Book Title: Dharm Chintan
Author(s): Vajrasenvijay
Publisher: Bhandrankar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005783/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivamastu sarva jagataH dharma-ciMtana dharmacakra mAsikamAM ciMtakonA AvelA. namaskAra-maitrAdibhAvo-kAussaga-dhyAna aMgenA lekhono saMgraha : preraNA pujaH parama pUjya adhyAtmayoga saMpana paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya : saMpAdana-saMkalana : paramapUjya paMnyAsa zrI vajasenavijayajI gaNivarya Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-ciMtana dharmacakra mAsikamAM ciMtakonAM AvelA namaskAramaicAdibhAvo-kAussagna-dhyAna aMgenA lekhono saMgraha preraNAnA puMja 0 paramapUjya, adhyAtmayoga saMpanna paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya - saMpAdaka, - paramapUjya, paMnyAsa zrIvajasenavijayajI gaNivarya 0 prakAzaka 0 bhadraMkara prakAzana C/o. phakIracaMda maNIlAla zAha 49/1, mahAlakSmI sosAyaTI, zAhIbAga, amadAvAda-380004. phona : (079) 22860785 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvRtti prathama - saM. 2068 0 pustakanuM nAma 0 dharma-ciMtana (1) sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA ratanapoLa, 0 preraka 0 paramapUjya, sakalAgamarahasyavedI, AcAryadeva zrImad vijayadAnasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjaya, siddhAMtamahodadhi, AcAryadeva zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya, kalikAlakalpataru, AcAryadeva zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya, adhyAtmayogamArgasAdhaka, paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya kiMmata rUA.250-00 0 prAptisthAna nakala 1000 amadAvAda-380001 phona : (079) 25356692 (2) zrIpArzvanAtha jaina pustaka bhaMDAra AnaMdabhuvana sAme, taLeTI roDa, pAlItANA - 364270 phona : (02848) 253323 * mudraka 0 vardhamAna pustaka prakAzana zAhIbAga, amadAvAda-380004. mo. 9227527244 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya " paramapUjya, adhyAtmamagna, paMnyAsapravara zrIbhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInI aMtarabhAvanA ke, vartamAna jaina saMgha paMcaparameSThi namaskAra mahAmaMtranI ArAdhaka bano. vartamAna jaina saMgha maitrI Adi zubha bhAvanAothI vAsita bano. vartamAna jaina saMgha zrIarihaMta paramAtmAnI sarvakalyANakArI bhAvanA tathA temanA prabhAve utpanna thayela vizva kalyANakArI tIrthanI sAcI oLakhANa pAmo. vartamAna jaina saMgha paMcaparameSThi pratye pUrNa bhaktivALo bano. zrIarihaMta paramAtmAnI bhAvanA tathA e bhAvanAnA paripAkarUpa AjJA ane e AjJAnuM pAlana karanAra caturvidha saMgha vizvamAtranA hitanI vizALa dRSTivALo che evI pratitI badhAne daDha bano. zrIarihaMta paramAtmA vizvanuM kalyANa karanArA che, temaNe batAvelo dharma vizvanuM kalyANa karavA mATe che, te dharmanuM pAlana karanArA vizvakalyANanA hetu mATe dharma karI rahyA che evI jANa jagatanA jIvone ane vartamAnanA manuSyamAtrane thAo, temanA prabhAve zrIarihaMta paramAtmA, temanuM zAsana ane temanA saMgha pratye Adara-bahumAnavALA thAo. AvI bhAvanAnA paDaghArUpe dharmacakra mAsikano prAraMbha thayo, tenA lekhono saMgraha karIne prathama bhAgamAM mukhyatAe pUjyapAda gurubhagavaMtonA lekho temaja bIjA bhAgamAM - mukhya pUjya paMnyAsajI bhagavaMta tema ja ciMtakonA lekho che. A graMtha prekTIkala ArAdhanA-sAdhanA mATenuM graMtha che je pUjyapAda paMnyAsajI bhagavaMta vajasenavijayajI gaNivaryazrIe saMkalana karavA potAnA laghugurubaMdhu AcArya hemaprabhasUrijIne bhalAmaNa karI ane teozrIe A dharmaciMtana graMthanuM saMkalana-saMpAdana karI Apela che jenA vAMcanathI ApaNe Atma utthAnanA bhAvothI bhAvita banIe. bhadraMkara prakAzana Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya AtmAnuM saMsAramAM bhramaNa thAya che tenuM mukhya kAraNa viSayanI Azakti ane kaSAyonA kAraNe, mukhya rAga-dveSanA kAraNe. A rAga-dveSanI pariNati jyAM sudhI nahI sudhare tyAM sudhI AtmavikAsa zakya nathI AtmavikAsa mATe AtmAnubhava jarUrI che. te mATe pUjyapAda, paMnyAsajI bhagavaMtanuM ciMtana khUba ja upayogI che. AtmAnubhava meLavavA mATe jeTalI jarUra vairAgyanI che ane viSaya-kaSAyanI maMdatAnI che, eTalI ja jarUra AtmadhyAnanI paNa che. e mATe prAtaHkALano samaya sarvazreSTha che. dhyAna vakhate AvI jatA anya vicArone rokavA mATe sarvazreSTha upAya prabhunA nAmajapano che. eka bAju vairAgya hoya, bIjI bAju nAma-japa cAlu hoya to AtmAnubhava meLavavAnI cAvI hAthamAM AvI jAya ApaNI icchA vinA eka paNa vicAra ke bhAva cittamAM na uThe evI mAnasika sthiti jo ApaNe pedA karI zakIe. to tatkSaNa ja zAMtino anubhava thavA mAMDe. manamAM eka pachI eka vicAro AvatA ja rahe che ethI rAga-dveSanA bhAvo pedA thatA rahe che ane ethI rAga-dveSanA bhAvo pedA thatA rahe che, ane ethI AtmAnI zAMtine khalela pahoMcyA kare che. AmAMthI chUTavA mATe vahelI take vicAro upara kAbU meLavavAno prayatna zarU karI devo joIe. eka bAju vairAgya, bIju bAju nAma-japa A be cIjo DhAlanI jema ApaNI AtmarakSA kare che. A DhAlanI eka bAju viSayonA AkarSaNathI ane bIjA bAju rAga-dveSanA prahArothI ApaNI AtmarakSA kare che. AtmarakSA mATe rAga-dveSanI zuddhi mATe navakAranuM ciMtana-manana temaja adhyAtmayogamAM praveza mATe maityAdi bhAvothI bhAvita banavuM paDaze. te mATe jaina saMghamAM jAgRti lAvavA dharmacakra mAsikanA mAdhyame prayoga Adarela tyAre ThIka-ThIka pramANamAM bhAvuko sAdhanAmAM joDAyA. te dharmacakranA lekhonuM saMkalana karela che. jemAM mArA laghugurubaMdhu AcArya hemaprabhasUrijI ma. e mahenata karI che. ane yazanA bhAgIdAra mane banAvyA che. basa, pUjyapAda, paramagurudeva, paMnyAsa zrIbhadraMkaravijayajI mahArAjanA bhAvo pAmIne sau namaskAramaya banI paramapadanA bhAgI banIe. paMnyAsa vajasena vijaya Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyabhakti dhanyadAtA ' parama pUjya adhyAtmayoga saMpanna paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInA dharmacakra mAsikamAM AvelA namaskAra-maityAdibhAvo kAussagna-dhyAna aMgenA lekhonA saMgraharUpa "dharma-ciMtana graMthanA prakAzanano saMpUrNa lAbha - lenAra Shri Shantilal D. Jain Gee Gee Complex, 3rd Floor, 42, Mount Road, Chennai-600002 Mobile-9382285666 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAna yuganA AnaMdaghanajI lekhaka :-siddhacakra ArAdhaka bAbubhAI kaDIvAlA adhyAtmayogI pUjaya gurudevazrInA aNuaNumAM arihaMtapadanuM raTana hatuM. emanA AtmAnA pratyeka pradezamAM arihaMtapadanuM guMjana hatuM. teozrI jyAre arihaMtapadanuM varNana karatA tyAre temanA mukha upara harSa, AnaMda ane romAMca dekhAtA hatA. te samaya. pUjyazrInuM darzana atyaMta pAvanakArI banatuM hatuM. arihaMtaprabhunA saMdarbhamAM jayAre teozrI vAta karatA tyAre temanuM citta prabhune saMpUrNa samarpita che evuM lAgatuM hatuM. emanuM hRdaya kharekhara arihaMtabhAvathI bhAvita thayeluM che evuM jaNAtuM. teozrInI vANI prabhunA sAcA saMdezavAhakanI jema puSparAvarta megha samAna prazama rasanI vRSTi karatI hatI. moha rUpI aMdhakArathI vyApta banelA jIvonA netromAM pravacana-aMjana jevI teozrI sumadhura vANI hatI. teozrInA hRdayamAM sarvanuM hita samAyeluM hatuM. "zivamastu sarva-jagataH" A emanA upadezano sAra hato. "savi jIva karuM zAsanarasI" A emano jIvanamaMtra hato. "guNAnurAganI parAkASThA" e ja emanuM jIvana hatuM. koInA paNa avarNavAda bolIne teozrIe potAnuM mukha kyAreya malina karyuM na hatuM. teozrI virodhane paNa vinayamAM rUpAMtarita karI detA. vAtAvaraNane vAtsalyathI bharI detA hatA. vizuddha premanI jIvaMta pratimA eTale pUjaya paMnyAsajI mahArAja. pUjayazrInA vyAkhyAnamAM jIvamAtranA kalyANanI ja eka vAta rahetI. paramAtmAnI karuNAnA pAtra jagatanA jIvo tarapha aucitya, maitrI vagere bhAvonuM vAraMvAra teozrI vivecana karatA. sAdhanAmAM maitrI Adi bhAvone joDavAnI preraNA vAraMvAra karatA. yasya dRSTi kRpAvRSTi-rgiraH zamasudhAkara, tasma namaH zubhajJAna-dhyAnamagnAya yogine." jeozrInI daSTi karuNAnI vRSTi samAna che. jeozrInI vANI upazama rasa rUpa amRtanA chAMTaNA samAna che. prazasta jJAna ane dhyAnamAM je magna che. AvA yogamArganA sAdhaka yogI mahApuruSane namaskAra thAo. A zlokano bhAva e ja jemanuM jIvana hatuM. AvA pUjya paMnyAsa bhadraMkaravijayajI mahArAjAnA caraNomAM koTi-koTi namaskAra thAo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAyogI AnaMdaghanajI mahArAjAnI AtmaramaNatAne yAda karAvanAra, sUripurandara pUjya haribhadrasUrijI mahArAjanI jinabhaktinI smRti karAvanArA, upAdhyAya yazovijayajI mahArAjAnI syAdvAda bhAvapUrvakanI nyAyazailIne yAda karAvanAra tathA cidAnaMdajI mahArAjanI caityanyavilAsanI jhAMkhI karAvanAra pUjaya paMnyAsajI mahArAjazrI bhadraMkaravijayajIma.ne koTi-koTi vaMdana. "saba dharatI kAgaja karuM, lekhanI saba vanarAya, sAta samanda kI masi karuM, guru-guNa likhA na jAya.'' samatA bhAvaniSTa pU.paMnyAsajI mahArAja evA hatA ke jemaNe jagatane maitrIbhAvarUpa amRta pIvaDAvyuM, jemaNe jagatane yogamArganuM mahattva samajAvyuM. jemaNe jagatane navakA2nuM rahasya samajAvyuM, jemaNe jagatane syAdvAdanuM mAhAtmya samajAvyuM. jemaNe potAnA jIvana dvArA jagatane ahiMsA, saMyama ane tapano upadeza Apyo. jemaNe potAnA jIvanamAM 'zivamastu sarvajagataH"nI bhAvanA AtmasAt karI. evA prAtaH smaraNIya pUjya gurudevazrIne koTi-koTi namana. pUjya paMnyAsajIma.nA darzana karIe tyAre eTaluM to jarUra anubhava thAya ke A mahApuruSe zAstramAMthI ''Atmano anubhava'" zuM che ? te samajI lIdhuM che. jyAre teozrI AtmAnubhavanI vAto karatA tyAre AtmAnubhavano divya prakAza temanI vANImAM dekhAto. jyAre emanI najIka jaIe, hRdayanA bhAvonI bhASA samajI laIe tyAre jarUra khyAla Ave ke A mahApuruSe AtmajJAna amRtanupAna karI lIdhuM che. AtmAnubhAva rUpa sudhA2sano A mahApuruSe khUba svAda karyo che. je potAne zUnya mAne che, ajJAnI mAnIne tattva-jijJAsAthI sadgurunI pAse jAya ne potAnA jIvana vikAsa mATe paramatattvane prApta karavAnI kalA avazya meLave che. pUjya paMnyAsajI mahArAja zrI bhadraMkaravijayajIma.no paryAyavAcI zabda che. "anubhavanI gaharAI." emanI sUkSma prajJA jijJAsuonI tattva-pipAsAne zAMta karatI hatI. emanI vANImAM anubhavano parimala dIpato hato, emanA hRdayamAMthI anubhavajJAnano rasa vaheto hato. zAstra-jinavacananI tarapha emanA hRdayamAM apUrva samarpaNa hatuM. anubhava ane ciMtana dvArA je ratno teozrIne prApta thayA hatA, te jyAre zAstra AdhAra maLe tyAre teno svIkAra karatA. zAstrAdhArathI satyano nirNaya karIne mumukSu yogya AtmAonI AgaLa ciMtanano rasathALa pIrasatA hatA. 6 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmA taraphano prema emanA hRdayamAM nItarato. paramAtmAnA dhyAnathI prApta divyaratnone jyAre te prakAzita karatA tyAre temanI AMkhonuM teja jhalakatuM hatuM. emanA mukha para smita rahetuM. teozrInI vANImAM amRta vahetuM hatuM ane sAMbhaLavA vALAnA dilamAM paNa paramAtmA tarapha apUrva bhAva pedA karatuM. paramAtma svarUpanI prApti mATe emanI cetanA ullasita banI prabhunA svarUpamAM lIna banI jatI hatI. e prANImAtranA kalyANanI bhAvanAnA madhura rasano niraMtara svAda karatA. e jyAre vizvakalyANanI vAto karatA tyAre emanI AMkhomAMthI samagra jIva-sRSTi tarapha premanuM jharaNuM vahetuM hatuM. emanA dayA ane karuNAthI bhInA hRdayamAMthI nIkaLato niSkAma-prema-pravAha mumukSuonAM hRdayamAM rahelI svArtha-vAsanAne naSTa karI detA. e jyAre "namaskAra-mahAmaMtra''nI vAta karatA tyAre jJAnagaMgAno pravAha emanA hRdayamAMthI nIkaLIne mumukSu AtmAone pavitra karI detA. ahaMkArano nAza karanAra namaskAra mahAmaMtra che. ahaMkAra zUnyatA emanA jIvanano mahAn sadguNa hato. ahaM bhAvano nAza karanAra ja bhItaramAM rahe che ane ''arha'no svAda cAkhI zake che. teozrI haMmezA kahetA ke paramAtmatattva anubhavagamya che. anubhava sivAya samajAvavuM kaThina che. mana, buddhi, tarka ane zabdathI para evA paramAtma-tattvanA amRtamaya svarUpane jijJAsApUrvaka grahaNa karavA mATe jemaNe potAnA hRdayane grahaNazIla banAvyuM che te ja vyakti paramAtma-tattvanI najIka pahoMcI zake che. saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvamAM jyAre prANImAtra tarapha maitrI-bhAva pragaTa thAya che tyAre te jIvano mokSamArgamAM tIvragatie vikAsa thAya che. prabhunI karuNAne aupacArika mAnanArane aupacArika jeTalo ja lAbha maLe. prabhunI karuNAne vAstavika satya mAnIne je mumukSu te karuNAne potAnA hRdayamAM grahaNa karavAnI koziza kare che tenA jIvanamAM prabhunI karuNA sakriya rUpathI kAryazIla bane che. jinapravacananuM adhyayana enA praNetA arihaMta paramAtmAne hRdayamAM pratiSThita karavA mATe karavAnuM che eTalA mATe to navakArane caudapUrvano sAra kahe che. cauda pUrvano sAra zuddha caitanyano anubhava che. zAstranA paramArtharUpa e anubhavavacanone sAMbhaLIne aneka AtmAo navakAraniSTha bane che. ekAMtavacana jinazAsanane mAnya nathI. jinavANI naya sApekSa che. vyavahAra ane nizcaya e eka rathanA be paiDA che. baMnenI dhira para sAdhanAno ratha cAle che koI paNa nayane mukhya karIne dezanA apAya che kAraNake e nayanI vivakSA che paNa bIjA nayathI sApekSa che kAraNake jinamatamAM ekAMta mAnya nathI. . Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "vacana sApekSa vyavahAra sAco kahyo re, vacana nirapekSa jUTho re, - nizcaya dRSTi hadaya dharejI pAse je vyavahAra, puNyavaMtane pAmajI, bhava samudrano pAra." AvI aneka vAto teozrI eTalA mATe kahetA ke teozrInA hRdayamAM niSkAma premanuM jharaNuM vahetuM hatuM. teozrI pAse Avela mumukSu tattvane prApta kare, ekAMtamAM na jAya, nayasApekSa vicArothI bhAvati bane, jIva mAtra upara maitrIbhAvavALo bane, prabhu bhaktimAM lIna banI Atma-kalyANanI sAdhanA kare, namaskAra-bhAva prApta karI prabhunA caraNomAM samarpita bane, evI karuNAsabhara vAto teo jyAre tattvanuM nirUpaNa karatA tyAre temanA pravacanamAM saMbhaLAtI. sAMbhaLIne mumukSuonA hRdayamAM amRtano svAda Avato. ane sAkarathI paNa vadhu mIThAsano anubhava thato. jyAre jIvanamAM sadgurunI kRpA maLe che tyAre kSaNika AnaMda ane zudra krIDAomAM masta banI jIvanI yuktionuM udghakaraNa thAya che ane e zAzvata AnaMdano anubhava karAve che. pUjaya guru bhagavaMta paMnyAsajIma.nA netromAMthI nirmaLa zAMtinuM karaNuM vahetuM. emanA darzanamAM sAdhaka AtmA paramazAMtino anubhava karato. gurukRpAmAM evA prakAranI zakti rahelI che je sAdhakanA azakayane zakya banAve che. guru kRpAthI mananA mela dUra thAya che. gurunA hRdayamAM rahela vAtsalya ziSyane amRtanI gaherAI tarapha laI jAya che. AvA sadguruno yoga paNa acAnaka thato nathI enI pAchaLa paNe kArya-kAraNabhAvanI zRMkhalA che. jyAre pUjya paMnyAsajIma.nA aMtaranI vINAmAM arihaMtavANInuM madhura saMgIta vAgatuM tyAre temano Atmamayura nArakavA lAgato. jyAre temanA hRdayamAM rahela arihaMtavANIno nAda guMjato ane vANI dvArA pragaTa thato tyAre zrotAonA hRdayamAM paNa arihaMta-bhaktino romAMca pedA thayA vinA na raheto. bolavAmAM takalIpha paDatI evI zArIrika aMtima avasthAmAM paNa teozrInA netromAMthI vahetI karuNAno anubhava thato. pUjya paMnyAsajImanA hRdayamAM rahelI vizvapremanI gaMgotrImAMthI vaheto premapravAha jyAre bhAvasvarUpane dhAraNa kare tyAre te gaMgotrI premanI mahAgaMgA banIne jagatanA jIvone premagaMgAmAM bhIMjavI detI. A premagaMgAmAM anaMta jIvarAzinA kalyANanI kAmanA "savi jIva karuM, zAsanarasI"nA AMzika rUpanI pratinI karAvatI. A mahApuruSanuM jIvana sadguNonA naMdanavana sama hatuM. A naMdanavananA puSponI suvAsa amArA jIvanane paNa pavitra banAve e ja kAmanA saha. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArI gurudeva lekhaka -navakAra sAdhaka zazIkAMtabhAI mahetA parama pUjya paMnyAsajIma.nA deha vilaya thayAne samaya thaI gayo. teozrInA upakAra varNana karavAmAM zabda ochA paDe che. A mahApuruSanA saMgha para asIma upakAro che. je paNa emanI nikaTamAM Ave tene amIrasano pyAlo pIvaDAvatA. teozrI zAstravid maMtravid ane Atmavid hatA. gurugamathI jJAnane prApta karIne zAstranA jANakAra banyA hatA. namaskAra mahAmaMtranI apUrva sAdhanA karIne Atma sAkSAtkAra karyo hato. teozrI nAma ane rUpanI mamatAthI para banelA hatA. A ja kAraNathI teo saunA hRdayamAM vasyA hatA. asvastha tabiyatamAM paNa 2-2 kalAka sudhI tattvabodha samajAvatA. emanA upakAronuM varNana kayA zabdomAM karuM? temanuM mauna paNa upadeza ApatuM. te jema jema maunanI sAdhanAmAM UMDA utaratA gayA tema tema saMghanA hRdayamAM Adara prApta banyA. Atma kalyANa ane karmanirjarAne mATe jainazAsanamAM dhyAnanuM khUba ja mahattva che te dhyAna mArganA teozrI zreSTha sAdhaka hatA. sAdhanA mArgamAM AgaLa vadhavA mATe jIvanamAM maitrI anivArya che. maitrIbhAvane AtmasAt karyA vinA dhyAna mArgamAM AgaLa vadhI zakAtuM nathI. namaskAra mahAmaMtranA mAdhyamathI teozrIe dhyAna sAdhanA karI hatI. pariNAma svarUpa namaskAra mahAmaMtranI atala gaharAImAM pahuMcIne aneka anuprekSA prApta karI hatI. A mahAmaMtramAM dhyAnayoga rahelo che. A mahAmaMtramAM bhaktiyoga che. vAstavamAM e Atmavid mahAtmA hatA. saMghanuM puNya hatuM ke A pavitra mahAtmAnA darzana thayA. emanI niHspRhatA ajaba koTinI hatI. emanA vicAromAM syAdvAdanI chAyA hatI. emanA vacanamAM avarNavAda na hato. ane vyavahAramAM dayA hatI. emanI syAdvAda yuktinI vicArazailIne dekhI muktAnaMdasvAmI paNa emanA caraNomAM DhaLI paDyA hatA. 50 varSanA zrIsaMyama paryAyamAM teozrInA mukhamAMthI kyAreya koInI niMdA thaI nathI. teozrInuM pavitra jIvana maitrIbhAvathI diptimAna hatuM. teozrIno anugraha prApta karavA mATe potAnA jIvanane namaskAra mahAmaMtra ane maitrIbhAvathI bhAvita karavuM paDaze. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 0 0 0 8 0 0 0 0 0 1 1 0 che A paMnyAsapravara zrIbhadraMkaravijayajI zrI namaskAra mAhAbhya zrInavakAramAM thato rasAnubhava dharmanI oLakha dharma eTale zuM? daridratA nivAravAno upAya zrIjainadarzananI lokottara AstikatA jJAna ane bhAvanA maitrIbhAvanA rUpI mAtA buddhi ane zraddhA AMtara nirIkSaNa cAritra AtmAnuM ghareNuM vicAranI zakti vicAranI asara : bhAvanAnuM baLa bhAvanuM mahattva-1 bhAvanuM mahattva-2 zrItIrthaMkara paramAtmAnA AtmadravyanI uccatamatA sAcuM mAdhyastha karuNA udAratA ane samatA vairAgya ane bhakti zrI riSabhadAsa jaina darzanazuddhinuM dvAra : dAsIDaha'-1 darzanazuddhinI bhUmikA "bhakti'-2 darzanazuddhino pAyo "paropakAra'-3 darzanazuddhino mULamaMDapa-"maitrIbhAva"-4 darzanazuddhinuM sopAna-svAdhyAya'-5 zrI kAMtilAla mohanalAla pArekha dharmamahAsattA-1 ja . cha de = ja 2 46 54 = che 0 ne che 0 71 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara nAmakarma vizvakalyANakara bhAvanA vizva vyavasthA dharmazakti sAdhanAnI prathama bhUmikA eka ane zUnya mahAsAmrAjya zrI namaskAra mahAmaMtranuM darzana-1 zrI namaskAra mahAmaMtranuM darzana-2 zrI navakAra ane sAmAyika-1 zrI navakAra ane sAmAyika-2 zrI navakAra ane sAmAyika-3 zrI navakAranI sAdhanAnA aMgo zrI maphatalAla saMghavI zrInavakAra bodha zrInavakAra kema gaNIzuM zrInavakAranI bheTa zrInavakArano bhAva apUrva namaskAra zrInavakArano sAdhaka zrInavakAranI ArAdhanA navakArane dAna zrInamaskArasAmarthya zrInavakArano saMbaMdha sarvapApapraNAzaka navakAra aNamola zrInavakAra AjJApAlana--ApaNo dharma sukhanI zodha Aja anupama divALI samarpaNa prabhubhakti bhavanirveda 12 75 79 84 22 94 97 100 104 109 113 116 121' 125 129 130 134 136 140 144 148 152 156 160 164 166 168 171 176 178 179. 186 188 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtajJatA AvI mosama dharmanI bhajananI bhUkha parahitaciMtA namaskArabhAva pratikULatAne paDakAra kAyaratA choDIe namratA keLavIe svAdhyAya rakSakabaLa-zrInavakAra svArthane saMkelavAnI kaLA anupama ArAdhanA dharmakriyAnI sUkSma asara sahajamaLa nAzaka-parahitaciMtA svArthanAza AjJAnI ArAdhanA AtmasvabhAva dharmamaya AcAra kSamApanA namaskArabhAva bhAvaArogya vRtti niyaMtraNa dharmathI bhayanAzaka AMtaraprabhA cittazuddhi AdhyAtmika saMskRti sAmAyikadharma bhAratIya saMskRti ahiMsA kSamApanA ciMtananI cAMdanI namaskArabhAva, namratA ane saumyatA jaina dharma ane kSamApanA zrI caMdulAla zAha zrI caMdulAla zAha 13 190 192 194. 196 198 205 207 209 211 214 216 218 220 223 225 228 231 233 235 238 239 241 244 246 248 250 252 254 256 258 259 262 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 275 278 281 285 290 293 . 295 297 298 300 maMtra dhvaninI laharIo raMgavijJAna vyaSTi, samaSTi ane parameSThi dharmanA aMtima dhyeyanA pratIko mahAmaMtranuM mAhAbhya nava-pada-dhyAna anugraha-darzana lAbha ane lobha dharmacakra mATe sarvasvabhAva karmacakra ane dharmacakra mahAmaMtra ane tenI sAdhanA maMtrAdhirAja zrInavakAranI aciMtya zakti eka araja sukha-duHkhanuM mULa mAnasa-jApa maMgala-catuSTaya sAdhanAtrayI zAsana bhakti dharmadhyAnanI cAra bhAvanA dharmaratna namaskAra mahAmaMtra aMge mananIya vaktavya zrInamaskAra mahAmaMtra dharmazaktino paricaya nyuM bhavaduHkha na lahuM divya bhAvanAbaLa cAra maMgaLa, cAra zaraNa jAgatA rejo prabhu sAthe saMbaMdha triveNI saMgama pAyAnuM kAma bAlacaMda hIrAcaMda bAlacaMda hIrAcaMda bAlacaMdra hIrAcaMda bAlacaMda hIrAcaMda zrI sUrajacaMdajI DAMgI zrI sUrajacaMdajI DAMgI zrI sUrajacaMdajI DAMgI zrI sUrajacaMdajI DAMgI ciMtaka ciMtaka ciMtako . * ciMtako zrI vasaMtalAla kAntilAla IzvaralAla zAsanasevaka jijJAsu vanavAsI' vanavAsI' 'vanavAsI zrI prabhudAsa becaradAra pArekha zrI bAbubhAI saMghavI DaoN. valabhadAsa neNasIbhAI . zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI , DaoN. valabhadAsa neNasIbhAI eka sAdhaka . zrI dalapatabhAI zAha zrI phattehacaMda jhaverabhAI zaraNArthI zaraNArthI zrI amRtalAla modI bALasAdhaka anAmI 309 320 322 - 324. 327 331 333 336 337 339 343 348 350 353 356 358 361 363365 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 zrI agaracaMdajI nAhaTA "bhAnu" eka ciMtana eka ciMtaka eka ciMtaka 371 sarvanA kalyANamAM potAnuM kalyANa bhAIne patra pAMca bhAva-samavAya maMtra caitanya pragaTAvIe" paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha pariziSTa zrInavakArano maMgala dhvani manano mAlika banAvIe mahAmaMtranA prabhAve caudapUrvano sAra jaMbUdvIpanI adhipati-anAdatadeva bodhaka vArtAlApa zrInamaskAra avadhUta-mAstara aSTamaMgala , namaskAra ane kSamAyAcanA. namaskArarUpI jananInA caraNe mahAmaMtrano prabhAva viveka ane vaphAdArI svAnubhava-darzana Power of Sacred Words prabhAvavaMtI prabhuAjJA pa.pU. munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja pa.pU. munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja pa.pU. munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja pa.pU. munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja zrImaNiratna vizvapravAsI zrI caMdulAla esa.zAha zrIcaMdra zrI caMdulAla zAha eka sAdhaka zrI somacaMda DI. zAha anAmI lekhaka 374 376 378 379 393 398 400 403 406 408 415 420 424 428 430 432 434 Chandulal S. Shah pUjya paMnyAsajI mahArAja 438 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 parama pUjaya, * adhyAtmayoga niSpanna paMnyAsapravara zrIbhadraMkaravijayajI gaNivaryazrI ke, jeonA zvAso zvAsamAM namaskAramahAmaMtra ramI rahyo hato. jemanA rUvADe-rUvADe namaskAramahAmaMtranA bhAvo prasarI rahyA hatA. jemanA jIvanamAM namaskAra mahAmaMtra svarUpa banI cUkyo hato. te pUjayazrInI paramakRpAthI dharmaciMtana svarUpa dharmacakramAM namaskAra mahAmaMtra upara ciMtana-manana anuprekSA thaI. te lekho temaja dharma saMbaMdhI-maityAdi bhAvo saMbaMdhI lekhonuM saMpUTa ahIM prakAzita thaI rahyo che. zrI namaskAra mAhAbhya zrInavakAramAM thato rasAnubhava dharmanI oLakha dharma eTale zuM? daridratA nivAravAno upAya zrIjainadarzananI lokottara AstikatA jJAna ane bhAvanA maitrIbhAvanA rUpI mAtA buddhi ane zraddhA AMtara nirIkSaNa 24 cAritra AtmAnuM ghareNuM vicAranI zakti vicAranI asara bhAvanAnuM baLa bhAvanuM mahattva-1 bhAvanuM mahattva-2 35 zrItIrthaMkara paramAtmAnA AtmadravyanI uccatamatA 37 sAcu mAdhyacyA 39 karuNA udAratA ane samatA vairAgya ane bhakti 22 0 c 0 20 * . 33 41 dharma-ciMtana : 1 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAra mahAmya navakArathI vAtAdi traNe doSa kema TaLe ? zrInavakAra e parameSThi stutirUpa hovAthI darzanarUpa, mahAzrutaskaMdharUpa hovAthI jJAnarUpa ane paMcAMga praNipAtarUpa tathA sAmAyika sUtranA prAraMbhamAM hovAthI cAritrarUpa paNa che. jJAnaguNamAM manoyoganI pradhAnatA che ane "yatra mana taMtra maru' e nyAye jyAM mana jAya tyAM "vAta'ne javuM ja paDe che eTale zarIramAM je vAyuno prakopa ke doSa saMgRhIta hoya che te zithila-DhIlo thavA mAMDe che. darzanaguNamAM vacanayoga-iSTanI stuti-bhakti vagerenI mukhyatA che. vaLI A. bhaktibhAva madhura-snehanA pariNAmarUpa hovAthI pittano doSa-prakopa tenAthI zamavA mAMDe che. cAritraguNamAM kAyayoganI pradhAnatA hovAthI zArIrika hilacAla pravRtti uSNatAdi vadhI jAya che AthI zarIramAM je kapha jAmI gayo hoya che te pIgaLavA mAMDe che, chUTo paDe che ane tethI kaphano doSa zamI jAya che. AthI kahI zakAya ke navakArarUpa jJAnAdi traNamAM mana vagere traNa yoganI kriyAthI vAtAdi traNe doSo jItAya che ane dharmadhyAnane anukULa vAtAvaraNa sarjAya che. navakAramAM sUryanI zakti kevI rIte ? zrInavakAranA prathama padamAM sAtavargo-akSaro che ane sUryanA kiraNamAM paNa sAta varNo-raMgo rahelA che. chatAM te badhA maLIne zveta varNa thAya che. tema prathama padanuM dhyAna paNa zveta varSe ja karavAnuM vidhAna che. - sUryanA kiraNomAM jema prakAza-uSNatA ane zvetatA che tema navakAramAM zrutajJAnano prakAza, karmadAhaka uSNatA ane cUlikA tathA prathamapadamAM zvetavarNanuM dhyAna karavAnuM vidhAna che. tethI yAvat zukladhyAna ke zuklalazyAnI prApti thAya che. sUryanA ratha ke vimAnane paNa sAta ghoDA joDyA che tethI tene saptAzva -sauM: kahyo che. navakAranA prathama padamAM samagra navakAranI paNa ghaTanA thaI zake che. e prathama padamAM sAta ja varNo che tethI navakArane apekSAe saptavarNAtmaka paNa kahI zakAya. 20 dharma-ciMtana Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samagra navakAramAM paNa sAta ja guru akSaro che. sUryanA kiraNamAM sAta varNo che. prathama padamAM paNa sAta ja varNo che. graho tathA vAra paNa sAta ja che. sUryanI gati jema manuSyalokamAM che tema paMcama gatirUpa muktimAM gati paNa tyAMthI ja thaI zake che. navakAranA varNomAM sUryanA kiraNo sUryanA kiraNomAM jema sAta varSo che tema saMgItamAM sUra paNa sAta ja che ane tenA yathocita milanathI sarva prakAranAM rAga-rAgaNI utpanna thAya che. tethI jevo rAga gavAya tevo bAhya bhautika jagatamAM ane AMtarika bhAvAtmaka jagatamAM paNa turata ja pheraphAra thAya che. A ja nyAye navakAranA prathama padamAM rahela sAta varSomAMthI sarva prakAranA maMtro-yaMtro ane zAstronI utpatti thAya che. AtmAnI anaMta zaktine pragaTa karavAnI zrInavakAranI amApa zaktimAM apUrva niSThA keLavavAnI bhAvanA, bhAgyazALIonA hRdayamAM jAgo ! bIja vAvIe ghauMno moTo pAka joIto hoya to khetaramAM ghauM ja vAvavA paDe ne ? ema anaMta guNono pAka ApaNe joIto hoya to guNanAM ja bI vAvavAM joIe ne ? guNonAM bI vAvyA vinA anaMta guNono pAka na maLe. mATe zrIjinezvara bhagavaMte AtmakSetramAM 21 guNa--bIja vAvavA upadeza karyo che. guNonAM bIja vAvyA vinA karelI dharmasAdhanA e to, khetaramAM bIja vAvyA vinA karelA kheDANa ne pAvAmAM AvatA pANI jevI che ! bIja vAvyA vinA khetarane game teTaluM kheDavAmAM Ave, pANI reDavAmAM Ave, vADa karavAmAM Ave...chatAM badhuM niSphaLa, tema guNonA bIja vAvyA vinA karAtI dharmasAdhanA niSphaLa che. AnI sAme evI dalIla na karatAM : 'guNo hoya to pachI dharmasAdhanA na karIe to cAle ne ?' A to dalIla kevI che ? koI kahe khetaramAM bIja vAvIe pachI vADa na karIe, pANI na pAIe to cAle ne ?' tevI ! guNonAM bIja vAvyA vinA ja dharmanI khetI-majurI karI che anaMtakALamAM. have bIja vAvIne khetI karIe. - pa. pU. munirAja zrIbhadraguptavijayajI mahArAja. dharma-ciMtana 0 3 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAramAM thato rasAnubhava zrInavakAra e AMtarika dhana che, tethI dhananA rasanI jema temAM paNa sarva raso samAyelA che. dhanamAM rahetA sarva laukika raso dhanavAnane dhana upara prema che, te zRMgAra rasa che. nirdhananI anAvaData para hAsya che, te hAsyarasa che, nirdhananI durdazA prati karuNA che, te karuNarasa che, potAnA dhananuM apaharaNa karanAra upara krodha che, te raudrarasa che. navuM navuM dhana kamAvavAno utsAha che, te vIrarasa che. dhana na cAlyuM jAya te mATeno sadA bhaya che, te bhayAnaka rasa che. dhanarahita avasthA para dhRNA che, te bIbhatsa rasa che. dhananI prAptinI apUrvatAno vismaya che, te adbhuta rasa che. dhanathI thanArI tRptino saMtoSa che, te zAMtarasa che. potAnA saMbaMdhI dhanavAna bane tevI abhilASA che, te vAtsalya rasa che. A badhA laukika raso che, pariNAme durgatidAyaka hovAthI nirasa che. navakAramAM sarva lokottara raso aMtarAtmAne paramAtmA para prema jAge che, te lokottara zRMgArarasa che. bahirAtmA bhAva para hAsya hoya che, te lokottara hAsyarasa che. teonI dInahIna avasthA prati karuNA che. te lokottara karuNArasa che. dharmamAM vighna karanArA hetuo prati roSa rahe che, te lokottara raudrarasa che. dharmamAM vighnono vijaya karavAno utsAha che, te lokottara vIrarasa che. dharma-prAptinI avasthA cAlI na jAya te mATe je bhaya rahe che, te lokottara bhayAnaka rasa che. dharmabhAvazUnya avasthA pratye AMtarika dhRNA che, te lokottara bIbhatsa rasa che. dharmanI apUrva prAptino vismaya che, te lokottara adbhuta rasa che. dharmanI prAptithI niraMtara tRpti che, te lokottara zAMta rasa che. e tRpti sarvane maLo evI cAhanA che, te lokottara vAtsalya rasa che. navakAranI prApti vakhate A badhA raso hoya che ane te te alaukika hovAthI jIvane avyAbAdha sukhanAM kAraNe thAya che. 40 dharmaciMtana Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanI oLakha | (amuka vyaktinI bhItaramAM dharma che ke nahi ? ane che to te kevI rIte jANI zakAya? tenI hRdayasparzI spaSTatA mananIya A lekhamAM karavAmAM AvI che. saM.). duniyAmAM be prakAranA padArtho che. keTalAka dazya che, keTalAka adazya che. dazya padArthone dekhavA mATe cakSu Adi iMdriyo sivAya bIjAM sAdhanonI jarUra paDatI nathI. adezya padArtho kevaLa iMdriyothI joI zakAtA nathI, tene jovA mATe bIjA padArthonI sahAya levI paDe che. - jema ke parvatanI Toca upara rahelA agnine jANavA mATe nIce rahelA mANasane e agnimAMthI avicchinna dhArAe nIkaLelI dhUmalekhAnI sahAya levI paDe che ane e dhUmalekhAne joIne te puruSa potAnI AMkhane adazya evA agnine paNa jANI zake che. e ja vAta che bhUtaLanA taLa nIce chupAyelA vRkSanA mULane jANavAnI ke AkAzanA vAdaLa nIce chupAyelA sUryanA kiraNane jANavAnI. vRkSanA pAna jo lIlAchama che ke phUla ane phaLa niyamitapaNe uge che to te vRkSanuM mULa bhumikAmAM avazya sAjuM, tAjuM ane akhaMDita che, ema nizcita thAya che athavA vAdaLanI ghanaghora chAyA vakhate haju rAtri thaI nathI paNa divasa che, ema samajI zakAya che to te abhrapaTalanI pAchaLa sUrya haju gati karI rahyo che, paNa asta pAmI gayo nathI, e vAta paNa nakkI thAya che. adazya mUla jema phaLathI ane adezya sUrya jema dinarAtrinA vibhAgathI jANI zakAya che, tema jIvAtmAM rahelA adazya dharma paNa tenA kAryathI jANI zakAya che. bhUtakAlIna dharma tenA phaLa svarUpa vartamAnakAlIna saMpattithI jANI zakAya che ane vartamAnakAlIna dharma tenA kAryasvarUpa audAryAdi guNothI jANI zakAya che. * amuka vyaktinA bhItaramAM dharma che ke ke nahi ? ane che to te kevI rIte jANI zake ? prazno jANe spaSTa uttara na ApatA hoya tema AcArya bhagavaMta zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAja eka sthaLe pharamAve che : "audArye dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodho / liMgAni dharma siddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 1 // " audArya, dAkSiNya, pApajugupsA ane nirmaLabodha tathA janapriyatna e dharma-ciMtana - 5 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmasiddhinAM pradhAna liMgo che. je AtmAmAM udAratAdi pAMca lakSaNo pragaTyAM che te AtmAnI bhItaramAM dharma rahelo che, kAraNa ke dharmasiddhinA e nizcita liMgo che--udAratAdi cihno e AtmAnI aMdara chupA rahelA dharmane ja pragaTa karanArA che. bIjA zabdomAM audAryAdi guNo e dharmavRkSanAM mULamAMthI ugIne bahAra nIkaLI AvelA aMkurAdika ane zAkhA prazAkhAdika padArtho che. zAkhA--prazAkhA ane aMkura patrAdikane bahAra AvavA mATe jema nirmaLa mULanI apekSA che, tema audArya dAkSiNyAdi guNone bahAra AvavAne mATe tenA vRkSanI ke te vRkSanA akhaMDita mULanI AvazyakatA che ane te mULanuM ja nAma nirmaLa dharma che. AtmAnI aMdara rahelo te dharma vartamAnakAle udAratAdi guNorUpI aMkurAdi dvArA pragaTa thAya che ane AgAmI kAle suranaranI saMpattirUpI puSpo ane siddhinA anaMtA sukhorUpI phaLorUpe pragaTa thAya che. je AtmAmAM udAratAdi guNo haju pragaTyA nathI, te AtmA bahArathI dharmanI ArAdhanA ke sAdhanA karato hoya to paNa aMdarathI dharmane pAmelo ja che. evo nizcaya karI zakato nathI. dharmavRkSano prathama aMkuro audArya che. dAna nahi paNa audArya. dAna ane audAryamAM bheda che. sAmAne jarUra che ane apAya che e dAna che ane potAne dAtAne jarUra che ane apAya che, e audArya che. je dAna apAya che zakti mujaba paNa ApavAnI bhAvanA che, sarvasvanI, te dAnaaudArya guNathI bharapUra che. je dAna zakti mujaba paNa apAtuM nathI. eTaluM ja nahi paNa ApavAnI pAchaLa lenAranI jarUrIyAtane ja AgaLa karavAmAM AvelI hoya che, te dAna audAryanI khAmIvALuM che. udAra AtmA dAna lenAranI jarUriyAtane jeTalI agatyatA Ape che tethI keI guNI adhika agatyatA potAne ApavAnI mAne che. dAna nahi devAthI sAmAnuM kArya bagaDI javAno bhaya tene teTalo lAgato nathI ke jeTalo bhaya dAna nahi ApavAthI potAnuM bagaDI javAno tene lAge che, athavA ApIne keTaluM ApyuM. te gaNAvavAnI vRtti karatAM keTaluM nathI ApyuM, te gaNAvavAnI vRtti tenA hRdayamAM sadA ramatI hoya che, e audAryanuM lakSaNa che ane e jAtinuM audArya e dharmarUpI vRkSano prathama aMkura che. dharma AtmAmAM pariNAma pAmyo che ke nahi ? te jANavAnuM e prathama lakSaNa che. bIjuM lakSaNa dAkSiNya che. 6 0 dharma-ciMtana Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koInI paNa preraNA vinA thatuM dAna e audArya gaNAya che ane koInI paNa preraNA ke yAcanA bAda thanAruM kArya e dAkSiNya che. koInI paNa mAgaNIne chatI zaktie nakAratAM saMkoca thavo e dAkSiNya che. dAkSiNya vinAnuM audArya e suvAsa vinAnA puSpa jevuM che ke sara vinAnA kUpa jevuM che. suMdara paNa puSpa suvAsa vinAnuM hoya to tene koI sevatuM nathI ke jaLathI bharapUra paNa kUpa sara vinAno hoya to aMte sukAI jAya che, tema yAcanAno bhaMga karavArUpa dAkSiNya sadguNa jenAmAM pragaTelo nathI, te AtmA udAra hoya to tenI udAratA sadA kALa TakatI nathI ke arthI AtmAone te sadAkALa sevya banato nathI. dharma siddhinuM trIjuM lakSaNa pApa jugupsA che. pApa pratye jene jugupsA nathI, tenA audArya ke dAkSiNyano durupayoga thavAno pUropUro saMbhava che. pApa e viSa tulya che ane puNya e amRta tulya che. e rIte pApa puNyano bheda jenA aMtaramAM thayo nathI, e AtmAnuM audArya ane dAkSiNya sva-52nA phAyadAne mATe thavAne badale nukazAnane mATe thavAno vadhAre saMbhava che. e kAraNe dharmI AtmAnA aMtaHkaraNamAM cothuM lakSaNa nirmaLa bodha paNa che, ethI e pApa puNyano bheda samajI zake che ane pApano parihAra ane puNyano svIkAra karavAnA kAryamAM sadA sAvadhAna rahI zake che. enA prabhAve tenuM audArya ke dAkSiNya pApanA mArge ghasaDAI jatuM bace che. dharmanuM cothuM lakSaNa nirmaLa bodha che. tenA kAraNe AtmAmAM sadA pApanI jugupsA jAgatI rahe che ane tenAthI ja puNyanI prazaMsA paNa tenA AtmAmAM sadAkALa ramatI hoya che. vaLI tenA kAraNe tenA audArya dAkSiNyAdi sadguNo ne sadupayoga paNa vadhato rahe che ane pariNAme A lokamAM yazakIrtino ane paralokamAM sadgatino bhAgI thaI zake che. vivekarUpI rasAyaNa vaDe buddhinI zuddhi thAya che. zuddha thayelI buddhine dharmakAryamAM yojavAthI jIvana sArthaka thAya che. jIvanane nirarthaka vahI jatuM na aTakAvAya to mRtyunI paraMparA vadhe. mRtyune jItavA mATe zrIjinavacanamAM sanniSThApUrvaka dharmakAryomAM udyamazIla banavuM joIe. te udyama mATenI zakti zrInavakAranI vidhipUrvakanI ArAdhanAmAMthI prakaTa thAya che. dharma-ciMtana 07 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma eTale zuM ? (zrIjinezvaradevaprarUpita ubhaya prakAranA dharmanI hRdayasparzI spaSTatA, tema ja sAcuM sukha parane pIDA pahoMcADavArUpa pApanA mArge nahi, paraMtu ahiMsA, satya, saMyama Adi sAthenA Dha saMbaMdhane pariNAme baMdhAtA puNyAnubaMdhIpuNyathI thatI nirjarAnA pariNAme pote anubhavI zake che, tatsaMbaMdhI bodhaka hakIkata A lekhamAM varNavavAmAM AvI che. saM.) 'yatoDa myuyAni: zreyasasiddhi: sa dharma: / ' jenAthI abhyudaya ane niHzreyasanI siddhi thAya te dharma : dharmanI A vyAkhyA sarva Astika darzanakArone mAnya che. abhyudaya eTale paudgalika AbAdI. niHzreyasa eTale AdhyAtmika zreya. dharmathI jema AdhyAtmika zreya sadhAya che, tema paudgalika AbAdInuM kAraNa paNa dharma ja che. paudgalika AbAdI eTale bhautika unnati, bhautika sukhonI siddhi. sukha be prakAranAM che. eka pudgalanA saMyogathI thanArAM. bIjAM pudgalanA saMyoga vinA thanArAM. pudgalanA saMyogathI thanArAM sukho e bhautika sukho che. koI paNa pudgalanA saMyoga vinA kevaLa AtmapadArthathI utpanna thanAruM sukha e AdhyAtmika sukha che. AdhyAtmika sukhanI siddhi nirjarAlakSI dharmathI che. paudgalika sukhanI siddhi e puNyalakSI dharmathI che. jemAM zubhakarmano baMdha e dhyeya che, te puNyalakSI dharma che. jemAM puNya ane pApa ubhayano kSaya e dhyeya che, te nirjarAlakSmI dharma che. nirjarAlakSI dharma mokSamAM paraName che. puNyalakSI dharma saMsAranI cAre gatimAM vividha prakAranAM sukhono anubhava karAve che, e sukho pa2dravyanI upAdhithI thanArAM hovAthI Adi ane aMtavALA che. paradravyanI upAdhi vinA, kevaLa AtmAmAMthI upajanArA AdhyAtmika sukho che, tenI Adi che paNa aMta nathI. AjakAla bhautika sukhonI pratiSThA AjanA kALamAM bhautika sukhone moTI pratiSThA prApta thayelI che. bhautika sukhonI siddhinuM kAraNa vijJAna manAya che. vijJAnanI vividha zodhothI bhautika sukhonAM sAdhana vadhyAM che ane vadhe che. uttama prakAranAM rUpa-2sa-gaMdha-sparza ane uttama prakAranA zabda tema ja te badhAMnI prApti e AjanA moTA bhAganA manuSyonuM dhyeya hoya che. e dhyeyanI siddhi vijJAnathI thatI dekhAya che. tethI manuSya te tarapha kheMcAto jAya che, paraMtu tenuM AkarSaNa tene sukhanA kharA mArge laI javAno badalo khoTAM mArge laI jAya che. 80 dharma-ciMtana Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhano kharo mArga hiMsA, asatya, corI, abrahma ke parigraha nathI, kiMtu ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha che, sukha e apIDArUpa che, bIjAne pIDA ApavAthI apIDArUpa sukhanA adhikArI banI zakAtuM nathI. hiMsA, asatya vagere bIjAne pIDavAnA mArga che, tethI pApasvarUpa che. tenAthI sukhanI AzA e AkAzakusumavat che. vijJAnathI thanArAM uttama prakAranAM rUpa, rasAdino bhoga ke tenI prApti pApa karyA vinA thaI zakatI nathI. pApanA mArge sukhanI zodha e avaLo dhaMdho che, tethI rUparasAdinI prApti mATe vijJAnanA mArge AgaLa vadhanArA pApanA mArge ja AgaLa vadhe che ane pApanA mArge AgaLa vadhanArA sAcA sukhanI prApti karI zake, e trikALamAM azakya che. zAstrakAronI dRSTie bhautika sukhanI siddhino AdhAra paNa dharma ja che ane te puNyarUpI dharma che. A puNyarUpI dharmanI siddhi mATe zAstrakAro 'AdyabAla zarIra'nuM dRSTAMta Ape che. yuvAna zarIranuM kAraNa jema bAla zarIra che, tema bAla zarIranuM kAraNa paNa koI hovuM joIe. bAla zarIranuM kAraNa jo garbhazarI2 mAnIe to AdyagarbhazarIranuM paNa koI upAdAna kAraNa hovuM joIe, tenuM ja nAma karma zarIra che. zAstrakAronI bhASAmAM tene kArmaNa zarIra kahevAya che ane te zubhAzubha karmanA puMjarUpa che. zubha zarIranuM AdyakAraNa puNyakarma che. azubha zarIranuM prathama kAraNa-mULakAraNa pApakarma che. ekane dharma kahevAya che, bIjAne adharma kahevAya che. e rIte bhautika zubhazarIra e bhautika zubhakarmanI nIpaja che. jo zarIranI nIpaja karmathI che ane karma sivAya anya koI vastuthI nathI, to pachI e zarIranAM sArAM narasAM sAdhana ane e zarIrane sukha-duHkhanAM zubhAzubha nimittanI utpattinuM Adima kAraNa paNa karma ja che. bIjuM koI ja nathI. Adya kAraNa zuM ? sthUla dRSTithI AdyakAraNa najare caDatuM nathI, tyAre saMsargamAM AvatAM anya anya nimittone ja tenAM kAraNo tarIke varNavavAmAM Ave che. zarIra, zarIranAM saMbaMdhIo ane zarIranAM sukha-duHkhanAM bAhya hetuonA mULamAM zubha azubha karma che, tene ja zAstrakAro dharma ane adharmanA nAmathI saMbodhe che. A rIte sArAye jagatamAM, sacarAcara jIvasRSTimAM vizvanA prANImAtranI vividha avasthAomAM Adya ane prathama zubha preraka hetu jo koI hoya to te dharma ja che ane te dharmanA prabhAve ja saghaLI iSTa vastuonI prApti che. zAstrakAronI dRSTie uttama prakAranAM rUpa-2sa-gaMdha-sparza-zabda, te badhAnI utpatti, prApti dharma-ciMtana - 9 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane vRddhi Adino mULa AdhAra puNyakarmarUpI dharma ja che. dharmanI nIpaja vijJAnanI zodho ane tethI prApta thatAM zabdarUpAdi pugalonA bhautika sukhonI siddhino Adima AdhAra paNa dharma ja che, paraMtu te dharma sthUladaSTine agocara che. dharmane sAkSAt jovA ane jANavAnI jJAnacakSu virala vyaktione ja prApta thAya che. dharma e sukhanAM kAraNanuM kAraNa che. kAraNane sUkSma dRSTi joI zake che. kAraNanA kAraNane jovA mATe sUkSma ane sUkSmatara cakSunI jarUra paDe che, te badhAne sulabha nathI, te cakSanI prApti mATe tattvanI kharI jijJAsA hovI joIe. tattvajijJAsu zAstrAbhyAsa vaDe te cakSune prApta karI zake che. zAstra e sarvajJanAM vacanasvarUpa che. dharmane pratyakSa karavAmAM sahAyaka bIjI cakSu e kevaLajJAnarUpI cakSu che. kevalacakSu ane zrutacakSu vaDe kAraNanAM kAraNane jANI . zakAya che, dekhI zakAya che. zAstracakSu kahe che ke vijJAna ane tenI zodhothI maLatA zabdAdi viSayonAM sukho e pApavRddhinA hetubhUta hovAthI pApAnubaMdhI puNyarUpa dharmanI, nIpaja che, tethI tyAjya che. je bhautika sukhonI utpattimAM pApa nathI, rakSaNamAM kleza nathI, vartamAnamAM duHkha nathI, anAgatakALe durgati nathI, anAyAse jenI siddhi che, anItipUrvakanA bhogomAM jeno durvyaya nathI, dharmaunnati ane dharmavRddhimAM ja jeno zubha upayoga che, evA sukhonI prApti puNyAnubaMdhI puNyarUpI dharmanA saMbaMdhathI che. te uttarottara zubhagatinI prAptimAM nimittabhUta banIne jIvane aMte apavarganA. avyAbAdha sukhonI prApti karAve che, tenuM ja nAma niHzreyasa che. niHzreyasanA sukha e nirupAdhika che. para dravyanA saMyoga vinA ja thAya che. e sukhono AdhAra kevaLa AtmA che. AtmAnA svarUpamAMthI utpanna thatAM sukho e ja paramArtha sukho che. tenI prAptino AdhAra nirjarAlakSI dharma che. e rIte zubhAzubha karmanA kSayathI maLatAM avyAbAdha sukho e nirjarA athavA anAzravarUpa dharmanI nIpaja che. adharmathI nIpajatAM duHkhane dUra karavAno upAya jinokta ubhaya prakArano zubhAzravarUpa ke anAzravarUpa nirjarAlakSI dharma che, ema samajIne sau koI te dharmane viSe udyamazIla bano. 10, dharma-ciMtana Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daridratA nivAraNano upAya | (sarva prakAranI daridratAnA mULamAM kAraNa tarIke rahelA dharma dAridrayane dAna-zIla-tapa ane bhAvarUpa dharmanI ArAdhanA dvArA TALavAno mananIya bodha A lekhamAM vahI rahyo che. saM.) daridratA eka moTuM duHkha che. daridratAne koI cAhatuM nathI. daridrapuruSanI gaNanA eka taNakhalA karatAM paNa utaratI gaNAya che. ghAsanuM taNakhaluM upayogI che. teTalI upayogItA paNa daridrapuruSanI duniyAmAM lekhAtI nathI. eka kavie daridrapuruSane 'upahAsamAM siddhapuruSanI upamA ApI che, te akSaraza: satya che. kavinA zabdomAM daridrapuruSa potAnI jAtane oLakhAvatAM jaNAve che ke-kharekhara huM siddha chuM, jo ema na hoya to huM AkhA jagatane dekhuM chuM paNa mane koI dekhatuM nathI, ema kema bane ? arthAt daridrapuruSanI sAme najara karavA paNa koI jagatamAM taiyAra nathI. evI kaMgAla hAlatamAM samagra jIvana pasAra karavuM keTaluM kaSTadAyaka haze, te to teno anubhava karanAra ja sArI rIte jANe, ane evo anubhava A duniyAmAM keTalA AtmAone nathI karavo paDato ? Aja to e daridratAnuM ja sarvatra sAmrAjaya hoya tema bhAse che. thoDAka dhanavAna mANasone bAda karatAM moTA bhAganA manuSyo potAnuM jIvana kaSTathI gujAratA mAlUma paDe che. jIvana jIvavAnI hADamArIo vadhatI jAya che ane sAmagrIo ghaTatI jAya che. khAvAne anna, pIvAne jaLa, paheravAne vastra, rahevAne ghara ane kamAvAne dhana ema dareka vastu taMga hAlatamAM AvatI jAya che. te badhA vacce mArga kADhavo Aje buddhimAna ane samajadAra manuSyone paNa kaThina thaI paDyo che. dezanAyako ane rAjayanA adhikArIo eka yojanAo UbhI kare che, paraMtu daridratAno nAza karavAne UbhI thayelI te yojanAo ja jANe navI daridratAne kheMcI na lAvatI hoya tevo anubhava thAya che. daridratAnuM kaSTa nivAraNa karavA mATe AjanA samayamAM bhAremAM bhAre prayatno thaI rahyA che, to paNa tene jItI zakAtI nathI, e eka nakkara satya che. loka tene vividha dRSTithI jue che ane tene Aje nahi to kAle dUra karI zakIzuM, ema mAnIne vividha prakAranA prayatnomAM mazagUla rahe che. 'ajjaM kalaM paraM parAraM, purisA ciMtaMti attha saMpattiM / aMjali gayaM va toyaM, galaMtamAuM na picchaMti' // 1 // artha - zAstrakAro sAcuM ja kahe che ke, puruSo arthanI prAptine Aje nahi to kAle ane kAle nahi to parame e rIte thAkyA vinA ciMtavyA kare che, paraMtu potAnuM AyuSya khobAmAM rahelA jaLanI jema niraMtara gaLatuM rahetuM hovA chatAM jotA nathI. zAstrakAronI dRSTi daridratAnA kaSTane judI ja rIte jue che ane te rIta e che ke, A jagatamAM manuSyone ekalI dhananI daridratA ja pIDI rahI che ema nathI, paNa rUpanI, dharma-ciMtana * 11 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLanI, kuLanI, jAtinI, ArogyanI, AyuSyanI, buddhinI vivekanI, vicAranI, AcAranI ane dharmanI ema aneka prakAranI daridratAo gherI vaLelI che. emAM ekalI dhananI daridratAno ja ATalo saMtApa zA mATe ? aneka daridratAo vacce bhIMsAto mAnavI jyAre eka dhananI daridratAno ja ATalo moTo ane khoTo saMtApa dhAraNa kare che, tyAre kharekhara te koI moTA mohane AdhIna thaIne vartI rahelo che. ema kahevuM paDe che. kevaLa dhanano moha e khoTo moha che. dhana jema upayogI che, tema Arogya ke AyuSya zuM ochuM upayogI che ? dhana karatAM Arogya ane AyuSya koTi ghaNuM vadhAre kiMmatI che, chatAM dhananI daridratA ja daridratA gaNAya tenuM kAraNa zuM? ethI AgaLa vadhIne dehanA Arogya ke AyuSya karatAM paNa vadhAre kiMmata AtmAnA jJAna ane vivekanI che, vicAra ane vartananI che. tenI taMgIno mANasane vicAra paNa nathI. dhanathI mAletujAra banyo, kAyAthI puSTa thayo ke AyuSyathI moTo thayo, teTalA mAtrathI mANasa sukhI banyo e kalpanA zuM satya che ? mANasanI kharI kiMmata to tenA jJAnadhanathI che, viveka saMpattithI che, sad vicAra ane saddhartana e ja mANasanuM kharuM dhana che. manuSyanAM sukha ane zAMtino AdhAra dhana-rUpa-baLa ke Arogya ja nathI, kintu viveka-vicAra-vartana ane AcAra paNa che, e vAta Aje lagabhaga visarAtI jAya che. pariNAme Aje pukAyAvALA dhana-saMpattinI peThe paDelA mAnavIo haju jovA maLe che, paNa vartana ane vicAra sudhAravAnI dhagaza ane tamannA dharAvanArA mAnavIonAM darzana durlabha bane che, enuM sAcuM kAraNa dezanI Arthika daridratAno vicAra karanAra varganI vRddhi tathA dezanI dhArmika daridratAnI ciMtA karanAra varganI hAni, e nathI zuM? Arthika daridratA e daridratA che ane kaSTakAraka che, to dhArmika daridratA e ethI paNa adhika moTI kaMgAliyata che ane bhAvi mahAna kaSTano hetu che, e vAta kadI paNa bhUlavI na joIe. Arthika dAridraya kevaLa dehane ke dehanA eka janmane pIDAkAraka che. dhArmika dAritrya AtmAne ane AtmAnA janmanI paraMparAo tathA temAM sukha ane zAMtinI saMtatino nAza karanAra che. Arthika dAridraya kadAca TaLyuM paNa jo dhArmika dAridraya kAyama rahyuM, to tethI sukha ane saMpatti nahiM paNa duHkha ane vipattino ja varasAda varasavAno che, pratyeka kALano itihAsa e vAtanI sAkSI pUre che. vipakSamAM dhArmika drAriye TaLyuM ane Arthika dAridraya na paNa TaLyuM to paNa mAnavInI urdhvagati nizcita che. manuSyanI urvagatino AdhAra dharma che paNa dhana nathI, e vAta AjanI ghaDIe sauthI vadhAre sArI rIte samajavAnI jarUra che. dharma vinAnuM dhana adhogatine Ape che, dhana vinAno paNa dharma urdhvagatine ja Ape che, Arthika bekArI karatAM dhArmika bekArI vadhAre bhayaMkara che, e vAta manuSyamAtrane jeTalI samajAya teTalo vadhAre lAbha che. dhananI pUMThe paDelo mAnavI dharmanI pUMThe kema paDato nathI? zuM dharma e dhana karatAM halakI cIja che? nA, ema nathI, dharma e dhana karatAM paNa adhika mUlyavAna che. dhananuM paNa aMtaraMga mULa dharma ja che. chatAM mAnavI aneka 12. dharma-ciMtana Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirbaLatAone vaza che, temAM A paNa eka tenI ajJAnajanya nibaLatA che. dhana karatAM dharmanI kiMmata adhika hovA chatAM te dhananI dharma karatAM paNa vadhu kiMmatI mAnavA prerAya che. buddhino A viparyAsa che, mAnavInI mohAMdhatAno A eka purAvo che. moha ane ajJAnanA aMdhApA nIce rahelo mAnavI dhanane dekhIne rAce che. dharma pratye aruci dAkhave che. dhanano caLakATa tene AkarSe che, kAraNa ke te dekhavA tene AMkha che. dharmano caLakATa tene AkarSato nathI. kAraNa ke tene jovAnI AMkha tene maLI nathI, maLI che to khUlI nathI. e AMkha te viveka che. vivekacakSu jeonAM khUlI gayAM che, teonI najare dhanano kSaNika caLakATa teTalo AkarSaka raheto nathI. jeTalo dharmano zAzvata prakAza rahe che. dhananA bhoge paNa te dharma meLavavA cAhe che, dharma mATe dhana choDavA taiyAra thAya che, paNa dhana mATe dharmane choDavA prANAnte paNa te taiyAra thato nathI. A jAtinA vivekacakSu prApta karAvanAra jJAna zAstrajJAna che. zAsrabodha vaDe vivekacakSu prApta thatAM ja dhanano khoTo moha mAnavInA aMtaHkaraNamAMthI palAyana thaI jAya che ane dharma pratye aMtaraMga Adara ane prema jAge che, e dharmaprema mAnavIne satya raste caDhAvI anaMta kalyANano bhoktA banAve che. dhananA abhAve dharma na ja thaI zake e vicAra paNa eka mohano ja prakAra che. dharma koIpaNa avasthAmAM thaI zake che. mAnavabhavamAM dharma ka2vA mATe jIvane vipula sAmagrI prApta thayelI che. teno lAbha nahi letAM dhana pratyenA mithyAmohane poSanArA khoTA tarkono Azraya levA mANasa dorAya che, tene zAstrajJAna roke che ane samajAve che ke--dharmanA abhAve ja dhanano abhAva che, tethI Aloka ane paralokamAM sAcuM upayogI evuM dhana paNa jene joItuM hoya tene dharmano ja Azraya levo hitakara che. e dharmano Azraya levA mATe maLelI A mAnavabhavarUpI amUlya takane phogaTa jatI karavI e vivekarUpI locanano tiraskAra hoI, tyAjya che. vivekarUpI locanathI dharmanuM mAhAtmya samajAya che tathA e dharma e ja sAcuM ane zAzvata dhana che, ema spaSTa thAya che. e dharma cAra prakArano che. dAna, zIla, tapa ane bhAva. temAM prathama dAna, zIla, tapa ane bhAva. temAM prathama dAna dharmano ja prabhAva varNavatAM zAstrakAro pharamAve che ke-- 'dharmasthAvi parva vAnaM, vAraMvAritryanAzanam / janapriyakaraM dAnaM dAnaM kIrtyAdivardhanam' // 1 // artha :dharmanuM prathama sopAna dAna che, dAna dAritryano nAza kare che, dAna sau koIne priyakara che, dAna kIrti-Arogya Adine vadhAranAruM che. sau koI dAna-zIla Adi dharmano Azraya laI sarva prakAranI daridratAno nAza karanArA bano ane zAzvatasukhanI lakSmIne vo ! dharma-ciMtana 0 13 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjainadarzananI lokottara AstikatA (zrIjainadarzananI lokottara AstikatAnuM zAstrIya nirupaNa A lekhamAM karavAmAM AvyuM che. saM.) jIva che, paraloka che, puNya che, pApa che, svarga che, naraka che--eTaluM mAnavA mAtrathI lokottara AstikatA prApta thaI zakatI nathI. jevo jIva, paraloka, puNya, pApa, svarga ke narakAdi atIndriya vastunA astitvane svIkaratA ja nathI teo to parama nAstika che ja, paraMtu jeo jIva, paraloka ane puNya pApAdinI sattAne svIkAravA chatAM tenA svarUpane jevI rIte te che, tevI rIte mAnatA nathI paNa anya anya rItIe svIkAre che, teo paNa lokottara dRSTie Astika nathI. jIvane mAnavA chatAM jeo tene paMcabhUta mAtra svarUpavALo mAne che, pANInA parapoTAnI jema ke kASThanA agninI jema bhUtamAtramAMthI utpanna thaIne bhUtamAtramAM vilaya pAmI janAro mAne che, teo to nAstika che ja. paraMtu jeo jIvane bhUtathI atirikta ane kadI nAza nahiM pAmavAnA svabhAvavALo mAne che, teo paNa jo tene phUTastha, nitya ke sarvathA alipta svarUpavALo mAne to paNa jIvanA pratyakSasiddha kartRtvAdi dharmano apalApa karanArA thAya che. bhUtAtirikta jIvane nahiM mAnavAmAM jema nAstikatA : rahelI che, tema bhUtAtirikta jIvamAM rahelA kartRtvAdi dharmone nahi svIkAravAmAM paNa aMze nAstikatA chupAyelI ja che. jIva nitya che, tema AkAza paNa nitya ja che. paNa jIvanI nityatA ane AkAzanI nityatA vacce moTuM aMtara che, AkAza nitya chatAM trikAla alipta che, tema jIva nathI. sakarmaka jIva bAhya padArtho ane saMyogothI avazya lepAya che. te te padArtho ane saMyogonAM parivartanonI vadhatI-ochI asara jIva upara thAya ja che, paraMtu AkAza upara thatI nathI. jIva jevA saMyogomAM mUkAya che, tevI asara tenA upara thAya ja che. saMyogI avasthAmAM prati samaya jIva karma karyA ja kare che. vigrahagatimAM paNa karmabaMdha kare che. AhArAdi cha paryAptiomAM koI paNa paryApti pravRttirUpe hotI nathI, chatAM vigrahagatimAM jIvane karmabaMdhana thAya ja che. kAyikAdi bAhya vyApAra na hoya tyAre paNa pUrva prayogAdithI cakrabhramaNAdinI jema vigrahagati AdimAM karmabaMdha thayA kare che, evuM zAstravacana che. karmabaMdha rahita avasthA mAtra siddhone athavA ayogIne hoya che. chatAM jeo jIvane AkAzanI jema traNe kALa ane sarva avasthAmAM akriya ane alipta tarIke 14 0 dharma-ciMtana Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAne che, teo pragaTapaNe saMpUrNa rIte nAstika nahi hovA chatAM aMzataH nAstika ja che. * sakarmaka avasthAmAM jIva jema zubhAzubha karmano kartA che, tema tenAM sArAM-narasAM phaLono bhoktA paNa che ja che. zarIra chUTyuM eTalA mAtrathI karma chUTyAM, ema saMsArI jIva mATe banatuM nathI. athavA karma bAMdhe bIjo ane tenuM phaLa bhogave bIjo, evuM paNa kadI banatuM nathI. kuTuMbAdika mATe pApa karma karanArAnAM pApakarmonuM phaLa kuTuMbAdika bhogavatuM nathI, paNa pApakarma karanArane ja bhogavavuM paDe che. tethI saMsArI jIva e AkAzanI jema niSkriya nathI, tema alipta paNa nathI. kiMtu sakriya ane salipta che. jIva, jIvanuM nityatva, jIvanuM kartRtva ane jIvanuM bhoi--e cArane jainadarzana svIkAre che teTalA mAtrathI ja tenI vizeSatA samApta thatI nathI. jIvanA astitvane ke nityatvane tathA kartatvane ke bhoktatvane koI mAno yA na mAno, teTalA mAtrathI te uDI jatuM nathI. yukti ane AgamathI tene svIkAranArane jema te mAnavA paDe che, tema nahi svIkAranArane paNa tenuM phaLa anubhavavuM ja paDe che. jaina darzananI vizeSatA jema jIvane karmabaMdha ane karmaphaLano bhoga mAnavAmAM rahelI che, tema sarva karmano kSaya ane tenA - upAyanA astitvane mAnavAmAM paNa rahelI che. jIvano karmathI sarvathA chUTakAro thaI zake che ane te chUTakArAnA samyagdarzanAdi upAyo paNa vidyamAna che ja,-e mAnyatA upara lokottara AstikatA avalaMbelI che. ' lokottara AstikatAmAM jIva ane paraloka AdinI zraddhA sAthe jIvanA nityatvanI, kartutvanI, bhokatRtvanI, muktatvanI ane tatsAdhana sattvanI zraddhA paNa avicaLapaNe rahelI hoya che. emAMthI ekanI ke ekanA koI aMzanI paNa azraddhA jyAM sudhI che, tyAM sudhI lokottara AstikatA to nathI ja. kiMtu apragaTapaNe nAstikatAnAM bIjo chupAyelAM ja che. e nAskitAnAM bIjo enA mAlikane muktimArganI ArAdhanAmAM sIdhI ke ADakatarI rIte pratibaMdhaka thayA sivAya paNa rahetAM nathI. lokottara AstikatAnA arthI AtmAo mATe jaina zAstrakAroe zraddhAnAM che sthAno batAvelAM che, temAM ekanI paNa adhurAza cAlI zake tema nathI. ekanI paNa adhurAza jyAM sudhI che, tyAM sudhI te jIva nAstikatAthI saMpUrNa mUkAyelo nathI. sthAna paheluM dazyamAna pRthvI Adi pAMca bhUtothI bhinna svarUpavALo, A bhava choDIne anya bhavamAM janAro, ane jJAnAdi guNone dhAraNa karanAro jIva nAmano eka svataMtra padArtha che. A sthAna paranI zraddhAthI bhUtAtirikta jIvane nahi mAnanAra nAstikavAdano nirAsa thAya che. dharma-ciMtana 15 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna bIjuM : pAMca bhUtothI vyatirikta jIva nAmano padArtha dravya dRSTie avinAzI ane nitya svabhAvavALo che. A sthAna paranI zraddhAthI zarIranA nAza sAthe jIvano nAza mAnanAra cArvAkamata, mokSaprApti vakhate jIvano nAza mAnanAra bauddhamata ane mokSaprApti vakhate jIvatvAdi (jIvanA jJAnAdi guNo Adi)no nAza mAnanAra vaizeSikAdi matano nirAsa thAya che. sthAna trIjuM : jyAM sudhI jIvano mokSa na thAya, tyAM sudhI saMsArI jIva prati samaya (7-8) karmane bAMdhyA ja kare che. e karma mULa (8) prakAranAM che ane uttara (158) prakAranAM che. jJAnadarzanane rokanAra, sukha-duHkhane ApanAra, vicAra ane vartanamAM viparyAsa karAvanAra, jIvane ane zarIrane dhAraNa karAvanAra, ucca-nIca Adi avasthAone apAvanAra ane dAna-lAbhAdimAM aMtarAyabhUta thanAra, te karmo ja che, karmone choDIne bIjuM kAMI paNa nathI. A sthAna paranI zraddhAthI jIvane nirguNa ane niSkriya mAnanAra sAMkhyamatano nirAsa thAya che. sthAna cothuM : je je jIvo je je karmone bAMdhe che, te te jIvone te te karmone bhogavavAM ja paDe che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvonA adraSTathI Izvarane zarIra dhAraNa karavAnuM mAnanAra naiyAyikamata, putra-pautrAdinI zrAddhAdi kriyA vaDe pitA-pitAmahAdinI tRpti mAnanAra brahmabhojyAdi mata, jagatanI utpatti, khaMDa-pralaya ane sarva-pralayAdi mAnanAra vedAntI Adi mata, jagatane sukha-duHkha denAra tarIke Izvarane mAnanAra IzvaravAdI Adi matano nirAsa thAya che. sthAna pAMcamuM : janma, jarA, maraNAdinI pIDAthI rahita ane anaMta jJAnadarzanAdi guNonI samRddhithI bharapUra jIvanI mokSAvasthA che. A sthAna paranI zraddhAthI jIvano mokSa nahiM mAnanAra cArvAkAdi ane mokSane mAnavA chatAM tene abhAvAdi svarUpavALo mAnanAra bauddhAdi matono nirAsa thAya che. sthAna chaThThuM : bhavya jIvano mokSa e upAyathI sAdhya che. hiMsAdi Azravono rodha ane samyag darzanAdi saMvara-nirjarAnA upAyonuM utkaca Asevana e mokSano upAya che. A sthAna paranI zraddhAthI mokSanA upAya che. A sthAna paranI zraddhAthI mokSanA upAyone nahiM mAnanAra AjIvakAdi mata ane viparIta upAyone mAnanAra mImAMsakAdi matono nirAsa thAya che. jainadarzananI lokottara AstikatAnuM svarUpa samajI sau koI tenA para AdaravALA bano ane Atyantika zreyane sAdho, e ja eka abhilASA. 16 0 dharma-ciMtana Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna ane bhAvanA (jJAna ane bhAvanAnA rahasyathI paripUrNa maMtrAdhirAja zrInavakAranI ArAdhanAno marma ciMtanAtmaka A lekhamAM vyakta thayo che, saM.) "pAvAnAnuAtI jJAnastha tattvato jJAnatvAti" dharmabiMdu. adhyAya-6-30 jJAna e vastu taMtra che, bhAvanA e puruSa taMtra che. jJAna zeyane anusare che. bhAvanA puruSanA Azayane anusare che. je puruSa potAnA AtmAne zIdhrapaNe karmathI mUkAvavA icche che. te puruSa tenA upAyarUpa jJAnane mATe jema udyama kare che, tema tenA upAyabhUta bhAvanA mATe paNa sadA parizrama kare ja che. jJAnathI AtmAnA zuddha svarUpane jANI zakAya che. bhAvanAthI AtmAnA zuddha svarUpane pAmI zakAya che. jJAna thayA pachI paNa AtmA svarUpane pAmavA mATenI bhAvanAno Azraya na levAya to jANeluM jJAna phaLahIna bane che. jJAnanuM phaLa virati che. virati samatA svarUpa che. samatA sakaLa satyanA hitAzayarUpa che, sakaLa satvahitAzaya bhAvanAthI labhya che. sarva jIvo pratye AtmatulyabhAva-Atmatulyaneha-maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyasthabhAva lAvyA vinA hitAzaya Takato nathI. te vinA samatA TakI zakatI nathI. samatA vinA virati phaLatI nathI. virati vinA jJAna viMdhya bane che. A jJAnano viSaya e joya che. bhAvanAno viSaya e dhyeya che. je sukha potAne abhISTa che, te sukha sarvane maLe. ane je ane je du:kha potAne aniSTa che, te koIne paNa na maLe. e jAtino bhAva puruSa-AtmAnI zuddhi kare che, irSyA-asUyAdi cittanA maLo nAza kare che, paramAtmAnI bhaktimAM naDatA vikSepo dUra kare che. karmanA bhArathI bharelo AtmA e bhArathI haLavo bane che. mohanI vAsanAnA jorathI parAbhUta thayelo AtmA vAsanAnimukta bane che. mATe jJAnanA sthAne jJAnanuM jeTaluM mahattva che, teTaluM ja bhAvanAnA sthAne bhAvanAnuM mahattva che ane teTaluM ja cAritra, sarva virati ke sarva sAvaghanA tyAganA sthAne tenA pratyAkhyAna ane pAlananuM mAhAbhya che. eka bIjAnA sthAne eka bIjAnI gauNatA bhale ho paNa potapotAnA sthAne eka bIjAnuM eka sarakhuM mahattva che. ajJAnI bhava kevI rIte taraze ? e jema prazna che, tema bhAvanAhIna ke viratizUnya paNa kevI rIte bhavane taraze? e paNa teTalo ja mahattvapUrNa prazna che. dharma-ciMtana 17 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinAgamamAM namaskAra mahAmaMtrane prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. tenuM kAraNa paNa have samajAze. namaskAra mahAmaMtra mAtra jJAnano viSaya nathI, paNa jJAnanI sAthe bhAvanAno viSaya che. mahAmaMtrane jANI lIdho paNa maMtra mujaba bhAvanI vizuddhi na thaI, parameSThio pratye jevo bhAva joIe tevo bhAva sparze, to te maMtra zIghra phaLe maMtramAM 'zeya' ane 'dhyeya'nI yathArthatA uparAMta 'jJAtA' ane 'dhyAtA'nI vizuddhi paNa Avazyaka che. dhyAtAnI vizuddhi bhAvanAnA baLa upara AdhAra rAkhe che. jJAna na maLavAthI jema ajJAnatAno aMdhakAra dUra thato nathI, tema bhAvanA na vadhatAM kartavyahInatAno doSa paNa dUra thato nathI. dharmImAtranuM kartavya che ke tenI bhAvanA sarva jIvanA hitaviSayaka hovI joIe, koInA paNa ahita viSayaka na hovI joIe. temAM jeTalI kacAza teTalI tenA dharmIpaNAmAM kacAza kartavhIna thatAM .bacavA mATe sarvajIvaviSayaka hitanI bhAvanA ane e bhAvanApUrvaka yathAzakya vartananI apekSA che. vartanamAM ochA-vadhatApaNuM hoya, tenI zuddhi pazcAttApa-AlocanAdithI thaI zake. bhAvanAmAM nyUnatA mATe bhAvanAnI pUrNatA sivAya bIjI koI AlocanA nathI--anya koI prAyazcitta nathI. laukikamAM jema kRtaghnIne zuddhi mATe kRtajJatA sivAya bIjuM koI prAyazcitta mAnyuM nathI, tema lokottaramAM paNa namaskArabhAva vinA, sarva jIvonA hitAzaya vinA, sarva jIvo pratye AtmatulyabhAva vikasAvyAM vinA ke anumodyA vinA, bIjuM koI prAyazcitta nathI, zuddhIkaraNano anya koI upAya nathI. jJAna bIjAne jANavA mATe che. bhAvanA potAne sudhAravA mATe che. jagata tamAmane jANyA pachI paNa potAne--potAnI jAtane sudhAravAnI bhAvanA na jAge to tevA jJAnathI zuM ? potAnI jAtane sudhAravA mATe namaskArabhAva; kSamApanAbhAva, sakaLasattvahitano ke tenA anumodanano bhAva Avazyaka che. tethI ja zrInamaskAra mahAmaMtrane sakaLa AgamamAM prathama ane pradhAna sthAna maLyuM che.1 cUlikA sahita tene mahAzrutaskaMdha kahyo che. prathama ke pradhAna sthAna eTalA mATe ke--temAM bhavyatva paripAka karavAnA, jIvanI yogyatA vikasAvavAnA saghaLAM sAdhano jANe eka sAthe gUMthI levAmAM AvyAM che. tathA jIvane karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI anAdikAlIna yogyatA, jene zAsrAkAro sahaja bhAvamala kahe che, tene ghaTADavA mATe jarUrI saghaLI sAmagrInuM sevana eka sAthe thaI jatuM anubhavAya che. 1. tAttvi: pakSapAtazca, bhAvazUnyA 7 yA yiA / anayorantara jJeya, mAnuvadyotayoriva | yogadRSTi samuccaya zlo0 222 18 0 dharma-ciMtana Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApane prazaMsavAthI, dharmane niMdavAthI ane parama zraddheya tathA ananya zaraNabhUta arihaMtAdi cArane nahiM namavAthI (ananyabhAve temanA zaraNe nahiM rahevAthI e temanA sivAya azaraNabhUta evA samagra saMsAranA bharose-zaraNe rahevAthI) jIvanI apAtratA, ayogyatA, bhavabhramaNa zakti vadhe che. tenAthI viruddha pApane niMdavAthI, dharmane prazaMsavAthI, ane arihaMtAdi cArane ananya bhAve zaraNe rahevAthI muktigamananI yogyatA vadhe che, sadguNavikAsa ane sadAcAra nirmANa ApoApa thavA lAge che. zrInavakAramAM 'namo' pada duSkRtagartA arthamAM 'rihaM' pada sukRtAnumodana arthamAM ane 'tA', pada zaraNagamana arthamAM tathA cUlikAnA pahelAM be pada duSkRtagaI arthamAM ane chellAM be pada sukRtAnumodanA arthamAM laI zakAya che. e rIte bhAvapUrvaka, hetupUrvaka ane upayogapUrvaka namaskAranuM smaraNa tathA raTaNa satata thatuM rahe to jIvane bhAvadharmanI siddhi thAya che. bhAva dharmanI siddhi mATenAM cAra aMgo A prakAre kahyAM che : : ratnatrayaSyAma isvArtha ghA. * gumavattA saMsAranukuNA reti bhAvanA che. - triSaSTizalAkA puruSa caritra prathama parva, glo0 15 (1) ratnatrayadharane vize ananya bhakti. (2) temanI sevA-paricaryA. (3) sarvanA zubha mATenI ja eka ciMtA, tathA (4) caturgatirUpa athavA cAra kaSAyarUpa saMsAranI jugupsA. bhAvadharmanA e cAra aMgo che. bhAvadharmanA A cAre aMgo zrInamaskAra mahAmaMtranA ArAdhana vaDe vikase che. tethI dharmanA arthI jIvo mATe tenuM ArAdhana-tenuM AlaMbana parama Avazyaka che, parama hitakara che, parama kalyANakara che. 'zubhaM bhavatu sarveSAm / ' . 1. varSodhAnu%no vyApAra: namaskAra: / dharma-ciMtana : 19 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanArUpI mAtA (lokottara vAtsalyarasanI pariNatino amRtamUlo sAra temaja jIvatattvane oLakhavAnI cAvI sarakhA A lekhamAM darzananA aMdhApA (mithyAtva)ne TALavAnI adbhuta kSamatA che. saM.) maitrI bhAvanAne mAtAnI upamA che. mAtAne putranA hitanI ciMtA hoya che, putranA guNano pramoda hoya che, putranA du:khanI karuNA hoya che, tathA putranA doSanI upekSA-kSamA hoya che. mAtA e vAtsalyarasanuM pratIka che. maitrIno viSaya samastajIvarAzi che. samasta sattvaviSayaka snehane zAstrakAro maitrI kahe che. sneha e jIvanI aMdara rahelo sthAyIbhAva che. AlaMbana vibhAva ane uddIpana vibhAva vaDe carvaNA prApta thavAthI te sneha vAtsalyarasamAM pariNAma pAme che. laukika vAtsalyarasamAM putra-putrI Adi AlaMbana vibhAva che. putra-putrI AdinI ceSTA uddIpana vibhAva che. putra-putrI Adine AliMganAdi anubhAva che ane harSa-zokAdi vyabhicArI bhAva che. lokottara vAtsalyarasamAM samasta jIvarAzi e AlaMbana vibhAva che. jIva samUhanI ceSTA e uddIpana vibhAva che. snehanuM uddIpana sukhI pratye maitrIrUpe, du:khI pratye karuNArUpe, puNyavAna pratye pramodarUpe ane pApI pratye mAdhyasthyarUpe abhivyakta thAya che, te anubhAva che. tethI cittanA irSyA, asUyA, krodha, drohAdi maLo nAza pAmI kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSAdi bhAvo pragaTe che, te vyabhicArI bhAva che. jIvo pratye mithyAbhAvo TaLavAthI samyak-bhAvo utpanna thAya che. enuM ja nAma 'zubha Atma pariNAma' rUpa samyag-darzana che. maitrImAM je che te bIjAne ApavAnuM che. duHkhIne dayA, guNIne anumodana, pApIne kSamA ane samasta jIvarAzine hitaciMtAno bhAva ApavAno che. dharmano sAra maitrI Adi bhAvo che. caitanya upa2 maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyasthya e cAra bhAvane choDIne bIjo bhAva dhAraNa karavo e mahA aparAdha che, 52ma adharma che, buddhino viparyAsa che. dharmanuM lakSaNa zubha pariNAma kahyuM che. zubha pariNAma cAra prakAranA che. dharmanA pratyeka anuSThAna, kAMto maitrIbhAva, kAMto pramodabhAva, kAMto kAruNyabhAva, kAMto audAsInyabhAva siddha karavA mATe che. bhAva vinAno dharma lUNa vinAnA dhAnya jevo che. aprazasta bhAvanuM nirAkaraNa prazasta bhAva vinA thatuM nathI. 20 0 dharma-ciMtana Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM ja sukhI thAuM, huM ja guNI banuM, mane duHkha na maLo, mArA doSa badhA ja khamI khAo, A prakAre huMpaNAnI lAgaNI cittamAM cintA, bhaya ane zokanI * vRttiorUpI saMkleza ane duHkhane pedA karyA ja kare che. temAMthI chuTavAno pahelo upAya sarva sukhI thAo, sarva guNI bano, sarva duHkhamukta thAo, sarva doSarahita thAo, e bhAvanAno daDha abhyAsa che. bIjAnA sukha mATe ciMtA karavI, bIjAnA guNa joI rAjI thavuM, bIjAnuM duHkha dUra karavA prayatna karavo, bIjAnA doSa pratye udAra banavuM. e saMkleza nivAraNano bIjo upAya che. eTale ke badhA mArI ciMtA karo, badhA mArI prazaMsA karo,' 'badhA mAruM du:kha nivAraNa karo,' ane 'badhA mArA doSone khamI khAo,' e vicArano sthAne, 'huM badhAnI ciMtA karuM,' 'huM bIjAnA doSa khamI khAuM, e jAtinA vicArane vikasAvavA udyamazIla banavuM.' maitrIrUpI mAtAnI A rIte upAsanA karavAnI vizvapremanI dRSTi khUle che ane e dRSTi khUlavAthI vizvapremI evA paMcaparameSTi bhagavaMtonI bhakti ane upAsanAmAM rasa pedA thavA sAthe emanI AjJAnA pAlana mATe jarUrI vIrSollAsa jAge che. zrInavakAra mAhAtmya naiyA maLI navakAranI e ghATa gurunA laI gaI, gurue batAvI vATa je paramAtmapadamAM maLI gaI, saubhAgyanI zaraNAI vAge sAMbhaLo mahAmaMtranI, AtmA bane paramAtmA e karAmata navakAranI. caitanyanA guNadharmanuM pratibiMba che navakAramAM, ne AtmadarzananuM virala darpaNa jaDe navakAramAM. paramAtmasamadarzitvanI siddhi maLe navakAramAM, AtmA bane paramAtmA e karAmata navakAramAM. sau raMgano mahAraMga maMgala maMtra A navakAra che, sau chaMdano mahAchaMda maMgala maMtra A navakAra che. sau kALano mahAkALa maMgaLa maMtra A navakAra che, AtmA bane paramAtmA e karAmata navakAra che. bhavitavyatAno ghATa paNa ghaDanAra A navakAra che, prArabdhasarjaka karmano ziratAja paNa navakAra che, puruSArthanI pagadaMDIno parakAza A navakAra che. AtmA bane paramAtmA e karAmata navakAra che. ghAtI aghAtI karmadaLano vijetA navakAra che, adbhuta kevalajJAnanI prApti taNo AdhAra che, sAdho mahA e maMtrane to siddha beDo pAra che, AtmA bane paramAtmA e karAmata navakAra che. - 'vanavAsI' dharma-ciMtana 0 21 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi ane zraddhA (zraddhA ane vivekapUrvaka sanmArge cAlavAthI jIvana saphaLa thavA saMbaMdhI spaSTa hakIkata A lekha kahI rahyo che. saM.) cAre tarapha buddhinI bolabAlA thaI rahI che. koI tene "baLanI janetA' kahe che, koI tene lakSmInI utpAdikA' mAne che. to koI tene "sarvakArya siddhikarI" jaNAvI tenuM vAraMvAra abhivAdana kare che. paraMtu mahApuruSo temAM saMmata thatA nathI, teo kahe che ke jIvamAM dhAraNa-poSaNa mATe buddhinI AvazyakatA che ane tene khIlavavAmAM koI harakata nathI, paNa teno sadupayoga thAya to ja lAbhakArI che, anyathA mahAanarthano hetu thAya che ane manuSyane du:kha dAvAnalamAM sapaDAvAno samaya Ave che. keTalAka buddhinI tarka karavAnI zakti para AkrIna che. paNa tarka karavAnuM dareka vakhate lAbhadAyI hotuM nathI. temAMye kutarka thayo to bhAre nukazAna pahoMce che ane keTalIkavAra to prANanI hAni paNa thAya che. eka manuSya ghaNo buddhizALI hato, tarka karavAmAM kuzaLa hato. tarkanA baLe te game te vAtanuM khaMDana karI zakato ane sAmAne cUpa karI deto. eka vakhata te ekI zerImAMthI cAlyo jato hato, tyAM sAmethI hAthI Avyo, upara mahAvata beThelo hato, paNa hAthI mastIe caDyo hato, eTale kAbUmAM raheto na hato. AthI mahAvate bUma mArIne cetavaNI ApI ke "AlyA ! nAsI jA, nahitara A hAthI tane mArI nAkhaze." A zabdo sAMbhaLI buddhizALIe kahyuM ke, are mahAvata ! A hAthI aDIne mAraze ke aDyA vinA ? jo aDIne mArI zakato hoya to tuM ene aDIne rahelo che, chatAM jIvato kema rahyo che ? ane jo aDyA vinA ja mArI zakato hoya to game teTale dUra nAsI javAthI zuM? te tyAM paNa maravAno. te buddhizALI Avo tarka karIne mArgamAMthI hakyo nahi. evAmAM hAthI Avyo. teNe ene sUMDhathI pakaDyo ane jamIna sAthe paTakI tenA para potAno vajanadAra paga mUkyo, eTale tenA soye varSa pUrA thaI gayA. jo A buddhizALIe hAthIno svabhAva jANanAra anubhavInuM kahevuM mAnyuM hota to tenI A durdazA thAta nahi, e nizcita che. buddhivAdIo jIvanabhara tarka karyA kare che. anubhavI puruSonuM kahevuM lakSamAM laIne kaMI Atmahita sAdhatA nathI ane kALarUpI hAthI AvI pahoMcatA bhUMDA hAle motane bheTe che, e zuM ochuM zocanIya che? buddhimAM baLa che, paNa zraddhAnI tulanAmAM kaMI ja nahi, thoDI Apatti AvI, thoDuM kaSTa paDyuM ke buddhi calita thaI jAya che ane tenuM baLa khalAsa thaI jAya che, jyAre 20 dharma-ciMtana Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA game tevI bhayaMkara Apattio sAme, game tevA ghora saMkaTo sAme sthiratAthI UbhI rahe che ane tenI sAme jhajhumavAnuM baLa pUryA kare che. AdhyAtmika kSetramAM to e pAyAnI vastu che. tenA vinA koI sAdhanA ke anuSThAnanI ImArata khaDI rahI zakatI nathI. Aja sudhImAM je mahApuruSoe utkRSTa Atma-vikAsa sAdhyo che, te A zraddhAnA baLa para ja sAdhyo che. buddhine lakSmInI utpAdikA mAnavI e paNa barAbara nathI. jo lakSmI buddhithI utpanna thatI hota to koI paNa buddhimAna nirdhana raheta nahi. paNa Aje aneka buddhimAna manuSyone nirdhana jovAmAM Ave che ane sAmAnya buddhivALAne tyAM dhananIlakSmInI choLo uchaLatI hoya che, lakSmI puNyane AdhIna che. e vAta mahApuruSoe pUrAM jJAnathI jAhera karI che. buddhi sarvakArya-siddha-kare che, ema mAnavuM ghaNuM ja vadhAre paDatuM che. game tevI buddhi laDAvavA chatAM kAryo niSphaLa jAya che, ema itihAsa pokArIne kahe che ane ApaNo rojano anubhava tenI sAkSI pUre che. mahAbhAratanuM yuddha jItavA mATe kauravoe buddhi laDAvavAmAM kaMI bAkI rAkhyuM na hatuM ane vartamAna kALe jarmanInA saramukhatyAra eDolpha hITalare paNa vizvayuddha jItavA mATe potAnI buddhino badho khajAno khAlI karI nAkhyo hato, chatAM pariNAma bhayaMkara hAlamAM AvyuM te ApaNe sahu jANIe chIe. kAryanI siddhi thavAmAM svabhAva, kALa, niyati, karma ane puruSArtha e pAMca kAraNo sAmudAyika rIte bhAva bhajave che. eTale teno yaza buddhine ApI zakAya ema nathI. satya paristhiti AvI hovAthI buddhine vadhAre paDatuM mahattva ApavAnuM baMdha karavuM joIe. ane zraddhA, viveka tathA kriyAno mArga svIkArI jIvanane saphaLa banAvavuM joIe. sujJa puruSone AthI vadhAre kahevAnuM zuM hoya ? jApanuM phaLa tapa vinA sukha nathI, svAdhyAya vinA jJAna nathI ane Izvara praNidhAna vinA mokSa nathI. kriyAyoganuM mukhya aMga svAdhyAya che. maMtra jApa paNa eka prakArano svAdhyAya che. tethI aMtarAtmAnuM jJAna thAya che. e jJAna eka bAju tapanI vRddhi kare che, bIjI bAju Izvara praNidhAnane puSTa kare che. kriyAyogathI kleza ghaTe ane samAdhi vadhe che. dharma-ciMtana 0 23 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtara nirIkSaNa (AMtara nirIkSaNanuM AbehUba zabda-citra A lekhamAM upasI AvyuM che. saM.) ApaNA cAlu jIvananI adhUrAza ApaNane roja ne roja sAlyA kare che. ApaNI apUrNatA ApaNane DaMkhe che ane enI vedanA dUra karavA ApaNe pUrNa jIvana tarapha AMkha mAMDIe chIe. ApaNAmAM evuM kaMIka che, jene ApaNe Adarzano dhruva-tAro kahIzuM. teno prakAza vyavahAru jIvananA ghummasamAM bhale bahu jhAMkho dekhAya, paNa tenA dizAsUcana vinA ApaNuM jIvana yAna sAce raste prayANa karI zakatuM nathI. te nitya che, avicaLa che, teno udaya nathI ane asta nathI. te bahu dUra-dUra prakAze che, paNa tenA prakAza vinA pragati saMbhavita nathI. ApaNA pUrvajoo tene AtmA kahyo che, ApaNA tattvaciMtakoe tene ja paramAtmA kahyo che. manuSyanA aMtaHkaraNanA gUDha uMDANamAM rahIne te kharuM-khoTuM pArakhe che, nityAnityane pramANe che ane suMdaratA asuMdaratAnA bheda kaLe che. teno saumya, gaMbhIra ane dRDha avAja sAMbhaLavAno prayatna karavAmAM Ave to te ApaNA naitika ane AdhyAtmika jIvananI jhAMkhI karAvI zake che. dareka manuSyanA badalAtA zarIramAM, badalAtA manamAM, ane badalAtI sthitimAM maNakAmAM parovAyelA dorAnI jema AtmA sthira rahe che. badhuM tenI AjubAju badalyA kare che--pharyA kare che. paNa te badhAnuM adhiSThAna hoI badalAto nathI. loko tene AtmA, aMtarAtmA, naitika kAyado, svayaMbhU dharma vagere nAme oLakhe che. zAstrakAro kahe che ke--tuM tene oLakha, teno sAkSAtkAra kara ane tene AdhAre jIvana ghaDa. e mahAsUtranA AdhAre ghaDAtA jIvanane zAstrajJo AdhyAtma jIvana gaNe che. e AtmA ja ApaNuM sUtra che-- ApaNo svAmI che--ApaNuM asala svarUpa che, paNa ApaNe teno AdhAra choDI ApaNA nAnA 'huM'nI dorInI AjubAju cakakara lagAvyA karIzuM, to hatA tyAM ne tyAM rahIzuM ane jIvananI pragati thaMbhI jaze. ApaNe maNakAne rUpe rahIe chIe, paNa khuda maNakA nathI. ApaNA sthUla ane vyAvahArika jIvananA svArtha cakrAvAmAM kSaNika sukha lAge che, paNa pachI maNako ghasAya che, pachaDAya che ane tUTe che, tyAre ApaNe oziyALA banI paristhitinA Thebe caDatA, potAnI parAdhIna vRttionA bhAra taLe cagadAtA, cittanA vamaLamAM ghUmarIo khAtA vinAza pAmIe chIe. paNa ApaNe svAdhIna kema banIe ? ApaNAmAM rahelI vivekazakti jAgRta kema 24 0 dharma-ciMtana Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAya ? ApaNane satya lAge tene AcAramAM mUkavAnI icchAzakti daDha kema thAya ? ApaNuM viSayomAM cakacUra thayeluM mana tenA viSayonI parAdhInatAmAMthI mukta kema thAya ? manuSyanI potAnI prakRti badalAya zI rIte ? teno paraMparAmAnya javAba e che ke jIvanamAM haraghaDIe AMtanirIkSaNa karavuM. thoDI thoDI nivRtti laI satyanuM saMzodhana karavuM. satya samajAya ke-tene cittamAM satata dhAraNa karavuM ane prabhu prArthanA karI tene AcAramAM mUkavAnuM baLa mAgI levuM. baLa avazya maLaze. paNa ApaNe prakRtithI viruddhamAM kyAM javuM che ? tene svAdhIna karI levAnI che. badhI kAmanAo choDI devAnuM koNa kahe che ? tene svArthathI mukta karavAnI che. guNono tyAga karavAnuM koI kahetuM nathI. saddaguNo vikasAvavAnuM ja kahevAnuM che. sukhane pheMkI devAnI vAta ahIM thatI nathI, zAzvata sukha kamAI levAnuM che. prakRti emanI ema rahe che ane saMsAra emano ema rahe che jIvananuM vaheNa mAtra badalAya che, te adhogAmI maTI urdhvagAmI bane che. ene mATe zrama ane tapazcaryA karavAnA rahe che. paNa kyA jIvanamAM e karavAnAM nathI hotAM ? ApaNuM pratyeka kArya ApaNA jIvananI zakti para asara kare che. duSkarma karanAro ke pApa karanAro ghaDIbhara bhoga bhogavato dekhAze, paNa te keTalo nirbaLa banyo, teno kaMI khyAla kare che ? eka satkArya tamArA bIjA satkAryanuM pagathiyuM banI tamArI dRDhatAmAM umero kare che ane eka duSkArya tamane lathaDiyuM khavaDAvI ' nirbaLa karI aMte pADe che. - jIvana kaMI bhogo bhogavavA mATe nathI. eka bhoga tamane bIjA bhAgamAM lapasAve che, tamane nirbaLa ne kRpaNa banAve che. jo tame mAnavadharma pramANe saMyamapUrvakanA bhoga bhogavazo to AdhyAtmika jIvananI hAni karyA vinA tame baLavAna ane puSTa thazo. jIvana jIvavA mATe che, te dabAvI devA mATe nathI. paNa e jIvana bhaMDa-DukaranuM nahIM hovuM joIe. tame evI rIte jIvo ke jANe AtmAnuM jIvana pragaTa thaI rahyuM che. tame amara ho to tamane bhaya zo? tame saumAM otaprota ho, to TheSa zo ? tame zreSTha ho to irSyA zI? tamAruM ja sarva kaMI hoya to lobha zo? parigraha zo? A mATInA dehamAM ane A sthitisthApaka cittamAM paNa AtmAnI kalA pragaTa thaI zake. citrakAra kAgaLa para, zilpakAra patthara para ane gAyaka vAjiMtra para caitanyanA camakArA pragaTa karato nathI ? dharma-ciMtana 5 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra-AtmAnuM ghareNuM (AMtara-bAhya jIvananA ghaDataramAM cAritra tathA zramanuM je AgavuM, viziSTa mUlya che, tenuM hRdayasparzI vivaraNa A lekhamAM che. saM.) cAritrya e AtmAnuM ghareNuM che ane zrama eno sonAra che. e sonAra kudarata, samAja ane saMyogonI eraNa para icchAzaktinI hathoDI vaDe cAritryano ghATa ghaDe che. hRdayanI bhAvanAo ane vAMchanAo sonArUpa che, paNa ekalI bhAvanAo ke. vAMchanAone kazo AkAra hoto nathI. zramanA hAthe ghaDAyA vinA temane svarUpa ja AvatuM nathI. zrama zarIrane ghaDe che, manane valaNa Ape che ane indriyone kAryakSama banAve che. zrama-sonAranI eraNa para TicAyA vinA bhAvanA-suvarNa alaMkAra banatuM nathI. cAritryane nizcita ane sthAyI AkAra ApavAne mATe zramanI dukAne javuM paDe che, tenI bhaThThImAM tapavuM paDe che, tenI phukaNInI AMca levI paDe che, tenAM hathiyAro vacce cagadAvuM, cholAvuM ane ghaDAvuM paDe che. zrama ApaNane kudaratanA khoLe lAvI mUke che. ApaNA pago dharatIno paricaya karI zake che, ApaNA hAtho vastuone saraLatAthI heravI pheravI tenI pichAna karI zake che, ApaNI AMkho vastuone bhedI tenI oLakha karI zake che, ApaNA snAyuo game tevAM halanacalana mATe keLavAI jAya che, ApaNA manane IcchA jAgratino anubhava thavA lAge che, ApaNI buddhi saMzodhaka zakti vaDe samartha banI jAya che. Ama ApaNI samagra jIvana-zaktione kudaratanI vizALa zaktio sAthe yoga thAya che ane ApaNA AMtarika cAritryane je kudaratano mAla-masAlo joIe te maLe che. ethI te spaSTa AkAra dhAraNa kare che. paNa je zramathI dUra nAse che tene kudaratanA, samAjanA ane saMyogonA bhaMDAramAMthI kazuM ja maLatuM nathI. ane te cAritryahIna rahI jAya che. je moTaromAM ja phare che, nokaro dvArA ja kAma karAve che, zarIrane paMpALIne lADaku karI nAkhe che, manane svaccheda UDatA bhamarA jevuM taraMgI rahevA de che, buddhine kasyA vagaranI buTTI rahevA de che, tene jIvanano kharo AsvAda maLato nathI. bhUkha vinA jevuM bhojana, lUNa vinA jevuM anna, tevuM zrama vinAnuM jIvana lAge che. cAvyA vinA khorAkano kharo svAda Avato nathI. gharSaNa vinA jema vidyuta pedA thatI nathI, tema zrama vinA jIvanamAM svAda ja raheto nathI. AvA lUkhA jIvanane vikAranA, vilAsanA ane phezananA kRtrima masAlAthI svAdu karavAno prayatna cAle che. ghaDIka svAda Ave che, to lAMbe gALe jIvananuM Arogya cAlyuM jAya che. jIvanano sAco AdhAra zrama ja che. dharmahIna pAMgaLA banI anyanA zramanI 26. dharma-ciMtana Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDI para khoDaMgatA cAlanAra dayApAtra che. e paMgutAnuM bhAna vaheluM moDuM thayA vinA rahetuM nathI. ane jyAre te thAya che tyAre parAvalaMbI jIvananI ghaDI na bhuMsAya teTalI rIDhI thaI gaI hoya che. kudaratanA ane vyaktinA satata milApa vinA jIvananI tvacA paganA taLiyAnI cAmaDI jevI ghaTTa thAya che. zarIra sUkAyelA tuMbaDA jevuM kaThaNa rahe che ane mana paDyA paDyA UtarI gayelA anna jevuM AnaMdahIna bane che. zramanA abhAve vRttio harAmakhora bane che, tene maphatanuM ane pArakuM mANavAnuM game che. jIvananI zaktio paDI paDI saDe che ane javAno mArga na maLatAM gaMdhAtI nIkanA gaMdA pANInI jema paDI rahe che. parAvalaMbananI chAyA taLe jIvanAranuM mana dUrbaLa ane lAlacu gulAma jevuM thAya che. jIvananA vAstavika mUlyo tene samajAtAM nathI ane te ajJAnatA ane aprAmANikatAnA aMdhArAmAM gothA khAdhA kare che. - koI paNa gaNanI saccAI zramanI kasoTI para ja nizcita thAya che. koIne mATe tame zo zrama lo cho te parathI ja tamArI sevAnuM, dayAnuM ane premanuM mApa nIkaLI zake che. temane zrama vinA jIvanamAM kazuM ja mUlyavAna prApta thaze nahi. zramathI ja tame tamAruM kharuM rUpa pragaTa karI zakazo ane ghaDI zakazo. zrama karavAnI taka kadI gumAvazo nahi. tamo tamAruM zarIra yogya mArge parizramanA pasInAthI taraboLa rAkho, tame tamAruM mana parizrama karavAmAM coMTeluM rAkho, tamArI buddhine parizrama karyA vagaranI ALasu rahevA dezo nahi. zrama mAnavInI vRttio, vicAro ane pravRttiono aruNodaya che. zrama karo ane juo ke tamAruM jIvana prabhAtanI surakhI jevuM ramya, navala ane gulAbI banI jaze. jagatanA badhA jIvonA hitanI ciMtAno-zrInavakAra e pAyo che. tenI sAthe joDAyeluM mana, kadIye potAnuM 'mana' na rahe, potAnI ja ciMtAnuM kendra na rahe, potAnA ja bhUta-bhAvine bhajavAnuM maMdira' na rahe, potAnA ja vicAranA cArAnuM khetara na rahe. - paraMtu tyAM haze candrikA zubha bhAvanI, maghamaghe suvAsa guNasmaraNanI, gUMje gheruM saMgIta sarvAtmabhAvanuM. - ane e rIte-mahApuNya maLelo mAnavano bhava RNamuktinI parAkASThAe dharma-ciMtana 27 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAranI zakti varALa ane vijaLInI zaktithI je mahAna kAryo ghaNI jhaDapathI thaI zake che tethI paNa vizeSa ane ghaNuM kArya vicAranI zaktithI thaI zake che. vijaLI ane varALane jema amuka yaMtramAM goThavavA paDe che, tema vicAranA baLane paNa amuka maryAdAmAM ke AkAramAM goThavavAthI tenI kharI zakti kArya karI batAve che. manuSya jevA vicAro kare che, tevo te thaI zake che manuSya karatAM vadhAre uttama koI jIvana nathI, tema mana karatAM vadhAre uttama koI sAdhana nathI. A manano upayoga karavA upara manuSyanuM bhaviSya vizeSa prakAre AdhAra rAkhe che. varALa ane vijaLIne to paisAdAra loko potAne svAdhIna karI zake che paNa vicArazakti to garIba tema ja dhanADhya darekanA tAbAmAM che. tenA niyamo jANavAthI teno kharo upayoga karI phAyado meLavI zakAya che. vicAranI AkRtio baMdhAya che. tene mana taraphathI poSaNa maLe che. manamAM utpanna thatAM AMdolanone lIdhe mananA aNuono jaththo gatimAM mUkAya che ane tethI te aNuonA jaththAnI judI judI AkRtio bane che. jo vicAro baLavAna ane cokkasa na : hoya to te vicAranI AkRti nirbaLa bane che. ane thoDA vakhatamAM badalAI jAya che, vikharAI jAya che. jo vicAra prabaLa hoya ane vAraMvAra tenuM raTaNa thatuM rahe to baLavAna, niyamita ane cokkasa AkRti baMdhAya che. pavitra vicAranI pavitra AkRti ane kharAba vicAranI kharAba AkRti baMdhAya che. jenA saMbaMdhamAM vicAra karyo hoya tenA tarapha tIranI mAphaka A AkRti doDe che, paNa jo potAnA saMbaMdhamAM te vicAra karyo hoya to te vicAranI AkRti tenI sanmukha samudramAM taratI hoya tema mananI AgaLa taravaryA kare che ane potAne te AkRti asara kare che. pharI pharI tevA vicAro utpanna karavAmAM A AkRti madadagAra thAya che, mATe vicAra ke lAgaNI utpanna karatAM pahelAM bahu sAvacetI rAkhavAnI che, nahitara potAnuM hathiyAra potAno ja nAza karanAra thAya che kharAbane badale sArA vicAra karavAnI paNa Teva pADI zakAya che. A bAjI ApaNA hAthanI ja che. AvI uttama zakti ApaNAmAM. hovA chatAM zA mATe ApaNe adhama vicAro tarapha DhaLI paDavuM joIe ? 280 dharma-ciMtana Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha, AzAjanaka ane vizvanuM bhaluM karavAnA vicArone hRdayamAM sthAna ApavAmAM Ave, niraMtara tevA ja vicAro karavAmAM Ave, to juo pachI ke azubha, nirAzAjanaka ane amaMgala vicAro dUra nAsI jAya che ke nahi ? AnuM pariNAma e Avaze ke koIpaNa vicAra karavAno prayatna nahi karatA hoIe, te avasare paNa ApaNA manamAM zubha vicAro ja huryA karaze. kemake prathama karelA zubha vicAronI AkRtio ApaNI AjubAju pharatI hovAthI te ja temAM vadhAro karyA kare che. vicAra-zaktino sAro upayoga karavAnuM ApaNe zIkhIe to ApaNI jiMdagI sukhI ane zAMta banyA vinA na ja rahe. trisaMdhyAkApa savAra-bapora ane sAMja ema traNe saMdhyAe vidhipUrvaka karAto zrInavakAramaMtrano jApa vinone vikherI nAkhe che ane saMklezane samAvI de che. paramopakArI zAstrakAroe aciMtya sAmarthya dharAvatA zrInavakArane traNe saMdhyAe japavAno upadeza ApatAM pharamAvyuM che ke : bhadda ! pAvabhakkhaNo esa maMto, tA savvAyareNa tumae ti saMjhaM tao, paMca, aTTha vA vAre niyamao paDhiyavvao, visesao bhoyaNasayaNesu, na mottavvo khaNaM pi etthabahumANotti / vatsa ! A mahAmaMtra pApanuM bhakSaNa karanAro che arthAtu pApano praNAza karanAro che. tethI tAre sarvaprakAranA AdarapUrvaka traNe saMdhyAe traNa vAra, pAMca vAra athavA ATha vAra niyamitapaNe A maMtrAdhirAjano jApa karavo. vizeSekarIne bhojana tema ja suvAnA samaye mahAmaMtrano khAsa jApa karavo ane A zAzvata mahAmaMtra pratyenuM bahumAna to eka kSaNavAra paNa cUkavuM nahi. (A. bha. zrIharibhadrasUri ma. kRta- zrIupadezapadamahAgraMtha' A. bha. zrImunicaMdrasUri ma. kRtaH TIkA sameta, patra 420-421, gAthA 1039) dharma-ciMtana. 29 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAranI asara (ziyALo asara kare, unALo asara kare, ane vicAra asara na kare? kare, jarUra kare, vicAra kaI rIte asara kare che te gaMbhIra hakIkata A lekhamAM bahu ja spaSTa tema ja saraLa bhASAmAM vyakta thaI che. agAdha ciMtananA paripAka svarUpa A lekhamAM jIvanane, zrIjinezvara bhagavAnanI sarvakalyANakArI bhAvanAnuM mahAkendra banAvavAnI anupama sAmagrI rahelI che. saM.) eka zAMta sarovaramAM patthara pheMkavAmAM AvatAM kuMDALAvALAM taraMgo utpanna thAya. che. eka taraMga bIjA taraMgane, bIjo trIjAne ema sarovaranA cheDA sudhI kuMDALAM karatAM taraMgo eka bIjAne utpanna karyA kare che. tema vicAramAM paNa tevA ja prakAranA bIjA bIjA vicAro utpanna karavAnuM baLa raheluM che. Aje pramANe TADhanAM, tApanA, zaradInAM, prakAzanAM ane agninAM AMdolano pharI vaLIne tenI AjubAjunA pradezamAM TADha, tApa, zaradI, prakAza ane garamI utpanna kare che. e niyama mujaba bIjAnA saMbaMdhamAM karelA vicArono pravAha navAM navAM AMdolano utpanna karato te mANasa pAse jAya che, tenI AsapAsa pharyA kare che ane prasaMga maLatAM te vicAra tene asara kare che. keTalIka vakhate te vicAra pramANe te mANasane zubhAzubha kAryamAM pravRtti karAve che. zubha vicAro sAmAnA sadgaNamAM vadhAro kare che, tyAre azubha vicAra sAmAM manuSyane temaja vicAra mokalanArane paNa nukasAna kare che. tenA durguNamAM vadhAro kare che. ApaNe je bolIe chIe, te vacanamAM paNa navIna AMdolano utpanna karavAno guNa rahelo che. te AMdolano tenA rastAmAM rahelAM aNuone potAnA jevA ja svarUpe vAsIta karIne, zabdanI AkRtio utpanna karIne sAmA rahelA manuSyonA kAnamAM praveza kare che ane te zabdanA kahevAnA Azayano, arthano bodha karAve che ane ApaNA kahevAno Azaya samajIne te manuSya tevI pravRtti paNa kare che. Avo ane tethI paNa sUkSma ane prabaLa guNa vicAramAM rahelo che. - kalyANano vicAra jIvane sanmArgagAmI kare che. vaiSa ke tevo vicAra azAMti ane uga utpanna karAve che ke jene vizvadRSTi khIlelI che, teonI jema A vicArone jovAnI ApaNI dRSTi paNa vikAsa pAme to jarUra ApaNe kharAba vicAro karatAM aTakyA vinA na rahIe. je manuSyono svabhAva sAttvika prakRtivALo ane sadvicAravALo thaI rahelo hoya che, tenA sahavAsamAM AvavAthI manuSyone zAMti maLe che, tenI pAse besI rahevAnuM game 300 dharma-ciMtana Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tenI samIpamAM rahevAthI zubha vicAranA bIjane poSaNa maLe che, teve vakhate sadvartana rAkhavAnuM kAma saheluM paDe che. AnuM kAraNa mAtra e ja che ke te satparuSonA sadvicAronA AMdolano ane tethI baMdhAyeluM temanI AsapAsanuM pavitra vAtAvaraNa ApaNane AvI suMdara sthitimAM lAvI mUke che. judA judA vicAravALAnAM AMdolano judA judA prakAre vahyA kare che. vairAgInA manamAMthI vairAgyanuM vAtAvaraNa pragaTa thAya che, tyAgInA manamAMthI tyAganA, tapasvInA manamAMthI tapazcaryAnA, yogInA manamAMthI yoganA, jJAnInA manamAMthI jJAnanA, bhaktanA hRdayamAMthI bhaktinA ane saMyamInA hRdayamAMthI saMyamanA vicArano pravAha vahyA kare che ane tethI te te jAtanAM AMdolanono pravAha te te jAtanI lAgaNI dharAvanArA tathA te te saMskAravALA jIvonA manane te te jAtano vicAra vadhAre jhaDapathI asara karanAra nIvaDe che.. A uparathI e nizcaya thAya che ke jevA vicAro ApaNe karIzuM, tevA vicAravALA jIvo ApaNA tarapha AkarSAze. ane tevI asara vizvanA manuSyo upara ApaNe karI zakIzuM. jevA vicAronuM kendrasthAna ApaNe banIzuM. tevA sajAtIya vicAravALAne ApaNe madadagAra banIzuM. athavA muzkelImAM utAranArA ke sanmArgathI patIta karanArA thaI zakIzuM. ApaNA vacanane mATe ApaNe jeTalA javAbadAra chIe tenA karatAM paNa ApaNA vicAro mATe ApaNe vadhu javAbadAra chIe. kAraNa ke vacana karatAM vicAro ghaNAM dUra jAya che ane manuSyone ghaNI sUkSma asara kare che. manuSyamAM rahelA sattAgata saMskArone vizeSa preraka ane poSaka bane che. saMzaya ane jJAna jANavA mATeno saMzaya hitakAraka che. te jijJAsArUpa hovAthI tAraka che. na mAnavA mATeno saMzaya nAzaka che. eka saMzaya che, satyane khojavA mATe. saMzodhana mATeno saMzaya che hArdika. temAM namratA saMzodhana mATeno che. avizvAsa janita saMzaya bauddhika che. hArdika jijJAsA lAbhadAyI che. bauddhika jijJAsAmAM tarka hoya che. te tattvamAM zraddhA nathI jAmavA deto, mATe ahitakArI che. dharma-ciMtana * 31 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanAnuM baLa (jenA sivAya jIvanamAM sUnakAra phelAI jAya che, bhavasthiti pAkatI nathI e bhavanAzinI amogha zakti bhAvanAnA prakAra ane tenA svarUpa upara A lekhamAM suMdara prakAza pADavAmAM Avyo che. AtmabhAvanA uccatama prakAzanA pakSakAra banAvanAra lekha che. saM.) vizvanA tamAma jIvo sukhI thAo, sarvajIvo karmamukta thAo, sarva jIvo mokSanA avyAbAdha sukhone pAmo, sarvatra sukha ane zAMti prasaro, sarvatra sajJAna ane sadvicAro prasAra pAmo, A jAtinI zubha vicAraNAone bhAvanA kahevAya che. zubha bhAvanAo kadI paNa nirarthaka jatI nathI. zubha bhAvanAo e sadvicArarUpa hovAthI te vicAranI AkRtio sUkSma bhUmikAmAM baMdhAya che ane cAre tarapha phelAya che. te AkRtio anya manuSyonA mananA saMbaMdhamAM Ave che ane tenAmAM paNa evA vicAro jAgRta kare che. vaLI je vyakti zubha bhAvanAo kare che, te vyakti pote zubha vicAronuM kendrasthAna madhyabiMdu bane che ane tethI jagatamAM je je sArA vicAronAM rUpa hoya, te tenA tarapha AkarSAya che ane tenA zubha vicArone puSTa kare che. vaLI AvI bhAvanAothI sakala prANimAtra sAthe tene maitrI thAya che ane ghaNA jIvo sAthe pUrvanA azubha karmabaMdha thayA hoya te vikharAI jAya che. vaLI te zubhabhAvanAo tenA ka2nA2ne zubha karma karavA ucca kAryo karavAne prere che tethI niraMtara ucca ane zubha bhAvanAo karavI eTaluM ja nahi paNa tene yathAzakti ane yathAmati vyavahAramAM utAravAne kaTibaddha rahevuM jarUrI che. AtmavikAsanuM te ananya sAdhana che. bhAvanAnuM svarUpa bhAvanAo aneka prakAranI kahI che. temAM mukhya cAra che. maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha. A cAra bhAvanAo mukhya eTalA mATe che ke A cAra bhAvanAo jenAmAM na hoya, te dharma pALavAne lAyaka banI zakato ja nathI. te cAra bhAvanAomAM pahelI maitrI bhAvanA che. bIjI karuNA, trIjI muditA ane cothI mAdhyasthya che. paranA hitanI ciMtAno vicAra te maitrI che. paranA duHkhanA nAzano vicAra te karuNA che. paranA sukhathI thatA saMtoSano vicAra te muditA che. 52nA doSa tarapha upekSAno vicAra te mAdhyasthya che. A cAra bhAvanAo viziSTa premarUpa che. eka apekSAe ucca jIva prati prema te pramodarUpa che. samAna prati prema te maitrIrUpa che. utaratA ane halakA prati prema te anukrame karuNA ane mAdhyastha che. A bhAvanAo jenA aMtaramAM niraMtara vAsa karI rahelI che, te manuSyamAMthI dveSa sarvathA nAza pAme che. dveSa nAza pAmavAnI sAthe dveSanI sAthe saMbaMdha dharAvatA sarva durguNo svayameva vilaya pAme che. rAgabhAvano nAza jema vairAgyabhAvanAthI che, tema dveSabhAvano nAza maitrIbhAvanAthI che. sakala prANi pratye hitaciMtAno bhAva hovo e pratyeka dharmAnuSThAnanI saphaLatAno pAyo che. 32 0 dharma-ciMtana Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanuM mahattva-1 (bhavobhavanI bhAvaTha bhAMganArA AtmAnA bhAvane bhAva ApavAnI ati agatyanI vAta A lekhamAM adbhuta rIte gUMthAyelI che. A lekhano pratyeka zabda jIvatattvane bhAva ApavAnI devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAnI anupama prabhAvanA samAna che. saM.) te potAnAmAM badhAne ane badhAmAM potAne jovA tenuM nAma bhAva che, bhakti che. bhaktithI svaparano bheda maTI jAya che. - IzvaranI bhakti karavAvALAnI AtmabhAvanA vadhatI jAya che. IzvaraniSTha mANasa AtmajJAnI bane che. tenuM jIvana AnaMdamaya thAya che. jagata sAthe Atmatulya bhAva jene prApta thayo nathI ane paramAtmA sAthe paNa jene tulya bhAva sAdhya thayo nathI, tenI gati ahaMkArI thAya che. bhAva e jagatanI mUDI che. tethI te kevaLa potAne mATe vAparavo e gunho che. je bIjAne bhAva ApI zakato nathI, te bhAvathI daridra che, abhAvavALo che, bhAvazUnya che. . - parane AtmasamAna na gaNe te pote potAnA bhAvathI haNAya che. vivekazakti, nyAyabuddhi nIti, prAmANikatA, prIti, bhakti, vagere sarva sadgaNone haNanAro thAya che. prabhuno je bhAva che te bhAva jyAM sudhI ugato nathI tyAM sudhI te bhAvanA virahano vilApa, virahanuM duHkha thavuM joIe. e na thAya tyAM sudhI te bhAva Avavo zakya nathI. bhAvanA virahano vilApa e ja bhAvanamaskAra bhAvanuM smaraNa e ja rasa che. e rasa jayAre tIvra bane, tyAre ja sAcuM duSkRtagaNa ane sukRta anumodana thAya che ane to ja paMcaparameSThi namaskAranuM bhAvathI zaraNa thAya che. bhAvathI bhAva vadhe che. vizvanA jIvone bhAva ApavAthI parameSThi namaskArano bhAva vadhe che ane parameSThi namaskAranA bhAvathI vizvanA jIvo pratye hitano bhAva vadhe che. para eTale zatru, zatrubhAva mokSamAM bAdhaka che. mitrabhAvathI ja te dUra thAya che. mitrabhAva e mokSanuM sAdhana che. dharma-ciMtana 33 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sva' ane 'para'no bheda vyavahArathI che. nizcayathI koI 52 nathI, koI sva nathI, kintu sarva samAna che. tyAM sva-para zabdano vyavahAra nathI, paNa Atma zabdano vyavahAra che. kahyuM che ke AtmA vaDe AtmA, AtmAne, AtmAmAM jANe-jue, tene jJAna che, darzana che, cAritra che. svano vicAra e duSkRta, tenI jugupsA joIe, sarvano vicAra e sukRta, tenuM anumodana joIe. sarvamAM sva samAI jAya che. sAco zaraNabhAva svadoSanI jugupsA ane sarva sukRtonA anumodanamAM chupAyelo che. hRdayamAM pratyeka jIvAtmA pratye premabhAvano pUrNa agni pragaTAvavo joIe. manane samatola banAvavAno, sukhI ane zAMta banAvavAno, AnaMdI ane sukhI karavAno e sivAya bIjo koI mArga che ja nahi. premavaDe sarvavyApaka ekatAno sAkSAtkAra karavo e ja hRdayanI zuddhi che. premanuM amRta ja dveSAgnine zAMta kare che. parama sukhanA icchuke pratyeka jIva sAthe premanuM joDANa AdaravuM joIe. hRdaya svaccha karavAnI e prathama kuMcI che. vicAronI jeTalI uccatA, bhavyatA, zuddhatA teTalI tenI tejasvItA adhika hoya che. sadbhAvanA ane sadvicAranA bIja ropanAra ja sukha ane zAMtinA pAka laNI zake che. sukhaduHkhanAM kAraNo e vicArono ja mAtra prabhAva che. tAra vagaranA doraDAnI jema vicAro potAnA samAna guNadharmI vicAro sAthe vAto kare che. temAM hada vagaranuM (Magnetism) cuMbakatva raheluM che. vicAro parasparane kheMce che. je vicAronuM baLa vadhAre che, te nabaLA vicArane namAve che, dabAve che, tenA para zAsana kare che. vicAronA baLano AdhAra tenI daDhatA ane ekAgratA upara che. huM sauno mitra chuM, tethI mAruM koI zatru rahI zake tema nathI. daDhatAthI karelA A jAtinA vicAro sajAtIya vicArone jagADe che ane vijAtIya vicArone dUra kare che. manane A rIte maitrI bAMdhavAnuM suMdara kSetra (Field) banAvavuM joIe. 34 0 dharma-ciMtana Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanuM mahattva-2 (vizvAtmabhAvanI anubhUtimAMthI svAbhAvikapaNe phurelA aciMtya preraka ane upakAraka zabdo, A lekhane bhAvanA mahAkAvya sarakho banAvI rahyA che. saM.). jagatano sarvavyavahAra anavarata skUraNa, kaMpa ane dhrujArIne AdhAre cAle che. paramANuthI parvata paryata saghaLuM kaMpamaya avasthAmAM che. te badhI cIjone kaMpAvavAnI zakti potAnA vicAromAM che. te mATe vicArone majabUta ane tAlabaddha kaMpavALA banAvavA joIe. uccabhAvanAomAM satata ramaNa karavuM e ja jIvananI dIkSA che. mananI icchA svapratyethI vALIne sarva pratye karavAmAM Ave to, sukha-du:kha, rAga-dveSa, kAma-krodhanI vRttiono aMta Ave che. tenuM utpattisthAna "asmitA' hatuM, te rahetuM nathI. "asmitA'nuM prathama rUpa "huM rahetuM nathI. tenuM bIjuM svarUpa "ahaMkAra che, te paNa raheto nathI, manano saMbaMdha jIvAtmAnI sAthe thAya to "asmitA' jAge paNa sarvAtmAnI sAthe thAya to "asmitA' "huMpaNa utpanna thaI zakatuM nathI. ane tenI sAthe saMbaMdha rAkhanArI vAsanAo paNa jAgatI nathI mUlaprakRtine parivartana karavAno ekano eka upAya manano saMbaMdha jIvAtmA sAthe na thavA devo ane sarvAtmA sAthe karavo te che. sarvanA sukhanI icchA jAgyA pachI ahaMkAra ane mamakAranA sthAne samarpaNa ane sevAbhAva ja Ubho rahe che. paramAtmabhAvane samarpaNa ane jIvAtmabhAvanI sevA e tenuM phaLa che. ahaMbhAva je saMsArabhramaNanuM kAraNa che. tenA 'huM kAra upara ane nIce "rakArarUpa agni bIja vaDe ArAdhaka potAne pagathI mAthA sudhI dahana kare, jethI ahaMbhAva bhasmIbhUta thAya. AthI 'gaI kAranI tattvamayatA sthApita thAya che. tattva eTale dhyeya athavA rahasya. tattvavid eTale yathArtha jANanAra-rahasya jANanAra. sAmAnya rIte ema mAnavAmAM Ave che ke samAdhi to yogIo ja lagAve, samAdhimAM zarIra ane sthAna bhUlI javAya che. tevI avasthAno yogIo ja nahi paNa potAnA rojIMdA jIvanamAM dareka jIva anubhava karato hoya che. jIvanamAM je kArya ane je vastu upara prIti hoya tevA kAryamAM dareka jIva (kSaNika) samAdhino anubhava karato hoya che. eka premI bIjAM premInI yAdamAM potAne zuM nathI bhUlI jato ? - e rIte jo vizvanA sarva jIvo sAthe prema keLavAya to vizvapremI paramAtmAnI ' yAdamAM keTalo AnaMda Ave ? dharma-ciMtana 35 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvanA sarvajIvonuM hita ciMtavanAra evA zrIarihaMta paramAtmAnI yAdamAM AnaMda AvavA lAge tyAre samajavuM ke tamAro temanI sAthe yoga thaI gayo. ethI je samAdhi Avaze temAM zAzvata AnaMdano anubhava thaze. te yoga ane samAdhi sAdhavA mATe manane keLavavuM paDaze. jagatanA sarvajIvonuM hita thAya ane sarvajIvonuM hita cAhanAra ane karanAra paramAtmAno vijaya thAya e bhAvanAne manamAM vAraMvAra lAvavI paDaze. e bhAvanAnA pudgalo caudarAjalokamAM phelAIne sarvatra zAMtino prasAra karaze. vizvamAM zAMti prasAranAra bhAvanAno ane zAMti varSAvanAra zrIarihaMta bhagavAnano vijaya thAo. A mahAmaMtranuM jeo raTaNa karaze teo cittanI samAdhi pAmaze, samAdhinuM sukha meLavaze, zAzvata zAMtino anubhava karaze. bhavabhavanuM bhAthuM zAstrAbhyAso jinapatinatiH saMgatiH sarvadAnyaiH, sadvRttAnAM guNagaNakathA doSavAde ca maunam / sarvasyApi priyahitavaco bhAvanA cAtmatattve sampadyantAM mama bhavabhave yAvadApto'pavargaH // 1 // mahAna dharmAtmA maMtrI vastupALe pratidina bhAvelI A bhAvanA pratyeka jaina mATe Adarza--ArIso che. mahAmAtyanI A bhAvanAnA nirmaLa-niSkalaMka ArIsAmAM potAnA pratibiMbane spaSTapaNe jovAthI potAmAM rahelAM mAlinyane joI zakAze e dUra karI zakAze. "jyAM sudhI mane apavarga-janma-jarA-maraNAdino sarvathA nAza prApta na thAya tyAM sudhI pratyekabhavamAM-1. zAstrono abhyAsa-zravaNa-manana parizIlana. 2. tribhuvanatAraka arihaMtone namaskAra. 3. haMmeza AryapuruSono samAgama-satsaMga. 4. saccAritrapAtra puruSonA guNagaNanuM kathana-gAna. 5. koInA paNa doSakathanamAM mauna. 6. sarvane priya ane hitakaravacana. 7. ane AtmatattvamAM bhAvanA, AtmasvarUpamAM ramaNatA, jIvamAtranA hitanI bhAvanA, AtmatattvamAM thatAM SaTkArakonI vicAraNA-- prApta thAo !'' 36 0 dharma-ciMtana Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItIrthaMkara paramAtmAnA AtmadravyanI uccatamatA vase, moTara, (1) dravyanI uccatA tenA bhAva parathI mApI zakAya. prabhuno bhAva bIjA badhA uttama AtmAonA bhAvone ekaThA karIe, to paNa anekagaNo caDhI jAya che. Ajano deza netA : khAvAne anAja, paheravAne rahevAne ghara, pharavAne bhaNavAne nizALa, mAMdAne ispitAla purI pADavA icche che, tenuM nAma dravya dayA che. sAdhu saMto :ajJAnIne jJAna, azraddhALune AcArahInane AcAra ApavA icche che, tethI te bhAva dayA che. prabhu zuM ApavA icche che? mithyASTine samyagdarzana, mithyAjJAnIne samyajJAna, 'mithyAcAritrIne samyakyAritra. e traNa sAdhano vaDe saMsAramAM paribhramaNazIla jIvane mokSanAM avyAbAdha sukha ApavA icche che. AnuM nAma utkRSTa bhAvadayA che. bhAvadayAmAM paNa tAratamya hoya che. prabhuno bhAva sarvane ane pratyekane Atmadhana prApta karAvavAno hovAthI ane temanA jevo utkRSTabhAva bIjAomAM na jAgato hovAthI temanuM Atmadravya sarvotkRSTa che. (2) jeonuM Atmadravya sarvotkRSTa hoya teone oLakhAvanAruM nAma paNa aciMtya mAhAmyavALuM hoya ja. (3) jemanuM nAma aciMtya mAhAbhyavALuM hoya temanuM rUpa tethI paNa vadhAre mahimAvALuM mAnavuM joIe, kAraNa ke eka rUpamAM aneka nAmono saMgraha che. zraddhA, dharma-ciMtana 37 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) samAnabhAva ane samAnadravyane dhAraNa karanAra vyaktiomAM bheda pADavAnI zakti dezakALamAM nathI tethI teonuM eka svarUpa "vizcAttAghanavacchinAnaMtavitrasnAtramUrtiH ' kahevAya che. (5) deza-kALano bheda kathaMcit buddhi prakalpita che. sAdhanAmAM te bheda prayojanabhUta nathI, tethI tene bAdha karIne avizeSa rahenAra bhAva ane dravyane mukhya karAya che. te sarva arihaMtomAM svarUpathI samAna hovAnA kAraNe ekanI pUjAmAM sarvanI pUjA ane ekanI hIlanAmAM sarvanI hIlanAno niyama sacavAya che. (6) prabhunA AtmadravyanI pUjA potAnA AtmadravyanI pUjA svarUpa ja che. prabhunuM dhyAna e potAnA AtmAnuM ja dhyAna che ane tethI kaMIka vizeSa che, kema ke temAM potAthI adhikanuM paNa dhyAna thAya che. (7) prabhunA bhAvanuM bahumAna e potAnA bhAvane UMcA lAvavAnuM sAdhana che. bhAvathI bhAva vadhe che. sajAtIyane sajAtIya maLavAthI baMnenI zakti vadhe che. sajAtIya ane vijAtIya maLavAthI baMnenI zakti ghaTe che. prabhunA dhyAnathI sajAtIyatAnA kAraNe AtmA sabaLa bane che. mananuM mauna mananuM mauna e chevaTanuM mauna che. manamAM saMkalpano udaya ja na thAya, evI unmanI avasthAmAM zAMtino cira nivAsa hoya che. manano vikSepa e maunano bhaMga che. manane nistaraMga karI samAdhimAM lIna karavAno abhyAsa e kharo mauna sAdhavAno prayoga che. yoga dvArA manano para tattvamAM rodha, e mahAmauna che. AvA maunanI asara vizvajanane thAya che. evA mANasa jyAre bole tyAre eno bola zAstra bane che. jJAna-darzana-cAritra rAga e AtmAnI avajJArUpa che. dveSa e vizvanI avajJArUpa che. jIvatattvanI avajJA ghora karma upArjana karAvIne bhavATavImAM bhaTakAve che. jIvatattvanI virAdhanAthI ja jIva bhavamAM bhaTake che. jyAM sudhI e virAdhanA na TaLe tyAM sudhI bhavabhramaNa mATe ema nathI. 38 - dharma-ciMtana Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM mAdhyathya (bhAvanuM sarvocca zikhara che mAdhyacyabhAva. e bhAvano tattvataraboLa artha gahana anubhUtimAMthI pragaTelA A lekhamAM che. saM.) sAcuM mAdhyayya saghaLA zreSThabhAvonuM zreSThatamatva jenAmAM samAyeluM che, te mAdhyacya bhAvanI sAdhanA mATe maLelo mAnavano uttamabhava maitrI, pramoda ane kAruNya vaDe ja sArthaka thAya. - hita ciMtA e ja kharuM mAghathya che. guNa bahumAna e ja kharuM mAdhyathya che. duHkhita-duHkha-prahANecchA e ja kharuM mAdhyacyuM che. mAdhyazya bhAvanI Toce pahoMcelA siddha puruSonI sahAyathI ja maitrI, pramoda, kAruNya vikase che. potAnA pakSapAta jevo ja bIjA jIvono pakSapAta e ja sAcuM mAdhyayya. che. | sarva AcAranuM mULa vinaya che. vinayanuM preraka tattva kRtajJatA che. tIrthakaro uparano bhaktibhAva, "kRtajJatA' guNanA vikAsa upara AdhAra rAkhe che. tIrthaMkaradevonA RNa taLe samagravizva AveluM che. temAM mukhya kAraNa teonA AtmadravyanuM vaizistra che. bhautika vizva upara Ahatyano prabhAva che. AhatyanI bhaktithI ja bhautika samRddhinuM astitva che. vyavahAra dharmanuM mULa kRtajJatAbhAva che. nizcaya dharmanuM mULa maitrIbhAva che. kRtajJatAbhAva che. tIrthaMkara paramAtmAnA upakAranI kabUlAta karAve che. maitrIbhAva sarvajIvanA AtmadravyanI kiMmata sarakhI che, teno ekarAra karAve che. sarvajIvanuM jIvatra Atmatulya che, ema jANyA chatAM saMsAramAM tIrthakara devAdhidevanuM Atmadravya sarvAdhika che, ema jo na jANavAmAM Ave to paNa muktinA dvAra khullAM thatAM nathI. sarva sAtheno samAnabhAva upakAraka che. paraMtu guru sAtheno samAnabhAva upakAraka nathI, to pachI paramagura, Adyaguru, vizvaguru tIrthaMkara devAdhideva paramAtmA sAthe ekAMta tulya bhAva keTalo ghAtaka bane ? temanA upakArano apalApa karanAro te kRtajJatArUpI mahApApane puSTa karanAro thAya. A vyavahArano siddhAMta che. vyavahAramAM atiniSNAMta nizcayadharmano adhikArI nathI. tIrthaMkara paramAtmAonI sarvAdhikatA ane sarvopakArakatA hRdayabhUmimAM jyAM sudhI sthira na thAya, daDhapaNe na sthapAya, tyAM sudhI sarva AtmAo Atmatulya che ke, dharma-ciMtana 39 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svaAtmA paramAtmatulya che, e nizcayanuM ekAMta tattvajJAna guNakAraka thatuM nathI.. vyavahAramAM bIjAo karatAM potAnI adhikatA je aMzamAM che, tene joI zakanAra potAnA karatAM devAdhidevanA AtmAnI adhikatA na joI zake, teNe sarvaAtmAone Atmatulya mAnyA chatAM paramAtmasvarUpa tIrthaMkaradevanA AtmAne Atmatulya paNa kyAM mAnyA ? temanI jeTalI adhikatA che, tenA karatAM eka aMza paNa nyUna bhAse tyAM sudhI te mUDhatA che, avivekitA che, mohagrastatA che. tIrthaMkara paramAtmAonA AdhyAtmika ane Adhibhautika RNa taLe rahela samagravizvane ane potAnA AtmAne te rUpe na oLakhe, tyAM sudhI samyakta paNa kyAM che? ane sAcuM mAdhyastha paNa kyAM che ? zrInavakAra mAhAbhya jema parvatamAM meru, vRkSamAM kalpatarU, sugaMdhamAM caMdana, vanamAM naMdana, mRgamAM siMha, khagamAM garuDa, tArAmAM caMdra, nadIomAM gaMgA, rUmavAnamAM kAmadeva, devamAM Idra, samudramAM svayaMbhUramaNa, subhaTamAM vAsudeva, nAgamAM zeSanAga, zabdamAM ASADhI megha, rasamAM ikSarasa, phUlamAM araviMda, auSadhiomAM sudhA, rAjAomAM rAmacaMdrajI, satyavAdImAM yudhiSThira, dhIratAmAM dhruva, mAMgalika vastuomAM dharma, sAmudAyika susaMpa, dharmamAM dayAdharma, vratamAM brahmacarya, dAnamAM abhayadAna, tapamAM satya, ratnamAM hIro, naramAM nirogInara, zItalatAmAM hima, tema sarva maMtromAM zrInavakAra maMtra e sArabhUta ane zreSTha che. enA saghaLA upakAro sahastra mukhathI paNa kadI kahI zakAya tema nathI. - zrIpaMcaparameSThi gItA 40 dharma-ciMtana Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNA, udAratA ane samatA (maitrIbhAvanAnI samagratAnuM hRdayaMgama nirupaNa A lekhamAM thayuM che. maitrIbhAvanA pAke che eTale karuNA, udAratA ane samatAnI-aruNodaya pachI pragaTatA prabhAkaranI mAphaka-pariNAmamAM padharAmaNI thAya che. saM.) mUlagrAhI karuNA duHkha dUra karavAnI lAgaNIvALo duHkhanA mULarUpa vAsanAne dUra karavAnI lAgaNI na dharAve to te karuNA zAkhAjhAhI che, mUlagrAhI nathI. mUlajhAhI karuNA duHkhanuM kAraNa vAsanA ane vAsanAnuM phaLa du:kha baMnethI ugArI levA icche che. zAstromAM tene 'bhAva dayA' zabdathI saMbodhavAmAM Ave che. satata abhyAsa amaitrIno bhAva mitratA ane premanA satata abhyAsa ane prayogathI dUra thaI zake che. koI zatru nathI, sarva mitra che, sarva eka yA bIjI rIte sahAyaka che, sarvamAM ApaNA jevuM ja tattva raheluM che, A vicAromAM rahevAno satata abhyAsa amaitrIbhAva dUra kare che. deva, guru ane dharma zrIjinadharma karuNApradhAna che, duHkhitanAM duHkhano nAza karavAnI vRtti ane zakti anusAra tenI pravRtti e karuNA che. te kArya deva, guru ane dharmathI sarvotkRSTapaNe sadhAya che mATe zrIjinazAsanamAM e traNa tattvo parama pUjanIya, parama ArAdhanIya ane parama AdaraNIya che, karuNA e paraduHkhachedana karanArI karaNI che. karuNAhInanI pUjA ke bhakti ke ArAdhanA dharmarUpa banatI nathI. karuNAvAnanI bhakti e ja bhakti, karuNAvAnanI ArAdhanA e ja ArAdhanA ane karuNAvAnanI pUjA e ja sAcI pUjA che. cAra prakAranA dharmamAM paNa karuNA che, dAnamAM karuNA che, zIlamAM karuNA che, tapamAM karuNA che ane bhAvamAM karuNA che. e cAremAM sva ane sarvane sukhI karavAnI kAmanA che. sva ane sarvanAM duHkhane dUra karavAnI jhaMkhanA che. e kAmanA ane jhaMkhanA ja dharmane amRta banAve che. e dharmarUpI amRta ja ajarAmarapadanI prApti karAve che. dharma-ciMtana 41 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNA ane udAratA karuNA ane udAratA e dAnadharmano mUla srota che. dAnadharmathI ApanArane cittanI prasannatA ane lenArane dravya-bhAva zAtA maLe che. vRkSa phaLa ane chAyA Ape che. nadI jaLa ane vAdaLa Ape che, vanaspati bhojana ane auSadhi Ape che, sUrya prakAza ane garamI Ape che, vAyu zvAsa ane jIvana Ape che, pRthvI sthAna ane annAdi Ape che, vizvanI vyavasthA ja dAna dharma upara avalaMbelI che. kevaLa vastuonuM dAna e ja dAna che ema nahi paNa bhAvanuM, jJAnanuM, premanuM dAna paNa dAna che, komaLa vRttio aneka prakAranI che. temAM karuNA ane premanuM viziSTasthAna che. dayA paNa abhayanuM dAna ja che, kSamA paNa eka prakAranI udAratAnuM dAna che. samudra jaLano saMgraha kare che mATe rasAtalane pAme che, vAdaLa sarvane jaLa Ape che mATe AkAza para caDhIne garjArava kare che. kahyuM che ke saMgrahaikaparaH prAptaH samudro'pi rasAtalam / dAtA tu jaladaH pazya bhuvanopari garjati // 1 // prabandhaciMtAmaNi .. samatAnuM svarUpa sarve nIvA paramAmamAM !' zrIdazavaikAlikasUtra : a-4 sarva jIvo parama dharmavALA che. eTale sukhanI icchA ane duHkhanA haiSavALA che. paramAhagnigA' padathI sarva jIvo sukhanA arthI ane duHkhanA dveSI che, ema kahIne kadI jIvane duHkha thAya nahi ane sarva jIvone sukha thAya te rIte vartavAnuM zAstramAM vidhAna karyuM che-A jAtinI samatA vinA dAna, tapa, yama ke niyamanuM mukti mArgamAM kAMI paNa phaLa nathI. samatApUrvaka ke samatA arthe karAyelAM te phaLadAyI thAya che. trasasthAvarAdi bhejavALA sarva jIvomAM sukhapriyatnAdi dharmo Atmatulya che ema samajI sarva sAthe Atmatulya pariNatine keLavavI te samatA kahevAya che. 42. dharma-ciMtana Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgya ane bhakti (jIvane dehanA dhyAnamAM joDanArA viSayonI sobata choDavAnI tema ja prabhubhaktimAM potAnA saghaLA prANone joDavAnI mananIya tema ja upakAraka tAttvika sAmagrI A lekhamAM pIrasAyelI che. tethI bhAvabhojana-bhavaduHkhazodhanamAM sahAyabhUta thaze. saM.) vairAgya vaDe Atmadarzana vipAkanI virasatArUpa doSadarzanajanita vairAgya e apara vairAgya che ane AtamAnubhavajanya doSadarzanarUpa vairAgya e para vairAgya che. viSayomAM game teTalA doSa jovAmAM Ave paNa jyAM sudhI jIvane dehAdhyAsa che, tyAM sudhI viSayono adhyAsa paNa kAyama rahe che. eTale jaDa dehamAM 'a Mtva-mamatva' buddhino aMza che, tyAM sudhI jaDa viSayomAM 'a Mtva-mamatva' TaLatuM nathI. viSayomAM doSadarzanajanita vairAgya viSayonA saMgathI dUra rahevA pUratuM prAraMbhika AbhyAsika kArya karI Ape che. teTalA pUratI prAraMbha kAle tenI anivArya upayogItA che, kema ke viSayanA saMgamAM rahIne AtmAnubhUtino abhyAsa azakya che, viSayomAM vipAkakAle thatA doSonuM darzana viSayonA saMgano tyAga karAvI AtmAnubhUtinA abhyAsamAM upakAraka thAya che, tethI te vairAgyane zAstrakAroe prathama sthAna ApeluM che. paraMtu viSayono bAhyasaMga chUTyA pachI tenI AMtarika Asakti TALavA mATe AtmAnubhUti sivAya bIjo koI upAya nathI ane AtmAnubhUtivALA puruSonI bhakti sivAya AtmAnubhUti paNa nIpajatI nathI eTale prAthamika vairAgya, pachI anubhUtimAna puruSo uparanI bhakti, ane pachI AtmAnubhUti e krama che. AtmAnubhUti pachI upajatI viSayonI virakti e tAttvika virakti che, kema ke pachI viSayonI vijAtIyatAnuM pratyakSa bhAna thAya che. kahyuM che ke-- viSayA vinivartante, nirAhArasya dehinaH / rasa varjaM raso'pyasya, paraM dRSTvA nivartate bhakti vaDe Atmadarzana Atmadarzanano bIjo upAya bhakti che. bhaktino artha sajAtIya tattva sAthe ekatvanuM anubhavana. sajAtIya tattva samagrajIvarAzi che, tenI sAthe ekatvanuM anubhavana maitryAdi bhAvo vaDe thAya che. tethI te maitryAdi bhAvono abhyAsa e bhaktino abhyAsa che. te abhyAsa tenA paripAka kALe rAga-dveSanI vRttiothI dUra haThAvI samatvanI siddhi karI Ape che. samatvavAna puruSane potAnA AtmAmAM ja paramAtmasvarUpanuM darzana thAya dharma-ciMtana 0 43 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. kahyuM che ke-- rAgAdidvAntavidhvaMse, kRte sAmAyikAMnA / svasmin svarUpaM pazyanti yoginaH paramAtmanaH // 1 // 'parama'nuM svarUpa joyA bAda viSayo pratyenI aMtaraMga Asakti cAlI jAya che, tenuM ja nAma para vairAgya che. apara vairAgya Adima kAraNa che, para vairAgya aMtima phaLa che. teno hetu AtmAnubhUti ane AtmAnubhUtino hetu bhakti che. bhakti vaDe irSyAasUyAdi upaklezo jAya che ane virakti vaDe rAga-dveSAdi vRttio TaLe che. rAgadveSAdinuM mULa kleza che. tene TALavA mATe Atmadarzanajanita para vairAgya Avazyaka che. abhiSyaMgane ayogya evA viSayo para abhiSyaMga karavo te rAga che.1 mAtsaryane ayogya evA jIvo 52 mAtsaryabhAva karavo, te dveSa che. te agnijavAlAnI jema saMtApa upajAvanAro che.2 jIvo pratye maityAdi bhAvonA abhyAsathI dveSa jAya che ane viSayo pratye viraktinA abhyAsathI rAga jAya che. vivekajJAnane Ava2nA2 moha che. viSayo vinazvara che, AtmA avinAzI che. viSayonA saMgathI Asakti vadhe che ane AtmAnA dhyAnathI virakti pedA thAya che, tattvano avabodha na thavA devo, te mohanuM kArya che. e rIte rAga-dveSa ane mohanI vRttionuM nivAraNa bhaktithI thAya che. bhakti vaDe AtmaguNonI tuSTi-puSTi doSo jema TaLatA jAya che, tema AtmAnaMda vadhato jAya che ane anubhava pUrNa thatAMnI sAthe ja viSayonI bhUkha bhAMgI jAya che. mATe ja kahyuM che ke jema bhojana vaDe tuSTi, puSTi ane kSudhAnI nivRtti e traNe kArya sAthe ja thAya che, tema prabhunA nAma maMtrarUpI auSidha vaDe paNa bhaktirUpI tuSTi, AtmAnubhUtirUpI puSTi ane viSayonI viraktirUpI kSudhAnI nivRtti eka sAthe thAya che. zAririka kSudhAnivRtti mATe jeTalI jarUra AdarapUrvakanA bhojananI che, teTalI ja vAsanArUpI kSudhAMnA nivAraNa mATe AdarapUrvaka prabhunA nAma maMtranI che. prabhu nAmanuM grahaNa e AdhyAtmika AhA2 che, nirbaLa AtmAne baLavAna banAvanAra che. vAsanArUpI mAnasika rogonA kAraNe jIve potAnuM zuddhabaLa gUmAvyuM che ane nirbaLa banyo che. te nirbaLatA pathya bhojana vaDe dUra thaI zake 1. aviSaye'bhiSnAradrA]: | 2. tatraivAgnijvAlAkalpamAtsaryApAdanAtdveSaH / rU. devetaramAvAdhimaprativadhavidhAnAmmohaH / - dharmabiMdu. 