Vasantraj Shakunam

SR No.: 020879
Original Sutra Author: N/A
Author: Vasantraj Bhatt, Bhanuchandravijay Gani
Publisher: Khemraj Shrikrushnadas Shreshthi Mumbai
Publication Year: 1828
Total Pages: 596
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 11 MB

Page 128

(९२) वसंतराजशाकुने-षष्ठो वर्गः।
लोकः शाकुनमिदमतिशस्तं शक्तोऽभ्यसितुं यदि न समस्तम् ॥ तज्जानातु नरेंगितमात्रं येन भवेन्नृषु कार्यसुपात्रम् ॥ ॥१४॥ इत्यंगस्फुरणम् ॥आये प्रकरणे प्रोक्तं वृत्तैनवभिरीक्षणम् ॥ उपश्रुतो द्वितीये च वृत्तान्यष्टादशैव तु ॥ १॥ क्षुतमुक्तं तृतीये तु वृत्तैर्नवभिरेव च ॥ चतुर्दशभिराख्यातं तुयेंगस्फुरितं तथा ॥२॥
॥ टीका ॥
सदागतौ वायौ उत्तरापथेन पंकजाकरं पंकजसमूहं स्वेच्छया प्रसर्पति सति प्रसर्पतो गच्छतो नरस्यापेक्षितं वांछितं ध्रुवं क्षणासिध्यति कीदृशे वायौ त्यक्तदक्षिणापथ इति त्यक्तः उज्झितः दक्षिणापथो दक्षिणमार्गों येन स तथा कचिदुपेक्षितं पाठस्तत्रोपेक्षितमुपेक्षाविषयीकृतमित्यर्थः॥ १३ ॥ लोक इति ।। लोको जनः अतिशस्तं शकुनं समस्तमभ्यसितुं यदि न शक्तः तत्तस्मानरेंगितमात्रं जानातु येन कार्येषु नृसुपात्रं स्यात् ॥ १४ ॥
इति वसंतराजशाकुने नरेंगितस्फुरितं चतुर्थ प्रकरणम् ॥ ४ ॥ एतेषां चतुर्णा प्रकरणानां कस्मिन् वर्गे अन्तर्भावः इत्याकांक्षायां नरेंगिते वर्गे पूर्वोक्तानामंतभावं सूचयन् वृत्तानां व्यस्ता समस्तां संख्या प्रतिपादयन्नाह । आद्य इति ॥ आद्ये प्रथमे प्रकरणे नवभिवृत्तरीक्षणं प्रोक्तं द्वितीये प्रकरणे अष्टादशैवृत्तैरुपश्रुतिः तु पुनरर्थे ।। ॥१॥क्षुतमिति ॥ तृतीये प्रकरणे नवभिवृत्तैरेव क्षुतमुक्तं तुर्ये चतुर्थे प्रकरणे च.
॥ भाषा॥
कमलके समूह प्रति गमन करे तो गमनकी मनुष्यकू वांछित : निश्चयही तक्षण सिद्धि होय ॥ १३ ॥ लोक इति ॥ जो मनुष्य समग्र शाकुन शास्त्र अभ्यास करवेकं समर्थ न होय तो नरेंगितमात्र जो छठोवर्ग ताय जानले तो या करके सर्वकार्यनमें और मनुष्यनमें पात्र होय ॥ १४ ॥ इति नरेंगिते अंगस्फुरणं चतुर्थ प्रकरम् ॥ ४ ॥ प्रथम प्रकरणमें नो श्लोकनकरके आलोकन कह्यो और द्वितीय प्रकरणमें अठारे श्लोकन करके उपश्रुति कहींहै फिर तृतीय प्रकर णमें जो श्लोकनकरके छिक्का प्रकरण को और चौथे प्रकरणमें चौदह श्लोकन करके अंग