastakake Upara Aya AkazameM sthita hoya bole to strI doSa pragaTa kare. aura manuSya, hAthI, ghoDA inake mastakape baiThe to inake hI nAzake artha hoya // 104 // nadIti // nadIke taTapai vA mArga meM kAka tIvasvara bole to gaMtA puruSakaM. vyAghrako bhaya hoya. aura jo Atura puruSa hoya to kadApi hita nahIM hoya // 1.5 / / For Private And Personal Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yaatraaprkrnnm| (295) yAtrodyame sainyavadhAya kAko dRSTo rathebhAzvanRmastakeSu // AyAti yasyAbhimukho balasya yuddhodyame tasya parAjayaH syAt // 106 // sagRdhrakaMkaiH kaTake nRpasya kAkaiH praviSTaiH pizitaM vinApi // saMyudhyamAnairaribhiH samaM syAnmahAhavaH saMdhirayudhyamAnaiH / / 107 // cihnadhvajacchatrakRtAdhirohaH samu. dyataM zatrubalaM prapazyan // Ajau jayaM jalpati bhUmipAnAM kRtadhvaniHkSIratarau ca kAkaH / / 108 // gatisvarau vAyasasaMprayuktau prAcyAM phalAyoditavaiparItyAt // evaM jano'pyAcarati prabhUto yathoditaM tatra tthaagmaarthH|| 109 // // TIkA // . dussttH|| 105 // yAtrodyama iti // yAtrodyame yuddhaprayANodyame rathebhAzvanRmastake kAkaH dRSTazcetsainyavadhAya bhavati tathA yasya balasyAbhimukha AyAti tasya yuddhodyame parAjayaH syAt // 106 // sagRdhrakaMkairiti // sagRdhrakakai kAkairnRpasya kaTakepizitaM vinApi mAMsaM vinApi praviSTaiH sagRdhrakakai kAkai sadbhiH saMyudhyamAnaH aribhiH samaM mahAhavaH syAt tathAyudhyamAnaistairaribhiH sNdhiHsyaadityrthH||10|| cihnati / / cidvadhvajacchatrota tatra cihaM zastrAdi dhvajaHpratItaHchatramAtapavAraNam eteSu kRtaH adhiroho yena sa tathA evaMvidhaH kAkaH samudyataM zatruvalaM prapazyanbhUmipAnAmAjau yuddhe jayaM jalpati tathA kSIratarau kRtadhvanirjayaM vakti // 108 // gatisvarAviti // vAyasasaMprayuktau kAkarito gatikharau prAcyAM dizi uditavaiparItyAtphalAya bhavataH tatra yathAgamArthastathoditaM prabhUtopi sarvo'pi janaH evamAcaratItyarthaH // 109 // // bhASA // yAtrodyama iti // yAtrAke udyamameM jo kAka ratha, hAthI, ghoDA, manuSya inake mastakanapai baiTho dIkhe to senAko vadha hoya. aura jA senAke sammukha kAka Ave to tAko yuddhameM parAjaya hoya // 106 // sagunakaMkairiti // rAjAkI senAmeM mAMsa vinA gIdha, kaMka, kAka ye praveza kareM to yuddhakara rahe vairInakarake mahAn saMgrAma hoya. aura jo yuddha na karate hoya to milApahoya jAya // 107 // cihnatiM // zastrAdika, dhvajA, chatra inapai baiTho hoya udyata huI zatrunnakI senA mAUkaM dekhato hoya to rAjAnakaM jaya kahai hai. aura dUdhake vRkSa vaTAdikana bole to jaya hoya // 108 // gatisvarAviti // pUrva dizAmeM kAkakI For Private And Personal Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 296) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| digyAmacakre'pi zubhAzabhAni phalAni yAni prtipaaditaani|| pratiSThamAnasya tathAvidhAni bhavaMti tAnIha vadaMti sNtH||110|| iti kAkarute yAtrAprakaraNam // 4 // sthAnasthitAnAM kathayati kAkAzceSTAvizeSeNa shubhaashubhaani|| pracoditAH prAktanakarmabhirye tallakSaNAya kriyatetra yatnaH // // 111 // niSkAraNaM saMmilitA ruvanto grAmAnanAzAya bhavati kAkAH ||rodhN ca cakrAkRtayo vadanti savyApasavyabhramaNAdbhayaM ca // 112 // // TIkA // digyAmeti // digyAme cakre tu yAni zubhAzubhAni phalAni pratipAditAni gani iha etacchAstre pratiSThamAnasya vizvAsakartuH tathAvidhAnyeva bhavaMtItisaMtaH vadaMtIni tAtparyArthaH // 110 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM kAkarute yAtrAprakaraNam // 4 // sthAnati // ye kAkAH prAktanakarmabhiH pracoditAH saMtaH ceSTAvizeSeNa sthAnasthitAnAM grAmAghekasthAnasthitAnAM bahujanAnAM zubhAzubhAni kathayati tallakSaNAya tajjJAnAya atra yatnaH kriyate // 111 // niSkAraNamiti // niSkAraNaM kAraNavyatirekeNa militA ruvaMtaH kAkAH grAmAnanAzAya bhavaMti cakrAkRtayo rodhaM vadaMti // bhaassaa|| gati svara pahale kahyo ye unase viparIta hoya to phalake artha jAnano // 109 // digyA. meti // digyAma cakrameM je zubha azubha phala kahe haiM tasehI te phala hoMya haiM zAstrajJa yA prakAra kahai haiM // 110 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarute yAtrAprakaraNama // 4 // sthAnati // jo kAka pUrvajanmake karmanakarake prere huye apanI ceSTA karake sthAnapai baiThe huye puruSana* zubha azubha kareM haiM tAke jAnaveke artha prayatna karano // 411 // niSkAraMNAmati // jo kAka niSkAraNa mile huye boleM to grAma, anna inako nAza kareM. jo cakra sarIkhA gola AkRtivAle hoMya to nirodha kareM. Ara jemano bAyo bhramaNa karato hoya to For Private And Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute sthAnasthitaprakaraNam / (297) vighAtamAhurbahuvargasaMsthA rAtrau ruvaMto janatAvinAzam // lokaM ca caMcUcaraNaprahArairuddhajayaMtaH paracakravRddhim // 113 // yaH snAti dhUlyAMbu vilokya rauti vRSTiM samAzaMsati vAyaso'sau // jalasthalaprANaviparyayeNa varSAsu vRSTirbhayamanyadA tu|| 114 // madhyaMdine vezmani yasya kAko virauti raudraM vidhunoti cAMgam // haraMti caurA draviNAni tasya dhruvaM tathAnyo bhavati pramAdaH // 115 // ruvatrahRSTastRNaparNavako hutAzabhIti karaTaH karoti // syAtprasthitasyApyathavA sthitasya duHkhaM prabhUtaM divasatrayeNa // 116 // // TIkA // savyApasavyaM bhramaNAdbhayaM vadati // 112 // vighAtamiti / / bahuvargasaMsthAH vi. ghAta vinAzamAhuH bahava ekIbhUtA ityarthaH rAtrau ruvaMto janatAvinAzaM janasamUhanAzamAhuH caMcUcaraNaprahAraiH lokamuddejayaMto duHkhadAtAraH prckrvRddhimaahuH113|| ya iti // yaHdhUlyA rajasA svAti aMbu vilokya rauti asau vAyasaH vRSTiM samAzaMsati jalasthalaprANaviparyayeNa suvRSTirbhavati anyadA tu bhayaM bhavati ||11yaamdhymiti // yasya vezmani madhyadine kAkaH raudraM virauti aMgaM vidhunoti ca tasya caurA draviNAni haraMti tathA dhruvamanyaH pramAdo'narthaH syAt // 115 / ruvniti|| tRNaparNavakra: ruvanahRSTaH karaTaH hutAzabhIti karoti tathAvidhe karaTe prasthitasya vA ||bhaassaa|| bhaya kahaihai // 112 // vighAtamiti // vahutase ikaTThe hoya~ to vighAta kareM. aura rAtrimeM bole to janasamUhako nAza karai. aura coMca aura caraNa inako prahAra karato hoya to lokakU udvega kare. aura zatrunakI senAnakI vRddhi karai // 113 // ya iti // jo kAka dhUlameM snAnakarai jalaMka dekhakara zabda kare to dRSTi kare. aura jala sthala prANa inakI viparItatA karake arthAt jalameM nhAya karake thalameM dekhake zabda karai to suvRSTi hoya. aura prakAra bhaya hoya // 114 // madhyamiti // jAke gharameM madhyAhna samayameM kAka raudrazabda karai aMgakU kaMpAyamAna karai to tA puruSake caura dhana haraNa kareM. taisehI pramAda hoya // 115 / / ||ruvniti // tRNa, patoA ye mukhameM hoya to kAka agnikI bhIti karai, jo prasthAnakarake calyo hoya vA kahUM sthita hoya tA puruSakU tIna divasameM bahuta duHkha hoya For Private And Personal Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 298 ) vasaMtarAjazAkune - dvAdazo vargaH / chAyAmu lAbhaM bhuvi bhUmilAbhaM vighnaM jale grAvaNi kAryanAzam // karoti kAko viruvannarasya prasthAyinaH sthAnagatasya vApi // 117 // dvArapradeze rudhirAnulipto virauti kAkaH zizunAzanAya // pakSau vidhunvanviruvanvirUkSaM zAnte pradIpte ca bhavena zastaH // 118 // bhramannathodhyauM pravidhAya pakSau kAkaH kunAdaH pralayaM karoti // kruddho'dhirUDhaH karaTAMtaraM ca rogeNa mRtyuM kurute narANAm ||119|| dravye hRte cApahRte khagena vinAzalAbhAvapi tAdRzasya | rukmasya pIte rajatasya zukle cailasya kArpAsamaye bhavetAm // 120 // // TIkA // sthitasyApi janasya divasatrayeNa prabhUtaM vipulaM duHkhaM syAt // 116 // chAyeti // prasthAyinaH sthAnasthitaspa vApi narasya kAkaH chAyAsu viruvallAbhaM bhuvi viruvanbhU milAbhaM jale viruvanvinaM grAvaNi viruvankAryanAzaM karoti // 117 // dvAra iti // rudhirAptiH kAko dvAramadeze yadA virauti tadA sa zizunAzanAya syAta pakSI vidhunvan virUkSaM viruvankAkaH zAMte pradIpte ca digvibhAge zasto na bhavet // 118 // bhramanniti // pakSau UddhauM pravidhAya kAkaH kunAdaH bhramanpralayaM karoti tathA kruddhaH sankaraTAMtaramadhirUDhazcennarANAM rogeNa mRtyuM karoti // 119 // dravya iti // khagena hate dravye apahRte tyakte ca sati tAdRzasya vastunaH vinAzalAbhAvapi bhavetAma // bhASA // // 116 // chAyeti // gamanakartAkUM vA sthAnameM baiTho hoya tAkU~ jo kAka chAyA meM zabda kare to lAbha kareM. aura pRthvI meM bole to bhUmiko lAbha kareM. jalameM kareM to vighna hoya. aura pASANape baiThakarake bole to kAryako nAza kare // 117 // dvAra iti // jo karake lipta hoya dvArameM jo bolai to bAlakake nAzake artha hoya. aura kaMpAyamAna karata rUkho bole zAMtadizA meM vA dIptadizAmeM to zubha nahIM // 118 // // bhramanniti // paMkhanakUM Upara kara kAka kunAda karata bhramato huyo pralaya karai. aura kAka kruddha hoya dUsare kAkape caDhajAya to manuSyanakUM rogakarake mRtyu kare // 119 // dravyeti // jo kAka dravya haraNa kara le jAya vA paTaka jAya to vaisIvastuko vinAza lAbha hoya. pItavastu hoya to suvarNako lAbha hoya aura zuklatrastu hoya to rajatako For Private And Personal Use Only kAka rudhira jo paMkhanakUM. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate sthAnasthitaprakaraNam / (299) prazne kRte rogavinAzabuddhayA haMtyAzu rogaM suravaH pradIpte // zAMtapradeze karaTazcireNa ramyAravo rogamapAkaroti // 121 // prazne zubhe zAMtadigAzrayasthaHzAMtasvaro vastu zubhaM ddhaanH|| yo vAyasastaM zubhadaM vadaMti tavyatyaye vyatyayaheturuktaH // // 122 // virauti kumbhe maNike'tha vAyasaH sa garbhavatyAH sutajanmahetuH // uDDIyate kaMTakinI ca zAkhAmAdAya rAjAgamanAya kaakH|| 123 // annAjyaviSThApizitAdibhiryaH pUrNAnano'bhISTaphalaprado'sau // mantrAdisiddhayai vaNijAdilAbhe zasto vivAhAdividhau ca kAkaH // 124 // // TIkA // pIte vastuni rukmaspa zukka rajatasya kAryAsamaye cailasya vinAzalAbhau syAtAm // // 120 // prazne iti // rogavinAzabuddhyA prazne kRte pradIpte suravaH Azu roga haMti zAMtapradeze ramyAraMvaH ramyazcAsau Aravazca sthireNa rogamapAkaroti // 121 // prazne iti // zubhe prazne zAMtadigAzrayasthaH zAMtasvaraH zubhaM vastu dadhAnaH yo vAyasaH taM zubhadaM vadaMti tadyatyayo vyatyayaheturuktaH azubhaM ddaatiityrthH||122 // virautIti // kuMbhe maNike bRhatpramANe jalabhAjanavizeSe yadA kAkaH virauti tadA garbhavatyAH sutajanmaheturbhavati kaMTakinI ca zAkhAmAdAya uDDIyate kAkaH tadA rAjAgamanAya syAt // 123 // anna iti // annAjyaviSThApizitAdibhiryaH pUrNAnanaH asau a ||bhaassaa|| lAbha hoya. aura kArpAsamaya vastu hoya to vastrako lAbha hoya // 120 // prazne iti // rogavinAza hoyabekI buddhikarake prazna kiyo hoya aura jo kAka pradIpta dizAmeM sundarazabda karato hoya to zIghra roga dUrakarai jo zAMtadezameM zubha bolato hoya to derameM rogakaM dUra karai hai // 121 // prazne iti // zubhaprazna kiyo hoya jo kAka zAMtadizAmeM baiTho hoya aura zAMtasvara karato hoya aura zubhavastu dhAraNa kare hoya to zubhako devevAro jAnano // // 122 // virautIti // kuMbhapai aura bahuta pramANako jalapAtra koThI haMDAbaDe inapai baiThakara bole to garbhavatIke suta janmako debevAro jAnano, aura jo kAMTekI zAkhAkU leka. rake uDajAya to rAjAke Agamanake artha jAnano // 123 // anna iti // anna, ghRta, viSTA, mAMsa ityAdikanakarake jo bharo huyo mukha hoya to ye abhISTa vAMchitaphala deve. For Private And Personal Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (300) vasaMtarAjazAkune-dvAdazI vrgH| iSTArthado'zvAdiSu vAhaneSu chtraadisNsthstdvaaptikaarii|| vadhvAgamaMjalpati toraNAdau hRdyArthado hRdytrusthitshc||125|| vAyasaH kulukuludhvaniryadA vyAharedbhavanasammukhastadA // abhyupaiti pathikastadA dhvani sarvakAryamukhadaM vadaMtyamum // / / 126 // idaM tvihotpAtayugaM pRthivyAM mahAbhayaM zAkanikA vadati // yadvAyaso maithunasaMniviSTo dRzyeta yadA dhavala: kadAcit // 127 // udvegavidveSabhayapravAsabandhukSayalyAdhidhanApahArAH / buddhipraNAzAH kulatApavAdA nRNAM bhvNtydbhutdrshnen|| 128 // // TIkA // bhISTaphaladaH syAt mantrAdisiddhyai vaNijAdilAbhe vivAhAdividhau cAsau kAkaH shstH||124||issttaarthd iti // azvAdikavAhaneSu sthitaH sanniSTArthadaH tathA chatrAdisaMsthastadavAptiheturbhavati toraNAdau vadhvAgamaM jalpati hRdyatarusthitaH priyakArakaH yaH taruH tasmiMzca hRdyArthadaH // 125 // vAyasa iti // yadA bhavanasammukhaM vAyasaH kulukuladhvani vyAharettadA pathiko'bhyupaiti amu dhvani sarvakAryamukhadaM vadaMti // / / 126 // idamiti // ihAsmaeNilloke utpAtadvayaM utpAtadvayaM mahAbhayaM zAkunikA vadaMti yat vAyaso maithunasaMniviSTo dRzyeta yadA kadAciddhavalo dRzyeta tadityarthaH // 127 // uddegeti // adbhatadarzanena udvegavidveSabhayapravAsabandhukSayavyAdhi ||bhaassaa // aura maMtrAdika siddhinameM vaNijAdikanake lAbhameM vivAhAdikavidhimeM kAka zasta nAma zubha hai / / 124 // iSTArtha iti // azvAdika vAhana sthitakAka iSTa arthako debevAro aura chatrAdikanameM sthita hoya to chatrAdikanakI prApti karai, aura toraNAdikanapai beTe to strIko Agama kahai. bahuta sundara vRkSapai baiTho hoya to manorathakU deve // 125 / / vAyasa iti // jo gharake sammukha kAka kulukulu dhvani karai to koI mArgako calyo Ave. aura ye dhvani sarva kArya aura sukhakU deve / / 126 // idamiti // yA lokameM doya utpAta haiM so zakunI pR. vImeM yA mahAbhayavAn kahai haiM. konase utpAta; jo kAka maithunakarato dIkhe vA zveta kAka dakhe to // 127 // udvegeti // udvega, vidveSa, bhaya, pravAsa nAma paradeza, bandhukSaya, vyAdhi, aura dhanako caura karake haraNa, aura buddhiko nAza, kulako tApa aura vivAda ye saba For Private And Personal Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute sthaansthitprkrnnm| (301) zamAya tatsUcitaduHkharAzeH snAnaM bahistatkSaNameva kuryaat|| AtmIyazaktyAca sadakSiNAni dvijAya dadyAdvasanAni tAni // 129 // nayedaha zeSamapuNyahAnyA zayIta bhUmAvakRtAnabhakSyaH // snAtvA prabhAte vidadhIta zAMtiM dadyAtsvazaktyA draviNaM gurubhyaH // 130 // haviSyabhojI naH bhajecca nArI dinAni sapta triguNAni yAvat // AkAkapAtavratamAdadhIta baliM ca ddyaadlibhojnebhyH|| 131 // deze tu yatrAddhatametadugramAlokyate tatra samApataMti // avRSTidurbhizabhayopasargacaurAgnizatrUdbhavadharmanAzAH // 132 // // TIkA // dhanApahArAH buddhipraNAzAH kulatApavAdAzca nRNAM bhavati // 128 // zamAyeti / / sUcitaduHkharAzeH zamAya tatkSaNameva vahiH snAnaM kuryAt tathA AtmIyazaktyA sadakSiNAni tAni vasanAni dvijAya dadyAt // 129 // nayediti // ahaHzeSaM nayet kayA apuNyahAnyA puNyahAniryathA na bhavati tathetyarthaH / tathA'kRtAnnabhakSyaH bhUmau zayIta punaH prabhAte strAtvA zAMti vidadhIta gurubhyaH svazaktyA draviNaM dadyAca // // 230 // haviSyati // sapta triguNAni ekaviMzatidinAni yAvat haviSyabhojI bhavet nArI na bhajet AkAkapAtaM vrataM AdadhIta balibhojanebhyo baliM dadyAt / / // 131 // deze viti // yatra deze etadugramadbhutamAlokyate avRSTidurbhikSabhayopasa // bhASA // pahile utpAta dekhabevAre manuSyanakU hoya // 128 // zamAyeti // itane duHkhanakI zAMtike liye pUrva kahe je donoM utpAta tinakU dekhatehI tatkSaNa bahiHsnAna karai. tA pIche apanI zaktipUrvaka dakSiNAsahita vastra brAhmaNake artha dAna kare // 129 // nayediti // dina zeSa rahe tAya puNyAdika karake vyatIta kare, aura annAdika bhojana na kara. phira rAtrikU pRthvImeM zayana kareM. phira prAtaHkAla hoya jaba snAna karake zAMti karai. apanI zaktilAyaka gurunake artha dhana deva // 130 // haviSyati // ikkIsa dinatAI haviSyabhojana karai.. aura strIsevana na karai AkAkapAta brata kare. aura kAkanakU balidAna deve // 131 // // deshotvitiH|| jA dezameM ye adbhuta dekhe tA dezameM barSA na hoya. aura durbhikSa, bhaya, For Private And Personal Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (302) vasaMtarAjazAkune-dAdazo vrgH| karmANi tasyopazamAya rAjA pravartayecchAMtikapauSTikAni // annAjyagobhUmivasUni dadyAyuddhaM vidadhyAca na yAvadabdam / / 133 // iti kAkarute sthAnasthitaprakaraNaM paMcamam // 5 // ||ath svrvicaarH|| kAMkAmiti kSemavidhI virAvAkIMkImitISTAzanapAnadetuH / / karoti kuMkUmiti vArthalAbhaM kaMvaM dhvaniH kaaNcnlaabhmaah| // 134 / / keMkemiti strIti ca yoSidAtyai bhogAya koMkomiti zabditaM syAt // apatyalAbhaM kuku ityanena gaMtuH phalaM kekava ityanena // 135 // // TIkA // gaMcaurAgnizabUdbhavadharmanAzA ApataMti // 232 // karmANIti / / tasyAdbhutasyopazamAya rAjA zAMtikapauSTikAni pravartayet annAjyagobhUmivamUni dadyAt yAvadabdaM abdaparyaMtaM yuddhaM na vidadhyAt // 133 // iti za0 vasaMtarAjaTIkAyAM kAkarute sthAnasthitaprakaraNaM paMcamam // 5 // // atha svrvicaarH|| kAMkAmiti // kAMkAmiti kSemavidhau virAvaH syAt / kIkImiti iSTAzanapAnaheturbhavati / kuMkUmiti zabdo'rthalAbhaM karoti / kaMvaM iti dhvaniH kAMcanalAbhamAha ||134||kaikemiti // keMkeM iti zabdaH strIti ca yoSidAptyai bhvti| koMkomiti // bhaassaa|| bhUtAdi, caura, agni lagano, zatrunakI pragaTatA, dharmako nAza ye hoya // 132 // karmANIti // tA adbhuta dekhekI zAMtike liye rAjA zAMtika pauSTika karai. aura anna, ghRta, gau, pRthvI, dhana inako dAna karai aura rAjA varSadina tAI yuddha na karai // 133 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM sthAnasthitaprakaraNaM samAptam // 5 // ||ath svaravicAraH // kAMkvAmiti // kvAMkAM aiso bole to kalyANa hoya. aura jo kAka kI kI aisI bole to vAMchita bhojana pAna ye hoya. aura kuMkU yA prakAra bole to arthalAbha karai. aura kaMka yA prakAra dhvani karai to kAMcana lAbha hoya // 134 // kaikemiti // keMke yA prakAra kAgalI bole to strIkI prApti kareM, aura koMkoM ye zabda bole to bhoga bhoge. aura For Private And Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute svaraprakaraNam / (303) kokomitisyAtsukhalAbhakArI kuMkuMninAdaH priyasaMgamAya // kuMmiti krUmiti ca trayo'mI krAMkAmiti dvau ca rakhau raNAya // 136 // krAMkAmiti koriti ca dviruktaM miti kokukuharitIdam // rutaM pradiSTaM maraNAya nRNAM gaMturvinAzaM kurute khagAkhyaH // 137 // krIkImitISTArthavinAzanAya jvalajvaletyagnibhayAya shbdH|| kikIti kaukAviti yaH kathaMcinmuhurmuhuH syAtsamato vadhAya // 138 // syAtvAitIdaM viphalaM sadaiva mitrAptaye kaka itIdRzaM ca // kAkA itIdaM ca vighAtakAri kavati kAko vadati svatuSTayai // 139 // // TIkA // zabditaM bhogAya syAt / kuku anenApatyalAbhaH syAt / kekava ityanena gaMtuH iSTaM phalaM bhavati // 135 // koMkomiti // krokomiti nAdaH sukhalAbhakArI syAt / kuMkuMninAdaH priyasaMgamAya syAt / baeNkamiti kUmiti ca amI trayaH zabdAHkAMkA miti ca dvau raNAya syuH // 136 // krAMkAmiti // kAMkrAmiti koriti ca dviruktaM kaMkrUmiti krokukuhUritIdaM rutaM nRNAM maraNAya prdissttm|etaadRshN rutaM ruvankhagAkhyo gaMturvinAzaM kurute // 137 // kriiNkriimiti||kriikriimiti svArthavinAzanAya bhavati / jvalajvaleti zabdaH amibhayAya syAtkikIti kokau iti kathaM cinmuhurmuhuH zabdaH syAtsa vadhAya mataH // 138 // syAditi // kA itIdaM viphalaM sadaiva syAt / kaka // bhASA // kuku yA prakAra bole to apatyako lAbha hoya, aura kekava aiso bole to gamanakartAkaM phala hoya // 135 // kroMkomiti // koMkoM ye zabda sukhalAbhakArI hoya. aura kuMkuM ye zabda bole to priyasaMgama kara. *kkaM ye tIna zabda bole to aura krAM krAM ye doya zabda bole to saMgrAma karAve // 136 // kAMkrAmiti // krAM krAM kro ko krU krU ko kukuhaH ye zabda bole to manuSyakU maraNake artha jAnano. jo pakSI aise zabda bole to gamana kartAkaM vinAza karai / / 137 // kAMkrImiti // kIMkI ye zabda svArthako vinAza kareM haiM. aura jvala jvala ye zabda agniko bhaya karaihai. aura kiki ye zabda kauko ye zabda kadAcit vAramvAra bole to vadhake artha jAnano // 138 // syAditi // jo kAka kA zabda bole to niSphala jAnano, aura kaka aiso bole to mitrakI prApti hoya. aura For Private And Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (304) . vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| AhAradoSAya ca kAkaTIti syAhAkuTAkudhvanitaM raNAya / / kekedhvaniSTAkaciciMTikIti trayaM tvidaM syAtpurudUSaNAya // // 140 // yatvA iti tristadanu dviretacchabdadvayaM syAnmahate phalAya // kogityayaM vAhananAzanaM ca dadAti harSa kurukuvitIdam // 141 // yaHvA itIdaM virutaM sudIca plutasvareNocarati pramodAt // utsAhahInaH zramadainyayuktaH sa vAyasaH kAryavinAzanAya // 142 // sAmiSa kavakavati bha.jayeddhArayekatikatIti cAzanam // abhyupaiti khararUkSabhASite proSitaH zavazaveti ca shbdH|| 143 // ||ttiikaa // IdRzaM ca mitrAptaye syAt kAkAitIdaM ca vighAtakAri kaveti kAkaH svatuSTayai vadati // 139 // AhAreti // kAkaTIti zabdaH AhAradoSAya bhavati / TAkuTAkuiti dvivAraM dhvanitAraNAya bhavati keke TAkuciciMTikIti trayaM tvidaM purudUSaNAya syAt doSavAhulyAyetyarthaH // 140 // yaditi // kA iti tristadanu dviH dviAramuktaM zabda dvayaM mahate phalAya syAt / kogityayaM zabdaH vAhananAzanaM kroti| kurukurvitIdaM dhva nitaM harSa dadAti // 141 // ya iti // yaH kAkaH kA itIdaM virutaM sudIrgha plutasvareNa pramAdAduccarati tathA ya utsAhahInaHzramadainyayuktaHsa vAyasaH kAryavinAzanAya bhavati // 142 // sAmiSAmiti // kavakaveti zabde sAmiSaM bhojanaM bhojayet // bhASA // kAkA aiso bole to vighAtakArI hoya. aura kava aiso zabda bole to apanI tuSTike artha jAnano // 139 / AhAreti // kAkaTI aiso zabda bole to AhArake doSake artha jAnano aura TAkuTAku aiso bole to saMgrAmake artha jAnano aura keke TAku ciMciM TikI ye tInoM zabda bole to bahutadUSaNake artha jAnano // 140 // yaditi // jo kAka kA ye zabda tInapota bole to pIche ke ke aiso zabda bole to mahAn phalake artha jAnano aura koga yA prakAra zabda bole to vAhana nAzake artha jAnano aura kuru karu ye kabda harSa karai // 141 // ya iti // jo kAka ka aiso zabda dIrghakAla plutasvara karake pramAdate bole bhaura utsAhahIna hoya aura zramakarake dInatA karake yukta hoya vo kAka kAryakU vinAza kare // 142 // sAmiSimiti // kavakava aiso zabda bole to AmiSasahita For Private And Personal Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute svaraprakaraNam / (305) syAtkaliH karakaradhvanau nRNAM jAyate kaNakaNadhvanau jvrH|| Avrajetkulakuladhvanau priyaH saudanaM kaTakaTadhvanau dadhi // // 144 // evaMprakArAbahavo'pare'pi prazAMtadIptA balibhojanAnAm // bhavaMti zabdAH khalu teSu kecidasmAbhiruktAH sukhlkssnniiyaaH|| 145 // // TIkA // katikatIti zabdo'zanaM kArayet khararUkSabhASite proSito'bhyupaiti zavazaveti zabde jAte kazcitpaMcatvaM prAmotItyarthaH // 143 // syAditi // karakaradhvanau jAte sati nRNAM kali: syAt kaNakaNadhvanau jvaraH jAyate kulakuladhvanau priyaH Avrajet kaTakaTadhvanau saudanaM dadhi prApyate // 144 // evamiti // balibhojanAnAM kAkAnAmityarthaH / apare'pi bahavaH prazAMtadIptA zabdA bhavaMti teSu khalu nizcayena yatkiMcitsu. khalakSaNIyaM tdsmaabhiruktm||145||grNthaaNtrepyvem||tdythaa cirajIvinodvAtriMzadbhASA vadati / tadyathA kaulo kaulo iticedvadati tadapyutkaraH dhAnyarAziH syAt / 1 / kuMkuMkumiti jalpati tadA lAmotpattiH / 2 / koyaM koyaM iti cedvadati tadA rAjJo mRtyumAkhyAti / 3 / keyaM keyamiti zabdena bhRzaM hAnimRtyU bhavetAm / 4 / kuralukuralu iti zabdena zreyaH samAkhyAti / 5 / kaH kukumiti zabdena zavaM darzayati // bhASA // bhojana karai aura jo katikati zabda bole to bhojana karAve jo rUkho zabdabrole vA khurU khuru aiso bole to paradeza gayo ghara zIghra Ave. aura zAzava aiso zabda bole koIkI mRtyu prApta hoya // 143 // syAditi // karakara aiso bole to manuSyako kalaha hoya. aura kalakala dhvani karai to jvara hoya. aura kula kula zabda karai to koI priya Ave. aura kaTakaTa aiso bole to bhAtasahita dahI prApta hoya // 144 // evaM prakArA iti yA prakAra kAkanake aurabhI bahutase prazAMta aura dIptazabda hai unameMsaM hamane nizcayakara zubhalakSaNa jinake te kahehaiM // 145 // jo aura granthAntarameM vattIsabhASA kahI haiM. tineMbhI yA prakAra hama yahAM kahaiM haiM jo kolakaula aisI vANI bole to dhAnyarAzi prApta hoya 1 jo kuMkuMkuM ye vANI bole to lAbhakI prApti karai 2 jo koyaMkoyaM aisI vANI bole to rAjAkI mRtyu jAnanI 3 keyaMkeyaM yA zabda karake atyaMta hAni matya hoya 4 kuralukuralu yA zabda karake kalyANa kare 5 kaH kuMkuM yA zabda karake zava jo muradA tAkU darzana karAve 6 lenaklenaM yA zabda karake suhRjjanako nAza karaihai 7 kurutaM 20 For Private And Personal Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 306) . vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH|| // ttiikaa|| / 6 / klenakkanAmiti zabdena suhRtridhanamAkhyAti / 7 / kurutaMkurutamiti zabdena yuddhaM darzayati / 8 / kuyaMkuyAmiti zabdena parasvebhyaH paMcatvamAkhyAti / 9 / kochukochu iti zabdena shriirhaaniH|10| kaikai iti zabdena satyAH bhAryAyAH samAgamanamAkhyAti / 11 / kAkAmiti zabdena lAbho bhavati / 12 / kaH kaH iti zabdena rAjakIyA bhRtyAH kiM vadaMtIti vadati / 13 / kulakula iti zabdena mRtyu samAdizati / 14 / kaka iti zabdena maMgalamAkhyAti / 15 / keMkeMkemiti zabdena bAr3ha dravyalAbhaM vadati / 16 / kauMkoMkaumiti zabdena grAmavAsitaskarAdrayaM samAdizati / 17 / krIkrI iti zabdena sundaryAH prAptiH syAt / 18 / kovaMkovamiti zabdena priyalakSmyAH pazUnAM ca nAzo bhavati / 19 / kulaMkulamiti zabdena badhavandhanapUrvakaM rAjato bhayaM darzayati / 20 / koIkoI iti zabdena bhadraM bhavati / 21 / kletaM ketamiti zabdena balAhakavRSTiM vadati / 22 / kraukokauiti zabdena mAMgalyakautuke darzayati / 23 / kaikaMkaikamiti zabdena prApUrNikaH samAyAti / 24 / koraMkoraMmiti zabdena dhanadhAnyasamRddhi vadati / 25 / kuruTaMkuruTamiti zabdena niSkaMTaka rAjyaM vadati / 26 // karakaMkarakamiti zabdena bahUnAM darzanaM bhvti| 27 / karakokarako iti zabdena kaliH syAt / 28 / ketaMketamiti zabdena ratnahAnirbhavati / 29 / kurunukuruna, iti zabdena zriyaH samAgamo bhavati / 30 / kulakula iti zabdena vastralAbho bhavati / 31 / kaikaMke iti zabdena muhRdAgamamAkhyAti / 32 / ||bhaassaa|| kurutaM yA zabda karake yuddhakU dikhAve 8 kuyaMkuyaM yA zabdakara paradhanate mRtyu hoya 9 kochukochu yA zabdakara zarIrakI hAni hoya 10 kaika yA zabdakara satIko samAgama hoya. 11 kAMkAM yA zabdakara lAbha hoya 12 kaHkaH yA zabdakara bole to rAjabhRtya kyA kahai 13 kulakulu yA zabda karake mRtyu jAnanA 14 ka ka yA zabdakarake maMgala kahai hai 15 keMkeM yA zabdakarake atyaMta dravya lAbha hoya 16 ko kauM ko yA zabdaka. rake grAmavAsI caurate bhaya kahai hai 17 kI krI kI yA zabdakarake sundarIkI prApti hoya 18 kovaM kovaM yA zabdakarake priyalakSmIko aura pazunako nAza hoya 19 kulaM kulaM yA zabdakarake vadha. bandhasahita rAjAko bhaya hoya 20 koIkoI yA zabda karake kalyANa hoya 21 kletaM kvetaM ye vANI bole to meghavRSTI jAnanI 22 krauM krauM kauM yA zabdakarake mAMgalya kautuka dikhAve 23 kaikaM kaikaM yA zabdakarake khetanAzakU prApta hoya jAya 24 koraM koraM yA zabdakarake dhanadhAnyasamRddhi kahIhai 25 kuruTaM kuruTaM yA zabda karake niSkaMTaka rAjya milai 26 karakaMkarakaM yA zabda karake bahutanako darzana karAve 27 karakokarako yA For Private And Personal Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute piMDaprakaraNam / (307) iti vasaMtarAjazAkune kAkarute svaraprakaraNaM SaSTham // 6 // hitaM narebhyo munibhiH purANairjJAnaM yaduktaM balipiMDayuktyA // taducyate saMprati yena kAkA vadaMti satyaM blilaabhtussttaaH|| // 146||adkssinnsyaaN dizi yatra kAkairyukto bhavetkSIrataruH prabhUtaiH // gatvA nivRtte'hani tatra kAkA nimaMtraNIyAbalipiMDabhojyaiH // 147 // prAtastataH kSIrataroradhastAdvizodhya liMpenavagomayena // bhUmipradezaM caturasramasya madhye'rcayedbrahmamurAribhAnUn // 148 // ||ttiikaa|| iti zarbujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAya zrIbhAnucaMdragaNibhirvici tAyAM vasaMtarAjaTIkAyoM kAkarate svaraprakaraNaM SaSTham // 6 // hitamiti // munibhiH purANaiH balipiMDayuktyA narebhyo hitaM yaduktaM saMpati tadu. cyate / yena balilAbhatuSTAH kAkAH satyaM vadaMti // 146 // adakSiNasyAmiti // yatra adakSiNasyAM dizi prabhUtaiH kAkairyuktaH kSIratarubhavet nivRttehani tatra gatvA balipiDabhojyaiH kAkA nimntrnniiyaaH||147 // prAtariti // tataHprAtaH kSIrataroradhastAdbhUmipradezaM vizotha navagomayena liMpet asya madhye caturastraM maNDalaM kuyyA || bhaassaa|| zabdakarake kalaha hoya 28 ketaketaM yA zabdakarake ratnakI hAni hoya 29 kurunu kurunu yA zabdakarake zrIko samAgama hoya 30 kulakula yA zabdakarake vastrako lAbha hoya 31 sekaMke yA zabdakarake suhRjananako Agamana kahaihai . // 32 // iti zrInaTAzaMkaratanayajyotirvicchoparaviracitAyAM vasaMtarAja bhASATIkAyAM kAkarate svaraprakaraNaM SaSTham // // 6 // hitamiti // sanAtana munine balipiMDakI yuktikarake jo jJAna ko haiM tAya kahai haiM ja karake bali piMDake lAbhakara tuSTa hue kAka satya khai||146||adkssinnsyaamiti|| dakSiNadizAvinA aura dizAmeM kAkanakarake yukta hoya dUdha jAmeMsU nikasato hoya tahAM sAyaMkAlakU jAya balipiMDa de karake kAkanako nimaMtraNa karai // 147 // prAtariti // tA pIche prAta:kAla dUdha jAmeMsU nikasai vA vRkSake nIce navIna gobaratUM pRthvIkU pahale buhArI dekara phira lIpa vA caukA caturasramaMDala kara maMDalameM brahmA, viSNu, sUrya inako pUjana karai // 18 // For Private And Personal Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (308) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| iMdrAgnivaivasvatayAtudhAnajalezavAyudraviNezazaMbhUn // abhyacayedaSTasu dikSu bhattyA krameNa cASTAvapi lokapAlAn // // 149 // namoyutaiH sapraNavaizca sarvAnnijAbhidhAnaHprayato mnussyH|| ardhyAsanAlepanapuSpadhUpainaivedyadIpAzatadakSiNAbhiH // 150 // AvAhya kAkAMstarusaMniviSTAnabhyarcayetprAktanamaMtrazaktyA // tatastadartha balimAjyasiktaM maMtreNa dadyAdadhibhaktapiMDam // 15 // mNtrH||"AUM iMdrAya nmH||AUM yamAya nmH| OM varuNAya nmH| OM dhanadAya namaH / OM bhUtanAthAya namaH vAyasA bAla gRhaMtu me svaahaa||"udiiry kArya svamathApasRtya tataH pradezAtkaraTasya ceSTAm // spaSTIkRtAgAmizubhAzubhArthI saMlakSayenizcalapANipAdaH // 12 // ||ttiikaa // tatra brahmamurAribhAnUnarcayet // 148 // iMdrAmIti // aSTasu dikSu bhaktyA iMdrAgnivaivasvatayAtudhAnajalezavAyudraviNezazaMbhUnaSTAvapi lokapAlAnabhyarcayet // 149 // namIyutairiti // prayato manuSyaH ardhyAsanAlepanapuSpadhUpanaivedyadIpAkSatadakSiNAbhiH namoyutaiH sapraNavaiH nijAbhidhAnaH sarvAnabhyarcayet // 150 // AvAhyati // tarusaMniviSTAnkAkAnAvAhya praaktnmNtryuktyaa'bhyrcyet|ttstdrth dadhibhaktapiMDamAjya siktaM baliM maMtreNa ddyaat||151||mNtrH||"AUM iMdrAya yamAya varuNAya dhanadAya bhUta // bhASA // iMdrAmIti // phira AThoM dizAnameM kramakarake iMdra 1 agni 2 yamarAja 3 yAtudhAna 4 varuNa 5 vAyu 6 kubera 7 zaMbhu 8 ye ATha lokapAla devatAnako pUjana karai // 149 // namoyutairiti // manuSya sAvadhAna hoya praNavasahita namaH aMtameM bIcameM nAma OM iMdrAya namaH yA rItisUM sabako arghya, Asana, caMdana, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, akSata, dakSiNA inakarake pUjana kare / / 150 // AvAhyeti // dugdhavAn vRkSameM sthita je kAka tine AvAhana karake pUrva kahe jo maMtra tinakarake tA pIche kAkake artha ghRta milavA dahIbhAtako piMDa maMtra bolakarake bali deve||151||mNtrH|| OMiMdrAya namaH OMyamAya namaH OMvaruNAya namaH OMdhanadAya namaH OMbhUtanAthAya namaH vAyasAbaliM gRhaMtu me svAhA // " udIyeti // prathama apano kArya kahakarake pIche vA sthAnasUM pIcho Aya nizcala hoya kAkakI ceSTA For Private And Personal Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute yAtrAprakaraNam / (309) pUrvaNa khAdansukhavittavRddhiM karoti vahverdizi vahnibhItim // kAko'nanAzaM dizi dakSiNasyAM nairRtyago viddvrkRtprdissttH|| ||153||jleshdeshe'bhimtaarthvRssttii vAyordizItiprabhavAlpavRSTI / / saumye sukhArogyasamAhitArthAnIzAnadeze vitaratyabhISTam // 154 // balau vilupte karaTaiH samaMtAtkArya vimizraM pravibhAvanIyam // baliM vikIryApi na bhakSayati yadA tadAnI bhayadA bhavaMti // 195 // kSIradrumArAmacatuSpatheSu saritsamIpatridazAlayeSu // deyo balibhUtadinASTamISu kulmaapddhyodntNddulaayaiH|| 156 // TIkA // nAthAya baliM gRhaMtu me svAhA iti // udIryeti // prathamaM svaM svakIyaM kAryamudIrya tataH pradezAdapasRtya nizcalapANipAdaH karaTasya ceSTAM spaSTIkRtAgAmizubhAzubhArthAmiti spaSTIkRtAH AgAmizubhAzubhArthAH yayA tAM saMlakSayet // 152 // pUrveNeti // pUrveNa khAdansukhena vittavRddhi karoti vardizi AmeyyAM dizi vahnibhIti karoti dakSiNasyAM dizi kAkaH arthanAzaM karoti nairRtyagaH viDvarakRtpadiSTaH // 153 // jalezeti // jalezadeze pratIcyAM dizi abhimatArthavRSTI syAtAm vAyordizi Iti prabhavAlpavRSTI syAtAM saumye udIcyAM dizi sukhaarogysmiihitaarthaankroti|iishaandeshe'bhiissttN vitarati // 154 // balAviti // karaTaiH samaMtAdalau vilupte vimibhaM kArya paribhAvanIyam baliM vikIryApi cetkAkA na bhakSayaMti tadA bhayadA bhvNti| // 155 // kSIra iti|| kSIradrumArAmacatuSpatheSviti kSIradumA vaTaprabhRtayaH ArAma // bhASA // zubha azubhakI kahavevAlI tAya lakSaNA karai // 152 // pUrveNeti // pUrvadizAmeM jo kAka khAvato dIkhai to sukha vittakI vRddhi karai. agnikoNameM dakhai to agniko bhaya karai dakSiNa dizAmeM dIkhai to annako vA arthako nAza kare. aura naiRtyakoNameM dIkhai to dhanavAn karai // 153 // jalezeti // varuNadizAmeM dakhai to vAMchita artha aura vRSTi kareM, vAyukoNameM dIkhe to alpavRSTi hoya. uttaradizAmeM dIkhai to sukha Arogya vAMchita artha karai, aura IzAna dizAmeM dIkhe to vAMchita artha karai / / 154 // balAviti // jo kAkanakarake cAroMorasaM balipiMDa lupta ho jAya to kArya milavAM vicArano yogya hai. aura jo balipiMDakU vikherade bhakSaNa nahIM karai to bhayake devevAro jAnano // 155 // kSIradrumeti // jAmeM dUdha For Private And Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| ___iti kAkarute piNDaprakaraNaM saptamam // 7 // piMDatrayasyAtha vidhAnametadAkhyAyate yatkila nAradAdyaiH / diSTaM munIMdvairazubhaM zubhaM ca yathAvadasminkathayati kaakaaH|| // 157 // gatvA zubhe'hnaH prahare caturthe dezeSu pUrvapratipAditeSu // nareNa piMDatrayabhojanArtha kAkAH prayatnena nimNtrnniiyaaH||158|| tataH prabhAte'pyupalipya bhUmi tasyAM ca pUrvoditamaMtrayuttyA // brahmAcyutAharpatilokapAlAH kAkAzca puMsA krmto'rcniiyaaH|| 159 // // TIkA // upavanaM catuSpathaM cavATA iti lokabhASAyAM prasiddha saritsamIpatridazAlayaSviti saridvAhinI nadI tasyAH samIpaM tIraM tridazAlayaH devagRhaM teSu bhUtadinASTamISviti bhUtadinaM caturdazI aSTamI pratItA tAsu kulmASadadhyodanataMDulAdyaiH purvoktAmu. tithiSu pratipAditasthale gatvA balideyaH ityarthaH // 156 // iti vasaMtarAjazAkune kAkarate piMDaprakaraNaM saptamaM samAptam // 7 // piMDatrayasyeti // piMDatrayasya etadvidhAnaM mayA AkhyAyate yannAradAdyairmuni. bhirdiSTaM kathitama sminkAkAH zubhAzubhaM yathAvatkathayati // 157 / / gatvati / / ahnaH zubhe caturthaprahare pUrvapratipAditeSu gatvA piMDatrayabhojanArtha nareNa kAkAH nimaMtraNIyAH // 158 / / tata iti tataHprabhAte bhUmimabhyupalipya tasyAM ca pUrvoditamaMtrayuktyA brahmAcyutAhapatilokapAlAH brahmAvaSNusUryAH aSTalokapAlAzca // bhaassaa|| hoya aise vRkSa je vaTakU Adileke aura upavana caurAyo aura vahatI nadIke samIpa tIra aura devamaMdira ina sthAnanameM aura caturdazI, aSTamI ina tithinameMjAya karake raMdhe huye jokI ghadhurI dahIbhAta cAvala inakarake bali piMDa devai // 156 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarate piMDaprakaraNaM saptamaM samAptam // 7 // piMDatrayasyati // nAradAdika munine kayo jo piMDatrayako vidhAna so maiM kahUhUM. yAmeM kAka zubha azubha saba yathAyogya kahahaiM / / 157 / gatyati // zubhadinake cauthepraharameM pahale kahe je sthAna deza unameM jAya karake piMDatrayake bhojanake liye kAkanako nimaMtraNa kare arthAt nota Ave // 158 // tata iti // tA pIche dUsare dina prabhAtasamayameM pRthvIlIpakarake tA pRthvImeM maMDala mADakara tAmeM pUrva kahe je maMtra unakarake brahmA, viSNu, sUryanA For Private And Personal Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute piNddtryprkrnnm| (311) dadhyodanAyairvihitaM nivezya piNDavayaM maNDalakasya madhye // abhyarcayedakSatapuSpadhUpairmanoharairyatnaparo manuSyaH // 160 // teSu kSipetprAgdiganukrameNa piMDeSu haimaM prathama dvitIye // rUpyaM tathA lohalavaM tRtIye zeSaM ca kuryAdalipiMDatulyam // // 16 // triHsaptakRtvo vinivezya maMtraM piMDA nivedyA balibhojanebhyaH // mantrottamAvAhanatoSitebhyaH kArya vicAryApasarettatastu // 162 // maMtraH // OM iriTimiriTikAkacAMDAlIsvAhA / iti piNddaabhimntrnnmntrH| OM brahmaNe vizvAya kAkacAMDAlAya svAhA / ||iti kaakaahaanmntrH|| ||ttiikaa|| kAkAzca puMsA zAkunikena kramatorcanIyAH // 159 // dadhyodanAyairiti // maMDalakasya madhye dadhyodanAdyaiH vihitaM piMDatrayaM nivezya yatnaparo manuSyaH manoharairakSatapuSpadhUpairabhyarcayet // 160 // teSviti / prAgadiganukrameNa pUrvadizAnukrameNa teSu prathamepiMDe haimaM dvitIye piMDe rUpyaM tRtIye lohalavaM kSipet zeSaM balipiMDatulyaM kuryAt // 161 // triHsapta iti // tri-saptakRtvaH ekaviMzativAraMmaMtraM vinivezyAsamaMtAi: libhojanebhyaH piNDA nivedyAH kathaM bhUtebhyaH maMtrottamAvAhanatoSitebhya iti maMtrottamairyadAvAhanamAhAnaM tena toSitebhyaH kArya vicArya tato'pasaret // 162 // mantraH OM iriTimiriTi kAkacAMDAlalyai svAhA iti piMDAbhimaMtraNapUrvakapiNDadAnamantraH OM brahmaNe vizvAya kAkacANDAlAya svAhA // // iti kaakaahaanmntrH|| // bhASA / / rAyaNa, lokapAla, devatA, kAka inako zakunI pUjana karai / / 159 // dadhyodanAyairiti // tA maMDalake madhyameM dahI, bhAta, ghI inake kare huye tInoM piMDa dharakarake yatnameM parAyaNa hoya manuSya sundara puSpAkSata dhUpadIpa ina karake arcana karai // 160 // teSviti // pUrvAdika dizAnake kramakarake prathamapiMDameM suvarNa dharai. dvitIya piNDameM cAMdI dharai. tRtIyapiMDameM loheko TUka dharai, zeSabalipiNDakI tulya karai // 161 // vi.sapta iti // ikkIsavAramaMtra paDhakarake kAkanake artha piMDa nivedana kare. yA maMtrasUM AvAhana karake prasanna huye kAkanake artha For Private And Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (312) vasaMtarAjazAkune-dvAdazI vrgH| kAkena bhukte sahiraNyapiMDe jJeyaM narairuttamamAtmakAryam // bhukte sarUpye khalu madhyamaM syAllodena yukte tvadharma prdissttm||16|| vivAdavANijyavivAhavRSTikSemArthaciMtAkRSibhogarogAH ||sNgraamsevaanRpkaarydeshaa ityAdayo'sminparibhAvanIyAH // // 164 // ceSTAmavAmAM vidadhAti yAti pradakSiNaM dakSiNapakSamuccaiH // grIvAM tathocaiH kurute suzabdaH sthAnaM manojJaM zrayate drumaM vA // 16 // evaMvidhAM yo vidadhAti ceSTAM piMDaM samAdAya zubhaH khago'sau // abhISTakAryAdadhikaM karoti ceSTAviparyAsatayAnyathAtvam // 66 // ||ttiikaa| kAkeneti // sahiraNyapiMDe kAkena bhukte sati uttamamAtmakArya naraijJeyaM sarUpye bhukte sati madhyamaM kArya syAt lohena sahite bhukte tvadharma kArya pradiSTam // 163 // vivAdeti // vivAdavANijyavivAhavRSTikSemArthacintAkRSibhogarogAH sagrAmasevAnRpakAryadezA ityAdayo'sminpir3e paribhAvanIyAH vicAraNIyA ityarthaH // 16 // ceSTAmiti // yadi ceSTAmavAmAM vidadhAti dakSiNa pakSamuccaiH kRtvA pradakSiNaM yAti tadA suzabdaH samastaM kArya kurute yadi grIvAmuccaiH kRtvA manojJaM sthAnaM drumaM vA yati cetsamastaM kArya kurute iti jJeyam // 165 // evaMvidhAmiti // // bhaassaa|| apano kArya vicAra karake Apa pIcho haTa Ave // 162 // maMtraH OM iriTimiriTikAka cAMDAlI svAhA // ye maMtra piMDanakaM abhimantraNa karavekohai // OM brahmaNe vizvAya kAkacA NDAlAya svAhA // ye mantra kAkanake AhvAnako hai // kAkeneti // jo kAka suvarNasahita piNDanakU bhakSaNa karai to apano kArya uttama jAnano. aura jo cAMdI sahita piNDakU bhakSaNa karai to madhyama kArya jAnanau. jo kAka loheko TUka jAmeM tA piMDakU bhakSaNa karai to kArya adhama jAnano // 163 // vivAdeti // vivAda, vANijya, vivAha, vRSTi, kSema, dhanacintA, kRSI, bhoga, roga, saMgrAma, sevA, rAjakArya, deza ye saba yA piNDameM vicArakarano yogya hai // 164 // ceSTAmiti // jo kAka dakSiNaaMgakI ceSTA karai aura dakSiNa paMkhaka UMce karake dakSiNabhAgameM calyo jAya sundarazabda bole aura jo griivaa| UMcI karake sundarazabda bolai sundarasthAnapai jAya baiThe athavA vRkSapai jAya baiThe to samasta kArya kareM // 165 // evaMvidhAmiti // jo kAka piNDa lekarake aisI 2 ceSTA karai vo zubha pakSI vAMchita For Private And Personal Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate piMDatrayaprakaraNam / (313) piMDaM samAdAya yadi pradhAnAM zAMtAM dizaM gacchati kAkapakSI // pUrNa phalaM tatkurute narANAM cikIrSite vastuni yatra tatra // 167 ||kaako gRhItvA yadi mukhyapiDaM prayAti dIptAM kakubhaM tadAnIm // atyuttamaM kAryaphalaM pradarzya tataH samastaM vinihantyavazyam // 168 // dvitIyakaM yadyapahRtya piMDamuDDIyate zAntadigAzrayeNa // phalaM tadAnIM ca zubhaM narANAM jApyaM khago jalpati kAryikANAm // 169 // kAke samAdAya jaghanyapiMDaM yAte pradIptAM kakubhaM vadaMti / kArya jaghanyAdadhikaM jaghanyaM syAnmadhyamaM madhyamapiMDabhAge // 17 // // TIkA // piMDaM samAdAya evaMvidhA yaH ceSTAM vidadhAti sa zubhaH khagaH abhISTakAryAdadhikaM karoti / ceSTAviparyAsatayAnyathAtva vaiparItyaM bhavati // 166 // piMDamiti // yadi kAkapakSI piMDaM samAdAya pradhAnAM dizaM gacchati tadA narANAM yatra tatra cikIrSite vastuni samastaM pUrNaphalaM kurute // 167 // kAka iti // yadi kAkaH mukhyapiMDaM gRhItvA dIptAM kakubhaM prayAti tadAnI atyuttamaM kAryaphalaM pradarya tataH samastam avazyaM vinihati // 168 // dvitIyakamiti / / yadi dvitIyakaM piMDamapahRtya zAMta digAzrayeNa uDDIyate tadA kAryikANAM zubhaM phalaM jApyaM mano'bhISTaM khago jlpti|| // 169 // kAke iti / kAke jaghanyapiMDaM samAdAya pradIptAM kakubhaM yAte sati kArya jaghanyAdadhikaM jaghanyaM syAt madhyamapiMDabhAge madhyama kArya syAdityartha:170 ||bhaassaa|| kAryasU adhika kAryakarai, aura jo ina ceSTAtUM viparIta ceSTA karai to viparIta kArya hoya // // 166 // piMDAmiti // jo kAkapakSI pradhAna jo mukhya piMDa tAkarake zAMta dizArka calyo jAya to manuSyanakU jA kAU kAryameM samasta pUrNa phala kare // 167 // kAka iti // jo kAka mukhya piMDa lekarake dIptadizAmeM calyo jAya to ati uttama kArya phala dikhAya karake tA pIche samasta kArya avazya nAza karai / / 168 / / dvitIyakamiti // jo kAka dUsaro piMDa le karake zAMta dizAko Azraya lekara uDajAya to kAryavAn puruSanakU zubha phala kare // 169 // kAke iti // jo kAka lohayukta nikRSTa piMDa lekarake pradIpta dizAmeM calyo jAya to kAryameM nikRSTasUM bhI nikRSTatA karai madhyamapiMDameM madhyama kArya hoya // 170 // For Private And Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (314) vasaMtarAjazAkune-dvAdazo vrgH| iti vasaMtarAjazAkune piMDatrayaprakaraNam // 8 // maharSayo vAyasazAkunasya vadaMti sArAdatisArabhUtam // piMDASTakaM yattadazeSametadAravyAyate kaaryvinishcyaarthm||171|| zubhe'hni kAkAnadhivAsya sAyaM piMDASTakaM bhoktumatha prbhaate|| tatkAlayogyAni samastavastUnyAdAya yaayaavhirprmttH|| // 172 // ekAMtadeze tarupArzvabhUmau mRgomayAbhyAmupalepitAyAm // satpaMcagavyena samukSitAyAM ramyopahArairupazobhitAyAm // 173 // // TIkA // iti vasaMtarAnaTIkAyAM kAkarute piMDaprakaraNamaSTamam // 8 // maharSaya iti // maharSayo munayo vAyasazAkunasya sArAdatisArabhUtaM piMDASTakaM ya dvadati tadazeSa kAtsnna kAryavinizcayArthamAkhyAyate // 171 // zubhehrIti // zubhe anhi piMDASTakaM bhoktuM sAyaM kAkAnadhivAsya atha prabhAte tatkAlayogyAni sama stAni vastUnyAdAyApramattaH bahiryAyAt // 172 // ekAMta iti / ekAMtadeze tarupArzvabhUmau mRdgomayAbhyAmupalapitAyAmiti mRt mRttikA gomayaM chagaNaM tAbhyA mupalepitAyAM liptAyAmityarthaHsatpaMcagavyena samukSitAyAmitisat zobhanaM yat paMcaga vyaM paMcAmRtaM tena samukSitA dattacchaTA tasyAM ramyopahArairupazobhitAyAmiti ramyA ye upahArA balayastairupazobhitAyAM tatra gatvA iti zeSaH pUraNIyaH // 173 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM kAkarute piMDaprakaraNaM aSTamam // 8 // // bhaassaa|| // maharSaya iti // maharSi jana kAkake zakunakU sAratebhI atisArabhUta zreSTha kaha kAryake nizcayake artha jo ye piMDASTaka kahyo so aba samasta vidhipUrvaka varNana karaihai / / 171 // zahIti // zubhadina hoya tAdina sAyaMkAlakaM piMDASTaka bhojanakarave kAkanakU pUjana nimaMtraNa kara Ave phira dUsare dina prabhAtasamayameM sabapUjanasAhitya lekarake sAvadhAna hoya bAhara vanameM jAya // 172 // ekAMta iti // ekAMtadezameM vRkSake pAsa pRthvIko gobara mRttikAsaM lepakara suMdara paMcAmRtake chIMTA dekara phira pUjanakI sAmagrI saba dhara devai // 173 // For Private And Personal Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarate piNddaassttkprkrnnm| (315) vidhAya pUjAM kuladevatAnAMmadhye tato'STAsvapi dikSu deyam / bhaktena sardidhimizritena piMDASTakaM praagdignukrmenn||174|| pakSIndravahnayantakarAkSasendrAnviSNuM viriciM dhanadaM mahezam // pUrvAdikASThAkramayojiteSu nyasetkramAdaSTamApaNDakeSu / / 17 / / namoyutaiH sapraNavaizca sarvAstato'rcayettAnijanAmamaMtraiH // a rghAsanAlepanapuSpadhUpanaivedyadIpAkSatadakSiNAbhiH // 176 // 'abhyarcitebhyo vidhinoditena piMDASTakaM tattadanu dvijebhyH|| maMtreNa saMmaMtrya nivedanIyaM kArya viciMtyApasarettu kiMcit // // 177 // mNtrH||AUM namaH khagapataye garuDAya svAhA // droNASTakamamuM piMDaM gRhANa tvamazaMkitaH // yathAdRSTaMnimittaM ca kathayAya sphuTaM mama // 178 // ||ttiikaa // vidhAyeti // kuladevatAnAM pUjAM vidhAya tato madhyeSTasu dikSu sarpirdadhimizritena bhaktena prAgdiganukrameNa piMDASTakaM deyam // 174 // pakSIti // pUrvAdikASThAkamayo jiteSu aSTasu piMDeSu pakSIdavahnayantakarAkSaseMdAn viSNuM viriciMdhanadaM mahezaMkramAta nyaset / / 175 // nama iti // tato nijanAmamaMtrainamAyutaiH sapraNavaiH tAnsarvAnarcayet kAbhiH asinAlepanapuSpadhUpanaivedyadIpAkSatadakSiNAbhiH vyAkhyA pUrvavat 176 // abhyarcitebhya iti // tatpiDASTakaM vidhinoditenAbhyacitebhyo dvijebhyaH anu pazcAt maMtreNa saMmaMtrya kArya vicitya nivedanIyaM tataH kiNcidpsret||177||mNtrH|| OM namaH khagapataye garuDAya svAhA // droNeti // tvam azaMkitaH droNASTakamamuM // bhaassaa|| // vidhAyeti // phira prathama kuladevatAnako pUjanakarake tA maMDalake madhyameM AThoM dizAnameM ghI dahI bhAta inakarake pUrvadizAkU Adile kramakarake piMDASTaka devai // 174 // pakSIndrati // pUrvakU Adile ATho dizAnameM yukta kiye je ATha piMDa tinameM kramasUM pakSIMda, vahni,, antaka, rAkSaseMdra, viSNu, viriMci, dhanada, maheza ina ATha devatAnakU sthApana karai // 175 // // nama iti // AdimeM praNava antameM namaH bIcameM nAma OM garuDAya namaH yA rItasuM mantranakarake saMpUrNa devatAnako aya, Asana, candana, puSpa, dhUpa, dIpa, naivedya, akSata, dakSiNA ina karake pUjana karai // 176 // abhyarcitebhya iti // pakSInakU pUjana karatApIche maMtrasU piMDASTakakU abhimaMtraNa karake apano kArya vicAra karavo. piMDASTaka pakSInake artha nivedana karake kachuka peMDa pIche haTa auvai // 177 // OM namaH khagapataye garuDAya For Private And Personal Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 316 ) vasaMtarAjazAkune - dvAdazo vargaH / kAkena piMDe prathame gRhIte tiSThantrajennApi bhavetkRtArthaH // udvegazokau viphalaH pravAso hAniH kalirvA bhavati dvitIye // 179 // yAmye rugApadbhayamRtyavaH syuH piNDe caturthe vijayo raNeSu // syAdvaiSNave'bhISTamakaSTasAdhyaM bhavetpravAso viphalazca SaSThe // 180 // nAstIhitaM nizcitameva kArya bhuktena yatsidhyati saumyapiMDe || saMtApazokau viphalA ca yAtrA piNDe'STame vAyasabhakSite tu // 181 // // TIkA !! piDaM gRhANa ca punaryathAdRSTaM nimittaM adya mama sphuTaM kathaya // 178 // kAkeneti / kAkena prathame piMDe gRhIte tiSThantrajennA puruSaH kRtAthaH syAt dvitIye piNDe gRhIte udvegazokau syAtAM pravAsaH yAtrA viphalA syAt / hAniH kalirvA bhavati // 179 // yAmye iti // yAmye tRtIye piMDe gRhIte rugApadbhayamRtyavaH rugrogaH Apat ApattiH bhayamRtyU prasiddhau ete syuH / caturthe piNDe gRhIte raNeSu vijayaH syAt / vaiSNave piMDe gRhIte'bhISTama akaSTasAdhyaM syAt / SaSThe piMDe viphalaH pravAso bhavet // 180 // nAstIti // saumyapiMDe bhukte IhitaM nizcitameva kArya nAsti / yanna sidhyati / vAyasabhakSite piMDe'STame santApazokau bhavataH / phaladA ca yAtrA na // bhASA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svAhA // ye maMtra abhimaMtraNako hai // droNeti // he kAka tuma yA aSTakapiMDakU niHzaMka grahaNa karo. phira jaiso kArya honahAra hoya taiso mokUM nizcaya kaho // 178 // // kAkeneti // jo kAka prathamapiMDakaM grahaNakara sthita rahe vA uDajAya to puruSa kRtArtha hoya arthAt sarvakArya hoMya, aura dvitIyapiMDakU grahaNa kare to udvega zoka hoMya, aura yAtrA viphala hoya aura hAni kalaha hoya // 179 // yAmye iti // tIsare piMDakuM grahaNa kare to roya, ApadA, bhaya, mRtyu ye hoya aura cauthe piMDakUM grahaNa kareM to saMgrAma "meM vijaya hoya jo pA~camo piMDa grahaNa kare to kaSTa kare vinA abhISTakI siddhi hoya aura chaTho piNDa grahaNa kare to yAtrA viphala hoya. // 180 // nAstIti // sAtamo piNDa bhakSaNa kare to nizvayahI kArya nahIM hoya aura jo kAka AThamo piMDa bhakSaNa kare For Private And Personal Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAkarute prkrnnaanukrmH| (317) piNDaM na gRNhAtyathavA na bhuMkta caMcUnakhairvikSipati kssitiiyH|| kAryeSu sarveSu na sa prazasto bravIti ghoraM samaraM ca puMsAm 182 iMti vasaMtarAjazAkune kAkarute piMDASTakaprakaraNaM sNpuurnnm||9|| Aye paMcazatA dvAbhyAM vRttardikcakramAritam // kAkAlayaparIkSA ca dvitIye dshbhistribhiH|| 1 // vRttastribhistRtIye ca kAkAMDakaparIkSaNam // dvicatvAriMzatA vRttairyAtrA turye prakIrtitA // 2 // vRttAni viMzatistrINi sthAnasthAkhye ca paMcame // svaraprakaraNaM SaSTaM vRttaiIdazabhistataH // 3 // // TIkA // syAt // 181 // piMDamiti // yaH kAkaH piMDaM na gRhAti athavA na bhuMkte uta ca kSitau caMcyA nakhaizca itastato vikSipati sa sarveSu kAryeSu na prshstH| ca punaH puMsA ghoraM samaraM bravIti // 182 // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAya zrIbhAnucaMdragaNibhirviracitA yAM vasaMtarAjaTIkAyAM kAkarate piMDASTakaprakaraNaM navamam // 9 // __ Adya iti // Aye paMcazatA dvAbhyAmadhikena vRttaiH dikcakramIritaM dvitIye dazabhistribhiH trizaclokaH kAkAlayaparIkSA uktA // 1 // vRttairiti // tRtIye vibhirvRttaiH kAkAMDavicAraNaM turye dvicatvAriMzatA vRttairyAtrA prakIrtitA kthitaa||2|| vRttAnIti // sthAnasthAkhye va paMcame viMzatistrINi vRttAni syuH tato vRttairdAda ||bhaassaa|| to saMtApa, zoka hoya. aura yAtrA phalakI devevArI nahIM hoya // 181 // piMDamiti // jo kAka piMDakU grahaNa nahIM karai bhakSaNabhI nahIM karai aura coMca nakhanakarake pRthvImeM vikhera devai to vo uttama nahIM jAnano. puruSanako ghora saMgrAma karAve ye jAnano. // 182 // iti zrImajjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAja bhASATIkAyAM kAkarute piMDASTakaprakaraNaM navamam // 9 // Adya iti // prathamaprakaraNameM bAmanazlokanakarake dikcakra kahyohai, dvitIyameM teraha zlokana karake kAkAlayakI parIkSA kahIhai // 1 // vRttairiti // tRtIyameM tanizlokanakarake kAkAMDakI parIkSA kahIhai. cauthemeM baiMcAlIsa zlokanakarake yAtrA kahI hai // 2 // vRttAnIti // paMcamameM teIsa zlokanakara sthAnasthita kahehaiM chaThemeM dvAdazazlokanakarake svara For Private And Personal Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (318) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH| ekAdazabhirAkhyAtaM balisaMjJaM ca saptamam // piMDatrayavidhAnAya caturdazabhiraSTamam // 1 // piMDASTakAbhidhAnArtha navamaM yadudAhRtam // aMtyaprakaraNaM tacaM vRttAnyekAdazaiva hi // 5 // nava prakaraNAnyevamAhurbalibhujo rute // sAmastyena ca vRttAnAmekAzItyadhikaM zatam // 6 // - iti vasaMtarAjazAkune dvAdazo vargaH saMpUrNaH // 12 // nizAcaraH patrarathaH pRthivyAM yaH piMgaleti prthitaabhidhaanH|| utpAditAzcaryaparaMparANi nirUpayAmaH zakunAni tasya // 1 // // TIkA // zabhiH svaraprakaraNaM SaSThamuktaM bhavati // 3 // ekAdazeti saptamaM balisaMjJamekAdazabhivRttairAkhyAtamaSTamaM caturdazabhirvRttaiH piMDatrayavidhAnAya bhavati // 4 // piMDASTaketi // piMDASTakAbhidhAnArtha navamamaMtyaprakaraNaM yadudAhRtaM tatra vRttAnyekAdaza bhavaMti // 5 // naveti // evamamunAprakAreNa balibhujo rute nava prakaraNAnyAhuH / vipazcita iti zeSaH / sAmastyena ca vRttAnAm ekAzItyadhikaM zataM matam // 6 // vasaMta iti // vasaMtarAjazAkune vicAritetra vAyasaH zeSANi vizeSaNAni pUrvavat // iti zakuMjayakaramocanAdi-sukRtakAri mahopAdhyAya zrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAjazAkunaTIkA kAkarate dvAdazo vargaH smaaptH||12|| nizAcara iti // tasya zakunAni vayaM nirUpayAmaH / kIdRzAni utpAditAzcarya paraMparANIti utpAditAH prakaTIkRtA Azcarya citraM tasya paraMparAH zreNayo yai ||bhaassaa // ko prakaraNa kayAhai // 3 // ekAdazeti // sAtamo ekAdazazlokArakaM balisaMjJakaprakaraNa khyohai| // 4 // piMDASTaketi // piMDASTakake nAmake artha aMtyako navamo prakaraNa ekAdaza zlokanakarake kahyo hai // 5 // naveti // yA prakAra kAkarutameM nau prakaraNa kahehaiM. tinameM samasta zloka eka sau ikyAsIhaiM // 6 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASA kAyAM kAkarute dvAdazo vargaH smaaptH|| 12 // nizAcara iti // jo rAtrimeM vicaraihai paMkhajAke ratha aura pRthvImeM piMgala yA nAmakara prasiddha hai tA piMgalapakSIke citravicitra AzcaryaparapaMrAkU prakaTa karanevAle zakuna hama For Private And Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalAste'dhivAsanaprakaraNam / (319) tatra tAvadadhivAsane vidhiH kathyate yadadhivAsane kRtAtoSameti zakunAdhidevatA tena sA bhavati satyavAdinI // 2 // vimarzakaH zAkunazAstradakSaH sadA vizuddhaH satatAbhiyuktaH // yathArthavAdI zuciriMgitajJo bhavedihAcAryapadAdhikArI // 3 // // TIkA // stAni yo nizAcaraH patrarathaH pakSI pRthivyAM piMgala iti prasiddhAbhidhAno vartate // // 1 // pUrva kapilamuninA caMDikA ArAdhitA sA jJAnaM kathitavatI tena tat jJAnaM kaliyuge kadAcidasatyaM na bhavati / tatra prathamamadhivAsanaprakaraNaM dvitIyaM zAMtadImAkhyaM tRtIyaM svaramAtrajJAnaM caturtha svaragrahAkhyaM paMcamaM zatrumitrodAsInatAbhidhaM SaSThaM dhenugarbhabaMdhAkhyaM saptamaM kevalaM svarabhAvAkhyamaSTamaM dvisaMyogAkhyaM navamaM trisaMyogAkhyaM dazamaM catuHsaMyogAkhyamekAdazaM saMkIrNaprakaraNaM dvAdazaM ceSTAjJAnaM trayodazaM yAtrAprakaraNam / evaM trayodaza prakaraNAni bhavaMti tatrAdyaM prakaraNaM pratipAdayannAha tatreti // tatra tasminpigalAprakaraNe tAvadAdau adhivAsane zakunanimaMtraNe vidhiH kathyate pratipAdyate / yadadhivAsane kRte zakunAdhidevatA zakunAdhiSThAtrI murI toSameti / sAsurI tena toSeNa hetunA satyavAdinI syaat||2||vimrshk iti // atrApi // bhaassaa|| nirUpaNa karahai // 1 // pahale kapila munine caMDikAko ArAdhanakiyo taba vo caMDikAjJAna kahatIhuI tAkarake vo jJAna kAlayugameM kadAcit asatya nahIM hai tAmeM pahalo adhivAsanaprakaraNa 1. dUsaro zAMtadapti nAma 2. tIsaro svaramAtrajJAna 3, cautho svara grahanAma 4. pAMcamo zatrumitrameM udAsanitA 5. chaTho dhenugarbhabaMdhanAma 6. sAtamo kevala svarabhAvanAma 7. AThamo dvisaMyoga nAma 8. naumo trisaMyoganAma 9. dazamo catuHsayoga nAma 10. gyAramo saMkIrNaprakaraNa 11. bAramo ceSTA jJAna 12. teramo yAtrA prakaraNa 13. yAprakAra trayodaza prakaraNa : tinameMsU prathama adhivAsana prakaraNa kahaihai // tatreti // piMgalAke prakaraNameM jo prathama adhivAsana tAmeM zakunanimaMtraNakI vidhi kahaihaiM adhivAsana karetUM zakunakI adhiSThAtRdevI prasanna hoya hai vo prasanna huyesU satyavAdina hoyahai // 2 // vimarzaka iti|| vicArako karane vAlo hoya, zakunazAstrameM catura hoya, sadA zuddha rahato hoya, yogya hoya, satyacAdI hoya, saba ceSTAnakU jAnato hoya aiso zakunako dekhavevAro adhikArI hoya // 3 // For Private And Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 320 ) vasaMtarAjazAkune - trayodazo vargaH / yadA dinakSalagnazuddhistArAbalaM caMdramaso balaM ca // puMsA tadAbhIpsitakAryasiddhyai piMgekSaNAyAH zakunaM nirIkSyam 4 // kSINacaMdratithiduHsahAnilaM dUSitaM dharaNikaMpanAdinA // sarvavajjaladasaMkulAMbaraM varjayecchakunadarzane dinam // 5 // kSIriNaM saphalapuSpapallavaM sarvadoSarahitaM subhUmijam // piMgalAyugalanizcitAzrayaM zastamAhuradhivAsane drumam // 6 // // TIkA // pUrvapratipAdita evAdhikArI jJeyaH // 3 // yadeti kSINeti // pUrvaM vyAkhyAtam // 4 // 5 // kSIraNamiti // etAdRzaM mamadhivAsane zastamAhuH / kIdRzaM kSIriNaM kSIrayuktaM saphala puSpa pallavamiti phalaM pratItaM puSpaM kusumaM pallavAH navInapatrANi taiyutaM sarvadoparahitamiti sakaladoSanirmuktaM subhUmija miti zuddhabhUmau samutpannaM piMgalAyugalAnacitAzrayamiti piMgalAyugalasya nizcitaH Azrayo yasmiMstathA tatrAyaM vizeSaH / prathamaM jalAdinA kSetraprasecanaM pazcAdvakSapakSiNAM jJAnaM kartavyaM tatra gosthAnaM gajasthAnamuSTrasamhasthalaM manuSpakolAhalayutaM vahirbhUmisthalamAsthasamUhAkulaM zmazAnametAni sthAnAni varjanIyAni tathA vRkSaM paritaH kaMTakAkulaM zuSkajvalitabhaMgAMzca tathA uddhasaM devagRhajIrNagRhapatitadurgabhittayazca grAmasvavRkSaH etatsthalasthita piMgalApi tyAjyA / jIrNazalyopagatatroTitajvalitavAyupatitotpATitakhaMDitavinitA vRkSAstyAjyAH tathA vRkSaveSTito vallIveSTitazca vyAjyaH tathA yasyopari zakunikolUkazyenaduSTapakSiNAM nivAsaH // bhASA // // yadeti // jaba dinanakSatra grahalagmazuddhi tArAvala caMdramAko bala ye puruSake anukUla hoMya tatra vAMchita kAryakI siddhike liye piMgalako muhUrta dekhanA yogya hai // 4 // // kSINacaMdreti // jA dina kSINacaMdra hoya pavana jAmeM duHsaha cala rahyo hoya bhUkaMpanAdika karake dUSita hoya meghana karake vyApta AkAza hoya, aiso dinazakuna dekhavemeM vArjeta hai // 5 // kSIriNamiti // jAmeM dUdhanikalato hoya, phala, puSpa, pallava, navInapatra inakarake yukta hoya, sarvadoSa rahita hoya, zuddhabhUmimeM utpanna huvo hoya aura piMgalAko yugala nAma joDA jAmeM rahato hoya aiso vRkSa adhivAsanameM lIno hai tAmeM vizeSakarake vRkSakI parIkSA aura pakSIkI parIkSA kahe haiM // prathama to jalAdika karake kSetrakUM sIMca pIche vRkSa aura pakSInako jJAnakarano yogya hai. jahAM gosthAna hoya, gajasthAna, UMTanake For Private And Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalA rute'dhivAsanaprakaraNam / // TIkA // so'pi tyAjyaH vAnara zizusarpAkrAMtazca varjanIyaH iti vRkSaparIkSA / atha pakSiparIkSA / tAlavabilvakapitthasthaH pakSI vaizyaH / nivapippalApippalI karIrajaMbUkadaMvasthaH kSatriyaH AmramadhUkakharjUrIsthaH shuudrH| vipraH srvgH| tathA dIrgharUkSavarNaH sthUlanAdaH kSatriyaH madhurabhASI piMgalavarNaH vaizyaH / alpapuccho vartulazIrSo'sthAyinAdaH zyAmavarNaH zUdraH / etavyatirikto braahmnnH| tathA'sthAyizarIraH alpanAdaH sa puruSaH / alpazabdamahAzarIrA sA strI puruSo gharghara kaMThaH pItavarNaH mahAcaMcu zreSThAhInaH AlasyavAjJeyaH / vadudviguNasvaravAdI vRddho jJeyaH // alpapucchaH tAmracaMcaH svalpagaH puruSasvaravAdI bhekavadrAmI jRMbhAyuktaH sa cAlaH / dhUsaravarNA mahAjaMghA dInasvarakAriNI sA garbhiNI / evaMvidhA zanairgacchatiyA sA prasavitA pUrvoktA kopataH tIkSNasvaravAdinI vaMdhyA / svasavarNastri / / bhASA // N samUha hoya~, manuSyako kolAhala zabda hoto hoya. jahAM jaMgala phirate hoMya. hADanako samUha hoya, zamazAna hoya ye sthAna varjita haiM taisehI vRkSa kahe haiM | kAMTenako hoya aura sUkho jalo TUTo hoya aura taiseMhI phUTo devamaMdira hoya jIrNaghara hoya durga aura bhIta ye girapaDe haoNya ujaDo grAma hoya paDo huyo vRkSa hoya inasthalanameM sthita piMgalapakSI tyAgake yogya hai. aura jIrNavANakarake chedana kiyo hoya, jalo hoya, pavanakarake ukhaDayo hoya, kaTayA hoya, khaMDita hoya aise vRkSa tyAgake yogya haiM. vRkSakara beSTita vallIkara veSTi - ta vRkSa tyAgake yogya haiM. aura jA vRkSake Upara ghUghU, zikharA, duSTapakSInako nivAsa sobhI tyAga karake yogya hai // For Private And Personal Use Only (321 ) // itivRkSaparIkSA // atha pakSIparIkSA // tAlavaTa, bilva, kapittha ina vRkSanape sthitapakSI hoya tAkI vaizya saMjJA. aura niMba, pippala, pippalI, karIra, jambu, kadaMba inapai sthita pakSIkI kSatriya saMjJA hai. aura Amra, madhUka, khajUra inape sthitako zUdravarNa hai. inate anya saba vRkSanape sthita hoya to brAhmaNa. aura dIrgha hoya. rUkho varNa jAko hoya sthUlanAdajAko hoya vo kSatriya jAnano aura madhurabhASI hoya piMgalajAko varNa hoya vo vaizya jAnano aura alpa pUMcha jAkI hoya, vartulAkAra jAko mastaka hoya, asthira jAko nAda hoya, zyAmavarNa jAko vo zUda jAnano inate vyatirikta arthAt nyAro hoya vo brAhmaNa jAnano, aura sthira zarIra jAko alpanAda jAko vo puruSa jAnano aura alpazabda jAko mahAn zarIra jAko so strI 21 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 322 ) vasaMtarAjazAkune - trayodazo vargaH / snAtaH zuciH pAMDuravastradhArI yatnena kRtvA pitRdevakAryam // AcAryamitrAnucaraiH samAnaM sAyaM vrajedvarNitavRkSamUlam // 7 // gocarmamAtrAmavaniM ca tatra vizodhya liMpennavagomayena // tasminvidadhyAdvitataM vicitraM piSTAMtakenASTadalaM sarojam // // 8||mRdaadinorddhsymth prakalpya nivezayetpiMgayugaM saroje // tathaiva caMDImapi vakSyamANadhyAnAkRtiM piSTamadAdisRSTAm // 9 // // TIkA // yA yuktaH zubhaH vaiparItye vaiparItyam // 6 // snAta iti // pumAnvarNitavRkSamUlaM sAyaM vrjet| kIdRk snAtaH kRtasnAnaH zruciriti pavitraH pAMDuravastradhArIti pAMDurANi zvatAni vastrANi dhArayatItyevaMzIlaH sa tathA / kiM kRtvA pitRdevakArya kena yatnena aadrpuurvkmitythH|kthN samAnaM saha kaiH AcAryamitrAnucaraiH tatra AcAryaH zakunajJAnopadeSTA mitraM muhat anucarAH saparyAkAriNaH // 7 // gocarmamAtrAmiti // tatra vRkSamUlAdau gocarmamAtrAmavaniM vizodhya zarkarAdi dUre kSitvA navagomayena lipet / tasmi~litapradeze piSTAMtakena bhASAyAM rAMgoLI iti khyAtena aSTadala saroja kamalaM vitataM vistIrNa vicitraM vividhavaNaM vidadhyAtkuryAt // 8 // mRdAdineti // atha // bhASA // jAnanI aura puruSa hoya varvara kaMTha jAko hAya mahAn baDI jAkI coMca hoya ceSTAhIna hoya vo AlasyavAn jAnano, aura jo bahuta dviguNostrara bole vo vRddha jAnanA aura alpapUMcha jAkI tAmrakIsI coMca jAkI, bahuta alpa aMga hoya, kaThora svara bole, meMDakI koso gamana kare, jaMbhAI yukta hoya vo bAlaka jAnanA dhUsaro varNa jAko, mahAn jaivA jAkI, dInasvara karavevAlI hoya vo garbhiNI jAnanIM aura aisI hoyakai haule haule cale to prasavatI jAnanI. pahale kahe lakSaNa hoMya kopakara tIkSNa svara bole to baMdhyA jJAnanI. apane varNakI strI karake yukta hoya to zubha jAnano aura viparIta dharma hoya to viparIta jAnano // 6 // snAta iti // puruSa snAnakara pavitra hoya zvetavastra dhAraNa kara zIlasvabhAva hoya. pitRdevakArya karake zakunajAnake upadeSTA guru, suhRt, anucara inakarake sahita sAyaMkAlakUM pahale varNana kara Aye jina vRkSanakI mUlameM jAya // 7 // gocarmamA trAmiti // vA vRkSake nIce gocarmamAtra pRthvI zodhakara arthAt bahArIlagAya kaMkara kAMTe dUrakarake navIna gobarasUM lIpakara lipI pRthvImeM cuna lekara citravicitra nAnAvarNake raMgasahita aSTadala kamala kare // 8 // mRdAdineti // mRttikAdika karake UMco mukha jAko For Private And Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute'dhivAsanaprakaraNam / (323) krameNa kASThAsu dazasvapIha nivezanIyA dazalokapAlAH // iMdrAgnikAlAsapapAzivAyuyakSezvarA urddhamajo'cyuto'dhaH // // 10 // namoyutaiH sapraNavaizca sarvaiH svanAmamaMtraiH kramato'rcanIyAaAsanAlapanapuSpadhUpanaivedyadIpAkSatadakSiNAbhiH 11 atha maMtraH // OM vRkSasthAnAya nmH| ityaasnmntrH| OM hrIM zrI ke cAmuMDe huM namo'sminvRkSe avatara avatara svaahaa||anen maMtreNa caMDI vRkSe'vatArayet / OM piMgale mekhale revati // TIkA // urdAsyamUrddhamukhaM piMgayugaM pakSimithunaM mRdAdinA prakalpya saroje nivezayet / tathA vakSyamANadhyAnAkRti piSTamRdAdisRSTAM caMDImapi nivezayedityarthaH // 9 // krameNoti // krameNa dazasu kASThAmu iMdrAmikAlAstrapapAzivAyuyakSezvarAbhidhAnA lokapAlAH tatra nivezanIyAH / tatra iMdraH prasiddhaH amirvaizvAnaraH kAlo yamaH assaporAkSasaH pAzI varuNaH vAyuH samIraNaH yakSaH kuberaH Izvaro bhagavAn tathA UrddhamajaH brahmA adhaH acyutazca niveshniiyH|| 10 // nama iti // pUrvameva vyAkhyAtatvAdu. pekSitam / atha maMtraH / OM vRkSasthAnAya namaH ityAsanamaMtraNAsanAbhimaMtraNam / OM hIzrI cAmuMDe namo'sminvRkSe'vatara avatara svAhA / anena maMtreNa caMDI vRkSe'vatA. rayet / OM piMgale mekhale revati rAtricAriNi brahmaputri satyametad brUhi me svAhA / ityAhvAnamantraH / anena mantreNa pakSiNa AhvAnam / OM kAhIMnIhUM cilicili vauSaT / iti puujaajaapyhommntrH| OM siddhicAmuNDe kRSNapiMgale svaahaa| namo bhagavati kAlarAtri mantramUrtimahezvari cAmuDe prajApAlini yogezvari AgacchAgaccha eohi tiSThatiSTha / OM hrIM cilicili zabdAya svAhetyadhivAsanamaMtraH // 11 // // bhaassaa|| aiso eka piMgalako joDA banAya vA kamalameM baiThAya de aura agADI dhyAnakI AkRti kaheMge vaisI canakI vA mRttikAdikakI banI huI caNDaki bhI sthApana karai // 9 // krameNoti // kamakarake dazoM dizAnameM iMdra, agni, yama. rAkSasa, varuNa, vAyu, kubera, rudra Upara brahmAjI nIce acyuta ye dazalokapAla devatA sthApana karai // 10 // nama iti // OM iMdrAya namaH bA rItasUM nAma mantranakara kramasUM ardhya, Asana, candana, puSpAkSata, dhUpa, dIpa, naivedya, dakSiNAnakarake pUjana karai // 11 // ye AsanamaMtrakU Adile adhivAsana tAIke maMtra mUlameM haiM yahAM TIkAmeM nahIM likhai mUlamesU jAna leno. / / For Private And Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (324) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH| rAtricAriNi brahmaputri satyametadrUhi me svAhA / ityAhvAnamaMtraH / OM krohrIM cilicili vauSaT / iti puujaajphommNtrH| OM siddhicAmuNDe kRSNapiMgale svAhA / OM namobhagavati kAlarAtri maMtramRta mahezvari cAmuMDe prajApAlini yogezvari AgacchAgaccha etyehi tiSThatiSTha / OM hrIM cilicili zabdAya svAhA // // ityadhivAsanamantraH // gurUpadezAtsamavApya maMtraMzataM japettasya kRtaavdhaanH|| homo dazAMzena ca mantrajApyAtkRto vidheyo madhunA samidbhiH // // 12 // uduMbarAzvatthapalAzazAkhAdUrvAprakANDAgradalodbhavAbhiH // hutvA samidbhirmadhunA ghRtena dhyAnaM vidadhyAdvihitAvadhAnaH // 13 ||shvaadhiruuddhaaN nRkapAlahastAM zUlAyudhAM bhUtisitAMgayaSTim // ulUkacihnAM naramuMDamAlAM nirmAsadehAM rudhiraM pibantIm // 14 ||asRgvsaacrcitkRssnnkaayaaN karIndrapaJcAnanacarmavastrAm // bibhItakasthAmatibhImarUpAM caMDI smarepiMgalikAM prapUjya // 15 // // TIkA // gurUpadezAdityAdi bhojayedityantam aSTalokAH pUrva vyAkhyAtattvAnna vyAkhyAyante // 12 // 13 // 14 // 15 // // bhASA // gurupadezAditi // gurunake upadezate maMtra prApta hoya phira sAvadhAna hoyakara maMtrako japa yathAzaktikara phiradazAMza havana kareM // 12 // uduMbareti // gUlara, pIpala, palAza inakI zAkhA aura dUrvA samidhAsahita ghRta inako dazAMzahavana karake phira ekAgra citta hAya dhyAna kare // 13 // zavAdhirUDhAmiti // zavake Upara baiThI huI manuSyako kapAla jAke hAthameM trizUla jAke Ayudha bhasmakarake zveta aMga jAko ghaghako cihna jAke naramuMDakI mAlA dhAraNa kare mAMsa rahita deha jAko rudhira pAna kara rahI // 14 // amRgvaseti // rudhira sahita mAMsakarake carcita kRSNa deha jAko zreSTha hAthI aura siMha inake carmako vastra jAko baheDeke vRkSapai sthita ati For Private And Personal Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * piMgalArute'dhivAsanaprakaraNam / ( 325) vRkSaM ca taM carcitamarcitaM ca praveSTayetpADuravastrasUtraiH // yathAvadabhyarcanatoSitAya pUjAM samastAM gurave pradadyAt // 16 // ArAdhya devIM vidhinedRzena prayojanaM svaM vinivedya tsyai|| pRSThe pradIptAM kakubhaM vidhAya vIkSeta tcessttitmekcittH||17|| baddhAMjalirbhUminiviSTajAnuH praNamya bhaktyA zirasA smstaan||aavrtynmntrmthaatmgehN vrjetsmraanpiNgaalkaaNmnupyH|| 18 // bhojayedatha guDAjyapAyasaiH zraddhayA katipayAH kumaarikaaH||aatmno'pi vidadhIta bhojanaM tadgurusvajanabaMdhubhiH samam // 19||shyiit pazcAdvijaneM rajanyAM yAmatrayaM yAvadatha prabudhyAt // svapnaM smaredyadbhavatIha labdhaM tatsatyamAhuH zakunAgamajJAH // 20 // // TIkA // // 16 // 17 // 18 // 19 // zayoteti // pazcAdajanyAM yAmatrayaM yAvat vijane shyiit|ath prabudhya svamaM smaredyallabdhaM bhavati yataH zakunAgamajJAH ttstymaahuH|| 20 // // bhASA // bhayaMkara rUpa jAko aisI caMDI jo piMgalikA tAko smaraNa kara yA prakAra piMgalikAko pUjana karake // 15 // vRkSamiti // caMdanakara carcita arcana kiyo gayo pRkSa tAkU piMgalikAkU zvatavastrasUtra paharAya deno yA prakAra arcana karakai prasanna huye turunake artha pUjA nivedana karai // 16 // ArAdhyeti // yA vidhikara devIko ArAdhana karake apano prayojana nivedana kara dIpta dizAkU pITha vichADI karake ekAgracitta hoya phira vAkI ceSTAkU dekhai // 17 // vaddhAMjaliriti // manuSya hAtha joDa pRthvImeM jAnU Teka mastaka namAyakara bhaktipUrvaka namaskAra karake maMtra bolato huyo piMgalikA smaraNa karata apana gharakU gamana karai // 18 // bhojayediti // ghara Ayakarake guDa, ghRta, khAMDa, kSIra inakarake zraddhApUrvaka kanyAkumArI bhojana karAvai phira ApabhI guru, svajana baMdhu inakarake sahita bhojana karai // 19 // zayIteti // tA pIcha rAtrimeM nirjana sthAnameM tIna prahara rAtriparyaMta zayana kare phira praharake taDake uTha karake svapnakU smaraNa karai jo prApta hoya tAya zakuna jAnave For Private And Personal Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (326) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH| tatraiva turye prahare rajanyAM gatvA punastasya taroH samIpam // prapUjya devIM zapathAMzca dattvA uccairvAcA kAryamudIrayetsvam / / // 21 // nItaMnadIptAdivicArakoTi yatpigalAyA virutetra kiMcit // tadbrahmaputrIvirutAdazeSa vizeSataHzAkuniko'vagacchet // 22 // iti piMgalikArute adhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // // TIkA / / tatraiveti // turye prahare caturthaprahare tatraiva tarostale gatvA mRle devI prapUjya zapAMca dattvA uccavAcA svakAryamudIrayet // 21 // nItAmiti // atra piMgalAyA rutevirute daptiAdi yatkicidvicArakoTi na nItaM tadbrahmaputrIvirutAdazeSa vizeSataHzAku. nikaH agavacchet // 22 // _iti vasaMtarAnaTIkAyAM piMgalArutedhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // yapiMgalAbhidhAnaH rAtricaraH patatrI vartate tasya atra zAMtadIptasvarUpamanuktamapi pUrvavajjJeyaM tadyathA prathamaM pRthvIjalatenAsi zAMtasvarANi tatra tejasa ubhayarUpatvAt zAMtena saha saMgataH zAMtaH dIptena saha saMgatodIptaH vAyvAkAzau zAMtasvarau zAMtadIptau tathoccasammukhadakSiNagAminI gatiH zubhA svavRkSAnmahAvRkSagAminI zubhA phalaM puSpaM bhakSamANAyAH piMgalAyA gatiHzubhA zAMtetyarthaHadhomukhaM vAmamukhaM ca kRtvA uDDayanaM karoti dIptA vAmagAminI caMcalA ca gatirdAptA upari zAkhAtodhAzAkhAzrayiNI gatiH mahAzAkhAzrayiNI gatiH mahAzAkhAto laghuzAkhAzrayiNI ca gatirdIptA tathA kaMTakavRkSAyiNI caiti zAMtadIptagatiH / prathamahare dakSiNA kamitA nairRtyAdigvAruNI pazcimA saubhAginI vAyavyA saguNA uttarA dhUmitA IzAnA dhUmitA pUrvA lohitA // bhaassaa|| vAre satya kahaiM haiM // 20 // tatraiveti // rAtrike cauthe praharameM vAhI vRkSake nIce phira jAya devIko pUjana kara saugandha dekarake phira UMcIvANI kara apano kArya kahai // 21 // nItamiti // yA piMgalAke rutameM dIptAdikavicAra kabhI nahIM hai. yA brahmaputrIke zabdasU zakunI vizeSa karake samagra jAne haiM // 22 // itivasaMtarAjabhASATIkAyAM piMgalikAratedhivAsanaprakaraNa prathamam // jo piMgala nAmapakSI rAtrimeM vicare tAko yAmeM zAMtadapti svarUpa nahIM kahyo hai to For Private And Personal Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 327) piNglaastdhivaasnprkrnnm| . // TIkA // AgneyI prjvlitaa|aydvitiiyaahre nitiHkardamitA pazcimA vAruNI vAyavI sauM bhAginI uttarAsaguNA aizAnI dhagitA pUrvAdhUmitA AmeyI lohitA dakSiNA prajvalitA|atha tRtIyaprahare pazcimA kardamitA vAyavI vAruNI uttarA: saubhAginI aizAnI saguNA pUrvA dhagitA AmeyodhUmitAdakSiNAlohitA nitiH prajvalitA atha caturthaprahare vAyavI kardamitA uttarA vAruNI aizAnI saubhAginI pUrvA saguNA A. meyI dhagitA dakSiNA dhUmitA nitilohitA pazcimA prjvlitaa|ath paMcamaprahare uttarA kardamitA aizAnI vAruNI pUrvA saubhAginI ApreyI saguNA dakSiNA dhagitA nikratidhumitA pazcimA lohitA vAyavI prajvalitASaSThanahare aizAnI kardamitA pUrvA vAruNIAmeyI saubhAginIdakSiNA saguNA niti dhagitA pazcimAdhagitA vAyavI. lohitA uttarA prajvalitA / saptamaprahare pUrvA kardamitA AmeyI vAruNI dakSiNA saubhAginI nitiHsaguNA pazcimAdhagitAvAyavI dhamitAuttarA lohitA aizAnI prajvalitA / aSTamaprahare AmeyI kardamitA dakSiNA vAruNI nitiH saubhAginI pazcimA saguNA vAyavI dhagitA uttarA dhUmitA aizAnI lohitA pUrvA prjvlitaa| iti zAMtadIptadikprakaraNam / AsAM guNAH / prathamapahare dakSiNasyoM saMtoSa // bhaassaa|| hUM pUrvakIsI nAI jAnano pRthvI, jala, teja ye zAMta svarahai tAmeM tejake doya rUpahaiM zAMta sahita milavAM hoya to zAMta aura dIptakara sahita hoya to dIpta. aura vAyu AkAza ye donoM zAMtasvarahaiM aura zAMtadIptabhI hai. jo