Book Title: Laghu Trishashti Shalaka Purush Charitra Author(s): Mafatlal Zaverchand Gandhi Publisher: Chotalal Mohanlal Shah Catalog link: https://jainqq.org/explore/011632/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stomers...visit usse she - piece $ " ... Sead or badal 13 === *?B**__*tsap ......---------- * mahAmaheApAdhyAya meghavijayajI gaNivarakRta laghu triSAra triSTi zalAkA purUSa caritra 1 viziSTa anuvAda * [ pava 1-2 3 4~!~6-7-8-9-10 ] tIrthaMkara caritra, rAmAyaNa, mahAbhArata, cakravata, maLadeva vAsudeva ane prativAsudeva caritra. - HE H * anuvAdaka ane saMpAdaka paDita maphatalAla veracaMda, khetarapALanI pALa amadAvAda. -- ------------------- 11.::::.:: :::*:*:::::::::: Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , sarva haka anuvAdaka ane saMpAdakane svAdhIna che , vIra saM. 2475 vikrama saM. 2005 'mUlya rU. 12-8-0. - prati pa00 werown ing innan man miramenrannan mana prakAzakaH iTAlAla mohanalAla zAha - unAvA. [u. gujarAta saddhaka govidalAla mohanalAla jAnI, kIkSA kijarIratanapaLa-amadAvAda. -~- ~- ~ ~---- ---------- ---- - --~-----~-------- . be bAla varSo agAu " bhaviSyadattacaritra" ane "satavyasana niSedha' chapAvyuM. tyAre have pachI chapAnArA graMtha" tarIke "kaya prakAza" ane "laghu triSaSTinuM nAma chApyuM hatuM. A pachIte keTalAMka pustaka chapAyAM. paNa tene vAre na Avyo. kAraNake "laghutriSaSTi' saMskRtamA je maLyuM te truTaka ane atiprayatna sAdhyuM hatuM, " kaya prakAza jyotiSane graMtha hovAthI vadhu spaSTa karyA vinA chapAya tema na hovAthI te chApI zakANuM nahiM. Ama chatAM tene mudrita karavAnI IcchA hRdayathI visarAi na hatI. | vi. saM. ra004mAM paramapUjya vyAkhyAna vAcaspati paMnyAsa zrImad caraNavijayajI gaNivaranu luvAranI paLe cAtumasa thayuM ane cAturmAsanA chellA bhAgamAM temaNe kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya viracita triSaSTinuM sAtamu parva (rAmAyaNa) chapAvavAne vicAra karyo. ane tene mATe temaNe sahAyaka ane badhI sAmagrI ekaThI karI. paraMtu pratAkAranA kAgaLa ane TAIpa mATenI puratI sagavaDa na thavAne laI te vicAra turta mATe makupha rAkhe. laghutriSaSTinA mudraNa mATe vicAra hadayamAM ghoLAte levAthI A vAta meM pUjya zrI panyAsa caraNavijayajI gaNivarane kahIM ane temaNe tAbaDatoba te kAma zarU karavAnI sUcanA ApI. vi. saM. 2004nA cAturmAsa daramiyAna 5 pU. munirAjazrI nyAyavijayajI sAthe Avazyaka, Avazyaka niryukti, ja budvIpaprajJaptivigere Agama graMthe jevAtA hatA. ane tenA upathI Agama nI viSayasUci vigere thatI hatI tethI laghutriSaSTi chApavAnI purI sAmagrI maLyA chatA sana caLacita banyuM ane e vicAra uddabhavyo ke triSaSTi ke laghuriSaSTi keIne nahiM letA AvazyakAdi graMtha uparathI ja tIrthakara caritra vigere laIe te sa3. A mATe keTalAka divasa sudhI te te te graMtha joyA paNa A vAMcatAM muzkelImAM vadhAro thaye. ane traNa muzkelI ubhI thaI. - 1 (1) Agamane anusarIne zrI RSabhadeva, zrI zAMtinAtha, zrI neminAtha, zrI pArzvanAtha ane zrI mahAvIra svAmi zivAyanA tIrthaMkara ane bharata cakI ke tripRSTha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keta r, - - - - - - * - * - * P je ? ... eka : . .* 3.. . 4 * * ja ka ... - . . ** * devAdhideva zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI [ zrI jaina satyaprakAzanA saujanyathI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagInalAla aisa kApaDiyA vAsudeva sivAya cakravarti, vAsudeva ane baLadevanuM caritra mAtra yaMtranA koThA ke TuMkI neMdha sivAya vadhu ApI zakAya tema na lAgyuM. ane tevI rIte gujarAtImAM Apela graMtha rasaprada ke vadhu upayogI na nIvaDe tema samajAyuM. bRhat triSaSTinA upadeza sthaLa ane varNanane saMkSipI prasaMgonA saMgraharUpa triSaSTi ApavAmAM gRhata triSaSTine khaMDita karavAnuM ane saMkSepa ke vistAramAM jarUrI ajarUrIne pitAnI matikalpanAne prAdhAnya ApavAmAM pipa dekhAyu. AthI ekaja nirNaya upara avAyuM ke laghutriSaSTine anurvAda Ape. 3 laghu triSaSTinA maMgalAcaraNanA anuvAda bAda AgaLa vadhatAM mULa triSaSTinI apekSAe A laputriSaSTi ati saMkSipta lAgavA mAMDyuM ane jaNAvA lAgyuM ke varNana ane upadeza seline ochI karyA chatAM mULa triSaSTimAM AvanAra kaI kathA prasaMga ke mahatvanI vAta jatI te naja karavI. caritranA prasaMgamAM laghutriSaSTikAre merUparvata uparano janmAbhiSeka prasage vigere ghaNA TukAvelA te sarvane AmAM vistRtarUpe ALakhyA. arthAta A laghutriSaSTi zalAkA purUSa caritramAM mULa triSaSTine sAme rAkhI tenA eke eka prasaMgane dAkhala'karavAmAM AvyA che vadhumAM mULa triSTimAM na hoya tevA prasaMgo paNa te te bhagavAnanI svataMtra caritramA hoya te te prasaMgane paNa saMkSepamAM dAkhala karyA che. . A graMthanA prakAzana ane lekhanamAM AdithI aMta sudhI saMpUrNapaNe pUrNa sahakAra , ApanAra parama pUjya paMnyAsa zrImad caravijayajI gaNivarane upakAra visarI : zakAya tema nathI. A graMtha jaladI lakhAI mudrita thAya tene mATenI savizeSa kALajI temanI na hota to hajI be varSe paNa huM mudrita karI zakata ke kema te zaMkAspada hatuM. a te parama pUjya vyAkhyAna vAcaspati virya paMnyAsa pravara caraNuvijayajI, gaNivara tathA agAuthI grAhaka thanAra luvAranI poLanA upAzrayanA vahIvaTadAra bhAIo temaja so prathama grAhaka thanAra bhadrika pariNAmI. zrI zeTha nemacaMdabhAI (tanamanavALA)ne vizeSa AbhAra mAnIe chIe. kAraNa ke teonI AvA prakAranI sahAnubhUti na hota te A graMtha ame pragaTa na karI zakata. taduparAta zrI cInubhAI vADIlAla (vAvavALA), zrI sArAbhAI mehanalAla dalAla vigere agAuthI grAhako thaI protsAhana ApanAra sarve bhAIonA AbhAra sAthe ' A pustaka prakAzanamAM satata dhagaza rAkhanAra cInubhAI zokano AbhAra mAnIe chIe parama pUjya ratnaprabhavijayajI mahArAja, AgamAdaya samiti ane zrI jena, satya prakAzaka samitino A pustakamAM dAkhala karela citrono bloke ApavA badala ane A pustakanA mudraNamAM savizeSa kALajI rAkhavA badala kriznA prinTarInA mAlika bhAIzrI vidalAla jAnIne temaja A pustakanA prakAzana daramiyAna mupha vigeremAM mArI sAthe, avirata kAma karanAra zrI lAlacaMda choTAlAlano AbhAra mAnIe chIe. * * aMte A graMtha vAcI vicArI sau kaI cogya lAbha meLave temaja temAM rahela kha lanA ke truTi jaNAvI AbhArI kare che jethI bhaviSyamAM sudhArI zakAya eja. vijJapti. : paMDita maphatalAla jhaveracaMda Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0000000COCO $ hone ......... n AbhAra darzana ....... COD parama pUjya vyAkhyAna vAcaspati vidvandvaya caraNavijayajI gaNivara saMsArIpaNAmAM amadAvAda suradAsa zeThanI pALanA vatanI che ane temaNe sa'sAranI kaDavI mIThI chAMyaDI anubhavI kAI kalpe pazu nahi ke te dIkSA leze te samaye svargastha tIrthoddhAraka AcArya deva vijayanItisUrIzvarajI, ahArAjanI pratibhAthI mAkarSAi vaizagya pAmI temanI pAse vi. sa. 1991nA mahA mahinAmAM bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI che. paraMtu AzcaryanI vAta tA e che ke (jemanuM sauMsArika jIvana dhArmika abhyAsathI bahu dUra haiAvA chatAM) mahuja alpa samayamAM suMdara dhArmika abhyAsa, asarakAraka vaktRtvazakita ane anekane dharmamArge doravAnI pravINutA temaNe sarasa utpanna karI che. dIkSAkhAdya temaNe jyA jyAM cAturmAsa karyo che. te te kSetrane temaNe sadAne mATe potAnuM banAvyuM che. ane anekane dharmamAge DhAryo che, eTaluMja nahi paNa rAjanagara jevA prasiddha zahera ke jyAM vidvAna munirAjenA sadA saMparka rahe che te ThekANe paNa temaNe temanI vyAkhyAna zakti ane kArya karavAnI zaktithI saurabha phelAvI che. temanA apadIkSA kALamAM temaNe kesarIyAjI tIrtha jevA tIrthanA saMgha kaDhAvyA che. upadhAna karAvyA che. ane cAturmAse cAturmAse pIstAlIza ...khAgama, akSayamahAnidhi jevA tapA karAvavA te teA temanA sadAneA krama rahyo che. X yuddha daramiyAna asahya mAMghavArInA samayamAM dareka varSe tenA upadezathI ' hajArA rUpimA kAi paNa na jANe tevI rIte sIdAtA zrAvakane apAya che AvAM vAM te aneka pUnita kAryo teeAnA pUnita haste haMmezA thAya che. atiparizrama, lAgaNI pradhAna jIvana, tamannA ane dayAdna paNuM te temanA jIvananuM viziSTa ghaNuM che. zA cheTA cAturmAsa daramiyAna teozrInA upadezathI A graMthanuM prakAzana kArya ArabhAyuM hatuM. ane temanI tamannA, lAgaNI ane preraNAthI ja alpa samayamAM pUrNa thayuM che. A graMthamAM agAuthI grAhaka thanAra sarva sagRhasthA temanA upadeza ane preraNAne laIne thayA che. AthI teozrIne ame bhUribhUri AbhAra mAnIe chIe. ; Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prastAvanA - pUrvakana karavAmAM Ave chatAM Apa sApa je pravRtti thAya tene saMskAra khe che - saMskAranA ati prajAti rIti sarva eIvAcI zabdo che. prata rAkhI ane duHkhanA tyAgane jhaMkhe che. temaja bALaka janmatAM bA vinA stanapAna kare cheA sarva bhavabhavanA saMskAra che. te ja pramANe AryA hattamAM janAra pratyeka prANI jatAM jatAM paNa dharmamAge vinA prayatna DAya che ne tenI satine pratApa che. AthI ja zAsamAM dharmanA mukhya sAdhanomAM AryadezamAM janmavuM te pa ra bhAgya sUcaka jaNAvyuM che. hAratIya saMskRti eTale dhanasaMsakRti. tenuM zaherathI mAMDIne nAnAmAM nAnuM gAmaDuM ke nAnAmAM nAnuM raghaLa dharma pratIka vinAnuM nahi heya. kaI jagyAe zivanuM maMdira te ke jayA mahAdevanuM sthAnaka ane chevaTe devadevIne gokhale paNa jayA vinA nahiM rahe. pasaMskRti bhAratamAM vedadharma-chAdANa dharma, jaina dharma ane bauddhadharmathI vita che. ane te brAhmaNarAMti-vedasaMskRti ane zramaNasaMratinA nAme rUDha banela che te pamanA-bAdala dharmanA saMcAlake brAhmaNe hevAthI te brAhmaNa saMskRtinA nAme ane niyama tathA bauddharmanA virATa paripAlake zamaNa hovAthI zramaNa saMskRtinA nAme prasiddha che. A traNe dharUpa bane saMskRtie bhAratavarSane ciMtanapradhAna, paropakArI ane paramArthI banAvela che. prAcInakALathI ApaNe jANIe chIe ke pUrNa rAjayaRddhi ane vaibhava chatAM te sarva agI jagataristhatinuM parizIlana karatA ane apasAdhane jIvana niha karatA rAjarSione bhAratane khoLe TeTo nathI paDo. vacanasiddhi ane suvAsiddhi jevI mahAna labdhione dhAraNa karyA chatAM ghara ghara bhikSA mAgI jIvana nirvAha karI nirIhabhAve lokone upadeza ApatA tyAgIe bhAratanI vasudharAmAM sadAkALa rahyA che. dharmanI khAtara koDanI milkata ane rAjyanA rAjya kurabAna karanArA hajAre mAna bhAratavarSanA ItihAsamAM Thera Thera seMdhAelA che. A sarva pratApa je koIno hoya te te bhAratanI dharma saMskRtine. bhAratamAM seMkaDe ane hajAre dharmabhedo hovA chatAM te dharmathI jarUra koI ne koI lAbha ja che, temaja te sarvabheda brAhmaNusakRti ane zramaNaratimAM samAI jAya che brAhmaNa jaina ane bauddha A traNe dharmamAM jainadharmanuM vadhu viziSTatara te e che ke bIjA dharmonAM parAvartanee tenA mULanI samagra kAyA palaTI che. jyAre jainadharme pheraphAra Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanArAone Aghe rAkhI mULa pravAhane barAbara sAcavyA che. 1 , 2 upaveda, 3 purANu, te 4 smRti, 5 upaniSada A sarva upara najara nAMkhatAM ApaNane spaSTa khyAla Avaze ke jema jema kALa jato go tema tema temAM pheraphAre thatA gayA ane kALane anurUpa kalpanAo dAkhala thatI gaI. temaja brAhmaNa dharmamAM tene saMcAlakavarga tyAgI karatAM gRhastha vadhu hovAthI teNe potapotAnA svArthane anurUpa pheraphAra ane navInatA paNa dAkhala karI. AthI mULanAM mULa temAM badalAtAM gayAM. jema brAhANudharmamAM banyuM tema bauddha dharmamAM paNa banyu, bauddhadharma rAjyAzrayavALA hovAthI te divase rAjAo ane zrIma, tenI asarataLe parAvartana pAmate pAmate tene mULa siddhAMta bhUlI jude ja rUpe ga. ane te divase te bhAratavarSamAM utpanna thaela hovA chatAM adazya thaI videza gaye. ane te jatAM zramaNasaMskRti eTale jainasaMskRti mAtra rahI. dharmazAstranA pUrA jJAnavinAnA keTalAka jainadhamane arvAcIna kahIne te koIka bauddha yamanA peTAledavAle kahIne vagere chepaNa kharI rIte jainadharma hiMdudharma ane bauddhadha. mane vadhudaDha ane panita saMskAra ApI preraNAnA uma sthAnarUpa harahaMmeza rahela che. keTalIe agamaagocara vastuonuM jJAna temaNe tenI pAsethI meLavyuM che. vedamAM, purANamAM ane bIje keTaleya ThekANe tIrthakara bhagavatenAM sUto najare paDe che. AthI saMkhyAe alpa chatAM tattvathI daDha jainadharma ciraMjIva ane upalA tharamAM tene te rahyo che, vedadharma-brAhmaNadharmamAM rAmAnuja-zaiva-vaizeSika taiyAyika jaimini, sAMkhya, coga ane zAMkaradarzana vigere teno avAMtara dazAne samAveza thAya che. jainadharmamAM-vetAMbara, digaMbara vigere. ane bauddhamAM mAdhyamika,gAcAra, satrAntika vigere avAMtara samAya che.. darzana samuccayamAM cha darzanenI vyAkhyA karatAM haribhadrasUri mahArAje dareka darzananA deva, gurU, dharma ane pramANane batAvI karela che. A cAramAM dharmanuM AMtaratarava e tene tatvavAda che. carcAmAM te tavavAdane siddha karI sAmAne gaLe ThasAvavAmAM pramANa vAda mahattvanuM sthAna dharAve che. chatAM paNa A sarva karatAM te te dhamanuM astittva ane TakAva te deva ane gurUtarA upara ja avalaMbe che. deva, gurU, tAva ane pramANu A cAramAMthI dareka dharmanA upAsakane mukhyapaNe upAsya tarIke te deva ane gurUja rahevAnA. ane tethI dareka upAsaka tenI upAsanAmAM rata rahI, pitAne kRtakRtya mAne te svAbhAvika che. " brAhmaNadharmamAM zaMkara-viSNu-mahezarUpa devatrI ane avatAre vigere devarUpa manAyela che. buddhadharmamAM dIpaMkara, kauDinya, maMgaLa, sumana vigere covIza buddho devarUpa manAela che. tema janadharmamAM zrI RSabhadeva vigere jevIzatIrthakara deva tarIke manAela che. ane te sarva jainadharmane upAsya ane sevya che, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNadharmanI devakalpanA karatAM jainadharmanI devamAnyatA judA prakAranI che. brAhmaNa dharmamAM teno upAsaka keI dIvasa deva banI zakatuM nathI. mIrAM, narasiMha ke bIjA lagavAnanA bhakta bhagavAnane bhale kheMcI zake paNa svayaM bhagavAna banI zakatA nathI. jyAre jainadharmamAM te jIvamAtra prayatnathI ziva thaI zake che. jenadharma te mAne che ke jIvamAtra kartA bhoktA ane parinivatA svayaM che. tene Izvara ke paramezvara nirvANa apAvI zakatA nathI. devanI ArAdhanA tenI kRpA mATe nahi paNa temanA AlaMbane jIvanazuddhi karI kalyANa sAdhavA mATe che. bauddhadharma kSakSaNika vastune mAnate hovAthI tene tyAM nirvANa jevI vastuja saMbhavatI nathI. deva ane gurUtava upAsya hovA chatAM tenI oLakhANuM ane sAcI samaja te tenA dharmatatvathI ja paDe tema che. brAhmaNadharmanA maulikathI cAra veda, upaveda, purANa, mRti, AraNyaka, upaniSade vigere che. bauddhadharmanA maulika I majhima nikAya, gaNipiTaka ane vinayapiTaka che. tema jainadharmanA maulika grantha dvAdazAMgI gaNAya che. A dvAdazAMgImAM bAramuM aMga ke jene moTe bhAga caMdapUrvee karyo hate. te te Aje upalabdha nathI. paNa hAla 5 Agama graMtho upalabdha che. A pIstAlIsa AgamamAMthI ApaNane jaMbudvIpaprajJapti, bhagavatI, Avazyaka vigere graMthAmAMthI tIrthakara bhagatenI mAhitI maLI zake che, jIva mAtranI khanA sukhanI prAptinI ane duHkhathI dura rahevAnI hoya che. chatAM sukha ane dukhanI tenI kalpanA bhinna bhinna hoya che. khaNujanI vyAdhivALe ghaDIka khaNavAmAM sukha pAme che. paNa khaNuM rahyA pachI lehI nIkaLatAM jene sukha mAnato hato tenAthI te aTakI duHkha mAne che. tema dhanasaMpatti, viSaya ane parivAra A sau dunyavI sukhe aNajanAM sukha sarakhAM che. nidhana dhana na hovAthI dhanasaMpattine sukha mAne che. paNa te prApta thatAM tene keI bhegavanAra na hoya tyAre dhanasaMpatti karatAM putranI prAptine te sukhamaya mAne che. dhana saMpatti ane putraprApti thayA chatAM rUMve rUMve rega phATI nIkaLatAM Arogya tene mana kimatI bane che. Ama A jagatanI sukha mAnyatA eka maLatAM bIjAmAM ane bIjuM maLatAM trIjAmAM pheraphAra pAme che. AthI A mAnava lokamAM game teTalI saMpatti, vaibhava ane parivAra hoya chatAM kSetrajanya koIkane koIka te dukha rahe. vAja mATe jyAM kSetrajanya sukhaja hoya tevuM sthAna te svarga ane kSetrajanya jyAM atyaMta dukha hoya te naraka. kSetrajanya varganA sukhane meLavyA chatAM te sukha nitya ke zAzvata nathI. tevuM jyAre tene bhAna thAya che tyAre mANasane ApoApa mokSa pratye bhAvanA jAge che. ane te samaje che ke je sukha pAmyA pachI pharI javAnuM nathI. ane pharI pharI janma maraNa karavAnAM nathI te mesaja kharekhara upAdeya che. katriSaSTi zalAkA purUSa caritra eTale anuttara- sukha, saMsArika sukha ane duHkha jIvanane jIve kaI rIte pAme che tene jaNAvanAra caritra. A triSaSTi zalAkA caritramAM 1 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakara caritra, 2 cakravarti caritra ane 3 baLadeva vAsudeva prativAsudeva caritra. A traNa vastuo samAya che. tIrthaMkara caritra e samajAve che ke "jene de, Idro, cakravarti rAjAo ane samagra jagata pUje che, te tIrthaMkara pUrvabhave tamArA jevA ja saMsAramAM rAccA mAccA ane prakRtajana hatA. chatAM divase divase temaNe vikAsa sAdhyuM. vIsapadanI ArAdhanA karI ane "savi jIva karUM zAsana rasI." nI sarva ane ucca mAge daravAnI bhAvanA jagAvI, saMsAranA rAjya ane cakravati sukhane tajI mokSanuM anuttara sukha meLavyuM " cakravarti caritra e samajAve che ke "bArI bAraNu ane osarI mATe laDhanAra, rUpIA ane paisA mATe dhamapachADA karanAra tuM vicAra ke jeNe pakhaMDa sAdhyA, seLa hajAra ca pitAnA svAdhina karyuM ane dunIyAmAM eka chatrI rAjya calAvyuM chatAM tenuM te saMsArika sukha dIkSA vinA vilaya pAyu te marI te cakravattio narake gayA ane temaNe IcchAthI saMsAra cheDI tyAgyuM ane dIkSA aMgIkAra karI te kalyANa meLavyuM.' vAsudeva ane prativAsudevanuM caritra vAMcakane samajAve che ke "pUrvabhavanI gADhavaira paraMparA AbhamA apUrva zakita ane saMpatti pAmyAM chatAM vera rUpe pariNamI anartha utpanna kare che. ane maratAM sudhI mANasane jaMpa vaLavA detI nathI. A vaira paraMparAthI vAsudeva ane prativAsudeve ane narake jAya che. baLadeva caritra e samajAve che ke "bAMdhavA bAMdhavA karatA samagra jIvana pasAra karatA ane bAMdhavanA rAgamAM laDAI, yuddha ane ghora kukarma karatA baLadane jyAre sAcI samaja Ave che tyAre te temanA jIvanane vistAra pAme che." A samagra "viSaSTi zalAkA purUSa' e samajAve che ke "tIrthakara bhagavate te jagatanuM kalyANa karI mokSa meLavI jagavaMdya banyA. paNa bAkInA che ke jemaNe saMsAramAM sukha jogavyAM. yuddho khelyAM chatAM te ane te tIrthakara bhagavAnanI dezanAthI samakti meLavI pitAnu mokSa sthAne niyata banAvyuM che. tethI zalAkA purUSa kahevAyA. ane jagavaMdya nyA. A resaTha zalAkA purUnuM vyavasthita caritra kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArye vi saM. 1170-72 mAM 36000 hajAra zloka pramANu mahArAjA kumArapALanA bedhamATe banAvela che. te gratha ati apUrva ane zlekabaddha che. ane te A graMtha bhASAMtara sAthe prasAraka sabhA taraphathI bahAra paDI cUkela che. A caritranI pahelAMnA bAvarI' pu "i vigere prAkRta saMdarbhe ApaNu bhaMDAramAM che. te sarva saMdarbho ane Agama thAnA avakana bAda A graMtha racAyela jaNAya che. tIrthakara caritra, rAmAyaNa, mahAbhArata vigere judA judA graMthe aneka che, paNa bIje kaI triSaSTi zalAkA graMtha ApaNe tyAM maLatuM nathI. semaprabhAcArya kRta laghatriSTi ane mahAmahopAdhyAya meghavijayajI duta laghu triSaSTi ema be laghutriSaSTi gratha bhaMDArAmAM upalabdha che. chatAM Aje te bemAMthI eke mudita thayo nathI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghavijayajI upAdhyAyakRta A laghutriSaSTigraMthanI racanA bRhat triSaSTine anulakSIne karela hevAthI bRhat triSaSTine anulakSIne ja temaNe ahiM paNa daze parva ApyAM che. laghutriSaSTinI varNanazali judA prakAranI che. temaNe keIka bhagavaMtanA caritramAM dikumArikA mahatsavanuM vistRta varNana ApeluM che. te kaIkamAM dIkSA mahotsavanuM vistRta svarUpa ApyuM che. te bIje samavasaraNanI racanAnuM ativistRta svarUpa ApyuM che. saMkSepamAM mukhyatve idronI stuti ane bhagavaMtanI dezanAne saMkSepI che. temaja avAMtara kathAone paNa saMkSepI che. mahA mahopAdhyAya meghavijyajIe bRhata triSaSTine anulakSI laghutriSaSTi karyA chatAM zAMtinAtha caritra, nemanAtha caritra, pArzvanAtha caritra ane mahAvIra caritranI saMkalanA ane racanAmAM bRhata triSaSTi tarapha dhyAna ApavA karatAM te te tIrthakarenA vataMtra caritrone sAme rAkhI ahiM caritra ApeluM che. ane tethI keTalAe prasaMge bRhata triSaSTimAM na hoya te ahiM dAkhala karela che. bRhatatriSaSTi ane laghutriSaSTimAM jyAM vizeSa nAmano pheraphAra ke matAntara jaNAye che tyAM tyAM ame kuTaneTamAM tenI neMdha paNa ApI che. A triSaSTigraMtha nA hevA chatAM temAM ghaNuM ghaNuM saMgraha che. tIrthakara caritra, rAmAyaNa, mahAbhArata, cakravarti caritra, baLadeva vAsudeva prativAsudevacaritra ane tene anurUpa aneka kathA prasaMgo ane etihAsika prasathI bharapUra che. A caritra pustaka khuba jaladI pUrNa karI chApavAnuM hovAthI A graMthano anuvAda karAvavA zarUAtamAM ame traNa bhAga pADyA hatA. paNa sadabhAgye mahAre ekalAne ja te karavAnuM AvyuM tethI vira variya va vira0 gAthA mujaba Atmika lAbha sAthe A viSayanuM manana ciMtavana rUpa jJAna lAbha paNa maLe. mahAvIracaritra lakhatAM pahelAM triSaSTi, mahAvIracariyA, zrI naMdalAlabhAInuM mahAvIracaritra ane pU. paM. kalyANa vijyajI kRta. zramaNa bhagavAna mahAvIra joyuM hatuM. A pustakamAM bRhata triSaSTinA sarve prasaMgo ane paraMparAgata kathAone dAkhala karyA chatAM kALa gaNanA ane varSane krama to pU 5. kalyANuvijayajI mahArAjanA banAvela zramaNa bhagavAna mahAvIrane ja apanAvyo che. ane avazya kahevuM joIe ke teozrInI "mahAvIra kALa gaNanA? ane A pustaka bahAra paDayA pachI ghaNA kharA lekhakee temanA mane ja apanAvyuM che. AthI te te graMthakArono AbhAra mAnIe chIe. triSaSTi zalAkApurUSa caritra upara dIgaMbara samAjamAM paNa be graMtha upalabdha che. 1 jinasenanA saMskRtamAM banAvela AdipurANa ane uttarapurANu. 2 temaja kavi puSpadaMtata mahApurANu urphe triSaSTi mahApurUSa guNAlaMkAra, prathama graMthane jinasene prAraMbha karyo paNa adhure mukI te mRtyu pAmyA tethI bAkIne graMtha temanA ziSya guNabhadra pUrNa karyo che. bIje ratha kavi puSpadaMtare racela 20000 hajAra zloka pramANu apabhraMza bhASAmAM che. Ama zvetAMbara ane digaMbara ane saMpradAyamAM triSaSTi zalAkA purUSanuM khuba mahattva Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNa sthAna che. jo ke zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyanA ane graMthamAM keda keI jagyAe gheDo De phera Ave che chatAM tenI mahatvatAmAM ke viziSTatAmAM jarApaNa phera nathI. A graMthanuM nAma ame paNa "laghutriSaSTi zalAkA purUSa caritra' rAkhela che. kAraNake A graMtha mahAmahopAdhyAya meghavijayajIkRta laghutriSaSTi zalAkA purUSa caritrane sAme rAkhIne taiyAra karAyela che. jo ke mULa laghutriSTimAM na hoya tevA ghaNA prasaMge AmAM dAkhala karyo chatAM daLa ane kadanI daSTie laghuja rahela che ethI laghutriSaSTi zalAkA purUSa caritraja nAma rAkhela che. A "laghuSiSTi zalAkA purUSa caritranA racayitA mahAmahepAdhyAya meghavijayajI kyAre thayA ane temaNe kayA kayA grantha racyA che vigere vRttAMta bhaviSyadatta caritranI amArI prastAvanAmAM Apela hovAthI ahiM te saMbaMdhI vadhu carcA ke ullekha karatA nathI. chatAM A graMthamAM mahAmahopAdhyAya meghavijyajIe graMthane aMte sudharmAsvAmithI pitAnA sudhInI paTTa paraMparA ApI che ane aMte konA ziSya vigere che tene khyAla Ave che tethI temanA samayane paNa khyAla Ave tema che. temaNe jaNAvyu che ke jAyanAma........ jinapavitracaritram hIravijayasUrine kanakavijaya ziSya thayA. A kanakavijayajIne kamalavijaya nAmanA ziSya thayA temane zIlaviye, siddhivijaya ane kRpAvijaya nAmanA traNa ziSya thayA. ane kRpAvijayajInA ziSya meghavijayajIe A graMtha race. A mahopAdhyAya meghavijayajInI graMthakRtio vi. saM. 1723 thI vi. saM. 1760 sudhInI maLe che A mahAmahopAdhyAya prasiddha graMthakAra ane te kALanA gaNunA cepagya mahApurUSa hatA temanI kRtiomAM devAnaMdAyudaya mahAkAvya, mAghapUrti, meghadUtapUrti, cadraprabhAvyAkaraNa, sasasaMdhAna mahAkAvya, bhaviSyadatta caritra, haratasaMjIvana, aSTAMgatinimita, vijayaprabhasUrinA jIvana vRttAMtarUpa digavijaya mahAkAvya, paTTAvalI niSadhanI pAdapUrtirUpa zAMtinAtha caritra, bhaktAmara stotra TekA vagere aneka graMtha racyA che. A mahAmahApAdhyAyanA vyAkaraNa, kAvya, tiSa, sAhitya ane dharmazAstrI Ama dareka viSaya para lakhelA camatkArika grathA upalabdha thAya che. saMkSeparUci ane ati upakAraka A laghutriSaSTi graMthanI temaNe karela racanA adabhUta prakAranI che paNa tenI pratio bhaMDAramAM baheja kavacit jovAmAM Ave che. ame jenA uparathI gujarAtI karyuM che. te prati paramapUjya sAhityapremI munirAjazrI pUNayavijayajI pAsethI meLavela murabbIvarya paMhitavarya zrI bhagavAnadAsabhAI pAsethI maLela laghu triSaSTinI pesa kepI uparathI karela che. AthI te chAnene esapI, ApavA badala AbhAra mAnIe chIe. A presa kepImAM sthaLe zleke guTaka hatA tyAM hatu triSaSTinI dhyAnamAM rAkhI saMbaMdhane meLavI gujarAtI karela che. A laghu triSaSTimAM parva dITha keTalA pleke che tenI noMdha A pramANe che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA garitra ' >> >> 89 : 1239 pavuM paheluM. chaThTha parva. 1 zrI jayadeva caritra ka 233 ! zrI kuMthunAtha caritra kSe 34 2 zrI bhAratacakI che ke 109 ! 2 e aranAtha 5 ) 36 parva bIjuM. 3 chaThThI baladeva vAsudeva ane 1 zrI sagaracakI sahita nI ajita prativAsudeva caritra , 21 4 zrI subhama cakravati caritra kSeka 43 parva trIjuM. 5 sAtamA baladeva, vAsudeva ane 1 zrI sa bhavanAtha caritra zloka prativAsudeva caritra 2. abhinaMdana svAmi , , 6 zrI malinAtha 3 , sumatinAtha , 7 i munisuvratasvAmI che 4 che padamaprabha che 8, mahApadmacakravati , 5 , supArzvanAtha che sAtamuM parva. 6 , caMdraprabhasvAmi , 1 rAmAyaNa 7 , muvidhinAtha che , 37 2 zrI neminAtha caritra ka 59 8 a zItalanAtha che 3 - haripeNa cakravati che , 13 cethuM parva 4 , jaya cakavati * * 11 1 zrI zreyAMsanAtha caritra leka AThamuM parva. 2, vAsuparasavAmI be 129 1 baLarAmakRSNasahitazrIneminAthacaritra55 3 ,, vimalanAtha cha 58 navamuM parva. 4 , ane tanAtha i 65 1 zrI brahmadatta cakravati ,, 12 5 , dharmanAtha caritra kai che. adhurU che 2 zrI pArzvanAtha prathamavizrAma 69 da pAMcamAM baLadeva vAsudeva dvitIya vizrAma 190 prativAsudeva caritra nathI. tRtIya vizrAma 57 7 trIjA maghavA cakavati caritra nathI. caturtha vizrAma 87 8 cothA sanakumAracakrI cari nathI. pAcamo vizrAma 96 pAMcamuM parva dasamuM parva, 1 zrI zAMtinAtha caritra zloka 412 | zrI mahAvIra caritra pramANunayatattva ane paMcanircathI prakaraNane anuvAda sahita bahAra pADayAM che. paraMtu lekaci thAya tevuM kathA sAhitya ane te paNa prAcIna paraMparA ane mULa graMthanoM sImAne jarApaNa ulaMdhyA vinA lakhavuM te khuba kaThina kArya che. A kaThina kAyane mArA hAthe ke nyAya maLyo che te te vAMcako ja nirNaya karaze. A graMthanA prakAzanamAM sAvaMta preraNAdAyaka paramapUjaya paM. zrImad caraNuvijayajI gaNivarane AbhAra mAnI daSTidoSa, presaSa, utAvaLa ane bIjI ke matiSathI thayela skUlanA badala kSamA mAgI viramuM chuM e ja li. 5, maphatalAla jhaveracaMda gAMdhI. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 22 25 laghutriSaSTi zalAkA purUSa caritra viSayAnumaNikA ! InDe rila lagnavidhi BSSabhadeva ane bharatakI caritra pRSTha 1-60 putra putrI Adi parivAra prathama bhAva dhanasArthavAha rAjyakALa ane prathama rAjA bIje bhava deva ane trIje bhava yugalika 4 agninI utpatti ane kumakAra Adi kalAnuM cothe bhara-mahAbaLa vidyAdhara bhagavAne karela pravartana 23 pAMcamo bhava-lalitAMga deva lenA vibhAganI racanA - 24 chaThTho lava-vajaYdha rAjA bhagavAna tIrtha pravartAnI lAkSanika devanI sAtame A bhava-yugalika ane devabhava vijJapti, bhagavAne bharatane rAjyagAdi para navame zava-jIrAnaMda vaidya sthApita karyo ane bIjA putrane judA 10me bhava amRta devalokamAM deva ane judA deza ApyA 11mo bhava vajunAla cakravata varvArikAnuM sAMvaki ina - 25 bAra -anuttara vimAnamAM deva 10 4 dIkSA grahaNa , 26 thI 27 janmakALa ane sAta kalAkanI utpati10-13 dIkSA mahotsava prathama kulakara vimaLavAhanane pUrvabhava 10 kezanAlaca vakhate coTalIne loca nahi kALacakra ane ArAnuM svarUpa 11 karavAnI IndranI vijJapti, * 26 sAta kulakare tathA traNa nItinuM varNana 12 sarva sAvadhano tyAganI pratijJA pUrvaka karaNa : aSabhadeva bhagavAnane janma 17 thI 21 mahAkaccha vigere cAra hajAra rAjAonI sarvArthasiddha vimAnamAMthI evI prabhunuM marUdevA sAthe dIkSA mAtAnI kukSimAM utpanna thavu ane mAtAne teja bharata bAhubalinuM khinnatA pUrvaka sthAne rAtie cauda svapnanuM darzana 13 gamana 27 caude rakhanA phaLanu kahevu 5 zramaNa avasthA dIkSA bAda ra7 thI 50 cosaTha dikumArikAonuM Agamana 14 zuddha AhAranI aprApti janma mahetsava mATe saudharmendranuM AvAgamana kacacha mahAnuM vicAraNu bAda tApasa thavuM 28 ane pAMca rUpa karI merU parvata upara bhagavA- nami vinaminI bhagavAna AgaLa rAjyanI ' nane laI javuM mAgaNI * * * saDe indronuM pitAnA parivAra sAthe bhagavAna nami vinaminI bhakti dekhI dharaNe soLa nanA janma mahotsavamAM AvavuM 17 , hajAra vidyA ApI temanevidyAdhara banAvyA re deve karela bhagavAnanI stuti 18 bhagavAnanuM gapura nagara tarapha prayANuM 30 bAyakALa ane gRhasthAzrama 21thI 25 zreyAMsakumAre bhagavAnane vaherAvela IkSarase 31 wgavAnanA vaMza ane getranuM sthApana 21 bhagavaMtanA darzana nahi pAmavAthI bAhubaline 35vasanA phaLa ane kSIra samudA pAIne * pazcAtApa bhagavAna pItA hatA bhagavatane kevaLajJAnanI prApti jamavAnanI sanadA ane sumalAnI sAthe kevaLajJAna mahotsava ane devonuM Agamana 34 14 * 27 22 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNunI racanA bhagatanA samansajhumAM praveza derenI vigerenuM sthAsthAne khemanu ane IndranI vijJapti mA gAtA ane bharata rAjA devaLajJAna ane cakranI utpattinI vadhAmaNI jagatanA samavasaraNamAM marUdevI mAtA sAthe bharatezvaranuM javu ane mArgamAM marUdevA mAtAne kevaLajJAna bhagavAnanI dezanAnu zravaNu ane catuvidha sudhanI sthApanA 34 35 uttara bharatAnA madhyakhaDa ane uttarasa niSkuTanI sAdhanA kSula himavaryaMta devanI sAdhanA ane RSabhakuTa 35 36 37 hara 38 41 43 bhazrvatanA aNa putrAno dIkSA bantanI bAhubalI pratye kSamA yAcanA bAhutinuM tapa ane kevaLajJAna pAnAnA mAMdhAte geAcarI mATe Ama traNu 42 ndra ane bharate munio mATe Apela vasatI chUTa IndranA mULarUpa niTI akulinuM kareluM bharata dAna mAhana-dhabagAnI u patta tIrthaMkarAnuM varNana khAra cakra'nuM vadhu na vAsudeva khadeva vigerenuM vastuna bharata cakravatti caritra mAgazvatIrtha tarapha prayANu ane mAga devanI sAdhanA varAmatItha ane varadAma devanI sAdhanA prabhAdevanI sAdhanA sidevInI sAdhanA vaitADhayadeva ane kunamAdevanI sAdhanA senApati suSeNe sAdheza siMdhU niSkuTa tamitrA guphAnA dvAranuM udghATana ane uttara bharatApamAM praveza Y. 41 43 43 4 spa 48 510 51 para para 53 13 13 54 14 upara nAmeAle khana. nami vinami vidyAdharAte svAdhina karyAM uttara niSkuTa, ga'gAdevI ane nAyamAla devanI sAdhanA prathama dvitIya bhatra-vimalavAhanarAjA ane anuttara deva ajitanAtha bhagavAna cakravatinI di 18 suMdarI ane aTThANuM. bhAInI dIkSA marIcinu utra vacana RSabhadeva bhagavAnanuM nirvANu ajitanAtha bhagavAna caritra 60 thI 9 59 zrI abhinadana svAmi abhinadana svAmi caritra pUrva bhava varNana prathama dvitIyabhava-mahA akSa rAjA ane deva 55 55 sumatinAtha caritra pUrva bhava varNana prathama dvitIya bhava---- vijayasena rAjA ane deva. 56 }} savarI dAna ane dIkSA kevaLajJAna ane nirvANu sagara cakravruti caritra 69 thI 76 jantu vigere sATha hajAra putronuM prayANu ane mRtyu 1 IndranuM brAhmaNu veSe AvI sagarane AzvAsana 73 gaMgAnA bhAgIrathI nAmanI sthApanA zrI sabhavanAtha jina caritra 76 thI 80 pUrvabhava varNana prathama dvitIya bhava-vipula vAhanarAjA ane deva 4 zrI sabhavanAtha bhagavAna 57 60 62 thI chUTa pA e 86 thI 28 85 thI 90 st 77 80 thI 84 80 80thI82 82 thI 26 ra zrI sumatinAtha bhagavAna 24 thI 8 zrI padmaprabhu jina caritra 86 thI 82 pU*bhava varNana prathama dvitIyala, aparAjitarAjA ane traiveyaka deva zrI padmaprabha jinezvara zrI supArzvanAtha caritra pUrvabhava varNana prathama dvitIyabhava--nadISeNu Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 111 114 rAjA ane chaThThA saiveyakamAM deva utpatti, yuddha ane dipRSThane vAsudevapaNane supArzvanAtha bhagavAna 88 thI 90 rAjyAbhiSeka zrI caMdraprabha ravAmi caritra. 90 thI 92 bhagavAnanuM kevaLajJAna ane mekSa 108 pUrvabhava varNana. prathama dvitIyabhava- vAsudevanuM narakagamana ane baLadevanI mukti 110 padmarAjA ane vaijayaMtavimAnamAM deva 90 zrI vimalanAtha caritra 111 thI 114 caMdraprabhu vAsa, 91 thI 92 pUrvabhava varNana prathama dvitIya bhava-paddamasena zrI suvidhinAtha caritra 93 thI 5 rAjA ane sahastrAra devalokamAM deva 111 prathama dvitIyabhava-mahApadmarAjA ane zrI vimalanAtha bhagavAna 111 vaijayaMta vimAnamA deva 93 trIjA vAsudeva svayaMbha, baladeva bhadra ane tRtIyabhava zrI suvidhinAtha bhagavAna 93 thI 85 prativAsudeva meraka caritra 111thI114 zrI zItalanAtha caritra 85 thI 98 trIjA baLava, vAsudeva ane prativAsudevane pUrvadhU varNana-prathamadvitIyabhava-pavottara pUrvabhava rAjA ane prANuta devalokanA Indra 95 trIjA prativAsudeva, baLadeva ane vAsudevanI zrI zItalanAtha bhagavAna 96 thI 8 utpatti, yuddha ane svayaMbhUne vAsudeva zrI yAsanAtha caritra 88 thI 105 paNane abhiSeka 112 pUrvabhavavarNana prathama ditIyabhava-nalinI guphalma vimaLanAtha bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANa 113 rAjA ane mahAzukra devalekamAM deva 98 vAsudevanuM naraka gamana ane baLadevanuM mukti zreyAMsanAtha bhagavAna gamane praghama vAsudeva tripRSNa, baladeva acala zrI anaMtanAtha caritra 114 thI 118 ane prativAsudeva azvacIva pUrvabhava varNana prathama dvitIya bhava-padamaratha caritra 98 thI 105 rAjA ane prANuta devalokamAM deva 114 prazna baladeva ane prativAsudevadine pUrvabhavaTa zrI anaMtanAtha bhagavAna 115 prathama vAsudeva baladeva prativAsudevanI utpatti, caturtha vAsudeva purUSottama, maladeva suprabha, yuddha ane pUiSane vAsudevapaNane abhiSekala00 prativAsudeva sadhu caritra 115 thI 118 bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANa * 103 cothA baLadeva, vAsudeva ane prativAsudevano ! vAsudevanuM naraka gamana ane baladevanuM mukti pUrva bhava 115 gamana 105 cAcA baLadeva, vAsudeva ane prativAsudevanI zrI vAsupUjya svAmi caritra 105 thI 110 ' utpatti, yuddha ane vAsudeva purUSottama pUrvabhavavarNana-prathamadvitIyabhava-pavottara rAjA vAsudevapaNane abhiSeka ane dasamA devalokamAM deva. 105 bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANa 117 zrI vAsupUjya svAmi vAsudevanuM narakagamana ane baLadevanI mukita 118 dvitIya vAsudeva dvipRSTha baLadeva vijaye ane zrI dharmanAtha caritra 119 thI 22 prativAsudeva tAraka caritra, 10thI11. pUrvabhava varNana prathama dvitIya bhava-dadaratha - bIja baLadeva, vAsudeva ane prativAsudevane rAjA ane vaijayaMta vimAnamAM deva 119 pUrvabhAva 107 zrI dharmanAtha bhagavAna baja prativAsudeva, vAsudeva ane baLadevanI pAMcamA "vAsudeva purUpasiMha, baLadeva - 119 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 caritra 123 124. sudAna ane prativAsudeva nizubha caritra 11thI122 baladeva vAsudeva prativAsudevano pUrvabhava 19 pAMcamA prativAsudeva, vAsudeva ane baLadeva nI utpatti yuda ane vAsudeva purUSasiMhano ardhacI abhiSeka 120 bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANuM 121 vAsanuM narakagamana ane baladevanI mukti 12 tRtIyazrI maghavA cakavati caritra 1rarathI 24 pUrvabhava varNana narapatigajA tathA veyakadeva 122 bAlyALa, yuvAkALa, cakIpara ane svargamana caturthI sanamAra cakravati caritra 124 thI 128 pUrvabhava-vikamayazA rAjA, jinadharmo ane saudharmendra sanakumAra cake bAlyakALa, yuvAkALa, kIpada ane svargagamana 125thI128 seLamAM jinezvara ane pAMcamA cakravati zrI zAMtinAtha caritra 128 thI 14pa pUrvabhava varNana 128 thI 142 prathama bhava-prANu rAjA 128 bIjobhava-yugalika manuSa. 130 trIje bhava-saudharma devalokamAM deva 130 the bhava-amitateja vidyAdhara pAMcamo bhava-dAmA devalokamAM deva 134 dhrola-aparAjita baLadeva 134 sAtamo bhava-amRta devalokamA deva 137 AThamobhava-vAyudha cakravarti 137 navamo bhava ceyakamAM deva 13 dazamo agiyArame bhara-megharatha rAjA ane anuttara vimAnamAM deva 138 zrI zAMtinAtha bhagavAna 142 thI 145 janma, bAlyakALa, gRhasthAvasthA ane cIpada, 142 dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa 143 cha cakravarti ane sattaramA tIra zrI kuMthunAtha svAmi caritra 145thI147 prathama dinI bhava-siMhAvaha rAjA ane | sarvArthasiddha vimAnamAM deva. zrI kuMthunAtha bhagavAna 145 sAtamA cakavati ane aDhAramA tirthaMkara zrI aranAtha bhagavAna caritra 147thI149 prathama dvitIyabhava-dhanapati rAja ane navamA devalokamA deva 147 anAtha svAmi 148 cha AnaMda baladeva, purUSapuMDarika ane vAsudeva ane baliprativAsudevanuM 14-150 chaThThA baladeva, vAsudeva ane prativAsudevane pUrvabhava 149 chaThThA baladeva, vAsudeva ane prativAsudevanI utpatti, yuddha ane mRtyu 150 AThamA zrI subhama cakravati caritra 151 sumUma cakravatine pUrvabhava parazurAma caritra 151 subhUma carti. 153 sAtamA nana balabhadra, dattavAsudeva ane prahalAda prativAsudeva caritra 154 balabhadra, vAsudeva ane prativAsudeva pUrvabhava prativAsudeva, vAsudeva ane baladevanI utpatti yuddha ane mRtyu 154 zrI malinAtha caritra 155thI159 prathama dvitIya bhava mahAbata rAjA ane anuttara vimAnamAM deva 155 zrI mallinAtha bhagavAna 156 zrI munisuvrata svAmI caritra 159thI163. prathama dvitIya bhava zaraSTha rAjA ane prANuta devalokamA deva 159 harivaza utpatti 160 zrI munisuvrata svAmi 160 navamA zrI mahApadma cakravarti 163thI166 cakravartine pUrvabhava 163 mahApadma cavarti 151 130 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 25 55 ma R ra9 s uttarArdha baladeva rAma, vAsudeva lakSamaNa ane prativAsudeva rAvaNuM caritra pR. 1 thI 4 rAvaNano janma pRSTha 1 thI 7 vizalyAnA pAda jaLathI lakSmaNa beThA thavuM.51 vijayI rAvaNa 7 thI 28 51 rAvaNano vadha sItAne tyAga para thI 61 sakanA artha bhethI thaela yajJa hiMsA 19 sudarzana cakanI prApti kuMbhakarNadinI dIkSA ane rAmalaMkA praveza para rAvaNa ane Indra vacce yuddha 24 Indrajita meghavAhana ane madadarIne pUrvabhava 53 pavana jayane aMjanA sAthe vivAha rAma lakSmaNe sItA vigerenuM adhyAmAM pavanaMjayanuM rAvaNanI made javuM Agamana ane bharatanI dIkSA ajanAnA mAthe AvI paDela dukha lakSamaNune ardhacadI abhiSeka hanumAnane janma zatrughane madhuganuM rAjya ajanA ane pavana jyano meLApa rAma lakSmaNane strI parivAra dazarathane janma kApavAthI rAme karela sItAne tyAga paha dazagyanuM chupAveze paribhramaNa rAmane anaMgalavaNa ane madanApuranA rAma-lakSmaNa janma parAmano paricaya mItAno janma sItAne anala praveza rAmanuM parAkrama rAmanuM nivaNa dara thI 66 rAmanuM parivAra sahita jayabhUSaNa suni pAse sInA svayaMvara javuM. dazarathanA pUrvabhava rAma, lakSmaNa, sItA, sugrIva ane vibhIrAmanA vanavAnI taiyArI paNanA pUrvabhavanI pRcchA dara rAma vanavAra kALa 35 thI 52 lavaNa aMkuzana pUrvabhava kANamALA kathanI 35 bhAmaMDaLanuM mRtyu ane hanumAnanI mukti 4 kapilanI ajJAnatA laNanuM mRtyu vanamALA sAthe lakSamaNane vivAha 37 rAmanI dIkSA ativIrane thaele parAbhava 37 sItendra upasarga ane rAma mukti kubhUlaNa muni 28 zrI naminAtha caritra 66 thI 7 daMDakAraNyanI utpatti 29 dazamA cakravati zrI haripheNanuM caritra 68 lamaNe zabu karela ziraccheda pUrvabhava varNana - sItA haraNa 4 bAlyakALa, yuvAkALa cakIpada ane mokSa 68 samIvanI zarama kathA ane rAmanI madada karI agyAramA jayacakravatinuM caritra 69 hanumAnanI parAkrama gAthA zrI neminAtha caritra 70 thI 122 kuMbhakarNa ane sugrIvanuM yuddha prayamadvitIyabhava-dhanakumAra ane saidharma bhAmaDaLa, sugrIva ane hanumAnanI mukti 48 devalokamAM deva ulaNa vibhaNa vacce saMvAda trIje ce bhava-citragati vidyApara ane rAvaNanA zakti thI lamaNanI mUcha para mahendra devalemAM deva 34 ra Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---33 rAka zarU karI * *~ ! I M * ka 5. . , ? * * * * * : ! S, :: I Page #20 -------------------------------------------------------------------------- Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 pAme che bhara aparAjita rAjA ane pAraNuM devalepamAM deva sAtama AThamo bhava-kharAjA ane aparAjita vimAnamAM deva 75 zrI vasudeva caritra 70 thI 90 harivaMzanI utpatti kasanI utpatti vasudevanuM rUpa dekhI enuM AkarSaNa 80 vasudeva prayANa 80. sthAmA vigere strIo sAthe lagna 81 nakavatI 84 kanAratIra pUrvabhava yAne nadamayaMtI caritra 85 kRSNa vAsudeva ane baLabhadra rAmane janma tathA bALakIDA neminAtha bhagavAnane janma kRSNa baladevarAmanuM parAkrama ane kasano vadha 94 zrI neminAtha prabhunuM bAlyajIvana 97 pAMca pAMDavonI utpatti ane draupadIne svayaMvara 99 pradyumna meLApa 100 pradyumnanA lagna tathA zAmba caritra 101 prativAsudeva jarAsaMgha ane zizupALa vadha 103 zrIkRSNa rAjyAbhiSeka zrI nemivivAha, dIkSA ane kevaLajJAna 108 draupadI haraNa 112 tIrthasthApana pachInA prasaMge 113 thI 118 devakInA cha putrone meLApa 113 gajasukumAla 114 nabhane sAgaracaMdrane karela upasarga 115 zrI kRSNa ane vIra sALavI 116 zrI kRSNa upArjana karela tIrthaMkara nAmakarma 116 DhaDhaNu kavi 17 rathanemi ane rAjulA 117 pAlaka ane zAstranuM prathama vadana 118 dvArikA dAha 118 thI 120 pAyane karela niyANuM 118 dvArikAne agnithI neza 118 baLadeva dIkSA ane savagamana 120 zrI neminAtha bhagavAnanuM nirvANa 121 zrI brahmadatta cakravarti caritra 122 thI 132 pUrvabhava varNana 122 thI 125 brahmAnuM videzagamana ane strIonuM pANigrahaNa 126 dIrgha sAthe yuddha ane cakravarti abhiSeka 129 pUrvabhavanA mitra citramuni meLApa 130 pazupakSInI bhASA samajavAnuM nAge Apela varadAna 131 brahmadattane aMdhatvanI prApti ane narakagamana 132 zrI pArzvanAtha caritra 133 thI 148 prathama, dvitIya ane tRtIyabhava-marUbhUti hasti ane deva 133 che ane pAMcame bhava-kiraNagavidyAdhara ane deva 135 cho ane sAtame bhava-vajanAbha ane raiveyakamAM deva 136 AThamo ane navamo bhava-suvarNa bahu cakravarti ane deva zrI pArzvanAtha prabhune janma yavanane parAbhava ane prabhAvatIdevI sAthe lagna kamaTha tApasa sAthe samAgama ane dIkSA kalikA tIrtha ahichatrA nagarI ane ahichatrA tIrtha kurkaTezvara tIrtha 144 meghamALIne upasarga 15 kevaLajJAnanI prApti tathA caturvidha sadhanI sthApanA sAgaradattanI dIkSA bhagavAnanA cAra ziSya badhudata ane azokamAlInI dIkSA 148 bhagavAnane parivAra ane nirvANa 148 zrI mahAvIra caritra 14thI 28 pUrvabhava varNana 149 thI 151 17 107 140 143 144 147 147 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 186 prathama dvitIyabhava-grAmaciMtaka nayasAra ane saudharmadevalokamA deva 149 trIje bhava-marici ane brahmalokamAM deva 149 pAcamA bhavathI paMdaramA bhava sudhI 150 selama sattaramo bhava 151 aDhAramA bhavathI covIzamA bhava sudhI 151 pacIsame ane chatIsamo bhava zramaNa bhagavAna mahAvIra 152 thI 228 janma bAlya ane gRhAvAsa 152 thI 156 sattAvIzame sava-dazamA devalekathI avI devAnaMdAnI kakSamAM 15ra garbhaparAvartana, cyavana kalyANaka ane janma 15ra merU kapAvI IndranI zaMkAnuM karela nirasana 154 nAmakaraNa 155 AmalakI kIDA tathA nizALa gamana 155 guThAvAsa, mAtApitAnu svargagamana ane dIkSA 156 zamaNu avasthA 157 thI 228 prathama varSa dIkSAne prathama divasa 157 zaLapaNa yakSane upasarga 158 dvitIya varSa 161 cakauzikasapano upasarga 162 sukhadevane upasarga 163 trIju varSa cethuM varSa 165 pAMcamuM varSa 16 chaThuM varSa kaTapUtanAne zIta upasarga 168 sAtamuM varSa 168 AThamuM varSa 168 navamuM varSa dazamuM varSa 169 agiyAramuM varSa 170 saMgamadevane upasarga 170 bAramuM varSa 173 amara utpAta 173 gavAnane Akare abhigraha 174 157 teramuM varSa utkRSTa upasarga 171 tIrthasthApana bAda 177 prathama gaNadhara zrI IndubhUti 17 dvitIya gaNadhara zrI agnibhUti 180 tRtIya gaNadhara zrI vAyubhUti 181 caturtha gaNadhara zrI avyakta 182 pAMcamA gaNadhara zrI sudharmAsvAmi 182 chaThThA gaNadhara zrI maDita 182 sAtamA gaNadhara zrI mauryaputra - 183 AThamA gaNadhara zrI akapita , 183 navamA gaNadhara zrI acalabriAtA 184 dazamA gaNadhara zrI metArtha 184 agiyAramA gaNadhara mA prabhAsa 184 zreNikano pUrvabhava 185 abhayakumAra 18 julasI zrAvikA cellabhurANuM 187 keNika 188 caMDAla pAse ceNikanuM vidyA-grahaNa, kuzaMkAthI ata pura bALavAnI AzA, 189 dugadhA rANI anAthI muni 190 meSakumAra 190 nadiSaNa caudamuM varSa 13. paMdaramuM varSa-jayaMtizrAvikA ane mRgAvatI 195 supratiSa ane sumane bhadra 196 prathama Anada zrAvaka soLamuM varSa dhanA zAlibhadranuM vRttAMta 1 197 sattaramuM varSa-mahatyaka 198 bhagavAna mahAvIrane bIjo zrAvaka kAmadeva 198 atima rAjarSi udAyanA 199 aDhAramuM varSa-bhagavAnanA trIjA tathA cothA zrAvaka culanI pitA ane suradeva 201, 190 182 197 - 197 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1 pigalaparivrAjaka, culazataka zrAvaka vigere 201 ogaNIsamuM varSa-zreNikanA putranI ane strIonI dakSA 202 hAsika 202 prasannacaka rAjarSi 203 vimAlideva 203 durAMka deva 203 abhayakumAranuM paDavuM 205 sagItakalArasika zatAnIka putra udAyanarAjA 207 caDapradyotanuM haraNa 208 kaThiAro 208 AdrakumAra, 200 abhayakumAranI dIkSA. 210 vIsamuM varSa ekavIsamuM varSa dhanya, sunakSatra, kaDakAlika zrAvaka, sAlaputra vigere 211 bAvIsamuM varSa-zrAvaka mahAzataka ane rAha aNugAra vigere tevIsamu varSa--parivAjaka skadaka, nadInI pitA ane sAlaDI-pitA vagere. 212 covIsamuM varSa 212 pacIsamuM varSa-zreNikanuM mRtyu, paddamakumAra vigerenI dIkSAo. 212 chavIsamuM varSa-hala vihala, vaizALInuM yuddha ane ceTakanuM svargagamana vigere 217 satyAvIsamuM varSa gozALakano upasarga 215 ayAvIsamuM varSa- kezI gautama savAda, zivarAjarSi vigere 218 ogaNatrIsamuM varSa 219 trIsamu varSa-zAla, mahAzAla. dazArNa bhadra ane semina vigere ekatrIsamu varSa--baDa parivrAjaka ane sulAsA zrAvikA batrIsamuM varSa-gAyamuni tetrIsamu varSagAMgalI rAjAne pratibodha. cotrIsamuM varSa-paMdaraso tApasane pratibaMdha ane kALadAyI vigere 222 pAMtrIsamu varSa-sudarzana zrAvaka ane gautama svAmine micchAmi dukkaDa 222 chavIsamuM varSa 222 sADatrIsa thI beMtAlIsa varSa sudhI 223 pAMcamA, chaThA ArAnuM svarUpa 22 3 IndranI AyuSya vadhAravAnI vinati, rara5 bhagavAnanuM mokSagamana ane gautama svAmine kevaLajJAnanI prApti ane nirvANu. 226. prazarita 227 mahAvIra bhagavAnanA vihAra sthAna 228 211 211 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsa tIrthaMkara bhagavAnanA janma dIkSA vigere vigata sthAne nabara tIrthakara bhagavAnanA samyaktaprApti pachInA bhava tIrthaMkaranA | janma tathA nAma karma dikSA sthAna badha bhava mAtA pitA vaMza | gAtra nAma cha vasthA cha cha cha purUSasiMha cha zrIdhara cha ha 1 kaSabhadeva vajanAbha | vinItA | marUdevA nAbhikulakaraIkSavAkuvaMza kAzyapa 2 ajitanAtha vimalavAhana adhyA jitazatru 3 rAMbhavanAtha vipulavAhana zrAvasti senA jitArI 4 abhinadana svAmI mahAbala ayodhyA siddhArtha saMvara 5 sumatinAtha maMgalA 6 paddamaprala aparAjita kAzanI susImAM 7 supArzvanAtha nadIpeNa vArANasI pRthvI pratiSTha 8 caMdraprabhu pagharAjA caMdrapurI ] lakSmaNa ! mahAsena 8 suvidhinAtha mahApadma kAkadI ! rAmAgaNI] sugrIva 10 zItaLanAtha paddamettara | bhaddilapura nA daratha 11 zreyAMsanAtha. nalinIgulma siMhapura | viSNudevI | viSNu 12 vAsupUjya svAmI pattara | caMpApurI jayA vasujya 13 vimalanAtha pahamasena ! kapilapura sthAmAM 14 anatanAtha padmaratha | ayodhyA suyazA siMhasena 15 dharmanAtha ratha ratnapura sutratA bhAnuM 16 zAMtinAtha megharatha hastinApura acirA vizvasena 17 kuMthunAtha siMhAvaha zrIrANI zararAjA 18 aranAtha dhanapati devIrANI sudarzana 19 mallinAtha mahAbala prabhAvatI kuMbharAjA 20 munisuvratasvAmI greSTha rAjagRhI ! padmAvatI sumitra | harivaMza 21 naminAtha siddhArtha | mathurA vijhA | vijaya IkvAkuvaMza | kAzyapa 22 nemanAtha | akharAjA ! saurIpura | zivA samudravijaya harivaMza | gautama 24 pArzvanAtha 10 suvarNabAhu vArANasI | vAmAdevI | azvasena IkvAkuvaMza| kAzyapa 24 mahAvIrasvAmI ra7. nadana | kSatriyakuMDa trizalA | siddhArtha ja matAntare sAta bhava, * matAntare vAsupUjya svAmi vivAha karyo che ane te temane putra thaye hevAnuM jaNAve che. kRtavarma gautama Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka, karaDAkalA DIje hIratadaasGaa%b895 * dwngtingaidrwdii wdraiwdwykaarhwa1laansii swaaG61%%% E - C.' - - - - lAkhe pati hevA chatAM sAdu saraLa jIvana jIvanAra ane lAkha rUpIyA dharma mAge kharcanAra lIcanivAsa dAnavIra zreSTivartha popaTalAla kevaLadAsa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 1 12 13 14. - - - - - ja ni jana nA janma rA i kanyA deva kula { " kA dila ja che ! utarApAra dhana | mAnava mAma pada mA gada 8 | zariNI manuM ! ! mA diva mA dipa prA.zaura mithuna . . . , , ; mAna che tema mA rada 2 | narama 'kha ra 2 { "pa . pa ( dInI zAkha suda 8 | gaNA rAkSasa mana vadi 12. citrA chezada para { vizAkhA pa-di 12 | anurAdhA mArAra vadi 5 rAkSasa ekha nA 1 | mahA vadi 12 pUrvASADhA mAnava - vadi 12 zravaNa makara paNa vadi 14 zatabhiSAkhA rAkSasa - 21 gA zudi 3 uttarAbhAdrapada manuSya vAkha vadi 13 puSya deva (Akha madi ! paNa mahA zadi 3 bharavA na ! jeTha vadi 13 manuSya jANa vadi 9 nihA vizAkha vadi 14] kRtikA nI mAgavAra zudi 10 | Pvati mAgazara zudi 11 azvinI | thAvaNa zudi 1 je vadi 8 | zravaNa makara zravaNa A zudi 15] azvino zrAvaNa vada 8 azvinI ! kArtika vadi 12 | citrA 9-8 zrAvaNa zudi 5. citrA rAkSasa citra vada 4 ! vizAkhA) 8- piSa vadI 10 | vizAkhA | aSADha zudi 6 | uttarASADhA| --LA | caitara suda 13 uttarAphAlganI kanyA ( manuSya bharaNI rAkSasa tulA - - - - - -- - - - -- -- -- -- Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 15 | 16 1 7 / 18 nI 20 - - - - - - - -- lAMchana varNa zarIra pramANamAM { rAjA kumAra ke cakravati vivAhita yA avivAhita nakula vRSabha suvarNa 500 dhanuSya vivAhita hAthI 450 Aga 350 vAnara kaucapakSI mahila paNa lAla 250 200 suvarNa zveta 150 vAnara 100 sAthIo caMdra maya zrIvalsa ge pADo suvarNa vAra ddaeceog lA kumArAvasthA rAja avivAhita vivAhIta chAza varAha suvarNa hati siMcANa biTiva mAro hasti mRga bakarI baka naMdAvata cakravarti 35 hAya nI avivAhita vivAhIta vAnara kumArAvasthA rAjA kAca bhyAsa azva kamaLa suvarNa zyAma kumArAvasthA sa nIle avivAhita vivAhita navalAya mRga mahila siMha suvarNa sAtahAya 5 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 21 22 23 | 24 25. 26 27 28 sanA zAsana | mukhya gaNadhara dhakSA tapa dIkSA tithi dIkSA nakSatra keTalA sAthe prathama pATaNa devA ! nAma tathA aMka yA vinItA 1000 1000. zvetapura gomukhacakezvarI puMDarIkAdi 84 | chaThTha | caitra vada 8 | uttarASADhA 4000 gajapura mahAyakSa ajita siMhasena Adi 95 che. | mahA vadi 9 | rahiNI 1000 trimukha duritArI cArU Adi 102 mAgasara suda 15 | mRgazira 1000 zrAvasti nAyaka | kAlikA vajanAbhAdi 11 | , ! mahA sudi 12 | abhijita ayodhyA tubarU mahAkAlI caramAdi 100 nityabhakta vaizAkha suda 9 madhA 1000 vijayapura kasama | zyAmA pravatana Adi 100 upavAsa kArtika vadi 13. citrA 1000 brahma sthaLa mAtaga' zAMta vidarbha Adi 95cha | jeTha zudi 13 | anurAdhA pATalIkhaMDa vijaya | kuTI | dina Adi 93 pisa vadi 13 | 1000 padamakhaDa. ajita tArIkA| varAhaka vi 88 mAgazara vadi 6| pUrvASADhA 1000 bahmA | azoka | nada vi. 81 mahA vadi 12 | zravaNa 1000 riSTa Izvara | mAnavI | 75 vi 76 phAgaNa vadi 13, zatabhiSA 1000 siddhArtha caMDA | subhrama. vi. 6 phAgaNa zudi 15 1000 mahApura mukha| viditAnuM maMdira vi 57 mahA sudi 4 | 1000 dhAnyakuTa pAtAla aMkuzA | jaya vi. 50 vaizAkha vadi 14 reveti 1000 vidhamAnanagara kinnarI kaMdapa ariSTa vi. 43 mahA zudi 13 1000 sAmanasapura garUDa nirvANa caqdha vi. 36 ] je vadi 14 bharaNuM gAMdharva | balA sAba vi 35 ma | caitra vadi 5 | kRtikA 1000 cakapura yakSeza dhana kuMbha vi. 33 ! chaThTha mahA zudi 11 revati 1000 rAjapura | dhAraNI| abhikSaka vi rabaThThamatapa mAgazara zudi 11/ azvinI 300 varUNa | naradattA | malli vi. 18 | chaThTha phAgaNa zudi 12 | zravaNa 1000 rAjagRhi bhrakuTI | gadhArI zubha vi. 17 ! - aSADa vadi 9 ! azvinI ! 1000 vIrapura gAme aMbikA varadatta vi. 11 , zrAvaNa sudi 6 | citrA geSTha pAzva padamAvatI Aryadina vi 10| - pisa vadi 11 | anurAdhA kapaTa mAtabasiddhAyikA IndrabhUti vi. 11 , | mAgasara vadi 11 | hastAro] 1 pite | keloga kumAra u.bhAda mukhya 1000. madiMrapura kubera mithilA 300 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 prathama pANa kAne tyAM kaivastuthI surendradatta munta padmA sAmasena mAhenda meAmadatta puSpane purnava su nada zreyAsa sarjAzaDInA rasa 1000 varSa praJAnta 12 varSa khasattagA 14 varSa 18 varSa 20 va sunada yarAnuM vijayarAjA dhanasiMha 30 sumitra vyAghrasiMha aparAjita visena bAdatta dinakumAra varatta kumAra dhanyakumAra AvA mAhmaNa . 19 kSIra 39 "" .. 99 "" 39 > .. 37 95 39 "" "" 27 " . 99 31 39 32 chamasyA kuvaLajJAna vasthA sthAna " 20 purimatAla ayAkhyA zrAvastI ayAkhyA . 6 mAsa kAzALI 9 mAsa | vANIraso 3 mAsa caMdrapurI 4 mAsa kAdi 3 mAsa 2 mAsa 1 balipura siMhapurI caMpApurI kAMpiTyapura adhyA 33 35 36 devaLajJAna tithi kevaLadAna kevaLajJAna kayA vRkSa nakSatra varSa nIce . phAgaNu : 11 peSa vida 11 kArtika vadi pa poSa sudi 14 caitra suda 11 - suda 15 phAgaNu vaMda6 phAgaNu vadi 7 kAti ka * suda 3 peAsa vadi 14 mahA di3 mahA sudi 2 2 mAsa 3 varSa 2 va rainapura eka varSa hastinApura 16 varSI 3 varSa eka dina rAta 11 mAsa 9 mAsa 54 divasa 84 dIvasa vAAsI 12varSa mA manuvAlukAnA vaizAkha sudi 10 pASa suda 6 vaizAkha vida 14 peSa suda 15 pASa suda 9 caitra sudi 3 kArtika sudi 12 73 mithilI mAgazara suda 11 rAjagRhi | phAgaNuM vadi 12 mathurA mAgasara zuddhi 11 gignAra '1 AsA di 0)) caitra vada 4 34 uttarAzADhA | aTTama zahiNI chaThTha ' mRgazIra abhijita anurAdhA mUla pUrvASADhA mA 39 citrA coya bhakta vizAkhA chaThTha zravaNa zatabhiSA uttarAbhAdrapadA rati puSyanakSatra bharaNI kRtikA rati azvinI ' zravaNuM azvinI citrA vizAkhA ' haste|ttarA .. "3 .. 39 92 .. .. " dr .. ', "" 17 17 eDama . . chaThTha r vaTavRkSa sAlavRkSa [prayaMguM priyaMgu sAla tra zIrIza nAga zAlI priya*gu taduka poTala jaryuM azAka dadhipaNuM 'nadI, bhIlaka AmravRkSa azaki 2 pakavRkSa mukula netasa - likI zAha * Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 - 39 40 Po 43 - - - - gerasthAna' gela tithi |za tapa | mokSa nakSatra keTalA sAthe saMpUrNa AMtarU | 1008 1000 308 1000 dhaniSThA 000 mApada ! mahA vada 13 6 upavAsa abhijita 1000 84 lAkha pUrva metazikha citta zudi 5 | eka mAsa | pRgazIra 72 lAkha pUrva 50 lAkha kATI sA 1000 60 lAkha pUrva 30 >> | vaizAkha zudi 8 ] >> puSya pUrva 10 , gautra zudi 9 madhA mAgazara vada 11, citro 90 hajAra keTI sA, phAgaNa vadi 7 | maLa bhAdaravA vada 7 zravaNa 100 TI sAgara | bhAdaravA suda 9 mULa 90 vaizAkha vadi 2 pUrvASADhA ! " | zrAvaNa vadi 3 6626 ke.va 100 caMpApurI | aSADa zudi 14 uttarAbhAdrapadA | 72 ,, | 54 sAgara saMmeta zikha aSADa vadi 7 puSpa 30 sAgarepama citra zudi 5 puSya nakSatra jeTha zudi 5 je vadi 13 bharaNuM nA pa nya3 sA. vaizAkha vada 1 kRtikA aDadho palyopamAM mAgazara suda 10) ravati |1000 84 - pA palyokATI.va. phAgaNa zudi 12 bharaNa | 500 55 ekahajAra koNI va. je vadi 9 ; zravaNa 1000 ! 14 lAkha varSa vaizAkha vadi 10 azvinI 1000 6 lAkha varSa giranAra | aSA zudi 8 citrA 536, 1 , 5 lAkha varSa saMmetazIkha| zrAvaNa zudi 8 | , vizAkhA | 33 [ 1 se varSa 83750 varSa apApApurI kAtika vada 0))| be divasa hastottarA eka pita 2 varSa | 250 varSa 108 ] ha00 hajAra varSa 00 . 500. 10 i Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UjIla009 (2(poppipjIjI/ (Dorem (grouploymom paytm in | | prAptisthAna. maarumurrai mrutm 1 paMDita maphatalAla jhaveracaMda khetarapALanI poLa-amadAvAda, 2 megharAja jela pustaka bhaMDAra goDIjInI cAla, pAyadhunIsuMbaI 3 somacaMda DI. zAha. bAbu bIlDIMga-pAlItANu. 4 nAgaradAsa prAgajI bukaselara, mahAvIra svAminA derAsara pAse-amadAvAda, 5 sarasvatI pustaka bhaMDAra. ratanapoLa hAthIkhAnA-amadAvAda, 6 gurjara graMtharatna kAryAlaya, rIcIDa-amadAvAda 7 mAstara nagInadAsa nemacaMda. ' DezIvADAnI piLa-amadAvAda, 8 mAstara jazavaMtalAla gIradharalAla rUpAsuracaMdanI piLa-amadAvAda, 9 mAstara ratilAla bI. zAha, DozIvADAnI piLa-amadAvAda, 6 10 zrI pAnAcaMda tArAcaMda. jainAnaMda pustakAlaya gopIpurA-suratakoovai mrraimukmaak Srrrrai meerrprppirrvrrrrummurmaak mutti naarru maarrrriy naarururururukurrrrruru murururururururuy Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00000000000000000000 (c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)(c)DI(c) (@@@@@@G prAcIna tADapatranI prati uparathI prAcIna tADapatranI prati uparathI = = = -- jAmAM -- . S para... * P ' ka ThatA. 6 * * * * --- , . : , A : ja che che ke * i. . che -ma - 1 - - ..* * * - ka; * *. ' * * Lda ke - - * 12, Sche . S IS * - F*, - * == - - = = 1 -- . - - - - - - - - - - - - - sAMvatsarika dAna. dIkSA mahatsava. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthAya namaH zrI laghutriSaSTi zalAkA puruSa cAritra paheluM parva -- -- -- maMgala jemane vANIrUpa amRtathI jItAyela IkSurasapAraNAne viSe maLyo. te kalyANa lakSmInA sthAnarUpa zrI kaSabhadeva bhagavAna jayavatA varto. jemanA nAmanA dhyAnathI sAdhya vastunA vihvo nAza pAme che te zAntinAtha bhagavAna jinezvaranI bhaktivALA bhavyajInA vizine nAza karanArA thAo. je bhagavAnanA caraNakamaLanI sevA sarva arthanI siddhine ApanAra che te zrI pAzvanAtha bhagavAnarUpa zAzvat sUrya kamalarUpa mArA udayane vistAre. niSaSTi zalAkA purUSa. 