Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vijaya nemi-darzanasUri sadagurubhyo namaH kalikAla sarvajJa zrImada hemacaMdrAcArya viracita zrI siddhahema zabdAnusAriNI mahopAdhyAya zrI vinayavizva praNita hemalag prakriyA TippaNya (uttarAddha) '(gujarAtI bhASAMtara bhAga-2) -: bhASAMtara kartA : 5.pU. AcAryadevazrI vijaya priyaMkarasUrIzvarajI ma.sA. -: prakAzaka :zrI mahAvIra che. mU5, jaina saMgha kezavalAla maDacaMda na upAzraya, opeca sosAyaTI, navA vikAsagRha roDa, 'pAlaDI, amadAvAda-380 07.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pustaka zrI mahAvIra zve. mU. pU. jaina saMdha AperA seAsAyaTInA jJAnakhAtAmAMthI saMpU chapAvyuM che, tethI sAdhu-sAdhvIne vasAvavAmAM ke vAMcavAmAM doSa nathI. paNa vivekI zrAvaka--zrAvikA A pustaka vasAve te athavA vAMce tA doSa lAge tema heAvAthI vasAvavAnI icchAvALAe A pustakanI peTImAM nAMkhIne vasAve kiMmata jJAnakhAtAnI athavA nakareA bharIne vAMcavA upayAga rAkhe. F
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zAmaLA pArzvanAthAya namaH | zrI vijaya nemi-darzana saddagurubhya namaH | kalikAlasarvajJa zrImadda hemacaMdrAcArya viracita zrI siddhahemazabdAnusAriNI mahopAdhyAya zrI vinayavijaya gaNI praNIta huM mArA prayA-kapAya | (uttarAddhamU ) (gujarAtI bhASAMtara bhAga 2 je ) bhASAMtara kartA zrI zAsanasamrATa AcAryadeva zrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAja sAhebanA prathama paTTadhara parama pUjaya AcAryadeva zrI vijaya darzanasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA vinayI paTTAlaMkAra pa. pU. AcAryadevazrI vijaya priyaMkarasUrIzvarajI mahArAja sAheba. - prakAzaka :zrI mahAvIra sve mU. pU. jana saMdha zeThazrI kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya eperA sAsAyaTI, navA vikAsagRha roDa pAlaDI, amadAvAda-3800
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ mataduprakriyA-vyAkarahu uttarA bhA. 2 je bhASAMtara bhASAMtara kartA (C) pU A. zrI vijaya priyaMkarasUrIzvarajI ma. sA. prakAzaka : zrI mahAvIra sve mU. pU. jaina saMgha, eperA sesA. amA prathama AvRtti saM. 2048 : I. sana 192 mAgazara suda 11 sarvahaka prakAzaka Adhina kiMmata :- paThana-pAThana prAptisthAna :(1) zrI priyaMkara sAhitya prakAzana C/o zAha bharatakumAra kAMtilAlanI kA. ratanapaLa-pIpaLAvALA khAMcA sAme, amadAvAda-380001. phena-356155 [ A prakAzanamAM zrI jinAjJA viruddha kAMIpaNa lakhAyuM hoya te te badala trividha trividha micchAmi dukaDa] prata-1000 mudraka : " nayana prinTIMga presa gAMdhIroDa pula nIce, DhIMkavAvADI , amadAvAda-380001. * phena-357577 ' kara. . *
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ peja na khara 1 thI 74 5 thI 107 108 thI 135 136 thI 168 169 thI 175 106 thI 183 184 thI 197 198 thI 110 211 thI 216 217 thI 225 226 thI 230 231 thI 233 234 thI 239 240 thI 241 242 thI 244 245 thI 260 261 thI 275 206 thI 283 284 thI 288 289 thI 295 296 thI 304 305thI 380 anukramaNikA bhvAdayaH parasmaipadinaH bhvAdayaH AtmanepadinaH bhvAdayaH ubhayapadinaH adAdaya parasmaipadinaH adAdaya AtmanepadinaH adAdaya ubhayapadinaH juheotyAdayaH divAdayaH svAdayaH tudAdayaH rudhAdayaH tanAdayaH krayAdayaH svArthikapratyayAntAH curAdayaH NigantaprakriyA sanprakriyA yaGantaprakriyA yaGalubantaprakriyA nAmadhAtuprakriyA bhAvakarmaNoprakiyA kudantaprakiya
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ peja na. sITI naM. 10 19 20 24 26 27 27 29 33 33 34 36 mo 48 49 1 14 N 14 10 m 19 V 3 3 M 8 - 11 sudhAryA pachI ja vAMcA zuddhi patraka azuddhi praiSa 44186 bhUyAssa thanAra 14 syathAm bha + i drA, daja apuH saH Asita thAya che. AtriSusiH dhmA + sa a dadhyau dadhyatuH 4|4|38 4/1/66 ghuDamvAna hutvAnstAcca 4124 zuddhi praiSA 424181 bhuyAsma thanAru syathAs bhU + i dvA, daza, apuH si thAya che. Asit AghisiSuH dhyA + sa-a dadhyau dadhyatuH dadhyuH jhAjhA31 phAAda9 ghuDantAttvAntAcca 11:24
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ gadaH 1 peza na. sIna. azuddhi zuddhi 54 15 seTthadavoH seTthavAH 15 sttasaMbandhi statsaMbandhi gadajopadeza Nopadeza dhAtuthI kArAdis dhAtuthI sakArAdi ___ dayeditaH hRditaH amiSTAm 427. 42. amiSTAm drava dradaSTha vati vasyati 4+1-36 4-1-36 anucikriDite anucikriDipe dhIva che dhI vadhe kada + u vasa kada + u+ vasa kur + u yAt kura +u+ yAt jhAlA 10 43110 va ti, vayet vayati, vayet 120 nnityami nnityamiTa 121 ya pratyaya thava pratyakSa 102 : 108 111 R6.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ peja naM. lITI naM. azuddhi 123 123 123 5 8 20 - 13 16 4-1-88 4-3-29 be + thAt 4-1-44 4-3-21 A + yAta 123 12 128 thazu juguha 2 ja zuka zruguha aguDha + dasteDDhe d +tta d sAti 137 144 13 TU+ - sauti asaut adaridrIt 144 152 adaridra + t Naka 153 153 156 jaka viSamAM viSayamAM eva 43113 164 11 165 Nava 43101 hahana + atus taradhyamISTa uNauti 170 hahana atus ta adhyagISTa uteti 4 D76
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Lord. sITI na. 176. 176 176 180 182 188 188 193 163 194 194 195 196 199 208 210 223 239 240 azuddhi 8 uNauti, uNutiH urNuta, 12 oNaH 16 ! V 15 6 16 15 3 16 20 jADho64 ti + bravIti parIkSA bibhayA ucakAra jihUyAjcAtAra emamAe didA + ti 4-2-16 dadhAtu 3 skasRvRbhR nenija ruhi jarIjati dhAtuvera che jhAjaneA jJIpsayAm jasau agopAyIta, zuddhi uNauMti, urNutaH uNuvanti oNauH 4 / 3 / 46 tibravIti parAkSA bibhayAzvakAra jihUyA kAra e-mamA + e dAdA + ti 4-3-16 dadhatu 3 skrasaTabha nija + hi jarISyati dhAtuseT che jJAjaneA zrIpsAyAm jakSau agoNapot
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ peTa naM. sITI naM. 10 13 18 10 10 244 251 210 271 278 295 300 303 306 308 308 308 314 317 325 327 327 338 345 350 355 367 19 3 ma 16 19 14 pa 14 20 17 20 14 16 20 azuddhi 4|4|112 eSa yANA aNigavasthAna 4 / 1 / 104 sasUtra jA35195 he thAya che. kha yugauditaH vthanta vyanta 5 / 171 // dhak paganmanthateH hUravAntasya 6 / 11174 sthi 'caitreNa 4|4|72 sa jarca dhA pAdaH naSTA naSTA zuddhi 4|4|122 eSAM trayANAM aNigavasthAyAM jA1/105 sUtra 4 | 3 |115 hai thAya che sukha dhugaudita Nyanta Nyana 5 / 1 / 171 / / srak parAnmanyateH svAntasya 5 / 1 / 174 sthitaMca breNa 44 / 71 kavasu arca vA pAdaH naSTA naMSTrA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya nivedana dhama traNe kALamAM zAzvata vastu che. tenI tathA tenA mAnAM sAdhanAnI vartamAnakALamAM atyaMta jarUriyAta che ane upakArI dhama gurUe ja dharmavRddhinAM vividha sAdhanA goThavI dareka jIvane dharmanI sanmukha AkarSita kare che. ApaNA Agama graMthAne vAMcavA hAya teA vyAkaraNanI jarUra che. vyAkaraNanA jJAna vinA A thA vAMcI zakAtA nathI. e mATe amArA TrasTa taraphathI zrI mahopAdhyAya zrI kIti vijayaNa ziSyApAdhyAya zrI vinayavijayagaNa racita zrI haimalaprakriyA vyAkaraNa bhASAntara sAthe prathama bhAga. eTale pUrvIya saMvata 2043mAM pragaTa karela hatA ane have A eTale uttarA atyAre pragaTa karatAM AnaMda anubhavIe chIe. A mahAna graMtha saMskRtanA abhyAsI vidvAneA sAdhu bhagavaMtA temaja sAdhvI bhagavaMtAne bhaNavAmAM khAsa sahAyabhUta thaze evI amArI zraddhA che. khIje bhAga A grantha prakAzita karavAmAM 5. pU. zAMtamUrti AcArya devazrI vijaya priyaMkara sUrIzvarajI ma. sA. nA upakAra amA bhUlI zakIe tema nathI. temaja A graMthane prakAzita karavAmAM sa pUrNa presa meTara taiyAra karI ApanAra tathA pruph vigere jINavaTa pUrvaka tapAsI sundara prakAzita karavAmAM jenA sapUrNa sAtha sahakAra sAMpaDela che te 5. pU. munizrI nardiSaNa vijaya ma. sA. tathA yuvAna
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDita zreSThI zrI bhAvezabhAIne paNa upakAra bhUlI zakAya tema nathI. temaja A graMtha prakAzita karavAmAM jene mULamAM ja upakAra che te pUjya muni prakAzacandra vijaya mahArAjane upakAra keme bhUlI zakAya ? temaja A graMtha prakAzita karavAmAM dravya sahAyaka zrI mahAvIra . mU. pU. jaina saMgha, operA sesAyaTIne paNa udAra phALe yAda karyA vagara rahI zakAya tema nathI. A graMtha prakAzita karavAmAM nayana prinTIMga presanA saMcAlaka zrI kItinabhAI maphatalAla gAMdhIne satha sahakAra paNa yAda AvyA vagara rahetuM nathI. tathA mupha lAvavA laI javAmAM zaMkaralAla paMjAjI kalAla dazAporavADa sosAyaTI jena saMghanA mANasane pUre sAtha sahakAra maLela hate. eja. zrI priyaMkara sAhitya prakAzana TrasTa vatI rAjendra ratIlAla zAha (zAha bharatakumAra kAMtilAla nI ku. vALA)
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDuM mArA mATe... jJAna e prakAza che. prakAzanI hayAtimAM aMdhakAra adazya ja rahe che. tema jJAnarUpI prakAza jemanAM hadayakuMjamAM patharAyeluM che temanAM aMtaHkaraNamAM ajJAna, rAga, dveSa, meha, krodha, mAna, mAyA, lobha, IrSA ane asUyA rUpI aMdhakAra pUche tathA tenAthI utpanna thanArA azAMti, duHkha, kheda ke zAkarUpI durguNa TakI zakatA nathI. - durlabha mAnava jIvanane saphaLa banAvavA mATe dharmazAstranI oLakha karavI paDaze. e dharmazAstra oLakhavA mATe saMskRta abhyAsa he jarUrI che. e saMskRta abhyAsa sahelAIthI thaI zake te mATe haimalaghuprakriyA nAmanuM laghu vyAkaraNa gujarAtI bhASAntara sAthenuM saMskRtarUpa vidvAjanonA karakamalamAM mUkatAM huM ghaNe ja AnaMda anubhavuM chuM. have AnA mAdhyama dvArA abhyAsIo sArI rIte abhyAsa karI zakaze e mane vizvAsa che. A pustakano abhyAsa karI abhyAsIo vyAkaraNa pratye rUcivALA thAo eja zubhecchA. nyAyavizArada mahepAdhyAya zrI yazovijayajI ma. ne smRti divasa | vijaya priyaMkarasUri vi. saM. 2048 tA. 17-12-91 zrI dazAporavADa sA. maMgaLavAra jaina saMgha mAgazara suda 11 mauna ekAdazI jaina upAzraya savAre 8-45 pAlaDI basa sTenDa pAchaLa, pAlaDI, amadAvAda-380007
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. ahaM namaH zAsanapati trizalAnaMdana zrI mahAvIra svAmIne namaH | | anaMtalazvinidhAnAya zrI gautama svAmine namaH | | | name namaH zrI guru nemi-darzana sUrya zaMkhane dhAraNa karanAra (zaMkhezvara) kRSNa jenI prArthanA karI che, tathA je nAthanA paNa nAtha che, evA he tAmArANInA putra pArzvanAtha vibhu ! tame jayavaMtA varte." e pramANe, jineTavara thakI tripadIrUpa varNane pAmelA evA gaNadharee stuti karI che evA gaNadharee jemanI stuti karI che tathA je pArzvanAtha vibhunA upanAmanI saMkhyA atarikSa, navapallava. zAmaLAjI vigere nAme vaDe jinatanuM lakSaNanA pramANa jeTalI eTale ke eka hajArane AThanI karelI jagaprasiddha che te saMkhyAdhAraka aciMtya ciMtAmaNI manavAMchita pUraNa pArzvanAtha tirthaMkarane thA zAsana upakArI carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIne namaskAra karIne zrI mahopAdhyAya zrI kIrtivijaya gaNinA ziSya mahopAdhyAya zrI vinayavijaya gaNi racita zrI haimalaghuprakriyA vyAkaraNa upara TIkAnI racanA karanAra muni priyaMkara vijaya mahArAja sAheba ( hAla pa. pU. AcArya zrI vijaya priyaMkara sUrIzvarajI ma. sA.) che. have pote ja eTale ke pa. pU. aneka tirthoddhAraka zAsanasamrATa AcAryadeva zrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAja sAhebanA prathama paTTadhara pa. pU. zAstra vizArada AcAryadeva zrI vijaya darzanasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA paTTAlaMkAra pa. pU. AcAryadevazrI vijaya priyaMkarasUrIzvarajI mahArAja sAheba have haimalaghuprakriyA ane svacita TIkA upara svaracita gujarAtI anuvAda vivecana bhASAntara karI hamalaghuprakriyA ane TIkAnA uttarArdhanI zarUAta kare che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. pU AcArya devazrI vijaya priyaMkara sUrIzvarajI ma. sA. zrI maMgubena maphatalAla gAMdhInA mALAthe suputro : kIrtibhAI, bharata kumAra, nayanakumAra, zreNikakumAra
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI jinAya namaH // zAsanasamrATa zrImad vijaya nemisUrIzvara mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI gaNiM viracitam zrI haimalaghuprakriyA vyAkaraNam / atha uttarArddham // athAkhyAtaprakriyA nirupyate / AkhyAtapratyayozca dhAtovaktavyAH / // 1 // kriyArthI dhAtuH 3 // 3 // 3 // kRtiH kriyA paThanapacanAdirUpA sA'rthoM yasya sa dhAtuH syAt / sa ca tredhA gaNajo nAmajaH sautrazca / Ayo navadhA, tathAhuH "adAdayaH kAnubandhAzcAnubandhA divAdayaH / svAdayaSTAnubandhAzca, tAnubandhAstudAdayaH // 1 / / rudhAdrayaH pAnubandhA yAnubandhAstanAdayaH / tyAdayaH zAnubandhAzca NAnubandhAdhurAdayaH" // 2 // uktAnuvandharahitA bhvAdayaH / yatra nAmaiva pratyayasaMbandhAd dhAtutvaM yAti sa nAmadhAtuH / sautrAzca kaNDvAdayo dolaNapramukhAzca / pratyekamete trividhAH parasmaipadina Atmanepadina ubhayapadinazca /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe unubandha idanuvandhaH, kartaryapyAtmanepadI dhAtuH / IganubandhastUbhayapadI parasmaipadI zeSaH // 3 // arthavAcana bhajanarUpa karAtI zuddha kriyA evo jene artha che te dhAtu kahevAya che. dhAtuo traNa prakAranAM che. (1) gaja (2) nAmaja (3) sautra gaNaja dhAtu nava prakAranAM che paNa atyAre vyavahAramAM tenAM daza prakAra ullekhAya che. dareka gaNene oLakhavA mATe judA judA Ita mUkavAmAM Ave che. bhvAdi, adAdi, havAdi, divAdi, svAdi, tudrAdI, rudhAdi, tanAdi krayAdi, curAdi. dhAtuo ukta anubaMdha rahita che. - jyAM nAma ja pratyayanAM saMbaMdhathI dhAtupaNAne pAme te nAma ghAtu kahevAya sautra - kahahu vigere temaja 4 vigere te dareka paracyapada Atmane pada ane ubhayapada ema traNa prakAranAM che. 4 anubaMdhAvALA ane hasva Tu vALA rtAmAM Atmane pada 1 ane dIrdha dR anubaMdha vALA ubhayapadI ane te sivAyanA paramaipada dhAtu che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 3 // 2 // navAdyAni zatRkasU ca parasmaipadam 3 / 3 19 / / sarvAsAM tyAdivibhaktInAmAdyAni navanavavacanAni zatRkkasU ca pratyayau parasmaipadasaMjJAni syuH| (parANi kAnAnazau cAtmane padam* 3 / 3 / 20) artha - sarve thAra vigere vibhaktinA pUrvanAM nava nava pratyayenI temaja za4 ane vAyu pratyenI saMjJA thAya che. 5-2-20 thI zatR bhane 5-2-2 thI kvasu thAya. pachInA nava pratya temaja jJAna ane sattA AtmAne pahanAM che. // 3 // trINi trINyanyayuSmadasmadi 3 / 3 / 17 / / __ sarvAsAM vibhaktInAM trINi trINyeka-dvi-bahuvacanAnyanyadarthe yuSmadarthe'smadarthe ca yathAkramaM syuH / artha - sarve vibhaktionAM traNa traNa vacane anukrame ekavacana dvivacana ane bahuvacana traNeya anya puruSa yugmadapuruSa sana asmada puruSanAM samApa. anyad - me bI535 cha.. yuSmad - me mIneSu35 che. asmad - ye prayabhaY35 che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAbyAkaraNe .. // 4 // sati 5 / 2 / 19 // ArabdhAsamAptavastuviSayaH kAlaH san vartamAnastadarthAd dhAtorvartamAnA syAt / vartamAnA 3 / 3 / 6 / / parasmaipadAni / AtmanepadAni / tiva tas anti / te Ate ante / sivU tham tha / se Athe dhve / miva vam mam / e vahe mahe / AraMbhathayela che paraMtu pUrNatA pAmela nathI. tevI vastune viSaya te kALa. tene vartamAna kahevAya che. te arthavALa dhAtuthI vartamAna vibhakti thAya che. bata bhAna nA prtyye| 3 / 3.6 sUtrathI. // 5 // etAH zitaH 3 / 3 / 10 // - vartamAnA saptamIpaJcamImastanyaH zito jJeyAH / bhU.sattAyAm / bhU tiva iti sthite vakAro vitkAryArthaH / vartamAnA saptamI, paMcamI, ane hayastanI e cAreya zisajJaka jANavA.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / mU vidyamAnatA arthasUcaka che. va it vit mevA Ayana sUyave che. za it zitu me| ayane sUyave che. // 6 // kartaryanadbhayaH zava 3 / 4 / 71 / / adAdivarjAd dhAtoH kartari vihite ziti zava pratyayaH syAt / zakAra-vakArAbitau / / adAdi sivAyanAM dhAtuthI kartAmAM kahevAyela zita pratyaya paramAM rahetA zat vikaraNapratyaya lAge che. zat pratyayamAM zukAra zit kArya mATe nU kAra vita bhATe che. hA // 7 // nAmino guNo'titi 4 / 3 / 1 / kit-Di tvale pratyaye pare nAmyantasya dhAtorguNaH syAta / avAdeze / sa dhArmiko bhavati / tau bhavataH / 'lugasyAdetyapade (2.1.113.) ityakAralope, te bhavanti / tvaM bhavasi / yuvAM bhavathaH / yUyaM bhavatha / tiDita sivAyanAM pratyaya paramAM rahetA, nAmi aMtavALA dhAtune guNa thAya che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe saH dhArmikaH bhavati . tathAbhi che. bhU + a + ti 3/4/71 thI bhU + a + ti 4/3/1 thI bhA + a + ti 1/2/24 thI bhan + a + ti = bhavati bhavataH - tere che. bhavatas sudhI 152 pramANe. 2 / 1 / 72 thI bhavatam 11353 thI bhavataH thAya bhavanti - to cha. mav + a + anti 2 / 1 / 113 thI pUnAM ana tevI rIta bhav + a + si = bhavasi - bhavatara pramANe bhavatha bIjepurUSa bahuvacana mavatha teja pramANe thAya. // 8 // mavyasyAH 4 / 2 / 113 / / dhAtovihite mAdau vAdau ca pratyaye pare ata AH syAt / aha' bhavAmi / AvAM bhavAvaH / vayaM bhavAmaH / anyadarthAdidvayatrayayoge parAzrayameva vacanam / sa ca tvaM ca bhavathaH / sa ca tvaM cAhaM ca bhavAmaH / dhAtuthI kahevAyela s kArAdi ane 3 kArAdi pratyaya paramAM rahetA pUrvanAM 3 ne gA Adeza thAya che. bhav + a + mi mA sUtrathA A yye| bhavAmi bhavAvaH, bhavAmaH 5 te pramANe
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / anyad, yuSmad maneM asmad me zubhAMthI me athavA tragunA hoya tyAre chellI chellIne khAzrayIne ekI sAthe prayAga DiyA 42vI. saca tvaM ca bhavathaH A prayAgamAM cunnat parakriyA che mATe yughnaT vibhaktinA prayoga thye|. saca tva cAhaca pacAmaH / A vibhaktinA pratyeAga thayA che. prayAgamAM aSmad paraDiyA che. parasmaipadinaH / yAt yAtAm yus / yAsU yAtam yAta | yAm yAva yAma | mATe aSmad nI // 9 // vidhinimantraNAmantrANadhISTasaMpraznaprArthane 5|4|28|| vidhiH kriyAyAM preraNA / vidhyAdiSu saptamI syAt / saMbhAvanAdiSvapi saptamI / saptamI 33/7 AtmanepadinaH / Ita IyAtAm Igna ! IthAsa IyAthAm Idhvam / Iya Ivahi Imahi /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemalaghuprakriyAvyAkaraNe - kriyAmAM preraNA karavI te vidhi. vidhi vigeremAM ane saMbhAvanA vigeremAM dhAtuthI saptamI vibhaktinA pratye lAge che. nimaMtraNa - Apela preraNAne pharajIyAta svIkAravI paDe. AmantraNa - pitAne IcchA paDe tema karI zake. adhISTa - satkAra sahitanI preraNA. saMprazna - ghAraNAne lagatA prazna prArthanA - vinaMtI ? bI va sakaLyAH 4222aaaa At parasya saptamyA yAzabdasya iHsyAta / ziSyo gurusevI bhavet / bhavedasau bhavyaH zrAddhatvAt / bhavetAm / (AtparayoryAmyusoriyamiyusau*) bhveyuH| bhaveH bhavetam bhaveta / bhaveyam bhaveva bhavema 4 thI paramAM rahelA saptamI vibhaktinAM yA ne ? thAya che. ziSya gurusevI thAya. zrAddhathI A bhavya thAya, Av + a + cAr 4/2/622 thI mad + a + $ 8/2/6 thI : bhavet
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH parasmaipadinaH / bhavettAm , bhaveH bhavetama, bhaveta, bhaveva, bhavema, mAmA dAkhalA sarakhA ja siddha thAya. bhaveyuH bhavu + a yusU 4 / 2 / 123 thI bhav + a + iyusa 4 / 2 / 122 thI bhaveyus sU no ra bhane ra na visa thAya 24 bhayeyam 35 siya 42. ||11||praissaa'nujnyaavsre kRtyapaJcamyau 4 / 2 / 123 // nyatkArapUrvikA preraNA preSaH / praiSAdiSu kRtyAH paJcamI ca syuH / (vidhyAdiSu AziSi ca pazcamI vaktavyA*) paJcamI 3 // 38 // parasmaipadinaH / AtmanepadinaH / tu tAm antu / tAm AtAm antAm / hi tam t| sva AthAm dhvam / AnivU Ava Amava / aiva Avahai AmahaivU / ___ adhyayanAyodyato bhavatu caitraH / bhavatAm / bhavantu / (AziSi tuhyostAtaDU vA*) AyuSmAn bhavatu bhavatAt bhavAn / praSa. anujJA ane avasara arthamA 5yabhI visati nAM pratyayo mAge che. vidhi vigeremAM ane AziSa arthamAM paNa paMcamI vibhakitanAM pratyaya lAge che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe preSa - ti224||2 vii prer| anujJA - 2ch| pUrvI samati avasara - yogya samaya Aya 42vAnA. // 12 // ataH pratyayAlukU 4 / 2 / 85 / / dhAtoH paro yo'dantaH pratyayastataH parasya heDhuMkU syAta / bhava bhavatAt bhavatam bhvt| AziSi-zreyasvI bhavatAt saumya ! / bhavAni bhavAva bhavAma / dhAtuthI pamAM rahelA 3 thI 5ramAM rahelA di pratyayane lepa thAya che. bhava + a + hi 4 / 2 / 85 thI hi no yo5 bhava mAziSa 2marthamA bhU + tAtaDa 4 / / 119 thI guNa vigere yatA bhavatAt prabhArI bhavatam , bhavata, bhavAni, bhavAva, bhavAma vigere va ita che mATe tene pravega karAte nathI // 13 // anadyatane hyastanI 5 / 2 / 7 / / AnyAyyAdutthAnAdAnyAyyAcca saMvezanAdaharubhayataH sArdharAtra vAdyatanaH kAlastato'nyo'nadyatanastasmin bhUtArthAd dhAtobastanI syAt / khyAte drazye lokavijJAte prayoktuH zakyadarzane parokSe'pi bhUtAnadyatane hyastanI syAt /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / hyastanI 3 | 3 |9|| parasmaipadinaH / div tAm an / sivU tam ta / amUva va ta ! Atmanepadina | ta Atam anta / thAs AthAm dhvam vahi mahi i disyaurikAra uccAraNArthaH / 11. nyAyapUrvaka zayyA tyAgathI nyAyapUrvaka zayyA grahaNa kAla te aghatana kAla athavA AgaLanI rAtrInI aDadhI rAtrI bAra vAgyAthI AjanI rAtrInA khAra vAgyAnA samaya tethI anya te anadyatana kAla te kALane bhUtakALanAM avALA dhAtuthI hayastanInAM pratyayeA lAge che. saveza eTale zayyA thAya. - hyastanyAmadyatanIkriyAtipattyozca viSaye || 14 || adhAnogadirhyastanyAMcAmAGa 4 |4| 29 // dhAtorAdiraT syAt, na tu mAGayoge / abhavad hyo jinAca / virAme vA / abhavat abhavatAm abhavan / abhavaH abhavatam abhavata / abhavam abhavAva abhavAma /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe hayatanI adyatanI ane kriyAtipattinAM viSayamAM dhAtuthI ad thAya che 54 bhA.; nAM yogamA thatenathI. gaI kAle jina pUjA thaI abhavat mA virAme vA sUtra dAgI za. yA sUtrathI a tathA a + bhav + a + ta = abhavata abhavatAm vigaire prayoga 52 pramANe 1 mA siddha 42vAnAM che. abhavAva mane abhavAma 4 / 4 / 113 thI A 423 // // 15 // avivakSite 5 / 2 / 14 // parokSatvenAvivakSite parokSe bhUtAnadyatane hastanI syAt / abhavad vIraH / parakSAnI vivakSAsivAya pakSamAM paNa anadyatana bhUtakALa mAM hastanI vibhaktinAM pratya thAya che. abhavadda vIsa vIra vI2 cyA parIkSA samadhImA 5Y anaghatananI vivakSAmAM hayastanI thaI. // 16 // sme ca vartamAnA 5 / 2 / 16 // bhUtAnadyatane vartamAnAd dhAto. sme purAdau copapade vartamAnA syAtU / ziSyAstava bhavanti sma / purA bhavati te padam / abhavadityarthaH /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAdayaH parasmaipadinaH / 13 anadyatana bhUtakALamAM vartamAna dhAtuthI sma ane purA vigere zabdono vega hote chate vatamAnA vibhakitanAM pratyaya lAge che. zipyAstva bhavanti sma // 2 // shissye| tA. pu|| bhavati meTave abhavad so atha thAya che. // 17 // adyatanI 5 / 2 / 4 / / adyatanakAle bhUtArthAd dhAtoradyatanI syAt / avatanakALamAM bhUtaarthavALA dhAtuthI adyatanInAM pratye jAge che. adyatana meTado mAnA bhUtA. // 18 // vizeSA'vivakSAvyAmizre 5 / 2 / 5 // adyatanAdi vizeSA'vivakSAyAM vyAmizraNe ca sati bhRtArthAd dhAtoradyatanI syAt / adyatanI 33111 parasmaipadinaH / AtmanepadinaH / di tAm an / va AtAm anta si tam t| thAs AthAm dhvam / am va m| i vahI mahi /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe , adyatana vigere kALanI vizeSa vivakSA na hoya tyAre ane vyAmitra hoya tyAre bhUtaarthavALA dhAtuthI dharA nI nAM pratyaya lAge che. A vigeremAM adhatana hayastanI ane pakSA vyAmizraNa eTale be kALa bhegA hoya tyAre. // 19 // sijadyatanyAm 3 / 453 // adyatanyAM parasyAM dhAtoH paraH sic syAt / ikAra savAraNArthaH vamo vizeSArtha adyatanIthI para rahelA dhAtuthI sira pratyaya thAya che. sira mAM DuM uccAraNArthe mUkela che. ja kAra vizeSa arthamAM che. // 20 // pivaitiMdAbhUsthaH sico lupU parasmai na ceTa 4 / 3 / 66 devi dAsaMjJA dhAtavaH / ebhyaH parasya sicaH parasmaipade lup syAt, luvyoge na ceTa / (f) dhAtu rU dhAtu TrA saMjJAvALA eN ane sthAne lAgelA sara pratyayane lopa thAya che ane lupa thayA pachI dra Agama thatuM nathI.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / lu thAya tyAM sthAniSad bhAva thAya, jIrU thAya tyAM sthAnivad bhAva thAya nahIM 704 / 112 thI jIvuM thAya tyAM sthAniklR bhAva thAya nahI. 15 // 21 // bhavateH sijalapi 4 | 3 |12 // sico lupi bhavaterguNo na syAt / aDdhAtorityaDAgame / abhUt adya vRSTiH / abhUtAm / abhU an iti sthite / sijalope dhAtorivarNasyetyuvAdeze / viSa pratyayanA lApa thaye te rU dhAtumAM guNu thatAnathI. mU jAkAro thI r Agama thAya tyAre. a + bhU + sica + an 4|4|66 thI sica no boya bhU 2|1|50 thI abhutran 4 / 2 / 43 thI abhUvan + an // 22 // bhuvo vaH parokSA'dyatanyoH 4 |2| 43 // bhuvo vantasyopAntyasya parokSAdyatanyorUta svAta / abhUvan / abhUH abhUtam abhUta / abhUvam abhUva abhUma va upAtttavALA evA mU dhAtunA svaranA pAkSA ane adyatanImAM te thAya che. uparathI amuvana siddha thAya pachI ma sUtrayI abhUvan thAya eja pramANe maiM dhAtunAM navarUpo sAdhI levA.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 23 // parokSe 5 / 2 / 12 // bhUtAnadyatane parokSArthAd dhAtoH parokSA syAta parokSA 3 / 312 __ parasmaipadinaH / AtmanepadinaH / javU atus us / e Ate ire| thavU athus / se Athe dhve / NavU va m| e vahe mahe / bhUNavU iti sthite NakAro vRddhayarthaH / anadyatana bhUtakALamAM parAkSa athavALA dhAtuthI parikSAnAM pratyaya thAya che. Nava pratyayamA Na ita che vRddhinI prAptinAM tu35 che. AMkhathI para te parokSa. // 24)) dvirdhAtuH prokSA ke prAkU tu svare svaravidheH 4 / 1 / 1 // parokSAyAM Ga ca pare dhAtuddhiH syAt / svarAdau dvitvanimitte svarasya kAryAta prAgeva / parIkSAnA pratye temaja 4 pratyaya paramAM rahetA kiva thAya che (dhAtu bevaDAya che) ane savarAdi pratyaya paramAM rahetA varanAM kAryanI pahelA ja dvirukti thAya che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / mATe ninAya rUpamAM vRddhi karatA pahelA ja dvirukita ni + ni + Nava gidvAntyoNava thI vRddhi vi46 ni + nai + Nava edaitoDayAya thI ninAya bhane nyArenaSNa thA5 tyAre ninaya mana. // 25 // bhUsvaporadutau 4 / 1 / 70 / / bhUsvapoH parokSAyAM dvitve pUrvasya yathAsaGkhyamadutau syAtAm / bhU bhane svapa ghAtune pAnA pratyaya 52mAM rakheMtA dvitva thaye chate pUrvanAM svarane anukrame ghara ane kRta thAya che. bhU + bhU + Nav bha + bhU + NabU susvap + Nava // 26 // dvitIyaturyayoH pUrvI 4 / 1 / 42 // - dvitve sati pUrvayodvitIya turyayoryathAsaGkhyamAdyatRtIyau syAtAm / dviva thaye chate pUrvanAM bIjA ane cothA varNane anukrame pahele ane trIje thAya che. bha+ bha + Nava 4 / 1142 thI va + bhU + Nava yathAsaMkhyamanudezasamAnAm sarakhe sarakhAne anukrama levA mATe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe ||27|| nAmino'kalihaleH 4 351 / / nAmyantasya dhAtornAmno vA kali-halivarjasya Niti vRddhiH syAt / tata AvAdeze bhuvo va ityutve ca babhUva zrIvIraH / babhUvatuH babhUvuH / 18 kali mane hali sivAyanAM nAbhi bhantavANA dhAtunI hai nAmano ti ke nita pratyaya paramAM rahetA vRddhi thAya che. Rhi ane hRtti nuM varjana karavAthI zabdamAM paNa vRddhi thaI zake evuM jaNAvAyuM. ba + a + Nava che upara siddha 4resa che. 4 / 3 / 51 thI ba + bhau + Natra audautA'trAva thI babhAva 5/2/43 babhuba mema prabhAle bamuvatuH mane babhuvuH 21150 bhu sagAbavu // 28 // strasRvRbhastu drubhRzrusrorvyaJjanAdeH parokSAyAH 4|4|81 // skUga strAdivarjebhyazcaH sarvadhAtubhyaH parasyA vyaJjanAdeH parokSAyA AdiriT syAt / babhUvitha babhruvathuH vabhUva / babhUva bhuvi babhUvima ! sa, bhR, ghR, stu, dru, zra, su dhAtu sivAyanAM dhAtuthI tebhana skR dhAtuthI parAkSAnAM vyaMjanAdi pratyayAnI AdimAM phrUTa thAya che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / mu + thava 414186 thI 6 saya tathA babhu + i + tha 313)? guNa babhava + itha 4 / 2 / 43 thI babhuvitha vabhuviva, babhuvima vigere sAdhaniko paNa A ja pramANe je dhAtu sara Agama vAle che. 129 // kRtAsmaraNA'tinihnave parokSA 5 / 2 / 11 // anayorarthayoraparokSe'pi bhute parokSA syAt / supto'haM kila vilalApa / nAhaM kaliGga / jagAma kareluM kAya" bhUlAI javAthI athavA apalApa (chUpAvAthI) karavAthI dhAtune parokSA sivAyanAM viSayamAM paNa pakSA nAM pratyaya lAge che. / suptoDaha kila vilalApa sutA sevA meM vi5 yA karyo che chatA kartAne uMghamAM kiyA bhUlAI gaI che. nAhaM kaliGaga jagAbha -huti dezamA gayo / } nathI Aro5 nahIM lAvavA mATe vAtane a5lApa kare che. huM kaliMga dezamAM gaye ja nathI te kyAM vAta rahI // 30 // AziSyAzIH paJcamyau 5 / 4 / 38 // parasyeSTAzaMsanamAzIstadarthAd dhAtorAzI:paJcamyau syAtAm /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyA vyAkaraNe AzI 3|3|13|| parasmaipadAni / AtmanepadAni / kyAt kyAstAM kyAsuH / sISTa sIyAstAM sIran / kyAH kyAstaM kyAsta | sISThAsU sIyAsthAM sIdhvaM / kyAsaM kyAsva kyAsma | sIya sIvahi sImahi / kakAro guNaniSedhArthaH / bhUyAd bhadraM sadyaH t bhUyAstAm bhUyAsuH / bhUyAH bhUyAstam bhUyAsta / bhUyAsam bhUyAsva bhUyAssa anyanAM ISTanI IcchA tathA ArzIvAdanAM amAM dhAtuthI AzI : vibhaktinAM tathA paMcamI vibhaktinAM pratya bagADAya che. AzIrvAdanAM pratyayAmAM teM guNanAM niSedha mATe che saMtapurUSAnuM kalyANa thAo. mu dhAtune sIdhA ja pratyayeA lagAvavAnAM che. ||31|| anadyatane zvastanI 5|3|5|| anadyatane bhaviSyadarthAd dhAtoH zvastanIsyAt / zvastanI 3|3|14| parasmaipadinaH / tA tArau tAram / AtmanepadinaH / to tArau tAras
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 21 tAsi tAsthasa tAstha / tA tAsAthe tAdhve / cAsmi tAsvas tAsmas / tAhe tAsvahe tAsmahe / adyatana bhaviSya arthavALA dhAtuthI zvastanI nAM pratyaya lAge che. // 32 // stAdyazito'troNAdenT i4 / 4 / 32 / / / dhAtoH parasya sAdestAdezvA'zita Adi riTU syAt, na tu pratyaye uNAdiSu ca / bhavitA zvaH pUjotsavaH / bhavitArau bhavitAraH / bhavitAsi bhavitAsthaH bhavitAstha / bhavitAsmi bhavitAsvaH bhavitAsmaH / | tra ane vAhi nAM pratyA sivAya dhAtuthI paramAM rahelA sakArAdi ane 7 kArAdi azita pratyayanI AdimAM phra thAya che. bhU + tA + 44aa32 thI bhU+ i + tA 41 thI bhU + i + tA yodrautoDavAva thI bhavitA pAThInI sApani te pramANe sAdhI vI. . // 33 // bhaviSyantI 5 / 3 / 4 / / sAmAnyato bhaviSyadarthAd dhAtorbhaviSyantI syAt / bhaviSyantI 3.3.15 // . parasmaipadinaH / AtmanepadinaH / sthati syatas syanti / syate syete syante / LI AkadAANEL
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 haimalaghuprakriyA vyAkaraNe syasi syathas syatha / syAmi syAvas syAmasa / syase syethe syadhve / sye sthAvahe syAmahe / iDAgame / bhaviSyati bhaviSyataH bhaviSyanti / bhaviSyasi bhaviSyathaH bhaviSyatha / bhaviSyAmi bhaviSyAvaH bhaviSyAmaH : sAmAnya rIte bhaviSyakALanAM athavALA dhAtuthI haviSyantI nAM pratyayeA lAge che. 752 bhav + i + syati thayA pachI za315 thI bhaviSyati bAkInAM AkhA rUpA manivRtti pramANe sAdhI levA || 3 4 || purAyAvatorvartamAnA 503 7 anayorupapadayorbha nabhaviSyadarthAd dhAtorvartamAnA syAt / purA bhavati / abhavadityartha yAvad bhavati / bhaviSyatItyarthaH / ( kadAkArnivA*) kadA bhavaMti / kadA bhaviSyati / karhi bhavati / karhi bhaviSyati / purA ane cAr zabdanA saMbaMdha hote chate bhaviSyaavALA dhAtuthI vata mAnAnAM pratyayA thAya che. purA bhavati paDelA thaze. yAvad bhavatiyAM sudhI thaze. kadA bhavaki athavA bhaviSyati 538 thI kadA bhane hiM nAM ceAgamAM vikalpe vamAnAnAM pratyaya lAge.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / ||35|| mAGadyatanI 5/4/39 mADa- yupapade dhAtodyatanI syAt / sarvavibhakyatyapavAdaH / mAi. yoge'DAgamAbhAvaH mA bhUt / ' mADa. nAM yAgamAM dhAtuthI adyatanInAM pratyA lAge che. savibhakitanAM apavAda rUpa A sUtra che. mAMDanAM yogamA aDa' bhAgabhano abhAva thAya che. bhU + di 3453 thI mU + sica + di 4366 thI sica ne| lApa thatA mR thayuM. 23 stanI ca 5 / 4 / 40 // // 36 // samme sasme mAGayupapade hyastanI adyatanI ca syAt / mA sma bhavat mA sma bhUt , sma sahita mAMDa. nAM yogamAM huyastanI bhane adyatanInAM pratyaye lAge che. mA athamAM che. sma bhavat mA sma bhUt na thAya tevA - ||37|| ayadi smRtyarthe bhaviSyantI 5/219 // smRtyarthe dhAtAvupapade bhUtAnadyatanArthe bhaviSyantI syAt, na tu yadyoge / smarasi sAdho ! siddhAdrau tapasvino bhaviSyAmaH / yadyoge tu smarasi yat tatra tapasvino'bhavAma / / 1
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe smRti arthavALA dhAtu upapadamAM hote chate ana dyatana bhUtakALamAM dhAtuthI bhaviSyantInAM pratyaye lAge che paraMtu caru ne vega na hoya te he sAdhu tamane yAda che siddhagirImAM ApaNe tapasvI hatA ane praga hoya te hayastInAM pratyaya lAge. rUvA ghAtoH sarva pratyavAda pAchANA dhAtvarthAnAM vizeSaNavizeSyabhAve sati ayathAkAlamapi pratyayAH sAdhavaH syuH / vizvaddazvA'sya putro bhavitA / bhAvi kRtyamAsIt / dhAtunAM arthane vizeSaNa ane vizeSyano sabaMdha hete chate ayathA kALanAM pratye paNa siddha thAya che. dAkhalAne artha- Ane putra vizvane jenAra thaze. thanAra, kAma hatu te A baMnemA ayathA kALa che. chatAM siddha thaI zake che. // 39 // pracaye navA sAmAnyArthasya 5 / 4 / 43 // dhAtvarthAnAM ca samuccaye gamye sAmAnyArthasya dhAtoHsaMbandhe sati dhAtoH parau hisvau tadhvamau ca tad yuSmadi vA syaataam| vIhIn vapa lunIhi punIhi ityevaM yatate yatyate vA / pakSe
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / vapati lunAtItyevaM yatate yatyate vaa| sUtramadhIva,niyukrimadhISva, bhASyamadhISvetyevamadhIte / pakSe sUtramadhIte, niyuktimadhIte ityevamadhIte / evaM tavamorapyudAharaNAni / yathAvidhi dhAtoH saMvandhe sati bhRzAbhIkSaNye'pyevam / lunIhi punIhItyevAyaM lunAti / adhISvAdhISvetyevamayamadhIte ityAdi / / dhAtuonAM arthane samuccaya jaNAto hoya tyAre sAmAnya arthavALA dhAtuono saMbaMdha hote chate ghAtuthI para hi ane sva temaja ta ane davama pratyaya vikalape lAge che. tathA te pratyaye guma mAM paNa vikape lAge che. cokhAne tuM vAve che. tuM lAge che. te sApha kare che e pramANe prayatna kare che. pakSe - te vAve che te laNe che te sApha kare che e pramANe prayatna kare che. tuM sUtra bhaNe che. niryukti bhaNe che. bhASya bhaNe che e rIte bhaNe che. te sUvane bhaNe che. niryukti bhaNe che bhASya bhaNe che e rIte bhaNe che, 1-4-42 thI mRAA ane samagra mRAA - kriyAnuM adhikatA paNa gAmIiMga - kriyAnuM vAraMvAra karavuM.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 haimalaghuprakriyA vyAkaraNe // 40 // // 40 // saptamyarthe kriyAtipattau kriyAtipatti: 5 / 4 / 9 / / saptamyA arthI nimittaM hetuphalAdi sAmagrI kutazcid vaiguNyAta kriyAnabhinirvRttau satyAmeSyadarthAd dhAtoH saptamyarthe kriyAnatipattiH syAt / kriyAtipattiH 3 / 3 // 16 // parasmaipadinaH / syat syatAm syan / syas syatam syata / syam syAva syAma | -- AtmanepadinaH / svata syetAm syanta syathAm syethAm syadhvam t sye syAvahi syAmahi / suvRSTizvedabhaviSyat tadA subhikSamabhaviSyat / abhaviSyatAm abhaviSyan / abhaviSyaH abhaviSyatam abhaviSyata / abhaviSyam abhaviSyAva abhaviSyAma / pAM pAne / anusvAra iniSedhArdham. saptamInAM anAM nimitavALA evA hetu ane phaLa vagerenI sAmagrI hAte chate kyAreka viguNapaNAthI kriyA na thaI. hAya tyAre saptamInAM athamAM kriyAtipatti thAya che. jo suvRSTi thaI hAta tA sukALa thAta.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / viguNapaNAthI varasAda nathI thaye mATe sukALa paNa nathI thayo. __ bhU + syat 4-4-32 thI bha + i syat 4-3-9 thI bho + i syat odauto'vAva thI bhava + i + syat 4-4-29 thI abhava+i+syata 2-3-95 thI abhaviSyata abhaviSyatAma vigaire mADIna 30 me pramANe sAdhI levA // 41 // zrautikavudhivupAnAdhmAsthAmnAdAmdRzyatizadasadaH kRdhipibajidhradhamatiSThamanayaccha pazyachaMzIyasIdam 4 / 2 / 108 / / zrautyAdInAM trayodazAnAM ziti zraprabhRtayasrayodazAdezAH syuH / pibati pivataH pibanti 1 / pibeta pibetAm piveyuH / pibeH pibetam pibeta / pibeyam pibeva pibema 2 / pibatu pibatAt pibatAm pibantu / piba pivatAt pibatam pibana 3 / apibat apibatAm apiban 4 / pivaitideti sijlope apAt 2 apAtAm __ zit pratyayo antA zra, kRva, dhiva, pA. dhrA dhmA, sthA mnAH drA, daja, R, zaT, bhane sada dhaatune| manu me zU, kR, dhi
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyA vyAkaraNe piva. jiva dhama, tiSTha, mana, yaccha, pazya, Rccha zIca; bhane sIda mevA aadesh| thAya che. 28. sUtrabhAM vi vigere it yaDa; pratyayano boya thayo hoya tyA zU, kR, vigere Adezo thatA nathI khema bhAve che. pati 4 |2| 108 thI piba + piba + yAt saptabhI 4 - 2 - 122 thI pib + panyabhI pibatu ti piva + a + ti = pibati - Siba + a + ya + ta a +in 1-2-6 thI pibeta aDa. dhAto ... thI a + pibU + a + ta = apibat adyatanI - pA + sica 3|4|53 thI sica 4-3-66 thI sica no boya 4-4-29 thI apAta pAThI nAM rUpA teja pramANe siddha thAya che. // 42 // sijvido'bhuvaH 4 2 / 92 abhuvaH sicUpratyayAntAd vidazva dhAtoH parasyAna: pusU syAt / pakAra it / bhU dhAtu sivAya sica pratyAnta dhAtuthI tebhana viT dhAtu thI an nA pusa maheza thAya che. p ita che. bhU dhAtuthI abhUvan bhane vida tu aviduH
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 29 // 43 // iDetpusi cAto luk 5 / 3 / 94 // kUr3ityaziti svare iTi eti pusi ca pare Adantasya dhAtorantasya luk syAt / apuH / apAH apAtam apAta / apAm apAya apAma 5 / / kit, Di.t mev| mazita 12 pratyayo tamA iT 7 ane pura pratyaya lAgyA hoya tyAre zA kArAgata dhAtunA A novA5 thAya che. a+pA+usa mA sUtrathI A nA5 apuHsaH 4-3-66 thI sica na ho bAkInAM rUpe Aja rIte sAdhI levA, // 44 // hasvaH 4 / 1 / 39 / / dvitve sati pUrvasya hasvaH syAt / dvitvathaye chate pUvane svara hasva thAya che. // 45 // Ato Nava auH 4 / 2 / 120 // AtaH parasya Nava auH syAtU / papau ghAtunAM mA thI paramAM rahelA bA pratyayane zau Adeza thAya che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 haimalaghuprakriyA vyAkaraNe // 46 // indhyasaMyogAt parokSA vidvat 4 | 3 | 21 || indherasaMyogAntAcca parA avitparokSA vidvat syAditi kittvAdiDetpusItyaluk / papau papatuH papuH / rUdha dhAtu ane asaMyAgAta dhAtuthI paramAM rahelA avit parokSAnAM pratyayo Gitavat thAya che. tethI 4-3-94 thI A nA leApa karavA. parIkSA avit pratyayA 15 te katavata thAya tethI tti para chatA je kAya thatu hAya te karavuM papI pA + - 4 - 1 - 39 4-3-94 thI papau thI va 4 - 1 - 1 thI pA+pA+NavU papA + Nava 4 - 2 - 120 thI papA + auM papatu - pApA atusa u52 pramANe papatuH papuH pa upara pramANe ja ||47 || sRjidRziskRsvagatvatastRjnityATasthavaH 4|4|78 // sRji- dRzimyAM skUgaH svarAntAdatvatazca tRci nityAniTo vihitaspa thatra AdiriG vA syAt / papAtha pavitha papathuH papa / pau papiva papima 6 /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH parasmaipadinaH / sUja, dRza bhane ska dhAtumAne te sucU pratyaya lAgata! nityani evA svarAMta tathA jemAM ja che tevA anidra dhAtuone dhU nI pUrve Tre vikalpa thAya che. papAtha pA+thava 8-1-1 thI pA - pA thava 4-1-29 thI papA-thava 4-4-78 thI pa+pA+I+tha ida na khANe to papAtha 4-3-94 thI A no ho5 tethI papitha e pramANe parIkSAnI sAdhanikA siddha karavI. ||48|| gApAsthAsAdAmAhAkaH 4 / 3 / 96 / / eSAM kDityAziSyaH syAt / peyAt peyAstAm peyAsuH / peyAH peyAstam peyAsta / peyAsam peyAstra peyAsma 7 / gA, pA, sthA, sA, dA, mA, hA ghAtune mAzIaari kit Di.t pratyaye gata A no e thAya cha. peyAta + pA+yAta sA sUtrathA peyAt vigere sApani A ja pramANe siddha karavI, // 49 // ekasvarAdanusvAretaH 4 / 4 / 56 / / ekasvarAdanusvAreto ghAtovihitAsyastAdyazita iD na syAt / pAtA pAtArau pAtAraH 8 / pAsyati pAsyataH pAsyanti 9 / apAsyat apAsyatAm apAsyan 10 ityAdivat / dhrAM
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyAvyAkaraNaM gandhopAdAne / jighrati 1 / jighet 2 / jighratu jighratAt 3 / 1 ajighrata 4 / 32 eka svaravALA dhAtuthI temaja anusvAra vALA dhAtu thI sa kArAdi ane tU kArAdi azita pratyayanI AdimAM iT thatA nathI. zvastanI pAtA dhAtune sIdhA pratyaya lAgI rUpA ane bhaviSyanI kriyAtipatti paNa teja pramANe. prA dhAtunuM nivRtti vatamAnA saptamI rii paMcamI jitu jighratAta 4-2 - 119 thI tAtaGa; uyastanI ajighratta ||50 // TdhevAzAcchAso vA 4 ||3|67|| ebhya pazcabhyaH parasya sicaH parasmaipade lub vA syAt / aghrAt / pakSe saH / Taghe, ghAzA, chA, ane zA dhAtune sica pratyayane parasnepadamAM lepa viddhape thAya che. aghrAt m 2 tyAre AghrAsIta // 51 // saH sijasterdisyoH 4 / 3 / 65 // sijantAd dhAtorastezca sakArAntAta paraH parayodisyorA dirIt syAt /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH parasmaipadinaH / 33 sica sa-sA thAtuthI tema04 asa dhAtuthI 52 di ane Asit pratyayanI mAhimA it mArAma thAya che. // 52 // yamiraminamyAtaH so'ntazca 4 / 4 / 86 // ___ yamyAdibhyastribhya Adantebhyazca parasmaipade sica AdiriT syAdeSAM ca s antaH / yam, ram , nam, thAtu tathA A santa ghAtune 522bhiipadamAM tira nI AdimAM ru thAya che. tathA aMte 2 thAya che, anasIt . // 53 // iTa Iti 4371 // . iTaH parasya sica. Iti pare luk syAt / aghrAsIt aghrA tAm aghrAmiSTAm aghuH-aghrAsiSuH / aghrAH-aghrAsIH aghrAtam-aghrAsiSTam aghraataghraasisstt| aghrAm-aghrAsiSam anAvaaghAsiSva aghrAma-aghrAsiSma 5 / parokSAyAM ghrA ghrA iti / ida thI 52mA 27 / mevA sic n| It 52mA khetA thAya che. aghrAsIt aghrA + sU + t 4-3-65 thI a + ghrA + sicU + it + tU 4-4-86 thI a+ ghrA + sa + ida + sicU It + t
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 4-3-71 thI aghrAsIt aghAtAma, aghrAsiTAm a + ghrA + s + ida + sic + tAm 2-3-15 thI aghrAsiSa + tAm 2-3-63 thI aghrAsiSTAm AghriSusiH - aghraH a + ghrA + sic + us 4-3-67 thI sica na vidhe bA5 thAya tyAre aghrA + usa 4-3-94 thI adhuH vidhe 4-5-86 thI aghrAsiSuH A rIte prA nI saMpUrNa sAdhanika banAvavI, parIkSAmA prA+ghrA ,154 // dvitve vyaJjanasyAnAderluk 4 / 1 / 44 // dvitve pUrvasyAnAdervyaJjanasya lukna syAt / dvitIya turyayoH pUrvI iti ghasya gatve / - dvitva thaye chate pUnA manAhi yA thAya che. ghrA +n| 4-1-39 thI dhra + ghrA 4-1-44 thI ghra + brA 4-1-42 ga+ ghrA // 55 // gahorjaH 4 / 140 / / dvitve sati pUrvayorgahojaH syAt / jaghau jaghratuH jaghuH 6 /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 35 dvitva thaye chate pUrvanAM TM ane 6 nA nU thAya che. ja + + Nava 4-1-120 thI ja + ghrA + au 1 - 2 - 12 thI jatrau || janatuH jatrA + atus 4-3 - 21 zrI chitavat 4-3-94 thI A no boya janatuH jatruH trIjo purUSa bahuvacana upara pramANe // 56 // saMyogAdervA ziSyeH 4 | 3 | 15 saMyogAderAdantasya kityAziSyeva syAt / gheyAtprAyAt gheyAstAm - prAyAstAm gheyAsuH - ghrAyAsuH 7 / ghrAtA 8 nAsyati 9 / atrAsyat 10 / dhmAM zabdAgnisaMyogayoH / dhamati 1 / dhamet 2 | dhamatu dhamatAt 3 / adhamat 4 | adhmAsIt / 5 / dadhmau 6 / dhmeyAt dhmAyAt 7 / dhmAtA 8 dhamAsyati 9 / adhmAsyat 10 / SThAM gatinivRttau / saoNMcAga AdivALA tevA A kArAnta dhAtune kitta evA AzIrvAdanA pratyayeA paramAM rahetA 6 vikalpe thAya che. AdimAM sacAga joie ane chelle A kArAnta dhAtu lehAye. ghA + yAtU 4 / 3 / 95 thI yAta vihaye . mATe prAyAt e pramANe AzIrvAdanA badhA ja rUpe! sAdhI levA.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe zvastanImAM vikalpe na thAya mATe ghrAtA vigere bhaviSyantImAM prAtti vigere kriyAtipattimAM prAcatu vigere rUpe sAdhI levA prA nA dezakALanAM rUpeNa pUrA thayA ur mA agnisa ceAgAdimAM vaparAya che. 4/2/208 sUtrathI zita pratyayeA mAM nA dharmo mATe dhati dharmata, dhamatu, adhamar ema rUpe siddha thAya che. amAsita a + dhamA~ +sa a + mA~ + feSa + rUMtu + t adhmAsIta bAkI badhA mA nAM rUpA trA nI jemaja siddha karavA. nAgA vaH sau praaiqi: rA/18 pAThe dhAtvAdeH paH saH syAnna tu STyaiSThavaSvakam | nimittAbhAve naimittikasyApyabhAva iti Thasya thatve sthA / tiSTati 1 / tiSThet 2 / tiSThatu tiSThatAt 3 atiSThat 4 / asthAt asthAtAm asthuH 5 / vi ane jJa sivAyanAM dhAtupAThamAM AvelA pu nA sa thAya che. nimittanA abhAvamAM naimittikanA paNa abhAva thAya che. mATe ThAM dhAtu che tenA badale sthA thaI jaze. sthA + ftta 4/2/208 thI ttiSTha + tti = ttiSTha+ + f mATe zit evA cAra kALanAM rUpe te sarakhA ja thaze.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / madyatanI - a + SThA + di 2/3/98 thI sthA + di 2 / 4 / 52 thI sthA + sicU + di 4 / 3 / 66 thI sicU nA sopa asthAt zrIne 535 mahupayana asthuH sivido'bhuvaH thI pusa thAya 4/3/94 thI A ne| 5 thAya, // 58 // sthAsenisedhasidhasicUsaJjAM dvitve'pi 2 / 3 / 40 // upasargasthAnnAmyAdeH pareSAM sthAdInAM saH SaH syAtU dvitve'pi / adhyaSThAt adhyaSThAtAm adhyaSTuH / / upasargamAM rahelA nAmi aMtasthA ke vargathI para sthA seni, sidha, sicU ane sajja dhAtunAM sa nAthAya dvitva thayeM chate paNa mane 9 thAya che. - adhi + a + sthA + sicU + t mAsUtrathI pu tavargazcavarga thI thAya traNeya dAkhalA e ja rIte sAdhI levA. // 59 // aghoSe ziTaH 4 / 1 / 45 / / dvitve pUrvasya ziTastatsaMbandhinyevAghoSe luk syAt / tasthau adhitaSThauM tasthatuH tasthuH 6 / sthayAt stheyAstAm / stheyAsuH 7 / sthAnA adhiSThAtA 8 / sthAsyati adhiSThAsyati 9 / asthAsyana adhyapThAsyAt 10 / mAM abhyaase| manati /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe manet 2 / manatu manatAt 3 / amanat 4 / amnAsIt 5 / manau 6 / neyAt-bhAyAt 7 / nAtA 8 / nAsyati 9 / anAsyat 10 / dAm dAne / yacchati 1 / yacchet 2 / yacchatu 3 / ayacchat 4 / dvitva thaye chate pUrvanAM zira vyaMjanane tatsaMbaMdhi ja aghoSa vyaMjana paramAM rahetA luka thAya che adhi + sthA + sthA + Nav mA sUtrathI adhi + thAsthA + NavU dvitvaturya yo-putrauM adhi tAsthA + Na + 4/1/39 thI adhi + tasthA + NavU 2/3/40 thI adhi + taSTA + Nav AtA gav au thI adhitaSThA + au 1/2/92 thI adhitaSThau mAzIale 4/3/96 thI nitya e tathA stheyAt vigere vatanI bhaviSyantI kriyAtipatti pratye lagAvavAthI siddha thaI jAya thAtA vigere mnA nAM zeya nA 3 mA nI ma sAdhI sevA. dA pAtu zit 4 // yAreyamA 4/2/108 thI yacchati vigere // 60 // avau dAdhau dA 33 / 5 // * aghitau dAdhArUpau dhAtU. dAsaMjJau syAtAmiti dAsaMjJatvAta pivaitItyAdinA silup / adAt / ... vidvarjanAta dAMvU devU
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH parasmaipadinaH / ityAdena dAsaMjJA / dadau 6 / gApAsthAsAdAmityetve, deyAt 7 / dAtA 8 / dAsyati 9 / adAsyata 10 / ji jiM abhibhave / jayati 1 / jayeta 2 / jayatu jayatAta 3 / ajayat 4 / baData vinAnAM dA 35 bhane ghA 35 dhAtu dA sa4 thAya che. dA sajJA thavAthI pibautidA sUtrathI sica na 5 tharI dA nAM tamAma 35 / 852 mA sthAnI ma sAthI devA ji+a +ti 3/4]71 thI 4-3-9 thI guNa je+a+ti edeto'yAya thI jayati, jayet , jayatu, ajayat sebha yA2 mA 421 / . // 61 // sici parasmai samAnasyAGiti 4 / 3 / 44 // __samAnAntasya dhAtoH parasmaipadaviSaye sici aGiti vRddhiH syAt / ajaiSIt ajaiSTAm ajaiSuH / ajaiSIH ajaiSTam -ajaiSTa / ajaiSam ajaiba ajaiSm 5 / . samAna antavALA evA dhAtuthI para pararmapadane viSayamAM Ditu sivAyano e livU pratyaya paramAM rahetA vRddhi thAya che. 441nI - ajaiSIt a + ji + sicU + 't 43 / 44 zrI. aja + sic + t 4 / 3 / 65 thI It ajai + sicU + It +t .