44 0 dharma-ciMtana Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema che. mAnasika pathya bhojana prabhunAmamaMtranuM zabdathI ane arthathI grahaNa karavuM te che. te vaDe bhakti, AtmAnubhUti ane viSayaviraktirUpI tuSTi, puSTi ane kSudhAnivRtti sadhAya che. viSayonI vAsanAothI krodhAdi kaSAyonI utpatti thAya che ane ane krodhAdi kaSAyonA punaH punaH sevanathI AtmAnI mULa kAyA kSINatAne pAme che. te kSINatAne dUra karavAno upAya pathyabhojananI jema prabhunA nAma maMtranuM smaraNa Adi che ane kupathya varjananI jema viSayonA saMgano tyAga vagere che. viSayothI dUra rahI prabhusmaraNa AdimAM samaya pasAra karavAmAM Ave to AtmaguNonI tuSTi-puSTi avazya thAya che, evo sarva mahApuruSono anubhava che. mahAmaMtrano prabhAva vidhiyukta bhUtakALamAM ArAdhAyelAM ane vartamAnamAM ArAdhAtA zrIpaMcaparameSThi mahAmaMtranA prabhAvathI vizvaracanA vyavasthita cAlI rahI che. e parameSThinA pavitratama bhAvanA baLathI sUrya, caMdra niyamita udaya pAme che, pRthvI dhAnya Ape che, megha pANI Ape che, jagatamAM sadguNonI prApti thAya che. e zrIparameSThionA prabhAvathI ja vizvakalyANanI kAmanA jIvaMta che, paramatattvanI hayAtI che, are ! jagatamAM je je zubha dRSTigocara thAya che, te sarva sArAe vizvane svAtmAnI jema jonArA parama puruSonA paramabhAvanuM phaLa che ane je kAMI azubha che, te vizvabhAvane choDI-parArthabhAvane tyajI kevaLa svArthanI vAsanAmAMthI janmela malinatAnuM phaLa che. aho ! AvI malinatAmAM paNa mAnavatAnA bIja ropI dAnava thatA aTakAvI mahAmAnavanuM sarjana karI vizvabhAvanAnuM pavitra pAtra banAvanAra A parameSThi mahAmaMtrano prabhAva ajaba che. traNe kALamAM jagatamAM jyAM jyAM vizvabhAvanA dekhAya che, tyAM tyAM A mahAmaMtrano prabhAva kAma karI rahyo che. dharma-ciMtana - 45 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI riSabhadAsa jaina darzanazuddhinuM dvAra H 'dAso'haM'-1 darzanazuddhinI bhUmikA 'bhakti'-2 darzanazuddhino pAyo "paropakAra"-3 darzanazuddhino mULamaMDapa-"maitrIbhAva'-4 darzanazuddhinuM sopAna--'svAdhyAya'-5 46 0 dharma-ciMtana 47 " " & <= Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhinuM dvAra H 'dAso'haM'-1 ('dAso'haM'nI bhAvanA che, mahAmaMtra zrInavakAranI ArAdhanAno pAyo. pAyAnA caNatara pachI makAnanuM caNatara thAya, pahelAM makAna ane pachI pAyo e avaLo krama gaNAya. avaLA te krama mujaba athavA avidhie thatI ArAdhanAnA geralAbha ane kramasaranI athavA vidhi mujabanI ArAdhanAnA lAbha saMbaMdhI spaSTa vivecana A lekhamAM karavAmAM AvyuM che. sattvazIla lekhaka mahAzayanI ghaNA varSonI ArAdhanAno ujAsa A lekhanI asarakArakatAmAM saMgIna baLa pUre che gaNitAnuyogano mahimA A lekhamAM suMdara rIte vyakta thayo che. saM.) A vizALa ane virATavizva mUrta amUrta ema banne prakAranA sakaLa padArthanI (Perfect_Scientific process) vijJAnapUrNa vividha prakriyAnI eka mahAna (Laboratory) prayogazALA che. pachI bhale te pudgala skaMdhomAM 2hela 52mANuonA rasasthAnakonI hoya ke AtmAnA adhyavasAya sthAnakonI hoya, SaDadravyanI hoya ke paMcAstikAyanI hoya, guNasthAnakanI hoya ke mArgaNAdvA2onI hoya. A AkhI sarvAMga saMpUrNa vyavasthA gaNitanA saraLa siddhAMta upara nirbhara che. TuMkamAM ema kahI zakAya ke AkhA saMsAracakrano mULAdhAra gaNita (Mathematics) che. cAre anuyogamAM gaNitAnuyoganuM sthAna paNa dravyAnuyoga jeTaluM ja mahatvanuM che. guNasthAnaka, guNazreNI, guNasaMkrama, mArgaNAsthAnaka jIva sthAnaka ane kammapayaDI AdinA bhAMgAonuM tathA caudapUravanA padArthavijJAnanuM vistRtta vivaraNa zAstromAM maLe che teno mULAdhAra gaNitAnuyoga che. jIvanavikAsanI jeTalI Rddhi, siddhi, ane saMpatti Adi sAdhana sAmagrI che te gaNitanA siddhAMta u52 ja nirbhara che. cauda pUravadhara munimahAtmAo sakaLa pratyakSajJAna na hovA chatAM vastu sthitinI kevaLI sadeza prarUpaNA kare che ane cauda pUrvanA vistRta jJAnanI parAvartanA eka aMtarmuhUrtamAM kare che teno AdhAra gaNita ja che ane AvA alaukika gaNitajJanA magajamAM gaNitajJAnanI AvI anupama kSayopazama zakti paNa gaNita upara AdhAra rAkhe che. sArAMza ke AkhuM vizva dravya, kSetra kAla ane bhAvanA gaNita upara cAlI rahyuM che. AthI jaina darzanamAM satya paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva sApekSa che.eTale ja jainadarzanane sApekSavAda, nayavAda, syAdvAda ke anekAMtavAdane nAme paNa oLakhavAmAM Ave che. AvI apUrva gaNitabaddha vizvavyavasthA prANImAtranA jIvanavikAsa mATe che. eTale ApaNe mATe ApaNA jIvananA vikAsanA pratyeka aMgamAM paNa gaNitanA Aja akATaya siddhAMtano AdhAra anivArya che, mATe temAM paddhatisara praveza karavo paDaze. vyAvahArika jIvanamAM paNa anukrama zailI ane paddhitano khyAla nA rAkhe to ghaNA prayatna pachI paNa joIe teTalI saphaLatA prAyaH maLatI nathI. koI eka vidyArthI dharma-ciMtana 0 47 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAra varSa sudhI B.A.nA vargamAM bese toya te paNa abhaNa rahe che. paNa jo te kramasara abhyAsa kare to sAro abhyAsI banI bAra varSamAM DIgrI meLavI prophesara banI zake che. keTalAMka phaLo ane auSidhao evI che ke jo AhAra pahelAM levAmAM Ave to AMtaraDAne nukazAna kare che ane AhAra pachI levAmAM Ave to te lAbhadAyaka bane che. auSadhopacAramAM paNa krama ane zailIno khyAla rAkhavo paDe che. eka dardI AMkhanA dardathI pIDAIne vaidya pAse jAya che. vaidya tene peTa sApha karavAnI eka paDIkI ane AMkhamAM aMjana mATe suramAnI paDIkI Ape che, have jo te dardI suramAnI paDIkI khAI jAya ane peTa sApha karavAnI paDIkI AMkhamAM AMjI de to AkhI AMkha ane peTa bannene nukazAna thAya che. kAraNa ke davAnA kramamAM teNe bhUla karI che. cANakya ane caMdragupta jaMgalamAM bhame che, bhUkha sakhata lAgI che. jaMgalamAM eka vRddhAnI jhuMpaDIe jAya che. DosI temane khAvA mATe khIcaDI Ape che. banne bhUkhyA hovAthI khIcaDI khAvA mATe utAvaLathI vacce hAtha nAMkhe che ane dAjhe che,. DosI kahe che ke tame paNa caMdragupta ane cANakya jevA mUrkha lAgo cho, kAraNa ke temaNe prathama AjubAjuno pradeza jItavAne badale sIdho rAjadhAnI upara humalo karyo ane hAra khAIne bhAgavuM paDyuM. krama evo che ke pahelAM AjubAjuno pradeza tAbe karIne pachI rAjadhAnI u52 humalo karavo joIe. khIcaDI khAvAmAM paNa prathama AjubAjuthI khAvAno krama jALavavo joIe. A rIte teoe DosI pAsethI kramanuM jJAna meLavyuM ane mahAmaurya sAmrAjyanA svAmI banyA. Aja rIte ApaNe mATe sarvopari dharma sAmrAjyanI siddhimAM paNa paddhati athavA zailInuM anusaraNa karavuM Avazyaka che. eka mahAna ciMtaka ane tattvajJa sAthe vicAra vinimaya karatAM sAgarane gAgaramAM samAvI de, evA zabdomAM kahyuM ke jo dAsoDahaMmAM rahela rahasyane sArI rIte samajI le to sAdhanA saraLatAthI siddhi ApanArI banI zake che. dAsoDahaMmAM traNa bhUmikAo che. (1) dAso'haM (2) soDahaM (3) ahaM bAla avasthA, taruNa avasthA, ane vRddhAvasthA. e eka ja jIvananI traNa avasthAo che ane teno prAdurbhAva kAlalabdhi anusAra thAya che. tevI rIte AtmavikAsanI A traNe bhUmikAo kramasara pragaTa thatI jaze. ekane choDIne bIjIne pakaDavI te vikAsakramanA pathamAM patthara nAMkhavA jevuM che ane pachI tenI Thokara paNa khAvI ja paDe che. guNasthAnaka anusAra vikAsakrama traNa bhAgamAM vibhAjita karI zakAya che. 1thI 6 guNasthAnaka sudhI pramatta, 7thI 10 sudhI apramatta ane 11thI 14 sudhI vItarAga. pramattamAM vikAsa sAdhavA mATe dAso'haMnI sAdhanA mukhya che. apramattamAM 480 dharma-ciMtana Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soDanI sAdhanA hoya che ane vItarAgatvamAM ahaMnI upAsanA che. * krama choDavAthI jema sutarano daDo Akhoye astavyasta thaI jAya che ane temAM 'gAMTho paDI jAya che tevI ja rIte AtmavikAsanI paddhati athavA kramano jo khyAla na rahe to kAM nAsIpAsa thavAya kAM mArgamAM aTavAI paDAya. - dAsoDahaMmAM puruSArtha karatAM dAsatva bhAvanI pradhAnatA hoya che. soDahaMmAM bhAva karatAM puruSArthanI pradhAnatA hoya che ane ahamAM bhAva karatAM svabhAvanI pradhAnatA mukhya hoya che. jema bAlyakALamAM vaDIlono AdhAra, taruNa avasthAmAM svayaMbaLano AdhAra ane vRddhAvasthAmAM samatAno AdhAra jIvanane sukhI banAve che, tema A paMcamakALamAM pramAdanuM jora prabaLa hovAthI, saMghayaNa baLa atyaMta alpa hovAthI, buddhi viSaya ane kaSAyomAM aTavAI gayelI hovAthI tathA sva-sAmarthyanI nabaLAI hovAthI dAsoDahaMthI ja sAdhana sulabha banI zakaze. anya darzanakAroe paNa kaliyugamAM bhaktiyogane pradhAna mAnela che. Aje aneka bhaktonA jIvanacaritro ApaNI sAme che ane te vAMcavAthI samajAya che ke teone bhaktimAM zaktino sAkSAtkAra thayelo che. ApaNe tyAM paNa dAsoDahaM bhAvanAne zreSTha mAnela che. ema sAhitya jotAM lAge che ane eTalA ja mATe zAstromAM namaskAra mahAmaMtrano mahimA ATalo badho gavAyela che. ghaNA ajJAnI, mUDha ane pApI manuSyo A navakAramaMtranI AdarapUrvaka ArAdhanA karIne vikAsanA patha upara caDhela che. A mahAmaMtrane kalpavRkSa, kAmakuMbha, kAmadhenu ane ciMtAmaNiratna karatAM atyaMta prAbhAvika mAnavAmAM Avela che. tattvAnuzAsananA kartAe namaskAra mahAmaMtrane paramasvAdhyAya kahyo che. namaskArano bhAva e dAsoDahaMbhAvano pAyo che. koIpaNa kaThaNa dhAtu upara ghATa ghaDavo hoya, to tene prathama narama banAvavI paDe che. pachI ja tenI upara sArI kArIgarI thaI zake che. mATe vajathI paNa kaThINa evA A manaH (ne) nama: mAM parivartIta karavA mATe dAsoDahaM bhAva nitAMta jarUrI che. A namaskAra mahAmaMtra kevaLa caudapUrvano sAramAtra ja nahi paNa caudarAjalokano mUlAdhAra (Fulcrum) che, eTale ja tattvajJAna kathana che. jiNa sAsaNassasAro, caudasa puvvANa jo samuddhAro / jassa maNe navakAro saMsAro tassa kiM kuNaI // 1 // jIvanane namaskAramaya banAvI vAraMvAra tenI raDha lagAvavI paDaze. caMdana svabhAvasiddha zItala hovA chatAM ragaDavAthI uSNa banI jAya che ane temAMthI agni pragaTa thAya che, evI rIte, je manane ApaNe durArAdhya mAnIe chIe te manamAM namaskAra mahAmaMtranA nama:nA raTaNathI parivartana thaI zake che. adhyAtmayogI dharma-ciMtana - 49 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdadhanajI mahArAja sAheba kahe che ke, mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM. manusmRtimAM kahyuM che ke "mana parva manuSThANAM kAraNaM vadhu mokSayoH" bhartuharI kahe che ke : "manasi 2 patuiSTa e arthavAna e driH" kavio kahe che ke "manake hAre hAra. manake jIte jIta." AvA A manano kAya palTo nama:thI ja zakya che. badhA dArzaniko ciMtako ane vicArakono eka ja nirNaya che ke mananI dizAmAM palTo thayo ke badhI Rddhio ane siddhio hastAmalakavat banI jAya che, mananI dizA paTalAvavA mATe parameSThi mahAmaMtranA pado pratye parama prIti, parama bhakti ane samarpaNa vRtti upara khUba ja bhAra mUkavo paDaze. ApaNI sarve parikriyA kAyotsarganI che. tenI ArAdhanAmAM paNa vAraMvAra vaMdaNavattiyAe, puaNavattiyAe, sakkAravattiyAe sammANavattiyAe jevA paraspara bhaktipUrNa vegadAyaka zabdono prayoga karavAmAM Avyo che. eTale pUjya tattvanA smaraNa, ciMtana, raTaNa, pUjana, vaMdanamAM, sanmAna ane bahumAnanA ullAsano pravAha pragaTa karavo paDaze. arihaMta padane namavAthI, pUjavAthI, vaMdana karavAthI sarva pApano nAza thAya che. puNyAnubaMdhI puNyanI vRddhi thAya che. ratnatrayanI siddhi thAya che, nikAcita karmo paNa nirbaLa banI jAya che. Ama banavuM te svabhAva siddha che. arihaMta paMcaparameSThimaya che ane bIjAM pado tenI pUrvottara avasthAnA pratIka che. sArI zaktio ane siddhionuM A eka padamAMthI vizleSaNa thaI zake che eTale ja zAstrakAro paNa e ja batAve che ke, koI paNa siddhi, saMpatti, aizvarya, labdhi ke Rddhi saralatAthI meLavavA mATe arihaMtapadane kendramAM rAkhavuM ja paDaze. arihaMtapadane dhvaninA sAthe ja aMtaHkaraNamAM evo paDagho uThavo joIe ke prANI mAtranA pUjanIya, surendronA sevanIya, devendronA darzanIya, yogIndronA AdaraNIya, munIndronA mAnanIya ane narendronA namaskaraNIya, jevA sarvotkRSTa ane sArvabhomikA cakAdhIzvara ke sarvezvara Apa ja cho. Apa mArA svAmI cho, huM Apano sevaka chuM. Apa mArA deva cho, huM Apano dAsa chuM, Apa mArA prabhu cho, huM ApanA paganI raja chuM. AvA prakArano svAmI-sevakabhAvano gADha saMbaMdha joDavAthI anubhavajJAnanA aMtara-paDala khulyA sivAya raheze nahi, ane anubhavajJAna e AgamanuM paNa Agama che. zAstromAM anubhava AgamanA ghaNA guNagAna vAMcavAmAM Ave che. svayaM upAdhyAyajI mahArAja sAheba zrIyazovijayajI zrI zrIpAlanA rAsamA anubhava jJAnanI muktakaMThe prazaMsA kare che. sarva samarpaNa bhAvathI (Complete surrender) A pramANe arihaMtanA dhyAnano abhyAsa vadhAravo joIe. ApaNI sarvotkRSTakriyA je kAyotsarganI che, tenuM ananyakAraNa dhyAna che, athavA to zukladhyAnano cotho pAyo te 500 dharma-ciMtana Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja utkRSTa kAyotsarga che. AthI dhyAna ane kAyotsarga abhinna che ema paNa kahI zakAya. sArAMza ke sarvakriyAmAM dhyAnanI kriyA sarvottama che jeTalA jIvo mokSe gayA che, jAya che ane jaze te badho dhyAnano ja prabhAva che. parama pUjya upAdhyAyajI mahArAja to tyAM sudhI kahe che ke, he prabhu tAruM dhyAna e ja samyagdarzana, samyajJAna ane sabhyazcAritra che. AvA uttama dhyAnathI ja dAso'haM maTI soDahaM ane pachI dhyeya dhyAtA ane dhyAnanI ekatArUpa ahaMbhAva eTale kaivalyapadanI prApti thAya che. dAsatva bhAvano abhyAsa jema jema vadhato jaze tema tema vIryollAsa pragaTa thato jaze ane vIryollAsa vadhatAMnI sAthe ja apramatta bhAvanA adhyavasAya sthAnako pragaTa thatAM jaze. chevaTe kSapakazreNI upara AtmA ArUDha thaze kSapakazreNI upara ArUDha thayela AtmAnI zakti mATe zAstrakAro to tyAM sudhI kahe che ke jo karmavijJAna anusAra eka AtmAne lAgela karmaskaMdhonuM anya AtmAmAM saMkramaNa thaI zake tevuM (Cosmic order) vizvavidhAna hota athavA tevI vastusthiti hota to kSapakazreNI ArUDha AtmA cauda2AjalokanA samasta jIvone karma mukta karI parama mahodayapadanI prApti karAvavA samartha che. AvI sthiti dAsoDahaMnA kramamAMthI 'dA' zabdane uDADIne soDahaM bhAvamAM Avela AtmAnI hoya che ane pachI soDahaMnA so ne paNa choDI tenAthI paNa para, zuddha vItarAga dazAmAM ahaM evo sannivAnaMva vijJAnadhanamaya eka kaivalyabhAva ja rahe che. A sthitimAM deva, guru, ane dharmanI alaga mAnyatA vikalpa banI jAya che. potAno AtmA ja svayaM deva, guru ane dharmarUpa banI jAya che. ahIM potAno svabhAva e ja dharma che. vatyu sahAvo dhammo potAnuM jJAna e ja guru che ane svayaM AtmA pote ja deva che. jyAre A sthiti pragaTa thAya che, tyAre ja te bIjAnA hita ke ahitano kartA nathI ane anya dvArA tenuM hita ke ahita thatuM nathI. A brahmAMDanA mahAzAsananuM saMcAlana utpAda, vyaya, dhruvanA dhruva (Etemal Law) niyama u52, jenI aMdara samaye samaye SadguNa hAni vRddhi thaI rahI che, tevA SadravyathI vyavasthita rUpe (Systematically) cAlI rahyuM che. ahIM koI nathI sthira ke koI nathI asthira, nathI navuM ke nathI junuM, nathI kAraNa ke nathI kArya, zuddha ahaMnI dazAmAM Avo apUrva anubhava thAya che. A dazAmAM AtmA jJeyonA jJAnano ja zAtA daSTA banI jAya che. Aje paddhatisara athavA zailIbaddha upAsanAkramanuM keTalIye jagyAe prAyaH ullaMghana thaI rahyuM che ane tene badale soDahaM ane ahaMnuM poSaNa thaI rahyuM che. A kharekhara pApa che. kAraNa ke unmAdanuM poSaNa thAya che. pramAda ane unmAda e banne baMdhu che. jenAthI jIva cAre gatimAM rakhaDe che. mane to lAge che ke teo potAnA mithyA soDahaM ane ahaM bhAvamAM merune mAthAthI toDavA icchatA hAthI jevo prayatna karI rahyA che athavA jaMgalamAM lAgela mahAdAvAnaLane ghaDA pANIthI bujhAvavAno prayatna karI rahyA che yA pavananA pracaMDa dharma-ciMtana - 51 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vegane hatheLIthI rokavA prayatna karI rahyA che. dAsoDahaMnA kramane tyajIne pravRtti karavAmAM Ave che te eka evo prayatna che ke jemAM mahAprayatna sonIe ghaDelA ghATane luhAra ghaNanA eka ja ghAthI eka miniTamAM toDI nAMkhe che athavA to eka citrakAre ghaNA divasonI mahenatathI taiyAra karela eka suMdara citranA uMdara eka ja rAtamAM cIMtharA karI nAMkhe che yA ghaNA prayatnothI kheDUte goThavelI ghAsanI gaMjIne nAnA bALakanI eka ja cInagArI bALIne rAkha karI nAMkhe che. tevI ja . rIte unmAda ane pramAdano eka ja vega ApaNI ghaNA divasanI mahenata sApha karI nAMkhe che. sArAMza ke A kALamAM chaThThA guNasthAnaka sudhInA AtmAo mATe mArI alpamati anusAra dAsoDAMnI upAsanA sarvottama upAsanA che. Aje dhArmika kriyAo ane anuSThAnonI pravRttio bahu jozathI cAlI rahI che. chatAM paNa enI asara jIvanamAM joIe tevA pramANamAM jovAmAM na AvavAthI Ajano potAne sudhAraka mAnanAro varga dharmathI vimukha banato jAya che ane bIjI taraphathI dharma nirapekSa bhrAMta zAsana paddhatio emane uttejana ApI Aryatvano aMta lAvavA tathA AstikatAne DubADavAne protsAhana ApI rahI che. eTale ApaNe zIdhra jAgrata banavuM ja paDaze ane tenA mULa pAyArUpa dAsoDahaM bhAvathI parameSThimahAmaMtranI upAsanA karavI paDaze. jema vaidakazAstramAM triphalAM athavA zItopalAdi cUrNa jevI auSadhio sarvakALa ane sarvakSetra mATe tathA sarva avasthAnA rogIo mATe hitakArI manAyela che. tevI ja rIte A namaskAra mahAmaMtranuM dAsoDahaM bhAvathI ciMtana, manana, parizIlana ane nididhyAsana jIvanazuddhinuM sarvottama auSadha che. kharekhara e A jIvananI sarvAga suMdara auSadhi che. eTale ja pUrvamaharSie kahyuM che : mantraM saMsAra sAraM trijagadanupamaM sarva pApAri mantraM, saMsAroccheda maMtraM viSayaviSaharaM karma nirmUla mantram / mantraM siddhi pradAnaM zivasukha jananaM kevala-jJAna mantraM, mantraM zrI jaina mantraM japa japa japitaM janma nirvANa mantram // khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM eTaluM ja che ke auSadhopacAramAM vaidyanA anuzAsananuM pAlana ane pathyanuM sevana nItAMta Avazyaka hoya che. tema ahIM pApabhIrUpaNuM e arihaMta paramAtmAnuM anuzAsana che.eTale ke anAdi asadu abhyAsavRttithI vikaselA viSaya kaSAyonA vegathI vimukha vRtti keLavavA ane anAtmabhAvarUpa AhAra Adi anAdi saMjJAonA tyAga mATe alpAhAri tathA rasa parityAgI banIne sattvazALI jIvana jIvavA prayatnazIla banavuM paDaze. dAsoDAMnI sArthakatA emAM ja che ke svAminI AjJAne zIrodhArya karI ane paripUrNa rIte pALavA satata prayatnazIla banavuM, paNa enI para dharma-ciMtana Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJAnuM ullaMghana karavAnuM dhyeya svapne paNa na rAkhavuM joIe. AvI rIte anuzAsana, anupAna ane pathyapUrvaka dAso'haMnI bhakti bhAvavAthI zaktino (Relization) svAbhAva thayA vinA raheto nathI. je koI darzanomAM sohaM bhAvane pradhAna sthAna ApavAmAM AvyuM che te prazaMsApAtra che. paNa e dAsoDAM bhAva pAchaLa daMbha ane durAcArane sthAna na maLavuM joIe enI kALajI vinAnI sAdhanAmAM siddhino asaMbhava thaI jAya che ane dAsoDahaM bhAva paNa jagatane daMbharUpe bhAse che. sarakArI haoNspiTalamAM bharatI thanAra rogI jema tyAMnI zIstanA pAlanamAM lakSya ApI sAthe sAthe anupAna ane pathyamAM sAvadhAnI rAkhe to ja thoDA divasamAM rogamukta banI zake che. anuzAsana Adino bhaMga karanAra svachaMdI dardIo varSo sudhI tyAM saDyA kare to paNa koI lAbha prApta karatA nathI. japamAM keTalAkane pragati dekhAtI nathI tenuM kAraNa e che ke teo ahiMsA, saMyama ane taparUpa jIvanazuddhinuM sAdhya sAme rAkhatA nathI. jIvana zuddhinA sAdhya vinAno japa vAstavika lAbha ApI zakato nathI. AthI jIvanazuddhinuM sAdhya sAme rAkhIne japamAM pragati sadhAya to potAnI anAdikALanI durvAsanAo, bhavabhramaNanI saMjJAo ane anAtmabhAvanI asad abhyAsa vRttio japa dvArA jaldIthI jItI zakAya che. je kevaLa puruSArthathI A kALamAM kaThIna che. jIvana zuddhinA sAdhyane najara samakSa rAkhIne sAMsArika bAdhAothI utpanna thatA ArtadhyAna ane raudradhyAnane dUra karI dharmadhyAnamAM sthira thavA mATe pAramArthika saMkalpa dvArA japa karavAmAM Ave to vighnono vijaya karI zAzvatapada prApta karI zakAya che. paNa kalyANakAmanA vagaranI kevaLa Adhibhautika ane Adhidaivika * vAsanAonA poSaNa mATe japanA baLano prayoga karavAmAM Ave to te moTI bhUla che. koI samrATe Apela hAthInI aMbADI gadheDA upara caDhAvavA jevuM che tathA ciMtAmaNI ratnathI kAga uDADavA jevuM che. eTale AvA asaMgata upayogathI durlabha bodhIpaNuM prApta thAya che tathA saMsAra bhramaNa vadhe che. namaskAra mahAmaMtrano maulika uddeza nirvadya, niSpApa, nirdoSa, niraMtarazuddha ane svapara nirAbAdha siddhapadanI prApti mATe che. kevaLa bhavavAsanAo vadhAravA mATe teno upayoga karavo e AjJAbhaMgano bhayaMkara doSa che ane tevA sAdhako dAso'haM bhAvano daMbha seve che ane bhagavAnanI sAcI AjJAthI lAkho mAIla dUra gayela che. dAso'haM bhAvamAM japanI sAthe AjJAnuM bahumAna e mukhya vastu che. japanI sAthe jeTalI zraddhA, samarpaNa ane bhakti sadhAya teTalI ja vadhAre darzanazuddhinI siddhi maLaze. dharma-ciMtana 0 53 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhinI bhUmikA 'bhakti'-2 (tribhuvanadivAkara zrIarihaMta paramAtmAnI bhaktino hRdayasparzI pravAha A lekhamAM vahI rahyo che. zrInavakArazikharavartI zrIarihaMta paramAtmAnI bhakti jAge eTale AtmapradezamAM kyAMya Azakti UbhI na rahI zake e vagere ghaNI upakAraka hakIkata A lekhamAM jhaLahaLe che. saM.) darzanazuddhi vinAno eka janma nahi, paraMtu anaMtAnaMta janmajanmAMtaronI bhavayAtrA paNa niSphaLa gaNAya che. zAstrakAro darzanazuddhi vinAnA jIvanane ghANInA baLadanI upamA Ape che. ghANIno baLada game teTalo utAvaLo cAle to paNa tyAMne tyAM ja, potAnA kuMDALAmAM ja bhame che. saMsAramAM game teTalI siddhi-saMpatti meLave athavA ugramAM ugra tapa-japa-anuSThAna kare ane tyAgavairAgya tathA jJAna-dhyAnamAM potAno samaya gALe chatAM darzanazuddhi vinA tenI ekaDA vagaranA mIMDA jeTalI kiMmata gaNAya che. mATe tattvagaveSakoe sahuthI pahelAM darzanazuddhino mArga zodhavo joIe. darzanazuddhinI apUrva ane anupama zakti bAbata koI paNa sthaLe be mata nathI, paNa prazna e che ke pArasathI lokhaMDa sonuM thAya che, paNa pArasa kema meLavavo ? e ja duSkara che. tevI ja rIte samyagdarzananI prApti kema karavI ? vyavahAramAM jema dIkaro hoya to ja vahu evI tevI ja rIte anubhavI puruSo eka avAje kahI rahyA che ke : bhakti eka evI zakti che ke tenA prabhAve darzanazuddhi to zuM paNa enI moTI bahena siddhi paNa kaMkunI sAthe phUlano hAra laI tamArI sAme Ave che. mahAmahopAdhyAyajI pharamAve che ke-- sArametanmayAlabdhaM zrutAbdheravagAhanAt / bhaktirbhAgavatI bIjaM paramAnaMdasaMpadAm // 1 // artha--ATalA AgamazAsronuM maMthana karyA bAda amRtarUpe koI paNa sArabhUta vastu mane maLI hoya to te bhagavaMtanI bhakti ja che. "bhakti e bhrAnti nathI paNa jIvana vikAsanI sAcI krAnti che." bhakti jIvana vikAsa mATe Avazyaka kahevA karatAM anivArya kahevI vizeSa upayukta che. bhakti eTale guNa-guNIjana ane guNIpada e traNe u52 samyak prakAre rAga ane temAM pragatizIla banavA mATe sadApUjA-satkAra, vinaya-vaiyAvacca, sevA-zuzrUSAnI vRtti, e keLavavA mATe zrIvItarAga paramAtmAnA mahAzAsanamAM zrInavakAramaMtra upadezyo che. temAM pAMcapadonI paddhatisara goThavaNa che. temAM sahuthI pahelAM arihaMta mahApadanI bhakti 54 0 dharma-ciMtana Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka ja nahi paNa anivArya che. jema hAthInA pagalAmAM badhAM pagalAMno samAveza che, tevI ja rIte e alaukika ane agresarapadanI bhaktimAM badhA guNa-guNI ane guNIpadanI samyak prakAre bhakti thaI jAya che. bhaktinA pathamAM praveza kramikapadanI pUjAthI karavo vizeSa hitakara che. tenA prabhAve dhIre dhIre potAnI meLe guNa-guNIpUjAno viveka vadhato jAya che. tethI karIne padonAM maMDaLarUpa navakAramahAmaMtranuM arhadarzanamAM AdarzasthAna manAya che. AvA sugrathita akSaronA samUha evaM cakrane Agama-zAstromAM zrIpaMcamaMgaLa mahAzrutaskaMdha nAmathI saMbodhita karelo che. zrInamaskAra mahAmaMtrane 'dharmaca' kahevuM e paNa atyuktivALuM lAgatuM nathI. cakravartI cha khaMDanI RddhinI sAdhanA cakranI sahAya vaDe sulabhatAthI kare che, tevI ja rIte zrInamaskAra mahAmaMtrarUpa dharmacakranI sahAyathI sahaja caudabhuvananI riddhi svAmI ane lokavijayI banI zakAya che. zrInamaskAra mahAmaMtramAM apUrva mAhAtmya gaNavAnuM pradhAna kAraNa tenI padapradhAnatA che arthAt tenI upAsanAmAM pado pUjAya che paNa vyaktio nahi. tyAre jagatanA ghaNAkharA iSTamaMtromAM vyaktinI pUjA che ane vyakti to samaSTirUpI mahAsAgaranuM biMdu che. jevI rIte gaMgA, siMdhu Adi sakaLa jaLasamUhano samAveza sAgaramAM svAbhAvika rIte thaI jAya che, tevI rIte namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanAmAM triloka ane trikALanA sakala guNa-guNIonI ArAdhanA AvI jAya che eTalI enI ArAdhanAnuM anaMtaphaLa zAstromAM darzAvela che. kahyuM che ke-- apuvvo kappataru cintAmaNi kAmakuMbha kAmagavI / jo jhAyai sayalakAlaM, so pAvai sivasuhaM viulaM // 1 // kalpavRkSa, kAmakuMbha, kAmadhenu ane ciMtAmaNI ratna karatAM paNa A maMtra ghaNA ghaNA prabhAvavALo manAya che. navakAranA pAMca padomAM paNa paramotkRSTa ArAdhanA zrIarihaMtapadanI che. kAraNa ke sakala guNa-guNIpadonA vidhAyaka kaho ke AkhA siddhacakramaMDaLanA sarjanahAra kaho te arihaMtapada para adhiSThita thayelA zrItIrthaMkara prabhu ja che. teo ja dharmasaMsthApaka, dharmAdhIzvara, ane dharmacakravartI che. eTale te mahApada sakala devadevendronuM ane sakaLajIvonuM sarvezva2pada che, mATe sahuthI prathama ApaNe arihaMtaprabhunI pradhAna bhakti karatAM zIkhavuM joIe, evI rIte padapUjAmAM paNa krama choDanArA, vyavahAra choDIne nizcayamAM caDhanArA, ghaNA nIce paDatA dekhAya che. pAMca padomAM mAtAnA jevuM kAma karanAra arihaMtapada ja che. mAtA jema khAvAnuM banAve che ane mukhamAM hAtha mUkI dharma-ciMtana 0 55 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrane khavaDAve che tevI ja rIte arihaMtapada mokSanI sAthe mokSanI yogyatA ane mokSanI suMdara sAdhana sAmagrI Ape che, eTale ja te mahAgopa, mahAmAyaNa, mahAnirdhAmaka ane mahAsArthavAha kahevAya che. citrakAra game teTalo hoziyAra hoya to paNa pIMchI ane raMga vinA suMdara citrAmaNa karI zakato nathI. tema puNyAnubaMdhI puNyanI sAmagrI vinA AtmasAdhanA thavI azakya che. zrIarihaMta puNyanA paramezvara che ane adhyAtmanA adhIzvara che eTale jayAM sudhI adhyAtma sAdhanAne yogya bAhya-atyaMtara sAmagrI prApta na thAya tyAM sudhI to zrIarihaMtano Azraya levo nitAnta Avazyaka che. mArA eka mitre mane pUchyuM ke arihaMtanA paNa sAdhyabiMdu evA siddhapadanI sAdhanA prathama kema na karIe ? mAre TuMka zabdomAM kahevuM paDyuM ke saMsAramAM putrI mATe patinuM sthAna pitA karatAM paNa UMcuM gaNAya che. chatAM pitAnI maMjUrI vinA svacchaMdapaNe patine arpaNa thanArI putrI pApAcAriNI kahevAya che ane pitAnI maryAdAne mAna ApI patine arpaNa thanArI pativratA kahevAya che tathA satIonI zreNimAM caDhI zake che. ghaNA varSa pahelAM madrAsanI hAIkorTamAM cAlatA eka moTA kesamAM hiMda ane hiMda bahAranA niSNAta dhArAzAstrIo AvelA. temAM eka aMgrejI berIsTare ahIMnA vayovRddha niSNAta vakIlane prazna karyo ke vilAyatanI prajA ATalI badhI zikSita ane sabhya gaNAya che, chatAM tyAMnA dAmpatya jIvanamAM sAco prema nathI, jayAre ahIMnI abhaNa prajAnA dAmpatya jIvanamAM sAco prema dekhAya che, tenuM kAraNa zuM? eka ja vAkyamAM teNe javAba Apyo ke, 'tamAre tyAM premathI lagna thAya che ane amAre tyAM lagnathI prema thAya che." arthAt vaDIlonA anuzAsanapUrvaka lagna thAya che mATe prema akhaMDapaNe sacavAya che. tevI ja rIte dAjhAMtikamAM arihaMta prabhunA anuzAsanapUrvaka siddhapaNAnI sAdhanA karatAM zIkhavuM joIe. bIjA zabdomAM vyavahAra kuzaLatApUrvaka nizcaya tarapha pagalAM bharavA joIe. dharmacakranA be aMga che, eka tIrtha ane bIjuM mokSa. tIrtha mAtA samAna che, mokSa pitA samAna che. mAtAno vaphAdAra ja pitAno vaphAdAra hoI zake, tevI ja rIte vyavahArane pUrNa rIte mAnanAro nizcayamAM vikAsa sAdhI zake che. arihaMtapadane pUjI jANe te ja siddhane pUjavA yogya gaNAya che. mATe prathama arihaMtanI bhaktine potAnA jIvanano Adarza sthApI adhyAtmamArgamAM AgaLa vadhavAno prayatna karavAmAM kalyANa che. pa6 dharma-ciMtana Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have bhaktimAM kevI rIte AgaLa vadhI zakAya te joIe. jema vRSTi mATe vanakhaMDonuM rakSaNa karavuM anivArya che, jema kuvAne nirmaLa pANIthI bharelo rAkhavo hoya to pADozIne paNa kuvAnuM pANI laI javA mATe premapUrvaka dvAra khullAM mUkavA joIe, tevI rIte arihaMtane pUjavA hoya to teonA caturvidha zrImahAsaMghanI bhakti-vinayavaiyAvacca ane sevA-zuzruSA karavI ja paDaze, tathA sAte kSetrone suMdaramAM suMdara rIte puSTa karavAM paDaze, prabhunA Agame mAnelA sUkSma-bAdara athavA trasa-sthAvara sarva jIvo sAthe maitrIbhAvanA bhAvavI ja paDaze, ane temanA zAsanane jayavaMtu vartAvavAnA mArgamAM tanamana-dhanathI taiyAra rahevuM paDaze tathA tenA ahiMsA-saMyama ane tapanA AMdolano akhaMDadhArA-pravAhI rAkhavA mATe puruSArthI banavuM paDaze. tathA AtmavAdanA pavitra AMdolanonA upayogamAM AvatA nAnA ke moTA dareka upakaraNone prANa jevA priya mAnavA paDaze. to ja sAcI bhakti, sAcI pUjA, sAcI kRtajJatA ane sAcI kartavyaparAyaNatA kahevAze. bhaktino sarvAMga suMdara mArga e che ke prabhunA caraNathI sparza thayelI bhUminA rajakaNo paNa zirasAvaMdya che. prabhunA AgamanAM pratyeka vAkya amRta karatAM mIThA che ane prabhuzAsananAM eka eka smAraka svarga karatAM paNa suMdara che. tenA sahuthI nAnAmAM nAnA sevako paNa potAnA saMtAna karatAM vadhAre vahAlA che evI rIte jIvanane sakriya banAvavA tatpara rahevuM paDaze. ane temAM jeTalo pramAda sevAya teno sAcA dIlathI pazcAttApa karatAM rahevuM paDaze. tenuM ja nAma sAcI bhakti che. saMsAranAM prasiddhi pAmelAM lagabhaga badhAM darzano bhaktinI vyAkhyAmAM potapotAnA iSTa mATe maLatAjhulatA ja che. koI kahe che narane oLakhe te ja harane oLakhe. koI kahe che jIvane oLakhe te ja zivane oLakhe. koI kahe che rUhane oLakhe te rahImane oLakhe. je piMDa (Micro-Cosom) ne jANe te ja brahmAMDa (MacroCosom)ne jANe. tAtparya e che ke jema rAjyane mAnanAro rAjAne mAnanAro gaNAya tema arihaMta prabhunA zAsanano sAco sevaka, sAco vaphAdAra ane bhakta te ja zrIarihaMtano bhakta banI zake. tevA prakAranI bhakti ja darzanazuddhinI bhUmikA gaNAya. dharma-ciMtana 0 57 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhino pAyo "paropakAra'-3 (vizvahitakarabhAva sAthe potAnI samagratAnA joDANarUpa "paropakAra" viSayaka A lekhamAM paropakAranA prANasvarUpa "tyAga"nuM preraka pratipAdana che. saM.) Adhunika bhautika vijJAnanA prabhAvathI aMjAyelA ghaNA-kharA buddhizALI mANaso paNa AvA tarka karatA najare paDe che ke A saMsAranA duHkhothI mukta thavA mATe tapa, japa, saMyamanA anuSThAnonA kaThIna prayogo AcaraNamAM mUkavA pahelA ame samajavA mAMgIe chIe ke AvA citra-vicitra svabhAvavALuM vizva janmamaraNAdinA bhayaMkara duHkhothI bhareluM banyuM ja zA mATe ? A praznanA samAdhAna mATe gaMbhIra gaveSaNA ane UMDuM anusaMdhAna ka2vAmAM Ave to sArI rIte samajI zakAze ke vizvavyavasthA na to duHkhamaya che ane na duHkha mATe che, paraMtu sukhanA uttarottara vikAsa mATe ja che. ApaNane je pratikULatA vizvamAM duHkharUpa anubhavAya che, tenuM mukhya kAraNa ApaNI ajJAnatA, anabhijJatA ane vivekazUnyatA che. eTale ja zAstrakAro samyagdarzana upara bhAra mUke che ane spaSTa rIte pharamAve che ke gata samakita pUravabaddha AyuSa, te vinuM samakitavaMtare / viNa vaimAnika Ayu na bAMdhe, vizeSAvazyaka kahaMtare // jIva anAdikALathI "nopalanyAyena" ajJAnapUrNa patananI sthitimAMthI pravAsa karato karato utthAna tarapha jAya che eTale yogya saMskAra, satsaMga, sadbodha vagara vastusthitinuM bhAna karI zakato nathI. jema vijaLInA vijJAnane na samajanArA tenA viveka vagaranA upayogamAM paLamAM prANa khoI nAMkhe che ane tenA vijJAnane sArI rIte samajanArA moTA moTA kAryone vijaLI dvArA sAdhe che, evI ja rIte auSadhanA anubhavajJAna vinA teno geraupayoga kare to te auSadha uttama hovA chatAM viSanuM kArya kare che, tevI ja rIte vizvanA vastusvabhAvavijJAnanA vyavasthita eTale vAstavika bodha vinA jIva pote ja saMsArane duHkhaprada banAve che. darzanazAstra eTale vastusvabhAvane yathArtha rIte prakAzita karatuM vijJAna. vizvanA padArtha vijJAnanA aTala ane akATya niyamo (Unshakeable .and inevitable laws) che. tenI viruddha vartanArAonuM aghaHpatana Aje nahIM to kAle dhruva che. mATe Aje jaDavAdanA jhapATAmAM sapaDAyeluM jagat sRSTinA niyamomAM palaTo lAvavAnI bhrAnti dUra karI potAnI dRSTimAM palaTo lAvI vastusvabhAvavijJAnane anusaratAM pagalAM bharaze to ja (World peace) vizvazAMtinI samasyAnuM samAdhAna lAvI zakaze ane mAnava saMsArane vAstavika sukhanA paMthe pragati karAvI zakaze. spaSTa rIte dekhAya che ke sRSTinA padArtho paropakAra mATe satata pravRttizIla che. bhale pachI te 58 0 dharma-ciMtana Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaganamaMDaLamAM rahelA sUrya, caMdra, nakSatra ane tArAgaNa hoya athavA bhUmaMDala upara rahelA jaLa, vAyu, vanaspati Adi hoya. paNa badhA prANIonA prANapoSaNa ane rakSaNamAM moTo sahakAra ApI rahyA che eTale ja anubhavI puruSoe kahyuM che ke paropakArAya phalanti vRkSAH paropakArAya duhanti gAvaH / paropakArAya vahanti nadyaH, paropakArAya satAM vibhUtayaH // AryAvartanA tattvavettAoe A bAbata bahu gaMbhIra ciMtana ane avalokana pachI eka ja avAje svIkArI che ke-"paroparAIviM zarIram" mAnava zarIra paropakArArthe che. mAnavadahenI mahattA A brahmavAkayamAM ja samAI jAya che ane e bAbata pratyakSa anubhavAya che ke eka kheDUtane paNa potAnA anAjanI utpatti mATe zraddhAsahita bIjane mATImAM pheMkavuM paDe che ane kUvAnuM pANI nirmaLa rAkhavA mATe tenuM pANI paDosInA upayoga mATe ApavuM paDe che. eTale pahelAM ApIne levuM evo Give and Take. asmalita-akhaMDa kudaratano kAyado che. mAnava ane pazumAM aMtara eTaluM ja che ke mAnava potAnI sattAno upayoga nabaLAMne sabaLA karavA mATe kare che, tyAre pazu potAnI sattAno upayoga nabaLAno nAza karavA mATe kare che. vyakti, samAja ke rASTra game te hoya paNa naMbaLAnA jIvananA adhikAra upara kuThArAghAta karatA hoya to tene mAnavatA karatAM dAnavatA kahevI. vadhAre yogya che ane kAlAMtare kudaratanA prabaLa kAyadAo tenuM adhaHpatana karyA vagara rahe ja nahi mATe jIvo ane jIvavA do "Live and let Live" e ja du:khano aMta lAvI sukhanA sopAna upara caDhavAno saraLa upAya che. 'nIvo nI vacce nIvanan'no sAco artha e che ke jIve bIjAnA vikAsa mATe sahAyaka banavuM. vAcakacakravartI zrIumAsvAtijI jevA mahAna tattvajJAnI potAnA tattvArthasUtramAM 'parasparopapraNe nIvAnAm evuM sUtra mUke che. eTale jIvo paraspara upakAra mATe ja astitva dharAve che. A sAcI vastusthiti samajavAnI sarvAga suMdara zakti mAnavImAM ja che. kAraNa ke mAnavI medhAvI ane prajJAzIla sarvoparI prANI (Crown creation) che. mATe sva-paranA kalyANano eka ja upAya che ke vizvanA vidhAnano UMDo abhyAsa karIne samAjavyavasthA ane rAjataMtranA vidhAnane sAcA paropakAranA pAyA upara rahevA devuM joIe, to ja prajA pragati sAdhI vizeSa sukhI banI zakaze. vizvanuM zAsana nyAyapUrvaka bahu vyavasthita, niyamabaddha ane paddhatisara cAlI rahyuM che ane kArya kAraNanI paripUrNa bhUmikA upara nirbhara che. mATe prANIo je kaTu phala bhogavI rahelA dekhAya che temAM A mahAzAsananI truTi nathI paNa prANIonI potAnI anabhijJatA Ignorance kAraNa che. eka anubhavI saMtanuM kathana che ke duniyAmAM badhA duHkhono upAya sulabha che paNa ajJAnatAno upAya durlabha che. dharma-ciMtana 59 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e vizvavyavasthAnA kArya-kAraNa bhAvane AhatadarzanamAM suMdara rIte samajAvela che. eTale prathama tIrthaMkarano kalpa che ke sauthI pahelAM tIrthanuM udghATana karavAnI sAthe pravRtti dharma ane nivRttidharma sthApita kare che. te pravRttidharma dAna, zIla, tapa ane bhAva ema cAra prakAre che emAM paNa sauthI prathama dAna che. dAna e ja paropakArano paMtha che te mATe vizvanA vidhAnane anusarIne dAnane prathama sthAna ApavuM paDe che, kema ke te sivAya koI paNa rIte dharmamAM AgaLa vadhI zakAya tema nathI. nivRttidharma sAdhavA mATe dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavanI je yogya sAmagrI maLavI joIe te pravRttidharma sivAya maLI zakatI nathI. jema kuzaLamAM kuzaLa citrakAra paNa raMga, pIMchI vagerenI sAmagrI vagara potAnI kaLAne sakriyarUpa ApI zakato nathI tema muktinA mArgamAM pravRttidharmanI AvazyakatA anivArya che. eTale dharmAnuzAsanamAM tIrtha ane mokSa e moTAmAM moTA be aMgo gaNAya che. tIrthano lopa karanAro mokSa sAdhI zakato nathI, tIrthanI ArAdhanAnI carama sImA mokSamAM svAbhAvika rIte maLI jAya che, jema nadI aMte samudramAM tadrupa thaI jAya che. tIrthanI ArAdhanAmAM paropakAranI prakriyA divase divase vadhatI jAya che. jema jema paropakAravRtti vadhe tema tema pApabhIrutA vadhatI jAya che ane pApabhIratA vadhatAM AtmabhAva khIlato jAya che. AtmabhAvamAMthI AtmasvabhAvanI sahaja-sarva sattvakSemakarI zakti khIlatI jAya che. sUrya ane caMdramAMthI prANIonA prANane poSaNa karanArA sata tattvo jema svabhAvathI maLe che tevI rIte paramotkRSTa AtmatattvamAMthI AvI apUrva svAbhAvika zaktino prAdurbhAva thAya che. evuM : samyajJAna thayA pachI potAnuM zarIra paNa adhikaraNarUpa bhAse che ane zeraDInA sAMThAno rasa cUsyA pachI kucA choDavAnI vRttinI jema tyAgavRtti pedA thAya che. tevA prabaLa jJAnavALA AtmAone potAno dehAdhyAsa raheto nathI. dehAdyAsa mukta karavAno prayoga kaho cAhe kAyotsarga-dhyAnanI utkRSTakriyA kaho temAM vizeSa prakAre uttarottara pragati sAdhato jJAnI jIva sarvajIvonA sarvodayanA zAzvata kAraNabhUta siddhatvane prApta thAya che. badhI kriyAomAM dhyAnakriyA utkRSTa gaNAya che. paramapUjaya upAdhyAyajI zrIyazovijayajI mahArAja stavanamAM pharamAve che ke prabhunuM dhyAna e ja samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAritra che. zAstromAM kahyuM che ke je Aja sudhI mokSe gayA che ane jaze e badho prabhunA dhyAnano prabhAva che, eTale paropakAranA pAyA upara AtmA zukladhyAnanI paramotkRSTa sthiti sudhI pahoMce che, prANI mAtranA paramamahodayarUpa sarvottama siddhapadane prApta kare che. mATe darzana zuddhino pAyo "paropakAra" che. "chAyAmanyasyakurvanti, svayaMtiSThanti cAtape / phalaMti ca parasyArthe, nAtmahetormahAdrumAH // " 60 dharma-ciMtana Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhino mULamaMDapa-"maitrIbhAva"-4 (mAnavIne mahAlavAno mULamaMDapa te maitrIbhAva. maitrIbhAvathI nIcenI bhUmikA upara rahIne mahAlavuM-AnaMdavuM jene pAlave, tema ja game tene vivekI-mAnava na kahI zakAya. potAne maLelA manano, jagatanA sarvajIvonA hitanI bhAvanApUrvaka sadupayoga karavA vaDe prabhujInA zAsanane pAmelo AtmA alpa kALamAM keTaluM badhuM devuM cUkavI zake che tema ja jo teno sadupayoga na kare to keTalA moTA pApanA devAmAM AvI paDe tatsaMbadhI suMdara vicAraNA "maitrIbhAva" viSayaka A lekhamAM rajU karavAmAM AvI che. saM.) manuSya eka vicArazIla prANI che. samagra jIvasRSTino vicAra karIzuM to temAM manuSya jIvana ghaNuM ja caDhiyAtuM jIvana mAlama paDyA vinA rahetuM nathI. jo ke sarva manuSyo vikAsanI Toce pahoMcelA hoya che evo dAvo koI karI zake nahi, to paNa ema to niHzaMkapaNe kahI zakAya ke vikAsanI sarvottama Toce pahoMce che te manuSya ja hoya che. eTalI suMdara taka manuSya sivAya bIjAne maLI zakatI nathI tethI ja manuSya janma bIjA bhavo karatAM zreSTha gaNAya che. paraMtu tenI zreSThatA zAnA AdhAre che, te vAta khUba ja gaMbhIratApUrvaka vicAraNA mAgI le che. manuSyajIvanamAM zravaNanuM ghaNuM mahattva che. buddhinA ATha guNomAM tene sauthI prathama sthAna ApavAmAM AvyuM che. kAraNa ke zravaNathI ja manuSya potAnuM kalyANa zAmAM che te barAbara samajI zake che. zravaNa pachI buddhimAna manuSya krame karIne manananI bhUmikAmAM praveza karI zake che. manananI bhUmikAmAM buddhi AgaLa vadhe che. te vastunA mULa kAraNane zodhavA prayAsa kare che. tamAma darzanazAstronA samanvayanuM mULa manuSyonI manananI bhUmikA che. A vizva zuM che? te zAne AdhAre cAlI rahyuM che? jIvAtmAnuM svarUpa kevuM che? paramAtmA kevA hoI zake ? jIvono bIjA jIvonI sAthe ane jIvono paramAtmAnI sAthe kevI rIte bhedabheda saMbaMdha rahelo che, jIvone baMdhana zAthI thAya che ane temAMthI chUTavAno vAstavika upAya zuM hoI zake, vagere darzanazuddhinA vicAromAM manananI bhUmikAvALo jIva AgaLa vadhe che ane e rIte manana karatAM Akhare satya vastu tenI samajamAM AvI jAya che. A darzanazuddhimAM mULamaMDapa sthAne maitrIbhAva che. koI paNa sujJa ciMtaka sUkSmatAthI sRSTinA vastusvabhAvanuM avalokana kare che, tyAre tene pratyakSa evo anubhava thAya che ke A vizALa ane virATa vizvanuM vyavasthita saMcAlana sarva jIvonA sarvodayanA dharma-ciMtana * 61 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hetuthI paraspara maitrIbhAvanI bhUmikA upara thaI rahyuM che. mahAna tattvavettA bhagavAna zrIumAsvAtijIe "parasparopagraho nIvAnA' e sUtra nirdhAryuM che. mAnava prANI maitrIbhAvane jIvanamAM vadhAre sakriyarUpa ApavAmAM vizeSa samartha che. kema ke badhA prANIo karatAM mAnava vizeSa medhAvI ane prajJAprauDha che. mAnavaprANI akhila prANI saMsArano pradhAna pratinidhi athavA sarvopari sarjana (Crown creation) manAya che. tethI tenI javAbadArI paNa adhika che. potAnuM maitrImaya jIvana banAvI sArvabhaumika vizvavyavasthAnA sarva jIvonA sarvodayanA kAryamAM potAno saMpUrNa sahayoga ane Atmabhoga ApavA mAnava baMdhAyelo che. mAnava jo e pramANe na varte to te vizvamahAzAsananA mahAaparAdhInI koTimAM mUkAya che. A aparAdhanI sajA paNa tene moTI maLe che. potAnA janmAMtaramAM vizeSa prakAre daMDa tene bhogavavo paDe che. vizvavyavasthAnA kAryamAM mAnave sajJAna avasthAmAM gunho karyo hovAthI tene vizvamahAzAsana taraphathI bIjA prANIo karatAM vadhAre sajA maLe che. kAraNa ke bIjA prANIone to A mArmika rahasyanuM bhAna hotuM nathI. ane tene to che. mahAzAsananA sarva jIvonA sarvodayarUpa kAryamAM jeo marajIyAta pravartatA nathI, temane paNa vastusvabhAvanA aTala niyamo (Inevitable Laws)nA pratApathI pharajIyAta maitrIbhAvanI, parahitanI prakriyA apanAvavI ja paDe che. jema ke vanaspatinI zItaLa chAyA tathA tenA puSpa phalAdi potAnA upayogamAM na AvatAM bIjAne mATe upayogI bane che. kIDI, maMkoDI, mAkhI Adi vividha vikasendriya prANIo saMmizrita padArthonA rasakaNonuM pRthakkaraNa karavAnuM kArya vizrAma rahita rAta divasa karyA ja kare che. mAchalI, deDakAM, kAcabA Adi jaLajaMtuone jaLAzayonA jaLanuM zuddhIkaraNa karavuM ja paDe che. bakarI, gAya, bheMsa, Adine dUdha, ghI, khAtara, cAmaDuM, chANa-mUtra Adi dvArA parahitanA kAryamAM sahakAra Apavo ja paDe che. kUtarAone cokIdAranuM ane kUkaDAone ghaDiyALanuM sevA kArya karavuM paDe che. ghoDA, hAthI, baLada vagerene bhAravahana-savArI AdinuM kArya karavuM paDe che. gardabha, zUkara Adine prAmAdinA maLa-kacarAdinA zuddhIkaraNanuM kArya karavuM paDe che. Ama pratyeka prANIonI prakriyAonuM sUkSma nirIkSaNa karavAmAM Ave to samajAyA vinA nahi rahe ke vizvavyavasthAnA anuzAsanamAM koIne koI prakAre sevAno phALo ApyA vinA chUTakAro nathI. phakta mAnava prANIne sevAno niyama baLAtkAre lAgu paDelo jaNAto nathI. matalaba ke mAnava-jIvana dharmapradhAna jIvane mATe maLeluM che ane dharmano marma maitrIbhAvano - 62 dharma-ciMtana Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAsa, paropakAra ane samabhAvanI upAsanA, e che kahevAno Azaya e che ke * "maicAribhAvasaMyu taddha ti " dharmakriyA te ja kahevAya ke je maitrIbhAva yukta hoya. ane maitrI te ja kahevAya ke jemAM bIjAnA hitano vicAra hoya. AryasaMskRtinA aTala siddhAMtarUpa "popavAthamidaM zarIra" jevAM mahAvAkyo banyAM che, tenA mULamAM e hetu che ke mAnava maitrIbhAvamaya paropakArI jIvana jIvavA mATe sarjAyo che. mAnava pote potAne sarvottama mAnavAno adhikArI che paNa mukhya kAraNa maitrIbhAvamaya jIvana jIvavAnI yogyatA che. jo mAnavajIvanamAMthI maitrIbhAvane bAda karavAmAM Ave to pachI tenAmAM koI jAtanI zreSThatA rahI zakatI nathI ulaTuM te bhogaupabhoga, khAna-pAna, rahana-sahana AdinI sAdhana sAmagrImAM sadA anadhikAra ane amaryAdita ceSTA karIne potAnI AhAra, nidrA bhaya, maithuna Adi anAtma saMjJAonuM poSaNa karavAmAM vizeSa prakAre tatpara rahe che. maitrIbhAva vinAno mAnavI bIjA prANIonA jIvananuM kaMI paNa mUlyAMkana karyA vinA potAnI pAzavI saMjJAonA poSaNamAM tanmaya hovA chatAM potAne (Over estimating himself) adhika mAne te yogya nathI, dA.ta. koI paNa prANI evuM nathI ke je potAnA khAdya padArthamAM eka cIjanI sAthe aneka cIjo meLavI indriyalolupatAne uttejana ApatuM hoya, jyAre mAnava potAnA mATe eka zAka banAvavAmAM paNa samudramAMthI mIThuM, bhUgarbhamAMthI haLadara, kSetraudyAnomAMthI aneka prakAranA maracAM-masAlAo meLavI svAdiSTa banAve che, eTaluM ja nahi paNa dUdha jevA svAdiSTa mIThA padArthomAM paNa zeraDInA rasano kaMda (sAkara) bheLavI madhura banAve che, zuM A mAnavano anAtmabhAva nathI ? pazu pakSI AdiprAyaH badhA ja prANIo potAne lAgelI bhUkhane zamAvavA sivAya saMgrahakhorI karatA jaNAtAM nathI. teonI sAme phaLa-phUlothI lacI rahelAM vRkSonA pujanA paMja hovA chatAM kyAreya phaLo toDI toDIne saMgraha karatA dekhAtA nathI, jayAre mAnavIonA gharomAM sAmAnya rIte svArtha saMkIrNatAnI khAtara saMgrahakhorI sivAya kazuM dekhAtuM nathI. A ja rIte rahevAnA sthAno para daSTipAta karIe to koI paNa pazu, pakSI pote tathA potAnuM kuTuMba besI-uThI zake te pUratuM ja sthAna kare che, jyAre mAnava potAnA eka nAnA kuTuMba mATe ghara, baMgalA ane moTA moTA mahelo-mALiyAo sarje che ane moTA moTA pApAraMbho kare che. temAM koI nAnA-moTA nirAdhAra prANIo Azraya levAne Ave che, to nirdayatAthI kUrapaNe 1. dharmasya tattva suspaSTa, maitrIbhAvavikAsanam | paropakAranirmANaM zamavRtterupAsanam // 1 // dharma-ciMtana 63 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teone kADhI mUkavAmAM lezapaNa acakAto nathI. AvI aneka pravRttio mAnavamAM pazu karatAM halakI hovA chatAM mAnavInI pAse evI eka mAnasika amogha zakti che ke vizvanA prANImAtra tarapha maitrIbhAvane sakriyarUpa ApI, kSaNamAtramAM vizvavyavasthA eTale ke vastusvabhAvanI sArvabhaumika sattAnA prANIgaNanA paropakAranA kAryamAM sarvottama sahakAra ApI, potAnA sarva pAponuM zuddhIkaraNa karI zake che. kema ke maitrI-bhAvapUrNa manovijJAnano akhUTa khajAno tenI pAse che. saMsAramAM sauthI zreSTha kalyANa karanArI ane abhyudaya sAdhanArI utkRSTa gati ane zaktivALI (Velocity and potentiality) maitrIbhAvanA ja che. eTale jainazAsanamAM maitrIbhAvanA ati mahattvanuM sthAna dharAve che. maitrIbhAvanuM kharuM svarUpa e ja che ke tuM tArI jAtane mATe je icche che ane je nathI icchato, evI ja vizvanA prANImAtra mATe icchA kara. e ja zrIjinazAsana che.1 AvA zuddha maitrIbhAvanI pariNati jo eka kSaNa mAtra paNa sparzI jAya to evA apUrva sukhano anubhava karAve che ke je jIvanamAM kyAreya anubhavyo na hoya maitrIbhAvanI A eka evI adbhuta zakti mAnava hRdayamAM chUpAyelI (Latent) che, ke enAthI eka kSaNa mAtramAM je lAbha te uThAvI zake che.te, Itara prANIo jIvanabhara potAnuM sarvasva arpaNa karavA chatAM meLavI zakatA nathI. vizvanA padArtha nirmANamAM saMkramaNa, uddhRrtana, apavartana Adi pudgalonI vividha prakriyAo dvArA je kAryo thaI rahyAM che, te badhA karatAM viziSTa kAryo maitrIbhAvanI mAnasika prakriyAnA pudgalodvArA thAya che, eTalA mATe vizvavyasthAmAM sauthI vadhu sahayoga sarvajIvonA sarvodayane anulakSIne thatI maitrIbhAvanI manovRttidvArA maLe che. vastusvabhAvanuM vizvamahAzAsana mAnavanA maitrIbhAvanI sahAyatA (Contribution) vinA cAlI zake nahi. A dRSTie mAnavanA maitrIbhAvano sahakAra bIjA badhA paropakAra karatAM prabaLa paropakAra che. Adhunika vijJAnamAM reDIyama (Radium) sauthI vadhAre upayogI gaNAya che. vizvanA vastusvabhAvanA vaijJAnika kAryomAM tevuM ja sthAna maitrIbhAvane che. A maitrIbhAvano sauthI vadhAre phALo tIrthaMkara bhagavAnano che. te kAraNe saMsAramAM sarvopari sthAna tIrthaMka25ne che. tIrthaMkaronA jIvanano nigodathI mAMDIne siddhapadanI prApti sudhIno sArI rIte abhyAsa karavAmAM Ave to siddhipadane 1. jaM ca icchasi appaNato, jaM ca na icchasi appaNato / taM iccha parassa vi ya etiyagaM jiNasAsaNayaM / 2. vizvajantuSu yadi kSaNamekaM sAmyato bhajasi mAnasamaitrIm / tatsukhaM paramamatraparatrA- pyaznuSe na yadabhUttava jAtu // 1 // 64 * dharma-ciMtana Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmanAra bIjA jIvonI apekSAe temanA jIvanamAM maitrIbhAvathI bharela vizvavAtsalyavRtti vizeSa tarI Ave che. maitrIbhAvanI prakarSatA (Climax)ne kAraNe ja temane azokavRkSAdi mahAprAtihAryo, apAyApagamAdi mahA atizayo, samavasaraNanI alaukika samRddhio tathA paLe paLe paMcadivyo vagere prApta thAya che. A anupama RddhisiddhinuM prabaLa kAraNa maitrIbhAvayukta jIvana, sakala jIvone pApapAzamAMthI mukta karI, zAsanarasika banAvI, zAzvata sukhanI prApti karAvavArUpa vAtsalyavRtti che ane e dvArA thatuM mArgaprabhAvanAnuM mahAna kArya ja che aneka bhavo sudhI akSINa dhArAe maitrIbhAvanAnuM pravAhita rahetuM teonuM A dAna (unique contribution) sarva jIvonA maitrIbhAvanuM bIja che ane te bIjamAMthI ja saMyamanA aMkurA phuTe che tathA tapa, japa, zIla, saMtoSa, kSamA Adi zAkhA-prazAkhA tathA patra-puSpAdirUpe bahAra Ave che. eTale samasta prANIonA vikAsanuM, nigodathI prAraMbhIne je maMgalAcaraNa thAya che, temAM tIrthakaronA AtmAonI dena, RNa ke kRpA (Grace) mukhya che. A rIte prANImAtranA vikAsa, utthAna ane paramamahodayanA mahAmArgamAM pradhAnavatuM maitrIbhAva che. eTale A maitrIbhAvane mahodayanI mAtA, jIvananI jyoti ane dharmanI sahacarI kahevAmAM jarA paNa atizayokti lAgatI nathI. ! kRpA meLavavAnA be sAdhana Eltel (Humbleness) 247 ARGU"H+ (Surrender) 24100 g gul meLavavAnA sAdhana che. sva-dharmanA pAlanathI mana-zuddhi thAya che ane mananI zuddhi thavAthI paramAtmA maLe che. cittazuddhi mATenuM ekanuM eka sAdhana, namrabhAve dharmanA zaraNe javuM te che. dharma-ciMtana 65 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanazuddhinuM sopAna-svAdhyAya'-5 (DhaMkAyelA AtmAnA akhUTa khajAnAne kholavAnI cAvIrUpa "svAdhyAya padArthanI maulika spaSTatA ciMtanAtmaka A lekhamAM karavAnI AvI che. saM.) jema rasAyaNavidyAno anabhijJa kheDUta potAnI paraMparAthI potAnA khetaramAM kevaLa juvAra ane bAjarI jevA dhAnyo ja utpanna karI zake che. pachI bhale te khetaranI mATImAM koI paNa rasadhAtuo maLelI hoya, paraMtu te tarapha tenuM dhyAna jatuM nathI ane tethI te teno lAbha meLavI zakato nathI. zAstramAM dAkhalAo maLe che ke bharavADane ciMtAmaNIratna maLyuM hoya to teno upayoga te kAM to bakarAnA gaLAmAM bAMdhavA mATe kare, athavA aMte kAga uDADavAmAM pheMkI de. tevI rIte aciMtya ciMtAmaNI ratna samAna parameSThi mahAmaMtra ApaNane maLyo che, paNa e mahAmaMtramAM je deva, guru ane dharmarUpa mahAtattva navanItarUpe rahela che, jemAM saMsArabharano sarvottama guNIo ane guNono samAveza thAya che, e tattvanuM ApaNe sUkSma rItie ciMtana; manana ane parizIlana na karIe to je akhUTa khajAno A mahAmaMtramAM rahelo che, teno lAbha ApaNe prApta karI zakIe? jaina dharmamAM sarvottama dhyAna dravyaguNaparyAyanA ciMtana, manana ane parizIlanamAM mAnavAmAM AvyuM che. ApaNe tyAM navapadanI ArAdhanAmAM dareka padanI sAthe dravya-guNaparyAyanA dhyAna upara vadhAre-pUrato bhAra devAmAM Avyo che. dA.ta. "arihaMtapada dhAto thako, dadhvaguNa pakjhAya re, bheda-cheda karI AtamA, arihaMtarUpI thAya re." tIrthakara bhagavaMto chadmastha kAlamAM sAdhyanI siddhi mATe sadA dravya-guNa-paryAyanA dhyAnamAM ja magna rahe che. zAstrakAra bhagavaMto pharamAve che ke ugratapasvI ane utkRSTa saMyamI karatAM tattvadarzI mahAtmAnuM sthAna mokhare che. upadezamALAmAM bhojana karanAra tattvajJAnI sAdhune tapasvI ane kriyAvAnuM sAdhu karatAM vadhAre zreSTha mAnela che. eka kavie kahyuM che ke, "hurtamAM mavati tArvi:' tattvajJAnIo jagatamAM durlabha che. upazama zreNimAM ArUDha thayela ane tyAMthI AyuSyakSaye anuttara vimAnamAM utpanna thayela tattvadarzI mahAtmAo tathA badhA anuttaravAsI devo tyAM tetrIsa sAgaropamanI dIrgha jIvanayAtrA tattvanusaMdhAnamAM ja saphaLa banAve che, tema ja sadA dravyAnuyoga AdinA ciMtanamAM ja AnaMda mAne che, eTale tattvaciMtana mATe dravyAnuyoga Adino abhyAsa jIvanamAM Avazyaka ja nahiM paNa anivArya che. e kAraNe zAstrakAra maharSio municaryAnA pavitra jIvanamAM svAdhyAya upara sahuthI vadhAre bhAra mUke che, kevaLa AtmavikAsa mATe ja nahi paNa AlocanA ane aticArAdi doSonI zuddhi mATe paNa svAdhyAyanI gAthAonuM 66 dharma-ciMtana Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcitta devAmAM Ave che. zAstromAM ahIM sudhI kahela che ke eka ja gAthA taiyAra karavAmAM game teTalo samaya lAge to paNa zakti hoya tyAM sudhI gAthA ja gokhavI joIe, ane tema na ja banI zake to svAdhyAya karanArA munionI bhaktimAM tathA saMyamanI tapa, kriyAmAM vizeSa rakta banavuM joIe. tattvadaSTie vicAratAM A AdezamAM moTuM rahasya samAyeluM che. Aje ApaNe parameSThi mahAmaMtra roja gaNIe chIe, paNa jyAM sudhI te mahAmaMtramAM rahelA guNIjanonA ane mahApadonA mAhAbhyane na samajIe, tyAM sudhI te akhUTa khajAnAnA ratnono lAbha meLavI zakavAnA nathI. A mahAmaMtranI ArAdhanAmAM laukika ane lokottara ubhaya prakAranuM paramahita samAyeluM che. saMsAramAM koI paNa riddhi, siddhi, saMpatti, vaibhava ane aizvarya evuM nathI ke je A maMtranI sAdhanAthI na maLI zake. sakaLa vidyA, maMtra ane labdhionA nidhAnarUpa A mahAmaMtra che. A mahAmaMtramAM prathama "zrIarihaMta mahApada"ne namaskAra che, te arihaMta padano artha vyutpatti ane niyuktithI samajavAmAM ane ArAdhavAmAM Ave to ApaNA badhA kAryo saheje siddha thaI jAya. mAnasazAstranI dRSTie (Psychplogical point of view) anusaMdhAna karIe to jANI zakAya che ke saMsAranAM samasta duHkha, saMtApa ane klezonuM kAraNa iSTaviyoga ane aniSTa saMyogamAM raheluM che ane enA viparyAsamAM samasta sukhano samAveza thaI jAya che. e viparyAsa eTale "ISTa saMyoga ane aniSTa viyoga" A ubhayanI prAptimAM udgamadhAma samAna "arihaMtapada" che. vyutpatti arthanI dRSTie arihaMtapada eTale - pUjanIya, AdaraNIya ane sevanIya tattva. jagatamAM pUjA, sevA ane sanmAna teonuM ja karavAmAM Ave che ke jeo vaDe potAnA arthanI siddhi thatI hoya. prANI mAtrane paramahita iSTa che ane te ISTanI siddhi ApanAra arihaMtapada che. jagatamAM enA karatAM bIjuM vadhAre caDhIyAtuM koI paNa tattva nathI. zrIlogassasUtranI gAthAmAM jaNAvyuM che ke, ne togassa uttama siddhA' jeo lokamAM uttama ane siddha che. paramahita mATe arihaMtapada e siddha tattva che. siddha vastunI sevAthI niHsaMdeha siddhi thavAnI ja. jo siddhi na kare to te siddha vastu ja nathI. sakaLa siddhidAyaka pUjaya A mahApada hovAthI tene arihaMta tribhuvana pUjya nAmathI saMbodhavAmAM Ave che. niryuktinI daSTie eno artha "arine haNanAra che. "ari" eTale saMsAranA je koI aniSTa kAraNo hoya te badhA, cAhe to janma, maraNa, roga, zoka, bhaya, saMtApa, kleza, duHkha, dAridraya ke rAgadveSa mohAdi hoya. te badhAno nAza karanAra tattva te ja "arihaMta" kahevAya. tethI arihaMtapadanA ArAdhakane mATe aniSTa karanAra koI paNa kAraNa saMsAramAM rahI zake ja nahi. saMsAramAM sakaLa ahitano aMta lAvanAra ane sarva prakAranA hitane karanAra jo * koI tattva hoya, to te vAstavika rihaMta ja che. bhinna bhinna darzanomAM A tattvane dharma-ciMtana * 67 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IzvarAdi game te nAmathI saMbodhavAmAM AvyuM hoya, vAstavika (Etymolobically) bhAvArtha darzaka to rihaMta nAma ja che, je sarva dRSTie pUrNa che. AvI rIte pUro navakAra maMtra-vijJAnanI daSTie, maMtranI dRSTie, tattvanI daSTie, gaNitanI daSTie, vyAkaraNanI daSTie Adi aneka dRSTie jotAM paripUrNa che. mATe ene "paMrapaMjAtA mahIkRtadha' kahevAmAM Ave che. saMsArane mahAbhayAnaka kahevAmAM Avyo che, paNa puNyanI prabaLa zaktino Azraya levAthI e bhayAnaka saMsAra paNa bhavya banI zake che ane Atmadharmano Azraya levAthI ajarAmara, avyAbAdha evuM zAzvata mokSa sukha paNa A saMsAramAMthI meLavI zakAya che. arihaMtapada e eka evuM pada che ke je puNyano pUMja che. eTale ja arihaMtapadane alaMkRta karanArA tIrthakara bhagavaMta puNyanA paramezvara che ane AtmadharmanA adhIzvara che. dUdhamAM sAkaranI peThe paudgalika ane Atmika ubhaya sukhanA sAgararUpa zrIrihaMta tattva ja che. paNa e anaMta upakArI arihaMtapadanI kharI oLakhANa na thavAthI nija nAbhimAM rahela kastUrIne na jANanAra mRga peThe ApaNe Aje viSama sthiti bhogavI rahyA chIe. enI sAcI oLakhANa karAvanAra Agama zAstro che. eka rAjAnI sAcI oLakhANa tyAre ja thaI zake ke jyAre tenI rAjariddhi, vaibhava ane caturaMgI senA ityAdino bodha thAya. te vagara ApaNe "rAjAne oLakhI zakIe nahi, ane rAjAnA saMparkathI je iSTa siddhi meLavavAnI hoya, te meLavI zakIe nahi. | navakAra mahAmaMtranI sAcI oLakhANa karavA mATe svAdhyAya nitAtta Avazyaka che. svAdhyAya dvArA ja emAM rahela railokyano akhUTa khajAno najaramAM Avaze ane potAnA paramamahodaya padanI prApti mATe je sAdhana sAmagrI meLavavI padanI prApti mATe je sAdhana sAmagrI meLavavI joIe te maLI gaI ema khAtrI thaze. e kAraNe zrInavakAra mahAmaMtrane apUrva kalpavRkSa kAmakuMbha ane "aciMtya ciMtAmaNI Adi upamA ApelI che. jyAre A mahAmaMtranuM rahasya samajAze tyAre Agama ane apAra evo A bhavasAgara paNa aMjalimAM rahelA cullubhara pANI jevo bhAsaze. kharI rIte to dvAdazAMgavANI ane caudapUrvanI racanArUpa zAstrasiddhAMto A mahAmaMtranA rahasyane vistArapUrvaka samajAvavAne mATe ja sarjAyelA che. mATe zAstronA abhyAsa vinA namaskAra mahAmaMtranuM rahasya samajAya nahi ane namaskAra mahAmaMtra vinA zAstrAbhyAsa paNa sArthaka thAya nahi tattvAnuzAsanamAM zAstrAvalokanane jema svAdhyAya kahyo che, tema namaskAra mahAmaMtranI upekSA karavI joIe nahi. ane namaskAra mahAmaMtranA ArAdhake zAstrAbhyAsanI upekSA karavI joIe nahi. baMneno paraspara bIja ane vRkSa jevo dhaniSTa saMbaMdha che. ema to svAdhyAyano artha potAnA AtmAnuM ciMtana, manana ane parizIlana thAya che, eTale nija AtmasvarUpanAM adhyayanane ja svAdhyAya kahevAmAM Ave che, paNa nija svarUpanuM adhyayana paNa sarvAga suMdara ane saMpUrNa tyAre ja bane che ke jyAre AtmadravyanA sakala guNa 68 - dharmaciMtana Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAyano bodha thAya. vizvanuM padArtha vijJAna bhale pulAdi para dravyothI bhareluM hoya, to paNa para dravyanA guNa paryAyano bodha e paNa Atma svarUpanuM tenA astitva nAstikatAdi dharmonuM che tema ja tenA jJAna, darzane Adi guNonuM ja adhyayana che. vizvanA sakaLa dravyaguNaparyAyano paripUrNa bodha na thAya tyAM sudhI potAnA AtmAno paripUrNa bodha thaI zake nahi. eTalA mATe ja ne nADuM, te sabaMgAruM evuM zrIAcArAMgasUtranuM mahAvAkya che. pUrva maharSio jaNAve che ke paraparyAya te svaparyAya che ane svaparyAya te paraparyAya che. AtmadravyanA paryAya te sarva dravyanA paryAya che ane sarva dravyanA paryAya te AtmadravyanA paryAya che. e apekSAe akhila brahmAMDa akhaMDa, ekAkAra ane ekAtmarUpa che. zukladhyAnano bIjo pAyo 'tva vitanivivAra' A ja bhAvano dyotaka che. A vicAradhArAne saMgrahanayanI apekSAe samarthana maLe che. adhyAtmayogI mahAtmA AnaMdaghana pharamAve che ke "paddarzana nina maM imaLa' bhinna bhinna darzano eka eka nayathI grahaNa karelI dRSTi dvArA jinezvara bhagavaMtanA syAdvAdarUpI mahAsamudramAM saritAne peThe samAveza pAmI jAya che. "mevAditIya'nI mAnyatAvALA advaitavAdI darzanone saMgrahanayanI dRSTi laIne mAnavuM paDyuM che ke 'magvmaNDatAAvyadyena vasIvaram' e mAnyatAnA poSaNa mATe teoe aneka graMthonI racanA karI che. parameSThi mahAtattvanuM mahAbhya samajavA mATe ApaNA Agama siddhAMtonA adhyayananI sAthe anya darzanonA graMthonA adhyayananI paNa AvazyakatA manAya. jo ke samudramAM gaMgA, siMdhu Adi badhI saritAo maLelI ja che, chatAM gaMgA, siMdhunA jaLanA guNadoSa jANavA mATe samudramAMthI te jaLanuM pRthakkaraNa karavuM agharuM che. tenA karatAM saraLa upAya e che ke te jaLa te te nadInI vahetI dhArAomAMthI laIne ApaNe vizleSaNa (Analysis) karIe to jaLanAM guNa-doSonuM jJAna vadhAre jaldIthI prApta karI zakIe, te nyAye pratyeka darzanakAro je je nayanI dRSTie potAnI mAnyatAne sthAna Ape che ane tenI puSTi mATe Agraha rAkhI te te nayanuM vizeSa prakAre vivecana kare che, te te eka nayane jANavA mATe ApaNane ghaNuM ja sahAyaka bane che ane ApaNe to sAte nayone jANavA che, kema ke badhA nayano saMgraha e ja "jaina darzana" tethI pratyeka matavALAnA matAgrahane, syAdvAda darzanane athavA vizvanA padArtha darzanane jANavA mATe ane zrIarihaMtAdi paMca athavA nava mahApadonA rahasyane samajavA mATe sva darzananI sAthe paradarzananuM jJAne paNa syAdvAdI ciMtako mATe lAbhakArI gaNAya. zAstromAM kahyuM che ke koI paNa zruta mithyA nathI ke samyagu nathI, zruta e zruta ja che. grahaNa karanAranI dRSTi anusAra te samyagu ke mithyA manAya che. eTalA ja mATe AcArya bhagavaMtone sva-para siddhAMtakuzaLa kahevAmAM AvyA che. kahevAnuM tAtparya e che ke svAdhyAya eTale svaparanuM adhyayana athavA vizvanA samasta vastusvabhAvanuM adhyayana ane e ja ApaNAM abhyadayanuM sarvopari kAraNa che, mATe ja zAstrakAroe svAdhyAya upara atyaMta bhAra mUkyo che, te A dRSTithI avalokana karatAM bahu upayukta jaNAya che. A lekhomAM matidoSathI je kAMI zAstranI maryAdAthI viruddha lakhAyuM hoya te mATe micchAmi dukkaDaMpUrvaka viramuM chuM. dharma-ciMtana * 69 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kAMtilAla mohanalAla pArekha dharmamahAsattA-1 tIrthaMkara nAmakarma vizvakalyANakara bhAvanA vizva vyavasthA dharmazakti sAdhanAnI prathama bhUmikA eka ane zUnya mahAsAmrAjya zrI namaskAra mahAmaMtranuM darzana-1 zrI namaskAra mahAmaMtranuM darzana-2 zrI navakAra ane sAmAyika-1 zrI navakAra ane sAmAyika-2 zrI navakAra ane sAmAyika-3 zrI navakAranI sAdhanAnA aMgo 70 * dharma-ciMtana 6 4 4 4 4 chu 75 100 104 109 113 116 121 125 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmamahAsattA-1 zrIkAntilAla mohanalAla pArekha (khaLakhaLa vahetA nirmaLa jharaNA zA A lekhamAM kayAreya azubhanA pakSamAM na rahevAnuM anupama saMgIta saMbhaLAya che. jIvamAtranA kalyANane-zubhane bhAva ApavAnI zrIjinezvara bhagavAnanI AjJA phUlanI sugaMdhanI mAphaka A lekhane surabhita karI rahI che. dharmanI aciMtya zaktinI biradAvalI sarakho A lekha ApaNA haiyAne jarUra bhIMjavaze. saM.) azubhanuM baLa sadAya adhUruM - (Force of Evil always weaker) vizvamAM ApaNe eka evI zakti to svIkAravI ja paDe che ke je nitya jagatanA jIvonuM hita karI rahI hoya. A zaktine zAstrakAro "dharma" tarIke saMbodhe che. ApaNe na bhUlIe ke dharma eka zakti che, mAtra kalpanA (Imaginary Concept) nathI.. dharma zuM che ? dharmanI mahAsattA zuM che ? konA vaDe che ? zAthI che ? dharma mahAsattAnI prarUpaNA karanAra koNa che? dharma mahAsattA zI rIte oLakhAya? teno paricaya kema pAmI zakAya? zuM vizvanI vyavasthAmAM dharmamahAsattAnuM kaMIpaNa varcasva che? jo hoya to keTaluM che? kevA prakAranuM che? kaI rIte che? jo dharmamahAsattA koI sakriya zakti (Positive Power) hoya to pratyeka ArAdhaka teno lAbha zI rIte meLavI zake ? mumukSu mATe A sarve prazno avazya vicAraNIya che. anAdikALathI jagatamAM AsurI saMpatti ane daivI saMpatti vacce yuddha cAlI rahyuM che. (Tug of war between Evil and Good) temAM daivI saMpattino vijaya thAya che ane AsurI saMpattino parAjaya thAya che. A pramANe thavAnuM kaMIka kAraNa to hovuM ja joIe. jagatanA jIvonuM hita ciMtavanArA sapuraSo jema vizvamAM maLI Ave che, tema ahita ciMtavanArA duSTa puruSo paNa maLI Ave che. duSTo ahita ciMtave chatAM badhAnuM ahita thatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa vadhAremAM vadhAre cha mahinAmAM saMsArathI eka AtmA to sakala karmanA baMdhanathI chUTIne mokSa pAme ja che. dharma-ciMtana 71 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrakAro kahe che ke A niyama che. A niyama darzAve che ke vizvavyavasthAmAM, vikAsano krama (Cosmic Evolution) sadAsarvadA cAlu che. vizvamAM vikAsa (Cosmic Evolution) zA mATe ? zubhanuM baLa adhika zAthI che? azubha karatA zubhamAM vizeSa zakti kema che ? sUkSma vicAra karatAM tenuM kAraNa spaSTa samajAya che. sarvathI adhika duSTa evo koI paNa jIva jagatanuM ahita ciMtavaze to paNa te potAnuM ahita to nahi ja ciMtave. tethI ahitanI bhAvanA game teTalI tIvra hoya to paNa samagratAnuM baLa (Force of Totality) pragaTAvI zake nahi. samagra vizvanuM ahita ciMtavanAranA haiyAmAM paNa potAnuM to hita ja vasyuM che. evo koI jIva nathI je potAnuM hita, potAnuM sukha na icche. jyAre vizvamAM evA paNa mahAsattvo che, jeo jagatanA sarvajIvonuM hita icche che. jemAM ekeya jIva bAkI raheto nathI, tethI zubhanI bhAvanA tIvratama bane che ane A bhAvanAne samagratAnuM baLa (Force of Totality) maLe che. "bhavI jIva karuM zAsanarasI" ema nahi paNa "savi jIva karuM zAsanarasI.' vizvamAM sarvajIvonuM hita icchanArA mahAsattvo sadAya hatA, che ane raheze ane tethI azubhanA baLa karatAM zubhanuM baLa vizeSa ja hoya ane vizeSa ja rahevAnuM. vizvanA sarvajIvonuM kalyANa karavAnI kAmanAmAM zrItIrthaMkara paramAtmAo sarvathI mukhya che. traNa bhuvanamAM evo koI jIva nathI jenuM hita zrItIrthaMkaradevonA AtmAoe na ciMtavyuM hoya ! samyagdaSTi AtmA kaI rIte tIrthaMka25da pAme che, te khUba suMdara rIte pUjya zrIharibhadrasUrijIe "yogabiMdu" graMthamAM darzAvyuM che. mohAndhakAragahane, saMsAre duHkhitA bata / sattvAH paribhramantyuccaiH satyasmin dharmatejasi // A samyagdaSTi AtmA vicAre che ke : "mahAkhedanI vAta che ke dharmano prakAza vidyamAna hovA chatAM jIvAtmAo mohanA aMdhakAra vaDe gahana evA saMsAramAM duHkhI banIne paribhramaNa karI rahyA che." ahametAn ataH kRcchAd yathAyogaM kathaMcana / anenottArayAmIti, varabodhisamanvitaH // 72 0 dharma-ciMtana Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - "huM A sarvajIvone koIpaNa upAya vaDe jema bane tema A bhayaMkara du:khamAMthI ugAruM." ema zreSTha bodhI eTale samyagdarzanathI yukta evA te mahAtmA vicAre che. karuNAdiguNopetaH parArthavyasanI sadA / tathaiva ceSTate dhImAn, vardhamAnamahodayaH // karuNAdi guNovALA, sadAya pArakA kArya karavAmAM atyaMta tatpara ane pravardhamAna puNyavALA te ja mujaba prayatno kare che. tattatkalyANayogena, kurvan sattvArthameva saH / tIrthakRtvamApnoti, paraM satvArthasAdhanam // sarva jIvAtmAonA hita mATe te te hitakara kAryone karatA te mahAtmA zrItIrthaMkarapaNAne pAme che. je jIvonA kalyANanuM parama sAdhana che. zrItIrthaMkaradevonA AtmAoe potAnI bhAvanAmAM ekapaNa jIvanI upekSA na karatAM pratyeka jIva mATe sarva sukhanI kalyANakAmanA karI che. . emanI bhAvanA mAtra bhavI jIvane ja zAsanarasI banAvavAnI nahi paNa "savi jIva karuM zAsanarasI"nI hoya che. - abhavyo mokSa pAme nahi mATe temanuM kalyANa na icchavuM ema nathI paraMtu kalyANa to sarvajIvonuM icchavAnuM che. | sarva jIvAtmAonA hita mATe hitakara kAryone karatA te mahAtmA sarvajIvone parama upakArI bane che. ane Aje paNa, A kSaNe paNa zrI tIrthaMkaradevane AtmAo sarvajIvonuM hita . ciMtavI rahyA che, karI rahyA che. mAruM hita, tamAruM hita tathA sarvanuM hita ! jemAM ekeya jIva bAkI na rahI jAya. keTalI prazasta che "huM sarva jIvone A saMsAra duHkhathI ugAruM" evI udAtta bhAvanA ! kevo kalyANakArI che. A parihitacitanano prabaLa adhyavasAya ! bhAvanAno pUMja vizvamAM Aje aneka mahAtmAo sarvanA kalyANanI A zreSTha bhAvanA bhAvI rahyA che. bhUtakALamAM thaI gayelA mahAsattvoe A bhAvanA bhAvI che. ApaNe svIkAravuM ja paDaze ke samagra vizvamAM A zreSTha bhAvanAno pUMja sadA sarvadA satata (Constant flow of super vibrations) vahI rahyo che. dharma-ciMtana 73 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhAvanA mAtra bhAvarUpe ja rahI che, evuM nathI. aneka mahAsattvonA vicAra, uccAra, ane AcAravaDe puSTa banI rahI che. mokSa prAptimAM jIvano puruSArtha to kAma kare ja che paraMtu e puruSArthanI preraNA ane sAmagrI tene koNa pUrI pADe che ? A preraNA ane sAmagrI pUrI pADanArA zrIpaMcaparameSThibhagavaMto che. zrItIrthaMkara paramAtmA che. zrItIrthaMkaradevonA AtmAonI sarva jIvonA kalyANanI bhAvanA che. Aje paNa bhAvi tIrthaMkaronA AtmAo "savi jIva karuM zAsanarasI"nI bhAvanA caritArtha karI rahyA che. ApaNA pratyekanA hita mATe (For Each and all) parama kalyANanI bhAvanA A mahAsattvonA haiyAmAMthI prabaLapaNe vahI rahI che. temanI A bhAvanAmAM samagratAnuM baLa (Force of Totality) che. temano A atyaMta zubha adhyavasAya che. A rIte sarvanA kalyANanI bhAvanAno pUMja prabaLa banato rahe che. zrIpaMcaparameSThibhagavaMto AdhyAtmika zaktinA mahAkendra (Transmitters of Spiritual Energy) che. zrIpaMcaparameSThibhagavaMtonI bhAvanA paNa sarva jIvonA parama kalyANanI che. jagatamAM ApaNe niHsahAya ekalA, aTUlA, nirAdhAra nathI. samartha evA mahAsattvo ApaNane sarva rIte sahAyaka che. to pachI potAnA kalyANa mATe jijJAsue zuM karavuM ? zubha bhAvanAnA mahApUMjanI sahAya ApaNe kaI rIte laI zakIe ? sukha prApta karavAnI prAthamika yogyatA Fundamenntal Conditions) zuM zuM che? jijJAsu AtmA ArAdhaka kaI rIte bane ? sarva prakAranA duHkha dUra karavA mATe dharmanI prabaLa zaktino upayoga zI rIte thAya ? dharma mahAsattA ApaNane sahAyaka kaI rIte bane ? A prazno ApaNe vicArIzuM. 74 0 dharma-ciMtana Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara nAmakarma (vizva upara mahAsattA dharmanI ja che. zrI tIrthakara bhagavaMtonI sarvotkRSTa bhAvanAnI ja che." te hakIkatanuM A lekha suMdara darzana karAve che. dharmamahAsattAne zaraNe javAnI ApaNI bhAvanAne adhika sakriya banAvavAnI aNamola vicAra-sAmagrI A lekhamAM che. tribhuvanapati zrI tIrthakara paramAtmAnI bhaktimAMthI pragaTatI nirmaLa zaktino paricaya karAvato A lekha che. saM.) tIrthakara nAmakarma dharmanI ArAdhanA saphaLa karavA mATe jagatanA sarva jIvo pratyeno zrI tIrthaMkaradevono aparaMpAra upakAra sparzavo joIe, temano aciMtya mahimA sparzavo joIe, vizvamahAzAsanamAM sarva zreya karanAruM temanuM advitIya sthAna sparzavuM joIe. samagra vizva sAthe, vizvanA sarva jIvo sAthe zrItIrthakara bhagavaMtono saMbaMdha rahelo che. traNa lokanA sarva jIvonA kalyANanI kAmanA temaNe karelI che, te mATenI tIvra bhAvanA bhAvelI che. A sarva jIvonuM AtyaMtika kalyANa thAya te mATeno mArga zuM hoI zake? tenA saMpUrNa sAkSAtkAra mATe pote ugra sAdhanA karI che. jo koI ekAda jIvanA kalyANanI bhAvanA paNa haiyAmAM vasI jAya, to te ucca puNyaprakRtino baMdha karAvanAra thAya che. to pachI sarva jIvonA kalyANanI bhAvanA, sarvane - duHkhamAMthI ane karmanI jALamAMthI choDAvavAnI utkaTa karuNA jemanAmAM prabaLapaNe pragaTa thAya che, te zrItIrthakara bhagavaMtonA AtmAo sarva puNyaprakRtiomAM utkRSTa evI tIrthaMkara nAmakarmanI prakRti kema nikAcita na kare ? A prakRSTa puNyaprakRtine lIdhe teo vItarAga hovA chatAM traNa bhuvanane sukha karanAruM ane bhavabhramaNamAMthI mukta karAvanAruM tIrtha sthApe che. A tIrthanA AlaMbane aneka jIvo potAnuM kalyANa sAdhe che. je tIrtha zrItIrthaMkaradevanA nirvANa bAda paNa kAyama rahIne potAnA astitva paryata bhavya jIvone muktinuM ananya sAdhana bane che. - 42 prakAranI puNyaprakRtiomAM chellI ane A eka ja puNyaprakRti evI ja che ke je tIrthakaronA nirvANa bAda paNa potAnA kArya vaDe jIvone jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAnI sAmagrI ApyA kare che. tIrthakaranAmakarmanI puNyaprakRti e ja eka samagra vizva upara sattA dharAvatI, samagra vizvanA prANIonuM hita ciMtavatI, kevaLa hita ciMtavana ja nahi, kiMtu prANIonuM je rIte hita thAya te rIte vyavasthita taMtranI racanA karatI, te racanAne anukULa rahenAra pratye anugraha karatI, pratikULa vartanArano nigraha karatI ekanI eka dharma-ciMtana 0 75 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAsattA che. A mahAsattAnuM dhyeya jIvonI utkrAMtinuM ja che. tenI pAchaLa sarva jIvonuM AtyaMtika hita IcchanArA zrI tIrthaMkara bhagavaMtonI bhAvanAnuM ane emanA lokottara aciMtya prabhAvanuM baLa bharyuM che. - zrI tIrthakaronI bhAvanAnI viruddha bhAvanAo saMsAranA anaMtAnaMta jIvo kare, to paNa te badhAne parAbhava pamADIne dharma mahAsattA phalIbhUta thAya che ke jethI cha mahine eka jIva avazya mokSane pAme ja che. zrItIrthaMkaradevonI sarvotkRSTa bhAvanA ane teonA lokottara aciMtya prabhAvanA yoge ja saMsAranA jIvo pApaparAyaNa hovA chatAM sukhanA lezane pAmI zake che ane kALakrame dharmaparAyaNa banIne muktinA sukhane meLavI zake che. AjJA eTale zAsana * vizvamAM jo koI mahAzakti hoya to te dharmanI ja che. vizvamAM jo koI mahAsattA hoya to te zrItIrthakara bhagavAnanA zAsananI ja che. kAraNa ke temanI bhAvanA sadAya samasta vizvanA parama kalyANanI hoya che, tathA temaNe vizva je svarUpe che, te svarUpe yathAvasthitapaNe prakAzita kareluM che ane tenA AdhAra para muktimArganI sAdhanA vizvamAM avicchinnapaNe cAlI rahelI che. zrItIrthaMkara paramAtmA surendrone pUjanIya, munIndrone vaMdanIya ane yogIndrone sevanIya banyA che. kAraNa ke sarva jIvonA kalyANanI paramotkRSTa bhAvanA temaNe karI che. - sarva jIvonA hitanI bhAvanA e ja emanuM devatva che, parameSThitva che, tIrthakaratva che. vAstavika rIte A bhAvanA vaDe ja tIrthakaranA AtmAo tIrthakara banyA che. A bhAvanA vaDe ja zrItIrthaMkaradeve samagra vizva upara upakAra karyo che. A bhAvanA tIrthaMkara dvArA pragaTa thaI vizvane tAre che. A bhAvanAno upakAra ApaNA pratyeka upara pratyeka samaye cAlu ja che aneka bhavya jinamaMdiro, dharmasthAnako, nirgastha guruo, vratadhArI sAdharmiko, samyakazAstro, uccakuLa vagere ghaNuMghaNuM mahAsattA vaDe ApaNane maLyuM che. pa.pU.zrI hemacaMdrAcArya mahArAjA kahe che ke, "bAjhAraddhA viddhA va, zivAya 2 bhavAya " ArAdhelI AjJA mokSa mATe thAya che ane virAdhelI AjJA saMsAra mATe thAya che. AjJA eTale zAsana. AjJA eTale mahAsattAnuM niyaMtraNa. 96 0 dharma-ciMtana Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - karmanI sattA eka mahAsattA che, ema ApaNe sau koI mAnIe ja chIe. paraMtu karmasattAthI prabala evI dharmamahAsattAne atyaMta bhAvapUrvaka svIkAravI paDaze. to ja ApaNI dharmaArAdhanAmAM vega Avaze. vizvanA koIpaNa zAsana karatAM A zAsana vadhu vyavasthita che, vadhu kalyANakara che. karmanI sattA nIce rahelA jIvone temAMthI choDAvanAra che. duHkhamukta karAvanAra che. dharmamahAsattAnuM zaraNa lenArane karmasattAno bhaya raheto nathI. dharmamahAsattAne zaraNe gayeluM koI kayAreya nirAza thayuM nathI. samarpita thayelAnuM rakSaNa, dhAraNa ane poSaNa karavAnuM kArya A dharmamahAsattAe sarvadA karyuM che ane kare che paramezvaranuM nAma laIne enA zaraNe janArane vizvanA koI paNa khUNAmAM sahAyatA maLI ja che. . dharmamahAsattAne samarpita thanAranuM kalyANa thAya ja che. sarvane sukhI karavA mATe dharmamahAsattA sadA tatpara che. te mATe ApaNe dharmamahAsattAne zaraNe javuM joIe. dharmanuM zaraNa aMgIkAra karavuM joIe. zrI tIrthaMkaradeva pratye atIva bahumAna karavuM joIe. temanI AjJAnuM pAlana jIvanamAM thavuM joIe. | sarva jIvonA kalyANanI kAmanA jeTalI jeTalI ApaNA hRdayane sparze che, teTalA teTalA dharmamahAsattAnA zaraNamAM ApaNe AvatA jaIe chIe. ane te anusAra ApaNuM kalyANa vizeSa vizeSa thatuM rahe che. svArtha upasarjanatA ane parArtha vyasanitA - traNa lokamAM dharmamahAsattAne Adhipatya zAthI prApta thayuM vizvanA A mahAzAsanamAM AvI aciMtya zakti kaI rIte pragaTa thaI ? tIrthaMkaradevanuM zAsana AvuM lokottara prabhAvavALuM zA mATe che ? ( zrI tIrthaMkaradevonA AtmAomAM samagra vizvanA vyaktigata ke samaSTigata ubhaya prakAranA kalyANanI eka sarakhI bhAvanA bhavo sudhI Take che. A bhAvanA ja evI che ke jenAthI kevaLa puNyanuM ja sarjana thAya. kAraNa ke te bhAvanAmAM svArthano eka aMza paNa hoto nathI ane parArthamAM kaMI ja bAkI rahetuM nathI. pa.pU.zrIharibhadrasUrIzvarajI kahe che ke zrItIrthakaronA AtmAomAM anAdikAlIna viziSTa yogyatA rahelI hoya che ane te yogyatA temanA AtmAmAM evA prakAranI pArakAnA hitanI ciMtA-parArtharasikatA utpanna kare che ke varabodhinA lAbha vakhate teo potAnA svArthane gauNa karanArA ane paranA upakArane mukhya banAvanArA banI rahe che. zrI tIrthaMkaradevomAM jevI svArtha usarjAtA ane parArthavyasanitA hoya che, tevI bIjA jIvomAM kadApI pragaTI zakatI nathI. dharma-ciMtana 98. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parArthanuM vyasana eTale pArakAnA ekAMta hitano utkaTa prayatna. A lokottara mahApuraSothI svArtha upasarjanatA vaDe tathA parArthavyasanitA vaDe dharmamahAsattAne traNa bhuvananuM Adhipatya prApta thayuM che. vizvamAM sarvathI adhika mUlyavAna vastu sarva jIvonA kalyANanI A bhAvanA che. A bhAvanAnuM sevana tIrthakaroe utkRSTapaNe karyuM che tethI ja temane ATalI zakti, AvI samRddhi ane A prakAranI zAsaktA prApta thaI che. dharma-dharmInA abheda upacArathI kahIe to sarvakalyANanI utkRSTa paramamaMgala bhAvanA e ja dharma tIrthakara che. dharmamahAsattAnuM zaraNa eTale parama upakArI zrI tIrthakara bhagavaMtonuM zaraNa che. sarvahitakArI dharmanuM zaraNa che. vizvanA sarva jIvonA parama kalyANanI bhAvanAnuM zaraNa che. dharmanI ArAdhanAne saphaLa banAvavA mATe parapIDA parivAranI bhAvanAthI tathA paropakAranI bhAvanAthI ApaNe vAsita thavuM paDaze. jenAmAM A bemAMthI ekeya bhAvanA nathI, tenAmAM dharma ja kyAM che ? "mAtra vyaktigata svArthanI kaniSTa IcchA pArAvAra hAnikAraka che" A satya hRdayane sparzavuM joIe. svArthagauNatA ane parArthamukhyatA," e zrI tIrthaMkaradevanA ArAdhakanI pharaja che. A satya sparzavuM joIe ane tyAre dharmamahAsattAnuM zaraNa prApta thaze. potAnA kalyANane mATe jijJAsue svArthagauNatA ane parArthamukhyatA jIvanamAM pragaTAvavAM joIe. zubhabhAvanAnA mahApuMjanI sahAya meLavavA mATe, AdhyAtmika zaktinA mahAkendrarUpI zrIpaMcaparameSThI bhagavaMtono saMparka prApta karavA mATe uparanA satyo avazya sparzavA joIe. dharmamahAsattA sarva jIvone kaI rIte sahAyaka bane che? samarpita thanAra potAnuM vizeSa hita zI rIte sAdhI zake che? dharmamahAsattA ane karmasattAno saMbaMdha zuM che ? karmasattAnA vajamaya killAne bhedavA dharmamahAsattAnI sahAya kaI rIte prApta karavI ? zrInavakAramaMtra ane dharma mahAsattAno saMbaMdha zuM che ? sAmAyika dharmamAM dharmamahAsattAnuM sthAna kevuM che? A praznono ApaNe vicAra karIzuM. 000 78. dharma-ciMtana Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvakalyANakara bhAvanA | (devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmAnI sarvakalyANakara bhAvanA ane tenA sakaLa loka uparanA asIma upakAronuM asarakAraka nirUpaNa A lekhanI paMktie paMktie jhaLahaLe che. lekhakazrInA haiyAno bhAva, lekhanA pratyeka zabdamAM pUrepUro chalakAya che. devAdhideva sAthenA ApaNA bhAvasaMbaMdhane sakriya banAvavAmAM A lekha sahAyabhUta nIvaDe tema che. saM.) zrItIrthaMkara paramAtmAo dharma sAmrAjyanA cakravartI che. dharmasAmrAjyanuM A cakravartitva teone sarva jIvonA parama kalyANanI utkRSTa bhAvanAmAMthI prApta thayuM che. sarvazreSTha paropakArabhAva vaDe pragaTyuM che. jIvamAtra pratyenA temanA vAtsalyane mAtAnA vAtsalyanI sAthe paNa nahi sarakhAvI zakAya. eka mAtA potAnA ja bALakanuM paripUrNa hita ciMtave che ane te pUrNa kevaLa bhautika hoya che, athavA bahu to naitika ane virala prasaMgamAM ja AdhyAtmika hoya che. zrItIrthakaro pratyeka jIvanA AdhyAtmika kalyANane mAtA karatAM paNa anaMtaguNA vadhAre bhAvathI cAhe che ane A AdhyAtmika kalyANanI bhAvanA ja evI che ke jyAM sudhI te phaLIbhUta na thAya tyAM sudhI tethI naitika tathA bhautika kalyANa AnuSaMgika rIte avazya thayA kare che. tethI "zrItIrthakaro jagatanA jIvone kevaLa mokSasukhanA dAtA che." , ema nahi, paNa e na maLe tyAM sudhI jIvamAtrane asaMkilaSTa sukhamaya jIvana jIvavA mATe jarUrI saghaLI sAmagrI maLavAmAM paNa asAdhAraNa kAraNabhUta che. A jIvonA puNyathI badhI sAmagrI maLe che e karmano niyama sAco che, to paNa te karmane zubha banAvanAra athavA zubha karma karavA mATenI preraNA utpanna karanAra zrItIrthakarono aciMtya prabhAva, temanI jIvamAtra pratyenI kalyANabhAvanA ane te bhAvanAmAMthI nIpajelA dharmatIrtha sivAya koNa che ? vizvakalyANakara bhAvanA zrItIrthakaronI bhAvanAne pahoMcI zake evI bhAvanA jyAM sudhI bIjA koInI sAbita na thAya tyAM sudhI "vizva para zAsana zrItIrthaMkara paramAtmAonuM vartI rahyuM che.' tema mAnavAmAM leza paNa bAdhA nathI. ulaTuM ema na mAnavAmAM jemano ApaNA upara anaMta upakAra che, evA sarvazreSTha mahAzAsanano droha karanArA ApaNe thaIe ane mahAzAsanano droha eTale zrItIrthaMkara paramAtmAno droha, teono droha eTale temanI vizvakalyANakara bhAvanAno droha ! dharma-ciMtana 9 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvakalyANanI tIvratama bhAvanA tIrthakaratvanI mAtA che. jyAre sarva jIvonA hitano bhAva tIvratama bane che tyAre "savi jIva karuM zAsanarasI"nI bhAvanA thAya che ane tIrthaMkara nAmakarma nikAcita bane che. A bhAvanA sAmAnya nathI paNa asAmAnya che, sarva zubhabhAvanAomAM zreSTha zubhabhAvanA che. traNa bhuvanamAM zreSTha AtmAo ja A bhAvanA bhAvI zake che. traNa traNa bhava sudhI zrIarihaMta paramAtmAnA AtmAo A bhAvanAmAM otaprota hoya che. sarva sAdhana sAmagrInI anukULatA maLe to prabaLa puruSArthathI jIva eka ja bhavamAM mokSa pAmI zake che, paraMtu eka ja bhavamAM tIrthakaratva pragaTatuM nathI. - A eka ati mahattvanuM samaSTi satya (Cosmic Truth) che. A satyanI sUkSmatAmAM praveza karanArane vizva vyavasthAmAM sarva jIvonA kalyANanI bhAvanAnuM zuM mahattva che ? te spaSTa thaze. zrItIrthakaronuM tIrthakaratva sarva jIvonA hitanI bhAvanAmAMthI janme che. carama bhavanuM temanuM AkhuM jIvana sarva jIvone bhava saMsAranA duHkhamAMthI mukta karavAnI ciMtA, vicAraNA ane upAyo yojavAmAM ja pasAra thAya che. samavasaraNa, prAtihAryo, atizayo zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM zreSTha aizvarya trIjA bhave temane je sarvottama bhAvanA karI che, tenuM ja phaLa che: zrIjinezvaronI mAtA ApaNe kyAreya na bhUlIe ke A vizvakalyANakara bhAvanAno droha eTale zrItIrthaMkaradevano droha che. vizvakalyANanI bhAvanA eTale jinezvaronI mAtA ! vizvakalyANanI bhAvanA pratye upekSA eTale jinamAtAnI upekSA ! jinamAtAnI upekSA eTale dharmamahAsattAno mahAna gunho ! "jinamAtAjuM je dhare kheda, tasa mastaka thAze cheda" iMdranI A ukti koI cokkasa dezakALane ja anusarIne nahotI, sarva dezakALane anulakSIne che. sarvakalyANakara bhAvanAnI upekSA karavI, A bhAvanA pratye kheda darzAvavo, A bhAvanAno tiraskAra karavo, A bhAvanAnuM mUlya manathI paNa ochuM AMkavuM e mAtra parahitanA ja nahi paraMtu svahitanA mArgamAM paNa vikSepa karanAruM che. asaMkhya dravya arihaMto niraMtara prANI mAtranA kalyANanI bhAvanA karI rahyA che. 80 0 dharma-ciMtana Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samagra vizvamAM sarvanA kalyANanI bhAvanAno puMja sadA sarvadA satata (Constant flow of supervibrations) vahI rahyo che. ApaNe A bhAvanAnI sanmukha banIe to ApaNuM hita jarUra thAya. ApaNe A bhAvanAthI vimukha thaIe to ApaNuM ahita paNa jarUra thAya. A bhAvanAnA phaLarUpe tIrthanI sthApanA che. aneka AtmAo dharmamArge joDAya che. dharmanA prabhAvathI sUrya caMdra niyamita uge che. pRthvI AdhAra vinA TakI rahI che. jagatamAM sarvane hitakAraka je kaMI thaI rahyuM che te tIrthakaronA haiyAmAM rahelI vizvakalyANakara bhAvanAno prabhAva che, ema mAnI zakAya. bhAvanAnuM vidyuletra A bhAvanAnI asaro samagra vizvamAM vyApaka che. tIrthaMkaradevonA AtmAomAM pragaTatI hovAthI A bhAvanAnuM baLa aciMtya che ane kSetra (Electro-magnetic Thought Field) samasta brahmAMDa che. sAmAnya zubha vicAro anyane asara kare che to pachI A asAmAnya sarvotkRSTa bhAvanA mArge zuM kahevuM !. traNa bhuvanamAM zreSTha AtmAonuM haiyuM A bhAvanAnuM utpatti sthAna che. sarvocca prakAranA vizuddha Atma dravyamAMthI A bhAvanAno puMja pragaTe che. jagatanA sarva jIvo A bhAvanAnA pAtra bane che. eka paNa jIva temAM bAkI raheto nathI ane tethI sAruM vizva A bhAvanAnA kArya mATenuM kSetra che. - vizvamAM dravya arihaMto sadA sarvadA hoya che tethI A bhAvanA sadAya hatI, che ane raheze. A bhAvanAno mahApuMja akhaMDa vahI rahyo che. evo koI kALa nahi hoya jyAre A bhAvanAno abhAva hoya. | sarva zubha bhAvanAomAM A bhAvanA utkRSTa che. sakala vizvamAM AthI adhika suMdara bhAvanA ekeya nathI. huM mokSa prApta karuM" ane "vizvanA sarva jIvo mokSa prApta karo" A baMne bhAvanAomAM kaI bhAvanA ApaNane sparze che ? jo sarva kalyANano bhAva ApaNane na sparze to jANavuM ke "sarvanA hitanA bhAva sAthe ja ApaNuM hita saMkaLAyeluM che" e satya hajI ApaNane sparyuM nathI. "sarva jIvo kaMI mokSa pAmavAnA nathI, mATe AvI azuddha bhAvanA zA mATe dharma-ciMtana 81 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavI ?" AvI dalIla jo buddhi kare to jANavuM ke buddhi hajI samyag banI nathI. tIrthaMkaradevoe je bhAvanA karI che te bhAvanAnI arucinuM jhera bimAra buddhimAMthI dUra karavuM paDaze. ane mana tathA buddhi saMpUrNa nirmaLa thatAM, darzanavizuddhi prApta thatAM spaSTa samajAze ke traNa bhuvanamAM : A bhAvanA parama satya che. A bhAvanA parama ziva che. A bhAvanA parama suMdara che. navakAra vaDe dharmasattAno paricaya vizvamAM tIrthaMkaradevonuM zAsana che eTale vizvamAM sarva hitanI sarvotkRSTa bhAvanAnuM zAsana che. dharmamahAsattAnuM zAsana che. dharmamahAsattAno samagra vizvamAM je upakAra che tenI pratIti samyag-jJAna vaDe thAya che. dharmamahAsattA upara ananya bhAva samyagdarzana vaDe pragaTe che. dharmamahAsattA sAthenuM tAdAtmya samyak cAritra vaDe anubhavAya che. dharmamahAsattA sAthe saMbaMdha joDAyA vinA koI paNa AdhyAtmika sAdhanA saphaLa nahi thAya. sarvanA hitanI bhAvanApUrvaka dharmamahAsattA sAthe saMbaMdha joDAyA pachI koI paNa sAdhanA saphaLa thayA vinA raheze nahi. sAmAyika dharmanA be mahattvanA aMgo zrutasAmAyika ane cAritra samAyika che, navakAra ane sAmAyika che. navakAra vaDe dharmamahAsattAno paricaya thAya che. sAmAyika vaDe dharmamahAsattAnuM pariNamana thAya che. navakAramAM sarvanA hitano bhAva bharelo che. te bhAva sarva pApano nAza kare che ane temAM sarvanA hitano bhAva karanArA zrIpaMcaparameSThI pratye bhaktino bhAva bharelo che, te bhAva sarva maMgaLomAM paheluM maMgaLa bane che. sarva jIvothI nirapekSapaNe svasukhano bhAva e sarva pApanuM mULa che. sarvahitano bhAva ja anAdikALanA te pApanA mULane kApI zake, ane te vaDe sarva pApano nAza thaI zake. 82 0 dharma-ciMtana Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sarvanA hita sahitano Atmahitano bhAva zrI tIrthaMkaradevonI AjJAne anurUpa che ane tethI sarva maMgaLomAM paheluM maMgaLa che. A rIte navakAra sarvanA hita ane sva Atmahitane poSaka hovAthI sarva pApano nAzaka ane sarva maMgaLono utpAdaka bane che. sarvanA maMgaLanI bhAvanA sarva pApano nAza kare che ane sva AtmahitanI bhAvanA sarva maMgaLamAM paheluM maMgaLa bane che. navakAramAM je aciMtya sAmarthya che te dharmamahAsattAnuM sAmarthya che. navakAra tathA sAmAyika sAthe dharmamahAsattAno zuM saMbaMdha che? vizvamAM vyavasthA sAthI che ? nisarga zuM che ? nisarga sAthe, samavAya kAraNo sAthe dharmamahAsattAno sumeLa kaI rIte che? dharmamahAsattAnA paricayathI mokSamArganI ArAdhake potAnI sAdhanA zI rIte jIvaMta banAvI zake ? A praznono ApaNe vicAra karIzuM ? namaste'vatIya vizvopakRtyai, namaste kRtArthAya saddharmakRtyaiH / namaste prakRtyA jagadvatsalAya, namaste namaste namaste namaste // .. vizvanA upakAra mATe ja avatarelA, saddharmanAM anuSThAnone AcaravAvaDe kRtArtha banelA ane svabhAvathI ja samagra jagata upara vAtsalyane dhAraNa karanAra evA he prabhu! Apane punaH punaH namaskAra. - mahAmahopAdhyAya zrIvinayavijaya gaNivara viracita zrIjinasahasranAmastotra, 15 dharma-ciMtana 0 83 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva vyavasthA (potA pratyenA mahAmohane TALI, sarvajIvonA kalyANanI mAtA evI dharmamahAsattAne sanmukha thavAnI tema ja te sanmukhatA keLavavAmAM zrInavakAra ane sAmAyika keTalI amApa sahAya bakSe che te hakIkata A lekhamAM asarakAraka rIte vaNAyelI che. sarvajIvonA kalyANanI sarvocca bhAvanAne zaraNe javAnI vRttine pakavavAmAM lekhamAMnI uSmA khUba ja sahAyabhUta nIvaDe tema che. saM.) vizvavyavasthA (Cosmos and not chaos) sUkSma vicAra karanArane samajAya che ke vizvamAM vyavasthA (cosmos) che, avyavasthA (Chaos) nathI. A vyavasthAnA mULamAM sarva jIvonuM hita karanArI koI zakti kArya kare che. A zakti dharma che. dharma kAlpanika vicArataraMga (Imaginary Concept) mAtra nathI. "dharma sakriya zakti (Active force) che, divya baLa (Divine Power) che. dharma vizvanI vyavasthA calAvanArI "mahAsattA' che. adharma karatAM dharmanuM baLa vizeSa che. aMdhakAra karatAM prakAzanuM baLa vizeSa che. anyanuM ahita ciMtavanArA aneka duSTo karatAM sarvanuM hita ciMtavanArAM eka sapuruSanI zakti vizeSa che. ane tethI vizva vyavasthAmAM vikAsano krama (Comic Evolution) sadA sarvadA cAlu che. A vikAsano krama cAle che, tenuM kAraNa jagatanA sarva jIvonuM hita icchanArA mahAsattvo bhUtakALamAM hatA, vartamAnamAM che ane bhAvimAM haze. dharmanI sakriya zakti pragaTAvanArA mahAsattvo vizvamAM traNeya kALamAM hoya che. A aneka mahAtmAonI zreSTha bhAvanAno puMja traNe lokamAM traNa kALamAM dharmamahAsattArUpe kArya kare che. samagra jagatanA parama upakArI A mahAsattvo AdhyAtmika zaktinA mahAkendra (Transmiters of Spiritual Energy) che. A mahAzakti potAne sahAyaka bane te mATe sAdhake yogyatA keLavavI paDaze. 840 dharma-ciMtana Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma mahAsattAnI sanmukha thavuM AvI yogyatA sAdhakamAM zI rIte keLavAya ? AvI yogyatA keLavavA mATenuM ati agatyanuM aMga zraddhA che. zrIjinezvara bhagavaMtanI mahAkaruNAmAM ApaNane saMpUrNa zraddhA hovI joIe. jevI bALakane potAnI mAtA upara hoya che. tevI. AdhyAtmika sAdhanA svatvanA urdIkaraNa mATenI prakriyA (Prown) che. samyak zraddhA A prakriyA mATenI vidyut che. A mahAkaruNA bhAvanA pratyeka jIvanI mAtA che. ApaNI paNa mAtA che. parama karuNA ApaNane sahAya karavA tatpara che. A prakAranI zraddhA ApaNe jagADavI paDaze. parama upakArI paMcaparameSThionA sahAyakapaNAne ApaNe svIkAravuM paDaze. sUrya potAno prakAza ApaNane ApavA tatpara che. ApaNe sUryanI sanmukha AvavuM joIe. dharmamahAsattA ApaNane sahAya karavA sadA sarvadA tatpara che. paNa ApaNe dharmamahAsattAthI vimukha chIe, te sanmukha thavuM joIe. jo ApaNe maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyasthanA bArIbAraNA baMdha karI daIe, svArthI banI jaIe, ajJAnanA UMDA bhoMyarAmAM utarI jaIe, to zrIjinezvara bhagavaMtonI mahAkaruNAno sUrya kaI rIte ApaNane prakAza Ape ? ApaNe sUryanI sAme AvavuM joIe. ApaNe dharmamahAsattAnI sanmukha thavuM joIe.. ApaNe zrIjinezvaradevonA zaraNe javuM joIe. kRtaghnatAnuM mahApApa ApaNe kahIe ke amane bhagavAnamAM zraddhA che, guruomAM zraddhA che, dharmamAM zraddhA che, paraMtu hRdayamAM uMDe-uMDe evuM lAge ke "jinezvara zuM karI zake ? sadguru zuM karI zake ? koI koInuM kaMI karI zake nahi." je parama puruSoe aciMtya upakAro ApaNA upara karyA che. temanA e upakArone lIdhe Aje ApaNe A sthAna pAmyA chIe. A upakAro svIkAravAne badale "koI koInuM kaMI karI zake nahi," e bhAvane haiyAmAM dhAraNa karavo e bhAre kRtaghnatA che. dharma ArAdhanAmAM praveza karavA icchanArAo mATe ekAMta nizcayanuM A satya dharma-ciMtana 0 85 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bimArane somala ApavA tulya che. kRtajJatA guNa (Seanse of Gratitude) ane paropakAra guNa (Sanse of Sacrifice) vinA dharmamahAsattAthI ApaNe sadAya vimukha rahIzuM. AdhyAtmika sAdhanAmAM AgaLa vadhavA icchanAre pratyeka upakArInA nAnA sarakhA upakAranuM paNa mUlyAMkana karavuM paDaze. jemanA anaMta upakAro ApaNA upara che evA paramopakArI paramAtmAo pratye parama kRtajJatA pragaTAvavI paDaze. ApaNe to eTalA niSkRSTa thaI gayA chIe ke sarvanA upakAro levA che. paNa koIneya upakArI thavuM nathI. mAtra potAnuM ja sukha jovuM che, bIjAnA sukhaduHkhano kaMI vicAra karavo nathI. anyane ApaNe upakAra to bhale na karIe, paraMtu ApaNI upara thayelA upakArone svIkAravA paNa nathI. AvI kRtajJatA mahApAtaka che, mAnavabhava durlabha banAvanAra che. dharmamahAsattAthI vimukha rAkhanAra che. AvI kRtajJatA e dharmamahAsattA ApaNane sahAyaka bane temAM vighnarUpa che. navakAranuM smaraNa ane vismaraNa ArAdhake sarva prathama kRtajJatA keLavavI paDaze. kRtajJabhAve e namaskArabhAvanuM bIja che ane namaskArabhAva ahaMkArabhAvano nAza karanAra che ane ahaMkArabhAva nAza thayA vinA samarpaNabhAva Avato nathI. - navakAranuM smaraNa eTale parama upakArIonuM smaraNa, mAtra A bhavamAM nahi paraMtu bhavobhavamAM jemano upakAra vALI na zakAya evo che temanuM smaraNa. '' navakAranuM smaraNa eTale dharmamahAsattAnI sanmukha thavuM. navakAranuM smaraNa eTale parama upakArIo pratyenI kRtajJatA. zrInavakAranA smaraNathI paramapuNya pragaTe che. navakAranA vismaraNathI ghora pApa baMdhAya che. navakAranA smaraNathI mahAsaubhAgya pragaTe che. navakAranA vismaraNathI duHsaha daurbhAgya udayamAM Ave che. sarvasattionI mAtA navakAranuM smaraNa che. sarva asat vRttionI mAtA navakAranuM vismaraNa che. 86 0 dharma-ciMtana Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAranuM vismaraNa eTale dharmahAsattAthI vimukha thavuM. navakAranA vismaraNathI ahaMkArabhAva vadhe che, kRtaghnatAbhAva vadhe che, che, pApa vadhe che. navakAranA vismaraNathI aDhAre pApasthAnako Ave che. jo durguNo, durAcAro, duSTavRttiothI bacavuM hoya, jo sadguNo, sadAcAra tathA sabhAvo lAvavA hoya, jo sukha, samRddhi ane zAMti prApta karavAM hoya to navakAranuM smaraNa karavuM, dharmamahAsattAnI sanmukha thavuM, 52ma upakArI zrItIrthaMkara paramAtmAonA zaraNe javuM. puNya ghaTe paricaya ane pariNamana navakAra ane sAmAyika sukha prApta karavAnI prAthamika yogyatA (Fundametal conditions) navakAramAM rahelI che. dharmamahAsattAnI sahAya prApta karavAnI mukhya cAvI (Master key) navakA2 che. navakAra dvArA dharmamahAsattAnI sanmukha thavAnuM che. sAmAyika dvArA dharmamahAsattAne anusaravAnuM che. dharmamahAsattAno, paricaya navakAra vaDe prApta thaze. dharmamahAsattAnuM pariNamana sAmAyika vaDe prApta thaze. AdhyAtmika sAdhanA saphaLa karavA mATe dharmamahAsattA sAthe saMbaMdha joDavo anivArya che. navakAranuM bIja kRtajJatAbhAva che, sAmAyikanuM bIja paropakArabhAva che. navakArano kRtajJatAbhAva avazya sAmAyikanA paropakArabhAvamAM laI jAya che. A paropakArabhAvamAM kyAMya ahaMkArabhAvano paDachAyo paNa nathI kAraNa ke tenI pAchaLa kRtajJatA bhArobhAra bharI che. navakAra e sAmAyikanuM ja eka paramaaMga che. kAraNa ke te vicArane sudhAre che ane vicAra sudharavA vaDe ja AcAra sudhare che. kRtajJatA pragaTyA pachI ja paropakAra pharajarUpe bane che. mithyAtva gayA pachI ja jIvanamAM virati pragaTe che. dharmamahAsattAnI sanmukha thayA pachI ja tene anusaravAnuM bane che. paricaya pachI ja pariNamana Ave che. dharmamahAsattA eTale vizvanA sarva jIvonA parama kalyANanI sarvocca bhAvanA ane tenuM pariNamana. sarvajIvothI nirapekSapaNe mAtra svasukhano bhAva ame anAdikALathI karyo che. dharma-ciMtana 0 87 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmamahAsattAnI avagaNanA anAdikALathI karI che. A mahApApanuM prAyazcita. sarvahitano bhAva karavA mAtrathI ja thaI zake, dharmamahAsattAne anusaravAthI ja thaI zake. anAdikALathI pudgalarAzi pratye rAgabhAva karyo che. anAdikALathI jIvarAzi pratye dveSabhAva karyo che. mAtra svanuM sukha ja icchavuM che, sarvanA sukhanI upekSA karI che. sarvanA hitanI ciMtA kayAreya karI nathI. pudgalarAzi pratyeno rAgabhAva nivAravA mATe jemano A rAgabhAva gayo che evA tyAgabhAvathI bharelA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namaskAra karavArUpa navakAra samartha che. jIvarAzi pratyeno dveSabhAva nivAravA mATe sAvaghayoganA tyAganA abhyAsarUpa sarva jIvo pratye premabhAvathI bhareluM, samatva pragaTAvanAruM sAmAyika samartha che. sAmAyika eTale sarva jIvo Atmatulya che, evI sAdhanAno sakriya abhyAsa. AvI sAdhanA vaDe ja jIvarAzi pratyeno dveSabhAva TaLaze. sarva jIvo pratyenA dveSabhAvane TALavo e svano sarva pratyeno yathArtha AtmabhAva che. . navakAra eTale potAno AtmA paramAtmA tulya che evI sAdhanAno satata abhyAsa. AvI sAdhanA vaDe ja pudgalarAzi pratyeno rAgabhAva TaLaze. mAtra vyaktigata svArthanI kaniSTa icchAno nAza thaze. pudgala pratyenA rAgabhAvane TALavA. e ja parama upakArI pratyenI sAcI kRtajJatA che. jayAM sudhI pudgalarAzi pratye rAgabhAva che tyAM sudhI jIvarAzi pratyeno dveSabhAva nahi jAya. navakAranI sAdhanA ane sAmAyikanI sAdhanA banne eka bIjAnI pUraka che. navakAra vaDe dharmamahAsattAno zuM paricaya thAya che ? zrItIrthaMkaradevonI AjJAnuM mahatva zAthI che ? vizvavyavasthAmAM "AjJA'nuM sthAna kevuM che? A AjJAnuM pAlana koNa kaI rIte karAve che ? A prazno ApaNe vicArIzuM. 88 - dharma-ciMtana Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazakti (sarvakalyANanI bhAvanA sAthe paramamaMgalamaya zaktinuM tema ja tenI sAthe saMbaMdha bAMdhavAnA saraLa upAyanuM sacoTa pratipAdana A lekhamAM thayuM che. sarvAtmabhAva keLavavAnI dizAmAM A lekha suMdara bhAva pragaTAve che. saM.) dharmazakti dharma sAmAnya zakti nathI, paraMtu mahAzakti che. A mahAzakti sarvanuM hita jemane che evA paramocca parameSThio dvArA pragaTe che. vidyutazakti ane cuMbakazakti (Electricity and Magnetism)thI ApaNe paricita chIe. aNuzakti ane prANazakti (Atomic Energy and Vital Energy)ne ApaNe jANIe chIe. A badhIya sthUla zaktio che. dharmanI zakti sUkSma che. atyaMta sUkSma che. jema sUryanA kiraNo sUryamAMthI pragaTe che, tema dharmanI mahAzakti aciMtya prabhAva saMpanna pavitra AtmAo, jeo paramapadane pAmelA che temanAmAMthI pragaTe che ane tethI AvA parama sattvonuM astitva paNa (mere existence) jagatane hitakArI che. sUryanA kiraNo A pRthvInA jIvone jIvana jIvavAmAM sahAyaka che. dharmavAna puruSono dharma paNa vizvavyavasthAmAM eka jabbara sahAyaka baLa che. parameSThi bhagavaMtomAMthI pragaTatI dharmazakti jo ApaNe temanI sanmukha thaIe to avazya lAbha kare che ane jo ApaNe vimukha banIe to ApaNI vimukhatA vaDe ApaNane avazya hAni thAya che. A dharmazakti sAmAnya nathI, asAmAnya che. tenA lAbha aciMtya che. jemane jIvanamAM dharma pragaTAvyo che, dharmazaktino jemane svAnubhava che teo jANe che ke dharmathI adhika caDhIyAtuM baLa traNa bhuvanamAM koI nathI. dharma : sarva du:kho, daridrapaNuM, saMtApa, udvega, apayaza, ALa, janma, vRddhAvasthA ane maraNa vagere bhayono nAza karanAra che. jenI tole koI paNa na AvI zake evo e sahAyaka che. traNa lokano eka apUrva mahAsvAmI che. dharma-ciMtana 0 89 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNano Adarza ane zakyanuM pAlana dharmathI ApaNe vimukha rahIe chIe. dharmamahAsattAnI sanmukha ApaNe thaI zakatA nathI, tenA keTalAka kAraNo che. "mAtra huM pote sukhI thAuM' evI kSudra icchA ApaNAmAM pravarte che. kevaLa potAnA ja duHkha nivAraNanI icchA ane kevaLa potAnA ja sukhanI ciMtA e ArtadhyAnanuM kendra che. A kendranI AsapAsa ArtadhyAnanA vartuLo vistAra pAme che. ArtadhyAna gayA sivAya dharmadhyAna nahi Ave, jeTalA aMze svArthavRtti TaLe teTalA pramANamAM dharmanI prApti thaI zake. anAdikALathI jIve sva (potA)no ja vicAra karyo che. paranirapekSa sva (potA)no vicAra sarva pAponuM bIja che. mAtra potAno vicAra eTale svArtha. pApapravRtti ke pApavRttinA mULamAM svArtha bharelo che, tethI pApavRttine dUra karavA svArtha dUra karavo paDaze. dharmavRttine prApta karavA parArthano bhAva lAvavo paDaze. "bIjAnuM game te thAo paraMtu potAne sukha maLo" A vRtti dareka jIvamAM sulabha che ane sarvanI upekSApUrvakanA sva (potAnA) sukhanA bhAvathI anAdi bhavabhramaNa thayuM che. dharmamahAsattAthI vimukhatA rahI che. jema IMDAmAM raheluM baccuM IMDAnA paTalane toDIne bahAra Ave che, tema svArthavRttinA paTalane toDIne jIve bahAra AvavuM paDaze. ane tyAre ja AtmavikAsano mArga prApta thaze. jo ApaNe sarvanA hitano bhAva na lAvI zakIe to mananuM saMkucitapaNuM che. mana maLyA pachI jo sarvanA hitano bhAna nahi sparze, maitrI Adi bhAvo jo nahi jAge to mana pharIthI maLavuM duSkara thaze. manuSyanuM mana ApaNane maLyuM che. acittva zakti saMpanna A mana che. A mana vaDe mAtra eka kSaNavAra sAcA hRdayathI "sarva jIvonuM hita thAo" e bhAva to bhAvI juo. mana vaDe A bhAvanI tAkAta keTalI che te samajAze ane A bhAva vaDe mananI tAkAta keTalI che e samajAze. sarvanuM hita mAtra vRttimAM, bhAvamAM rahI zakaze, pravRttimAM to yathAzakti prayatna raheze. pUrNano Adarza ane zakyanuM pAlana e parama upakArI puruSoe darzAvelo 900 dharma-ciMtana Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjamArga che. "sarvanuM hita vRttimAM dRDha banAvavA mATe maityAdi bhAvonuM vAraMvAra sevana anivArya bane che. maitryAdi bhAvonA sevana vinA dharma pratye, dharmanI mahAzakti pratye, dharmamahAsattA pratye sanmukhatA AvI zakatI nathI. sarva sattva hitAzaya jema bhAva nirapekSa kriyA na banI jAya te mATe sAvadha rahevAnuM che tema kriyA nirapekSa bhAva na banI jAya te mATe vizeSa sAvadha rahevAnuM che. jo kriyA nirapekSa koro bhAva-mAtra taraMga hoya to hajI ArAdhanA zarU thaI ja nathI ane pote ArAdhaka che evI bhramaNA jAgaze. mAtra koro bhAvataraMga niSphala che, hAnikAraka che, kAraNa ke kriyA nirapekSa bhAva vaDe mithyA ahaMbhAva poSAze. sarva jIvonA hitano bhAva haiyAmAM dhAraNa karIne maityAdi bhAvanAonuM Asevana karatAM potapotAnI bhUmikAne yogya ucita vyavahAra AcaravAno che. pUjya zrIyazovijayajI ma. pharamAve che ke : nizcayadRSTi hRdaya dharIjI, pALe je vyavahAra, puNyavaMta te pAmazejI, bhavasamudrano pAra. sarva sattvo mATenA hitabhAvapUrvaka ja maitryAdi bhAvanAo dRDha bane che ane maitryAdi bhAvanAo vaDe ja sarva sattvo mATeno hitabhAva ApaNA haiyAmAM puSTa thAya che. jemanA hRdayamAM dharmanI mahAzakti jAgRta thaI che. evA 52masthAnane pAmelA mahApuruSo, zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA haiyAmAM sarva sattvahitAzaya mukhya hoya che. sarva jIvonuM hita mukhya che. tethI sarva jIvo mATeno hitabhAva ApaNane temanI sanmukha banAve che, dharma sanmukha banAve che, dharmamahAsattA sanmukha banAve che. "hajI mAruM hita thayuM nathI tyAM, huM sarvanuM hita kaI rIte bhAvuM ?" A zaMkA kRpA karIne ArAdhake na karavI. je hita potAne yogya lAgyuM che, je ekAMte hitakAraka che. te jema potAnA mATe icche tema sarva mATe icche. "sarva hitanI bhAvanAthI svanuM hita zI rIte thAya ?" evI zaMkA kRpA karIne ArAdhake na karavI. sarva hitanA bhAva vaDe ja sarva sApekSa svahitano bhAva vadhu dRDha, vadhu nirmaLa, vadhu puSTa bane che. dharma-ciMtana 0 91 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva nirapekSa svanuM hita, "bIjAnuM game te thAo mane sukha maLo." e vicAra , sAcA hita pratye laI janAro nathI ja. urvIkaraNanI kriyA (Process of Sublimation) jo rAgadveSa TaLe to mukti maLe. jIvane potAnA sukha upara rAga che, potAnA duHkha upara dveSa che. sva (potA) viSayaka A rAgadveSa ArtadhyAnanuM bIja che. A bIja anAdikALathI jIvamAM raheluM che. A bIjano kSaya karavo kaparo che. rAga-dveSane lIdhe zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtothI vimukhatA rahI che. rAga-dveSane lIdhe dharmamahAsattA pratye sanmukhatA AvI nathI. dharma sAthe saMbaMdha baMdhAyo nathI, sagapaNa thayuM nathI. rAga-dveSanuM unmelana urvIkaraNanI prakriyA (Process of sublimation) vaDe saraLa bane che. ahIM urvIkaraNanI prakriyA zuM che? anAdikALathI jIve sva (potA)no vicAra karyo che. have "sva"ne sthAne "sarva"no vicAra karavo paDaze. sarva nirapekSa svanA vicAra vaDe mAtra svArthavRttine poSaNa maLyuM che "sarva"nA hitanA bhAva vaDe sarva pAponA mULarUpa svArthavRtti parArthavRttimAM palaTAtI jaze. svanuM hita parArthavRttimAM raheluM che e samajAze. maiyAdi bhAvanAo A svArthavRttinA, ahaM ane mananA baMdhanamAMthI mukta thavAmAM jIvane sahAyaka bane che. urvIkaraNanI ati agatyanI A prakriyA darzAvatAM kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjA pharamAve che ke, dusthAM bhavasthiti sthemnA sarvajIveSu cintayan / nisarga sukhasargaM te-SvapavargaM vimArgayet // cAra gatimAM rahelA sarva jIvo mATe bhavasthiti, saMsAravAsa-saMsAramAM rahevuM e duHkhano hetu che, atyaMta duHkhadAyaka che. e rIte saMsAranI duHkhamaya sthitino sthiratApUrvaka vicAra karato zrAvaka, bhAvanA bhAve ke "sarva jIvo saMsAranA sarva duHkhothI mukta banI jayAM svAbhAvika rIte niratizaya sukha che, evo mokSa prApta karo. arthAt sarva jIvone kevaLa sukhathI ja bharapUra evo mokSa maLo." 92dharma-ciMtana Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI icchA paNa kevaLa "sva" mATe nahi paNa "sarva" mATe karavAnI AjJA zAstrakAra bhagavaMtoe karI che. "hajI ApaNo mokSa thayo nathI ane sarva mATe mokSa kema maMgAya ?" A zaMkA ArAdhake na karavI. parama upakArI zAstrakAra bhagavaMtoe darzAvelo A amogha upAya kaMI paNa zaMkA vagara aMtaHkaraNapUrvaka kRpA karIne AcarI juo. daDha cittathI A bhAvanA AcaranArane svayaM tenuM phaLa potAnA hRdayamAM anubhavAze. vaidanI davAnuM nAma jANavAthI ke te davA saMbaMdhI mAtra carcA karavAthI roga nahi jAya. roga dUra karavA mATe davAnuM sevana karavuM paDaze. sarva jIvonA hitanI bhAvanAnuM sevana karavAnuM che, vAraMvAra sevana karavAnuM che. anAdikALathI ame amArA sukhano vicAra karyo che. anya jIvone pIDA ApIne paNa potAnuM sukha lIdhuM che. kyAreya potAnA svArtha sivAya anyano vicAra karyo nathI. sarvanuM hita vicAryuM nathI." jo pApa kAryamAM mana doDatuM hoya to A bhAvanAnuM sevana karavuM. jo dharmakAryamAM citta na coTatuM hoya to A bhAvanAnuM sevana karavuM. sarva jIvonA hitano Azaya haiyAmAM dhAraNa karIne maityAdi bhAvanAo bhAvavAnI che ane te vaDe dharmanI sanmukha thavAnI yogyatA pragaTAvavAnI che. jyAre sarvanirapekSa mAtra potAnA vicArathI ApaNe dharmamahAsattAthI vimukha banIzuM. carAcara vizvane dharI rAkhanAra dharma che. AvA dharmane, mahAsamartha dharmamahAsattAne sanmukha thayA sivAya mAnavabhava saphaLa nathI, sArthaka nathI. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA punita caraNomAM pUrepUruM jhUkI gayeluM mana, mokSanA kAraNabhUta bane che ane mahAmohanA caraNomAM jhUkI gayeluM te ja mana jIvane cAragatimAM rajhaLAve che. dharma-ciMtana 93 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAnI prathama bhUmikA (pITha potA tarapha ane mAM zrIjinezvara bhagavaMtonI bhAvamAtA tarapha rAkhIne ArAdhanA karavAnI maulika ane maMgalamaya phuraNA-A lekhamAM jIvaMtapaNe jhaLahaLI rahI che. tene apAyelo bhAva sArthaka thaze evI zraddhA che. saM.) sAdhanAnI prathama bhUmikA traNa bhuvanamAM ekAMta hitakara ane eka mAtra sahAyaka baLa jo koIpaNa hoya to te dharma che, dharmamahAsattAnuM baLa che. ApaNe A dharmamahAsattAne anusaravuM paDaze. A dharmamahAsattAnI sanmukha rahenAra, tene anusaranAra anugraha pAme che ane tenAthI viparIta paNe vartanAra nigraha pAme che. dharmamahAsattAnI sanmukha thanAranA bhaya, dveSa ane kheda tatkALa nAza pAme che. jeo dharmathI vimukha che temanAmAM bhaya, dveSa ane kheda bharelA che. dharmathI sanmukha thavAnuM prathama pagaluM "abhaya, adveSa ane akheda" che. pUjya zrIAnaMdadhanajI mahArAja kahe che ke"sevana kAraNa pahelI bhUmikA abhaya, aSa, akheda saMbhavadava te dhura sevo savere." ApaNAmAM je bhaya, dveSa ane kheda che, tenA kAraNo zuM che te vicArIe. kevaLa potAnA ja duHkha nivAravAnI icchA ane kevaLa potAnAM ja sukhanI ciMtA e ArtadhyAna ane raudradhyAnanuM kendra che. je bhaya dveSa ane khedanuM mULa kAraNa (The Great cause) che. ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM abhaya, adveSa ane akheda nahi jAge. sarva nirapekSa mAtra potAnA ja sukhanI prAptino ane mAtra potAnuM ja duHkha dUra karavAno svArthI vicAra ApaNane dharmathI vimukha rAkhe che, dharmamahAsattAthI vimukha rAkhe che. anugraha ane nigraha nisargano eka atyaMta mahattvano niyama pratyeka ArAdhake manana karavAno che. dharmamahAsattAne anusaranAra anugraha pAme che ane dharmamahAsattAthI vimukhe rahenAra potAnI vimukhatA vaDe ja nigraha pAme che. 94. dharma-ciMtana Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinezvara bhagavaMtanI pUjA karanAra manovAMchita phaLa pAme che ane temanI AzAtanA karanAra durgatine pAme che. ahIM manovAMchita phaLa koNa Ape che ane durgati koNa Ape che, tenI zAbdika carcAne sthAna nathI. zrIjinezvaranI sevA ke zrIjinezvaranI virAdhanA pratyakSa phaLa ApanArA che, e niHsaMdeha che. jevI rIte vijaLI tenI yathAvidhi sevA karanArane prakAza, uSNatA vagere icchita phaLa Ape che. e ja vijaLI sAthe ayogya vartanAra tatkAla mRtyu pAme che. vijaLInI virAdhanAthI dravya mRtyu prApta thAya che. dharmamahAsattAnI virAdhanAthI bhAva mRtyu prApta thAya che. AvI virAdhanA, vimukhatA, upekSA jANe ajANe paNa na thaI jAya te mATe pratyeka bhavabhIru manuSya atyaMta sAvadha rahevuM joIe. dharmanI upekSA eTale parama upakArI zrItIrthaMkara bhagavaMtonI upekSA che, temaNe darzAvelA mokSamArganI upekSA che. maitryAdi bhAvonI upekSA eTale sarvasattvonA hitanI upekSA, dharmanI upekSA. zrItIrthaMkaronuM tIrthaMkaratva sarvasattvonA hitanI bhAvanAmAMthI janmyuM che. tethI sarva sattvonA hitanI bhAvanAne tIrthaMkaronI bhAvamAtA kahI zakAya. sarva sattvonI hitanI bhAvanAno tiraskAra eTale jinamAtAno tiraskAra. "jinamAtA zuM je dhare kheda, tasa mastaka thAze cheda.' A ukti darzAve che ke sarva sattva hitAzayanI bhAvanA pratye kheda karanAra nigodane prApta karaze. vanaspati--vRkSo eTale uMdhe mastaka rahevAnI sajA. nigoda eTale mastaka chedanI sajA . ahIM nisargano anugraha-nigrahano niyama kArya kare che. dharmamahAsattAne anusaranArI prabaLa evI karmasattA kArya kare che. bahirAtmabhAva ane aMtarAtmabhAva jyAM sudhI sarva nirapekSa mAtra potAno ja vicAra che, tyAM sudhI bahirAtmabhAva che. jyAre sarvasApekSa svano vicAra pragaTe che, tyAre aMtarAtmabhAva Ave che. bahirAtmabhAva TALI aMtarAtmabhAva jagADavAno che. ApaNA durbhAvone sadbhAvomAM pariNata karavAnA che. bhAvonA urdIkaraNanI prakriyA (Process of Sublimatior). darzAvatA zAstrakAra dharma-ciMtana 0 95 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtoe pharamAvyuM che ke, "sarva jIvo mATe saMsAra duHkhano hetu che, e rIte saMsAranI duHkhamaya sthitino vicAra karato zrAvaka "sarva jIvo mokSa prApta karo" evI bhAvanA bhAve." saMsAranI bhISaNa yAtanAomAM rIbAtA prANIonI atyaMta du:khadAyaka sthiti joI enuM haiyuM A asAra saMsAra uparathI uThI jAya e nirveda che ane A nirvedamAMthI sarvane mATe mokSanuM sukha prApta thAo evI bhAvanA e saMvega che. jyAM sarvathI nirapekSapaNe mAtra potAnA ja sukhano vicAra che, tyAM nirveda nathI ane saMvega paNa nathI. jyAM bIjAnuM game te thAo paNa potAne sukha maLonI bhAvanA che, potAnI anukULatAonI icchA che, tyAM aMtarAtmabhAva nathI, mAtra bahirAtmabhAva che. ane bahirAtmabhAvanA pAyA upara mokSamAM to saMsAra jevA anaMtA sukho ane vizeSa anukULatAo bharyA haze, evI lAlace kevaLa potAne ja mokSanuM sukha maLe tathA saMsAra pratye mohagarbhita vairAgyathI kevaLa potAnuM bhavaduHkha TaLe, e mATe phAMphAM mAravAM e ArtadhyAna che. ApaNe vicAravuM paDaze ke bhavaduHkha TALavAnI ane mokSa sukha pAmavAnI ApaNI bhAvanA pAchaLa sarva nirapekSa potAno svArtha to nathI bharyo ne? ApaNI bhAvanAonuM sUkSma anveSaNa (Screening) karavuM paDaze. nahi to potAnA halakA svArtharUpI TI.bI. ane kensaranA jaMtuo dharmapravRttinA ujjavaLa prANane harI leze. mAtra svArthanA pAyA upara kevaLa potAnuM ja duHkha dUra karavAnI icchAmAMthI thatI tapa, japa ke saMyamanI pravRtti mokSahetuka dharmapravRtti zI rIte banI zake ? jenA kendramAM mAtra ajJAna ane svArtha bharyA che, evI koI paNa pravRtti bahirAtmabhAvanI pravRtti che.AvI pravRtti mokSasAdhaka zI rIte bane ? parama upakArI zrIjinezvara bhagavaMtoe darzAvelA mArge javAnI jemanI satata khevanA che, evA ArAdhake potAnI vRtti tathA pravRttinuM kendra dharmadhyAnane badale ArtadhyAna na bane e saMbhALavuM joIe ane sarvanirapekSa potAnA ja svArthano bhAva ArAdhanAmAM na Ave te mATe jAgrata rahevuM joIe. svArthabhAvane sthAne parArthabhAva vaDe, kRtanatAne sthAne kRtajJatA vaDe tathA ahaMkArabhAvane sthAne namaskArabhAva vaDe jyAre haiyuM chalakAI rahe che tyAre bahirAtmabhAva ogaLe che, bhaya, dveSa ane kheda dUra thAya che, tyAre ApaNe dharmanI sanmukha thaIe chIe, dharmamahAsattAnI sanmukha banIe chIe. 96 - dharma-ciMtana Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ane zUnya (svArtha ane paramArthanI maulika vicAraNA vaDe A lekha jhaLahaLe che. temAM vahetA bhAva sAthenuM joDANa jIvananA urdIkaraNamAM sahAyabhUta thavA AzA che. saM.) eka ane zUnya ekaDAnI jamaNI bAjue jo ApaNe mIMDA mAMDatA jaIe to ekaDAnI kiMmata dazagaNI vadhatI jAya che. ekaDAnI jamaNI bAjue eka mIMDu mUko to ekanA daza thAya. be mIMDA mUko to ekanA so thAya. traNa mIMDA mUko to ekanA hajAra thAya. A pramANe jema eka mIMDu vadhAro tema dazagaNo vadhAro tenI kiMmatamAM thAya. paraMtu jo ekaDAnI DAbI bAjue ApaNe mIMDA mAMDatA jaIe to ekaDAnI kiMmata dasagaNI ochI thatI jAya che. ekaDAnI DAbI bAjue eka mIMDu mUko to ekaDAno dazamo bhAga eka dazAMza thAya, be mIMDA mUko to ekaDAno somo bhAga eka zatAMza thAya. traNa mIMDA mUko to ekaDAno hajAramo bhAga thAya, A pramANe jema jema DAbI bAjue eka mIMDu vadhAro tema tema dazagaNo ghaTADo tenI kiMmatamAM thAya. gaNitazAstramAM ekaDAnuM mahattva ghaNuM che. manuSyajanma ekaDA samAna che. parahitanI pravRtti ekaDAnI jamaNI bAjue mIMDA mAMDavA samAna che. sarvanirapekSa mAtra potAnA svArthanI pravRtti manuSya jIvanarUpI ekaDAnI DAbI bAjue mIMDA mAMDavA samAna che. jenAmAM parArtharasikatA che, niHsvArtha bhAva je paropakAranA hitakAryo kare che te potAnA jIvananI kiMmata vadhAre che. jene parArthano vicAra sparzato nathI, parahitanI vAta gamatI nathI ane mAtra potAnA svArthanI pravRtti game che te manuSya jIvananI kiMmata ghaTADe che. mAkhaNa ane cUno jyAM mAtra potAnA ja sukhanI ciMtA che ane mAtra potAnA ja duHkhanA nivAraNanI icchA che tyAM ArtadhyAna che. ArttadhyAnathI bharelI ApaNI malina svArthavRtti jeTale aMze TaLe teTalA pramANamAM ja ApaNane dharmanI prApti thaI zake. rAga-dveSa TaLavAthI ja mukti maLe che. jyAM sudhI mAtra potAnA ja sukha upara dharma-ciMtana 0 97 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAga che ane mAtra potAnA ja duHkha upara dveSa che tyAM sudhI kaSAya TaLe nahi ane mukti maLe nahi. mAtra potAnA ja sukha uparano rAga ane mAtra potAnA ja duHkha uparano dveSa dUra karavA mATe dharmanA arthIe parArthakAritA keLavavI joIe. sarvajIvone mATe zreSTha sukha icchavuM joIe. sarva nirapekSa mAtra potAno vicAra, nikRSTa svArthavRtti sarva pAponuM mULa che. mAtra potAnA ja mATenA bhautika sukhanI jhaMkhanAmAM gaLADUba rahevuM e ArtadhyAna che. eka vATakImAM mAkhaNa paDyuM hoya ane bIjI vATakImAM pAnamAM khAvAno cUno paDyo hoya, to mAkhaNano pIMDa ane cUnAno pIMDa jovAmAM sarakhA jaNAya paraMtu bannenA guNadoSamAM keTalo pharaka che te ApaNe jANIe chIe. mAkhaNa khAnAra manuSyanA zarIranuM poSaNa thAya che. bhUlathI paNa cUnAno pIMDI khAnArane pArAvAra hAni thAya che. mAkhaNanI jema sarva jIvono hitabhAva manane tathA AtmAne poSaNa Ape che ane svArthabhAvano cUno jIvanano nAza kare che. mAtra potAnA bhautika sukhanI lAlacathI ke duHkhanA bhayathI thatI pravRttine bhale ApaNe ahiMsA, kSamA, tapa, japa ke saMyamanA nAmathI oLakhAvIe to paNa tattvataH to e ArtadhyAnanI ja pravRtti rahe che. ahiMsA, kSamA, tapa, japa ke saMyamanI dareka pravRtti pAchaLa sarvasattvahitAzayanI bhAvanA, parArthakAritA jIvaMta hovI joIe. ame anAdikALathI nikRSTa svArthavRttine sevI che. ArtadhyAna ane raudradhyAna dhyAyAM che. parArthabhAva vaDe jANe amAruM sarva kAMI lUMTAI jaze evo bhaya amane thAya che. dharmadhyAna ane zukladhyAnanA pAyAmAM sakaLa jIvarAzinA hitano bhAva rahelo che. A vicAra amane sparzato nathI tyAM sudhI ame dharmamahAsattAnI vimukha chIe. rasasiddhino prayoga jo ApaNane koI siddhapuruSa tAMbAnuM suvarNa banAvavAnI rasasiddhi batAve to te prayoga ApaNe karIe ke nahi ? te mATe te siddhapuruSane anusarIe ke nahi? tAMbAnuM suvarNa banAvavA mATe ApaNe tarata ja taiyAra thaIzuM. te mATe sarva puruSArtha karIzuM. siddhapuruSe batAvelI rasasiddhi mATenI vidhine barAbara anusarIzuM ane jo prayoga saphaLa nahi thAya to ApaNI khAmI kyAM che te zodhavAno prayatna karIzuM. 