24 tIrthakara bhagavAna. 12 cakravatti, 9 vAsudeva. 9 baLadeva. 9 prativAsudeva e rIte kula 63 triSaSTizalAkA purU thAya che. 24 tIrthakaranAM nAma. 1 zrI RSabhadeva, 2 zrI ajItanAtha, 3 zrI saMbhavanAtha, 4 zrI abhinaMdana svAmI, 5 zrI sumatinAtha, 6 zrI padmaprabhu, 7 zrI supArzvanAtha, 8 zrI caMdraprabhu, 9 zrI suvidhinAtha, 10 zrI zItaLanAtha, 11 zrI zreyAMsanAtha, 12 zrI vAsupUjyasvAmI, 13 zrI vimaLanAtha, 14 zrI anaMtanAtha, 15 zrI dharmanAtha, 16 zrI zAMtinAtha, 17 zrI kuMthunAtha, 18 zrI aranAtha. 19 zrI mallinAtha, 20 zrI munisuvrata svAmI, 21 zrI neminAtha, 32 zrI neminAtha, 23 zrI pArzvanAtha, 24 zrI mahAvIra svAmI. 12 cakravattinA nAma. 1 bharata, 2 sagara, 3 maghavA, 4 sanaskumAra, 5 zAMti, 6 kuMtha,7 ara, 8 subUma 9 pava, 10 hariNa, 11 jaya, 12 khAdatta Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, kevaLajJAna saMpana ane sarva sevaka upara prasanna evA zrI vardhamAnasvAmi mane hamezAM zivasaMpatti mATe thAo. parameSipada prApta ane jagatabharanA sarvajJAnathI vyAsa ajitanAtha vagere sarva jinezvarene huM vidhipUrvaka praNidhAna karUM chuM. utpatti-nAza-ane dhruva e traNa padathI vistAra pAmela, pavitra ane hitakara jinenAgamarUpa sarasvatI ane sAnidhya thAo. tAtvika sarva arthonA jANa zrI gautamasvAmI ane zrI sudharmAsvAmi vigere gaNadharane namIne thI trASabhadeva vigere jinezvaranAM caritrane huM saMkSepathI kahIza. zrI gaiSabhadeva caritra samyaktvamAsi-prathamabhava-dhanasArthavAha jaMbudvIpanA pazcima mahAvidehamAM kSita pratiSThita nAmanuM nagara hatuM. A nagaramAM priyaMkera (prasannacaMdra) nAme rAjA rAja karate hate. tenagaramAM rahetA dhana sArthavAhe vasaMtapura javAnI IcchA karI paho vajaDA ke dhana sArthavAha vasaMtapura javAnA che mATe jenI IcchA hoya te cAle vasaMtapura javAne IcchitA dharmaghoSasUri mahArAja paNa sAthe 9 vAsudevanA nAma. 1 tripRSTha, 2 dvipRSTha, svayaMbhu, 4 purUSottama, 5 purUSasiMha, 6 purUSapaDarika, 7 datta, 8 lamaNuM, 9 kRSNa, - 9 baLadevanA nAma 1 acaLa, 2 vijaya, 3 bhadra, 4 suprabha, 5 sudarzana, 6 AnaMda, 7 naMdana, 8 pa, 9 rAma (baLabhadra) 9 prativAsudevanA nAma. 1 azvagrIva, 2 tAraka, 3 merAka, 4 madhuM, 5niSkubha, 6 bali, 7 pralAi, 8 rAvaNuM, 9 jarAsaMdha. A tresaTha zalAkA purUSe eTalA mATe kahevAya che ke te mokSe jarUra javAnA che. 24 tIrthakare te teja bhave mokSe jAya che. cakravattimAM je te bhavamAM cAritragrahaNa kare che te svargo athavA mese jAya che. ane je cAritra' nathI grahaNa karatA te cokkasapaNe narake jAya che. bAra cakravattimAMthI 8 te te bhave mokSe gayA che. ane subhUma tathA brahAdatta narake gayA che paNa AgAmi bhave mekSe avazya jaze. vAsudeva ane prativAsudeva te te bhave cAritra nahi grahaNa karI zakavAthI tyAMthI mRtyu pAmI niyame narake jAya che. paNa te pachInA bhavamAM mokSe jenAra che. nava baLadeva vAsudevanA mRtyu pachI vairAgya pAmI dIkSA grahaNa karI rava athavA kSe jAya che. svarge janArA te pachI mAnavabhava pAmI avazya mekSa pAme che.. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ] sAthe nIkaLavA taiyAra thayA. dhanasArthavAhe dharmaghoSasUrine AmraphaLa vaherI pitAne kRtArtha karavAnI mAgaNI karI. AcArye kahyuM ke "jaina muniothI sacitta AhAra grahaNa karI zakAya nahiM teo te beMtALIsa doSathI rahita AhArane vahere che." sArthavAhe kahyuM ke Apa sArthamAM padhAre Apane je ka5tuM haze te vahorAvIza." sArtha sahita dhanasAthevAtuM prayANa karyuM. grISmaRtu pachI anargala pANIne varasAvatI varSA Rtu beThI ane sAthevAtuM aTavImAM taMbuo nAMkhI mukAma karyo. loko pAse bhAtuM khuTI gayuM ane teo phaLAdi ane kaMdamULa khAI pitAne jIvana nirvAha karavA lAgyA, zuddha bhikSA na maLavAthI AcArya ane sAdhuoe 4upavAsa zaru karyA. eka vakhate rAtrine samaye sArthanI ciMtA karatAM sArthavAhane dharmaSasUri yAda AvyA. ane teNe vicAryuM ke te pUjya purUSa A viSama samaye zuM karatA haze? meM temane sAcavavAnuM jaNAvI sAthe lIdhA ane pachI temanI meM bIlakula darakAra karI ja nahi, kevaLa svArthI ane piTabharA evA mane dhikkAra thAo." savAra thatAM sArthapatie prathama dharma ghoSasUrine ane pachI munione vaMdanA karI potAnI bedarakArI mATe kheda darzAvI kSamA mAgI. ane teNe AcArya mahArAjanI pAse sAdhuone AhAra levA potAnI sAthe mekalavAnI vijJANI karI. AcArya mahArAje be sAdhuone mokalyA. ghanasArthavAha bIje coga na hovAthI svahaste ghI vaherAvyuM ane bhAvanA vRddhithI be munione vaMdana karyuM. dharmalAbha A triSaSTi zalAkA purUSamAM jIva 59 che. ane svarUpa 60 che, kAraNa ke zrI zAMtinAtha, zrI kuMthunAtha tathA zrI aranAtha te bhavamAM cakravati thayA hovAthI 60 svarUpa che. bhagavAna mahAvIra svAmine jIva tripRSThavAsudeva tarIke thayela hovAthI jIvanI apekSAe 59 jIne vicAra triSaSTi zalAkAmAM che. A triSa izalAkA purUSa caritra vistRtarUpe pa. pU. kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya viracita atimahara, anupama ane ajoDa che. temAMthI saMkSisarUci ane mATe mahAmahepAdhyAya meghavijayajIgaNie laghu triSaSTi zalAkA purUSa caritranI racanA temaNe jaNAvela prazasti mujaba kekArI vanarAjanI abhyarthanAthI karela che. A laghu triSaSTinI racanA atizaya saMkSipta karavAmAM Avela hovAthI ahiM gujarAtI bhASAne anurUpa spaSTatA pUrvaka temanI saMkalanAne anusarI tene bhAvAnuvAda ApavAmAM ALyA che. A laghu triSaSTinI racanA kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya viracita triSaSTi zalAkA purUSa uparathI karela hevAthI temanI saMkalanAne anusaryA chatAM je spaSTatA karavAmAM AvI che te bahata triSaszalAkA purUSa uparathI karI che. eTale A graMtha laghu triSaSTinI saMkSipta racanAne sAme rAkhIne saMkSipta ane bRhata triSaSTine paNa najara AgaLa rAkhIne taiyAra karavAmAM AvyuM che. laghu triSaSTimAM jyAM khubaja saMkSepa lAgyo tyAM buhatu triSaSTine anulakSI spaSTatA karI che ane bRhat triSaSTinA saMkSepamAM laghu triSaSTine najara sAme rAkhavAmAM Avela che. nAmULa triSaSTimAM upavAsa karyAne ullekha nathI. paNa saMghanA mANasothI prAruka anna maLatuM hatuM tema jaNAvyuM che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghu tri izalAkA puruSa, ApI munie pitAnA sthAne gayA. dhanasArthavAhe A dAnathI bodhibIja prApta karyuM. kAraNake A dAna prasaMge tenI bhAvanA ati ullasita thaI hatI. sAthe comAsuM vItyA bAda prayANa karyuM. ane te vasaMtapura poMce. dhanasAthalAha phayAdika vyApAra karIne chevaTe pitAnA nagara pratiSThAnapura Avyo. ane AyuSya pUrNa thatAM ArAdhanA pUrvaka mRtyu pAmyA, bIjo ane trIje bhava-yugalika ane devabhava. mRtyu pAmI munidAnanA prabhAvathI uttara kurukSetramAM yugalika thaye, ane tyAM yugaLIyAnuM AyuSya pUrNa karIne te dhana zeThane jIva pUrva janmanA dAnanA phaLathI saudharma devalokamAM devatApaNe utpanna thaye. cothe bhava-sahAbaLa vidyAdhara devakathI avI pazcima mahAvidehanI gaMdhilAvatI (baMgalAvatI) vijayamAM vaitADhaya parvata upara gaMdhasamRddhi nagarane viSe zatabala rAjAnI bhAyI caMdrakAMtAnI kukSithI putrapaNe utpanna thayo. tyAM tenuM nAma mahAbaLa pADayuM. yauvana pAmatAM tenA vinayavatI kanyA sAthe lagna karyA. zatabaLarAjA mahAbaLane rAjya gAdI upara besADI pravajyA aMgIkAra karI deva ke sidhAvyA. mahAbaLarAjA viSathI, parastrI laMpaTa ane dharmarahita banavA lAge AthI tene sAcA rAhe lAvavA svayaM buddha maMtrIe bhara rAjasabhAmAM nIcenI gAthA uracArI. 'savaM vilaviyaM gIyaM, savvaM naI viddvnnaa| saveM AbharaNA bhArA, save kAmA duhAvadA // 1 // (save gIte te vilApa samAna che ane sarve nRtye te viDaMbanA samAna che. Ajarone samuha te bhAra samAna che ane sarve kAmaceSTA te dukhane ApanArI che.) A sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke he maMtrIzvara tame A gAthA uccArI mane jAgRta karavAnuM sucavyuM te barAbara che. paNa tamAruM kahevuM anavasara che, kAraNake atyAre mArI yuvAvasthA che ane temAM te raMgarAgane piSaka ja vastu avasaracita che,, maMtrIe kahyuM mahArAja! Apa yuvAvasthAmAM che te huM jANuM chuM, chatAM meM Apane avasara sivAya dhama karavAnI vijJapti karI tenuM kAraNa e che ke "Aje naMdanavanamAM be cAraNa muni padhAryA hatA, meM temane ApanuM AyuSya hAla keTaluM bAkI che te puchayu hatuM. temaNe mane "eka mAsa tamArA rAjAnuM AyuSya bAkI che tema jaNAvyuM. AthI he rAjana! Apane dhama karAvavAnI huM tvarA karUM chuM." rAjA ekadama bhayabhIta banyo ane kartavyamaDha banI kahevA lAgyo ke "he maMtrIkavarI tame mArA parama upakArI che, ATalA alpa AyuSyamAM huM zuM dharma sAdhuM? ane huM zuM karI te Apa ja jaNAve."rAjanA bhaya na pAme eka dIvasanuM paNuM zuddha rIte ArAdhe Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kaSadeva caritra] - - - - cAritra varga ane moTA apAvI zake che." ema dIlAvyo ApI maMtrIe rAjAne sthira karyo, rAjAe putrane rAjyagAdI upara sthApI dIna anAthane chUTe hAthe dAna ApI, bhakita pUrvaka cAmAM mahatsava karI, sAte dharma kSetrane tarpaNa karI dIkSA aMgIkAra karI. ane bAvIza dIvasanuM aNusahu pAnI mahAbaLa rAjarSi samAdhi pUrvaka mRtyu pAmyA. pAMcame bhava-lalitAMga deva. mRtyu bAda bIjA devalokamAM mahAbaLa zrI prabha vimAnamAM IndranA sAmAnika lalitAga devapaco utpanna thayo. tyAM teNe prANathI paNa vhAlI svayaMprabhA devInI sAthe kIDA karatAM maNe kALa pasAra karyo. svayaMbudva maMtrI paNa svAminA mRtyuthI vairAgya pAmI dIkSA aMgIkAra karI teja devalokamAM dadharma nAmanA sAmAnika devapaNe utpanna thayo. samaya jatAM svayaMprabhA devI cyavana pAmI. lalitAgadeva zeka viSphaLa banI ravA lAgyo. A avasare meM tene AzvAsana ApyuM ane jaNAvyuM ke "he mahAnubhAva tame kheda karo nahiM meM avadhijJAna vaDe tamArI priyA hAla kayAM che te jANyuM che, tame kheda dura karI mArI vAta sAMbhaLe. tamArI svayaMprabhA devI marIne dhAtakI khaMDanA pUrva videhamAM naMdI nAmanA gAmamAM garIba nAgilane tyAM sAtamI putrIpaNe utpanna thaI che. putrInA janmathI kaMTALI tene bApa dezAntara cAlyo ga. mAtAe tene jema tema moTI karI. dukhane laI, tenuM kAMI nAma nahiM pADavAthI te lokamAM nimiA tarIke vyavahAra pAmI. mAtAnI sAthe te lekenA gharakAma karI potAnA dIvase pasAra karatI hatI. evAmAM eka vakhata koI dhanADhyanA putranA, hAthamAM lADavAne dekhI teNe potAnI mAtA pAse lADavAnI mAgaNI karI, mAtAe kahyuM ke, tArA bApa paradeza gayA che Avaze tyAre tane moTA lADavA ApIza. hAla te tuM aMbaratilaka parvata upara jA ane lAkaDAna bhare laI Ava." nirnAmikA doraDuM laI parvata bhaNI cAlI. te samaye te parvata upara sugaMdhara munine kevaLajJAna thayuM hatuM tethI te paNa tyAM gaI ane dezanAne aMte teNe kevaLIbhagavaMtane puchayuM ke mArAthI vadhu kaI dukhiyAruM haze? ane huM kema dukhI chuM " bhagavate javAba Apyo ke "adharmathI duHkhI che. ane jagatamAM dethI mAMDIne sau koI dharma nahi karavAthI dukhI che. tuM paNa pUrve dharma nahi karela hovAthI duHkhI che, teNe kevaLI bhagavaMta pAse samyakatra sahita bAravrata svIkAryo ane pachI bhAre laI ghera gaI ninAmikA yauvana pAmI paNa durbhAgI hovAthI tene kaI paraDyuM nahi. vairAgyamAM manavALI te tapa mAge vaLI ane hAlamAM yugadhara suni pAse aNusaNuM karIne rahelI che. lalitAMgadeva! tame tyAM jAo ane tamAruM rUpa dekhADe jethI tamArAmAM Asakti pAmI viyANa pUrvakamRtyu pAmI tamArI patnI thAya. kahyuM che ke "aMte jevI mati tevI gati thAya che. lalitAgadeve tema karyuM. ane nimikA niyANuM karI mRtyu pAmI pharI svayaMprabhAdevI paNe utpannaI, lalitAMga pitAnI priyAne prApta thayelI joI AnaMda pAmya ane kItAmAM Asakta banya, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, chaThTho bhava- vadha rAja. samaya jatAM lalitAMgane cyavanamAM cinha jaNAvA lAgyAM ane jota jotAmAM te tyAMthI cyavI jaMbudvIpanA pUrva videhamAM puSkalAvatI nAmanI vijayamAM hArgala nAmanA nagaramAM suvarNa ja gha rAjAnI lakSmI nAme strInI kukSithI putrapaNe jamyo. ahiM mAtapitAe tenuM nAma vajabaMgha pADayu, svayaMprabhAdevI paNa tyAMthI cyavI teja vijayamAM puMDarikargiri nagarInA vajasena rAjAnI rANI guNavatInI kukSithI putrIpaNe utpanna thaI. mAtapitAe tenuM nAma zrImatI pADayu. samaya jatAM eka vakhata te pitAnA mahelanI gekhamAM beThI hatI tyAre teNe nagaranA udyAnamAM eka munivaranA kevaLajJAna utsavamAM jatA devatAone joyA. devatAone jotAnI sAthe ja tene sUcacha AvI ane teNIne jAtismaraNazAnathI pitAne svargane pUrvabhava yAda AvyuM. pitAnA pUrvabhavanA jIvananA prasaMgenuM citrapaTamAM Alekhana karAvi paMDitA dhAtridvArA TheraThera teNe te citrapaTanuM pradarzana karyuM. ghaNA lokee te citrapaTane joyu. kaI e kaI vakhANyuM te keIe kAMI, eka vakhata vAjaMghakumAra te citrapaTa AgaLa AvI caDaye citrapaTa jotAM ja tenuM magaja bhamavA lAgyuM ane mUcha khAI ekadama te bhoMya para paDaye. zItapacAra pachI jAgRta thaI teNe jaNAvyuM ke A citra mArA pUrva bhavanuM che. A huM lalitAMga deva, A mArI prANapriyA svayaMprabhA ane A te aMte tapazcaryA karatI ninamikA. mArA jIvananuM yathArtha svarUpa oLakhanAra te svayaMprabhA devIja hevI joIe A vAta jeTalAmAM kahe che teTalAmAM vasena cakavatie vajUjaghane bolAvyo ane tenI sAthe zrImatInu pANigrahaNa karAvyuM. rAjAnI AjJA laI vajajaMghane hArgala nagare gayo ane tyAM tenA pitA suvarNa ja de tene rAjyagAdI soMpI dIkSA grahaNa karI. , vAsana cakravatie paNa pitAnA putra puSkarapALane rAjalakSmI ApI dIkSA grahaNa karI ane teo tIrthakara thayA. puSkarapALathI tenA sImAnA badhA sAmaMta rAjAo virUddha thayA. teone vaza karavA teNe vajaine bolAvyo. vAjaMgha zrImatI sahita puMDarikagiNI nagarImAM Avyo. tenA baLathI puSkarapALanA sarva sAmate vaza thayA. puSkarapALe bhaginI sahita vajarjaghane khUba khUba satkAra karyo. keTalAka divasa bAda puSkarapALanI rajA laI vAjaMgha zrImatI sAthe pitAnA nagara tarapha cAlyo. mArgamAM pitAnA sahodara sAgarasena ane mahAsenane vaMdanA karI verAgya raMgita thaI dIkSA levAne nirNaya karI lohAgala nagaramAM Ajo. rAtre te savAre putrane gAdI ApI mAre dIkSA grahaNa karavI" tevA ciMtana pUrvaka sUto. paNa rAjyagAdI mATe talapApaDa thayela rAjakumAre viSadhUmrathI tenA zayana khaMDane vAsita karI pitAnA mAtApitAnA prANa lIdhA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bI jAmava carina ! sAtamo ane Age vi-gugalika ane devabhava. eka niyana paNa pAnelA mAtAnI eka sarakhI gati thAya te jyAre te 14 ane thImanI ne pAmI uttarakura kSetramAM sugaLIyApaNe utpatya thayAM sumatika Amukha para je pama devAmAM te banne mitra devapaNe utpanna thayA. navamedava-jIvAnaMda vedha. 2ka paNa jogavI Apukhya pAnuM ghae vAghane jIva tyAMthI thavI rapatipita nakAramAM pi ne bhera chavAnaMda nAme putrapaNe utpanna thayA ane zrImanone java devakathI evI Izvaradatta zeThane tyAM kezavanAme pura thayete vakhate dharmanA cAra hoi che tema bI cAra bALa utpanna thayAM. emAM prathama izAnacaMdra rAjAnI kanakAvatI nAme cIthI mahIdhara nA putra thaze. bIje sunAzIra maMtrInI lakSmInAme bIjI saba inAme patra dho. vIe sAgaradatta nAmanA sArthavAhanI abhayamatI nAmanI sIthI pUrgabha nAme page gho. ane zA dhana kinI zIpaLamatI nAmanI AthI guNAkara nAme patra thaze. A chae devage paraspara mitra thayA. eka vakhate putra javAnaMdane ghera teo beThA hatA tevAmAM eka muni mahArAja hAravA padhAryA te sAdhu pRthvIpALa rAjAnA gAkara nAme putra hatA. temanuM zarIra tapathI sukAI gayuM dha ane zarIra ne raMga thaye hato, te paNa te auSadhanI yAcanA ke pRhA karatA nahatA. AvA nispRha muni majhArAjane joI jIvAnaMdane mahIdhara kumAre kAMIka parihAsapUrvaka kahyuM ke "tamane vyAdhinuM jJAna che, auSadhanuM jJAna che. ane cikitsAmAM paNa kuzaLa che, paraMtu tamArAmAM eka dayA nathI. vezyA jema dravya vinA sAmuM jotI nathI tema dravyavinAnA pikitamAguonI sAmuM tame paNa jatA nathI. vivekIe ekAMta arthalabdha na thavuM joIe ane koI vakhate dharma aMgIkAra karIne paNa cikitsA karavI joIe. nidAna ane cikitsAmAM tamArU kuzaLapaNuM che tene dhikkAra che ke je AvA rogI muninI tame upekSA kare che. evuM sAMbhaLI jIvAde kahyuM ke "tame mane smaraNa karAvyuM te bahu sAruM thayuM. paNa hAla mArI pAse auSadhanI sAmagrI nathI, te aMtarAyarUpa che. te vyAdhine lAyaka auSadhamAM mArI pAse lakSapAka tela che, paNa gazIrSa caMdana ane ratnakaMbaLa nathI te tame lAvI Apo." tyAre bIjA pAMca jaNa bolyA ke te banne vastu ame lAvIzuM. ema kahI te pAMcejaNA cauTAmAM gayA ane muni te svasthAne cAlyA gayA. te pAMca mitroe pitAnI pAsethI dravya eka karI cauTAmAM kaIvRddha vaNika pAse jaIne kahyuM ke "amane gozISa caMdana ane nabaLA rogya mUlya laIne Ape." tyAre te vaNike kahyuM ke "te dareka vastunuM mUlya lAkha sauneyA che te ApIne laI jAo, paraMtu te pahelAM tenuM tamAre zuM kAma che te kahe. teoe kahyuM ke "amAre te vastuo vaDe eka munirAjanA roganI davA karavAnI che. te sAMbhaLI zeTha vicAra karavA lAgyuM ke "ahA! A chokarAo nAnA che, chatAM vRddha mANasa karatAM paNa ghaNuja vivekavALA che. mArA jevA gharaDA mANasanuM karavA lAyaka kAma A lake Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSi zalAkA puruSa. - kare che. ema vicArI teNe kahyuM ke, "he bALake! A be vastu laI jAo, ane reganI davA kare. mAre mUlayanI kaMI jarUra nathI. tamArA lIdhe AvuM utkRSTa pUjya bAMdhavAne huM paNa bhAgyazALI thayo. ema kahI te be vastuo ApI ane pachI te zeTha bhAvavRddhithI dIkSA laIne paramapadane pAmyo pachI chae mitro muni pAse gayA. temane namaskAra karI temane vinaMtipUrvaka kahyuM ke, "bhagavaMta! ama davA lAvyA chIe, tene anugraha kare." munie cikitsA karavAnI AjJA AvI eTale temaNe muninA aMgamAM lakSapAka tela vaDe prathama ardana karyuM, tethI te tela muninI dareka nasomAM vyApI gayu, ane muni bebhAna ghaI gayA, telanA prabhAvathI aMdaranA kIDAo zarIramAMthI bahAra nIkaLyA. eTale jIvAnada veve ratnakaMbaLathI munine DhAMkI dIdhA. te ratnakaMbaLamAM zItaLapaNuM hevAthI sarva kIDAo temAM lIna thayA. pachI te ratnakaMbaLa dhImethI laIne eka gAyanA mRtaka upara laI I temAMnA kIDA tenA upara nAkhyA. kAraNake satapuruSe sarva ThekANe dayAyukta hoya che. tyArabAda chavAnaMde amRtarasa samAna gazIrSa caMdananA vilepanathI muninI AmavAsanA karI pharI telanuM sarjana karyuM, eTale pharIthI pAchA jaMtuo nIkaLyA. tene paNa prathamanI mAphaka ratnakaMbaLathI kADhIne gAyanA mRtaka upara mUkayA. evI rIte traNa vakhata karyuM. muninuM traNa rUjhAvAthI te nirogI ane kAtivAna thayA muni tyAMthI vihAra karI gayA pachI te cha mitroe bAkI raheluM gazIrSa caMdana ane ratnakaMbaLa vecIne eka deherAsara karAvyuM. keTaleka kALe te chae mitroe vairAgya pAmI dIkSA grahaNa karI ane anazanavrata grahaNa karI pitAne deha choDe. 1 bhava-acUta devalokamAdeva ane 11me bhava-vajanAbhacakravati. te chae jaNanA jIva tyAMthI acUta nAmanA bAramA devalokamAM idranA sAmAnika deva thayA. devakamAM samAna sukha bhogavI tyAMnuM AyuSya pUrNa karI temAMnA pAMca jaNa jaMbudvIpanA pUrva videhamAM puSkalAvatI vijayane viSe lavaNasamudra najIka puMDarIkINI nAme nagarInA vajana nAmanA rAjAnI rANI dhAriNInI kukSine viSe putrapaNe utpanna thayA temAM jIvAnaMda veyane jIva cIta mahAne sucita janAbha nAme pahelo cakavatti putra thaye. rAjaputra mahIdharane jIva bIje bAhu nAme thaye, trIje maMtrIputra subuddhine jIva subAhu nAme thaye ane zreNI putra putra pUrNabhadra tathA sArtheza putra guNAkaranA jIva pITha ane mahApITha nAme thayA. ane chaThTho kezavane jIva suyaza nAme anya rAjaputra thayA. te suyaza bALapaNathI ja vajanAbhane Azraya karavA lAgyA. te cha putro mahAbaLavAna thayA. evAmAM lokAntika devatAoe AvIne vasena rAjAne vinaMti karI ke, "he svAmina ! dharma tIrtha pravartAve' pachI vasena rAjAe vajUnAbhane gAdIe besArI sAMvatsarika dAna ApI dIkSA aMgIkAra karI, pRthvItaLane pavitra karatA vihAra karavA lAgyA.. ahiM vajUnA pitAnA dareka bhAIne judA judA deza ApyA ane suyaza temane Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ] 1 v s by -- - - ~ ~ sArathi thayo. vajasena bhagavAnane kevaLajJAna utpanna thayu teja vakhate vajanAbha rAjAnI AyudhazALAmAM cakaratna utpanna thayuM. ane tenI sAthe bIjAM tera ratno paNa utpanna thayAM. A cauda ratna dvArA vajAnAbhe samagra puSkalAvatI vijaya sAdhI ane sarva rAjAoe tene cakvattipaNane abhiSeka karyo. eka vakhata vAsena tIrthaMkara bhagavAna samavasaryA. vajInA cakavatti bAMdhava ane sArathi sahita bhagavaMtanA vaMdane gayo. bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLI vajanAbhanuM hRdaya vairAgya vAsita thayuM ane bhagavAna pAse dIkSAnI mAgaNI karI, tIrthakara bhagavAne "sArA kAmamAM vilaMba na karava" ema jaNAvI tenA zubha kAryane pallavita karyuM. vajAnAbhe putrane gAdI upara besADI cAra bAMdha ane suyaza sArathi sAthe dIkSA grahaNa karI. paNa thoDA ja samayamAM vasena tIrthaMkara nirvANa pAmyA. pAMca indriyo sahita AtmA tema pAMca munio sahita vajAnAbha muni utkaTavratanuM pAlana kare che. saMyamanI saurabhathI jagatane vAsita karatA te dvAdazAMgIdhAraka munine nahi IcchayA chatAM ApoApa kheMcAI aneka labdhio thaI. tapa, tyAga ane karUNAnA pravAhathI taraLa banela suninA zleSma vigere samagra jagatanA prANIonA bhayaMkara rogone nAza karanArA thayA. (khelauSadhilabdhi). temanA pAdaspaze bhayaMkara yAtanAthI pIDAtA mANaso navIna teja pAmI yAtanA rahita thavA lAgyA (AmaSalabdhi). vadhu zuM? te munine spazIne Avelo pavana paNa je mAnavane sparzate te mAnava rega rahita ane zuddha pariNAmavALo banate. (saSidhilabdhi. A uparAMta aneka jAtanI zakitao vajAnAbha munine pragaTa thaI eka pada sAMbhaLavA mAtrathI te AkhA graMthane kahI zakatA. (padAnusAriNIlabdhi). vajA jevA bhAre ane rU jevA halakA zarIrane dhAre te te karI zakatA, pAtramAM paDelA alpa bhejanathI seMkaDo munine jamADI zakatA. karmarAjA jema rAjAne raMka ane raMkane rAya kare tema muni sarva karI zakatA. Ama satyAvIsa vigere aneka zakita chatAM te zakitane upaga te suni kadApi karatA na hatA. svAbhAvika che ke jagatamAM na Icche tene ja vastuo maLe che. vajanAbha muni zakitao-labdhionA pAdurbhAvathI aTakyA nahi. temaNe to savi jIva karuM zAsana rasI" nI bhAvanAne daDha karI 1 arihaMta 2 siddha 3 pravacana 4 AcArya 5 sthavira 6 upAdhyAya 7 sAdhu 8 jJAna 9 darzana 10 vinaya 11 cAritra 12 brahAcarya 13 samAdhi 14 ta5 15 dAna 16 vaiyAvacca, 17 saMyama 18 abhinavajJAna 19 zrutapada ane 20 tIrtha para e vIse padanI ArAdhanA karI. A vIsa padamAMthI eka padanI paNa utkaTa bhAve ArAdhanA karavAmAM Ave te sarva jIvanA kalyANanI bhAvanAne jaMkhatAM tIrthaMkarapada ne jIva meLavI zake che vajanAbhamunie vase padanI ArAdhanA karI tIrthakara pada nAma kamane baMdha karyo. agiyAra agane dhAraNa karatA bAhamunie sAdhuonI gocarI ja AvazyakasUtramAM vAtAbha munine bAra aMganA dhAraka ane bIjA cAra sunine agiyAra aMganA dhAraka jaNAvela che. juo Avazyaka niryukita pRSTha 133 "tA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, vigere lAvavA rUpa vaiyAvaccethI cakravati pada ApanAra karma upArjana karyuM ane subAhu munie tapamAM sadA rata rahetA munionA hAtha paga dabAvavArUpa vividha paricaryA dvArA apUrva bAhubala maLavA rUpa karmane upArjana karyuM. pITha ane mahApITha harahamezAM paThana pAThanamAM sadA rakata rahetA hatA. vajAnAbhamunie sAdhuonI vayAvacca ane vizrAmaNa karanAra bAhu subAhunI prazaMsA karI jaNAvyu ke " A vaiyAvacca ane vizrAmaNa karanAra subAhune dhanya che ke je aneka mahAtmAone tapa tyAgamAM AdhAra rUpa bane che." gurUnuM A vacana pITha mahApIThane na rUgyu ane temane lAgyu ke dunIyAmAM sau koIne kAryaja hAluM lAge che? tapa tyAga ane saMyamamAM rakata chatAM temaNe A IrSonA pratApe strI nAmakarma upArjana karyuM. bAra bhava-anuttara vimAnamAM deva. cha muni mahAtmAoe kharuMnI dhArA samAna saMyamatane cauda lAkha pUrva sudhI pALI aMte pApagamana aNusaNu karI sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA. A rIte samyakatva pachInA bhagavAne karela bAra bhavanuM saMkSipta varNana. RSabhadeva bhagavAna - - - janmakALa-sAta kulakarenI utpatti prathama kulakara-vimaLavAhanane pUrvabhava-jaMbudvIpanA pazcima mahAvidehamAM aparAjitA nAme nagarI hatI. A nagarImAM prakRtithI saraLa sAgaracaMda nAmane ane prakRtithI vaka dukha buddhiALo anaga (azekadatta) nAmanA be purUSo vasatA hatA. sAgaracaMdra eka vakhata kaIka dhanADhayanI rUpavatI priyadarzana karIne tenA alaMkArane luMTavAnI IcchAe pakaDI mAranArA cAra pAsethI tene parAkramapUrvaka choDAvI. chokarI tenI bahAdurI ane paropakAra joI tenA upara mugdha banI. tenA mAtA pitAe chokarInI IrachA mujaba sAgaracaMdrane paraNAvI. sAgaracaMdranI gerahAjarImAM age (azakada) tene malina Azaya pragaTa karyo priyadarzanAe tene tiraskAra karyo. vila paDelo azakidatta pAchA phare che teTalAmAM sAgaracaMdra sAmo maLe. teNe anaMganuM (azokadattanuM) sukha paDI gayela joI pUchayuM ke "tuM Aje kema ATalo badhe nirAza che?" tene kapaTI anaMge cAraNAmeNa coisa puvANi ahijjiyANi avasesA ekAra saMgavIcauro' * bRhat triSaSTimAM ahiM azokadattanA nAmane ulekha che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ] 11 (azokadare kahyuM ke "mitra huM zuM kahuM? mArI jIbha upaDatI nathI. tArI strIe mArI pAse Aje heThe caDhIne teNe pitAnI ayogya kAmanA jaNAvI. mAre have tAre ghera paNa kaI rIte AvavuM javuM?saraLa sAgaracaMdrane emAM koI kapaTa na lAgyuM ane teNe azoka dattane "kheda na karavAnuM ane strInA caritra svabhAva samajAvavA pUrvaka pitAnI jAtane pavitra rAkhavAnuM sUcavyuM. priyadarzanAe paNa baMne mitromAM vikSepa na paDe mATe kAMI paNa vAta pitAnA patine jaNAvI nahi, ane AthI pUrvanI peThe temanI prIti sacavAI rahI. samaya jatAM sAgaracaMdra ane priyadarzanA marI A avasarpiNI kALanA trIjA ArAnA aMtamAM navarse dhanuSyanA zarIravALA yugalika thayA. A kapaTI anaga [azokadatta paNa pUrve karela kapaTathI teja kSetramAM cAra khUzaLavALo hAthI thA. eka vakhata teNe sAgaracaMdranA jIva gugalikane je ane tethI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. teNe turta sUDha vaDe te yugalika yugalane potAnA upara besADyuM. suMdara vAhana karela dekhI yugaliyAoe tyArathI sAgaracaMdranA jIva yugalikane vimalavAhana kahI saMbodhavA lAgyA. kALacaka ane ArAnuM svarUpa A jagata upara sadA kALacakra pharyA kare che, haMmezAM sUrya uge che ane Athame che. te sAthe dIvasa ane rAtanI ghaTamALA pasAra thatAM seMkaDe, koDe, abajo ane tethI paNa vadhu varSo pasAra thAya che ane thaze. A rAta ane dIvasamAM kAMI paNa pharaka na levA chatAM jagata upara amuka amuka kALane aMtare thanArA pheraphArane laIne cakanA ArAnI peThe kALacakranA eka bhAganA cha ArAne avasarpiNa ane bIjA bhAganA cha Ane utsarpiNI kahe che. je kALamAM dIvase dIvase pRthvInA rasa kasa ochA thAya, kudaratanI mahera khUTe janatAmAM avizvAsa ane svArtha uttarottara vadhe tevA kALane zAstra avasarpiNI kahe che. ane je samayamAM uttarottara pRthvInA rasakasa vadhe, janatAmAM prema ane vizvAsa vadhu pragaTe, kudarata dIvase dIvase upakAraka thatI nIvaDe, baLabuddhinI mAnavAmAM vRddhi thAya tevA kALane utsarpiNI kahe che. A avasarpiNa ane utsarpiNImAM cha kALa vibhAga che. tene zAstromAM ArA" kahevAya che. A avasarpiNInI zarUAta kudaratanI pUrNa mahera ane jagatamAM jIvavA koIpaNa jAtanI mAthAkuTa ke kaleza kara na paDe tevA pahelA ArAthI thAya che. Ane kALa cAra kaDAkoDI sAgaropama che. pahelAM karatAM jUna chatAM paNa mAnava jAtanuM calaNa pUrNa cAlu rahe te bIje Are che. Ane kALa traNa kevA keDI sAgaropamane che. trIjA ArAmAM mAnavane kudaratanI maheranI ochAsanI jAkhI thAya chatAM khAsa muzkelI na paDe te trIje Are be kalAkeDI sAgaropamane che. kudaratanI mahera chatAM mAnava jAtane badhA ja prayatna karavA paDe te cotho Are 42000 varSa jUna eka keDADI sAgaropamane che. jemAM kudaratanI ghaNIvAra kaphA marajI thAya tevA aneka upadrava yukata 21000 hajAra varSanA pramANuvALI pAMcamo Aro jIvana Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ laghuM briSTi zalAkA purUSa. nowororomannumorurimin jIvavAmAM khUba kaThina che. ame sukhane chAMTe paNa jemAM na hoya te bhayaMkara mahA dukhamaya cha Are paNa 21000 varSane che, tyArabAda uMsarpiNInI zarUAta thAya che tene kama ula hevAthI temAM avadhinA chaThThA ArAnI mAphaka teno pahele A vigere hoya che. rAta ane dIvasa eka sarakhAM pasAra thavA chatAM jagatamAM thanArA parAvartano ane anubhAvane laIne A ArA-kALa vibhAganI vyavasthA che " , sAta kulakare tathA leka kathA rUpa-hakArAdi traNa nItinuM varNana: A vimaLavAhana avasarpiNanA trIjA ArAmAM 55mane Ama bhAga bAkI hatuM tyAre thayA. ane tyArabAda keTalAka samaya gayA pachI kalpavRkSone prabhAva maMda paDaye ane svabhAvanuM parivartana thavA lAgyuM, 'A kalpavRkSa pRthvIkAyanA che. ane RSi datta caritra graMthamAM kalpavRkSanuM vAvavAnuM jaNAvyuM che. tethI vanaspatikAyanAM che tema jaNAvyuM che paraMtu pUrvAgrAthI te vAta baMdha besatI nathI. AthI kalpavRkSonI A madatane laI yugalikene kalpavRkSo upara