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 2 / 3.15 thI thAya thI ajaiSIt ajaiSTAm tavargazcavarga va bAkInI sAdhaniko saraLa che. // 62 // jegi, sanparokSayoH 411 / 35 // san-parokSayoH parayodvitve sati pUrvAt parasya jegiH syAt / nAmino'kalihaleriti vRddhiH / jigAya / yo'nekasvarasya / jigyatuH / jigayitha jigetha jigyathuH jigya / sana pratyaya temaja parIkSAne pratyaya paramAM rahetA ddhitva thaye chate pUrvathI paramAM rahelA ki ne ja Adeza thAya che. ji + ji + Nava 4 / 1 / 1 sAni me pramANe ji + gi + Na 4 / 1 / 35 ji + gi + atus ji + gai + Nava 4351 jigyatus 2 / 1 / 46 thI ji + gAya + Nava 1 / 2 / 23 soruH mana rampadAnte...yA ji + thava jigi + thava jigi + id + thava 4-4-78 ida nAge tyAre 4-3-1 thI jigetha jige i +4 edevo'yAya thI jigayitha mAna Wali SR pramANe ....
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / // 63 // NidvAntyo Nava 4 | 3 |58 // parokSAyA antyo Nava NidvA syAt / jigAya jigaya jivi jigyama 6 / dIrghazvavIti dIrghe jIyAt jIyAstAm jIyAsuH 7 / jetA 8 / jeSyati 9 / ajeSyat 10 | smR cintAyAm / smarati 1 / smaret 2 / smaratu - smaratAva 3 / asmarat 4 / asmArSIt asmASTam asmArSu : asmArSIH asmArTam asmArTa / asmArSam asmA asmA 5 / smR smR iti dvitve / parAkSA sabaMdhi anya nava nit vikalpe thAya che. Nita thAya tyAre vRddhi bhATe jigAya Nit na thAya tyAre zuzu bhATe jigaya jigyiva ji + gi + va jigi + i + va 4-4-81 jigyiva 2-1-56 vigera 41 AzIrvAhamAM ji + yAt 4 / 3 / 108 thI jIyAt stanI bhaviSyantI kriyAtipattimAM guNu karI devA netA sma dhAtumAM guNa karI cAra mAM smaratitine
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe madyatanI - sbhR + sic + di smR + sa + It + di 4-3-35 / smAda + sa it 4-3-44 asmArSIt 4-4-29thI / parIkSA smR smR dvitva yayA pachI. e ja rIte bAkInAM adyatanInAM rUpe sAdhI sevA // 64 // Rto't 4 / 138 / / dvitve sati pUrvasya Rto't / sasmAra / dvitva thaye chate pUrvanAM R ne ja thAya che. smR + smR + Na 4-1-44 thI su + smR sa + smR + gava 4-1-38 thI sasmAra // 65 // saMyogAdarte 4 / 3 / 92 saMyogAt paro ya RttadantasyArtezcAki parokSAyAM guNaH syAt / sasmaratuH sasmaruH / ': saMga antavALA dhAtanA anya 4 no temaja R, dhAtunAM jha nai ti sivAyane pratyaya paramAM rahetA parIkSAmAM gura sara ...
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 43 uparanA sUtrathA sasmR + atusa sasmad + atusa 4-3-9 so2, 2: padAnte visa:, me 4 prabhArI sasmarUH trIne pu.ma.va. // 66 // RtaH 4 / 4 / 79 // RdantAtRci nityAniTo vihitasya thava Adirii na syAt / sasmartha sasmarathuH sasmara / sasmAra sasmAra sasmariva sasmarima 6 tRjU pratyaya para chatA nitya anida evA hasva R kArAnta dhAtuthI kahevAyela va nI AdimAM ru thatuM nathI. id na ye| mATe 4/3/9 thI guY 45 samartha thAya NidvAntyoNava thI kiye vRdhdhi thatA sabhA2 guNa thAya tyAre sasbhara sasmariva 4 4-81 thI i sasmariva // 67 kyayaDa-zIrye 43 / 10 // ... saMyogAt paro ya RttadantasyArtezca kye yaDyAzIya ca guNaH syAt / smaryAt smaryAstAm smaryAsuH 7 / smatA 8 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 haimalaghuprakriyAbyAkaraNe saMgathI paramAM rahelA R antavALA dhAtune temaja * thAtuna kya, yaGa bhane mAzInA yA pratyaya 52mA rahetA guNa thAya che. smR + yAt 2mA sUtrathA mukha smar + yAt samayati vastImA smara + tA smartA // 68 // hanRtaH syasya 414649 // hantedantAcca parasya syasyAdiriT syAt / smariSyati 9 / asmariSyat 10 ta plavanataraMNayoH / tarati 4 / atArIt atAriSTAm atAriSu: 5 / tatAra / hana dhAtu ane R kArAnta dhAtuthI para sva pratyayanI AdimAM ru thAya che. smR + syati 4-4-32 thI smR + i + syati 4-3-1 thI gue 2-3-15 smariSyati kriyAtipatti paNa te ja pramANe, pAtu tara, suSu arthamA, zita yAra mA 454rI tarati, taret taratu, avarata, batArIta
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 45 tR + sicU + t 3-4-53 | atAriSuH tR + sicU + It + t 4-3-65 / 4.2-92 thI yum tatAra tu+ina+sicU+Ita+t 4-4-32 52|kssaanu 35 samAnI tR+id+It+t 4-3-71 / ma 427: tAra + i + I + t 4-3-44 atArIt 4-4-29 // 69 // skRcchRto'ki parokSAyAm 4 / 38 / / skRRcchorRdantAnAM ca parokSAyAM guNaH syAnne tu kopalakSitAyAM tasyAm / tara iti jAte / ska, *27, mane bAdha *zata dhAtumAnA 5zakSAnA pratyaya lAgatA guNa thAya che. paraMtu ka upalakSita parikSAnA pratyo hoya te nahIM', tara siddha thayA 5chI. // 70 // tRtrapaphalabhajAm 4 / 1 / 25 // eSAM caturNAmavitparokSA-seTthavoH parayoH svarasya e: syAna ca dviH / teratuH teruH / teritha 6 / tu trapa, kal bhane bhaja ghAtuna bhaktiparIkSA bhane sada thava para chatAM svarane gha Adeza thAya che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe tar + usa 4-4-25 thI terUH 4-4-81 thI tR + usa a teritha / // 71 // RtAM kitIra 4 / 4 / 116 // spaSTam / dII jha antavALA dhAtunAM ne ti Ditu pratyaya paramAM rahetA ra thAya che. dAkhale narenA sUtramAM // 72 // bhvAdernAmino dIpovorvyaJjane 211163 // bhvAderdhAtoryoM ravau tayoH parayostasyaiva nAmino dIrghaH syAt vyaJjane pare / tIryAt 7 / mU vigere dareka dhAtunAM phu ane 4 nI pachI aMjana Avela hoya te 7 ane 6 nI pUrvane nAmi svara dIrgha thAya che. mAzI tR + yAt 4-4-116 thI tir + yAt 2-1-63 thI tIryAt // 73 // vRto navA'nAzIH sicUparasmai ca 4 / 4 / 35 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdayaH parasmaipadinaH / vRbhyAmRdantemyazca parasyeTo dIrgho vA syAt na tu prokssaacitto: siSi vamaivaTe 15 tAratA-tarItA 8 ! ratitriissyti 9 / atariSyata - atarISyat 10 / veM pAne / dhayati 4 / 47 - vRtta ane vRtta. dhAtuone tathA dIgha RkArAnta dhAtuone lAgelA vikalpe dIgha thAya che paraMtu parAkSA AzIrvAda ane paramaipadanA ttijU pratyaya hAya tA. tR + tA zvastanI guNu karI dIgha vikalpe tarItA, taritA e pramANe bhaviSyantI ane kriyAtipatti ghe dhAtunAM rUpe zita cAreyakALamAM guNu karI vatta vigere thAya. ||7|| gAma--kSaya kArA dhAtoH sandhyakSarAntasya AH syAt na tu ziti pare / tatazca dAsaMjJA / 3 dhAtune aMte rahelA sandhyakSaranA cit pratyaya paramAM na hAya tA ja Ade thAyaza che. udAharaNA sUtra 75 mAM batAvaze.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ haima laghuprakriyA vyAkaraNe vezvervA 3|4|53 // // 75 // AbhyAM kartaryadyatanyAM Go vA syAta / dvirdhAturiti dvive pUrvasvatve datve ca / adadhat adadhatAm adadhan / ghrAzAcchAso veti sajlopavikalpe | adhAt adhAtAm adhuH / pakSe adhAsIt adhAsiSTAm adhAsiSuH 5 / dadhau 6 / dheyAt 7 / dhAtA 8 | dhAsyati 9 / adhAsyata 10 / dhyai cintAyAm / dhyAyati 4 / adhyAsIt 5 / dadhyau dadhyatuH / dadhyitha 6 | dhyeyAt - dhyAyAt 7 / arca pUjAyAm / arcati / 48 Tadhe ane tridhAtune kartAmAM adyatanImAM Da. pratyaya viSe thAya che. adadhat adyatanI ahIM dhA dhAtu 4/1/1 thI thA + dhA + tU dha + dhA + tU 4-1-39 du + dhA + tU 4-1-42 da + gha + tU 4-3-94 adadhat thayu. adadhata 3. sAgyo tyAre manyu have sindU lAMge ane leApAya tyAre ghe + da + 4-2-1 thii| + di
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH parasmaipadinaH / hasva thavA sudhInI prakriyA + ghA + ka/2/14 ane jA ne lepa thaI aSTadhara kapAsa ane adhArIta cA nI jema samajavI. pakSAbadhA + va , vecAtu, dhAtA, ghAsa, madhAcatta badhI ja prakriyA sthA pramANe thaze. the dhAtunAM rUpe pahelA cAra kALamAM dayAyAMta vigere ane bAkInAM 6 kALanAM rUpe mA nI jema samajavA. dhAtu vartamAnA ati | LIThThA svarAstA, kASTArU che svarAderdhAtorAderadyatanI-hyastanI-kriyAtipattiSu vRddhiH sthAta sAta rU zrAva gAdA - svarAdi dhAtunA Adi varanI adyatanI hayastanI ane kriyAtipattinAM pratyaya paramAM rahetA vRddhi thAya che. hayastana mAta AdisvaranI vRdika adyatanI jIta an + s + + + + 7 ka-3-72 thI ane 4-4-31 ArcIt
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 77 // anAto nazcAnta RdAdyazau saMyogasya 4 / 196 // RdAderaznoteH saMyogAntasya ca parokSAyAM dvitve pUrvasyAderata AtsthAnAdanyasya AH syAt kRtAto nontazca / Anarca AnacatuH AnachuH 6 aAt 7 / aciMtA 8 / aciSyati 9 / AciSyata 10 / tyaja hAnau tyajati / / - * mAhivANAdhAtu, aza thAtu bhane sayogAnta yAtuna pakSAmAM dvivatha ce chate pUrvanAM ne mA thAya che. ane te karAyelA 3 thI 5ra akhta thAya che. arca arca+ NavU 4-1-44 a + aca + Nava 4-1-69 thI Anarca me pramANe AnarcatuH, AnarcuH aryAt mAzI dhastanI, bhaviSyati ane kriyAtipattimAM 4/4/32 thI ida auii arcitA vigere sidhya 46. vyaja dhAtuna 3yo zit yAreya mA tyajati vigere // 78 // vyaJjanAnAmaniTi 4 / 3 / 45 // / vyaJjanAntasya dhAtoH / paramaispada viSaye'niTi sici samAnasya vRddhiH syAt / cajaH kagamiti jasya gatve, aghoSe prathamo ziTa iti gasya katve, nAmyantastheti sasya Satve, atyAkSIt /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 59 vyaMjanAnta dhAtuthI paaipadanA viSayamAM anida sipU pratyayapara chatA samAna svaranI vRdhdhi thAya che. tyaja + sica + t 3-4-53 4-3-65 thI atyaja + sac It + t 4-3-45 thI atyAja + sIt avyAg + sIt 2-1-86 avyAkU + sIt 1-3-50 atyAkSIt 2-3-15 // 79 // dhuD hUsvAlluganiTastathoH 4-3-70 ghuDantAt tvAnstacca ghAteAH parasyAniTaH siMcastAdau thAdau ca luk syAt / atyAktAm atyAkSuH / atyAkSIH / atyAkSma 5 / dga vyajanAnta dhAtuthI temaja hrasva svarAntadhAtuthI para anida sica prtyyn| t arAhi bhane 24rAhi pratyaya paramAM rahatA thAya che. atyAktAm ta arAhi pratyaya che bhATe sicU no boya 4- 3-70 thA sica no boya 42vaane| AkInI sAdhinIkA saraLa che. A // 80 // Niti 4-3-501. Jiti Niti ca pare ghAteArupAntyasvAto vRddhiH syAt / * tatyAja tatyajatuH / tatyajitha vratyaktha 6 / tyajyAt 7 / 1.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe sakA 8 / tyakSyati 9 / atyakSyat 10 / vrajagatau / vrajati / / jit / Nit pratyaya 52mA 2khetA yAtuna pAtya a va vRddhi thAya che. tatyAja parIkSA tyaj + tyaj 4-1-44 thI tatyaja 4-3-50 thI tatyAja cajaH kagam yI tatyaktha mAge tyAre tatyajitha tyajyAt mAvA tyaja + tA cajaH kagam zvastanI bhaviSya-tI kiyAtipattiH teja pramANe. baj gati arthamA vrajati vigere yAra mai. // 81 // vadavrajalaH 4-3-48 // vadatrajorlantarantayozvopAntyasya parasmaipade seTi sici vRddhiH syAt / avrAjIt avAjiSTAm abrAjipuH / avAjI:5 vAja 6 / vrajyAt 7 / vajitA 8 / vrajiSyati 9 / atrajiSyat 10 / patlu pathe gata patati 4 / vad, vraja tama04 la, ra mantavA yAtuna upAntya a nI parasma padamAM se lijU pratyaya paramAM rahetA vRddhi thAya che. vRddhi thaI abAjIt. thAya bAja, brajitA, vrajiSyati, abrajiSyat se s2|| che. pat nA nA 3 // patati yAreya mA saraNa che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 53 // 2 // nermAdApatapadanadagadavapIvahIzamUgyAtivAtidAtipsAtisyatihantidegdhau 2-3-79 // adurupasargAntasthAdrAdeH parasyaiSAM saptadazAnAM saMbandhino nerupasargasya no NaH syAt / praNipatati / / dur 102 5sa temA antar zamA 22 ra 5 hai * 1 thI 52 ni5gapU4 bhA. dA. pata, pad, nad gad, vap, vahU, zam, ci, yA, vA, drA, psA, seo han bhara diha mA sattara dhAtu samadhi ni sanA n no Na yAya hai. praNipatati ni na na no Na thy| asagara * qg lAvavA mATe lIdhe che. // 83 // ludiAtAdipuSyAdeH parasmai 3-4-64 // ludito dyutAdeH puSyAdeva parasmaipade'dyatanyAmA syAt / la itavANA dhutAdi dhAtu tathA puS vigere puSyAdi dhAtuothI paraupadamAM adyatanI mAM bahu pratyaya thAya che. pata dhAtune papta Adeza adyatanImAM thaI jAya che mATe dAkhalA nIcenA sUtramAM batAvAze.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 haimalaghuprakriyAbyAkaraNe 84thA zvayatyasUvacapataH zvAsthavocapaptam 4-3-103 ___ eSAM caturNAmaDi pare yathAsaGkhayaM zvAdayaH syuH, iti paptA deze / apaptara aSaptAm apaptan 5 / papAt 6 / zci, as vac bhane pat mA yAra thAtune aDa; pratyaya52mA 24tA anubhe zva, astha, vAcU Ane papta mAheza thAya che. Adeza koInI jagyA thayela hoya te zatru je kahevAya. Agama na ja umerAya che ane te mitra je kahevAya yathAsaMkhya geTa anuma tenA bhATe nyAya cha yathAsaMkhyamanudezasamAnAm apaptat parokSa papAta // 85 // anAdezAderekavyaJjanamadhye'ta : 4 / 124 / / avitparokSAseTthadavoH parayoryo'nAdezAdirdhAtusttasaMbandhineo'kArasyAsaMyuktavyaJjanamadhyagatasya eH syAnna tu dviH| prAkatu svare svaravidheriti kRtamapi dvitvaM nivartate ityarthaH / petatuH petuH / petitha 6 / patyAt 7 / patitA 8 / gada vyaktAyAM vAci / gadati praNigadati 4 . : .. ...
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / / avit parakSA ane te thava para chatA AdimAM pheraphAra na thato hoya tevAM be asaMyukata vyaMjananI madhyamAM rahelA ja ne thAya che ane dvirukti thatI nathI (paraMtu svarAti pratyaya paramAM rahetA savaranA kAryanI pahelAja dvirukti thAya che. pat + atusa 4-1-24 thI petatus seorUH mane rupadAnte...thI petatuH trIne pu. sa. 1. petuH thAya petitha 4-4-81 thI patyAt , patitA. gad dhaatun| 3 / gadati vigere zit yAre nA 3 // s2|| che. // 86 // vyajanAdeopAntyasyAtaH 4 / 3 / 47 / / vyaJjanAdeotoruSAntyasyAtaH seTi sici parammaipade vRdvirvA syAtU / agAdIt-agadIt agAdiSTAm-amadiSTAm agAdiSuH- | agadiSuH 5 jagAda 6 / gadyAt 7 gaditA 8 / gadiSyati 9 / agadiSyat 10 / arda gatiyAcanayoH / ardati 4 ArdIt 5 / Anarda6 / arthAt 7 / aditA 8 / adiSyati 9 / AdiSyat 10 / Nidu kutsAyAm / pAThe dhAtvAdeoM naH /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe vyaMjanAdi dhAtunAM upanya jJa nI paramaipada sabaMdhi seda sica pratyaya paramAM rahetA vRddhi virudaye thAya che. 56 gad dhAtu vRddhi agAdIt vimye che bhATe agadItU parIkSA jagAda gad + gadaH gagada gaddeArjaH thI jagada 4-3-50 thI jagAda AzIrvA gadyAt, dhastanI bhaviSyantI kriyAtipattimAM ? 4-kra thI ra lagAvI rUpA karavA saraLa che. AvuM dhAtunAM dazeya kALanA rUpA tra pramANe karavA jida ( ninda) dhAtu ninhA 41vI arthamA 2-3-87 thI hindU cha // 87 // uditaH svarAnno'ntaH 4/4/98 uditA ghAtAH svarAt paro nA'ntaH / mnAMghuDvarge ntyo'padAnte / nindati 4 / iTa ItIti sileApe / atindIt anindiSTAm anindiSuH / anindiSma 5 / nininda 6 / nindhAt 7 / ninditA 8 | evaM Tunadu samRddho 9 / nandatItyAdi 10 | gama prAtve / namati 4 /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 57 ta vALA dhAtunAM svarathI para anta = Agama thAya che Nid dhAtu 4-4-99 thI na mAgama Ninda 1-3-39 thI ninda yAra mAM sa25 che. seda thAtu che 4-3-71 tA avatanImA anindIta parIkSAmA nininda, nindyAta, yAya stanI bhaviSya-tI yAtipattimA 4-4-32 thI ida 0341, s2|| che. nand dhAtuna 3 // zeyamA nind vA manAvA. nam dhAtu yA2 mA sa2 cha namati vigere // 8 // adurupasargAntaroNahinumInA''neH 2 / 3 77 // durvapasargasthAdantaHzabdasthAcca rAdeH parasyaiSAM no N syAt Neti NopadezA dhAtavaH / praNamati / yamiramIti saagme| 'ziDahe'nusvAra / itynusvaare| anaMsIt anaMsiSTAm anaMsipuH 5 / nanAma nematuH nemuH / nemitha-nanantha 6 / namyAt / nantA 8 / nasyati 9 / anaMsyata 10 / gamTuM gatau /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyA vyAkaraNe OM vane upasaga temaja antar zabdamAM rahelA 2, 4 ke R vaNuthI para La thI jaNAvelA dhAtu tathA hiMdu, mInA, zrApti nAM na nA na thAya che. 58 nAdeza dhAtu pAThamAM je na AdivALA hAya che. praNamati rj thI ni + thI para nam dhAtu AvavAthI na nA na kaLamatti yama ane ram mAM maiM Agama thavAthI. anaMnItA - nam + ri 4-4-86 thI jJa + nam - s + B + sik + kRta + TU-rU-40thI anusvAra naMkSI eja pramANe bAkInAM adyatanInAM nanAma parAkSA putra pramANe siddha karavA. zvastanI nama + jJAnAMghuDu vage...... thI nanhA namra + sthati ziDaDhe'nusvAraH thI nasyati, ana'syat rAma dhAtunA rUpA nIcenA sUtramAM 58 ganiSadyamaza-jIH rAo06|| eSAM ziti cchaH syAt / gacchati 4 / kRdittvAdaGAgame / jagamat / agamatAm agaman 5 / jagAma / nam, p ene ma dhAtune zita pratyaya lAgatA anyanA jI thAya che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mvAdayaH parasmaipadinaH / 59 cha Adeza karyA pachI cAreya kALamAM sarakhA ja rUpa thAya. agamata mayatanI 3-4-64 thI aD pratyaya thAya. parIkSA jagAma gahorjaH bhane NiddhAnyoNava bNiti sUtrathI jagAma siddha thAya. // 90 // gamahanajanakhanaghasaH svare'nAGa kRiti luk 4 / 2 / 44 // eSAmupAntyasyAGvarje svarAdau viti pare luk syAt / jagmatuH jagmuH 6 / gamyAt 7 / gantA 8 / gam, han , jana, khana, ghasa, dhAtumAnA aG, sivAyano sva6i. krita Dita pratyaya paramAM rahetA lupha thAya che. gam + atusa jagam + atus 4-2-44 thI jagmatuH gamyAt mAzI: gantA vastanI, // 91 // gamo'nAtmane 4.451 / / gamaH parasya sAderiT syAt natvAtmanepade / gami dhyati gamiSyataH gamiSyanti 9 / agamiSyat agamiSyatAm agamiSyan / agamiSyaH agamiSyatam agamiSyata / agamiSyam agamiSyAva agamiSyAma 10 / kram pAdavikSepe /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe gam dhAtuthI sya mAlA pratyayanI AlimA Ida thAya che paraMtu AtmapadImAM nahIM. bhaviSya-tI gam + i + dhyati anida ddev| chaai mA sUtrathI gamiSyati. kram dhaatun| 35o. // 92 // bhrAzabhlAMzabhramakramaklamatrasitruTilaSiyasi saMyaservA 3 / 4 / 73 // ebhyo dazabhyaH kartRvihite ziti zyo vA syAt / bhAs, bhlAzU, bhram , krama, klam , ma da, las, yas, bhane sam + yazU mA 42 dhAtuthI zit pratyaya 52mA 2tA iya vidaye thAya che. dAkhalA nIcenA sUtramAM // 93 // kramo dIrghaH parasmai 4 / 2 / 109 // kramaH parasmaipade ziti dIrghaH syAt / krAmyati kAmati / krAmyat-krAmet 4 / parapamAM ziva pratyae paramAM rahetA traNa dhAtune svara dIgha thAya che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / kram + 3-3-71 thI zava kram + a + ti krAmati 4-2-109 thI dI / viye divAdeH zyaH thI iya krAmyati saptamI - krAmyeta, kAmeta. // 94 // kramaH 4 / 4 / 53 // kramaH parasya stAdyazita iha syAnatvAtmanepade / m dhAtuthI kArAdi Na ane 7 kArAdi azita pratyAyanI AdimAM rU thAya che. paraMtu Atmane padamAM thatI nathI. udAharaNa nIcenA sUtramAM // 95 // na vijAgRzasakSaNadayeditaH 11394 // ___ eSAM myantAnAmeditAM ca parasmaipade seTi sici vRddhirna syAt / akramIt akramiSTAm 5 / zvi, jAgR, zas kSaN ha, ma bhane ya santa thaatume| tathA ta vALA dhAtuthI paraupadamAM tera sira pratyayaparamAM rahetA vRddhi thatI nathI, ___ kram dhAtu seTa che bhATe ida 4rI mane akramIta 35 siddha akramiSTAm 427 vigere saraNa hai..
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ haima laghu prakriyAvyAkaraNe ||96 // kaGavaJa 4|1|46 // dvitve pUrvayoH kaGovanau syAtAm / cakrAma cakramitha 6 / kramyAt 7 / kramitA 8 / kramiSyati 9 / akramiSyat 10 / dRzaM prekSaNe / pazyati 4 / / 62 Tvista thaye chate pUrvanA hra ane OM anukrame 4 ane Ja thAya che. parokSA kram+kram+ v 4 / 2 / 44 thI kakram 4 / 1 / 46 thI cakrama JNiti cakrAma kramyAt AzIH zvastanI laviSyantI. DiyAMtipattimAM 4-3-53 thI Dada lagADavI rUpe sAdhavA. dA dhAtunAM daza kALanAM rUpe dRzu dhAtu 4-2-198 thI pazya pazyati vigere 4 AjamAM // 97 // RdicchivastambhU (stUmbhU) mrucU-mluJca zruca; glucU-glucutro vA 3 | 4|65 / / RditaH inyAdInAM ca parasmaipade'dyatanyAmaG vA syAt / R it vAjA dhAtuthI tebhana zvi, stambhU, mrucU, mluc. mrucu, gluc, gluca bhane jU dhAtuthI pa22 mAM adyatanIbhAM aGa pratyaya vihaye thAya che. dAkhalA nIcenAM sUtramAM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 63 // 98 // RvarNadRzo'Gi 4 / 3 / 7 / / RvarNAntAnAM dRzezvAGi pare guNa : syAt / adarzata adarzatAm adarzan / pakSe sici / / 28 varNa antavALA dhAtuthI ane da dhAtuthI pratyaya paramAM rahetA guNa thAya che. a+dRza+a+t mA sUtrayI zuSpa adarzat 52 sic ANe tyAre // 99 // aH sRjidRzo'kiti 4 / 4 / 111 / / anayoH svarAt paro dhuDAdau pratyaye'dantaH syAt na tu kiti / drazU iti jAte tyaJjanAnAmaniTIti vRddhau yajasRjeti zasya Satve / sRjU mane hara dhAtuna 212thI 52 ghuhi pratyaya 52mA - rahetA aMte thAya che paraMtu kit pratyaya paramAM na hoya to. dRza 4-3-45 thI vRddhi drAza + sicU 2-1-87 thI dASTa+sicU // 100 // SaDhoH kaH si 2 / 1 / 162 / / .. se pare SaDhoH kaH syAtU / nAmyantastheti sasya Satve / adrAkSIt adrASTAm adrAkSuH 5 / vitparokSAyAH kittvaabhaavH|
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 laghu prakriyA vyAkaraNe sa 52 chatAM SU ane r3hanA k thAya che. a+drAk + sic + It, t 2-3 - 15 thI adrAkSIt adrAS+tAm tavargazcavarga... adrASTAm // 101 // laghorupAntyasya 4 | 3 | 4 || dhAtA rupAntsya nAmino lagheorakRiti guNaH syAna / dadarza dadRzatuH / daddazuH / sRjiddazItyAdine bikalpe, draSTha dadarziya 6 / ddazyAt 7 / dgaSTA 8 | drakSyati 9 / adrakSyat 10 | daMzaM daMzane / daza satraH zavi luk / dazati 4 / adAkSit 5 / dadaMza 6 / saMyogAntatvAdavitparokSAyAH kittvAbhAve n lopAbhAvaH / dadaMzatuH / . dhAtunAM upAntya laghu nAmi svaranA kiMtu hita sivAyanA pratyaya paramAM rahetA guNa thAya che. RtoDat thI dadRza manAcyA pachI 4-3-4 thI gubhu dradarza mADInA Thita hovAthI dradazatuH, dradazuH 4-4-78 thI vikalpe ? thaze tethI rU thAya tyAre dradrazitha bhane na thAya tyAre dradaza+tha 2-1-87 thI dradaSu+tha tavagaMdhyavarga... draSTha 4-4-111 thI dUdRdra / tyAta AgrI: pastanI aviSyantI ane kriyAtipattimAM 4-4-111 thI a tethI draSTA, drkssyti|
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / adrakSyat 35 siddha thaze. daMzU dhAtuna 3 : daMza + a + ti 4-2-49 thI n na vA5 dazati cAra kALa saraLa che. adAGakSIt- 4-3-45 thI vRddhi adAMDa.kSIt parIkSA dardaza 4-3-21 nI 46ma lAgu 53tI nayI saMyegAMta dhAtu che mATe lepa thaze nahIM. // 102 // nA vyaJjanasyAnuditaH 4 / 2 / 45 / / vyaJjanAntasyAnudito dhAtorupAntyasya naH kDiti pare luk syAt / dazyAt 7 / daNTA 8 / daikSyati 9 / adaDU'kSyata 10 / kRSaM vilekhane / ladhorupAntyasyeti guNe karpati 4 / vyaMjanAnta dhAtuthI ane 3 rUta vALA sivAyanA dhAtunAM upA-tya = ne kita, hindu pratye paramAM rahetA lopa thAya che. - daMzU + yAt hita pratyaya pAthI 4-2-45 thI na nA an5. 8.1 daMSTA, daDakSyati, adakSyat ma. pratyayo hita nathI mATe upAya na lepa thaye nahIM. kRS
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ haima laghu prakriyA vyAkaraNe kRS + a + ti 4-3-4 thI gu karSati zit yAretha kALanAM teja pramANe. 66 // 103 // spRzamRzakRSatRpadRpo vA 3 | 4|54 || ebhyo'dyatanyAM sic vA syAt / 9 spRzU, mRzU, kUpa, tRp pU yA pAMya dhAtuyAne mdytanImAM vizva viSe lAge che. dAkhalA nIcenA sUtramAM batAvAze. // 104 // spRzAdisUpo vA 4 / 4 / 112 / spRzAdipaJjakasya sUpezca svarAt paro ghuDAdau pratyaye'danto vA syAt na tu kiti / zeSa N dRzivat / akrAkSIt akrASTAm akrAkSuH / akAkSat akAm | akAkSuH / pakSe / jIza vagere upara batAvela pAMca dhAtu ane pU dhAtunAM svarathI para dhuDAdi pratyaya pa2mAM rahetA tra aMte thAya che. paraMtu kti pratyaya paramAM rahetA nahI. AAkInuM badhu dar pramANe. adyatanI akAkSIt. kR + a + S + i 1-2-21 thI RS + i 4-4-45 thI vRddhi sAThI adrAkSIt pramANe viTThalye 105 thI akSata.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / // 105 // haziTo nAmyupAntyAdadRzo'niTaH sak 3 / 455 // . hAntAcchiDantAcca nAmyupAntyAdRzva danido'dyatanyAM sak syAt / sijapavAdaH / akRkSat akRkSatAm akRkSan 5 / cakarma cakSatuH 6 / kRpyAt 7 / kraSTA-kaSTI 8 / krakSyati-kakSyati 9 / akrakSyat-akakSyat 10 / hasa hasane / hasati 4 / edittvAd vRddhayabhAve / ahasIt ahasiSTAm ahasiSuH / 4 jahAsa 6 / hasyAt 7 / hasitA 8 / hasipyati 9 / ahasiSyat 10 / dahaM bhasmIkaraNe / dahati 4 / 'bhvAderdAdedhaH' iti hasya ghatve; 'gaDadabAdeH' iti dasya dhatbe, 'aghoSa prathamo'ziTaH' iti ghasya katve, adhAkSIt / dhuT hUsvAditi sijlupi / ha mantavA zida mantaam tathA nAbhi s12 paayvALa daksa sivAyanA garira dhAtuone adyatanImAM sa pratyaya thAya che. sica n| a5vA 42tu sA sUtra che. ___ a + kRS + sak + na SaDhoHkarisa bhane 2-3-15 thI akRkSat.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 cakarSa haimalaghuprakriyAvyAkaraNe parIkSA kaklRSa + NavU 4- 3-4 kakarSa + Nav 4-1-46thI zvastanI vigerenAM trAma 4-4-112 vAjatA kraSTa ne ka me ithe thAya. usa dhAtu yAra ajabhAM hasati, haset, hasatu, ahasat e it vANI dhAtu che tethI ahasIt. parIkSA jahAsa. hasyAt AzIH vigere yAra Aja saraNa che, daha dhAtu majavu, mAjavu dahati vigere yAra ajabhAM adyatanI daha + sica + t dadh + sica + tU 2-1-83 dhadh + sica + tU 2-1-77 dhak + sica + t 1-3-50 dhAk + sica + tU 4-3-45. mAThI 52 pramANe adhAkSIt.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / // 106 // adhazcaturthAt tatheArdhaH 2 2279 // caturthAt parayordhArUpavarjAd dhAtorvihitayostathodha : syAt / adAgdhAm adhAkSuH 5 / dadAha dehatuH dehuH 6 / dahyAt 7 / dagdhA 8 / dhakSyati 9 / adhakSyat 10 / mihaM secane / mehati 4 / haziTa iti saki, amikSat 5 / mimeha mimituH 6 / miyAt 7 / dhA sivAyanAM dhAtunAM varkIMnAM cAthA akSarathI para AvelA evA dhAtuthI kahevAyela pratyayana tta ane tha nA va thAya che. dah + sica + tAm 3-4-53 dah + tAm thuD hasvAkluga dudha + tAm 2-1-83 dadhu + dhAm 2-2-79 adhAkSuH a + dhAk + S + sijavidro'bhuvaH bhukma adhAkSuH 1-3-49 thI duga, dhAm 4-3-45 thI dAgdhAm 4-4-29 thI adAgdhAm thI 69 us khAkI upara parIkSA dadAha vigere pat dhAtu peThe sabhA.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 haimala kriyA vyAkaraNe dahUyAt AzIH zvastanI daha + tA dudha + tA dugdhA. bhaviSyantI daha + syati dUdha + syati dhadha + sthati dhak + syati, dhak + Syati dhakSyati. priyAtipati adhakSyat 352 prabhAye. mihU-chAMTanA 3yoM mehati vigere 4 ajanA 3yo. vyayaMtanI amikSat a + miha + sak a + midha + sak + t, amik + sak + tU. parIkSA mimeha. bhAzI: miyAt. ||107|| dasta DaDhe 123|42 // tannimitte Dhe pare DhasyAnu luk syAt, dIrghazvAdidutaH / meDhA 8 | mekSyati 9 / amekSyat 10 / arha maha pUjAyAm / arhati 4 / Ahat 5 / Ana 6 / arthAt 7 / ahiMtA 8 / arhiSyati 9 / ArhiSyat 10 / mahati 4 / amahIt 5 / mamAha mehatuH 6 / mayAt 7 / mahitA 8 / mahiSyati 9 / amahiSyat 10 / akSo vrvyAptau ca /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / 71 OM nAM nimitto khanelA Dha parachatAM haiM nA lum thAya che ane pUrvanAM la rU 6 dIgha thAya che. fug + ai uzal. 2-1-82 miDha + tA tavargazvavarga... miDha DhA 4-3-4 thI meDha + dA 1-3-42 thI meDhA, mekSyati bhaviSyantI SaDhoH kassi. arphe pUjA arthAMmAM tenAM rUpA ava pramANe karavA je eka eka rUpa vRttimAM Apela che. mA~ dhAtu pujavuM' arthAMmAM tenA rUpA vRttimAM Apela saraja che. akSU dhAtu vyApti arthabhAM... // 108 // vA'kSaH 3476 // asmAt kartari ziti nurvA syAt / anna dhAtuthI kartAmAM zitapratyaya paramAM rahetA ranu Adeza vikalpe thAya che. // 109 // unoH 4 | 3 |2 // dhAtoH parayoraGkiti guNaH syAt / akSNoti /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 3 ane ratu pratyaya pamAM rahetA kti sivAyanA pratyaya paramAM rahetA guNa thAya che. 72 akSa + nu + ti 4-3-2 thI guNu akSa + na + ti n n| N 2-3-63 thI akSNoti. ||110 || zidavit 4 | 3 |20|| dhAtoH paro'vita zitpratyayo GidvatsyAt / aNutaH / bhrUznorityuvAdeze / akSNuvanti 1 / akSNuyAt 2 | akSNotu akSNutAt / aNuhi 3 AkSNot 4 | pakSe akSati 4 / dhAtuthI paramAM rahelA vit sivAyanAM zat pratyayA Di't jevA jANavA. akSa + nu + tas Git sa MjJA tasU ne tharma bhATe gu thye| nahIM akSNutaH aNuvanti akSa + nu + anti 2-1-53 thI ubU aNuvanti. akSaNuyAH it na thye| a thI paramAM nathI bhATe. akSNotu, akSNuhi hi no soca na thye| a nathI bhATe. AkSaNot svarADestAsu thI . pakSe akSati vigere thAya.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH parasmaipadinaH / // 111 // dhUgauditaH 4 | 4 | 38|| dhUga audidrayazca parasya stAdyazita AdiriD vA syAt / iTi AkSIt / pakSe'pi AkSIt takSau tvakSau tanUkaraNe / (takSaH svArthe vA nuH ziti ) takSNoti tukSNutaH 4 iti / atakSIt / pakSe vyaJcanAnAmaniTIti vRddhau, saMyogasyAdAviti, kaluki, pasya katve, atAkSIt atakSiSTAm - atASTAm atakSiSuH - atAkSuH 5 / tatakSa 6 / takSyAt 7 / takSitA taSTA 8 / takSiSyati - takSyati 9 / atakSiSyat 10 / ghUg dhAtuzrI temana au ita vAjA dhAtuthI sa arAhi ane te kArAdi azita pratyayanI AdimAM OM vikalpe thAya che. adyatana AkSIt pakSe pazu AkSIt 4 thAya. chohAvu . tyAhi yAra ajamA 3-4-77 thI viuTye kSa - takSNoti znu lAge. atAkSIt - vyaMjanAnAmaniTi thI vRddhi atAkSIt. pAkSA tatakSa takSyAt, 73 B
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyAcyA karaNe takSitA rakhaneM taSTA saMyogasyAdau... thI ! sa nA luka A sUtrathI vikalpe chuTa Ave bhaviSyantI ane kriyAtipati te ja pramANe thAya. 74 parasmapada vibhAga ahIM' pUrA thAya che. jIva dhAtunAM sapUrNa rUpA batAvyA have Atmanepada iti bhvAdayaH parasmaipadinaH / eka | atha bhvAdayaH AtmanepadinaH / dhAtu vadhA amAM che. mas atha bhvAdayaH AtmanepadinaH / edhi vRddhau zavi edhate dharmataH sukham / ||112 // AtAmAte AthAmAthe Adi : 4 / 2 / 121 // AtpareSa | meSAM caturNAmAta iH syAt / edhete edhante / edhase edhethe edhadhve / edhe edhAvahe edhAmahe 1 / edheta edheyAtAm edheran / edhethAH edheyAthAm edhedhvam / edheya eghe hi edhemahi 2 | edhatAm edhetAm edhantAm edhasva }
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / edhethAm edhadhvam / edhai edhAvahai edhAmahai 3 | svarAdestAvita vRddhau / aidhata aidhetAm edhanta / aidhathAH aidhethAm aidhadhvam aithe aidhAvahi aidhAmahi 4 / aidhiSTa aidhiSAtAm / a thI paramAM raDelA mevA AtAm, Ate, AthAm,. Athe nA A nAI thAya che. edhate edha + a + Ate yA sUtradhI ghete / bAkInA vartamAna rUpA sarakhA ja thAya eca + a + te saptamI rUpe saraLa che. - = 75 = edha + a + it 1-2 - 6 thI egheta mInA yAsArtha saraNa the. vayastanIbhAM svarAdestAsu thI vRddhi. adyatanI aidhiSTa. // 113 // anato'nteAdAtmane 4 / 2 / 114 // anataH parasvAtmanepadasyAntAt syAt / aidhiSata / aidhiSThAH aidhiSAthAm / anta / ata thAya che. jJa kArAnta sivAyanAM dhAtuthI paramAM rahelA AtmanepAnAM
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ '76 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe bhayatanI - edha + ida + sic + anta aidhiSanta / n nayA5 anta no ata thye| edhiSata / // 114 // so dhi vA 4 / 3 / 72 // dhAtArdhAdau pratyaye so lugU vA syAt / edhidhvam / pakSe 'nAmyantasthA0' iti sicaH Satve. tasya 'tRtIyastRtIya0' ini Datve, 'tavargazcarga.' iti dhasya Dhatve, aidhiDDhavam / aidhiSi aidhiSvahi aidhiSmahi 5 / / che AdivALo ethe pratyaya paramAM rahetA 4 ne la5 vikalpa thAya che. aidhidhvam - aidhi + pa + dhvam 1-3-49 thI aidhi + Da dhvam 1-3-60 thI edhiDDhva prathama purUSa saraLa che. m // 115 // gurUnAmyAdegnRccho 3 / 4 / 48 / / guru myAdiryasya tasmAddhAto RcchRNuvarjAt parasyAH parovAyA Am syAt / AmantAcca pare kRbhvasvayaH parokSAntA anuprayujyante / anuviparyAsavyavahitanivRttyarthaH / edhAMbabhUva edhAMbabhUvatuH edhAMbabhUvuH, ityAdi prAgvat /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / smAddhimAM guru nAmi hoya tevA zrRjI ane ra sivAyanAM dhAtuthI paramAM rahelA parAkSAnAM sthAne Ama thAya che ane zAm antathI para tarata , kRbhU ne as dhAtunAM ane traNa rUpA joDAya che. anu zabda viparyAsa ane vyavahitanI nivRtti mATe che.. edha + a m + babhUva edhababhUva. e rIte siddha karavA anu mukaceA eTale pachI ja mU ane gama nAM rUpA kR joDAze paNa te pahelAM joDAi zakaze nahI. // 116 // AmaH kRgaH 3 / 3/75 || AmaH parAdanuprayuktAt kRga Ama eva prAg yo dhAtusta smAdava kartaryAtmanepadaM syAt / sa cedAtmanepadArhastasmAt tatprayojyamanyathA parasmaipadamiti / edhAMcakre / edhAmAsa 6 / edhiSISTa edhiSIyAstAm edhiSIranU / edhiSISThAH edhiSIyA - sthAm edhiSIdhvam edhiSIya edhipIvahi edhiSImahi 7 / evitA edhitArau edhitAraH / edhitAse edhitAsAthe edhitAdhve / edhitAhe edhitAsvahe edhitAsmahe 8 / edhiSyate edhiSyete edhiSyante | edhiSya se edhiSyethe edhiSyadhve / edhiSye
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyA vyAkaraNe vi dhiSyAmahe 9 / aidhiSyata aidhiSyetAm aidhisyanta | aiviSyathAH / aidhiSyethAm / aidhiSyadhvam ye aividhyAhi aidhiSyAmahi 10 / dyuti dIptau / lavorupAnyasyeti guNe dyotate 1 / dyoteta 2 / dyotatAm 3 | adyotata 4 / 78 Ama thI joDAyela dhAtu Ama nI pahelA je dhAtu je rIte hAya te ja rIte kartAmAM AtmanepadI thAya che. jo AtmanepadI hAya tA AtmanepaTTInAM ane parauMpada hoya te parIpadanAM rUpa joDAya che. edh + Am + cakre eghAMcakre parIkSA. edhAmAsa ama nAM 3yo leDAne. mAzI: edhiSISTa. -------- evitA vigere zvastanI eviSyate vigere bhaviSyantI aidhiSyata vigere priyAtipatti. dyut dhAtu dvIpa - 4 - 3-4 thI gulu dyotate dhatyAhi pyAra ajamAM. // 117 // yo'dyatanyAm 3 | 3 | 44 // . dyutAdibhyo'dyatanIviSaye kartaryAtmanepadaM vA syAt / adyo tiSTa / pakSe lRdidyutAdipuSyAdeH parasmai ityaG / adyutat
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / 79 ayotimAtAm adyutatAm adyotiSata-adyutan / adyotiSThAH adhutaH adyotiSAthAm adyutatam adyotidhvam adyunata / adyotiSi-adyutam adyotiSvahi adyutAva adyotiSmahi adyutAma 5 / __ dyuta vigere dhAtuma atI viSayamA tAmA mAtmaneahI virape thAya che. ___ a + dyot + i + sic + ta 4-3-4 thI guNa 2-3-15 Su 5254mA 3-4-64 thI aDUsA adyutat / 5254 ane Atmane pada vikalpa thAya mATe bane rUpe thayA che. // 118 // yuteriH 4 / 1 / 41 / / dyutedvitve pUrvasya uta i: syAt / didyute didyutAte didhutire didyutiSe ityAdi 6 / dyotiSISTa 7 / dhotitA 8 / dyotiSyate 9 / adyotiSyata 10 / ruci abhiprItyAM ca / rocate ityAdi / evaM dhutAdayastrayoviMzatistatra bRdAdipaJcato vizeSaH / vRtU bartane / vartate 4 / avatiSTa avRtatU 5 / vakRte 6 / katiSISTa 7 / vartitA 8 / dyut thAtuthI dvitva thy| pachI nA u / i thAya che. dyut + dhuta + e - 4-1-44 thI dudyut + e 4-1-41 thI didhate - tyAhi parIkSA.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe mAthI dhut + i + sISTa 2-3-15 dhut + i + poSTa 4-3-4 thI ghotiSISTa / zvastanI bhaviSyantI ane kriyAtipattimAM rU lagAvI guNa 42 dhotitA vigere 429. ___ ruca dhAtuna ta zata rocate tyA siddha yAya che. dyutAdi dhAtu pusa 23 che vRt , syanda, ghRghH zRdha bhane kRpU A pAMcamAM vizeSatA che. vRt dhAtu vartate tyA // 2 mA. avartiSTa, avRtat parIkSA - vavRte mAzI: vartiSISTa zvastanI mAM vartitA. // 119 // vRdbhyaH syasanAH 3 / 3 / 45 / / vRtAMdeH paJcataH syAdau pratyaye sani ca viSaye kartaryAtmanepadaM vA syAt / vatiSyate / pakSe / vRt vigaire pAMya pAtumAthI sya bhAvi pratyayo bhane san pratyaya 52mA 24tA tAmA mAtmane vipe thAya che. vRt + i + syate 4-3-4 nI gupa. 2-3-15 thI sU no e vartiSyate - 5: nIyatA sUtra prabhAle.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH Atmanepadina / || 120 || na vRdbhya 4/4/55 || vRtAdipaJcakAt svAdyazito'rnAtmane iT na syAt / vartsyati 9 / avartiSyata avasrtsyat 10 / syandauM sravaNe syandate / audivAdiDvA / asyandiSTa asyanta asyandipAtAm - asyantsAtAm asyandiSata- asyantsata 5 / buddhayosdyatanyAmiti parasmaipadapakSe aDi sati no vyaJjanasyeti naluki / asyadat asyadatAm asyadan 5 / sasyande sasyandiSe sasyantse 6 / syandiSISTa syantsISTa 7 svanditA - syantA syanditAse - syantAse 8 / syandiSyatesyantsyate syantsyati 9 / asyandiSyata-asyantsyataasyantsyat 10 / 81 AtmanepaDha sivAyanA vRt vigere pAMca dhAtuthI para sa kArAdi ane t kArAdi azita pratyayanI AdimAM phlU thatA nathI. vRt+syati mA sUtrathI ida na thye| 4-3-4thI guSu vartsyati. DiyAtipattimAM pazu tena pramANe AtmanepadyabhAM avartivyata parasmaipaddabhAM i na thAya avatsyeMta / syanda dhAtu 6
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghutrakriyAcyA karo syandate tyAhi yArAmAM tena pramANe 3yo thAya. a it che bhATe 4-4-38 thI ida viTye 3-3-44 thI kartAmAM vikalpe AtmanepaH tethI traNa traNa rUpe thaze. 82 AtmanepadyamAM adyatanIbhAM asyandiSTa, asyanta vigere rUpe siddha karavA. tebhana parasmaipadRmAM dyudbhayodyatanyAM thI parasmaipadama aDU thAya tethI no vyaJjanaNyA... thI n no boya asyadat vigere... parIkSA - sasyande ityAdi. mAzI: bhAM syandiSISTa, syantsISTa iT na sAge tyAre vastInA syanditA, syantA. bhaviSyanti bhane DiyAtipattimAM 3-3-45 thI viThThalye Atmanepache bhATe 3 thaze. syandiSyate - syantsyate. syantsyatti kriyAtipattimAM paNa teja pramANe, // 121 // nirabhyanozca syandasyAprANini 2 / 3 / 50 / / ebhyaH parinivibhyazca parasyAprANikartukasya syandaH saH c vA syAt / anuSyandate anusyandate tailam / aprANinIti kim / anusyandate hastI / vRdhUGa vRddhau / zrRdhUGa zabdakutsAyAm etau vRtivat / kRpaur3a sAgarthye / faz, afu, uz, qft, fa, 242 fa 241 & Gyan'al
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmAdikaH / 83 paramAM rahelA prANasivAyanA kartAvAcI evA cam nAM sa ne 6 Adeza vikalpa thAya che. bane dAkhalA banAvyA vikalpa pU vALA. anusyandate tI mAM prANI vAyI che bhATe S na thayo vRdha thAtuna 3 / badhA vRt 21 04 yAya, kRpa yAtuna 3po. // 122 // RralalaM kRpo'kRpITAdiSu 2 / 3 / 99 / / kRpeto rasya ca la la syAt na tu kRpITAdi viSayasya / kalpate 4 / dhujhyo'dyatanyAmityAtmanepadavikalpe dhRgaudita itIvikalpe ca akalpiSTa / pakSe / ___ kRpITa vigere sivAyana kapa yAtuna R na la bhane ra nA lU thAya che. kRp + isasicU + ta gula kartha 2-3-92 thI akalpiSTa vithe nAyanAM sUtra pramANe. // 123 // sijAziSAvAtmane 4 / 3 / 35 / / nAminyupAntye sati dhAtoraniTAvAtmanepada viSayo sijAziSau kidvat syAtAm / aklupta / pakSe aklasa 5 / cplpe| cakalapiye caklRpse ityAdi 6 / kalpiSISTa phalapsISTa 7 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyAvyAkaraNe nAmi upAnyavALA dhAtuthI anika evA AtmanepaDhanA viSayavALA evA vikh ane AzIrvAdanA pratyayA kit jevA thAya che. 84 akalpiSTa 752 nAvyu aniha hoya tyAre aklRpta parasmaipadyAM ani aklRpat 3-4-64 thI parIkSAmA caklape ityAdi AzIH kalpiSISTa, klapsISTa. // 124 // kRpaH zvastanyAm 3 | 3 | 46 // kRpeH zvastanyAmAtmanepadaM vA syAt / kalpitA - kalptA / parasmaipadapakSe na vRdbhya itIDaniSedhe kalptA / evaM kalpitAse - kalptAsi 8 | kalpiSyate - kalpsyate - kalpsyati 9 / akalpiSyata akalpsyata-akalpsyat 10 / kapuGa calane / udita iti numAgame nAM dhuDvargeti matve kampate 4 | akampiSTa 5 / cakampe 6 | kSamauSi sahane / kSamate 4 / auditvAt akSamiSTaasta kSamatA - kSantA / ramiM krIDAyAm / ramate 4 / araMsta 5 | reme 6 | sISTa 7 / rantA 8 / rasyate 9 / asthata 10 / ( vyApare ramaH parasmaipadaM syAt ) viramati / vyarasIt / virarAma | Dalabhi prAptau / labhate 4 / adhazcaturthAttathordhaH / alabdha 5 / lebhe 6 / lapsISTa 7 / labdhA 8 | lapsyate 9
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ . bhvAdayaH AtmanepadinaH / 85 alapsyata 10 / sphAyaiG aupyAyaiG vRddhau / sphAyate 4 asphAyiSTa / kapa thAtune vastImA mAtmane54 vikSye thAya che. kalpitA, kalpatA 55hamA 4-4-55 thI kalptA se pramANe bhaviSyantI ane kriyAtipattimAM paNa jANavuM. kapu thAtu 4-4-98 ana 1-3-39 thI kamp kampate vigere cAra kALamAM, madyatanI akampiSTa. 52|kssaa. cakamSe tyAhi saath| kSam dhAtuna 3 // sahana 42. kSam dhAtu yAra mAM kSamate tyA veTa cha 4-4-38 thI ida 148pe akSamiSTa, akSasta, ItyAdi rUpe sAdhavA -- ram 81 mathamA ramate tyAhi yAra na madhetanA arasta parIkSA reme mAzI. raMsISTa dhastanI rantA bhaviSya-tI tyate &i, asyata vi + ram dhAtu 3-3-105 thI 52854 viramati dhyAna cyaraMsIt 5|kssaa virarAma.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ helampumakiyAvyAkaraNe m dhAtunAM rUpe prApti arthamAM labhate tyAhi yA24janA matanI 2-1-79 alabh + dha 1-3-49 thI alabdha parIkSA lebhe mAzI: lapsISTa aghoSe prathamo...thI stana vigere saraLa che. skAya dhAtu vRddhi arthamA skAyate tyAhi yAra mAM madyatana skAyiSTa... // 125 // hAntasthAnIDbhyAM vA 2 / 1181 // hAdantasthAyAzca parAoriTazca parAsAM parokSAdyatanyAziSAM dheo da vA syAt / asphAyiva Dhavam asphAyidhvam / pasphAce pasphAyidave 2 / 6 / sphAyiSISTa sphAyiSIDhavam 2 / 7 / skAyitA 8 / skAyiSyate 9 ApyAyate 4 / du ane antasthAthI para lAgela ni ane ra thI paramAM AvelA parokSA adyatanI ane AzI nA pratyayana i Dha vikalpa thAya che. skAya + i + dhvam dhvam na Dhavam vikSye yAya, 5|kssaa- skAya + skAya + e 4-1-45 thI kaskAya + e 4-1-42 thI paskAye. mI :- skAyiSISTa vire 3po. vastanI-skAyitA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / pyAy dhAtunAM 3yA. AtmaneyahI. AdhyAyate vartamAnA vigere yAra zitabhajabhAM buvA. || 126 || dIpajana budhipUritAyipyAyo vA 3 / 4867 // 1 ebhyaH SaDbhyo'dyatanyAste pare Jic vA syAt, tadyoge taluk ca / JcAvitau / ApyAyi caitraH / ApyASTi 5 / dIpa, jana, budha, pura, tAya bhane pyAy dhAtune adyatanI nAM te pratyaya lAgatA ri pratyaya vikalpe lAge che. tenAM ceAgamAM maiM nA luka thAya che. namane c ta che. ane adyatanI trIle pu3Sa memvayana ApyAyi, viThalye che bhATe ApyAyiSTa pazu thAya. // 127 // pyAyaH pIH 4 / 1891 / / pyAyaH parokSAyaGoH pI: syAt / Apipye / ApiSyiSe 6 | AdhyAyiSITa 7 / ApyAyitA 8 / ApyAyiSyate 9 ApyAyiSyata 10 / tAyRG saMtAnapAlanayoH / tAyate 4 / atAyi atAyiSTa ityAdi / ayivayiprabhRtayo gatau / ayate ! upasargasyAyau ro laH / plAyate palAyate 4 / palAyiSTa 5 /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe parIkSAnA pratya temaja ya3 pratyaya paramAM rahetA nyAya na pI mAre thAya che. A + pI + pI 4+1-39 thI A pipI + e = Apipye. mAzI:- ApyAyiSISTa. "stanI bhaviSyanI. kiyAtipattimAM seTa hevAthI ? lagADI rUpe banAvavA, tAya dhAtu + pAna 42 - tAya thAtuna 3 // pyAya 214 mAtra parIkSAmA tatAye ayi. vayi, payi, nayi, mayi. cayi, ravi vigare 11 dhAtuo gati arthamAM che. ayate vigere 55 5sa sAthe Deya tyAre pra + aya + te 2-3-100 thI ra na la plAyate. parA + aya palAyate. madyatanI palAyiSTa. // 128 // dayAyAskAsaH 3 / 4 / 47 // ebhyazcaturthyaH parokSAyA Am syAt / palAyAMcakre 6 / dayi dAnagatihiMsAdAneSu c| dayate 4 / adayiSTa 5 / dayAMcave 6 / SebuGa sevA sevne|
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / 89 day, aya As bhane kAsa AA yAra dhAtuthI parIkSAnAM -sthAne Am thAya che. palAyAJcakre vigere parIkSAnAM 3yo thAya. palAyitA vigere saraNa che. daya dhAtu dhAtu mAjavu. Ayavu, hiMsA 42vI arthamAM. care vigere cAra mALanAM rUpo AzIH vigere saraLa che parIkSA dayAJcakne. seva dhAtu sevate vigere thAya. // 129 // pariniveH sevaH 2 | 3 | 46 // ebhyaH parasya sevaH so dvitve'pyayapi Sa syAt / sevate 'pariSevate / paryaSevata 4 / paryaSeviSTa 5 / pariSiSeve 6 | pariSeviSISTa 7 1 pariSevitA 8 | pariSeviSyate 9 / paryaSeviSyata 10 hi marSaNe / sahate / pari, ni bhane vi upasarga thI para raDelA seva dhAtuthI dvitva thaye chate paNa ane anuvyavadhAna hAte chate paNu jU thAya che. pariSevate. haya paryaSevata adya paryaSeviSTa, parokSA.... pariviSeve, pasSeiviSISTa mAzIH
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemalaghuprakriyAdhyAkaraNe stanI vigere traNa kALa saraLa che. saha thAtuna 3sana 42. // 130 // asosivasahassaTAm 2 / 3 / 48 // parinivibhyaH parasya sivasahoH ssaTazca saH pU syAt aTi cavA na ca soddvissye| visshte| paryapahata-paryaSahiSTa 2 / 5 / sehe 6 / sahiSoSTa 7 / pari, ni mana vi samathI 52mA 2at sibU, saha; tathA stara AgamanAM 6 ne 6 thAya che. A vyavadhAna hete chate vika9pe thAya che paraMtu je te 4 ane 6 nAM se saMbaMdhita na hoya te. viSahane vizere yAR sunai AdnI parya sahava, paryabahiSTa. 4 sehe mAzI: sahiSISTa. // 131 // sahalubheccharuSariSastAde 4 / 4 / 46 / / ebhyaH parasya tAderazita AMdiriDU vA syAt / shitaa| pakSe hAdhuTpadAnte iti hasya Dhatve, adhazcaturthAditi tasya dhatve, tavargazcavargati dhasya Dhatve / sah, lubhU, iccha ma bhane riS dhAtuyA sa rAta
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdaH pArasamegAdinaH / azita pratyayanI AdimAM vipe thAya che. sahitA varatanI pakSa saha + tA 2-1-82 saDha + tA 2-1-79 thI sad + thA 1-3-60 saDha + DhA mAnI saapni| 132 mA // 132 // sahivaheroccAvarNasya 1 / 3 / 43 // sahivahyorTasya tale pare lukU syAt, occAvarNasya / soDhAsahitA soDhArau / asoti kim / viSahitAse-visoTAse 8 // sahiSyate 9 / asahiSyata 10 / gAhauG viloddne| gAhate 4 / ivikalpe agAhiSTa-agADha agAhiSAtAm-adhAkSAtAm agAhiSata-adhAkSata / agAhiSThA:-agADhAH ityAdi 5 / jagAhe jagAhiSe-jaghAkSe 6 / gAhiSISTa-pAkSISTa 7 // mAhitA-gADA 8 / mAhiSyate-pAkSyate 9 / agAhiSyataaghAkSyata 10 / ihi ceSTAyAm Ihate aihata 4 aihiSTa 5 / IhAMcakre 6 / IhiSISTa 7 / IhitA 8 / IhiSyate 9 / aihiSyata 10 / IkSi darzana / IkSate aikSata 4 / aikSiSTa 5 / IkSAMcake 6 / IkSiSISTa 7 / IkSitA 8 / IkSiSyate 9 // aikSiSyata 10 / viziSTArthopasargAdeH, parasmaipadinAmapi / tathA cAmayapadinAmAtmanepaditA bhavet // 1 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 6 ane vadu dhAtunAM TU ne Dha nAM nimitta bane Dha cara chatA lopa thAya che ane pUrvanAM ja varNane zo thAya che. saDha + Dha 2-3-karU thI soDhA. bhaviSyantI kriyAtipatti te ja pramANe. jokata che ane ku sivAyane joIe ema kema? ema lakhavAthI viNoDhA mAM jU na karyo. gAdU dhAtu- avagAhana karavuM. jAte vigere cAra kALamAM saraLa che. adyatanI - + jAdu+ $ + sITa 4-4-28 thI rU pakSe aia - 1 + jAdu + ra pujAnse. gADha + dha tavAI...ariDha + Dha DhadDe thI aDha. . maringSAtA pakSe gavAkSAtAmu. jAdu + sin + AtA jAuM + sin + sArA dAdu3pAnane haravA ...thI sadhAI + rAtA po va ithI badhA + + gAtAm = dhANAtA. parekSA bIje pue. va. jANe, rAdhei. AzI vigere cAra kALa eja pramANe Dabala rUpe banAvavA. 'huM dhAtu ceSTA karavI. badhA ja rUpe TIkAmAM lakhelA che. hRkSa dhAtu jevuM - TIkAmAM lakhelA che te ja pramANe zlokano artha -
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / viziSTa arthavALA je upasargo jenI AdimAM che te paramapada Atmapada vi. hovA chatAM paNa Atmane para thAya che.. // 133 // devArcAmaitrIsaGgamapathikartRkamantrakaraNe sthaH 3 / 360 // etadarthAdupapUrvAttiSThaterAtmanepadaM syAt / devArcA jinendra mupatiSThate upAtiSThata 4 / devArcA, maitrI saGgama, pathika, mantrakaraNa 4441 sthA dhAtuthI kartAmAM AtmAnapadI thAya che. devAryA matha mAM. jainendram upatiSThate, haya, upAtiSThata / // 134 // izca sthAdeH 4 / 3 / 41 // sthAdhAtordA saMjJAccAtmanepadaviSayaH sica kidvat syAta, tadyoge ca sthaadaarishc| sicaH kittvAdU guNAbhAvaH / dhuGhasvA diti sijlope upAsthita upAsthiSAtAm upAsthiSata 5 / upatasthe 6 / upasthAsISTa 7 / upasthAtA 8 / upasthAsyate 9 / upAsthAsyata 10 / maitrI rathikAnupatiSThate / saMgamaH yamunA gaGgAmupatiSThate / panthAH kartA yasya tatra zrudhramupatiSThate panthAH / mantra: karaNaM yasya tatra aindrayA 'gaaheptymuptisstthte|.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ haima laghutrakriyAcyA karaNe racA ane vA saMjJaka dhAtuthI Atmanepada srir ktivat thAya che. ane tenAM yAgamAM sthA ane rA nAM jJAnA ph nyAya che. 94 sikyU pratyaya vita thavAthI guNanA abhAva thaze. 31 + sthA 4-rU-70 thI siTMnA lApa =sthita. parAkSA - upatasthe. sthA dhAtu aniTa che. AzI: upathANIda. zvastanI bhaviSyantI kriyAtipatti saraLa che. maitrI amAM thavALAnI pAse mitratAnAM bhAvathI ubhA rahe che. 1 sam atha mAM yamunA gaMgAne maLe che. r citra, arthamAM--A mArga sraghna tarapha jAya che. mantrakaraNa artha mAM aindrI mantra vaDe gApatyanI ArAdhanA kare che. -- 1 "rUA vA jigmAyAma zAkA upAt stho lipsAyAM gamyAyAmAtmanepadaM vA syAt / bhikSurvadAnyamupatiSThate / sura usasI paramAM rahelA A dhAtudhI jillA TAyamAna hAre ane AtmanepadI viSe thAya che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / minuH badAnyam upatiSThate / bhikhArI meLavavAnI IcchAthI ubhe che // 136 // udo'nUhe 3 / 3 / 62 / / anUlaceSTAyAM utpUrvAtsthastathA / muktAvuttiSThate UrdhvaceSTAyAM tu AsanAduttiSThati / aceSTAyAmaSi grAmAcchata muttiSThati / anurva ceSTA karavI arthamAM rahelA ut upasagapUrvaka sthA dhAtuthI 4AmA bhAtmanehI thAya che. muktine mATe taiyAra che. anU dhva arthamAM Asana uparathI ubhe thAya che. gAmamAMthI se rUpIyA ubhA thAya che. te se rUpIyAnI ceSTA nathI mATe sUtra na lAge. - // 137 // udaH sthAstambhaH saH 1 / 3 / 44 / / udaH parayoH sthAstambhoH sasya luk syAt / utthaataa| ___ ud 65sarga thI 52mA 2 / sthA bhane stambhU yAtuna sa ne| duI thAya che. ut + sthAtA ma na 5 utthAtA. // 138 // jJIpsA sthepe 3 / 3 / 64 // jJIpsAsmaprakAzanaM stheyaH sabhyastayorviSaye stha Atmane