98 - dharma-ciMtana Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - parama upakArI zrIjinezvara bhagavaMtoe zreSTha rasasiddhino mahAprayoga darzAvyo che. bahirAtmabhAvanA kathIramAMthI paramAtmabhAvano pArasa pragaTAvavAnI prakriyA prakAzI che. A zreSTha prayoga karavAnI taka mAtra manuSyabhavamAM prApta thAya che. A adbhuta taka Aje ApaNane prApta thaI che. vAdavivAda ane vitaMDAmAM samaya ane zaktinI A amUlya sAmagrI veDaphavAno ApaNane adhikAra nathI. eka kSaNanAya vilaMba vinA A mahAprayoga pAchaLa ApaNe lAgI jaIe. * zreSTha rasasiddhinI prakriyAnuM prathama pagaluM dharmamahAsattAnI sanmukha thavuM te che. AvI sanmukhatA ahaMkArabhAva ogaLyA pachI, ane namaskArabhAva pragaTyA pachI Ave che. AvI sanmukhatA kRtajJatAbhAva spardhyA pachI ane parArthakAritA jAgyA pachI Ave che. dharmamahAsattAnI sanmukhatA paramArthathI namaskArabhAva AvyA pachI samagra vizvamAM dharmamahAsattAno saMpUrNa prabhAva samajAya che. samyagdarzanamAM dharmamahAsattAnuM yathAyogya darzana che. ane tyAre ArAdhakane jagatanA dazya-adezya sarvabhAvo kaI rIte muktimArganA bodhaka che ane kyAM, kema kayAre sahAyaka che e spaSTa samajAya che. tethI koI jIva ke padArtha pratye dveSa thato nathI. bhaya, dveSa ane kheda AtmAnuM ahita karanArA che. tathA te badhAnuM mULa sarva nirapekSa potAnA svArthabhAvamAM che A satya ahIM ArAdhakane sparze che. dharmamahAsattAnI AjJAne AdhIna karavAnuM jenuM kArya che te karmasattAnA zubhaazubha ubhaya prakAro jIvane nyAyamArge doravAmAM sahAyaka banI zake che. zarata eTalI ja ke ApaNI samagratAnuM moM dharmamahAsattA tarapha rahevuM joIe. AvuM saMpUrNa samarpaNa nyAyamArge ja zakaya bane che. nyAyamArga eTale mokSamArga athavA mokSamArga eTale saMpUrNa nyAyamArga. namaskArabhAva A nyAyamArgano prANa che. namaskArabhAva AvyA vinA nyAyamArganuM pAlana zakya nathI. tattvathI jagatanA sarvabhAvo jIvanA -kAlika jIvanano nakazo hovAthI tene potAnA sarvakAlIna jIvanano bodha karavA dvArA upakAra karI rahyA che, ema nyAyamArganuM pAlana karanAra ArAdhakane anubhavAya che. dharma-ciMtana - 99 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAsAmrAjya (mAtra potAnA sukhanI lAlasA vaDe pakaDAyelAM pariNAmane pavitra banAvavAnI, parahitaparAyaNa banAvavAnI, dharmaraMgarasiyAM banAvavAnI pavitra vicAradhArA A lekhamAM akhkhalitapaNe vahI rahI che. tenI sAthenuM bhAvapUrvakanuM joDANa sva-parahitakara nIvaDaze evI khAtrI che. saM.) mahAsAmrAjya traNa bhuvanamAM jo koInuM sAmrAjya hoya to te dharmamahAsattAnuM che. A dharmamahAsattAnA saMcAlaka kaho, samrATa kaho ke dharmacakravartI kaho te parama upakArI zrI tIrthakara bhagavaMto che. temanI AjJAnA pAlana nIce A sAmrAjyanI prajArUpa sarva jIvo sAthe maitrI sAdhavI e jIvanuM kartavya thaI paDe che ane koI paNa jIva pratye krodhAdi ke dveSAdi durbhAvo karavA e gunho thaI paDe che. maityAdi ke kSamAdi bhAvo jIve potAnA kartavyarUpe karavAnA che. A kartavyano bhaMga karanArane potAnA kartavyanuM bhAna karAvavAnuM kArya karmasattA kare che. karmasattAnuM kArya jIvone dharmamahAsattAnI AjJAne AdhIna karAvavA mATe che. jyAM sudhI ApaNe dharmamahAsattAnI sanmukha thatA nathI, zrI tIrthaMkara devonI AjJAne anusaratA nathI, tyAM sudhI karmasattAnA prabhAva nIce kacarAvAnuM che. eka dRSTie ema paNa kahI zakAya ke vizuddhIkaraNanI prakriyA (Process of Sublimation) mAM karmasattA sahAyaka che. mithyAtva ane ajJAnathI ApaNe dharmamahAsattA pratye anAdithI vimukha rahyA chIe. ApaNuM hita vizvanA hita sAthe saMkaLAyeluM che e vicAra kadIya spardho nathI. sarva nirapekSa mAtra potAnA ja sukhano sadAya vicAra karyo che. pote bIjAone duHkha ApyuM che ane Ape che, te kayAreya yAda karyuM nathI. bIjAo potAne duHkha Ape che, tevuM sadAya yAda rAkhyuM che. potAne sukha ApanArAonuM smaraNa karyuM nathI. upakArIo pratye namaskArabhAva Avyo nathI. namaskArabhAva prApta na thAya tyAM sudhI nyAyamArga Ave nahi. 1oo, dharma-ciMtana Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMbhAva ane sarvabhAva - anAdi bhavabhramaNamAM ahaMbhAva sevyo che. ahaMbhAva e moha che ane sarvabhAva * e mohano kSaya che. ahaMbhAva eTale sarvanI upekSA karIne kevaLa potAno ja vicAra karavo, mAtra potAnuM ja astitva anubhavavuM. bIjA jIvo potAnI tulya che chatAM mAtra potAnA ja sukha-duHkhano vicAra karavo ane bIjAno nahi, A dharmamahAsattAthI vimukhatA che. sarvabhAva eTale sarva jIvo pratye AtmavatabhAva. sarva jIvo potAnI tulya che evA AtmasamadarzitvapUrvaka sarvanuM astitva anubhavavuM. sarva sApekSa svanA vicAra sAthe sarvabhAvano saMbaMdha che. A dharmamahAsattAnI sanmukhatA che. namaskArabhAva AvyA pachI nyAyamArganuM pAlana zakya bane che ane nyAyamArga AvyA pachI karmasattA sahAyaka bane che ane zrI tIrthakara bhagavaMtonI AjJAnuM pAlana karavA mATenA sattva ane sAmagrI prApta thAya che. AjJApAlana mATenA sattva ane sAmagrI prApta karavA mATenuM sarvathI prathama pagaluM dharmamahAsattA pratyenI sanmukhatAnuM che. mAtra potAnA ja du:khano dveSa dUra karI sarvanA sukhanI ciMtA ane sarvanA duHkhano dveSa e dharmamahAsattA pratyenI sanmukhatA che. ApaNe bIjAne sukha ApIe chIe tenA karatAM jeo ApaNane sukha Ape che temanuM pramANa vizeSa che. dharmamahAsattAnI samajaNa pachI A satyanuM darzana spaSTa thAya ' che. e sivAya kRtajJatA ane paropakAra, dayA ane kSamA vagere guNo khIlatA nathI. kRtajJatAthI bahirAtmabhAva TaLe che. paropakArathI aMtarAtmabhAva pragaTe che. vizvapremanuM amRta kRtajJatAthI prabhu pratye ane paropakArathI vizva pratye prema jAge che. vizvaprema prabhupremanuM pratIka che ane prabhuprema vizvapremanuM pratIka che. dharmamahAsattA pratyenI sanmukhatAthI vizvaprema pragaTe che. dharmamahAsattAnA samrATa zrItIrthakara bhagavaMto jagatanA sarva jIvonA hitaciMtaka hovAthI paramavizvapremI che. dharma-ciMtana 101 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvaprema e amRta che. dharmamahAsattAne anusaranAra sarva koI vizvapremI banatA jAya che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtorUpI parama vizvapremIone karAto namaskAra anAdi kALathI ApaNAmAM rahelA dveSabhAvarUpI viSane dUra karanAra che. vizvaprema e azubha rAgarUpI jvarano vinAzaka che. niSkAma vizvapremathI azubha rAga avazya dUra thAya che. dharmamahAsattAnI sanmukhatA ApaNane svArthanA sAMkaDA viSavartulamAMthI mukta karAvI, parArthane pragaTAvI sarvArthane prApta karAve che. jene aMte sAdhaka 52ma arthane pAme che. dharmamahAsattA pratyenI sanmukhatA e zrIjinezvara bhagavaMto pratyenI sanmukhatA che, zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto pratyenI sanmukhatA che. AvI sanmukhatAthI sudeva-guru-dharma pratye bhakti jAge che. mohane ghaTADavA mATe bhakti jagADavI paDaze. jema jema bhagavAna uparanI bhakti vadhaze, tema tema saMsAranA padArtho uparano moha ghaTaze. strI, dhana vagere pratyenA tiraskAranI vAto karavA mAtrathI pArthiva padArtho uparano bhAva ocho thato nathI. anAdikALathI ApaNe saMsAra sanmukha rahyA chIe, dharmamahAsattAthI vimukha rahyA chIe. bhavamAM bhramaNa karAvanAra du:khotpAdaka kAraNonI sanmukha rahyA chIe. bhavathI mukta karAvanAra, sAttvika sukhotpAdaka kAraNothI vimukha rahyA chIe. ArAdhanAmAM vega dharmamahAsattA pratyenI sanmukhatAthI ApaNane spaSTa samajAya che ke duHkhI thavAno mArga a5kA2Ione na bhUlavAmAM ane upakArIone bhUlavAmAM che. sukhI thavAno mArga apakArIone bhUlavAmAM ane upakArIone na bhUlavAmAM che. . mATe potAnA apakArIone bhUlI javA. potAnA upakArIone yAda karavA. apakAra karavo choDI devo ane apakArIo pratye paNa udAra banavuM. dharmamahAsattAnI sanmukha rahevAthI samajAya che ke jo ApaNe du:kha na joItuM hoya to duHkha ApavuM baMdha karavuM paDaze. jo ApaNe sukha joItuM hoya to sukha ApavuM zarU 102 7 dharma-ciMtana Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM paDaze. mATe duHkha ApanArane bhUlo. sukha ApanArane satata yAda karo. Aja sudhI keTalAne duHkha ApyuM che te yAda karo, Aja sudhI keTalAnI pAsethI sukha lIdhuM che te yAda karo. "vizvamAM koI paNa jIva duHkhI na thAo" e vicAra bIjAne ApelA duHkhanuM prAyazcita che. "vizvamAM sarva jIvo sukhI thAo" e vicAra lIdhelA sukhanA RNamAMthI mukta kare che. samagra vizvanA sarva jIvo sAthenA saMbaMdhanI spaSTatA hRdayagata thayA pachI ArAdhanA jIvaMta bane che, jIvaMta ArAdhanAmAM vega Ave che. dharmamahAsattA saMbaMdhI vicAra ArAdhanAnA vegamAM atyaMta sahAyaka che. jene bhajavAthI saMsAra vadhe evo kudeva te mahAmoha. jene bhajavAthI zivapada maLe evA sudeva te mahAmohajetA zrIjinezvara bhagavAna. e devAdhidevanI sarvajIvahitakara AjJAno ArAdhaka parahitaparAyaNatAnA paramapavitrapadano adhikArI bane, jagatanA badhA jIvonA hitano satata sajAga ane sakriya rakSaka bane. AjJAnI ArAdhanA eTale dharmamahAsattAnA tribhuvanahitakara kAryane trividhe anusaravuM te. dharma sanmukha banavuM te. svArtha vimukha banavuM te. paramArtharasika banavuM te. paramajIvananuM arthIpaNuM khIlavavuM te. dharma-ciMtana 0 103 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAra mahAmaMtranuM darzana-1 zrIkAMtilAla mohanalAla pArekha (kiraNa) (samarpaNabhAvamUlaka phuraNAonA maMgala, manohara citra jevo A patra-lekha enA zAzvatapadapradAyaka mahAmaMtra zrInavakArane mAphakasaranI AMtar sthiti sarjavAmAM avazya preraNAdAyI banI rahe evI svAbhAvika tenI guNavattA che. tenI sapATInI bhItaramAM jhaLahaLatA bhAvane bhAva ApavAthI teno spaSTa anubhava thAya tema che. saM.) kalpavRkSa bIjAropaNa priya kamala, tArA patro maLyA che. pratyuttaranA vilaMba mATe kSamA karaje. zrInamaskAra mahAmaMtranI sAdhanA mATe tAro rasa vadhato jAya che te jANI AnaMda ! mArA patro tArA AMtara vikAsamAM sahAya kare ema icchuM chuM. paraMtu kyAreya nA bhUlIza ke patro mAtra samajaNa ApI zake. te samajaNa tArI potAnI thayA vinA vikAsa zakya nathI. zrInamaskAra mahAmaMtra saMbaMdhI samajaNane bhAvamAM paloTavI paDaze. mArA patro jo mAtra vigatarUpe vaMcAze to kaMI artha nahi sare. tArI vyaktigata ArAdhanAne vega maLe e hetuthI huM lakhuM chuM. ane tethI mArA patromAM kayAreka parama upakArI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha prabhunA dhyAna saMbaMdhI to kayAreka azrAvya dhvanivijJAnanI aciMtya zakti saMbaMdhI, kyAreka mArgonusAritAnA guNo eTale mAnavatA keLavavA saMbaMdhI to kayAreka DaoN. AinsTAinane samajAyelA vizva siddhAMta Unified Field Theory kyAreka vicAronI adbhuta asara saMbaMdhI to kyAreka sAdhanA mArganA vidgo saMbaMdhI veravikhera sAmagrI lakhAya che. ekAda vicArakaNa jo tArI bhAvadhArAne zuddha karavAmAM sahAyaka banaze to mAruM lekhana huM sArthaka gaNIza. jJAnano prakAza prApta karavAnI zreSTha kUMcI eka ja che ane te syAdvAda daSTi che. A lekhana syAdvAda dRSTithI vAMcaje. samagra vicAra aMzo jayAMthI paNa maLe tyAMthI prApta karavA prayatna karaje. svatvanuM udghakaraNa zrInamaskAra mahAmaMtranI sAdhanA zreSTha vaijJAnika prayoga che. 104 - dharma-ciMtana Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArmika kriyAo ane anuSThAnonI racanA sUkSma mAnasazAstranA gUDha niyamo Supra* Psychological Technique ne anusarIne prAcIna mahApuruSoe karI che. AvI kriyAo ane anuSThAnonI pAchaLa gaMbhIra rahasyo rahelAM che. pratyeka anuSThAna svatvanA urvIkaraNa Sublimation of Self mATeno vaijJAnika prayoga che. svatvanuM urdhIkaraNa eTale AtmAnI zuddhi karavI,--AMtara prakAzanuM prAgaTya karavuM-karmamaLone dUra karavA--Atmika guNo pragaTAvavA--guNa zreNimAM AgaLa vadhavuM-- jIvanano vikAsa sAdhavo. pratyeka anuSThAna pachI te vyaktigata hoya ke sAmUhika hoya, viziSTa vaijJAnika prayoga tarIke thavuM joIe. huM jayAre ahIM "vijJAna" zabda vAparuM chuM, tyAre pazcimanA sthUla vijJAna Physical SciencenA arthamAM nahi, paraMtu jJAnane sUkSmapaNe-vizeSapaNe--spaSTapaNe samajIne kriyAmAM AcAramAM utAravAnA prayatna mATe vAparuM chuM. tathA "prayoga" zabda vAparuM chuM, tyAre koI tathya puravAra karavA judI judI rIte prayatno Experiments ka2vA, evA arthamAM nahi paraMtu prakRSTa yoga-prakRSTapaNe potAnI jAtane cokkasa prakriyAmAM joDI devAnA arthamAM vAparuM chuM. anuSThAnonI racanA pUrvapuruSoe evI rIte karI che ke jethI svatvano vikAsa thAya ja. pratyeka anuSThAna mAnava deha, mAnava mana ane mAnava AtmA traNeya sAthe saMbaMdha dharAve che. . Physiological and Psychological frame work of Human Self mAnavadeha, ane mAnavamana saMbaMdhI ApaNe ghaNuM thoDuM jANIe chIe, tethI darzana, jJAna ane cAritranA paraspara saMbaMdhane tathA samyagdarzana, jJAna, cAritranI Dynamic Effects jabbara asarone ApaNe jANatA nathI. vidyuta ane lohacuMbakanI zakti Power of Elctricity and MagnetismthI ApaNe paricita chIe. azrAvyadhvaninI zakti Supersonics saMbaMdhI ApaNe jANIe chIe. hAiDrojana bomba ane kobolTa bombanI zaktithI ApaNe jAgRta chIe. vicAranI asara paraMparA Effects and countereffects of Thought * bhAvanAnI aciMtya zaktithI ApaNe ajANa chIe ane te saMbaMdhI jANavAno kaMI paNa dharma-ciMtana 0 105 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajIva prayatna ApaNe karatA nathI. durbhAvonuM viSa dUSita thayelo AhAra ApaNe khAtA nathI, roga thavAno bhaya che. gaTaranuM gaMdu pANI ApaNe pItA nathI, hAni thavAnI zakyatA che. Dirty Water : Danger gaMdA pANI saMbaMdhI bhayanA pATiyAM hoya che. vidyutanA sAdhanothI ApaNe sAvadha rahIe chIe. vidyutano AMcako mRtyunuM kAraNa thaI paDe te ApaNe jANIe chIe. Electricity high voltage : Danger vidyuta saMbaMdhI bhayanA pATiyAM hoya che. paraMtu asad vicArothI bacavAnA ApaNA prayatno sAmAnya ati sAmAnya che. pratyeka asad vicAra vidyutanA AMcakAthI vadhu prANaghAtaka che. Evil Thoughts : Danger asadu vicArothI sAvadha rahevAnuM sUcana karatAM pATiyAM kyAM che ? pratyeka asad vicAra bhAvamRtyunuM kAraNa che. A parama vaijJAnika satya ApaNane kayAre samajAze !. sadubhAvanI suMdara asaro ane durbhAvanI ghAtaka asaro saMbadhI sajIva samajaNa kyAre jAgaze ? krodhano, irSAno, bhayano, lobhano ekAda bhAva kevuM kAlakUTa viSa utpanna kare che, te ApaNe jANatA nathI. AjanA vijJAne siddha karyuM che ke durbhAvo ApaNA dehamAM viSa utpanna kare che. A viSathI zarIramAM judA judA rogo thAya che. AjanuM vijJAna AvA rogone Psychoconatic Diseases mAnasika asarathI thatA zArIrika rogo kahe che. pratyeka durbhAva vijaLIno ghAtaka AMcako che. pratyeka durbhAva pratikSaNanuM AMtara mRtyu che. vijaLInA AMcakAno ApaNane bhaya che, bAhya mRtyuno ApaNane bhaya che. hajI durbhAvo, asad vicArono bhaya ApaNane jAgyo nathI. kamala, zrInavakAramaMtranI sAdhanA kalpavRkSanuM bIjaro paNa che. A bIja vAvatAM 106 - dharma-ciMtana Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelAM hRdayabhUmimAMthI durbhAvonuM jhera dUra karavuM paDaze. zrInavakAranI sAdhanA manamAM AvatA durbhAvone ochA kare che, dUra kare che. sAdhanA daramiyAna durbhAvo Ave tenI glAnI hoya, du:kha hoya, durbhAvo karavAnA na hoya, poSavAnA na hoya. sarva jIvo pratye sadbhAva zrInavakA2nA anuSThAnane huM vaijJAnika prayoga e mATe kahuM chuM ke navakArano ArAdhaka potAnI jAtane pratyeka paLe tapAse. mAro ahaMkAra keTalo ghaTe che ? irSA, krodha, dveSanA durbhAvo keTalA ochA thAya che ? zrIparameSThi namaskAra vaDe maitrI, pramoda karuNA ane mAdhyasthanA bhAvo keTalA vadhe che ? kamala, sAdhanAnI zarUAtamAM durbhAvo bhale na jAya paraMtu durbhAvo hovAnI vedanA jAgavI joIe. durbhAvo sadbhAvomAM kaI rIte paloTAya tenI mathAmaNa thavI joIe. durbhAvonuM mUla ApaNI azubha icchAo che. "mane ja sukha maLo ane mAruM ja duHkha TaLo" A icchA sauthI vadhu kaniSTa koTinI ane sauthI vadhu pIDAkAraka che. A ayogya ane aghaTita icchA vaDe aneka prakAranI pIDAo jIva anubhave che. kevaLa potAnA ja sukha duHkha saMbaMdhI tIvra saMklezanA azubhabhAvamAMthI sarva durbhAvo jAge che. sarva durbhAvone dUra karanAra bhAva dharma che. AhAranI ayogya icchAomAMthI mukta thavA mATe tapa dharma che. arthanI ayogya icchAomAMthI mukta thavA mATe dAna dharma che. kAmanI ayogya icchAomAMthI mukta thavA mATe zIla dharma che. sarva durbhAvothI mukta thavA mATe bhAva dharma che. asad vicAromAMthI bacavA mATe zubha bhAvanAno mArga zreSTha che. kamala, sarva prakAranA duHkhathI mukta thavAno, saMpUrNa sukhI thavAno, zrInamaskAranI sAdhanA saphaLa karavAno amogha upAya maityAdi prazasta bhAvanAo che. jema kAMTAthI kAMTo kADhI zakAya che, tema kaniSTa koTinA adhama svArthI bhAvane uttama koTinI prazasta bhAvanAothI dUra karI zakAya che. ApaNe mAtra potAnA ja sukha ke duHkhanI ciMtA karavAne TevAyelA chIe ane dharma-ciMtana - 107 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA pariNAme tIvra saMkalezane anubhavIe chIe. bIjAnI hita ciMtArUpa maitrI Adi bhAvanAothI jyAre mana vAsita thAya che, tyAre cittane sukha ane zAMti avazya prApta thAya che. zrInavakAranI sAdhanA AdhyAtmika kalpavRkSanuM bIjAropaNa che. AvuM suMdara bIja vAvatAM pahelAM hRdayabhUmine vizuddha banAvavI joIe. A vizuddhino parama upAya sarvanA zreSTha hitano bhAva che. pratyeka dharmAnuSThAnanI saphaLatAno AdhAra maitryAdi prazasta bhAvanAonI daDhatA upara avalaMbelo che. jo zrInavakAranI sAdhanA pAchaLa A prazasta bhAvanAonuM baLa haze, to ja te zIghra saphaLa thaze. dAna, zIla ane tapa paNa jyAre bhAva dharma sAthe bhaLe che, tyAre ja te lokottara dharmasvarUpa bane che. sAdhanAnuM prathama pagaluM durbhAvo pratyenA rAgane guNa tathA guNI pratyenA rAgamAM paloTavAnuM che. guNadveSane durbhAvo pratyenA dveSamAM paloTavAnuM che. ApaNe kSaya ane kensaranA rogane dhikkArIe chIe. paraMtu rogI pratye to ApaNI karuNA che. kamala, tuM pApane bhale dhikkAraje, paraMtu avinIta, nirguNa, viparIta vRttivALA pApI jIvo pratye to karuNA bhAvanA ane madhyastha bhAvanA manamAM bhAvavI joIe. ane to ja zrInavakAra mahAmaMtrarUpI kalpavRkSanuM bIjAropaNa zakya banaze. zrInavakArajApanI kriyA eTale samatA-pacheDI vaNavAnI kriyA. e pacheDI jema jema vaNAtI jAya tema tema AtmA svabhAvamAM Avato jAya. pacheDI pUrI vaNAI rahe tyAre AtmA potAnA paramasvarUpane vare. 108 0 dharma-ciMtana Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAra mahAmaMtranuM darzana-2 (A patra-lekha, durbhAva-sadbhAva, viveka, mAnasika prAmANikatA, anuSThAnarahasya tema ja sAmAnya icchA ane polAdI icchAzakti para suMdara prakAza pheMke che. lekhamAMnA bhAvane Thesa na vAge tevI mAvajatabharI tenI bhASA che. saM.) (2) vaijJAnika prayoga priya kamala, tAro patra maLyo che. sAdhanAnA AraMbhakALamAM asad vicAro ubharAya tethI bhaya pAmavAnuM nathI. paraMtu durbhAvane sadbhAva manAvavAnI-mAnavAnI bAlIza ceSTA sAdhanAmAM hAnikAraka che. ahaMbhAvane svamAnanuM gaurava mAnavuM, dRSTirAgane dharmaprema mAnavo, jhanunane daDhatA mAnavI, vigatone jJAna mAnavuM-e badhuM sAdhanA mArgamAM jabbara vighnarUpa che. mAnasika prAmANikatA sAdhanAmAM ati agatyanI che. ArAdhaka potAnI samajaNa anusAra prAmANikapaNe satyane samajavAno prayatna kare. ane satya samajaNanA A prayatnamAM sarva jIvonA hitano bhAva jAgRta rAkhe. potAnA ekAMta mata tarapha yuktine kheMcavAnI ceSTA karanAra satyane nahi pAmI zake. bhAvazUnya tIkSNa buddhi bAhya dRSTie game teTalI AkarSaka jaNAtI hoya, to paNa sAdhanA daSTie tenuM kazuM ja mUlya nathI. sAcI buddhi te che ke je saddhastu pratye, saTvastune siddha karanAra yukti pratye sadbhAva jagADe. sAdhanAmAM sadbhAvanuM mahattva ghaNuM che. kamala, sadbhAvo pragaTAvavAnI ApaNI icchA (Wishings) che, paraMtu icchAzakti (Will Power) nathI. icchAzaktinA agni vinA ApaNA sarva prayatno sAdhanA mArgamAM gokaLagAyanI gatinA raheze. AtmavIryanI ati maMda sphuraNA ArAdhanA mATenA ApaNA prayatno cAlu che, e vAtano AnaMda che paraMtu A maMda gatimAM ApaNo saMtoSa che, e vAtanI vedanA che. sAdhanA mArga paranI ApaNI maMda gatithI, (With very low speed, the Soul dharma-ciMtana 0 109 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Energy is not raised and the goal remains unattained) ati maMda prayatnane lIdhe AtmavIryanI sphuraNA thatI nathI ane sArthaka pariNAma dekhAtuM nathI. kaMIne kaMI lAbha thaze ja, e saMtoSamAM ApaNe kALa nirgamana karIe chIe. ArAdhake vAraMvAra vicAravAnuM che ke ATalo jApa thayo to mananI caMcaLatA keTalI ochI thaI ? ATaluM tapa thayuM to kaSAyo keTalA ghaTyA ? ATalo svAdhyAya thayo to cittazuddhi keTalI pragaTI ? durbhAvone sadbhAvomAM palaTavA mATe kaniSTa svArthabhAvane ocho karI jagatanA sarva jIvonuM kalyANa thAo, e bhAva keLavavo paDaze. anuSThAna karanArA ApaNe jo nityajIvanamAM svArthI, niSThura durbhAvothI bharelA ja hoIe, to A durbhAvo ghaTADavA ApaNe satata prayatnazIla thavuM paDaze. A AdhyAtmika bimArI dUra karavA prayatna karavo paDaze. kyAreka to anuSThAna vakhate je vega hoya che, teTaloya vega anuSThAna pUruM thayA pachI jIvanavheNamAM dekhAto nathI. anuSThAna karatA hoIe tyAre ApaNAmAM je AnaMda, utsAha ane ekAgratA hoya che, te sAmAnya jIvanamAM zA mATe TakI rahetA nathI ? zuM ApaNe jANatA nathI ke "anuSThAno" ane "dhArmika kriyAo" ApaNA samagra jIvanane UMce lAvavA mATe che ? zuM ApaNe dhArmika kriyAo veTharUpe ke mAnasika saMtoSa mATe karIe chIe ? paralokanuM bhAtuM bAMdhavA karIe chIe ? zuM sukhanI lAlaca ke duHkhanA bhayane lIdhe karIe chIe ? kema jANe ApaNA anuSThAno ane dhArmika kriyAone jIvana sAthe kaMI saMbaMdha na hoya ! AvA prakAranI ApaNI bimArIno gaMbhIrapaNe ApaNe kaMI vicAra karyo che ? lokhaMDano TukaDo "pratyeka sat pravRtti game teTalI maMda hoya, to paNa kaMIne kaMI lAbha avazya kare ja che."--A satya huM svIkAruM chuM. paraMtu A satya (Cosmic vier-point) vizvadRSTinuM che. vikasita avasthAmAM samajAya tevuM che. (Individual view-point) pratyeka ArAdhakanuM vyaktigata satya mAruM vyavahAra satya A rahyuM, A hovuM joIe. "samaya ocho che. vighno ghaNAM che. mahAmuzkelIe mAnavabhava maLyo che. mArA samagra baLathI tvarAe "kArya" sAdhI lauM.' 110 0 dharma-ciMtana Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Elgll als! 241451 (Cosmic view point and Individual view point) vikasita avasthAnAM satyo tathA prAraMbha avasthAnAM satyono samanvaya karI zake che. kyAMya thoDI sat pravRtti thatI hoya to sAdhake vicAravuM ke "A bIjamAMthI aMkura jAgaze. sat pravRttino kaMIne kaMI lAbha to thaze ja." bIjA mATenA A vicAre sAdhaka AnaMda pAme, paraMtu sAdhaka potAnI sAdhanA mATe to vicAre ke "mArI satu pravRttimAM vega kayAre Avaze ! hajI mAro puruSArtha ocho che." samaya samayanuM apramattapaNuM mArAmAM kyAre jAgaze !" A vicAre satata zubhabhAvanAzIla rahevAno prayatna kare. dhArmika kriyA ke anuSThAna karanAro moTo varga e vAtathI Aje ajANa che ke pratyeka "anuSThAna" svatvanA udghakaraNa (Sublimation of Self) mATeno vaijJAnika prayoga che, tethI ApaNI gati maMda che. A hakIkatathI ApaNe paricita thaIe to gatimAM vega Ave. Aje to ApaNe culAnA dhImAM tApamAM lokhaMDano TukaDo mUkI dhIme hAthe hathoDAthI TIpIe chIe, kyAreka A TukaDo AkAra pAmaze evI bhramaNA sevIe chIe. jIvatvanI nIcenI bhUmikAmAM AvI bhramaNA hoya, paraMtu mAnavIne e na zobhe. ane koIpaNa prAmANika ArAdhakane to e na ja zobhe. mAnava samaya (Human Time) ane mAnava zakti (Human Energy)no eka eka kaNa ati kiMmatI che. mAro lokhaMDano TukaDo AkAra nathI pAmatoto kema nathI pAmato ? hathoDAnI khAmI che ? zuM eraNanI khAmI che ? zuM hathoDA pAchaLa vaparAtA mArA baLanI khAmI che ? ke zuM lokhaMDane vALatA pahelAM je bhaThThImAM tene garama karavuM paDe, te bhaThThInI khAmI che? mAtra icchA nahi, icchAzakti zuM jIvanamAM sAdhanAnI anivArya jarUrIyAta mane samajAya che ? durbhAvo vaDe sAdhanA dUSita na bane, niSphaLa na bane te mATenA mArA sarva zakya prayatno che ? koI kaheze ke dhArmika kriyAo ane anuSThAno karanAramAM dhIme dhIme badhuMya dharma-ciMtana * 111 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaze. hajI ekaDo to ghUMTavA do. huM paNa hajI ekaDo ghUTuM chuM. huM svIkAruM chuM ke akSarajJAna prApta karavA mATe paNa ApaNe ghuMTavuM to paDaze ja. paraMtu ekaDAnuM mahattva mAtra ekaDAmAM nathI, anya aMko sAthenA tenA (Relation) saMbaMdhamAM che. akSaronuM mahattva paNa ekabIjA sAthenA saMbaMdhamAMthI arthane pragaTAvavAmAM che. sarva aMko ane sarva akSaro ApaNe prayatnapUrvaka zIkhavA paDaze. ekeyanI upekSA karyA vinA, sarvanuM yogya mahattva samajIne. mane duHkha che-pArAvAra duHkha che. te ThaMDA paDelA lokhaMDane TIpavAnuM che-niSkriya manathI "ekaDo" ane sadAya mAtra "ekaDo" ja ghuMTavAnuM che. zarUAtamAM mAtra sAmAnya icchA (Wishing) cAlaze. pachIthI, icchAzakti (Will) pragaTavI joIe. mAtra icchAzakti satata jAgRti pragaTAvaze, AgaLano paMtha . ati duSkara che. tyAM satata jAgRti vinA ekeya pagaluM zakya nathI. judAjudA "anuSThAna" lokhaMDane TIpavA mATe-AkAra ApavA mATe che, satata jAgRtinI bhaThThImAM "apramAda"nuM suvarNa pAke che. kamala, tArA jIvanamAM tuM navakAranI sAdhanA samajaNa ane zraddhApUrvaka kare, prIti ane bhaktipUrvaka kare, anivArya jarUriyAtarUpe kare, vaijJAnika prayogarUpe kare. paropakAraH satataM vidheyaH, svazaktito hyuttamanItireSA / ' na svoparakArAcca sa bhidyate tata taM kurvataitad dvitIyaM kRtaM syAt // - upadezaratnAkara-pIThikA zlo0 13. bhAvArtha :- potAnI zakti anusAra paropakAra haMmezA karavo joIe, kAraNa ke e uttama puruSonI nIti che. paropakAra e potAnA upakArathI judo nathI. mATe paropakAra karanAra vaDe svaupakAra ane paraupakAra bane karAya che. . I 112 - dharma-ciMtana Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAra ane sAmAyika-1 zrIkAMtilAla mohanalAla pArekha (kiraNa) (rAga-dveSa ane kaSAyonI bhayAnaka bhUtAvaLane bhagADI mUkavAmAM prabhunAmasmaraNa tema ja bhAvapUrvakano namaskAra-e ajoDa upAya che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto sAthe jIvanane joDanArA namaskArabhAvanI aciMtya zaktinuM sarasa, preraka temaja pramodavardhaka pratipAdana ciMtanAtmaka A lekhamAM karavAmAM AvyuM che. saM.). (1) nAma ane namaskAra | sarva dharmazAstroe nAmano mahimA ghaNo gAyo che. nAmamAM zakti che tethI namaskAramAM anaMtagaNI zakti che. paramAtmAnuM nAma aciMtya mahimAvALuM che. nAmasmaraNathI sukha prApta thAya che. nAma smaraNathI zAMti pragaTe che. sAheba nAma saMbhAratA, koTi vighana TaLI jAya, rAI bhAra basaMdarA, ketA kATha jalAya. paramAtmAnuM nAma yAda karavAthI karoDo vino TaLI jAya che. jemAM rAI bhara agni kASThanA samudAyane bhasma karI de che. Adi nAma pArasa ahe, mana hai melA loha, parasata hi kaMcana bhayA, chUTA baMdhana moha. prabhunuM nAma to pArasamaNi che ane mana to malina lokhaMDarUpa che. nAmano sparza thatAM ja mana kaMcanarUpa bane che ane mohanA baMdhanano kSaya thAya che. nAma jo ratI eka hai, pApa ja ratI hajAra, Adha ratI ghaTa saMcare, jAri kare saba chAra. eka ratI paramezvaranuM nAma basa che. bhale hajAra ratI pApa kema na hoya ! jo haiyAmAM ardhI ratI paNa prabhunuM nAma daDha thaI jAya to sarva pApa karmono kSaya karI nAkhe. paramAtmAnA nAmanuM baLa jo meru parvata jeTaluM che, to paramAtmAne namaskAranuM baLa cauda rAjaloka jeTaluM che. - jo nAmarUpI pArasamaNi manarUpI lokhaMDane suvarNarUpa kare che, to namaskArarUpI aciMtya ciMtAmaNi AtmAne pArasarUpa banAve che. nAma paricaya karAve che. dharma-ciMtana 113 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra samarpaNa karAve che. nAma e jJAna che. namaskAra e kriyA che. "namaskAra"nuM mAnasazAstra namaskArathI namaskA2 ka2nA2 jene namaskAra kare che, tenI tulya bane che. paramAtmAne namaskAra, parama pavitra sattvone namaskAra, zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namaskAra ApaNA AtmaguNone pragaTAve che. tathA zivapaMthano hetu che. suciraM pi tavo taviyaM cinnaM caraNaM suyaM ca bahupaDhiyaM / jai tA na namukkAre ra tao taM gayaM vihalaM // lAMbA kALa sudhI tapane tapyo, cAritrane pALyuM ane ghaNA zAsrane bhaNyo, paNa jo namaskArane viSe rati na thaI, to saghaLuM niSphaLa gayuM jANavuM. pattA pAvissaMtI pAvaMti ya paramapayapuraM je te / paMcanamukkAramahArahassa sAmatthajogeNaM // 52ma-pada-pu2ne jeo pAmyA che, pAmaze ane pAme che, te sarve paMca namaskArarUpI mahArathanA sAmarthya yoge ja che. zAstrakAroe saMkaleza vakhate, kaSTa vakhate tathA cittanI arati ane asamAdhi vakhate vAraMvAra paMcaparameSThi namaskAranuM smaraNa karavAnuM pharamAvyuM che. asamAdhione ane azAMtione adazya karavAno siddha, zIghra ane amogha upAya jJAnIoe zrIpaMcaparameSThi namaskAranA avalaMbanano batAvyo che. vidhipUrvaka teno Azraya lenArane zrInamaskAra mahAmaMtra apUrva zAMti Ape che, anaMta karmono nAza karAve che, tema ja saddharma ane tenA pariNAme maLatA anaMta sukhono bhAgI banAve che. zrIpaMcaparameSThi namaskAra e bhAvadharmanuM bIja che ane bhAvadharmanI siddhithI prApta thanArA svarga ane apavarganA sukhonuM paNa bIja che. sukha meLavavAnA ke duHkha dUra karavAnA arthI evA AtmAoe namaskAra jevI asAdhAraNa cIjathI dUra na rahevuM joIe. namaskAranI aciMtya zakti (power of Prayer) 114 0 dharma-ciMtana Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrIparameSThi namaskAra e parama maMtra che, e paramazAstra che, sarva zAstromAM ziromaNibhUta mahAzAstra che. namaskAra e prArthanA che, paramamaMgala prArthanA che. A zreSTha prArthanA dharmamahAsattA sAthe anusaMdhAna karavAno saraLa ane ananya upAya che. namaskAra vaDe parama upakArI paramAtmA sAthe sahaja tAdAbhya sAdhI zakAya che. namaskAra e mAnavIne paramezvaratva pratye laI janAro pula che. namaskAra e jIvatva ane zivatva vaccenI sIDI che. namaskAra e sarvazaktisaMpanna paramAtmAnA ApaNA uparanA, jIvamAtra uparanA aciMtya upakAronuM smaraNa che. namaskAra e dharmamahAsattAnI apAra dayA ane niHsIma kRpAno svIkAra che. (Acceptence of Boundless Mercy and Infinite Grace.) AdhyAtmika jIvana pragaTAvavA mATe namaskAra anivArya che. AdhyAtmika jIvana kaI rIte pragaTAvavuM ? jIvatvanA pagathiyAthI zivatvanI Toca pratye kaI rIte caDavuM? namaskAranI zreSTha prArthanA kaI rIte karavI ? namaskAra e bhAvadharmanuM bIja che. A bIjamAMthI phaLa pragaTAvavAnI prakriyAnuM nAma "sAmAyika" che. namaskAra rasasiddhino kimiyo che. sAmAyika rasasiddhinI kriyA (Process) che. namaskAra pUrvAdha che ane sAmAyika uttarArdha che. ApaNe prathama namaskArarUpI pUrvArdhano paricaya pAmIne pachI ja sAmAyikarUpI uttarArdhane prApta karI zakIzuM. A lekhanamAM jyAM sadvicArano prakAza dekhAya te anyane AbhArI che. te sarva pratye huM kRtajJatAbhAva darzAvuM chuM. jyAM je kAMI khAmI hoya te mArI uNapa tathA ajJAnatAne lIdhe che. siddhAMtathI viruddha je kAMI lakhAyuM hoya te mATe huM micchAmi dukkaDa dauM . dharma-ciMtana 115 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAra ane sAmAyika-2 ('je jenA guNa gAya, te tenA jevo thAya.' e sUtranA rahasyane A lekha khUba ja sarasa rIte spaSTa kare che. zrInavakAra pratyeno avihaDa rAga eTale guNInA guNano sAco anurAga e hakIkatanuM A lekhamAM hRdayasparzI vivecana che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA guNamAM ramaNatA keLavavAmAM sahAyabhUta thaze. saM.) (2) zreSTha prArthanA namaskAra e zreSTha prArthanA che, A zreSTha prArthanA sahaja svAbhAvikapaNe karavAnI paddhati (Act of spiritual discipline spontaneously practised e sAmAyika che. namaskAra e sarvocca zaraNAgati che, ananya samarpaNa che. namaskArabhAva mAnavahRdayanI aMdara avazya rahelo che. mAnavahaiyuM Apatti samaye, duHkhanI paLomAM ke saMkaleza prasaMge sarva samarthanuM zaraNa jhaMkhe che, paramAtmAnI kRpAne icche che, parama sattAnI sahAyane vAMche che. A jhaMkhanA, A icchA, A vAMchA e prArthanA che. namaskAra e sarva zreSTha prArthanA che. namaskAra sarva zreSTha prArthanA che, kAraNa ke te dvArA je puruSonI ArAdhanA karavAmAM Ave che, te badhA vItarAga ane niHspRha mahAtmAo che.. anya prArthanAonA ArAdhya devo saMsArI, spRhAvALA ane sarAgI AtmAo hoya che. namaskAranI prArthanAmAM sarvAdhika zakti hovAnuM kAraNa e prArthanAnA adhinAyakonI paramavizuddhi che. sarAgInI zakti game teTalI moTI hoya to paNa vItarAgatAnI aciMtya zaktimattA ane prabhAvazALItAnI AgaLa te eka biMdu jeTalI paNa mAMDa gaNAya. namaskAra zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI apAra karUNA pratye ApaNane sajAga banAve che. zrInamaskAra mahAmaMtranA vAraMvAranA raTaNathI e paramapuruSonA ApaNA sarva uparanA anaMta upakAronuM smaraNa thAya che ane ApaNo kRtajJatAno bhAva (Sense of Gratitude) pragaTa thAya che. AdhyAtmika sAdhanAmAM guNAnurAganuM mahattva sukhanuM mULa guNAnurAgamAM raheluM che. duHkhanuM mULa guNadveSamAM raheluM che. guNAnurAga vinA koI paNa prakAranI AdhyAtmika sAdhanA zakya ja nathI. jyAM sudhI ApaNAmAM guNadveSa che, tyAM sudhI mithyAtva che. ApaNe vAraMvAra 116 * dharma-ciMtana Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAravuM joIe ke kayAreka, kyAMya, koInAya guNa pratye ApaNane saheja paNa dveSabhAva thato nathI ne ! A mATe pratyeka sAdhake potAnI jAtanuM sUkSma nirIkSaNa (XRay obser. vation) karavuM paDaze. guNAnurAgano prabhAva varNavatAM pUjaya zrIyazovijayajI mahArAja pharamAve che ke : guNI ca guNarAgI ca, guNadveSI ca sAdhuSu / zrUyante vyaktamutkRSTamadhyamA'dhamabuddhayaH // 1 // te ca cAritrasamyaktva mithyAdarzanabhUmayaH / / ato dvayoH prakRtyaiva, vartitavyam yathAbalam // 2 // guNI, guNarAgI ane guNaSI traNa prakAranA manuSyo hoya che. zAstramAM tene anukrame utkRSTa, madhyama ane adhamabuddhivALA kahyA che. teo anukrame cAritra, samyakta ane mithyAtvanI bhUmikA para rahelA che. mATe prathamanI be bhUmikA mATe zakti mujaba prayatnazIla rahevuM joIe. je pote ja guNI che e, cAritravAnuM che, mATe utkRSTa che. guNAnurAgI e samyaktavAna che, mATe madhyama che. guNaSI e mithyAdaSTi che, mATe adhama che. potAnAmAM adhamatAM na AvI jAya te khAtara guNavAna na banI zakAya to paNa guNAnurAgI to rahevuM ja joIe. guNAnurAgI AtmA guNavAnuM na hovA chatAM guNastuti ane guNaprazaMsAnA yoge samyaktavAnuM rahI zake che. - parameSThi namaskAra e guNastuti ane guNAnurAgarUpa hovAthI samyattvanI * bhUmikAne TakAvI rAkhanAra che, tethI pratyeka samyagdaSTi jIvono te AdhAra che, prANa che, Azraya che, parama AlaMbana che, AtmA che. namaskAra eTale guNAnurAga parameSThi namaskAranA mULamAM guNAnurAga rahelo che. guNahIna jIvonI unnatimAM mukhya hetu guNAnurAga che. - jayAM sudhI jIvamAM doSa rahelA che, tyAM sudhI te doSomAMthI mukta thavA mATe jema te doSonI punaH punaH niMdA ane gaha Avazyaka che, tema jyAM sudhI jIvamAM guNono abhAva che, tyAM sudhI te guNonI prApti mATe guNastuti ane guNaprazaMsA paNa teTalI ja jarUranI che. doSonA sevanamAM zAstrakAra maharSioe je prAyazcitta batAvyuM che, tenA karatAM dharma-ciMtana * 117 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSonuM sevana karyA bAda tenI niMdA, garhA, AlocanA ke prAyazcitta nahi karanArane te ghaNuM vadhatuM jAya che. anaMtaguNuM paNa banI jAya che. e ja niyama guNonA viSayamAM paNa lAgu paDe che. koI guNa jIvamAM na hovo emAM teTalI doSa pAtratA nathI, jeTalI chatI zaktie guNavAnanI stuti ke prazaMsA, vinaya ke bhaktinI upekSA karavAmAM doSapAtratA rahelI che. e kAraNe doSanA pratikramaNanI jema guNonI stutine paNa zAstrakAroe eka Avazyaka kartavya tarIke prabodhela che. caturviMzatistava (logassAdi) te guNastutirUpa che. guNastuti vinA guNahInatA nivAraNano bIjo koI sacoTa upAya zAstrakAroe joyo nathI. jyAM sudhI guNastutinA mArge jIva vaLe nahi, tyAM sudhI guNahIna avasthAmAMthI mukti maLe nahi. jo ApaNe ApaNI guNahIna avasthA dUra karavI hoya to guNAnurAga ane guNastutinA mArge avazya vaLavuM paDaze. paMcaparameSThi parama guNavAna che ane tethI parameSTi namaskAra paramaguNastutirUpa che, paramastutivAdarUpa che. parameSThi namaskAra e traNe kALa ane traNe lokamAM thaI gayelA, thaI rahelA ane thanArA maharSione pramANarUpa hovAthI te zreSTha guNAnurAgarUpa che ane zreSTha guNastutirUpa che. paramAtmabhAvanuM bIja samyagdaSTi AtmA mATe guNAnurAga ane guNastuti e mukhya cIja che. tenA vinA enuM AMtar jIvana-aMtarAtmabhAva kSaNavAra paNa TakI zakato nathI. samyaktvanI bhUmikA TakAvI rAkhavA mATe parameSThi namaskAra e anivArya che. zrI 'adhyAtmasAra' prakaraNanA 'yogAnubhava' adhikAramAM kahyuM che ke-- viSayakaSAyAvezaH, tattvA'zraddhA guNeSu ca dveSaH / AtmA'jJAnaM ca yadA, bAhyAtmA syAttadA vyaktaH // 1 // viSaya kaSAyano Aveza, tattvanI azraddhA, guNono dveSa ane AtmatattvanuM ajJAna e bahirAtmanuM spaSTa lakSaNa che. AthI nakkI thAya che ke guNadveSa TaLyA vinA bahirAtmabhAva jato nathI ane aMtarAtmabhAva pragaTato nathI. 118 0 dharma-ciMtana Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cothA guNasthAnakathI mAMDI bAramA guNasthAnakanI prApti sudhInI avasthA aMtarAtmabhAvanI avasthA che. emAM samyakta, dezavirati, sarvavirati, apramAda ane zreNinuM ArohaNa aMtarbhAva pAme che. kSapakazreNinA aMte paramAtmabhAva prApta thAya che. kevaLajJAna, yoganirodha, karmanAza ane siddhinivAsa, e paramAtmabhAvanA lakSaNo che. e rIte guNAnurAga paramAtmabhAvanuM bIja banI jAya che. parameSThi namaskAra e guNAnurAganuM pratIka che. enAthI guNAnurAga na hoya to jAge che ane hoya to vadhe che. aMtarAtmabhAvane lAvanAra, tene TakAvanAra, vadhAranAra ane chevaTe paramAtmabhAva sudhI pahoMcADanAra parameSThi namaskAra che. tethI mArganusArInI bhUmikAmAMthI mAMDI sarva samyagdaSTi, dezavirati ane sarvaviratidhara jIvonuM parameSThi namaskAra e parama Avazyaka kartavya thaI paDe che. dharmanA prAraMbhathI aMta sudhI pratyeka dharmArthI AtmAnI unnatimAM te parama sahAyaka thaI paDe che. parameSThi namaskAra saMpUrNa AdhyAtmika sAdhanA namaskAra e zreSTha prArthanA che. namaskAra e zreSTha guNAnurAga che. namaskAra e zreSTha guNastuti che. namaskAra kRtajJatA (Sense of Gratitude) darzAve che. namaskAra parama upakArIonA upakArano svIkAra che. prAthamika bhUmikAmAM namaskAra mAtra duHkhamukti ke sukhaprAptinA hetu mATe hoI zake, AveluM vighna TALavA ke icchita phaLane prApta karavA namaskArabhAvanuM zaraNa levAyuM hoya. madhyama bhUmikAmAM mana, vacana kAyAnI vizeSa zuddhi thatAM karmamela ocho thatAM, jIvana pavitra banatAM namaskAra guNAnurAga ane guNastutirUpa banI rahe che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone sarva samarpaNanA svIkArarUpa banI rahe che. paramAtmAnA virahanA azrurUpa banI rahe che. arthAt madhyama avasthAmAM namaskArabhAva parama zreSTha sAthenA tAdAbhyanI tAlAvelIrUpa che. ucca bhUmikAmAM namaskArabhAva zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA aMtaratama sAthe milana karAve che. sarva pratyenA anaMta premanI ane sarva zreSTha jJAnanI (Boundless Love and Supreme Wisdom) pUrNatA pragaTAve che. dharma-ciMtana * 119 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskArabhAvane ucca bhUmikA sudhI pahoMcADanAra sAmAyikanI prakriyA che. navakAra e jJAna (Theory) che. sAmAyika e kriyA (Practice) che. navakAra paramAtmabhAvanI cAvI (Formula) che. A cAvIne kAryakArI banAvanAra prayoga (Experiment) sAmAyika che. navakAra ane sAmAyika banne eka bIjAnA pUraka che. sAmAyika vinA navakAra adhUro che. navakAra vinAnuM sAmAyika niSphaLa che. navakArapUrvakanA sAmAyika vaDe AdhyAtmika sAdhanA saMpUrNa bane che. namaskAra tyAM camatkAra keI kALathI eka kahevata lokamAM pracalita che : "camatkAra tyAM namaskAra" athavA "camatkAra vinA namaskAra nahi." A kahevata yAvacaMdradivAkarI jevI che. paraMtu, mULa hakIkata ethI ulaTI ja che, eno vicAra bhAgye ja koIe karyo haze. jemaNe karyo che temane to khAtrI thaI che, ke "camatkAra tyAM namaskAra kahevatanI janetA namaskAra tyAM camatkAra" che. A duniyAmAM camatkArika zaktio dharAvatA je je sAdhu, saMta, payagaMbara, tIrthakara ityAdi bhagavaMtone lokoe namaskAra karyo che, te badhA ja bhagavaMtoe camatkAra karavAnI zakti "namaskAra"mAMthI ja meLavI hatI. vizvanA koIpaNa adhyAtmagurunuM jIvana tapAsazo, to jaNAze ke temanI parama upakAraka zaktio temanAmAM rahelA namaskArabhAvamAMthI ja pragaTI hatI. camatkAra joIne namaskAra karavA doDI jatA lokoe have e samajavAnI jarUra che ke "namaskAra dvArA camatkAra sarjI zakAya che." zarata eTalI ja che ke puruSArtha dareke pote karavo joIe. sAdhana to hAjara che. e sAdhananuM nAma ja "zrInamaskAra mahAmaMtra" che. e mahAmaMtranuM zaraNa svIkAravAmAM gumAvavAnuM kazuM ja nathI, meLavavAnuM ja che. 1200 dharma-ciMtana Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAra ane sAmAyika-3 (jIvana zivasvarUpane pragaTAvanArI pavitra zakti namaskArabhAvamAM che. e bhAvavaDe bhIMjAyelAM pariNAma AtmasamabhAvavaDe vAsita thAya che. mananIya ane maulika A lekhamAM uparanA satyanuM darzana thAya che. saM.) (3) namratA, kRtajJatA ane samarpaNa - paramAtmatattva sAthe tAdAbhya sAdhavAno sarvathI sarasa mArga namaskArabhAva che. namaskArabhAva paramAtmatattva sAthe ApaNA saMbaMdhane joDe che. ApaNAmAM rahelA ahaMkArabhAvane ogALe che. ApaNAmAM rahelA zuddhabhAvane jagADe che. namaskAranI kriyA ucca prakAranI AdhyAtmika prakriyA che. namaskArabhAva pratyeka mAnavImAM suSuptapaNe rahelo ja che. mAnavamana potAnAthI adhikanuM zaraNa cAhe che, potAnuM sarvasva kyAMka samarpaNa karavA mATe jhaMkhe che. - jemanAmAM ahaMkArabhAva che, evA manuSyonA hRdayamAM paNa namaskArabhAvanuM bIja avazya raheluM che. - jyAre mAnavIne duHkha Ave che, bhaya thAya che, pratikULa vAtAvaraNa hoya che tyAre te prArthanA kare che. prabhunuM smaraNa kare che, paratmAne prArthe che, dharmamahAsattAnI sahAyane icche che. namaskArabhAvane zaraNa Ave che. ahIM namaskArabhAva namratArUpe che. namaskArabhAva parama upakArI puruSo pratye ApaNI kRtajJatA darzAve che. te vaDe che. ApaNA pratyenI temanI dayA ane karuNAno ApaNe svIkAra karIe chIe. kRtajJatAbhAva sarva guNonuM mULa che. jemanA ApaNA upara upakAro che, te upakAro jo ApaNane na sparze to samajavuM ke hajI dhArmikatA mATe ApaNe ayogya chIe. pote potAne dhArmika mAnavAthI ke mAtra dhArmikatAnI vAtothI kaMI nahi vaLe. haiyAmAM dhArmikatA mATenA prAthamika guNo namratA, vinaya, kRtajJatA, anukaMpA vagere sparzavA joIe. namaskArabhAva namratA lAve che, kRtajJatAbhAva pragaTAve che ane samarpaNabhAva sudhI pahoMcADe che. dharma-ciMtana 121 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtaravizuddhinuM ananya sAdhana namaskAra aMtaranI zreSTha prakAranI vizuddhi karanAruM ananya sAdhana che. ("namaskAra is the best purifier, and it cleanses the entire intermal system.) ahaMkAra dUra karIne ane namratA pragaTAvIne, kRtajJatAno kSaya karIne ane kRtajJatA jagADIne, svArthabhAva ogALIne ane samarpaNabhAva lAvIne namaskArabhAva AtmAnuM vizuddhIkaraNa kare che ane sAmAyikanI zreSTha kriyA mATe ApaNane yogya banAve che. zrInavakAranuM zaraNa lenArane avazya mananI zAMti prApta thAya che, samyagu- buddhino prakAza prApta thAya che, haiyAnI vizALatA prApta thAya che ane zarIranI svasthatA paNa prApta thAya che. aciMtya zaktizALI zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonuM zaraNa pAmIne ArAdhaka bhaya, dveSa ane khedathI rahita bane che. abhaya, adveSa ane akhedathI sahaja svAbhAvika mananI zAMti pragaTa thAya che. namaskArabhAvavaDe ahaMkArabhAvano kSaya thatAM mithyAtva ane ajJAna dUra thAya che ane tethI samyabuddhino prakAza prApta thAya che. zAMta mana ane samyabuddhi hRdayane vizALa banAve che ane dehanI svasthatAno AdhAra paNa moTe bhAge mananI svasthatA upara che. dravyanamaskAra dehanI svasthatAno AdhAra che. bhAvanamaskAra mananI svasthatAno AdhAra che. dehanI svasthatA ane mananI svasthatA zrInavakAra maMtranA uccAraNathI je dhvani utpanna thAya che, te dhvaninA kaMpano (Vibration) 24145741 244 21212 2477 &H 41212 (Gross Body and Subtle Body) upara asara kare che. merudaMDa ane mastiSkanI zIrAo (Spinal chord And Brain nerves) upara A dhvani taraMgonI sIdhI asara thAya che. maMtranA uccAraNathI thatA dhvani taraMgo sAdhakanA zarIranA pratyeka paramANunI gati upara asara kare che. paramANuonI gatinA pheraphArathI eka viziSTa prakAranI uSNatA (Heat) utpanna thAya che. koI paNa prakAranuM tapa dehanA paramANuonI gati para asara kare che ane tethI pragaTatI uSNatA vaDe zarIrano kacaro dUra thatAM zarIranI zuddhi ane manano kacaro dUra 122 - dharma-ciMtana Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatAM mananI zuddhi thAya che. tIvra uSNatAvaDe AtmapradezonI paNa zuddhi thAya che. tapavaDe zarIra svastha bane che, tapavaDe mana prasanna thAya che ane tapavaDe AtmA karmamaLothI mukta bane che. A mAtra dArzanika dalIla nathI, paNa anubhavasiddha satya che. dravyanamaskAra ane bhAvanamaskAra bane maLIne kAyayoga, vacanayoga ane manoyoganI zuddhi kare che, dehanI svasthatA ane mananI zAMti prApta karAve che. namaskArabhAva vaDe namratA pragaTe che ane namratA mAnasika svasthatA (Mental Relaxation) nI cAvI che. potAne oLakha Know Theyself ahaMkAra buddhine kaluSita kare che. kRtajJatA buddhine saMkucita kare che, avinaya buddhimAM jaDatva lAve che. namratA buddhine svaccha kare che. kRtajJatA buddhine vizALa kare che. vinaya buddhimAM cetanA lAve che. - namaskArabhAva vaDe buddhi parizuddha thaI saMtulita bane che. mAtra samyabuddhi satyano paricaya pAmI zakaze. (Completely well balanced intelligence cna fathom Truth) mAnavItuM tane potAne oLakha ! (Man know Thyself) sarva prathama agatya pote potAne oLakhavAnI che. tattvajJoe A satya kahyuM che, tenI pAchaLa gaMbhIra rahasya bhareluM che. tattvajJo kahe che ke "tArA saMzodhanano viSaya tuM pote ja che" (Thouart Thyself the object of they search.). A satyano parama artha bhale Atmatattvano nirdeza karato hoya paraMtu teno prAthamika artha namaskArabhAvano nirdeza kare che. jyAre mAnavI zuddha Atmatattvane saMpUrNapaNe oLakhaze tyAre ja pote potAne oLakhaze. mAtra AtmatattvanI vAtothI Atmatattva nahi oLakhAya. Atmatattvane oLakhavAnI cAvI (Master Key) namaskArabhAva che. jJAna mAtra pustakonA vAMcanathI bAhya vicAraNA (Surface Thinking)thI ke - korI tattvacaryAothI thatuM nathI. jJAna namaskArabhAvathI prApta thAya che. dharma-ciMtana- 123 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva ane ajJAnano maLa namaskArabhAvathI ja kapAya che. potAne sAcI rIte oLakhavA mATe ahaMkArabhAva javo joIe. jyAM sudhI ahaMkArabhAva che, tyAM sudhI potAnI ke anyanI, koI vastunI ke guNanI sAcI oLakha zakya ja nathI. jyAM sudhI ahaMkArabhAva che, tyAM sudhI ApaNA vicAromAM saMtulana (Judgement of Values) nathI. jyAM sudhI ahaMkArabhAva che, tyAM sudhI samyajJAna nathI. namaskArabhAvavaDe ahaMkArabhAva jAya che, tiraskArabhAva jAya che. namaskArabhAvavaDe ja samyagdarzana ane samyajJAna pragaTe che. "potAne oLakha" (Know They self)nuM pUrvArdha navakAra che, uttarArdha sAmAyika che. prAthamika oLakhANa, jANapaNuM samyagdarzana-jJAna vaDe che, navakAra vaDe che. pUrNa jANapaNuM samarpaNabhAva pachInA tAdAtmyabhAva vaDe che. samyak cAritra vaDe che. sarvavarita sAmAyika vaDe che. mithyAtva TaLyA vinA Atmatattvano paricaya thato nathI. avirati TaLyA vinA Atmatattvano anubhava thato nathI. navakAravaDe mithyAtva TaLe che. sAmAyikavaDe avirita TaLe che. potAne oLakhavA mATe namaskArabhAva anivArya che. potAnA zuddha svarUpane pragaTAvavA mATe samatvabhAva anivArya che. dharmane zaraNe javAthI te dharmanI anaMta tArakazaktinuM zaraNuM maLe che, je zaktino sAmano karI zake evI koI zakti, tribhuvanamAM koI kALe hotI nathI. 124 0 dharma-ciMtana Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAranI sAdhanAnA aMgo zrIkAMtilAla mohanalAla pArekha (kiraNa) (A lekhamAM maMtrAdhirAja zrInavakAranI sAdhanAmAM rasa, vega ane ekAgratA vadhAravAnA ati agatyanA muddAo AlekhavAmAM AvyA che. saM.). - 1. mAhAbhya:- zrInavakArane trAjavAnA eka pallAmAM mUkavAmAM Ave ane bIjA pillAmAM jagatanA anya sarva sukhanA upAyone mUkavAmAM Ave to paNa navakAranuM palluM nIce ja rahe. zAstrakAra maharSionI A vANImAM kAvyamaya upamA nathI paNa bhArobhAra satya che. e satya jema jema sAdhakane samajAtuM jAya che, tema tema tenI sAdhanAno vega vadhato ja jAya che. navakAranA zabda dehamAM parameSThino AtmA rahe che. paMcaparameSThino maMtra navakAra che, yaMtra siddhacakra che ane taMtra sAmAyika che. zrImahAnizItha sUtra kahe che navakAra smaraNathI ciMtavyuM, prAcyuM ane prAraMbhya siddha thAya che. 2. satya :- navakAranuM satya zAzvata che, te kyAreya jUnuM thatuM nathI. je junuM thAya te satya nahi. satyamAMthI to nitya navA navA artho pragaTa thAya che ane sAdhaka je zodhe che, te temAMthI maLI rahe che. ' 3. zraddhA - navakAramAMthI ikhritane meLavavA mATe tene manamAM vasAvavo paDaze. jIbha tene gaNatI hoya eTalA mAtrathI te manamAM vasyo che, ema na kahI zakAya, navakAranA prakAzane haiyA sudhI pahoMcADavA mATe tenA aciMtya sAmarthyamAM zraddhA jarUrI che, zraddhAmAM asIma baLa che, te mana, vacana ane kAyAnA yaMtrone jabbara vega Ape che. zraddhA dvArA ja ApaNAmAM navakAranA asIma baLane samajavAnI zakti pragaTaze. maMtrasiddhi mATe zraddhA anivArya che. mAnasika saMkalpazakti zraddhAnI vidyutavaDe aciMtya kAryo kare che. zraddheyamAM yukti ke camatkAranI rAha na jovAya. mAnavadeha hovo, zreSTha sAdhano hovAM ane zraddhA na hovI AthI vizeSa duHkhada zuM che? 4. AdhyAtmika bhASA :- zraddhAnI sAthe bhakti paNa atyaMta Avazyaka che hRdayanA uMDANamAMthI jyAre bhaktino akRtrima srota vahe che, tyAre upAsanA avazya saphaLa thAya che. jyAre zraddhA ane bhakti sAthe ekAgratApUrvakano japa, niSkAma tapa, kRtajJatA, guNAnurAga tattvaciMtana bhaLe che, tyAre ja aMtaramAM anero prakAza anubhavAya che. navakAra sAthe AdhyAtmika bhASAmAM vAta zraddhA ane bhakti dvArA thAya che. samajI rAkhavuM ke saMsAranuM kAraNa jema rAga dveSa, tema navakAranI abhakti paNa kharI. 5. paricaya :- navakAranI sAdhanAmAM vega lAvavA mATe paMcaparameSThione sArI rIte samajavA paDaze. vyaktine maLavA mAtrathI teno padArtha paricaya na thAya tema dharma-ciMtana- 125 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIparameSThi bhagavaMtono sAco paricaya temanI ArAdhanA vinA na thAya. zraddhAbhaktiyukta ekAgra manathI japa e te ArAdhanAnuM prathama pagathiyuM che. tenI sAthe gurumukhe emanuM vizeSa svarUpa zravaNa joIe. ethI anuprekSA karavAnI mahAna zakti AtmAmAM pragaTa thAya che. te anuprekSA zrIparameSThi bhagavaMtonA svarUpane anukrame spaSTa karatI jAya che. navakAramAM deva-guru-dharma (samyagdarzana-jJAna-cAritra) che. navakAranuM smaraNa enA smaraNarUpa banavuM joIe. smaraNa eTale dilanAM samarpaNa. 6. sAmAyika ane parArthavRtti :- uparanA sAdhanothI mana, vANI ane deha pavitra bane che, karmamala ghaTe che ane sAmAyikano bhAva pragaTe che. zrIparameSThi bhagavaMtono paricaya jema jema yathArtha thato jAya che, tema tema svArthabhAva ogaLato jAya che ane parArthabhAva vRddhi pAme che ane jema svArthabhAva ogaLato jAya che ane parArthabhAva vadhato jAya che, tema tema parameSThi bhagavaMtonuM svarUpa vadhu spaSTa thatuM jAya che. svArthabhAvathI vyakti potAne tema ja anyane kevI hAni kare che, jayAre parArtha bhAvavaDe potAnuM tema ja saunuM kevuM hita thAya che, e samajavuM paDaze. parameSThinA paricayathI e samajAya che, parArthabhAvanI vRddhi e samatvanuM sAmAyikabhAvanuM avaMdhya kAraNa che. samatva vadhatAM sAdhaka-sAdhya vaccenuM aMtara ghaTatuM jAya che. 7. mokSa mArga :- navakAra parameSThino, paMcaparameSThi cAra zaraNAMno. cAra zaraNAM sAmAyikano ane sAmAyika mokSano paricaya karAve che. navakAravaDe sarva jIvonuM hita jemAM che, evo mArga dekhAya che ane sAmAyika vaDe te te mArga AcarAya che. mahAmaMtranA jApa ane sAmAyika-svAdhyAya anuprekSA (ciMtana) vaDe AdhyAtmika samRddhinA bhaMDAra khUle che. 8. akSarono prakAza ane saunuM hita :- upara kahelAM sAdhanone ekatra karIne jyAre navakAranA akSaro hRdayamAM prakAzamAna jovA maLe che, tyAre temAM te saphaLa banato jAya che. satata prayatnathI akSarono prakAza vadhato jAya che ane te prakAza dvArA tenuM haiyuM sarva jIvonA kalyANamAM otaprota bane che. 9. arihaMtano deha :- zrInamaskAra mahAmaMtranA 68 akSaro e jANe zrIarihaMta paramAtmAno deha che. sAkSAt jANe zrIarihaMta paramAtmA vidyamAna hoya ane ApaNe temanI bhakti karIe, tema navakAranI paNa bhakti karavI joIe. 10. rati-prema :- namaskAramAM rati-prema thavo ja joIe. te vinA jJAna-cAritra ane tapa sAdhano saphaLa thatAM nathI. mokSadAtA zrIparameSThi bhagavaMtone namaskAra karavAnI rati na thaI, to bhavavardhaka viSayo paranI rati-Adara nahi khase. ne tyAM sudhI jIvana niSphaLa che. jene zrIparameSThi bhagavaMto para ananya prema jAgyo tenuM badhuM saphaLa che. e 126 * dharma-ciMtana Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema e viSayAzaktine ghaTADavAno amogha upAya che. prema vadhA2vA samarpaNa bhAva vadhAro. samarpaNa bhAva vadhAravA sarva iSTadAtA tarIke saMvedana karo. 11. ArAdhanAno prabhAva :- zrIzAstrakAra bhagavaMto kahe che ke svarga, mRtyu ane pAtAla e traNe bhuvanarUpI raMga maMDapane viSe dravya, kSetra, kALa ane bhAvane AzrayIne je kAMI paNa AzcaryakAraka atizaya jovAmAM ke sAMbhaLavAmAM Ave che, te sarva navakAranI ArAdhanAnA prabhAvathI ja thayela che, ema samajavuM. 12. jIvananuM aMga :- zrInavakAranA japane jIvananuM eka aMga banAvavuM joIe. jema ucita khorAka na maLe to ApaNe asvastha banIe chIe tema navakArano japa je divase na thAya te divase asvasthatA vyAkULatA utpanna thavI joIe, ane je divase japa thAya te divase apUrva AnaMda-prasannatA thavI joIe. 13. satata jApa :- navakAranA japamAM eTalo badho prayatna karavo joIe ke japa zvAsocchavAsanI jema sahaja banI jAya, enA mATe vicAra karavo paDe, enI gUMja pragaTe. te eTalo badho sahaja banI jAya ke ApaNe game te anya kAryamAM hoIe to paNa ajapAjApa aMdarakhAne navakAra satata cAlu ja rahe e rIte navakAranI siddhi thayA pachI aNadhArI rIte sarva anukULatAo kudarata dvArA sarjAtI ja jAya che, navakAranI gUMjathI karmo ogaLI jAya che.. kaSTo karamAI jAya che, ne iSTa sAme Ave che. 14. sarvakAlIna AlaMbana :- A kALa ja evo che ke jemAM Arta ke raudra dhyAnanI bahulatA hoya. sAmAnyataH jIvo sArAM AlaMbano dvArA zubha dhyAna TakAvI zake che. paraMtu te AlaMbana jatAM pAchuM citta azubha dhyAnamAM caDe che. e dRSTie jo ApaNe navakA2ne ApaNuM sarvakAlIna AlaMbana banAvIe to ApaNe azubha dhyAnanA kadI paNa zikAra na banIe. pUrvadharo ane yogI puruSo AnuM zaraNa kare che. navakArane gaNanAranAM saMkleza, arati, kaSTa, bhaya, asamAdhi vagere sarva doSo nAza pAme che, mATe tevA avasare vAraMvAra navakAra smaravo. 15. vidhi grahaNa :- upadhAna tapa dvArA vidhipUrvaka grahaNa karAyela navakAra vadhu lAbhadAyI bane che. upadhAna eTale namaskAra mahAmaMtranI AtmAmAM prANapratiSThA. vidhipUrvaka gurumukhe navakAra levAthI e kAnomAM gUMje che. tenuM gUMjana rahe che, japavAthI jihvA pa2 teno rasa pragaTe che, vizeSa ArAdhavAthI manamAM tenAM raTaNa UbhAM thAya che, ne trividha trividhe arpita thavAthI AtmAmAM te vyApta bane che. kAna-jIbha-manaAtmAmAM kramazaH e thatuM Ave. 16. guNAnurAga ane aMtarAtmabhAva :- paMca namaskAra e guNAnurAganuM pratIka che. guNAnurAga vinA bahirAtmabhAva jAya nahi ane aMtarAtmabhAva pragaTe nahIM, dharma-ciMtana - 127 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcanamaskAra guNAnurAgamAM vRddhi karI aMtarAtmabhAvane vikasAvIne aMte paramAtmabhAva pragaTAve che. 17. rasa-ekAgratA :- namaskAramAM ekAgratAnI vRddhi thAya, te mATe temAM rasa utpanna thavo joIe. rasa tanmaya banAve che, rasa jagADavA navakArane ratnapeTI samajo, jeno bhAra alpa, ane mAla bahu. navakAra AgaLa jagatanA padArtho dAsa che. jyAM rasa che tyAM ekAgratA Ave ja che. ekAgratAthI praNidhAna siddha thAya che. 'praNidhAna tuM jarma mataM tIvra vipAovat' praNidhAna-tanmayatAthI phaLa utkaTa Ave che, nahitara maMdakriyAnA mahattvathI adhika mahattva temAMnI tanmayatAnuM che. navakAramAM svArtha jAgyA pachI A sulabha bane che. sAcI rIte ApaNA svArthamAM rasa hoya, to navakA2mAM rasa joIe ja. 18. indriyajaya :- viSayarasa navakAra rasane aTakAve che. indriyo viSayo pratye doDe che. ene balAtkAre rokavAmAM bahu zakti kharacavI paDe. indriyone preranAra manane keLavavAthI indriyasaMyama sulabha bane che. mananuM Sublimation urvIkaraNa karavA navakAra bhAre sahAro Ape che. ekalA virAgathI e na paNa bane. navakAra eTale parama puruSathI rAgatA. bhakti vadhAravI paDe. e mATe emanA para bahumAna, AsthA, pakSapAta, mamatA joIe. e rAga roganAM mahArasAyaNa che. pU. upAdhyAyajI ma. kahe che, 'rAganuM bheSaja sujana saneho re.' 19. aMtima maMgala :- zrIarihaMta paramAtmA pratyeno avihaDa prema e sarva sAdhanAonuM prathama aMga che. tethI te navakAranI sAdhanAmAM paNa parama Avazyaka che. sarva jIvonAM hRdayamAM te prema pragaTo, e ja maMgala kAmanA. zrI rUpacaMda kavi kRta zrInavakAra gIta (vitA) nara samaro navakAra laho ghara saMpatti lakSmI, nara samaro navakAra mile ghara gharaNI acchI, nara samaro navakAra sadA sukha hoya savAI, nara samaro navakAra naDe kumaNA' na kAMI, navakAra 'nema'' lIdhe thake lAkha upAya na khaMDIe, 'rupa' kahe suNayo narA eka navakAra na chaMDIe. 1. katsita mana, 2. niyama, 3. suNajo. 128 0 dharma-ciMtana Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maphatalAla saMghavI pUrvabhavanI jJAna sAdhanA karIne AvelI vyaktine gurugamathI adhyAtmabhAvamAM praveza maLyo. ane navakAramaMtra temaja maityAdI bhAvo kSamA-paropakAra Adi guNone ciMtanorUpe pragaTa karavA sadbhAgI bananArA maphatabhAI saMghavI dharmacakra mAsikanA mukhya taMtrI tarIke saphaLa saMpAdana-saMcAlana karyuM. temanA lekhonuM Acamana karIe. zrInavakAra bodha zrInavakAra kema gaNIzuM zrInavakAranI bheTa zrInavakArano bhAva apUrva namaskAra zrInavakArano sAdhaka zrInavakAranI ArAdhanA navakArane dAna zrInamaskArasAmarthya zrInavakArano saMbaMdha sarvapApapraNAzaka navakAra aNamola zrInavakAra AjJApAlana--ApaNo dharma sukhanI zodha Aja anupama divALI samarpaNa prabhubhakti bhavaniveda kRtajJatA AvI mosama dharmanI bhajananI bhUkha parahitaciMtA namaskArabhAva pratikULatAne paDakAra 130 kAyaratA choDIe 134 namratA keLavIe 136 svAdhyAya 140 rakSakabaLa-zrInavakAra 144 - svArthane saMkelavAnI kaLA 148 anupama ArAdhanA 152 dharmakriyAnI sUkSma asara 156 sahajamaLa nAzaka-parahitaciMtA 160 svArthanAza 164 AjJAnI ArAdhanA AtmasvabhAva dharmamaya AcAra kSamApanA 166 168 171 176 namaskArabhAva 178 bhAvaArogya 179 vRtti niyaMtraNa 186 dharmathI bhayanAzaka 188 AMtaraprabhA 190 cittazuddhi 192 AdhyAtmika saMskRti 194 sAmAyikadharma 196 bhAratIya saMskRti ahiMsA 198 kSamApanA 205 dharma-ciMtana - 129 207 209 211 214 216 218 220 223 225 228 231 233 235 238 239 241 244 246 248 250 252 254 256 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAra bodha (1) ApaNI Teka mahAmaMtra zrInavakA2 jene vahAlo hoya, tene potAnA nAma karatAM paNa adhika vahAla zrIpaMcaparameSTi bhagavaMto pratye hoya. bharauMghamAM te potAnuM nAma sAMbhaLIne jAge paNa kharo ane na paNa jAge. paraMtu 'namo arihaMtANaM' sAMbhaLatAM veMta te harakhAtA haiye jAgI uThe. tene ema thAya ke, mArA nAthanA nAme mane koNe jagADyo. lAva doDIne te puNyazALInA pagamAM leTI paDuM, tenI caraNaraja mastake caDhAvuM. je sAco sevaka hoya tene sahuthI vahAluM potAnA svAmInuM nAma hoya. tema jaina mAtrane adhikAdhika vahAla zrInavakAra pratye hoya. 'namo arihaMtANaM' padanA zravaNa sAthe haiyAno teno baMdha harSanA jaLavaDe ubharAI jAya. temAM vizvamAlinya dhovAnI tAlAvelI janme. jagatanA jIvonA sukhamAM vadhAro karavAnI utkaTa bhAvanA sphurAyamAna thAya. candranA zItaLa, manahara kiraNa sAthe jevo meLa kumudanA haiyAne hoya che tevo ja meLa zrInavakAranA dhArakane zrInavakAranA pratyeka akSara sAthe hoya--hovo joIe. bIjAne mana je sAmAnya akSarorUpe bhAse te ja akSaromAM tene anaMta AtmajyotinAM darzana thAya. UMce AvelA jIvanuM e lakSaNa che ke te sAmAnyamAM sAmAnya padArthamAM rahelA UMcA prakAranA aMzane sahuthI pahelAM pArakhI zake che. jyAre zrInavakA2nA haiyAmAM to mokSanuM bIja che. eTale tene jotAM veMta 'sva' uparano ApaNo kAbU sarakI jAya te sAva svAbhAvika gaNAya. matalaba ke ApaNA 'sva'nuM zrInavakAra sAthe sagapaNa baMdhAya. ane te pachI zrInavakAranA je sagAMo hoya te badhAM ja ApaNAM paNa sagAM banI jAya. zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtonA utkRSTamaMgala bhAvanI bhUmikAe pahoMcavA mATenA ApaNA prayatno, zrInavakAranA satata AlaMbana sivAya bhAgye ja pagabhara banI zakaze. jevo Teko hoya tevo Teko paNa joIe ja,, jenA Teke Teka Akhara sudhI Take nahi evA kAcA TekA to ApaNe Aja sudhI 130 0 dharma-ciMtana Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtIvAra grahaNa karyA ane toya ApaNA bhavano pAra na Avyo, ApaNI apUrNatAo kAyama rahI, aMtarAyonAM nATaka baMdha na thayAM, mRtyune jIvADanArI sAmagrInuM - utpAdana sarvathA baMdha na thayuM. loka AkhAmAM zrInavakArathI vadhu majabUta bIjo koI Teko nathI. tenA Teke Aja sudhImAM anaMtA AtmAonI mokSaTeka pUrI thaI che. tema ja bhaviSyamAM pUrI thavAnI che. mULanA Teke vRkSa Take, phAle ane chAyA phelAve tema zrInavakAranA Teke zubhabhAva Take, phAle ane sarvatra vistare. rAjAne zaraNe janArane svAbhAvikapaNe rAjyanA samagra sainyanuM zaraNuM prApta thaI jAya che, tema zrIpaMcaparameSThi bhegavaMtone zaraNe janArA mahApuNyazALI AtmAne tribhuvanamAM rahelA zrInavakAraniSTha AtmAonI sarvakalyANakara zubha bhAvanAno sahayoga prApta thaI jAya che. che te ja rIte je jAgrata ane vivekI AtmAo zrInavakAranuM zaraNuM svIkAre che teo tenA mAtra akSarone zaraNe jatA nathI paraMtu te akSaro jeozrInA paramakalyANakara nAmano spaSTa bodha karAve che te zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone zaraNe jAya che. matalaba ke zrInavakAranA Teke ApaNe lokanAthanA paramatArakabhAvono ananyatama Teko meLavavAne mahAbhAgyazALI banIe chIe. : rAjAnA dehamAM jyAM sudhI AtmA hoya che tyAM sudhI tenA bahumAna kAje tenuM sainya ane raiyata aharniza tatpara rahe che tema je akSaro zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA paramakalyANakara nAmano bodha karAvatA hoya tenA tarapha ApaNA haiyAmAM zrIpaMcaparameSThibhagavaMto pratye hoya che teTalo ja sarvocca pUjyabhAva hovo joIe. ekaniSThApUrvaka zrInavakArane zaraNe janAro mahAsattvazALI AtmA, tribhuvanakSemakara mahAkaruNAno pakSakAra banI jato hovAthI, tribhuvananuM eka sAmaTuM sthUla baLa akAraNa tenA eka romane paNa harakata pahoMcADI zakatuM nathI.' zrInavakAranA pakSamAM rahenAranA pakSamAM tribhuvananuM mahAsattva anAdithI rahetuM AvyuM che ane anAdi anaMtakALa sudhI rahevAnuM che. "namo arihaMtANapadano jApa japanAro puNyazALI AtmA te padanA mAtra sAta akSarone yAda nathI karato, paraMtu te pada jeozrInA anaMtakalyANakara nAmano spaSTa bodha karAve che te zrIarihaMta paramAtmAne yAda kare che, te devAdhidevanA paramatArakabhAvane 'hRdayapUrvaka bhaje che. dharma-ciMtana : 131 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnA bhAvapUrvakanA bhajanathI bhavanA pyAlAmAM , raheluM saghaLuM viSa alpa samayamAM amRtamaya banI jAya che. aMtaHkaraNamAM nAcatI bhAvanI gaMgAno joradAra pravAha vicAramAMnA viSANuone mAtA bALakanI AMkho sApha kare tema nirmULa karI nAkhe che. nirmaLa sarovaramAM khIlelA manohara kamaLa upara besavAthI je zAtA bhamaro anubhave che enA karatAM paNa adhika caDhIyAtI zAtA ApaNe zrInavakAranA amRtakhoLe kayAre anubhavIzuM? ApaNA manabhramaranuM arthahIna bahirbhamaNa ApaNI azAtAmAM vadhAro ja karatuM hoya che te ApaNane jayAre barAbara hRdayagata thaze tyAre ApaNane sahune paNa divasamAM ghaDI, be ghaDIvAra aMtarasaranI cAMdanImAM caLakatA AtmAnA biMbamAM mananI AMkho parovavAno bhAva Avaze ja. aMtarasaramAM caLakatuM AtmAnuM adbhuta biMba je samaye temAM khIlelA bhaktirUpI kamaLanI madhyamAM birAjamAna tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAnI bhaktimAM otaprota thAya che te samaye sakaLa jIvalokamAM bhAvadivALIno harSa phelAya che. ApaNe sAva sAmAnya prakAranA na banI gayA hota, to zAzvata evo zrInavakAra ApaNane asAmAnya, asAdhAraNa tema ja eka ane ajoDa pratIta thayA sivAya na ja rahata. ajJAnadazAne kAraNe jIvane ayogya padArtho pratye raheto moha tenI anaMta, asIma zaktine rojane roja seMkaDo, hajAro ane lAkhovAranA janma-mRtyumAM pheravI nAkhe che. te ja jIva jyAre zrInavakAramAM potAnuM moM jue che eTale tene potAnA asala svarUpano kaMIka paNa khyAla Ave che. jIvanI utkRSTa, utkRSTatara ane utkRSTatama prakAranI je avasthAo hoI zake tenuM zrInavakAranAM prathama pAMca pado ApaNane spaSTa bhAna karAve che. bhAna karAvavAnI sAthosAtha tenA akSaro jaDatA pratyenA ApaNA pakSapAtane evA jorathI dhakko mAre che ke ApaNe ghaDIbharane mATe Azcaryacakita thaI jaIe. paraMtu sUtelAne jagADavA karatAM jAgatAne jagADavo te vadhu muzkela hoya che tema ApaNo naMbara zrInavakArane meLavI cUkelAomAM gaNAto hovAthI tenI aciMtya zakti saMbaMdhI ciMtana ApaNe karavAmAM nAnapa samajatA hoIe evuM spaSTa dekhAya che. 13ra0 dharma-ciMtana Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jemane zrInavakAra nathI maLyo temanI yathArtha dazAnuM jo ApaNe ciMtana karIe to paNa zrInavakAra pratyeno ApaNo paramapUjayabhAva anaMtagaNo vadhI jAya. ane parahitaciMtAno ApaNe parigha TUMka samayamAM lokavyApI banI jAya. zrInavakArane yAda karatAM veMta ApaNane mokSa yAda Avavo joIe. siddhazIlAnA ajavALAmAM ApaNA aMtarano aMdhakAra dekhAvo joIe. te aMdhakArane dUra karavAnuM aciMtya sAmarthya zrIarihaMta paramAtmAnI sarvakalyANakara AjJAnA hRdaya sarakhI teozrInI bhAvanAmAM che evI zubha niSThA pAkavI joIe. te bhAvanAne pakavanArI maityAdi bhAvanAnI sevananI anivAryatA samajAvI joIe. te bhAvanAnA sevanamAM sahAyaka thatA AtmAo pratye ApaNo AMtarika Adara vadhavo joIe. te bhAvanAne mAphakasaranA AcAra vacce sthira karanArA caturvidha zrIsaMgha pratye, prabhujIe pravartAvelA dharmatIrtha pratye ApaNA haiyAmAM utkRSTa prakArano Adara pragaTavo joIe. ' te tIrthanA bIjabhUta devAdhidevanI mahAkaruNA pratyeno ApaNo pakSapAta ApaNI jAtanA pakSapAta karatAM khUba khUba vadhI javo joIe. kAraNa ke tIrthakaratvanA bIjarUpa mahAkaruNAnA pakSa sivAya zrInavakAra pratyeno ApaNo Adara asaliyata nahi dhAraNa karI zake, te sivAya ApaNA AtmAnI asaliyata pragaTa nahi thaI zake, ane AtmAnA svAMgamAM bhava ApaNane bharamAvato raheze, svArtha ApaNane satAvato raheze, ahaM ApaNane athaDAvato raheze. ane zrInavakAra maLavA chatAM bhavapAra thavAnI ApaNI mULa Teka, pUrI nahi thAya. tribhuvanapradIpatulya mahAmaMtra zrInavakArano bhAvaprakAza ApaNane sahune aharniza ApaNI mULaTekanuM nirmaLa darzana karAvatA raho ! dharma-ciMtana * 133 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha thaIne, zveta vastro paherIne, zrInavakAra kema gaNIzuM sAnukULa bhUmitala pramArjIne, Asana bAMdhIne, pUrva yA uttara dizA sanmukha besIne, sutaranI zveta mALA laIne, zveta kaTAsaNuM pAtharIne, uNodarIvratanA pAlanapUrvaka, cittane 'zivamastu sarva jagataH'nI bhAvanA vaDe vAsita karIne. draSTine nAsikA agre sthApIne, dhIre, dhIre teno pratyeka akSara AkhA zarIramAM pharI vaLe tevI rIte ApaNe zrInavakArano jApa karavo joIe. jApano samaya eka ja rAkhavo joIe. mALAnI saMkhyA paNa cokkasa rAkhavI joIe. eTale ke pAMca mALA gaNavAnA niyamavALo puNyazALI AtmA cha gaNI zake paNa pAMcathI ochI to nahI ja. jApa mATenI mALA badalavI na joIe. jApa samaye zarI2 hAlavuM na joIe. kammara vaLI javI na joIe. mAnasajApamAM hoTha baMdha rahevA joIe tema ja dAMta khullA rahevA joIe. upAMzujApamAM hoThano phaphaDATa vyavasthita rahevo joIe. bhASyajApamAM uccAra tAlabaddha rahevo joIe. jApa pUro thAya te pachI ochAmAM ochI pAMceka miniTa sudhI AMkho baMdha karIne te sthaLamAM besI rahevuM joIe. ema karavAthI jApajanya sattvanI sparzanAno adbhuta yoga sadhAya che ane kyAreka bhAvasamAdhinI aNamola paLa jaDI jAya che. jApa mATenAM upakaraNone pUrepUrA bahumAnapUrvaka pavitra jagyAmAM rAkhavAM joIe. 134 0 dharma-ciMtana Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' upakaraNo pratyeno ApaNo bhAva zrInavakAra pratyenA ApaNA bhAva upara tathA prakAranI asara pahoMcADe ja che. jIbha ekalI ja nahi. paraMtu mane barAbara zrInavakAra gaNatAM zIkhI jAya te tarapha ApaNuM lakSya rahevuM joIe. eTale moTo bhAI, nAnA bhAIne kavitA zIkhavADe tema ApaNe manarUpI ApaNA laghubaMdhune sadbhAvapUrvaka zrInavakAra zIkhavADavo joIe. mana zrInavakAramAM parovAya che eTale badhI indriyo paNa temAM otaprota thAya che. tArunuM zarIra bhIMjAyA sivAya na rahe tema zrInavakAramAM pravezelA prANI paNa zubhabhAvavaDe bhIMjAya ja. jo na bhIMjAya to samajavuM ke ApaNA prANono adhika bhAga zrInavakAranI bahAra rahe che. zrInavakAranI bahAra janma, jarA ane mRtyu che. zrInavakAranI aMdara zAzvata sukhano mahAsAgara che. zAzvata sukha pratyeno ApaNo yathArtha pakSapAta, ApaNane sahune vahelA-vahelA zrInavakAranA aciMtya aMtastejanA pakSakAra banAvo. jIvanamAM saddharma ratnane meLavavAnI tAlAvelI, jANavAnI utkaTabhUkha ane AcaravA mATe jarUrI apratima vIrya te te jIvone tyAre ja prApta thAya che, jyAre temanA tathAbhavyatvano paripAka thAya che. jeTalA aMze tathAbhavyatva pAke nahi teTale aMze saddharma prati zraddhA na jAge, jyAM sudhI zraddhA na jAge tyAM sudhI vIrya phoravavAnuM parAkrama na Ave. A tathAbhavyatvano paripAka zrI zAstrakAra bhagavaMtoe duSkRta gaha, sukRtanuM sevana ane cauzaraNagamanathI kahyo che. saMklezanA kALamAM A traNe yogonuM vAraMvAra sevana karavAnuM ane zAMtinA samayamAM traNa kALa karavAnuM kahyuM che. dharma-ciMtana : 135 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAranI bheTa sarvanA maMgalano bhAva che vizvanI cAlAka mahAzakti. tene mahAkaruNA paNa kahI zakAya ane bhAvadayA paNa kahI zakAya. e bhAvanuM sarvotkRSTa kendra che zrInavakAra. zrInavakAranI zAzvatatAnuM pradhAna kAraNa che, temAM birAjamAna zrIpaMcaparameSThibhagavaMtono zAzvata ane sarvocca AtmabhAva. bhAva jeTalo zrInavakA2, dravyarUpe paNa ajoDa che, anupama che. eTale tenAM pahelAM pAMca pado karatAM saheja paNa ochuM cUlikAnAM tenAM cAra padonuM mahattva nathI. dravyarUpe jevo te saMkalanAmAM ajoDa che, tevo bhAvarUpe te kalyANapradAyakatAmAM advitIya che. eTale dravyathI thato jApa dravyakarmone toDe che ane bhAvathI thato teno jApa AtmAnA bhAvazatruonA baLane kSINa kare che. dravya jApathI jeTalA pramANamAM azubhadravya karmo jarjarita thAya che, tenA karatAM asaMkhyAtaguNA azubha bhAvamAMthI pedA thAya che. eTale bhAva vagarano dravya jApa 'khALe DUcA ane daravAjA mokaLA' jevI ApaNA AtmAnI hAlata karI mUke. ApaNe ema mAnatA rahIe ke ame barAbara jApa karIe chIe eTale amArA aMtarAyo tUTavAnA ja. A mAnyatA phalavAnAM lakSaNo na dekhAya eTale zrInavakA2 pratyeno ApaNo bhAva dinapratidina moLo paDato jAya. ane tenA dravya jApanA prabhAve je thoDo ghaNo lAbha ApaNA AtmAnA bhAvane pahoMcato hoya te sarvathA baMdha thaI jAya. mana-vacana-kAyAnI koI paNa ceSTA evI nathI ke jenI vyakti ane vizvane asara na thatI hoya. eTale kaMTALA ke nirAzA sivAya zrInavakAranA banI javA mATe ApaNe saghaLA zakya prayatno karavA joIe. kAraNa ke zrInavakArabhakti sivAya koInoya ahaMkAra ogaLato nathI. ahaMkAra eTale nAnI jAtanuM moTI jAtane pIDana. nAnI jAta eTale 'huM.' moTI jAta eTale 'mahAkaruNA.' 136 0 dharma-ciMtana Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare. niHsRSTa prakAranuM amaMgala te ahaMkAra. utkRSTa prakAranuM maMgala te namaskAra. mahAkaruNAnuM paramakendra te zrInavakAra. ahaMkAranuM mahAkendra te saMsAra. ahaMkArane apAto bhAva saMsArane poSe. saMsArane apAto bhAva ahaMkArane puSTa zrInavakArane apAto bhAva traNa jagatanA jIvonA hitane poSe, devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI sarvotkRSTa bhAvanAmAM bhaLe. zrInavakArane thato bhAvapUrvakano namaskAra prakRtinI samagra kAryavAhImAM sucArutA ANe, kALanA tenI sAthenA saMbaMdhamAM sAnukULa tAla pUre. bhAva-maMgalanI havAne vizeSa vizuddha kare. ahaMkArane thato namaskAra, tribhuvananA tiraskAramAM pariName, paMcaparameSThi bhagavaMtonI dravya ane bhAva AjJAnuM khaMDana kare. bIjI rIte kahIe to ApaNI moTI jAta te ApaNo AtmA. ApaNI nAnI jAta te mahApuNya maLelo mAnavabhava. AtmAne apAto bhAva, traNa jagatanA AtmAo sudhI pahoMce. bhavane apAto bhAva, devAdhidevanI AjJAnI ghora virAdhanAmAM pariName. AtmAne apAtA zubhabhAvanA prabhAve paramAtmapadano suyoga thAya. paryAyane apAtA bhAvamAMthI paryAyaparaMparA nirmANa thAya. dravyathI, badhAMnA AtmA sarakhA hovAthI AtmAne apAto zubhabhAva koI AtmAnA zubhabhAvamAM aMtarAyabhUta na nIvaDe. pratyeka AtmAnA paryAyanA prakAramAM bhinnatA hovAthI paryAyane apAto bhAva, paryAyo vacce satata athaDAmaNa cAlu rAkhe. paryAya pratyenuM kheMcANa, mahAkaruNAnA yogathI jIvane bhraSTa kare. AtmA pratyeno bhAva svAbhAvikapaNe zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto pratyenA paramapUjyabhAvamAM pariName. jene paMcaparameSTi bhagavaMto pratye paramapUjyabhAva hoya tene ahaMkArabhAvanA pratIkarUpa bhava pratye Adara na hoya. dharma-ciMtana - 137 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa ke ahaMkAramAMthI kaSAyo janme che, kaSAyomAMthI dravyakarmo janme che ane jevAM dravyakarmo hoya che, tevuM zarIra AtmA race che. eTale, jo ApaNo vadhu samaya zrInavakAranI tArakanizrAmAM sArthaka thAya to ochA bhavamAM ApaNo nistAra thAya. kAraNa ke zrInavakA2nI sAthe rahevAthI tribhuvananA saghaLA jIvonA hitanA utkRSTa bhAva sAthe rahI zakAya che. eTale svAbhAvikapaNe AtmAnI nirmaLatA vadhe che. AtmAnI nirmaLatA vadhe che, eTale bhavanI tenI uparanI gherI chAyA khasavA mAMDe che. te nirmaLatA jyAM vasatI hoya che, tyAM sadA mAMgalikatA hasatI hoya che. eTale je bhAgyazALI AtmAne potAnuM maMgala vahAluM hoya, tene zrInavakA2 vahAlo lAge, zrIpaMcaparameSTi bhagavaMto vahAlA lAge. ane jene potAnuM amaMgala vahAluM hoya, azubha vahAluM hoya, akalyANa vahAluM hoya, tene ahaMkAra vahAlo lAge, tajjanya kaSAyo vahAlA lAge. maMgalamaya bhAvamAMthI baMdhAI jatA puNyathI kheMcAIne sarvottama dravyo jIvanI tahenAtamAM hAjara thAya. sahunI sukha-sAmagrI pratyenA dveSamAMthI baMdhAI jatA pApakarmanI asarathI saMprApta sAmagrI paNa cAlI jAya. kAraNa ke lokamAM aSTamahAprAtihAryane yogya dravyo paNa rahelAM che ane narakanigodane yogya dravyo paNa rahelAM che. sakaLajIvahitavirodhI svahitano vicAra te bhavaparaMparAnuM mULa che. 'sva' pratyenA rAgane sarvajIvahita viSayaka banAvavo te zAzvatapadanuM mahAbIja che. e mahAbIjanA uchera kAje prakRtinuM samagra taMtra anAdikALathI pUrNa vyavasthitapaNe kAma karI rahyuM che. zrInavakA2, mananI sapATI bhedIne tenI aMdara saMgharAyelA paDelA bhAvone bahAra lAve che, te bhAvono bhAra ocho thato jAya che tema tema AtmAnA bhAvanI asara spaSTapaNe kaLAvA mAMDe che. matalaba ke zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namaskAra karavAthI bhAvasAgaramAM bharatI Ave che. ahaMkArathI temAM oTa Ave che. bharatInuM kAraNa che, sakaLa jIvarAzi pratyeno zubhabhAva. oTanuM kAraNa che, 'sva' pratyeno svArthabhAva. 138 0 dharma-ciMtana Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - loka AkhAne potAnI sAme jotAM ja bhAvanI asaliyata pragaTa thayA sivAya rahetI nathI. . te ja bhAva "sva" kendrita thAya che, eTale sAva ThaMDo paDI jAya che. kAraNa ke te loka (Universe)no Teko (Response) gUmAvI de che. devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI mahAkaruNAnA tAlamAM tAla meLavI zakato nathI. bIjuM, ahaMkAra ane kaSAyathI sattva dAjhe che, lohI ghaTe che, zarIramAM sneha (cIkAza)ne badale rukSatA vadhe che, indriyonI zakti kSINa thAya che, jaTharAgni maMda paDe che tema ja hojarImAM cAMdI paDavAnA prasaMgo paNa UbhA thAya che. zrInavakArane bhAvapUrvaka namavAthI je tenAmAM hoya che, te ApaNAmAM pragaTe che. ahaMkArane namavAthI je tenAmAM hoya che, te (saMsAra)ne vadhu lAyaka banAya che. zrInavakAranA ArAdhakane tribhuvanamAM rahelAM zubha tattvono zubha yoga thAya che. ahaMkArInI dizAmAM azubha tattvone kheMcAvuM paDe che. "sva" ane "para"ne apAtA bhAva mujabanA saMsAra vacce ja jIvane rahevuM paDe che. matalaba ke joDAjoDa rahetA be mAnavabaMdhuomAMthI ekanA AMgaNe sAnukULatAo ApoApa kheMcAI AvatI dekhAya, to Azcarya pAmavA jevuM nathI ane bIjAnA AMgaNethI pratikULatAo na khasatI hoya to kheda anubhavavA jevuM nathI. paraMtu tene pakaDI rAkhanArA bhAvarUpI tattvane hRdayagata karIne samabhAvane samarpita thavuM joIe. zrInavakAra to vagADI vagADIne kahe che ke, "mAre zaraNe Avo, mArA banIne raho." ane te pachI jo tamane koI pratikULatA satAve to jagata AkhAne jaNAvI dejo ke, "zrInavakAre vacanabhaMga karyo." je sattvazALI AtmAnI AgaLa-pAchaLa hoya zrInavakAra, tene zuM karI zake ahaMkAra ? kazuM ja nahi. kAraNa ke je haiyAmAM janme che namaskArabhAva tyAM ahaMkArabhAvane mAphakasaranuM vAtAvaraNa sthira thaI zakatuM ja nathI. janma, jarA, mRtyu che ahaMkAranuM bheTachuM. paramAnaMdapada che zrInavakAraprItinuM suphaLa. koI AtmAne paramAnaMdathI ochA AnaMdamAM bhAva na raho, zrInavakAramAM che tenAthI nAnA jIvanano moha na raho. dharma-ciMtana 139 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakArano bhAva zrInavakAramAM tribhuvananuM teja che. sarvakalyANanuM parama saMgIta che. vizva-hRdayanuM aNamola gIta che. mananA kuchaMdane nAthanAro mahAchaMda che. jevo teno jApa zarU thAya che ke tarata tenI aneka khUbIo anubhavavA maLe che. tene sAMbhaLavA mATe AkhuM vizva kAna mAMDIne beThuM hoya tevuM te samaye jaNAya che. vizva AkhuM zrInavakAra-gheluM hoya tevo bhAva hRdayane thAya che. - ane te kharekhara sAcuM che. vAtAvaraNa uparanI zrInavakAranI majabUta pakaDa tenI sAkha pUre che. zrInavakArano eka eka akSara vAtAvaraNamAM khUba ja dUra tema ja UMDe sudhI AMdolana phelAve che. te jeTalA ochA samayamAM vAtAvaraNane svamaya banAvI zake che te joI-jANIne tenA vizvaprabhutvane svAbhAvikapaNe namana thaI jAya che. kaho ke tenI amApa bhAvasattA samakSa ApaNAmAM Asana jamAvIne beThelo ahaM ekavAra to garadana jhUkAvI ja de che. jevo bolAya che tevo te jhIlAya che aMdara tema ja bahAra. ane te paNa kaI rIte? pRthvIne sUryanuM paheluM kiraNa sparzatuM hoya te rIte, havAmAM saMgItanA sarasa sUra bhaLI jatA hoya te rIte, koI jIvanA hitane kazI paNa harakata pahoMcADyA sivAya, sahunA Atma-pradezane ajavALAnI lagana sAthe. AvA zrInavakArane dhAraNa karanAruM mana, vizvamana (Cosmic mind) bane temAM kazuM Azcarya nathI. AvA zrInavakArane dhAraNa karanArA hRdayamAM traNa jagatanA sarva jIvonA paramahitanuM saMgIta aharniza gUMjatuM rahe te svAbhAvika che. majabUta mana ane zrInavakArano suyoga ati durlabha che. Avo anupama yoga thayA pachI bhavamArgamAM bhUlA paDAya, kevaLa svArthanA kAMTALA mArga upara cAlavAno bhAva thAya, zrIjinezvara bhagavAnanI AjJA pAchaLa rahI jAya e atyaMta zocanIya hakIkata gaNAya. 1400 dharma-ciMtana Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vanarAja ghAsamAM moM na ghAle, tema janarAja (jaina) ghAsa sarakhA svArtha sAme lamaNo vALatAM paNa zaramAya, evo vicAra tenA bhAvane jabbara AMcako Ape. prabhujInA zAsanano chellA pacIsaso varSano itihAsa A vAtanI sAkha pUre che. tribhuvanamaNizA navakArane namanAruM mana, zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone potAnA AvAsamAM bhAvathI padharAvanAruM mana, jayAre kSudra svArthane salAma karavA prerAya, ekalapeTA ahaMne AliMgavA mATe ardha ardha thaI jAya tyAre te manano zrInavakAra sAtheno saMbaMdha kayA prakArano gaNAya ? aupacArika ke bhItarano ? ApanI pUMTImAM che zuM? anaMta saMsAra vadhAranArI vAsanAonA goTA ke tribhuvanane ajavALanArI bhAvanAno ujAsa ? A bemAMthI konI sobatamAM ApaNane vadhu phAve che. teno pAko nirNaya ApaNe anaMta upakArI zrIjinezvarabhagavAnanI AjJAnI sAkhe karavo joIe. ApaNuM haiyuM kahe che ke ApaNe UMce javAne badale nIce gayA chIe. * ApaNA pariNAmamAM cora pesI gayA che. zrInavakAra sarakhA pUjyatama mahAmaMtra sAthe ramata karatA manane Aja ApaNe aTakAvI zakatA nathI. zrIjinezvarabhagavAnanI bhaktimAM bhavano nAza karavAnI UMcAmAM UMcI zakti che e hakIkatane paNa ApaNe buddhinA gaja vaDe mApavAno prayatna karIe chIe. bhava (svArtha)ne jarA paNa ghasAro na pahoMce tevI ArAdhanAno pakSa hajI paNa ApaNane game che. - bhavane bheTavA jatAM ApaNA bhAvamAM je ullAsa hoya che te ullAsa zrInavakArane bheTavA jatI vakhate maMda kema paDI jAya che? matalaba ke ApaNuM haiyuM zrInavakArane arpavAnI ApaNI taiyArI nathI. tene AvavuM hoya to bhale Ave ne AMgaNAmAM AMTA-pherA mAre. upakArI bhagavaMto pharamAve che ke ApaNA saghaLA prANono pUro namaskAra, zrInavakArane nathI pahoMcato tyAM sudhI te prANomAM pacI gayeluM ahaMkArarUpI viSa barAbara nIcovAIne bahAra nathI nIkaLI zakatuM. dharma-ciMtana 141 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhInA kapaDAno pUro namaskAra (nIcovavAnI kriyA) tenAmAM bhaLI gayelA padravyarUpI jaLathI tene sarvathA svataMtra banAve che, tema zrIpaMcaparameSThibhagavaMtone pUrA bhAvapUrvaka thato namaskAra AtmAnA svabhAvane sArI rIte pragaTa kare che. parabhAva ane durbhAva e ja jANe ApaNo svabhAva na hoya evI vRtti ane pravRttinI pakaDa ApaNane sAlatI nathI. jIvatattva karatAM paNa adhika bhAva, jaDa (ajIva tattva)ne ApavAnI vRtti. ApaNo svabhAva kathaLyAnI nizAnI che. zrInavakAra te svabhAvane sArI rIte pragaTa karI zake tema che. Aje ApaNA prANo upara tenI asara bahu ja ochI hovAne kAraNe, parabhAva ane durbhAva ApaNane pajavI zake che, nacavI zake che. zrInavakAranA bhAvasAgaramAM DUbakI mAratAM veta ApaNI surata badalAI jAya che. ApaNA AtmAnI zakti adhika sakriya banavA mAMDe che. Atmatattvane vAraMvAra abhivAdana karavAnI vRtti svAbhAvika banatI jAya che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA smaraNa sivAya ghaDIvAra paNa cena paDatuM nathI, viharamAna zrItIrthakara bhagavaMtonI dizAmAM ja moM rAkhIne besavAno bhAva rahyA kare che. AkhA jagatane vAraMvAra yAda karavA mATe 'zivamastu sarva jagata"ne vAraMvAra bhAva Apavo paDe che. maitrIbhAvane ucheravA mATe khAmemi savya jIva'nA zlokane UMcA AdarapUrvaka AmaMtravo paDe che. " zrInavakArane pAmanAro puNyazALI AtmA, zrInavakArathI adhika bhAva bIjA kazAne na ApI zake, zrInavakAra pratyeno teno pUjyabhAva ajoDa hoya, anupama hoya. zrInavakAra pratyenA so TacanA Adara sivAya saMsAra jarUra ApaNA AtmabhAvane abhaDAvI jaze. bhavanI mIThI lAgatI vAto jarUra ApaNA prANone bhoLavI jaze. koI bhAIne loTarImAM lAkha rUpiyA maLe che, to te vAta AkhA paragaNAmAM vAyuvege prasarI jAya che to ApaNane mahAmaMtra zrInavakAra maLyo che te vAta loka AkhAmAM zA mATe na phelAI javI joIe ? zrItIrthaMkara paramAtmAnA janmanI jANa traNa jagatanA sarva jIvone alpa samayamAM thaI jatI hoya che te hakIkata teozrInA dAsanI zrInavakAranI ArAdhanAnI asara jagatanA jIvonA hitamAM jarUra sahAyabhUta thAya tenuM samarthana kare che. zrInavakAra pratyenA ApaNA hRdayanA sAcA bhAva sivAya bhava pratyeno ApaNo bhAva nahi ghaTe, jagatanA sarva jIvo pratyeno ApaNo bhAva nahi vadhe ane devadurlabha 142 * dharma-ciMtana Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavabhavane sarvathA yogya kartavyathI ApaNe vaMcita rahI jaIzuM. sAcA hRdayathI zrInavakArano bhAva pUchanAra AtmA svAbhAvikapaNe tribhuvananA 'vivekI AtmAonA pUjayabhAvano adhikArI banI jAya che. tene tenA mATe koI bAhya prayatna karavo paDato nathI. ApaNe sahu paNa bahirbhAvane choDIne zrInavakAranA bhAvanAM darzana karavAne prayatnazIla banIe. AvakAradAyaka pravRtti * maMtramAM aciMtya zakti che ane te zaktinI pratIti paNa lAve che. paraMtu tevI pratIti mATe joItI AmnAya ane zraddhA A yugamAM sAMpaDatA nathI te duHkhanI vAta che. AmnAyanuM vismaraNa evuM gaMbhIra che ke sAdhAraNa anuSThAno karatI vakhate paNa jANe sAgaramAM DUbakI mAratA hoIe tevuM thAya che ane buddhivAdanA A jamAnAmAM zraddhAno to lopa ja thaI gayo che. A saghaLuM tenA mULasthAne sthApita karavuM te eka bhagIratha kArya che. pravacana uparanA vAtsalyathI tathA aneka bhavyajIvone upakAraka thAya te kAraNe sUripuMgava zrIharibhadrAcArye mathurAnI pratamAM paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhano je bhAga sAMpaDyo te potAnI mati pramANe zuddha karIne lakhyo ane te yugapradhAna zratadharoe bahumAnya rAkhyo. A pramANe AmnAya zrImahAnizIthasUtramAM ApaNane upalabdha thAya che. tenA bhedaprabhedano vicAra karIne abhyAsa karIe to mane khAtrI che ke eka zrutamAnya AmnAyano punaruddhAra thaI zake ane zuddha AmnAyane kAraNe pratIti sAMpaDe to zraddhAsaMvega jAgrata karI zakAya. -amRtalAla kAlidAsa dozI, bI.e. dharma-ciMtana : 143 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva namaskAra zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone namaskAra eTale dehanI sArthakatA, vANInuM satya, pariNAmanuM amRta. je bhAgyazALIno deha zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone name, te svArthane namatAM, praNAma karatAM jarUra khacakAya. je puNyazALInI jIhvA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA parama pavitra nAmanA jApa vaDe pavitra thAya, te asatyanA jherane cAkhI na zake. je sattvazALInuM mana zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA utkRSTatama bhAva vaDe bhIMjAyeluM hoya, tene durbhAvano viSa kaToro ze bhAve ? potAnA ja svArthane praNAma karavo te mAnavadehanuM apamAna che. thAya che. jIhvAne pArakI niMdAnA kAdavavaDe kharaDavI te sabhyazrutanuM apamAna che. manamAM rAga-dveSane ramavA devA te vizvahitanuM apamAna che. namaskArabhAvanI pavitra asaravALo jIvanapravAha svArthanA sparza vaDe dUSita namaskAra eTale paramArthane praNAma. namaskAra eTale sakala vizvanA jIvonA hitanI utkRSTatama bhAvanAnA paramadAtAra zrItIrthaMkara paramAtmAne bhAvapUrvaka trividha praNAma. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone bhAvapUrvaka namaskAra karavAthI ja namaskAranI yathArthatA siddha thAya che. svArthane praNAma karavAmAM je bhAva kharcAya, tenuM je phaLa te cAragatimaya saMsAramAM adhika rakhaDapaTTI. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namaskAra karavAmAM je dravya ane bhAva sArthaka thAya, tenuM phaLa te yaza, Arogya, aizvarya ane vairAgya. kevaLa svArthane salAma eTale sarvajIvahitanuM apamAna, zrIjinezvaradevanI AjJAnI virAdhanA. saranAmuM khoTuM hoya to TapAla geravalle jAya, tema zrInavakAranA jApa samaye 144 0 dharma-ciMtana Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM mana zrInavakArane badale svArthane ja yAda karatuM hoya to ApaNo namaskAra, zrInavakArajApanA yathArtha pariNAmathI vaMcita rahe. . dUdha, ghI ke marI-masAlAmAM bheLaseLa nathI nabhatI, to namaskAramAM bheLaseLa thAya te kema nabhI zake ? bheLaseLavALA namaskAranuM pariNAma paNa bheLaseLavALuM ja Ave. so TacanA zuddha namaskAranuM phaLa te mokSa. huM'ne sAthe laIne koI mokSamAM gayuM nathI, koI javAnuM paNa nathI. jyAre ApaNe zrInavakAra pahelAM huM'ne sthApI daIe chIe. eTale ApaNo namaskAra pahelAM to 'ne ja thAya che. zrIarihaMta paramAtmAno dAsa, zrIarihaMta paramAtmAnI sarvajIvahitakara, bhAvanAno namra ArAdhaka gaNAya. - tenA badhA prANa te sarvotkRSTa bhAvanA mATe dinarAta valavalatA hoya, ArAdhanAjanya-mahAsattvanI satata varSA sivAya tene cena na paDe. kevaLa svArthanA vicAra, prANonI pavitratAne dUSita kare che. dUSita thayelA te prANI jagatanA badhA jIvone bhAvadAna karavAnI pAtratA gumAvI de che. upakArI bhagavaMto pharamAve che ke zrInavakAranuM prayojana sahajamaLano hrAsa ane tathAbhavyatvano paripAka che. karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI anAdikAlIna jIvanI yogyatA te sahajamaLa che ane muktinA saMbaMdhamAM AvavAnI jIvanI anAdikAlIna yogyatA te . bhavyatva che. navakAra vaDe baMne kArya siddha thAya che. anAdikarmasantAnabaddhatvanA kAraNe jIvamAM karmanA saMbaMdhamAM AvavAnI sahaja yogyatA che-te ja pApanuM bIja che. e yogyatAno nAza karI jIvanI muktigamana yogyatA vikAsavavI e zrInavakAranuM zAstrIya prayojana che. sahajamaLanI jema jIvano bhavyatvabhAva paNa anAdikAlIna che. teno paripAka karavo-thavo te ja sarvamaMgaLonuM mULa - maMgaLa che. eTale sahajamaLano hrAsa ane bhavyatvano paripAka e be kAryanI siddhi mATe zrInavakAranA anuSThAnanuM vidhAna che. sahajamaLanA phUAsano ane tathAbhavyatvanA paripAkano saMkalpa hRdayamAM rAkhIne zrInavakAra gaNavAmAM Ave to ja tenuM zAstrapratipAdita phaLa niSpanna thAya. dharma-ciMtana : 145 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahajamaLano hrAsa eTale pApanA mULano nAza. bhavyatvano paripAka eTale muktimAM javAnI jIvanI svAbhAvika yogyatAno vikAsa. A be saMkalpa hRdayamAM rahe eTale durvicAra jarUra ghaTe. sadvicAra jarUra vadhe. namanIya evA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone na namavuM ane anamanIya evA viSayone namavuM e ja ayogyatA che. namanIyane namavAthI e ayogyatA TaLe che ane yogyatA vikase che ane tenA pariNAme ubhayalokamAM sukha maLe che ane alpakALamAM muktinA avyAbAdha sukhanA sukhapUrvaka adhikArI thaI zakAya che. ukta be saMkalpapUrvaka thatI zrInavakAranI ArAdhanA pApane vadhAranArA svArthane ghaTADe che. bhavyatvane pakavanArA paramArthabhAvane vikasAve che. aMdhakAra osarato jAya tema tema prakAza vadhato jAya tema sahajamaLa ghaTato jAya tema tema bhavyatva pAkatuM jAya. jIvane pApanI preraNA sahajamaLa kare che. te ja teno svabhAva che. jIvane satkAryanI preraNA bhavyatvanA yoga thAya che. bhavyatvanA paripAka anusAra, zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtonA sarvotkRSTa bhAvane lAyaka banI zakAya che. sahajamaLa jIvane saMsAra tarapha kheMce che, tathAbhavyatva mukti tarapha kheMce che. bemAMthI jenuM jora vadhe che tenI jIta thAya che. viSaya kaSAyane namavAthI sahajamaLanuM baLa vadhe che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namavAthI jIvanA bhavyatvabhAvanuM baLa vadhe che. bhavyatvabhAva vadhe eTale sahajamaLano hrAsa thAya. matalaba ke zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone karAto namaskAra, pApanA mULanA nAzanI ane muktinA bIjanA vikAsanI ApaNI ArAdhanAnA prayojanane siddha kare che. ukta saMkalpo pUrvaka ApaNe je namaskAra karIe te, "apUrva namaskAra kahevAya. te sivAyanA ghaNA ja namaskAra ApaNe Aja pUrve karI cUkyA chIe. hathoDIno pratyeka ghA, sonInA manamAM rahelA ghATane suvarNamAM sAkAra banAve che, 146, dharma-ciMtana Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema zrInavakAranA pratyeka akSarano jApa ApaNA manamAM rahelA bhAvane pakavavAmAM- sAkAra banAvavAmAM aciMtya bhAga bhajave che. - jyAre udezanA spaSTa citra sivAyanA jApanI kriyA anekavidha saMkalpa-vikalpa vacce aTavAI jAya che ane ArAdhaka pote lagabhaga TheranI Thera rahe che. apUrva namaskAra eTale bhavyatvabhAvanA saMpUrNa vikAsanA lakSyapUrvakano namaskAra. devAdhidevanI paramatAraka bhAvanAmAM otaprota thavAnI utkRSTa prakAranI kriyA. sahakamaLanI tAkAta ja ApaNane sahune saMsAramAM rakhaDAve che, Thera-Thera bhaTakAve che, e maLanI gAMTha evI to jalada hoya che ke zarIra chUTI javA chatAM te kAyama ja rahe che. | 'apUrva namaskAra" e ja te gAMThane vikherI nAkhavAno UMcAmAM UMco IlAja che. evA namaskAramAM sahuno samaya sArthaka thAo. sahunI zakti sArthaka thAo. namaskAranuM darzana 1. saMta puruSone teNe sarva pApapraNAzaka tarIke darzana dIdhA che. 2. mumukSuone teNe potAnI maMgalamayatAno paricaya Apyo che. 3. yogIone aSTamahAsiddhinA adhiSThAnarUpa bhAsyo che. 4. maMtrasAdhakone maMtrAdhirAja tarIke puravAra thayo che. tema ja aneka ajAyabIothI bharelo dekhAyo che. 5. jyotiSkone te navagrahone aMkuzamAM rAkhanArI mahAzakti tarIke pratIta thayo che. 6. roga nivAraNa mATe te amRtakuMbha tarIke puravAra thayo che. 7. gaNitazAstrIone potAnI buddhi zakti dvArA te anaMtarUpe adhigata thayo che. 8. zAstravettAone mahAzrutaskaMdharUpe pratibhAsita thayo che. 9. tattva saMgrahanI abhirucivALAone mana te sarvazrutanA sArarUpa jaNAyo che. kavihRdayane rasagaMgArUpa pratIta thAya che. | ("namaskAra rasagaMgA') dharma-ciMtana 147 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakArano sAdhaka cAlavAnI kriyAthI mArga kapAya tema namaskAranI kriyAthI bhAva apAya. ApaNe jene namaskAra karIe, teno bhAva ApaNane asara kare. namaskAra karavAno vadhu bhAva jenA tarapha rahe tenI vadhu asara nIce ApaNe AvIe. viSaya-kaSAyane namaskAra karavAnuM mana thAya te ApaNuM durbhAgya gaNAya. kAraNa ke tenA prabhAve ApaNe daze dizAethI azubhavaDe gherAI jaIe chIe. vizvamAM rahelA azubhabhAvanA paramANuone ApaNI dizAmAM AkarSavAnuM kAma viSaya ane kaSAya kare che. viSaya-kaSAyane namaskAra karavo te jIvananA pavitra pravAhamAM viSa bheLavavA karatAM paNa vadhu kharAba che: bhAvathI ApaNI vadhumAM vadhu najIka rahelA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA ApaNA sahunA upara je upakAro che tenuM varNana thaI zake tema nathI. jagatanA badhA jIvonA hitane je sarvoccabhAva teozrI ApI rahyA che teno vicAra karatAM ema spaSTa thAya che ke eka sAro vicAra Ave tyAre paNa ApaNI AMkhamAM jhaLajhaLIyAM AvavAM joIe. ApaNA aMtaHkaraNamAM e paramopakArI bhagavaMtonA niHsIma upakAronI pavitra smRti maghamaghAyamAna thavI joIe. te samaye ApaNane ema samajAvuM joIe ke, "A je zubha vicAra jAgyo che, te paramopakArI bhagavaMtonA zubhabhAvanA zAzvatapravAhanA ja prabhAve.' ane jyAre azubha vicAra jAge tyAre ApaNane gabharAmaNa chUTavI joIe. ema lAgavuM joIe ke "adhama mArA paramatArakanAthanI sAme paDyo ! vinIta putra potAnA pitAnI AmanyAno lopa nathI karato te ApaNe jANIe chIe, to zrInavakArano dhAraka AtmA, zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAnI avagaNanA kare te mAnI zakAya ? kadApI nahi. ApaNe Aje je kAMI zAtA anubhavIe te, zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAnI yatkiMcit paNa ArAdhanAnA alaukika prabhAve. ane je azAtA ane aMtarAyo anubhavIe chIe te, te AjJAnI virAdhanAnuM pariNAma che. te AzAnA mULamAM sarvocca vizvahitakarabhAva rahelo che. 148 dharma-ciMtana Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM namavAne badale ApaNe "aha" ane "mama ne namaskAra karIe eTale jagatanA sarva jIvo sAtheno ApaNo bhAva saMbaMdha lagabhaga kapAI jAya ane ApaNe jAte ApaNA bhAvavaDe haNAIe. zrInavakArano ekajavArano bhAvapUrvakano pUro jApa, pariNAmanI dhArA upara e asara kare che, je asara karacalIvALA kapaDA upara eka ja vAranI, IstrI phelAve che. te dhArAmAM moTo vikSepa, svArthano vicAra janmAve che. barAbara besatAM na AvaDe to IstrIvALuM kapaDuM paNa cUMthAI jAya tema barAbara vicAra karatAM nahi AvaDato hovAne kAraNe zrInavakAranA prabhAve vizuddha banatI pariNAmanI dhArA thoDI vAra pachI tUTavA mAMDe che, jhAMkhI paDavA mAMDe che. zrIjinezvara bhagavAnanI sarvajIvahitakara bhAvanAnA aMgabhUta na hoya evA koI paNa vicArane potAnA aMgabhUta na banAvavo te pariNAmanI dhArAne nirmaLa, tejasvI ane sarvazreyassAdhaka banAvavAno sacoTa upAya che. ApaNe jyAre ApaNA svArthanA vicAra sAthe joDAIe chIe tyAre zrIarihaMta paramAtmAnA ApaNA pratyenA bhAvathI alaga paDI jaIe chIe, te bhAvathI alaga paDI javAya che eTale sakaLa vizvathI alaga paDI javAya che. ApaNane sakaLa vizvathI alaga pADanArA vicArane namaskAra karavAno bhAva thavo te janmaTIpa yA phAMsInI sajAne lAyakanA duSkRtyane namaskAra karavA karatAM adhika kharAba kRtya che. te prakAranA namaskAranA prabhAve je azubhakarma baMdhAya che te ApaNane khUba nIce ghasaDI jAya che ke jayAM naryo aMdhakAra ane yAtanAo ApaNuM svAgata karavA mATe aharniza taiyAra hoya che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone bhAvapUrvaka je namaskAra thAya che tenI ApaNA bhAva upara je zubha asara phelAya che tenA prabhAve ApaNe aMdarathI vadhu lAyaka banIe chIe. aMdarathI vadhu lAyaka banavuM eTale AtmAnA bhAvanI asarane vadhu jhaDape jhIlavAnI lAyakAta pragaTa thavI te. AMvI lAyakAta pragaTe che eTale maitrIbhAvathI nIce utaravuM te loDhAnA caNA cAvavA karatAM vadhu duSkara vartAya che. matalaba ke ApaNI samagratA upara AtmAnA bhAvanI je gherI asara phelAI jAya che tene ja mAphakasaranA vicAra-vANI ane vartanane ApaNA jIvana sAthe nikaTatara saMbaMdha thaI jAya che. zrInavakAra e bhAvayoganuM zreSThatama mAdhyama che. dharma-ciMtana : 149 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'namo arihaMtANaM' bolatAMnI sAthe ApaNA prANomAM zrIarihaMta paramAtmAnA bhAvanI asara zarU thavI joIe. 'namo siddhANaM' bolatAMnI sAthe jIvatattva pratyeno ApaNo bhAva, asalaraMgamAM Avavo joIe. ekAeka AvuM zI rIte banI zake ? 'ekAeka' zabdane jyAre-tyAre AgaLa karavo paDe che te zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone ApaNe barAbara oLakhatA nahi hovAnI nizAnI che. jagatanA badhA jIvonA maMgalane je bhAva teozrI ApI rahyA che, teno ApaNane sAdhAraNa khyAla paNa AvI jAya to ApaNe bacAvanI dalIlano Asaro zodhyA sivAya, dina-rAta teozrInA te upakArone pAtra banavAnI vivekapUrvakanI jAgRtadazAmAM rahevAnA zakya saghaLA prayatno karIe. te upakArane pAtra jagatanA badhA jIvo pratye UMco bhAva keLavavAmAM kazI kaMjusAI na dAkhavIe. devAdhidevanI niHsIma karuNAne pAtra jagatanA jIvo pratye sAco bhAva keLavAya che eTale te jIvonA aMtaHkaraNamAM devAdhidevanA asIma upakAronI yAda tAjI karAvavAmAM ApaNe nimittabhUta banI zakIe chIe, tema ja jemanA upakAronI koI sImA nathI te paramAtmA zrIarihaMtadevanA upakArone pAtra banavAnI dizAmAM ApaNe Daga bharIe chIe tema nakkI thAya che. jene tene potAnI ja oLakhANa karAvAmAMthI UMco nahi AvanAro AtmA, jagatanA badhA jIvone devAdhidevanA paramatAraka zAsananI oLakhANa na ja karAvI zake. ApaNI AjubAjumAM ApaNA potAnA pratyenA bhAvanA je tharDanA thara jAmI gayA che tene dUra karyA sivAya nahi ApaNe zrInavakAra sAthe bhAvasaMbaMdha bAMdhI zakIe, nahi jagatanA badhA jIvonA hitamAM ApaNA zvAsocchavAsane sArthaka karI zakIe. zrInavakAra sAthenuM ApaNuM sagapaNa, bhAvathI tribhuvananAM saghaLA jIvonA sagapaNane dIpAvavAnI ApaNA AtmAnI yogyatAno sabaLata2 purAvo che. evA zrInavakArano ArAdhaka potAnA bhAvathI tribhuvanapatinA bhAvanI eTalI najIkamAM raheto hoya che ke, tenA zirobhAge siddhazIlAnuM ajavALuM ghaNI vAra jovA maLe che. te ajavALAmAM jIvatattva pratyeno UMcAmAM UMco bhAva samAyelo hoya che. e bhAvanI asara nIce ekAda vAra paNa AvI javAya to jIvatara dhanya dhanya banI jAya. evI to asara hoya che e bhAvanI ke A lokamAM paNa mahinAo sudhI teM tAjIne 150 7 dharma-ciMtana Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAjI rahe che tema ja bIjA nabaLA vicAronI asarathI ApaNane para rAkhe che. zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone ApaNe bhAvapUrvaka je namaskAra karIe chIe te jagatanA badhA jIvo sAthenA ApaNA AtmAnA bhAvasaMbaMdhane adhika sakriya banAve che. bhAvanI te sakriyatA ApaNane kALakrame bhavathI pAra kare che tema ja jagatamAM zrInavakA2nI aciMtya upakAratAno je pravAha vahI rahyo che tenA pratye sahunA bhAvane kheMce che. zrInavakArane bhajavAnuM mahApuNya jIva mAtranA jIvanamAM pragaTo ! zrInavakArano sAco sago bhAvathI jIvamAtrano mitra hoya. aribhAva tenA mananA dvAra para jatAM ja pIgaLI jAya. // Atmavat sarva bhUteSu // 'Atmavat sarva bhUteSu' e dharma che. dharmamAM prANI mAtra pratye prema, karuNA ane samabhAva hoya cheM. prema, ahiMsA ane karuNAno sAgara jemAM bharyo hoya te dharma che. dharmanI dRSTi cittazuddhi pradhAna che. te dRSTie devo karatAM paNa zreyArthI manuSyo ja vadhAre gaurava pAtra che. sarva AtmAo pratye potAno vAstavika abhedabhAva e ahiMsAno pAyo che. AtmaupamyanI dRSTie sarva jIva samAna che. ahiMsAnI bIjI bhUmikA anubhavanI che. sahune jIvana priya ane maraNa apriya che. to pachI koInI paNa hiMsA kema thAya ? koIne duHkha thAya tevuM vartana, vANI ke vicAra kema thAya ? koIne paNa pIDA na karavI, e kharekhara jJAnIo mATe sArarUpa che. samayA savva bhUesa sa tu mittesu vA jage // sarva jIva eTale mAtra mAnava nahi, paNa kITa-pataMgiyAthI mAMDIne mAnava, ekendrIya jIvathI mAMDIne paMcendriya jIva sattAe karI - sarva samAna che. mAtrAe, cetanAnA vikAsanI dRSTie bheda che. e rIte jaina darzana te kharI rIte Atmadarzana che. temAM Atma premanI vAta mukhya che. dharma-ciMtana 0 151 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakAranI ArAdhanA mahAmaMtra zrInavakAranI ArAdhanA eTale potA pratyenI mamatA (mahAmoha)ne jItavAnuM sarvazreSTha anuSThAna. kAdavamAM khUba UMDe sudhI khUpI gayelA prANIne bahAra kADhavAmAM je agatyano bhAga thAMbhalo ane rasI bhajave che tenA karatAM anaMtaguNo adhika bhAga potAnA ja vicAra ane dhyAnamAM jagatanA sarva jIvothI temaja te jIvonA parama upakArI evA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI aciMtya tArakatAthI alaga paDI gayelA jIvane upayoga dazAmAM lAvavAmAM zAzvata maMtra zrInavakAra bhajave che. navakAra nakAre che kartavyanA ahaMkArane, mamatAnA mAraka vicArone, AvakAre che devAdhidevanI niHsIma karuNAnA paramaprabhAvane, te prabhAvamAM rahelI amApa * tArakazaktine. ApaNuM kartavya zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA parama maMgalamaya bhAvane ApaNAmAM ughADavAnuM che, ApaNA AtmAnI sAthe joDAIne rahetA AvelA mithyAbhAvane ogALavAnuM che. mahAmohajanya ApaNo te bhAva jema jema ogaLato jAya che, tema tema AtmAnA bhAvane sakriya banavAnuM kSetra vistaratuM jAya che. jIvano jIva pratyeno saddabhAva svAbhAvika banato jAya che, svArthane japavAno tema ja pUjavAno moha ghaTato jAya che, sarva jIvonA hitanI bhAvanA ApaNA AtmAnA hitanA aMgabhUta banatI jAya che. parahitanI maulika ciMtAvihoNuM jIvana ApaNane kharekhara bhArarUpa lAge che: traNa jagatane pUjaya evA zrIarihaMta paramAtmAne pUjavAnI sAcI zakti te bhAvamAMthI janme che. zrIarihaMta paramAtmA eTale koNa tenuM alaukika darzana te pachI ja thAya che. jeozrInA nirmaLa AtmAnA pratyeka pradezamAM jIva mAtranA kalyANano sarvocca bhAva e rIte hasato hoya che, je rIte zaradapunamanI rAtanA hRdayamAM ajavALuM hasatuM hoya che. punamanI rAtanA ajavALAnI A upamA paNa zrIarihaMta paramAtmAnA parama prabhAvanI tulanAmAM khUba nAnI paDe che, kAraNa ke teozrInA AtmAnA bhAvanI yathArtha tasvIra koI chadmastha jIva dorI zakato ja nathI. tema chatAM zrInavakAranI ekaniSThApUrvakanI ArAdhanAnA prabhAve ughaDelA tenA hRdaya kamaLamAM teozrInA niHsIma upakAranI je 15ra dharma-ciMtana Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvAsa maghamaghatI hoya che tenA ja prabhAve te kAMIka kahevA prerAya che, ke jene jhIlavA tema ja vicAravAthI pAtra jIvone zrIjinezvara bhagavAnanI bhaktimAM hRdayane bhIMjavavAnI pivitratama preraNA maLatI rahe. zrInavakAranI sAthe ApaNe maLI javuM joIe. alagatA UbhI karanArA ahaMkArane aLago pADyA sivAya, zrInavakArane maLavAnuM mahAkArya muzkela rahyuM che tema ja vadhu muzkela banI rahevAno pUrato saMbhava che. ahaMkArajanya alagatA jIvanA jIva sAthenA bhAvasaMbaMdhanI ADe Ave che. jagatanA sarva jIvonA sarvocca hitane bhAva ApanArA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA bhAvanI sAthe ApaNane ekarUpa banavA detI nathI. jIvanI sarvajIvahitaciMtAviSayaka alagatAnA nivAraNa mATe zrInavakAranI | ArAdhanA che. potA pratyenI mamatA, sarva jIva pratyenA samatAbhAvane DhAMkI de che. namaskArabhAvanA prabhAve te mamatA sarvajIvahitaciMtArUpa bane che. zrIarihaMta paramAtmAnA tribhuvanakSemakara bhAvane zaraNe javAnA zubhabhAvapUrvakano namaskAra ApaNA manane vizvamaitrInuM mahAkendra banAvI de che. ApaNA hRdayane devAdhidevanI sarvocca bhAvanAnA "bhavanamAM badalI nAkhe che. ArAdhaka AtmA, virAdhanA eTale zuM e na samajato hoya evuM bhAgye ja bane. ArAdhanA eTale potAmAM rahelA virAdhakabhAva para vijaya meLavavo te.. - AtmAmAM anAdikALathI ghara karIne rahelA potA pratyenA rAgane zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAnA raMga vaDe raMgavAnI utkRSTa prakAranI kriyA. ArAdhanA eTale mahApuNyanA yoge maLelA devadurlabha mAnavanA bhavane zrItIrthaMkara paramAtmAnI utkRSTatama bhAvanAnA chaMdarUpa banAvavAnI anupama prakAranI tAlIma. vizvavahetI devAdhidevanI mahAkaruNAne jarApaNa Thesa na vAge, te mahAkaruNAnA sUkSmAtisUkSma prabhAvanI avahelanA na thAya, tenA svAbhAvika paramaprabhAvane samarpita thaIne ja jIvavAnI lAgaNI rahyA kare, te mahAkaruNAthI alaga pADanArI vRttio ane pravRttiomAM joDAI javAnI bahirmukhatA, AtmAnA bhAvamAM sAva ogaLI jAya. aMdara-bahAra badhe samarUpatA anubhavAya eTale ArAdhaka bhAva pragaTI rahyo che tema ja , anAdithI cAragatimAM rajhaLAvanAro virAdhakabhAva osarI rahyo che ema niHsaMkocapaNe dharma-ciMtana 153 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahI zakAya. ArAdhakabhAvamAM "huM sadAya chello rahe. devAdhidevanI parama prabhAvakatA sadAya AgaLa rahe, zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA niHsIma upakAro sadAya AgaLa rahe, svakartutva bhAva sadAya chello rahe, sadguru bhagavaMtonA asIma anugrahano prabhAva jeTalo nikaTavartI anubhavAya teTalo svaprayatna sAtheno saMbaMdha kadIe na vartAya. matalaba ke ArAdhakane sahuthI pahelAM deva ane guru yAda Ave, teozrInI nisIma upakArakatA yAda Ave, teozrInA AtmAno jIva mAtranA kalyANano sarvocca bhAva yAda Ave, te bhAvamAM rahelI svAbhAvika tArakatA yAda Ave, te tArakatA sAthe bhAvapUrvaka joDAIne jIvavAnuM yAda Ave, te joDANamAM avarodha pedA karanArA ahaMbhAvarUpI virAdhakabhAvanuM eka kSaNavAranuM ciMtana paNa tene bebAkaLo banAvI mUke. te samaye tene potAnA paga nIcenI dharatI khasI rahI hovAno spaSTa anubhava thAya, tenI samagratA DolAyamAna banI rahI hovAnuM pratIta thAya. zrInavakAranI ArAdhanA eTale zrIarihaMta paramAtmAnA sarvajIvahitakara sarvoccabhAvanI ArAdhanA. zrInavakAranI ArAdhanA eTale zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAnI virAdhanAnA pariNAmothI sarvathA para banavAnI utkRSTa kriyA. ApaNA vicAra, vANI yA vartanathI paranA hitane je AMcako lAge te virAdhanA. virAdhanA eTale devAdhidevanI AjJAnI virAdhanA. AjJAnI virAdhanA eTale tribhuvanahitakara mahAkaruNAnA tAraka pravAhano apalApa. AjJAnI virAdhanA eTale devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAne avagaNIne svArthanI AjJAnuM bahumAna karavuM te. zrInavakAranI ArAdhanA, vizvamAM rahelA jIvonA hitanI sAdhanAmAM pariName che. tribhuvanamAM rahelA jIvonA kalyANane bhAva ApavAmAM sArthaka thAya che. AtmAnA bhAvane AgaLa AvavA de che. zrInavakArano ekaniSTha ArAdhaka bhAvathI vadhumAM vadhu najIka zrIjinezvara bhagavAnanI sarvajIvahitakara bhAvanA sAthe ja raheto hoya che. badhA jIvonAM hitanI 154 dharma-ciMtana Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtAmAM tenuM mana maLI gayeluM hoya che. tenA aMtaHkaraNamAM AtmAnA bhAvanuM amRta chalakAtuM hoya che. te amRtanI jagatanA badhA jIvone lahANa karavA mATe te satata prayatnazIla rahe che. te lahANane te deva ane gurunI asIma kRpAnuM vyakta svarUpa samaje che. deva ane gurunI karuNAnA 52maprabhAvavihoNA jIvanamAMthI ArAdhakabhAva tarata ja vidAya thaI jAya che te satya tenA namaskArabhAvane adhika vizuddha ane jIvaMta banAve che. kevaLa potAnA prayatna vaDe AgaLa vadhavAnI vAtamAM tenA hRdayane muddala niSThA hotI nathI. badhAM kAraNonA samrATa sarakhA mahAzubhabhAvanA mahAsAgara tulya zrIarihaMta paramAtmAnA bhAvamAM khovAI jaIne, vilIna thaI jaIne te paramapadane pAtra bane che. te pAtratA pragaTAvavAmAM pUrepUrA sahAyabhUta thanArA traNa jagatanA badhA jIvone potAnA AtmA samAna mAnavAmAM te bhAgye ja pramAda seve che. jIvamAtranA kalyANanI mahAsattvavaMtI bhAvanAmAM jemanA zvAsocchvAsa sArthaka thaI rahyA che evAM ArAdhaka AtmAone trividhe bhAvapUrvaka praNAma. deva-guru-dharma darzanathI jIva deva thAya che. jJAnathI jIva guru thAya che. cAritrathI jIva dharmarUpa thAya che. deva banelo te anyamAM darzana utpanna kare che. guru banelo te anyamAM jJAna utpanna kare che. dharma banelo te anyamAM cAritra utpanna kare che. A rIte dharmarUpa banelo te AtmA darzana, jJAna, cAritra vaDe jagatanuM dhAraNa poSaNa kare che. samyag darzana e dhruva, smRti (cAritra)nuM avaMdhya bIja che. samyag jJAna deva-guru-dharmanuM niraMtara smaraNa karAve che. deva eTale nijagata paramAtma tattva. guru eTale tenuM anubhavajJAna. dharma eTale temAM ramaNatA. dharma-ciMtana 155 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakArane dAna zrInavakAra ApaNane je kAMI ApavA cAhe che te levAnI zakti ApaNA hAthamAM ke zarIramAM nahi. paraMtu manamAM che. eTale ApaNe zrInavakArane badhuM ApavA chatAM mana na ApIe tyAM sudhI tenI pAsethI ApaNe bahu thoDuM pAmI zakIe. mananA pAtramAM ja zrInavakAranuM dAna samAI zake tema che. 'namo' padamAM sanmAnanA dAnano bhAva rahelo che. sanmAnanA dAnathI caDhIyAtuM bIjuM koI dAna nathI. paraMtu sanmAnanuM dAna eTale zuM te khAsa vicAravA jevuM che. je kriyAmAM sahuthI agatyano bhAga mana bhajave che evA sanmAnanA dAnamAM mana AkhuM sanmAnyanI mAlikInuM banI jatuM hoya che. jenA manamAM zrInavakAra hoya tene saMsAra zuM karI zake ?' evuM je zAstravacana che tenuM rahasya e samajAya che ke, potAnA vicAranuM UMcAmAM UMcuM mAdhyama je 'mana' kahevAya tenuM paNa je AtmA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone bhAvapUrvaka dAna karI zakato hoya tenA upa2 ahaMbhAvarUpI saMsAra tathA tathAprakAranAM nimitto kayA mAdhyama dvArA- AkramaNa karI zake ? zrInavakAranI ArAdhanAnA maMgalamaya anuSThAna pAchaLa lAkhonI saMpattino yathArtha sarvyaya karanArA bhAgyazALIne paNa daza miniTa mATe potAnA mananuM zrInavakArane dAna karavAnuM kahevAmAM Ave che to te AMcako anubhave che athavA kahe che ke, 'prayatna karuM chuM, nakkI kazuM na kahI zakuM.' Ama thavAnuM kAraNa e che ke, Aje ApaNA mana ane ApaNA potA pratyenA gADha rAga vacce 'abheda dazA' jevI sthiti pravarte che. ane tethI ja zrInavakAranA jApa samaye rAgano jApa japAI jAya che. athavA kaho ke rAgano jApa sahaja lAge che ane zrInavakArano jApa khUba ja kaThIna lAge che. potAnA svArthane praNAma karavAnI anAdikAlIna vRttinA kAraNe Ama thatuM. hoya che. 156 0 dharma-ciMtana Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . te vRttinA samULa uccheda sAthe mananA dAnane saMbaMdha che. mananA dAna sAthe namaskAranA bhAvane saMbaMdha che. namaskAranA bhAva sAthe tribhuvananA jIvone saMbaMdha che. tribhuvananA jIvo sAthe tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAnA sarvocca bhAvane saMbaMdha che. eTale ke ApaNe jyAM sudhI UMcAmAM UMcA pAtrarUpa zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone, UMcAmAM UMcA vittarUpa nirmaLa cittanuM bhAvapUrvaka dAna na karI zakIe tyAM sudhI ApaNo ApaNA pratyeno bhAva, temanA pratyenA ApaNA paramapUjyabhAva karatAM paNa vadhu caDhIyAto che ema nakkI thAya. mananA dAnanI sattvavaMtI bhAvanAmAMthI unamanIbhAva pragaTe che. te bhAvanA prabhAve AtmAno bhAva satata zubhapradAyakatA dhAraNa kare che. evo AtmA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA sIdhA bhAvasaMbaMdhamAM rahe che tema ja tenA saghaLA lAbhano adhikAra jagatanA jIvone bakSe che. potA pratyenA rAgane nirmULa karavAnI tema ja vairAgyadazAne varavAnI-mananuM dAna-e utkRSTa prakAranI prakriyA che. vairAgyadazAne TakAvavAmAM tema ja vadhu nirmaLa banAvavAmAM zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonuM AlaMbana ane temanI karuNAnA viSayabhUta traNa jagatanA jIvonA hitanI ciMtA anivArya che. manamAM namaskArabhAva pariNata thato jAya tema tema sarvAtmabhAvaviSayaka vairAgyadazA khIlatI jAya. mana jayAM sudhI "ApaNuM' rahe tyAM sudhI ApaNe zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA na banI zakIe, matalaba ke ApaNe zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA pUrepUrA bhAvasaMbaMdhamAM na AvI zakIe. ApaNo jeTalo vicArapradeza ApaNe ApaNA potAnA svArtha mATe anAmata rAkhIe teTalA pramANamAM ApaNo namaskAra adhUro rahe. adhUro namaskAra, pUruM phaLa na Ape te samajI zakAya tevI hakIkata che. bhAvanamaskAranI A kheMcamAMthI bhavaparaMparA janme che. mana maLyA pachI, tene sAcavanArA paramopakArI bhagavaMtono yoga thavo e ghaNA moTA puNyodayanI nizAnI che. dharma-ciMtana 157 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evo jemano puNyodaya che temanI ArAdhanAmAMthI sarva zreyaskarabhAva pragaTe e svAbhAvika gaNAya. e bhAvamAM rahelI prabhAvakazakti, maMda puNyodayavALA jIvone ghaNuM moTuM AlaMbana pUruM pADe che. ArAdhakanA manamAMthI 'jIvavicAra' khasI jAya che tyAre te bhAvathI khUba ja nAno ane raMka banI jAya che. 