vizeSa mamatA jAgI. eka yugaliAe svIkArela kalpa vRkSane bIjo yugalika Azraya kare te prathama svIkAra karanArane temAM pitAno mATe paraNava jaNAvA lAgyA. A badhI pharIyAda zreSTha gaNAtA vimaLavAhana pAse pahoMcI. vimaLavAhane kaha5vRkSo vaheMcI ApyAM. ane je kaMI pitAne vaheMcI Apela bhAgane choDI bIjAnA bhAgane che te tene zikSA karavA mATe "hAkAra' nIti pragaTa karI yugaliAo mAnatA ke lAkaDIthI koIne mAra sahana kare tyAre paNa "hAkAra' zabda vaDe tiraskAra pAma sAro nahi" jyAre cha mAsa AyuSyanA bAkI rahyA tyAre vimaLavAhananI navo dhanuSya uMcAIvALI patnI caMdrayazAe eka yugalikane janma Apyo. A cugalikanuM nAma 2 cakSumAna ane caMdrakAMta pADavAmAM AvyuM. te yugalanuM zarIra AThase dhanuSyauMcuM, zyAma varNavALuM, prathama saMghayaNa ane prathama saMsthAnavALuM hatuM. cha mAsa bAda vimaLavAhana marI suvarNakumAramAM ane caMdrayazA marI, nAgakumAramAM utpanna thaI. cakSuSmAna ane caMdrakAntAnA kALamAM hAkAra nItija rahI. aMta samaya najIka AvyuM tyAre caMdrakAntAe sADA sAtase dhanuSyanI uMcAivALA pitAnA samAna varNavALA 3 yazasvI ane surakSA nAmanA yugalane janma Ape yazasvInA vakhatamAM hAkAra" nIti uparAMta "mAkAra bhIti pravatI. aMte samaye supAye sADA chaseM dhanuSyanI uMcAIvALA 4 azicaMdra ane pratirUpA yugalane janma Ape. azicaMda va ujajavaLa hatuM ane pratirUpa priyaMgu varNa sadaza varNavALI hatI. A yugalika paNa "hAkAra" "mAkAra" be nItivaDe zAsana karatA hatA aMta samaye - pratirUpAe thAmakAMtivALA, ane chaseM, dhanuSyanI uMcAivALA 5 prasenajita ane rAsukatA yugalane janma Ape. prasenajite pitAnA samayamAM je "hAkAra "mAkAra nItithI na mAne tene mATe teNe dhikkAra nItine upayoga zarU karyo. A pachI chelle kALe Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yamadeva caritra 1 kutAge sADApAMcaseM dhanunI uMcAIvALA 6 marUdeva ane zrIkAMtA yugalane janma Ape. marUdevane varNa suvarNakAMtisamAna hatuM ane zrIkatAne varNa priyaMgunA varNa samAna hate. marUdeva traNe nItithI pitAnuM anuzAsana karatA hatA. aMtasama zrIkAMtAe pAMca dhanuSyanA pramANuvALA nAbhi ane marUdevA yugalane janma Ape. nAbhi suvAkAMtivALA hatA ane marUdevA priyaMgulatAnA varNa jevI kAtivALI hatI. ane A pramANe nAbhirAjA sAtamA kulakara thayA. A rIte pahelA be kulakaranA vArAmAM hAkAra, trIjA cAthAnA vArAmAM zeDA aparAdhamAM bahAkAra ane vadhu aparAdhamAM "mAkAra, pAMcamA chA ane sAtamAnA vArAmAM ghoDA aparAdhamAM hAkAra madhyamamAM "mAkAra ane vadhumAM dhikArI nIti pravatI. A sarve kulakarenu saMghayaNa ane saMsthAna prathama hatuM ane kulakarIone varSa priyaMguvarNa je hate. ... [2] vapabhadeva bhagavAnano janma sarvArthasiddha vimAnamAMthI navI prabhunuM marUdevA mAtAnI kukSimAM utpanna thavuM ane mAtAne teja zatrie cauda svamanuM darzana, trIjA ArAmAM corAzIlAkha pUrva, traNavarSa ane sADAATha mahinA bAkI rahyA tyAre apADa vadI 10nA dIvase uttarASADhA nakSatramAM caMdramAne caga hatuM te vakhate vajAbha cakravattine jIva sarvArthasiddha vimAnamAM tevIrA sAgarepamanuM AyuSya bhogavI nAbhikuLakAranI strI marUdevAnI kukSine viSe ghujhAnasahita utpanna thayo. A vakhate caude zAkamAM ujavALuM thayuM. nArakIthI mAMDIne sarva jIvoe te samaye ekAeka sukha anubha kudaratanA vAtAvaraNamAM ekAeka palaTo Avyo ane sarvatra prasannatA dekhAI marUdevAmAtAe jyAre bhagavAna garbhamAM AvyA tyAre cauda svanAM joyAM. pahele svane ujaLo, pRNa radhavALo, dIdhe puchavALo ane suvarNanI ghUgharamALavALo vRSabha joyo. bIje svane kata, ucA, madathI jharate, kelAsa parvata che ane cAra dAMtavALo hasti che. trIje svane pILA netravALe, mATI bhavALa, capaLa kezavALo ane puchaDAne ulALate kezarIsiMha dITha, cothe svakhe padya jevA locanavALI ane hAthIoe aDhathI upahelA pUrNakalothI zobhatI lakSmIdevI dIThI. pAMcame ravane nAnA prakAranA devanA puSpathI guMthelI suMdara lAMbI kulanI mALA dIThI. chaThuM svane kAntinA samuhathI dizAone prakAza karanArUM caMdramaMDaLa dIThuM. sAtamA sthAne sarva aMdhakArane nAza karanAra ane vistAra pAmatI kAntivALe sarya joyo. AThamA svapna calAyamAna evI patAkAvaDe zobhato mahAvaja dIThA. navamA svapna jaLathI bharele suvarNa kaLaza dIThA. dazamA svakhe aneka kamaLothI zabhatuM pa saravara dIThuM agIyAramA sava uMcA taraMgo samuhathI cine AnaMda karanAra kSIrasamudra dIThe bAramA savapane ghaNuM kAntivALuM vimAna dIdhuM. seramA sthAne Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. [ ladhu triSaSTi zalAkA puruSa nirmaLa kAntinA samuhavALa ratnane Dhagalo AkAzamAM rahele dIThe. ane caudamA svapna dhUmADA vinAne agni mukhamAM praveza karato dIThe. ciAde svapnanA phaLanuM kahevuM. AvI rIte cauda svama joI marUdevA mAtA jAgrata thayAM. ane temaNe sarva vRttAMta nAbhi rAjAne kahI saMbhaLA. nAbhi rAjAe svaprane vicAra karI kahyuM ke, "tamane uttama kulakara putra thaze. kAraNake te samaye nAbhikulakara AgaLa moTAmAM moTuM sthAna manuSyalekamAM kulakara hatuM. te vakhate IndranAM Asana kaMpAyamAna thayAM. eTale teone upayoga detAM bhagavAnanA cyavananI khabara paDI ane tatkALa sarva Idro ekaThA thaI bhagavAnanI mAtAne svapnanA artha kahevA mATe tyAM AvyA. pachI be hAtha joDI vinayapUrvaka temane rAtrie Avela svapnanA artha kahevA lAgyA. he svAmini ! tame pahelA svapna vRSabha je tethI tamArA putra moharUpI kAdavamAM kheMcI gayelA dharmarUpI rathane uddhAra karavAmAM samartha thaze. hastinA darzanathI tamAre putra ghaNA baLanA eka sthAnarUpa thaze. siMhanA darzanathI purUSAmAM siMha jevA parAkamavALe thaze. lakSmIdevInA darzanathI tamAre putra lokanI sAmAnya lakSamIne prabhu thaze. puSpamALA je tethI tamArA putranI AjJA mALAnI peThe AkhuM jagata marataka upara vahana karaze. caMdra dIThe tethI manahara ane netrane AnaMda ApanAra thaze. sUrya dITho tethI tamAre putra moharUpI aMdhakArane nAza karI jagamAM udyota karanAra thaze. mahAdhvaja dITho tethI tamAre putra ApanA vaMzamAM moTI pratiSThAvALe dharmadevaja thaze tema pUrNa kuMbha je tethI tamAre putra sarva atizane dhAraNa karanAra thaze. pAsavara joyu tethI saMsAra rUpa aTavImAM paDelA manuSyanA pAparUpa tApane haraze samudra je tethI tamArA putra jenI samIpe nahiM jaI zakAya temanI samIpe paNa tame avazya javA yogya thaze. vimAna joyu tethI tamArA putranI vaimAnika de paNa sevA karaze. ratnane Dhagale je tethI tamAre putra sarva guNarUpa ratnonI khANa tulya thaze ane mukhamAM praveza karato agni je tethI tamAre putra anya tejasvionA tejane dura karanAre thaze. he mAtA! tame cauda svapna jayAM te evuM sUcave che ke, tamAre putra codarAja loko svAmI thaze." AvI rIte svapnanA artha kahIne temaja marUdevI mAtAne praNAma karIne sarva Indro pitatAnA sthAnake gayA. cesaTha dikumArikAonuM Agamana have marUdevI mAtA sUryathI jema meghamALA zobhe, suktAphaLathI jema chIpa zobhe, ane siMhathI jema parvatanI guphA ze tema zobhavA lAgyAM. garbhanA prabhAvathI temanuM lAvaNya vizeSa vRddhi pAmavA lAgyuM. e pramANe nava mAsa ane sADA ATha dIvasa thayA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra 1 15 a pachI caitra mAsanI kRSNapakSanI aSTamInA divase ardharAtrie sarva graha uccasthAnamAM AvyA hatA ane caMdrane vega uttarASADhA nakSatramAM Avyo hato te vakhate marUdevI mAtAe jarAyuM ane rUdhira vagere kalaMkathI rahita yugaladhami putrane sukhe karI prasava Apyo. te vakhate vijaLInA camakArAnI peThe traNa jagamAM udyota thaI rahyo. ane AkAzamAM devatAnAM deva duMdubhi vAgavA lAgyAM. te samaye chappana dikumArikAoe AvI bhagavAnanA janmane mahatsava zarU karyo. alakamAMthI bhegaMkarA bhegavatI, subhegA, bhegamAlinI, suvatsA, vatsamitrA, pupamALA ane aniMditA e nAmanI ATha dikamArikAo bhagavAnanA sutikA gRha pAse AvI tirthaMkaranI mAtAne traNa vAra pradakSiNA karI vaMdanA karIne kahevA lAgI ke he mAtA ! ame Apane praNAma karIe chIe. ame apekane viSe rahenArI ATha dikumArIkAo chIe. tirthaMkaranA janmane avadhijJAnathI jANI temanA prabhAvathI temane janma mahimA karavA mATe ahiMyAM AvyAM chIe. tethI tame amArAthI jarA paNa bhaya pAmaze nahIM, ema kahI IzAna bhAgamAM jaI te dikumArIkAoe tyAM pUrva dizA tarapha mukhavALuM ane eka hajAra thAMbhalAvALuM sutikAgraha racyuM. pachI saMvatta nAmanA vAyuthI sutikAgrahanI tarapha eka jana sudhI kAMkarA ane kAMTA dura karI saMvartI vAyuthI saMharI bhagavAnane praNAma karI gItagAtI temanI najIka ubhI rahI. tevI rIte merU parvata upara rahenArI meghakerA, meghavatI, sumeghA, meghamAlinI, toyadhArA, vicitrA vAriNA ane balAkinAmanI ATha urdhva lokavAsI dikumArIkAo tyAM AvI. temaNe sugaMdhi jaLanI vRSTi karIne eka yojana sudhI chaMTakAva karyo ane DhIMcaNa sudhI pacaraMgI puSpathI vRddhine zobhita karI ucitasthAne ubhI rahI. pachI pUrvasUcaka parvata upara rahenArI naMdA nadattarA, AnaMdA, naMdIvardhanA, vijayA, vezcaMtI, jayaMtI ane aparAjitA nAmanI ATha dikakumArIkAo tyAM AvI potAnA hAthamAM darpaNa rAkhI mAMgalika gItagAtI pUrva dizAmAM ubhI rahI, te pachI dakSiNa rUcaka parvatamAM rahenArI samAhAra, supradattA suprabuddhA, cazodharA, lakSmIvatI, zeSavatI, citraguptA ane vasuMdharA nAmanI ATha dikumArikAo hAthamAM kaLaza dhAraNa karI gIta gAtI dakSiNa dizAmAM ubhI rahI. pazcima rUcaka parvatamAM rahenArI ilAdevI, surAdevI, pRthvI, padmAvatI, ekanAsA, navamikA, bhadrA ane sItA nAmanI ATha dikumArIkAo hAthamAM paMkhA dhAraNa karI. gIta gAtI pazcima dizAmAM ubhI rahI. uttararUcanI alaMbusA, mizrakezI, puMDarika, vANuM, hAsA, sarvaprabhA, zrI ane hI ATha dikumArIkAo hAthamAM cAmara laI gIta gAtI uttara dizAmAM ubhI rahI. vidizimAM rahelA rUcaka parvatanI citrA, citrakanake saterA ane sodAminI nAmanI cAra dikakumArIe hAthamAM dIvA rAkhI IzAna vigere dizAomAM gIta gAtI ubhI rahI rUcakadvIpathI rUpA. rUpAsikA, surapA ane rUpakAvatI nAmanI cAra phikumArIkAoe AvI bhagavAnanA nAbhi nALane cAra AMgaLa rAkhI chedana karyuM ane Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa. 4ww vy. eka khADe chedI temAM te nAMkhI khADAne ratna ane vajAthI purI dIdho ane tenA upara dhrothI pIThikA bAMdhI, pachI bhagavAnanA janmagrahane lagatAM pUrva, dakSiNa ane uttara dizAmAM traNa kadalIgraha karyo. te dareka gRhamAM moTA siMhAsanothI zobhAyamAna ceka racyA. pachI jinezvarane pitAnA hAthamAM laI jinamAtAne Teke ApI dakSiNa dizAnA cokamAM lAI gaI. tyAM banene siMhAsana upara besArIne sugaMdhi lakSapAka telathI mardana karI lAgI. pachI divya uMdavartana (pIThI)thI temaNe baMnene udvartana karyuM ane pUrva dizAnA cakarAM laI jaI siMhAsana upara besArI nirmaLa jaLathI baMnene snAna karAvyuM. pachI sugaMdhi vastrAthI aMga lUchIne gozISa caMdananA rasathI temane arcita karyo ane AbharaNe paherAvI uttara dizAnA cekamAM jaI siMhAsana upara besAryA. tyAM araNInA be kANathI ari utpanna karI zazIrSa caMdananA kANathI hema karyo ane tenI bhasmanI rakSApeTalI karI baMnene hAthe bAMdhI. je ke bhagavAna moTA prabhAvavALA hatA te paNa e dikakumArIkAone e bhaktikara che. pachI tame parvatanA jevA AyuSyavALA thAo." evuM prabhunA kAnamAM kahI pASaNanA be goLA aphAvyA ane prabhune tathA mAtAne sutikAgrahamAM zayyA upara suvArI teo mAMgalika gIta gAvA lAgI. janma mahatsavamATe dharmendranuM AvAgamana ane pAMca rUpa karI merU parvata upara bhagavAnane laI javuM. have te samaye saudharma devalokanA IndranuM Asana calAyamAna thavAthI avadhijJAnavaDe teNe joyuM te ja prabhuno janma tenA jANavAmAM Avyo.tatkALa siMhAsana uparathI uThI sAta ATha pagalAM prabhunAM sAmAM cAlI ne paMcAMga namaskAra karI suluNuM tetravaDe bhagavAnanI stuti karI. rAdhA devatAone bhagavAnanA janma snAtranA mahatsava mATe bolAvavAnI potAnA negamiSi nAmanA senAdhipati devane AjJA karI. te senAdhipatie eka yojanAnA vistAravALI suSA nAmanI ghaMTA traNa vakhata vagADI. tene avAja thatAM bIjA sarva vimAnanI kaMTAone avAja thavA lAgyA. ane tethI batrIsa lAkha vimAnena devatAo sAvadhAna thaI tyAM AvyA. temane IndranA senAdhipatie kahyuM ke he devatAo ! iMdra AjJA kare che ke devI vigere sarva parivAra sahita jabudvIpanA dakSiNa bhAratanI madhyamAM nAbhirAjAnA kuLane viSe AditIrthakara utpanna thayA che mATe temanA janma kalyANakane mahotsava karavAne javA sAruM cAle. tatkALa Indrane hukama thatAM sarva devatAo ghaNA harSathI taiyAra thaI tyAM AvyA. eTale indra pAlaka nAmanA AsiMgika devane eka anupama vimAna racavAnI AjJA karI. tarataja te deve 500 ejana uMcuM ane lAkha ejananA vistAravALuM IcchAnugAmI vimAna racyuM. te vimAnamAM Iddha pitAnI ATha paTarANIo sahita siMhAsanane pradakSiNA deI pUrva taraphanA pagathIethI sihAsana upara caDho ane pUrvAbhimukha thaIne pitAnA Asana upara beThe, vimAnanI AgaLa patAkAothI zobhate aDhAra jana UMce eka idradhvaja Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kaSabhadeva caritra 17 pharakI rahyo hato. nadIonA pravAhathI vIMTAelo jema sAgara zobhe tema sAmAnika vigere karoDa devatAothI vITAe Idra zobhavA lAgyo. duMdubhinA avAjathI ane gaMdharvonA tathA nATakanA vAjIMtronA avAjathI gajenAvALuM te vimAna bIjA vimAne sAthe IMdranI IcchAthI saudharmadevalokanA madhyamAM thaIne vAyuvege cAlyu DIvAramAM asaMkhya dvIpa samudrane ullaMghana karIne naMdIzvara dIpe AvyuM. te dvIpanA dakSiNa pUrvanA madhya bhAgamAM ratikara parvatanI upara Ike te vimAnane saMkSipta karyuM. tyAMthI AgaLa keTalAeka kapa samudrane ullaMdhI te vimAnane anukrame tethI paNa saMkSepa karate Idra jaMbudvIpanA dakSiNa bhAratamAM Adi tIrthakaranA janma bhuvanane viSe AvI pahoMcyA. tyAM teNe te vimAnathI prabhunA atikAgrahanI pradakSiNA karI IzAna khuNAmAM te vimAnane sthApana karyuM. pachI vimAnamAMthI utarIne te zakedra prabhunI pAse Avyo. ane mAtA sahita prabhune pradakSiNA karIne pharIthI praNAma karI mastaka upara aMjali jeDI marUdevA mAtAne kahevA lAgyA ke "he jagat mAtA ! ratnarUpa jagadIpaka putrane janma ApanAra evAM tamane hu namaskAra karuM chuM. he devi ! tamane dhanya che. huM saudharma devalokana Idra chuM tamArA putra arihaMtane janmotsava karavAne huM ahiM Avelo chuM. mATe tamAre bhaya rAkha nahi." evI rIte kahI marUdevA mAtAne avasthApinIkA nAmanI nidrA ApI prabhunuM eka pratibiMba karIne temanA paDakhAmAM mUkyuM, ane pitAnAM pAMca rU5 vikuvI ekarUpe bhagavaMtanI samIpe AvI praNAma karI vinayathI namra thaI lyo ke "he bhagavana ! AjJA Apo." ema kahI bhagavAnane potAnA be hAthathI grahaNa karyA. eka rUpe bhagavAnane chatra dharyuM. be rUpe sudara cAre dhAraNa karyA ane eka rUpe bhagavAnanI AgaLa vaja dhAraNa karyuM. AkAzanA jevA nirmaLa cittavALe Idra A rIte deva sahita pAMca rUpe AkAza mArge cAlyo. ane merU parvata upara gayo. tyAM pAMDuka vanamAM dakSiNa cUlikAnI upara atipAMkabalA nAmanI zilAnI upara ahaMta snAtrane yogya siMhAsana upara harSa sahita prabhune potAnA khoLAmAM laIne beTho. cesaThe IndranuM pitAnA parivAra sAthe bhagavAnanA janmamahotsavamAM AvavuM. je vakhate saudharmedra merU parvata upara AvyA te ja vakhate mahASA ghaMTAnA nAdathI prabodhita thaelA aThThAvIsa lAkha vimAnavAsI devatAothI paravArele trizuLadhArI vRSabhanA vAhanavALo IzAna devalokana adhipati potAnA puSpaka nAmanA vimAnamAM besI saudharmedranI peThe tyAM A. sanatakumAra Idra paNa bAra lAkha vimAnavAsI devatAo laI sumanasa nAmanA vimAnamAM, mahendra nAme iMdra ATha lAkha vimAnavAsI devatAo sahita zrIvatsa nAmanA vimAnamAM, brakSedra nAme idra cAra lAkha devatAo sahita naMdAvarta nAmanA vimAnamAM, lAMtaka nAme Idra pacAsa hajAra devatAo sahita kAmagava nAme vimAnamAM, zuka nAme Idra cAlIsa hajAra devatAo sahita prItigama nAme vimAnamAM, sahassAra nAme idra cha hajAra devatAo sahita potAnA marama nAme vimAnamAM, Anata Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 [ la triSaSTi zalAkA puruSa vvvvv www * ** prANata devalokane Idra cAraseM de sahita vimaLa nAmanA vimAnamAM, ane ApaNuM tathA acUta devalokana IMdra traNa devatAo sahita sarvatobhadra nAmanA vimAnamAM besI tyAM AvyA. te ja vakhate bhuvanapati ane vyaMtaranA idronAM Asana kapAyamAna thayAM. temAMnA - amarendra avadhijJAnathI bhagavAnane janma jANuM sarva devatAone jaNAvavA mATe potAnA Drama nAmanA senAdhipati pAse ghasvarA nAmanI ghaTA vagaDAvI. pachI pitAnA "saTha hajAra sAmAnika devatAo, tetrIsa gurUsthAnane cagya de, cAra kapALa, pAMca agra mahiSIo, arcatara madhya ane bAhA e traNa parSadAnA de, sAta prakAranuM senca, tema ja tenA sAta senAdhipatio ane cosaTha hajAra AtmarakSaka deva tathA bIjA uttama RddhivALA asura kumAra devothI paravArelo te Abhigika deve tatkALa racelA pAMcaze jana uMcA moTA vajathI zobhita ane pacAsa hajAra cAjana vistAravALA vimAnamAM besIne bhagavAnane janmotsava karavAnI IcchAthI te camarendra paNa zakendranI peThe merU parvata upara Avyo. tevI rIte balIdra potAnI mahaugharavarA nAmanI ghaMTA potAnA mahAkuma nAmanA senApati pAse vagaDAvI sATha hajAra sAmAnika devatAo, tenAthI cAragaNA aMgarakSaka devatAo tathA bIjA ghaNA devatAo sahita amareMdranI peThe merU parvata upara Avyo. tevIja rIte nAgakumAra devakano dharaNaM tathA bhutAnaMda nAme nAbeMka, vidyuta kumAranA IMdra hari ane harisaha, suvarNa kumAranA Idra veNudeva ane veNudArI, agnikumAranA Idra agnizikha ane agnimAyaNa, vAyukumAranA idra laMba ane prabhaMjana, svanita kumAranA Idra suSa ane mahArASa, udadhi kumAranA I jalakAMta ane jalaprabha, dvIpakumAranA idra pUrNa ane avaziSTa, dizikumAranA IMdra amita ane amitavAhana e rIte daza bhuvanapatinA vIza idrI tyA AvyA. tathA vyaMtaramAM picAzanA IndrakALI ane mahA kALa, bhUtanA Idra surUpa ane pratirUpa, yakSanA Idri pUNabhadra ane mANibhadra rAkSasanA Idra bhIma mahAbhIma, kirenA Ide kinnara ane jiMpurUSa, kiparUSanA Idra sapurUSa ane mAhApurUSa, mahAraganA Idra atikAya ane mahAkAya, gaMdharvanA IMdra gItarati ane gItayaza, ema ATha vyaMtara nikAyanA soLa Idrio tathA aNupanI nAme vyaMtara nikAyanA idra sanihita ane sAmAna, pazupanInA IMdra dhAtA ane vidhAtA, RSivAditanA che naSi ane triSipAla, bhutavAditanA I Izvara ane mahezvara, kaMdilanA IMdra muvasa ane vizAla, mahAkaditanA IMdra hAsa ane hAsati, kuSmAMDanA Indra zveta ane mahAzveta, pAvakanA Idri pavaka ane yuvakapati, rIte soLa Idra vANa bUtaranA tathA jyotiSInA asaMkhyAtA sUrya ane caMdra e be nAmanA iko ema kula cosaTha Iko ekI sAthe meyarvata upara AvyA, pachI acUta IdranA hukamathI Abhigika devatAoe eka hajArane ATha ATha jAtanA sudara kaLaze banAvyA. ane teTalI ja saMkhyAnI suvarNAdi vastuonI jhArI, darpaNa, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI aSabhadeva garitra ] 19 ratnanA karaMDiyA, dAbaDA, thALa, patrikA ane phulanI caMgerIo e sarva tatkALa tyAM lAvyA. temaja sarva kSetramAMthI, jaLa puSpa ane sugaMdhi vastuo grahaNa karI merU parvata upara lAvyA. devAe karela bhagavAnanI nAtra pUjA. tyArabAda apUta devalokanA I uttarAsaMga karI pArIjAta-kalpavRkSa vigerenA phulonI kusumAMjali grahaNa karI sugaMdhi dhUpanA dhUmrathI pUpita karI prabhunI pAse te kusumAMjali mukI. eTale devatAoe puSpamALAothI arcita karelA sugaMdhi jaLanA kaLaze tyA lAvIne mukyA. te kaLaze laI acUta Indra bhagavAnane snAna karAvavAno AraMbha karyo. te vakhate devatAo duMdurbhinA nAda karavA lAgyA, ane he jagannAtha! he kRpAsAgara! tame jaya pAmo. tame AnaMda pAma" ema cAraNa munio bolavA lAgyA. ane aneka rAgarAgaNIthI bhagavAnanI stuti karavA lAgyA. A rIte azveta Indra atyaMta bhaktipUrvaka bhagavAnane kuMnA jaLathI snAna karAvatuM hatuM. te vakhate Abhiyogika devatAo te kuMbhane bIjA kunA jaLathI pUratA hatA. ema vAraMvAra khAlI thatA ane bharAtA kulethI aTyuta i prabhune nAna karAvyuM, pachI divya vastravaDe prabhunA aMgane lUchyuM. te sAthe potAnA AtmAne paNa InDe pavitra karyo. te snAtranA jaLamAMthI keTalAka devatAo pitAnA mastaka para sIMcana karavA lAgyA ane bAkInuM pAMDuka, sumanasa, naMdana tathA bhadrazAla vana-udyAnamAM nadIo peThe pravAha thai vahevA lAgyuM. pachI gazIrSa caMdananA rasathI prabhunA aMga upara vilepana karyuM. te vakhate keTalAka devatAo uttarAsaNa dhAraNa karIne dhUpadhANA hAthamAM rAkhIne ubhA rahyA. keTalAka chatra dhAraNa karavA lAgyA. keTalAka cAmara viMjhavA lAgyA. keTalAka maNI ane suvarNamaya paMkhAvaDe pavana nAkhavA lAgyA. keTalAka divya pupanI vRSTi karavA lAgyA. keTalAka suvarNanI vRSTi karavA lAgyA. ane keTalAka madhura svarathI bhagavAnanuM stavana karavA lAgyA. keTalAeka nAcavA lAgyA, te koI kudavA lAgyA. evI rIte aneka prakArathI devatAo pitAne harSa pradarzita karI rahyA, te vakhate azruta InDe prabhune vilepana karyuM. tyAra pachI bIjA bAsaTha Indoe paNa tevI ja rIte bhagavAnanI snAtra ane vilepanathI pUjA karI. pachI saudharmaindranI peThe IzAna I pitAnAM pAMca rUpa karyo. temAMnA eka rUpe bhagavAnane kheALAmAM grahaNuM karyuM. ekarUpathI chatra dhAraNa karyuM, be rUpe be bAjue prabhu upara cAmara viMjhavA lAgyA. ane eka rUpe hAthamAM trizuLa rAkhI prabhunI AgaLa ubho rahyo. pachI saudharma ke prabhunI cAre dizAe cAra Tika maNinA uMcA vRSabha banAvyA. temanA zRMgamAMthI jaLanI dhArAo cAlavA lAgI. te jaLanI dhArAo uce jaI bhegI thaIne prabhu upara paDavA lAgI. te vaDe zake prabhune snAna karAvyuM. pachI Indra vRSabhene saMharI lIdhA. prabhunA zarIrane devaduSya vastrathI luchayu ane uttama aMga rAgathI vilepana karyuM ane divya vathI pUjA karI prabhunA mastaka upara jagatanA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 [ laghu triSa izalAkA puruSa, - ~- ~ ~-~~~- ~~-~mukhyapaNAnA cinharUpa vajA mANekane suMdara sugaTa, kAnane viSe kuMDaLa, kaMThane viSe divya motInI mALA, hAthane viSe be bAjubaMdha, kAMDAne viSe kaMkaNa, kamarane viSe senAne kare, tathA caraNane viSe sonAnAM mANikayamaya teDA vigere AbhUSaNethI prabhune alaMkRta karyA. pachI te ati bhaktivALA InDe pArijAtanAM kulenI mALA paherAvI. pachI prabhunI sanmukha ubhA rahI jarA pAchA khasI traNavAra AratI utArI zakastavavaDe vaMdana karI prabhunI nIce pramANe stuti karI. he jagatpati! traNa lekane viSe sUrya samAna evA he prabhu! huM tamane namaskAra karuM chuM. he prabhu! ApanA janma muhUrtane paNa huM vaMdana karU chuM. he nAtha ! tamArA janmAbhiSekanA jaLathI A ratanaprabhA pRthvI pavitra thaI che. he prabhu! je manuSya tamArU haMmezAM darzana karaze teone dhanya che. ame te avasare ja ApavAnuM darzana karanArA chIe. he svAmI! bharatakSetranA prANIone mekSamALa baMdha thaI gaelo che. tene Apa ughADo karaze. he prabhu! tamArA darzanathI prANIonuM zreya thAya che. he prabhu! tamane keInI upamA ApI zakAya tema nathI. eTale ame ApanI vadhAre stuti kevI rIte karIe. he prabhu! tamArA alpa guNonuM varNana karavAne paNa huM zaktivAna nathI, te svayaMbhuramaNa samudranA jaLasamAna tamArA badhA agAdha guNene kevI rIte varNavI zakuM! " merU uparanI snAtravidhi bAda Indra bhagavAnane mAtA AgaLa mukayA ane temanI rakSAnI udgheSaNa karI. A pramANe bhagavAnanI ghaNA harSa sahita stuti karI pAMca rUpa karI saudharmendra AkAza mArge cAlI marUdevA mAtAnA maMdira pratye Avyo teNe prathama mukelu tIrthakaranuM pratibiMba laIne te sthAnake mAtAnI pAse prabhune mukayA. ane marUdevA mAtAnI avasthApinI nidrA dura karI. pachI divya ane rezamI vastra cugala ane ratnamaya kuMDala prabhunA ozIke mukayAM ane eka ratnajaDita senAne geDI-daDo tyAM muko. pachI Indra kuberane AjJA karI ke, batrIza keTI hiraNya, teTaluM ja suvarNa, batrIza batrIza naMdAsana, bhadrAsana tathA bIjAM ati manahara vavigere saMsArika sukhane ApanArI vastuo lAvIne prabhunA bhavanamAM mUke kubere tarataja te pramANe jaMlakanAmanA devatA pAse sarva vastuo sukAvI. pachI idde Abhigika devatAone AjJA karI ke tame cAre nikAyanA devAmAM uSaNa kare ke "ahaMtanuM ane temanI mAtAnuM je kaI azubha ciMtavaze tenuM mastaka ajake maMjavInI peThe sAta prakAre bhedAze. pachI te Abhigika devatAoe IdranA kahevA pramANe bhuvanapati, vyaMtara, tiSI, ane vaimAnika devatAone viSe te pramANe ugheSaNa karI, pachI indra bhagavAnanA aMguThAmAM amRtane saMcAra karyo. kAraNa ke ahaMto, stanapAna arjakamaMjarI-eka jAtanA vRkSanI mAMjara che ke jyAre pAkIne phuTe che tyAre tenA kaThA thAya che, - - Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI trASabhadeva caritra ] karatA nathI tethI jyAre temane bhUkha lAge tyAre mukhamAM aMguThe rAkhIne cUse che. pachI chevaTe Indra prabhunuM sarva prakAranuM dhAtrI karma karavAne pAMca apasarAone tyAM rahevA AjJA karI. jina mAtra thaI rahyA pachI indra bhagavaMtane mukavA AvyA te samaye ghaNu devatAo merU zikharathI parabhArA naMdIzvara dvIpe gayA. ane tyAM temaNe judA judA aMjanagiri parvatemAM zAzvatI pratimAone utsava karyo. idra bhagavAnanA gRhathI naMdIzvaradvIpe gaye. tyAra pachI sarva devatAo jema AvyA hatA tema pitA potAnA sthAnake gayA. bAlyakALa ane gRhasthAzrama bhagavAnanA vaMza ane gotranuM sthApana. have ahIM marUdevA mAtA prabhAtakALe jAgyAM eTale temaNe devatAonA AvAgamana saMbadhI rAtrinuM vRtAMta nAbhirAjAne kahyuM. prabhunA urUne viSe RSabhanuM cinha hatuM temaja mAtAe sarva svamAM prathama RSabha je hatuM tethI gaDhaSabha evuM nAma pADayuM. te sAthe yumadhameM prasavelI kanyAnu sumaMgalA evuM nAma pADayuM. anukrame prabhu pAMca dhAvamAtAothI lAlana pAlana karAtA eka varSanA thavA AvyA. eTale pahelA devakane indravaMza sthApana ne tyAM Avyo. te vakhate te pitAnI sAthe eka zeraDIne sATho lete Avyo. ra nA kheALAmAM beThelA prabhue avadhijJAnathI Indrano vicAra jANI laI te zeraDIno hAtha lAMbo karyo. InDe paNa prabhune bhAva jANI laI mastakavaDe praNAma karI che prabhune Ape. te "IzuM" prabhue grahaNa karI tethI temane IthavA mA kI zyapAtra sthApana karI Indra potAnA sthAnake gaye.. kapanI avIra samudranA pANIne bhagavAna vAparatA hatA, tuM bhajana kare ta thayA pachI bIjI avasthAne prApta thaelA tIrthakaro thayelA kalpavRkSanA nAbhinaMdana RSabhadeva bhagavAna te uttara kurukSetrathI gitA hatA, ane kSIra samudranA jaLanuM pAna dhana karI prabhu thovanAvasthAne prApta thayA. nAma karatA hatA. A rIte anukrame bA sunaMdAnI rASabha patnI tarIke eka divasa bALapaNane egya ne karI prabhu yauvanA tADa vRkSa nIce gayuM te vakhate kamage paDayuM. tene mastaka upara prahAra thatAM temane kahyuM ke tenA mAtApitA ghera laI AvyA pachI tene ucherI mATITuM phaLa tena pADayuM. keTaleka divase tenAM mAtA pitA maraNa pAmyAM kApA A pachI mAtra thoDA divasa jIve che. te pramANe mAta pitA maraNa bAlikA vanamAM bhramaNa karavA lAgI. te je keTalAka yugaliyAe A chatAM temane bakaratuM keI yugaliyAnuM jADuM 3 ucherI meTaTuM phaLa tenI upara tuTI paNa pAmyAM kAyAkhyo ane bALakone yAka sugaliyAe apatya thayA paDelI te - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara [ laghu triSaSTi zilAkA puruSa, lAvI sarva hakIkata kahI. nAbhirAjAe A ALikA aSabhanI dharmapatnI thAo ema kahI te khAdhikAne pitAne tyAM rAkhI bhagavAnanI sunaMdA ane sumaMgalAnI sAthe InTe karela lagnavidhi, tyAra bAda ekadA saudharmendra prabhunA vivAha samayane avadhijJAnathI jANIne tyAM AvyA ane prabhune vinaMti karI ke he svAmi ! bhuvanamAM bhUSaNarUpa rUpavatI ane Apane ya evI sunaMdA ane sumaMgaLAne Apa paraNavAne gya che. te vakhate rASabhadeva svAmIe avadhijJAnavaDe pitAne tyAzI lAkha pUravasudhI bhegavavAnuM daDha bhega karma che. ane te avazya jogavavuM ja paDaze, ema jANuM nIcuM joI rahyA. I svAmIne abhiprAya jANIne lagnane AraMbha karyo. varanA pakSanI sarvavidhimAM inDe bhAga lIdhe ane vadhu pakSanI sarvavidhimAM devAMganAoe bhAga lIdhe. putra putrI Adi parivAra- sunaMdA ane sumaMgaLAnI sAthe prabhune vilAsa karatAM jarA nyUna cha lAkha pUrva vItI gayAM. te samayamAM bAha ane pIThanA jIva sarvArthasiddha vimAnathI cyavIne sumaMgaLAnI kRSimAM yugamarUpe utpanna thayA. ane subAhu tathA mahApIThanA jIva paNa teja sarvArthasiddha vimAnathI cavIne sunaMdAnI kukSine viSe cummarUpa utpanna thayA. sumarALAe gara mahAbhyane sucavanArAM cauda mahA svapna joyAM. te svane prabhu AgaLa temaNe karyA. prabhue kahyuM ke, "tamAre cakravarti putra thaze. anukrame sumaMgaLAe bharata a benA reDalAne janma Ape. ane sunadAe bAhubali ane suMdarI * Akhyo. ne tyAra pachI sumaMgaLAne bIjA ogaNapacAza joDalAM eTale aThThANuM rAjyakALa-prathama rAjA - dhIme dhIme kalpavRkSano prabhAva ocho thavA lAgyo. amaranI nItinuM udghadhana che thavA lAgyuM. teo hAkAra, mAkAra ane dhikkAra ene sarva vRttAMta prabhA lAgyA. cAre yugalIAe ekaThA thaI prabhu pADe che tene zikSA karatA karyo. te sAMbhaLI prabhue kahyuM ke, temAM vAomAM kaSAya utpanna vA ka karavAmAM Ave che. vaLI te cAra bhaLI prabhue kahyuM ke, heya che. tyAre te yugalIAoe kahyuM che tene prathama UMcA Asana nI samAna bIje koI amArA jevAmAM nyavALe ane khaDatala karI amArA svAmI thAo. tyAre bhagavAne , rAbhI tame amArA rApAse jaI prArthanA kare te tamane rAjA Apaze." Avato nathImATe nAbhikuLakaranI pAse jaI.yAcanA karI eTale