piMgalA UMcI sammukha dakSiNa ga. mana kare to gati zubha aura apane vRkSapaite mahAn vRkSapai gamana kare to zubhaphala, aura puSpa bhakSaNa karatI hoya tAkIgati zubhA, aura zAMtA aura nIco mukha karai vA vA, mamukhakarake uDajAya to dIptA. aura vAmagamana kare aura caMcalA hoya to gati dIptA. aura UparakI zAkhAte nAcekI zAkhApa Aya jAya vA mahAnazAkhApai jAya baiThe aura mahAn zAkhApetUM choTIzAkhApai Aya baiThe to: ye gati dIptA. jo kAMTeke vRkSapai jAya baiThe to dIptAgati jAnanI // iti zAMtadIptagatiH // prathamapraharameM dakSiNa dizA kardamitA, nairRtya dizA vAruNI, pazcima saubhAginI, vAyavya saguNA, uttarA dhagitA, IzAnI dhUmitA, pUrvA lohitA, agneyI prajvalitA // atha dUsare praharameM || nairRtI dizA kardamitA, pazcimA vAruNI, vAyavI saubhAginI, uttarA saguNA, aizAnI dhagitA, pUrvA dhUmitA, AgneyI For Private And Personal Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 328 ) www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune - trayodazo vargaH / // TIkA // - nairRtyadizi lAbhaH pazcimAdizi ciMtitakAryasiddhiH vAyavyadizi dhanalAbhaH uttarasyAM hAniH aizAnyAM bhayaM pUrvasyAM ciMtA AgneyyAM kalirevamanyatrApi jJeyam / ramyaMsthAnaM zubhaM vaTaH pippala AmraH jaMbUH susthalavRkSaH mahAnvRkSaH atyaMtoccavRkSazca tAlastamAlaH kharjUrItyAdi sthalaM zAMtaM tathA zuSkavRkSapIDitotpATitajvalitarakSAkharparAsthikaMkaTagRhabhittidurgabhittivRkSakaTukaMTaka vRkSoddhatadezadevAlayAni dIptasaMjJAni / dakSi ceSTAH ubhau pakSau prasArya mastakopari sthApanam / aMgamardanaM dakSiNavibhAgadarzitvaM nirvAtasthaleSu nizcitatayA zubhaceSTAkAritvaM parasparaM kaMDyana maithunAni vA draSTuH sammukhadarzitvaM saMnihita sammukhAgamane ca dakSiNAMgakaMDUyanamunmIlitanayanatvaM pakSIdarakaMThanetra caMcunAsikAziraso dakSiNabhAge kaMDUyanakAritvaM zubhaM yAvatyo vAmaceSTAstAvatyo'zubhAH / tathA palAyanaM maunakartRtvaM gRhItabhakSyatyAgaH anyapakSimukhe bha kSyArpaNaM netrayormIlanaM draSTuH parAGmukhagAmitvam anyapakSibhiH saha yuddhakAritvaM vimUtrakAritvamadhodarzitvamityAdi dIptam / athaiSAM phalAni / dIptasvareNa kaliH dIptagayA gamanena udvegaH dIptadizA kaSTaM dIptasthAnena sthAnabhraMzaH dIptaceSTayA vigrahaH ' // bhASA // lohitA, dakSiNA prajvalitA // atha tIsare prahara meM || pazcimA kardamitA, vAyavI vAruNI, uttarA saubhAginI, IzAnI saguNA, pUrvA dhagitA, Agneye / dhUmitA, dakSiNA lohitA, nairRti prajvalitA // atha cauthe praharameM || vAyavyA kardamitA, uttarA vAruNI, IzAnI saubhAginI, pUrvA saguNA, AgneyI ghagitA, dakSiNA, dhUmitA, nairRti lohitA, pazcimA prajvalitA // atha paMcamapraharameM // uttarA kardamitA, IzAnI vAruNI, pUrvA saubhAginI, AgneyI saguNA, dakSiNA dhagitA, nairRti dhUmitA, pazcimA lohitA, vAyavyA prajvalitA || chaThe praharameM || IzAnI kardamitA, pUrvA vAruNI, AgneyI saubhAginI, dakSiNA saguNA, nairRti dhagitA, pazcimA dhUmitA, vAyavyA lohitA, uttarA prajvalitA // sAtameM praharameM || pUrvA kardamitA, AgneyI vAruNI, dakSiNA saubhAginI, nairRti saguNA, : pazcimA dharitA, vAyavyA dhUmitA, uttarA lohitA, IzAnI prajvalitA AThameM praharameM || AgneyI kardamitA dakSiNA vAruNI, nairRti sobhAginI, pazcimA saguNA, vAyavyA gitA, uttarA dhUmritA, IzAnI lohitA, pUrvA prajvalitA // // iti zAMtadIptadiprakaraNam // aba ina dizA ke guNa haiM haiM | pahale praharameM dakSiNa dizAmeM saMtopa hoya. nairRtya For Private And Personal Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org piMgalArute'dhivAsanaprakaraNam / // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only ( 329 ) dIptapaMcakena baMdhane maraNaM ca zAMte tadviparyayaH / iti shaaNtprkrnnm| atrAnyovizeSo' pi jJeyaH / yathA ekA zAMtadRSTiH dIptadRSTizca tatra sammukhaM saralaM dakSiNamuccapradezaM sUrya vA vilokayaMtI zAMtadRSTiH atha vA zAMtaphalaM tadupariprakSA pUrvaramyasthAnAvalokinI ca tathA'zubhasthalAvalokinI adhomukhadRSTizca dIptA tathA pakSidvayaM bhinnasthAnAvasthitaM dRzyate tacchAMtaM parasparamaMgasparza kurvanyatra dRzyate taddIptam // iti vasaMtarAjaTIkAyAM zAkune piMgalArute'dhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // // bhASA // dizAmeM lAbha. pazcima dizA meM ciMtita kAryakI siddhi vAyavyadizAmeM dhanalAbha uttaradizAmeM hAni. IzAnadizA meM bhaya. pUrvadizA meM ciMtA. AgneyI dizAmeM kalaha / yA prakAra aura pUrva dizA kahI haiM unako bhI phala jAnano suMdarasthAna hoya zubha hoya aura vaTa, pippala, Ama, jAmuna inake vRkSa aura suMdarasthAnameM vRkSa hoya so mahAnvRkSa atyaMta UMco vRkSa tAlako tamAlako khajUrakA ye vRkSa aise aise sthAna zAMta haiM. aura sUkhA vRkSa pavanA. dika karake pIDita ukhaDo huyo jo jalo huyo vRkSa, rAkha, bhasma, mRttikAke ThakirA, hADa, kAMTe, gharakI bhIta, koTa, kilAkI bhIta, aura kaDU o kAMTeko vRkSa, ujaDo huyo deza, grAma, devamaMdira ina sabanakI dIptasaMjJA hai. aura dakSiNamAUM ceSTA karatI hoya dono paMkhanakUM phailAya karake mastaka ke Upara gharai aura aMgamardana karatI hoya dakSiNa vibhAga meM dekhatI hoya pavana na hoya aise sthAnameM nizcita hoya, zubhaceSTA karatI hoya vA paraspara khujAya rahI hoya maithuna karatI hoya dekhabevAreke sammukha dekhatI hoya nikaTa AyajAya vA sammukha AyajAya jemane aMgakUM khujAya rahI hoya khule huye netra hoMya ora paMkha, udara, kaMTa, netra, coMca, nAsikA, zira inake jemanebhAga meM khujAyarahI hoya, zubha haiM. aura jitanI yAkI bAMI ceSTA haiM ve saba azubha haiM. aura bhAga jAya vA mauna dhAraNa kare hoya grahaNa kare hoya tA bhakSya vastuko tyAga karade vA aura pakSIke mukhameM bhakSyavastuko arpaNa karatI hoya. netranakUM mIceM hoya dekhabevAleke vimukhagamana karatI hoMya aura pakSInakarakesahita yuddhakaratI hoya viTmUtrakaratI hoya nIcekUM dekhatI hoya inalakSaNayukta piMgalA dIpta jAnanI aba inake phala ka haiM || dIptastra karake kalaha karAve gamana meM dIptajAyakara udvega karAve. dIptadizA meM kaSTa karAve dIptasthAnameM hoya to sthAnabhraMza karAveM. dIptaceSTA karake vigraha karAve. ye pAMcohI dIpta hoya to baMdhana meM maraNa hoya aura zAMtA hoya to inaphalanakUM viparIta jAnane // satra // iti zAMtaprakaraNam // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (330) vasaMtarAjazAkune-trayodazI vrgH| yAdRksvarajJAnamihopayuktaM tAdRGna ceSTAdhupayogametiyatpigalo rAtricaraH patatrI tena svarAMstAvadudAharAmaH // 23 // yaH pArthivo'sau vaDimoya ApyaH sa kauliko yastviha taijaso'sau // karaMgulIyo'nilajaH sa vIso yastvAMtArakSaH kisarasvaro'sau // 24 // ekamAtra uditazcilitIha syAdvimAtra iha yastu cilIti // sa trimAtra iha yazcililiM syAnmAtrikaizcilicilIti cturbhiH||25|| // ttiikaa|| yAgiti // ihAsmilloke yAdRk svarajJAnamupayuktaM tAdRk ceSTAdinopayogameti / tena kAraNena yaH piMgalAbhidhAnaH patatrI vartate tasya tAvatsvarAnudAharAmaH // 23 // ya iti // iha zAstre yaH pArthivaH svaraH asau vaDimaH kathyate iti sarvatra saMvadhyate / ya ApyAsa kauliko yastaijasaH asau karaMgulIyaH ya anilaH sa vIsaH yastvAMtarikSaH asau kisarasvaraH // 24 // eketi // iha zAstre cil iti // bhaassaa|| yAmeM aura vizeSabhI jAnano ekazAMtadRSTi eka dIptadRSTi jo sammukha sarala jemanemAUMke dezameM sUryakU inedekhatI hoya to zAMtadRSTi jAnanI. yAko zAMtahI phala jAnano. aura sundara sthAnakU dekharahI hoya vA azubha sthalakU dekha rahI hoya nAce mukha aura dRSTi hoya to dIptAdRSTi jAnanI. aura dopakSI nyAre nyAre sthAnameM hoMya dIkhate hoya to zAMta aura paraspara aMgakU sparza karata hoya dIkhe to dIpta jAnanI. zAMtako zAMtaphalaM dIptako dIptaphala hai // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM piMgalAstedhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // yAdRgiti // yA lokameM jaiso svara jJAna hai taiso aura koIbhI ceSTA upayoga nahIM hai. tAkAraNakara piMgalA nAmapakSIke svaranakU kahaiM haiM // 23 // ya iti // yA zAstrameM jo pAthiva svara hai vAkU baDima kaheM haiM. aura jo Apyasvara haiM vAkI kaulika saMjJA hai. jo tejasasvara hai vAkI karaMgulIya saMjJA hai. jo anilasvarahai vAyavIyasvarahai vAkU savIsaM kahehaiM. jo AMtArakSa hai vAkI kisara svara saMjJA hai / / 24 / / eka iti // yA zAstrameM cila ye ekamA For Private And Personal Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 331 ) piMgalArute svaramAtrAprakaraNam / yaH svarazcilicilItyanukArI paMcamAtramiha taM kathayati // ekakAlamihapiMgalapakSI paMcadhoccarati pArthivanAdAn // 26 // syAtsvaraH kiMjitimAtryaikayA yaH kicIti sa punrdvimaatrikH|| syAtribhizca kicicItimAtrikairAkhaH kicikicishcturlghuH| // 27 // nisvanaH kicikicItyanurUpaH paMcamAtra uditomatimadbhiH || piMgalaH khagavaro jalasaMjJAnIdRzAnvadati paMca ninAdAn // 28 // // TIkA // zabdaH ekamAtraH svaraH uditaH kathitaH / yastu cili iti zabdaH sa dvimAtraH / yazca cilili iti zabdaH sa trimAtraH / tathA caturbhirmAtrikaiH cilicili iti zabdaH syAt // 25 // ya iti / yaH svarazcilicilItyanukArI rUpAt tamiha paMcamAtraM kathayati evamamunA prakAreNa piMgalapakSI paMcadhA pArthivAnnAdAnuJcarati iti pArthivaH svaraH // 26 // syAtsvara iti // tatsaMgrahazva cila 1 cili 2 cilili 3 bilicili 4 cilicilili 5 syAditi mAtraikyA kic iti svaraH syAt yaH kici iti sa dvimAtrikaH syAt kicici iti tisRbhirmAtrAbhiH syAt kiMcikici caturlaghuH syAt // 27 // nisvana iti / kicikicici ityanurUpaH matimadbhiH paMcamAtra uditaH khagavaraH piMgala: IdRzAn jalasaMjJAna paMca ninAdAn vadati tatsaMgrahazca vica 1 kici 2 kicici 3 kicikici 4 kicikicici 5 ityApyaH // 28 // # bhASAM // svara ko hai. aura cili ye do mAtrAko svara hai. aura cilili ye tInamAtrAko svara hai. aura cilicili ye cAra mAtrAko svarahai // 29 // ya iti // cilicilili ye pAMcamAtrAka svara hai. yA prakAra piMgalapakSI. pAMcaprakArake pArthivanAda uccAraNa kare hai. inako saMgraha kahe hai cila 1 cili 2 cilili 3 cilicili 4 cilicilili 5 ye pArthivasvara haiM // 26 // syAditi // kic ye ekamAtra svara hai. aura kici ye doyamAtrAko svara hai. kicici ye tInamAtrA jAmeM aiso svara hai. kici kici ye cAramAtrAsvara hai yAmeM cAralaghu haiM ||27|| niHsvana iti // kicikicici yAkI pAMca mAtrA haiM. pakSInameM zreSTha piMgala aise aise jalasaMjJaka pAMcazabda uccAraNa kare hai ye inako saMgraha // kica 1 kici 2 kicici 3 kici - For Private And Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (332) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH| nisvanaH kugitimAtRkamAtro yazca kukkitistuubhymaavH||yH . kukukkiti sacatrilaghuH syAnmAtrikairgujagujati cturbhiH||29 yaH svaro bhavati paMcakukArastasya pNclghutaaNkthyti||iishaani khalu piMgavihaMgaH paMcataijasarutAni karoti // 30 // mAtrikaMcijiti nisvnmaahushciijitidhvnimihobhymaatrm|| cIcuhItyatha laghutrayayuktaM cIdvayaM punaradIrghacatuSkam // 3 // cIkucIgiti tatheha ninAdaM paMcamAtramRSayo nigdNti|| mArutAni virutAni vihaMgaHpiMgalo jagati jalpati paMca // 32 // // ttiikaa|| nisvana iti ||kugitisvrH mAtRkamAtraH syAt yazca kuku iti sa ubhymaatrH| yaH kukuku iti sa trilaghuH syAt caturbhimAtrikaiH gujaguja iti zabdaH syAt // 29 // ya itiyaHpaMcakukAraH kakukukuku ityanurUpastasya paMcalaghutAM kathayati khalu nizcayena piMgalapakSI IdRzAni taijasarutAni karoti saMgrahazca kug 1 kuku 2 kukuku 3 gujuguju 4 kukukukuku 5 iti taijsH||30|| mAtrikamiti // cica iti mAtrikaM nisvanamAhuH cIca iti dhvanirubhayamAtramAhuH cIcucicuci iti vA laghutrayasaMyuktaM syAt cIdvayaM punaHadIrghacatuSkaM cturmaatrikmityrthH|| 31 // cIkviti // cIku cIku iti ninAdaM RSayaHpaMcamAtraM vadaMti nigadaMtiAevaM piMgalaH mArutAni paMca jagati loke jlpti|sN // bhASA // kici 4 kicikicici 5 ye Apyasvara haiM // 28 // nisvana iti // kug ye ekamAtra svara hai. aura kuku ye doya mAtrasvara hai. kukuku ye tInalaghu haiM. aura gujaguja ye zabda cAramAtrAko hai // 29 // ya iti // ye pAMca kukArako svara hai kuMkukukaku yAkI paMca laghusaMjJA kahehaiM. nizcayakara piMgalapakSI yA prakAra taijasa zabdakarai hai ye inako saMgraha hai kum 1 kuku 2 kukuku 3 gujaguja 4 kukukukuku 5 ye taijasa zabda haiM // 30 // mAtrikAmiti // cica ye ekamAtrA zabda haiM. aura cIca ye zabda doyamAtrA jAmeM aisohai cIcu vA cicuci ye laghutraya zabda hai. cicicici ye cAra mAtrAko svarahai // 31 // cIkkiti // cIku cIga ye pAMca mAtrAko zabda haiM. piMgalapakSI yA prakArake pAMca mAltazabda kahaihai. inako saMgraha kahaihaiM. cica 1 cIca 2 cIca 3 vA cicici 3 cicicici 4 cIka cIga 5 ca pAMca mAruta zabda For Private And Personal Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute svaramAtrAprakaraNam / (333) sa ekamAtrazcigiti dhvaniyoM mavedimAvazciruhItyapIha // mAtrAtrayaM syAtkururudhvanau ca syAtkIcikIcIti laghuzcaturthakaH // 33 // abhinnarUpaizcarati svaraistu yaH paJcabhiH syAtsa tu paMcamAtraH // evaMvidhAnaMbaranAmadheyAnpaMcasvarAnmuMcati piMgapakSI // 34 // yaH saMvato mAtrakapaMcakena svarastriruktaH sa laghuH pradiSTaH // SoDhodito yaH kathitaH sa darghiH plutaH sa tu syAnavadhodito yH||35|| niHsvanairlaghuguruplutasaMjJaiH piMgalena vihitaH puruSANAm // tucchamadhyasakalAni phalAni syuHkramAditi vadanti mahAMtaH // 36 // // ttiikaa|| ciccIca cicicici cIkucIviti // 32 // sa ekamAtra iti // ekamAtraH cigiti dhvaniH syAt // ciru ityapidvimAtraH syAt |kururudhvnau mAtrAmyaM syaat| laghacaturthakaH cikacikIti kizcu iti matAMtare dhvaniH spAt // 33 ||abhinniti| abhinnarUpaiH paMcabhiH svarairyazvarati sa paMcamAtraH syAt / evaMvidhAnaMbaranAmadheyAnpaMca svarAnpigalapakSI muMcati // 34 // yaH saMvRta iti // yo mAtrikapaMcakena saMyutaH svaraH triruktaH sa laghuH prdissttH| yaH SoDhA SaDvAramuditaH sdiirghH| yo navadhA uditaH saH plutaH // 35 // niH svnauti|lghuguruplutsNjnyaiH svaraiH piMgalena vihitaiH // bhASA // hai // 32 // sa eka mAtra iti // cira ye eka mAtra dhvani hai. ciru ye doya mAtrAvAn zabda hai. aura kururu ye tInamAtrAko zabdahai aura kicikici ye cAra laghUnakarake caturmAtra zabda hai / / 33 // abhinnarUpairiti / / jo pakSI abhedarUpa pAMca svaranakarake uccAraNa kare vo paMcamAtrasvara hoyahai. aise aise aMbara nAma pAMca svara piMgajapakSI bole hai // 34 // yaHsaMvRta iti|| jo. pAMcamAtrA karake saMyukta svarahai. tIna pota kahyo hoya to vAkI laghusaMjJA hai, jo chai pota kahyo hoya bAkI dIrba saMjJA hai. aura jo naupota kahyo hoya vAkI plutasaMjJA hai // 35 // niHsvanairiti vipakSIkarake kahe huye laghugurupluta ye tIna saMjJA jinakI aise svarana karake puruSanakaM tubdha ma, uttama ye tIna prakArake phala hoya hai. ye mahAMtajana kahaihaiM ! 36 // For Private And Personal Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 334) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vargaH / hRSTaH svareNa kSitijena piMgaH saMlApakArI punarAMbhasena // kAmAturo jalpati tejasA vai zAMtAstrayo'mI kathitAzca nAdAH // 37 // vAyavyazabdaM kupitaH karoti zokArdito nAbhasazabdakArI // zabdAvimau dvAvapi piMgalasya budhAH pradIptAviti nirdizaMti // 38 // iti piMgalArute svaraprakaraNaM dvitIyam // 2 // bhUmyaMbutejo'nilakhAtmakAnAM mAtrAdibhedaH kathitaH svarANAm // balAnyathaiSAM kakubhAM vibhAgaimitrArimadhyasthatayA vdaamH||39|| // ttiikaa|| puruSANAM tucchamadhyamasakalAni phalAni syuH kramAnmahAtaH vadati // 36 // hRSTa iti // kSitijena svareNa piMgaH hRSTaHsansaMlApakArI syAt / punaH AMbhasenApikAmAturaH taijasena jalpati amI trayaH nAdAH zAMtAH kathitAH // 37 // vAyavyeti // kupitaH vAyavyazabdaM karoti zokArditaH nAbhasazabdakArI syAt / imau zabdau dvAvapi piMgalasya budhAH paMDitAH pradIptAviti nirdizati // 38 // iti vasaMtarAjaTIMkAyAM piMgalArute svaramAtrAprakaraNaM dvitIyam // 2 // bhUmyaMbbiti // bhUmyaMbutejonilakhAtmakAnAM svarANAM mAtrAdibhedaH kathitaH / atha eSAM kakubhAM kASThAnAM vibhAgaiH mitrArimadhyasthatayA balAni vadAmaH // 39 // // bhASA // hRSTa iti // piMgalapakSI pArthivasvarakarake prasanna hota AlApa kareM. phira ApyayA zabda karake kAmAtura hoya tejasasvaskarake bole to ye tIno nAda zAMtasaMjJaka kaIhaiM / / 37 // vAyavyati // kopa hoyakara vAyavya zabda karai, zokArdita hoyakara nAbhasa zabda karai piMgalake ye donozabdanakU paMDita pradIpta kahehaiM // 38 // iti zrIvasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM piMgalArute svaramAtrAprakaraNaM dvitI yam // 2 // bhUmyaMbviti / / pRthvI, jala, teja, vAyu, AkAza ina svaranake mAtrAdika bheda kahaihaiM. aba hama ina pAMconakU dizAnake vibhAganakarake aura mitra bhari madhya inameM sthiti karake For Private And Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute svarabalaprakaraNam prAcyAmavAcyAmapipArthivAkhyamApyaM prtiiciidhndaashyostu|| rutaM punastaijasamagnikoNe vAyavyakoNe'nilajaM pradiSTam // // 40 // IzAnarakSo'dhipakoNayozca balAdhikaM nAbhasazabdamAhuH // jalAvanIjau muhRdau ninAdau tayostu madhyAjalajo balIyAn // 11 // pAnIyatejaHprabhavAvagatI pAnIyajaH syAdalavAMstayostu // zabdAvarI mArutatoyajAtI zreyAMstayormArutajo balena // 42 // madhyasthavartI gaganAnijAto balI tayo bhasa eva nAdaH // vyomAMbunAdau na ripU na mitre varastayovyomacaro balena // 43 // ||ttiikaa|| prAcyAmiti // prAcyA pUrvasyAmavAcyA dakSiNasyAM pArthivAkhyaM baliSThaM tathA pratIcIdhanadAzayostviti pratIcI pazcimA dhanadAzA uttarA tayoH ApyaM balavadbhavati punastaijasa rutamamikoNe baliSThaM vAyavyakoNe'nilajaM baliSTham // 40 // IzAneti // IzAnarakSo'dhipakoNayostu nAmasaM zabdaM baliSThamAhuH / tathAjalAvanIjau ninAdau suhRdau tayozca madhyAjalajo balIyAn // 41 // pAnIyeti // pAnIyatejaH prbhvauaraatiibhvtH|tyormdhye pAnIyajaH balavAnsyAvAmArutatoyajAtauzabdAvarI zatrU bhavataH / tayormadhye mArutajo balena zreyAn // 42 // madhyastheti / / gaganAmijAto madhyasthavartI tayo bhasa eva nAdo balI balavAn / vyomAMbunAdau na ripUna // bhASA // bala kahaihaiM // 39 // prAcyAmiti // pUrva dizAmeM uttaradizAmeM pArthivasvara baliSTha hai. aura pazcima uttara inameM Apyasvara balavAn hai. aura agnikoNameM taisajasvara baliSTha hai. vAyavyakoNameM mArutazabda baliSTha hai // 40 // IzAnati // IzAna nairRtyakoNameM nAbhasa zabda baliSTha hai. aura Apyazabda pArthivazabda donoM suhRda haiM. inake madhyameM Apyazabda baliSTa hai // 41 // pAnIyati / jala teja inate huye zabda arI hoya haiM. inake madhyameM jalate huyo zabda balavAn hai. aura mAruta jala inate huye zabda bharI haiM. inameM mAruta te huyo zabda balakarake zreSTha hai // 42 // madhyasthati // AkAza agni inate huye zabda madhyasthavartI haiM. inameMsU nAbhasa zabda balavAn hai, AkAza jala ye donoM zabda na vairI For Private And Personal Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (336) . vasaMtarAjazAkune trayodazo vrgH| sauhArdayuktau kSitivahnijAtau balaM tayobhUmireva prabhUtam // samIratejaHsvarayoH sakhitvaM balI tayozcApi smiirnnotthH|| // 44 // arAtirApyo dahanodbhavasya zatrustathApyasya samIrajAtaH // syAttaijasau bhUprabhavasya mitraM vAyavyazabdaH suhRdagnijasya // 45 // vairiNau prathamakAlasamutthau pArthivasya jalamArutazabdau // tAvapIha samanaMtarajAtau sauhRdaM prathayataH saha tena // 46 // AkAzanAdaM kathayanti zatru prAyeNa vijJAH sakaladhvanInAm // evaM balaM sauhRdavairibhAvau madhyasthitizcApyuditA svarANAm // 47 // // TIkA // mitre / tayormadhye balena vyomacaro varaH zreSThaH // 43 / / sauhArdeti // kSitivahinAtau sauhArdayuktau stH| tayormadhye bhUmireva prabhUtaM balaM samIratejaHsvarayoH sakhitvaM tayormadhye samIraNottho balI // 44 // arAtiriti // dahanodbhavasya arAtiH ApyaH tathaiva asya samIrajAtaH zatruH tathA bhUprabhavasya tejsHmitrsyaat|amijsy vAyavyazabdaH suhRt // 45 // vairiNAviti // pArthivasya jalamArutazabdau prathamakAlasamutthau vairiNau bhvtH| iha samanaMtarajAtauM rutena sauhRdaM prthytH||46|| AkAzeti / / sakaladhvanInAmAkAzanAdaM zatru kathayaMtiIevamamunA prakAreNa balaM // bhASA // hai na mitrahai. ina donoMnameMsU AkAzacArI zabda balavAn hai // 43 // sauhArdeti // pRthvI agnise huye zabda suhRda haiM. inameM pRthvI zabda baDo baliSTha hai. mAruta tejasa svara mitra haiM. inameMsU mArutate huyo zabda balavAn hai // 44 // arAtiriti // agnite huyo zabda tAko zatru Apya zabda haiM. aura Apyako mArutate huyo zabda zatru hai. aura pArthiva zabdako taijama zabda mitra hai. aura taijasako mAruta zabda suTU hai // 45 // vairiNAviti // pArthivake jala mAruta zabda prathamakAlake uThe huye vairI haiM. yA prakArameM pIche huye haiM yAte zabdakarake suhRdabhAvakU vistAra kareM haiM. // 46 // AkAzeti // saba zabdanako Aka zanAda zatru hai. yA prakAra svaranake bala suhRdabhAva vairIbhAva madhyasthita For Private And Personal Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute dhenvAdiphalaprakaraNam / ( 337 ) phalaM samastaM bhavane svakIye bhavettathA mitragRhe phalArdham // phalasya nAzo ripumaMdireSu jAtairninAdairvasudhAdisaMjJaiH // 48 // iti piMgalArute svarabalaprakaraNam // 3 // dhenurgarbho vaMdhya ityatra tisraH prakhyApyate kAlabhedena saMjJAH // piMgoktAnAM pArthivAdisvarANAmAkhyAsyAmazcArthasaMjJAphalAni // 49 // syAtpArthivaH pUrvaka kubvibhAge dhenurdinAdau praharadvaye ca // sa eva garbhaH prahare tRtIye vaMdhyaH sa eva prahare catutha // 50 // // TIkA sauhRdavairibhAvo madhyasthitizca svarANAmabhyuditA // 47 // phalamiti // vasudhAdi saMjJairninAdaiH svakIye bhavane samasta phalaM bhavati tathA mitragRhe phalArthaM bhavati ripumaM dire phalasya nAzo bhavati // 48 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalArute svaravalaprakaraNam // 3 // dhenuriti // pUrvoktAnAM pArthivAdisvarANAM dhenuH garbhaH vadhya iti tisraH sajJAH kAlabhedena prakhyApyate tatasteSAmarthasaMjJAphalAnyAkhyAsyAmaH // 49 // syAditi // pUrvakakubvibhAge dinAdau praharadvaye ca madhyaMdine pArthivaH svaro dhenusaMjJaH syAt tathA tRtIye prahare sa eva pArthivo garbhasaMjJaH syAt tathA caturthe prahare sa eva // bhASA // bhAva kahe haiM // 47 // phalamiti // pArthivakUM Adi lekara je nAda tinakarake apane varameM to samasta phala deve haiM, aura mitrake gharameM Adho phala hoya. aura zatruke ghara meM phalako nAza hoya // 48 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM piMgalArute svarabalaprakaraNaM tRtIyam // 3 // // dhenuriti // piMgalake kahahuye je pArthivAdika svara tinakI dhenu, garbha, baMdhya ye tInasaMjJA kAlabheda karake kahe haiM, aura inake artha saMjJA phala tinhai ka haiM // 49 // syAditi // pUrvadizA ke vibhAga meM dinakI AdimeM doyaprahara tAI pArthivasvarakI dhenusaMjJA hai aura tRtIya prahara meM pArthiva zabdakI garbhasaMjJA hai aura caturthaprahara meM pArthivakI baMdhyasaMjJA hai // 50 // 22 For Private And Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "daakaa|| ( 228) pasatarAjazAkuna trayAdazA vagaH / prAcyAM ca dhenurdivasAdhayAmAtsyAyAmamAtra dahanasya zabdaH nizAdhayAmadvitaye sa garbho vaMdhyo nizAdipraharadvaye tu // // 53 // ardhAdhikAdyAmayugAdinAMtaM yAvadbhavatyaMburavotra garbhaH // dinasya madhye'stamaye ca dhenuH prAcyAM tathAravyudaye pratIcyAm // 52 // mahAnizAyAM jalajazca vaMdhyo garbho na bhojo dinaturyayAme // vaMdhyo dinAdau rajanItRtIye yAme dine zAstamaye ca dhenuH // 53 // dhenurnizAyAH prathame dvitIye yAme tRtIye tvatha garbhasaMjJaH // vaMdhyazcaturthe prahare pratIcyAM piNgdhvnirmaarutnaamdheyH|| 54 // // TIkA // vaMdhyasaMjJaH syAt // 50 // prAcyAmiti // divasAdhayAmAdyAmamAtraM yAvadahanasya zabdo dhenusaMjJaH syAt nizAdyayAmadvitaye rAtrau prathamapraharadvaye yaH dahanazabdaH saH garbhasaMjJaH syAt tathA nizAMtyapraharadvaye tu sa vaMdhyasaMjJaH syAt // 51 // arthAdhikAditi // ardhAdhikAyAmayugAdArabhya nizAMtaM sArdhapraharaM yAvadaMburavaH atra garbhasaMjJaH syAdinasya madhye tathA'stamaye ca prAcyAM dhenusaMjJaHsyAt tathAravyudaye pratIcyA pazcimAyAM dhenusaMjJaH syAt // 52 // mahAnizAyAmiti // mahAnizAyAM nizIthe jalajazca vaMdhyaH syAt tathA nabhojaH nabhaso jAtaH nabhojaH dinaturya yAme garbhasaMjJaH syAt / tathA rajanItRtIyayAme dinezAstamaye sUryAstamaye ca dhenurbhavati // 53 // dhenuriti // mArutanAmadheyaH piMgadhvaniH pratIcyA nizAyAM prathame ||bhaassaa // // prAcyAmiti // divasake ardhayAmate yAmamAtratakadahanako zabda dhenusaMjJakahai. aura rAtrike prathamayAmameM aura dvitIyayAmameM dahanazabdakI garbhasaMjJA hai. aura rAtrike jAtake Toya prahara tinameM dahanazabdakI vaMdhyasaMjJA hai // 51 // ardhAdhikAditi // divasake arthako yAmayuga jo madhyAhna tAsUM le jaba tAI dinako aMtahoya taba tAI aMbuzabdakI garbhasaMjJAhai. aura dinake madhyameM aura sAyaMkAlameM pUrvadizAmeM jala zabdakI dhenusaMjJA hai. aura sUryake udayAye pazcimadizAmeM jalazabdakI dhenusaMjJAhai // 52 // mahAnizAyA miti // ardharAtrimeM jalazabdakI vanya saMjJAhai. aura dinake cauthe praharameM AkAza zabdakI garbhasaMjJAhai. aura dinakI AdimeM AkAzakI vaMdhya saMjJAhai. aura rAtrike tIsarepraharameM aura sUrya ke astasamayameM AkATA zabdakI dhenusaMzA // 53 // dhanuriti // piMgalako mAruta nAma For Private And Personal Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute kevlsvrprkrnnm| . . (339) sadyaH phalaM dhenvabhidhe svare syAcirAtphalaM yacchati grbhsNjnyH|| vaMdhyastu vaMdhyAkathitaH phalena sa nopayuktaH kacideva kArye55 iti piMgalArute dhenvAdiphalaprakaraNam caturtham // 4 // dhenvAdisaMjJAphalamuktamevaM piMgoditAnAM sakalasvarANAm // bhUtoyatejaHpavanadhujAnAM brUmaH phalaM saMprati kevalAnAm / / // 56 // asaMyuto'nyena khaH pRthivyAH syAtpaMcamAtro'pi phalena hInaH // tathAvidho'sau yadi caikamAtrastadIzatulyo bhayadaH sadaiva // 17 // // TIkA // dvitIye yAme dhenusaMjJaH syAt / tRtIye yAme garbhasaMjJaH syAt // caturthaprahare vaMdhyasaMjJaH syAt // 54 // sadya iti // dhenvabhidhe svare sadyaH phalaM syAt / garbhasaMjJaHcirAtphalaM yacchati / vaMdhyastu phalena vaMdhyaH kathitaH / kacideva kArye sa nopayuktaH na upayogaM yAtItyarthaH // 55 // ___ iti vasaMtarAnaTIkAyAM piMgalAste dhenvAdiprakaraNam // 4 // dhanvAdIti // piMgoditAnAM sakalasvarANAM evaM pUrvoktaprakAreNa saMjJAphalamuktaM saMprati bhUtoyatejaHpavanAjAnAM tatra bhUH pRthvI toyamudakaM tejaH prasiddha pavano vAyuH dyauH AkAzaH tebhyo jAtAnAM svarANAM kevalAnAM phalaM brUmaH // 56 // asaMyutaiti / anyena pRthivyA asaMyuto ravaH paMcamAtro'pi phalena hInaH syAt / yadi // bhASA // zabda tAko pazcidizAmeM prathamadvitIya praharameM dhenusaMjJA hai. aura tRtIya praharameM garbhasaMjJA hai. aura cauthe praharameM vaMdhya saMjJA hai // 54 // sadya iti // venunAma svarameM to tatkAla phala hoya hai. aura garbhasaMjJaka svarameM bahuta dinoM phalakArya hoyahai. aura baMdhyato baMdhyahI yAmeM kachukabhI hoya koI kAryameM ye upayoga nahIMhai // 55 // ili vasaMtarAjabhASATIkAyAM piMgalArute dhenvAdiphalaprakaraNaM caturtham // 4 // ||dhenvaadiiti // piMgalake kahe huye saMpUrNa svara tinako dhenukU Adi lekara saMjJA aura phala yA prakAra kahe. aba pRthvI, jala, teja, pavana, AkAza inasvaranake kevala phala kahaihaiM // 56 // asaMyuta iti // aura zabda karake saMyukta na hoya piMgalako kayo pRthvIko zabda hota. aura paMcapAtrAbhI hoya tohU phalakarake hIna jAnanA jo pUrvokti For Private And Personal Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (340) vasaMtarAjazAkune trayodazI vrgH|| syAdadvitIyaHphalamAtradarzI pUrNo dharAjo ninadaH kdaacit|| ekAkino'nyAMzcaturo'pi nAdAnpUrNAnapi trAsakRto vadaMti // 58 // ApyAdizabdaiH punarekamAtrai rogAturANAM maraNaM kalizca // ekAkibhiH syurvividhAstvanA mAtrAdvayAdyairapare bhavaMti // 59 // bhaumApyasaMjJau zakunidhvanI yau zubheSu kAryeSu zubhapradau tau // bAhyastu kAryeSu tathA zubheSu rugdveSabhIbandhavadhAdikeSu // 60 // iti piMgalArute kevalasvaraprakaraNaM paMcamam // 5 // . // TIkA // caikamAtraH tathAvidho'sau bhavati tadA urvIzatulyaH sadaiva bhayado bhavati // 57 // syAditi // dharAja bhUmerutpannaH ninadaH zabdaH advitIyaH kadAcitphalamAtradarzI syAt / ekAkinaH apUrNAH anyAMzcaturopi nAdAnpUrNAnapi paMcamAtrAnapi trAsakRto vadaMti // 58 // ApyAdIti // ApyAdizabdaiH punarekamAtraiH rogAturANAM maraNaM kalizca syAt / etairekAkibhiH kevaloccAritairvividhAstvanAH syuH apareM mAtrAdvayAdyaiH pUrvoktakAryakAriNo bhavaMti // 59 // bhaumApyeti // zakune nirIkSya mANe bhaumAppasaMjJau dhvanitau zubheSu kAryeSu zubhapradau bhavataH tathA rugveSabhIvandhavadhAdikeSu azubheSu kAryeSu bAhyaH zubhaH // 6 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalArute kevalasvaraphalaprakaraNam // 5 // // bhASA // hoya aura ekamAtrA hoya to pRthvIke IzakI tutya hoya. sadA bhayako devevAro hoya / / // 57 // syAditi // pRthvIko zabda advitIya hoya pUrNa hoya to phalamAtrako dikhAyave 'vAro hoya. jo ekAkI hoya apUrNa hoya to aurabhI cArazabda pUrNa pAMcamAtrA jinameM tinehUM trAsako karavevAro kahehe // 58 // ApyAdIti // ekamAtrA jinakI aise jalAdika zabdanakarake rogAturapuruSanakU maraNa aura kalaha hoya. jo ye uccAraNamAtra hI zabda hoya to inakarake aneka anartha hoya. jo doya mAtrAdika zabda haiM unakarake pUrva kahe je kArya haiM te hoMya // 59 // bhaumApyeti // bhauma aura Apya ye donoM zabda zubhakAryameM zubhake devevAre haiM aura azubhakArya je roga dveSa bhaya bandhana vadha ityAdikanameM azubha iti piMgalArute kevalasvaraphalaprakaraNaM paMcamam // 5 // For Private And Personal Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute disaMyogaphalapakaraNam / ( 3.41) evaM svarANAmiha kevalAnAM phalaM pradiSTaM vasudhAdijAnAm // atha dviyogena vimizritAnAM phalAnyamISAM kramato vadAmaH // 61 // syAtAM kramAdamijaladhvanI cetsaMpadyate tatsakalo 'bhilASaH // tau cedbhavetA viparItabhUtau bhavettadA sthaandhnopghaatH|| 62 ||anNtrN paarthivshbdtshcetsyaattejsstdrvtiissttsiddhiH|| etau bhavetAM viparItabhAvau nAzAya kAryasya samIhitasya // 63 // zabdau dharAmArutajau bhavetAM krameNa lAbhAya dhanakSayAya ||vytikrmaattau bhavato yadA tu hAnistadA praakpurto'rthlaabhH|| 64 // // TIkA // evamiti // evaM pUrvoktaprakAreNa vasudhAdijAnAM kevalAnAM svarANAM phalaM pradiSTaM athAmISAM dviyogena vimizritAnAM phalAni kramato vaya vadAmaH // 61 // syAtAmiti // kramAdbhUmijaladhvanI cetsyAtAM tatsakalAbhilApaH manorathaH saMpa* dyate prAmoti tau ceviparItabhUtau bhavetAM tadA sthAnadhanopaghAtaH sthAnasya dhanasya copaghAtaH nAzaH syAt // 62 // anaMtaramiti // pArthivazabdato'naMtaraM taijasazcetsyAttadA iSTasidibhavati viparItabhAvAdetau samIhitasya kAryasya nAzAya syAtAm // 63 // zabdAviti // yadi dharAmArutajau bhUmivAyujAtau zabdo krameNa bhavetAM tadA krameNa lAbhAya dhanakSayAya bhvtH| yadA tu vyatikamAttau bhavataH tadA // bhaassaa|| evamiti // pUrvaprakArakarake pRthvIkU Adilekara je kevalasvara tinakephala kahe aba dviyogakarake milavAM ye zabda tinake phala kramakarake hama kahehaiM // 61 // syAtAmiti // jo bhUmi jala ye donoM zabda hoya to vA puruSakU saMpUrNa abhilASA prApta hoya, jo donoM zabda viparIta hoya to sthAna dhanako upaghAtakareM // 12 // anaMtaramiti // pArthivazabdake pIche jo taisaja zabda hoya to vAkU iSTasiddhi hoya. aura jo donoM zabda viparIta hoya to ye samIhita kAryako nAza karai // 13 // zabdAviti // jo pRthvI mArutazabda ye donoM hoMya to kramakarake lAbha kareM. aura dhanako kSaya kareM, jo viparIta hoya to pUrva hAni kareM pIche For Private And Personal Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 342) vasaMtarAjazAkune trayodazo vargaH / bhaumAninAdAtkharavaH parazcetsukhaM tadA prAgasukhaM ca pazcAt / / kramaM parityajya yadA bhavetAM duHkhaM tadAdau tadanu pramodaH // // 65 // Apyasya pazcAyadi taijasaH syAtkRtvA phalaM tanniyataM nihati // Adau tu jAte yadapIha taijase siddhaM pAlaM tadahati prasahya // 66 // prAgaMbunAdo'nilajastatazcetsamIhitaM tatsahasA nihati // bhayaM kSayaM ca draviNasya tajjJAstayorviparyAsatayA vadati // 67 // aMbhoravAduttaramAMbarazcetsuhRtkalau tanmaraNaM pradiSTam // viparyayAttau ripusaMparAye zarIranAzaM kuruto narANAm // 68 // // TIkA // prAgdhAniH purato'rthalAbhaH syAt // 64 // bhaumAditi // bhaumAninAdAta kharavaH AkAzajo ravaH parazcetsyAttadA sukhaM pazcAdasukhaM duHkhaM syAt yadA kramaM parityajya to bhavetAM tadA Adau duHkhaM tadanu pazcAtpramodaH syAt // 65 // Apyasyeti / / yadi Apyasya udakajAtasya pazcAttaijasaH syAttadA phalaM kRtvA niyataM tanihati / Adau tu taijase jAte iha sidaM phalaM prasahya tadahati // 66 ||praagiti // cetyAgaMbunAdaH anilajaH pazcAttatsamIhitamicchitaM sahasA nihati / tayoH viparyAsatayA tajjJAH zakunajJAH bhayaM draviNasya kSayaM vadati // 67 / / aMbhoravAditi // aMbho. ravAduttaraM AMvaraH cetsyAt tadA suhRtkalau tanmaraNaM pradiSTaM viparyayAttau ripusaMparAye // bhaassaa|| lAbha karai / / 64 // bhaumAditi // bhaumazabdate AkAzazabda pare hAya to pahale sukha hoya, pIche asukha hoya, aura viparIta hoya to pahale duHkha hoya, pIche saca hoya // 65 // ||aapysyti / / Apyazabdake pIche jo taijasa zabda hoya to parvaphalakarake phira vA nAzakara aura jo pahale taijasazabda hoya pIche Apyazabda hoya to siddhahuye phalaka balAtkAra karake naashk||66||praagiti||phle jala nAda hoya, aura pIche pazna nAda hoya, to huye kArya sahasA nAza karade, jo pahale pavananAda hoya pIche jalanAda hoya to bhaya aura dravyako nAza karai / / 67! aMbheravAditi // pahale jala zabda hoya pIche AkAza zabda hoya to suhRdajanana kalaha aura vAko maraNa hoya. aura pahale AkAza zabda hoSa pachi jala For Private And Personal Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute dvisaMyogaphalaprakaraNam / zabdau kamAtpAvakavAtajAtau vighnaM vidhtto'bhimtaarthsiddhye|| tayozca jAte sati vaiparItye mRtyubhayaM vA bhavati prabhUtam // 69 // krameNa yadvA kramavaiparItyAtsyAtAM dhvanItaijasanAbhasau cet // tadAvagaccheniyamena viddhAnatyugrarUpaM kalahaM bhayaM ca / / 70 // prAgvAtajo'naMtaramAMvarazcecchabdastathA vittavinAzamAhuH // viparyayeNa vanayoravazyaM raNe narANAM maraNaM vadaMti // 71 // hutAzanAkAzasamIrazabdAH zabdAMtarAduttaramudbhavaMti // ekAkino vA yadi tatpradiSTAH zubhAya kAryeSu zubhAvaheSu // 72 // // TIkA // yuddhe narANAM zarIranAzaM kurutaH // 68 // shbdaaviti||paavkvaatjaatau zabdo kramA dvighnaM vidhattaH abhimatArthasiddhayai ca syAtAm tayozca vaiparItye jAte sati prabhUtaM pracurata raMbhayaM mRtyuzca bhavati / / 69 // krameNeti // krameNavairItyAdA taijasanAbhasau dhvanI bhavatazcettadAatyugrarUpaM kalaho bhayaM ca niyamena bhavatIti vidvaanvgcchejjaaniiyaat|| // 70 // prAgiti / prAgvAtajaH anaMtaramAMbarazcetsyAttadA vittavinAzamAhuH / anayoviparyayeNAvazyaM raNe narANAM maraNaM vadaMti // 71 // hutAzaneti // hutAzanAkAzasamIrazabdAH zabdAMtarAduttaramudbhavaMti yadi ekAkino vA avaMti tadA // bhaassaa|| zabda hoya to saMgrAmameM manuSyanakA nAza karai / / 68 // zabdAviti // pahale agni zabda hoya pIche pavanazabda hoya to vighna kare aura cAMchitasiddhi kareM jo ye zabda triparIta hoya to mRtyu aura bahuta bhaya kareM // 69 // krameNeti // jo tejasa aura nAmasa ye donoM zabda kramakarake hoMya vA viparIta karake hoMya to nizcaya karake ati ugrarUpa kalaha aura bhaya prApta hoya // 70 // prAgiti // pahale pavanate huyo zabda hoya pIche akAzako zabda hoya to vittako nAza karai, jo inako viparItakarake zabda hoya to avazya manuSyanako maraNa karai // 71 // hutAzanAkAzeti // agni, AkAza, pavana ye tIno zanda aura koI zabdAMtarasaM uttara hoya vA ikaleI hoya to zubha kAryanameM zubhake For Private And Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (344) vasaMtarAjazAkune trayodazo vrgH| anyo dhvaniH pArthivanAdayoryo madhyasthito'sau zubhado vizeSAt // yazcAnyayoH kazcana madhyavartI na kvApi kArye zubhadaM tamAhuH // 73 // * iti piMgalArute disaMyogasvaraphalaprakaraNaM SaSTham // 6 // evaM dviyogA ninadA yathAvatphalaM ca teSAM kathitaM samastam ||ath trisaMyogasamudbhavAnAM brUmaH phalaM piMgalajalpitAnAm // 74 // madhyato bhavati pArthivApyayotijo gaganajoDa thavA khH|| syAttadA prasavatAM dhanakSayo nizcayena maraNaM ca dehinAm // 7 // // TIkA // zubheSu kAryeSu zubhAya pradiSTAH // 72 // anyo dhvaniriti / anyo dhvaniH pArthivanAdayoyoM madhyasthitaH asau vizeSAt zubhado bhavati anayoryaH kazcana madhyavartI taM vApi kArya zubhadaM na AhuH // 73 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalArute dvisaMyogasvaraprakaraNaM SaSTham // 6 // evamiti // evamamunA prakAreNa dvisaMyogA ninAdA yathAvatphala ca teSAM samastaM kathitama / atha piMgalajalpitAnAM trisaMyogasamudbhavAnAM phalaM bruumH||74||mdhyt iti // pArthivApyayormadhyataH vAtajaH athavA gaganajo ravaH syAttadA prasavatAmutpavazIlAnAM dehinAM nizcayena dhanakSayaH maraNaM ca syAt // 75 // ||bhaassaa|| devevAre jAnane // 72 // anyo dhvaniriti // aura koI dhvani pArthiva nAdanake madhyameM sthita hoya to ye vizeSakarake zubhako devevAro haiM. jo aura dhvaninameM pArthivanAda madhyavartI hoya to ye koI kAryameM zubhako devevAro nahIM kahai haiM // 73 // iti piMgalArute dvisaMyogaphalaprakaraNaM SaSTham // 6 // // evamiti // yAprakArakarake dvisaMyogazabdanake phala samasta kahe aba piMgalapakSIke kahehuye trisaMyoga karake huye je svara tinake phala kahai haiM // 74 // madhyata iti // pArthiva Apya ina zabdanake madhyameM vAtate huyozabda hoya vA gaganate huyo zabda hoya to prasavanAmabA. laka jinake huye hoya unake dhanako kSaya hoya aura dehadhArInako maraNanizcayoya // 79 // For Private And Personal Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org piMgalArute trisaMyogasvaraphalamakaraNam / ( 345 ) bhUjalAnalavA yadi kramAtsyustadA bhavati saMpaduttamA / aMbubhUmidahanasvanaiH punaH syAccireNa phalamIpsitaM nRNAm // // 76 // taijasApyavaDimAstrayo ravAH strIprayojanavidhau sukhAvahAH // madhyamAH syuraparatra te punarbhegapUrvajayadAstathA raNe // 77 // bhUmivAtagaganasvanA yadi vyAhRtAH zakuninA kramAttadA // labhyate prathamamIpsitaM phalaM tasya hAnirasukhaM tato bhavet // 78 // vAtavAriviyatAM rutAni cetyucaratyanucitAni piMgalA // Ipsite sati zubhaprayojane darza yatyatizayena tadbhayam // 79 // // TIkA // bhUjaleti / yadi kamADUjalAnalavAH syuH tadA uttamA saMpatsaMpattiH bhavati punarabubhUmidahanasvanaizvireNa nRNAmIpsita phalaM bhavati / / 76 / / tejaseti || tejasApyavaDimAstrayo ravAH strIprayojanavidhau sukhAvahA bhavati te punaH aparatra prayojane madhya mAH syuH tathA raNe bhaMgapUrvA jayadAH syuH // 77 // bhUmIti / yadi bhUmivAtagaga nasvanAH zakuninA krameNa vyAhRtAH syuH tathA prathamamIpsitaM phalaM labhyate tatastasya hAnirasukhaM ca bhavet // 78 // vAteti // cedyadi vAtavAriviyatAM rutAni anucitAni piMgalA uccarati utpUrvakazvaradhAturbhASiNe prasiddhaH tadA zubhaprayojane I // bhASA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhUjalAnalavA iti // jo kramate bhU jala anala ye zabda hoM to uttama saMpadA hoya. phira jala, bhUmi, agni ina zabdana karake manuSyanakUM cirakAla meM vAMchitaphala hoya // 76 // taijaseti // taijasa, Apya, vaDima ye tInazabda strinakaM prayojanameM to sukhakaravevAle haiM aura prayojana meM madhyama haiM, aura raNameM pahale bhaMga kareM pIche jaya devevAre hoMya // 77 // bhUmivAteti // bhUmi, vAta, gagana ye zabda piMgalane kramate kahe hoya to pahale to vAMchita phala prApta hoya, pIche vA phalakI hAni aura asukha hoya // 78 // vAteti // vAta, jala, AkAza inake zabda piMgalA anucita uccAraNakarai to 'zubhaprayojana meM vAMchita hoya pana adhi For Private And Personal Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 346 ) vasaMtarAjazAkune - trayodazI vargaH / vyomavAtavasudhAbhidhAravairdIrghaduHkhadhanahAnidAyinI // pUrvameva tadanaMtaraM punaH piMgalA bhavati tucchalAbhadA // 80 // iti piMgalArute trisaMyogasvaraphalaprakaraNaM saptamam // 7 // iti trisaMyogavatAM svarANAM phalAni samyakparikIrtitAni // catuHsamAyogavatAmidAnImudAharAmaH kiyatAmapIha // 81 // bhUmijalAnalamArutanAdAnyo vadituM caturazcaturo'sau // piMgakhagaH sakalAbhimateSu zrIjayakIrtisukhAni dadAti // // 82 // pArthivavAruNavAyvanalotthAnvakti khAnyadi piMga lapakSI // yacchati tadvijayaM yudhi yAtrAsiddhimapekSita lAbhasamRddhim // 83 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // TIkA // psite sati atizayena bhayaM darzayati // 79 // vyometi / vyomavAtavasudhAbhidhA khaiH piMgalA pUrvameva dIrghaduHkhadhanahAnidAyinI syAt tadanaMtaraM tucchalAbhadA alpa lAbhadA bhavati // 80 // iti piMgalAta trisaMyogasvaraprakaraNaM saptamam // 7 // itIti // iti samAptau trisaMyogavatAM svarANAM phalAni samyakparikIrtitAni idAnIM catuHsaMyogavatAM kiyatAM phalAni ihodAharAmaH // 81 // bhUmIti // bhUbhijalAna lamArutanAdAnyo vadituM gaditaM caturaH asau piMgakhagaH sakalAbhimateSu zrIjayakItisukhAni dadAti // 82 // pArthiveti // yadi piMgalapakSI pArthivavAruNavAyva nalotthAnravAnvakti tadA yudhi tadvijayaM yacchati tathA yAtrAsiddhi apekSitalAbhasa // bhASA // kakarake bhaya dikhAve || 79 // vyometi // AkAza, vAta, pRthvI ina zabdana karake dIrghaduHkha, aura nakI hAni devai. pahale aura pIche piMgalA tucchalAbhakI devevArI hAya // 80 // iti piMgalArute trisaMyogasvaraphalaprakaraNaM saptamam // 7 // itIti // tIna saMyoga jinake aise svarana ke phala kahe aba yA prakArameM cAra saMyogavAn svarana ke phala kahe haiM // 81 // bhUmIti // bhUmi, jala, agni, pavana inake nAdana kahanekUM jo catura hoya vohI catura jAnano ye piMgaTapakSI saMpUrNavAMchitaphalana meM zrI, jaya, kIrti, sukhaine deve // 82 // pArthiveti // jo piMgalAkSI pArthiva, vAruNa, vAyu, anala For Private And Personal Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute catuHsaMyogaphalamakaraNam / ( 347 ) bhUmihutAzapayogaganAnAM piMgakhagena kRteSu ruteSu // syAtparadezasamuccalitAnAM vAMchita siddhirathAgamanaM ca // 84 // bhUpavanAMbuDutAzanazabdAH syuH kramazo yadi piMgalikAyAH // tanniyamena jayo yudhi rAjJAM sidhyati cAnyadabhISTamakasmAt // 85 // bhUmyanilAnalanIraninAdAnpigakhago yadi muJcati tena // mocayate dRDhabaMdhanabaddhaM yacchati cAsya vasUni bahUni ||86|| vAribhUmidahana zvasanAnAM niHsvanAnvidadhatI paripA TyA // kanyakAMbaradhanaprabhulAbhaM piMgalA prakurute puruSANAm ||87||aNbubhuumiviydgnininaadaanpiNglonycrti cetkramagatyA // tatprasIdati nRpaH khalu yAtrA siddhimeti punarAgamanaM ca // 88 // // TIkA // mRddhiM ca dadAti // 83 // bhUmIti // piMgakhagena bhUmihutAzapayogaganAnAM ruteSu kRteSu paradezasamuccalitAnAM vAMchitasiddhirathAgamanaM ca syAt // 84 // bhUpavaneti // yadi paMgalikAyAH bhUpavanAMbuhutAzanazabdAH kramataH syuH tanniyamena yudhi rAjJAM jayo bhavati anyadapISTaM akasmAtsidhyati // 85 // bhUmIti / yadi piMgakhagaH bhUmpanilAnalanIraninAdAnmuMcati tena taM dRDhabandhavaddhaM muMcatica punaH asya bahUni vasUni yacchati // 86 // vArIti / vAribhUmidahana zvasanAnAM niHsvanAmparipAThyA krameNa vidadhatI piMgalA kanyakAMvaradhanamabhulAbhaM puruSANAM prakurute // 87 // aMdhviti // piMgala bhUmiviyadamininAdAn kramagatyA uccarati cettadA nRpaH prasIdati khalu / // bhASA // itane huye zabdanakUM kahai to saMgrAma meM vijaya kareM aura yAtrAmeM siddhi aura vAMchitalAbhakI samRddhi devai // 83 // bhUmIti // piMgalapakSIne bhUmi, agni, jala, AkAza inako zabda kiyo hoya to paradezagaye manuSyakUM vAMchayAsiddhi aura Agamana hoya // 84 // bhUpavaneti / / jo piMgalapakSI ke bhUmi, pavana, jala, agni inake zabda kramakarake hoMya toM niyamakarake saMgrA -- maneM rAjAnako jaya hoya. aurabhI vAMchita akasmAt siddha hoya // 89 // bhUmIti // jo piMgala pakSI bhUmi, pavana, agni, jala inake nAda uccAraNa kare to dRDhabaMdhana karake baMdharA, tAya chur3Ayade aura bAkUM bahutaso dhanadeve // 86 // vArIti // jo piMgalA jala, bhUmi, agni, pavana inake zabdanakUM kramakarake kare to puruSana kUM kanyA vastra vana bahutaso lAbha kare // 87 // aMbbiti // jo piMgalapakSI jala, bhUmi, AkAza, agni inake ninAda kramakarake For Private And Personal Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (348) vasaMtarAjazAkune-trayodazI vrgH|| vArivahnipavanAvanizabdAnvAmato yadi karoti narasya // kanyakAdhanasukhAdikalAbhaM taddadAti vidadhAtyatha vinam // // 89 // piMgalAvadanajAni yadi syurivAyvavanivahnirutAni // vigrahAyuvatidhAnyadhanAdi prApyate naravareNa tadAzu // 90 // vArivAtadahanAvanivAcaH piMgalA vadati cetmgtyaa|| vittakIrtivijayA~llabhate tadvigraheNa mahatIM ca samRdim // 91 // tejodharAvArisamIrazabdA bhavaMti piMgasya yadikrameNa // dhruvaM tadAnI suhRdAgamena pradhAnayoSidviSayaH kaliH syAt // 92 // // ttiikaa|| nizcayena yAtrA siddhimeti punarAgamanaM ca bhavati // 88 // vArIti // yadi gacchato narasya vArivahipavanAvanizabdAnkaroti tadA kanyakAdhanasukhAdikalAbhaM dadAti atha vitraM vidadhAti ||89||piNgleti ||vaarivaaybvnivhnirutaani piMgalAvadanajAni yadi syuH tadA vigrahAnaravareNa Azu zIghraM yuvatidhAnyadhanAdi prApyate // 9 // // vArIti / / kramagatyA vArivAtadahanAvanivAcaH pagalA vadati cettadA vittIti vijayA~llabhate vigraheNa mahatI samRddhi labhate itythH||91|| tejaiti // cekramaNa piMgalasya tejodharAvArisamIrazabdA bhavaMti / tadAnA dhruvaM muhRdAgamena pradhAnayo // bhaassaa|| uccAraNa karai to rAjA prasanna hoya. nizcaya yAtrAmeM siddhi hoya aura phira Agamana hoya // 8 // vaariiti|jo pakSI gamanakaravevAle puruSakaM jala,agni, pavana, pRthvI inake zabda vAmabhAgate karai to kanyAdhanasukhAdikanako lAbha devai, yA pIche vighnakara // 89 // piMgaleti // piMgalAke mukhate nikase huye jala, vAyu, pRthvI, agni ye zabda hoMya to vigrahate manuSyakU zIghrahI strI dhAnyadhanAdika prApta hoya // 90 // vArIti // jo kramagati karake jala, vAta, agni, pRthvI inake zabda piMgalAkare to vitta, kIrti, vijaya ine prApta hoya aura vigraha karake mahAnU samRddhi hoya. // 91 // teja iti / / jo kramakarake piMgalake teja, pRthvI, jala, pavana ye zabda hoya to nizcaya suhRdako Agamana pradhAna strIkarake sahita kalaha hoya // 92 // For Private And Personal Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute catuH saMyogaphalaprakaraNam / (349) tejomahImArutavArisaMjJaiH zabdaiH zakuMtena kRtai krameNa // pUrva bhavedvAMchitavastralAbho yoSitsamutthaH kalahastataH syaat||13|| vhnyNbuvaataavnijaaninaadaanydikrmaajjlptipiNglaakhyH|| Adau kaliH syAnmahato virodhAnmahArthalAbhastadanaMtaraMca 94 tejojalo-pavanAbhidhAnarutAni piMgena ydiiritaani|| tadbhamihetoH kalahaM mahAntaM mahArthalAbhaM ca vadaMti saMtaH // 9 // hutAzavAtAMbumahIraveSu piMgekSaNenocariteSu satsu // muhRdvirodho na dhanasya lAbho yazazca dikSu prathayetprabhUtam // 96 // samIrapRthvIjalavahninAdairmahAbalo'bhyetya cirAvirodhI ||rodhN vidhatte sa tu sarvadikSu yAtrAsumegho'rdhapathe tthaasyaat||97|| // TIkA // vidviSayaH kaliH syAt // 92 // tejomahIti / zakuMtena tejomahImArutavArisaMjJaiH krameNa kRtaiH sadbhiH pUrva vAMchitavastulAbho bhavettato yoSitsamutthaH kalahaH syAt // 93 // vahIti // yadi piMgalAkhyaH kramAdvayaMbuvAtAvanijAninAdAn jalpati tadA Adau kaliH syAt tadanaMtaraM ca mahato virodhAnmAhArthalAbhaH syAt // 24 // tejojaleti // yadi tejojalorvIpavanAbhidhAni piMgena IritAni bhavaMti tadA bhUmihatoH mahAMtaM kalahaM mahArthalAbhaM ca saMto vadaMti // 95 // hutAzeti // piMgakSaNenoccariteSu hutAzavAtAMbumahIraveSu satsu suhRdvirodhaH na syAt dhanasya lAbhaH syAt dikSu yazazca prabhUtaM prathayet // 96 // samIreti // samIra // bhASA // // tejomahIti // pigalakarake uccAraNa kiye gaye teja, mahI,mAruta,vArisaMjJaka zabda ina karake pahale to vAMchita vastra vA vastuko lAbha hoya. tA pIche strItai uTho huyo kalaha hoya // 9 // // vahIti // jo piMgala vahni, jala, yAta, pRthvI ye zabda kramate uccAraNa kare to pahale to kalaha hoya. tA pIche mahAn virodhasUM mahArthalAbhahoya / / 94 // tejojaleti // jo piMgalake kahe huye teja, jala, pRthvI, pavana ye zabda hoMya to pRthvI hetu mahAnkalaha hoya phira mahArthalAbha hoya // 95 // hutAzeti // jo piMgalapakSI agni, pavana, jala pRthvI inazabdanakU uccAraNa kare to suhRdajananako virodha na hoya. aura dhana lAbha hoya, aura yaza dizAnameM bahuta hoya // 16 // samIti // gilake samIra, ethvI, jala, vahni inazabdanakarake mahAbalavAn For Private And Personal Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (350) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH| samIraNAMbho'vanipAvakAnAM zabdaiH samAyAti gRhaM pravAsI // tatazca yoSidviSayaH kaliH syAtsyAtAM kumArIdraviNAgamau ca // 98 // piMgekSaNo mArutavahnivAribhUmyAtmakaijalpati ceninaadaiH|| yuddhaM pravarteta taduddhatAnAM vaivAhikaM dravyamavApyate ca // 99 // vAyvanipRthvIsalilodbhavAni karoti cetpigakhago rutAni // taccittabhedaH suhRdA saha syAllAbho hiraNyasya ca vigrahaNa // 10 // vAtAnalAMbha vasudhAdhvanInAM pigo vidhAtA yadi vigrahastat // nArInimittaH suhRdA saha syAtparAjayastatra ca nizcayena // 101 // ||ttiikaa // pRthvIjalavAhinAdaH mahAvalo virodhI acirAdabhyeti tu punaH sarvadikSu ropaM vidhatte tathA yAtrAsu ardhapaye meSaH syAt / / 97 // samIraNeti // samIraNAMbho'vanipAvakAnAM zabdaiH pravAsI gRhaM samAyAti tatazca yoSitA saha kalisyAt vijayazca kumA rIdraviNAgamau ca syAtAm ||98||piNgekssnn iti // cemiMgekSaNaH mArutavadvivAribhUmyAtmakaH zandelpati tadA uddhatAnAM yuddhaM pravarteta vaivAhika dravyamavApyate ca / // 19 // vAyvanIti // velpiMgakhago vAyvagnipRthvIsalilodbhavAni rutAni karoti tadA suhRdA saha cittabhedaH vigraheNa hiraNyasya ca lAbhaH syAt // 100 // vAteti // yadi piMgaH vAtAnalAMbhovasudhAdhvanInAM vidhAtA vaktA bhavati tadA nArInimittaM suhRdA saha vigrahaH syAt tatra vigrahe nizcayena parAjayaH syAt / / 101 // ||bhaassaa|| virodhI zItrahI Ave. aura Apakarake sarva dizAnameM cAroM merasU roka leye. aura yAtrA nameM AvemArgameM negha Ahe // 27 // samIraNeti // piMgalapakSIka pavana, jala, pRthvI, agnei ina zabdanakarake paradezameM hoya so ghara Ave. tA pIche strI karake sahita kalaha hoya. aura vijaya hoya. kumArI dhana inako Agamana hoya // 98 / / piMgakSaNa iti // jo gikSaNa mAruta, bahi. bAra, bhUmi inazabdanakarake bolatI hoya to uddhA gurupano yuddha hoya, aura vivAhako prApta hoya // 99 // vAyvanIti // jo piMgalapakSI vAyu, agni, prathvI, jala inate hudai jAna kare to suhRdjananakarake sahita vibhiTa hoya. aura graha karake murgiko bhopa / / 100 / vAtati jo piMgala bAta, ni. . vI, For Private And Personal Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute catuHsaMyogaphalaprakaraNam / (351) bhUmyApyahautAzananAbhasAkhyaiH syAtAM rutairlAbhasuhRdvirodhau / lAbhaH pravAse kalahaH sahAyaiH sahAzirogo yadi vA samastaiH // 102 // bhUvArijAkAzahutAzazabdAnyathAkramaM cedvidadhAti piMgaH // dhanAni sidhyaMti tadIpsitAni nArInimittaM kalahaM tathAhuH // 103 // kSoNIhutAzAMbaravArinAdA mitrAdanAptiM ratikAryakhedam // yAtrAsu siddhi vijayaM raNeSu . puMsAM prayacchaMti ca raajylaabhm||104||dhraanbho'bhogirvaishcturbhiH piMgekSaNenAbhihitaiH krameNa // yAtrAsu siddhivijayo raNeSu zreyo bhavedanyasamIhiteSu // 10 // // TIkA // bhUmIti // bhUmyApyahautAzananAbhasAkhyaiH rutailabhimuhRdvirodhau syAtAm pravAse lAbhaH sahAyaiH saha kalahaH yadi vA samastaiH saha akSirogaH // 102 // bhavArIti // cepigaHbhUvArijAkAzahutAzazabdAn bhUzca vAri ca tAbhyAM jAtau tau ca to AkAzahutAzazabdau ca tAnvidadhAti tadA dhanAni tadIpsitAni sidhyati nArInimittaM kalahaM tadAhuH // 103 // kSoNIti // kSoNIhutAzAMbaravArinAdAH mitrAddhanApti ratikAryakhedaM yAtrAsu ca siddhiM raNeSu vijayaM puMsAM prayacchaMti tathA rAjyalAbham // 104 // dhareti // dharAnabhobhogiravaiH caturbhiH krameNa piMgena abhihitaiH pratipAditaiH yAtrAmu siddhirbhavati raNeSu vijayazcAnyasamIhiteSu shreyH|| bhASA // inake zabdanako kartA hoya to strIke nimitta suhRjanana sahita vigraha hoya. aura tA vigrahameM nizcayakara parAjaya hoya // 101 // bhUmIti / / piMgaTake bhUmi. jala, agni, AkAza ina zabdanakarake lAbha aura suhRdano virodha hoya. aura paradezameM lAbha aura sahAyAnakarake kalaha vA samastanakarake kalaha aura netranameM roga ye hoya // 102 // // bhUvArIti // jo vihaMga pakSI pRthvI, jala, AkAza, agni ina zabdanakU kramakarake karai to bAMchita dhanaprApta hoya. aura strIke nimitta kalaha hoya // 1.03 // kSoNIti // jo piMgalake pRthvI, agni, AkAza, jala ye zabda hoya to mitrale dhanakI prApti aura ratikA meM gveda hoya, aura yAtrAnameM siddhi, saMgrAmameM vijaya aura rAjyako lAbha ye puruSanaka hoya // 104 // dhareti // gila ke kaTakarake kahe huye pRthvI, AkAza, jala, agni ye cAra zabda tinakarake yAtrAnameM siddhi, ra vinatra aura kAryanameM zreya hAya // 105 // For Private And Personal Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 352) vasaMtarAnazAkune trayodazo vargaH / dharAMbuvAtAMbarajA ninAdAH kurvanti labdhasya dhanasya nAzam // bhUmyaMbujau dvau nabhamArutau dvau lAbhAtparaM duHkhamupAnayaMti ||306||dhraasmiiraaNbunbhorvaistu strIbhyaH zubhaM syAtkalahAcca siddhiH // bhUmArutavyomajalotthazabdaibhiH kalaMgeMhamupaiti rogI / / 107 // mahomarudhyomahutAzazabdairAyAtyarAtiH samarastathA syAt // bhUvyomatejomarutAM khaiH syAtsavigrahaM bandhanamAgraheNa // 108 // kSoNIsamorAMbuhutAzanAdyayuddhena senApatimRtyumAhuH // aMbho'gnivAtAMbarajairbhavetAM parasya kAryeNa virodhamRtyU // 109 // // TIkA // // 105 // dharobbiti // dharAMbuvAtAvarajA ninAdAH labdhasya dhanasya nAzaM kurva. nti bhaumAbhasau dvau ca ravI tathA nabhomArutau dvau lAbhAtparaM duHkhamupAnayaMti // 106 // dharAsamoreti // dharAsamIrAMbunabhoravaiH strIbhyaH zubhaM syAt kala. hAca siddhiH bhUmArutavyomajalotthazabdaiH kalelAbhaH syAttathA rogI gehamupai ti // 107 // mahIti // mahImarudyomahutAzazabdaiH arAtiH zatruH AyAti tathA samaraH syAt bhUvyomatejomarutAM ravairAgraheNa savigraha bandhanaM bhavati // 108 // kSoNIti // kSoNIsamIrAMbuhutAzanAyaiH zabdaiH yuddhena senApatimRtyumAhuH aMbhomivAtAvarajaiH parasya kAryeNa virodhamRtyU bhavetAm // 109 / / ||bhaassaa|| // dharAmbiti // jo piMgala pRthvI, jala. pavana, AkAza ye zabda kare to prApta huye dhanako nAza kare. aura pRthvI jala ye donoM aura AkAza mAruta ye donoM hoya to prathama to lAbha karAve. tA pIche duHkha karAve // 106 // dharAsamIreti // piGgalake pRthvI, pavana, jala, AkAza inazabdanakarake trinate zubha hoya. aura kalahateM siddhi hoya. aura pRthvImAruta, AkAza, jala inate huye je zabda inakarake kalahameM lAbha hoya aura rogI gharakU Avai // 107 // mahIti // pRthvI, pavana, AkAza, agni inazabdana karake vairI Ave aura saMgrAma hoya. aura pRthvI, AkAza, teja, pavana inake zabdanakaraka vigrahasahita Agraha karake baMdhana hoya // 108 // kSoNIti // pRthvI, pavana, jala, agni ina zabdanakarake yuddha meM senApatikI mRtyu hoya, aura jala, agni, vAta, AkAza ye zabda piMgalake hoya 1 idamasAdhveva / For Private And Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute catuHsaMyogaphalaprakaraNam / ( 353 ) ApyAnilAgneyaviyatsvaraiH syAdyuddhe jayaH pazcimayuddhakartuH // aMbhonalAkAzasamIrazabdai raNo garIyAnbhavati svabhRtyaiH // ||110||aNbhomrudvhniviydrutaishc drutaM raNe syAnmaraNaM prayANAt // payaHsamIrAMbaravahninAdaiH prabhordviSadbhiH saha mRtyumAhuH // 111 // payo vihAyo'gnisamIrajAtairaM bhoviyadvAhutAzajairvA || mahAhaveneha mahIpateH syurvairikSayakSemajayArthalAbhAH // 112 // bhUtoyatejomarudaMbarAkhyairbrate khaiH zAMtakRtasthitiryaH // madAyazorAzibhRtAMtarAladikcakravAlaM sa dadAti rAjyam // 113 // // TIkA // Apyeti // ApyAnilAgneyaviyatsvareryuddhaM syAt tathA pazcimayuddhakarturjayaH syAt aMbhonalA kAza samIrazabdaiH garIyAnmahAraNaH svabhRtyairbhavati // 110 // aMbhaiti // aMbhomarudvahniviyadbhutaistu prayANAhutaM raNe maraNaM syAt / payaHsamIrAMvaravahninAdairdviSadbhiH saha prabhormRtyumAhuH // 111 // paya iti // payovihAyomisamIrajAtaiH aMbhoviyadvAtadutAzajairvA iha mahIpatermahAhavena vairikSayakSemajayArthalAbhAH syuH // 112 // bhUtoyeti // bhatoyatejomarudaMvarAkhyai ravaiH zAMtakRtasthitiryo brUte sa mahAyazorAzibhRtAM - // bhASA // to parAyeke kAryakarake virodha aura mRtyu hoya // 109 // Apyeti // jo piMgalake jala, pavana, agni, AkAza ina mvaranakarake yuddha hoya aura pichADIpai jo yuddha kauM tAko jaya, aura jala, agni, AkAza, pavana inazabdakara apane bhUtyanake sAtha ghora saMgrAma hoya // 110 // aMbha iti // piMgalake jala, pavana, agni, AkAza iMnazabdanakara ke saMgrAmameM jAtehI zIghra maraNa hoya aura jala, pavana, AkAza, agni ye zabda bolai to vairInakara ke sahita svAmI kI mRtyu hoya // 111 // paya iti // jala, akAza, agni, pavana inate huye zabda hoMya vA jala, AkAza, pavana, agni inate huyo hoMya to rAjAkUM mahAna saMgrAmakarake vairIko kSaya hoya aura kSema, jaya, artha lAbha hoMya // 112 // bhUtoyeti // zAMta dizAmeM sthita piMgala pRthvI, jala, teja, pavana, AkAza ye zabda bole to mahAn yaza 23 For Private And Personal Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (354 ) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH| kRtvA vihaMgaH zubhadAninAdAMstato'zubhau cedvidadhAti nAdau / / siddhiM tadA gacchati kAryamAdau bhavedrutaM tasyatataH prnnaashH|| // 114 // zabdAvazastau prathamaM karoti tataH prazastAnvidadhAti nAdAn // yaH piMgalo'sau vinihatya kArya samIhitAdapyadhikaM vidhatte // 115 // sarvaM svaiH pArthivapUrvakaiH syAtphalaM prazastaM nanu tena hiinaiH|| paMcApi zabdAH kramato yadi syurlAbho'dhiko'rthasya bhavatyabhISTAt // 116 // pArthivavAruNataijasazabdAH syuryadiHtatphalamasti samastam ||paarthivtoyjtaijsnaadaaH siddhimupaiti phalaM tadabhISTam // 117 // // TIkA // tarAladikcakravAlaM rAjyaM ddaati||113||kRtveti||vihNgH zubhadAninAdAnkRtvA tato'zubhau nAdaucedvidadhAti tadAdau kAryasiddhiM gacchati tato drutaM tasya praNAzaH syAt ||114||shbdaaviti||ashstau zabdo prathamaM karoti tataH prazastAnAdAnvidadhAti aso kArya vinihatya adhikamapi smiihitaadvidhtte||115||srvairiti ||paarthivpuurvkaiH sarvaiH ravaiH prazasta phalaM syAt nanutena pArthivena hInaH yadikramataH paMcApi zabdAHsyuttadA'bhISTAdicchAviSayIkRtAdAdadhikasya lAbhaH syaat||11||paarthiveti||yaa piMgalaH yadi pArthivavAruNataijasazabdAH syuH tAnyadi uccarati tadAsamastaM phalaM bhavati yadi pArthivastoyajastaijasaHnAdaH syAttadAbhISTaM phalaM siddhimupaiti117|| // bhaassaa|| ke samUha jAmeM bharo huyo aiso digmaMDala jAmeM aiso rAjya deve // 113 // kRtveti // jo piMgala zubhake debevAre zabda karake phira azubhazabda karai to prathama kAryakI siddhi karai. tA pIche vA kAryako zIghrahI nAza karai // 114 // zabdAditi // prayama to azasta nAda kare tA pIche prazasta nAda karai to piMgala pahale kAryakaM bigADakarake pIche vAMchitasaMbhI adhika kArya kare // 115 // sarvairiti // pArthivakU Adile sarva zabdanakarake phala prazasta hoya pIche pArthivazabdavinA kramapUrvaka pAMco zabda hAya to abhISTasUbhI adhika adhika aryako lAbha hoya // 116 // pArthivati // jo piMgalakaM pArthiva, vAruNa, tejasa zabda hoya to samasta phala hoya aura pArthiva, jala, tejasa, ye nAda hoMya to bhI abhISTa phala For Private And Personal Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 355 ) piMgalArute catuHsaMyogaphalamakaraNam / bhaumAnnabhojo'nilajo'thavA syAdAzAM pradarzya pratihaMti kAryam // bhavaMti bhaumApyavinAkRtAni zastAni vAyvagninabhorutAni // 118 // kArye striyAH zobhanamanijAtamanagnijAdyau marudaMbarottha // zaMsaMti kAryeSu zubheSu zAMtAndItAnbhayAdau zubhadAnvadaMti // 119 // zAMtasvarau pArthivavAruNAkhyo dIptA-, bhidhau pAvananAbhasau tu // syAttaijasastu dvitayAvalaMbI yenAvitastasya phalaM dadAti // 120 // atiprabhUtA yadamI vimizrAH zabdA yathAsaMbhavamucyamAnAH // tenAtra diGmAtrakameva teSAmuktaM svarajJaiH svayamanyadUhyam // 121 // // TIkA // bhaumAditi // atha bhaumAnnabhojaH anilajo vA syAttadA AzAM pradarzya kArya pratirhati bhaumApyavinAkRtAni bhaumApyazabdarahitAni vAyvagminabhorutAni zastAni bhavati // 118 // kArya iti // striyAH kArye'bhijAtaM zobhanaM bhavati marudaMbaroManamijAdyAviti anabhijaH abhivyatiriktaHsvaraH sa eva Adyo yayostau svanau kAyeM zobhanAvityarthaH / zubheSu kAryeSu zAMtAJchaMsaMti bhayAdau dIptAcchubhadAnvadati 119 zAMtasvarAviti // pArthivavAruNAkhyau zAMtasvarau pAvananAbhasau dIptAbhiyau bhavataH tejasastu dvitayAvalaMbI syAt yenAnvitaH tasya phalaM dadAti // 120 // atiprabhUtA iti // yadyasmAdamI vimizrAH zabdA yathAsaMbhavamucyamAnA atiprabhUtA bhavaMti // bhASA // siddhikaM prApta hoya // 117 // bhaumAditi // bhaumazabdasUM AkAzanako aura pavanako zabda hoya to AzA dikhAya karake kAryakUM nAza kare. piMgalake bhauma ApyavinA pavana, agni, AkAza ye zabda kiye huye hoMya to zasta jAnane // 118 // kAyeM iti // strI kAryameM agni huyo zabda zobhana hai. aura agni zabda AdimeM nahIM hoya pavana AkAza inate huye zabda hoMya to kAryameM zubha hai. aura zubhakAryanameM zAMtazabdanakUM zlAghA kare haiM. aura bhayAdika kAryanameM dIptasvara zubhake debevAre kahe haiM // 119 // zAMtasvarAviti // piMgalA ke pArthiva vAruNa ye donoM zAMtasvara haiM. aura pavanako AkAzako ye donoM dIptasvara haiM. aura tejasa svara to donoMnakUM avalaMbanakareM hai. taijasa jA svara karake yukta hoya tAko phala devehai // 120 // atiprabhUtA iti // ye milavAMzabda haiM jo piMgala yathA For Private And Personal Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 356) vasaMtarAjazAkune trayodazI vrgH| yaHzabdAnAM dvasvadIrghaplutatvaM medinyaMbhovahivAtAbaratvam // bhinnaM khaM budhyate nizcayenajJAnaM tasmiJchAkunaM satyamAste 122 // iti vasaMtarAjazAkune piMgalArute sNyogsvrprkrnnmssttmm||8|| atha saMkIrNaprakaraNaM prakathyate / atha saMkIrNaprakaraNasAraH kriyate prihtvistrsaarH|| yatrAvagate bhavati spaSTaM piMgalamatamidamatizayakaSTam // 123 // abhyacitaH piMgakhago drumAgramAruhya bhaumApyavau vANaH // rAjyAbhiSeke paradezayAne samIhite'nyatra ca siddhidaayii||12|| ||ttiikaa // tena kAraNena teSAM svarANAM diGmAtrakameva uktamunyatsvarajJaiHsvayamuhyam // 121 // ya iti // yaH zabdAnA isvadIrghaplutatvaM medinyaMbhovahivAtAMvaratvaM ca nizcayena bhinnabhinna budhyate tasmijJAnaM zAkunaM satyamAste / / 122 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalArute catuHsaMyogasvaraprakaraNamaSTamam // 8 // atheti // svarakathanAnaMtaraM saMkIrNaprakaraNasAraH kriyate / kIdRk parihatavistarasAra iti parihatastyakto yo vistarastena sAraH pradhAnaH yasminnavagate jJAte sati piMgalamatamatizayakaSTaM spaSTaM bhavati // 123 // abhyarcita iti // abhyarcitaH pUjitaH piMgakhagaH drumAgramAruhya bhaumApyaravau bruvANaH rAjyAbhiSeke paradezayAne'nyatra ||bhaassaa|| yogya kramapUrvaka bole to bahuta phala deva hai. yAtUM yA prakaraNameM una svaranake dizAmAtra krama kahehai. aura vizeSa svarakU jAne una puruSanakarake ApahI vicAra karano yogya hai // 121 // ya iti // jo piMgalake zabdanako hasva dIrgha pluta bheda jAnato hoya. aura pRthvI, jala, agni, pavana, AkAza inake bheda nyAre nyAre jAnato hoya vA puruSameM zakunako jJAna satya rahai hai // 122 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM piMgalArutecatuHsaMyogaphalaprakaraNamaSTamasamAptam // 8 // ___ atheti // svaranake kaheke anaMtara aba saMkarNiprakaraNako sAra karUM hUM. saMkSepakarake sAra jAmeM aise yA prakaraNakU jAna jAya to adhika kaSTa jAmeM aiso ye piMgalamatasoM spaSTa hojAya // 123 // abhyarcita iti // pUjana jAko duyo vo piMgala vRkSake agrabhAgapai caDhakarake bhauma, Apya ye zabda bole to rAjyAbhiSekameM, paradezagamanameM aura koI vAMchita kAryameM For Private And Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute saMkIrNaprakaraNam / (357) madhyapradeze yadi pAdapasya skandhapradeze yadi vA vihaMgaH // bhaumApyazabdau kurute yadA tu madhyaM nikRSTaM ca phalaM ddaati| // 125 // bhakSyapUrNavadanaH zubhazabdo ramyadezanirato vihago yaH // saMpadaM pravitaratyativahIM tAnihaMti punarujhijhatabhakSyaH // 126 // tvaktvAcitaM pAdapamanyavRkSe dRzyeta yaH zobhanazabdakArI // abhISTadezAdaparatra deze so'ciMtitAM yacchati kAryasiddhim // 127 // bhUrikoTarayute parizuSke pAdape jarati moTitazAkhe // aMbareNa kurute yadi zabdaM mRtyudastadacireNa patatrI // 128 // // TIkA // samIhiteca siddhidAyI syAt // 124 // yadi pAdapasya madhyapradeze yadi skandhapradeze sthito vihaMgo bhaumApyazabdo kurute tadAkrameNa madhyaM ca nikRSTaM phalaM dadAti // 125 // bhakSyeti // yadi bhakSyapUrNavadanaH zubhazabdaH ramyadeze vizeSeNa rato vihagaH syAttadA atibaDhI saMpadaM vitrti| ujhjhitabhakSyaH sanpunastAM saMpadaM vinihanti // 126 // tyaktveti // acitaM pAdapaM tyaktvA'nyavRkSe dRzyeta kIdRk zobhanazabdakArI so'bhISTadezAdaparatra deze ciMtitAM kAryasiddhiM ycchti||127||bhuuriiti|| bhUrikoTarayute parizuSke jarati parimoTitazAkhe bhamazAkhe pAdapeMcareNa svareNa yadi ||bhaassaa|| siddhi karai // 124 // madhyeti // jo piMgala vRkSake madhyadezameM sthita hoyakara vA vRkSakI DAlanameM sthita hoyakara pRthvI, jala ye zabda kare to madhyaphala athavA nikRSTaphala devai // 125 // bhakSyeti // bhakSya jAke mukhameM hoya zubhazabda bolato hoya, sundarasthAnameM jAkI prIti hoya aiso piMgala atyaMta bahuta saMpadA devai phira bhakSyA tyAga karadevai to vA saMpadAkU nAza karade // 126 // tyaktvati // arcana karehuye vRkSakU choDakarake aura vRkSapai jAya baiThe vahAM zobhana zabda karato dIkhai to vAMchita dezasUM aura dezameM vAMchitasebhI adhika aura anyahI kAryasiddhi deve // 127 // bhUrIti // bahutasI koTarA jAmeM hoya, sUkho hoya, jIrNa hoya, zAkhA jAkI TUTarahI hoya aise vRkSapai AkAza svarakarake zabda karai to piMgala zIghrahI mRtyu devai // 128 // For Private And Personal Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (358) vasaMtarAjazAkune trayodazI vrgH| ... koTaramadhyagato yadi pakSI kUjati pArthivavAruNanAdaiH // tatprathamArjitamatti naro'rtha nAnyamupArjayituM sa smrthH|| // 129 // piMgo jitvA yadi dakSiNena sthitvA ca zAMte zubhadaM ninAdam // kuryAttadadi mahatIM dadAti tAM hatyazAMtasvaraceSTito'sau // 130 // vAmaM gataHzAMtakRtasthitizcepigekSaNaH zobhanazabdaceSTaH // cireNa lAbhaM kurute narANAM taM duSTaceSTArahito nihanti // 13 // bhUmijavahrijavArijanAdairjalpati zobhanadezaniviSTA // piMgalikA yadi zobhanaceSTA yacchati taddhanadhAnyapuraMdhrIH // 132 // // TIkA // zabdaM kurute sa patatrI acireNa mRtyudaH syAt // 128 // koTareti // yadi koTaramadhyagataH pakSI pArthivavAruNanAdaiH kUjati tatprathamArjitaM vittaM naro'tti nAnyaM sa upArjayituM samartho bhvti||129||piNg iti|| yadi dakSiNena piMgo bajitvA zAMtapradeze sthitvA zubhadaM ninAdaM kuryAttadA mahatIM RddhiM ddaati|ashaaNtsvrcessttitH asau hti||130||vaamaamiti // cepigekSaNaH zobhanazabdaH zAMtakRtasthitiHvAmaM ga. to narANAM cireNa lAbhaM kurute taM duSTaceSTArahito nihanti acirAdeva lAbhaM krotiityrthH|| 131 // bhUmijeti // yadi piMgalikA zobhanadezaniviSTA bhUmijavahijavArijanAdailpati kIdRzIzobhanaceSTA taddhanadhAnyapuraMdhIH patiputrAdimatIH strIH // bhASA // koTareti // vRkSakI koTarAmeM sthita hoyakarake jo piMgala pArthiva vAruNa nAda karai to prathama saMca yakiyo dhana to khAyajAya vo phira aura saMcaya karabekU samartha nahIM hoya // 129 // piMga iti|| jo piMgala dakSiNabhAgameM jAyakara zAMtadezameM sthita hoyakara zubhanAda kare to mahAn Rddhi devai. phira jo azAMtasvaraceSTA karai to vA RddhikaM nAza kare / / 130 // vAmamiti // jo piMgala vAmabhAgameM hoya aura zatidezameM sthita hoya aura zobhana zabdaceSTA karato hoya to manuSyanakU zIghrahI lAbha kare. aura jo duSTa ceSTA karato hoya vA zabda duSTa karato hoya to tA lAbhakU nAza karai // 131 // bhUmijeti / / jo piMgalikA sundarasthAnameM baiThI hoya zobhanajAkI ceSTA hoya aura pRthvI agni jala inate huye je nAda tinakarake bolatI hoya to vA puruSakU dhanadhAnyapuraMdhrI nAma patiputrAdika jAke vidyamAna aisI strI devai // 132 // For Private And Personal Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute saMkIrNaprakaraNam / adhiSThitaH kIkasakASThazUlAnyaMgArabhasmopalavAmalUrAn // zAMtasvaro vAMchitakAryanAzaM dIptAravo vaktiM mRti shkuNtH|| // 133 // svasthAnanaimittikapAdapAnAM madhyAca yayekamapi trayANAm // pradakSiNena praviveSTayettatpigo dizatyAza zubhAni puNsH|| 134 // vAme dRSTaH piMgalaH syAtsvapakSaH pRSTe kArye syAtphalaM praSTurevAdRSTaH pakSI dakSiNenAnyapakSaH pRSTaM sotha vakti cAnyArthameva // 135 // madhye ghano mahatI ca zA khA zubhAya tasyAM zubhazabdakArI // prAMte calAdhovadanAtilaghvI syAjAtu tasyAM zubhado na piMgaH // 136 // // TIkA // yacchati // 132 / / adhiSThita iti // kIkasakASThazUlAnyaMgArabhasmopalavAmalUrAna tatra vAmalUro valmIkaM vyamaura iti prasiddham adhiSThitaH zakutaH zAMtasvaraH vAMchita kAryanAzaM karoti dIptAravaH punarpati vkti||133|| svsthaaneti||svsthaannaimittikpaadpaanaamiti svazabdena zAkunikA sthAnaM pakSinivAsaDhuma naimittika adhivAsi tadrumaH eteSAM trayANAM madhyAdekamapi pradakSiNena praviveSTayet piMgaH puMsAmAzu zubhAni dizati // 134 // vAma iti // vAme dRSTaH piMgalaH svapakSaH syAt pRSTa kArya praSTareva phalaM syAt / dakSiNena dRSTaH pakSI anyapakSaH syAt sa pRSTamarthamanyAthameva vakti // 135 ||.mdhye iti / ghanA niviDA UrdhA uccastarA yA mahatI zA ||bhaassaa // adhiSThita iti // jo piMgala hADa, kASThakI zUlI, aMgAra, bhasma, pASANa, valmIki, vyamaura inameM sthita hoya. aura zAMtasvara jAko hoya to vAMchitakAryako nAza karai. jo dIptasvara hoya to mRtyu kareM // 13 // svasthAnati // zakunIko sthAna aura pakSInako nivAsa jAmeM vo vRkSa aura aura pUjanako vRkSa ina tInoMnameMse ekabhI pradakSiNa hoyakarake veSTana karale to piMgala puruSakU zIghrahI zubhakarai // 134 // vAma iti // jo piMgala vAmabhAgameM dIkhai to apano pakSa kahai, aura pUchatrevAreko kArya hoya to pUchabevAra phala hoya, aura dakSiNabhAgameM dIkhai to anyako pakSa jAnano. aura pUcho huyo kArya hoya tobhI anyako kahehai // 135 // madhye iti // madhyameM piMgalako ghUsUbhA hoya aura mahAn UMcI zAkhA hoya tAmeM zubhazabda karato hoya to piMgala zubhadeve aura vRkSake aMtameM aMcala nAcek jhukI hoya ati cho. For Private And Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (360 ) vasaMtarAjazAkune trayodazo vrgH| anokahaskaMdhasamutthazAkhAzritaH khago bhUmiraveNa jlpn|| tAhaksamArohati vAtha vRkSaM zubhAya rAjyAdisamIhiteSu // // 137 // tejoravAduttaramAnilazcettatsarvakAryeSu karoti siddhim // U ca tAbhyAM yadi vAruNaH syAttatsarvanAzaM pradizatyavazyam // 138 // yadyApyabhaumau ninadau pataMgaH karoti tallAbhavinAzahetuH // syAtAM khau mArutapArthivAkhyau bhayAya zAMte maraNAya dIpte // 139 // nAzaM marujyAMburakhA dhanasya kurvanti mRtyu pratilomabhAvAt // agnyaMbuzabdau nijalokabhedaM vighnaM vidhatto'bhihite ca kArya // 140 // // TIkA // khA tasyAM zubhazabdakArI zubhAya piMgaHsyAt / pratei calAdhovadanAtilaghvI zAkhA syAttasyAM piMgaH zubhadona syAt // 136 // anokaheti // anokahaskaMdhasamutthazAkhAM samAzritaHbhUmiraveNa jalpanyadi saH tAdRgvRkSaM samArohatiHtadArAjyAdisamIhiteSa zubhAya syaat||13||tej iti||tejorvaaduttrNmaanilshcedbhvti tadA sarvakAryeSu sidikaroti / tAbhyAmUrddha yadi vAruNaH syAttadAvazyaM sarvanAzaM pradizati // 138 // yadIti // yadi pataMgaH Apyabhaumau ninAdau karoti tallAbhavinAzahetuH syAt yadA pArthivamA rutAkhyau ravI zAMte bhayAya syAtAm / dIpte maraNAya bhavata ityarthaH // // 139 // nAzamiti // marujjyAMburavAH vAyupRthvIjalaravAH dhanasya nAzaM. kurvanti / pratilomabhAvAnmRtyu kurvati / agnyaMbuzabdau nijalokabhedamabhimate kA ||bhaassaa|| TI zAkhA hoya vAmeM piMgala baiTho hoya to zubhako debevAro nahIM jAnano // 136 // a. nokaheti // vRkSakI DAlAmeMte uThI huI zAkhApai sthita hoya pRthvI zabda karake bolato hoya athavA vaisehI vRkSapai caDha jAya to piMgala rAjyAdika je vAMchita kArya unameM zubhakarai // 137 // tajoravAditi // tejazabda bolai pIche jo anila zabda bole to sarva kAryanameM siddhi karai / jo ina donoM zabda kare pIche vAruNa zabda bole to avazya sarva kArya nAza karai // 138 // yadIti // jo piMgala jala aura pRthvI ye donoM. zabda karai to lAbhako nAzakarai, jo pR. thvI pavana ye donoM zAtazabda hoya to bhayake artha jAnano aura dIptazabda hoMya to maraNake artha jAnano // 139 // nAzamiti // jo pavana, pRthvI, jala tInoM zabda bole to piMgala For Private And Personal Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalAste sNkiirnnprkrnnm| khedaM bhayaM cAMbuhutAzazabdau pRthvIpayaHkhadhvanayo'rthasiddhim // kurvati nighnaMti phalAni zIghraM ta eva jAtena viparyayeNa // 141 // khAnidhvanI vahninabhodhvanI yo kAryasya nAzaM kurutaH kaliM ca // yaH kopi tiSThannapi yatra tatra mRtyuprado vAtaraveNa piMgaH // 142 // jIrNabhanaphalavalliveSTitAH