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe padam / tiSThate kanyA chAtrebhyaH / tvayi tiSThate vivAdaH / pratijJAyAmapyevam / nityaM zabdamAtiSThate / (saMviprAvAt ) saMtiSThate ityaadi| . zIllA ane dhyeya arthamAM rahelA thA dhAtuthI kartAmAM AtmapadI thAya che. zINA - AtmaprakAza. ra - sabhya arthamAM che. kanyA vidyAthIomAMthI ubhI thAya che. kSINA artha che mATe ya - tAre viSe vivAda vate che. pratijJA arthamAM paNa thaI zake. zabdane nitya tarIke svIkAre che. // 139 // upAtsthaH 3 / 3 / 83 // karmaNyasati tthaa| yoge upatiSThate / sakarmaNastu nRpamuSatiSThati / 34 upasargathI paramAM rahelA sthA dhAtuthI kama na hete chate kartAmAM AtmAne padI thAya che. A sUtra thI ubhuM thAya che. . "kema hoya te rAjAnI pAse jAya che paraupadI thAya
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdapaH AtmanepAdinA / // 140 // propAdAmme 3 / 3 / 51 // AbhyAmArambhe'rthe krama AtmanepadaM syAt / prakramate 4 // krama itIDaniSedhe prAkrasta 5 / pracakrame 6 / prakaMsISTa 7 / prakrantA 8 / prakaMsyate 9 / prAkrasyata 10 / (kraMmo'nupasargAvAtmanepadam) kramate-kAmati ityAdi / ADojyotirugdame0) Akramate bhAnuH / vada vyaktAyAM vAci / prabana.. upa upasarga thI 52mA 22sA kram dhAtuthI kartamAM Abhane padI thAya che. prakramate tyAta yA zitami. adyatanI ida na niSedhamA prasta. 4-4-53 thI 52zakSA pracakrame AzI: prakaMsISTa, 5 prAntA, mavi prakrasyate yA--prAkrasyata 3-3-97 yI vipe mA. 5 thAya. 3-3-12 thI AGa pUrNa kram jyotinai G4 mayamA mA. 5 thAya. vad dhAtu Copied arthamA // 141 // vyaktavAcA sahoktau 3 / 379 / / vyaktavAco narAdayasteSAM saMbhUyoccAraNArthIdvada AtmanepadaM
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe syAt / saMpravadante grAmyAH / (vivAde vA) vivadanti vivadante vA gaNakAH / (anoH karmaNyasati) anuvadate caitro maitrasya / karmaNi tu uktamanuvadati / vyakta vANavALA manuSya vigerenuM ekIsAthe bolavuM artha vad pAtuthI bhanepahI thAya ..... gAmaDAnAM mANase ekIsAthe bole che. 3-3-80 thI gaanaa| mAve cha vivA artha mA che. 3-3-81 thI gaitra thaitrI manuvAI 42 cha. karma na hote chate thAya kama hoya te kahelAne kahe che, // 142 // samo gamRcchipacchizruvitsvaratyatidRzaH . 3 / 3 / 84 // * saMpUrvebhya ebhyo'STAmyaH karmaNyasatyAtmanepadaM syAt / saGgacchate samagacchata / sam 15sa yI 52mAM khesA gam Rccha, praccha, zru, vit svar R bhane daza dhAtumAne 4 te chate kartAmAM Atmane padI thAya che, saGgacchate samagacchata /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / // 143 // gamo vA 4 | 3 |37|| gamerAtmanepadaviSayau sijAziSau kidvadvA syAtAm nam dhAtuthI sipa ane AzI: nAM pratyAM ktavat virUpe thAya che. // 144 // yamiramina migamihanimanivanatitanAderghuTi kati 4/2/55| eSAM tanAdInAM ca dhuDAdau kGiti luk syAt / iti maluki ghur3asvAditi sijlupi samagata | pakSe samasta samagasAtAm samagaMsAtAm 5 / saMjagme saMjagmiSe 6 | saMgasISTasaMgasISTa 7 / saMgantA 8 | saMgaMsyate 9 / samagaMsyata 10 / aura zabdopatApayoH / saMsvarate 4 / samasvariSTa 5 / saMyogAdarteriti guNe saMsasvare saMsasvariSe 6 / ityAdi / saMpazyate 4 / sijAziSAvAtmana iti sicaH kizvam / samadRSTa samaha'kSAtAm samadRkSata 5 / saMdadRze saMdadRziSe 6 / saMdRkSISTi 7 / draSTA 8 saMdrakSyate 9 / samadrakSyata 10 / sakarmakatve tu / saMgacchati ravi zazItyAdi / (gameH kSAntau Atmanepadam ) Agamayate gurum / kaJcitakAlaM pratIkSata ityarthaH / cara gatibhakSaNayoH /
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 (bALaziyA rAjAne ca, , namna , ra, vana ane tanAdi dhAtunA vyaMjanane dhuDAdi kita hita pratyaya 5ramAM rahelA lapha thAya che. san + + + ta 4-3-70 thI upara lepa ka-2-10 thI jUne lepa samagata paNa samajatA paroNA - saMga ItyAdi bAkInAM rUpe saraLa che. -saMsavarate ItyAdi 4 kALa samasvariSTha adyatana saMyodara thI guNa thatA parIkSAmAM saMsasvare Idi saMpazyate ityAdi cAra kALa. sinAzivAjAne thI sid tivat thavAthI samadaSTa parIkSA-sa, AzIH saMrakSada vastI saMdraSTA, karma sahita hoya te saMskRti ravi zazI ItyAdi --dhava thI A + A= Atmane pada gAmIte hama, yAti eTale keTaleka kALa rAha jovI. ghara dhAtu gati arthamAM pharavuM -
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvATyA bAlanepAdinA / // 145 // udazvaraH sApyAt 33 // 31 // utpUrvAJcareH sakarmakAdAtmanepadaM syAt / mArgamuccarate / utkramya yaatiityrthH| akarmakatve tu dhUma uccarati / Urdhva glchtiityrthH| sakarmaka evA rAta upasargathI paramAM rahelA vara dhAtuthI kartAmAM AtmapadI thAya che. mAgane oLaMgI jAya che. akarmakamAM dhUmADe uMce jAya che, // 146 // samastRtIyayA 3 // 3 // 32 // saMpUrvAJcarestRtIyAntena yoge Atmanepada syAt / azvana saMcarate 4 / samacariSTa 5 / saMcere saMceriSe 6 / ityaadi| anyatra tu saMcarati samacArIt saMcacAretyAdi / (nupracchA*) Anute zRgAlaH / ApRcchate gurum / krIDa vihAre tRtIyA vimati mevA sam pU14 car dhAtuyI katamAM Atmane padI thAya che. saMcarate tyA yA2 45. saMcariSTa adyatanI, tyAhi zeyaNa sa25 cha. 3-3-54 thI Anute mA. 5 thAya.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 / haimalaghuprakriyAvyAkaraNe A 54 praccha te gurune pUche che. kroD viDAra arthamA // 147 // krIDo'kUjane 33333 // kUjanamavyaktazabdastato'nyArthAt saMpUrvAt krIDaterAtmanepada syAt / sNkriiddte| kUjane tu saMkrIDantyanAMsi 5054 sapA sivAyanai mA sama pU14 krID dhAtuthI kartAmAM Atmane padI thAya che. saMkrIDate gana mAya to sanIDati // 148 // anvAGa pareH 33 // 34 // ebhyatribhyaH krIDaterAtmanepadaM syAt / anukrIDate 4 // anvakrIDiSTa 5 / anucikrIDe anucikrIDiSe 6 / ityaadi| anyatra tu krIDati / akIDIt cikrIDetyAdi / tapa dhuupsNtaape| anu AGa, mane pari upasa thI 52bhA 2al krIDa, dhAtuthI kartAmAM Atmane padI thAya che. anukrIDate tyAhi yAra mAM satanI-anvakrIDiSTa. 52|kssaa-anucikriidde mAnna pu. me. 1 anucikrIDite
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / 103 le mAtra krIDa hoya to kIDati dhatyAhi saraja che.. tapU dhAtu dhupa-saMtApa atha mAM // 149 // vyudastapaH 3|3|87|| : AbhyAM parAttapeH karmaNyasati sve'Gge vA karmaNi satyAtmanepadaM syAt vitapate uttapate raviH / vitapate pANim / vyatapata 4 / vyatapta vyatapsAtAm vyatapta 5 / vitepe vitepiSe 5 / vitapsISTa 7 / vitaptA 8 / vitapsyate 9 vyatapyata 10 / anyatra tu tapati tapaH / atApsIt atAtAm atApsuH 5 / tatApa tepitha - tatapUthetyAdi 10 / na vi ane Tu upasagathI paramAM rahetA sar dhAtuthI ka hAte chate athavA kartAnuM potAnuM aMga kahete chate kartAmAM Atmanepa thAya che. mana hote che - vitapate Uttapate raviH / urtAnu N maga Tharbha hote chate - vitatayate pANim / cArakALamAM saraLa te A. 5 mAM rUpe karavA. bAkInAM rUpe saraLa che zvastanI vigere rUpe karatA. khyAla rAkhavA dhAtu aniT che, upasarga vagara paramapada tapati ItyAdi adyatanI vRddhi atApsIt / parIkSA jIle yu. me. va tepitha, tataptha /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 hamalaghukriyAvyAkaraNe // 150 // AGo yamahanaH sva'Gge ca 33186 // AparAbhyAM yamhanabhyAM karmAbhAve sve'Gge vA karmaNyAtmanepada syAt / Ayacchate 4 / AGa, 5sayI 52mA so yam bhane han dhAtuyI karmana hote chate athavA kartAnuM pitAnuM aMga karma hete chate kartAmAM Atmane pada thAya che. Ayacchate tyA yA2 mA sa27 cha gamiSadyama chaH thI yacchu, thye| che. ___ // 151 // yamaH sUcane 4 / 3.39 // * sUcanArthAdhamerAtmanepadaviSayaH sic kidvat syAt / kittvAdhamira mItyAdinAm luki, upAyata / (vA svIkRtau sicaH kittvam ) ubhayata-upAyaMsta zasram / upAyasAtAm ityAdi 5 / upAyeme 6 / upAyaMsISTa 7 / upAyantA 8 / upAyaMsyate 9 / upAyaMsyata 10 / Ahate ityAdivat / sUcana arthavALA cam dhAtuthI Atmane padanAM viSayavALa sicU pratyaya 816 thAya che. ti16 vAthI 4-2-55 thI m / 5 thaze. upAyata thaze. 4-3-80 thI sic ti16 vi48 yAya tathA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH AtmanepadinaH / upAyata gane upAyaMsta, upAyeme 5zakSA mAzI: upAyaMsoSTa, dhastanI vigere traNa saraLa che. // 152 // kriyAvyatihAre'gatihiMsAzabdArthahaso havahazcAnanyo'nyArthe 3 / 3 / 23 anyacikISitAyAH kriyAyA anyena haraNa karaNaM kriyAvyatihAraH tadarthAGgatihiMsAzabdArthahasvarjAd dhAtoIvAhibhyAM cAtmanepada syAt / vyatiharante vyativahante bhAram / gatyarthAdivarjanaM kim / vyatisarpanti, vyatihiMsanti, vyanijalpanti, vyatihasanti / (parasparAnyo'nyetaretarayoge ca na) parasparasya vyatilunanti / nAthaG upatApaizcaryAzISu ca / kriyA vyatihAra arthamAM rahelA gati arthavALA hiMsA arthavALA. zabda arthavALA. tathA dhAtune vajIne dU ane vat dhAtuthI kartAmAM AtmAnapadI thAya che kiyA tihAra eTale anya vaDe IcchAyela kriyAnuM bIjA 43 42 bIjAne badale teo bhAra vahana kare che. gati vigere arthavALAnuM varjana karavAnuM che? gatibIjAne badale bIja jAya che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe hiMsA-bIjAne badale bIjA haNe che. zabda- bIjAne badale bIjA bole che. hasU-bIjAne badale bIjA hase che. bIjAne badale bIjA lAge che. anya artha che. // 153 // AziSi nAthaH 33 / 36 // AzIrAdeva nAtha AtmanepadaM syAt / AzIrvAda arthamAM rahela nAtha dhAtu Atmane pada thAya che. dAkhalA nIcenA satramAM T?64) nAthaH rorAe Atmanepadavipayasya nAtho vyApyaM karma vA syAt / sarpiSo nAthate 4 / anAthiSTetyAdi / anAziSi tu "nAthanti ke nAma grovanAthana" | AtmapadanAM viSayavALuM nAtha dhAtunuM karma vikalpa karmasaMjJaka thAya che. sarviSa nAthate-dhIva che te AzIrvAda Ape che. AzIrvAda sivAyanAM artha mAM nathati paraupada thAya.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH AtmanepadinaH / 107 // 155 // parAverjeH 3 / 3 / 28 // AbhyAM parAjjayaterAtmanepadaM syAt / parAjayate vijayate 4 / vyajeSTa 5 / vijigye 6 / vijepISTa 7 / vijetA 8 / vijeSyate 9 / vyajeSyata 10 / pattA ane pa upasargathI paramAM rahelA ki dhAtuthI Atmane pada thAya che. parAjayate vijayate tyAta madyatanI-vyajeSTa 5zakSA vijigye stanI vijetA mAzI: vijeSISTa navi-vijeSyate hiyA-vyajeSyata ___ iti bhvAdaya AtmanepadinaH / atha bhvAdaya ubhayapadinaH / DupacI pAkeH padhAtuH / zeSA itaH / pacU dhAtu. // 156 // IgitaH 3 / 3 / 95 // Idito gitazca dhAto karturAtmagAmini phale Atmanepada syAdanyathA parasmaipadaM syAt / pacati / apAkSIta
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyAvyAkaraNe apAktAma / papAca papaktha- pecitha 6 / paccAt 7 / paktA 8 / pakSyati 9 / apakSyAt 10 / pacate 4 | apakta 5 / pece 6 | pakSISTa 7 / paktA 8 / pakSyate 9 / apazyata 10 / DukugU karaNe / gakAra ubhayapadArthaH / 108 ane kRtavALA dhAtuthI kartAmAM AtmanepaTTI thAya che. te sivAyanAM athamAM parauMpada thAya che. pacati ityAhi yAra ThANabhAM adyatanI - apAkSIt parIkSA - papAca, papakatha, pecitha AzIH pacyAt zvaH paktA lavi pakSyati chiyA-apakSyat 2. 5 - pacate tyAhi yAra AjamAM yadya-apakta paro-pece mAzI: - pakSISTa zva... paktA lavi-pakSyate GiyA apakSyata Dukaga - 42vuga ubhayayahI bhATe che. || 157 ! | kRgnanAderuH 304 / 83 / kugastanAdibhyazca katR vihite ziti uH syAta / nAmino -guNoktIti guNe. uznoriti guNe. karoti / dma dhAtu ane tanavi dhAtune kari prayAgamAM siMt pratyayo sAgatA u pratyaya thAya che.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / ka + tiva 3-4-83 thI + u+ ti 4-3-9 thI 4-1-2 zrI mukha karoti. // 158 // ataH zityut 4 / 2 / 89 // zityaviti ya ustanimitto yaH kRgo'kArastasya utU syAt / zidavid vidvatsyAt iti guNAbhAve kurutaH / ivarNAderiti batve kurvanti / karoSi / avitazit pratyaya paramAM rahetA tenA nimite je kR yAtuna a 2 teno rAya che.. kara + u + tam 4-3-20 thI. titU zuSa yaza nahI" kurutaH zrIna Y. 5. 1. kurU + anti ivarNAde...thI kurvanti. karoSi vit pratyaya cha bhATe thy| cha. // 159 // kRgo yi ca 4 / 2 / 88 // kugaH parasyAto yAdau vami cAviti luk syAt / kurvaH kurmH| ___ kR thI 52mA 27sA u na ya 42 // tamA bhavita v kArAdi ane kArAdi pratyaya paramAM rahetA luka thAya che. kR + u + vasa 4-3-1 kada + u vasa . .... 4-2-89 thI kuda + u + vas 4-2-88 thI kurvaH /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 hemalaghuprakriyAvyAkaraNe // 160 // kurUcchuraH 261166 // . kurUcchuro mino rephe pare dIrghA na syAt / kuryAt 2 / karotu kurUtAt / ___ kura bhane chura ghAtuna nAbhI 212 ra 52mA rahetA hI yo nayI. kura + 3 yAt 4-2-88 thI unI 5. / 2-2-6 thI dIrvanI prApti hatI A sUtrae niSedha 4yo. . mAjJArtha-karotu kurutAt, // 161 // asaMyogAdoH 41286 // asaMyogAt paro ya ustato herlak syAt / kuru-kurutAt / karavANi karavAva karavAma 3 / akarot akurutAm / akaravam akurva kakurma 4 / akArSIt akArTAm akArSa: / akASI: akASTam / akaasstt| akArSam akArya akAdma 5 / cakAra cakratuH cakuH / RtaH itIniSedhe, cakartha / ckaarckr| skRsava ityatra skRgragrahaNAt kRgo neT / cakava cakama 6 / asaMyegathI paramAM rahelA 3 ne di pratyaya 5ramAM rahetA lupha thAya che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ mvAdayaH ubhayapadinaH / 111 kurU + hi // sUtrathI kurU karavANi vigaire prathama puruSa yastana-akarot akurutAm, akurvan vigere madyatanI-4-3-44 thI ra rI akArSIt manAva parIkSA-ka + kR Nava-ka kR + Nava ca + + Nava cakAra ca ka + tha RtaH sUtrathI Ida na niSedha cakartha cava, cakRma 4-4-89 thI ida na niSedha // 162 // riH zakyAzIrye 4 / 3 / 9 / 10 // . Rdantasya dhAto RtaH ze kaye AzIye ca pare giH syAt / kriyAta 7 / kartA 8 / hanRta iti iDAgame kariSyati 9 / akariSyat 10 / kurUte kurvate 1 / kurvIta 2 / kurutAm / kurussy| karave karavAvahai karavAmahai 3 / akuruta / akuruthaa:| akuvi akurvahi akurmahi 4 / / * kArAnta dhAtunAM ne za karyo ane AzIrvAdanA pratyaya paramAM rahetA ri thAya che. kR + yAt kriyAt zva kartA vi, kariSyati hanRtaH syazya thI ida bhAgama... :
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe liyA - akariSyat bhA. 5bata- kurute vidya - kurvIta 5yamA - kurutAm 75 - akuruta tyAhi sa25 cha.. // 163 // RvarNAt 4 / 336 // RvarNAntAddhAtoraniTAvAtmanepade sijAziSau kidvat syAtAm / dhuDUhasvAditi sijalupi akRta akRSAtAm / mA kRthaaH| 4 varNIndra dhAtuthI anida Atmane pada pratye temaja AzIrvAdanA pratyaye tivata thAya che. a + kR + sica + t 4|3|70thii zijU ne| yo5 mA. sUtrathI kitavata thavAthI guNa thAya nahIM. // 16 // myantAt parokSAdyatanyAziSo dho DhA 2 / 1 / 80 // rephAntAnnAmpyantAcca dhAtoretAsoM dho DhaH syAt / akur3havam / akRSvahi akRSmahi 5 / cakke / cakRSe / caDhave 6 / kRSISTa / kRSIDhvam / 7 / kartA 8 // kAraSyate 9 / akariSyata 10 / - 6 ane nAmi antavALA ghAtuthI parikSA, aMtanI ane AzIvAdanA pratyayanA dhane Dha thAya che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH ubhayapadinaH / 113 akRDhavam bhanI 15 mA sUtrathI 5kSA cakre, cakRSe ityAdi caDhave kRSIkma mAzImA ratana - kartA vi. kariSyate jiyA-akariSyata . // 165 // saMpareH kRgaH ssaT 4491 / / AbhyAM parasya kRga AdiH ssaha syAt / sama ane pari upasargathI paramAM rahelA dhAtunI mAhimA ssaTra thAya che. dAkhalA nIcenA sUtramAM. // 166 // saTi samaH 13 // 12 // ssaTi pare samaH sa syAt, anusvArA'nunAsikau ca pUrvasya / saMskAroti saMskaroti / sadda paramAM rahetA samanAM ma ne sU thAya che ane pUrvanA savara upara anuravAra ane anunAsika thAya che. sam + ssa + karoti 113|48thii sUna 5 saMskaroti 53 saMskaroti yAya.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 167 // luk 113 // 13 // samaH ssaTi pare luk syAt / saMskaroti / samaskarota 4 / samaskApIt 5 / saMcaskAra / sRjiddaziskR ityAdinA veTi skRcchrato'kiti guNe saMcaskaritha-saMcaskartha saMcaskariva 6 / saMskriyAt 7 / saMskurute 4 / samaskRSAtAm 5 / saMcaskare 6 / saMskRSISTa 7 / asoG-sivUsahassaTAmiti Satve pari karoti / sama nAM mane smar paramAM rahetA luka thAya che. saMskaroti, parIkSA bhI. pu. sa. . saMcamkaritha, saMcaskartha kAkA78thI 8 vikalpa thAya, kArA8 thI guNa bAkInA rUpe saraLa che. // 168 // upAbhUSAsamavAyapratiyantavikArakhAkyA . dhyAhAre 44192 // .. eSvartheSu upAtkRgaH saT syAt / knyaamupskrotiityaadi| ...... .. ___ bhUSA, samavAya pratiyatna, vikAra mane pAyamA adhyAhAra arthamAM rahelA evA 3 pUrvaka 6 dhAtuthI sadda Agama thAya che. kanyAm upaskaroti te nyAne zasAve. ityAdi dAkhalA samajavA.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / 115 // 169 // veH kRgaH zabde cAnAze (3285ll 3 / 3 / 85 // karmaNyasati zabde vA karmaNi satyanAzArthAdvipUrvAt kRga Atmanepadameva syAt / vikuve te'zvAH / kroSTA vikurute svarAn / ( parAMno kRgaH parasmaipadameva ) parAkaroti / haMgU haraNe / harati 4 / ahArSIt / jahAra jahartha jahima 6 / harate 4 | ahata 5 / jahre jahniSe 6 / hRSISTa 7 / haMgo gatatAcchIlye Atmanepadameva ) paitRkamazvA anuharante pituranuharate / evaM bhRMga bharaNe bhRMg dhAraNe bharati dharatItyAdi / NIM prApaNe / nayati 4 / anaiSIt anaiSTAm anaiSuH 5 / ninAya ninayitha ninetha 6 / nayate 4 / aneSTa 5 / ninye ninyiSe 6 / krama na heAte chate athavA zabdakama hAte chate nAz a vALA sivAyanA vi pUrvaka jra dhAtuthI A. 5 ja thAya che. vikurvate azvAH, ghoDAmeo sArI rAteM hajurale che.. ziyALavAo sArI rIte avAja kare che. 3 / 3 / 101 thI 5-5 tethI parA karoti hR 2542. harati, haret, haratu, aharat chatyAhi adya - ahArpIt, pA hU + Nav hahR + Nava 4 | 1 | 40thI jaha + Nav jahAra
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe mA. 5 haste yA ahRta madyatanI paro jahe mAzI. hRSISTa arthAtathA tiva 33338 thI anuharate, ghAma tAne manusare che. bhR-sarapu dhR- thAra nA 3 te pramANe . . . nI- pu. nayati tyAhi yAra aNa bAkInA 5-5 rUpe ja pramANe A.5 TakAmAM ApelA che. // 170 // kartRsthA'mUrtApyAt 3 / 3 / 40 // phatRsthamamUrta karma yasya tasmAnniya Atmanepadameva / zrama vinayate (pUjAcAryakabhRtyutkSepajJAnavigaNanavyaye niya Atmane padameva) nayate vidvAn syAdvAde / adurupasargeti gatve praNayati antarNayati / vigU sevAyAm / zrayati 4 / katamAM rahelA amUta" karma che jene evAnI dhAtuthI A. 5 ja thAya che. zrama vinayate thAne tAre 3 / 3 / 39 thI mA. 5 thAya vidvAna mANasa ziSyone syAdvAdamAM sthira kare che. 2||377thii n n| Na yAthI praNayati zriga - sevA 42vI na 35 // ayati, zrayet, zrayatu, azrayat tyAhi. bhAnA ityA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAdayaH ubhayapadinaH / 110 // 171 // NizridrustrukamaH vartari GaH 34 / 58 // NyantAt zrayAdezca kartaryadyatanyAMGgaH sAttato dvirdhAturiti dvitve saMyogAditIyAdeze azidhiyat azitriyatAm azidhiyanU 5 / zizrAya zizriyatuH zizriyuH ziyitha 6 / zrIyAt 7 / zrayitA 8 / zrayiSyati 9 azrayiSyat 10 / ayate 4 / azipriyata azizriyetAm azizriyanta 5 / zizriye 6 / zrayiSISTa 7 / zapI aakroshe| zapati 4 / azApsIt 5 / zazApa / zepitha-zazapUtha 6 / zapate 4 / azapta 5 / zepe zepiSe 6 / zapsISTa 7 / jyanta pAtu mala di, du, zru bhane kama thAtuna adyatanI rtAmAM pratyaya thAya che. bhi+ i + t 8|9|1thii bhi+bhi + + tU 4|1|44thii zi+ zri + Ga + t 2|1152thii iya 4|4|29thii aT azizriyat parIkSA - zizrAya zrIyAt mAzI ,' seda pAthI zva. zrayitA vigaire. I. 5. zrayate-4 1. analai 35o s2|| che. 25 thAtu-zapati vRddhi azApsIta
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe parIkSA - zazApa zepitha, zazaptha zapate cAMra kALamAM adya parIkSA - zeSe khAzIH zapsISTa - azapta zapa upalabhmane 33|35|| || 172 // upalambhanaM prakAzana zapatho vA tadarthAcchapaterAtmanepadameva maitrAya zapate / anupalambhane tu maitra N zapati / yajIM devapUjAsaMgatikaraNadAneSu / yajati 4 / ayAkSIt 5 AtmaprakAzana athavA sAgaDha arthamAM rahelA zapa dhAtuthI AtmanepadI ja thAya che. maitrAya zapate - maitrane soga pAne rUpajImmana atha na heAya te te maitra upara somata 42vI. 42vI ve che. Akroza kare che. yaja dhAtu - yajati tyAhi yAra AjabhAM adya - ayAkSIt // 173 // yajAdivazavacaH sasvarAntasthA vRt 4 / 1 / 72 // yajAdervazvacoca parokSAyAM dvitve pUrvasya sasvarAntasthA yathAsanna iuRrupA vRt syAt / JNitIti vRdvau iyAja 5 / yajAdi dhAtuthI tebha4 vaza yAne vacU dhAtuthI parIkSAmAM ane dvitva thaye chate pUrvanAM varasahita antasthAnuM yavRta thAya che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mvAdayaH ubhayapadinaH / 119 yaja + Nava, cayaja + Nava cavRta iyaja + gava vRddhi IyAja // 174 // yajAdivaceH kiti 4.179 yajAdervacezca sasvarAntasthA kiti pare vRt syAt / tato dvitve vyaJjanasyAnAdeluMgiti jUluki, dIrgha ca IjatuH IjuH / vitparokSAyAH kivAbhAvAt iyajitha / yajasajeti patve iyaSTha 6 / ijyAta 7 / yaSTA 8 / yakSyati 9 / ayakSyata 10 / yajate ayajata 4 / ayaSTa ayakSAtAm 5 / Ije IjiSe 6 / yakSISTa 7 / veMg tantusantAne / vayati vayet vayatu ayata 4 / AsandhyakSarasyetyAtve / avAsIta avAsiSTAm 5 / ____ yajAdi dhAtuthI tabha04 vacU thAtunu 12saDita mantasthAnu kti pratyaya paramAM rahetA yavRta thAya che. yaja ya-ja atusa yayaja + atusa iyaja + atusa i i ja + atusa 1|2:1thii IjatuH ijuH vitparIkSAmA iyajitha yajasRja aniyI iyaSTha AzI: - ijyAt *va, yaSTA, savi. yakSyati
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemalaghuprakriyAvyAkaraNe liyA - ayakSyat sAmane54 yaja yajate yAra 4mA sa21 cha. zAhIna TImo mAyA pramANe beva.ti, vayet, vayatu, avayat yAra Inni madha, 4:2|1thii A 22 avAsIt , avAsiSTAm // 175|| verbaya 4 / 4 / 19 / / - vegaH parokSAyAM vay vA syAt / uvAya / yajAdivaceH kitIti vRti dvitveM UyU iti bhavati / ve ghaatun| parIkSAmA vaya 18 thAya che. . vavaya + Nava 4|1|72thii uvaya vRddhi uvAya ___ uyatuH uya uuy uya // 176 // na vayo y 41173 / bego vayo yaH parokSAyAM ravRnna syAt / UyatuH UyuH / yajAdivazavaca ityAdinA pUrvasya yvRti upayitha asvarAntatvA mityami / UyathuH Uya / uvAya-uvaya Uyiva Uyima / vayAdezAbhAve tu| ve ghAtuna vayaM na ya 5zakSAmA jala catu: nathI.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / 121 purvot para paribhASAthI pachInAnu yavRta thavu joIe tenA jahase paDesAnu thayuM uyatuH, uyuH, catra pratyaya vit che tethI dvitva pachI yavRt vakyU-uvaya - urvAyatha. e pramANe TIkAmAM ApyA pramANe samajavA. vaya Adeza jayAre na thAya tyAre nIce pramANe. // 177 // verayaH 48174 // vego'yantasya pUrvasya parasya ca parokSAyAM vRnna syAt / cavau vacatuH vavuH sivAyanAM ve dhAtunuM pUrvanuM ke paranu ve + Nava 4-2-1thI vA + java vAvA + Nava =vA +Nava 4 - 2 - 120 thI vavau vavA + atusa 4-3 - 90 thI vavatuH vavuH te 4 prabhA ya antavAjA yat tu nathI. // 178 // aviti vAH 4/1/75 || vegosyakArAntasyAviti parokSAyAM vRd vA na syAt / dvitve kRte paratvAddhAtorUvAdeze pazcAt samAnadIrghaH / UvatuH UbuH / vavAtha - vavitha 6 / svarAntatvAdivikalpaH / UyAt 7 | vAtA 8 | vAsyati 9 / avAsyat 10 / Atmanepade'pi vayate 4 / avAsta 5 / parokSAyAM vayAdeze Uye Ubhine /
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe pakSe vave paviSe 6 / pAsISTa 7 / vyeMgU saMvaraNe / saMvyayati 4 / avyAsIt 5 / ya mantavA sivAyanAM bhakti parIkSAmA pratyaya 52mA 2khet| ve thAtunu yavRt viyU yatu nathI. ve atus vA atusa vavA Utusa uvAatus uvatuH, UcuH vavAtha, vavitha, mA-UyAt zva-pAtA, pAsyati, avAsyat mAtmanepamA 5g, vayate, vayeta, vayatAm, avayata avAsta adha pakSAmAM vaca Adeza thAya tyAre ze vigere vikalpa have vigere mA: vAsISTa vigere. - be dhAtu saMvyayati cAra kALa saraLa che. avyAsIt adyatanI. // 179 // jyAvyevyadhivyacivyatheriH // 171 // eSAM paJcAnAM parokSAyAM dvitve sati pUrvasya i: syAt / yajAdivazitivRdvAdhanArthamikArasyApi iH / nAmino'kalihaleriti vRddhau AyAdeze ca vivyAya / yajAdivaceriti vati yo'nekamvaramyeti yatve ca vivyataH vivyaH /
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / 123 jyA, vye, dhyadha, vyac ane vyatha thAtuna 212sabita. antasthAnuM parIkSAmAM dvi thaye chate pUrvanA ru thAya che. 4-1-72 na mAgha4 35 // sUtra cha. -ye + Nava vye-ye + Nava 4-1-88 thI ye + Nava mA sUtrathI vi + vye + Nava vRddhi viyo + Nava edaito'yAya thI vivNaya, vye + atus 4-3-29 titU vi-ye atusa 4-1-79 thI yavRt vi + vi + atusa 2-1-56 vivyatuH, vivyuH tamAme disyu. // 180 // RvRvye'da iT 4 / 480 // ebhyazcaturthya parasya thavo nityamiT syAt / vivyayitha vivyAya-vivyaya 6 / yajAdivaceH kitIti ravRti bIyAt 7 / vyAtA 8 / vyAsyati 9 / avyAsyAt 10 / vyayate 4 / avyAsta 5 / vivye vivyiSe 6 / vyAsISTa 7 / DeMgU spardhAzabdayoH / Ahyayati 4 / R, vR, vye ane ad dhAtune parIkSAnAM thav nI mAhima ida nitya thAya che. vivye + i + tha vivya yaya. vye + thAt 4-2-1 thI vyA + At
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 4-1-79 thI yavat vi + yot 4-1-103 thI vIyAt, 21. vyAtA mani vyAsyati hiyA avyAsyata mA. 5 vyayate tyAhi sa25 che. . ve 25rdhA 41vI. Ahavayati te mAsAve cha yAra mAM s2|| che. // 181 // hAlipsica 3 / 4 / 62 / / ebhyastribhyodyatanyAmaG svAt / AhvAt AhrAstAm AhUvAn / ve, lipa ane sica dhAtuthI mayatanAmA ala, pratyaya thAya che. ___ A + 918 aDa + t 4-3-94 Ahavat // 182 // dvitve i. 4 / 1687 hego dvitvaviSaye sasvarAntasthA vRt syAt / tato huhu iti dvitve AjuhAva / dhAtorivavarNasyetyuvAdeze AjuhuvatuH AjuhuvuH / Ajuhotha-Ajuhavitha AjuhAva-AjuhUva 6 / AhUyAt 7 / AlAtA 8 / AhnAsyati 9 / AhrAsyat 10 / Ayate 4 / have dhAtunA ddhitvanA viSayamAM varasahita antasthAnuM yakRta thAya che. .
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / 125 have + Nava hu + Nava huhu + gava gArja juhu + Nava vRddhi juhau + Naba. AjuhAva 2/1/50 thI aajuhvtuH| mA0:- AhUyAt 7. 212tanI 4/2/9 an AhAtA yA ve A. 5 Ahvayate tyA 4 4. // 183 // vAtmane 3.4163 / / hAdibhyastribhyo'dyatanyAmAtmanepade'G vA syAt / Ahata AhvAsta, AhAtAm-AhAsAtAm 5 / Ajuhuve AjuhuviSe 6 / AhvAsISTa 7 / hA lie mana khic dhAtune matanImA bhane mA. aGga pratyaya vikSye thAya che. Aita, Ahvasta, AhrAsAm, AhvAsAtAm vigere parIkSA Ajuhe mAzI: - AhyAtISTa // 184 // havaH spardhe 3 / 3 / 56 // AipUrvAt yateH spadhe gamye Atmanepadameva syAt / mallo mallamAyate / anyatra tu gAmAhnayati /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe ADa' upasarga thI 51mA 22sA he dhAtuthI syarddhA gamya. mAna hete chate Atmane padI ja thAya che. malla paraspara AhavAna Ape che. spardhA sivAyanA viSayamAM paraupada ja thAya. // 185 // saMnive 3 / 3 / 57 // ebhyo'pi huvayaterAtmanepadameva / duvIM bIjasantAne / vapati 4 / avApsIt 5 / dvitve pUrvasya vRti, uvApa / pvRti dvitve, UpatuH UpuH / uvapitha uvaptha UpathuH uup| uvApa-uvapa 6 / upyAt 7 / vaptA 8 / vapsyati 9 / avapsyat 10 / vapate. '4 / avapta 5 / Upe UpiSe 6 / vapsISTa 7 / vahIM prApaNe / vahati 4 / avAkSIt 5 / sahiva. heroccAvarNasyeti avoDhAm avAkSuH 5 / uvAha uvahitha / iDabhAve pakSe uvoDha 6 / uhnAt 7 / voDhA 8 / vakSyati 9 / avakSyat 10 / vahate 4 / avoDha avakSAtAm avakSata 5 / Uhe Uhile 6 / vakSISTa 7 / (prAdvahaH parasmaipadameva) prabahati / (parezva) parivahati / dvozvi gativRddhiyoH / zvayati azvayat 4 / dhezverveti vaikalpike De, dvidhAturiti dvitve, saMyogAditIyAdeze, azizviyat azizviyatAm azizviyan / pakSe RdicchItyAdinA vaikalpike Di, zvayatvasUvaca ityAdinA zvAdeze ca azvat azvatAm azvanU / pakSe sijAgame
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAdayaH ubhayapadinaH / / 127 iDAgame IdAgame nazvIti vRddhiniSedhe guNe yAdeze sijlope azvayIt azvayiSTAm azvayiSuH / azvayIH 5 / sam ni bhane vi 75sayI 52mA 2khesA ve dhAtuthI Amane padI ja thAya che. cap dhAtu-vAyu vapati ItyAdi yaa24|| ma avApsIt , vavaS thayA 5chI yavRta uvApa yavRta bhane dvitva thatA UpatuH, UpuH, AzIvapa vadhyAra bAkInA TIkA pramANe vaya mA. 5 nAM 55 te pramANe 35o thAya, vaha-baDe ptmaan| vigere 4 4 vahati, vahet, vahatu, avahata adyatanI-avaha + sicu + I + tU avAda + sIta avAkSIt a+vaDha+DhAm 1/3/43 thI aveDhAmU, avAkSuH . ubahitha ida nAM bhAvamA 52 uvADha uvahtha heAghuTa'padAnte ana adhazvaturthAt thI uvADha mAzI: - uhyAt 4 voDhA savi vahU+syati, vadasyati, vak+syati
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 vakSyati yA avakSyat A.pa vahate ItyAdi cAra DhALamAM haimalaghuprakriyAcyAkaraNe adha avADha parIkSA Uhe AzI: vakSISTa 3/2/203 thI. paraaipada thAya to pravahati 3/3/104 thI parinI sAthai parivahati vidhAtu vata yati ityAdi cAra kALa. dadhe zvervA thI viTye Ga 4/1/9 thI dvitva azizviyat pakSe Rdicchi thI r3a zvayatyas thI va thAya tyAre azvat seTa hoya tyAre azvayIt || 186 // vA parerAkSAyaGi 4 | 1890 || zveH sasvarAntasthA parokSAyaGAdvA syAt / tataH zui iti dvatve zuzuva zuzuvatuH zuzuvuH / zuzavitha pakSe zizvAMya zizviyatuH / zizviyuH / zizvayitha 6 / yajAdivaceriti vRti zUyAt zUyAstAm 7 / zvayitA 8 | zvayiSyati 9 /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..svAdayaH ubhayapadinaH / 129 azvayiSyat 10 / vada vyaktAyAM vAci / vadati 4 / vadavrajala iti vRddhau avAdItU avAdiSTAm avAdiSuH / maivaM vAdIH 5 / uvAda UdatuH UduH / uvaditha 7 / vaditA 8 / vasaM nivAse / vasati 4 / vi dhAtunA 12 sahita antasthAna parIkSA bhane yaDa. pratyaya paramAM rahetA cakRta vikaTape thAya che.. zvi + Nava zu + NavU zuzu + Nav zuzau + Na zuzAva zuzuvathuH ityAdi 5 zivAya tyAla maza:- zvi+yAt yavRt zayAt zva-zvayitA navi zvayiSyati chiyA ardhAyaSyat vad dhAtu vadati ya yAra 4 ma avAdIta 4/3/48 thI vRddhi vad parIkSA uvAda zva vaditA tyAdi vas thAtuna 3 // sati yA 4 mA // 187 // sastaH si 4 / 3 / 92 // santasya dhAtoH sasyAziti sAdau pratyaye viSayabhUte taH
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe svAditi sijAgamAtprAgeva sasya taH / avAtsIt avAttAm avAtsuH 5 / uvAsa | sakArAdi dhAtunAM rU nA sakArAdi azita pratyaya paramAM rahetA tU thAya che. a+basa+sa+I +t sa no t mA sUtrathI 4 / 3 / 45 thI vRddhi avAtsIt 4 / 3 /70 thI sicU no boya parIkSA uvAsa // 188 // ghasvasaH 2 | 3|36|| nAmyAdeH parasya ghasvasoH saH SaH syAt USatuH USuH / uvasitha - uvastha uvAsa - uvasa 6 / uSyAt 7 / vastA 8 / vatsyati 9 / vivadvasaH parasmaipadinaH / duyAcRg yAzcAyAm / yAcati 4 / ayAcIt / pakSe RdicchrItyaDAgame ayAcat 5 / yayAca 6 | yAcyAta 7 / yAcitA 8 | yAciSyati 9 / ayAciSyat 10 / yAcate 4 / ayAciSTa 5 / yayAce 6 / yAciSISTa 7 / guhaugU saMvaraNe / nAmi antasthA ke 4 vargathI para rahelA sa nA g thAya che. 4/1/79 thI yavRt uSatuH sa no gayA sUtrathI bhAzI: -- uSyAta zvastanI vastA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdayaH ubhayapadinaH / savi vatsyati yAca mAMga cAri ItyAdi cAra kALamAM bAkInAM TIkAmAM ApyA pramANe guhU dhAtu-sis: // 189 // gohaH svare 4 / 2 / 42 // kRtaguNaguhaH svarAdAvupAntsya Utsyota / gRhati 1 / gRheta 2 / gRhatu 3 / agRhat 4 / agahIt / iDabhAve haziTa iti saki adhukSat agUhiSTAm-adhukSAtAm agUhiSuH adhukSan 5 / jugUha juguhatuH / juguhuH / jugUhitha-jugoDha juguhathuH jugUha 6 / guhyAta / gRhitA-goDhA 8 / gUhiSyati ghokSyati 9 / agRhiSyat-adhokSyat 10 / gahate. 4 / agUhiSTra / iDabhAve sakU / karAyelo che guNa jeno evA huM dhAtunAM upanya che ne savarAprityaya paramAM rahetA dIrgha Adeza thAya che. zu+za+ti ga++ti 4/3/4thI A sUtrathI gRhati, gUheta, gRhatu, agUhata, agRhIt guD+sak+t 2/1/82 thI guDha+sa+ta 2/1/77 thI aghuDha+sa+ta 2/1/82 thI aghuka+sa+t aghukSata zruguha parIkSA tyAta
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe mAzI guhayAta zva guhitA savi - gUhiSyati, ghekSyiti jiyA - ahipyat , aghokSyat gRhate - mA. 5. sAra 15 agUhiSTa ida na thAya tyAre sak thAya. // 190 // duhadihalihaguho dantyAtmane vA sakaH 4374 // ebhyazcaturyaH parasya sakA dantyAdAvAtmanepade lugU vA syAt / DhastaDha iti Dhalope ukArasya dIdhe ca agUDha / pakSe aghukSata agUhiSAtAm / duh, diha, lihU bhane guhu dhAtuna sak pratyayana mAma nepadanAM datyAdi pratyaya paramAM rahetA viSe lugU thAya che. a+ guha + ta he ghuda padAnte adhazcaturthAtathI aguDha + DhasteDUDhe thI agUDha 651 pramANe aghukSata . . // 191 // svare'taH 4 / 375 / / "sako'sya svarAdau pratyaye lukU syAt / aghukSAtAm aga
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / 133 hiSata-aghukSanta / agUhiSThAH-agUDhAH-aghukSayAH / agUhidhvahi-aguhyahi-aghukSAvahi 5 / jugUhe 6 / gahiSISTa-ghuzISTa 7 / bhajI sevAyAm / bhajati 4 / abhAkSIt 5 / babhAja 6 / bhajyAt 7 / bhaktA / bhakSyati 9 / akSyat 10 / bhajate 4 / abhakta 5 / meje bhejAte 6 / bhakSISTa 7 / rAjaga TubhrAji dIpto / rAjati 4 / RdicchvItyAdinADi arAjat / pakSe sici arAjIt arAjatAm-arAjiSTAm 5 / rarAja / sakna ane| 21 // pratyaya 52mA utA thAya che. a+ guhU + sak +AtAm 2mA sUtrathI a+ guha + sAtAm 752 pramANe aghukSAtAm mIne 535 4vayana agahiSThAH, agUThAH, aghukSayAH, prathama 135 dvivayana - agUhiSvahi, aguhavahi, aghukSAvahi bAkInAM vRttimAM batAvyA pramANe bhaja thAtu sev| 42vI. maka dhAtunAM rUpo saraLa che vRttimAM ApelA che te pramANe 42. rAna dhAta rAjati tyAhi yAra 4
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe arAjat D pratyaya yo che. 52 arAjIta 5|kssaa rarAja // 192 // ju-bhramavama-trasa-phaNa-syama-svana-rAja bhrAja-bhrAsa-bhlAsovA 4 / 1 / 26 // eSAmekAdazAnAM svarasyAvitparokSAseTthavorervA syAt na ca TviH / rejatuH-rarAjatu rejuH-rarAjuH / rejithararAjitha 6 / rAjyAt 7 / rAjitA 8 |raajissyti 9 / arAjiSyat 10 / rAjate 4 / arAjiSTra 5 / reje-rarAje rejAte-rarAjAte rejire-rarAjire 6 / rAjiSISTa 7 / evaM bhrAjirapi / raJjI rAge / ja, bhrama, vama, trasa, kaNa syam , svan , rAja, bhrAja, bhrAsa bhlAma mA 11 yAtuna 212 mata parIkSA ane se thava paramAM rahetA 4 Adeza vikape thAya che ane dvirukti thatI nathI. rejatuH, rarAjatuH mema madhye 35 // yaye. AzIH cAra zvastanI vigere traNa kALamAM rU lagADavI rAjitA vigere.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhvAdayaH ubhayapadinaH / 135 Amane padamAM paNa teja pramANe TIkAmAM ApelA che te pramANe rUpe banAvavA. e ja pramANe paganAM rUpe raja thAtuna 3 // // 193 // adhinozca raJjaH 4 // 2 // 50 // raJjarakaTi dhinaNi zavi copAntyano luk syAt / rajati / arajat 4 / arAkSIt arAGktam arAkSuH 5 / raraJja raraJjatuH 6 / rajyAt 7 / raktA 8 |rdd kSyati 9 / ara'kSyat 10 / rajate 4 / arakta asAtAm ananta 5 / raraje rahISTa 7 / raktA 8 / rakSyate 9 / arasayata 1. / rUja yAtuna pAtya jaane| akada, dhinaNa ane zava paramAM rahetA lepa thAya che. rajati vigere zit yA2 mA zava alndian5 tharI. adyatanI - arADakSIta parIkSA - raraja mAal:- rajyAt 4- raDa'ktA vi. rakSyati AtmapadamAM rajJa ItyAdi TIkAmAM ApyA te pramANe A pramANe mahepAdhyAya zrI kItavijayanA zikhya upAdhyAya zrI vinayavijayajI gaNI vaDe racAyela hemalaghuprakriyAmAM mAri gaNa samApta thaye.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136. haimalaghuprakriyAvyAkaraNe atha adAdayaH // adaM psAMka bhakSaNe / kartaryanaya ityatrAdAdivarjanAdeSAM zavabhAvaH / atti attaH adanti / adyAt / attu-attAt / ad dhAtu - bhA. kartarya nadyaH zava sUtrathI adAdi ganu na che tathA vikaraNa pratyaya na lAgatA sIdhA pratyaye ja lAgaze. 5. Atta, attaH, adanti tyAla - adyAt, attu, attAt .. // 1 // hadhuTo hedhiH 4 / 2 / 83 // ho(DantAcca parasya hedhiH syAt / addhi-attAt 3 / ' du dhAtuthI temaja dhuvyaMjanAMta dhAtuthI paramAM rahelA hine| dhi thAya che. ad + hi - ad + dhi = addhi - attAt // 2 // adazcATa 44 / 90 // "attarutpazcakAcca disyorAdiTa syAt / svarAdestAviti vRddhauM / Adat AttAm Adan / AdaH Attam Atta / Adam Adva Ahma /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 137 ad dhAtuthI tena rud vigere pAMya dhAtuthI paramAM rahelA i ane tti pratyayanI AttimAM arU thAya che. ad + ta ad + a + ta 4 / 4 / 31thI Adat AdaH Attam; Atta vigere - // 3 // ghaslRsanadyatanI ghaJJacali 4|4|17 // eSu paJcasu pareSvaderdhaslaH syAt / lRdidyutAdipuSyAderityaGa aghasat aghasatAm aghasan / san pratyaya, adyatanInAM pratyayo temana, ghaJa acU, alU pratyA lAgyA hAya tyAre aA varuM thAya che. ad + aD + t 3|4|64thii aD thye| che. ghas + aD. + tU aghasat, aghasatAm, aghasan || 4 || parokSAyAM navA 4|4|18|| adeH parokSAyAM ghaslR Adezo vA syAt / jaghAsa / dvitve gamahanetyakAralope, aghoSe prathamo'ziTa iti ghasya katve, ghasvasa iti SatveM / jakSatuH jakSuH / (RvRvye'da jaghAsa - javasa jakSiva jayamitha jakSathuH jakSa / iT) / kSima | pakSe | parAkSA viSayamAM sneA gharu mAdeza vikalpe thAya che. ghasa ghaghas, gaghasa,jaghasa + av jaghAsa
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe jaghasa + atus 4|2|44thii japa + sa + atus aghoSa prathamo'ziTaHthI jakasa atusa 2|3|36thii jakSatuH, jakSuH RvRvye ada idathI jaghasitha vikalpa thatA rUpa nIcenA sutramAM batAvAze. // 5 // asyAdegaH parokSAyAm 4 / 4 / 16 // asyAM dvitve pUrvasyAderataH AH syAt / Ada AdatuH AduH / Aditha 6 / adyAt 7 / attA 8 / atsyati 9 / Atsyat 10 / psAti psAtaH psAnti 1 / psAyAt 2 / psAtu sAtAt 3 / apsAt apsAtAm / kitva thaye chate parIkSAmAM pUrvanAM ne za thAya che. ad+Nava a nA A Ada, AdatuH vigere. mAzI: adyAta vastanI attA savi atsyati chiyA Atsyata sA dhAtunAM rUpe, khAvu arthamAM sIdhA ja pratyaya cAra kALamAM lAgI jAya pasAti vigere. // 6 // vA dviSAto'naH pusU 4 / 2 / 91 // dviSa AdantAcca parasya zito'naH pus vA syAt / / apsuH-apsAna 4 / apsAsIt apsAsiSTAm apsaasissuH||
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 139 parasau papsatuH papsuH 6 / psAyAt - pyAt 7 / psAtA 8 1 psAsyati 9 / asAsyAt 10 / evaM bhAMka dIptau / bhAti 4 / abhAsIt 5 / babhau vabhAtha - babhitha 6 / yAM prApaNe / yAti 4 / ayAsIt 5 / yayau 6 / SNAMkU zauce / srAti 4 / asnAsIta 5 / sasnau 6 zrAMkU pAke / zrAti 4 / azrAsIt 5 / zau 6 / drAMkU kutsitagatau / drAti / niyoge nidrAti 4 / nyadrAsIt 5 / nidadau 6 / prAMka pUraNe / prAti 4 / aprAsyat 5 / pau 6 / preyAt prAyAt 7 / prAtA 8 | prAtyati 9 / aprAsyat / 10 / vAMka gatigandhanayoH / khayAMka prakathane / pAMka rakSaNe 1 lAMka AdAne / rAMka dAne ityAdayA bhAtivat / mAMkU mAne / dAMvakU lavane etAvapi tathaiva / ki ntvAziSi gApAstheti meyAt dAyAt / INUkU gatau / eti / avicchito GittvAd guNAbhAve itaH / dviS mane A arAnta dhAtuthI paramAM raDelA zit yevA. an ne pula Adeza vikalpe thAya che. a+=sA+ana yA sUtrayI pusa 4 / 3 / 94 thI A no bo adyatanI apsAsIt vigere. pApasA+Nava AtANava au papsau
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe AzIH zatvAta levAnuM /3/16 thI mA ne g vika thAya bAkInA traNa kALa saraLa che. dhAtu aniTa che. mA - dIpavuM bhavu TIkAmAM apyA pramANe rUpa saraLa che. cA dhAtu javu cA nA rUpa mA jovA karavA. janA - nAhavuM - clA jevA ja rUpa thAya ar -- pakAvavuM - dakSA jevA ja rUpe thAya drA - bhAgI javuM - dakSA jevA ja rUpa thAya. prA. ra8thA, , , nAM rUpo saraLa che. sarakhA ja thaze badhA ja dazA pramANe - AzirvAda arthamAM kArUAuthI 4 kara. phu dhAtu - javuM + ti guNa ta rutaH avitazit pratyaya che. tethI vita sUtrathI tivatta mATe guNa thAya nahIM. // 7 // hiNorapviti vyau 4 / 3 / 15 // horiNazca nAminaH svarAdAvapityaviti yathAsaGghaya vyau cAtA ! vanitA pakSa suthaH thA ki phuvA ruma: zA iyAt iyAtAm iyuH 2 / etu-itAt itAm yantu / ihiitAtU itam ita / ayAni ayAva ayAma 3 /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 141 tu ane rU dhAtunA svarane svarAdi apitu avita pratyaya paramAM rahetA anukrame ane 6 thAya che. i + anti // sUtrathI yanti maan| 3 // sara 5 yamI kI pu. 1. 1. yantu // etyastervRddhiH 4 / 4 / 30 // iNikorastezcAdeH svarasya hyastanyAM vRddhiH syAt / / amAGA / yatvAllugapavAdo'yam / ait aitAm Ayan / ai: aitam aita / Ayam aiva aima 4 / pibatideti silope / iNa. ika ne asa dhAtuna mAhi 12nI yastInai. pratyaya paramAM rahetA vRddhi thAya che. (52 tu mADa na yo na ya tal) kAraNa30nAM apavAda rUpa A sUtra che. i+ tU mA bhUtrathI et , aitAm , Ayan avatanImAM kArUAdathI tijano lepa thAya tyAre // 9 // iNikorgAH 4 / 4 / 23 / / iNikoradyatanyAM viSaye gAH syAt / agAt AgAtAm aguH 5 / dvitve dvitIyasya vRddhAvAyAdeze / iNU bhane ik dhaatune| madyatanI viSayamA // thAya che.. agAt agAtAm aguH vigere. dviva thaye chate dvitIyanI vRddhi thatA Aga Adeza thAya tyAre.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 hemalaghuprakriyAvyAkaraNe // 10 // pUrvasyAsve svare yvoriyuba 41 / 37 / / dvitve sati yaH pUrvastatsambandhinorivavarNayorasve svare iyuvau syAtAm / iyAya / dvitva thaye chate je pUrve dhAtu te sabadhi dhAtunA 2 varNa ane 3 varNane asva svara paramAM rahetA rU ane uva thAya che. i dhAtu Da i+ NaS i + e + Nava mA sUtrathI iya + e + Nav edaito'ghAyathI iyAya // 11 // iNaH 2 / 1 / 51 // asya svarAdau pratyaye iy syAt / dIrgha / IyatuH IyuH / veTi dvitIyasya guNe'yAdeze iyAdeze ca, iyayitha-iyetha IyathuH Iya / iyAya-iyaya Iyiva Iyima 6 / dIrghazcavIti diirthe| IyAt IyAstAm IyAsuH 7 / etA 8 / eSyati 9 / aiSyata 10 / svAdi pratyaya paramAM rahetA ne dura thAya che. i+E+ atusa i iya + atusa 1|2|1thii IyatuH / vi ida pAthI iyayitha, iyetha. mAzIH IyAt 4 / 3 / 108 thI bAdha 4- etA, mali. eSyati ThiyA - aipyata
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 143 // 12 // AziSINaH 4 / 3 / 107 // upasargAtparasyeNa ItaH kRiti yAdAvAziSi vastraH stAt / udiyAt / prAgvat / iMka smaraNe / adhipUrva evAyam / adhyeti adhItaH / upasargathI paramAM rahelA kuLa dhAtune ne ti Dita e ya kArAdi AzIrvAdane pratyaya paramAM rahetA dvasva yAya che. udiyAt 4|3|108thii dI thaye nA 25 syA adhi + i - thAtu bha25 42tu adhyeti, adhItaH // 13 // iko vA 4 / 3 / 16 / / ika svarAdAvaviti ziti vA syAt / adhiyantiadhIyanti 1 / zeSamiNvat / AziSi hRsvAbhAvo bizeSaH / adhIyAt adhIyAstAm 10 / vIMkU prajanakAntyasanakhAdaneSu / veti vItaH viyanti 1 / vIyAt 2 / vetu-vItAt vIhi 3 / avet avItAm aviyan 4 / avaiSIt avaiSTAm 5 / vivAya vivyatuH 6 / vIyAt 7 / vetA 8 / veSyati 9 / aveSyat 10 puMk prasavaizvaryayoH prasavo'bhyanujJAnam /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyA vyAkaraNe svarAdi avitazita pratyaya paramAM rahetA rU dhAtuna rUnA vikalpe ca thAya che. aSi + r + anti ca thAya tyAre adhinti, pakSe aSi + r + anti, RSi + rUca + anti 2 1/50thI iya adhIyanti 144 bAkInA rUpe rUz pramANe samajavA, ArzIrvAdamAM haiM hasva na karavA eTalu' vizeSa che. vI dhAtu - janma ApavA, icchA karavI, phekavu... amAM vI dhAtunAM rUpo rUnAM jevA ja che. mu- dhAtu janma ApavA athavA anujJAna amAM ||zA ta bauvitti vyaaneDaDhe ArANA advayuktasyodantadhAtorvyaJjanAdau viti AH syAt / sAti suthaH suni / suthAt 25 sautu-mutAt 2 | gasAt / dvitya nahIM thayela evA hastra 3 kArAnta dhAtune yaMjanAdivit pratyaya lAgatA unA nai thAya che. su+ti A sUtrathI saskRti, sutaH, yuvanti churU pratyayeAvita che temAMthI vyaMjanAdi vita ja levAnAM. // 39 // cUmusto vakSma kAkA ebhyaH parasmaipade sica AderiT syAt / su iti sumAtra
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / grahaNam / asAvIt asAviSTAm / sunotereva grahaNamiti pksse| asauSIt asauSTAm 5 / supAva 6 / syAt 7 / sotA 8 / soSyati 9 / asoSyat 10 / tuMk hiMsAvRttipUraNeSu / dhum , su bhane stu yAtune 5254mA siMca sAta mAhimA Ida thAya che. asAvIt , a+ su + i + sIt 4 / 3 / 44 thI vRddhi sAne mate asauvIt., parIkSA - suSAva, sUyAt , sotA, soSyati, asoSyat tyAla tu-hiMsA 42vI. // 16 // yaturustorbahulam 4 / 3 / 64 // yaGlubantAturusmubhyazca paro vyaJjanAdau viti It bahulaM parAdiH syAt / tauti-tavIti tutaH tuvanti 1 / tuyAt 2 / tautu-tavItu tutAt 3 / ataut 4 / kecittu sarvatra vyaJjanAdau zitItamicchanti / tutaH-tuvItaH tuyAt-tuvIyAt 4 / atauSIt 5 / tutAva 6 tUyAt 7 / totA 8 / toSyati 9 / atoSyat 10 / TukSu ru kuMk zabde / TukAra it // rauti-ravIti 4 / arAvIt 5 / kSuku sautivat, kintu kSoH 10
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe setRtvAt akSAvItU 5 / yuk mizraNe / Nuka stutau ityAdayo'pi sautivat rudaka azruvimocane / yaDalubatta dhAtuo temaja tu, che ane tu dhAtuthI para vyaMjanAdi vit pratyaya lAgatA phu bahulatAe thAya che. tu dhAtu kArUAvathI tauri A sUtrathI tu + + guNa te phU+ti goteDavAvathI tathati. paMcamI to, tavatuM te ja rIte. keTalAka loke sarve vyaMjanAdi zita pratyayanI AdimAM huM mAne che. tauti tavIti, tutaH, tuvItaH vigere adyatanI vigerenA rUpe TIkAmAM ApyA mujaba samajavA saraLa che. chuM, huM ane zuM traNeya dhAtu avAja kare arthamAM che. junAM rUpe hu jevA ja che. pakSamAM vRkSAra ane dhAtu seTa che mATe ru lAgaze te khyAlamAM rAkhavuM. ja dhAtu kArUAdda rati, thI ravIti vigere tu pramANe. yu- mizraNa karavuM 7- stuti karavI banenAM rUpo chu jevAM sahunAM rUpe nIcenA sUtramAM juo.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 147 // 17 // rutpaJcakAcchidayaH 4|4|88 || rudrAdeH pazcataH parasya vyaJjanAdeH zito'yAderAdiriTra syAt / roditi ruditaH rudantiH 1 / rudyAt 2 | rodituruditAt rudantu | rudihi - ruditAt ruditam rudita / rodAni rodAva rodAma 3 rudu vigere yAMya vyaMjanAdi zita pratyayanI dhAtuoM thIM ya zarAhi sivAyanA AdimAM 66 thAya che. 4. rudanti pratyaya svarAhi che. roditi, ruditaH vidyarthabhAM pratyaya ya arAhi che tethI rudyAt vigere 5yabhI - roditu vitazita che tethI gulu ne i rudihi vigere // 18 // disyorITU 4 4 89 rutpaJcakAcchito disyorAdirIT (vA) syAt / arodIt / adazvADityaDAgame ca arodat aruditAm arudan / arodI:- aroda: aruditam arudita / arodam jarudiva arudima 4 / asya seTtvAdadyatanyAm, arodIt | pakSe RdicchItyaGi, arudat arudatAm arodiSTAm arodiSuarudan 5 / ruroda rurudatuH ruruduH 6 / rudyAt 7 / roditA 8 / rodiSyati / arodiSyat 10 / JiSvaSaM zaye svapiti
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 hemalaghuprakriyAvyAkaraNe 1 / svapvAta 2 / svapitu 3 / asvapIt asvapat 4 / asvApsIt asvAptAm asvApsuH 5 / dvitve bhUsvaporiti pUrvasyotve, sussvaap| sad vigere pAMca dhAtuthI paramAM rahelA zita saMbaMdhi evA hi ane ri pratyayanI AdimAM dUra thAya che. aredIta vi465 pakSamA azvAda sUtrathI arodat bhI pa.sa. 1. agadIH, arAdaH seda dhAta pAthI mayatanAmI arAdIta, pakSe rudicchiva...sUtrathA aDA, arudat tyAli. parIkSA ruroda, rurudatuH tyA AzI: - rudyAta, 21 roditA savi. rodiSyati svaS dhAtu su . svaS dhAtu 4 ni 35 // rud 26 / thAya. bhani sica che tethI matImA asvApsIt 4||3|70thii. sicn| 5 svap + Nava svapa - svap 4|1170thaa susva5 bidvAntyoNava suSvApa / // 19 // svaperyar3e ca 4 / 1 / 80 // svapeyaDi De kiti ca sasvarAntasthA vRtsyAt / tato
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitke, suSupatuH suSupuH / suSvapitha-suSvaya 6 // supyAt 7 / svaptA 8 / svapsyati 9 / asvaphyate 10 / ana zvasana prANane prapUrvaH / adurupasargeti gatve (hirave'pyante'pyaniteH parestu vA) iti Natve / prANiti 1 / pANyAta 2 / prANitu 3 / prANIt prANAle 4 / prANI prANi STAm 5 / prANa prANatuH 6 / prANyAta 7 / prANitA 8 // prANiSyati 9 / prAmiSyat 10 / zvasitizvasyAt / zvasitu 3 / azvasIt-azvasat 4 / vyaJjanAdervApAntyasyeti vRddhivikalpe, azvAsItU-azvasIt 5 / zazvAsa zazvasatuH 6 / zvasyAt 7 / zvasitA 8 / zvasiSyati 1 / azvasiSyat 10 / jakSaka bhakSahasanayoH / jakSiti jakSitaH / svaS dhAtune yaDa, Da. ana kit prtyye| parabhA khetA svara sahita antasthAnuM cavRta thAya che. tathA dvitva thaye chate sup + atusU 4|3|21thii tivaTa suSupatuH mAzI:-suyyAt , zva - svaptA savi. svapsayati chiyA - asvATasyat zvasa dhAtu zvAsa sevA an - dhAtu :pra+an + tiva 4|4|88thaa i yo prANIti rUpe bAkInA TIkAmAM ApyA pramANe rANA81thI rane jU thAya tyAranI phI abhivya che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe . ____ zvasa nA 3 rI pramANe 4|3|47thii abatImA vi48 vRddhi thani azvAsIt azvasIt yAya. . parIkSA vigere vRtti pramANe jakSa dhAtu mA arthamA :jakSa + tiva 4|4|89thii I jakSIti, // 20 // anto no luk 4 / 2 / 94 // vyuktajakSapaJcakAtparasyAnto no luk syAt jakSati 1 // jakSyAt 2 / jakSitu 3 / abakSIt ajakSitAm / dvirukata thayelA ghAtuthI temaja jA vigere pAMca dhAtuthI anta na na nA 6 thAya che. jakSa anti - na 6 jakSati // 21 // vyuktajapaJcataH 4 / 2 / 93 // kRtadvitvAjjakSapaJcakAcca parasya zito'naH pusU syAt / ajakSuH 4 / ajakSIt 5 / jajakSa 6 / jadayAt 7 / jakSitA 8 / jakSiSyati 9 / ajakSiSyat 10 / iti rutpazcakam / daridrAk durgatau daridrAti / dvirukta thayelA dhAtuthI temaja kA vigere pAMca dhAtuthI paramAM rahelA zit pratyaya sabaMdhI ana no pus thAya che. ajakSuH yastanI.. ..