'vizvamaitrIbhAva' e ja ArAdhakanuM hRdaya gaNAya evuM jenuM hRdaya hoya tenuM mana jarUra zrInavakA2nuM ghara banI zake. ane jyAM zrInavakA2no vAsa hoya, tyAM sadA sarvamaMgalamaya bhAvanI suvAsa hoya. amaMgalane nimitta tyAre maLe che jyAre jIva, jIvanA hitane gauNa karIne athavA avagaNIne potAnA svArthanI sevAmAM parovAya che. eTale ja jagatanA sarvajIvonA sarvocca hitathI alaga svahitano jemane vicAra paNa Avato nathI evA zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone mana samarpita karavAthI sarva maMgalo ApaNane AdhIna banI jAya che. namaskArabhAvathI alaga paDelA mana ane tenA dhAranI, bhayAnaka aTavImAM potAnI mAtAthI vikhuTA paDelA bALaka karatAM paNa--vadhu kaphoDI dazA thAya che. potAnA ja vicAramAM otaprota rahetA mananuM, jagatanA sarva jIvonA kalyANane bhAva ApI rahelA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone dAna karavAthI jagatanA sarva jIvo sAtheno ApaNo bhAva saMbaMdha adhika zuddha, sakriya ane jIvaMta bane che. ApaNI, samagratAmAMthI sarvAtmabhAva pragaTavA mAMDe che. ApaNuM jIvana, e zrIjinezvara bhagavAnanA paramatAraka zAsananI prabhAvanAnuM nAnakaDuM chatAM jIvaMta kendra banI rahe che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone samarpita thayelA manamAMthI je vicAra janme che te mAtra vicAra-taraMgarUpe na rahetAM zubhabhAvavardhaka zaktirUpe AviSkAra pAme che. ApaNuM mana jyAM sudhI ApaNA potAnA vicAra mATe vaparAya che tyAM sudhI tenI asala khumArInI ApaNane muddala jANa thatI nathI, paraMtu ApaNe jyAre te manane zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA bhAvavaDe vAsita karIe chIe tyAre temAMthI je pavitra pariNAmadhArA pragaTe che temAM pApanA mULane nirmULa karavAnI aciMtya sUkSma zakti hoya che. 158 0 dharma-ciMtana Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trAMbAno eka ja paiso ApaNe ApaNA mATe vAparIe tenA pariNAmamAM ane te ja paisA vaDe kharIdelI badAma bhAvapUrvaka prabhubhaktimAM vAparIe tenA pariNAmamAM amApa aMtara hoya che tema potAnA mATe vaparAtuM mana, jyAre devAdhidevanI sarvocca bhAvanA vaDe raMgAya che tyAre te utkRSTa maMgaLa adhyavasAyanuM ajoDa mAdhyama banI jAya che. mana sAtheno ApaNo saMbaMdha, jagatamAM rahelA jIvo sAthenA zuddha saMbaMdhamAM pariNata karavA mATe zrInavakAra che. mana ane zrInavakAra e benA aNamola yoga pachI, pApanAM je aDhAra mukhya sthAnako che tyAM jatAM ApaNane jarUra gabharAmaNa thAya. jIvanA ahitano koI vicAra ApaNane muddala baMdhabesato na thAya. ApaNI samagratA zrIarihaMta paramAtmAnI bhAvanA kAje ja valavale. ene soMpAyelA mananI rakSA karavAnI zrInavakAranI bAMhedharI che. te bAMhedharInuM teNe Aja sudhI akSarazaH pAlana karyuM che. samagra vizvanI samagra tAkAta paNa tenI te bAMhedharIne paDakAravA jatAM hAra khAya tema che, evA paramamaMtrane ApaNuM mana soMpIne ApaNe ciMtAmukta banIe. sarvajIvahitaciMtananI yogyatA keLavIe. sahunA mana upara zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA sarvajIvahitakara bhAvanuM svAmitva sthapAo ! dharma zakti jagatamAM koI paNa jIva evo nathI ke jemAM dharma (puNyAdi) na hoya. dharma vinAno jIva A lokamAM TakI ja na zake. puNyano ane zrI jinazAsanano gADha saMbaMdha che. paramAtmAnI dharmazakti pratyeka jIvamAM che athavA bIjA zabdomAM pratyeka jIva ke ajIva upara tenuM zAsana che. zuddha dharma - ratnatrayI e ja vizvazAsaka che. tethI ratnatrayIvAna AtmAmAM zAstRtva sahaja che. ratnatrayI eTale samyag darzana-jJAna-cAritra. dharma-ciMtana 0 159 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskArasAmarthya jIvanuM zivasvarUpa zrInavakAramAM che. jema-jema tenI vidhipUrvakanI ArAdhanAmAM ArAdhaka otaprota thato jAya che tema tema tenuM zivasvarUpa ughaDatuM jAya che. tene te svarUpano bhAva sparzato thAya che. zrInavakAranI ArAdhanA eTale arihaMtabhAvanI ekaniSThApUrvakanI ArAdhanA. prANavaMta Astikca sivAya te ArAdhanAmAM pUro vega nathI Avato. Astikya eTale jIvaMta lokasaMparka. zrIarihaMta paramAtmAnA sarvocca AtmabhAvanA eka vAranA paNa sparza pachI jIva pratyenA bhAvanuM yathArtha mUlya ArAdhakane hRdayagata thAya che. zrInavakAra e te bhAvano mahAsAgara che. tenA AMtarasparze vibhAvadazA jAya che ane svabhAvadazA pariNata thAya che. svabhAvadazA pariNata thAya eTale jIvanA hitane bhAva ApavAnuM mahAkArya zvAsocchavAsanI kriyA jeTaluM saraLa ane svAbhAvika banatuM jAya. zrInavakAra sAthe joDAyelA prANo zrIjinezvara bhagavAnanI sarvajIvahitakara AjJA sAthe joDAIne utkRSTa Astikyane pAtra bane che. Astiya, AjJA ane namaskArabhAva e traNe vacce sAco abheda sadhAto jAya tema tema sAdhakano paramAtmayoga daDhatara banato jAya. bhavobhavanAM karmono hisAba cUkavavAnI tenI Atmazakti vadhatI jAya. zrItIrthaMkara paramAtmAnI AjJAnA aMtarALe vahetA mahAkaruNAnA amRtapravAhanI bahAra pharavuM paDe te tene khUba vasamuM lAge. vizvaRNa cUkavavAnI dizAmAM satata prayatnazIla rahevA mATe te potAnA vicAranA bhavacakramAM phasAvArUpa virAdhakamArganI sAme paNa na jue. cakrano dAMto je rIte dehane IjA pahoMcADe che tema potA pratyenI mamatA AtmabhAvane jhAMkho pADe che. arihaMtabhAvanA ananyatama AlaMbana sivAya bhavacakranA vegane AMbavAnI kSamatA jIvamAM ekAeka pragaTa thatI nathI. vizvaprANa zrInavakAra te AlaMbana pUruM pADe che. karmanI sattA nIce rahelA jIvane dharmanI aciMtya zaktinA sIdhA saMbaMdhamAM lAvavAmAM zrInavakArano eka eka akSara, AjJAsvarUpa che. 160 0 dharma-ciMtana Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - te akSaronAM AMdolana jIvane potAnA svarUpanuM satata saMsmaraNa karAve che, tema ja ahaMbhAvathI "para" banAve che. te AMdolano tenA ArAdhakanA AtmapradezomAM tAlabaddha kaMpa pedA karIne, lokamAM phelAya che ane arihaMtabhAvanI prabhAvanAmAM potAno phALo noMdhAve che. devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAne trividha pUrA bhAvapUrvaka namavAnA pariNAma zrInavakAra jagave che. - zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAne namyA sivAya, koI jIva kaSAyanI AjJAnI sAme thavAnI hAma bhIDI zakto nathI. ane kadAca hAma bhIDavAno prayatna kare to paNa temAM te nAsIpAsa thAya che, kAraNa ke tribhuvana upara jemanuM zAsana cAlI rahyuM che te zrIjinezvara bhagavAnanA tribhuvanahitaciMtakatvane zaraNe gayA sivAya, koI jIva karma ane kaSAyanA Adhipatya nIcethI mukta thaI zakato nathI. AjJA pALavAnA AMtarika ullAsa pramANe virAdhakabhAva ogaLe che ane ArAdhakabhAva pAke che. - virAdhakabhAva eTale devAdhidevanI AjJAnA hadayabhUta tribhuvana hitaciMtAnA sthAne potAnI ja ciMtAne bhAva Apavo te. e bhAvanA prabhAve jIvano saMsAravAsa vadhe che. ( zrIjinezvaradevanI AjJAnI virAdhanA karavI e sAmAnya aparAdha nathI, paraMtu vizvahitanI avagaNanAno ghaNo moTo aparAdha che. te ja rIte zrIjinezvaradevanI AjJAnI ArAdhanA, e sAmAnya prakAranI ArAdhanA nathI, paraMtu sarvajIvahitavardhaka asAmAnya ArAdhanA che. te ArAdhanAnAM uccatara pariNAma zrInavakAranA yoge jIvamAM janme che. pariNAmanA uccatamatvanuM mahAmaMtra zrInavakAra e caramazikhara che. ene pAmelo puNyazALI AtmA, jagatanA sarva jIvonA kalyANane bhAva ApavAnI bhUmikAno adhikArI banI rahe che. mahAmaMtra zrInavakArane pAmelA mahApuNyazALI AtmAne e maMgalamaya bhUmikAne varavAnA koDa hoya ja. e koDane pUravAnuM sAmarthya arihaMtabhAvamAM che. he devAdhideva zrIarihaMta paramAtmA ! mAro pratyeka vicAra ApazrInA sarvajIvakalyANakara bhAva vaDe vAsita thAo ! evI bhAvanA vAraMvAra bhAvavAthI potA pratyeno ApaNo bhAva sarva pratyenA zubhabhAvamAM pariNata thAya che. te bhAvapariNati dharma-ciMtana : 161 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJA sAthenA yogane majabUta banAve che. AjJAnA prabhAve Astikya jIvaMta bane che. Astikya jIvaMta bane eTale jIvanA jIvattvane bhAva ApavAnI kriyAmAM rasa pedA thAya che. jIvanI jayaNAno mahAbodhi karAvanArA devAdhidevanI AjJA sAthe ApaNuM hRdaya joDAya che. te joDANa eTale vizvayoga. kAraNa ke AjJAne vizva sAthe saMbaMdha hovAthI tene samarpita thavAthI svAbhAvikapaNe vizvayoga thaI jAya che. ema mAnavuM ke AjJAnI ArAdhanAthI mAtra ArAdhakanuM ja hita thAya che, te AjJAnA paramasAmarthyamAM zaMkita thavA barAbara che. zaMkAthI AstikayanuM mULa hAlI uThe che ane ArAdhakabhAva veravikhera thavA mAMDe che. zrInavakArane soMpAyA pachI pote potAno maTIne sarvano bane che. zrInavakAranI ArAdhanAnI je amRtakriyA che te potA pratyenA rAgane nirmULa kare che ane sarvanA svAmI evA zrIvItarAga paramAtmA pratye sarvocca anurAgane pedA kare che. zrIvItarAga paramAtmA pratyenA sAcA anurAga sivAya, jagatanA jIvo pratye kadIe sAco bhAva pragaTa na thAya. te bhAvane pragaTAvavAmAM paramasAmarthya arihaMtabhAvanuM che. bhavobhavathI oDhelA vibhAvane pheMkI devAnI je kriyA te namaskAra. jIvahitavirodhIbhAvamAM svAbhAvika ramaNatA te vibhAva. raviteja sAme jhAkaLa na TakI zake tema zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA zaraNAgatanI sAthe "vibhAva' rahI zakato nathI. jIvane jIvADanArI tenI badhI zakti, zrIarihaMta paramAtmAnA paramasAmarthyanA caraNomAM vilIna thaI jAyache. svArthano eka eka vicAra, bhavacakrano aNidAra dAMto banIne jIvanA svabhAvane dabAve che e zAsrarahasyavaDe pariNAmane pavitra karavAnI aciMtya kSamatA zrInavakAramAM che. pariNAma pavitra thAya che eTale rAga ane dveSamAM na lapaTAvAnI tenI svAbhAvikatA khIle che. te svAbhAvikatA zrIjinezvaradevanI AjJAnA pAlana vaDe poSAya che. jagatanA badhA jIvonA kalyANanI kriyAtmaka bhAvanA vaDe dedIpyamAna bane che. AtmAnI anaMta zaktine kholavAnI cAvI zrInavakAramAM che. te zaktino eka kaNa seMkaDo maNa pAparUpI kASTane bhasmIbhUta karI zake che. pApasthAnakonA ghararUpI saMsAramAM rahevAnI AMtarika lAyakAta ghaTADavAmAM ane zubhabhAvanA mahAsAmrAjayamAM pravezavAnI pAtratA khIlavavAmAM zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI dravya ane bhAvapUrvakanI sAcI bhakti anivArya samajAya che. tenA sivAya ApaNe siddhabhAvanI dizAmAM eka DagaluM paNa AgaLa nahi vadhI 12 dharma-ciMtana Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakIe. ane te sivAya vizvaRNa cUkavavAnI ApaNI zakti pragaTa nahi thAya. ane jyAM sudhI vizvaRNa vadhatuM raheze tyAM sudhI saMsAra ApaNane nahi choDe. saMsAra ApaNane pakaDI na zake evI paramasthitinA sarjana mATe ApaNe saveLA zrInavakA2ne zaraNe javuM joIe. jIvano jIva sAtheno saMbaMdha samudramAM rahelA pratyeka biMdune jevo saMbaMdha AkhA samudra sAthe che, gharanI havAne jevo saMbaMdha bahAranI havA sAthe che, tethI paNa adhika ekatAvALo paraspara upagrAhakatAvALo saMbaMdha jIvono jIvonI sAthe che. vaLI ApaNe jenA jenA saMsargamAM AvIye, te te jIvo jo upagraha karatA hoya to pachI. e svabhAva dareka jIvamAM avyaktapaNe hoya, to ja kAraNo maLe te abhivyakta thaI zake. paraMparAthI traNa loka mokSamArgamAM upakAraka che, evuM vizeSAvazyaka bhASyanuM vidhAna A muddAnuM samarthana kare che. dareka jIvane dareka jIva sAthe koIpaNa prakArano saMbaMdha na hoya, to pratyeka pratijJAmAM traNa kAraNo tathA traNa yogonI zI jarUra ? jIvadravya, dravya rUpe eka hovA chatAM guNa ane paryAyathI anekarUpa che. eTale tene sarva apekSAe svataMtra mAnavo te ekAMta nizcaya che ane sarva apekSAe parataMtra mAnI levo e ekAMta vyavahAra che. mATe A baMne dRSTio ekAMta hovAthI tyAjya che. heya che, upAdeya nathI. vastumAtrane sAmAnya ane vizeSa ubhaya svarUpavALI tathA eka ane aneka svabhAvavALI mAnI che. vaLI sAmAnya eka ane anAdi anaMta mAnyuM che. tethI pratyeka vastu kathaMcit bhinna ane abhinna sAbita thAya che. e nyAye badhA jIvo tathA tenA svabhAvo, Itara jIvo ane svabhAvone sApekSa mAnavA joIe. sAmAnyamAM vizeSa ane vizeSamAM sAmAnya avinAbhAve rahelA che. tethI vizva samagra paraspara saMbaMdhita che, ema mAnavuM joIe. dharma-ciMtana 0 163 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakArano saMbaMdha zrInavakArano saMbaMdhI e prabhuno saMbaMdhI. zrInavakArano sago e jIva mAtrano sago. zrInavakAra sAthe joDAyeluM mana vizvasaMbaMdhanuM mahAkendra bane che. te manane anusaratA jIvanamAM sarvakalyANabhAvanI pavitratA hasatI hoya che. e pavitratAmAM paramArthaparAyaNatAnI zakti hoya che. rAjAnA zaraNAgatane potAnA yogakSemanI ciMtA na rahe tema zrInavakAranA saMbaMdhIne potAnA ja vicArano bhAva na rahe, kAraNa ke e saMbaMdhanI ja e tAsIra che ke tenA prabhAve svArthaparAyaNatAno saghaLo bheja pariNAmamAMthI zoSAI jAya che. sUrya sAthenA saMbaMdhanA prabhAve ThaMDInI asara ekAeka ochI thavA mAMDe che, tema zrInavakAra sAthenA uccatara saMbaMdhanA prabhAve Artta ane raudradhyAnanA bheja ane kIcaDa jhaDapathI sukAvA mAMDe che ane tenA sthAne dharmadhyAnane anukULa vAtAvaraNa jhaDapathI baMdhAya che. baMdhAyeluM te vAtAvaraNa ArAdhakanI samagratAne khUba ja suMdara asara kare che. potAnI janetAne khoLe ramatA bALakane svaviSayaka koI vicArane praNAma na karavo paDe, potAnA patidevanI chAyAmAM pagalAM bharatI satI nArIne svaviSayaka koI vicAranI durgaMdha paNa na sparze, potAnA gurudevanI AjJAmAM otaprota ziSyane potAnA astitvanuM paNa bhAgye ja smaraNa rahe, tema zrInavakAra sAthe trividhe joDAyelA sattvavaMta AtmAne bhavanA bIjarUpa 'ahaM' ane 'mama' bhAgye ja ghero ghAlI zake, kAraNa ke je bhUmikAe 'ahaM' ane 'mama' jIvane mUMjhavatA hoya che, pApa karavA mATe preratA hoya che, AzAnA bhaMga mATe lalacAvatA hoya che, te bhUmikA vaTAvyA pachI ja puNyazALI AtmAnA mananuM zrInavakAra sAthe joDANa thAya che. eTale te joDANa kAyama rahe che tyAM sudhI tenuM devAdhidevanI bhAvanA sAthenuM ane te bhAvanAnA viSayabhUta traNa jagatanA sarva jIvonI hitanI ciMtA sAthenuM joDANa kAyama rahe che. te joDANanA prabhAve tenA koI vicAra pradezamAM, cAragatinA bIjarUpa 'huM' ane 'mAruM' tema ja teno parivAra jarA paNa harakata pahoMcADI zakatA nathI. eTale zrInavakA2 sAthe joDAyelA manane 'potAnuM mana' kahevAne badale dharmanuM mana' kahevAya. 'vizvanuM mana' kahevAya. 'paramArthaparAyaNatAnuM mana' kahevAya. 'maitryAdi bhAvanAnuM mana' kahevAya. ane jyAre te 'potAnuM mana' bane che tyAre koInuMya banyA sivAya, koInAya hitanA bhAva sAthe joDAyA sivAya, mAtra saMsAranA kAraNarUpa ArtadhyAna ane rodradhyAnanuM banI rahe che. manane vizvasaMbaMdhanI uccatara bhUmikA para sthira rAkhavA mATe tapa-jaMpa, vrata164 0 dharma-ciMtana Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyama, pUjA-pratikramaNa, sAmAyika-pauSadha vagere-jIvanane TakAvanArA zvAsocchavAsa jeTalA-anivArya che. te sivAya dravya ane bhAvakarmonuM prAbalya bhAgye ja ghaTe tema ja pUrepUrA aMkuzamAM Ave. . nirmaLa cittamAM thato zrInavakArano sparza AMtaracetanAmAM ajaba saMvedana pedA kare che. te saMvedana eTaluM badhuM prANavaMta hoya che ke tenA bhAvukane tatkAla sarvakalyANanI bhAvanAnAM pariNAma sparze che, te pariNAmamAM pANI ane pavana karatAM paNa vizeSa tAkAta hoya che. te samaye hasatuM ArAdhakanuM aMtaHkaraNa vizvasnehanA jIvaMta pArAvAranuM svarUpa dhAraNa kare che ane tenI zubha asara jagatanA jIvonA hitamAM sahAyabhUta thAya che. mana, vacana ane kAyA e traNe ya jyAre zrInavakAranAM banI jAya che tyAre, puSya ane parAga, dIpaka ane prakAza tema ja caMndra ane cAMdanInA suyoga jevo AtmA ane paramAtmA vacceno abhedabhAva ArAdhaka anubhave che. manane potAnuM ja samajavuM ane svIkAravuM te tenA aciMtya sAmarthyane bhavane havAle karavA barAbara che. | manano bhAva e mAnavabaMdhunI samagratAnI bhASA che. mAnavabaMdhunI samagratA namaskArabhAvamAM taraboLa tyAre bane che jyAre te potAno pakSakAra maTIne, devAdhidevanI sarvajIvahitakara AjJA ane bhAvanAno sAco pakSakAra bane che. potAno pakSa eTale bhavano pakSa zrInavakArano pakSa eTale jIvamAtranA hitano pakSa. khAnadAna kheDUta mAtra potAnA mATe nahi paNa vasatI mATe vAvetara kare, zUro sainika mAtra potAnA bacAva mATe nahi, paraMtu pote jenA aMgabhUta che te rASTranA 'saMrakSaNa mATe jhajhUme, tema devAdhidevanA paramatAraka zAsanane pAmelo mahApuNyavaMta AtmA mAtra potAnA mATe nahi, paraMtu pote jenA aMgabhUta che te vizvazAsananI prabhAvanA mATe satata prayatnazIla rahe. mananA zrInavakAra sAthenA joDANa pachI A samarpaNabhAvamUlaka prakriyA zakya tema ja saraLa bane che, te pUrve tenAmAM koIkane tarka to koIkane avyavahArutAnAM to koIkane azakyatAnAM darzana thAya te banavAjoga che. -paraMtu zrInavakAra sarakhA nAthanA saMgAtha pachI, jIvanuM asala svarUpa pUrA vegapUrvaka ughaDavA mAMDe che ane te jema jema khulluM thatuM jAya che tema-tema tene vaLagelAM dravya ane bhAvakarma TapoTapa kharavA mAMDe che. nitya nehe namo navakArane. dharma-ciMtana * 16" Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvapApapraNAzaka navakAra pariNAmane amRtano abhiSeka karanArA zAzvatamaMtra zrInavakArane bheTatI vakhate, mArA sarva pApo dhovAI rahyAM che ane puNyanuM maMgala prabhAta ughaDI rahyuM che evo bhAva ArAdhakane sparzavo joIe. zrInavakAra barAbara lAgu paDyAnI e nizAnI che. zrInavakAra barAbara lAgu paDe che eTale tenA jApa samaye, Aja sudhImAM pote karelA tiraskArano pazcAttApa, azrurUpe bahAra Avato jAya che. azrunA e eka eka biMdumAM pApanA parvatone ogALI nAkhavAnI tAkAta hoya che. zrIjinezvara bhagavAnanI sarvajIvahitakara AjJAnA tiraskAranA phaLa tarIke jIvano, jagatamAM jyAM-tyAM aneka prakAre tiraskAra thato hoya che. potAne jyAre paNa evA tiraskArano anubhava thAya tyAre vivekI sAdhaka jarA paNa akaLAyA sivAya ema vicAre ke, 'tribhuvanapatinI AjJAnI meM pUrve karelI avagaNanAnuM A pariNAma che.' jIvano dveSa karavo e jIvano svabhAva nathI. e satya trividha namaskAranA prabhAve hRdayagata thAya che. je puNyazALIone e satya sparze che teo potA pratyenA tiraskAramaya vAtAvaraNa vacce paNa aDola rahe che. sarvotamabhAvasaMlagnatA jALave che. sarvathA tiraska2NIya evI tiraskAravRttine TALavAno 'namaskAra' e siddha upAya che. jIvane saghaLI sAnukULatAothI dUra rAkhanArA jIvo pratyenA tiraskAranAM pariNAmathI para banAvanArA zrInavakArane bhAva ApavAmAM jarA paNa kacAza rAkhavI te cAragatinAM bhayAnaka duHkho pratyeno pakSapAta che. namaskAramAM mana paheluM mUko, pachI vacana ane te pachI kAyA. ane te pachI tarata sparze che pariNAmanI pavitratA. pariNAmanI pavitratAnA sparza samaye ullAsano je AMcako anubhavAya che temAM jagatanA badhA jIvonA hitanI zakti hoya che. athavA ema paNa kahI zakAya ke te AMcako mahAkaruNA sAthenA pratyakSa joDANarUpa banI rahe che. kAraNa ke joDANa pUrve AMcako Ave te ApaNe vyavahAramAM paNa anubhavIe chIe. ane te pachI kheMcANano anubhava thato hoya che. namaskAranA ArAdhakane kheMcANa siddhazilAnuM ja hoya. te jema jema te dizAmAM kheMcAto jAya--namato jAya, tema tema traNa jagatanA badhA jIvo pratyeno teno (Atma) 166 0 dharma-ciMtana Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva uttarottara adhika vegavaMta banato jAya. vaya vadhavAnI sAthe tenA lakSaNo pragaTa thAya, tema jIvanI pAtratA vadhavAnI sAthe -pariNAmamAM tenI asara kaLAya. rASTrapramukhanA padane pAtra puruSanA rASTrapremanI bAbatamAM koI paNa pakSanA bhAIne muddala zaMkA na hoya, tema zrInavakAranI sAthe trividha joDAyelA sattvazALI AtmAnA sarvajIvahitaviSayaka pariNAmamAM bhAgye ja koIne zaMkA karavA jevuM jaNAya. - vagara jAherAte sUryodayanI jANa sahune thaI jatI hoya che, tema vizuddha AtmapariNAma paNa vagara jAherAte potAno sarvakalyANakara dharma bajAvatAM hoya che. AtmAnA vizuddha pariNAmane mAtra potAnuM gaNavuM te dharma yA paramAtmAne mAtra potAnA gaNavA-gaNAvavA jevI bALaceSTA che. pariNAmane sparze che vizuddha AtmabhAva tyAre temAM pragaTe che vizvakalyANanI bhAvanAno utkaTa jhaMkAra. je sthaLa-kALanA aMtarAyonI vacce thaIne jagatanA jIvone 'zAtA'rUpe sparze che. prabhAsananA jayajayakAranI bhAvanAvaDe jemanAM haiyAM hasI rahyAM che temane jagatanA badhA jIvo pratye e bhAva rahe che je bhAvavaDe bhAI-bhAI vaccenuM sagapaNa sadAya sAcuM Thare che. sUryodaya thAya eTale pathArIo saMkelAI jAya, tema namaskArabhAvanA sparza svArthabhAva osarI jAya. mana vagarane pazu sarakhI vRttio cittamAMthI cAlI jAya. tyAM AvIne TahUke, sarvakalyANabhAvanI kokilA. te TahUkArane bhavyatvabhAvanI bhASA kahevAya. pariNAmanI bhASA uparathI AtmavikAsa nakkI thAya. sarva prakAranA bAhyAbhyatara vikAsa AtmavikAsane AdhIna che. AtmAnA vikAsa mATe paramAtmAnI bhakti anivArya che. paramAtmAne maLavAnuM jinAlayanI jema zrInavakAra e ajoDa sthAna che. evA zrInavakAramAM potAnA paramasvarUpanA zodhanI laganI jemane lAge che, temane "vane "sarvamAM nihALavAno tema ja abhivAdana karavAno dhanyatara yoga sAMpaDe che. evI sthiti pAke che eTale AtmasamabhAva svAbhAvika banato anubhavAya che ane temAMthI sAmAyikarUpI sUryano udaya zarU thAya che. AtmadivAkaranuM ajavALuM, jIva mAtranA jIvanane ajavALatuM raho ! dharma-ciMtana 167 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNamola zrInavakAra jenI sAthe TakarAIne indranuM vaja paNa pAchuM paDe evuM dRDha, pavitra ane sUkSma zrInavakArane dhAraNa karanAruM mana bane che. seMkaDo kalpavRkSonA ekasAmaTA mUlya karatAM zrInavakAranA eka "na' akSaranuM mUlya paNa adhika che. je sAdhanAnA phaLarUpe kalpavRkSa maLe te sAdhanAnA badalAmAM mananA paramamitratulya maMtrAdhirAja zrInavakArano eka akSara paNa na maLe. - evA zrInavakAranA eka akSaranA vidhiniSThApUrvakanA jApathI sAta sAgaropamanAM pApano kSaya thavAnI hakIkata, hakIkatarUpe samajAya che. ciMtAmaNiratnonA hAra karatAM paNa adhika jenA pratyeka akSaranuM mUlya che tenI . vidhipUrvakanI sAdhanA adhika phaLadAyI nIvaDe temAM atizayokti jevuM kazuM ja nathI. zrInavakAranA svabhAvanA AchA-pAtaLA paNa paricaya pachI zrInavakAranA pratyeka akSaranuM zAstrakAra bhagavaMtoe jaNAveluM mAhAsya yathArtha samajAya che. zrInavakAranI sobatamAM rahenArA sattvasaMpanna AtmAne tenA svabhAvano paricaya thato rahe che. zrInavakArano svabhAva eTale sarvapApapraNAzakatA. enA zaraNAgatanA sarvapApano nAza karavo e zrInavakArano svabhAva che. zrInavakArane namanAruM mana, adhama vRttione namatAM joradAra AMcako anubhave che. zrInavakArane japanArA prANI indriyonA viSayonuM dhyAna dharatAMveMta thAka anubhave che. zrInavakAranI stutimAM joDAnArI jIllA koInI paNa niMdA karatAM akaLAmaNa anubhave che. zrInavakAranuM dhyAna dharanArA hRdayamAM tribhuvananuM dhyAna dharavAnI pAtratA pragaTe che, tribhuvanapatinI karuNAnA dhyAna vaDe e hRdaya "anekAMtAne lAyaka bane che. aMdhakAra ane prakAza eka ja sAthe eka ja sthaLamAM rahI zakatA nathI tema zrInavakAra ane pApanA paramANuo eka sAthe eka ja sthaLamAM rahI zakatA nathI. nAjuka kiraNa je pradezamAM potAnAM pagalAM kare che e pradezamAMthI aMdhakAranuM zAsana uThI jAya che tema sAdhakanA je AMtarika pradezamAM zrInavakAranA akSaranI padharAmaNI thAya che tyAM AtmabhAvano ujAsa chavAya che, pariNAma upara tenI prabhA phelAya che. 1680 dharma-ciMtana Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote jANe prabhujInA paramapavitra aMgane sparzI rahyo hoya evo romAMcaka anubhava jyAre zrInavakAranA akSarane sparzatAM thAya tyAre mAnI zakAya ke pote zrInavakA2ne baMdhabesato thaI rahyo che, zrInavakArano svabhAva potAnA AtmAnA svabhAvane barAbara pragaTa karato jAya che. AtmAno svabhAva eTale parasparopagrahakArakatA. para pratye Atmatulya bhAva jAge eTale zrInavakAra lAgu paDato jAya che ema cokkasapaNe kahI zakAya. jIvano je svabhAva che e ja zrInavakArano svabhAva che. eTale jIvanI jema zrInavakAra paNa zAzvata che. eTale ja zrInavakA2 jIvamAtrane upayogamAM lAvavAmAM bIjA koI paNa maMtra yA sUtra karatAM tatkALa vadhu asarakAraka nIvaDe che. zrInavakAra pratye AMtarika AkarSaNa jAge che eTale viSaya-kaSAyonI AkarSaNa zakti maMda paDatI jAya che. mAnuM AkarSaNa bALakane ramakaDAMnI sobatathI choDAve che, tema zrInavakA2mAtAnuM AkarSaNa sAdhakane viSaya-kaSAyonI sobatathI choDAve che. jIvanA jIva pratyenA bhAvanI vacce AvatA tamAma prakA2nA aMtarAyo ane pralobhanothI para banavAnI pavitra zakti zrInavakAranI bhaktinA prabhAve pariNAmamAM pragaTe che. pariNAmanI pavitratAnuM yathArtha mUlya jemane samajAya che temane zrInavakAranA eka eka akSaranuM mUlya barAbara hRdayagata thAya che. tarasyAne pANInuM mUlya samajAya che, bhUkhyAne bhojananuM mUlya samajAya che, tema jemane potAnI apUrNatA barAbara khUMce che temane pUrNa evA zrInavakAranuM pUrepUruM mUlya samajAya che. mAtra potAno vicAra eTale 'apUrNavicAra.' evA apUrNa vicAranI vacce ja viSaya ane kaSAya sukhe nivAsa karI zakatA hoya che. khullA medAnamAM gunhegAra na saMtAI zake tema pUrNavicAramAM viSaya-kaSAya na chUpAI zake. pUrNajIvanI pAtratA pUrNatAnI parAkASThAe birAjatA prabhujIne namavAthI pragaTa thAya che. zrInavakArano pratyeka akSara pUrNatvanuM pratinidhitva sAcavI rahyo che. tenI sAthenuM dharma-ciMtana 0 169 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMdhAna jIvane potAnA paramasvarUpamAM ekAkAra thavA prere che. zivapadanI sAcI lagana zrInavakAranI pAkI maitrI pachI pragaTe che. jenI sAcI maitrI jIvane zivapada apAve, janma, jarA ane mRtyuthI para banAve evA zrInavakAranA aMgabhUta eka akSaranuM yathArtha mUlya koI chadmastha jIva na ja A zake. jene pUrNatvanuM yathArtha mUlya aMzataH paNa samajAya che, tene zrInavakAranA pratyeka akSara pratye bALakane potAnI janetA pratye hoya che tevo bhAva rahe che. zrInavakAranA pratyeka akSarane devAdhidevanI sarvajIvahitakara AjJAtulya bhAva ApavAthI bhavanAM baMdhanone pheDavAno apUrva ullAsa pariNAmamAM pragaTe che. jIvanA paramasvarUpanuM sarvazreSTha kAvya zrInavakAranA aMtarALe vahI rahyuM che. jemanA prANo temAM snAna kare che temanI khumArI abajopati karatAM paNa adhika banI jAya che, temanI namratA benamuna banatI jAya che. mokSasukhanuM mUlya thaI zake to ja zrInavakAranuM mUlya thaI zake. evA aNamola zrInavakArane pAmyA pachI apUrNatAne khoLe ALoTatAM-loDhAnA dhagadhagatA tavA upara ALoTavAnI sajA bhogavatA hoIe tevuM -duHkha na thAya to ema mAnI zakAya ke hajI ApaNe zrInavakArane oLakhI paNa zakyA nathI. jenI sAthe oLakhANa na hoya tenI sAthe maitrI na baMdhAya eto hakIkata che. oLakhANa mATe mulAkAta anivArya gaNAya. mulAkAtano bhAva to ja jAge jo temAM lAbhano hetu jaNAto hoya. cha khaMDanA adhipatinI mulAkAta je lAbhanA hetubhUta nIvaDe tenA karatAM kyAMya caDhIyAtA darajjAno lAbha zrInavakArane maLavAnA dhanya prasaMge jIvane pahoMcato hoya che. e lAbha eTale svabhAvajAgRti. svabhAvajAgRti e eka evo lAbha che ke jeno lAbha traNa jagatanA jIvone maLato hoya che. matalaba ke zrInavakAranI mulAkAta, oLakhANa ane pAkI maitrI pachI koI paNa jIva pratyenA dveSano bhAva sAdhakanA vicArapradezamAM chAvaNI nAkhI zakato nathI. tenAM pariNAma rAga-dveSathI para banatAM jAya che. evA aNamola zrInavakArane sarva prakAre bhAva ApavAmAM bhAgyazALI AtmAonAM pariNAma caDhatAM raho ! 170 * dharma-ciMtana Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJApAlana ApaNo dharma pariNAmanuM pota sadAya pavitra rahe, tene kaSAyano koDhiyo raMga na aDe, viSayanA vasamAM vAyarA na naDe te khAtara ApaNe tribhuvanapatinI tAraka AjJAnuM pAlana karavuM joIe. AjJAnuM trividha pAlana karavAthI AjJAkAra bhagavaMtanI sarvocca tArakazaktinI vadhu najIka jaI zakAya che. AjJAnuM pAlana karavAthI bhItaramAM je zakti pedA thAya che, tenA vaDe samatAbhAvamAM rahI zakAya che. AjJAnuM pAlana karavAthI bhavanA bhISaNa mArge cAlatAM naDatA aMtarAyone AsAnIthI AMbI zakAya che. AjJAnuM pAlana karavAthI pApapratikArazakti pUrajosamAM pragaTa thAya che. devAdhidevanI AjJAnA pAlana mATe aMtarano ullAsa joIe, mananI prasannatA joIe, indriyono sAtha joIe, samagra dehanI tatparatA joIe. AjJA sAtheno upalaka saMbaMdha ApaNuM hRdaya kyAMya bIje ramI rahyuM hovAnuM sUcana kare che. namaskAra dvArA potAnI icchA suddhAnuM, tribhuvanapatinI sarvakalyANakara AjJAmAM visarjana karavAnuM mahAsattva ApaNAmAM jAgavuM joIe. zUro sainika senApatinI AjJA mATe talasato hoya che. | vinayI ziSya gurunI AjJA mATe valavalato hoya che. AjJAne pAtra banavuM e jevI tevI pAtratA na gaNAya. pote kono dAsa che athavA koNa potAnA nAtha che, tatsaMbaMdhI gaMbhIra vicAraNAnA pariNAme potAmAM je joma pragaTe che te ghaNA aMze AjJAkAra bhagavaMtanI bhAvanAnuM aMga banIne lokamAM adbhuta suvAsa phelAvatuM thAya che. huM mahArANA pratApano vaMza ja chuM,' eTalA ja mAnasika smaraNa sAthe aneka rAjaputo sUtelA kSAtratejane dIpAvI gayA che, mahAsatI sItAjInA smaraNanuM AlaMbana laIne aneka nArIo potAnA zIlane hemakhema sAcavavAnuM sattva khIlavI zakI che, tema 'huM tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAno dAsa chuM,' e prakAranA ciMtana sAthe dharma dharma-ciMtana 171 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhakanI samagratA jema jema raMgAtI jAya che, tema-tema tenAmAM raheluM bhava-dAsatva dUra bhAgatuM jAya che ane sAcI zakti jhagArA mAratI anubhavAya che. dAsane saMbaMdha AjJAnA pAlana sAthe hoya, temAM tarka karavo te teno dharma na gaNAya. tema chatAM durbuddhithI doravAIne jo te AjJAnA viSayamAM tarka karavA prerAya to teno dAsadharma namaskAradharma jhAMkho paDe. - zrInavakAranA vidhi-niSThApUrvakanA jApa dvArA potAnI samagratAne zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI sarvocca asara nIce ANavAnI sAdhanAmAM tatpara puNyAtmA devAdhidevanI AjJAnA viSayamAM tarka karavAnI skUla bhUmikAthI dinapratidina para banato jAya che. potAnA paramatArakanI AjJAnA pAlanamAM tarka jAgavo e kAcI zraddhAnI nizAnI che. agni je rIte mATInA bhAjanane pakave che, te rIte zrInavakArano jApa devAdhidevanI AjJAne samarpita thavAnI zraddhAne pakave che. AjJAnA zaraNAgatane "mAruM zuM thaze ?' eTalo paNa saMdeha na ja rahevo joIe. AjJA e devAdhidevanA paramasukhadAyI aMkatulya che, tyAM beThA pachI paNa bhavaviSayaka ALapaMpALane paMpALavAnI vRtti thavI e vaDanI chAyA nIce besIne chatrI : kholavA jevI kuceSTA che. AjJA sAthenuM saMniSThApUrvakanuM joDANa, bhavanA aMtamAM pariName che. AjJApAlanamAM rasa tema ja ekAgratA vadhAravA mATe AjJAkAra bhagavaMtanI utkaTa tAraka bhAvanA sAthe AjJApAlake potAnuM joDANa karavuM joIe. AjJAmAM AjJAkAra bhagavaMtanAM darzana karavAnI pAtratA, AjJA sAthe hArdika saMbaMdha thavAthI vikase che. prabhujI jIvamAtranA upakArI hovAthI teozrInI AjJAnA pAlana dvArA jIvamAtra sAthe sAco dharmasaMbaMdha baMdhAya che. dharmano saMbaMdha keTalo mUlyavAna che tenuM yathArtha rahasya prabhu AjJA mujabanA AcAra dvArA hRdayagata thAya che. devAdhidevanI paramatAraka AjJAno saMbaMdhI, dharmano saMbaMdhI banIne jagatanA jIvamAtrano sAco saMbaMdhI banI rahe che. AjJA sAtheno saMbaMdha, pApanA baMdhanathI choDAve che. 172' dharma-ciMtana Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AjJA sAtheno saMbaMdha, pApanA sthAnakamAM praveza karatAM aTakAve che. jANe koI agocara zakti potAno hAtha jhAlIne potAne te sthAnamAM na javAnuM pharamAna karI rahI hoya tevo sacoTa anubhava AjJA sAthenA ghaniSTha saMbaMdha pachI ghaNIvAra thato hoya che. paramakRpALu bhagavaMtanI paramatArakazaktinA nicoDarUpa AjJA sAthenA trividha joDANanA prabhAve dharmano ArAdhaka pote je jAgRti tema ja apramattatAno anubhava kare che te varNanAtIta che. ' potAno upayoga saheja calita thAya che, tenI sAthe potAnI aMdaranI duniyAmAM je khaLabhaLATa zarU thAya che te AjJAnI virAdhanA e keTaluM adhama kRtya che teno sabaLa purAvo che. rAjAnI AjJAno bhaMga te gunho gaNAya. devAdhidevanI AjJAno bhaMga te pApa gaNAya. guhAnI sajA karatAM pApanI sajA vadhu ja hoya. kAraNa ke rAjA karatAM tribhuvananA svAmInI AjJAnuM vajana vadhu rahyuM che, rahe che tema ja rahevAnuM che. mane bhagavAna vahAlA che," ema bolanArA bhAgyazALIo bhagavAna karatAM paNa adhika vahAlathI koIne paNa bhajavA utsuka bane te barAbara na gaNAya, eTaluM ja nahi paraMtu teo jemane prabhu karatAM paNa adhika bhAvapUrvaka bhajavA-navA prerAya che, temanAmAM prabhu karatAM kayA vadhAre caDhIyAtA guNo yA zaktinAM darzana karatA hoya che? ke pachI mAtra aihikalAbhanA lobhe A rItanI kRtajJatA sevAya che ? A muddo adhika gaMbhIra vicAraNA mAgI rahyo che. kAraNa ke devAdhidevanI AjJA sAthe aneka rIte joDAyelA hovA chatAM ApaNuM joDANa jIvanA hitanI vRtti ane pravRtti sAthe hovuM joIe tenA karatAM adhikAMze ApaNA ja sthUla svArtha sAthe vadhu hoya tevuM AjanA vAtAvaraNanA abhyAsa pachI spaSTa samajAya che. prabhujIne namIe, prabhujInI AjJAne namIe e AjJAnuM rahasya samajAvanArA paramapUjaya guru bhagavaMtone namIe ane chatAM aMdarathI bIje ja namatA rahIe, tyAM svArtha tema ja ahaM sivAya koIne paNa pravezavA ja na daIe, to ApaNane namaskAramAM rati-prema che, evuM ApaNe bolI zakIe kharA ke ? namaskArano prema namaskArya bhagavaMtonI AjJA sAthe prema karavAnI pAtratA pragaTAve ja che. namaskAramAM prema pragaTyAnI e pavitra nizAnI che. dharma-ciMtana173 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhujI pratyeno bhaktibhAva bhAvAtmaka rahe che. AjJA pratyenA sAcA AdarapUrvaka e bhAva kriyA mArge vaheto thAya che. rAjyanItikAra jaNAve che ke, rAjAnI AjJAno bhaMga karavo te vinA zastra tenA mastakano cheda karavA barAbara che. te ja rIte devAdhidevanI AjJAnI virAdhanA e svayaM devAdhidevanA tiraskAra samAna che. AjJAnA tiraskAranA pariNAmano je bandha paDe che, te jIvane A jagatamAM TheraThe2 tiraskArapAtra banAve che. AjJAnI ArAdhanA eTale AjJAkAra bhagavaMtane trividhe samarpita thavuM te. samarpaNabhAvavihoNI AjJAnI ArAdhanA AjJAkAra bhagavaMtanA hRdaya sAthe AjJApAlakane joDI nathI zakatI. mana hRdayane name, hRdayamAM birAjamAna tribhuvanapatine name te pachI ArtadhyAna ane raudradhyAna nirAdhAra banI jAya, kAraNa ke emanuM nivAsasthAna prabhujIne samarpita thaI jAya eTale emane tyAMthI ucALA bharye ja chUTako. ekaniSThApUrvaka thatuM prabhuAjJAnuM pAlana manane bharyuM-bharyuM zakhe che, e manamAM je bhAva uchALA mArato hoya che tenAmAM ajaba pavitra zakti hoya che. e zakti potAno vighnahara dharma bajAvatI rahe che. tema ja maMgalane AkarSatI rahe che. AjJApAlanamAM hRdaya AjJAne soMpavAnuM rahe che. te pachI e hRdayamAM caudarAjalokamAM rahelA jIvonA kalyANano pavitra bhAva udbhave che. tema ja AjJAnA pAlanasvarUpa nAnAmAM nAnA anuSThAna yA vrata dvArA ArAdhaka AtmA bhAvathI 'sarvano snehI' banI rahe che. AjJA sAthenA joDANa mATe zrInavakAra che. namaskAramAM prema vadhe tema AjJApAlanamAM umaMga vadhe. AjJApAlana e ja ApaNo dharma che. moTAnI AjJAnA bhaMganI sajA moTI tema temanI AjJAnI ArAdhanAnuM phaLa paNa moTuM. AjJA dvArA pote prabhu sAthe joDAya che, prabhujInA svabhAvane potAmAM pragaTAvI zake che, e satya AjJA ane hRdayanA sumeLa pachI jIvaMta banI jAya che. 174 0 dharma-ciMtana Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote jema jema AjJAno banato jAya che, tema tema potAmAM e Atmazakti pragaTe che, jenA prabhAvane ThAravAnI A vizvanA koI padArthamAM tAkAta nathI hotI. AjJA sAthenA sagapaNa pachI jIva sAthenA sagapaNanuM mAhAtmya spaSTa thAya che, e sagapaNa sAcuM che evI zraddhA baMdhAya che. guNInA guNanI prazaMsA karavAthI prazaMsA karanAramAM guNane lAyakanuM vAtAvaraNa baMdhAya che, tema devAdhidevanI AjJA sAthenA sAcA saMbaMdhanA prabhAve AjJApAlakamAM devAdhidevanI tribhuvanahitakara bhAvanAne sarvathA pAtra banavAnI kSamatA pragaTe che. AjJA hoya bhale zabdarUpI, paraMtu tenI pAchaLa bhAva tribhuvanapatinI sarvocca avasthAne sarvathA pAtra banI cUkelA paramAtmAno che. e ApaNe kadIye na bhUlavuM joIe. eTale AjJA sAthenA vidhipUrvakanA saMbaMdha pachI ApaNane jarUra e bhAva sparzaze. je bhAvanI rakSAdvArA jIva, zivapadane pAtra bane che. jIvamAtranA kalyANano maMgala dhvani jemAM dinarAta gUMjI rahyo che, te AjJAne trividha varavAno pavitra bhAva sahune sparze ! AnaMdAnubhava jema dehAdimAM huM paNuM ThahyuM che, tema AtmAmAM ThasAvavAnuM che. prathama upAsanA dehabhAve, pachI AtmabhAve ane chelle abhedabhAve karavAnI che. ApaNuM badhA sAruM ja bole evI icchA ke bhAvanA na sevavI. ApaNuM vAstavika svarUpa ke je mana, vANIthI para che. tenA to koI vakhANa karatuM nathI. paNa zarIra ane mananA vakhANa kare che, te to jIvane nIce laI jAya che. mana ane zarIranA dharmone AtmA tarIke na anubhavAya to AnaMda Takyo rahe. zarIra, mana vageremAM "huM" ghUsyo eTale badhI upAdhio comerathI herAna karatI Ave che. zarIra, mana vagereno je sAkSI bhAva che, ene anubhavavAmAM kharo AnaMda che. dharma-ciMtana - 175 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodha ema vicAravuM, ke "huM duHkhI chuM.' te, duHkhanI ijjata vadhAravA samAna che. duHkhane vadhu mAphakasaranI mAnasajhenthi taiyAra karavA barAbara che. aMdaranA tema ja bahAranA ochA mAphakasara vAtAvaraNane ApaNe duHkha' kahIe chIe, tema ja vadhu mAphakasara vAtAvaraNane "sukha' kahIe chIe. vyaktinA vicAra, vANI ane vartananI jagatanA jeTalA jIvone jeTalA pramANamAM sArI asara thAya che, tenA vaLatararUpe tene je maLe te "sukha', tema ja te ja vyaktinA vicAra, vANI ane vartanathI jagatanA jeTalA jIvonuM Atmahita jeTalA pramANamAM ghavAya tenA vaLatararUpe tene je maLe te "duHkha." dhAro ke eka mAnavabaMdhu potAnI maryAdita zaktinA kAraNe hita ghaNAnuM na karI zakato hoya, paNa jo te samaye tenA haiyAmAM bhAva to jagatanA badhA jIvonA hitano hoya, to chatI zaktie "deza ane kALanAM khoTAM bahAnAM kADhIne bhavane paMpALanArA bhAIo karatAM teno te bhAva aneka rIte anumodanIya gaNAya. zrIjinezvaradevanI AjJA mujaba eka jIvanuM pratyakSapaNe hita karanAra ane bAkInAM badhA jIvonuM zubha ciMtavanArA AtmA, kadAca dravyanI kheMca anubhavato hoya to paNa tenA bhAva upara te kheMcanI muddala asara pahoMcatI nathI eTale te, tevA saMyogomAM paNa dravyathI sukhImAM sukhI lekhAtA mAnavI karatAM paNa vAstavika rIte vadhu sukhI hoya che. dravyane sukhanuM eka mAtra kAraNa mAnI levuM te parabhAvalInatAnI nizAnI che. jJAnI bhagavaMtonI bhASAmAM kahIe to, dravya e bhAvano paDachAyo che, Aje ahIM to kAle bIje." je dizAmAM paripakava bhAvanuM jora hoya che, te dizAmAM dravya kheMcAya che. bIjAnA hitanI ciMtA ghaTI hovAne kAraNe ApaNo adhika samaya ApaNA potAnA ja sukhanA vicAromAM vyatIta thAya che, tema ja tenI asara nIce AvIne ApaNe ema mAnIe chIe ke, "ame ochA sukhI chIe." mokSasukhanI sarvottama sAmagrI maLavA chatAM, "huM duHkhI chuM" ema bolavuM ke - vicAravuM te bhavanA sukhane ja sAcuM sukha mAnI levAnI anAdi avidyAnuM pariNAma che. 176 - dharma-ciMtana Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAdhidevano dAsa niyamA sukhI hoya. *te narakamAM hoya to paNa tenAM pariNAma zubha hoya. te devalokamAM hoya to paNa .tenI dRSTi zrIpaMcaparameSTi bhagavaMto bhogavatA hoya che. te sAcA sukha tarapha hoya. jagatanA sarva jIvo pratyenA jIvanA zubhabhAvamAM jyAre phera paDe che, bhAvarUpI te amRtamAM jyAre kevaLa svArthanuM viSa bhaLe che, tyAre ja teno bhava kathaLe che. tenA aMtarAyo vadhe che. AMtarabaLa ghaTe che. jagatanA sarva jIvone zrIjinezvara bhagavAnanA paramatAraka zAsananI jANa karAvanArA mahAmaMtra zrInavakArano dhAraka, sAdhaka yA ArAdhaka jyAre ema bole ke, 'dravyanA abhAve huM du:khI chuM.' tyAre ema mAnI zakAya che ke, bhavobhavanI bhAvaTha bhAMganArA bhAvanA mahAsAgara sarakhA zrInavakAra sAthe tene dUrano paNa sagapaNa sAMdho hoya to te AvuM na ja bole. A loka ane paralokanAM saghaLAM duHkho dUra karavAno zAsrasiddha rAjamArga che,- jagatanA sarvajIvonA kalyANanI kAmanA, zubhanI zubha bhAvanA, hitanI maulika ciMtA. jagatanA sarva jIvonA hitanI ciMtA karavAnI pAtratAvALo AtmA, kevaLa potAnA sukhanI ciMtAmAM parovAya. te sthitino vicAra karatAM paNa cakkara Ave che. devAdhidevanI bhAvanA sAthenuM ApaNuM sagapaNa kAcuM na paDyuM hota to, 'tamArI alAbalA amAre zira hojo !' evo sUra badhe saMbhaLAto hota. 'mAruM sukha sahune vaheMcu,' e bhAvanAmAM bhavanAM saghaLAM asukhane TALavAnI aciMtya zakti che. svAdhyAyaH paramastAvajjapa: paMcanamaskRteH / paThanaM vA jinendroktazAstrasyaikAgracetasA // - zrInAgasena muni viracita 'tattvAnuzAsana', zlo. 80 parama svAdhyAya te paMcanamaskArano ekAgra citte japa che athavA zrIjinezvara bhagavaMtoe kahela zAstranuM ekrAgra citte adhyayana che. dharma-ciMtana - 177 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aja anupama divALI nAca, nAca he manavA ! mana mUkIne nAca. peTa bharIne nAca. Ajano avasara amulakha che. paLa AjanI koTI-koTI varSonI kiMmata karatAM adhika kiMmatI che. Aje ApaNe zrI navakAranA jApamAM besavAnuM che. zrIpaMcaparameSThibhagavaMtonA asIma upakAronA kalyANakara smaraNamAM pravezavAnuM che. tribhuvanadivAkara zrI arihaMtaparamAtmAnI mokSapadapradAyaka AjJAmAM oLaghoLa thaI javAnuM che. AtmabhAvanI aNamola mahekavaDe lokane surabhita karavAno che. bhaviSayaka ALapaMpALanA vAghA utArI nAkhavAnA che. bhAvanAnAM tejavarSAM vastro paridhAna karavAnAM che. sva (bhava) viSayaka tuccha vicArone jyAM AvIne besavAnuM jarA paNa mAphaka na Ave, evI AMta-sthiti sarjavAnI che. devAdhideva zrIarihaMtaparamAtmAnI sarvakalyANakAriNI bhAvanAne sarvathA mAphakasaranuM AMta-zarIra ghaDavAnuM che. cittane samatAnuM ghara banAvavAnuM che. nirmaLabhAvanA sarovaramAM hRdayane palaTavAnuM che. koInAya hitane Thesa na vAge evA UMcA AcAranI bhUmikAe pahoMcavAnuM che. mokSa apAvIne ja rahe evA sAmAyikane lAyakanI bhUmikAe sthira banavAnuM che. jIva mAtranA paramahitamAM ApaNI pratyeka paLa sArthaka thatI rahe e tattva2hasyane barAbara hRdayagata karavAnuM che. koI ema na kahI jAya ke 'zrI navakArano dhAraka eTale bhava (sva)no gulAma,' evI pavitra havA vizva AkhAmAM phelAvavAnI che. ApaNo jApa, bhavatApahartA devAdhidevanI mahAkaruNAne pAtra bano. jApanI chApa, e ja ApaNI oLakhanizAnI bano. 178 0 dharma-ciMtana Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa mArI ciMtA karatAM mane zarama Ave che. - kAraNake mAruM hita ciMtavanArA A vizvamAM ghaNA che. anaMtA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto mArA parama hitane sahajapaNe satata bhAva ApI rahyA che. temanA te bhAvano bhAva pUchavAne badale huM jo mArI ciMtAnI paMcAtamAM paDuM, to mArA jevo koI svArthI nahi, ekalapeTo nahi. tuccha tema ja pAmara nahi. - parama maMgalamaya te bhAva sAtheno mAro bhAvasaMbaMdha tyAre ja kathaLI jAya che, jyAre huM mAro bhAra mArA mAthe upADIne pharavAnA zudra vicAranA caraNamAM jhUkI paDuM chuM. jemano sarvocca AtmabhAva, mArA parama hitane sahajapaNe satata bhAva ApI rahyo che te bhagavaMtone UMcAmAM UMcA dravya ane bhAva vaDe bhajavAne badale huM jo mArI ciMtAnA ja bhajanamAM cakacUra banuM, to mArA jevo koI nIca nahi, adhama nahi, adhamAdhama nahi. , potAnI janetAnI chAyAmAM eka bALaka paNa nizcitatA ane nirbhayatA anubhavatuM hoya che, to pachI traNa jagatanA nAthanI mahAkaruNAnI nizrAmAM huM zA mATe sacita rahuM? bhayakaMpa anubhavuM ? mArI ja ciMtA, mane pUjA-pratikramaNamAM pAcho pADI de che. sAmAyika svAdhyAyamAM caLavicaLa karI mUke che. tapa-japanA lAkheNA avasaramAM aMtarAyano gaDha banIne UbhI rahe che. zrIjinAjJA pratyenA mArA haiyAnA bhAvamAM cIkaNI gAMTharUpa banI : ' jAya che. mArI ciMtAnA cakrAve caDhuM chuM tyAre mArI AntaradRSTi jhAMkhI paDavA mAMDe che, jagata karatAM moTI mane mArI jAta jaNAvA mAMDe che, jagatanA sarva jIvonA hita karatAM adhika pyAruM mane mArA ekalAnuM hita vaMcAya che ane A rItenuM ayathArtha (miththA) darzana mArI samagratAne AMjI de che. vAhanamAM beThA pachI pratyeka mAnavabaMdhu potAno mAla-sAmAna korANe ja mUkI de che, koIneya te potAnA mAthe upADI rAkhavAno saheja paNa bhAva nathI hoto. AvA samarpaNabhAvanA pratyakSa darzana pachI jo huM zrInavakArano dhAraka thaIne mArI ciMtAnI ja ArAdhanA karuM, bhamaraDAnI jema "sva" (bhava) nAmaka Ara upara bhamyA karuM to zrInavakAranI sarvapApapraNAzakatA ane sarvamaMgalapradAyakatAmAM mane muddala zraddhA nathI dharma-ciMtana * 179 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM ja siddha thAya. evI siddhinI prasiddhi, e mArA mATe bolatuM-cAlatuM kalaMka ja gaNAya. e kalaMka-paMke Aja sudhI huM anaMtIvAra ALoTyo. have to he jagabaMdhu ! ApanI svAbhAvika mahAkaruNAnA aMke ja ramavuM che. Atma-samabhAvanuM amRta-bhojana jamavuM che. ApanA paramamaMgalamaya bhAvamAM zamavuM che. bhAva tevo bhava bhAva vadhe eTale bhava ghaTe. bhAva ghaTe eTale bhava vadhe. bhAva eTale zubha bhAva. jIvano te svabhAva che. te sadAya sakriya hoya. tene akriya kahevo te devAdhidevanI mahAkaruNAne akriya kahevA bairAbara che. taDako vadhe eTale kAdava ghaTe, tema zubhabhAva vadhe eTale ahaMbhAva ghaTe. phaLamAM rasa vadhe tema tenI chAla pAtaLI paDatI jAya, tema AtmabhAva vadhato jAya tema ahaMbhAva osarato jAya. zubha bhAva vadhe eTale jIva pratye svAbhAvika vahAla pragaTe. , upakArI pratye anero Adara pragaTe. saMta-mahaMto pratye pUjyabhAva pragaTe. devAdhideva pratye paramapUjyabhAva pragaTe. zubhabhAva ghaTe eTale jIva pratye rAga-dveSa jAge. upakArInA upakAronI yAda jhAMkhI paDavA mAMDe. ' saMta-mahaMto pratyeno Adara, ghaNo ocho thaI jAya. devAdhidevanI bhaktimAM aupacArikatA bhaLe. zubhabhAva e eka evuM abhedya baddhara che ke jene bhedavAnI kALamAM paNa tAkAta nathI. evA bhAvanI sAthe rahevA mATe, zrIarihaMta paramAtmAnI bhAvanAnI paramatAraka , nizrAmAM rahevuM paDe. te nizrAno zubha yoga karAvI ApanArA tapa, japa, vrata, niyama Adine UMco Adara Apavo paDe. 1800 dharma-ciMtana Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnA-moTA niyamo ane anuSThAno sivAya, AtmabhAvanuM kendrIkaraNa ghaNI vAra jokhamamAM mUkAI jAya che, tema ja ArAdhaka pote paNa kyAreka bahirbhAvanI lapasaNI bhUmimAM mananAM pariNAmane gaMdA karI mUke che. je sonAmAM bIjI dhAtuonuM mizraNa hoya che te ochA kasavALuM sonuM kahevAya che, tema ja teno bhAva paNa te pramANe upaje che, tema ApaNA AtmAnA bhAvamAM jeTalA pramANamAM viSaya ane kaSAyanA viSANuonuM mizraNa hoya che te mujaba tenI asara phelAya che ane mUlya aMkAya che. poTIsathI gUmaDuM pAke che tema bhAvathI bhava pAke che. kALane pakavanArI, AtmabhAvathI, adhika zreSTha bIjI koI auSadhI traNa lokamAM nathI. te bhAva jyAre devAdhideva zrItIrthaMkara paramAtmAnI tribhuvanakSemaMkara bhAvanAnuM AlaMbana pAmIne sakriya bane che, tyAre eka eka kSaNamAM seMkaDo bhavonI majala kApI nAkhe che. evA bhAvanA mahAkendro te zrInavakAra ane sAmAyika. zrInavakAra, AtmAne potAnI asala dazAnI laganI lagADe che. sAmAyika, AtmAne enA mULa svarUpamAM pratiSThita kare che. ArAdhakanI vAta huM ekalo nathI. mAruM kuTuMba ghaNuM moTuM che. mane te badhAMnA zubhanI ciMtAmAM bhAgye ja mArI jAta yAda Ave che. evI navarAza zA kAmanI je mane mArA ekalAnA vicAranI nabaLI paLa pUrI pADe? mArA ekalAno vicAra karatI vakhate, 'huM kharekhara kono vicAra karuM chuM ?' eTaluM paNa jo huM na samajI zakuM to huM nirogI manavALo mANasa na gaNAuM. AMkho jyAre potAne ja jovAno prayAsa kare che tyAre koIneya joI zakatI nathI, tema mANasa jyAre kevaLa potAno ja vicAra kare che tyAre tattvataH kazo mULabhUta vicAra karI zakato nathI. mArA jIvanamAM rAjarAjezvara zrInavakA2nI vidhipUrvakanI padharAmaNI pachI, huM nathI jagatanA jIvone bhUlI zakato, nathI ekalo paDIne mArA ekalAno vevalo vicAra dharma-ciMtana - 181 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI zakato. mArA ekalAno vicAra karatAM mane thAka lAge che. badhA mArA vicAramAM Ave che tyAre mane khUba ja AnaMda thAya che. ekalAno vicAra eTale svArthI vicAra. svArthanuM baLa pApamAM prere. pApa vadhe eTale sukha ghaTe, zAnti ghaTe, sadbhAva ghaTe. pApa karavAnI yogyatA tyAre ja ghaTe che jyAre ApaNA manamAM tribhuvana vase che. tribhuvananA saghaLA jIvo sAthe mAre sagapaNa che, evI samaja pAke eTale je vicAra ApaNA manamAM jAge te vicAramAM sattva adhika hoya. nirmAlyatA nahivatuM. AtmAne AtmAnI maitrI na game evuM kadI na bane. AtmAnI sobatamAM rahevAno abhyAsa na keLavIe tyAM sudhI AtmabhAvanI alaukika asarano mahimA na samajAya te banavAjoga che. svArthanI sobata chUTe che eTale AtmabhAvanI sobatano maMgala prAraMbha thAya che. svArthanI sobatamAM rahIe tyAM sudhI "sva" jeTalo moTo "para" na lAge, balka nAno" ja lAge. AtmAnI sobata vadhe, eTale "sva" jeTalo "para" paNa pyAro lAge. Ama thAya eTale rAga-dveSa ghaTe, vera-jhera ghaTe, niMdA-stuti ghaTe. aMdara bahAranuM vAtAvaraNa vadhu cokhkhuM thAya. zrInavakAranA dhvaninI laharIonI asara vadhu UMDe sudhI phelAya ane jagatanA jIvone UMcA saMvegaraMgI jIvananI lagana lAge. . zrInavakArane dhAraNa karanArA majabUta manavALo mahApuNyazALI AtmA, "pahelAM potAno vicAra kare ane pachI bIjAno." e na mAnI zakAya tevI hakIkata che.. namaskArabhAvavAsita haiyAmAM je bhAva jAge, te jagatanA badhA jIvo sukhapUrvaka paherI zake tevo ja hoya-hovo joIe. zrInavakArano sago tribhuvanano sago hoya. e pavitra sagapaNane DAgha lagADanArA svArthane te svapnamAMya na saMbhAre. banatAM sudhI tene eTalI phurasada ja na maLe. mahApuNya maLelA samaya ane zaktino aMgata svArtha khAtara uDAu rIte upayoga karavo te zrIjinezvarabhagavAnanI AjJAnI virAdhanA che. 182 dharma-ciMtana Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ArAdhakanuM haiyuM, ArAdhyanI bhAvanAnA sAMgopAMga jatana kAje dinarAta udyamazIla rahe. te bhAvanA eTale sarvajIvahitavatsalatA. zivamastu sarvajagataH A paMktimAM mahAsaMtonuM hRdaya dhabake che. hRdaya jema jema A paMktine oLakhatuM thAya che tema tema mahAsaMtonA hRdayanI vAta, kazA paNa saMdeha sivAya hRdayamAM utare che. AtmabhAvanA mahArasAyaNamAM barAbara ghuMTAIne pragaTelI ukta paMkti, jIvanane mithyAbhAva'nA vaLagADathI mukta kare che. jIva pratyenA jIvanA paramamaitrIbhAvane vyakta kare che. jagatanA koI jIvanuM akalyANa na thAo evI bhAvanA bhAvavI te jagatanA badhA jIvo ApaNA bhAva-sagA che te hakIkatanuM ApaNane vAraMvAra bhAva karAve che. A jagatanA badhA jIvonA kalyANane bhAva Apavo te ApaNA sarvocca hitane satatapaNe bhAva ApI rahelA zrIarihaMta paramAtmAnA sarvocca nirmaLa AtmAnA svabhAvane bhAvapUrvakano namaskAra che. ' A pavitra bhAvanAmAM jenuM mana niyamita snAna kare che tene kevaLa svArthanA gaMdA khAbocIyAmAM eka aMgUTho jhaboLatAM paNa kamakamATI chUTe che. AMkhe aMdhArAM AvI jAya che. A bhAvanA, jIvanamAM barAbara sthAna pAme che eTale zrIjinezvara bhagavAnanI sarvajIvahitakara AjJAne samajavA tema ja aMgIkAra karavAnI AMtarika lAyakAta vadhe che. - AMtarika lAyakAta vadhe eTale "sva" ane "para' vacceno mAnasika AMtaro ghaTavA mAMDe. mAnasika AMtaro ghaTe eTale parahitaciMtA svAbhAvika bane, paramahitaciMtAnI svAbhAvikatAvALA jIvana upara ahitakara nimittonA joradAra humalA paNa niSphaLa thAya che. matalaba ke je potAnA hitanI ciMtAno bhAra badhe ekasarakho pAtharI daI zake che teno AtmavikAsa bahu jhaDape thAya che. pote ekalo potAnI ciMtA kare te sarvanA hitanI ciMtAmAM sahaja rIte sajAga ane sakriya saMto ane mahAsaMtonI saMjIvanItulya mahAkaruNAno apalApa che. badhAnA kalyANanI bhAvanAnuM rasAyaNa, badhAnA hitanI ciMtAne lAyakanA dharma-ciMtana * 183 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananuM ghaDatara kare che. badhAnA hitanI ciMtAne lAyaka jIvanamAMthI je vicAra yA zabda pragaTe che temAM vadhu aMze karuNA ja hoya che. te karuNAno sUkSma pravAha lokamAM akalyANabhAvane sakriya banato aTakAvavAmAM ghaNo agatyano bhAga bhajave che. mAtra nava akSaranI ukta paMkti, ApaNA AtmAnA bhAvanI benamuna pratikRti che. tenAmAM ApaNA bhAvanuM ApaNe sarasa rIte darzana karI zakIe. te darzana pachI devAdhideva zrI tIrthaMkara paramAtmAnA darzanamAM je AnaMda pragaTe che, tenuM varNana thaI zake tema nathI. zivam' zabdathI zarU thatI ukta paMktimAMthI jharatI zItaLatAnA sparzI bhAvaprANomAM je zAtA ane saMvega pragaTe che teno lAbha levAnI zivapadavAMcchu pratyeka AtmAne namra vinaMti che. zrIsiddha bhagavaMtonuM ApaNA AtmA sAthenuM bhAva-sagapaNa, zrIarihaMta paramAtmAnI bhAvapUrvakanI bhakti vaDe so TakA saphaLa thAya che. zivamastu sarvajagatanI sarvocca bhAvanAne, te bhaktinuM hRdaya kahI zakAya. te bhAvanAne "hRdaya' arpIne ApaNe "namo arihaMtANaM' padane khUba khUba dIpAvIe. mamatA ane samatA mamatA mAraka che. samatA tAraka che. mamatAnuM moM sadAya svArtha tarapha rahe che. samatA vizvamAM maLIne vikase che. mamatA rAga-dveSanI janetA che. mamatAno Apharo zrIjinavacananI virAdhanA sudhI jIvane kheMcI jAya che. samatAne jIva ane jIvanA hita sAthe saMbaMdha hoya che. samatvavAna je AMkha vaDe potAne jue che te ja AMkha vaDe 'parIne jue che. samatvavAnanuM mana, sakaLajIvahita sAthe saMkaLAyeluM rahe che. manathI potAnA ekalAnuM hita citavatAM te zaramAya che. mamatA AtmAnI zaktine gUMgaLAve che. 184 dharma-ciMtana Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatA AtmAnI zaktine vikasavAnI saghaLI tako pUrI pADe che. mamatA eTale svArthano 'hakAra', ane paramArthano nakAra. samatA eTale sva pratyenA jhokane sarvajIvahitalakSI banAvavo te. 'mamatA' sahajamaLanuM pratinidhitva sAcave che. 'samatA' AtmAnA bhAvanuM jagatanA jIvone bahumAnapUrvaka dAna kare che. mamatA eTale mahAmohanI varALa. samatA eTale AtmAnA samujajavaLa bhAvanI maMgalamaya kaLA. potA pratyenI mamatA sarvane vaheMcI devAya eTale samatAno janma thAya. mamatAnI vaheMcaNInuM te mahAkArya zarU thAya tema tema Atmasamatva khIlatuM jAya. kaLI jema jema kaLIpaNuM tyAgatI jAya, tema tema te puSpapaNuM pAmatI jAya, tema mamatAnI vaheMcaNInuM te mahAkArya jema jema AgaLa vadhatuM jAya, tema tema AtmasamabhAva vikasato jAya. namaskArabhAvano ArAdhaka mamatAno ghaDulo mAthe mUkIne phare te bIna AzcaryakAraka samajAya che. haiyAmAM 'huM' kUdAkUda karato hoya che tyAM sudhI tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAno Adara bhAgye ja thaI zake che. huM mArA svArthavaDe pakaDAyelo rahuM teno e ja artha thAya, 'ke jagata AkhAmAM mAruM hita ciMtavanAruM koI nathI, mArA prayatna sivAya koI mane sukhI banAvI zake tema nathI.' AvI samaja te melAM aMtaHkaraNa ane DahoLAyelA mananI pedAza che. AvI samaja jyAM ghara kare che, tyAM ahaMkArane UgavuM ja paDe che. ahaMkAra, AtmAne AtmAthI alaga pADyA sivAya raheto nathI. te ja teno dharma che. deva ane gurunI kRpAnA paramaprabhAvane TapI javAnI kuceSTA kare evI mamatAnI mAtrA AtmasamabhAvasabhara hRdayamAM, haLAhaLa phelAve che. tene zrInavakA2nI ArAdhanA ane zrIjinezvaradevanI bhaktivaDe dhoI nAkhIne AtmAnA sarva jIvo pratyenA yathArtha bhAvane khIlavavAnI dizAmAM ApaNe sahu jAgRta banIe dharma-ciMtana 0 185 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhubhakti prabhu jeTalI ja tArakazakti prabhunI bhaktimAM che. prabhunI bhaktimAMthI pragaTatI zakti jagatanA jIvo sAthe bhAva-saMbaMdha karAve. prabhunI bhakti, prabhu jemanA che e jagatanA jIvonI hitaciMtAnI zakti Ape. bhakti, vibhaktine TALe, ahaMbhAvane ogALe. bhakti eTale hRdayanuM dAna, sva samagratAnuM samarpaNa. zrIvItarAga paramAtmAnI bhakti eTale sarvocca samarpaNabhAvanI bhakti, jyAM potA pratyenA rAgano sadaMtara abhAva varte che evA zrIvItarAgadevanI bhakti. Aje ApaNe ApaNA svArthanA sevaka chIe. ApaNA nAmanA rAgI chIe. sevA to zrIvItarAga paramAtmAnI ja hoya. zrIvItarAga paramAtmAnI AjJAnI hoya. e AzAnA hRdayabhUta bhAvanI hoya. e bhAvanA viSayabhUta traNa jagatanA badhA jIvonA kalyANanI ojasvinI bhAvanAnI hoya. dAna-zIla-tapa ane bhAvarUpa dharmanI ArAdhanA e 'prabhubhAva'nI ArAdhanA che. prabhubhAvanA ja paramaprabhAve 'pazubhAva' jAya, 'sTenabhAva' jAya. pazubhAva eTale pazu sarakho bhAva, bhAvapazutA. sTenabhAva eTale co2 sarakho bhAva, laI levuM badhAnuM, ApavuM koIneya nahi. prabhunA bhAva sivAya, ApaNI bhAvaprabhutA na pragaTe. prabhunI bhakti sivAya, prabhunA bhAva sudhI pahoMcI na zakAya. bhaktinA dhanya avasare bhagavAna samakSa khullA thaI javuM joIe. khullA thavAya eTale bhagavAnanA bhAva vaDe sevAvAnI yogyatA pragaTe. prabhusevA e vAstavamAM prabhunA paramabhAva vaDe sevAvAnI sarvocca sAdhanA che. biMdunA badalAmAM siMdhune pAmavAno utkRSTatama yoga che. prabhunI bhaktinA paramaprabhAve prabhu jemanA che te jagatanA jIvonuM hita thAya. potAnA ja svArthanI bhaktithI, devAdhidevanI sarvajIvahitakara AjJAnI virAdhanA thAya. jenA phaLarUpe sAgaropamanAM du:kha maLe. 1860 dharma-ciMtana Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' potA pratyenA rAganA sadaMtara tyAga mATe zrIvItarAgadevanI bhakti che jagatanA sarva jIvo taraphanA bhAvanA pUrNavikAsa mATe zrIvItarAgadevanI bhakti che. zrIvItarAganI bhakti, potA pratyenA rAgano kSaya kare che, para pratyenA dveSano kSaya kare che. kAraNa ke e bemAMthI eka paNa doSano aMza paNa zrIvItarAga paramAtmAmAM hoto nathI. - rAgano kSaya, vairAgyamAM pariName. vairAgyano vikAsa para pratyenA zubhabhAvathI thAya. zrIarihaMtanA sarvoccatArakabhAvanuM sakaLa sAmarthya teozrIne trividha samarpita thayelA sattvazALI AtmAmAM pragaTe che. evI anupama bhaktino ujajavaLa bhAva ApaNA jIvanamAM jAgo ! nirvicAratAnI anubhUti manuSya jenI khoja kare che, te bahAra nathI, paNa tenI aMdara ja che. e vastunI khoja karavAnI rahetI nathI. kAraNa ke tame ene kadI khoI nathI, ke tame tene kadI khovAnA nathI. kAraNa ke e che to tamAruM astitva che. - sabhya eka ja che ane tenI anubhUti paNa eka ja che. je ene jANavA icche che, teNe bIjI aneka dhAraNAo ane kalpanAo choDI devI paDe che. satyanI koI kalpanA karavAnI hotI nathI. satyanI khojamAM ajJAna jema vinna kare che, tema mithyAjJAna paNa viddha kare che. pAMDitya, zAstrajJAna na jANavA chatAM huM jANuM chuM, evI cittanI dazA. A badhuM ja satyAnubhavamAM bAdhAkAra nIvaDe che. eTalA mATe satyanI khoja karanArAoe e badhAmAMthI mukta thavAnI prathama jarUra che. dhyAna paNa cittanI eka avasthA che. jyAre e avasthAno anubhava thAya che, tyAre tyAM kharApaNAno nahi, paNa hovApaNAno bhAva hoya che ane eka prakAranI e nirvicAratAmAMthI AtmAnI anaMta zaktio pedA thAya che. dharma-ciMtana 187 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanirveda AtmAnA vicAramAM sarvano vicAra hoya. AtmAnA vicArane potAno vicAra gaNavo te AtmabhAvanA sparza pUrveno mAtra udgAra che. AtmabhAvano sparza eTale jagatanA badhA jIvonA hitanI ciMtAno sparza. sarvanA hitanI ciMtAmAM potAno samAveza thaI jAya, potAnI ciMtAmAM potA' sivAya koIno samAveza na thAya. svArtha mAruM paDakhuM seve, mamatA mArI adhiSThAtrI bane, ahaM mAro Aptajana bane eTale huM sarvanA hitano "cora' banuM, paramAtmAnI AjJAno drohI TharuM, vizva-aparAdhI, banuM, cha-kAya jIvano hitazatru banuM, koInAya upakArano "sAbhAra svIkAra' mane gauravabhaMga jevo lAge, kRtajJatAne "keLavAyelo hovAnI nizAnI samajuM. "para"no vicAra mane "mAthAnA ghA" samAna lAge, guNanI anumodanA karatAM mane cakkara Ave. zrIvItarAga paramAtmAnA paramatAraka zAsanane pAmelo, AtmA, Ama na ja varte. pAtratAnI parAkASThA tarapha enuM lakSya hoya. guNanI parAkASThA tarapha enuM lakSya hoya. parAkramanI parAkASThA tarapha enuM lakSya hoya. sattvanI parAkASThA tarapha enuM lakSya hoya. samatAnI parAkASThA tarapha enuM lakSya hoya. anaMta jJAna, darzana, cAritrano te khapI hoya. e badhuM tyAre aMdarathI ughaDatuM vartAya, jyAre pote potAno maTI, zrIjinezvara bhagavAnanI sarvocca bhAvanAnA aMgabhUta bane. te bhAvanAnA viSayabhUta jagatanA badhA jIvo pratye AtmatulyadRSTi keLave. jagatanA jIvothI potAne UMcA mAnavAthI, potAnA sukha-duHkhane UMcA mAnavAthI, potAnA saMyoga-viyogane UMcA mAnavAthI, potAnA lAbha-nukasAnane UMcA mAnavAthI, potAnA yaza-apayazane UMcA mAnavAthI potAno ahaMbhAva vakare che. vakarelo te ahaM sarvajIvahitaviSayaka bhAvane hajama karI jAya che ane jIvane khAte naryuM 188* dharma-ciMtana Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa udhare che, jeno hisAba cUkavavA mATe jIvane atyaMta duHkhadAyaka bhavanI jelamAM lAMbA kALa sudhI sabaDavuM paDe che. te du:kha kevuM hoya che teno sAco khyAla, te te bhavasthitimAM rahelA jIvonA hitano vicAra spardhA sivAya, bhAgye ja barAbara hRdayagata thaI zake. eTale ja atyaMta duHkhadAyaka evI bhavasthitino 'vicAra karavo' e pratyeka puNyazALInuM pavitra kartavya banI rahe che. te sthitino vicAra janme to ja tenA kAraNarUpa ahaMbhAva ane mamatA pratye vairAgya pragaTe. durbhAva ane bahirbhAva khUba-khUba bhArarUpa lAge. tene poSavAthI ja bhava poSAya che evuM zAstravacana roma-rome pariNata thAya. bhavanirvedanI mULa cAvIrUpa bhavasthitinuM darzana, jIvane jIvano mitra banAve, zrIjinezvara bhagavAnanI sarvajIvahitakara AjJAno ArAdhaka banAve. Blue Prints kAgaLanI calaNI noTo kamAvavA rAtanAM ujAgarA karanArA mANaso paNa dehAtmaka buddhi TALavA mATe iSTanuM smaraNa karavA divase paNa taiyAra nathI. jJAna dvArA prApta thatI samajane kriyA dvArA jIvanamAM AcaravAnA prayatna na thAya to Blue Prints para dorelA vizALa mahela paNa rahevAnA kAmamAM Avaze nahi. Aje lAkho, asaMkhya Blue Prints anAmata paDI che ane agaNita mANaso Azraya vinA bhaTake che. Blue Prints ne sAkAra karavAnI che. manamAMthI kAgaLa upara to utarAvI, have tene jIvanagata karavAnI che. nahitara jIvana paNa kAgaLa upara utArelA e nakazAnI jema khavAI jaze, cavAI jaze, durvicAronI udhaI ene korI khAze. dharma-ciMtana 0 189 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtajJatA kRtajJatA che AtmavikAsanuM mULa. te jAya ke bhUlAya eTale jIvatara dhULa. e jAya kyAre ? bhUlAya kyAre ? ahaMnuM prAbalya vadhe tyAre. ahaMnuM prAbalya vadhe kyAre ? jyAre paranA upakArane AvakAravA ane aMgIkAra karavA jeTalI namratA na (pragaTI) hoya tyAre. e namratA rahe kyAM ? pariNAmamAM. je sattvazALInA cittamAM teno vAsa hoya che, tenI samagratAmAM tenI suvAsa hoya che. e suvAsanI bhASAne jIvatI jAgatI kRtajJatA kahevAya. jyAM AvI kRtajJatA hoya tyAM paropakArarasikatA paNa hoya ja. kAraNa ke kRtajJatA e ja paropakAraparAyaNatAnuM bIja che. paranA upakArano svIkAra karavo e kRtajJatAnuM prathama lakSaNa che. jyAM upakArano svIkAra hoya tyAM svAbhAvikapaNe ahaMno inkAra paNa hoya. paranA upakArano svIkAra eTale caitanyatattvano pakSapAta. prabhunA svAbhAvika anaMta upakAranA hRdayapUrvakanA svIkAra' pachI paranA upakAranA svIkArarUpa kRtajJIpaNuM jIvanamAM jAge che. prabhunA upakAra hRdayamAM vase che eTale kRtaghnIpaNAnA mULarUpa ahaMbhAva corapagale nAsavA mAMDe che ane tenA sthAne namaskArabhAvano kalyANakara prakAza pragaTe che. matalaba ke mane paramAM upakAritAnuM darzana na thAya, tyAM sudhI mArAM pariNAma ahaMbhAvanA pakSamAM bhaLelAM che ema kahI zakAya. ahaMbhAvano pakSa eTale janma, jarA ane mRtyuno pakSa. ahaMbhAvanA pakSamAM DhaLAya eTale cAragatinA duHkhano pakSa thaI ja jAya. 'jagatanA badhA jIvo mArA upakArI che,' evI yathArtha samaja sivAya, sAcI 190 7 dharma-ciMtana Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtajJatA paNa dUra rahe. kyAreka upakAra thaI jAya to paNa te upakAra karyAno 'ahaM' pariNAmane duSita karI jAya. paraMtu devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI bhAvapUrvakanI bhakti sAthenA ApaNI samagratAnA joDANa pachI, ApaNA bhAvamAM je parahitaparAyaNatA pragaTe che tenAthI jagatanA jIvo pratyenuM ApaNuM AcaraNa AtmabhAvasabhara bane che ane te badhA jIvo upakArano dhanya prasaMga pUro pADanArA sAcA upakArI tarIke ApaNA haiyAmAM sthAna pAme che. A rIte vicAratAM kRtajJatA e vizvopakAranuM pavitra kArya banI rahe che. kRtaghnatA e vizvApakAranuM adhama kRtya banI rahe che. parasparopakArarUpa jIvano je dharma che, teno kRtajJatA vaDe svIkAra thAya che ane kRtaghnatA vaDe, inkAra thAya che. je potAno dharma che-pavitra kartavya che, tenA svIkAramAM kRtajJatAnuM bahumAna che. zrIjinezvaradevanI AjJAnuM bahumAna che. mahApuNya maLelA mAnavanA bhavanuM bahumAna che. kRtajJatAno inkAra eTale ja sarvajIvahitaparAyaNatAno inkAra. aMtarAyo ane ApattionA mahAsAgara sarakhA 'ahaMbhAva'no svIkAra. jIvanA zivapada sAthenA saMbaMdhanI kRtajJatA e--pRthvIne ajavALatA prabhAkaranA pahelA kiraNa jeTalI agatyanI--pahelI kaDI che. AjJAbhaMga niSkaruNatA, ArtadhyAna ke raudradhyAna te jinAjJAno bhaMga che, e vAta nizcayathI che. enuM samarthana AcArAMganA 'anutto maLavuM' e sUtra vaDe thAya che. saheja paNa agupta thAya, to te anAjJAmAM AvI jAya che. atizuddha nayanA gharanI A vAta che. e nayanA mate apramatta dazAmAM vardhamAna zuddha pariNAme AjJA kahI che. anyathA AjJAbhaMga. dharma-ciMtana 0 191 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI mosama dharmanI AnaMdo, AnaMdo, AnaMda uccAra karo. jenI pratIkSAmAM dhanya thAya che paLo mAnava jIvananI, te dharmanI mosama AvI gaI che varSAnA vadhAmaNe. have adhika sugama raheze samAgama pa.pU. AcAryabhagavaMtAdinI tArakanizrAno. adhika vega Avaze tapa-japa-dhyAnAdimAM. saMkelAze AraMbha-samAraMbhanI zyAmala jAjama. bhAgyazALIone maLaze pUrato samaya svAdhyAyano. mIThA lAgaze vrata-niyama ane abhigraho. puNyavaMta AtmAo hoMze hoMze uccaraze niyamo AtmAne ajavALanArA. cAra mAsa daramyAna huM bAMdhI mALA ATalI gaNIza. sAmAyika ATalAM karIza. pauSadha ATalA karIza. svAdhyAya ATalI gAthA...pramANa karIza. ATalA upavAsa ane AyaMbila-ekAsaNAM ATalAM karIza. AyaMbila-upavAsa nahi hoya te divasomAM ATalI vigaIno tyAga karIza. ATalAM...vadhumAM vadhu vastro vaDe calAvIza. rU-rezamanI zayyAne badale saMthAre sUI rahIza. pApanAM aDhAra sthAnakomAM ochAmAM ochI Ava-jA karavI paDe evA saghaLA prayatnone trividha bhAva ApIza." mAnavabhava che dharmanI ArAdhanAnI mosama." e zAstravacana satya pratIta thaze sahune. pahelAM dhaMdho ane pachI dharmanI vAto." ema bolanArA bhAIo pastAze jarUra. cAturmAsa eTale dharmanI vasaMta. temAM bhAgyazALIo svArthaparAyaNatAnA jIrNazIrNa vastro utArIne, paramArthaparAyaNatAnA suMdara vAghA sarja. ghera ghera dayAnI parabo maMDAya. jIvanI jayaNAnuM jIvaMta vAtAvaraNa sarjAya. sahunAM jIvana zubhabhAvabhInAM bane. mananAM pariNAma sahunAM gAya. "jaya vItarAgano." 1920 dharma-ciMtana Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - cAturmAsa eTale prabhubhAvanI bhUri-bhUri prabhAvanAnI lAkheNI mosama. temAM puNyazALIonA pariNAmanAM pUra caDhatAM rahe. te pUranI pavitra zakti vaDe pApanA khaDako kapAya, rAga-dveSanI cIkAza nAmazeSa thAya. viSaya-kaSAyanAM vAdaLAM vIkharAtAM jAya. bhAgyazALIonA mana, vacana, kAyA, dravya ane bhAva, te bhAvanI prabhAvanAnI jIvaMta ane jyotirmayI kavitAnuM svarUpa dhAraNa kare. sAteya kSetrone haryAbharyA banAvavAmAM koI kazI kacAza na rAkhe. AvatA ane jatA zvAsa ane ucchavAsa sahunA zrInavakAra bhAvabhInA banIne tribhuvanane AtmasamabhAvanA amI chAMTe. evA amRtavarSatA dharmanA divasomAM bhavyAtmAonAM pariNAma amRta nItaratAM bano ! paramapadane pAtra bano ! paramasAmAyikogane varavAnA lakSyapUrvakanI yathArtha tAlImanI lAkheNI mosama sarakhA cAturmAsamAM cAragatine cUravAnuM apUrva sAmarthya bhAgyazALIonA bhAvamAM pragaTo ! " padhAro parvAdhirAja ! padhAro ! parvAdhirAja padhAro ! ApanuM svAgata karatAM Aja haiyuM mAruM harakhAya che. AMkho bhInI thAya che harSanAM azru vaDe. hAtha mArA hasI rahyA che dAna kAje. haiyuM nAcI rahyuM che dhyAna kAje. dAna zobhe nyAyopArjita dravyanuM. dhyAna hoya devAdhidevanI karuNAnuM. mana mAruM-he mUrtimaMta mahAdAnezvarI ! malakI rahyuM che maitrIbhAvanA kAje. prANo talasI rahyA che tapa kAje. nAbhimAMthI UThato zrInavakArano jApa gAI rahyo che jaya Apano ! Apane bheTa ho mArA hRdayanI ! e hRdayamAM vahetA maitrIbhAvanAnA pavitra prakAzano ho abhiSeka Apane ! dharma-ciMtana 193 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhajananI bhUkha sAdhananI upekSA sAdhyanI upekSAmAM pariName. mArganI upekSA iSTasthaLanI upekSAmAM pariName. ArogyanI upekSA dharmadhyAnAdinI upekSAmAM pariName. tema ucita ane Avazyaka kriyAnI upekSA bhAvanI upekSAmAM pariName. zubhabhAvanA uddIpanamAM dravyano je asAdhAraNa phALo che, teno vicAra karatAM e spaSTa thAya che ke zubhabhAvanA uddIpanamAM sahAyabhUta thatAM pavitra dravyo tema ja tenA sadupayogarUpa ucitakriyAnI jarA jeTalI paNa avagaNanA ochA kALamAM adhika ahitanA kAraNabhUta bane. namaskArabhAva dvArA siddhabhAvane varavAnA lakSyapUrvakanA anuSThAnomAM UMcA prakAranI yogasAdhanAnAM je bIja rahelAM che, teno koI paNa vivekI AtmA inkAra karI zake tema nathI. namaskArabhAva mATe maityAdi bhAvanAo anivArya gaNAya. maityAdi bhAvanAnI bhUmikA para AvI na zakAya tyAM sudhI UMcI ane upakAraka evI kriyA paNa sthUla kriyArUpa banI rahevAno pUrato saMbhava che. bhojanamAM Ave che teTalo rasa paNa bhajana TANe na jAge, to teno tIvra pazcAttApa avazya thavo joIe. bhojananI bhUkha to jIva mAtrane hoya che. , bhajananI bhUkha eka mAtra mAnavIne ja hoya che. mana maLyAnI e viziSTatA che. unALAnA baLabaLatA bapore "pANI-pANI'no pokAra karatA mArgabhUlyA pravAsIne, koI bhAI pAse AvIne pavitra jaLano pyAlo Ape ane te pyAlo hAthamAM laIne temAnuM pANI vAparatAM te tarasyo pravAsI je prasannatA anubhave, tevI prasannatA mahAduHkhe karIne sthira rahI zakAya evA A saMsAranA trividha tApa vacce addhara jIve pharatA bhAgyazALIone prabhujInI-saMsArAvAnAdanI samAna AjJA mujabanI nAnImoTI koI paNa kriyA sAthe joDAtAM sparzavI joIe. 194 * dharma-ciMtana Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote ja dharmakriyAmAM joDAya che, tenuM pharamAna svayaM zrIarihaMta paramAtmAe karyuM che, evo bhAva jo te-te kriyA sAthenA potAnA joDANa samaye barAbara jaLavAI rahe to nAnI ke moTI te kriyA dvArA jarUra "parahitaparAyaNatA'no bhAva uddIpana thAya. kAraNa ke prabhujInI AjJAnA mULamAM te bhAva svabhAvarUpe-goLamAM rahelA gaLapaNanI jema-rahelo hoya che, paNa te sUkSmAtisUkSma prakArano hovAthI sAdhake tene pAmavA mATe te bhUmikA sudhI pahoMcavuM paDe. ane te bhUmikAe pahoMcavAno upayogapUrvakanI kriyA sivAya bIjo vadhu saraLa mArga koI ja nathI. kaSAyane niSkriya banAvavAmAM tema ja zubhabhAvane sakriya banAvavAmAM athavA to prabhubhajananI bhUkha lagADavAmAM pote prabhujIne bheTI rahyo che tevA bhAvapUrvaka prabhujInI AjJA mujabanI kriyAmAM otaprota banavuM e sva-parakalyANano sarvazreSTha upAya che. Avo bhAvasaMbaMdha tyAre baMdhAya che, jayAre dharmakriyA samaye ApaNuM mana prabhujInA bhAvanuM ja divyatana banavA mATeno tIvra talasATa dAkhavavA mAMDe che. Atma nivedana bhakti bhaktithI tyAga, vairAgya sulabha bane che. je prApta karavAnuM che, te to bhagavAna mATe utkaTa prema che. vairAgyane tIvra banAvavAthI prabhu para pritI vadhe che ane prabhu para prIti vadhavAthI prabhuno anugraha thAya che. hareranugrahAt tasvarUpAvagato mokSa . A anugraha zaraNAgatithI Ave che. tenA cha prakAra che : (1) anukULatAno saMkalpa, (2) pratikULatAnuM visarjana, (3) asahAyatAnuM pragaTana, (4) saMrakSaNano vizvAsa, (5) AtmAnuM samarpaNa, (6) sanmAnanuM dAna - niItAnta dInatA - dAsya bhakti sarvazreSTha che. satno aMza jaDa jagatamAM jaDe. sat ane cittano aMza jIva jagatamAM jaDe. sata, cituM ane AnaMdano aMza pAmavA mATe manuSya janmamAM mathavAnuM che. e mATe icchA, yatna ane anugraha traNe jarUrI che. dAsyabhaktimAM deha, indrIya, prANa, aMtaHkaraNa ane AtmAnuM nivedana che. dharma-ciMtana 1lpa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parahitaciMtA mahAmuzkelIe be TaMkanA roTalA bhego thato mAnavabaMdhu jagatanA sarva jIvonA kalyANanI bhAvanA bhAvI zake kharo ke ? hA. kaI rIte ? nIce mujaba rIte : "ema ke mArI AjanI A daridratAnuM mULa kAraNa bhUtakALanI mArI bhAvaridratA che. bhUtakALamAM bIjA jIvonA hitane bhAva ApavAmAM meM sevelI bedarakArInuM pariNAma huM Aje bhogavI rahyo chuM. meM mArA bhAvamAM bIjA koI paNa jIvanA hitane sthAna nathI ApyuM tenA pariNAmarUpe huM Aje AvI dInadazAmAM chuM. huM jo hajI paNa e ja mArga upara cAlato rahIza to Aje maLI rahyo che, te be TaMkano roTalo paNa maLato baMdha thaze. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto mArA hitane bhAva ApI rahyA che, jyAre huM adhama te bhAvanI sAme thavAnI dhIThAI batAvI rahyo chuM. matalaba ke teozrInA te bhAvane namavAne badale, te bhAvarUpI jaLamAM mArA pariNAmane vizuddha karavAne badale te tarapha mArA manane javA paNa deto nathI." jene roTalo paNa mAMDa maLato hoya te AvI bhAvanA bhAvI zake ? e ja tenA ane sarvanA hitano mArga che. eTale anyathA prakAranI dalIlavaDe tenI upekSA kema karI zakAya ? nAnakaDA eka dIvAnuM teja ghaNA moTA aMdhakArane tatkALa dUra kare che, tema zubhabhAvamAMthI janmanI pavitra zakti enA bhAvukanI pratikULatAone dUra kare che. paranA hitanI bhAvanApUrvakanI yathAzakya pravRtti, e game tevA aMtarAyo ane ApattiothI para banavAno cokkasa rAjamArga che. je dravyathI daridra hoya te zubhabhAvanA paNa na bhAvI zake ema mAnavuM te evA matanuM samarthana kare che ke, dravyathI daridra hoya te bhAvathI paNa daridra hoya. A mAnyatAmAMthI e vicAradhArA paNa janme ke je paiseTake sukhI hoya te bhAvathI paNa zrImaMta hoya. jyAre tAttvika rIte vicAratAM uparanI baMne mAnyatAo satyathI vegaLI che. ate cm.na Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paiseTake pUro sukhI na hoya te paNa bhAva zrImaMta hoI zake, paiseTake sukhI hoya te bhAI paNa bhAvathI daridra hoI zake. ApaNuM pradhAna kartavya jIvanA hitanI dizA kaI che ane te dizAmAM tenI gati zI rIte thAya te jovA-vicAravAnuM rahe che. mAtra bhAva ApavAthI bIjAnuM zuM bhaluM thavAnuM ? bhAva mujaba zakya kriyA vinA ekalo bhAva kevI rIte phaLavAno ? ekanuM dravya to bIjAne kAma Ave paNa ekalo bhAva bIjAne zuM upayogamAM AvavAno ? AvA-AvA tarko bhAva ApavAnI ADe avazya AvavAnA, paraMtu jemane bhAvano kharo artha hRdayagata thAya che, teo sAco tene ja bhAva kahe che ke jemAM zakyano amala ane pUrNano bhAva hoya. sarvanA hitanI bhAvanApUrvakanI zubha pravRttimAM jIvanI je kSaNo sArthaka thAya che, temAMthI janmatA puNyanA prabhAve te siMdhupramANa sukhano bhAgI bane che ane aMte zAzvata sukhano adhikArI bane che. vyApakatama sthiti jJAna, dhyAna, upAsanA, karma, yoga e badhAyane deha zarUAtamAM upakAraka thAya che, paNa AgaLa upara A badhI sAdhanAno paripAka vizvavyApI sAkSAtkAramAM thAya che. eTale e badhuM ye Atmamaya dekhAvA mAMDe che. A anubhUti pachI deha paNa nirUpayogI thavA mAMDe che. brahma nirvANa eTale brahmamAM maLI javuM, lIna thaI javuM, brahma bIje kyAMka che ane temAM lIna thavAne kyAMya javAnuM che ema nathI. mArI ane brahmanI vacce dehAbhimAnano paDado ADo ubhelo bahArathI dekhAya che. te paDadAnuM nAbUda thavuM, te ja brahmamAM lIna thavApaNuM che. brahma to huM pahelAno chuM, mAtra dehAbhidhAnano paDado haTAvavAno che. te haThAvIne brahmamAM lIna thavuM, maLI javuM e mAnavajIvananuM sAphalya che. sevA, jJAna, dhyAna vagere sAdhano - badhuM ye A uddezathI karavuM e dharmazAstronuM pharamAna che. uttarottara vadhArene vadhAre vyApakatara thatA javuM e sAdhanAnI dizA che. vyApakatama sthiti e lakSya che. dharma-ciMtana 0 197 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskArabhAva namaskAra-namaskAra-namaskAra. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone vAra-vAra namaskAra. namaskAra zA mATe ? eTalA mATe ke jIvatattvanA tiraskAranI vRttino eka aMza paNa teozrInA AtmapradezamAM hoto nathI. viSaya-kaSAya sevavA jevA lAge te dazAmAM, jIvane, jIva pratye pavitra bhAvajIvanA jIvatva pratye AdarabhAva bhAgye ja jAge che. e AdarabhAvane jagADavAno namaskArabhAva e ajoDa upAya che. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone vidhi-niSThApUrvaka namaskAra karavAthI, namaskAra karanAranA cittamAM je nirmaLatA ane prasannatA janme che, tenI tenA badhA prANone asara thAya che. e asaranA prabhAve indriyonuM viSayo pratyenuM AkarSaNa ghaTe che. viSayo pratyenuM AkarSaNa ghaTavAthI kaSAyavRddhinAM ghaNAM kAraNo dUra thAya che. kaSAyavRddhinAM kAraNo ochAM thavAthI sAdhakane satAvanArAM azubha karmonI zakti maMda paDe che. azubha karmonI maMdatA daramyAna maiyAdi bhAvanAo khUba ja ochA prayatna hure che. maiyAdi bhAvanAothI prasanna citta upara "namo arihaMtANaM," "namo siddhANI vagere padonA jApanI UMDI asara pahoMce che. e asaranA prabhAve sAdhaka pote, zrIarihaMta paramAtmAnI AjJAnA pAlanamAMbhavasAgarathI taravAnA sarvottama upAyanA darzana kare che. e AjJA mujabanA vartanathI sAdhaka pote vairAgyadazAne adhika pAtra banato jAya che. vairAgyadazAne kAraNe tenA pariNAmamAM adhika sthiratA ane pavitratA pragaTe che. te sthiratAvaDe te dhyAnane lAyaka bane che, pavitratAvaDe AtmasamabhAvanI bhUmikAno adhikArI bane che. pote jene name che te bhagavaMtonI zaktinA aciMtya prabhAve sAdhakanA tana, mana ne vacanamAM abhuta pavitratA saMcare che. e pavitratAnA tApamAM sAdhakamAM rahelo ahaMbhAva ogaLe che ane namaskArabhAva vikase che. agninA saMyoga sivAya, suvarNa navo ghATa na dhAraNa karI zake tema namaskArabhAvanI samyapha pariNati sivAya jIva, zivapadanI dizAmAM ekadhyAna na banI zake. 1980 dharma-ciMtana Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre paNa potAnA cittane durbhAvanI sobata game, viSayonA rasanuM ciMtana game tyAre samajavuM ke, namaskArabhAva potAne haju sparzo nathI. namaskArabhAvanA sparza pachI, - satI strIne parapuruSano mAtra vicAra paNa muddala na ruce, tema sAdhakane viSaya-kaSAyanI bhayAnaka Agane vadhAranArA sAnukULa yA pratikULa saMyogo muddala baMdhabesatA na thAya. tene ema ja lAge ke, 'A badhA viSayone mATe mAro janma nathI, mAro janma to AtmAnA guNone khIlavavA mATe che. te guNone khIlavavA mATe mAre anaMta guNanidhAna zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI yAdamAM mArA jIvananI pratyeka kSaNane sArthaka karavAno prayatna karavo joIe.' potAnuM citta AtmAnA hita ane paramAtmAnI AjJA sivAyanA padArthane namavA prerAya tenI sAthe zatrunA humalA samaye sAbadA banatA aTakI vIranI jema sAdhaka pote anaMtazaktinidhAna zrInavakAranA zaraNe jAya. duSkarmonI senA sAme jhUjhavA mATe--'zrInavakArathI vadhu caDhIyAtuM koI zastra tribhuvanamAM che nahi.' evA zAsravacanamAM atUTa zraddhA sAthe te (sAdhaka) potAnA manavacana-kAyAne namaskArabhAvavazavartI banAvavAno pUrato puruSArtha kheDe. to ja paramapuruSanA mArga upara cAlavAnI pAtratAno vikAsa thAya. e pAtratAnA vikAsanuM mULa che namaskArabhAva. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namavAnA bhAvanuM prAkaTya ghaNuM agharuM che. jeTaluM agharuM te bhAvaprAkaTya che. tethI paNa vizeSa agharuM tenuM sthirIkaraNa che. UMDA khADAne pUravA mATe temAM ghaNuM pUraNa dharabavuM paDe, tema prabhujInI AjJA viruddhanA duSkRtyonA sevanathI baMdhAyelA azubha karmonA kAraNe potAnA svabhAvabhUta jevA banI gayelA ahaMbhAvane nirmULa ka2vA mATe pariNAmane seMkaDo--hajAro-lAkho ane karoDo zrInavakA2thI vAsita karavuM paDe. te sivAya ekAeka namaskArabhAva AvI jato nathI. namaskArabhAvanuM AvI javuM eTale zrInavakArano jApa karatI vakhate tenA svabhAvano potAne anubhava-sparza thavo te. jIvane zivapadano adhikArI banAvavo e che zrInavakArano svabhAva. evA zrInavakAranA akSaromAM citta ekatAna banatuM jAya che, tema tema sAdhakamAM navacetanA pragaTe che. te navacetanA e sAdhakanA AtmapradezomAM zrInavakAranA AMdolanonA prabhAve dharma-ciMtana 0 199 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pragaTelI zuddhinuM pratyakSa pariNAma che. cokhkhA kAcane raja na coTe te mATe tenI ADe kapaDAno paDado TIMgADIe chIe, tema mananA sthirIkaraNanI salAmatI mATe tene zrInavakAramAM barAbara parovI rAkhavuM, te sva ane paranA hitano zreSTha rAjamArga samajAya che. zrInavakAranI amRtajharatI nizrAmAM rahevAne TevAyelA manamAM namaskArabhAvane jhIlavAnI tema ja vistAravAnI kSamatA tarata janme che. namaskArabhAvanA sparzanA prabhAve jIvanA hitanA bhoge potAnA tuccha svArthane poSavAno-anAdi avidyAjanya kusaMskAra nirmULa thavA mAMDe che. ukta kusaMskAranuM mULa sthAne anAdi nigoda che. karoDo, abajo ane tethI paNa adhika agaNita varSo sudhI sevAyelA A kusaMskArathI sarvathA mukta thavAno sarvocca susaMskAra-namaskArabhAvanA sparze aMdarathI jAge che. namaskAra potAnA bhAvano saMskAra barAbara pADI zake tevI AMtarika sthitinA ghaDatara mATe zarUAtamAM teno dIrgha jApa karavAno rahe che. koI dhanya AtmA bhavAMtaramAM tevo jApa karIne ahIM AvyA hoya to temane ochA jApanA prabhAve paNa namaskArabhAva tarata baMdhabesato thaI jAya. namaskArabhAvanA sparza pachI jIvana jIvatva pratye je bahumAna pragaTe che, te potAnI alpapAtratAnuM nivAraNa kare che ane sarvocca evA zrIarihaMta paramAtmAnI bhaktine adhika pAtra potAne banAve che. aMdarathI apAtratA, alpapAtratA ogaLavA mAMDe che tema tema AtmaguNe mahAna evA bhagavaMto pratye AMtarika pUjayabhAva pragaTe che. e pUjyabhAva eTalo sahaja hoya che ke temanuM nAma sAMbhaLatAMveMta, sAdhakanA vadana upara kyAreka harSanI to kyAreka zaramanI bhavya rekhAo sAkAra bane che. prabhujIne paramAtmArUpe bhajanArA sAdhakane temanuM nAma sAMbhaLatAMnI sAthe e bhAvano sparza thAya che je bhAvanA prabhAve-cAra gatinA du:kho nI vacce paNa AtmabhAvanA pakSamAM aDola rahevAnI tenI prabhubhakti hemakhema rahe che. eTale zrIarihaMtAdi bhagavaMtonuM nAma sAMbhaLatAnI sAthe tenA samagra jIvanadeze harSanI eka prabaLa laharI pharI vaLe che. e rIte prabhujInuM nAma sAMbhaLatAnI sAthe potAnA prANomAM harSollAsa pragaTe to pote namaskArabhAvane pAtra banI rahyo che, ema kahI zakAya. 2000 dharma-ciMtana Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittanI sthiratA upara kaSAya tema ja azubha karmonA humalA thatA hoya che, tenA nivAraNa mATe japanI sAthe ja tapano paNa svIkAra ane pAlana hovA joIe. tethI sAdhakanI dharmasAdhanA ghaNA aMtarAyothI mukta banatI jAya che. namaskAra karatI vakhate pote namaskAramAM khovAI jato hovAno anubhava potAne thAya che, eTale AtmasamabhAva eTale zuM te paNa barAbara samajAya che. havAmAM taravA mATe jeTalI agatyanI pAMkho gaNAya che, tethIye adhika agatyano che namaskArabhAva-bhavarUpI mahAsAgarane taravA mATe. pAtra AtmAono namaskArabhAva, sahune zrInavakArane pAtra banAvo ! namaskArabhAva (3) potAne managamatI vastu bagaDe tenuM je duHkha mAnavIne sAle che, tevuM ja duHkha te parane kaSAyamAM nimittabhUta banatAM anubhave to kahI zakAya ke tenAmAM namaskArabhAva ughaDI rahyo che. jIvanA jIvatva karatAM adhika mUlyavAna koI padArtha tribhuvanamAM nathI. eTale padArthanA bhoge jIvanA jIvatvanuM bahumAna karavAnI vRtti thavI e potAne namaskArabhAva spardhyAnI nizAnI che. pariNAmamAM pragaTelo namaskArabhAva mAnavIne e rIte sanmArge dorI jAya che, je rIte dekhato eka mAnavabaMdhu prajJAcakSu mAnavIne sIdhA mArge dorI jAya che. namaskArabhAvanA sparze sAdhakane potAnI alpatAnuM sacoTa bhAna thAya che. zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtonI mahAnatAnuM divyadarzana thAya che. e darzananA prabhAve sAdhakane potAnA pariNAmane pavitra karavAnuM porasa che. ema ke 'mArA ArAdhyadeva AvA pUrNa ane pavitra ane temano dAsa 'evo huM aMdarathI Avo apUrNa ane melodhelo ?' A jAtanI samyak pariNati sAdhakanA jIvanapravAhane zrIjinezvaradevanI AjJA sAthe joDe che, jIvanA hitanI bhAvanA sAthe joDe che. e joDANamAM gati vadhe che namaskArabhAvanI kSamatA anusAra. jyAre sAdhakano potAno bhAva AtmA u52thI khasIne mAtra indriyonA vikAronI sevAmAM kendrita thAya che athavA to iSTaviyoga ane aniSTasaMyoganI vicAradhArAmAM otaprota thAya che, tyAre te namaskArabhAvanI ucca bhUmikAthI bhraSTa banIne pApakarmonA sarjana kendrarUpa ArtadhyAna ane raudradhyAnanI taLeTImAM AvI dharma-ciMtana 0 201 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoMce che. namaskArabhAvamAM 2maNatA vadhA2vA mATe mana prabhujIne soMpI devuM paDe athavA to e manamAM eno bhAva dina-rAta prakAzavo joIe ke jemAM sakaLasattvahitanuM paramapavitra saMgIta gUMjatuM hoya. evI bhUmikAnA ghaDatara mATe vRttimAM sarvanA hitano bhAva joIe, pravRttimAMthI te bhAvanI ja nAnI-moTI AvRttio bahAra paDavI joIe. zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone namanArA manamAM, stavanArA vacanamAM ke sevanArA tanamAM durbhAva kAyamane mATe ghara karIne rahe te sarvathA ajugatuM gaNAya. sipAInA gharamAM corane Azraya maLyA jevI te ghaTanA gaNAya. je puNyazALIne zrIjinezvara bhagavAnanI AjJA pratye bahumAna pragaTe. che, tene jIvanA jIvatva pratye bahumAna na pragaTe evuM kadIye na bane. e bahumAna e vAstavamAM potAnA AtmAnuM ja bahumAna che. kAraNa ke pote 52ne je bhAvapUrvaka joto yA jANato thAya che, te mujabanI potAnI bhUmikA hovAnuM spaSTa nidAna thaI jAya che. jyAre namaskArabhAvanI bhUmikA e eka evI bhUmikA che ke jyAM sthira banelo sAdhaka potAnuM haiyuM sadAya khulluM rAkhI zake che. khullA rahetA e haiyAmAM mahAsaMtonI karuNA jhIlAya che ane jhIlAyelI e karuNA punaH jagatanA jIvonA kalyANamArgamAM niSkAmabhAve sArthaka thAya che.. evA sAdhakane nathI sparzatuM svakartRtvAbhimAna ke nathI aDato svArthadoSa. Alokano rakSaka ane paralokano bhomiyo banIne namaskArabhAva jIvano moTAmAM moTo upakArI banI rahe che. bhAva kAje azru vahAvavAM hoya to zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA zaraNe javuM ane te bhAvane jarAya melo thavA dIdhA sivAya jALavI rAkhavo hoya to tenuM satata dAna jagatanA badhA jIvone karavuM. te sivAya bhAvane grahaNa karavAnI pAtratA pUrepUrI pragaTatI nathI ane te pAtratAnA abhAve tenA dAnanI pavitra kSamatA TuMpAyelI rahe che. sugaMdhanuM dAna, kumaLI kaLI nahi, paraMtu praphulla, suMdara puSpa ja karI zake, tema parahitanA bhAvanI AchI paNa varSo namaskArabhAvathI bhIMjAyelA prANo ja karI zake, nahi ke te bhAvane potAnA bhavanI (svArthanI) sevAmAM rokI lenArA bhAIo ! prabhunA bhajanamAMthI je khuzbo pragaTe che, temAMthI paNa namaskArabhAvanA amRtano 202 7 dharma-ciMtana Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMTakAva sakaLa lokamAM thAya che. namaskArabhAva (4) zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA guNanI gaMgAmAM snAna karavuM e mAnava jIvanano dhanya avasara che. guNanA smaraNa, manana ane ciMtanathI guNI puruSo pratye pUjyabhAva pragaTe che. guNI puruSo pratyeno e pUjyabhAva potAnA AtmAnA guNone ughADe che. avaguNonAM AvaraNa khase che tyAre AtmaguNano anubhava thAya che. parama upakArI ane parama guNavAna evA zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone bhAvapUrvaka namana karavAthI namana karanArA puNyazALI AtmAne avaguNo--AMkhamAMnA kaNAnI mAphaka--khUMcavA mAMDe che. evA avaguNo sAthe saMbaMdha karAvanArI pApI vRtti tema ja pravRttine praNAma karavAmAM evo namaskArabhAvaparAyaNa AtmA-zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAnI- virAdhanA thatI nihALe che. pote aMdarathI prabhujInI AjJAno pakSakAra tema ja ArAdhaka banato jAya che, tematema te AjJAnI virAdhanA thAya evAM kRtyo vaDe mAnavanA bhavane kalaMkita karavAmAM te khUba ja saMkoca anubhave che. adhamatAne AliMgavAmAM saMkocano je anubhava thato hoya che, te bhItaramAM namaskArabhAva pariNata thayAnI nizAnI che. jagatano koI jIva pApanA paMkavaDe na kharaDAo evI bhAvanAno udaya namaskArabhAvanA sparza pachI thAya che. temAM AtmasamabhAvanI maheMka hoya che. AtmasamabhAvane ANanAro namaskArabhAva che. pahelAM tApa ane pachI navatara ghATa, tema pahelAM namaskArabhAva ane te pachI AtmasamabhAva. ahIM tApanA sthAne namaskArabhAva che. paramaguNavAna bhagavaMtonA guNonA svAdhyAya Adi vaDe pote jema jema potAnI AMtara pariNatine parizuddha karato jAya che, tema tema aMdarano virATa jAgRta thAya che ane saghaLA prANomAM AtmasamabhAvanuM ajavALuM bharI de che. paramaguNI bhagavaMtanA guNanuM dhyAna e eka evuM abhedya kavaca che ke tene dhAraNa karanArA AtmA upara azubha baLonI AkhI senA paNa humalo karavAmAM nAkAmiyAba dharma-ciMtana 0 203 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIvaDe che. AtmAnA guNomAM vadhatI jatI ramaNatA potAne bahirbhAvamAM lapasatAM tema ja durbhAvamAM phasAtAM bacAve che eTaluM ja nahi, paraMtu bahirbhAva ane durbhAvanA sevanamAM samayane barabAda karatA jIvo-prabhujInA paramatA2ka zAsanane pAmIne paramapadane varo ! evI sAcA hRdayanI prArthanAnAM dvArA ughADI Ape che. balihArI che namaskArabhAvanI ke jenI sAthenA sagapaNa pachI zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto potAne AptomAM paNa Apta upakArIo tarIke oLakhAya che tema ja temanI dayAnA viSayabhUta traNa jagatanA badhA jIvo Atmatulya samajAya che. potAnI jAtane potAnAthI sarva prakAre sarvazreSTha evA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone soMpI daIne jIvanane vadhu salAmata tema ja pApathI para banAvavAmAM ApaNo puruSArtha dinapratidina adhikAdhika vega pakaDo ! samarpaNabhAvanI parAkASThAne varo ! sarvaviratipaNAnI . laganIne avadhAro ! manano AkAra mana pANI jevuM che. ene garamI lagADIzuM to varALa thaI jaze ane ThaMDI lagADIzuM to barapha thaI jaze. "huM AtmA chuM" evo vicAra manane AtmAkAre ane "huM zarIra chuM" evo bhAva manane zarIrarUpe pariNAme che. AtmA sAthe maLavAthI Teva paDaze eTale zarIra sAthe mana maLI na jAya. zarIra sAthe manane maLI javAnI Teva paDI che. eTale AtmA sAthe bhaLatAM vAra lAge che. jema vAsaNane dararoja sApha na karIe to kATa caDe, tema manane dararoja Atmastha na karIe to Asakti vadhI jAya. AtmAkAra aMtaHkaraNa e ja zuddha aMtakaraNa. manane kazo AkAra nathI. jevuM. ciMtana kare, tevo AkAra dhAraNa kare che. jo tene koI cokkasa AkAra hota, to bIjA AkAramAM DhaLatA pUrve te dhamapachADA karatuM hota, paNa te to sahelAIthI vicAra mujabano AkAra dhAraNa karI le che. eTale ja tene sarvottama vicAronA AkAramAM DhALI, AtmA tarapha DhaLatuM rAkhavAnI vAta khUba ja mahattvanI che. 204 0 dharma-ciMtana Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikULatAne paDakAra pApanuM phaLa te pratikULatA. puNyanuM phaLa te sAnukULatA. pratikULa saMyogomAM navA pApanA bandhathI bacavA mATe, pote, Aja sudhI sevelA pApanI khUba khUba gaI karavI joIe. sAnukULa saMyogomAM sahune sAnukULa banavAno ullAsa manamAM rahevo joIe. pratikULa saMyogo Ave eTale jarA paNa akaLAyA sivAya, "caDheluM devuM cUkavAI rahyAno harSa pariNAmane sparzavo joIe. atyaMta duHkhamAM rIbAtA jIvonA hitanA ciMtanathI asahya jaNAtI pratikULatA haLavI banI jAya che. mana jenuM ahaMne badale ahaM sAthe barAbara joDAya che, tene pratikULatA paNa sAnukULa banI jAya che. mane sukha maLo ne mAruM duHkha TaLo." evuM sahu koI icche che, paraMtu "sarvane sukha maLo ane sarvanAM sarva duHkho TaLo" evI bhAvanAthI bhAvita na thavAya, e bhAvanAthI vAsita cittapUrvaka dharmakriyA na thAya, tyAM sudhI du:khamuktine sarvathA anurUpa vIrSollAsa bhAgye ja jAge. pote bhavanI jelamAM bharAI rahIne anekane aMtarAyabhUta banI rahyo che, e jAtanI vicAradhArA para pratyenI bhUla daSTine pavitra banAve che. te pachI potAne je pratikULatA naDe che, temAM pote svArthane vaza thaIne parane pratikULa banyo hovAno spaSTa dhvani potAne saMbhaLAya che. "mane pratikULatA naDI rahI che' evA vicArane mana vaDe pakaDI rAkhavAthI, sAnukULatA kheMcAI nathI AvatI, paraMtu vadhAro pratikULatAmAM ja thAya che. pote svArthane vaza thaIne jene duHkha pahoMcADI rahyo che tenI ane potAnI-jIva tarIkenI-jAti eka che, e satya jenA hRdayamAM sthira thAya che te dhanyAtmA game tevI bAhya Apattio vacce paNa bhItaranI zAMtine akhaMDa rAkhI zake che. e zAMti jaLavAI rahevAnuM kAraNa che jIvana jIvanA hita taraphano pakSapAta. bIjAnA duHkhane vadhAranArA sukhanI zodha ghaNA moTA duHkhamAM pariName che. parane pratikULa na thavuM e paNa aMzathI tene sAnukULa thayA barAbara che. dharma-ciMtana 205 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAne koI pratikULa thAya tenuM du:kha je rIte potAne sAle che, te ja rIte pote svArthane vaza thaIne koIne paNa pratikULa bane tenuM duHkha sAlavA mAMDe che, eTale sAnukULatA ghara zodhatI Ave che. pratikULatAne paDakAravA mATe sarvaprathama potAnA svArthane paDakAravo joIe. mohane paDakAravo joIe. ajJAnane paDakAravuM joIe. to ja sAnukULatA potAnI thAya ne pote sahune sAnukULa thAya. parane potAnA hRdayamAM UMcA sthAne besADavA mATe anaMtakaruNAsAgara zrIarihaMta paramAtmAne potAnA hRdayanA siMhAsana upara birAjamAna karavA joIe. jemanA hRdayamAM prabhujI mATe UMcAmAM UMcuM sthAna hoya che, temanA jIvanamAM parane pratikULa na banavAno upayoga saheje rahe che. AvA upayogapUrNa jIvanamAMthI parahitaparAyaNatAno pavitra prakAza sarvatra vistare che. ' sAcI khetI ApaNe jeTalA uccagAmI thaIe teTaluM jagata paNa urdhvatAnA mArge AgaLa vadhe che. e ardazya sahAya jevI tevI nathI. e sevA ochI nathI. ApaNA dareka karmamAM ApaNane A satya-darzanano anubhava thavo joIe. vAMcana karatAM Practice amalamAM vadhAre samaya gaLAya to AnaMda vadhu maLyA kare. vAMcavuM eTale pUratuM ke - zaMkAnuM samAdhAna thAya. citta ADuM-avaLuM bhaTakatuM hoya to ThekANe rahe. - badhA Practice (AcaraNa) karI zakatA nathI. mATe vAMcananI jarUra che. ema karatAM karatAM daDhatA Ave che. vicAra karatAM mana kaMTALe tyAre japa karIe. japa karatAM kaMTALe tyAre stotra bolIe. te karatAM paNa kaMTALIe tyAre sevA karIe ane maLela tanane sArthaka karIe. A rIte cittane saMsAramAMthI upADI paramAtmAmAM vAvavuM te sAcI khetI che. 206 0 dharma-ciMtana Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyaratA choDIe - karma nacAve tema nAcavuM" e vAta dharmanA zaraNAgatanI jIvAnane lajave che, manane lajave che, bhavya kulaparaMparA ane saMskArane lajave che. madArI bhale mAMkaDAne nacAvI jANato hoya, so avatAre paNa te vanarAjane nacAvavAnI lAyakAta na keLavI zake. karmanA nacAvyA nAce te kAyara. pAMgaLo parvata oLaMgI zake. paNa kAyara kadIye svArtharUpI potAnA uMbarAthI eka DagaluM paNa AgaLa na vadhI zake. pavananA abhAve dhagadhagatA aMgArA upara rAkha vaLI jAya che, tema zubhabhAva ane sampravRttinA abhAve jIvanamAM jaDatA ane moha vadhI jAya che. vadhatI jatI te jaDatA cetanAmaya susaMskAro tema ja saMvedanone jhIlavAmAM niSphaLa jAya che. te niSphaLatA mAnavanA atyaMta kimatI bhavane nirarthaka banAve che. padArthonA puMjamAM potAne jovo, potAnA sukhane jovuM te paNa eka prakAranI jaDatA-nirmAlyatA che. A prakAranI jaDatA AgaLa vadhIne jIvanA kaTTara dveSamAM pariName che. zrIjinezvaradevanI AjJAnI pavitra vAta sAMbhaLIne bhaDakI uThe che. jANe ke moTaranuM horna , sAMbhaLIne bhaDakatI bheMsa. bheMsane bhale kAdavano khoLo khUMdavo gamato hoya, ApaNA manoratha devAdhidevanI paramatAraka AjJAnA khoLe ramavAnA ja hovA joIe. pote kAyara che, namAlo che, svArthI che,' evAM-evAM aneka vizeSaNo koI potAnA mATe vApare teno pratyAghAta paNa jene jAgRta na banAvI zake tene atyaMta du:khadAyI bhavasthiti kaI rIte sparzaze ? e sthitinA sparza sivAya AtmAmAM sthira banavAnuM tema ja paramAtmAnA zaraNe javAnuM sattva bhAgye ja pragaTe che. kAyara na potAnuM rakSaNa karI zake, na potAnA AzritonuM. kAyaratAnI vRddhi, jagatamAM julmagArone vadhAranArI sAbita thaI che. dharma-ciMtana : 207 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kAya rata te kAyara. A jAtanI kAya ratatA, (kAyaratA) 'huM AtmA chuM,' evA saMskAranI suvAsathI mAnavIne vaMcita rAkhe che. mULabhUta susaMskArono A jAtano lopa, mAnavIne maitryAdibhAvonA sevanamAM nirasa tema ja nirutsAhI banAve che, mana tenuM ArtadhyAna ane raudradhyAnanuM nivAsasthAna banatuM jAya che. mATInA DhephAmAMthI tela na nIkaLe tema kAyaratAmAMthI sattva na nIkaLe. dharmanI sevA mATe mAnavano bhava che. te bhava Akhoya kAyAnI mAyAne jIvADavA pAchaLa kharcAya, kAgaLanA phUla jevI nirjIva kIrtine kamAvA pAchaLa barabAda thAya, prabhujIne pUjavAne badale jAte pUjavAnA ahaMne AdhIna thAya tema ja janma-janmAMtaranA veranI vasulAta pAchaLa veDaphAI jAya ane chatAM tenuM leza paNa du:kha ke pazcAttApa jene sparze nahi, tene upakArI bhagavaMto dayApAtra abUjha tarIke varNave che. je abUjha hoya te tAttvika dRSTie kAyara paNa hoya. dharmano mArga e vI2no mArga che, mahAvIrano mArga che, e satya jeo svArthatyAganuM satva pragaTAvIne dharmane sevI rahyA che temane pUrepUruM hRdayagata thAya che. tyAgamAM AgaLa vadhanAranI chAyA suddhAM, kAyaratA sahI zakatI nathI. tyAgamAM AgaLa vadhavA mATenuM sattva tyAgI bhagavaMtone trividhe bhajavAthI pragaTe che. tyAgI bhagavaMtonA tyAgano rAgI, avazya, muktino bhAgI bane che, paramapadano adhikArI bane che. 208 0 dharma-ciMtana Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namratA keLavIe cAlo, namIe prabhune. soMpI daIe traNeya kALano bhAra temanA zire. e moTA che. paramazaktinidhAna che. pUrNapuruSa che. eTale temane namavAmAM jokhama kazuM nathI. phAyado besumAra che. - zarIra namyuM eTale basa, ema nahi, paraMtu zarIranI sAthe vicArone paNa tyAM namAvavAnA che. zarIra uparanuM vastra sahelAIthI badalI zakAya che, AtmAnA vastrarUpa zarIrane badalavAmAM paNa e kaSTa nathI pahoMcatuM, je kaSTa mAnavI ghaNIvAra potAnA vicArone dharamULathI badalavAmAM anubhavato hoya che. Ama thavAnuM kAraNa che te vicAronA mULamAM rahelo aha, ahaMnA baLane kAraNe te vicAra vyaktinI samagratAne e rIte vIMTaLAIne rahe che, je rIte ajagara mAnavaprANInA zarIrane comera bharaDo lagAvIne rAjI thAya che. ajagaranA bharaDAthIye adhika kAramA ahaMne ogALanArI uSmA ahaMnI bhaktimAMthI janme che. - be-traNa TakorA pachI mATInuM kAma kAcuM che ke pAkuM tenI khAtrI karI zakAya tema ahaM ogaLI rahyo che ke kema tenI khAtrI karavA mATe potAnI jAtane bIjAnA meNAM-ToNA sahana karatI ciMtavavI joIe. e meNAM-ToNAMnA TakorA chatAM jo pote prabhune choDIne ahaMnA zaraNe javA na uzkerAya to samajavuM ke aMdara namratA keLavAI - rahI che. . namratA eTale nakha-zikha jIvaMtatA. rotalapaNA sAthe namratAne koI saMbaMdha nathI. namratA keLavavA mATe potAnA nAnAmAM nAnA doSanuM bArIka nirIkSaNa ane potA sivAya tamAmanA nAnAmAM nAnA guNanuM hArdika bahumAna ati Avazyaka che. namratA, guNanA bhaMDAra cetana tarapha manane namAve che. eka paNa nakAmA vicArane mana soMpatAM te khacakAya che. sahunA upakAranA bhAranA svIkAravaDe namratAnI puSTi thAya che. potAnA para pratyenA apakAranA samyaka ciMtanavaDe aMdara namrato mATenuM dharma-ciMtana 209 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtAvaraNa baMdhAya che. paranA upakArano bhAra uMcakavAmAM ahaMkAra sadAya ADe Avato hoya che. ' devAdhidevanA aciMtya prabhAvanI asara sAme potAnI jAtane barAbara besADavAthI e ahaMkAra alopa thavA mAMDe che. ahaM ogaLe che e prabhAvanA svabhAve. ApaNuM kAma te dizAmAM ApaNI jAtane barAbara goThavavAnuM che. sAruM ane zreyaskara saghaLuM deva-guru-dharmanA pasAyane samarpita thAya ane khoTuM saghaLuM potAnA zire oDhI levAya to ahaM jarUra alopa thAya ane namratA jIvanane sparze. pratyeka samaye navatara jIvanane pAtra banAvanArI namratA sivAya jIvana upara jagata AkhAnA RNano bhAra vadhe che. je utAravAno eka mAtra mArga che, namaskAra-rati. sahunI mati temAM gati karo ! prArthanA prArthanAthI ja iSTa siddhi thAya. ittha meva iSTaphala siddhiH // jyAM iSTadeva AgaLa prArthanA nathI, tyAM ghamaMDa, svazaktino khoTo vizvAsa che. iSTadevanI kRpA saMpAdana karyA vinA koI siddha thaI zake ja nahi.. zrI gaNadhara bhagavaMto paNa "namotthaNa" kahIne sAmarthya yogano namaskAra meLavavA prArthanA karatAM ja rahe che. te kharekhara upAya samajIne ja. svayaM dvAdazAMgI racanArA mahApuruSo paNa samaje ja che ke prArthanAthI ja ISTa siddha thAya. parameSThI bhagavaMtone namaskAra prArthanA sahita hovo joIe. parameSThI bhagavaMtonA je guNonI prazaMsA karAya, te guNone pAmavAnI abhilASA sahita ja hovo joIe. 2100 dharma-ciMtana Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya svAdhyAya ghaTe to Atma vimukhatA vadhe. svAdhyAya vadhe to Atma vimukhatA ghaTe. zarIranA TakAva arthe jeTalo khorAka jarUrI che, tethIye adhika sAdhakajIvananA poSaNa arthe svAdhyAya jarUrI che. svAdhyAya eTale AMtaramaLane nirmULa karavAnI kriyA. svAdhyAya eTale mananA melane dUra karavAno vyAyAma. parama upakArI bhagavaMtonI sarvakalyANakara vANInI gaMgAmAM potAnI samagratAne ekAkAra karavAno mahAlAbha svAdhyAyanA yoge saraLatAthI sAMpaDe che. sanzAstronA adhyayana dvArA jIvanamAM satyano pakSa karavAnuM sarva prakaTe che, dayAmaya jIvana jIvavAnI khumArI pragaTe che. svAdhyAya ghaTavAthI bahirmukhatA vadhe che ane cittanI zAnti ghaTavA mAMDe che, vicAromAMnI ekasUtratA chinnabhinna thavA mAMDe che. svAdhyAyajanya vAtAvaraNa ArAdhaka AtmAnI bahirbhAva ane durbhAva vacce paNa barAbara rakSA kare che. . bagIcAmAM beThelA bhAIne anAyAse cokhkhI havA ne sugaMdhano lAbha maLe che tema stavana, sajhAya, thoya ke gAthAmAM ramaNatA karanArane teno viziSTa lAbha maLe ja che. svAdhyAya chUTI javAthI hRdayanI kaThoratA vadhe che. * te kaThoratA dayAdharmane pALavA tema ja paLAvavAnI AdhyAtmika pratibhAne khUba ja plAna banAvI de che tema ja mAnavanA jIvanane chAjatI sabhyatAno lagabhaga ghaNA aMze lopa paNa thAya che. potAnA vicAra, vANI ane vartananI sAmAnA hRdayane zI asara thaze, tatsaMbaMdhI beparavAI svAdhyAya chUTI javAthI vadhavA mAMDe che. manane hRdaya sAthe joDanArI agatyanI kaDIrUpa svAdhyAya dvArA sUtelA AtmAnI zaktione jagADI zakAya che. paramajJAnI bhagavaMtonAM vacanomAM rahelI amApa tArakazakti sAthe svAdhyAya dvArA saMbaMdha thAya che. e saMbaMdha thAya che eTale kAma-krodhAdinA saMbaMdha spaSTa hINapatabharyA pratIta thAya dharma-ciMtana : 211 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, AtmAnA guNomAM ramaNatA keLavavAnI bhUkha jAge che, AtmAne kadIye nahi visarAvavAnuM tIvra saMvedana svAdhyAya jagave che. | svAdhyAya, sAdhakane AtmAnA guNomAM ramaNatA keLavavAnuM baLa bakSe che tema ja je vicAra-vANI ane vartanathI AtmAnI zuddhine avaLI asara pahoMce che, te mArge jatAM aTakAve che. AjanA viSamakALamAM svAdhyAya sivAya, AtmajAgRti TakAvavI te vagara pAMkhe havAmAM uDavA jeTaluM agharuM samajAya che. svAdhyAyavaDe sva-parane jANI-pramANIne sahu AgaLa vadho ! dharmano jaya thAo ! adharmano kSaya thAo ! dharmano jaya thAo' evuM lakhatI vakhate mAruM aMtaHkaraNa je bhAvollAsa anubhave che, evo ja bhAvollAsa pratyeka pAtra AtmAne sparze evuM pavitra vAtAvaraNa sarjavAmAM dravya ane bhAvapUrvakanI zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI bhakti anivArya samajAya che. dravyabhakti dvArA bhAvapUrvakanI bhaktinuM yathArtha ghaDatara thAya che, tema ja pote je dravyo prabhubhaktimAM vApare che, temAMnuM eka paNa adhama mArge potAnA gharamAM na AvI jAya tenI satata kALajI paNa rAkhI zakAya che. A jAtanI kALajI prabhujI pratyenI bhaktinI javalaMta nizAnIrUpa che. dravya saMbaMdhI beparavAI, bhAvanA udIpanamAM aMtarAyabhUta nIvaDe che, tema ja bhaktinA suphaLa bAbata bhaktane sAzaMka tema ja saciMta banAve che. te dravyabhaktimAM paNa viveka cUkI janAro AtmA bhAvanA amRtasparzathI vaMcita rahe che tema ja mahApuNya maLelA mAnavanA bhavane dharmanI sAdhanAmAM sArthaka karavAne badale, bhava vadhAravAmAM veDaphI nAkhe che. bhava ujjavaLa bane che, ujjavaLa evI ratnatrayInI ujavaLa ArAdhanAthI. ratnatrayI-te samyagdarzana, jJAna ane cAritra. samyagdarzana eTale vItarAga vacana anusAre jagatanA badhA jIvone Atmatulya jovA, samajavA, sahavA. samyajJAna eTale jagatanA badhA jIvone Atmatulya jANavA, vicAravA, ciMtavavA. samyakyAritra eTale jagatanA badhA jIvone Atmatulya joI-jANI-vicArI 212 * dharma-ciMtana Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahIne temanI sAthe tathA prakAranA vyavahArane AcaravA aMze athavA sarvathA pratijJApUrvaka prayatna karavo, te. . A prakAranI ArAdhanA zrIarihaMta paramAtmAne potAnA parama upakArI ane paramatAraka nAtha tarIke svIkArIne bhajavAthI ja zakya banI zake che. zrIarihaMtanI bhaktinA dhanya prasaMge potAnI zaktine lavaleza paNa gopavavAthI namaskArano bhAva DhIlo paDe che ane vRtti aihika lAlasA tarapha DhaLavA mAMDe che. jenA kAraNe parama upakArI paramAtmAnI bhaktinA prakAzane kRtajJatAno kALo DAgha aDe che, jene dhoI nAkhavA mATe jIvane cAra gatinI ati AkarI sajA sahana karavI paDe che. - zrIarihaMtAdi bhagavaMtone potAnA prANothIye adhika pyArA gaNavAno bhAva kharekhara tyAre jAgRta thAya che, jayAre ApaNe, ApaNA uparanA temanA asIma upakArone trividha namaskAra karatA thaIe chIe. e trividha namaskAramAM namanArano UMDAmAM UMDo kRtajJabhAva vyakta thavo joIe. ane to ja dharmanA jayano mahAghoSa ApaNA roma-romamAM vyApaka banI zake, ApaNI samagratAne bhIMjavI zake, ApaNA adhyavasAyane AtmAnI anaMta zakti sAthe ekarasa banAvI zake. dharmanA jayamAM ja potAno jaya jonArA-jANanArA AtmA, adharmImAM adharmI AtmAmAM rahelA saMd aMzane mAnasika praNAma karatAM kadIye saheja paNa khaTako ke kheMca na anubhavo ! jJAna-bhaktinI ekatA jenI azubhamAM pravRtti nathI ane zubhamAM ahaMkAra nathI, e jItI javAno ane e zubha azubha mArAmAM che ja nahi, tema ja evuM svarUpa darekanuM che. evo nizcaya deDha thato javo e sAdhanA che. su =sara (To Move) matalaba ke saMsAra eTale saryA javuM. jyAM sthiratA nahi te. jyAM sudhI zarIra, indriyo, prANa, aMtaHkaraNa che, tyAM sudhI sAkSI tarIke e badhAnI pAchaLa AtmA rahelo ja che. emAM daDhatA thayA kare, ke e mAruM ja asala svarUpa che ane emAM ahaMtA thayA kare ke, "e huM ja chuM." to badhI ja nirbaLatAo osarI jAya. - saMsArane bhUlavAmAM zAMti che. jenAthI je rIte bhUlAya, tene mATe te dharma che. samajIne thAya to mithyAcAra thavAno saMbhava nathI. - jJAna bhaktibhInuM thaI kriyAtmaka thAya, tyAre saMpUrNa yoga bane che. bhakti jJAnAtmaka thaI, kriyAtmaka thavI joIe ane kriyA bhaktibhInI thaI jJAnAtmaka thavI joIe. dharma-ciMtana 213 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSakabaLa-zrInavakAra saMsAra eTale pratikULatAonuM ghara. temAM jyAM sudhI rahevuM paDe, tyAM sudhI UMcAmAM UMcA rakSakabaLanI pUrepUrI AvazyakatA gaNAya. te rakSakabaLa eTale zrInavakA2. ane rakSakabaLa paNa kevuM ? cakravartinA samagra sainyanI samagra tAkAtane TapI jAya tevuM. dravyanI sAthosAtha bhAvanI paNa rakSA kare tevuM. ane jeno bhAva surakSita hoya teno bhava, bhavajaLa AsAnIthI kApI zake. jagatanA sarva jIvonA kalyANanA sarvoccabhAvanA jApa ane dhyAnamAM ramavAnuM zreSThatama AlaMbana zrInavakAra pUruM pADe che. aNInA samaye pAMca-paisAnI madada karanAra bhAgyazALIno ahesAna nahi bhUlanArA ApaNe AvuM anupana AlaMbana pUruM pADanArA zrInavakArane ghaDIvA2 paNa kema bhUlI zakIe ? na ja bhUlAya. 'zivamastu sarva jagataH'nI bhAvanApUrvakano trisaMdhyAjApa e zrIpaMcaparameSThibhagavaMtonA bhAva sAnnidhyamAM haiyAnA bhAvane ujALavAno amRta-prayoga che. tenI aciMtya zaktinuM varNana sarvajJa paramAtmA ja karI zake. vAre-vAre kevaLa svArthanI cIkaNI bhoMyamAM lapasI jatA mananA pariNAmane sAbUta rAkhavAnI trisaMdhyAjApanI zakti kharekhara amApa che. bhAvane pakavavAnI kALanI UMcI zaktino yathArtha lAbha, saMdhyAjApa apAve che. apramattatAno satata aNasAra saMdhyAjApanA prabhAve, AtmAne, thato rahe che. pramAdanA khoLe besIne bhavanI pagacaMpI karavAmAM ApaNe kazI maNA rAkhI nathI. baLavAna manavALA UMcA mAnavanA bhavane tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAnI parama maMgalamaya AjJA mujabanI ArAdhanA sivAya bIje kyAMya paNa joDavAthI saMsAra sAthenuM jIvanuM joDANa vadhu gADha bane che. jIvatattva pratye sAco snehabhAva jagADanArA mahAmaMtra zrInavakArane apAto 2140 dharma-ciMtana Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva, lokakalyANanA mahArasAyaNa tarIke kAma kare che. * zrIjinezvaradevanI sarvocca bhAvanAne bhAva ApavAthI ja "sva" (bhava)nI sAme -mAthuM UMcakavAnI TharI gayelI AMtarika kSamatA sateja bane che. dinarAta "sva'ne oDhIne besI rahevAthI dRSTinI sarvamayatA jhAMkhI paDe che. pachI te daSTimAM paranA duHkhane vAMcavA-vicAravA jeTalI zakti paNa rahetI nathI. Aje ApaNAmAM keTalA aMze "sva" poSakavRtti mojUda che ane keTalA aMze devAdhidevanI paramakalyANakara bhAvanA, tenuM ApaNe nyAyabuddhithI nirIkSaNa karavuM ja joIe. pAMca kAraNavAda 'vizva upara prabhutva pAMca samavAyanuM che ane A pAMca samavAya upara paNa prabhutva zubha bhAvanuM che. catuH zaraNagamanAdi e zubhabhAvanI ArAdhanArUpa che. tethI te pAMca samavAya upara prabhutva dharAve che. vizva upara kAbU meLavavA mATe potAnI jAta upara kAbU meLavavo joIe. potAnI jAta upara kAbU meLavavA mATe potAnI pAMca indriyo ane chaThuM mana tenA upara kAbU meLavavo joIe. indriyo ane mana upara kAbU tyAre ja AvI zake ke jyAre sarvatra vilasI rahelI paMca-samavAyanI zakti vaDe vizvanuM saMcAlana thaI rahyuM che. e vAta spaSTa thAya. vizva saMcAlaka e pAMca samavAyo upara je zubha bhAvanuM prabhutva che, te zubha bhAva kayo? catuzaraNagamanAdi vaDe utpanna thato zubha bhAva e ja vizvano saMcAlakache. e bhAvanI utpatti zrI arihaMtAdinA AlaMbane che, tethI vizvanA sAcA prabhuzrI arihaMtAdi gaNAya che. pAMca samavAya.nuM tattvajJAna paNa temanI ja dayA che. sAdhakane sarva prakAranA doSomAMthI mukta karAvanAra pAMca samavAyanuM tattvajJAna che. e tattvajJAna darzAvIne prabhue jIvone, (1) puruSakAranA ahaMkArI, (2) bhAgyadevanA pUjArI, (3) kALane parAdhIna, (4) niyatinA gulAma, (5) svabhAvanA dAsa thatA bacAvyA che, tathA pratyeka kAraNane tenA sthAne ghaTato nyAya ApIne sadA prasanna rahetA zIkhavyuM che. cittane samatva bhAvanI tAlIma pAMca kAraNavAdathI maLe che. jema-jema samatvabhAva vadhe che, tema tema karmakSaya vadhato jAya che. samyakta samatva bhAvarUpa che. virati adhika samatvabhAvane ane apramAda bhAvane sUcave che. ethI AgaLa vadhIne akaSAyatA ayogitAdi uttarottara adhika-adhika samatva bhAvarUpa hovAthI adhika-adhika nirjarAnA hetu che. dharma-ciMtana : 215 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthane saMkelavAnI kaLA sva'no ja artha (svArtha) vadhAravAno prayatna, sarva jIvahitaviSayaka arthane jhAMkho pADI de che. svArtha adhika vistArano kabajo le che, eTale parahitaciMtAnA bhAva (paramArtha)ne besavAnI muddala jagyA rahetI nathI. svArthanI AjJAmAM rahevAthI bhavanI AjJAmAM rahevuM paDe, saMsAracakranA tIkSNa dAMtAo vacce phasAvuM paDe. parArthavyasanIpaNuM. prabhujInI bhavajalatAriNI AjJAno zubha yoga karAve. saMsAracakrane bhedavAnI apUrva kSamatA jagave. jAjama yA pathArInI jema svArthane saMkelavAnI kaLA paNa zIkhavA jevI che.. te kaLAne hRdayagata karavA mATe zrInavakArane hRdayamAM padharAvavo paDe. zrIjinezvarabhagavAnanI AjJAno marma hoMze hoMze bhaNavo paDe. vAtavAtamAM deza-kALanI pratikULatAne AgaLa karavA karatAM te pratikULatAne AMbavAnI jenAmAM amApa zakti che te mahAmaMtra zrInavakAranI bhaktine bhAva Apavo te vadhu ISTa che.. zrInavakAranuM mUlya samajAya che eTale sva ane paranuM yathArtha mUlya paNa samajAvA mAMDe che. - svAmIbaMdhu sAthenA UMcA sagapaNane paNa vaTAvI khAya evA vakarelA svArthane zrIvItarAgabhagavAnano dAsa eka kSaNavAra paNa nabhAvI le, te bInA kharekhara zocanIya gaNAya. potAnA ja svArthane apAto ekadezIya bhAva kevA kevA anartho upajAve che te sarvavidita hovA chatAM, svArthatyAganI dizAmAM eka DagaluM bharatAM paNa vicAra karavo paDe te, bhavanI sagAIne ApaNe keTaluM badhuM mahattva ApIe chIe tenI spaSTa nizAnI che. "paramArthamAM vicAra ane vilaMba ane svArthamAM sadaiva tatparatA,' evo avaLo krama (avidhi) savaLo na thAya eTale ke "svArthamAM vicAra ane vilaMba ane paramArthamAM sadaiva tatparatA svarUpa' na bane tyAM sudhI, bahu cAlavA chatAM, mArga khoTo hovAthI pravAsI iSTa sthaLe pahoMcI zakato nathI tema ApaNe paNa bhavamArga kApIne mokSanI vadhu najIkanA pariNAmavALA thavAne badale, mokSathI vadhu dUra paDI jaIe. zrIjinezvarabhagavAnanA vacana pratyenA ApaNA bhAva anusAra mokSatattva pratyeno ApaNo bhAva ghaDAya che. mokSatattva pratyeno ApaNo bhAva, jIvatattvane apAtA bhAva mujaba puSTa thAya che. jIvatattva pratyeno bhAva, darzanazuddhinA pramANamAM pragaTe che. darzanazuddhi, devAdhidevanA darzanane tema ja namaskAra mahAmaMtrane apAtA bhAva mujaba pAke che. . 216 * dharma-ciMtana Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tAraka pratIko ane anuSThAnone arthanA trAjave toLavAM ane mAraka mohane gamatA AkarSaNone deza-kALanI jarUriyAtonA nAme poSavA te tattvadRSTino viparyAsa sUcave che. paramopakArI bhagavaMtonI bhaktimAM hoya teTalI badhI zaktine sArthaka karavAno bhAva jAge che tyAre ja bhavasAgarane pAra karavAno apUrva vIrSollAsa pragaTe che. te vIrSollAsa pragaTAvavAnI dizAmAM yatkiMcita paNa sahAyabhUta thavAnA amArA bhAvane sattvazIla ArAdhaka AtmAonI satata sakriya bhAvanAzakti je amApa sahAya bakSI rahI che tene kRtajJabhAve praNAma karIe chIe tema ja caturvidha zrIjainasaMghamAM sarva kalyANabhAvanI vadhune vadhu bharatI AvatI rahe evI bhAvanA bhAvIe chIe. ArAdhanAjanya mahAsattvanI vRddhi sivAya, bIjuM koI bhautika baLa jagatanA jIvone sAnUkaLa jIvanasthitimAM lAvI zake tema nathI. eTale ja zrI tIrthaMkaradeva prarUpita dharmanI ArAdhanAthI adhika zreSTha bIjuM koI kartavya nahi hovAnuM spaSTa zAstravacana che. ArAdhanA je Ape che te na kArakhAnuM ApI zake, na aNuzaktithI cAlatuM yatra ApI zake. sukha bahArathI kharIdI zakAya che, tema ja meLavI zakAya che, evI ekadezIya samaje, sukhane lAyakanuM AMtarika vAtAvaraNa sarjavAmAM ApaNane ghaNA aMze zithila banAvI mUkyA che. dhAro ke sukha bahArathI meLavI zakAtuM hoya to paNa tene mAphakasaranI 'AMtarika beThaka sivAya te AvIne Asana mAMDaze kyAM ? sukhane sarvathA mAphakasaranI AMtarU-bAhya yogyatA dharmanI ArAdhanAnA prabhAve ochA samayamAM khIlavI zakAya che. ' dharmanI ArAdhanA eTale vizvahitanI pradhAnatAvALuM zreSTha kartavya. temAMthI AtmAnI amApa zaktino prAdurbhAva thAya che. tema ja jagatanA badhA jIvonI jIvanaviSayaka sAnukULatAmAM tenA prabhAve vadhAro thAya che. evI ArAdhanAnuM bahumAna e vizvahitanuM bahumAna che, devAdhidevanI sarvakalyANakara AjJAnuM bahumAna che. evI ArAdhanAnI saghaLI sarvottama sAmagrI pUrI pADanArA mahAvizvazAsana (jaina zAsana)nI prabhAvanA pAchaLa dinarAta udyamazIla rahevAnI mahApuNyavaMta AtmAonI bhAvanA zubha kAryamAM aharniza baLa pUro. jagatanA sarvajIvone devAdhidevanA paramatAraka zAsananI vahelI-vahelI jANa thAo. sahu bhAgyazALIonA haiyAmAM zrIarihaMta paramAtmAnI sarvotkRSTa bhAvanAnAM daivI ajavALAM phelAo, sahunA manamAM namaskArabhAva pariNata thAo. sahunA prANo parahita kAje talasATa anubhavo. dharma-ciMtana 217. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre. anupama ArAdhanA puNyAnubaMdhI puNya vaDalA jevuM hoya che. e vadhatuM jAya tema tema AsapAsanA aneka jIvonI azAtA ghaTADe, zAtA nathI. evuM UMcuM puNya baMdhAya kyAre ? UMcA bhAvapUrvakanI ArAdhanAnA anupama prabhAve evuM UMcuM puNya baMdhAya che. UMcA bhAvapUrvakanI ArAdhanA eTale zuM ? UMcA bhAvane AvarIne rahelA sahajamaLanA hrAsanA lakSyapUrvakanI ArAdhanA. sahajamaLa eTale zuM ? jenA yoge jIva pApamAM ekAeka pravRtti karavA prerAya che te mahAmoha. sahajamaLano hrAsa thAya tema tema jIvanA sahaja tathAbhavyatvano vikAsa thAya. sahaja tathAbhavyatva eTale zuM ? jIvanI muktigamanayogyatA. muktimAM na jaIe ane saMsAramAM rahIe to zo vAMdho ? vAMdho e ke muktimAM javAnI AtmAnI yogyatAnuM haDahaDatuM apamAna thAya. eka yogya AtmA potAne yogya sthAnane na pAme tyAM sudhI bIjo eka yogya AtmA potAnI mukti kUcano prAraMbha karI zakato nathI. bIjA yogya AtmAnA kalyANanI dRSTie paNa ApaNe ApaNA AtmAnI muktigamana yogyatAne vikasAvavI joIe. te to ja vikase jo jIvane lAgelA sahajamaLano jhaDapI hrAsa thAya. sahajamaLanA hrAsanuM te mahAkArya mahAzaktinI apekSA rAkhe che. mahAzaktinI ArAdhanA sivAya mahAkAryo thayAM nathI, thatAM nathI tema ja thavAnAM devAdhidevanI mahAkaruNAthI adhika caDhIyAtI bIjI 'mahAzakti' traNalokamAM hatI 218 0 dharma-ciMtana Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahi, che nahi, haze nahi. | 'ArAdhanA samaye te mahAkaraNAne khoLe besIne ArAdhanA karavI joIe. ArAdhanA samaye lakSya AMtarika yogyatAnA pragaTIkaraNa tarapha rahevuM joIe, ayogyatAnA hAsa tarapha rahevuM joIe. zrIjinezvaradevanA darzane javuM te paNa ArAdhana gaNAya ane sAmAyikavrata uccaravuM te paNa ArAdhanA gaNAya. zrItIrthaMkaradevaprarUpita nAnuM-moTuM pratyeka anuSThAna eTale teozrInI sarvocca bhAvanAnI ArAdhanAnuM ja aMga. evI anupama ArAdhanA jarUra ApaNA AtmAnI zaktine vadhAre, sahajamaLanA baLane ghaTADe ane sakaLalokamAM zrIjinezvara bhagavaMtanA zAsanano jayajayakAra thAya. ArAdhanA pratyeno abhAva, bahu ochA samayamAM virAdhanAnA pakSamAM bhaLI jAya che, e ApaNe kadIye na bhUlavuM joIe. loka AkhAmAM ArAdhanAnAM ajavAlAM relAvavAnI utkRSTatama bhAvanAno anupama suyoga karAvanArA zAzvatamaMtra zrInavakArane pAmyA pachI, virAdhakabhAvane paDakhe UbhA rahevAnuM ApaNane mana thAya te ApaNA ane sahunA mATe khUba ja zocanIya ghaTanA gaNAya. virAdhakabhAva, eTale devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI AjJA viruddhanI e dizAmAM pravRttizIla rahevAnI joradAra vRtti. ApaNo bhAva, tribhuvanane devAdhidevanI sarvajIvahitakara bhAvanA sAthe joDe evo ja hovo joIe. evA alaukika bhAvanA prabhAve je puNya baMdhAI jAya te jarUra sva-parane tAre. dravya pratyeno bhAva, zrIjinezvara bhagavAnanI "sarvajIvahitakara' bhAvanAnI prabhAvanAnI ADe Ave evuM koI pagaluM nahi bharavAnA amArA nirdhArane bhAgyazALI AtmAonI anumodanAnI amApa zakti jarUra vadhu saMgInatA bakSaze evI amane zraddhA che. dharma-ciMtana * 219 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmakriyAnI sUkSma asara vadhu asara, sthUla kriyAnI ja thAya evI mAnyatAnI gAMTha baMdhAI jAya to ApaNe tapa-japa, stavana-sajjhAya, sAmAyika pratikramaNa jevI UMcI AdhyAtmika kriyAonI UMcI ane bhAvapreraka asarathI ghaNA aMze vaMcita rahIe. nitya jIvanamAM je kriyAo karavAnuM ApaNane upakArI bhagavaMtoe pharamAvyuM che temAMnI koI kriyA evI nathI ke tene mAtra sthUla prakAranI gaNIne ApaNe tene te prakArano sthUla bhAva ApIne kRtyakRtyatA anubhavI zakIe. zrIjinezvara bhagavAne pha2mAvelI eka eka dharmakriyA, ApaNA bhAvaprANone 'aham' ane 'mama'nI majabUta pakaDamAMthI, viSaya ane kaSAyanA bhayaMkara durdhyAnamAMthI sarvathA mukta karavAnI saMpUrNa kSamatAvALI che. daherAsaramAM jaIne stavana gAvAno dhanya avasara prApta thAya te samaye te stavanamAM mAtra ApaNI jIbha ja joDAya ane bAkInA prANo game tema vartyA kare chatAM ApaNe cetIe nahi to te stavana ApaNA bhAvaprANomAM guNanI sAcI havA bhAgye ja phelAvI zake. asIma upakArI zrItIrthaMkara paramAtmAnA anaMta guNone saMbhAravAno dhanya avasara maLyA pachI paNa jo ApaNe te avasarane sArthaka na karI zakIe, AtmAnA guNanI sAcI bhUkha aMdara jagADI na zakIe ane 'stavana bolavuM joIe,' evI sthUla buddhino pakSa karIne stavanamAMnA bhAva sAthe ApaNA prANone stavana bolatA hoIe teTalo vakhata paNa barAbara joDI na zakIe to te stavananA racanArA bhagavaMtanA hRdayanA bhAva sAthe ApaNe hRdayathI joDAI na zakIe tema ja devAdhidevanA anaMta guNonI stavanA jevI UMcI kriyAnI je sUkSma asara ApaNA raktakaNomAM tema ja vicAra pradezomAM pharI vaLavI joIe te bhAgye ja zakya bane. ApaNA adhyavasAyomAM bhaLI gayelI bhaviSayaka lAyakAtane, dhaLamULathI badalI nAkhIne sarvaviSayaka banAvavAnI je kSamatA pratyeka dharmakriyAmAM che teno pUrepUro lAbha ApaNe tyAre ja pAmI zakIe jyAre ApaNe tene 'khAvA' 'pIvA' 'ane sUI rahevA' sarakhI skUla kriyAo sAthe sarakhAvatAM acakAIe tema ja tenA pratye ApaNo AMtarbhAva savizeSa AdarapUrNa bane. 220 0 dharma-ciMtana Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgRta ane vivekI AtmAne karavAnI dharmakriyAne mAtra sthUla kriyA samajavI te, te dharmakriyAmAM joDavAnI AjJA karanArA upakArI bhagavaMtonI AjJAnI AMzika paNa - virAdhanAno ja eka prakAra gaNAya. zrIjinezvaradevaprarUpita pratyeka dharmakriyA, maMda paDelA ApaNA AtmabhAvane adhika sakriya banAve che. ahaMbhAvanI sakriyatA jIvano saMsAra vadhAre che. AtmabhAvanI sakriyatA jIvanI muktigamanayogyatAne khUba jhaDape paripakava banAve che. anaMtazaktizALI AtmAnA AvarAyelA pradezone ughADanArI dharmakriyAmAM sthUlapaNe praveza karavo ane hRdayane temAM na bhIMjavavuM te 'sva' pratyenA aMdharAganI nizAnI che, zrIjinezvara bhagavAnanI bhAvadayAnI dharAra avagaNanA che. AjJA mujabanI kriyAmAM joDAvuM te paNa namaskArano ja eka prakAra che. jo tyAM ApaNA badhA. prANo namaskAra kare to te kriyAnuM rahasya jarUra ApaNA bhAvonI zuddhinA kAraNarUpa bane. sthUla dharmakriyAnI vadhu asaranI mAnyatAne vaLagI rahevAya to sUkSma evA kaSAyane nirmULa karavAmAM te kriyAo saphaLa thAya che ema kahevAmAM ApaNane harakata naDe. eka eka dharmakriyA evI viziSTa prakAranI vaijJAnika, manovaijJAnika ane AdhyAtmika rIte yojAyelI che ke jo tene pUro bhAva apAya to te kriyAomAM otaprota rahevuM te anaMtavAtsalyamayI jananInA khoLe ramavA jevuM ApaNane sahune pratIta thAya tema ja tenAthI alaga paDavuM paDe te samaye sajA bhogavatA hoIe tevI ApaNA mananI dazA thAya. sajA bhogavatAM, bhogavatAM sajA pUrI thAya tema kriyA karatAM, karatAM AtmAnA svabhAvarUpa sarvocca bhAvanA zikhare pahoMcI zakAya. e zikhara upara pahoMcADanArI dharmakriyAne ApaNe mAtra sthUla kriyA samajavA prerAIe te, te kriyAne jIvanamAM vaNavAnI AjJA pharamAvanArA bhagavaMtonA bhAvane pAtra ApaNe bhAgye ja banI zakIe. dharmakriyAne bhAva bhArobhAra toLavAnI vRtti keLavavA mATe, mahAmaMtra zrInavakA2 e eka ajoDa sAdhana che. temAM thaIne kriyAmAM dAkhala thavAnI je vyavasthA upakArI bhagavaMtoe goThavI che te kharekhara benamuna che. dharma-ciMtana 0 221 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA bhAvaprANomAM AtmabhAva chalakAvanArI dharmakriyAne ApaNe muktipurImAM laI janArI nisaraNInA pagathiyA karatAM paNa jo ochA mUlyavALI samajIe to tenAM pagathiyAM caDhavAnI zakti ApaNe bhAgye ja khIlavI zakIe. tenA pahelA pagathiye ja ApaNe lAMbA kALa sudhI pharyA karIe. ahaMbhAva durbhAva ane bahirbhAvanA ApaNA uparanA yugayugaprAcIna calaNane sarvathA niSkriya banAvanArI dharmakriyA, AtmAnA sarvAtmabhAva ane 52mAtmabhAvane pragaTa karanArI amRtakriyA che, tenI sAthe sthUla kriyA sarakho vyavahAra karavo te upakArI AtmAne 'navagajanA namaskAra' karavA sarakhuM gaNAya. aMtaranA tArane sakaLa lokanA hitanI bhAvanA sAthe joDanArI, zrIjinAjJA mujabanI dharmakriyA ApaNA AtmAnA bhAvane alpakALamAM adhika sakriya banAve che. sahu te bhAvanA ArAdhaka bano. paMcamaMgaLanuM ArAdhana kapha doSa kAyAnI kriyAnI sAthe saMbaMdha rAkhe che. pitta-doSa vacana kriyAnI sAthe ane vAtadoSa mAnasika kriyAnI sAthe saMbaMdha dharAve che. rAga, dveSa ane moha e traNa doSo paNa mukhyatve mana, vacana ane kAyAnI kriyAnI sAthe anukrame saMbaMdha dharAve che. rAganI abhivyakti manamAM, dveSanI vacanamAM ane mohanI abhivyakti kAyA dvArA thAya che. manamAM jJAna thavAthI, vacanamAM bhakti jAgavAthI ane kAyAmAM prazasta kriyA thavAthI anukrame rAga, dveSa ane moha jAya che. vAta, pitta ane kapha zame che. paMcamaMgalamAM jJAna, darzana ane cAritra che. mananI, vacananI ane kAyAnI prazasta kriyA che. traNe yogono zubha vyApAra che. tethI paMcamaMgaLamAM AtmAne dUSita karanAra rAga, dveSa ane mohane tathA dehane dUSita karanAra vAta, pitta ane kaphane zamAvavAnI tAkAta che. rAga e jJAnanI vikRti che. dveSa e darzananI vikRti ane mokSa e cAritra guNanI vikRti che. traNeno prakopa tridoSarUpa che. tene zamAvavAnI zakti paMcamaMgaLanI ArAdhanAmAM che. 222 7 dharma-ciMtana Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahajamaLa nAzaka-parahitaciMtA hiMsA na karavI ane dayA pALavI, e be vAkyonA rahasya vacce jeTaluM aMtara che, teTaluM ja aMtara jagatanA koI paNa jIvanuM ahita na ciMtavavuM ane sarvajIvahitavatsalatA keLavavI e be vAkyonA rahasya vacce raheluM che. dayAnuM pAlana karatAM-karatAM paramadayALutAnA sarvocca zikhare pahoMcI zakAya che tema jIva mAtranA hitane bhAva ApatAM-ApatAM AtmAno sarvAtmabhAva sahaja bane che. sahajamaLanI zaktinA prabhAve svArthaparAyaNatA sAthe abhedabhAva keLavAya che. te sahajamaLanA sarvanAzano--parahitaciMtA-e rAmabANa IlAja che. sahajamaLa sAtheno AMtarika gADha saMbaMdha jagatanA badhA jIvonA kalyANane bhAva ApavAthI ja DhIlo paDe che, kAraNa ke parArthaparAyaNatA sAthe AtmAnA bhAvane saMbaMdha hoya che. eTale te bhAvanA sAmarthyanA prabhAve sahajamaLanI jAta oLakhAvA mAMDe che, tenuM kArya samajAvA mAMDe che. tene poSavAthI jIva-jIva vaccenI athaDAmaNa vadhatI jAya, evI samaja pAkI thAya che. koI paNa jIvanuM ahita na ciMtavavAnI bhUmikAe pahoMcavAnA lakSyapUrvaka jIva mAtranA hitane bhAva ApavAthI AtmAno bhAva prakAzamAM Ave che, tema ja sakriya bane che ane AtmAnA nA Aja sudhI phAvI gayelA sahajamaLanuM baLa tUTavA mAMDe che, AtmAno te eka mAtra zatru che, evuM hRdayagata thAya che. paranA hitane bhAva ApyA sivAya, aMtaramAM UMDe sudhI ghara karIne rahelo sva52 vacceno bhedabhAva bhAgye ja ogaLe. potAno potAnA ja svArtha pratyeno bhAva sahajamaLane puSTa kare, temAM jeTalA aMze parahitaciMtAno bhAva bhaLe che teTalA aMze tathAbhavyatvano prabhAva vadhe che. anaMta kALa sudhI parasparane avagAhIne ja rahevAnI saMpUrNa yogyatAvALo AtmA, svabhAve sarvajIvahitavatsala che. jIvane bhAva Apavo te ja jIvano mULa svabhAva che. jIvanA maulika te svabhAvane pragaTa karavAnI sarvotkRSTa prakAranI je kriyA te namaskArabhAvapUrvakanI jIvaMta parArthaparAyaNatA. traNa jagatanA badhA jIvonA hitathI potAnuM hita alaga nathI e samyajJAna. te jJAnapUrvakanA AcAramAM jagatanA badhA jIvonA hitane bhAva ApavAnI zrIjinezvara bhagavAnanI AjJA kendrasthAne rahe. eTale jIvano, jIvaM pratyeno bhAva pragaTa thAya ja. devAdhidevanI AjJAnA mULamAM jIvanA jIva pratyenA bhAvane saMpUrNapaNe pragaTa karavAnI sarvocca ane sarvamaMgalakara bhAvanA jhaLahaLatI hoya che. dharma-ciMtana 0 223 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvano, jIva pratyeno bhAva DhaMkAyelo rahe che tyAM sudhI tene cAragatimAM rajhaLavuM paDe ja che. te bhAvane pragaTa karavAmAM parahitaciMtArUpa maitrIbhAvanA je sahAya kare che te apekSAe jarUra ema kahI zakAya ke, parahitaciMtA vagaranuM svahitaciMtana bhavavRddhinA kAraNarUpa bane. svahitanA nAme, AtmabhAvanA kaTTaramAM kaTTara zatru evA sahakamaLane ApaNe Aja sudhI je bhAva Apyo che tema ja zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAnI upekSA karIne jagatanA badhA jIvo sAthenA bhAvasaMbaMdhane avagaNyo che, te sadaMtara avaLI prakriyAnI pakaDamAMthI chUTavA mATe parahitaparAyaNatAthI vadhu caDhiyAto bIjo koI upAya nathI. - avaLA mArga upara cAlI-cAlIne thAkI gayelo mANasa, jayAre savaLA mArga upara caDhe che tyAre zArIrika zramane gaNakAryA sivAya tenuM mana adhika prasannatA darzAve che, tenuM aMtaHkaraNa svAbhAvika rIte vadhu nirmaLa bane che. - saMpUrNa karmamukti sivAya svAbhAvika sarvajIvahitavatsalatA na saMbhavI zake. e ja eka evI dazA che, ke jayAM pahoMcyA pachI kazA paNa bAhya yatna sivAya, jIvanA sarvoccahitano bhAva svAbhAvikapaNe pragaTa thato rahe che. mane mokSa vahAlo che. ema bolanArA mahApuNyazALI AtmAne zrIjinezvara bhagavAnanI AjJA jeTaluM ja jagatanA jIva mAtra pratye vahAla hoya. temAM jeTalI uNapa hoya tenuM tene apAra duHkha hoya. "sva"nI "sarva pratyenA bhAvanI te apUrNatAne TALavA mATe te dina-rAta jagatanA badhA jIvonA hitamAM nimittabhUta banavA mATe bhAvanA bhAve. prayatna kare paranA hitamAM nimittabhUta banavAnI eka eka paLane te devadurlabha mAnavanA bhavano dhanya avasara samaje. evA avasarane dIpAvanArA AtmAonI te trividha khUba-khUba anumodanA kare. parArthaparAyaNatA sivAya jIva pratyeno jIvano bhAva, hRdayapUrvakano kadIe na bane. hRdayathI ApaNe jeTalA ApaNA svArthanI najIka rahIe chIe teTalA ja ApaNe zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAthI dUra jaIe chIe. zrIjinezvara bhagavAnanI AjJA ApaNA hRdayanA hRdayarUpa na bane tyAM sudhI tenA ghaNA pradezo upara mahAmohanI hakumata cAlu rahe che. tenI hakumatamAM rahevAthI jIvane, jIva sivAyanA badhA dravyo tarapha bhAva rahe che. te azubha bhAvamAMthI navA-navA bhavo ghaDAya che. ApaNuM hRdaya zrI tIrthaMkara paramAtmAnI paramamaMgalamaya bhAvanAnuM "mahAbhavana' bane eTale traNa jagatanA badhA jIvone vadhumAM vadhu Atmika lAbhanA kAraNarUpa sthAnano ApaNo adhikAra svAbhAvikapaNe ApaNane maLI jAya. 24 * dharma-ciMtana Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svArthanAza siMha ghAsa na khAya. ane jo khAya, to te siMha na kahevAya. tema zrIarihaMta paramAtmAno dAsa, ghAsathIya badatara svArthano dAsa na hoya. 'pote zrIarihaMta paramAtmAno dAsa che." e yathArtha bhAna sAthe ja svArtharUpI ghAsamAM moM ghAlavAnI vRtti tenA cittamAMthI alopa thaI jAya. svArthanA ghAsane bhAva ApavAthI, zrIarihaMtadevanI bhAvanAne bhAva ApavAnI zakti na pragaTe. svArthane apAto bhAva, bhAvaparaMparAmAM pariName che. arihaMtabhAvane apAto bhAva, sarvajIvahitaviSayaka AtmabhAvanA suyogya vikAsamAM pariName che. AtmAnA nirmaLa bhavane jIvonA hita sAthe saMbaMdha che. svArthabhava AtmAnA bhAva ADI UMcI divAla UbhI kare che. svArthabhAva ghaTyo, tyAre kahevAya jayAre "sva" ane "sarva vaccenuM bhAva-aMtara ghaTe. - paramArthabhAva vadhyo tyAre kahevAya jyAre "sva'ane "sarva vacceno bhAva-saMbaMdha vadhe. potA pratyenA rAgathI prerAIne zrIvItarAganI bhakti karanAro AtmA, zrIvItarAganI bhaktimAM bhAgye ja sthira banI zake. kAraNa ke rAganI AdhInatA nIce rahelo te jIva, zI rIte zrIvItarAgane potAnuM hRdaya ApI zake ? sAttvika bhaktimAMthI sAttvika zakti pragaTe. sAttvika zaktimAMthI sAttvika sarjana thAya. sAttvika sarjanamAMthI "pravacana prabhAvakatA' pragaTe. pravacana prabhAvanA, jIvone zrIjinezvaradevanA smaraNa-ciMtana ane dhyAnano aNamola avasara bakSe. ApaNI samagratAmAM ApaNA svArthano nahi, paraMtu jayavIyarAya' padano mahAnAda gUMjavo joIe. dharma-ciMtana 225 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNAmAM ApaNI potAnI icchAnI nahi, paraMtu zrIvItarAga paramAtmAnI sarvajIvahitakara AjJA ane bhAvanAnA 'jayajayakAra'nI ujjavaLa bhAvanA ApaNe bhAvavI joIe. ApaNe punaH punaH prArthavuM joIe ke, 'he nAtha ! he jagaguru ! ApanA aciMtya prabhAve, mAro mArA pratyeno rAga,bhavanirvedamAM pariNamo--sadaMtara kSaya pAmo. ane Ape prakAzelA sarvakalyANakara dharmanA mArga upara cAlavAnI yogyatA mArAmAM satvara pragaTe !' bhagavAnanI bhaktinA prabhAve bhava pratye udAsInatA pragaTe. bhava pratyenI te udAsInatA sarvajIvo pratyenA bhAvamAM khUba ja sahAyabhUta thAya. kAraNa ke potAne potAnA svArthamAM muddala rasa na rahe, te bhUmikAe pahoMcelA AtmAno bhAva, svAbhAvikapaNe jagatanA jIvonA hitamAM sArthaka thato hoya che. bhavanirvedanI yAcanA e koI sAmAnya yAcanA nathI, emAM sva ane paranA kalyANano sarvoccabhAva rahelo che. bhaviSayaka saghaLI ALapaMpALamAM taNAyA sivAya, AtmAnA sarvajIvahitaviSayakabhAvane uttarottara nirmaLa karavAnI-bhavanirveda-e cAvI che. bhaviSayaka udAsInatA eTale svArthane bhAva ApavAnI vRttino abhAva. zrIjinezvaradevanI AjJAnI ArAdhanAnA prabhAve tevA prakArano bhavanirveda Aste-Aste aMdarathI pragaTe che. aMdarathI pragaTelI te udAsInatA, zrIjinezvaradevanA pa2matA2kazAsananI prabhAvanAmAM pariName che. paraMtu udAsInatA eTale 'jagatanA jIvo pratye udAsIna rahevuM,' akRtajJa banavuM,--evo artha bhUlathI paNa saMgata karI levAya to moTuM ahita thaI jAya. pApamAM pravRtti karavAnI vRttine bhAva ApavAnuM mana na thAya evI dazAne udAsIna dazA kahevAya. vizuddha AtmabhAvamAMthI bhavanirveda pragaTe che. AtmabhAvanA vizuddhIkaraNa mATe zrIvItarAga paramAtmAnI bhakti che. mahAmaMtra zrInavakAranI ArAdhanA che. zrIvItarAga paramAtmAnI bhakti sivAya, ApaNI zakti beThI paNa na thAya. zrIarihaMtabhAvanA sarvocca AlaMbananA paramaprabhAve ja jIva, anekavidha 226 0 dharma-ciMtana Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikULatAo vacce zubhabhAvanA pakSamAM aDola rahI zake che. sarva pratyenA bhAvanA sarvocca pariNAmamAM niHzaMka rahI zake che. Apa-lenA "ahaMmamathI nirALo paDI zake che. zubhabhAvanI svAbhAvikatA AtmabhAvanI vizuddhinI nizAnI che. pApa ochA prayatna yA sahejapaNe thatuM rahe tyAM sudhI samajavuM rahyuM ke ApaNAmAM pApane mAphakasaranAM baLo khUba ja che. zrIarihaMta paramAtmAne bhajavAnAM pariNAma sahajamAM ya ochA prayatna thatAM rahe eTale samajavuM rahyuM ke aMdarathI ApaNe zrIarihaMtanA paramatArakabhAvanA anurAgI banatA jaIe chIe. sarvathA niSpApa evA zrIarihaMtano zaraNAgata niSkalaMka AtmabhAvano ArAdhaka banI ja zake. - sAcAM yoga-bhakti-jJAna-karma dareka kriyA thAya te vakhate "A kriyA koNe karI e karAvanAra koNa? ane e kriyA vakhate huM zuM karato hato?" e vicAravuM joIe. kriyA karanAra zarIra ane indriyo hatA. kriyA karAvanAra mana ane prANa hatA. kriyA ane tenA karAvanArAne jonAra huM hAjarAhajUra sAkSI hato. " eTale huM zarIra, mana, prANa badhAthI para, e badhAne jANuM, mane e badhA jANe nahi. ethI zarIra, mana, prANa "huM nahi. jyAre huM zarIrAdi nahi, eTale mAre sagA-saMbaMdhI nahi, roga, vRddhAvasthA, janma-maraNa nahi. mana nahi eTale sukha, duHkha, kAma, krodha, lobha, moha, rAga-dveSa, baMdha mokSa nahi. prANa nahi eTale bhUkha tarasa nahi. je kAMI thAya te mana prANa vagerene thAya che. mAre koInI sAthe saMbaMdha na hato ane rahevAno nathI. nirALA A nija svarUpamAM sthiratA e ja sAco yoga, sAcI bhakti, sAcuM karma ane sAcuM jJAna che. dharma-ciMtana 227 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJAnI ArAdhanA AjJAyoga eTale vizvayoga. AjJAdroha eTale vizvadroha. eTale tenI ArAdhanA ane virAdhanAnA pariNAma vacce tathAprakAranuM gajaba aMtara jJAnI bhagavaMtoe joyuM che tema ja prarUpyuM che. AjJA karanAra koNa che ane temanA kayA bhAvamAMthI te sahajapaNe sAkAra banI che tenuM tenA ArAdhakanA AdhyAtmika vikAsamAM khAsa mahattva che. devAdhidevanI AjJAnI ArAdhanAthI ArAdhakamAM AtmabhAva jAge che, durbhAva ghaTe che, ahaMbhAva ogaLe che, namaskArabhAva khIle che. jAya. devAdidevanI AjJAmAM jagatanA badhA jIvonA kalyANano sarvocca bhAva hoya che. rAjAnI AjJA pALavAthI jeTalA pradeza upara tenuM zAsana cAlatuM hoya che temAM rahenArA prajAjanonuM hita thAya che tema tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAnI AjJA barAbara pALavAthI tribhuvanamAM rahelA badhA jIvonA hitane bhAva apAya che. namra ane vinayI ziSyamAM potAnA gurudevanI samagra AMtapratibhA sAkAra thAya tema jAgrata ane vivekI ArAdhakamAM devAdhidevanI AjJAno sarvajIvahitakara bhAva dhImedhIme chatAM cokkasapaNe pragaTato jAya. devAdhidevanI AjJAnuM rahasya eTale-- 'sva' (potA)no inkAra ane 'sarva'no svIkAra. zrInavakAranI ArAdhanA dvArA sva (potA)ne nakAravAnAM pavitra pariNAma pragaTe. sAmAyika dvArA 'sarva'no hRdayapUrvakano svIkAra thAya. namaskArabhAva dvArA ahaMbhAva ogaLe tema-tema AjJAnA rahasyano sparza thato sAmAyikabhAvamAM 'sva' (potA)nuM sthAna 'sarva' le. sarvajIvahitaparAyaNatA svAbhAvika banatI jAya. mananAM pariNAma prabhujInI AjJAnI ujaLI dizAmAM jhUkelAM rahe. te pariNAmanA koI pradezamAM ahaMbhAva bhaLe eTale sAmAyika bhAva tarata jhAMkho 228 7 dharma-ciMtana Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe. ahaMbhAvane sarvathA nIcovI nAkhyA sivAya AjJAnI ArAdhanAnAM UMcA * pariNAma na pragaTe. pariNAmanA te pavitrIkaraNa kAje zrInavakAra che. dravyathI devAdhidevanI AjJAne namavA chatAM jo bhAva bhavanI sevAmAM rokAyelo rahe, to ApaNe te namaskAra ati sAmAnya prakArano banI jAya. AjJAnI ArAdhanAmAM AvuM na cAle. karaNa ke jo AvI DhIlI nIti koThe paDI jAya to AjJAnI virAdhanAnA mahAaparAdhanA ati bhayaMkara pariNAma ApaNane daze dizAethI gherI le. Apattio ane aMtarAyo paDachAyAnI jema ApaNI sAthe rahe. maMgalamaya vAtAvaraNa barAbara jAmI na zake, dharmanA zubha kAryomAM aNadhAryA vighno Ave. ane mahApuNya maLelA devadurlabha mAnavanA bhava vaDe bhavane kApavAne badale bIjA navA bhavonI kAcI sAmagrI ekaThI karIne ApaNe badhAnA upakAra vaDe jIvavAnI ghaNI nIcI bhUmikAe cAlyA jaIe. devAdhidevanI AjJAno ekaniSTha pakSakAra, potAnA ja svArthano pakSakAra maTIne, te AjJAnA hRdayabhUta tribhuvanahitaciMtAno pakSakAra bane. paramArthabhAva e paramajIvananuM arthIpaNuM pragaTI rahyuM hovAnI nizAnI che. paramajIvananuM arthIpaNuM pragaTe eTale pAmaratA kharekhara khaTake. te pAmaratAne poSanArA viSaya ane kaSAyone poSavAnuM mana na thAya. mAnavasamaya ane mAnavazaktine bhogavanArAM viSaya-sukha kaDavAM lAge. tenAthI choDAvIne, devAdhidevanI AjJA sAthe joDanArA niyamo vahAlA lAge. te AjJA sAthe joDavAthI bhavanI AjJA pALavAnI lAcAradazAthI "para' banAya. devAdhidevanI AjJA eTale sarvajIvahitavatsalatA. devAdhidevanI AjJA eTale paramArthasiktiA. devAdhidevanI AjJA eTale ahaMkAranA anAdinA vaLagADathI mukta' karanArI mahAzakti. devAdhidevanI AjJA eTale mahAmohane bhagADI mUkanAro divya duMdubhinAda. dharma-ciMtana 229 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAdhidevanA sarvocca Atmadravyano sarvottama nirmaLa bhAva, teozrInI AjJAmAM vahI rahyo che. te AjJAnI ArAdhanA karanAro AtmA jagatanA badhA jIvonA hitano mitra bane che. kAraNa ke ArAdhanAjanya zubha bhAva, svabhAve sarvajIvahitakara che. zrIarihaMtaparamAtmAnI AjJA mujabanI pratyeka kriyAmAM vizvahitakarakSamatA rahelI che. vRkSAropaNa jevI sthUla kriyA tenA ropanArA uparAMta aneka pravAsIone chAyA DhoLavArUpe lAbha Ape che. kUvo khodavAnI kriyA, tene khodAvanArA mAnavI uparAMta anekanI tRSA zame che. to pachI AtmAnA zuddha bhAvane pragaTa karanArI AjJAmUlaka kriyA vizvahitamAM pariName temAM kazI navAI na gaNAya. AjJAmAM rahevuM eTale AtmabhAvamAM rahevuM, te bhAvane uddIpana karanArA ne TakAvanArA tapa-japa, vrata-niyama, pUjA-pratikramaNa, sAmAyika-pauSadha vagerene hRdayapUrvaka samarpita thavuM. AjJAmAM rahevuM eTale pramAdane samayavAra paNa bhAva na Apavo te. pramAdanI pagacaMpI na karavI te. pramAda tyAre jAya. jyAre dharmadhyAnamAM sthira karanArI AjJAmUlaka dharmakriyAne samarpita thavAya. samarpita thatI vakhate pote mAtra potAnA ja hitanI kriyAne samarpita thaI rahyo che evo skUla bhAva rahe tenA karatAM pote tribhuvanapati zrIarihaMta paramAtmAnI sarvajIvahitakara AjJAne samarpita thaI rahyo.che evo bhAva rahe to te AjJAne pALavAnAM AMtar-piraNAma khUba ja UMcA ane pavitra banatAM jAya. AjJAnI ArAdhanA AjJAsvarUpa banAve. AjJAnI virAdhanA cAragatimAM rajhaLAve. 230 7 dharma-ciMtana Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasvabhAva devAdhidevanA paramatAraka zAsanane pAmelA mahApuNyazALI AtmAnI javAbadArI ghaNI moTI che, kAraNa ke teno darajjo ghaNo UMco che. te darajjo dIpe javAbadArInA pUrepUrA pAlana vaDe. javAbadArInA pAlananuM sAcuM baLa pragaTe AtmasamabhAvamAMthI. AtmasamabhAva pragaTe prabhubhakti dvArA. prabhujInI bhakti eTale prabhujInA bhAva vaDe potAnA pariNAmane pavitra karavAnI uccatama sAdhanA. pariNAmane prabhubhAvano sparza thAya che eTale jagatanA jIvo pratye AtmasamabhAva jAge che. AtmasamabhAva ughaDyA pachI temanA pratyenA ApaNA bhAvamAM javAbadArInuM pavitratattva bhaLe che. matalaba ke te badhAM sAthe ApaNo saMbaMdha che evuM sacoTa bhAna ApaNane thAya che. te saMbaMdha kathaLe tyAre, jyAre ApaNe te badhAne bhUlI jaIne ApaNA potAnA aihika sukhanI lAlasAne bhajatA thaIe. Ama thAya eTale vizva ane vizvezvara ubhaya sAtheno ApaNo bhAva saMbaMdha kAco paDe ane durbhAva ane bahirbhAva sAtheno ApaNo saMbaMdha vadhu gADha bane. jIvanA jIvatvanAM svIkArapUrvaka, vizvahitanI javAbadArInA pAlanamAM AgaLa vadhI zakAya. '. jIvattvanA svIkAramAMthI jIvanA hitano bhAva jAge. jIvanA hitano bhAva jAge eTale jIvanA hitanA bhoge potAnuM ja hita sAdhavAnI saMkucita vRtti zaramAIne alopa thaI jAya che. jIvana jatana' e jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM rahasya che. jIvanA atithI viramavAnI sAthosAtha tenA hitamAM sahAyabhUta thaI zakAya evI mana-vacana-kAyAnI vRtti ane pravRtti vaDe ArAdhaka AtmA prabhujInA paramatAraka zAsananI jagatanA jIvone jANa karAvI zake che. jagatanA badhA jIvo pratyenA ApaNA zubhabhAvane TakAvavAmAM tema ja adhika zuddha ane sakriya banAvavAmAM temanA pratyenI javAbadArInuM bhAna (Sense of responsibility). ApaNane amApa sahAya kare che. dharma-ciMtana : 231 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI AdhyAtmika jAgRtinuM mULa che devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnI sarvajIvahitaviSayaka mahAkaruNA. eka AtmA, jagatanA sarva jIvo pratyenI potAnI javAbadArInA pAlanamAM jema jema AgaLa vadhato jAya che, tema tema tenI samagratAne sarvakalyANabhAvanI sAcI preraNA te mahAkaruNAnA virala yogamAMthI thatI hoya che. eTale tribhuvanamAM zAsana zrIarihaMta paramAtmAnI mahAkaruNAnuM cAlI rahyuM che ane ApaNe te zAsananA aMgabhUta chIe te hakIkata sarvajIvahitaviSayaka ApaNI javAbadArIne jIvaMta satyarUpe ApaNA vicArapradezamAM sthira banAve che. UMce gayeluM vRkSa aneka jIvone chAyA DhoLIne potAnA padane sArthaka kare che, UMce caDheluM vAdaLuM jaLa varasAvIne potAnA darajajAne dIpAve che, tema pUrvanA mahApuNya zrIarihaMta paramAtmAnA paramatAraka zAsananA aMgabhUta banelA bhAgyazALIonA manamAM tribhuvanapatinI bhaktinI sAthosAtha tribhuvananA jIvonA hitanI bhAvanA tema ja te bhAvanA mujabanI yathAzakya pravRttinI satata khevanA paNa rahevI joIe. te pravRtti ane bhAvanA Aje nathI tema nahi, paraMtu temAM e bhAva joIe je bhAvapUrvaka mAnavI potAnAM mAnI lIdhelAM" kAje aharniza ciMtAyukta raheto hoya che. rAta-paroDhAM karato hoya che, lAMbA pravAsa kheDato hoya che, TADha-tApanI paravA karyA : sivAya parizrama uThAvato hoya che. pote potAnA svArthanI sAthe joDAyelo rahe che tyAre keTalA moTA paramArthathI alaga paDI jAya che tenuM ciMtana khUba ja Avazyaka che. te sivAya tribhuvanahitaviSayaka dharma sAthenuM ApaNuM bhAvajoDANa DhIluM paDatuM jaze tema ja je padane pAmyA pachI zivapadano ApaNo adhikAra hAthaveMtamAM gaNAya te padane pUrepUro nyAya nahi ApI zakavAne kAraNe ApaNe bhavacakranI te bhUmikAe pahoMcI jaIzuM ke jyAM gayA pachI ApaNe jagatanA jIvonA hitamAM ochAmAM ocho phALo noMdhAvavAnI sAthe. ghaNAnA upakAranuM RNa ApaNA mAthe caDhAvatA hoIzuM. | UMcA padane pAmelA AtmAnA zuddha pariNAmanI amApa zaktimAM akhUTa zraddhA sAthe ApaNe sarvajIvahitaviSayaka javAbadArInA pAlanamAM uttarottara AgaLa vadhatA rahIe ane nIce rahelA jIvone vadhu UMce AvavAnAM nimitto pUrAM pADatA rahIe evI bhAvanA ApaNA pariNAmane rojeroja sparzatI raho ! 232 - dharma-ciMtana Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmamaya AcAra sAgarane harSabhera maLavAnA saritAnA koDane aSADhI megha pUrA kare che tema dharmamaya AcArane varavAnA puNyazALIonA manorathane comAsAnA pavitra divaso pUrA kare che. dharmamaya AcAra eTale dayAbhAvabhIno AcAra. dharmamaya AcAra eTale paropakArabhAva maheMkato AcAra. dharmamaya AcAra eTale maityAdi bhAvanAnI pradhAnatAvALo AcAra. dharmamaya AcAra eTale mananAM pariNAmane devAdhidevanI AjJA sAthe joDIne mAnavajIvananI pratyeka paLane sArthaka karavI te. dharmamaya AcAra eTale sarvajIvahitakara dharmanA rAjamArga para apramattapaNe cAlavuM te. AcAra, AcaraNarUpa hoya. tathA prakAranuM AcaraNa tathA prakAranA niyamo sivAya zakya na bane. niyamanA pAlana mATe mananI dRDhatA joIe. DhIluM mana, moTe bhAge tuccha svArthanA pakSamAM DhaLatuM hoya che. saMsArane vadhAranArI pravRttiomAM ALoTatuM hoya che. yathAzakti tapa, japa ane saMyamanA pAlana sivAya dharmamaya AcAra sAMgopAMga na ja jaLavAya. tapa, japanI yogyatAne vikasAve che. japanI uSmA saMyamamAM sthira banavAmAM amApa sahAya kare che. saMyama ane sadAcAra prakAza ane ukhAnI jema abhinna hoya che. sadAcArI AtmA, dharmamaya AcArane jarUra dIpAvI zake. AcAramAM otaprota thayelo dharma, koI paNa saMyogomAM chUpo raheto nathI. dharma AcAramAM otaprota tyAre thAya che, jyAre pariNAma vizuddha bane che. vizuddha pariNAma-AtmabhAvabhInuM hoya. potA pratyenA rAga ane para pratyenA dveSathI mukta hoya. eTale ema kahI zakAya ke dharmamaya AcAra eTale sarvajIvahitakara vizuddha pariNAmayukta jIvananI mokSanI dizAmAM ekadhArI gati. dharma-ciMtana 233 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI gatimAM sahAyaka banavAnA "dharmaArAdhaka manoratha hoya che bhAvanA hoya che. te bhAvanAnuM spaSTa zabda-citra nIce pramANe che : (1) zrI tIrthaMkaradevo, temano zruta-cAritrarUpa dharma ane te dharmane pALanAra caturvidha zrIsaMgha vizvakalyANabhAvathI bharelAM che evI jANa vartamAna vizvane thAo. ane te traNe upara AdaravALuM bano. (2) e mATe vartamAna zrIcaturvidha saMghamAM zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto pratye avihaDa bhaktirAga pedA thAo. (3) e mATe zrIsaMghamAM maitrAdi bhAvo vikaso. (4) maityAdi bhAvonA vikAsa mATe zubhabhAvonI vizvasaMcAlakazakti upara te daDha vizvAsavALo bano. (5) e vizvAsa sudaDha karanAro upadeza vartamAna zAstrajJa gItArtha bhagavaMto Apo. A bhAvanAne traNa kALanA, traNa jagatanA dharmaparAyaNa AtmAonI anumodanAnuM amApa baLa prApta thAo ! A bhAvanAne sArthaka karavAmAM sahAyabhUta thavAnI prabhuzAsanane pAmelA pratyeka puNyazALI AtmAne namra vinaMtI che. A bhAvanAnA jayamAM cAragatimAM duHkho sivAya koIno parAjaya nathI. A bhAvanAnA jayamAM jIvamAtranA hitanuM jatana che. ema gaMbhIrapaNe vicAratAM samajAya che. vizvane, sarvakalyANanA kAraNarUpa prabhuzAsananI jANa karavAnArA maMtrAdhirAja. zrInavakAra sAthenA trividha joDANamAM bhAgyazALIone apUrva niSThA pragaTo ! zrInavakAra sAthenA trividha joDANane sudaDha banAvanArA dharmamaya AcAramAM puNyazALIo apUrva ulaTavALA bano ! sarvajIvahitakara karaNAnI aciMtya zaktinI ArAdhanAmAM bhavyAtmAonI saghaLI AMtara-bAhya zakti ane sAmagrI sArthaka thAo ! lokamAM sarvakalyANanA mahAparvano saveLA udaya thAo ! 234 0 dharma-ciMtana Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA kSamApanAne saMbaMdha hRdaya sAthe che. buddhi sAthe muddala nahi. buddhi na to kSamA ApI zake na laI zake. kSamApanA eTale pazcAttApanuM pavitra jharaNuM. - temAM badhA prANInI pavitra chatAM namra arajanuM eka bhAvAtmakasaMgIta nirmANa thAya che. e saMgItanI je bhASA te "kSamA." kSamAnI Apa-lemAM agatyano bhAga namaskArabhAva bhajave che. bhAvamAM namaskAra na hoya to kSamA sAmenI vyaktinA bhAvane bhAgye ja sparzI zake. ane evI kSamA kyAreka mAyAcArarUpe paNa hoya. parane potAnA vicArapradezamAM AgavuM sthAna ApavAnI lAgaNInuM mApa 'mA'nA AdAna-pradAna uparathI nIkaLI zake. kSamA eTale ahaMkArane nIcovI nAkhanArI viziSTa prakAranI AdhyAtmika prakriyA. ApanAra ane lenAra ubhayanuM kalyANa karanArI saMjIvinI zakti kSamAmAM rahelI che. kSamA na ApI zake te kSamA svIkAravAnI pAtratAthI vaMcita rahe che. ApI na zake tene letA na AvaDe te hakIkata che. jagatanA sarva jIvone khamAvavAthI pote jagatano bane che, jagatanA sarva jIvonA zubhabhAvamAM pote sthAna pAme che. jagatanA sarva jIvo mane khamAvo evI bhAvabharI prArthanAthI pote svArthane vaza thaIne parahitane avagaNanArI adhama vRtti ane pravRttimAMthI ghaNA aMze ugarI jAya che. sarvanA hRdayamAM potAnuM ane potAnA hRdayamAM sarvanuM sthAna niyata karanArI viziSTa prakAranI AdhyAtmika tAlIma jemanA rojIMdA jIvanamAM sthAna pAme che temane na to "sva" savAyo lAge, na "para" parAyo lAge. "badhAne khamAvuM chuM' evI prArthanAnA mULamAM namaskArabhAvano jIvaMta strota vahI dharma-ciMtana : 235 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyo che, 'badhA mane khamAvo' e prArthanAnA mULamAM maitrIbhAvajanya AtmasamabhAvano divya prakAza jhaLahaLato hoya che. svArthanA AkramaNa sAme rakSaNa ApanArA 'pratikramaNadharma'ne varelA AtmAo koI paNa saMyogomAM svArthanuM '52' pratyenuM AkramaNa na ja calAvI le. matalaba ke svArthane vaza paDIne paranA hitanI bhAvanAthI bhraSTa thavA jevA jeTalA nIce teo bhAgye ja jAya. thAya. svArthanI pIchehaThamAM paramArthanI AgekUca rahelI che. sAcI kSamApanA sivAya maitrIbhAvanA mULa UMDAM na utare. maitrIbhAvanA sivAya namaskArabhAvanI bhUmikA na pragaTe. te sivAya jIvo pratyenA vaira-virodha na zame. vera-virodhanA upazama sivAya sarva jIvahitaviSayaka zubhabhAva sAthenuM joDANa na zubhabhAvanA dAnanI bhUmikAe pahoMcavA mATe kSamApanA che. jIvonA hitanI bhAvanA tema ja te mujabanI yathAzakya pravRtti sivAya vyaktinuM potAnuM hita paNa na jaLavAya e rahasya kSamApanA vaDe spaSTa thAya che. potAnA vicAra pradezamAM vizva AkhAnA badhA jIvonA hitanI ciMtAne sthAna ApavAnI jIvanI pAtratAne pragaTAvanArA parvAdhirAjanI padhAramaNI, hRdayanA siMhAsana u52 prabhujInI sarvajIvahitakara AjJAne bhAvapUrvaka pratiSThita karavAno mahAmUlo saMdeza ApaNane saMbhaLAvI rahI che. pariNAma svArthabhAva-pazubhAvane praNAma karatAM rahe tyAM sudhI prabhujInI AjJAnA pAlanasvarUpa dharmanI zarUAta paNa na thAya. jIvatattvanI yathArtha oLakha che dharmanA prAraMbhano pAyo. jIvane oLakhAvanArA zrIjinezvaradevanI bhaktimAM potAnI badhI pavitra zaktine joDAvAthI jIvanI muktigamanayogyatAno jhaDapathI vikAsa thAya che. matalaba ke jene potAnI 'mukti' vahAlI hoya tene zrIvItarAga paramAtmAnuM vacana ane jagatanA badhA jIvo pratye AMtarika AdarabhAva hoya ja. 236 0 dharma-ciMtana Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrIvItarAga paramAtmA ane temanI dayAne pAtra jagatanA jIvonA vismaraNa sAthe, jIva kSamApanAnI Apa-lenI bhUmikA upara TakI zakato nathI. * e bhUmikA eTale maitrIbhAva. maitrIbhAvathI paNa UMce laI janArA dharmanI sAdhanAno virala yoga parvAdhirAja zrIparyuSaNa parvanA ATha divaso daramyAna mahApuNyazALI AtmAone maLI raheto hoya che. zrIparyuSaNa parva eTale kSamApanAnuM mahAparva. kSamApanAnuM mahAparva eTale potAnA hRdayamAM prabhujInI AjJA ane bhAvanAnI bhAvapUrvakanI pratiSThAnuM sarvajIvahitakara mahAparva. e mahAparvano sarvakalyANakarabhAva, bhAgyazALIonA pariNAmane sparze ! * bhakti ane nirbhayatA bhakti dilamAM jAge eTale jIvamAtra pratye sabhAva vadhe ane jIvanA ahita, AkAMkSA dilamAMthI dUra thAya. bhaktijanya maitrIbhAvanA prabhAve, bhaya pamADavAmAM bIjAne nimittabhUta lekhavAnI vRtti mananA mULamAMthI ukhaDI jAya che. - paMca namaskAra dvArA manAtIta bhUmimAM pravezIne AsAnIthI bhavamukta banI zakAya che. dharmazraddhA, prabhubhakti, jIvamaitrI e traNamAMthI ekanuM paNa apamAna jyAre vANI, vyavahAra ane mana vaDe thatuM aTake che, tyAre ja nirbhayatAnuM sAmrAjya prApta thAya che. AMkhone mana sAthe, manane dila sAthe ane dilane devAdhideva sAthe joDo eTale bhayamukta avasthA AvIne UbhI raheze. bhaktithI bhaya nAza pAme che. dharma-ciMtana : 237 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskArabhAva namaskArano bhAva kriyAne prANavatI banAve che. evo bhAva zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtone dravya ane bhAvapUrvaka namavAthI jAgRta thAya che. jAgRta thayelo te bhAva tenA bhAvukanI sAthosAtha jagatanA sarvajIvonA hitamAM sArthaka thAya che. bhAvanI sArthakatA bhavanI sArthakatAmAM pariName che. matalaba ke mahApuNya maLelA mAnavanA bhavane ArttadhyAna ane raudradhyAna badale dharmadhyAnAdinuM paDakhuM sevavA maLe te ochA sadbhAgyanI nizAnI na gaNAya. sahu evA sadbhAgyane vare, evI maMgaLa kAmanAne saphaLa ka2vAnomaitryAdibhAvayukta dharmanI khUba-khUba-ArAdhanA e siddha rAjamArga che. e mArgane pAmIne badhA pAtra AtmAo paramapadane pAtra bano ! sAdhanApathamAM syAdvAdanuM mUlya... sAdhanApathamAM syAdvAdanI Blue Print nI (pUrva nakazo) anivAryatA che. syAdvAda mAtra bauddhika samajaNa nathI. athavA to mAtra Intellectual Approch nathI. paraMtu jIvanamAM sakriyapaNe jIvavA mATenuM satya che. A satyanuM UMDANa jema jema sparze che, tema tema jIvana jIvavAmAM samatulana vadhatuM jAya che. jIvananA susaMvAdapUrNa abhigamanuM syAdvAda e locana che. vastu mAtra anaMta dharmAtmaka che. ene jaNAvanArA tattvajJAna syAdvAda che. syAdvAdanuM tattvajJAna saMbaMdha darzaka che. svarUpadarzaka bodha thavA chatAM, saMbaMdhadarzaka jJAna na thAya, tyAM sudhI jIvana ekAMgI hoya che. sarvAMgINa jIvananI kaLA syAdvAdanA bodhanI apekSA rAkhe che. syAdvAdathI pragaTatA saMbaMdha - darzakajJAnane grahaNa karIne ArAdhaka sarva baMdhanothI mukta karanArI zakti prApta kare che. sarvano banIne te koIno raheto nathI. udAsInatAmAM e magna thaI jAya che. 238 0 dharma-ciMtana Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvaArogya ekavAranA AkhA zrInavakAranA jApa sAthe lokamAM rahelA badhA sarvaviratidhara bhagavaMtone praNAma thAya che. sarvasAvaghayoganA parityAgarUpa sarvaviratipaNAnA pariNAma mATe zrInavakAra anivArya che. kAraNa ke zrInavakAramAM birAjamAna zrIpacaMparameSThi bhagavaMtone bhAvapUrvaka trividha praNAma karavAthI sarvaviratipaNAnA pariNAma adhika sugama bane che. potAnA senApatine namanArA sainikamAM zUravIrapaNuM barAbara pragaTe che, tema sarvaviratidhara bhagavaMtone namaskAra karavAthI namaskAra karanArA puNyAtmAmAM nIcenI cAra mukhya yogyatAo pragaTavA mAMDe che : (1) viSayano vairAgya. (2) kaSAyano tyAga. (3) kriyAmAM apramAda. (4) guNano anurAga. viSayano vairAgya bahirbhAvane ghaTADe che. kaSAyano tyAga durbhAvane kSINa kare che. kriyAno apramAda zrIjinAjJAnA pAlanamAM adhika prANa pUre che. guNano anurAga, potAnA AtmAnI pAtratAno vikAsa kare che. bahirbhAva ghaTe che eTale mAtra indriyonAM lAlanapAlana mATenI pravRttimAM sIdho * ke ADakataro bhAga levAnuM baMdha thAya che. durbhAva kSINa thAya che eTale cittanI prasannatA vadhe che, cittanI prasannatA vadhavAthI bhAva Arogya adhika nirmaLa bane che. apramattabhAve thatI dharmakriyA ArAdhakane te kriyAomAM rahelI muktisAdhaka zaktiono pUrepUro lAbha apAve che. guNavAna AtmAonA guNano anurAga vadhe che eTale ArAdhakane potAnA avaguNo khUba khUba sAle che, e avaguNone nirmULa karavA mATe te adhika samatApUrvaka dharmanI ArAdhanAmAM AgaLa vadhe che. A cAra yogyatAo jema jema pragaTatI jAya che tema tema ArAdhaka AtmAne vrataniyama vadhu vahAlA lAge che, tapa-japa jarUrI, nahi, paraMtu anivArya samajAya che, dharma-ciMtana * 239 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA-sAmAyika-svAdhyAya-pratikramaNa vageremAM rahelI AtmopakArI zaktiomAM te sAcI zraddhAvALo bane che. mananA zubhabhAva ane vANInA ucita vyavahAranI sAthosAtha zarIrane dharmakriyAmAM yojavAnuM lakSya saheja paNa cUkAya to ghaNuM moTuM nukazAna thaI jAya e ApaNe sadAya smaraNamAM rAkhIne te mujabanA AcaraNamAM adhika vIrya phoravavAno puruSArtha karavo joIe. pApakarmonA tIvra ThaMkhonI vedanA vacce pariNAmane "samamAM sthira rAkhavAM te nAnI-sUnI vAta nathI. evI sthiratA lAvavA mATe manane prabhujInI AjJAmAM namAvavuM paDe che ane vacana ane kAyAne te AjJA mujabanAM Atmahitakara kAryomAM yojavA paDe che. sAmAyikadharmanI sAdhanA eTale AtmasamabhAvanI sAdhanA. AtmasamabhAvano pAyo che jIvadayA jIvadayAnA pAlananI amApa zakti, chakAyajIvanA rakSaka sarvaviratidhara bhagavaMtonI bhaktithI pragaTe che. sarvaviratidhara bhagavaMtonI bhaktinA dhanya avasare ApaNA cittamAM bhAva, viSayothI viramavAno rahevo joIe. viSayo viSa jevA lAge che, eTale tenAthI choDAvanArA vrata-niyamo amRta sarakhA mIThA lAge che. vrata-niyamone arthahIna baMdhanarUpa mAnavA te jIvanane TakAvanArA zvAsocchavAsane baMdhanarUpa mAnavA samAna che. vrata-niyamonuM pAlana e zrIjinezvara bhagavAnanI AjJAnuM ja pAlana che, evuM hRdayamAM sthira na thAya tyAM sudhI te vrata-niyamonA pAlanamAM sAco rasa pedA na thAya ane te sivAya jIvananuM udghakaraNa zakya na bane. namaskArabhAvanI jIvaMta pratibhA sAmAyika dharmanA pAlanadvArA vyakta thAya che. matalaba ke A jagatamAM sahuthI zreSTha evA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone bhAvapUrvaka namaskAra karavAthI jIvane lAbha paNa moTAmAM moTo thAya che. moTAmAM moTo te lAbha eTale sAmAyikadharmanI prApti. evA sAmAyikadharmane varavAnA ApaNA koDa pUravAnI amApa zakti zrInavakAramAM che. e evA zrInavakArane dhAraNa karanArA AtmAonI sAmAyikadharmanA pAlanamAM prIti vadho ! gati vadho ! 240 dharma-ciMtana Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRtti niyaMtraNa mokSanuM mULa sAmAyika che. sAmAyikanuM mULa vairAgya che. vairAgyanuM mULa maitrAdi bhAvo che. maitrAdi bhAvono vikAsa vizvanA sarva jIvonA sukha duHkha ane guNa-doSanA yathArtha darzanathI thAya che. yathArtha darzana eTale jIva ane jaDanA svabhAvanuM darzana. e darzanamAMthI je jJAna janme te potAne svabhAva dazAmAM rAkhavAmAM sahAyabhUta thAya. vibhAvano aMza paNa-dahIMno eka phoTo dUdhanA svabhAvamAM vikRti pedA kare che tema-AtmAnA svabhAvamAM vikRti ANe che. e vikRtithI prerAIne mana ane prANo vikRta mArge yA unmArge gamana kare che. unmArgagamanathI sva tema ja para ubhayanuM ahita thAya che. ahitavyApAranI e bhUmikA jIvane jagatano adhika RNI banAve che. pote parane bhArabhUta banI rahyo che, evI samaja jIvane parahitamAM rata banavAnI preraNA pUrI pADe che. e preraNA mujabanI zakaya pravRtti mATe aneka prakAranA niyamonuM pAlana Avazyaka banI jAya che. e niyamovaDe baMdhAyelA jIvanamAM pavitratA, sthirIkaraNa ane vizvahitano mahAchaMda janme che. - karmovaDe baMdhAyelA AtmAnI-sarvajJabhASita vrata-niyamonA pUrepUrA pAlana sivAya, mukti zakya nathI. niyama e eka evuM baMdhana che ke jenA pUrepUrA pAlanathI AtmAne lAgelAM karmonAM baMdhana zithila thavA mAMDe che. niyamazaithilya karmaprAbalya sUcave che, tema niyamapAlananI daDhatA karmane zithila banAvavAmAM pariName che. dharma-ciMtana : 241 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamovaDe vRttionuM niyaMtraNa thAya che. vRttio niyaMtrita thatAM prabhu AjJAparAyaNa banavAno bhAva vadhe che. je potAnI jAtane niyamamAM na rAkhI zake te bhAgye ja parahitanI bhUmikAne pAtra banI zake. niyamavaDe sAdhaka bahArathI saMkelAya che ane aMdarathI moTo thAya che. bahArathI saMkelAvAthI te bIjAne khUba ja ocho harakatakartA nIvaDe che. aMdarathI moTo thavAthI te jagatanA sarva AtmAonI AdhyAtmika unnatinI bhAvanA bhAvI zake che. bhAvanA bhAvavAmAM pAMca indriyo ane manano pUrepUro sahakAra tyAre ja zakya bane che, jyAre temAMnI viSayonukhatA ane caMcaLatA ghaTe che. cittanI caMcaLatA zame che mahAmaMtra zrInavakAranA jApathI. indriyonI viSayonukhatA osaravA mAMDe che, aMgIkAra karelA vrata-niyamonA daDha pAlanathI. parane jotAM veMta tenAmAM potAne sahuthI prathama darzana konA thAya che, tenA upara sAdhakanA potAnA AMtarika vikAsanI mAtrAnuM mApa nIkaLI zake. raste jatA bhikSukamAM karmasattA nIce dabAyelA AtmAnuM darzana thavuM joIe. e darzanamAMthI AtmAnI anaMtazaktine rUMdhanArA pApakarmonA saMbaMdhamAM na AvavuM paDe tevI rItanuM jIvana jIvavAnI upakArI bhagavaMtonI AjJAnA pAlananI bhAvanA jAgavI joIe e bhAvanAthI bhAvita thayelA potAnA cittamAM jagatanA badhA jIvone pote kaI rIte vadhumAM vadhu sahAyabhUta banI zake tevI ciMtanaparaMparA sarjAvI joIe. parahitanI javAbadArInuM bhAna, bhavanirvedamAM pariName che. duHkhInuM duHkha ghaTADavAnA kAryano maMgaLa prAraMbha potAnI vRttio uparanA saMyamathI thAya che. vRttio uparanA saMyama sivAya pravRttimAM ojasa na pragaTe, pravRttimAM ojasa na pragaTe to tenI parahitakarakSamatA khUba ja alpa rahe. zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI anaMta AtmazaktinA guNagAnamAM ramaNatA karanAro sAdhaka, potAnA AtmAnI dIna dazA joIne khUba ja saciMta bane. tenI anaMta zaktine 242 * dharma-ciMtana Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khIlavavAnA zAstrasiddha upAyo ajamAvavAmAM te kazI kacAza na rAkhe. A jamInamAM akhUTa dhana che, evuM jANyA pachI AjanmadaridrI mAnavabaMdhu chAnochapano paNa te jamInane pheMdI vaLyA pachI ja jaMpe che, tema potAnA AtmAmAM paramAtmA banavAnI pAtratA che, evuM jJAnI bhagavaMtonuM vacana sAMbhaLyA-vAMcyA pachI koI bhAgyazALI karmanI sattA nIce cagadAvAnuM pasaMda kare che ? haragIjha nahi. comera phelAyelI apUrNatA ApaNA AtmAnA pUrNatvanA Adarzane paDakArI rahI che. are ! ema karo ke ApaNane pUrNatvanA paramapaMthe prayANa karavAnI pavitra preraNA pUrI pADI rahI che. pUrNatva eTale zAzvata sukha. apUrNatva eTale rojanuM duHkha. ApaNe zAnA khapI chIe teno AdhAra Aje ApaNA Adarza sthAne koNa che, tenA upara che.. zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtono dAsa, apUrNatAnA melAghelA ane jIrNazIrNa aMcaLAne utArI nAkhIne pUrNatvanA paramapavitra ane zAzvata evA svarUpamAM ja rAcanAro hoya-hovo joIe. zaurya svabhAva vijayaH zauryam / zaurya cittano guNa che. cittanI svabhAvika vikriyAne jItavAthI te prApta thAya che. krodha, roSa, rAga, dveSa, viSayAbhimukha manane jItI levAnuM nAma zaurya che. dharma vaDe zarIra para AtmAno, indriyo para manano ane asatya para satyano vijaya thAya che. je apUrva zUrAtana mAgI le che. dharma-ciMtana 243 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharmathI bhayanAza kevaLI bhagavaMtoe AcarelA tema ja prarUpelA dharmano ArAdhaka koI paNa prakAranA bhayathI bhayabhIta na bane. aciMtya zaktizALI e dharma sAtheno saMbaMdha ene "abhaya" bakSe che. ISTaviyoga ane aniSTasaMyoganA AhaTTa-dohaSTathI para banAve che. dharmanI zakti aciMtya che," evuM jANavA ane svIkAravA chatAM tenI yogakSemakaratAmAM zaMkAzIla banavuM e AMtarika nabaLAInuM sUcana che. "ATha graho AkAzamAM bhegA thaze ane nIce badhuM khedAnamedAna thaI jaze' evI je havA bhAratanA bhAgyazALIonA vicArapradezamAM sthAna pAmatI jAya che, e joyA ane jANyA pachI manamAM saheje prazna hure che ke : zakti vadhAre konI ? aSTagrahonI ke dharmanI ? dharmano ekaniSTha ArAdhaka na to koIne bhaya pamADe, na koInAthI bhaya pAme. bhaya pAmavAno hoya kaSAyane, nahi ke AtmAne. je dharmanuM vidhi-niSThApUrvakanuM sevana, AtmAne badhA je AkAzI grahothI khUbakhUba UMce rahelA zAzvatapadane lAyaka banAve che, e dharmano ArAdhaka AtmA, aSTagrahayogathI bhayabhIta banI zake kharo ke ? haragIjha nahi. sarvane sukhI karavAnA bhAvavALA puNyazALI dharmAtmAno janma thatAMnI sAthe ja durbhikSanA graho subhikSamAM badalAI jAya che. zAstromAM e prakAranA aneka dRSTAnto che. tema chatAM ATha grahonA kuprabhAva aMge je bhaya ane ciMtAnI lAgaNIo sevAI rahI che, te dUra thAya ane vAtAvaraNamAM jagatanA badhA jIvonA kalyANanI bhAvanAnuM jora jAme. te gaNatrIe dharmapremI mahAnubhAvo samakSa nIce mujaba paMcasUtrI kAryakrama rajU karAya che, jethI samasta vizvanuM kalyANa thAya. (1) sAmudAyika AyaMbilanI tapazcaryA karavI. AyaMbila tapano prabhAva mahAna che. pUrve AyaMbilatapanA prabhAvathI dvaipAyanadeva bAra varSa sudhI dvArikAno dAha karavAmAM asamartha nIvaDyo hato. evA upadrava haranAro tapa gAma-nagaramAM nitya prati. thavo ati kalyANakArI che. 244 0 dharma-ciMtana Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) brahmacaryanuM pAlana karavuM. brahmacArIne deva paNa namaskAra kare che tathA tene sarva prakAre sahAyatA kare che. - (3) bhAvapUrvaka paramAtmAnI pUjA-bhakti karavI. vizvavatsala karuNAnidhAnazrIarihaMtaprabhunI-bhakti sarva prakAranA bhayone dUra karavAvALI che. (4) niraMtara zivamastu sarvajagataH OM namo arihaMtANaM' e sattara akSaranI 20-20 mALAo gaNavI. tathA jIva mAtranA kalyANanI bhAvanAthI cittane sadA vAsita karavuM. - (5) prakaTaprabhAvI aciMtya ciMtAmaNi zrIzaMkhezvara pArzvanAtha prabhunA maMtranI nitya traNa athavA daza mALAo gaNavI. zrIzaMkhezvara pArzvanAtha prabhu A kalikALamAM sAkSAt kalpavRkSa che. temanuM zaraNa sarva prakAranA vidgono nAza karavAvALuM che. maMtranA akSaro -'hrIM zrIM dharaNendra padmAvatI pUnatAzrIsaMvezvara pArzvanAthAya nama: I' - koIpaNa vikaTa paristhiti vacce-zivamastu sarvajagataH OM namo arihaMtANuM ' e 17 akSaranI dhUnathI cittane otaprota karI devuM." A paMcasUtrI kAryakramanA pAlanathI azubha baLonuM sAmarthya ghaTe che eTaluM ja nahi, paraMtu zubhabaLonuM sAmarthya ati vegapUrvaka vadhavA pAme che. zuddha ane puSTa cittamAMthI janmato zrInavakArano pratyeka akSara-azubha baLonA gherAne e rIte bhedI nAkhe che, je rIte sUryanuM paheluM kiraNa nizAnA nibiDa aMdhakArane bhedI nAkhe che. " bhArata tema ja bhArata bahAranA dezomAM je hiMsakavRtti tema ja pravRti vadhI rahI che, tene aMkuzamAM ANavA mATe ahiMsakavRtti ane pravRtti vadhatI rahe te prakAranA zakaya : sarva prayatnodvArA, bhAvibhayone nivArI zakAya tema che. AzAspada maMgaLabhAvinuM mULa ahiMsakavRttimAM raheluM che. ahiMsakavRttino vikAsa hRdayanA vikAsanI sAthe thAya che hRdayanA vikAsa mATe vizvahRdayI mahAsaMtonI zaraNA gati svIkAravI paDe. temanI AjJAne hRdaya soMpavuM paDe. te AjJAnA pAlanathI sarva jIvonI sAnukULatAmAM vadhAro thAya che. AzA che ke sva-parahitaparAyaNa puNyazALIo A prakAre bhAvapUrvaka vyaktigata tathA samUhagata ArAdhanAdvArA vizvanA viSama vAtAvaraNane sudhArasanA taraMgothI vyApta karI devA mAMTe udyamazIla banaze. pratikULatAonA azubha vicArothI dUSita thayelA cittane sarvane sAnukULa banavArUpa A maMgalamaya pravRtti keTalI zAtAprada nIvaDe che, teno pratyakSa anubhava karavAnuM koI na cUke evI namra araja che. dharma-ciMtana * 245 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtaraprabhA dharmanA zaraNAgatane bhaya pamADe evI koI zakti tribhuvanamAM nathI, kAraNa ke dharmathI caDhIyAtI koI zakti koI kALe A jagatamAM hotI nathI. ApaNuM kartavya te dharmanI tAraka chAyAmAM rahevAnuM che. ziyALAmAM unALAne tema ja unALAmAM ziyALAne jhaMkhatA mAnasa sAthe bhayagrasta mAnavIne sarakhAvI zakAya. sAnukULatAo vacce paNa te aniSTasaMyoganA bhayathI dhrUjato hoya che. polIsanuM nAma sAMbhaLIne bhaDakatA gunegAranI jema bhayanI vAta sAMbhaLIne AvA DhIlA bhAIo dhrUjavA mAMDe che. e dhrUjArI temanA AkhA zarIramAM asvasthatA janmAve che. e asvasthatAne kAraNe mAnavabhavane sArthaka karavAnI aNamola taka teo cUkI jAya che. -paNa balihArI che bhAratIya saMskRtinI ke ATha grahonA aniSTakara yoganA samAcAra sAthe enA anuyAyIo sajAga banIne tapa-japamAM lIna banI gayA. zatru Ave che, eTalA samAcAra mAtrathI zUro sainika badhI mamatA tyajIne sajAga banI jAya che, tema aSTagrahonA yoganA samAcArathI mithyA raMgarAga-bharyA: jIvanane bhUlI jaIne bhAratIya strI-puruSo tapa tyAgamaya jIvananI sAdhanAmAM ekAkAra banyA che. | vidhipUrvaka levAtI davA dardane dUra kare che, tema vidhi-niSThApUrvaka thatI dharmanI sAdhanA pratikULatAonA pavanane sAnukULa havAmAnamAM badalI zake che. | upakArI bhagavaMtoe upadezelA mArge thatI ArAdhanAnA zubha pariNAmamAM saheja paNa zaMkAzIla thayA sivAya temAM otaprota thavAya che eTale cittanI prasannatA vadhe che. vicAramAMthI nirAzAno jherI pavana dUra thAya che, indriyonA unmAda zAMta thAya che, jIvanano hetu vadhu spaSTapaNe vaMcAya che ane zvAsocchavAsamAM navuM baLa pragaTa thAya che. e baLa dvArA anekavidha nirbaLatAothI para banAya che. jIvanano pravAha sarjanAtmaka valaNa dhAraNa kare che. khaMDanAtmaka prakAranA ciMtanamAM mAnavabhavanI aNamola paLone barabAda karavAnI vRtti zithila bane che. pote A jagatamAM kaMIka jamA karAvavA ja janmyo che, evI samajano bhItaramAM spaSTa anubhava thAya che. e anubhava sAthe ja potAnA jIvananuM udhAra-pAsuM ghaTADatA rahevAthI jAgRti Ave che. rUpiyA eka hajAranuM devuM, te rakama potAnA khAtAmAM jamA na karAvI zakAya tyAM 246 * dharma-ciMtana Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI kadIye cUkate na thAya, tema Aja sudhInA aneka bhavomAM ApaNA khAtAmAM je udhAra bole che, te bharapAI karI devA sarvajIvahitakara dharmanI sAdhanA anivArya banI rahe che. duHkhamukti ane sukhaprAptinA ApaNA zubha prayatnomAM pUrato vega ane ekAgratA ANavA mATe bAhya ane atyaMtara tapano pavitra tApa ane japanuM saMgIta khUba-khUba jarUrI che. tapano tApa ane jApanuM saMgIta jIvananA pravAhane urdhvagAmI banAvavAmAM acUkapaNe saphaLa puravAra thAya che. tapa-tApajanya vizuddhinA prabhAve zrInavakAranA jApanuM saMgIta eTaluM to UMDe sudhI phelAya che ke tenI asara bhavAMtaramAM paNa sAthe rahe che ane jIvane sanmArganI pavitra preraNA pUrI pADIne unmArgagAmI banato aTakAve che. bhayano saMbaMdha unmArga sAthenA saMbaMdhanA kAraNe thato hoya che. dharmanA dhorI mArga upara cAlanArA puNyazALIne bhaya pamADI zake evo koI 'bhaya' traNa lokamAM astitva dharAvato ja nathI. bhaya paNa jenAthI bhaya pAmIne bhAgI jAya evI pavitra AMtaraprabhA zubhabhAvapUrvakanI dharmasAdhanAmAMthI janme che ane vAtAvaraNane maMgalamaya banAvI de che. sukha pratyenuM ApaNuM lakSya jyAre phaTakIyA motI jevA mAtra camakadAra jaNAtA upalaka sukhane badale sAcA motI sarakhA kAyamI TakanArA sukha sAthe baMdhAya che, tyAre jagatanA badhA jIvone evA sAcA sukhanA bhAgI banAvavAno bhAva ApaNI vRttine sparze che ane te vRttipUrvakanI pravRttimAM ApaNane anupama AnaMda anubhavavA maLe che. e AnaMdanA sparze cittamAM punamanA caMdranI prasannatA patharAya che. e prasannatAne 'maMgaLadhara' sAthe sarakhAvI zakAya. manane 'zokasadana'ne badale 'maMgaLadhara'mAM badalI nAkhavA mATe tyAM padharAmaNI thavI joIe zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonI, e bhagavaMtone samarpita thayelA manane aDavAnI muddala hiMmata koI paNa prakAranA bhayamAM hotI nathI. rAjAnA zaraNAgatanuM eka jamAdAra kAMI na bagADI zake tema zrInavakAranA zaraNAgatane pajavavAnI hAma bhIDe evI koI tAkAta tribhuvanamAM nathI. ghaNA harSanI vAta che ke bhAratanApuNyazALI AtmAo aSTagrahonA aniSTakarayogano sAmano Aje sArI rIte karI rahyA che. e sAmano sattvavardhaka nIvaDo ! zubha phaLadAyI nIvaDo ! namaskArabhAvanI amApa zaktino paricAyaka nIvaDo ! dharma-ciMtana 0 247 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittazuddhi gharanuM AMgaNuM cokhkhuM thAya te pachI tyAM manohara raMgoLI pUrI zakAya. raMgoLI pUravAnI kriyA jema AMgaNAnI zuddhi mAge che, tema dharmakriyA cittazuddhi mAgI le che. dhoelA vastra upara raMga sAro bese che, tema zuddha cittamAM samyak kriyAno zubhasaMskAra UMDe sudhI pariName che. AvI cittazuddhi havA pANI jeTalI sulabha nathI te hakIkata che ane tethI ja tenuM mUlya tema ja mahattva asAdhAraNa che. pariNAma UMcA rAkhavAnI upakArI bhagavaMtonI hitazikSAnuM pAlana citta zuddha hoya che to vadhu saMgIna rIte thaI zake che. je citta, jagatanA jIvonA ahitanI vRttithI kharaDAyeluM na rahetuM hoya tene zuddhacitta kahI zakAya. je cittamAM zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtonI AjJAmAM pUrepUrA parovAI javAnI bhAvanA uchALA mArI rahI hoya tene zuddha citta kahI zakAya. je cittamAM indriyonA viSayonuM jora na cAlatuM hoya te citta zuddha kahevAya. je citta kaSAyane kabaje na thAya athavA to jene haDapavA jatAM krodha-mAnAdi kaSAyo mahAta thaI jAya te citta paNa zuddha kahevAya. je cittamAM paramAtmAnA guNonuM dhyAna cAlatuM hoya te paNa zuddha citta kahevAya. AtmasvabhAvanA ja pakSamAM rahevAnI vRtti jyAM jora karatI hoya,te citta paNa zuddha kahevAya. bahirbhAva ane durbhAvane aDatAM veMta potAne na varNavI zakAya tevA boja ane asvasthatAno anubhava thAya evA cittane paNa zuddha citta kahI zakAya. AvI cittazuddhimAMthI paripUrNa citta zuddhi tema ja dhyAnayoganI lAyakAta pragaTe che. AvuM citta zrInavakA2nI satata cokI taLe taiyAra thAya che ane te pachI temAM zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtono upakAraka bodha barAbara jhIlAya che tenuM ja pariNata thAya che. pariNata thayelA bodhanA prabhutva taLe potAnA prANo AvI jAya che eTale zrIjinAjJAnI virAdhanAthI bacavAnI tema ja vizvaRNa cUkavavAnI jIvanI pAtratAno ' vikAsa vega dhAraNa kare che. 248 0 dharma-ciMtana Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrIjinAjJA sAthenA bahAranA tema ja aMdaranA saMbaMdhanA baLamAMthI jIvane, jIvanuM hita ciMtavavAnI zakti maLe che. kazA vizeSa prayatna sivAya-svAbhAvikapaNe-vRtti potAnI sarvajIvahitakara dharmane ja praNAma kare, evI bhUmikAnA prAkaTya arthe cittane arihaMtabhAvathI vAsita karavuM joIe. arihaMtabhAvathI vAsita thavAnI kriyAmAM Avazyaka varSollAsa, zrIarihaMta paramAtmAnA tribhuvanahitacintakatvanA ciMtanamAMthI janme che. e varSollAsa, cittane tatkALa ullasita banAve che, bhavanA vajapiMjarane toDIphoDI nAkhIne paramakalyANakara padanA nirmaLa dhyAnamAM joDe che. e dhyAnano suprabhAva ArAdhakane apramattadazAno anubhava karAve che. te pachI paLano pramAda paNa bhayAnaka khaTakA samAna banI jAya che. jIvanI parAdhInadazAnuM darzana, potAne adhika dharmasAdhanA tarapha prere che. dharmasAdhanAnAM AkarAM caDhANa kApavA mATe namaskArabhAva majabUta lAkaDI samAna che ane AtmasamabhAva divyadRSTi samAna che. namaskArabhAvavAsita cittamAMthI AtmasamabhAvano sUrya prakAzita thAya che. namaskArabhAva barAbara cittane sparze eTale AkhuM jIvana tenI hakumata taLe | AvatuM jAya che ane bhaya-kheda-dveSa vagere Atmaahitakara baLonI sIdhI tema ja ADakatarI asarothI mukta thatuM jAya che. cittanI vizuddhi vadhatI ja rahe te mATe zrInavakAramAM ramaNatA vadhAravAnA vividha zAstrIya mArgo sAthenuM ApaNuM joDANa khUba-khUba jarUrI samajAya che. ' e joDANanAM sumadhura phaLano AsvAda bhavanAM khArA jaLa tarapha tAkavAnI adhamavRtti suddhAthI sAdhakane "para" banAve che. bhavanA khArAjaLane mAnavasamaya tema ja mAnavazaktino abhiSeka karavAthI vRddhi paNa bhavanI thatI hoya che, evA zAstra vacanomAM ekaniSThApUrvaka ApaNe ApaNI samagratAne maMgalanA kendrabhUta banAvavI joIe. e maMgalane gADha saMbaMdha che pariNAmanI dhArA sAthe, mananI prasannatA sAthe, cittanI zuddhi sAthe, e sUtra sadAya ApaNA smaraNapaTamAM rahevuM joIe. citta azuddha thAya che tenI sAthe amaMgalakara baLono utpAta vadhI jAya che, jIvananI aNamola kSaNo iSTaviyoga ane aniSTa saMyoganI ciMtAmAM barabAda thAya che ane mAnavano - bhava na mAnavAmAM Ave tevI pApakamAIvaDe sarvane bhArabhUta banI jAya che. dharma-ciMtana : 249 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika saMskRti caMdranI cAMdanI ane ravinA teja karatAM adhika upakAraka che AdhyAtmika saMskRti. havA ane pANI karatAM adhika mUlyavAna che AdhyAtmika saMskRti. hIrA motIvaDe na kharIdI zakAya evuM sukha, A saMskRtino upAsaka bhogavato hoya che. 'tyAge so Age'nA pAyA upara maMDANa che A saMskRtinA. pariNAme du:khadAyI evA, sukhane A saMskRti 'sukha' tarIke svIkAratI nathI. maMtrajApa vaDe bhavano bhayAnaka tApa dUra thavA saMbaMdhI hakIkatamAM A saMskRtinA dhuraMdhara prabhAvako ekasarakhA vicAranA che. mahApuNye maLelA mAnavanA bhavane jaDa padArthonA mAtra bhoga pAchaLa veDaphI na nAMkhatAM teno udAtta ane maMgala hetunI sAdhanAmAM sadupayoga karavAno je sadbodha A saMskRti vahAvI rahI che, tenA pAlanamAM sahunuM zreyaH che. bhaya vacce zastronuM zaraNuM svIkAravAnI sthUlamatine AdhIna jIvone A saMskRtidharmanA zaraNe javAnI upakAraka AjJA pharamAve che. potAnI rakSAnI bAbatamAM bahAranA sthUla baLone ArmIna rahevuM te parataMtratAnI ja eka nizAnI che. jyAre koI paNa zastra vagarano paNa dharmano zaraNAgata zastradhArI hajAro subhaTonA humalA vacce paNa 'abhaya'no adbhuta AnaMda anubhavI zake che. A saMskRti eka eka jIvana vyavasthA sAthe mAnavIne joDe che ke je joDANa tene AtmajAgRti bakSe che. sakala zrIsaMgha tema ja jagatanA jIvonI zAnti mATe Avazyaka anuSThAnAdine A saMskRti 'aMdhazraddhA' tarIke nahi paraMtu 'maMgalavardhaka satkArya' tarIke svIkAre che. padArthanI zakti karatAM adhika zakti zabdomAM hoya che ane zabdazakti karatAM anaMtaguNI zakti AtmAmAM rahelI che, e satyanA svIkAravAmAM kyAMya aMdhazraddhAnuM poSaNa nathI thatuM, paraMtu sarvapApathI para banavAnI zaktino maMgala suyoga thato hoya che. kriyAvihoNA korA bhAvane ke bhAvavihoNI sthUlakriyAne A saMskRtimAM koI sthAna nathI. A saMskRti A pokAra kahI rahI che ke, 'tamArI jAtane dharmanA niyaMtraNa taLe 250 70 dharma-ciMtana Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUko, to ja tame vizvavatsalatA keLavI zakazo.' devAdhidevanI AjJAne zaraNe javAthI dharmanA niyaMtraNa (zAsana) taLe AvI -javAya che. A saMskRtinA pratyeka aMgamAM jIvanA sarvocca hitano vicAra vyavasthitapaNe goThavayelo che. bhAratane AdhyAtmika saMskRtinuM pAraNuM kahI zakAya. je pAraNuM che AdhyAtmika saMskRtinuM tyAM bhautikatAnI bhUtAvaLa nAcakUda karI zake tema ja tyAMnI prajAone potAnA vicitra khela vaDe AkarSI zake te ochA khedanI vAta na gaNAya. Ama zAthI banI rahyuM che te saMbaMdhI vicAra karatAM javAba maLe che ke ApaNAM hRdayamAM UMDI jaDa ghAlIne beThelo svArtha (moha) ApaNane te bhUtAvaLanA ekalapeTA khela pratye rIjhavI rahyo che. e svArtha (moha)ne jaDamULamAMthI ukheDI nAkhavA mATe AdhyAtmikatAnA parama-zikhare birAjatA pUjya bhagavaMtonA caraNomAM ApaNe ApaNI jAtane samarpita karavI joIe. tarasyo jema jaLAzaya tarapha doTa mUke che, tema ApaNe sahue karuNAsAgara zrIarihaMtanI bhaktimAM ApaNA prANone otaprota karI devA joIe. zrIsiddha paramAtmAnA dhyAnavaDe ApaNA siddhaparyAyane hAlato-cAlato karavo joIe. mana, vacana tema ja kAyAnI saghaLI zakti vaDe ApaNe AtmAnI anaMta zaktinI khoja pAchaLa pUrepUrA na joDAI zakIe to paNa je dhanyAtmAo evI khoja pAchaLa apramatapaNe prayatnazIla che, temanI bhUri-bhUri anumodanA to ApaNAthI na ja cUkAya. punamanI cAMdanInuM dhyAna dharatAM potAnA prANomAM je AlhAdakatA saMcare che, tenA karatAM kyAMya caDhIyAtI AlhAdakatA yAne samarasIbhAvanI mahAgaMgAmAM dina-rAta jhIlavA mATe AdhyAtmika saMskRtie paropakArArthe bakSelA nIti-niyamo sAthe ApaNo saMbaMdha ghara jevo banAvavAmAM vilaMba karavo te bhavanA duHkhane vadhAravAno ja mArga gaNAya. sva-parahitakara zubhavicAra, vANI ne vartananI trividhe bhUri-bhUri anumodanA karavAno upadeza-e AdhyAtmika saMskRtinuM-aNamola dAna che. anumodanAthI vadhato pramoda pApane kSINa kare che. ane puNyane vadhAre che. netraratnomAM AMjI AdhyAtmikatAnAM amRta vizvane avalokatAM je AnaMda sparze che pariNAmane, tenA sahu bhAgI bano ! dharma-ciMtana 0 251 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikadharma sAmAyika e ja paramadharma che. badhA dharmo temAM samAI jAya che. ahiMsA paramo dharmano paNa temAM samAveza thAya che ane "satyameva jayate' paNa temAM samAI jAya che, paraMtu ahiMsA ke satyamAM sAmAyikanI samagratAno samAveza nathI thaI zakato, kAraNa ke sAmAyikadharma e sarva dharmano sAra che. sarva vrato ane mahAvratonuM paramalakSya che. sAmAyikamAM rahevuM te havAmAM addhara rahevA karatAM paNa adhika duSkara che. paramAtmAnI AjJAnA pAkA pakSakAra banAya che, tema ja huM AtmA chuM evo daDha saMskAra aMdara badhe barAbara phelAya che, te pachI AtmAvaDe AtmAmAM rahI zakAya che, AtmAne paramAtmAnA dhyAnamAM joDI zakAya che, AtmAnA guNomAM ramaNatA keLavI zakAya che ane anAtma-vastu (jaDa padArtho) tarapha udAsInabhAva Ave che. AtmAnA svabhAvanI zodha ane zuddhi sAmAyikavaDe thAya che. zodha mATe bahArathI pUrepUrA saMkelAIne aMdara UMDA UtaravuM paDe che. UMDe sudhI aMdara pahoMcyA pachI azuddhio sAtheno jaMga joramAM Ave che ane temAM vijaya dharmanA pakSakArano thAya che. khovAI gayelA potAnA snehInI yAdamAM mAnavI ghaNIvAra dUra-sudUranA bhUtakALamAM khUba UMDo UtarI jAya che tema AtmAnA paramasvarUpanA ciMtanamAM khUba-khUba dUra sudhI nIkaLI javuM te sAmAyikadharmane pAtra banavAnI viziSTa koTinI sAdhanA che. sAmAyikadharmane saMbaMdha Atma-vastu sAthe che, AtmAnA AvarAyelA guNone kholavA sAthe che, AtmAne paramAtmA banAvavA sAthe che. AtmaguNano prakAza ahIM beThAM siddhazilAnAM darzana kare che, jagatamAM rahelA badhA jIvo sAthe mIThIgoSTi kare che. goSTino e prakAra zabdAtIta che. anubhave to samajAya che. dehAdhyAsa chUTe che tyAre evA anubhavanuM paheluM kiraNa potAne sparze che. e sparza eTale rasasamAdhi, samarasIbhAvano bhavya tema ja maMgala anubhava. dehAdhyAsa chUTavo eTale dehanI mamatAthI sarvathA mukta thavuM te. chuTI gayo che dehAdhyAsa jeno evA mahAsaMtanA zarIrane koI vAMsaDAthI chole ke. caMdana rasanuM vilepana kare, tenI pratikULa yA sAnukULa kazI asara temanA AtmAne na thAya. pratikULa yA sAnukULa ubhaya prakAranA upasarga samaye pote to AtmAmAM je ramata ra5ra dharma-ciMtana Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, AtmAnA guNonI goThaDImAM magna hoya, A pRthvI upara rahIne siddhazilAnI vadhumAM vadhu najIkamAM rahevAnI sAdhanAmAM otaprota hoya. AvA sAmAyikadharmathI lAbha zo ? e praznano javAba e hoI zake ke, sAmAyika e sarvakalyANano sarvocca dharma che. ApasvabhAvamAM magna mahAsaMtonA caraNanI rajanA sparze paNa aneka mAnavonA roga dUra thayAnA dAkhalA ApaNe vAMcyA che, tema ja Ajeya sAMbhaLIe chIe te ema batAve che ke sAcI zakti AtmAmAM che, sAcuM sukha AtmAmAM che ane AtmA vaDe AtmAmAM rahenArA mahAsaMto e sakaLavizvanI aNamola thApaNa che. svarganA vaibhavamAM rAcatA devatAo paNa evA saMtonI stuti karavAmAM potAnA jIvanane dhanya samaje che. sAmAyikamAM rahevA mATenuM baLa, namaskArabhAvamAMthI janme che. namaskArano bhAva namaskArya bhagavaMtonA asIma upakAranA ciMtana-manananA prabhAve potAmAM pragaTe che. namaskArabhAva aruNodayanA sthAne che. sAmAyika sUryaprabhAnA sthAne che. namaskArano bhAva bhaktinI uSmAne pragaTAve che. te uSmA AgaLa vadhIne prabhAsvarUpa sAmAyikamAM pariName che. sAmAyikamAM sArthaka thatI eka-eka kSaNamAM seMkaDo janma-maraNane TALavAnI zakti che. AtmAnA anaMta guNone pragaTAvavAnI zakti che. pavitra te zaktino eka kaNa aneka janmonAM pApakarmone nirmULa karI zake che. - AtmA ane karmo vacceno saMbaMdha, dharmanA saMbaMdha pachI ocho thato jAya che. e . . dharma AtmAmAMthI pragaTato hoya che, sAmAyikamAM rahevAthI e dharmamAM jIvI zakAya che. pote jene sevI rahyo che, te adharma to nathI ne ? enI kALajI na rakhAya to devadurlabha mAnavano bhava aneka bhayasthAnakomAM aTavAI paDe che. potA taraphathI parane pahoMcatI pIDAno aMta sAmAyika ANe che. jIvanA muktigamanayogyatvane sAmAyika vikasAve che. sAmAyika eTale akSayasukhano mahAsAgara. mahAsAgarano jIva melA pANInA khAbociyAmAMthI vahelo-vahelo bahAra Ave ane bIjAone bahAra nIkaLavAno mArga cokho karI Ape e bhAvanAnI siddhi namaskArapUrvaka AtmAmAM dAkhala thavAthI thatI hoya che. evA namaskAra tema ja sAmAyikamAM sahuno rasa vadho ! ekAgratA vadho ! dharma-ciMtana 53 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAratIya saMskRti ahiMsA bhAratanI sarakAra, bhAratanI bhUmi upara, bhAratIya prajAnA karane paise, bhAratIya saMskRtinI bhavya paraMparAnI viruddha moTAM yAtrika katalakhAnAM UbhAM kare che, e samAcAra hakIkatanuM svarUpa dhAraNa kare te pahelAM saghaLA bhAratIya strI-puruSoe potAnI badhI zakti vaDe atihINapatabharyA tema ja dayAhIna te kRtyane aTakAvavA mATe pUratA prayatno AdaravA joIe. je katalakhAnAMo sAthe bhAratIya prajAnA vartamAnakAlIna yA bhaviSyakAlIna hitane sIdhI ke ADakataro paNa saMbaMdha nathI, tenI sAthe bhAratanI sarakAra tema ja tenA AgevAno joDAya to te bhAratanA itihAsamAM Aja sudhI kadI nahi noMdhavA pAmelI bhayAnaka ghaTanA banI jAya. "satyameva jayate'nA pavitra sUtrane apanAvanArI sarakAranA AgevAna baMdhuo katalakhAnAMo kholIne kayA satyane jIvADI zakaze? kaI pavitratAne praNAma karI zakaze? kaI mahAnubhAvatA vyakta karI zakaze? A jagatanA koI paNa jIvanA jIvana jIvavAnA hakkane chInavI levA te sabhyatA nahi paNa sariyAma ghAtakIpaNuM che, bhayAnaka prakAranI nirdayatA che, nidhuratA, che, hRdayahInatA che. saMskRtinI zuddhi ane vRddhi dayAnI zuddhi ane vRddhi anusAra thAya che ane tenA AdhAra upara te-te rASTranI prajAonI AdhyAtmika pratibhA vikAsa pAme che. e prANIo ke je A dezamAM janmyA che ane A dezamAM jIve che temanI sAthe eka dezavAsI tarIke ApaNe koI saMbaMdha kharo ke kema ? tema ja temanA upakAro taLe ApaNe chIe ke kema ? teno jo zAMta citte vicAra karIe to temane bacAvavAnI eka paNa takane ApaNe kadIye jatI na karIe. moTo te je bIjAne bacAvIne jIve. hiMsA mAnavane rAkSasa banAve che. prajAjIvananI koI paNa samasyAno ukela, hiMsA dvArA Avyo nathI tema ja AvavAno nathI. niraparAdhI pazuone katalakhAnAmAM dhakelI devAnI yojanAne AkAra ApavA mATe taiyAra thayelA bhArata sarakAranA AgevAna bhAIo ema na mAne ke temane koI pUchanAra nathI. katalakhAnAM ! te sarakAra svayaM UbhA kare ? bhAratanA hRdayarUpa ahiMsA sAthe ramata karanArA AgevAno bhAratIya prajAnA 254 0 dharma-ciMtana Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdayamAMthI potAnuM sthAna gUmAvatA jAya che, e teo na bhUle. ahiMsAnA banIne rahenArA ja bhAratanI prajAnA banI zakyA che, e hakIkata bhArata sarakAranA vartamAna agraNIo barAbara noMdhI le. bhAratIya prajAnuM hRdaya, dayAne vareluM che, nahi ke hatyAne. e hRdayamAM kevaLa mAnavane ja nahi, paraMtu pazu-paMkhI ane jaLacarone paNa ijjatabharyuM sthAna che. bhAratanA hRdayane bhraSTa karavAnI chokaramata karanArA aneka Aja sudhImAM kALanI Thokare caDhyA che, hatA na hatA thaI gayA che, itihAsamAM vagovAI gayA che. rAjya eno dharma cUke che, tyAre prajA pAse dharma paLAvavAnI tenI pAtratA khUba ja jhAMkhI paDI jAya che. AgevAnIbharyA hodde besIne jo te hoddAne lAyakanI pharajo adA na karI zakAtI hoya to bahetara che ke te hoddAno tyAga karI devo. svArthanA bhAraNa taLe dabAyelA dayAnA pavitra jharaNAne jo ApaNe sUkAI javA daIzuM to eka mahAna prajA tarIkenuM ApaNuM astitva bhAre jokhamamAM mUkAI jaze. tyAgI ane paropakArI mahAsaMtonA ApaNe vArasadAra chIe, ApaNA prANone temanA nAme jagADavAnI paLa AvI cUkI che. temAM jo pramAda sevIzuM ke bahAnA kADhIzuM to ApaNe kRtaghnI TharIzuM, apakArI tarIke itihAsa ApaNI noMdha leze, kALa ApaNane Thokare mA2ze. mAnavIne je rIte potAnA motanI vAta kaThe che, te ja rIte katalakhAnAnI vAta paNa kaThavI joIe. ane to tene baMdha karAvavAnA prayatnomAM ApaNe samayasara saphaLa thaIzuM. dayAnI pradhAnatAvALA A dezamAM katalakhAnAM UbhA karavAnI yojanA e bhAratIya saMskRtinA pavitra aMga upara nastara mUkanArI ghAtakI yojanA che e satya 'satyameva jayate'nA sUtrane apanAvanArI sarakAranA javAbadAra bhAIo sAva visarI gayA jaNAya che ! bhAratIya saMskRti uparanI A bhayAnaka Aphatane TALavA mATe badhA bhAratIya baMdhuoe eka avAje kendranA tema ja potapotAnA prAntanA AgevAnone samajAvavA joIe. ane kadAca na samaje to laI zakAya tevAM jalada pagalAM bharavAM mATe tatkALa nirNaya levo joIe. 'mA bhAratI'nA lalATe katalakhAnArUpI kALI TIlI coDavAnuM adhama kRtya na karavAnI bhArata sarakAranA AgevAnone mArI namra araja che. dharma-ciMtana 0 255 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA parvAdhirAja zrIparyuSaNa parva AvyAM ane gayAM. balihArI che, A mahAparvanI ke jenA Agamana sAthe bhavya AtmAonA hRdayamAM tapa-japa, tyAga ane dayAnA pavitra pravAha vahevA mAMDe che. cAlu divasomAM kamajora jaNAtA bhAgyazALIo paNa A ATha divasa daramyAna tapa-japanuM je sattva khIlave che, tenI anumodanA karatAM haiyuM amApa harSa anubhave che. sarva parvaziromaNi A parvanI bhaktidvArA jIvanamAM sakaLasattvamaitrIno je pavitra prakAza phelAya che, tethI jIvananA utthAnamAM gajabanI asara thAya che. kSamApanA e paNa A parvanuM ati agatyanuM eka aMga che. kSamApanA yAcavAmAM jagatano koI eka paNa jIva bAkAta na rahevo joIe. sAmeno bhAI, bhale ApaNane khamAve ke nahi, paNa ApaNe to hradayanI vizALatApUrvaka tene khamAvavo joIe. kSamApanA eTale koI paNa eka samayanA mana, vacana tema ja kAyAnA nAnAmoTA aparAdha badala trividhe sAmA AtmAnI kSamA yAcavI te. kSamAnI Apa-lethI aprItino kSaya thAya che. aprItino kSaya thavAthI hradaya phoruM bane che, cittamAM pavitra vicAra mATe jagyA vadhe che. satpravRttimAM AvatA aMtarAyo ochA thAya che. thayelA aparAdhanI kSamA yAcavAthI namratAguNa sArI rIte khIle che, tema ja AtmAnA zatru evA durguNane ughADo pADI zakAya che. durguNane IrAdApUrvaka DhAMkI rAkhavo te potAnA ja gharamAM potAnA hitazatrune Azraya ApavA karatAM paNa badatara kArya che. zrIvItarAgaparamAtmAnA paramatAraka zAsananI bhakti dvArA mahApuNya maLelA mAnavanA bhavane sArthaka karavAnI bhAvanAno vega vadhAravAmAM mithyAduSkRtanI kSamApanA sAthe tapajapano suyoga anupama bhAga bhajave che. evA suyogane sAMdhI ApanArA parvAdhirAjanI pavitra asaro AkhA varSa daramyAna ApaNA jIvanane namaskAraguNanI adhikAdhika khIlavaNIne pAtra banAvo. A-bhAranA bhArane UMcakavAnI tAlIma namaskArabhAvanI vRddhinA kAraNarUpa bane che, tema ja AtmAne kRtaghnatAnA mahAdoSathI ugArI le che. 256 0 dharma-ciMtana Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtajJatA e eka evo doSa che ke je jIvane AgaLa vadhavAmAM sadAya ADo ne 'ADo ja Ave che. bhAvapUrvakanA namaskAradvArA teno kSaya thAya che. namaskAramAM bhAva khIlavavAmAM tapa tema ja japa rAmabANa IlAjarUpa pratIta thAya che. upakArIbhagavaMtonA upakAranuM satata smaraNa jApa karAve che, Atmasthiti sAthenA joDANamAM apUrva sahAya tapa kare che. zrIvItarAgaparamAtmAnA zAsananI praNAlikA evI ajoDa che ke tenI sAthe joDAnArA AtmAne jANatAM-ajANatAM paNa lAbha pahoMcato hoya che, to pachI AtmAnI zuddhinA ja hetupUrvaka je puNyAtmAo ahiMsA, saMyama-ane tapa AdimAM ramaNatA keLavatA hoya che, temane pahoMcatA lAbhanI to vAta ja zI ? deza-kALanI viparIta havA vacce zrIvItarAgaparamAtmAnI AjJAmAM barAbara sthira rahevA mATe ApaNe sahue parvAdhirAjanI ArAdhanAmAMthI je baLa meLavyuM che, tene adhikAdhika keLavIne aMtarmukha banavuM joIe. bahAranA vAtAvaraNamAM phasAIne bhava hArI javA jeTalI moTI bhUla karavI ApaNane haragIjha pAlave nahi, kAraNa ke ApaNe vizva hitaciMtaka mahApuruSonA vArasadAra chIe. te vArasAne dIpAvIne mAnavanA bhavane dIpAvavAnA saMskAra ApaNA lohImAM maLelA che, tene vyaktarUpa ApavA mATenuM baLa tapa-japa-saMyama-svAdhyAya Adi dvArA meLavI zakAya che, te meLavI ne ApaNe AdhyAtmika pratibhAnI asIma upakAritA prati jagatanA mAnavone niSThAvAna banAvI zakIe tema chIe. AdhyAtmika sAdhanAmAM leza paNa ThaMDA paDavAthI A kAmamAM ApaNo vikAsa aTakavAnI sAthe, bIjA navA bhayo sAme AvI UbhavAno saMbhava paNa rahe che. zANA ane samayajJa AtmAone vizeSa zuM kahevuM ? guru bina jJAna na hoya kuMbhe bAMdhu jaLa rahe, jala viNa kuMbha na hoya, jJAne bAMdhyuM mana rahe, guru bina jJAna na hoya ! sva laghutAnA spaSTa bodha pachI guru zaraNAgamananI sAcI bhUkha lAge che ane suguruno yoga paNa thAya che. dharma-ciMtana 57 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 285 295 ciMtananI cAMdanI ciMtakonAM hRdaya ane bhAvathI nIkaLelA ciMtano ApaNane saune bhAvothI bhAvita banAvaze. namaskArabhAva, namratA ane saumyatA zrI caMdulAla zAha 259 jaina dharma ane kSamApanA zrI caMdulAla zAha maMtradhvaninI laharIo bAlacaMda hIrAcaMda 270 raMgavijJAna bAlacaMda hIrAcaMda 275 vyaSTi, samaSTi ane parameSThi bAlacaMdra hIrAcaMda 278 dharmanA aMtima dhyeyanA pratIko bAlacaMda hIrAcaMda 281 mahAmaMtranuM mAhAbhya zrI sUrajacaMdajI DAMgI nava-pada-dhyAna zrI sUrajacaMdajI DAMgI 290 anugraha-darzana zrI sUrajacaMdajI DAMgI 293 lAbha ane lobha zrI sUrajacaMdajI DAMgI "dharmacakra' mATe sarvasvabhAva - 297. * karmacakra ane dharmacakra 298 mahAmaMtra ane tenI sAdhanA 300 maMtrAdhirAja zrInavakAranI aciMtya zakti zrI vasaMtalAla kAntilAla IzvaralAla 309 eka araja * zAsanasevaka 320 sukha-duHkhanuM mULa jijJAsu 322 : mAnasa-jApa 'vanavAsI' 324 maMgala-catuSTaya . vanavAsI' 327 sAdhanAtrayI vanavAsI' 331 zAsana bhakti zrI prabhudAsa becaradAra pArekha 333 dharmadhyAnanI cAra bhAvanA zrI bAbubhAI saMghavI 336 dharmaratna DaoN. valabhadAsa neNasIbhAI mananIya vaktavya 339 zrInamaskAra mahAmaMtra DaoN. valabhadAsa neNasIbhAI 343 dharmazaktino paricaya 348 nyuM bhavaduHkha na lahuM zrI dalapatabhAI zAha 350 divya bhAvanAbaLa zrI phattehacaMda jhaverabhAI 353 cAra maMgaLa, cAra zaraNa zaraNArthI 356 jAgatA re'jo zaraNArthI 358 prabhu sAthe saMbaMdha zrI amRtalAla modI 361 triveNIsaMgama bALasAdhaka 363 pAyAnuM kAma anAmI 365 sarvanA kalyANamAM potAnuM kalyANa zrI agaracaMdajI nAhaTA 367 bhAIne patra 369 pAMca bhAva-samavAya (eka ciMtana) 371 . maMtra caitanya pragaTAvIe" 374 paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha' 376 258 - dharma-ciMtana 337 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskArabhAva, namratA ane saumyatA zrI caMdulAla zAha "arihaMtavaMdanAvalInA racayitA zrIcaMdra e ja zrInamaskAra mahAmaMtranA prathama be akSaro-"namo'-A jagatanA tamAma sadgaNonA adhiSThAyaka-ziratAja che. vizvamAM pravartI rahelA bhinna bhinna matamatAMtaromAM koI paNa evo dharma nathI jeNe Humility (namratA) ane Meekness (saumyatA) upara bhAra nA mUkyo hoya. che paraMtu e vinamratA ane saumyatA (samabhAva)no samya uddabhava namaskArabhAva vinA zakya nathI, evuM kahevAno yaza zrIarihaMta paramAtmA-praNIta jaina darzanane phALe jAya che. - namratA ano saumyatArUpI be azvone namaskArabhAvarUpI rathamAM joDIne ja mokSamArganA pravAsanI zarUAta thaI zake che, e nakkara satya upara, zrI sarvajJa bhagavaMtoe navakAramaMtranuM AlaMbana levA mATe je parama prakAza pAtharyo che, e jo samajAI jAya, to jIvana madhura, madhura, madhura banI jAya, beDo pAra thaI jAya. "kriostoma' nAmanA pazcimanA vidvAne namratA viSe lakhyuM che : "Humility is the root, mother, nurse foundation and bound of all virtues." arthAt "namratA e tamAma sadguNo mATe bIja, janetA, paricArikA, pAyo ane anubaMdha che.' .' paraMtu, namaskArabhAva vinAnI namratA ahaMkAranI janetA ane ThagArI nIvaDe che, eno khyAla ghaNA ochA mANasone che. "mArakasa orelIasa' nAmanA eka bIjA vidvAne Ane mATe bahu suMdara vAta karI che : 'Nothing is so scandalous than a man that is proud of his humility: arthAt "potAnI namratAno ghamaMDa rAkhanAra mANasa jevuM "kalaMkita" A jagatamAM bIjuM kazuM nathI." A vAta khUba vicAravA jevI che. tamAma saguNono AviSkAra namratAmAMthI thAya che, ema badhA ja kahe che. paraMtu gumAnarahita namratA namaskArabhAva sivAya zakya ja nathI, e vAta mAtra jaina tattvavidoe ja kahI che. mAtra kahI ja nathI, tamAma zubha pravRttionA pAyAmAM maMgaLAcaraNarUpI zrInamaskAra mahAmaMtranI sthApanA karIne e dharma-ciMtana * 259 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hakIkata emaNe siddha karI batAvI che. namaskAra mahAmaMtranAM padomAM punaH punaH Avato "namo' zabda sAcI vinamratA ane kAryakSama samabhAva (saumyatA) kyAMthI Ave che, tenuM spaSTa darzana karAve che. jyAM namaskArabhAva nathI, tyAM namratA nathI, jyAM namratA nathI, tyAM samabhAva nathI, jyAM samabhAva nathI, tyAM koI paNa saguNano vAsa nathI ane jyAM koI paNa sadgaNa nathI, tyAM pachI zuM rahe che ? arthAt kAMI ja nahi. ' zrInamaskAra mahAmaMtranI sAdhanAno prAthamika hetu namaskArabhAvajanita vinamratA ane saumyatAne pragaTAvavAno ja rAkhI zakAya. e hetu jo nA hoya to pariNAma kaMI Ave nahi. aMgata mahattAne tyAM bAju para ja mUkavI paDe. eka pAzcAtya vidvAne lakhyuM che : 'A desire for personal prominence in worldly affairs is conceit and false pride which bring np belessings to life Humility and meekness are true qualities which bring the good results desired by all sane people. arthAtuM, 'dunyavI bAbatomAM vyaktigata mahattAnI icchA (kAmanA) kevaLa bhrama ane mithyAbhimAna che, jIvanamAM koI AzirvAdano abhiSeka tenAthI thato nathI. tamAma zANA manuSyo je zubha pariNAmanI icchA rAkhe che, te vinamratA ane saumyatArUpI sadgaNonA vikAsathI ja lAvI zakAya che." ApaNe AmAM eTaluM umeravAnuM che ke namaskArabhAvanApUrNa vyAptikaraNa vinA sAcI vinamratA ane saumyatA zakya ja nathI, ane ApaNI dInatA, hInatA tathA kSationI bedhaDaka kabUlAta vinA e mahattvapUrNa namaskArabhAvanI jhAMkhI paNa thaI zakatI nathI. eka bIjA vidvAne anyatra lakhyuM che : 'A man should never be ashamed to own that he has been in the wrong which is but saying, in other words, that he is wiser today than he was yesterday' ' arthAt, "potAnA hAthe ghaNAM khoTAM kAryo (pApakRtyo) thayAM che, e vAtano svIkAra karatAM mANase kadI paNa zaramAvuM joIe nahi. enI bhUlanI) kabUlAta karavAno bIjo artha e thAya che ke gaI kAle hato tenA karatAM Aje te vadhAre zANo che." zrInamaskAramahAmaMtramAMnA "namo" zabdanI adbhuta khUbI ane viziSTa kAmagIrI AthI spaSTa thAya che. namo' zabda ApaNAM duSkRtyo (AtmAne bhavabhramaNanA cakkaramAM caDAvanArAM karmo) vize ApaNane jAgrata kare che e jAgratithI ApaNAmAM vAstavika namaskArabhAva 2600 dharma-ciMtana Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pragaTe che. e namaskArabhAva ApaNA romaromamAM vyApta thAya che. enAthI sAcI vinamrata prApta thAya che. enA vaDe pUrNa samabhAvano AvirbhAva thAya che. enAthI kheMcAIne vizvanA tamAma sadguNo ApaNane AvI maLe che. sadguNonuM Agamana durguNonI nirjarAmAM pariName che. nirjarAnI sAthe sAthe ja saMvara kAryazIla bane che. enA phaLasvarUpa mokSamArganAM dvAra sAdhaka mATe khullAM thAya che. ekalA hAthe kazI siddhi prApta karI zakAtI nathI. sahAya ane zubhecchA vinA pragati thaI zakatI nathI. A kArya zatruodvArA nathI thatuM, mitrodvArA ja thaI zake che. 'namo' e maitrI ane mitro mATenuM cuMbakIya rasAyaNa che. namavA mAMDIe eTale mitro maLavA mAMDe. e mitro zubhecchA laIne Ave. enI pratikriyArUpa vizvamaitrI ane vizvakalyANa-zivamastunI bhAvanA ApoApa pragaTavA mAMDe.. vizvakalyANanI bhAvanA jyAre sAcosAca pragaTe tyAre nijakalyANa to maMdira paranA zikharanI jema ApoApa Automatically tyAM prasthApita hoya ja. A mahAkArya namaskArabhAvanuM che ane namaskArabhAvamAMthI svataH pragaTatI sarvasadguNasaMpannatAnuM kAraNa 'namo' nAmano be akSarano zabda ja che. A 'namo', traNe jagatanA svAmitvanuM bIja che. tamAma tIrthaMkara bhagavaMto ane tamAma siddha paramAtmAonI sakaLa siddhio A 'namo'mAMthI ja phAlIphUlI che. upara caDavuM hoya to vAMkA vaLIne (namIne) ja caDI zakAya che. AtmAnI urdhvagAmI gati mATe paNa evuM ja che. seinTa barnArDe eka sthaLe kahyuM che : 'It is only the humble that can climb safely to the heights.' arthAt, (namaskArabhAvavALA) namrajano ja salAmatIpUrvaka UMcANa para caDI zake che. AvuM A 'namo' pada jemane prApta thayuM che, temane mayaM smAt ? bhaya zAno ? zrIarihaMta paramAtmAno sarvajIvahitakara bhAva e ArAdhaka AtmAnA bhAvaprANano prANezvara che. dharma-ciMtana 0 261 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma ane kSamApanA jaina dharmamAM jene savizeSa mahattva ApavAmAM AvyuM che, te kArya "kSamApanAnuM che. kSamA vIrasya bhUSaNam' e vAkya to ApaNe tyAM sadA vaparAtuM AvyuM che. paraMtu rojabarojanA jIvanamAM enuM kSamAnuM-mUlya ApaNe keTaluM AMkyuM che ? sAmAnya vyavahAramAM ghaNI vAra mAphI mAgavAnuM ane ApavAnuM kAma to ApaNe karIe ja chIe. paraMtu e badhI mAphInI levaDadevaDamAM, kevaLa svArthaparAyaNatA ja mahadaMze. rahelI hoya che. kSamApanAnI bhAvanA evI tuccha ke maryAdita nathI. vyavahArika mAphImAM ane AtmAnI kSamApanAmAM ghaNo moTo bheda rahelo che. benjAmina phrenkalIe eka sthaLe lakhyuM che : Does any man wound thee ? Not only forgive, but work into thy thought intelligence of the kind of pain that thou mayest never inflict it on another spirit. A subhASitanuM tAtparya e che ke : tane koIe kaMI pIDA pahoMcADI che ? ene to mAphI Apa ja, paNa eTaluM karIne aTakIza nahi. je du:kha tane thayuM, evuM duHkha, tuM bIjA koI jIvane kadI paNa nahi pahoMcADe, evI buddhipUrvakanI vicAraNAno amala karavAnuM paNa nakkI karI le.' A vAkyomAM ghaNo UMDo artha samAyelo che. koI ApaNane mAraphADa karI jAya, gALo daI jAya, maheNAM saMbhaLAvI jAya, tyAre ApaNA aMtaramAM kevo phaphaDATa jAge che ? keTaluM duHkha ApaNe anubhavIe chIe? ApaNI kamanasIbI e che, ke bIjAone AvuM ja duHkha pahoMcADavAnA prasaMgomAM, ApaNe, AgaLanA AvA ja prasaMgoe ApaNane lAgelA duHkhane visarI jaIe chIe. ApaNAM kArya ke vartanathI, evI ja vedanA sAmo mANasa bhogavaze. eno khyAla te vakhate ApaNane Avato nathI. A vAtanA ja anusaMdhAnamAM benjAmina phrenkalIe anya sthaLe lakhyuM che : "Doing an inkury puts you below your enemy, Revenging one makes you but even with him, Forgiving it sets you above him." A vAkyo dvArA teo kahe che : "tamArA zatrune IjA pahoMcADo, to tame enAthI utaratI koTInA banI jAo cho, eNe pahoMcADelI pIDAnA badalAmAM ene sAmo ghA karo, to tame enA jevI ja koTInA banI jazo, ene kSamA karI dezo to enA karatAM ucca koTImAM tame mUkAzo.' 262 * dharma-ciMtana Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * A zubha vicAramAM je "zatru' zabdano ullekha che, te khUba samajavA jevo che. mitro ane svajana-kuTuMbIo-pratye kSamAvRttine dhAraNa karavAmAM vizeSa mahattA nathI. e to eka Avazyaka kartavya che. e kartavyanA pAlana dvArA kSamAvRttine khIlavavAnI zubha zarUAta karI zakAya che. paraMtu duzmana pratye paNa kSamAvRtti rAkhavI, emAM ja kharI mahattA che. jemaNe ApaNuM vadhAremAM vadhAre bUruM ke ahita karyuM hoya, temane kSamA ApI devI ane te paNa aMtaHkaraNamAM koI jAtano roSa rAkhyA vinA ja, pUrNa premabhAvapUrvaka emane kSamA karavI, e sauthI vadhAre mahattvanuM che. paraMtu, ethIye vizeSa mahattvanuM ane sArvabhauma Avazyaka kArya to kSamA mAMgI levAnuM che. "kSama vIrasya bhUSaNam' ema je kahevAmAM AvyuM che, eno artho artha badhA samaje che. paNa eno bAkIno ardho artha lakSyamAM levAto nathI. sAdhAraNa rIte, AmavargamAM koIne, e vAkyano artha pUchazo, to te kaheze ke "kSamA ApavI e vIranaranuM bhUSaNa che." paraMtu, kSamA mAgavI e vIranaranuM bhUSaNa che." evo artha bhAgye ja koI karaze. kSamA ApavAmAM vIratA' jarUra che, paraMtu, kSamA mAgavAmAM je "vIratA' che, enI tole jagatanuM bIjuM koI paNa zaurya AvI zake tema nathI. A vAta khUba samajavA jevI che. manuSyanA lokottara vikAsamAM ADe AvanArI eka mahA prabaLa zatru, eno ahaMbhAva che. A ahaMbhAva jarA paNa ghavAya, to mANasanA manamAM bhAre moTI uthalapAthala macI jAya che. ApaNe jyAre anyane kSamA ApIe chIe, tyAre emAM ApaNA A ahaMbhAvanuM poSaNa thAya che. paraMtu, kSamA mAgavAno prasaMga jayAre Ave, tyAre ahaMbhAvane duHkha pahoMcADyA vinA ApaNe eka kadama paNa AgaLa nahi uThAvI zakIe. ahaMbhAvanuM visarjana karavAnI ApaNAmAM zakti haze, to ja ApaNe kSamA mAgavAnA paMthe AgaLa vadhI zakIzuM. A "ahaMbhAva" e AtmAno ane ApaNo potAno moTAmAM moTo zatru che. enI upara pUrNa kAbU meLavyA vinA pragati, vikAsa ke uddhAra azakya ja che. zAstromAM je kSamApanAbhAvanAM guNagAna gAvAmAM AvyA che, te kSamAbhAvamAM ahaMbhAvanuM mardana, e atyaMta mahattvanI bAbata che. kSamA zabdano sAco artha kevaLa kSamA ApavAmAM ja nahi, balve kSamA mAgavAmAM samAyelo che. dharma-ciMtana * 263 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamA ApavAmAM ApaNA aMtaranuM audArya ApaNe vyakta karIe chIe, paraMtu kSamA mAgavAmAM to ApaNI kharekharI vIratA, apratIma vIratA rahelI che. ATalA mATe ja zAstrakAroe kSamA mAgavAnA kAryane prathama sthAna ApyuM che. jaina dharmamAM kSamApanAne lagatuM je suvikhyAta sUtra che, te joIzuM, to A vAtano ApaNane khyAla AvI jaze. A rahyuM te sUtra : 'brAmemi savvanIve, sabvejhIvA svataMtu me / mittI me samUttu, vere mAM na veLapha' aaaa arthAt, "huM sarva jIvone khamAvuM chuM, (sarva jIvonI huM kSamA mAguM chuM), sarva jIvo mane kSamA karo, sarva jIvo sAthe mAre maitrIbhAva che, koI paNa jIva pratye mane vera nathI.' A eka mahAna sUtra che. AdhyAtmika sAdhanamAM to te eka atizaya Avazyaka ane aMgabhUtabhAva samuM che. mAnava jIvananI eka ati udAtta bhAvanA emAM pragaTa thAya che. eka sAro vyApArI, divALInA parva upara, sauthI prathama potAnuM devuM cUkavI devAnuM kAma kare che. leNuM vasUla karavAnuM kArya bIjA naMbare Ave che. 'mAre koInuM devuM nathI.' evA zabdo bolatAM mANasane keTalo AnaMda thAya che ? e paristhitimAM mANasa apUrva AnaMda ane kyAreka garva paNa anubhave che. evI ja rIte, 'kSamA mAgavI' e kAryamAM ApaNuM devuM cUkavavAno bhAva rahelo che. rUpiyA--paisAnI levaDadevaDamAM devuM cUkavavA aMge je jAgRti ane tatparatA ApaNe dAkhavIe chIe, tevI ja jAgRti ane tatparatA, kSamA mAgavArUpI RNa'adA karavAmAM zuM ApaNe dAkhavIe chIe ? khUba khUba vicAra karavA jevI ane samajavA jevI A vAta zuM nathI ? 'jIva mAtra pratye mane maitrIbhAva che, koInI sAthe mAre ve2 nathI,' A zabdo zuM phakta bolavA mATe ja che ? bolIne bhUlI javA mATe che ? saMbhavataH ahIM koI evo prazna upasthita kare, ke 'ApaNe kAM koInA vAMkagunAmAM AvyA chIe ? pachI kSamA mAgavAnI zAnI ? jaina dharmanI bArAkhaDIne bArAbara samajatA hoya, teo to Avo prazna pUche ja nahi. koIne koI jIvane ApaNAthI du:kha yA pIDA nA pahoMcatAM hoya evI ekAdI paLa to koI batAvo ? 264 0 dharma-ciMtana Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' are, kSamA bhAvanAno abhAva, te ja eka moTo gunho nathI zuM ? kSamApanAbhAvanI samyagU samajaNano abhAva. e eka ja, kSamAyAcanAnuM moTuM kAraNa zuM nathI ? jainadharmanI A "kSamApanA" ApaNane jIva mAtra pratye maitrIbhAva-premabhAvarAkhavAnuM apUrva zikSaNa Ape che. lokottara vikAsa to, A kSamApanAnA sopAnanI sahAyatA vinA, zakya ja nathI. . laukika kSetramAM paNa evuM ja che. lokottara ane laukika, e be kSetro jIvanavikAsanI dRSTie bhinna nathI. vyavahArabhede ApaNe ene bhinna mAnIe, to paNa, laukika ane bhautika vikAsamAM paNa, kSamApanAbhAva e umadAmAM umadA dhyeya che. jagatanA tamAma saMpradAyonA badhA ja mahApuruSoe e Adarzane ApaNI sAme dharyo che. 'To love spmething, more Than one's own self, Is the secret of All that is great, And to know, how To live for others * Is the aim of noble souls.' "potAnA prANa karatAMye adhika prema anyane arpavo, e A vizvanI tamAma mahattAonuM gupta rahasya che ane, parakalyANa mATe jIvana jIvavAnI rIta 'jANavI" e umadA AtmAonuM "parama dhyeya che." A gupta rahasyanI cAvI ane parama dhyeyanI pagadaMDI, e baMne kSamApanAbhAvamAM ja che. manana karavA vinamra vinaMtI che. kSamApanA viSe zrI banArDa beiTa nAmanA eka pAzcAtya paMDite mAnasazAstranA sAmAyikamAM (The Psychologist magazine) eka ati suMdara vAta lakhI che : "A man who is big enough to apologise is a truly big man. It shows that he knows himself, that he has got to grip with himself and is on the road to self- mastery. An apology is absolutely vital to the integration of personality." A AMgla vidvAna ema kahevA mAMge che, ke "je mahAnubhAva kSamA mAgI zake che, te kharekhara mahAna puruSa che. tenAthI kSamA mAgavAthI) e phalita thAya che, ke te (kSamA mAganAra) potAnA AtmAne oLakhe che, potAnA ahaMbhAva upara teno kAbU che dharma-ciMtana * 265 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane te sva-svAmitva (pUrNatA) prApta karavAnA paMtha upara che. vyaktitvane (AtmAne) nirmaLa banAvavA mATe kSamApanA anivAryapaNe Avazyaka che." je dezamAM samyagdaSTino abhAva che, te dezanA eka vicArakanuM A kathana che. tattvataH e samajaNa temanAmAM bhale nA hoya, paraMtu pazcimanI prajAonA jIvanamAM kSamApanAbhAva (Sorry) ane namaskArabhAva (Thanks) lagabhaga otaprota banI gayelAM jovAmAM Ave che. e bhale kevaLa aupacArika hoya, paraMtu enAM miSTa phaLo e prajAo mANI rahI che, e vAtano inkAra bhAgye ja karI zakAze alabata, e bhautika pariNAmo che. ApaNI pAse to A sUtra-"vAmi savyanIve' anAdikALathI eka vArasAgata khajAnA samuM paDeluM che. dekhItI rIte te kSamApanA mATenuM sUtra che, paraMtu temAM rAma, namAmi ane zivamastu e traNe bhAvonI adbhuta ane rahasyamayI guMthaNI thayelI che. evI ja rIte, duSkRtagartA, sukRtAnumodanA ane arihaMtAdi cAranuM zaraNa paNa e sUtramAM aMtargata rahelAM che. * "kSamA mAMguM chuM' ema kahevAmAM-bhAvavAmAM te AtmAne potAnA aneka janmonAM asaMkhya duSkRtyo viSenI sabhAnatA che, A "khAmemi'bhAva che. "sarve jIvo mane kSamA karo' evuM mAMgavAmAM-bhAvavAmAM-vinamratA che, A "namAmi'bhAva che. A gAthA pratikramaNa (vaMditta) sUtrano eka bhAga che, eTale vaMdanA vaMdana-namAmino bhAva to tenI aMdara, bahAra, AgaLa, pAchaLa, upara, nIce, badhe ja rahelo che. sarva jIvo sAthe mAre maitrI che evA DhaMDherAmAM sarva jIvonA kalyANanI vAMcchanA rahelI che, A "zivamastu' bhAva che. zrIratnazekharasUrIe vi. saMvata 1496mAM (AjathI pAMcaso varSa pUrve) vaMditu sUtra upara "arthadIpikA' nAmanI je TIkA lakhI che, temAM khAmemivALI 49mI gAthA viSe vivecana karatAM evuM matalabanuM lakhyuM che ke : A sUtrano (vAmi saMbUnIvevALI gAthAnA) bhAvathI potAnA AtmAne bhAvita karanAra uttama zrAvakano Azaya anya sarva jIvone paNa mokSasAdhaka hetuomAM joDIne mokSano lAbha apAvAno hoya che." A sUtramAM 'zivamastu'nI bhAvanA paNa aMtargata che, te AthI spaSTa thAya che. "mAre koInI sAthe vera nathI" evuM jayAre bhAvavAmAM Ave che, tyAre temAM svAmi, namAmi ane zivamastu e traNe bhAvanAonuM ekIkaraNa thAya che. - A traNe bhAvanAo pAchaLano bhAvukano hetu ahaMbhAvane ogALIne mokSamArge prayANa karavAno hoI, A mahAna sUtranA sUtradhAra samA arihaMtAdi cAranuM zaraNa to tethI ApoApa ja svIkArAI jAya che. hetu viSe aspaSTatA hoya to paNa jyAM khAmemi, namAmi ane zivamastunA bhAvanuM anusaMdhAna AtmA sAthe thAya che, tyAM, 266 * dharma-ciMtana Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryanAM kiraNa sparze vikasatAM kamaLonI mAphaka, catuHzaraNano tAraka ane uddhAraka sparza AtmAne svayaMbhU sphurI jAya che. eka mahApuruSe lakhyuM che : "aMtaHkaraNanI zuddhi sau prathama namratAno bhAva mAge che ane namratA potAnA anaMtabhavonA aparAdhonI kabUlAtamAMthI (Atma sabhAnatAmAMthI) jAge che. tethI ArAdhanAnA mArgamAM prathama duSkRtagarhA kahI che. pachI sukRtAnumodanA ane e baMnepUrvaka arihaMtAdi cAranuM zaraNa zAstrakAroe batAvyuM che." A badhuMe kSamApanAnA e mahAsUtramAM che. pAramArthika hetuthI mAMgavAmAM AvatI aparAdhonI kSamAmAM zaMkatA ke dInatA nathI. e to jAgrata AtmAno svasthatA prApta karavA mATeno eka sabaLa prayAsa che. enA pariNAme cittanI prasannatA ane AtmAnI amUlya samatA sahaja sAMpaDI jAya che. 'khAmemi, namAmi ane zivamastu'nI bhAvatrayInuM aikya ahaMbhAvanI jaDane mULamAMthI ukhADI nAMkhe che. temAMthI svayaMbhU pragaTa thato samatvabhAva AtmAnA anaMtajJAnanA prakaTIkaraNane pariNamAve che. A bhAvanAno bhAvuka nija kalyANa to sAdhe ja che, sAthe sAthe anya jIvone paNa e mArge vALanArI bhAvanAno pavitra srota te vizvamAM vahevaDAve che. kSamApanAnI bhAvanAthI vAsita thayelA keTakeTalA mahAnubhAvo nimiSamAtramAM kevaLajJAnane prApta karIne siddhigatine varyA che, te mATenAM dRSTAMto to kaMI zodhavA javuM paDe tema nathI. zrIprasannacaMdra rAjarSi, IlAcIputra, IlAcIputranI kathA sAthe saMkaLAyelAM rAjA, rANI tathA naTaputrI, atimuktakamuni, zrIbAhubalIsvAmI, sAdhvI mRgAvatI ane vizvavikhyAta caMdanabALA ityAdi aneka sAdhakonI mokSaprAptinA mULamAM A mahAsUtra 'khAmemi savvajIve'mAM nirUpavAmAM AvelA e mahAbhAve jakSamApanAbhAve ja-kArya karyuM hatuM. AvAM ghaNAM badhAM dRSTAMtonuM anuciMtana ApaNane e kahI jAya che, ke 'khAmemi' sUtramAM kevaLajJAnanuM amogha bIja paDeluM che. e bIjane vikasAvIne koI paNa AtmA siddhigatino adhikArI banI zake che. zrIjinazAsane prarUpelA parama dharma ahiMsAnuM sArthaka paNa A sUtramAM jaDe che. samagra jIvarAzine abhayadAna ApavAnI bhAvanA bhAvato bhAvuka vAstavamAM to potAne mATe ja abhayadAna prApta kare che. kemake, tamAma prakAranA vairavirodhathI mukta thanA2 AtmAne mATe bhaya ke DaravA jevuM, te pachI, kazuM rahetuM ja nathI. jenA aMtaHkaraNamAM kSamApanAno bhAva otaprota thaI jAya, tene mATe tamAma dharma-ciMtana 0 267 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApono vinAza ane utkRSTa maMgalano prAdurbhAva thavAmAM koI aMtarAya bAkI raheto ja nathI. A dRSTithI vicAra karatAM zrInamaskAra mahAmaMtranA "namo" zabdamAM paNa khAmemi, namAmi ane zivamastu e traNe bhAvonuM ekIkaraNa thayeluM jovA maLe che. paMcaparameSThi bhagavaMtone namana karavAno hetu sarva pApono nAza karIne prathama maMgalarUpI muktine prApta karavAno che. 'namo' padanuM uccAraNa paNa, duSkRtagaha ane sukRtAnumodanArUpI dharmatattvanI ArAdhanA dvArA devatattva ane gurutattvanuM paramapAvanakAraka zaraNa meLavI Ape che. A zaraNane AtmasAt banAvavA mATe kSamApanA jevuM uttama bIjuM eka paNa sAdhana nathI. kSamApanAnI A bhAvanAmAM, anya jIvone kSamA karavAno bhAva to aMtargata rahelo ja che, paraMtu, koNa kono aparAdhI che, e vAtano vicAra karatAM evuM, . spaSTa bhAse che, ke ApaNA aparAdhI ApaNe pote ja chIe. anyane aparAdhI gaNavAnI vRttine janma ApanAra kevaLa ahaMbhAva che. e mahAzatrune jo haNI zakAya, to pachI, te AtmA mATe to aparAdhI koI rahetuM ja nathI. je koI ApaNo kazo paNa aparAdha karatuM dekhAya che, te to karmasaMyoge ApaNo pUrvano leNadAra che ane leNuM vasUla karIne ApaNane RNamukta banAve che. te to ApaNo upakArI che ane je upakArI hoya, tene aparAdhI kema mAnI zakAya ? karmanA siddhAMtanI samyak samajaNamAMthI A jAtano bhAva Avavo ja joIe. e ApaNo pUrvano ke A bhavano leNadAra na hoya ane ApaNo aparAdha karato hoya, to pachI tema karavAthI te ApaNo devAdAra banI jAya che ene pariNAme e RNa adA karavA mATe je AphatamAM ene mUkAvuM paDaze, teno vicAra karuNAbhAvano preraka banI jAya che. A karuNAbhAvanuM jAgavuM kalyANaprada hoI, e rIte e bhAva jagADanAra paNa ApaNo parama upakAraka banI jAya che. A dRSTithI paNa, te ApaNo aparAdhI nathI upakAraka che. A siddhAMta mujaba vicAratAM ApaNo aparAdhI to koI jIva raheto ja nathI, ane raheto ja nathI, eTale anya koI jIvane kSamA ApavAno prazna ApaNA mATe upasthita ja thato nathI. te pachI, bAkI rahe che, ApaNo "huM", jANyeajANye anaMta bhavomAM anaMtA jIvonA asaMkhyAtA aparAdho karyA che e badhA aparAdhonuM RNa cUkavyA vinA eno touddhAra ja nathI. 268 0 dharma-ciMtana Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A RNa cUkavavAno eka mAtra mArga khAmemi che ane e bhAvane kriyAmAM (amalamAM) mUkavAno eka mAtra mArga namAmi (namaskAra) che. A rIte vicAratAM evuM spaSTa samajAya che, ke "khAmemi savajIve'vALuM mahAsUtra, maLI zakatA tamAma mArgodvArA AtmAne kSamA mAMgavAnuM ja zikSaNa Ape che, kSamA ApavAno temAM koI prazna ja dekhAto nathI. "mAre sarva jIvo sAthe maitrI che" e vAkyamAM "mAro koI aparAdhI nathI' e vAta spaSTa thAya che. "mAre koInI sAthe vera nathI" e vAkyamAM "mAre koIne paNa kSamA ApavAnuM kazuM ja prayojana nathI" e vAta paNa eTalI ja spaSTa thAya che. eTale, e cAra padanA nAnakaDA mahAsUtramAM "kSamA mAgavI ane te arthe "saune namavuM" e be ja vAta che. eka vicAra che ane bIjo AcAra che. tattvajJAnano vicArano) sAra "kSamA mAgavI te ane dharmano (AcArano) sAra "namaskAra' e tamAma Agamono sArabhUta nicoDa, kSamApanAnAM A cAra padomAMthI ApaNane prApta thAya che. A badhA upara svastha citte manana karatAM nizcaya thaI jaze, ke karoDo bhavanAM pApakarmone kSaNavAramAM bhasma karI devAnI camatkArika mahAzakti "kSamApanA'mAM ane namo'mAM che. evA e kSamApanAbhAvane ane namobhAvane koTAnakoTI vaMdana ho. lakhAvanAranA, lakhanAranA, prasiddha karanAranA ane vAMcanAra-vaMcAvanAranA, tamAma AtmAomAM A paramabhAva pragaTa thAo ane sau koIne muktimArgano punita prakAza labdha bano, e ja abhilASApUrvaka : kSamA mAMguM huM sarva jIvonI, mujane sarva karo kSamA, maitrI che sarva jIvothI, vara to kothI che ja nA." mana viNa milavo jye cAvavo daMtahINe, guru viNa bhaNavo ryuM jIvo kyuM alUNe, jasa viNa bahu jIvI jIva te kyuM na sohe. tima dharama na sohe bhAvanA jo na ho he...(1) sUktamuktAvalI dharmavarga-45 artha - jema mana vagaranuM maLavuM, dAMta vinAnuM cAvavuM, guru vinAnuM bhaNavuM ane lavaNa vinAnuM khAvuM nIrasa bane che, tema bhAvanA vinA dharmAnuSThAna zobhA pAmatuM nathI. dharma-ciMtana 269 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra dhvaninI laharIo bAlacaMda hIrAcaMda (A lekhamAM maMtradhvaninI laharIomAM rahelI zaktinI asarakArakatAnuM suMdara vivecana che. jJAnI bhagavaMtonA vacanomAM zraddhA keLavIne sarvazaktinidhAna mahAmaMtra zrInavakAranA jApanA sarvocca prakAranA AMdolano phelAvIne sahunA hitamAM sakriya banavAnI bhAvanA che. saM.) ApaNe bolIe chIe, vAMcIe chIe, sAMbhaLIe chIe temAM dhvaninI lahero (Vibrations) to hoya che ja. paNa e kaMpa ke laharIo ApaNA jIvana upara maryAdita pariNAma upajAve che. koI rAjakAraNI vaktA AvezamAM evuM bhASaNa kare che ke, tenA bhASaNathI lokabhAvanA atyaMta prajavalita thaI jAya che ane lokakSobha akasmAta jAgRta thaI jAya che ane aneka aNadhArelI ghaTanAo jagatamAM jovA maLe che. koI dharmakAraNI vaktA paNa potAnA suMdara vaktavyathI anekone saMsArathI vimukha karI mUke che ane vairAgyanI bhAvanA jAjavalyamAna karI mUke che. emAM mukhyatve karI zabdaracanA, vaktAnI zuddha buddhi, ane bhAvanA pradipta karavAnI kuzalatA e mukhya hoya che. jema dIvAsaLI cAMpavAthI prAya ghAsano Dhagalo bhasmIbhUta thaI jAya che. tema aMdhArAmAM prakAza paNa pAtharI zakAya che ane tethI khADA TekarA ke vipno joI zakAya che ane temAMthI mArga zodhI zakAya che. enI dhvani laharIo ApaNI AMkhe joI zakAtI nathI. mATe e nathI ja ema ApaNAthI kema kahI zakAya ? kAraNa ke tenA pariNAmo pratyakSa ApaNe joI zakIe chIe. ane anubhavI paNa zakIe chIe. vastu AMkhethI joIe to ja mAnIe evo Agraha khoTo che. maMtromAM je zabdaracanA hoya che temAM sAmAnya zabdo karatA viziSTa prakAranI goThavaNa hoya che. upalaka dRSTithI jotAM temAM evuM kAMI haze evI kalpanA AvI zakatI nathI. paNa jJAnIo temAM asAmAnya ane adbhuta zakti joI ane anubhavI zake che. e maMtranI racanAmAM amuka jAtanI svara laharIo goThavelI hoya che ane te laharIo atyaMta UMce pahoMcI jAya che ane atyaMta moTA kSetra upara tenA pariNAmo pahoMcADI zake che. e laharIonI prakriyA sulabha thAya te mATe prArthanA sthAnonuM zikhara urdhvagAmI aNIALA zikharavALuM eTale kalazanuM baneluM hoya che. maMdira ke majIda ane devaLa jevA makAnonI racanA udgha TocavALI hoya che, eno uddeza paNa evo ja hoya ema jovAmAM Ave che. caudapUrvanuM jJAna prAya mazIthI paNa lakhAya nahIM, evuM zAstrakAro jaNAve che ane 2700 dharma-ciMtana Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe sAthe e badhAmAMthI sArabhUta vastu zodhI kADhI eka navakAra jevA maMtramAM samAI gaI che evuM paNa kahe che. e uparathI spaSTa jaNAya che ke, vaTavRkSanuM bIja atyaMta nAnA aNu jeTaluM hoya che, chatAM emAM Akho vaTavRkSa samAyelo che ema kahevuM barAbara susaMgata ane satya ja che. tyAre ApaNI alpamati anusAra e vastu Akalana nahIM karI zakIe, paNa jJAnI ane anubhavI saMto jyAre vAraMvAra ucca svare pokArIne kahe che tyAre, emAM satya che ja ema kahevAmAM ane mAnavAmAM ApaNane harakata zA mATe hoI zake ? dareka vastu amArI buddhinA kSetramAM samAI jAya ane amo samajIe to ja mAnIe evo Agraha kema rAkhI zakAya ? jagatamAM evI hajAro ghaTanAo nitya jovAmAM Ave che ke jeno kAryakAraNabhAva ApaNe pUrepUro jANatA nahIM hovA chatAM tenA taMtrajJo ane maMtrajJo upara bharoso rAkhI tene satya ane susaMgata tarIke svIkArIe chIe, tyAre navakAramaMtranA gauravamAM ApaNe jJAnIo upara nirapavAdapaNe bharoso rAkhavo ja rahyo. jyAre jJAnIo navakAramaMtrane sakaLa zAstromAM UMcu ane Adi maMgalarUpI kalyANakArI sthAna Ape che, tyAre temAM evI ja agAdha zakti hovI joIe e phalita thAya che. koI paNa vyakti jyAre navakAramaMtranA zabdasamUhano uccAra kare che tyAre bhale te vyakti teno artha nahIM samajato hoya chatAM tenI dhvani laharIo AkAzamAM prastRta to thAya che ja. ane e maMtrarAjamAM evI apAra zakti che ke, tenI lahero AMdolano dvArA lokAMta sudhI pahocI jAya che. jema koI moTA pANIthI bharelA ghaDAmAM sAkarano eka kaNIo nAkhe che tyAre te AkhA ghaDAmAM pANI sAthe ekarUpa thaI jAya che ane potAnuM bhale atyalpa paNa kArya karI ja nAMkhe che. athavA evA ja pANInA ghaDAmAM ekAda raMganuM TIpuM nAkhe to te AkhA ghaDAnuM pANI te raMganA varNathI kaluSita thaI jAya che. vadhAre spaSTatA mATe evA ja ghaDAmAM jherano eka chAMTo paNa paDI jAya to te AkhA ghaDAnuM pANI dUSita ane apeya thaI gayeluM ApaNe mAnIe chIe. dhvaninI laharIono evo dharma che ke, te utpanna thayA pachI AkhA AkAza pradezone sparzI jAya che ane iSTa ke aniSTa pariNAma nIpajAvI jAya che. jema navakAramaMtra susaMvAdI, zreyas vAtAvaraNa banAvI zake che, tema kalaha, kaMkAsa, krodha, mAna, mAyA ane lobha jevA vikArI visaMvAdI zabdasamUhanI laharIo paNa potAnuM kArya kare ja jAya che. jyAre ApaNe jagatamAM pApa vadhyuM che ema kahIe chIe tyAre eno e artha thAya che ke, visaMvAdI kaluSita aNuonuM jora vadhI gayuM che. pelA pANIthI bharelA ghaDAnuM daSTAMta karI laIe. e ghaDAmAM dareka mANasa potAnI pAse rahelA dareka raMganuM TIpuM nAkhe jAya, tema dharma-ciMtana 0 271 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka rasanuM TIpuM bIjA paNa mANaso nAkhe jAya, pachI saravALe e ghaDAnA pANInuM parimANa rUpa, raMga ane svAdamAM kevuM jaNAya ? je raMganuM prAbalya vadhuM thayeluM haze tevA raMganI chaTA temAM vadhu jaNAze ane je rasa vadhu pramANamAM temAM maLI gayo haze teno ja svAda temAM vadhu jAmI gayelo haze. tethI ja navakAramaMtranI saMkhyAnuM mahattva pratIta thAya che. je vyakti e maMtrano satata uccAra karato rahe che tenI AsapAsanuM kaluSita vAtAvaraNa dUra thatuM jAya che ane AtmAne anukULa susaMvAdI vAtAvaraNa jAmatuM jAya che. tene lIdhe tenI aihika sukha sagavaDo ane zAMti kAyama TakI rahe che. duHkha hoya te dUra thaI jAya che ane AnaMda-maMgala varte che. eTale satata game evI avasthAmAM paNa navakAramaMtrano jApa e AnaMdakArI ja nIvaDI zake che. tyAre jo ApaNe vidhipUrvaka ekAMtamAM Asana upara besI maMtrajApa karatA rahIe to tethI tenuM sAruM pariNAma Ave e spaSTa che. dhvani laharIonuM kArya kevuM cAle che e jovuM hoya tyAre ApaNe eka . prayoga karI jovAthI e anubhavamAM Ave tema che. eka oraDAmAM ghaNI vINAone eka ja svaramAM meLavI mUkelI hoya ane tyAM eka vINAvAdaka potAnI vINA upara eka rAga vagADe tyAre badhI vINA upara te ja svaralaharIo vAgavA mAMDe che. jANe badhI vINAono sneha hoya tema sarakhI ja susaMvAdI svara laharIone te sAtha Ape che. ApaNe Adhunika reDIomAM game tyAMnI svaralaharIo pakaDIne sAMbhaLI zakIe chIe. e uparathI joI zakAya che ke, dhvani potAnI AsapAsanuM vAtAvaraNa svaramaya karI rahela hoya che. phakta te dUra sudhI pahoMcADavAnuM ke sAMbhaLavAnuM sAdhana ApaNI pAse nathI hotuM teTalI ja khAmI hoya che. tyAre lokAMta sudhI ApaNA maMtroccAranI laharIo pahoMcI jAya che e zAstravacana susaMgata che ema siddha thAya che. bIjo paNa eka prayoga karI jovA lAyaka che. eka Tebala upara eka ghoDI mUkI tenI upara kAcanuM eka pATIluM mUkavAmAM Ave. tenI upara ati jhINI retI sarakhI rIte pAtharavAmAM Ave ane pachI phIDala ke sAraMgInI dhanukalI kAcanI eka bAju para koI saMgItakAra ekAda rAga ke rAgiNI vagADe tyAre pelI retI upara aneka jAtanI puSpAkRtio taiyAra thatI jAya che ane je badhI sarakhI ane suMdara jovAmAM Ave che ke te joI ApaNe AzcaryamAM paDI jaIe chIe. Avo prayoga siddha karI batAve che ke, dhvaninI laharIo ghaNuM suMdara kArya karatI rahe che ane te kArya akhaMDita rIte cAlatuM ja hoya che. mATe ja zrInavakAranA uccAraNanuM kArya jo avirata rIte cAlu rAkhIe to tethI ApaNA AtmAne to guNa thavAno ja paNa 2720 dharma-ciMtana Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe sAthe jagatanA vAtAvaraNamAM paNa anukULa svara laharIo umerI jagatanA sukha samAdhAnamAM umero karavAnA ja e dhyAnamAM rAkhavuM joIe. ApaNA AvA alpa prayatnathI paNa ApaNe paropakAranuM kArya karI jatA hoIe to te kAM na karIe ? ApaNe atyAra sudhI svaroccAranA pariNAmono vicAra karI gayA. paNa ekAda baMdha oraDAmAM chAnAmAnA eka zabdano paNa uccAra karyA vagara manamAM ne manamAM kAusagga dhyAnamAM je jApa karIe tenuM zuM ? dhvani lahero samajAya tema che, paNa muMge moDhe dhvani lahero zI rIte utpanna thatI haze ? e eka prazna che ane teno javAba paNa ApaNe meLavI levo joIe. padArtha jema jema vadhAre ghana ane bhAre hoya che. tema tema tenI gati maMda maMda hoya che. paNa padArtha jema jema vadhu virala ane halako hoya che tema tema te vadhu vega meLavI zake che. varALa ke dhumADAnA aNuo virala hovAthI te vadhu ne vadhu urdhva gati dhAraNa karI zake che. aNu (Atom) atyaMta nAno hoya che. enuM vibhAjana ekAeka thatuM nathI. paNa jyAre tenuM vibhAjana karavAmAM Ave che tyAre te kevI asAdhAraNa ane pracaMDa zakti dhAraNa karI zake che te te Adhunika vijJAne ApaNane pratyakSa batAvI ApyuM che. jyAre ApaNe kAusaggamAM hoIe tyAre bAhya iMdriyonA badhA vyApAra sthagita karI daIe chIe. ane phakta manane chUTuM rAkhIe chIe. manovargaNAnA pudgalo keTalA sUkSma hoya che enI ApaNe AchI kalpanA karI zakIe chIe. tema ja mana keTalA vegathI doDI zake che e paNa ApaNe aMzataH jANIe chIe. mana ati pracaMDa vegathI anAkalanIya sthaLe kSaNavAramAM pharI Ave che. tethI ja tene caMcala evA vAMdarAnI upamA ApavAmAM Ave che. chatAM e upamA to apUrNa ja che. kadAca vAyunI upamA mana sAthe ghaTAvIe to paNa te TuMkI ja puravAra thAya. e uparathI ApaNe kAusaggamAM je mUka rIte navakAra mahAmaMtrano uccAra karIe teno vega keTalo hoI zake e ApaNI TuMkI buddhine agamya lAge e svAbhAvika che. maMtrano iMdriyagamya uccAra karIe ane tenI lahero (Vibrations) jeTalI vAramAM lokAMtamAM pahoMcI zake tenA karoDo gaNA vadhu vegathI mUka maMtroccAra tyAM pahoMcI zake che. yogI mahAtmA girikaMdarAmAM nirjana pradezamAM jaI dhyAna-dhAraNA kare che tenuM pariNAma AkhA jagata upara kSaNavAramAM thaI jAya che ane AkhuM vAtAvaraNa susaMvAdI ane hitakArI pravRtti AdaravA lAyaka banI jAya che. lAkho ane karoDo mANasonA mana upara tenI uMDI asara pahoMcI jAya che. sAthe viparIta ane visaMvAdI aNuonuM jora vadhI gayeluM hoya tyAre maMtrazaktine te avarodha paNa kare che. ATalA badhA anuSThAno ane kriyAkAMDo karavA chatAM ApaNe tenuM uMcuM pariNAma kema dharma-ciMtana 0 273 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upajAvI zakyA nathI? evo prazna upasthita thAya tyAre teno ukela upalA vivecana uparathI maLI zake tema che. te mATe ja saMta mahAtmA ke zuddha buddhivALA mANasamAM evI "savi jIva karuM zAsanarasI"vALI Urmi jAge che tyAre teo potAnuM AkhuM jIvana zrInavakAramahAmaMtramaya karI nAkhe che. jagatamAM jyAre anicchanIya pravAho jora pakaDe che tyAre evA mahAmanA saMta puruSo jAge che ja. ane jagatane pharI ThekANe lAvavAno prayatna karatA ja hoya che. hAlanuM jagatanuM kaluSita vAtAvaraNa evA yogIo jagatamAM jAge te mATe talasI rahyuM che. temAM ApaNe dareke yathAzakti avazya bhAva bhajavavo joIe. ane evA mahana tapasvI yogIno mArga sulabha ane niSphaTaka karavA prayatna karavo joIe. game te kAraNe paNa zrInavakAra mahAmaMtrano jApa jema bane tema vadhu, kevaLa nirmama ane niSkAma buddhithI karatA rahIe e ApaNI pharaja che. e buddhi sahu lokamAM jAge e. ja zubhecchA. rAga, dveSa ane moha dUra karavAnA upAya rAga doSano pratikAra jJAnaguNa che. jJAnI puruSa potAmAM rahelA duSkRtyone joI zake che. tethI niraMtara tenI gaha kare che ane te gahadvArA duSkatathI potAnA AtmAne ugArI le che. teSa doSano pratikAra darzana guNa che. samyaguM darzana guNane dhAraNa karanAra puNyAtmA zrI arihaMtAdinA guNo, satkarmo ane vizvavyApI upakAra Adine joI zake che. tethI tene viSe pramodane dhAraNa kare che ane guNo tathA satkarmonI anumodanA karIne potAnA AtmAne sanmArge vALI zake che. moha doSano pratikAra, jJAna, darzanapUrvakano cAritra guNa che. pApamAM niSpApatAnI buddhi ane dharmamAM pApapaNAnI akartavyatAnI buddhi dUra thavAthI, pApamAM pravartana ane dharmamAM pramAda dUra thAya che. apramattapaNe dharmanuM sevana karavAthI moha doSano kSaya thAya che ane evo ArAdhaka AtmA cAritra dharmarUpI mahArAjAnA sAmrAjyamAM vaphAdAra sevaka banI mokSanA avyAbAdha sukhane pAme che. 274 dharma-ciMtana Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMgavijJAna bAlacaMda hIrAcaMda (zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA varNanuM suMdara varNana A lekhamAM thayuM che. bhAvane asara karavAmAM raMga keTalo badho agatyano bhAga bhajave che te A lekha spaSTa kare che. saM.) AkhuM jagata vividha evA sAta varSothI pariveSTita che. e dareka varNa potAnuM vaiizisya dharAve che ane te dareka varNa potAnA viziSTa guNo dharAve che ane temanA aneka jAtanA vadhAre ochA mizraNa thavAthI vibhinna guNono janma thAya che. e vastusthiti jeo potAnI tapaH sAdhanAthI evI dRSTi meLavI le che teo joI ane pArakhI paNa zake che ane divyadRSTi ke aMgrejImAM jene Clairvoyance Sight kahe che te prApta thayA pachI dareka manuSyane tenA sAcA rUpamAM joI zakAya che. tIrthakara bhagavaMtane ATha mahAprAtihArya hoya che ane ApaNe bhAmaMDaLa prabhunI mUrti pAchaLa batAvIe chIe. e bhAmaMDaLa vividha raMgono ekatra AviSkAra sUryanA AkAramAM divya tejarUpe mUkavAmAM Ave che. ApaNe lAla raMgano ja vicAra karIe tyAre ApaNA jovAmAM Ave che ke krodhano raMga lAla hoya che, tema mAyAno raMga paNa lAla ja hoya che ane kAma-vikArano paNa lAla ja raMga hoya che. ApaNe joIe chIe ke, jyAre mANasa krodhathI dhamadhame che, tyAre enA badhA aMgo lAlacoLa thatA jAya che. tema ja je mANasa kAma-vikAramAM DUbI mananI vizvaLatA batAve che, tyAre tenA moM upara lAlaraMganI chaTA jovAmAM Ave che. ApaNe siddha bhagavaMtono lAlaraMga kalpIe chIe tyAre e lAlaraMga judo ja hovo joIe, e spaSTa che. kAraNa emAM zuddha dayA, anukaMpA ane parahitanI tIvra bhAvanAno prakarSa varte che, evA zuddha bhAvanI kalpanA karavAmAM Ave che. krodhanA lAlaraMgamAM kaluSitatAno zyAmavarNa mizrita hovAnuM spaSTa jovAmAM ane jANavAmAM Ave che. e raMga netrane jarAe AlhAda Apato nathI. tema ja kAmavikAranA lAlaraMgamAM paravazatAno lIlo raMga mizrita thavAthI temAM kaluSitatA jovAmAM Ave che ane enA mATe jarAe Adara ke AkarSaNa thatuM nathI. siddha bhagavaMtano lAlavarNa lagabhaga gulAbanA phula jevo nayanamanohara ane AkarSaka hoya che. e raMgano Adara karavAnuM mana thAya che ane e raMgamAM DubI javAnuM paNa mana thAya che. evuM enuM viziSTa jAtanuM AkarSaNa hoya che. AkhA jagata upara 'dayA, upakAravRtti e siddha bhagavaMtanA svabhAvanuM darzaka che. zivamastu sarvagati:' * bhAvanI pUrNatAnuM nirdarzaka che. dharma-ciMtana 275 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrItIrthakara bhagavaMtono zuddha, zveta raMga mAnavAmAM Ave che. temAM badhA raMgo tenA mULa svAbhAvika zuddha rUpamAM hovAne lIdhe badhA raMgonuM mizraNa chatAM emAM kaluSitatAno saMpUrNa abhAva hoya che ane tene lIdhe zuddha zvetavarNanA kiraNo temAMthI AviSkRta thAya che ane tene lIdhe ja jyAM prabhu vicaratA hoya tyAM keTalAeka yojano sudhI jIva mAtra potAnA anicchanIya vera virodhanA guNo bhUlI jAya che. eTaluM ja nahIM paNa nisarga paNa potAmAM rahelA sArA guNo ja pragaTa kare che. arthAt prabhumAM rahela zuddha sAttvika guNo e kArya kare che. anicchanIya guNone vikAro dabAI AtmAnA nirmaLa guNo chatA thAya che. A prabhAva tIrtha ane dharmabhUmiomAM jovA maLe che. tema ja yogI, saMta, mahAtmAonA sahavAsamAM paNa ghaNI vakhata pratIta thAya che. evuM vAtAvaraNa ane evI zuddha bhAvanA ApaNane navakAramaMtranA prabhAvathI paNa prApta thAya emAM saMdeha nathI. eTalA mATe ja yogIjanonA sahavAsanuM ane maMtrArAdhanAnuM mAhAtma zAstrakAroe savizeSapaNe varNaveluM che. tyArapachI AcAryanuM trIjuM pada Ave che ane teno raMga pILo, paripakava phaLa jevo ke suvarNavarNa jevo batAvavAmAM Avyo che. e raMga jJAnano darzaka che. suvarNa jema suMdara ane pUrNatAne pAmeluM mahA mUlyavAna hoya che ane phaLa pAkyA pachI paNa temAM rasakasa ane madhuratA vadhe che. tathA lokabhogya pUrNatA pAme che, tema AcArya bhagavaMta eka rAjAnI peThe sAma, dAma, daMDa vagere bhede potAnA samUhane mArgadarzaka banI eka adhiSThAtA sAcA gurunuM kArya sAdhe che. pILo raMga zvetathI kAMIka ocho nirmaLa hoya che. paNa temAM mukhyataH jJAna ane dIrdhadaSTino pUro samAveza thayelo hoya che. zrAvako mATe pILA varNano ja cAMdalo eTalA mATe pasaMda karavAmAM Avyo che ane temAM kezaranI lAlAza maLatAM te kezarI raMga banI jAya che. jyAre pILo raMga jJAnano nidarzaka che, tyAre kezarI raMgamAM jJAnanI vadhu tIvratA samAviSTa thayelI hoya che. eTale AcArya bhagavaMta jJAnI, samayajJa, dharmavettA ane jarUra paDe virodha prasaMge nirNAyaka mArgadarzaka adhiSThAtA gaNAya che. dharmanA praNetA paNa teo gaNAya che. utsarga ne apavAdano bheda samajI samayAnukUla ane dharmAnusAra Adeza teo ApI zake che. jarUra vakhate zAstrAnusArI taddana navo nirNaya paNa teo bodhI zake che. pILA raMgano e artha dharmacakrane sAcI gati ApavAno che. upAdhyAya athavA pAThaka e ziSyone bhaNAvI taiyAra karavAmAM kuzaLa hovAthI teo cAlu bhASAmAM adhyApaka-zikSakanuM kArya kare che, ema kahIe to cAle. temanI pAse jaDa ane prAjJa evA aneka citra-vicitra buddhinA jJAnArthI sAdhuo bhaNatA hoya ane taratamabhAve darekanI buddhi sarakhI na hovAne lIdhe darekane judA judA mArge bhaNAvavAnuM hoya. ema karavAmAM dareka mATe temane kALajI ane sahAnubhUti rAkhavI paDe che. 276 * dharma-ciMtana Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahAnubhUtino raMga lIlo che. e lIlo raMga eTale anAja khetaromAM jyAre pAkI raheluM hoya che-ane naja2ne lIluMchama jaNAya che, evo raMga samajavAno che. vRkSapallava jyAre saMpUrNa khIlelAM hoya che te vakhatano raMga levAno che. pAMdaDAM pAkI rasahIna thavA pachIno nahIM. aMgrejImAM jene Nature Green kudaratI lIlo kahevAmAM Ave che, te raMga levAno che. e raMgamAM sahajatA, AkarSakatA ane manohArI suMdaratA hoya che. te sRSTi suMdarInI zobhA vadhAranAro eka alaMkAra gaNAya che, tene lIdhe lIlA raMgamAM upAdhyAyanI dayA, kSamA, sahRdayatA ane prasaMgopAta ugratA paNa abhipreta che. upAdhyAya padavIne e raMga pUrNa maLato Ave tema hovAthI ja zrInavakAramaMtra garbhita zrIsiddhacakra yaMtramAM upAdhyAya pada lIlA raMgathI alaMkRta karavAmAM AvyuM che. tyArapachI paMcama sAdhupadanuM sthAna che. sAdhue adhyAtmamArgamAM sAdhaka tarIkenuM sthAna dhAraNa kareluM hoya che. sAdhunuM mana korI nirdoSa pATI jevuM hoya che. athavA korA darpaNa jevuM hoya che. emAM je pratibiMba pADavA mAgo te paDe che. zarata phakta zuddha dhArmika vicAranI che. AkAzano je 'niSpavyomanItavrutti'vALo kudaratI raMga hoya che, te AsmAnI, nIla ke blyu (Blue) raMga jaNAya che, te raMga e sAdhuno gaNavAno che. e AkAzano raMga koI vastuvizeSa upara lagAvelo raMga nathI. paNa ApaNI dRSTinI maryAdA batAvanAro e nisargano raMga che. e raMga upara bIjo koI paNa raMga zobhI zake che. nakSatro ke graho potAno prakAza e manohara nIla raMga