shusskkiitthtbhuurikottraaH|| pAdapA bhayavinAzahetavaH syAca tadvadiha mArutaM rutam // 143 // aMbhonabhojau ninadau jalAzAkhAzrito vyAharati krameNa // piMgakSaNazceniyataM bhayaM tasyATaividhvaMsavidhAyi puMsAm // 144 // // TIkA // yai ca vighnaM vidhattaH // 140 // khedamiti // aMbuhutAzazabdo khedaM bhayaM ca kurutH| pRthvIpayaH khadhvanayo'rthasiddhiM kurvti|t eva viparyayeNa jAtena zIghra phalAni niyaMti ||141||khaamiiti||khaamidhvniinbhovhidhvnii vA kAryasya nAzaM kaliM ca kurutaH yaH kopipiMgaH yatra tatra niSThanvAtaraveNa mRtyuprado bhavati // 142 // jANati // jIrNA jarjarA bhamA phalavallibhiH parito veSTitAH zuSkA kITahatAH kITAkulAHbhUrikoTarAH bhUrINi koTarANi yeSu te tathA evaMvidhAH pAdapA bhayavinAzahetavaH syuH iha tadvanmArutaM rutaM bhavati // 143 // aMbha iti // cepigekSaNaH jalAzAkhAzritaH krameNa aMbhonabhojau ninado vyAharati tadA pusAM dhairyavidhvaMsavidhAyi niyataM bhayaM // bhASA // dhanako nAza karai, jo pratiloma bhAva hoya to mRtyu karai, aura agni jala ye donoM zabda karaito vAMchita kAryameM vighnakarai // 14 // khedamiti // jo piMgalake jala agni ye zabda hoya to kheda bhaya karai aura pRthvI, jala, AkAza ye dhvani arthasiddhi kareM. jo ye zabda viparati hoya to zIghrahI phalako nAza karai // 141 // khAmIti // piMgalake AkAza aura agni ye donoM zabda aura agni AkAza ye donoM zabda kAryako nAza aura kalaha kareM. jo koI piMgala jahAM tahAM sthita hoya vAtazabda karai to mRtyuko debevArI hoya // 142 // jIrNeti // jIrNa vRkSa hoya, bhagna hoya, phala valI ina karake veSTita hoya. sUkho hoya, kIDAna karake Akula hoya, bahutasI koTarA jinameM hoya, aise vRkSa bhayavinAzake karavevArehaiM jo inameM piMgala mAruta zabda kare to bhayavinAza jAnano // 143 // aMbha iti // jo piMgala jala karake gIlIzA For Private And Personal Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (362) vasaMtarAjazAkune trayodazo vrgH| vyomnastarovApi patanadhastAjIvAvadhijalpati piNglaakhyH|| utthAya cedyAti tataH prazAMtaM tatrAyatau mRtyumukhapraviSTam // 145 // sthAnapradIpte vasatevinAzaH kASTApradIpte tu klevrsy|| ninAdadAte tu bhavedanasya dIptatraye sthAnavapurdhanA nAm // 146 // sthAnAni paMkAsthibilAdikAni dizo dineshaanvitbhuktigmyaaH||svrau ca vAtAMbarajAvamUni trINi pradIptAni vadaMti vRddhAH // 147 // sthAnAptirogakSayavittalAbhAH zAMtatraye syAtritayaM krameNa // kRtAzrayo mani parvatasya bahrIM zriyaM yacchati piMgacakSuH // 148 // ||ttiikaa // syAt // 144 // vyomna iti // vyomnastarorvAdhaH patanpiMgalAkhyaH jIvAvadhi jalpati cedyadi utthAya tataH prazAMtaM prayAti tatra Ayatau uttarakAle "uttarakAla AyatiH" / itymrH| mRtyumukhapraviSTaM kraaNtiitishessH||145||sthaanprdpti iti // sthAnapradIpte vasatevinAzaH syAt / kASThApradIpte tu kalevarasya vinAzaH syAt / ninA dadIpte tu dhanasya vinAzo bhavet / dIptatraye sthAnavapurdhanAnAM vinAzaH syaat||146|| sthAnAnIti // paMkAsthivilAdikAni sthAnAni dinezAnvitabhuktigamyA dizaH svarau ca dhAtAMvarajI vRddhAH amUni trINi pradIptAni vadaMti // 147 // sthaanaaptiiti| ||bhaassaa|| khA tApai baiThakara jala AkAzate huye zabda kramakarake bole to puruSana* dhairyako dUrakarave. vAro nizcaya bhaya hoya // 144 // vyomna iti // jo piMgala AkAzasaM athavA vRkSapaisU nIMcekaM paDato huyo Ave to prANakI avadhi jAnano, jo uThakarake phira zAMtadizAkaM jAya to uttarakAlameM mRtyuke mukhameM praveza hai ye jAnano // 145 // sthAnapradIpta iti // jo sthAna pradIpta hoya to sthAnako vo gharako nAza karai, aura jo dizApradIpta hoya to dehako nAza kare, aura zabda pradIpta hoya to dhanako nAza hoya. jo kadAcit tInoM dIpta hoya to sthAna, deha, dhana ina tInoMnakI nAza hoya // 146 // sthAnAnIti // kAMca, hADa, sAdikanake bile gaTele ye jAmeM aise sthAna aura sUryasaMyukta sUryane choDadaniI hoya sUrya jAkU jAyage ye tInoM dizA aura vAta aMbara inate huye donoM zabda ina tInoMnakaM vRddhapuruSa pradIpta saMjJaka kahehaiM // 147 // sthAnAptIti // jo sthAna dizA svara ye tInoM zAnta hoya For Private And Personal Use Only Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute saMkINaprakaraNam / dhUtvA ziroMgAnyatha vA vihaMgaH zubhasvaro rogamupAdadhAti // azastazabdastu dadAtyasAdhyabAdhAvahaMdustaraduHkhadAham 149 // unmUlite bhUruhi duSTazabdainaSTAvazeSo'pi vinshyte'rthH|| pralaMbamAnaH sakalapraNAzamasaMzayaM zaMsati khezayo'yam 150 // prabhUtapuSpe paramapramodo vyaadhikssystvksstpllvaaddhye||atyrthlaabh phalazobhizAkhe vRkSe bhavetkSIriNi bhuumilaabhH||151|| vivarjitAbhyarcitapAdapazcedgatvA paraM vRkSamadRzyamAnaH // dIptadhvaniH syAdvihagastadAnIM saMdehamAhurnahi dehahAnau // 152 // ||ttiikaa|| zAMtatraye sthAnAptirogakSayavittalAmA iti tritayaM krameNa syAt tatra rogasya kSayaH nAzaH parvatasya mUrddhani kRtAzrayaH piMgacakSuHbahrIM zriyaM ycchti||148||dhuutveti||athvaa ziroMgAni dhUtvA zubhasvarovihaMgorogamupAdadhAti azastazabdastu asAdhyavAdhAvahaMdustaraduHkhadAhaM dadAti // 149 // unmUlita iti ||unmuulite bhUruhi duSTazabdainaSTAvazeSo'pyarthoM vinazyati khezayaH pralaMbamAnaH asaMzayaM sakalapraNAzaM zaMsati // / / 150 ||prbhuuteti||prbhuutpusspe paramaH pramodaH syAt akSatapallavADhaye vyAdhikSayaH syAt phalazobhizAkhetyarthalAbhaH syAt kSIriNi vRkSe bhUmilAbhaH syAt // 151 // vivarjiteti // ceyadi vihagaH vivarjitAbhyarcitapAdapaH sanparaM vRkSaM ||bhaassaa // to krama karake sthAnakI prApti, rogako kSaya, vittako lAbha, ye tInoM hoya. jo piMgala parvatake Upara baiTho hoya to bahutasI zrI deve // 148 // dhRtveti // jo vihaMga mastaka aMga ine kaMpAyamAnakarake zubhasvara bole to roga kare, aura azasta zabda bole to asAdhyabAdhA kara. aiso dustara duHkhadAha krai|| 149 // unmalita iti // jaDa jAkI ukhaDagaI tA vRkSapai piMgala duSTa zabda bole to naSTa huye kAryamasU avazeSa rahyo artha tAya nAza kare. jo pakSI laMbo dUra calyo jAya to niHsaMdeha sakala nAza karai // 150 // prabhUteti / / bahuta puSpa jAmeM aise vRkSapaiH piMgala hoya to paramaharSa karai. aura akSata hoya phala puSpasahita vRkSa hoya tApai sthita hoya to vyAdhiko nAza kare. aura phalakara zomAyamAna vRkSapai hoya to atyaMta lAbha karai. aura dUdhavAn vRkSapai sthita hoya to pRthvIko lAbha hoya // 151 // vijiteti // pakSInakarake varjita arcana kiyo huyo vRkSa tApai jAyakara 1 aatmnepdmsaadhu| For Private And Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 364) - vasaMtarAjazAkune trayodazo vrgH| bhUminIramarudanikhazabdAnkoTarAMtaragataH kurute cet // lAbharogavadhavinakalIMstatsaMprayacchati khagaH paripATyA // 15 // susthAnalAbhaM sutarau suceSTo dhAnyArthasaukhyAni punaH subhUmau // avAmapAdocchrayaNAdasaukhyamAkhyAti cAnyocchaMyaNe'tisaukhyam // 154 // tvacaM samutnuTya taroradhastAtpatrANi puSpANi phalAni vApi // pakSI kSipandehabhRtAM svapakSaM . kSipraM ca lakSmI kSipayatyavazyam // 155 // narasya yadyarcitamAtra eva piMgo vihaMgo'bhimukho'bhyupaiti // baMdhaM tadA vAmagatastu mRtyuM rogaM punardakSiNagaH karoti // 156 // // ttiikaa|| gatvA'dRzyamAnaH dIptadhvaniH syAttadAnIM dehahAnau sadehaM na aahuH||152||bhuumiiti|| cetkoTarAMtaragataH bhUminIramarudamikhazabdAnkurute lAbharogavadhavinakalIn tattasmAddhetoH khagaH paripATyA kameNa prayacchati // 153 // susthAneti / / sutarau suceSTaH khagaH susthAnalAbhaM dadAti punaH subhUmau dhAnyArthasaukhyAni dadAti // avAmapAdocchyaNAdasaukhyamAkhyAti anyocchyaNena cAtisaukhyam // 154 // // tvacamiti // taroradhastAvacaM samutpATya patrANi puSpANi phalAnyapi vA pakSI svapakSaM ca kSipansandehabhRtAM lakSmI kSipraM avazyaM kSapayati // 155 // // narasyeti // yadyarcitamAtra eva piMgaH vihaMgobhimukho'bhyupaiti tadA bandhaM // bhASA // adRzya hoya dIptadhvani kara to dehakI hAni karai // 152 // bhUmIti // jo piMgala vRkSakI koTarAnameM sthita hoya pRthvI, jala, marut, agni, AkAza ina zabdanakU kare to lAbha, roga, vadha, vighna, kalaha ina kramakarake deveM // 153 // susthAnati // sundaravRkSameM sundara ceSTA kare to sundarasthAnako lAbha deve, phira sundara bhUmimeM baiThA hoya to dhAnya artha saukhya kramakarake deve. aura jemane pAMvakU UMco karai to asaukhya deve. jo bAMye pAMvakU UMco karai to saukhya devai // 154 // tvacamiti // vRkSakI tvacAkU ukhADakara nIce pheMke 'patra, puSpa, phala, inebhI ukhADa ukhADa nIce pheMke aura apanI paMkhakU ukhADa nIce pheMke to dehadhAnikI zIghra avazya lakSmI nAza kara // 155 // narasyeti // jo For Private And Personal Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 365 ) piMgalArute saMkIrNaprakaraNam / nabhodhvaniH prAgvaDimazca pazcAJcitAmahAtrAsakalankiroti // ApyAtparaM mArutaje tu jAte bhavaMti rogAH zubhajIvanAzAH // // 157 // ApyAtparaM taijasakRtsakRdyaH sa piMgalo vittavinAzakartA // tathAtisauhArdavazIkRtAni bhavaMti mitrANi kuto'pyamitrAH || 158 || Adau khago maithunamuttaraM ca dhvaniM vidhatte yadi pArthivAkhyam // tatpUrvanaSTaM kathayaMti kArya kAff mRto veti vinizvayajJAH // 159 // bhaumAdUrddha vyomazabde rthalAbhaH syAdvAyavyAttaijase bhaMgamRtyU || ApyAdUrddha nAbhase sthAnahAniH saMgaH sArddhaM jAyate durjanaizca // 160 // // TIkA // karoti vAmagatastu mRtyuM dakSiNagaH punaH rogaM karoti // 156 // nabhaH iti // prAGnabhodhvaniH syAtpazvAdvaDimaH pArthivaH syAttadA ciMtAmahAtrAsakalIkaroti ApyAtparaM mArutaje svare jAte rogAH zubhajIvanAzAH syuH // 157 // ApyAditi // yaH sakRdApyAtparaM tejasasvarakRdbhavati sa piMgalazcittavinAzakarttA spAt tathA sauhArdamanoharANi mitrANi kuto'pi kAraNavazAdamitrAH zatravo bhavaMti // 158 // dAviti // yadi Adau khagaH maithunaM karoti taduttaraM pArthivAkhyaM dhvAnaM vidhatte tadA nizcayajJAH pUrvaM naSTaM kAryaM kathayaMti ko'sau nizcayaH yaM jAnatItyapekSAyAmAha kAryoM mRto veti ayameva nizcayaH // 159 // bhaumAditi || bhaumAdUrddha vyomage'rthalAbhaH syAt vAyavyAdanaMtaraM taijase bhaMga // bhASA // arcana kiyo mAtra piMgala pakSI sammukha Ave to vadha baMdhana kare. vAmabhAgameM Aye to mRtyu kare. aura dakSiNabhAga meM Ave to roga kare // 116 // nabha iti // pahale to AkAza zabda kareM. pIche vaDima nAma pRthvI zabda kare to ciMtA mahAtrAsa kalaha kare - aura jala zabda kare pIche mArutate huyo zabda kare to roga aura zubha jIvanako nArA kare // 157 // ApyAditi // eka pota jala zabda kare tA pIche tejasasvara bolai to piMgala vittako vinAza kare aura mitra zatru hoya jAMya // 198 // AdAviti // jo piMgala prathama maithuna kare tA pIche pArthiva zabda kare to pUrvato kAryakUM naSTa kare pIche jAko kArya hoya vo marajAya // 119 // bhaumAditi // bhaumazabdakara pIche AkAza zabda kare For Private And Personal Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 366 ) vasaMtarAjazAkune - trayodazI vargaH / mRtyupradau vArimarunninAdau bhayaMkarau toyahutAzazabdau // vinAzadau vAtaviyadvirAvau nabhomahIjau kuruto'rthanAzam // 161 // bhaMgaM vidhattaH pavanAMbarotthau tau vyatyayAnmRtyukRtau bhavetAm || alaM prasaMgena rakhAH krameNa bhadraMkarAH pArthivapUrvakAzca // 162 // piMgadidRkSuranIkSitapiMgaH pazyati saMgatazabditaceSTam // yadyaparaM vihagaM tadabhISTaM syAtphalamanyadapekSitatulyam // 163 // // TIkA // mRtyU syAtAm ApyAdUrddha nAbhase sthAnahAniH syAt durjanaizca sArdhaM saMgaH syAt // 160 // mRtyuprAviti // cArimarunninAdau mRtyupradau staH toyahutAzazabdau bhayaMkarau staH vAtaviyAdverAvau vinAzadau staH nabhomahIjau arthanAzaM kurutaH // 161 bhaMgamiti || pavanAMvarotthau bhaMgaM vidhattaH tau vyatyayAnmRtyukRtau bhavetAm prasaMgena alaM pUrvatayA pArthivapUrva kAzca svAH bhadraMkarA bhavati // 162 // paMgeti // piMgadidRkSaH puruSaH anIkSitapiMgaH yadyaparaM vihaMgaM saMgatazabditaceSTaM pazyati tadA'nyadapekSitatulyamabhISTaM phalam // 163 // // bhASA // to arthako lAbha hoya. vAyavya zabda kare pIche taijasa zabda bole to bhaMgasahita mRtyu kare. aura jala zabda karai pIche nAbhasa zabda kare to sthAnakI hAni hoya aura durjananakarake sahita saMga hoya // 160 // mRtyumadAviti // jala aura marutU ye donoM zabda mRtyu ke denevAle haiM. aura jala, agni ye donoM bhayake karanevAle haiM. aura vAta AkAza ye donoM vinAzake denevAle haiM. aura AkAza, pRthvI ye donoM arthako nAza kare haiM / / 161 // bhaMgamiti // piMgalake pavana AkAzateM huye zabda bhaMga kareM ye donoM viparIta hoya to mRtyuke karanevAle hoMya . aura pArthivakUM Adileke je zabda haiM te kamakarake kalyANake karane cAre haiM // 162 // paMgeti // piMgalakUM dekhato hoya puruSa aura piMgala na dIyo aura koI pakSI saMgakarata zabdakarata ceSTA karata dIkhe to ApunakU vAMchitakI tulya aura abhISTa phala hoya // 163 // For Private And Personal Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pigalArute zubhaceSTAphalaprakaraNam / (367) iti vasaMtarAjazAkune piMgalArute saMkIrNaprakaraNaM nvmm||9|| udIyamANAnyatha piMgalAyA naimittikAzobhanaceSTitAni // nAnAprakArANi ca tatphalAni dattAvadhAnAH zRNutAdareNa // // 164 // mudaM vihaMgA'gavilokanena sparzana gallasya sukhaM mukhasya // bhadrANi bhakSyagrahaNAtphalAnikrIDAsukhaM khelanato dadAti // 16 // bhavatyabhIkSNaM zubhamAbhimukhye saMgo vihaMgadvayasaMnikarSe // ratau ratAptiH khalu piMgalAyAH parasparaM prema ca pucchakaMpe // 166 // // TIkA // iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalAste saMkIrNaprakaraNaMnavamam // 9 // udIyeti // yUyaM piMgalAyAH naimittikAzobhanaceSTitAni nimitte bhavAni naimittikAni AsamatAcchobhanAni yAni. ceSTitAni nAnAprakArANi tatphalAni ca zR. Nuta AkarNayaMtAm kIdRzA yUyaM dattAvadhAnAiti dattamavadhAnaM yaiste tathA kena AdareNa atyAgraheNetyarthaH // 164 // mudamiti // vihaMgaH aMgavilokitena mudaM dadAti gallasya spazana mukhasya mukhaM dadAti bhakSyagrahaNAdANi phalAni dadAti khelanataH kI. DAsukhaM dadAti // 165 // bhavatIti // Abhimukhya saMmukhe jAte sati abhIkSNaM niraMtaraM sukhaM bhavati vihaMgadvayasaMnikarSe saMgaH syAt piMgalAyA ratau ratAptiH surata // bhASA // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM piMgalArute saMkIrNaprakaraNaM navamam // 9 // udayati // aba tuma piMgalAke nimittameM huye bahuta suMdara ceSTA tine aura nAnAprakArake unaceSTAnake phala tine ekAgracitta hoya AdarapUrvaka suno // 164. // mudamiti // piMgala aMgakU dekhato hoya to harSa kare. aura kapolakU sparza kasto hoya to mukhakU sukha kare. aura bhakSyakU grahaNa kare hoya to kalyANa phala devai. aura krIDA kara. to hoya to krAMDAsukha deve // 165 // bhavatIti // jo piMgala saMmukha hoya to niraMtara sukha kare. jo pakSInake samIpameM baiTho hoya to kAUko saMga karAve. jo piMgala piMgalAtUM rati karato hoya to saMbhogakI prApti karai. jo pUMchakU kaMpAyamAna karato hoya to paraspara For Private And Personal Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (368) vasaMtarAjazAkune-trayodazI vargaH / lIlAvilAsaM kurutaH salIlAvanyonyaDUyanataH priyANi // anyonyakarNAnanacuMbanAca vihaMgamau saMgamabhojyahetU // // 167 // nirIkSya vakSo yadi vAmamaMgaM pazyettadA saMgamakRpriyAbhiH // yadA punaH pazyati pakSameva khagastadA mitrasamAgamAya // 168 // kaMDUyamAnaH khaga uttamAMgaM prANAptayebhIpsitalabdhaye ca // kaMDyamAno'kSi hitekSaNAya sahAyalAbhAya ca sNprdissttH||169 // karNasya kaMDUyanato narANAM gIteSTavArtAzravaNe bhavetAm // kaMThasya kaMThAbharaNAptiruktA skaMdhe karIndrasya tathAdhirohaH // 170 // ||ttiikaa // prAptiH syAt pucchakaMpe parasparaM prema syAt // 166 // lIleti // salIlau lIlAvilAsaM kurutaH anyonyakaMDUyanataH priyANi bhavaMti anyonyakarNAnanacuMbanAcca vihaMgamau saMgamabhojyahetU bhvtH||167|| nirIkSyati / / yadi vakSo nirIkSya vAmamaMga pazyati tadA priyAbhiH saMgamakRdbhavati yadA punaH khagaH pakSameva pazyati tadA mitrasamAgamaM kurute // 168 // kaMDUyamAna iti // uttamAMgaM kaMDUyamAnaH khagaH puSpAtayebhIpsitaphalalandhaye ca bhavati tathAkSi kaMDUyamAnaH hitekSaNAya sahAyAnAM lAbhAya ca saMpradiSTaH // 169 // karNasyeti / / karNasya kaMDUyanataH narANAM gIteSTavArtAzravaNe bhavetAm kaMThasya kaMDUyanAtkaMThAbharaNAptiruktA syAt tathA skaMdhe kaMDUyanA // bhaassaa|| prema karai / / 166 // loleti // jo lIlA karato hoya to lIlAvilAsa karai. jo paraspara khujAvate hoya to priya hoya. jo paraspara karNamukhakU cuMbana karate hoya to donoM pakSI kAUko saMgama karAveM // 167 // nirIkSyati // jo piMgala vakSasthalakU dekhakarake phira vAma aMgakaM dekhai to pyArena karake saMgama karAve. jo phira paMkha* dekhe to mitrako samAgama karAve // 168 // kaMDayamAna iti // jo piMgala uttama aMgakU khujAve to sugaMdhavAn vastu aura vAMchita phala prApta hoya. aura netrakU khujAvato hoya to hita kara aura sahA. yaunako lAbha kare // 169 // karNasyeti // karNakaM khujAvato hoya to manuSyakaM gIta iSTavArtAko zravaNa karAve. aura kaMThakU khujAvato hoya to kaMThake AbharaNako prApti kare. For Private And Personal Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pigalArute zubhaceSTAprakaraNam / (369) mukhe ca kaMDyati bhakSyabhojyamAliMganaM vakSasi bAMdhavasya // lAbhaM priyAyA yuvatarvizeSAdahUnpazUnyacchati piMgalA cet // 171 // kakSApradezedhanaputralabdhyai kukSAvapi syAtsukhasaMgamAya // pArthe priyANAM pariraMbhaNAya sthAnAptisaMpatsukhalabdhaye ca // 172 // bharttavyapoSaM dhanadhAnyalAbhaM kaMDyamAno jaTharaM dadAti // kaTiM punaH strIkaTisUtravastraprAtyai bhavepiMgalikA narANAm / / 173 / / bhavenitaMbe varayopidAptirjAnUrubhAge'riparAjayaH syAt // kaMDUyaneM dhau tadalaMkRtInAM lAbho'nyadezAviNAgamazca // 174 // ||ttiikaa // karIMdrasyAdhirohaH syAt // 170 // mukha iti piMgalA mukhe kaMDUyati cedabhISTaM bhojyaM datte vakSasi AliMganaM bAMdhavasya lAbhaM priyAyAvizeSAAvateH lAbhamityAdIni bahUnpazUnyacchati // 171 // kakSeti // kakSApradeze kaMDUtirdhanaputralabdhyai syAt kukSAvapi kaMDutiH sukhasaMgamAya syAt pArzve priyANAM pariraMbhaNAya syAt tathA sthAnAptisaMpatsukhalabdhaye ca // 172 // bharttavyati // jaTharaM kaMDUyamAnaH bhartavyapoSa dhaladhAnyalAbhaM dadAti kaTiM kaMDUyamAnApiMgalikA narANAMstrIkaTisUtravastrAptaye bhavati // 173 // bhavediti // nitaMbe varayoSidAptirbhavati jAnUrabhAge ariparAjayaH syAt aMgrau kaMDUyane sati tadalaMkRtInAM lAbhaH anyadezAbaviNAgamazca syAt // 174 / / // bhaassaa|| aura kaMdhA gbujAvato hoya to hAthIpai baiThAve // 170 // mukha iti // jo pakSI piMgala apane mukhako gvujAya rahyo hoya to bhakSya bhojya vAMdhavako vakSasthalameM AliMgana, pyArI strIko lAbha, aura bahutase pazu ne devai // 171 // kakSeti // jo kAMkha khujAtI hoya to dhana putra devai aura kuMkha khujAvatI hoya to sukha saMgama deva, donoM pasavADe khujAtI hoya to pyArenako milApa, aura sthAnakI prApti. saMpadA, sukha ine devai // 172 / / bhartavyeti // jo piMgala udarakU khajAve to bharaNa, poSaNa. dhanadhAnyako lAbha ye devai. jo piMgalikA kaTi khujAtI hoya to manuSyanakU strI, kaTisUtra, vastra ye devai // 173 // bhavediti // jo nitaMba jo kaTike pichADIko bhAga tAkU khujAve to suMdarastrIko prApti hoya. aura jAnu uru bhAga inai khujAve to vairIko parAjaya hoya. aura caraNa khujAve 24 For Private And Personal Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (370) vasaMtarAjazAkune-trayodazo vrgH|| mahArthalAbho'riparAjayazca pakSadvaye mUni kRte bhavetAm ||ektr pakSadvitaye'thavApi vistArite piMgalayA dhnaaiiH||175|| mahaddhanaM dehajapakSapucchaprasAraNAcaMcupuTena puMsAm // sugaMdhivastUni vasu prabhUtaM ghoNAyakaMDyanato dadAti // 176||llaattkNddrynto narasya syAtpabaMdho mahatI ca kiirtiH|| evaMvidhAH zobhanakAyaceSTAH syuH piMgalAyAH zubhadAH sadaiva // // 177 // caMccA padA vA yadi vAmamaMgaM kaMDUyate sA zubhadAnaceSTA // syAdakSiNasyApi kalevarasya kaNDayanaM vAmapadA na bhadram / / 178 // // TIkA // mahArtheti // piMgalayA pakSadvaye mUrdhni kRte sati mahArthalAbhazcAriparAjayazca bhavetAm atha vA ekatra pakSadvitaye vistArite dhanAIH syAt // 175 // mahaditi // caMcupuTena dehajapakSapucchaprasAraNAdehajAnAM kezAnAM pucchasya ca prasAraNAtpuMsAM mahaddhanaM ghoNAyakaMDUyanataH ghoNAyAHnAsikAyAHagrasya kaMDrayanataH "ghoNAnAsAca nAsikA" itymrH| sugaMdhivastUni prabhUtaM vasu ca dadAti // 176 // lalATeti // lalATakaMDayanataH narasya paTTabaMdhaH syAt mahatI ca kIrtiH syAt evaMvidhAyAH piMgalAyAH zobhanakAyaceSTAH sadaiva zubhadAH syuH|| 177 // caMcvati // caMccA padA caraNena ca yadi vAmamaMgaM kaMDUyate sA ceSTA zubhadA na syAt dakSiNasyApi kalevarasya kaMDra. // bhASA // alakAra bhUSaNanako lAbha, aura anyadezate dhanako Agama ye hoya // 174 // mahA. thati // jo piMgaTane apane donoM paMkha mastakapai dharaliye hoya to mahAn arthako lAbha. vairIko parAjaya hoya. jo eka paMkha athavA donoM paMkha phailAya diye hoya to dhanakI Rddhi hoya // 175 // mahaddhanamiti // jo coMcakarake keza paMkha pUMcha ine phailAya de to puruSanaka mahAn dhana deva. jo nAsikAke agrabhAgakaM khujAve to sugandhavAn vastu aura bahutasoM dhana deva // 176 // lalATeti // jo piMgalA lalATakU khujAve to paTTabandhana na hoya. aura mahAn kIrti hoya pagalAkI aisI aisI sundara dehakI ceSTA sadA zubhakarave vAlI hai // 177 // caMcceti // coMcakarake vA caraNakarake jo bAMye aMgakaM khujAve to ye ceSTA zubhakI debevArI nahIM hai. ora bAyeM pAMvakarake dakSiNadehakU khujAve to kalyANa For Private And Personal Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalAste zubhaceSTAprakaraNam / (371) diksthAnaceSTAbhiraniSTamiSTaM yatpigalAyAH phalamAmanaMti // tathaiva tAiksudhiyA samastaM khagAMtarebhyo'pyupalakSaNIyam // // 179 // etacceSTAdikamiha sakalaM jJeyaM viniyataM sphlm|| piMgalikAyAH karmasu bahuSu dyUtarasAyanajayagamanAdiSu 180 zubhaceSTAbhyaH punaritarA azubhAzceSTAH svayamevohyAH ||dussttphlaa noktAHpRthagihato na hi pathikAH pathikAmatayA 181 iti vasaMtarAjazAkune piMgalArute zubhaceSTAphalaprakaraNaM dazamam // 10 // // ttiikaa|| yanaM vAmapadA na bhadram // 178 // digiti // divasthAnaceSTAbhiH aniSTamiSTaM vA yapiMgalAyAH phalamAmanaMti khagAMtarebhyo'pi tathaiva tAdRksudhiyA subuddhinA samastaM phalamupalakSaNIyam // 179 // etaditi // piMgalikAyAH karmasu bahuSu dyUtarasAyana jayagamanAdiSvetacceSTAdikamiha sakalaM jJeyaM vijJaiH pNdditaiH||180|| shubheti|| zubhaceSTAbhyaH punaritarAH azubhA ceSTAH pathikAmatayA duSTaphalAH yena svayamevohyAsteneha pRthak noktAH pRthkchNdH||181|| iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalArute zubhaceSTAprakaraNaM dazamam // 10 // // bhaassaa|| nahIM hoya // 178 // digiti // jo piMgalAke diksthAnaceSTAnakarake aniSTa vA iSTa phala kahahai, taisehI suMdara buddhi karake aura pakSInatehUM samastaphala jAnano yogyahai // 179 // eta diti // paDitanakarake piMgalikAkI ye ceSTAdika jUA~, rasAyana, jaya, gamana inakaM Adile bahutase karmanameM phalasahita nizcaya saba jAnano yogya hai / / 180 // zameti // piMgalikAkI zubhaceSTAnate nyArI iSTa phala jinake aisI azubha ceSTA haiM ve inake jAnesUM ApahI jAnavemeM Aya jAya hai tAtUM hamane nyArI nahIM kahI haiM / / 181 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM piMgalArute shubhcessttaaphlprkrnnNdshmm||10|| For Private And Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 372 ) vasaMtarAjazAkune - trayodazo vargaH / vANijya sevAraNatIrthavidyAcauryAdikAryeSu bhavaMti yAtrAH // tAsAM yathA bhAvyazubhAzubhaM ca samyagbudho vetti yathAbhidadhmaH // 182 // sthAnaM tyajatyunnatamAzrayedvA yAtrA bhavettatra tu nAnyathA syAt // prazna tu gatyA gamanArtha ukto maunI sthirastatpratiSedhanAya // 183 // gatvA dizaM yAmazanaM gRhItvA pratyeti piMgaH zrayati drumaM ca // pAMtho'pi tAmeva dizaM trAjatvA bhUtvA kRtArthaH svagrahAnupaiti // 184 // bhakSyaM grahItuM calituM vigastatprApya tatraiva tathopabhujya // AyAti cetatpathiko'pyupAye bhuktA ca vittaM gRhamabhyupaiti // 185 // // TIkA // vANijyeti // vANijyaM vyApAraH sevA nRpAdInAM raNaH saMgrAmaH tIrtha zatrujaya prabhRti vidyA zAstrAbhyAsaH caurya paradravyApahAraH ityAdikAryeSu nRNAM yAtrAH gamanAni bhavati tAsAM yathA bhAgyaM bhaviSyamANaM zubhaM cakArAdazubhaM ca samyagbudho vetti tathA vayamabhidadhmaH // 182 // sthAnamiti // yadA sthAnaM tyajati unnataM vRkSamAzrayeA tadA yAtrA bhavet prazre kRte'nyathA spAttatra gatyA gamanArtha uktaH maunI sthiraH syAttadA tatpratiSedhanAya bhavati // 183 // gatveti // yAM dizaM gatvA'zanaM gRhItvA piMgaH pratyeti drumaM ca yati pAMtho'pi tAmeva dizaM brajitvA kRtArtho bhUtvA svagRhAnu paiti // 184 // bhakSyamiti // bhakSyaM grahItuM vihaMgazcalitaH tatprApya tatraiva upabhujya vedAyAti tatpathikaH tatra dhanamupArjyaM bhuktvA ca vittaM gRhamabhyupaiti // 185 // // bhASA // vANijyeti // vyApAra, rAjAdikanakI sevA, cAkarI, saMgrAma, tIrtha, vidyA paDhave, cauryAdika kArya inameM manuSyanakI yAtrA, arthAt gamana hoya haiM unameM zubha azubha hoya ke yogya jaise jAnavemeM Ave taise hama kahe haiM // 182 // sthAnamiti // jo piMgala sthAnakUM tyAga kare aura UMce vRkSapai jAyabaiThe to yAtrA hoya. phira yAtrA niSkala nahIM jAya prazna kare to anyathA hoya ye zakunagati AgamanameMhI kahyo hai jo maunI aura sthira hoya to yAtrAdikake niSevake artha hai || 183 // gatveti // piMgala jA dizAmeM jAya bhojana lekarake pIcho Atre phira vRkSapai jAya baiThe to yAtrA karanevAlI bAI dizA meM jAyakara kRtArtha hoya karake apane gharakUM Avai // 184 // bhakSyamiti // jo vihaMga bhakSya levekaM jAya For Private And Personal Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute yAtrAprakaraNam / (373) gatvA svavRkSAdaparatra bhakSyaM saMprApya tatraiva kRtasthitizceta // tadadhvanIno dhanamarjayitvA sthiti vidhatte paradeza eva / // 186 // vAme samazca bajatAM prazAMte dIpte samo dakSiNatazca shstH|| strINAM game dakSiNato'nilotthaHzAMtaH samazvApi nRNAM praveze // 187 // AvAsahetorvihite sthiratve vAyavyazabdo gadito'tibhadraH // yAtrAsu jAte marudArave tu prasthAyino bhUri bhavatyabhadram // 188 // bhaume dhvanau vyomani lAbhahAniH kalinabhoje'nilaje tu mRtyuH ||jaate khedakSiNato nabhoje vino'thavA syAtpathikasya rogaH // 189 // // TIkA // gatveti // svavRkSAdaparatra vRkSaM gatvA bhakSyaM saMprApya tatraiva kRtasthitizvettadA adhvanInaH pathikaH dhanamarjayitvA paradeze eva sthitiM vidhatte // 186 // vAme iti||bjtaaN vAme prazAMtaH samaH zabdaH zastaH dakSiNe'samaH zabdaH zastaH strINAM game dakSiNato'nilotthaH zAMtaH nRNAM praveze samazca shstH|| 187 // AvAsahatoriti // AvAsahetoH sthiratve vihite vAyavyazabdotibhadro gaditaH yAtrAsu marudArave jAte prasthAyinaH pathikasya bhUri abhadraM bhavet // 188 // bhaumaiti // bhaume dhvanau vyomani lAbhahAniH syAt / nabhoje kalirbhavati / anilaje tu mRtyurbhavati / dakSiNato nabhoje jAte vinH| pathikasya rogaH syAt // 189 // // bhaassaa|| bhakSya vAkU vahAM prApta hoya aura vo vahAMhI bhakSya khAya karake jo calo Avai to mArgIbhI vahAM jAya dhana saMcaya kara vahAMko vahAMhI dhana khAyakara gharakU Avai / / 185 // gatveti // jo piMgalA apane vRkSate aura vRkSapa jAyakara bhakSya prApta hoya karake vahAM hI sthita hoya jAya to mArgIbhI paradezameM jAya dhanasaMcayakarake paradezameMhI rahai // 186 // vAme iti / / gamanakartA puruSake vAmabhAgameM prazAMta sama zabda yogya hai aura dakSiNa bhAgameM dIpta asamazabda zubha hai aura strInake gamanameM dakSiNameM vAyute uTho huyo zAMtazabda zubha hai. manuSyanakU pravezameM samazabda zubha hai // 187 // AvAsahetoriti // nivAsameM sthirabhAva kahyohai tAmeM vAyavya zabda atikalyANakArI kohai aura yAtrAnameM mAruta zabda hoya to mArgIko bahuta akalyANa karai // 188 // bhauma iti // jo piMgalake pRthvImeM huyo zabda aura For Private And Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 374 ) vasaMtarAjazAkune - trayodazo vargaH / dakSiNena yadi pArthivamApyaM zabdasuccarati taccalitAnAm // vigraho bhavati nigrahakArI kAyakaMpajanitA yadi vA bhIH // // 190 // mArute gaganaje'tha rakhe vA bhASite sati bhavatyatiyuddham || maulikeSu patiteSu bhaveyuH prANinAM maraNabhaMgabhayAni // 191 // taijaso'nilaravo'tha yadA syAttadradaMti maraNArthavinAzau // zobhanoM bhavati dakSiNayAyI vAmago raNabhayAdiSu zastaH / / 192 // yaH sevituM gacchati tasya bhaumamApyaM ca vAme purato'tha vApi // karoti zabdaM yadi tadbhavetAM prabhuprasAda mahatI ca labdhiH // 193 // // TIkA // dakSiNeti / yadi dakSiNena pArthiva mApyazabdamuccarati taccalitAnAM vigraho bhavati kI nigrahakArI duHkhaprada ityarthaH / yadi vA kAyakaMpajanitA bhIrbhavati // 190 // mAruta iti // mArute gaganaje khe bhASite sati atiyuddhaM bhavati maulikeSu patiteSu prANinAM maraNabhaMgabhayAni bhaveyuH // 199 // taijasa iti // yadA taijasaH anilaravaH syAt tadA maraNArthavinAzau maraNaM ca arthavinAzazca bhavataH iti vaMdaMti / dakSiNayAyI zobhano bhavati / vAmagaH raNabhayAdiSu zastaH // 992 // yaH sevitumiti // yaH pumAnsevArthaM gacchati tasya yadi vA'tha vA purataH bhaumaM ApyaM ca zabdaM karoti tadA prabhuprasAdaH mahatI ca labdhirbhavati // 193 // // bhASA // AkAza zabda hoMya to lAbha kI hAni hoya. jo AkAza zabda hoya. to kalaha karAve. mAruta te huyo zabda mRtyu karai, aura dakSiNabhAgameM AkAzate huyo zabda hoya to vighna hoya. athavA adhika roga kare || 189 // dakSiNeti // jo dakSiNameM hoyakara pArthiva Aye donoM zabda uccAraNa kare to gamana karabevArenakUM duHkhako debevAro vigraha hoya. jo dehakUM kaMpAyamAna kare to bhaya hoya // 190 // mAruta iti // jo piMgala mAruta AkAza ina te huye zabda uccAraNa kare to ati ghora yuddha hoya. jo vo mastakake kezapatana kare to prANInakUM maraNabhaMga bhaya ye karai dona zabda hoya to maraNa aura 191 // taijasa iti // jo piMgalake taijasa pavana ye arthako nAza ye kare. aura piMgalako dakSiNabhAga meM gamana zubha hai. aura vAmabhAgameM gamana maraNa bhayAdika kare // 992 // yaH sevitumiti // jo For Private And Personal Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piMgalArute yAtrAprakaraNam / (375) prAgvAmato dakSiNatastatazca karoti zabdaM yadi piMganetraH // Adau tadA syAnniyataM samRddhiH syuzcottaraM saMgaramRtyu bhaMgAH // // 194 // vAme tato dakSiNataH khagasya bhaumo bhavecenninadastadAnIm // phalocchritaM syAtparadezayAnaM yuddhe niyuddhe'pi jayastvavazyam // 195 // vAme'grato vA calato'sya tIrthaM zAMtopaviSTo'vaninIrazabdau || karoti siddhayAgamane vidhAtumavAmato'siddhiranAgamazca // 196 // dIpte'tha vo dakSiNato vidadhyAgiovaM mArutamAMbaraM vA // yadA tadAnIM dizati prayAturmahAbhayArthakSayajIvanAzAn // 197 // // TIkA // prAgiti // yadi piganetraH prAkprathamaM vAmato dakSiNatazca zabdaM karoti tadA AdI niyataM samRddhiH syAduttaraM saMgaramRtyubhaMgAH syuH // 194 // vAma iti // yadi vAme tato dakSiNataH bhaumo ninadazcetsyAttadA paradezayAnaM phalocchritaM syAt / yuddhe niyuddhe'pi avazyaM jayaH syAt // 195 // vAme iti // tIrthaM calato'sya gacchataH vAme'grato vA zAMtopaviSTaH avaninIrazabdau siddhayAgamane siddhizva AgamanaM ca te vidhAtuM karoti / avAmato'siddhiH anAgamazca bhavati // 196 // dIpta iti // yadA te athavA dakSiNataH piMgaH mArutamAMbaraM vA piMgo ravaM vidadhyAttadAnIM prayAturmahA // bhASA // puruSa sevA cAkarI ke liyejAya vAkUM vAmabhAgameM vA agADI piMgala bhauma Apya zabda kare to mAlikako anugraha aura mahAn prApti hoya // 993 // prAgiti // jo piMgala prathama vAmabhAga meM zabda kareM tA pIche dakSiNabhAga meM zabda kare to pahale samRddhi kare pIche saMgrAma mRtyu bhaMga ye kareM // 194 // vAma iti // piMgalako prathama vAmabhAgameM phira dakSiNabhAgameM pRthvIte huyo zabda hoya to uccaphala jAmeM mile aiso paradeza gamana hoya. aura yuddhameM bhujAyuddha meM avazya jaya hoya // 199 // vAma iti // tIrthakuM gamana kare tAke vAmabhAgameM bA agADI zAMta dizAmeM baiTho piMgala pRthvI jala ye do zabda karai toM siddhi aura Agamana kare. aura dakSiNabhAga meM hoya to asiddhi aura anAgamana hoya // 196 // dIpta iti // jo piMgala dIptadizA meM vA dakSiNameM mAruta zabda athavA aMbara zabda karai to gamanakarttA puruSakuM For Private And Personal Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (376) vasaMtarAjazAkune-trayodazI vargaH / vANijyavidyAptikRte prayAturvAmena bhaumAninadAnkaroti // yadi prabhUtAnbhavati prabhUtA phalAbhivRddhimahatI ca siddhiH // 198 // yadA dharAMbhomahasAM ninAdA yAtrAsu vAmAH kramato bhavati // tadA bhaveyurvaNijAM yatheSTaM strIratnabhUdhAnyahiraNyalAbhAH // 199 // yaH piMgalAyAH zakunena bhAvi vibhAvyakartavyaphalaM phljnyH|| yAtrAM vicitrAM vidadhAti dhairyAnmanorathAstasya phalaMti sarve // 20 // iti vasaMtarAjazAkune piMgalArute yAtrAprakaraNamekAdazam // 13 // brUmaH prakaraNAnyasminvRttAnAM gaNanAM tathA // Aye'dhivAsanajJAne vRttadvAviMzatirmatA // 1 // ||ttiikaa // bhayArthakSayajIvanAzAndizati // 197 // vANijyeti // vANijyavidyAptikRte prayAtuH yadi vAmena bhaumAnprabhUtAninadAnkaroti tadA prabhUtA phalAbhivRddhimahatI ca siddhirbhavati // 198 // yadeti // yadA dharAMbhomahasAM ninAdAH vAmAH kramato bhavaMti tadA vaNijA yatheSTaM strIratnabhUdhAnyahiraNyalAbhAH bhaveyuH // 199 // ya iti // yaH piMgalAyAH zakanena bhAvi kartavyaphalaM vibhAvya yAtrAM vicitrAM dhairyAdvidadhAti tasya sarvamanorathAH phalaMti // 200 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM piMgalArute yAtrAprakaraNamekAdazam // 11 // bama iti // asminprakaraNAni tathA vRttAnAM gaNanAM brUmaH AyedhivAsa // bhASA // mahAn bhaya aura arthako kSaya jIvako nAza ye deve / / 197 // vANijyeti // jo piMgala vANijya vidyAprApti inake artha gamana karai vA puruSakU vAmabhAgameM bahutase bhaumazabda karai to bahuta phalakI vRddhi aura mahat siddhi hoya // 198 // yadeti // jo piMgalake pRthvI, jala, teja inake zabda yAtrAnameM kramakarake vAma hoya to vaNiyAnakU yatheSTa strIratna, pRthvI, dhAnya, suvarNa inako lAbha hoya // 199 // yaH iti // jo puruSa piMgalAke zakunakara honahAraM karake yogya phala tAya vicArakarake citravicitra yAtrA dhairya tAsU kare to vA puruSake saMpUrNa manoratha phaile // 20 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM yAtrAprakaraNamekAdazam // 11 // bama iti // yA terave varga meM je prakaraNa aura zloka inakI saMkhyA hama kahaihaiM. pahelo For Private And Personal Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir piNglaarute'nukrmprkrnnm| (377 ) dvitIyaM svaranAmAkhyaM vRttaH SoDazabhiH smRtam // tRtIye daza vRttAni paMcasvarabalAbhidhe // 2 // smRtaM dhenvAdisaMjJAkhye caturthe vRttasaptakam // paMcame paMca vRttAni kevalasvaranAmani // 3 // trayodazaiva SaSThe ca dvisaMyogasvarAbhidhe // trisaMyogasvarAkhyetu sapta vRttAni saptame // 4 // catuHsvarANAM saMyoge dvicatvAriMzadaSTame // saMkIrNe navame caikacatvAriMzatprakIrtitAH // 5 // dazame'STAdazoktAni zubhaceSTAphalAbhidhe // ekAdaze tu yAtrAkhye ekonaviMzatistathA // 6 // evaM prakaraNAnyasminnekAdaza smaastH||shtdvyN tu vRttAnAM zAkune piMgalArute // 7 // ||ttiikaa|| najJAne vRttadvAviMzatiH dvAviMzatiH zlokA ityarthaH / matA // 1 // dvitIyamiti // dvitIyaM svaramAtrAkhyaM SoDazabhiH smRtm|tRtiiye paMcasvarabalAbhidhe daza vRttAni syuH // 2 // smRtamiti // dhenvAdisaMjJAkhye caturthe vRttasaptakaM bhavati / kevalasvaranAmani paMca vRttAni syuH // 3 // trayodazeti // dvisaMyogasvarAbhidhe SaSThe trayodazaiva vRttAni trisaMyogasvarAkhye tu saptame saptavRttAni syuH // 4 // caturiti // caturyogasvareSTame vRttAni dvicatvAriMzatsaMkhyAni syuH|sNkiirnne navame ca ekctvaariNshtprkiirtitaaH||5|| dazama iti // dazame zubhaceSTAphalAbhiSeSTAdaza vRttAni / yAtrAsaMkhye ekAdaze tu ekonaviMzativRttAni syurityarthaH // 6 // evamiti / / evamamunA prakAreNa asminsa // bhaassaa|| adhivAsana nAma prakaraNa tAmeM bAIsa zloka haiM // 1 // dvitIyamiti // dUsaro svara mAtrAnAma prakaraNa tAmeM SoDaza zloka kahehe // 2 // smRtamiti // dhenvAdisaMjJA nAma cautho prakaraNa tAmeM sAta zloka kahehaiM. pAMcamo kevalasvara nAma prakaraNa tAmeM pAMca zloka haiM // 3 // trayodazeti // chaTho dvisaMyogasvara nAma prakaraNa tAmeM trayodaza zloka haiM. sAtavo trisaMyogasvara nAma prakaraNa tAmeM sAta zloka haiN|| 4 ||cturiti // caturyogasvara nAma AThamo prakaraNa tAmeM bayAlIsa zloka kahehaiM. aura naumo saMkIrNa prakaraNa tAmeM ikatAlIsa zloka kahaihaiM // 5 // dazama iti // dazamo zubhaceSTA phala nAma prakaraNa tAmeM aThAre zloka kahehaiM. aura gyAravoM yAtrAprakaraNa tAmeM uganIsa zloka haiM // 6 // evamiti // yA _1 phalitArthakathanamidaM vigrahastu vRttAnAM chandasAM dvAviMzatirityeva karmadhAraye tu vRttazabdasya pUrva zravaNA bhAvaH syaadvishessytvaat| For Private And Personal Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (378) vasaMtarAjazAkune-catudazo vargaH / iti zrIvasaMtarAjazAkune sadA zobhane samastasatyakautuke vicAritA piMgalA iti trayodazo vrgH|| 13 // vicArayAmo'tha catuSpadAnAM grAmAzrayANAM vanacAriNAM ca // khurAnvitAnAM nakhinAMca smygjaatisvraalokncessttitaani||1|| bhUpRSThapAtAla jalAMbarANi catuSpadairyatsamadhiSThitAni // ataH prapaye zaraNaM zaraNyAnparopakArajatino dvipAdIn // 2 // udIrayanmaMtramimaM manojJanaivedyapuSpAkSatadhUpadIpaiH // abhyarcya tiryaggamanAnvimRzya kArya tatastacchakunAni pazyet // 3 // ||ttiikaa // mAsataH ekAdaza prakaraNAni bhavaMti zAkune piMgalAste samayasaMkhyayA vRttAnAM zata iyaM bhavati // 7 // iti zatrunayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMta rAjazAkunaTIkAyAM piMgalArute trayodazo vargaH // 13 // vicArayAma iti // catuSpadAnAM khurAnvitAnAM nakhinAM ca gatisvarAlokanaceSTitAni vayaM vicArayAmaH // 1 // bhUpRSTheti // yadyasmAtkAraNAdbhapRSThapAtA. lajalAMbarANi catuSpadaiHsamadhiSThitAni ataHzaraNyAccharaNayogyAnparopakAravatinaH paropakAra eva vrataM yeSAM tathA dvipAdIndipaprabhRtIJcharaNaM prapadye // 2 // udIrayaniti / imaM pUrvoktaM maMtramudIrayanpaThanmanojJaH manohAribhiH naivedyapuSpAkSatadhUpadIpai // bhaassaa|| teraveM vargameM yA prakAra gyArai prakaraNa kahehaiM. tiname piMgalAruta zakuna hai tAke saba zlokanakI saMkhyA doyasai haiM // 7 // - iti zrI jayazaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM piMgalArutte trayodazo vrgH|| 13 // vicArayAma iti // aba grAmameM rahabevAlenake vanameM rahavevAlenake khuravAn nakhavAlenake ina caupadAnakI gatisvara Alokana ceSTA tinaiM hama kahehaiM // 1 // bhUpRSTheti // catuSpada je hAthIkU Adile cAra pA~vanake jIva jinameM haiM aise pRthvI, pAtAla, jala, AkAza aura zaraNake yogya paropakAra hai vrata jinako aise hAthIkU Adi le je copadA tinake maiM zaraNa hUM ye maMtrarUpa zloka hai // 2 // udIrayaniti // yA maMtra* bolato jAya aura puSpa, akSata, dhUpa, For Private And Personal Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prakaraNam / (379) Urddha karaM yaH kurute'tha vA yo dhatte karaM dakSiNadaMtabhAge // yo vA bhavedvahitapUritAzaH karI bhvetso'dhvgpuuritaashH||4|| // iti hstii|| // TIkA // pUrvavyAkhyAtaistiryaggamanAnpakSiNaH abhyarcya kArya vimRzya smRtigocarIkRtya tacchakunAni catuSpadazakunAni pazyedavalokayet // 3 // Urddhamiti // sa karI hastI adhvagapUritAzaiti adhvagAnAM pUritA AzA yenasa tthaa|y Urddha karaM zuMDAdaM kurute athavA yo dakSiNadaMtabhAge karaM zaMDo dhatte yo vA "dhRhitaM karigarjitam" ityamaraH tena pUritA AzA yena sa tathA / tathA'nyadapi zAstrAMtarAjjJeyam / tadyathA dakSiNe daMte mUlAgne sati rAjJo bhayaM dadAti / madhyAne dezasya / prAMte bhane senAyAH pralayo bhavati / vAme rade balAdne rAjaputrasya maraNaM bhavati / madhye bhane tu purohitasya maraNaM bhavatiAprati bhanne ibhasya maraNam / tathA ApagAtaTavighaTTanenakSIravRkSasyavighaTTanena vA vAmadaMtasya madhyabhaMge zatrunAzaH syAt / viparyayAdaiparItyaM tathA akasmAtskhalitagatiH atIvavAhaH bhUmau nyastahastaH sudIrghaH zvasiti cakitamukulitadRSTiH bahukAlaM svapazIlaH viparItagatiH yatra preryate tatra na yAti evaMvidho gajo bhayakRdbhavati / tathApannAzIbhRzaM shkRtkRdbhykRdbhvti|tthaa yadi panIkUTaM mathnAti atha vA sthANuM vRkSasamUha vA svecchayA manAti tathA dRSTadRSTiH // bhASA // dIpa, naivedya inakarake pazunako pUjana karake apano kArya vicAra karake phira unate zakuna dekhai // 3 // Urdhvamiti / jo hAthI apanI zuMDA UMcI karai vA jemane dAMtapai zuMDAkaM dharai vA garjA karai to vo hAthI mArgInakI, pUrNa AzAko karabevAle hoya. // 4 // hAthIkI ceSTA aura zAstrameM jaiso likho taiso kahaihaiM. jo hAthIko jemane dAMtako mUla bhagna hoya jAya to rAjAkU bhaya devai. jo bIcameM te bhagna hoya jAya to dezako bhaMga hoya. aura AMteM bhagna hoya to senAko pralaya hoya. jo bAyo dAMta balAtkAratUM bhagna hoya to rAjAke beTAkA maraNa hoya. jo bIcameMsU bhagna hoya to purohitako maraNa hoya. jo dAMtako prAMta bhagna hoya to hAthIko maraNa hoya. aura nadIke taTakU khode to athavA dUdhake vRkSakaM gharSaNa karato hoya to athavA bAMye dAMtako madhyabhAga bhagna huyo hoya to zatrunako nAza hoya, jo inate viparIta hoya to viparIta phala jAnano. jo calato hAthI akasmAt bhagnagati hoya jAya vA atyata calai athavA pRthvImeM AMgeke ghoTUnaGa Teka dai vA dIrgha uMce zvAsa leto hoya, vA cakita, aura phaTe huye netra jAke hoMya, vA bahuta dera sove, athavA pIlavAn jitakaM prere utakaM nahIM For Private And Personal Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (380) vasaMtarAjazAkune-caturdazI vrgH| heSAvaM muMcati vAmato yaH ksstshitirdkssinnpaadghaataiH|| kaMDUyate dakSiNamaMgabhAgaM tuMgaM turaMgaH sa padaM dadAti // 5 // // ityshvH|| vAmo'tidIrghaH sthiragardabhasya siddhayairavo vaamvicessttitsy| pRSThAgrayodakSiNatazvazabdaHsyAdakSiNaM cessttitmpysiddhyai||6|| kaNDUyamAnAvitaretarasya skaMdhaM radaiH pazyati gardabhau yH||paathH prayANe yadi vA praveze milatyasau mitrakalatraputraiH // 7 // // TIkA // tathA tvaritagatiH gajeMdraH rAjJo jayaM dadAti // 4 // // iti hstii|| heSAravamiti // sa turaMgaH tuMgaM padaM uccasthAnaM dadAti yo vAmataH: hepAravaM cati dakSiNapAdaghAtairyaH kSatakSitiH yo dakSiNamaMgabhAgaM kaMDUyati // 5 // // ityshvH|| vAma iti // sthiragardabhasya vAmaviceSTitasyAtidIrghaH vAmo vaH siddhai syAt // pRSThAgrayodakSiNatazca zabdaH asiddhayai syAt / tathA dakSiNaM ceSTitaM ca // 6 // kaMDUyeti // itaretarasya skaMdhaM radaiH kaMDUyamAnI gardabhau yaH pAthaH prayANe ||bhaassaa|| calai, viparIta calai aise AcaraNa karavevAlo hAthI bhaya karai. DAliyAM toDatoDa khAtA ho, bahutalIda karanevAlA, ye gajabhayakAraka hotehaiM. isI prakAra yadi hastI kUrvako ukhADe athavA DhUMThakU vA vRkSake samUhaLU apanI icchA karake maMthana kara, vA adRSTa dRSTi hoya jAya, va zIghragamana karai aiso hAthI rAjAkU jaya devai // 4 // // iti hstii| heSAravamiti // jo ghoDA vAmabhAgameM hinahinATa zabda kara aura jemane pA~vake prahArakarake pRthvIkU khodai aura jemane aMgabhAgakU khujAvato hoya vo ghoDA UMco pada vA sthAna devai // 5 // // ityshvH|| vAma iti // vAmabhAgameM sthira hoya vAmaceSTA karato hoya atidIrgha vAmameM kha zabda hoya aiso gardabha siddhi karai. jo pIThapIche agADI dakSiNabhAgameM zabda aura ceSTA ye a. siddhi ke liye jAnano // 6 ||dduuyoti // jo puruSa prayANa samayameM vA pravezasamayameM paraspara For Private And Personal Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prakaraNam / ( 381) strIlAbhadAH syuH suratAdhirUDhA vadhAya baMdhAya ca yudhyamAnAH // dhunvati dehaM zravaNau tathA ye nighnaMti kAryANi sadA kharAste ||8||rauti praveze yadi dakSiNena syAdakSatA ttkrnniiysiddhiH|| tulyo budhairazvataraH khareNa jJeyastathA gaurakharo'pi tulyH||9|| iti khrH|| vAmo'nulomazca svaH khureNa zRMgeNa cAgre khananaM pRthivyaaH|| prazasyate dakSiNatazca ceSTA tathA nizIthe ninado vRsssy||10|| // TIkA // yadi vA praveze pazyati asau paathaamitrkltrputraimiltishaastriiti||surtaadhiruuddhaaH strIlAbhadAH syuH| yuddhayamAnAH vadhAya baMdhAya ca bhavaMti / tathA ye dehe zravaNau dhunvanti kaMpayaMti te kharAH sadA kAryANi nibaMti // 8 ||rautiiti // praveze yadi dAkSiNena kharo virauti tadA karaNIyasiddhiHakSatA syaat||ashvtrHkhcr iti loke prasiddhaH khareNa tulyo budhai yaH / tathA gaurakharo'pi tattulyo jJeyaH // 9 // // iti kharaH // vAma iti||vaamH anulomaH dakSiNaH suzabdaH tathA khureNa zRMgeNa ca agre pRthivyAH khananaM tathA dakSiNatazca ceSTA prazasyate tathA nizIthe madhyarAtrau vRSasya balIva ||bhaassaa // dAMta karake kaMdhAkaM khajAya rahe aise gardabhanavaM dekhai to vo puruSa mitra strI patra inakarake mile // 7 // strIti // jo gardabha saMbhoga karate hoya to strIko lAbha karai, jo yuddha karate hoMya to vadha, baMdhana karai. jo gaIbha dehaMkU vA kAnakU kaMpAyanAna karai to sadA kAryakU nAza kare haiM // 8 // rautIti // jo khara praveza samayameM jemane bhAgameM zabda karai to kAryako siddhi akhaNDa karai, jo azvatara hai khicara jAkU kahehaiM so aura zvetakhara sobhI kharako tulya jAnano // 9 // iti khrH|| vAma iti // vRSabhako vAma anuloma dakSiNake zabda aura khurana karake sIMga karake agADI pRthvIko khodano, aura dakSiNa mAUMkI ceSTA, aura ardharAtrameM bailako zabda, ye For Private And Personal Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (382) vasaMtarAjazAkuna-caturdazo vrgH| vAmAdavAme gamanaM vRSasya ceSTA ca vAmA na matA hitAya / yuddhAya nAzAya ca tulyakAlaM pAkhaMdvayasthau mahiSau bhavetAm // 11 // // iti vRSabhamahiSau // bhaMbhAravau vAmadizISTasiddhyai siddhyai gvaaNsyunishihuNkRtaani|| gAvo nizIthe saravA bhayAya bhayAya vahnau divase rttntyH|| // 12||nNtyH khurApraiH kSitimAmayAya sAsrekSaNAH syurmaraNAya bhartuH // vyAptAH surabhyo yadi makSikAbhirAcakSate maMkSu tadaMbuvRSTim // 13 // ||ttiikaa|| dasya ninadaH zabdaH // 10 // vAmAditi // vRSasya vAmAdavAme dakSiNa gamanaM ceSTA ca vAmA hitAya na matA na kathitAM / tulyakAlaM pArzvadvayasthau mahiSau yuddhAya nAzAya ca bhavetAm // 11 // iti vRssbhmhisso|| bhaMbheti / vAmAdazi gavAM bhaMbhAravau iSTasiddhyai syAtAM / tathA gA nizi hu~kRtAni siddhayai syuH / tathA nizIthe'rddharAtrau gAvaH saravAH sazabdA bhayAya bhavaMti / tathA divase vahrau Amidizi radaMtyaH gAvo bhayAya syuH||12 / / naMtya iti / kharAtraiH kSiti naMtyaH gAvaH AmayAya bhvNti| sAstrekSaNAH punargAvaHbhartumaraNAya syuH / yadi makSikAbhiSTitA vyAptAH surabhyo bhavaMti tadA maMkSu zItramaMbuvRSTimAca ||bhaassaa|| saba zubha haiM // 10 // vAmAditi // bailako dakSiNa mAUMko gamana,aura ceSTA hitakArI hai. aura vAmagamana ceSTA hitakArI nahIM hai. aura domahiSa eka saMga jemane mAUM vAMye mAUMkU Aya jAya to yuddha aura nAzake liye jAnano // 11. // iti vRSabhamahiSau / / // bhaMbheti // gauvanako vAma dizAmeM bhaMbhAzabda iSTa siddhike artha hai. aura rAtrimeM gAko 'huMkAra zabda siddhike artha jAnano. aura arddha rAtrimeM gauzabda kare to bhayake liye jAnano. aura divasameM agnidizAma gau bole to bhayake artha jAnaMno // 12 // dhrutya iti|| jo gau khurake agrabhAgakara pRthvIkU khode to roga kara. jo gau azrupAta DA to For Private And Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prakaraNam / (383) bhaMbhAravonmizritahuMkRtADhayA vatsotsukA hrsspriitcittaaH|| jJeyAH surabhyaH zabhadAH sadaiva gobhiH samAnAH zakune mhissyH||14|| ||iti gomahiSyau // ajAmajaM darzanakIrtanAbhyAM zaMsati zabdaM ca tayoH prayANe // ajA nizIthe yadi rauti tena sarvANi gehI labhate sukhAni // 15 // // ityajAjau // // ttiikaa|| kSate // 13 // bhaMbheti // evaMvidhAH surabhyaH sadaiva zubhadA bhavaMti / kathaMbhUtAH bhaMbhAravonmizritahuMkRtAcyA iti bhaMbhAraveNa unmizritA huMkRtayaH tAbhirAvyA vatsosukA iti svavatsaM draSTumutkaMThitA ityarthaH / harSaparItacittA iti harSeNa parItaM vyAptaM cittaM yAsa tAH tathA mahiSyaH zakune gobhiH samAnA jnyeyaaH||14|| // iti gomahiNyau // ajAmiti // ajAM tathA ajaM darzanakIrtanAbhyAM budhAH zaMsati / tayoH zabdaM ca prayANe zaMtati / yadi nizIthe'jA rauti tena gehI sarvANi sukhAni labhate // 15 // ityjaajau| ||bhaassaa|| svAmIkI mRtyu hoya. jo makSikAnakarake vyApta vA veSTita gau hoya to zIghra jalakI dRSTi Avai // 13 // bhaMbheti // bhaMbhAzabdakara milavAM huMkAra karatI hoya vA apane bachaDA dekhavekU utsAha karatI hoya, athavA harSayukta citta jinake hoya aisI gau sadA zubhakI debevArI jAnanI. aura zakunameM bhesabhI goko samAna jAnanI // 14 // // iti gomhissyo|| ajAmiti // bakariyA bapharA inako nAma vA darzana zubha hai. inadononako zabda prayANa samayameM zubha hai. aura jo bakariyA arddharAtripai zabda kare to vAko svAmI sarvasukha prApta hoya // 15 // / / ityajAjau // For Private And Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 384) vasaMtarAjazAkune-caturdazoM vrgH| meSaiDako dakSiNakAyaceSTau zubheSu kAryeSu zubhau prdissttau|vaamaa ca ceSTAM pratipAdayaMtI kAryeSu tAvapyazubheSu zastau // 16 // // iti maireDakau // uSTrasya vAmo madhurazca zabdaHzasto'prazastaH paruSaH prvaase|| anAtavAmasthitayovirAvaizchucchaMdarImUSikayozca siddhiH|| 17 // ||iti ussttrchucchNdriimuussikaaH|| zasto ruvannAmiSaparNavako riktaannonaadkRdprshstH||naanaaprkaarvirutairupeto nidyo biDAlaH khalu ydymaanH|| 18 // // TIkA // maSaiDakAviti / / meSaH ajaH eDako huDuH etau dakSiNakAyaceSTau zubheSu kAryeSu zubhau pradiSTau vAmAM ca ceSTAM pratipAdayaMtA azubheSu kAryeSu tAvapi zastau bhavataH16 // iti messaiddkau|| uSTrasyati / / uSTrasya khaNasya vAmo madhuraH zabdaH zastaH paruSaH kaThinaH pravAse gamane prazastaH / anArtayoraduHkhitayoH chucchaMdarImUSikayoH vAmasthitayozca virAvaiH siddhiH syAt // 17 // // iti ussttchucchNdriimuussikaaH|| zasta iti // AmiSapUrNavaktro mArjAra zastaH / riktAnano nAdakRdaprazastaH syAt / nAnAprakAvirutairupeto yudhyamAno biDAlo niMdyaH syaat| graMthAMtare tvevaM rA // bhASA // meSaiDakAviti // bakarA aura meMDhA ye donoM jemane aMgameM ceSTA karate hoya to zubhakAryanameM zubha kahehaiM. aura vAmaaMgameM ceSTA karate: hoya to azubha kAryanameM prazasta haiM // 16 // // iti meSaDakau // uSTrasyati // UMTako vAmabhAgameM madhura zabda zubha hai. kaThora zabda gamanameM azubhahai. aura cakacaMdara mUSikA ye duHkhI hoya nahIM vAmabhAgameM sthita haoNya inake zabda karake siddhi hoya / / 17 // // iti uSTrachucchaMdarImUSikAH // zasta iti // jo. biDAla mAMsa mukhameM bhayo hoya aura bole to zubhahai, aura For Private And Personal Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prakaraNam / ( 385) rutekSaNe grAmavalImukhasya jayAya nAmagrahaNaM bhayAya // iSTA gatirdakSiNato na ceSTA vyAsaMgakArI gamanoyatAnAm // 19 // // iti vaanrH|| ||ttiikaa // bAvupAraSTAtpatati tadA SaNmAsamadhye maraNameti / caraNau jiprati tadA rogotpattiH / mastakaM lihati tadA rAjJo bhayaM vakti / yadA tamullaMghya yAti tadA mRtiH / yadA strIziro lihati tadA bhrturmRtiH| yadA strIhRdayaM lihati tadA putramRtiH / yadi strIcaraNau lihati tadA shvshruumRtiH| yadA bhakSaNaM karoti tadA mrnnmutpdyte| yadA tvaritagatyA gRhAdahiryAti tadA roganAzaH zatrunAzazca // 18 // ||iti maarjaarH|| rutekSaNe iti // grAmavalImukhasya vAnarasya rutekSaNe jayAya syAtAm / nAmagrahaNaM bhayAya syAt / tasya gatiH dakSiNata iSTA na ceSTA / yato gamanodhatAnAM sa vyAsagakArI syAt // 19 // // iti vaanrH|| ||bhaassaa|| khAlI mukha hoya zabda kareM to azubha hai. aura bilAva nAnA prakArake zabda bolate hoMya aura yuddha karate hoya vo niMdAke yogya haiM. aura graMthameM aiso likhohai // rAtrimaM Upara Aya par3e bilAva to cha: mahInAmeM vo manuSya marajAya. jo bilAva: pAMva saMghe to rogako utpatti hoya jo mastakakU cATai to rAjAko bhaya hoya. jo manuSyakU ulaMghana karajAya to vo puruSa marajAya. jo strIke mastakakU cATe to vAke bhartAraMkI mRtyu karai, jo strIke hRdayakaM cATai to putrakI mRtyu hoya, jo strIke caraNakU cATai to sAsU marai jo bhakSaNa karai to maraNa kare. jo zIghra gati karake bilAva gharasUM bAhara calyo jAya to rogako nAza aura zatruko nAza karai / / 18 // // iti maarjaarH|| rutekSaNe iti // gamanameM udyukta hoya rahe una puruSanakU vAnarako zabda dekhanA jayake artha aura nAma leno bhayake artha, vAnarakI dakSiNagati yogya hai, aura maithunaceSTA yogya, nahIM // 19 // // iti vaanrH|| For Private And Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (386) vasaMtarAjazAkune-caturdazI vrgH| anekarUpeNa catuSpadAnAM grAmasthitAnAM zakunaM nirUpya // bamo'dhunAraNyasamAzritAnAM yathoditaM zukrabRhaspatibhyAm // // 20 // puNyena gatyAgamayorayugmAH pradakSiNaM gauramRgAH prayAMti // samA na zastA na ca vAmayAtAH kRSNairvimizrA na bhavaMti dussttaaH||21|| pradakSiNenApi mRgaH pumAMsamAveSTayanvakti vinAzameva // ayugmasaMkhyA Api kRSNasArA avAmayAtA Apa na prazastAH / / 22 // kaMDUtikaMpauziraso niSedhaM mUtraM purISaM ca bhayaM tanoti // madhye patho'gre kSataye mRgANAM vilokanaM lAbhakaraM tu pRSThe // 23 // ||ttiikaa // aneketi // grAmasthitAnAM catuSpadAnAM anekarUpeNa zakunaM nirUpya adhunAsraNyasamAzritAnAM zukrabRhaspatibhyAM yathoditaM tathA brUmaH // 20 // puNyeneti // gatyAgamanayoH gamane Agamane ca gauramRgAH ayugmAH puNyena pradakSiNaM prayAMti tatra samA na shstaaH| tathAvAmagatAHtemRgAH kRSNairvimizrA na duSTAH // 21 // pradakSiNeneti // pradakSiNenApi mRgaH pumAsaM AveSTayan vinAzaM vakti / ayugmasaMkhyA api kRSNasArAH avAmayAtA api na prazastAH syuH taduktamanyatra ekastu kRSNasAraH pathidRSTaH kRssnnsrpsmcessttH| neSTA gatiH asya nRNAmAveSTanamasya mrnnaayti||22||kNddtikNpaaviti // zirasaH kaMtikaMpau niSedhaM vakti / mUtrapurISaM ca cauravyAghraprabhavaM bhayaM tanoti vistArayati / tathA patho madhye'ye ca mRgANAM vilokanaM ksstyebhvti||tthaa // bhaassaa|| aneketi // grAmake rahabevAre copadAnake anekarUpa karake zakuna kahe. aba banake rahabebAre copadAnake zukrAcArya bRhaspati inane jaise zakuna kahehaiM taisehI hama kahehai // 20 // puNyanoti // gamana Agama inameM yugma na hoya aise gauramRga baDe puNyakarake dakSiNabhAgameM Ave hai unakI samAna koI nahIM. aura vAmabhAgameM zubha nahIM jo zyAma mRgakarake mile huya hoya to dUSita nahIM zubha jAnane // 21 // pradakSiNeneti // je mRga pradakSiNa hoyakaraka puruSakU AveSTana karaleM to vinAza kaheheM aiso jAnano. jo ayugma saMkhyA nAma UnAvI hoya zyAmamRga hoya aura.jemane bhI hoya tobhI azubhakata hoya prazasta nahIM jAnanA // 22 // kaMDUtikaMpAviti // jo mRga mastakakU khunAvato hoya vA kaMpAyamAna For Private And Personal Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prakaraNam. (387) puro vrajanvaktimRgo'tidUraM videzayAnaM kuzalaM ca yaatuH|| pradakSiNIkRtya vivRtya pazyanmRgIdvitIyo'pi mRgo'rthsiddhyai|| 24 // AkArazabdAdaparaM virAvaM kSutaM ca kurvatra hitaH kuraMgaH // yuddhAya yuddhodyatacittavRttiH saukhyAya sNjaatrtprvRttiH|| 25 // chikkArakANAM rurukarkaTAnAM yAnaM rutaM dakSiNataH prazastam // vAmaM pRSacittalarohitAnAM tathA pareSAM khuriNAM bahUnAm // 26 // // iti mRgaaH|| // TIkA // pRSThe lAbhakara syaat||23|| pura iti|mRgH puro vrajanyAturatidUraM videzayAnaM kuzalaM ca vakti / tathA pradakSiNIkRtya vivRtyeti netre prasArya pazyan mRgIdvitIyaH mRgopi arthasiddhayai syAt / / 24 // AkAreti // AkArazabdAdaparaM virAvaM kSutaM ca kurvankuraMgo na hitaH yuddhodyatacittavRttiH yuddhAya syAt / saMjAtaratapravRttiH saukhyAya syAt // 25 // chikkArakANAmiti // chikkArakANAM rurUNAM karkaTAnAM mRgavizeSANAM yAnaM gamanaM rutaM ca dakSiNena prazastaM syAt / pRSaccittalarohitAnAM tathA pareSAM buriNAM bahunA vAmaM gamanaM rutaM ca prazastaM syAt // 26 // // iti mRgAH // // bhaassaa|| karato hoya to kAryako niSedha jAnano. jo mUtra purISa kareM to bhaya karai, jo mArgake madhyameM vA aprabhAgameM mRga dekhate hoya to nAza vA kSatake artha jAnano. pIThapIche dekhe to lAbha karai // 23 // pura iti // jo mRga agADI gamana kare to gamanakartA* ati dara videza gamana aura kuzala karai. jo mRgI pradakSigA hAyakara netra phADakarake dekhe taisehI mRga bhI dekhai to artha siddhikarai // 24 // AkAti. // AkArazabdate aura zabda vA chauMka leve to mRga hitakArI nahIM jAnano. aura yuddha karabe jAko citta lagarahyo hoya to yuddha karAve. saMbhogameM jAkI pravRtti hoya to saukhya karai // 25 // chikArakANAmiti // chikArakanako rurunako karkaTanako gamana zabda donoM dakSiNabhAgameM zuma haiM. aura pRSata, citala, rohita inako aura je khuravAre bahutase jIva haiM tinako vAma For Private And Personal Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (388) vsNtraajshaakune-cturdshoHvrgH| prazasyate darzanakIrtanAbhyAM grAmyastathAraNyagato vraahH|| zasto'dhikaM kardamaliptagAtro vishusskpNkaavyvo'tiniNdyH||27| // iti vraahH|| vAmasvarA vAmagatAH pravAse tadvaiparItyAnakhinaH praveze // bhavaM ti zastAH pratiSedhakAstu pRSTe purastAdapi bhaassmaannaaH||28|| nAnuvrajaMto nakhinaH prazastA na sammukhaM cApi samApataMtaH // agresarAH zatruvodhatAnAM bhavatyavazyaM vijayAya puMsAm // 29 // .. // ttiikaa|| prazasyata iti // grAmyastathA'raNyagataH varAhaH darzanakIrtanAbhyAM prazasyate tathApi kardamaliptagAtraH adhikaM zastaH vizuSkapaMkAvayavaH atinidyaH syaat||27|| // iti vraahH|| vAmeti // pravAse vAmasvarAH vAmagatAH praveze tadvaiparItyAcca nakhinaH zasta bhavaMti tathA pRSThe purastAdapi bhASamANAH pratiSedhakAH syuH // 28 // nAnviti / anuvrato nakhinaH prazastA na bhavaMti / saMmukhaM cApi samApataMtaHna prazastAH zatruva bhAgameM gamana zabda zubha hai. chikAraka, ruM, karkaTa, pRSata, cittala, rohita ye nAma mRga bhedameM hai haiM // 26 // // iti mRgaaH||9|| // bhASA / / prazasyata iti // grAmako zUkara hoya vA vanako zUkara hoya inako darzana nAmako uccAraNa zubha hai. jo kIcameM vhIsa rahyo hoya panagIlo hoya to bahuta adhika zubha jAnano. jo kIcake sano sUkho hoya to ati nidAke yogya hai // 27 // // iti varAhaH // 10 // vAmeti // gamana nakhavAn pazu vAmasvara vAmameM gamana karato hoya aura pravezameM dakSiNasvara dakSiNa gamana hoya to zubha. aura pIThapIche agADI bole to niSedha kartA jAnano / / 28 // nAnviti // nakhI pazU gamana kartAke pIche gamana kare to aura saMmukha bhAvai to zubha nahIM. aura zatrunake vadhameM udyukta hoya rahe hoMya unake agADI Ave to For Private And Personal Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prkrnnm| abhyAite prAktanapuNyakoze mRgeMdraguMjAravaduMdubhauye // prayAnti teM'bho'dhimatItya nUnaM vibhISaNasyApi padaM haranti // 30 // mRgAdhipadvIpatarakSuvanyamArjArabhallUkazazaplavaMgAH // vyAghrAdayo'sminnakhinaH pradiSTA bilezayAsteSvapi jNbukaayaaH|| // 31 // yelomazIjaMbukapUtikezA gaudheragogodhAkRkalAsakAdyAH // zvAvicchRgAlIzazazallakAdyAH siMhAditulyAH zakune matAste // 32 // // TIkA // dhodyatAnAmagresarAH puMsAM:vijayAya avazyaM bhvti||29|| abhyAhata iti // mRgeMdraguMjAravalakSaNe duMdubhau abhyAhate vAdyamAne sati kIdRze prAktanaM yatpuNyaM tasya kozo bhAMDAgAra tasminpracurapuNyavatAmeva etAdRkchakunasAmagryAH saMbhavAdye narAH prayAMti te nUnaM payodhimatItya vibhISaNasyApi padaM haraMti // 30 // mRgAdhipati // mRgAdhipAH siMhAH dIpinaH citrakA tarakSuH zazAdanaH vAnyamArjAro vanyaviDAla: bhallakaH zRgAlaH zazovanacaravizeSaH plavaMgaH kapiH vyApAdayazca ete'sminchAstrenakhinaH pradiSTAH / teSvapi jaMbukAdyA vilezayAH kathitAH // 31 // ya iti ||yaa lomazI luMkaDI jaMbUkaH zRgAlaH pUrtikezA vanacaravizeSAH gaudheyaH godhAyAH pumAnapatyaM godhApratItA kRkalAsaHsaraTaHkarakAMTiAiti loke prasiddhaHzvAviditizyAha iti prasiddhaH zRgAlI zivA zazaH pratItaH zallakaHzvAvitsadRzajaMtuvizeSaH ta ete zaku // bhaassaa|| avazya vijayake artha jAnano // . 29 // abhyAhata iti // jo manuSya gamana kare vA samayameM mRgeMdrake Dhola nagADe inake zabda hoya to nizcayasamudrakU ulaMghanakara laMkAko bhI rAjya lele. ye zakuna bahuta puNyavAnanakU hoya haiM // 30 // mRgAdhipa iti // siMhadvIpi, nAma citraka, tarakSunAma kukkara, kIsI AkRti kAlI rekhA jAke maga khargausakaM khAya hai. aura grAmako vA vanako bilAva, zRgAla, zaza nAma khagosa vAnara ye vyAghrakU Adi le saba nakhI hai. aura zRgAlakaM Adile bilemeM rahehaiM yAtUM inakU bilezaya kahe hai // 31 // // ya iti // lomazI ye ba~kaDI nAmakara prasiddha hai aura zugAla camarI go gohako putra aura goha kirakeMTA zvAnakU apane kezakarake bAMdhe zyAha nAma kara prasiddha zRgAlI; zaza, For Private And Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (390) vasaMtarAjazAkune-caturdazo vrgH|| zazAhipallIkRtalAsagodhAHprollaMghya yAntyaHpadavI nraannaam|| kAryANi siddhAnyapi nAzayati zreSThaM tu ttkiirtnmaamnNti|| 33 // kSetraM vajanpazyati yaH zazAdIstasyAnanAzo niyataM pradiSTaH // etetu yasyonnatamAruhaMto dRggocare'sau labhate'tiduHkham // 34 // yadyanyajIvAH zazakAdikebhyaH kSetrasthitA dRSTipathaM vrajati // kSetraM taduptaM paripaksasyaM saMpatparItaM niyamena bhAvi // 35 // zazAdayaHzabdavilokanAbhyAM nighnaMtyavazyaM karaNIyamartham // RkSaH sadRkSaH zazakAdikAnAM zazo'pi zasto nizi vaamshbdH||36|| // iti shshkaadyH|| // TIkA // ne siMhAditulyA matAH pratipAditA ityarthaH // 32 // zazAhIti // zazaH pratItaH ahiH sarpaH pallI gRhagodhA kRkalAsaH saraTaH godhA pratItA etAH padavI mArga prollaMdhya yAntyaH narANAM siddhAnyapi kAryANi naashyti| tatastatkIrtanaM budhAH zreSThaM zreyaskaramAmanaMti kathayatiAtaduktamanyatrA"zazazaraTabhujagagodhAmArjAralaMdhitepa thina yAyAt" iti||33||kssetrmiti // kSetraM sasyotpattisthAnaM vrajaJchazAdInpazyati tasyAnanAzaH niyataM nizcayena pradiSTaH kthitH| ete tu unnataM sthalamAruhaMtaH yasya dRggocare bhavaMti asau atiduHkhaM lbhte|| 34 // ydiiti|| yadi zazakAdikebhyaH anyajIvAH kSetrasthitAH dRSTipathaM vrajati tadAkSetraM taduptaM paripakkasasyaM niyamena saMpatpa rItaM bhAvi // 35 // zazAdaya iti // zazAdayaH pUrvoktAH kSabdavilokanAbhyAmavazyaM ||bhaassaa| zalluka ye saba zakunameM siMhAdikanakI tulya haiM // 32 . // zazAhIti // khosa, sarpa, palI, kirakeMTA, goha ye mArgakU ullaMghana karake cale jAya to manuSyanake kArya:siddha huye vinAzakU prApta hoya jAMya yAte inako nAma uccAra zreSTha hai marusthalImeM kayo hai, khargosa, kirakeMTA, sarpa, jAhaga, billI ye mArga* ullaMghana kara jAMya to gamana nahIM karanI // 33 // ||kssetrmiti / / jo manuSya khetarphe jAto hoyaH ina zazAdikanakU dekhe to annako nAza nizcaya kare. jA UMce sthAnapai caDhate dIkheM to prANo duHkha bhogeM // 34 // yadIti // jo pahale kahe zazAdika inate aura jIva khetameM ThADhe hoya netranasaM dIkhai to anna boyau kheta hoya to nizcaya pakehuye annakI saMpadAkara yukta kheta hoya // 35 // zazAdaya iti // For Private And Personal Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prkrnnm| (391) // ttiikaa|| karaNIyamartha vighnati / zazakAdikAnAM tulya RkSo jJeyaH zazo'pi nizi vAmazabdaH zastaH graMthAMtare vevam / pUrvadeze zazakasyAbhidhAnaM SaDho iti marutsthalyA dAMtiu iti prsiddhH| navInagrAmavAse zazakadarzane yAyAt dRSTiH prasarati / tAvadrAmasya vAso bhavati grAmasya durgasya vA bhittinimittaM kASThAdau nIyamAne zazakadarzane tatra kadAcitparAbhavo na bhavati / grAme gacchatAM nRNAmAdau yadi podakI tathA zRgAlaH tittiri vAleyo gardabho vA eSAmanyatamo vAmaHsyAttadupari cecchazako vAma syAttadA kAryasiddhikRtsyAt / prathamaM zazako vAmaH syAttadA gamanaM na kriyate sukhAsI. nasya zazakaH cejalpati tadAzubhaM kiMvadaMtItizrutiHsyAt / tadA udvAhArthaM gacchatAm zazakaH tArayA gacchati / tadA udAhitAyAH prathamagarbho na jIvati grAmaprAtyarthaM gacchatAM vAmaH zazakaH syAttadA parAjayaH dakSiNaH pratiyAti tadA shubhkRt| yadi cauraH caurya kRtvA yAti dhanikaH pRSThago bhavati tasya yadi zazaka: vAmaH syAttadA sainyAdhipatihaste samAyAti / dakSiNaH tAdRzo na // 36 // // iti shshkaadyH|| // bhASA // pahale kahe je zazAdika inako zabda dekhano avazya karabeke yogya kAryakU nAza kara hai. zazAdikanakI tulya Rccha hai. aura qhargozako rAtrimeM bAyo zabda zubha hai. graMthAMtarameM aiso kayo hai pUrva dezamai zazakako nAma paDho kahehaiM. khargoza bhI haiM. mAravADameM dAMtiu kahehaiM. jo navIna grAma basAyo cAhe vA samayameM zazaka dIkhe to zazakake dIkhabemeM jahAMtAI dRSTi phaile tahAM tAI grAmako vAsa hoya. aura grAma vA durgakoTa kilA inakI bhItake liye kASThakU Adi le jo vastu lAte hoya. vA samayameM jo zazaka dIkha jAya to vAmeM kadAcit bhI tiraskAra nahIM hoya, aura prAmameM gamana karato hoya vA puruSakU prathama potakI vA zRgAla vA tittira, gardabha inasaM aura jo vAmabhAgameM Aya jAya tApIche zazaka vAmameM Avai to kAryakI siddhi hoya. jo prathama zazaka vAmabhAgameM Ave to gamana nahIM karano. sukhapUrvaka baiThayo puruSa hoya vAkU zazaka bole to ye kahA azubha kahehaiM. aura vivAhake artha jAto hoya vA purupakU zazaka jemane bhAgameM gamana kare to vA vyAhI strIko prathama garbha nahIM jIve. jo grAmake ghAtakarabekU jAte hoMya una puruSanakU zazaka vAmabhAgameM hAya to unako parAjaya hoya. jo dakSiNabhAgame Ave to zubha karanevAlo jAnano. jo cora corI karake calyo vAke pIche dhanI jAya vAkU zazaka vAmabhAgameM Aya jAya to senAke adhipatike hAtha Ave. For Private And Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (392) vasaMtarAjazAkune caturdazo vrgH| eko'pi dRSTaH saraTaH sadaiva nihaMti kAryANi samIhitAni // yadi dvitIyo yadi vA tRtIyo dRzyeta tatsyAdanajIvanAzaH // 37 // kurvati hyuccairadhiruhya ceSTAM snAnena zuddhiH saraTaM niriikssy|| patatyakasmAttu sa yasya mUrdhni zivAya tasyAdbhutazAMtiruktA // 38 // kIrtanekSaNaravA nakulAnAM sAdhayaMti karaNIyamazeSam // dakSiNena nakhinAmapi caiSAM zreyasI khalu gatirviSamANAm // 39 // // iti kRklaasnkulauH|| " TIkA // " eko'pIti // eko'pi saraTo dRSTaH san sadaiva kAryANi samIhitAni nihaMti / yadi dvitIyaH yadi vA tRtIyo dRzyeta tadA dhanajIvanAzaH syAt // 37 // kurvatIti // uccaiH adhiruhya yadi ceSTAM kurvanti tadA saraTaM nirIkSya snAnena zuddhiH kathitA sa saraTaH akasmAdyasya mUrddhani patati tasya zivAyAdbhutazAMtiruktA // 38 // kartineti // nakulAnAM kIrtanekSaNaravA azeSaM karaNIyaM sAdhayati khalu nizcayena nakhinAmapi caiSAM viSamANAM zreyasI gatirbhavati taduktamanyatra "nakulAnAmapi dhanyaM viSamANAM pradakSiNaM gataM yAtuH" iti // 39 // // iti kRkalAsa nkulauH|| ||bhaassaa|| jo dAkSaNabhAgameM zazaka Ave to senAdhipatike hAtha bhI nahIM Ave // 36 // ||iti zazakAdaya // ekopIti // saraTa jo kirakeTA jo eka bhI dIkhai to sabakArya nAza kare. jo dUsaro tIsaro. dIkhe to dhana jIvako nAza kare // 37 // kurvatIti // UMcepai caDhakeM ceSTA karato hoya to vAkU dekha karake snAna kare to zuddhi hoya. vo kirakeTA akasmAt jAke mastakapai girapaDe vAke kalyANake liye vAkI zAMti baDI ugra karai // 38 // kIrtanekSaNeti // nakula je nyolA tinako darzana zabda nAmakIrtana ye saMpUrNa kAryakU sAdhana karaihai. nakhavArenako aura ye jo viSama kahe haiM inakI gati kalyANakI karabevAlI For Private And Personal Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prkrnnm| (393) anarthaheturgatizabdahInaH sadA zRgAlaH khalu dRSTamAtraH // zastAhni vAmA gatirasya zasto vAmo ninAdo nizi yo bahUnAm // 40 // vihAya vAmAM dizamanyadikSu zabdAyamAnA na zubhAH zRgAlAH // gatyAravau grAmavurapraveze zastAvavAmau mRgadhUrttakAnAm // 11 // huMbAhuveti prathamaM tatastu hAheti dIrghaH sutarAM rakho yH|| syAjaMbukAnAM sa mataH prazAMtastadanyarUpaH kathitaH pradIptaH // 42 // zRgAlazabdo bhavane nizAyAmuccATanArthaM dizi pazcimAyAm // prAcyA bhayAyottarataH zivAya bhavatyavAcyAM bhavanAzanAya // 43 // // ttiikaa|| anarthaheturiti // gatizabdahInaH sadA zRgAlo dRSTamAtraH anarthaheturbhavati ahi asya vAmagatiH zastA nizi bahUnA yo vAmo ninAdaH sa zastaH // 40 // vihAyati // vAmAM dizaM vihAya anyadikSu zabdAyamAnAH zRgAlAH na zubhAH mRgadhUrtakAnAM grAmapurapraveze gatyAravau avAmau zastau // 41 // huMbeti // pra. thamaM huMbAhuvetizabdaH tato hAheti sutarAM dIpoM ravaH syAtsa jambukAnAM prazAMto mataH tadanyarUpa iti tadviparItaHpradItaH kathitaH // 42 // zRgAleti / / bhavanesthita ||bhaassaa|| hai. kahUM inakI dakSiNa gati gamanakIkU dhanya kahIhai // 39 // // iti kRklaasnkulauH|| . anarthaheturiti // zRgAla gati karake zabda karake hIna hoya kevala dIkhajAya to sadA anarthako hetu jAnano. aura zRgAlakI dinameM bAMIgati zubha hai. aura rAtrimeM bahutanako bAyo zabda zubha hai // 40 // vihAyeti // vAmadizAkU choDakara aura dizAmeM zRgAla bole to zubha nahIM, grAmapUra inake pravezameM zRgAlanakI gati aura zabda ye dakSiNabhAgameM zubha haiM // 41 // 9veti // pahale huMbAhuba ye zabda bolai pIche hAhA ye zabda dIrgha bole to zRgAlanako ye zAMta zabda yogya hai yAte viparati jo zabda karai vo pradIpta kahyo hai // 42 // zRgAleti // apane sthAnameM sthita hoya vAkU rAtrimeM pazcimadizAmeM For Private And Personal Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (394) vasaMtarAjazAkune-caturdazo vrgH| siddhyai sadA sarvasamIhitAnAM syAllomazIdarzanamAtrameva // rAjaprasAdaM kathayaMtyayugmA dRSTA dhruvaM lomazikAzca pRSThe // 44 // savyApasavyA ca gatiH sadAsAM nRpAdarastrIdhanalAbhahetuH // khikhIti zabdAdaparo virAvo dIpto bhavellomazikAprayuktaH // 45 // // ttiikaa|| sya nizAyAM pazcimAyAM zRgAlazabdaH uccATanArtha bhavati prAcyA pUrvasyA bhayAya bhavati / uttarataH zivAya bhavati / avAcyA dakSiNasyAM bhayanAzAya syAt // 43 // // iti shRgaalH|| siddhayai iti // lomazIdarzanamAtrameva sarvasamIhitAnAM siddhyai bhavati / ayu. gmalomazikAzca pRSThe dRSTA rAjaprasAdaM kathayati // 44 // savyati // AsAM lomazikAnAM savyApasavyA gatiH vAmadakSiNagamanaM nRpAdarastrIdhanalAbhahetuH nRpAdaro rAjasanmAnaH strI yoSit dhanaM dravyaM eteSAmitaretaradvaMdvaH teSAM yo lAbhaH prApti tasya hetuH kAraNaM bhvti|tthaakhikhiiti zabdAdaparo virAva lomazikAprayuktaH dIpto bhaveta ||bhaassaa // zRgAlako zabda uccATanake artha hai. jo pUrvadizAmeM bole to bhayake artha aura uttarameM bole to kalyANake artha dakSiNameM zRgAlako zabda bhayake nAzake artha jAnano // 4 // // iti zRgAlaH // 14 // siddhaya iti // lomazIko darzanahI sarva manorathakI siddhi karai hai. jo lomazI onA pIThapIche dIkhai to nizcayakara rAjAko anugraha hoya. lomazIko darzana aura gamana donoM zubha haiM // 44 // savyati // ina lomazAnako vAmadakSiNa gamana rAjAko sanmAna, aura strI dhana inako lAbha karAve. jo khikhi zabdasUM dUsaro zabda bole to dIptazabda jAnano. jo lomazI kAlI pUMchakI hoya dakSiNabhAgameM Ave to bhayakU Adile je kArya unameM zubha hai. jo supheda pUMchakI hoya to rAjAkI sevA cAkarIkaM Adile je kArya tinameM dakSiNabhAgakI zubha hai. jo ye vAmabhAgameM Ave to azubha kare. yuddhAdikanameM jinakU vAmabhAgameM Ave unake madhyameM jo adhipati hoya vAko nAza karai lomazIka lUMkaDI kahaihaiM // 45 // For Private And Personal Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir catuSpadAnAM prakaraNam / (395) yAne praveze ca yathA krameNa savyApasavyA ca gtirgtijnyaiH|| zubhoditA brAhmaNikAprayuktA tabyatyayo vytyykRcchubhsy||46|| AraNyasattvA militA rudaMto grAmopakaMThe bhayadA bhavati // grAmaH punastaiH pariveSTayamAno viveSTayate vairijanena nUnam // 47 // grAmyA bhiye'raNyacarAnunAdA rodhAya te graamycraanushbdaaH|| parasparAnusvananena bhIti vadaMti vandhagrahasaMprayuktAm // 48 // // TIkA // tatrAyaM vizeSaH // kAlapucchA bhayAdau dakSiNA zubhA / zvetapucchA rAjasepAdau dakSiNa zubhA cedvAmA bhavati tadA azubhapradAsyAtAyuddhAdau eSA vAmA syAt teSAM madhye yo'dhipaH tadvinAzayitrI bhavati / iti lomazikA lukaDI iti prasiddhA // 45 // yAne iti // yAne praveze ca yathA krameNa brAhmaNikAprayuktA savyApasavyA vAmadakSiNA gatiH gatijJaiH zubhA uditA pratipAditA tayatyayaH taMdvaiparItyaM zubhasya vyatyayakRdbhavati // 46 // // iti brAhmaNikA // AraNyeti // grAmopakaMThe grAmasamope AraNyasattvA vanyajIvAH militA rudaMtaH rodanaM kurvantaH bhayadA bhavati taiH punaH grAmaH pariveSTayamAnaH nUnaM vairijanana grAmo viveSTayate "upakaMThAMtikAbhyAbhyagrA apyabhito'vyayam" itymrH||47|| grAmyA iti ||graamyaaH grAme bhavAH grAmyAH sattvA iti zeSaH araNyacarAnunAdAH araNya ca. // bhASA // yAne iti / gamanameM aura pravezase pahale kayo jo kama tA karake brAhmaNikAkI bAMI jemanI gati zubha kahI hai. jo viparIta oratUM aura gati hoya to zubhakAryako nAza karai. brAhmaNikA nAma jAkI lAlapUMcha hoya vAko hai // 46 // iMti brAhmaNikA // 15 // aarnnyti||graamke samIpa vanake jIva mile huye rudana kareM to bhaya deveM phira unajIvana karake grAma AveSTana hoya jAya to vo grAma vairI janakarake nizcaya ghirajAya // 47 // grAmyA iti // pahale banake jIva zabda boleM tA pIche grAmake jIva boleM to bhayake artha jAnano. jo pahale prAmake jIva bole tA pIche vanake jIva bole to rodhake artha jAnano, jo For Private And Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (396) vasaMtarAjazAkune-caturdazo vrgH| grAme pure vA yadi vanyasattvA rAtrau praviSTA divaseca dRssttaaH|| yadA