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipatinaH / 151 saba-ajakSIt, jajakSa parokSA. ........ 2N:-jakSyAt, seTa cha tethI jakSitA yA. daridrA-dubhI tha. patamAnA draridrAti. // 22 // irdaridraH 4 / 2 / 98 / / daridro vyaJjanAdau zityavityAta i: syAt / dridritH| vyAhi bhavita zit pratyaya 52mA 2tA daridrA yAtuna A nA I thAya che. daridrA+tas ithayo draridritaH, // 23 // nazvAtaH 4 / 2 / 96 // vyuktajakSapazcataH znazca zityavityAto luk syAt / daridrati daridrAsi 1 / daridriyAt 3 / daridrAtu-daridritAt daridihi 3 / adaridrAt adaridritAm adagdruiH 4 / dvirukta thayela dhAtuthI temaja 4 vigere pAMca dhAtuthI paramAM rahelA gna nAM bane tathA dhAtunA A ne avitazita pratyaya paramAM rahetA lupha thAya che. daridrA+anti 5-2-96 thI A no anto n| luk thI n na duI daridrati sabhI-daridrA+and i thy|. tethI bAkInAM rUpe TIkAmAM ApyA pracaNei.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAcyAkaraNe // 24 // daridro'dyatanyAM vA 4 / 3276 // daridro'dyatanyAM viSaye lug vA syAt / adaridrIt adaridiSTAm adaridriSuH / adaridrAsIt adaridrAsiSTAm adaridrAsiSuH / adhatanA viSayamAM rajU dhAtunAM anya ne lagna virupe thAya che. adagdri+t 5 adaridrA sIta adaridrA+sa+I+t 4-4-86 thI sU ythe| bAkInAM TIkA pramANe. // 25 // dhAtoranekasvagadAma parokSAyAH kRbhvasti conu tadantam 3 / 4.46 // anekasvarAddhAtoH parasyAH parokSAyA sthAne Am syAt / AmantAcca pare kRbhvastayaH parokSAntA anuprayujyante / daridrAMcakAra dadaridrau 6 / anekasvaravALA dhAtuthI parezAnAM sthAne sAm thAya che. ane antathI para tarata parakSAnA pratyanAM sthAne kR, bhU ane as na 3 saya che. daridrAJcakAra nahI daridrau"
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ aAdaya parasmaipadika / // 26 // azityassanNakacUNakAnaTi 453177 / sAdisannAdivarje aziti viSaye luk syAt daridhAna 7 / daridritA 8 / daridriSyati 9 / adaridriSyat 10 / jAmuka nidrAkSaye / jAgati jAgRtaH jAgrati / jAmapi 1 / bAgRyAt 2 / jAgartu-jAgRtAt jAgRtAm jAgratu / jAgRhi-jAgRtAt 3 / nAmino guNoDrikatIti guNe / ___sa 4 // 2 // 6 san Nakaca,jaka mane anada pratyaya sipAyanA azita pratyAyanAM viSamAM ravidrA dhAtunAM bA ne lugu thAya che. daridrA+yAt A no 5 daridrAyAt, bAkInAM TIkA pramANe. jAgR-MI sabhA jAgRti a yye| che jAgarti . jAgrati 4-3-1 thI zuSa thAya. bAkInAM rUpe TIkA mujaba. // 27 // vyaJjanAddeH sazca daH 4 / 3 78 // dhAtorvyaJjanAtparasya delaka yathAsaMbhavaM dhAtusakArasya ca daH syAt / ajAgaH ajAgRtAm / vyaMjanAnta dhAtuthI paramAM rahelAM ri pratyayane lepa thAya che tyAre yathAsaMbhava dhAtunAM aMtya 1 no 4 thAya che. '
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 haima laghu prakriyA vyAkaraNe ajAgR+di guNu ajAgada+di ma sUtrI di no boya visarga ajAgaH, ajAgRtAm, ||28|| pustau 4 | 3 | 3 nAmyantasya dhAtoH puMsi pau ca guNaH syAt / ajAgaruH / nAmyanta dhAtunAM svarane Na anevu pratyaya paramAM rahetA guNa thAya che. ajAgR+an 4-2-93 thI ghusa khAne yA sUtrazrI guThu ajAgaruH, // 29 // seH ruddhAM ca rurvA 4 | 3 | 79 // dhAtorvyaJjanAtparasya seluk sakAradakAradhakArANAM ca yathAsaMbhavaM rurvA / ajAgaH ajAgRtam ajAgRta | ajAgaram 4 / na vijAgRzaseti vRddhayabhAve, ajAgarIt ajAgariSuH 5 / vyaMjanAnta dhAtuthI paramAM rahelA si pratyayanA luka thAya che. ane dhAtune ate rahelA 6, s ke gha hAya tA tenA vikalpe ru thAya che. ajAga+si yA sUtradhI sino jhopa 5 nazvi jAgR... zrI vRddhinA abhAvamA ajAgarIt, ||30|| jAgrupasamindhernavA 3 | 4 | 49 // aibhyaH parokSAyA Am vA syAt / jAgarAJcakAra 6 pakSe |
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 155 jAgR, uS bhane sam bhane indha dhAtune audel parokSAne sthAne A vikalpa thAya che. jAgaraJcakAra, pakSa. // 31 // AdyoMza ekasvaraH 4 / 1 / 2 / / anekasvaratya dhAtorAdya ekasvaro'vayavaH parokSAGe ghare dviH syAt / (jAgurbiNavi vRdhdhiH syAt) nAmino'kalihalegiti siddhe niyamArthamidam / tenAnyatra (jaagrnnaaN| Niti vRddhirna syAtU / jajAgAra / avitparokSAyAH kittve (jAguH kiti guNaH syAt ) jajAgaratuH jajAgaruH / anekasvaratvAta tRninityA nimtvAbhavena Rta itIMiniSedhAbhAve jajAgaritha jajAgarathuH jajAgara / jajAgAra-jajAgara jajAgariva jajAgarima 6 / jAgaryAt 7 / jAgaritA 8 / jAgariSyati 9 / ajAgariSyat 10 / cakAsa dIptau / RkAra it / cakAsti cakAstaH cakAsati 1 / cakAsyAt 2 / cakAstu (hedhiH sodhi vA luka) cakAdhi-cakAddhi 3 / acakAt acakAstAm acakAsuH / acakAH-acakAt 4 / acakAsIt acakAsiSTAm acakAsiSu / RdivAdaDAgame acakAsat 5 / cakAsAMcakAra cakAsyAt 7 / cakAsitA 8 / cakAsiSyati 9 / acakAsiSyat 10 / zAsaka anuziSTau / zAsti /
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe aneka svarI dhAtuno Adi e ekavarI avayava parekSiAnAM pratyaya paramAM rahetA dvitra thAya che. vAmineji thI siddha havA chatA niyama mATe che. tethI ahIM kjhiti thI vRddhi thatI nathI. nAnA+gs arms, avita parikSAnuM kitavat hovA chatA 4-2thI guNa kAju-anekasvarI levAthI pura niSedha nahIM tethI thavU nI AdimAM phura thaze. kAraNa, AzI-dhastanI bhavi. kriyA. rUpe TIkA pramANe #Na dhAtu-dIpavuM arthamAM. cakAsa+anti=anto ne| luka thiinn| 64 cakAsati, AjJArtha vArivAdri sedhivA su kAjA, vAt, bAkInAM rUpa TIkA mujaba. // 32 // imAsaH zAmo'GavyaJjane 4 / 4 / 118 // zAsteraMzasyAso'Gi kiti vyaJjanAdau ca pare is syAt zira zAti | zArita ziraH ziSTA jJAHi zisa ziSa: 2 ziSyati rU sAsu-ziseta zirAmArI
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuAya parasmaipadinaH / 157. zAsa dhAtunAM trAsa nA ar'' temaja vyaMjanAdi kiMtu hitu pratyaya paramAM rahetA phlU thAya che. zAsa+tas 4-3-20 thI Dit 2-3-15 thI cU tavargazca vargaH thI ziSTaH zAsa+anti nU nA bApa zAsati, bAkInAM rUpe TIkA pramANe. // 33 // zAsa'srahanaH zAbhyedhijahi 4 / 284|| eSAM trayANAM hUmyantAnAM yathAsaGkhayaM zAdhyedhijahayaH syuH / zAdhi - ziSTAt ziSTam ziSTa zAsAni zAsAma 3 / azAt aziSTAm azAsuH azAH - azAt aziSTam aziSTa azAsam aziSma 4 / rAAma sa ane hun dhAtune hi pratyaya paramAM rahetA. anubhe zAdhi, edhi ne jahi thAya che. zAsa+hi yA sUtra thI zAdhi, azAt uyastanI 4-3-78 thI sineo bopa ||34|| zAstyasUvaktikhyAteraDU. 3|4|60 // ebhyazcatubhyo' 'dyatanyAmaGa syAt / aziSat aziSatAm aziSan 5 / zazAsa zazAsatuH 6 / ziSyAt 7 | zAsitA 8 / zAsiSyati 9 / azA siSyat 10 | vacakU bhASaNe / vakti vaktaH / antiparasya vaceH prAyosprayogaH 1. vakSi vakthaH vaktha / vacmi vaccaH vacmaH 1 | vacyAt 2 |
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe vaktu-vaktAta vaktAm vacantu / vagdhi 3 / abaka-aagU avaktAm avacanU / abaka abaga abaktam abakta / avacam avacca avacma 4 / zAstyasUbaktItyaGi, zvayatyasUvaceti vocAdeze, avocat avocatAm abocana 5 / dvitvAnantara yajAdivazavaca iti yavRtidvitve, uvAca / yajAdivaceriti vRti dvitve, UcatuH UcuH upacitha-uvaktha 6 / ucyAt 7 / vaktA 8 / vakSyati 9 / avakSyat 10 / mRjauk shuddho| laghorupAntyasyeti gunne| zAs, asa, vaca ana vyA ghAtune adyatanImA aDU', pratyaya thAya che. a+zApta+aDa+t, 4-4-118 thI ziS+a+t aziSat parIkSA vizere 35 // vRtti pramANe gai. vac. mAsa. vaca+ti vakti, anti pratyaya 52mA 2khetA vac n| prAyaH prayoga yatA nayI. vaca+si cajaH kagam vak+si vak+Si vani, vakthaH, vaktha, saptamI vacyAt, TI pramANe rUpa joI levA saraLa che. madhatanI-a+vaca mA satrathA aG vayatyasU... sUtrathA vAca avocat, 52|kssaa -ubAca, IjJajAdi vaceH kipta UcaThaH,
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / -va-vaktA TIamAM khAcyA pramANe 42vA. mRj dhAtu 4-3 4 thI gu 159 ||35|| mRjo'sya vRddhiH 4|3|42 // kAzadA mRjerguNe satyakArasya vRddhi: syAt / yajasRjeti Satve, mASTi mRSTaH / mRga dha tunA guNa thaye chate 6 nI vRddhi thAya che. sRja+ti marja + ti mArja + ti yaja sRja... thI mApa + ti tavargazva... thI mASTi, // 36 // RtaH svare vA 4 | 3 | 43 // mRjerRtaH svagadau pratyaye bRddhirvA mRjanti / SaDhoH kaH sItI katve, syAt / mArjantimAthi mRSThaH mRSTha / mArDama mRjvaH mRjma: 1 / mRjyAt 2 / mATusRSTAt mRSTAm mRjantu - mArjantu / dudhuTo herdhiriti, mRDi mRSTAta mRSTam mRSTa | mArjAni mAjava mArjAma 3 / amArTa - amAI amRSTAm amRjan - amArjan / amAamAI amRSTam amRSTa | amAm amRjya amRjma 4 / auditvAdiDikalpe, amArjIt amArkSIt 5 / mamArja mamAjaMtu:- mamRjatuH mamAju : mamRjuH / mamAthi 6 / mRjyAt 7 / mArjitA - mATI 8 mArjiSyati - mAkSyati 9 / amArjiSyat -
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 haimalaghu prakriyA vyAkaraNe. amArkSyat 20 / vidak jJAne / vetti vittaH vidanti t vetsi vitthaH vittha / vedmi vidvaH vidmaH / mUllR dhAtunAM RnI svarAdi pratyaya paramAM rahetA vi vRddhi thAya che. vRddhi thAya tyAre mArjanti viTye bhRjanti ne. mArja + sa mArka+si mardhni TIkAmAM ApyA pramANe ja rUpA thAya, mRDDi + bhRja + hi ddudhutte| Dedhi thI sRja yajasRja bhRja thI bhUS +dhita varga... .. maD + di, mRDDi - amArTa - amArDa virAma vA lAge. vastunI vigeremA vikalpe haiM lAgavAthI maLye rUpA thaze. fir- mag. viMda + ti 4 | 3 | 4 thI veda + ti agheASeprathameA'ziTaH thI vetti // 37 // ||37|| tivAM vaH parasmai 4 / 2 / 117 // vetteH pareSAM tivAdInAM parasmaipadAnyeva NavAdayo nava yathAsaGkhyaM vA syuH / ve vidatuH viduH / vettha vidathuH vida / veda vidva vidma 1 / vidyAt vidyAtAm vidhuH 2 / vid + ti 4-3 - 4 thI veda + ti aghoSe prathamo'ziraH thI vetti vid dhAtuthI tiva vigere pratyayAne sthAne nava vigere nava pratyayeA anukrame thAya che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / vikSye, veda vidatuH viduH tyAdi. vidyAt ItyAdi saptamI. ||30|| paJcamyAH kRgU 3 / 4 / 52 // vetteH parasyAH paJcamyAH kidAm vA syAtU , AmantAMca pazcamyantaH kuganuprayujyate / vidAMkarotu / pakSe vettuH-vittAtU bittAm vidantu / hudhuTo / hedhiriti, viddhi-bittAt vittam vitta / bedAni vedAva vedAma 3 / vyaJjanAderiti divalupi, avet avittAm / sijvido bhuva ityusi, aviduH / seH raddhAM ca ruvA iti selu pi, dasya rutve / aveH avittam avinaM avedam avidhdha avidma 4 / avedItU avediSTAm avedissuH5| nita dhAtuthI pamAM rahelA paMcamI vibhaktinA sthAne ve kidAm viye thAya che. Am antathI 52 tara kR dhAtuna 3 // DAya che. vidAMkarotu tyAla. . vida + hi hu dhuTojevi viEi aveda 4-3-79 sica na bo5 ane d na da vi thatA aveH avet, aveda, avedIt, avediSTAm, avediSuH,
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 39 // vetteH kit 36451 // cetteH parasyAH parokSAyA AmbA syAta, sa ca kita / vidAJcakAra 3 / pakSe viveda vividatuH vividuH / viveditha 6 / vidyAt vidyAstAm vidyAsuH 7 / veditA 8 / vediSyati 9 / avediSyat 10 / hanaMka hiMsAgatyo / hanti / neGamAdevi gatve, praNihanti / yamismIti nalupi, hataH / gamahanetyupAntyalupi, hano ino bha iti dhAdeze, dhanti / hano dhIti NatvapratiSedhe, praznanti / haMsi hathaH hatha / hanmi hambaH hanmaH / . vida pAtuthI 52mA 22sA parIkSAmA sthAne Am viye yAya . mane te t thAya .. vidAsakAra veditA 21 UILE vRtti pramANe. chan - pAtu / ma mA. hanti 2-3-79 thI na na tathA praNihanti, han / tas 4-2-5.5 thI + 5 : 4-2-44 thI chan nai a 5 yatA.. han + anti no thI nanti hano ghi sUtrathA na na Na na niSedha cha tathA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..... adAdaya parasmaipapadinaH / 163 pradhnanti, han + si ziTe'nusvAraH thI haMsi, // 40 // hano vami vA 2 / 3 / 83 // adurUpasargAnsasthAdAdeH parasya hantenoM NU syAt, vmoH parayostu vA / prahaNmi-prahanmi prahaNvaH-prahanvaH 1 / hanyAt prahaNyAt 2 / hantu-hatAt hatAm nantu / zAsA's hana iti. jahi-hatAt hatam hata / hanAni hanAva hanAma 3 / ahan ahatAm anan / ahan ahatam ahata / ahanam ahanva ahanma 4 / dura 12 gatemA antara pA ra Sa ke R varNathI paramAM rahelA hana nAM - te zuM thAya che. 3 kAra bhane m 12vA pratyaye bAta vidayena na Na yAya che. prAjmi vigere... nyAta 4 pUrva prahaNyAta, AkInAM rUpe TIkA pramANe saraLa che. // 41 // adyatanyAM vA tvAtmane 41 // 22 // .. adyatanyAM viSaye hano vadhaH syAn Atmanepade tu. kaa| iTa ItIti sijlope| ... adyatanI viSayamAM hanane vadhu thAya che. ane AtmAne padamAM te vika9pe thAya che.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe ida Iti sUtrathA sic pratyayana 5 pAthI. // 42 // ataH 4 / 3 / 82 // adantAddhAtorvihite'ziti pratyaye dhAtolaka syAta. ityakAralupi / abadhIt avadhiSTAm avadhiSuH 5 / ja kArAgata dhAtuthI kahevAyela azita pratyaya paramAM rahetA anya 3 ne lepa thAya che. a han + ta 4-4-22 thI avadha + t sica nA sA5 yatA avadha + i + I + t ataH thI ana 5. avadhiSTAm , avadhiSuH, .. // 43 // triNavi ghana 4 / 3 / 113 // .nau Navi ca pare hantedhan syAt / tato dvitve, dvitIyaturyayoriti ghasya gatve, gahorja iti tasya jatve, vRddhau ca jadhAna / hano dvitve gamahanetyupAntyalupi / gi ane jIru pratyaya paramAM rahetA. hana ne ghana yAya. AIRi auva Vtra pramANu sAnimA 4rI jaghAna : gamhanajana !... sUtrathA a na 5 42tA, // 44 // aGe hihano ho ghaH pUrvAt 4134 // hihanorDavarje pratyaye pare dvitve sati pUrvasmAtparasya ho ghaH
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 165 syAt / jandhatuH jaghnuH / jadhanitha jaghanya janathuH jandha / jaghAna-jaghana jandhiva jandhima 6 / hi ane hana dhAtune 7 sivAyane pratyaya paramAM hetA dvitva thaye chate pUrvathI paramAM rahelA evA huM ne zuM thAya che. hahan + atusa, hahana atuma na + atus gahorjaH thI janatuH, januH te pramANe. AThInAM pakSanAM rUpe saraLa che. // 45 // hano vadha aashissytrauN'4||4||21|| AzIviSaye hantervadhaH syAt, na tu miTi / vadhyAt vadhyAstAm vadhyAsuH 7 / hantA 8 / hanRtaH syasyetIDAgame haniSyati 9 / ahaniSyat 10 / varAka kAntau / yajasRjeti Satve, tavargasya zvavargeti Tatve, vaSTi / AzIrvAda viSayamAM hanu ne vadhU Adeza thAya che je mi pratyaya paramAM na hoya to. mA: vadhyAt, zva. chatA, niyati 4-4-49 thI ida thayo. vaza dhAtu IcchA karavI. vaza + ti varSa + ti 2-1-87 thI vaS + Ti 1-3-60 thI
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 46 // vazegyaGi 4 / 1 / 83 // vazeH sasvarAntasthA ayaDi kiti vRtsyAta / uSTaH uzanti / vakSi uSTaH uSTa / vazmi uzvaH umaH 1 / ujhyAta 2 / vaSTu-uSTAta uSTAm uzantu / uDi-uSTAta uSTam uSTa / vazAni vazAva vazAma 3 avaTa-Da ravRti svarAdestAsviti vRddhau, auSTAm auzan / avaTa- auSTAm auzva auzma 4 / vyajjanAdevopAntyasyAta iti vRddhavikalpe, avAzIt-avazIt avAziSTAm-avaziSTAm 5 / dvitve yajAdivaza iti vRti. vRddhau uvAza / vazerayati iti vRtti, dvitve ca UzatuH UzuH / uvazitha uzathuH uush| uvAza-uvazaM Uziva Uzima 6 / uzyAta udayAstAm 7 / vazitA 8 / vaziSyati 9 / avaziSyata 10 / asak avi / asti / ___ vaza dhAtune gaG sivAyana ta t pratyaya 52mA rahetA svara sahita antasthAnuM yavRta thAya che. var + tas 852 pramANe vaSa + tasa 4-1-83 thI uSTaH , vazU + si vaSa +si, vaka +si vaka + Si ndhi 5bhI uDDU - 4-2-83 thI vaza + ghi
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 167 vaSa + dhi vaDa + dhi vaDha + dhi vaDha + dhi uDi. yastana - avada, avaDa, 4-3-78 thI diva ne yo5 avazU 2-1-87 thI avaS vizamevA, dhuTaratRtIya avada, avaDa, svarAdestAsu thI vRddhi auSTAm vigaire madhatI - 4-3-37 thI vithe vRddhi avAzIt, parIkSA - uvAza, asa dhAtu / yavu asti. // 47 // bhA'styo k 4 / 2 / 90 / / navAstavAtaH zityaviti luka syAt / staH santi / avita zit pratyaya paramAM rahelA rana ane caNa dhAtunAM a na 5 yAya che. ama + tas a nA 4 staH, santi, // 48 // asteH sihastveti 4 / 3 / 73 / / asteH sasya luka syAtsAdau pratyaye eti ca sasya haH syAt / asi sthaH stha / asmi svaH smaH 1 / syAt sthAtAm syu 21 astu -stAt sAm santu / zAsam iti, edhistAt stam sta / amAni asAvaH asAma 3 / saH sijasteritIdAgame etyastariti vRddhau ca AsIt AstAm Asan / AsI: Astam Asta / Asam Asva Asma 4 /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe sAdi pratyaya paramAM rahetA nAM ra ne lupha thAya che. ane paramAM rahetA 3 ne dU thAya che. asa + si // sUtradhI asi, 5.yamI 4-2-84 thI am n| edhi. matanI 4-3-65 thI Ida bhAgama 4-4-30 thA vRddhi AsIt vigare / pramANe. // 49 // asti yuvo vacAvaziti 4 / 4 / 1 / / astibruvoryathAsaGkha bhUvacau syAtAma ati viSaye / abhUt 5 / babhUva 6 / ityAdi prAvata / azit pratyayanAM viSayamAM aNu ane jhU dhAtune anukrame bhU bhane vaca thAya che . satanI .. abhUna tyAdi. 52|kssaa babhUva mAhIi 57tAnI rebha sa25 . // 50 // prAdurupasargAtsva re'nteH 2 / 3 58!! prAduHzabdAdupasargasthAcca nAmyantasthAkavargAtparasyAsteH sakArasya yAdau svarAdau ca pratyaye SaH syAt prAduSpyAta niSyAt prAduSSanti niSanti / ziDanAntare'pi / niSanti / " prAdura thI 59mA 27 nAmi antarayAka ful
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya parasmaipadinaH / 169 paramAM rahelA alU dhAtunAM sane ca kArAdi ane svarAdi pratyaya paramAM rahetA va thAya che. 'prAdusa + syAt prAdussyAt prAduSyAt, zirU vyaMjananuM vyavadhAna hote chate paNa thAya che. e pramANe adAdi mAM paramapada pUrNa thaye iti adAdayaH parasmaipadinaH adAdaya AtmanepadinaH / iGkakU adhyayane / DakAra AtmanepadArthaH / adhipUrvazcAyama / adhIte / dhAtorivarNetIyAdeze adhIyAte adhIyate / adhISe 1 / adhIyIta adhIyIyAtAm 2 / adhItAm adhIyAtAm 3 / adhyeta iyAdeze vRddhau ca adhyayAtAma adhyeyata 4 / IGakU dhAtu lAguvu arthabhAM 3deg 4 / 2 Atmaneyaha bhATe che. abhi upasarga pUrva 4 aghI 2-1-50 thI aghIyAte mADInAM TIma pramANe // 51 // vAdyatanIkriyAtipattyoga 4|4|28|| anayoH parayoriDo. gIG vA syAt / adhyagISTa adhyagISAtAm adhyagISata / adhyeSTa adhyeSAtAm adhyeta 50
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe avatanI ane kriyAtipattimAM zukra dhAtune gI Adeza vikalpa thAya che. adhi + gI + sa + ta adhyagoSTa, bhI mAheza nanAve tyAre adhyaSTa, tyAhi. // 52 // gAH parokSAyAm 4 / 4 / 26 / / iGaH parokSAviSaye gAH syAt adhijage 6 / adhyeSISTa adhyetA 8 / adhyeSyate 9 / adhyagISyata adhyaiSyata 10 / zIDaka svapre / ( zIDa. e ziti) zete zayAte / ika paatun| parIkSA viSayamai n Adeza yAya che. adhi gAgA + ha adhigagA + e adhijagA + e 4-3-94 thI aghitrage adhyebISTa 4-3-1 thI gue thaya che. zIka, dhAtu su zI + te 4 / 3 / 104 thI zete zayAta // 53 // zIDogt 4 / 2 / 115 / / zIGaH parasyA''tmanepadasthasyA'ntorat syAt / zerate 11 zayIta 2 / zetAm zayAtAm zeratAm 3 / azeta .4 / azayiSTa 5 / zizye 6 / zayiSISTa 7 zayitA:8 // zayiSyate 9 /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya AtmanepadinaH / 171 azayiSyata 10 / puGavait prANigarbhavimocane / sUte 1 / dhAtorivarNAvarNasyetiuvAdeze suvIta 2 / sUtom vicchito' kittvAdguNe prApte (mRte paJcamyAM guNo na syAt ) suvai 3 / asta 4 / auditvAdiDavikalpaH / asaviSTa asa viSAtAm asaviSata / asoSTa asoSAtAm asoSu: 5 / suSuve suSuviSe 6 / soSISTa saviSISTa 7 / sotA-savitA 8 / soSyate-saviSyate 9 / asojyata-asaviSyata 10 / ityAdi IDiGa stutI / ITTe IDAte IDate / zIDa, dhAtuthI paramAM rahelA Atmane padanAM viSayavALA. anta nAta thAya che. Al + ante 4-2-115 zerate, zInAM bAkInA badhAja rUpe TIkA pramANe - janma Apo. pata-sUte, su + ita 2-1-50 thI suvIta 5.yabhI- su + ai 4-3-53 thI guNa thAya nahI, avatanI re rara vALa dhAtu havathI phuTa vikalpa asaviSTa, asoSTa vigere vRtti pramANe. suSuve, AzI: soSISTa, saviSISTa . zva sAtA, savitA fruils 35o.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe iD pAtu stuti 42vI. iDa + te adhoSeprathamo...thI ida + te 1-3-60 thI iTe. // 54 // IzIDaH sedhvesvadhvamoH 4 / 4 / 87 // . AbhyAmeSviTa syAt / IDiSe IDAthe IDidhve / IDe IDa vahe Imahe 1 / IDIta 2 / ITTAma 3 aiTTa aiDiSTa 5 / gurUnAmpAderityAmi IDAMcakre 6 / IDiSISTa 7 / IDitA 8 / IDiSyate 9 / aiDiSyata 10 / Irika gatikampanayoH ite 1 / IrIta 2 / Imi i Irdhvam 3 / airta 4 / airiSTa 5 / IrAMzcakre 6 / IriSISTa 7 / IritA 8 / IriSyate 9 / airiSyata 10 / Izika aizvarye / ISTe IziSe Izidhve 1 / IzIta 2 / ISTAm 3 / aiSTa 4 (aiziSTa 5 / IzAMcakre 6. IziSISTa 7 IzitA8 ! IziSyate 9 / aiziSyata 10 / vasika AcchAdane / vaste 1 / basIta 2 / vastAma 3 / avasta 4 / avasiSTa 5 / vavase 6 / vasiSISTa 7 / vasitA 8 / vasiSyate 9 / abasiSyata 10 / AGaH zAmUki icchAyAm / AzAste 10 / AGapUrvatva prAyika tena prazAsmahe ityapi siddhAm / Asika upavezane / Aste 1 / AsIta 2 / AstAm 3 / Asta 4 / AsiSTa 5 / dayAyAskAsaH / AsAMcake 6 / AsipISTa 7 /
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya AtmanepadinaH / 173 AsitA 8 / AsiSyate 9 / AsiSyata 10 / Nisuki cumbne| uditaH svarAditi numAgame, niste 10 / cakSika vyaktAyAM vAci / saMyogasyeti kUlupi, AcaSTe AcakSate aacksste| AcakSe AcakSAthe AcaDDhe 1 / AcakSIta 2 / AcaSTAm 3 . bAda gAvakSatAm zAvakSata che ! phrajJA ane dRDha dhAtuthI se, dave, sva ane devama pratyAyanI AdimAM zarU thAya che. phari, ti, vigere avatanI riTa, parekSA rU-4-48 thI sAje bAkInAM TIkA pramANe 2 dhAtu gati ke kaMpavu arthamAM che. se, dave sva ane dava6 pratyAyanI AtimAM dura nahIM thAya bAkI badhA ra pramANe. vi evaya bhogavavuM, rUpo badhA ja , jevA thaze. vas dhAtu paheravuM, dhAtu seTa che mATe khyAla rAkhI rUpe TIkA pramANe karavA. A + Asa dhAtu IcchA rAkhavI rUpa raNa pramANe karavA,
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe Asa - mesa. parIkSAmA 3-4-47 alsii ze. nisu - yugana 427. 4-4-91 thI na mAma mAhI 35o vam pramANe. cakSa dhAtu mAsa arthamA. AcakSa + se 2-1-88 thI A + varSa + se A cakra + se Acakra + the AcakSe ItyAdi cara kALanA rUpa. // 55 // cakSo vAci kzAMgakhyAMga 44 // 4 // cakSA vAgarthasyAziti viSaye kuzAMgUkhyAMgau syAtAM parokSAyAM navA 4-4-5 anusvAra iniSedhArthaH / gakAraubhayapadArthaH / AkzAsAt AkzAsiSTAma AkzAsiSuH / jidhrativat / AvazAsta AkzAsAtAma AkazAsata / zAstyasUvaktItyaDi, Akhyat Akhyan 5 / parIkSAyAM dvitve vyazcanasyAnAderiti zalupi, hrasvekaDacaniti catye Acakzau -Acakaze / dvitIyaturyayoriti khasya cattve ca AcaDhyau-Acakhye / pakSe / AcacakSe / AkzAyAt-AkzeyAta 6 / AkzAsISTa 7 / AkzAtA 2 / 8 / AkzAsyatiAkzAsyate 9 / AkzAsyat 10 / AkhyAyAta
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 adAdaya AtmanepadinaH / AkhyeyAt AkhyAsISTa 7 / AkhyAtA 8 / AkhyAsyati -mAkhyAsyate 9 / AkhyAsyata 10 / ' vANuM arthamAM rahelA vakSa dhAtuthI azita pratyAyanAM viSayamAM sthAna ane vyAMg evA be Adeza thAya che ane te banane Adeze parakSAmAM vikape thAya che. anusvAra ita hovAthI 4-4-16 thI ruTa ne niSedha ga 412 igitaH sUtrathI ya56 mATe che. akzAsIt tyAdi 52 - zAstyasUvaktikhyAteraGa thI ravyA mATe Akhyat vigere prabhArI parIkSA - Acakazau - Acakaze - AcakhyauM, Acakhye pakSa AvacakSe AIN :- AkzAyAt , AkzeyAt tyA AkjhAsISTa . . vi5 sahitanAM udAharaNe TIkAmAM Apela che te pramANe eka aMga uparathI sarva rUpa sAdhI levA. iti adAdiSu AtmanepadinaH / adAdiSu ubhayapadinaH / UNugukU AcchAdane / saNu - dhAtu - Dhavu sabhA.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 56 // voNoMH 4 / 6 / 6 // Uoteradvayuktasya byanjanAdau vityau syAta / UNautiUrNoti UrgutaH UNuvanti / UauSi UoSi 1 / aNu yAt 2 / Uautu-UNoMtu 6 / uNNu dhAtuna mantya una dvitva sipAyana viSayamA vyayaMjanAdi vana pratyaya paramAM rahetA A vikalpa thAya che. ugu + ti mA sUjayI urteti pase gura uNauti, uNutiH uNuta, TIkAmAM ApyA pramANe // 57 // na disyoH 4 / 3 / 61 // UotedisyoH parayorauna syAta / auau~ta-du auNu banU ANoM: 4 / urNa pAtune di bhane si pratyaya 52mA 2khetA po yatA nayA. 4|4|31thii vRddhi auNot . cha, // 50 // vorNagaH seTi 4 / 3 / 64 // UoteH seTi sici parasmaipade vRddhirvA syAt / uNu pAtuna unI pasna viSayamA sevA seda sica pratyaya 52mA 22tA vithe vRddhi thAya che.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ uNu dhAtuna yI uNIta , hitavata adAdaya ubhayapadinaH / 177 // 59 // vorNAH 4 // 3 // 19 // UrNoteriDU vA DidvatsyAtU / aurNAvIt aurNavItU-aurNavItU aurNAviSTAm aviSTAm auNu viSTAm 5 / uNu dhAtune bAgesa ida pratyaya vipe Ditavat ra yAya che. uNu + i +t + mA sUtrathA uau + It vRddhi Adi .12nI tathI aurNAvIt 52 svarAdestAsu aurNavot , Ditavat thAya tyAre zuSavRddhi zuna thAya auNubIta, viyanamA 55 2 33 // TIkA pramANe jANavA. // 60 // svarAderditIyaH 4.14 // svarAderdhAtodvitIyo'za ekasvaro dviH syAtU / / varAti dhAtune ekavarI dvitIya aMza dvitra thAya che. dAkhalA nIcenA sUtramAM Avaze. // 61 // ayi 2H 4.16 / / svarAderdhAtodvitIyasyAMzasyaikasvarasya saMyogAdiro dina syAtturAdanantare'yi / NatvasyAsattvAno dvirbhaavH| gurUnAmyA derityatroNuvarjanAtparokSAyA AmabhAvaH / UNunAva UrNanuvatuH UrNanuvuH / Urjunavitha-UrNanuvitha 6 / UNUyAt 7 ! -UrNavitA-UrgavitA 8 / UrNaviSyati-UrNaviSyAta 9 / auMviSyat-aurNaviSyat 10 / Urgute UrguvAte UrNavate 12
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 laghupakSiAvyAkaraNe 1 / auNuviSTa-aurNaviSTa / STuMgA stutau / uta auvitItyautve, stauti yasturustoritIMdAgame, stavIti stutaH stuvanti 1 / stuyAt 2 / stautu-stavItu-stuvAta 3 / asvauta asvavIt / savAdi dhAtunAM eka svarasvAbha bIjA aMzamAM saMganI AdimAM hoya te kirbhAva thatuM nathI je rana pachI taratamAM ya nAya to. ununu + Nava uNunAva, mAzI : uNUyAt , stanamA vi Dilabat yatA uMvitA, urNavitA, bAkInAM paramaipada tathA AtmAne padInAM rUpe TIkA mujaba ja thAya. stu + ti 4 / 3 / 64 thI i mAgamA stauti bhane vi48 stavIti, ItyAdi vitta vyaMjanAdi pratyamAM ru vika9pe thAya che. // 62 // stusvaadhyATi navA 203 / 49 / / pariniveH parasya stusvakhorasosisahassaTAM ca soDat sati pU vA syAt / paryaSTauta-paryastauta evaM nyaSTauta, vyaSTauta 4 / dhugUsustAritITi, astAvIt astAviSTAm astAviSuH 5 / tuSTAva / skra tuSTotha tuSTuvathuH tuSTuva / tuSTAva tuSTava tuSTuva tuSTuma
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya umavAdinaH / 6 / stUyAta 7 / stotA 8 / stoSyati 9 / astoSyA 10 / stute 1 / stuvIta 2 / stutAm 3 / astuta 4 / astASTa jastoiDam 5 / tuSTuve tuSTaH 6 / stopoSTa 7 / stotA 8 / stoSyate, 9 / astoSyata 10 / bUMgUka vyaktAyAM vaaci| . pari, ni mana bi 65sAthI 52mA 2 stu svaja, se thayela hoya tevA saha dhAtu tathA 3 lAgyuM hoya tevA sivu tathA sat dhAtune vajIne siva tathA sat dhAtunA sUna tathA AdimAM rahelA nAM sa ne vikalpa thAya che. yastanI - paryadhyat , paryastot , ye prabhA ni bhane vi upasarga sahita adyatanI - 4 / 4 / 85 thI ida mAgama astAvIt , parIkSA - tuSTAva kAkA82 thI 3 ne niSedha che parIkSAmAM bAkInAM paramepadanAM tathA AtmapadanAM rUpe TIkA pramANe sAdhavA saraLa che. brU pAtu meia // 63 // brUtaH parAdiH 4 / 3 / 63 // bUba utaH paro vyaJjanAdau viti parAdirIta syAt / bravIti brUtaH avanti /
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe = dhAtunAM 3 thI para vyaMjanAdi vit pratyaya para chatA ? umezaya . vU + i + ti + guNa bo + i + ti + bravIti, brutaH bruvanti tyAdi. // 64 // bagaH paJcAnAM paJcAhazca 4 / 2 / 118 // begaH pareSAM tivAdInAM pazcAnAM yathAsaGkhyaM paJca NavAdayo vA syuH, tayoge brUga Ahazca / Aha AhatuH AhuH / dhAtuthI paramAM rahelA tijJa vigere pAMca pratyayone badale vigere pAMca anukrame thAya che. ane tenA yugamAM ba dhAtuno Aha mAheza thAya che. Aha, AhatuH, AhuH, Attha, AhathuH // 65 // nahAhordhatau 2 / 1185 / / nahebrusthAnAhazca dhAtA)dhuTi pratyaye padAnte ca yathAsaGghayaM ghatau syAtAm / Attha AhathuH 1 / brUyAt 2 / bravItu, aGkitvAt brANi 3 / abravIta abravam 4 / astibruvoriti vacAdeze, zvayatyasUvaca iti vocAdeze ca avocat 5 / uvAca 6 / brUte 1 / bruvIta 2 / betAm avai 3 / abrUta 4 / abocata 5 / Uce 6 / vakSISTa 7 / vaktA 8 / vakSyate 9 / avakSyata 10 / dviSIMka aprItA /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAdaya ubhayapadinaH / 181 dveSTi / viSyAt 2 / dveSTu dviSTAt dviDDi dveSANi 3 / adveT / . vA dviSAta iti pusi, adviSuH-adviSan 4 / haziTo nAmyupAntyAditi sagAgame, advikSata 5 / didveSa 6 / dviSyAtU / dveSTA 8 / dvekSyati 9 / advezyata 10 dviSTe 1 / dviSIta 2 / dviSTAm dveSa 3 adviSTa 4 / advikSata 5 / didviSe 6 / dvikSISTa 7 / dveSTA 8 / dvekSyate 9 / advekSyata 10 / duhIk kssrnne| bhvAderdAderiti hasya ghatve, adhazcaturthAditi tasya dhatve, dogdhi / gaDadabAderiti dasya dhatve, dhokSi / thasya dhatve, dugdhaH dugdha / doghi dukhaH duhmaH 1 / duhyAt 2 / dogdhu / hedhitve, dugdhi dohAni 3 / aghokU adhog 4 / adhukSat 5 / dudAha 6 / duhyAta 7 / . dogdhA 8 / dheAkSyati 9 / aghokSyata 10 / dugdhe 1 / duhIta 2 / dugdhAm dhugdhvam dAhai 3 / adugdha 4 / duhaliheti bA sakUlope, adugdha adhukSata adudvahi adhukSAvahi 5 / duduhe 6 / dhukSISTa 7 / dogdhA 8 / dheAkSyate 9 / adhekSyita 10 / evaM dihIka lepe degdhItyAdi / lihIM AsvAdane / leDhi / hasya Dhatve, tasya dhatve, dhasya Dhatve, DhastaDhe iti Dhalope dIrgha ca lIDhaH lihanti / lekSi lIDhaH 1 / lihyAta 2 / leTu-lIDhAt lehAni 3 / aleT-D aleham 4 / alikSat 5 / lileha 6 / lihyAta 7 / leDhA 8 / lekSyati 9. alekSyat 10
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 haimalamakipAkyAkaraNe lIDhe likhe lIDe 1 / vA saklope alIDha-alikSata zidi-rikSAvaha che ghumAvatinosNA : | RhuM ghAtuM tathA sUnAM sthAne thayelA A dhAtunAM ne pAte athavA pura pratyaya para chatA dU ane tta thAya che. sAtha Azu cAra kALamAM saraLa che. adyatanA - hitakUvoma~.. thI avoranuM parIkSA - vAra, bAkInAM TIkA pramANe Atmane padanAM rUpe TIkA pramANe saraLa che. hindu dhAtu dveSa kara. iira- karA83 thI gi + . zarAdda thI di + Dhi hastanI -kArA78 thI traH bAkInAM rUpe TIkA pramANe saraLa che. Tu dhAtu dehavu. duE +ti rAza8rU thI dudha + ri rAza72 thI Tu nedha Topi. karavAthI ghakSi, kuTuM dhAtunAM bAkInAM save parasma pada tathA Amane padanAM rUpe TIkA pramANe ji-ddhipaNuM ,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ adanaMdana uthacadivaH ddhi RtunAM saMpUrNa rUpe tu pramANe ja karavA vine dhyAnamAM rAkhavA lihU - thATavu lihU + ti liTaM + ti leDha + ti leTa + Dhi -- leDhi dvivacanamAM sTIDha: pUrvAMnA svara dI hastare sUtrathI e pramANe mahApAdhyAya zrI kItI vijayanAM ziSya upAdhyAyazrI vinayavijaya gaNivaDe racAyela hemalaghuprakriyAmAM aAdi gaNu samApta thayeA. atha hrAdayaH / huMkU dAnAdanayoH / OM dhAtu dAna devu // 1 // havaH ziti 4 / 1 / 12 / / hrAdayaH ziti dviH syuH / juhoti juhutaH / anto no lugiti nalope, hniNoravitIti vatve, juhvati / juhoSi 1 / juhuyAt 2 / juhotu - juhutAt juhutAm juhvatu 3 / hudhuToM hedhiH / juhudhi 3 / ajuhot / yuktajakSapazcAta ityataH
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 haima laghuprakriyAvyAkaraNe pusi, ajuhavu: / ajuhoH ajuhavam 4 / ahauSIt aSTAm 5 / hu vigere dhAtuo zitapratyaya paramAM rahetA dvitva thAya che. hu + hu + ti 4 | 3 | 1thI guzu juhoti. juhu + anti- 4|2|94thii n lu 4 / 1 / 15 thI unA va hu dhuro herdhiH thI ju hu dhi : bAkInAM TIkAmAM ApyA te pramANe ||2|| bhIhIbhRhostivvat 3 | 4|50 // ebhyazcaturthaH parokSAyA Am vA syAt, saca ticchan / juhvAzJcakAra / pakSe juhAva juhuvatuH juhavithajuhotha 6 / hUyAt 7 hotA 8 / hoSyati 9 / mahocyat 10 | ohAM tyAge / jahAti / bhI, hUI. bhR ne hu dhAtuthI parIkSAnAM sthAne Am vikalpe thAya che ane te jJAn tivra jevA thAya che. juhatrAjyakAra tiv vA thavAthI guSNu thye| pakSe juhAva
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ juhotyAdayaH / 85 mA: - hUyAt 5 - hotA vi - hoSyati hA pAtu - tyAga 42vo jahAti 1 sUtrathI 425 thye| che. // 3 // hAMkaH 4 / 2 / 100 / / hAko vyazcanAdau zityaviti Ata irvA syAt / jahitaH / pakSe / hAk pAtuna A no yA bhavitazita pratyaya paramAM rahetA ru vikalpa thAya che. hA + hA + ti hUsvaH hahAti jahAti hahA + tas jahitaH vika9pe nIcenA sUtra pramANe // 4 // eSAmIrvyaJjane'daH 4 / 2 / 97 / / eSAmiti nyuktAnAM jakSapaJcataH znazcAtaH zityaviti vyaJjanAdAvI: syAta, dAsaMjJaM varjayitvA / jahItaH / znazcAta ityAluki, jahati / jahAsi jAhatha:-jahIthaH jahitha-jahItha 1 / dvirukta thayelA dhAtuthI temaja lakSa vigere pAMca dhAtuthI pamAM rahelA 2 nA pratyAyanAM ane vyaMjanAdi avitazita
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe pratyaya lAgatA AnA I thAya . dA sA sivAyanA dhAtuthI. nAyanA sUtrathI jahitaH / sUtrathI jahItaH jahatibhA 4|2|94thii n n| 95 kArA16thI Ano lepa A niyamamAtra avitazit pratyaya paramAM rahetA ja lagAvo. // 5 // yi luk 4 / 2 / 102 // yAdau ziti hAka AlukU syAt / jahyAta 2 / jahAtu jahitAta-jahItAt jahatu / _____ya 42 // zata pratyaya 52mA 2khetA hAkna aane| duI thAya che. hA + hA + yAt jahA + yAt 4|2|102thii jahayAt vigere mAzArtha - jahAtu, jahitAt , jahotAt // 6 // A ca hau 4 / 2 / 101 / / hAko hau A izca vA syAtAm / jahAhi-jahihi pakSe jahIhi 3 / ajahAta ajahitAm - ajahItAm ajahuH 4 / ahAsIt 5 / jahA~ jahatuH jahitha jahAtha 6 / gApAsthetyatve. heyAt 7 / hAtA 8 / hAsyati 9 / ahAsyat 10 / bIbhIk bhaye / vibheti 1 /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 hi pratyaya dArAta hAnA Ane A bhane I Aheza vikalpa thAya che. jahAhi, jahihi, jahIhi mAzI: 4|3|96thii heyAt zva - hAtA RIG - hAsyati chiyA - ahAsyat bhI - bhI bhI + bhI + ti bI + bhI + ti bIbheti // 7 // bhiyo navA 4.2199 // bhiyo vyaJjanAdau zityaviti irvA syAt / vibhitaH bibhItaH bibhyati 1 / vibhiyAta-bibhIyAta 2 / vibhetuvibhitAta-vibhItAt 3 / avibheta avibhitAm-avibhItAm abibhayuH 4 / abhaiSIta 5 / bhIhItyAmi, bibhayAJcakAra / pakSe bibhAya vibhyatuH vibhayitha-vibhetha 6 bhIyAta 7 / bhetA 8 / bheSyati 9 / abheSyata 10 / hrIMkU lajjAyAm / jiheti jihItaH / saMyogAditIyAdeze. jihiyati 1 / jihIyAt 2 / jihetu-jihItAt 3 / ajihveta ajihItAm ajihmayuH 4 / ahaiSIt 5 / jihUyAzcakAra jihAya 6 / ' hoyAta 7 / hetA 8 / heSyati 9 / aheSyat 10 / pAlanAmayoH / .