upara pAtharI zake che. mATe ja e blyu (Blue) ke nIla raMgano artha zuddha dhArmika vicAra evo thAya che. arthAt e zuddha dhArmika vicAramAM svArthanI kaluSitatA mizra thayelI hoya tyAre te nIlaraMga paNa malIna thaI jAya che. emAM bIjA anicchanIya raMga maLatA tenuM suMdara bhavyapaNuM ane nayanamanoharapaNuM lopAI jAya che. eTale sAdhupadano raMga zuddha AkAza jevo hoya che. kALo meza jevo nahIM. kALo meza jevo raMga e raMga ja gaNAto nathI. sAdhuno zyAmavarNa zAstromAM ASADhI megha jevo paNa varNavyo che, te paNa apekSAe satya che. maMtrajApa vaDe ApaNA mananuM game tevuM kaluSita svarUpa kevI rIte zuddha ane nirdoSa karI zakAya eno paNa bodha ApaNe A vicAra uparathI tAravI zakIe chIe. 1. (Manvisible and unvisible ane Thought Forms e nAmanA be pustakomAM raMgonuM svarUpa ane enA AkAro ApavAmAM AvelA che. ApaNe je vicAra karIe chIe tenAM rUpa ane raMga kevI rIte badalAya che, tenuM cokkasa svarUpa emAM batAvavAmAM AvyuM che. ApaNI carmacakSune jaNAto mANasa enI vAsanAo ane vikAronA rUpamAM kevo joI zakAya che, teno Abehuba citAra 'paNa emAM batAvavAmAM Avyo che. jijJAsuone tyAMthI joI levA bhalAmaNa che.) dharma-ciMtana 0 277 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaSTi, samaSTi ane parameSThi bAlacaMdra hIrAcaMda (parameSThipadane pAtra banavAnI preraka vicAra sAmagrI A lekhamAM rahelI che. tenuM vAMcanamanana jarUra lAbhadAyI nIvaDaze. saM.). ApaNe dareka jaNa vyaSTi agara vyaktirUpe chIe. ane jyAre ApaNo samudAya ekatra maLe che, tyAre e samaSTi gaNAya che ane ApaNuM ISTa sAdhyabiMdu parameSThi che. A saMsArarUpI cakramAMthI ApaNuM vyaktitva bhUlI tene samaSTirUpamAM pheravavuM paDe che to parameSThi thavAya che. eTale ApaNane jevuM sukha agara duHkha thAya che, tevuM ja bIjAone paNa thAya che ane thatuM hovuM joIe, evI bhAvanAthI bIjAnA sukha-duHkhamAM ApaNe sahabhAgI thavuM joIe. arthAt ApaNA koI paNa kAryathI bIjAone duHkha na thAya tevI sAvacetI ApaNe rAkhavI joIe. bIjAnA sukhamAM ApaNe paNa sukhAnubhava karavo joIe. paNa Ama thatuM nathI. ApaNe haMmezA potAnuM vyaktitva ja joIe chIe. ane ene je sukha Ape e ja kArya ApaNe mukhyapaNe AdarIe chIe. ApaNe potAne ja A jagatanuM kendrabiMdu mAnI badhuM ApaNA mATe ja che agara hovuM joIe, ema mAnIe chIe. ApaNI AsapAsa je vastuo joIe chIe e evI ja mULa svarUpe che ane emAM parivartana thavAnuM nathI ema mAnI tene sthira svarUpe gaNIe chIe ane evI mAnyatAne lIdhe ja evI vastuomAM jayAre parivartana thAya che, tyAre Ama kema thayuM? ema vicAramAM paDI ApaNe kheda anubhavIe chIe. dareka vastumAM kSaNe kSaNe paryAya badalAtA rahe che, e vastu ApaNe potanI ajJAnatAne lIdhe bhUlI jaIe chIe. ApaNe pote eka vakhata bALaka hatA. pachI yuvAna thayA, ajJa maTI sujJa thayA, dravya vinAnA hatA ane pachI dhanavAna thayA. aneka bhogasAdhano meLavyA ane chevaTa vRddha thayA. enI sAthe sAthe A bhava pUrNa karI A zarIra mUkI bIjuM navuM zarIra dhAraNa karavAnA chIe, e nizcita ane anubhavasiddha vastu paNa bhUlI jaIe chIe. je zarIrano ApaNe ATalo badho moha rAkhIe chIe, te zarIramAMthI kSaNe kSaNe paramANuo atyaMta vegathI vikherAI rahyA che ane nitya navA paramANuo tyAM AvI vasI rahelA che, e saMpUrNa satya vastu paNa bhUlI jaIe chIe. e samajavA mATe eka draSTAMta ApaNe vicArIe. eka nAnI taLAvaDI jevuM jaLAzaya hatuM. pUrNimAno rajanIvallabha potAnI saMpUrNa kaLAo sAthe prakAzI rahelo hato. pANImAM tenuM manohara pratibiMba jaNAtuM hatuM. eka ramatiyALa bALaka taLAvaDInA kinAre besI e biMba pANImAM joI rahelo hato. eNe eka lAkaDIthI pANImAM AghAta karyo. peluM caMdrabiMba khaMDita thaI gayuM. enA aneka kakaDAo thayA. ane pANImAM vikharAvA mAMDyA. e joI bALakane majA paDI. eNe e caMdrabiMbane vAraMvAra phoDI nAkhI tenA kakaDA karavA mAMDyA. paNa kSaNavAramAM e biMbanA kakaDA pharI ekatrita thAya 278 - dharma-ciMtana Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane pharI vikherAvA lAge. Avo khela cAlyo hato, eTalAmAM pavana jorathI Avyo. bALaka pAchaLa dhakelAI gayo ane catto paDI gayo. pavana zAMta thayo ane bALake AMkha ughADI eTalAmAM AkAzamAM caMdramA enA pUrA tejathI jhaLahaLI rahyo hato, e tenA jovAmAM Avyo. pANImAM vividharUpe khaMDavikhaMDa thaI jaNAto hato, e ja A caMdramAM che evI ene khAtrI thaI. e e draSTAMta uparathI siddha thAya che ke, jagatamAM jaNAtI badhI vastuo je hAlamAM jaNAya che te ja tenuM mULa svarUpa nathI. e to kSaNajIvI badalAtA tenA paryAyo che. bIjuM draSTAMta ApaNe laIe. eka ja mANasa koIno bApa hoya che, tyAre bIjAno dIkaro hoya che. koI ene bhAInA nAme bolAve che, tyAre bIjo ene banevI mAne che. ekano sasaro thAya che, tyAre koIno e jamAI hoya che. Ama eka ja mANasa upara paristhiti ane saMyogonA badalAvAthI judA judA nAtAonuM AropaNa thatuM ApaNe joIe chIe. vAstavamAM e mANasa judA judA bhAvomAM eka ja che, tyAre ApaNane potAne oLakhavuM hoya to ApaNuM mULa svarUpa zuM che, e ApaNe oLakhavuM joIe sAthe sAthe ApaNe e paNa dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke ApaNe ekendriyathI lagAvI paMceMdriya Adi corAzI lAkha jIvAyoniomAM pravAsa karI cUkyA chIe. aneka veza, aneka rUpa ane aneka saMyogomAM aneka bhAvanAono anubhava ApaNe lIdhelo che. eTalA mATe ja manuSyabhavanuM mahattva moTuM jaNAvavAmAM Ave che. mATe ApaNe pote zarIra ke bIjI koI vastu nahIM paNa AtmA chIe. nirAlaMba, zuddha, buddha chIe. paNa aneka jAtanA AvaraNone lIdhe ApaNuM mULa svarUpa pArakhI zakatA nathI. ane tene lIdhe ja ajJAnajanya bhramamAM ApaNe ApaNuM potAnuM mULa svarUpa bhUlI gayelA chIe. e svarUpa oLakhavAno thoDo paNa ApaNe prayatna karIe to ApaNuM vyaktitva pragaTI nIkaLe ane e pragaTa thatAM ApaNI jagata tarapha jovAnI dRSTimAM moTo phera paDI jAya. A jagata mULa to AtmA ja che, A jaNAtI bhinnatA e bhAsamAna . ane ThagArI che, satya nathI. evo pratyaya thatAM ApaNuM vyaktitva juduM tarI Ave tema che ane tenI uparanA AvaraNono pratyaya ApaNane AvavA mAMDe. ane ema thatAM e AvaraNo khaseDavAnuM ApaNane jarUrI jaNAya. ane yathAvakAza e AvaraNo jo dUra thAya tyAre ApaNuM kSetra A khAbociyA jevaDuM TuMku nathI, paNa vizALa che. ApaNuM jJAna agAdha che. ApaNe A deharUpI pIMjarAmAM pUrAyela baMdIvAna nathI paNa akhaMDa, avyAbAdha, ajara, amara evA AtmA chIe, evI khAtrI thaze. ane anubhava thatAM ApaNA AnaMdanI sImA raheze nahIM, mATe ApaNe ApaNA vyaktitvane arthAt ApaNane potAne ja oLakhatAM zIkhavuM joIe. vyaktitvane ApaNe jANavuM hoya, tyAre samaSTirUpa AtmAne ApaNe jANavo paDe che ane evA prasaMge vyaktitvane ApaNe bhUlI javuM paDe che. jyAre ApaNe evuM jANatA ' thaIe ke, huM e bIjo koI nahIM paNa samaSTino eka aMza-bhAga chuM ane badhAonA dharma-ciMtana * 279 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhamAM mAruM potAnuM sukha samAyeluM che, tethI ja koI du:khI jaNAtA tenA duHkhamAM sahabhAgI thavuM ane bIjAnuM duHkha banI zake teTalA pramANamAM ochuM karavuM, ane ema karavAmAM ja pote AnaMdita thavuM. eka subhASitakAre kahyuM che ke- ayaM nijaH paro vetti gaNanA laghucetasAM / udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTuMbakam // arthAt TuMkA manavALA, halakA vicAravALAo 'A mAruM ane A pArakuM' evuM mAnatA hoya che, tyAre UMcA manavALA--udAra vRttivALA mANaso AkhI duniyAne potAnA kuTuMbIo tarIke mAne che. bIjAne duHkha thatAM te potAne ja thAya che ema mAne che ane bIjAnA utkarSamAM potAno ja utkarSa che, ema mAne che. Ama karavAmAM potAnuM vyaktitva anAyAse bhUlI javAya che ane pote A vizvano eka aNumAtra che, ema mAnavAthI ApaNuM mana vizALa thAya che ane ApaNe samaSTirUpa banI jaIe chIe. mahAtmAo evo vicAra kare che ke, mArI sagavaDo sAcavatA rakhe bIjAne agavaDa thaI jAya ! ema vicAra karavAthI e pote agavaDa veThIne paNa bIjAnI sagavaDa sAcavavA mathe che. arthAt bIjAonuM sukha e ja potAnuM sukha gaNatAM e pote ja sukharUpa thaI jAya che. potAnuM vyaktitva kAyama rAkhavA chatAM jyAre mANasa samaSTirUpa thaI jAya che tyAre tenA AtmAnI bhavyatA ane vizALatA vadhatI ja rahe che aneM ene lIdhe enI dareka hIlacAla ane eno ekeeka zabda bIjAone mArgadarzaka thaI jAya che. eTaluM ja nahIM paNa enI mukhAkRti paNa svabhAvika rIte vinaya ane namrabhAva zIkhave che. enI AMkhamAM paNa evuM ja teja caLakI UThe che ke vagara zabdanA uccArathI paNa aneka loko bodha pAmI jAya che. game tevo virodhI vicAra dharAvanAro paNa temanI sAme potAno ahaMkAra bhUlI natamastaka thaI jAya che ane emanA darzanamAtrathI potAnA aneka saMzayono ukela meLavI jAya che. evA saMta-mahAtmA AgaLa krodhathI dhamadhamato koI hoya to te paNa zAMta thaI jAya che. evuM prabhAvazALI vyaktitva temanAmAM pragaTI nIkaLe che. eTalA mATe ja evA jJAnI, yogI, saMta-mahAtmAnA badhe vakhANa thAya che ane emanA guNakIrtana thAya che. evA saMtanI caraNaraja potAnA mAthe dharavA badhA utsuka bane che. evA gurujanonI prazaMsA teo paralokamAM gayA hovA chatAM akhaMDapaNe cAlu ja rahe che. AvI hoya che potAnuM vyaktitva bhUlI samaSTi svarUpa banelA mahAtmAonI gurutA ! Ama svatvane gauNa karI samaSTirUpa thaI janArA mahAtmAonI gaNanA parameSThimAM mUkavA jevI thAya emAM jarAe saMdeha nathI. evA saMta, tyAgI, saMyamI ane niri7 mahAtmAothI ja A pRthvI ratnagarbhA gaNAya che. evA parama puruSo ja A pRthvInA bhUSaNarUpa che. 280 0 dharma-ciMtana Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA aMtima dhyeyanA pratIko bAlacaMda hIrAcaMda jaina dharma jevo udAramatavAdI bIjo koI dharma jovAmAM Avato nathI. judA judA nayonI apekSAe dareka dharmamAM kAMIne kAMI satyano aMza daSTigocara thAya che ja. ane tethI ja jainazAstrakAro anya liMgIomAM siddhino saMbhava mAne che ane e rIte jaina dharma Agraha, durAgraha ane kadAgrahane jarAe avakAza rAkhyo ja nathI. eTale ja jainono anekAMtavAda e sAdhanAnuM amogha sAdhana gaNAya che. akAraNa kalahane jarAe sthAna na maLe e mATe ja e anekAMtavAdane ATaluM badhuM mahattva ApavAmAM Ave che. jagatamAM dharma nAmanI vastu to eka ja hoya. paNa mANasanI buddhi ane anubhavamAM taratamatA hovAne lIdhe, ane deza-kAla-paristhitimAM aneka jAtanI bhinnatA hovAne lIdhe AcAra ane mAnyatAmAM vilakSaNa bhinnatA pedA thaI judA judA dharmo jagatamAM pracalita thavA pAmyA che. e badhAonuM mULa zodhatAM ekatA kevI rIte tarI Ave che, e jovuM rasaprada thaI paDe che. parasparavirodhI lAgatA vibhinna dharmonuM mULa jovAthI aneka jAtanA koyaDAono ukela paNa maLI zake tema che. ahIM judA judA dharmonA mULa siddhAMtonA pratIkomAM kevuM gUDha rahasya chupAyeluM che, e samajavuM e bodhaprada ane rasaprada thaI paDe tema hovAthI teno thoDo vicAra karavo upayukta jaNAya che. sArI ane samucita vastu joI enuM rahasya samajI levuM eTalo ja amArA lakhavA pAchaLa hetu che. mATe A vAMcatI vakhate potAnA mananuM samatolapaNuM gumAvavAnI jarUra nathI, temAM mukhyatve ApaNI jijJAsA jAgRta rAkhavAnI jarUra che. . ApaNA devamaMdiro upara kaLazanI joDe dhvajA pharakAvavAmAM Ave che, e dhvajAnuM kapaDuM pAMca judA judA raMgamAM batAvavAmAM Ave che. teno hetu paMcaparameSThinuM pratIka te hoya e dekhItuM che. raMgavijJAnanA amArA lekhamAM e raMgo paMcaparameSThinI sAthe kevI rIte saMkaLAyelA che, e batAvavAmAM AvyuM che. maMdiramAM jaI paramAtmAnuM darzana karavA pahelAM enI upara pharakatI dhvajAnuM ja prathama darzana thAya che. koI sthaLe e dhvajA upara deva, nAraka, manuSya ane tiryaMcagationA darzaka tarIke svastikanuM bodhacihna ApI caMdra ane tAralAnuM muktinuM pratIka batAvavAmAM AveluM hoya che, emAM bhavanirveda ane aMtima-muktinuM sAdhyabiMdu batAvavAmAM AvyuM hoya ema samajAya che. jaino potAnA uttamAMga upara kezarIgaMdhanuM cihna lagAvI amo jaina chIe evuM svAbhimAnapUrvaka pradarzita kare che. pati ane kezarIraMga jJAna ane buddhino darzaka che ane AtmAno guNa mukhyatve jJAnarUpa hovAthI, guNanA mArge guNIne arthAt AtmAne dharma-ciMtana * 281 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oLakhI tenuM smaraNa rahe te mATe kapALa upara lagAvavAmAM Ave che. cAMdalo pILA raMgano hoya che, e AtmAnA pratIka tarIke hoya che. AtmajAgRti ane AtmAnI oLakhANa rahe, tenuM e bodhacihna che. bhagavAn viSNune ja sarvasva mAnanArA vaiSNavadharmIo be sapheda lITIonI vacce eka lAla lITI dorI kapALa upara UbhuM citra dore che. e cihnamAM sapheda raMga e cetana AtmAnuM cihna che ane vacamAM lAla lITI che, te mAyA eTale pUlarUpanuM cihna hoya che. AtmA e nirguNa, nirAkAra, varNarahita che. paNa e batAvavA mATe ane eno bodha thavA mATe sapheda raMganI yojanA che ane mAyAno lAla raMga eTalA mATe yojavAmAM Ave che ke, AtmAne vyakta thavAnuM sAdhana mAyA ja che, tethI te lAla raMgathI pradarzita karavAmAM Ave che. AtmA athavA caitanyane pragaTa thavAne sAdhana ApaNuM A jaDa zarIra ja che. AtmAo anaMta bhegA rahe che, paNa te joI zakAtA nathI. paNa jyAre e skUla jaDa zarIra dhAraNa kare che, tyAre ja teno AviSkAra thAya che ane AMgaLIvaDe te batAvI zakAya che. A vizva, brahma ane mAyAnA yogane lIdhe ja pratIta thAya che, tethI ja e sapheda ane lAla cihnathI batAvavAmAM Ave che. koI Ubho cAMdalo nahIM karatAM ADo traNa reSAvALo cAMdalo lagAvI potAnI dharmazraddhA vyakta kare che. emAM e traNa reSAo sattva, raja ane tama, e traNa guNone batAve che ane temAM jagata e triguNAtmaka che, enuM bhAna karAve che. athavA AtmA jyAre mukta thAya che, tyAre sata-cit ane AnaMdanI avasthAmAM sthita thaI rahe che. enA pratIka tarIke tripuMDra hoya che. keTalAeka dharmavALAo phakta eka kALIUbhI lITI kapALamAM dorI potAnuM bodhacihna pragaTa kare che. emAM emano uddeza AtmA abhAvarUpe "neti neti' eTale na+iti, arthAt jenuM varNana thaI zake ja nahIM evo che, ethI badhA raMganA abhAvarUpe kALI lITI batAvavAmAM Ave che. matalaba ke e cihna AtmAnuM svarUpa pradarzita karavA mATe ja che ane pote deha nahIM paNa AtmA che, caitanyarUpa che, enuM smaraNa rahe te mATe e citra batAvavAmAM Ave che. koI loko kuMkumanuM lAla tilaka potAnA kapALe lagAvI evuM pradarzita kare che ke, he prabho ! ame mAyA-mohanA vamaLamAM sapaDAyelA chIe. amane haju sAco mArga jaDyo nathI. mATe he prabho ! tuM amane sAco mArga batAva, evI prArthanArUpa e cihna che. matalaba ke, AtmA che ane e karmathI baddha che. tethI te chUTavA-mukta thavA prArthanA kare che. zaMkarane potAnuM sarvasva mAnanArAo eTale zaiva loko mAthe ADuM bhasma lagAve 2829 dharma-ciMtana Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane pote ziva-zaMkaranA anunAyIo che evuM pradarzita kare che, zaMkara e devatA nagnarUpe zamazAnamAM vAsa karanArA manAya che. e virAga ane nAzanI bhAvanA pradarzita kare che. mazAnanuM cihna ciMtA bhasma che. e bhasma potAnA kapALe lagAvI evuM pradarzita kare che ke, amo maraNathI DaratA nathI. mRtyunuM amane satata sAnnidhya che, ema mAnI ene amAruM bodhacihna mAnIe chIe. bhIti amArA manamAMthI bhale nIkaLI gayelI na hoya, to paNa te amArAmAMthI nIkaLI jAya te mATe tene nitya sahavAsamAM rAkhIe chIe. ane tene jItI AtmAno AviSkAra amArAmAM jaldI thAya te mATe prayatna karIe chIe. zaivo liMgadhArI liMgAyata kahevaDAve che ane eka nAnI dAbaDImAM eka goLa bANa rAkhe che. e bANa pattharano hoya che ane e AtmAnuM ja pratIka hoya che. AtmAne AkRti nahIM hovAne lIdhe te goLa vartulAkAra eka goTA jevo batAvavAmAM Ave che. te liMga ke bANane satata potAnA aMga upara dhAraNa karI tenI bhakti batAvavA mATe te bodhacihnane bhasmathI ja pUjavAmAM Ave che. temAM paNa AtmAnuM astitva kabUla rAkhI, karmanA AvaraNothI muktinI yAcanA karavAmAM AvI che. sAthe sAthe bhasmane mahattva ApavAne lIdhe bhakta jANe ema ja kahevA mAge che ke, amo maraNathI DaratA ja nathI. Akhare A dehanuM bhasma ja thavAnuM che ne ! tethI ja ame te bhasma ja aMga upara copaDI maraNane tuccha lekhIe chIe ! evI bhAvanA sUcita karavAmAM AvI che. hiMdu kahevAtA badhA dharmonA bodhacihno brahma, AtmA, mAyAne muktinI sUcanA karatA rahyA che.' islAmadharmanuM dharmacihna jo ke pratyakSa aMga upara batAvavAmAM AvatuM nathI. to paNa anya rIte caMdrakora ane tAralAnA rUpamAM te vyakta karavAmAM Ave che. ApaNe jaino to e cihna muktinuM mAnIe chIe. e cihna lIlA raMganI pArzvabhUmi upara aMkita karAya che ane lIlo raMga sahAnubhUtino che. eTale emAM dayAbhAvanuM pradarzana to che ja. ane rahImano artha dayA to spaSTa ja che. matalaba ke, islAma dharmanuM cihna paNa UMcI bhAvanA sUcave che. te dharma dojakha ane jannatanA nAmathI svarga ane narakanI bhAvanA pragaTa kare che ane kSamA mAgavAnI ane gunho kabUla karavAnI vAto to kare che ja. 1. zaMkarano AtmA manAto eka bANa amArA pratyakSa jovAmAM Avyo che. te bANa rA iMca jeTalA goLAnA AkArano camakIlA pattharano hato. te bANamAM evo camatkAra hato ke, AkAzamAM caMdranI jeTalI kora prakAzita hoya teTalo ja te bANa prakAzita jaNAya ! pUrNimAne divase e Akho bANa dUdha jevo thaI jAya. ane amAvAsyAne divase e bANa Akho zyAmarUpa dhAraNa kare. e camatkArI bANa amoe dakSiNa bhAratanA ziva-gaMgA maThanA zrIzaMkarAcArya pAse joyo che. amone khuda zaMkarAcArye pAse bolAvI batAvyo hato. prasaMgopAta enuM amone smaraNa thaI AvyuM tethI amoe eno atre nirdeza karelo che. dharma-ciMtana : 283 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khristI dharmamAM krosane ananya mahattva ApavAmAM Ave che. jo ke IzunI dharma mATe prANArpaNa karavAnI temAM bhAvanA che. to paNa te UbhI lITI dorI mAnavanA zarIranI kalpanA karI tene hAtha pahoLA karI pUrNatA batAvavAmAM AvI che. eTale krosamAM mAnava zarIranI ja kalpanA che ane AtmAne athavA paramAtmAne oLakhavAnI kalpanA mAnavane ja hovAthI te cihna e dharmanuM pratIka thayuM che. ema to badhA dharmoe. AtmA, devaloka, naraloka ane muktine game te mArge kabUlAta ApelI ja che. prabhu mahAvIranA jIve marIcInA bhAvamAM potAnA nUtana vezanI kalpanA karI batAvI che ane e rIte eka navA paMthane janma Apelo che ja. jyAre sAdhuo zithilAcArI banyA tyAre temano virodha karavA ane judApaNuM batAvavA vastrane pILo raMga lagAvavAnI prathA paNa keTalAeka kALa cAlI hatI. jainamunio sthApanAcArya rAkhI potAnA gurUnuM pUjyapaNuM ane sAnnidhya batAve che ja. ema to maMdiromAM aneka jAtanA cihno ane deva-devIonI mUrtio bodhacihno tarIke rAkhavAmAM Ave che. e badhAM cihno ane tenI pAchaLa rAkhavAmAM AvelA hetuo vistArathI batAvavAmAM Ave, kriyAmAtra pAchaLa dareka hIlacAlano hetu samajAvI ApavA prayAsa karavAmAM Ave to aneka bhramono nirAsa thAya. ane Adhunika keLavAyelA vargane dharma tarapha vALavA mATe moTI madada thAya, emAM zaMkA nathI. badhA bodha cihno pAchaLa kevA hetu saMkaLAyelA che, e samajAvavA mATeno A alpa prayatna che. koI jJAnI AthI vadhAre prakAza pAthare to kevuM sAruM ? , kSamApanA (bhujaMgI chaMda) khamAvuM badhA jIvane Aja prIte, khamo te badhA mujane sarva rIte, badhA jIvamAM mitratAne prasAruM, nathI koI sAthe have vera mAruM. 1 badhA vizvanuM thAva kalyANa Aje, bano sajja sau pArakA hita kAje, badhA dUSaNo sarvathA nAza pAmo, jano sarva rIte sukho mAMhi jAmo. 2 284* dharma-ciMtana Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtranuM mAhAtmya -zrI sUrajacaMdajI DAMgI (A lekha anaMta upakArI navapadajInA zaraNe javAnA paramArthane suMdara rIte spaSTa kare che. saM.) namaskAra mahAmaMtrano zabdArtha ane bhAvArtha lakhAI rahyo che, kahevAI rahyo che, have dharmacakradvArA paramArtha jANavAno samaya Avyo che. 'suttame / ' ane 'atyArame / ' samajyA bAda 'taDumayAme / ' samajavAno avasara prApta thayo che. mAhAtmyano paramArtha jANyA ke pichAnyA vinA bhakti dRDha thaI zakatI nathI. ane daMDha bhakti vinA bhagavat prApti yA mokSasiddhi asaMbhava che. nizcaya arthane paramArtha kahe che, tathA zabda ane arthanI ekatAne tadubhayAgama kahe che. jyAM sudhI mahAmaMtranA zabda artharUpe pariNAma na pAme tyAM sudhI adhurApaNuM che. 'namo / ' zabda bolatAMnI sAthe ja mana ane buddhi zrIarihaMtanA caraNomAM namI javAM joIe. bAhubalijI mATe brAhmI-suMdarIdvArA bhagavaMtanI vANI ja tadubhayAgama athavA paramArtha banI gaI. marudevImAtA mATe bhagavAnanuM maunAvalaMbana ja tadubhayAgama ane paramArtharUpa banI gayuM. 'mama'no bhAva Avyo ke mAryA ane 'nama'no bhAva Avyo ke taryA. koIne 'ari'samajyA ke maryA koIne 'ari' na samajyA ke taryA. ahIM taravAno matalaba zrIarihaMtanA dharmacakramAM AvyA.jyAre koI duzmana na rahyuM, tyAre mokSa mArga nirvighna banI gayo, pachI siddha kema na thavAya ? zrIarihaMtanA dharmamArgamAM AvyA vinA, sarvanA mitra thayA vinA koI paNa pavitra kAryanI siddhi asaMbhavita che. ApaNA iSTano nizcaya karavAne mATe ApaNe koI ciMtana karavAnI AvazyakatA nathI. iSTa ApaNA 'siddha' che. svayaM siddha hoya ene siddha zuM karavAnA ? hA, siddha karavAne mATe zrIarihaMtanuM zAsana Avazyaka che. 'vera mA na La' 'mittI me sattrabhUttu' A baMne nivRtti-pravRttimaya bhAvanAorUpI pAMkhovaDe mokSa tarapha uDDayana karI zakAya che. koInI sAthe amAre vera nathI.' A bhAvanA puSTa thaI ke arihaMta banyA, vairI nAza thaI gayA. 'sarva prANI amArA suhRd che, mitra che,' A bhAvanA puSTa thaI ke 'siddha' thayA. nivaira 'zrIarihaMta'nA upakAradvArA ja sarvanA mitra 'siddha' thaI zakAya che zrIarihaMtanA dharmamArgamAM AvyA ke koInI sAthe virodha raheto nathI. e samajamAM AvI jAya che ke duniyAmAM badhAM duHkho amArAM potAnA karmonuM phaLa che. bIjAne doSa Apyo ke zetAnanuM zAsana, raudradhyAnanuM sevana, duSTatAnuM AcaraNa ane durbaLatAnuM dharma-ciMtana 0 285 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzana. duHkhomAM royA to hevAnanuM zAsana, ArtadhyAnanuM sevana, kaniSTatAnuM AcaraNa ane nirbaLatAnuM prakAzana. koIne zatru na samajIne krodhane choDavAno abhyAsa pADavo e insAnanuM zAsana, dharmadhyAnanuM sevana, zreSThatAnuM AcaraNa ane sabaLatAnuM prakAzana. e puSTa thayuM ke svayaM siddha bhagavAnanuM zAsana, zukladhyAnanuM sevana, 52ma zreSThatAnuM yathAkhyAta AcaraNa ane prabaLatAnuM prakAzana thaI jaze. A Adarza sudhI pahoMcavA mATe AcAryonA caraNomAM jaIne 'remi bhaMte samAyaM / ' kahevuM joIe. upAdhyAyonA caraNomAM pahoMcIne svAdhyAyadvArA sAdhanAno mArga spaSTa karavo joIe. e rIte namo hor savvasAhULa |'no sAdhanArUpI paramArtha hAthamAM Avyo ke paMcanamaskAra sarvapApone dUra karI, sarvamaMgaLomAM prathama maMgaLa banI, sarvane mATe sarvathA kalyANakara banI jAya che. ApaNA hRdayamAM sarvakalyANanuM kAraNa, sarvadharmamAM pradhAna, sarvamaMgaLanuM mAMgalya . evA A zrIjinazAsanano jayajayakAra thavo joIe. atyAre ApaNA hRdayamAM zetAnahevAnano jaya thAya che. insAna bhagavAnanI hAra thAya che. te divasa dhanya .haze ke jyAre amArA manamAM prabhunuM zAsana jayavaMta thaze ane jagatanuM zAsana parAjaya pAmaze. e mATe ApaNe zuM karavuM joIe ? uttama samayamAM, uttama sthAna para besIne uttama manathI uttama dhyAna karavuM paDaze. uttama dhyAna sauthI pahelAM sapheda varNathI nirmaLa arihaMta prabhu-caMdraprabhunuM karavuM paDaze. aSTama tIrthaMkara zrIcaMdraprabhasvAminI pratimAnI sAme "namo arihaMtANaM |'nI ghoSaNA karI 'caMdrezu nimmAyarA / ' tathA-- 'nityodayaM dalitamohamahAMdhakAraM gamyaM na rAhuvadanasya na vAridAnAm / vibhrAjate tava mukhAbjamanalpakAMti vidyotayajjagada pUrva zazAMkabiMbam // 1 // nI stuti karavI paDaze. pachI siddhaprabhunuM raktavarNe dhyAna karavuM paDaze. mastaka sthAna para bAlasUrya ugI rahyo che. lAla-lAla raMganA kiraNorUpI jJAnanI talavArathI karmarUpI zatruone kApI rahyo che. e kiraNomAM lAla kamaLa khIlI rahyuM che. tenAthI suzobhita chaThThA zrIpadmaprabhasvAminI lAlavarNanI pratimAnI sAme 'namo siddhANaM'nI ghoSaNA karavI paDaze tathA 'Aphanvesu ahiyaM yAsayaT / ' ane-- 'nAstaM kadAcidupayAsi na rAhugamyaH spaSTIkaroti sahasA yugapajjaganti / 286 0 dharma-ciMtana Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAMbhodharodaraniruddha mahAprabhAvaH * ' kSatija , sUryAtizAyi mahimA'si munIndra ! loke // 1 // ' have AcArya bhagavaMtanuM dhyAna karavuM paDaze. anAdi kALathI je mana viSayonI dhArAmAM vahI rahyuM che, tene palaTIne prabhunI ArAdhanAmAM lagAvuM hoya to tene ulaTAvI nAMkhavuM joIe. manane ulaTAvIne vAMcavAthI nama' thaI jAya che ane tyAMthI ja dharmano prAraMbha thAya che. "namo padanI upalabdhi athavA sAkSAtkAra thayA bAda AtmA "arihaMta' banI jAya che. manamAM samagra saMsAra mamatArUpe rahelo che, te "ari' eTale zatru samAna che tenuM "nama" thatAM ja badhA AMtara duzmana samApta thaI jAya che. bAhubalIne kaivalyanI prApti namanathI ja thaI hatI. ahaMkAranA damanano brAhmI-suMdarI dhvani kAnamAM paDatAMnI sAthe ja namaskAra mahAmaMtranA pAramArthika mahimAno temane sAkSAtkAra thayo. brAhmI-suMdarIe bhAI bAhubalIne jJAnapUrvakanI bhakti "paDhAM nA to tyA'no sanAtana pATha bhaNAvyo. caudapUrvanA jJAnano sAra namaskAra che. tenA pratye daDha niSThA-paramabhakti cUlikAmAM banAvI che. paMcapada namaskAra ane catuSpada cUlikAnA navapadomAM mokSa sAdhanAno samasta sAra AvI jAya che. AcAryapadanA dhyAnanI prakriyA kahIe chIe. je rIte arihaMtanA vyAvahArika daSTAMtapUrvaka siddhano pAramArthika siddhAnta pratiphalita thAya che, te rIte AcAryonA AcAra-vyavahArapUrvaka upAdhyAyano vicArasvAdhyAya thaI zake che ane te dvArA sarva sAdhuonI samaSTi sAdhanA sicita thAya che. arihaMtanA upakAra ane siddhanA AdhAra para jyAre AcAryanA AcArano prAraMbha thAya che, tyAre siddhinA darzana thAya che. AcAryanuM dhyAna pILA raMgathI karavAmAM Ave che. puruSArthapradhAna AcAryonuM smaraNa karavA mATe pILA raMganA soLa tIrthakaronuM dhyAna karavuM joIe. mokSane mATe mithyAtva, avirati, pramAda, ane kaSAyanA Agnavone rokavA joIe. Agnavone rokavA mATe saMvarapradhAna AcaraNa Avazyaka che. mithyAtvane dUra karavA mATe sauthI pahelAM zAMtinAtha bhagavAnanI pIta varNanI AMgIvALI pratimAnI sAme vaiH zAMtara/vidha: | bhaktAmaranA A 12mA zlokanuM uccAraNa karavuM ane mRgamarIcirUpa mithyAtvanA nAzaka mRgalAMchana aMkita bhagavAna zAMtinAthanI stuti karavI. AsapAsa bhagavAna RSabhadeva ane bhagavAna vardhamAna prabhunI pItavarSIya dharma-ciMtana * 287 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehamudrAnuM dhyAna karavuM. bhagavAna vardhamAnasvAmI kaSAyanA nAzaka che. mRgane mArIne mRgapati-mRgonA rAjAnuM birUda pAmanAra siMhanuM lAMchana dhAraNa karanAra mahAvIra prabhu karmaprakRtine damana karavAvALA che, temanI stuti mATe "ouM tathApi tava jIvarAjunIza !' e bhaktAmaranA pAMcamA zlokanuM uccAraNa karavuM. A bAju baLadanA samAna pramAdI jIvanane dUra karavAvALA bhagavAna RSabhadevanI stuti strILAMtinitizo nanantiputrInuM ! e bAvIsamAM ane pahelA be zlokavaDe karavI. tyArabAda pAMca samiti, traNa gupti ane pAMca mahAvratonA uttama puruSArthanuM smaraNa karavA mATe ajItanAtha bhagavAna Adi 13 jinezvaro ke jemanI dehamudrA paNa pItavarNanI che, temanI stuti karavI. ajItanAtha bhagavAnanuM stavana karavA mATe bhaktAmarano trIjo zloka, saMbhavanAtha bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe cotho zloka, abhinaMdana bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe chako zloka, sumatinAtha bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe AThamo zloka, supArzvanAtha bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe sAtamo zloka, zItaLanAtha bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe paMdaramo zloka, zreyAMsanAtha bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe caudamo zloka, vimalanAtha, bhagavAnanuM stavana karavA mATe navamo zloka, kuMthunAtha bhagavAnanA stavana mATe dazamo zloka, aranAtha bhagavAnanA stavana mATe vIsamo zloka ane naMminAtha bhagavAnanA smaraNa mATe ekavIsamo zloka bolavo, ane te te cihnathI cihnita bhagavAnanI pItavarNavALI dehamudrAnuM dhyAna karavuM. e dhyAnathI te te zlokonA vizeSa artha pUrNarUpathI samajamAM AvI jaze, ane citrono marma paNa samajAI jaze. e rIte AcAryapadanuM tanmayatApUrvaka dhyAna karIne cothA upAdhyAyapadanuM dhyAna karavA mATe "sAravAra mIrA'nI ghoSaNApUrvaka nIla varNayukta pArthaprabhunI pratimA sAme lAvavI. viSayo viSa samAna che. sarpanuM jhera utaravAthI jema lImaDo kaDavo lAgavA mAMDe che, tema zrI pArzvaprabhunA dhyAnathI viSaya rasa kaDavA lAge che. lIlI aMga racanAvALI pArzvaprabhunI pratimAnI sAme 'vaM zarvarIpuzazinAddhi vivasvatAvA |' e 19mo zloka bolIne stavanA karavI. anukULatA hoya to uvasaggaharaM stotra ane kalyANamaMdira stotrano paNa pATha karavo, ane pachI paMcamapada "namono savvasAhUi 'nuM dhyAna zyAmasuMdara nemanAtha bhagavAnanI sAme karavuM. bhaktAmaranA ra6mA zloka dvArA temanI paNa stuti karavI. "popaMvanamuvIro' e kezarIyA raMganA khUNAmAM zukala varNa zrIsuvidhinAthe bhagavAnanuM dhyAna karavuM. ane rapamA zlokadvArA stuti karavI tethI darzanazuddhi thAya che. 288 - dharma-ciMtana Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saLavaMIo " e jAmalI raMganA khuNAmAM lIlA varNavALA zrImallInAtha prabhunuM dhyAna karavuM ane bhaktAmaranA aMtima zlokadhArA stuti karavI ethI jJAnaguNanI vRddhi thAya che. nA 4 saLefa I' e AtmAnI raMganA khuNAmAM zrImunisuvratasvAmI bhagavAnanI zyAma suMdara pratimAnuM dhyAna karavuM ane 27mA zloka dvArA stuti karavI. ethI cAritraguNanI zuddhi thAya che. * "paDhamaMhavaphamaMtni ' e kasuMbA varNanA khuNAmAM raktavarNavALA zrIvAsupUjya svAmInuM dhyAna karavuM ane 23mA zlokadhArA stuti karavI. tethI tapaguNanI vRddhi thAya che. ahIM aTakIne aMtamAM 16mA zlokanuM uccAraNa karI AratI-maMgaLadIpaka karavo. AratI karyA bAda 28mA zlokathI aMtima zlokanA pahelA sudhI sarva zloko bolI javA. aSTamahAprAtihAryathI yukta bhavabhavanAzaka sarva tIrthakaronI e rIte stuti karI logassa sUtrano pATha karavo. aMtamAM zakrastava kahI A dhyAnanI pUrNAhuti karavI e rIte dhyAna karavAthI 24 prakRtionI sAthe 24 tIrthakaronuM dhyAna kevI rIte mokSa puruSArthamAM sahAyaka thAya che, e vAta svayaM skurita thaI jaze. pRthvI, jala, agni, vAyu, AkAza, mana, buddhi, ahaMkAra e ATha bhedavALI aparA prakRtione ATha karmonI 148 uttara pravRtio sAthe pUrepUro saMbaMdha che. te kevI rIte ? tathA parAprakRti jIvabhUta che, teNe sarva jagatane dhAraNa karI rAkhyuM che. enAthI chUTavA mATe zuddha nizcayasvarUpa siddhaprabhunI prApti kevI rIte thAya che? teno paNa upAya yathAzAstra, yathAmati, yathAanubhava have pachI batAvavAmAM Avaze. bhavanI sevAmAM rokAyelo jIva, bhagavAnanI sevA bhAgye ja karI zake tema bhagavAnanI sevAmAM parovAyelo jIva, bhavane bhAva ApavAno samaya bhAgye ja meLavI zake. dharma-ciMtana * 289 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navapada-dhyAna zrI sUrajacaMdajI DAMgI (navapadanuM dhyAna karavAthI jIva insAna, zreSTha sabaLa banIne zukladhyAna, parameSThi, prabaLa evuM bhagavAnanuM pada kevI rIte meLavI zake che, tenI vidhi yathAmati, yathAzAstra, yathAnubhava ahIM batAvavAno prayAsa karIe chIe. saM.) duniyAmAM adhikAMza prANI ArtadhyAna raudradhyAnathI pIDita che. sarvatra sarvadA ane sarvathA saMsAramAM du:kha che. tene parakRta (bIjAe kareluM) samajIne jIva bIjAo pratye krodha kare che. athavA bIjAothI bhayabhIta rahe che. e rIte bhaya pAmavAvALA jIva ArtadhyAnI che. tethI kaniSTha che, haivAna che, nirbaLa che ane bhaya pamADanArA jIvo raudradhyAnI che tethI duSTa che, zaitAna che, durbaLa che (enuM baLa duSTa hovAthI durbaLa che, kamajora che.) dharmadhyAnI zreSTha che tethI insAna che, sabaLa che. 'kema ke te sarvano bhaya mITAve che. sarvane abhayadAna Ape che. bhagavAna to zukladhyAnI hovAthI parameSTi-parama-zreSTha che, prabaLa che, pUrNa nIDara che, temanA taraphathI koIne bhaya nathI. navapadanuM dhyAna karavA pahelAM nava tattvonuM jJAna karI levuM Avazyaka che. samyajJAna vinA sAcuM dhyAna thatuM nathI. ane sAcuM (zukla) dhyAna thayA vinA kevaLajJAna thatuM nathI. jJAna ane dhyAnano madhura saMbaMdha che. jJAna ane dhyAnane ApaNe judA kahI zakIe chIe, paraMtu judA karI zakatA nathI. sauthI prathama zuddha jIvatattvanuM jJAna karavAthI siddhapadanuM dhyAna thaI zake che. siddhacakranA dhyAnamAM praveza karavA mATe zuddha jIva tattva zuM che enI pIchAna karyA vinA cAlatuM nathI. zuddha jIvatattvanI pIchAna karyA pachI anya sarva jIvadravyonI sAthe sahAnubhUti zIkhavI paDe che. e mATe 'mittau me samUchyu' e maMtra che te dvArA zrIsiddhacakranA dhyAna para adhikAra prApta thaI zake che. jeTaluM jeTaluM jIvatattvanuM jJAna vadhatuM jaze. teTaluM teTaluM siddhapada pratye prasthAna vadhatuM jaze. jIvane anAdi abhyAsathI jaDadravyo pa2 adhika prema che. dA. ta. rastAmAM azucisthAna para paNa jo cAMdIno TukaDo paDyo haze, to tene levAnuM mana thaze paraMtu rastAmAM paDelA traNa divasanA paNa bhUkhyA manuSyajIva tarapha sahasA dhyAna nahi kheMcAya--have vicAro ke siddhapadanI tarapha prayANa kevI rIte thAya ? jema jema jIvatattva tarapha prItibhAva vadhato jaze tema tema ajIvatattva dUra thatuM jaze. ane potAnuM jIvadravya zuddha thatuM jaze. 2900 dharma-ciMtana Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvadravya zuddha bane ane ajIvadravya-alaga thaI jAya e mATe vaLI puNyatattvanuM jJAna paNa thavuM joIze. puNyatattvanuM jJAna arihaMtapadanA dhyAnanuM preraka banaze. sarva .jIvonuM kalyANasAdhana thAo evI tIvra cAhanA e ja puNyatattvanI utkRSTa pIchAna che e cAhanA jeTalI jeTalI vadhavAnI teTalI teTalI arihaMtaprabhunA caraNonuM dhyAna karavAnI zakti vadhavAnI. arihaMtaprabhunA anugrahathI indriyono nigraha sUkara bane che ane parigrahano Agraha zamI jAya che. samasta jIvonuM kalyANasAdhana tyAre saMbhave che ke jyAre samatvabhAvanI prApti thAya. samatA eTale saMvara, samatArUpI saMvaratattvanuM jJAna karyA vinA AcAryapadanuM dhyAna asaMbhava che. saMvara tattvanuM jJAna karavA mATe mohanIya karma ghaTavuM joIe. mamatvabhAva haTavo joIe. mamatvane dUra karyA vinA mohanIya karmano kSaya arthAt nirjarA tattvanuM jJAna karyA vinA upAdhyAya padanuM dhyAna saMbhavatuM nathI kema ke mamatva-bhAva dUra thayA vinA zAstranA svAdhyAyanI ruci jAgatI nathI ane svAdhyAyanI ruci jAgyA vinA upAdhyAyanuM zaraNa levA mana vadhatuM nathI, e rIte mokSa tattvanA jJAna vinA sarva sAdhunA dhyAnano saMbhava nathI. sarva karmano kSaya karavAnI lAlasAmAMthI ja sarva sAdhuonA dhyAnanI preraNA jAge che. samyagdarzana padanuM dhyAna ajIvattvanA darzananI apekSA rAkhe che. ajIvattva kevaLa dekhavA mATe che grahaNa karavA mATe nahiM. anAdi abhyAsa vaza ajIvatattvane jIva kevaLa dekhato nathI, paNa grahaNa karavA, svIkAra karavA tatpara bane che. jema ApaNe bajAramAM jaIe chIe, te vakhate badhI vastu dekhIe chIe paNa temAMnI koI vastune ApaNI potAnI mAnatA nathI, tema ajIvadravyo yA pudgaladravyone mAtra dekhavAnA che, ApaNA potAnA mAnavAnA nathI. ajIvadravya para mAtra sAkSIbhAva yA dRSTAbhAva rAkhavo te samyagdarzana che. 'jJo paMca namukkAro' e padamAM pAMcene karelo namaskAra e samyagdarzananuM mULa che. khapa tattvanuM jJAna karI levAthI te avazya chUTI jAya che. corane jANI lIdho, pIchAnI lIdho, pachI te corI kevI rIte karI zake ? ajIvadravyano ahaMkAra e pApa che. pApa sAcA arthamAM namaskArane thavA deto nathI ane jIvane samyagdarzanathI dUra rAkhe che. e kAraNe 'savvapAvapaLAsaLo' sarva pApono nAza karavo haze ane samyagdarzana padanuM dhyAna karavuM haze to pAya tattvanuM jJAna karavuM paDaze. cAritrapadanuM dhyAna Azravatattvane jANavAthI ane rokavAthI thaI zakaze. tathA tapapadanuM dhyAna baMdhatattvane jANavAthI ane rokavAthI thaI zakaze. 'maMgalANaM ca savvesi' e padathI cAritrapadanuM ane 'paDhamaM havad maMr' padathI tapapadanuM dhyAna puSTa bane che. e rIte navakAranA ane siddhacakranA nava padonuM dhyAna karavA mATe navatattvonuM jJAna Avazyaka che. dharma-ciMtana - 291 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te saMkSepamAM batAvyuM. bIjI rIte navapadanuM dhyAna samyagdarzananuM mULa che ane navatattvanuM jJAna e samyajJAnanuM mULa che tathA cAritranuM janaka zuddha brahmacaryanI nava vADonuM jJAna tathA pAlana che. jIva anAdi kALathI karmaprakRtirUpI nArI sAthe ekameka thaIne beTho che tethI 'brahma' athavA--AtmAmAM 'carya' yAne ramaNatA prApta karI zakato nathI. siddhapadanuM dhyAna ane jIvatattvanuM jJAna thatAMnI sAthe ja AdhyAtmika arthamAM karmaprakRtirUpI nArI ane jIva tattvarUpI naranI eka sAthe vasatI chUTI jAya che ane brahmacaryanI prathama vADanI prApti thAya che bIjI vADa 'strI kathA'no tyAga che. arihaMtonI puNyakathAnuM zravaNa thavAthI karmaprakRtionI kathAno parihAra ApoApa thaI jAya che. AcAryonA caraNomAM besIne saMvaratattvanuM jJAna karavAthI karmaprakRtinuM eka Asana chUTI jAya che. upAdhyAyanI pAse besIne prabhuvANInA aMgopAMga jovAthI karmaprakRtionA aMgopAMgo jovAno moha chUTI jAya che. sarva sAdhuonuM dhyAna ane mokSapadanuM jJAna karavAthI karmaprakRtionA gItavAgharUpI kudaMtara zravaNa maTI jAya che. samyagdarzananA dhyAnathI pUrvakarmaprakRtionuM AkarSaNa smaraNa Adi cAlyA jAya che. bhagavAnanA vacananuM jJAna thavAthI vividha rasanA bhojanano rasa chUTI jAya che cAritrapadanI ArAdhanAthI adhika khAvAno lobha jAya che ane tapapadanI ArAdhanAthI viSayonuM AkarSaNa chUTI jAya che. viSayonuM AkarSaNa bIjI rIte paNa arihaMtAdi padonA dhyAnathI oMsarI jAya che. jema ke arihaMtanI vANI upara prema thavAthI zabda viSayano rasa, siddhasvarUpanuM AkarSaNa thavAthI rUpa viSayano rasa, AcAryanA zIla guNanI sugaMdha prApta thavAthI gaMdha viSayano rasa, upAdhyAyanA sUtra svAdhyAyano rasa maLavAthI rasa viSayanuM AkarSaNa tathA sarva sAdhuonA caraNasparza maLavAthI sparza viSayanuM AkarSaNa maTI jAya che. jyAre e samajAI jaze ke ApaNA duHkharUpI phaLanuM bIja ApaNI aMdara ja che. jema vRkSanuM bIja tenA phaLamAM ane mULamAM hoya che, paNa bahAra nahiM e vicAra jema puSTa thato jaze, tema ApaNane je duHkha Avaze teno doSa bIjAne nahiM paNa potAne ja apAze. 'paDimAmi ninvAmi rihAmi'nI ja ghoSaNA thaze. pachI bIjA para krodha AvavAno saMbhava ja nahiM rahe. e rIte samyagnAna thavAnI sAthe ja mAna naSTa thaI jaze. jJAna AtmAno svabhAva che ane mAna e manano dharma che. 'amAnitva'ne jJAnanuM lakSaNa kahyuM che. cAritrapadanI ArAdhanAthI mAyA naSTa thaze ane tapapadanI ArAdhanAthI lobha jaze. e rIte pAMca viSayo ane cAra kaSAyo jema jema ochA thatA jAya che, tema tema navapadanuM dhyAna saraLatAthI lAgavA mAMDe che ane e dhyAnanA phalasvarUpa" svargApavarganA sukha svAdhIna banI jAya che. 2920 dharma-ciMtana Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugraha-darzana zrI sUrajacaMdajI DAMgI (devAdhideva zrI tIrthaMkara prabhunA anugraha saMbaMdhI mananIya spaSTatA A lekhamAM karavAmAM AvI che. saM.) AgrahathI vigraha vadhe che. vigrahathI dUra rahevuM hoya to parigraha choDIne zrItIrthaMkaraprabhuno anugraha prApta karavo joIe. zrI tIrthaMkaraprabhuno anugraha to sarva jIvone samAnarUpathI prApta che, paraMtu tenuM darzana sarvane na thatuM hovAthI paramArthazAMti ane yathArtha AnaMdathI badhA vaMcita rahe che. Avo, Aje ApaNe te devAdhideva bhagavAna zrI tIrthaMkaraprabhunA anugrahanuM darzana karIe, jethI samyakta pragaTe ane tethI puSTa thayela samyajJAna ane samyapha cAritranI utkRSTa sAdhanAnA adhikArI thaIe. nizcayadaSTinA ekAMta AgrahathI jayAre ApaNe tIrthaMkaraprabhunA anugrahanI mukhyatAne gauNa karIe chIe tyAre ApaNe ApaNA puruSArthano ahaMkAra karIne kRtajJatA' nAmanA mULadharmathI vaMcita thaIe chIe. ane sAdhanAne zuSka, kurUpa ane niSphaLa banAvI siddhine durlabha banAvIe chIe. e ja rIte satyabhASA ane asatyabhASAnA vivekahIna durAgrahathI ApaNe vyavahArabhASAnA marma sudhI pahoMcI zakatA nathI, paMcama pada para adhiSThita sarva sAdhu samudAya ane vivekI zrAvaka samudAya e ja mAne che ane e ja pramANe kahe che ke, devaguruprasAdathI ja saMpUrNa sukha maLe che. e vacana tAtkAlika tathya che, eTaluM ja nahi , paNa sArvakAlika satya che. vyavahArabhASAne zuddha nizcayanayanI eka apekSAe satyabhASA na mAnIe to paNa tene asatyabhASA kahevAno Agraha karavo te mULaguNano ghAta karanAra bhayaMkara mithyAtva che ane caturvidha zrIsaMghanA vyavahAramAM vigraha pedA karIne prabhunA anugrahanuM samyagdarzana pragaTa thavAmAM parama aMtarAyarUpa bane che. manuSyajanma durlabha che, paraMtu te paNa tIrthaMkaraprabhunA anugrahathI maLe che. bhagavAna tIrthaMkaradeva tIrthanI sthApanA karIne navatattvonuM svarUpa na samajAvata to puNya preraNA ke pravRtti kevI rIte thAta? ane puNya pravRtti na thAta to manuSyajanma kevI rIte maLata ? mokSanA dvArarUpa naradehanI prApti e rIte tIrthakaronA anugrahanuM phaLa che. bIjI durlabha vastu zAstrazravaNa che. e paNa tIrthakara bhagavaMtonA anugrahanuM phaLa che. tIrthaMkaradevo tIrthanI sthApanA karIne gaNadharabhagavaMtonI AgaLa jinavANI prakAzita , na karata to zrutajJAna kevI rIte prApta thAya ? dharma-ciMtana 293 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zravaNa bAda zraddhA e trIjI durlabha vastu che. e paNa tIrthakara bhagavAnanA anugrahanuM phaLa che. jo tIrthakara bhagavAnamAM puNya-prakRtino prakRSTa udaya vItarAgatA, sarvajJatA ane tenA sAdhanarUpa utkRSTa zukladhyAnAdi anaMtaguNa vidyamAna na hota to temanA vacana upara zraddhA ja kevI rIte thAta ? mAhAbhyanA Azraya vinA zraddhA-bhakti ati durlabha che. cothI durlabha vastu saMyamamAM vIrya prakaTa thavuM te che. jo tIrthaMkara prabhu yathAkhyAta cAritrane jIvanamAM na utArata to ApaNane saMyamamAM preraNA kevI rIte maLata ? koI ne koI prakAre zrI tIrthaMkara prabhunA upakAra nIce AvyA vinA, jIva svataH kalyANanI pravRtti karI zakato nathI. anukUlagrahaNanuM nAma anugraha che. pratikULagrahaNanuM nAma parigraha che. bhagavAnane anukUlamArganuM grahaNa karanAra ArAdhaka thAya che. pratikUlamArgane grahaNa karanAra virAdhaka thAya che. prabhunA anugrahano svIkAra karIne "namo arihaMtANaM'no niraMtara jApa karanAra sAdhaka, ArAdhaka thAya che. potAnA puruSArthano ahaMkAra karI, niraMtara "aha-mama'no jApa karanAra virAdhaka banI, anaMta janma-maraNanA cakramAM phasI jAya che. janma-maraNanA karmacakrathI bacavuM hoya teNe zrIarihaMta prabhunA dharmacakranuM zaraNa grahaNa karavuM joIe. e ja tIrthakara prabhunA anugrahanuM sAcuM darzana che. . namaskArano jApa anugrahadarzananA phaLarUpa hovAthI samyaktano janaka che ane te pachI ja sAmAyika cAritra samyAritranI saMjJAne prApta kare che ane zrutasarovara samyapha zruta banIne samyajJAna kahevAya che. tathA te baMne bhavasAgara taravAmAM sahAyaka banI zake che. bhagavAnanI AjJAno sAra cha Avazyaka che ane cha Avazyakano sAra sAmAyika che. ahaMkArane namaskAra dUra karI Ape che ane mamakArane samakAra yAne sAmAyikacAritra dUra karI Ape che. samyagdarzana tIrthaMkara prabhunA anugrahanuM darzana karAve che. sAmAyikadharma prabhunI AjJAnusAra samavartanarUpI dharmavartanano prAraMbha karAve che. . ApaNe e to mAnI laIe chIe ke anAje amArI sudhAne dUra karI, paraMtu durbhAgyavaza e nathI mAnatA ke zrI tIrthaMkara prabhue amArA pAponuM nivAraNa karyuM. e mATe ja Aje vAraMvAra namaskArano jApa karavAnI jarUra che. zabdArthabhAvana, bhAvArthabhAvana ane phalArthabhAvanapUrvaka A mahAmaMtranA vAraMvAra japathI anugrahadarzana thAya che ane anugrahadarzana e ja sarva siddhiono AdhAra che. 2940 dharma-ciMtana Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbha ane lobha zrI sUrajacaMdajI DAMgI (mananIya A lekhamAM zrIarihaMtAdi cAranuM zaraNuM svIkAravAthI thatA sAcA lAbhanI vAta rajU karavAmAM AvI che. saM.) - kaSTanA Ayane kaSAya kahe che. krodha, mAna, mAyA ane lobhathI ja kaSTa Ave che. A cAra kaSAyone naSTa karavAthI ja kaSTa naSTa thAya che. cAra kaSAyono nAza karavA mATe cAra maMgala ja lokamAM uttama che. tenuM saMpUrNa zaraNa svIkAravAthI saMpUrNa lAbhanI prApti thaI zake che. zrIarihaMta paramAtmAnI kathA zravaNa karavAthI koI paNa duzmana lAgatuM nathI. sarva zatruono nAza thaI jAya che. hRdayamAM koI pratye zatrubhAva ja raheto nathI, pachI krodha konA para thAya ? bIjAne zatru samajavAthI krodha thAya che. aparAdhI to ApaNe pote chIe, je bIjA sarva jIvonA prANo vagara pUche lUMTI rahyA chIe, to pachI krodha konA para karavo ? deza kathA e vikathA che. je krodhanI janaka che. bhaya saMjJAthI chUTavuM hoya to arihaMtanI kathA karavI joIe. koI amAro zatru nathI, koIthIe mane bhaya nathI, e rIte sadA nirbhaya rahevuM e lAbhanuM mULa che. - bIjA siddha paramAtmArUpI maMgalane lokamAM uttama samajIne zaraNe javAthI mAna kaSAya naSTa thAya che. sarvathI UMce siddha bhagavAna birAjamAna che, evuM dhyAna thatAM ja : 'mAna kaSAya naSTa thAya che, bhakta kathA e vikathA che, je mAnanI janaka che-AhAra saMjJAthI chuTakAro joIto hoya to anAhArapadane prApta siddha bhagavaMtanI kathA karavI joIe. trIjA sAdhurUpI maMgalane lokamAM uttama samajI zaraNe javAthI mAyA kaSAya naSTa thAya che. sarvathI sarala ane niSkapaTa sAdhu bhagavaMta hoya che. sAdhutAnuM pradhAna lakSaNa saralatA-sIdhApaNuM che. strI kathA e vikathA che, je mAyAnI mUrti che maithuna saMjJAthI chuTakAro meLavavA mATe paNa sAdhu bhagavaMtanI kathA karavI joIe. cothA kevalI prarUpita dharmarUpI maMgalane lokamAM uttama samajIne zaraNe javAthI lobha kaSAya naSTa thAya che. rAjakathA e vikathA che, je lobha kaSAyanI janaka che, tethI dharma-ciMtana 25 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigraha saMjJAthI chuTakAro pAmavA mATe paNa dharmanI kathA karavI joIe. - sadguruonA caraNomAM jayAre namIe chIe tyAre te dharmalAbhanuM dAna kare che. eno artha e che ke jo lAbha' joIe to "lobha' choDo. lobhanI mAtrA ochI karo to lAbha ApoApa thaze. "lobha' zabdanA uparanI mAtrA haThAvatAMnI sAthe ja "lAbha' zabda banI jAya che. lobha kaSAyane dUra karavAthI ja sadguru dharmano lAbha ApI zake che. tethI sAcA lAbhane meLavavo hoya teNa lobhane dUra karavo joIe. zubhagurunA zaraNathI lobhanI mAtrA ghaTI to lAbha thaI gayo samajavo ane e ja kharo lAbha che. cAra zaraNa :- dharmalAbha mATe lobhane haThAvavo joIe. kaSTanAza mATe kaSAyano nAza karavo joIe. arihaMtanA zaraNathI krodha jAya che ane maitrI Ave che. siddhanA zaraNathI mAna jAya che ane pramoda jAge che-sAdhunA zaraNathI mAyA jAya che ane karuNA pedA thAya che. dharmanA zaraNathI lobha jAya che ane mAdhyacya Ave che. lobhanI mAtrA ghaTADyA vinA dharmano lAbha thato nathI. jene dharmano khapa che tene lobhanuM pramANa ochuM karavuM joIe. AtmAne jaDanI AdhInatAmAMthI choDAvavA mATe navatattvanuM jJAna tema ja navapadanA dhyAnanI ati AvazyakatA che e jJAna ane dhyAnanA alaukika prabhAve AtmAmAM paramAtmAnuM dhyAna ughaDe che, khIle che ane kALakrame te pUrNakaLAe sthira thAya che. 2960 dharma-ciMtana Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmacakra' mATe sarvasvabhAva ('dharma', 'cakra', 'sarva', 'sva' ane 'bhAva' e zabdonI judI judI rIte yojanA e A lekhanI vizeSatA che.) je sarvane dhAraNa kare che, jenI saue dhAraNA karavI joIe ane je svayaM dhAraNAsvarUpa che, te dharma' che. 'svayaM' dhAraka avyaya che, 'OM' dhAraNAsvarUpa avyaya che ane 'arju' dhArya avyaya che. 'avyaya' hovAthI A tripuTI zAzvata che. A tripuTInuM cakra te ja 'dharmacakra' che, je saunAM kalyANa mATe niraMtara gatizIla che. sarvakalyANa e jemano svabhAva che evA zrItIrthaMkara paramAtmAnI AgaLa AgaLa A 'dharmacakra' cAlatuM hoya che ane samasta karmacakrano pradhvaMsa karatuM te sadAkAla jayavaMta varte che. 'yato dharmastato naya:'- dharma hoya tyAM jaya avazya hoya che. jaya te jinano parama 'svabhAva' che. sarva jIvono paNa te (jaya) vAstavika bhAva che, tene pragaTa karavA mATe 'dharmacakra'ne sarvasvabhAva Apavo nitAnta Avazyaka che. je 'dharmacakra'ne sarvasva-bhAva ApIne teneM samarpita bane che ane bhAvathI tene zaraNe jAya che, teno vijaya nizcita che, asaMdigdha che, dhruva che. vyaSTi mATe samaSTinuM zoSaNa te svArtha che, samaSTi mATe vyaSTinuM samarpaNa (balidAna) te parArtha che ane zrIparameSThibhagavaMtonA 'dharmacakra'ne arthAt sarva-svabhAvane svayaMno sarvasva-bhAva Apavo te parama artha che--paramArtha che. 'svayaM' rUpa svArthavAcaka avyayanuM 'OM' rUpa parArthavAcaka avyaya mATe jema jema adhika samarpaNa thaze, tema tema paraMparArthavAcaka avyaya 'a' tarapha AtmAnI pragati thaze. 'bhAva' eTale sArvatrika ane sArvakAlIna astitva. 'svayaM'nA sarvakAlIna astitvarUpa bhAvane sarva-svabhAvarUpa 'dharmacakra'ne samarpita karavo te 'dharmacakra' mATe sarvasva-bhAva che. A sarvasvabhAvamAM ja zrI tIrthaMkaratvanuM bIja nihita che. te bIjanuM vijJAna ApIne dharmacakra (prastuta mAsika) saunuM kalyANa sarvadA karatuM rahe, e ja maMgala kAmanA. dharma-ciMtana - 297 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. karmacakra ane dharmacakra (karmacakranI samagra tAkAtane AMbavAnI dharmacakranI aciMtya zaktinuM, ciMtanapradhAna A maulika lekha anupama darzana karAve che. sujJa vAcakone te jarUra gamaze. saM.) 52matattvadarzI zrI sarvajJa bhagavaMtoe aSTamUla prakRtinA AdhAre karmacakranI pravRttinuM prarUpaNa karyuM che, prakRti prabaLa hovAthI saMsAra-cakra cAle che. A saMsAracakramAM paribhramaNa karatA koMIka bhavya jIvanI sAme zrIarihaMta paramAtmAnI kRpAthI dharmacakra upasthita thAya che. tethI tene svArthabhAvanuM vismaraNa thAya che ane sarva jIvo pratyenA parArthabhAvanI tIvra smRti jAge che, athavA teno 'ahaM' 'sarva'mAM vilIna thAya che e rIte jIvanA 'a'no vilaya karIne dharmacakra samasta karmacakrano pradhvaMsa kare che ane teno siddhacakramAM praveza karAve che. karmacakrathI saMsAracakra cAle che ane dharmacakrathI siddhacakra. saMsAracakrano madhya (mULa) hetu cAritrya mohanIya karma che, to zrIsiddhacakramAM nirmoha evA zrI 'arihaMta paramAtmA' madhyagata che. jema saMsAracakramAM vedanIya karma zIrSa-sthAnIya kAraNa che, kAraNa ke sukha-du:khanI vedanAno pravAha te ja saMsAra che, tema zrIsiddhacakramAM zIrSasthAne vedanIyakarmarahita zrIsiddhabhagavaMta che. e siddhabhagavaMta para ApaNI dRSTi paDatAM ja dharmacakra gatimAna bane che. anaMtaAnaMda athavA nirdedra sukhano anaMta pravAha te ja siddhatva che. saMsAracakranA vAma pArzvamAM jema gotrakarma sthita che, tema dharmacakranA vAma pArzvamAM AcAryapada che, jema gotrakarma uccanIcapadane Ape che, tema AcAryabhagavaMta AcAra dvArA dharmacakramAM uccapada prApta karAve che. jema saMsAracakranA nIcenA sthAnapara AyuHkarma che, je janma-maraNano mukhya hetu che, tema zrIsiddhacakranA nIcenA sthAne zrIupAdhyAya bhagavaMta birAjamAna che, teo anaMtajIvana (siddhatva)nA pradhAna kAraNa che, kAraNa ke pravacanajJAna vinA saMsAracakrano cheda thaI zakato nathI. jema saMsAracakranA dakSiNa pArzvamAM aMtarAya karma che, je 'dharmacakra'mAMnA pravezane roke che, tema siddhacakranA dakSiNa bhAgamAM zrIsAdhu bhagavaMta zobhe che, jemanA prabhAvathI karmacakranA sarva dvAro rokAI jAya che. je rIte saMsAracakranA cAra khUNAomAM anukrame darzanamohanIya, jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane nAmakarma che, tema siddhacakranA cAra khUNAomAM anukrame darzana, jJAna 2980 dharma-ciMtana Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritrya ane tapanI pratiSThA che. A cAra dharmacakranAM pradhAna sAdhana che. ajIva tattvanI sAthenA anAdisaMbaMdhano viccheda karavA mATe tema ja jIva tattvanA anaMtasaMbaMdhano sAkSAtkAra karavA mATe zrIsiddhabhagavaMtano AdhAra ja dharmacakrano prathama Aro che, pApa tattvanI sAthenA anAdi saMbaMdhane toDavA mATe puchyatattvanA prakRSTa pratIka zrIarihaMta paramAtmAno upakAra e dharmacakrano bIjo Aro che. anAdi Asavane rokIne nityasaMvaramAM pratiSThita thavA mATe AcArya bhagavaMtano AcAra e trIjo Aro che. anAdibaMdhano cheda karIne nitya nirjarAmAM rahevA mATe upAdhyAyano vicAra e dharmacakrano cotho Aro che. e rIte mokSarUpa dhyeya tattvanI prApti mATe sAdhutvano saMskAra e dharmacakrano pAMcano Aro che. darzana, jJAna, cAritra ane tapanA cAra khUNAmAM je cAra ujjavaLa varNanA ArAo che, te ja dharmacakrano tIkSNa bhAga che ke je karmacakrano bhaMga karIne saMsAracakrane siddhacakra banAvI de che. 'smRtena yena pApo'pa, nantu: sthAnniyataM suraH / parameSThinamaskAra - mantraM taM smara mAnase' // 59 // (zrI uttarAdhyayana-9) bhAvArtha :- jenA smaraNa mAtrathI pApI evo paNa prANI nizcitapaNe devagati pAme che, te parameSThi namaskAramaMtrane Apa manamAM smaro raTaNa karo. ', + dharma-ciMtana 0 299 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtra ane tenI sAdhanA (dhArmika pravacanomAM sadguruonA mukhethI mahAmaMtra ane tenI sAdhanA aMge sAMbhaLelA vividha upadezomAMthI tAravelI vAnagIo A lekhamAM che.) (1) mahAmaMtranA prathama be pada devapada che. pachInA traNa pada gurupada che. "namo' padanuM rahasya "mArgAnusAritA' che, kema ke namaskAranI kriyA mokSa apAve che, temAM AlaMbana devaguru che. karmabaMdhana kAyA-vacana ane mana traNa vaDe thAya. mana-vacana-kAyA vaDe namaskAra karavAthI te traNe prakAranA karmono nAza thAya che. (2) navakArajApamAM ekAgratA jarUrI che. je vastunI ekAgratA lAvavI hoya tenA guNamAM rasa thavo joIe. bIjA vicAro na Ave teno niSedhAtmaka negative prayatna karavAne badale jeno jApa karIe teno positive vicAra karavo joIe. ekAgratA, lAvavA mATe mALA ane sthAna niyata joIe. sthAnasthApanAmAM paNa rahasya che. eka ja sthaLe Asana karavAthI ane eka ja navakAravALI vaDe jApa karavAthI pavitra paramANuono saMgraha thAya che. (3) saMjJI paMceMdriya mAnava zarIramAM adbhuta zaktio che, je devatA-nArakI vagerenA zarIramAM alabhya che. mAnava zarIranI pIThamAM karoDarajju che tene merudaMDa kahevAya che, temAM paNa rahasya che. besavAmAM zarIra TaTAra rAkhavAthI mana sthira thAya che. (4) manane AtmA sAthe joDe, aMtarmukha banAve te yoga. manuSya zabda "manuM !! dhAtu parathI thayo che. manana karavA mATe mAna che. manana karavAthI AtmAnuM rakSaNa kare te maMtra che. maMtranI sAdhanA eka prakArano yoga che. manane AtmA sAthe joDavuM paNa bahAra bhaTakatuM na rAkhavuM, tethI atIndriya sukha upaje che. padArthamAM sukha nathI, sukha AtmAmAM che. AtmA anaMta sukha-zaktino khajAno che. pudgalamAM game teTalA rUpa-rasa hoya tethI AtmAne zuM lAbha ? pugalamAM sukha nathI, paNa sukha-duHkhanI mAtra kalpanA che. AtmAnI potAnI cIja kema prApta karavI te yoga zIkhave che. yogavidyA, adhyAtmavidyA e potAnI vidyA che. be kAna, be AMkha, be nAkanA chidra ane eka mo-ema sAta chidrone sAta AMgaLIothI baMdha karI "namo arihaMtA'nA sAta akSaronuM smaraNa karavAmAM Ave to devalokanA ghaMTArava, divya saMgIta, divya rUpa, divya gaMdha ane divya rasano anubhava thAya che. "Do and see' aMdara uMDA utaro ne anubhava karo. (5) manuSya zarIramAM aneka cakro che, te cakro ughaDI jAya che to adbhuta zaktio prApta thAya che. bArAkhaDI e paramAtmapadanI cAvI che. "ahaM' padamAM 3000 dharma-ciMtana Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bArAkhaDIno pahelo ne chello akSara che ane te upara anusvAranuM bIja che. akSaromAM anusvAra lagAvavAthI gajaba tAkAta Ave che. anusvAra e zabdanI tIvra dhAra che. AtmAnuM mULa UMce che kema ke paMcaparameSThio UMce che. cAra DALIo nIce che. chaMdazAstro enAM pAMdaDA che. mAtra tene jovAthI mokSano ke Atmatattvano anubhava nahIM Ally. If you look at sky, you will see sun, moon etc. El 12 BAL$LAHI jozo to sUrya-caMdra vagere dekhAze. If you look at earth, you will see dust, dust and dust. jo tame nIce pRthvI para jozo to dhULa-dhULa ane dhULa jozo. ahIM 'mAM e pRthvI che. 'ma e AkAza che. Atmatattvane anubhavavA mATe 'ahaM'ne jovAnuM choDI 'mane jotAM zIkho. (6) jagatamAM manuSya janma karatAM zreSTha vastu bIjI nathI. mAnavanuM zarIra e paramAtmAnI pratimA che. zarIra-vacana-manamAMthI anaMta zaktio varALa ne vIjaLInI mAphaka phogaTa vahyA kare che, tene pAMca samiti ne traNa guptinA pAlana vaDe kAbUmAM laI zakAya che. AtmakSetramAM vicAra e bIja che. manamAM AvelA vicAro bIjanuM kAma kare che. bIja be jAtanA che. zubha ane azubha. zubha vicAra e AMbAnA bIja tulya che. azubha vicAra e bAvaLanAM bIja tulya che. sArA bIjane vAvavAnAM hoya che, kharAba bIjo ne bALavAnAM hoya che, manane sArA vicAromAM rokavA mATe sahelo upAya paMcaparameSThino jApa che. haratAM-pharatAM, uThatA-besatAM, temAM mana-vacana-kAyAnA yogone joDI zakAya che. (7) navakAra vighna hare che, pApa TALe che, asaMkhya janmonA kusaMskArone bALe che. gurumukhe navakAra maLe to ja te phaLIbhUta thAya che. guru pAse vidhipUrvaka teno pATha levo joIe. bhAvamana eka amUlya bhaMDAra che, temAM saMskArono saMgraha thAya che. sAmagrI maLe tyAre te pragaTe che. navakAranA jApathI zubha saMskArono saMcaya thAya che. " (8) manane sthira rAkhavA svAdhyAya karavo te uttama che. kriyAyoga ane vacanayoga saraLa che, manano yoga duSkara che. AtmAnA adhyavasAyo arUpI che, caitanyasvarUpa che. jaDa karatAM caitanyanI zakti anaMta che. caitanyanI jeTalI zuddhi thAya teTalo jIvane upakAra thAya che. malinatA thAya teTalo tene apakAra thAya che. sankriyAthI mananI zuddhi thAya che, tethI adhyavasAyo zuddha bane che. tethI sva-paranuM kalyANa thAya che. potAnA adhyavasAyone malinatAthI dUra kare te maMgaLa ane te maMgaLa pApano nAza kare che. lekhana ke uccAra e bhAvamaMgaLanuM sAdhana che. adhyavasAyonI zuddhi te - bhAvamaMgaLa che. dharma-ciMtana 301 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) tarka karatAM zraddhAnuM sAmarthya vadhu che. pAMca iMdriyo ane manathI tarka thAya che. paNa pAMca iMdriyonI ane mananI zakti maryAdita che. jagatamAM anaMta sUkSma ne amUrta padArtho che, tene jANavA mATe yogadRSTi-anubhavaSTi joIe. kevaLa tarka apratiSThita che. zAstrono ane divyadRSTino AdhAra laIne tarka kare to ja tattvanirNayamAM saphaLatA maLe. je vastunI upAsanA karIe tenA guNo ApaNAmAM ApoApa AvI jAya che. A viSaya tarkano nathI paNa zAstrano, zraddhAno, anubhavano che. nAmanI ane AkRtinI upAsanA karavAthI upAsyanA guNo ApoApa kheMcAI Ave che. (10) mane be prakAranA che. bAhya ane AMtara. bAhya mana dRzya mana che, tethI paudgalika che. AMtaramana bhAvamana che, tethI Atmika che. bAhya mana uMghatuM hoya tyAre paNa AMtaramana jAgrata rahe che. nAma ane AkRtinI upAsanAthI manane upAsyanA mULa AtmA sAthe saMbaMdha thAya che. ne tenA guNonuM kheMcANa thAya che tathA potAnA AtmAnI aMdara te guNo utare che. arihaMtonuM tathAbhavyatva paropakAravRttithI bharapUra che. temanI svabhAvajanya paropakAra5rAyaNatA agAdha-akhUTa ane anaMta cheH arihaMtonI muDIthI ApaNo dharmavyavahAra cAle che. te upakArano badalo vALavAnuM eka sAdhana zrInavakA2nuM ArAdhana che. (11) AkhA zarIramAM vadhAre aMgatyano pradeza hRdaya che. hRdayathI caudarAjaloka sAthe saMbaMdha sAdhI zakAya che. hRdayamAM kamaLa che, tene ATha pAMkhaDIo che, te uMdhI che, te kAraNe buddhi adhogAmI che. navakAranA padone hRdayamAM sthApIne upAsanA karavAthI te urdhvamukhI thAya che. (12) jApamAM raMganuM paNa mahattva che. sapheda raMga AtmAne ujjavaLa banAvI mokSa padane apAve che. akSaramAM paNa apUrva ane anaMta sAmarthya che. hRdayarUpI pATIyA Black-board upara 'namo arihaMtALa' evA sapheda akSaro lakhelA che, tema kalpanA karIne vAMcavA. akSaro sapheda-hIrA jevA jhagamagatA kalpIne vAMcavAthI tenuM dhyAna thAya che. dhyAna eTale cittanI tanmayatA. jApanI sAthe dhyAna joDavAthI vizeSa lAbha thAya che. maMtranA akSaro e rIte vicArapUrvaka vAMcavAthI paramAtmatattva sAthe AtmAnuM anusaMdhAna thAya che. dhyAna vakhate jeTalI tanmayatA, tIvratA,'ane ekAgratA vadhAre teTalo lAbha vadhAre thAya che. As a man thinketh, so he becomes. mANasa jevuM ciMtana kare che, tevo te thAya che. e vAta Aje vijJAna paNa svIkAratuM thayuM che. (13) pahelAM yogyatA meLavo, pachI icchA karo. kudaratanI pAse ghaNI vastu che. te zodhI rahI che ke kone ApuM ? tame koI vastunI zodha karazo nahi, phakta yogyatA 302 0 dharma-ciMtana Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmANa karo. bIjAne saMtoSa Apavo e moTAmAM moTuM dAna che, moTAmAM moTI yogyatA che. pottAne game teTalAM kaSTa hoya tene na gaNatAM sAmAnuM kalyANa thAya e eka ja manoratha uttama jIvone hoya che. sajjana puruSonuM e lakSaNa che. jenA jenA saMsargamAM te Ave teno uddhAra karavAnI ja bhAvanA tene hoya che. A viziSTa bhAvanA ja tamane yogya, pavitra ane mahAna banAve che. (14) sajjananI suvarNanI jema agni parIkSA thAya che. suvarNane agnimAM tapAve ane TIpe, ema vAraMvAra kare tyAre ghATa ghaDAya che. tenI jema durjananI durjanatAne sahana karyA vagara sajjanatA pragaTatI nathI. (15) mANasane sanmArge lAvavA mATe cAvIo hoya che. gALo devAthI, Thapako ApavAthI ke gusso ka2vAthI te sudharI zake che, e mAnyatA barAbara nathI. khAmozIpUrvaka kAma levAmAM Ave to game tevA kharAbamAM kharAba mANasane paNa sudhArI zakAya che. (16) 'karma khAnA ora gama khAnA.' ochuM khAvAthI jema rogathI bacI javAya che, tema gama khAvAthI bhaviSyamAM thatAM anarthothI bacI jaMvAya che. zAstrakAro kahe che ke hRdayanI aMdara laghutA nirmANa karo, to prabhutA maLaze. laghutAmAM prabhutA che, prabhutAmAM bhutA nathI. (17) prabhunI upAsanA mATe paheluM lakSaNa prabhumAM 'apAyApagamAtizaya che' upAsya koNa che ? deva, te kone kahevAya ? jenA bAhya ane atyaMtara badhA doSo TaLI gayA hoya te, jenA doSo na TaLyA hoya, tyAM sudhI teno AtmA mohathI jItAyelo che ane jyAM sudhI mohano kSaya na thayo hoya, tyAM sudhI upAsya gaNAya nahi. tethI paheluM lakSaNa apAyApagamAtizayane kahyuM che. apAya eTale rAga-dveSa ane moha tathA tenA pariNAme bAhya atyaMtara kaSTa, teno 'apagama' eTale vinAza, saMpUrNa nAza, te rUpa atizaya eTale caDhIyAtApaNuM, jemanAmAM hoya te upAsya deva che. bIjuM lakSaNa jJAnAtizaya che. mohano kSaya thavAthI bhagavAna sarvajJa, sarvadarzI che. parabrahmAnaMda svarUpe che. A jJAna AkhA jagatane jANanAruM che, chatAM magaja 52 bojo vadhAranAruM nathI, te AtmaguNarUpa hovAthI parabrahmanA AnaMda svarUpa che. AtmAnA saccidAnaMda svarUpamAM cihno artha jJAna che. te jJAnano svabhAva che ke AnaMda Ape. caitanya pragaTa thAya eTale AnaMda Ave ane AnaMda Ave eTale caitanya pragaTa thAya. upAsya devanuM trIjuM lakSaNa pUjAtizaya che. prabhu trijagadarcita che. trijagadacittatva temanuM mahAupakAratva sUcavanAruM che. bIjA loko temanI pUjA kare che, tenA dharma-ciMtana - 303 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAre temanuM trijagadarcittapaNuM nathI paNa, "savi jIva karuM zAsana rasI' evI temanI je utkaTa bhAvanA che, tethI jagatanA jIvo temanI tarapha pUjA karavA mATe kheMcAIne Ave che. cothuM lakSaNa vacanAtizaya che. prabhu tattvopadezaka che. A jagata jo sukhI hoya kanuna zanAbhaje te kacva che ja ho vada ja vara kanu vAjA batAve te sukhI che. anya darzanomAM paNa yatkiMcit sAruM jovAmAM Ave che, te prabhunI pAsethI ja gayeluM che. jyAM jyAM sukha ke sauMdaryano aMza paNa dekhAya che, tyAM tyAM samajavuM ke dharmano pratApa che, e upakAra kono ? bhagavAnanI vANIno, prabhunI vANI atizayavALI, satya ane madhura che. prabhu upAsya che, tenuM kAraNa A cAra vizeSatAo che. (18) prema evI vastu che ke samaja hoya ke na hoya to paNa kheMcANa thAya che. bhagavAna kevA che ? premanA mahAsAgara, maitrI bhAvanAthI bharelA che. temane kAMI levAnuM nathI paNa pote paramAtmapada meLavyuM che. te bIjAne kevaLa ApavAnuM che. kahyuM che ke 'svayaMbhUramaNaspardhikaruNArasavAriNA / anaMtajidanaMtAM vaH prayacchatu sukhazriyam // 1 // artha -svayaMbhUramaNanI spardhA karanAra karuNArasarUpa jaLa vaDe anaMtanAtha bhagavAna tamane anaMta sukhanI lakSmIne ApanArA thAo. tAtparya ke prabhumAM karuNArasa eTalo badho bharelo che ke te svayaMbhUramaNa sAthe spardhA kare che. (19) bhagavAnane jagapitA vagere aneka vizeSaNo ApavAmAM temanuM vaiziSTaya zuM che? jIvane je joIe che, te tIrthakara ja ApI zake che. jIvane zuM joIe che? prema joIe che, te prema pUrepUro ane zuddha koNa Ape? tIrthakara ja. arihaMta akhUTa premano khajAno che, te akhUTa khajAno prabhu ApaNane ApI de che. (20) chokarAne mA zuM Ape che? nathI paisA ApatI, nathI bhaNAvatI, kemake paisA pitAne AdhIna che. vidyA bhaNAvavAnuM vidyA gurune AdhIna che, to mA zuM Ape che ? prema, vAtsalya, jethI mAnuM gaurava zAstramAM vadhAre che. svArthathI kharaDAyelo prema ApanArI "mA' para paNa jo pUjyabhAva Ave che, to prabhu to zuddha ane akhUTa premathI bharelA che, temanA para keTalo pUjyabhAva, samarpaNabhAva Ave? mAne vAtsalya hoya che, tethI potAnA putra mATe bhAvanA bhAvyA kare che ke mAro chokaro DAhyo thAya, hoMziyAra thAya, moTo thAya, tema tIrthakara bhagavaMtane jagatanA dareka jIvone koI paNa bhoge 304 - dharma-ciMtana Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamAM pahoMcADavAnI umadA bhAvanA che. bhagavaMtanA jJAna, darzana, cAritrathI upakAra thAya che, te to che ja. uparAMta temanI ApaNane mokSe pahoMcADavAnI umadA bhAvanAthI mahAna upakAra thaI rahyo che. anaMta siddha thayA te temanI A umadA bhAvanAthI ja thayA che. (21) zrIarihaMta prabhunA nAma smaraNathI vidana AvatAM nathI. jenuM nAma smaraNa paNa vighnono nAza kare, temano prabhAva keTalo ? temanI karuNA keTalI? temano svabhAva kevo ? nAma smaraNa karavA chatAM kadAca vighna Ave to samajavuM ke ghaNAM vino AvavAnAM hatAM, te aTakyA che, vastune jo yogya arthamAM ghaTAvAya, to azraddhA thatI nathI ane prayatna karavAmAM udvega Avato nathI. badhAM kAryonI siddhi pAchaLa zraddhAbaLa kAma kare che. jo zraddhAbaLa majabUta hoya to kArya siddha thAya ja che. bhagavAnanuM nAma pavitra che, maMgaLamaya che. tethI te vighna hare ja che. stutikAro kahe che ke, 'tvannAmamaMtramanizaM manujAH smaranti / ___ sadyaH svayaM vigatabaMdhabhayA bhavanti' // artha : tamArA nAmarUpa maMtranuM je manuSyo aharniza smaraNa kare che, teo baMdhananA bhayathI svayaM tatkAla rahita bane che. (22) AtmAnI traNa dazA che. bahirAtmadazA, aMtarAtmadazA, paramAtmadazA, jagatamAM bhayaMkaramAM bhayaMkara pApa hoya to te bahirAtmadazAnuM che. hiMsA, asatya vagere pApo to pachI Ave che. tIvra bahirAbhadazA hoya, tyAre AtmAno leza mAtra anubhava thato nathI. teno badho AnaMda-pramoda kAyA ane kAyAnA sukhomAM ja samAI jAya che. jyAre bahirAtmadazAnI parAkASTA hoya che, tyAre bAhya padArthomAM tIvra Asakti hoya che. kaMcana-kAminI-kuTuMba-kAyA ane kIrti, A pAMca kakkAmAM tene potAnuM sarvasva samajAya che. mArI kAyA ema bole che kharo, paNa vastutaH to tene huM rUpe ja mAne che. huM mAMdo chuM, huM svarUpavAna chuM, huM jJAnI chuM eTale huM upara coTa lAge che, tyAre te sahana karI zakato nathI, duHkhI thAya che. jyAre tIvra bahirAtmadazA hoya che, tyAre badhI vastune tIvra huMrUpe mAnI le che. eTale badhI vastu tenuM eka aMga banI jAya che ane jyAre aMgarUpe banI jAya tyAre te vastunA nAzamAM aMga kapAya ne jeTaluM duHkha thAya teTaluM duHkha thAya che. AvuM mahAmithyAtvano udaya hoya tyAre thAya che. aMtarAtmadazAmAM 'huM svarUpe paramAtmA chuM. bAhyajaDanA saMyoge A dizAmAM AvI paDyo chuM, temAMthI chUTavA mATe paramAtmadazAnI bhAvanA karavI e upAya che. e jAtinA vicAro Ave che. . paramAtmadazA e sva svarUpanI prApti che. te svarUpanI ramaNatAthI prApta thAya che. te dharma-ciMtana * 305 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAmAM jIvanA sarva doSo naSTa thaI jAya che ane sarva guNo prApta thaI jAya che. (23) je joIe te saghaLAnuM nidhAna zrInavakAra maMtra che. navakAra maMtramAM zaraNabhUta padArthono samAveza thAya che. zrIpaMcaparameSThi thavAno aMtarAya tUTe te mATe namaskAra che. "namo arihaMtAI' duHkhanAzaka, sukha sthApaka ane mokSasAdhaka che. tenA jApathI rogo-kaSTo nAza pAme che ane devo paNa kheMcAIne Ave che. jApa karatAM pahelAM Asana ane mudrA jarUrI che. jema jaMgalamAM rAmane zodhavA jatA lakSmaNajI sItAdevInI kuTiranI cAre bAju lAInadorI bAMdhe che, kuMDALuM kare che jethI koI prANI-pizAca aMdara praveza na karI zake tema "vajapaMjara stotra' bolIne zarIranA dareka bhAga upara hAtha pheravIne ApattithI rakSaNa thAya che. "namo arihaMtA' pada gaNavAthI ArogyanI prApti thAya che. mana pratyeka kSaNe eka vaitAlarUpa che. eka miniTamAM manamAMthI 48thI 25 vicAro bahAra paDatA hoya che. mana vyagra thAya tyAre vicAronA ubharAo ThalavAya che. mana ane prANane atizaya gADha saMbaMdha che. tethI prANanI sAthe manane bheLavI devuM. prANa romeromamAM vyApI jAya che. zvAsa letI vakhate "namo' ane zvAsa mUkatI vakhate 'rihaMtAI'nuM raTaNa karavAthI maMtra zvAsanI sAthe maLI jAya che. mana zvAsozvAsa sAthe baMdhAyeluM hovAthI mana ekAgra thAya che ane zvAsozvAsa zarIranA ekeeka paramANuo sAthe bhaLI jAya che. zarIranA ArogyamAM zvAsozvAsa mahattvano bhAga bhajave che. Deep breathing UMDo ne dIrdha zvAsozvAsa TheTha nAbhi-AMtaraDA sudhI pahoMce che ane azuddha tattvone bahAra kADhe che. A rIte zvAsozvAsanI zreSTha mALAthI "namo arihaMtA'no jApa karavAthI dravya ne bhAva Arogya-bodhilAbha ne samAdhinI prApti thAya che. badho AdhAra quality upara che, kevaLa quantity upara nahi. (24) mana be prakAranA che : objective mind eTale bAhyamanaH (3) subjective mind eTale sUkSma mana, sUkSma mana sadA jAgrata rahe che. sUkSma mana. eTale AMtaramana. AMtaramanamAM saMskArono bhaMDAra hoya che. ramakaDAMne jema cAvI ApavAthI ApoApa cAle che, gati kare che tema AMtaramanane mAtra cAvI ApavAthI saMskAro ApoApa kAma kare che. bAhya mana jyAre supta hoya ke bIjA vicAra ke kAryamAM rokAyeluM hoya tyAre paNa AMtarika mana jAgrata rahIne kAma kare che. AMtarika mana sadA jAgrata rahIne enI meLe vicAro ke saMskAro mujaba kAma kare che. A vAta svAnubhavathI dareka samajI zake che. dA.ta. : ghera jatAM rastAmAM aneka vicAro karatuM bAhya mana bAhya vicAromAM magna hoya to paNa AMtaramana mANasane barAbara ghera pahoMcADe che. yAda rAkhela koI paNa sUtra-stavana-sajajhAya bolavAnuM zarU karyA pachI keTalAkanuM mana bIje 306 0 dharma-ciMtana Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaTake to paNa AMtarika mananA baLe bhUla vagara badhuM bolI zake che. A zakti AMtarika mananI che. mAtra saMskAra ApavA paDe che. mananA kharAba saMskAro kADhavAnuM kAma paNa manane ja soMpavuM paDe che. kAraNa kAMTo ja kAMTAne kADhavA upayogI thAya che. bAhya mana cora che, tenI cokI ke lagAma AMtaramanane soMpavI joIe. jo AMtaramana sArA saMskArothI vAsita hoya to sArI rIte cokI kare che, jo AMtaramana cora hoya ne kusaMskArothI vAsita hoya to bane manarUpI be cora bhegA maLI AtmAne lUMTe che. AMtaramanane pavitra preraNA ApI hoya to sutA hoIe tyAre suMdara pariNAma pAmI zakAya che. bhojana karatAM ane zayana karatAM pahelAM navakAranA pavitra smaraNathI paramANuo amRtamaya bane che ane zamarasa-zAMtarasa utpanna thAya che. (25) vinaya sauthI moTo dharma che. namavAthI bhakti zreSTha thAya che. namyo te prabhune gamyo. kUvAmAM ghaDo pANI bharavA nAMkhavAmAM Ave, pachI ghaDo vAMko vaLe, name to ja aMdara pANI bharAya che. hRdayamAM laghutA nirmANa karo to prabhutA ApoApa maLe che. laghimA labdhithI AkAzamAM uDI zakAya che. hRdayamAM laghutA lAvavAthI mANasane laghimA siddhi prApta thAya che, jethI caudarAjaloka ane mokSa sudhI javAnuM sAmarthya prApta thAya che. A | (26) deva-gura-dharma-dharmakriyA to nimitta che, paNa kAryanI siddhi ApaNA upAdAna-yogyatA upara che. prati samaya 7-8 karmanA baMdha AtmAne cAlu che, chatAM dravya navakAra ='namo rihaMtA'no zabda-uccAra puNya karma bAMdhe che. samaLI 'namo rihaMtAI' zabda sAMbhaLatAM rAjaputrI thaI ane rAjaputrInA bhAvamAM paNa "namo arihaMtAna' pharI sAMbhaLatAM pUrvajanmanuM jJAna thayuM, tathA samaLIvihAra banAvI zrImunisuvratasvAmIjI bhagavAnanI mUrtinI pratiSThA karAvI. vaLI navakAra sAMbhaLavAthI jaMgalanA bhIlabhIlaDIne rAjA rANI thavAno lAbha maLyo. yogyatA nimitta maLavAthI vikasita thAya che. AtmAnA upAdAnane palaTo khavaDAvavAnI tAkAta "namo arihaMtANa'mAM che. te pArasamaNinA sAnnidhyamAM AvatAM sahu koI sonuM bane che. navakAra rUpAMtara kare che ane azubha karmane zubha karmamAM palTAve che. pahelAM yogya bano pachI vastunI icchA rAkho. yogya banazo to dhArela vastu ApoApa maLaze. "Thon seeketh nothing fortune Seeketh thee." (5) guNa prakarSavAnanuM bahumAna e karmarUpI vanane bALavA mATe dAvAnaLa samAna che. emAM koI tarkane avakAza nathI. vastuno svabhAva tarkanI apekSA rAkhato nathI. arihaMto guNonA prakarSavALA che, tethI temanI bhakti, temanuM bahumAna, temano Adara, dharma-ciMtana 307 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pUrvasaMcita karmonA puMjanA puMjane bALI nAkhanAra emAM koI saMdeha nathI. saMdeha e jIvano kaTTara zatru che. agni bALe che, pANI ThAre che, e vastuno svabhAva che. emAM koI tarka mAMgatuM nathI, kema ke te sarvanA anubhavano viSaya che. tevI ja rIte prabhunuM nAma, prabhunI sthApanA, prabhunuM dravya ane prabhuno bhAva e bhavarUpI sItane hare che, kaSAyarUpI dAvAnaLane zamAve che, viSayanI tRSAne chIpAve che, karmarUpI melane ve che. e sarva satpuruSone svasaMvedanathI, anubhavathI siddha thayelI cIja che. tethI temAM tarkano Azraya na letAM vastusvabhAvanI zraddhAne mukhya banAvavI ucita che, ethI sAdhanA sahaja bane che. prathamapada e navapadonuM navanIta che. jema samagra navakAra e dvAdazAMgIno sAra che, tema prathamapada 'namo arihaMtAI' e dvAdazAMgInA sArano paNa sAra che, tenuM kAraNa arihaMto e paMcaparameSTimaya che. arihaMto bhAvathI arihaMta che, dravyathI siddha che, . gaNadharonA AcArya che, temane tripadI ApavAthI upAdhyAya che ane sarvottama sAdhupaNuM sAdhavAthI sAdhu che. tethI arihaMtanA namaskAramAM pAMce namaskAra AvI jAya che. pAMcene namaskArathI sarva vighnono nAza thAya che. sarva maMgaLonuM Agamana thAya che. sarva siddhionuM AhvAna thAya che. sarva puruSArthonuM AmaMtraNa thAya che. pAyo aMdarathI jarAka Agho-pAcho thAya che, tenI gaMbhIra asara AkhA makAnane pahoMce che, tema cittano pariNAma viSaya-kaSAyathI vAsita thAya che tenI mAThI asara samagra jIvanataMtrane pahoMce che ane aMdaranuM pavitra vAtAvaraNa DahoLAvA mAMDe che. e DahoLANane TALavA tema ja zuddhine vadhAravA zrInavakAramAM potAnI samagratAne goThavavArUpa sAdhanA nitAMta Avazyaka che. 308 0 dharma-ciMtana Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrAdhirAja zrInavakAranI aciMtya zakti zrI vasaMtalAla kAntilAla IzvaralAla utkRSTa mahAmaMgaLa brahmAMDanA sUkSma niyamo jema acUkapaNe ane aviratapaNe kArya kare che, tema sthiratAthI smaraNa karAyelo zrInamaskAra mahAmaMtra paNa potAnuM utkRSTa maMgaLa kArya aviratapaNe kare che. zrInaMdIsUtramAM jJAnane ja maMgaLa kahyuM che. zrIpaMcanamaskAra utkRSTa mahAmaMgaLa che. kema ke te sarvazreSTha zrutajJAna che. zrutajJAnamAM sarvaziromaNibhUta utkRSTa mahAmaMgaLarUpa che. tethI ekAntika ane Atmattika sukha utpanna thAya che. mAtra traNa ja navakAradvArA e utkRSTa maMgaLano prAraMbha thAya che. bhAvapUrvaka ekeka pada bolatI vakhate tenA arthamAM manane laI javuM joIe. prathama pada vakhate samavasaraNanI sarvajJa vANImAM to bIjA pada vakhate siddhazilA paranA AnaMdamaya ekAMtamAM, trIje pade paMcAcAranI suvAsathI chalochala bharelA naMdanavanamAM to cothA pade brahmAMDavijJAnanA sUkSma siddhAMtonI siMdhumastImAM, pAMcame pade paMcamahAvratanA AMtarasAmarthyanA mahAmerupara manane vasAvavuM joIe. cUlikA bolatI vakhate mAtra eka ke thoDA ja nahi paraMtu sarva pApono ekAntika ane Atmattika kSaya tathA utkRSTa maMgaLanI gaMgotrIthI mahAprapAtanuM avataraNa dhyAnanI vajaya pIThikA para thatuM anubhavAvuM joIe. AvA traNa ja navakAra utkRSTa mahAmaMgaLa jarUra lAvI de. eTalA bhAvathI traNa navakAra gaNavA joIe ke AMkhamAMthI azrunI dhArA cAlavI joIe. azruvinAno jApa e ghI ane goLa vinAno mAtra ATAM ane pANIno modaka che. to paNa AMsu sahita pUrNa traNa navakArano jApa karavA mATe lAkho ane kroDa navakArano jApa jarUrI che. AMsu eTalA mATe ke Avo aciMtya ciMtAmaNi navakAra maLyo teno harSa ane Aja sudhI mane teno bhAvasamAgama na thayo teno zoka eka sAthe ubharAI Ave che. prayogadvArA pratIti paDhamaM hevaDuM maM<Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavI joIe. e maMgaLanuM svarUpa zuM che? teno Adi, madhya ane aMta zuM che? tenA prAgaTyanI prAthamika zarato zuM che ? te maMgaLamAM goThavAyela (Chain reaction) zRMkhalAbaddha pariNAma paraMparA zuM che ? te maMgaLane "utkRSTa' vizeSaNano zirapAva zAthI maLe che ? te maMgaLanA samagrabaLanuM mApa zuM che ? mArA cAlu jIvananI A sAmAnya kSaNathI mAMDIne te siddhizilA paranA sarvotkRSTa vijayamAlA sudhInI kRtArthakSaNa sudhI- navakAranuM e utkRSTa mahAmaMgaLa "abhayakavacanuM kevuM vajamaya baddhara" mArI AsapAsa race che ? bhaya, ciMtA ane zoSaNarUpI saMsAra dAvAnaLanA bhaDakAmAMthI te kevI "akhaMDita prasannatAnI "dhyAna pratimAnuM amara sarjana kare che ? AvI badhI e utkRSTa mahAmaMgaLanI pratIti prayogodvArA ane mAtra jApanA prayogodvArA sAdhake karavI joIe. paraMparAgata zraddhAthI ApaNe jANIe chIe ke paMcanamaskAra utkRSTa maMgaLa che. have prayogAtmaka pratItithI e utkRSTa mahAmaMgaLanuM mApa kADhavuM che. tenuM vajana karavuM che ane ghoSaNA karavI che ke, "A huM karuM chuM.... kAraNa ke prayogodvArA meM te siddha karyuM che, meM te anubhavyuM che, mane tenI pratIti thaI che. mahAmaMtranI tAkAta Aje je vizvanI aMdara ApaNe uThIe chIe, besIe chIe ane cAlIe chIe tathA ApaNA zvAsocchavAsanuM AdAnapradAna karIe chIe, te saghaLuM ja vizva karmanA aNuonI adbhuta karAmatamAMthI pedA thayeluM che, cakravartI, vAsudeva ke prativAsudeva eTalo moTo baLavAna kema na hoya ke pattharanA parvatane pATu mAratAM te tyAM jaLadhodhanI dhArA vahetI karI zakato hoya paNa te Akhara to nAnA ane atisUkSma evA bhISaNa karmanA aNuonI pAzavI tAkAtanI tuccha pedAza che. evuM A vizvamAM kazuM ja nathI ke jemAM karmanA aNuonI vipAkazaktie tenI mRtyuchAyAno karuNarasa na DhoLyo hoya, nigodathI Torture Chamber zetAnakhAnAthI mAMDIne te anuttara vimAnavAsIdevanI tattvavilAsI kAyAmAM, sarvatra A karmanA aNuonI vikRta chAyA vistare che. A duniyAmAM siddhazilA sivAya evI koI jagyA nathI ke jayAMno pratyeka padArtha A karmanA aNuonI vikRtithI na kharaDAyo hoya. mAtra eka navakAra maMtra ja evo che ke je siddhazilA jeTalo ja karmanA aNuonI bhraSTa chAyAnI vikRta asarothI sarvAze mukta che, tethI te bIjI siddhazilA gaNI zakAya, lokAgre rahela siddhazilAe to jyAre pahoMcazuM tyAre kharA, ane te samaye karmanA aNuonI vajamaya baMdhana pIDAthI mukta thaIzuM tyAre kharA, paNa zrInamaskAra eka siddhazilA che je sAkSAt A saMsAralokanA dAvAnalanI vacce vidyamAna che. jyAM jaIne jJAna AnaMdamAM laya thavA icche to darekane alpaprayatna sAdhya che. zrInamaskAra siddhazilAnI dhAtuno banelo che. te koIka evI dhAtuno banelo che, je karmanA aNuothI vadhu majabUta, vadhu nakkara ane vadhu pratApI che. 310 * dharma-ciMtana Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAranA tejavartulanI najIka to zuM paNa tejavartulathI lAkho yojana dUra bicAro kArmika- aNu (out law) khUnI gunhegAranI jema nAsato, saMtAto phare che. jyAre citta zrInamaskAranI vajramaya dhAtu sAthe vAraMvAra athaDAya che, tyAre cittamAM e mahAmaMtranuM vajramaya tejavartula racAya che. e polAdI tattva pAse karmanA aNuonI samagra tAkAta koI pralaya tAMDava karatAM zivanA caraNa nIce cagadAtA magaphaLInA photarA jevI che. tejasvI mAtRkAo zrInamaskAra mahAmaMtranI mAtRkAonuM gaNita evI rIte racAyeluM che ke jethI sAdhakanuM citta jApamAMthI dhyAnamAM, dhyAnamAMthI layamAM, layamAMthI samAdhimAM ane samAdhimAMthI prajJAmAM Recket Speed devagatithI jAya. A mAtRkAnI racanAmAM koI evuM Mystical Force gUDhatama baLa che ke je dvArA dhyAnapravAhanuM urdhIkaraNa sahaja mAtramAM thAya che. e maMtrAkSaronI goThavaNImAM eka kaLAtmaka, gaNitAtmaka ane vijJAnAtmaka evI Design racanA che, je alpaprayatne maMtrasiddhi lAvI de che. koI maMtra na lAvI de teTalI adhika pariNAma vizuddhi jApa dvArA alpaprayatne A maMtra lAvI de che, tethI te maMtrAdhirAja che. khUnI ane coro paNa A namaskAra mahAmaMtranI apUrva tejasvI mAtRkAonA zravaNa mAtrathI pApathokano pralaya karI zakyA che. zravaNa karatAM uccAraNa, uccAraNa karatAM raTaNa, raTaNa karatAM sahajadhvaninuM sahajasphuraNa ane sahajasphuraNa karatAMya ekAkAra tAdAtmya bharyuM vilapana, ane vilapana pachI e ekAMtika mAtRkAmAM cittanuM sarvathA zUnyIkaraNa, A badhAno lahAvo uttarottara caDhIyAto che. zuddhIkaraNanI prakriyA zrInamaskAra jApa dvArA sukha-duHkhanI mULabhUta kalpanA je ApaNI vartamAna paristhitanuM eka mAtra kAraNa che, tyAM zuddhIkaraNano pravAha zarU thAya che. sukha-duHkhanI kalpanAmAM mULabhUta parivartana zrInamaskAra jApa dvArA thAya che. zrInamaskAra jApano e zreSTha camatkAra che ke tyAM du:kha duHkha lAgatuM nathI-du:kha duHkharUpa rahetuM nathI. jIvanasaMgrAmanI sauthI kaTokaTInI paLe paNa zrInamaskAranA sAdhakane ema lAge che ke A du:kha ja mAruM sukha che, kAraNa ke saMsAra pratyethI nirvANapurImAM javAnuM AkarSaNa ja A duHkha che. jo A duHkha na hota to saMsAranA kAdavamAM ghoratA pADA jevo huM mArA zarIranA vajanane ja mArA svargano devavaibhava mAnata--A duHkhathI ja nirvANapurInI jarUriyAta UbhI thAya che, muktinuM AkarSaNa temAMthI ja janme che. duHkha je padArthanuM baneluM che, te ja padArthanuM sukha banyuM che. te padArtha che karmanA aNuo-karmanA aNuonA ja be 'agra ane pRSTha' bhAga che, 'sukha ane du:kha.'--jyAM agrabhAga jAya che, tyAM pRSTha dharma-ciMtana 0 311 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga hAjara ja hoya che. AthI duHkhamukti mATe sukhamuktino upAya te zodhe che. , saMsArasukhamAMthI mukta thavAya to ja saMsAraduHkhamAMthI mukta thavAya. A paristhitimAMthI eka bhISaNa jarUriyAta UbhI thAya che evA sthAnanI ke jyAM saMsAranA kSaNika sukha ke kSaNika duHkha ja na hoya, A rIte cetananuM mukha siddhazilA pratye thAya che. zrInamaskAra mahAmaMtra sukha-du:khanI mULabhUta kalpanAo je anAdikALathI ApaNAmAM eka rogagranthIrUpe hatI, te toDIne eka navuM AnaMdapUrNa sthAna batAve che, jene ApaNe siddhazilA kahIe chIe. A rIte zrInamaskAranI puNyakakSimAMthI cetanA zrIsiddhazilAno janma anubhave che. anubhavAtmaka satya zrInamaskAranA jApamAM je DUbe che, te satyane jANavA ane jovAnI bhUmikA vaTAvI anubhavanI bhUmikA para Ave che. satyane mAtra jovuM ane jANavuM pUratuM nathI. . anubhavavuM jarUrI che, anivArya che. jyAM sudhI satya anubhavAtuM nathI, tyAM sudhI te ApaNuM thatuM nathI, mAtra zAstronuM rahe che. zAstranA zikharethI satyono gaMgApravAha ApaNI jaTAmAM utAravo paDaze, ApaNA jIvanamAM anubhavavo paDaze. jeTalo anubhava teTaluM jJAnanuM UMDANa. saMsAra duHkharUpa che ane mAtra mokSamAM paramasukha che. A satya na jANe keTalI vAra ApaNe joIe chIe, jANIe chIe, lakhIe chIe, bolIe chIe, pustakomAM vAMcIe chIe, upadezomAM ane bhASaNomAM sAMbhaLIe chIe paNa te satya ApaNe anubhavyuM nathI. zuM saMsAra duHkharUpa ApaNe anubhavyo che ? mokSa parama sukharUpa che, te ApaNe anubhavyuM che ? saMsAra duHkharUpa nathI lAgato teno artha e nathI ke ApaNe saMsAramAM duHkho joyAM ja nathI. kSaNe kSaNe ane niraMtara duHkharUpa vIMchInA jherI Dakho lAgyA ja kare che, chatAM saMsAra duHkharUpa kema lAgato nathI ? evuM thaI gayuM che ke jANe satya buddhimAMthI hRdayamAM je mArge jAya che, te Akho rasto Block up baMdha thaI gayo che, mAtra jApadvArA te khule ane jApa karavo to anya maMtronA karatAM maMtrAdhirAja zrInamaskAra mahAmaMtrano ja kema na karavo ? zrInamaskAra mahAmaMtra "abhayanuM vacana A dRSTie paNa hoI zake ke duHkha duHkharUpa che te daDha saMskAra bALI nAMkhe che. duHkha paNa sukharUpa che. duHkhanuM sukhamAM rUpAMtara karanAra 'vijaLI kArakhAnuM zrInamaskAra mahAmaMtra che. duHkha duHkharUpa nathI paNa sukharUpa che, ema je mAne, tene bhaya zAno ? sAte bhaya tene rahetA nathI, mANasane bhaya mAtra duHkhano che. duHkha jyAM tenuM duHkhapaNuM ja gumAvI de che, tevuM zabdonuM Word chemistry mahA rAsAyaNika dravya zrInamaskAranI mAtra skUla mAtRkAomAM che. A arthamAM duniyAbharanA camatkAro bhegA karo toya sAmAnya hakIkata. lAge tevo mahAcamatkAra zrI namaskAra mahAmaMtrano che. krUra ane kaDavAmAM kaDavuM duHkha paNa 32dharma-ciMtana Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeraDInA rasa jevuM madhura lAge, A camatkAra zrInamaskAra mahAmaMtrathI thAya che. jo ke A camatkArika prakriyA ApaNI cetanAnA UMDANamAM kevI rIte thAya che te ApaNe jANatA nathI chatAM eTaluM lAge che ke duHkha-sukhanA mithyAbhrama toDanAra prakriyAnI zarUAta zrInamaskAra mahAmaMtranA zabdonA uccAraNa dhvanidvArA ApaNA jAgrata, ardhajAgrata ane ajAgrata manamAM thatA rAsAyaNika pheraphArothI thatI hoya, pachInI kriyA agamya che. te anubhavAtmaka prakriyA dvArA ja pratIta thAya tevuM satya che. satya jema jema anubhavamAM AvatuM jAya che tema tema tenuM svarUpa avAcya banatuM jAya che. anubhavanuM kSetra ja evuM vidyutAtmaka che ke tyAM vicAra, zabdo ane bhAvonA paMkhIo potAno mALo bAMdhI zakatA nathI. duHkhanuM mUlya sukha-duHkha pratyenI navIna daSTi zrImaMtrAdhirAja lAve che ane te dvArA eka evI jagyAnI jarUriyAta ApaNe joIe chIe ke jyAM A saMsAranAM sukhe na hoya ane duHkhe na hoya. A rIte zrImaMtrAdhirAjadvArA siddhazilAno janma thAya che. zrInamaskAra sarva satyonuM satya zIkhave che ke du:kha duHkharUpa nathI. duHkha ja sukha che ane sukha ja duHkha che. zrInavakAramAtA duHkhanuM mUlya zIkhave che. zrInavakAra ApaNane mAtArUpa tyAre ja lAgaze ke jyAre ApaNane e,nirNaya thaze ke A saMsArarUpI baLatA gharamAM sukha e paNa duHkharUpa che. ahIM badhuM nAzarUpa che, duHkharUpa che, vinAza ane mRtyunA acaLa niyamane vaza che. The eternal law of death and destruction vinAza ane mRtyunA acaLa niyamanA prakAzamAM zrInamaskAra e mArI vahAlasoyI mAtA che, tenuM bhAna thaze. duHkhanA saLagatA bhaDakAomAM ja zrInamaskAranuM pUrNa mAdhurya samajAze, ane pachI duHkhanuM mUlya paNa svIkAravuM paDaze. duHkha jo duHkharUpa ja hota to zrInavakA2mAtAnA khoLAmAM te lAvI daI je sukha utpanna kare che, te kema banata ? 'namo' padanuM mahattva zrInamaskAra mahAmaMtramAM je 'namo / ' pada che, te jIva ane zivabiMdu vacce rahelI bhedarekhA batAve che, AtmA ane paramAtmA vacce rahela aMtarano khyAla Ape che. paMcaparameSThi potAmAM apragaTa che, tene pragaTa karavA che, e niraMtaranI vedanA 'namo / ' zabdamAM prajaLI rahe che. 'namo' zabdadvArA e apragaTa ane pragaTa vaccenuM aMtara ghaTatuM jAya che, te ja zrImahAmaMtranuM maMgaLa che. 'padmamaM |'no artha niraMtara vadhatuM maMgaLa ane niraMtara vadhatA maMgaLano artha e ja ke apragaTa ne pragaMTanuM niraMtara ghaTatuM aMtara. bIjA zabdomAM cetana ane cetanAnuM niraMtara ghaTatuM aMtara te ja niraMtara vadhatuM maMgaLa. 'namo / ' pada dvArA te aMtara kapAya che. dharma-ciMtana 0 313 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAra mahAmaMtrano zabdArtha ane bhAvArtha to anuprekSA dvArA zodhAya che paNa teno je rahasyArtha che. teno dhyAna, laya ane samAdhinA trikoNamAM khIlatI prajJAdvArA ja jaNAya che. dhvanionA saMgharSadvArA je prANavidyutno pravAha utpanna thAya che, te ja eka mAtra zrImahAmaMtranA rahasyArtho kholI devA samartha che, zrInamaskAra mahAmaMtrano rahasyArtha e che ke paMcaparameSThi e siddhatvano ja eka akhaMDita advitIya padArtha che ane te padArtha te huM chuM. 'mahaM brahmAsmi ' zivoDaduM ke "soDa6 ' athavA My Father and I are one. vagere vAkyo eka ja satya para prakAza pheMke che ane te satya e che ke, "huM ja paMcaparameSThi chuM." A atigahana satyane jhIlavA mATenI cittabhUmikAnI agnizuddhi zrInamaskAranA jApa dvArA zakya che. mahAmaMtranA jApa dvArA sAdhaka anubhave che ke deva, guru, dharma, darzana, jJAna, cAritra vagere satyo zAstranA nathI paNa mArA potAnA satyo che, mArI aMgata mAlIkInA che, mArA asthi, majA ane rudhirarUpa che. AvuM bhAna pragaTatAM sAmarthyayoga pragaTe che. sarva sAmarthya sAdhakane tenA svattvanA ratnanidhimAM vilasatuM lAge che. sAdhanAnuM paramadhyeya jema jema zrInavakAra maMtranA jApa dvArA dhvaniono dArUNa saMgharSa thaze ane temAMthI prANavidyutanuM pavitra jharaNuM pragaTaze, tema tema zAstronAM gahana rahasyo svAnubhavanI sapATI para khIlavA mAMDaze. mAtra buddhivAdathI A satya nahi samajI zakAya. zrInavakAranA jApa dvArA te ApoApa khIlI uThaze. sarvazubha dhyAno zrInamaskAra mahAmaMtranA jApamAM aMtarnihita che. piMDastha, padastha, rUpastha ke rUpAtIta, AjJAvicaya, apAyaricaya, vipAkavicaya ke saMsthAnavicaya, saMprajJAta ke asaMprajJAta, sabIja ke nirbeja ke je koI dhyAno ke samAdhinuM svarUpa zAstromAM sAMbhaLavAmAM Ave che, te badhAM ja ekatra eka ja jagyAe dhyAvavAno rasAsvAda zrInavakAranA jApadvArA anubhavI zakAya che. badhAM ja zubha dhyAna eka sAthe dhyAvAno rasasvAda zrInavakAranA jApadvArA maLI rahe che. dareka prakAranuM zubhadhyAna karyAnuM phaLa A maMtrAdhirAjanA jApadvArA maLI rahe che tenuM kAraNa e che ke dareka zubhadhyAnanA mULamAM AtmahattvanuM zodhana ane paramAtma tattvanuM anusaMdhAna che. sarvadhyAnonuM dhyAnapaNuM tenI AtmIyatAne lIdhe che. zuddha AtmatattvamAM laya thavAno saraLa, sahaja ane sattvarapaMtha zrInamaskAra mahAmaMtranA jApamAM rahelo che. AtmamayatAnuM Climax sarvoccabiMdu zrInamaskAra mahAmaMtramAM chupAyeluM che. sAdhanAnI game te bhUmikAmAMthI zrInamaskAra mahAmaMtradvArA AtmAnA zuddha dravyaguNaparyAyamAM laya sAdhI zakAya che ane te sarva yoga mArgonuM ekanuM eka parama dhyeya che. 314 * dharma-ciMtana Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMmatI chatAM saraLa "zrInamaskAra mahAmaMtra upara lakhatAM sauthI pahelo e vicAra Ave che ke enAthI . vadhu kiMmatI koI padArtha A traNe lokamAM che nahi ane chatAMya sAmAnya jaNanA gharagaththuM vaparAzanI vastu jema te sIdhA, sAdA ane saraLarUpe sarvane prApta che. je vastu kiMmatI hoya che, tenI prApti durlabha hoya che ema manAya che. vastu jema vadhu kiMmatI tema tenI prApti vadhune vadhu kaThIna banatI jAya che, AvI ApaNI sAmAnya samajaNa che. zrInamaskAra mahAmaMtramAM sarva prakAranI samRddhinA suvarNacaru daTAyA che. sauthI vadhu kiMmatI padArtha A rIte zrInamaskAra mahAmaMtra che ane chatAMya nAnA bALakanA kaMThamAM paNa te che. gharaDI DozInA dhrujatA hoTho para paNa te maMtra guMje che. sarva jananI sAmAnya milkata banIne te sarvatra vyApta che. vadhumAM vadhu kimatI hovA chatAM vadhumAM vadhu saraLa rIte te sarvane prApta che. AtmA ja paMcaparameSThi zrInamaskAra mahAmaMtra upara carcA, lekhana, ciMtana, manana zuM thaI zake ? e badhA bAhya sapATI paranA parapoTA che. zrInavakAra to AtmatattvamAM vyApelI eka mahAzakti che, je rAgadveSanI graMthino nAza kare che. yathApravRttikaraNa, apUrvaka2Na ane anivRttikaraNamAM je kAMI AdhyAtmika prakriyAno vega che, kAco masAlo che, khAtara ane aNubaLataNa che, te A namaskAra mahAmaMtra ja che--paMcaparameSThinA caraNakamaLane rotI AMkhoe thatuM prakSAlana che. graMthibheda kaho, kuMDalinInuM utthAna kaho, apramatta guNasthAnakamAM jhaLahaLI uThatI tejasvI svarUpa jAgRti kaho, kSapakazreNi, zukla dhyAnanA prathama be pAyA, brahmaraMdhramAM thato anAhata nAda, pAtaMjalanI asaMprajJAta samAdhi, A badhI avasthAonuM prakaTIkaraNa mAtra paMcaparameSThi sAthenA abheda zrInamaskAra maMtranI sAdhanA vinA zakya nathI. eTaluM kharuM ke AgaLa vadhatAM paMcaparameSThinuM maMgaLa svarUpa mAtra zAstramAM ja na rahetAM ApaNA ja AtmAmAM jaDI Ave che. ApaNo AtmA ja paMcaparameSThinAM pAMce svarUpa che. ApaNo AtmA kyAreka sAdhu banaze, jJAna meLavI upAdhyAya banaze, cAritranuM maghamaghatuM pArijAtaka khIlavIne AcArya banaze, kyAreka ApaNo ja AtmA samavasaraNamAM besIne mAlakosa rAgamAM madhurI dezanA Apaze. te samaye tenI pAchaLa bhAmaMDaLa haze, tenI upara azokavRkSa haze ane tenI AjubAju devo cAmara vIMjhatA haze ane ApaNo AtmA ja cAreka siddha banaze, siddhazilA para birAjaze ane traNe loka ane traNe kALane svahastarekhAnI jema spaSTa joze. mArA potAmAM ja paMcaparameSThiNuM che ane tene oLakhavAne mATe ja A traNe kALanA traNe lokamAM rahelA bahAranA paMcaparameSThi bhagavaMtonI huM madada lauM chuM. dharma-ciMtana 0 315 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAranI maMtrazakti zrInamaskAra maMtranA eka-eka akSaranuM svataMtra vyaktitva che. eka-eka akSaramAM caudarAjalokane samAvavA jeTalI virATatA che. e eka-eka akSaramAM svataMtra duniyA che. zrInamaskAranI maMtrazakti e sAkSAt zuddha AtmadravyanI zakti che. mAtra eka ja AtmadravyanI zakti nahi paNa traNe kALanA tIrthakara devo, siddha bhagavAno, AcAryapravaro, upAdhyAyo ane sAdhu mahAtmAonI samagra bhegI thayelI Atmazakti te ja zrInavakAranI maMtrazakti che. nisarganA mahAzAsananA samagra zubhatattvonuM puNyabaLa satata zrInamaskAranI A maMtrazaktine uttarottara vadhAratuM ja rahe che. A maMtrazakti A rIte uttarottara vadhatI ja rahe che kAraNa ke samagra zubhatattvonuM puNyabaLa temAM satata reDAyA kare che. be ghaDImAM siddhi A vizvamAM evo kyo padArtha che, je zrInavakAra maMtra ApaNane na ApI zake ? . koIne nidrA na AvatI hoya ane ujAgarAthI tenI prANazakti thAkI gaI hoya to zrInavakAramaMtrano jApa tene vagara nidrAe tAjagI ane praphullitatA ApI zakaze. koIne suMdara vAnagIonuM bhojana nA maLatuM hoya ane tenuM mana bhUkhathI tUTI paDatuM hoya to zrInamaskArano jApa tene vagara bhojane zreSThasvAdatRptino AnaMda Apaze. koIne madhura saMgIta ane suMdara zilpakRtiothI thatA rasasaMvedano anubhavavA hoya ane sAdhanasAmagrI na hoya to zrInamaskArano jApa tene cakSu ke kAnanI madada vinA, saMgIta ane zilpanI madada vinA evA akhUTa rasasaMvedano jagADaze. koIne pramANika mitra na maLato hoya ane jIvanamAM sunakAra ane gamagInI bhAsatI hoya to zrInavakAranA jApa dvArA jIvana evuM bharyuM-bharyuM ane AnaMdamaya thaI jaze ke jANe seMkaDo ane hajAro mitro vacce tame tamAruM hRdaya kholIne mukta AnaMda meLavyo che. tamArA kuTuMbamAM aNabanAva hoya ane kajiyA kaMkAsathI jIvana kaTu ane hataprANa thaI gayuM hoya tyAre zrInamaskArano jApa paMcaparameSThinI evI to snehabharI hUMpha ane uSmA phelAve che ke jANe seMkaDo ane hajAro kuTuMbo tamane tamArA maLI gayA hoya. ApaNane hADakAno kSaya hoya ke phephasAmAM kensara thayuM hoya paNa zrInamaskArano jApa nirogIpaNuM ane jIvanazaktino agAdha vistAra karAvI de che. jIvananI je kAMI uNapo hoya che zrInamaskAranA gadgadita kaMThe thatA uccAraNathI avazya pUrI thAya che. mAtra jApa karatI vakhate tamArA (sADAtraNa karoDa) rUMvADA pulakita thavA joIe, kaMTha gadgadita thavo joIe. chAtImAM chUpuM DUsakuM AvavuM joIe, gaLuM avyakta AMsuthI bharAI javuM joIe ane AMkhanI pAMpaNo vyakta AMsuthI unhI thavI joIe. jo Ama thAya to A vartamAnakALamAM paNa mAtra ghaDI be ghaDImAM A prayogo siddha thaI zake che. 316 dharma-ciMtana Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryakAraNano niyama AmAM koI bhautika camatkAronI vAto nathI. zrInamaskAra maMtra icchAne tRpta - karato nathI paNa icchAno abhAva lAvI de che ane e rIte icchA tRpti karatAMya je moTuM sukha che, te icchA nivAraNanuM sukha ApaNane anubhavavAmAM madada kare che. icchAo zAMta thAya che tyAre eka advitIya zAMtarasano svAda anubhavavA maLe che ane e rIte atIndriya tRpti thAya che. bhautika camatkAro to enAthI thAya ja che. paNa temAM zrInamaskAranuM kharuM mAhAtma nathI. nigodamAMthI siddha banAvanAra eka rasAyaNa vidyA temAM che. ethI ja tenI maMtrazakti ajoDa che. maMtrAdhirAja ApaNI pratyeka icchAnI tRpti na karatAM icchAnI nivRtti kare che ane e icchAnI nivRtti dvArA icchatRptinuM sukha Ape che. saMsAramAM je kAMI sukha che, maMgaLa che ane zubha che, te sarva kAMI saMyukta pravAharUpe zrInamaskAranA jApamAMthI sAdhakane AvI maLatuM hoya che. upA. zrIyazovijayajIe lakhyuM che ke tRSNAno kALo nAga ane dInatAno vIMchI ApaNane satata DaMkhe che. saMsAranA A jherI DaMkho karanAra tRSNAnA kALA nAga ane dInatAnA vichIne parAbhUta kare tevI amRtamaya tejadhArA A maMtrAdhirAjanA eka eka akSaramAMthI nAyagarAnA dhodhanI jema vahetI hoya che. jo cha mahinAnA jApa pachI A amRtamaya tejadhArAno paricaya na thAya to mAnavuM ke sAdhake mAtra jApamAM jhokA ja khAdhA che, mAtra ALasa ane uMgha ja sevI che, teno vyaktigata chaMda Individual Rhythm) haju paripakava thayo nathI. zrInavakAra gaNe ane bhAvaArogyanI lAlI nA pragaTe e vastu manAya tema nathI, jema ke kuberapatinA bALakane keDamAM sonAno kaMdoro na hoya te manAya nahi tema athavA to jema dIvAsaLI bAkasa upara ghasIe ane agni pragaTa na thAya ke patharo bArI upara nAkhIe ane kAca na phuTe e badhuM manAya tema nathI. kArya-kAraNano | niyama sarvatra varte che te rIte zrInavakAra ane bhAvasaMpattinI khumArI ke bhAvaArogyanI lAlI sAthe kAryakaraNano saMbaMdha che. bhuvanamohinI khubo zrInamaskAramAMthI eka bhuvanamanamohinI khubo phelAya che, je sAdhakanA jIvanamAM prasare che. tenuM pratyakSa udAharaNa ApaNI cAre bAju che. A duniyAmAM je kAMI satya, ziva ane suMdara che, je kAMI prazaMsA karavA yogya che, AdaravA yogya che, pUjavA yogya che, je kAMI paNa sukhanA, zaktinA ane samRddhinA aMzo verAyelA che, TuMkamAM je kAMI paNa zubhatattva thoDuMghaNuM jovA maLe che, te sarva zrInamaskAra mahAmaMtranA eka eka akSaramAMthI pragaTela vidyuta AMdolananI asararUpa che. ema ja mAnavuM rahyuM ke koIne koIke kyArekane kayAreka A mahAmaMtranuM AlaMbana lIdhuM che ane tenA phaLa svarUpe ja du:khamaya saMsAramAM paNa zubha, maMgaLa dharma-ciMtana * 317 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane suMdara je kAMI dekhAya che, te hayAta che. anAdikALanA A samagra vizvamAMthI zrInamaskAra mahAmaMtra ane tenI thayelI ArAdhanA jo bAda karIe to mAtra naraka ane nigodanA duHkho ja rahe. bIjA zabdomAM kahIe to naraka ane nigoda sivAya je kAMI alpa mahada aMze jIvanI vikAsayAtrA dekhAya che, te saghaLI zrInamaskAranI maMtrazaktino pragaTa-apragaTa prabhAva che emAM zaMkAne koI sthAna nathI. paMcaparameSThino sAkSAt prabhAva jo ApaNe na laIe to paNa e namaskAra maMtranuM zAbdika baMdhAraNa, maMtrAkSaronI AkRtio, temAM rahelA AzrAvya dhvaninuM gaNita, tenI rAsAyaNika prakriyA, temAM rahela divya raMgo ane A badhI zrInamaskAra maMtranI dhULa bAju paNa eTalI to pracaMDa zakti dharAve che ke sAdhaka Adhi, vyAdhi ane upAdhi rahita banI samAdhi tarapha vaLe che-mahAmaMgala mukti tarapha javAnA puNya avasaro paNa tene maLatA ja rahe che. - pApapuNyanuM gaNita jIvanamAM pApa ane puNyanuM gaNita mukhyapaNe kArya karI rahyuM che. jIvanamAM je duHkha ane vedanA dekhAya che, pratipaLa bhaya ane ciMtA anubhavAya che ane manuSya je pramANe nirAdhArapaNuM ane trAsa anubhave che, teno sthULa ane sUkSma AdhAra, tenA hRdayamAM bAjhela pApanA tharo che. jIva dravyanuM pApa ja jANe ke vyakta svarUpe ciMtAbhayAdi banIne jIvanamAM rajU thAya che. jo tenA jIvanamAM puNyanuM pramANa vizeSa hoya che, to sarva tenA thaIne rahe che ane te sarvano thaIne rahe che ane te bole te jhIlavA prakRti paNa teno kAryakrama badale che. A rIte pApa ane puNyanA adazya prabhAvathI jIvananI vyavasthA cAlI rahI che. kamanazIbI to e che ke duHkha Ave che tyAre manuSyane pApa yAda nathI AvatuM paNa samAja vyavasthA, rAjakIya baMdhAraNa, vizvanA Arthika pravAho, ke kaLiyuganI kaThinAI yAda Ave che. jo manuSya sukhI thavuM hoya to pApano kSaya karavo paDaze ane puNyano saMcaya karavo paDaze. pApa ane puNyane jyAM sudhI oLaMgI javAnI tAkAta na Ave tyAM lagI pApa ane puNyanA A gaNitane svIkAryA vinA chUTako nathI. puNyano ApaNe eTalo badho saMcaya karavo paDaze ke A saMcita puNya ja ApoApa svayaM anya puNyane utpanna karatuM rahe. jema paiso paisAne kheMce tema puNya puNyane kheMce. A paristhitine zAstramAM punyAnubaMdhI puNya kahyuM che. AdhyAtmika yaMtra zuM AvuM koI AdhyAtmika yaMtra che (spiritual machinery) ke je samagra pApanA sarvathA cUrecUrA karI de ane puNyano virATa dhodha akhaMDapaNe vahevaDAve ? sarva tIrthakara 318* dharma-ciMtana Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devoe. sarva kevalI bhagavaMtoe, sarva cauda pUrvadharoe ane sarva zratadhara sAdhusaMtoe eka mate eka avAje ghoSaNA karIne kahyuM ke "hA, evuM AdhyAtmika yaMtra che, je mAtra tamArA ja saghaLA pApono nahi paNa traNe kALanA traNe lokanA sarva pApono samULa nAza kare ane te AmAM sarjanAra pApavRttine jaDamULathI ukheDI nAkhe." teoe jorazorathI sarvAnumate samarthana karyuM ke eka evuM AdhyAtmika yaMtra hayAta che, je evo puNyapravAha vahevaDAve che, je muktinA parama maMgala sudhI pahoMcADe che, je atUTa puNyaparaMparA sarjI che, jeno bIjo cheDo muktinI aTArIe viMTaLAyo hoya che. AvuM AdhyAtmika yaMtra te zrInamaskAra mahAmaMtra che. zrInamaskAranA aDasaTha akSaro jenA manamAM UMDo ane prAmANika Adara pAmyA che, tene mATe pApapuNyano prazna ukelAI jAya che. te sAdhakanA mananI atyaMtara racanAmAM eka evI kriyA zarU thAya che, je pApanuM saMpUrNa visarjana ane puNyanuM sarvottama sarjana kare che. I I : namo arihaMtANaM "namo arihaMtANaM' padanA saMbaMdha sivAya Aje ApaNe jenA saMbaMdhI gaNAIe chIe athavA to je ApaNane potAnA saMbaMdhamAMthI choDavAne muddala taiyAra nathI te saMsAra sAtheno sthUla saMbaMdha nahi chUTe, sarva jIvo sAtheno sUkSma bhAvasaMbaMdha nahi pragaTe. e sUkSma bhAvasaMbaMdha mATe zrInavakArano saMbaMdha anivArya che. namo arihaMtANaM padanuM raTaNa anivArya che. zrIarihaMtanI vividha prakAranI bhakti anivArya che. zrIarihaMtanI AjJA mujabanA tapa-tyAgamaya jIvana sAthenuM joDANa anivArya che. zrIarihaMtanI dayAnA viSayabhUta traNa jagatanA jIvo sAthenI maitrI anivArya che. duHkhI jIvonAM duHkhane dUra karavAnI bhAvanA anivArya che. guNavAna AtmAonA AtmaguNanI khUba-khUba prazaMsA anivArya che. kRtaghnI jIvone prabhu zAsananI jANa karAvavAnI utkRSTa prabhAvaka bhAvanA anivArya che. sakaLalokamAM prabhuzAsananA jayajayakAranI sarvocca bhAvanA anivArya che bhAvadayAnA tribhuvanasvAmitvamAM apUrva niSThA anivArya che. bhAvadayAnI aciMtya zaktimAM rahelI tArakatA sAthenuM joDANa anivArya che. devAdhidevanI sarvajIvahitaviSayaka mahAkaruNA sAthenA joDANanuM zrInavakAra e zreSThatama mAdhyama che. evA zrInavakArane maLavAthI je puNyazALIne prabhu maLyA jeTalo AnaMda thAya, teno bhavyatvabhAva vikasI rahyo che ema niHsaMkocapaNe kahI zakAya. -pragaTa thanArA "apUrva namaskAra" nAmaka pustakamAMthI udbhUta. - dharma-ciMtana - 319 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka araja zAsanasevaka dharmano lAbha e sarvazreSTha lAbha che. evA lAbhane pAtra banavuM e ochA puNyanI vAta nathI. evo lAbha ApanArA parama-pUjya bhagavaMtonA pAtrAne, anItinI kamAInA dravyamAMthI banAvelA AhAra vaDe koI kadIe na abhaDAve evI puNyAtmAone mArI namra araja che. pattharano ghA kiMmatI ratnane toDI nAkhe che, tema anItinA azubha paTavALo AhAra dharmadhyAnanI vimaLadhArAne chinnabhinna karI nAkhe che. jANe ke pANInA pravAhamAM moTo patharo paDyo. sakaLa vizvanI aNamola thApaNa sarakhA sAdhu bhagavaMtonI saMyamayAtrAne saheja paNa aMtarAya pahoMce evuM ayogya vartana karavuM te asAdhAraNa aparAdha che. jIvanabharanA sAmAyikane varelA 52ma-pUjaya bhagavaMtonI bhakti ApaNe devAdhideva zrItIrthaMkara paramAtmAnI AjJA anusAra karavI joIe. bhaktinI pAchaLa hetu karmonI zaktine toDavAno rahevo joIe. AtmAnI zaktine bahAra lAvavAno rahevo joIe. ghara-AMgaNe padhArIne dharmano lAbha Ape, gharanA vAtAvaraNamAM adhyAtmanI alaukika asara phelAvatA jAya, evA 52ma pUjya bhagavaMtonI saMyamayAtrA adhika nirvighne tema ja sukhapUrvaka cAlatI rahe te bAbatamAM saheja paNa upekSA sevavI te devAdhidevanI AjJAno anAdara che, vizvanA sakaLa jIvonA hitanI upekSA che. AtmA vaDe AtmAmAM sthira rahevuM e keTaluM kaThIna che, e be-ghaDInA eka sAmAyikamAM rahenArA puNyAtmAne sArI rIte samajAya che. e sAmAyikane paNa aMdara paDelA anAjanA pratyeka kaNa tema ja tenI sAthe saMbaMdha dharAvatA mananI zubhAzubha asaro pahoMcatI hoya che. jhaverAta toLavAnA kAMTA karatAM adhika kALajI mananI zuddhinI rakhAya, e zuddhinA ghaDataramAM pAyAno bhAga bhajavanArA AhAranI rakhAya e AhAra mATenAM dravyonI rakhAya e dravyone kharIdavAnA paisAnI rakhAya te AjanA viSamakALamAM sva tema ja paranA hita mATe khUba-khUba jarUrI samajAya che. betAlIsa doSa rahita gocarI vahoranArA parama pUjya bhagavaMtone paNa 'A 320 0 dharma-ciMtana Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAra anItinI kamAInA dravyomAMthI banelo che," evI spaSTa khyAla bhAgye ja Ave, te bAbatanI pUratI kALajI AhAra vahorAvanArA puNyazALIone ja rahevI joIe. eka dharmAtmAnA pavitra pariNAmane jhAMkhapa lAge, aMtarAya naDe evuM kazuM bhakti mATe thaI jAya athavA karavuM paDe te upakAra upara apakAra karavA samAna che. tArakajahAjamAM kANuM pADavA samAna che. darzana karAvanArA darpaNane zAhI chAMTavA samAna che. devAdhidevanA tribhuvanatArakazAsanane pAmelA puNyazALIo mArI A arajane jarUra lakSyamAM leze evI zraddhA che. sukha prAptinuM sAdhana zrI siddha bhagavaMtomAM sva-para bAdhA nivAraka zaktinA kAraNe sadA sukha pravarte che ane te vastuno sarvathA abhAva hovAthI nigodamAM sadA duHkha varte che. nigodamAM sva-para ghAta pravRtti nathI. to paNa sva-para bAdhA nivAraka zaktino prAdurbhAva karavAmAM je puruSArtha joIe, teno abhAva ane pramAda varte che. tethI teone duHkhano mahA daMDa bhogavavo paDe che, ema anumAna thAya che. koI paNa kArya kAraNa vinA thatuM nathI. dareka bAbata vizvanA kAryakAraNanA vidhAnane anusaratI hovI joIe. nigodanA jIvo sva-para ghAta karatA nathI, tema sva-para bAdhA nivAraka pravRtti paNa karatA nathI. sva-para bAdhA nivAraka zaktino vikAsa e ja sukha prAptinuM sAdhana che. tenuM ja bIjuM nAma paropakAra athavA vizvamaitrI bhAva che. mATe jIvarAzinA utthAnamAM marajIyAta ke pharajIyAta paropakAra vRtti anivArya che. 'paropakAranuM kArya tiryaMcamAM dabAvathI che, mAnavamAM bhAvathI che, siddhomAM svabhAvathI che, tethI uttarottara sukhanI mAtrA adhika che. tiryaMca karatAM manuSyamAM, manuSya karatAM siddhamAM e mAtrA vadhatI jAya che. paropakAra guNa ja evo che ke te sva-parane zAtAprada nIvaDe che. paranI bAdhAnuM nivAraNa karavArUpa puruSArtha sva vikAsamAM bAdhaka doSanuM nivAraNa kare che. sukha e paropakAranuM pragaTa svarUpa che ane paropakAra jyAre svabhAvabhUta bane che, tyAre jIva sukha, svabhAvi, ziva bane che. dharma-ciMtana 321 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha-duHkhanuM mULa jijJAsu (rAga-dveSanI jaMjIrane toDI nAMkhIne paramAnaMdasvarUpamAM ramaNatA pragaTAvavAnI upakAraka hakIkatanuM hRdayasparzI nirUpaNa A lekhamAM karavAmAM AvyuM che. saM.) jagatanAM badhAM sukha-duHkho cittanA be guNadharmone lIdhe sarjAya che. e be guNo che rAga ane dveSa. jemAM citta rame che Asakti dAkhave che te padArtho ane sthitio sukhakara lAge che. ulaTa paze, jemAM citta kSobha pAme che ane jenAthI te bhaDakI dUra bhAge che, te padArtho ane sthitio duHkhakara lAge che. cittano A svAbhAvika gamo te rAga ane aNagamo te dveSa. keTalAka tarapha prIti ane keTalAka tarapha dhikkAra-e cittanI avasthA anivArya che. potAne game tevA padArthono saMparka sAdhavo ane meLa levo, ane ' potAne na game tevA padArthathI sugAvuM ane temane dUra haThAvavA, e dareka cittanI sAmAnya kriyA hoya che. Ama citta rAgadveSanI sAMkaLathI baMdhAyeluM rahe che. rAga ane dveSa e nirALA guNo che, paNa nirapekSa nathI. eka ja DhAlanI be bAjuo jevA che. ekanuM svarUpa bIjAnA svarUpane ghaDe che. jeno rAga ocho eno dveSa paNa ocho. je cAhato nathI te dhikkArato paNa nathI, jene mitro nathI tene duzmano paNa nathI. jenAM sukho moTAM tenAM duHkho paNa moTAM. je vimAnamAM uDe tene UDavAno AnaMda teTaluM paDavAnuM jokhama paNa kharuM. je tAja pahere te tAjano bhAra paNa upADe. jene vasaMtano phAla mANavo che, tene pAnakharano vikhera paNa sahevo paDe che. vRkSa nIce sUI rahenArane gharanuM sukha nathI, to tene gharanuM duHkha paNa nathI. je naphAnI AzA rAkhe te toTAnI bIka paNa rAkhe. rAgadveSanI sAMkaLa gaLe bheravAI hoya, tyAM sudhI Ama cAlyA ja karavAnuM che. A rahasyanI sabhAnatA jene nathI, te haMmezAM prApta sthitine bhAMDyA kare che. potAnA bhAgyathI asaMtuSTa rahyA kare che ane IzvaranA doSo kADhyA kare che. ene lokonuM sukha dekhAya che, paNa DhAlanI bIjI bAju jevuM temanuM duHkha dekhAtuM nathI tene UMcA pahADa dekhAya che, paNa bIjI bAjunI bhayaMkara karADa dhAra dekhAtI nathI. vastunuM ke paristhitinuM samagra jJAna thayA vinA teo satyane barAbara samajI zakatA nathI. eka lokavArtAmAM eka patthara phoDanArane potAnI sthiti gamI nahi. bIjAnI sthiti sArI hoI te prApta karavA - teNe icchayuM, pachI badhAMnA sukha-duHkho teNe tapAsyA ane chevaTe te evA nirNaya para 322 0 dharma-ciMtana Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avyo ke pote je sthitimAM che te ja tene mATe uttama che. kahevAya che ke-"pArake bhANe lADavo moTo dekhAya' tevI ja A vAta che. ghaNIvAra eka rogathI pIDAto rogI potAnA rogane sauthI vadhu duHkhakara mAne che ane bIjA rogone haLavA mAne che, paNa e to bIjA rogono anubhava na thAya tyAM sudhI ja. gaNitanI eka upamA laIe to ema kahI zakAya ke pratyekanA sukha-duHkhano guNAkAra karIe to te samAna ja Ave. sukha vadhAre Ave, to duHkha vadhAre AvI eno cheda uDAvI de che ane guNAkAra to eno e ja AvI rahe che. sukha-duHkhanuM A gaNita rAgadveSanI sApekSatAne lIdhe che. jene A samajAya che te IrSyA karato nathI ane potAnI prApta sthitithI muMjhato nathI. je sthiti ApaNane nirmita che, temAMthI sAco kasa kADhI jIvanane dhanya karI levuM e ja eka mArga rahe che. te paNa rAgadveSa ekAMte kaMI kharAba nathI. jo teno prazasta upayoga karavAmAM Ave to temAM ja jIvanavikAsanAM bIja hoya che. cittane zuddha karavA lAgIe ke rAgadveSa paNa zuddha thavA lAge che. rAga vikasIne sarva jIvo pratye maitrIrUpa premanuM svarUpa le che ane dveSa vikasIne vairAgya bane che. satya, nitya ane anaMta tarapha prIti : asatya, anitya ane sAMta tarapha vairAgya--e ja pragatino mArga che. prema vividhatAmAM ekatA lAve che ane vairAgya vividhatAmAMthI Asakti ochI kare che. eka divyatAnI zodha calAve che. bIjuM mAyAnuM dhummasa dUra kare che. eka paramArtha tarapha dore che ane bIjuM svArthano tyAga karatAM zIkhave che. eka Izvara tarapha kheMce che, bIjuM Izvara tarapha dhakele che. jJAnI rAga ane dveSane samAna mAnI anAsakta bhAve varte che. cittanA dharmomAM samatolapaNuM ANI sthitaprajJanI jema samAdhAnathI rahe che. bhakta baMnene potAnAM sAdhano banAvI tenAthI ja bhAvamastImAM cittane lIna karI de che. karmayogI rAgadveSanA eraNa upara ghaNathI potAnA cittane TIpI TIpIne divya AkAra Ape che. jIvananI siddhi eka ja che, mArgo judA che. maMtrAdhirAjanA jApane svasthatApUrvaka jeTalI vadhu UMDe sudhI kheMcavAmAM- laI javAmAM Ave che, teTalI vadhu saMgIna asara AMtara-bAhya jIvananI zuddhi upara thAya che. jApamAM jarA paNa utAvaLa, AkhA jApanI parama upakAritAne cUMthI nAMkhe che. dharma-ciMtana, 3ra3 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasa-jApa vanavAsI (maMtrAdhirAja zrInavakAranA mAnasa-jApamAM sthira banavA saMbaMdhI agatyanI hakIkata A lekhamAM rajU thaI che. sAdhakanA anubhavakathana sarakho A lekha-cittane prabhubhaktimAM ekAgra banAvavAmAM khUba ja sahAyabhUta thaze. saM.) kaMIka aMgata anubhava ane kaMIka thoDAka sAdhaka mitro sAthenA vicAravinimaya . pachI evuM samajavAmAM Ave che, ke "mAnasa jApa" viSenI thoDIka vadhAre spaSTatA sAdhakamitrone upayogI thaI paDaze. bhASya jApa pachI upAMzu jApanuM zuM svarUpa che, te to sarvane sahaja vidita che. upAMzu jApamAM anyanI karmendriya sudhI avAja na pahoMce te rIte muMgA muMgA jApa karavAnA hoya che. te A daramiyAna oSTa tathA jillA ityAdinuM atyaMtara halanacalana cAlu hoya che. mAnasa jApamAM oSTa tathA jillAnuM halanacalana baMdha karIne kevaLa manaHpradezamAM ja maMtroccAra-maMtrajApa-karavAno hoya che. ahIM khAsa samajavAnuM e che, ke oSTa tathA jillAnuM halanacalana baMdha thavA mAtrathI mAnasa jApa zarU thaI jAya che, evuM ekadama mAnI levuM nahi. kema ke hoTha tathA jIbhano vyApAra baMdha karyA pachI paNa, jene upAMzu kahI zakAya tevA prakArano jApa cAlu rahI zake che. . jApanA manogata uccAraNano paDagho, je manamAM paDe che, te kyAMthI Ave che, tenI cakAsaNI karI jovAnuM sAdhaka mATe Avazyaka che. vAcAnuM uddabhavasthAna kaMTha che ane kaMTha dvArA thato jApa jillA ke oSTanA halanacalana vinA thaI zake che. eTale pratyeka sAdhake mAnasajApa karatI vakhate A vAtanI khAtrI karI levI joIe ke jene pote mAnasajApa mAne che, te kaMTha-jApa to nathI ne ? kaMTha-jApa jo thato haze, to manaHpradezamAM saMbhaLAtA jApanuM udbhavasthAna kaMTha che, enI khabara sAvadhAna sAdhakane turata ja paDI jaze. khAsa karIne jeo lAMbA samayathI mAnasa-jApa karatA hoya, chatAM manamAM ekAgratA na AvatI hoya ane IdiyatRtiya vicAronI AvajA tathA doDAdoDI manamAM thayA karatI hoya, temaNe to potAnA A mAnasa-jApanA prakAranI cakAsaNI vahelAmAM vahelI take karavI joIe. mAnasajApanI sarva prathama AvazyakatA carmacakSuone baMdha karI devAnI che. ughADI AMkhe mAnasa-jApa thaI zakato nathI athavA jo thaI zake, to te dIrgha parizrama pachI lAMbA kALe sAdhya thAya che. eTale vizuddha mAnasa-jApa karavA icchanAre sarva prathama to netrone mIMcelAM rAkhavAM joIe. ughADI AMkhe bhASya tathA upAMzuthI bhinna evo je 324 dharma-ciMtana Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnasa jApa thAya che, te prAya kaMTha-jApa hoya che ane tene kevaLa smaraNa yA raTaNanI kakSAmAM mUkI zakAya. A smaraNa ane raTaNa to sAdhanAmAM pragati karI cUkelA sAdhaka mATe sahaja banI jAya che, paraMtu te vidhipUrvakano "mAnasa-jApa" nathI. mAnasa-jApanA uccAraNanuM udbhavasthAna svayaM cittamAM ja hovuM joIe. A mATe dRSTine bhAlapradezanA madhyabhAgamAM sthira karavI joIe. baMdha thayelI AMkhomAM pAMpaNanI nIce DhaMkAyelA netronAM baMne ratnone A mATe thoDoka zrama Apavo paDe che. bhrakuTine jarA addhara caDAvIne, netronAM ratnone jarAka urdhvadizAmAM sthira karavAthI kapALanA pradezamAM kaMIka bhAra anubhavAya tyAre samajavuM ke cittamAM je AkAza (avakAza) che, tyAM (bhAlapradezamAM) dRSTi sthira thaI che. A rIte tyAM sthira thayelI daSTi vaDe zarU thatA jApamAM maMtrAkSaronuM uccAraNa te pradezamAM ja eTale ke cittamAM ja udbhave che. cittanA AkAzamAM A rIte mAnasa-jApa jayAre sthiratA prApta karaze tyAre uccAraNa paNa tyAMthI ja, te pradezamAMthI ja udbhave che, teno anubhava sAdhaka karI zakaze. enI sauthI prathama pratIti to e thaze, ke vicAronI garabaDasarabaDa ke doDAdoDInuM jora maMda paDI jaze ane dhIre dhIre adbhuta ekAgratA prApta thaze. - A rItanA mAnasa-jApamAM sAdhaka jema jema pragati karato jaze, tema tema mastakanI uparanA (aMdaranA) bhAgamAM-jyAM brahmaraMdhra che, tyAM thoDIka halacala thatI hovAno anubhava thaze. mAnasajApanA A vizuddha prakArano abhyAsa pADatI vakhate sAdhake dhIraja rAkhavI joIe. jyAre zrama paDavA lAge, tyAre mAnasa-jApa baMdha karIne upAMzu tathA mAnasajApanI vaccenA kaMTha-jApano Azraya laI, cittanA AkAzane ArAma Apavo joIe. cakSuonAM ratnone paNa abhyAsa paDe, te mATe ArAma ApavAnI jarUra che. bIjI eTalI ja mahattvanI vAta karoDarajjune TaTTAra rAkhavAnI che. padmAsana, siddhAsana ane sukhAsana e traNeno vArApharatI upayoga karavo. zarUAta karavA mATe siddhAsana vadhu upayogI thaze. enAthI cittanI sthiratA prApta karavAmAM sArI sahAya maLe che. padmAsana to utkRSTa Asana che. zArIrika asvasthatA hoya to zavAsana paNa sArI sahAya karaze. TaTTAra karoDarajju ane cidAkAzamAM (cittanA AkAzamAM eTale bhAlapradezamAM) sthira thayelI daSTi vaDe cittamAM ja udbhavatA uccAraNapUrvakanA jApanI asara adbhuta che. mukhamaMDaLa upara prasannatAnA bhAvonuM aMkana karIne A rIte gaNavAmAM AvelA traNa ja navakArano mahimA anyathA gaNAtA hajAro navakAra karatAM vizeSa che. eno anubhava sAdhakane kALakrame thaze ja. paraMtu anyathA eTale koI paNa rIte gaNAtA zrInamaskAra mahAmaMtranuM mahattva tethI - jarA paNa ochuM thatuM nathI. jyAre rItasaranA jApa zarU karavAnA hoya, tyAre "A markaTa dharma-ciMtana 325 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana have tamane soMpyuM. enI javAbadArI have tamArI," evI bhAvanA upAsya, devagurune--paMcaparameSTine uddezIne bhAvyA pachI zarUAta karavAthI paNa aciMtya lAbha thaze. cittanI ekAgratA prApta karavAmAM tethI khUba madada maLaze. saune lAbha thAo, saunuM kalyANa thAo. tridoSa-triguNa vikRta jJAna e rAga che. vikRta zraddhA e dveSa che ane vikRta vartana e moha che. rAga e bIjAnA guNane jaNAve che. doSane nahi. dveSa e doSane ja dekhADe che. moha e guNa ane doSono viveka ke vibhAga karavA deto nathI ane vartanane pUrvanA azubha saMskArone AdhIna banAve che. rAgI doSane joto nathI. dveSI guNane joto nathI. tethI doSa ane guNanuM yathArthajJAna karavA mATe rAga-dveSane jItavA joIe. mohI-mohagrasta jANavA chatAM avaLuM vartana kare che, athavA tenuM jJAna abhiniviSTa hovAnA kAraNe athavA pUrvagraho vagerethI dUSita hovAnA kAraNe yathArtha vartana thavA detuM nathI. jyAM jyAM vartanamAM doSa jaNAya, tyAM tyAM jJAna dUSita ja hoya, evo niyama nathI. paratuM niyama abhiniveSano, dUrAgrahano, pUrvagrahano, kuHsaMgano, pramAdazIlatAno, anAdi asad abhyAsanA baLano samajavo joIe. rAgAdi doSano nigraha karavA mATe eka bAju yathArtha jJAna ane bIjI bAju yathArtha vartanano abhyAsa jarUrI che. paMcamaMgalanI yathArtha ArAdhanA vaDe je sulabha bane che ane tenA prabhAve tridoSa zame che. temaja triguNa barAbara pragaTe che. viSayavRtti kapha doSane vikasAve che. kaSAyavRtti pittadoSane vadhAre che ane AgrahavRtti vAtadoSane vadhAre che. viSaya virakti kaSAya nivRtti ane nirAgrahavRtti e anukrame ukta traNe doSone zamAve che. jyAre paNa kapha doSanI vRddhi thAya tyAre viSayonuM sevana pramANAdhika thayuM che. tevuM anumAna karavuM joIe. pitta prakopa vakhate kaSAyanuM sevana adhika thayeluM hovuM joIe ane vAtadoSanA prakopa vakhate durAgraha durabhiniveza, pUrvagrahahitatA vagere buddhinA doSonuM sevana thayeluM hovuM joIe. tevuM anumAna karavuM joIe. buddhinA doSane prajJAparAdha paNa kahI zakAya. atiyoga, hInayoga ke viparIta yoganuM mULa prajJAparAdha che. tethI prajJAparAdhanuM nivAraNa karavA mATe prathama prayAsa thavo joIe. pachI viSaya kaSAyanI adhikatAdi yogonuM nirasana karavuM joIe. tethI tri-doSa zame che. rAga, dveSa ane moha e tri-doSa che. jJAna, darzana ane cAritra e tri-guNa che. samyag jJAnanI pariNatithI rAgadoSa zame che. samyag darzananI pariNatithI dveSa doSa zame che. samyak cAritranA sevanathI moha doSa jAya che. samyag darzana, jJAna ane cAritra e jenA mULa guNa che. te AtmAnI ja upAsanA karavAmAM jIvananuM jIvita che. sAra sarvasvanuM sevana che. tyAjyano tyAga che. sevyanI sevA che. paMcamaMgaLanI sevanA karatA ja A abhigama jIvanano gamo (Love, Taste) bane che. kAraNa ke paMcaparameSThI bhagavaMtone eka Atmatattva ja priyatama che. mATe teone 'priyatamA tarIke pUjavAmAM ja ApaNuM' parama kalyANa che. 326 0 dharma-ciMtana Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala-catuSTaya 'vanavAsI' (AMtar jIvanane ajavALanArA A lakhANane pharI-pharIne vAMcavA tema ja vicAravAthI temAMnA bhAvanI upakArakatA sacoTapaNe pratIta thaze tema ja lAbhadAyI nIvaDaze. saM.) (1) hIrA, motI, maNi, mANeka, nIlama ityAdi mUlyavAna ratnothI laIne te rojabarojanI cAlu vaparAzanI cIjo aMge jANakArI pramANe ApaNe nirNaya karI zakIe chIe, enI guNavattA samajI zakIe chIe, samajAvI zakIe chIe. e badhI vastuomAMthI rAkhavA jevI, svIkAravA jevI, nahi rAkhavA jevI ane pheMkI devA jevI cIjo aMge paNa ApaNe yathAmati nirNaya karI zakIe chIe. ATaluM ahIM barAbara yAda rAkho, ke e badhI vastuo ApaNAthI bhinna che. ApaNe te badhI vastuothI bhinna chIe. ApaNA manamAM AvatA ane jatA asaMkhya vicAro viSe paNa sArA-narasAno nirNaya ApaNe karI zakIe chIe ApaNA manamAM AvatA vicAro sArA che, kharAba che, madhyama prakAranA che, upayogI che, binaupayogI che, AvakAra ApavA lAyaka che ke pheMkI devA jevA che, eno vicAra, eno nirNaya ApaNe karI zakIe chIe. ApaNA manamAM AvatA A badhA vicAro aMge sArA-narasAno nirNaya ApaNe zI rIte karI zakIe chIe ? A praznano javAba meLavavA mATe ApaNI vicAra zaktine ApaNe kAme lagADIzuM to jIvananuM eka adbhuta rahasya ApaNI samakSa pragaTa thaze. A rahasya e che, ke jema maNimANeka ityAdi vastuo ApaNI nathI, tema ApaNA manamAM AvatA vicAro paNa ApaNA nathI. e badhA ApaNA mahemAno che, emanI sAthe ApaNane potAne kazuM lAgatuMvaLagatuM nathI. A vAtano vicAra jo ApaNe karIzuM. to pachI, e mahemAnomAMnA AvakArapAtra ane jAvakArapAtra vicAro viSe nirNaya karavAnuM ApaNane saraLa paDaze. jenA sArA khoTApaNA viSe ApaNe nirNaya karI zakIe, te ApaNAthI bhinna vastu ja hoya A vAta upara maMthana karavA mAMDIzuM, to e maMthana ApaNane ApaNI AMtarika paristhitino khyAla Avaze. 