temaNe kahyuM che te vAtanI te pachI sarva yugalIyAo prabhu pAse kahevA lAgyA ke te sAMbhaLI saghaw ke "RSabha - Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rASabhadeva caritra ] 23 - ~ nAbhiLaka tamane ja amArA rAja TharAvyA che." ema kahI sarva yugalIAo prabhune rAjyAbhiSeka karavA mATe jaLa levA gayA. te vakhate IndranuM Asana kaMpyuM. eTale Indra prabhune rAjyAbhiSeka jANuM kSaNavAramAM tyAM Avye. tyAM siMhAsana racI teNe rAjyAbhiSeka karyo ane dIvya vastro paherAvyAM ane aMga upara muguTa vigere alaMkAre paherAvyA. eTalAmAM cugalIAo kamaLanA patramAM jaLa laIne AvyA. prabhune bhUSita dekhI kyAM jaLa nAkhavuM tenA vicAramAM paDayA, ane chevaTe bhagavAnanA caraNa AgaLa jaLa nAMkhyuM. AthI InDe kahyuM ke, A loko kharekhara vinIta che, ema jANI vinItAnagarI karavAnI kuberane AjJA karI, ane kubere bAra jana lAMbI ane nava jana pahoLI evI vinItA nagarI banAvI. A nagarInuM bIjuM nAma adhyA Apyu. kubere te nagarIne dhanadhAnyathI bharapUra karI. janmathI vIza lakSa pUrve gayA tyAre prabhu prajAne pALavA mATe te nagarInA rAjA thayA. sarva rAjAomAM prathama rAjA evA rASabha prabhu potAnA apatyanI peThe prajAne pALavA lAgyA. temaNe asat purUSone zikSA ApavAne mATe ane satapuruSane pALavAne mATe udyama karanArA evA potAnA maMtrIo nimyA. IndranA lokapALanI peThe mahArAjA RSabhadeve potAnA rAjyamAM corI vigerethI rakSA karavAmAM dakSa ArakSakonI nimaNuka karI. navIna sAmrAjyarUpI mahelanA sthaMbha samAna baLavAna senApatione prabhue nimyA. ane gAya, baLada, uMTa mahISa, ane khaccara vigere pazuo paNa grahaNa karyo. agninI utpatti ane kuMbhakAra Adi kSAnuM bhagavAne karela pravartana. te samaye putra vinAnA vaMzanI peThe kalpavRkSo viccheda pAmavAthI lake kaMdamuLa ane phalAdika khAvA lAgyA. temaja zAla, ghauM, caNA, ane maga vigere auSadhio potAnI meLeja ugatI hatI tene teo kAcIne kAcI khAtA hatA. te kAcI auSadhIne AhAra temane jIrNa thaye nahi eTale teoe prabhune vijJapti karI. prabhue kahyuM ke tene cALI phetarAM kADhI nAMkhIne bhakSaNa kare." pAlaka prabhune te upadeza laI teo tema karavA lAgyA. te paNa temane AhAra pAcana thaye nahIM. tethI punaH teoe prabhune vijJapti karI. eTale prabhue batAvyuM ke, "tene hAthathI ghasI jaLamAM palALI pachI pAMdaDAnA paDIAmAM laIne khAo." evI rIte karavA chatAM paNa ajIrNanI vedanA thavA lAgI. eTale pharI vinaMti karavAthI jagatpatie kahyuM ke "pUrvokata vidhi pramANe karyA pachI te oSadhine muSimAM athavA kAkhamAM garamI lAge tema) rAkhIne bhakSaNa kare" eTale tamane sukha thaze. Ama chatAM paNa ajIrNa thavA lAgyuM eTale ke DhIlA paDI gayA. tevAmAM paraspara vRkSanI zAkhA ghasAvAthI agni utpanna thayo. ane tRNa kAkAdika baLavA lAgyAM. gugalikoe ratnanA bhramathI te agnine grahaNa karavAne hAtha lAMbo karyo. paNa ulaTA teo baLavA lAgyA. eTale agnithI dagdha thaelA teo prabhunI pAse AvI kahevA lAgyA ke, "vanamAM koI navIna vyaMtara utpanna thaye che." svAmie kahyuM ke, "snigdha ane rakSa kALane deSa thavAthI e Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 [ laghu triSa izalAkA puruSa, * : agni utpanna thayA che. tame tenI pAse rahI tenI samIpa bhAgamAM rahelA tRNuArdikane dura kare ane tene ghaNu karA, " tyArapachI pUrvokata vidhi pramANe taiyAra karelI auSadhine temAM nAMkhI pakavIne tenuM bhakSaNa karo. pachI te leAkAe tema karyuM. eTale agnie te te sa auSadhi bALI nAMkhI. tarataja teoe svAmI pAse te vRttAMta nivedana karyAM ane kahyuM ke svAmin! te agni te bhukhALavA thai ekaleAja khAi jAya che. amane kAMIpaNa pAchuM Apate nathI.' te avasare prabhu hAthI upara beThelA hatA. tethI tarataja yulike pAse lIlA mRttikAnA piMDha magAvye ane te pi'Dane hastInA kuMbha upara hAtha mukI prabhue hAthI vistArIne hArthInA gaDasthalavALA AkAranuM pAtra banAvyu. ane AthI zilpomAM prathama kuM bhakAranuM zilpa pragaTa karyuM. pachI teone svAmIe kahyu ke AvI rIte khIjA pAtrA paNa banAveA. ane tene agni upara rAkhI temAM auSidhane pakAvI pachI bhakSaNa kare.' teoe svAmInI AjJA pramANe karyuM. tyAMthI ArabhIne prathama kArIgara kuMbhakAra thayA.lAkAne ghara banAvavA mATe prabhue vAki makAna bAMdhanArane anAvyA. arthAta te kaLA zikhavIne taiyAra karyAM. mahApurUSonI banAvaTA vizvanA sukhane mATe ja hoya che. lAkonI vicitra kIDAnA hetuthI tyArabAda prabhue citrakAra, vastra manAvavA sArU vaNukarA, keza ane nakhanI vRddhithI pIDita thatA leAkeAne mATe hajAma paNa banAvyA. kemake te vakhate sava kalpavRkSane ThekANe prabhu ekaja kalpavRkSa hatA. te pAca zilpo (kuMbhakAra, citrakAra, vAki, vaNukara, nApita ) darekanA vIza bheda thavAthI leAkeAmAM saritAnA pravAhanI peThe so prakAre pravAM. arthAt so zilpo pragaTa thayAM. leAkAnI jIvikAne mATe tRNuhara, kASThahara, kRSi ane vyApAra vigere karmo bhagavate utpanna karyo. (AcAryanA upadezathI je kaLA pravarte te zilpa ane upadeza vinA pravarte tene kama kahe che.) bhagavAne mAhATA putra bharatane baheAMtera kaLA zikhavI. ane bharate te kaLA potAnA bIjA saheAdarAne tathA anya putrane samyak prakAre zikhavI. kemake pAtrane zikhavelI vidyA zata zAkhAvALI thAya te svAbhAvika che. khAhubaline prabhue hasti, azva, strI ane purUSanA aneka prakAranA bhedavALA lakSaNAnuM jJAna ApyuM. brAhmIne jamaNA hAtha vaDe aDhAra lIpie batAvI ane suMdarIne DAbA hAthathI gaNita khattALyu. vastunAM sAna, unmAna, apamAna ane pratimAna paNu prabhue batAvI leAkeAne nipuNu banAvyA. leAkAnA vibhAganI racanA. prabhue ugra, leAga, rAjanya ane kSatriya evA cAra bhedathI leAkAnI racanA karI. ugaDha DanA adhikArI evA ArakSaka purUSa te ugrakuLavALA, indrane jema trAyazriMza deva tAe tema prabhunA matri vigere te bhegaLavALA prabhunI samAna vayavALA mitro te rAjanyakuLavALA ane khAkI avazeSa rahelA purUSaSa te kSatriya thayA. evI rIte prabhu navIna sthiti racIne rAjya lakSmI leAgavavA lAgyA zikSA karavA lAyaka leAkAne teonA aparAdha pramANe zikSA karavAnuM nirmANu karyuM, varasAda paNa dhAncanI niSpattine mATe peAtAnA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI aSabhadeva caritra ] - - - - - - - - - kALane anusarIne varSa te hate. prabhue sarva kone tyAjya ane grAhAnA vivekathI jANItA karyo. evI rIte rASabhadeve rAjyAbhiSeka pachI pRthvIne pAlana karavAmAM tresaTha lakSa pUrva ulaMdhana karyo. bhagavAna tIrthapravartA'nI lokAMtika devonI vijJapti. e atuonA sukhapUrvaka vaibhava, rAjyaddhi ane putraparivAranA AnaMdathI bhagavAne saTha lAkha pUrva gRhastha avasthAmAM gALyA pachI temanu bhogAvaLI karma kSINa thayuM zAne te vakhate temane avadhijJAnathI anuttara vimAnanA sukhanuM smaraNa thatAM moha baMdha gaLI gayo. temanuM hRdaya vairAgyaraMgita thayuM ane mokSanI sAdhanA mATe tatpara banyu. Aja vakhate nava kAtika devatAo prabhunA caraNa samIpe AvI vinaMti karavA lAgyA ke "he prabhu! tame jema lekanI A sarva vyavasthA prathama pravartAvI tema have dha tIrthane pravatta A pramANe devatAo prabhune vijJapti karIne brahmadevalokamAM potapotAnA sthAne gayA. ane dIkSAnI IcchAvALA prabhu paNa tatkALa naMdanodyAnamAMthI pitAnA rAjya mahela tarapha pAchA pharyA dha vATa, bhagavAne bharatane rAjyagAdI upara sthApita karyA ane bIjA putrone judA judA deza ApyA. have prabhue turata ja potAnA sAmaMta vigerene tathA bharata bAhubali vigere sarva putrone bolAvyA ane bharatane kahyuM ke "he putra! tuM A rAjyane grahaNa kara. A prabhune siddhAdeza thatAM tene ullaMghana karavAne asamartha evA bharate te aMgIkAra karyo pachI bharate svAmIne praNAma karI siMhAsana alaMkata karyuM. devatAoe jema prabhune abhiSeka karyo hato tema bharatane rAjyAbhiSeka karyo. moTA mahimAnA sthAnarUpa te navA rAjAne pitAnA kalyANanI IcchAthI rAjamaMDaLa praNAma karavA lAgyuM. ane tenI sevAmAM hAjara rahevA lAgyuM. prabhue bIjA bAhubali vigere navANuM pune cagyatA pramANe deza vaheMcI ApyA * varavArikA"nuM sAMvatsarika dAna pachI prabhue manuSyane sAMvatsarika dAna ApavAno AraMbha karyo. ane evI ughASaNa karAvI ke, "je jene athI heya teNe AvIne te grahaNa karavuM. svAmIe dAna ApavuM zarU karyuM. te vakhate Idde Adeza karavAthI kubere sarva jagyAethI dravya lAvIne varasAda jema pANIne pUre tema prabhunA AvAsamAM dravya puravA mAMDayu. hamezAM sUrya udaya thAya tyAMthI te bhojananA samaya sudhImAM prabhu eka keTI ane ATha lAkha naiyAnuM dAna ApatA hatA. e pramANe eka varSamAM prabhue traNaseM aThakyAzI kroDa ane eMzI lAkha suvarNanuM dAna karyuM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lai triSaNi zalAkA puruSa, dIkSA grahaNa dIkSA mahotsava vArSika dAnane aMte pitAnuM Asana calita thavAthI indra bIjA bharatanI peThe kSatipUrvaka bhagavaMta pAse AvyuM. bIjA IndronI sAthe rAjyAbhiSekanI peThe teNe jagatpatine dIkSA utsava saMbaMdhI abhiSeka karyo. bhagavAne divya alaMkAra tathA vastro dhAraNa karyo ane nAjuka vimAna hoya tevI sudarzanA nAme eka zibikA prabhune mATe taiyAra karI. prabhu paNa jANe kekAgrarUpI maMdiranI pahelI nIsaraNI upara caDhatA hoya tema te zibikA upara ArUDha thayA. prathama manuSyae ane pachI devatAoe pitAne puNyabhAra hoya tema te zibikAne upADI A loka ane paralokanuM mUrtivaMta nirmaLapaNuM hoya evA be cAmara prabhunA bane pA bhAgamAM vIMjhAI rahyA hatA. evI rIte bhagavAnane jatA joI sarve nagaravAsIo, bALake jema pitAnI pachavADe deDe tema doDavA lAgyA, prabhu Ave che. ema dhArI temane jovAnI IcchAvALI keTalIka strIo bALakone teDI vAnara sahita latAonI peThe ubhI rahI hatI. keTalIka strIo nAbhikumAra upara pANI nAMkhatI hatI, te jANe pitAnAM puNyabIja nirbhayapaNe vAvatI hoya tema jaNAtI hatI. A bAju potAnA moTA vimAnothI pRthvItalane chAyAvALuM karatA cAre prakAranA devatAo AkAzamAM AvavA lAgyA. pitAnA gAme pahelA vaTemArgunI peThe "A svAmI, A svAmI" ema paraspara bolatA teo pitAnA vAhanone sthira karatA hatA. vimAnarUpI havelIothI ane hAthI, gheDA tathA rathI AkAzamAM jANe bIjI vanitA nagarI vasI hoya tema jaNAtuM hatuM. jagatpati aneka devatA ane manuSyathI vIMTAI rahyA. temanI baMne bAjue bharata ane bAhubaLi jaMbudvIpane vIMTAyelA-samudranI mAphaka zelatA hatA. mAtA marUdevA, patnI sunaMdA ane sumaMgaLA, putrI brAhI, suMdarI ane bIjI strIo jANe himakaNa sahita padminIo hoya tema azu sahita prabhunI pachavADe cAlatI hatI. A rIte siddhArtha nAmanA udyAnamAM jagatpati padhAryA. mamatA rahita manuSya jema saMsArathI utare tema nAbhikumAra te zibikAratnamAMthI azokavRkSa nIce utaryA. ane kaSAyanI peThe temaNe vastra, mAlya ane AbhUSaNe tatkALa tajI dIdhAM. te vakhate indra pAse AvI urjavaLa ane jhINuM devaduSya vastra prabhunA sakaMdha upara ApaNuM karyuM. - kezanA leca vakhate coTalIne loca nahi karavAnI indranI vijJapti. * - tyArabAda caitra mAsanA kRSNa pakSanI aSTamIne divase uttarASADhA nakSatrane viSe asaMkhya devatA ane manuSyo samakSa prabhue cAra suSTithI pitAnA kezane loca-karyo. te prabhunA kezane saudharmapatie potAnA vasamAM grahaNa karyA. prabhue pAcamI murSithI bAkInA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 zrI bhadeva caritra) roTalInA kezane lagna karavAnI IcchA karI. eTale Indra prArthanA karI ke he svAmina! have teTalI kezavalI rahevA dyo, kemake jyAre pavanathI te tamArA suvarNa jevI kAMtivALA khabhAnA bhAga upara Ave che tyAre maNInA jevI zobhe che. prabhue te yAcanA svIkArIne tene tevI rIte ja rahevA dIdhI. kemake svAmIe potAnA ekAMta bhaktonI yAcanAnuM khaMDana karatA nathI." saudharmapatie tyAra bAda te kezane kSIra samudramAM padharAvyA. sarvasAvAnA tyAganI pratijJApUrvaka kaccha, mahAkaccha vigere cAra hajAra rAjAonI sAthe bhagavAnanI dIkSA. pachI nAbhikumAre deva, asura ane manuSyanI samakSa "jo hi " siddhane namaskAra karIne "saghaLA sAvadya coganuM pratyAkhyAna karuM chuM" ema kahI mekSa mArganA 2thatulya cAritra grahaNa karyuM. prabhunA dIkSA utsavathI nArakInA jIne paNa kSaNabhara sukha thayuM. pachI dIkSAnI sAthe saMketa karIne rahevuM hoya tema sarva saMsI, paMcendriya nA madravyane prakAza karanArU mana:paryavajJAna paNa tarataja prabhune utpanna thayuM. A vakhate karacha ane mahAka7 vigere cAra hajAra rAjAoe prabhunA caraNakamaLane viraha nahI sahana karI zakavAthI potAnA putra, kalatra ane rAjyAdi sarvene tRNanI peThe choDI daIne je svAmInI gati te ja amArI gati e nizcaya karIne harSathI prabhunI sAthe dIkSA grahaNa karI. bharata bAhubali ane devenuM khinnatApUrvaka svasthAne gamana, pachI indra vigere devatAo ajali jeDI prabhune praNAma karI stuti karavA lAgyA. "he prabhu! satya ane priya vacanarUpI Izu rasanA samudra evA Apane ame namaskAra karIe chIe. he prabhu! kAmadevarUpI aMdhakArane nAza karanAra ane akhaMDita brahmacaryarUpI mahAtejavALA sUrya samAna Apane namaskAra karIe chIe." evI prabhunI stuti karIne devatAo janmAbhiSeka samayanI peThe naMdIzvara dvIpe jaI tyAM aThThAI mahetsava karI potAnA sthAne gayA. devatAonI peThe bharata ane bAhubali vigere paNa prabhune praNAma karI mahAkakke potapotAnA sthAna tarapha gayA. A pachI bhagavAne sAthe pravajita thayelA kaccha ane mahAkaracha vigere rAjAothI paravarI mauna dhAraNa karI pRthvImAM vihAra karavAnI zarUAta karI. zramaNa avasthA zuddha AhAranI amAsi- pAraNAne divase bhagavaMta eSaNIya bhikSA mATe nIkaLyA. paNa loko te vakhate zikSA ane bhikSAcArathI ajJAta hovAthI temane nirdoSa bhikSA na maLI. koI bhagavAnane suMdara harita ApatA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' laghu triSaSTi zalAkA puruSa hatA, te kaI azva ApatA hatA, keI ghareNu te kaI sura vo ApatA hatA, bhagavAna te sarva choDI AgaLa vadhatA hatA ane upavAsa upara upavAsa karatA hatA. bhaga vasa bhUkha tRSA ke parisaha gaNakAryA vinA sarva karatA hatA. kaccha mahAkacchanuM vicAraNuM bAda tApasa thavuM.. bhagavatanI sAthe dIkSita thayelA rAjAe pitAnI buddhipramANe vicAravA lAgyA ke "bhagavAna sudaramAM suMdara phaLanA Dhage Dhaga hovA chatAM ArogatA nathI. miSTa jaLane samudranA pANuM samAna mAnI pItA nathI. ugratApamAM vihAra kare che, TADhane gaNatA nathI. nidrAnuM nAma paNa letA nathI. bhUkha tarasanI darakAra rAkhatA nathI. ane ApaNe temanA sevaka hovA chatAM ApaNI sAme najara sarakhI nAMkhatA nathI. ApaNe Ama keTalA dIvasa kADhazuM? bhagavAne pUtra kalatre rAjayaddhi sarva tyAgyuM che chatAM koNa jANe khaDe page zucitavana kare che? tenI paNa ApaNane khabara nathI. dhIraja khuTatAM teo pitAnA mukhya kaccha mahAkacchane kahevA lAgyA ke tame bhagavata dI paricayavALA sevaka che AthI tamane khabara haze ke A bhagavaMtazuM citavana kare che? ane leke Dagale ane pagale jAta jAtanAM bheMTaNuM dhare che chatAM kema bhagavAna kAMI letA nathI? bhagavAna te bhUkha tarasa sau sahana kare che. ApaNe te anna vinA maravA paDIe chIe. have ApaNe ghera jaIe te paNa ApaNI phajetI thAya. ApaNA rAjya te bhArate laI lIdhAM. zu have ApaNe bharatane zaraNe jaI pharI mAgaNI karIe ke amane rAjya pAchuM Ape?" kaccha mahIe javAba Ape ke "je tane tamane vicAra Ave che te ja "amane Ave che. bhagavAnanA ame sevaka tethI bhagavAna je Adeza Ape te mujaba ame kArya karIe. paNa bhagavAna te bIlakula latAja nathI ke kAMI AjJA paNa karatA nathI, ane have pAchA ghera javAmAM ApaNI mahattA zI rahe? svayaMbhUramaNa samudra taLIzuM jema agAdha che tema bhagavaMta zuM vicAre che te jANavuM amAre mATe muzkela che. jema tame muMjhAo che te ja pramANe ame paNa muMjhAIe chIe ?' Akhare te sarve eka vicAra karI gaMgA nadInI najIka vanamAM gayA ane tyAM teo zuSka panna phaLAdi khAI jIvana nirvAha karavA lAgyA ane sTAdhArI tApasa thaI vicaravA lAgyA. " . nami vinaminI bhagavAna AgaLa rAjyanI mAgaNa. te kaccha mahAkacchane nami vinami nAme thaze putro hatA. te bane bhagavAnanI AjJAthI bhagavAnanI dIkSA agAu dura dezAMtara gayA hatA. teo pAchAM AvatAM vanamAM pitAnA pitAne joI vicAravA lAgyA ke "rAjyabhavamAM rAcatA, sevakanI khamA khamA pokArAtA ApaNA pitA Aje khullA page, jaMgalanA ghAsanI peThe ADA avaLA vALathI kadarUpA banelA ane relI vyagra zarIravALA jaMgalamAM kema kare che?" temaNe vijJapti karI puchayu ke aSabhadeva jevA nAtha kyAM ApanI AvI durdazA kema thaI?" javAbamAM temaNe kahyuM Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ke "bhagavAne dIkSA aMgIkAra karI tethI ame paNa temanI sAthe dIkSA aMgIkAra karI che. dikSAnA dIvasathIja lAgavAna mauna rAkhe che. TADha, taDake bhaya vigere kAMI gaNatA nathI. ame puchIe chIe tene koI javAba paNa temanI pAsethI maLato nathI. AthI ame temanA jevA utkaTa parisaha nahi karI zakavAthI A tapavanamAM vasIe chIe." teo bhagavAna pAse gayA. bhagavAna te merUnI peThe niSkapa kAussaga dhyAnamAM ubhA hatA. teo bhagavAnane vaMdana karI kahevA lAgyA ke "he bhagavaMta! amane Ape dezAMtara mokalyA ane pachIthI Ape bharata vigere sarvane pRthvI vaheMcI ApI. he devanA deva ! Ape amane te yAda ja karyA nahi, Apane amAre zo aparAdha lAgyo ? he prabhu! amane paNa koIne kaMi rAjya Ape. ane te Apaneja AdhAra che he prabhu ! amAre bIjo koI svAmi nathI ke tenI pAse mAgIe?" bhagavAna te muddala uttara ApatA nathI. nami vinami bhagavAnanI AgaLa reja traNakALa puSpathI ane kSetranI zuddhithI sevA karI rahe bhagavaMta rAjya Ape" A rIte mAgaNI kare che.. nami vinaminI bhakti dekhI dharaNe ke temane seLa hajAra vidyA ApI vidyAdhara banAvyA. eka vakhata dharaNendra prabhune vaMdana karavA AvyA. temaNe A be kumArane rAjya Ape tevI mAgaNI karatA joI Azcarya pUrvaka puchayuM ke "tame keNa che? ane nisaMga prabhu pAse rAjyanI Aje mAgaNI kare che te jyAre bhagavAne sAMvatsarika dAna ApyuM tyAre tame kayA gayA hatA? bhagavAna have sarvathA AkAMkSA rahita ane rAga dveSa vinAnA che te tamane have rAjya kayAMthI Ape?tamAre rAjya jAIe te bharatezvara pAse jAo, te temane kaMIne kaMI Apaze ? javAbamAM kumAre kahyuM ke ame bhagavAnanA sevaka chIe. temaNe amane kAryaprasaMge bahAra gAma mokalyA hatA. bhagavAna jevA bhagavAnane svAmi karyA pachI amAre bIjAne zAmATe svAmi karavA joIe? ane svAmi pAse che ke nahi tenI sevake zAmATe ciMtA karavI joIe? je maLaze te bhagavAna pAse ja maLaze. Apa amArI jarA paNa ciMtA na kare" dharaNendra temanA javAbathI prasanna thayo ane kahevA lAgyo ke "tame satya kahe che, bhagavAnanI sevA sAmAnya rAjya te zuM paNa traNalokanuM sAmrAjya apAvI zake che. tamArI svAminI sevA bhaktithI huM tamane vidyAdharAnI rAjya Rddhi ApuM chuM tene A rAjyaRddhi havAminI sevAbhaktinu phaLa che temaja samaja che ema kahI gaurI prajJapti vigere jaLahajAra gaNavA mAtrathI siddha thAya tevI vidyAo ApI. A prabhu bhaktine pratApa pitAnA pitA tathA bharatezvarane jaNAvI pitAno parivAra sAthe laI ane kumAre vaitADhaya tarapha upaDyA. tyAM vidyAnA baLe namie vaitAya parvata kaI jagyAe 64 hajAra vidyAone ullekha che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 laghu biSTa zalAkA puruSa upara dakSiNa eNimAM pacAsa nagara vasAvyAM ane vinamie uttarazreNimAM 60 nagara vasAvyAM. namie pacAsa nagaranI madhyamAM Avela rathanupUra cakavAlamAM pitAnI rAjadhAnI sthApI ane vinamie 60 nagaranI madhyamAM Avela gaganavallabhamAM pitAnI rAjadhAnI sthApI. dareka nagaranI aMdara madhyamAM RSabhadevanA biMbane sthApana karyuM. vidyAdhara vidyAthI chakI jaI keI anartha na kare mATe dharaNendra sane jaNAvyuM ke "tamene vidyAo prApta thaI che chatAM paNa tamArAmAMthI koI ja abhimAnathI akkaDa banI jinezvara bhagavAna, jinacaitya, caramazarIrI ane kAryotsargamAM rahela yunionI AzAtanA karaze te ALasune jema lakSmI tyAga kare tene tamArI vidyAe vismRta thaze. temaja je koI baLAtkAra parastrI gamana karaze ke strI bhattarane vadha karaze tenI pAsethI vidyAo cAlI jaze." A zikhAmaNa harahaMmeza smRtimAM rahe mATe ratnabhittimAM prazastirUpe lakhAvI ane vidyAgharanA rAjArUpe nami vinamite sthApana karI Indra aMtardhAna thayA. gaurI vigere soLahajAra vidyAomAMthI je vidyAne jIvanamAM mukhyapaNe rAkhI ArAdhatA hatA te vidyAnA nAmathI te vidyAdharanAM nAma paDayAM. gaurI vidyAnA ArAdhake gAya, matu vidyAnA ArAdhake mag, gAMdhArInA upAsaka gAMdhAra, mAnavI vidyAne sevanArA mAna, kauzikinA paricArake kizika bhUmi/DanA upAsake bhUminuM, mUlavIryanI ArAdhanA karanArA mUlavIrya, zaMkukAnA ArAdhako zaMkuka, pAMDakinA sevako pAMDuka, kAlIvighAnA upAsake kAlikeya, zvapAkI vidyAnA sAdhanArA zrapAka mAtaMgInA bhakto mAtaMga, pArvatI vidyAnA upAsake pArvata, vaMzAlayA vidyAnA ArAdhake vaMzAlaya, pAMzumUlAnA sevake pAMzumUla, ane vRkSamUlAnA ArAdhake vRkSamUlaka kahevAyA. AmAMthI ATha nikAyanA adhipati nami banyA ane AThanA adhipati vinami banyA. paramAtmA RSabhadevanI bhaktithI A sarva raddhi siddhi maLI che te khyAlamAM rAkhI sarva vidyAdhare harahaMmeza trikALasSabhadeva bhagavAnanI bhaktimAM tallIna rahetA ane pitAnI maryAdA purvaka dhama artha ane kAmane bAdhA na Ave te rIte rAjayarithatine pAlana karavA lAgyA bhagavAnanuM gajapura nagara tarapha prayANa A tarapha karacha mahAkacha tApo valkala ane vALanI jaTAthI sAkSAt vRkSa jevA dekhAtA phaLaphaLAdinuM bhakSaNa karatA ane upavAsathI zarIrane hADayUja jevuM banAvI harahameza vAgavAnanuM dhyAna dharatA chatAM vicare che. A tarapha bhagavaMta paNa nirAhArapaNe apramatta bhAve pitAne vihAra kare che. ane vicAre che ke "kamane dUra karavA, tapa sivAya bIjo mArga nathI kAraNa ke sarva mamatvamAM dehanuM mamatva prabaLa che ane te dehane AdhAra AhAra ane pAna upara avalaMbe che. pANIne nahi pIvAthI lIlAchama havAo paNa cheDA vakhatamAM karamAI jAya che, ane rUpuNa baLavAna mahAkAya hAthIo Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ] 31 a paNa AmAranA abhAve narama paDI jAya che. AthI tapa karatAM deha samatvane abhAva ane tenI dvArA kamaneA nAza heje thAya che. chatAM paNa khIjA mArI sAthe dIkSA lenArA khIjA rAjAe kaccha mahAkaLanI peThe hatAza thai munipaNAnA tyAga na kare mATe zuddha AhAranI gaveSaNAkarI mAre temane TakAvavA eIe.' ema citavI bhagavAna gajapura nagare AvyA. zreyAMsakumAre bhagavaMtane vhArAvela ikSu rasa. . > upavAsa upara upavAsa karatA bhagavAnane varSa vItyuM. bhagavAna upavAsa kare che ane pAraNe bhikSA mATe nIkaLe che. cegya bhikSA na maLatAM pharI khetapaNe upavAsa kare che. koI kahe che ke he bhagavaMta! Apa vihArathI thAkayA che te sarasa suga MdhI jalathI snAna karA ane mA zramane dura kare. ? kaI bhadrika AgaLa AvI kahe che ke ' he bhagavaMta ! A uttamamAM uttama ane me' prANuthI pazu vhAlAM mAnI sa Mgrahela kasturI, kapUra, kesara vigere sugaMdhI dravyeAnA Apa upayoga kare.' koI bhagavAna tarapha mukha mamatA dekhADatAM kahe che ke ' he nAtha ! duniyA mAtra dhana pAchaLa ghelI gAMDI che Apa A mArA ratnAzaraNeAnA svIkAra karI mane kRtArtha karo. * kAI bhagavaMtane rAjyahastinuM apaNu kare che, te kAi alaMkArathI zaNagArI peAtAnI kanyAne bhagavAnane ApavA adhIrA bane che. sau peAta pAtAnI buddhi mujaba aneka vastu bhagavAna AgaLa dhare che, bhagavAna te sAme najara nAMkhI tuta pAchI daSTi sahurI laI AgaLa vadhe che. lAko kheda cukata svare pAkAra kare che ke, arere ! prabhu amArA krIna upara kRpA karI amArUM kAMI paNa grahaNa karo ! Apa zuM Iccho cho te Apa jaNAvA tA ame te hAjara karIe, ame hatabhAgI chIe ke amAre AMgaNe Avela bhagavata pAchA phare che, " paNa sUrya jema nakSetre nakSatre kare tema ghera ghera pharatA bhagavAna maunapaNe vihAra kare che. ? * . " . : : gajapura nagaranA rAjA khAhubalinA putra sekramaprabhanA rAjakumAra zreyAMsane gai rAte eka svapna AvyuM hatuM, temAM teNe evuM joyu hatuM ke merU parvatane teNe dUdhanA ghaDAethI abhiSeka karI ujjavaLa karyAM. * sAmaprabha rAjAe te rAtre svapnamAM ema joyuM ke ghaNA zatruothI vIMTAyela koi mahAna rAjAe zreyAMsanI sahAyathI jaya meLaLye ane te nagaranA subuddhi zeThe paNa svapnamAM sUryathI cyavelAM hajArA kiraNA zreyAMse pAchAM sUrya mAM joDI dIdhAM' tema joyu. A traNe jaNe prabhAte peAtAnA svamonA rAjasabhAmAM vicAra karyAM. pazu temAMthI zreyAMsane koi apUrva lAbha thaze ethI vadhu rahasya koI zeAdhI zakayA nahi. sau thAkI pAta pAtAnA sthAne gayA, zreyAMsa paNa pAtAnA AvAse gAmamAM besI svamanA vicAra kare che tevAmAM zreyAMsanI najara dura dura thatA lAkAnA kolAhala upara paDI. leAkeAnAM madhyamAM teNe durathI merU samAna niSkapa prabhune joyA. jotAMja te gAkha cheADIughADe page doDhayA ane bhagavAnane namyA. bhagavAnane jotAMja vijaLInA camakArAnI peThe tene kAI aMtaramAM camakAra thayA ane tene tenI jAtanuM vismaraNa thavA lAgyuM. bhagavAnanA jevA AkAra d Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, mane pUrva paricita che tema tenI najara AgaLa taravA lAgyuM, paNa meM A bhave te A veSa bIje kayAMya joyo nathI. uhApoha karatAM teNe tenuM bhAna che, ane tene pUrvabhave smaraNa-jAtismaraNa jJAna thayuM. temAM teNe joyuM ke "pUrvabhave A bhagavAna vAnAbha cakavati hatA. temanA pitA vajana tirthaMkara hatA. huM temane suyaza sArathi hate. bhagavAne dIkSA lIdhI tenI sAthe tyAre meM paNa dIkSA lIdhI. vajAsena tIrthakare te vakhate kahyuM hatu ke vajInAbha avasarpiNInI pahelI vIzInA prathama tIrthaMkara thaze. vigere vigere sarva vastu tene svayaM prabhAdevInA bhAvathI mAMDIne yAda AvI mUccha vaLI, zreyAMsa be tha. bhagavaMtane teNe potAnI pAse Avela eSaNIya Iznarasa vaheravA vijJapti karI. bhagavate cogya AhAra jANI aMjali dharI. zreyAMsakumAre samagra rasa bhagavAnanI aMjalimAM nAkhyo te sarve temAM samAre paNa tene harSa tenA hRdayamAM na mA. zreyAMsa dAna detAM thanathana nAcI uThayo. tene potAne janma, vaibhava ane rAjyaRddhi bhagavaMtane Apela dAnathI kRtArtha lAgyAM. devAe "ahAdAna" "ahedAna'nI uSaNa pUrvaka paMcadivya pragaTa karyA. zreyAMsakumAre A irasa bhagavaMtane vaizAkha suda-3 nA divase vaherAvyo hate. tethI te tithi' akSayatRtIyA tarIke prasiddha thaI. ane jyAM AgaLa bhagavaMtane A ISpharasa daherAvavAmAM Avyo tyAM zreyAMsakumAre ratna pIThikA (oTalI) karAvI. te ratanapIThikA jate dIvase Aditya maMDaLa tarIke prasiddha pAmI. ane leke te ranapIThikA upara rahela bhagavAnanA hasta ane caraNakamaLane pUjana karyA pachI ja ucita kArya karatA hatA. bhagavate zreyAMsakumArane hAthe Izurasa vihArI pAraNuM karyuM te samAcAra sAMbhaLatAM kaccha mahAka7 vigere tApase, rAjAo ane tene atyaMta AnaMda thayo te zreyAMsa pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke, "tame kharekhara bhAgyazALI che! kRtapuya cho ame bhagavata AgaLa suvarNa, ratna, azva, hasti, rAjya, kanyA sau kAMI dharatA hatA paNa bhagavAne amArU kAMI grahaNa na karyuM. koI jagyAe visAme na lIdhe. uDyA nahiM, vadhu zuM? lAkhe pUrve sudhI sAthe rahyA chatAM amArI sAme najara paNa na rAkhI. kacha mahAkache umeryuM ke je bhagavAnane viraha na sahana karavAne kAraNe ame dIkSA lIdhI sarvasava tyAgye te bhagavAne amAre zuM karavuM te kAMI kahyuM nahi. jANe ame temanA aparAdhi na hiIe tema amArI sAme najara paNa na meLavI. jyAre tame te temane IkSarasa vaherAvya te vAgavAne grahaNa karyo. bhagavAne zilpa vigere jaNAvyuM temAM bIjI koI adhika vastu nahetI jaNAvI. te tame A zI rIte jANa3. zreyAse kahyuM ke "bhagavAnanA darzana mAtrathI mane jAtismaraNa jJAna thayuM ane mane mArA pUrvanA ATha bhava yAda AvyA. Ane maLe meM eSaNIya zikSA kene kahevAya te jANI, ane bhagavAnane IkSurasa vaherAvyo. ane gaI te mane, mArA pitAne, ane subuddhi zreSine je svama AvyuM hatuM tene artha ame ghaTAvI paMcadivya, 1 iMdubhine nA 2 ratnanI vRSTi 3 puSpanI -vRSTi 4 gaMdakanI vRSTi ane 5 vasamuhanI vRSTi. ' Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra 33 8Ta - zakayA nahi. te have mane pUrepUre samajAya che. mArA pitAe zatruthI gherAyela sattvazALI vyakti mArI sahAyathI jaya pAmI tema joyu hatuM tethI mArA dvArA karAyela pAraNAnI sahAyathI bhagavAna karmarUpI zatruone jItavA samartha thayA. subuddhie sahastra kiraNone meM sUryamAM pharI joDI dIdhAM tevuM joyuM hatuM tethI kevalajJAnarUpa teja maMDaLamAMthI bhraSTa thaela kiraNane pAraNuM dvArA pharI sthApita karAyAM ane dudhathI meM merUne navarAvyo." te joyu tethI IzurasathI merUsamAna dhIraga bhIra tapakRza bhagavAnane IzkarasathI pratilAlyA. A sAMbhaLI sau zreyAMsanI ane tenA ghananI prazaMsA karI pitA potAne sthAne gayA. bhagavaMtanA darzana nahi pAmavAthI bAhubaline pazcAtApa. zreyAe vaherAvela IsurasanA pAraNA bAda vihAra karatA karatA bhagavAna takSazilAnA parisaramAM AvyA. ane takSazilAnI bahAra udyAnamAM kAussaga dhyAne rahyA. udyAnapAlake rAte bAhubaline vadhAmaNI ApI ke "sarvajIva upara samadaSTi rAkhanAra bhagavaMta udyAnamAM padhAryA che. bAhubalie sarvamaoNtsava sAthe bhagavaMtane vaMdana karavA javAnA nirNayathI nagarane zaNagAravA ane pitAnA lazkarane taiyAra thavAne hukama che. tene ekarAta kalpa jevI thaI paDI. teNe bhagavaMtane ayodhyAmAM jema bharatezvara mahotsava pUrvaka vAdyA hatA tevA vAMdavAnA keDa sevyA prabhAta thatAM rAjaRddhi sahita bAhubali nIkaLyo udyAne pahoMcatAM bAhubaline khabara