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 haimalaghuprakriyAcyA karaNe au dhAtuthI vyaMjanAdi anitazita pratyaya paramAM rahetA 6 viSe thAya che. vibhitaH, bibhItaH chatyAhi bibhI + anti antono luk bhane ghoDaneka svasthathI bibhyati adyatanI 4|3|44thii vRddhi abhaiSIt 3|4|50thI bibhayAucakAra pakSe vibhAya -va - bhenA lavi - bheSyati ityAhi DrI - zarabhAvu hrI + hrI + ti svaHthI hi hI + ti - ji ho + ti gulu jihreti jI + ati anta / luk 2|1|52thii iya adyatanI - advaiSIt bhI hI bhR... thI jihyAJcAkAra bAkInAM rUpe| TIkA pramANe pR dhAtu pAna 42vu // 8 // pRmRmAhAGAmiH 4|1158 // eSAM paJcAnAM ziti dvitve pUrvasya iH syAttato guNe, piparti pipRtaH piprati 1 / pipRyAt 2 | pipatu - piSTatAt
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ . juhotyAdayaH / 189 3 / apipaH apipRtAm apiparuH / apipaH 4 / apArSIta apASTam 5 / papAra papratuH panuH 6 / priyAt 7 / partA 8 / hanRta itIDAgame, pariSyati 9 / apariSyat 10 / pR iti seTU / dIrghAnto'yamiti kecittatra / / .. pR, R, bhR. mA, hA dhAtumAne zit pratyaya 52mA rahetA dvivathace chate pUrvanA ravarane zuM thAya che. pR + pR + tiv piY + ti guNa piparti pipR + ati ivarNAde...thI piprati bhA: pR + yAt 4|3|110thii ri kavi-pariSyati, hanRtaH syasyathI Ida chu paNa keTalAkanA mate che. nIcenA sUtramAM // 9 // oSThayAdur 4 / 4 / 117 // dhAtoroSThayAtparasya RtaH kityura syAt / bhvAdernAmina iti dArdhe, pipUrtaH pipUrati 1 / pipUryAt 2 / pipatu - pipUrtAta 3 / apipaH 4 / apArIta apAriSTAm 5 / papAra / dhAtunAM oSThaya vyaMjanathI paramAM rahelA ne ti kita pratyaya gharamAM rahetA 7 thAya che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 . hemalaghuprakriyAvyAkaraNe pipR + tas vipura + tasa bhvAdenamitA thI pipurati - pripUryAt abatanI - apArIt parIkSA - papAra // 10 // R zadapaH 4 / 5 / 20 // eSAM parokSAyAmA syAt / pAtuH pakSe skRcchRto'ki parokSAyAmiti guNe, paparatuH pA:-paparuH / thavi skrasbritITi, paparitha papariva 6 / pUryAt 7 / paritA-parItA 8 / pariSyati-parISyati 9 / apariSyat-aparISyat 10 / kaMk gatau / dvitve tu pRbhR iti pUrvasya itve, pUrvasyA'sve svare khoriyuvitIyAdeze, nAmina iti guNe ca iyatiH iyataH iyarati 1 / iyUyAt 2 / iyatu-ivAt iyahiisavAt iyarANi 3 / peyaH / aiyutAm-deyaH / aiyaram , , gne parokSAnAM pratyaya lAgyA hoya tyAre dIrdhA ane vika9pe R thAya che. pR + atusa pR pR paY + atusa IvarNAde...papratuH 4|3|8thii nyAre guNa thAya tyAre paparatuH
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ juhotyavaH / patraH papraruH ityAdi M 24- paritA, parItA 4/4/35thI vizkape IM dIrgha thathe. RR dhAtu - bu R + R + ti 4 / 1158thI i + R + ti 4|11371ii itha + R + ti 4 / 3 / 1 zrI bhuSa iyati, iyRtaH, iyata iyastanI - aiyaH, aiyutAm aiyaruH ityAhi. 191 // 11 // satyarvA 3 / 4 / 61 // AbhyAmadyatanyAmaG vA syAt / svarAderiti vRddhau, Arat / pakSe sici parasmai iti vRddhau, ArSIt 5 / Ara AratuH / RSRvye'da itIDAgame, Aritha 6 / arthAt 7 / ata 8 / ariSyati 9 / AriSyat 10 / paDete parasmaipadinaH / ohAGaka gatau / eAmIstriItve, jihIte / zranazcetyAluki jihAte jihate jihISe 1 jihIta 2 / jihItAm 3 / ajihIta ajihata 4 / ahAsta 5 / jahe 6 / hAsISTa 7 / hAtA 8 / hAsyate 9 / ahAsyat 10 mAGga mAnazabdayoH / mimIte mimAte mimate mimISe 1 / mimIta 2 / mimItAm 3 / abhibhIta 4 / amAsta 5 / mame 6 / mAsISTa 7 / mAtA 8 |
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 haimalaghuprakriyA vyAkaraNe mAsyate 9 / amAsyata 10 / dvAvAtmanepadinau / DudAMgU " dAne / dAdhAtuH zeSA itaH dvitve hrasve dadAti / zravetyAluki, dattaH dadati / dadAsi datthaH dattha 1 / dadyAt 2 / dadAtu - dattAt / su ane R dhAtune adyatanImAM a pratyaya viTye thAya che. R + tU 4|4|31thI vRddhi Ar + Ga + tU thI vRddhi Arat 4 | 3 | 44 4 / 3 / 65 bhI i thAya tyAre ArSIt, * ghRvye ad id Aritha arttA AzI : arthAt, zva hanRtaH svastha ariSyati, hA navu eSAmi... 4|2|97thii I jihote jihA + ate 42 96 thI jihate bAkInAM rUpe) TIkA pramANe dhAtu mApavuM, mA+mA+te, 4 / 9 / 58 thI pUrvanAM svarano i 4 / 2 / 97 thI I mimIte mimAte mimate mA -
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ juhotyAdayaH / te pramANe zit cArakALanAM rUpa jANavA. madhetanI - amAsta, parIkSA mA + mA + e mamAe 4 / 3 / 94 thI AnI ho5 mame tyA mAzI :- mAsISTa, tyAlk lal pramANe dA - bhAvudidA + ti dadAti dadA + tasa azvAta : thI AnI zo5 datta : dadAti 5. . . ... // 12 // hau daH 4 / 1 / 31 / / dAsaMjJasya hau pare e: syAnna ca dviH / dehi dattAt 31. adadAtU adattAm adaduH 4 / adAt adAtAm aduH 5 / dadau daditha-dadAtha 6 / deyAt 7 / dAtA 8 / dAsyati 9 / adAsyat 10 / datte dadAte dadate / datse 1 / dadIta 2 / dattAm 3 / adatta 4 / izca sthAda itItve, adita adiSAtAm adiSata 5 / dade 6 / dAsISTa 7 / dAtA 8 / dAsyate 9 / adAsyata 10 / DudhAMgk dhAraNe ca / dvitIyaturyayoriti datve, dadhAti /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimAnuziyAcyAkaraNe saMzaka dhAtu hi pratyaya paramAM rahetA zuM thAya che ane dviva thatuM nathI. dA +3 dehi 4-2-66 thA sica nA so5 adrAta mAzI - 4-3-96 thI deyAt bAkInAM TIkA pramANe. mAtmanepadI zyAta: thI A no 5 date dadAte tyAhi. 4-3-31 thI A / I ahita UyaIG, 52 / dade, TApramANe mAnai 35o. thA-dhAtu-pAra5 4. dhA + dhA + ti dhadhA + ti 4-1-42 thI idhAti. // 13 // dhAgastathozca 2017 // .. caturthAntasya dhAga AdezvaturthaH syAttathoH svvAzca parayoH / dhattaH dadhati / dadhAsi dhatthaH dhattha 1 / dadhyAt 2 / dadhAtudhattAt dadhAtu 3 / adadhAt 4 / adhAt 5 / dadhau 6 / gheyAt 7 / dhAtA 8 / dhAsyati 9 / adhAsyat 10 / dhatte dadhAte dadhate / dhatse dadhAthe dhadhve 1 / dadhIta 2 / dhattAm 3 / adhatta 4 / adhita 5 / dadhe 6 / dhAsISTa
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ juhItyAdayaH / 195 7 / dhAtA 8 / dhArayate 9 / aMdhAsyata 10 / bhRMga dhAraNapoSaNayoH / pramR itItve, vibhartti vibhRtaH pati vibharSi 1 / vibhRyAt 2 / bibhartu 3 / abhibhaH avimaruH 4 / abhASat 5 / bhIhIbhR ityAmi, bibharAvabhUva / pakSe camAra | skamRvRbhR iti sUtre bhRvarjanete-niSedhAt babhartha babhRva 6 / mriyAt 7 / martA 8 / mariSyati 9 / abhariSyat 10 / vibhRte vimrAte 1 / vibhIta 2 / vibhR tAm 3 / abhibhRta 4 / amratai amRpAtAm 5 / bibharAzvake babhre 6 / bhRSISTa 7 / bharttA 8 | mariSyata 9 / abhariSyata 10 / NijaMkI zaudheM / 2 cAtheAvaNa che. aMte jene evA dhA dhAtunAM Adi dU neA ta ke tha sa ke cha thI zarU thatA pratyaya paramAM rahetA dha thAya che. dhadhA + tasa nazvAtaH dhadhu + tas aghAteprathamo'ziraH thI dhattaH parIpadaMtathA AtmanepattanAM khAMkInAM rUpo TIkApramANe samajavA. bhR dhAtu-bharaNupoSaNa 425. bhR + + ti 4-1-58 thI bhibhR + ti vibhra + ti zu vibharti 4- 3-78 thI diva ne botha avibhaH
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 196 parIkSA - 3-4-50 thI om vibharAzvakAra pakSe vabhAra, ida na niSedha babhartha, sAthI: bhiyAt bhartA bhariSyati bhaviSyantI niz2a - zuddha 42vu ... || 14 || nijAM zityet 4 1857 / / nijivijiviSAM ziti dvitve pUrvasya eva syAt / nenekti neniktaH nenijati / nenekSi 1 / nenijyAt 2 | menektu neniktAta nenigdhi / nija, vija, viSa, dhAtuggone zita pratyaya parabha rA dvitvathaye chate pUrvanAM svaranA 6 thAya che. ninija + ti nenija + ti sUtrathI. 4-3-4 thI guNu nenevitaH, vajaHkagam, ninaMnija ninija nenija rU hi 4-2-83 thI hi na dhi neniga i hi pratyaya avitazita che mATe guNa thAya nahI. // 15 // vyuktopAntyasya ziti svare 4 | 3 | 14 || dviruktasya dhAtorupAntyasya nAminaH ziti svarAdau guNo na / nenijAni 3 / anene anenijuH anenijam 4
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ., juhotyAdayaH / 197 RdichavItyAdinA vADi anijat. anijatAm / anaikSIta anaiktAm anaikSuH 5 / nineja 6 / nijyAt 7 / netA 8 / nekSyati 9 / anekSyat 10 / nenikta 1 / lenijIta 2 / neniktAm 3 / anenikta 4 / anikta anikSAtAm 5 / ninije 6 / nikSISTa 7 / nektA 8 / nekSyate 9 / anekSyata 10 / vijaMkI pRthagbhAve / vevekti 10 ityAdi nijivat / viSlaMkI vyAptau / veveSTi veviSTaH 1 / veviSyAt 2 / veveSTu-veviSTAt 3 / aveveTa-DU4 / lUditvAda aviSat 5 / viveSa 6 / viSyAt 7 / veSTA 8 / vezyati 9 / avekSyata 10 / veviSTe 1 / veviSIta 2 / veviSTAm 3 / aveviSTa 4 / haziTa iti saki, avikSata 5 / viviSe 6 / vikSISTa 7 / veSTA 8 / vekSyate 9 / avekSyata 10 / ete paDubhayapadinaH / dvirukata thayelA evA dhAtunAM upanya nAmisvarane svaradizita pratyaya paramAM rahetA guNa thatuM nathI. nija + Ani, nenija + a + niva, nenijAni, aneneka, ga vyajjanAda de... Rdicchiva... yI aGa, atijat pa: anaikSIta,
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe parIkSA-nineja. mAzI:-nijyAna, bhoktA, vi nekSyati, zita bhAtuna 3 mija pit viSa biSa ceviSa + ti 1-3-60 thI veSTi, rU badhA TAmAM ApyA pramANe gaNavA, ja e pramANe mahepAdhyAyazrI kItivijayagaNinAM ziSya upAdhyAya zI vinayavijyagaNi vaDe racAyelAM hemalaghuprakriyA mAM (Aya) hu vigere dhAtune gaNuM samApta thaye" atha divAdayaH divc krIDAjayecchApaNadyutistutigatiSu / // 1 // divAde zyaH 364172 / / kartari ziti divAde. iyaH syAt / zakAra it / bhvAdernAmina iti dI. dIvyati 1 / dIvyet 2 / dIvyatu 3 / adIvyat 4 / adevIt 5 / diveva didivatuH didevitha 6 / dIvyAtU 7 / devitA 81 deviSyati 9 / adeviSyat 10 / jum pRS ca jarasi / RtAM kitIr, nIti 4 / RdicchItyaG vA / ajata ajArIta 5 / jjaar| skRcchrato 'kIti guNe, junameti vA etve jeratuH
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 jajaratuH 6 / jIryAt 7 / garibA-kharItA 8 / variSyati jarIbjati 9 / zabU takSaNe / ai kriDA karavI jIvavavAnI IcchA, vyApAra karavA zobhavu stuti vI, jati kharthamAM the. tu pratyeAgamAM zita thayA lAgatA divAdi tamAthI zya pratyaya thAya che. zU 42 ti che. div + ya + ti bhvAdenamino....thI dIvyati, saraDhALamAM samAna ja thAya che. adyatanI dhAtu seMda che tethI a + div + i + s + it + t idaiti thI siya no boya adevIt parIkSA dvideva dvidivatuH zvastanI avi....32. ju-ba thavuH nR + yati zidavit bhI Gitavat thAya bhvAdernAmino thI dIrgha jIryati adyatanI - 3/4/65 thI ar3a j + a + tU ajarat guNu pakSe vRddhi ajArIt parokSA jajAra 4-1 - 26 thI vahaye jahetu; jajaratu. 4/4/116 thI jid + ya + vi
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 hemalaghuprakriyAhayAkaraNe bhAsI jIyAta va jaritA jIvA4-4-35thA vidhe hI pAna -At pramANe zo chAlavuM // 2 // otaH zye 4 / 2 / 103 // dhAtorotaH zye luk / iyati 1 / zyet 2 / zyatu 3 / azyat 4 / AtUsandhyakSarasyetyAtve, Tdhe prAzeti vA sijalupiazAt , azAsIt 5 / zazau 6 / zAyAtU 7 / zAtA 8 / evaM do choMc chedane / poMca, antakarmaNi6 / dyatItyAdi / nRttec nartane / nRtyati 4 / nanarta / nRtyAtU 7 / nartitA 8 / dhAtunA aMtyA o no phA para chatA lupha thAya che. zo + ya + ti zyati ALE yAra ! matanI 4-2-1thI satyanA A 4-3-67thI 1i48 sic na aivthatA azAt azAsIt ItyAdi TIkAmAM ApyA pramANe dhAtu anidra che. cho cha thAtuna 3 / pramANe makatanI badAt mAzI:-deyAt mRt-dhAtu nAya. natyati nanata nRtpAta nartikA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // kRtacananRtacchuditRdo'sicaH sAdeva 4|4|10|| divAda 1 ebhyaH paJcabhyaH parasyA'sicaH sAderazita AdiriG vA syAt / nartiSyati - natrtsyati 9 / kuthUca pUtIbhAve / kuthyati 4 / akothIt 5 / cukotha 6 / kothitA 7 / vyadhuMc tADane / thAya che. bhavi narttiSyati natsyeti kRta, dhRt, nRt. chu, tRda me pAMya dhAtubhone sica sivAyanA ghU kArAdi azita pratyayeAnI pUrve vikalpe 6 201 F-F1819. kudhyati tyAhi yAra ajanAM 3the|. adyatanI akothot pAThInAM 3 TIma prabhA vyadhU - vidhava // 4 // jyAvyadhaH kiti 4 1 81 anayoH sasvarAntasthA kiti pare vRtsyAt / vidhyati 4 / avyAtsIt avyAddhAm avyAtsuH 5 / jyAvyecyadhIti pUrvasya itve, vivyAdha / vRti dvitve ca vividhatuH vivyadhitha vivyaddha 6 / vidhyAt 7 / vyaddhI 8 / vyatsthati 91
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 hemAviNyAkaraNe avyatsyat 1.si uau / sIpati 4 / asevIta 5 / siSetra 6 / Tin ziva ca nirasane / niSThIcyati tiSTheva diSTheva / saica bhaye / prAsabhlAseti vA zye trasyati trasati 4 / atrAsIt-atrasIt 5 / tatrAsa / janameti vA etke. vesatuH-satrasatuH 6 / puSac puSTau / puSyati / / lUdidyutAdipuSyAderityaGi, apuSat 5 / pupoSa 6 / puSyAt 7 / poSTA 8 / pokSyati 9 / zuSaMca zoSaNe / duSaMc baikRtye / jitRSaMca pipAsAyAm / tRSa hapaMca tuSTau / rupaMcU geSe ityAdi puSpAdeyaH saptaSaSTiH / klidon ArdrabhAve / kliyati 10 / jimidAMc snehane / ___ jyA ane vyadha dhAtuna 12 sahita tasyAnu kina Dita pratyaya 52mA 2tA yakRta thAya che. yavRta thAya vidhyati matanI avyadh + s + I + t vyAjanAnAmaniTi thI vRddhi aghoSeprathamo'ziTaH thI avyAtsIt, 522kSA 4-1-71 thI pUnA no i vivyAdha vividhatu; tyAhi. AzIH vidhyAta vyaddhA ItyAdi sika-dhAtu mora sI . badhA ja hi dhAtu revA ja thaze.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ diva-dhAtu kayuM pheMkavuM. vi + ca + ri 2-1-ka thI dIrgha kIvyakti parikSA 4-2-43 thI vikhyA vinA traNa dhAtu bhayakhaya. -bara thI vikalpa sa tethI vRti ane trAti himati cA2 kALavA rUpa badala jANavA jAtanI karUnya nI viSe vRddhi satrANA atrasIt pATaNa 4-16 thI vikalpa che ! rAjaku. puN dhAtu puTa thavu. puSyati ItyAdi cAra kALamAM avatanI-sUri pRvi thI pujana ItyAti bAkInAM rUpa TIkAmAM ApyA pramANe saraLa che. zoSaNa karavuM tu vikAra tha. rUSa-tRSA lAgavI tu tuSTa thavu. 6 roSa pAmave. puSAdi dhAtuo kula 67 che. rijha-bhInA thavu. f fsa vera che bau phuta vALe che mATe sUtra 4-4-18 thI
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyA vyAkaraNe 204 bhida - snehavAjA thavu. ||5|| midaH zye 4/3/5 | miderupAntyasya zye guNaH syAt / medyati 4 abhidat 5 / kSudhaM bubhukSAyAm / kSudhyati 10 / zudhaMc zauce zuddhapati 10 / krudhaMca kope / krudhyati 10 / tRpaucU prItau / tRpyati 4 / spRzamRzeti sijUvikalpe, spRzAdisRpo vetyadvikalpe tra iti jAte vRddhau ca atrApsIt / pakSe atAsIt / pakSe auditvAdiTi, atarpIt / pakSe'Gi atRpat 5 / tarSa 6 / tRpyAt 7 / traptA - tapta tarpitA 8 trapsyati - tapasyati - tarpiSyati 9 / pauca harSamohanayoH / dRSyati 10 / lubhacU gArddhaye / lubhyati 10 / kSubhac saMcalane / kSubhyati 10 / nazaucU adarzane / GE mir dhAtunAM upAntyanA zya pratyaya lAgatA guNa thAya che. medyati ityAdi yAra gaNanAM 3yo buvA. Amadata tyAhi. kSudhaM bhukha sAgavI zugh zuddha 425 kughu modha 42ve. adhA 3yo sarayA 4 che nRpatRstatha peTa che 4-4-38 thI aDU pratyaya atRpta 4-4-112 thI viThalye - umezaya che tethI atrap + sIta vRddhi atrApsIta
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ dinAdayaH / 5 atAsIt mane atIt zva tA, traptA, tarSitA, hap-bhuza yadu hapU 59 vaTe che tethI tRp pramANe 4 thaze. lubha-zAma 42the| kSubhU-mAsa pAsavAna 3 // 12 // che. // 6 // nazaH zaH 2 / 3 / 78 // adurupasargAntaHsthAdAde parasya zAntasya nazeNatvaM syAt / praNazyati / zAntasyeti kim / pranaSTa ityAdau zasya patve. na bhavati / dur 5 85 mA antara mA sAra, e RthI 52 zUntavA mevA naz na na na Na yAya. pra + nazU + ya + ti n no N praNazyati / zAnta TU antavALe kema kahyo che? pranaSTa tyAhimA zUna nyAre Su thayo ya tyAre na na N yato nathI. // 7 // nsheneshvaa'ddi 4 / 3 / 102 // nazeraki neza vA syAt / anezat-anazat 5 / nanAza 6 / nazyAtU 7 / nazU thAtunaaGa pratyaya 52mA 2DetA nezU yAya 2.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.6 haimalaghutrakriyAvyAkaraNe 3-4-64 thI aba anezat anazat parIkSA - nanAza. nazyAtU // 8 // nazo dhuTi 4146109 // nazaH svarAtparo nontaH syAt dhuDAdau / naMSTA / pakSe iTi nazitA 8 / nakSyati-naziSyati 9 / lipaMca AliGgane zilaSyati 4 / ghuDAdi pratyaya 52mA 2tA na thAtuna svarathI 52 mante na thAya che. maza + tA, nanza + tA, naMSya ziDe'nusvAraH vera che tethI be be rUpe thaze pakSe zitA ItyAdi zliSa thAtu timana 42 likhyAti tyA // 9 // zliSaH 314 // 56 // zliSo'niTo'dyatanyAM sak. syAt na tvajIvAzlekhe / ApilakSat 4 / ajIvAzleSe tu AzliSajatu kASTham 5 / zizleSa 6 / zliSyAta 7 / zleSTA 8 / asUn kSepaNe / asyati 4 / zAstyasU ityaGi, zvayatyam ityAsthAdeze, Asthat 5 / Asa 6 / asyAt 7 / asitA 8 / zamU damU ca upazame 2 / tamUc kAbhAyAm 3 / zramUcu khedatapasoH 4 / bhramUcU anavasthAne 5 / kSamaujU sahane 6 / madecU haNe 7 / iti zamasaptakam /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ asatva AleSa arthamAM vartamAma agiDha roliSa dhAtuthI adyatanInAM pratyaya lAgatA ja lAge che. anI - AzliSata, zileSa, parIkSA mAzI: - zliSyAta asU - dhAtu asyati tyAhi yAra mAM saraNa cha... zAstyas...yI aG zvayatyasU...thI Asthata parakSA kAra bAkInA TIkA pramANe zam dhAtu zAMta 427 - dram thAtu zAMta ya tam - Rial rAmavI - zram me 423 // bhram - sama. kSam - kSamA 42vI - mad - ' yo. // 10 // zamasaptakasya zye 411111 // - zye dIrghaH syAt / zAmyati / 4 azamatU 5 / zamitA 8 / kSAmyati 4 / auditvAt kSabhitA-kSantA 8 / kSamiSyati-kSasyati 9 / muhauca vaicitye / mudyati / iMDikalpe muhadruhasnuhasniho veti ghatva DhatvAbhyAMca moDhA-mogdhA mohitA 8 / mokSyati-mohiSyati 9 / duhIca jighAMsAyAm / dhrokSyati-drohiSyati / SNihocU prItau / snagdhA sneDhAsnehitA 8 / iti parasmaipadinaH /
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 haimalaghuprakriyAbyAkaraNa padicU gatau / padyate 4 / . zya pratyaya sAtA zam vigere sAta dhaatumaan| 212 dIrgha thAya che. zAmyati tyA madha - azamat yAle kSam pAtu cha tethI stana vizeremA kSamitA - kSantA muhU dhAtu mADa pAmo mumati tyA6i yAra 41 dhAtuve2 che 21stanImA 2-1-84 thI bne| vi8 2-1-79 thI tAnI / mogha + ghA tRtIyastRtIyacaturthe thI bhAjyA pakSe mAtA muha + tA muDha + tA bhauDha + / moTara viye mohitA tyA 35o thaze. druha -droDa 4233, 35o saNa cha 55 bhaviSyanI kriyAtipattimA 2-2-77 thI ce akSara thAya tathI ghokSyati pakSe drohiSyati tyAla sniha - 423 // muha prabhArI tena 32 // yaye. e pramANe paraupada pUre thaze. // 11 // tricatepadastaluk ca 31 // 66 // padyateradyatanyAste pare bicU syAttaluk ca / apAdi / sAtAm apatsata 5 / pede 6 / patsISTa 7 / parva
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAdayaH / 8 / patsyate 9 / aSatsyata 10 / yudhiMc samprahAre / yudhyate 4 / sijAziSoratra kittvAt / ayuddha 5 / yuyudhe 6 / yutsISTa 7 / yoddhA 8 / yotsyate 9 / budhi manicU jJAne / budhyate / abuddha 4 / abodhi 5 / bubudhe 6 / bhutsISTa 7 / boddhA 8 / bhotsyate 9 / janaici prAdurbhAve / pad pAtuthI adyatanInA ta pratyaya 52mA 22tA niya lAge che ane te pratyayane luka thAya che. pad + mic + ta vRddhi apAdi, apatsAtAm parIkSA - pede mAzI: 5.sITa bAkInAM DhakA mujaba yudh dhAtu yuddha 42 yudhyate tyAhi yAra / bhadhatanI - ayuddha sijASiSe!...kI tavat che pratyaya bAkInAM rUpe TIkA mujaba budha - ong budhyate tyAhi yAra mAM satanI - abodhi 3-4-67 thI vipe nica tethI abuddha parIkSA - bubudhe, budha + sISTa 2-1-77 thI budha + sITa
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe boddhA bhavi - bhotsyate jana - 1. pAbho nama: // 12 // jA jJAjano'tyAdau 4 / 2 / 104 // jhAjano ziti jA syAnna tvanantaretyAdau / jAyate 4 / __jJA ane jan dhAtune zit pratyaya 52mA 2tA jA thAya cha. 2 taratamA tivAdi pratyaya na ya to. jan + ya + te jA + yate = jAyate tyA yA2 mA // 13 // na janavadhaH 4 / 3 / 54 / / anayoH kRti Niti jau ca vRddhirna syAt / ajani ajaniSTa 5 / gamahanajanetyupAntyaluki, jajJe 6 / janiSISTa 7 / dIpeci dIptau / dIpyate 4 / dIpajanabudhauti jijvikalpe, adIpi adIpiSTa 5 / didIpe 6 / dIpiSISTa 7 / ityAtmanepadinaH / NahIMcU vandhane / nayati 4 / nahAhordhatau / anAtsIta 5 / nanAha 6 / nahyAt 7 / naddhA 8 / natsyati 9 / nahate 4 / anaddha / anatsAtAm 5 / nehe 6 / natsISTa 7 / natsyate 9 / jana mane badha dhAtuthI ta me jit Nit pratyaya paramAM rahetA temaja ni pratyaya paramAM rahetA vRddhi thatI nathI, ajani vRddhi 22 nahI ajaniSTa jana + e jajana + e gamahanajana...thI ane| duI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijayaH | 211 jana + kare parikSA AzI--kanikIka jIga dhAtu caLakavuM. TIkAmAM ApyA pramANe rUpa jANavA saraLa che. e pramANe AtmanepadI prakaraNa samApta nardu- bAMdhavuM nAri ItyAdi cAra kALamAM 2-2-81 thI dUne ghU ghoSe thoDAiraH thI anAmata parIkSA - nA, - naTTA, mA - narathati bAkInAM rUpe TIkAmAM ApyA pramANe jANavA. e pramANe mahepAdhyAya zrI kIrtivijya gaNinAM ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayagaNa vaDe racAyela hemalaghu prakriyAmAM divAdi gaNa samApta thaye. atha svAdayaH su sagarasa kADha. HzA hAleH zu chApA svAdeH kartRvihite ziti anuH syAt / uznoriti guNe, sunoti sunutaH sunvanti / vigere dhAtuthI katamAM kahevAyela pratyaya paramAM rahetA nuM pratyaya thAya che.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe sunu + ti uznAH sUtrathA sunAti su + nu + anti ivarNAde thI sunvanti, // 2 // vamyaviti vA 4 / 2 / 87 / / asaMyogAt parasya pratyayasya uto lugU vA syAt aviti bAdau mAdau ca pare / sunyaH sunuvaH sunma:-sunumaH 1 / sunuyAt 2 / sunotu-sunutAt / asaMyogAderiti helakU, sunu-sunutAt sunavAni 3 / asunot 4 / dhUsustoritITi, asAvIt 5 / suSAva 6 / sUyAt 7 / sotA 8 soSyati 9 / sunute sunvAte sunvate / sunvahe-sunuvahe 9 / sunvIta 2 / sunutAm sunavai 3 / asunuta 4 / asoSTa 5 / suSuve 6 / soSISTa 7 / sotA 8 / soSyate 9 / asoSyata 10 / asaMgathI paramAM rahetA evA kane avi e kArAdi ane ma kArAdi pratyaya paramAM rahetA lugu vikalpa thAya che. sunu + vas sunvaH sunuvaH vigere 5yabhI sunu asaMyogAdeH thI hinA 64 sakatanI 4-4-85 thI asAvIta, 4-3-44 thI vRddhi parIkSA-suSAva : sUyAta ApanAM rUpo TIkAmAM ApyA pramANe jANavA saraLa che:
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdayaH / 213 // 3 // upasargAt sugasuvasostustubho'Tyapyadvitve / 3 / 39 . advitve sati sunotisuvatisyatistautistomatInAM sakArasyopasargasthAnAmyAdeH parasya sasya SaH syAta aTayapi / abhiSuNoti / ziinAntare'pi, niHSuNoti / aTyapi, abhyapuNot / ciMgaT cayane / cinoti 4 / acaiSIt 5 / dvirata nahI thayesa tevA sug , suvU, so stu bhane tuma nAM 3 ne upasargamAM rahelA nAmi antasthA ka vargathI 52 pU yAya che. ada nu vyavadhAna lete chate 55 bipa thAya che. abhiSuNoti zinu vyavadhAna-niHSuNoti adra vyavadhAna-abhyaSuNota ci- 427 cinoti yA yAra mAM aghatanI-4-3-44 thI acaiSota // 4 // ceH kirvA 41 / 36 // sanparokSayodvitve sati pUrvAt parasya ceH kirvA syAt / cikAya-cicAya cikyatuH cicyatuH 6 / cIyAt 7 / cetA 8 / cinute 4 / aceSTa. acevam 5 / cikyecicye cicyAte 6 / ceSISTa ceSIvam 7 / dhUgaTU kmpne| dhUnoti 4 / dhUgasustoH , adhAvIt 5 / dudhAva 6 / dhUnute 4 / dhUgaudita itIDakalpe, adhoSTa-adhaviSTa 5 / dudhuve
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 haimalaghu prakriyAvyAkaraNe 6 / dhoSISTa - dhaviSISTa 7 / dhotA - dhavitA 8 / ghoSyate dhaviSyate 9 / svaMgU AcchAdane / stRNoti 4 / astArSIt 5 / saMyogAdddarte riti guNe, tastaratuH tastartha 6 / staryAt 7 / startA 8 / stariSyati 9 / stRNute 4 / lana pratyaya ane parIkSAnA pratyaya paramAM rahetA dvi thaye chate pUrvathI paramAM rahelA vi nA phri viSe thAya che. cicAya, vikAya, yAzI :- cIyAt dIrghazciyar3a thI zva-cetA ItyAdi AtmanepadanAM rUpAmAM keAI vizeSatA nathI teja pramANe dhu dhAtu - alag dhunoti-adyatanI adhAvIta 4-4-85 thI ida bAkInAM paraaipada tathA AtmanepadmanAM rUpe TIkA pramANe jANavA stR- DhAMvu stRNoti ItyAdi adyatanI-astArSIta parokSA-saMyogAdRdarateH thI guthu tastarathuH, tastartha bAkInAM rUpe TIkA mujaba ||5|| saMyogAdRtaH 4 4 / 37 saMyogAtparo ya RstataH parayogatmanepade sijAziSorAdirikSa syAt / astariSTa astRta 5 / tastare 6 / stariSISTa 7 / vRgUTU varaNe / vRNoti 4 / avArIt 5 / vanAra
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdayaH / 215 vavaritha vavRva 6 / triyAt 7 / vRto naveti vA dIrghe, varitA - varItA 8 / variSyati - varISyati 9 / vRNute 4 / rahelA sayogathI paramAM raDesA RnA mAtmanepanAM sica ane AziSanAM pratyaya paramAM rahetA chuTTu vikalpe thAya che. astariSTa bhane anida hoya tyAre astRta parIkSA-tastare vRga-12vu vRNoti ityAdi yAra aNe yadya-avArIta parIkSA-vavAra zvastanI - varitA varItA 4-4-35 thI kurU viSe dIgha thAya che. mATe 5. vRNute tyAhi yAra AjamAM samAna che // 6 // isijAziSogatmane 4 | 4 | 36 || vRbhyAmRdantebhyazca parayorAtmanepade sijAziSorAdiri syAt / avariSTa - avarISTa avRta 5 / vatre 6 / vRvISTa - variSISTa 7 ityubhayapadinaH / hiMdU gativRddhayoH / hinoti 4 / adurupasargeti Natve, prahiNoti / aSIt 5 / aDe hihano ho gha iti, jighAya 6 / hIyAt 7 / hetA 8 / heSyati 9 / zruM zravaNe / zratItyA dinA zrRNoti 4 / azrauSIt 5 / zuzrAva zuzrotha 6 / zaklaM zaktau / zaknoti zaknutaH / bhrazrorityuvA deze, 9
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 haimalaghu prakriyAvyAkaraNe zaknuvanti / saMyogAde haiMzva lopAbhAvaH / zaknuvaH 1 zaknuhi 4 / laditvAdaG azakat 5 / zazAka 6 evaM AlaM vyAptau / Apnoti / iti parasmaipadinaH / azauTi vyAptau / azrute / abhruvIta 4 ! AziSTaASTA 5 / RdAdyazAviti nugi, Anaze 6 | azirSASTaakSISTa 6 / azitA - aSTA 8 / aziSyati - akSyati 9 / AziSyat - AkSyat 10 / vRg ane vRka dhAtuM tathA dIghaTTa kArAnta dhAturthI paramAM rahetA AtmanepadanAM sir ane AziSa pratyanI AdimAM ida viSTaye thAya che. avarISTa avariSTa, avRta " parIkSA- vatre yAzI: ghRSISTa, variSISTa hinoti 2- 3-77 thI na ne| Na thAya to prahiNoti adyatanI - aheSIta pakSA - hi + hi + tra 4 - 1-34 thI hi + dhi + Natra gaherjiH thI jidhi + Natra vRddhi jighAya khAzI : hIyAta va hetA heSyati zu-sAMbhaLavu'
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdayaH / 4 - 2 - 108 thI zruNoti mADInAM ithe TIa prabhAze zak-dhAtu zaktimAna thavu zaknoti - zak + nu + anti 2-1-53 thI zaknuvanti bAkInAM rUpA sAnikA sahita TIkAmAM lakhyA pramANe ApU dhAtu Apnoti tyiAhi aza dhAtu aza + nu + te aznute saptabhI a + nu + ita aznuvIta AziSTa, aSTa adyatanI mAzI: aziSISTa, akSISTa, 23- azitA, aSTa, jAThInAM TIma pramANe e pramANe AtmanepadI samApta e pramANe mahApAdhyAya zrI kItivijayagaNInAM ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayagaNI vaDe racAyela zrI hemalaghuprakriyAmAM svAdi gaNu samApta thayA. atha tudAdayaH / 210 tudIMta vyarthane ||1|| tudAdeH zaH 3/4 81 // abhyaH kartRvihite ziti zaH syAt / tudati 1 / tudet 2 / tudatva 3 | atudata 4 / anautsIt 5 / tutoda 6 / tudyAt tudyAstAm 7 / totA tottArau 8 / totsyati 9 / atotsyat 10 / tudate 1 / tudeta 2 / tudatAm 3 /
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe atudata 4 / atutta atutsAtAm / tutude 6 / tutsISTa 7 / bhrasjIt pAke / tud-vyathA 42vI tudAdi dhAtumAthI 4Ama vAyasa zita pratyaya 52mA rahetA za pratyaya lAge che tudati, pratyAdi satanI atautsIna siJciparasmai... bAkInA parapada tathA Atmane padInAM rUpe Tala pramANe ngal sa25 cha. bhrasjU pApavu. // 2 // grahavazvabhrasjapracchaH 431184 // eSAM sasvarAntasthA kRiti vRtsyAt / sasya zaSau iti sasya zatve, tRtIyastRtIyazcaturthe iti zasya jatve, bhRjati 4 / mahU brazca bhrasna mana praccha dhAtuna 212 sati matasthAnukita Di'ta pratyaya 52mA 2tA yakRt yAya che. bhrasj + za + ti 1-3-61 thI bhraz + za + ti 1-3-49 thI bhraja + a + ti mA surakSI bhRjati ItyAdi cAra kALamAM rUpo jANavA. // 3 // bhRjjo marja 446 // bhRjjateraziti bharja vA syAt / abhAIt / saMyogasyAdAviti sluki, abhrAkSI 5 / bamarja-vajja varjatuH
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ tudAdayaH / 219. bajhajjatuH / saMyogAd vitparokSAyAH kittvAbhAvaH / vajitha babhaLa-vabhrajjitha-vabhraSTha 6 / bhRjjyot 7 / bhaSrTA bhraSTA 8 / bhamaMti-bhraSyati 9 / bhRjjate 4 / abhaTa-abhraSTa 5 vabhaneM-vabhrajje 6 / bhISTa bhrakSISTa 7 / kSipIta prernne| kSipati 4 / ajhaipsIt 5 / kSeptA 8 / kSepsyati 9 / kSipate 4 / akSipta 5 / pratyabhyateH "kSipa" (3.3.102) parasmaipadameva / dirzItU atisarjane dAne ityarthaH / dizati 4 / adikSat 5 / deSTA 8 / dizate 4 / adikSata 5 / dikSISTa 7 / kRSarSAMta vilekhane / kRSati kRpate 4 / spRzamazeti vA siji, spRzAdi sRpo vetyAdAgame, akrAkSIt-akAkSIt-akRkSat 5 / kraSTA kaSTa 8 / akRSTa 5 / kakSISTa 7 / kakSyate-karyate 9 / muclaMtI mokSaNe 1 / vicIt kSaraNe 2 / vidlaMtI lAbhe 3 / luplaMtI chedane 4 / lipIta upadehe 5 / kRtat chedane 6 / khidaMt parighAte. 7 / pizat avayave 8 / ityaSTau mucAdayo seyAH / bhRja thAtuna zitapratyayana viSayamA bhaja mAhe. vikalpa thAya che. bharja panyA 5chI mayatanI abhAIta 4-3-45 thI vRddhi 148 2-1-88 thI AbhrAkSIt parIkSA babharja babhraja,
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe padmapada tathA ApanAM rUpe TIkA pramANe jANavA kSip 34: kSiyati tyAhi yAra mAM mAhInAM 3 // TIkA mujaba sAdhavA. 3-3-102 thI dhAtu 52254 yAya. dizU tyA 42va! rita ItyAdi cAra kALa. bAkInAM rUpe TIkA pramANe sAdhavA kRS me SH55hI kRSati tyAle adyatanI 3 / 4 / 55 thI sic vidhe 4 / 4 / 112 thI a yAya s125chI bhATe akrAkSIta, akAkSI t. akRkSat zya-krapTA, kI kRkSIpTa, 20 pramANe muc-bhu47 sica-cha:29 vid-sAma yA lupa-5 423 lie be5 / 23 / kRt-457 khid-me| 423 // pizu-19 mA 18 thaatume| mucAdi / // 4 // mucAditRphaTa phaguphazubhombhaH ze 4 / 4 / 99 // epAM ze pare svarAnno'ntaH syAt / muzcati 1 / amuzcat 4 / laditvAdaG. amucat 5 / moktA 8 / muJcate 4 / amukta 5 / siJcati ! hAlisica ityaGi asicat 5 / siJjate 5 / vAtmane. asicata-asikta 5 / vindati 1 / avidat 4 / avitta 5 / vettA 8 / vetsyate 9 / lumpati
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ tudAdayaH / 221 4 / aluSat 5 / lumpate 4 / alupta 5 / limpati 4 / alipat 5 / alipatta-alipta 5 / ityubhayapadinaH / kRtait chedane / mucAditvAno'nte, kantati 4 / akartIt 5 / cakata 6 / kRtyAt 7 / katitA 8 / katiSyatiH 9 / akatiSyat 10 / mRt prANatyAge / mucAdi dhAtu tathA tRka, dRk, guk, zubh bhane ubh dhAtuone za pratyaya paramAM rahetA svarathI paramAM 7 ane yAya che. muc yAnuna 35 ttrii| bhuNa Mean sicU thAtu 3 / 4 / 62 thI aDa' asicata vid bhane lipA pAtuna 32 // 59 TIkAnAM Adi pada dvArA karIne sarve rUpe sAdhavA e pramANe ubhayapadI dhAtuo purA thayA. kRt dhAt na mAgama kuntati adyatanI akIt 5zakSA-cakarta mAhInAM / bhusa mR-dhAtu bharavu // 5 // mriyateradyatanyAziSi ca 33142 // adyatanyAmAziSi ziddhivaye ca mriyaterAtmanepadaM syAt / nAnyatra, RtoriH, iti ritve. iyAdeze, mriyate 4 / amRta 5 / mamAra 6 / mRSoSTa mRSoyAstAm 7 / martA mArau
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 8 / mariSyati 9 / amariSyat 10 / kRta vikSepe / gRt nigrnne| mRtAM kitIra, girti| adyatanI mAzIale bhane zit pratyayana viSayamA mR dhAtuthI kartAmAM Atmane padI thAya che. mR + a + te 2 / 1152 thI mriyate patanI-amRta sA: mRSISTa 4 / 3 / 36 thA kitavad tethI gu thAya nakSI kR-125 423 / gR-1jI 4 / 4 / 116 thI girati // 6 // navA svare 2 / 3 / 102 // girate rasya lo vA syAt svare pare / gilati 4 / agArIt 5 / jagAra 6 / gIryAt 7 / garitA-garItA 8 / (aAt giri Atmanepadam ) abagirate (saMpUrvAtpratijJArthAdvA syAd / vAdaM sNgirte-sNgirti| ovrazcota chedne| vRzcati 4 / vedatvAt azvIt / sakArApadiSTaM zakArasyApi, abrA. kSIt / vavazva vanazcitha vavaSTa 6 / vRzyAt 7 / vraSTAvrazcitA 8 / pracchaMt jIpsauyAm / grahabrazceti vRta , pRcchati 4 / svara5ramAM rahetA dhAtunAM 6 ne sUvikalpa thAya che. NA gilati tyAla 44.35 thI 4 garitA, garItA, 33267 thI ke ava 54 5.5 avagirate 3 / 3 / 66 thI 1i48 vrasc // 5
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ tudAdayaH / 223 pRzcati tyA yAra Aga 4 / 1284 thI yakRta sayatanI avazcIta, avAzcIt zva-braSTA, vRzcitA, praccha -prazna 42 577 4 / 1984 thI pRcchati, // 7 // anunAsike cacchUvaH zUTa 4 / 1 / 108 // anunAsikAdau tau dhuDAdau ca pratyaye dhAtoH ccho zUTauH syAtAm / aprAkSIt 5 / papraccha 6 / pRcchayAt 7 / praSTo 8 / prazyati 9 / (ApatpRicchaterAtmanepadam ) aapRcchte| sRjaMva visarge / sRjati 4 / aH sRjidRzo'kiti asrAkSIt 5 / sasarja / sujizoti veTi sasraSTha-sasajitha 6 / sujyAt 7 / sraSTA 8 / Tumasjot zuddho / majjati 4 / anunAsika AdivALe pratyaya vi5 pratyaya ke ghuTAdi pratyaye paramAM rahetA jI ane rU ne anukrame 3 ane 46 thAya che. pRcchati tyahi yAra mAM a = paza + sa + It apap + sa + It aprAk + Sot aprAkSIt TIkA pramANe rUpe sAdhavA sRja-2yayu sRjati tyAta yA2 mA 3 // ngal. adyatanI 44 / 111 thI a thAya vRddhi yAya
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 tethI asrAkSot mastU-dhAtu mahAvu sAI 42vu majjati ityAdi yAra ajanI 3yo haima laghu prakriyA vyAkaraNe ||8|| masjeH saH 4|4|110 // masjeH svarAtparasya sasya sthAne dhuTi pare no'ntaH syAt / amAkSIt amAGkAm 5 / mamajja mamajjithamamaGktha 6 | majjyAt 7 / maGktA 8 | maGkSyati 9 / dant preraNe / nudati 10 / pANinIyAstvena mubhayapadinaM paThanti 1 nunude 1 spRzat saMsparze / spRzati 4 / asprAkSItaspArkSata aspRkSa ta 51 spraSTA - spaSTa 8 1 sprakSyati - spayati 9 / vizaMta pravezane | avikSat 5 veSTA 8 / vepati 9 / nipUrvAdviza Atmanepada bhavati / nivizate / evaM mRzat Amarzane / iyata icchAyAm / gamipadyamazchaH / icchati 4 / aiSIta aiSiSTAm 5 / iyeSa 6 / iti parasmaipadinaH / ovijeti bhayacalanayAH / prAyeo'yamutpUrvaH / udvijate 4 // (vijeriTa vidvatsyAt) udvijitA 8 / olasjaiti vrIDe !. chajjate 4 / alajjiSTa 5 / lalajje 6 / lajjipISTa 78. juSaiti prItisevanayeAH jupate 10 / ityAtmanepadinaH / maglR dhAtunA svarathI para sanAM sthAne churU pratyaya paramAM *
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAtya: 1 rahetA n ate thAya che. adyatanI-AmAkSIta bAkInA rUpe TIkA pramANe sundU-preraNA karavI rUpe! sarve tur pramANe jANavA khruza-sparza karavA svAti ityAdi cAra kALamAM bAkInA rUpA TIkA gujama viSNu-praveza karavA TaukAmAM ApyA mujaba rU||4 thI A 5 thAya phai dhAtu IcchA karavI 4Ar|06 thI rUddhatti ItyAdi tevIt e pramANe paraEpadma purA thayA TvIna bhayapAmavA 4ArUA8 thI udvinitA rukS-lAjavu -TIkAmAM ApyA mujaba rUpe saraLa che. vrudh dhAtu prIti karavI rUpeA saraLa che e pramANe ubhayapakrI e pramANe mahApAdhyAya zrI kIti'vijaya gaNinAM ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayajI vaDe racAyela hemalaghuprakriyAmAM tura gaNu samApta thayA. atha rudhAdayaH / rupA AvaraNe / 15 225
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 haimalaghupakriyAvyAkaraNe // 1 // rudhAM svarAcchano na luk ca 3 / 4 / 82 // rughAdInAM svarAtparaH kathe ziti znaH syAttayoge prakRternalukU ca / ruNaddhi / aviti ziti znAstyAlagityakAraluki, runddhaH rundhanti / ruNatsi rundraH runddha / ruNadhmi rundhvaH rundhmaH 1 / rundhyAta 2 / rugadhu runddhirunddhata rugadhAni 3 / arugat arundhanU 4 / RdittvAdvADi', aruSat arotsIta 5 / rurodha 6 / rugdhyAta 7 / roddhA 8 / rotsyati 9 / arotsyata 10 / runddhe rundhate 1 / rundhIta 2 / rundvAM ruNadha 3 / arunddha 4 / aruddha 5 / rurudhe 6 / rutsISTa 7 / yujaMpIyoge / yunakti yuGkaH 1 ayunaka 2 / 4 / ayujat ayaukSIta 5 / yuyoja 6 / yoktA 8 / yuGe 4 / ayukta 5 / yuyuje 6 / yukSISTa 7 / yoktA 8 / bhidaMpI vidAraNe / bhinatti bhintaH 4 / abhidat abhetsIt 5 / bhinte 4 / abhitta 5 / chipI dvaidhIkaraNe / ___ ityubhayapadinaH / bhaJjaup Amadane / bhanakti bhaGkaH 1 / abhanaka 2 / abhanajam 4 / abhAsIt 5 / babhaJja 6 / bhajyAta 7 / bhaGkA 8 / bhasayati 9 / bhujaMpa pAlanAmyevahArayoH / munakti 1 / divi abhunak 4 / abhaukSIt 5 / vubhoja
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * 2:27 6 / bhujyAta 7 / sarSa-DhAMkavuM. dhu vigere dhAtuothI kartAmAM kahevAyela zitapratyaya paramAM rahetA gna pratyaya lAge che ane tenAM yugamAM prakRtinAM - ne lupha Adeza thAya che. pU+ti jana +ti sAdhu + ti pU+dhi tRtIyastRta caturtho thI hAddhi, sAdhu + tas nA skui thI ane lupha rundhaH, rundhanti cAra kALanAM rUpe TIkAmAM ApyA te pramANe Rphijhira thI 3 phu tathA dhar pakSe mAMDU bAkInAM paramai5 tathA ApanAM rUpe TIkA mujaba samajavA, zu-joDavuM cunati vA var yunakti jana thanAr seka sa ra thI ti ne lepa avatanI rU/4/69 thI vikalpa marU mayurata, thazIta bAkInAM paramapada tathA AtmapadanAM rUpe TIkA mujaba mit-vidAravuM. fmanada + ti minitta-gamata, mailIna
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 A. pa vigerenAM rUpe! TIkA mujaba chid bhajU -lAMgavu 32482 thI nU no D bhajU ityAdi mAhInAM 3yo TIma bhu bhanajmi haiM laghu prakriyA vyAkaraNe bhuj - pAna 42 bhuvakti me prabhA 3yo TIma pramANe vA. ||2|| bhujAtrA 3337 // // 2 // pAlanAdanyArthAd bhunakteH kartaryAtmanepada N syAt / bhukta 4 / abhukta 5 / bubhuje 6 / bhukSISTa 7 / aJjaupU vyaktiprakSaNa - kAntigatiSu / anakti aGktaH 1 / aJayAt 2 / anaktu adhi - aktAt 3 / Anak 2 / 4 / pAlana karavuM' arthAMvALA sivAyanAM muLa dhAtune kartAmAM Atmanepa thAya che. bhuGakte parIkSA bubhuje mAzI: bhukSISTa aJja-vyasta 41, yopaDavu, gati 41vI, g anakti, aGaktaH aJjyAt, 5.abhI - aDigdha, Anak, ga |13|| fats: 818168 11 ajeH sica AdiriT syAt / AzrIta 6 / AnaJja 6 / ajyAta 7 / audittvAt aGkktA azcitA 8 /
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ rudhAdayaH / 229 ziSlaMe vizeSaNe / zinaSTi ziSTaH ziMSanti 1 / ziMSyAta 2 / zinaSTu / zin pahi iti sthite / hedhiH, dhuTastatIyeti Sasya DaH, tavargazcavarge ti gheTiMH / nAM dhuneM iti nasya NaH / aja thAtuthI sicU pratyayanI mAhimA ida thAya che. aJca + ida + sicU + It. ida Iti thI sicU ne do5 Anaja mAzI: ajyAt -aDaktA, aJjitA, ziS-zinaSa + ti 113 / 60 thI zinAlTa, ziSTA, ziSanti, satabhI-ziSyAta, 5 yamI mAle 535 4 vayana zinaS + hi 4 / 2 / 90 thI zinS + & 4 / 2 / 83 thI zinSu + ghi 1 // 360 thI ziNDi 113 / 48 thI // 4 // dhuTo dhuTi sve vA 1 / 3 / 48 // vyaJjanAtparasya dhuTo dhuTi sve pare lugvA syAt / iti ilope. ziMNDhi zinaSANi 3 / azinaTa-DU 1 / aziSata 5 / zizeSa 6 / ziSyAt 7 / zeSTA 8 / zekSyati 9 / hisu tRhapU hiMsAyAm / uditaH svarAditi nAgame, tallope ca, hinasti hiMsta: hiMsanti 1 / hiMsyAt 2 /
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 haima laghuprakriyA vyAkaraNe ahinat dU 4 nistu hindu 3 | vyaJjanAdeH saca daH | ahiMsIt 5 / jihiMsa 6 hiMsyAt 7 / hiMsitA 8 vyaMjanathI paramAM rahelA ghurU vyajananA sva ghurU vyaMjana para chatA lugU vikalpe thAya che. zid,i ziNDi / azinada, DU 4 | 3|78 thI div no boya bAkInAM rUpe TIkA mujaba samajavA hiMs-hiMsA 42vI ea, feufa. feafta, 4 | 3 |78 thI ahinat d adyatanI ahiMsIt, mAhInAM 3yo TIThA mulya ||5|| tRhaH zrAdIt 4 | 3862 // tuMha: nAtra It syAd vyaJjanAdau viti / tRNedi tRNDhaH / ziDhenusvAra iti hanti / tRNekSi tRNehi 1 / hyAt 2 / tRNedu / hau tRSTi tRNahAni 3 / atRNeTU anuSThAm ahan 4 / atahat 5 / tataI 6 / tuhyAt / tahitA 8 / sUdU dhAtunA na thI para vyaMjanAdi vit pratyaya paramAM rahetA kRta thAya che. hU + tibU, tRnaha + tiv, tRna i + h + tiv
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231 tRneha + ti 2 / 3 / 63 thI tRNahe + ti 2 / 1 / 82 thI hU~ nA Dha tRNeDha + ti 1 / 3 / 60 thI tRNeDhi, dvi. pa. tRNDhaH, tahanti, tRNeDha + si tRNeka + si taNekSi, tRNDi 5 yamI ra araNeda DU, 52 / / tataha tRhyAt, stanI tarhitA, e pramANe mAyAdhyAya zrI kItivijayagaNanA ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayavaDe racAyela hemalaghuprakriyAmAM rughAlima samApta thy|..... atha tanAdayaH / tanUpI vistAre / kRgAnAderuH / uznoH / tanoti tanutaH tantraH-tanuvaH 4 / atAnIt-atanIt 5 / tatAna 6 / tanyAt 7 / tanitA 8 / tanute tanvahe-tanuvahe 4 / tan vistAra 423. tan + u + ti 3 / 4 / 83 thI u pratyaya uznoH thI guNa tanoti, 4 / 2 / 87 thI vithe u thatA tanvaH tanuvaH 4 / 3 / 47 thI anAnIt atanIt tanyAt, tanitA, tanute dhyAna
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232. haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 1 // tanbhyo vA tayAsi nNAzca 4 / 3 / 68 // tanAdibhyaH parasya sivaste thAsi ca lup vA syAttadheoge nNAzca lup na ceT / atata ataniSTa ataniSAtAm atanitatA atathAH ataniSThAH 5 / tene 6 / taniSISTa 7 / SaNUpI dAne / sanAti 4 / asAnIt-asanIt 5 / sasAna 6 / sanute 4 / tanAdi dhAtumAthI sic pratyaya t bhane thAs pratyaya paramAM rahetA lupa Adeza vikalape thAya che ane tenA vegamAM na ke strane lepa thAya che ane dara thatI nathI. atata ataniSTa, atathAH. attaniSThAH san hAna tan pramANe 1 33 // near A. pa mAM sanune ItyAdi cAra kALamAM . // 2 // sanastatrAvA 4 / 3 / 69 / / sano nalupi satyA vA syAt / asAta-asata asaniSTa asAthAH asathAH asaniSThAH 5 / sene 6 / kSaNug kSaNUgI hiMsAyAm kSaNoti 4 / na vijAgRzaseti vRddhiniSeye. akSaNIt 5 / cakSANa 6 / kSaNyAt 7 / kSaNitA 8 / kSaNute 4 / akSata-akSaNiSTa akSathA:-akSaNiSThAH 5 / cakSaNe 6 / kSaNipoSTa 7 / kSaNiSyate 9 / akSaNiSyat 10 / evaM kSiNoterapi / kSiNoti kSiNute 4 / akSeNIt akSeNiSTa
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAhyaH / 15 vikSena viline 6 / ityubhayapadinaH / ' vanUyi yAcane / manUyi bodhane / Atmanepadinau / vanute 10 / manute 10 / sad pratyayanAM gnA lupa thaya te aMtyanA za thAya che, alAta, asatta ItyAdi A. panA rUpe TIkA sujama b hiMsA karavI kSatrotti ItyAdi. caNALa, kSaLitA A. 5 bhutaeN ityAdi akSata, akSaNiSTa careza cakSaNe mAzI: kSanirIkTa kriyAtipatti ItyAdi e pramANe ddiSNu nAM rUpo paNa jANavA TIkA mujaba e pramANe ubhayapadI dhAtuo van mAMgavuM mam bAMdhavu' A. pa vattute manute ityAdi e pramANe mahApAdhyAya zrI kIrtivijayagaNanAM OM ziSya upAdhyAya zrI vinayavijaya gaNi vaDe racAyela humalaghuprakrIyAmAM tanAdi prakaraNa samApta thayu 233 atha krayAdayaH / DukIgzU dravyavinimaye / // // te rUAA71 5 krAdInAM kartR vihite ziti zrAH syAt / krINAti / //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe eSAmIyaMJjane'da itItve, krINItaH / znazcAta ityAlope krINanti 1 / krINIyAt 2 / krINAtu-kroNItAt krINIhi 3 / akrINAt 4 / aRSIt 5 / cikrAya cikriyatuH cikrayitha-cikraMtha 6 / krIyAt 7 / kretA 8 / veSyati 9 / akreSyat 10 / krINIte krINAte krINate 4 / akraSTa 5 ! cikriye 6 / RSISTa 7 / (parivyavAkriya Atmanepadameva) evaM prIpazU tRptikAntyoH / prINAti 10 / prINIte 10 / mIMgza hiMsAyAm / adUrupasargeti Natve,: pramINAti 4 / krI dhAtu bharI krI vigere dhAtumAthI 4AmA 4Aye| zit pratyaya paramAM rahetA zanA pratyaya lAge che. krINAti, evArmI vyaMjane'daH thI koNItaH inazvAtaH thI a nA yo5 krINanti, patanI akraiSIt 5rIkSA cinAya, mAzI: krIyAt, bAkInAM A. 5 nAM rUpe TIkAmAM ApyA mujaba prI thAtuna 35o ko bhu45 sabhAkA // 2 // migmIgo'khalacali 4 / 2 / 8 / / anayoryapi khala ac albarje 'kiti ca viSaye AH syAt / amAsIt 5 / mamau mimyatuH mamitha-mamAtha 6 /
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ krayAdayaH / 235 mIyAt 7 / mAtA 8 / pramINIte 4 / amAsta 5 / mimye 6 / mAsISTa 7 / grahIzU upAdAne / grahazceti vRti, gRhNAti 1 / gRhNIyAt 2 | gRhNAtu 3 / mir ane mIzra dhAtuthI capa pratyaya para hatA tathA khala, aca, al tathA tiGitU sivAyanA pratyayAnAM viSayamAM A thAya che amAsIt 4 / 4 / 86 thI s bhAgabha tathA ida parIkSA mamau mimyatuH ityAdi mAhInAM A. 5 nAM rUpA TIkA mujaba samajavAM mahU 3 425 grahazca bhrasjapracchaH thI yavRt gRhaNAti saptabhI guhaNIyAt 5 yabhI gRhaNAtu // 3 // vyaJjanAcchanA herAnaH 32480 // vyaJjanAtparasya zranAyuktasya herAnaH syAt / gRhANa 3 / agRhNAt 4 / vya bhanathI 52mAM rabesA znA thI yukta sevA hi pratyayanA jJAna thAya che. gRhU + na + hi bhA sUtrathI gRhANa ya agrahaNAt
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 haiM laghu prakriyA vyAkaraNe ||4|| gRhUNo'parekSAyAM dIrghaH 4|4|34 // graheo vihita iT tasya dIrghaH syAt na tu parokSAyAm / navIti vRddhiniSedhe dIrghasya sthAnivadbhAvAt iTa ItIti sico luk / agrahIta agrahISTAm agrahISuH 4 / jagrAha jagRhatuH jagRhu: / jagrahitha 6 / gRhNAt gRhyAstAm gRhyAsuH 7 / grahItA grahItArau 8 / grahISyati 9 / agrahISyata 10 / gRhNAte 1 / gRhUNIMta 2 / gRhaNItAm 3 / agRhaNIta 5 / agrastheti vA Dhatve agrahIm agrahIdhvam 5 | jagRhe jagRhive 6 / grahISISTa grahISIDhavam dhvam / pUza pavane dU dhAtuthI kahevAyela 6 pratyaya parIkSA sivAyanAM . viSayabhAM dIrghaM thAya che. adyatanI agrahota agrahISyam, parIkSA jagrAha mAzIH gRhyAta grahitA tyAhi mana kI pramANe yathe. 2181 tha agrahIDhavam, agrahIdhvam p pavitra 42 ||5|| pvAdehasvaH 4 2 105 / / : vAdeH zityatyAdau hrasvaH syAt / punAti 3 / apAcIt 5 / pupAva 6 / pUyAt 7 pavitA 8 punIte 4 / apaviSTa 5 / pupuve 6 / paviSISTa 7 / paviSyate
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ krayAdayaH / 237 9 / apaviSyata 10 / evaM lUgza chedane / lanAti 10 / lunIte 10 / ghUrazU kampane / dhunAti 10 dhunIte 10 / sTegza AcchAdane / pvAditvAt husve, stRNAti 4 astArI 5 tastAra 6 / stIryAt 7 / staritA-starItA 8 / stRNIte 4 / isijAziSAriti veTi, vRto naveti vA dIdhe, astariSTa / RvarNAditi sicaH kittve, astISTa 4 / vRzzU varaNe / vRNAti 4 / avArIt 5 / vavAra 6 / vRryAt 7 / varitA-varItA 8 / vRNIte 4 / avariSTaavarISTa-avRSTa 5 / skRcchruto'ki iti guNe, vavare 6 / varipISTa-vRrSISTa 7 / ityubhayapadinaH / jyAMza vayohAnau / jyAvyadhaH kitIti vRti / pU vigere dhAtuone svara tyAdi sivAyanAM sita pratyaya. paramAM rahetA hUva thAya che. pU+nA+ti // bhUtrayI punAti yupAva, pUyAta, pavitA tyAta pU pramANe 1 la bhane dha na 35 // mnaav| stastRNAti yA 32 // yAya Ava jAjarUra thI 6 vikalpa banAvavAnuM che. astISTa 4 / 4 / 116 thI Ida thAya RvarNAta thI banAvavA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe sic kitavaha thAya. ghR DhAM ghRNAti madha avArIta, mAhInA 35 // TI bhurama. jyA-dhAtu vRddha ya 4 / 1 / 81 thI yakRta // 6 // dIrdhamavo'ntyam 4 / 1 / 103 // ... vegavarjasya vRdantyaM dIrgha syAditi dIdhe, pvAderiti hrasve ca, jinAti 4 / ajyAsIt 5 / jyAvyadhivaceriti 'pUrvasya itve, jijyau 6 / jIyAt 7 / jyAtA 8 / jyAsyati 9 / bandhaMza bandhane / badhnAti badhAna 4 / abhAntsIta 5 / babandha 6 / badhyAta 7 / banddhA 8 / bhansyati 9 / azaza bhojane / aznAti azAna 4 / AzIt 5 / Aza 6 / azyAt 7 / azitA 8 / muSazU steye / muSNAti muSANa 4 / amoSIta 5 / mumoSa 6 / muSyAta 7 / meoSitA 8 / evaM puSazU puSTau / puSNAti 10 ityAdi / jJAMza avabodhane / jaajnyaajno'tyaadau| jAnAti 4 / ajJAsIt 5 / jajJau 6 / jJAyAtU-jheyAt 7 / jJAtA 8 / jJAsyati 9 / ajJAsyat 10 / jJo'karmakatve Atmanepadam / jAnIte / / ve dhAtu sivAya anya yavRta dIgha thAya che. khAdeha svaH thI 421 yatA jinAti
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakSA kAza72 thA ki hasa-bAvavuM jArA46 thI upAtya na ne lepa tethI vadhajJAti ItyAdi . AI-martatti, pare-vA AzI:-thAna, sara-khAvu rUpe TIkA mujaba karavA muNa ane pukha dhAtunA rUpa TIkA mujaba jANavA. za-jANavuM jarA?04 thI nA tethI nAnAsi ItyAdi jajJAsItta, pare-vajJat AzI jJAnuM, yAta rUArA thI A. 5 paNa thAya tethI nAnI? ityAdi e pramANe parasmapara e pramANe mahepAdhyAya zrI kItivijyagaNinAM ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAja vaDe racAyela hemalaghuprakIyAmAM kayAdi samApta thaye. atha svArthikapratyayAntAH / // 1 // gapaudhUpavicchipaNipanerAyaH 34.1 // ebhyaH pazcabhya svArthe AyaH pratyayo bhavati / gopAyati 4 / dhUpAyati 4 / paNAyati 4 / panAyati 4 / (kemenicha) kAmayate (RteDIya) RtIyate 5 /
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe gapa, ghup, viccha, paNa ane yan dhAtune svArthamA Aya pratyaya thAya che. gUp + Aya + a + ti gupa gAyati ItyAdi dhAtuonAM rUpe TIkAmAM ApyA pramANe 3 / 4 / 2 thI kAmayate 3 / 4 / 3 thI RtIyate // 2 // azavi te vA 3 / 4 / 4 / / guNAdibhyaH saptabhyo'zaviSaye AyAdayo vA syuH / agopAyAtU (adauvaadiivaa)| agopIt / vyaJjanAnAmaniTIti vRddhau. agaupsIt / gopAyAmAsa / jugopa 6 / gopAyyAt / gupyAta 7 / gopAyitA-gopitA-goptA 8 / AtIyISTa / GIyAbhAve AtIt 5 / RtIyAMcakre Anata 6 / RtIyiSISTa / RtyAtU 7 / RtIyitA-attitA 8 / RtIyiSyate attissyti| (dhAtoH kaNvAderyak)kaNDayati 9 / akaDyIt 5 / kaNDayA. mAsa 6 / kaNDya tA 7 / evaM kaNDUyate 4 / akaNDayiSTa 5 / iti svArthikapratyayAntAH / gup, ghupa. vicch, paNa pana kam, ane Rta mA sAta dhAtumAne zava sivAyana viSayamA Aya, miD bhane jIya pratyaya thAya che. agopAyIta, au itavANe vAthI ida thAya. pakSe agopIt vyaJjanAtAmaniTi thI vRddhi agausIta
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ curAdayaH / parekSA- gopayAmAsa, jugopa mAzI:- gopyAyyAta, guNyAt, va - gopAyita, gopitA, goptA, Rt, ArttIyoSTa, DIya RteDIya thI na thAya tyAre ArtIta, parIkSA-RvIyAzcakre, Anarta bAkInAM rUpe) TIkAmAM ApyA mujaba. rUA48 thI pitta e pramANe bAkInAM rUpe TIkA mujaba jANavA. e pramANe svAthIka pratyAnta samApta atha curAdayaH / curaNU steye curU -thorI 42vI. 241 // 1 // curAdibhyo Nic 3 / 4 / 17 // ebhyaH svArthe Nic syAt / vartamAnA ti / kartarya - naddbhyaH zava guNe'yAdeze, laghorupAntyasyeti pUrvasya guNe, corayati 1 / corayet 2 | corayatu- corayatAt 3 / acorayat 4 / NizrItyAdinA Ge / ghu vigere dhAtuothI svArtha'mAM nipU pratyaya thAya che. cura + NicU 3/4 71 thI zav cur + zab + NicU, 4 | 3 | 4 thI cor + a + NicU 16
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe edeto'yAya thI cArayati, bAkInAM rUpo TIkA mujaba, ba. va AkRtigaNa mATe che. // 2 // upAntyasyAsamAnalopizAsvRdito De' 4 // 2 // 35 / / samAnalopizAsvRdidvarjasya dhAtorupAntyasya Gapare Nau hasvaH syAt / tata AdyoMza ekasvara iti dvitve cucuri iti dvitve / samAnasvarane lepa na thaye heya tevA rASTra ane 4 rutavALA dhAtuone vaIne huM che padamAM jene e. ji pratyaya paramAM rahetA hrasva thAya che. 3 / 4 / 58 thI Ga 4 / 1 / 2 thI dvitva thatA cucuri, // 3 // ladhAo'svarAdeH 4 / 1164 // nAsti samAnalopo yasmiMstasmin Gapare Nau asvarAderdhAtodvitve pUrvasya laghorlaghuni ghAtvakSare pare dIrghaH syAt / jemAM samAnasvarane lepa na thayuM hoya te 4 che paramAM jene e bi pratyaya 5ramAM rahetA svarAdi sivAyanA dhAtunA dviva thaye chate pUrvanAM laghu akSarane laghu dhAtu akSara paramAM rahetA dIrgha thAya che. // 4 // NeraniTi 4 / 3 / 83 // aniTayaziti pratyaye gelRk syAt / acUcurat acUcura
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ curAdayeH / 243 nAm acUcuran 5 / dhAtoranekasvarAdAm / corayAmAsa 6 / coryAt 7 / corayitA 8 / corayiSyati 9 / acorayiSyat 10 / pUjaN pUjAyAm / pUjayati 4 / apUpujat 5 / citaNU saMvedane / cetayati 4 / acicet 5 / citug smRtyAm | uditaH strarAnno'ntaH / cintayati 4 / acintit 5 / kRtaNU saMzabdane / aniT azit pratyaya paramAM rahetA fLa pratyayanA lupha thAya che. car + Ni + Ga + t dvitva bhane sva thatA cucura+Ni + i + ta 30 sUtrathI dIrgha acUcurat 3 / 446 thI corayAmAsa mADInAM TIDA bhul pUz2a dhAtu pUla 42vI. dazeya kALanAM rUpe pura pramANe. cit-dhAtu yA vu. 4 / 4 / 98 thI cintayati, dI4 thaze nahIM. kRt-ThIrtana 42 // 5 // kRtaH kIrtiH 4/4/22 // kRtaNa : kIrte ityAdezaH syAt / kIrttayati 4 / kRt dhAtu kI maheza thAya che. kIrttayati.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 6 // RdavarNasya 4 / 2 / 37 // upAntyasya RvarNasya upare Nau vA R : syAt / acIkatat-acikIrtat 5 / gaNaNU saGkhyAne / gaNayati 4 / upanya 28 varNane su che paramAM jene e ja pratyaya paramAM rahetA hR thAya che. kRt + Ni + i + tU. acakRt + Ni + i + t 4 / 3 / 83 thI Ni no yo5 acakRt + at 4 / 1 / 63 thI i . sUtrathA R acIkRtat 4 / 4 / 112 thI acikIrtat 4 / 1164 thI hI thye| acIkItata, gaNU- . gaNayati. // 7 // I ca gaNaH 4.1867 / gaNeIpare Nau dvisve pUrvasya Irazca syAtAm / ajIgaNava ajagaNat / kathaNU vAkyapravandhe / kathayati / ata ityakAralopena samAnalopitvAnna sanvabhAvaH / acakathat 5 / ___ gaNa ghAtune DUche 52mA 22 me Ni pratyaya 52mA rahetA ddhitva thaye chate pUrvanA svarane rU ane thAya che. gaNa + Ni + Ga + t 4 / 3 / 82 thI ana kho5 gahAja: thI jeraniTi thI ji na 5 ajIgaNatU , ajagaNat,
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ curAdayaH / 245 kath 4H kathayati grill6 35 / 6zaya 4janA s2|| . TIkAmAM ApyA pramANe // 8 // yujAdernavA 3 / 4 / 18 // ebhyo Nij vA syAt / yujaNU saMparcane / yojayati yojati 10 / sahaNU marSaNe / sAhayati sahati 10 / yuja vigere dhAtumAthI NicU pratyaya vithe thAya che. rUpe TIkAmAM ApyA pramANe. se pramANe curAhi ga samApta thayo. atha NigantaprakriyA / // 1 // prayoktRvyApAre NigU 364120 // kurvantaM yaH prayukte tadvyApAre vAcye dhAtoNigU vA syAt / gakAra ubhayapadArthaH / NakAro vRddhayarthaH / bhavantaM prayuGake / nAmino'kalihaleriti vRddhau, bhAvayati 4 / bhavantaM prAyukta / NizrIti GAgame, upAntyasyA'samAnalopIti isve, Nau yat kRtaM kArya tatsarva sthAnivad bhavatIti nyAyAt , bhU iti dvitve hasvatve bhubhavi iti sthite / kriyA karanAra ne preraNa karanAra evI kriyAmAM vartamAna dhAtuthI bina pratyaya vikalpa thAya che. pratyayamAM 1 kAra ubhayapadI mATe che ane nuM kAraNa vRddhi mATe che.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe bhavanta prayukte bhU + Nig + ti nAminAkalihake thI vRddhi bhau + Niga + ti katarya nadyaH zava bhau + Ni + a + ti gautautADevAva thI bhAvayati, satanA-bhavanta prAyuGakta 3 / 4 / 58 thI Da 4 / 2 / 35 thI pAtya 212 25 Nau yatkRt kArya tatsarva sthAnivadayati A nyAyathI mAvi nu mavi hRsva thayA pachI paNa bhUbhavi cyA pachI // 2 // asamAnalope sanvalaghuni u. 4 / 1 / 63 / / nAsti samAnalopo yatra tasmin upare Nau dvitve pUrvasya laghuni dhAtvakSare pare sanIva kArya syAt / yathA avarNAntejAntasthApavarge pare sani pUrvasya oriH syAt / yathA ca sani pUrSasyAt i: syAttathAtrApi / tato laghordI'svarAderiti dIrgha, NeraniTIti Nilope, abIbhavat 5 / * jemAM samAna svarano lopa thaye nathI tevA dhAtumAM 3 che paramAM jene evA ja pratyaya para chatAM pUrvane svarane laghu dhAtu akSara paramAM rahetA sanavata kArya thAya che. bhUbhavi cyA 5chI mA sUtrathI sanavat 4Aya tethI / ... orjAntasthA sUtrathI vibhavi + Ga + tU
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ gintaprakriyA / 247 dvitIyalurya yo purvI thI bha na ba vibhavi . lagherdIighosvarAdeH thI hI NeraniTi thI Ni na ho5 avIbhavat , // 3 // AmantAlvArayetnAvaya 4 / 3 / 85 // eSu paJcasu Neray syAt / bhAvayAmAsa 6 / bhAvyAta 7 / bhAvayitA 8 / bhAvayate 4 / abIbhavata 5 / pAcayati 4 / aSIpacat 5 / pAcayate 4 / apIpacata 5 / kArayati 4 / acIkarat 5 / kArayate 4 / acIkarata 5 / rAvayati 4 / arIravat 5 / lAvayati 4 / alIlalata 5 / pAvayati 4 / apIpavat 5 / zAmayati 4 / azazAsat 5 / Dhaukucha gatau / DhaukamAnaM prayuDUkte Dhokayati 4 / aDuDhaukata 5 / zAsvRditovarjanAta hastaniSedhaH / rAjayati 4 / ararAjata 5 / smarantaM prayuGkte / Ama, anta, Alu, Ayya ane itnu aa pAya pratyaya paramAM rahetA Li ne jaya thAya che 52|kssaa bhU + Nava bhU + Ni + Nava bhau + gi + Nava 3 / 4 / 46 thI Am tethI. bhAvayAmAsa ItyAdi pacya pada tathA AtmAne padanAM rUpa TIkA mujaba samajavA. pac-25, kR.-42. rU-Disa! 42vI. l-sa
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 hemalaghuprakriyAvyAkaraNe pU-pavitra 42 zAsU-zAsana 42 Dhauk-ti 42vI rAj-zAma A ATheya dhAtu aneka svarathI seTa tethI badhA ja rUpe mU pramANe TIkAmAM ApyA mujaba Adi aMga dvArA jANI levA. // 4 // ghaTAdeIsvo dIrghastu vA triNampare 4 / 2 / 24 // ghaTAdInAM Nau hasvaH syAt jiNampare tu Nau vA dIrghaH / smarayati 4 / ghaTAdi dhaatumaan| 212 Ni pratyaya 52mA 2khetA .5 thAya che. bi bhane gam che 52mA rene Ni pratyaya 52mA rahetA te vikalpa dIrgha thAya che. smR smAra manyA 5chI hrasva tathA zit cAra kALamAM marathati ItyAdi // 5 // smRdatvaraprathamradastRspazeraH 4 / 165 / / eSAM upare Nau dvitve pUrvasyAtU asasmaratU / smR. ha, tvara, pratha, mrad, stu bhane spazU thAtumAne Da. che. paramAM jene e bi pracaya 5ramAM rahetA ddhatva thaye chate pUrvanAM mshn| at thAya che. asRsmR + Ni + at mA satrayI R ne| a asasmR + Ni + at asasmarat
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ NigantaprakriyA | // 6 // vA veSTaceSTaH 481 66 veSTi veSTane / ceSTi ceSTAyAm / anayorDa pare Nau pUrvasyAdvA syAt / veSTamAnaM ceSTamAnaM prAyuGkta avaveSTataviveSTat / acaceSTata - aciceSTata / 249 veSTa bhane ceSTa dhAtunAM svarano 3. che paramAM evA ni pratyaya lAgatA dvi thaye chate pUrvanAM svaranA vikalpe at thAya che. avaveSTat, aviveSTat. acaceSTat aciceSTat' ityAhi. ||7|| bhrAjabhAsabhASadIpapIDajIvamIla kaNaraNavaNabhaNazraNahvaheThaluTalapalapAM navA 4236 // // eSAM saptadazAnAM Gapare NAvupAntyasya hrasvo vA syAt / hrasve ca pUrvasya sanvadbhAvo laghordIrghazca / avibhrajat avanAjat / abIbhasat - avabhAsat / adIdipat- adidIpat / bartamAnaM prAyuGkta avIvRvat / RvarNasyeti / Rtve guNAbhAvaH / pakSe laghorupAntyasyeti guNe, avavartat / svApayati / " bhrAja, bhAsa, bhASa, dIpa, pIDa, jIva, mIla, kaNa, raNa, caNa, bhaNU, zraNa, he, heTha, luda, kupa bhane lapa Asattara dhAtunAM ra1ranA Da che paramAM jaina evA ni pratyaya paramAM rahetA hastra Adeza vikalpe thAya che.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyA vyAkaraNe 250 hrasva ane sanvad kArya karavAthI abibhrajata, avabhrAjat me pramANe TIma AdhyA pramANe vartamAna prayuGkate avIvRtat RhavarNasya thI R nahIM. 4 / 3 / 4 thI | thAya tyAre avavartat svap nuM svApayati guNu thaze // 8 // svaperyaGe ca 4180 // Ga svapeGi Ge kiti ca sasvarAntasthA vRt syAt / tato dvitve lavorupAntyasyeti guNe hrasvatve dIrghe ca asuSupat / svapa dhAtune yaDU, G manaM That pratyaya paramA rahetA varasahita antasthAnu yavRta thAya che. phrItva thaye chate jarU|4 thI guNu ane dIrgha thavAthI asUSuNta, || 9 || artirIblIDInuyakSmAyyAtAM puH 4/4/21 eSAmAdantAnAM ca Nau purantaH syAt / arpayati / svarAderdvitIya iti dvitve, Arpipat / repayati / knuyaiG zabdAdanayoH / kSmAyaiG vidhUnane / RR, rI, vlo, hI, knyu, kSmAya. dhAtuone na lAgatAM vU Agama thAya che. R guNu arpayati svarAdredvItIya thI dvit thatA Arpipat tathA A kArAta
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhiganta prakriyA | repayati. kanyU-2 424-249108 $221. kSmAya - pAvavu. // 10 // ||10|| khoH pvayavyaJjane lukU 4|4|121 / / 251 pau yUvarjavyaJjanAdau ca yvorluk syAt / knopayati kSamApayati / dApayati / adIdapat / pu Agama thayA haiAya tyAre athavA AdimAM ya sivAyanAM vyaMjanAdi pratyayA lAgatA g ane pa nA lurU thAya che. dhanuy - yU no hoya, knya-nAtha ne soya pU ubherAya tethI knApayati. kSmAyayati, dApayati, adIdapat. // 11 // Nau krIjIGaH 4 |2| 10 || 7 eSAM yANAM Nau At syAt / krApayati jApayati / adhyApayati / krI, ji ne adhi + A mAtra dhAtumAnAM svara ni pratyaya paramAM rahetA gA thAya che. kri- mA. sUtrathI kA 4 / 2 / 21 thI krApayati, jApayati, adhyApayati, i
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 12 // Nau sanDe vA 44 / 27 sanpare Gapare ca Nau iGo gA vA syAt / adhyajIgapat - adhyApipat / -252 san ane DU. che. paramAM jene evA ni pratyaya paramAM rahetAM dU nA JA Adeza vikalpe thAya che. adhyajigapat, adhyApipat, // 13 // cisphurornavA 4 | 2|12|| cisphuroNa svarasyAdvA syAt / cApayati- cAyayati / sphArayati - sphorayati / Si ane rU dhAtunAM svaranA ni pratyaya paramAM rahetA varanA A thAya che. cApayati, cAyayati, skArayati, skArayati, || 14 || viyaH prajane 4 2 13 // garbhAdhAne viyA NAvAdvA syAt / purovAto gAH prevApayati 2 / galanuM' AdhAna evA arthamAM rahelA vI dhAtune bi pratyaya paramAM rahetA A vizvaye thAya che, pravApayati, viye pravAyayati.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ NigantaprakriyA / 253 // 15 // jighateriH 4 / 2 / 38 / / asya upare Nau irvA syAt / ajighripat-ajighrapat / (tiSThanityam ) atiSThipat / ghrA ghAtune Dche 51mAM ne mevo Ni pratyaya 52mA rahetA 6 Adeza vika9pe thAya che. ajidhipata, ajidhripata. // 16 // sidhyaterajJAne 4 / 2 / 11 / ajJAnArthasya sidhyateNI svarasyAtU syAtU / anasAdhayati / sidhyati tatvaM nizcinoti taM prayuGkte sedhayati tapaH sAdhum / ajJAna athavALA evA sidha dhAtunA svarane Li pratyaya paramAM rahetA bhA thAya che. sAdhayati, vipe sedhayati. // 17 // NAvajJAne gamuH 4 / 4 / 24 // ajJAnArthayoriNikorgamuH syAt / gamayati grAmam / adhigamayati priyam / jJAne tu pratyAyayati / . ajJAna arthavALA evA phUDa ane rU dhAtune Li pratyaya. paramAM rahetA gama Adeza thAya che. gamayati, adhigamayati priyam. zAna a ya to pratyAyati..