tadAzUdrasatAmupaiti syuma'tyave tbmRtprsuutaaH||19|| gRhAgatA gehapaterbhayAya purasya rodhAya tu gopurasthAH // syurvanyasattvAHzakunAniteSAmudbhAvanIyAnyaparANi caivam // 50 // iti vasaMtarAjazAkune caturdarzA vargaH smaaptH|| 14 // ||ttiikaa // razabdo yeSAM te tathoktAH bhiye bhavaMti te araNyacarA grAmyacarAnuzabdAH rodhAya bhavaMti parasparAnusvananena grAbhyacarazabdAnaMtaraM zabdo yeSAM te tathoktAH baMdhagrahasaMprayuktA bhIti vadaMti anyonyaM sAdha jalpanena "mitho'nyonyaM parasparam" iti kezavaH kecittu AraNyacarANAM sadRzaH:zabdo yeSAM te AraNyacarAnunAdAH grAmyacarANAM sadRzaH zabdo yeSAM te grAmyacarAnunAdA iti vyAkhyAyaMte // 48 // grAme iti // vanyasattvAH vanyapazavaH grAme pure vA rAtrau praviSTAH pravezaM kRtavaMtaH yadA divase ca dRSTAH syuH tadAH zIghraM tanagaraM udasatAmupaiti gacchati tatra grAme pure vA mRtaprasUtAH mRtAzca prasUtAzceti vaMdaH janAnAM mRtyave syuH|| 49 // gahA iti // vanyasattvAH gRhAgatAH gRhapraviSTA gRhapaterbhayAya bhavati tathA gopurasthAH nagarasthAH purasya rodhAya AvaraNAya syuH evamamunA prakAreNa teSAM vanyasattvAnAma parANi zakunAni udbhAvanIyAni jJAtavyAni "pUre gopuraM rathyA pratolI vizikhAH samAH" iti haimH|| 50 // iti zatrujayakaramocanAdisukRtakArimahopAdhyAyazrIbhAnucaMdraviracitAyAM vasaMtarAnazAkunaTIkAyAM catuSpAdavarNanaM nAma caturdazo vargaH // 14 // ||bhaassaa|| phira brAmake boleM to pIche vanake jIva bole to baMdIkhAne karake sahita bhaya hoya // 48 // grAme iti // banake pazu prAmameM vA purameM rAtrimeM pravezakara jAya jo divasameM dIkha jAMya to zIghrahI vo grAmapura nAzakU prApta hoya jAya tA grAmameM vA purameM manuSyanake mRtyuke artha jAnano // 49 // gahA iti / / banake pazu gharameM Aya jAMya to gharake patikU bhayake martha hoya. jo nagarake dvAre sthita hoya to vA nagarakU zatru Aya karake rokale jaise ye kahehaiM taisehI vanake jIvana ke zakuna aura bhI jAnabekU yogya hai // 50 // iti zrImajjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharAviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkA. yo catuSpadAnAM prakaraNe caturdazo vargaH // 14 // For Private And Personal Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaTpadAnAM prkrnnm| ( 397) catuSpadAnAM zakunaprabhAvo yathAvaditthaM kathito'tha sttvaaH|| ye SaTpadAyAH zakunAni teSAmAzcaryarUpANi nirUpayAmaH // 1 // zrUyeta vAmo yadi maMjuguMjandRzyeta vA vAmadizaM prasarpan // AsvAdayanvA kusumaM prazastaM zRMgastadA syAtsumahAnpramodaH // 2 // yo vRzcikaH koSThakakArikAyaH yo gujarAvazca kulIrasaMjJaH // atrApare santi ca SaTpadA ye yAtrAma te vAmagatAH prazastAH // 3 // // iti ssttpdaaH|| aSTApado yaH zarabhaH prasiddho vAmena sarpaninadaMzca vaamH|| ekAtapatraM sa dadAti rAjyaM gatau nivRttau tu tdnyruupH||4|| // TIkA // catuSpadAnAmiti // catuSpadAnAM pUrvoktAnAM mayA zakunaprabhAvaH itthaM pUrvotaprakAreNa yAvatkathitaH / atha ye SaTpadIyAH sattvAsteSAM zakunAni AzcaryarUpANi vayaM niruupyaamH||1||shruuyeteti| yadi ,gaH maMju manAjhaM guJjanvAmaH zrUyeta vAmadirza prasarpangacchanvA dRzyet / prazastaM kusumaM asvAdayanvA vAmadizaM dRzyeta tadAsumahApramodaH syAt / / 2 // ya iti // yaH vRzcikaH koSThakakArikAyaH yo guMjAravazca kulIrasaMjJaH vRzcikajAtIyajaMtuvizeSaH tathA apare ca ye padapadAH saMti te yAtrAma vAmagatAH prazastAH zobhanAH // 3 // // iMti SaTpadAH // aSTApada iti // yaH zarabha aSTApada iti prasiddhaH gatau yAtrAyAM vAmena // bhASA // catuSpadAnAmiti // ghe caupAye pazunake zakunako prabhAva maiMne yathAyogya pUrvaka kahyo. aba bhramarAnakU AdilaMkara jIva tinake zakuna AzcaryarUpa haiM uneM maiM varNana karUM hUM // 1 // zrUyateti // jo bhramara suMdara guMjAra zabda karato huyo vAmabhAgameM zravaNa kare, vA vAmadizAmeM gamana karato dIkhe vA sugaMdhavAn puSpako sUMghato huyo vAmadizAmeM dakhi te mahAn harSa hoya // 2 // ya iti // jo bIlU aura kulIra khekaDa bhI kahehaiM. karaleM karaka ye bhI nAma hai, aura bhramarA ye saba yAtrAnameM bAMye zubha haiM // 3 // ||iti ssttpdaaH| ', aSTApada iti // ATha pAMva jAke aiso zarabha jo yAtrAmeM bAyo gamana kare aura For Private And Personal Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (398) vasaMtarAjazAkune paMcadazo vrgH| mArgAgalA yA racitorNanAbhaH sUtreNa pRSThe purato'tha vAsau // matA prayANe pratiSedhayitrI vAmorNanAbhestu gatiH zubhAya // 5 // // ityuurnnnaabhiH|| azvAdilAbhaMjaghanorubhAge kaMThe ca bhojyAbharaNAdilAbham // chatrAdilAmaMzirAsa tvabhISTamArohaNAnmarkaTikA kroti|| // TIkA // sarpangacchanvAmena ninadaMzca zabdaM kurvansa ekAtapavaM rAjyaM dadAti / nivRttau tu pratyAgamane tu tadanyarUpaH tadviparItarUpaH dakSiNena gacchandakSiNena zabdaM ca kurvanekAtapatraM rAjyaM dadAtItyarthaH // 4 // iti shrbhH| mArgeti // prayANe gamane UrNanAbheH gurjare kolI AvaDo iti prasiddhasya mUtreNa purataH agrataH atha vA pRSThe pRSThabhAge mArgArgalA mArge agalAyA racitA asau prayANapratiSedhayitrI pratiSedhakArikA matA gacchato yAtrAkartuH vAmA UrNanAbhe gatiH zubhAya syAt // 5 // ityuurnnnaabhiH| azveti // maTikA jaghanorubhAge jaghanaM ca Uruzceti dvaMdvaH / tayorbhAge pradaze ArohaNAdazvAdilAbhaM tathAkaMThe ArohaNAgojyAbharaNAdilAbhaMbhojyaM ca AbharaNaM ||bhaassaa // bAyozabda boleM to zarabha ekAtapatra rAjya deve. nivRttimeM arthAt pravezameM dakSiNamAUM gamana kara aura dakSiNamAUM zabda karai to cakravartI rAjya devai // 4 // // iti shrbhH|| - mAgaiti // gamanameM urganAmi jo makaDI gurjara dezameM kolI AvaDo kahahaiM vo apane sUtrakarake agADI vA pichADI mArgameM jAla pUra deto yAtrAkI niSedha kartA jAnano. gamanakartA makaDIkI bAI gati zubhake artha hai // 5 // // ityuurnnnaabhiH|| ___ azvAdIti // jo makaDI jaMghA Uru inape caDha jAya to azvAdikanako lAbha karai jau kaNThapai caDhajAya to bhojana AbharaNAdikanako lAbha karai. jo makaDI mastakapai caDhajAya For Private And Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTapadAnAM prakaraNam / ( 399 ) puMsAM samArohati yadyadaMgaM zubhArthinI markaTikA sadava // phalAni teSAmupabhogabhaji bhavatyavazyaM sumanoharANi // 7 // yAtrAsu kharjUrakakarNasUcyorvAmena yAnaM phaladaM vadanti // chinne tvamRbhyAM pathi naiva kAryA kayatsukenApi nareNa yAtrA // 8 // sarpasya nAbhaiva bhavatyabhISTaM duSTAni gatyAkhaceSTitAni // gonAzadarvIkararAjilAdyA jAtyaiva sarve bhayadA bhujaMgAH // 9 // // TIkA // ca tayorlAbhaM prAptiM zirasi ArohaNAcchatrAdilAbhamevamabhISTaM karoti // 6 // puMsAmiti // zubhArthinI markaTikA puMsAM yadyadaMgaM samArohati teSAmupabhogabhAji upabhogaM bhajate tAnyupabhogabhaji sadaiva sarvadA sumanoharANi phalAni bhavati yaH sakradujyate bhoga upabhogoM'ganAdika iti // 7 // ityaSTapadAH yAtrAsviti // yAtrAsu prayANeSu // kharjUraka karNasUcyoH vAmena yAnaM phaladaM vadaMti amUbhyAM chinne ullaMghite pathi kAryotsukenApi nareNa yAtrA naiva kAryA naiva gamanaM karttavyamityarthaH karNasUcI kAnazilAI u iti loke prasiddhaH // 8 // ityanekapadeSa kharjarakakarNasUcyau // sarpasyeti // sarvasya nAmaiva abhISTaM bhavati tasya gatyAravaceSTitAni gatizva Aravazca ceSTitaM ceti dvaMdvaH duSTAni bhavaMti gonAzadava kararAjilAdyAH ete || STTET || to chatrAdikanako lAbha aura abhISTa karai // 6 // puMsAmiti // zubha arthake denevAlI makaDI. puruSanake jA jA aMga caDhe una una aMganake bhoga bhoge. sadA sarvadA sundaraphalaM avazya hoya || 7 || // ityaSTapadAH / yAtrAsviti // yAtrA meM khAna khijUro kAnazilAI ye vAmabhAgameM zubha phalake debevAre haiM. jo kAryakUM jAto hoya vA puruSake ye dono mArgakUM ullaMghana karajAya arthAt rastAkATa jAya to gamana nahIM karano // 8 // // ityanekapadeSu khajUrakakarNamUcyau // sarpasyeti / / sarpako nAma hI abhISTa deve hai. aura sarpakI gati zabda ceSTA ye tIno 1 svArthikaH prasAdyaN / For Private And Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (800) vasaMtarAjazAkune paMcadazo vargaH / vilokya sarpa pathi nirvikalpaM nivRttya vizramya zubhaM vicityaM // pASANasaM staMbhitakaMTakeSu datvA padaM yAMti vinaSTavighnAH // 10 // sarpeSu yo dhanvananAmadheyaH prayANakAle sa tu vAmabhAge // dRSTaH zubhaH siddhikRdunnatAgrastiSThatyathoddha yadi rAjyalAbhaH // 11 // AlaMbhanAmagrahaNekSaNAni mInasya zastAni bhavaMti tulyAH || bilezayAH kacchapanakramukhyA jalaukaso DaMDubhakAzca sarvaiH // 12 // // TIkA // sarve bhujaMgAH jAtyaiva bhayada bhavaMti // 9 // vilokyeti // pumAMsaH pathi saMpa vilokya nirvikalpaM saMdeharahitaM nivRtya pazcAccalayitvA vizramya ca zubhaM vicitya pASANa saMstaMbhitakaMTakeSu padaM kramaM datvA ye yAMti te vinaSTavinA bhavaMti vinaSTaM vighnaM yeSAM te tathoktAH // 10 // sarpeSviti // sarveSu yo dhanvananAmadheyo vartata dhamaNi iti prasiddhaH sa tu prayANakAle prayANasamaye vAmabhAge dRSTaH zubhaH zreSThaH unnatAgrabhAgam unnataH agrabhAgo yena sa tathA tiSThansiMddhikRtsyAt atha UrddhaH UrddhagamaH yadi tiSThati tadA rAjyalAbhaH syAt // 11 // iti sarpaH // AlaMbheti // AlaMbhanAmagrahaNekSitAni vadhanAmakathanavilokitAni AlaMbhazva nAmagrahaNaM ca IkSitaM ceti dvaMdva : mInasya sarvadA zubhAni bhavati / AlaMbhapiMjavizaraghA // bhASA // azubha haiM. gonAza dabakara rAjila ye sarpake nAma haiM inakUM Adile saMpUrNa sarpa jAti karake hI bhayake debevAre haiM || 9 || vilokyeti // puruSa mArga meM sarpakUM dekha karake niHsaMdeha pIcho calyo Ave. phira vizrAmale karake zubhavicArakarake pASANapai vA staMbhake vA kATha kramasUM pAva dharake phira gamana kare to unake vighna naSTa hoya jAya~ // 10 // sarpeSviti // sarpanameM jo dhanvana nAma sarpa jAkU~ dhamanI sthAna ka hai haiM vo gamana samaya meM vAmabhAgameM dIkhe to zubha hai jo phanakUM UMcA kare dIkhe to siddhiko karanevAlo jAnano jo UMcepai baiThA hoya to rAjyako lAbha hoya // 11 // iti sarpaH // mInako vadhanAma grahaNa dekhano ye tInoM zubha kareM. aura bilena meM raheM haiM te kacchapa makara For Private And Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pipIlikAprakaraNam / (401 uttAnasaMsthAmavinaSTadeze kapardikAM vIkSya samAdadhIta // vaMdeta mUrdhA paramapramodAddadAti siddhiM sakalodyameSu // 13 // // itypdaaH|| iti vasaMtarAjazAkune'padaphalavarNanaM nAma paMcadazo vargaH // 15 // zreyo'zubhaM vA'vitathaM yatheha pipIlikAnAM zakunena lokH|| jAnAti sabhyambhuvi sammatena brUmastathA saMprati sArabhUtam // 1 // // TIkA // tonmAthavadhAvapi itymrH|tthaa bilezayAHvilavAsinaHkacchapanakramukhyA jalaukasajalavAsinADuMDubhakAzca ete sarve sarpastulyA bhvNti| "alagaH jalavyAlaH samau rAjilakuMDubhau iti haimaH // 12 // uttaaneti|| avinaSTadeze zubhasthAne uttAnasaMsthAmUrddhamukhasthitAM kapardiko vIkSya samAdadhIta gahIta samAdIte ityapi pAThaH parama pramodAnmUrdhA vadeta sA sakalodyameSu sakalakAryeSu siddhiM dadAti datte / pratyakSasiddhiM sakalodyameSvityapipAThaH // 13 // itypdaaH|| iMti vasaMtarAjazAkune vicAritAH apdaaH| paMcadazo vargaH // 15 // zreya iti // sAMpratamiha loke pipIlikAnAM zakunena lokaH zreyaH zubhamazubhaM vA avitathaM satyaM samyagyathA jAnAti tathA vayaM sArabhUtaM brUmaH / kIdRzena zakunena ||bhaassaa|| ra inakU Adile jalavAsI DuDuMbhaka jo sarpa ye saba sarpakI tulya hai // 12 // uttAnoti // zubhasthAnameM Upara jAko mukha aisI kauDI jAkU audhapiDI kahehaiM. aura cittapaDI kahehaiM, vA kauDI kU dekhakarake grahaNa karale phiravAkU harSasUM mastaka namAya namaskAra karai to vo kauDI saMpUrNa udyamanameM siddhi karai // 13 // . itypdaaH|| 8 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIparaviraMcitAyAM vasaMtarAjabhASA TIkAyAmapadaphalavarNanaM nAmapaMcadazo vargaH // 15 // zreya iti // yA lokameM manuSya munine ko aiso pipIlikAnako zakuna tA karake zubha vA azubha ye satya jAne taisehI hama sArabhUta kahehaiM. pipIlikAnAma kIDI vA ceTa For Private And Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (402) vasaMtarAjazAkune-ghoDazo vrgH| atyarthapUrNe jalakukkasAbhyAM grAhyaM gRhe neSTamathApyaniSTam // stokasthitAvaskaranIradeze pipIlikAnAM zakunaM gaveSyam // // 2 // sthUlAstathA yAH kapilAH kadAcidRggocaraM yAMti ghRtettikaakhyaaH|| vijJena tAsAM zakunaM gaveSyaM pipIlikAnAmiha nAparAsAm // 3 // vinirgatAH prAggRhagarbhabhUmeH kurvati zUnyaM bhavanaM ghRtevyaH ||agnervibhaage svajanAgamAya bhavaMti vRddhayai dizi dakSiNasyAm // 4 // payodharo varSati yAtudhAnyAM yoSiddhanAptirdizi pazcimAyAm // vihAya gehaM gRhiNI prayA- ti vinirgatAbhirdizi mArutasya // 5 // // TIkA // manimammatena manipraNItena // 1 // atyartheti // jalakukkasAbhyAM pAnIyatuSAbhyAM atyarthapUrNe gRhe iSTaM zubhamathApyaniSTamazubha zakune na grAhyaM stokasthitAvaskaranIradeze stokasthitaH avaskaraH avakara kacara iti prasiddhaH nIraM ca jalaM ca yatra evaMvidhe deze pipIlikAnAM kIkAnAM zakunaM gaveSya gaveSaNIyam // 2 // sthUlA iti // yAH sthUlAstathA kapilAH piMgalAH ghRteTikAkhyA vRteTikA iti AkhyA abhidhAnaM yAsAM tAH tathoktAH kadAcidRggocaraM yAMti vijJena paMDitena tAsAM pipIlikAnAmiha zakanaM gaveSyam aparAsAM na gaveSyamityarthaH // 3 // vinirgatA iti / ghRtezyaH prAkpUrvasyAM dizi gRhagarbhabhUmeH gRhamadhyabhUmeH vinirgatAH nimRtA bhavanaM zUnyaM kurvati agrevibhAga AgneyyAM gehasyeti zeSaHnirgatA svajanAgamAya bhvNti| gRhasya dakSiNasyAM dizi niHsRtAH vRddhyai bhvNti||4|| payodhara iti // yAtudhAnyAM naiRtyAM vidizi vi. // bhASA // inako hai // 1 // atyartheti // jala aura tuSa ina karake atyaMta bharo huyo ghara vAmeM zubha azubha zakuna nahIM dekhano. aura thoDI jagahameM kUDokacaro jala ye hoya tahAM kIDInako zakuna dekhano yogya hai // 2 // sthalA iti // sthUla hoya, kapila varNa jAko hoya, ghateThikAvA ghImeliye jinake nAma aisI dIkha jAya to unakI DInako zakuna DhUMDhano yogyahai, auranako zakuna nahIM dekhano // 3 // vinirgatA iti // ghRteTikA gharakI madhyabhUmisaM pUrva dizAmeM nikasai to sUno ghara karai. jo gharake agnikoNameM nikasai to vajana janako Agama karai, aura gharake dakSiNadizAmeM nikasai to vRddhi karai // 4 // payodhara iti // For Private And Personal Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pipIlikAprakaraNam / (403 ) kuvati tAH saMpadamuttarasyAM dezasya bhaMga kakubhIzavatyAm // brahmapradeze dinasaptakena lAmaM pRthivyA uta yogasiddhim // // 6 // talpAzrayAstalpavato ghRtevyo mRtyuM rujaM vA janayaMti dIrgham // utpattaye'narthaparaMparAyAH syurdaihalIdezavilokyamAnAH // 7 // kedArarathyAnRpadevagehacaityadrumadyUtasabhAMtareSu // dRSTA ghRtevyaH khalu catvarAdau dezasyaM bhaMga janayaMtyavazyam // 8 // // ttiikaa|| nigatAbhiH payodharo megho varSati / pazcimAyAM dizi vinirgatAbhiH yASiddhanAptiH yoSiJca dhanaM ca tayoH AptiH prAptiH bhavati / mArutasya vAyordizi vinirgatAbhiH ghRteTIbhiH gRhiNI gehaM vihAya tyaktvA prayAti // 5 // kurvatIti // tAH ghRteTyaH uttarasyAM vinirgatAH saMpadaH kurvati / IzavatyAM kakubhi aizAnyAM dizi niHsRtAH dezasya bhaMgaM kurvati brahmapradeze Urddhapradeze mastake iti yAvat / tAsAM vinirgamane dinasaptakena pRthivyAH lAbhaM kathayati / uta atha vA yogasya siddha kathayaMtItyarthaH // 6 // talpAzrayA iti // talpAzrayAH zayyAzrayA vinirgatAghRteTayaH talpavataH talpasvAminaH mRtyuM dIrghA rujaM vA janayaMti |tthaa dehalIdeze vilokyamAnAH dehalyA uMburasya pradeze dRzyamAnA anarthaparaMparAyA utpAtazreNyAH utpattaye syuH| "gRhaavgrhnniidehlyNbroduNbroburaaH| iti haimH||7|| kedaareti||kedaarvipraarthyaa mArgAnRpagRhaM rAjJo gRhaM devagRhaM prAsAdAcaityagumabaddhapITho vRkSA ||bhaassaa // gharake naitya koNameM nikasaiM to mevavarSAkareM. pazcimadizAmeM nikasaiM to strI aura dhana inakI prApti kareM, aura vAyavyakoNameM nikasai ghRteTikA to gharakI mAlakanI ghara choDakarake calI jAya // 5 // kurvatIti // jo ghRteTikA ceTI uttaradizAmeM nikasaiM to saMpadA kareM. aura IzAnya dizAmeM nikasaiM to dezako bhaMga kareM, Urddha pradezameM mastakake Upara nikasaiM to sAta dinameM pRthvIko lAbha athavA yogakI siddhi kareM / / 6 // talpAzrayA iti // jo ghateTI zayyAmeMsaM nikasaiM to zayyAke svAmI mRtyu vA dIrgharoga kareM. dehalImeM nikasI huI dIkheM to aneka utpAtanakU pragaTa kareM / / 7 / / kedAreti // kheta mArga, rAjaghara, devamaMdira, yajJameM baddha pITa, vRkSa, juvA khelabekI sabhA inake madhyameM aura caurAyekU Adile mArga For Private And Personal Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (404) vasaMtarAjazAkune-SoDazo vrgH| yadi pravizyAjyaghaTe ghRtevystisstthNtyhoraatrkRtaadhivaasaaH|| svalpairahobhiH kRtasaMdhipAtaMmuSNaMticaurA bhavanaM tdaaniim||9|| bahayo gRhasyopari niHsaraMtiraktAHpipIlyoyadi srvmrthm|| haraMti caurAmaraNaM bhayaM vA tajjAyate'vazyamahobhiralpaiH // 10 // tulyA nidAghena bhavaMti varSA vinirgatAstvaMbughaTasya muulaat|| dhAnyasya madhyAtpunarudtAsu dhaanyaarghpaato'runnkiittikaasu1|| AranAlaghaTamUlagAH zubhaM dhAnyavRddhimapi dhaanymdhygaaH|| sUcayaMti ca mahAnasodgatA gehadAhamAcarAd ghRtttikaaH||12|| ||ttiikaa // chUtasamAdurodaraparSadAH eteSAmitaretarabaMdaH / etadatareSu eteSAM madhyeSu tathA catva. rAdau"bahumArgI ca catvaram iti haimAityAdau dRSTAHghRteTyaH avazyaM dezasyabhaMgaMjanayaMti / "kSetre tu vapraH kedAra" iti haimaH // 8 // yadIti // yadi ghRteTayaH AjyaghaTeghRtakuMbhe pravizya ahorAtrakRtAdhivAsAHahorAtraM yAvatkRtaHadhivAsoyAbhistAH tiSThati tadAnIM svalpairastokaiH ahobhiH divasaH caurAH bhavanaM gRhaM muSNaMti / kIdRzaM kRtasaMdhipAtaM kRto vihitaH zastrAdinA saMdhipAtaH khAtraM ysmistt||9||vhvy iti yadi raktAHpipIlyo baDhyo gRhasyopari niHsaraMti bahiH prakaTI bhavaMti tadA sarvamartha caurA hrNti|mrnnN tathA bhayaM vA arthAdhAdhipate alpairhobhiHavshyNjaayte||10|| tulyA iti // yadA ghRteTayaH aMbughaTasya mUlAdvinirgatAH tadA varSA nidAghena grISmeNa tulyAH samAnA bhavaMti tu punaH dhAnyasya madhyAdudgatAsa niHmRtAsu aruNakITikAsu dhAnyArSapAtaH syAnmUlyahAniH syAdityarthaH // 11 // AranAleti // // bhASA // nameM ghRteTikA dIkheM to avazya dezako bhaMga karai // 8 // yadIti // jo lAla kIDI ghIke kuMbhameM pravezakarake eka dina rAtri vAmeM sthita raheM to thoDese divasameM caura gharameM zastrasaM khoda saMdhikara dravya curAya le jAya // 9 // bahvaya iti // jo lAlakIDI bahuta sI gharake Upara nikale to saba dhana caura le jAya athavA gharake svAmIkU thoDese dinameM bhaya vA mRtyu avazya hoya // 10 // tulyA iti // jo lAlakIDI jalake ghaDAke nIcesU nikase to varSA prISma Rtuke samAna hoya phira dhAnyake madhyameMsU nikasaiM to dhAnyako ardhapAta hoya. arthAt molakI hAni heya // 11 // AranAleti // jo lAlakIDI kAMjIke For Private And Personal Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pipiilikaaprkrnnm| (405) toyapUrNakalazojhijhatAlayAdbhaktapUrNapiTharAcca nirgatAH // nidizaMti kapilAH pipIlikA dravyavRddhimacireNa bhUyasIm // 13 // svarNaratnadhanamadhyato yadA saMbhavaMti sukRtprcoditaaH||svrnnrtndhnvRddhihetvstdbhvNti kapilAH pipIlikAH // 14 // // TIkA // ghRteTikAH AranAlaghaTamUlagAH AranAlaghaTasya mUlaM gacchaMti tA AranAlaghaTamUlagAHzubhaM kurvti|ttr AranAlaM kAMjikaM dhAnyamadhyagAH punaH aruNakITikAH dhAnya. sya vRddhiM kurvati / mahAnasaM pAkasthAnaM tatrodgatAH nirgatAH punaH acirAtsvalpadinaraMva gahadAha suucyNti| pAkasthAnaM mahAnasamiti haimaH // 12 // tAyota // toyapUrNaiH kalazaiH ujhjhito vajito yaH Alayo gRhaM tasmAdbhaktapUrNApaTharAca bhaktamo. danaM tena pUrNa ytpitthrNbhaajnvishessH| "sthAlyukhApiTharam"iti haimH|kotthiigddu iti kITikAzakunam - prasiddhaM tasmAcca vinirgatAni a0 a0 42 IzAnakRNi | pUrvadiziprahara | mRtAH kapilAH pipIlikAH agnibhaya kahaha yuddha kahai 8 4 bhaya kahai 1 acireNa stokakAlena bhUyasI vyavRddhi nirdizati kthyti|| // 13 // svarNeti // yadA svarNa- uttaradizi dakSiNadizi ratnadhanamadhyataH sukRtapracodiH sukha kahai 7 lAbha kahai 3 tAH kapilAH pipIlikAHsaMbhavaMti tadA svarNaratnadhanavRddhihe tavastA bhvNti| "kaDAraH kapivAyavyakRNi pazcimadizi nairRtyakRNi laH piMgapizaMgau kapiMgalau" iMdhana kahai 6 itymrH|| 14 // gRham zrI kahai 5 | vanalAbha kahai 9 ||bhaassaa|| ghaDAke nIce hoya to zubha kareM. phira dhAnyameM hoya to dhAnyakI vRddhi kareM. jo rasoImeM nikase to thoDese dinameM gharameM dAha AMcalage // 12 // toyeti // jalake bhare kalaza jahAM nahIM hoMya vA gharameMsaM vA cAvalake bhare pAtrameMsaM nikasI huI kAlI kIDI thoDese kAlameM bahuta sI dravyakI vRddhi kareM // 13 // svarNeti // jo kAlIkIDI svarNa ratna, dhana inake madhyameMsU koI puNyake prabhAva kara nikaleM to svarNaratna dhana inakI vRddhi kareM // 14 // For Private And Personal Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (406) vasaMtarAjazAkune-saptadazI vrgH| athetarA raktapipIlikAbhyo niyA~ti cedAdhakamatareNa // aMDAnyupAdAya payaH payodo muMcettadeti pravadaMti vRddhAH // 15 // iti vasaMtarAjazAkune SoDazo vargaH / / 16 // kuDayamatsya iti yo'bhidhIyate palliketi gRhagodhiketi ca // kAladikamavazena nirmitaM tasya zAkunamudIryate'dhunA // 1 // sUryodaye pUrvadizi bruvANA pallI bhayaM jalpati bhuumipaalaat|| hutAzabhIti praharapradeze madhyaMdine dUtamukhena vArttAm // 2 // atheti // atha raktapipIlikAbhyaH itarAH kITikAH bAdhakamaMtareNa kAraNavyatirekeNa aMDAnyupAdAya cetriyA~ti tadA payodo meghaH payaH pAnIyaM muzcediti vRddhAH pravadati // 15 // athAMtare tvevaM-pipIlikAyAH digvibhAgaphalaM tasya yAtropari idam // iti zrIvasaMtarAjaTIkAyAM vicAritapipIlikAprakaraNe SoDazo vrgH|| 16 // adhuneti // adhunA tasya zakunamudIryata abhidhIyate kIdRzaM zakunaM kAladikramavazena nirmitaM kAlazca dikca tayoH kramavazena anukramavazena saMpAditaM yattado nityAbhisaMbandhAttasya kasyetyAha / yaH kuDayamatsya iti pallikA iti gRhagodhikA iti ca abhidhIyate kathyate // 1 // sUryodayeti // suryodgame sati pUrvadizi vANA pallI bhUmipAlAdrAjJaHbhayaM jalpati praharapradeze pUrvasyAM dizi hutAzabhItimamibhayaM tathA pUrvasyAmeva madhyaMdine madhyAhna dUtamukhena vArtA jalpatItyasya sarvatra ||bhaassaa|| atheti ||laalkiiddiinsuuN aura kIDI koI kAraNa vinA aMDA leke nikase to megha jalakI varSA kareM. ye vRddhanako vAkya hai // 15 // athAMtarameM kIDinako divibhAgako phala yAtrAke Upaspai cakralikho hai // 16 // iti zrIjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM pipIlikAphalavicAro nAma SoDazo vargaH // 16 // adhuneti // aba pallIko zakuna kAladizA inake kramakarake kahyo huyo hama kahaihaiM // 1 // sUryodayeti // sUryake udayasamayameM pUrvadizAmeM pallI bole to rAjAte bhaya hAya, phira prathama praharameM pUrvadizAmeM bole to agniko bhaya hoya. aura pUrvadizAmeM dUsare praharameM For Private And Personal Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pallIvicAraprakaraNam / (407) dhanAgamaH syAdaparAhNakAle dinAvasAne'pi phalaM tadeva // AhArakAle vihitasvarAyAM pallyAM bhavatyAgamanaM nRpasya // // 3 // nidhAnalAbho nizi pUrvayAme dvitIyayAme'bhimatArtha siddhiH // yuvatyavAptizva tRtIyayAme turye'rthadAnirvirutena pallayAH // 4 // Adhe dinasya prahanibhA pramItavArtA prahare dvitIye | miSTAnnalAbho gRhagodhikAyA rutena lAbho vasuno'parAhne // 5 // sukhaM dinAMte virutena pallyA AhArakAle'bhimatAnnalAbhaH // syAdagnibhItiH prahare dvitIye yAme tRtIye draviNasya lAbhaH // 6 // // TIkA // saMbaMdhaH // 2 // dhanAgama iti // aparAddhakAle madhyAhnottarakAle tRtIyaprahare vi hitasvarAyAM pallayAM dhanAgamaH syAt / dinAvasAne'pi saMdhyAyAmapi kRtasvarAyAM tadeva phala bhavati / AhArakAle vihitasvarAyAM pallayAM nRpasyAgamanaM bhavati // 3 // nidhAneti // nizi pUrvayAme prathamaprahare pallayA virutena nidhAnalAbhaH syAt / dvitIyayAme dvitIyaprahare pallayA virutena abhimatArthasiddhiH syAt / tRtIyayAbha pallayA virutena yuvatyavAptirbhavati / turyayAme pallayAH virutena arthahAniH syAt // // 4 // Adye iti // dinasyAdye prathame prahare'midizi pallayA virutena pramItavArtA mRtavArtA syAt / dvitIyaprahare miSTAnnalAbhaH syAt / aparAhNe tRtIyayAme gRhagodhikAyAH rutena jalpitena vasuno dhanasya lAbhaH syAt // 5 // sukhamiti // dinAMte dinAvasAne pallyA virutena sukhaM bhavati / AhArakAle abhimatAnnalAbhaH syAt / // bhASA // bole to dUtake mukha koI vArtA sunai // 2 // dhanAgama iti // tRtIya praharameM palI bole to dhanako Agamana ka haiM aiso jAnano. cauthe praharameM bole tobhI dhanako Agamana jAnano. aura bhojanakaratI samayameM bolai to rAjAko Agamana jAnano // 3 // nidhAneti // aura rAtrike prathama praharameM bolai to dravyako lAbha hoya. dUsare praharamai pallI bole to bAMchita arthakI prApti hoya. prahara meM bole to strIkI prApti hoya. cauthe prahara meM bole to arthakI hAni hoya // 4 // Adya iti // dinake prathama praharameM agnikoNameM pallI bolai to marekI vArttA hoya. dUsare prahara meM agnikoNameM bole to miSTAnnako lAbha hoya. tIsare praharameM bolai to dhanako lAbha hoya // 5 // sukhamiti // cauthe praharameM bole to tIsare For Private And Personal Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 408 ) vasaMtarAjazAkune - saptadazo vargaH / caturthayAme dizi pAvakasya kRtasvaraH kiMcidapUrvarUpam // naimittikAnAmiha kuDyamatsyaH kutUhalaM darzayati kSaNena / // 7 // prabhAtakAle dizi dakSiNasyAM kArya zubhaM syAdvirutena payAH // baMdhvAgamaH syAtpradare dinasya madhyaMdine paNyasamAgamaH syAt // 8 // yoSAparAhNe samupaiti kApi dinAvasAne paradArasaMga || AhArakAle suciraM gatasya syAkSemavArtA priyabAMdhavasya // 9 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIye praharai abhibhItiH syaat| tathA tRtIye yAme draviNasya dhanasya lAbhaH syAt // 6 // caturthayAme iti // caturthayAme turyaprahare pAvakasya dizi AmeyyAM kRtasvaraH kuDyamatsyaH naimittikAni kiMcidapUrvarUpaM kutUhalaM kSaNena darzayati / "mANikyA bhittikA pallI kuDyamatsyo gRholikA godhikAgolike gRhAt " iti haimaH // 7 // prabhAtakAle iti // prabhAtakAle dakSiNasyAM dizi pallayA virutena kArya zubhaM syAt prahare dinasya prathamaprahare baMdhvAgamaH baMdhUnAM gotriNAmAgamanaM syAt / madhyaMdine madhyAhne pallayA virutena paNyasamAgamaH syAt / 66 paNitavya tu vikreyaM paNyaM satyApanaM punaH " iti haimaH // 8 // yoSeti // aparAdvai tRtIyaprahare kApi yo // bhASA // sukha hoya. bhojanake sayaya bolai to vAMchita annako lAbha hoya aura rAtrike dUsare prahara meM vA dUsare prahara tAMI bolai to agniko bhaya hoya. tIsare prahara meM bole to dhanako lAbha hoya // 6 // caturthayAma iti // rAtrike cauthe praharameM agnikoNameM bole to koI nimitta apUrva Azcarya dekhi // 7 // prabhAteti // prabhAtakAla meM dakSiNa dizAmeM pallI bole to zubha kArya hoya. dinake prathama praharameM bolai to baMdhu jananako Agamana hoya. dUsare prahara meM bAlai to vyavahArasUM vikraya ke yogya vastuko samAgama hoya // 8 // yoSeti // tIsare praharameM bole to koI strI Ave cauthe praharameM dakSiNa dizA meM bole to parAI strIko saMga hoya. bhojana ke samaya meM dakSiNameM bole to bahuta dinake gaye baMdhukI kuzala bAtA For Private And Personal Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pallIvicAraprakaraNam / (409) yAme dvitIye svajanairvirodhaM tRtIyayAme draviNasya lAbham // kRtasvarojalpati kuDayamatsyo yAme caturthe kalahaM mhaaNtm||10|| pallI dinAdA dizirAkSasAnAMkRtasvarA zaMsati kaarysiddhim|| viprAgamaM prAktanayAmabhAge dUtAgamaM cApi dinasya madhye // 11 // rakSAM tRtIye prahare dinasya dinAvasAne ca vizeSavArtAm // prasvApakAle kalahaM raTaMtI yAme ca pAMthAgamanaM bravIti // 12 // dvitIyayAme rudhiraprapAto mRtyustRtIye prahare nishaayaaH|| vyAdhizcatarthe dizi yAtudhAnyAM kRtasvarAyAMgRhagodhikAyAm13 // ttiikaa|| strI samupaiti / dinAvasAne paradArasaMgaH syAt / AhArakAle suciraM gatasya priyavAMdhavasya kSemavArtA kuzalavRttiH syAt // 9 // yAme iti // dvitIyerajanyAH yAme svajanairvirodhaM jalpati / tRtIyayAme draviNasya lAbhaM jlpti| caturthe yAme kRtasvaraH kuDayamatsya: mahAMtaM kalahaM jalpati // 10||plliiti // rAkSasAnAM dizi nairRtyakoNe dinAdau prabhAte kRtasvarA pallI kAryasiddhiM zaMsatiAprAktanayAma bhAge prathamaprahare pallI kRtaravA viprAgamaM tathA dinasya madhye dUtAgamaM ca zasatI. tyasyobhayatra sNbndhH|| 11 // rakSAmiti / / dinasya tRtIye prahare raTaMtI pallI rakSA bravIti ca punararthe dinAvasAne radaMtI vizeSavArtA bviiti| prasvApakAle raTaMtI kalahaM bravIti / tathA nizAyAH AdyayAme pAMthAgamaM gatasyAgamanaM bravItItyarthaH // 12 // dviyiti // nizAyAH dvitIye yAme gRhagodhikAyAM kRtasvarAyAM rudhiraprapAtaH // bhaassaa|| hoya // 9 // yAma iti // rAtrike dUsare praharameM vA dUsare praharataka dakSiNameM bole to svajana janana karake virodha hoya. tIsare praharameM bole to dhanako lAbha hoya. cauthe praharameM bole to mahAn kalaha hoya // 10 // pallIti // prabhAtakAlameM nairRtyakoNameM pallI bole to kAryakI siddhi jAnanI. prathama praharameM nairRtyameM bole to brAhmaNako Agamana hoya. dUsare praharameM bole to dUtako Agamana jAnano // 11 // rakSAmiti // dinake tIsare praharameM natyameM bole to rakSA jAnanI. cauthe praharameM bole to vizeSa vArtA hoya. sovatI samayameM bole to kalaha hoya . aura rAtrike prathama praharameM nairRtyakoNameM bole to gaye puruSako Aga. mana hoya // 12 // dvitIyeti // rAtrike dUsare praharameM nesyameM bole to rudhirako pAta For Private And Personal Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 410 ) vasaMtarAjazAkune- saptadazo vargaH / prabhAtakAle kakabhi pratIcyAmAcAryavaryaH samupaityapUrvaH zAMtirdinasya prahara pradeze pIrute madhyadine'rthahAniH // // 14 // AyAti raudraH puruSo'parAhne kumArikAbhyeti vikAlakAle || bhujikriyAyAM nRpatiprasAdaH pallIrute vahnibhayaM pradoSe / / 15 / / yAme dvitIye pRthivIzavArtA nidhAnalAbhaH prahare tRtIye // syAtkuDyamatsye raTati pratIcyAM nizAvasAne vapuSo'vasAnam // 16 // // TIkA // syAt / tRtIyaprahare kRtasvarAyAM pallayAM mRtyurmaraNaM syAt / catarthe prahare kRtasvarAyAM gRhagodhikAyAM vyAdhiH syAditi pratyekaM saMbadhyate // 13 // prabhAtakAle iti // prabhAtakAle pratIcyAM pazcimAyAM kakubhi dizi pallIrute apUrvaH AcAryavaryaH samupaiti / dinasya Adyaprahare pradeze zAMtirbhavati / madhyadine pallIrute'rthahAniH syAt // 14 // AyAtIti // aparAhna pallIrute raudraH puruSaH AyAti / vikAlakAle ca pallIrute kumArikAbhyeti / "dinAvasAnamutsUro vikAlazabalAvapi " iti haimH| tathA bhujikriyAyAM bhojanakAle palIrute nRpatiprasAdaH syaat|'prdosse rajanAmukhe pallIrute vahnibhayaM bhavati / pradoSaprathamamahare rajanyA ityarthaH ' pradoSo yAminImukham' iti haimaH // 15 // yAme iti // nizAyA dvitIye yAme kuDamatsye pratIcyAM rati sati pRthivIzavArtA syAt / tathA tRtIye prahare kuDamatsye pazci // bhASA // pazcima meM hoya. tIsare praharama nairRtya meM bole to mRtyu hoya. cauthe prahara meM nairRtyakoNameM bole to . vyAdhi hoya // 12 // prabhAteti // prabhAtakAlameM pazcimadizA meM pallI bole to apUrva AcAryanameM zreSTha Avai dinake prathama prahara meM pazcima meM bole to zAnti hoya. dUsare prahara meM pazcima bolai to arthakI hAni hoya // 14 // AyAtIti // tIsare praharameM bole to koI krUra puruSa A. prahara meM pazcimameM bole to kumArikA Ave kAlameM pazcimameM bole to rAjAko anugraha hoya. pradoSakAlameM pazcimameM bolai tau hoya. pradoSa nAma rAtri ke prathama prahara koI hai // 15 // yAme iti // rAtri ke dUsare praha - ra pazcimane bole to rAjAkI vAtI hoya. aura tIsare praharameM pazcimameM bole cauthe bhojana - anikA bhaya to dhanako For Private And Personal Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 411 ) pallIvicAraprakaraNam / syAccauravArtA dizi mArutasya rutaiH prabhAte gRhagodhikAyAH // abhyeti bhRtyaH prahare pravRtte madhyaMdine bhUpatirabhyupaiti // 17 // vidvAnsamabhyetyaparAhNakAle vighnAtparaM dUta upaiti sAyam // vRddhiH pradoSe prahare dvitIye sidhyatyabhISTaM raTitena pallayAH // 18 // yAme tRtIye niyataM nizAyAH zubhAvahA kApyupayAti vArtA // nizAvasAne'bhimatArthalAbhaH syAtkuDyamatsyAraTitena puMsAm 19 // TIkA // mAyAM rati: nidhAna lAbhaH syAt / kuDyamatsye nizAvasAne pratIcyAM raTati sati vapuSaH avasAnaM vinAzaH syAt // 16 // syAditi // prabhAte prage mArutasya dizi vAyukoNe gRhagodhikAyAH rutaiH zabdaiH caiauravArtA syAt / tathA prahare pravRtte mArutasya dizi gRhagodhikAyAH rutairbhRtyaH sevakaH abhyeti samAyAti / madhyaMdine mArutasya dizi gRhagodhikAyA rutaiH bhUpatirabhyupaiti // 17 // vidvAniti || aparAhakAle tRtIyaprahare mArutasya dizi pallacA raTitena vidvAnkazcitpaMDitaH samabhyeti / sAyaM saMdhyA mArutasya dizi pallayA raTitena vinnAtparaM vighnAnaMtaraM dUtaH upaiti Agacchati / pradoSe mArutadizi pallyA rahitena vRddhirbhavati / rajanyAH prahare dvitIya mArutadizi pallayA raTitena abhISTaM sidhyati // 18 // yAme iti // nizAyAH tRtIye yA mArutadizi pallyA raTitena zubhAvahA niyataM kApi vArtA upayAti / nizAvasAne mArutadizi punaH kuDyamatsyAraTitena puMsAmabhimatAthalAbhaH syAt // 19 // // bhASA // lAbha hoya. cauthe praharameM pazcimameM bole to dehako nAza hoya // 16 // syAditi // prabhAtakAla meM vAyukoNa meM pallI bolai to caurakI vArtA hoya. dinake prathama praharameM vAyukoNa meM bole to cAkara sevaka Avai dUsare praharameM mArutakoNameM bole to rAjA Avai // 17 // vidvAniti // tIsare praharameM vAyavya dizAmeM baule to koI paMDita vidvAn Avai. sAyaMsaMdhyA meM vAyavyakoNameM bole to pahale vighnaM hoya pIche koI dUta Ave aura rAtrike prathama praharameM vAyavyakoNameM bolai to vRddhi hoya. rAtrike dUsare praharameM vAyavyakoNameM bole to vAMchita siddhi hoya // 18 // yAme iti // rAtrike tIsare praharameM vAyavya koNa meM bola to koI zubhakI karanevAlI vArtA Ave cauthe prahara meM vAyavyakoNameM bole to puruSanakUM. For Private And Personal Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 412) vasaMtarAjazAkune-saptadazo vrgH| dizyuttarasyAmudite dineze pallI raTaMtI draviNAgamAyA|mitrAgamAya prathame ca yAme hutAzabhItyai divasasya madhye // 20 // athAparAhebhimato'bhyupaiti priyo jano'bhyeti ca vAsarAMte // nizAmukhe ziSTasamAgamaH syAdyAme kaliH syAdvirutena pallayAH // 21 // nidhAnalAbhaH prahare dvitIye syAncaurabhItiHprahare tRtIye // nizAvasAne'pi ca bhASamANe syAtkuDayamatsye vipulA samRddhiH // 22 // prAtardizIzAnaniSevitAyAM pallIrutaiH sidhyati ciMtito'rthaH // dinAdyayAme svajano'bhyupaiti vRddhirbhavedvAsaramadhyabhAge // 23 // ||ttiikaa // dizIti / / udite dineze uttarasyAM dizi pallI raTaMtI draviNAgamAya bhvti| prathame ca yAme uttarasyAM radaMtI pallI mitrAgamAya syAt / tathA divasasya madhye madhyAhnakA. le uttarasyAM raTaMtI pallI hutAzabhItyai amibhayAya bhavati // 20 // atheti // atha aparAhe tRtIyapahare uttarasyAM pallayAH virutena abhimataH abhyupaiti / vAsarAMte ca sAyamuttarasyAM dizi pallayA virutena priyo janaH abhyupaiti| tathA nizAmuMkhe pradoSe uttarasyAM pallayA virutena ziSTasamAgamaH syAt / nizAyAH Aye yAme uttarasyAM pallayAH virutena kaliH syAt // 21 // nidhAneti // nizAyAH prahare dvitIye uttarasyAM kaDyamatsye bhASamANe nidhAnalAbhaH syAt / nizAyAH prahare tRtIye ucarasyAM kuDyamatsye bhASamANe caurabhItiH syAt / nizAvasAnepi ca uttarasyAM kuDyamatsye bhASamANe vipulA samRddhiH syAt // 22 // prAtariti // prAtaH // bhaassaa|| bAMchitaphalako lAbha heya // 19 // dizIti sUryake udaya samayameM pallI uttaradizAmeM bAla to dravyako Agamana hoya. dinake prathama praharameM pallI boLe to mitrako Agamana hoya. dUsare praharameM uttarameM bole to agniko maya hoya // 20 // atheti // tIsare praharameM uttarameM bole to vAMchita puruSa Ave cauthe praharameM uttarameM bole to pyAro jana bhAve aura pradoSa samayameM uttarameM bole to uttama janako Agamana hoya. rAtrike prathama praharameM uttarameM bole to kalaha hoya // 21 // nidhAneti // rAtrike dUsare praharameM uttarameM bole to dhanako lAbha hoya. rAtrike tIsare praharameM uttarameM bole to caurako bhaya hoya, cauthe praharameM uttarameM bole to bahuta samRddhi hoya // 22 // prAtariti // prabhAta kAlameM IzAna For Private And Personal Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pallovicAraprakaraNam / (413) rakSAparAhe'stamaye'bhyupaiti kanyArthalAbho'bhyavahArakAle // vRddhistathAye prahare nizAyAH kanyAgamaH syAtprahare dvitIye // 24 // bhayaM tRtIye prahare nizAMte raudraM bhavatyArATitena pallayAH // brahmapradeze'bhyudite dineze narezavArtAzravaNaM bhaNaMti // 25 // brahmapradeze'hani pUrvayAme syAhRtavArtAkaraNAya pallayAH // dinasya madhye kalahAya nAdaH syAdanna lAbhAya tathAparAhe // 26 // ||ttiikaa // prabhAte IzAnaniSevitAyAM diziIzAnyAM plliirutaiHcitito'rthHsidhyti|tthaa dinA dyayAme IzAnyAM pallIrutaiH svajanaH abhyupaiti / vAsaramadhyabhAge madhyAhne deze pallIrutairvRddhirbhavat // 23 // rakSeti // aparAhe IzAnyAM pallIrutaiH rakSA syAt / astamaye sAyamIzAnyAM pallIrutaiH kanyA abhyupaiti|abhyvhaarkaale IzAnyAM dizi pallIrutaiH athalAbhaH syAt / tathA nizAyAH Aye prahare IzAnyAM pallIrutaiH vRddhiH syAt / dvitIye prahare IzAnyAM pallIrutaiH kanyAgamaH kanyAyA AgamanaM syAt ||24||bhymiti // nizAyAstRtIye prahare IzAnyAM pallyAH AraTitena bhayaM bhavati nizAnte IzAnyAM pallyAH AraTitena raudra bhvti|tthaa abhyudite dineze brahmapradeza mUrddhani pallyAH ruditena narezavArtAzravaNaM bhaNaMti kthyti||25|| brahmapadeze iti|| ahani pUrvayAme brahmapradeze mUrdhAna pallyAH nAdaH dUtavArtA karaNAya bhvti|tthaa dinasya madhye mUrdhani pallyA nAdaH kalahAya bhavati / tathA aparAhe mUrdhani pallyA nA ||bhaassaa // dizAmeM pallI bole to citita artha siddha hoya. dinake prathama praharameM IzAnameM bole to svajana jana Ave. dUsare praharameM IzAnameM bole to vRddhi hoya // 23 // rakSeti // tIsare praharameM. IzAnameM bole to rakSA hoya. cauthe praharameM IzAnameM bole to kanyA Ave. bhojanasamayameM bole to arthako lAbha hoya. aura rAtrike prathama praharameM IzAnameM bole to vRddhi hoya. rAtrike dUsare praharameM IzAnameM bole to kanyAko Agamana hoya // 24 // bhayamiti // rAtrike tIsare praharameM IzAnameM bole to bhaya hoya. rAtrike cauthe praharameM IzAnameM bAlai to raudrabhayAnaka kachu hoya. sUryodayake samayameM mastakake Upara pallI bole to rAjAkI vArtA zravaNa hoya // 26|| brahmeti / / dinake prathama praharameM mastakake Upara pallI boleM to dUtakI vArtA hoya. dinake dUsare praharameM mastakapai pallI bole to kalaha hoya. tIsare praharameM pallI bole to annako lAbha hoya // 26 // For Private And Personal Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 1214 ) vasaMtarAja zAkune- saptadazo vargaH / viprAgamAyAbhyavahArakAle pranaSTalAbhAya ca pUrvayAme // madhye ca bhUpasmaraNAya rAtre rulkAprapAtAya tRtIyayAme // 27 // brahmapradeza prahare caturthe zubhAya zabdo gRhagodhikAyAH // zubhAvA zAMtadizi prazAMtA dIptA pradIpte zubhadA na pallI // 28 // samAgamAtsaMgamamAha pallI yuddhena yuddhaM virahaM viyogAt // yacchatyavazyaM surataprasaktA puMsAM varastrIratakelilAbham // 29 // vAmaH prayANe yadi kuDya matsyaH pravezakAle yadi dakSiNaH syAt manorathAdapyadhikAni tUrNaM sidhyaMti kAryANyakhilAni puMsAm 30 // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir daH annalAbhAya syAt // 26 // vipreti || brahmapradeze abhyavahArakAle bhojanakAle pallyA nAdaH vibhAgamAya syAt / rajanyAH pUrvayAme mUrdhani pallyAH nAdaH pranaSTalAbhAya syAt / rAtreH madhyayAme mUrddhani pallInAdaH bhUpasmaraNAya bhavati / tRtIye yAme brahmapradeze pallInAdaH ulkApAtAya syAt // 27 // brahmeti // caturthe prahare brahmamadeze gRhagodhikAyAH zabdaH zubhAya syAt / zAMtadizi prazAMtA pallI zubhAvahA bhavati / pradIpte dIptA pallI na zubhadA syAt // 28 // samAgamAditi // samAgamAtparasparasaMgamAtpallI saMgamamAha / yuddhena yuddham / viyogAdirahamAheti saMbaMdhaH surataprasa maithunAsaktA puMsAM varastrIratakelilAbhaM varastriyAHpradhAnayoSitaH ratakeliH nidhuvanakrIDA tasyAH lAbhamavazyaM yacchati // 29 // vAma iti // yadi kuDyamatsyaH prayANe / / bhASA // vipreti // bhojana samayameM mastaka ke Upara palI bole to brAhmaNako Agamana hoya. Ara rAtri ke prathama prahara meM mastakapai bole to naSTa huyeko lAbha hoya. rAtrike dUsare praharameM bole to rAjAko smaraNa hoya. rAtrike tIsare prahara meM mastakake Upara bole to ulkApAta hoya // 27 // brahmeti // rAtri ke cauthe praharameM mastaka ke Upara palI bole to zubha hoya. aura zAMta dizA meM prazAMta palI hoya to zubha kareM aura dIptadizA meM dIpta pallI hoya to zubhakI debevArI nahIM jAnanI // 28 // samAgamAditi // jo palInako paraspara samAgama dekhe to vAkUM bhI saMgama hoya jo yuddha karatI dIkhe to yuddha hoya. jo pallIko viyoga dIkhe vAkUM bhI viraha hoya. jo pallo saMbhoga meM Asakta hoya to puruSanakUM zreSTha strI sUM ratikrIDA prApta hoya // 29 // vAma iti // jo pallo gamanasamaya meM vAMI hoya pravezasamaya meM jemane bhAga meM hoya to puru For Private And Personal Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pallIvicAraprakaraNam / (415) pallikA dizati dakSiNAyayorarthahAnimazubhaM vilokitA // adhvagasya zubhalAbhadAyinI vIkSitA bhavati pRssttvaamyoH|| // 31 // unnataM samadhiruhya dakSiNaM vAmato'vatarati priyaipiNI // pallikA yadi tadA pravAsibhilabhyate jhaTiti rAjyamakSayam // 32 // // TIkA // vAmaH syAtpravezakAle ca yadi dakSiNaH syAttadA puMsAM manorathAdapyadhikAni kAyaNi akhilAni samastAni tUrNa zIghra sidhyati // 30 // pallIti // pallikA dakSiNAgrayoH dakSiNaH anulomapradezaH agraM puraHpradezaH anayoIvaH tayovilokitAM dRSTA arthahAnimazubhaM ca dizati gaMturiti zeSaH / pRSThavAmayoH vokSitA adhvagasya zubhalAbhadAyinI bhavati // 31 // unnatamiti // yadi pallikA dakSiNamunnataM samadhiruhya priyaiSiNI vAmataH vAmadigvibhAge avatarati tadA pravAsibhiHjhaTitizInaM rAjyamakSayamavinAzi labhyate // 32 // asyA vArAdi sparzanavicArastu grathAMtarAdeva jJeyaH tdythaa| "athAtaH saMpravakSyAmi zRNu zaunaka ytntH||plliiprptnN caiva saraTasyA dhirohaNam // 1 // pratipadrogasaMprAptidvitIyAyAM tathaiva ca // tRtIyAyAM bhavellAbhazcatu* roga eva ca // 2 // paMcamyAM caiva SaSThayAM ca saptamyAM syAddhanAgamaH // adhamyAM // bhaassaa|| 'panamanorathasU bhI adhika samasta kArya zIghra siddha hoya / / 30 // palloti // gamanakartA 'pallo jemane bhAgameM vA agrabhAgameM dakhai to arthakI hAni aura azubha karai. jo mArgIka pITapoche vA vAmabhAgameM dI to zubha devai // 31 // unnatamiti // pallI gamanakartAkU jemanI dizAmeM UMcI caDhatI dAkhai to priyakarai. vAmabhAgameM nIce utaratI dIkhai to gamanakarabevAle puruSakaM zIghrahI akSaya rAjya prApta hoya // 32 // aba palIke vArake tithike aMgake nakSatrake lagnake sthAnake phala aura graMthasUM kahehaiM / sUtajI zaunakajIsU kahaiM haiM // zaunaka ! pallI jo chapakalI vA chApa yA nAmasaM prasiddha hai. yAko paDano, aura zaraTa jo kirakeMTAM tAko caDhano inako phala hama kahehaiM so tuma suno // 1 // paDavAmeM pallIko patana roga karai. dUjameM pallIko patana roga kare. tIjameM pallIko patana lAbha karai. cauthameM pallIko patana gaMga karai // 2 // paMcamImeM, chaThameM, saptamImeM pallIko patana dhanako Agamana karai. aSTamI For Private And Personal Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (416) vasaMtarAjazAkune-saptadazo vrgH| // TIkA / / ca navamyAM ca dazamyAM maraNaM dhruvam // 3 // ekAdazyAM putralAbho dvAdazyAM dhanasaMpadaH // trayodazyAM bhaveddhAnI ratnahAniH zivAhani // 4 // paurNamAsyAmamAya bndhuhaanirdhnkssyH| somazukrabudhaguruvArAH zubhakarAH sadA // 5 // // iti tithivAraphalam // azvinI kSemamArogyaM bharaNI rogameva ca / kRttikA dhanahAni ca saMpadorohiNa mRge // 6 // ArdA mRtyubhayaM kuryAtpuSyazvava punarvasuH // dhanalAbhaM prakurute sA ca maraNaM dhruvam // 7 // maghA kSemakarI proktA tathA pUrvottarA sadA / hastacitrA bhavenityaM svAtI zubhakarA punH||8|| vizAkhA dhananAzAya maitryAM syAdrAjyameva ca / jyeSThA ca mRtyave proktA mUlaM cASADhikAiyam // 9 // mRtyukarA dhaniSThA ca zravaNe rAjyameva ca // zatabhikva tathA proktA pUrvAbhAdrapadottarA // 10 // kAMcanaM labhate pauSNa AyurArogyameva ca / pallIprapatanaM yasya saraTasyAdhirohaNam // 11 // // bhaassaa|| nAmI dazamI inameM pallIko patana maraNa karai // 3 // gyArasameM pallIko patana putralAbha kara. dvAdazImeM pallIko patana dhanasaMpadA kare. trayodazImeM pallIko patana. hAni kara. caudasameM pallIko patana ratnakI hAni karai // 4 // paurNamAsI amAvAsyAmeM pallIko patana bandhUnakI hAni, dhanako kSaya karai, aura candravAra, zukravAra, budhavAra, guruvAra ye cAra vAra zubha karabevAle sadA jAnane cAhiye // 5 // // iti tithivAraphalam // atha nakSatraphalam // azvinImeM pallI paDai to kSema Arogya hoya. bharaNImeM paDai to rogakarai. kRttikAmeM par3e to dhanakI hAni kara. rohiNI mRgazira inameM par3e to saMpadA hoya // 6 // AmeM paDai to mRtyu bhaya kareM, puSya, punarvasu inameM par3e to dhanako lAbha kare. AzleSAmeM paMDe to maraNa nizcaya hoya // 7 // maghA, pUrvAphAlgunI, uttarAphAlgunI inameM par3e to kalyANa kare. aura hasta citrA svAtI inameM par3e to zubha karai // 8 // vizAkhAmeM paDai to dhanako nAza kara. anurAdhAmeM par3e to rAjya hoya, jyeSTAmeM paDai to mRtyu kara, mUla pUrvASADhA uttarASADhA inameM paDai to matyu kare // 9 // dhaniSTAmeM par3e to matyu karai. zravaNameM paDai to aura zatabhiSA pUrvAbhAdrapadA uttarAbhAdrapadA inameM paDai to rAjya hoya // 10 // revatI nakSatrameM pallI paDai to Ayu, Arogya, suvarNa inako lAbha hoya // 11 // For Private And Personal Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pallavicAraprakaraNam / (417) // TIkA // lame meSe zubhaM yasya vRSe ca pazunAzanam |mithune rogasaMprAptiH karkI haihaya ucyte||12|| siMhe satputralAbhazca kanyAlame dhanakSayaH / tulAlyozca dhanuSyukto vastra. lAbho dhruvaM nRNAm // 13 // makare dhanalAbhaM ca kuMbhe hAni vinirdizet // mIne ca zokasaMtApaH pallIprapatanAdbhavet // 14 // // iti lamaphalam // zIrSe rAjyaM zriyo'vAptiAla aizvaryavardhanam |krnnyorbhuussnnpraaptitryorbhydrshnm|| // 15 // nAsikAyAM tu saubhAgyaM vakre miSTAnnabhojanam // kaMThe nityaM priyAvAptiH skaMdhayorvijayI bhavet // 16 ||dhnlaabho bAhuyugme karayostu vyayastathA / stanayugme tu saubhAgyaM hRdi saukhyasya vardhanam // 17 // kukSauM satputralAbhazca nAbhau sau. khyprvrdhnm||pRsstthe nityaM mhaalaabhaapaarshvyorbndhudrshnm||18||kttyoiiyorvstrlaabhogu // bhaassaa|| atha lamaphalam // meSa lagnameM pallI paDe to zubha hoya. vRSalagnameM paDe to pazUko nAza hoya. mithuna lagnameM paDe to rogakI prApti hoya. karkalagnameM paDe to haihayako lAbha hoya // 12 // siMhalagnameM pallI paDe to satputrako lAma hoya. kanyA lagnameM paDe to dhanako kSaya hoya. tulA, vRzcika, dhana ina lagnameM paDe to dhanako lAbha hoya // 13 // makarameM pallI paDe to dhanalAbha hoya. kubhalagnama paDe to hAnI hoya. aura mInalagnameM pallI par3e to zoka, saMtApa hoya // 14 // iti lamaphalam // athAMgasthAnaphalam // mastakapai pallI paDai to rAjya aura zrI prApti hoya. lalATameM paDai to aizvaryakI vRddhi hoya. karNanapai paDai to bhUSaNakI prAti hoya. netranameM paDai to bhayakI prApti hoya // 15 // nAsikApai paDe to saubhAgya hoya. mukhapai paDai to miSTAnnabhojana hoya. kaMThapai paDe to nitya priyakI prApti hoya. kaMdhApai paDai to vijaya hoya // 16 // donoM bhujAnapai paDe to dhanako lAbha hoya. hAthapai paDai to kharca bahuta hoya. donoM stananapai paDai to saubhAgya hoya. hRdayapai paDai to saukhya baDhAve // 17 // kuMkhapai paDe to satputrako lAbha hoya. nAbhipe paDai to saukhya baDhAve. pIThapai paDai to mahAn lAma hoya. donoM pasavADenameM paDai to baMdhuko darzana hoya // 18 // donoM kaTibhAgapai paDai to vastrako lAma hoya, ra7 For Private And Personal Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (418). vasaMtarAjazAkune-saptadazI vrgH| // TIkA // hye mitrasamAgamaH / jaMghayorarthahAniH syAdde rogabhayaM bhavet // 19 // Uruyugme SAhanAptirjAnuyugme'rthasaMgrahaH / nIrogI jaMghayozcaiva pAdayordhamaNaM bhavet // 20 // // iti sthAnaphalam // patanAnaMtaraM yasya rohaNaM yadi jaayte|ptne phalamutkRSTaM rohaNe niSphalaM bhvet|| // 21 // rohaNe coddhavakre ca skaMdhe bakra prapAtanam / bhavedyadi suzIgheNa tatphalaM jAyate dhruvam // 22 // mRtyuyoge dagdhadine vAre ca yamaghaMTake / caMdrezSTamasthe dhanage janma:viSanADike // 23 // krUragrahe krUralame krUrai ca yadi jAyate / aSTamasthe krUrayute viSTivaidhRtidUSite // 24 // dunimittatayA jJAte niSphalA jAyate dhruvam |spshmaatre tayoH sadyaH sabailaM snaanmaacret||25||sdyo dAnaM vijAnIyAttilamASa ca dAkSiNAtatsarUpaM ca yaHzakyA dadyAcca phlsaarpissm|26pNcgvyN tusaMgrAzya kuryA devaavloknm|shaastrsy vacanaM kuryAdyadIcchedAtmanaHzubham ||27||iti plliivicaarH| // bhASA // guhyasthAnapai paDai to mitrako samAgama hoya. jaMghAnapai paDai to arthakI hAni hoya. gudApai paDai to rogabhaya hoya // 19 // donoM ghoTUnapai paDai to vAhanakI prApti hoya. jAnu jo pIDurI tApai paDai to dhanako saMgraha hoya. jaMghAnake Upara paDai to, nirogI hoya. pA~vanake Upara paDai tau bhramaNa karAvai // 20 // // iti zarIrasthAnaphalam // jAke dehapai pallI paDai paDakara phira aMgapai UMcI caDha jAya to paDabeke phala to utkRSTa aura caDhaveko phala niSphala hai // 21 // Uparamukhapai kaMdhApai caDhajAya to niSphala aura inapai patana hoya to phala zIghra hoya // 22 // mRtyuyogameM dagdhadinameM vA vArameM yamaghaMTameM AThameM caMdramA janmanakSatrameM // 23 // krUra grahameM krUralagnameM AThameM krUragrahameM bhadrAmeM vaidhatimeM // 24 // yA karake ina dunimittanameM yAko phala niSphala hoya jAya nizcaya yA sparzasaM tatkAla sacaila vastrasahita snAna kare // 25 // phira tila uDada dakSiNA inako dAna karai pallIko svarUpa suvarNako banAyakarake phala ghRtasahita dAna krai||26||pNcgvy prAzana kare, phira deva viSNuko darzana karano. jo apano zubha icchA kare to yA rItisUM zAstrako vacana kre||27|| For Private And Personal Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (419) plliivicaarprkrnnm| // TIkA // zrIrAmo jayati // punargrathAMtarAtpallIvicAro yathA / prabhAte dAramudghATayatA yApari pallI dRzyate tadA prAghUrNakA AyAti 1 dvArazAkhopari Arohati tadA'tha lAbhaM kathayati 2 pAde Arohati gamanaM kathayati 3 bahirgacchati rAjabhayaM kathayati 4 dhUmasthAne yAMtI amibhayaM kathayati 5 // iti prAbhAtikaceSTA // pallayAM zirasi patatyAM zrImatAM lakSmInazyati / daridrANAM tu dAridyaM nazyati 1 kaSTa patitAnAM mastake patati kaSTaM yAti 2 pRSThe patati cAtra mRtyuvArtA AyAti 3 agre uttarati tadA'bhISTalAbha kathayati 4 dakSiNAMge galakopari pataMtI tadA mitramelanaM syAt 5 hastopari pataMtI arthalAbhAya syAt 6 picaMDikopari patitA gamanAya syAt picaMDikAta upari pataMtI gacchantI zubhagamanaM brUte 8picaMDikAto nIcairuttaraMtI azubhagamanaM brUte 9 puhaMcakoparipatI rAjamudrAlA dizati10 // bhaassaa|| aba aura graMthAMtaranako pallI vicAra kahe haiM. prabhAtakAlameM dvAro kholate hI pallI Upara dAkhe to koI atithi Ave // 1 // dvArekI caukhaTapai caDhatI dIkhai to zabda kare to arthakA lAbha hoya // 2 // nIce pA~vanameM zabda karai vA caDhajAya to gamana karAve // 3 // dvArake bAhara nikala jAya to rAjabhaya karAve // 4 // jo dhUmake sthAnameM calI jAya to agniko bhaya kare // 5 // prabhAtakAlakI ceSTA kahI, aba dehakI ceSTA kahaiM haiM. jo pallI dhanamAnake mastaka paDai to vAMkI lakSmI naSTa hoya jAya / jo daridrIke mastakareM par3e to vAko daridra nAza karai // 1 // kaSTameM paDe hoya unake mastakapai paDai to unako kaSTa mile // 2 // pIThapa paDai to mRtyukI vArtA Ava. // 3 // agADI utare to vAMchita ko lAbha hoya // 4 // jemane aMgameM galeke Upara paDai to mitrako milApa hoya // 5 // hAthake Upara par3e to arthako lAbha hoya // 6 // udarapai par3e to gamanake artha jAnano // 7 // udarasUM UMcI paDai phira caDhajAya to zubha gamana karAve. // 8 // udarasUM nAce utare to mazubha gamana karAve // 9 // pahu~ceke Upara paDai to rAjamudrAko lAbha hoya // 10 // For Private And Personal Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (420) vasaMtarAjazAkune-saptadazo vrgH| ||ttiikaa|| kaTyA upari ArohaMtI vastralAbhaM brUte 11 uttamAMge nAbhau patitA putralAbhamabhidhatte 12 vAmajaMghopari patatyAM putrI syAt 13 nidrAmadhye pataMtI SaNmAsamadhye maraNaM brUte 14 // iti zarIraceSTA // nUtanagRhe pravizatAM madhye Atmano mRtyumAkhyAti 1 atha vA mRtA satI kITikAveSTitA dRzyamAnA kuTuMbarogaM brUte 2 dvitIyayA pallaga milaMtI priyadarzanaM brUte3 Atmano gRhe pravizaMtI bahiniHsaraMtI bhayAya syAt 4 nIce sthAnake gacchaMtI rAjabhayaM kathayati 5 gRhe pravizitAM agre bhUyaH calaMtI nirbhayamarthalAbhaM vrata 6 ni. jasthAne yAMtI arthahAni brUte 7 jalasthAne yAMtI amibhayaM kathayati 8 // iti pallIgamanaceSTAphalam // pallI vastusaMbhAlanAya gacchatA yadi pASANoparyArohati tadA tadvastu pASANIbhavati 1 // bhaassaa|| kaTike Upara paDake caDhajAya to vastrako lAbha karai // 11 // strIpuruSake uttama aMgapai paDai to athavA nAbhipai paDai to putrako lAbha hoya // 12 // bAI jaMghAke Upara paDai to putrI hoya // 13 // jo nidrAmeM sUteke Upara par3e to chaH mahInAke madhyameM marajAya // 14 // ||iti zarIraceSTAphalam // jo navIna gharameM praveza kareM unakU vA gharameM pallI dIkha jAya to vo apanI mRtyu jAnanI // 1 // athavA marI huI pallI cIMTI kIDA vAke lipaTa rahe hoMya vo dIkha jAya vA naye gharameM to kuTuMbakU roga jAnano // 2 // jo vA naye gharameM pallI dUsarI pallI karake milatI dIkhai to koI priyako darzana jAnano // 3 // apane gharameM praveza karake bAhara nikasa Ave to vA apuna gharameM ghuse vo bAhara nikasa Ave to bhayake artha jAnano // 4 // nIce sthAnapai gamana karatI dIkhai to rAjabhaya jAnano // 5 // gharameM praveza karabevAlenake agADI hoyake calai to nirbhaya arthako lAbha hoya // 6 // nIcasthAnameM gamana kare to arthakI hAni karai // 7 // jala. sthAnameM gamana kare to agniko bhaya kare // 8 // // iti pallIgamanaceSTAphalam // jo pallI vastukU saMbhAla karabaikU jAMya unakU pASANake Upara caDhatI dIkhe to vo vastu For Private And Personal Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (421) plliivicaarprkrnnm| // TIkA // bhittau adhirohatyA vastumaharyabhavati 2 paTTopari adhirohaMtI paTTabaMdha kathayatizvastu arpayatAM pRSThe svaraM karoti tadA dAyakagrAhakasthAnaM bhavati / vastugopanAya gacchatAmagrataH svaraM karoti tadA bhavyatA bhavati 4 grAmaM gacchatAmagrataH svaraM karoti tadA bhavyA 5 pRSThataH svaraM karoti maraNAya syAt 6 vAmabhAge svaraM kurvatIbhavyA7 dakSiNabhAge svaraM kurvatI lAbhaM brUte 8 bhaya utpanne gre svaraM kurvatI bhayAya syAt 9 pRSThe svaraM kurvatI bhayaM nivArayati 10 gRhamadhye pravizatA svaraM kurvatIbhayaM brUte 11 pRSThe svaraM kurvatI bhayaM nivArayati 12puSpapatraphalAni gRhatAM zRMgAraM ca kurvatAM svaraMtI bhavyA 13 ciMtAyAM patitAnAmagre svaraMtI ciMtA barddhayati 14 pRSThe svaraMtI citAM sphoTayati 15 snAtuM potikAyAM parihitAyAM vAmabhAge svaraMtI strI saMgamAkhyAti 16 vastu arpayatAM saMmukhaM svaraMtI arpayiturbhavyaM karoti17 dakSiNataHsvaraM tI saMtI asya mRtimAkhyAti 18 pRSThe svaraMtI mRti bUte 19 gRhadvAraM dadatAM gRha // bhASA // pASANakI sI hoya jAya. 1 jo bhItapai caDhatI dAkhai to vastu mahaMgI hoya. 2 paTTAsanake Upara caDhatI dIkhai to paTTabaMdhakara. 3 vastu kA UkU dete hoya vA samaya pIThapIche pallI bole to debe lebevAra donoMnaLU zubha nahIM. 4 vasturkI rakSA karabekU jAte hoya unake agADI pallI bole to zubha jAnano 5 grAmakU jAto hopa vAke agADI pallI bole to zubha jAnanI. 6 pIThapIche bole to maraNake artha jAnano. 7 vAmabhAgameM bole to zubha kara. 8 jemane bhAgameM bole to lAbha kara. 9 koI bhaya utpanna hoya vA samayameM agADI bole to bhaya karAve. 10 pIThapIche bole to bhayakU nivAraNa kara. 11 gharameM praveza karabevAlekU bole to bhaya kara. 12 puSpa, patra, phala inhaiM grahaNa karabevAlenakU aura zRMgAra karabevAlenakU bole to zubha jAnanI. 13 ciMtAmeM paDe hoya unake agADI bole to ciMtA baDhAve. 14 pIThapIche bole to ciMtAkU dUra kara. 15 snAna karake potiyA paharatI samaya vAmabhAga bole to strIko saMgama karAve. 16 koI vastu detI samayameM sammukha bole to debekU zubha jAnano. 17 jemane bhAgameM bole to saMtAnakI mRtyu hoya. 18 pIThapIche bole to mRtyu kare. 19 gharako dvAro derahe hopa unake gharake madhyameM bole to nirbhayatA kare. 20 gharake For Private And Personal Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ( 422 ) www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune - saptadazo vargaH / // TIkA // madhye svaraMtI nirbhayatvaM brUte 20 bahiH svaraMtI abhidhATIbhayAya syAt 21 rAtrau dIpaM vidhyA prayacchatAM svaraMtI pradIpanakaM kathayati 22 arddharAtre gRhamadhye svaraMtI cauraM jJApayati 23 gRhataH pravizatAmagre svaraMtI arthalAbhaM kathayati 24 jimatAM bhojanabhAjane pasaMtI arthalAbhAya bhavati // 25 // iti pallIvicAraH // "pallI bhuje'pasa ye ca mastake svAmimAnadA / pataMtI kurute vAme lAbha hAnikarA kare // 1 // kare ca dakSiNe vyAdhi hayarAjyAdilAbhadA / pRSThe upadravaM hetyudare miSTAnnadA tu sA // 2 // nAbhau putraphalaM datte kaTau guhye ca rogakRt / jAnuyugme sukhaM sthAnaM pAde hAni mahAbhayam // 3 // pAdAMze tu smRtaM tajjJaizciMtApadAMtagA bhavet / aMgadakSiNamAruhya vAmenottarati sphuTam // 4 // tadA hAnikarI brUyAdvyatyayena tu lAbhadA / caraNAdUrddhAMgI bhUya yadArohati mastake // 5 // prAjyaM rAjyaM tadA datte pallI zvetA vizeSataH / ciM titAbhyadhikaM lAbhaM sthitA bhojanabhAjane // 6 // pAdAMgulISu saMghAtAttadA tu padavIM vadet // sarvametatphalaM datte bRhatI nAsikAnugA" // 7 // iti pallIvicAraH // // bhASA // bAhara zabda kare to agnijvAlAna se bhaya karai 21 rAtrimeM dIpaka to dIptatA kare. 22 ardha rAtrimeM gharameM bolai to caura Ave, 23 agADI bolai to arthako lAbha karai 24 bhojana karatenake pAtrameM lAbha hoya. 25 For Private And Personal Use Only joDate hoMya zabda kare ghara meM praveza kare unake thAlI meM par3e to dhanako iti pallIvicAraH || pallI jemanI bhujApe aura mastakape paDe to svAmIsUM mAna to lAbhako hAni karai 1 jemane hastapai paDe to vyAdhi vA pIThapIche paDe to upadravakUM hareM, udarapai paDe to miSTAnna deve. 2 nAbhipai paDai to putraphala devai. kaTipe aura guhyasthAnape paDai to roga kareM. donoM jAnUpe paDe to sukha aura sthAna hoya. pAMvameM paDe to hAni aura mahAn bhaya hoya. 3 pAvake agrabhAga paDe to ciMtA ApadA mRtyuye kare. jemane aMga caDhe bAMye aMgamAUM utare 4 to hAni kare. jo bAMye aMgamAUMsUM utare to lAbha deve. caraNasUM Upara mastaka tAMI caDhajAya 9 to bahutaso rAjya deve, jo supheda pallI hoya to vizeSa phala kare, jo bhojanake pAtrameM girapaDai to ciMtanasUM bhI adhika lAbha kare. 6 pAvanakI aMgulInape paDai to samUhasUM mArga calAve. jo nAsikA ke anuga hoya to samagra phala deve. 7 divAve. jo bAyeM hAthapai paDe haya rAjyAdikanako lAbha devai. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir shvcessttite'dhivaasnprkrnnm| (423) atho ave vAnarutasya sAraM sAraM samasteSvapi zAkuneSu // vispaSTaceSTaM sukhalakSaNIyaM zubhAzubhaM prAktanakarmapAke // 1 // vimarzakaH zAkunazAstradakSo vizuddhabuddhiH satatAbhiyuktaH // yathArthavAdI zuciriMgitajJo bhavedihAcAryapadAdhikArI // ||2||vshvaanbhllubhssnnaaH kauleyakakapilajAgarUkAzca // maMDalakukkarayakSAH zunakaHsaramAsutasyAham // 3 // // TIkA // // iti plliivicaarH|| iti zrIzabujayakaramocanAdi-sukRtakAri-mahopAdhyAya zrIbhAnucaMdra gaNivira. citAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM pallIvicAre saptadazo vrgH|| 17 // atho iti // gRhagodhikAkathanAnaMtaraM zvAnarutasyasAraM tattvaM bruve / kIhak samasteSvapi zAkuneSu zakunazAstreSu sAraMpradhAnabhUtaM yena zvAnarutena prAktanakarmapAke prAcInakarmaNAM pAkaH paripAkastasminchubhAzubhaM mukhalakSaNIyaM sukhena jJAtuM zakyaM syAt / vispRSTacaSTaM vispRSTA ceSTA yatra tattathA kacidviziSTaceSTamityapi paatthH||1|| vimarzaka iti // idaM pUrva vyAkhyAtatvAnna vyAkhyAyate // 2 // zvazvAneti // etA. ni saramAsutasya zunaH abhidhAnAni syuH zvAzvAnaHbhalluH bhaSaNaH eteSAmitareta. rbNdH|kauleykH eteSAmapItaretaradvaMdvaHmaMDalaH kakuraH yakSaH eteSAmapi dNdH| zunaka ||bhaassaa|| iti zrImanjaTAzaMkaratanayajyotirvicchIdharaviracitAyAM vasaMtarAjazAkune bhASA: TIkAyAM vicAritAztra pallIvicAro nAma saptadazo vrgH|| 17 // ___ atho iti // pallIke zabda kaheke anantara aba zvAnake zabdako sAra kahaiM, spaSTa hai ceSTA jAmeM aise ye zabda samastazakunazAstranameM mukhya hai, yA zvAnake zabda karake puruSa pUrvajanmake karmanako phala tAmeM zubhAzubha sukhapUrvaka jAnabekU samartha hoya haiM // 1 // vimazaka iti ||shkunii vicArako karabevAlI hoya. zakunazAstrameM catura hoya, zuddha buddhi jAkI hoya. niraMtara yogya hoya, yathArtha vakA hoya. pavitra hoya. sarvakI ceSTAnakU jAne zakunameM AcArya padako adhikArI hoya. vo zakuna dekhe // 2 // zveti // zvA 1 zvAna 2 bhallU 3 bhaSaNa 4 koleyaka 6 kapila 6 jAgarUka 7 maMDala ( kukkura9yakSa 10 zunaka 11 ye saramAko beTAkhAna tAke For Private And Personal Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (424) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| khetA dvijAH kSatriyakAzca raktAH pItAzca vaizyA asitAzca shuudraaH|| vimizravarNAH zunakAstatheha bhavaMti naanaavidhkaarusNjnyaaH||4|| svajAtirUpeNa vizeSato'mI sarve samastairapi vA gvessyaaH||kauleykaastessu vadaMti zastaM kAryeSu sarveSvapi kRSNavarNam // 5 // AcAryamAnIya zubhehni kArya paiSTaM zvayugmaM zuciracayitvA // zAreNa bhojyaM bhaSaNasya tuSTayai dadyAtkumArIzizubAMdhavebhyaH // 6 // sarvAMgakRSNaH paripUrNa kAyaH zAMto nirogastaruNo blisstthH|| avAmabhAgonnatapucchaceSTo bibharti zUdo nakhaviMzati yH||7|| // ttiikaa|| ityAdayaH // 3 // zvetA iti / / zvetAH zvetavarNAHzvAnaH dvijAH brAhmaNAbhavaMtiriktAH raktavarNAH kSatriyakA bhvNti|piitaaH pItavarNAH vaizyAH vaizyajAtIyA bhvti|asitaaH kRSNAH punaH zUdra bhavaMti / tathA iha vimizravarNAH zunakAH nAnAvidhakArusaMjJA bha. vNti| nAnAvidha : kArUNAM citrakAriNAM saMjJA nAmAni yeSAM te tthoktaaH||4||sve. ti // samastairApa amI sarve kauleyakAH svajAtirUpeNa vizeSato gaveSyAH teSu sarva kukkureSu punaH kRSNavarNa zvAnaM sarveSvapi kAryeSu zastaM vadaMti // 5 // AcAryAmiti // AcArya zakunazAstrajJam AnIya zumehi paiSTaM piSTasya godhUmAdicUrNasya ida paiSTazvayugma cAnayugalaM strIpuMsalakSaNaM kArya tataH zuciH pumAstamarcayitvA bhASaNasya tuSTayai ku. mArIzizubAMdhavebhyaH kSIrAnabhojyaM dadyAt / kacitkSIreNa bhojyAmityapi pAThaH // 6 // sarveti // yaH zvAnaH nakhaviMzati vibharti sa zUdraH kathyate iti zeSaH / kohaka ||bhaassaa // nAma haiN| zAzvetA iti|| zvetavarNake khAnakI dvijasaMjJA hai. lAlavarNakI kSatriya saMjJA hai. pItavarNakI vaizyasaMjJA hai. zyAmavarNakI zUdrasaMjJAhai, milavA varNakI kArusaMjJAhai. kAru nAma citrAma karabevAleko hai // 4 // sveti // sabakarake ye kauleyaka jAti vizeSakarake DhUMDhano saba zvAnanameM kAlo kuttA sarvakAryanameM vikhyAta kahai haiM // 5 // AcAryamiti // zubha dina hoya vA vinAzakunazAstrake jJAtA AcArya] bulAya kara cUnaleke zvAnako yugala strIpuruSarUpa karake pavitra hoya pUjanakarake zvAnako tuSTike liye kSIrAna bhojana kumArI bAlaka bAMdhava inake artha deve // 6 // sarveti // jo zvAna kAlo hoya. nyUnaaMga jAko na hoya. zAMtarUpa hoya. nirogI hoya. yuvA na hoya. balavAn hoya. jemane bhAgameM UMcI pUMcha kare hugo hoya. vIsoM nakha jAke For Private And Personal Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTitedhivAsanaprakaraNam / (425) taM sArameyaM puruSo'dhivAsya vizvAsya dhRtvA sUpayehinAMte // zuklAMbarastAM rajanI vratI syAyanena kuryAtsakalaM smntrm|| // 8 // atha mNtrH| OM namo bhagavate zunakottamAya mahAzakunagaMbhIrazabdAya prajApataye RtukAlAbhigAminchIghramahi ehi baliM gRhANagRhANa mama ciMtitAni satyaM brUhibrUhi huNphttuusvaahaa||iti||ttH prabhAte navagomayena trihastamAtraM caturasrarUpam // zucau manojJe vijane vidadhyAdilAtale maMDalakaM vizuddham // 9 // // TIkA // sarvAMgakRSNaH dehavyApikRSNavarNaH punaH kIdRkparipUrNakAyaH sarvAvayavasaMpUrNaH na nyUnAvayavaH punaH zAMtaH saumpaprakRtiH punaH nIrogaH AmayavarjitaH punastaruNaH udgatayauvanaH punaH baliSThaH balayuktaH punaH avAmabhAgovatapucchaceSTaH dakSiNabhAge unnatIkRtapucchavyApAraH // 7 // tamiti // puruSaH taM sArameyam adhivAsyAdhivAsanaM kRtvA vizvAsya vizvAsaM samutpAdya kareNa dhRtvA gRhItvA dinAMta snApayetsnAnaM kArayet / zuklAMbaraH zvetavAsAH tAM rajanI vratI bratayuktaH syAt / yatnena sakalaM sarva samaMtraM mantrasahitaM kuryAt // 8 // atha mantraH // OM namo bhagavate zunakottamAya mahAzaphunagaMbhIrazabdAya prajApataye RtukAlAbhigAmin zIghramehi ehi baliM gRhANagRhANa mama ciMtitaM kArya satyaM brAhabrUhi huM phaT svAhA // kvacidhaNe ahaNe ityapipAThaH // tata iti // : rajanIgamanAMtaraM prabhAte navagomayena dvihastamAtraM caturastrarUpaM catuHkoNaM zucau manojJe vizuddha ilAtale bhUmau vijane janarahita vizuddhaM pavitra maMDalakaM vidadhyAtkuryAdityarthaH / taduktamanyatra / "ayArcanAlepanapuSpadhUpanaivedyadIpAkSatadakSiNAbhiH // namoyutaiH sapraNavaiH prayatnAnmahA . // bhASA // hoya vAkU zUda saMjJaka kahaiM haiM // 7 // tamiti // tA ivAnako adhivAsana karano vAmeM vizvAsa karano, sAyaMkAla* zvAna... hAtharAM snAna karAvano, zvetavastra dhAraNa karAvA, rAtrimeM bratayukta rahano, yatnasUM saba yA maMtrasahita karano // 8 // atha mantraH // OM namo bhagavate zunakottamAya mahAzakunagaMbhIrazabdAya prajApataye RtukAlAbhigAmin zIghramehi ehi bAliM gRhANagRhANa mama ciMtitaM kArya satyaM brUhibrUhi huMphaT svAhA // yA maMtrasUM saba karano // tata iti // vA rAtrike bIte pIche prAtaHkAla pavitra zuddha nirjana pRthvI navIna gobarasUM tIna hAthaka. For Private And Personal Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (426) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| pItaH surezaH kapilo hutAzaH kRSNo yamaH zyAmavapuzca rakSaH // zuklaH pracetA haritaH samIrazcitro dhanezo dhavalo mahezaH // 10 // evaMvidhAH padmadalodareSu krameNa vizvaSTasu. lokapAlAH // AcAryavAkyAnugatena puMsA mahAIpUjAvidhinArcanIyAH // 11 // yakSo'rcanIyo vidhinAtra madhye paiSTaM zvayugmaM ca tataH prakuryAt // zRtena deyazvaruNopahAro ghRtaplutenAcitadevatAbhyaH // 12 // haviH samuddhatya carostathAnyattena prayatnAtpravidhAya piNddm|| dhRtvArtha pArthe'rcanamasya kArya nAnAvidhairmantravarairamIbhiH // 13 // // TIkA / / prabhAvairnijanAbhamantraiH // 9 // idaM vRttatrayaM pUrvavyAkhyAtatvAnna vyAkhyAyate // 10 // // 11 // yakSa iti * atra maMDalamadhye yakSaH zvAnaH vidhinA vidhipUrvakaM pUrvamarcanIyaH pUjanIyaH / tataH paiSTaM zvayugmaM prakuryAt / tataH abhyarcitadevatAbhyaH dikpA. lAdibhyaH ghRtaplutenavRttena pluta'statpuruSotra "kartRkaraNa"ityenana tena ghRtaplutena punaH zRtena kathitadugdhena saha caraNopahAraH deyo dAtavyaH // kaciccaraNopahAraH ityapipAThaH // 12 // haviriti // caroH anyaddhaviH samudatya tena zRtena prayatnAspiDaM pravidhAya pArzve dhRtvA ca amIbhiH nAnAvidhai // bhaassaa|| caturasra maMDala kare // 9||piiteti // pati sureza, kapila hutAza, kRSNa yama, zyAmavapu rakSa, zukla pracetA, harita samIra, citra dhaneza, dhavala maheza // 10 // evAmiti // ye nAma maMDalameM kramasaM sthApana karano. phira ATha lokapAla devatA AThoM dizAnameM sthApanakara AcAryake vAkyake anusAra arghya, pAdya, snAna, caMdana, puSpa, dhUpa, dIpAkSata, naivedya, dakSiNA karake mahA prabhAvarUpa nijanAma maMtranakara arcana karano. // 11 // yakSa iti // vA maMDalameM prathama zvAnako vidhipUrvaka pUjana karano. tA pIche canako bano huyo zvAnako yugala tAko pUjana kareM. tA pIche ghRtasahita dUdhabhAtake carU karake pUrva arcana jinako kiyo una ATho dikpAla devatAnake artha upahAra deno // 12 // haviriti // carUte aura zAkalya leke carUko bhAta le yatnateM piMDa banAya karake pAsa dharale phira ye je nAnAprakArake mantra tinakarake pUjana kara balidAna karai / / OM maNDalAya svAhA yA karake caMdana lagAno. OM bhallUkAya svAhA yA karake akSata caDhAvano. OM kapilAya svAhA For Private And Personal Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir shvcessttite'dhivaasnprkrnnm| (427 ) abdAyananuta mAsapakSadinAni kAryeSvavadhau vidadhyAt // hInAvadhina bhavatyasatyaH sarvo'pi loke zakuno gRhiitH|| // 14 // evaMvidhaM bhAvi na veti citte nivezya kArya bhaSaNaM vimuMcet // saMbhakSya piMDaM sthiratAM gatasya ceSTAdikaM tasya nirUpaNIyam // 15 // iti vasaMtarAjazAkunezvaceSTite'dhivAsanaprakaraNaM prthmm||1|| // TIkA // maMtravaraiH asya abhyarcanaM kAryam // 13 // OM maMDalAya svAhA ityanena caMdanAle. panam / OM bhallUkAya svAhA ityanenAkSatapradAnam / OM kapilAya svAhA ityanena pusspprdaanm|AUMykssaay svAhA ityanena dhUpo deyH|AUMvinyvte namaH ityanena dIpapradA. nam / OM RtukAlAbhigAmine svAhA ityanena phalAdiDhaukanam / OM balibhojanAya svAhA ityanena naivedyapradAnam / OM svAmibhaktAya svAhA ityanenAryam / kRtajJa ehiehirAtrijAgaraNa ehi ehi divyajJAnin ehi ehi pratyakSavacana ehi ehi jihvAjalpa ehi pahi svalpapriya ehi ehi SaDguNa ehi ehi zunakottama ehi ehi idamayaM gRhANagRhANa imaM baliM gRhANagRhANa satyaM brUhi brUhi svAhAiti balinivedanamaMtraH // 13 // abdeti ||abdaaynjn uta mAsapakSadinAni svakIyakAryeSu avadhau maryAdAyAM vidadhyAtprakaryAt / puruSaH zakunavilokaka iti zeSaH yena kAraNena loke sarvo'pi gRhItaH zakuno hInAvadhiH sanasatyo bhavati // 14 // evamiti // ||bhaassaa // yA karake puSpa deno. OM yakSAya svAhA yA. karake dhUpa deno. OM vinayavate namaH yA karake dIpaka joDano. OM RtukAlAbhigAmine svAhA yAkarake phalAdika deno OM balibhojanAya svAhA yA karake naivadya deno. OM svAmibhaktAya svAhA yA karake arghya deno. kRtajJa ehi ehi rAtri jAgaraNa ehi ehi divyajJAnin ehi ehi pratyakSavacana ehi ehi jidvAjalpa ehi ehi svalpapriya ehi ehi SaDguNa ehi ehi zunakottama ehi ehi idamarya gRhANagRhANa ima, baliM gRhANagRhANa satyaM brUhi brUhi svAhA iti balidAnanivedanamaMtraH / yA maMtrakarake balidAna karaNoM // 13 // abdati // zakuna dekhabevAlo puruSa apane kAmeM varSakI vA ayanakI vA RtukI vA mahInA pakSAdina inakI avadhi karale arthAt meroye kArya itane varSau yA dinameM hoya go aiso karale yA kAraNasUM saMpUrNa zakuna lokameM avadhi kare vinA mithyA ho jAMya haiM // 14 // evamiti // aise apane kAryakaM manameM For Private And Personal Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (428) vasaMtarAjazAkuna-aSTAdazo vrgH| yathAvaduktAnyadhivAsAnAni balipradAnAni zuno'dhanA tu // tasyaiva ceSTAphalamIpsiteSu rAjyAdikAryeSu nirUpayAmaH // // 16 // kaMDUyamAnaH khalu dakSiNena kareNa lAbhaM bhaSaNo dadAti // prabhAvanaMmrIkRtarAjacakra rAjyAbhiSekaM varapaTTabandham // 17 // kareNa kaMDUyati dakSiNena yakSo yadA vAmakaraM tadAnIm // prabhUtamAtaGgaghaTAsamRddhaM brUte samaMtAtyathivIpatitvam // 18 // // TIkA // evaMvidhaM kArya bhAvi na veti citte manasi nivezya sthApayitvA vicityeti yAvat / bhaSaNaM vimuMcet / piMDaM saMbhakSya sthiratAM gatasya nirAkulatA prAptasya tasya zunaH ceSTAdikaM nirUpaNIyaM vilokanIyam // 15 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM zvaceSTitedhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // yatheti // mayA zunaH adhivAsanAni balipradAnAni yathAvaduktAni / adhunA tu IpsiteSurAjyAdikAryeSu tasyaiva zuna eva ceSTAdikaM phalaM niruupyaamkthyaamH||16|| kaMDUyamAna iti // dakSiNena kareNa apasavyena hastena kaMDUyamAnaH kAta kurvANaH bhaSaNaH lAbhamadhikaM phalaM dadAti / kIdRzaM lAbhaM rAjyAbhiSekaM rAjyasyAbhiSako yasmin / punaH kIdRzaM varapaTTabaMdhaM varaH pradhAnaH paTTabandhoM yasmistat punaH kIdRzaM prabhAvanamrIkRtarAjacakaM prabhAveNa namrIkRtaM rAjacakaM yatra tattathA // 17 // koNeti // yakSaH zvA dakSiNena kareNa yadA vAmakaraM kaMDayati tadAnIM samaMtA. // bhaassaa|| vicAra karake zvAnakU chor3ade vo balipiMDa bhakSaNa karake sthira hoya jAya vAkI ceSTAdika dekhano // 15 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM zvAnaceSTite'dhivAsanaprakaraNaM prathamam // 1 // yatheti // maiMne zvAnake adhivAsana balidAna ye yathAyogya kahe. aba vAMchita rAjyAdika kAryameM zvAnake ceSTAdikanake phala kahaiMhaiM // 16 // kaMDUyamAna iti // jo zvAna . jemane hAtha karake khujAvato hoya to: rAjyAbhiSeka jAmeM aura paTTabaMdhana jAmeM aura prabhAva karake namra kiye haiM rAjAnako samUha jAmeM aiso lAbha devai // 17 // kareNeti // jo For Private And Personal Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite rAjyAdhikAraprakaraNam / (429) udghATayadakSiNamakSi yakSo hastena gRhNAtyatha dakSiNena // yasyAbhiSeke sa bhavetsvazaktyA kssitiishlkssekssitpaadpdmH|| // 19 // kauleyako dakSiNakarNadezaM kareNa kaMDUyati dakSiNena // yadA tadA jalpati gItavAyavinodayuktaM pRthivIpatitvam // 20 // kaMDUyate dakSiNapANinA cetsvaM sArameyo vadanaM tadAnIm // bhaktaiH prabhUtaiH saha bhuumipaalaibhojyaani bhojyAni ciraM bhavati // 21 // // TIkA // pRthivIpatitvaM brUte / kIdRza prabhUtamAtaMgaghaTAsamadaM prabhUtAH prakRSTAH ye mAtagA dviradA teSAM ghaTA bahughaTanAH tAbhiH samRddhamupacitamityarthaH / "bahUnAM ghaTanA ghaTa" iti haimaH // 18 // udghATayediti // yasya rAjyAbhiSekaprabhe yakSaH dakSiNamAkSi cakSuH dakSiNena kareNa udghATayet atha vA mRdrAti kacigRhAtIti pAThaH / tadA svazaktyA rAjA bhavet / kIdRzaH kSitIzalakSekSitapAdapadmaH kSitIzalakSaiH IkSitaM pAdapadmaM yasya etAdRzaH / tathA kacidrAjyAbhiSeko bhavati svazaktyeti pATho'pi dRsyate // 19 // kauleyaka iti|| yadA kauleyakaH zvA dakSiNakarNadezaM dakSiNena kareNa kaMDyati khanati tadA gItavAdyavinodayuktaM pRthivIpatitvaM jalpati / "asthibhugbhaSaNaH sArameyaH kauleyakaH zunaH" iti haimH||20||kNdduuyt iti // sArameyaH kukkuraH dakSiNapANinA cetsvaM vadanaM kaMDUyate tadAnI bhaktaiH prabhUtaiH saha bhUmipAla jyAni bhoktuM yogyAni // bhaassaa|| zvAna jemane hAtha karakai bAyo hAtha khujAvato hoya to bahutase hAthInakI samRddhi jAko aiso pRthivIpati, rAjA karai // 18 // udghATayaditi // rAjyAbhiSekake praznameM jo zvAna jemane netrakU jemane hAtha karake kholato hoya vA grahaNa karato hoya to anekana rAjA caraNakU namana kara darzana kareM eso apanI zakti karake rAjA hoya // 19 // kauleyaka iti // jo kauleyaka jemane hAtha karake jemane karNakaM khujAvato hoya to gIta, vAdya, vinoda inakarake sahita pRthvIko pati hoya // 20 // kaMDUyata iti // jo zvana jemane hasta karake apane mukhakU khujAvato hoya to. bahutase bhaktana karake sahita rAjAnakarake For Private And Personal Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (430) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vargaH / vakSo'tha kaMDUyati dakSiNena svapANipAdena bhavettadAnIm // turaMgamAtaMgamahiSyajAdigavAdisaMpatsahitaM nRpatvam // 22 // avAmapAdaprabhavaiH prayatnAllikhenakhaiH zvA jaTharaM svakIyam // vaktyeva bhAvI sakhibaMdhubhRtyanirvAhazakto nRptitvyogH23|| pradakSiNaM ceSTitamIdRzaM syAdevaMvidhaM tatra phalaM prdissttm||puNso'nukuulN sakalaM tadeva zvA haMti dRSTaH kRtavAmaceSTaH // 24 // bhavaMtyavAmA yadi vAmatazca ceSTAH samAstAna guNo na dossH|| kauleyako yAstvadhikAHkaroti phalaM tadutthaM prtipaadniiym25|| // TIkA // bhojyavastUni ciraM cirakAlaM yAvadbhavaMti // 21 // vakSa iti // yadA yakSaH vakSo dakSiNena svapANipAdena kaMDUyati tadAnIM turaMgamAtaMgamahiSyajAdigavAdisaMpatsahitaM nRpatvaM bhavet / tatra turaMgAH azvAH mAtaMgA daMtAvalAH mahiSyaH sairabhyaH ajAdayaH chAgAdayaH gauH dhenuH eteSAmitaretarabaMdaH / tAH Adau yAsAM evaMvidhA yAH saMpadaH samRddhayastAbhiH sahitaM sametamityarthaH // 22 // AvAmeti // yaH zvA prayatnAdavA. mapAdaprabhavaiH dakSiNacaraNotthaiH nakhaiH svakIyaM jaTharaM likhelkhnet| eSa kukkuraH sakhibaMdhuvarganirvAhazaktaH nRpatitvayogaH bhAbhI iti vakti bruute||23||prdkssinnmiti||prd. kSiNaM ceSTitamIdRzaM syAttatra evaMvidhaM phalaM pusaH anukUlaM sakalaM samastaM pradiSTaM proktaM zvA kRtavAmaceSTaH dRSTaH tadeva pUrvoktameva sakalaM puMsaH anukUlaM phalaM haMti // 24 // bhavaMtIti // avAmA dakSiNA yadi vAmatazca ceSTAH samAH sadRzAH bhavaMti tadA na // bhaassaa|| bhogavekU yogyayogya vastu cirakAla tAI hoya // 21 // vakSa iti // jo zvAna jemane hAtha pA~vakarake apano vakSasthala khujAvato hoya to hAthI, ghoDA, gau, bhaiMsa, bakarI ityAdikanakI saMpadAnakara sahita rAjA hoya // 22 // avAmeti // jo zvAna jemane pA~cake nakhana karake apane udaraka khujAyavekI sI nAI karato hoya to honahAra mitra baMdhuvarga inake nirvAhakI zakti rAjApaneke yogya ye hoya // 23 // pradakSiNamiti // zvAnakI |ye jemaneM aMgakI ceSTA haiM inameM yA prakAra phala puruSakU anukUla saba kahe. aura jo zvAna bAMye aMgakI ceSTA karato dIkhai to pahale kahe je saba anukUla phala tine nAza karai // 24 // bhavaMtIti // jo bAI jemanI ceSTA samAna hoya to guNa bhI nahIM aura doSa bhI nahIM. phera For Private And Personal Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite rAjyAdhikAraprakaraNam / (431) mahodayaM paMcavidhena puMsAM zAntena rAjyaM vitaratyavazyam // paMcaprakAreNa punastadeva dIptena yakSo harati prasahya // 26 // dIptAbhidhAbhyAM sthiticeSTitAbhyAM pravAsarAjyakSitimRtyavaH syuH||shaaNtaabhidhaabhyaaN bhavati tvamUbhyAM rAjyaM samaddhaM cirakAlabhogyam // 27 // dikceSTitasthAnagatisvarAkhyAH paMceha dIptAH khalu paMca shaaNtaaH||anyessvpiime zakuneSu bhUnA nimittavidbhiH pribhaavniiyaaH||28|| iti vasaMtarAjazAkune zvacoSTita rAjyAdhikAraprakaraNam // 2 // ||ttiikaa // guNo na doSaH guNadoSapratipAdakaceSTayoH sAmyAdityathaH / kauleyakaH punaH yAceSTAH adhikAH karoti tadA tadutthaM tajjanyaM phalamadhikaM pratipAdanIyamityarthaH // // 25 // mahodayamiti // yakSaH paMcavidhena zAMtena puMsAM mahodayaM rAjyamavazyaM vitarati / paMcaprakAreNa dIptena punaryakSaH prasahya balAtkAreNa tadeva mahodayaM rAjya harati // 26 // dIpteti // dIptAbhidhAbhyAM sthiticeSTitAbhyAmavasthAnaM ceSTitaM zarIravyApArastAbhyAM pravAsarAjyakSitimRtyavaH syuH / pravAsaH paradezagamanaM rAjyakSatiH rAjyasya nAzaH mRtyurmaraNam eteSAmitaretarabaMdaH / zAMtAbhidhAbhyAmamUbhyAM sthiticeSTitAbhyAM cirakAlabhogyaM samRddhaM rAjyaM syAt // 27 // digiti // dikveSTitasthAnagatisvarAkhyAH iha khallu nizcayena paMcadIptAH paMca zAMtAzca bhavati / tathAnyeSvapi potakyAdizakuneSvapi nimittavidbhiH ime paMca zAMtAH / paMca dIptAH bhUmnA paribhAvanIyAH viciNtniiyaaH|| 28 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM zvaceSTite rAjyAdhikAraprakaraNaM dvitIyam // 2 // // bhASA // zvAna jo adhika ceSTA karai to vAko hI phala adhika kahano // 25 // pAMca prakArake zAMtazakuna karake puruSana* mahAn udaya jAmeM aiso rAjya avazya deve. phira pAMca prakArako dIptazakuna tA karake zvAna balAtkAra karake vohI mahodaya rAjya tAkU haraNa karai // 26 // dIpteti // dIptasthiti aura dIptadehakI ceSTA inakarake paradezako gamana, rAjyako nAza aura mRtyu ye hoya. aura zAMtasthiti, zAMtaceSTA hoya to inakarake cirakAla tAI bhogAveke yogya samRddhavAn rAjya hoya // 27 // digiti // dizA, ceSTA, sthAna, gati, svara, For Private And Personal Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (432) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| varasya kanyAvaraNodyatasya kumArikAyAH patimarthayaMtyAH // AkhyAyate'nyonyaparIkSaNArtha krameNa ceSTA saramAsutasya // // 29 // kauleyake dakSiNacaSTite syAtkanyAvivAho na tu vAmaceSTeH // zunyA samaM kelirate sukhena tayoDhayA sArddhamahAni yAMti // 30 // kaMDUyate dakSiNamaMgabhAgaM staMbhe yadartha varaNe hRdisthe / UDhA bhavetsA sutavittavaddhyai vAmAMgakaMDU- . yanamaprazastam // 31 // // TIkA / / varasyoti // kanyAvaraNodyatasya varasyaH voDhuH pati arthayaMtyAH vAMchaMtyAH kumArikAyAH kanyAyAH saramAsutasya saramA zunI tasyAH sutaHzvA tasya anyonyaparIkSaNArtha parasparaparIkSAkRte ceSTA krameNa AkhyAyate // 29 // kauleyaka iti // dakSiNaceSTite kauleyake zuni kanyAvivAhaH syAt na tu vAmaceSTe kacitkanyAvivAyeti pAThopi dRzyate / zunyA samaM kelirate sati maithunasukhe sati tayA UDhayA sAI sukhena ahAni dinAni yAMti gacchaMti // 30 // kaMDUyate iti // yadartha yasyAH kRte varaNe hRdisthe sati zvA dakSiNamaMgabhAgaM staMbhe kaMDUyate tadA sA UDhA // bhaassaa|| nizcayakara ye pAMca dapti haiM. aura pAMca hI ye zAMta haiM. aise hI aura je potakIkU Adile je zakuna tinameM vidvAnapuruSa karake ye pAMca zAMta aura pAMca dIpta vicArane yogyahaiM // 28 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM zvAnaceSTite rAjyAdhikAraprakaraNaM dvitiiym||2|| varasyati // kanyAke varabekU vAMchita hoya rahyo vAkU aura patikU barabekI icchA kara rahI vA kanyAkU ina donona paraspara parIkSA karaveSaM saramA nAma jo iMdrakI kutiyA vAko beTA zvAna tAkI ceSTA krama karake kahaihaiM // 29 // kauleyaka iti / zunI jo kutiyA jemane aMgakI ceSTA karatI hoya to kanyA vivAhake yogya jAnano, jo bAI ceSTA karatI hoya to vA kanyAko vivAha nahIM karano. kutiyA sahita zvAna maithuna sukha karato hoya to tA vyAhI huI kanyA karake sahita sukhapUrvaka dina vyatIta hoya // 30 // kaMr3ayata iti // jA kanyAke artha hRdayameM vicAra karaliyo hoya aura zvAna jemane aMga bhAgakaM staMbhameM khujA. vato hoya to vo vivAha huye pIche suta dhana inakI vRddhike artha hoya. aura vAMye aMgako For Private And Personal Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite vivAhaprakaraNam / ( 433 ) utkSipya yakSo yadi dakSiNAMtriM karoti pAtre maNike ghaTe vA // mUtraM tadAnIM pariNIyate yA sA syAdavazyaM bahuputrayuktA // 32 // aMgAni vAmAni kaSannijAni vizaMzca zAlA gRhamaMDapAdIn // zvA vakti kanyAmavivAhanIyAM yatsA bhavitrI kuladUSayitrI // 33 // kauleyako yadvaraNodyatasya tyaktAbhizaMko'bhimukho'bhyupaiti // sAnarthadA bhartRkaTuMbamArI dUreNa heyA viduSA kumArI // 34 // vAmatriNA kaSAte nAsikAgraM kaMDUyate vA bhuvi tatkadAcit // vAmena yo vA kuTilaM prayAti vaidhavyado'sau kapilaH kumAryAH 35 // // TIkA // sutavittaddharye bhavet / vAmAMgakaNDUyanamaprazastaM bhavati // 31 // utkSipyeti // yadi yakSaH dakSiNAMtrimutkSipya uccaiH kRtya pAtre maNike gargaya gaDhAkhye ghaTe vA mUtraM karoti kvacitpaTTe iti pAThaH / tadAnIM yA pariNIyate sA avazyaM bahuputrayuktA bhavati // 32 // aMgAnIti // vAmAni nijAni aMgAni kaSaJchAlA gRhamaMDapAdInvi- zaMzca zvA kanyAmavivAhanIyAM vivAhakaraNAyogyAM vakti kathayati / yadyasmAtkAraNAtsA kanyA kuladUSayitrI bhavitrI / kacidvizaMzcalasta gRha maNDapAdInityapi pAThaH // 33 // kauleyaka iti // kauleyako yadA varaNodyatasya puMsaH tyaktAbhizaMkaH nirbhayaH abhimukhaH abhyupaiti tadA kumArI kanyA viduSA paNDitena dUreNa heyA tyAjyA / kIdRzI anarthadA anartha datte sA anarthadA / punaH kIdRzI bhartRkuTuMbamArI bhartuH kuTuMbakSayakAriNItyarthaH // 34 // vAmAMghriNeti // yadi kapilaH // bhASA // khujAvano azubha hai // 31 // utkSipyeti // jo zvAna jemane pAMvakUM UMco kara mANake pAtra vA ghaDApai mUtra karade to jo kanyA vyAhale vo kanyA avazya bahuputrayukta ho // 32 // aMgAnIti // zvAna bAMye aMgakUM khujAvata zAlA gRha maMDapAdika inameM praveza kara jAya to vo kanyA vivAhake yogya nahIM aiso kahai hai ye jAnano. vo kulakUM doSake zhagAyavevArI jAnanI // 33 // kauleyaka iti // jo zvAna jA kanyA varavekUM icchA kare hai vA puruSake nirbhaya saMmukha Aya jAya to vo kanyA anarthakaM devevAlI aura bhartA - rake kuTuMbako kSaya karanevAlI jAnakara vidvAn puruSa tyAga karade vAkUM vyAhai nahIM // 34 // vAmatriNeti // jo khAna bAMye pA~cakarake nAsikA ke agrakUM khujAvato hoya athavA 28 For Private And Personal Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (434) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| hadeta yo vAmakaTena zete vametkhanetkaparavAmalUrau // aMgArabhasmAsthicayAdikaM vA paMcatvabhItyai bhaSaNaH sa kRSNaH // // 36 // yakSaH samAjighrati yazca zunyA yoni sa kanyAM kSatayonimAha // syAjAgarUko yadi maithunastho rucistadA syAditaretarasya // 37 // prazne varArthe vihite kumAryAH syAdvAmaceSTaH zubhado na cAnyaH // mUtraM ca zunyA upari prakurvanbate sapatnI bhaSaNo bhavitrIm // 38 // // ttiikaa|| kukkaravAmAMtriNA nAsikAgraM karSati vA atha vA bhuvi bhUmau tannAsikAgraM kadAcikaMDUyate athavA yo vAmena vAmabhAgena kuTilaM vakaM prayAti asau kapilaH kumAryAH vaidhavyado bhavati // 35 // hadeteti // yaH zvAhadeta viSThAM kuryAt atha vA vAmakaTana zete zayanaM kuryAt athavA vamedvAti kuryAt athavA karparavAmalUrau kapAlavalmIko khaneta atha vA aMgArabhasmAsthicayAdikaM khanetsa bhaSaNaH paMcatvabhItyai maraNabhiye uktaH kathitaH // 36 // yakSa iti // yaH yakSaH zunyAH saramAyAH yoni samAjighrati gaMdhopAdAnaM karoti sa kanyAM kSatayoni bhamakaumAryavratAmAha yadi jAgarUkaH maithunastho bhavati tadA itaretarasya parasparasya kanyAvarasyetyarthaH / ruciH syaat37|| prazne iti // kumAryAH varrArthe prazne vihite sati yadi vAmaceSTaH zvA syAttadA zubhadaH na cAnyaH dakSiNaceSTaHzubhado nAzunyA upari mUtraM ca prakurvanbhaSaNaH bhavitrI // bhaassaa|| pRthvImeM tA nAsikAke agrakU khujAvato hoya athavA vAmabhAgameM hoyakara TheDho cale to vA kanyAkU vaidhavya devai // 35 // hadeteti // jo zvAna viSTA kareM, athavA bAMI karoMTa zayana kare, vA vamana nAma ulaTI karai, athavA kapAla vA sarpakI baiMbaImeM khode, vAM aMgAra bhasma hADanako samUha ityAdikanakaM khodato hoya to maraNako bhaya karai // 36 // yakSa iti // jo zvAna kutiyAkI yonika saMghato hoya to kanyApano jAko dara hoya gayo aisI jAnanA. jo zvAna maithunameM sthita hoya to kanyA vara inakI paraspara ruci hoya // 37 // prazne iti // jo kanyA bharatArake varavekaM artha prazna kare aura zvAna vAmaceSTA karato hoya to zubhadevai. dakSiNa ceSTA zubhakI devevAlI nahIM hai. jo zunIke Upara mUtra kara deve zvAna to vA For Private And Personal Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zvaceSTite vivAhaprakaraNam / ( 435 ) saMmArjayanvAmakareNa jihvAM bravIti bhogapriyatAM varasya // yakSo lihaJjalpati vAmapAdaM vittena vRttiM bhramaNArjitena // // 39 // mUtraM nijaM leDhi dizaM ca vAmAM prayAti tatsyAdayito'nurAgI // vAmaM lihansRkkivarasya pUrNe mahAnase vyAparaNaM dadAti // 40 // galAkSikarNAnanabhAlamUrdhnA vAmAMtriNA sparzanataH kumArI // rAjJI bhavettasya varasyaM gehe yathottaraM vRddhimatI krameNa // 41 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAvinI sapatnIM brUte // 38 // saMmArjayanniti // yakSaH vAmakaraNa jihvAM saMmArjayanvizuddhiM kurvanvarasya bhogapriyatAM bhogaH priyo vallabho yasya tasya bhAvastattA tAM bravIti kathayati / yakSaH vAmapAdaM lihannAsvAdayanvarasya bhramaNArjitena vittena vRttiM AjIvikAM jalpati // 39 // mUtramiti // yadi vA nijaM mUtraM leDhi AsvAdayati dizaM ca vAmAM yadi vA prayAti tadA dayitaH anurAgI syAt / vAmaM sRkki adharasyAdhaH pradeza lihanvarasya pUrNe mahAnase vyAparaNaM dadAti / annapAcakaH syAdityarthaH // 40 // galeti // galAkSikarNAnanabhAlamUrdhnA vAmAMtriNA sparzanataH kumArI rAjJI syAt / tatra galaH kaMThaH akSi cakSuH karNaH zravaNam AnanaM mukhaM bhAlaM lalATa meteSAmitaretaradvaMdvaH / prANitUryasenAMgAnAmityekavadbhAvaH / tasya varasya gRhe krameNa yathottaraM // bhASA // kanyAke dUsarI sauta hoyagI aiso jAnano // 38 // saMmArjayanniti // jo zvAna bAMye hAtha karake jihvAkUM mArjana karato hoya bharthAt poMchato hoya to vA kanyAke varakUM saMbhoga balabha bahuta hoya aiso jAnano jo zvAna bAMye pA~vakUM cATato hoya to vA kanyAke varakaM bhramaNa karake saMcita huyo dhana tA karake AjIvikA jAnano // 39 // mUtramiti // jo zvAna apane sUtrakUM Apa svAda levai phira vAmadizAko jAya to bhartAra anurAgI hoya. jo zvAna bAMI galaphADakaM cATato hoya to vA kanyAko bharttAra rasoIkI cAkarasUM jIvikA kare // 40 // galeti // jo zvAna kaMTha, netra, karNa, mukha inakUM sparza kare to vo kanyA rANI hoya. jA dinasaM bharttArake jAya vA dina vAke bharttArake gharameM vRddhi hotI calI For Private And Personal Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (436) . vasaMtarAjazAkune-aSTAdazoM vrgH| kArya kumArIvaraNaM vareNa smstcessttaabhirvaamikaabhiH|| partivarA zvAnaviceSTitena sarveNa vAmena patiM viddhyaat||42|| iti vasaMtarA0 zvaceSTite vivAhaprakaraNaM tRtiiym||3|| athAbhidadhmaH saramAsutasya tattAdRzaM ceSTitamaprameyam // yadezalAbhAdinimittabhUtaM hitaM sadA zAkunakovidebhyaH // // 43 // upasthitaH prAktanapuNyapAkAtpura:sthito dakSiNapANinA svam // ziraH spRzatyullasitAMtarAtmA yo maMDalo maMDalalAbhado'sau // 44 // // TIkA / / vRddhimatI syAt // 41 // kAryamiti ||vrenn kumArIvaraNamavAmikAbhiH samastaceSTAbhiH kArya kartavyam / pativarA kanyA sarveNa vAmena zvAnavicoSTitena pAta vidadhyAkuryAt // 42 // iti zvaceSTite vivAhaprakaraNaM tRtIyam // 3 // atheti // vivAhaprakaraNakathanAnaMtaraM saramAsutasya kukkurasya tattAdRzaM ceSTitaM vayaM abhidadhmaH kathayAmaH / yacceSTitaM zAkunakovidebhyaH zakunajJAnapaMDitabhyaHsadA sarvadA dezalAbhAdinimittabhUtaM hitaM bhvti|kiidRshN hitam aprameyamasaMkhyam 43 // upasthita iti|| yaH maMDala::prAktanapuNyapAkAdupasthitaH svayamAgatya puraHsthitaH ullasitAMtarAtmAbhavati dakSiNapANinA svaM ziraHspazati asaumaMDalavAmaMDalalAbhadaH // bhASA // jAya // 41 // kAryamiti // jo vara kanyAkaM varaveke liye zakuna dekhe to zvAnakI samasta jemanI jemanI ceSTAna karake varai jo kanyA bharatArake varavekU dekhe to zvAnakI bAI ceSTAna karake bharatAra karai // 42 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM zvaceSTite vivAhaprakaraNaM tRtIyam !! 3 // atheti // vivAhaprakaraNake kaheke anaMtara aba saramAke beTA zvAnakI asaMkhyazakunameM paMDita unake artha sadA sarvadA deza lAbhAdikanake nimitta bhUta hitakArI ceSTA hama kahaihai // 43 // upasthita iti // jo zvAna pUrvapuNyake prabhAvasUM apane Apa Ayakara Age ThADho hoyakara prasanna citta hoya' aura jemane hAthakara apane mastakaLU sparza karato hoya For Private And Personal Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite deshlaabhaadiprkrnnm| (437) halAni bIjAnyatha vA gRhItvA kSetreSu yAMtaH zuni vaamyaate|| nivartamAneSvapasavyabhUte kRSIvalAssyuniyataM kRtaarthaaH||45|| ceSTAsvavAmAsu zunA kRtAsu durodaraM krIDati yo vizaMkaH // sa dyUtakArAnsakalAnvijitya vittaM samastaM dhruvamAdadAti // 46 // utkAsahikAzayanAMgabhaMgaviSThAvamizvAsaviz2aMbhaNAni // vakrAM zunopaoNnmiSitAM ca dRSTiM chUte prazaMsaMtina vAmaceSTAm // 47 // vilAsinIsaMgrahaNaM vidadhyAdavAmaceSTe bhaSaNe bhujNgH|| vezyA punaH kAmukavaMcanAya kuryAnivAsaM zuni vAmaceSTe // 18 // // TIkA // janapadalAbhadaH syAt // 44 // halAnIti // halAni bIjAni vA gRhItvA kSetraSu yAMtaH kRSIvalAH zuni bhaSaNe vAmayAte sati nivartamAneSu teSu kRSIvaleSu apasavyabhUte sati dakSiNagate sati kRSIvalAH niyataM kRtArthAH kRtakRtyAH syuH||45||cessttaasviti||avaamaasu ceSTAsu zunA kRtAsu satsu yApumAn vizaMko nirbhayAdurodaraMdyUtaM krIDati khelati saM sakalAndyUtakArAnvijitya dhruvaM samastaM vittamAdadAti gRhAti ||46||utkaaseti|utpaablyen kAsaH hikkA heDakIti prasiddhA zayanaM svApaH aMgabhaMgAgAtramoTanaM vamiHvAtiHzvAsaH Urdhva vAyoHprAbalyaM vijRbhaNaM muMbhA eteSAmitaretaradvaMdvaH / ayonmissitaaN vakrAM ca dRSTiM zuno bhaSaNasya etAni dyUte prazaMsaMti na vAmaceSTAm // 47 // vilaasiniiti||bhujNgH gaNikApatiH avAMmaceSTe bhaSaNe sati ||bhaassaa|| to maMDala jo deza tAko lAma devai // 44 // halAnIti // jo khatIvAle hala athavA bIja ineM lekarake khetapai jAte hoMya jo zvAna bAyo Aya jAya aura khetasU pIche vagardai taba jemano Ave to nizcaya kiSANa kRtArtha hoya. // 45 // ceSTAsviti // jo puruSa juvA khelavekU jAto hoya aura zvAnameM jemane bhAgameM jemane aMgakI ceSTA karI hoya. to nirbhaya jUvAmeM jAya juvA khele vo saba le jUvAvArenaSaM jIta karake samasta dhana grahaNa kare // 46 // utkAseti // prabala khAMsI hicakI sUto hoya aMgabhaMga karano arthAt aMga maraDano vamananAma ulaTI karano zvAsa leno jaMbhAI leno Adhe netra khule Adhe mice zvAnakI itanI ceSTA juvA khelavemeM zubha haiM aura bAI ceSTA zubha nahIM hai // 47 // vilAsinIti // bhujaMga kahe tA jAra johe so jo bhaSaNa jemanI ceSTA karai to vezyAka For Private And Personal Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 438) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vargaH / saMmatrayavA ramaNIyadeze ceSTAmavAmAM lalitAM prakurvan // syAdarbhavatyAH sutajanmahetuzceSTAzca kanyAjananAya vaamaaH||49|| viSThAvamizvAsaviz2aMbhaNAni prasvApakAsAMgavimoTitAni // yadyAcaratyAzu tadAkaroti vA garbhavatyAH khalu grbhpaatm||50|| kIDAM vidhatte zubhaceSTitoyaH so'bhISTayogaM vidadhAti ykssH|| vAmAM ca ceSTAM vidadhanarANAmiSTena sArdhaM virhNbrviiti||5|| zubhasvaro yaH zubhaceSTitaH zvA karoti mUtraM ca zubhapradeze // dadAtyasAvudyaminAM hRdisthaM niHsaMzayaM dhaanydhnaadilaabhm||52|| // ttiikaa| vilAsinIsaMgrahaNaM svIkAraM viddhyaat| "bhujaMgo gaNikApatiH"ityamaraHveizyA punaH zuni vAmaceSTe sati kAmukavaMcanAya kAmukasya bhartuHvaMcanaM vipratAraNaM tasmai nivAsaM gRhavAsaM kuryAt // 48 // saMmUtrayanniti / zvA ramaNIyadeze manojJapradeze saMmUtrayanprasravaNaM kurvanavAmA lalitAM ca ceSTAM prakurvangarbhavatyAH sutajanmahetuH syaat|ath vAmAzceSTAH kanyAjananAya bhavaMti // 49 // viSThati // viSThA viT vamiH vAMtiH svAsaH pavanaH vijRbhaNaM muMbhA tAni prasvApaH zayanaM kAsaH pratItaH aMgavimoTitaM aMgabhaMgaH kacidaMgaviloDanAnIti pAThaH / yadyetAni zvA Acarati tadA Azu zIghaM garbhavatyAH khalu nizcitaM garbhapAtaM karoti // 50 // krIDAmiti // zubhaceSTito yAyakSa krIDAM vidhatte sa narANAmabhISTayogaM vidadhAti vAmAM ca ceSTAM vidadhAniTena sAI virahaM bravIti kthyti|| 51 // zubheti // yaH zvA zubhasvaraH zubhaceSTita ||bhaassaa|| svIkAra kare. aura vezyA zvAna jo bAI ceSTA karato hoya to kAmI bhartArake Thagaveke artha nivAsa karai // 48 // saMmatrayaviti / / jo zvAna suMdara zobhita sthAnameM mUtra kare, aura jemanI manohara ceSTA karato hoya to garbhavatIke beTA hoya. athavA bAI ceSTA karato hoya to kanyAko janma hoya // 49 // viSTheti // viSThA, vamana, zvAsa, jaMbhAI, sovanoM, khAMsI, aMgako maroDano ina ceSTAnakU zvAna AcaraNa karato hoya to zogha garbhavatIko nizcaya garbhapAta hoya // 50 // krIDAmiti // zubhaceSTA karata vAna krIDA kare to manuSyanakU vAMchita phala karai. jo bAI ceSTA karato hoya to iSTa pyAre janana karake viyoga karAve // 51 // zubhati // zvAna zubha zabda bole zubha ceSTA kare phira suMdara sthAnameM mUtra For Private And Personal Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite deshlaabhaadiprkrnnm| (439) avAmagAtraM yadi dakSiNena pAdena kaMDrayati sArameyaH // vANijyakaM tatsaphalaM bravIti syAyatyaye'satyaphalaM narANAm // 53 // bhRtyasya yaH saMgrahaNaM vidadhyAttathA naro vAMchati sevituM yaH // tayoH sukhaM syAdapasavyaceSTe duHkhaM ca yakSe kRtavAmaceSTe // 54 // vidyAsamAraMbhavidhau prazastaH sa maMDalo dakSiNaceSTito yaH // yo vAmaceSTaH sa punarnarANAM pUrvAjitAmapyupahaMti vidyAm // 55 // saMtuSTacittaH suravaH suceSTaH karoti siddhiM vivarapraveze // parAGmukho dhAvati yastu yakSaH kRtAMtarAyo na sa siddhihetuH||56|| ||ttiikaa // zva zubhapradeze mUtraM karoti asau udyaminAmudyamavatAM hRdistha haciMtitaM dhanadhAnyAdilAbhaM niHsaMzayaM dadAti // 52 // avAmeti // sArameyaH zvA yadi dakSiNena pAdena avAmagAtra dakSiNAMgaM kaMDUyati tadA narANAM vANijyakaM phalaM bravIti / vyatyaye sati asatyaphalaM syAt / "vANijyaM tu vaNijyA syAt" ityamaraH // 53 / / bhRtyasyeti // yaH pumAnmRtyasya sevakajanasya saMgrahaNaM vidadhyAt tathA yo naraH savituM vAJchati samIhate tayoHapasavyaceSTe yakSe zuni sukhaM syAt / kRtavAmaceSTe tu duHkhaM syAt // 54 // vidyoti // yaHmaMDalaHzvA dakSiNaceSTaH sa vidyAsamAraMbhAvidhau vidyAyAH samAraMbhaH prAraMbhaH tasya vidhividhAnaM tasminprazastaH syAt / yaH vAmaceSTaHsa punarnarANAM pUrvArjitAmapi vidyA haMti vinAzayati // 55 // saMtuSTeti // yaH yakSaH // bhASA // kare to udyamI puruSanakU jo manameM hoya so dhanadhAnyAdikanako lAbha karai // 12 // avAmeti // jo zvAna jemane pA~va karake jemane aMgaphU khujAbaiM to manuSyanakU vANijya phala deve. jo bAMye pA~vakara bAye aMgaphU khujAve to vANijya niSphala hoya // 13 // bhRtyasyeti // jo puruSa sevakakU rAkhyo cAhai. aura jo cAkara sevA karavekI vAMchA kareM, ina donoMnakaM zvAna jemane aMgameM ceSTA karato hoya to donoMnakU sukha hoya. jo bAI ceSTA karai to duHkha hoya // 54 // vidyati // jo zvAna dakSiNa aMgakI ceSTA karai to vidyAke AraMbhakI vidhimeM zubha hai. jo zvAna vAmaceSTA karai to phira manuSyanakU pUrva. janmakI saMcaya karIbhI vidyAnAzakU prApta hoya jAya // 55 // saMtuSTeti // jo zvAna For Private And Personal Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 440 ) vasaMtarAjazAkune - aSTAdazI vargaH / dRSTvA zazAMka yadi nirvizaMkaH karoti zabdaM muditAMtarAtmA / tajjAgarUko vidadhAti saukhyaM janasya sarve duritaM nihaMti // 57 // iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite dezalA *pra* caturtham // 4 // varSAnimittaM zunakottamasya ceSTA viziSTA vidhinopdissttaaH|| yAH zAkunajJAnavizAradaistAH zRNvaMtu ziSTAH paramArtha - tuSTAH // 58 // uddhATya cedakSiNamakSi lIDhe nAbhi svakI yAmatha vAdhirUDhaH // zete gRhasyopari jAgarUkastadAMbudoMbu kSipati prabhUtam // 59 // // TIkA // saMtuSTacittaH prasannahRdayaH suravaH suzabdaH suceSTaH sa yakSaH vivarapraveze gartAdipraveze siddhiM karoti / yastu parAGmukho dhAvati sa kRtAMtarAyaH vihitavighnaH siddhiheturna bhavati // 56 // dRSTveti // yo jAgarUkaH kukkuraH zazAMka dRSTvA suditAMtarAtmA harSitacittaH sannirvizaMko bhayarahitaH zabdaM karoti tadA sa jAgarUkaH janasya khyaM vidadhAti / sarva duritaM kaSTaM nirhati // 57 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM zvaceSTite dezalAbhaprakaraNaM caturtham // 4 // varSeti // zakunajJAnavizAradaiH yAH zunakottamasya varSAnimittaM viziSTAzceSTAH vi. dhinA upadiSTAH paramArthatuSTAH ziSTAH tAH zRNvaMtu // 58 // udghATyeti // cedakSiNamakSiTa dghATya svakIyAM nAbhi lIDhe athavA jAgarUkaH gRhasyopari adhirUDhaH zete tadA aMbudaH // bhASA // prasanna hRdaya hoya, suMdara ceSTA karato hoya, to gartAdika nAma gaDhelemeM kahUM praveza karekI siddhi karai. jo zvAna vimukha hoyakara dauDato hoya to vA puruSa vighna hoya siddhi nahIM hoya // 96 // dRSTveti // jo khAna caMdramAkUM dekhakarake prasannacitta hoya, nirbhaya zabda kare to manuSyakaM saukhya deve, aura saMpUrNa kaSTa dUra kareM // 57 // iti vasaMtarAjazAkune bhASAdIjAyAM zvaceSTite dezalAbhAdiprakaraNaM caturtham // 4 // varSA iti // zakuna jJAnameM nipuNa unne je uttama vAnakI vizeSaceSTA vidhikarake kahI haiM. paramArthameM tuSTakartA aura zreSTha tine suno // 58 // udghATyeti // jo jemame netrakUM. ughADa karake apanInAbhikaM cAMTe athavA zvAna gharake Upara caDhakara soyajAya to megha bahuta For Private And Personal Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite vRSTiprakaraNam / (441) varSAsu vRSTiM salile nimagnAH kuvati cakrabhramaNAdvizeSAt // apo vidhunvaMti pibati toyaM pakSAMtare'nyatra jalAgamAya // // 60 // bhAM prakurvangaganaM vilokya yo jAgarUkaH kurute' zrupAtam // sa jalpati prAvRSamaMbupUraplutAvAnaM sarvasamRddhisasyAm // 6 // uccai ruvadbhistRNakUTagehaprAsAdasaMsthaiH zvabhirabdakAle // AsAravarSoM jalado'nyadA tu bhavaMti rogAgnibhayapraNAzAH // 62 // nirgatyaM toyAdadhiruhya pAlI kauleyakazcedvidhunoti kAyam // taM nizcitaM prAvRSi vRSTimabdaH kRSIvalaprItikarauM karoti // 63 // . // ttiikaa| prabhUtaM aMbu kSipati vikirati // 59 // varSAsviti // sArameyAH varSAmu salile nimamAzcakrabhramaNAccakravardramaNAdvizeSAdvizeSeNa vRSTiM kurvti|ydi apaH vidhunvaMti toyaM pibanti tadA pakSAMtare'nyatra jalAgamAya bhvNti||60|| juuNbhaamiti|| yo jAgarUkaH muMbhA prakurvangaganaM vilokya azrupAtaM kurute saH aMbupUraplutAvAnaM sarvasamR. sasyAM prAiSaM varSA jalpati // 61 // uccairiti / abdakAle meghkaale| "abdaH saMvatsare meghe giribhede ca mastake" iti vizvaH / tRNakUTagehaprAsAdasaMsthaistRNa. kUTaM tRNasamUhaH gehaM gRhaH prAsAdo devabhUpAnAM gRhaH eteSAmitaretarabaMdaH / teSu saMsthaiH sthitaiH zvabhiH uccai ruvadbhiH jalpadbhiH AsAravarSoM jalado bhvti| "AsAro vegavAnvarSaH" iti haimaH / anyadA tu varSAkAlAbhAve rogAmibhayapraNAzAH bhvNti| rogazca amizca bhayaM ca prnnaashshvetiitretrbNdH||62||nirgtyti|ydi toyAnIrAni- ||bhaassaa|| jalavarSAve // 59 // varSAsviti // zvAna varSAmeM jalameM DUba jAya aura cakrakIsI nAI bhramaNa karai to vRSTi karai, jo jalakU halAve vA jalakU pIce to aura jagahajalako Agamana kahahaiM aiso jAnano // 10 // jaMbhAmiti // jo zvAna jaMbhAI leto huyo AkAzakU dekhakarake netranameMsU azrupAtaDAre to samRddhavAn anna jAmeM bahuta jalakarake bharI huI pRthvI jAmeM aisI varSA hoya // 61 // uccaurati // varSAkAlameM tRNako samUha, ghara, devamaMdira, rAjaghara inameM sthita hoya zvAna bole to megha baDe vegasUM varSe, jo varSAkAlako abhAva hoya to roga, agni, bhaya, nAza ye hoya // 12 // nirgatyati // jo zvAna jalameMsU nikasakara For Private And Personal Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (442) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vargaH / uccaM pradezaM bhaSaNo'dhiruhya bhaSatyabhIkSNaM ravimIkSamANaH // yadA tadAnImacireNa vRSTirambhodamuktA bhavati prabhUtA // 64 // na nIrado muMcati kenaciccedoSeNa ceSTAprabhaveNa vRSTim // aciMtitAstatra ptNtynaashcauraagnibhiirugddmrprkaaraaH||66|| iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite vaSTipra. paMcamam // 5 // sainyadvayasyeha samudyatasya yuddhAdikaM maMDalacoSTitena ||aacaaryvoN vidhivIkSitena yogIva bhAvyaM sakalaM bravIti // 66 // ||ttiikaa|| gartya pAlI adhiruhya kauleyakaH kAyaM vidhunoti tadA nizcitaM abdo:meghaH prAvRSi varSAkAle kRSIvalaprItikarauM vRSTiM kroti||63||uccmiti // yadi bhaSaNaH uccaM prade zamadhiruhya ravimIkSamANaH abhIkSNaM vAraMvAraM bhavati tadAnImambhodamuktA acireNa prabhUtA vRSTirbhavati // 64 // neti // nIrado meghaH ceSTAprabhaveNa kenacidoSeNa cedaSTiMna muJcati tadA caurAmibhIrugDamaraprakArAHanarthAHaciMtitAHsannipataMti caurazca amibhIzca rukva DamarazcetItaretarabaMdaH / tatra ruk rogaH DamaraH ashstryuddhm||65|| iti vasaMtarAnazAkune TIkAyAM zvaceSTite vRSTiprakaraNaM paMcamam // 5 // sainyati // AcAryavaryaH iha vidhivIkSitena maNDalacaSTitena samudyatasya sainyadvayasya bhAvyaM bhavitavyaM yuddhAdikaM samastaM sakalaM bravIti vakti / ka iva yogIva / // bhaassaa|| taTapai Ayakara zvAna dehakU kaMpAyamAna kare to nizcaya megha varSAkAlameM kiSANakI prIti karavevAlI vRSTiH kareM // 13 // uccamiti // jo zvAna UMce sthAnapai caDha karake vAraMvAra sUryakaM dekhato jAya aura zabda kare to megha zItrahI bahuta varSA karai / / 64 // neti // zvAnakI koI eka ceSTAtUM huyo-jo doSa tAkarake megha vRSTi nahIM karai to caura, agnibhaya, roga, Damara nAma vinAzastrako yuddha the vinA ciMtamana kiyehuye anartha hoya // 15 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zvaceSTite vRSTiprakaraNaM paMcamam // 5 // sainyeti // jo zakunameM mukhya AcArya haiM ve yAmeM vidhipUrvaka dekhI huI zvAnakI ceSTA tA karake koI yuddha karavekaM ThADhI huI donoM orako senAnako yuddha, jaya, bhaMgAdika, For Private And Personal Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacaSTite yuddhprkrnnm| (443) yuddhaM jayo bhaMga itIdRzAni nivedayetprAvidhisiddhapiMDe // bhukte zunA tatra ca lakSaNIyaM yadAvi madhyAdinivezitAnAm // 67 // jayAya yakSaH kRtAMtaceSTaH pradIptaceSTastu parAjayAya // diksthAnaceSTAbhiratha pradIpto vadhAya yuddhe niyamena yoddhaH // 68 // bhaSanabhIko bhaSaNaH saroSaH smullikhnbhuumimkhinncittH|| ruSA svakIyaM caraNaM ca vAmaM pracarvayatrAhavamAha ghoram // 69 // ||ttiikaa // yathA yogI sakalaM bhAvyaM vakti tathetyarthaH // 66 // yuddhamiti // prAvidhisiddhapiMDe kAkarutAdhikArapradarzitavidhAnavihitapiMDa ityarthaH / yuddha jayaH bhaMgazca anena yuddham anena jayaH anena bhaMgaHiti IdRzAn piMDAn yathAkrama paripATyA nivedayet / kacinivezayet iti pAThaH / tatra sthApayedityarthaH / tatra nivezitAnAM sthApitAnAM piMDAnAM madhyAcchunA bhukte bhakSite piMDe yadAvi yuddhaM jayo bhaMgazceti tallakSaNIyaM jJAtavyam // 67 // jayAyeti // kRtazAMtaceSTaH yakSaH jayAya bhavati kRtA zAMtA ceSTA yena sa tthoktH| pradIptaceSTastu pradIptA ceSTA yasya sa tathoktaH yakSaH parAjayAya bhavati / atha diksthAnaceSTAbhiH dik sthAnaM ca ceSTA ca tAbhiH pradIptaH yakSaH yuddhe niyamena yoddharvadhAya bhavati // 68 // bhavanniti // bhaSaNaH abhIkaH bhayarahitaH bhaSabAraTanakhinnacittaH akhedamanaskaH saroSaH bhUmi samullikhanruSA prakopeNa svakIyaM // bhASA // honahAra saba kahehaiM. jaise yogI saba honahArakU kaheM, taisahI yekahaihaiM // 16 // yuddhamiti // pahale kAkaruta prakaraNameM piMDanako vidhAna kaha AyehaM so piMDa tIna yahAM dharane yA karake yuddha hoyago yAkarake jaya hoyago yA karake bhaMga hoyago. aise yuddha, jaya, bhaMga yo prakAra piMDa kramakarake sthApana karane una piMDanameMsUM zvAna jaunase piMDakU bhakSaNa kare vAhI piMDako lakSaNa jAnano // 67 // jayAyeti // jo khAna zAMta ceSTA karato hoya to jaya jAnano. aura dIptaceSTA karato hoya to parAjaya jAnano. aura dizA sthAna ceSTA ina karake dIpta hoya to zvAna yuddhameM niyama karake yoddhAke vadhake artha jAnano // 68 // bhaSAniti // zvAna nirbhaya zabda karata prasanna citta hoya krodhasahita pRthvI. kuM khodaMtI hoya, krodha karake apane bAMye caraNakU carvaNa karato hoya to ghora saMgrAma For Private And Personal Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (444) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| prasannacitte zuni saMmukhasthe saMdhirbhaveyuddhasamudyatAnAm // parAGmukhe vAtha palAyamAne bhaMgo bhaTAnAM jhaTiti prdissttH|| // 70 // yuddhArthino nAmayugena rAjJoH pRthakpRthagyakSayugaM prakalpya // muMcettayoyA balimatti jitvA madhyAttayostasya jayo nRpasya // 71 // yadyAdadAte na baliM gRhItvA snehAnvitau bhakSayato'tha vobhau|| jayArthinoH syAnnRpayostadAnImanyonyasaMdhAnavidhAnabuddhiH // 72 // yannAmakaH zvA prapalAyanecchu yaH sa satrAsa itIMgitajJaiH // yatrAmadheyaH punarastazaMko na tasya rAjJo bhayamasti citte // 73 // // ttiikaa| nijaM vAmaM caraNaM pracarvayanyoramAhavaM saMgrAmamAha // 69 // prasannacitte iti // zuni sArameye prasannacitte saMmukhasthe sati yuddhasamudyatAnAM sNdhirbhvet| athavA parA. mukhe palAyamAne sati jhaTiti bhaTAnAM bhaMgaH pradiSTaH proktaH // 70 // yuddhati // yakSayugaM bhaSaNadvitayaM yuddhArthanoH rAjJo mayugena pRthakpRthakprakalpya yakSayugaM muMcetatastayoryakSayugayormadhyAdyau jitvA balimatti tasya nRpasya jayo bhavati // 71 // ydiiti|ubhau zvAnau bAli gRhItvA yadi na AdadAtena gRhiitH|athvaa snehAnvitAubhau bhakSayatastadAnIM jayArthinoH nRpayoH anyonyasaMdhAnavidhAnabuddhiH parasparamelakaraNamatiH syAta // 72 // yaditi // yannAmakaH zvA prapalAyanecchaH prapalAyanaM kartumicchuH ||bhaassaa // kahahaiM aiso jAnano // 69 // prasannacitte iti // khAna prasannacitta hoya, sanmukha Aya ThADho hoya to yuddhakartAnake saMdhi hoya. athavA zvAna vimukha hoya bhAga jAya to zIghrahI yoddhAranako bhaMga hoya // 70 // yati // yuddhakartA donoM rAjAnake nAmasU doya zvAna kalpanA karake unakU balipiMDapai choDa de una donoM zvAnanameMsU jo jIta karake balidAnakaM bhakSaNa kara jAya vA rAjAko jaya hoya // 71 // yadIti // donoM zvAna bali lekarake jo nahIM grahaNa kareM athavA donoM balilekarake snehayukta hoya bhakSaNa karana lage to donoM rAjAnake paraspara milApa karavekI buddhi hoya // 72 // yadIti // jA rAjAke nAmako zvAna bhAgavekI icchA karato hoya vo rAjA bhayayukta jAnano cAhiye. jA nAmako zvAna nirbhaya hoya bA rAjAke cittameM bhaya nahIM jAnano // 73 // For Private And Personal Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite yuddhaprakaraNam / (445) muMcato ghuraghurAravaM yadA vAMchato na khalu khAdituM balim // maMDalau kRtanijAspadAzrayau vairameva na bhavettadA raNam // // 74 // eko vizaMko balimAdadAti palAyate durata evaM caanyH|| yakSo yadA tatpradhanaM vinaiva rAjJobhavetAM jayalAbha bhaMgau // 75 // na sthAnatazcecalataH kadAcicvAnau visRSTau balibhakSaNAya // vaire prapanne'pi kuto'pi heto pAlayoH syAna raNo na saMdhiH // 76 // // TIkA // bhavati sa rAjA iMgitajJaiH satrAsaH bhayena sahita iti jJeyaH jJAtavyaH / yannAmadheyaH zvA punarastazaMkaH syAttasya rAjJaH citte bhayaM nAstIti jnyeym||73|| muMcata iti // maMDalau yadA ghuraghurAravaM muMcataH khAdituM baliM na vAMchato nijakRtAspadAzrayo svavinirmitAzramasthAyinau bhavataHtadA vairameva parasparaM virodha eva bhavet raNaM na bhavet 74 eka iti // ekaH zvA avizaMkaH nirbhayA baliM AdadAti gRhNAti anyaH zvA dU. rata eva ca palAyate yadA evaM vidhau yakSau bhavataH tadA pradhanaM saMgrAma vinaiva rAjJojayalAbhabhaMgau bhavetAM jayalAbhazca bhaMgazceti dvNdH| ekasya jayaH syAdanyasya bhNgHsyaadityrthH|"yuddhmaayodhnNjnyN pradhanaM pravidAraNam"ityamaraH / / 75 // neti|| balibhakSaNAya visRSTAvapi muktAvapi zvAno cetsthAnataHsthAnAna calatAna gacchataH tadA vaire pravRtte'pi prapannepi kuto'pi hetoH tayoH bhUpAlayoH na raNo na saMdhiH syaataam| // bhASA // mucaMta iti // doya zvAna balidAna khAyavekU nahIM vAMchA kareM aura ApusameM ghuraghura zabda karata apane apane sthAnameM jAya baiThe to donoM rAjAnake ApusameM vairavirodhahI hoya saMgrAma nahIM hoya // 74 // eka iti // do zvAnameMsaM eka zvAna nirbhaya balidAna grahaNa kare dUsaro zvAna dUratehI dekhakara bhAga jAya to saMgrAma vinAI rAjanako jayalAbha, bhaMga hoya. ekako jaya hoya, dUsareko bhaMga hoya. // 75 // neti // jo balidAnake bhakSaNakeliye do zvAna choDe ve khAna sthAnate uThe caleM nahIM to donoM rAjAnake vaira pravRtta hoya rahyo hai to bhI unake saMgrAmabhI nahIM hoya. aura saMdhibhI nahIM hoya // 76 // For Private And Personal Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (146) vasaMtarAnazAkuna-aSTAdazo vrgH| zvAnAvubhAvapyabhibhUya sAkSAdyakSo'paro'bhAti balAdaliM cet // dhruvaM tadAnyo nRpatirbaliSThastau bhUpatI jetumupaiti tUrNam / / 77 // madhyAttayomaNDalayostu yena naivedyamekena gRhItamuktam // bhukte tRtIyaH praNayena tasya milatyakasmAyudhi tatra mitram // 78 // sadhyAiyoranyatareNa yena zunA gRhIto balirAtmazaktyA // Acchidya bhukte bhaSaNastRtIyastasyAparastatra bhavatyarAtiH // 79 // ekena madhyAdubhayogRhItaM gRhNAti bhakSyaM praNayAttRtIyaH ||shvaanau yadi dvAvapi tau nihaMti jayatyarAti sa tadA samitram // 8 // // TIkA // evameva tiSThatItyarthaH // 76 // zvAnAviti // zvAnAbubhAvapi abhibhUya aparo yakSaH cedaliM balAdanAti bhuMkta tadA dhruvaM nizcayena anyo baliSTho nRpatiH taubhUpatI jetuM tUrNamupaiti // 77 // madhyAditi // tayormaDalayormadhyAyenaikena naivedya gRhItamuktaM . pUrva gRhItaM pazcAnmaktaM tyaktaM yadi tRtIyaH praNayena bhuMkte tadA tasya rAjJaH akasmAttatra yudhi mitraM milati // 78 // __ madhyAditi // yadi dvayoH zunormadhyAdanyatareNa yena zunA gRhIto baliH anyaH tRtIyo bhaSaNaH AtmazaktyA svIyavalena Acchidya AkRSya bhukte tadA tasya rAjJaH tatra yudhi aparaH anyaH arAtiH zatrurbhavati // 79 // ekeneti // ubhayormadhyAdekena gRhItaM bhakSyaM yadi anyastRtIyaH zvA praNayAtsnehAbrahAti tadAsa tau dvAvapinihati sa mitramarAti jayati / "viSayAnaMtarorAjAzamitramataH param"itya. ||bhaassaa // zvAnAviti // balidAnapaiH choDe donoM zvAna unakU tiraskAra karake aura zvAna balAkAratUM bhakSaNa kare to nizcaya kara koI aura baliSTha rAjA jItavevU zIghrahI Aya jAya // 77 / / madhyAditi / / donoM zvAnanake madhyameM te jA ekane naivedya pahale to grahaNa kara lInoM pIche choDa diyo hoya. Ara tIsare zvAnane sneha karake khAyalIno hoya to tA rAjAkU akasmAt yuddhameM mitra 'milai // 78 // madhyAditi // jo donoM ivAnanake madhyameMsU aura zvAnane bali grahaNa kara lIno hoya aura tIsaro zvAna apanI zakti karake chInakarake bhakSaNa kara leve to tA rAjAke saMgrAmameM aura zatru hoya // ekeneti / / donoM vAnanake madhyameMsU ekane bali bhakSaNa kanyo For Private And Personal Use Only Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacoSTate yuddhaprakaraNam / (447) samazrato yadyavirodhabhavAtsamaM tRtIyena zunA tadanam // zvAnau tadAnIM samupaityavazyaM rAjJostayoH sNdhividhaayimitrm||8|| AdAya cedvalkalarajjukezalatAdikaM vA balimatti jitvA / zvAnAMtaraM tasya nibadhya zatru rAjA tadIyAM bhuvamAdadAti // // 82 // dhruvaM raNo'stIti yadA tu pRSThe madhyAcchunoH klpitraajnaanoH|| eko'pi ceSTAM prakaroti zAMtAM yuddhaM bhave ttanRpayoravazyam // 83 // divasthAnaceSTAninadaiH prazAMtairyathottaraM saMgaravRddhikArI // caturbhiretairyadi tu pradIptaiH syAttantra saMdhirna ca sNpraayH||84|| // TIkA // mrH|||80||smshnt iti // yadi zvAnau avirodhabhAvAttRtIyena zunA samaM tadannaM samaznataHbhakSayataH tadAnIM tayoH rAjJoHsaMdhividhAyi melakArakaM mitramavazyaM nizcita samupaiti AyAti // 81 // AdAyeti // yadi zvA valkalakezarajjulatAdikamAdAya gRhItvA zvAnAMtaraM jitvA balimatti tadArAjA zava vairiNaM saMnivadhya tadI. yAM bhuvaM AdadAti gRhNAti // 82 ||dhruvmiti // yadA tu dhruvaM raNo'stIti pRSThe kalpitarAjanAmroHzunormadhyAdeko'pi zAMtAM ceSTAM prakaroti tadA tannRpayoravazyaM yuddhaM bhavet // 83 // digiti||diksthaancessttaanindaiH divasthAnaM ca ceSTA ca ninadazvetI taretaradvaMdaH / taiH prazAMtairyathottaraM saMgaravRddhikArI saMgrAmavivardhakaH zvA bhaveccaturbhi // bhASA // hoya. aura tIsaro zvAna snehasU grahaNa karale jo donoM zvAna vAkU mAre to mitrasahita vairIkU jItale // 80 // samaznata iti // jo donoM zvAna tIsaresra virodha na kareM tIsare sahita bhojana kareM to donoM rAjAnakU milApako karAyavevAro mitra avazya nizcaya Ave // 81 // AdAyeti // jo zvAna valkala, keza, jevaDI, latA, patIA inakU Adile vastu grahaNa karake dUsare zvAna* jIta karake balikU bhakSaNa kare to rAjA zatrukU bAMdhakarake vAkI pRthvIkU grahaNa karai // 2 // dhravamiti // saMgrAma nizcaya hoya go aiso prazna hoya taba rAjAnake nAma dhare huye donoM zvAna unake bIcameMsUM ekabhI zvAna zAMta ceSTA karai to rAjAnako yuddha avazya hoya // 83 // digiti // zvAna dizAceSTA sthAnazabda ye cAroM zAMta hoya ve karake saMgrAmakU baDhAve jo ye cAroM dIpta hoya For Private And Personal Use Only Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 448 ) vasaMtarAjazAkune - aSTAdazo vargaH / akrUrahamUrdhani dattahasto nimIlitAkSo'rdhanisRSTadRSTyA // kauTilyagAmI nikaTaM jitvA priyaMkaraH zvA na dadAti yuddham // 85 // yakSo bhaSannaMbaramIkSamANaH karNau dhunotyutpatati pradhAvan // yo vA prasarpatyapavRtya gatvA sa saMparAyaprazamAya rAjJoH // 86 // pradakSiNAduttaramapradakSiNaM yadA tadA saMdhiranaMtaraM raNAt // karoti yakSo yadi vai vyatikramAttadA tu saMdhiH prathamaM raNazcirAt // 87 // // TIkA // retaiH divasthAnaceSTAninadaiH pradIptaiH na saMdhiH melaH na ca saMpArAyaH saMgrAmaH syAt // // 84 // akrUreti // yaH zvA akrUradRGmUrdhani dattahastaH nimIlite mudrite akSiNI cakSuSI yena yasya vA sa tathoktaH / ardhanisRSTA dattA dRgdRSTiryena vA sa tathoktaH nikaTaM vrajitvA kauTilyagAmI sa priyaMkaro'pi zvA yuddhaM na dadAti // 85 // yakSa iti // yaH yakSaH aMbaramAkAzaM vIkSamANaH bhaSanpradhAvandutaM gacchankarNau dhunoti utpatati u calati vA yo vA gatvA apavRtya vyAghuTya prasarpati prakarSeNa gacchati sa rAjJoH saMparAyaprazamAya saMgrAmanivAraNAya bhavati / / 86 / / pradakSiNAditi / yadA zvA pradakSiNAdapasavyAduttaramagre pradakSiNaM vAmaM gacchati tadA raNAtsaMgrAmAdanaMtaraM pazcA* saMdhiH syAt / yadi yakSaH dhyatikramAdvaiparItyena karoti tadA prathama saMdhiH syA / / bhASA / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir to milApabhI na hoSa saMgrAmabhI nahIM hoya // 84 // akrUrAta // zAMtadRSTi hoya mastakape hAtha dhanya hoya netra jAke mice hAya AdhI dRSTisUM dekhato huyo balidAnake pAsa jAya karake kuTila gamana kare. arthAt tiracho gamana kara jAya to vo zvAna priyako karanevAlo hai toDUM yuddhakUM nahIM devai // 85 // yakSa iti // jo zvAna zabda karata AkAzakUM dekhato yo kAna halAve aura dauDato huyo uchalapaDe athavA agADI jAya pIcho vagada kara phira prakarSa karake gamana kare to rAjAnake saMgrAmakUM nivAraNa kare // jo zvAna jemane mAUM hoyakara pIche vAmabhAgameM gamana kare lApa hoya jAya, jo vAmabhAga meM hoyakara pIche jemanemAUM 86 // pradakSiNAditi // to prathama saMgrAma hoya pIche mi-gamana kare to prathama to milApa For Private And Personal Use Only Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacoSTite yuddhaprakaraNam / (449) rAjJo raNo naiva bhaviSyatIti prazne kRte yadyazabhA bhavati // . ceSTAH samastAH saramAsutasya bhavettadAnIM samarotighoraH // 88 // lolandhruvaM lolayate narezaM savAhanAmAtyapadAtidezam // yatkAMDavego hadate ca yo'sA bravIti bhaMgaM yudhi jAgarUkaH // 89 // zunA nimittaM dvitayaM viruddhaM zAMtapradIptaM ca kRtaM yadi syAt // madhyAttayoniSphalamAdibhUtaM phalAvitaM pazcimamAmanaMti // 90 // yuddhaM vidhAtuM calitasya madhyAtsainyadvayasyorumadasya yatra // kauleyako mRtrayate dhvajAdAvasaMzayaM tasya bhavejjayazrIH // 91 // // TIkA // daNazcirAtsyAt // 87 ||raajny iti // rAjJo raNo naiva bhaviSyatIti prazne kRte yadi saramAmutasya vakravAladheH zvAnasya samastAzceSTAH azubhA bhavaMti tadAnImatighoraH atyutkaTaH samaraH saMgrAma: syAt // 88 // lolanniti // yo, lolajAgarUkaH sadhruvaMsavAhanAmAtyapadAtidezaM vAhanaM ca amAtyazca padAtayazca dezazceti dvaMdvaHtaiHsa. hitaM narezaM lolayate dhunoti yaH kAMDavegaHzaravadrutagatiHsan hadateca asau yudhi bhaMga parAjayaM brviiti||89||shunti|ydishunaa kukkureNazAMtaM pradItaM ca nimittadvitayaMviruddha kRtaM syAttadA tayormadhyAdAdibhUtaM prathamaM niSphalaM phalarahitaM pazcimaM pAzcAtyaM phalAnvi taM phalayuktam AmanaMti kthyti||9||yuddhmiti||yuddhN vidhAtuM calitasya urumadasya sainyadvayasya madhyAvatra kauleyako dhvajAdau mUtrayate tasya rAjJaH asaMzayaM jayazrI. ||bhaassaa|| hoya phira bahuta kAla pIche saMgrAma hoya // 87 // rAjJa iti // rAjAko yuddha nahIM hoyago aiso prazna karai taba zvAnakI jo samastaceSTA azubha hoya atighora saMgrAma hoya // // 88 // lAlaniti // jo zvAna prazna karepai calato hoya yA calAyamAna hoka to nizcaya kara vAhana mantrI paidala deza inasahita rAjAkU calAyamAna kara devai. jo zvAna bANakIsI nAI baDevegasaM gamana kare aura viSThAkara deve to saMgrAmameM bhaMga karAve // 89 / / zanoti // jo zvAnane zAMta pradIpta ye donoM viruddha kiye hoya donoMnameMsU jo pahale kiyo hoya vo phala rahita jAnano. jo pIche kiyo hoya vo phalasahita jAnano // 9 // yuddhamiti // yuddha karavekU bahuta madayukta donoM senAke madhyameMsU jo rAjAkI senAmeM For Private And Personal Use Only Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (450) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| viniryato maMdirato'pasavyaM yakSo'pakArasya yadi prayAti // kuryAttadA tasya jayaM niyuddhe parAjayaM vAmagatividhatte // // 92 // yoddhavyamadyaiva mayeti yAturayAtrikaM syAcchubhadaM nimittam // dinAMtare yastu naro yuyutsuH kSemakaraM yAtrikameva tasya // 93 ||dhunvcchirHkrnnklevraanni jugupsitaM sthAnamupetya mUtram // kurvansamAveditavAmaceSTo yAtrAniSedhaM kapilaH karoti // 9 // // ttiikaa|| rbhvet||9||viniryt iti // maMdirataH viniryato gacchataH puMsaH yadi yakSaH apasavyaM dakSiNaM prayAti tadA tasya niyuddhe jayaM kuryAt / vAmA gatiH parAjayaM vidhatte / "niyuddhaM bAhuyuddhe'tha' ityamaraH // 92 // yoddhavyamiti // adyaiva yoddhavyaM mayA iti yAtuH janasyeti shessH|ayaatrikN nimittaM yAtrAniSedhakaM zakunaH zubhadaH syaat| yastu naraH dinAMtare yuyutsuH yodbhumicchuH tasya yAtrikameva kSemakaraM syAt / yAtrikametadevetyapi pAThaH // 93 // dhunvaniti // ziraHkarNakalevarANi zirazca kI ca kale. varaM cetidvNdvH|dhunvnkNpy gupsitaM sthAnamupetya ca mUtraM kurvansamAveditavAmaceSTaH samAveditA nirUpitA vAmA ceSTA yena saH kapilaH yAtrAniSedhaM karoti // 94 // // bhaassaa|| zvAna dhvajAdikanameM mUtra karade vA rAjAko niHsaMdeha jaya aura zrI hoya // 91 // viniryata iti // yuddha karavekU sthAnasU nikasai vA puruSakU jo zvAna jemano Aya jAya to vAkaM bhajA yuddha meM jaya kare. jo zvAna vAyo Aya jAya to parAjaya karai // 92 // yoddhA vyamiti // mokU abhI yuddha karanoM hai aura vo gamana kare to vA puruSakU yAtrA ke niSedha. karavevAre je zakuna haiM vAkU zubhake devevAre haiM. ve zakuna jo manuSya dinAMtarameM yuddhakI icchA karato hoya vAkU yAtrAke je zakuna hai ve zubhake devevAre jAnane // 93 // dhunvaniti // zvAna mastaka kAna deha ine kaMpAyamAna karata niMdita sthAnameM Aya karake bhUtra karai aura vAI For Private And Personal Use Only Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaceSTite zubhAzubhaprakaraNam / ( 451 ) caladva pulalitapucchajihvaH krIDa~llalansammukhamApataMzca // sa snehacitto vinayena yuktaH zvA prasthitAnAM vidadhAti siddhim // 95 // iti vaceSTite yuddhaprakaraNam // 6 // zubhAzubhajJAnanimittabhUtaM zreSThaM punazceSTitametadatra // AkhyAyate khyAtamakhinnacittaiH sukhAya nRNAM munibhiryadAdyaiH // 96 // vA jihvayA dakSiNadigvibhAgaM lihansamastodyamasiddhikArI // nakhAgrajihvAradanairavAmamaMgaM spRzallAbhakaraH sadaiva // 97 // // TIkA // caladiti // evaMvidhaH zvAH prasthitAnAM siddhiM vidadhAti / kIdRk / caladvapuH caMcalakAyaH punaH kIdRk lolita pucchajihvaH lolitaM vatrIkRtaM pucchajihvaM yena sa tathA / punaH kIdRzaH / sammukham ApatannAgacchan / punaH kIdRk sasnehacittaH punaH kIdRk kIlalan / punaH kIdRk vinayena yuktaH namraH // 95 // itivasaMtarAjazAkune TIkAyAM vaceSTite yuddhaprakaraNaM SaSTham // 6 // zubheti // zubhAzubhajJAnanimittabhRtaM zubhaM cAzubhaM ca tayoH jJAnaM avabodhaH tasya nimittabhUta kAraNabhUtaM zreSThaM zunazceSTitametadidam atra prakaraNe AkhyAyate / yacce'STitamakhinnacittaiH azrAMta manobhiH AdyaiH munibhiH pUrvarSibhirityarthaH / nRNAM sukhAya sukhahetave AkhyAtam // 96 // veti // vA jihvayA dakSiNadigvibhAgaM lihansamasteSu udyameSu siddhikArI syAt / tathA nakhAgrajihvAradanairavAmamaMgaM spRza || STAT || ceSTA kare to yAtrAko niSedha jAnano // 94 // caladiti // deha jAko caMcala hoya, TeDhI jAkI pUMcha jilhvA hoya. sanmukha Avato hoya, prasannacittaM hoya, namratAyukta krIDA karato, halato calato aiso zvAna prasthita puruSana siddhi kare // 95 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM zvaceSTite yuddhaprakaraNaM SaSTham // 6 // zubheti // nahIM zrAMta haiM mana jinake aise pUrvaRSi tinane manuSyanake sukha ke artha jo ceSTA kahIM haiM ve zubha azubhako jJAnatAko kAraNabhUta zreSTha zvAnakI ceSTA ye yA prakaraNameM kahaihai // 96 // zveti // jo zvAna jihvA karake dakSiNa dig bibhAgakUM cATe to samasta udyamanameM siddhi kare. aura nakhanako agra, jihnA, dAMta inakarake jemane For Private And Personal Use Only Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (452) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| jaghanaM jaTharaM hRdayaM ca ziro bhaSaNo yadi dkssinntHspRshti|| . kramataH prakarotyadhikAdadhikaM niyataM tadabhISTaphalaM sakalam // // 98 // karttavyavairivyasaneSvidaM me siddhiM na yAsyatyurarIkRte vA // dhunoti karNau yadi tanarasya bhaveddhavaM ciMtitakAryasiddhiH // 99 // viz2ubhate yo hadate'laso vA bhayAdi ciMtAsvabhayAya ssyaat||pryojnessu tvapareSu so'pi bhayAdyanarthapratipAdanArtham // 100 // aMkurite pallavite sapuSpe phalAnvite bhUruhi sArameyaH // puSpe phale kSIratarau ca paMke . saMpUrNakuMbhebhasi gomaye vA // 101 // ||ttiikaa // nsadaiva lAbhakaraH syAt // 97 // jaghanamiti // yadi bhaSaNaH dakSiNataH jaghanaM jaTharamudaraM hRdayaM stanAMtaraM zirazca kramataH spRzati tadAbhISTaphalaM sakalamadhikAdadhikaM niyataM nizcayena prakaroti // 98 // kartavyeti // kartavyavairivyasaneSu kartavyaM vairiNAM vyasanaM yeSu teSu kRtyeSu satsa idaM me mama siddhiM na yAsyatItyurarIkRte sati yadi zvA kI dhunoti tadA narasya dhruvaM ciMtitakAryasiddhirbhavet // 99 // vijRbhate iti // yo bhaSaNaH viz2aMbhate muMbhAM kurute |hdte purISotsarga kurute alasonirudyamo vA sa bhayAdiciMtAsu abhayAya syAt / tuH punararthe / apareSu prayojaneSu tu so'pi bhayAdyanarthapratipAdanAya bhayAdyanarthasya pratipAdanaM kathanaM tasmai syAt // 10 // / aMkurite iti // aMkUrA jAtA asyeti aMkuritaHtasminnaMkUrayukte pallavite jA. // bhaassaa|| aMgakU sparza karai to sadA lAbhako karabevAlo hoya // 97 // jaghanamiti // jo zvAna jamane mAUkI jaMghA, udara, hRdaya, vakSasthala, zira ine kramate sparza karai tau abhISTa phala saba adhikateM bhI adhika nizcaya karai // 98 // kartavyeti // vairI karake kiyo gayo koI duHkharUpI kRtya vAmeM ye mero kArya vA siddhi nahIM hoya go aiso prazna kare jo zvAna apane karNanakU halAya da to manuSyake citita kAryakI siddhi hoyaM // 99 // vijabhite iti // jo zvAna jaMbhAI leve vA viSThA karai vA AlasI nirudyamI hoya to bhayakU Adile ciMtAnameM anaya karai. phira aura prayojanameM bhayakU Adile anarthako karavAlo hoya // 10 // aMkurita iti // aMkura, pallava, puSpa, phala ye jAmeM pragaTa hoya aise vRkSa vA puSpa For Private And Personal Use Only Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite shubhaashubhprkrnnm| (453) kedAramRtsnAmaNikeSTikAsu praasaadkuddyaancyaadikessu||sthaanessu vastuSvapi zobhaneSu bhUmyAdilAbhAya karoti mUtram // // 102 // zayyAsanacchabahutAzaneSu chidreSu dhUlInicayeSu yakSaH // sthAneSu mUtraM vimRjatyanaMtaH syAdarthalAbho'bhimato narANAm // 103 // khaMDinImusalakAMjikavAnIzUrpakeSu kRtadakSiNaceSTe // labhyate bahudhanaM zuni mUtraM teSu kurvati subhojyamabhISTam // 104 // ||ttiikaa // tapallave sapuSpe puSpasaMyukta phalAnvite bhUruhi vRkSa tathA puSpe tathA phale tathAkSIratarau pake kardame saMpUrNakuMbhe ghaTe aMbhasi pAnIye gomaye chagaNe vA // 101 ||kedaare. ti ||kedaar va mRtsnA mRttikA tasyAM maNike jalabhAjanavizeSe gedu iti prasiddha vA koThI haMDA iSTikA ITa iti prasiddhA tasyAM prAsAdaH devabhUbhRtAM gRhaM kukhyaM bhittiH annacayAdikaM sasyasamUhaprabhRti eteSu sthAneSu etessaamitretrbNdH| etavyatiriktazobhaneSu vastuSvapi sArameyaH bhUmyAdilAbhAya mUtraM karoti kurute "alaMjara syAnmaNike karkaryAlUgalaMtikA" itymrH||102|| ||shyyeti // yakSaH zayyAsanacchatrahutAzaneSu zayyA ca AsanaM ca chatraM ca hutAzanazceti iMdvaH teSu chideSu bileSu dhUlInicayeSa ca eteSu sthAneSu yadA mUtraM vimRjati kurute tadA narANAmanaMta aparimitaH abhimato vAMchitaH arthalAbhaH syAt // 103 // khaMDinItiH // khaMDinI UkhalIti prasiddhA musalamayo'yaM kAMjikadhAnI kAMjikabhRtapAtraMzUrpakaM titara:eteSAmitaretaradvaMdvaH eteSu kRtadakSiNaceSTe zuni sati bahudhanaMlabhate / teSu mUtraM kurvati sati abhISTaM bhojyaM labhate ||bhaassaa|| phala dUdha jAmeMsU nikasai aiso vRkSa kIcabharo huyo ghaTa jala gobara // 101 // kedAreti // kheta, mRttikA, jala pAtra, IMTa, devaghara, rAjaghara, koThaDI, bhIta, annake samUhakU Adile ina sthAnanameM athavA inasUM nyAre suMdara zobhAyamAna vastunameM: zvAna mUtra karai to pRthvIkU Adile padArthanako lAbha karai // 102 // zayyeti // jo zvAna zayyA, Asana, chatra, agni inameM chidra bilo dhUlako samUha ina sthAnanameM mUtra kara to manuSyana* anaMta vAMchita bharthako lAbha karai // 103 // khaMDinIti // UkhalI, musala, kAMjIko bharo huyo pAtra rUpa inameM dakSiNa aMgakI ceSTA karato hoya zvAna to bahutaso dhana prApta hoya, aura For Private And Personal Use Only Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (454) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| siddhAnaviSThAphalamAMsavako lAbhAya yakSo'bhimukhaH sadaiva / / sahastapAdAsthiphalAdikaistu stokaidinaiH syAnmahate dhanAya // 105 // tuMge sthitaH vA yadi supradeze kareNa kaMDUyati dakSiNena ||shirstdaa sarvamanISitAni sidhyaMtyasAdhyAnyapi yAnyabhUvana // 106 // adhiSThitaH khA zayanaM svakIyamuddhAvya cedakSiNamAkSi pazyet // naimittikaM syAttadaviHsiddhayai cikIrSite vastuni duSkare'pi // 107 // // TIkA // ||104||siddhaaneti||siddhaanvisstthaaphlmaaNsvkaa siddhAnaMrAdAnaM viSThA gUthaM phalamAmrAdimAMsaM pllm|etessaamitretrbNdH|taani vakre mukhe yasya sa tathokta abhimukho yakSaHsadaiva lAbhAya bhvti|tthaa hastapAdAsthiphalAdikai pUrNavastu saHstokaidinaiH mahate dhanAya syAt / hastaH karaH pAdaH kramaH asthi kIkasaM phalAdikaM phalaprabhRtieteSAmitaretarabaMdaH // 105 // tuMge iti / yadi tu zvA tuMge mupradeze sthito dakSiNena kareNa zirakaMDUyati tadAsarvamanISitAni sidhyaMti asAdhyAnyapi sAdhayitumazakyAnyapi yAnyabhUvan // 106 / adhiSThita iti // yadi zvA svakIyam AyatanaM gRhaM kavicchayanamityapi paatthH|adhisstthit dakSiNamakSi udghATya naimittikaM zAkunikaM pazyettadA duSkare'pi cikIrSite kartumiSTe vastuni avighnasiddhiH vighnarahi // bhaassaa|| inameM mUtra kare to bAchita bhojanake yogyako lAbha hoya // 104 // siddhAneti // roTI, purI; laDuA inakaM Adile siddha huyo padArtha aura viSThA, phala, mAMsa ye jAke mukhameM hoya aiso zvAna sammukha Ave to sadA lAbhake artha jAnano. aura hAtha, pAMva, hADa, phalAdika ina karake mukha jAko bhanyo hoya vo zvAna mahAn dhanake lAbhake artha jAnano // 105 // tuMge iti // jo jJAna UMca sthAnapai sthita hoya jemane hAtha karake mastaka khujAve to sarva vAMchita siddha hoya. je pahale nahIM hoyaveke yogya kArya haiM vebhI siddha hoya // 106. // adhiSThita iti // jo zvAna apane sthAnameM sthita hoya jemane netrakU khola karake zakuna levevAre dekhe to duSkara karaveke yogya vastumeM vA kAryameM nirvighnAsiddhi hoya // 107 / / For Private And Personal Use Only Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite zubhAzubhaprakaraNam / dRSTayA prapazyansa payo bravIti kauleyakaH paaNddurvstrlaabhm|| vilocane cedvinimIlya zete bhUyopi tasmiJchayane tathaiva // 108 / / zubhAvahaH zvA zayanasthitaH saJchirodharAmunnamayannarANAm // dhunoti karNau yadi tatsamastaprayojanAnAM kurute praNAzam // 109 // gamAgamAdAvapi sArameyaH zubho bhavedIdRzaceSTito yH||bmo'dhunaa zvAnamaniSTaceSTaM sthitau praveze gamane ca duSTam // 110 // ulito'zmAdikapUrNavako bhavetpunazcaurabhayAya yakSaH // yasyAgrataH zvAsthilavaM gRhItvA bhaSatyasau yAti puraM yamasya / / 111 // // TIkA // tA siddhiH syAt / / 107 // dRSTayeti // kauleyakaH dRSTvA payaH prapazyaMzcaidyadi locane vinimIlya bhUyo'pi tasmiJchayane tathaiva zete tadA sa pAMDuravastralAbha bravIti // 108 // zubheti // zayane sthitaH saJchirodharAM grIvAmunnamayannarANAM zubhAvahaH syAt / yadi karNI dhunoti tadA samastaprayojanAnAM sakalakAryANAM praNA zaM karute // 109 // gamAgameti // yaH sArameyaH IdRzaceSTitaH sa sArameya. gamAgamAdAvapi gamanAgamanAdAvapi zubho bhavet / gamazca Agamazca gamAgamAviti dvaMdvaH / tAvAdau yasya tasmin / adhunA sAMprataM sthitau avasthitau praveze nagarapA mAdyabhyaMtaragamane'gamane ca paradezaprasthAne ca aniSTaceSTaM duSTaM zvAnaM vayaM bruumH||110|| uDUlita iti // uddhUlitaH rajo'vaguMThitaH azmAdiniH pUrNavakraH puro bhavanyakSa: caurabhayAya syAt / yasya agrataH agre zvA asthilavamasthikhaMDaM gRhItvA bhaSati ||bhaassaa // dRSTayeti // jo zvAna dRSTikarake jala vA dUdhakU dekhato huyo netranakU mIca karake phira apane soyaveke sthAna meM taiseMhI jAya sove to zvetavastrako lAbha kare // 108 // zubheti // zvAna apane soyaveke sthAnameM sthita hoya, nADa UMcI kare to manuSyanakU zubhako karavevAlo hoya. jo kAnanakaM halAya deve to sabale kAryanako nAza karai // 109 // gamAgameti // jo zvAna pahale kahI voI ceSTA karato hoya to gamana Agamana inakU Adile saba kAryanameM zubha kare. aba sthitimeM nagara prAmAdikanake bhItara praveza karatemeM aura paradezake gamanameM aniSTa jAkI ceSTA aise duSTa zvAnakU hama kahaiM // 110 // uddhUlita iti // For Private And Personal Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (456) vasaMtarAmazAkune-aSTAdazo vargaH / vinAmiSaM yatra ca jAgarUkAHkuti ciMtA bahavo militvaa|| utpadyate nigrahahetubhUtaM ttraaciraadvigrhdausthymugrm||112|| saMchitrapucchazravaNo rugAtaH kRzo vicito'bhimukhaM prsrpn|| kAryodhateSu pravilokyamAnaH zreyovidhAyI na hi sArameyaH // 113 // nimajya toye svavapurvidhunvankauleyakazcaurabhayaM karoti // bhaSanabhIkSNaM pathi mandire vA grAme'thavA caurabhayAya bhUne // 114 // // TIkA // asau pAthaH yamasya puraM yAti // 111 // vineti // yatra ca jAgarUkAH zvAnaH AmiSaM mAMsaM vinA bahavo militvA ciMtAM kurvati tatra acirAt stokakAlena narANAM nigrahahetubhUtaM kArAkSepakAraNamuramutkaTaM vigrahadausthyaM kalahakaSTamutpadyate // 112 // saMchinneti // saMchinnapucchazravaNaH kartitapucchakarNaH rugAtaH AmayapIDitaH kRzaH durbalaH vicitaH vizeSeNa cintAturaH abhimukhaM saMmukhaM prasarpabAgachansArameyaH kAryodyameSu pravilokyamAnaH zreyovidhAyI na bhavati / zreyaH kalyANaM vidhAtuM zIlaH // 113 // nimajyoti // toye nimajya svavapuvidhunvankauleyakazcaurabhayaM karoti / pathi mArge maMdire gRhe vA athavA grAme kaule rajameM lihasa rahyo hoya pASANakU Adile vastu karake mukha jAko bhanyo hoya aiso zvAna agADI Aya jAya to cArabhayake artha jAnano. jAke agADI zvAna hADako TUka mukhameM lekarake bhaMke to pAMtha puruSa yamarAjake purakU prApta hoya // 111 // vineti // jA jagaha zvAna mAMsavinA bahutase milajAya to ciMtA karate hoya tahAM zIghrahI manuSyanakU kArAgRhameM paTakaveke yogya baDo vigraha kalaha kaSTa pragaTa karai // 112 // saMcchinneti // pUMcha kAna jAke kaTe hoya roga karake pIDita hoya durbala hoya vizeSakara ciMtAtura hoya aiso zvAna sammukha Ave aura je manuSya kAryameM lagarahe hoMya unamAMUM dekhe to kalyANako karabevAlo nahIM jAnano // 113 // nimajyati // jalameM Daba karake phira apane aMgakU hala halAve to zvAna corabhaya kara, mAgana gharameM vA grAmameM zvAna vAraMvAraM bhaMke to rAjAke caurabhavake artha jAnano // 114 // For Private And Personal Use Only Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvayeSTite shubhaashubhprkrnnm| (457) atyuccanAdaM yadi vAtidInaM dRSTvA dinezaMbhaSaNaM bahUnAMkauleyakAnAM vamanaM vijuMbhAM nidaMti mUrdhazravasozca kaMpam // 11 // dvArapradeze jaghanaM vigharSanpUjArhapAMthAgamanAya yakSaH ||kroti tatropavizaMzca puMsAM saMgaM janenAbhimatena sArdham // 116 // pravizya gehaM rabhasena yakSaH staMbha samAliMgati yo'thavA yH|| cullIM samArohati sa bravIti samAgamaM snigdhajanena sArdham // // 117 // suhRtsamAgacchati dUradezAtkaMDUyamAne zuni dakSiNAMgam // ziraHpradezaspRzi cAtitarNamiSTo jano nizcita mabhyupaiti // 118 // // TIkA // yakaH abhIkSNaM vAraMvAraM bhaSanbhUmne rAjJe caurabhayAya syAt // 114 // atyuccati // dinezaM sUrya dRSTvA vIkSya bahUnAM kauleyakAnAmatyuccanAdo yadi vAatidInaM bhaSaNaM tathA vijRbhA jUbhaNaM tathA vamanaM chardiH mUrdhnaH zravasozca kaMpaM nidaMti kvacinnihaMtIti pAThaH ||115||dvaareti // dvArapradeze jaghanaM vidharSanyakSaH pUjApAMthAgamanAya bhavati / tatra dvArapradeze upavizaMzca zvA puMsAmAbhimatena janena sAdhU saMgaM karoti // 116 / / pravizyeti // yo yakSaH gehaM pravizya staMbha samAliMgati athavA yaH cullI samArohati sa yakSaH snigdhajanena sAdha samAgama saMbaMdhaM bravIti / / 117 // sahaditi // zani dakSiNAMgaM kaMDUyamAne dUradezAtsuhRnmitraM samAgacchati AyAti / ziraHpradezaspRzi zirasaH pradezaM spRzIti ziraHpradezaspRk tasmiJchira pradezaspRzi zuni ca atitUrNamatizIghraM nizcitaM nizcayena iSTI janaH abhyupaiti Agacchati // 118 // ||bhaassaa // atyucceti // sUrya dekhakarake bahutase zvAna ati UMco zabda kara. athavA ati dIna bola vA taisehI jaMbhAI leve vA vamanakarai vA mastaka kAna* kaMpAyamAna kare to ve iyAna niMdita jAnane, vA ve kAryakaM nAza karai // 115 // dvAreti // gharake dvAra dezameM jaMghAkU ghisai to pUjaveke yogya mArgako calo huyo koI Ave. jo zvAna dvAradezameM baiTho hoya to vAMchita janana karake samAgama hoya // 116 // pravizyeti // jo zvAna gharameM praveza karake staMbhasU AliMgana karai athavA calhepai caDha jAya to snehavAn puruSako samAgama karAve // 117 // suhRditi // zvAna jemane aMgakU khujAve to dUradezate mitra muhRd, 1 sacApapATha iti bhAva / For Private And Personal Use Only Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (458) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| chAyAMtikastho vidadhAti dharme yadyutkaTena sthitimAsanena // utpAdayatyAzu virodhamugraM tajjAgarUkaH suhRdApi sAkam // // 119 // zubhaprado dakSiNaceSTitaH syAtsarvatra kAle sakalodyameSu // zAMtaM pradezaM kakubhaM ca zAMtAM zvA saMzrayetprAtanapuNyayogAt / / 120 // kAryANi kAryANi nareNa nityaM sarvANi dIptAni zuni pradeze // tAnyanyathA yo vidadhAti tasya pataMtyanarthA vadhabaMdhanAyAH // 121 // kaMDUyamAnaH svakaraM karoti sarvANi kAryANi phalAnvitAni // brahmapradeze madhurAkhaH zvA dadAti bhojyaM samamAmiSeNa // 122 // // TIkA // chAyeti // yadi yakSaH chAyAMtikasthaH chAyAsthitaH utkaTena Asanena dharma sthitiM vidadhAti tadA sa jAgarUkaH suhRdApi sArdhamAzu zIghramugraM virodhaM kalaha mutpAdayati / kvacitpravizya gehamiti pATho'pi dRzyate // 119 / / zubheti // zvA da. kSiNaceSTitaH sarvatra kAle sarvasminkAle sakalodyameSu sarvaprayatneSu zubhapradaH syAt / zvA dakSiNaceSTitaH saJchatiM pradezaM zAMtaM sthAnaM kakubhaM dizaM ca zAMtAM prAktanapuNya yogAtprAcInapuNyasaMbaMdhAtsaMzrayedAzrayet // 120 // kAryANIti // nareNa zuni pRSThe sati sarvANi dIptAni kAryANi kartavyAni // anyathA uktavaiparItyena yastA. ni kAryANi vidadhAti tasya vadhabaMdhanAdyA anarthAH utpataMti samutpadyate // // 121 // kaDUyamAna iti // svakaraM kaMDUyamAnaH zvA sarvANi kAryANi phalA // bhaassaa| Ave. jo mastakakU sparza kare to ati zIghra nizcayakara iSTajana Ave // 118 // chAyeti // jo zvAna chAyAmeM baiTho huyo hoya to zreSTha Asana karake dharmameM sthiti karai vAhI zvAna suhRd janana karake zIdhra baDo upra kalaha pragaTa karAve / / 119 / / zubheti // jo zvAna pUrvajanmake puNyayogasU dakSiNa aMgakI ceSTA karato hoya zAMtarathAnameM hoya zAMta dizAmeM hAya to sadAsarvadA saMpUrNa kAryanameM zubhako devebAre jAnano // 120 // kA. ryANIti // zvAna pIThapIche hoya aura ceSTA sthAna dizA zabda ye saba dapti hoya to kArya karaveke yogya hai jo inasaM viparIta hoya jo kadAcita kArya kare to vA puruSarke vadha baMdhanAdika prakaTa hoya / / 121 // kaMDrayamAna iti // zvAna apane hAthakU khujAve to For Private And Personal Use Only Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite zubhAzubhaprakaraNam / (459) yasyekSate vezmani sArameyazciraM nabhogomayamAMsaviSTAH // rAmA manojJAM draviNaM prabhUtaM prApnotyasau saukhyamanazvaraM ca // 123 // vasuMdharAyAH kamapi pradezaM mUrdhA spRzanyadyavalokate vA ||dhruvN tadA tatra mahAnidhAnamastIti siddhaH kathitaM rahasyam // 124 // dinakarAbhimukho divasAtyaye kRtaravaH khalu karSakabhItaye // pavanadigvadanastu nizAmukhe bhavati caurasamIraNabhItaye // 125 // // TIkA / / nvitAni kroti|brhmpdeshe mastakordhvapradeze madhurAravaH zvAAmiSeNa mAMsena samaM sAkaM bhojyaM dadAti / / 122 / / yaspeti / / yasya vezmani sArameyaH ciraM nabhogomayamAMsaviSThAH ciraM cirakAlaM namaH AkAzaM gomayaM chagaNaM mAMsaM palalaM viSThA gatham eteSAmitaretarabaMdaH / IkSate vilokayati asau naraH manojJAM rAmAM striyaM prabhUta draviNaM dhanamanazvaramavinAzi saukhyaM ca prAmoti // 123 / / vasuMdharAyA iti / / vasuMdharAyAH pRthivyAH kamapi pradezaM mUrdhA spRzanyadi zvA avalokate tadA dhruvaM tatra mahAnidhAnamastIti siddhaiH rahasyaM kathitam / / 124 // dinakareti / / divasAtyaye dinakarAbhimukhaH kRtaravaH zvA khalu nizcitaM karSakabhItyai bhavati / tu punaH nizAmukhe saMdhyAyAM pavanadigvadana vAyudiGmukhaHcaurasamIraNabhItaye caurAstaskarA samIraNoM // bhaassaa|| saMpUrNa kArya phalasahita kare jo mastakake Upara madhura zabda bole to mAMsa sahita bhojanake yogya padArtha devai // 122 // yasyeti // jAke gharameM zvAna cirakAlatAI arthAt bahuta deratAI AkAza, gobara, mAMsa, viSThA inakU dekhato hoya to manuSya suMdarastrI bahutaso dhana jAko nAza nahIM aiso saukhya prApta hoya // 123 / / vasuMdharAyA iti / pRthvIke koI sthAna* zvAna mastaka karake sparza karato hoya vA dekhato hoya to nizcaya vA sthAnameM dhana hai aiso siddha puruSanako rahasya vacana kahyohuyo hai // 124 // dinakareti // divasake aMta meM sUryake sammukha zvAna zabda kare to nizcaya khetibArenakU bhaya kare. phira saMdhyA samaya meM For Private And Personal Use Only Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (460) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| udaGmukho vakti ruvanizIthe dvijopapIDAM maraNaM gavAM ca // kumArikAdUSaNagarbhapAtavahnItrizAMte zivadiGmukhaH vA // 126 // prAtadinezAbhimukho'gnidikstho bhaSanvidhattenilacaurabhItim // dinasya madhye'nilamRtyubhIti saraktapAtaM kalahaM dinAMte // 127 // bhaSandinezAbhimukhaH prabhAte grAmasya madhye nRpanAzanAya // vargoM vimuMcanyadi dRzyate khA siddhe'pi kArya tadupadravaH syAt // 128 // ||ttiikaa // jhaMjhAdivAyuH tayo tirbhayaM tasyai syAt // 125 // udaGmukha iti // nizIthe aIrAne udaGmukhaH uttaradigvakraH zvA ruvandijopapIDAM brAhmaNAnAM bAdhAM gavAM maraNaM ca vakti / nizAMte nizAvasAne zivadiGmukhaH izAnavadanaH zvA kumArikA. dUSaNagarbhapAtavahInvakti kumArikAyAH dUSaNaM lAMchanAdi garbhapAto garbhasrAvaH vahniH agnidAhaH padaikadeze padasamudAyopacArAdeteSAmitaretarabaMdaH // 126 // praatriti|| prAtaHprabhAte amiAdikstha dinezAbhimukho bhaSazvA analacaurabhIti vAhitaskarAbhyAM bhayaM vidhattAdinasya madhye dinezAbhimukho bhaSazvA anilamRtyubhItiM vidhatte / dinAMte dinezAbhimukho bhaSavA saraktapAtaM kalahaM vidhatte // 127 // bhaSAniti // prabhAte prabhAtakAle grAmasya madhye mUryasammukho bhaSazvA nRpanAzanAya syAt / yadi dinezAbhimukhaH vA viSThAM vimucandRzyate tadA siddhapi kArye upadravaH // bhaassaa|| vAyu dizA mAUM mukha karake bole to caura pavana inako bhaya karai // 125 // udaGamukhaiti // arddharAtrimeM uttaradizAmeM mukhakara zvAna bole to brAhmaNasaM bAdhA karai. aura gaunako maraNa hoya. aura rAtrike aMtameM IzAna mAUM mukha karake bole to kanyAke kanyApaneko dUSaNa, aura garbhapAta, agniko lagano ye hoya // 126 // prAtariti // prabhAtakAlame agnidizAmeM sthita hoya, sUryake sammukha dekhato jAya, zabda karai to agni caura inako bhaya kare. aura dinake madhyameM sUrya sammukha dekhato jAya, zabda kareM to vAyu mRtyu inako bhaya kare. sAyaMkAlakU sUryake sammukha dekhato jAya, aura zabda karai to zvAna raktapAta sahita kalaha karAve // 127 // bhanniti // prabhAtakAlameM prAmake madhyameM saryake sammugnu dekhakara zvAna bole to rAjAke nAzake artha For Private And Personal Use Only Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaceSTite zubhAzubhaprakaraNam / ( 461 ). UrddhAnanA bhAskarasaMmukhInAH zvAno ruvato mahate bhayAya // evaM hi saMdhyAsamaye'nyadA tu nirvAsakAHsyurnagarasya tasya // 129 grAmaM nizAyAM kharasArameyAH zUnyaM vidhAtuM sahitA bhavaMti // grAme bhaSitvA bhaSaNAH zmazAne ruvaMti nAzAya ca mukhyapuMsaH 130 grAmasya madhye bahavo militvA zvAno muhuH krUravA raTataH // mukhyasya puMsaH kathayaMtyasaukhyaM vAraNyagaHsyAtsadRzo mRgeNa 131 bhaSaMti daMDairiva tADyamAnAH khekheti zabdena muhurmuhurye // ye vA pradhAvaMti ca maMDalIbhiste mRtyudAH zUnyavidhAyino vA // 132 // // TIkA // syAt // 128 // uddhaninA iti // bhAskarasaMmukhInAH UrddhAnanAH ruvaMtaH zvAnaHmahate bhayAya syuH| hi nishcitm| saMdhyAsamaye'pi evamevaM svataH mahate bhayAya bhavaMti ! anyadA tu anyasminsamaye tu UrdhvAnanA ruvataH tasya nagarasya nirvAsakAH udAsakArakAH syuH // 129 // grAmamiti // nizAyAM kharasArameyAH grAmaM zUnyaM vidhAtuM sa hitAH bhavati bhaSaNAH grAme bhaSitvA zmazAne mukhyapuMso nAzAya ruvaMti // 130 // grAmasyeti // grAmasya madhye bahavo militvA zvAnaH muhurmuhuH krUravAH raTaMtaH mukhyasya puMsaH asaukhyaM kathayati / araNyagaH zvA mRgeNa hariNena sadRzaH syAt ! hariNasadRzaM phalaM dadAtItyarthaH // 131 // bhaSaMtIti / ye zvAnaH daMDaistADyamAnA // bhASA // jAnano. jo sUrya ke sammukha dekhato jAya viSThA karato hoya aiso zvAna dakhe to siddha huye kAryameM upadrava hoya // 128 // UrddhAnanA iti // sUryake sammukha hoya UMco mukha kare huye zvAna bhUse to mahAn bhaya karai, saMdhyAsamayameM yA prakAra bole to nizcaya mahAn bhaya kare aura samayamaiM sUrya ke sammukha UMco mukhakara rove to bA nagarakUM ujaDaveke artha jAnano // 129 // grAmamiti // rAtrimeM zvAna bahutase milakarake boleM to grAmakUM zUnya kareM, aura grAma meM bhUsakarake phira zmazAna meM zabda kareM to grAma meM mukhya puruSa hoya tAkI mRtyu kareM // 130 // grAmasyeti // grAmake madhya meM bahutase zvAna milakara ke bAravAra krUrazabda kareM to grAmameM mukhya puruSa hoya tAkUM asaukhya kareM. aura banameM khAna ke phala mRgake samAna karehaiM. jaise mRgake zakuna taisehI zvAnake zakuna jAnane // 131 // bhavatIti // je khAna daMDakarake tADana kiye hoMya tAkasI nAI kheM kheM ye zabda vAraMvAra For Private And Personal Use Only Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (462) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| khanatyagAre yadi sArameyaH kuDyaM tadA syAtkhalu sNdhipaatH|| goSThapradezaM yadi gopahAro dhAnyasya bhUmi yadi dhAnyalAbhaH // 133 // kRtvA ziroM dvAri bahirvapuzcecchA rauti darSi gRhiNI prapazyan // tadrogado vakti ca bandhakI to