paDI ke "bhagavaMtata vihAra karI gayA che. A sAbhaLI bAhubaline pazcAtApane pAra na raho. te AMsu sAthe bolI uTho ke "bhagavaMta jevA bhagavaMta mAre AMgaNe padhAryA chatAM huM kamabhAgI darzana na pAme. bhagavaMtane AvelA sAMbhaLyA chatAM huM mAre pahele piDhayo ane bhagavaMta A sthaLe kAussaga dhyAne rahyA. atyAre prabhAta chatAM mAre te bhagavAna nahi jevAthI aprabhAtaja che. mAruM jIvana niSphaLa che ke jemanA pAdarajathI huM pavitra na thayo. kharekhara mAruM netra paNa nakAmAM gaNAyAM ke jeNe bhagavAnane dekhyA nahi. pradhAne pazcAtApa karatA bAhubaline AzvAsana ApatAM kahyuM ke "A5 zeka na karo. bhagavaMtanuM harahaMmeza Apa cittamAM dhyAna dhare che bhagavaMtanI A pAdarekhAne bhagavaMtanuM pratIka mAnI tenuM pUjana kare. bAhubalie te pagalAne vaMdanA karI ane tene koI ulaghana karI AzAtanAna kare e buddhithI tyAM hajAra ArAvALuM ratnamaya dharmacakra banAvI pratiSita karyuM. tyArabAda bAhubalie tyAM mahotsava karI tenI bhakti mATe mANase rekI pitAnA nagaramAM AvyuM. bhagavaMtane kevaLajJAnanI prApti bhagavAna rASabhadeva pavananI peThe apratibaddhapaNe vihAra karatA ane pitAnA darzanathI anArya lokone paNa bhadrika pariNAmI banAvatA temaNe eka hajAra varSa jotajotAmAM anArya dezamAM pasAra karyo. tyArabAda anukrame vihAra karatA ayodhyAnA parimatAla parAmAM padhAryA. tyAM aThThama tapa karI vaDanA jhADa nIce bhagavaMta kAussaga dhyAne rahyA. bhagavaMta jema Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSTi zalAkA puruSa dhyAnazreNimAM AgaLa vadhavA lAgyA tema melanI nisaraNi samAna guNasthAnaka zreNimAM paNa bhagavAna AgaLa vadhyA. bhagavaMte dIkSA lIdhI tyAre temane cha sAtamuM guNaThANuM hatuM paNa A dhyAnazreNi bhagavaMtane AThamA, navamA, dasamA ane bAramA guNaThANAthI AgaLa teramA guNaThANe laI gaI ane bhagavAna zukaladhyAnAnale jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAyarUpa cAra ghAtikane kSaya karI phAgaNa vatI agiyArasane divase prabhAtakALe kevaLajJAna pAmyA jagatamAM sarvatra prakAza phelAya. sarva che te kALe duHkharahita thayA. nArakInA chae paNa te kSaNe sukha anubhavyuM. IdronAM Asana kaMyAM ane temaNe bhagavaMtane kevaLajJAna mahotsava karyo. kevaLajJAnane mahatsava ane devonuM Agamana A vakhate sarva IdronAM Asana kaMpAyamAna thayA. devakamAM suMdara zadavALI ghaMTA vAgavA lAgI. devatAo avadhijJAnathI bhagavAnane kevaLajJAnane samaya jANI samavasaraNamAM AvavAnI taiyArIo karavA lAgyA. prathama saudharmendra javAnuM citavana karyuM ke, turataja eka deva rAvata hastirUpe thaI temanI pAse Avyo teNe potAnuM zarIra lAkha yojana pramANa vistAryuM. te zveta kAMtivaDe zobhane hate. tene ATha mukha hatAM, ane dareka sukhamA ATha ATha dAMta hatA. ekeka dAMta upara eka eka vAva hatI. dareka vAvamAM ATha ATha kamaLa hatAM. ekeka kamaLe ATha meTA patra hatAM. dareka patra upara cAra prakAranA abhinayathI yukta evAM judAM judAM ATha ATha nATake hatAM. ane ekeka nATakamAM batrIsa pAtro hatAM. evA hasti upara Indra parivAra sahita ArUDha thai je udyAnamAM prabhu hatA tyAM AvI pahoMcyo. ane bIjA paNa saghaLA Indro ghaNI tvarAthI tyAM AvI pahoMcyA samavasaraNanI racanA te avasare vAyukumAra devatAe samavasaraNane mATe eka jana pRthvI kAMTA-kAMkarA kADhI sApha karI. meghakumAra devatAoe te jamIna upara sugaMdhi jaLanI vRSTi karI vyaMtara devatAoe suvarNa, mANeka ane ratnonA pASANuthI bhUmitaLa bAMdhyuM ane tenI upara nIcA sukhanA DIMTavALA pacaraMgI sugaMdhidAra pupa veryo. temaja ratna mANeka ane suvarNanAM tAraNe bAMdhI dIdhA samavasaraNano aMdaranA bhAgano prathama gaDha vimAnavAsI dee ratnamaya banAvyo. madhyamAM jotiSa devatAoe suvarNane bIje gaDha ane tenI upara ratnamaya kAMgarA banAvyA. trIje rUpAne gaDha bhuvanapati devatAoe bAhya bhAga upara e dareka gaDhamAM cAra cAra daravAjA hatA. te daravAjAne cAra rastAvALI suvarNa kamaLanI vApikAe karI hatI. ane bIjA gaDhamAM izAnakhUNe prabhune vizrAma karavAne mATe e devachaMda rayu hatuM. aMdaranA prathama gaDhamAM pUrva kAramAM baMne tarapha Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 zrI RSabhadeva caritra ] ------------- suvarNana jevA varNavALA be vaimAnika devatA dvArapALa thaIne rahyA hatA dakSiNa dvArA bane bAjue eka bIjAnA pratibiMba hoya tevA ujavaLa vyaMtara devatA dvArapALa thayA hatA. pazcima kAramAM sAyaMkALe jema sUrya ane caMdra sAmasAmA AvIne rahe tema raktavarNa jyotiSka devatA dvArapALa thayA hatA ane uttara dvAre jANe unnata megha heya tevA kRSNa varNavALA bhuvanapati devatAo baMne tarapha dvArapALa thaIne ubhA rahyA hatA. bIjA gaDhanA cAre dvAre bane tarapha anukrame abhaya, pAza, aMkuza ane mudugarane dhAraNa karanArI tamaNi, zoNamaNi, savarNamaNi, ane nIlamaNinA jevI kAMtivALI prathama pramANe cAra nikAyanI jayA, vijayA, ajitA ane aparAjitA nAmanI be be devIo pratihAra thaIne ubhI rahI hatI. chellA bahAranA gaDhanA cAre dvAre tuMbarU, khAMgadhArI, manuSya mastaka mAladhArI ane jaTA mugaTa maMDita e nAmanA cAra devatAo dvArapALa thayA. samavasaraNanI madhyamAM vyaMtaree traNa koza uMcuM eka caitya vRkSa racyuM hatuM. te jANe jJAna, darzana, cAritranA udayane jAhera karatuM hoya tevuM jaNAtuM hatuM vRkSanI nIce vividha ratnonI eka pITha racI hatI ane te pITha upara apratima maNimaya eka chedaka ro hate. IdakanA madhyamA pUrva dizA tarapha jANe sarva lakSamIne sArI hoya tevuM pAdapITha sahita ratna siMhAsana racu, ane tenI upara traNa jagatunA svAmIpaNAnA traNa cihe hoya tevA ujavaLa traNa chatro racyA hatA. sihAsananI be bAjue be ya jANe hadayamAM nahIM samAvAthI bahAra AvelA bhaktinA be samUha hoya tevA ujavaLa cAmare laIne ubhA rahyA hatA. samavasaraNanA cAre dvAranI upara adbhuta kAMtinA samUhavALuM, eka eka dharmacakra suvarNanA kamaLamAM rAkhyuM hatuM bIjuM paNa je je karavA gya hatuM te sarva kRtya vyaMtaree karyuM hatuM, kAraNake asAdhAraNa samavasaraNa racanAnA teo adhikArI che. bhagavaMtane samavasaraNamAM praveza have prAtaHkALe cAra prakAranA koDe devatAothI vIMTAelA prabhu samavasaraNamAM praveza karavAne cAlyA. te vakhate devatAoe sahastra patravALA suvarNanA nava kamaLo racyAM be kamaLa upara bhagavAna paga mukatA hatA. ane bAkInAM kamaLa devatAI prabhAvathI AgaLa AvatAM hatAM A rIte kamaLa upara pAdanyAsa karatA prabhue pUrvadvArathI praveza karI tyavRkSanI pradakSiNA karI ane pachI "o tirasa" kahI bhagavAna siMhAsana upara ArUDha thayA. A vakhate yaMtAe bAkInI traNa dizAe ratnanA traNa siMhAsana upara bhagavaMtanAM traNa pratibiMbo karyo. te prabhunA prabhAvathI prabhunA jevAMja thayA hatA. prabhunI samIpe eka ratnamaya vija hato te jANe dharmo A ekaja prabhu che ema kahevAne pitAne eka hAtha UMco karyo hoya te zobhate hato. devadevI vigerenuM yathAsthAne besavuM ane IndranI vijJasi - have vaimAnika devatAonI oe pUrvakArathI praveza karI traNa pradakSiNA dai, tirthaMkara Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [lag triSTa zalAkA puraya tathA tIrthane namaskAra karI prathama gaDhamAM sAdhu sAdhvInuM sthAna cheDI daI, teonA sthAnanI madhyamAM agnikhUNe ubhI rahI. bhuvanapati, jyotiSka ane aMtaranI strIo dakSiNa dizAnA hArathI pravezI anukrame pUrva pramANe vidhi karI nairUtya khUNe ubhI rahI. bhuvanapati, tika ane vyatara devatA pazcima dizAnA dvArathI praveza karI pUrva pramANe vidhipUrvaka vAyavya dizAmAM beThA. vaimAnika devatAo, manuSyo ane manuSya strIo uttara dizAnA dvArathI praveza karI pUrva vidhi pramANe kramathI IzAna dizAmAM beThA. tyAM prathama AvelA a85 RddhivALA je koI Ave tene namatA ane AvanAra prathama Avela hoya tene namIne AgaLa jatA. prabhunA samavasaraNamAM koIne pratibaMdha nathI. koI jAtanI vikathA nathI, virodhIone paNa paraspara vaira nathI tema keIne eka bIjAne bhaya nathI. bIjA gaDhanI aMdara tirya ce AvIne beThA ane trIjA gaDhanA madhyamAM sarvanAM vAhano rahyAM. trIjA gaDhanI bahAranA bhAgamAM keTalAka tiryaMce, manuSya ane devatAo praveza karatA ane nIkaLatA dekhAtA hatA. evI rIte samavasaraNanI racanA thaI rahyA pachI saudharma devalokana Indra be hAtha joDI prabhune namaskAra karI nIce pramANe stuti karavA lAgyo "he prabhu! buddhihIna e huM ApanA kiMcit mAtra guNa gAvAne zakitavAna nathI topaNa bhaktinA AvezathI tuti karUM chuM. he railokya pati A bharata kSetramAM ghaNA kALathI naSTa thayelA dharmarUpa vRkSane pharI utpanna karavAmAM tame bIja samAna che vaLI he prabhu! tamArA mAhAbhyane kAMI pAra nathI kAraNa ke, pitAne sthAnake rahelA anuttara vimAnanA devanA saMdehane tame ahIM rahyA chatAM jANe che ane tenuM nivAraNa paNa kare che mUrkha mANasane pustakene abhyAsa je kalezane arthe ja thAya che tema tamArI bhakita vinAnA anuyAnAM moTAM tapa paNa zramane mATe ja thAya che he prabhu! tamArI stuti karanAra ane tamArA para dveSa karanAra e banne upara tamArI samadaSTi che te chatAM paNa teone zubha, azubha ema bhinna bhinna phaLa thAya che. tethI amane Azcarya thAya che." ema stuti karI Indra devatAonA agra bhAge be hAtha joDI rAkhIne beTho. marUdevA mAtA ane bharata rAjA - A tarapha bhagavAna RSabhadevanI dIkSA bAda niraMtara temanI jhaMkhanA karatAM ayodhyAmAM marUdevA mAtAne azrapAtathI AMkhe paDaLa AvI gayAM hatAM. have te muddala AMkhe dekhI zakatAM na hatAM eka vakhata prAtaHkALe mAtAmahIne vaMdana karavA bharata mahArAjA AvyA temaNe mAtAnA caraNane sparza karI kahyuM ke "he mAtA! hu bharata. Apane kuzaLa che ne?" A zabda sAMbhaLatAM mAtAnuM hRdaya bharAI AvyuM ane temane duHkha tAjuM thayuM temaNe AMkhamAM AMsu sAthe bhAratamahArAjAne AzIrvAda ApyA ane pachI kahevA lAgyo ke he bharata! mAre putra rASabha mane tane ane saghaLI rAjyaRddhi sAthe pRthvI choDI cAlate thayo. huM gahanavanamAM ekAkI pharate, TADha taDake sahana karate ane bhUkha tarasathI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che deva caritra ] 37. pIne evuM ; tyAre mane mAya che ke huM sAMbhaLyA chatAM jIvuM kema chuM? tuM mane roja puche che ke " mAtA ! kuLa de mArI kuzaLatA RSabhanI kuzaLatAmAM che. have me che jene mAre havaLa cadrakAni jevAM chatra rahetA tenuM mAthuM Aje jaMgalamAM sUryanA tApI tA rA che je sadara viMzI viMjatI strIonA kaMkaNano madhura avAja jenI gAmapAsa phelAte te mArA vAlAbha Aje maracharonA gagaNAmA gherAyelo che. ratha ane strI upara bIga beMkaDe mANathI gata mAre kaSabha kAMTA kAMkarA ane =AmAM temaja pata, pI ane jaMgomAM udhADe page rakhaDe che. jenA AhAra ane pAna mATe kaDavAza ne dUra samudranA pAuM hAjara thatAM te mArA yama gheraghera bhikSA mATe rakhaDe che. ane te bhikSA par kehavAra maLe ane kaIvAra na paNa maLe. mAre ja yAre varSARtu ziyALA ane unALAmAM nirAdhAra bhIlonI peThe duHkha sahana karI ravo che tyAre tame bharata bAbila vigere rAjyabhavamAM rAce che. mArA putranI tame kaI doDI darakAra le che! bharata! doSa bIjA ne dauM, mArA bhAgyane ja piyara che ke je gAma jevA putrane pAmI tAM tethI viyogI banI. te putra paNa jJAna nipAna ane vAghapUrNa hevA chatA sAva mane visarI gayo che. huM te Aje deDIne tenI pAchaLa tenI sArasaMbhALa levA mAMDu paNa zuM karuM ke Aje meM tenA duHkhane laI apAtI rasa gumAvI che bharata! vadhu nahi te tenI khabara te mane ApyA kara " Ama beDI matA mudde hRdaye raDI paDayAM. bharata mahArAja haiye dhAraNa karI mAtAne kahevA lAgyA ke "Apa tribhuvana vAmI 1ladevanI mAtA che. traNa jagatanA AdhAra satvazALI je prasthama tIrthaMkara thavAnA che te AdIzvaranI Apa janetA che. he mAtA jenA nAmanA samaraNazI bIjAne upa nathI thatA te tamArA putrane uddhava zAnA thAya ? temane vanamAM siha varU ke koIne bhaya nathI. te jaMgalamAM TADha taDako varSo sahana kare che te kevaLajJAnanI prApti mATe che ane te temane najIkamAM ja thavAnuM che. Apa manamAM ochuM na lAve. jAne tAranAra temanA kAryanI Apa anumodanA kare." kevaLajJAna ane cakanI utpattinI vadhAmaNuM - A pramANe bharata mahArAjA mAtAne kahe che teTalAmAM yamaka ane samake nAmanA be purU mahArAjA pAse AvyAM. camake kahyuM ke "he narAdhipa! purimatAla nAmanA parAmAM zaTAnana udyAnamAM paramAtmA RSabhadevane traNe lekanI sarva vastune jaNAvanAra kevaLajJAna pragaTa thayu che yamaka pachI turtaja samaka belI uso ke "he mahArAja ! ApanI Ayudha zALAmAM sUryamaMDaLa sarakhuM tejasvI ane hajAra bharAvALuM cakarana utpanna thayuM che." bane vadhAmaNI sAMbhaLI A bannemAM prathama kone pUchuM? tene kSaNabhara vicAra karyA bAda bharata mahArAjAe ciMtaLyuM ke nA jIva mAtranA abhayadAtA traNa loka pUjya tIrthakara pitA kayAM? ane prANuonuM saMhAra karanAra cakavati pada ApanAra A cakra kahyAM ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 . [ laghu triSaSTi zalAkA purUdha bhagavaMtanA samavasaraNumAM marUdevA mAtA sAthe bharatezvaranuM javuM ane mArgamAM marUdevA mAtAne kevaLajJAna - temaNe turta pitAnA sAmatane kevaLajJAnanA mahatsava mATe prayANa karavAnI AjJA ApI ane yamaka samakane vadhAmaNI badala yogya InAma ApyuM. tyArabAda bharata mahArAjAe marUdevA mAtAne kahyuM ke, "harahaMmezAM jenuM hRdayamAM du kha dharI citA kare che te RSabhadeva kevaLajJAna pAmyA che. karoDo devatA ane mAnava sAgara temanA kevaLajJAnane mahatsava karavA ulaTa che. Apa mArI sAthe temanI addhi jevA padhAre" ema kahI marUdevA mAtAne hasti upara besADI bharatezvara caturaMga senca sahita samavasaraNa tarapha cAlyA. durathI samavasaraNamAM rahela Idradhvaja dekhAvA lAgyA, temaja ratnagaDhanI nyAta AkAzamAM jhaLahaLatI dekhI bharatezvara mAtAne kahevA lAgyA ke, "he mAtA ! juo AkAzamAMthI A deve tamArA putrane huM pahele jeuM, huM pahelo jouM ema karI spardhApUrvaka vegathI deDI rahyA che, mAtA! sAbhaLo A devaduMdubhine madhura avAja tamArA putrane kevaLajJAna thayuM che tenA mahatsava nimitte devatAo vagADI rahyA che. mAtA ! ekavAra te tamArA putrane traNa gaDhanA madhyamAM rahela siMhAsana upara besI traNe jagatanA prANIone bodha ApatAM te nirakhe ke jyAM sau koI vera virodha bhUlI natamastake temanuM dezanA mRta pI rahyuM che. mAtAnA hRdayamAM harSapUra AvyuM. AMkhamAMthI daDadaDa harSAzru ubharAyAM ane AMkhanA paDaLa khulI gayAM. temaNe putranI ddhi najaronajara nihALI ane temAM ekatAna banyAM. sAthe meM putrane zoka phegaTa karyo che te tribhuvanane svAmI tha che. teNe rAgadveSa tajI kevaLajJAna upAmyuM chehuM kevaLa mahamUDha banI. jagatamAM keAInuM kaI nathI." Ama vairAgya bhAvanAnI zreNie AgaLa vadhatAM kSapakazreNie caDyAM ane kaivalya pAmyAM kevalyajJAnanI sAthe jIvana kalakatya marUdevA AyuSya pUrNa thayela hovAthI nirvANa pAmyAM. A rIte avasarpiNImAM marUdevA mAtA prathama siddha thayA jANuM devatAoe temanA zarIrane satkAra karIne temanA mRtakane kSIrasamudramAM padharAvyuM. madhyarAtrinA caDhI daya samaye jema aMdhakAra ane caMdrikA bane hoya tema bharata mahArAjA mAtAnA mRtyuthI dIlagIra ane temanA thayela nirvANuthI harSa A rIte mizrita lAgaNIvALA thayA. bhagavAnanI dezanAnuM zravaNu ane caturvidha saMghanI sthApanA bharata mahArAjAe rAjacihano tyAga karI pagapALA cAlIne uttara dizAnA dvAre thaI samavasaraNamAM praveza karyo tyAM dAna, zIla tapa ane bhAvarUpa dharmanA cAra prakAre sarakhA cAra prakAranA devatAothI vIMTaLAyelA paramAtmA zrI RSabhadevane traNa pradakSiNA daI paMcAMga praNipAta karI pachI saheja pAchA khasI te IdranI pAchaLa beThI. jotajotAmAM bhagavAnanI parvadA sarve pazu prANI vigere traNa lokonA jIthI bharapura banI. sau varabhAva tajI kevaLI bhagavAnanA sukha sAme phaSTi rAkhI temanA upadezAmRtane sAMbhaLavA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ] 39 1 tatpara thayA eTale bhagavAne dezanA ArabhI. 'A mAnava bhava durlabha che ane te mAnava bhavanI sAthe katA paraleAkanI sAdhanAmAM samAyela che. huM bhanya jIvA ! mAtA, pitA, strI, maMdhu, svAmI, seka sa sabadhA nazvara che. dhama ekaja viziSTa che ke je mAnavanA mRtyu pachI tenI pAchaLa Ave che jagatanA sarva sacAgAnA cheDe aMtamAM che tema dhanavaibhava vigere sava chevaTe nAza pAmanAra che. mATe jJAna darzana ane cAritrarUpa mAkSamAga nu pAlana karA. AnuM pAlana sAdhudhama ane zrAvaka dharmanA pAlanathI thaI zake che. ' bhagavAnanI A pramANe dezanA sAMbhaLI bharatanA putra RSabhasene bhagavaMtane vijJapti karI kahyuM ke, * he bhaga vaMta! Ape amArA jevA sa`sAradAvAnalathI dagdha banelA jIvAnI zAMti mATe tattvAp. tanI vRSTi karI mahAna upakAra karyAM che. huM yAnidhi! Apa amArUM rakSaNa kare. A saMsAranAM sarva sagAM samaMdhI saMsArabhramaNunA heturUpa che tethI mAre tenI jarUra nathI. me' ApaneAja Azraya levAne nirNaya karyo che mATe mane dIkSA Ape. * A pramANe kahI RSabhasene bharatanA khIjA pAMcase putrA ane sAtaseA pautrAnI sAthe dIkSA grahaNu karI. bharatanA putra marIcie paNu bhagavaMtane devA ane IndrothI sevAtA dekhI AnaMdapUrvaka dIkSA aMgIkAra karI. bharata mahArAjAnI AjJAlaI brAhmIe dIkSA aMgIkAra karI. bharata mahArAjAe zrAvakannata svIkaryuM ane suMdarI dIkSA levAnI IcchAvALI hAvA chatA bharatamahArAjAe niSedha karyo aTale zrAvikA thaI. A rIte koI e dIkSA, kAIe zrAvakapaNuM te koIe samakita grahaNa karyuM. kaccha mahAkaccha sivAya bIjA sava tApaseAe paNa prabhu pAse AvI pharIthI dIkSA grahaNu karI. ema cattuvidha saMghanI vyavasthA thai. prabhue RSabhasena vigere cArAzI sadguddhivAna ziSyAne sarva zAstra jemAM samAelAM che evI utpAda, vyaya, ane dhruva e nAmanI pavitra tripadIne upadeza karyo, eTale te gaNudharAe te tripadIne anusAre dvAdazAgInI racanA karI. pachI IMdra divya cUrNathI pUrNa bharelA eka thALa laine prabhunA caraNa pAse ubhA rahyo. eTale bhagavate ubhA thaI temanI upara cUkSepa karI sUtrathI, atha thI, dravyathI, zuSuthI, paryAMyathI ane nayathI tathA anuyAgathI gaNunI anujJA ApI tyArapachI devatA manuSya ane temanI strIoe dubhinA nAdapUrvaka tenI upara ceAtarathI divyacNuvAsakSepanI vRSTi karI pachI sarva gaNudharI aMjila joDIne ubhA rahyA. bhagavate pUrvAbhimukha siMhAsane besI pharIthI dezanA ApI te vakhate pahelI pArasI pUrI thai. cakravartie karAvele ane devatAoe sugadhita karelA akhaMDa phAtaLA sahita manAvelA zAlinA maLi uchALavAmAM AvyeA. te malinA ardhabhAgane devatAoe aMtarikSamAMthIja grahaNa karyAM ane nIce paDaye temAMthI adha bhAga bharatarAjAe lIdhe. ane khAkInA lAkoe vaheMcI lIdhA. te alinA prabhAvathI rAganA nAza thAya che ane phIthI cha mAsa paryaMta navA roga utpanna thatA nathI. pachI bhagavAna siMhAsanathI uThI uttaradvAranA mArgathI mahAra nIkaLyA ane deva Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu viSTi zalAkA purUSa dAmAM vizrAma levAne beThA. te samaye gaNadharomAM mukhya evA zrI rUSabhasena gaNadhara bhagavaMtanA pAdapITha upara besI dharmadezanA dIdhI. jyAre gaNadhara bhagavaMta dezanAthI virAma pAmyA tyAre sarve prabhune praNAma karI pitA potAnA sthAne gayA. A pramANe tIrtha utpanna thayA bAda paramAtmAnI pAse rahI nitya sevA karanAra temaja tIrthanI rakSA karanAra gomukha nAmano yakSa utpanna thayo ke jenA jamaNA be hAthamAM varada ane akSamALA hatI ane DAbA ane hAthamAM bIrU ane pAza hatAM. tenuM vAhana hAthInuM hatuM. temaja suvarNanA varNa vALI garUDanA vAhanavALI apraticakA nAmanI zAsanadevI thaI jenA jamaNA cAra hAthamAM caka, pAza, khANa ane varada hatAM. ane DAbA cAra hAthamAM cakra, dhanuSya aMkuza ane vaja hatAM. A pachI bhagavAna jagata upara upakAra karavA vAyupeThe apratibaddhapaNe vihAra karavA lAgyA. bhagavaMtanA aThThANuM putronI dIkSA. bharata cakravartie saMpUrNa bharatakSetrane sAdhyA bAda pitAnA bhAIone pitAnI AjJA pALavAnuM kaheNa mokalyuM. tyAre te bhagavaMtane puchavA gayA ke "he bhagavata ! Ape saune dezanA bhAga pADI ApyA che. bharatane sau karatAM moTuM rAjya ApyuM che chatAM te labhI banI amArA upara tenI AjJA pALavAnuM kaheNa mokale che. ame zuM karIe?' karUNAsAgara bhagavate temane kahyuM ke "jIvana caMcaLa che. lakSmI kaI jagyAe sthira rahenArI nathI ane A rAjya paNa eka pachI ekane AdhIna thanAruM che. samaju purUSoe te AtmaramaNamAM citta parevI svazreya sAdhavuM joIe." bhagavaMtane A upadeza sAMbhaLI vairAgya vAsita banela aThThANuM bhAIoe bhagavaMta pAse dIkSA aMgIkAra karI. bharata mahArAjA aThThANuM bhAIonA dIkSAnA samAcAra sAMbhaLavAthI dIlagIra thayA. A arasAmAM pharI temane senApati taraphathI jaNAvavAmAM AvyuM ke caka AyudhazALAmAM praveza karatuM nathI. tapAsa karatAM jaNAyuM che ke bAhubaline AjJAdhAraka banAvavAmAM Avela nathI tu bAhubali pratye hata mokalyo paNa teNe tenI avagaNanA karI yuddhanI jAherAta karI. devonI vijJaptithI saMhAramaya mANasanuM paraspara yuddha baMdha rAkhI baMne bhAIonuM dediyuddha, bAhuyuddha, muNiyuddha, vAgayuddha ane dahayuddha thayu. A darekamAM bharata mahArAjA hAryo. devone paNa zaMkA upajI ke "cakavati te bharata che ke bAhubali" kAMi upAya na cAlavAthI chevaTe bharata mahArAjAe bAhubali para cakra choDayuM. paNa merU parvatanI AsapAsa sUrya pradakSiNA kare tema bAhubalinI AsapAsa pharI cakra bharatanI pAse pAchuM AvyuM. kAraNake cakrano prabhAva svagotrIya upara pahale, nathI. bAhubalinA koSe mAjhA mUkI. te belI uTho ke, "amAre bannene paraspara sarakhI sAmagrIthI yuddha karavAnuM hatuM chatAM bharate nItimAne ulaMghI mArA vadha mATe caka mukyuM. ekendriya cakrane viveka AvyuM ane te pAchuM pharyuM paNa he bharata! moTAbhAI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra 7 thai tuM viveka cukayo ane cakravati paNAnA lAle tuM mArA vadhamATe tArU cakraratna hathiyAra ajamAvatAM cUkayA nahi. tane ane tArA cakrane hu A muThThithI carI nAkhuM e pramANe kheAlate murphiM upADI bharatezvara tarapha bAhubali doDhace. bharatanI paDakhe jatAM tenI vicAra dhArAe palaTA lIdheA. bharata ane mArAmAM phera ze ? bharate cakravarti thavA mATe cakra mukayuM ane huM pitAtulya vaDIla bhAIne mAravA doDayo chuM. jagatamAM rAjya ane RddhikAnAM TakayA che. nAnA aThThANu bhAIone dhanya he ke jemaNe jagatamAM vaDIlane vinaya paNa khatAno ane dIkSA laI peAtAnuM kalyANa sAdhyu. upaDelI muThThI niSphaLa na karatAM teNe te murttithI peAtAne ziraleAca karyo ane namrabhAve bharatane kahyuM ke huM cakri! je rAjye ApaNA anne bhAiemAM virAdha pragaTAvyo te rAjya mAre na joI e. hu dIkSA aMgIkAra karUM chuM ane ajJAna tathA lAbhavazathI tamane je kAMI meM' viDaMbanA karI chetenI kSamA mAgu chu devAe puSpavRSTi karI ane AkAzavANImAM melyA ke maLathI mATAbhAIne jInI bAhubalie banne bhAIonI vacce bheda karanAra mAhane paNa kharekhara jItyA che bharatanI bAhubali pratye kSamAnI yAcanAH---- 41 mAhubalie raNAMgaNunI bhUmine kAussagga yAnanI bhUmi banAvI ane kevaLajJAna pAmyA. pachI bhagavAnanI samIpe javAthI nAnA bhAIone vaMdana karavuM na paDe tevicArI kevaLajJAnanI prApti mATe tyAM kAusagga dhyAne rahyA bharatamahArAjA vilakhA paDayA. cakravattinI rAjyaRddhi maLyA chatAM mAhubali AgaLatemanu khaLa mapAI gayu. bAhubalie ane aThThANuM bhAIe rAjya cheDI dIkSA levAthI te nisnehI gaNAyA. temane khAhumati pratye sadbhAva jAgyA. tenI mahattA ane peAtAnI echAza pAtAne jaNAvA lAgI te melI uThayA ke 'bAdhava! mAhukhali tuM khaLavAna ane dayALu che. huM nikhaLa ane nirdaya chaeN, huM viveka cukyo, te viveka sAcavyo. tuM gaNunA cogya purUSamAM gaNAyo hu kaSAyathI bhAna bhUlelA mANaseAnI gaNatarImAM gaNAIza khAMdhava! mArA aparAdhane kSamA karI.' bAhubali mauna hatA bharata mahArAjAe mAhubalinI stuti karI temanA rAyapara mAhubalinA putra sAmayazAne sthApI zekahita peAtAne sthAne gayA. bAhubalinuM tapa ane kevaLajJAnaH-- ekacitte nizcaLa mesamAna uDu AtmaramaNu karatAM bAhubaline dIvase para dIvaseA pasAra thayA, ziyALe| unALo pasAra thaI cAmAsuM beThuM. temanA zarIrane lAkaDAnu thaDa mAnI AsapAsa latAo vIMTAI. pakSIoe temA mALA karyo paNa dehadhArI mAhubali acetana huThAnI peThe sthira rahyA. ugratapa tyAga ane dhyAnathI temaNe karmone kSINu karyo chatAM kevaLajJAna pragaTa thayA pachI huM pitA pAse jAuM jethI mAre vaMdana karavuM na paDe te bhAvanA nivRtta na thaI tyAM sudhI kevaLajJAnana pragayu. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa eka vakhate bhagavAnanA kahevAthI brAhmI ane suMdarI jyAM bAhubaLi hatA tyAM AvI kahevA lAgI ke he bAMdhava! bhagavaMta kahe che ke hAthI uparathI heThA Utare, kemake hAthIe caDelAne kevaLajJAna pragaTatuM nathI' A zabada uccArI brAhmI ane suMdarI sAthvI temanA ugra tapane anumodana ApatI cAlI gaI. bAhubalinA manamAM vicAra Avyo ke "huM araNyamAM chuM. ahiM keI hAthI nathI. bhagavaMtanA vacanamAM paNa pheraphAra na hoya. kSaNamAM tene samajAyuM ke bhagavAna mArA upakArI che. mane jaNAve che ke "nAnAbhAIne na vAMdavArUpa abhimAna hAthIthI heThe utara, huM bhUlya. moTe huM ke te bhAIo. temaNe pahelAM rAjyaRddhi choDI. pahelAM pitAnI sevA svIkArI. pahelAM tapadhyAna tapyA. pahelA dIkSA lIdhI ane pahelAM kAna pAmyA huM tyAM jAuM ane temane vaMdana karuM ane mArA AtmAne kRtakRtya banAvuM Ama belI temaNe paga upADo ane paga upADatAM ja kevaLajJAna pragaTayuM. paramAtmA RSabhadeva pAse AvI pradakSiNA daI tIthane namaskAra karI bAhubali kevali parSamAM beThA. pitAnA bAMdhAne gecarI mATe AmaMtraNa - jagane pavitra karatA eka vakhata trIsa atizayane dhAraNa karatA bhagavAna RSabhadeva aSTApadavata upara samavasaryA. parvatanA rakSakoe A samAcAra bharata cakravatine ApyA. suMdara vadhAmaNe badala cakie teone sADAbAra koDa soneyA InAmamAM AvyA tyArabAda bharatakI sarva parivAra sahita aSTApada parvate gayA ane tyAM bhagavaMtane pradakSiNA daIvAdI dezanA sAMbhaLI. bhagavaMtanI dezanAbAda pitAnA mahAvratadhArI bhAIone joI bharatane bhrAtRprema ubharAyo. tene pote pitAnI cakrinI Rddhi ane hajAro thaze sevA hovA chatAM bhAIo vinA vanavagaDAnA ThuMThA je ekale dekhAyo. tenA hRdayamAM huM mATe hovA chatAM nAno chuM ane umare nAnA hovA chatAM hadayanA udAra A kharekhara moTA che. huM cakravattinAM sukha jogavuM chuM ane A mArA bhAIo duSkara tapazcaryA karI rahyA che. jeNe bhAIone paNa pitAnA na gayA tene jagatamAM bIjuM ke pitAnuM hoya?" e vicAre ubharAyA. teNe paramAtmAnI pAse jaI potAnA bhAIone rAjyaRddhi pAchI ApavA kahyuM; bhagavAne kahyuM ke bhadrika bharata! zarIra ane mananI paNa darakAra na karanAra A uttama munipuMgave vamana karela bhAgarUpa mane kema grahaNa kare ? : bharate turta gADAmAM AhAra vigere sAmagrI lAvI munione ApavA mADI tyAre bhagavate kahyuM ke "bharata! munione AdhAkamI-temane udezIne banAvavAmAM Avela AhAra khape nahi. bharate bhagavatane potAne tyA temane mATe nahi karela AhAra vaherI katArtha karavAnI mAgaNI karI. bhagavate javAbamAM kahyuM ke "bharata! munio rAjapiMDa vahAre nahiM sarva bAjuthI pAchA paDela bharatezvaranA hRdayamAM zekasAgare mAjhA mUkI ane te mUcha pAme. tene lAgyu ke "je mArI rAthaddhino aMza paNa A tyAgI suni bAMdhavAnA kAmamAM na Ave tevI rAjayaddhivALo huM rAjezvara cakravarti ke kharekhara keIne paNa upakAraka nahi bananAra niSkriya garIba chuM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhI uSA sAvi ] che ane bhArate munio mATe avagrahanI Apela chuTa. bhAratanA duHkhane ochuM karavA bhagavaMtane puchayu ke "bhagavAna ! avagraha keTalA che?" bhagavAne kA ke "1 indra saMbadhI. 2 cakavati saMbadhI 3 rAjA saMbaMdhI, 4 gRhastha saMbaMdhI ane 5 sAdhu saMbaMdhI Ama pAMca prakAre che. temAM paNa IndranI gerahAjarImAM cIkanI anujJA ane cakinI gerahAjarImAM rAjAnI anujJA e pramANe kamapUrvaka anujJAthI sA, vicarI zake, Ine ubhA thaI jaNAvyuM ke "mArA avagrahamAM je munio vicare che temane mArA phrenamAM vicAravAnI meM rajA ApI che. pachI bhArate paNa ubhA thaI kahyuM ke "mArA avagrahanI huM paNa rajA Apu chuM" tyArabAda bharatacIe Indrane pUchyuM ke A bhajana sAmagrInuM zuM karavuM? "-Inke jaghANyuM ke "guNAdhika zrAvakone te ApI de." bharatacakavattie te vAta mAnya rAkhI. IndranA mULarUpa kaniSThA aMgulinuM bharate karela darzana- tyArabAda bharatacIe Indrane puchayu ke "tamArUM mULarUpa devalokamAM paNa AvuM ja hoya che ke pheraphAravALuM hoya che?' inDe bharatane pitAnI kaniSThA AMgaLI mULarUpe batAvI. te jotAM ja bharatanI AMkho aMjAI gaI. sUryanA sahasakiraNe saMgaThita thaI jANe tene banI hoya tevuM bharatane lAgyuM. A pachI Indra bhagavaMtane namI avasthAne gayo ane bhArate ayodhyAmAM IndranI aMgulinA smaraNa nimitte IndranI aMguline Arepa karI mahotsava karyo tyArabAda temA IndrastaMbha ropI Indra mahetsava karavAnI pravRtti zarU thaI. sAhana-brAhmaNe nI utpati- bharata cakravattine lAgyuM ke rAjapiMDa hovAthI mAre tyAM sunio vaherI zake tema nathI. te mAre koIne koI mArUM zreya karavuM joIe tethI teNe zrAvakane bolAvI kahyuM ke tame mAre raDe harahameza bhajana karaje. AraMbha samAraMbhano tyAga karI svAdhyAya karajo ane mane jAgRta rAkhavA "lato mAnuM maruM mUha, to mA ghara mA dura" (tame chatAyelA che. bhaya vRddhi pAme che mATe kaI jIvane ke tamArA AtmaguNane na haze ane sAvadha rahe.) ATalA zabdo kahejo. A zrAvako hamezA A pramANe zabdo kahe che ane A zabda sAMbhaLatAM bharatanA hadayamA kSaNabhara 'huM kaSAyothI chatA chuM. maraNano ane saMsArane bhaya mAthe che? vigere vicAra Ave che ane laya pAme che. avagraha eTale rahevA tathA vicaravAnA sthAna mATe AjJA levI te. -A graMthamAM bhagavAne kahyuM tema jaNAvyuM che paNa mULatriSaSTi vigere graMthamAM Indra kahyuM che tema jaNAvela che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( laghu triSaSThi zalAkA puruSa wwwww. gheADA vakhatamA te rasADe jamanAranI saMkhyA khuba vadhI paDI. AthI parIkSA karI temane oLakhavA kAkiNI ratnathI traNa rekhA karI zrAvakone pRthak karyAM ane temanA svAdhyAya mATe arihaMtanI stuti ane zrAvaka sAdhu dharmanA AcArane jaNAvanAra cAra vedonI racanA karI. 