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 18 // ruhaH paH 4 / 2 / 14 // ruheNau~ po vA syAt / ropayati-rohayati vA tarum / (liyA no'ntaH snehadrave vA) dhRtaM vilInayati vilAyayati vA / dU dhAtuna ni pratyaya paramAM rahetA kU vipe thAya che. ropayati, rohayati vA tarum 4 / 2 / 15 thI vilInayati, vilAyayati, // 19 // lIGIlInorvA 4 / 2 / 9 // anayoryapi khalabaje kiti ca AdvA syAt / lIDa, yathA na mane lona namA / ma thAtune yapa pratyaya 52mA 2tA khala, acU , ala tamA ti Bd sivAyanAM viSayamAM A vikalpa thAya che. // 20 // lo laH 4 / 2 / 16 // lArUpasya Nau snehadrave gamye lo'nto vA syAt / dhRtaM vilAlayati vilApayati vA / snehadrava iti kim / jaTAma rAlApayate / DhA rUpa dhAtune na pratyaya paramAM rahetA snehadrava artha gamyamAna hote chate jU ane vikalapa thAya che. vilAlayati, vilApayati,
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ NigantaprakriyA / 255 nedravana ne na ya ta lApayate, naya 13 jaya che. // 21 // pAteH 42 // 17 // Nau lo'ntaH syAt / pAlayati (dhRgaprIgonaH) dhUnayati / prINayati / pa dhAtune ja pratyaya paramAM rahetA jI ate thAya che. pAlayati. 4 / 2 / 17 thI dhUta yati, prINayati, // 22 // vo vidhUnane jaH 4 / 2 / 19 / / vA ityasya vidhUnane'rthe jo'ntaH syAt / pakSaNopavAjayati / vA dhAtune vidhUnana arthamAM ni pratyaya para chatAM ja ane umerAya che. upavAjayati. // 23 // pozAchAsAvevyAho yaH 4 / 220 / / eSAM saptAnAM Nau yo'ntaH syAt / pAyayati / pA, zo, cho, sA, vye, pyA, 3 mA sAta thAtune ji pratyaya para chatA ate ya Agama thAya che. pAyayati. // 24 // * pivaH pIpyU 46133 // Nyantasya pibaterDe pare pIpya syAnna ca dviH / apIpyat /
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 laghu prakriyA vyAkaraNe zAyayati / avacchAyayati / avasAyayati / vAyayati / vyAyayati / hvAyayati / ni pratyAnta viSe dhAtune OM pratyaya paramAM rahetA pIpya thAya che ane dvirukita thatI nathI. apIyyat, zAyayati. TIkAmAM batAvyA pramANe ja dhAtunAM aMgeA jANavA. // 25 // Nau Gamuni 40 1488 // t. dvegaH sasvagantasthAi pare sanpare ca Nau viSaye vRt syAt / bhrAjabhAsetyAdinA vopAnsyasya hrasve | ajUhavatajuhAvat / (vervA vRt) azUzavat - azizvayat / ( sphAyaH sphAva Nau ) sphAvayati / zaderagatau zAt / puSpANi zAtayati / gatau tu gAH zAdayati / dhAtune Da che. paramAM jene evA ni temaja sat che paramAM jene evA ni pratyaya paramAM rahetA svara sahita antasthAnuM yavRt thAya che. + Ni + i - hu + Ni + r3a-hau + Ni + Ga hAva + Ni + Ga - NauyatkRta kArya tatsarva sthAnivadbhavati thI juhAva 42/35 thI sva 4 | 3|64 thI ajUhavat,
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 / 36 thI ajuhAvat, merIta azavat , azizvavat , 4 / 2 / 22 thI skAvadhati, 4 / 2 / 23 thI zAtayati, zAdayati, // 26 // Niti ghAt 4 / 3 / 100 hanteNiti ghAt syAt / ghAsayati / han dhAtuna bit Nit pratyaya 52mA khetA thAta thAya che. dhAvayati // 27 // UduSo jau 4 / 2 / 40 // durupAntyasya gau Ut syAt / dUSayati / duS dhAtuna GI- tya raneNi pratyaya 524i khetA bas yAyace. dUSayati, // 28 // citte vA 4 / 2 / 4 / / ciyarsakasya duSeruddhA syAt / cittaM doSayati dUSayati vA maitraH / gohaH svare ityUtve, gRhyti| ghaTAdehasve dIrghastu vA jiNampare Nau vrtte| ghaTayati / aghATi-aghaTi / ghATaM 2 / ghaTa 2 // vyazyati / avyAdhi avyathi / vyAdhaM 2 vyathaM 2 /
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 haimalaghuprakriyAcyA karaNe vim kartA hote chate sudh dhAtunAM upAnya 3 ne dIdha 3 vikalpe thAya che. deoSayati, dUSayati, gohaH svare sUtrathI gRhayati. ghaTAderhasva dIrgha ... sUtrathI ghaTayati, aghATi, aghaTi, ghATaghATa, ghaTaghaTaM, 5|4|48 thI khaNam pratyaya. // 29 // kagevanUjanaijRSkrasaraJjaH 42|25|| 4 / 2 / 25 // eSAM SaNNAM Nau hrasvo bhavati / JiNampare tu Nau vA dIrghaH / kagayati / janayati ( Nau mRgaramaNe rajjeno lukU ) rajayati mRgAn / arAji - araji / kan, van, jan, jRS, knas bhane raJja bhAcha dhaatuAthI nA pratyaya lAgatA dI svara hasva thAya che bi ane nam che paramAM jene evA ni pratyaya 5ramAM raheMtA vikalpe dIgha thAya che, kAyati, janayati, 4/2/51thI nU no boya thatA rajayati, arAji, araji. ||30|| amo'kamyamicamaH 42|26|| kamyamicamivarjasyAmantasya Nau hrasvaH syAt triNambare tu Nau vA dIrghaH / ramayati /
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ .NigantaprakriyA / 259 kam am mane cam sivAyanAM am santa thAtumAnA 12 Ni pratya5 52mA 2tA sva thAya cha ni bhane nA che paramAM jene e bi pratyaya paramAM rahetA vikalpa hI thAya che. .. . smaryAta. // 31 // mAraNatoSaNanizAne jJazca 4 / 2 / 30 // . eSvathe pu jJoNA hUsvaH syAt / saMjJapayati pazum / vijJapayati gurum / prajJapayati zasram / mAraNa, toSaNa bhane nizAna athavA sevA jJA pAtuthI fNa pratyaya paramAM rahetA hasva thAya che. saMjJapayati, vijJapayati, prajJapayati. // 32 // vajahvalahmalaglAsnAvanUvamanamo'nupasargasya vA 4 / 2 // 32 // eSAmaSTAnAmanupasargANAM Nau hUsvo vA syAt / jvala'yati jvAlayati / anupasargasyeti kim / prajvalayati / NijantAdapi Nig / corayantaM prayuDke corayati / milupi svarAdezatvAta-sthAnivadbhAvenopAntyatvAbhAvAna hUsvaH / acucorat /
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 haimalaghukriyAvyAkaraNe jvala, havala, jhala, glA, snA, vana , vam nama A ATha dhAtuothI je upasarga na hoya to ji. pratyaya 5ramAM rahetA hasva vikalpa thAya che. viche bhATe jvalayati, bAlayati, S5 2Dita no prajvalayati, cArayati, acucarit. // 33 // aNikarmaNikartRkANNigo'smRtau 3 / 3 / 88 / / aNigavasthAyAM yatkarma tadeva NigavasthAyAM karttA yasya tasmANNigantAdasmRtyarthAt kartaryAtmanepadameva syAt / Arohayate hastI hastipakam / aNim sthAnu marane sevA te Nig avasthAmA kartA che jene evA LiyAnA dhAtuthI saMskRti arthavALA sivAyanAM dhAtuthI kartAmAM Atmapada thAya che. Arohyate hastI, hastipakam , mahAvata hastipakane caDhAve che. // 34 // aNigi prANikatakAnApyANNimaH 3 / 3 / 107 / aNigavasthAya yaH prANikartuko'karmakazca dhAtustasmANi gantAtparasmaipadameva syAt / Asayati caitram / jaLa avasthAmAM ja dhAtu prANI kartAvALA hoya ane
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'nimnsliyaa| 261 akarmaka hoya tevA kinna mAM paramaipaDyuM ja thAya che Asayati caitram yairane mesA che. // 35 // calyAhArArthabudhayudhagudukhunazajanaH // 3 / 3 / 108 // calyAhArArthebhya iGa dibhyo'STAmyazca NigantebhyaH parasmaipadameva syAt / calayati / ghaTAditvAd hUsvaH ityAdi / cAlavuM arthavALA temaja AhAra arthamaLA thAtu tathA i, budha, yutha, pu. dru, su, naz bhane jan dhAtuthI jiganta avasthAmAM paramapada ja thAya che. e pramANe mahopAdhyAyazrI kI-ivijayagaNanAM zikhyA upAdhyAya zrI vinaya vinaya syAyesa DebhalaghupraliyAmANimanta prakriyA sAra thaI atha sanprakriyA / // 1 // tumodicchAyAM sannatatsanaH 3 / 4 / 21 / / yo dhAturiSeH karma iSiNaiva ca samAnaka: sa tumarhastasmAdicchAyAmarthe san vA syAt / na dicchAsannantAt / paThitumicchati sAgame iDAgame ca / 2 dhAtu iSu ya te iS i Walatiaunt evA tuma dhAtuthI IrachAnAM bAthamAM lIna pratyekava thAya che
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe san thayA pachI pharIvAra san tha nathI. paThitum icchati iti s mAgama 4-4-32 sUtrathI ida yatA. // 2 // sanyazca 4 / 1 / 3 / / sannantasya yaGantasya cAdya ekasvaroM'zo dviH syAt / sananta temaja vaData dhAtune ekaravarI Adya aMza dvirukta thAya che. // 3 // sanyasya 4 / 1 / 59 // dvitve pUrvasyAtaH sani pare i: syAt / nAmyantastheti Satve pipaThiSati 4 / apipaThiSIt 5 / pipaThiSAMcakAra 6 / pipaThiSyAt 7 / pipaThiSitA 8 / pipaThiSiSyati 9 / apipaThiSiSyaMta 10 / svarAdedvitIyaH iti dvitve, aTitumicchati aTiTiSati / ghasla sanadyatanI ghanacali / attumicchati jighatsati / ajighatsIt / - dvitva thaye chate pUrvanAM ka ne san pratyaya paramAM rahetA zuM thAya che. papaTha pipaTha pipaThiSati 2-3-15 thI . bhayatanA-pipaThiSa + sUda + sa + i + t 4-4-29 thI a tathA apipaThiSIt ,
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanprakriyA / 263 pipaThiSAJcakAra mAzAha vigere 3 // 11 pramANe sAdhA. 4-1-4 thI dvitva yaza 212 dhAtumA tyAre aTiTiSati. dham-bhAvu-4-4-17 thI ad ne ghasa jighatsati yAla. // 4 // grahaguhazca sanaH 4459 / / AbhyAmuvarNAntAca vihitasya sana AdiriT na syAt / prahU, guh bhane u panti dhAtuthI san nI mahimA ida yatI nathI. // 5 // rudavidamuSagrahasvapapracchaH san ca 43 / 32 // ebhyaH ktvAsan ca kidvatsyAt / kittvAdgahanazceti vRti hodhuTpadAnte iti hasya Dhatve gaDadaSAderiti ghatve jikSati / rud , vid , muSa, graha, svap bhane praccha dhAtuthI 4DevAye karo ane san pratyaya kita jema thAya che. 4-1-84 thI tivat yAthI yakRta yAya tethI. gRhU, 2-1-82 thI ha na Dha 2-1-77 thI ga ne dha dhRdhRDha + san + tiva dvitIyaturyayoH pUrvo gaho ja: thI ga 2 ha na jU RtoDat thI Rno a 4-1-59 thI ana i
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe jighRDha + san + ti 2-1-62 thI sa na jighRkSati // 6 // upAntye 4 // 3.34 / / nAminyupAntye sati dhAtoH sannaniTU kidvatsyAt / jughukSati bibhitsati / nAmi svara upanyamAM te chate anida san kitavat thAya che. 952 pramANe siddha 42di judhukSati, bibhitsati. // 7 // nAminA'niT 4 / 3 / 33 / / nAmyantasya dhAtAraniT san kidvatsyAt / bubhUSati / rurudipati vividiSati / mumupiSati / svaperyar3e ceti svRta, supulsati svApayitumicchati / nAmi akhtavALA dhAtuthI anida sana kihavat thAya che. bubhUSati, rurudiSati, dhividiSati. 4-1-80 thI vRta su5 susupsati. // // svapo NAvuH 4 / 1 / 62 / / svapeau~ sati dvitve pUrvasya uH syAt / subvApayiSati / svapU dhAtune ja pratyaya lAge tyAre pUrvanAM ne ja thAya che..
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanaprakriyA / 265 suvApayirSati. // 9 // svarahangamAH sani dhuTi 4 / 1 / 104 / / svarAntasya hanagamozca dhuDAdau sani dIrghaH syAtU / jegiH sanparokSayoH / jigISati / (ceH kirvA) cicISati cikIpati / stotumicchati tRSTrapati / kRgo daughe sati ira / cikIrSati / hantumicchati sani dvitve aDe hiMhaneti ghatve dIya ca jighAMsati / svarAH dhAtune hana dhAtu temanA gAma dhAtuthI dhukA sana pratyaya paramAM rahetA dIrgha thAya che. 4-1-35 bhane 4-1-104 thI jigoSati. 3-1-36 thI cicISati, cikISati. kR pAtuEle thI 4-4-116, thI ida cikIrSali. jidhAsati yA sUtrathI. // 10 // sanIDa.zca 44.25 / / iGa iNikAzcAjJAne sani gamuH syAtU / ajJAna iti imA eva vizeSaNaM nAnyayorasaMbhavAt / majJAna arthamA vatamAna iDa, iNa bhane ik thAtuthA cana prajyA pacyAM rahetA ru Aza thAya che.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 haima laghu prakriyA vyAkaraNe ajJAna se iN nu vizeSaNu che ik ane e rUz nuM iDU bhATe salava che. // 11 // prAgvat 3 / 3 / 74 // sanaH pUrvo yo dhAtustasmAdiva sannantAt kartaryAtmanepada syAt / gameo'nAtmane itI niSedhaH / iG adhijigAMsate vidyAm / iN jigamiSati grAmam / iM mAturadhi jigamiSati / jJAne triNaH pratIpiSati / Nau sanDe veti vA iGgo gAdeze, adhijigApayiSati - adhyApipayiSati / san pratyaya pUrve je dhAtu hAya te tevA ja rahe che. kartAmAM heAya teA kartAmAM A. pada ja rahe che. gamADenAtmane thI ida neo niSedha teM vidyA bhAvAne 2che che. iN jigamiSati grAmam gAma javAne Icche che. 4-1-51 thI ida thayo che. ik bhAtu adhijigamiSati. prati + i + sa pratiSa dvirukti prativiSati. 4-4-27 mA maheza adhijegApayiSati. adhyApipayiSati. // 12 // ||12|| vau vyaJjanAdeH sanvA'khaH 4 | 3 | 25 | vau udityupAntye sati vyaJjanAderdhAtoH paraH ktvAH san
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanprakriyA | 267 seTau kidvadvA syAtAm natu yvantAt / didyutiSate - didyotiSate / lilikhiSati - lilekhiSati / ayva iti kim / dideviSati / vRdbhayaH syasaneArityAtmanepadavikalpe na vRdbhyaH iti parasmaipade, iniSedhe ca, vivRtsati - vivartiSate / kRtacutanRtetI vikalpe ninRtsati ninatipati / TM temaja 3 upAnyamAM hAte chate temaja vyaMjana Adi vALA dhAtuthI para ser evA vA ane san pratyaya tavat vipe thAya che. y ane vu antu na hoya tA. ti thAya tyAre guNa na thAya te sivAya guru thaze. didyuviSate didyo viSate likhU nAM pazu tena pramANe vivavitti mAM te anyamAM che mATe tat thAya nahI' vRt 3-3-45 thI Atmaneyaha RtaDita thI vRna sanyasya mane 4-4-55 thI ida niSedha 4-3-44 thI Thitavat thAya tethI guzu va thAya tethI vivRtsati, vivartiSate, e pramANe nRt dhAtunuM paNa jANavuM. // 13 // ivRdhamrasjadama zraNubharajJapisanitanipatihRdagdriH sanaH 4 4 47 // ivantAdyadhAdibhya Rdantebhyo daridrazca sana AdigD ivA syAt / diva anunAsike ca cchaH zUTU / dudyUSati - dideviSati /
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghutrakriyAyyAkaraNe ib nene Ate hoya tevA dhAtuko tebhana Rdha, bhrasj, dambhU, zri, yu, uNNu, bhara, zap, san, tan pad, vR temaja R hArAnta dhAtubhyo bhane daridrA dhAtuthI san nI pUrve ida vikalpe thAya che. 168 div + i + san + a + ti 4-1-108 thI va nA u tethI * davarNAde... thI dhU dviruti dughUSati, pakSe dideAvarSAta. // 14 // Rgha Irta 41817 / / // 14 // RdhaH sAdau sani Irta syAt na cAsya dviH / Isati adidhiSati / vibhrajjiSati - vimrakSati / bharjAdeze, bibharkSati vibharjiSati / dh dhAtuthI Adi sakArAdi sar pratyaya paramAM rahetA te thAya che ane dvirukita thatI nathI. Irta manAve tyAre Iti nahIM to ardhiSu pachI. dviruti avidhiSa dvitIyaturthayeAH putra thI adidhiSati. bhrasj + san 2-1-88 thI sa no boya 2-1-87 thI ja ne| Sa SaDheH kasi -nAmyantasthA... thI vizrakSati, vivajjipatiH
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharja thAma tyAce vimati, vibharjiSati. // 15 // dambha dhIp 4 118 // dambheH si sani dhiSdhIpau syAtAm / na ca dviH dhipsati- dhIpsati / didambhapati / zizrISati - zizrayiSati / yuH sautro dhAtuH / yuyUSati / 269 karada dambhU dhAtulos 42rAhi san pratyaya paramAM rakhetA thie, dhIr Adeza thAya che. ane dviruti thatI nathI. ghisati, ghopsati, didambhiSati, zizrASati, zizrayiSati, yu sautra dhAtu yuyUSati. ||16|| ojantisthApavarge va 4160 // dvitve pUrvasya utavarNAnte jAntasthApavarge pare sani i: syAt / yiyevipati / dvitva thaye chate pUrvanAM 3 nA para evA jJa, antasthA ane pU va san 525 2khetA i thAya che, yiyaviSati. c vaNu che jene aMte hete chate = vadhunA // 17 // 4 1061 / / luye zizrAvayiSati zuzrAvayiSati / preoNunUpati prorNunavipati 3333
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 haimalaghu prakriyA vyAkaraNe bhRgaH strarahaneti dIrghe oSThayAdura / bubhUSati - vibhariSati | zru su, dru, pru. plu, cyu, dhAtubhyone san pratyaya para chatA pUrvanAM 3 nA 6 vikalpe thAya che. proNu nuvAti, prorNunaviSati, bhR 4-1-104 thI hI bhR oSThayAddUra thI bhUra dviruThita bhUbhUra svaH thI bubhUra bubhUSati, bibhakhirti, Draisva: // 18 // jJapyApeo jJIpI na ca dri 4 1 16 // jJaperApeca sisani yathAsaMkhyaM jJIpIpau syAtAm / jJIpsati jijJapayiSati / jJAya bhane Ap dhAtunA sa arAhi san pratyaya paramAM rahetA anukrame jJa ane v thAya che. jJIpsati pakSe jizatrayiSati, // 19 // sani 4 / 2 / 61 / / sadhuDAdau sanyAH syAt / siSAsati / sisaniSiti / san dhAtunAM svaranA dhuDAdi san pratyaya paramAM rahetA A thAya che. san san A sUtrathI sAsan, sanyasya thI siSAsati, pakSe sisaniSati.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 sanprakiyA / // 20 // NistorevA'svadasvidasahaH SaNi 2 / 3 / 37 / / svadAdivarjAnAM NyantAnAM, storeva ca sakArasya nAmyAdeH parasya SatvabhUte sani pare po bhavati, nAnyeSAmiti jatvaM na bhavati / svad, svid, saha, dhAtu sivAyanA dhyanta thAtuma tamA stu dhAtunAM 3 ne nAmi esthA ke ka vargathI para 3 heya te vana paramAM rahetA ja ne ! thAya che. sisAniSati // 21 // tanA vA 4 / 1 / 104 // tanA dhuDAdau sani dIrghA vA syAt / titAMsati-titaMsati -titaniSati / tan dhAtune dhuDAdi san paramAM rahetA dIrgha vikalpa thAya che. titAMsati, titaMsati // 22 // ramalabhazakapatapadAmiH 4 / 1 / 21 // ejAM svarasya si sani i: syona ca dviH / pitsati pipatiSati / prAvuvUrNati prAvivariSati 2 / vuvarNate vivaripate 2 / tiSatIrSati titarIjati 2 / didaridrAsati didaridriNati /
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272. haimalaghuprakriyAcyAkaraNe ram , labh , zaka, pat, bhane pad thAtuna 112ne ma kArAdi sana pratyaya paramAM rahetA zuM thAya che ane dvirukita. thatI nathI. pitsati, pipatiSati, prAvurSati prAvivariSati. TIkAmAM ApyA pramANe rUpe jANavA // 23 // RsmipUGaJjazaukagRhadhRpracchaH 44.48 // ebhyo dazabhyaH parasya sana AdiriT syAt / aririjAti sismayiSate / pipaviSate / ajijiSati aziziSate / cikarISati 2 / jigarIjAti / AdidariSate / Adidharijate / udidhISuriti tu bhavAdikasya rUpam / rudavideti sanaH kittve, pipRcchiSAti / Aptumicchati Ipsati / Aripsate / lipsati / R, smi, pU. aJja azU, kR. gR, 6, ghR, bhane praccha dhAtuthI kArAdi sananI AdimAM rUTuM thAya che. aririSati, sismayiSati, pipaviSate. bAkInAM rUpe TIkA pramANe jANavA. // 24 // zako jijJAsAyAm 3 / 3 / 73 / / zakaH sannantAdasminnartha AtmanepadaM syAt / vidyAM shiksste|
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 anyatra zikSati / sthAtumicchati tiSThAsati / zak thAtune san pratyaya hAya Deya tyAre ane jijJAsA artha gamyamAna hete chate kartAmAM Atmane para thAya che. vidyA zikSate te vidyA zivAne che che. jJAsA matha na DAya to zikSati, te UbhA rahevAne Icche che. // 25 // mimImAdAmitsvarasya 4 / 1 / 20 / / eSAM dAsaMjJAnAM ca si sani it sthAna pa dviH / mitsati -mitsate / ditsati 2 / dhitsati / mi, mo, mA bhane dA pAtuna 212nasa Rule sana paramAM rahetA zuM thAya che ane dvirukita thatI nathI. mitsati, mitsate, tyAla. // 26 // rAdhervadhe 4 / 1 / 22 // si sani svarasya i: syAt / pratiritsati / anyatra ArirAtsati guruun| - rAjU dhAtunA svarane 1 kArAdi san paramAM rahetA ? thAya che je haNavuM artha hoya te, pratiritsati, ne 5 pa na ya to ArirAtsati.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 27 // dIGaH sani vA 4 / 2 / 6 // sani vA At syAt / didAsate-didISate / avyApyasya mucermog vA na ca dviH / mokSati-mumukSati / sakarmaNastu mumukSati vatsam / dIG ghAtuna svrne| san pratyaya 52mA khet| ina A vikSye yAya che. didAsate, didISate 4-6-19 thI mucu nA mAra dvihita thAya nahI: mokSati, mumukSati // 28 // gupatijogarhAkSAntau san 3 / 4.5 // gupo gardAyAM tijaH kSAntau ca vartamAnAt svArthe san syAt / jugupsate titikSate / / | gupa dhAtune gaha arthamAM ane tira dhAtuthI kSati arthamAM svArthamAM san pratyaya thAya che. jugupsate, titikSate. // 29 // kitaH saMzayapratIkAre 3 // 46 // saMzayapratIkArArthAtkitaH svArthe san syAtU / vicikitsati cikitsati / saMzaya ane pratikAra arthamAM rahelA evA vitta dhAtuthI savArtha mAM san pratyaya thAya che.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 . sanprakiyA / vicikitsati mema cikitsati kagazcam ANe. A be artha hoya te ja // 30 // zAndAnamAnbadhAnizAnArjavavicAravairUpye dIrghazvetaH 3 / 47 // ebhyazcatubhyoM nizAnAdyarthebhyaH svArthe san syAt / dIrghazca dvitve pUrvasyetaH / zIzAMsati 3 / dIdAMsati 2 / miimaaNste| bIbhatsate / zAna, dAna, mAn bhane badha mA yAra thAtumAthI anubhe nizAna, Arjava, vicAra bhane vairupya pAte chate vArthamAM sana pratyaya thAya che. temaja kiva thaye chate pUrvane i hI yAya . zAzAn hrasva thI AsAna + sa, sanyastha zizAna + sa anusvAra yaye tethI, zizAMsati, hI yAya tathA zIzAsati, dIdAMsati, mImAMsate, bIbhatsate A pramANe mahepAdhyAya zrI kIti vijaya gaNinA ziSya upAdhyAya zrI vinayavijayagaNi vaDe racAyela hemalaghuprakrIyAmAM sanmaThiyA sabhArata ..
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghu prakriyA vyAkaraNe atha yaGantaprakriyA | // 1 // vyaJjanAderekasvarAd bhRzAbhIkSNye yaG vA 276 31489 // amukhya kriyANAmadhizrayaNAdInAM kriyAntarAvyavadhAnena sAkalyena saMpattiH phalAtireko vA bhRzatvam, mukhyakriyAyAH pAkAdeH kriyAntarAvyavadhAnenAvRttirAmINyam, tadviziSTArthavRttervyaJjanA derekasvarAddhatoryaG vA syAt / GakAra Atmane padArthaH / sanyaGazceti dvitve / vyaMjana AdivALA evA ekasvarI dhAtuthI mR ane mItmya gamyamAna hote chate yaD. pratyaya vikalpe lAge che. bhRzA - goDiyAramonu vyavadhAna na hote chate mukhya kriyAnI sArI rIte samApti thai hoya te bhRzA, AbhIkSNya-diyAnAM vyavadhAna vinAnI vAraMvAra thatI DiyA te hU' iva Atmane yaha mATe che. sanyaGazca thI dvitva pazu thaze. ||2|| AguMNAvanyAdeH 4 1 148 // yaGantasya dvitve pUrvasya nyAdyAgamavarjasya AguNau syAtAm / bhRzaM punaH punarvA pacatIti pApacyate 4 / nI vigere AgaLa thayelA sivAyanA yaDanta dhAtuonu dvitva thaye te pUrvanAM svaranA A ane guNa thAya che.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ - yahantaprakriyA / 277 punaH punaH pacati papacU 4-1-48 thI pApacyate vAra vAra rAdhe che. // 3 // ataH 4 / 3 / 82 / / akArAntAdhAvihite'ziti pratyaye tasyaiva dhAto gantAdezaH syAt / A ja kArAnta dhAtuthI kahevAyela azita pratyaya paramAM rahetA satya anA duI yAya. // 4 // yo'ziti 4 / 3 / 80 // .. dhAtorvyaJjanAtparasya yo'ziti pratyaye luka syAt / apApaciSTa 5 / pApacAMcakre 6 / pApacipISTa / pApacitA 8 / pApaciSyate 9 / apApaciSyata 10 / vyaMjanathI paramAM rahelA ane azita pratyaya paramAM rahetA lepa thAya che. apApaviSTa, satanAnu. 35 thAya. pApacAzcaka, mAnai bhaviSyantI vigere rUpamAM dhAtu seTa thaI javAthI zuM lagADIne anAva. // 5 // aTyartisUtrimUnnisUcyazUNoMH 36 // 10 // ebhyaH saptabhyo bhRzAbhIkSNye yaG vA syAt / svarAdedvitIya iti Teyasya dvitve, vyaJjanasyAnadila giti pUrvasya maki, Atve ca, aTATya / kyamazIya iti guNe
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 haimalaghu prakriyAvyAkaraNe ari ityatra yavarjanAdye pare ro dvitvaM syAdeva / azaryate / sosUtryate / momUtrayate / somUcyate / azAzyate / proSNanUyate / dIrghazcvati dIrghe, toSTrayate / ada, R, sUtra, mUtra, sUcU, azU bhane urNu mA sAta dhAtuone mUzA ane AmAnya arthamAM yaDU vikalpe thAya che. aTya svarAdvedvItIya thI adayadaya 4-1-44 thI aTa + yaGa = khU no bopa 4-1-48 thI aTATUyate R + yaDa 4-1-10 guSNu arya ayi raH sUtrathI ya dvirusta na thAya tethI ara 4-1-48 thI arAyate, sUtra + yaD sasUtra + yaDU 4-1-48 thI sesUryaMte bAkInAM rUpe) TIkAmAM ApyA pramANe sAdhavA prArNAnUyate tASTryate 4-3 - 108 thI hIdha // 6 // gatyarthAt kuTile 34 11 // vyaJjana 'derekasvarAndatyarthAt kuTila evArthe vartamAnAdvAtoyaMD syAt / vyaMjanAdi ekasvaravALA gatiavALA dhAtune mAtra kuTIla amAM ja caD. pratyaya thAya che. ||7|| murato'nunAsikamya 4 / 1151 // Atparo yo'nunAsikastadantasya yadi dvitve pUrvasya
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ...... yaDantaprakriyA / murantaH syAt / cakramyate / tau mumorityanusvAraH / ja thI 5ramAM rahelA anunAsika acLA dhAtune ya pratyaya paramAM rahetA kinna thaye chate pUvanAne ane ! Agama yAya che. kram + yaDa' kakram + yaDa' kaDazcam cakram + yaDa' 4-1-51 thI cam kam + yaDa' taumumauvyaJjanesvau thI cakramyate // // gRlupasadacarajapajabhadazadaho gayeM 3 / 4 / 12 // garyArthabhya ebhyo'STAbhyo yaD' syAt / RtAM kRitItIrAdeze (gro yaDi ro lU syAt ) nijegilyate, lolupyate, sAsadyate / gaha (ni.) sabhA the| gR, lup , sad, ghara jap, jabha, daha, dazU mA ma dhAtuyona yai. pratyaya yA . ni + gR + yaha 3-4-12 thI ya3. yo 4-4-116 zrI ni + gira + yaha virahita nigigira + yaD, gahorjaH yI nimigira 2-3-101 thI ra na la teN| nijigilyate AguNAvansAdeH thA nijegisyate lolupyate sAsadyate tyA 3 gar.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 9 // caraphalAma 4 / 1153 // eSAM yaGgi dvitve pUrvasya murantaH syAt / cara, kala, yAtune 53. pratyaya entA dvisva thaye chate pUrvanAM aMza pachI mu Agama vAya che. // 10 // ti copAntyAto'nodaH 4 / 1 / 54 / caraphalAM yar3i tAdau ca pratyaye upAntyasyAta uH syAt , anAditi tasya guNo na syAt / cazcaryate, pamphulyate / cara bhane kalU thAtune 53. pratyaya 52 chatA te te pratyaya paramAM rahetA upAya ja ne 3 thAya che tyAre ne mA yo nathI. cacara carakalAm thI camcara + yaDa', to mumau thI caJcara + yaDa 4 / 054 2 caJcura + yaG 2 // 1 // 63 thI hA cacryate, pamkulyate, // 11 // japajabhadazadahabhaJjapazaH 4 / 1152 / / eSAM SaNNAM yaGi dvitve pUrvasya murantaH syAt / jaJjapyate / jajabhyate / daMdazyate / daMdahyate / baMbhajyate / paMpazyate / (sire yaGi SatvaM na syAt ) sesicyate / / japU, jabh , daza, dUha. bhajU mane paz mA 6 dhAtumAne gaDa. pratyaya 52mA 2tA ddhitva thaye chate pUnAna mate m thAya che
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantA kriyA / 281 jaJjAyate tyahi 35 // rAma mAyA prabhAva sAvA... 2 / 3 / 60 thI s nASa na thayo sesicyate. // 12 // na gaNAgabhamacaH 3113 // ebhyastribhyo yaG na syAt / nindya gRNAti / bhRzaM zobhate / bhRzaM rocate / gR, zubhU, rucU mAtra dhAtumAne 43. pratyaya and nathI. nindhaM gRNAti / / yamA ya3. nayI bhRzaM zobhate / thy| bhATe gAvAvi . bhRzocate. hyA . // 13 // Iya'Jjane'yapi 4 / 3'97 // gApAsthAmAdAmAhAko yapavarjakrityaziti vyaJjanAhAvI sthAn / jegIyate pepIyate ityAdi / (ghrAdhmAryaG i : syAt ) jedhIyate dedhmIyate / ta netIryane / (heno nIrvadhe ) jeghIyate / vadhe iti kim / gatau jakanyate / ___gA, pA. sthA, mA, dAmA mA bhane hA dhAtumAne sivAyane vyaMjana AdivALe tiDitu e ajita pratyaya 52 chatai A ne i thAya che. gA+ yaDa' - gI + yaDa' gIgo + gaDa gahAja thA hasvaH thI jigI + yaDa te AguNAvamyAda thI
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe jegIyate 4 / 2 / 94 thI i jedhrIyate jenIyate jaDa dhanyate tyAli. // 14 // kiti yi zayU 4 / 3 / 105 / / 1 zay syAt / zAzayAre zo zIr3aH kGiti yAdau zay syAt / zAzayyate / ya 426 me hita 8. pratyaya sANe tyAre zoGa ne zA Adeza thAya che. zAzayyate // 15 // Rto gaiH 4 / 3.109 // cciyaDyakyeSu pareSu Rdantasya Rto rIH syAt / cekrIyate / ci, yaGa. yak hai kya pratyaya lAge tyAre hasva *sata dhAtunAM 8 ne rI thAya che. + yaDa 4 / 1 / 3 thI dviva krIkrIya 4 / 1 / 44 thI kokrIya havaH sUtrathI 21 kaDavA zuru cekrIgate. // 16 // RmanAM gaiH 4 / 1 / 55 // RmatAM yaGantAnAM dvitve pUrvasya gaigntaH syAt / (nRteyaDino N na syAt ) narInRtyate parIpRcchayate / kyayaDA. zIye iti guNe tato dvitve saasmyte| vA parokSAyaDIti vRdvikalpe zozUyate zezvIyate /
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ yajantaprakriyA / 283 hrasva * mantavA yanta thAtunu dvitva thaye chate. pUnAne aMte rI thAya che. 2 / 3 / 95 thI n n| Na na thaye.. 4 / 3 / 10 guSya smara, sasmara, sAsmara, sAsmayate zIzUyate zezvIyate. // 17 // vaJcastra'sadhvaMsadmazakasapa nIH 4 1150 // eSAmaSTAnAM yaDi dvitve pUrvasya nIrantaH syAt / nA vyaJjanasyeti nalupi, vanIvacyate sanIsrasyate ityAdi / (byesyamAryaDi vRt syAt ) vevIyate sesimyate / (cAyaH kIryaDi ) cekIyate / vazerayaGIti vRniSedhAt, vAvazyate / bobhUyate 4 / abobhUyiSTa 5 bAbhUyAMcake 6 / . vaca. saMbha, dhvaMsa, bhraMza, kasa, pata , pad bhane skand . ATha dhAtuone thaDa pratyaya para chatAM dvitva thaye chate pUrvanAMne are nI thAya che. vanIvacyate sanIlasyate vevAyate sesimyate 4 / 1186 thI cekIyate nazerayati se prabhAva yatna niSedha yavAyI vAvazyate 4 / 1 / 48 thI pUrvanAMne guNa thAya.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 haimala prakriyA vyAkaraNe bhU dhAtu bhUbha + yaDa' bUbhU + yaD bubhU + yaDa' bobhU + yaha ' bAMbhUyate adyatanI - abobhUyiSTa parIkSA - bobhUyAJjake e pramANe yaDUnta prakriyA samApta thaI. atha yaGalubantaprakriyA | // 1 // bahulaM lup 3(414 // yo lup bahulaM syAt / kacitpravRtiH kvacidapravRttiH kvacidvibhASA kvacidanyadeva | vividhAnaM bahudhA samIkSya, catuvidha bAhulakaM vadanti // 1 // yaGa lubantaM parasmaipade'dAdivadbodhyam / yaturustoriti vA IdAgame beAbhaveti-vobhoti bobhUtaH babhruvati bobhoSi ityAdi 1 / bobhUyAt 2 bobhavItu - bobheotu bobhUtAt / Divena vicasya bAdhanAnna guNaH, bAbhUhi 3 bobhUtAt 3 / abhavat - aAbhAt abhUtAm | abobhavuH 4 / pivaitideti silupi "tivA zavAnubandhena, nirdiSTa yandaNena ca / ekasvaranimittaM ca pazcaitAni na yaGlupi" iti / bhavateH sijalupIti guNaniSedhAbhAve aAbhAt aba mAtAm abhUvan 5 / bobhavAJcakAra 6 / bobhUyAt bobhUyAstAm 7 /
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 . dhAtuthI kahevAyela yaha pratyayane bahulatAe lepa thAya che. bahulakma eTale zuM e jaNavavA eka zleka che. e TIkAmAM Apela che. kyAMka pravRtti thAya che. kyAMka apravRtti thAya che. kayAMka vika thAya che. kayAMka anya ja keI pheraphAra thAya che. A cAra prakArano vidhi vidhAne vize samIkSA karatA bahulatAe. kahevAya che. yaDa Tubana dhAtu paropa ane araNa jevA thAya che tethI ja lAgaze nahIM. ma ma zara kAza42 thI + ca kAza44 thI A satrathI ane lopa zomU kArUAdaka thI ti thAya tethI jomavIti, rAmoti rUpe TIkAmAM Apela che. saptamI e pramANe TakAmAM ApyA pramANe rUpa jANavAM. piti .....thI ne lepa thaye chate tiva, zava, guNa, anubaMdha ane ekazvaranAM nimittavALuM A pAMca bAbata. jyAM heryuM tyAM je sUva je kArya batAvatuM hoya te yaDa lubatamAM thatuM nathI. kArUA22 satra guNane niSedha kare che. adyatanI-abobhot
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 haima laghu prakriyA vyAkaraNe pakSI - bAbhavAJcakAra khAzI:- bobhUyAt, bobhUyAstAm ItyAdi. ||2|| na vRddhizcAviti killope 43111 // aviti pratyaye yaH kito Gitazva lopastasmin sati guNA vRddhizva na syAt / vebhiditA marImRjitA / jaGgamIti jaGganti / yamiraminamigamIti mUlapi jaGgataH gamahanetyupAntyaluki jaGgamati / avit pratyaya paramAM rahetA je dhAtuthI tu ke "tu pratyayanA lApa thaye chate dhAtumAM guNu ke vRddhi thatI nathI. bhid - 3vu bhibhid, bibhid bebhid + yaDa ane yaGano sopa tethI guNa hai vRddhi thAtha nahIM bebhIditA, maribhRntiA jaGgamAti, jaGganti 4 / 2 / 55 thI m no bopa thatA jaGgamati ||3|| mAno vo 2 167 // 11311 mantasya dhAtorantasya padAntasthasya svozva parayornaH syAt / jaGganmi jaGganvaH jaGgamaH / cahnanIti caGkhantItyAdi / m antavAjA sevA dhAtunAM m ! ma hai va 52bhAM -mUnA na thAya che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaGlubavantaprakriyA / jaGganmi tyA cakanI, caGkhanti tyA. // 4 // AH khanisanijanaH 4 / 2 / 60 // eSAM dhuDAdau kRityAH syAt / calAtaH paGkhanati / _khan , san bhane jan pAtuna satya yo dhula kitaDita pratyaya paramAM rahetA bhA thAya che. calAtaH, calanati yAhi // 5 // rirau ca lupi 4 / 1156 // RmatAM paGo lupi dvitve pUrvasya riraurIzcAntaH syaat| carikarIti carkarIti carokarIti 3 / carikarti-carkati carIkarti 3 / carikRtaH-cakRtaH-carIkRtaH carikRti 3 / acarIkarIt 4 / acarikArIt 3 / 5 / carikarAmAsa 3 / 6 / carikriyAt 3 / 7 / carikaritA 3 / 8 / narinati 3 narInRtIti 3 / varivati varIvati 3 / avarivRtIta 3 / jarigRdhIti 3 / jarigRddhi 3 / ajaridharta ajarigRvAm / rutvaM lugdIdhauM / ajardhAH / AgrahItijAgrADhi jAgRDhaH jaagRhti| jAgrahISi-jAkSi jAgrahitA / pApracchIti / anunAsike ceti zatve pApraSTi prApRSTaH pApRcchati pAprazmi pApRjhvaH / .