bahirmukhobhyaMtarakAyabhAgaH ||134||dhnaagmH syAcchAni jAtu vAma jighratyavAmaM kalahaM priyAbhiH // vAma tathoruM viSayopabhogo mitraiH samaM vairamavAmamUrum // 135 // // TIkA // iva khekheti zabdena muhurmuhuH bhaSaMti athavA ye maNDalIbhiH pradhAvaMti te lokAnAM mRtyudAH grAmasya zUnyavidhAyino vA syuH // 132 / / khanatIti / yadi sArameyaagAre kuDayaM bhittiM khanati tadA khalu nizcayena saMdhipAtaH syAt / "kuDayaM bhittistadeDUkamantarnihitakIkasam" / iti haimaH / yadi goSThapradezaM gavAM sthAnaM khanati tadA gopahAraH syAt / yadi dhAnyasya bhUmi khanati tadA dhAnyalAbhaH syAt // / / 133 // kRtveti / dvAri ziraH kRtvA bahirvapuzcecchvA gRhiNI prapazyandIrghamuccaiH rauti tadA rogadaH syAt / bahirmukhaH abhyaMtarakAyabhAgazca zvA yadi gRhiNI prapazyanuccaiH rauti tadA tAM bandhakI kulaTA vakti / "puMzcalI dharSiNI bandhakyasatI kula TevarI" / ityamaraH // 134 // dhanAgameti // vAmaM jAnu zuni zvAne jibrati sati gandhopAdAnaM kurveti sati dhanAgama: syAt / avAmaMjiprati priyAbhiH kalahaH syAt / // bhASA // athavA maMDalI bAMdha karakai dauDeM to ve lokako mRtyu kareM. athavA prAmakU sUno kareM // 132 // khananiti // jo zvAna gharameM bhIta khodeM to nizcayakara caura bhIta phoDakara Ave. jo gAMke sthAnakU khordai to go curAyakara le jAya. jo dhAnyakI pRthvIkU khodeM to dhAnyako lAbha hoya // 133 // kRtvati // jo zvAna gharake dvArameM mastaka karake deha jAko bAhara hoya strIke mAMUM dekha rahyo hoyaH dIrgha zabda karake bolato hAya to roga kare. aura bAhara mukha hoya jAko bhItara hoya gharakI strIke mAUM dekhato huyoM UMce svarakara bole to vA strota vyabhicAriNI kahahaiM aiso jAnanoM // 134 // dhanAgamati // jo zvAna vAyI jAnakU sUMghatau hoya to dhanako Agamana kareM. jo jemanI jAnakU saMghato hoya to priyA strIkarake kalaha karAve. Ara vAye ghoMTkaM suMghato hoya to viSayako bhoga bhoge. jemane ghokaM saMvataH For Private And Personal Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite zubhAzubhaprakaraNam / ( 463 ) bhujadvayaM jighrati sArameye puMso bhavettaskaravairiyogaH || mAMsAsthibhakSyANi ca bhasmamadhye syAdgopayatyagnibhayaM prabhUtam // 136 // bhaSatyadho bhUmiruho'tivRSTiH purasya pIDA zuni gopure syAt // maMce punastacchAyiturbhayArttirArttistathA tasya gRhasya madhye // 137 // bhavedgRhasyopari vAtabhItyai pazvAdbhaSanbhItikaraH prayANe || yazvApasavyaM janasaMniveze bhaSantrajatyAha sa vairibhItim // 138 // // TIkA // tathA vAmamUruM jivrati sati viSayopabhogaH syAt / avAmamUruM jiprati sati mitraiH samaM vairaM syAt // 135 // bhujayamiti // sArameye bhujadvayaM jiprati sati puMsaH taskaravairiyogaH taskarazca vairI ca tayoryogaH saMbaMdho bhavet / tathA mAMsAsthibhakSyANi ca mAMsaM palalamasthi karparaM bhakSyam / eteSAM dvaMdvaH / bhasmamadhye rakSAMtarAle gopayati sati prabhUtaM pracuram agnibhayaM syAt // // 136 // bhavatIti // bhUmiruhaH vRkSasya athaH bhaSati sati ativRSTiH syAtA gopure nagarapratoya zuni bhavati sati purasya poDA sthAt / maMce bhayAtiH syAt / tathA tasya gRhasya madhye ArttiH pIDA syAt // 137 // maMce bhavediti // gRhasyopari bhaSanvAtabhItyai vAyubhayAya syAt / prayANe pazcAdbhaSanbhItikaraH syAt / yaH zvA janasanniveze apasavyaM dakSiNaM bhaSantrajati sa vairibhItimAha kathayatItyarthaH // // bhASA // hoya to mitrakarake sahita vaira karAvai // 135 // bhujadvayamiti // zvAna donoM bhujAnakUM saMgato hoya to puruSakUM caura vairI inako saMyoga hoya. aura mAMsa, hAr3a, bhakSya ineM bhasma jo rAkha tAme chipAyade to bahuta agniko bhaya hoya // 136 // bhavatIti // vRkSa ke nIce zvAna bole to ativRSTi hoya. nagara ke dvArameM bole to nagara pura inameM pIDA hoya jo palaMga khATa maMcA inameM bolai to vApai soyabevArekUM bhaya pIDA hoya aura vA gharameM bhI pIDA hoya // // 137 // bhavediti // jo gharake Upara zvAna bole to bAyuko bhaya kare. calatIsamaya pIThapIche bole to bhaya kareM, jo zvAna gharanagarAdikameM praveza karatIsamaya dakSiNabhAgameM bolato dvayo gamana kare to vairIko bhaya hoya // 138 // For Private And Personal Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| bhaSannabhIkSNaM bhavanasthitAnAmAveSTanaM cetkurute kadAcit // kauleyako'vazyamupasthitaM tajJeyaM bhayaM baMdhanasaMpravRttam // // 139 // liptapUritacatuSkavizeSe prAMgaNe zvanivaho ramamANaH // saMpadaM pravitaratyatibahvIM tatkhananpunaranarthakaro'sau // 140 // ekena yo roditi locanena dIno'lpabhojI svagRhasya duHkham // karotyasau krIDati yastu gobhiH kSemaM subhikSaM kurute mudaM zvA // 141 // iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite zubhAzubhajJAnaprakaraNam // 7 // // TIkA // // 138 // bhaSatriti // abhIkSNaM bhaSankauleyakazcedbhavanasthitAnAM kadAcidAveSTanaM kurute tadA avazyaM baMdhanasaMpravRttaM bhayamupasthitaM jJeyam // 139 // lipteti // liptAH chagaNAdinA pUritAH akSataizca evaM vidhe catuSkavizeSa caraka iti prasiddha prAMgaNe ajire ramamANaH krIDAM kurvANaH zvanivahaH ativahIM saMpadaM vitarati / tatkhananpuna: asau zvanivahaH anarthakaraH syAt // 140 // ekeneti // yaH zvA ekena locanena roditite / kIdRk / dIna duHkhitaH alpabhojI alpAhArI asau zvA gRhasya duHkhaM karoti / yastu gobhiH samaM krIDati sa zvA kSemaM subhikSaM mudaM ca kurute // 141 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM zvaceSTite zubhAzubhajJAnaprakaraNaM saptamam // 7 // // bhASA // bhaSanniti // vAraMvAra bolato huyo zvAna dharameM sthita je puruSa tinakaM AveSTana karala arthAt pradakSiNAsI kara jAya to avazya baMdhanako bhaya nikaTahI jAnano // 139 // liptati // gobaratUM lIpakara cAvalanakara cauka puro hoya aise AMganameM Ayakara zvAna ramaNa kare to ati saMpadA karai. jo vA caukakU khode to anartha karai // 140 // ekeneti // jo zvAna eka netra karake rovai baDo duHkhI hoya thoDe AhArako karavevAlo hoya to vA gharameM duHkha kara jo zvAna gaunakarake sahita krIDA kare vo zvAna kalyANa aura subhikSa aura harSa kare // 141 // iti zrIvasaMtarAjabhASATIkAyAM zvaceSTite zubhAzubhaprakaraNaM saptamam // 7 // ... For Private And Personal Use Only Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacoSTate lAbhaprakaraNam / zubhAzubhajJAnanimittamasminyathAvaduktaM munisaMmatena // pradayate zvAnaviceSTitena lAbhasya diGmAtramathaitadatra // 142 // yakSo haridrAmiSagairikAyaiH pUrNAnano vakti suvarNalAbham // dRSTiM punaH puSpaphalAMkureSu ciraM dadAno nidhilaabhkaarii||143|| yaH pallavaiH krIDati vRkSamUlaM tathekSate yaH sa dadAti saukhym|| raktAktamUrdAbhimukho'bhyupaiti yo maMDalaH so'vanilAbhahetuH 144 sthitvonnate zvA yadi tu pradeze pAdena kaMDUyati dakSiNena / ziraHpradezaM niyataM narasya taddhatulAbhaM vidadhAti sadyaH // 145 // // TIkA // zubhAzubheti // asminprakaraNe zubhAzubhajJAnanimittaM yathAvadyathA jJAtaM tathA uktam / atha munisaMmatena zvAnaviceSTitena lAbhasyaitajjJAnamatrA'sminprakaraNe di. GmAnaM pradarzyate // 142 // yakSa iti // haridrAmiSagarikAdyaiH haridrA rajanI AmiSaM mAMsaM gairikaM dhAtuvizeSaH AdizabdAdanyepi dhAtavo graahyaaH|etessaamitretrdvNdvaataiH kRtvA pUrNAnano yakSaH suvarNalAbhaMvakti / puSpaphalAMkureSu puSpaM prasUnaM phalam AmrAdi aMkurAH prrohaaH| eteSAM iMdaH teSu ciraM hASTaM dadAnaH nidhilAbhakArI syAta // 143 // ya iti // yaHzvA pallavaiH navInapatraiH krIDati tathA vRkSamUlamIkSate sa saukhyaM dadAti / tathA yaH maMDalaH abhimukhaH abhyupaiti kIdRk raktAktamUrdA raktena dhAtunA rudhireNa vA akto lipto mUrkhA mastakaM yasya sa tathA saH avanilAbhahetuH syAt // 144 // sthitveti // unnate pradeze uccaiH sthAne sthitvA yadi zvA dakSi ||bhaassaa // zubhAzubheti // yA sAtameM prakaraNameM zubhAzubha jJAna jaiso jAnyo taiso kahyo. AThameM prakaraNameM muninakI saMmati karake zvAnakI ceSTAtUM lAbhako jJAna dizA mAtra dikhAve hai // 142 // yakSa iti // haladI, mAMsa, gerUkU Adile aurabhI dhAtu inakarake pUrNa jAko mukha aiso zvAna suvarNako lAbha kare. aura puSpa, phala, aMkura inameM bahuta deratAI dekho karai to nidhiko lAbha kare // 143 // ya iti // jo zvAna navIna pavana karake krIDA karato hoya aura vRkSako jaDakU dekhato hoya vo saukhya deve. jo zvAna gerUkU AdiLe dhAtUnakarake athavA rudhira karake lAla liyo huyo jAko mastaka hoya vA sanmukha Ave to pRthvIko lAbha karai // 144 // sthitvati // UMce sthAnameM sthita hoya karake jo zvAna For Private And Personal Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (466) saMtarAjazAkune-aSTAdazI vrgH| phalaM gRhItvA sahasA nivAsaM yakSo vizAlpati putrlaabhm|| yo'bhyeti dRSTo'bhimukhaM prayAtuH zIghraM sa kuryAddhanadhAnyalAbham // 146 // dakSiNaM yadi karoti ceSTitaM dakSiNena caraNena maMDalaH // lAbhado yadi padA samAcaredvAmakena khalu tanna lAbhadaH / / 147 // mUtraM vidhAyAbhimukhaM prayAti yo jAgarUkA zubhado narANAm ||kaaryessu sarveSvapi sarvakAlaM na mUtrayaMtI zunakI prazastA // 148 // sthAne manojJe vidadhAti mUtraM sNtussttcittHshubhcessttitHkhaa||rmyaarkho yaH saramAsutosau karotyabhipretapadArthalAbham // 149 // iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite lAbhaprakaraNamaSTamam // 8 // // TIkA // Nena pAdena ziraHpradezaM kaMDUyati niyataM tadA sadyaH zIghraM narasya dhenulAbhaM vidadhAti // 145 // phalamiti // yakSaH phalaM gRhItvA sahasA zIghraM nivAsaM gRhaM vizanmavizanputralAbhaM jalpati / yo hRSTo harSayukto yakSaH prayAtuH abhimukhamabhyIta sa dhanadhAnyalAbhaM kuryAt // 146 // dakSiNAmiti // maMDalaH zvAnaH dakSiNena caraNena dakSiNaceSTitaM karoti tadA lAbhadaH syAt / yadi asau vAmakena padA caraNena dakSiNaceSTitamAcaraMti tadA lAbhado na syAt // 147 // mUtramiti // yo jAgarUkaH zvA mUtraM vidhAya abhimukhaM sammukhaM prayAti sa puMsAM zubhadaH syAt / sarvakAlaM sarveSvapi kAryeSu zunakI saramA mUtrayaMtI na prazastA // 148 // sthAne iti|| bhaassaa|| jemane pA~va karake mastakakU khujAvato hoya to zIghra manuSyakU gau lAbha karai // 145 // phalamiti // zvAna phaLa le karake zIghra gharameM praveza kare to putrako lAbha hoya. jo harSayukta hoya zvAna gamana kartAke sanmakha Ave to dhanadhAnyako lAbha karai // 14 // dakSiNamiti // jo zvAna dakSiNa caraNakarake dakSiNa aMgakI ceSTA karai to lAbha deve. jo vAMye pAvakarake dakSiNa aMgakI ceSTA karai to lAbha devai. jo vAMye pAvakarake dakSiNa aMgakI ceSTA karato hoya to lAbha nahIM devai // 147 // matramiti // jo zvAna mRtrakarake sammukha Ave vo puruSana* zubha deve. saramA nAma kutiyA mUtra kara to sarva kAryanameM zubha nahIM // 148 // sthAne iti // prasannacitta hoya zubha ceSTA karato hoya zubha zabda For Private And Personal Use Only Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTitaM jIvita maraNaprakaraNam / (467) kathyate'tha kapilasya ceSTitaM rogiNo maraNajIvitekSaNe // lakSaNaM carakavAgbhaTAdibhirbhASitaM yadatizayya vartate // // 150 // lIDhe'tha vA jiprati sArameyo hastasya pRSThaM talamaMgulIrvA || rogAturasyopadizatyavazyaM tatpaMcatAM vAsarapaMcakena // 151 // karNayugmamatha vekSaNadvayaM nartayanvadati vAsaraistribhiH // rogiNo maraNamA lihanpunarnAsikAM dazabhiraMtakRddinaiH // 152 // // TIkA // yaH saMtuSTacittaH zubhaceSTitazca ramyAravaH zubhazabdakArI manojJe ramye sthAne sthale mUtraM kurute asau saramAsutaH abhipretapadArtha lAbhaM karoti // 149 // iti zrIvasaMtarAjazAkune TIkAyAM zvaceSTite lAbhaprakaraNamaSTamam // 8 // kathyate iti // atha rogiNaH maraNajIvitekSaNe maraNaM mRtyuH jIvitam jIvanaM tayoH IkSaNaM vilokanaM tasminkapilasya tacceSTitaM kathyate yatkapilaceSTitaM carakavAgbhaTAdibhirbhASitaM lakSaNamatizayya atikramya vartate // 150 // lIDhe iti // yadi sArameyaH hastasya pRSThaM talaM aMgulIrvA lIDhe AsvAdayati atha vA jighrati AmrANaM karoti tadA rogAturasya vAsarapaMcakena paMcatAM nAzamavazyamupadizati / "paMcatvaM nidhanaM nAzo dIrghanidrA nimIlanam // iti haimaH // 151 // karNeti // kauleyakaH karNayugmamatha vA IkSaNadvayaM locanayugmaM nartayanvAsaraistribhi rogiNo maraNaM vadati / puna rnA - ! bhASA // karato hyeya suMdara sthAnameM sUtra kareM vo zvAna vAMchita padArthako lAbha kare // 149 // iti zrIvasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zvaceSTite lAbhamakaraNamaSTamam // 8 // kathyate iti // rogI maraNa jIvanako dekhano tAmeM caraka vAgbhaTAdikanane jo zvAna - kI ceSTA lakSaNa kahI haiM unase je adhikavateM haiM tine maiM kahUM hUM // 150 // lIDhe iti // jo zvAna hAthako pRSThabhAga vA aMgUlI irne cATeM vA sUMghe to rogIkUM pAMcadinameM avazya mRtyu kare // 191 // karNeti // zvAna dono kAnanakUM vA donoM netranakUM nacAve to tIna dinakarake rogIkUM For Private And Personal Use Only Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (468) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vargaH / punaHpunardakSiNamUrubhAgaM lihandinaiH paMcabhirAha mRtyum // yamakSayaM tatkSaNameva yakSaH kSipatyavazyaM jaTharAvalehAt / / // 153 // avAmabhAgena yadA valitvA zvA pRSTakaMDUtimapAkaroti // tadahni tatraiva kRtAMtagehaM rogAbhibhUto niyataM prayAti // 154 // pucchorasorlehanasiMhanAbhyAM pravartitAbhyAM saramAsutena // kramAdinAnAM tritayadvayAbhyAM bhaveduvaM rogavato'vasAnam // 15 // pRSThe nimitte'lasacittavRttiH saMkucya gAtrANyakhilAni zete // kauleyakazcettadupaiti rogI paretanAthAvasathaM kSaNena // 156 // .. // TIkA // sikAmAlihandazabhirdinaiH aMtakRnnAzakRtsyAt ||152||punriti // yakSaH punaHpunaH dakSiNamUrubhAga lihanpaMcabhirdinaiHmRtyumAhAjaTharAvalehAttatkSaNameva yakSAavazyaM yamakSayaM yamagRhaM kSipati prveshyti| "saMsthAnamuTajaM dhAma niveza zaraNaM kssyH"itymrH|| // 153 // avAmeti // zvA kauleyakazcedavAmabhAgena dakSiNapradezena valitvA vakrI bhUya pRSThakaMDUti kharjumapAkaroti dUrI karoti / tadA tatraiva tadahi rogAbhibhUtaH kR. tAMtagehaM niyaMtaM prayAti // 154 // pucchati // saramAsutena pucchorasoH pucchaM logUlamuraHhRdayasthAnamanayodaH tayolehanasiMhanAbhyAM pravartitAbhyAM sadbhayA kramAdinAnAM tritayadyAbhyAM dhruvaM nizcayena rogavato'vasAnaM nAzo bhavet // 155 // pRSThe iti // nimitte pRSThe sati cetkauleyakaH akhilAni gAtrANi saMkucya alasa // bhaassaa|| mRtyu hoya phira nAsikAkU cATe to daza dinakara rogIko nAza kare // 152 // punariti // zvAna vAraMyAra dakSiNa UrU bhAgakU cATe to pAMca dinameM mRtyu jAnano. jo udarakaM cATai to tatkSaNahI zvAna avazya yamalokakU prApta karai // 153 // avAmati / / jo zvAna jemane bhAgameM TeDho hoya karake pIThakI khujalIkU dUra karai to rogIkU vAIsamaya athavA cA dinahI nizcaya mRtyu karai // 154 // puccheti // zvAna pUMcha aura hRdayasthAna inakU cATai vA saMdhai to tIna dina vA doya dinameM nizcayakara rogavAn puruSakaM nAza vA mRtyu karai / / 155 / / pRSThe iti // koI Aya karake prazna karai vA samayameM jo zvAna sabale maMgana* saMkoca karake Alasya yukta hoya soto hoya vA soyajAya to rogI kSaNamAtrameM For Private And Personal Use Only Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite jiivitmrnnprkrnnm| (469) vidhya kau~ parivartya gAtraM prasvApalIlAM bhaluho'bhyupaiti // yadA tadAnImacireNa kAlaH kroDI karotyAmayinaM prsaa|| // 157 // saMkocitAMgaH pihitAkSiyugmo nirastazaMka zunakaH zayAnaH // vyAttAnano muMcati yastu lAlAM sarogiNaM mArayati kSaNena // 158 // niSkAraNaM yaH prapalAyate vA virauti vA vAriNi yotibhItaH // mRtAMgarajvasthimukho'tha vA yo gehaM vizatyAzu sa mRtyumAha // 159 // atyaMtamAlasyamapAsya yakSA dine dine bhAskarasaMmukhaM yH|| udvegakArI bhaSati prabhUtaM bravIti dezAdhipateH sa mRtyum||160|| // TIkA // cittavRttiH zete tadA rogI kSaNena paretanAtho yamastasyaH AvasathaM gRham upaiti gacchati ||"dhissnnymaavsthH sthAnaM pastyaM saMstyAya aashryH||iti haimH||156|| vidhuuyeti||ydaa bhaluhaH asthibhuk karNI vidhUya gAtraM zarIraM pariva zarIrasya parivataMnaM kRtvA prasvApalIlAm abhyupaiti tadA kAlo yamaH AmayinaM rogiNaMm acireNa zIghra prasahya haThAtkroDI karoti utsaMge gRhNAti // 157 // saMkocite ||yH zunakA saMkocitAMgaH pihitAkSiyugmaH nirastazaMkaM yathAsyAttathA zayAnAvyAttAnanaH vipATitavadanaHlAlA muMcatisa kSaNena rogiNaM mArayati yamasadanaM praapytiityrthH||158|| niSkAraNamitiAyaH zvA niSkAraNaM prapalAyate nazyati yo vA vAriNi atibhIta: viroti atha vA yaH mRtAMgarajvasthimukhaH mRtAMgarajjuH asthi ca mukhe yasya saH tathoktaH gehaM vizati sa Azu mRtyumaah||159||atyNtmiti // yaH yakSaH atyaMtam // bhaassaa|| yamarAjake gharakU jAya // 156 // vidhUyeti // jo . svAna kAnanaLU halAya zarIrakU sameTa karake soya jAya to yamarAja rogIkaM zIghrahI haThasaM godameM dharale // 157 // sNkocitti|| jo zvAna aMgakaM sameTa kara donoM netra mIcakara niHzaMka hoya moDho phATakara lAla mukhameMsaM choDato huyo sato hoya to rogIka kSaNamAtra yamalokakU prAptakarai // 158 // niSkAraNamiti // jo zvAna vinAkAraNa bhAgajAya aura naSTa hoya jAya athavA jalemeM bhatibhayavAn hoya rove athavA mareko aMga jevaDI hADa ye jAke mukhamai hoya vo sAna gharameM praveza kara jAya to zIghrahI mRtyu kahai hai aisoM jAnano // 159 // atyaMtamiti / / For Private And Personal Use Only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (470) . vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vargaH / rogAdito jIvati kiM na veti prazne prayukta zunakottamasya / nehakSayA prANiti ceSTayAsau mriyeta nAnyAhazaceSTitena // // 161 // rogAditasyauSadhasaMprayoge zreyaskarI naSTavilokane ca // durgapraveze ca zunAM pradiSTA tArA gatiH saMnihite bhaye ca // 162 // iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite jIvitamaraNaprakaraNaM navamam // 9 // zuno nimittaiH sahajapravRttairvibhAvyate bhAvyazubhaM zubhaM ca // yAtrAsvayatnena yathA'dhvanInaistaducyate saMprati nizcitArtham 163 // TIkA // atizayena Alasyam apAsya tyaktvA dinadine bhAskarasaMmukhaM uddhegakArI prabhUtaM bhaSati sa dezAdhipateH mRtyuM brviiti||160||rogeti||ayN rogArditaH kiM jIvati na veti prazne prayukte zunakottamasya IdRkSayAceSTayA'sau rogI na prANiti na jIvati a. nyAzaceSTitena na mriyeta // 161 ||rogti // rogAditasya rogapIDitasya au. pasaMprayoge bheSajaprayoge tathA naSTavilokane durgapraveze ca sannihite bhaye ca zunAM tArA gatiH zreyaskarI pradiSTA // 162 // iti vasaMtarAjaTIkAyo zvaceSTite jIvitamaraNaprakaraNaM navamam // 9 // zuneti // saMprati idAnI sahajapravRttaH svabhAvena pravartitaiH zuno nimittaiH bhaSaNasya zakunaiH yAtrAsu ayatnena yathA adhvanInaiH pathikaiH bhAvi zubhamazubhaM ca vi // bhaassaa|| jo zvAna atyaMta AlasyakaM choDakarake dina dinaprati sUryake sammukha udvega kArI hoya bahutasoM bhUsai to dezAdhipati rAjAkI mRtyu karai // 160 // rogeti // ye rogI jIvego ki nahIM aisA prazna karai taba zvAnakI aisI ceSTA karake to rogI nahIM jIve aura ceSTA na karake mare nahIM // 161 // rogati // rogakara pIDita hoya vA puruSakU auSadhi ke daive laivemeM taisehI naSTa dekhavemeM durgake pravezameM saMnihitameM bhayameM zvAnanakI gati jemanI kalyANakI karavevArI kahIhai // 162 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zvaceSTite jIvitamaraNaprakaraNaM navamam // 9 // zuna iti // aba svabhAva karake pravRtta huye zvAnake zakuna tinakarake yAtrAnameM mArgInakarake honahAra zubha vA azubha jAne jAya hai so zvAnake zakuna nizcaya kiye huye hama For Private And Personal Use Only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacaSTite yAtrAprakaraNam / (471) vAmA dizaM dakSiNabhUmibhAgAdvacchanprayANe bhaSaNaH prshstH|| vAmapradezAtsa punaH praveze prazasyate dakSiNabhAgagAmI // // 164 // yAne praveze ca matA prazastA zunyA gatiH zvAnaviparyayeNa // na ceSTitaM pratyubhayovizeSaH zunIzunoratra hi kazcidasti // 165 // viSThAM zubhaM vA vasanasya khaMDamAdAya vakreNa puraH pradhAvan // kauleyako jalpati nizcayena pravAsinAmuttamavastulAbham // 166 // stokaM ajitvA yadi vAmabhAgaM nivartate vA tvaritaM purshcet|| saukhyaM tadA yacchati suprabhUtaM duHkhaikaheturgatirasya tArA // 167 // // TIkA // bhAvyate jJAyate tadasmAbhiH nizcitArtha zuno nimittamucyate // 163 // vAmAmiti // prayANe yAtrAyAM dakSiNabhUmibhAgAdAmAM dizaM gacchanbhaSaNaH prazasto bhavati / praveze punaH vAmapradezAtsa dakSiNabhAgagAmI prazasyate // 164 // yAne iti / yAne gamane tathA praveze ca zunyA gatirgamanaM zvAnaviparyayeNa zuno vaiparItyena prazastA mtaa| ubhayoH zunIzunoH ceSTitaM prati iha na kazcivizeSaH asti // 165 // viSThAmiti // viSThAM gUthaM zubhaM vA vasanasya vastrasya khaMDaM vakreNa mukhena AdAya gRhItvA puraH agre pradhAvaMstvaritagatyA gacchankauleyakaH pravAsino yiyAsUnAmuttamavastulAbhaM nizcayena jalpati // 166 // stokamiti // yadi vAmabhAgaM stokaM brajitvA zvA ||bhaassaa|| kahaiM // 163 // vAmAmiti // yAtrA karatI samayameM dakSiNa bhAgasU vAmabhAgameM gamana karai zvAna to zubha jAnano. phira praveza samayameM vAmabhAgasUM dakSiNabhAgameM gamana kare to zubha jAnano // 164 // yAne iti // gamanameM tathA pravezameM zunI jo kutiyA tAkI gati zvAnakI gatisaM viparIta gatihoya to zubha jAnanI aura zvAnakI gatimeM aura zunIkI gatimeM itano bheda hai, aura ceSTAmeM bheda vizeSatA kabhI nahIM haiM // 165 // viSThAmiti // viSTA vA zubha vA suMdara vastrako TUka mukhameM le karake agADIkU bhAje to vo zvAna yAtrAkU gamanakarai tAkU uttama vastuko lAbha nizcaya karai / / 166 // stokamiti // jo zvAna thoDIsI dUra agADI calakarake zIghrahI pIcho sAmanekU vagada Ave to vA gamana kartAkU bahuta saukhya hoya zvAnakItArAgati arthAt jemanI gati duHkhako devevArI jA For Private And Personal Use Only Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (472) vasaMtarAjazAkuna-aSTAdazo vrgH| AyAti hRSTo'bhimukho yadi vA krIDAM prkurvnvilutthtythaagre||shiighrN tadAnI dhruvamadhvagAnAM bhavetprabhUto dhanadhAnyalAbhaH // 168 // uccAtpradezAdavatIrya nIcaM yo yAti vAmo'pyasukhaprado'sau / anuccadezAtpunaruccadezaM yakSo brajandakSiNago'pi shstH|| 169 // gajAzvazayyAsanazAileSu cchatradhvajolUkhalasadgumeSu // kuMbheSTikAsaMcayacAmareSu paryANamRtpuSpaphalAdiSu shvaa|| 170 // // TIkA // tvaritaM purazcennivartate tadA saukhyaM prabhUtaM jalpati / asya tArA gatiH duHkhaikaheturbhavati // 167 // AyAtIti // yadi zvA hRSTaH krIDA prakurvannAyAti atha yathAgre viluThati tadAnIM dhruvaM nizcayena adhvagAnAM pAMthAnAM prabhUtaH dhanadhAnyalAbhaH syAt / / // 168 // uccAditi // yoH yakSaH uccAtpradezAdavatIrya nIcaM yAti asau vAmopi amukhapradaH syAt / anuccadezAdadhaHpradezAtpunaH uccadezaM vrajanyakSaH dakSiNago'pi zastaH zobhanaH // 169 // gajAzveti ||gjaashvshyyaasnshaalessu tatra gajaH hastI azvaH turaMgaH zayyA palyaMkaH AsanamupavezanasthalaM zAdalAni haritavRNAni etessaamitretrbNdH| teSucchatradhvajolUkhalasaTumeSu chatramAtapatraM dhvajo vaijayaMtI ulUkhalaH pratItaH samAH AmraprabhRtayaH eteSAM vaMdaH / teSu kuMbheSTikAsaMcayacAmareSu kuMbhaH kalaza iSTikAsaMcayaH (IMTasamUha) cAmarANi vAlavyajanAni eteSAmapi iMdvAparyANapuSpaphalAdikeSu paryANaM palhANaiti loke prasiddhaM mRnmRttikA puSpaM prasUna phalA // bhaassaa|| nanI // 167 // AyAtIti // jo zvAna prasanna krIDAkarata sanmukhaH Ave. jA pIche jo agADI loTa jAya to nizcayakara mArgInakU bahutaso dhanadhAnyako lAbha hoya // . 168 // uccAditi // jo zvAna UMce sthAnasUM utarake nIce sthAnapai Aya jAya jo ye vAmabhAga meMbhI Aya jAya to duHkha deve. aura nIce sthAnasUM UMce sthAnapai caDha jAya aura jemane bhAgameM bhI hoya to bahuta zubha jAnano // 169 // gajAzveti // hAthI, ghoDA, zayyA, Asana, harI tRNa, chatra, dhajA, Ukhala, uttamavRkSa, kuMbha, IMTako samUha, camara, palhANa For Private And Personal Use Only Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zvaceSTite yAtrAprakaraNam / ( 473 ) vrajetpurastAdyadi mUtrayitvA sadaiva tatsidhyati kAryamiSTam // miSTAnnabhojyaM navagomaye syAnmUtreNa zuSke'pi ca zuSkabhojyam // 171 // yugmam // tuSTaH supuSTaH sumanA niroga utsAhayuktaH paripUrNakAyaH // sahelakhelo'bhimukhaM prasarpanyakSaH sadaivAbhimatasya siddhyai // 172 // annAjyaviSThAmiSagomayAni navAni bibhradane sadaiva || vAmo'pasavyo'pyavalokyamAno manorathAnpUrayati dhruvaM zvA // 173 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dIni pratItAni eteSAmitaretaradvaMdvaH / teSu // 170 // vrajediti // yadi eSu sthalezvA kauleyakaH mUtrayitvA puraH agre vrajaMstadA sadaiva kAryamiSTaM siddhayati / navagomaye mUtreNa miSTAnnabhojyaM syAt / zuSke'pi ca zuSkabhojyaM syAt // 171 // tuSTa iti // evaMvidho yakSaH abhimukhaM prasarpan sammukhamAgacchansadaiva abhimatasya abhISTasya siddhacaisyAt / kIdRktuSTaH saMtuSTimAn punaH kIdRk supuSTaH akRzatanuH / punaH kIdRzaH sumanAH punaH kIdRzaH arogaH rognirmuktH| punaH kIdRk utsAhayuktaH utsAhaH AnaMdavizeSaH tena yuktaH anvitaH / punaH kIdRk paripUrNakAyaH paripUrNa: kAyo avayavaH yasya sa tathA / punaH kIdRk sahelakhela: sahelaM salIlaM khela: krIDA yasya sa tathA // 172 // anneti // navAni annAjyaviSThAmiSagomayAni annaM ca AjyaM ca AmiSaM `ca gomayaM cetItaretaradvaMdvaH / vadane vibhratzvA sadaiva vAmo'pi apasavyo'pi ca vilokya // bhASA // mRttikA puSpaphalAdika // 170 // brajediti // jo zvAna ye kahe je sthala inameM mUtra karake - manuSya ke agADI gamana kare to sadA vAMchita kArya siddha kareM aura jo navIna govarape mUtra kare to miSTAnnabhojana karAve. sUkhe govarape sUtra kare to sUkho bhojana hoya // 171 // tuSTa iti // jo saMtuSTimAn hoya, puSTa hoya, prasanna hoya, rogarahita, AnaMdayukta hoya, paripUrNa deha jAko hoya, lIlA sahita krIDA karato hoya, aiso zvAna sammukha Ave to vAMchita siddhi hoya // 172 // anneti // navIna anna, ghRta, viSThA, gobara ine mukhameM dhAraNa For Private And Personal Use Only Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 474 ) vasaMtarAjazAkune - aSTAdazo vargaH / yakSaH purastAdavAnaM vilikhya yAturmukhaM pazyati cettadAnIm // tatraiva deze draviNasya lAbhaM bravIti kAryo na hi saMzayo'tra // // 174 // yAtAramAjiprati saMprayAti tadAnulomyena ca sArameyaH // mUrdhno'tha vA yo vinihaMti kaMDUM kenApi pAdena sa siddhihetuH // 175 // AdAya yakSaH kusumAni dhAvantravIti yAturvipulAM samRddhim // dRSTo'pi kRSNaH zunako'khilAni nihanti kAryANi samIhitAni // 176 // vAmena gacchanpathikena sArddha dadAti ramyAM ramaNIM dhanaM ca // vrajaMstu mArge saha dakSiNena kauleyakastaskarabhItihetuH // 177 // // TIkA // mAno dhruvaM manorathaM pUrayati // 173 // yakSa iti // yakSaH cedyadi purastAdavani vilikhya yAturmukhaM pazyati tadAnIM tatraiva deze draviNasya lAbhaM bravIti hi nizcitaM atra saMzayo na kAryaH // 174 // yAtAramiti // sa sArameyaH siddhiheturbhavati / yaH yAtAramAjiprati tadAnulomyena ca prayAti / atha vA kenApi pAdena mUrdhaH kaMDUM vinihaMti || 175 || AdAyeti // yakSaH kusumAni AdAya gRhItvA dhAvanyAturvipulAM samRddhiM bravIti / kRSNaH zunakaH dRSTo'pi vilokitopi akhilAni samIhitAni kAryANi nirhati vinAzayati // 176 // vAmeti // kauleyakaH pathikena sArddha vAme. na bhAgena gacchaMtramyAM ramaNIM dhanaM ca dadAti / tu punaH mArge pathikena saha dakSiNe // bhASA // kare aura vAyo jemano dekhato hoya to nizcaya manoratha pUraNa kare // 173 // yakSa iti // jo khAna agADI pRthvIkUM likha karake vA khodakara ke gamanakartA ke mukhakUM dekhe to vAI dezameM dhanako lAbha hoya nizcaya saMdeha yAmeM saMdeha nahIM hai || 174 // yAtAramiti // jo zvAna gamana kartAkUM AyakarasaMgha aura anulomagatikara calo jAya athavA koI pAvana karake mastakakUM khujAvato hoya to vo zvAna siddhi kare // 175 // AdAyeti // zvAna puSpa lekara ke dauDe to gamana kartAkUM vipula samRddhi kare. aura kAlo zvAna dakhaii to samagra kArya vinAzakare // 176 // vAmeneti // vAna gamanakartA ke saMgasaMga vAmabhAgameM gamana kare to suMdara ramaNI aura dhana deve. jo mArga meM gamanakartAkI saMga jemane bhAgameM gamana kare For Private And Personal Use Only Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite yAtrAprakaraNam / (475) AdAya patraM haritaM yadi zvA dUrvA navAM vA navagomayaM vA // prayAti yAtuH puratastadAnI rAjaprasAdaM niyataM bravIti // // 178 // sthAnAMtaraM bibhradupAnahaM cetprayAti tadravyaharo yadA vA // Aste purastAtsaha yAti no vA dadAtyupAnadvadanastadArtham // 179 // AIkIkasamukhaH puratazcedRzyate bhavati tacchubhadaH shkhaa| carma zuSkamatha vAsthi vizuSkaM bibhradeSa maraNaM vidadhAti // 180 // kezAsthivalkopalajIrNavastrANyaMgArabhasmeMdhanakaparANivatre samAdAya ca yAti yAtuDhaggocaro bhUribhayAvahaH zvA / / 181 // ||ttiikaa // na bhAgena vrajankauleyakaH taskarabhItiheturbhavati // 177 // AdAyeti // yadi zvA haritaM patraM navAM dUrvA navagomayaM vA AdAya prayAtuH purataH prayAti tadAnI niyataM nizcayena rAjaprasAdaM bravIti // 178 // sthAnAMtaramiti // cecchA upAnahaM pA. datrANaM vibhratsthAnAMtaraM prayAti tadA dravyaharaH syAt / yadA tu upAnadvadanaH purastAdAste tiSThati athavA saha sAkaM no yAti tadArtha ddaati|| 179 / / Ardeti // AIkIkasamukhaH AI sadyaska kIkasaM asthi mukhe yasya saHzvA purataH agratazcehazyate tadA zubhado bhavati / zuSkaM carma athavA vizuSkamasthi vibhracchvA puratazcedRzyate tadA eSa maraNaM vidadhAti // 180 // kezeti // kezAsthivalkopalajIrNavastrANi kezAH pratItAH asthi kIkasaM valkaM valkalaM upalaH azmA jIrNavastraM // bhaassaa|| to zvAna cauranako bhaya kare // 177 // AdAyeti // jo zvAna haro. patra, navIna dUrvA, navIna gobara iMne lekarake gamana kartAke agADI Aya jAya to nizcayakara rAjAko anugraha kahaihaiM aiso jAnano // 178 // sthAnAMtaramiti // jo zvAna jUtI-joDA lekarake aura sthAnameM calo jAya to dravyako haraNa hoya. jo jUtI mukhameM lekarake agADI Aya ThADho hoya athavA saMga nahIM cale to artha deve // 179 / / Ardeti // gIlo tatkAlako huyo hADa jAke mukhameM hoya aiso zvAna agADI dIkhe to zubha deve. sUkho carma athavA hADa lekara ivAna agADI dIkhe to maraNa kare // 180 // kezeti // keza, hADa, valkala, pASANa jIrNa vastra, aMgAra, bhasma, iMdhana ThIkarA ye mukhameM lekarake gamana kartAkI dRSTike agADI Ave to For Private And Personal Use Only Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (476) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| savayalAtaM maraNAya yAturvallIvaratrAdi ca bNdhnaay||ghaataayN nirmANamalAtamAhurAlokitaM maMDalavakasaMstham // 182 // mAnavAvayavapUritAnano vIkSito bhavati bhuumilaabhdH|| svAgapuccharasanApracAlanAnmaNDalo vipulabhUtidaH sdaa||183|| atyaMtakaMDUtiparo narANAM virodhakArI zunakaH sadaiva // syAdUrddhapAdaH sa punaH zayAnaH siddhipradaH kAryavidhau praduSTe // 184 // // TIkA // pratItam / eteSAmitaretaradvaMdvAaMgArabhasmeMdhanakarparANi caiteSAM bNdH|vkke samAdAya yAtuH dRggocaro yadi zvA yAti tadA bhUribhayAvahaH bhUribhayajanako bhvti181|| savahrIti // savayalAtaM vahniH amistena sahitamalAtamulmukaM maMDalavakasaMsthama AlokitaM gaMtuH maraNAya vallIvaratrAdica vallI vratatiH varatrAdi rajvAdikaM maMDala. vakrasaMsthamavalokitaM gaMtuH baMdhanAya nirvANamalAtaM maMDalavakrasaMsthamAlokitaM gaMtuH ghAtAya paMDitA Ahuriti pratyekaM saMbaMdhaH // 182 // mAnaveti // mAnavAvayavapUritAnanaH mAnavA manuSyAsteSAmavayavAH hastapAdAdayastaiH pUritaM bhRtamAnanaMvadanaM yasya sa tathoktaHvIkSitaHzvA bhUmiLAbhado bhvti|tthaa svAMgapuccharasanApracAlanAt svAMgaM svazarIraM pucchaM vAladhiH rasanA jihvA eteSAM iMdaH teSAM pracAlanAnmaMDalaH zvAnaH sadA vipulabhUtido bhavati / "bhUtibhasmani saMpadi" itymrH||183||atyNteti // atyaMtakaMDUtipara zunakAsadaiva narANAM virodhakarIsyAt praduSTe kArye UrddhapAdaHzayAnaH // bhaassaa|| bahuta bhaya pragaTa karai // 181 // ||svhiiti // agnikarake sahita jalatI lakar3iyAM mukhameM jAke hoya aiso zvAna dakhai to gamana kartAkU maraNake artha hoya. aura latA jevaDAkU Adile jAke mukhameM hoMya aiso zvAna dIkhe to gamana kAkU baMdhanake artha jAnano. dhuMA vinAkI jalatI lakaDiyAM jAke mukhameM hoMya vo zvAna dIkhe to vivekI vAkaM pAtako karavevAlo kahaihaiM // 182 // mAnaveti // manuSyanake hAtha pA~ca inakU Adile je aMga tinakarake bharo huyo jAko mukha vo zvAna dakhe to pRthvIko lAbha karai jo apano zarIra pUMcha jihvA inakU calAvato dIkhe to zvAna sadA saMpadA devai // 183 // atyaMteti // atyaMta zarIrake khujAyavemeM tatpara hoya khAna to sadA manuSyanakU virodha karai. duSTa kAryameM For Private And Personal Use Only Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacoSTite yAtrAprakaraNam / (477) krIDAM gRhazvA yadi gehazunyAMkaroti tadvaMdhusamAgamaH syaat|| zunAM gaNaH krIDati yo militvA kiMcidbhaSanso'bhimatotiziSTaH // 185 // nRNAM prayANe bhavanAgame vA khAno ramaMte yadi sapramodAH // tadiSTakArye'pi bhavetpramodaH samAgamazca svajanaiH samAnam // 186 // avAmayAne saha saMpravRtte parasparaM caMbati yakSayugme // snigdhAvalokinyavagRhati syAdrataprasakte ca yuvatyavAptiH // 187 // gavA saha krIDati cettadAnI prayojanaM siddhayati yadyadiSTam // grAmapraveze purato'bhi mUtrya prayAtyabhISTAzanalabdhaye khaa|| 188 // // TIkA // sa siddhipradaH syaat||18|| krIDAmiti // yadi gRhazvA gehazunyA krIDAM karoti tadA baMdhusamAgamaH syAt |yHshunaaN gaNaH kiMcidbhapanmilitvA krIDati saHatiziSTaH atimtH|185/nRnnaamiti||nRnnaaNpryaanne yAtrAyAM bhavanAgame vA yadi zvAnaHsapramo. dAHharSasahitAH ramate tadeSTakAryapi pramodo bhvet| svajanaiHsamAnaM samAgamazca bhavati ||186||avaameti // yakSayugme avAmayAne sahasaMpravRtte sati parasparaM cuMbati sati snigdhAvalokini sati avagRhati sati AliMgati sati rataprasakte maithunAsakte ca yuvatyavAptiH syAt // 187 // gavati // cecchA gavA dhenvA saha krIDati tadAnI yadyadiSTaM prayojanaM tsiddhyti|ath grAmapraveze zvA purataH purastAdabhimUtrya prastravaNaM ||bhaassaa // UMco pA~va kare sUto hoya to zvAna siddhi devai // 184 // krIDAmiti // jo varako zvAna gehakI zunImeM krIDA karai to baMdhanako samAgama hoya. jo zvAnanako samaha kachaka bhUsato huyo saba milakarake krIDA kare to vo zvAna AtizreSTha vAMchita karavAlo jAnano / / 185 // naNAmiti // manuSyanakU yAtrA samayameM vA praveza samayameM jo zvAna harSa sahita ramaNa kare to vAMchita kAryamabhI harSa hoya. aura svajanajananakarake samAgama hoya // 186 / / avAmeti // zvAnako joDA jemane bhAgameM gamana kare, vA saMga cale, vA paraspara cuMbana kare, vA sneha sahita avalokana karate hoya vA AliMgana karate hoya vA maithunameM Asakta hoya. to strIkI prApti hoya // 187 / / gavati // jo zvAna gautUM krIDA karai to jo jo prayojana hoya vo vo kArya siddha hoya. aura grAma pravezameM zvAna agADI nUtra karake ca For Private And Personal Use Only Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (178) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| vAmo'pi bhUtvA bhaSaNo vilolanbhaMgaM raNe yacchati cArthanAzam / / kuddho'bhidhAvanpurato'bhidhatte raktaprapAtaM vadhabaMdhane c|| 189 // yaM vIkSate kASThadRSanmukhaH zvA tasya dhruvaM syAdacireNa yuddham / / krIDaMtyayugmAH praguNe prayANe yuddhAya yakSA dinasaptakena // 190 // prasthAturagre yadi sArameyaH kAyaM sapucchazravaNaM dhunoti ||dhruvN tadA dattadRDhaprahArA haraMti caurA draviNaM kSaNena // 191 // yugmam // plute tarI kaMTakabhAji zuSke bhagne vizIrNe patite ca vRksse||avskrsthiiNdhnshRNgbhsmshmshaanvlliitusskpressu // 192 // // TIkA // kRtvA prayAti tadA'bhISTAzanalabdhaye abhISTamicchitaM yadazanaM bhojanaM tasya labdhiH prAptiH tasyai bhavati // 188 // vAma iti // bhaSaNaH vAmo'pi bhUtvA vilolanpUrNa caNe bhaMga kAryanAzaM yacchati / tathA kuddhaH purataH agre'bhidhAvavaktaprapAtaM rudhiranAvaM vadhabaMdhane vA abhidhatte // 189 // yamiti // kASThadRSanmukhaH kASThaM dAru dRSatpra. staraH anayodaH / etau mukhe yasya sa tathoktaH zvA yaM vIkSate tasya acireNa dhruvaM yuddha syAt / tathA praguNe prArabdhe prayANe ayugmAH tripaMcasaptasaMkhyAkAH yakSAH krIDaMti tadA dinasaptakena yuddhAya syuH // 190 // prasthAturiti // yadi sArameyaH prasthAtuH gaMturagre purastAtsapucchazravaNaM pucchazravaNAbhyAM sahitaM kAyaM zarIraM dhunoti tadA caurA dattadRSTAhArAH kSaNena draviNaM dhanaM haraMti // 191 // plute iti|| // bhASA // lyo jAya to vAMchita bhojanakI prAptike artha jAnano // 188 // vAma iti // dhAna bAyoM karake ghUmato hoya to saMgrAmameM bhaMga kare. aura. kAryako nAza karai, aura krodhavAn hoya agADI dauDa to rudhirako srAva vadhabaMdhana karai // 189 // yamiti // kASTha pASANa mukhameM jAko aiso zvAna jA puruSakU dekhe tA puruSa zIghrahI nizcaya yuddha hoya. aura. gamanameM tIna pAMca sAta aise UnA saMkhyA jinakI ve zvAna krIDA kareM to sAta dinameM yuddha karAveM // 190 // prasthAturiti // jo vAna gamana kartA: puruSake agADI pUMcha kAna zarIra ineM halAva to caura prahAra karake kSaNamAtrameM dhana hara le jAya // 191 / / plute iti / jalameM DUbo vRkSa vA agni karake prajjvalita kaTuvo vRkSa aura kATanako vRkSa sUkho vRkSa bhagna For Private And Personal Use Only Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvacoSTite yAtrAprakaraNam / (479) aMgArazulAzmapalAlakezavizIrNaviTcamamRteSu dRSTaH // zvA mUtrayanyacchati kAryanAzaM dAridyamRtyupramukhAnanarthAn // // 193 // viNmAMsabhakSAdikapUrNavako bhayAditaH zvA yadi kNpmaanH|| parAGmukho yAti tadAdhvagAnAM nazyati siddhAnyapi vAMchitAni // 194 // ttiikaa|| plute tarau jalaplAvite vRkSe / kvacit dagdhe kaTau iti paatthH| tatra dagdhe aminA pramvalite kaTau kaTuka ityarthaH / tathA kaMTaphabhAji kaMTakayukte tathA zuSka tathA bhane vizIrNa sphoTite patite ca vRkSe avaskarAsthIMdhanazraMgabhasmazmazAnavallItuSakarpareSu tatra avaskaraH avakaraH asthi kIkasamiMdhanamadhaH zRMgaM viSANaM bhasma rakSA zmazAna pretasthalaM zmazAnavallItyekapadaM vA tuSaH pulAkaH karparaM kpaalmetessaamitretrbNdH| teSu eteSu sthaleSu zvA dRSTa ityuttareNAnvayaH // 192 // aMgAreti // aMgArazUlAzmapalAlakezavizIrNaviTcarmamRteSu zvA mUtrayanmUtraM kurvandRSTaH kAryanAzaM dAridyamRtyupramukhAnanAnyacchati / aMgAraH halA iti prasiddhaHzUla: kaMTakaH azmA dRSat palAlaM dhAnyarahitaM yavAditRNaM bhUsa iti khyAtaM kezaH kacaH vizIrNaviT vizIrNA cAsau vid viSThA ceti krmdhaaryH| carma ajinaM mRtaM mRtakam etessaamitretrdvNdvH| teSu // 193 // viNmAMseti // yadi viNmAMsabhakSAdikapUrNavakraH viT ca mAMsaM ca bhakSyAdikaM ca eteSAM baMdaH / taiH pUrNabhUtaM vakaM mukhaM yasya saH parAGmukhaH bhayAditaH kaMpa. mAnaHzvA yAti tadA adhvagAnAM siddhAnyapi vAMchitAni nazyati nAzaM prApnu // bhASA // huyo vRkSa phaTo huyo vRkSa paDo huyo vRkSa inameM aura hADa, kASTha, sIMga, bhasma, zmazAna, tuSa, kapAla inameM // 192 / / aMgAreti // aMgAra, zUla nAma kAMTe, pASANa, bhUsa, keza, vikharo huyo viSThA, cAma, mRtaka nAma maro huyo inameM zvAna mUtra karato dIkhe to kAryakoM nAza kare. aura mRtyu Adi lekara mukhya je anartha tinaiM devai // 193 // viNmAMseti // viSTA, mAMsa bhakSyAdikA padArtha inakarake mukha jAko bhayo hoya, bhayakarake pIDita hoya, kaMpAyamAna hoya, aiso khAna pIchoM mukhakara calyo jAya to mArgameM gamana kartAkU siddha For Private And Personal Use Only Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (480) . vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| parAGmukhaH yA khanati kSiti yo yo vA samAroditi pUrNavakraH // pratiSThamAnasya puraH sthito'sau bhayAdbhayaM jalpati durnivAram // 195 // viz2ubhate leDhi ca nAsikAgraM yaH svAMgabhaMga bhayaNaH karoti // sa lAbhahAni prakaroti puMsAM mRtyupradaH zvAMtaralaMghanena // 196 // vidhUtakaNe zuni cetpurastAtpAMtho vizedvezma tadA samastam // pratyAgato'rtha yamupAyaM pApAstaM rAjakIyAH puruSA haraMti // 197 // gatau nivRttAvatha vAzvayuddha yuddhAya baMdhAyavadhAya ca syAt ||jti tArAyadi yuddhazaktAHzvAnastadAsyAtpathi caurbhiitiH||198|| // TIkA // vNti||194||praangmukheti // yaH zvA parAGmukhaH pazcAnmukhaH kSiti pRthivI khanati yaHpratiSThamAnasya gacchataH janasya pura sthitaH pUrNavakraH samAroditi asau dunivAraM bhayAdbhayaM jalpati // 195 // viz2ubhate iti // yaH zvA vijRbhate muMbhAM karoti nAsikAgraM ca leDhi yazca bhaSaNaH svAMgabhaMgaM karoti sa puMsAM lAbhahAni prakaroti zvAMtaralaMghanena ca mRtyupradobhavati // 196 // vidhUtakaNe iti // cetpAthaH purastAdane vidhUtakarNe zuni vezmani vizettadA yamarthamupAyaM pratyAgataH pApAH rAjakIyAH puruSAH taM samastamartha harati / kvacitsamupAjyetyapi pAThaH // 197 // gatAviti // gatau atha vA nivRttau zvayuddhaM bhavati tadA yuddhAya baMdhAya vadhAya ca syaat|ydi yuddhasaktAH ||bhaassaa / / huye bhI vAMchita kArya nAzakU prApta kare // 194 // parAGmukheti // jo zvAna pITho mukha karake pRthvIkaM khodato hoya athavA jo puruSa baiTho hoya vAke agADI ThADho hoya mukha bharayo hoya aiso zvAna rove to durnivAra bhayate bhI bhaya hoya // 195 // vijaMbhata iti // jo zvAna jaMbhAI leve aura nAsikAke agrabhAga cATato hoya apane aMga* bhaMga karato hoya to vo ivAna puruSanakU lAbhakI hAni karai, apane bIcameM ulAMga jAya to mRtyuko debevAro jAnano // 196 // vidhUteti // gamanakartA puruSake agADI donoM kAna halAya karake khAna gharameM praveza kara jAya to jA dhanakU kamAI karake pIlo Ayo kA samasta dhanakaM pAparUpa rAjakAjake puruSa hara leveM // 197 // gatAviti // gamana samayameM vA praveza sanayameM zvAna yuddha karai to yuddhabandhana, vadha inake artha jAnano jo yuddhameM Asa. For Private And Personal Use Only Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaveSTite yaatraaprkrnnm| (481) balena vAmo yadi nIyate zvA kaSTAttadAlpaM vidadhAti lAbhamtAro'thavA vAmagatirbhayena zvAnarthamarthaM ca karoti yaatuH|| // 199 // ghuraghurAravamuccarati krudhAbhaSati yo bhaSaNo bhayato'thavA // bhramati vA'tha mRSaiva yatastato dhruvamasau vidadhAti dhanakSayam // 200 // khanandharitrImasukhAvahaH syAllolanpunaH syaadnivRttihetuH||dhunvnycchirshcaurbhyN karoti vyAttAnanastvIhitakAryanAzam // 201 // AghrAya pRSThe dazanairnakhairvA vastraM vikarSanvidadhAtyanartham // tathA'vidho'gre yadi sArameyaH pravAsinAM tatkurute'rthalAbham / / 202 // ||ttiikaa|| zvAnaH purastAttArA vrajati tadA pathi caurabhItiH syAt // 198 // baleneti // yadi zvA balena balAtkAreNa vAmaH nIyate tadA kaSTAt alpalAbhaM vidadhAti / athavA bhayena tAraH vAmagatizca zvA bhavati tadA yAtuH anarthamarthaM ca karoti // 199 // ghuraghureti // krudhA ghuraghurAravaM yaH uccarati athavA yaHbhayataH bhaSaNI bhaSati / atha mRGgava mithyaiva yatastataH bhramati / asau zvAnaH dhruvaM dhanakSayaM viddhaati||20|| khananiti ||dhritrii khananasukhAvahaH syAt / lolanpunaH anivRttihetuH apratyAgamanaM. kAraNaM syAt / ziro mastakaM dhunvaMzcaurabhayaM karoti vyAttAnanastu visphATita. vastu IhitakAryanAzaM karoti // 201 // AvAyeti // zvA pRSThe AvAya da // bhaassaa|| kta hoya rahe hoya ve zvAna agADI te jemane cale jAya to mArgameM cIrako bhaya hoya // // 198 // baleneti // jo zvAna balAtkAratUM vAmabhAgameM calyo jAya to kaSTasU alpa lAbha karai. athavA bhaya karake jemane bhAgameM vA vAMye bhAgameM zvAna Aya jAya to gamanakartAka anartharUpa artha kare // 199 // ghuraghureti // krodhakarake ghuraghura zabda uccAraNa kare athavA bhayamUM bhUse athavA vRthA itako ita bhramato hoya vo zvAna nizcaya dhanako kSaya kare // 200 // khananiti // pRthvI khodato hoya to duHkhakU kara. calato hoya to duHkha kare. mastaka halAvato hoya to caurako bhaya kare. aura mukha phADato hoya to vAMchita kAryako nAza karai // 201 // AvAyeti // zvAna pIThameM sUMgha karake dAMta nakhaH ina karake vastrakaM khaicato hoya to anartha kare, jo zvAna agADIkU aiso hoya to vo gamana kartA For Private And Personal Use Only Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 482) vasaMtarAnazAkune-aSTAdazo vrgH| dRggocaro grAmagato dhutAMgo bhayaMkaraH khA sakalodyameSu // khAdanpunaHkaMna naraM karoti srvaapdaamaaspdmaagrhenn||20|| vAmo'thavA pRSThagato'tiraudraM bhaSanbhavetpAMthaparAjayAya // punanivRtte kathayatyabhAvaM bhavatyathAgre yadi jaagruukH||20|| eko'grataH pRSThagatastathAnyo yakSau na zastau yugapadbhapaMtau // savyApasavyau yadi tau bhavetAM tattoraNAkhyau zubhadau sadaiva // // 205 // pAdau gRhe jiprati sArameyaH puMso yadA vakti tadAzu yAtrAm // yiyAsato jiprati leDhi vAtha prayANabhaMgaM praNayAdravIti // 206 // ||ttiikaa // zanaiHnakhairvA vastraM vikarSananartha viddhaati|ydi agre sArameyastathAvidhI bhavati tadA pra. vAsinAmarthalAbhaM kurute||202||dRggocr iti| dRggocaro dRSTiviSayaM gataH grAmagataH zvA dhutAMga kaMpitAMgaHsakalodyameSu sakalaprayatleSu bhyNkroti|khaadnpunH zvA ke naraM manuSyaM sarvApadAmAspadamAgraheNa haThAnna karoti api tu sarvamapi naraM karotyeva // // 203 / / vAma iti // vAmaH athavA pRSThagataH zvA atiraudraM bhaSanpAthaparAjayAya bhavet / aya yadi agrejAgarUkaH zvAna bhavati tadA punarnivRtteHpratyAgamasya abhAvaM kthyti||204||ek iti // ekaH agrataH agre gataH tathA'nyaH pRSThagataH evaM yugapapadbhapaMtau yakSau na zastau / yadi savyApasavyau tau bhavetAM tatsadaiva toraNAkhyau zubhadau // 205 // pAdAviti // yadA sArameyo gRhe pAdau jivati tadA puMsAmAzu ||bhaassaa|| artha lAbha kare // 202 // dRgiti // grAma jAyabevAre manuSyakU dehakU kaMpAyamAna karato hoya aiso zvAna dIgdai to saMpUrNa udyamanameM bhaya kare. aura jo khAvato dIkhai to haTa sarva ApadAnako sthAna manuSyabU kare // 203 // vAma iti // bAyo athavA pITapIche zvAna atikara bhUse to mArgIko parAjaya hoya. athavA jo zvAna gamanakartAke agADIkaM atikara bhaMsato hoya to pAlo Ayareko abhAva kahaiM ye jAnano / 204 !! eka iti / eka agADI aura eka pITha pichADI saMgake saMga bhaMsate hoya to zubha nahIM jAnano. jo vAye jemate bhAgameM saMgake saMga bolate hoMya to unako toraNa nAma hai so zubhake debebAre jAnaneM // // 205 // pAdAviti // jo zvAna gharameM pAvanakU sUMghe to puruSa zIghrahI yAtrA kahaihai For Private And Personal Use Only Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite yAtrAprakaraNam / ( 483 ) padbhyAM kSitiM takSati pazcimAbhyAmuDUlito diirghtroccnaadH|| vamatyathAye hadakSatAMgo bibheti vA yaH sa bhayaMkaraH zvA // // 207 // agrAMtriNorvImavadArayedrA proccaiH sthitaH prasthitamIkSate vA // kaMDUyate cottamamaMgabhAgaM yo jAgarUkaH kurute sa siddhim // 208 // lAMgUla jihvA kaTipRSThabhAgAnpracAlasammukhameti hRSTaH // kUjallihapRSThavapuH suceSTo yaH zvA sa kAryeSu bhavatyabhISTaH // 209 // // TIkA // zIghraM yAtrAM vakti yiyAsataH gaMtumicchataH pAdau leDhi jivrati vA tadA praNayAtmayANabhaMgaM bravIti // 206 // padrayAmiti // yadi pazcimAbhyAM paddhaya zvA kSitiM takSati tanUkaroti khanatIti yAvat / takSa tanUkaraNe dhAtuH / kIdRk uDUlitaH dhUlIdi / punaH kIdRk dIrghatarocanAdaH dIrghatara uccazca nAdo yasya sa tathA atha yo yakSaH agre vamati vAMtiM kurute hadate viSThAM vidhatte akSatAMgaH akSatazarIro vibheti vAsa zvA bhayaMkaro bhajanako bhavati // 207 // agreti // yo jAgarUka : agratriNA agravA dena urvI pRthvImavadArayanvikarSayanmAcaiH sthitaH prasthitamIkSate vilokate atha vA uttamamaMgabhAgaM kaMDUpati sa siddhiM kurute // 208 // lAMgUleti // yaH zvA lAMgUlajihvA kaTipRSabhAgAnpracAlayan hRSTaH sammukhameti tathA yaH kUjanpRSTavapulihansuceSTo bhavati sa vA kAryeSu abhISTaH saMmato bhavati / lAMgUlaM ca jihvAca kaTipRSThabhAgace - // bhASA // jo gamanakUM icchA karato hoya vA puruSake pA~vakUM cATe vA sUtre to snehasUM gamanako bhaMga kahaiMhaiM ye jAnanA || 206 // payAMmiti // jo zvAna pichADIke pAvanakara ke pRthvIka khodato hoya, dhUla se bharI hoya athavA jo zvAna agADI bamana karato hoya vA viSThA karato hoya zarIra jAko hIna aura prahArayukta nahIM hoya bhayavAn hoya to vo zvAna bhaya pragaTa kareM // 207 // agreti // jo zvAna agADIke pA~va karake pRthvIkUM khodai vA bahuta UMcepai sthita hota sthita puruSanakuM dekhato hoya athavA uttama aMgakUM khujAvato hoya to vo zvAna siddhI karai // 208 // lAMgUleti // jo zvAna pUMcha, jihnA, kaTi, pRSThabhAga ineM calAta prasannamukha hoya sanmukha Ave taisehI zabda karata pITha zarIra ineM cATato huyo suMdara For Private And Personal Use Only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (484) vasaMtarAjazAkune-aSTAdazo vrgH| tiSThatA pravasatAM ca narANAM maMdire pravizatAM ca samastam // . dakSiNaM bhaSaNaceSTitamiSTaM vAmakaM punaruzaMti viduSTam // // 210 // vAmakena yadi dakSiNamaMgaM dakSiNena bhaSaNo yadi vAmam // saMspRzatyabhimato na kadAcittatprayojanavidhau kacanApi // 211 // ukArAkhyAtsyAdukArAca zabdAdAme pArve sArameyo'rthasiddhayai // vyAkSepAya prokta AkArazabdaH pRSThe zabdA rodhakAH sarva eva // 212 // // TIkA // tItarataradvaMdvaH // 209 ||tisstthtaamiti // tiSThatAM sthAne sthitavatAM tathA pravasatAM gacchatAM tathA maMdiraMpravizatAM ca narANAM manuSyANAM samastaM dakSiNaMbhaSaNaceSTitamiSTaM vAmakaM punaH bhaSaNaceSTitaM viduSTaM vizeSeNa duSTamuzaMti kathayati 210vaamkeneti|| yadi zvA vAmakena dakSiNamagaM spRzati yadi dakSiNena ca vAmaM spRzati sa zvA kadAcit kacanApi prayojanavidhI kAryavidhAne na AbhimataH // 211 // UkArArUyAditi // sArameyaH vAme pArzve savyapradeze UkArAkhyAcchandAdukArAcchabdAca arthasiddhayai bhavati tathA AkArazabdovyAkSepAya bhvti|pRsstthe pRSThabhAge zunaHsarve zabdAH // bhASA // ceSTA karato hoya vo zvAna kAryanameM vAMchita saMmata yogya hai // 209 // tiSThatAmiti // baiThe hoya gamana karate hoya vA gharamaMdira meM praveza karate hoMya una manuSyanaLU zvAnakI samasta jemanI ceSTA zubha aura bAI ceSTA azubha dUSita kahaihaiM // 210 // vAmakeneti // jo zvAna vAyo hoyakara jemane aMga sparza karato hoya jo jemano hoya vAMye aMgaLU sparza karato hoya to kadAcit koI kArya- yogya zubha nahIM jAnano // 211 // UkAreti // dhAnake UkAra zabda bolaveta vA ukAra zabda bolerau~ arthasiddhike artha jAnano. jo AkAra zabda bolato hoya to AkSepake artha jAnano aura pIThapIche zvAna ke samasta zabda For Private And Personal Use Only Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaceSTite bhojanamakaraNam / ( 485 ) godhA biDAlaH zazakaH zRgAlaH kolastathA paMca zunA samAnAH // prANAnkSutaM kSobhayate caturNA viDAlagomAnavakukurANAm // 213 // iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite yAtrAprakaraNaM dazamam // 10 // jalpati bhojanalAbhaniSedhau yattadathAvitathaM kathayAmi || cihnamanihnutabhAvipadArtha sArataraM saramAtanayasya // 214 // vAmagato gamane yadi yakSo dakSiNago bhavanAgamaneSu // khAdati kiMcana dRSTipathastho yacchati tadvividhaM bahubhojyam // 215 // - // TIkA // rodhakA eva bhavati // 212 // godheti // godhA nihAkA biDAla: otuH zazakaH saso iti prasiddhaH mRgAlaH jaMbuka: kolo varAhaH ete paMca zunA bhaSaNena samAnAH sadRzA jJeyAH / tathA viDAlagomAnavakukkurANAM caturNAM kSutaM chikkA prANAnkSobhayate / viDAlo mArjAraH gaudhenuH mAnavo manuSyaH kukkuraH zvA eteSAM dvaMdvaH / / 213 / / iti vasaMtarAja zAkune TIkAyAM zvaceSTite yAtrAmakaraNaM dazamam // 10 // jalpatIti / atha saramAtanayasya bhaSaNasya yacihna bhojanalAbhaniSedhau bhojanasya lAbhazca niSedhazca tau karmapadaM jalpati / tatsaramAsutasya cihnama anitabhAvipadArtha na nihato nApalapito bhAvipadArtho yatra tattathA / punaH kIdRk sArataramatizayena sAramavitathaM satyaM vayaM kathayAmaH || 214 // vAmeti / yadi yakSoM // bhASA // kAryakUMM roka ke artha jAnano // 212 // gotreti // goha, vilAba, khargosa, zyAla, zUkara ye pAMco vAnake samAna jAnane aura vilAya, gau, manuSya, zvAna inakI chIMka prANanakUM kSobha karanevAlI jAnanI // 213 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM zraceSTite yAtrAmakaraNaM dazamam // 10 jalpatIti // vAnake jo cihna bhojanake lAbhakUM aura niSedhakUM kaheM haiM veI cihna nahIM prApta huye honahArapadArtha prApta karanevAle adhika kara sArarUpa satya tinaiM hama kahe haiM // // 294 // vAmeti // jo zvAna gamana samaya meM vAyo hoya gharakUM Avate samaya meM jemano For Private And Personal Use Only Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 486 ) vasaMtarAjazAkune - aSTAdazo vargaH / dakSiNagaH prathamaM tadanu syAdrAmagatirvrajatAmazituM vA // vezmani yatra ca tatra tadannaM dUrataraM viSavattyajanIyam // 216 // dhRtazirA uta nAmita puccho yo bhaSaNaH sa niSedhati bhojyam // saMmukhameti gRhAduta tiryagbhuktamapi sthiratAM na tadeti // 217 // sRkkiyugaM yadi leDhi dharitrIM triti tatsapipIlikamAjyam // yatra ca leDhi sudhautamamatraM tatra bhavasyazanaM viSayuktam || 218 // // TIkA // bhaSaNaH gamane vAmagato bhavati bhavanAgamane tu dakSiNagaH syAt / kiMcana dRSTipathasthaH khAdati atti tadA vividhaM vicitraM bahubhojyaM yacchati dadAti // 215 // dakSiNa iti // yatra vezmani gRhe azituM bhojanaM kartuM vrajatAM gacchatAM narANI vA prathamaM dakSiNagaH syAttadanu vAmagatiH syAttadA tatra vezmani tadannaM viSavaddUrataraM tyajanIyaM tyAjyam // 216 // dhUtazirA iti // yo bhaSaNo dhUtazirAH kaMpitamUrddhA uta nAmita pucchaH syAtsa bhojyaM niSedhati / tathA yaH gRhAtsaMmukhameti Agacchati uta tIryagyAti tadA bhuktamapi na sthiratAmeti // 217 // sRktiyugamati // yadi dharitrIM jiprati sRktiyugaM daMtavastraprAMtayugalaM leDhi ca sa zvA saipilIlikaM kITikAsahitamAjyaM vakti / yatra sudhautaM suSTha prakSAlitamamatraM // bhASA // hoya kachUka netranake agADI baiThyo hoya aura khAvato hoya to nAnAprakArake citravicitra bhojana devai // 415 || dakSiNaga iti // jAvarameM bhojanakaravekUM gamanakarabevAle manusath zvAna pahale jemano Ave tA pIche bAMyo gamana karajAya tatra vA gharameM vo anna vitrakIsI nAI dUrateI tyAga karano yogya hai || 216 // dhUtazirA iti // jo khAna mastaka halAya pUMchakUM namAya de to bhojanake yogyapadArthako niSedha jAnano. taisehI jo gharasUM unmukha Aye vA tiracho jAya to bhojana kiyopadArtha sthira nahIM rahe // 217 // sRkkiyugAmiti // jo pRthvIkUM cATe vA dono galaphADhenakUM cATe to bhojanameM ceMTIsa - hita ghI jAnano jahAM dhuyehuye pAtrakaM cATe tahAM viSasahita bhojana jAnano // 298 // For Private And Personal Use Only Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zvaceSTite bhojanaprakaraNam / ( 487 ) oSThayugaM yadi darzitadaMto leDhi bhavatyazanaM tadabhISTam || leDhi yadA punarAnanamadhyaM nauSThayugaM vinihaMtyazanaM tat // // 219 // mUtrayitA yadi zobhanadeze kSIriNi zAkhini pakkaphale vA // zvA purataH puruSasya tadAnImiSTatare bhavato'zanapAne // 220 // dakSiNabhAgagato yadi lIDhe sRkkiyugaM bhaSaNo 'bhimukhaM ca // pazyati talabhateyamabhISTaM bhojyamaraNyagato'pi manuSyaH // 221 // iti vasaMtarAjazAkune zvaceSTite bhojana prakaraNamekAdazam // 11 // // TIkA // pAtraM leDhi tatra azanaM viSayuktaM bhavati / / 218 / / oSThayugamiti / yadi darzitadaMtaH zvA oSThayugaM leDhi tadA'bhISTamazanaM bhavati yadA punaH AnanamadhyaM leDhi nauyugaM tadA tadazanaM vinirhati // 219 // mUtrayiteti // yadi puruSasya purataH zvA zomanadeze tathA kSIriNi zAkhini pakkaphale vA / kvacita puSpaphale veti pAThaH / mUtrayi: tA syAttadAnImazanapAne iSTatare bhavataH // 220 // dakSiNeti // yadi dakSiNabhAgagato bhaSaNaH sRkkiyugaM lIDhe abhimukhaM ca pazyati tadA'raNyagato'pyayaM manuSyaH abhISTaM bhojyaM labhate prAmoti // 221 // iti vasaMtarAjazAkune TIkAyAM vaceSTite bhojanaprakaraNamekAdazam // 11 // // bhASA // oSThayugamiti // jo zvAna dAMta dikhAve aura donoM hoTanakUM ghATai to vAMchitabhojana hoya. jo phira mukhake bhItara donoM hoThanakUM nahIM cATe to vAMchitabhojana nAza kare // 219 // mUtrayiteti // jo zvAna suMdara sthAnameM aura dUdha jAsUM nikasai vA zAkhAna pake huyekala vA puSyameM mUtra kare to bhojana jala donoM yogya zubha jAnano // 220 // dakSiNeti // jemane bhAgameM zvAna donoM galaphADena cATato jAya saMmukha dekhe to vanameM prAptahuyobhI manuSya vAMchita bhojanake yogya prApta hoya // 229 // - iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zvaceSTite bhojanaprakaraNamekAdazam 11 // For Private And Personal Use Only Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (188) vasaMtarAnazAkune-aSTAdazo vrgH| atha prakaraNoddeze vRttasaMkhyA ca kathyate // zuno'dhivAsanaM pUrva vRttaiH SoDazabhiH smRtam // 1 // dvitIyaM rAjyalAmAkhyaM yadhikairdazabhistathA // tRtIye varaNaM vRttairdshbhishcturuttraiH|| // 2 // caturthe dezalAbhAdi dazabhiH paMcabhistathA // paMcamaM cASTabhirvRttavRSTiprakaraNaM smRtam // 3 // yuddhaprakaraNaM SaSThaM vRttAnAM triMzatA tthaa||ssttctvaariNshtaa vRttaiH zubhajJAnaM ca sptme|| // 4 // lAbhaprakaraNaM vRttairvimRSTaM cASTame'STabhiH ||roginnaaN jIvitajJAnaM navame dshbhistribhiH||5|| ||ttiikaa // atheti // zvacoSTitakathanAnaMtaraM mayA prakaraNodezo vRttasaMkhyA ca kathyate / tatra pUrva zunaH adhivAsanaprakaraNaM SoDazabhivRttaH smRtm||1||dvitiiymiti||dvitiiyN rAjyalAmAkhyaM prakaraNaMtryadhikairdazabhiH trayodazabhirvRttaH smRtm| tRtIye prakaraNe ca. turuttarairdazabhizcaturdazabhiH vRttaiH varaNaM pratipAditam // 2 // caturthe iti // caturthe pra. karaNe dazabhiH paMcabhizca paMcadazabhirvRttaiH dezalAbhAdiprakaraNaM pratipAditam / tathA aSTabhirvattaiH paMcamaM vRSTiprakaraNaM smRtam // 3 // yuddheti // tathA yuddhaprakaraNaM SaSThaM vRttAnAM triMzatA smRtam / saptamaprakaraNe zumajJAnAkhyaM SaTcatvAriMzatA vRttaH smRtam // 4 // lAbheti // aSTame prakaraNe aSTabhirvRttaH lAbhaprakaraNaM vimRssttm| navame prakaraNe dazabhistribhiH tryodshbhirityrthH| vRttaiH rogiNAM jIvitajJAnaM vicAritamiti // bhASA // atheti // zvAnakI ceSTA kahake agADImeM prakaraNanakI saMkhyA aura prakaraNa prakaraNake lokanakI saMkhyA kahUMI. unameM pahalo adhivAsana nAma pUjA prakaraNa sole lokanakarake kahyo hai // 1 // dvitIyamiti // dUsaro rAjalAbha nAmakara prakaraNa tAmeM teraha~ zloka hai. tIsaro vivAha prakaraNa tAmeM caudaha zloka haiM // 2 // caturtheti // cautho dezalAbhAdi prakaraNa tAmeM paMdraha zloka kare haiM. aura pAMcamo vRSTi prakaraNa ATha zlokanakarake kohai // 3 // yuddheti // chaTho yuddhaprakaraNa tIsa zlokanakarake kahyo hai. sAtamo zubhajJAna nAma prakaraNa tAmeM chai cAlIsa loka kahaihaiM // 4 // lAbheti // AThamo lAbha prakaraNa tAmeM ATha zloka For Private And Personal Use Only Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute dagdhAdiprakaraNam / ( 489 ) ekapaMcAzatA vRttairyAtrA ca dazame matA // ekAdaze'STabhi vRttai bhaujyalAbho vibhAvitaH // 6 // evaM prakaraNAnyasminnekAdaza vaSTi // dvAviMzatyA samAyukte vRttAnAM dve zate tathA // 7 // iti vasaMtarAjazAkune sadAgamArthazobhane'STAdazo vargaH samAptaH // 18 // zobhanAzubhaphalA ptisUcakaM kathyate tvavitathaM zivArutam // zAMtadatikakubhAM vizeSato jJAnamatra ca sadopayujyate // 1 // // TIkA // zeSaH // 5 // eketi / dazame prakaraNe ekapaMcAzatA vRttairyAtrA matA proktA / tathA ekAdaze prakaraNe aSTabhirvRttaiH bhojyalAbho vibhAvitaH vicAritaH / / 6 / / evamiti // evamasunA prakAreNAsmiJchAstre zvaceSTite ekAdazamakaraNAni bhavati / tathA vRttAnAM de zate dvAviMzatyA yukte staH // 7 // iti vasaMtarAjazAkune sadAgamArthazobhane // samastasatyakautuke vivAhitaM vaceSTitam // ityaSTAdazo vargaH // 18 // zobhaneti // mayA zivArutaM zRgAlIjalpitaM kathyate ucyate / kIdRzaM zobhanaM manoharam / punaH kIdRzaM zubhAzubhaphalAptisUcakaM zubhaM ca azubhaM ca yatphalaM tasya AptiH prAptistasyAH sUcakaM jJApakam / punaH kIdRzamavitathaM satyam / atra zivArute zAMtadIptakakubhAM zAMtadIptadizAM jJAnaM sadA sarvakAle // bhASA // kahe haiM. aura nImo jIvita maraNa prakaraNa tAmeM teraha zloka kahe haiM || 9 || eketi // dazamo yAtrA prakaraNa tAneM ikyAvana zloka kahe haiM. aura gyAramo bhojana lAbha prakaraNa tAmeM ATha zloka kahe haiM // 6 // evamiti // yA prakAra karake yA graMtha meM zvAnakI ceSTAna meM gyArahaprakaraNa haiM tinake zloka doyase bAIsa haiM || 7 || iti zrImajjaTAzaMkaratanayajyotirvicchrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM vaceSTite aSTAdazo vargaH samAptaH // 18 // zobhaneti // ava manohara zubha azubha phalakI prAptiko karanevAlo satyarUpa aiso zRgAlIko zabda kahUM. yA zRgAlIke zabdameM zAMta dIpta dizAnako jJAna sarvakAlameM vize For Private And Personal Use Only Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 490 ) vasaMtarAjazAkune - ekonaviMzatitamo vargaH / dagdhA diguktA dinanAthamuktA vivasvadAtA bhavati pradIptA // sAdhumitAyAM savitA prayAti zeSA digaMtAH khalu paMca zAMtAH // 2 // dagdhA digaizI jvalitA digeMdrI dhUmAnvitA cAnaladikprabhAte // pratyekamevaM praharASTakena bhuMkte dizo'STau savitA krameNa || 3 || Adhe dinasya prahare pravRtte mahezadevezahutAzadikSu // zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 4 // ahno dvitIye praharasya bhAge sahasranetrAnalakAladikSu // | zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 5 // prApte tRtIye prahare dinasya hutAzavaivasvatayAtudikSu // zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayavaMdhanAni // 6 // // TIkA // vizeSataH vizeSAdupayujyate upayogI bhavati // 1 // dagdheti // dagdheti idaM vRttadvayaM pUrvavyAkhyAtatvAnna vyAkhyAtam ||2|| 3 || Adyeti // dinasya Aye prahare pravRtte sati maheza devezahutAzadikSu mahezaH zaMkaraH devezaH iMdraH hatAzo vahniH eteSAM dvaMdvaH / teSAM dikSu IzAnapUrvAtrikoNeSvityarthaH / raTaMtI zivA krameNa saMtrAsakAyavyayabandhanAni kurute / saMtrAsa bhayaM kAyavyayaH zarIranAzaH baMdhanaM kArAkSepaH eteSAM dvaMdvaH // 4 // ahna iti // ahaH divasasya dvitIye praharasya bhAge sahasranetrAnalakAladikSu pUrvAmidakSiNadikSu raTaMtI zivA saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni kuruteH gatArthametat // 5 // prApte iti // dinasya tRtIye prahare prApte sati hutAzavaivasvatayAtudikSa hutAzaH abhiH vaivasvato yamaH yAtuH rAkSasaH eteSAM dvaMdvaH teSAM dikSu abhidakSiNanairRtyadikSu ityarthaH / // bhASA // pate upayogI hai| ya hai // 1 // dagdheti // dagdheti dUsare zlokakI aura tIsare zlokakI TIkA pahale kahaAye inako vistAra bahuta yAsUM nahIM kiyo // 2 // 3 // Adye iti // dinake prathama mahara meM zRgAlI IzAna, pUrva, agnikoNa inameM bole to trAsa, nAza, bhaya, zarIrako nAza, baMdhana ye kramakarake hoya. // 4 // ahna iti // agnikoNa dakSiNa ina dizAnameM bole to bhaya zarIrako prApte iti // dinake tIsare praharameM agnikoNa dakSiNa nairRtyakoNa inameM zRgAlI bolai to dinake dUsare prahara meM zRgAlI pUrva nAza baMdhana ye kare // 5 // For Private And Personal Use Only Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute dagdhAdiprakaraNam / (191) samAgate'taH prahare caturthe pretezarakSaHpatipAzidikSu // zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 7 // Aye nizAyAH prahare pravRtte rakSo'dhipAMbhApativAtadikSu // zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 8 // tato dvitIye prahare rajanyAstoyAdhinAthAnilasomadikSu // zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 9 // yAme tRtIye'pi hi yAmavatyAH smiirdossaakrshNbhudikssu|| zivA raTaMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 10 // // ttiikaa|| radaMtI zivA saMtrAsakAyampayabaMdhanAni kurute 6 // samAgate iti // ahnaH turIye caturthe prahare samAgate sati pretezarakSa patipAzidikSu pretezo yamaH rakSaHpatiH rakSo'dhipatiH pAzI varuNaH eteSAM baMdaH teSAM dikSu dakSiNanairRtyapazcimAsu raTaMtI zivA saMtrAsakAyavyapabaMdhanAni kurute // 7 // Adya iti // nizAyA Aye prahare pravRtte sati rakSodhipAMbhApativAtadikSu / kacidrakSApratoniladikSu caivamityapi pAThaH nairRtapazcimavAyudikSu krameNa pUrvoktaM phalaM kurute // 8 // tata iti // tato ra. janyAH dvitIye prahare toyAdhinAthAnilasomadikSu varuNavAyukuberadikSu krameNa pUrvo. taM phalaM kurute // 9 // yAme iti||yaamvtyaa rajanyAstRtIye yAme smaardossaakr| ||bhaassaa|| bhaya, zarIrako nAza, baMdhana ye hoya // 6 // samAgate iti // dinake cAthe praharameM dakSiNa nairRtya pazcima ina dizAnameM zRgAlI bole to bhaye, zarIrako nAza, baMdhana ye krama karake kare // 7 // Aye iti // rAtrike pahale praharameM nairRtya pazcima vAyukoNa ina dizAnameM bole to pahale kahehuye phala jAnano // 8 // tata iti // rAtrike dUsare praharameM pazcima vAyu uttara inadizAnameM bole to zRgAlI bhaya dehako nAza baMdhana karai // 9 // vAme iti // rAtrike tIsare praharameM vAyukoNa uttara IzAna inameM bole to bhaya, dehako nAza baMdhana For Private And Personal Use Only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (492) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| samAgate rAtriturIyayAme nizAkarezAnasurezadikSa zivA raMtI kurute krameNa saMtrAsakAyavyayabaMdhanAni // 11 // iti vasaMtarAjazAkune zivArute dagdhAdiprakaraNaM prathamam // 1 // itIritaM diktrayayAmayogAtphalaM viruddhaM virutaiH shivaayaaH|| bamo'tha dikpaMcakayAmayogAtphalAni puMsAM kramataH zubhAni // 12 // kRtAMtarakSovaruNAnilaMdudikSvAdyayAme ratiH shRgaalyaaH|| syAdiSTavArtAzrutiriSTasiddhibhiH subhikSaM priyalokasaMgaH // 13 // // ttiikaa|| zaMbhudikSu vAyusomamahezadikSu raTatI zivA pUrvoktaphalapradA jJeyA // 10 // samAga te iti // rAtriturIyayAme samAgate sati nizAkarezAnasurezadikSu uttarezAnapUrvadikSu raTaMtI zivA saMtrAseti pUrvoktaphalapradA syAt // 11 // iti vasaMtarAjazAkune zivArute dagdhAdiprakaraNam // 1 // itIti // iti pUrvoktaprakAreNa ammAbhiH diktrayayAmayogAcchivAyAH virutaiH viruddhaM phalamIritaM kathitam |ath dikpaMcakayAmayogAtkramataH anukrameNa zubhAniphalAni puMsAM manuSyANAM vayaM brUmaH kathayAmaH // 12 // kRtAMteti // dinAdyayAme di. vasasya prathamaprahare kRtAMtarakSovaruNAnilaMdudikSu dakSiNanairRtyapazcimavAyUttaradikSa zRgAlyA raTitaiH iSTavArtAzrutiH iSTasiddhilAbhAsubhikSaM priyalokasaMga: syAt yathA // bhaassaa|| karai // 10 // samAgate iti // rAtreke cauthe praharameM zagAlI uttara IzAna pUrva inameM bole to bhaya dehako nAza baMdhana karai // 11 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zivArute dagdhadIptadhUmitadiktrayaprakaraNa prathamam // 1 // itIti // yA prakAra hamane tanidizAke praharake yogasU zivAphe zabdana karake viruddha phala mAnu khoTe phala kahehaiM aba pAMcoM dizAnake praharake yogasaM jamakarake phala kahaiM haiM // 12 // kRtAMteti // dinake pahale praharameM zagAlI dakSiNa nairRtya pazcima vAyu uttara ina dizAnameM bole to bAMThita vArtAko zravaNa iSTasiddhiko lAbha subhikSa priyalokako saMm For Private And Personal Use Only Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute dikpacayAmayoga prakaraNam / ( 493) rakSaH praceto'nila somazaMbhudikSu dvitIye prahare rutena // syAdiSTavArtA zrutiriSTasiddhirlAbhaH subhikSaM priyalokasaMgaH // // 14 // jalezavAteM duzivAmarezadikSvAraveNa prahare tRtIye syAdiSTavArtAzzrutiriSTasiddhirlAbhaH subhikSaM priyalokasaMgaH // 15 // samIra someza surezavahnidikSu svareNa prahare caturthe // syAdiSTavArttAzrutiriSTasiddhirlAbhaH subhikSaM priyalokasaMgaH // 16 // zazAMka rudrahutAzakAladizvAravaiH paMcamayAmabhAge // syAdiSTavArttAzrutiriSTasiddhirlAbhaH subhikSaM priyalokasaMgaH // 17 // // TIkA // karma paMcApi phalAni bhavatItyarthaH // 13 // rakSa iti // dinasyetyanuvartate / dvitIye prahare rakSaH praceto nilasomazaMbhudikSu nairRtyavaruNavAyukuberezAnadikSu zivAyAH rutena iSTavatyAdipUrvoktaphalaM yathAkramaM syAt // 14 // jalezeti // dinasya tRtIye prahare jalezavA teMduzivAmarezadikSu pazcimavAyusomazaMkarazakakakupsu zivAyAH Arave zabdena yathAkramaM pUrvoditaM phalaM syAt // 15 // samIreti // dinasya caturthe prahare samIra someza surezavahnidikSu vAyusomazaMvidravahnidikSu zivAyAH svareNa pUrvoktameva phalaM yathAkramaM syAt // 16 // zazAMketi // dinasya paMcamayAmabhAge zazAMka rudradvatAzakA ladikSu uttarezAna pUrvAgnidakSiNadikSu zivAravaiH iSTavArteti pUrvoktameva phalaM krameNa syA // bhASA // ye hoya || 13 || rakSa iti // dinake dUsare praharameM naiRtya pazcima vAyu uttara IzAna ina dizAnameM zRgAlI bole to iSTa vArtAko zravaNa 9 iSTasiddhi 2 lAbha subhikSa 4 priyajanako saMga 5 ye pAMcoM phala kramakarake hoyeM // 14 // jalezeti // dinake tIsare praharameM pazcima vAyu uttara IzAna pUrva ina pAMcoM dizAnameM gAlI bolai to pahale kahe je pAMcoM phala te hoya // 11 // samIreti !! dinake cauthe praharameM vAyu uttara IzAna pUrva agni koNa inameM boleM to pahale kaheje pAMcoM phala te kramakarake hoya // 16 // zazAMketi // dinake pAMcaveM prahara meM uttara IzAna pUrva agnikoNa dakSiNa ina pAMcoM di For Private And Personal Use Only Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (494) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| IzAnazakrAnikRtAMtarakSodikSu svareNa prahare ca SaSTe // syAdiSTavArtAzrutiriSTasiddhilAbhaH subhikSaM priyalokasaMgaH // 18 // iNdraagnikaalaalppaashpaannidikssvaarvaatsptmyaambhaage| syAdiSTavArtAzrutiriSTasiddhiAbhaH mubhikSaM priyloksNgH|| // 19 // vahnayaMtakRtrairRtapAzivAtadizvaSTame ca prahare veNa ||syaadissttvaartaashrutirissysiddhiaabhH mubhikSaM priyloksNgH||20|| iti zivArute dikpaMcakayAmayogaprakaraNaM dvitIyam // 2 // ekAdikAnAM nidhanASTamAnAM zivArutAnAmadhunA yathArtham // prAcyAdikAsvaSTasu divazeSa yadyatphalaM tattadudIrayAmaH // 21 // // ttiikaa|| t // 17 // IzAneti // dinasya SaSThe ca prahare IzAnazakrAnikRtAMtarakSodikSu IzAnapUrvAmidakSiNanairRtadikSu zivAsvareNa iSTavAteti pUrvoktameva phalaM syaat||18|| iMdrAmIti // saptamayAmakAle iMdrAmikAlAstrapapAzapANidikSu pUrvAgnidakSiNatapazcimadikSu zivAyAH AravAtsyAdiSTavAteti tadeva phalam // 19 // vhiiti||assttme praharevaDhyAtakRtrairRtapAzivAtadikSu amidakSiNanairRtapazcimavAyuhAratsu zivAraveNa iSTavAtAdikaM phalaM pUrvoktameva syAt // 20 // iti vasaMtarAjaTIkAyAM zivArute dikpaMcakayAmayogaprakaraNaM dvitIyam // 2 // eketi // adhunA sAMprataM prAcyAdikAmu aSTasu dikSu ekAdikAnAM nidha // bhaassaa|| zAnameM bole to pahale kahe je pAMcoM phala te hoy||17||iishaaneti // dinake chaThe praharameM IzAna pUrva agnikoNa dakSiNa naipi ina pAMcoM dizAnameM bole to zRgAlI pahale kahehuye pAMcoM phala karai // 18 // iMdrAmoti // sAtaveM praharameM zRgAlI pUrva agnikoNa dakSiNa naiRtya pazcima ina pAMcoM dizAnameM bole to pahale kahehuye pAMcoM phala hAya // 19 // vahIti / / AThameM praharameM agnikoNa dakSiNa nairRtya pazcima vAyu ina pAMcoM dizAnameM bole to pahale kahe je pAMcoM phala te hoMya // 20 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM zivArate dikpaMcayAmayogaprakaraNaM dvitIyam / / 2 // ekati // aba pUrvakU Adile AThoM dizAnameM ye kahe AdimeM jinake nidhAna nAma hai For Private And Personal Use Only Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute svraassttkprkrnnm| (495) dhanAptimiSTAptimabhISTalAbhaM lAbhaM tato'rthasya phalaM zubhaM ca // bhayapraNAzaM sakalaMca saukhyamekAdizabdaiH kurute prazAMte // 22 // bhayAnyaniSTazrutirarthahAniriSTaiviyogo mahatI ca bhItiH // syAdvirArtimaraNaM ca dote tvekAdinA phetkRtisaptakena // 23 // aiMdyAM ninAde prathame'rthalAbho bhavedvitIye nidhidarzanaM ca // kanyAtRtIye labhate caturthe baMdhyAgamaH paMcamake'rthasiddhiH // 24 // paSThe rakhe kupyati bhUminAtho bhIH saptame syaadiphlo'ssttmstu|| trAso'gnibhAgeprathame dvitIye narAdhipaH kupyati bhiistRtiiye||25|| // ttiikaa|| nASTamAnAM zivArutAnAmazeSaM yadyatphalaM, tattayamudIrayAmaH / ekaH ekasaMkhyAkaH Adau yeSu te tathoktAH teSAm / punaH kIdRzAnAM zivArutAnAM nidhano nidhanAkhyaH aSTamo yeSu te tathoktAsteSAmityarthaH // 21 // dhanAptimiti // prazAMtadigvibhAge ekAdizabdaiH ekazabdamAdau kRtvA yAvatsaptazabdAstaiH anukrameNa dhanApti iSTApti abhISTalAbhaM arthasya lAbhaM phalaM zubhaM ca bhayapraNAzaM sakalaM saukhyaM ca zivA kurute|| // 22 // bhayAnIti // dIpte digvibhAge ekAdinA phetkRtisaptakena bhayAni 1 aniSTazrutiH 2 arthahAniH 3 iSTairviyogaH 4 mahatI ca bhItiH 5 virAtiH 6 maraNaM 7 ca syAt // 23 // aiMyAmiti // pUrvasyAM prathame ninAde arthalAbho bhavet / dvitIya zabda nidhidarzanaM bhavati / tRtIye kanyA labhyate / caturthe baMdhavAgama: syaat|| // 24 // SaSThe iti // SaSThe ve zabde bhUminAthaH kupyati / saptame bhIH syAt / a ||bhaassaa|| AThamo jinameM aise zagAlIke zabdanako jo jo samaya phala hai so so hama kahaihaiM // 21 // dhanAptimiti // zAMta dizAmeM ekakU Adi le sAta zabda bole to zRgAlI anukrama karake dhanakI prApti iSTako prApti abhISTako lAbha arthako lAbha zubha phala bhayako nAza saukhya kare // 22 // bhayAnIti // dIptadizAmeM ekaMkU Adi le sAta zabda bole to bhaya 5 aniSTako zravaNa 2 arthakI hAni 3 iSTa janana karake viyoga 4 mahAna bhaya 5 uttama vaizyakI pIDA 6 maraNa ye hoya // 23 // aiMdyAmiti // pUrvadizAmeM pahale zabdameM arthako lAbha hoya. dasare andameM dhana dakSi, tIsare zabdameM kanyA prApta hoya, cauthe zabdameM baMdhuko AgamanaM hoya, 'pAMcameM zabdameM arthakI siddhi hoya // 24 // SaSThe iti // chaThe zabdameM pRthvI For Private And Personal Use Only Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (496) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| ghAtaM