'ApaNe' ema kahevAmAM Ave che te 'AtmA' badhAthI bhinna che ane nirNaya karanAro te 'AtmA' che. vicArarUpI mahemAnone AtmA potAno kabjo soMpI de, to pachI e mahemAno gharanA mAlika banI bese temAM navAI zuM ? A vAta upara vicAra karatA jAo. 'vicAro' ApaNe nathI, 'ApaNAM' nathI, dharma-ciMtana 0 327 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNAthI bhinna che. to pachI e badhA vicAro kayAMthI Ave che ?' zA mATe Ave che? zAnA AdhAre Ave che? emanI sAtheno ApaNo saMbaMdha ane vyavahAra kevo hovo joIe? A badhI bAbato upara zAMta ane svastha citte vicAra karavA lAgo jIvananuM eka adbhata rahasya tamArI sAme pragaTa thaze, eka suMdara citra tamArI sAme pragaTa thaze, e joIne jANIne ane samajIne tame nAcI uThazo, rAcI uThazo ane tarI jazo. (2). eka moTA cUlAmAM agni peTAvelo hato. enI upara eka moTI dega caDAvelI hatI. e degamAM pANI hatuM. agni barAbara raMgamAM Avyo. ukaLatuM pANI khadakhadavA lAgyuM. lAlacoLa jIbhane bahAra kADhI kADhIne agnie bolavA mAMDyuM - le, letuM jA ! bahu zekhI karatuM hatuM ! bhalabhalA agnine ThArI nAMkhavAnI tArI tAkAtanAM baNagAM have TUMka ! pANIne paDakAra ApatA agninI jIhyA te pachI cAre tarapha pharI ane pharIthI bolavA lAgI. juo, juo, aya duniyAvAlA loko, mArI A zaktinAM darzana karo. mArA vaDe A pANI paNa kevI pIDA pAmI rahyuM che, te juo ! . agninI vAta sAMbhaLIne pANIe samatAbharyuM smita karyuM. hasatAM hasatAM ja pANIe javAba Apyo. baMdhu agni ! ThAlo ThAlo lAla thA mA ! nAhakanI khAMDa khA mA ! tuM samajato hoIza, ke mane tuM ukALe che ! khoTI vAta che. mane ukALanAra ane pIDA pahoMcADanAra tuM nathI. e to A dega che. A dega mane ukALe che. tuM nahi ! tuM to pITha pAchaLa kudAkuda kare che. bAkI tArAmAM tAkAta keTalI che, te to huM jANuM chuM. hiMmata hoya to sAmo Ava, Direct Fight sIdhI laData-Apa ! are, A dega jo vaccethI khasI jAya, to AvuM ukaLatuM ukaLatuM paNa tAro to huM ghaDolADavo ja karI nAMkhyuM ! che hiMmata ? AvI jA ! pANIno paDakAra sAMbhaLIne agnie enI jIllAne saMkelI lIdhI. dhImA sAde eNe javAba Apyo : tArI ane mArI vacce A je dega che, te jo khasI jAya, to to pachI huM TharI . jAuM ! paNa e degane huM zA mATe khaseDuM ? mane zuM garaja che ? tArAmAM tAkAta hoya, to e degane tuM pote ja dUra kara. paraMtu huM tane atyArathI kahI dauM chuM, e dega jyAre nahi 328 dharma-ciMtana Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, tyAre huM paNa nahi houM ! agni ane pANIno A saMvAda karma ane AtmAnI vacceno che. e benI vacce je dega che, te vAsanAothI bhareluM mana che. je zarIramAM AtmAne vasavuM paDe che te zarIrane paNa 'dega'nI upamA ApI zakAya. agnine ThArI nAkhavAnI pANInI zakti jema svAbhAvika che, tema karmarUpI agnine bujhAvavAnI AtmAnI zakti paNa sahaja che, svAbhAvika che. dhAtunI degamAM eka nAnuM sarakhuM chidra jo paDyuM hoya, to dhIme dhIme moTuM thatuM te nIcenA agnine bujhAvI zake. eja rIte, samyagdaSTirUpI eka nAnuM sarakhuM chidra manarUpI degamAM jo paDI jAya, to karma rUpI agnine kALakrame bujhAye ja chuTako thAya. e chidra pADavA mATe chINI ane hathoDI e baMnenuM kAma karanAra eka adbhuta yaMtra A vizvamAM hayAta che. e yaMtranuM nAma zrInamaskAra mahAmaMtra che. (3) manuSya mAtra buddhino bhaMDAra che, paNa te bIjAone mATe ! bIjA lokone salAha, sUcanA, ne zikhAmaNa ApavA mATe sau koI tatpara hoya che ! upadeza e eka evI vastu che, je anyane ApavA mATe sau koI taiyAra hoya che, anya pAsethI grahaNa karavA bhAgye ja koI taiyAra hoya che. ramujanI vAta e che, ke anyanI muzkelIono mArga kADhI ApavAnI zakti dharAvatA buddhizALI mahAnubhAvo jyAre pote ja koI AphatamAM phasAya che, tyAre temanI potAnI buddhi temanA potAnA upayogamAM AvatI nathI ! emane bIje doDavuM paDe che ! bIje nA doDavuM hoya ! potAnI musIbatamAMthI pote ja mArga kADhavo hoya, to teno eka. siddha kimiyo che. vyAkaraNa zAstranA pahelA puruSa ekavacana "huM" ne trIjA puruSa ekavacana "te"mAM palaTAvI nAMkho. basa, ATaluM karI zakazo, to beDo pAra. dRSTAMta tarIke tamAruM nAma dInAnAtha hoya ane tame pote koI muMjhavaNamAM AvI paDyA ho, to thoDA samaya mATe AphatamAM AvI paDelo dInAnAtha 'huM' chuM te bhUlI jAo, ene badale AphatamAM Avelo pelo bicAro dInu 'te' che, ema mAnIne e bicArA dInune madada kevI rIte karI zakAya eno vicAra karavA lAgo. pahelA puruSa ekavacanamAMthI trIjA puruSa ekavacanamAM tamArI jAtane tame palaTAvI zakazo, to enuM pariNAma sacoTa Avaze. akhataro karI jojo. (4) zrInamaskAra mahAmaMtranA eka ja akSaranA raTaNathI nimiSamAtramAM anaMtA bhavanAM dharma-ciMtana 0 329 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmonI nirjarA thAya che, e vAta upara eka sajjane zaMkA uThAvI. emane mATeno javAba , A rahyo : je jyAre bane che, te tyAre, AMkhanA palakArAmAM ja bane che. vijaLInA divAnI cAMpa dabAvo tyAre nimiSamAtramAM ja prakAzano prAdurbhAva thAya che. evI ja rIte, zrInamaskAra mahAmaMtranA eka akSaramAM paNa jenuM citta lAgI gayuM, tenA anaMtA bhavonAM karmono kSaya eka nimiSamAtramAM ja thAya che. "savAla have rahyo e layalInatAne siddha karavAno. emAM keTalo samaya vIte che, eno vicAra karatAM ema jaNAyA vinA nahi rahe, ke, anaMtA bhavomAM anaMta kALathI bhaTakAyA karatA jIvane, evI layalInatA pragaTAvavA mATe kadAca be, pAMca ke pacIsa bhava vIte, vItAvavA paDe to te kALa paNa, vItI cUkelA anaMta kALanI apekSAe nimiSamAtra ja gaNAya.' 000 AtmabhAva AyuSya jeTaluM vadhAre teTalI tenI zubha asara vadhAre!... parabhAva ApaNane bolAvato nathI. ApaNe ja tenA tarapha kheMcAIe chIe. sadbhAvanI vadhaghaTa upara, jIvamAtranA utthAna-patanano AdhAra che. ' sadbhAva vadhe eTale saMsAranA UMcAmAM UMcA padArtho pagamAM ALoTe. parabhAva vadhe eTale peTa bharavA pUratuM paNa na maLe.' dharmacakravartI zrI arihaMta paramAtmAnA guNa rU5 aSTa mahAprAtihArya e utkRSTatama svabhAvamayatAnuM ananyatama pratIka che. AtmAnI zakti amApa, aciMtya ane anaMta che. karmonA kAcA mAlamAMthI te je zarIronI racanA kare che, te teno jIvato, jAgato purAvo che. gulAbanI eka pAMkhaDI ke moranuM eka pIchuM koNa banAvI zake ? AtmAzaktino te purAvo che. ghara choDIne bahAra bhaTakavuM jeTaluM duHkhadAyI che, tethI vadhu kaSTadAyaka AtmabhAvane choDIne parabhAvamAM bhaTakavuM te che. 3300 dharma-ciMtana Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAtrayI vanavAsI (anubhavasiddha A lAkhaNa sAdhanAmAM sacoTapaNe sahAyabhUta thAya tema che. saM.) (1) jApa karanArA koI koI mitro pUche che, "jApa jhaTa phaLatA kema nathI ?' huM zuM jANuM ? huM to pUchuM. javAba maLe to dhanyabhAgya ! "haM....zuM kahyuM?...hA jI, bolo, sAMbhaLuM chuM." utAvaLe AMbA pAkatA nathI. nizcita samaya ane nizcita saMkhyAno meLa besADavA jatAM garabaDa thaI che. e nA thAya to AMbo uge paNa kharo ne pAke paNa kharo. uccAra spaSTa joIe. gIta gAtA hoya te vakhate je rIte bolAya che, teTalI ja spaSTatAthI ane eTalI ja dhImI rIte jApa cAlavA joIe. gIta gAvA jeTalo vilaMba nA karavo hoya to kaMI nahi, cAlaze, paNa eka eka pada spaSTa tathA pUrNa hovuM joIe. cittanI prasannatAno prakAza mukha upara spaSTa dekhAvo joIe. smitabharyA cahere, samayano khyAla rAkhyA vinA jApa karo, avazya phaLaze. saMkhyA nakkI karo paNa tenI sAthe samayane bAMdhazo nahi. samaya dhAravAmAM vAMdho nahi, paNa jApane mukhya rAkhI samayane gauNa banAvIne cAlo. samaya vadhI jAya to phikara nahi, pramAda nahi levAyo hoya to vimAna enA mathaka upara taddana sahisalAmata utaraze." dhyAna, japa, upAsanA Adi daramiyAna mana enA svabhAva mujaba jyAM tyAM bhaTakatuM hoya ane kAbUmAM AvatuM nA hoya, to ene nAthavAnA keTalAka upAyo che. emAMno eka upAya nIce Alekhyo che. ajamAvI jo jo. siddha upAya che. sAdhyanuM sAkAra nirAkAra je AlaMbana hoya ene jApa ke dhyAna ityAdinA prAraMbha pahelAM khUba ja zraddhA ane vizvAsapUrvaka kahI devuM - juo, have huM dhyAna, japano prAraMbha karuM chuM. te pahelAM mAruM A caMcaLa mana che, te tamane soMpyuM. hA, have e kyAMya paNa ADuMavaLuM jAya, to javAbadArI tamArI ! mAre have enI sAthe kaMI levA-devA nathI. have tame jANo ne tamAruM kAma jANe." ATaluM bolIne upAsanAno prAraMbha karI devo. sAdhya sAthe AtmIyatA keLavAI dharma-ciMtana * 331 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya to 'tame'ne badale 'tuM' zabda paNa vAparI zakAya. prayoga karI jo jo, niSphaLa nahi jAya ekadama jo nA phaLe to pachI sAdhyaupAsya sAthe e vAtano jhagaDo karajo, AMkhamAMthI AMsu nIkaLe to samajajo ke jhagaDo kharA dilathI thaI rahyo che. zraddhA rAkhIne prayoga karyA karajo, avazya phaLaze, eka khAsa vAta pUrNAMze ke alpAMze paNa prayogasiddha thAya to devAdhidevano AbhAra mAnavAnuM bhUlatA nahi. caraNamAM bhAvathI ALoTI paDajo. ArAdhanAnA pratyeka prasaMge prAraMbhamAM enuM zaraNuM svIkArI lejo ane pratyeka pUrNAhuti prasaMge kRtajJatA vyakta karavAnuM bhUlazo nahi. AbhAra. (3) 'sAdhakanI samaktiraMgI sAdhanAno suvarNaratha samyag mArga upara pragati karI rahyo, hovAnI koI saMjJA (nizAnI) kharI ?' "saMjJAo to ghaNI hoya che." "kALasabhAnatA' (I me Consciousness) emAMnI eka saMjJA che. sAdhaka jyAre saMsAra-vyavahAranAM anivArya kAryomAM rokAyelo nA hoya, tyAre samaktiraMgI sAdhakanI eka eka paLano vyaya kaMI ne kaMI sva-parahitaprada kAryamAM ja thato hoya, dravyathI ke bhAvathI. enA aMtaHkaraNamAM sAdhyanuM smaraNa hoya zrInamaskAra mahAmaMtranA raTaNa dvArA zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone bhAvavaMdana cAlatuM hoya, 'jIvamAtranuM kalyANa thAo,' evI bhAvanAthI enuM haiyuM bharyuM bharyuM hoya. A sivAyanI eka paLano paNa nirarthaka kALakSepa thatAM sAdhakanA dilamAM vedanA thavA mAMDe, tyAre samajavuM ke gADI pATA upara caDI gaI che. anAdianaMta A vizvamAM eka kALa (Time) ja evI vastu che. jene gUmAvyA pachI pAcho meLavI zakAto nathI bIjuM badhuM ja pAchuM meLavI zakAya che. navA navA svarUpe ane navAM navAM zarIromAM jiMdagIo pAchI meLavI zakAya che, dhana, dolata, vaibhava ityAdi badhuM ja pAchuM meLavI zakAya che, paraMtu gayelA samayane pAcho meLavI zakAto nathI. A vAtanI samajaNa sAdhakanA 'anubhavamAM Ave' ane eka paLano paNa nirarthaka kALakSepa enA kALajAmAM kAMTA vagADavA lAge, tyAre samajavuM ke sAdhanAno 2tha samyag cIlA upara caDI cUkyo che." 332 0 dharma-ciMtana Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana bhakti zrI prabhudAsa becaradAra pArekha (devAdhideva zrIarihaMta paramAtmAnA paramatA2ka zAsana pratyenI niSThAmAMthI janmelo A lekha, khUba ja upayogI che. saM.) mokSamArganI sAmagrI pUrI pADanAra zrItIrthaMkara bhagavaMtoe sthApelI zrIjainazAsana saMsthA sadA vijayavaMta che. tenA saMcAlaka zramaNa pradhAna caturvidha zrIsaMghamAM sadA dIvALI pravartamAna hoya che. kAraNa ke--deva-guru-dharmanI bhakti ane ArAdhanA nimitte mahAtIrtha, kalyANaka bhUmio, mahAparvo, kalyANaka divaso, mahAaThThAIo, aThThAI mahotsavo, aMjanazalAkA utsavo, vratonA udyApano, sAdharmika vAtsalyo, namukkArazI, tapa-japa, pUjA-mahApUjA, upadhAna, prabhAvanA, bhAvanA, dIkSA-mahotsavo, pada-pradhAna, Agamabhakti, jJAna-pUjA, snAtra pUjA, mauna ekAdazI, akSaya-tRtIyA, zrIparyuSaNA mahAparva, Adi nimittarUpa zubha dravya, kSetra kALa ane bhAvane AzrayIne dAna zIla, tapa, bhAva vagerenA nimittabhUta aneka dhArmika pravRttio mahAtIrtho kalyANaka-bhUmio, devagRhezvaro vageremAM kyAMka ne kyAMka pravartatA ja hoya che. yugAdijinezvara prabhuthI mAMDIne Aja divasa sudhI aneka nimittothI jaina-zAsanamAM ane zrIsaMghamAM sadA dIvALI pravartamAna che. mokSamArgamAM AdhyAtmika vikAsanA prabaLa nimittarUpa A uttama dravya, kSetra, kALa ane bhAva nimittonA AzrayathI anAyAse ja bALako, strIo, vRddho, grAmINo, yuvako, vagerene majabUta rIte, tAlImapUrvakanuM (dharmajJAna) dhArmika-jJAna maLe che. anubhava maLe che. dhArmika pratIko anAyAse ja gUDha jJAna Ape che. vicAra karanArAone mokSa mArganA uttama rahasyonA jJAna ane anubhava sudhI pahoMcADI detA hoya che. ramatanuM zAstra bhaNanAra karatAM tenI rojanI pravRtti siddha-hasta ramanAra taiyA2 karI zake che. mATe zAstrAbhyAsI dhArmika zikSaNa-bodharUpa dhArmika zikSaNa--Ape che. paraMtu jIvanamAM amalarUpa, prekaTIkala-dhArmika-zikSaNa to upara jaNAvelA nimitto ja Ape che. kema ke bhaNIne paNa karavAnuM to e ja hoya che ne ? te vinA bhaNatarano upayoga thaI zakato nathI. mATe jo zrIjaina-zAsanane sadA dIpatuM rAkhavuM hoya to u52nI nAnI-moTI pravRttio sadAe zrIsaMghamAM dedIpyamAna rIte yathAzakti cAlavI ja joIe. ane sAthe dharma-ciMtana 333 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja bodharUpa jJAna sadguru dvArA ja athavA sadgurunA AjJAMkita dvArA ja meLavavAnA prayatno paNa AvakArapAtra che. A pravRttio bhAva jagADavAmAM prabaLa nimittabhUta che. jAgelA bhAvane vadhAre che. jAgatA bhAvane cAlu TakAve che. bhAvane paDavA na detAM TakAvavAmAM AlaMbana rUpa A pravRttio bane che. jo ke-ArAdhakonA bhAvomAM aneka jAtanI taratamatAo hoya ja, e svAbhAvika che. kema ke-darekanI AMtarika yogyatA, AtmavikAsa paristhiti, pUrva bhavanA karmonA pApa puNyanA udayAdika vagere alaga-alaga hoya che. tema chatAM zrIsaMghanA sAmudAyika prasaMgo jema varSAdanI RtumAM badhe bheja vALI havA ane pANI pANI vyApI jAya che. tema eka dharmamaya vAtAvaraNa sarje che. jethI eka samUhAtmaka preraNAno pravAha vahe che. jemAMthI na samajAya tevI rIte-agamya rIte-aneka prakAre Atmika lAbho uThAvIne bhavAMntarane mATe uttama sAmagrI meLavI mAnavabhAva sArthaka karI levAto hoya che. koI adhikArI jIvo teno geralAbha paNa uThAve, jene dhyAnamAM laI zakAya ja nahIM. ane e uparathI pravRttio baMdhana karI zakAya nahi bhikhArIo mAMgavA Avaze, mATe rasoI ja na karavI. ema karI zakAya nahIM. saMsAra to evA vAtAvaraNothI bharelo ja hoya che. temAMthI bacAvIne AtmAne UMce caDAvavA mATe AvI pravRttio hoya che. halakA prakAranA udAharaNo levAnA ja na hoya. uttama udAharaNo ja levAya. deza-sevA, prajA-sevA, jJAti-sevA, grAma-sevA kuTuMba-sevA, samAja-sevA, rAjaya sevA, garIba sevA, dIna-hInanI-sevA, vaDIlonI-sevA, vagereno mukhyapaNe dharmasevAmAM ja samAveza thAya che. sarva prakAranA zikSaNo temAM ja samAyelA che. te vinA tamAma ekaDA vinAnA mIMDA rahe che. e saunI sevA karavAnuM zIkhaDAve che dharma ja. dhArmika ja te sarva sevA vivekapUrvaka karI zake che. sarva prakAranA kartavyonuM ucitabhAnajJAna, preraNA dharma ja Ape che. mATe dharmane, dharmanI sevAne, sAme rAkhIne dareka prakAranI ghaTatI prAsaMgika sevA susaMgata sevA bane che. dharmano Azraya ghaNA aniSTomAMthI rakSaNa Ape che. AMtarika ane bAhya zatruone paNa dUra rAkhe che. prapaMcone phAvavA deto nathI. prajAne lAMbo kALa sudhI TakAve che, jIvADe che. praphulla rAkhe che. saMskRtinuM rakSaNa karI, mAnavo Adi prANIonuM paNa rakSaNa kare che. te sivAya pariNAme vinAsanA mArga sivAya bIjuM hAtha lAgI zakavAnI saMbhAvanA ja nathI. nyAya, kAyadA, maryAdA, niyamo, zista, paropakAra, satya, pramANikatA, nIti, sadAcAra vagerenI. AvazyakatAo paNa dharme ja UbhI karI che. athavA te sarvanI AvazyakatA dharmanI ja 3340 dharma-ciMtana Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakatA pUravAra kare che. te sarvane TakavAnI AdhAra zIlA dharma ja che. dharma ja te sauno prANa che bhale pachI zabdathI dharma svIkAravAmAM Ave ke na Ave paNa tenA vinA cAlavAnuM ja nahIM. utsarga, apavAdano Azraya laIne vidhi, bhakti, bhAvanA ane yatanApUrvaka yathAzakya cAlatI A pravRttiono koI paNa bahAne, temAM thatA kharcane ochA karavAne bahAne, dharma taraphanI aNasamajathI, koInI uMdhI doravaNIthI ke evA bIjA nimittothI ekAMte karavA jevI uparanI pravRttiono--virodha karavo te sakaLa jIvahitivarodhanuM kArya che. te virodhamAM bhaLavuM te athavA tenA vaDe bhoLavAvuM te zrIjinAjJA viruddhanuM che. ApaNI badhI zaktiono saMbaMdha zrItIrthaMka2 52mAtmA prarUpita anuSThAno, pratIko ane tenA mULamAM vahI rahelA sarva kalyANanA aciMtya upakAraka mahAbhAva sAthe thavo joIe, Takavo joIe tema ja vyApaka paNa banavo joIe. sAcuM sukha badhA duHkhanuM mULa pApa pratye pakSapAta ane puNya pratye aNagamo che. tema thavAnuM kAraNa, kAryakAraNa bhAvanuM ajJAna che. kAraNane anurUpa kArya hoya che. pApa parane du:kha svarUpa che. tethI pApa duHkhamAM phaLe che. puNya parane sukhasvarUpa che. mATe te sukhamAM phaLe che. sAcuM sukha mokSamAM che. maMtra eTale gupta maMtraNA maMtra eTale guhya bhASaNa, gupta vAtacIta. AtmAnuM paramAtmA sAthe guhya bhASaNa je padothI thAya che, te padone maMtra-pado kahe che. guhya bhASaNa eTale anya koInI hAjarI vinA, jAherAta vinA sva sAkSIe AtmA paramAtmA che. sarve AtmA tattvathI paramAtmA che. sarve nIvAtmanaH tattvataH paramAtmanaH va athavA tatayA paramAtmA va nIvAtmA A jAtinuM potAnA AtmAmAM ja potAnA zuddha svarUpanuM je manana tene ja maMtra evI saMjJA ApavAmAM Ave che. punaH punaH te maMtraNA, guhya kathana, e potAno saMkoca svarUpano tyAga karAvI, niHsIma svarUpanuM bhAna karAve che ane te bhAna jema jema dRDha thatuM jAya che tema tema saMkalpa vikalpomAMthI mukti meLavI nirvikalpa avasthAnI prApti karAve che. tene nirvikalpa cinmAtra samAdhi athavA svazuddha svarUpanI anubhUti paNa kahe che. maMtra eTale maMtraNA. gupta maMtraNA. dharma-ciMtana 0 335 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadhyAnanI cAra bhAvanA zrI bAbubhAI saMghavI maitrIbhAvanA sarvajIva sAthe mitratAno bhAva cintavavo-koInuM mAThuM ciMtavavuM nahi, paNa sarvanuM bhaluM cAhavuM. sarvajIva upara hita buddhi rAkhavI, te maitrIbhAvanA. pramoda bhAvanA jJAnAdika guNa ane tene dhAraNa karanAra guNavaMta jIvo upara rAga dhAraNa karavo, arihaMta deva, susAdhu guru ane syAdvAdadharmano yoga maLyo che, teno harSa dhAraNa karavo, pharI teno viraha na paDe te mATe bhaya dhAraNa karavo, te pramodabhAvanA. karuNAbhAvanA sarvajIvone potAnI tulya jANI dayA pALe, koIne haNe nahIM, duHkhInA duHkhane TALavAno pariNAma ane dharmahIna jIva kyAre dharma pAme tathA AtmasAdhana karI svarUpalAbha pAme, evAM pariNAma te karuNAbhAvanA. mAdhyasthabhAvanA dharmadraSI, hiMsaka, kurakarmI evA jIvo upara na rAga karavo, na dheSa karavo, kintu madhyasthabhAva dhAraNa karavo. upadeza vagere vaDe sanmArge Ave to lAvavo, na Ave to paNa dveSa na rAkhavo, kema ke te ajANa che, ema samajavuM. evAM je pariNAma te mAdhyazmabhAvanA. A cAra bhAvanA dharmadhyAnanI che. dharmadhyAna na hoya to te lAve che, hoya to tenI vRddhi kare che. kahyuM che ke 'AtmAnaM bhAvayannAbhirbhAvanAbhirmahAmatiH / truTitAmapi saMdhatte vizuddhAM dhyAnasaMtati' // 1 // A cAra bhAvanAo vaDe potAnA AtmAne bhAvita karato evo mahAmatimAnuM puruSa nirmaLa evA dharmadhyAnane tUTatuM hoya to sAMdhe che ane tUTatuM na hoya to tene akhaMDita rAkhe che. sarva koI yA cAra bhAvanAo vaDe dharmadhyAnanuM rakSaNa karanArA thAo, e ja eka bhAvanA. 1. zrImad devacaMdrajI kRta "AgamasAra'nA AdhAre. 336 - dharma-ciMtana Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaratna DaoN. valabhadAsa neNasIbhAI (mananIya vicAra-kaNikAo, ratnanA kiraNonI jema A lekhamAM jhaLahaLe che. saM.) sadgurunA upadezathI, abhyAsathI, vairAgyanI jIva dharmaratva pAmI zake che. abhyAsa cAra prakAre : sUtrAbhyAsa, ardhAbhyAsa, vastu abhyAsa, anubhava abhyAsa. cakSuno vikAra naSTa thAya to : jJAna nirmaLa thAya. manano vikAra naSTa thAya to : jInavacanamAM pratIti thAya. (darzanazuddhi) nAkano vikAra naSTa thAya to : cAritra guNanI suvAsa Ave. jIllAno vikAra naSTa thAya to : Atmika anubhava rasAsvAda pAme. sparzanano vikAra naSTa thAya to : svabhAvanI ramaNatA pAme. dhanaMbaLathI dAna devAya. zarIrabaLathI tapa thAya. manobaLathI zIla pamAya. jJAnabaLathI bhAvRddhi thAya. zAtA-azAtA jIvavipAkI che, mATe AtmAzrita che ane tajajanya, sukha-du:kha pudgalAzrita che. nimitta AlaMbanamAM jIva paMcaparameSThinuM smaraNa kare to audayika karmanuM nivAraNa thAya. . ' arihaMtanA AlaMbanathI : rAga-dveSa naSTa thAya. siddhanA AlaMbanathI-arUpI bhAva pAme. AcAryanA AlaMbanathI : paMcAcAra pravartana sulabha thAya. upAdhyAyanA AlaMbanathI : sUtrArthanA abhyAsanI sulabhatA thAya. sAdhupadanA AlaMbanathI : muktimArganuM sAdhana thAya. udIta karmane je rIte veda, te rIte navIna karma baMdhAya. dharmazravaNa ane dharma sUtrAbhyAsanI udyama, ruci, samyagdarzana guNanI prApti karAve. tattvAtattva gaveSaNA buddhithI samyajJAna guNanI prApti thAya. dharma-ciMtana 330 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya-kaSAya tathA pramAdano tyAga karavAthI cAritraguNa pragaTe che. AtmasvarUpamAM lInatA, ekatA ane dhyAnathI vIryaguNa pragaTe. manoyogamAM zraddhAna che, vacanayogamAM jJAna che. kAyayogamAM cAritra che. ruci pariNAme vIrya pravarte che. nAma jInanuM sthAnaka jillA che. sthApanA jInanuM sthAnaka cakSu che. dravya jInanuM sthAnaka manoyoga che. bhAva jInanuM sthAnaka hRdaya che. jagatamAM mukhyapaNe jIva ane ajIva be rAzi che. te be rAzi cha dravya svarUpe che. te cha dravyonuM nava tattvAtmaka bhAvovALuM saMpUrNa jagatanuM svarUpa jANavA yogya che. .. ghaNo rAga te daSTirAga nahIM, paNa doSone guNa karIne jANe te dRSTirAga. arihaMtAdi cAranuM zaraNa , arihaMtAdinA zaraNamAM tathA sAdharmika vAtsalyamAM maitrAdi cAre bhAvanAo aMtargata che. (1) arihaMta zaraNa : maitrIbhAvanA. (2) siddhanuM zaraNaH pramodabhAvanA. (3) sAdhunuM zaraNa karuNAbhAvanA. Na : mAdhyazmabhAvanA. athavA cAremAM cAre bhAvanA rahelI hovAthI zaraNya che. bhAvazaraNa bhAvanAonuM che. bhAvanAo azaraNyane zaraNa ane asahAyane sahAya Ape che. durgAnajanita vikalpo azaraNa che. bhAvanAo janita zubha dhyAna e zaraNa che. arihaMtAdi cAranuM zaraNa e sAmAnyanuM zaraNa che. cAramAM rahelI cAra bhAvanAonuM zaraNa e teomAM rahelI vizeSatAonuM zaraNa che. sAmAnya vinAnuM vizeSa ane vizeSa vinAnuM sAmAnya khapuSpavatu che. tethI sAmAnya vizeSa ubhayAtmaka arihaMtAdinuM zaraNa e ja sAcuM ane paramArtha zaraNa che. 338 - dharma-ciMtana Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra mahAmaMtra aMge mananIya vaktavya (tA. 5-2-1961 ne ravivAranA roja muMbaImAM yojAyela "zrInamaskAra svAdhyAya (prAkRta vibhAga) prakAzana-samAraMbha nimitte zeThazrI amRtalAla kAlidAsa dozIe rajU karela mananIya vaktavyamAMthI.) zrInamaskAra svAdhyAya (prAkRta vibhAga)nA prakAzana samAraMbhanA zubha prasaMge zrIpaMcamaMgala-mahAzrutaskaMdha aparanAma zrInamaskAra mahAsUtra ke zrInamaskAra mahAmaMtra viSayaka mArA abhyAsano Acho khyAla Apavo joIe te dRSTithI be bola Apa samakSa rajU karuM chuM. jyAre koI paNa zabdano ApaNe vicAra karIe tyAre tenA svarUpa, abhidheya ane tAtparyano vicAra karavo joIe ane te pramANe karIe to te vize mahad aMze saMpUrNa vicAra karyo gaNAya. zrInamaskAra mahAsUtra ke mahAmaMtranuM svarUpa vANInA svarUpamAM samAviSTa thAya che, tethI vANInA svarUpano vicAra zAstrIya paddhatithI karyo ane te nIce pramANe :: vANInA dravya ane bhAva ema be bhAga che. dravya vANInA paNa dravyAtmika ane paryAyatmikA e pramANe be peTA vibhAga che. dravyAtmikAvANI zabdapudgalarUpA che, je saMjJA akSara che ane paryAyAtmikAvANI zrotramrAhyapariNAmApanA che, jene vyaMjanAkSara athavA vaikharI kahevAya che. bhAvavANI (labdhi akSara)nA be peTAvibhAga che. eka vyakti bodha-upayoga) je madhyamA kahevAya che ane bIjo zakti (kSayopazama zaktirUpA) jene pazyantI kahevAya che. dravyAtmika vANI (saMjJA akSara) prathama namaskAra mahAmaMtrano zabdapudgalarUpa deha athavA tenA saMjJA akSarono vicAra athavA tenI lipino vicAra te namaskAra mahAmaMtra vize dravyAtmikA vANIno vicAra che. paryAyAtmikA vANI (vyaMjanAkSara) | namaskAra mahAmaMtra vize ame paryAyAtmikA vANIno je vicAra karyo te darzAvIe chIe. namaskAra mahAmaMtranA uccAraNa mATe- (1) yogA vIrya vaDe zabda prayukta thAya che tethI teno uddabhava vANInA yogya pudgalone grahaNa karIne teonuM upAdAna karIne) dharma-ciMtana 339 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) te te sthAne teone varNarUpe pariNAmAvIne (3) temanuM AlaMbana karIne. (4) temane choDavA paDe che. (visarjana karavAthI zabda thAya che.) A prakAra vaDe namaskAra mahAmaMtra zrotragrAhyapariNAmane prApta thAya che. AvA pariNAmane prApta thayelo pATha vyaMjanAkSarUpe pariNata thayo kahevAya che ane te prasaMge vANInI varNotpAdaka vaikharI avasthA hoya che. Ane mATe zAstramAM nirNita uccAraNa paddhati nIce pramANe maLe che : svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, pada tathA akSara jarA paNa nyUna na Ave tevI rIte padaccheda, ghoSabaddhatA, AnupUrvI, pUrvAnupUrvI tathA anAnupUrvIthI khUba vizuddha rIte yogya samaye eka eka adhyayana bhaNavuM ane tene hRdayamAM sthira ane paricita karavuM. jaina dharmano prathama AcAra jJAnaprAptino che ane tene mATe je ATha niyamo ghaDavAmAM AvyA che tenA chaThThA niyamamAM evuM spaSTa pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke sUtranA dareka varNano uccAra zuddha karavo, tAtparya ke jeo sUtrapATha azuddha bole che. te jJAnAcArane yathArtha jALavatA nathI ane tethI doSapAtra thAya che. te sUtrajJAna ApavA mATenI prakriyAnA jaina zAstrakAroe cha aMga mAnelAM che, A pramANe che : (1) saMhitA eTale teno uccAraNavidhi zIkhavavo. (2) pada eTale sUtranAM pado judAM pADI batAvavAM. (3) padArtha eTale dareka padano artha zIkhavavo. (4) padavigraha eTale sAmAsika padone chUTA pADI batAvavA. (5) cAlanA eTale artha saMbaMdhI prazna uThAvavo ke zaMkA karavI. (6) pratyavasthAna eTale te praznano uttara Apavo ke zaMkAnuM samAdhAna karavuM. A uparathI vidita thaze ke jaina sUtro game tema bolI zakAtAM nathI. tenA mATe cokkasa niyamo che. anuyogadvAranA pRSTha 241 paranA 151mA sUtramAM kahyuM che ke : sutta uccAreavvaM akkhaliaM amiliaM avaccAmeliyaM paDipuNNaM paDipuNNaghosaM kaMThoTThavippamukkaM guruvAyaNovagayaM / 340 0 dharma-ciMtana Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha sUtrano uccAra akhkhalita, amilita, avyatyAgraMDita, paripUrNa, paripUrNa ghoSayukta, kaMTha ane oSThathI vipramukta ane guruvAranA pramANe karavo che. mahApuNyanA kAraNe bAMdhelA tIrthakara nAmakarmanA udayathI zrIarihaMta bhagavaMto bhavya jIvonA saMtApane zamAvanArA hoya che aneka janmomAM saMcita karelA mahAna puNyanA atizayathI jagatamAM koIne tole na Ave evA atula bala, virya, aizvarya, sattva tathA parAkrama temanAmAM hoya che. e ja rIte aneka atizaya tema ja guNasaMpadA sahita pUrve kahelA arthane siddha karanArA bIjA adhyayanano ane anukrame bAkInA traNa adhyayanono rahasyabhUta artha ame vicAryo. zrutajJAnanI upAsanA, vAcanA Adi svAdhyAya dvArA sUtro ane arthanA anurAgI manavALA ane zraddhAsaMvegathI yukta, guruparaMparA dvArA jaLavAyelI hovAthI ciMtana, anusmaraNa ane ekAgra manathI dhyAna karavA mATe joItI nAmasthApanA vagerethI aneka prakAre thayelI pAMca padanI prarUpaNA ApaNane sAMpaDe che ane cUlikAno artha tenA traNa uddezo dvArA saMkSepa ane vistArathI paNa ApaNane sAMpaDe che. -teTalA pUratA ApaNAM sadbhAgya che, paraMtu je vyAkhyA khUba vistArathI anaMtagama ane anaMta paryAyothI paMcamaMgalamahAzrutaskaMdhanA sUtrathI pRthabhUta niryukti, bhASya tathA cUrNi dvArA anaMtajJAnadarzaka tIrthakaroe jevI rIte karI hatI tevI rIte ja saMkSepathI cAlI AvatI hatI. teno viccheda thayo che ane tyArabAda mahAriddhimAna padAnusArI labdhivALA dvAdaza zrutajJAnanA dhAraka AcAryazrI vajasvAmIe vyAkhyA karI hatI te paNa khaMDita thaI javAthI ghaNAM pAnAM saDI gayAM hatAM. paraMtu te atyaMta mahAna arthAtizayavALA mahAnizIthavrutaskaMdhane samagra pravacananA parama sArabhUta parama tattva tathA artha,kta samajIne sUripuraMdara zrIharibhadrasUrijIe teno uddhAra karyo ane te zrImahAnizIthasUtramAM ApaNane hAla prApta thAya che. te zrImahAnizIthasUtranA namaskAra mahAmaMtraviSayaka bhAganuM bhASAMtara prakaTa karavAnuM sadbhAgya Aje amone prApta thAya che. zrInamaskAra mahAmaMtranA arthanI prarUpaNA A pramANe vizeSa prakAre prApta thatI hovA chatAM ApaNe je artho avadhArIe chIe tenA avabodhano AdhAra ApaNI grahaNa kiravAnI zakti upara rahe che. tAtparya AvI zakti prApta karavAnA upAyo zAstramAM darzAvavAmAM AvyA che, paraMtu ApaNe te pratye yogya lakSya ApIe to ja sAMpaDe. dharma-ciMtana * 341 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIamaracaMdrasUri padmAnaMdamahAkAvyanA maMgalAcaraNamAM Avo eka upAya ApaNane tenI kAvyamayI bhASAmAM darzAve che te A pramANe che : sarvabhAvA yadprabhAvAdgIryante jinairapi / zabdabrahmasvarUpeyaM jayati zrutadevatA // 28 // artha -jenA prabhAve jinezvaro paNa sarva bhAvone kahevA samartha bane che, te A zabdabrahmasvarUpa zrutadevatA (sarasvatI) jayavaMtI varte che. uparyukta prabhAva zabdabrahmanuM kAraNa athavA pradhAna avasthArUpa "para" zabda che. tene yogIo kuMDalinI kahe che ane teno ullekha jaina zAstromAM bhinna bhinna nAmathI maLe che. sarvajJapraNIta pistAlIsa Agamo paikI eka Agama zrImahAnizIthasUtramAM nirdeza karAto zrIpaMcamaMgalamahAzrutaskaMdhano bhAga ati upayogI hovAthI te viSaya paratve udbhavatA vicAro mukhyatve ame rajU karyA che. sAmya guNano prabhAva maitryAyivAsanAmoda - surabhIkRtadiGmukham / puMmAMsaM dhruvamAyAnti, siddhi gAMganA svayaM // 1 // yogazAstramAM dharma dhyAnanA upakArane mATe cAra bAbata varNavelI che. maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyastha, A cAra guNathI dharmadhyAnano upakAra thAya che. je puruSomAM A cAra guNanI vAsanA hoya, te puruSa yogano, yogavidyAno adhikArI thaI zake che. tevA guNanI vAsanA je puruSamAM hoya, te jagatane potAnA guNanI vAsanAthI sugaMdhI karI mUke che. evA yogInI pAse siddhio potAnI meLe Ave che. jema sugaMdhI padArtha upara bhamarIo potAnI meLe Ave che, tema maitrI vagerenI vAsanAthI sugaMdha phelAvanArA yogI puruSanI pAse siddhio svayameva kheMcAI Ave che. sAmya guNathI yoga vidyAnA adhikArI banelA puruSone siddhio paNa prApta thAya che, mATe sAmya guNa sarvottama che. 342 - dharma-ciMtana Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAra mahAmaMtra DaoN. valabhadAsa neNasIbhAI (zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtone namaskAra karavAnI aciMtya upakAraka zAstrIya paddhatinuM A lekhamAM sacoTa nirUpaNa che. pAMca indriyone zrIpaMcaparameSThi bhagavaMtonA bhAvasparza vaDe satata pavitra rAkhavAnI UMcI vAta A lekhamAM sarasa rIte vyakta thaI che. saM.) mAnava jIvanamAM namaskAranuM sthAna ghaNuM UMcuM che. manuSyanA hRdayanI komaLatA, saraLatA, guNagrAhakatA, ane bhAvukatAno paricaya temAM rahelAM yogya AtmAne namaskAra karavAnI kriyAthI thaI zake che. potAthI zreSTha ane pavitra evA mahAna AtmAone bhakti bahumAnathI. gadgadita thaIne namaskAra karavo e mAnava mAtrano sahaja dharma che. e guNasaMpanna AtmAone namaskAra karavAthI ahaMtAno nAza thAya che ane yogya AtmAonAM caraNomAM potAnI jAtane samarpaNa karyAno AtmasaMtoSa anubhavAya che. namaskAra e namratA ane guNagrAhakatAnuM pratIka che. tenAthI uttama AtmAothI potAnI alpatAno ane teonI adhikatAno ekarAra thAya che. A ekarAra potAmAM guNono AdhAraka hovAthI parameSThi namaskAra mAnava mAtrano parama dharma bane che. - vizuddha namaskAra vaDe upAsakanA AtmAmAM upAsya prati bhaktinuM sAmrAjaya sthapAya che. A bhaktibhAva AtmAne zuddha banAvavAmAM pUrNa madadagAra bane che. potAthI adhika guNIne joIne sAMbhaLIne, namIne, ane smaraNa karIne bhaktibhAvathI dravita thavuM joIe ane bahumAna, sanmAna pradarzita karavuM joIe. kAraNa ke te pramoda bhAvanAnuM pratIka che. pramoda bhAvanAthI hRdaya vizALa-udAra ane udAtta bane che tenA abhyAsathI guNonI prApti sulabha bane che hRdayamAM rahelA irSAdi doSo baLI jAya che. namaskAra karavA mAtrathI AvuM moTuM phaLa maLe e vAta AjanA tarkavAdanA jamAnAmAM susaMgata kevI rIte karavI ? A prazna thavo saMbhavita che. chatAM teno uttara paNa rahelo che. bAhya dRSTivALA jIvo jagatamAM hAtha-paga halAvavA ene ja mAtra kriyA mAne che. aMtara daSTivALAnI te mAnyatA nathI. temanI kriyAnI rIta judI hoya che. jema sUryano udaya thatAnI sAthe coro palAyana thaI jAya che. temAM sUryane kAMI karavuM paDatuM nathI. sUryanA pragaTa thavA mAtrathI te kriyA ApoApa thaI jAya che. e ja rIte kamaLane vikasAvavA mATe sUryane kamaLanI pAse javuM paDatuM nathI. AkAzamAM sUryano prakAza thatAMnI sAthe ja kamaLo svameva khIlI uThe che. basa parameSThi namaskAramAM A ja niyama lAgu paDe che. pAparUpI corone dharma-ciMtana 343 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagADavA mATe ane hRdayarUpI kamaLone vikasAvavA mATe parameSThio mAtra AlaMbanarUpa che. temanA nimitta mAtrathI te kArya ApoApa thaI jAya che. namaskAra vaDe sAdhaka AtmA parameSThi sAthe saMbaMdha sAMdhato jAya che, te saMbaMdharUpa AlaMbana sUryanI jema nimitta banIne sAdhakanA AtmAnI vizuddhi kare che ane azuddhine dUra haThAve che. vItarAganA zAsanamAM parameSThi namaskArane ghaNuM UMcuM sthAna ApavAmAM AvyuM che. badhI kriyAomAM te mukhya sthAne che. badhA zAstranuM e navanIta che. badhI dharmabhAvanAno te ja mULa pravAha kahyo che, emAM AlaMbana tarIke sarva deza ane sarva kALamAM sarva zreSTha mahApuruSono saMgraha karavAmAM Avyo che. te sarvanuM paramocca AlaMbana pAmIne sAdhakano AtmA pApavAsanAthI rahita banI dharma bhAvanAthI yukta bane che te kAraNe sarva maMgalomAM tene paheluM maMgala mAnyuM che. sarva maMgalomAM tene rAjAnuM sthAna che. bIjAM badhAM maMgalo tenA sevakanuM kAma kare che. jaina darzanamAM bAhya (dravya) maMgalo sarvathA ane sarvadA maMgalarUpa mAnavAmAM AvyA nathI. dahIM te maMgala che paNa tAvavALAne amaMgala che. akSata e maMgala che chatAM bhUlathI uDIne AMkhamAM paDe to apamaMgala bane che. jyAre parameSThi namaskAra e nirUpadrava maMgala che. teno saMbaMdha AMtarajagatanI sAthe che. tethI ja te ekAMtika ane Atyantika che. jyAre jyAre teno Azraya levAmAM Ave tyAre tyAre te avazya phaladAyI bane ja che. e namaskAra zubha bhAvarUpa che tethI azubha bhAvono nAza thAya che ane adhika maMgalamaya zubha bhAvone pragaTa kare che. manuSyano AtmA eka dRSTie bhAvamaya che. parameSThi namaskAra vaDe te zubha ane maMgala bhAvamaya bane che ane azubha amaMgaLa bhAvone dUra kare che ane pariNAme AtmA sadAne mATe sukha-zAMti-samAdhi-sadgati ane mokSano bhAgI bane che. praNidhAnapUrvaka karAyeluM karma utkaTa phaLane ApanAruM thAya che. praNidhAna eTale cittanI ekAgratA, tanmayatA, te lAvavAno upAya kriyAmAM rasa pedA karavo te che ane rasa te ja kriyAmAM utpanna thaI zake che ke je kriyA karavAthI karanArane koI viziSTa lAbha thavAnI saMbhAvanA hoya. parameSThi namaskArathI jIvane zo lAbha thAya che athavA kaI vastunA lAbha mATe parameSThi namaskAra karavAno cha e jeTaluM spaSTa teTalo namaskAra kriyAmAM 2sa adhika pedA thaI zake che. prathama arihaMta paramAtmAne namaskAra karavAthI jIvane mArganI prApti thAya che mATe mArganA abhilASIe arihaMtane namaskAra karavo joIe. ahIM mArga eTale bhAva mArga. arthAt ratnatrayIrUpa mokSamArga jANavo. arihaMta namaskAra vaDe ratnatrayIrUpa mokSamArganI prApti thAya che e ja nizcayathI ratnatraya svarUpa mokSamArga che. arihaMta 344 0 dharma-ciMtana Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra vaDe, arihaMta padanI dhAraNA samyagdarzana guNanI zuddhi kare che. dhyAna, jJAna guNanI zuddhi kare che ane tenI tanmayatA samAdhi-cAritra guNanI zuddhi kare che. darzanaguNa tattvarucirUpa che. jJAnaguNa tattvabodharUpa che. cAritraguNa tattvapariNatirUpa che. arihaMtanA namaskAra vaDe dhAraNA-dhyAna ane tanmayatA arihaMtapada sAthe sadhAya che. vAraMvAra namaskAra vaDe jema jema arihaMtapadanI dhAraNA vadhatI jAya che tema tema jIvano samyaktva pariNatirUpa cAritraguNa pragaTa thato jAya che ane tenA pariNAme jIvanazuddhi ane puNyavRddhi vaDe uttarottara ratnatraya svarUpa mokSamArganI prApti sahelAIthI thaI jAya che. A pramANe thavAmAM zuddha praNidhAna hetu che ane praNidhAnamAM mArganuM lakSya te hetu che. sAdhyanA lakSyapUrvakanI thatI kriyA kevaLa kriyA ja nathI paNa rasapUrvakanI kriyA che ane te rasapUrvakanI kriyA te kevaLa kAyavAsita ke vacana vAsita na rahelAM manovAsita bane che e rIte mana, vacana ane kAyA e traNethI vAsita namaskAranI kriyAne ja zAstromAM "namaskAra" padArtha kahyo che. paramapUjya zrIbhadrabAhusvAmIjI kahe che ke, mana vaDe AtmAnuM paMcaparameSThinA guNonuM pariNamana, vacana vaDe temanA guNonuM kathana, ane kAyA vaDe samyakvidhi yukta temane praNAma. e namaskArano artha padArtha che. kharo artha che. sAco namaskAra thavA mATe kAyAthI praNAma ane vANIthI guNonA uccAraNanI sAthe manathI guNomAM pariNamana paNa Avazyaka che. e pariNamana parameSThi namaskAranI pAchaLa rahelA hetuonuM ciMtana karavAthI thAya che tethI te bhAva namaskAra bane che. koI paNa kriyAne bhAvakriyA banAvavA mATe zAstramAM ATha prakAranA guNayukta citta banAvavA kahyuM che. te guNone samajAvavAthI ApaNI kriyA bhAvakriyA che ke nahIM te samajI zakAya che ane bhAvakriyA na hoya to tene bhAvakriyA kema banAvAya tenuM jJAna maLe che. anuyogadvAramAM kahyuM che ke, sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA, ubhayakALa Avazyaka tazcita, tad mana, tatlezyA, tad adhyavasAya, tat tIvra adhyavasAya, tad arpitakaraNa, tad arthopayukta, ane tad bhAvanAthI bhAvita thaIne kriyA kare. anyatra kAMI paNa manana karyA vinA kriyAne kare tevI kriyA bhAvakriyA che. e rIte thatuM Avazyaka, e bhAva Avazyaka che. tidyata eTale sAmAnyopayoga, taddana eTale vizeSopayoga, tallezya, upayoganI vizuddhi, jevo bhAva tevo ja bhAvita svara bane tyAre lezyAnI vizuddhi thaI gaNAya che jevo svara tevuM ja dhyAna bane tyAre tadhyeya vAsita, ane tevuM ja tIvra adhyavasAnavALuM citta banyuM gaNAya che. taarpitakaraNa, tadzopayukta, ane tad bhAvanA bhAvita je cittanA traNa vizeSaNo che, e vizeSaNo vadhatI jatI ekAgratAne sUcave che. sarvakaraNo eTale mana vacana ane kAyA tathA karaNa, karAvaNa ane anumodana te vaDe yukta citta, artha ane bhAvArtha ane rahasyArthamAM upayoga yukta citta ane te dharma-ciMtana 0 345 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNenI bhAvanAthI bhAvita aMtaHkaraNa bane tyAre Avazyaka kriyA bhAvakriyA bane che. namaskAranI kriyAne paNa bhAvakriyA banAvavI hoya to cittane A kahelA guNovALuM banAvavuM joIe. citta e guNovALuM tyAre ja bane ke jyAre namaskAranI kriyA hetupUrvaka bane arthAt kriyA pAchaLanA hetuonuM spaSTa jJAna ane lakSya hoya. AcAryane namaskAra karavAmAM hetu AcAra-pradhAna che. te AcAra pAMca prakArano che. athavA chatrIsa ke ekaso ATha prakArano che. jJAna-darzana-cAritra, tapa ane vIrya e AtmAnA pAMca mukhya guNo che tene pragaTa karavA mATenA pAMca AcAro jJAnAcArAdi nAmothI oLakhAya che. tenA peTA bhedo anukrame 8-8-8-12 prakAra che. kula 36ne 3 vIryAcAra vaDe guNavAthI 108 prakAra AcAranA thaze. e sarva prakAranA AcAronA jJAnamAM ane pAlanamAM kuzaLa hoya te trIjA pade pratiSThita bhAva AcArya che. upAdhyAya bhagavaMta ane sAdhu bhagavaMta paNa A sarva AcArathI kuzaLa hoya che, . paraMtu teo AcArya bhagavAnonI AjJA vaDe prerAyelA hovAthI paMcAcAranA pAlaka ane pravartaka mukhyatayA to AcArya ja kahevAya che. AcArya bhagavaMtanA A AcAra guNanuM praNidhAna AcArya bhagavAnane karAtA namaskAranI pAchaLa hovuM joIe. pAMce indriyonA viSayathI muMjhAyelA saMsAramAM parameSTi bhagavaMtamAM rahelA sarva zreSTha pAMca viSayone alaga pADIne te te viSayomAM praNidhAnapUrvaka pAMca parameSThione namaskAra karavAmAM Ave to te bhAva namaskAra bane che. pAMca viSayomAM mukhya viSaya zabda che: zabdamAM sarva zreSTha zabda zrIarihaMta paramAtmAno che. samavasaraNamAM birAjamAna thaI zrIarihaMta bhagavaMto jyAre dharmadezanA Ape che, tyAre temano zabda dhvani ASADhI meghanI garjanAthI paNa adhika madhura ane gaMbhIra hoya che, athavA jANe maMthana karAtA samudrano ja dhvani na hoya tema prabhunA mukhamAMthI nIkaLatA zabdano dhvani zrotAonA cittanA saMtApane haranAro thAya che. viSayarUpI viSanA AkarSaNane TALanAro thAya che. zrIarihaMtanA zabdanI jema siddhanuM rUpa ane temanuM praNidhAna traNe lokamAM rehalA sarva prakAranA rUpanA mithyA AkarSaNane haranAruM thAya che. siddha arUpI che paNa ahIM rUpano artha zarIranuM rUpa na letAM AtmAnuM rUpa levAnuM che. vaLI zarIranuM rUpa ke sauMdarya aMte to AtmAnA rUpane ja AbhArI che. jIva rahIta zarIranuM rUpa te rUpa gaNAtuM nathI. zarIramAM jyAM sudhI jIva hoya tyAM sudhI ja zarIranuM rUpa AkarSe che. eTale saMsArI jIvanA zarIranuM sauMdarya paNa vastutaH zarIranI aMdara rahelA cetananI caitanyatAnA sauMdaryanI sAthe saMbaMdha rAkhe che. siddha bhagavAnanuM rUpa te cetananuM che tethI te sarva zreSTha che. siddhanuM rUpa sarva rUpothI caDhIyAtuM che, tethI temanuM dhyAna anya sarva rUpI padArthonA rUpanA ayogya AkarSaNane kSaNa vAramAM dUra kare che. tevI rIte AcArya 346 0 dharma-ciMtana Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtono gaMdha-zIlanI sugaMdha sarva laukika sugaMdhIdAra padArthonI sugaMdhanA tuccha AkarSaNanuM TALe che. jIvane zabdAdi vAsanA anAdikALanI che te vAsanAne naSTa karavA mATe eka bAju viSayanI virasatAnuM ciMtana ane bIjI bAju pariNAme suMdara evA | viSayonI suMdaratA praNidhAna ati Avazyaka che. paugalika padArtho uparanI gaMdha vAsanAne nirmULa karavA mATe AcArya bhagavaMtonA bhAva AcAronI suvAsa paMcAcAranA pAlanathI utpanna thatI zIlarUpI sugaMdhInuM praNidhAna uttama praNidhAnanI garaja sAre che. A rIte zrIarihaMtono gaMbhIra-dhvani, siddhonuM avinAzIrUpa ane AcAryonA sadAcAranI suvAsa A traNanuM varNana thayuM, te ja rIte upAdhyAyanA svAdhyAyano rasa ane sAdhuonI kAyAno sparza tathA bannenuM praNidhAna namaskAranI kriyAne bhArakriyAmAM palaTAvI nAMkhe che. ahiMsA ane anekAMta ahiMsAnA vicArane mAnavInA hRdayanA kaMpanI sAthe saMbaMdha che anekAMtane mAnavabuddhimAM pedA thatA tarka sAthe saMbaMdha che. - ekamAMthI prema ane karuNA nirmANa thAya che. bIjAmAMthI bauddhika audArya ane satyAgrahitA niSpanna thAya che. upavAsAdi dvArA dehadamana te bAhya tapa ane dhyAna, prAyazcita, vinaya, sevAzuzruSA ane svAdhyAya dvArA cittanuM saMzodhana te atyaMtara tapa. baMne tapanI utkRSTa ArAdhanA pUrNatvanI prApti karAve che. bAhya-atyaMtara tapa vinA AdhyAtmika utkarSa azakya che. jJAna eTale AMtara cetanAnI jAgRti ane kriyA eTale ahiMsA, saMyama ane tapa upara AdhArita jIvanacaryA. A baMnenI sAdhanA ane upAsanA dvArA mAnavI potAno parama utkarSa sAdhI zake che. ahiMsA ane anekAMta haLImaLIne rahevAnuM zIkhave che. parasparanA jIvanano ane vicArono Adara karavAnuM kahe che. urdhva cetanAnA AvirbhAva dvArA, parama tattvanI anubhUti te vaDe thAya che. dharma-ciMtana 347 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazaktino paricaya prabhu nAme AnaMda kaMda, sukha saMpatti lahIe, prabhu nAme bhava bhava taNAM, pAtIka saba dahIe. 1 traNa bhuvananA sarva jIvone sukha ane AnaMda ApavAnA svabhAvavALA prabhunA nAmamAM duHkha dura karI AnaMda ApavAnI zakti che. prabhunA nAmamAM sukha ane saMpatti ApavAnI tAkAta che. prabhunuM nAma pApIone paNa pApa rahita nirmaLa banAvI zake che. jIve pote ja bAMdhelA azubha karmanA kAraNe AvatuM du:kha prabhunA nAmathI cAlyuM jAya ane sukha maLe, to tyAM zuM karmanA niyamano bhaMga thAya che ? nA. karmasattA to dharmamahAsattAnA kAyadA zAsro--dvAdazAMgImAM batAvelA niyamo anusAra ja kAma karI rahela che. to kareluM karma paNa jIvane bhogavavuM paDe che ane prabhunA nAmathI duHkhane badale sukha thAya che e baMne satya hakIkato che. dharmanA AlaMbanathI du:khane badale sukha maLe, dAridratAnA ThekANe saMpatti maLe, durgatine badale sadgati maLe, A paNa karmanA niyama anusAra ja thAya che. jIvane sattAmAM rahelA karma upara karaNonI asara thAya che. karaNonI asara eTale zubha-azubha adhyavasAya pramANe sattAmAM rahelAM karmamAM thato pheraphAra. dA.ta. eka jIve pUrvamAM evuM azubha karma bAMdhyuM che jethI tene 103 DigrI. tAMva eka mahinA sudhI AvavAno che. A sattAmAM rahelAM karma upara urtanA ane apavartanA karaNanI asara thAya che. tethI jIva jo azubha adhyavasAyamAM rahelo hoya to A karmanI sthiti ane 2sa vadhI jAya che. eTale 103ne badale 105 DigrI tAva Ave ane mahInAne badale be mahInA paNa rahe. azubha adhyavasAyamAM jeTalI tIvratA teTalA pramANamAM sthiti ane 2sa vadhe. have jo jIva dharmamahAsattAne zaraNe rahe, devAdhidevanA darzana, vaMdana, pUjana, dhyAna, jApa, AjJApAlana, AdimAM tema ja devAdhidevanI bhAvakaruNAne anurUpa bhAvamAM eTale ke zubha adhyavasAyamAM rahe to tenA azubha karmanI sthiti ane rasa ghaTI jAya. eTale ke tAva 103 DigrIne badale 99 thaI jAya ane eka mahinAne badale eka divasa paNa thaI jAya. A rIte zubha adhyayasAyanA baLathI (dharmamahAsattAnA prabhAvathI) tenA azubha karmonA sthiti ane 2sa ghaTe che. zubha adhyavasAyanA baLathI azubha karmanuM 1. tannAmagrahamAtrAdanAdi saMsArasaMbhava duHkham / bhavyAtmAnAmazeSaM parikSayaM yAti sahasaiva // 1 // artha :-prabhunuM nAma levA mAtrathI bhavyajIvonuM anAdi saMsArasaMbaMdhI samasta duHkha tatkAla nAza pAme che. yogazAstra prakAza-11 zlo. 26 348 1 dharma-ciMtana Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhamAM saMkramaNa paNa thAya che. jema gaMgAnuM pANI jatuM hoya ane temAM eka loTo gaMdu pANI nAkhavAmAM Ave to paNa gaMdu pANI te gaMgAnuM pANI banI jAya che. tema zubha adhyavasAyanA baLathI azubha karma zubhamAM saMkramaNa thaI zubharUpe udayamAM Ave che. upazamanA karaNanI asarathI eka karma Aje udayamAM AvavAnuM hoya te varSo pachI agara to bhavo pachI udayamAM Ave che te rIte upazama thAya che--udIraNAkaraNanI asarathI eka karma varSo pachI udayamAM AvavAnuM hoya te udIraNA thaI Aje udayamAM Ave che. jIva jo zubha adhyavasAyamAM hoya to Aje udayamAM AvavAvALuM azubha karma varSo pachI udayamAM Ave te rIte upazamAvI zakAya che ane te upazamana thayelA karmanI paNa zubha adhyavasAyanA baLathI sthiti ane rasa ghaTADI zakAya che agara to zubhamAM saMkramaNa karI zakAya che. AtmAne sattAmAM azubha ane zubha banne prakAranAM karmo rahelA hoya che. zubha adhyavasAyanA baLathI zubha karma je varSo pachI udayamAM AvavAnuM hatuM tene Aje paNa lAvI zakAya che. Aje duHkha ApatA karmane upazamAvI sukha ApatA karmanI udIraNA karI zakAya che. jeTaluM karma bAMdhyuM che (nikAcita sivAyanuM) te badhuM ja bhogavavuM paDe tevo koI niyama nathI. baMdhAyelA karma upara adhyavasAyanA baLa pramANe A rIte karaNonI asara thayA ja kare che. nikAcita karma paNa zubha adhyavasAyamAM rahelA jIvane udaya vakhate navuM karma baMdhAvI zakatuM nathI. te paNa nIraanubaMdha thaI jAya che. zubha adhyavasAyamAM--ane tenA kAraNabhUta prabhunA darzana, vaMdana, stavana, pUjana, jApa, dhyAna, AjJApAlana AdimAM ApaNA karmomAM pheraphAra karI du:khane badale sukha, azAMtinA sthAne zAMti, upAdhine sthAne AnaMda ApavAnI tAkAta che. prabhunuM darzana, vaMdana, AjJApAlana Adi paNa temanI mahAkaruNAnA prabhAve, temanI sarvakalyANakArI bhAvanA dvArA sthapAyelA dharmatIrthanA mahAprabhAve karI zakAya che. mATe veLAsara dharmamahAsattAne zaraNe cAlyA javuM joIe. cAre zaraNane aMgIkAra karI ApaNAM, mana, vacana, kAyA ane bhAvane dharmamahAsattAne samarpita karI devAM joIe. parameSThi bhagavaMtomAMthI niraMtara varasI rahelI mahAkaruNAmAM ApaNA ahaMbhAvane (svArthabhAvane) ogALI nAMkhI, niraMtara sarvakalyANakArI bhAvomAM ApaNA mana, vacana, kAyAnA yogone pravartAvI zubha adhyavasAyamAM ramavuM joIe--dharmano evo prabhAva che ke tenA zaraNa janArane te nyAla karI de che. parama AnadaMmaya mokSa Ape che. mokSa na Ape tyAM sudhI dharmAnukULa artha, kAma, Arogya ane abhirati Ape che. paraMparAe paramAtmasvarUpa prApta karAve che. ---eka sAdhaka dharma-ciMtana 0 349 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyuM bhavaduHkha na lahuM zrI dalapatabhAI zAha "mere mana ki tuma saba jAno, kyA mukha bahota kahuM? kahe jasavijaya karo huM sAhiba ! kyuM "bhavaduHkha na lauM... -jina ! tere caraNa ki zaraNa grahuM...!" , paramAtmatattvanuM zaraNa svIkAratAM pUjaya vAcakapravara zrIyazovijayajI mahArAja prArthanAnA aMtamAM kahe che ke -"he svAmI ! Apa kaMIka evuM karo ! ke jethI mane 'bhavanuM duHkha maLe nahi." he ! parama premI prabhu ! "bhavanuM duHkha mane na maLo." ema kahIne huM mArI janama janamanI svArtha vRttine poSI rahyo chuM. ema to Apa nahi kahone...?'' he sarvayogakSemaMkara nAtha ! huM to ema ja mAguM chuM ke mane bhavasthiti parano nirveda prApta thAo ane e "bhavasthitimAMthI mane mukta karo.. mukta karo ! he Atmazvara ! mArI A Arajhune bhale koI "svArtha vRttimAM saMDove... paNa nAtha ! mArA mananI vAta to Apa ja jANo cho. huM moDhe keTaluM kahuM ? he muktamocaka jagannAtha ! A duHkha "bhavasthitimAM phakta mAre "janma-maraNAdinA duHkha sahavAM paDe che ane caturgatirUpa bhavanamAM paribhramaNa karavuM paDe che. mAtra enI ja mane ciMtA nathI ! mane duHkha to kharekhara e lAgyuM che ke "A "bhavasthiti kevI vicitra ! jenI aMdara anAdi karmamaLathI kharaDAIne, A cetana potAnA zuddha sahaja svarUpathI vimukha banIne "anAtmabhAva'nA aMdhAra mArgamAM ja aTavAyA kare che ! are ! vizva para vidyamAna anaMtaguNayukta cetanatattvanI virAdhanA ane kevaLa jaDatattvanI ArAdhanA karavAmAM ja itikartavya samajI rahela che. sarvAtmabhAvanAM parama teja bakSo "bahirAtmabhAva' taNA ghora timirabharyA muja jIvana paMtha...nAtha ! he mahAvaidya ! anAdiziddha 'sahajamaLa'nA cepIroga jyAM sudhI mArAthI vikhUTA na paDe, ane ethI anAdi sanAtanasiddha mAruM sahaja Arogya-sahajAnaMda svarUpa-sahaja muktigamana yogyatva yAne tathAbhavyatvabhAvano vikAsa athavA pUrva caitanya pratyeno sahaja premasvabhAva, pUrNa maitrIbhAva, pragaTa na thAya tyAM sudhI he mahA Arogyanidhi ! Apa ja kaho ke huM ApanI pAse AvI prArthanA na karuM, ane...AvI aciMtya vastu prApta karavA mATe ApanA caraNanI zaraNa-grahaNa na karuM, to bIjuM mArA mATe karavA yogya paNa zuM 35o * dharma-ciMtana Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyuM ? ' he niSkAraNa baMdhu ! Ape ja mArA roganuM sAcuM nidAna karI ApyuM hovA chatAM, ane Apa ja e anaMta Arogya lakSI rahela hovA chatAM, huM mArA sahajamaLanA prabhAve ja ene vadhu ne vadhu puSTi maLe evA kupathyanuM sevana karIne ja duHkhI-duHkhI thaI rahyo chuM. he karuNAmaya ! ApanI parama karuNAnA prabhAve ja mane mArA sahaja ArogyanI jhaMkhanA jAgI rahI che. Apa to e pUrNa AnaMda svarUpe pragaTa karI cUkela cho ane e prakaTIkaraNano sacoTa upAya paNa Ape darzAvela che. eTaluM ja nahi paNa ApanI parama karuNAne pAtra aneka bhavyAtmAonA e ziva-nirAbAdha paMthanA Apa ja eka sArthavAha cho. mahAgopa-mahAnirdhAmaka cho. he caitanyazreSTha ! vizva para vidyamAna caitanyatattvanI ApaNI sahunI eka ja jAti che ! ApazrI e ja jAtinA eka mahAna vyakti cho. zrevirya cho. nAyaka...rakSaka cho. ame sahu jIvasamUha ApanuM rakSya chIe. Apa dRSTA cho, ame sahu ApanA dRzya chIe. Apa amArA dhyeya cho, ame dhyAtA chIe. Apa sakaLa vizvanA pUrNa jJAtA cho. ame sahu jJeya chIe. ApazrInuM Atmadravya ane amAruM sarva jIvonuM Atmadravya nizcayathI eka sarakhuM che tathA ApazrIno vartamAna paryAya e ja amAro paNa (bhavyAtmAono) bhAvi paryAya che. e rIte ApazrI amArI sAthe atinikaTano saMbaMdha dharAvo cho tathA saMkaLa caitanya gaNa sAthe ApazrIe e bhAvathI pUrNa abheda saMbaMdha bAMdhyo che. - jyAre te vizvasvarUpa ! mAre to ApanA e premane pAtra caitanyatattvanI sAthe kaDhaMgo bheda-bhAva dhAraNa karIne, anAtmabhAva-bahirAtmabhAvanA bhavarogamAM sabaDavuM paDe che. he karuNAsiMdhu ! mane A bhavasthitine viSe AthI adhika duHkha kayuM hoI zake ? | he sarva bhAvAbhAva jIvAjIvezvara ! sarvajIvahitaciMtanarUpa mAro mULa svabhAva pragaTa na thAya tyAM sudhI mAre duHkha...duHkha ne duHkha ja che. jyAM sudhI huM caitanya tattvanA mArA para thayela tathA thatA aneka upakAronA RNathI mukta na banuM, tyAM sudhI mArA mATe bhavanI keda sarjAyelI ja che. he parama vizvabaMdhu ! ApazrInI parama karuNAnA prabhAve ja mane mArA bhAvaroganuM satya-nidAna jANavA maLyuM che. have phakta nidAna ja nahi cAle, paNa ApazrI evo kaMIka upacAra karo ke jethI huM A "bhavaduHkhathI mukta banI (kRtakRtya thaIne) sarva caitanyamuktipradAnanA dharma-ciMtana 0 351 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApazrInA paramadhyeya-paramakartavyamAM vahelo vahelo joDAI jAuM.. ! he zaraNAgatavatsala ! aciMtya ciMtanIya evA ApazrInA ja caraNonuM advitIya zaraNuM huM bInazarate aMgIkAra karuM chuM. mArI bhAvabhInI caraNasevA svIkArajo svAmi ! dAna-zIla-tapa-bhAva svane bhAva ApavA mATe svano yoga karAvI ApanArA dAna, zIla, tapa ane bhAvamAM jIvanane joDavuM joIe. AhAra, bhaya, maithuna ane parigrahano yoga parabhAvane utteje che. temAMthI mukta thavA mATe dAna, zIla, tapa, bhAvano yoga Avazyaka che. dAnano utkRSTa artha, 'huM'nI ciMtAne sarvanI ciMtAmAM pariNamAvavI te che. indriyo ane manane AtmAmAM lIna karavA te zIla che. dAnathI dehano adhikAra jAya che. zIlathI AtmAno adhIkAra Ave che. tapa AtmAne nirmaLa banAve che ane bhAva AtmAne bolato kare che. zarIra, vANI, vicAra pachI tenA AjJAMkita bane che. mana, vacana, kAyA upara AhAra, nidrA, bhaya ane parigrahanuM calaNa che. tenA sthAne sarva jIva hitakara zrI arihaMtonI AjJAnuM calaNa thavuM joIe. enuM ja nAma AtmabhAva che. tethI vartamAnanI dAridratA alpatA, kSudratA tucchatA ane pAmaratAno aMta Ave che ane AtmA AtmabhAvamAM rame che. jIvo pratyenA amaitrIbhAvano tyAga karavo te mArga che. mArgonuM sAritA che, tethI Atma bhAvanuM maMgaLamaya prabhAta ughaDe che. sarvatra sukhI bhavatu lokaH nAnA sarakhA jIvane paNa duHkha pahoMcADIne sukhI thaI javAnI dRSTi e. samyagdaSTi nahi, paNa mithyArdaSTi che. 'sarvatra sukhI bhavatu lokaH' e bhAva sivAyano bhAva AtmAnA dharano nathI, paNa AtmA upara rahelA paudgalika paribaLono che. 352 0 dharma-ciMtana Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya bhAvanAbaLa zrI phattehacaMda jhaverabhAI (vizvavyApI vizALa bhAvanAne AcAramAM barAbara otaprota karIne aNamola mAnavabhavane sArthaka karavAnI maulika vicAradhArA A lekhamAM vahI rahI che. saM.) janma pachI pratyeka vyaktine eka evI AMtarapreraNAnuM baLa prazna kare che ke 'mAnava !' A jagatamAM tAro janma zAne mATe che ? Ano uttara te vyaktinA AkhA jIvana paryaMtanA kAryakAryanA nirNaya upara avalaMbe che. janmatAM veMta mAtA-pitA svajanavarga harSa pAme che, paraMtu, eka nItikAre kahyuM che. ke, bALaka ! tArA janma vakhate tuM rUve ane loko hase, ane mRtyu vakhate tuM hase ane loko rUve. AvI paristhiti jIvana paryaMta taiyAra karaje.' A zabdonuM rahasya jo manuSya potAnA hRdayamAM prakaTAve ane kAryAkAryano nirNaya mananI vizuddhi dvArA karato rahe to e nItikAranAM aNamUla vacana satya karI batAvavAno prasaMga upasthita thayA vagara rahe nahi. jIvanamAM sArA saMskAro upacita karyA pachI bhUtamAtramAM Atmavat buddhi thAya, teonuM sukha-duHkha e mAruM sukha-duHkha che--evI vizvavyApI vizALa bhAvanA utpanna thAya tyAre manuSyamAM apUrva divyatA prakaTa thAya che, je divyatA vaDe bIjA AtmAone aMdhakAranA mArgamAMthI prakAzanA mArgamAM te manuSya mUkI zake che. hRdayanuM sAMkaDApaNuM ane mithyAbhimAna Adi manuSyanA durguNone A saMsAranA agnithI bhasmIbhUta karavA ane e ja tApanI dhagadhagatI bhaThThImAM AtmAnA tuccha ahaMtvane maitrIbhAvanAnI divyatAmAM ogALI nAMkhavuM--e A janmanA manuSyajIvana tarIkenI vAstavika sArthakatA che. je vaDe dehatattvano vilaya thAya, tenA dharmone potAnA dharmo na lekhatAM pudgalanA dharmo tarIke lekhAya tevI AcaraNA te bhAvanA--baLanuM phalita pariNAma che. anyanA hita arthe ApaNA nAnA-moTA svArthonI avagaNanA karavI, temanA sukha ane tRptimAM ApaNuM sukha ane tRpti upajAvI levI, vizvanA jIvo sAthe ApaNI ekAkAratA thavA sudhInI buddhi anubhavavI, e jainadarzana anusAra bhAvanAbaLano rAjamArga che vizvasevAnI vedimAM potAnA sukha ane sAdhanonI Ahuti ApanAra vI25ramAtmAnuM jIvana ApaNane parokSa rIte apUrva AtmabaLa prerI rahyuM che. nAnI nAnI sagavaDono bhoga ApatAM krame krame aMtarAtmapaNuM prakaTe che ane maitrIbhAvanA vRddhi progress) pAme che. 'mArA'paNuM ane 'huM'paNuM bhUlAvavA mATe ja zAstrakAronI pravRtti haMmezAM sUcanA ApatI rahI che. pratyeka vyakti jyAre potAnuM sukha sAcavavA taiyAra hoya che, tyAre te eka nAnA dRSTibiMdu (Point of view)mAM saMkocAI dharma-ciMtana 0 353 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che ane tenI maryAdA bahu TuMkI hadamAM AvI jAya che, paraMtu jyAre vizvanAM sukha bhaNI dRSTi kare che ane temanuM sukha sAcavavA prayatnazIla bane che tyAre te tenI bhAvanAnA pramANamAM vikasita thAya che. matalaba ke je pramANamAM manuSya sukhano bhoga ApI zake te pramANamAM tenI mahattA che. "bhAvanA vinAzinI' e zabdo AvI ucca bhAvanA mATe yojAyelA che. dAna, zIla, tapa ane bhAvanArUpa dharmanA mukhya aMgomAM bhAvanAnI mukhyatA haMmezAM gavAI rahI che. tema ja "yAdazI bhAvanA yasya siddhirbhavatitAdazI--e mahAnuM vAkyano, vijayaghoSa ucca svare pratyeka darzanakAra karI rahelA che. jema ucca AcAra ucca bhAvanAne prakaTAve che tema ucca bhAvanA ucca AcArane TakAvI rAkhe che. parasparano saMbaMdha avicchinna che, huM kudaratanuM eka hathiyAra chuM, kAryasaMkalanAo mArA mAraphata phalavatI thAya che-evI bhAvanA AtmabaLanI poSaka che ane e bhAvanA prakAzita karavA mATe ja athavA bIjA zabdomAM "aMtarAtmapaNuM' prakaTa karavA mATe ja satsaMga ane sadgurunA upadezo che. AtmAnuM sAcuM svAtaMtrya svacchaMda pravRttimAM nathI. emarsana vagere pAzcAtya tattvajJo kahe che ke-"aMtaHkaraNa je pramANe vartavAnuM kahe che te pramANe dareka manuSya vartavuM paraMtu jaina dRSTie A eka apekSAe satya che. kema ke aMtaHkaraNa pramANe vartavA jatA te aMtaHkaraNanuM vicAra sAmarthya jyAM sudhI baLavattara ane haMmezAM zubha pariNAma utpanna karavA lAyaka thayuM hotuM nathI tyAM sudhImAM amuka bhUmikA prApta karyA vagaranA aMtaHkaraNanA avAja anusAra cAlavuM te sAhasa che. mATe ja zraddhA, zAstramaryAdA ane satsaMga tema ja jIvanakALanA AjubAjunA prasaMgo tarapha daSTipAta karavAnI jarUra hoya che ane e prasago uparathI thayelI kAryAkAryanI paddhatino aMtaHkaraNa nirNaya kare, tadanusAra vartavuM e pratyeka manuSyanuM kartavya che. game tevA harSa, zoka, sukha-du:khanA prasaMgomAM potAne nirbaLatA na sparza thavA devAmAM kharekharuM AtmabaLa prakaTa karavAnI zarUAta thAya che, "huM mArA svarUpano mAlIka chuM, karmajanya nimittone vaza thaI tenI prakRti anusAra mAre tenA pravAhamAM taNAvuM ke nahi te mArI IcchAno viSaya che-ema daDhatAthI vicAravAmAM ja AtmAnuM sAcuM svAtaMtrya che. bhAvanAbaLanuM mULa tattva zraddhA che. A zraddhA jJAnapUrvaka hovI e aneka janmonI sarvajJazAsanasevAnA pariNAme prakaTa thAya che. sarvajJa zAsananuM kharuM rahasya samajanAra AtmA karmanA prakArone sArI rIte tenA marmasparzI prahAronA pariNAmapUrvaka jANe che: bAhya sAmagrIthI nirbaLa AtmAo jaldI raMgAI jAya che, paraMtu vIryavAna ane 354 : dharma-ciMtana Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muktipadanI tIvra jijJAsAvALA manuSyone sukha-duHkhAdi utpanna karanAruM bAhya sAmagrInuM sAdhana khAsa karIne asara karI zakatuM nathI. vedanIya karmanA udayakALe unnata AtmAo kSudra sukha-du:khanA anubhavo mATe bedarakAra rahe che. jyAre nirbaLa AtmAo alpa sukhadu:khane paNa tIvrapaNe vede che. bhAvanAnA pradezamAM saMskAro anusAra A rIte bannenuM tAratamya hoya che. baLavAna AtmAone A bhAvanAbaLa hamezAM teo dRSTi samakSa rAkhatA hovAthI kalezamaya vAtAvaraNa kadI paNa asara karI zakatuM nathI, paraMtu jyAre A bhAvanAnI divyatA bhUlI javAmAM Ave che tyAre najIvA kalezamAM zaktino vyaya karavAmAM Ave che ane potAnA tema ja paranA AtmAmAM je unnata bhAvanA prakaTa thavI joIe te nahi thatAM paraspara klezanuM nimittakAraNa bane che, kema ke 'ahaM mama'no maMtra tyAM bhUlI javAmAM Avato nathI. jainadarzananuM samagra rahasya prANIsevA-maitrIbhAvanA arthe je AtmAonuM satata prayANa hoya che--temane prApta thayeluM hoya che, teo potAnI AsapAsa evuM suMdara vAtAvaraNa utpanna kare che ke jethI AkhuM vizva tenI stuti karavA lAgI paDe che. maitrIbhAvanAnA prayoga (action)mAM ja ugra camatkAra che. vizva-kalyANanI prabaLa bhAvanA ane e arthe ja jemanuM jIvana gatimAna thaI raheluM che, teo manuSyajIvanamAM mahAn vyakti tarIke pUjAya che.' samatA bhAvanuM bIja samatA sAmAyika vaDe eka bAju rAgadveSAdi ane harSazokAdi dvandvonuM nirAsana thAya che ane bIjI bAju sva-para bhedabuddhi ane 'huM' 'tuM'no bhedabhAva cAlyo jAya che. bhedamAM abheda lAvanAra tiryak sAmAnyano vicAra che ane harSa zokAdi dvandvomAM samatvane TakAvanAra urdhvatA sAmAnyanuM jJAna che. dravya rUpeNa AtmA dhruva che. guNarUpeNa AtamA eka che. paryAyarUpeNa AtmA tulya che. e rIte dhruvatA, ekatA ane tulyatAno bodha samatAbhAvanuM bIja che. dharma-ciMtana 0 355 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra maMgaLa, cAra zaraNa zaraNArthI potAno bhAra bIjo .upADI le te sau koIne game, ane tethI ja dareka manuSya, evA koI tattvanI zodhamAM hoya che ke jenuM zaraNa svIkArI pote nizciMta thaI zake. prazna eTalo ja che ke zaraNuM levuM konuM ? manuSyanuM zaraNa levAthI, manuSya sarvajJa ke sarvazaktimAna nahi hovAthI zaraNa lenAranuM kAMI vaLe nahIM. zaraNa to evAnuM ja levAya ke je sadA, sarva kALe, sarva prakAre zaraNe AvanAranuM rakSaNa kare. zaraNe janA2mAM paNa, jenA zaraNe jAya tenI rakSaNAtmaka zaktimAM saMpUrNa, atUTa, dRDha vizvAsa hovo joIe ane bhagavAna sivAya bIjo koNa rakSaNahAra thaI zake tema che ? sarva mahApuruSoe eka ja vAta judA judA svarUpe kahI che. "IzvaranA zaraNe jAva," "dharmanA zaraNe jAva," "saMghanA zaraNe jAva" ane jenA zaraNe jAva tene sarvabhAve saMpUrNa samarpaNa karo. 'samarpaNa' e zabda che to mAtra cAra akSarano paraMtu, 'samarpaNa' keTaluM muzkela che, e to anubhave ja jaNAya, ane samarpaNa kone thaI zake ? jenA pratye ApaNane ahobhAva--(mAna nahi)-jAgyo hoya, tene ja samarpaNa thaI zake. koInA pratye ApaNane mAna hoya tethI tene samarpaNa na thAya. ApaNe rojanA vyavahAramAM anubhavIe chIe ane prasaMga Ave kahIe chIe ke "mane tamArA pratye mAna, ghaNuM mAna che paNa A bAbatamAM mane kahezo nahi." 'ahobhAva' hoya to Avo javAba Ape ja nahi. 'ahobhAva' eka vakhata jAge to pachI jenA pratye ApaNane 'ahobhAva' jAgyo hoya, tene ha25Le zuM gamaze ane zuM nahi game te ja ApaNA mATe to mukhya viSaya eTale dareka kAryanuM kendra thaI rahe che. vANI, vartana ke vicAra paikI koI vastu evI na hoya ke je ApaNane jenA pratye 'ahobhAva' jAgyo hoya tene anukULa na hoya. pariNAma e Avaze ke covIse kalAka, hara miniTa, hara paLe ApaNane jenA pratye 'ahobhAva' jAgyo haze, tenA ja vicAra karatAM thaI jaIzuM ane e to eka prasiddha hakIkata che ke mANasa jenA vicAra kare tevo te thAya. IyaLa, bhamarIno nyAya to suvidita ja che. ApaNe IzvaranA ja vicAra karIe, dharmanA ja vicAra karIe to ApaNe tevA ja thaIe. jaina zAstromAM paNa cAra maMgala ane cAra zaraNAM batAvelA che : 'cattArI maMgalaM- arihaMtA maMgalaM / siddhA maMgalaM / sAhU maMgalaM / kevalI pannuto dhammo maMmata / ' 356 0 dharma-ciMtana Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cattArI saraNaM pavajjAmiarihaMta saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevalI pannataM dhammaM saraNaM pavajjAmi / arihaMto maMgaLa che, siddho maMgaLa che, sAdhu maMgaLa che ane kevalI bhagavaMtoe prarUpelo dharma maMgaLa che ane je vastu maMgaLa hoya tenuM zaraNuM levAthI maMgaLa ja thAya ane teTalA mATe ja cAra zaraNa svIkAravAno anurodha karavAmAM Avyo che. huM arihaMtonuM zaraNuM svIkAruM chuM. huM siddhonuM zaraNuM svIkAruM chuM. huM sAdhuonuM zaraNuM svIkAruM chuM. huM kevalIe prarUpelA dharmanuM zaraNuM svIkAruM chuM. A pramANe zaraNuM svIkArIe eTale ApaNane temanA pratye 'ahobhAva' jAgyo hovo ja joIe ane 'ahobhAva' jAgyo hoya to ApaNe temanAM ja, temanI AjJAnA ja vicAra rAta-divasa karatAM thaI jaIzuM ane temanI kRpAthI pariNAme ApaNe temanA jevA thaI jaIzuM. zrI tattvAnuzAsanamAM kahyuM che ke : 'vItarAgo'pya devo dhyAyamAno mumukSubhiH / svargApavargaphalado zaktistasyahitAddazI // ' artha :--A deva vItarAga hovA chatAM mumukSuo vaDe dhyAna karAtAM svarga ane apavargarUpI phaLane ApanArA che kema ke temanI zakti ja tevA prakAranI che. vaLI zrIupamiti bhavaprapaMcA kathAmAM paNa kahyuM che ke 'sa devo paramAtmAkhyaH zuddhabodhaprabhAvakaH / azarIro'pyanantena vIryeNa bhavamocakaH // ' artha :--te vItarAga paramAtmA nAmanA deva, zuddha jJAnarUpI prakAzane phelAvanArA (svayaM) zarIra rahita hovA chatAM anaMta vIrya vaDe (jIvone) saMsArathI mukAvanArA che. saune cAra maMgaLa ane cAre zaraNa maLo, e ja abhyarthanA. 1. zaraNuM svIkAravuM eno artha ja e che ke--jenA zaraNe jaIe chIe, tenI rakSaNAtmaka zaktimAM ApaNane aDaga vizvAsa che. dharma-ciMtana 0 357 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgatA rejo zaraNArthI (AtmajAgRtipreraka A lekha vAMcavA-vicAravAthI lAbha thAya tema che. saM.) dezamAM duSkALa hoya, lokone khAvA maLatuM na hoya pariNAma? lUMTaphATa ane corIno bhaya. lUMTaphATa ane corIno bhaya hoya te vakhate cokIdAranI pharaja moTI, eTale cokIdAra rona pharato jAya ane bUma mArato jAya "jAgatA rejo." zA mATe? koI AvI gharamAM khAtara pADI mAla-milkata corI na jAya, te mATe. A to thaI ApaNA pUla saMsAramaya jIvananI vAta. ApaNA bhAvAtmaka jIvanamAM najara nAkhavAnI hAkala to ApaNe sAMbhaLI ja nathI. thoDA aMtarmukha thaI ApaNA bhAvAtmaka jIvana tarapha koI dhanya kSaNe najara nAkhIe to zuM jaNAya che ? koIka vakhata nahi, thoDA samayathI nahi paraMtu aneka bhavothI ApaNA bhAvAtmaka jIvanane, kAma, krodha, lobha, mAnarUpI coro lUMTI rahyA che ane ApaNe nirAMta jIve uMghIe chIe. Ama kema ? kAraNa. kAma, krodha, lobha, mAna vagere coro ApaNane lUMTI rahyA che, tenuM ApaNane bhAna ja nathI. tyAre karavuM zuM? prathama to ApaNe sAcA hRdayapUrvaka ApaNI jAtane prazna karavo joIe ke "ApaNe saMsAranI cAra gatimAM paribhramaNa karAvanAra jIvana jIvavuM che ke sAdhanA karI mokSa yA paramAtmapadane meLavavuM che ? A praznano javAba ApatAM ghaNo vicAra karavAno rahe che. sAdhakajIvana jIvavuM haze, to to badhA mUlyAMkana ja badalAvI nAkhavA paDaze. sAdhanA karavA mATe e hakIkata ApaNA mATe nizcita thaI gayelI hovI joIe ke AtmA che ane te ja ApaNA astitvanuM mULa che tathA te ja eka meLavavA lAyaka vastu che. Avo pAko nirNaya thayo haze to ja sAdhanAno mArga khullo thaze. baMdhanamAM baMdhAyelo mANasa ja chuTavA mATe prayatna kare. ApaNe baMdhAyA chIe te vAtanuM ApaNane tIvrapaNe bhAna thayeluM hovuM joIe ane tenuM bhAna thAya tyAre ja svataMtra thavAno puruSArtha thaI zake. svataMtratA meLavavI eTale paramAtmAne meLavavA. paramAtmAne meLavavA che, eTalo nizcaya thaI gayA pachI paramAtmAne meLavavA zuM 358 dharma-ciMtana Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM joIe, te vicAraNA mAgI le che. ekalo nizcaya karyAthI, kAMI dahADo vaLe nahi. nizcaya karyo eTale bahu to ema kahevAya ke "jJAna" thayuM, paraMtu, 'kriyA' vagaranuM "jJAna" vAMjhIyuM che. eka vakhata kharA hRdayapUrvakano nizcaya thaI jAya ke paramAtmA meLavavA che, to pachI temane meLavavA zuM kriyA karavI joIe, tenI sUjha paDe. ApaNane je kriyA paramAtmapada meLavI Ape tene zAstranI bhASAmAM "yoga' kahe che. tyAre prazna e thAya che ke yoga sAdhanA karavA mATe zuM karavuM joIe ? te mATe prathama to teNe sacetana thavuM joIecaitanyamAM jAgrata thavuM joIe. atyAre ApaNA aMtaHkaraNanA ati zudra ane maryAdita aMza viSe ApaNe sacetana chIe, tenA bAkInA ghaNA moTA aMza viSe ApaNe ajJAna-acetana chIe. e acetanatA-jaDatA-ApaNane jaDa prakRti joDe bAMdhI rAkhe che ane temAM koI paNa prakArano pheraphAra ke tenuM rUpAMtara thavA detI nathI. acetanatAnA chidramAM thaIne Atma-virodhI zaktio ApaNAmAM praveza kare che ane ApaNane potAnA gulAma banAve che. eTale jarUrI vastu e che ke ApaNI prakRti viSe tathA ApaNI gati ane kriyAo viSe ApaNe jAgRta rahevuM joIe. ApaNe zA mATe ane kevI rIte kriyAmAM pravRta thaIe chIe, zA mATe ane kevI rIte ApaNane vastuonuM bhAna thAya che, zA mATe ane kevI rIte ApaNe vicAra karIe chIe, te ApaNe jANavuM joIe. kayo uddeza, kaI preraNA, kaI gupta yA prakaTa zakti ApaNane kriyAmAM yoje che, te ApaNe jANavuM joIe-kharuM jotAM ApaNA citta tatranA eke eka aMgane yaMtranA eka eka bhAganI peThe ApaNe chUTuM pADIne jovuM joIe. ekavAra tame sacetana thayA eTale tame viveka karI zakazo, sAcu-jUThuM pArakhI zakazo, kaI zaktio tamane adhomArge kheMcI rahI che ane kaI tamane urdhvamArgamAM sahAyaka che, te paNa tame jANI zakazo. sAcA-juThAno, iSTa ane varyano bheda ekavAra tamArA jANavAmAM Ave, eTale satyano svIkAra ane asatyano InkAra ApoApa thaze." "divya ane adivya eTale satya ane mithyA vagerenAM joDakAM Dagale ane pagale sAdhanAmAM AgaLa AvIne UbhAM rahe che. dareka pagale tamAre A mArgamAM dhIra, khaMtIlA ane jAgrata-"sadA ataMdra rahevuM joIze. ApaNe karavAnuM te A che : ApaNe "sAdhaka thavAno ja nirNaya karyo haze. to pachI ApaNe konI sAthe haLIe maLIe chIe, konI sAthe vAtacIta karIe chIe, kaI copaDIo vAMcIe chIe, te saMbaMdhe, TuMkamAM kahIe to ApaNI pratyeka kriyA vakhate ApaNe jAgrata rahevuM paDaze. cepI roganA jherI jaMtuonA humalAnA bhoga banavA mATe jayAM vyAdhino upadrava dharma-ciMtana 359 Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya te jagAe javuM pUratuM che. cepI rogano vAvara che ke nahi te jANavAnI jarUra hotI nathI--mahinAonA mahinAnI mahenatane aMte prApta karelI vastu tame thoDI ja miniTamAM gumAvI daI zako che" koI aniSTa mAnava joDe thoDI vAtacIta karo, athavA to, evo mANasa phakta tamArA pAse thaIne pasAra thAya to paNa tamane teno cepa lAge e zakya che. hakIkata A pramANe che : eTale ApaNe pratyeka vicAra, vacana ke kriyA karatI vakhate khUba ja sajAga * rahevAnuM che. ApaNe paramAtmAne, parama-AtmAne meLavavAno nizcaya karyo che eTale ApaNA, mana, vacana ane karma vaDe thatI pratyeka kriyA ApaNe paramAtmAne caraNa dharavAnI che paramAtmAne pasaMda na paDe tevI koI kriyA ApaNAthI thaI jAya nahi, tenIM takedArI, paLe, paLe rAkhavAnI che. ApaNo nizcaya (paramAtmAne meLavavAno) sAco haze to pUrvanA saMskArone laI kAMI bhUla ApaNA hAthe thaze, to paNa te bhUla karatI vakhate paNa ApaNe jAgrata hoIzuM, to bhUlanuM duHkha haze ane pharI tevI bhUla na thAya te mATe ApaNe nizcaya karIzuM ane te nizcayane amalamAM mUkavAno paNa prayatna karIzuM. 52mAtmAne-52ma-AtmAne meLavavA e kAMI nAnIsunI vAta nathI. duniyAdArInI kSudra vastu meLavavA mATe paNa keTalo prayatna karavo paDe che ? to pachI paramAtmAne meLavavA mATe keTalo prayatna karavo joIe ? te mATe tamAma nimna lAgaNIo ane hIna saMskArone nAbUda karavA paDaze. ApaNAmAM rahelA kAma, krodha, lobha, mAna, mAyA vagerene Atma-yajJanA agnimAM homavA paDaze. ApaNI te mATe taiyArI haze to ja prabhu ApaNane AvI maLaze. tyAre karIzuM zuM ? karavAnuM ATaluM ja ke : mana, vacana, kAyAthI thatI pratyeka kriyA vakhate ApaNe ApaNI jAtane prazna pUchavo joIe ke A kriyA mArA dhyeyane pahoMcavAmAM madada karaze ? javAba 'hA'mAM Ave to te pramANe karavAnuM, 'nA'mAM Ave to caudarAjalokanuM rAjya maLatuM hoya to paNa te nahi karavAnuM. Ane kahevAya che sAnukULano saMkalpa ane pratikULano tyAga. AnI sAthe joIe paramAtmAnI tArakazaktimAM akhUTa zraddhA. ATalI vastu haze to jarUra ApaNe paramAtmAne meLavI zakIzuM. 360 0 dharma-ciMtana Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu sAthe saMbaMdha zrI amRtalAla modI M.A. ApaNe badhA zrIjinezvaronI pUjA karIe chIe, paNa temanI sAtheno ApaNo je saMbaMdha che, te ApaNAmAMthI bahu ochA jANe che. gurukRpAthI jANavA maLela A saMbaMdha badhAnI jANa mATe ahIM ApavAmAM Ave che. zrIjinezvara bhagavaMto ApaNA parama upakArI che. temanAmAM asaMkhya guNo bharelA che. te guNone lIdhe ja te pUjya che. "guNa gAvAthI guNa Ave nija aMga-mATe ja ApaNe prabhu jevA thavA mATe temanI pUjA karIe chIe. vaLI zrIjinezvaradeva potAnA pUjakane potAnA sama karavAnI-tulya karavAnI zakti dharAve che, te mATe ja te pUjaya che. paNa ApaNo temanI sAthe saMbaMdha zuM? te nIce mujaba cha prakAre che : 1. prabhu ane ApaNe eka ja jAti che. jIvatva jAtinA-ApaNe prabhunA sajAtIya chIe. ajIva nathI. ApaNe emanI jAtimAM chIe teno ApaNane garva hovo ghaTe. koI paNa dhanika puruSa ke moTo puruSa ApaNI jAtino hoya tyAre ApaNane tenuM nAma letAM kaMIka garva anubhavAya che. te pramANe prabhu ane ApaNe eka ja jIvata jAtinA hovAthI sajAtIya chIe ane ApaNe jaDa ke ajIva nathI. 2. dravya paryAyanA nyAye paNa ApaNo prabhu sAthe saMbaMdha che. prabhuno ane ApaNo AtmA eka ja jIva dravyarUpI vastu che. temAM taphAvata mAtra eTalo ja ke temano siddhaparyAya prakaTa thaI cUkelo che, ApaNe te paryAyane pragaTa karavAno che dareka dravyamAM aneka paryAya hoya che. jema ke suvarNamAM vIMTI, hAra ke baMgaDInA paryAya chupAyelA che. eka ja suvarNa dhAtumAMthI e maLe. eka pachI eka karIne bhAMgavAmAM Ave to traNe paryAya e suvarNamAM samAyelA ja che. te ja rIte AtmAnA dareka prakAranA paryAya ke rUpo temAM ja samAyelA che, aMtahita che, te pragaTa karavAnI ja vAra che. tethI zrIjinezvaradevoe temanAmAM rahela potAnA siddha paryAyane pragaTa karI dIdho che. A paryAya aMtima ane dhruva che. bIjA badhA paryAya kSaNe kSaNe badalAya che, nAzamAna che. A siddhaparyAya je AtmAno aMtima svabhAva che, ApaNAmAM rahela hovAthI ApaNe siddha jIvo-jinezvaro-tulya ja chIe. 3. zrIjinezvaradevo sAthe ApaNe dhyAtA dhyeyano saMbaMdha che. jo na hoya-eTale ke ApaNe jo zrIjinezvaranuM dhyAna na dharatA hoIeto te have bAMdhI levo. eTale ke dhyAna dharavAnuM zarU karavuM. prabhu ApaNA dhyeya che. ApaNe dhyAtA chIe. prabhunuM dhyAna dharIe chIe. dhyAtA pUrNa dhyAnathI chevaTa dhyeya banI jAya che. dhyAnathI dhyAtA-dhyeyano saMbaMdha dharma-ciMtana - 361 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAya che. te ApaNo zrIjinezvaro sAthe che ane tethI ja ApaNe je dhyAtA chIe te chevaTe pUrNa dhyAnanA pratApe dhyeyarUpa banI zakIe. jyAre dhyAtA ekatAna thaI dhyeyanI sAme tenuM dhyAna dhare che, tyAre te ekatAra thaI jAya che ane te ja ApaNo prabhu sAtheno nikaTa saMbaMdha batAve che. 4. zrIjinezvaradeva sakala jagatane joI rahyA che ne jANI rahyA che. tethI teo jJAtA che ane te ApaNane jANe che, tethI ApaNe jJeya chIe e rIte temanI sAthe ApaNo zAtA-zeyano saMbaMdha che vaLI temAM teo traNe kALanA sarva bhAvone jANe che ane dekhe che, vartamAnakALane paNa jANe ane dekhe che. Ane lIdhe ApaNAmAM je dara vakhate pheraphAra thAya che, tethI zeyamAM thayela parivartanothI jJAtA paNa teTalA aMzamAM parivartana pAme che. A saMbaMdhanuM jJAna jo ApaNane dareka vakhata rahyA kare to te ApaNA jIvanane sudhAravA mATe mahattvanuM banI jAya. kema ke tethI ApaNe jANIe ke siddho ApaNane dara vakhate joI ja rahelA che ane te mATe ApaNe koI paNa prakAranA kharAba vartanathI ke duSTa vicArathI bacI zakIe ane pApapaMkamAM paDatA ugarI jaIe. 5. bhAvathI paNa ApaNe zrIjinezvaradevathI saMbaMdhita chIe. teo vizvavatsalatAnA bhAva dharAve che. badhA jIvo pratye temanAmAM vAtsalyabhAva che. tethI ApaNe paNa temAM AvI jaIe. temanA AvA suMdara bhAvanA lIdhe ja ApaNe sukhI chIe ane dhIre dhIre urdhvagamana karIe chIe. jIvo taratA nathI ke du:khI thAya che, temAM kAraNabhUta te jIvo pote che, kema ke temanAmAM AthI virodhI bhAvo hoya che. prabhunA bhAva sAthe avirodhI bhAva Ave to jIvanI urdhvagati avazya thAya. chevaTe dharmano saMbaMdha che. dharmathI ja A pRthvI TakI rahI che. jo dharma pRthvI para nahota to te kyAM jAta e khabara ja na paDe agara teno nAza ja thaI jAta. A rIte zrIjinezvaradevo sAthe ApaNo cha prakAre saMbaMdha che. Avo dararoja vicAra karavo joIe, ane te prakAranA saMbaMdhano vicAra chatAM prabhunuM dhyAna-pUjana Adi karavuM joIe. prabhujIne vidhi-niSThApUrvaka bhajavAthI, teozrInI aciMtya tArakazakti sAthe sAco saMbaMdha baMdhAya che, je sAdhakane bhavanA sarva baMdhanothI 'para' banAve che. 362 0 dharma-ciMtana Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triveNIsaMgama bALasAdhaka zrInavakArano jApa ane zrIlogassanuM dhyAna e zAstravihita che. te jApa ane dhyAnanA aciMtya prabhAve ubhaya prakAranI daridratA sUra-cUra thaI jAya che. bhAvadaridratA eTale kevaLa sva-sukhanI kAmanA. tenuM nivAraNa eTale sarvanA hitanI kAmanA. e hetuo zrInavakAranA vidhipUrvakanA jApanI jema zrIlogassanuM dhyAna tema ja kAyotsarga thAya to bhavobhavanI ApaNI bhAva daridratA nAmazeSa thaI jAya. bhAvamAMthI daridratA jAya eTale jIvana e bhAva lakSmInuM dhAma banI jAya. bhAva lakSmIno jyAM vAsa hoya, tyAM sadA maMgalamaya vAtAvaraNanI suvAsa hoya. maMgalamaya vAtAvaraNanI suvAsa vacce koI AtmAne koI paNa vastuno abhAva na khaTake. kAraNa ke evA AtmAonA astittvano AdhArastaMbha e mAtra vastu nahi, paraMtu zrIjinezvarabhagavAnanI paramahitakara AjJA ane bhAvanA hoya che. jApathI bhavanI chApa bhUMsAya che, dhyAnathI prANazakti zuddha thAya che, kAyotsargathI AtmabhAvanI gahana anubhUti sahaja bane che. jApa bhavanAM tApane hare che. dhyAna devAdhidevanI AjJAmAM sthira banavAnI aciMtya zakti jagave che. kAyotsarga 'zarIra eTale ja huM' evA anAdi avidyAjanita mohane dhIme dhIme dUra kare che. jApa, e atyaMtara tapano cotho prakAra che, dhyAna pAMcamo ane kAyotsarga chaThTho sarvazreSTha prakAra che. zrInavakArano jApa eTale zrIpaMcaparameSTi bhagavaMtonuM bhaktibhAvabhInA hRdaye smaraNa. zrIlogassanuM dhyAna eTale zrItIrthaMkarabhagavaMtonA sarvocca AtmabhAvamAM svabhAvanuM vilInIkaraNa. kAyotsarga eTale AtmAthI, paramAtmAnA yogane lAyaka banavAnI utkRSTa kriyA. jApa eTale kevaLa svArthano spaSTa inkAra. dhyAna eTale 52mArthamAM ramaNatA. kAyotsarga eTale AtmAnA paramabhAvane AgaLa sthApavAnI sarvazreSTha AdhyAtmika kriyA. jApa, AtmAnI mAMga (Demand)ne tAjI karAve che. te mAMga eTale paramapada. dharma-ciMtana 0 363 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mAMgane pUrI karavAnI zaktinuM kendrIkaraNa dhyAna dvArA thAya che. -ane kAyotsarga, bhava viSayaka koI mamatA sAthe mAre saMbaMdha nathI, tenuM ArAdhakane sacoTa bhAna karAve che. jApanA tApamAMthI dhyAnanI dhavala prabhA pragaTe che. te prabhAno aMcaLo oDhIne besavAnI lokottara kriyA sarakhI kAyotsarganI kriyA che. jApa, dhyAna ane kAyotsarganA triveNI saMgamamAM bhAva snAna karavAno bhAva ApaNA aMtaHkaraNamAM jAgo. AtmA uparanA darzana, jJAna ane cAritra viSayaka mAlinyane nirmULa karavAmAM jApa, dhyAna ane kAyotsarganI zakti kharekhara amApa vartAya che. sAcI karma kuzaLatA zAstrokta sarva anuSThAno AtmAnA zuddha svarUpane pragaTAvavA mATe che. AtmAnuM zuddha svarUpa paramAtmAnA dhyAnane AdhIna che. paramAtmAnuM dhyAna temanI AjJAnA pAlana dvArA, guNanA ciMtana dvArA, nAmanA grahaNa dvArA ane svarUpanA darzana dvArA thaI zake che. Atma dhyAna mATe navapadAtmaka paramAtmAnuM AlaMbana anivArya che. te AlaMbana temanA nAma, rUpa, guNa ciMtana ane AjJApAlana dvArA sadhAya che. te mATe je nirmaLatA joIe te ahiMsA, saMyama ane tapanA anuSThAna vaDe prApya che. ahiMsA vaDe pApa nivRtti, saMyama vaDe duHkha nivRtti ane tapa vaDe karma nivRtti thAya che. maitrI bhAvanAno viSaya paNa ahiMsA, saMyama ane tapa che. tenI ArAdhanA vaDe jIvo pApa, duHkha ane karmarahita bane che. saMta puruSonA hRdayamAM jIva mAtra pratye maitrI bhAvanA che. te bhAvanAnA AlaMbana vaDe citta nirmaLa thAya che. ahiMsAdi guNonA pAlana vaDe paNa citta zuddha thAya che. te guNonA AdhArabhUta AtmadravyanA dhyAnAdi vaDe citta tanmaya bane che. tenuM ja nAma samarasApati che, ke samApatti che. (samatva yoga ucyate !) yo: 6 zatram | samatva, anAgraha, anekAMta pariNati e ja sAcuM sAmAyika che ane te ja mokSanuM paramAMga che ane e ja sAcI karma kuzaLatA che. 364 0 dharma-ciMtana Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyAnuM kAma "pAyasamAM jima vRddhinuM kAraNa, goyamano aMgUThe, jJAnamAMhi anubhava tima jANo, te viNa jJAna te jUTho re. saMzaya navi bhAMje zrutajJAne, anubhava nizcaya jeTho, vAdavivAda anizcita karato, anubhava viNa jAya heTho re.' kammapayaDI jevA graMtho upa2 vistRta TIkA racanAra ane karoDo zloka pramANa sAhityanuM navanirmANa karanAra upAdhyAyajI zrIyazovijayajI mahArAjane jayAre anubhavajJAna lAdhyuM tyAre emanA mukhethI sarI paDela A udgAra che. anubhavajJAnanA nirmaLa prakAza AgaLa jIvanabharanA athAka parizramathI meLaveluM bahoLuM zrutajJAna emane phIkkuM lAge che--"jUThuM" lAge che. AtmasAdhanA arthe ja bhekha lenArA paNa Aje to zrutajJAnathI saMtoSa mAnI nirAMta anubhavI rahyA che, eTaluM ja nahi, keTalIyavAra to UchInA lIdhela e zrutajJAnanI sAva TuMkI mUDIe dharmopadezanA dhodha vahAvI adhyAtamano mAtra moTo dekhAva ja nibhAvAya che tyAre, upAdhyAyajI mahArAjanI A anubhavavANI ApaNane saune jagADI jAya che. kevaLajJAnanI prApti na thaI tyAM sudhI dharmaprarUpaNA na karatAM, mauna rahI prabhue anubhavajJAnanI upAdeyatA potAnA jIvana-daSTAMtathI upadezI che. emAMthI preraNA meLavI sAdhake paNa "pahelAM svAnubhUti-AtmadarzanaAtmasAkSAtkAra ane pachI dharmopadeza" e potAnA jIvana ane sAdhanAno sahaja krama banAvI devo joIe. AtmatattvanA anubhava vinAno dharmopadeza e popaTavANI che. adhyAtmanI mastImAM zrIcidAnaMdajI mahArAje gAyuM che ke-- "rasabhAjanameM rahata dravya nita, nahiM tasa rasa pahicAna, tima zrutapAThI paMDitanuM paNa, pravacana kahata ajJAna re. ghaTameM pragaTa bhayo nahIM, ja lau anubhavajJAna." mATe AtmArthI sAdhake to jyAM sudhI potAnI sAdhanA adhurI che--svAnubhava prApta thayo nathI, tyAM sudhI jIbha upara tALuM lagAvI aMdaranI zodhamAM ja macyA rahevuM e adhika hitakara kartavya che. ane....svAnubhUti A jIvanamAM na ja meLavI zakAya evuM nathI, jAtanI kIrti dharma-ciMtana 0 365 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke yazagAthAnI khevanA jevI potAnI kSudra kAmanAonI tRpti mATe jeTalI mahenata mANasa kare che, tenA karatAM A prayAsa vadhAre muzkelIbharyo nathI. AmAM to potAnA mana joDe ja yuddha karavAnuM che. prAraMbhamAM e kAma nirasa ane niSphaLa lAge che. paNa saMkalpabaLano AdhAra laIne, anekavAranI niSphaLatAone avagaNIne, khaMte ane vaNathaMbhyA athAka prayatnathI tene ja kAbUmAM levAnuM che. A kArya je pAra utAre che tenuM jIvana prasannatAthI sabhara banI rahe che, mAnava jIvananuM kharuM phaLa meLavI te kRtArtha banI jAya che. A mArge janAra mATe eka utsAhapreraka hakIkata e che ke A kAryamAM sAdhakane sadA potAnI hRdayaguphAmAM birAjamAna "paramaguru" taraphathI gupta rIte preraNA, mArgadarzana ane sahAya maLatAM ja rahe che. A eka nakkara hakIkata-a fact-che, evo anubhava A mArge thoDAMka ja pagalAM mUkanArane thayA vinA raheto nathI, pachI to tenuM kAma mAtra eTaluM ja rahe che ke e avAja sAMbhaLavA sadA sajAga rahI pUrI zraddhAthI enuM anusaraNa karavuM. mATe, zrIuttarAdhyayana sUtranA "chyuM nimeSna gappALa, dla se paramo gAo / '' e sUtrane potAno jIvanamaMtra banAvI daI, sarvatra bhaTakatA potAnA manane ja jItI, tene ekAgra banAvI, AtmAnubhava prApta karavo e ja enI sAdhanAnuM prAthamika lakSyAMka banavuM joIe, sAdhakajIvana mATe pAyAnuM A kAma che. cAra gatimAM jIvana nAraka jIvanA jIvanamAM karuNa, bhayAnaka, bIbhatsa ane raudra rasa pradhAnatayA hoya che. tiryaMca jIvanA (pazunA) jIvanamAM zRMgAra, hAsya ane vIra e 2so mukhya bhAga bhajave che. zRMgAra, vIra, adbhuta ane zAMta e raso devajIvanamAM moTe bhAge hoya che. mAnava jIvanamAM uparokta traNe prakAra jovAya che. chatAM mAnavavizeSanA jIvanamAM vIra, adbhuta ane zAMta e traNa raso mUrtimaMta thayA hoya che ane tethI ja sarvazreSTha jIvana mAnavajIvana gaNAya che. --paM. y. paM. zrIdhuraMdharavijayajI gaNivara. 1. potAnI jAta upara jaya meLava, e tAro paramavijaya banI raheze--bIjA badhA vijayo enI AgaLa phikkA lAgaze. 366 * dharma-ciMtana Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvanA kalyANamAM potAnuM kalyANa zrI agaracaMdajI nAhaTA jagatamAM prasiddha kahevata che ke, "ra mA to ho mannA' paraMtu manuSya moTe bhAge potAnuM ja bhaluM cAhe che. bIjAne paNa AnaMdamaMgaLa thAo, bIjAonuM duHkha paNa dUra thAo, bIjAo paNa sukhathI bharapUra thAo, evo prayatna karavo dUra rahyo paNa evI maMgala kAmanA paNa karato nathI. je zubha kAmanA karavAthI na potAne paisA lAge che, ne potAne zArIrika zrama paDe che ane jenuM phaLa atyaMta zubha che, evuM saraLa ane lAbhaprada kArya paNa manuSya karato nathI, enAthI adhika duHkhanI vAta bIjI zI hoI zake? na mAlUma manuSyamAM A kuTeva paDI gaI che ke te bIjAnI burAI na karI zake to paNa tenI icchA eka ja rahe che ke mArAthI vadhAre sukhI koI na hoya bIjAne adhika sukhI dekhIne tenA manamAM ISya jAgrata thaI jAya che. bhAratIya maharSioe e mATe cAra suMdara bhAvanAonuM nirUpaNa karyuM che, jethI potAnuM to kalyANa thAya ja che, sAthe bIjAonA kalyANanuM paNa tethI utthAna thAya che. te bhAvanAo che, maitrI, pramoda kAruNya ane mAdhyacya. jagatamAM sArA-narasA, sajjana-durjana, sarvaprakAranA loka hoya che. te sarvanI sAthe ApaNo saMbaMdha kevo joIe, enuM suMdara nirUpaNa A bhAvanAo vaDe karavAmAM AvyuM che. sarvane potAnA hitakAraka mAne ane koIne paNa potAno zatru na mAne, e maitrIbhAvanA che. potAthI ucca zreNivALI vyaktine dekhIne pramodabhAva jAge. duHkhI manuSyonA pratye karuNAbhAva hoya. koInA paNa duHkhane joIne karuNAbhAva jAge, ane e bhAvathI prerita thaIne te vyaktinuM duHkha nivAraNa mATe pUrNapaNe agrasara thAya. duHkha aneka prakAranA hoya che. bahArathI sukhI dekhAtA paNa aMdarathI duHkhI hoya che. janma, maraNa, roga ane vRddhAvasthAnAM duHkho to badhAnI pAchaLa lAgelA ja che. e kAraNe mahApuruSoe kaThina sAdhanA dvArA sukha-zAMtino mArga zodhyo ane potAnI anubhavasiddhavANI dvArA saddharmano saMdeza Apyo. mahApuruSono upadeza paNa eka prakAranuM dAna che. rasto bhUlelAne rasto batAvavo e satparuSonuM kAma che. mUDhajana kalyANano mArga zuM che, te samajI zakato nathI ane akalyANanA mArgamAM pravRtta rahe che. tene te prakAre bhaTakI rahelo dekhIne jJAnIjanonA hRdayamAM karuNA utpanna thAya che. koI paNa rIte teno uddhAra thAya, e jAtino hRdayano pokAra temane saddharma pracAranI preraNA Ape che. ethI jagatanuM kalyANa thAya che. cothA prakAranI vyakti te che ke je samajAvavA chatAM samajatI nathI-ghaNIvAra to zikhAmaNa ApanAranI paNa niMdA kare che, gALo de che, temane aneka prakAranA kaSTa Ape dharma-ciMtana * 367 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. AvI duSTa vyaktio pratye paNa satparuSo dhRNA karatA nathI, enuM aniSTa citavatA nathI, enA para Akroza ke roSa karatA nathI, kintu tenA para saddabhAvapUrNa mAdhyastha rAkhe che, tene sudhAravAno prayatna choDatA nathI paNa potAnA prayatnamAM asaphaLa thAya to paNa dveSa dhAraNa karatA nathI. ulyuM te jIvomAM paNa sabuddhi jAgrata thAya, Aja nahi to kAla paNa te sanmArga para AvI jAya evI bhAvanA rAkhe che, ethI ubhayanuM kalyANa thAya che. jaina dharmamAM sarvocca pada tIrthakaronuM che. tIrthakarano janma levA pahelAnA janmomAM vizvanA kalyANanI bhAvanA ghaNI utkaTatAthI temaNe karelI hoya che. enA phaLasvarUpa tIrthakara banIne saddharmanA pracAra dvArA potanI bhAvanAne mUrta rUpa Ape che. sarvanI kalyANabhAvanAthI svayaM potAnuM kalyANa to sunizcita che, kema ke sarvamAM svayaM" sammilita che. vividha dharmone nitya pAThya stotromAM ane vidhi-vidhAnomAM vizvanA kalyANanI. kAmanA pratidina karavAnuM vidhAna che. 'zivamastu sarvanaId: I' 'sarvatra sakhta suvinaH ', 'to: samastA: suvino bhavatu ' vagere bhAvanAo ochevatte aMze dareka dharmamAM che. pratidina A jAtanI zubhabhAvanAo karavAthI enuM pariNAma potAne tathA bIjAne kalyANakArI thAya che. manuSyanuM jIvana ane pravRtti vicAro ane bhAvanAone anurUpa hoya che. e kAraNe parahita-kAmanA ane vizvakalyANanI bhAvanAne jIvanamAM ghaNuM mahattva che. vicAro ane bhAvanAono prabhAva AcAra para avazya paDe che ane Aje nahi to kAla tene anurUpa pravRtti thAya che, te vaDe svaparanuM hita saMpAdana thAya che. Atmonnati mATe Avo sugama upAya bIjo koI che nahi. A upAya vaDe potAnuM jIvana mahAna banAvavA sAthe vizvanA prANIone paNa zuddha hRdayanA pokArathI sukha-zAMti pahoMcADI zakAya che. jaina dharmamAM karavuM, karAvavuM ane anumodavuM e traNenuM phaLa eka sarakhA jevuM batAvyuM che. pAtaMjala yogadarzanamAM paNa 'kRta pitAnumohita' ema traNa prakAranA karma phaLadAyI kahyAM che, temAM paNa hRdayagata bhAvanAonuM phaLa sarvathI adhika kahyuM che. bhAvanAo vinAnI kriyAo zUnya che. e kAraNe pratidina suMdara ane udAtta bhAvonI vRddhi karavA prayatnazIla rahevuM jarUrI che. sarvanA kalyANamAM potAnuM kalyANa raheluM che, ema samajavAthI saMkucitatA taraphathI udAratA ane sImitatA taraphathI vizALatA tarapha javAya che. 368 - dharma-ciMtana Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraskAra thAya che. bhAIne patra bhAI mArA ! sevavA jevo dharma che, bhajavA jevA bhagavAna che, japavA jevo navakAra che e nakkI jANaje. adharmanA sevanathI durgatimAM javAya che. prabhune bhUlavAthI kRtatAnA bhAgI thavAya che.' zrInavakArane tyajavAthI puNyano tiraskAra thAya che. adharmane durgati sAthe saMbaMdha che, evuM jANavA chatAM moha ane ajJAnane vaza thaIne tenuM sevana karavuM ane tenA phaLarUpe sukhanI AzA rAkhavI te bAvaLa vAvIne AmraphaLanI AzA rAkhavA jevuM che. prabhubhaktinA prabhAve haiyAmAM bhAva jAge che-rAgadveSanI jaMjIrone toDI nAkhavAno. rAga ghaTe che, tema tema bahirbhAva ghaTe che. dveSa ghaTe che, tema tema durbhAva ghaTe che. be pakSanA khelADIonI lAte caDhelA daDA jevI durdazA rAga-dveSanI lAte 2 tAM jIvanI thAya che. AtmAnI anaMta zakti AvarAyelI rahe, teno jarA sarakho kheda paNa na thI 5 to pachI mAnavanA bhavanI sArthakatA kema sAdhI zakAya ? - ahIM sudhI AvIne have zuM pAchA paDavuM che ? AgaLa javAno mArga zuM ahIMthI "ja baMdha thAya che ? ke pachI ahIMthI AgaLa vadhavAmAM jokhama samajAya che ? , bhAI ! bhavanI sevA to ghaNIye karI. tenA badalAmAM teNe ApaNane kevA kevA bhayAnaka duHkho vaDe navAjyA che e visarI zakAya ema che ke ? to pachI bhagavAnane bhajavAmAM have pramAda zA mATe ? jo mana bhajanamAM na lAgatuM hoya to eno paNa IlAja che. ane te IlAja jevo tevo nahi paNa akasIra che. rAmanA bANa jevo che. te IlAjanuM nAma che navakArasmaraNa. navakAranA smaraNathI bhAI mArA ! tArAmAM jarUra AtmAnI anaMta zaktionI dharma-ciMtana * 369 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hIlacAla zarU thaze. e hIlacAla tane viSaya-kaSAyane baMdhabesato thatAM bacAvI leze. e hIlacAlathI hRdayakamaLa vikasvara thatuM anubhavAze. manamAM Aja pUrve nahi anubhavelo ullAsa avataraze. AkhuMya jIvana, devAdhidevanI AjJAnA pAlana pAchaLa sArthaka karavAnI joradAra bhAvanAno prANo upara adhikAra sthapAze. e adhikAranI sthApanA sAthe ja mahAmohanI senA parAjita thaze. -ane jIvana tAruM, paramamaMgalamaya dharmanuM pavitra dhAma banI raheze. . tAro bhAI bhAnu. dharmanuM bhASaNa nahi, paNa anubhava zarIranI mamatA ApaNane nathI, ne ApaNane trAsa ApanAra tarapha ApaNA manamAM hiMsAno lavaleza khyAla nathI, e benI pAkI parIkSA karavA mATe upasargonI sAmA javuM joIe. saMsAramAM sahu zarIranI zaktino mahimA gAya che. ApaNe AtmAnI anaMta zaktino mahimA pragaTa karavo joIe. duHkhane AtmAno khorAka banAvavAthI AtmA sAjo tAjo rahe che. zakti karatAM satva vadhu kiMmatI che. ' . ' dharma e vartavAnI vastu che. AcaraNamAM utAravAnI ane anubhavavAnI vastu che. kevala bolI javAnI ke bhASaNa karI javAnI e vastu nathI. kaparA saMjogo Ave, tyAre zAMti AtmAnubhavathI ja Ave. bIjo koI IlAja nathI. bhakto, jJAnIo, yogIo badhA ja raDyA che ane raDe che. paNa emAMthI jene AtmAnubhava thayo che, te ja bacyA che. duHkhane raDavAthI duHkha pheDAtuM nathI. kharuM duHkha to AtmAnubhavathI vaMcita thavuM te ja che. kharuM sukha AtmaramaNatAmAM che. 370 0 dharma-ciMtana Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca bhAva-samavAya | (eka ciMtana) (zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto sAthe abhedabhAva keLavavAmAM A ciMtanAtmaka lekhamAMno bhAva asarakAraka bhAga bhajave che tema ja antaradaSTine uttarottara adhika nirmaLatA bakSe che. saM.) zrIarihaMta paramAtmAno mukhya guNa mArgadazakatA che. zrIsiddha paramAtmAnI vizeSatA avinAzipaNAnA kAraNe che. zrIAcArya bhagavaMtanuM mahattva AcAranA nimitte che. zrIupAdhyAya bhagavaMta pAsethI zrutajJAna levA jevuM che. zrIsAdhubhagavaMto mokSamArgamAM sahAya kare che, mATe teo sAdhu kahevAya che. tAtparya e che ke zrIpaMcaparameSThi bhagavaMto anukrame mArgadarzakatA, avinAzitA, AcAra, vinaya ane sahAyanA kAraNe dhyeya che. - sUkSma dRSTie vicArIe to nathavizeSanI apekSAe mArgadazakatA te arihaMtatattva che, avinAzitA te siddhatattva che, AcAra te AcAryatattva che, zrata te upAdhyAyatattva che ane sahAya te sAdhutattva che. A pAMca guNo vizvamAM sarvadA vidyamAna hovAthI e pAMca guNone anukrame zAzvata arihaMta, zAzvata siddha, zAzvata AcArya, zAzvata upAdhyAya ane zAzvata sAdhu kahI zakAya. pratyeka dharmakriyAno koIne koI dezaka-preraka hoya che. e dezaka tattva te arihaMtarUpa che. pratyeka kriyAnuM prayojana avinAzipaNA (siddhapaNA)nI prApti te siddharUpa che. pratyeka kriyA e sadAcArAtmaka hovAthI AcAryarUpa che. zrutajJAnapUrvakanI dharmakriyA hovAthI upAdhyAya tattva paNa temAM kAraNa che. pratyeka dharmakriyAmAM bIjAnI sahAya levAya che athavA bIjAne sahAya apAya che, tethI sAdhu tattva paNa tyAM vidyamAna che. e pratyeka dharmakriyAnI pAchaLa A pAMca parameSThi bhagavaMto pAMca samavAyanI jema kArya karI rahyA che. - e rIte e pAMce bhagavaMto dharmanAM prANa che. pratyeka dharmakriyAmAM emanI prANAtmakatAnuM jJAna ApaNA para thatA emanA upakAranI bhAvanAne daDha karanAruM hovAthI atyaMta upayogI che. e rIte parameSThi bhagavaMtone bhAvasamavAya kahI zakAya. jema . kAlAdi samavAyo vinA koI kAryo thatAM nathI, tema zrIarihaMtAdi bhAva samavAyo vinA koI paNa dharmakArya asaMbhavita che. e pAMca bhAva samavAyomAM samagra mokSamArga rahelo che. tethI e pAMca samavAyono AtmA sAthe abheda sAdhavo joIe. mArgadarzaka tarIke arihaMtanuM dhyAna karato AtmA zrIarihaMta tattva sAthe abheda anubhave che. siddhapaNAnuM lakSya rAkhato AtmA zrIsiddha tattva sAthe abheda anubhave che. AcAranuM pAlana karato AtmA AcArya dharma-ciMtana 371 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattva sAthe abheda anubhave che. zrutane jANato AtmA upAdhyAya tattva sAthe abheda anubhave che. sahAya karato AtmA sAdhu tattva sAthe abheda anubhave che. e pAMca prakAranA abhedanuM ekIkaraNa te dharmakriyA che, te AtmAmAM thAya che. tethI ApaNuM parama dhyeya mokSa siddha thAya che. zrIarihaMta te dezaka-preraka tattva che. AcArya-AcAra, upAdhyAya-zrutajJAna ane sAdhusahAya te sAdhana tattva che ane zrIsiddha-avinAzitA te siddhi tattva che. e rIte A badhAM tattvo paraspara saMkaLAyelAM che, tethI ekatra maLIne mokSanuM kAraNa bane che. 'vemivuM bhAratIyaMtram / ' --A deha sarasvatInuM yaMtra che. -zrIsiMhatilakasUriSkRta parameSThi-maMtra-kalpa. A deha bhAratI-sarasvatIyaMtra che, arthAt A dehanI racanA zrIsiddhacakrAdi yaMtra jevI che. zrIsiddhacakra dvArA jema zrIarihaMta paramAtmAnuM dhyAna karAya che, tema deharUpa yaMtra dvArA sarasvatInuM dhyAna karI zakAya. dehamAM sarasvatInuM dhyAna karavAnI aneka rIto che. zrIsiMhatilakasUrie 'parameSThimaMtrakalpa'mAM be rIto batAvI che. prathama rIta AdhArAdi cakromAM mAtRkA (bArAkhaDI--je sarasvatI zrutajJAnanI vAcaka che)nA varNonA nyAsanI che. bIjI rIta AdhArAdi cakromAM maiM Adi sarasvatI--bIjonA dhyAnanI che. prathama rIte mujaba thI kSa sudhInA mAtRkAkSarono anukrame AdhAra, svAdhiSThAna, maNipUrNa, anAhata, vizuddha ane AjJA cakronA daLomAM dhyAna karavAnuM hoya che. bIjI rIte mujaba AdhAra cakranI karNikAmAM vAgtIvabIja maiM nuM zveta varNamAM dhyAna karavAnuM che. AdhAra cakramAM sUryanADI ane caMdranADI evI rIte rahelI che ke jethI te be nADI vaDe tenI racanA thAya che. tenI upara kalA (OM) che, te kuMDalinInuM pratIka che. e 1. te jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, vilepArale, muMbaI taraphathI najIkanA bhaviSyamAM pragaTa thanAra 'namaskAra svAdhyAya' nAmanA graMthanA saMskRta vibhAgane AdhAre ApeluM che. ema graMthamAM cakronA viSayamAM bIjI paNa ghaNI mAhitI che. 'namaskAra svAdhyAya'nA pAkRta vibhAgamAM viSaya naM. 22 'cavvihajhANathutta'mAM paNa cakronuM varNana che. zrAvaka nemidAsa kRta 'parameSThimaMtrarAjadyAnamALA'mAM paNa cakronuM varNana che. enA uparazrIjJAnavimalasUrino suMdara Tabo che. A saMpUrNa graMtha 'namaskAra svAdhyAya'nA trIjA bhAgamAM pragaTa thaze. 372 * dharma-ciMtana Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte AdhAra cakramAM vAgyuvabIja InI racanA kudaratI rIte thayelI che. sArAMza e che ke A sthAnamAM jo bIjanuM viziSTa paddhatie dhyAna karavAmAM Ave to tethI zrutanI adhiSThAtrI sarasvatI devI prasanna thAya che. zrIbappabhaTTasUri vagere aneka samartha AcAryoe A rIte dhyAna karyuM hoya, tevA pramANa maLe che. IMkAranuM mAtrArahita paNa dhyAna karI zakAya che. tenuM gailokyabIja hrIM kAra athavA kAmabIja strakAra sAthe paNa dhyAna karI zakAya che. dareka dhyAnanAM bhinna bhinna prayojano zAstromAM batAvavAmAM AvyAM che. svAdhiSThAna cakranI karNikAmAM poNamAM kAma bIja vara sahita DrIMkAranuM dhyAna karAya che. maNipUrNamAM aNavarNanA zrI bIjanuM dhyAna aneka rIte lAbhaprada che. AjJA cakramAM kAra athavA stakAranuM dhyAna karI zakAya che. athavA AjJA cakramAM amRtane varasAvatA rvI bIjanuM dhyAna karI zakAya che, te sarvaprakAranA viSa ane rogane haranAruM che. mAhitI mATe juo citra mahattvanA cakro sahastrAra cakra AjJAcakra vizuddhi cakra hRdaya hRdaya cakra madhyanAr3I lIvara nAbhicakra sUryanAr3I svAdhiSThAna cakra kuNDalinI zakti candranAr3I mUlAdhAra cakra nIcethI upara kramazaH sthAna gudAmadhya liMgamUla nAbhi hRdaya kaMTha bhUmadhya mastaka cakranuM nAma mUlAdhAra svAdhiSThAna maNipUrNa anAhata vizuddha AjJA sahastrAra (maNipura) dharma-ciMtana . 373 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtra caitanya pragaTAvIe' ApaNe zrInamaskAra mahAmaMtra gaNIe chIe paNa ghaNIvAra navakArano popaTapATha thAya che ema nathI lAgatuM ? navakAra gaNatAM--maMtracaitanya pragaTavuM joIe te pragaTe che ? maMtracaitanya kacAre pragaTyuM gaNAya gaNatAM evo vizvAsa jAge ke 'parama-pavitra paMcaparameSThinA namaskArathI mArA sarva pApono nAza thaI rahyo che.' jAge che Avo vizvAsa ? kyAreka paNa AvuM maMtracaitanya pragaTyuM ? ApaNane koI kahe, 'tame prabhAvazALI cho' to moDhuM vikasvara thaI jAya che ne ? 'tame mUrkha cho' kahe to gusso Ave che kharuM ne ? ene zabdacaitanya kahevAya. zabdone-- anusAra cetanA pragaTI, camakAro thayo. tema navakAramaMtra gaNatAM zarIra romAMcita, mukha praphullita ane hRdaya vikasvara thavuM joIe, to ja maMtracaitanya pragaTa thayuM gaNAya. navakAra gaNatAM parameSThi bhagavaMtonuM adbhuta, anupama ane lokottara svarUpa nihALavAno prayatna karo, e jotAM jotAM zarIrano romAMca, mukhanI praphullatA ke haiyAnI vikasvaratA sahaja banI jaze. A rIte maMtracaitanya pragaTAvIzuM to ApaNe zrInavakAramaMtrathI pUrepUro lAbha meLavI zakIzuM. mahAmaMtranA ArAdhakone vijJapti (1) ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane parigrahanA parimANarUpa paMcazIlanuM te mana-vacana-kAyAthI pAlana kare, karAve tema ja karanAranI anumodanA kare. (2) rAtre bhojana na karavAno niyama le. sUryAsta pUrve bhojanano tyAga karavAthI dravya ane bhAva ubhaya prakAranuM Arogya sAruM rahe che tema ja jaDatA ghaTe che. na ArAdhakane mAMsa, madirA, kandamULa, athANAM tema ja bahubIjavALI vanaspati vage2e jIvanabhara na vAparavAno niyama hovo ja joIe. ukta abhakSya padArthonA sevanathI buddhinI sAttvikatA tA ghaTe che. ane vikRti vegapUrvaka vadhatI rahe che. (4) jJAnataMtuo para pratikULa asara karanArA cAha, kophI, koko vagere mAdaka pANIono tyAga--ArAdhanAmAM sthira banavA mATe anivArya che. (5) ArAdhake taLelI cIjo, kSAravALI vastuo tema ja meMdAnI vAnagIonA tyAgano niyama levo joIe. kAraNa ke A vastuo vAparavAthI ArAdhanA mATe 398. dharma-ciMtana Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anivArya AMtarika sthiratA ghaTe che ane mana tema ja indriyono bahirbhAva vadhe che. (9) ArAdhake uNodarI vratanuM pAlana karavuM joIe. uNodarI vrata eTale bhUkha hoya tenA karatAM pAMca-sAta koLiyA ochA levA te. uNodarI vratanI sAthosAtha eka sAthe bahu vastuo nahi vAparavAno paNa niyama khAsa jarUrI che. (7) bhojana samaye citta saheja paNa udvigna rahe che to tenI pAcanakriyA upara mAThI asara thAya che eTale cittanI prasannatAne jIvananI pratyeka kriyAnI jema.bhojana sAthe paNa gADha saMbaMdha che enuM khAsa lakSya ArAdhakane rahevuM joIe. (8) tIkhA tamatamatA tema ja taLelA ane baLelA khorAka vAparavAthI saMyama ane svAdhyAyamAM asthiratA Ave che, prANonI zakti vikRta banatI jAya che, dharmamArga sAthenuM mananuM joDANa DhIluM paDatuM jAya che athavA kaho ke te unmArgagAmI banatuM jAya che eTale AvA padArtho nahi vAparavAno niyama Aradhaka mATe Avazyaka gaNAya. (9) zivapadanI ArAdhananA mULabIjarUpa zrInavakAranA ArAdhaka AtmAone sva-parahitakara A niyamo jarUra AvakArya jaNAze evI amane zraddhA che. piMDastha dhAraNA piMDastha dhAraNAno eka artha evo paNa karI zakAya ke piMDa eTale zarIra ane temAM rahela AtmA te ja paramAtmA che. tenuM dhyAna karavuM te piMDastha dhyAna che. piMDamAM pAMca bhUta che tathA AtmA che. tethI prathama pAMcabhUtanI skUla dhAraNA batAvI che. temAM mana sthira thayA bAda piMDamAM rahela AtmA je sAdhya che te piMDasthanuM dhyAna batAvela che. dharma-ciMtana 0 375 Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha" paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha sarva mahAmaMtra tathA pravara vidyAonuM paramabIjarUpa che. anaMta gama-paryavArthanuM prasAdhaka che. tenuM adhyayana tathA vinayapadhAna karavuM karAvavuM joIe. zraddhA saMvega yukta vidhithI karavAmAM Ave to sarva siddhio sAMpaDe che. iSTadevatAne namaskAra karyA sivAya koI paNa manuSya sakala sukhanA hetubhUta zrutajJAnano pAra pAmI zake nahi. paMcamaMgalamahAzrutaskaMdha--e ja iSTadevatAno namaskAra che. jema talamAM tela che, kamalamAM makaraMda che ane sarvalokamAM pAMca astikAya rahela che, tema A paMcamaMgalamahAzrutaskaMdha sakala AgamomAM aMtargata rahela che ane te yathArtha kriyAnugata sadbhuta guNonA kIrtanasvarUpa tathA yatheccha phasAdhaka paramastutivAdarUpa che. sarva jagatamAM je uttama hoya tenI stuti karavI joIe. je koI uttamottama thaI gayA ane thaze te arihaMta Adi ja che. te sivAya bIjA nathI ja. te arihaMta Adi pAMca prakAre che : arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu. bodhilAbha sulabha karavA mATe mahAniyaMtraNAsvarUpa paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhanA vinayopadhAnano vidhi 1. kAla tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna ane caMdrabaLa suprazasta ane suMdara hoya tyAre. 2. vinaya : jAti vagere ATha madarahita thaIne, AzaMkAthI rahita thaIne, atyaMta tIvratara mahAullasita zubha adhyavasAya sahita bhaktipUrvaka. 3. bahumAna : bahumAna (aMtaraMga prIti)pUrvaka. 4. upadhAna : niyANA vinA pAMca upavAsa karIne, jinacaityamAM jaMturahita sthAnamAM, bhaktithI sabhara banIne, natamastake, praphullita romAvalI, vikasita vadanakamala, prazAMta, saumya ane sthira daSTi, navA navA saMvegathI uchaLatA, atyaMta, niraMtara, aciMtya, parama, zubha, pariNAma vizeSathI ullasita AtmavIrya ane prati samaye vRddhi pAmatA pramodathI, 1. zrImahAnizIthasUtranA AdhAre. 376 - dharma-ciMtana Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa. anihnava : vizuddha, nirmaLa, sthira ane dRDha aMtaHkaraNavALA thaIne, jamIna upara DhIMcaNa, mastaka tathA karakamala sthApIne, aMjali--puTa racIne, manane sthira karIne, ekAgra adhyavasAya karIne, abAdhita gurunA mukhamAMthI nIkaLela, temanA saMtoSa tathA kRpAthI maLela, saMsAra-samudranI aMdara naukA samAna, sakala AgamomAM vyApIne rahe, mithyAtvanA doSathI nahi haNAyela, viziSTa buddhivALAe kalpela, aghaTita sarva hetu, yukti ane dRSTAMtono dhvaMsa karavAmAM samartha, pAMca adhyayana ane eka cUlikAthI banela, pravara pravacana--devothI adhiSThita thayela. paMca maMgala mahAzrutaskaMdhanuM 6. vyaMjana : traNa pada, eka AlAvA, sAta akSara, pramANavALuM (paheluM adhyayana). 7. artha : anaMtagama paryAyArthonuM prasAdhaka. 8. tadubhaya : sarvamahAmaMtra tathA pravaravidyAonuM 52ma bIja,--tenuM vidhi anusAra vinayopadhAna karavuM. je koI A vidhine sparze che ane jarA paNa aticaraNA karato nathI te priyadharmI, dRDhadharmI ane ekAMta bhaktiyukta. sUtra ane arthanI aMdara anurAgI manavALo ane zraddhA saMvegathI yukta banelo te bhavarUpI kArAvAsamAM garbhavAsanI anekavidha yaMtraNAone vAraMvAra pAmato nathI. agAu kahela vinayopadhAna vaDe, paMcamaMgalamahAzruta skaMdhane, pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI vaDe. svara, vyaMjana, mAtrA, bindu ane padAkSarothI zuddha rIte bhaNIne, hRdayamAM sthira ane paricita karIne. mahAprabaMdha vaDe, sUtra tema ja arthone jANavA. pote 'para'ne harakatakartA banI rahyo che, tenuM yathArtha bhAna ane jJAna-- parahita parAyaNatAnI--cAvI che. dharma-ciMtana 399 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa namaskAramahAmaMtranA prabhAvano prAcIna-arvAcIna prasaMgo vAMcIne namaskAramahAmaMtra pratye zraddhA vadhe. te hetuthI ahIM prasaMgo levAyA che. zrInavakArano maMgala dhvani pa.pU. munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja 379 manano mAlika banAvIe pa.pU.munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja 393 mahAmaMtranA prabhAve pa.pU.munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja 398 caudapUrvano sAra pa.pU.munirAjazrI mitrAnaMdavijayajI mahArAja jaMbudvIpanI adhipati-anAdatadeva, zrImaNiratna _ 403 bodhaka vArtAlApa vizvapravAsI zrInamaskAra avadhUta-mAstara zrIcaMdulAla esa.zAha 408 aSTamaMgala zrIcaMdra 415 namaskAra ane kSamAyAcanA zrI caMdulAla zAha 420. namaskArarUpI jananInA caraNe eka sAdhaka 424 mahAmaMtrano prabhAva zrI somacaMda DI. zAha 428 viveka ane vaphAdArI anAmI lekhaka 430 svAnubhava-darzana 432 406 378 - dharma-ciMtana Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInavakArano maMgala dhvani pa.pU.munirAja zrImitrAnaMdavijayajI mahArAja (A kathAmAM jIvane upayogamAM joDavAnI, zrInavakAranI aciMtya zaktinuM suMdara pratipAdana thayuM che. kathAnI bhASA jeTalI saraLa che teTalI ja hRdayasparzI che. pariNAmajanya sattvanI pavitra prabhA vaDe dIpatI A kathA--dharmadhyAnamAM sthira banavAmAM sArI sahAya kare che. saM.) (1) vasaMtapuranagara. tyAM AdhyAtmikatAnI vasaMta sadaiva khIlelI rahetI. e nagarano vAsI kSemaMka2zrAvaka bAlyakALathI ja AdhyAtmikatAno paramaupAsaka ane sAttvika ziromaNi hato. tattvajJAnano tene bhAre rasa hato. dharmakathA karavAmAM te kadI thAkato nahi. utsAha-umaMga ke kartavyabuddhi hoya che tyAM thAka jaNAto nathI. utsAhanI maMdatA koIpaNa kAryamAM thAkano anubhava karAve che. kSemaMkara yuvAna hato chatAM unmAdI na hato. jJAna-vijJAnanuM kauzalya dharAvato chatAM uddhata na hato. uchaLatI yuvAnImAM ja tene jJAnanI prauDhatA ane sadAcArano prakAza lAdhI gayA hatA. vinaya ane vivekathI caLakatI be AMkhothI tenI mukhamudrA ojasvI dekhAtI hatI. gAMbhIryanA akhUTadhanathI te khUba samRddha hato. bhautika saMpatti to enI sadAyanI dAsI hatI, chatAM zrImaMtAIno garva ene sparzI zakyo na hato. enA guNonI suvAsathI kheMcAIne enI AsapAsa kalyANamitronuM ToLuM jAmatuM. enI tathyapamita vANIe mitrone sAruM AkarSaNa karyuM hatuM. enI vANImAM sahaja mAdhurya hatuM. uttamapuruSomAM AcAranI pavitratA, hRdayanI komaLatA, vANInI madhuratA, pApabhirUtA, janapriyatA vagere aneka vizeSatAo janmasiddha hoya che. paramazrAvaka kSemaMkara potAnA sAdharmiko ane snehIo samakSa kyAreka saMsAranI kaTutA rajU kare to cAreka saMyamanI madhuratA jaNAve. kyAreka ahaM-mamanI svArthAMdhatA khullI kare to kyAreka sarva jIvonA hitanI bhAvanA samajAve. kyAreka navatattvanI rasalhANa lUTAve, to kyAreka jainadarzanano sUkSmAtisUkSma karmavAda rajU kare. kyAreka mahAmaMtra zrInavakArano mahimA varNave, jApa karAve, dhUna macAve, kyAreka vaLI AtmAnA dharma-ciMtana 0 379 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utthAnano saLaMga krama batAve. viSayonA vaividhya sAthe enuM vividha dRSTie vivecana sAMbhaLI sAMbhaLanArAo rasataraboLa banI jatA. kSemakara saune mATe jANe tattvajJAnanI paraba ane AdarzaguNonI dAnazALA hatI ! enI AsapAsa nitya sAmAyikamAM ane parvatithie pauSadhamAM tattvarasika kalyANa mitronI ThaTha jAmatI ! pauSadhazALA bharI bharI lAgatI ! vasaMtapuranA jaino sAmAyika ane pauSadhanA nitya naimittika kartavyamAM sajAga ane tatpara rahetA. sAmAyika ane pauSadhanA nivRtta samaye temano khorAka hato, tattvazravaNatattvaciMtana ane tattvamanana ! enI evI ajaba asara thaI ke nagaramAM gAmagapATA, niMdA-vikathA vagere tattvo nAbUda thaI gayAM. dAna-pUjananA, jJAna-bhaktinA, vivekavicAranA, tapa-japanA madhurA gIto guMjavA lAgyA. kSemakara saMsAranI azubha pravRttithI nivRtta raheto ! te haMmezAM tattvaciMtanamAM garakAva raheto ! rAtrinA zAMta vAtAvaraNamAM dhyAnanI mastI mANato ! punamanI rAta hatI. cAMdanI khIlI gaI hatI. jagata jaMpI gayuM hatuM. pazcimano samIra maMda maMda vahI rahyo hato. kSemaMkare ekAMta oraDAmAM Asana pAtharyuM. padmAsana lagAvyuM. daSTine nAsikAnA agrabhAge sthApI-hRdayane jinezvara bhagavaMtanA dhyAnamAM parovI dIdhuM. ahA ! kevuM sohAmaNuM samavasaraNa ! ghaTAdAra azoka vRkSa ! sphaTikamaya svarNa siMhAsana ane upara chatratrayI ! zuM arihaMta paramAtmAnuM rUpa ! jagatanA sarvajIvone hitakara ! anupama ! jenA sauMdaryAdinI tole koI na AvI zake ! adbhuta atizayothI sabhara ! ane AmarSa auSadhi Adi labdhiothI nirbhara ! karoDo devo prabhusevAnA koDathI doDI AvyA che ! jayanAdono garjArava karI rahyA che ! maMgala zabdo uccArI rahyA che ! cosaThe indro prabhucaraNomAM namI paDyA che ! . traNabhuvananI saMpatti prabhucaraNomAM tRNatulya dekhAya che ! 