'mAhana mAhena' kahenArA A zrAvake jate divase sAhanA e nAmathI prasiddha thayA ane temAMthI jate dIvase brAhmaNA thayA. bharata cakravatti pachI tenA putra AdityayazA pAse kAkiNI ratna na heAvAthI A mAhAne sAnAnI janAI karI ane te pachI rUpAnI ane hAla sUtranI thaI. to mavAn nI kahevAnI pravRtti bharata cakravatti - pachI temanI ATha peDhI sudhI cAlI ane navamA dazamA tIrthaMkaranA aMtarAmAM sAdhu dhamanA viccheda thayA tyAre jinezvara bhagavaMtanI stuti ane sAdhu tathA zrAvaka dharmanA AcArarUpa bharata cakravattie racela veda paNa pheravAyA ane tene sthAne navInaja veda anyA. . - eka vakhata RSabhadeva bhagavAna aSTApada upara padhAryAM. samavasaraNane viSe bharatacaDhI ' gayA, ane dezanAne aMte temaNe bhagava'tane puchyu ke ' karUNA samudra ! A bharatakhaMDamAM gApanA jevA keTalA tirthaMkara thaze ? ane keTalA cakravatti thaze? temanA nagara, gAtra, mAtA, pitAnA nAma, AyuSya, varNa, zarIranu mAna, paraspara aMtara, dIkSAparyAMya ane gati e.save kaheA.' tIcekarenuM varNana. 44 7 bhagavAne kahyuM ke he bharata phri ! A bharratakhaMDamAM mArI pachI bIjA trevIsa arihaMta ane tArA sivAya bIjA agiyAra cakratta thaze. temAM vIsamA ane visamA tirthaMkaga gautama gotrI thaze ane bIjA kAzyapa geAtrI thaze ane te save meAkSagAmI thaze. mArA pachI ayeAdhyAmA jitazatrurAjA ane vijayArANInA putra bIjA ajitanAtha nAmanA tIrthaMkara thaze temanu khAteralAkha pUrvanuM AyuSya, suvarNanA jevI kAnti ane sADAcArase dhanuSyanI kAyA ane pUrvAMgauNA lakSa pUnA dikSApoMyavALA thaze, mArA ane ajitanAthanA nirvANukALamAM pacAsa lAkha keTa sAgarApamanu aMtara raheze. 2 zrAvasti nagarImAM jitArI rAjA ane senA rANInA putra trIjA saMbhavanAtha nAme tIrthaMkara thaze. temanA suvaNunA jevA vaNu, sADhalAkha pUrvanuM AyuSya, cArase dhanuSyanI kAyA thaze. teo cAra pUrvI gehIna lAkhapUva dIkSAparyAya pALaze. ajitanAtha ane temanA nirvANu vacce trIsalAkha kroDa sAgarApamanu aMtara thaze -3 vinitApurImA savara rAjA ane siddhArthI rANInA putra cAthA abhinadana tIrthaMsara thaze. temanu pacAsa lAkha pUrvanuM AyuSya, sADA traNase dhanuSyanI kAcA ane suvarNanA jevA vaNu thaze. temanA dIkSAparyAya ATha pUrvAMge nyUna lAkha pUrvane thaze. ane daza lakSa koDha sAgarApamanu aMtara thaze. 4 d 4 sa'sArAdarzana. 2 saMsthApana parAmarzana. 3 tattvAvaedha. 4 vidyA prakhAya. - mULa triSaSTi mujaba A tresaTha purUSonu varNana che. laghu triSaSTimA te phakta cAvIza tIyeranuM varNana che. te Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI deva gari] 45 vinitAnagaramAM megharAjA ane maMgalArANInA putra sumati nAme pAMcamA tIrthaMkara thaze. temano suvarNa je varNa, cAlIga pUrva lakSa AyuSya ane traNaseM dhanuSyanI kAyA thaze, vrata paryAya dvArA pUrvAge uNa lAkha parvane thaze ane atara navalAkha koTi sAgarepamanuM thaze. 5 kauzAMbI nagarImAM vararAjA ane surasImAdevInA putra padmaprabha nAme chaThThA tIrthakara thaze. temane raktavarNa, kIza lakSapUrva AyuSya ane aDhIse dhanuSyanI kAyA thaze. temane vata paryAya seLa pUvane nyUna lAkha pUrva ane aMtara nevuM hajAra keTI sAgaropamanuM thaze. 6 vArANanI nagarImAM pratiSTha rAjA ane pRthvI rANInA putra supArtha nAme sAtamA tIrthaMkara thaze. temanI suvarNa jevI kAMti, vilAkha pUrva AyuSya, base dhanuSyanI kAyA, dIkSA paryAya vIsa pUvage nyUna lAkha pUrva ane nava hajAra keTI sAgaropamanuM aMtara thaze. 7 caMdrAnana nagaramAM mahAsena rAjA ane lamaNA rANInA putra caMdraprabha nAme AThamA tIrthakara thaze temane zveta varNa, dazapurva lakSa AyuSya, deDha dhanuSanI kAyA tathA vata paryAya evIe pUrvAge nyUna lakSa purva ane navase keTI sAgaropamanuM aMtara thaze. 8 kAkarInagarImA sugrIvarAjA ane rAmA devInA putra suvidhi nAme navamA tIrthakara thaze, temane tavarNa, be lakSa purva AyuSya, eka dhanuSyanI kAyA, vata paryAya aThThAvIza pUrvIge hIna lakSa pUrva ane nevuM keTI sAgaropamanuM aMtara thaze. 9 - bhadilapuramAM daDaratha rAjA ane naMdAdevInA putra zItaLa nAme dazamA tIrthaMkara thaze. te suvarNa varNavALA, pUrva lakSanA AyuSyavALA ane nevuM dhanuSyanI kAyAvALA thaze. vrata paryAya pacIsa hajAra varSane ane nava keTI sAgaropamanuM aMtara thaze. 10 siMhapuramAM vizurAjA ane viSNudevInA putra zreyAMsanAmAM agiAramA tIrthaMkara thaze. temanI suvarNa jevI kAnti, eMzI dhanuSyanI kAyA, corAsI lAkha varSanuM AyuSya, ekavIsa lAkha varSane vrata paryAya tathA chatrIsa hajAra ane chAsaTha lAkha varSa tathA se sAgaropame jUna eka koDa sAgaropamanuM aMtara thaze. 11 caMpApurImAM vasupUjya rAjA ane jayAdevInA putra vAsupUjya nAme bAramA tIrthakara thaze. temane raktavarNa, botera lAkha varSanuM AyuSya ane sItera dhanuSya pramANe kAyA thaze. cepana lAkha varSane dIkSA paryAya ane cepana sAgaropamanuM aMtara thaze. 12 kapilapura nAme nagaramAM kRtavarmA nAme rAjA ane zyAmAdevInA putra vimaLa nAme teramA tIrthaMkara thaze. temanuM sAThalAkha varSanuM AyuSya, suvarNanA je varNa ane sATha dhanuSanI kAyA thaze. tathA temane paMdara lAkha varSa vataparyAya ane trIsa sAgarepamanu aMtara thaze. 13. - adhyA nagarImAM siMhasena rAjA ane suyazA devInA putra anaMtanAtha bhagavAna nAme caudamA tIrthaMkara thaze. temanI suvarNanA jevI kAnti, trIsa lAkha varasanu AyuSya, pacAsa dhanuSyanI kAyA, sADA sAta lAkha varasa dIkSA paryAya ane nava sAgaropamanuM asara thaze. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [laghu briSTi zalAkA puruSa, ranapuramAM bhAnurAjA ane sutratA devInA putra dharma nAme paMdaramA tIrthaMkara thaze. temane suvarNa varNa, daza lAkha varSanuM AyuSya, pIstAlIsa dhanuSyanI kAyA, aDhI lAkha , varSa dIkSA paryAya ane cAra sAgaropamanuM aMtara thaze. 15 gajapuranagaramAM vizvasena rAjA ane acirA devInA putra zAMtinAtha nAme sema tIrthakara thaze. temane suvarNa varNa, ATha lAkha varasanuM AyuSya, cAlIsa dhanuSyanI kAyA, pacIsa hajAra varasa dIkSA paryAya ane piNA palyopame nyUna traNa sAgare yamanuM aMtara thaze 16 teja gajapuramAM zUrarAjA ane zrIdevI rANInA putra kathu nAme sattaramA tIrthaMkara thaze. suvarNa varNa, paMcANuhajAra varasanuM AyuSya, pAMtrIsa dhanuSyanI kAyA, dIkSA paryAya trevIsa hajAra ane sADAsAta varasa ane adha palyopamanuM aMtara thaze. 17 : . teja gajapuramAM sudarzana rAjA ane devI rANInA putra aranAthanAme aDhAramA tIrtha kara thaze, temane suvarNa varNa, rAzI hajAra varSanuM AyuSya, triIsa dhanuSanI kAyA, vataparyAya ekavIsa hajAra varasa ane ekahajAra karoDa varSe jUna palyopamanA cothA bhAganuM aMtara thaze.18 mithilA nagarImAM kuMbharAjA ane prabhAvatI devIne putrI mallInAtha nAme egaNI samA tIrthaMkara thaze. temane nIlavarNa, paMcAvana hajAra varSanuM AyuSya, pacIsadhanuSyanI kAyA, dIkSA paryAya vIsahajara nava varSa ane eka hajAra keTI varSanu asara thaze. 19 rAjagRha nagaramAM sumitra rAjA ane vastrAdevInA putra munisuvrata nAme vIsamA tIrthakara thaze. temane kRSNa varNa trIsa hajAra varasanuM AyuSya, vIsa dhanuSanI kAyA, dIkSA' paryAya sADAsAta hajAra varasa ane cepana lAkha varasanu aMtara thaze. 20 mithilA nagarImAM vijayarAjA ane vaprAdevInA putra nami nAme ekavIsamA tIrtha kara thaze temane suvarNa je varNa, dasa hajAra varasanuM AyuSya, paMdara dhanuSyanI kAyA, dIkSA paryAya aDhI hajAra varSa ane cha lAkha varasanuM aMtara thaze. 21 sirIpuramAM samudravijya rAjA ane zivAdevInA putranemi nAmA bAvIsamA tIrthakara thaze temane zyAma varNa, hajAra varSanuM AyuSya, daza dhanuSanI kAyA, dIkSA paryAya sAta varasa ane pAMca lAkha varasanu aMtara thaze. 22 vArANasI (kAzI) nagarImAM azvasena rAjA ane vAyArANanA putra trevIsamA tIrtha kara pArzvanAtha thaze. temane nIlavarNa, se varasanuM AyuSya, nava hAthanI kAyA, vrata pathaya sIttera varasa ane yAsI hajAra sADAsAta varasanuM aMtara thaze. 23 . kSatriyakuMTha nagaramAM siddhArtha rAjA ane trIsalAdevInA putra mahAvIra nAme evI samA tIrthaMkara thaze. temano suvarNa varNa, tera varasanuM AyuSya ane sAta hAthanI kAyA, dIkSA paryAya betAlIsa varasa ane aDhIse varasanuM aMtara thaze. 24 . Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI RSabhadeva caritra ] 47 ka 12 cakravattionuM varNana, cakravartie sarva kAzyapagaMtrI ane suvarNanI kAMtivALA thaze temAM ATha cakrIo mokSe jaze, be narake ane be svarge jaze. vaLI he bharata! tame jema mArA vakhatamAM thayA tema ayodhyA nagarImAM achatanAthanA vakhatamAM sagara nAme bIjA cakravarti thaze. te sumitra rAjA ane yazemati rANInA putra thaze. temanI sADAcAra dhanuSanI kAyA ane tera lAkha pUrvanuM AyuSya thaze. 1-2 zrAvastI nagarImAM samudravijaya rAjA ane bhadrA rANInA putra maghavA nAme trIjA cakI thaze. temanI sADI beMtAlIsa dhanuSyanI kAyA ane pAMca lAkha varasanuM AyuSya thaze. 3 hastInApuramAM azvasena rAjA ane sahadevI rANInA putra sanatakumAra nAme cethA cakravarti traNalAkha varSanA AyuSyavALA ane sADI ogaNacAlIsa dhanuSanI kAyAvALA thaze. dharmanAtha ane zAMtinAthanA aMtaramAM trIjA cothA A be cakrIo trIjA devalokamAM janAra thaze. 4 zAMtinAtha, kuMthunAtha ane aranAtha e traNa te arihaMteja cakravarti paNe thaze. 5-6-7. tyArapachI hastinApuramAM kRtatIrya rAjA ane tArA rANInA putra subhrama nAme AThamAM cakevatti thaze. temanuM sATha hajAra varasanuM AyuSya ane aThayAvIsa inayanI kAyA thaze. te aranAtha ane mallInAthanA aMtaramAM thaze ane sAtamI narake jaze. 8. te pachI vArANasI nagaramAM pavottara rAjA ane vAlA rANuMnA putra mahApA nAme navamA cakravatti thaze. temanuM trIsa hajAra varasanuM AyuSya ane vIza dhanuSyanI kAyA thaze. 9 kApilyapuramAM mahAharI rAjA ane merAdevInA putra hariSaNa nAme dazamA cakI daza hajAra varasanA AyuSyavALA ane paMdara dhanuSyanI kAyAvALA thaze. A 9-10 bane cakravarti munisuvrata ane naminAtha prabhunA samayamAM thaze 10 rAjagRha nagaramA vijayarAjA ane vaprAdevInA putra jaya nAme agiAramAM cakravatti thaze. temanuM traNa hajAra varasanuM AyuSya ane bAra dhanuSyanI kAyA thaze. te naminAtha ane neminAthanA aMtaramAM thaze. 11 navamA dazamAM ane agiAramA traNe cakravattio mokSe jaze chellA kAMpilya nagaramAM brahma rAjA ane calaNI rANInA putra brahmadatta nAme bAramA cakavatI neminAtha ane pArzvanAtha svAmInA aMtaramAM thaze temanuM sAtaso varasanuM AyuSya ane sAta dhanuSyanI kAyA thaze ane te raudradhyAnathI mArI sAtamI nArakImAM jaze. 12 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48, [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa vAsudevanuM varNana ' cakravartithI ardhA parAkramavALA ane traNa khaMDa pRthvIne bhegavanAra nava vAsudeva kRSNa varNavALA thaze. temAM eka AThamA vAsudeva kAzyapagetrI thaze ane bAkInA ATha, gautama gotrI thaze temanA oramAna bhAI-baLadeva paNa nava hoya che ane te vetavarNavALA hoya che. he bharata! pitanapura nagaramAM tripRSTha nAme vAsudeva prajApati rAjA ane mRgAvatI rANInA putra eMsI dhanuSyanI kAyAvALA thaze. zreyAMsanAtha jinezvara pRthvImAM vicaratA haze te vakhate corAzI lAkha varasanuM AyuSya bhegavI te chellI narake jaze. 1 dvArikA nagarImAM brahma rAjA ane padmAdevInA putra dvipRSTha nAme bIjA vAsudeva thaze. temanI sItera dhanuSyanI kAyA ane tera lAkha varasanuM AyuSya thaze. te vAsupUjya jinezvaranA samayamAM thaze ane chaThThI tArakIe jaze. 2 dvArikAmAM bhadrarAjA ane pRthvIdevInA putra svayaMbhU nAme trIjA vAsudeva sATha dhanuSyanI kAyAvALA ane sATha lAkha varasanA AyuSyavALA thaze. A vAsudeva vimaLanAtha prabhunA samayamAM thaze ane te mRtyu pAmI chaThThI nArakIe jaze. 3 te ja dvArikA nagarImAM purUSottama nAme cethA vAsudeva samarAjA ane sItAdevinA putra thaze. temanI pacAza dhanuSyanI kAyA thaze. ane trIsa lAkha varasanuM AyuSya bhegavI anaMtanAtha prabhunA samayamAM chaThThI nArakIe jaze. 4 azvapura nagaramAM zivarAja ane amRtAdevInA putra purUSasiMha nAme pAMcamA vAsu deva cAlIsa dhanuSyanI kAyA ane daza lAkha varasanA AyuSyavALA thaze. dharmanAtha tIrtha , karanA samayamAM AyuSya purNa karI chaThThI nArakIe jaze. 5 cakrapurI nagaramAM mahAzira rAjA ane lakSmIvatInA putra purUSapuMDarika nAme chaThThA vAsudeva thaze. ogaNatrIsa dhanuSyanI kAyA ane pAMsaTha hajAra varasanA AyuSyavALA thaze tathA te aranAtha ane mallinAthanA aMtaramAM AyuSya pUrNa karI chaThThI narake jaze. 6 - kAzI nagaramAM agnisiMha rAja zeSavatI rANInA putra dattanAme sAtamA vAsudeva chavvIsa dhanuSanI kAyA ane chappana hajAra varasanA AyuSyavALA thaze ane te paNa ara nAtha ane mallInAthanA aMtaramAM ja AyuSya pUrNa karI pAMcamI narake jaze. adhyA (rAjagRha) mAM dazaratha rAjA ane sumitrA rANInA putra lakSmaNa (nArAyaNuM : bharate bhagavaMtane tIrthakara ane cakravatine prazna puchyuM hatuM paNa tIrthakara bhaga te catanuM varNana karyA pachI prAsaMgika vAsudeva baLadevavigere paNa jaNAvyA. - vAsudevanA pitA te baLadevanA pitA samajavA. baLadevanI kAyA vAsudeva pramANe samajavI. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ r zrI kRSabhadeva caritra ] 49 nammunum nAme AThamAM vAsudeva thaze temanI seLa ghanuSyanI kAyA ane bAra hajAra varasanuM AyuSya thaze munisuvrata ane namitIrthaMkaranA aMtaramAM AyuSya pUrNa karI jethI narake jaze. mathurA nagarImAM vasudeva ane devakIjInA putra zrIkRNuM nAma navamAM vAsudeva daza dhanuSanI kAyA ane eka hajAra varasanA AyuSavALA thaze, teo neminAtha prabhunA samayamAM AyuSya pUrNa karI trIjI naraka bhUmimAM jaze. vaLI he bharata! bhadrAnAmanI mAnAthI acaLa nAme pahelA baLadeva pacAzI lAkha varasanA AyuSavALA thaze. subhadrA mAtAthI vijaya nAme bIjA baLadeva paMcotera lAkha varasanA AyuSavALA thaze suprabhA mAnAthI bhadranAme trIjA baLadeva pAMsaTha lAkha varasanA AyuSavALA thaze, sudarzana mAtAthI suprabha nAme cothA baLadeva paMcAvana lAkha varasanA AyuSavALA thaze. vijayA mAtAthI sudarzana nAme pAMcamA baLadeva sattaralAkha varasanA AyuSavALA thaze, jayanI mAtAthI AnaMda nAme chaThThI baLadeva paMcAzI hajAra varasanA AyuSavALA thaze jayaMtI mAtAthI naMdana nAme sAtamA baLadeva pacAsa hajAra varasanA AyuSavALA thaze, kauzalyA mAnAthI parA (rAmacaMdra) nAme AThamAM baLadeva paMdara hajAra varasanA AyuSavALA thaze rohiNuM mAtAthI rAma (baLabhadra) nAme navamA baLadeva bArameM varasanA AyuSavALA thaze. e nava baLadevAmAM ATha mekSe jaze ane navamA baLadeva rAma (baLabhadra) pAMcamA devake jaze ane tyAMthI AvatI utsarpiNImAM Aja bharatakSetramAM avatarI kRSNa nAme prabhunA tIrthamAM siddha thaze. azvagrIva, tArake, meraka, madhu, nikuMbha, bali, prahalAda, rAvaNa ane jarAsa gha e nava prativAsudeva thaze teo cakranA zastravALA hoya che, temane temanAja cakathI vAsudeva mArI nAMkhe che. eka divasa bhagavAna puDarika vigere gaNadhare sAthe zatruMjaya parvata upara padhAryA, tyAM devatAoe samavasaraNa racyuM, prabhue dezanA Ara sI. prathama pirisI purI thaye prabhu devachaMdamAM jaI beThA eTale puMDarika gaNadhare pApITha upara besI bIjI pirisI purI thatAM sudhI upadeza Ape. dezanA pUrNa thatAM lAke svasthAne gayA. - keTalAka dIvasa bAda bhagavAne puMDarika gaNadharane kahyuM ke "he aSabhasena ame vihAra karI bIje jaIzuM. tame ahiM rahe. kAraNake tamane alpa samayamAM ahiM kevaLajJAna prApta thaze. bhagavAnane Adeza pramANa karI puMDarika gaNadhara tyAM rahyA ane bhagavAne vihAra karyo. anukrame puDarika gaNadhara kaTi muni sahita zubha dhyAnathI kama khapAvI caitra suda pUnamane divase kevaLajJAna pAmyA. pachI zukaladhyAnanA cothA pAye rahelA te agI bhagavate bAkI rahelA adyAti karmane kSaya karI ekSapada pAmyA. tyArathI e parvata prathama tIrtharUpa tharyo. e parvata upara bharata mahArAjAe eka ratnazilAmaya caitya karAvyuM ane temAM puDarijInI pratimA sahita zrI rASabhadeva bhagavAnanI pratimA sthApanA karI. bhagavAnane jUdA judA dezamAM vihAra karatAM rAzI hajAra sAdhu, traNa lAkha sAdhvI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 [ laghu trithI zalAkA puruSa e, traNa lAkhane pacAsa hajAra zrAvaka, pAMca lAkha cappana hajAra zrAvikAo, cAra hajAra sAtaso pacAsa cauda pUvI, navajAra avadhijJAnI, vIsa hajAra kevaLajJAnI, chameM vaikiya labdhivALA, bAra hajArane sADAchameM mana parcavajJAnI, teTalAja vADIo ane bAvIsa hajAra anuttara vimAnavAsI mahAtmAe eTalo parivAra thayo. e pramANe prabhue catuvidha saghanI sthApanA karI. have dIkSA samayathI lakSapUrva varSa vyatIta thayAM te samaye pitAne mekSa kALa jANI prabhu aSTApada parvate padhAryA. tyAM daza hajAra munio sAthe prabhue che upavAsa karIne pAra pagamana azazu zarU karyuM A vRttAMta sAMbhaLI bhArata mahArAja atyaMta zakAtura thayA ane AMkhamAMthI AMsu varasAvatA page cAlatA achApare gayA tyAM prabhu paryakAsane beThelA hatA, temane pradakSiNA daI paDakhe besI temanI upAsanA karavA lAgyA. A vakhate IdonA Asana calita thavAthI saghaLA Indro tyAM AvyA. mahAjJAnI prabhu anukrame zukala dhyAnane pAye dhyAvatA trIjA AganA navvANuM pakSa bAkI rahyA hatA tyAre mahA vadI terazane pUrNAhune caMdra abhijita nakSatramAM Ave chate mokSa pAmyA. A vakhate pAse beThelA cakravatti mUrNita thaI pRthvI upara pAyA eTale I paNa rUdana karavA lAgyA ane temanI pachavADe sarva devatAo rUdana karavA lAgyA. tyArathI maraNa pAchaLa rUdana karavAne pracAra pravaryo. Ide bodha ApI bharata mahArAjAne zAMta karyo ane tyArabAda InDe AjJA karavAthI devatAo vanamAMthI gozIrvacananAM kASTa lAvyA ane prabhunA dehane agni saMskAra karyo pachI kSIrasamudranA jaLavaDe agni zAMta karI saudharmone pUjAne mATe prabhunI upalI jamaNI dADhA grahaNa karI IzAne DAbI, camare nIcalI jamaNa ane balIka nIcalI DAbI dADhA grahaNa karI. bIjA InToe dAMta ane devatAoe asthi grahaNa karyA. keTalAka zrAvakane mAgathI devatAoe agni Akhyo, tethI te dIvase agni lenArA agnihotrI brAhmaNe thayA keTalAka citAmAMthI bhasma laI caLatA hatA tethI te divase teo bhasma bhUSaNadhArI tApasa thayA. A pachI devoe traNa citAne sthAne traNa sapanA racanA karI. tyArabAda teo naMdIzvaranI kaI adaI mahotsava karI sthAnake gayA. indra potAnA vimAnamAM mANavaka nAmanA rUmane vize vajAmaya dAbaDAmAM dADhAe rAkhI tenA pUjA karavA lAge temaja bIjA devatAo paNa asthine pUjatA pitAne kALa nirma mana karavA lAgyA. Kue che. zrI RSabhadeva caritra saMpUrNa che Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bharata cakravati caritra. paramAtmA RSabhadeva bhagavAnane jyAM sudhI kevaLajJAna na thayuM tyAMsudhI bharata mahArAjA mAMDalika rAjA hatA. bhagavAnane A bAju kevaLajJAna utpana thayuM ane A tarapha bharatezvaranI AyudhazALAmAM hajAArAvALuM, sUryasamAna dedIpyamAna ane hajAra yakSethI pratiSThita cakaratna utpanna thayu bharatezvare cakaratna utpanna thayu sAMbhaLyA chatAM A jagatanA vaibhavanI IcchAne gauNa karI jagatabharanuM kalyANa karanArASabhadeva bhagavAnanA samavasaraNamAM parivAra sahita bhagavaMtane vaMdana karI temanI dezanA sAMbhaLI, pachI Ayudha zALAmAM AvI caritnanI pUjA karI. temaNe bhaktipUrvaka mera pIMchIthI cakane pUchyuM. tenI samIpe rUpAnA akSatethI aSTamaMgaLanI racanA karI. A rIte ATha divasa sudhI mahatsavapUrvaka cakraratnanI pUjA bAda cakravati digavijaya mATe nIkaLyA. mAgadhatIrtha tarapha prayANa ane mAgadevanI sAdhanA mArgadarzaka banI cakaratna sau AgaLa pUrva dizA tarapha cAlyuM. tenI pAchaLa haritaratna upara ArUDha thaela khaDraga ratna sahita bharatezvara ane azvaratna upara ArUDha thaI hAthamAM daMDana rAkhI senApati suSeNa vigere cAlyA. ane sAthe sAthe pure hita rA, guDapati ratna, vAdhaka ratna. maNiratna, karina, carmaratna, chatraratna vigere cAlyAM, cakrinA prayANa vakhate temanA lazkaranA pagaravathI uDela retathI AcchAdita AkAzamAM lazkaranA tejasvI zo vijaLInI peThe jhabukatA hatAM. cakaratna dararoja eka cajana cAlI aTakatuM eTale cakravatti saMnya sahita paDAva karatA ane bIje divase cakraratna mArgadarzaka banI cAle eTale tenI pAchaLa cakavatti sinya sahita prayANa karatA. Ama karatAM cakravarti gaMgA nadInA dakSiNa kinAre AvI pahocyA. gaMgAne vizALa taTa paNa temanA paDAvathI sAkaDo che. prAtakALe zake ane tenI pAchaLa satya sahita cakravatie prayANa karyuM Ama karatA pUrva samudanA taTa upara mAdhanI AgaLa AvI pahocyA vAdhakirane sainyanA paDAva mATe AvA karyA te AvAse paikI pauSadhazALAmAM bharata mahArAjAe praveza karyo ane tyA mAgadhanIthe kumAradevane hRdayamAM dhArIne cakravattie pauSadhapUrvaka aThThama tapano AraMbha karyo. traNa disanA pauSadha bAda bharata mahArAjAe pauSadhazALAmAMthI nIkaLI sau prathama snAna karyuM. ane tyArabAda bali vidhi karyo. ucitavidhi pachI rathArUDha bharata mahArAjAe pitAne ratha samudramAM dharI sudhI dAkhala karyo. ane pachI temaNe potAnA nAmathI akita mAgadhadevanA AvAsane uddezIne bANa phekayu. hatanI peThe te bANa bAra kareka cadartine cauda ratna haya che 1 cakraratna, 2 chatraratna, 3 dAratna, 4 carmaratna, khaga ratna, 6 kAphizIgana, 7 maNina, 8 pure hitaratna, 9 gajarana, 10 azvarana, 11 senApaniratna, 12 gAthApatiratna, 13 vAdharitna, 14 mIra. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa jana dUra mAgadhadeva beThe hatuM tyAM sabhAmAM jaI paDayuM. raMgamAM bhaMga samAna bANune joI mAgadhadeva che ane bolI uThyo ke, "akALe sUtelA siMhane kaNe jagADa che?" teNe khaDUga upara hAtha nAMkhyo ane tenA sabhyo paNa zatru sAme laDavA taiyAra thayA. A arasAmAM vicakSaNa maMtrIe bANu sAme najara nAkhI ane tenA upara lakhelI je tame tamArA dhana, rAjaya ane jIvitane cAhatA he te rananA TaNa dvArA amArI sevA karo ema hu RSabhadevaputra bharata cakravatti AjJA karuM chuM " A paMkti joI avadhijJAnathI teNe sarva vigata jANuM mAgadhadeva ane sabhAnA dene uddezIne kahyuM ke "A keI sAmAnya mAnavI ke yakSanuM bANa nathI. Ate seLa hajAra yAthI sevAtA bharata cakravattinuM bANa che. te ApaNane ApaNI pharajanuM bhAna karAve che. ApaNe tenI sevA mATe hAjara thavuM joIe." mAgadhadeva zAMta paDaze. bhAratanuM suvarNa bANuM ane bIjuM bheTazuM lai parivAra saha bharata cakravattinI sAme gayo. teNe tene namaskAra karyo ane kahyuM ke, "pramAdI evA mArA upara upakAra karI bANa mukI mane jAgrata karyo te bahu sAruM karyuM. huM Apane sevaka chuM. mArI delata ane sevake e sarva tamArU che A pramANe kahI mAgatIrthanuM jaLa, mugaTa, be kuMDaLa vigere amUlya vastuo teNe cakIne bheTa dharI. cakIe mAgadhadevane satkAra karyo. A pachI cakrIe ATha divasa sudhI satkAra utsava karI mAgadhadevane savAmibhakta sevaka banAvyuM. varadAmatIrtha ane varadAmadevanI sAdhanA. mAgadhatIrthanA devane vaza karyA bAda caka varadAmatIrtha tafa calathu ane dakSiNa samudranA taTa upara cakravattie paDAva nAMkhe. ahiM paNa pUrvanI peThe varadAma tIrthanA adhipati devane uddezIne cakravattie aThThama tapa pauSadha sahita karyo. aThThamatapa pUrNa thatAM pUrvokata vidhi mujaba pavitra thaI rathArUDha cakrIe samudramAM dharI sudhI ratha AvatA sArathi dvArA aTakAvyo ane varadAmatIrtha pati pratye bANa phekayu. bANa jotAM zarUAtamAM varadAmapati ke, paNa jyAre bharata cakravartinuM A bANuM che te jANyuM tyAre tene kepa zAMta thaye ane bharatacakI pAse AvI vijJapti karI ke, "Apa jevA moTA mAre AMgaNe AvyAM chatAM huM ApanI sAme na AvyuM temAM mArI ajJAnanA kAraNarUpa che. huM Apane sevaka chuM ane mAruM sarvasva ApanuM che ema jaNAvI ranamaya kaTImUtra ane matIone saMgraha bheTa dharyo cakIe paNa varadAmadevane satkAra karyo ane potAnA AvAse AnadaitsavanA ATha dIvasa pasAra karyA. prabhAsadevanI sAdhanA mAgadha ane varadAma tItha dhipatinI sAdhanA bAda eka pazcima dizA tarapha vaLyuM. cakrane anusaranAra sanyasahita cakI paNa pazcima samudrane kAMThe AvyuM. tyA paNa prabhAsa tIrthAdhipatine uddezIne aThThamatapa karyo ane pUrvokata vidhi mujaba prabhAsa tIrthanI sabhA pratye bANa kaikeyu prabhAsadeve bANane joyuM ane tenI uparanA akSara vAcI te sAme Avyo. cakravattine huM tamAre sevaka chuM." tema jaNAvavApUrvaka sonAmahera, kaDAM, kadarA, sugaTa, maNi vigerenuM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharacakava icaritra ] pa3 - - - - - - - - bheTavuM paDyuM. cakravattie paNa vaLate satkAra karyo ane AvAse jaI aAlikAne Anadotsava karyo. siMdhudevInI sAdhanA. traNa tIrthanI sAdhanAbAda cakra siMdhu nadI tarapha vaLyuM.mArgadarzaka banela cakane anusaranAra cakI paNa sainya sahita siMdhu nadInA kinAre Avyo. siMdhu nadI upara cAkIe paDAva nAkhyo ane siMdhudevIne hadayamAM rAkhI paiSadha sahita aThThamatapa AdaryuM pavanathI vRkSanA pAdaDAM hAlI uDe tema siMdhudevInuM Asana kaMpyuM, ane upaga mUkatAM teNe bharatacakInuM Agamana jANya. he bharata!i jaya pAma! jya pAme !" ema bolatI te bharata mahArAjA pAse AvI pahoMcI ane bolI uThI ke, huM ApanI sevikA chuM ane mAro sarva vaibhava te Apane che. A pachI bhAratacakavatinI AgaLa ekahajAra ane ATha thI bharelA kaLazo, be bhadrAsana, bAjubaMdha, maNinAM kaDAM ane rezamI dukale dhathI khaMDaNI samAna bheMTaNAM svIkArI cakI pitAnA AvAse Avyo ane devIne satkArI pitAne AvAse mokalI. tyArabAda siMdhudevIne sAdhyAne pitAnI chAvaNImAM aThThAI mahotsava karyo. tArAdeva ane kRtamAladevanI sAdhanA. tyArabAda cake IzAnadizA tarapha prayANa karyuM ane tADhaya parvata AgaLa cakIe paDAva nAkhyo. ahi paNa cakIe vaitADhaya parvatanA adhiSThAyaka devane anulakSI pauSadhasahita aThThama tapa Adaryo. amane aMte tenuM Asana kamyuM ane teNe paNa ratnanAM AbharaNuM, bhadrAsane, divyavo vigere lAvI cakravattine bheTa dharyA. ane huM Apane sevaka chuM tema jaNAvyuM. Ama vetAdevane sAdhyA bAda cakIe aThThamatapanu pAraNuM karyuM ane aThThA mahotsava karyo. tyArabAda cakarana tamisA guphA tarapha vaLyuM. guphAnA adhiSThAtA kutamAladeva paNa cakInA aThThamatapathI kheMcAI Avyo ane teNe paNa bahu Apane sevaka chuM tema jaNAvavA pUrvaka strIratna mATe cAda tilaka, alaMkAra, uttama vastro vigere bheTa karyo. cakIe tene sarakAra karI tene vidAya ApI ane aThThAI mahatsava karyo. senApati suSeNe sAdhela dakSiNa sidhu niSphaTa. bharatacakIe suSeNa senApatine bolAvI kahyuM ke, tame ardhasainya sAthe laI dakSiNa siMdhu niSkaTane sAdhI Ave. A siMdhu nikUTa vaitADhaya, siMdhu nadI ane samudranI madhyamAM Avela che. suSeNe ardhasainya sAthe prayANa karyuM, ane te haritaratna upara AruDha thai sidhunA kinAre Avyo. carmaratnane sidhu nadInA jaLa upara mukatAMja carmaratna ane kAMThA paryata vistRta banyuM. A pachI sencasahita suSeNa siMdhunikUTamAM dAkhala thayo. tyAM teNe siMhala, TaMkaNu, barbara, kALamukha, yavana, jekavigere lokene jItI cakravattinA AjJAdhAraka banAvyA. Ama samagra siMdhu nikUTa jItI carmaratna upara pasAra thaI suSeNa sainya ane uttaraniSkaTanA bhaTaNa laI ayAnI peThe paTAvAsamAM birAjatA cakI pAse AvyA ane uttara Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghu triSaSTi zalAkA purUSa w nikUTanI sAdhanAnA pratIkasamAM bheMTaNAM ane temanI pAsethI lIdhela daMDa cakI AgaLa dharyo. cakI prapanna thayA ane temaNe teno paNa satkAra karyo. tamisrA guphAnA dvAranuM uddaghATana ane uttara bharatArdhamAM praveza. keTalAka divasa bAda cakravatie suSeNune bolAvI kahyuM ke "tame tamisA guphA AgaLa jAo. ane tenA daravAjA ughADe rANu misA guphA AgaLa Avyo. teNe kRtamAla devane uddezIne aThThama tapa karyo. tyArabAda snAna karI, pavitra thaI, suvarNanuM dhUpadhANuM laI tamisA guphAnA kapATa pAse dhUpa uvekhI teNe kapATane praNAma karyA. tyAM aI mahatsava karyo. ane tyAM akhaMDa taMDulanAM aNamAMgalika AlekhyAM. tyArabAda daMDara hAthamAM laI sAta ATha Daga pAchA pharI daMDharatnavaDe vAjitrane DikAvaDe jema khakhaDAve tema teNe kArane khakhaDAvyo ke turta tADhayanAM cakSusamAM A dvAra taDataDAta karatAM khullAM thayAM. suSeNe tamisA guphAnA dvAra khullI gayAnA samAcAra cakIne ApyA. cakraratna AgaLa cAlyuM. cakrI hasti upara ArUDha thayA. ane cAra A gula pramANuvAlA maNiratnane hastinA dakSiNa gaMDasthaLa upara rAkhyuM AthI guphAmAM prakAza phelAyo. sAthe rahelA kAkiNI - tnathI cakrIe eka eka yojanane AMtare gomUtrikAkAre pAMcaso dhanuSyanA vistAravALAM eka yojanane prakAzatAM maMDaLa ALekhyAM AvAM maMDaLa kula ogaNapacAsa cakrIe AlekhyAM jethI hara haMmezAM guphAmAM prakAza rahevA mAMDayo. tyArabAda cakranI pAchaLa cAlatA cakrI