caturthe nagarasya zabde zivArute paMcamake ca yuddham // vadati tajjJAH kalahaM ca SaSThe bhIHsaptame syaadiphlo'ssttmstu|| ||26||aaye zubhaM syAdazubhaM dvitIye yAmye mahAvyAdhibhayaM tRtIye // svare caturthaM svajanAgamaH syAtputro bhavetpaMcasu phetkRteSu // 27 // jAyeta kanyA raTite ca SaSThe bhIH saptame syAdiphalo'STamastu // grAmasya ghAto dizi rAkSasAnAmAye dvitIye'pi ca gokulasya // 28 // // ttiikaa|| STamastu viphalaH / agnibhAge prathame rave trAsaH syAt / dvitIye narAdhipaH kupyati / tRtIye bhIbhavati // 25 // pAtamiti // caturthe zivArate zabde nagarasya ghaatm| paMcamake zivArate zabde yuddham SaSThe ca kalahaM tajjJAH vadaMti / saptame bhItiH / aSTamastu viphalaH // 26 // Aye iti // yAmye dakSiNabhAge Aye rave zubhaM syAt / dvitIye rakhe azubhaM syAt / tRtIye mahAvyAdhibhayaM bhavati / caturthe svare svajanAgama: syAt / paMcasu phetkRteSu putro bhavet // 27 // jAyateti // SaSThe raTite ca zabde kanyA jAyetAsaptame bhI syaat|assttmstu viphalA rAkSasAnAM dizi nairRtadiziAye zabde grAmasya vAtaH syAtAdvitIye'pica gokulasya ghAtaH syAt // 28 // // bhASA // ko nAtha kopavAn hoya, sAtameM zabdameM bhaya hoya AThamoM zabda to niSphalahai agnikoNameM pahalo zabda bole to trAsa hoya, dUsare zabdameM rAjAko kopa hoya, tIsare zabdameM bhaya hoya // 25 // yAtamiti // cauthe abdameM nagarako ghAta hoya pAMcoM zabdameM yuddha hoya chaThe zabdameM kalaha hoya, zRgAlIke sAtameM zabdameM bhaya hoya, AThamoM zabda to niSphala hai // 26 // Aye iti // dakSiNadizAmeM zRgAlI pahalo zabda bole to zubha hoya, dakSiNameM dUsaro zabda bolai to azubha hoya, tIsare zabdameM mahAn vyAdhiko bhaya hoya, cauthe zabdameM svajana janako Agamana hoya, pAMcameM zabda karai to putra hoya // 27 // jAyateti // zRgAlIke chaThe zabdameM kanyA hoya, dakSiNameM zRgAlIke sAtamaiM zabdameM bhaya hoya, zRgAlIko AThamo zabda to niSphala hai. naityakoNameM zRgAlIke pahale zabdameM prAnako pAta hoya, dasare For Private And Personal Use Only Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute svarASTakaprakaraNam / (497) mRtyustRtIye dvicatuSpadAnAM hAnizcaturthe'pyatha paMcame ca // caurAdbhayaM rAjabhayaM ca SaSThe bhIH saptame syaadiphlo'ssttmstu|| // 29 // zabde zivAyA varuNasya bhAge Aye bhayaM hAniratha dvitIye // syAdrAjadUtAgamanaM tRtIyedAhazcaturthe khalu caurbhiitiH||30|| syAtpaMcame rAjabhayaM ca SaSThe bhIH saptame syAdviphalo'STamastu / vAyavyabhAge bhayamekazabde bhayAtireko bhavati dvitIye // 31 // vRSTistRtIye mahatI caturthe meghAgamo varSati paMcame ca ||krodhN vidhatte nRpatizca SaSThe bhIH saptame syAdriphalo'STamastu // 32 // ||ttiikaa // mRtyuriti // tRtIye zabde hipadAnAM catuSpadAnAM mRtyuH syAt / caturthe zabde hAniH / atha paMcame ca zabde caurAdyaM bhavati / SaSThe rAjabhayaM bhavati / saptame bhIH syAt / aSTamastu viphalaH // 29 // zabde iti // varuNasya bhAge pazcimadizi zivAyAH Aye rakhe bhayaM bhavati / atha dvitIye hAniH / tRtIye rAjadUtAgamanaM syAt / caturthe dAhaH syAt / paMcame khalu nizcayena caurabhItiH syAt // 30 // syAditi // SaSThe rAjabhayaM syAt / saptame sAmAnyena bhIH syAt / aSTamastu viphlH| tathA vAyavyabhAge zivAyAH ekazabde bhayaM bhavati / dvitIye bha. yAtireko bhayAdhikyaM bhavati ||3||vRssttiriti // tRtIye mahatI vRSTirbhavati / caturthe meghAgamo bhavatipaMcame ca varSatiSaSThe nRpatiHkrodhaM vidhtte|sptme bhIH syAt / aSTa. // bhaassaa|| zabdameM gokulako pAta hoya // 28 // mRtyuaati|| tIsare zabdameM manuSyAdika aura caupadA inako mRtyu hoya.cauthe zabdameM hAni hoya. pAMcameM zabdameM corate bhaya hoya.chaThe zabdameM rAjabhaya hoya. sAtameM zabdameM bhaya hoya AThamo zabda to nissphlhai||29||shbdeiti // pazcima dizAmeM zivA pahalo zabda bole to bhaya hoya.dUsaro zabda bole to hAni hoya.tIsare zabdameM rAjAke dUtako Agamana hoya. cauthemeM dAha hoya. pAMcoM zabdameM nizcayakara caurako bhaya hoya // 30 // syAditi // chaThe zabdameM rAjabhaya hoya. sAtameM zabdameM sAmAnya bhaya hoya. AThamoM zabda to niSphala hai. aura vAyavya koNameM zRgAlIke pahale zabda bolabameM to bhaya hoya. dUsare zabdameM bhayakI adhikatA hoya // 31 // vRSThiriti / ) zRgAlIke tIsare zabdameM mahAn vRSTi hoya. cothe zabdameM meghako Agamana hoya. pAMcameM zabdameM varSA hoya. chaThe zabdameM rAjAko krodha hoya 32 For Private And Personal Use Only Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (498) vasaMtarAjazAkune ekonaviMzatitamo vargaH / dizyuttarasyAM vihite virAve mriyeta kazcitprathame dvitIye // mahAbhayaM vipravadhastRtIye kSatraM caturthaM khalu hanyate ca // viTpaMcame SaSTharave ca zUdro bhIH saptame syAdiphalo'STamastu / ||33||raadostthaa darzanamAvazabde ketodvitIye ca tathottareNa // ulkAprapAtastriSu durdinaM ca caturyu bhadraM khalu paMcame syAt // 34 // saMgo bhavedvairijanasya SaSThe bhIH saptame syAdviphalo'STamastu // Aye bhaveddardinamIzadeze vRSTidvitIye ca khe shivaayaaH||35|| // TIkA // mastu viphalaH // 32 // dizIti // uttarasyAM dizi prathame virAve vihite kazcita mriyeta / dvitIye mahAbhayaM bhvti|tRtiiye vipravadhaH syaat|cturthe kSatraM hanyate / paMcame vidvaizyaH hnyte|sssstthe rave shuudrHhnyte|sptme bhI: syAt / aSTamastu viphalaH // 33 // rAhoriti // tathottareNa Aye zabde rAhordarzanaM spAt / dvitIye zabde ketordarzanaM bhavati / triSu zabdeSu ulkAprapAtaH syAt / caturpu durdinaM syAt / "durdinaM meghajaM tamaH" iti haimaH / paMcasu khalu nizcayena bhadraM kalyANaM syAt ||34||sNg iti||sssstthe zivAzabde vairijanaizca saMgaH syAt / saptame bhIH syAt / aSTamastu viphala tathA Iza deze aizAnyAmAye zabde durdinaM syAt / zivAyAH dvitIye ca rakhe vRSTirbhavet // 35 // ||bhaassaa|| sAtameM zabdameM bhaya hoya. AThamoM zabda to niSphala hai // 32 // dizIti // uttaradizAmeM zRgAlI pahalo zabda bole to koI maraiH dUsare zabdameM mahAn bhaya hoya. tIsare zabdameM brAhmaNako badha hoya. cauthe zabdameM kSatriya marai. pAMcameM zabdameM vaizya mare. chaThe zabdameM zuddha mare. sAtameM zabdameM bhaya hoya. zRgAlIko AThamo zabda to niSphala hai // 33 // rAhoriti / uttara dizAmeM zRgAlIke pahale zabdameM rAhuko darzana hoya. dUsare zabdameM ketuko darzana hoya. tIsare zabdameM ulkA prapAta hoya. cauthe zabdameM meghAdika kara khoTo dina hoya. pAMcameM za. bdameM kalyANa hoya // 34 // saMga iti // chaThe zabdameM bairIjanana karake saMgahoya. sAtameM zabdameM bhaya hoya, AThamo zabda to niSphala hai. IzAnameM zRgAlIko pahalo zabda durdina kare. For Private And Personal Use Only Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArate yAtrAprakaraNam / (499) vAtastRtIye tvazanizcaturthe mriyeta kazcitkhalu paMcame ca // labheta pRthvI ninade ca SaSThe bhIH saptame syAdiphalo'STamastu // 36 // iti zivArute svarASTakaprakaraNam // 3 // kSemalAbhapunarAgamanAnAM nizcayaM samadhigamya vizaMkaH // yena yAti pathikaH paradezaM tacchivArutamatha prathayAmaH // // 37 // yaM dezaM gaMtumabhyudyatAnAM puMsAM zabdAnuccaraMtI zRgAlI // zAMtAzAyAM siddhaye vAMchitAnAM dIptAyAM tu syAdabhISTakSayAya // 38 // ||ttiikaa|| vAta iti // tRtIye zabde vAtaH syAt / caturthezaniH vidyutpAtaH / paMcame zabde kazcinniyeta / SaSThe ninade pRthvI labheta / saptame bhIH syAt / aSTamastu viphl:||36|| iti vasaMtarAjazAkune TIkAyAM zivArute svarASTakaprakaraNaM tRtIyam // 3 // kSemeti // atha yena zivArutena kSemalAbhapunarAgamanAnAM kSemaM kalyANa lAbhaH prAptiHpunarAgamanaM praavRttyaagmnm|etessaamitretrdvNdvaatessaaN nizcayaM samadhigamya avadhArya vizaMkaH zaMkArahitaH paradezaM yAti / tacchivArutaM vayaM prathayAmaH vistArayAmaH // 37 // yaMyamiti // yaMyaM dezaM gaMtumabhyudyatAnAM puMsAM zAMtAzAyAM zAMtAyAM dizi zabdAnucaraMtI zRgAlI vAMchitAnAM middhaye bhavati / dIptAyAM // bhASA zRgAlIko dUsaro zabda vRSTi karai // 35 // vAma iti / / tAsara zabdameM vAta pavana hoya. cauthe zabdameM vajrapAta hoya. pAMcame zabdameM koI mare. chaThezabdameM pRthvIko lAbha hoya. sAtameM za. bdameM bhaya hoya. AThamA zabda to niSphala hai // 36 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zivArate svarASTakaprakaraNaM tRtIyam // 3 // kSemeti // aba jA zRgAlIke zabda karake kalyANa lAbha paradeza jAyakara pIcho ASa. no inako nizcaya jAnakarake puruSa niHsaMdeha paradezakU jAya vo zRgAloko zabda hama vistAra karaka kahe haiM // 37 // yaMyamiti // jA jA dezakU jApabekU tayArI karI manuSyaneM unakU zAMta dizAmeM zugAlI bole to vAMchitanakI siddhi hoya, aura jo dapti dizAmeM bole For Private And Personal Use Only Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (500) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| prAcI dizaM sammukhabhAnubiMbA pratiSTamAnasya narasya yasya / / zabdaM zRgAlI purataH karoti baMdhaM vadhaM ca prakaroti tasya / // 39 // prAcI dinezAbhimukhasya yasya prayAtukAmasya zivA sazabdA // bhiye'rthanAzAya ca dakSiNA syAhAmA punavAMchitakAryasiddhayai // 40 // pratyarkamAzAM calitasya pUrvI zivA virAvaM puruSasya yasya // karoti pRSThe prakaroti tasya sarvaprakArAmabhilASasiddhim // 41 // prasthAyino yasya ca dakSiNasyAM zivA khaM muMcati dakSiNena // AdityayuktA yadi no tadAnIM bhaveddhavaM tasya mahIpatitvam // 42 // . ||ttiikaa // dizi tu abhISTakSayAya vAMchitanAzAya bhavati syAt // 38 // prAcImiti / prA. cI dizaM pratiSThamAnasya yasya narasya sammukhabhAnubiMvA zRgAlI purataH zabdaM karoti tasya baMdha vadhaM ca prakaroti // 39 // prAcImiti // dinezAbhimukhasya prayAtukA. masya yasya puMsaH prAcI prati pUrvI dizaM prati arkasammukhamityarthaH / yA zivA saza. bdA sA tasya bhiye syAt / dakSiNA apasavyA'rthanAzAya ca syAt / vAmA punaH vAMchitakAsiddhayai syAt // 40 // pratyarkamiti // pUrvAmAzAM dizaM calitasya yasya yuruSasya zivA pRSThe pratyakam arkasammukhaM virAvaM karoti tasya sarvaprakArAma abhilASasiddhi prakaroti // 41 // prasthAyina iti // dakSiNAsyAM dizi prasthAyinaH yasya puruSasya dakSiNena apasavyena zivA ravaM virAvaM muMcati yadi Aditya // bhaassaa|| to vAMchitako kSaya hoya // 38 // prAcImiti // pUrvadizA prati calyo manuSya vaka sUryake sammukha dekharahI aisI zRgAlI agADI zabda kareM to vALU vodhana karai // 39 // prAcImiti // pUrvadizAmeM gamana kartA puruSakU sUryake saMmukha dekhatI haI bAI boleM to bhayake artha aura jemane bhAgameM bole to arthako nAza karai. jo phira vAmabhAgameM jAya bole to vAMchita kAryakI siddhika artha jAnanI // 40 // pratyamiti // pUrva dizAkU gamana kartA puruSakaM zRgAlI pIThapIche sUryasammukha dekhatI huI zabda kare to vA puruSakaM abhilASAkI siddhi karai // 41 // prasthAyina iti // dakSiNa dizAka jAya vAkaM zRgAlI jemane bhAga meM bole aura vA dizAmeM sUrya nahIM hoya to vA puruSakaM pRthvIpatipanI nizcaya hoya // 42 // For Private And Personal Use Only Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute yAtrAprakaraNam / vaivasvatAzAM calitasya yasya divAkarastiSThati dakSiNena // zivA ca vAmA kurute virAvaM saMpadyate tasya mahIpatitvam // // 43 // pumAnyadA yAmyakakuSpravAsI karoti zabdaM purataH zRgAlI // Aste vivasvAnapi sammukhazcedbhavettadAnImacireNa mRtyuH // 44 // narasya yAmI kakubhaM yiyAsoH zRgAlabhAryA yadi pRSThabhAge // phekAramAmuMcati paMcabhAvastatsaptarAtreNa bhavatyavazyam // 4 // dizaM pratIcI jataH zRgAlI narasya yasyAbhimukhA virauti||shaaNtsthitaashaaNtphlprdaatriidiiptaa tu dIptaM phalamAtanoti // 45 // // TIkA // yuktA zivA na bhavati tadAnIM tasya mahIpatitvaM dhruvaM bhavet // 42 // vaivasvateti // vaivasvatAzAM dakSiNAzAM pracalitasya puMsaH divAkara dakSiNena apasavyabhAgena tiSThati zivAca vAmaM virAvaM kurute tasya mahIpatitvaM saMpadyate / kvacit saMpadyate tasya samastamiSTamityapi pAThaH // 13 // pumAniti // yadA pumAnyAmyakakuSpavAmI syaat| dakSiNagAmI bhavedityarthaH puratastasya ca zRgAlI zabdaM karoti cedvivasvAnapi zRgAlyA sammukhaH Aste tadAnImacireNAlpakAlena gaMtuH mRtyuH syaat||44||nrsyeti|| yAmI kakubhaM yiyAsonarasya yadi pRSThabhAge zRgAlabhAryA phetkAramAmuMcati tadA saptarAtreNa paMcabhAvaH paMcAnAM bhAva paMcatvaM maraNamavazyaM syAtA paMcatvaM nidhanaM nAzo dIrgha nidrA nimIlanam iti haimH||45||dishmiti||prtiicii pazcimAM dizaM bajatA narasya yasya zRgAlI abhimukhA viroti|ttraayN vizeSAyadi zAMtAsthitA tadA zAMtaphaladA trI syAt / dIptA tu dIptAsthitA tu dIptaM phlmaatnoti| pratIcI syAttu pshcimaa"|| ||bhaassaa|| vaivasvateti // pUrva dizAkU cale tAkU mUrya to jemane bhAgameM hoya RgAlI bAI bole to vAkU pRthvIpatipano hoya // 13 // pumAniti // jo puruSa dakSiNa dina jAto hoya. vAke agADI zRgAlI bole jo sUryabhI zRgAloke sammukha hoya to zIghrahI gaMtAkI mRtyu hoya // 44 // narasyeti // dakSiNadizAmeM gamana kartAkU jo pITapIche zRgAlI zabda bole to sAta rAtrimeM maraNa hoya // 15 // dizAmiti // pazcimadizAkU gamana kara vAke sammukha bole to zAMtadizAma hoca to zAMta phala deva aura dIta dizAmeM hoya For Private And Personal Use Only Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 502 ) vasaMtarAja zAkune - ekonaviMzatitamo vargaH / / prAcetasI saMcalitasya kASThAM zRgAlikA jalpati dakSiNena / yadA tadAnIM subahUnanarthAnkaroti cArthAnapahaMti puMsaH // 47 // dizaM pracetaH paripAlyamAnAM narasya yasya vrajataH zRgAlI // vAmA virAvaM prakaroti zAMtA bhavatyabhipretaphalAni tasya // 48 // yo vAruNIM yAti dizaM manuSyaH zRNvaJchivAyA raTitAni pRsstthe| gatasya tasyAzu hutAzabhItirasaMzayaM syAddraviNakSayazca // 49 // yasyottarAzAM calitasya puMsaH prAcyAM zivA muMcati phetkRtAni bhAnuH pratIcyAM vihitasthitizvedapekSitaM sidhyati tatkSaNena // 50 // muMcatyudIcIM calitasya pRSThe zivA virAvaM puruSasya yasya // Aste ca madhye nabhaso vivasvAMstathArthahAnirmaraNaM ca dRSTam // 51 // // TIkA // iti haimaH // 46 // prAcetasImiti pracetAH varuNastaspeyaM prAcetasI pazcimA tAM kASThAM dizaM saMcalitasya puMsaH yadi dakSiNena mRgAlikA jalpati tadAnIM subahUnanathAkaroti puMsaH arthAnapahaMti // 47 // dizamiti / pracetaH paripAlyamAnAM dizaM pazcima kASTAmityarthaH / vrajato yasya narasya zRgAlI vAmA virAvaM prakaroti cecchAMtA tadA tasya abhipretaphalAni bhavati // 48 // ya iti / yaH pumAnvAruNIM dizaM zivAyAH raTitAni pRSThe gRNvanyAti tasya gatasya Azu zIghramasaMzayaM hutAzabhItiH syAt / tathA draviNakSayazca syAt // 49 // yasyeti // uttarAzAM calitasya puMsaH prAcyAM pUrvasyAM zivA phetkRtAni muMcati cedbhAnuH pratIcyAM pazcimAyAM vihitasthitiH tadA apekSitaM vAMchitaM kSaNena siddhyati // 50 // muMcatIti // yasya puruSasya // bhASA // to dIptaphala devai // 46 // prAcetasImiti || pazcimakUM gamana karai tAkUM jo jemane bhAga meM zRgAlI bolai to bahutase anartha kare aura arthakuMbhI nAza kare // 47 // dizamiti // pazcimadizAkuM gamanakartAke zRgAlI bAMI bhAgameM bole jo zAMta hoya to vAkUM vAMchitaphala hoya // 48 // ya iti // jo puruSa pazcimadizAkUM jAto hoya aura pIThapIche zRgAlIko zabda sunato huyo calai to vAkUM zIghraMhI niHsaMdeha agniko bhaya hoya aura dhanako kSaya hoya // 49 // yasyeti // uttaradizAkUM calato hoya vA puruSakUM pUrvadizA meM zRgAlI bole jo sUrya pazcimadizAmeM hoya to tatkSaNa vAMchita siddhi hoya // 50 // muMcatIti // jo uttakhadi For Private And Personal Use Only Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute yaatraaprkrnnm| (503) kuberakASThAM prati yaH prayAti jvAlAmukhI cAbhimukhI virauti // tasyAdhvagasyAbhimatArthasiddhirbhavecca sampatpunarAgamazca // 52 // tiSThati tIvakaro dizi yasyAM phetkurute yadi tatra shRgaalii|| tadvajataH pathikasya bhavetAM nizcayato dhanajIvitanAzau // 53 // dakSiNataH prathamaM yadi pazcAdvAmagatA pathikasya zRgAlI // phetkurute kurute tadavazyaM kSemadhanAptigRhAgamanAni // 54 // adhyAsya zAMtAM kakubhaM narasya vAmA zRgAlI yadi rAraTIti // tadarthalAbhaM vitaratyavazyamarthakSayaM dakSiNato radaMtI // 15 // // TIkA // udIcImuttarAM calitasya pRSThe zivA virAvaM muMcati yadi vivasvAnamaso madhye Aste tadA arthahAniH maraNaM ca dRSTam // 51 // kuvereti // yaH pumAnkuverakASThAM prati uttarAM prati prayAti jvAlAmukhI zivA ca abhimukhI virauti tasyAdhvagasya abhimatArthasiddhirbhavet / saMpaJca punaH Agamazca syAt // 52 // tiSThatIti // yasyAM dizi tIvrakaraH sUryastiSThati tatra yadi zRgAlI phetkurute tadA vrajataH pathikaspa nizcayataH jIvitadhananAzau bhavetAm // 53 // dakSiNata iti // yadi zRgAlI prathamaM dakSiNataH apasavyataH prayAti pazcAdAmagatA pathikasya phetkurute tadA tasya avazyaM kSemadhanAptigRhAgamanAni kurute / kSemaM ca dhanAptizca gRhAgamanaM ceti dvaMdaH // 54 // adhyAsyeti // zAMtAM kakubhamadhyAsya Azritya ||bhaassaa|| zAkU calato hoya vAkU pIThapIche zRgAlI bolai jo sUrya AkAzake madhyabhAgameM sthita hoya to arthakI hAni maraNa ye hoya // 51 // kubereti // uttaradizAkU jAto hoya vAkU zRgAlI sammukha bole to vAkU vAMchita arthakI siddhi hoya aura saMpadA hoya Agama hoya // 12 // tiSThatIti // jA dizAmeM sarya sthita hoya bAMI dizAmeM jo zRgAlI bole to mArga calabevAlekU nizcaya jIva dhana inako nAza hoya // 53 // dakSiNata iti // jo zRgAlI pahale jemane bhAgameM Ave pIche vAmabhAgameM Aya zabda karai to mArgIkU avazya kalyANa, dhanakI prApti, gharakU Agamana karai // 84 // adhyAseti // zAMtadizAmeM sthita hoya aura bAI hoya zabda bole to avazya arthako lAbha hoya. jo jemanI bole to arthako For Private And Personal Use Only Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org (408) vasaMtarAjazAkune - ekonaviMzatitamo vargaH / vAmA pradIpte kakubhaH pradeze lAbhaM tathAnarthamupAdadAti // zivA raTaMtI pathi dakSiNA tu kSipatyanarthAvaTasaMkaTeSu // // 56 // zAMte digaMte yadi vA pradIpte pRSThe prayANapratiSedhAyazrI // zabdAyamAnA tu zivA purastAnnimajjayatyApadagAdhasiMdhau // 57 // vAme'pasavye purato'tha pRSThe puMsaH zivA jarUpati yatra tatra // AyAMti caurAH prathame virAve dvayorbhavettaskaradarzanaM ca // 58 // nRpAdaro'rthAgamanaM tRtIye tuyeM kSitiH paMcamake'rthalAbhaH // vANijya sevA viphalAtha SaSThe bhIH saptame syAdviphalo'STamastu // 59 // // TIkA // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yadi narasya bhRgAlI vAmA rAraTIti avazyaM tadArthalAbhaM vitarati / dakSiNataH raTaM - tI arthakSayaM kurute // 55 // vAmeti // pradIpte kakubhaH pradeze vAmA lAbhaM tathAnarthamupAdadhAti / tathA pradIpte kakubhaH pradeze zivA dakSiNA rataMtI anarthAvaTasaMkaTeSu kSipati tatrAnarthaH prANavyaparopaNamavaTaH utpathaprakSepaH saMkaTaM kaSTameteSAM dvaMdvaH / teSvityarthaH // 56 // zAMte iti // zAMte yadi vA pradIpte digante pRSThe zabdAyamAnA zivA prayANapratiSedhayitrI syAt / purastAdagre zabdAyamAnA tu ApadgAdhasiMdhau Apada eva agAdhaH alabdhatalaH sa cAsau siMdhuH samudrastasmin "agAdhamatalasparzam" ityamaraH / nimajjayati pAtayatItyarthaH // 57 // vAme iti // vAme'pasavye dakSiNe purataH atha pRSThe yatra tatra puMsaH zivA jalpati tadA prathame virAve caurAH AyAMti dvayoH zabdayostaskaradarzanaM bhavet // 58 // nRpatiH // tRtIye nRpAdaraH rAjasammA // bhASA // kSaya hoya // 59 // vAmeti // dIpta dizAmeM vAmAMga meM zRMgAlI bole to alAbha anartha kare aura pradIpta dizAmeM jemane bhAgameM bole to anartha gaDhele meM paDano saMkaTa ye hoya // 56 // zAnte iti // zAMta vA dIpta dizA meM zRgAlI pIThapIche bole to gamanako niSedha jAnano. aisI hoya agADI bolai to ApadArUpI agAdha samudrameM paMDe // 57 // vAme iti // aura vAMI jemanI agADI pIThapIche jahAM tahAM zRgAlI bolai to puruSakaM prathama zabdameM to cora Ave doya bola meM caurako darzana hoya // 58 // nRpeti // tIsare zabdameM rAjAko sammAna arthako Agamana hoya. cauthe bolameM pRthvI vA kaSTakI hAni hoya. pAMca bolameM arthako lAbha hoya. For Private And Personal Use Only Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute yAtrAprakaraNam / (505) hAhAvaM muMcati hRSTabhAvAdAsyaM tu tasyAstadudAharati // agre sarA vA pathi vA yiyAsoH sA dviprakArApi manorathAtyai // // 60 // nRpasya yAtrAsamaye purastAtprayAti cedvama nivedayaMtI // kuryAcchivA vairiparAjayaM ca jayazriyaM cAbhimataM yadanyat // 61 // kAyaryAMtareSvapyanupadyamAnA zreyaH pradA zAMtadizi pradiSTA // zivA pradIpte tu punaH pradeze samAraTaMtI mahate bhayAya // 62 // // TIkA // no'rthAgamanaM ca bhavet / turye kSitiH kaSTahAnirvA syAt / paMcamakethalAbhaH syAt / SaSThe vANijyasevA viphalA syAt / kutracit vANijyasevAdi phalAyavAsyAdityapi pAThaH / saptame bhIH syAdaSTamastu viphlH|| 59 // hAheti // hRSTabhAvAvarSasvabhAvataH yA zivA hAhAravaM muMcati tasyAstaddhAsyamudAharati / athavA yA piyAsorgatukAma sya pathimArge'gresarA puraHsarA bhavati sA dviprakArApi ubhayaprakArApi manorathAptyaiabhilaSitasiddhyai bhavati / / 60 // nRpasyeti // nRpasya rAjJaH yAtrAsamaye yadi varma mArga nivedayaMtI nirUpayaMtI purastAtmayAti tadA zivA vairiparAjayaM kuryAt / jaya zriyaM ca punaH anyadabhimataM kuryAt / / 61 // kAryAtareSviti // kAryAtareSvapi pRSThe pRSThabhAge zivA zAMtadizi raTaMtI anupadyamAnA pRSThe AgacchantI zreyApradA prdiyaa| pradIpte tu pradeze zivA samAraTaMtI pRSThe AgacchaMtI mahate bhayAya syAt // 62 // // bhASA // chaThe bolameM vANijya sevAdika niSphala hoya. sAtaveM zAdameM bhaya hoya. AThamoM zabda to. niSphala hai // 59 // hAhota // jo zagAlI harSasU hAhA zabda bole to zivAko vo zabda hAsya nAma ha~sano kahai haiM athavA gamanakartAke mArgameM agADI hoya to ye donoM zRgAlI manorathakI prApti aura vAMchitakI. siddhi karai // 60 // nRpasyeti // rAjAkI yAtrAsamayameM jo mArgakU nirUpaNa karatI zRgAlI agADI cAle to verIko parAjaya karai aura vAMchita jayazvI karai // 61 // kAryAtareSviti // kAryAtaranameM pIThapIche zAMta di. zAmeM bolatI huI pIThapIche calI Ave to kalyANa deva, aura dIptadizAmeM zRgAlI bolatI For Private And Personal Use Only Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (506) vasaMtarAnazAkune-ekonaviMzatitamo vargaH / bhayoyame dItadizi pradIptarnAdairnRNAM haMti mahAMti devI // bhayAni sarvANyapi zAMtanAdA zAMtasthitA saiva bhayAya . bhUne // 63 // yadA zRgAlI kurute narANAM zabdaM ca nadyuttaraNe kadAcit // taTadraye tatparirakSaNIyaM mahadbhayaM bhAvi jlecrebhyH||64|| iti zivArute yAtrAprakaraNaM caturtham // 4 // sthaansthitaanaambhiyogbhaajaaNnaimittikaanaamupdishyte'th|| zivAvirAvairazivaM zivaM ca sunizcitArtha munismmten||65|| // ttiikaa|| bhayeti // bhayodyame samudbhUte zivA dIptadizi pradIptairnAdaiH sarvANyapi mahAMti bhayAni hati bhayodgame saiva zAMtanAdA zAMtazabdA zAMtasthitA zAMtadivisthatA bhUne mahate bhayAya bhavati // 63 // yadeti // yadA zRgAlI narANAM nadyuttaraNe kadAcicchabdaM kurute tadA taTadvaye parirakSaNIyam / yataH jalecarebhyo mahadbhayaM bhAvi bhavitavyam // 64 // .... iti vasaMtarAjaTIkAyAM zivArute yAtrAprakaraNaM caturtham // 4 // __ sthAneti // atha abhiyogamAjAmabhiyogamudyamaM bhajate te abhiyogamAjasteSAM kRtyaatraannaamityrthH| sthAnasthitAnAM sthAne svagRha eva kRtasthitInAM naimittikAnAM zakunAzakunavatA munisaMmatena zivAvirAvaiH munizcitArtha zivamazivaM ca u. ||bhaassaa // huI pIThapoche Ave to mahAn bhaya hoya // 12 // bhyeti.|| koI bhaya uThayo hoya aura zRgAlI dIptadizAmeM hoya daptihI bola bole to sabase mahAn bhaya dUra hoya. aura bhaya uThepa jo zRgAlI zAMta dizAmeM sthita hoya zAMta zabda bole to mahAn bhaya hoya // 13 // yadati // jo zRgAlI manuSyanakU nadI utaratI samayameM kadAcit zabda karai to bodhana donoM taTau rakSAke yogya jAnano. aura jalajaMtunasUM mahAn bhaya hono. yogya iti zrIvasaMtarAjazAkune bhASATIkAyAM zivArute yAtrAprakaraNaM caturtham // 4 // sthAnoti // yAtrAkarabevAlena aura sthAnameM baiThe hoya unakU zakuna azakunake dekhavevAle hoya unakU, munine zrRgAlIkai zabdanakarake nizcaya haiM artha jinake aise zubha a For Private And Personal Use Only Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute sthaansthitprkrnnm| (507) karoti phephe iti sarvadikSu yadA tadA sthAnavighAtayuddhe // zivA vidhatte zrubhitA tvasaMkhyAtraudrAnsvarAnmuMcati cedupekSyA // 66 // niraMtaraM rauti ca sarvadikSu samaMdakAruNyakhAturA cet // apatyamohena yutA zRgAlI tyaktaspRhA sA kathiteha tjjnyaiH|| 67 // sthitvA pradIpte kakubho vibhAge jvAlAmukhI phetkurute'tiraudram // grAmasya pArzva prakaroti nAzaM tasyAthavA tiSThati yazca madhye // 68 // grAmasya madhyaM samavApya yasya jvAlAmukhI muMcati phetkRtAni // sa zUnyatAM gacchati nizcaye lokasya vAsyAdasukhaM prabhUtam // 69 // // TIkA // padizyate // 65 // karotIti yadA sarvadikSu phephe iti karoti tadA zivA sthAna vighAtayuddhe vidhtte|kssubhitaa tu zivA asaMkhyAna raudrAnbhayAvahAnsvarAnmuMcati cettadA upekSyA upekSaNIyA // 66 // niraMtaramiti // yA apatyamohena zRgAlI samaMdakAruNyaravAturA maMda maMdataraH kAruNyodayotpAdakaH tAbhyAM sahitAbhyAM rakhaH zabdo yasyAH sA AturA ca niraMtaraM sarvadikSu sA iha tajjJaiH zivArutaH tyaktaspRhA kathitA // 67 // sthitveti // yasya grAmasya pArthe sthitvA pradIpte kakubho vibhAge jvAlAmukhI yadi phetkRtAni muMcati atiraudraM phetkurute iti vAtidA tasya grAmasya nAzaM karoti / athavA grAmasya madhye yastiSThati tasya nAzaM karotItyarthaH // 6 // grAmasyeti // yasya grAmasya madhyaM samavApya jvAlAmukhI phetkRtAni muMcati nizcayena ||bhaassaa|| zubha zakuna kahaiM // 15 // karotIti // jo sarva dizAnameM pheke ye zabda kare to zRgAlI sthAnake nAzakartA yuddhakU karai jo krodhavAn hoya karake zRgAlI asaMkhyAta bhayake karabevAle zabda bole to kArya choDabeke yogya hai // 16 // niraMtaramiti // jo saMtAnake mohakarake zRgAlI maMda aura kAruNya prakaTa karai aiso aura Atura hoya sarva dizAnameM zabda bole to zivAke zabdake tatvakaM jAnabevAlenane vAkU vAMchArahita kahIhai // 17 // sthitvati // jA grAmake pasavADenameM sthita hoyakara dIptadizAmeM zRgAlI phe zabdakarai vA ati raudra ke zabda* bole to vA grAmako nAza karai athavA prAmake madhyameM jo sthita hoya vAko nAza kare // 68 // grAmasyeti // jA grAmake madhyameM Aya karake zRgAlI For Private And Personal Use Only Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (508) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| grAmAMtike saptadinAni yAvanmahAbhayotpAdikaphetkRtena / / virauti cettatkurute zRgAlI tadvAsilokasya bhayaM prabhUtam // 70 // madhyaMdine yAvadahAni paMca zivA samIpe nagarasya yasya // virauti ghAtaM vidadhAti tasya bhayaM ca vahniprabhavaM prabhUtam // 71 // paMcAIrAcANi * kathaMcideSA pharAravA vyAharate zRgAlI // yasyAMtike taM bahavo haThena muSNaMti caurA janasaMnivezam // 72 // sthAnasya yasyopagatA samIpaM zivA prage paMcadinAni yAvat // jAte bhRzaM proccaste tadA syAnmahAjanAnAM mahatI ca haaniH||73|| // TIkA / / sa zUnyatAmudasatAM gacchati vA athavA lokasya prabhUtamamukhaM syAt / / 69 // grAmAMtike iti||cecchRgaalii grAmasya aMtike samIpe saptadinAni yAvat mahAbhayotpAdi ka pherakRtena virauti tadA tadAsilokasya mahadbhayaM kurute // 71 // madhyamiti // yasya nagarasya samIpe zivA madhyaMdine madhyAhne paMca ahAni paMcadinAni yAvadvirauti tasya nagarasya ghAtaM vidadhAti |vhiprbhvN prabhUtaM bhayaM ca viddhaati||71||pNceti // yasyAMtike eSA zRgAlI karAravA satI paMcArddharAtrANi paMca nizIthAn grAme yadi kathaMcivdyAharate phetkurute tadA janasanivezaM taM grAmaM vahavazcaurA haTena mussnnNti|"nishiithstvrddhraatrN syAt ' ityajayaH // 72 // sthAnasyati / / zivA zRgAlabhAryA yasya sthAnasya samIpamupagatA satI prage prabhAte jAte paMca dinAni yAvatmoccarate bhRzaM pheskRtAni kurute tadA tatra mahAjanAnAM mahatAM puMsAM mehatI hAniH syAt // 73 // ||bhaassaa|| phe zabda kare to nizcaya zUnyatA nAma ujADade athavA janana* bahuta duHkha hoya // 19 // grAmAMtike iti // jo zRgAlI grAmake samIpameM sAtadina tAI mahAbhayakaM pragaTakarabevAlo phetkAra zabda karake bola to vA prAmameM nivAsa kareM unakU mahAt bhaya karai // 70 // madhyamiti // jA nagarake samIpameM madhyAhnakI samaya pA~ca dina tAI zRgAlI boLe to vA nagarako ghAta kare aura agniko bahuta bhaya kare // 71 // paMceti // jA gAmake pAsa zRgAlI krUra zabda sADhe pAMcarAtri tAI bole to bahutase cora haTakarake grAma lUTe : // / / 72 / / sthAnasyati // zRgAlI jA sthAnake pAsa Ayakarake prAtaHkAla hoya vA For Private And Personal Use Only Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute sthAnasthitaprakaraNam / (509) surakSitasyApi manuSyalakSaiAmasya zIghra grahaNaM vidhatte // trayaM dinAnAM divasAvasAne zivA raTaMtI paruSasvareNa // 7 // dizvAraTaMtI sakalAsu raudraM bhramatyakhinnA paritaH puraM cet // zRgAlajAyA khalu tadbravIti yuddhaM mahattatra tathAbhighAtam // // 75 // jvAlAM vimuMcatyatiraudranAdA samAkulA dhAvati yA samaMtAt // romAMcakaMpau janayatyakasmAtkuryAcchivA sA yuvarAjapAtam // 76 ||romodgmN yA janayatyakasmAtphe ityati krUraravA narANAm // mUtraM purISaM ca turaMgamANAMsA sarvadA syAdazivA zivaha // 77 // ||ttiikaa // sarakSitasyeti // divasAvasAne paruSasvareNa dinAnAM trayaM zivA raTaMtI manuSyalakSaH surakSitasyApi grAmasya zIghra grahaNaM vidhatte grahaM kurute // 74 // diveti // auTeNa svareNa zRgAlajAyA sakalAsu dikSu raudraM radaMtI cetpuraM paritaH akhinnA bhramati tadA khalu tatra mahAddha tathAbhighAtaM ca bravIti // 75 // jvAlAmiti // yA atiraudanAdA jvAlA vimuMcati yA samaMtAtsamAkulA dhAvati yA akasmAdromAMcakaMpau janayati sA zivA yuvarAjapAtaM kuryAt // 76 // rometi // yA phe iti atikrUraravA narANAM akasmAdromodgamaM janayati turaMgamANAM mUtraM purISaM cAkasmAjanayati sA zivA iha azivA na zreSThA // 77 // // bhaassaa|| samayameM pAMcadina tAI atyaMta phetkAra zabda kare to puruSanakI mahAn hAni hoya // 73 // sarakSita tasyoti // dinake antameM kaThorasvarakarake tInadina tAI zRgAlI bole to lAkhoM manuSyanakarake rakSA karogayo hoya tobhI vA grAmakU zIghahI grahaNa karai // 74 // didivati // rodrasvarakarake zRgAlI saba dizAnameM bole jo purake cAroMmera duHkha vinA bhramaNa kare to mahAn yuddha aura ghAta hoya // 79 // jvAlAmiti // jo atiraudrazabda bolatI hoya, jvAlA mukhameMsU nikAsatI hoya, jo cAroMmera Akula hoya, bhAgatI hoya. jo akasmAt roma ThADhe hoya, vA kaMpAyamAna hAya~ to vo zRgAlI yuvarAjako pAta kare // 76 // rometi // jo zRgAlI phe yA prakAra ati krUra zabda bole to manuSyanakU akasmAt romAMcako udaya karai ghoDAnakU mUtra purISa akasmAt pragaTa karai vo zRgAlI zreSTha nhiiN||771. For Private And Personal Use Only Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (510) vasaMtarAjazAkunai ekonaviMzatitamo vargaH / taraMgiNIrodhasi saumyarUpAMtrIpaMca vA muJcati yA ninAdAn // zivA zivAM tAM nRpatitvadAtrI vandeta devImabhivaM danIyAm // 78 // zmazAnabhUmau dinamadhyabhAge madhye rajanyAzca gRhAnadeze // yA rauti tasyai balimarpayuktaM bhaktyA pradadyAdyadi bhadrAmicchet // 79 // sarveSu kAryeSu samudyateSu baliH zivAyA vinivedanIyaH // gRhNAti yasminviSaye'bhyu petya devI baliM yacchati tatra siddhim // 80 // iti vasaMtarAjazAkune zivArute sthAnasthitaprakaraNam // 6 // kathyate balividhAnamidAnI zAkunAgamamatena zivAyAH // . divyamaMtravalibAdhitadoSaM sAdhitAkhilasamudyatakAryam // 81 // . // TIkA // taraMgiNIti // taraMgiNIrodhasi nadItaTe yA zivA saumyarUpAMstrIpaMca nAdAnmuMcaiti tAM zivAM devImabhivaMdanIyAM nRpatitvadAtrI deta // 78 // zmazAneti // zmazAnabhUmau dinamadhyabhAge madhyAhne tathA rajanyAzca madhye gRhApradeze gRhasya puraH pradeze yA zivA rauti yadi bhadraM kalyANamicchettadA tasyai balimarghayuktaM bhaktyA adadyAt // 79 // srvessviti|smudytessu sarveSu kAryeSu zivAyAH balinivedanIyaH yasminviSaye devI abhyupetya Agatya baliM gRhNAti tatra siddhiM jalpati // 8 // iti vasaMtarAjazAkune TokAyAM zivArute sthAnasthitaprakaraNaM paMcamam // 5 // kathyate iti // idAnI zAkunAgamamatena zAkunasiddhAMtaproktena zivAyAH ba // bhaassaa|| taraMgiNIti // nadIke taTake Upara jo zivA tIna vA pAMca saumya zabda bole to namaskAra karabeke yogya rAjApanekI karabevAlI aisI vo zivA devI tAya namaskAra kareM / / 78 // zmazAneti // zmazAnameM madhyAhameM ardharAtrimeM gharake agADI itanI jagahameM zRgAlI bole to jo prANI kalyANakI icchA kare to vAke arthabalidAna arghasahita bhaktipUrvaka devai // 79 // sarveSviti // saMpUrNa kAryanameM zivAkI bali karai jA kAryameM zivA devI Aya karake balidAna grahaNa karai tA kAryameM siddhi kahai hai ye jAnano // 8 // iti vasaMtarAjabhASATIkAyAM zivArute sthAnasthitaprakaraNaM paMcamam // 5 // kathyate iti // aba zakunazAstrake mata karake zivA nAma zRgAlIko balividhAna For Private And Personal Use Only Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'zivArute blividhaanprkrnnm| (511) zanyAlayaM rudragRhaM zmazAnaM catuSpathaM mAtRgRhaM jalAMtam // vaMdhyAvanizcatvaramevamAyA balipradAnAya matAH prdeshaaH||82|| teSAM ca madhyAduditapradeze vizodhite maMDalakaM vidadhyAt // paurANikazlokaparIkSitAyAH saMgRhya gorgomayamaMtarikSAta 83 // atyaMtajIrNadehAyA vaMdhyAyAzca vishesstH|| rogArttanavamatAyA na gorgomayamaharet // 84 // tasminvicitraM vitataM vidadhyAtpiSTAtakenASTadalaM sarojam // saMpUjayettatra surAdhipAdIkrameNa sarvAnapi lokapAlAn // 85 // // TIkA // lividhAnaM divyamaMtrabalibAdhitadoSa divyamaMtreNa pratiSThito yaH baliH pUjA tena vAdhitA doSA yena tattathA / punaH kIdRzaM sAdhitAkhilasamudyatakArya sAdhitamakhilaM samudyatAnAM kArya yena ttttheti||8||shuunyeti||evmaayaaHityaadikaa pradezAH sthAnavizeSAH balipradAnAya matA iSTAH etAneva darzayati / zUnyAzrayaM zUnyaM sthalaM kvcicchnyaalymitypipaatthH| rudragRhaM zaMbhugRhaM zmazAnaM pretagRhaM catuSpathaM yatra catvAraH paMthAno milaMti vaMdhyAvaniH muNdditbhuumiH||82|| teSAmiti // teSAM sthalAnAM madhyAdvizodhita uditapradeza pUrvoditaM maMDalakaM viddhyaat| kiM kRtvAMtarikSAdAkAzAdorgoM mayaM saMgRhyA noMtarikSaM gaganamataM suravartma kham'ityamaraH / kathaMbhUtAyAH goH paurANikazlokaparIkSitAyAH idaM tu pUrvameva vyAkhyAtam // 83 // atyaMteti // pUrvamidaM vyAkhyAtam // 8 // tasminniti // tasmin maMDala ke piSTAtakena vicitra vividhavarNa // bhASA // ye balividhAna kaiso hai jo divya maMtrana karake balipUjA karai to sabale doSa dara hoya aura yA karakehI jitane apane kArya udyukta hoya rahe hoya vebhI hoya // 81 // zanyeti // sUno sthala hoya, zivamaMdira hoya, zmazAna hoya, caurAyo hoya, Ukhara pRthvI hoya inakaM Adileke sthAna zivAbali deveke yogya haiM // 82 // teSAmiti // inake madhyameMse sodho huyo yogya sthAna tAmeM pahale kahyo jo maMDala tAya kara pahale gauko gobara hAthake hAthameM liyo huyo hoya vAko maMDala banAno // 83 // atyaMtati // atyaMtarNi deha jAko hoya vaMdhyA hoya rogalI hoya navIna vyAI hoya aisI gauko gobara nahIM leno // 8 // tasminniti // tA maMDalameM cUnako citravicitra laMbo coDo bhaSTadala kamala kare vA kama For Private And Personal Use Only Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (512) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| madhye sutaiH saptabhirabhyupetA zivAnvitA piSTamayI prayatnAt // pUjyA zivAdUtyabhibhaktiyogAtprabhUtapuSpAkSatadhUpadIpaiH // // 86 // saajyguddaudnmaasskultthairyaavkpuuplikaamissmdyaiH|| saMbhRtiratra narAzanamAtrA buddhimatA balikarmaNi kaaryaa| // 87 // prApyASTamI vAtha caturdazI vA saMmaMtrya maMtreNa ca sptkRtvH||bliN zivAyA nizi nizcayena dadyAnmanuSyo yadi bhadramicchet // 88 // // ttiikaa|| vitataM vistIrNamaSTadalaM saroja kamalaM vidadhyAt kuryAt / tatra kamale krameNa sarvAnapi surAdhipAdIllokapAlAnsaMpUjayet // 85 // madhye iti // sugamArthatvAna likhyate // 86 // sAjyeti / / buddhimatA prekSAvatApuMseti shessH| balikarmaNi saMbhRtiH kaaryaa| kaiH sAjyaguDaudanamASakulatthaiH Ajyena ghRtena sahitAH sAjyAH teca te guDodanamASakulatthAzceti karmadhArayaH / taiH yAvakapUpalikAmiSamadyaiH yAvakapUralikA mASacUrNapUpikA / "syAdyAvakastu kalmASaH" ityamaraH / AmiSaM mAMsa mayaM madirA teSAM baMdaH / kIdRzI saMbhRtiH narAzanamAtrA narAzanaM puruSAzanameva mAtrA pramANaM yasyAH sA ] tathA yAvatA narastRpto bhavati tAvanmAtretyarthaH // 87 // prApyeti / / manuSyaH aSTamI caturdazI vA prApya saptakRtvaH saptavArAnmantreNa saMmantrya nizi rAtrau zivAyAH bali nizcayena dadyAdyadi bhadaM kalyANamicchet / / atha mntrH| OM zive jvAlAmukhi baliM gRhANa gRhANa haiM phaTa svAhA // ityAmantraNamantraH // OM zive zivadUti bhagavati caMDi idamadhye i. // bhASA // lameM kramakarake saMpUrNa lokapAla devatAnako pUjana karai / / 81 // madhye iti // sAtaputranakarake sahita zRgAlI ye cUnake banAya bIcanameM sthApanakara bhaktisUM bahutase puSpa akSata dhUpa dIpa inakarake pUjana karai // 86 // sAjyati // buddhimAn puruSa balidAnameM ghI guDa cAvala uDada kutthA lApasI uDadake baDA mAMsa madirA ina sabanako pramANa jitanemeM manuSya tapta ho utano AhAra karai // 87 // prAcyeti // manuSya aSTamI vA caturdazIkU sAtavAra maMtrasaM abhimantraNa karake rAtrimeM zivAkI bali nizcayakarake deve jo kalyANakI icchA kare tAka yA rItakara karano yogya hai // atha mantraH // OM ziva jvAlAmukhi baliM gRhANagRhANa I phaT svAhA // ityAmantraNamantraH // OM zive zivadUti bhagavati caMDi idamayaM gala lI For Private And Personal Use Only Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zivArute balividhAnaprakaraNam / (513 ) tAbUlavastrAzanadakSiNAbhinaimittikaM zAkunazAstradakSam // prapUjayettatra bhavatyabhISTamAcAryavarye paritoSite hi // 89 // AzleSikAvahikRtAMtarudradhiSNyAni pUrvAtritayena sAkam // jyeSThAM ca saMtyajya virauti yeha zreyaskarI jNbukghiniisaa|| // 90 // hitaiSiNI sarvasamIhiteSu devI bhavAnI bhuvi phervaasu|| // TIkA // lilI alilIlAsamanvitaM namarcitaM gRhANa gRhANa AgacchAgaccha vAyuvegena zubhaM kuru kuru svaahaa||inyymNtraavliprdaanaay mNtraantrm| OM namo bhagavati imaM valiM gRhANa gRhANa imaM baliM gaMdhadhUpapuSpAdikaM daha daha paca paca ghorarUpiNi bho bhagavati zivadUti picata svaahaa|| etasya maMtradvitayasya madhyAdekena kenaapybhimtrnniiyH| baliH zivAyAH mumahAprabhAvaM pRthakpRthaGamaMtrayugaM yadetat " vartate // 88 // tAMbUleti // tatra tasminmaMdaze naimittikaM zAkunAcArya prapUjayet / kaiH tAMbUlavastrA. zanadakSiNAmiH tAMbUlaM ca vastraM ca azanaM ca dakSiNA ca eteSAM baMdaH / taiH kiviziSTaM naimittikaM zAkunazAstradakSam / zAkunazAstravettAramityarthaH / hi yasmAtkAraNAdAcAryavayeM paritoSite abhISTaM manobhilaSitam // 89 / / AzleSiketi // yA jaMbukagehinI zRgAlI azleSAkRttikAbharaNyAAdhiSNyAni pUrvAtritayena sAkaM pUrvA phAlgunI pUrvASADhA pUrvAbhAdrapadeti nakSatrAtrikeNasaha jyeSThAMca saMtyajya virauti sAjaMbu karohinI zreyaskarI syaat||90|| hitaissinniiti||bhuvi pRthivyAM devI bhavAnI vartate / kIdRzI sarveSu samIhiteSu hitaiSiNI hitavAchikA punaH kIdRzI kRpayA sadaiva phera ||bhaassaa|| alilIlAsamanvitaM namacitaM gRhANagRhANaAgacchaAgaccha vAyuvegena zubhaM kuru kuru svAhA // ityaryamaMtraH // ina maMtranakarake balidAna arghya deno // 8 // tAMbUleti // vAI sthAnameM zakunazAstrake vettA zakunameM mukhya AcArya hoya unako tAMbUla vastra bhojana dakSiNA inakarake pUjanakara AcArya ke prasannahuyesU manovAMchita pUrNa hoyahaiM // 9 // AzleSiketi // jo zRgAlI azleSA, kRttikA, bharaNI, ArdA, rohiNI, pUrvAphAlgunI, pUrvASADhA, pUrvAbhAdrapadA aura jyeSThA nakSatrakU tyAga karake nakSatranameM bole to kalyANa karai // 90 // hitaiSiNIti // yA pRthvImeM hitavAMchAkI devavAlI kRpAkarake zivA jo For Private And Personal Use Only Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (514) vasaMtarAjazAkune-ekonaviMzatitamo vrgH| kRtAdhivAsA kRpayA sadaiva zivArute tena yateta vidvAn // 11 // iti vasaMtarAjazA0 zivArute balividhAnapra0 SaSTham // 6 // atha prakaraNoddezo vRttasaMkhyA ca kathyate // vRttairdikkamayAmAkhyamekAdazabhirAdimam // 1 // dvitIyaM navabhirvRttaiH syAdikpaMcakanAmakam // triguNaiH paMcabhittaistRtIyaM ca svarASTakam // 2 // aSTAviMzativRttaM ca turya yAtrAbhidhaM smRtam // paMcamaM sthAnakAkhyaM ca vRttaiH SoDazabhirbhavet // 3 // baliprakaraNaM SaSThaM vRttadvAdazakaM smRtam // evaM prakaraNaH pativRttAnAM navatiH smRtaa||4|| iti vasaMtarAjazAkune ekonaviMzatitamo vargaH // 19 // ||ttiikaa // vAsu kRtAdhivAsA tena kAraNena zivArute vidvAnyateta yatnaM kuryAt // 91 // iti vasaMtarAjazAkunaTIkAyAM zivArute balividhAnaprakaraNaM SaSTham // 6 // ayeti // atha balividhAnakathanAnaMtaraM prakaraNoddezo vRttasaMkhyA ca kathyate / tatra ekAdazabhittaiH AdimaM prathamaM dikkamayAmAkhyaM prakaraNaM bhavati // 1 // dvitI. yamiti // dikpaMcanAmakaM dvitIyaM prakaraNaM navabhirvRttaH syAt / svarASTakaM tRtIyaM ca triguNaiH paMcabhiH paMcadazabhirvRtteH syAt // 2 // aSTAviMzatIti // turya caturtha yAtrAbhidhaM prakaraNam aSTAviMzativRttaM smRtam / paMcamaM sthA. naMkAkhyaM ca prakaraNaM SoDazabhivRttairbhavet // 3 // balIti // SaSThaM balimakaraNaM vRtta ||bhaassaa|| zagAlI tAme nivAsakararahI aisI bhavAnI devI vartehai tAkAraNakarake vidvAn puruSa zivAke zabdameM yatna karehe // 91 // iti vasaMtarAjazAkune bhASATIkAyo zivArate balividhAnaprakaraNaM SaSTham // 6 // __ atheti // balividhAna kaheke anaMtara aba prakaraNa aura zlokanakI saMkhyA kaheM haiM tAmeM gyA. raha zlokanakarake pahalo dikamayAmanAma prakaraNa hai // 1 // dvitIyamiti // dikpacaka nAma dasaro prakaraNa nau zlokanakarake haiM, tIsaro svarASTaka nAma prakaraNa tAmeM paMdraha zloka haiM // 2 // aMdhAviMzatIti // cothI yAtrA nAma prakaraNa tAmeM aTThAIsa zloka haiM. pAMcamo sthAnakanAmaprakaraNa tAmeM solaha zloka hai // 3 // balIti // chaTho balividhAna nAma prakaraNa For Private And Personal Use Only Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstraprabhAvavarNanam / ( 515 ) yadatra vAcyaM sakalaM yaduktaM zAstraprabhAvaM tvadhunAbhidadhmaH // prabhAvahInaM janatA jahAti mahAprabhAvaM tu yadabhyupaiti // 1 // yadasti kiMcijjagatIha vastu smRtaM zrutaM spRSTamathApi dRSTam // svapnAMtarAdyatpratipAditaM tatphalapradatvAcchakunaM vadaMti // 2 // // TIkA // dvAdazakaM vRttAnAM dvAdazaM yatra tattathA smRtaM kathitam / evaM pUrvoktaprakAreNa SabhiH prakaraNaiH vRttAnAM navatiH smRtA proktA // 4 // // vasaMtarAjazAkune sadAgamArthazobhane / samastasatyakautuke : vicAritaM zivArutam // iti zrIpAdazAha zrIakabara jalAluddIna sUryasahasranAmAdhyApaka zrI zatruMjayatIrthaka* ramocanAdyanekasukRta vidhAyakamahopAdhyAyazrIbhAnucaMdragaNiviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAna sAdhanapramuditapAdazAha zrI akabara jalAluddInapradattaSuzyuhamA parAbhidhAnamahopAdhyAya zrI siddhicaMdragaNinA vicArya zodhitAyAM zrIvasaMtarAjaTIkAyAkonaviMzatitamo vargaH // 19 // yaditi / yadatra asmin graMthe vAcyaM vaktavyaM tatsakalaM samastamuktaM kathitam / adhunA zAstraprabhAvaM graMthasya mAhAtmyaM vayaM abhidadhmaH brUmaH / yadyasmAtkAraNAtprabhAanti mahAtmyajitaM janatA jananAM samUho jahAti tyajati / mahAprabhAvaM zAstraM cAbhyupaiti aMgI kurute // 1 // yaditi // iha jagati loke yatkiMcit smRtaM cititaM zrutaM zravaNaviSayIkRtaM spRSTaM sparzaviSayIkRtaM dRSTaM dRggocarIkRtaM svrmaatraadytprti|| bhASA // tAmeM bAraha zloka haiM, yA prakAra che prakaraNa karake naye zloka jAmeM esoM ye uganIsamo varga ko hai // 4 // iti zrImajjaTAzaMkarasadanakuvalayAlayavibhAvarInAgarIrasikajyotirvicchrIzrIdharaviracitAyAM vasaMtarAjabhASATIkAyAM zivArutaM nAma ekonaviMzatitamo vargaH 19 // yaditi // yA graMtha meM jo kahaveke yogya hai so samasta ko. aba zAstrako prabhAva, graMthako mAhAtmya, hama kahaiM haiM . yA kAraNate ke prabhAvahIna aura mAhAtmyahIna zAstrakUM janasamUha tyAgakara dehaiM. jo zAstra mahAn prabhAvavAn hoya jAko mAhAtmya bahuta hoya vAkUM aMgIkAra kareM // 1 // yaditi // yA lokameM jo kachu vastu ciMtamana kara meM Ave hai, jo zravaNameM Ave hai, jo sparzameM Avehai, jo dIkhavemeM Ave hai, jo svapnAMtarasUM pratipAdana kiyo jAya hai vo saba For Private And Personal Use Only Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (516) vasaMtarAjazAkune-viMzatitamo vargaH / purAMdhakebhAsurasUdanAdiyAtrAsvapazyadbhagavAnijArthe // jigIpave'mUJchakunAnazeSAnupAdizattArakavairiNe ca // 3 // dadau tathA jaMbhavadhodhatAya gotracchide citrazikhaMDijanmA // . sudhApahArodyamine purAmI dattAHsuparNAya ca kazyapana // 4 // atIMdriyajJAnamidaM munIMdravijJAya ziSyArthitayA praNItam // AptopadezAttadavApya samyagasmAbhirabhyasya yathAvaduktam // 6 // // ttiikaa|| pAditaM tatphalAdatvAtsarvaM zakunaM vadati / / 2 // pureti // purAMdhakebhAsurasUdanAdiyAtrAsu bhagavAnIzvaraH nijArthe AtmakRte zakunamapazyat / pumarbhagavAMstArakavairiNe skaMdAya amUJchakunAnazeSAnupAdizadupadezaM kRtavAn / kIdRzAya tArakavairiNe jigIpave jetumicchatIti jigISustasmai jigISave // 3 // dadAviti // tathA citrazikhaMDijanmA svAmikArtikeyo jaMbhavadhodyatAya gotrabhide indrAya dadau / "sUtrAmAgotrabhitrI vAsavotrahA vRSA" itymrH| tataH iMdraH kAlAMtareNa kazyapAya dattavAn / kazyapena punaH purA amI zakunAH suparNAya garuDAya dttaaH| kiMviziSTAya mudhApahArodyamine sudhA amRtaM tasyApahAraH apaharaNaM tatra udyamI udyamastismai / etakathAnakaM grNthaaNtraadvseym| "nAgAMtako viSNurathaH suparNaH pannagAzanaH" itymrH|| // 4 // // atIMdriyeti // atIMdriyajJAnamidamidriyanirapekSaM jJAtam idaM munIdaiH zipyArthitayA vinayakAryArthitayA vijJAya jJAtvA praNItaM pratipAditam / asmAbhirapi AptopadezAttajjJAnamavApya jJAtvA samyagyathA bhavati tathA abhyasya abhyAsaM kRtvA ||bhaassaa|| phala devevAro hai, yAne saMpUrNa zakuna kahehaiM // 2 // pureti // pahale zivajIne aMdhakAsurakU Adi le daityanake vadhake liye Apa zakuna dekhate huye. phira zivAjI tArakAsurake vairI jayakI icchA kara rahe aise svAmikArtikajIke artha ina zakunana* upadeza karate huye // 3 // dadAviti // svAmikArtikanI jaMbhAsurake vadha karavekU udyukta hoya rahyo iMdra tAkU dete huye. tA pIche iMdra kAlAMtarameM kazyapajIke artha deto huyo. aura kazyapajIne pUrva ye zakuna amRtake harameM udyukta aise garuDake artha dIne // 4 // atIMdriyoti // munIMdrane ziSyanakI prArthanAkara ye apratyakSa jJAna tALU jAnakarake pratipAdana karate hure. hamanemI upadezasaM ye jJAna jAnakarake phira abhyAsakarake jaiso For Private And Personal Use Only Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstraprabhAvavarNanam / mAhezvaraM zAkunazAstrasAraM sAraM samastaM sahadevazAstrAt // sAraM ca vAcaspatigargazukrabhRgvAdizAstrAdiha saMgRhItam // 6 // nyUnAdhikatvaM zakuneSu madhyAtkasyApi kenApi na bhAvanIyam // mahezvarAdipratipAditatvAtsarve'pi satyAHzakunA yto'mii|| vedAH pramANaM smRtayaH pramANaM loke purANAni yathA pramANam // vizuddhabodhAvyabhicAribhAvAttathA pramANaM zakunAgamo'yam // 8||apaayrkssaasdupaayvRttii syAMtAM sadA zikSitazAkunasya // syAccaihikAsuSmikasArabhUtA trivargavRddhiH // TIkA // pathAvaduktaM yathA gRhItaM tena prakAreNa prtipaaditmiyrthH| "AptapratyAyitau samau" itymrH||5|| mAhezvaramiti // iha zAstre mAhezvaraMmahezvareNa praNItaM zAkunazAstraM sAraM tathA sahadevazAstrAtsamastaM sAraM tathA vAcaspatirgargazukrabhRgvAdayo munayaH taiH praNItA cchAstrAtsAraM tattvaM saMgRhItamityarthaH // 6 // nyUnAdhikatvamiti // kenApi puMseti shessH| zakuneSu madhyAtkasyApi zakunaspa nyUnAdhikatvaM na bhAvanIyaM na vicAraNIyam / mahezvarAdipratipAditatvAnmahezvaromahAdevaH Adau yeSAM te,mahezvarasahadevavAcaspatigargazukrabhRgvAdayastaiHpratipAditatvAtproktatvAtsarvepi amI zakunAH satyAH avisaMbAdina ityarthaH // 7 // vedA iti // yathA loke vedAH pramANaM yathA aSTAdaza smRtayaH pramANaM yathA purANAni aSTAdazasaMkhyAkAni pramANaM vizudbhavodhAvyabhicAribhAvAt vizuddhaH svasthI yo bodho jJAnaM tasminnavyabhicAritvAdavisaMvAditvAdi. ti yAvat |tthaayN zakunAgamaH zakunasiddhAMto'pi prmaannm||8|| apaayti|shikssitshaakunsy puMsaH sadA apAyarakSAsadupAyavRttI syAtAM bhavetAM apAyaH kaSTaMtasmAda ||bhaassaa // kayA hai, jaiso prahaNa kiyo tAprakAra kara pratipAdanakiyohai // 5 // mAhezvaramiti // yAzAstra meM mahAdevajIne kahyo jo zakunazAstrako sAra, aura sahadevake zAstrateM samasta sAra, taisehI bRhaspati, garga, zukra, bhRgvAdika muni inameM kare je zAstra, unate ye sAragrahaNakiyohai // 6 // nyUnAdhikatvamiti // zivajIkU Adile sahadeva, bRhaspati, garga, zukra, bhRgvAdika inane kahe haiM yAteM zakunanake madhAmeMsa koI zakunabhI nyUna adhika nahIM vicAraNA yogya hai saMpUrNahI ye zakuna satya // 7 // vedA iti // lokameM jaise vedapramANahaiM, jaise aThAre smRtI pra. mANa haiM, jaise aThAre purANa pramANa haiM, taisehI ye zakunazAstra zakunAMsiddhAMtapramANa hai // 8 // apAyati // zakunazAstrakU jAne tApuruSake sadA kaSTasU rakSA sundaraupAya For Private And Personal Use Only Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (518) vasaMtarAjazAkune-viMzatitamo vargaH / zakunaprabhAvAt // 9 // AsIdidaM cAsti bhaviSyatIti praznatrayaM zAkuniko vibhitram // vidhAya yo vetti phalAni teSAM trikAladarzI jagatIha sa syAt // 10 // yasyAlaye tiSThati zAstrametacchreyaskara duSkRtanAzanaM ca // vilekhitaM duHkhadaridrahAri niketanAttasya bibheti mRtyuH // 11 // dAriyavidrAvaNanAmadheyamadhIyate yatra gRhe sadaiva // haThena hatvA vipadaM varAkI nirAkulAHtiSThati tatra saMpat // 12 // ||ttiikaa // kSAtrANaMsacchobhanopAyavRtti AjIvikAetayoH |tthaa aihikAmuSmikasArabhUtAt ihalokaparalokasArabhUtAcchakunaprabhAvAtrivargavRddhiH vA siddhiH syAt / tatra trivargaH dharmArthakAmA teSAM siddhiH prAptiH syAdityarthaH // 9 // AsIditi // yaH zAkunikaH idamAsItpUrvamabhUtaidamasti saMprati vartate / idamagre bhaviSyAta saMpatsyate / itiprazna trayaM vibhinnaM vibhaktaM vidhAya kRtvA teSAM phalAni yo vetti jAnAti sa iha jagati trikAladarzI bhvti| trikAlamatItavartamAnabhaviSyallakSaNaMkAlatrayaMpazyatisatrikAla darzItyarthaH // 10 // yasyati // yasyAlaye yasya gRhe etacchAstraM vilakhitaM tiSThati Aste tasya niketanAdbhavanAnmRtyuryamo bibheti / kIdRzametacchAstraM zreyaskaraM ka. lyANakArakam / punaH kIdRzaM duSkRtanAzanaM pApApahArakam / punaH kIdRzaM duHkhadAradrahAri duHkhaM ca daridraM ca anayoIndaH / te haratItyevaMzIlam / punaH kIdRzaM vile. khitaM likhitamityarthaH // 11 // dAriyeti // dAridyavidrAvaNanAmadheyamidaM zAstraM yatra gRhe sadaiva adhIyate paThyate tatra varAkI zocanIyAmApadaM haThena hatyA saMpannirAkulA nizcalA tiSThati / "varAkaH zocanIyaH syAt" iti vizvaH // 12 // ||bhaassaa|| AjIvikA ye hoMya. yA loka paralokake sArabhUta zakunako prabhAva tAteM dharma artha, kAma inakI vRddhi hoya vA prApti hoya // 9 // AsIditi // jo zakuno ye pahale hoto huyo ye aba varte hai. ye agADI hoya go. ina tIno praznana* nyAre 2 bheda karake inake phala jo jAnai vo yA pRthvImeM trikAladarzI jAnano // 10 // yasyeti // jA puruSakai gharameM kalyANakA karabevAro pApanako dUra karabevAlo duHkha dAridryako haravevAlo. aura likho huyo hoya aiso ye zakunazAstra hoya vAke sthAnateM yamarAja bhaya mAno karai // 11 // dAridyati / / dAridyavidAvaNanAma ye graMtha hai. jo yAko adhyayana karai jAke gharameM sadA sthita rahai tA gharameM zokake yogya ApadAkU haThasU dUra karake nizcala saMpadA karai // 12 // For Private And Personal Use Only Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstraprabhAvavarNanan / (519) pratiSThite tiSThati lipsate'rtha saMgacchate gacchati yuddhayate ca // ityAdi yadyacchakunena kuryAttatastato na skhalati svakAryAt13 utsAhAdhyavasAyadhairyajanakaM rAjyAptisaMsUcakaM yuddhadyUtavivAdadivyajayadaM lakSmIpradaM kSemadam // yAtrAmantrarasAyanauSadhavi // TIkA // pratiSThite iti // yaH pumAnpratiSThite sthiratAM prApte zakune tiSThati tathA saspRhe zakune artha lipsate / tathA saMgacchate gamanAyodyate zakune gacchati itastataH prayAti / tathA yuddhodyate zakune yuddhayate yuddhaM karoti ityAdi pUrvoktaM yadyavastu zakunena samaM kuryAtsa pumAMstatastataH svakAryAnna skhalati na bhraMzaM prAmotItyarthaH // 13 // utsAheti // mayA mahAzAkune prakRSTazakunazAstraM proktaM kIdRzamutsAhAdhyavasAyadhairyajanakaMzubhazakunAvalokanena manasA utsAhaH prmodobhvti| tataH dhairysyaadityrthH| punaH kIdRzaM rAjyAptisaMsUcakaM tathAvidhazakunAvalokanena daridropadrutasyApi rAjyaprAptiH saMsUcyate / punaH kiviziSTam yuddhadyUtavivAdadivyajayadaM yaddhaM saMparAyaHdyUtaM durodaraM vivAdaH parasparaM vAgvyApAraH divyamamitaptaghRtAdau . hastaprakSepAdikameteSAM dvNdvH| eteSu sthAneSu jayadaM jayapradam / yadA divyajayadamadbhutajayapradamityarthaH / punaH kIdRzaM lakSmIpradaM dravyapradam / punaH kiviziSTaM kSemadaMkalyANapradaMzakunAnuyAyinAM sarvadA kalyANakArakam / punaH kIdRzaM yAtrAmantrarasAyanauSadhavidhau siddhipradaM tatra yAtrA anyatra janapadAdau gamanaM mantro rahasyAlocaHathavA mantrI devatArAdhanAkSarAtmaka prasiddhaH rasAyanaM pAradakriyA auSadhamAmayopazamakadravyamateSAM bNdH| teSA vidhividhAnaM tasminsiddhipradaM kAryaniSpattihetuH siddhidAyakaM sacchakunaireteSAM mAraMbhe avazyaM siddhiH syAt / punarvizinaSTi prAgjanmArjitakarmapAkapizunaM pUrvajanmani // bhASA // pratiSThite iti // jo puruSa sthirabhAvakU prApta hoya zakuna sthita hoya, vAMchAsahita zakuna hoya, gamanake liye udyukta hoya rahyo hoya, yuddhake liye udyukta hoya, vA yuddha kare inakU Adile jojo vastu kArya zakunasUhI karai to vo puruSa tA tA kAryate bhraSTa nahIM hoya // 13 // utsAhati / / citta* utsAha pramoda dhairya inakU pragaTa karavevAlo rAjyakI prAptikI sUcanakA karai zakunake dekhave karake daridrI hoya vALU rAjyakI prAptiko kahavevAro, aura yuddha, juA, vibAda, divyakarma ina sthAnanameM jayako devevAro. athavA adbhuta jaya devai. For Private And Personal Use Only Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 520 ) vasaMtarAjazAkune - viMzatitamo vargaH / dhau siddhiprasiddhayAvahaM prAgjanmArjitakarmapAkapizunaM proktaM mahAzAkunam // 14 // iti zrImatpadavAkyapramANapArAvArINa zrIvasaMtarAjaviracite zakunazAstre zAstraprazastikathanaM nAma viMzaH sargaH // 20 // // rAdhApatiH prIyatAm // // TIkA // yadarjitaM zubhAzubhaM karma tasya yaH pAkaH sukhaduHkhAnubhavaH tasya pizunaM mUcakaM stokaiH eva dinairmama sukhaM duHkhaM bhaviSyatIti zakunAjjJAnaM syAdityarthaH // 14 // vasaMtarAjazAkune samastasatyakautuke / sadAgamArthazobhanaiH kRtaM prabhAvakIrtanam // // 1 // pUrvavyAkhyAtavizeSaNaviziSTe vasaMtarAjazAkune graMthasya prabhAvakIrttanaM kRtamiti viMzatitamo vargaH // 20 // iti zrIpAdazAha zrI akabara jalAluddIna sUryasahasranAmAdhyApaka zrIzatruMjayatIrthaMkaramocanAdyanekasukRtavidhAyAka mahopAdhyAyazrIbhAnucaMdra gANeviracitAyAM tacchiSyASTottarazatAvadhAna sAdhana pramuditapAdazAha zrI akabbarajalAluddInapradattaSuzuhamAparAbhidhAnamahopAdhyApazrIsiddhicaMdragaNinA vicArya zodhitAyAM vasaMtarAjaTIkAyAM viMzatitamo vargaH // 20 // samApto'yaM graMthaH // zrIjayatu // // bhASA // aura lakSmIko debevAro kalyANako karavevAro yAtrA mantra rasAyana auSadha rogakUM dUra karavevAlo. dravya inakI bidhimeM siddhiko karavevAlo jo uttama zakuna dekhakara prAraMbha kare to avazya siddhi hoya pUrva janmameM jo saMcaya kiyo zubha azubha karmako phala sukhaduHkhako bhogano tAko sUcana karavevAlo aiso mahAzAkunameM zreSTha zakunazAstra so maiMne kahyo hai // 14 // itiH zrIvasaMtarAjabhASAvyAkhyAyAM dadhyAkhyakulotpannajaTAzaMkarAtmajazrIdharakRtAyAM manoraMjinyabhidhAyAM zAstraprabhAvavarNanaM nAma viMzatitamo vargaH // 20 // pustaka milanekA ThikAnAkhemarAja zrIkRSNadAsa "zrIveGkaTezvara " sTIma presa- mumbaI. For Private And Personal Use Only Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // shriiH|| svpnaadhyaayH| prathamaH kallolaH 1. ||shriignneshaaynmH|| zrInRsiMha ramAnAthaM gokulAdhIzvaraM harim / / vande carAcaraM vizvaM yasya svapnAyitaM bhavet // 1 // sva prAdhyAyaM pravakSyAmi muhyante yatra muuryH|| nAnAmatAni saMciMtya yathAbuddhibalodayam // 2 // svapnaM caturvidhaM proktaM daivikaM kAryasUcakam ||dvitiiyN tu zubhasvapnaM tRtIyamazubhaM tathA // 3 // mizraM turIyamAkhyAtaM munipuGgavakoTibhiH // tatrAdau daivikasvapne maMtrasAdhanamucyate // 4 // tadAdau kAlayAmAnAM vicAraM kurmahe vym|| tatra ca prathame yAme svapnaM varSeNa sidhyti||5|| dvitIye mAsaSadena SadbhiH pakSaistRtIyake // caturthe tvekamAsena pratyUSe taddinena ca // 6 // goreNUcchuraNe cAtha tatkAlaM jAyate phalam // svapnaM dRSTaM nizi prAtarmukhe vinive __ gauri girA gaNapati sumAra, zaMbhucaraNa ziranAya / jagahitaH svamAdhyAyakI, bhASA likhahu~ banAya // zrInRsiMha ramAnAtha gokulake adhipati bhagavAnko praNAma karatA hUM ki, yaha cara acara saMbAra jinakI sattAse svapnAyita horahAhai // 1 // jisameM bar3e baDe kavi mohita hojAtehaiM, umra svapnAdhyAyako kahatA hUM aura usameM buddhipheanusAra anekoMmatoMkA nirNaya karUMgA // 2 // cAra prakAra ke svapna hotehaiM, devika jo kAryakI sUcanA denevAle dUsare zubhasvapna, tIsare azubha / / // 3 // aura cauthe zubha azubha milehue hotehaiM / aisA anekamuniyoMkA matahai, usameM pahale daivika svapnameM maMtrakA sAdhana kahatehaiM // 4 // usameM pahalekAla aura paharakA vicAra karatehaiM rAtrike pahale paharameM dekhAhuA svapna ekavarSameM phala karatAhai // 5 // dUsare paharameM dekhAdubhA cha: mahInemeM phala karatAhai / tIsare paharameM dekhAhuA tInamahInameM / cauthe paharameM dekhAhuA ekamahInemeM aura prabhAtameM dekhAhuA usI dina phala karatAhai // 1 // aura gauvoMke caraneko jAtesamaya dekhAhuA svapna tatkAla phala karatAhai / rAtrIkA dekhAhuA daivika svapna prAtasamaya guru For Private And Personal Use Only Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (2) svmaadhyaay| dayet // 7 // tamantareNa mantrajJaH svayaM svapnaM vicArayet // yAni kRtyAni bhAvIni jJAnagamyAni tAni tu||8|| AtmajJAnAptaye tasmAdyatitavyaM narottamaiH // karmabhirdevasevAbhiH kAmAdyarigaNakSayAt // 9 // cikIrSurdevatopAstimAdau bhAvi vicintayet // snAnadAnAdikaM kRtvA smRtvA hari padAmbujam // 10 ||shyiit kuzazayyAyAM prArthayevRSabhadhva jam // tatrAdau svapnapradAzivamantraH // (OM hili hili zalapANaye svAhA // 1 // ) imaM mantram 108 aSTottarazatavAraM japitvA kRtAJjaliH saMprArthayet // OM bhagandevadeveza zUlabhU da vRSabhadhvaja // iSTAniSTe samAcakSva mama suptasya zAzvata // 11 // namo'jAya triNetrAya piGgalAya mahAtmane // vAmAya vizvarUpAya svapnAdhipataye namaH // 12 // svapne kathaya me tathyaM srvkaaryessvshesstH|| kriyAsiddhi vidhAsyAmi tvatprasAdAnmahezvara // 13 // OM namaH sakalalokAya viSNave prabhaviSNave // vizvAya vizvarUpAya svapnAdhipataye kahai / / 7 // yadi guru nahoM to maMtrakA jAnanevAlA svayaMhI svapnako vicArai jo vAteM hone vAlI vaha jJAnase jAnalIjAtIhaiM // 8 // isase buddhimAnoMko AtmajJAnakeliye yatnakaranA cAhiye, karma aura devasevAse kAmAdi zatrunAza hotehaiM // 9 // snAnadAnakarake nArAyaNake caraNAravinda smaraNakara daivika svapno bhAviphalako vicArake nimitta zaMkarakI pratimAke samIpa // // 10 // kuzAkI zayyApara zayana karake zaMkarase prArthanA kare ki merA amuka kArya karanA siddha hogA / vaha svapnakA denevAlA ziva maMtra nIce likhAhai ( ahilehilizUlapANayesvAhA ) yaha maMtra 108 bAra japakara hAtha joDakara zaMkarakI prArthanA karai / / OM hebhagavan he devadeveza hezUladhArI, hevRSabhadhvaja. maiM sotAhUM jo kucha isa kAryameM bhalA burA ho so kahiye hedeva ! maiM ApakI zaraNa hUM // 11 // Apa ajanmA tIna netra piGgala mahAtmAho aise kAma vizvarUpa svapnake adhipati Apako namaskArahai / / 12 / / Apa sabakAryakI hone vAlI vAta svapnameM satya satya mujhase kahiye hemahezvara ApakI kRpAse maiM kriyAsiddhiko karUMgA // 13 // OM namaH ini-sabalokake pAlaka samartha viSNu aura vizvarUpa sarvarUpasvapnake adhipati Apako For Private And Personal Use Only Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| (3) namaH // 14 // iti mantrAnsakRjApitvA natvA ca prAkchirAH svapet // dakSiNaM pArzvamAnamya svapnaM cAtha parIkSayet // 15 // athAparaH svapnapradaH zrIrudramantraH // (OM namo bhagavate rudrA ya mama karNarandhre pravizya atItAnAgatavartamAnaM satyaMbahiba hi.svAhA // 2 // ) imaM maMtraM samuccAryAyutavAraM dshaaNshtH|| tilAnhutvA siddhamantro rAtrau darbhAsane shuciH||16||jsvaa vAmaM pAzcamadhaH kRtvA dhRtamanorathaH // zayIta svapna Agatya devaH sarvaM bravIti tam // 17 // athAparaH svapnaprado gaNapatimantraH // (OM trijaTa laMbodara kathaya kathaya kathaya huM phaT svAhA // 3 // ) kArya vicintya prajapAdaSTottarazataM nrH|| zayIta pazcAdazubhaM zubhaM vA kathayedvibhuH // 18 // athAparaH svamaprado viSNumantraH // kArpaNyetima ntrasyArjuna RSiH / daNDakaM chandaH / zrIkRSNo devtaa| ( amuka) kAryAkAryavivekasvapnaparIkSArthe jape viniyogH|| namaskAra hai // 14 // ina maMtroMko ekavAra japakara aura pUrvakI aurako zira karake dAhinekaravaTa leTa kara zayana kare ArthAta sIdhIbagalako nIce kara soce aura svapnakI parIkSA karaiH // 15 // aba dasarA svapnakA denevAlA zrIrudrakA mantra kahatehai "oM namo bhagavate rudrAya mama karNaranne pravizva jatItAnAgatavartamAnaM satyaM brUhi brUhi svAhA 2" isa maMtrako daza sahastra japakara dazAMzatilokA havana kara siddhamaMtra vAlA rAtrImeM pavitra ho kuzAzanapara baiThe // 16 // isa maMtrako japakara manameM kAryako dhAraNa karake vAmapArzvako nIce karake zayana kare to svapnameM Akara devatA usse saba kahatAhai // 17 // aba dUsarA svamakA denevAlA gaNapati maMtra khtehaiN| "oM trijaTa lambo dara kathaya kathaya huM phaT svAhA 3" kAryako manameM dhAraNa kara isa maMtrako 108 vAra japai to svapnameM Akara devatA zubha azubha jaisA ho vaha saba kahatAhai // 18 // aba dUsarA svapnakA denevAlA viSNumaMtra khtehaiN| oM kapaNyeti isamaMtrakA arjuna RSi daMGaka chaMda zrIkRSNa devatA amuka kAryAkAryake jJAna aura svapnakI parIkSAmeM viniyogahai (oMkArpaNyetiyahamaMtra ArthAt kRpaNatAke doSase merA svabhAva hata hogayAhai maiM mUDhabuddhi hokara Apase dharma pUchatAhUM he kRSNa jisameM merA kalyANa ho so Apa mujhase kaho maiM tumhArA ziSyahUM tumhArI zaraNahUM Apa mujhe zikSA kareM oM 4 / ) ina maMtrapadoMko kahakara catura manuSya paMcAMgameM nyAsa karai aura pakAna citta hokara vidhipUrvaka For Private And Personal Use Only Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4) svmaadhyaay| (OMkArpaNyadoSopahatasvabhAvaH pRcchAmitvAM dharmasaMmUDhacetAH // yacchreyaH syAnizcitaM brUhi tanme ziSyaste'haM zAdhi mAM tvAM prapannam // AUM||4||) uktvA mantrapadAnyaGgapaJcake vinyasedudhaH // dhyAnaM ca kuryAdvidhivadekAgreNaiva catasA // 19 // senayorubhayomadhye zrIkRSNaM prati phaalgunH|| zastrAstrANi karAnyasyAprAzIdai prapadAgrataH // 20 // iti dhyAtvA ca tulasImUle paJcopacArakaiH ||shaalgraamN susaMpUjya mlyaagrudhuupkaiH||2|| prajvAlya ghRtdiipNctaambuulaadibhiruttmaiH|| tataH kuzAsane sthitvA mantramaSTottaraM zatam // 22 // japitvA prasvapetsvasthaH sumanA dakSapArzvake // 23 // svapne kRSNaH samAgatya brUyAttasya zubhAzubham // 24 // athAparaH svapnapradaH svapnavArAhImantraH // (OM namo bhagavati kumAravArAhi guggulugandhapriye satyavAdini lokAcArapracArarahasyavAkyAni mama svapne vada vada satyaM brUhi brUhi Agaccha Agaccha hrIM vauSaT // 5 // ) etanmantrasya sahasrajapAsiddhiH / zukravAre zucirbhUtvA nizIthe kalazaM zubham // saMsthApyAtho tadupari nAgavallIdalaM nyaset // 25 // haridrApiNDaracitAM devIM dhyAna kare // 19 // 'senayorubhayormadhye0' ArthAt donoM senAke madhyameM arjuna zrIkRSNake sanmukha apane astra zastra tyAganakara unake Age baiThagayA // 20 // isarakAra dhyAna kara tulasIkI jaDameM paMcopacAra pUjana kara uttama caMdana agara dhUpase zAlagrAmakI pUjA karake // 21 // ghRtakA dIpaka jalAya tAmbUlAdi uttama padArthose pUjana kara isake pIche kuzAsanapara baiThakara 10 8 maMtrako jape // 22 // svasthacittaho acchemanase dAhinekaravaTapara zayana karai // 23 // tava svapnameM kRSNa Akara zubhAzubha kahatehaiM // 24 // aba isake pIche svapnadanevAlA svapnavArAhImaMtra kahatehaiM [ OMnamo bhagavatIti0 5] isa maMtrake sahastrajapase siddhi hotIhai / zukravArake dina pavitra hokara AdhIrAtrImeM sundara kalaza sthApana kara usake Upara pAna rakkhai // 25 // usake Upara haladIkI devIkI pratimA banAkara sthApana kare, phira vArAyai namaH For Private And Personal Use Only Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (5) bhaassaattiikaasmet| tasyopari nyaset ||vaaraayai nama ityetanAmamantreNa bhaktitaH // 26 // prANapratiSThAM kRtvAthonmattadravyaM nivedayet // sAG gapUjAM vidhAyAtha mantramaSTottaraM zatam // 27 // japitvaikamanA devyA agre kRtvA ca mastakam // zayIta tasya sA devI prava vIti zubhAzubham // 28 // athAparaH svapnapradaH pulindinI mntrH|| namo bhagavatItimantrasya zaGkara RSiH / jagatI cchndH| zrIpulindinI devtaa| I bIjam / svAhA shktiH| pulindinIprasAdasiddhayarthe japeviniyogaH // OM ityAdi karaSaDaGganyAsau vidhAya dhyAnaM kuryAt // bardApIDakucAbhi rAmacikurAM biMbojvalacandrikA gunAhAralatAMzujAlavilasadIvAmadhIrekSaNAm // AkalpadrumapallavAruNapadAM kundendubi mbAnanAM devIM sarvamayI prasannahadayAM dhyAyekirAtImimAm // iti dhyAtvA // (I OM namo bhagavati zrIzAradAdevi atyantAtule bhojyaM dedi dehi rahi ehi Agaccha Agaccha Agantuka hRdisthaM (amukaM ) kArya satyaM brUhi brUhi puli ndini I OM svAhA / / 6 // ) asya mantrasya paJcasahasrajapAsiddhiH / tadazAMzatastilAnAM havanaM kAryam // kAryAkA yavivekAthai rAtrAvaSTottaraM zatam // javA zayIta tasyAzu isa nAmamaMtrase bhaktipUrvaka // 26 // prANapratiSThA karake mattadravyako mAdaka padArthako nivedana kara phira sAMga pUjAkara 108 maMtra japa / / 27 / / devIke Age mastaka jhukAkara ekAgramanase japa kare aura devI ke caraNoMmeM zira karake sojAya to devI svapnameM zubhAzubha kahatIhai // 28 // aba dUsarA svapnadenevAlA pulindanI maMtra kahatehaiM oM namo bhagavatIti, isa maMtrakA zaMkara RSi jagatI chanda pulindinI devatA I vIja svAhA zaktipulindinIkI prasannatAke nimitta japameM viniyogaH OM ityAdise aMganyAsa kara nyApta kI pIche dhyAna karai OM bahApIDeti yaha dhyAnakA maMtraha morapaMkhadhAre stanoMpara lambAyamAna keza bimbakI samAna ujjvala caMdrikA cauTalI tathA latAoMke hAra galemeM DAle zobhAyamAna adhIra netra kalpadrumake komala patroMkI samAna lAla caraNa kamala kundacandramA aura bimbAphalakI samAna mukha, sarvamayI prasanna hRdayavAlI kirAtI devIkA For Private And Personal Use Only Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (6) svmaadhyaay| devI svapne'khilaM vadet // 29 // sAdhakastadvacaH zrutvA tdaivaanvaahmaacret|| nAsti tasya bhayaM kApi sarvakAlaM sukhI bhvet||30||athaaprH svapnapradaH svpneshvriimntrH||AUM asya zrIsvapnezvarImantrasya upamanyu RssiH| bRhtiicchndH|svpneshvrii devatA / svapne kAryAkAryaparijJAnAya jape viniyogaH // asya mantrasya vyakSaracaturakSarabyakSaraikAkSaracaturakSaradvayakSarataH karanyAsAGganyAsau kRtvA dhyAnaM kuryAt // varadAbhaye padmayugaM dadhAnAM karaizcaturbhiH kanakAsanasthAm / / sitAmbarAM zAradacandrakAnta svapnezvarI naumi vibhUSaNAnyAm // (OM klIM svapnezvari kArya me vada vada svAhA // 7 // ) etanmantrasya lakSajapaM kRtvA tadazAMzato bilvadalaihavanAsiddhiH // pUrvodite yajetpIThe SaDaGgatridazAyudhaiH // rAtrau saMpUjya devezI mayutaM purato japet // 33 // zayIta brahmacaryeNa bhUmau darbhA sane zubhe // devyai nivedya svaM kArya sA svapne vadati dhruvam // dhyAna karatAhUM / isa maMtrase dhyAna karake [I oM namo bhagavatoti0 6 ] isa maMtrake pAMcasahasra japase siddhi hotIhai / isake dazAMzase tiloMkA havana karanA cAhiye, kArya akAryake jJAnake nimitta rAtrimeM ekasau AThavAra japa kara zayanakare to svapnameM devI saba Akara kahatI hai // 29 // sAdhaka usake svapnake vacanako sunakara vaisAhI AcaraNa kareM to usako kahIM bhaya nahIM hotA vaha sadA sukhI rahatAhai // 30 // aba dUsarA svapna denevAlA svapnezvarI maMtra kahate haiM isa svapnezvarI maMtrakA upamanyu RSi bRhatI chaMda svapnezvarI devatAsvapnameM kArya akAryake jJAnake nimitta japameM viniyogahai isase viniyoga choDai isa maMtrake do akSara cAra akSarase akSara ekaakSarase cAraakSarase kara nyAsa aMganyAsa kaske dhyAna kare, varadAnabhayeti yaha dhyAnakA maMtrahai, kArya yahahai ki cAra hAthoMmeM varaabhaya dokamala dhAraNa kiye suvarNake AsanameM sthita zvetavastra dhAre zaradkAlake candramAko samAna kAMtimAna gahane dhAraNa kiye zvapnezvarI devIkI praNAma karatAhUM oklitvanezvarikAryame vada vada svAhA 7 ] isa maMtrako ekalAkha japakara dazAMzase belapatrIkA havana kare to siddhi hotIhai 1 jaba sUrya pUrvameM udaya ho to yajana kare siMhAsanapara devIko pUje, deva AyudhadhAre cintana karai, phira rAtrimeM devezIkA pUjana kara 1000 maMtra japai // 31 // aura sundarakuzAke Asanapara bhUmimeM zayana kareM aura apanA For Private And Personal Use Only Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| (7) // 32 // athAparaH svaprapradaH siddhilocnaamntrH|| (OM svamaviloki siddhilocane svapne me zubhAzubhaM kathaya svAhA ||8||)imN mantramayutaM japitvA mantrasiddhiH ||kaaryaakaary vivekArtha rAtrAvaSTottaraM zatam // javA zayIta svapne tu sarva devI avIti tam // 33 // athAparaH svapnapradaH svpnckreshvriimntrH||(AUM hrIM zrI ai OM cakrezvari cakradhAriNi zaGkhacakragadAdhAriNi mama svapnaM pradarzaya pradarzaya svAhA // 9 // ) etnmntrsyaassttocrshtaadhikaikshsrjpaasiddhiH|| ||raatraavssttottrN javA zataM svApo vidhIyatAm // svapnezvarI samAgatya brUyAtsvapne zubhAzubham // 34 // athAparaH svapna prado ghaNTAkarNImantraH // (OM namo yakSiNi AkarSiNi ghaNTAkarNi mahApizAcini mama svapnaM dehi dehi svaahaa||10||) imaM mantraM zayanasamaye rAtrAvakaviMzativArAJapitvA zayIta japakAlamArabhya prAtaH kAlaparyantaM kiJcidapi na vadet / prAtaHkAle utthAnasamaye punarekaviMzativArAJjapet / tato maunaM visarjayeta // evaM prakAreNaikaviMzatidinaparyantamavicchi naM sAdhayet / yadi madhya eva dhRtasyAsya vratasya vicchedaH kArya devIse nivedana kareM to vaha svapnameM avazya kahatIhai // 32 // aba svapnadenevAlA siddhi locanA maMtra kahatehaiM (oM svapnaviloki siddhilocane svapna meM zubhAzubhaM kathaya svAhA 8) yaha maMtra 10000 japanese siddhi hotIhai kAryAkArya jJAnake liye rAtrimeM isa maMtrako 108 bAra japai to svapnameM devI usako saba kahatIhai // 33 // aba svapnadenevAlA svapnacakrezvarI maMtra kahatehaiM / (ohrIM zrIaiM oMcakrezvari cakradhAriNi zaMkhacakragadAdhAriNi mama svapnaM pradarzaya pradarzaya svAhA 9)isa maMtrako 110 (vAra japanese siddhihotiihai|raatrimeN eka sau ATha vAra japakara so raheto svamezvarI prApta hokara svapnameM zubhAzubha khtiihai|||34||ab svapnadenevAlA dUsarA ghaMTAkaraNI maMtra khtehaiN| oM namoyakSiNIti yaha maMtrahe yaha maMtra zayanasamayameM rAtrimeM ikkIsa vAra japa kara zayana kara japakAlase lekara prAtaH kAlaparyaMta kuchabhI na bole, prAtaH kAla uThate samaya phira 21 vAra japai isake pIche maunatA visarjana kara isa prakAra 21 dina taka nirantarasAdhana kara, yadi bIcameM dhAraNa kiye isa vatakA For Private And Personal Use Only Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (8) svamAdhyAya / syAttadA punarapyuktaprakAreNaivaikaviMzatidinaparyantaM sAdhayet // kArya vicintya nipuNo rAtrau japtvaikaviMzatim // zayIta svapnamadhye tu sa pazyedazubhaM zubham // 35 // athAparaH svapna prado vidyaanmntrH|| (OM hrIM mAnase svapnaM suvicArya vidye vada vada svAhA // 11 // ) zucirbhUtvA haviSyAnaM bhuktvA javAyutaM manum // saMdhyAyAM bhAratIpUjAM kRtvA svApo vidhIyatAm // 36 / mahAvidyA samAgatya svapne brUyAcchubhAzubham // 37 // athAparaM mantravaraM brahmavaivartabhASitam ||brviimi sadyaH phaladamanubhAvakaraM param // 38 / (OM hrIM zrIM kI pUrvadurgatinAzinyai mahAmAyAyai svAhA // 12 // ) kalpa vRkSo hi bhUtAnAM mantraH saptadazAkSaraH ||shucishc dazadhA javA duSTasvapnaM na pazyati // 39 // zatalakSajapenaiva mantrasiddhirbhavennRNAm // siddhamantrazca labhate sarvasiddhiM ca vAJchitam / / 40 // athAparaH svapnaprado mRtyunyjymntrH|| (OM mRtyuJjayAya svAhA // 13 // ) imaM manvaM dazalakSaM japitvA mantrasiddhiH // dRSTvA ca maraNaM svapne zatAyuzca bhvennrH|| viccheda hoya to phira uktaprakArase 21 dinataka sAdhana karai / buddhimAna manuSya rAtrimeM kAryako vicArakara 21 vAra isa maMtrako japa kara zayana karai to svapnake bIcameM zubhAzubha ko dekhatAhai // 35 // avazya svapnadenevAlA dUsarA vidyA maMtra kahatehaiM / (OM hIM mAnaseti0 11) yaha mUlakA maMtrahai pavitra ho haviSyaannako khAtAhuA 10000 maMtra japa kare aura saMdhyAmeM sarasvatIko pUjA karake sorahai // 36 // to rAtrimeM mahAvidyA Akara svapnameM zubhAzubha kahatI hai||37|| aba dUsarA maMtra brahmavaivarta purANakA kahAhuA zIghra phaladenevAlA anubhavasiddhakahatAI // 38 // OM hrIM zrIklIpUrvadutinAzinyamahAmAyAyai svAhA / 12 ) prANiyoM ko kalpavRkSakI samAna yaha satraha akSaravAlA maMtrahai isako pavitra hokara dazavAra japanese duHsvapna dikhAI nahIM detA // 39 // eka karor3a japase manuSyoM ko maMtrasiddhi hojAtIhai maMtrasiddha honese saba manavAMchita prApta hotehaiM // 40 // aba dUsarA svapnapada mRtyuMjaya maMtra kahatehai (OM mRtyuMjayAya khAhA 13) isa maMtrake daza lAkha japanese maMtrasiddhi hotIhai svapnameM apanI mRtyu dekhakara manuSya For Private And Personal Use Only Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| pUrvottaramukho bhUtvA svapnaM prAjJe prakAzayet // 41 // iti nAnAmantrazAstrANyAloDya svapnamantrakAn // kRtvaikatra kRto antho lokAnAM hitakAmyayA // 42 // 'kalo caturguNaM proktam ' maharSINAmidaM vcH|| smRtvA narastathA kuryAdvizvastaH phalakarmaNi // 43 // nAvizvastasya siddhiH syAdityRSINAM mataM matam // 44 // iti jyotirvicchrIdharasaMgRhItasvAmakamalAkare daivika svapnaprakaraNakathanaM nAma prathamaH kllolH||1|| sauvarSakI AyuvAlA hotA hai, pUrva uttara mukha kara paMDitase svapna kahanA caahiy||41|| isa prakArase maMtrazAstrase anekaprakArake svapnaprada maMtroMko dekhakara lokoMke hitakI kAmanAse yaha graMtha saMgraha kiyAhai ||42||kliyugmeN caugunA japa karanA cAhiya yaha maharSiyoMkA vacanahai, yaha vicAra phalakarmameM vizvAsa karake japa karai // 43 // vinA vizvAsake siddhi nahIM hotI yaha mahArSiyoMkA siddhAnta hai // 44 // iti zrIjyotirvicchrIdharasaMgRhItasvapna kamalAkare paMDitajvAlAprasAdamizrakRtabhASA TIkAyAM prathamaH kallolaH // 1 // atha dvitIyaH kallolaH 2. atha nAnAvidhAngraMthAnsamAlocyAvaloDya ca // asmi ndritIye kallole zubhasvapnaphalaM bruve // 1 // yasya cittaM sthirIbhUtaM samadhAtuzca yo nrH|| tatprArthitaM ca bahuzaH svapne kArya pradRzyate // 2 // svapnapradA nava bhuvi bhAvAH puMsAM bhava nti hi // zrutaM tathAnubhUtaM ca dRSTaM tatsadRzaM tathA // 3 // cintA ca prakRtizcaiva vikRtizca tathA bhavet // devAH puNyAaba aneka prakArake graMthoMkI samAlocana kara aura unako dekhakara isa dUsare kallolameM zubhasvapnoM kA phlkhtaahuuN|||1||jiskaa citta sthirahai jisa manuSyakI dhAtue~ samAna haiMusakIicchAkaranepara svapnameM bahutase kArya dIkhatehaiM / 2 // saMsArameM svapnadenevAle nau prakArake bhAvahaiM sunAhuA, anubhava kiyAhuA, dekhAhuA, aura usakI samAna // 3 // cintA, prakRti, vikRti, devatAse For Private And Personal Use Only Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (10) svmaadhyaay| ni pApAnItyevaM hi jagatItale // 4 // tanmadhya AyaM SaTakaM tu zivaM vAzivamapyatha // antyaM trikaM tathA nRNAmacirAtphaladarzakam // 5 // prAjJena puruSeNehAvazyaM jJeyaH svacetasi / / svano vicAryastasyArthastathA caikAgracetasA ||6||rtehaasaac zokAcca bhayAnmUtrapurISayoH // praNaSTavastucintAto jAtaH svapno vRthA bhavet // 7 // kaphAplutazarIrastu pazyedahu jalAzayAn // nadyaH prabhUta salilA nalinAni sarAMsi ca // 8 // sphaTikai racitaM saudhaM tathA zvetaM ca gahvaram // tArAgaNaM ca candraM ca toyadAnAM ca mnnddlm||9||rsaaNshc madhurAndi vyAnphalAni vividhAni ca // AjyaM yajJopakaraNaM yajJamaNDapamuttamam // 10 // zubhAlaMkArazAlinyaH pRthulastanamaNDa lAH // sulocanAH piinskthiprishobhitmdhymaaH||11|| zvetavastraiH zvetamAlyairvikAsantyazca yossitH|| pittaprakRtiko yazca so'gnimidaM prapazyati // 12 // vidyullatAyAzca tejastathA pItAM vasundharAm // nizitAni ca zastrANi dizo dAvAnalArditAH // 13 // phullAstvazokataravo gAMgeyaM pApapuNyase isaprakArase svapna hotehaiM // 4 // unameM pahale chaH bhalA yA burA phala dete haiM, zeSa pichale tIna zIghrahI phala dete haiM / / 5 // buddhimAn puruSako yaha bAta cittameM avazya jAnanI cAhiye, svapnameM dekhI bAtako ekAgracittase arthapUrvaka vicAra // 6 // ratimeM hAsase zokase bhayase mUtrapurUSake vegase tathA naSThavastukI cintAse dekhAhuA svapna vyartha hojAtAhai // 7 // zarIrameM kaphakA vega honese bahutase jalAzaya, nadiyeM tathA baDe jaloMvAle sarovara dikhAI detehaiM // 8 // sphaTikamaNiyoMke racita mahala, zveta ghane sthAna, guphAaiM, tArAsamUha caMdramA aura meghamaMDala dikhAI detahaiM // 9 // madhura aura divyarasa aneka prakArake divyaphala, ghRta yajJakI sAmagrI yajJakA uttama maNDapa // 10 // acchI gahanoMse yukta bar3e stanoMvAlI sundara netroMvAlI puSTagalekI asthise zobhita sundara madhyabhAgavAlI // 11 // zveta vastra tathA zvetamAlA pahare striye dikhAI detIhaiM / aura pitta prakRtivAleko jalatIhuI agni dikhAI detIhai // 12 // bijalIteja pItavarNavAlI pRthivI tIkSNa zastra, dAvAnalase yukta dizAyeM dIkhatIhaiM // 13 // phUlehue azoka vRkSa nirmala gaMgAjala, krodhakA honA tathA AghAta aura giranA Adi tathA For Private And Personal Use Only Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| cApi nirmalam // kiMca prarUDhakopaH saMghAtapAtAdikAH kriyAH // 14 // karotyAtmaiveti pazyejalaM cApi pibehu // vAtaprakRtiko yazca sa pazyettuMgarohaNam // 15 // tuGgadumAMzca vividhAnpavanena prakampitAna // vegagAmituraMgAMzca pakSibhirgamanaM svayam // 16 // uccasaudhAnvivAdaM ca kalahaM ca tthaatmnH||aarohnnNc Dayanamiti prakRtito bhavet // 17 // svapnamiSTaM ca dRSTvA yaH punaH svapiti mAnavaH // tadutpanna zubhaphalaM sanApnotIti nizcitam // 18||atodRssttvaashubhsvpnN sudhiyA mAnavema vai // sUryasaMstavana yAvaziSTA rajanI punH|| 19 // devAnAM ca gurUNAM ca pUjanAni vidhAya sH|| zaMbhornamaskiyAM kuryAtprArthayecca zubhaM prati // 20 // tatastu sthavirAgre vai kathayetsvapnamuttamam // dRSTvA pUrvamaniSTaM tu pazcAca zubhameva cet // 21 // yaH pazyetsa pumAMstasmAcchubhasva praphalaM bhajet // aniSTaM prathamaM dRSTvA tatpazcAtsa svpetpumaan|| // 22 // rAtrau vA kathayedanyaM tato nApnoti tatphalam // athavA prAtarutthAyanamaskRtya mahezvaram // 23 // tulasyA laDanA mAranA // 14 // dekhai vA bahuta jalapiyai yaha saba pittaprakRtivAleke lakSaNa hai / vAtaprakRtivAlA UMcepara apaneko caDhAhuA dekhatAhai // 15 // vAyuse kaMpAyehue anekaprakArake UMce vRkSa teja calanevAle ghoDe, pakSI tathA svayaM apanA gamanabhI dekhatAhai / / 16 // UMce mahala apanA vivAda ArohaNa vivAda yaha saba, bAtaprakRtise hotehaiM // 17 // iSTasvapnako dekhakara jo manuSya phira sojAtAhai, vaha nizcayahI svapnase utpanna hue zubhaphalako nahIM pAtA // 18 // isakAraNa zubhasvapnako avalokana kara buddhimAn manuSyako zeSarAtrI sUryakI stutise bitAnI cAhiye / / 19 // vaha devatA aura guruoMkA pUjana karake zivajIko namaskAra kara zubhaphalake liye prArthanA kareM // 20 // phira vRddhajanoMke Age zubhasvapnakokathana kareM yadi pahale aniSTa dekhakara pachi zubha dekhe // 21 // to vaha puruSa zubhasvapnake phalako pAtAhai, aniSTasvapnako dekhakara jo puruSa so jAya // 22 // vA rAtrimeM hI use dUsarese kahade to usake phalako nahIM prApta hotA athavA saverehI uThakara mahezvarako namaskAra karake // 23 // tulasIke Age usa For Private And Personal Use Only Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (12) svaadhyaay| agrataHprocya prApnuyAna hi tatphalam // devAnAM ca gurUNAM ca smRtirduHsvpnnaashinii|| 24 // tasmAdrAtrau svApakAle viSNuM kRSNaM ramApatim // agasti mAdhavaM caivamucukundaM mahAmunim // 25 // kapilaM cAstikamuni smRtvA svasthaH sudhiirjnH|| zayIta tena duHsvapnaM na kadAcitprapazyati // 26||svpnmdhye pumAnyazca siMhAzvagajadhenujaiH // yuktaM rathaM samArohetsabhavetpRthi vIpatiH / / 27 // zvetena dakSiNakare phaNinA dRzyate ca yH|| paJcarAtre tasya bhaveddhanaM dazasahasrakam // 28 // mastakaM yasya vai svapne yazca svapne'thamAnavaHsa carAjyaM samApnoticchidyate vA chinatti vA // 29 // liGgacchede capuruSo yoSiddhanamavAmuyAt / yonicchede kAminI ca purussaadnmaapnuyaat||30|| chinA bhavedasya jihvA svapne sa puruSo'cirAt // kSatriyaH sArvabhaumatvamitaro maNDalezatAm // 31 // zvetadantinamAruhya nadItIre ca yaH pumAn // zAlyodanaM prabhuMkte vai sa bhuGakte nikhalAM mahIm // 32 // sUryAcandramasorbimbaM samagraM asate ca yH|| saprasahya prabhuGakte vai sakalAM sANavAM mahIm // 33 // svapnako kahakara usakA phala nahIM pAtA, devatA tathA guruoMkA smaraNa bhI duHsvapnanAzakahaiM // 24 // isakAraNa rAtriko sotesamayameM viSNu, kRSNa, lakSmIpati, agastya, mAdhava, mucukunda, mahAmuni / / 25 // kapila AstikakA smaraNa karake buddhimAn manuSya sove to kabhI duHsvama nahIM dekhatA // 26 // jo puruSa svapnameM siMha ghoDe hAthI vaila juterathameM caDhatAhai vaha rAjA hotAhai // 27 // jisake dahane hAthameM zvetasarpa kATa, pAMcadinameM usake pAsa dazasahasra dhana atAhai // 28 // svapnameM jisa manuSyakA mastaka kaTai, vA jo kATai, ve donoM gajya ko prApta hotehaiM // 29 // liGgachedana honese puruSa strIdhanako prApta hotA haiM, yonichedana honese strI puruSarUpI dhanako prApta hotIhai // 30 // jisa puruSako svapnameM jihvA chedana ho vaha yadi kSatriyaho to sArvabhIma rAjA ho, yadi anya koI ho to maNDalezvara hotAhai // 31 // jo puruSa zvetahAthIpara car3hakara nadIke kinAre maTTIke cAvaloMkA bhAta khAtAhai, vaha saba pRthivIko bhogatAhai // 32 // jo puruSa svapnameM sUrya candramAke For Private And Personal Use Only Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| yaH svadehotthitaM mAMsaM paradehotthitaM ca vaa| svapne prabhuGkte manujaH sasAmrAjyaM smshrute||34||praasaadshRnggmaasaadyaasvaay cAnnaM svalaMkRtam ||agaadhe'bhsi yastIyotsabhavetpRthivIpatiH // 35 // chardaii purISamathavA yaH svadena vimAnayet // rAjya prApnoti sa pumAnatra nAstyeva sNshyH|| 36 // mUtraM retaH zoNitaM ca svapne khAdati yo naraH ||tairnggaabhynyjnN yazcakurute dhanavAnhi saH // 37 // nalinIdalazayyAyAM niSaNNaH pAyasAzanam // yaH karoti naraH sotra prAjyaM rAjyaM samaznute // 38 // phalAni ca prasUnAni yaH khAdati ca pazyati // svapne tasyAMgaNe lakSmIluThatyeva na saMzayaH // 39 // yaH svapne cApasaMyogaM bANasya kurute sudhIH // sarva zatrubalaM hanyAttasya rAjyamakaNTakam // 40 // svapne parasya yo'sUyAM vadhaMbandha nameva ca // yaH karoti pumAlloke dhanavAjAyate tu saH // 41 // svapne yasya jayo vai syAdripUNAM ca praajyH||s cakravartI rAjA syAdava nAstyeva sNshyH|| 42 ||raupye vA kAJcane pAtra pAyasaM yaH svdennrH|| tasya syAtpArthivapadaM sampUrNa maNDalako khAjAtAhe vaha valAtkArase sAgaraparyanta pRthivIko bhogatAhai // 33 // jo manudhya svapnameM apane yA parAye manuSyake mAMsako khAtAhai, vaha sAmrAjyako prApta hotAhe // 34 // jo puruSa mahalake Upara caDhakara acche pakkAnako khAkara agAdha jalamatairatAhai vaha pRthivIpati hotAhai // 35 // jo puruSa vamana vA viSThA khAya aura usakA anAdara na kare to baha avazya rAjA hotAhai // 36 // jo manuSya svapnameM mUtra vIrya aura rudhirapAna karatAhai aura tela zarIrameM malatAhai vaha dhanavAna hotAhai // 37|| jo manuSya kamaladalakI sejapara baiThakara khIra khAtAhe vaha manuSya rAjyako prApta hotAhai // 38 // jo manuSya svapnameM phala vA phUloMko khAtA yA dekhatAhai usake AMgaNameM niHsaMdeha lakSmI loTatIhai // 39 // jo buddhimAn svapnameM bANapara dhanuSa caDhAtAhai, vaha saba zatrudalako mAratAhai aura usakA rAjya akaMTaka hotAhai // 40 // jo puruSa svamameM dUsarekA vadha vA baMdhana karatAhai vA niMdA karatAhai, vaha puruSa lokameM dhanavAna hotAhai // 41 // ji. sakI svapnameM jaya aura zatrukI parAjaya hotIhai niHsaMdeha vaha cakravartI rAjA hotAhai // 42 // jo manuSya cAMdI vA sonake pAtrameM khIra khAtAhai athavA vRkSa vA parvatapara caDhatAhai vaha rAjyapadako prApta For Private And Personal Use Only Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (14) .. svpraadhyaay| vRkSe zaile'thavA sthitH||43||shailgraamvnairyuktaaN bhujAbhyAM yo mahIM taret // acireNaiva kAlena sa syAdrAjeti nizcitam // 44 // yaH zailazRGgamArutyottarati shrmmntraa|| sa sarvakRtakRtyaHsanpunarAyAti veshmni||4||vissNpiitvaa mRti gacchetsvapne yaH purussottmH||sbhogairbhubhiryuktH klezAdogAdvimu cyte||4aayHkuNkumenrktaaNgHsvpnesvodvaahmiiksste||jgnmdhye dhanairdhAnyairyuktaH sukhamavApnuyAt // 47 // yaHzoNitasya nadyAM vai snAyAdraktaM pibecca vA // yasyAGgAdudhirasrAvo dhanavAnsa bhaveddhavam // 18||yH svapne'nyazirazchindyAdyasya vAchidyate shirH|| sa sahasradhanaM prApya vividhaM sukhamaznute // 49 // jihvAyAM yasya vaisvapne yazca vAnyasya lekhayet // vidyA tasya prasannA syAdrAjA bhavati dhArmikaH // 50 // nArI yA pauruSaM rUpaM naraH strIrUpamaSyatha // pazyetsvasyaiva cetsvapna dvayoH syAtprItiruttamA // 51 // AruhyonmattakariNaM puruSaM vA prajAgRyAt // bibhIyAnna ca yaH svame'tulaM tasya bhaveddhanam // 52 // azvArUDhaH kSIrapAnaM jalapAnamahotAhai / / 43 / / jo puruSa svapnameM parvata grAma aura banase yukta pRthivIko taratAhai, thoDehI kAlameM vaha avazya rAjA hotAhai yaha nizcayahai // 44 // jo puruSa parvatake zikharapara caDhakara vinAparizramake utaratAhai vaha saba kAryoMko pUrNa kara phira apane gharako bhAtAhai // 45 // svapnameM jo puruSa viSa khAkara marajAya, vaha roga aura klezoMse chUTakara baDe bhogoMko bhogatAhai // 46 // jo puruSa kumakumase zarIra raMgakara svapnameM apanA vivAha dekhatAha vaha jagatameM dhanadhAnyase yukta hai| su. khapAtAhai // 47 // jo puruSa svapnameM rudhirakI nadImeM snAnakara rudhira pItAhai vA jisake aMgase rudhira nikalatA hai vaha avazya dhanI hotAhai // 48 // jo svapnameM dUsarekA zira kATai vA apanA zira kATAjAya vaha sahasroMkA dhana pAkara mahAsukhI hotAhai // 49 / svapnameM jisakI jihvApara koI likhai, vA likhAvai usapara sarasvatI prasanna hotI aura vaha dharmAtmA rAjA hotAhai // 50 // jo puruSasvapnameM strIkA rUpa dekhai vA strI puruSakA rUpa dekhai una donoM meM uttamaprIti hotIhai // 51 // jo puruSa svapnameM apaneko matavAle hAthIpara caDhA dekha kara jAge aura Dare nahIM to usake bahuta dhana hotAha // 52||jo puruSa ghoDepara caDhakara dUdhapiye For Private And Personal Use Only Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| thApi vA // svapne kuryAdyaH pumAMzca sa rAjA bhavati dhruvam // // 53 // svapne rAjA bhavedyazca yazca cauro bhavetpunaH // punaH svAmI bhavedyazca sa rAjA syAdasaMzayaH // 54 // mUtraiH purIpailiptAGgaH smazAnanilayo naraH // khAdenmUtra purISaM ca sa bhavetpRthivI patiH // 56 // gaurAnaDatsamAyukta yAnamAruhya yo nrH|| udIcImathavA prAcI dizaM gacchetsa bhuuptiH||56|| svapnamadhye yasya dehaH kezavirahito bhavet // tamatho narazAVlaM lakSmIrAyAti dAsavat // 17 // svapnamadhye svasya gehaM pAtayitvA punarnavam // nibadhnAti pumAMstasya vyasanaM lymaapnuyaat||58|| svapne yo nIlavarNI gAM dhanurvA pAdarakSaNam // prApnuyAtsa pravAsAdai satvaraM svagRhaM vizet // 59 // apAnadvArato yazca jalapAnaM karoti vai // svapne tasya dhanaM dhAnyaM vipulaM jAyate dhruvam // 60 // ApAdamastakaM yazca nigaDarba dhyate nrH|| putraratnaM prapazyetsa dhruvaM tatra na sNshyH||6|| yo grAma nagaraM vApi svapne yo vessttyennrH|| maMDalAdhipatiHsa syAdrAmamukhyo'thavA bhavet // 62 // nimnAyAmatha bhUmyAM yaH ghA svapnameM jalapAna ghoDepara caDhakara karai vaha nizcaya rAjA hotAhai // 53 // jo svapnameM rAjA hokara phira cora hojAya aura phira svAmI hojAya to vaha nizcaya rAjA hotAhai // 54||jis puruSake aMgameM svapnameM mUtrapurISa lagajAya, yA maraghaTameM gharahotA dIkhe tathA mUtrapurISakA bhakSaNa kare yaha rAjA hotAhai / / 55 // sapheda bailaseyukta yAnapara car3hakara jo puruSa uttaradizAko athavA pUrvadizAko jAya vaha rAjA hotAhai // 16 // svapnameM jisapuruSakA zarIra kezarahitaho siMhakI samAna usa puruSako lakSmI dAsIkIsamAna prApta hotIhai // 57 // jo svapnameM apanA ghara girAkara nayAghara vanAtAhe usa puruSake vyasanakA nAza hotAhe // 58 // jo puruSa svapnameM nIlI goko prAptaho vA dhanuSako vA pAdarakSA (jUte ) ko prAptaho vaha paradeza jAkara zIghrahI apane gharameM AtAhai || 59 // jo svapnameM apAna mArgase jalapAna karatAhai. usake niHsandeha dhanadhAnyaM bahuta hotAhai / / 60 // jo puruSa caraNase mastakaparyanta beDiyoMse bAMdhA jAya vaha niHsandeha putrarUpI dhanako prApta hogA / / 61 // jo svamameM grAma pA nagarako gheratAhai vaha maNDalAdhipati hotAhai athavA grAmakA mukhiyA hotaahai|| 62 // gaharI pRthvImeM jo giraphara phira uThe For Private And Personal Use Only Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (16) svpnaadhyaay| patitvA punarutpatet // buddhistasya prasannAsyAdanaM dhAnyaM smshnute||63|| yasyotsaGgaH phalairdhAnyaiHprasunairvApi pUryate // tasya lakSmIH pratidinaM vRddhimeva smaapnuyaat||6|| svapremayaM makSikA daMzA mazakAzcApi mtkunnaaH|| khAdanti vA veSTayanti sa strImAnotyanuttamAm // 65 // yaH svapne zokasaMtaptaH saritaH kamalAni ca // ArAmAnparvatAMzcaiva pazyecchokAtsa mucyate // 66 // phalaM pItaM tathA puSpaM raktaM vA yasya dIyate / / suvarNalAbhastasya syAtpadmarAgaM ca vA labhet // 67 // svapne yaH kamalAmUrti zuddhavastrAM prapazyati // lakSmIH sarasvatI vAtha prasannA tasya jAyate // 68 // zubhrAMgarAgavasanaiH pribhuussitvigrhaa| AliGgati ca yaM nArI tasya zrIvizvatomukhI // 69 // zrotrayoH kuNDalayugaM muktAhAro gale tathA // mastake mukuTo yasya sa rAjA bhavati dhruvam // 70 // svapne yasya bhavecchoko paridevayate ca yH|| roditi mriyate yazca tasya syAtsarvataH sukham // 71 // gRhAMgaNe yasya puMsaH kumu dAni karAMjalau // gRhItvopahatiM kuryAttasya syAdrAjyamuttausakI buddhi nirmala hotIhai aura vaha dhanadhAnyako bhogatAhai // 13 // jisakI godI phaloMse dhAnyase bharai usakI lakSmI pratidina vRddhiko prApta hotIhai // 64 // svapnameM jisako makkhI macchara khaTamala kATatehaiM , vA Upara giratehaiM vaha uttama strIko prApta hotAhai // 65 // jo puruSa zokase duHkhita hokara svamameM nadI kamala vagIce parvata dekhe vaha zokase chuTatAhe // 66 // pIlA phala vA lAla puSpa jisako detAhai usako suvarNakA lAbha hotAhai, vA padmarAga maNiko pAtAhe // 67 // svapnameM jo zuddhavastrako dhAraNa kare hue lakSsako dekhatAhai usa puruSase lakSmI athavA sarasvatI prasanna hotIhai / / 68 // saphedaaMgavAlI raMgavastroMse suzobhita strI jisa puruSako AliGgana karatIhai usake lakSmI sAmane AtIhai // 19 // jisako donoM ka.ne meM kuNDala tathA galemeM motiyoMkA hAra mastakapara mukuTa hotAhai vaha puruSa nizcaya rAjA hotAhai // 70 // jisako svapnameM zokaho aura jo pArratApa karatAhai rotAhai maratAhe usako sampUrNa sukha hotAhai // 71 // jisa puruSake gharake A~ganameM kamala ( babUle ) hoM aura donoM hAthoMse grahaNa kara ikaDe For Private And Personal Use Only Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| (17) mam // 72 // ratnayukte ca paryake zayanaM yaH karoti vai ||siNhaasne'thvaa tiSThattasya rAjyamakaNTakam // 73 // suveSadhAribhiH puMbhiH pUjyate yaH pumAniha // dhanairdhAnyaiH samAyuktaH sa bhavenmAnavo bhuvi ||74||paannii vINAM samAdAya jAgRyAdyo narottamaH // kanyAM kulInAM mAnyAM ca labhate nAtra saMzayaH // 79 // svadehavasitaM vastraM zayanaM saudha eva ca // yasya svapne'gninA dagdhaM tasya zrIH sarvatomukhI // 76 // ghanavastraivaSTito yaH zubhedahyata caagninaa|| sa zreyobhAjanaM loke bhavatyeva na sNshyH||7||RtukaalodbhvN puSpaM phalaM vA bhakSayecca yaH // vipattau tasya lakSmIH syAtprasannA nAtra saMzayaH // 78 // bahuvRSTinipAtaM yaH pshyetsvpnesmaahitH|| jvalantamanalaM vApi tasya lakSmIrvazaMgatA / / 79 // pazu vA pakSiNaM vApi hastenAspRzya yo nrH||vibudhyet sukanyA taM vRNu yAnAtra sNshyH||8||govRssN mAnuSaM saudhaM pakSiNaM kuJjaraM girim|| samAruhya pibettoyanidhiM sa nRptirbhvet||8||svmstkopritnN kareM usakA uttama rAjyaho / / 72 / / ratnoMse yukta palaMgapara jo zayana karatAhe athavA siMhAsanapara baiThatA hai usakA akaMTaka rAjya hotAhai // 73 // jo isa saMsArameM acche beSadhArI puruSoMse pUjana kiyA jAya vaha puruSa saMsArameM dhana aura dhAnyase yukta hotAhai // 74 // jo puruSa hAthameM vINA lekara jAge vaha puruSa saMsArameM kulIna kanyAko prApta hotahi // 79 // apane dehake paharaneka vatra mahala zayanasthAna jisakA svapnameM agnise dagdhaho isako lakSmI sabaprakArase prApta hotIhai // 76 // sapheda sAndravastroMse veSTita jo puruSa agnise jale vaha saMsArameM niHsaMdeha kalyANakA bhAjana hotAhai // 77 // jo puruSa RtukAlameM utpanna hue phala vA puSpako khAya, vipattimeM usakI lakSmI prasanna hotIhai isameM kucha sandeha nahIM // 78 // svapnameM ekAgracitta hokara jo bahuta varSAko dekha athavA balatIhuI agniko dekhe usakI lakSmI vazameM hotIhai // 79 // pazu. vA pakSIko hAthase chakara jo manuSya jAge usa puruSako acchI kanyA vareM isameM kucha saMzaya nahIMhai / / 80 // gau baila manuSya mahala pakSI hAthI parvatapara caDhakara jo samudrako piye vaha puruSa rAjA hotAhai // 81 // Upara caDhehue apaneko dekhatehue jisapuruSakA ghara jale vaha puruSa rAtrImeM For Private And Personal Use Only Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (18) svmaadhyaay| gRhaM yasya prpshytH||prdhyte saptarAtre sa sAmrAjyamavApnuyAt // 82 // svapne pitRnyaH prapazyettasya gotraM pravardhate // hiraNyaM ca prasAdazca nRpatenAsti sNshyH|| 83 // zIte payasi yaH snAnaM jalakrIDAmathApi vA // kurute tasya saubhAgyaM / vardhate hi dine dine // 84 // mAtaraM pitaraM devAnsAdhUnbhaktyA prpshyti|| tasya rogaH praNaSTaH syAdanyathA rogabhAgbhaveta // 85 // zvetaM vihaMgaM turagaM mAtaMgaM sadanaM ca vA // adhiroheprapazyedvA sAmrAjyaM sa samanute // 86||dhaanyraashi gireH zRGgaM phalitaM vA vanaspatim // adhiruhya ca yaH svapne jAgRyAttasya sampadaH // 87 // svapne kSIramayaM vRkSaM samAruhya prajAgRyAt // dhanadhAnyasamRddhirhi tasya syAnAtra saMzayaH // 88 // indrAyudhaM sUryarathaM maMdiraM zaGkarasya ca // yaH prapazyesvapnamadhye dhanaM tasya samRdhruyAt // 89 // prAkAraM toraNaM zvetacchatraM yaH svapna IkSate // dhanaM dhAnyaM saMtatizca tasya vRddhimavApnuyAt // 90 // svapne yasya bhavetsparza ulkAnAM bhagaNasya cataDitAM toyadAnAM ca zubhaM tasya bhavedadhruvam // rAjyako prApta hotAhai / / 82 // jo puruSa svapnameM pitaroMko dekhe usakA gotra baDhatAhai rAjAse suvarNa milatA aura rAjyakI prasannatA hotIhai isameM saMdeha nahIM // 83 / jo zItajalameM snAna kare athavA jalameM krIDA kare usakA saubhAgya dina 2 baDhatAhai // 84 // jo bhaktise mAtA pitAko devatAoMko devatAhai usakA roga nAza hotAhai, aura premase nahIM dekhe arthAt apremase dekhe to rogI hotAhai // 86 // jo sapheda pakSIko ghoDako hastIko gharako dekhe vA inapara caDhe vaha rAjyako bhogtaahai||86||no dhAnyarAziparvata zikhara,phalitavanaspati, inake Upara caDhakara svapnameM jAgeto niHsandeha usake dhanadhAnyakI vRddhi hotIhai / / 87 // jo svapnameM vRkSapara caDhakara jAge usake nizcaya dhanadhAnyakI vRddhiho // 88 // jo svapnameM indrake dhanuSako sUryake rathako zivake maMdirako dekhe usake dhanakI vRddhi hotIhai // 89 // jo svapnameM kilakA parakoTA baMdaravAra sapheda chatrako dekhatAhai usake dhana dhAnya saMpattikI vRddhi hotIhai // 9 // jisako svapnameM ulkApAtakA sparza ho, athavA nakSatroMkA sparza ho vA bijalI bAdaloMkA sparzaho usakA niH. For Private And Personal Use Only Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| (19) // 91 / jaladhInAM nadInAM ca yAnamApUpapAcanam // svapne yaH kurute tasya dhanaM vRddhimavApnuyAt // 92 // svapne mRNmayabhANDAnAM dhenUnAM vA catuSpadAm // bhUmaNDale ca sAmrAjyaM prAjyaM tasya bhavedadhruvam // 13 // svapne yasya mukhe doho dhenoH syAcchatrunAzanam // vINAM ca vAdayedyo vai dhanaM tasya samRbhuyAt // 94 // kRSNAgara ca krpuurkstuuriicNdnaaNbudaaH|| yasya dRSTipathaM yAnti lipyante vA sa mAnabhAk // 95 // mitrANAmatha bandhUnAmalaMkRtazarIriNAm // vadhUnAM kamalAnAM cadarzanaM shubhdaaykm||96||klvikN nIlakaNThaM cApaM sArasameva ca // dRSTvA svapne jAgRyAyaH sa bhAyoM labhate dhruvam // 97 // dhenoohanabhANDe yaH saphenaM kSIramuttamam / / sthitaM pibati yaH svapne somapastasya maGgalam // 98 // godhUmAnAM yasya lAbho darzanaM vA bhavedyadi // yavAnAM sarSapANAM ca tasya vidyAgamo mavet // 99 // rAjAno brAhmaNA gAvo devAzca pitarastathA // svapne brUyuryaca yasya tattatsyAnaiva saMzayaH // 10 // yo bhujAyAM dhvajaM pazyennAbhau vallI taruM tathA // saMdeha zubha hotAhai // 91 // jo samudra vA nadI yAnadvArA taratAhai vA puoMko khAtAhai usakA dhana vRddhiko prApta hotAhai // 92 // svapnameM jo maTTIke pAtroMkA gauoMkA catuSpadoMkA pAcana karatAhai, usakA bhUmaNDalameM baDA rAjya hotAhai // 93 // svapnameM jisako mukhameM gaukA dohana ho usake zatrukA nAza hotAhai, aura jo vINA bajAve usake dhanakI vRddhi hotIhai // 94 // kAlAagara kapara kasturI caMdana bAdala ye jisako dIkheM athavA jo inako mAthepara lagAve vaha mAnakA bhAgI hotAhai arthAt saMsArameM usakA mAna hotAhai // 95 / / mitroMko bandhuoMko gahane pahare dekhai vA sundara dehavAloMkA striyoMkA kamaloMkA darzana zubhadAyaka hotAhai // 96 // ciDA nIlakaMTha sArasa inako svapna dekhakara jAge vaha nizcaya strIko prApta hotAhai // 97 // jo puruSa svapnameM gauke duhaneke vartanameM jhAga sahita uttama dUdha pItAhai usakA maMgala hotAhai // 98 // jisako gehUMke ATekA lAbha ho athavA darzanaho athavA joke ATe sarasoMkA lAbhaho usako vidyAkI prApti hotIhai / / 99 ||svpnmeN rAjA brAhmaNa gaueM deva pitara ye jisse svapnameM jo jo kahaiM niHsandeha vaha usa puruSako milatAhai // 10 // jo svapnameM bhunAmeM dhvajA dekhe nAbhimeM latA vRkSa dekhe nizcaya For Private And Personal Use Only Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (20) svmaadhyaay| syAlakSmIstasya vai dAsI tilamAtraM na saMzayaH // 101 // ya AtmAnaM svapnamadhye pibantaM dhUmamIkSate // tasya lakSmIH prasannA syAdava nAstyeva saMzayaH // 102 // dhUmajvAlA virahitaM vahni yo gAhate naraH // asate vA svanamadhye tasya lakSmI veDhA // 103 // agamyayoSiti gatAvabhakSyasya ca bhakSaNe // zaMkAvirahitaM puMsAM bhavanti zatazo ramAH // 104 // svapne vihaGgahariNazaGkhamInAbdhizuktayaH // kare bhavanti yasyAsau dhanADhayaH prathito bhavet // 105||v sundharAyA grasanaM setorvA bandhanaM ca yH|| svapne yaH kurute dhImAMstasya saMpatsamRbhuyAt // 106 // caturaMgavalaM pazyedA tmAnaM vA mRtaM tathA // kadApi tasya saMpatterna nAzaH syAditi smRtiH // 107 // muktAphalaM vidrumaM vA vallIM cAtha kapardikAm // yaH prApnoti prapazyadvA na cireNa dhanaM labhet ||108||keyuurhaarmukuttauveykjhpaanggdm // svapne prApnoti vA pazyettasya lakSmInirantaram // 109 // karNAbharaNalA lATabhUSaNaM patravallarIm // svapne yaH prekSate dhanyastasya vittaM lakSmI usakI dAsIho isameM tilamAtra bhI saMzaya nahIMhai // 101 // jo svapnameM apaneko dhuA~ pIte dekhe usase lakSmI prasanna hotIhai, isameM kuchabhI sandeha nahIMhai / / 102 // jo puruSa svapnameM dhUpa jvAlA rahita agniko viloDana kare vA khAya usakI lakSmI dRDhaho // 103 // agamyAstrIke pAsa jAnepara abhakSyake bhakSyameM jo zaMkA rahitahoM usa puruSake dhana strI saiMkaDoM hotIhaiM // 104 // jisa puruSake svapnameM pakSI hAraNa zaMkha machalI sIpI hAthameM AveM vaha puruSa prasiddha dhanADhaya hota hai // 105 // jo puruSa svapnameM pRthvIkA grAsa karatAhai, aura pula bAMdhatAhai usakI sampatti vRddhiko prApta hotIhai / / 106 // jo cAra prakArake aMgavAlI senAko dekhe athavA apaneko marA huA dekha usa puruSakI sampattikA nAza kabhI bhI nahIM isa prakAra smRti kahatIhai // 107 // motIko' muMgeko, vA velako vA kauDIko svapnameM prApta hotA dekhe vaha zIghrahI lakSmIko prApta ho / 108 // bAjUbanda hAra mukuTa kaMThA phala machalIke rUpakA koI gahanA jo svapnameM dekhatAhai vA pAtAhai use dhanakI prApti hotIhai // 109 // kAnake gahane, mastakake gahane, patrAvalIko jo For Private And Personal Use Only Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASATIkAsameta / // prapUryate // 110 // nandyAvartaH svastikazca dUrvAmAGgalyadorakaH // svame dRSTipathaM yAyAdyasya sa syAnnRpAyaNIH // 111 // vyajanAM kuzavajrANi bhAjanadhvajatoraNAn // svame yaH pazyati pumAnspRzedvA sa pravardhate // 112 // vilAsinI kucA bhogaparimardanacATubhiH // krIDAbhI ramate yazca sa strIdhanamavAmuyAt // 113 // khagapaTTizazAGgAsiputrIcakragadAH zitAH // svapre pazyati cetpAJcajanaM sa labhate mahIm // // 114 // zAtakaumbhavidUrejavajrabhUSitamedinIm svapre yaH pazyati pumAnsa syAcchubhazatairyutaH // 115 // tulAyA tolanaM pazyeddhAnyazastrAdivastunaH // zubhalAbho bhavettasya darzanaM vA karoti yaH // 116 // zAlitandulamudgAnAM kaNAnpazyatyatha svym|| Adatte karamadhye vA bhuGge vA sabhaveddhanI // 117 // vaikuNThapIThanilayaM caturbhujadhuraMdharam // zrI hariM vIkSaye svapne sa syAdyogivaro nrH|| 118 // lakSmIM sarasva tauM sUryabimbaM gotrasya devatAm // svapne dRSTvA jAgRyAdyaH sa dhanyo mAnya eva c||119 // sarovaraM sAgaraM ca prapUritajalairyutam // svapnameM dekhatA hai usake dhana pUrNa hotAhai // 110 // nadI bhramara mAMgalika padArtha durvA mAGgalya doraka svamameM jisako dIkhate haiM vahabhI rAjoM meM agraNI hotA hai // 111 // jo puruSa svapnameM paMkhA, aMkuza, vajra, bhAjana, ( pAtra ) dhvajA ( patAkA ) bandanavAra dekhatA hai, vA sparza karatA hai vaha vRddhiko prApta hotA hai // 112 // strIke stanako bhogake samaya mardana karake krIDAoMko karake jo ramaNa karatA hai vaha catura strIrUpI dhanako prAptahotA hai // 113 // teja talavAra paTTiza dhanuSa churI cakra gadA / jo strameM dekhatA hai vaha pRthivIko pAtA hai // 114 // jo nanuSya svamameM suvarNakI bhUmiko hIroM se bhUSita dekhatA hai vaha saiMkar3oM zubhe sa yukta hotA hai // 115 // vAnya zastrAdi vastuoM ko jo tarAjU se tulatA dekhe vA tole usako acchA lAbha hove // 116 // jo Apa sAThI cAvala vA mUMga ke karNe (kinkIko ) dekhatA hai, vA hAthameM letA hai athavA khAtA hai vaha dhana For Private And Personal Use Only (21) nU hotA hai // 117 // svapnameM jo vaikuNThapati cArabhujAko dhAraNa karate huye zrIbhagavAnko dekhe baha puruSa yogiyoM neM zreSTha ho // 118 // lakSmI, sarasvatI, sUryakI parachAIMko gotra ke devatAko jo svapnameM dekhakara jAge vaha manuSya dhanya aura pUjane yogya hotA hai // 119 // pUrNajaya se yukta tAlA Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (22) svbhaadhyaay| mitranAzaM ca yaH pazyedanimittaM dhanaM labhet // 120 // svapnamadhye devatAbhirdattaM pIyUSamAsvadet // yaHsa syAtpRthivIpAlo nRpANAM viduSAM ca vA // 121 // sugandhapuSpaprAlamba vIkSate labhate ca yaH // kaNThamadhye kSipati ca sa nRpAlo bhaveddhavam / / 122 // AsamudrakSitIzo yaHsvapnamadhye bhvennrH|| kSIrAnabhurabhavedvApi salabhetsukhamuttamam // 123 // gAnavedagajAnAM ca siMhasaindhavayorapi // dhvani yaH zRNuyAnmartyaH prApno ti sa dhanaM bahu // 124 / meroradhityakAyAM vA kalpapAdapazekhare // adhiruhya prapazyedyo nIlaM tRNamayaM dhanI // 126 // gagane tArakAkAmadhenupaktiM prapazyati // zubhrANi cAbhrakhaNDAni labhate sadhanaM bahu // 126 // punnAgacaMpakatilanAgake srmaaltiiH||shiriissN ca prapazyedyaH svapne tasya zubhaM bhavet // 127 // kadalI dADimaM cAtha nAriMgaM mAtuluMgakam // yadi pazyedbhakSayedvA zubhaM sa labhate dhruvam // 128 // kadalIprabhUtInAM ca prasUnaiH saMyutA drumAH // yadi dRSTipathaM yAtA nAzubhaM syAtkadAcana / / 129 // drAkSArAjAdanIpUganAlikeraphalAni ghako, samudrako mitrake nAzako jo dekhe vaha puruSa vinA kAraNa dhanako prAptahotAhe // 120 // svapnake vIcameM devatAoM karake diye huye amRtakA jo svAdale vaha rAjA hotAhai vA paMDitoMkA adhipati hotAhai // 121 // jo puruSa sugandha puSpoMkI mAlAko dekhatAhai, yA prApta hotAhai vA jisake kaNThake bIcameM mAlA gire vaha niHsaMdeha rAjA hotAhai // 122 / / jo puruSa svapnameM samudraparyanta pRthivIkA rAjA ho athavA dUdha aura anna bhoganevAlA ho vaha uttama sukhako prApta hotAhai // 123 // svapnameM gAnA veda hAthI siMha ghor3A inakI dhvaniko jo sune vaha bahuta dhanako pAtA hai // 124 // jo manuSya parvatakI UparakI bhUmipara athavA kalpavRkSake zikharapara car3hakara nIle tRNavAlI bhUmiko dekhe vaha dhanI hotAhai // 125 // jo AkAzameM tAroMko kAmadhenuoM (gau) kodekhatAhai athavA sapheda meghoMke khaNDoMko dekhatAhai vaha bahuta dhanako pAtAhai // 126 // jo puruSa nAgakezara, camelI, tila, mAlatI, zirasa inako svapnameM dekha usakA zubhaho / 127 // kelA dADimI vijaurA nIMbU yadi dekhe vA khAya vaha kalyANako niHsaMdeha pAtAhe // 128 // keleke vRkSAdikoMke puSpoMsahita vRkSa yadi dIkheM to usakA kabhI azubha na ho // 129 // akharoTa, khiranI2 For Private And Personal Use Only Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASATIkAsameta / (23) yH|| svapne prapazyatijanaH sa prApnotyuttamAM zriyam // 130 // azoka caMpakaM svarNa caMdanaM ca kuraMTakam // svapne yaH pazyati pumAnsa syAlakSmIsamanvitaH // 131 // elAlavaMgakarpUraphalAni surabhINi ca // jAtIphalaM ca khAdevA pazyedvA sa bhaveddhanI // 132 // kundasya mallikAyAzca prasUnaM yo narottamaH // svapramadhye ca labhate pazyedvA sa bhaveddhanI / / 133 // ketakIbakulaM cApi pATalaM puSpameva ca ||svpnmdhye prapazyedyaH sa bhavedhanadhAnyavAn // 134 // ikSuvallI nAgavallI yaH svapne bhakSayennaraH // luMTheddhaste tasya dhanaM titiNIphalabIjavata // / / 135 // svapnamadhye yasya purodhAtUnAM copahAraNam // sIsatrapvArakUTAnAM sthApyate sa sukhI bhavet 136 // lauki . kavyavahAre ye padArthAH prAyazaH shubhaaH||srvthaiv zubhAste syuriti naiva vinishcyH|| 137 // paraMtu te zatapathaH zubhaM dadyuH phalaM sadA // azubhA api ye kecitte'pi satphaladAyinaH * // 138 // bhavanti manujAnAM vai nAtra kiMcidvirodhanam // yato laukikabhAvenAzubhatvaM tatra dhiSThitam // 139 // supArI, nAriyalako jo svapnameM dekhatAhai vaha manuSya uttama lakSmIko pAtAhai // 130 // jo svapnameM azoka vRkSako campAko suvarNako caMdana aura gulAbAMsako dekhatAhai vaha puruSa lakSmIko pAtAhai / / 131 // ilAyacIko lauMgako kapUrako aura sugandhita phaloMko jAya phalako jo khAya vA dekhe vaha manuSya dhanavAn hotAhai // 132 // jo puruSa zreSTha kuMda ( mAdhya) ke beleke puSpoMko svapnameM khAtAhai athavA dekha vaha dhanavAn hotAhai // 133 // ketakIko maulazrIko lAla puSpako jo svapnameM dekha vaha puruSa dhanadhAnya vAlA hotAhai // 134 // tAlamakhAnekI (ganA) belako pAnakI belako jo manuSya svapnameM khAya usake hAthameM imalIke phalake bIjakI samAna dhana dhana gi ratAhai // 135 // svapnake bIca jisake Age dhAtuoMkA Dhera sIsA rAMga aura patila sthAnapara kiyA jAtAhai vaha sukhI hotAhai // 136 / / laukikavyavahArameM jo padArtha prAyazaH zubhahai ve sarvathA zubhahI ho aisA nizcaya nahIM // 137 // parantu ve zatayathameM prAptahue sadA zubhaphala detehaiM jo azubha bhI hoM ve zreSThaphala denevAle hotehaiN||138||is prakAra manuSyoMko zubhaphala hotAhai,isameMkoI virodha nahIM For Private And Personal Use Only Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (14) svamAdhyAya / tathApi te zubhaM bhAvamAvahanti nidarzanAt // eSA nArAyaNa syaiva kAptirityeva nizvayaH // 140 // iti zrImajjyotirvicchrIdhareNa saMgrahaNapUrvakavira citasvaNakamalAkare zubhasvapra prakaraNakathanaM nAma dvitIyaH kallolaH // 2 // haiM kAraNa laukika bhAva se unameM azubhapanA sthita hai // 139 // to bhI ve dRSTAnta se zubhabhava hI prakAza karate haiM, yaha nizcaya nArAyaNa kRtihai isameM saMdeha nahIM hai // 140 // iti zrIkamalAkare paMDitajvAlAprasAda mizrakRtabhASATIkAyAM zubhasvanakathanaM nAma dvitIyaH kallolaH // 2 // athatRtIyaH kallolaH / ataH paraM pravakSyAmi svapnAnAM phalamanyathA // yato jJAsyanti bhUloke'zubhaM yatsvalpabuddhayaH || 1 || AyudhAnAM bhUSaNAnAM maNInAM vidrumasya ca // kanakAnAM ca kupyAnAM haraNaM hAnikArakam // 2 // hAsyayuktaM nRtyazIlaM vitrastaM kezavarjitam // svapne yaH pazyati naraM sa jIvenmAsayugmakam || 3 || karNanAsAkarAdInAM chedanaM pnggmjjnm|| patanaM dantakezAnAM bahumAMsasya bhakSaNam // 4 // gRhaprAsAdabhedaM ca svanamadhye prapazyati // yastasya rogabAhulyaM maraNaM ceti nizcayaH // 5 // azvAnAM vAraNAnAM ca vasanAnAM ca vezmanAm // svapne yo haraNaM pazyettasya rAjabhayaM bhavet || 6 || svasyavapatnyabhihAre isase pIche aba kaniSTa svapna kA phala kahUMgA, jisase alpabuddhi ke manuSya isa saMsAra meM azubha phalako jAnasakeM // // zastroMkA gahanoMkA maMNiyoMkA mU~goMkA suvarNakA tAMbekA ( paisoMkA ) curAnA hAnikAraka hotA hai || 2 || hAsyayukta nRtyazIla laMbe cauDe keza rahita puruSako svapnameM jo manuSya dekhatA hai ? vaha dAmAsa jItA hai || 3 || kAna nAka hAthakA kaTanA kIca meM sananA dAMta, ke zokA giranA bahuta mAMsakA khAnA 4 // gRhakA giranA rAjamahalakA giranA jo svanake bIca meM dekhatA hai, usake roga bahuta hotA hai athavA maraNa hotA hai | 5 hAthiyoM kA ghoDoMkA kapaDoM kA sthA nakA haraNa ( curAnA) jo svamameM dekhe usako rAjabhaya hotA hai || 6 || jo apanI strIkA haraNa For Private And Personal Use Only Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| ca lakSmInAzo bhaveddhavam // svasyApamAne saMkezo go trastrINAM ca vigrahaH // 7 // svanamadhye yasya puMso hriyate pAdarakSaNam // patnI ca mriyate yasya sa syAdehena pIDitaH // 8 // svapne hastadvayacchedaH yasya syAtsa naro bhuvi // mAtApitRvihInaH syAdvAM vRndaizca mucyate // 9 // dantapAte dravyanAzaH nAsAkarNaprakarttane // phalaM tadeva vyAkhyAtamatra nAstyeva sNshyH|| 10 // cakravAtaM ca yaH pazyedaGge vAtaM ca yaH spRzet // zikhA cotpAvyate yasya sa mriyetAcirAduvam // 11 // svapnamadhye yasya karNe gomiigodhaabhujnggmaaH|| pravizanti pumAnkarNarogeNa sa vinazyati // 12 // sUryAcandramasoH svapne grahaNaM yaH prapazyati // paJcarAtreNa paJcatvaM sa prApnoti na sNshyH|| 13 // netrarogaM dIpanAzaM tArApAtaM tathaiva ca // svapne yaH pazyati pumAnagarogI sa jAyate // 14 // dvArasya parighasyAtha grahasyopAnahastathA // svapne bhagnaM prapazyeccettasya gotraM praNazyati // 15 // hariNacchA gakarabharAsabhAnAM ca darzanam // svapnamadhye'niSTakaraM bhavatyatra dekhe usake dhanakA nAza ho apanA apamAna dekhe to klezahoya, gotrakI striyoMse lar3AI hoya // 7 // svapnake bIcameM jisa puruSakA jUtA corI jAya athavA strI mare vaha manuSya dehase duHkhita ho // 6 // svapnake bIcameM jisa puruSake donoM hAtha kaTeM, vaha puruSa saMsArameM mAtA pitA rahita ho, athavA gauoMse rahitaho // 9 // dAMtagireMto indriyoMkA nAza ho nAkake kAnake kaTanepara dravyanAza hoya isameM koI saMzaya nahIMhai // 10 // aGgameM jo cakravAtako dekha athavA pavanakA sparza kare vA jisakI zikhA koI ukhADe vaha jaldI maratAhai // 11 // svapnake bIcameM jisake kAnameM gomI goya vA sarpa praveza karatehaiM vaha puruSa kAnake rogase nAzako prApta hotAhai // 12 // jo sUrya caMdramAkA grahaNa svapnameM dekhatAhai vaha manuSya pAMca rAtrimeM marajAtA, isameM kucha saMzaya nahIMhai // 13 // jo netra rogako, diyeke nAzako ( diyAgula ) tAroMke giraneko svapnameM dekhatAhai vaha puruSa aGgarogI hotAhai // 14 // jo svapnameM darakhAjekA parigha ( gadA ) kA nakSatrakA jUtekA TUTanA dekha usakA gotra naSTa hotAhai // 15 // hariNa, bakarI, hAthIkA baccA gadahA inakA darzana For Private And Personal Use Only Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (26) svmaadhyaay| na sNshyH|| 16 // ahiM ca nakulaM kolaM jambukaM ca trksskm|| svapne vIkSya nRNAM dveSakArakAH prabhavanti hi // 17 // citrakaM ca camUruMca gaNDakaM yo'valokayeta // svapnamadhye narasyAsya bhavetsaubhAgyasaMzayaH // 18 // kalavikaM vAyasaM ca kauzikaM khaJjanaM kirim||dRssttvaa svapne jAgRyAyaH sa dhanairvajito bhavet // 19 // jalakukkuTA dAtyUhakurarIkukkuTA yadi // svapne dRSTipathaMyAtA vinAzaM kurvate khlu|||20|| pAkasthAne sUtigRhe prasUnavipine'pi c||prvishessHs purussomRtyumaapnotysNshym|| // 21 // kUpe garte kandarAyAM svapne yaH prvishetpumaaH|| bhApadAmAspadaM sa syAdvipadAM ca patirbhavet // 22 // pakkamAMsaM makSayedyaH prekSayedvA labheta vaa||kryvikrytstsy dravyanAzo bhaveddhavam ||23||shsskulyaaH paulikAyAzcApUpasya varaNasya ca // bhakSaNaM kurute svapne zokAdyaiH sa prapIDyate // 24 // svapnamadhye saromadhye kamalAni prapazyati // udbhavanti naro yazca sa rogairnazyati dhruvam // 25 // svapnamadhye pizAcAyaiH surApAnaM karoti yH|| dAruNairvyAdhibhiyApto maraNaM se svamameM hAnikAraka hotAhai, isameM kucha saMzaya nahIMhai // 16 // sAMpa nevalA, gIdar3a, zUkara, inako svapnameM dekhanA manuSyoM ke dveSakAraka hotAhai // 17 // cItA aura mRga geMDA inako jo svapnameM dekhe usa puruSake saubhAgyakA nAza hotAhai // 18 // ciDiyA, kAka, ullU, koDIlA,sAMpa, caiTIko svapnameM dekhakara jo jAme vaha dhanase rahita hotAhai // 19 // jalamurgAvI, kAlAkAga, kararI nAma jIva muragA yadi ye svapnameM dIkheM to niHsaMdeha vinAza karate haiM // 20 // rasoIke sthAnameM prasUtIke gharameM puSpoMke bagIcemeM jopraveza kare vaha puruSa mRtyuko prApta hotAhai // 21 // kUpameM gar3hemeM guphAmeM jo puruSa praveza kare usapuruSako ApattiyeM hotI haiM, vipattiyoMkA mAno sthAnahI hotAhai // 22 / / jo pakkamAMsako khAya vA dekha vA prApta hoya mola le yA bece usake dravyakAnAza niHsaMdeha hotA hai // 23 // purIko adhapake bhannako mAlapueko varanA ( vRkSako ) jo svapnameM khAtAhai / vaha zokase pIDita hotAhai // 24 // svapnake bIcameM tAlAbameM kamaloMko dekhatAhai, vaha puruSa rogoMse niHsaMdeha nAzako prApta hotAhai // 25 // jo svapnameM pizAcAdikoMke sAtha madirApAna For Private And Personal Use Only Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| prapadyate // 26 // cANDAlaiH saha yastailaM svapne pibati puurussH|| pramehavyAdhinA yukto maraNaM sa prapadyate // 27 // kRzarAM bhakSayati yaH kSayarogI sa jAyate // nArIstanapayaHpAyI punarjanma labheta ca // 28 // atitaptaM ca pAnIyaM gomayena yutaM pibet // kaTutailaM cauSadhenAtIsAreNa vipadyate // 29 // jatukukamasindUradhAtupAto gRhopari // AkAzAyasya bhavati tadhaM dhyte'gninaa||30|| tAlakIcakakhajUrarohitAkhyadrumAGkuraH / / kaNTakaizca parItaH sanrohetsa mriyate khlu||31||drbhaastRnnaani gulmAzca vAmalUrAstathaiva c|utpdynte yasya dehe vyAdhibhiHsa niyeta vai // 32 // zyAmaM hayaM samArUDhaH shyaamdrvyaanulepnH|| zyAmaM paTaM parivasetsvapne yastasya saMkSayaH // 33 // azokaM kiMzukaMpAribhadravRkSaM ca yo nrH||svpnmdhye samArohedAdhibhiH saMyuto bhvet||34||vraahpRsstthmaasiinaanaarii yaM prikRssyti|saa rAtrizcaramA tasya vanavAsyathavA bhavet // 36 // yaH punA ratha mArUDhaH pretasarpasamAyutam // purI saMyaminI gacchetso'cirAkaratAhai, vaha kaThora vyAdhiyoMse yukta maraNako prApta hotAhe // 26 // jo puruSa cANDAlake sAtha telako svapnameM pItAhai vaha pramehakI byAdhise maraNako prApta hotAhai // 27 // jo kRzarA khAtahi vaha kSayarogI hotAhai strIke stanase dUdha pInevAlA punarjanmako pAtAhai // 28 // atya. nta garama gomayase (govara ) yukta pAnIko jo piye athavA davAIke sAtha kaDuvA tela piye usako atisAra roga hotAhai // 29 // lAkha, kuMkuma, siMdUra dhAtupAta jisagharake Upara AkAzase hotAhai vaha ghara agnise jalatAhai // 30 // tAla kIcakavRkSa bAMsa khajUra rohitavRkSa aMkuA inake Upara kAMToMse lagAhuA caDhe vaha nizcaya maratAhai // 31 // kuza tRNa DhU~Tha bamaI jisake zarIrameM utpanna hotehaiM vaha byAdhiyoMse nizcaya maratAhai // 32 // jo svapnameM zyAma ghoDapara caDhA huA zyAma dravyoMkA lepa kare zyAma vastrako dhAraNa kare usa puruSakA nAza hoya // 33 // azokake vRkSapara TesUke upara nImake Upara jo puruSa svapnameM caDhe vaha puruSa manako vyathAse saMyukta hoya // 34 // asurakI pIThapara baiThIhuI strI jisako khIMcatIhai, vaha rAtri usakI pichalIhai athavA vaha banavAsI hotAhai / / 35 // jo puruSa preta auraM sarpase yukta sthapara caDhakara yamapurIko For Private And Personal Use Only Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 28 ) svamAdhyAya / mriyate naraH || 36 || hasate zocati muhurnRtyaM cArabhate punaH // vadho bandhazca tasya syAdatra nAstyeva saMzayaH // 37 // svamamadhye mUtrayate hadate vA ca yo naraH // lohitaM tasya bahuzo dhanaM dhAnyaM ca nazyati // 38 // siMho gajo'tha sarpazca puruSo makarastathA // yaM karSati bhavenmukto baddho'nyo bandhito bhavet // 39 // pitRtarpaNavaivAhasAMvatsarikakarmasu // kurute bhojanaM svate yaH sa cAzu vinazyati // 40 // svapne yaH zailazRGgAye zmazAne cApi pUruSaH || adhiSThAya pibemadyaM madyataH sa mriyeta vai // 41 // yasya svapne raktapuSpaM sUtraM raktaM tathaiva ca // badhyate veSTayate cAGge sa zuSko bhavati dhruvam // 42 // pANDuroga parItAGgaM svapne dRSTvAnyapUru Sam / / rudhireNa vihInaH syAttasya deho na saMzayaH // 43 // jaTilaM rUkSamalinaM vikRtAGgaM malImasam || svapne dRSTvAnya puruSaM mAnahAniH prajAyate // 44 // zatrubhiH kalahe vAde yuddhe yasya parAjayaH // svapnamadhye bhavettasya vadho bandho'thavA bhvet||45|| yasya gehe'GgaNe vAtha vizaMti madhumakSikAH // svapne jAya vaha zIghra mare // 36 // jo hasatA zocatA hai phira vAraMvAra nRtyako Arambha karatA hai, usa puruSakA nAza hoya, athavA bandhana hoya isameM kucha saMdeha nahIM hai // 37 // jo svarU mUtatA athavA rUdhirakI viSThA tyAgana kare usa puruSakA anekaprakAra se dhana dhAnya nAza hotA hai // 38 // siMha, hAthI, sAMpa, puruSa, makara, jisako svapnameM khIcatA hai vaha chUTA huA baMdhatA hai // 39 // pitR tarpaNa vivAhake kAryoM meM vArSika karmoM meM jo svapna meM bhojana karatA hai vaha zIghrahI nAzako prApta hotA hai // 40 // jo puruSa parvata ke zikharake Upara athavA zmazAna meM baiThakara madirApiye vaha nizcaya mare // 41 // jisa puruSa ke svapna meM lAlaphUla lAla sUtra zarIra meM bA~dhAjAya vA lapeTA jAya vaha puruSa nizcaya sUkhatA hai // 42 // svamameM anya manuSya ko dekhakara jisake pADuroga hojAya usa puruSakA zarIra rudhirase naSTa hoya isameM kucha saMzaya nahIM hai // 43 // jaTAvAle rUkhe malIna vikRtAGga nindAse yukta anya puruSako svapnameM dekha mAnahAni hotI hai| // 44 // zatruoM ke sAtha jisakA kalahameM vivAha meM yuddha meM parAjaya hoya usakA vadha athavA baMdhana hoya // 45 // stramameM jisake ghara meM athavA A~gana meM sahadakI makkhiyeM bAsa karatI hai vaha mRtyuko prApta For Private And Personal Use Only Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| .(29) sa mRtyulabhate vA zubhena vimucyte||46|| kuDaye'thavA bhitti tale citrAkAravilekhitam // rAhuyuktaM candrabimbaM svapne dRSTvA vinshyti||47|| svapreya iSTapratimAM sphuTitAM clitaampi| prapazyati narastasya mRtyudauvAriko bhavet // 48 // svapne yaH kuladaivatyaM coryamANaM prapazyati // cauryamabhaTaistasya coryante prANavAyavaH // 19 // ArAmamadhye vRkSApAtpatito maargmntik||n pazyati narastasya maraNaM syAnna sNshyH||50|| kRtakSauraH paTahakaM svapne yo vAdayennaraH // yamasya nagarI jetuM jayadhvanirudIryate // 51 // raktAGgA rAgasaptAGgI zuSkamAlAvibhUSaNA / AliGgati dRDhaM nArI yaM sa Azu mriyeta vai!! // 52 // // muktakezA kRSNagandhaparicarcitagAtrikA / nAryAliGgati yaM svapnesa Azu mriyate naraH // 53 // bhayaGkarAruNApAGgI pItAmbaraparIvRtA // nAliGgati yaM svapne sa Aza mriyate naraH // 54 // kRzodarI piGganetrI namA dIrghanakhA tthaa||naayolinggti yaM svapne sa Azu mriyate nrH||55|| hotAhai athavA kalyANarahita hotA hai // 46 // dIvAlapara athavA dIvArake nIce citrakArase likhita rAhuse yukta caMdramAkI parachAIko svapnameM dekhakara zIghrahI nAzako prApta hotAhai // 47 // jo svapnameM iSTamArtiko TUTIhuI dekhe athavA calatIhuI dekhe usa manuSyakI mRtyu duHkhase nivAraNake yogya hotIhai || 48 // jo manuSya svapnameM kulake devatAoMkI vastuko curAyA huA dekhatAhai usakI prANavAyu yamake bhaToMse curAI jAtIhai / / 49 // bagIceke bIcameM bRkSase giratA huA samIpake mArgako jo nahIM dekhatAhai, usakA nizcaya maraNa hotAhe isameM kucha saMzaya nahIMhai // 50 // jo svamameM kSaura karAkara baDe nagADeko bajAtAhai, vaha puruSa yamarAjakI nagarI jItaneko jayadhvani uccAraNa karatAhai // 51 // lAlaaGgavAlI raGgase racita zarIravAlI sUkhI mAlAse zo. mita strI jisa puruSakA AliGgana karatIhai vaha nizcaya zIghra maratAhai // 52 // keza rahita kAlI gandhase yukta zarIravAlI strI jisa puruSakA svapnameM AliGgana karatIhai vaha puruSa avazya maratAhai // 53 // bhayaGkara lAlanetra vAlI pIle vastrase vyApta strI jisa puruSako svapnameM AliGgana karatI hai vaha puruSa zIghra maratAhai // 14 // kRza udarakhAlI pIlenetra vAlI naMgI bar3enAkhanavAlI strI ji For Private And Personal Use Only Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 30 ) svamAdhyAya / kRSNavarNA vikRtAGgI nagnA kuJcitakuntalA // svapne nArI yamAkRSya ramate sa mriyeta vai||56|| kajjalena ca tailena liptAGgo rAsabhopari // samArUDho yamadizaM yo yAyAtsa mriyeta vai // 57 // kharakramelakayutaM samAruhya ca vAhanam | jAgRyAtsvapnamadhyAdyo mRtyustasya dhruvaM bhavet // 58 // yaH paGkile' mbhasi svane unmajjati nimajjati // nirgacchati ca kRcchreNa bhUtena mriyate ca saH // 59 // nRtyanmattazca yo martyo yamasya nagarImukham // prekSate vA pravizati sa prANairvirahI bhavet // 60 // raktAGgarAgavasana bhUSaNairatibhUSitAm // nAroM vicumbya surataM yaH karoti mriyeta saH // 61 // svapne krUraM ca puruSaM yaH pazyati nirantaram // varSamadhye savastasya yamasyAtithayaH kila // // 62 // harSotkarSaH svapnamadhye vivAho vApi jAyate // yasya so'pi vijAnIyAnmRtyumAgatamantike // 63 // svapne nArI kharpareSu nidhAyAnnaM ca yaM naram || rAtrAvabhisaretso'pi na cireNa vinazyati // 64 // pizAcazvapacapretaprakRtiM pramadAM gataH // kanyAM ca kAmI yo gacchetsa Azu mriyate naraH // 65 // sa puruSako svapna AliGgana karatI hai vaha zIghra maratA hai // 55 // kAlI vikRtAGgI ( nAka Adi se rahita) naMgI TheDhe kezoMvAlI strI svamameM jisa puruSako khecakara ramaNa karatI hai vaha nizcaya maratA hai // 56 // syA hIse athavA tela se yukta jo puruSa gadhe ke Upara caDhakara dakSiNa dizAko jAya vaha puruSa nizcaya mare // 17 // gadhA aura UMTase yukta savArImeM car3hakara jo svapnake bIcameM jAge usakI mRtyu nizcaya hoya ||18|| jo puruSa kIcaDayukta jala meM svapna meM DUbatA hai nikalatA hai Uparako uThatA hai vaha baDe du:khase maratAhai // 59 // nAcatAhuA unmatta jo puruSa yamarAjakI nagarIke mukhako dekhatA hai, athavA praveza karatA hai vaha prANase rahita hotA arthAt maratAhai // 60 // lAlaaGga lAlavastroMse gahanoM se zobhita strIkA mukhacumbana kara jo viSaya karatA hai vaha maratA hai // krUrapuruSako nirantara dekhatA hai, usake prANa varSa ke bhItara yamarAjake atithi bIcameM maratAhai // 62 // svanake bIca meM jisako atyanta Ananda hotA hai, usakI bhI mRtyusamIpa AI jAnanA || 63 // svapna meM strI khappaDa meM puruSako abhisaraNa kare vaha puruSa bhI zIghra nAzako prApta hoya // 64 // pizAca cANDAla For Private And Personal Use Only 61 // jo strapnarme hote haiM arthAt varSake athavA vivAha hotA hai anna rakhakara jisa Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASATIkAsameta / (31) vyAlaizca nakhibhizcauraibIbhatsaiH kroSTubhistathA // vitrAsanaM bhavedyasya svapneo'pi vinazyati // 66 // kAkaiH kaGgaiH zakunibhiMgRhItvA kSipyate tvadhaH // svapne yaH puruSastasya nirdiSTaM maraNaM dhruvam // 67 // zayanAdAsanAdRkSAtprAkArAdevavezmanaH // turagAdvAhanAccApi patanaM maraNapradam // 68 // svapnamadhye dhUliyukte bhUtale yo nirantaram / upAvizedviyati vA gacchetsaM maraNaM vrjet||69|| varAhakapimAjIravyAghra jambukakukuTaiH // svapne AkRSyate yazca mriyate so'cirAnnaraH // 70 // gRdhradhvAMkSapatatrINAM mUrdhni syAtpatanaM yadi // yasya so'pi kRtAntasya bhakSyatAmeti mAnavaH // 71 // vikarAlA piGgalAkSI svapne yaM markaTI nrm|| AliGgati sa nA cAzu bahuduHkhaM samaznute 72 vAnareNa mRgeNAtha meSeNa mahiSeNa ca / yuktaM rathaM samArohedrahukkezaH sa pIDyate // 73 // svavaMzasaMbhavaiH puMbhirmRtairAhUyate ca yaH // svapnamadhye pumAMstasya maraNaM jAyate'cirAt // 74 // svapnamadhye ca saMnyAsagrahaNaM kurute yadi // kalahaM vA bhavetso'pi kezabhAGgAtra saMzayaH // 75 // dhAnyarAzerdhRlimizrIprataAkRti strIko prAptahuA jo kAmI puruSa usase athavA kanyAse rame vaha zIghra mare // 65 // sarpoMse nAkhUnoMvAle jIvoMse coroM se ghinoMnoM se gIdaDoM se jisako svamameM Daraho vaha bhI nAzako prApta hoya // 66 // jo puruSa svapnameM kAka sapheda cIle ina pakSiyoMdvArA pakaDakara nIce DAlajAtA hai usakA marauM nizcaya hotAhai // 67 // zayyAse Asana vRkSa kilA devatAsthAna ghoDAvAhana inase giranA mRtyuko detA hai // 68 // sthana ke bIca meM dhUliyukta pRthivItalameM jo puruSa nirantara praveza kare athavA AkAzameM jAya vaha mRtyuko pAtA hai // 69 // jisa puruSako svapnameM (suara) bandara bilAva vyAghra gIdaDa kutte khIcate haiM vaha zIghrahI maratA hai // 70 // giddha kAka bagulA ina pakSiyoMkA jisake mastakapara patanaho vaha nizcaya maratA hai / 71 // bhayaMkara pIle netravAlA krauMca nAma pakSI jisako lipaTatA hai vaha zIghra bahuta duHkha bhogatA hai // 72 // vAnara meDhA hiraNa bhaisA inase yukta rathapara jo caDhatA hai, vaha bahuta klezoM se duHkhita hotA hai // 73 // svapna meM jisa puruSako apane vaMza meM utpanna huA marA puruSa bulAve vaha nizcaya marai // 74 // svapna ke bIca meM sanyAsa grahaNa karatA athavA laDAI karatA hai vaha klezabhAgI hotA hai, isameM kucha saMzaya nahIM hai // 75 // dhAnyarAziko For Private And Personal Use Only Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (32) svmaadhyaay| karaNaM yadi pazyati // athavA tailasaMyuktaM pAcanaM durgatirhi sH||76|| nagnasya muNDitasyAtha dakSiNasyAM dizi dhruvam pizAcaiH zvapacaizcAtha nayanaM prANasaMkaTam // 77 // yasyopari svapnamadhye pitA mAtA ca bAndhavAH // kupitAH syustasya nAzo jhaTityeva bhaveddhavam // 78 // kASAyavastrasaMvInaM dishaavlkldhaarnnm|| svapne yaH puruSaH kuryAtsa yAyAyamasaMnidhau // 79 // svapne yo'kAlajaladaghanacchAyAM prpshyti||athvaa vAtasaMmizrAMvRSTiM saklezabhAgbhavet // 8 // dinamastaM gatAdityaM rAtri candramasA vinaa|| nakSatraizca vinAkAzaM dRSTvA gacchedyamAlayam // 81 // tailikaiH kumbhakAraizca saha yasya palAyanam // svapne bhavati tasya syAccittakhedo divAnizam // 82 // svapnamadhye ca yo nidrAM kSute kSaudre'thavASara / kuryAttasya bhavedvAri dUradezapravAsanam // 83 // vAmalUraM cAvakAraM kaNTakapravaraM drumam // zete'thavA bhAlayati sa vipatti prapazyati // 84 // karISatuSakaMkAlakASTaloSTeSu yaH pumAn // svapne tiSThati vA zete sa mahAduHkhamabhute // 85 // khaTdAyAM mRtazayyAyAM zilAyAM dhUlise milIhuI dekhatAhai, athavA telase yukta pAcana dekhatAhai, vaha durgatiko pAtAhai / / 76 // svapnameM naMge ziramuMDehue prANiko pizAca vA cANDAla dakSiNa dizAmeM lejAve to usako praannbaadhaaho||77||svmke bIcameM jisake Upara mAtA pitA bandhu krodhita hote haiM, zIghra usa puruSakA nAza hotaah||78||jo svapnameM kaSAyase raMgevastra pahare vA naMgAho vA bhojapatrako dhAraNa karai vaha yamarAjake samIpaM prApta ho // 79 // svapnameM jo puruSa asamaya bAdaloMkI chAyA dekhatAhai, athavA vAyuyukta vRSTiko dekhatAhai vaha duHkhita hotAhai / / 80 // sUryarahita dinako caMdramA rahita rAtrIko nakSatroMke binAAkAzako dekhakara yamarAjake sthAnako jAtAhai; arthAt maratAhai // 81 // jo svapnameM tela ke sAtha kumhArake sAtha bhAgatAhai, rAtrIdinameM usake manameM duHkha hotAhai // 82 // jo svapnameM makkhI ke sahatemeM athavA Upara bhUmimeM nidrA karai chIMke usa puruSakA dUra dezameM vAsaho // 83 // baMmaI kUDA karkaTa tIkSaNa kAMTevAle vRkSapara jo sotAha athavA dekhatAhai yaha vipattiko prApta hotAhai // // 4 // jo puruSa karISa ( upalA ) bhUsI hADakA piMjara kASTha DheloMke madhyame svapnameM sotAhai vaha mahAduHkha bhogatAhai // 85 // cArapAIpara marehuekI khATapara pattharapara jo baiThatAhai vaha mRtyu For Private And Personal Use Only Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASATIkAsameta / (33) cAtha saMvizet // yo narastasya sulabhaM kRtAntanilayaM bhavet // 86 // gomayaM kardamaM rakSAM dhUliM yazca vimardayet // svapnamadhye zarIraM svaM satvaraM sa mRto bhavet // 87 // gorocanAni zAnIlIkajjalairgAtralepanam // jAyate yasya vai svapne sa syAcchIghraM yamAtithiH // 88 // medo durgandhiyuktAnnaM yaH khAdati naro bhuvi // svapnamadhye ca tasya syAdavazyaM maraNaM rujH|| // 89 // kAJjikakSaudrakANAM tailasya ca ghRtasya ca // svapnamadhye bhavedyasyAGgAbhyaGgaH sa mriyeta vai // 90 // kuvindasUcikAkAratakSAyaskAra carmikAH // dhIvarAH zabarAH svayaM spRzanti sa duHkhabhAk // 91 // vikalAGgAH paGgavazva vaidyAH kharvAzca nartakAH || ceTAzca dyUtakArAzca yaM spRzanti sa duHkhabhAk // 92 // kuraMTakaH karaJjazca kuTajaH saptapallavaH // eteSAM darzanaM nAzakaraM jagdhistu kiM tataH // 93 // karNikAraH zizapA ca dhavaH khadira eva ca badarI ca zamI caiSAM darzanaM nAzakArakam // 94 // kuzakAzADuratRNakapAkamadanadrumAH // svapne dRSTipathaM yAtA mahAduHkhakarA dhruvam // 95 // japAcampakapuSpANi raktAni yadi ko prApta hotA hai || 86 // jo svapnameM gobara ko kIcako rAkhako apane zIghra maratAI // 87 // golocana haladI nali kajjala jisake zarIra meM maratAhe // 88 // jo puruSa cavako durgandhiyukta annako svapnameM khAtA hai hotA hai // 89 // kAMjI sahata mahA tila ghRtakA jisake zarIrapara lepa hotA hai vaha maratA hai // 90 // jisa puruSako stra meM julAhA darjI baDhaI luhAra camAra dhImara mleccha sparza karate haiM vaha duHkhI hotA hai // 91 // janma se kisI aMgarahita, laGgaDe hakIma vilasaTiyA naTa ceTI juArI jisako sparza karate haiM vaha duHkhabhAgI hotA hai / / 92 pIlA gulAbAMsa kajjuA kuDAvRkSa saptaparNa inakA darzana nAza kAraka hai khAnA to kyA hai || 93 || kanera sIsama dhava khaira vera jaNDa inakA darzana nAzakAraka hai // 94 kuzakAMsake aMkura tRNa mAkala ke vRkSa jisako svapna meM dIkheM use nizcaya duHkha hoya // 95 jo puruSa japAke puSpa campeke puSpa lAla dekhatA hai vaha zIghra maratA hai // 96 // 3 For Private And Personal Use Only zarIra meM malatA hai vaha malAjAtA hai vaha zIghra usakA avazya maraNa Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (34) svmaadhyaay| pazyati // sa satvaraM yamabhaTaiH kSayaM nenIyate naraH // 96 // jambIratumbIkAliGgatuNDIkarkaTikAzca yH||preksste khAdati svapne mriyate so'cirAnnaraH // 97 // nIvArAnkoradUSAMzca vIhInmudAnyavAMstilAn // kulatthAnyo bhakSayati vIkSate vA sa duHkhabhAk // 98 // amlatiktakaTukSArakaSAyAH svAditA yadi // svapne tasya bhaveddhAniH sarvato'pi na saMzayaH // 99 // zarIramAMsamantrANi nakhAntrANi ca yo naraH // svapne khAdati tasyAGganAzaH sadyaH prajAyate // 10 // kharjurIguDahiMguniryAsAnyazca khAdati // svapne sa yamarAjasya dUtairnanIyate drutam // 101 // zaivAlaliptaM svaM dehaM mAsamAtraM prapazyati // yaH svagne sa kSayI bhUtvA mRtyubhUyAya kalpate // 102 // kAMsyArakUTakathila tAmralohatrapUNi yaH // labhate prekSate vAtha nirdhanatvamiyAddhi saH // 103 // karavAlaM kuThAraM ca kuddAlaM phAlakuntalau // mudgaraM karapatraM ca yaH pazyati sa nazyati // 104 // saMmArja nI ghaTTikA ca sthAlI musalameva ca // svapne dRSTipathaM yAyAjabhArIniMbU rAmaturaI vimbAphala kAliMgI ( sAga ) vizeSa kakaDIko jo puruSa svapnameM dekhatAhai khAtAhai vaha zIghra maratA hai // 97 // jo puruSa munianna kodoM dhAna mUMga jau tila kulattha (ku lathI ) ko khAtAhai athavA dekhatAhai vaha dukhI hotAhai // 98 // jo AmalA tIkhA kaDavA khArI kasIle padArthako svapnameM khAya usakI niHsaMdeha sabaorase hAni hotIhai // 99 // jo puruSa svapnameM zarIrake mAMsako A~toko vA nakhUnase milIhuI AMtoko khAtAhai vaha mRtyuko pAtAhai / / 100 / / jo puruSa khajUrakA vRkSa guDahIMga goMdako khAtAhai usakI mRtyuhotIhai // 101 // jo zevAlase lipta apanA zarIra mahIne bharataka dekhatAhai vaha puruSa kSayako prAptaho maratAhai // 102 // kAMsI pItala kathila tAMbA lohA rAMga inako dekhatAhai vA pAtAhai vaha nirdhana hotAhai // 103 // talavAra kuhADI hala halakA agrabhAga vA varachI mudgara ArA jo dekhanAhai usakA nAza hotAhai // 104 // jisa puruSako svapnameM buhArI baTaloI thAlI mUsala dakheiM baha mRtyupAvai / / For Private And Personal Use Only Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| (35) yasya tasya bhvenmRtiH||106||indhnNdhuummulmuukN sadhUmAgni ca yaH pumAn // svapne pazyati tasya syAddhanadhAnyakSayo bhRzam // 106 // manthAnadaNDaM zUrpa ca lAgalaM pAzadorako // pazyati spRzati svapne yastasya syAdanakSayaH // 107 // svapne vayovikAraM yo naraH pazyedyadi svataH // maGgalAnAM vinAzaH syAttasya nAstyatra sNshyH|| 108 // prAsAdako TacchatrANAM dhvajasya kalazasyaca // bhaGge dRSTe rAjyanAzo'thavA tasya mRtirbhavet // 109 // devamandirabhaGgo'tha grAma bhaGgo'thavA yadi // svapnamadhye dRSTipathamAyAto nAzakRdbhavet // 110 // dehabhaGge dehabhaGgazcakSurbhaGge'ndhatA bhavet // karNabhaGge ca bAdhirya bhavedatra na saMzayaH // 111 // kSetre jalamayaH pUro bhavetsvapne yadIzituH // tasminvarSe tasya dhanaM dhAnyaM cApi kSayaM vrajet // 112 // sthalabhUmimakasmAdyaH svapne pasyejalAplutAm // tasya vyAdhiglAnidhanahAniH syA nAtra saMzayaH // 113 // aMtyajastrI yadi spRSTA dyUte vA // 105 // jo puruSa Idhana dhuAM koyalA dhurasahita agniko svapnameM dekhatAhai usake atyanta dhanadhAnyakA kSaya hotAhai // 106 / / jo svapnameM raIkA DaNDA dekhatAhai chAja hala pAza DorA dekhatA vA ThUtAhai usake dhanakA kSaya hotAhai // 107 // jo manuSya svapnameM apanI AyukA vikAra dakhi usake maMgaloMkA vinAza ho isameM kucha saMdeha nahIMhai // 108 // rAjamahalakA kilakA chatrakA dhvajAkA kalazakA TUTanA dekhanese rAjyakA nAzaho, athavA usa puruSakI mRtyuho // 109 // devamandirakA TUTanA grAmakA nAza jo svapnameM dekhe usakA nAzaho // 110 // svapnameM zarIrabhaMga honepara zarIranAza hotAhai, netrake nAzahonese netra jAtAhai arthAt andhA hotAhe kAnakA nAza honepara baharA hotAhai isameM kucha saMzapa nahIMhai // 111 // svapnameM jisa svAmIke khetameM jalaseyukta jhAgahoM vA samasthalameM jala bharajAya usa varSameM usa puruSake dhanadhAnyakA kSaya ho| tAhai // 112 // jo svapnameM akasmAt jalase vyApta sthalabhUmiko dekhe usako vyAdhiho (rogahI) For Private And Personal Use Only Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (36) svbhaadhyaay| maithune'pi vaa| svapnamadhye yena puMsA sa snAnAnnahi duHkhabhAka // 11 // // mayA samArabdhamahAprayatnena divAnizam / / mAnagranthapramANAni saJcitya vipuliikRtH|| 115 // granthaH sajjanasantatyai satatAnandanandanaH // bhUyAtkAryakarazcApi jagadIzakRpAvazAt // 116 // iti zrImajyotirvicchrIdhareNa saMgrahaNapUrvakaviracite svapnakama lAkare'zubhasvapnaprakaraNakathanaM nAma tRtIyaH kllolH||3|| dhanahAniho isameM kucha saMzaya nahIMhai // 113 // yadi svapnameM cANDAlastrIkA sparza kiyAho juA khelAho vA maithuna kiyAho to snAnakaralenese svapnakA doSa nahIM rahatA // 114 // jyotiSavidyA jAnanevAle zrIdharane bar3e prayatnase rAtridina pramANitagranthoMke prAmANoMko ikaTThAkara vicArakara yaha prantha racAhai // 115 // yaha grantha sajjanapuruSoMkI santAnake liye paramezvarakI kRpAse sadA bhAnandadAyakaho aura kArya siddha karanevAlAbhI ho // 116 // iti zrIsvamakamalAkare paMDita bAlAprasAda mizrakRtabhASATIkAyAmazubhasvapnaprakArakathanaM nAma tRtIyaH kllolH||3|| - atha caturthaH kallolaH 4. atha prasaGgato vakSye mRtyukAlaparIkSaNam // yasya jJAnAnaro mRtyu nijaM jAnAti yogavit // 1 // AkAzaM zukratArAM ca pAvakaM ca dhruvaM ravim // dRSTvaikAdazamAsoca sa pumAnnaiva jIvati // 2 // mehayetsvanamadhye yo hadetApyatha cennrH|| hiraNyaM rajataM vApi sa jIvedazamAsikam // 3 // dRSTvA bhUtapizAcAMzca gandharvANAM purANi ca / / sauvarNAnatha vRkSAMzca nava aba prasaMgase mRtyusamayako parIkSA kahatAhUM yogakA jAnanevAlA manuSya jisake jJAnase apanI mRtyuko jAnatAhai // 1 // svamameM AkAza zukrakA tArA agni dhruva sUryako dekhakara manuSya gyAraha mahInese adhikanahIM jItAhai // 2 // jo manuSya svapnake bIcameM suvarNako athavA cAMdIko mUte vA inakI STA kara vaha dazamahIne jiye // 3 // bhUta pizAca gandhavoMke nagara suvarNake vRkSa inako dekha For Private And Personal Use Only Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhASATIkAsameta / (37) mAsAnsa jIvati // 4 // pIvA kRzaH kRzaH pIvA yo'kasmAdeva jAyate // svabhAvAca parAvRttaH sa jIvedaSTamAsikam / / // 5 // svapne yasya bhavedgulphAtpAdakhaNDanameva ca // pazyettasya bhavedAyuvitsaptamamAsikam // 6 // kapotagRdhrau kAkola vAyasAvapi mUrdhani // vyAdo vA khalo lInaH paNmAsAnsa ca jIvati // 7 // hanyate kAkacaNDAlaiH pAMzuvarSeNa vA naraH // svAM chAyAM cAnyathA dRSTvA caturmAsAnsa jIvati // 8 // saudAminyabhrarahitAM dRSTvA yAmI dizaM tathA // uttarAM ca dhanuHzliSTAM jIvitaM dvitrimAsi kam // 9 // ghRte taile'thavA''dazaiM toye vA svaza rIrakam // yaH pazyedaziraskaM sa mAsAdU na jiivti||10|| yasya dehe chAgasamo mRtadehasamo'pi vaa|| gandhau bhavetpumAnso'pi pakSapUrti na jIvati // 11 // yasya vai snAtamAtrasya hRtpAdamavazuSyati // svapne vA jAgare vApi sa jIvedazavAsaram // 12 // nimnaH sanmAruto yasya marmasthAnAni kRntati // na hRSatyambusaMsparzAttasya mRtyurupasthitaH // 13 ||shaakhaa mRgakSayAnastho gAyAMzcadakSiNAM dishm|| svapne prayAti tasyApi kara naumahIne jItAhai ||4||sthuul puruSa akasmAt kRza hojAya aura kRza puruSa puSTahojAya svabhAva badalajAya yaha puruSa ATha mahIne jItAhai // 5 // svapnameM jisa puruSako gAMThase pairakA khaNDana dokhe vaha sAtamahIne jiye // 6 // jisake mastakapara kabUtara giddha kAka rAkSasa duSTa lagehue dakheiM vaha puruSa chaH mahIne jItAhai // 7 // jo puruSakAka aura cANDAloMse athavA dhUlike varSanese nAza ko prApta ho athavA apanA chAyAko aura taraha dekhai vaha cAra mahIne jItAhai / / 8 // meghase rahita bijalIko dakSiNadizAmeM dekha kara aura dhanuSase vyApta uttara dizAko dekhakara do tIna mahIne jItAhai / / 9 / / jo puruSa svapnameM ghRtameM, athavA telameM zIsemeM jalameM mastakarahita apane zirako dekhe vaha mahInese Upara nahIM jItA // 10 // jisake zarIrameM bakarIke vA mRtadehake samAna gandha hotIhai vaha puSaru pakSake bhItara marajAtAhai // 11 // svapnameM athavA jAgatemeM snAnakaratehI jisapuruSakA hRdaya aura paira sUkhatehaiM vaha daza dina jItAhai // 12 // teja vAyu jisa ke marmasthAnako kATatIhai , jalake sparzase jise Ananda nahIM hotAhai, usakI mRtyu samIpameM hai // 13 // jo candara For Private And Personal Use Only Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (38) svamAdhyAya / mRtyuHkaalmpeksste||14||rktkRssnnaambrdhraagaayntii hasatI ca ym||dkssinnaashaaN nayenArI svapne so'pi na jIvati // 15 // nagraMca kSapaNaM svapnehasamAnaM prahRSya vai|| enaM ca vIkSya valgantaM vidyAnmRtyumupasthitam // 16 // AmastakatalAvastu nimagnaM paGkasAgare // svapne pazyettathAtmAnaM naraH sadyo mriyeta sH|| 17 // kezAGgArAMstathA bhasma vakagAnirjalA nadIH viparItaM parItaM vA sadyo mRtyu sameti saH // 18 // yasya vai bhuktamAtre'pi hRdayaM pIDayate kSudhA // jAyate dantagharSazca sa gatAsurasaMzayam // 19 // dhUpAdigandhaM novetti svapityahnitathA niziAnAtmAnaMparanetrasthaM vIkSatenasajIvati ||20||shkaayudhNnishiithe ca tathA grhgnnNdivaa|| dRSTvA manyeta saMkSINamAtmajIvitamAtmahak // 21 // nAdhikA vakratAmeti karNayonayanonnatI // netraM vAmaM ca sravati tasyAyuruditaM laghu // 22 ||aarkttaameti mukhaM jihvA cAsya sitA yadA // tadA prApta vijAnIyAnmRtyu mAsena cAtmanaH // // 23 // uSTrAsabhayAnena yaH svapne dakSiNAM dizam // prayAti taM vijAnIyAtsayo mRtyu naraM janaH // 24 // aura rIcha yuktakI savArImeM baiThakara gAtAhuA svapnameM dakSiNadizAko jAtAhe usakIbhI mRtyukAlakI apekSA karatIhai // 14 // svapnameM lAla kAlevastradhAraNa kiye gAtI ha~satI strI jisa puruSako dakSiNa dizAmeM vyApta ho vahabhI nahIM jItAhai // 15 // svapnameM ha~satehuye saMnyAsIko ha~sa kara bAta karatA dekhai to mRtyuko samIpa AyA jAne / / 16 // jo svapnameM mastakaparyanta apaneko kIcarUpI samudrameM DUbA dekhe, vaha manuSya zIghrahI maratAhai // 17 // keza aMgAre bhasma vA nadIko sUkhatIhuI kuTilagAminI dekhe, vA viparIta devai athavA parIta ( naSTa ) dekha vaha zIghrahI maratAhai / / 18 / / jisake bhojana karaneparahI bhUkha hRdayako dukha detIhai athavA jo dAMtoMko ghisai vaha zIghra maratAhai isameM kucha saMzaya nahIMhai // 19 // dhUpAdi gandhako nahIM jAnatA, dinarAta sotAhIhai, dUsareke netrameM sthita apaneko nahIM dekhatAhai vaha nahIM jItAhai // 20 // rAtrimeM iMdrake dhanuSadinameM tAroM (nakSatroM ko dekhakara buddhimAn AtmAko kSINa jAne ||21||jiskenetroNkaa U~cAoM kAnoMmeM adhika TeTepana ko nahIM prApta hotA aura vAMye netroM meM AMsaM nikaleM usakI Ayu hIna jaan||22||jiskaa mukhaakasmAta lAla hojAya joma saphedaho usakI ekamahInemeM mRtyu jAne // 23 // jo puruSa svapnameM UMTa gadhekI For Private And Personal Use Only Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaassaattiikaasmet| (39) pidhAya kau~ nirghoSaM na zRNotyAtmasambhavam // nazyate cakSuSo jyotiryasya so'pi na jIvati // 25 // patito yazca vai garte svapne niSkAsyate nahi // nacottiSThati yastasmAttadantaM tasya jIvitam // 26 // svapne'gni pravizeSastu na ca niSkAmate punaH / / jalapravezAdApi vA tadantaM tasya jIvitam / / 27 // UrdhvA ca dRSTina ca saMpraviSTA raktA punaH saMprati vartamAnA // mukhasya coSmA vivaraM ca nAbheH zaMsaMti puMsAmaparaM zarIram // 28 // yazcApi hanyate duSTebhUta rAtrAvatho divA // sa mRtyu saptarAtre tu pumAnApnotyasaMzayam // 29 // svavastramamalaM zuk raktaM pazyatyathAsitam // yaH pumAnmRtyurApannastasyetyevaM vinirdizet // 30 // svabhAvavaiparItyaM tu prakRtestu vipryyH|| kathayanti manuSyANAM SaNmAsaM jiivitaavdhiH||31|| lingg-puraanne|| apsu vA yadi vA''darzayohyAtmAnaM na pazyati // aziraskaM tathAtmAnaMmAsAdUrvana jIvati // 32 // naardH||aatmnstu zirazchAyAM naiva pazyeta kahiMcit // utpAtamIdRzaM dRSTvA. mAsamekaM sa jIvati // 33 // svarazAstre // haste nyaste savArImeM dakSiNadizAko jAtAhai, usakI mRtyu, zIghra jAnanI cAhiye // 24 // kAnoMko Dhakakara jo apane zabdako nahIM sunatAhai, jisakI netrakI jyoti naSTa hotIhai vaha bhI nahIM jItAhai // 25 // jo puruSa svapnameM ga8meM patitaho nikalA nahIMjAya aura na uThasakai vaha bhI nahIM jItAhai // 26 // svapnameM jo agnimeM praveza kara phira na nikale athavA praveza kare vahabhI mRtyuko pAtAhe // 27 // jisakI dRSTi UrdhvagAminI hojAya pIche na lauTai aura phira vartamAna hokara lAla hojAya mukhameM garamI nAbhimeM vibara dIkhe vahabhI nahIM jItAhai // 28 // jo puruSa svapnameM rAtrimeM dinameM duSTaprANiyoMse mArAjAya vaha puruSa sAtarAtameM maratAhai, isameM kucha saMzaya nahIMhai // 29 // jo puruSa apane nirmala sakeda vastroMko lAla vA kAle dekhatAhai vaha. puruSa mRtyuko pAtAhai // 30 // svabhAvakA viparIta hojAnA prakRtikA badala jAnA jinake ho una manuSyoMkI chaH mahInekI Ayu jAno // 31 // yaha liGgapurANameM likhAhai jo puruSa jalameM athavA zIsemeM apane zarIrako nahIM dekhatAhai, athavA zirarahita AtmAko dekhatA hai vaha mahInese Upara nahIM jItAhai / / 32 // nArada kahatehaiM jo kabhI apane zirakI chAyAko nahIM dekhe to isaprakArake utpAtako dekhakara eka mahIne jItAhai // 33 // svarazAstrakA For Private And Personal Use Only Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (40) svmaadhyaay| zirasi yadi na cchinnadaNDo'sya dRSTaH SaNmAsAntana maraNabhayaM sampuTe hstyostu||nysteshiirss yadi ca kadalIkorakAmaM tadantardRSTaM naubhistarati salile cetsvazepho na mRtyuH // 34 // ityuktaM bahuzaH svamagrantheSu likhitaM myaa|sNgRhy viduSAM toSahe tve'tiprytntH||35|| nAmUlamatra likhitaM dRSTvA grnthaannekshH||chndo vipariNAmena sa evArtho mayoditaH // 36 // iti zrIpaNDitajyotirvicchrIdhareNa saMgrahapUrvakaviracitasvanakamalAkare prakIrNakaprakaraNakathanaM nAma caturthaH kallolaH samAptaH // 4 // vacanahai ki zirapara hAtha rakhanese vaha hastachAyA khaMDita nahIM dIkhe to cha: mahInetaka mRtyukA saMdeha na karanA aura donoM hAtha sampuTakara zirapara rakhanese yadi kadalIphI korakI samAnabhI antara dIkhe vA nAvadvArA jalameM apaneko taratA dekhe to kisIprakAra mRtyukA bhayanahIMhai // 34 // isaprakAra bahunase granthoMkA saMgraha kara svapnAdhyAya likhAhai yaha baDe yatnoMse paMDitoMke saMtoSake liyehI kiyAhai // 35 // isameM amUla koI bAta nahIM likhI granthoM ko dekhakarahI likhAhe chandoMke parimANa arthakohI maiMne kahAhai // 36 // iti zrIpaNDita jyotirvicchrIdhareNa saMgrahapUrvakaviracitasvapnakamalAkare murAdAdAbAdanivAsI paMDita-jvAlAprasAdamizrakRtabhASATIkAyAM prakIrNaprakaraNakathanaM nAma caturthaH kallolaH samAptaH // 4 // dohA-unisasau tresaTha subhaga, saMvat kArtika mAsa / dIpamAlikAke divasa, kInoM graMtha prakAsa // 1 // vasana rAmagaMgAnikaTa, nagara murAdAbAda / bhajana karata hariko tahAM, budhajvAlAprasAda // 2 // khemarAja guNakhAna jaga, seThaziromaNi jaan| tinako arpita graMtha yaha, sajanako sukhadAna // 3 // bhUla cUka saba kSamA kara, sajjana lehiM sudhAra / haricaritra gAvahu sunahu, milaiM padAratha cAra // 4 // pustakamilanekApatA-khemarAja zrIkRSNadAsa, 'zrIveGkaTezvara' sTIm yantrAlaya-vaMbaI.. For Private And Personal Use Only