380 0 dharma-ciMtana Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - azokavRkSa ane chatratrayanI nIce devanirmita siMhAsana para birAjamAna ! aglA5Ne jagajjatuonA kalyANa mArgamAM pravRtta ! sarvajIvo potapotAnI bhASAmAM samajI zake evI alaukika dharmadezanA ApatuM paramAtmAnuM rUpa-svarUpa ! oho kevuM manohara ! mAnasika sarvapIDAonuM auSadha ! sarvasaMpattionI prAptinuM avaMdya bIja ! cakrAdi ekahajAraATha lakSaNathI lakSita ! A rUpa kharekhara ! sarvAtizAyi puNya-tIrthakara nAmakarmathI AkarSAyelA zAMta-pavitra paramANuothI nirmita che sAce ja ! A rUpa mRtyulokamAM bhavyAtmAone paramapada prApta karavAnuM eka amogha sAdhana che ! asAdhAraNa prabhAvavaMtu che ! devo, vidyA-maMtrasiddha puruSo tema ja yogIjanothI vaMgha che, vareNya che, pUjaya che. ane...akarmA banI, azarIrI thaI siddhazilA upara pahoMcI gayelA paramAtmAnuM svarUpa !! rUparahita...arUpI kevaLa asaMkhya Atmapradezo anaMta anaMta jJAna-darzananI, sukha-vIryanI jyotithI jhagamaga jhagamaga jhalakI rahyA che. he prabhu ! go hI hai rupa terA vo hI hai rupa merA, paDadA paDA hai bIcameM Akara ke uDA denA o ho ! jevuM paramAtmAnuM svarUpa tevuM ja mArA AtmAnuM asalI svarUpa. jevA dravya-guNaparyAya paramAtmAnA tevA ja mArA AtmAnA ! are ! paramAtmAe sAdhakadazAmAM prANImAtranA kalyANanI bhAvanAnA gIta gAyA ane huM emano sevaka svamAM ja purAyo ! svArthamAM ja aTavAyo ! paramAtmAe jIvamAtranA jIvandra sAthe prIti joDI. he Atma. tuM jIvamAtranA jIvantane bhUlI jaDano premI banyo ! Atman ! tAre sagAI-nikaTatA jIva sAthe ke jaDa sAthe ? - jo je ! jaDa pratye vairAgya keLavaje, udAsIna banaje paNa jIvo pratye udAsIna na banIza ! ' jIva ! tAro anaMtakALa saMsArabhramaNamAM eLe gayo ! te karmaduzmana sAthe mitratA karI ! tArA zuddha sahajAtmasvarUpane kadI na vicAryuM ! bhavacakranA duHkhamaya paribhramaNane tuM bhUlIza nahi ! pramAda ane ajJAna nAmanA mohacoraTTAo anupama dharmatakane jhUMTavI na jAya ! jAga...jAga...jAga bhAvanidrAne AdhIna thA...dhyAna pUruM thayuM. zrInavakAra maMtrane japI kSemakara poDhI gayo. dharma-ciMtana * 381 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmamuhUrtamAM zrIpaMcaparameSThi maMtranA smaraNa sAthe kSemakara jAgI gayo. pratikramaNAdi karyuM. prAtaHkALa thayo. Aje parvatithi hatI. kSemaMkara pauSadhazALAmAM gayo. vasaMtapuranA jainonI Aje pauSadha mATe bhIDa jAmI hatI. badhAe pauSadhavrata uccaryuM. kSemaMkare seMkaDo sAdharmiko samakSa dharmakathA-tattvacarcA zarU karI. ajJAnanA aMdhakArane bhedI nAMkhe, kaSAyone karamAvI de, karmamaLane ogALI nAkhe, mohanidrAmAMthI jagADI de evI e dharmakathA hatI. kSemaMkare jIvanA anaMta bhavabhramaNano karuNa itihAsa rajU karyo. mohanI krUratA ane pApanI pAzavalIlA cItarI, jIvanI viparyasta dazAnuM sacoTa bhAna karAvyuM. zrotAonI AMkho pazcAttApanA azruthI bhInI thaI, AtmAnI karuNa sthiti upara kalpAMta thayo. svAtmAne moha-ajJAnanA paMjAmAMthI choDAvavAnA manoratha jAgyA ane jagatanA sarvajIvo paNa karma-zatrunA phaMdAmAMthI mukta bano evI bhavya bhAvanA pragaTI. AkhIe sabhA dharmadhyAnanA nirmaLanIramAM jhIlavA lAgI. dharmacarcAnuM prabaLa nimitta pAmI hemaMkaranuM dharmadhyAna paNa tIvra banyuM. adhyavasAyo vizuddha vizuddhatara banatA cAlyA. ajJAnanA paDadA cirAyA ane nirmala avadhijJAna pragaTa thayuM. avadhijJAnanA divyaprakAzamAM hemaMkare potAnA nAnAbhAI AzaMkaranuM jIvana avalokyuM. AyuSyakarmanI sthiti nihALI. mAtra cha mahinAnuM ja AyuSya bAkI raheluM joyuM ane te thaMbhI gayo. ANaMkaranuM jIvana jinadharmanA raMge raMgAyeluM hatuM. pUrvamahApuruSonA jIvanamAMthI te nitya navI preraNAo meLavato. ane jIvana ArasamAM suMdara-nAjuka saMskAra zilpa kotarato. mAnavajIvana eTale jANe saMgemaramarano eka naMbarI Arasa. AtmA jo kuzaLa zilpI bane to e ArasamAM Adarza jIvananuM zilpa sarjAya. bAkI bhoga-vilAsanA cIMtharAM dhovAmAM e Arasa veDaphAya to enI zI vizeSatA ? AzaMkaranI zrAvakocita dinacaryA Adarza hatI paNa hajI tene AtmazreyanA ghaNA sopAna caDhavAnA bAkI hatA. AtmahitanA daSTA kSemaMkare ene alpAyuSI jANI kahyuM-AzaMkara ! have tuM roja pauSadha kara...tAruM zreyaH emAM ja che.. tuM Atmahita tarapha jarAya durlakSa na kara... 38ra dharma-ciMtana Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananA chellA zvAsa sudhI kaMcana-kAminInI ALapaMpALa na zobhe.' A pramANe kSemaMkare vAraMvAra bhArapUrvaka kahyA karyuM ! AthI bAjumAM beThelA kSemaMkaranA mitra brahmasenane Azcarya thayuM. "AbhaMkara haMmeza dharmakaraNImAM ratajAgrata rahe che. parvatithie pauSadha karavAnuM kadI cUkato nathI. to roja pauSadha karavAno Agraha zA mATe karo cho ?' brahmasene jijJAsAthI kSemaMkarane pUchyuM. tuM "brahmasena ! e je ArAdhe che te biMdu che. siMdhu jeTaluM ArAdhana bAkI che, e kema bhUlI jAya che ?' "paraMtu, jo e roja pauSadha laIne besaze to eno gharasaMsAra kema nabhaze ?'' "brahmasena ! te huM samajuM chuM, chatAM ene roja pauSadhano Agraha karuM chuM temAM gUDha rahasya chUpAyeluM che." 'te rahasya zuM ?' 'enuM AyuSya have mAtra cha mahinAnuM ja bAkI che.' 'haiM...?' bhaya, glAnI ane jijJAsAnI mizra lAgaNIthI AkhI sabhA khaLabhaLI uThI. ': cha mAsane aMte AbhaMkaranuM mRtyu ? "hA...cha mAsanA aMte AbhaMkara A phAnI duniyAmAMthI vidAya leze. te pahelAM mAre ene puNyanuM pAtheya baMdhAvavuM che. pauSadhanI nakkara ArAdhanA karAvIne vidAya ApavI che." kSemaMkarano gaMbhIradhvani sabhAmAM prasarI rahyo. kevo ajaba bhAtRprema ! kevI AtmaprIti ! kevI AtmasagAI ! sAdharmiko anumodanA karI rahyA. 'paNa tame zI rIte jANyuM ke AbhaMkaranuM AyuSya cha mAsanuM che ? brahmasene pUchyuM. 'devagurudharmano pasAya ajaba hoya che' kSemaMkare kahyuM. 'zuM evuM koI atizaya jJAna thayuM che ? brahmasene pUchyuM. 'hA' kSemaMkare kahyuM. 'kyuM jJAna ? zuM nAma ?' brahmasene AturatAthI pUchyuM. 'a...va...dhi...'. kSemaMkare kahyuM. dharma-ciMtana 0 383 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho ! niSkAma ane nirmamabhAvathI karelI dharmasAdhanAno kevo ajaba prabhAva ! brahmase no pramodabhAva khIlI uThyo. bIjAnA sukRtane joI, guNone nihALI dharmAtmAnuM hRdaya harSathI nAcI uThe che. sau koI e ja rIte, e ja mArge sukRtanA zikhare, guNonI Toce pahoMcI zake che, e hakIkata che. bIjAnA doSa jovAthI ApaNane zuM maLe? guNa ke doSa ? mAla ke mAra ? AbAdI ke barabAdI ? unnati ke avanati ? jo tamArI A vAta satya Tharaze to huM parvatithie pauSadhanI ArAdhanA kadI choDIza nahi" brahmasene kahyuM. (4) cha mahinA vItatAM zI vAra ! AbhaMyakarano aMtimakALa najIka AvI rahyo che, A paraMtu ene mRtyuno leza mAtra bhaya nathI. mRtyuno Dara to ene lAge ke jeNe jIvanane pApAcaraNanI mezathI kALuM karyuM hoya, svArthanI ja sAdhanAmAM vitAvyuM hoya ! kSemakaranI AgAhIno Aje divasa che. jIvanamAM karelI dharmasAdhanAo ane parArtharasikatAe AzaMkarane samAdhinI bheTa dharI che. Aje te khUba ja jAgrata che. AtmAmAM ja magna che. mANasa potAno phoTo paDAvatAM, vidyArthI parIkSAnuM pepara lakhatAM kevo jAgrata rahe? AbhaMkare pauSadhanI pavitra sAdhanA sAthe cittamAM paMcaparameSThine vasAvyA. sarva sAMsArika saMbaMdhone vosirAvI dIdhA. vizvajaMtuo sAthe kSamAnI Apa-le karI, teo sAthe maitrI bAMdhI. parabhavanI musApharIe jatA vahAlA baMdhune vidAya ApavA kSemakara sajja thayo. AzaMkarane saMthAro pAtharI ApI aMtima ArAdhanA karAve che. mAro sahodara ! ene sadgatino pathika banAvI dauM ! durgationI durdazAomAMthI ugArI lauM ! muktinA mArge caDhAvI dauM ! AzaMkaranI jIbhe navakAramaMtranuM raTana cAlatuM hatuM. hRdaya sarva jIvo sAthenA AtmasamabhAvanuM darzana karI rahyuM hatuM, enI AMkho gherAvA lAgI. janasamudAye navakArano maMgaladhvani gajavyo. jotajotAmAM AzaMkarano AtmA pArthiva deha choDI gayo....devonI divyanagarIno vAsI banI gayo. 384 - dharma-ciMtana Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vasaMtapuramAM AzaMkaranA avasAnanI vAta prasarI gaI. nagarajanomAM zoka chavAyo. brahmasena dhrusake dhrusake raDI rahyo. sAdharmikanA virahe enA paththarahaiyAne pIgaLAvI nAMkhyuM. kSemakarane zoka rahita joI brahmasene kahyuM-zuM dharmI AtmA paththaradIlanA haze? kSemakare kahyuM-'brahmasena ! bhAInA mRtyuthI mArI AMkhamAM AMsu nathI, mukhapara glAni nathI, tethI tuM mArA hRdayane kaThora kahyuM che, paraMtu huM avadhijJAnanA prakAzamAM mArA bhAInI paraloka yAtrA joI rahyo chuM. te sadgatigAmI banyo che. daivIbhogono svAmI banyo che. janmamaraNano aMta lAvanAra dharma tene AtmasAt banI cUkayo che. hamaNAM ja te Avaze ane mArA ghara para sonaiyAnI vRSTi karaze.' vaLI brahmasena ! kALanI phALa konA para nathI trATakI ? nirdhana ho ke dhanavAna ! raMka ho yA rAjA ! paMDita ho yA mUrkha ! deva ho yA devendra ! cakravartI ho ke tIrthaMkaradeva ho ! eka di mRtyu sahune laI jAya che. karma ane kALanA krama mujaba je vAto ane temAM vivekI AtmAe zA mATe saMtApa dharavo ?" zo dha vivinAmU zokanA prasaMgomAM vivekI AtmA e cittanI prasannatA jALavavI ane zokane nivAranArA kalyANa anuSThAnomAM citta parovI devuM." - "AzaMkaranuM jIvana sudharyuM ! mRtyu mahotsavarUpa banyuM ! paraloka mahAsukhamaya banyo ! to tuM ja kahe A badhAthI mAre zoka karavo ke saMtoSa anubhavavo ?" - kSemaMkaranA amRta tulya vacanonA AzvAsanathI brahmasena svastha banyo. dharmacarcA jAmI. zAMtarasano sAgara tyAM hiloLe caDhyo. kSemakaranI tattvamImAMsAmAM AbAlagopAla mugdha banyA. - tyAM ekAeka AkAzamArge udyota thayo. prakAzano pUMja patharAyo. koI divya vibhUti pRthvIpaTapara avatarI. te tenA mukhapara tejano aMbAra hato, prasannatAnI surakhI hatI, koI agocara AnaMda hato. e vibhUti koNa hatI ? AzaMkaradeva. e Avyo ne hemaMkaranA caraNomAM jhukI paDyo. tenA kRtajJatAvAsita haiyAmAMthI udgAra nIkaLyA. "he vaDIlabaMdhu ! tame sAcA baMdhu cho. mane dharmanuM amRta pAI amaratva apAvyuM ! tamArA keTalA guNa gAuM? mArA janama janamanA upakArI cho ! guru cho ! nAtha cho." dharma-ciMtana * 385 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkhI sabhAe AzaMkaradevane nihALyo. sahune pratIti thaI ke "AzaMkara mRtyu bAda deva thayo che, kSemakaranI bhavya jJAnapratibhAe enA hRdayamAM sthAna jamAvyuM. jinadharmanI prIti gADha banI. pauSadhavratano te rasiyo banyo. parvatithie kadI pauSadha cUke nahi. sAMsArika pravRttiothI kadI pauSadha cUke nahi. sAMsArika pravRttiothI parAEkha thaI dharmadhyAnamAM magna banI jatAM rAtrinA samaye paNa kAssagnamAM Ubho raheto. dina pachI dina gayA. varSa pachI varSa vItyA. brahmasenanI Arthika sthiti kathaLI gaI. karmanI kevI vicitratA ! AdhyAtmikatAnI sapATIe beThelA AtmAnuM paNa bhautika adhaHpatana sarjI detAM karamane kazI zarama nahi. paraMtu vAMdho nahi ! e UMcI bhUmikAe AvatI bhautikabhIDa cittane paDatI nathI. zAMtine haratI nathI. brahmasenane karmanI lIlAnuM pUrepUruM bhAna hatuM, teNe vicAryuM. "jIva ! tuM jarAye muMjhAIza nahi. bhautika apUrNatA Atmika pUrNatAmAM leza paNa bAdhaka nathI. tuM dhanadhAnyathI bhale apUrNa banyo paNa Atmika saMpattinI nikaTa jaI rahyo chuM ! paudgalika nyUnatAmAM rakhe tArI jAtane nyUna mAnato ! parameSThi bhagavaMtonA sahAre sAcIpUrNatA tarapha prayANa thaI rahyuM che, teno mahAAnaMda lUMTaje !" nirAzAnA pAza tUTyA. prasannatA akhaMDa rahI. paNa tavaMgara maTI kaMgAla paristhiti vacce vasaMtapuramAM vasavuM ene vyavahAraviruddha lAgyuM--khaTakyuM. ' jagata eTale carmacakSuthI jonAruM ! tenA taraphathI thatI apakIrtine sahavI kyAreka kaThIna thaI paDe che. te kuTuMba sahita vasaMtapura choDI gayo. paNa, AdhyAtmikatAnI vasaMta tene choDe tema na hatI. tenI magnatAmAM daridratAnuM duHkha bhUlI jaI te sAcI amIrI anubhavavA lAgyo. brahmasena vasaMtapurathI thoDeka dUra eka pallImAM Avyo. pallIpatie brahmasenano atithisatkAra karyo ane rahevA mATe sthAna ApyuM. brahmasene nAnI sarakhI dukAna kholI, nIti ane prItithI pallIvAsIonA dila jItI lIdhAM. 3860 dharma-ciMtana Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmasenanA premALa svabhAvathI AkarSAIne nAnA nAnA boLako bhegA thaI jatAM. brahmasena.temane madhurA smitathI nhavaDAvato ane saMskArapoSaka nAnakaDI kathAo kaheto. roja rAte brahmasenanA gharaAMgaNe pallIvAsIo bhegA thatA. pUrva RSimaharSionI ane mahAsatIonI bodhaka ane rocaka kathAo dvArA brahmasene saune AkarSyA hatA. brahmasena eka sajjana eka mahAjana tarIke saunA dilamAM vasI gayo. pharI bhAgyodaya thayo. brahmasenano vyApAra pUrajozamAM cAlyo. paNa, parvatithie enI dukAna baMdha rahetI. sau jANI gayA hatA ke brahmasena parvanA divase sAMsArika sarva pravRtti baMdha karI pauSadhavratamAM rahe che. jJAna-dhyAna, tattvaciMtana ane kAusagganI sAdhanA kare che. eka avasare dUradezathI cAra rAjakumAro karuNa hAlate tyAM AvI caDhyA. temanuM rAjya luMTAI gayuM hatuM, teo nirAdhAra banyA hatA. brahmasenanA hRdayamAM karuNA UbharAI. te bIjAnAM sukha-duHkhane jANavAsamajavAmAM kAbela hato. bIjAnA sukha-duHkhane te potAnA ja sukha-duHkha mAnato. teNe cAre rAjakumArsane Azaro Apyo ane dukAnanuM yogya kAma temane soMpyuM. rAjakumAroe paNa jANyuM ke--"parvadivasomAM brahmasena pauSadhavratamAM rahe che." rAjakumAronA manamAM kubuddhi jAgI. koI parvanA divase brahmasenanuM dhana luMTavAno, mAla taphaDAvI levAnI kubuddhi teone sujhI. te mATe teoe nirNaya karyo. saMsAranI kevI vicitratA ! vizvanA cogAnamAM kRtaghnatAnuM kevuM A tAMDavanRtya ! svArthanI kevI parAkASThA ane pAzavalIlA ! ekanA hAsyamAM bIjAnuM rUdana ! ekanA mahelamAM bIjAnI jela ! ekanA maraNamAM bIjAnuM jIvana ! (6) kRSNapakSanI aMdhArI rAta hatI. caturdazIno pauSadha laI zrAvaka brahmasena dhyAnamAM Ubho hato. hRdayane vajra banAvI cAre rAjakumAroe brahmasenanA gharamAM praveza karyo. dhIme dhIme ThIka ThIka mAlamilkata bhegI karI. brahmasene dhyAna pUruM karyuM. kumArone joyA, oLakhyA, tenA manamAM vikalpa uThyo-- "are ! A kumArone meM Azaro Apyo, joItuM dhana ApyuM, jIvana sukhI banAvyuM, chatAM A ghorapApAcaraNa...?' dharma-ciMtana 0 387 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa brahmasene e vicAradhArAne tyAM ja aTakAvI dIdhI. are ! huM to pauSadhavratamAM chuM dhana-dhAnya, kuTuMba-kabIlo badhuM vosirAvyuM. A bAhyasaMpatti konI ? ghaNAne eNe dago dIdho che. mane paNa dago nahi de ? nazvara vaibhava khAtara ArtadhyAna karI kalyANakArI pauSadhavratanI virAdhanA zA mATe karavI ? paranI ciMtAno vicAra choDI brahmasena pAcho svastha banI gayo. padmAsana lagAvI, AMkho baMdha karI madhyama ane madhurasvare zrInavakAra mahAmaMtranuM raTaNasmaraNa zarU karI dIdhuM. cittamAM paMcaparameSThi bhagavaMtone vasAvyA. navakArano madhura-. maMgala-dhvani comera guMjavA lAgyo...namo arihaMtA ... mAlanI gAMsaDIo bAMdhatAM rAjakumAronA kAne zrInavakAramaMtrano dhvani athaDAyo. teo coMkyA. "haM....brahmasena ApaNane thaMbhAvI devA mATe koI maMtra bhaNato lAge che, jarA dhyAna daIne sAMbhaLIye." rAjakumAroe kAna saravA karI sAMbhaLavA mAMDyuM. temane lAgyuM ke ApaNe AvA madhura-maMgala-zabdo kyAMka sAMbhaLyA che... paNa kyAM...? uhApoha zarU thayo. uMDA ciMtane ajJAnanA paDadA bhedI nAkhyA. cAre rAjakumArone jAtismaraNajJAna thayuM. kevI ajaba zakti mahAmaMtra zrInavakAranI ! maMtrAkSaronA divyadhvanino kevo A prabhAva ! " mohanuM kAtila jhera utAravAnuM kevuM kauvata enA zabda ratnomAM ! pUrva jIvana joI kumAro vicAre che-pUrve ujjavaLa cAritra jIvana jIvanArA ! namaskAra mahAmaMtrane jAnArA !....samAdhimRtyupaMDitamRtyuthI devalokamAM pahoMcanArA ! ahiM rAjakuLamAM avataranArA ! ame Aje Azaro ApanAra pratye ja kRtaghnI banI kevuM ghora kRtya AcaranArA banyA chIe ? dhikkAra che amArA kalaMkita jIvatarane... AtmaniMdA..AMtaramanomaMthanamAMthI cAre kumAroe mAkhaNa tAravyuM-samasta saMsAra para udAsIna bhAvanuM-vairAgyavRttinuM. pUrva janmamAM AcarelA cAritranA mahAmArge prayANa karavA cAre rAjakumAro talapApaDa banyA. bhAvathI sAdhu thayelA teonA zubhasaMkalpanI asarathI devonA paNa citta DolI gayA. sAdhuveSa laIne devo hAjara thayA. cAre kumAroe sAdhuveSa aMgIkAra karyo. nUtana munionI guNastuti karI, devo svasthAne cAlyA gayA. devonI divya bhogazakti karatAMya mAnavanI anokhI tyAgazaktine teonuM hRdaya namI paDyuM. rAtrino samaya 388 - dharma-ciMtana Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI cAre nUtana munivaro tyAM ja dhyAnamAM UbhA rahyA. (8) brahmasena to zrInavakAramaMtranA jApamAM ja layalIna che. parameSTi bhagavaMtonA dhyAnamAM khovAI gayo che. teonA guNapuSpo cUMTavAnI mastI mANI rahyo che. nathI tene coronuM bhAna, nathI dhanadolata bhAna ke nathI devonA AvavA ke javAnuM bhAna ! aMdhakAra gayo. arUNodaya thayo. ane prakAza patharAyo. brahmasenanuM dhyAna pUruM thayuM. hajI te cAre kumAro (coro) ubhelA dekhAyA. saheja sUkSmatAthI nirIkSaNa karatAM te coMkI uThyo ! oho ! kevI vicitratA ! sAdhuveSamAM corInuM pApa ? paramAtmAnA punita veSane, A kumAro AvA malina AcaraNathI-kalaMkita karI rahyA che ?....kumAro pratye lAgaNIvaza banI brahmasene pUchyuM are mahAnubhAvo ! tame koNa cho ? sAdhuveSamAM rahI AvuM aghaTita kAma zA mATe karo cho ? dhyAna pUruM karI cAramAMthI eka bolyA-"he karuNAvaMta ! amArI pahelethI pUrI hakIkata sAMbhaLo eTale,. ApanA mananuM samAdhAna thaze..." corI mATe AvavuM...dhana-mAlanI gAMsaDIonuM bAMdhavuM...te ja vakhate mahAmaMtranA maMgala zabdonuM kAne paDavuM...jAtismaraNa jJAna thavuM. pApano tIvra pazcAttApa....saMyamanI tIvra bhAvanA devonuM pRthvI para Agamana...devoe ApelA sAdhuveSano svIkAra...bhAnAvasthAmAM UbhA rahevuM...vagere rAtrino saghaLo vRttAMta kahyo. brahmasena sAMbhaLIne Azcaryacakita banI gayo. zrInamaskAra mahAmaMtranA sAmarthyane tenuM mana-mastaka jhukI paDyuM. te vinaMtI kare che-ve pUjya ! kRpA karIne ApanA pUrvabhavane kaho ! jayeSTha munivara pUrvabhavanI hakIkata kahe che- vizALApurI nAme eka nagarI che. jANe alakApurIno avatAra ! tyAM rAjA kezarI rAjaya karato hato. nItinipuNa, yuddhakuzaLa ane prajAvatsala kezarInA rAjayamAM sukhazAMtinA sAgara chalakAyA hatA. nara-nArInA vRMda e sAgaramAM svairavihAra karatAM hatAM. dharma-ciMtana - 389 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ame cAre bhUpALa kezarInA putro hatA. kaLAkauzalya meLavavAmAM amAruM zaizava vItyuM. yauvananA AMgaNe ame AvI UbhA. tyAM ekAeka kALapizAca AvIne amArA pitAjIne upADI gayo... rAjakuLa ane nagara AkhuM zokamagna banyuM. pitAjInA dehane agnidAha dIdho ane ame dehanI rAkha gaMgAjImAM padharAvavA ravAnA thayA. amane te vakhate amAruM jIvana nadInA pUra jevuM ane yauvana vijaLInA jhabakArA jevuM lAgyuM. kAyAnI vinazvaratA ane mRtyunI bhayanakatA bhAsI. saMsAranI duHkhada sthitino vicAra karatAM karatAM ame gaMgA nadInA taTe pahoMcyA. tyAM amane eka dRzya jovA maLyuM. e dRzya jotAM ja AnaMdanI sAthe ja udveganI lAgaNI janmI. eka mahAmuni dhyAnamAM magna hatA. paNa temanAM vastra malina hatA. kAyA 52 melanA thara jAmelA hatA. jANe kAyAnI mAyA sAva utarI gaI na hoya. he mahAtman ! bAjumAM AvI pavitra gaMgA vahI rahI che chatAM Apa deha ane vastrone malIna kema rAkho cho ? zuM emAM ja dharma che ? saMkoca anubhavatAM amoe pUchyuM. muni zAMtarasanA sAgara hatA. amArI saumyamudrA, komaLavANI ane nirdabha jijJAsAne pArakhI temaNe pratyuttaramAM kahyuM- kumAro ! sthiracitta banI sUkSmadRSTie vicAro AMtaradRSTA bano. sthUladRSTi mAtra bahAranA jaDapadArtha 52 Thare che. mAtra jaDapadArthano ja e mApaka gaja bane che. sUkSmadraSTi--pAradarzaka che. jaDanI bhItaramAM rahelA cetanane paNa te joI zake che. zarIramAM rahenAro, zarIrano mAlIka AtmA keTalo malina che, te juo ! zarIrane game teTalI vAra pANIthI ke soDAthI sApha karo to paNa pharI pharI malina thavAno teno jAti svabhAva che. tamane paNa te anubhava siddha che. jema jema kevaLa dehane-vastrone ujaLAM banAvavA prayatna karIe chIe, tema tema ApaNo AtmA vadhu malina banato jAya che. A kaDavuM paNa satya che. tene svIkAryA vinA chUTako ja nathI. AtmAne ujvaLa-nirmaLa banAvavAnI mahenata haMmezAM saphaLa nIvaDe che. ekavAra saMpUrNa ujaLo thayA pachI AtmA kadI melo thato nathI. 390 0 dharma-ciMtana Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, kumAro ! zarIra-vastrone ujaLA karavAnuM kArya karavuM ke AtmAne ? AtmAne nirmaLa karyA pachI badhAM ja duHkhono aMta AvI jAya che. badhAM saMtApo TaLI jAya che. AtmAne sphaTika jevo ujvaLa banAvavA vacagALAnuM A dehamAlinya anivArya che. sahAyaka che. melAM vastrane dhovA letAM, pANImAM jhaboLatAM te vastra vadhAre malina dekhAya che, paraMtu e malinatA ApaNane khaTakatI nathI. ApaNe samajIye chIe ke vastrane sApha karavuM hoya to e mAlinya anubhavavuM anivArya che. - kumAro ! gaMgAjaLanA pratye biMdumAM asaMkhya jIvo che. deha ane vastranI kSaNajIvI ujjavaLatA khAtara e niraparAdha jIvone mRtyunI sajA zA mATe ApavI ? munivaranI hitakArIvANIe amArA cAra bhAIonA hRdaya dharmabhAvanAthI bhIMjAyA, vairAgyanA aMkurA phuTyA, ame cAre bhAIoe te mahAmuninA tArakacaraNomAM jIvana soMpyuM. - devagurunI anaMtakRpAnA baLe jJAna-vijJAnamAM, tapa-tyAgamAM, dhyAna-dhAraNAmAM, samatA-samAdhimAM amAro ThIka ThIka vikAsa thayo. cAritradharmanuM niraticAra pAlana karavA ame mathatAM, paMcaparameSThio pratye samarpaNabhAve namaskAra mahAmaMtranA jApamAM lIna banI jatAM.... paMDita maraNa pAmI ame cAre devalokamAM gayA. ane tyAMthI cyavI A janmamAM rAjakuLamAM avataryA. tyArapachInI hakIkata Apa jANo ja cho. A pramANe jayeSThamunie pUrvabhavano vRttAMta brahmasenanI AgaLa saMbhaLAvyo. brahmasenanuM citta camakI uThyuM. cAre bhavyAtmAonA apUrva parAkramane teNe hRdayathI AvakAryuM. tyAre mahAtmAonA jIvana-ArisAmAM potAnuM jIvana-svarUpa nihALyuM...potAnA sattvavihoNA susta jIvanapara tene suga caDhI. ' aho ! zrInamaskAra mahAmaMtranI eka ja raNabherIthI A cAra subhaTo karma zatru sAme jaMga khelavA UbhA thaI gayA jayAre huM varSothI devaguruno upAsaka, avadhijJAnI kSemaMkara mitrano dharmamitra.. hajI saMsAranI mAyAjALamAM mahAluM chuM... brahmasenano vairAgya sateja thayo, mohathI manane mukta banAvyuM, tyAre munio ' sAthe eNe paNa cAritrajIvananA punitapaMthe maMgaLa prayANa karyuM. dharma-ciMtana 391 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanA raMge raMgAyelA brahmasenanAM svajano virAgIone vidAya ApI pAchA vaLyA. pallIvAsI AbAlavRddhone jANe eka ati nikaTanA snehIno ciraviraha paDato lAgyo. sau vaLAvI AvyA ane sAthe sAthe potAnA jIvanamAM paNa e paMthe prayANa karavAnA manoratho letA AvyA. te manorathone saphaLa banAvavA namaskAra mahAmaMtranA prabaLa pravAhaNane paNa teoe apanAvyuM. pallInI kuTIre kuTIre "namo arihaMtA, namo siddhA....."nA maMgaladhvani gAjI uThyA. pAMca puNyAtmAo e saMsAranI zetaraMja sameTI lIdhI...siddhazilA para zobhAyamAna thayA...sAthe sAthe janahRdayamAM paNa paMcaparameSThinA premane pUratA gayA. 000 mananuM dhana je makAnamAM bahu ja dhana hoya te makAnanI tame keTalI takedArI rAkho? kevI cokI mUko? mananA makAnamAM dhananA Dhera paDelA che, e tame jANo cho? eka eka sadvicAra eka eka ratna che. ApaNe mananA makAnanI keTalI takedArI rAkhIe chIe? koI cokI mUkI che? ApaNe kharekhara bhramaNAmAM aTavAyA chIe, tananA makAnanI ja ApaNe takedArI ane cokI rAkhIe chIe ! ke je tanamAM hADakAM, mAMsa ane lohI sivAya kaMI nathI...je dhULa samAna che. je ApaNane vAstavika sukhazAnti ApavA samartha nathI. mananA makAnanI rakSA karo. mananuM dhana koI corI na jAya, sadvicAra corAI na jAya tenI kharekharI takedArI rAkho, cokIdAra barobara goThavI do. sAttvika bhAvone poSanAra graMtho, AMtaradRSTine ughADI ApanArA sAdhu puruSo, kRpAsAgara tAraka paramAtmA..A badhA cokIdAro che. mananA dvAre Amane sthAna Apo, tamAruM dhana surakSita raheze. ane e dhana dvArA ja tame akSaya ane anaMta sukha meLavazo. - pa.pU.paM. zrIdhuraMdharavijayajI gaNivara.. 32. dharma-ciMtana Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manano mAlika banAvIe pa.pU.munirAja zrImitrAnaMdavijayajI mahArAja (zrInamaskAra mahAmaMtranA jApa viSe aneka zAstravidhAno ApaNe sAMbhaLIe chIe. 'navalAkha jayaMtA naraka nivAre' evuM vidhAna Ave che tema 'lAkhaeka jApa janapuNye-purA jape, padavI pAme arihaMta kerI' evuM paNa sAMbhaLavA maLe che. ahIM prazna thaze ke navalAkha navakAra gaNavA chatAM mAtra naraka TaLe ane eka ja lAkha navakAra gaNatAM tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya e zuM barAbara ? prazna thavo vyAjabI che. eno pratyuttara paNa suMdara che. navalAkha karatAM ekalAkha saMkhyAnI dRSTie bhale ochA hoya paNa e ekalAkha navakAra gaNavAnI vidhi adbhuta che zAstra kahelI vidhi pramANe lAkha navakAranI sAdhanAno yoga duSkara che. ghaNA virala-AtmAo temAM saphaLa bane che. zrIarihaMtaparamAtmA pratye eka lakSa bane, maMtrAkSaromAM pUrI ekAgratA ane paMcaparameSThiomAM tanmayatA Ave, tene ja zrItIrthaMkara jevuM mahAna phaLa maLe A rIte vidhipUrvaka lakSajApanI sAdhanAM, adhyavasAyonI nirmaLatA karI tIrthaMkara nAmakarmanA upArjanamAM prabaLa nimitta che.. eka prAcIna hastalikhita pratamAM lAkhanavakAranA jApanI utkRSTa vidhi vAMcavAmAM AvI che. lAkhanavakAranI sAdhanAmAM vyagratA ane vidhipUrvakanI ekAgratA kevA vibhinna phaLonuM sarjana kare che te rAjA zrIdevanI kathA vAMcatAM samajAze. saM.) kAMpIlyapuranagara. zrIharSa rAjA. ene zrIdeva putra. rAjAparAkramI hato tema digvijayano bhAre zokhIna hato. ekavAra digvijaya mATe nIkaLyo. aneka rAjAone jItyA, paNa kAmarUpadezano rAjA bAkI rahI gayelo. zrIharSe sainya sAthe kAmarUpadeza tarapha prayANa karyuM. tyAMno rAjA paNa parAkramI hato. e yuddhanA morace AvI gayo. ghora yuddha jAmI paDyuM. yuddhanA 2maNe caDhelA sainiko kharI raMgatamAM AvI gayA hatA. te vakhate acAnaka zrIharSanA manamAM dayAnI lAgaNI utpanna thaI. yuddhamAM nirdoSa sainikono saMhAra thAya e ene khaTakyuM. duzmana rAjAnI sAme eNe prastAva mUkyo. 'sainikono saMhAra aTakAvI mAtra ApaNe banne dvaMdvaMyuddha khelIye, duzmana rAjA saMmata thayo. senAo eka bAjue haThI gaI banne rAjAo vacce dvaMdvayuddha zarU thayuM. banne rAjAo parAkramI hatA. koInoya jaya ke parAjaya thato nathI. chevaTe yuddha baMdha karavuM paDyuM ane banne potapotAnA sthAne cAlyA dharma-ciMtana 0 393 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA. A ghaTanAnI zrIharSanA hRdaya para judI ja asara thaI. bAhyazatru sAthenA yuddhamAM maLelI sariyAma niSphaLatAe AMtarazatru sAthe raNasaMgrAma khelavAnI khevanA jagAvI. rAga-dveSanI galIca galIomAMthI bahAra nIkaLI rAjA zrIharSa vairAgyanA sariyAma mArga upara AvI gayo. maitrIbhAvanuM pavitra jharaNuM enA hRdayamAM vahevA mAMDyuM. vairanuM viSa vamI bhAvasAdhu banelA zrIharSe rAjaputra zrIdevane rAjagAdI soMpI sonerI hitazikSA ApatAM kahyuM - -"he kumAra ! durjananI saMgati, kustrIno saMgraha, krodha, mada, vyasana, anItinA dhanano svIkAra, kadAgraha ane mUrkhatA A ATha vastuo kadI na karavI. -sarvajIvo pratye maitrIbhAva, saguNono abhyAsa, kalAmAM kauzalya, kalyANamitranI sobata, dakSatA, karuNA, udyama ane indriyono vijaya A ATha kartavyonA pAlanamAM kadI pramAda na karavo. -nirlajjatA, niSpharatA, mAyA, avinaya, akuzalatA, anamratA, asatya ane ayaza A ATha durguNone hamezAM tajavA. -upakAra, zaraNAgata, subhASita, sAhasa, sadvidyA, sudeva, suguru ane sudharma A AThane sadAya hRdayamAM dhAraNa karavA. -sarpa, pANI, agni, roga, duzmana, yuvatI, kAmavAsanA ane rAjA A AThano svapnamAM paNa vizvAsa karavo nahi." rAjaputre sakarNa banI pitAe ApelI hitazikSAnuM amRta pIdhuM. rAjA zrIharSa rAjapATa choDI cAritranA mahAmArge cAlyA gayA. zrIdeve nyAya ane vAtsalyathI prajAnuM pAlana karavA mAMDyuM. ekavAra kAmarUpadezanA rAjAnuM vera tene yAda AvyuM. veranI vasUlAta karavAnA koDa jAgyA. maMtrIonI salAha na hatI chatAM zrIdeve sAhasa kheDayuM. sainya sAthe prayANa karI kAmarUpadezanA rAjA sAthe yuddha AraMbhya. bhavitavyatA viparIta hatI. duzmana rAjAnA parAkrama AgaLA zrIdevanuM sainya TakI zakyuM nahi. sainyano nAza thavAthI ekalo paDelo zrIdeva gabharAyo ane tyAMthI bhAgI chUTyo. doDato doDato eka mahA aTavImAM jaI pahoMcyo. tApa ane tRSAthI te taraphaDI rahyo hato. parAbhavano saMtApa enA hRdayane 394 dharma-ciMtana Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muMjhavI rahyo hato. AvI duHkhada sthiti UbhI thAya che tyAre mANasa karmane doSa daI pote chUTI javA mAMge che ane potAnA khoTA sAhasono ke zakti bahAranI pravRttino - vicAra sarakhoya karatA nathI, e khedanI vAta che. tRSA, tApa ane saMtApathI taraphaDI rahelA zrIdeva pAse eka jaMgalano bhIla AvI caDhyo. jaMgalI bhIle zrIdevane atithi samajI satkAra karyo. ThaMDuM pANI lAvIne pAyuM. zrIdeva kaMIka svastha thayo ane vanamAM ghumavA lAgyo. dUra jhADa nIce eka munirAja dhyAnamAM beThA hatA. zrIdevanI najara temanA upara paDI. harSanA AvezathI tenI romarAjI vikasvara thaI, munivara pAse jaI vaMdana karI rAjA sAme beTho. munirAje dhyAna pUruM karyuM. AMkha kholI jijJAsu dekhAtAM rAjAne dharmano upadeza Apyo. saMsAranI anityatA ane duHkhamayatAnuM spaSTa darzana karAvyuM. cAritradharmanI maMgalamayatA samajAvI. zAMtarasa relAvato upadeza sAMbhaLI zrIdeva potAnuM badhuM duHkha bhUlI gayo. tene alaukika Atmika AnaMdano svAda Avyo prazamasukha anubhavyuM. - zrIdeve munivarane kahyuM -bhagavan! cAritra dharma ati uttama che tema atiduSkara paNa che. huM pAmara tenuM pAlana karavA asamartha chuM mATe mAre yogya sahelo dharma batAvo ane mAro uddhAra karo. munivare kahyuM-rAjan ! zrInamaskAra mahAmaMtrano vidhipUrvaka jApa kara prANImAtranA uddhAra mATe e sugama ane zreSTha mArga che. munie rAjAne zrInavakAramaMtra zIkhavyo, jApano vidhi batAvyo ane kahyuMmahAbhAga ! je haMmeza 108 navakAra naMdAvartathI jape tene zAkinI vagere chaLI zakti nathI. je vidhipUrvaka lAkhanavakArane gaNe che ane zrIjinezvaradevane pUje che, te tIrthakara nAma gotra bAMdhe che. tenA pagale pagale saMpattinI choLo uchaLe che ane sarvatra jaya pAme che. manathI ciMtaveluM. vacanathI prArtheluM ane kAyAthI AraMbheluM kArya tyAM sudhI siddha nathI thatuM ke jyAM sudhI navakArane gaNyo nathI. dharma-ciMtana * 35 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha, AThaso, ATha hajAra, ATha lAkha ke ATha kroDa navakAra gaNanAra AThe karmonA baMdhanathI mukta banI mokSanA anaMta avyAbAdha sukhane pAme che. rAjan ! jo sAme zrIjinamaMdira dekhAya che ne ? te paNa zrInavakAramaMtranA mahimAnuM ja eka pratIka che enI AzcaryakAraka ghaTanA kahuM chuM, te dhyAna daIne sAMbhaLa. munie kahyuM-'saudharma lokavAsI hemaprabhadeve koI kevaLI bhagavaMtane pUchyuMbhagavan ! devalokathI cyavIne huM kyAM utpanna thaIza ? tyAM mane jinadharmanI prApti thaze ke nahi ? jJAnI bolyA--deva ! devalokathI cyavIne tuM eka mahAaTavImAM utpanna thaIza tane jinadharmanI prApti mahAkaSTathI thaze. jJAnInuM vacana sAMbhaLIne hemaprabhadeve bhavAMtaramAM dharmaprApti mATe upAya yojyo. e mATe A aTavInI silAo upara zrInavakAramaMtranA akSaro-pado kotaryA. devalokathI cyavIne te deva A aTavImAM vAnara tarIke utpanna thayo. aTavImAM pharatAM pharatAM ekavAra zrInavakAramaMtranA akSaronA-padonA darzana thayAM. uhApoha thatAM jAtismaraNajJAna thayuM, vAnara dharma pAmyo. vAnaranA bhavanI aticapaLa avasthAmAM paNa AtmakalyANanI tAlAvelIthI aNasaNa svIkAryuM. navakAranA dhyAnamAM vAnara mRtyu pAmI te ja devalokamAM te ja sthAnamAM hemaprabha-deva tarIke utpanna thayo. dharmaprAptinI smRti nimitte zAMtinAthaprabhuno A bhavya prAsAda e deve karAvyo che. muninA mukhathI vistArapUrvaka mahAmaMtrano mahimA sAMbhaLI zrIdeva* khUba prasanna thayo. lakSanavakA2nA jApano maMgala mano2tha tenA manamAM jAgyo. zAMtinAthaprabhunA saMnidhAnamAM lakSajApa zarU karyo. bIjIbAju kSetrapALa vagere duSTa devoe upadravo karI rAjAnI sAdhanAmAM vikSepa nAMkhyo.jApanI ArAdhanA pUrNa thaI hemaprabhadeva pragaTa thayo. deve kahyuM-rAjan ! zrInamaskAra mahAmaMtranA lakSajApamAM saMpUrNa ekAgratA Ave, paMcaparameSThiomAM tanmayatA thAya ane sarva jIvonA kalyANanI kAmanA tIvra banI jAya to tIrthaMkaranAmakarma baMdhAya. madhyama ekAgratAthI vidyAdhara cakravartIpaNuM pAme ane alpa ekAgratAthI ekachatrIrAjyano mAlika bane. tAre upadravanA kAraNe jApamAM alpaekAgratA rahI, tethI tuM ekachatrIrAjyano mAlika thaIza. 396 0 dharma-ciMtana Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tyArabAda hemaprabhadeva, zrIdevane kAMpIlyapura laI gayo, tyAM pharI eno 'rAjyAbhiSeka karyo. zrInavakAramaMtranI sAdhanAnA prabhAve kAmarUpadezano rAjA tathA bIjA aneka rAjAo tenA sevaka banyA. ekachatra sAmrAjaya bhogavI, navakAranA dhyAnamAM mRtyu pAmI rAjA zrIdeva mAhendra devalokamAM utpanna thayo. tyAMthI manuSyabhava pAmI mokSapada pAmaze. kalpavRkSathI paNa adhika, ciMtAmaNiratnathI paNa vadhu kiMmatI, prANI mAtranA sarvaroganA aNamola auSadharUpa zrInavakArane ApaNA manano mAlika banAvI daIe to A jagatamAM kazuM ja asAdhya ke du:sAdhya nathI. zrInavakAramaMtranA prabhAve patitamAMthI pAvana banelA zrIdevarAjAnI rasamaya kathA mahAmaMtra pratye zraddhA-bhakti ane bahumAna jagAvI jAya che. lakSanavakAranA jApanuM sarvotkRSTa phaLa pAmavA zAstravidhi anusAra akhaMDa ArAdhanA, pavitra maMtrAkSaromAM ekAgratA, zrIparameSThibhagavaMtomAM tanmayatA, svapararamaNatA ane sarvajIvonA hitanI bhAvanA pratyeka ArAdhaka mATe ati Avazyaka che. * I game tevuM raDatuM bALaka potAnI mAtAno sAda sAMbhaLIne chAnuM rahI jAya che, tema, game tevI pratikULatA vacce zrInavakArano avAja kAne paDatAM jIvane svabhAvadazAnuM tarata ja bhAna thAya che ane tenAmAM adhika samatAbhAva pragaTe che. eTale Arta ane raudrapariNAmanA joradAra humalAo sAme zrInavakAra, ajoDa, zaktimaMtra banIne Ubho rahe che ane jIvanA parama hitasvInI garaja sAre che. potAnA parama hitasvIne paramabhAva ApavAnI bAbatamAM jarA paNa karakasara karavI te bhavobhavanI dravya ne bhAvadaridratAne arjaTa tAra karIne ApaNA AMgaNe saprema notaravA samAna che. dharma-ciMtana 37 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtranA prabhAve pa.pU.munirAja zrImitrAnaMdavijayajI mahArAja vidyAdharazreNinA mAlika ratnazikhe sAketapuranagaramAM zrIsuyaza jinezvara bhagavaMtanI amRtasamI dharmadezanA sAMbhaLyA pachI kahyuM : bhayavaM ! kerisaM puNa purA puNNamuvajjiyaM mae jassaphalaM saMpayamaNuhavAmi ? he bhagavaMta ! pUrve meM kevuM puNya upAryuM che ke jenA phaLarUpe maLelI A vidyAdharanI vipula saMpatti huM bhogavuM chuM ? bhAvayA maLiyuM--bhagavaMte kahyuM : paMcanamukkArasaraNanicachayamAhappamiNaM paMcanamaskAra zrInavakAramahAmaMtranA smaraNanuM nizcayathI A mAhAtmya che. arthAt teM pUrve mahAdaridra avasthAmAM munivaronA upadezathI traNa saMdhyAe karelA zrInavakAranA jApanuM A nizcita phaLa che. vaLI A zrInavakAra kevo che te sAMbhaLa : bhaddayabhAvo bhavvo, etto pAvei suddhasammattaM / sammaTThI viraI, virao sivasaMpayaMparamaM // 1 // . * zrInavakAra maMtranA prabhAve-mithyAdaSTi jIva suMdara evA bhadrakabhAvane, bhadraka bhAvavALo zuddha-nirmaLa samyaktvane, samyagdaSTi AtmA viratibhAvarUpa dharmaratnane ane viratidhara zIghrapaNe mokSanI anaMtasaMpattine prApta kare che. (1) jaM puNa suhasohaggaM, rUvaM lacchI pahattadevattaM / evaM lAla kappaM, pasaMgapattaM aNappaM pi // 2 // mukhyaphaLanI sAthe zrInavakA2nuM AnuSaMgika phaLa-suMkha, saubhAgya, rUpa, lakSmI, prabhutva ane devatva prApta thAya che. dhAnyanI sAthe ghAsanI prAptitulya A AnuSaMgika phaLa vipula ane sarvazreSTha hoya che. (2) iya savvaguNaTThANagakAraNameso mahApabhAvoya / ihaparabhava suhajaNao pahANamaMto namokkAro // 3 // A pradhAnamaMtra zrInavakAra kramazaH sarvaguNasthAnakonI prApti kAraNa che, - mahAprabhAvavALo che ane Aloka-paralokanA sukhone utpanna karanAro che. (3) . 398 0 dharma-ciMtana Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsuyaza jinezvaradevanA mukhakamaLathI mahAmahimAzALI zrInavakAranuM mAhAtmya tathA potAno pUrvabhava sAMbhaLI vidyAdhara rAjA ratnazikha saMsAranA tuccha sukhothI virakta - banyo. putrane rAjyagAdI ApI zuddha saMyamanI ArAdhanA karI kevaLajJAna ane mokSa lakSmIne pAmyo. (A.bha. zrIharibhadrasUriSkRta 'zrIupadezapadamahAgraMtha' TIkA sameta, patra 432, gAthA 1039) caturvidha bherI prAcIna itihAsa ApaNane cAra prakAranI bherInA astitvanI yAda Ape che. bhinna bhinna avasare vagADavAmAM AvatA A vAjiMtrathI te te prakAranI asaro nIpajatI hatI, ema kahevAya che. utsava manAvavA mATe "kaumudI'"nAmanI bherI vagADavAmAM AvatI hatI. raNe caDavA mATe "saMgrAmikA" nAmanI bherI bajAvavAmAM AvatI hatI. nUtana kAryonI zarUAta karavAnA prasaMge je zaraNAI bajAvavAmAM AvatI hatI, te bherI "upamUdI" nAmathI oLakhAtI hatI. sAMbhaLanArAonA sarva prakAranA rogono nAza thAya evI eka khAsa bherI zrIkRSNe aTThama tapa karIne devatAo pAsethI meLavI hatI. e bherInuM nAma hatuM "azivopazaminI.' bAvIsamAM tIrthaMkara prabhu zrImanethAtha bhagavaMtanA samayamAM zrIkRSNa pAse A cAre prakAranI cAra bherIo hatI, ema kahevAya che. paraMtu e cArenuM jemAM ekIkaraNa thayeluM che, evI eka mahAbherI, caturvidha bherI, jinazAsanamAM anAdi kALathI astitvamAM che. pratyeka nUtana kAryanA AraMbhamAM e mahA bherI vagADIne jo prAraMbha karavAmAM Ave to badhAM ja kAryomAM acUka saphaLatA prApta thAya che. enuM zravaNa karanAranA sarva rogono nAza thAya che. karmaripu sAme raNe caDelA yoddhAone utsAha ane sAmarthya ApavAnI e mahAbherI samI zakti to vizvanI badhI ja saMgrAmikAone bhegI karo, toye nahi pragaTe. mAnavI ane prabhunAM tamAma maMgala-kalyANonA utsavane ujavavAno utsAha ApanArI kaumukI paNa e pote ja che. enAthI vadhe ke caDe evI anya koI 'bherI' A vizvamAM koIe kadI joI ke jANI nathI. e mahAbherInuM nAma che, zrI 'namaskAra mahAmaMtra.' dharma-ciMtana 0 399 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudapUrvano sAra pa.pU.munirAja zrImitrAnaMdavijayajI mahArAja zrInavakAra mahAmaMtra caudapUrvano sAra che eno artha e ke navakArano vistAra te caudapUrva. koI paNa viSayanA saMkSepa ke vistAranI khUbI upara ja te viSayanuM mahattva aMkAya che. caudapUrvanuM agAdhajJAna mAtra navapadomAM (navakAranA) kema samAvI zakAya ? e zaMkAnuM samAdhAna nIcenI kathAmAM maLI raheze. cAra goThIyA mitro hatA. teo bhaNavA mATe kAzI gayA. tyAM bAra varSa rahIne dareke eka eka zAstramAM nipuNatA-mAsTarI meLavI. eke AyurvedamAM, bIjAe, dharmazAstramAM, trIjAe nItizAstramAM ane cothAe kAmazAstramAM. - cAre mitroe vicAra karyo ke ApaNe ApaNuM jJAna jagata AgaLa mUkIe ane dhana meLavIe. e mATe cAree nirNaya karyo ke dareke potapotAnA viSaya para lAkha lAkha zloka pramANa graMtha lakhavo. nirNaya mujaba rAta-divasa jahemata uThAvI teoe graMtho taiyAra karyA. paraMtu jyAM sudhI enI kadara karanAra na maLe tyAM sudhI e graMthonI kiMmata zuM ? teonI najara jitazatru rAjA tarapha gaI. te rAjA vidyApriya hato. tenI pAse ApaNI kadara thaze ema vicArI cAre paMDito graMthonA thokaDA upADI jitazatru rAjAnA darabAre pahoMcyA. rAjAe AgamananuM kAraNa pUchyuM. paMDitoe saghaLI hakIkata jaNAvIne kahyuM ke, Apa vidyAvyAsaMgI cho. mATe amArA graMtho sAMbhaLI Apa jarUra amArI kadara, karazo. A sAMbhaLI vidvAna rAjA samajI gayo ke eka eka viSaya upara lAkha lAkha zloko racyA che eTale viSayane vistAravAnI zakti to A paMDitomAM ajaba che, paraMtu eno saMkSepa karavAnI zakti-kaLA jouM to khabara paDe ke paMDitone potapotAnA viSayanuM jJAna keTaluM saMgIna che. rAjAe paMDitone kahyuM-"rAjaya kArabhAranA aneka kAmomAM huM cAra lAkha zloka kyAre sAMbhaLuM ? mATe kaMIka saMkSepa karo. to vaLI huM vicAra karuM." paMDito : ame enuM adhuM karI nAkhIe. rAjA : 'toya be lAkha zloka sAMbhaLavAno samaya mane kyAMthI ?' paMDito : "sAruM. daza daza hajAra karIe." 4000 dharma-ciMtana Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA : 'e paNa ghaNuM vadhAre kahevAya.' paMDito : 'eka eka hajA2mAM ame eno sAra lakhI nAkhIe.' rAjAe vicAryuM ke eka lAkhane eka hajAramAM utAravAnI zakti che. to hajI jouM ke keTalo saMkSepa karI zake che ? rAjA : 'hajI kAMIka ochuM karo.' paMDito : 'so so zloko ?' rAjA : 'hajI ochuM karo.' paMDito : 'daza, daza zlokamAM eno sAra ApIe. rAjA : 'toya cAlIsa zloko thAya eTaluM badhuM yAda na rAkhI zakuM.' paMDito : 'ThIka tyAre eka eka zlokamAM amArA granthano niSkarSa ApI daIe. rAjA : 'bahu sarasa ! paNa ATalI mahenata karIne tame je graMtho banAvyA. teno niSkarSa tame mane Apo te huM kaMThastha rAkhI zakuM to sAruM. cAra zloka yAda rAkhavA bhAre paDe. mATe tame jo eka eka pAdamAM ene saMkocI zako to mAre eka zloka yAda rAkhavo paDe. te huM sahelAIthI yAda rAkhI zakuM.' paMDito : ThIka, ame eka zlokamAM amArA graMthonuM tattva tamane ApIe chIe. te sAMbhaLo. paMDito tyAMne tyAM ja eka eka pAdamAM potAnA graMthonuM rahasya bolI gayA Hjiirnne bhojanamAtreyaH kapilaH prANiSudayA / bRhaspatiravizvAsaH pAJcAlaH strISu mArdavam // 1 // AyurvedazAstranA pAragAmI Atreya nAmanA paMDite pahelA pAdamAM AyurvedazAstrano sAra batAvyo ke Arogya mATe pahelAMnuM bhojana pacyA pachI navuM bhojana karavuM. dharmazAstranA vizArada paMDita kapile bIjA pAdamAM dharmano sAra prANIdayA batAvI. arthazAstramAM niSNAta paMDita bRhaspatie trIjA pAdamAM arthazAstrano sAra batAvyo ke dhananA viSayamAM koIno vizvAsa na karavo. cothA pAMcAla nAmanA paMDite paNa cothA pAdamAM kAmazAstrano TuMkamAM sAra batAvyo. lAkho zlokono saMkSepa jema eka zloka-cAra pAdamAM thaI zakyo. tema caudapUrvano saMkSepa navapadamAM thaI zake che. jema lAkho maNa gulAbamAMthI attara kADhyuM hoya che, enuM eka TIpuM AkhA holane maghamaghato karI de che. kAraNa maNo baMdha gulAbanuM sattva e eka TIpAmAM che. tema zrInavakAra e caudapUrvanuM attara che. emAM ApaNane dRDha dharma-ciMtana 0 401 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvAsa--zraddhA joIe. ApaNo rojano vyavahAra zraddhAthI ja nabhe che, ApaNe zraddhAthI ja jIvIe chIe. ApaNe beThA chIe te jamIna nIce utaravA mAMDaze to ? sUryacaMdra dhaDa dhaDa tUTI paDaze to ? AvI zaMkA kadI ApaNane thatI nathI, kAraNa ApaNane khAtrI che ke sUrya nIce nahi tUTI paDe, pRthvI nIce nahi ja utare. koI AvIne DIMga mAre ke "are ! bhUtakALamAM ghaNA sUrya-caMdra tUTI paDyA, to ApaNe mAnI laIe ? nA. na ja mAnIe. evo ja vizvAsa ApaNane zrInavakAramaMtra pratye zrIarihaMta pratye pragaTavo joIe. maMtra, deva, guru, tIrtha, nimittajJa, svapna ane auSadha A sAta cIjo manuSyane bhAvanA-zraddhA-vizvAsa pramANe phaLe che. jevI bhAvanA te mujaba siddhi maLe che. sadA zubha vicAra karo ! aMgrejImAM eka kahevata che ke, "One grows into the likeness of what one loves." teno artha e che ke manuSya jene sAcA hRdayathI pUrA manoyogathI prema kare che e dhIme dhIme enA samAna badalAI jAya che ane keTalAka samaya bAda vastutaH evo ja banI jAya che. ApaNuM mana vicArone kheMcIne e mujaba ja ApaNI comera eka prakAranA mAnasika vAtAvaraNanI sRSTi race che. vicAronuM adRzya eka vAtAvaraNa ApaNI comera mAnasika ciMtana mujaba bane che ke bagaDe che. je sArA-khoTA vicAra ApaNAM manamAM Ave che ane lAMbA samaya sudhI TakI rahe che kALAMtare e ja ApaNAM mAnasanA kAyamI aMza banI jAya che AthI vicAronA A adezya vAyumaMDaLanuM vizeSa mahattva che. manuSyanA A adezya vAyumaMDaLano gupta prabhAva enA jIvana para paDato rahe che. jevA vicAro AvatA rahe che, evuM A vAyumaMDaLa banatuM bagaDatuM rahe che jo vicAra zubha haze to svayaM manuSyane eka prakArano AnaMdano anubhava thaze. ane potAnA mana agara to AtmA para koI paNa prakArano bhAra agara boja nahi lAge, prasannatApUrvaka e dareka sAthe vAta kare che, na koIthI Dare che, na zaramAya che. paNa jyAre e koI azubha saMkalpa, pApavRtti agara to duSTa svArthI vicAramAM phasAI jAya che, tyAre aniSTakArI vAtAvaraNa sarjAya che ane mana para bhAre bojano anubhava kare che. vikAronuM gupta vAtAvaraNa ja zarIra, mana ane AtmAne dabAvI de che, emane prasannatA pAmavA detuM nathI. 402 7 dharma-ciMtana Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbudvIpano adhipati-anAdatadeva (zrInavakAra prabhAvadarzaka adbhuta kathAnaka) zrImaNiratna magadhanareza zrI zreNika mahArAjAe bhagavAna zrI mahAvIrasvAmIne pUchyuM, bhagavan! ApanA zAsanamAM aMtima kevaLajJAnI koNa thaze ? bhagavAne aMgulI nirdezapUrvaka jaNAvyuM "jo A pAMcamA devalokano indranI samAna RddhivALo vidyummAlI nAmano deva sAme beTho che, te AjathI sAtame divase svargathI cyavI, tArA nagaramAM RSabhadattazeThano putra thaze ane te jaMbUsvAmI nAmanA carama (chellA) kevaLajJAnI thaze." bhagavAnano A pratyuttara sAMbhaLatAM ja, samavasaraNamAM beThelo jaMbUdvIpano adhipati, anAdata nAmano deva, ekadama harSamAM AvIne moTA avAjathI bolyo, "aho mAruM kuLa ghaNuM UMcuM che." zreNikarAjAne vaLI ati Azcarya thayuM, hAtha joDIne pharIthI bhagavAnane pUchyuM, bhagavan! zAthI A deva A pramANe potAnI kuLanI ati prazaMsA kare che ? sarvajJadeve khulAso karyo, rAjan ! sAMbhaLa : - A rAjagRhI nagaramAM guptamati nAmanA suprasiddha zeTha hatA. temane RSabhadatta ane jinadAsa nAmanA be putro thayA. AzcaryanI vAta to e hatI ke eka ja pitAnA putro hovA chatAM baMnemAM AkAza-jamInanuM aMtara hatuM, RSabhadatta guNano bhaMDAra hato tyAre jinadAsa doSano bhaMDAra hato. krame karIne pitAnA paralokagamana bAda jinadAsa vyasanomAM khUba ja AgaLa vadhyo, niraMkuzavRttie jugAra khelavA lAgyo ane svacchaMdapaNe saghaLA anItinA mArge dhasavA lAgyo. jagatamAM A eka jugAranI badI, evI bhayaMkara che ke tenAthI bhalabhalA pAyamAla thaI gayA che, vartamAnakALamAM to dharmane nahi pAmelA vargamAM A badIthI koNa bacelo che, te zodhyo jaDavo muzkela che. moTA zrImaMta gaNAtAo paNa "ame to mAtra zokhanI khAtara ramIe chIe" ema manane manAvI A bhayaMkara badInA pAzamAM sapaDAyelA hoya che. sarva prakAre pAyamAlIne paMthe caDhI gayelo jinadAsa, samajAvaTane na gaNakAratAM uddhata thaI gayo tyAre, moTA bhAI RSabhadatta, saghaLA svajano ane vaDIlone bolAvI, badhAnI sAkSIpUrvaka te durAcArI bhAIno saMbaMdha sarvathA toDI nAMkhyo ane jaNAvyuM ke, dharma-ciMtana * 403 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjathI huM bhAI vinAno ja chuM ema samajajo. tyArabAda te durAcArIne haDakAyA kutarAnI jema gharamAM paNa pravezavA deto nahi. keTalAka divaso bAda, jugAramAM AbAda sapaDAyelo jinadAsa, ghaNuM dhana khoI beTho, leNadArone ApavA kANI koDI paNa pAse rahI nathI, bhAI to pAI paNa Ape tema nathI. saMbaMdhIo paNa koI sAmuM jue tema nathI, A dazAmAM jugArIAo sAthe tene bhAre jhagaDo thayo, koIke tIkSNa hathiyArathI tenA upara humalo karyo ane peTamAM bhayaMkara ghA karyo. lathaDIyA khAto khAto jinadAsa, ghAyala thaIne jamIna upara paDyo, krodhathI lAlacoLa AMkho vaDe ghA karanAra sAmuM Tagara-Tagara jovA lAgyo. bora bora jevaDA AMsu sarI paDavA lAgyA ane vedanAnI kAramI cIso nAMkhavA lAgyo. vAyuvege A vAta nagaramAM phelAI gaI. keTalAka saMbaMdhIoe RSabhadattane A. samAcAra ApyA. AghAtajanaka A samAcAra sAMbhaLI karuNAthI pIgaLatA hRdayavALo RSabhadatta tarata ja te sthaLe Avyo. lohI dadaDatA dehavALA, bephAma paDelA potAnA nAnA baMdhune jotAM ja, RSabhadatta AMcako khAIne, tammara AvavAthI tyAM ja besI paDyo. jarA svastha thaIne bhAInuM mAthuM potAnA khoLAmAM mUkI, mAthe hAtha pheravatAM, RSabhadatta kahevA lAgyo, bhAI ! tuM jarA paNa gabharAIza nahi. huM sArAmAM sArA ghA rUjhavanArA upacArako ne bolAvI tane sAva sAjo banAvI daIza. tuM jarAya muMjhAIza nahi, huM tane badhI rIte sAro karI daIza. amRta jevA A vacano sAMbhaLI bephAma paDelA jinadAse jarA AMkha kholI joyuM to potAnA moTAbhAIne potAnI zuzruSA karatA joyA. zarama ane AbhAranA bhArathI tenI AMkho pharIthI mIMcAI gaI. ghaNuM moTuM bhAgya hoya tene ja AvA zreSTha ane guNIyala bhAI maLe che. kahyuM che ke tajjalaM yattRSAM chindyAt, tadanannaM yakSudhApaham / vandhuryo dhIrayatyArtaM, suputro yatra nirvRtiH // vAstavika jaLa te kahevAya, je tRSAne chede--tarasa chIpAve. anna te ja kahevAya je bhUkha zamAve. e ja rIte sAco bhAI te ja gaNI zakAya, je AphatamAM AvI paDelA--pIDAyelA potAnA baMdhune dhIraja Ape ane sAco putra te ja che ke je pitAno sAMsArika saghaLo bhAra utArI laI, AdhyAtmika zAnti arthe nivRtti samarpe. . 4040 dharma-ciMtana Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabhadatte sAcAbhAI tarIkenI saghaLI pharaja adA karI, vaidyone bolAvavA mANaso mokalyA, bhAIne haLavethI pATA-pIMDI karato karato kahevA lAgyo. 'sahodara ! tane zuM thAya che, mArA sAmuM to jo, hamaNAM ja vaidyo Avaze, tArI badhI ja vedanA maTADI deze.' jinadAse pharI AMkha kholI, vedanAthI pIDAto maMda svare bolAvA lAgyo, bhAI ! huM ApanI kSamA mAguM chuM have huM ghaDI be ghaDIno mahemAna chuM. mane jIvavAnI jarAye AzA nathI. vaidyonuM kAMI prayojana nathI. have to mane kAMIka parabhavanuM bhAthuM Apo ane anazana karAvI, dharmopadezarUpI amRtanuM pAna karAvo. RSabhadatte paNa potAnA vhAlAbaMdhunI aMtimapaLa jANI bhAvapUrvaka niryAmaNA karAvavA mAMDI. arihaMtadeva AdinuM zaraNa svIkArAvI, jIvanabharanA pAponI AlocanA karAvI, duzmano pratyeno paNa vairabhAva tyajAvI dIdho ane jIvamAtra pratye maitrIbhAva dhAraNa karAvyo tathA ekAgra manathI zrInamaskAra mahAmaMtranuM manohara svare zravaNa karAvavA mAMDyuM. jinadAse paNa A amRtarasanuM pAna svastha citte karavA mAMDyuM. kSaNavAra to jANe badhI vedanA vIsarI gayo. zrIarihaMta paramAtmAnuM hRdayamAM raTaNa karavA lAgyo. A rIte paMDita maNanI sAdhanA karatA karatA jinadAse aMtima zvAsa mUkyo. AMkhanA palakArAthI paNa ochA samayamAM jinadAsanA AtmAe, A mAnavadeha choDI divyadeha dhAraNa karyo. pote je sADA traNa hAtha pramANa bhUmi upara sUto hato, te pRthvInA sarva cheDAo sudhInA samagra jaMbudvIpano adhipati, anAdaMta nAmano pa2ma samRddhivALo mahAna deva thayo. bhagavAn zrImahAvIradeve zreNika narezane uddezIne jaNAvyuM ke A anAdatadeve, . hamaNAM jyAre sAMbhaLyuM ke, A vidyujhmAlI mahaaikadeva, sAta ja divasa bAda, potAnA bhAI RSabhadattanA putra tarIke avataravAno che ane te parama kevalI zrIjaMbusvAmI thavAno che, tyAre parama harSamAM AvI A rIte potAnA kuLanI moTethI prasaMsA karavA lAgyo hato. A rIte bhagavAnanA zrImukhe, anAdaMtadevanA pUrvabhavanI hakIkata jANI, zreNika rAjA pramukha sabhAnA sarvajano AzcaryamAM garakAva banI gayA ane zrInamaskAra mahAmaMtranA adbhuta prabhAvanA pratyakSa darzanathI khUba khUba anumodanA karavA lAgyA. dhanya ho RSabhadatta zeThane, dhanya ho anAdaMtadevane, dhanya ho zrIjaMbUkumArane, dhanya ho zrInamaskAra mahAmaMtrane. dharma-ciMtana 0 405 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhaka vArtAlApa vizvapravAsI musApharImAM eka dharmasnehI maLyA. hArdika milana pachI ame beu vAte vaLyA. pote konuM paDakhuM sevI rahyo che, enuM bhAna suddhAM Ajano mAnavabaMdhu gumAvI rahyo hovAnI phariyAda temaNe karI. ' kahyuM, 'vAta ApanI amuka aMze sAcI che, paraMtu mAtra phariyAdathI have kAma nahi cAle.' to pachI karavuM zuM?' pravAsIbaMdhue prazna karyo. * "emane prabhunA paDakhe lAvo, dharmanA paDakhe caDhAvo. e paDakhuM keTaluM bhavya, suMdara ane sukhadAyI che teno anubhava karIne tevo anubhava karavAno rasa ane utsAha temanAmAM pedA karo." meM javAba Apyo. A kAma to agharuM gaNAya. meM spaSTatA karatAM kahyuM, "bhAI mArA, dharmanA zaraNAgatane Avo vicAra na zobhe, pote jenuM zaraNuM grahe che te te dharmanI aciMtya zaktimAM paNa jo potAne so TakA zraddhA na hoya to pote bIjA jIvone te tarapha bolAvavAmAM kaI rIte saphaLa thAya ?' mArI spaSTatA pachI temaNe dila kholyuM. 'bhAI, Apa kaho cho tevI dharmazraddhA to mArAmAM paNa nathI. mane dharma game che jarUra, paraMtu te gamA pAchaLa paNa kyAreka svArtha tema ja ahaM pratyeno mAro rAga poSAto hoya evuM mane AtmanirIkSaNa pachI pratIta thAya che. Ape varNavI tevI dharmazraddhA khIlavavA mATeno upAya zo ?' upAya e ke "prabhunA banIne raho, zrInavakAranuM zaraNuM graho, manano pradeza zrInavakArane soMpI do, prabhujInI dayAne pAtra banAvanArI cAra bhAvanAonuM sevana karo, sakaLa vizvamAM koI potAno zatru nathI, e tattvarahasyane hRdayagata karo, pote sakaLa vizvano aparAdhI che e hakIkatane haiye rAkho.' khulAso sAMbhaLI te bhAI bolyA : mArI alpatA badala huM zaramiMdo chuM, ghaNuMghaNuM jANato hovAno mAro garva Aje ogaLI rahyo che, ghaNuM ghaNuM jANavA-jovA chatAM jo potAnI alpatAne barAbara mApI na zakAya to mahAna banavAnI pAtratA mAnavI na pragaTAvI zake e Aje mane barAbara samajAyuM che." 406 - dharma-ciMtana Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .ApanuM milana mane potAne khUba hitakara nIvaDyuM vAtacItane vALI letAM meM nikhAlasa ekarAra karyo. 'e kaI rIte ?' sahapravAsIbaMdhue sahetuka prazna karyo. 'mArA vicAranI dhArAne adhika pavitra banAvavAmAM Ape rajU karelA vicAro khUba sahAyabhUta thayA che e apekSAe.' meM khulAso karyo. dharmanA sagAne maLavAnA je mahAna lAbha upakArI bhagavaMtoe varNavyA che, e Aje mane anubhave sAcA tema ja upakAraka pratIta thayA che.' 'kAmasevA hoya te niHsaMkocapaNe pharamAvo,' meM vaLato javAba Apyo. 'kAma e ja ke 'huM dharmano saMbaMdhI banI, sarvano saMbaMdhI banI rahyuM,' evI bhAvanA Apa mArA mATe roja ekavAra avazya bhAvatA raho evI mArI vinaMtIne Apa jarUra vadhAvI'dezo.' 'khUba ja harSapUrvaka' kahIne ame ekamekathI chUTA paDyA. rUpALA bApano kadarUpo chokaro A kadarUpA chokarAthI vizva trAsI gayuM che. e chokarAne dUra karavAne mATe nAnAthI mAMDI moTA sudhI badhAye rAta-divasa mahenata kare che. paNa e dUra thato nathI. dUra thavAne badale vadhu ne vadhu paDakhAmAM pese che. e chokarAne mArI nAkhavA mATe ghaNA prayatno karAyA che--paNa te ja prayatno tene ajara-amara karanArA bane che. A chokarAthI bacavAno koI upAya vizvane jaDato nathI. e kadarUpA chokarAnuM nAma che--duHkha'. e chokaro dUra nathI thato tenuM kAraNa jagatane nathI samajAyuM. e kAraNa hAthamAM AvI jAya to eka kSaNamAM te cAlyo jAya. enuM kAraNa e che ke--e chokarAno bApa ghaNo ja rUpALo che. jagatane chokaro nathI gamato paNa teno bApa bahu ja game che. chokarAnA bApane loko hoMze hoMze gharamAM ghAle che--eTale gAyanI pAchaLa vAcharaDuM jAya--ema bApa pAchaLa e beTo gharamAM Ave emAM navAI zuM ? e kadarUpA chokarAnA bApanuM nAma che--pApa.' duHkharUpI kadarUpo chokaro na gamato hoya to pApa'rUpI tenA bApane prathama dUra karo bhale te tamane priya hoya paNa tene laIne tenI sAthe ja teno chokaro tamAro keDo nahiM mUke. jo duHkha dUra karavuM hoya to pApathI baco. -pa.pU.paM. zrIdhurandharavijayajI gaNivara. dharma-ciMtana 0 407 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAra avadhUta-"mAstara" paricayakAra zrI. caMdulAla esa. zAha (zrInamaskAra mahAmaMtra punitapAvaka divyAgni che. karmamaLane prajALIne bhavyatvane pakave che, mithyAtvanI mATImAMthI samyaktanA ghaTanuM sarjana kare che. asatamAMthI satamAM ane tamasamAMthI jyotamAM nijaprabhAve dorIne laI janAra A mahAmaMtranuM raTaNa jemanA romeromamAM vyApta che, evA eka vidyamAna mahAnubhAvanI A nAnakaDI jIvaMta kathAnuM Alekhana karatAM parama AnaMda anubhavAya che, namaskArabhAvathI mastaka DhaLI paDe che. saM.) "mAstara,' evA sADA traNa akSaranA nAmathI teo oLakhAya che. emane oLakhanArA bahu thoDA che. e thoDAmAMno moTo bhAga to emane mATe "gAMDo' evuM vizeSaNa vApare che. koI koI emane "dhUnI' paNa mAne che. emanAM svajanonuM mAnavuM che, ke "A mANasa kharekhara gAMDo che !' rUpiyA-paisA ane moha-mAyAnI bhrAmaka iMdrajALamAM aTavAI paDelAM cakSuo dvArA bIjuM dekhAya paNa zuM ? "mane badhA "gAMDo' gaNe che, te mAro puNyodaya che, zrIarihaMta paramAtmAno mahAna anugraha che, zrInavakAra maMtrano kalpanAtIta prabhAva che.' A zabdo temanA potAnA che. emanA vadanamaMDala para vilakSaNa smita sadA pharatuM ja hoya che. koInI sAthe niSkAraNa saMvAdamAM utaratA nathI. vAtacIta karavAnI emanI rIta paNa vilakSaNa che. ekavAra emane pUchyuM : "ApanI uMmara keTalI ? ekasaTha pajUsaNa pUrAM thaI gayAM !" A pAMca zabdo saMbhaLAvIne, hasatA hasatA teo cAlyA gayA. pAchA bolAvyA, paNa UbhA ja nA rahyA. pagamAM bUTa-caMpala jiMdagImAM paheryA nathI. be dhotiyAM, be baMDI, be paheraNa ane eka TopI. emanAM vastromAM AThamuM naMga kadI joyuM nathI. ane te paNa potAnA hAthe ja dhovAnAM, dhobInI astrIthI potAnAM vastrone emaNe kadI dAjhavAM dIdhAM nathI. ghareNAmAM cAlIsa varSa jUnuM eka khissAghaDiyALa che. emanI mAphaka emanuM ghaDiyALa paNa kadI mAMduM paDyuM nathI ! mAstaragIrI mATe Avazyaka "varnAkyulara phAInala', e temano abhyAsa. prAthamika zALAnAM bALakone bhaNAvavAM, e temano vyavasAya. sudharAInI zALA hoya, ke khAnagI gharazikSaNa (Tyuzana) hoya, emanA zikSaNa. kAryano prAraMbha hamezAM paramAtmAnI stuti karAvavAthI ja thAya. 408 - dharma-ciMtana Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInamaskAra mahAmaMtrano 'mAnasa jApa,' e eka mAtra temano sAthI ane mitra che. trIseka varSa pahelAMno prasaMga yAda Ave che. temanA pagamAM lokhaMDanI beDIo jaDelI. hAthe doraDAM bAMdhelAM. potAnA ja gharamAM eka thAMbhalA sAthe baMdhAyelA, emanAM AptajanonA hAthe ja ! 'AmanuM khasI gayuM che, gAMDA thaI gayA che,' ema badhAM ja kahe ! paNamAstara to muMgA muMgA haze ! bole nahi, cAle nahi, potAnI najIka koIne AvavA de nahi. mAMtrikonI ajamAyaza thaI, tAMtriko khela karI gayA, bhuvAo dhUNI gayA ane dANA uchALI gayA ! soLa divasa sudhI A badhI dhamAla cAlI e badhA thAkyA. A soLa divasa sudhI anna lIdhuM nahi, pANI pIdhuM nahi, mauna choDyuM nahi. temanAM svajanone pUchatAM jANavA maLyuM : nAsI gayA hatA. relvenI saDake tAranA thAMbhalAne khamAsamaNAM detA hatA ! paMdara mAIla dUrathI pakaDI lAvyA chIe.' te vakhate evo aNasAra Avelo, ke A sajjana gAMDA nathI. kazoka abhigraha hovo joIe; sattarame divase mauna chUTyuM. lIMbunA rasa meLavelA patAsAnA pANIthI mAgIne pAraNuM karyuM. gAMDapaNa (? ) ApoApa ja cAlyuM gayuM. paNa 'gAMDA' hovAnI *chApane to te mUkatuM gayuM ! A prasaMga pachI pacIsa varSa vItI gayAM. sAdhAraNa paricaya rahyA karyo paricaya vadhAravAnI koziSa to karI, paNa javAbamAM haze, 'arihaMta, arihaMta' ema be vAra bole ane ravAnA thaI jAya. gherathI vahelI savAre snAnAdithI paravArIne nIkaLavuM, pAMca maMdiromAM zrItIrthaMkara paramAtmAnAM darzana karavAM, kyAreka kyAreka upAzrayomAM jaIne sAdhu bhagavaMtone vaMdanA karavI, AMbelazALAmAM jaIne AyaMbila karavuM, zALAmAM jaIne bALakone bhaNAvavAM, zALAno samaya pUro thatAM be pAMca maMdiromAM darzana karavAM, vagara zodhye maLelAM Tyuzana karavAM ane gharamAM pAchA dAkhala thaI javuM, A emano varSono nityakrama che. potAno paricaya koIne ApavAno nahi, anyanI oLakhANa icchavAnI nahi. cAreka varSa uparanI vAta che aNadhAryA rastAmAM ja maLI gayA. AvatI kAle Ama banaze, pa2ma divase phalANAne tyAM AvuM kaMIka thaze' ema pUrA sAta divasamAM bananArI sAta ghaTanAo ekIsAthe bhAkhIne jatA rahyA ! Azcarya ! sAte sAta divasomAM emaNe bhAkhelI sAte sAta ghaTanAo banI gaI! te pachI paricaya paNa vadhavA lAgyo. avAranavAra pote ja AvavA lAgyA. kyAreka be miniTamAM jatA rahe ! kyAreka be kalAka paNa bese. dharma-ciMtana 0 409 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moDhuM to kAyama bAMdheluM ja hoya. ukALeluM pANI paNa khUba Agraha karAya, to vaLI kyAreka vApare. emanA jIvana viSe kazuM paNa pUchyuM, to mauna ja jovA maLe kyAreka vaLI TUMko javAba Ape : 'samaya pAkaze tyAre jIbha bolaze.' kazI tamA nahi, kazI khevanA nahi. kAyama emanI dhUnamAM ja hoya. avadhUta joI lyo ! ekavAra, thoDA dahADA pahelAM, acAnaka AvyA. 'kAma AchuM mUkI do' bahuvAra besAya tema nathI. haju eka Tyuzana bAkI che emaNe kahyuM. kalama ane kAgaLane aLagAM karIne kAna emane soMpI dIdhA. emaNe je kahyuM. teno sAra A rahyo : "dasa varSano hato, tyAre eka sAdhu bhagavaMtano meLApa thayo hato. rastA vacce ubho rAkhIne temaNe pUchyuM : 'chokarA, navakAra gaNe che ?'javAbamAM kahyuM : 'moDhe karyo che' temaNe kahyuM : 'ThIka. dararoja gaNyA karaje. ochAmAM ochA ekaso ATha, roja gaNavA. badhI icchA pUrI thaze. je mAgIza te maLaze.' basa, ATaluM bolIne teo gayA. 'tyArathI navakAra gaNavAnI zarUAta thaI. ekaso ATha to dararoja gaNAya ja, vadhAre paNa thAya.' 'bhaNIne mAstaranI nokarI zarU karI. ragaziyuM gADuM cAlyA kare. lagna paNa thaI gayAM. dharmapatnIne saMtAnanI tIvra jhaMkhanA. bAdhA AkhaDI karyA ja kare. mane paNa kaMIne kaMI bAdhAAkhaDI rAkhavAnuM kahyA kare. varSo vItatAM gayAM, tema emano valopAta vadhato gayo.' 'unALAnI rAjAo hatI. nizALa baMdha hatI. saMtAnaprApti aMge da22oja gharamAM khaTapaTa cAlyA kare. aneka deva-devIonA prabhAvanI vAto thAya. daseka mAIla dUra eka devInuM maMdira hatuM. emanI amuka prakAre bAdhA rAkhavAthI avazya saMtAnaprApti thAya che, evuM koIke kaheluM. e bAdhA puruSe ja rAkhavAnI hatI. A aMge mArA upara dabANa AvavA mAMDyuM. patnIno haThAgraha lagabhaga asahya banI gayo.' 'huM calita thaI gayo dAMtamAM taraNuM bharAvIne mAre javuM ja paDyuM. jiMdagImAM relagADImAM ke moTarabasamAM AjasudhImAM bhAgye ja bAra paMdara vakhata beTho hoIza. cAlatA ja javA AvavAnI Adata, ane te paNa ughADA page.' 'huM to cAlyo ! paNa manamAM gaDamathala zarU thaI gaI. 'paMcaparameSTi bhagavaMtono huM upAsaka, anyadarzani deva-devIo pAse jAuM ? ane te paNa saMtAnanI bhIkha mAgavA ?' AkhA raste A maMthana cAlyA ja karyuM. 410 0 dharma-ciMtana Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patnIno haThAgraha mane pAchaLathI dhakkA mArI mArIne calAvato hato. zrInavakAra maMtra uparanI mArI zraddhA mane pAchA pharavAnuM kahI rahI hatI. devInA maMdiranAM pagathiyAM sudhI pahoMcelo huM pAcho vaLI gayo. navakAra gaNato gaNato gayo hato, navakAra gaNato gaNato ja pAcho pharI gayo. ghera Avyo, ne patnIe pUchyuM : 'jaI AvyA ?' 'eka varasamAM putrano janma thaze.' kazAye vicAra vagara mArA moDhAmAMthI A zabdo nIkaLI gayA. 'kahI to dIdhuM. paNa pachI muMjhAyo. eka varasamAM bola phaLaze nahi, to zuM thaze ?' A vicAra tarata ja Avyo. 'huM to upaDyo, zrIpArzvanAtha bhagavAnanA maMdiramAM. tamArA bharose meM vacana ApyuM che. have tame jANo !' ATalA zabdo meM prabhujInI mUrtine kahI dIdhA. pachI beTho navakAravALI gaNavA. 'aMtarikSamAMthI koI bolatuM hoya, evo bhAsa thayo. sAta ravivAra bharI jaje. sAtaso chappannanavakAra gaNI jaje.' A zabdo saMbhaLAyA. 'te pachI sAta ravivAra niyamita bharyA. dara ravivAre tyAM jaIne eka bAMdhI navakAravALI huM gaNI Avato.' 'bhagavAnanuM vacana to phaLyuM. paNa mArA dilamAM khUba kheda thaI gayo. AnaMdane badale aphasosathI aMtaHkaraNa bharAI gayuM.' 'mane ema thayuM, re mUrkha, bhagavAna pAse A tuM zuM mAgI Avyo ? je mAge te ApavAne samartha evA navakAra maMtranuM zaraNa maLyuM, prabhuno anugraha prApta thayo ane mAgI mAgIMne putra mAgyo ? mokSane badale baMdhana mAgyuM ? bhAre moTI bhUla thaI gaI ema lAgyuM. 'traNa divasa ane traNa rAta, A aphasosa evo to Akaro thaI paDyo, ke huM zUnamUna banI gayo. khAvA-pIvAnuM visarI gayo. vagara paccakhkhANano akrama thaI gayo. basa, navakAra gaNyA karuM.' 'nAnapaNamAM maLelA te sAdhu bhagavaMta mane acAnaka yAda AvyA. vIseka mAIla dUra, eka nAnA gAmamAM teo che, evo bhAsa thayo. cothe divase paroDhiye koIne kahyA kAravyA vagara ja uThIne meM cAlavA mAMDyuM.' 'vIsa mAIla cAlI nAMkhyuM. tyAM gayo, to teozrI tyAM upAzrayamAM ja hatA ! emanA caraNamAM huM to ALoTI paDyo ane raDavA lAgyo. mAruM duHkha emanI pAse dharma-ciMtana 7 411 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakta karyuM. mahArAja, Ape mane ciMtAmaNi ratna ApeluM, teno mArAthI durUpayoga thaI gayo che." meM temane kahyuM. mArA mastaka upara temaNe vAsakSepa nAkhyo ane kahyuM : "jA, soLa upavAsa kara, soLa divasa mauna rAkhaje ane pachI pArzvanAtha prabhunA maMdiramAM bIjA sAta ravivAra bharaje, sAtaso chappana navakAra pharIthI gaNI Avaje. paNa A vAta trIsa varSa sudhI koIne karIza nahi." "mArA mananuM samAdhAna thaI gayuM. soLa upavAsanAM ane soLa divasa maunanAM paccakhANa meM tyAM ja laI lIdhAM. pachI pAcho tyAMthI uThyo ane ghara tarapha cAlavA mAMDyuM.' rastAmAM ThekaThekANe zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAnAM darzana thavA lAgyAM. jyAM darzana thAya, tyAM huM to khamAsamaNAM devA lAgI jAuM. AvI rIte eka sthaLe khamAsamaNAM deto hato, tyAM mArA moTAbhAI ane saMbaMdhIo mane maLyAM. e badhAM mane zodhavA nIkaLyAM hatAM.' "alyA mAstara, kyAM gayo hato ?' mane pUchyuM. huM zo javAba ApuM ? mauna ane upavAsanAM paccakhkhANa te laIne Avyo hato. emaNe mane pakaDyo. rastAmAM pratimAjInAM darzana thatAM ja rahyAM ane huM khamAsamaNAM deto ja rahyo. ghera AvyA pachI paNa mArAthI bolAya, tema to hatuM ja nahi, gharanAM lokonA manamAM nakkI thaI gayuM, ke "AnuM chaTakI gayuM !" e soLa divasa mArI khUba kaparI kasoTI thaI. jabarajastIthI khavaDAvavAnA ne pIvaDAvavAnA prayAso thayA. pagamAM lokhaMDanI beDIo paDI. hAthe doraDAM baMdhAyAM. thAMbhalA sAthe mane tANI bAMdhyo. bhuvA AvyA ne dhUNI gayA !" maMtrataMtravALA paNa AvI gayA ! huM navakAra gaNato rahyo ane cUpa besI rahyo. mArapITa paNa thaI, cAbukano mAra paNa jhIlyo. mane hasavuM Ave, huM hasyA karuM. manamAM ema thAya, ke karmanI kaThInAI paNa kharI udayamAM AvI che ! traNa upavAsa AgaLanA hatA. bIjA soLa karavAnA hatA. A badhI dhamAla ane mArapITanI vacce vagara bolya upavAsa to meM pUrA karyA pANInuM TIpuMye lIdhuM nahi. kula ogaNIsa upavAsa thayA. e daramiyAna mArA mananI kAyA palaTa thaI gaI. paccakhANa pachI sattarame divase meM mAgIne lIMbuno rasa ane patAsAnuM pANI laI pAraNuM karyuM. te divasathI huM gAMDAmAM khapuM chuM. mane eno raMja nathI, AnaMda che." te pachI, pArzvanAtha bhagavAnanA maMdiramAM meM pharIthI sAta ravivAra bharyA." 412 dharma-ciMtana Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : "sAtame ravivAre pharIthI aMtarikSamAMthI avAja Avyo :" pAMca vrata uccarI le. - tyAM ne tyAM ja meM manathI nizcaya karI lIdho. e vAtane Aje batrIsa varSa thayAM. uMmara te vakhate ogaNatrIsa varSanI hatI. vino to pAra vagaranAM naDyAM che, paNa zrIvItarAga paramAtmAnI kRpAthI vratabhaMga thavAyuM nathI. vratabhaMga karAvavA mATe prayAso pAra vagaranA thayA. dhAka-dhamakI ne dabANa to jene dAnavI kahI zakAya, tevuM AvI paDeluM. khAvA na Ape, Dagale ne pagale musIbato UbhI kare, nizALe bhaNAvavA jAuM, teno pagAra Ave, te pAIe pAI laI le. AvuM badhuM ghaNuM thavA mAMDyuM." "khAvA ApavAnuM baMdha karyuM, eTale meM AyaMbila zarU karI dIdhAM. Ameya AyaMbilano mahAvaro to hato ja. AMbelazALAmAM jaIne AyaMbila karI AvuM ane khuzakhuzAla rahuM. cha8 aThThama ne upavAsa paNa karuM. ATha upavAsa paNa keTalIye vAra karyA che. paNa e viSe koIne kazuM kahevAnuM nahi. anukULatA maLe, to ekAsaNuM ke besaNuM paNa karI lauM, paNa evI anukULatA ochI maLe, moTe bhAge to AyaMbila ja thAya che." navakAra maMtranuM raTaNa to have cAlu ja rahe che. zrI pArzvanAtha prabhunI pratimAnAM darzana to jyAre ane jyAM icchuM tyAM thAya che. bananArA banAvonI AgAhI paNa thaI jAya che. sadbhAgye badhA mane "gAMDo' gaNe che, eTale have bIjo koI trAsa rahyo nathI.' eka putra to thayo. bhaNyo. paraNyo, sAruM raLe che. ene paNa bALako che. dhaMdhArthe te bahAragAma rahe che. putra-pautrAdi saMge putranI mAtA paNa AnaMda kare che. mane have emanAmAM ke bIjA kazAmAM khAsa rasa rahyo nathI. emano mArAmAMno rasa mArA pagAra pUrato jaLavAI rahyo che ! mane e vAtanuM hasavuM Ave che. devuM cUkavavAnuM che, te cUkavuM chuM. pagAra, je zALAmAMthI Ave che, te temane bArobAra mokalI dauM chuM. TyuzananA paisA pUratA thaI rahe che. aMgata kharca to kazo khAsa che nahi. junA bhADAnuM ghara che, nava rUpiyA bhADuM che. sAbu, hajAmata vagere maLIne bethI aDhI rUpiyA jeTaluM mAsika kharca thAya che. be jhabhbhA, be baMDI, be dhotiyAM ne eka TopI eka varasa cAle che. kyAMya javuM AvavuM paDe evuM khAsa rAkhyuM nathI. paMdara-paMdara mAIla javAnuM hoya, to ughADA page cAlI nAMkhavAmAM bahu AnaMda Ave che. dara traNa mahine TyuzanamAMthI bacelA paisA vagara nAme AMbelazALAmAM pahoMcADI dauM chuM. masta rahuM chuM. saMtoSa ane AnaMdathI citta bharyuM bharyuM rahe che. pagAranA divasa sivAya mArA khissAmAM cAra AnAthI vadhAre bhAgye ja koIne jovA maLe. zrInavakAra maMtrano A mahA pratApa che. zrI pArzvanAtha bhagavAnano agamya anugraha che." dharma-ciMtana 413 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauthI moTuM sukha to "jAte naryAnuM che. kadI mAMdagI AvI nathI. kadI mAthuM sarakhuM paNa duHkhyuM nathI. davAnI goLI ke paDIkI jiMdagImAM kadI khAvI paDI nathI." A mArI vAta. te tamane kahI lakhIne kyAMya chapAvavuM hoya to chapAvajo, paNa nAma ThAma ApavAnI ke koIne oLakhANa karAvavAnI kaDAkuTamAM paDazo nahi. tamArA upara vizvAsa Avyo, eTale ATalI vAta karI che.' tamAre je samajavuM hoya te samajajo, mArI samajaNa to bahu nAnI ane TUMkI che. te e, ke zrIvItarAga paramAtmAnuM zAsana zAzvatuM che, emanI karuNA ane kRpA aparaMpAra che, e meLavavAnuM sAdhana navakAra maMtra che ane sAtame bhave mokSa che." ATalI vAta karIne namaskAra mahAmaMtranA e avadhUta mahAnubhAva mAstara UbhA thaI gayA, saDasaDATa cAlyA gayA. manomana vaMdana karIne meM bAra navakAra gaNyA. yoganI mastI bhoganI vAsanA kahevAya che, roganI pIDA kahevAya che ane yoganI mastI kahevAya che. bhoganI vAsanA jene satAvatI hoya, roganI pIDA jene paDatI hoya te duHkhI che. te duHkha dUra karavAnuM koI paNa samartha sAdhana hoya to te yoganI mastI che. jeTale aMze e mastI vadhe che teTale aMze bhoganI vAsanA ane roganI pIDA ochI thatI jAya che yoga judI vastu che yoga dhAraNa karanArA ane tene nabhAvanArA ghaNA AtmAo che paNa tenI mastIvALA AtmAo rAjAnI paNa paravA karatA nathI. evA yogIo abhimAnI nathI hotA, atizaya vinamra hoya che, chatAM teo koIthI paNa dabAtA nathI. caMdra-caMdanathI. paNa adhika zItaLa hovA chatAM agni karatAM paNa vizeSa tAtA hoya che tenAthI durguNo ane karmo paNa kaMpe che evI mastI mATe prayatna karavo jarUrI che. yoganI mastI pratyeno daDha anurAga keLavavo Avazyaka che. te pratye prema jAgRta thaze eTale bIjA badhA tarakaTo ke je Dagale ne pagale upAdhi utpanna kare che te dUra thaze. thoDI thoDI paNa evI mastI keLavo ane tenI majA anubhavo. -pa.pU.paM. zrIdhurandharavijayajI gaNivara. 414dharma-ciMtana Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamaMgala zrI caMdra (parama pUjaya eka sAdhvIjI mahArAjanI dIkSA pUrveno A eka jIvanaprasaMga che. bAlabrahmacAriNI A sAdhvIjI mahArAja potAne navakAra-putrI'mAne che. zrInavakAra maMtranAM ThIka ThIka anuSThAno temaNe karyA che, cha mahinA mauna pALIne nava lAkha navakAranA jApa paNa temaNe karyA che. zrInavakAra maMtranA aciMtya sAmarthyano apUrva mahimA gAto A vilakSaNa jIvanaprasaMga AnaMda maMgalano anubhava karAve che, sAdhanAnA saMskArone bhAvAMtaromAM jIvIta banAvavAnA zrInamaskAra mahAmaMtranA prabhAvanI pratIti paNa karAvaze. saM.) zrInavakAra maMtra mahAna prajIvakasamrATa Greatest of all Vitamins che. enAM sAmartho akathya che, prabhAvo pArAvAra che. kuMbhakarNa-nidrAmAM mUchita paDelA pUrvasaMskArone jAgrata karanAro mahAnAda zrInavakAra maMtra che. enA mahAprabhAvasiMdhunA eka biMdunI kathA ahIM AlekhatAM haiyuM gadgad bane che. lagabhaga pacIsa varSa pahelAMno A prasaMga che. te vakhate, e bahenanI uMmara paMdara varSanI hatI. gauravarNa, ghATIluM mukha, tejasvI lalATa, manohara netro ane lAvaNyanAM pratApI aMkurovaDe AkAra laI rahelI kizora kAyA dharAvatI e bALAnAM darzane kaThora aMta:karaNomAM paNa vAtsalyanAM amI pragaTatAM. bole tyAre mukhamAMthI phUla jhare. cAle tyAre dharatImAMthI vahAlapa chUTe. nayanomAMthI vizva vAtsalyanI abhinava kiraNAvalI satata vahetI rahe. ' dharmanI muDImAM eka mAtra zrInavakAra maMtra. vaDIlopArjita vArasAmAM bAlyavayathI prApta thayelA A mahAmaMtramAM, bAlyavayathI ja e bALAne apUrva maMgalamayI mAtAnAM darzana thayelAM. kumaLA manamAM, koI paNa avasare, jarA sarakhuM paNa duHkha utpanna thatAM, gharanA eka khUNe, doDIne e besI jatI, zrInavakAra mAtAnA pAlavamAM mukha chupAvIne haiyAno bhAra te halako karI letI. zrInavakAranA raTaNa sAnnidhyamAM praphullatA ene punaH sAMpaDI jatI. vidhavA mAtAnAM nayanonI kIkI samI A bALA, enA vaDIla bhAIonI vAtsalyabharI mamatAnuM pAtra hatI. bahenane ucca zikSaNa apAvavAnA baMdhuone koDa hatA. pAzcAtya zikSaNa ApatA eka kanyAvidyAlayamAM e bALAno abhyAsa cAlI rahyo dharma-ciMtana 0 415 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato. zALAmAM niyamita abhyAsa karavA javuM, gRhakAryamAM mAtAne madadagAra banavuM ane zrInavakAra maMtranuM raTaNa karavuM e traNa mukhya pravRttiomAM masta rahetI e bALA bhAvI jIvananAM manorathabharyAM svapno paNa ghaDatI ane temAM rAcatI. A arasAmAM, pratyeka mAtApitAnI eka mahAciMtA samo sAMsArika prazna Ubho thAya che. e bALAnA vivAhanI carcA gharamAM zarU thAya che. suyogya jIvanasAthInI zodhamAM naDI rahelI muzkelIo enA bhAIone vyagra banAvI rahI che. kuTuMbanI ciMtAnI pratichAyA e bALAnA manamaMdiramAM eka khaLabhaLATa Ubho kare che. potAnI jJAtimAMnI te samayanI paristhitino saMvAda te sAMbhaLe che. najara Thare tevA kumAro goThavAI gayA che, je bAkI rahyA che temane joIne umaMga Avato nathI. e bALAnuM mana paNa ciMtAtura banI jAya che. 'zuM thaze ? mAre yogya sAthIdAra, jJAtimAMthI zuM nahi ja maLe ?' AvA vicArothI vyagratA anubhavatI e bALA, bAlyakALanA pelA priya sAthIdArane, gharanA khUNAne yAda kare che. cUpacupa e tyAM besI jAya che. zrInavakAra mAtAnA khoLAmAM mastaka gopavIne, potAnAM azruovaDe, parama pAvaka mAtAnA pAlavane e bhIMjavI nAMkhe che. zAMta sarovara samA jIvanamAM vivAhano prazna jANe ke eka patthara banIne AvI paDyo che. saMdhyAno jhAMkho prakAza vidAya thayo che. nAnakaDI ghara dIvaDIo rAtrinA aMdhakAra sAthe miThThI miThThI goSThi karI rahI che. aMtevAsIone nidrAdevIne khoLe soMpavA mATe, 'have kAle maLIzuM' ema kahIne e ghara dIvaDIo paNa potAnI prakAza lIlAne saMkelI levAnI taiyArI karI rahI che. vivAha aMgenA vivAdanuM je tophAna jIvanamAM AvI paDyuM che, enI gaDamathaLane zrInavakAra mAtAnA khoLe padharAvIne, navakAra maMtranuM raTaNa karatI e bALA nidrAdhIna bane che. A navakAranidrA daramiyAna, e bALAnA bhAvI jIvanano eka mahAghATa ghaDAI jAya che. te yAdagAra rAtri, enA jIvananuM eka sImAcihna banI jAya che. yogImahAtmAone jAgrata thavAnA paroDhanA samaye e bALAne eka svapna Ave che. "eka nAnakaDuM jinamaMdira che. dhUpanI suvAsathI maMDapa mhekI rahyo che. zItaLa ane samAdhidAyaka kiraNo relAvatA prakAzadIpo, zrIjinapratimAnA prabhAvanI prati 416 0 dharma-ciMtana Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAyAthI maMdiranA khUNekhUNAne ujALI rahyA che, AvA suramya pavitra prabhudhAmamAM peluM svapna e bALAne laI Ave che. parama pribhAvaka zrI pArzvanAtha bhagavAnanI manohAriNI pratimA e bALAne kalyANapradAyaka AvakAra ApI rahI che. bALAnA aMta:karaNamAM apUrva bhAva jAgrata thAya che. bhaktinA AlhAdaka AvegathI romAvalI vikasita banI jAya che." prabhune praNAma karavA, namaskAramudrAnI racanA arthe e bALAnA baMne bAhuo unnata bane che. ekAeka, baMne bAhuonuM vaMdanamilana thAya te pahelAM ja, cAMdIno eka amulakha thALa vacce AvI paDe che, baMne hAtho goThavAI jAya che. e thALamAM lAla juvAranI dhANI bharelI che. zikharanA AkArano e dhANIsamUha motInA dANAnI jema camakI rahyo che. prabhune praNAma karIne, e thALa sAthe bALA Asanastha bane che. sanmukha paDelA eka bAjoTha umara, pelA thALamAMnI dhANInA dANA vaDe, kazIka AkRtinI racanA karavAnuM cAlu thAya che. bhAvabharapUra paraMtu zUnyamanaska avasthAmAM pelA bAjoThane, e bALA, dhANInA dANAthI zaNagAravA lAge che. divALImAM gharanA AMgaNAmAM raMgoLI pUratI hoya tema, e bAjoThane te bALA, dhANIthI citrita karI rahe che. "aho ! meM A aSTamaMgalanuM citra doryuM !" sahasA, e bALAnA mukhamAMthI A udgAra sarI paDe che. Azcarya ! aSTamaMgala zabda, te pUrve e bALAe kadI vAMcyo nathI, sAMbhaLyo nathI, e zabdanA arthanI paNa ene khabara nathI. pachI, apUrva ullAsathI e bALA zrIprabhujI sanmukha vidhipUrvaka caityavaMdana kare che. caityavaMdananAM badhAM sUtro te madhura svarathI bolI jAya che. caityavaMdananA aMtabhAge, kAusagga jyAre cAlato hoya che tyAre, zrI pArzvanAtha prabhunI pratimAne vAcA Ave che. mAga, mAga, je joIe te mAgI le." varadAna mAgI levAnuM A AhAhana traNa vakhata saMbhaLAya che. paraMtu, kAusagga cAlu hovAthI e bALA potAnuM mukha kholatI nathI, javAba dharma-ciMtana 417 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApatI nathI. zrIpArzvanAtha prabhunI stuti (thoya)vaDe caityavaMdana pUrNa thatAM ja punaH pratimAjImAMthI avAja Ave che. khamAsamaNa daIne bALA zrIprabhujIne praNAma kare che. 'mAgI le, icchita vastu mAgI le.' mUrtimAMthI punaH maMgalanAda saMbhaLAya che. 'zuM mAguM ?' bALAnA manaHpradezamAM vIjaLIka gatithI vicArasAgaranAM mojAMo uchaLavA lAge che. jIvanane sabhara ane sArthaka banAvI de tevA suyogya jIvanasAthInI mAgaNI karavAno eka vicAra AkAra dhAraNa kare che. paNa.... bALAnA mukhamAMthI bIjA ja zabdo nIkaLI paDe che. "trIjA bhave mokSa" be hAtha joDIne e bALA A mAgaNI kare che. "tathAstu." zrIpArzvanAtha prabhunI pratimAmAMthI A zabda saMbhaLAya che. svapna pUrNa thAya che. bALAnAM nayano khUlI jAya che. te vismita banI jAya che. "A zuM joyuM ? zuM sAMbhaLyuM ? bhava zuM ? mokSa zuM ? aSTamaMgala zuM ? meM A zuM mAgyuM ?" eka mahA AzcaryamAM e bALA aTavAI jAya che. nathI to bhavanI kazI khabara, mokSa zuM, enoye kazo khyAla ene nathI. aSTamaMgala zuM, enI to ene kalpanA paNa nathI. A viSayanA vicAro jIvanamAM agAu kadI udbhavyA ja nathI. kazuM samajAtuM nathI, nayano azrubhInAM banI jAya che. zayyAno satvara tyAga karIne e besI jAya che. zrInavakAra mAtAnI mamatAnuM zaraNuM punaH e svIkAre che. 52mapAvanakA2ka zrInavakAramaiyAnA pAlavamAM mastaka chupAvIne punaH thoDAMka azruo te vahAve che. vivAhano vaMToLa jIvanamAMthI dUra dUra cAlyo jAya che. jIvananI dizA, te ghaDIthI ja, palaTAI jAya che. 418 0 dharma-ciMtana Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra, bhava, bhramaNa, AtmA, dharma ane mokSa viSe badhuM samajavAnI tAraka jijJAsA jAgI paDe che. e badhuM samajavAno udyama zarU thaI jAya che. apUrva utsAha, AnaMda ane tanamanATathI mokSamArganI prAthamika pagadaMDI para viharavAnuM zarU thaI jAya che. trIje ja mahine, tIrthAdhirAja zrIsiddhakSetranI pAvaka nizrAmAM e bALA upadhAna tapanI ArAdhanA kare che. bhAva, ullAsa ane abhyAsanA apUrvakaraNano e sukhada samaya. bIjA traNa mahinA pasAra thAya che. svapnamAM, 'aSTamaMgala'nuM je citra, zrIpArzvanAtha prabhunA maMdiramAM e bALAe, doryuM hatuM, e siddha thaI jAya che, nitya sAthI banI jAya che. parama bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karIne, aSTamaMgalathI adhiSThita banelA rajoharaNa (odho) upakaraNo sAthe, mokSamArganI majala e bALA zarU kare che. pUrvajanmanA zubha saMskArone punarjivana ApanAra eka mahA saMjIvanI, zrInamaskAra mahAmaMtra che. e mahAmaMtrane koTAnukoTI vaMdana ho. e parama sAdhakane paNa praNAma ho. zrInavakAra bhaktipada prathama namuM arihaMtane, duje siddha praNAma, namana karuM AcAryane, thAya amArAM kAma. upAdhyAyane vAMdIne, pAmuM sukha amApa, sAdhu saghaLA vAMdatA, kApuM saghaLAM pApa. maMtra mahA navakAra e, cauda puravano sAra, ema namuM parameSTine, karavA Atama sAra. saghaLAM maMgala je kahyAM, temAM paheluM jANa, jApa japaMtAM jehano, pragaTe kevaLanANa. dharma-ciMtana 0 419 zrI bAgamalabhAI bakSI Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra ane kSamAyAcanA zrI caMdulAla zAha (AtmA uparanA pApabhArano samULa uccheda karIne tene parama-pavitra banAvavAmAM aMtaHkaraNapUrvakanI kSamAyAcanA ane namaskArabhAva keTalo agatyano bhAga bhajave che, te A kathAmAM asa2kA2ka rIte spaSTa karavAmAM AvyuM che. saM.) ghaNAM varSo pahelAM Holy Sinner (pavitrapApI) nAmanI eka kathA vAMcI hatI. agiyAramAM saikAmAM thaI gayelA eka khristi vaDA dharmaguru (popa)nuM jIvana caritra e kathAmAM vaNAyeluM hatuM. karmanI adbhuta vicitratAnA e kissAmAM je vistRta kathAvarNana che, teno TuMka sAra bahu jANavA jevo ane samajavA jevo che. yuropanA eka rAjakuTuMbamAM joDiyAM bALakono janma thAya che. eka bhAI, ne eka bahena. paraspara ananya sneha dharAvatAM A bALako kizorAvasthAmAM praveza karatAM ja eka ghora aparAdha karI bese che. tadna aNasamajamAM karelI e bhUlanA phaLasvarUpa eka putrano janma thAya che. rAjyakuTuMbanI gauravasaMrakSaka praNAlikA anusAra, e bALakane eka pIpamAM mUkavAmAM Ave che. e pIpane eka vahetI saritAmAM padharAvavAmAM Ave che. aNasamajamAM thaI gayelA ghora pApathI khUba khUba lajjita banelo rAjakumAra, potAno rAjyamukuTa bahenanA mastake padharAvIne, prAyazcittArthe cAlyo jAya che. peluM pIpa, vahetuM vahetuM, dUra dUra eka pAdarInA hAthamAM Ave che. bALakanI sAthe pIpamAM rAkhavAmAM AvelAM mUlyavAna vastro tathA maNimANeka ane eka mudrikA parathI, pAdarIne e bALakanI garbhazrImaMtAIno khyAla Ave che. ene ucherIne moTo karavAnI vyavasthA e pAdarI kare che. moTo thayA pachI, e bALaka--have yuvAna,--potAnAM mAtA-pitAnI zodhamAM nIkaLe che. pharato pharato, je nagaramAM enI janetA rAjya kare che, tyAM te Ave che. rAjya para caDI AvelA eka mAtabara zatrune prabaLa parAkramathI harAvIne e yuvAna keda pakaDI lAve che. 420 0 dharma-ciMtana Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nagaranI prajA e yuvAnanAM parAkramanAM ovAraNAM le che. paristhiti evI UbhI thAya che, ke bhAI (pati) ane putranA zokamAM apariNita rahelI e rANInAM lagna A yuvAna sAthe thAya che potAnA mADIjAyA bhAIthI thayelA potAnA ja putranI e patnI bane che ! e saMyogathI be putrIono janma paNa thAya che ! e bALakane saritAmAM vaheto mUkavAmAM Avyo, tyAre enI sAthe je mudrikA rAkhavAmAM AvelI, enI upara rAjyarANInI eka vAra najara paDI jAya che. potAno pati e potAno ja putra che, evuM bhAna thatAM ja e mUcchita banI jAya che. jenI sAthe pote saMsAra bhogavyo, e potAnI janmadAtA mAtA ja che, e satyanuM jJAna thatAM ja, pelo parAkramI yuvAna pachaDATa khAIne paDe che. "arere, mArAM prArabdhamAM AvuM ghora pApa !" pazcAttApanA pAvaka agnithI baLabaLato e karmabALa cAlI nIkaLe che. nathI khAto, nathI pIto, nathI koI sthaLe thobhato. huM pApI chuM, huM pApI chuM. he pitA mane kSamA karo" ema bolato jAya che ne cAlato jAya che. mArgamAM je maLe te badhAMne manuSyane, jAnavarone, jhADapAnane ane nadI-nALAM tathA pattharone-e namaskAra karato jAya che. sau pAse-jaDa pAse ane caitanya pAse-e kSamA mAgato jAya che. be hAtha joDelA rAkhIne dharatI para e ALoTI paDe che, dharatIne namaskAra kare che, dharatImAtA pAse paNa te kSamA yAce che. kathA ema kahe che ke, pUrAM bAra varSa, eka vizALa jaLAzayanI madhyamAM AvelA eka TekariyALa TApu upara, kevaLa namaskAra ane kSamAyAcanAmAM, te vitAve che. bairya jeno janaka che, kSamA jenI jananI che, samatA jenI patnI che. satya jeno putra che, dayA jenI bhaginI che, saMyama jeno bhrAtA che. bhUmitala jenI zayyA che, dizAo jenAM vastro che ane dhyAnarUpI jJAna jenuM bhojana che, AvAM badhAM jenAM Aptajano che. tevA yogIne kono bhaya che? zAno bhaya dharma-ciMtana 421 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagabhaga A dazAmAM niraMtara namaskAra karato ane kSamAnI yAcanA karato e mahAnubhAva, pAtALajharAnA amRtapAnanA sahAre jIvato rahe che, paraMtu tadna durbaLa, kSINa, azakta ane tiryaMcAvasthAne pAmelo hoya tevA manuSyadehe te paDyo che. kathA ema kahe che ke, te arasAmAM popanI khAlI paDelI gAdI mATe laDatA be pakSanA baMne netAone svapna Ave che. 'popanI gAdIno vArasa dUra dUra eka jaMgala vacce AvelA jaLAzayanI madhyamAM baraDA samA khaDaka upara, tamArI rAha jue che' ema e svapna baMne nAyakone kahI jAya che. vAjate gAjate ene tyAMthI romamAM lAvavAmAM Ave che. mArgamAM darzanArthe ekatrita thatAM kaMIka duHkhIonAM du:kha enA darzane dUra thAya che aneka asAdhya rogIonA roga enA caraNasparzathI maTI jAya che. sagA mAmAnA saMyogathI pedA thayelo ane potAnI ja mAtAnAM saMtAnono pitA banelo e pavitra pApI, eka mahAna dharmAcArya bane che. eka saMyoga-pApIne mahAmAnava banAvI jatI A kathAnA mULamAM zuM hatuM ? kevaLa namaskArabhAva. kSamAyAcanA to e namaskArabhAvanI eka bAhya tathA atyaMtara kriyA ja mAtra hatI. namaskArabhAva ane kSamAyAcanAnA saMyoganI A mahAkathA vicAravA jevI che. namaskAra mahAmaMtranuM raTaNa keTaluM prabhAvazALI che. eno parokSa paraco A kathA zuM nathI ApatI ? namaskAra mahAmaMtranA parama namaskArabhAvanI sAthe 'khAmemI savva jIve, savva jIvA khamattu me'no atyaMtara saMyoga jo thAya, to tethI kevAM mahAna ane apUrva pariNAmo nIpajAvI zakAya ? anaMtA janmonAM pApakarmonAM poTalAM bAMdhIne pharatAM pharatAM, mAnavadehanI mahAmUlI puNyaprApti ApaNane labdha thaI che. pUrve karelA aneka namaskArono ja A pratApa che. e badhAM anaMtA pApakarmone mULamAMthI ukhADI nAMkhavAnuM parama pirabaLa dharAvato mahAnamaskAra mahAmaMtra paNa ApaNane prApta thayo che. 'namaskAra' eTale ja 'kSamAyAcanA.' kSamAyAcanA eTale nirjarA, saMva2 ane mokSa. paraMtu, e kyAre bane ? 422 0 dharma-ciMtana Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtaHkaraNamAM tIvratA" jAge, tyAre ja e bane. tIvratA trilakSI che. eka lakSya karmabaddha AtmA upara. bIjuM lakSya kSamAyAcanApUrNa namaskArabhAva upara. trIjuM lakSya karmamukta arihaMta paramAtmA upara. - cittanI ekAgratAnA A triveNI-saMgamane pragaTAvavAnuM mahAsAmarthya zrInamaskAra mahAmaMtramAM che, che, che. paMcaparameSThi viSe anabhijJa evA pelA pavitra pApIne, kSamAyAcanAyukta namaskArabhAva, jo eka mahAna dharmaguru banAvI zake, to pachI, paMcaparameSThinA jJAnathI yukta thayelo namaskArabhAva AtmAne paramAtmA banAve, temAM to koI paNa saMzayane sthAna nathI ja nathI. temAMye, zrInamaskAra mahAmaMtranuM zaraNa jene prApta thayuM che, jenA romaromamAM paMcaparameSThi namaskArano nAda patharAyo che ane jenI prajJAnuM namaskArabhAvanI zraddhAmAM kriyAzIla ekIkaraNa thayuM che, evA bhavya jIvonuM muktikaraNa to kevaLa kALanA paripAkano ja savAla che-(A matter of time only). zrIpaMcaparameSThine mArAM vaMdana ho. zrInamaskAra mahAmaMtrane mArAM vaMdana ho. zrInamaskAra mahAmaMtranA sAdhakone mArAM vaMdana ho. lAkha lAkha, kroDa kroDa. namaskArabhAvamAM ramaNatA vadhAravA mATe mana prabhujIne soMpI devuM paDe athavA to e manamAM dina-rAta evo bhAva prakAzavo joIe ke jemAM sakaLasattvahitanuM parama pavitra saMgIta gUMjatuM hoya. dharma-ciMtana 423 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskArarUpI jananInA caraNe -eka sAdhaka (pragaTaprabhAvI zrIpaMcaparameSThirUpI mahAmaMtra navakArano zraddhApUrvaka jApa karanAra mahAnubhAvonA caraNakamaLamAM namaskAra karIne, mArA jIvanamAM prApta thayelA mArA potAnA anubhavo paikIno tAjetaramAM maraNAMta kaSTamAMthI huM kevI rIte bacyo, tenuM TuMka varNana sAdara rajU karuM chuM. saM.) chellA pAMca varSathI meM mArI jAtane namaskArarUpI jananInA caraNe dharI dIdhI che. hamezAM moTA bhAga rAtrinA bethI savAranA ATha sudhI mauna ane namaskAra mahAmaMtranuM guNana ane manana karavAnI mArA pUrvakarmano puNyodaye mane Teva paDI gaI che, kahone ke te vinA mane cena paDatuM nathI. maraNAMta kaSTa A pramANe gaNatAM gaNatAM koI paNa jAtanI viziSTa prakAranI kriyA (dhUpa, dIpa, Asana vinA) lagabhaga paMcANu lAkha upara namaskAra mahAmaMtrano jApa saMpUrNa thayA pachI ekAeka, saMvata 2017 vada 10ne zukravAranA roja rAtanA sADA daza vAge huM mArA makAnamAM sUto hato ne laghuzaMkA karavA uThyo ke turata ja mArA AkhA zarIramAM jhera vyApIne zarIra kALuM zyAma paDI gayuM, AMkho lAlaghUma thaI gaI, moMno cahero na oLakhAya tevo thaI gayo, mArI gulvedriyanI thelIno bhAga sUjIne moTo daDo (lagabhaga bazera jeTalo) thaI gayo ane DAbo paga sUjI gayo. mane mAluma paDI gayuM ke AkhA zarIre saMpUrNapaNe jhera vyApI gayuM che, "have zuM karavuM ? mane janama ApanArI mAtA to pAMca varSano mUkIne svarge sIdhAvI che, gharamAM mArI pAse ja dharmapatnI, mArI pAMca dIkarIo tathA pAMca varSano mAro nAno putra sUtelAM che. jo A vAta gharamAM jAhera karuM to tarata ja doDAdoDa ane rokakaLa zarU thaI jaze ane DaoNkTarane bolAvavAmAM Avaze. DaoNkTara AvIne mane haoNspiTalamAM laI javAnI salAha Apaze. mAro rojano namaskAra mahAmaMtra gaNavAno samaya cUkI javAze." A pramANe vicAronI ghaTamALa zarU thatAM mane eka zubhavicAra phurI Avyo ke, tuM tArI jAtane namaskArarUpI jananIne nizcita paNe soMpI de. je mAtAe tAruM AjasudhI jatana karyuM che, je mAtAe tane mUrkhamAMthI DAhyo banAvyo che, je jananIe tAruM covIse kalAka rakSaNa karyuM che, je mAtAe tane aneka rIte sukhI banAvyo che, tene ja tuM samarpita thaI jA. kharekhara ? A vicAro AvatAM ja koI paNa jAtanI hohA karyA vagara meM mArI jAtane namaskArarUpI jananIne soMpI dIdhI. DAbo paga lagabhaga DhIMcaNanI nIcetha paganI 4ra40 dharma-ciMtana Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eDI sudhI sUjI gayo hato. duHkhAvo to rADa paDAve tevo hato. gharanA koI paNa mANasane khabara ApyA vinA, sUtAM sUtAM namaskAra mahAmaMtrano jApa zarU karI dIdho. jApa karatAM karatAM rAtanA barAbara be vAgyA (mAro rojanA jApano samaya thayo). adbhuta bacAva ghaDIyALamAM be vAgyA te samaye, mArA DAbA page sojA AvelA hatA ane kAramo duHkhAvo thaI rahyo hato te samaye, mArA paganA duHkhatA sAMdhAo paikInA eka sAMdhA upara koI ajJAta strI-zakti-e AvI UbhA rahIne, kacakacAvIne potAnA baMne paga mUkyA ke tarata ja te sAMdhAno duHkhAvo baMdha paDI gayo. huM jhabakIne jAgI gayo ane cIsa pADI uThyo ! A zuM? ema vicAra karavA lAgyo. pAcho namaskAra mahAmaMtra sUtAM sUtAM gaNavA lAgyo. - bIjo bacAva pachI te ja rAtanA cAra vAge pharIthI mArA DAbA paganA duHkhAvAvALA bIjA sAMdhA upara te ja strIe pharIthI kacakacAvIne paga mUkyo. huM moTI cIsa pADI uThyo. gharamAM badhAM jAMgI gayAM mane pUchavA lAgyA ke zuM thayuM ? mAre mauna hovAthI meM nizAnI batAvIne kahyuM ke, kAMI nahIM. pAcho sUI gayo ane namaskAra mahAmaMtra gaNavo lAgyo. * trIjo bacAva bIjA divase savAramAM ATha vAge mauna pUruM thayA pachI, mArI eka dIkarIne mArA mitra vaidya ramaNabhAI rasavaidyane bolAvavA mokalI. temane meM badhI vAta kahI. temaNe mArA hRdayane jherathI bacAvI levA kasturI, caMdrodaya ane jayamaMgala rasa davAmAM ApavA zarU karyA. mIThuM khAvAnuM baMdha karAvyuM, mAtra maganuM pANI pIvAnI chUTa ApI. mArA zarIramAM vedanAno pAra na hato, namaskAra mahAmaMtra gaNavAnuM to cAlu ja hatuM. namaskAra mahAmaMtra gaNatAM gaNatAM uMghI gayo hato. huM jyAre ghasaghasATa uMgha laI rahyo hato, te vakhate baporanA 11-55 miniTe, mArA paganA du:khAvAvALA trIjA sAMdhA - upara pAcho kacakacAvIne paga mUkyo. huM jAgI uThyo ane Azcaryamugdha thaI gayo. A lekha lakhuM chuM te vakhate paNa mArA DAbA page oNparezana karAveluM che ane pATo bAMdhelo che. A pramANe mArA paganA je je sAMdhAo upara te strI-zakti-dvArA paga mUkIne duHkhAvo baMdha karavAmAM Avyo te te sAMdhAomAM Aje paNa duHkhAvo thato nathI. | divya vANI Aso vadI 11nI rAtre (eTale vadI 12nA) paroDhiye cAra vAge, namaskAra mahAmaMtra gaNatAM gaNatAM, sUtAM sUtAM yoganidrAmAM (svapnamAM) eka ajANyA rastA upara huM dharma-ciMtana ra5 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlyo jato hato. te vakhate, pILA ane lAla raMgovALI suMdara DIjhAIvALI sADI ane lIlA kaMcUkI paherelI eka devI AkAzamAMthI utarIne, mArI sanmukha AvI UbhI rahI. te devI bolI ke : "teM tArA jJAna dvArA mArA mahinAno zuddhabuddhie jagatabharamAM pracAra karyo che, tuM mAro jJAnI dharmaputra che." ema kahI mane chAtI saraso cAMpI dIdho. huM to vicArato ja rahyo ke A badhuM zuM thaI rahyuM che? meM temane javAba Apyo ke -"mAtAjI ! meM to jIvanabhara peTa bharavAnuM ja kAma karyuM che ane meM bhaktirUpI phUlo ja ApanI sAme dharyA che, mAruM te evuM zuM gajuM ke huM Apane AkarSI zakuM ? ApanI mArA upara maherabAnI che e ja basa che." ema kahIne teo koNa che? tema pUchatAM ja devIzrI potAno paricaya ApyA vinA bolyAM ke - " tArA A duHkhamAMthI tuM tAtkAlika mukta thaI jaIza, koI jAtanI ciMtA karIza nahIM, tAre haju ghaNI sAdhanA karavAnI bAkI che." ema kahIne adazya thaI gayAM. cotho bacAva Aso vadI 13ne somavAre savAranA 10-15 miniTe mArA DAbA paganA du:khAvAvALo sAMdhAno bhAga koIe kacakacAvIne besADI dIdho. huM jAgI gayo, jouM chuM to mAro DAbo paga dhrUjato hato. huM mAnuM chuM ke mane namaskAra mahAmaMtra gaNato aTakAvavA mATe A mArI agniparIkSA hatI. Avo ja upadrava mane AjathI chavvIza varSa pahelAM "upasargahara, stotra' gaNatAM aTakAvavA mATe thayo hato A vakhate mane Arthika sthitie behAla karI devAmAM Avyo hato. A vakhate mane eka karoDa navakAra gaNavAnA mArA nizcayamAMthI DagAvavA mATe maraNAMta kaSTa upasthita karavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu huM to 'phArya sadhAma yA te patiyAni'nA nizcayavALo hovAthI Aje to vizeSa zraddhAthI mahAmaMtra gaNI rahyo chuM. huM mAnuM chuM ke have mAro bAkIno jApa koI paNa jAtanA upadrava vinA samApta thaze ja. A lekha lakhavAno mAro Azya koI paNa jAtanI AtmazlAghAno nathI. mAro Azaya to namaskAra mahAmaMtra gaNanAra puNyazALI AtmAone koI paNa jAtanA upadrava vakhate tenI zraddhAmAMthI pAchA nahIM haThavA mATe mArI aMgata anubhava darzAvavo yogya mAnIne A nAno lekha lakhavA huM prerAyo chuM. A lekha vAMcIne koI paNa puNyazALI AtmA namaskAra mahAmaMtra gaNavA preraNA pAmaze to mAro prayAsa huM saphaLa mAnIza. . mArI cAlu mAMdagImAM ja mArA DAbA paganA oNparezana vakhato mAro anubhava 426 dharma-ciMtana Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApavA jatAM lekha lAMbo thaI javAnA kAraNe tema ja vadhu AtmazlAghAnI DarathI ATaluM ja lakhavuM ucita mAnuM chuM. prAMte, Aje je sAnukULatA huM anubhavI rahyo chuM. te paNa namaskAra mahAmaMtrano ja pratApa che. pratikULatAone dUra karavAmAM zrInavakAra ajoDa hovAnI bAbatamAM mane muddala saMdeha nathI. koI paNa jAtanI zAsrIya vidhi vinA mAtra zubha niSThApUrvaka gaNavAthI je mahAmaMtre mAro Avo bacAva karyo, teno jo vidhipUrvaka zAsrIya rIte, zuddha vastro paherIne jApa karavAmAM Ave to te, tenA jApa karanAranuM zuM iSTa nA kare ? je mahAmaMtra aMte, mokSasukhane ApanAro che, te Iha laukika sukha mATe na gaNatAM aMtima lakSa (mokSa) mATe ja gaNavo joIe. ema gaNatAM A mahAmaMtra dareka rIte dareka samaye, tenI ArAdhanA karanAranuM mArI mAphaka ja rakSaNa karaze. jagatamAM evo koI paNa padArtha vidyamAna nathI ke, je A mahAmaMtranA sAcA ArAdhakathI dUra rahI zake ! jarUriyAta che mAtra tenA pratye niSkAmabhAve samarpita thaI javAnI taiyArInI eka vakhata tame tamArA AtmAne samarpita karI do. pachI juo teno prabhAva. A lekhamAM kAMI paNa zrIjinezvaradevonI AjJA viruddha lakhAyuM hoya to te mATe micchAmi dukkaDaM dauM chuM. jJAnanuM phaLa jJAnanuM phaLa viveka, vairAgya ane virati che. dArU pIdhela vAMdarAne hajAro vIMchI karaDe. e jevI caMcaLatA dhAraNa kare, tevI caMcaLatA moha madIrA pIne unmata baneluM manuSyanuM mana aneka prakAranI Adhi, vyAdhi ane upAdhio vaDe dhAraNa kare che. duryodhane mahAbhAratamAM kahyuM che ke jAnAmi dharmaM na ca pravRttiH / jAnAmyadharmaM na ca me nivRttiH // huM dharmane jANuM chuM, paNa temAM pravRtti karI zakato nathI. ema huM adharmane paNa jANuM chuM, chatAM tenAthI nivRtta nathI thaI zakato. duryodhana jJAnI hato, rAvaNa jJAnI hato, arjuna jJAnI hato, yudhiSThira jJAnI hatA. chatAM rAvaNa, duryodhana nAza pAmyA ane arjuna, yudhiSThira viveka, vairAgya, virati vaDe amRtattvane varyA. matalaba ke pariNata thayeluM jJAna tAraka bane che. anyathA ahaMkAra vadhArIne DUbADI de che. dharma-ciMtana 0 427 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtrano prabhAva zrI somacaMda DI. zAha (mahAmaMtra zrInavakAranA amApa prabhAvane biradAvatI A kathA ApaNI namaskArabhAvaramaNatAne vadhAravAmAM sahAyaka nIvaDaze. saM.) A eka sAMbhaLelI satya ghaTanA che. huM saMvata 2017nA Aso mahinAmAM muMbaI gayo te vakhate zrI megharAja jaina pustaka bhaMDAravALA zrI kuMvarajIbhAIe mahAmaMtranA prabhAvanI hakIkata jaNAvelI te hakIkatane jarA maThArIne mArA zabdomAM rajU karuM chuM. AjathI lagabhaga pacAsa varSa pahelAM zrI khImajIbhAI hIrajI loDAyA dhulIyAthI pAcorA yuropIyana ekajhAmInara sAthe TAMgA (ghoDAgADI)mAM jaI rahyA hatA. ' zrI khImajIbhAI grejyueTa hatA ane pAcorA skUlanA heDamAstara hatA. rastAmAM yuropIyane haraNIyAMnuM ToLuM gela karatuM joyuM. yuropIyananA manamAM zikAra karavAnI icchA jAgI. jhaTa daIne rIvolvara hAthamAM lIdhI. zrI khImajIbhAI yuropIyananI badadAnatane pArakhI gayA eTale tarata ja aMgrejImAM kahyuM, sAheba ! A zuM karo cho? yuropIyane paNa jaNAvyuM ke A zikAra karavAno Akasmika moko maLyo che. sAheba ! e zikAra karavAthI mArA hRdayane duHkha thaze ane haraNIyAMno jAna jaze. sAheba ema kaMI mAne tema hatA nahi, chatAM zrI khImajIbhAIe khUba AjIjI karI ke niraparAdhI jIvono zokhanI khAtara ke moja mANavA khAtara rIvolvaranI goLIthI saMhAra karavo e koI rIte Apane zobhatuM nathI tema ja A hiMsAne mArI najara samakSa huM joI zakIza nahi. paNa khImajIbhAIe joyuM ke A sAheba keme karI mAne tema nathI eTale temaNe chevaTe mahAmaMtrano Azaro levA ekadama ghoDAgADImAMthI kudI paDI rastAmAM ja kAussagarUpe mahAmaMtra zrInavakAranuM smaraNa karavA. lAgyA. zAsanadevane prArthanA karI ke A jIvo bacI javA joIe ane mArI lAja rahevI joIe. zrI khImajIbhAIne atUTa zraddhA hatI. AMkho mIMcI mahAmaMtranuM smaraNa karI rahyA 428 - dharma-ciMtana Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA tyAre yuropIyane lAga joI rIvolvaramAMthI goLI choDI. avAja thayo, paNa jyAM khImajIbhAI AMkha ughADI juve che to haraNIyAM cAro karI rahyAM che ane ekabIjAne gela karI rahyAM hatAM. khImajIbhAIne thayuM ke, zAsanadeve mane sahAya karI, mArI prArthanAne sAMbhaLI, A jIvone bacAvyA. yuropIyanane gusso thaI Avyo ke goLI choDavA chatAM eka haraNIyuM heThe paDyuM nahi, goLI khAlI gaI, moDhA upara zaramanA zeraDA paDavA sAthe manamAM kaMIka baDabaDavA lAgyo. ane rIvolvarane hAthamAMthI pheMkI dIdhI. jANe rIvolvare tenuM apamAna na karyuM hoya yuropIyana zaramiMdo banI gayo. zrI khImajIbhAI TAMgAmAM besI gayA ane TAMgo rasto kApavA lAgyo. ghaDIbhara to banne jaNa sumasAma cUpa rahyA. yuropIyananIM garamIno pAro nIce utaryo. zrI khImajIbhAIe kahyuM ke sAheba ! vAryA na vaLyA paNa hAryA to rahyA. koInA jIvavAnA adhikArane chInavI levAno ApaNane adhikAra nathI. yuropIyane kahyuM ke Ama kema banyuM? Izvare mArI lAja rAkhI. A mahAmaMtrano prabhAva che. pachI to raste jatAM ghaNI hakIkato yuropIyanane khImajIbhAIe jaNAvI ane yuropIyane kAna daIne dharAI-dharAIne sAMbhaLI. A hato mahAmaMtra zrInavakArano prabhAva ! A hatI mahAmaMtra zrInavakAra uparanI atUTa zraddhA ! 'A rIte khImajIbhAIe yuropIyanane ahiMsAno pATha bhaNAvyo. zrI khImajIbhAIe zrI kuMvarajIbhAInA phuA thAya. mahAmaMtra zrInavakArano trisaMdhyAjApa, bhavaviSayaka game tevA tApasaMtApane alpa samayamAM dUra kare che. dharma-ciMtana * 429 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka ane vaphAdArI (mAnavajIvanamAM vivekanuM mahattva keTaluM che, te ciMtanAtmaka A lekha sArI rIte spaSTa kare che. saM.) jhAkaLanA biMdunuM mUlya to kAMI nathI paNa e jyAre gulAbanI pAMdaDI para paDyuM hoya che, tyAre to e sAcA motInI ramyatA sarjatuM hoya che, tema viveka karavA jatAM enuM mUlya kAMI nathI besatuM paNa viveka karanAranuM mUlya anekagaNuM vadhI jAya che. . AvanAra mATe badhI sagavaDatA sAcavI hoya, dareka taiyArI karI hoya, koI paNavastunI jarAya khAmI na hoya, paNa emAM jarAka jo vivekanI khAmI rahI gaI hoya to badhI taiyArIo ane sAcavelI sagavaDo vyartha jAya che, ema koNa nathI jANatuM ? chatAM ApaNe joIzuM to jANavA maLaze ke jIvanapaMthanA ghaNA kharA musApharo mAtra eka vivekanI uNapane laIne jIvanamAM nirAzA anubhavatA hoya che. dhArmika utsava ke AdhyAtmika ciMtana zuM? sAmAjika pravRtti zuM ke rASTrIya krAnti zuM? A badhI pravRttio viveka mAMge che. jene vivekano cIpIo maLI jAya che, te game tevI vastune paNa e cIpIAthI upADI samayane anurUpa banAvI zake che. paNa jene e cIpIo maLyo nathI e game teTalI pravRtti kare paNa e parimala vinAnAM paMkaja jevI ja gaNAya. vastu dekhAya paNa emAM sattva kAMI na hoya. . ' eTale ja vivekI mANaso duniyAmAM dhamAla bharelA zabdo karatAM arthabharelA kArya tarapha vadhAre lakSya ApatA hoya che, e kArya karatA jAya tema emAMthI suvAsa pragaTatI jAya. ane kAryanI suvAsa jayAre bole che tyAre enI AgaLa mANasanI vAcA sAva pAmara lAge che. avivekI mANaso to bolavAne bahu mahattva ApatA hoya che. e to ema ja mAnatA hoya che ke bolavAthI ja A jagatano ratha aviratapaNe cAle che. paNa arthahIna ane vivekahIne vAcAthI anarthanI hAramALA UbhI thAya che, e emanA dhyAnamAM nathI AvatuM. paNa Aja jyAre vivekanI carcA upaDI che, tyAre muMbaIno eka prasaMga mane yAda Ave che. naveka vAgyAno samaya hato. gumAstAdhArA pramANe samayasara dukAna baMdha karI, harilAlane mAthe copaDA upaDAvI, ramaNalAla ghera jaI rahyA hatA. emanuM ghara trIjA bhoIvADAmAM hatuM. eTale galInA vaLAMka pAse ja rasikalAlano bheTo thayo. rasikalAla ramaNalAlano harIpha hato. e jarA guMDo paNa hato. manamAM ghaNA vakhatanI dAjha hatI. 4300 dharma-ciMtana Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e taka joto hato. lAga joto hato. lAga maLe to apamAnano badalo tamAcAthI vALavAnI ene dhUna lAgI hatI. A ja prasaMga ThIka lAgyo. mArgamAM khAsa avara-javara paNa nahotI, galIno vaLAMka hato, battI jarA dUra hatI eTale eNe lAga joI, ramaNalAlane eka dhola mArI, enI pAghaDI dhUla bhegI karI e chU thaI gayo. ramaNalAla zANA, cakora ane samayajJa hatA. emaNe pAchuM vaLI joyuM paNa rasikalAla kyAranoya adazya thaI gayo hato eTale kAMI paNa bolyA vinA, pAghaDInI dhULa khaMkherI, mAthA 52 mUkI, jANe kAMI ja banyuM nathI, e rIte AgaLa vadhyA. hiralAla e ramaNalAlano vaphAdAra ane bhalo nokara hato, enAthI A dazya na jovAyuM. ene lAgI AvyuM paNa pakaDanAra karatAM bhAganAranA pagamAM jora ane vega vadhAre hatAM. e pahoMcI na zakyo eTale babaDavA lAgyo : "are, are, ANe zeThanI ijjata lIdhI!.zeThanuM apamAna karyuM ! nIca badamAse, zeThanI pAghaDI dhULa bhegI karI !" makAnamAM pesatAM ja sAme 2Amo maLyo. "are" rAmA ! pelA nAlAyaka rasike zeThane tamAco mAryo, zeThanI pAghaDI dhUla bhegI karI, zeThanI ijjata lIdhI." rAmAnA khabhAne DhaMDhoLatA hiralAle kahyuM. A ja vAta rasoyAne kahI ane pachI bIjAono bhegA karI A ja vAtanuM pArAyaNa e karavA lAgyo : "tamAco mArI, zeThanI ijjata lIdhI." saunI AgaLa A prasaMgane rasapUrvaka varNavato harilAla potAnA manamAM, potAnI vaphAdArI 52, ane potAnI AvaData 52 malakAto hato. paNa vivekahIna vAcavAthI keTaluM nukazAna thAya che. e ene samajAtuM nahotuM. avivekInI vizeSatA ja e ke e potAnA ajJAna upara paNa jJAnanI chApa mArI enuM pradarzana bhare. ramaNalAle harilAlane khUNAmAM laI jaI kahyuM. "are mUrkha ! ijjata eNe nathI lIdhI, paNa ijjata to teM lIdhI. galImAM tamAco mAryo e to huM ane e ja jANIe. paNa gamAra ! teM to e gupta vAtanI saune khabara ApI. A vAta koI nahotuM jANatuM teM saune jaNAvI. eTale ijjata enAthI nathI gaI, paNa tArAthI gaI vivekavihoNA tArA jevA mUrkha, bhalAIne nAme bUrAI kare, sArAnA nAme kharAba kare, dhoLAnA nAme kALuM kare ! mATe jarA viveka keLava !" ATAmAM je sthAna lUNanuM che, mAnavajIvanamAM te sthAna vivekanuM che. lUNa vagaranA ATA jevuM besvAduM viveka sivAyanuM jIvana banI jAya che. paranA gauravane vadhAravAnI sAthosAtha svanI ijjata vadhAranArA vivekane sadA vaMdanA ! dharma-ciMtana 0 431 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAnubhava-darzana zrInamaskAra mahAmaMtranA jAgrata prabhAvane samajAvatI eka tAjI banelI ghaTanA mAgasara vada pAMcamane guruvAre, ame pATaNathI vihAra karI kuNaghara AvyA. kuNagharathI sAMje lagabhaga 3-15 miniTe vihAra karI, aDIyA jatA hatA sAthe kuNagharanA be zrAvako hatA. ane traNa sAdhu hatA. ekAda mAIla cAlyA bAda rastAnI jamaNI bAjue eka sarpane samaDI cAMco mArI hata-prahata karI rahI hatI. dUrathI amArI najara tyAM paDI eTale ame hAthathI avAja karyo. amArA avAjathI samaDI uDIne jarA dUra rahI jovA lAgI. najIka jaI ame joyuM to sarpa sAva mUcchita thaIne kuMDAlAkAra sthitimAM jaNAyo amane lAgyuM ke, sarpa kadAca maraNa pAmavAnI taiyArImAM haze. ame te sarpane jarA moTA avAjathI zrInavakAra saMbhaLAvavo zarU karyo. AmAM amArI eka kalpanA e hatI ke, jo kadAca maraNa pAmavAnI taiyArImAM haze to paNa ene paraloka sudhAravAmAM, zrInavakAranuM zravaNa upayogI thaze ane bIjI e kalpanA hatI ke jo AyuSya bAkI haze to ene zrInavakA2nuM zravaNa A cAlu jIvana aMge paNa lAbhadAyI banaze.--jIva yogya haze--to A mahAmaMtranA zravaNanA pratApe ene mahAna lAbha thaze. sAva mUcchita dazAmAM rahelA e sarpane ame jyAM namaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvavo zarU karyo, tyAM to sAtamA navakAre enA zarIramAM halanacalananI ceSTA zarU thaI, AThamA navakAre AkhuM zarIra, je kuMDalAkAra sthitimAM hatuM te, sAva sIdhuM thaI gayuM. maMtra zaktino prabhAva A ghaTanA I. sa. 1954nA eprilanI chaThThI tArIkhanI che. samaya baporanA be lagabhagano hato. huM tAradevathI pAyanI jatI TrAmamAM beTho. TrAmamAM beThA pachI mana upara bhAra vadhato hoya tevuM lAgyuM. mAnyuM ke khorAkanA apacA Adine kAraNe haze. pAyadhunI AvatAM huM TrAmamAMthI nIce utarI gayo. paNa mana vadhu udvigna lAgyuM. mAre javuM hatuM mAravADI bajAramAM. pAyadhunIthI tyAM 4-5 miniTamAM pahoMcI zakAya. zrInavakA2nA mAnasajApa sAthe meM cAlavA mAMDyuM. jApano vega ekAeka vadhI 432 0 dharma-ciMtana Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAthI mArI cAla dhIrI paDI gaI ane cAra raste pahoMcatAM thaMbhI javAyuM. AMkho UMcI karIne joyuM to mArI cAre bAjue moTaro hatI. vacce huM ekalo Ubho hato. tema chatAM manamAMthI chUTelAM zrInavakAranA joradAra AMdolanonI amApa zaktinA prabhAve cAramAMthI ekapaNa dizAnI moTara mArA zarIra sudhI AvI zakI nahotI. huM zaramAIne Agho khasI gayo eTale moTaro mArge paDI. te pachI cAra kalAka sudhI zrInavakAranA amApa upakArane yAda karIne huM khUba royo. tema ja zrInavakA2ne vadhu bhAva ApavAno dRDha saMkalpa karyo. anugraha ane samarpaNa anugrahanA siddhAMta upara samagra 'upamiti kathA'nI racanA che. anugrahanA siddhAMtathI ja gurukuLavAsanuM mahatva che. anugrahanA sAmarthyane bhUlavAthI sAdhujIvananI paNa rakSA thaI zakatI nathI. anugrahano apalApa karanAra vadhu svarachaMdI bane che. sAdhutA mAtra zuSkajJAnanA kAraNe nahi, paNa cAritranA kAraNe zreSTha che. sAdhu jIvana dasa prakAranI sAmAcArI upara jIvaMta che ane te sAmAcArI samarpaNabhAva ane anugraha bhAvanA samarthana mATe che. 'namo arihaMtANaM' pada paNa samarpaNabhAva ane anugrahabhAvanA sAmarthyanuM sUcaka che. 'namo' e samarpaNabhAva che. te bhAvanA pramANamAM ja 'arihaMtANaM' arihaMtono anugraha prApta thAya che. e rIte prathama padamAM ja samarpaNa bhAva ane anugraha bhAva vacce rahelA kAryakAraNa bhAvano niyama pradarzita karAyo che. samarpaNa anurAga sUcaka che. anugraha mAnavAthI anurAga utpanna thAya che ane anurAgathI viziSTa anugraha prApta thAya che. dharma-ciMtana 0 433 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Power of Sacred Words By : Chandulal S. Shah. [In This article one will find out the real sense of Shree Navakar Sadhana.) Man for ever, has put up unending efforts to achieve perfect happiness He has always been in search of Happiness which should be remarkable in nature and unique in character. His primary lust is for material happiness, for a charming and loving wife, for an ideal family, for wealth and for sound and sterling health. The object of his quest for happiness is to create such circumstances under which he is able toe derive the maximum pleasures for his physical senses. Since times immemorial, the world has withnessed the untiring enduracne with which the human beings have worked for the physical, social, material and spiritual successes, one, after the other. They have employed all means that they possibly can and furthermore they have not hesitated to spend their entire energy to find out new and novel means which can help them in achieving their purpose. They have resorted to Scientific and mechanical powers and also have displayed faith in 'Mantras', one or other combination of letters and words, which can yield divine and miraculous results, through their systematic and methodical recitations. What are these Maniras ? Do they possess any real power to produce the results, that are attributed to them ? Have they got any scientific basis? Or do they represent something that is beyond human understanding ? To answer these questions, we shall have to examine three important factors which a Manira constitutes. These factors are :1. The power of words. 738 * &l-fidot Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. The meaning of the words. 3. The 'Will-power' Thus, we will see that a Manira is equipped with these three important factors. Coming to the first factor, we all know that a word, when spoken always creates certain impression and effect. The effect is carried by the valves of air from the speaker to the listener. This effect represents sound. The impression is likewise conveyed to listener's head, meaning intellect. Now the degree and ratio of the impression and effect of the spoken words depend upon the quality of the person who speaks as also upon the quality of the persons who listen. This impression and effect are strengthened or lessened in accordance to the meaning that these words carry. This is the second factor. Them comes the all important factor of the 'Will Power' that the editor of such Mantras has implanted in the word of that Mantra. These three factors, to say in brief, constitute the entire structure, composition and the power of the Mantra. This triple force, combined in one Mantra is positively capable of producing some result. Is becomes a formula of words containing special power. This result too depends upon the fulfillment of certain conditions to be observed strictly by the person who wants the result. These conditions are: 1. Faith. 2. Concentration. 3. Perseverance. 4. Methodical recitation. 5. Object. The faith should be intense and unswerving. Concentration should be absolute and perfect. Perseverance should be unending and untiring Methods should be scientific as prescribed by the experienced teacher. dharma-ciMtana 0 435 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ And, the object should be noble. The object will be considered noble as long as it does not involve any perpetuation of wrong or evil to others. Any pernicious feeling harbored in the mind definitely obstructs the outcome of a good result. One may be Selfish, He may be wanting one or the other thing for his own personal benefit. This object, as long as, does not allow any illwill or alluding to others, is not ennoble. There is a distinct difference in the meanings of these two words, 'Noble' and 'not noble. But, so far, the object comes under the permitted preview. This will remain permissible only if the Sadhak has before his eyes, the ultimate object of the spiritual emancipation of his soul. Whether the object is material or spiritual makes little difference in the initial time after achieving the desired result But at a later stage. When the person after equipping himself with power, of mastered Mantra, starts utilizing the power it remains to be seen how that power will developed. If evil intetoins enter into him later on, that power will positively start to dwindle. On the other hand, if the person continues utilising his power so obtained for the purpose of everything that is 'Good', then, this power is bound to increase. . In order to safeguard the man from entering into the undesirable realm, there have been composed certain Mantras which are pious in their very nature. These Mantras, have got power to change the mental outlook of persons who are evil in nature and undersirable in character. The greatest of all such pious and benevolent Mantras in known as Namaskar Mahamantra. This mantra has got the inherent qualities of a friend, philosopher, guide and also the guard. Namskar means prostitution-a bow. This is the English version of that Mantra :- . A Bow unto (thee) Arihanta A Bow unto (you) Sidhhas A Bow unto (you) Acharyas A Bow unto (you) Upadhyaya A Bow unto all those who are Sadhus These five prostations, destroy all the sins. 83 * Ell-fidot Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Among all the Mangalas, First and forest Mangal is this. The above nine lines constitute the greatest of all Maniras. This Mantra has been successfully practiced by millions since time immemprial and it has attracted even those who were away from any sort of spiritual or religious aptitude. It would require millions of words to explain the great qualities that every letter in this 'Mantra' possesses. For the present, one would only pray that try this for yourself and experience the result which will come to you in your heart, as a novel revelation. The original wordings of this mantra should be received from the month of a qualified preceptor in the proper and pcresribed methos, with due reverence. dharma-ciMtana 0 437 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvavaMtI prabhuAjJA (prabhAvavaMtI prabhuAjJAnAM dasa vizeSaNonI spaSTatA ahIM karavAmAM AvI che. saM.) 'suniuNamaNAinihaNaM, bhUyahiyaM bhUyabhAvaNaM mahagghaM / amiyamajiyaM mahatthaM, mahANubhAvaM mahAvisayaM' // 7 // dhyAnazataka gA. 45 1. naipuNyaM-sUkSmadravyAdhupadarzakatvAt tathAmatyAdipratipAdakatvAcca / 2. anAdinidhanAM-dravyArthAdezAdityeSA dvAdazAMgI na kadAcinnAsIt ityaadi| 3. bhUtahitAM-tadanuparodhinItvAt tathA hitakAriNItvAcca / 4. bhUtabhAvanA-anekAntaparicchedikAtmikAM tathA sattvAnAM vAsanA / zrUyante ca cilAtIputrAdayo / bahavaH / 5. (ka) mahAA -sarvottamatattvAdavidyamAnamUlyAM / ' 'kalpadrumo kalpitamAtradAyI, cintAmaNizcintitameva datte / jinendradharmAtizayaM vicintya, dvaye'pi loko laghutAmavaiti // ' (kha) RNaghnAM-RNaM karma tadbhajAm iti 'yadajJAnI karma kSapayati-bahukAbhirvarSa koTIbhiH / ityaadi| 6. amitAM-aparimitAM amRtAmRSTAM pathyAM vA sajIvAM sArthikAm / 7. ajitAM-aparAjitAM ityarthaH / 8. mahArthaM-pUrvAparAvirodhitvAdanuyodvArAtmakatvAnnayagarbhatvAcca / pradhAnAM mahatsthAM pradhAnaprANisthitAM mahAsthAM pUjAhA~ / 9. mahAnubhAvAM-mahAsAmarthyAM / 10. mahAviSayAM-mahadviSayatvaM tu sakaladravyAdi viSayatvAt / sarvaM sarvAtkam vidhiniSedhamukhena / utpAdavyaya dhrauvyAtmakaMsat / saccidAnandAtmakaM sat / bhUtapUrvanayena sarvamacidu api cidAnandAtmakam bhAvinayena vA / martha :-prabhu maashaan| 62 vizeSa 'zrIdhyAnazata:' aMthama pU. shriinimdrgaNikSamAzramaNa bhagavaMte pharamAvyA che, te nIce mujaba che : 438 * dharma-yitana Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. sunipuNA :-ahIM nipuNatAthI dharmAstikAyAdi sUkSmadravyonuM tathAmati Adi pAMca prakAranAM sUkSma jJAnonuM nirUpaNa samajavuM. 2. anAdinidhanA : dravyArthikanayathI A dvAdazAMgI pUrve kadI nahotI ane bhaviSyamAM kadI nahi hoya, ema nathI. arthAt anAdianaMta che. 3. bhUtahitA :-prANI mAtrane pIDA nahi karanArI tathA sarvane hita karanArI. 4. bhUtabhAvanA :-anekAntatattvanI vAsanAvALI. dRSTAMta tarIke cilAtiputrAdi aneka AtmAone tripadI AdinA vicArathI hita karanArI. 5. (ka) mahAryA :-sarvottama hovAthI mahAmUlyavALI. kahyuM che ke : kalpavRkSa mAtra kalpelI vastune Ape che, ciMtAmaNi mAtra ciMtavelI vastune Ape che. zrIjinendradharmanI zreSThatA AgaLa baMne vastuo laghutAne pAme che. (kha) RNadanA :-RNa eTale karma, tene haNanArI. kahyuM che ke : ajJAnI ghaNAM kroDo varSe je karmane khapAve che, te karmane traNa guptithI gupta jJAnI ucchavAsa mAtramAM khapAve che. 6. amitA :-aparimita, amRta, amRSTa, pathya, sajIva athavA sArthaka ityAdi vizeSaNovALI. 7. ajitA H-kunayo vaDe aparAjita. 8. mahArthA :-pUrvApara aviruddha, vyAkhyAnA aneka dhArovALI tathA aneka nayothI, garbhita athavA pradhAna prANIomAM rahelI athavA mahAna vizvAsanuM sthAna athavA pUjAne yogya 9. mahAnubhAvA :-mahAna sAmarthyavALI. 10. mahAviSayA :-mahA viSayavALI eTale sarva dravyAdine viSaya karavAvALI, vidhi niSedha mukhathI, utpAda vyaya dhrauvyathI. saccidAnaMdAtmaka svarUpathI padArtha mAtrane viSaya-karavAvALI, bhUtapUrva nayathI athavA bhAvi maigama nayathI sarva arcit-- acetana paNa cidAnaMdAtmaka--cetana svarUpa che, ema zrIjinAgamamAM kaheluM che. dharma-ciMtana 0 439 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka: bhadraMkara prakAzanA 49/1, mahAlakSmI sosAyaTI, zAhIbAga, amadAvAda - 380004. V VARDHMAN