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 haiMmalaghuprakriyAvyAkaraNa 8 vALA dhAtuno ya ne lepa thaye chate kiva thaye chate pUnAna mate ri, rI bhane ra ArAma thAya che. carIkarIti, carikarIti, carIkarti mA mAyA pramANe kR. dhAtuna yaDa'lubanta 35 // nyaa . nRt-narinati, narInRtIti vRt nai 5 ko pramANe 19 33 // sAvA. gRdha nai 5 3 3 // me pramANe. ajardhAH-gRdha-gRgRgha gagRdha jagRdha, jagRdha + yaDa' + siva bahulaMlupa thI yaDa' ne so5 guNa tathA bhajaghardha + siva seH saddhAm ca thI si na 5 ri rauca lupi tethI ajarghAH A pramANe TIkAmAM Apela rUpe sAdhavA. A pramANe jIvanta prakriyA samApta atha nAmadhAtuprakriyo / kAmyakyANijayutAntAni, kipakyaGantAni yAni ca // tAni nAmAni dhAtutvaM, yAnti te nAmadhAtavaH // 1 // // 1 // dvitIyAyAH kAmyaH 3 / 4 / 22 // , dvitIyAntAdicchAyAM kAmyo vA syAt / idamicchati idaM kAmyati 4 / aidaMkAmpIt 5 / idaMkAmyAMcakAra 6 /
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmadhAtu prakriyA | 289 idaMkAmyitA 8 idaMkAmyiSyati 9 / aidaM kAmyiSyaMt 10 / rAmya, can, vid, caNa, cadam biTa', nir A pratyayA nAma dhAtune banAvanAra che. jayAM nAma ja pratyayeAnAM saMbaMdhathI dhAtupaNAne prApta kare che te nAma dhAtu kahevAya che. dvitIyAnta nomathI IcchAnAM a mAM jAmya thAya che. phUla OAti kRti 'jAmya dhAtu jayanajUtha pa thI rAva tethI pAmpatti, vAmyam, bAkInAM rUpA TIkAmAM ApyA pramANe jANavA. praya // 2 // amAvyAt yanuM 1 zA23 // mAntAvyayavarjAd dvitIyAntAdicchAyAM kyan kAmyazca vA svAnA maiM antavALA zabdo sivAya tathA avyaya sivAyanAM anya koI dvItIyAMta nAmane IcchAnAM arthamAM jAmya ane cak pratyaya vikApe thAya che. dAkhalA nIcenAM sUtramAM 19
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 3 // kyani 4 / 3 / 112 // avarNAntasya kyani I: syAt / putramicchati putrIyati 4 / aputrIyIt aplatrI yiSTAm 5 / putrIyAmAsa 6 / putrIyitA 8 / putrIyiSyati 9 / . . . ke atyamAM rahetA 3 varNane catta pratyaya paramAM rahetA I thAya che. putra icchati iti putra + kyan + zava + ti mA sUtrathI i putrI yati 2-1-113 thI. ane| yo5 e pramANe cAra zita kALamAM tathA dhastanI vigere badhAja ne seTa samajIne Tu lagADI rUpa banAvavA. // 4 // AdhArAcopamAnAdAcAre 3 / 4 / 24 / / mAntAvyayavarjAdupamAnAd dvitIyAntAdAdhArAca nAmna AcAre kyan vA syAt / putramivAcarati putrIyati chAtram / prAsAde ivAcarati prAsAdIyati kuTayAm / - ma ma-tatA tathA avyaya sivAyanai apamAna pAyA evA dvitIyAnta nAmane tathA AdhAra arthavALA nAmane AcAra sabhA kyan pratyaya 1i46 thAya che. putram iva Acarati, putrIyati, prAsAde iva Acarati, prAsAdIyati jhuMpaDIne mahela samajIne AcaraNa kare che.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmadhAtuprakriyA / // 5 // . kartuH kim galbhaklIbahoDAttu Dita ___ 3 / 4 / 25 / / , kartarupamAnAdAcAre'rthe kvip vA syAt galbhAdibhyastu sa eva Git / azva iSAcarati azvati pragalbhate llIbate hoddte| katRsUcaka evA upamAna vAcI nAmathI AcAra arthamAM Thi15 pratyaya vithe yAya che. paraMtu galbha, klIba bhane / zahane vA kvip D itavANe mai. azvaH iva Acarati, azvati. pagalbhate, klIvate hoDate .. Tu DutavALe thavAthI AtmAne pada thayuM. // 6 // kyaGa 3 / 4 / 26 // karupamAnAdAcAre kyaG vA syAt / dIrghazvIti dI, hamAyate 4 / ahaMsAyiTa 5 / haMsAyAMcakre 6 / haMsAyiSISTa 7 / ('so' vA luk ca kyaGi ) papAyate payasyate / (ojopsaraso nityaM mUluk ) ojAyate apsarAyate / Rto. rI: mAtrIyate kyaDUmAnipittaddhite iti puMvadbhAve zyenIvAcaratIti syetAyate kAkaH / .. katrasUya sevA upamAna vAyI nAmathI mAyAra matha mAM kyaD pratyaya vippe thAya che.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe hasaH iva Acarati, haMsa + kyaDa + a + ti . . 4-3-108 thI dI hasAyate pAIna 3 mA mAyA pramANe 3-4-27 muM. sUtra inal payaH iva Acarati iti payAyate payasyate 3-4-28 thI nitya sa nathatA aujAyate, apsarAyate RtArIH thI rI yatA mAtrIyate syetAyate sUtrana TIsi avit pramANe puMvat banAve tyAre. // 7 // naM kye 1 / 1 / 22 / / nAntaM nAma kye pare padaM syAt / rAjIyati rAjAyate / vyakye ityavAdeze gavyate / - antavALuM nAma ya pratyaya paramAM rahetA padasaMraka yA che. rAjAnam icchati iti rAjan + kyan mA sthI 56 tyArA 2-1-91 tha na no . bo5 rAja + kyan 4-3-112 thI rAjIyati, bhA. 5 rAjAyate, rAyakye sUtrathI ava Aheza yatA gavyati, gapyate tyAhi.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmadhAtuprakriyA / 293, // 8 // DAcU lohitAdibhyaH pit 3 / 4 // 30 // ebhyaH kartubhyazca vyathe pit kyaG syAt / DAca pratyAnta nAma tathA lohita vigere zahAne ci pratyayanAM arthamAM pu tavALe ciThTha pratyaya thAya che. // 9 // kyo navA 34 // 43 // kyamantAdAtmanepadaM vA syAt / paTapaTAyati, pttpttaayte| lohitAyati, lohitAyate ityAdi / kyApa pratyAta nAma sAmane54i Are15ya che. apaTat paTat bhavati iti paTapayayati, 7-1-145 thI DAcU pratyaya mana dviti yatA paTata paTat +DAc 7-2-149 thI 57sA paTat nAtana so5 paNyaTata + DAca / 2-1-114 thI mantavahina 5 paTapaTAyate, paTapaTAyati, lohitAyati, lohitAyate // 10 // tapasaH kyana 364136 // asmAna kamegaH kRtAtraya kAnU vA syAt / tapaH karAta tapasyati / '' tapasU zabdane cA arthamAM cAra pratyaya vikalpa thAya che. tapaH karoti iti tapasyati
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ he malaghuprakriyA vyAkaraNe // 11 // namovarivaciGo'sevAkArye 34 37 // * ebhyaH karmabhyo yathAsaMkhyamacIdiSvartheSu kyan vA syAt / namasyati / varivasyati / citrIyate / namasu varivas bhane citra zabdane anubhe arthA, sevA ane 294 , Azcarya arthamAM vacana pratyaya vikalpe thAya che. namaH karerAti iti namasyati, varivasyati, citrIyate. ||12|| kSuttaigarddhe 'zanAyodanyadhanAyam 43 // 113 // etheSu yathAsaGkhyamazanauyAdayaH kyannantA nipAtyante / azanAyati / udanyati / dhanAyati / zru, haiM ane gRhi A traNa amAM rahelA anukrame azanAya, udanya ane dhanAya zabda kyan antavANA nipAdana urAya che. . azanAyati, udanyati, dhanAyati, bhAjanane Icche che. pANIne icche che. dhanane Icche che. // 13 // vRSAzvAn maithune sso'ntaH AbhyAM maithunArthAbhyAM kyani sso'ntaH gauH / azvasyaci vaDavA | 4 | 3 | 114 // syAt / vRpasyati
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmadhAtuprakriyA / 295 maithuna athavA mevA ghRSa bhane azva AvthI kyan pratyaya paramAM rahetA aMte pa thAya che. vRSasyati gau-sAya mAhane che che. azvasyati vaDavA-ghADI ghoDAne che che. // 14 // asa ca laulye 4 / 3 / 195 // . bhogecchAtireko laulyaM tatra gamye kyani pare nAmnaH raso'mm cAntaH syAt / dvisa kArapAThAnnAsya Satvam / daSisyati dadhyasyati / bheganI IcchAne atireka gamyamAna hote chate rajU pratyaya paramAM rahetA nAmathI para aMte 4 Agama thAya che. daciMicchati iti dadhyasyati, dasyati mI ssa mAgama pAthI nassaH thI sa na thathe nahI // 15 // NibahulaM nAmnaH kRgAdiSu 3 / 4 / 42 // kRgAdInAM dhAtUnAmarthe nAmno Nij bahulaM syAt / trantyasarAderityantyasvarAdiluki. muN karoti bhuNDayati chAtram / paTumAcaSTe paTayati / vRjhe piyati vRkSayati / kRtaM gRhAti kRtayati / kaga vigere pAtumAna amAM 55 nAmayI NicU pratyaya bahulatAe thAya che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe muNDaM karoti iti muNDayati chAtram vidyAthInu mana 42 . paTu AcaSTe iti NicU-puTu + Nic + zavU + tiv 7-4-73 thI Ni nA so5 paTayati, me rIte vRkSayati, kRtayati // 16 // satyArthavedasyAH 3 / 4 / 44 / eSAM NicUsaMniyoge AH syAt / satyApayati arthApayati / vedApayati / priyasthiretyAdinA prAdhAdeze. priyamAcaSTe prAyayati ityAdi / sthUladUretyAdinA, sthUlamAcapTe stharayati / iti naamdhaatuprkriyaa| satya artha mane veda Awari yogamA mayasvarane A yAya che. satya + Nic + a + ti styn| A atirIhavalI thI p mAgama satyApayati, 7-4-72 thI prAyayati, sAvayati tyAdi e pramANe nAmadhAtu prakriyA samApta. __ atha bhAvakarmaNo prakiyA / // 1 // tatsApyAnApyAt karmabhAve kRtyaktakhalAzca 3 / 3 / 21 / tadAtmanepadaM kRtyaktakhalAzca pratyayAH sakarmakAddhAtoH karmaNi akarmakAdavivakSitakarmakAcca bhAve syuH /
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvakarmaNoprakriyA / 297 sAmanepanA pratyaya tathA kRtya. ta mana khalartha pratyaya sakarmaka dhAtuthI karmamAM ane akarmaka dhAtuthI bhAvamAM thAya che. je dhAtumAM kama hoya te sakarmaka je dhAtumAM karma na hoya te akarmaka ane je dhAtumAM kama hovA chatA jyAre pravega nA hiya karmanA tyAre te avikSita karmavALe kahevAya. ||2|| kyaH ziti 3 / 4 / 70 // sarvasmAddhAtAvakarmavihite ziti kyaH syAt / atra karmaNi pratyayavidhAnenoktatvAt karmaNi prathamA / karmApekSANyartha vacanAni c| nIhavahikRSoNyantAduhimacchicirudhizAsvarthAH / paciyAcidaNDikagrahimathijipramukhA dvikarmANaH // 1 // gauNe karmaNi duhyAdeH pradhAne nIhakRSvahAm / buddhibhakSyArthayoH zabdakarmaNAM ca nijecchayA / / prayojyakarmaNyanyeSAM NyantAnAmuktato mtaa| paThayate granthaH ziSyeNa, paThayete granthau, paThayante granthAH / paThayase tvaM, paThaye ahaM / A sarva dhAtuthI bhAvamAM ane karmamAM kahevAyela zita pratyaya paramAM rahetA kA thAya che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe ahIM pratyayanAM vidhAnavaDe karma ukta thatu hovAthI kamane prathama karavI (1) brikamaka dhAtuo-jemAM be karma che te, ni, 6, vahU , zas, vata, duhU , , mikSa. ri jayu, jJAnU, vara, cAra, 3, , pradU, martha, ni, vigere dhAtuo be karma vALA che, sut thI sAra sudhInAM dhAtuonAM gauNa kamane prathamA thAya che, nI, Tu, vahu, g A cAra dhAtuonA mukhyakamane prathama, thAya che. bedha arthavALA, AhAra artha vALA, zabda karmavALA dhAtuonAM pradhAna ke gauNa karmane prathama thAya che. gati arthavALA ke akarmaka najara ghAtuo che. tenAM pradhAna karmamAM karmaNinAM pratyaya thAya che TIkAmAM dAkhalA ApyA che te pramANe paThayate pote ItyAdi prayogo vAparavA. rUpA mAvaLo : rASTa68mI sarvasmAddhAto vakarmavihite'dyatanyAste jic syAtU talukU ca / apAThi apaThiSAtAm apaThiSata 5 / peThe 6 / paThiSISTa 7 / paThitA 8 / paThiSyate 9 / apaThiSyata 10 / Rto riH zAzI vijayate ? | ziceta 2 yitA rUrAjayt 4 /
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvakarmaNo prakiyA / 299 sarva dhAtuthI bhAva ane karmamAM kahevAyele ta pratyaya paramAM rahetA gira pratyaya thAya che ane 7 ne lupha thAya che. paTha + ta - paTha + bic 4-3-50thI vRddhi, ta na so5 apAThi, apaThipAtAm, apaThiSata pakSA-peThe yAti, mAza: paThiSIpTa 4-paThitA tyAla, kR-4-3-110 thA kriyate tyAni // 4 // svaragrahadRgRhanbhyaH syasijAzIH / zvastanyAM biDUvA 3 / 4 / 69 / / svarAntAda grahAdezca syasijAzI zvastanISu zivA myAta nAmino'kalihaleriti vRddhau / akAri akAriSAtAma- akRSAtAma akASita-akRSata 5 / cakra 6 / kAgSiISTa-kRSISTa 7 / kAritA-kartA 8 / kAriSyate-kariSyate 9 / akAriSyata-akariSyata 1. / IvyaMjane yapi dIyate / / .. 2122-ta dhAtumAne temAla graha yAtane mya. mi. maashii:ane zvasvanImAM prakhya pamAM rahetA gi vikalpa thAya che. akAri bica thy| nAminAkalihale thI vRddhi. vicha bhATe akAriSAtAm akRSAtAm akAriSata. aSata, 5zakSA-cakra mA. 5 pramAde mAza: kAriSISTa kRSISTa,
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe zva-kAritA, kartA bhaviSyanti yAtipatti sa21 . dA-dhAtu 4-3-97 thI A / i dIyate // 5 // Ata aiH kRnau 4 / 3 / 53 // Adantasya dhAtoNiti kRti jau ca aiH syAt / adAyi adAyiSAtAm pajhe izva sthAdaH / adiSAtAm 5 / dade 6 / dAyiSISTa-dAsISTa 7 / dAyitA-dAtA 8 / dAyiSyatedAsyate 9 / gRhyate 4 / agrAhi agrAhiSAtAm-agrahISAtAm / agrAhivam agrAhidhvam-agrahIDham 2 / jagRhe 6 / grAhiSISTa grahISISTa grAhIpauvam ahiSIcam 2 / 7 / grAhitA-grahItA 8 / grAhiSyate-grahISyate 9 adazi adaziMSAtAm-ahakSAtAm 5 / dadRze 6 / darziSISTa dRkSISTa 7 / darzitA-draSTA 8 / darziSyate drakSyate / jiNavi dhn| adhAni adhAniSAtAm / adyatanyAM vA tvAtmane iti vA vadhAdeze avadhi avadhiSAtAm-ahasAtAm 5 / jaghne 6 / ghAniSISTa / hano vadha AziSyajau / vadhiSISTa 7 / ghAnitAhantA 8 / 'ghAniSyate haniSyate 9 / / A kArAnta dhAtune bina khinna evo kRta pratyaya paramAM rahetA temaja ni pratyaya paramAM rahetA bhA ne thAya che. dA + bic-dai + nica edeto'yAyU thI adAyi, adAyiSAtAm vi85 4-3-31 thI i thatA, adiSAtAm , 52zakSA de
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvakarmaNoprakriyA / Rishi 33 mA mAyA bhuma, mahU-4-1-84 thI yavRt gRhyate tyAhi. viSe vAthI agrAhiSAtAm, agrahISAtAm , parIkSA-jagRhe upa 32 // thAya mAnA TI bhugama hA-dazyate pata mAna, madyatanI-adarzi adarziSAtAm-ahakSAtAm, sakSA-dahaze-mAza:-darziSoSTa, kSITa, hana dhAtu hanyate bata bhAnA, madha-4-3-101 thI dhan 3-4-69 thI nida vighe 3-4-68 thI bica vi 4-4-22 thI 15 mAheza bhATe avadhi avadhiSAtAm, ahasAtAm, bhane adhAniSAtAm , bAkInAM rUpo TIkAmAM ApelA AdIpada dvArA sAdhI levA. // 6 // ye navA 4 / 2 / 62 // khanisanijanAM ye kityo vA syAt / khaayte-khnyte| sAyate-sanyate / jAyate-janyate / tanaH kye A vA syAt , tAyate - tanyate / amo'kamyamIti vA dIghe, azAmi-azami azAmiSAtAm-azamiSAtAm / NyantatvAbhAve / .... khan, sana bhane jan pAtuna hita 61 mevA ya pratyaya dANe tyAre na na A vidaye thAya che. .... khan + ya + te-n ne| A khAyate, viye che. mATe khanyate 5 thAya. sAyate, sanyate tyAla, 4-2-63 sAtA tAyate, tanyate, 4-2-26 thI 4i5 vI tethI azAmi, azami,
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe jaTe nAsa na hoya ane mane karmaNInuM rUpa banAvavuM hoya tyAre. // 7 // mo'kaniyaminabhigamivamyAcama 4 / 3 / 55 // ___ kamyAdivarjamAntasya dhAtoNiti kRti jau ca vRddhirna smAt / asamIti niSedhe akAmi / (vizramevA) vzazrAmi-vyazrami / kam, yam , ram, nam , gam , vam , tayA Acam / 'dhAtumAna ch|ddiine m mata ghAtune tana mita Nit pratyaya paramAM rahetA athavA =" pratyaya paramAM rahetA vRddhi thatI nathI. azami tyAhi 565 te 4 vigere thAtumA 2so .. 2 to akAyi tyAdi 4-3-56 thA vyazrAmi, vyazrami, // 8 // khNimorvA 4 / 4 / 186 // labhaH svarAnonto vA syAt jau khNami ca / alomialambhi / bhaJjanauM vA lopaH syAt / abhAji-abhanji / bhAvo 'dhAtvarthastasyaikatvAdAtmanepadaikavacanam / caitraNa bhUyate 10 / lajAsatAsthitijAgaraNaM, vRddhikSayabhayajIvitamaraNam / zapanakoDArucidIptyarthI dhAtava ete karmavibhuktA // 1 //
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvakarmaNoprakriyA / 303 avivakSitakarmako'pyakarmaka eva pacyate 10 / akarmakopyupasargavazAt sakarmatAmeti / anubhUyate yukhaM sAdhunA / anvabhAvi anvabhaviSAtAm -anvabhAviSAtAm 5 / ji bhane khaNam pratyaya 52mA letA labhU yAtuna svaranI pachI vikalpa nuM umerAya che. alAbhi, alambhi, bhajja dhAtumA 4-2-49 thI vidaye thatA, abhAji. abhanji, thAtuna mA sabhA me45ne sarale AtmapadamAM, ekavacana ja thAya che, rautravaDe thavAya che. akarmaka dhAtuo jaNAvavA mATe kaleka, lajajA, sattA, sthiti, MAR, vRddhi, kSaya, laya, vita, bharaNa, zayana, [83I, kathi, diptI arthavALA, ghAtuo akarmaka che, je avivaNita karmavALe dhAtu hoya te te akarmaka ja kahevAya che, akarmaka dhAtune paNa kayAreka upasarga lAgavAthI sakarmaka, banI jAya che. sAdhu baDe supa manubhavAya cha, madyatanI-anvabhAvi, anvabhaviSAtAm. // 9 // ekadhASau karmakriyayaikA'karmakriye 3 / 4 // 86 // . ekasmin dhAtau karmasthakriyayA pUrvadRSTayA ekA abhinnA 'saMpratyakarmikA kriyA yasya tasmin kartari karmakartarupe dhAtorbikyAtmanepadAni syuH / uktaM ca
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 haimalaghuprakriyAcyAkaraNaM yatra karmaiva kartRtvaM yAti kartA tu nocyate / kyAtmanepadaM dhAtoruktiH sA karmakartari // 2 // akAri / svaraduho vA jic-akRta kiyate kariSyate vA kaTaH svayameva / paciduhe: ApaNaca pacyate pakSyate vA odanaH svayameva / adohi dugdhe adugdhe gauH svayamevetyAdi / kAcit Jikyau na syAtAm / alamakRta alaMkurute kanyA svayameva / eka ja dhAtumAM krama'mAM rahelI pUrve jovAyelI ane vamAna kALe abhinna kriyA che jene evA ketu rUpa kartAmAM pUrve 4hyA bhulma Ji, kya bhane AtmanepaDabhAM prtyye| thAya che. je dhAtunu krama kartA pAte thaI gayu. hAya dhAtune uri prayogamA bi, kya ane te Atmanepa thAya che. akAri 3-4-90 bhI arkaita, kriyate, kariSyate, 3-4-93 thI vyAre4 Ji, kya pratyaya thatA pakSu nathI. e pramANe mahApAdhyAya zrI kritI vijayagaNInAM ziSya mahezapAdhyAya zrI vinayavijayagaNIvaDe racAyela hemalaghuprakriyAmAM AkhyAta prakriyA samApta thaI.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ karansamaviyA / atha kRdantaprakriyA nirUpyate // // 1 // Atumo'tyAdikRt bahulam // 11 // ityAdi / | tuma pratyaya sudhInAM pratyaye tyAdi sivAyanAM prAyone kRt / thAya che. syAG vsthI 5-1-16 thI 5-3-91 supInA satramAM je je pratyaya kahevAnA che temAM apavAdanAM asamAna 25 e tsargIka pratyaya vikalpa yAya che. // 2 // kartari 5 // 13 // kRvarSavizeSokti vinA kartari syAt / / na pratyaya je vizeSa artha na batAvyuM hoya te kartAmAM thAya che. dAkhavA nIcenA sUtramAM juo // 3 // NakatRcau 5 / 1148 // dhAtoretau syAtam / karotIti kArakaH, kartA / seTAstAyazi itI DAgame / edhitaa| dhUgaudita iti veTi gotA gApitA / sahivaheriti soDhA, voddhaa| NitItyupAntyavRddho pAcakaH /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe dhAtune La ane jU pratyaya thAya che karoti iti kArakaH bhane "kartA / ne thAtu seTa le ta 4-4-32 thI ida edhitA. yugauditaH thI yAre vi45 Ida thAya tyAre gAptA, gopitA, 1-3-43 thI seDhA, zroDhA, . 4-3-50 thI vRddhi yatA pAcakaH // 4 // aca 5 / 1149 / / dhAtoracU syAt / karaH, haraH / dhAtuthI acU pratyaya thAya che. karoti iti karaH sane harati iti haraH // 5 // lihAdibhyaH 5 / 150 // ebhyo'c syAt / lehaH, zeSaH / liha vigere dhAtuthI (mA) ac pratyaya yAya che. leDhi iti lehaH zinaSTi iti zeSaH // 6 // bruvaH 5 / 1151 // brago'ci bruvaH syAt / brAhmaNabruvaH / bru yAtune ac pratyaya anal bruva thAya che. AtmAnaM brAhmaNaM bravIti Iti brAhmaNabruva pitAne brAhmaNa tarIke mAnanAre
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaalimaa // 7 // nandyAdibhyo'naH 511521 // nandanaH, sahanaH / ... nand vigere thAtumAne ana pratyaya thAya che.. nandayati iti nandanaH, sahate iti sahanaH, .. AdinI pachI bahuvacana haMmezA AkRti gaNa mATe hoya che. // 8 // grahAdibhyo Nin 5 / 1 / 53 // ..gRhAtIti grAhI / tiSThatIti sthAyI / graha vigere ghAtuothI kartAmAM nid pratyaya thAya che. gRhaNAti iti grAhI tiSThati iti sthAyI::, .. sthA+ Nin 4-3-51 thI sthai + Nin edaito'yAy thI sthAyin nAmnAnohananhanaH mana ni dIrdha: thI dvIdha sthAyI. // 9 // nAmyupAntyaprIkRjJaH kaH 5 / 154 // nAmyupAntyebhyaH prayAdibhyazcaturvyazva kaH syAt / kSipaH, 'priyaH, kiraH, giraH, jJaH / nAbhi Suruaam thAtuthI tema pro, kR, gR mana jny| yAtune 4AmA ka pratyaya thAya che. pratyaya phatavALe hevAthI guNa thaze nahIM. kSipati iti kSipaH prINAti iti priyaH 5-1-52 thI iyU thayo che.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe kirati iti kiraH 4-4-116 thI ida thayo . jAnAti iti jJaH 4-3-94 thI Ane vA5 // 10 // prAdhmApATvedRzaH zaH 5 / 158 // ebhyaH zaH syAt / zakAraH zitkAryArthaH / jiyaH uddhamaH pivaH uddhayaH utpazyaH / ghrA, dhmA, NA, Tadhe, daza dhAtuthI za pratyaya thAya che. zU ita cha te zita mATe che. jighrati iti jighaH zita thavAthI 4-2-108 thI jighra cyA uddhamati iti uddhamaH ItyAdi bAkInAM TIkAmAM ApyA pramANe jANavA. // 11 // sAhisAtivedyudejidhAripAricete. ranupasargAt 5 / 1159 // emyo'nupasargemyaH NyantebhyaH zaH syAt / sAhayaH sAtayaH vedayaH udejayaH dhArayaH pArayaH cetayaH / upasaDita sevA vyanta mevA sAhi, sAti, vedi, udAja, dhAri, pAri, veti mATA dhAtumAne za pratyaya yAya che. sAhyati iti sAhyaH, sAtayaH, vedayaH tyAle vyakta mAnIne vigraha karavA. // 12 // nRtkhanaJjaH zilpinyakaT 5:1 // 65 // ebhyaH zilpini kartaryakaT syAd / nartakaH khanakA
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ dantAniyA / 309 . nRt khan bhane rujU 0 dhAtuthI zilpIn tAmA akada pratyaya yAya che. zilpIna kartA eTale svabhAva ja jene evA prakArano heya nRtyati iti evaM zIla yazyasaH iti nartakaH / khanakA, rajakaH, tyAni, // 13 // gasthakaH TanaNa ca 51166 // gaH zilpini kartayaitau syAtAm / gAthakaH / Ava aiH kau , gAyanI / zilpIn tA ya to dhAtune thak pratyaya yAya che. gAyati iti evaM zIla yasya gAthakaH, 4-3-53 mu. sAtA gAyanI, // 14 // tikatau nAmni 5 / 171 // AzIviSaye saMjhAryA gamyAyAM tikRtazca sarve pratyayAH syuH| AzIrvAda viSayamAM saMjJA viSaya gamyamAna hete chate dhAtuthI utA ane jIta A be pratyaya thAya che. udAharaNa nIcenA sUtramAM // 15 // ahanpaJcamasya kikiti 4 / 1 / 107 // hanvarjapaJcamAntasya kvau dhuDAdau Diti ca dIrgha: syAt / zamyAdityAzAsyamAnaH zAntiH / kacitiki.na dIrgha
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe rantiH / vardhatAmityAzAsyamAno vardhamAnaH / hana dhAtu sivAyanAM pAMcame vyaMjana saMtavALI dhAtuthI vi6 pratyaya temaja ghuTa vyaMjanAdi e kim Dita pratyathI paramAM rahetA dIrgha thAya che. zam + ti mA sUtrathI hI zAnti, 4-2-59 thI hI na thAya to intiH tyAti, vardhamAna // 16 // karmaNo'N 5 / 172 / / karmaNaH parAddhAtoraNa syAt / kumbhaM karotIti kumbhakAraH / karmathI paramAM rahela dhAtuthI banuM pratyaya thAya che. kumbhaM karoti iti kumbhakAraH // 17 // Ato Dau'hAvAmaH 5 / 176 / / karmaNaH parAdanusargAt hAvAmAvarjAdAdantAtorDaH syAt / godaH / ahvAvAma iti kim / svargadvAyaH tantuvAyaH dhAnyamAyaH / hA, vA, mA dhAtu sivAya 65sargaDita sevA A kArAna dhAtuone karmathI para Da pratyaya thAya che. gAM dadAti iti godaH, ivA, pA, bha5 mA zuya dhAtuma nANe, aN samaye bhATe svargavAyaH, tantuvAyaH, dhAnyamAyaH ItyAdi. / // 18 // AziSi hanaH 51680 // karmaNaH parAddhanterAziSi gamyAyA DaH syAt / zatruhaH /
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3.4 4bhayo, gharamA raheko n thAtune, mAzIala viSayamA pratyaya thAya che. zatru vadhyAt iti zatrahaH, DityantasvarAdeH thI ana nA 5 thI. zatruhaH 35 siddha thAya. // 19 // klezAdibhyo'pAt 5 181 // .. klezAdeH karmaNaH parAdapapUrvAddhanterDaH syAt / klezApahA, tamopahaH / . kaleza vigere mAthI 52mA apa pU4 an dhAtuthI . pratyaya thAya che. kleza apahantiH iti klovahaH, tamaH apahanti iti tamovahaH // 20 // acitte Tak 5 / 1183 // karmaNaH parAddhanteracittavati kartari Tak syAt / vAtaghna tailam / acitta iti kim / pApaghAto yatiH / karmathI paramAM rahelA an dhAtuthI acittavAna kartAmAM Tak pratyaya thAya che. vAtaM. hanti iti vAtaghna, tailam vAyukhAnA2 tea, avitta itiH kim 1 pApa hanti iti yati, sayita bhATe sUtra na all 5-1-72 thI, aN thayo tayA 4-3-100. zrI yAta /
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 21 // brahmAdibhyaH 5.185 // . ebhyaH karmabhyaH parAddhanteSTakU syAt / brahmanaH godhaH pApI / rAjadhaH nipAto'yam / brama vigere bhathI 52mA 2Dela n pAtuthI Tak pratyaya thAya che. brahamaM hanti iti brahamadhna, gAma hanti iti godhanaH, mevo pApI vyAta, 5-1-88 mAM sUtrayI rAjadhaH za6 nipAtana 4rekhe. // 22 // kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH 5190 // emyaH karmamyaH parAdH bhRgaH khiH syAt / kha it / kukSi, Atmen bhane udara mathI 52mA 2sA bhR dhAtuthI khi pratyaya thAya che. kh ita cha tenu 30 nIyatA sUtramA matAvA // 23 / / khityanavyAru'Sormo'nto isvazca 3 / 2 / 111 // svarAntasyAnavyayasyAruSazca khitpratyayAnte uttarapade mo'nto yathAsaMbhavaM hrasvazca syAt / kukSimbhariH. AtmambhariH, udmbhaariH| avyaya sivAyanA svarA nAma pachI temaja rASTra zadanI pachI TU phatavALe pratyaya uttarapadamAM rahetA | Agama yAya che. kukSim eva vimati iti kukSimbhariH, " .. ..
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA | ||24|| ahe'c 5|1|91 // Atmambhari, udarambhari, 313 karmaNaH parAdarac syAt / pUjArhaH sAdhuH, pUjArhA sAdhvI / krama thI paramAM rahela arphe dhAtuthI ar pratyaya thAya che. pUjA arhati iti pUjArhaH sAdhu, pUjA sAdhvI. // 25 // dhanurdaNDatsarulAGgalAGkuzaSTiyaSTizaktitomaraghaTAd grahaH 511192 // ebhyo dazamyaH karmamyaH parAd graherac syAt / dhanurgrahaH / dhanur vigere kraza karmoMthI paramAM rahela gahU dhAtuthI ac pratyaya thAya che. dhanuH gRhaNAti iti ghanurgrahaH, ||26|| AyudhAdibhyo bhRgo'daNDAdeH 51194 // daNDAdivadAvAdeH pArAdvago'c syAt / dhanurdharaH / bhUdharaH / aNDAderiti kim / daNDadhAraH / sOM vigere sivAyanA Ayudha vigere kathI paramAM rahelA hU~ dhAtuthI r pratyaya thAya che. dhanuH gharati iti dhanurdhara bhUdhara riyAhi le daNDa vigere bhAMDe laLa thayA che mATe vRddhi ItyAdi zabda bhAve to daNDhaghAra
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 27 // hUgovayo'nudyame 5 / 195 / / , .. karmaNaH parAddhago vayasyanudyame gamye'cU syAt / asthiharaH zvA / udyama utkSepaNamAkAzasthasya vA dhAraNaM tadabhAve-manoharA ghakU / udyame tu bhArahAraH (ADaH zIle) puSpAharaH (tinAthAtpazAviH) dRtihariH zvA / nAthahariH siMhaH / . kamathI paramAM rahelA chU dhAtuthI vayasa ane anughama. gamyamAna hete chate ja pratyaya thAya che. dhana eTale AkAzamAM pheMkelA paDhArthana dhArI rAkho. tene malA te anudyama, manaH harati iti manoharA mAlA, mama mA ya to bhArahAraH, 5-1-96 thI pUSpAharaH, 5-1-97 vI iti hariH zvA, nAthahariH siMhaH. // 28 // rajaHphalemalAdu grahaH 5:198 // ebhyaH karmabhyaH parAd graheriH syAt / rajograhiH, phalegrahiH, malagrahiH / rajam . phale bhane mala ma thI 52mA 27sA grah dhAtuthI i pratyaya yAya che rajaH gRhaNAti, kale gRhaNAti, mala gRhaNAti phale sUtramA 4 vibhakti sahita lakhele hevAthI lepa karyo nathI. // 29 // devavAtAdApaH 5 / 1 / 99 // AbhyAmApa i: syAt / devApiH vAtApiH / ...
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadantazakivA deva ne bAta A e kramathI paramAM rahelA dhAtuthI rU pratyaya thAya che. devAna Apnoti iti devApiH, vAtApiH, 315 ||30|| zakRtstambAdatsavrIhau kRgaH 5 | 1 | 100 // AmyAM karmamyAmanayoH katroH kRgaH iH syAt / zakRtkari : vatsaH stambakaritrIhiH / ( kiMyattadbahora : ) kiGkaraH yatkaraH 9 tatkaraH bahukaraH / rAt ane tantra A e krama thI paramAM jo vatsa ane zrIhi kartA hAya to tenAthI paramAM rahelA hU~ dhAtune pratyaya thAya che. zakRt kareti iti kRtakariH batsaH, stambaM karoti iti stambakariH, 5-1-101 thI kiGakara, yatkara, tatkara, bahukara, // 31 // saGkhyA'hardivAvibhAnizAprabhAbhAzcitrakartrAdyantAnanta kArabAhnahvarurdhanurnAndI lipilivibalibhaktikSetrajaGgAkSapaNakSaNadArajanidoSA dinadivasATTaH 5 1|102 // ebhyo'STAviMzateH parAt kRgaSTa syAt / saMkhyAkara ityAdi / A aThThAvIsa kramathI paramAM rahelA che dhAtuthI Ta -
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3.16 haima laghuprakriyA vyAkaraNe pratyaya thAya che, saMkhyAM kareti iti saMkhyAkaraH ityAdi badhA ja vigraha zabdo mUkI banAvI levA. ||32|| kSemapriyamadrabhadrAt khA'N 5 / 11105 // emyazcaturbhyaH parAtkRgaH khANau syAtAm / kSemaGkaraH kSemakAraH / kSema, priya, bhadra ne madra bhA bhAra thI paramAM rahelA maiM dhAtuthI jJa ane ad pratyaya thAya che. -kSema karerAti kSemaDakara 3-2-111 thI mU bhAgabha ||33|| mernibhayAbhayAtkhaH 5 / 1 / 106 // emyazcaturbhyaH parAtkRgaH khaH syAt / meghaGkaraH / RtiGkaraH bhayaGkaraH abhayaGkaraH / ( priyavazAdvada khaH ) priyaMvadaH vazaMvadaH / dviSatapaparaMtapau nipAtau (parimANArthamitanakhAt 'pacaH khaH ) prasthaMpacaH mitaM pacaH nakhapaca: / ( kUlAakarISAt kaSaH khaH ) kUlaMkaSA abhrakaSA karISaMkaSA / medha, Rti, bhaya bhane abhaya mA yAra thI para raDesA dhAtuthI jJa pratyaya thAya che. - meghaGakara, bhayaGakara tyAhi 5-1-107 thI priyaMvada, vazaMvada, 5- 1 - 108 thI dviSantapa bhane parantapa nipAtana 5-1-109 thI prasthaMpaca, mitaMpaca, nakhaMpaca thathA, 5-1-110 thI
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / mulaMkaSA, anakaSA, karISaMkaSA, // 34 // savAMtsahazca 5 / 11111 // sarvapUrvAtsaheH kaSeca khaH syAt / sarvasahaH sarvakaSaH / sarva karma yI 52 2 saha ane kA thAtuna kha. pratyaya yAya che. sarvam sahate sarva kaSati sarvasAhaH, // 35 // manyANNin 5 / 1116 / / karmaNaH parAnmanyateNin syAt / paNDitamAnI bandhoH / karmathI paramAM rahela evA mana dhAtuthI briA pratyaya yAya che. paNDitaM manyataM bandhoH iti paNDitamAnI // 36 // katRH khazU 5 / 1 / 11 / / pratyayArthAt kartuH karmaNaH paganmanyateH khazU syAt / / AtmAnaM paNDitaM manyate iti paNDitaMmanyaH / . pratyayana nimitavALA evA tu mUDha karmathI para rahelA mana dhAtuthI khaz pratyaya thAya che. paNDitaM AtmAnaM manyate paNDitamanyaH // 37 // ejeH 5 / 1 / 118 // karmaNaH parAdejeH khazU syAt / janamejayaH / .. 4mazrI 52mA 28 eja thAtuthI khazU thAya che.... ..
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe ariM ejayati za ne zavanAra // 38 // zunIstanamuJjaklAsyapuSpAdheH 5511119 // emyaH parAt dheH khaza syAt / zunIndhayaH / zunI vigere bhayI 52mA 27dadhe dhAtuthI khaza pratyaya thAya che. zuno dhayAta, zunIndhaya tyAdi karmamAM vigraha karavA. ItyAda rIte. // 39 // nADIghaTIkharImuSTinAsikAvAtAd dhmazca 5 / 1 / 120 // emyaH SaDmyo dhmaH dhezva khazU syAt / nADIMdhamaH / nADI. dhayaH / pANikarAt dhmaH khaza) pANidhamaH / vahA'bhrAllihaH) vahalihaH abhrNlihH| (bahuvidharustilAttudaH) bahuMtudaH / (lalATavAtazardhAttapAjahAkaH ) lalATaMtapaH / (asUryogrAd dRzaH ) asUryapazyo rAjadArAH / kUlAdudrujAdvahaH ) kUlamudujo gajaH / kUlamudvahA ndii| iraMmadaH nipAto'yam / nADI vigere 6 karmathI pamAM rahelA dama ane Tadhe dhAtuthI khaza pratyaya thAya che. 5-1-121 thI pANidhamaH 5-1-123 thI vahIlahaH, 5-1-124 thI bahatUdaH, 5-1-125 thI lalATa tapaH,
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5-1-126 thI asUryapazNa, 5-1--122 zrI kulamudruH , 5-1-127 thI iramadaH, // 40 // nagnapalitapriyondhasthUlasubhamADhayatadantAcvyarthe 've vaH khiSNukhukasau 5 / 1 / 128 / / nAgnAdibhyaH saptamyastadantebhyazcAccyantemyathavyarthavRttimyaH parAd bhuvaH khiSNukhukajau syAtAm / anagno nagno bhavatIti nagnabhaviSNuH nagnaMbhAvukaH / tadante sunagnaMbhaviSNuH sunagnabhAvukaH ityAdi / nagna, palita, priya, andha, sthUla, sabhaga, Aya, cci pratyayana arthane jaNAvanAra paraMtu vi pratyaya sivAyane pratyaya hete chate mU dhAtuthI viSNu ane suga pratyaya thAya che. anamaH nagnaH bhavati iti nagnabhaviSNu, nagnabhAvuka, te sAteya zabda antamAM hoya te paNa lAge // 41 // kRgaH khanaT karaNe 5 / 1 / 129 / / nagnAdisaptakAdacLyantAccvyarthavRtteH parAt kRgaH karaNe khanaTU syAtU / anagno nagnaH kriyate'neneti nagnakaraNaM dyUtam / sunagnakaraNam / cci pratyayana arthAta cci pratyaya lAgyA sivAyanA nama, palita, priya, andha, sthUla, subhaga, AThaya zapathI 52 kR
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe dhAtune karaNa arthamAM uttara pratyaya thAya che. anamaH namaH kriyate anena iti na karaNaM dhutam mantavANAnai marwi sunanakaraNa // 42 // nAmnA gamaH khaDDau ca vihAyastu vihaH 5 / 1 / 131 / / nAnaH parAd game khaDDakhAH syuH bihAyaso vihazca / turaGgA vihaGgaH / turagaH vihagaH / turaGgamaH vihnggmH| nAmayI 52mAM rkhe| gam dhAtuthI khaD, Da, bhane kha pratyaya thAya che ane vihAyasa zabdane vihU Adeza thAya che. turaH gacchati iti turaGgAH khaD pratyaya 3-1-111 thI anusvAra. vihAyasA gacchati iti vihaDhAH Da pratyaya emtA Dityana'svarAdeH thI turagaH, vihaGgaH, kha pratyaya dAtA turaGgAma, vihaGgAma, // 43 // zokApanudatundaparimRjastamberamakarNe japaM priyAlasahastisUcake 51 / 143 // ete catvAra eSu catuSvartheSu nipAtyAH / zokApanuda, tundarimRja, stambarama bhane karNejapa 41 yAra zaha manu me priya, alasa, hasti sane sUcaka gabhA nipAtana. rAya che. zokApanuda meTa i. 42nAra tundaparimRjU 28 052 90 32vanA2 mANasI ma mAM stamberama tamAma 2 2 te kaNejapa yAyo pAta nAra.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA | ||44|| duhedhaH || 1 | 145 // nAbhraH parAd duheDudhaH syAt / kAmadudhA / nAmathI paramAM rahela durdU dhAtuthI dudha thAya che. kAmAna dogdhi iti kAmadudhA 321 kAma +Tuha+dudha DityanayasvarAheH thI uhU no boya kAmadudhA, ||45 // bhajeA viNU 5 / 1 / 146 // nAmnaH parAdrajo viNU syAt / arddha bhajatIti arddhabhAk / nAbhathI paramAM rasA bhajU dhAtuthI viNa thAya che. ardha bhajati iti ardhabhAk NU ita che. tethI bhiNati thI vRddhi, cajAkagam thI ga ththe| ghuTastRtIyA virAme pAthI ardhabhAk ||46 || manvankvani vic 5 / 1 / 147 / / vavacinnomraH parAddhAtorete yathAlakSyaM syuH / sudAmA nAmathI paramAM raDesA dhAtuyAne 424 mana, vana, kvanip, bicU bhane kvacid prtyye| thAya che. suSThu dadAti iti suman 2-4-45 thI si no boya 1-4-85 thI hIghra sudAmA manyuM prathabhA zreSThavayana. ||47|| vanyA paJcamasya 42265 // vani paJcamasya AG syAt / vijAyate iti vijAvA / kvanip sughIvA / vicU zubhaMyAH / dhAtune aMte rahelA pAMcamAM akSaranA vana pratyaya 21
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe paramAM rahetA mA thAya che. vijAyate iti kvipU mA sUtrathA bhane 852 pramANe vijAvA suSThu dadhAti su dhA+van 4-3-97 thI sudhIvan zubha yAti vic pratyaya zUnya che tathA zubha yA // 48 // vipu 5 / 15148 // nAmnaH parAddhAtorya thAlakSyaM kvip syAt / saMsadhvaMsetyAdinA datve, ukhAsat / prazAmyatIti mA no mvAzveti natve, prazAn / ' nAmathI paramAM rahelA dhAtuthI yathAgya vidhU pratyaya thAya che. ukhayA srasate iti azvAsrasa 2-1-86 thI d virAme vA thA d na t 4-2-25 thI manuvArane 5, prazAm 2.1-67 zrI m / na prazon , // 49 // didyudRdRjagajjuhuvAmAdhI zrIzata sUjvAyatastUkaTaprUparivAbhrAjAdayaH kvipaH 5 / 2 / 83 // ete kveibantA nipAtyAH / tattvaprAT tttvpraashau| dighut thI mAralIne bhAj sudhInAM / vip mtvALA yathAyogya nipAtana karAya che. viDa sa25 cha. dighuta-zAsanAra dadRta-zanAra jagat-gativANa juh-DeminAra
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ kudantamakriyA | 323 // 50 // tyadAdyanyatamAnAdupamAnAccApye dRza STakasakau ca 51 / 152 // ebhya upamAnebhyo vyApyebhyaH parAdRzervyApya eva Taksa kau kvip ca syuH / mAnavAcI 435 mevA tyadAdi zabdo anya bhane samAnaM zabDazrI 52 dRza dhAtune bho Tak, sakne kvipU pratyaya thAya che. udAharaNa nIcenA kumAM sUtramAM // 51 // anyatyadAdezaH 3 |2| 152 || anyasya tyadAdeva hagAdAvuttarapade AH syAt / sya iva dRzyate iti tyAdRzaH tyAdRzI / syAdRkSaH tyAdRkSI | tyAdRk / evamanyAdRzaH / IdRk / / hak, daza ane dakSa uttarapahamAM hoya to anya mane tyadAdi zabdvanAM antyavarNAnA A thAya che. svaH iva ddazyate vyAdRza A thye| strIbIje tyAdRzI 2-4-20 thI GI thayo che. tyAdRkSa tyAdRkSI me prabhA mAThInAM anyA - daza iha tyAhi pazu yathAyogya leuvA kvip pratyaya bhA chata che. zUdRkSe 3 / 2 / 151 // samAnasya saH syAt / sadRk 6 sadRzaH 6 IdRzaH 6 // 52 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe kIdRzaH 6 / hakU, dRza bhane dRkSa 52mA 24tA samAnanA sa thAya hai. samAnaH iva dRzyate iti saddaka, // 53 // idaMkimIt kIH 3 / 2 / 153 // dRgAdAvuttarapade idaMkimI ItkIrUpau syAtAm / IdRk 3 kIdRk 3 / dRk 5 tta254mA rahetA idam mane kima zana anukrame rUta ane zrI thAya che. ayama itra dRzyate iti idRk, iddazaH. // 54 // kartuNin 5 / 1 / 153 / / karthAdupamAnAt parAddhAtoNin syAtU / uSTrakozI / kasucaka evA upamAnavAcI nAmathI paramAM rahelA dhAtuthI banne pratyaya thAya che. uSTH iva krozati Tana ma Aza 4re che. uSdakozI, // 55 // ajAteH zIle 5 / 1 / 154 // ajAtivAcino nAmnaH parAddhAtoH zIle'the vartamAnANin syAt / uSNabhojI / ajAteriti kim / zAlIn bhoktA / (sAdhostathA) sAdhukArI / / ajAtivAcI nAmathI para Avela ghAtune zIka arthamAM Nina pratyaya thAya che.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ . kRdantaprakiyA / 325 caSNaM bhukte iti evaM zIla yasya, uSNabhojI garama bhAvAnA jene svabhAva che. // 56 // brahmabhraNavRtrAt kvip 5 / 1 / 161 / / ebhyaribhyaH karmabhyaH parAd bhUtArthAddhanteH kvipU syAt / - brahma hatavAn brahmahA / ... 435 me| brahma, bhraNa bhane vRt mAthI 52mA 27 hana thAtune bhUtama kvip pratyaya thAya . brahma hatavAn iti bahmahA, 5-1-148 mA sUtrathI 5 vA chatA yA sUtra manAyu tathA siddheH satvArambhA niyamAtha: niyama mATe zuM niyama karyo hana dhAtuthI ja mULa vigere mathI kvi / bhUta atha'bhA 1 mAvA yAra 4AranA niyama banAvavA sUtra juduM banAvela che nahIM te siddha te hatu ja // 57 // kRgaH supuNya padAt 5 / 1 / 162 // soH puNyAdeH karmaNazca parAd bhRtArthAt kRgaH kipU syAt / su za54thI 435 sevA puNya, pApa, karma, mantra bhane pada pachI rahela $ dhAtune bhUtakALamAM vijU thAya che. dAkhalA nIcenAM sUtramAM batAvAze. // 58 // hrasvasya taH pitkRti 4 / 4 / 113 // haravAntasya dhAtoH piti kRti to'ntaH syAt / suSTu kRtavAn sukRt /
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe hRsva savAra antavALA dhAtune pitakRta pratyaya paramAM rahetA ta anate Agama thAya che. suSThu kRtadhAna sukR mA sutrathA t tethI sukRt // 59 // dRzaH kvanip 5 / 1 / 166!! vyApyAt parAd bhUtArthAd dRzaH kvanip syAt / bahuddazyA / bhathI 52mA khesA sUtamA 42 thAtuthI kavanipU pratyaya thAya che. bahu ddaSTabAna iti bahudRzvA. // 60 // NasvarAghoSAda vano razca 2 / 4 / 4 // etadantAdvihito yo van tadantAt striyAM GIH syAt , tadyoge nasya razca / bahudRzvarI / ja kAra svara ke aghoSa vyaMjana aMte heya tevA zabdone jyAre vana pratyaya lAge che tyAre strIlIMgamAM DI pratyaya thAya che ane ne zuM thAya che. bahudazvana + lI na / ra bahudazvarI. // 61 // saharAjabhyAM kRgyudheH 5 / 1 / 167 // AbhyAM karmabhyAM parAd bhUtArthAt kRge: yudhezca kvanipa syAt / sahakRtvA sahayudhyA / rAjakRtvA rAjayudhvA / sah bhane rAjana bhathI 52mA 2 / sUtamA dhAtuthI kavanipa pratyaya thAya che.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / 327 saha kRtavAna pratyAzita vis manA11. // 62 // anojanerDaH 51 / 168 / karmaNaH parAdanupUrvAjanebhUte'rthe vartamAnAt DaH syAt / AtmAnujaH / karmathI pa2mAM rahelA bhUtakALa arthamAM vartamAna kA pUrvaka ka7 ghAtune 3 pratyaya thAya che. AtmAnaM anujAtaH iti anujaH, AtmAnujaH. // 63 // saptamyAH 5 / 11169 / / saptamyantAt parAd bhUte'rthe vartamAnAJjanerDaH syAt / upasarajaH mandurajaH, apsu jAtaM abjam (paJcamyAstathA ) buddhijaH / (kvacit yathAlakSyaM janerDa: syAt) anujaH kinyjH| saptamya ta nAma pachI AvelA dhAtuthI bhUtakALamAM Da pratyaya thAya che. upasare jAtaH 54na 49 ||nne .me. 5-1-170 thI buddhijaH, 5-1-101 thI anujaH kiJjaH. // 64 // ktaktavatU 6.15174 bhUtArthAdvAtAreto syAtAm / tatra 'tatsApyAnApyAtkarma bhAve kanya ktakhalarthAzceti' vacanAtU ktaH karmaNi bhAve ca / kriyate sma kRtaH kaTazcaioNa / sthitaM catreNa / ktavatuzca katari / karoti sm kRtavAn kaTaM caitraH sthitavAMzcaiH /
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 haiMmalaghuprakriyAvyAkaraNe bhUtaarthavALA dhAtuthI vara ane cattavatu pratyaya thAya che 3-3-21 thI sa44 dhAtuthI 4mamA tethI kriyate smaH kaTaH caitreNaH, ktavatu pratyaya 4tari bhUta-mAM thAya. karoti sma kRtavAn kaTa caitraH, // 65 // zliSazIsthAsavasajanaruhaTTabhajeH ktaH 5.129 // __ ebhyo navabhyaH kartari to vA syAt / AzliSTaH kAntAM caitraH / AzliSTA kAntA caitreNa / atizayito guru ziSyaH / atizayito guruH ziSyeNa / upasthito guru ziSyaH / upasthito guruH ziSyeNa / upAsito guru sH| upAsito gurusten| anUSito guru saH / anUSito gurustena / anujAtaH taM saH / anujAtaH sa tena / ArUDho'zva saH / AruDho'zvastena / anujIrNastaM sH| anujIrNaH sa tena / vibhaktAH khaM te| vibhaktaM svaM taiH| ___zliS (vagere napadhAtumAne tAmA vi465 kta pratyaya yAya che. atiyitaH guru ziSyaH ziSyase guin| bhatizaya dhyA nyAre 32ve tyAre atizayitaH guruH ziSyeNa e pramANe dareka dAkhalA karmamAM ane bhAvamAM pheravavA
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA | // 66 // Arambhe 5 / 1 / 10 // ArambhArthAddhAtoH kartari kto vA syAt / prakRtAH kaTaM te / prakRtaH kaTastai / AraMbha athavALA dhAtuthI kartAmAM vRtta pratyaya vikalpe thAya che. akRtAH kaTa te tamAM prakRtaH kaTaH taiH bhAM 329 ||67 || gatyArthA'karmakapibabhujeH 5|1|11 // ebhyaH kartari kto vA syAt / gato'sau grAmam / gato grAmastaiH / Asito'sau, AsitaM taiH / pItAH payaste, pIta yayastaiH / idaM bhuktAste, idaM bhuktaM taiH / gati athavALA dhAtuthI akarmaka dhAtuthI temaja viva ane muk dhAtuthI kartAmAM vRtta pratyaya vikalpe thAya che. gataH asau grAmam mA gAmamAM gye| irtAbhAM gataH grAmaH / tenA vaDe gAmamA vAyu urbhAbhAM AsitaH asau mAM Asita taiH bhAM e pramANe viSe ane mu nAM dAkhalA gaNuvA. // 68 // jJAnecchArcArthatrIcchIlyA dibhyaH ktaH 512192 // ebhyaH sadarthebhyaH ktaH syAt / rAjJAM jJAtaH, iSTaH, pUjitaH, minnaH, zIlito rakSitaH / jJAna athavALA, icchA athavALA, arco atha vALA
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 haimalaghu prakriyA vyAkaraNe ph itavALA temaja zaur vigere dhAtuone vamAna athamAM kta pratyaya thAya che. rAjJAM jJAtaH rAmane lAge che rAjane hariche che. eTale bhUtaanAM badale vamAna amAM yahIM kta pratyaya rekhA che. // 69 // RtvAdereSAM to no'praH 42268 || vajat RdantAt tvAdimyazca pareSAM ktiktaktavatnAM tA naH syAd / tIrNaH tIrNavAn / lUnaH lUnavAn / apra iti kim / pUrtaH pUrtavAn / ae dhAtu sivAya dIdha RRkArAnta dhAtue vigere dhAtuyonI pachI kti, kta rakhane ktavatunAM thAya che. tR + kta 4-4-116 thI tira + tathA sUtrakI na 2-3-63 thI na nA tI : tIrNavAna, temaja tya tU nona tA N lUna, lUnavAna, palu ne TTa dhAtu hoya to pUrtaH pUrta vAna. // 70 // radAdamUrcchamadaH ktayerdisya ca 4269 // : mUrcchamadavarjAdradantAtpagyo tayostasya tadyoge dhAtordasya ca naH syAt / pUrNaH pUrNavAn / bhinnaH bhinnavAn / mUrccha bhane sivAyanAM g ane r aMtavALA dhAtuAne lAgelA dhRta ane vRtavatunA krU nA na thAya che ane mad
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA rogamAM su ne paNa na thAya che. pUrNaH pUrNa vAn, bhinnaH, bhinnavAn, // 71 // sUyatyAdyoditaH 4 / 270 // sUyatyAdibhyo navabhya odidbhyazca parayoH ktayosto naH syAt / sUnaH sUnavAn / dUnaH dUnavAn / lagnaH lagnavAn / s vigaire dhAtuyI tama o chatavA dhAtuthI 52mA. 2 / kta sane ktavatu pratyayanAM ta nana thAya che. sUnaH. sUnavAna, dUnaH dUnavAna, lamaH lamakAma. // 72 // vyaJjanAntasthAto'khyAdhyaH 4 / 271 // vyaJjanAtparA yA'ntasthA tataH paroyaAkAras tadantarjAt khyAdhyAvarjajati ktayosto naH syAt / styAnaH styAnavAn / drANaH 2 / glAnaH 2 / akhyAdhya iti kim / khyAtaH dhyAH / vyaMjanathI pa2mAM rahelA cA ane davA sivAyanAM je A 4 / 21 / / mantasthA tene vAgesA kta ne ktavatu pratyayanai. ta nA na thAya che. styai vyasanathI 52ma ya cha tethI 4-2-1 thI mA thavAthI A 55 che. // 4||2-t pAthI styAnaH, tyAnapAna glAnaH chatyA khyA ana dhyA sivAyanA neya. khyAtaH dhyAta: niSedha pAthI ta na na thayA nathI.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 332 malaghuprakriyA vyAkaraNe || 73 // kSeH kSI cA'dhyArthe 4 | 2|74 || kSemto nastadyoge kSeH kSIca, natu dhyAyeM / kSINaH kSINavAn / adhyArthe iti kim / bhAvakarmakke kSitamasya / kSi dhAtune lAgelA vRtta ane mRtavatunAM ta nA na thAya che ane tenA ceAgamAM kSi nA zrI thAya che. kSINa:, kSINavAn, dhyaNU sivAya - ? lAva mane ubhAM hoya to kSitam u + sya. // 74 // RIghrAtrAtrondanudavitervA 42 76 // ebhyo'STAbhyaH ktayostonvA syAt / RNaM Rtam / hRINa: hINavAn / hrIta: hrItavAn / RR vigere ATha dhAtune lAgelA vRtta ane vatunAM ta nA 6 viSe thAya che. RNam, Rtam, DroNa:, hUNavAna hItaH, hotavAna, ||75 || zuSipaco makavam 4 278|| ebhyastrimyaH ktayAryathAsaGkhyaM makavAH syuH / kSAmaH kSAmavAn, zuSkaH zuSkavAn / paktraH paktravAn / (nirvANamavAte ). nipAto'yam / nirvANo muniH / vAte tu kartari / nirvAto vAtaH evaM kSIvAdayo nipAtA jJeyAH / kSe, zuS bhane patru dhAtune sAgelA kta bhane ktavatu pratyayanAM taM no anubhe ma, ka, va, thAya che.
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA | kSAmaH, kSAmavAna, zuSkaH, zuSkavAna, pakvaH, pakvavAna, 4-2-89 thI nipAtana thAya nirvAlu zabda, 4-2-80 thI te kSIra vigere zabdo nipAtana thAya, 333 // 76 // kSuvavasasteSAm 4/4/43 // AmyAM pareSAM ktaktavatuvatvAmiT syAt / kSudhitaH 2 / uSitaH 2 / kSudha ane vasa dhAtuthI kta, ktavatu gAne ktvA nI AdimAM kUda thAya che. kSudhitaH, uSita, ||77 // lubhyaJcarvimohAceM 4 | 4 | 44 // AmyAM yathAsaGkhyaM vimohanapUjArthAmyAM ktaktavatuktvAmiTU syAt / vilubhitaH 2 / aJcituH 2 / lubh dhAtune vibhouna arthamAM ne aba dhAtune arcA arthabhAM kta, ktavatu yAne ktvA nI mahimAM ida thAya che. Gel, vilubhitaH, yA sUtrathI ana- azcitaH, 04 ida thye| che,. 9 // 78 // RvarNazrayaNugaH kitaH 4 | 4|57 || RvarNAntAdekasvarAddhAtoH zrerUNozva kita iT na syAt vRtaH zritaH, UrNutaH / ekasvarAditi kim / jAgaritaH / TTa varNAnta ekasvaravALA dhAtuthI tri ane rU zvAtune sAgelA kit pratyayAMnI pUrve ida thatI nathI.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe seTa 14 / chatA 5 ina sANe vRtaH, bhitaH, urNataH, W4212vANe me 1 jAgaritaH ane4212vaanne| che mATe sUtra na lAge. // 79 // uvarNAt 4 / 4 / 58 // uvarNAntAdekasvarAddhAtovihitasya kita iTU na bhavati / yutaH 2 / bhUtaH 2 / 3 varNa atavALA ekasvarA dhAtuthI [i pratyAyanI AdimAM dRDha thatI nathI. yutaH, bhUtaH, ida na niSedha cha mATe na yA // 80 // pUklizibhyo navA 4 / 4 / 45 // - pUklizimyAM ca taktavatuktvAmiT vA syAt / pUtaH / pavitaH 2 / kliSTaH 2 / klizitaH / pUr3a, kliza yAtune kta, ktavatu bhane ktvA pratyaya mAhimA Ida 14ye thAya che. pUtaH, pavitaH ida vi4 thayo. kilaSTaH, kilazitaH 4-4-58 thI niSedha to A sUtrae prApti karI. // 81 // DIyazvyaiditaH ktayoH 4 / 4 / 61 // divAdikasya DIyateH zveraidiyazca dhAtubhyaH parayoH ktaktacatvoriTra na syAtU / trastaH 2 / DInaH / zvitaH 2 / lagnaH 2 /
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / 335 TI, 5 ane che ItavALA dhAtune lAgela ra ane taktu pratyayanI mAmA ida thatI nathI. DInaH 4-2-70 thI ta nA na, zvitaH zvi dhAtunu, lasja nulagnaH // 2 // veTo'pataH 4 / 4 / 62 / / pativarjanAd kvacidvikalpeTo dhAtorekasvarAt parayoH ktayoriT na syAt / nazauca nAze naSTaH 2 / apata iti kim / patitaH / pat sivAyana 2 yAtuna vidhe Ida merAtA Deya tevA ekasvarI dhAtune lAgela jItta ane vAvatu pratyayanI AdimAM Ida yatI nathI. naSTaH, pat sivAyane name 1 patita: Ida saaye| pat nu na tu mATe. // 3 // na DIzIGpUrdhaSikSidisvidimidaH 4 // 3 // 27 // emya saptabhyaH parau seTau ktau kidvanna syAtAm / DayitaH 2 / zayitaH 2 / pavitaH 2 / DIG bhUvAdikaH / DI, zI, pa, dhRS , vid, svidU mane bhid me sAta dhAtuone lAgela vara ane kAvatu pratyaya tivat thatA nathI, DayitaH, pavitaH, 1 pAtu wait gaane| samAvA.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 haimalaghuprakriyA vyAkaraNe // 84 // uti zavarhrAdbhyaH ktau bhAvArambhe 4 | 3 |26 // utyupAntye sati zavAmyo'dAdimyazca parau bhAvArambhe ktaktavat seTau vA kidvat syAtAm / ruditaM roditamebhiH pradyutitaH 2 pradyotitaH 2 / praruditaH 2 praroditaH 2 / zavadbhyaH iti kim / pragudhitaH ityAdi / upAnyamAM 3 vALA temaja zarU pratyayane ceAgya evA dhAtue temaja bhAvi dhAtuthI bhAva ane Arambha athamAM ser evA vata ane vavatu pratyaya vikalpe tivat thAya che. ruditaH, guSNu thye| tyAre rAditaH prabhA pradhutitaH, praghAtitaH, praruditaH praroditaH, zava ne yogya dha dhAtu che 9 mAM gaNanA che zavU nathI mATe sUtra na lAge. , ho ? 9 ne ceAgya ||85 || AditaH 4|4|72 / Adito dhAtoH parayoH ktayoriT na syAt / minnaH 2 / A ItavALA dhAtuthI parvata ane vavatu nI AdimAM ida thatI nathI. JimidAc A ita vANo ke bhATe ina thAya bhinnaH, // 86 // navA'nayoH 4 4 72 // bhAvArambhayoH kte tu vA / minnaM meditam 2 | bhAva ane Arambha arthamAM ane vatu lAgyA
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 337 kRdantaprakriyA / hoya tyAre pratyayanI pUrve 60 vikalpa thAya che. bhinna, meditam, // 87 // zvasajapavamaruSatvarasaMghuSAsvanAmaH 4 / 4 / 75 / / eSAmaSTAnAM ktayoriTvAsyAt / zvastaH 2 zvasitaH 2 / japtaH 2 japitaH 2 / ahanpazcamasyeti dIdhe, vAntaH 2 vamitaH 2 / ruSTa: 2 ruSitaH 2 / tUrNaH 2 tvaritaH 2 / saMghuSTaH 2 saMghuSitaH 2 / AsvAntaH 2 AsvanitaH 2 / amyAntaH / abhyamitaH 2 / . zvasa vizere mA dhAtumAne kka, ktavatu pratyaya sAne tyAre dara vikalpa thAya che. zvastaH, zvasitaH, japtaH, japitaH vam nu vAntaH 4 / 1 / 107 thI hI, vamitaH 52 ruSTaH, ruSitaH, mema mAdhya dhAtuomAM dRDha vikalpa lagAvavAnI che. . .. .. // 88 // AH khanisanijanaH 4 / 2 / 60 / ' ravAtaH 2 / sAtaH 2 / jAtaH 2 / khan , sana bhane jan pAtune dhut mevo hit pratyaya para chatA atyane ja thAya che, khAtaH, sAtaH, jAta na na A yAthI. 22.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 89 // Nau dAntazAntapUrNadastaspaSTacchanna jJaptam 4 / 4 / 74 / / ete Nau tAntA vA nipAtyante / dAntaH 2 damitaH 2 / . zAntaH 2 zamitaH 2 / pUrNaH 2 pUritaH 2 / dastaH 2 dAsitaH 2 / spaSTaH 2 spazitaH 2 / channaH 2 chAditaH . 2 / jJaptaH 2 jJApitaH 2 / Ni pratyaya 51mA 24tA dama vigere dhAtumA ta mata. vALA vikalpa nipAtana karAya che. dAntaH, damitaH-zAntaH, zamitaH, pUrNaH, pUritaH, dastaH, dAsitaH, ItyAdi rIte siddha thAya. // 90|| seTkta yoH 4 / 3684 / / seTUktayoH parayoNe luk syAt / kAritaH 2 / gaNitaH gaNitavAn / (sphAyaH sphI vA) sphItaH 2 sphAtaH 2 / seda mevo kta bhane ktavatu pratyaya 52mA 2tA Ni ne 9 yAya che. kAri + i + kta i na 5 kAritaH, 4-1-98 thI skItaH, skAtaH, // 91 // ktayoranupamargasya 4 / 1 / 92 // anupasargasya pyAyaH ktayoH pauH syAt / pInam 2 pInavanmukhAm anupasargasyeti kim / prapyAno meghaH /
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / .339 upasarga rahita evA yAya dhAtune vara ane 7Avatu pratyaya para chatA pa thAya che. 'pInam , pInavad , mukham , 65sasahita ya to pyAna: 4-4-121 thI y na / 5. // 92 // prAhAgasUtta Arambhe kte 4 // 47 // ArambhArthasya prapUrvasya dAgaH kte pare ta vA syAt / pradAtumArabdhaH / pakSe dat AdezaH / pradattaH / AraMbha athavALA 5 pUrvaka dhAtuthI sara pratyaya lAgatA tA ne badale ra vikalpa thAya che. a + dA + tta-prattaH 5dat thAya tyAre adattaH. // 93 // nivisvanvavAt 4148 // ebhyo dAgaH te to vA syAt / ti, vi, su, anu bhane ava 95sagathI 52mA le| do dhAtuthI jata pratyaya lAgatA 7 vikalpa thAya che. dAkhalA nIcenA sUtramAM. // 94 // dasti 3 / 2 / 88 / / do yastAdirAdezastasmin pare nAmyantasyopasargasya dIrgha syAt / nIttaM 2 nidattam 2 / vIttaM vidattam / sattaM sudattam / anUtaM anudattam / avattaM avadattam / tA dhAtune je ta kArAdi Adeza thAya che tyAre te
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe paramAM hoya tyAre upasarganAM nAmI svarane dIrgha thAya che. 752nu ane mA bhanne sUtrI mAtA nItta', nidattam, vItta', vidatta', stta, sudatta. anatta, anudatta, avattam , avadattam // 95 // svarAdupasargAd dastikityadhaH 4 / 4 / 9 / / svarAntAdupasargAtparasya dhAvarjasya dAsaMjJakasya tAdau kiti tanisyaM syAt / prattaH / svazaH upasargathI pachI ghA sivAyanA rA saMsaka dhAtuone ta kArAdi kita pratyaya lAge tyAre rA ne ra nitya yAya che. prattaH, // 96 // dat 4 / 4 / 10 // adho dAsaMjJasya tAdau kiti dat syAt / dattaH / ghA sivAyanA vA saMjJaka dhAtune 7 kArAdi kita pratyaya paramAM rahelA hat thAya che. dA + ta dat + ta dattaH.. // 17 // dosAmAstha i. 4 / 4 / 11 // : eSAM tAdau kiti i: syAt / nirditaH 2 / sitaH 2 / mitaH 2 / sthitaH 2 / do, se, bhA, sthA thAtune ta ti pratyaya yo
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. kudantaprakriyA / . 341 hoya tyAre zuM thAya che. nirditaH i 45 gayA. sitaH, mitaH, sthitaH. // 98|| chArvA 4 / 4 / 12 // cho zo ityetayostAdau kiti pratyaye irvA syAt / avacchitaH avacchAtaH / nizitaH nizAtaH / cho bhane so thAtune t 168ta pratyaya Ayo |y tyAre anya svarane 6 vikalpa thAya che. ava + chA + ta 4-2-1 thI A thayo. 1-3-30 thA cha mevaDAyala avacchitaH, avacchAtaH nizitaH, nizAtaH. // 99 // dhAgaH 4 / 4 / 15 / / tAdau kiti hiH syAt / vihitaH 2 / pihitaH 2 / dhA dhAtune ta kArAdi kita pratyaya paramAM rahetA hi yAya che. vihitaH, pihitaH. // 100 // vA'vApyostanikrIdhAgnahorvapI 3 / 2 / 156 // avasyopasargasya tanikrINAtyoH parayorapizabdasya dhAgnahoH parayoryayAsaGkhayaM vapI ityAdezau vA syAtAm / avataMsaH vataMsaH / avakrayaH vakrayaH / apidhAnam pidhAnam / apinaddham pinaddham / . av 75sayI 5chI tana I kI thAtu tema api pUrva
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 haimalaghu prakriyA vyAkaraNe dhADe nada Ave to manume va yAne pi vizTaye thAya che. avataMsa va thAya tyAre vataMsa, avakrayaH, vakrayaH, e ja pramANe avidhAnam, vidhAnam, apinaddham, pinaddham, // 101 // yapi cA'deA jagdhaH 4 | 4 | 16 | tAdau kiti yapi cAdo jagdh syAt / jagdhaH / yajAdivaceriti vRti, iSTaM uptaM UDhaM uktaM uSitaM AhUtaH UtaH suptaH / 7 kArAdi kita pratyaya ane cak pratyaya lAgyA hAya tyAre adu / jagdh maheza thAya che. ad + ta + jagghaH, yajAdi vaceH kiti thI yavRt iSTa, uptaM, uda, ukta N, uSitaH, AhUtaH, UtaH, suptaH. // 102 // tatra vasukAnau tadvat 22|| parokSAyAM viSadhe dhAtoH kkasukAnau syAtAM tau ca parokSAvat / cakravAn cakrANaH / parokSa bhUtakALanAM viSayamAM dhAtune vasu ane Ana pratyaya thAya che ane te banne parAkSA jevA gaNAya che. parokSAmAM thatA tamAma kAryA A be pratyayA thatA thaze. kR kRR Ana kaku Ana cakra + Ana ivarNAde cakrAna kR kR + cakru + vasU, cakrunvasu, vasU kaku + vam 1-4-86 thI dIrgha 1-4-70 thI n bhAgabha cakRvAnsa 2-1-79 thA sa
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantakriyA / 343 na 5 tethI cokAn kanyu... // 103 // ghasekasvagataH kvasoH 454 / 82 // ghaserekasvagadAdantaca dhAtoH parasya kasoriT syAt / jakSivAn / AdivAn / yayivAn / pecivAn / pecaanH| ghasa. dhAtu. tamA 4912vA thAtuthI 51 kvasu pratyayanI AdimAM dura thAya che. gham + kvasu, dhadham + kdasu dvinIyaturyayo...thI gadhasa+kvasu, gaharjiH thI jadhasa + kvasu, 1-2-44 thI jaghas vasa adherSiprathamAzida jakram ghasavasaH 2-3-36 thI jakSa + vasa - mArAma sa n| an5 jakSivAn AdivAn , 4-1-68 thI a nA A thAya. yayivAn , yayA i vasa 4-3-98 thI yayivAn , pecivAn , 4-1-24 thI a na e // 104 // gamahanavidlavizadRzo vA 4 / 4 / 83 // eSAM paJcAnAM kasoriDvA syAt / jagmivAn / jaganvAn / janivAn / jghnvaan| vividivAn / vividvAn / vivizivAn / vivizvAn / dadRzivAn / dadRzvAn / gam , han , vidala vizU bhane daza thAtumAne dAan kvasu nata pUrva vidhaye ida thAya che. gagam + vama jagam vas 4-2-44 thI jagma + ksa
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe 2-1-67 thI yakSe jaganvAn , janivAn , jadhanvAn 4 / 2 / 44 thI ane 52 / 1 / 112 thI dhana janivAn , jaghanvAn , gya pramAne vividivAn , vivivAn , vivizivAn , vivizvAn , ddazivAn , daddazvAn // 105 // zatrAnazAveSyati tu sasyau 5 / 2 / 20 / / vartamAne dhAtauH zatrAnazau syAtAm / bhaviSyatkAle tu tau sasyau / yAn / zayAnaH / yAsyan / vartamAna kALamAM dhAtune rAtta ane mAnaX pratyaya thAya che ane bhaviSya kALanAM A bane pratye sya thI yukta yAya che. yAn , zayAnaH, yAsyan , // 106 // ato ma Ane 44114 // dhAtovihite Ane'to mo'ntaH syAt / pacamAnaH / zayiSyamANaH / AsInaH / nipAto'yam / dhAtuthI kahevAyela mAna pratyaya na kArAnta dhAtune lAgatA a thI 52 ma mAgama thAya che. zayipyamANaH, AsInaH nipAtana che Asa ghAtunu sUtra 4 / 4 / 115 // 107 // avarNAntAdazno'nto vA'turIyoH 2 / 11115 // znAvarjAdavarNAtparasya aturIGayoH parayoranto vA syAt /
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / tudatI tudantI / bhAtI bhAntI / zyAcchavazca nityam ). dIvyantI / pacantI / inA sivAyanai a 1 thI 52 atR pratyaya 5chI I athavA to pratyaya heya te te atta ne manA Adeza vikalpa yAya . vipe che bhATa tudatI, tudantI. bhAtI, bhAntI, 2 1-116 thI yAre at n| antanitya thAya che dIvyanti, pacanti ityAhi. // 108 // tau mAGayAkrozeSu 5 / 2 / 21 // mAGayupapade Akroze gamye tau zatrAnazau syAtAm / mA pacan jAlmo jJAsyati / mA pcmaanH| (vA vetteH kasurvartamAne) tattvaM vidvAn vidan / mAG n| yasamA mAlIza viSaya abhyamAna hote chate zata ane AnA pratyaya thAya che. rAyatA nahI rayA 19 me zata bhA pacamAnaH, 5-2-22 thI 4i6 tathA vidvAn , vidan , // 109 // vayaHzaktizIle 5.2 // 24 // eSu gamyeSu satyarthe vartamAnAddhAtoH zAnaH syAt / vayaH katIha zikhaNDaM vahamAnAH / zaktiH-katIha striyaM gcchmaanaaH| zIlaM-katIha parAn nindamAnAH / : vayasa, zakti bhane zIla maya ta ya to patamAna
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe kALamAM dhAtune zAna pratyaya thAya che. vayasa arthmaaN-32| mAyA 52 pAnA shurch| rAmanArA, rAtti arthamAM keTalA strI pAse janArAo zIla mAM-pAnI ni- 42nArAmA, // 110 // dhAgaDo'kRcche'tRzU 5 / 2 / 25 / / suravasAdhye'rthe vartamAnayoranayoratRza syAt / dhArayannAcArAgamam / adhIyaMstattvArtham / sukhethI sAdhya arthavALA evA ghArU dhAtune tathA rU dhAtune vartamAna kALa arthamAM magna pratyaya lAge che. AcAragane sukhethI dhAraNa karate. tattvArthane bhaNata. // 111 // tRna zIladharmasAdhuSu 5 / 2 / 27 / / zIlAdiSu sadarthAddhAtostRn syAt / kartA kamm / zIlAdimadartho'dhikArasamApti yAvada nuvartate / zIla, dharma bhane sAdhu mA dhAtuthI vatamAna ma mAM tu (tRn ) pratyaya lAge che. zIsTAra sadarthano adhikAra yAvata 129 sUtra sudhI laI ja. kR+tR katR A pratyaya kartA prathamA me4vayana. // 112 // bhrAjyalaMkAnirAkRgbhUsahirucivRtivRdhi campijanApatrapa iSNuH 5 / 2 28 / / ebhya ekAdazabhya iSNuH syAt / bhAjate ityevaMzIlo
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / 347. bhrAjiSNuH / alaMkariSNuH / nirAkariDaNuH / bhaviSNuH sahiSNuH / rociSNuH / vatiSNuH / vardhiSNuH / cariSNuH / prajaniSNuH / apatrapiSNuH / zIlAdi arthamA tabhAna bhrAjU vigere 11 thAtumAna.. iSNu pratyaya thAya che. bhrAjate iti evaM zIlaM mA vi tathA mA s2|| cha.. // 113 // udaH pacipatipadimadeH 5 / 2 / 29 / / utpUrvebhya ebhya iSNuH syAt / utpaciSNuH / (bhUjeH SNuk) bhUSNuH / jiSNuH / (sthAglAmlApacipagmRijikSeH snuH) sthaasnuH| glAsnuH mlAsnuH / pakSaNuH / parimANuH / kSeSNuH / (sigRdhidhRSikSipaH kruH) trasnuH / gRdhnuH / dhRSNuH / kSipnuH / ud sagathI 52mA 27sA pacU, pata, pad ane mad dhAtuthI rUbhu pratyaya thAya che. utpaviSNu, 5-2-30 thI bhUSNu, jiSNuH, 5-2-39 thI sthAsnu, glAsnu tyahi 5-2-32 thI trasnu, gRdhnuH // 114 // sabhikSAzaMseruH 5 // 2 // 33 // sanantAdbhikSAzaMsibhyAM ca uH syAt / lipsuH / bhikssuH| aashNsuH| (zavandegaruH) vizarAruH / vandAruH / (zIzraddhA-- nidAtandrAdapipatigRhispRherAluH) zayAluH / AmantAlvAyye--
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe tyayAdeze, patayAluH / spRhayAluH / sannata dhAtuthI bhikSa tathA AzaMsa dhAtuthI u pratyaya thAya che. labh + zan + u 4-1-29 thI ana i lipsuH, bhikSuH, 5-2-35 thI vizarAruH, vandAruH, 5-2-37 thI zayAlu, 4-3-85 thI ay patayAlu, spRhyAluH, // 115 // Gau sAsahivAvahicAcalipApatiH // sanicakridadhijajJinemiH 5 / 2639 / / ete GayantA nipAtAH / (zakamagamahanavRSabhUstha ukaN) (laSapatapadastathA) zArukaH kAmukaH / abhilASukaH / yaGanta sevA ki pratyAMta savA sAsahi, cAcali bhane pApati za nipAtana 421ya che. anukrame khUba sahana karanAro khUba cAlanAra ane vAraMvAra 5.nArI, 5-2-29 thI yAreya zo stramA mAyA pramANe niyAtana 4rAya che. 5-2-80 thI zAruka, kAmuka, 5-2-41 thI amilASuphaH, // 116|| dramakramo yaGaH 52146 // yaGantAbhyAmAmyAmanaH syAt / dandramaNaH cakramaNaH / . yanta sevA dram bhane krama thAtumAne ana pratyaya thAya che.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakiyA / 349. kuTila dramati iti dandramaNaH, car3akramaNaH, thAya. // 117 // yajijapidaMzivadAdUkaH 3 // 2 // 47 // yaGantebhya emyazcatubhyaM UkaH syAt / yAyajUkaH / janapUkaH / dandazUkaH / vAvadUkaH / yaDanta thevA yajU, japa, daMza, vad mA yAra thAtumAthI uka pratyaya thAya che. yayajU AguNavindAdeH thI yAyaj, yAyaka jaJjaprakA, dandazukaH, vAvadUkaH.. // 118|| jAguH 5 / 2 / 48 // tasmAdukaH syAt / jAgarukaH / (zamaSTakAdhujAdimpazca dhinaNU vaktavyaH) jAgR dhAtuthI uka pratyaya thAya che. . jAgarukaH, 5-2-49 thI yogI, bhAgI tyAhi. // 119 // te'niTazcajoH kagau ghiti 4 / 2 / 111 // te'niTo dhAtozvajodhiti pratyaye pare kagau syAtAm / zamI / yogI / bhogii| ke iti kim / arghyaH / kta pratyaya dAta 2 maniha thAtuma bAya tavA dhaatuene ja chUta hoya tevA pratyaya lAgatA 2 ane 7 ne anukrame k bhane g thAya che. zamI, yogI, bhogI chatyAla, kta pratyaya na 1 .
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe jarca yAtune 5-1-17 thI dhyaNa arya, // 120 // vRddhabhikSiluNTijalpikuDATAkaH 5 / 2 / 70 // spaSTam / varAkaH / bhikSAkaH / vRd, bhikSa, luNd, jalpa bhane kud dhAtumAne caka pratyaya thAya cha (zilAdi, saharthamA samana) vazakaH, bhikSAkaH tyAhi. // 121 // sRghasyadA marak 5 / 2 / 73 // samaraH / ghasmaraH / amaraH / mR ghasa bhane ad dhAtumAna marak pratyaya thAya che. samaraH, dhasmaraH, adbharaH, // 122 // bhaJjibhAsimidA ghuraH 5 / 274 / / bhaGguram / bhAsuram / meduram / bhaj , bhAsa, bhidU dhAtumAna zilAdi sabhI dhura pratyaya thAya che. bhar3aguram, bhAsuram, bheduram , // 123 // vetticchidabhidaH kit(ghuraH) 5 / 2 / 75 // viduraH / chiduraH / bhiduraH / vid, chid bhane bhid dhAtumAne k tapANI ghura pratyaya thAya che. viduraH, chiduraH, bhiduraH,
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / // 12 // bhiyorurukalukam 5 / 2 / 76 // bhIruH / bhIrukaH / bhIlukaH / bhI dhAtuthI, ru, ruk ane lucha prAya yAya che. bhIraH, bhIrukA, bhIlukA, // 125|| sRjINUnazaSTravarapU 5 / 2277 // ebhyaH kit Tvarap syAt / prasRtvaraH / jitvaraH / itvaraH / nazvaraH / gatvaraH nipAto'yam / sU, ji, iN bhane nazU thAtuthI k tapANI Tvarap pratyaya ya che. prasRtvaraH, jitvaraH, itvaraH, nazvaraH, 5-2-78 thI gatvaraH nipAtana karela che. // 126 // ramyajasahiMsadApakampakamanamo raH 5 / 2 / 79 ebhyaH saptabhyo raH syAt / smeraH / ajasram / hiNsrH| dInaH / kammaH / namaH / smi vigere sAta dhAtumethI 2 pratyaya thAya che. smeram , ajasram , hiMsra, dona, kampra, namra, // 127 // tRSidhRSisvapo najiG 552680 // aimyo najiG pratyayaHsyAt / tRSNakU / dhRSNak / svamakU / tRS ghRS bhane svapU ghAtune najiDU pratyaya yAya che.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe tRSNAti iti evaM zIlaM yasya tRSNak, ghRSNaka, svapnaka, // 128 // sthezabhAsapisakaso varaH 5 / 2 / 81 // spaSTam / sthAvaraH / IzvaraH / bhAsvaraH / pesvaraH vikasvaraH / ... sthA vigere dhAtumAna vara pratyaya thAya che. tiSThati iti evaM zIla yasya sthAvaraH, izvaraH, bhAsvaraH, pezvaraH, vikasvaraH, // 129 // zaMsaMsvayaMviprAda bhuvo DuH 5 / 2 / 84 // __ ebhyaH parAd bhuvo DuH syAt / zambhuH / sambhuH / svayambhuH / vibhuH / prabhuH / - zama, samU, svaya' vi mayA pra 514 bhU dhAtuthI Du pratyaya thAya che. zam bhavati iti zambhuH, nAthI suma vAya, sambhuH sArI yanA2, svayaM bhavati svaya' thanAra brahmA, vibhuH, prabhuH, vizeSa yanAra, e pramANe zIDhA sadathane adhikAra pure. // 130 // uNAdayaH 5.193 // sadarthAddhAtoruNAdayo bahulaM syuH / kAruH / vAyuH / * vartamAna arthavALA dhAtuthI vana vigere pratyayA
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakiyA / 353 bahulatAe thAya che. kAraH, vai + u AtaH aiH kuJjo thI edeto'yAya thI vAyuH // 131 // kriyAyAM kriyArthAyAM tumNakac bhaviSyantI 53 / 13 / / yasmAddhAtostumAdividhistadvAcyA kriyA'rthaH prayojanaM yasmAstasyAMkriyAyAmupapade kartyadarthAddhAtostumAdayaH syuH / kartum kArakaH kAriSyAmIti yAti / 2 dhAtuthI tum , Nakac bhane saviNyAtI pAne yogya che tenAthI vAcya evI kriyA che upapadamAM jene hoya tenA bhaviSya arthavALA dhAtuthI tumU vigere pratyaya thAya che. karttam 4-3-1 thI guNa kR+ Naka pratyaya vRddhi kArakaH, kariSyAmi bhaviSyantI nai pratyayo. // 132 // tumazca manaH kAme 3 / 2 / 140 // tumasamormanasi kAme ca pare mlum / syAt / bhoktumnaaH| gantukAmaH / tum bhane sam na m / manas bhane kAma uttaramA rahetA lepa thAya che. bhoktumanAH mAvAnI 42chAvANe gantukAmaH vAnI 42vANI. 23
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 133 // ktvAtumam bhAve 5 / 1 / 13 / / ete dhAtvarthamAtre syuH / yAtuna arthamA tvA, tum. mane am pratyaya thAya che. udAharaNa nIcenA sUtramAM dhAtunAM artha mAtramAM ja A sUtra lAge. // 134 // zakaSajJArabhalabhasahArhaglAghaTAsti samarthAthe ca tum 55490 // zakyAdyartheSu icchArtheSu ca dhAtuSu samarthArtheSu ca nAmasUpapadeSu karmabhUtAddhAtostum syAt / zakroti pArayati vA bhoktum / icchati paThitum / samarthA grahItum / / zak, ghRSu, jJA, rabha, labha. saha, arha, glA, ghaT bhane arthavALA dhAtuthI temaja IcchA arthavALA dhAtune temaja samartha arthavALa dhAtu upapadamAM hete chate karmabhUta dhAtune tum pratyaya thAya che. zaknoti pArayati vA bhoktum te mAvA mATe zatimAna che. te bhaNavA mATe Icche che. te grahaNa karavA mATe samartha che. // 135 // kAlavelAsamaye tum vA'vasare 54 / 33 / / ___ eSu triSUpapadeSvavare gamye dhAtostum ghA syAt / kAlo bhoktum / velA bhoktum / samayo bhoktum / pakSe kAlo bhojanasya / kAla, velA, mane samaya mA emAMnA 4
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 upapadamAM hoya ane avar ardha zyamAna hoya, te dhAtuthI tuma pratyaya vizvayeM thAya che. traNa samAnArthI ja che zabdo ja judA che. || 136|| padarujavizaspRzo ghaJa 5|3 | 16 // ebhyatum / padyate'pAdi pede ghA pAdaH / evaM rogaH, vezaH, sparzaH / pad, rujU viza, ane spRza dhAtuthI dhanya pratyaya thAya che. padhatte apAdi, peDhe vA pAdaH, evaM rogaH, vezaH, sparzaH, // 137 // bhAvA'katro H 5|3|18|| bhAve kartRvarjite ca kArake dhAtorghan syAt / pAkaH / tyAgaH / dAyaH / AyaH / bhAvaH / bhAvamAM ane kartA sivAyanA kArakamAM dhAtuthI para thAya che. ppAkaH, krteniTazca joH kagau ghiti, tyAgaH, dAyaH, AyaH, bhAvaH, // 138 // bhUyado'lU 5|3|23|| ebhyaH sopasargebhyo bhAvA'kartrIral syAt / prabhavaH / saMzrayaH / vidhasaH / upasarga sahita evA mU, tri ane ar dhAtuthI bhAvamAM bhane ThartA sivAyana aramAM alU thAya che: prabhavaH, saMkSayaH, vidhasaH,
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 139 // yuvarNadRvazaraNagamRdgrahaH 5 / 3 / 28 // ivarNAvarNAntebhyo brAdeRdantebhyo grahezca bhAvAkarila syAtU / cayaH / krayaH / ravaH / lavaH / varaH / AdaraH / varSAdayaH klove'lantA nipAtAH / saMmadapramadau harSe nipAtAvityAdi / niSAdayo'pyevam / i varNAnta, u ta thaatu| vaza, raNa, gam , ad, tathA dIrgha OM kArAnta dhAtune ar pratyaya thAya che. cayaH, kriyaH, AdaraH, 5-3-29 thI vargam , bhayam , tyAdi nipAtana 5-3-33 thI, sa bhada ItyAhi nipAtana 5-3-36 thI nidhA vigaire zaha ni5.tana. // 140 // mUrtinicitA'bhre ghanaH 5:3637 / / mUrtiH kAThinyam , nicitaM nirantaram , anA meghAH, eSyartheSu hannerala ghanAdezazca / dadhidhanAH kezAH / ghano meghaH / mUrti 444aa nicita-niraMtara abhra-megha sabhA hana dhAtune stra pratyaya lAgatA ghana Adeza thAya che. hI 241 4454 vANa dhana-gADha sevA megha. // 141 // verazabde prathane 5 / 3 / 69 / / veH parAt stRNAterazabdaviSaye vistIrNatve ghaDA syAt / vistAraH SaTasya / zabde tu vistaraH /
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / 357 vi sahita haiM dhAtune zabda sivAyanAM ane vistAra athamAM ghannu pratyaya thAya che. vistAra: paTasya upaDAnA vistAra, zabda viSayabhAM hoya to farter: va. // 142 // dvivato'thuH 53 83 // dvito dhAtorbhAvAkarathuH syAt / vepathuH / vamathuH / Tu IMta hAya tevA dhAtune bhAvamAM ane kartA sivAyanAM kArakamAM azurU pratyaya thAya che. vepathuH, vamathuH, // 143 // vitastrimakU tatkRnam 5|3|84 // Dito dhAtorbhAvAtrastrimak, tena kRtamityarthe / pAkena kRtaM patrimam / kRtrimam | dAgastAdeze parItrimam / Du ItavALA dhAtuthI bhAvamAM ane kartA sivAyanA kArakamAM trimaka pratyaya thAya che. tenAthI urAyeza yev| artha hoya to. Dupacinsa dhAtu che. pAkena kRtam iti paktrimam. kRtrimam 4 - 4 - 9 thI daane| na thatA parItrimam // 144 // yajisvapirakSiyatipraccho naH 5385 / / ebhyo bhAvAkarniH syAt / yajJaH / svamaH / raNaH / yatnaH / praznaH / yaju, svap, rakSa, yata bhane pracch dhAtumane bhAbamA bhaneM bhAvamAM ane
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAmArane WHAMAL RANI - yaya yAya 0. yajJaH, svapnaH, rakSNaH, yatnaH, pracchU + na anunAsike ca khabara zuddha praznaH. // 145 // upasargAH kiH 53187 // sopasargAdAsaMjJAd ki: syAtU / AdiH / miSiH / Qat else merA dA 4 bhAtuyI ki pratyaya .: .. AdiH, nidhiH tyAdi // 146 // vyApyAdAdhAre 513188 // vyApyapUrvAhAsaMjJAdAdhAre kiH syAt / jaladhiH antrssiH| karmathI parAmAM rahetA hatA saMjJaka dhAtuthI AdhAramAM zi pratyaya thAya che. jala dhiyate yena iti jaladhi, antadhi // 147 // striyAM ktiH 5 / 3 / 91 // bhAvAkoH striyAM ktiH syAt / kRtiH| RlvAderiti natve lUniH / yapi ceti jagdhAdeze jagdhiH / bhAvamAM ane kartA sivAyanAM kArakamAM dhAtane strI lIgamAM kti pratyaya thAya che. kRti., lU + ti 4-2-68 yI ta na na luni.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ upanyAsi / // 148 // sAtihekminitijhaptikItiH 5 / 3 / 957 pane bhASAkoM: striyAM nipAtyAH / (gApAcAtyorItvaM bhAve) / gItiH pItiH / (stho vA) / sthitiH AsthA / ___ sAti heti vigaire zAhI thA mAmain sal lawal kArakamAM pitta pratyAta nipAdana karAya che. zabda sUtramAM ApelA che te badhA nipAtana banAvavAnAM che. 5-3-95 thI gItiH, pItiH tyA ane. 5-3-96 thI sthiti AsthA bhane // 149 // AsyaTivajyajaH kayapU 5 / 3 / 95 // ebhyo bhAce striyAM kyapU syAt / AsyA / aTayA / vrajyA / ijyA / Asa, ada, braja bhane yaja thAtumAne strIlA mA kyam pratyaya thAya che. AsyA, adayA, vrajyA. ijyA ityAhi. // 150 // kRgaH za ca vA 5 / 3 / 100 / kRgo bhAvAkoH zaH kva ca vA syAtAm / kriyA kRtyA kRtiH / kR dhAtuthI mAmA bhane 4aa sivAyanAM 114mA za ane van pratyaya vikape thAya che. 4-3-510 thI R / ri sayogAt thI iya
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe kriyA, kRtyA hUsvasya taH pitkRti sUtrathI. // 151 // mRgayecchAyAnAtRSNAkRpAbhA 5 / 3 / 101 // ete striyAM nipAtyAH / mRgayA vigere ho strImA nipAtanA 42rAya che. mRgaryA vigaire 154 zAha satramA mAyA prabhArI nipAtana rAya che. // 152 // pareH sRcareryaH 5 / 3 / 102 // AbhyAM paripUrvAbhyAM yaH syAt / parisaryA paricaryA / __ pari pUrva 4 sR bhane car dhAtuthI mAmA ne 4aa sivAyanAM kAramAM strIlIMmAM 2 pratyaya thAya che parisaryA gamana 42 paricaryA sevA, // 153 // vA'TATyAt 5 / 3 / 103 / / aTeryaGantAd vA yaH / aTATayA aTATA / (jAgurazca) jAgaryA jAgaga / (zaMsipratyayAt ) AzaMsA / gopAyA / cikIrSA / (kteTo gurorvyaJjanAdaH syAt ) IhA UhA ! __ yaDU pratyAnta sevA ada ghAtune lAmo ane tI sivAyanA kArakamAM 2 pratyaya vikalape thAya che aTATyA, aTATA, 5-3-104 thI jAgarA, jAgaryA 5-3-105 thI AzaMsA, 5-3-106 thI IhA,
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA | // 154 // Sito'Ga 5 3 107|| 361 vidbhyo dhAtubhyo bhAvAkatreH striyAma syAt / pacA / nyU ItavALA dhAtuthI bhAvamAM ane koM sivAyanAM sArakamAM ad pratyaya thAya che. pacA, // 155 // bhidAdayaH 53 | 108 // ete bhAvAkatroM : striyAmaGantA nipAtyAH / bhidA / chidA / mila vigere zabdo bhAvamAM ane kartA sivAyanAM rakamAM zrIlIgamAM zraka pratyAnta nivAnana karAya che. midA, chidA, StyAhi // 156 // kutsaMpadAdibhyaH kipU 5|3|114 || krudhU / saMpad / (myAdimyo vA ) bhIH bhItiH / pasargarahita sevA Rghu vigere dhAtuthI tebhana sam evA vigere upasa pUrNAMka padU vigere dhAtuthI vivuM thAya che. ga, aqe Scuile, 4-3-??4 2 #: fa: Seuls. // 157 // naJo'niH zApe 5 / 3 / 117 / / naJpUrvAddhAtAH zApe gamye bhAvAkatro H striyAmaniH syAt / ajananiste bhUyAt ' : naghna pUrNAMka dhAtune zAr aya jaNAve chate bhAvamAM ane karI sivAyanAM kArakamAM strIlIMgamAM dhvani pratyaya thAya che.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 haimalaprakriyAvyAkaraNe ajanatiH te bhUyAt taare| .mana thaame| // 158 // glAhAjyaH 5 / 3 / 118 // ebhyo'niH syAt glAniH / hAniH / jyAniH / glA, hA ane jyA dhAtune mAmA mane pattA sivAyanai kArakamAM ati pratyaya thAya che. glAniH, hAniH, jyAniH, // 159 // paryAyohaNotpattau ca NakaH 5 / 3 / 120 // spaSTam / bhavata AsikA / ikSubhakSikA / paryAya, aha, RNa, utpatti ta prazna bhane nAma artha jaNAtuM hoya te bhAvamAM ane kartA sivAyanAM kArakamAM strIlIMgamAM ja pratyaya thAya che. bhavatta AsikA. inu bhakSikA, // 160 // bhAve 5 / 3 / 122 // dhAtvarthanirdeze bhAve striyAM dhAtArNakaH syAt / zAyikA / bhAvaartha mAM strIlIMgamA bAja pratyaya thAya che. zAyikA, 2-4-111 thI i thye| che. iti bhAve strIpratyayAH / // 961 // klIbe ktaH 5 / 3 / 123 / / napuMsake bhAve ktaH syAt / tava hasitam / napuMsaka bhAvamAM zrIlIMgamAM jata pratyaya thAya che.
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ E .. sapanAkiyA 33 tava humitram 4g 1962 // anaTa 14341.251 bhAve'rthe klIve dhAtoranaT syAtU / gamanam / jAna jAmAM nasakalDiMgamAM dhAtune sanas pratyaya thAya che. gam + anada-sAmanama ||162 // karaNAdhAre 53 / 129 / / anayorarthayordhAtoranaTU syAt / essaamii| sAtudhAnI / (ramyA dimyaHklIve anaTa) ramAgI / kAcidanapratyAsaMbanidhanA nakArasya yathAyogaM NatvaM vaktavyam / prekSaNam / preGgaNam / kahANa ane AdhAra arthamAM dhAtune ar pratyaya thAya che.. eSyate anayA iti eSaNI, 5-3- 124 thI anada ramaNI, 2-3-86 thI NU yAthI prer3akham, // 164 // puMnAmni ghaH 5 / 3 / 130 / / dhAtoH karaNAMdhArayordhaH syAt puMsi / dantacchadaH / ekApasargasya ca dhe (4.2 34.) iti hUsvaH / aakaarH| vzvaJjanAd ghanA) ghasyApavAdaH / lekhaH / rAgaH / (abAtRstRmyAm ) avatAraH avastAraH / ( udaGkastAye) (AnAyo jAle) / dhAtuthI karaNa ane AdhAra arthamAM pulIMga saMjJAmAM ghI pratyaya thAya che. dantAM chAyate anena iti dantacchadA, 4-2-34 thI 21 tA.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe AkaraH, 5-3-132 ghn| a5vA 4re che. lekhaH, rAgaH, ' 5-3-133 thI avatAraH, avastAraH, 5-3-135 thI taileodar3akaH, 4-4-13 thI AnAyaH, // 165|| gocarasaMcaravahavrajavyajakhalApaNanigama bakabhagakaSAkaSanikaSam 5 / 3 / 131 / / gocara vigere 45hI dhaja mantavA 425 ane AdhAra arthamAM nipAtana karAya che. saMcara-seTa zarI2 nigama-me 2ste| vyaja-meTa 5. ApaNa-meTale hAna // 166 // nyAyAvAyAdhyAyadyAvasaMhArAbahArAdhAra dAjAram 5 / 3 / 134 // ete ghAntA nipAtyAH / nyAya vigere zabda karaNa ane AdhAra arthamAM ghaT antavALA nipAtana karAya che. satAveda yA zaha nipAtana 42rAya che. sahAra-prasayA avahAra-yA prANI jAra-525nI nati udyAva-yajJanu pAtra tyA // 167)) ikizata svarUpArthe 53.138 // dhAtoH svarUpe'rthe ca vAcye ete syuH bhaJjiH kradhiH vettiH bhujiH kriyate pacatiH parivRttaH
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA | 365. dhAtunA svarUpa artha vAraya hAte chate haiM, ,i ane stiva yA trakSu prtyye| thAya che. ufsai, gfa:, Scule, " | 168 || duHsvISataH kRcchrAkRcchrArthAt khalu 5 / 3 / 139 // kRcchrArthAd duro'kRcchrArthAbhyAM svISaddbhyAM ca parAdvAteAH khal syAt / duHkaraH kaTaH / suzayaM sukaraH / ISacchayam / IpatkaraH / kRccha amAM rahelA dur ane dhrum athamAM rahelA su ane iSad zabdathI para rahelA dhAtuthI va pratyaya thAya che. dukaTa: huye rAya tethe 48 che iSad zabda ayatA arthabhAM che. // 169 // zAsiyudhidRkhidhRSimRSAto'naH 5 / 3 / 141 // kRcchrAkRcchrArthaduHsvISatpUrve mya emya AdAntAcca dhAtoranaH syAt / duHzAsanaH suzAsanaH ISacchAsanaH 3 / duryodhanaH 3 | durdarzanaH 3 / durgharSaNaH 3 / durmarSaNaH 3 / durutthAnam 3 / 1 kRcchra arthabhAM rakhesA dur bhaneM arkaicchU artha mAM raDelA ane iSad zab6 thI para rahesA dhAtuthI ana pratyaya, thAya che... duH zAsana:, zuzAsana, duryodhanaH, suyodhanaH, sU // 170 // prAkkAle 5|4| 47|| parakAlena dhAtvarthena tulyakartRke prAkkAle'rthe vartamAnAddhAtAH saMbandhe ktvA vA syAt | AsitvA bhuGke / hA --
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe hiH kviH / hitvA uvarNAdiniSedhe bhUtvA / Iya'Jjane'pavIti / pItvA gItvA / yapi tu nipAya / parakAla arthavALA dhAtuthI tulyatRka evA kAkAla mayamA tt| yAtuthI samaya haita chata vatatvA pratyaya vikalpa thAya che. AsitvA, bhur3akte-mesIna pAya che. 4-4-14 thI hitvA, pAnI pItvA tyAhi. // 171 // tRvazvaH ktvaH 4 / 4 / 41 // AbhyAM parasya ktva iT syAt / jaritvA 2 brazcitvA / UditA vA iTU, dAntvA damitvA / kSudhavasteSAmitITi kSudhitvA uSitvA / lumyajeriti, lubhitvA aJjitvA / pUklizimro naveTi veT, pUtvA pavitvA / kliSTravA lizitvA / z2a mana vac dhAtunI ktvA pratyayanI mAhiyA ida yAya che. jaritvA, vrazcitvA, 4-4-42 thI dAntvA, damitvA, 4-4-46vI kSudhitvA, uSitvA, 4-4-44thI lubhitvA, azcitvA, 4-4-45 thI pUtvA, pavitvA, // 172 // ktvA dhAtoH 4 / 3 / 29 // dhAtAH ktvA seT kidvanna myAt devitvA / dhAtune lAge che. e varavA pratyaya kitavat thatuM nathI,
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA devitvA, // 173 // skandasyanda 4 // 3 // 30 // AbhyAM ktvA kinna syAt / skanyA samatvA / skanda bhane syand mA me dhAtuthI thayesa ktvA pratyaya kitavad yato nathI, skanda + tvA aghoSeprathamo'siTaH thI skankA // 17 // zudhaklizakuSagudhamRDamRdavadavasa: 4/3 // 31 // eSAmaSTAnAM seT ktvA kit syAt / kSudhavasa itITi kSudhitvA uditvA uSitvA / rudavideti ktvaH kittve, ruditvA muSitvA gRhItvA suptvA pRSTvA / vau vyaJjanAderiti vA kittve, dhutitvA dyotitvA / kSudhU vigere mA dhAtumAne ame seda ktvA pratyaya ktivat thAya che. kSudhitvo, uditvA, uSitvA, 4-3-32 thI kitavad thAyI ruditvA, muSitvA, tyAhi, 4-3-25 thI vihitapata vAyA dhutitvA, dhotitvA me 33 thAya, // 175 // janazonyupAntye tAdiH ktvA 413123 // jantAnnazezca nyupAntye sati tAdiH ktvA kidvadA syAt / raktvA raGktvA / naSTA nssttraa|| j mantavA dhAtune tathA naza' dhAtune - Glenni
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe hete chate ra kArAdi vattA pratyaya lAge hoya te tene viSe kitavad thAya che. tovyaJjanasyAnudItaH sAtA raktvA thAya nahI to raDaktvA thAya naSTavA, neSTavA me 3 // thAya, // 176 RtRpamRpazavaJcalucathaphaH seT 4 / 3 / 24 / ___ yathAsaMbhavaM nyupAntye satyemyaH seT ktvA kidvadvA syAt / Rtitvo atitvA, tRSitvA taSitvA, bhRSitvA marSitvA, kRzitvA kRrzitvA, vacitvA vaJcitvA, lucitvA luJcitvA, lathitvA zlanthitvA, grathitvA granthitvA, guphitvA gRmphitvA / Rt vigaire ghAtumAne na pA-tyA y santa bhane ka 422-1 yAtune seda mevA vA pratyaya vi46 tita thAya che. RtitvA-astitvA-tRSitvA-tarSitvA, mRSitvA-marSi tvA-kRzitvA-karzitvA, tyAzita thAra. // 177 // anaJaH ktvo yam 3 / 2 / 154. . najavarjAt pUrvapadAt paraM taduttarapadaM tadavayavasya ktvo yap syAt / prakRtya pradAya / anA iti kim / akRtvA / nagna sivAyanAM avyayavALA pUrvapadathI paramAM je uttarapada ktvA pratyaya vAya te ktvA prtyyn| yap thAya che.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ kudantaprakriyA | prakRtya pradAya, tyAhi, naju sivAyanuM hayo ?. ? akRtvA to sAge. 369 // 178 // laghoryapi 413 | 86 // lagheoH parasya Neryapyay syAt / prazamayya / laghusvaranI pachI AvelA ni pratyaya nA thavuM pratyaya para chatA ayu thAya che. pra + zam + ay + ya = prazamayya, vA''pno 4 | 3 87 // // 179 // AnoteH parasya Neryapyay vA syAt / prApathya prApya / ( " meDo kA mit yapi ) apamitya apamAya / (kSeH kSIH ) prakSIya / yapi cAdeA jagdhU ) prajagdhya | Ap dhAtuthI 52 Ni pratyayanA yap pratyaya para chatA ayU thAya che. prApapya, prApya, 4-2-21 thI pu Agama, 4-3-88thI apamitya, apamAya 4-3-89 thI prakSIya 4-4-16 thI prajagdhya, // 180 // yapi 42256 // yampAdInAM yapi luk syAt / prahatya | cam vigere dhAtuone thavuM pratyaya lAgatA anya vyaMjananA thAve che. 24
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 haimalaghu prakriyAvyAkaraNe prahRtya - han nAM s nA hasvasya taH pitkRti thI tU ubherAya che. luThThuM thAya. // 181|| vo'maH 4/2/57 // myAdInAmamantAnAM yapi vA lukU / prayatya prayamya / yam, ram, nam, gam, bhane tanAdi nA m Azanta yapU pratyaya sAge tyAre m luDU viSe thAya che. ayabhya, prayatya, viThaye che bhATe me 3yo thAya, // 182 // nimIlyAdimeDastulyakartRke 5 4 46 // tulyo dhAtvarthAntareNa kartA yasya tadvRttibhyA nimIlyAdibhyo meGa dhAtAH saMbandhe ktvA vA syAt / akSiNI nimIlya hasati / mukhaM vyAdAya svapiti / apamitya yAcate / apamAtu pratidAtuM yAcate ityarthaH / dhAtunA tulyakatR avALA evA ni + mauDha vagere dhAtu ane makke dhAtuthI para dhRtvA pratyaya vikalpe thAya che. akSiNI nimIlya hasatiyAM bhI thIne ise che. mukhaM vyAdAya svapiti-bhu yahonu purIne sve che. apamitya yAcate - mahAbhAM sAthIne bhAMge che. 4-3-48 thI mit thayo che. apamAtu yAcate - mahAmAM ApavAne bhAMge che. mane me rIte pratidAtu yAcate,
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA 1 371. // // 183 // niSedhe'laMkhalvoH ktvA 5 | 4 | 44 // niSedhArthayoralaMkhalvorupapadayordhAtoH ktvA syAt / alaM kRtvA khalukRtvA / niSedha arthavAjA alam, khalu, 7554bhAM hoya tyAre catvA pranyaya vizvaye thAya che ala kRtvA 4rIne zu 1 42vA yogya nathI khala kRtvA - 4rIne zu 1 42vA yogya nathI parAvare 5|4 | 45 // // 184 // asmin gamye ktvA vA syAt / atItya aprApyaH nadIM giriH / para ane bavara artha jaNAte chate vA vikalpe thAya che. atItya nadIM giri-nahIne yojagIne pata aprApya nadIM giri-nahI paDegyA paDelA parvata. // 185 // ruNam cAbhIkSNye 5 4 48 // AbhIkSNye parakAlena tulyakartRke prAkkAle'rthe dhAtoH rUNam ktvA ca syAt / bhAjaM bheAjaM yAti / bhuktvA bhuktvA vrajati / ghaTAderiti vA dIrghe, ghATa 2 ghaTa 2 / AbhIkSNyavyaktaye dvirvacanam /
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe AbhIkSNya arthamA patamAna 52 thI tujhyashan sevA prAka, kAlU mAM vatamAna dhAtuthI ghAtune samaya chate khNam bhane ktvA pratyaya thAya che. bhoja bhoja yAti-pAra vA24bhIne taya che. 7-4-73 thI dvitva muktvA bhuktvA yAti " " dhATam ghATam , ghaTam ghaTam , AbhIkSaNya athavAthI 7-4-73 thI dvitva thaye. // 186 // anyathaivaMkathamitthasaH kRgo'. narthakAt 5 / 4 / 50 // ebhyazcatubhyaH / parAtulyakartRkAt kRgo'narthakAd dhAto: saMbandhe ruNam vA syAt / anyathAkAram evaMkAra kathaGkAram itthaMkAra bhuke / anyathA, evam, katham, Ittham thI 52 22sA tujhyA arthavALA anartha ghAtune saMbaMdha hete chate rahevAnuM pratyaya vikalpa thAya che. anyathA kAra mukte saTu 4rIne mAya che. e pramANe bAkInA dAkhalA saraLa che. // 187 // svArthAdadIrghAt 5 / 4 / 53 // svArthAdadIrdhAntAda vyApyAta parasmAttulyakatakAt kugo
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / RIT dhAtAH saMbandhe khNam vA syAt / svAduGkAra mRSTaGkAra bhute / pakSe svAdu kRtvA (vidvagubhyaH kAtsnye Nam) atithiveda N bhojayati / kanyAdarza varayati / grAphIkTa avALA evA ane dIvara vagaranA karmathI para tulyaRtRka athavALA ja dhAtunA saMbadha hAte chate rUm pratyaya viddhape thAya che. svAdukAra' mRSTakAra vA bhuGakte bhI hu harIne mAya che, pakSe svAdu kRtvA 5-4-44 thI atithI lagIne hamAre che. kanyA jANIne paraNAve che. // 188 // vyApyAccevAt 5 / 4/71 // vyApyAt kartuvopamAnAt parAddhAtAstasyaiva saMbandhe m vA syAt / suvarNanidhAyaM nihitaH / kAkanAzaM naSTaH / evaM yAvajjIvamadhIte / zuSkapeSaM pinaSTi / jIvagrAha gRhUNAti ityAdayo'pi yathAyogaM NampratyayAntA jJeyAH / upamAna vAcI kama ane kartAthI para dhAtune teja vAtunA saMba"dha hote chate namU pratyaya vikalpe lAge che. suvarNanidhAya nihitaH - sonAnI peThe sthApita thayo.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 haimalaghuprakriyA vyAkaraNe kAkanAza naSTaH - agaDAnI peThe nAsI gye|. 5-4-55 thI yAyajjIvam aghote 5-4-60 thI zuSkapeSaM pinaSTi yU 3ye pIte che. 5-4-61 thI jIvagrAha gRhaNAti - bhavato pahaDe che. e pramANe svAti adhikAra pUrNa have bhAva ane karmAMnAM pAMca pratyayA batAve che. atha bhAvakarmaNoH paJca kRtyapratyayAH / // 189 // RvarNavyaJjanAd dhyaN 5 / 1 / 17 // RvarNAntAd vyaJjanAntAcca dhAteArdhyaN syAt / kAryam / RR vadhu antavALA ane vya'sajanAMta dhAtuthI yaj pratyaya thAya che. kR + dhyaN 5-1-47 thI nRtyasa jJA vRddhi kAryam, // 190 // vaco'zabdanAmni 4 | 1|119 // azabdasaMjJAyAM vacairghyaNi keA na syAt / vAcyam / zabdasaMjJAyAM tu vAkyam / zabhanI saMjJA na hoya to vac dhAtuthI janesa dhyaNa pratyAta nAma hAya tA cU nA ka thAya nahIM. bAdhyam, zabda saMjJA hoya to vAkyam mane.
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / 375 // 191 // niprAdhujaH zakye 4 / 1 / 116 / / AbhyAM yujaH zakye gamye dhyaNi go na syAt / niyojyaH prayojyaH / zakya iti kim / niyogyaH / ni ane pra thI pachI bhAvanA yuja thAtune zaya aya jaNAte heya te dhyat lAgatA 1 ne 1 na thAya niyojyaH, prayojyaH, 24ya ga ya ta niyogyaH, 192 // bhujo bhakSye 4 / 1117 / / bhakSye'rthe bhujo dhyaNi go na syAt / bhojya payaH / abhakSye tu bhogyA bhUH / / __ bhakSya ma bhuja dhAtuthI dhyaN satA ga yatA nayI. bhAgya payaH, paraMtu bhakSya artha na ya ta bhogyA - bhUH, // 193 // tyajyajapravacaH 415118 // eSAM dhyaNi kagau na syAtAm / tyAjyaM yAjyaM pravAcyaH / tyajU , yaj bhane pravac dhAtune dhyaNa dAsatA ka bhane ga thatA nathI. tyAjya, yAjya', pravAcya, // 194 // uvarNAdAvazya ke 51 / 19 / / avazya bhAve dyotye uvarNAntAd dhAtoryaN syAt / avazyabhAva jaNAte chate 3 varNana dhAtuthI dazanuM thAya che.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe // 195 // kRtye'vazyamo luk 3 / 2 / 138 // kRtyAnte uttarapade'vazyamA luk syAt / avazyalAvyam (dhyaNyAvazyake cajoH kagau na syAtAm) / avazyayAcyaM avazyaraJjyam / kRtya pratyAnta utta2 54mA yi to avazyam nA m n| 95 thAya che. avazyam + lAvyam m n| duI 4-1-115 thI avazyayAcyam , avazyarajyam , // 196 // tavyAnIyau 51 // 27 // dhAtAretau staH / kata vyaH karaNIyaH kaTaH / dhAtuthI tavya bhane anIya pratyaya thAya che. kartavya, karaNIya kaTaH, // 197|| ya ecAtaH 5.1 / 28 / / svarAntAddhAtoryaH syAt Ata ezca / ceyam deyam / svarAnta dhAtune 2 pratyaya lAge che ane zA kArAnta dhAtunAM bA ne thAya che. ceyam, deyam , tyAla, // 198 // zakitakicakiyatizamisahiyaji majipavargAt 5 / 1 / 29 // - ebhyo'STAbhyaH pavargAntAca yaH syAt / zakyaM gamyam /
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / zaka vigaire dhAtumAne pa glot dhAtumAne ya pratyaya thAya che. zakya, gamya, // 199 / / yamamadagado'nupasargAt 5 / 1 // 30 // ebhyo'nupasargebhyo yaH syAt / yamyaM bhay gadyam / S5sagaDita sevA yam, mad, gad dhAtune ya pratyaya thAya che. yamya, madyaM, gadyaM // 200 // kSayyajayyau zaktau 4 / 3 / 90 // zakto gamyAyAmetau nipAtyau / kSayyo vyAdhiH / jayyaH zatruH / (krayyaH krayAthe ) krayAya prasAritaH krayo'rthaH / ni bhane pra pachI mAvelA yuj dhAtune 45 artha jaNAto hoya tyAre dag lAgatA 7 ne jU thatuM nathI. kSayyo vyAdhi, jayyo zatruH, 4-3-11 thI krayAyaH, prasAritaH kayyaH, // 201 // nAmno vadaH kyap ca 51 // 35 // anupasargAnAmnaH parAdvadeH kyapUyau syAtAm / brahmodyama brahmavadyam /
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 hamalaghuprakriyAcyAkaraNe upasargarahita evAnAmathI paramAM rahelA vat dhAtuthI kvap bhane ya pratyaya thAya che. brahma + vad + kvap yajAdi vaceH kiti thI yavRt brahma + ud + kvap avarNasyevarNAdinedodaral thI brahmodyam kvap thayo tethI ka ta to, ya yAya tyAre brahmavadyama, // 202 // hatyAbhUyaM bhAve 5 / 1136 / / anupasargAnAmnaH parAvetau bhAve kyavantau nipAtyau / brahmahatyA, devebhUyaM gataH / upasargarahita evA nAmathI paramAM rahelA dulyA ane bhUya Aval bhAva mamA kvap pratyAMta nipAtana rAya . brahmahatyA, hvasya taH pittati thI t thAya. devabhUya gataH 35 thana gaye. // 203 // amicityAkheyamRSodya 5 // 1 // 38 // ete nipAtyAH / ___ agnicityA, kheya, bhane mRSodya zAha zrI mAmai kyap mata nipAtana Aya che. 2. sUtranu zu 1 na cha (1) agnicityA, (2) khera mRSodya, // 204 // kupyabhidyodadhyasidadhyatiSyapuSya yugyAjyasUrya nAmni 5139 // ete kyabantAH saMjJAyAM nipAtyAH /
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakiyA / kupya vigere hI sajJAviSayamA kyapU mataint. nipAtana karAya che. gopAyyate tad iti gupyam dhanam , bhidya na to nA ta saro12, sidhya, viSya, puSya nakSatra pAya che. yugyam sAthI / vigere pAnI. // 205 // dRvRgastujuSeti zAsaH 5 / 1140 / / ebhyaH kyapU / AvRtyaH AdRtyaH stutyaH juSyaH / / etIti iNikAgrahaNam / ityaH adhItyaH zAsaH-ziSyaH / AzAsestu AzAsyam / ___ha, ghRga, stu. juS , i ane zApa mATA dhAtumAna. kyap pratyaya thAya che. AdRtya mAravA yogya, itya 41 / yo25, stutya stuti 42vA. yogya, adhItya saravA yogya, juSya prIti 42vA yogya, ziSya anuzAsana yogya. // 206 // RdupAntyAdapicUdRcaH 5141 // kRpyAdivarjAdugAntyAt kyap syAt / vRtyam / kRpyAdivarjanAt kalpyam / kRpa, cut bhane ruc dhAtumAna 102 R pAyamA khoya tevA dhAtumAne kyap thAya che. vRtyam vA yogya kRpa vigere dhAtumAnu cha, tathI.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimalaghuprakriyAvyAkaraNe kalyam, // 207 // kRvRSimRjizaMsiguhiduhijapo vA 5 / 1 / 42 ebhyaH saptabhyaH kyap vA syAt / kRtyaM kAyaM vRSyaM vayaM mRjyaM mAya zasyaM zaMsyaM guhyaM gohyaM duhyaM dAhya japyaM jApyam / kR mane ghRS vigere sAta dhAtumAne kvaya pratyaya qiued thAya che. kRtyam , kAryam / vRSyam varNyam / mRjyam , mAryam / zasya zasyam / pratyAhi 36 359 thAya, // 208 // zaktA'he kRtyAzca 54 35 / / zakte'haM ca kartari gamye dhAtoH kRtyAH saptamI ca syuH| bhavatA khalu bhAro vAhyaH / bhavAn hi zaktaH / mavatA khalu kanyA vAhyA / bhavAneva tadarhati / zA athavA cogya kartA jaNAtuM hoya te dhAtune kRtya pratyaya ane saptamI paNa thAya che. bhavatA khalu bhArA bAhyaH, 21 / 5 5 mA2 14na 421 / yoya che. Apa vaDe kanyA paraNavI joIe. // 209 // vyApye dhurakelimakRSTapacyam 5 / 14 / / dhurakelimau pratyayau kRSTapacyazabdazca vyApye kartari syuH / svayaM bhaJjyate iti bhaGgaguraM kASTham / pacelimA mASAH / kRSTapacyAH zAlayaH /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRdantaprakriyA / 382. ghura bhane kelima mA bhanne pratyayo tathA kuSTapacya za6. karma kartAmAM thAya che. bhajyante svayameva iti bhaDaguram kASTham , pacelimA mASAH mA5 bhaNe pAhatA yA kaSyapacyAH zAlAH meye tarabhA mA5. meLe pAkatA cAkhA. e pramANe mahepAdhyAya zrI kirtivijayagaNanAM ziSya upAdhyAya zrI vinayavijyagaNI vaDe racAyela hemalaghuprakriyAmAM trIjI vRtti samApta thaI, prazastiH / sphUrjadUpArthanighehamavyAkaraNaratnakAzasya / argalabhidracaneyaM kanIyasI kuJcikA'driyatAm // 1 zrIhIravijayasUreH paTTe zrIvijayasenasUrIzAH / teSAM paTTe saMprati vijayante vijayadevasUrIndrAH // 2 // zrIvijayasiMhasarijarjIyAJjayavati gurau gate svargam / zrIvijayaprabhasUriyuvarAjo rAjate'dhunA vijayI // 3 // khendumunIndumite'nde vikramato rAjadhanyapuranagare / zrIhIravijayasUreH prabhAvato gurugurovipulAt // 4 // zrIkItivijayavAcaka ziSyopAdhyAyavinayavijayena /
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 haimalaghuprakriyAvyAkaraNe haimavyAkaraNasya prathiteyaM prakriyA jIyAt // 5 // yugmam / / haimalaghuprakriyAvyAkaraNe uttarArddham samAptam // iti zAsanasamrATa AcAryadevazrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjanA prathama ziSya AcArya zrI vijaya dazanasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna AcAryadevazrI vijaya priyaMkararie hemalaghuprakriyA vyAkaraNa uttarArdha vibhAganuM svahasta gujarAtI bhASAntara samApta karyuM.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prArthanA rAja avazya karavI. mArA aMtaranI prArthanA OM namA arihaMtANu` sakSetranA, savakALanA arihaMta bhagavAne namaskAra karU chu. OM namA siddhANa' sava kSetranA sarvakALanA siddha bhagavAne namaskAra karU chuM. OM namA AyariyANaM sakSetranA sarvakALanA bhagava tAne namaskAra karU chuM. AcAya OM namA uvajjhAyANuM sakSetranA bhagavAne namaskAra karU chu. OM name lAesavvasAhUNaM sa kSetranA sarvakALanA sAdhu bhagavAne namaskAra karU chu, sarvakALanA upAdhyAya esA pacanamukkAro e pAMcane karelA namaskAra savvapAva paNAsaNA sarva pApAnA nAza karanAra che. maMgalANaM ca santhesi sarva maMgaleAmAM paDhamaM hava moMgala' prathama zreSTha maMgaLa che. khAsa :- upara mujakhanuM raTaNa arthasahita traNa vAra karavuM. cattAri magalam, ahiMtA maoNMgalam, siddhA maMgalam, sAh maMgalam, kevali punnatto dhammA maoNMgalam // cattAri leAguttamA, arihaMtA lAguttamA, siddhA leguttamA, // sAh leguttamA, kevalipannatto, dhammA lAguttamA ! cattAri zaraNa pavajajAmi, arihaMte zaNuma' pavajajAmi, sidhdhe zaraNa. pavajajAmi, sAhu zaraNu' pavajAmi, keli pannatta dharma zaraNa' pavajAma II *
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ arihatA maMgaLa che. sidhA maMgaLa che, sAdhue maMgaLa che ane kevali bhagavaMtAe prarUpelA dhama mAMgaLa che. (A leAkane vize) e cAra ma'gaLa che. A leAkAne vize cAra (uttama) che, arihaMtA (A leAkamAM) uttama che. siddho (A leAkamAM) uttama che, sAdhue (A leAkamAM) uttama che. ane kevali bhagava'tAe prarUpele dhama' (A leAkamAM) uttama che. * hu arihaMta bhagavAnanuM zaraNuM svIkArU' chuM', siddha bhagavAnanuM zaraNuM svIkArU chuM, huM sAdhu bhagavAnanuM zaraNuM svIkArUM chuM, kevali bhagavaMta bhASita dharmAMnuM zaraNuM svIkArUM chuM.... e cArenu zaraNu' svIkArU chuM. e cAranA zaraNe gayelA huM he paramAtmA, vItarAgadeva, he devAdhideva ! ApanI samakSa anaMtAbhavAmAM karelA pApA (duSkRtA) temaja cAlu bhavamAM karelA pApAnI kSamA mAMgu chuM, tenI. niMdA karUpa . tenI gA~ karU chu, vAsirAvu chu, sa pApAnA micchAmi dukkaDa ApuM chuM ane bhaviSyamAM pA (mArAthI) na thAya tevI ApanI pAse prArthanA karUM chu he paramAtmA, hai vItarAgadeva, he devAdhideva, sukRta karanAra vyaktiomAM agragaNya zrI jinezvaradeva (arihaMtadeva) siddha bhagavaMtA, AcArya bhagavaMtA, upAdhyAya bhagavaMtA, sAdhu bhagavaDatA, mahAzrAvaka evA dezavaratidhara sabhyaSTi AtmAo, samyagadRSTi dhruvA tathA manuSyAnA traNe kALanA sukRtanI ApanI samakSa anumeAdanA karU chuM.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : : : - prAptisthAna : (1) zIrSAhityaprakAzana 'bao zAha bharatakumAra kAntilAlanI ke. ratanapoLa, pIpaLAvALA khAMcA sAme 'amadAvAda-380 001 Te.na. 36155 ') zrI vijaya pricaMDarasarI jJAnamaMdira TrasTa e-1078 devAsa epArTamenTa, guptAnagara basa sTenDa pAse, vAsaNA, velanAkA, 'amadAvAda-380 055 ::ema. malAlakirI, anapoLa, amadavAda Te. 3pa7pa77