guphAnA madhyabhAgamAM rahela unmanA ane nimagnA nadI AgaLa AvI pahocyA. unmanA nadI evI hatI ke jemAM pattharanI zilAo paNa tuMbaDAnI peThe teratI hatI. ane nimanA nadImAM tuMbaDA paNa zilAnI peThe DubI jatAM hatAM. A bane nadIo tamisA guphAnI pUrva bhittimAMthI nIkaLI pazcimabhittimAM thaI siMdhu nadInI aMdara maLI jAya che. A banne nadI upara thaI pasAra thavA mATe vArdhakirane kSaNavAramAM pAja-pUla bAdhyo ane te upara thaI samagra sainya sahita cakI pasAra thayA. cakIne AvatA dekhI guphAnA uttara taraphanA dvAra ApoApa khulI gayAM. ane temAMthI prathama cakraratna ane tyArabAda cakrI ane tenuM sabhya uttara bharatArdhamAM dAkhala thayuM. uttara saratAnA dhyakhaMDa ane uttara siMdhu nikUTanI sAdhanA. pAsa yojananI tamiA guphA oLaMgI sUrya jema uttarAyaNamAM Ave tema bharatezvara uttara bhAratAIne sAdhavA uttara bhAratamAM dAkhala thayA. A pradezamAM ApAta nAmanA bhayaMkara bhile vasatA hatA. A bhile bhayaMkara, parAkramI ane RddhivaMta hatA. te ekaDA thayA. ane cakkInA sainya para temaNe hale karyo. A parAkrama DIvAra te TakayuM. paNa jyAre suSeNe azvaratna upara ArUDha thaI agaratna sAthe samarAMgaNamAM jhukAvyuM ke tuta killee nAsabhAga zarU karI. baLa nahi cAlavAthI temaNe aThThamatapa karI pitAnA kuladeva medhasukhadevane ArAdhyo. mayukha deve pragaTa thaI kahyuM ke "A cakravatti che. huM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bharatakavati riva ] ja , , , , - 21 - 11 - - - 14 tene parAbhava karI zakuM tevuM mArAmAM parAkrama nathI Ama chatAM tene herAna karavArUpa huM tamane sahAya mApIza." A pramANe jaNAvI teNe anargaLa pANIne varasAvatI vRSTi AraMbhI. jotajotAmAM sarvatra pANI thaI rahyuM. pANI joI zakIe carmaratnano sparza karyo eTale te camana bAra ejana vistAra pAmyuM. A pachI bharatacakravartie tenA upara sarva nya sthira karyuM ane chatraratnane sparza karatAM te chatra bAra yojana sudhI vistaryuM ane garva lazkara para chavAI gayuM. varace maNiratna sthApana karavAthI sarva ThekANe prakAza phelAya. mananI aMdara savAre vAvelAM phaLa phaLAdi sAMje taiyAra thatAM hatAM ane te garvane jhaDapani na pahoMcADavAnuM kArya karatuM hatuM. Akhare meghamukha varasAda varasAvIne thAkayo. te cakIne ke cakInA enyane kAMI paNa karI na zakyo. AthI teNe bhilone kahyuM ke "bharata cakIne zaraNe jAo." A bAju cakravattinA coe meghamukhane kahyuM ke tuM ane tArI varSa Amane kAMI karI zake tema nathI. bharatacakrI indranA mitra che te jANaze te tane sthAnabhaI karaze meghamukha deva yavana sAthe cakone namyo bharatacIe tyAM pitAnI ANA sthApI ane gagane ni, uttara nikuTa sAdhavA mekalyo. dakSiNa siMdhu niSphaTanI peThe sava senApatie uttara siMdhu niSphaTa sAdhI tyAMthI prApta thaela bheTaNa ane daMDa vigere bharacakI AgaLa dha. kSala himavaMtadevanI sAdhanA ane trarSabhakaTa upara nAmollekhana. | siMdhu uttara niSphaTa sAdhyA bAda cakraratnane anusaratA sainya sahita cakrI sulahimavaMta parvatanI taLeTImAM AvyA. tyAM bharatakIe pauSadhasahita aThThama tapa karyo ane aMte temaNe kulahimavaMta parvatanA adhiSThAyaka deva tarapha bANu yu. bANa 72 yojana ulaMdhI tenI sabhAmAM paDazuM. cakInuM Agamana sAMbhaLI himavaMtadeva gazIrSa caMdana, kalpavRkSanA puSpanI mALA, sarva prakAranI auSadhio, pAdahanuM jaLa, divyavase, kaDAM, bAjubaMdha, vigerenA bheTaNa laI cakavattine namyuM. ane "mAruM sarvasva ApanuM che tema jaNAvavA pUrvaka temane AdhIna thayo. cAkIe tene satkAra karI vidAya ApI. A pachI bharatakIe maTane tADana karI kANiIra nathI pUrvadizAnA zikhara upara "A avasarpiNInA trIjA ArAnA aMta bhAgamAM huM bharata cakavani tha chuM. A pramANe lakhyuM RSabhakUTanA adhipatine paNa svAdhIna karI zakIe svaAvAse AvI pAraNuM karyuM ane aSTArikA mahatsava karyo. nami vinami vidyAdhAne svAIna karyA. - gaMgA ane siMdhunA madhyabhAgamAM prayANa karatA caTTIe sainya sahita vaitADhaya parvatanI taLeTIe paDAva nAkhyo. nAtha parvata upara vasatA vidyAdharonA adhipati nami vinamine svAdhIna karavA bharatacakrIe bANa je karyuM. nami vinami pitAnA parivAra sAthe laDavA taiyAra thayA. ane Ama banne vacce bAra bAra varSa yuddha cAlyuM. bAravarSane atenasivinami parAjaya pAmyA. ane bharatacakInI AjJA savIkArI. vinamie pitAnI putrI subhadrAne Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, www bharatacakrI vere paraNAvI. je bharata cakravattinI strIratna thaI. namie paNa aneka rane vigerenI bheTa dharI bharatacakravattinI AjJA svIkArI bharatacakrIe AjJAdhAraka banAvI temane temanAM rAjya pAchAM sepyAM. paNa tenuM citta rAjya upara nahi eMTavAthI potAnA putrone rAjyagAdI seMpI teoe trASabhadeva bhagavAna pAse dIkSA aMgIkAra karI. uttara niSphaTa, gAdevI ane nATayamAla devanI sAdhanA vaitADhaya parvatanA vidyAdharane sAdhI caka gaMgA tarapha vaLyuM. gaMgAnA paTamAM cakIe paDAva nAMkhe. suSeNane gaMgAne uttara nikUTa sAdhavA maka. suSeNe uttaranikUTa, sAdhI tenAM bheTaNa cakI AgaLa dharyo. tyArabAda cakrIe pauSadha sahita amatapa gaMgAdevIne uddeza karyo. gaMgAdevInu Asana kaMpyuM. teNe be ratnasiMhAsane ane eka hajAra ratnaku ApyA gagAdevI cakrIne jotAM viLa banI ane bolI UThI ke "tamArA tapathI te mAruM Asana kayuM hatuM. paNa tamArU lAvazya dekhI mAruM hRdaya ane deha kaMpI uThayAM che." Ama hAvabhAva karI pitAnA sthAne bharata mahArAjAne laI gaI ane jotajotAmAM teNe hajAra varSa temanI sAthe bhegavilAsamAM gALyAM. gaMgAdevIne mahAmuzkelIe samajAvI cakI khaMDaprapAtA guphA AgaLa AvyA ahiM paNa temaNe kRtamAladevanI peThe nATacamAla devane aThThamatapa dvArA sAthe. ane deve caDI samakSa naTanI mAphaka nRtya karyuM. cakIe satkAra karI tene rajA ApI. ane devane uddezIne aThThAImahatsava karyo. cakrInI AjJAthI suSeNe tamisrA guphAnI peThe khaMDaprapAtA guphAnA dvArA ughADayA. ane cakrIe temAM praveza karI kAkiNI ratnavaDe ogaNapacAsa mAMDalAM karyo. ane unagnA nimagnA nadI pAra utarI dakSiNa dizAnA pitAnI meLe ughaDelAM dvAra dvArA dakSiNa bharatAmAM praveza karyo khaMDaprapAtA guphAnI bahAra nIkaLyA pachI cakI sainya sahita cakre darzAvela mArgane anusarI gaMgAnA pazcima kinAre Ave. gaMgAnI retane hAthIonA madathI kadama banAvatA cakIsatye paDAva nAMkhyo ane cakrIe navanidhionA devatAone uddezIne pauSadha sahita aThThama tapa karyo. ane aThThamatapane aMte tene nesa", pAMDuka, piMgala sarvarana, mahApama, kALa mahAkALa mANava ane zakha nAmanA nava nidhio ke je hajAra yakSethI adhiSThita, ATha cakra upara rahelA, ATha yajana uMcA, nava jananA vistAravALA ane bArayajananA pahoLA hatA te svAdhina thayA. nidhinA adhiSThita devatAo cakIne vijJapti pUrvaka kahevA lAgyA ke "ApanA puNyathI Apane vaza thaelA ame Apano sevake chIe A nidhi ene Apa yatheccha upayoga kare ane dAna Apa" cakrIe teone satkAra karyo potAnA AvAse AvI aThThamatapanuM pAraNuM karyuM ane aThThA mahotsava ujavyuM tyArabAda cakrIe suSeNane gaMgAnA dakSiNa nijhaTa sAdhavA meka. gheDA samayamAM suSeNu dakSiNa niSphaTa sAdhI cakI AgaLa hAjara che. ane dakSiNa nikUTamAMthI maLela bheTe ane daMDa cakI AgaLa dharyo. A rIte sATha hajAra varSanA prayANuthI bharata mahArAjAe pote 1 dakSiNa bharatA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bharatacakavati caritra ] pas ane 2 uttara bharatAne sAthe. 3 dakSiNa siMdhu niSphaTa 4 uttara siMdhu nikUTa, 5 uttara gaMgA niSphaTa 6 dakSiNa gagA nikUTa A cAra kSetrane suSeNa senApatine mokalI sadhAvyAM Ama cha khaDa sAdhI saMpUrNa bharatakSetra sAdhyuM temaja mAgadha varadAma-prabhAsa, vaitADhaya, tamistra, kulahimavaMta, gAgA, khaMDa pracAtA, navanidhio vigerenI sAdhanA karI bharatakSetranI sarva vastu pitAne svAdhIna karI samagra bharatakSetramAM have kaI vastu sAdhavAnI nahi rahevAthI cakra adhyA tarapha vaLyuM. cakIe ayodhyAnA parisaramAM paDAva nAMkhyo. bharata mahArAjAe nagarIne udezIne rAjAonI sAthe aThThama tapa karyo. - ayodhyAmAM bharatezvara samagra bhArata sAdhI Ave che tevA samAcAra prasaryA ghere ghera teNe baMdhAyA, AgaNe AMgaNe kumakumanA sAthiyA purAyA nagara devanagarI jevuM suzebhita banyu sau kaI bharatanA darzana mATe utkaMThita thayA. zubhamuhUrte bharatezvara snAna karI susajaja thaI gajArUDha thayA ane nagaramAM temaNe navanidhi, caudaratna, batrIsahajAra mukuTamaddha rAjAe, cerAsI lAkha hAthI, gheDa, ratha ane chanuM phoDa pAyadaLa sAthe praveza karyo sau koI AnadamAM magna thayA. Indra, deva, yakSa ane rAjAonA atyAgrahathI bharatezva rane mahArAjyAbhiSeka thayo A mahAbhiSeka nimitte ayodhyAmA bAravarSa sudhI Anadeva pravaryo. A pachI purahita, senApati, gAthApati, vAdhakirana ane bIjAone bharatezvare satkAra pUrvaka vidAya ApI. cakra, chatra, asi ane daMDa vigere ranene Ayudha zALAmAM dAkhala karyA navanidhi, carmaratna, kAkiNa ane maNiratna vigerene zrIgRha-lakSamIgRhamAM dAkhala karyo. AtmarakSaka devatAo ane raseIAone paNa pitA potAne sthAne javAnI AzA ApI ane tyArabAda cakravarti pitAnA saMbadhionI sAthenA AnaMdamAM pravaryAcakravattinI Rddhi. bharatacakI caudaratna, navanidhi, soLahajAra AtmarakSaka de, cesaThahajAra strIo, traNase tresaTha raseIA, batrIsahajAra mukuTabaddha rAjA, batrIsa hajAranATaka, aDhAraNa mALI vigere tathA aDhAra prazreNi-ghAcI vigere vasavAyAthI zubhatA hatA tathA bharatacakravattinA lazkaramAM cerAsI lAkha hAthI, ghaDA ratha ane chanukoDa pAyadaLa hatuM bharatacakrInA tAbAmAM chankroDa gAma, batrIsahajAra deza, bahotera hajAra moTAM nagare, navANuM hajAra droNamukha, aDatAlIza hajAra killAbaMdhIvALAM zahera, covIsahajAra karbaTa, vIsa hajAra kamaMDala, vIsa hajAra Akara, soLahajAra kheTaka, caudahajAra saMbodhana, chappanadvIpa, trileTivalamaMtrI, 1 jyAM jaLa ane sthaLamArge javAya te droNamukha 2nagara jevuM te kaTa, ke jenI cAre bAju ahI gAu gAma na hoya te maMDala 4 jyAM letA vigerenI khANa hoya te Akara 5 killAvALa te kheTaka Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 [ laghu triSaSTi zalAkA purUSa -- - / / nay - pAMcalAkha cakradhare, cosaThahajAra bhATacAraNe, 49 kurA, hajAro suvarNakhANe vigere vigere anataddhi hatI. suMdarI ane aThThANuMbhAIonI dIkSA. cha khaMDa sAdhI cakravattipaNane abhiSeka bAda bharatacakrI potAnA sarva svajanene maLyA. temAM bAhubalinI sAthe janmelI suMdarI ke je ghaNu tapa karavAthI kRza ane durbaLa banI hatI ane jenu rUpa tathA lAvaNya beDeLa banyuM hatuM tene nihALI zakI gRhanA adhikArIone kahevA lAgyA ke zuM mArA gharamAM barAka oSadhanI khAmI hatI ke jethI suMdarI AvI dazAne prApta thaI che?" nigIe namrapaNe caDIne kahyuM "mahArAja!deve jene sAdhya che tevA Apane tyAM zAnI khAmI hoya, paNa Apa digvijaya mATe nIkaLyA tyArathI suMdarI A bila tapa kare che. Ape dIkSA mATe kayAM tethI te dIkSA na laI zakyAM paNa bhAva dIkSA rAkhI vicare che. bharate saMdarIne pUchyuM ke, "tuM dIkSA levA Icche che ?" sudarIe 'hA' kahetAM bharatacIe rajA ApI ane ATalA divasa sudhI aMtarAya karyA badala pazcAttApa karyo. bharatezvaranI rajA pAmI sudharIe bhAvapUrvaka dakSA grahaNa karI, Ama bharatacInA nAnA aThThANuM bhAIoe, bAhuM maLie ane tenA ghaNA putrAe dIkSA lIdhI. marIcinuM usUtra vacana. bhataputra marIcie devanI pUjA ane sanmAna dekhI bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karI, paNa zIta, tapa, upasarga vigerethI saMyamacaryA tene AkarI lAgI. zaramathI saMyama cheDI te ghera na jaI zake tema pUrNa paNe saMyama pALI paNa na zako. AthI teNe vidaDIveSa dhAraNa karyo ane bhagavAna sAthe vicAravA lAgyo. upadeza ApavAmAM te kuzaLa hovAthI te ghaNA rAjakumArone pratibadha karatuM hatuM, ane temAM je pratibodha pAme tene bhagavAna pAse mokalI dIkSA apAvate hato eka vakhate bharata mahArAjAe bhagavAnane pUchayuM ke, A parSadAmAM Apa sarakho koI tIrthakara thanAra che ke nahi ?" bhagavAne bharatane kahyuM ke, tAro putra marIci A covIzImAM vIzamA mahAvIra nAme tIrthaMkara thanAra che, mahAvidehamAM priya mitra nAme cakravRtti ane A avasarpiNamAM tripRSNanAme prathama vAsudeva thaze. bharatacadI bhagavAnane vAMrI marIci pAse gayA ane temane kahyuM ke, 'huM tamArA trida DI veSane vaMdana karatuM nathI, paNa Apa A cAvIzImAM mahAvIranAme tIrthaMkara thazA tethI vaMdana karU chuM bharatezvara te vATIne gayA paNa marIcinA manamAM harSAtireka jagyA. tene thayu "aho ahe amArU kula 5 je kulamAM trevIsa tIrthakare thazemArA dAdA prathama tIrthaMkara ! pitA prathama cakravatti ! huM vIsamA tIrthaMkara, prathama ' vAsudeva ane cakravarti jagatamAM amArA kuTumba jevuM kaMI ucca sthAna nathI. harSAtirekathI te nAkhyo AnaMdamAM bhAna bhUlya. ane ghaNuM bhava sudhI duHkha ApanAra tIvra nIcagAtra karma bAghu A pachI paNa marIci je keIne pratibaMdha Apato ane tenAthI pratibadha pAme tene bhagavAnanI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bharatagati ' riva ] 59 pache ke temanA pAse eka paNa eka vakhata te mAMde paDo. saMyamathI cUkelA tenI rIte rASaca karI nahi mIcine lAgyuM ke "sAjo thAuM pachI ekAda ziSya karI.' pe marIci nigI va ane kapila nAmanA rAjakumArane pratibedha karI bhagavAna pAse moka. kapila dIyArI hevAthI teNe marIcine pUchayuM ke, ApanA mArgamAM dharma che ke nA ?' javAbamAM marIgare kA ke " dharma ahiM paNa che ane tyAM paNa che.' A upUba vacane marIcine eka keDIkeDI sAgaropama saMsAra rakhaDAvyo. zApabhadeva bhagavAnanuM nirvANa paramAtmA cheSabhadeva memamaya najIka Avyo tyAre aSTApada parvata upara padhAryA, ane dahADa para munie maNa svIkArI poSa vadI terasa (merU terasa)nA divase abhijita navamA nivA pAmyA. bhagavAnanA dehanA agnisaMskAra bAda temanA avazene laI indrA dika che I gavAnane sabhAtA zoka sahita pitAnA sthAne gayA. bharatakIe jaSabhadeva bhagavAnanI siskAra bhUminI najIka siMhaniSadyA nAmane vArdhakiranavaDe prAsAda ka . ne temAM evI tIrthakara paramAtmAonI temanA deha pramANavALI ranamaya pratimAne rathApita karI temaja potAnA navANuM bhAIonI ane sarvane namaskAra karatA dekhAvavALI pitAnI pratimA paNa sthApita karI. prAsAdanI bahAra navANuM bhAInA yaza rAmUDa hoya tema naDyA rapa ane tenI rakSA mATe lehamaya cokIdAra banAvyA. pavana sau keInA gamanAgamanavALe na bane mATe ATha pagathAra sivAya tenA sarva dAMtAne daMDa navaDe sarakhA karI aSTApada tarIke prasiddhimAM A prAsAdanuM nirmANa pratiSThA ane pRjana bAda bharatacakI bhagavAnanA nirvANane laI bhAre mane ayodhyAmAM AvyA. bhagavAnanA nirvANa pachI keTalAka kALa sudhI bharatacIne cena na paDayuM. paNa maMtrIe bharatacIne samajAvyuM ke "jagatamAM utkRSTamAM utkRSTa sthAnane bhagavAna pAmyA che. ane jagatabhara upara mahAupakAra karyo che. tenI pAchaLa duHkha lagADI Apa saune duHkhI na karo. tamArA bhAIo ane je koI rAjyapUga vahana karI zake te sarvee dIkSA lIdhI che. rAjakumAra AdityayazA hajI bALaka che cittamAthI uga dUra kare ane paiye dhAraNa kare." rAjarAja maMtrInA A vacanathI dhImedhIme temaNe uga e che karyo. ane rAjakAryanI pravRtti zarU karI. bhagavAnanA nirvANa pachI pAMca lAkha pUrva gayA bAda eka vakhata bharataka vastra paridhAna bAda pitAnu rUpa nirakhavA ArisA bhuvanamAM padhAryA. pitAnuM rUpa nirakhe che tevAmAM acAnaka vRddhapatinA hAthamAMthI yuvAna strI khasI jAya tema ratna jaDita vITI AMgaLImAMthI sarakI paDI. AbhUSaNa vinAnI aTulI AMgaLI zobhA rahita lAgI. cAkIe mAthA uparane muguTa dara mUko. ane mAthAne ArisAmA joyu. tyArabAda bAjubaMdha ane gaLAnA hAra dUra mukayA cakkInI vicAradhArA uMDI utarI, tene samajAyuM ke A mArI bhUSA ghareNAnA pratApe che. te dUra thatAM samagra deha zebhA vinAno che. ane A dehamAthI AtmA jatAM te A zarIra paNa gharamAM rAkhavA gya rahetu nathI. A trAddhi siddhi ane vibhava para che. mArA nathI. meM temAM keLaveluM mamatva khoTuM che A bhAvanA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( laghu triSaSTi zalAkA puruSa ka Aja vRddhi pAmI ane te eTalI badhI AgaLa vadhI ke teja ArilAbhuvanamAM bharatacakIne kevaLajJAna prApta thayuM. Indra Asama kayu. ane avadhijJAnathI bharatacakavartine kevaLajJAna thayAnuM teNe jANya. indra bharata cakI pAse Avyo. teNe temane muniza Ape. bharatacaThThIe svayameva paMcamukhi leca karI sAdhuveSa grahaNa karyo. ane sAthe sAthe bIjA daza hajAra mAMDalika rAjAoe paNa dIkSA lIdhI. InDe Aditya zAne rAjyAbhiSeka karyo. tyArabAda bharata kevaLI pRthvItalane pavitra karatA ane jagatanA jIne pratibaMdhanA vihAra karavA lAgyA. dIkSA grahaNa A eka lAkha pUrva sudhI jagatanA jIne pratibadhI bharatakevali aSTapada para padhAryA. ane aNasaNa karI zravaNa nakSatramAM caMdrano yuga hatuM tyAre nirvANa pAmyA. bhagavAna bhadeva putra "rata mahArAjAe kumAravayamAM 77 lAkha pUrva vyatIta karyA. mAMDalikapaNAmAM eka hajAra varSa pasAra karyA. digavijayamAM sATha hajAra varSa vItAvyAM. cakartipaNAmAM eka hajAra varSa nyUta cha lAkha pUrva ane kevaLI avasthAmAM eka lAkha pUrva ema cerAsI lAkha pUrvanuM pUrNa AyuSya pALI aSTApada upara siddhigatine pAmyA. A pachI devee nirvANa mahatsava karyo. A rIte pitAnA nAmathI bharatakSetrane prasiddha karatA prathama bharata cakravattinuM caritra saMpUrNa. [zrI kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryanA karelA triSaSTi parvane anulakSI karelasaMkSeparUpa laghutriSaSTinuM prathama parva samApta ] zrI ajItanAtha bhagavAnanuM caritra pUrvabhava varNana prathama dvitIya bhava-vimalavAhanarAjA ane anuttaradeva. ja budvIpanA bharatakSetranI A vIzImAM bIjA tIrthaMkara ajItanAtha bhagavAna thayA. te ajItanAtha bhagavAna pUrva janmamAM sItA mahAnadInA dakSiNa taTa upara rahela vasa nAmanA vijayamAM musImA nAmanI nagarImAM vimalavAhana nAme rAjA hatA. A vimaLavAhana zA nyAyapriya, kuzaLa ane dharmadakSa hatA te gRhastha dharmamAM rAjyadharmamAM ane lattara dharmamAM koIne bAdha na Ave te rIte pUruM dhyAna ApatA hatA. tema jagatamAM yuddhavIra, dAnavIra ane dayAvIra tarIke prasiddha hatA. eka vakhata rAjAnI vicAra dhArA verAgya mArge vaLI. temanI najara AgaLa rAjya vibhava, dhana yauvana, punadi parivAra e sarva taravaryA. temaNe tene AkAzamAM vAdaLa, vIjaLInA camakArA jevAM asthira mAnyAM, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAtha caritra] --------- ~--------- -- - AthI jIvanamAM ajapa ubho thayo ane temane lAgyuM ke mAnavabhava, sAruM kuLa, AryakSetra ane suMdara zarIra hovA chatAM tenAthI je mAtra A bhega sukhamAja huM rakta rahIza te kyAM jaI paTakAIza. mAre sAdhune paricaya karavo joIe ane zarIra tathA A vaibhavathI mAre pUrNa sakata karavuM joIe. tevI vicAradhArAmAM uMDA utaryA tevAmAM keIe khabara ApyA ke aridamana nAmanA sUrimahArAjA udyAnamAM padhAryA che. rAjA mana bhAvatI vastu pAmI AnaMda pAmyo. parivAra saha udyAnamAM gayo. ane sUri mahArAjane pradakSiNuM daI vaMdana karI temanI dezanA sAMbhaLavA beThA. sUri mahArAje dezanAmAM kahyuM ke "adharma sarvathA choDa joIe ane dharmane Adara karavo joIe A vAta sarva dharmone mAnya che. temaja anyAyIne dUra karo joIe ane nyAyane agresara banAvavo joIe. tathA je mANase kAMIpaNa khoTuM kAma karatA hoya tene rAjAe rekavA joIe vaLI he rAjA! pApa nahi karyA chatAM pApanA dhyAnamAM rakta rahevAthI mANaso duHkhI thAya che ane dharma dhyAnamAM rakta rahevAthI bharata mahArAjAnI peThe sukhI thAya che? muninI A dezanA bhAvita rAjAnA hadayamAM utarI chatAM teNe sUri mahArAjane puchyuM ke "he bhagavaMta! dharmane samajavA chatAM dharma karavAne purUSArtha prabaLa #AraNa vinA banatuM nathI. Apane evuM karyu prabaLa kAraNa maLyuM ke jethI Ape dIkSA aMgIkAra karI. sUrimahArAja bolyA " rAjA! huM paNa tArA je rAjA hato huM mArA sainya sahita digavijaya karavA nikaLyo. mArgamAM eka naMdanavana sarakhA bagIcAmAM meM paDAva nAkhyo. A bagIcAo amane khUba AkarSI. kAraNa ke tyAMnI vanalakSamI amArA vijayanA zukana sarakhAM khIlelAM kularUpa daMta hAsyathI amane abhinaMdatI hoya tema jaNAtI hatI hu AgaLa cAlyuM ane jate divase divijya karI te ja mAge te udyAnamAM AvyuM. mane A udyAna zuSka pAMdaDAnA DhagalAthI vyApta ane kSaNabhara paNa visAmo levA mATe ayogya lAgyuM. mane lAgyu ke jagyA bhUlAI che. tapAsa karI khAtrI karI te jagyA teja hatI. paNa samaya badalAI gayo hate. udyAnanI jIrNatA zIrNatAe mArA upara prabhAva pADyo. AthI meM jANyuM ke jevA udyAnanA hAla che. tevA mArA rAjyanA, vaibhavanA ane dehanA che. he rAjA ! udyAnanI anityatAe mArAmAM aniyatA jAgrata karI ane huM muni thA." vimalavAhana rAjAnA hRdayamAM paDela vairAgya tA thaye. teNe sUrimahArAja aridamana pAse dIkSAnI mAgaNI karI. ane putrane bolAvI yogya bhalAmaNa pUrvaka rAjya gAdI epI samuhUte dIkSA aMgIkAra karI vimaLavAhana rAjarSie gurUmahArAja sAthe tyAMthI vihAra karyo. ane te bAvIsa parisaha temaja upasarga sahana karavA lAgyA. vividha prakAranA ekAvalI, ratnAvalI, kanakAvatI vigere tapamAM pitAnuM mana joDayuM. ane siddha, gurU, bahuzruta, sthavira, tapasvI, zrutajJAna ane saMdhane vibhakti vigerevIsa padanuM ArAdhana karI temaNe tIrthakara nAmakarma upArjana Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSa izalAkA karyuM. eka mAsathI mAMDIne ATha mAsa sudhInA upavAsanI tapazcaryA karI ane te aNusaNa karI vimalavAhana rAjarSi vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM tetrIsa sAgaropamanA Ayu vALA devapaNe utpanna thayA ahiM temaNe devazayyAmAM poDhyA DhiyA avadhijJAnathI lekanAlikanuM avalokana karyuM ane anuttara sukha bheLavI tetrIsa sAgaropamanuM lAMbu AyuSya paNa jotajotAmAM temaNe pasAra karyuM. (2) ajItanAtha bhagavAna. janma, bAlyakALa ane gRhasthajIvana. zrI aSabhadeva bhagavAnanA IzvAku vaMzamAM asaMkhya rAjAo siddhigatine pAmyA. ane asakhya anuttara vimAna devakamAM gayA. A pachI IvAkuvaMzamAM vinItA nagarImAM jitazatru rAjA thayA ane temanA laghu baMdhu sumitrA vijaya nAme yuvarAja thayA. A jitazatru rAjAne vijayA nAme rANI hatI ane te jANe vijayA nAme devInA sarakhI rUpavALI hatI A rANInI kukSimAM mahA suda 13ne divase jyAre caMdra rohiNI nakSatramAM hatuM tyAre vimalavAhana rAjAne jIva vijaya vimAnamAMthI cyavI traNa jJAna sahita putra paNe utpanna thayo. A vakhate sarvatra AnaMda phelA. narakamAM paNuM ajavALuM thayuM ane temAM rahelA sarva jIe paNa kSaNabhara AnaMda anubhaLe. jyAre A putra garbhavAsamAM AvyuM te rAtre cothA pahore vijayA rANIe gaja, vRSabha, siMha, lakSmI, puSpanI mAlA, caMdra, sUrya, devaja, pUrNa kubha pa sAvara, samudra, vimAna, ratnapUMja ane nirdhama agnirUpa cauda vaM pitAnA mukhamAM praveza karatAM dIThAM. bhagavAna ajItanAtha vijayA rANunI kRSimAM AvyA ke tuta IndronAM Asana kapyAM ane indro jitazatru rAjAne ghera AvyA. temaNe svapnanuM phaLa jaNAvatAM kahyuM ke he mAtA ! Apa bhaya na pAme. ame Indra chIe he mAtA ! bIjA ajItanAtha nAme tIrthaMkara tamArA putra thaze." Ama kahI Indro dR sahita naMdIzvara kIpe aSTAblikA mahotsava karI svasthAne gayA. ane kubere saudharmendranI AjJAthI te nagarIne dhana, dhAnya ane vaibhavathI pUrNa karI. A tarapha jitazatru rAjAnA nAnAbhAI sumitravijayanI patnI jayatI ke jenuM bIjuM nAma yazomatI hatuM teNe paNa te rAtrie cauda svapna joyAM hatAM. o cauda svapnanuM phaLa cantarendra AvIne kahyuM ke "he mAtA ! tamArA putra bIje cakI sagara nAme thaze." jAgRta thayA pachI vijyA ane vijayIe zeSa rAtri dharma jAgaraNathI pasAra karI, prAtaHkAle vijayAe jilazatru rAjAne rAtre pitAne Avela cauda vananI vAta kahI. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ laghu viSTi zalAkA puruSa, je rAtrie vijayA rANIe putrane janma Ape, teja rAtrie thoDIvAra pachI veyantIe suvarNa varNa sadaza eka putrane janma Ape A banne vadhAmaNI temanA parivAre jinazatru rAjAne ApI. rAjAe inAma ApyuM ane sarvatra nagaramAM mahatsava karyo. kulavadhu gIta gAvA lAgI. nATakanI racanA thaI. AkhuM nagara ane sarva ke AnaMda Anada pAmyA. zubha divase rAjAe maMDapa racanA karI Aptajane samakSa "A putranI mAtA jyAre putra garbhamAM hato tyAre pAsA ramavAmAM mArAthI jItI zakAI na hatI. tema jaNAvI pitAnA putranuM nAma ajita ane potAnA bhAInA putranuM nAma sagara rAkhyuM. InDe AjJA karelI pAMca devadhAtrIo ajitanAtha bhagavAnanuM ane jitazatru rAjAe mukela pAMca dhAtrIo sagaranuM pAlana karavA lAgI ajitanAtha devasaMcArita amRtane aMguThA dvArA pAna karatA hatA. sagara anidita stanapAna karatA hatA. anukrame vRddhi pAmatA ane bALako vijaya ane kitazatru rAjAnA khoLAmAM eka pachI eka caDatA hatA. ane rAjAnA harSane vRddhi karatA hatA. uMmara thatAM rAjAe bane putrane bhaNavA mukavA vicAra karyo, paNa bhagavaMta ajita nAtha te traNa jJAnasahita hevAthI svayameva sarvakaLA, nyAya, zabdazAstra vigere zikhyA. sagara khuba buddhizALI hovAthI jotajotAmAM eka dIvAthI bIje dIvo pragaTe tema upAdhyAyanI pAsethI zabdazAstra, pramANuzAstra, vAdyazAstra, cikitsAzAstra, dhanurveda ane yuddhakaLA sarva zikhI lIdhu A sarva zAstra zikhyA chatAM sagara pitAnu zikhela sarva ajitanAtha bhagavAna AgaLa dharI kahI batAvatA hatA. ane jemAM apUrNatA jaNAI kezaMkA lAgI te sarva bhagavaMta pAsethI jANI letA hatA. mAnava mAtrane rUpasaMpattine bakSanAra cauvanamAM bane kumArae praveza karyo. eTale Indra ane jitazatru rAjAe vivAha mATe Agraha karyo. bhegAvalI kama bAkI hovAthI bhagavAna mauna rahyA. eTale jitazatru rAjAe rAjakanyAo sAthe bhagavAnanAM lagna karyA. ane sagarane paNa tevI rIte rAjakanyAo paraNAvI. A pachI bhagavAna zvAdhine anurUpa auSadhinI peThe gRhastha jIvana pasAra karavA lAgyA. sagara kumAra paNa hAthI jema hAthizuonI sAthe rame tema rAjakanyAo sAthe ramavA lAgyuM. eka vakhata laghubaMdhava sahita jitazatru rAjAne vairAgya bhAvanA jAgRta thaI, temaNe aDhArasAkha pUrva uMmaranA pitAnA putrane kahyuM ke, "huM have saMyama levA IcchuM chuM. mArA pUrvajoe te A uMmara pahelAM saMcama lIdhu che, tame rAjayadhUrA vahana karI, ane mane nimukata banAve." ajitanAthe kahyuM, "he tAta! tamArA zubha kAryamAM aMtarAya nAMkhavA huM taiyAra nathI paNa eTalI vijJapti karyuM che ke, rAjyapUrA te kAkA sumitravijaya sabhALe teja ISTa che." sumitravijaye kahyuM ke, " tuccha rAjya khAtara apUrva lAbhavALA saemane huM zA mATe cUkuM ? chevaTe jitazatru rAjAnA AgrahathI bhAvathati rahevAne Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAtha caritra ] 1- 11 - - - - MA W sumitravijaye nirNaya karyo. ane jitazatru rAjAe ajitanAthane rAjyAbhiSeka karyo ane sagarane yuvarAja tarIke sthA rAjavI ajitanAthe pitAnA pitA jitazatruno bhavyadIkSA mahotsava-niSkamaNatsava karyo. ane jitazatru mahArAjAe sarva bhava ane parivAra tyAgI jhaSabhadeva bhagavAnanA tIrthamAM vartatA sthavira munirAja pAse dIkSA aMgIkAra karI. dakSAbAda ugra tapazcaryA AraMbhI. jJAna, dhyAna, vaiyAvacca ane tapa tyAganA baLe jitazatru rAjarSi bhAvanA zreNie caDI kevalajJAna pAmyA. anukrame chevaTe pitAnA pUrvajonI peThe siddhigatine pAmyA. have rAjA ajitanAtha nyAya-nIti ane premathI prajAnuM pAlana karavA lAgyA. temanA rAjyakALamAM vadha, baMdhana, tADana, dahana vigere zikSAo kaI paNa vakhate karavAno prasaMga Avate nahi tevI rIte prajA vatI hatI. cAre rAjanItimAM nipuNa hovA chatA ajitanAtha rAjavIne daMDa ke bhedanItino upayoga karavo paDaye na hatuM. prajA ane rAjA vacce khubaja meLa ane vAtsalya bhAva ubharAte hato. Ama rAjya pALatAM ajitanAtha bhagavAnane trepana lAkha pUrva thayAM. uMmaranA paripAka sAthe bhogAvalI karma paNa paripakava thayu. ane ApoApa vairAgyabhAvanA jAgRta thatAM temaNe vicAryuM ke "A rAjyanI suMdara vyavasthA, bhAIone bhrAtRprema ane rAjyaRddhi game tevI sagavaDatA bharI hoya te paNa tethI AtmAne zuM upakAra karanArI che. AtmAne upakAra karanAra vastu te jJAna, darzana ane cAritrane piSaka pravRtti ja che. mAre pApapoSaka pravRtti tyajI AtmapravRtti tarapha vaLavuM joIe." A vicAradhArAne kahe nAtha ! dharmatIrtha pravartAnA lokAMtika devenI vijJaptie rekI. bhagavAne bhakta sevakanA anurUpa vacana samA devanA A vacanane svIkAra karyo. ane pavanathI agni vadhu prajavalita bane tema temane vairAgya vadhu prajavalita banyo. traNa jJAnadhAraka bhagavAne turata sagarane bolAvyo. ane kahyuM ke, "bAMdhava! A rAjyapUrA tuM vahana kara, huM have rAjyapAlana karI zakuM tema nathI. kAraNake mAruM mana rAjya, vaibhava ane jagatanI mAyAmAM have sula sthira thAya tema nathI. sagarane bhagavAnanA A vacana vAghAta jevAM lAgyAM. te bolI UThyo ke he bhagavana! tame rAjA ane huM yuvarAja tema have tame mArA gurU ane huM Apane ziSya thaIza. A5 jAo ane huM rAjya bhegavuM te na bane, uttaramAM bhagavAne kahyuM. "saMyama e bhAvanA pradhAna che. mArU bhegAvaLI karma kSINa thayuM che. hajI tuM cakravatI thavAne che, ane tArU bhegAvalI kama bAkI che, AthI tAre mATe atyAre saMyamanuM pAlana azakaya che. rAjA pachI yuvarAja rAjagAdIe Ave e rItanA kamane pAlana karI tuM rAjyane ravIkAra kara." bhrAtRprema ane vaDilanI AjJAmAM hIMcakAtA sagare nAkhuza dIle AMsu sAthe bhAInI AjJAne svIkAra karyo. bhagavAne pUrNa harSapUrvaka sagarano rAjyAbhiSeka karyo ane pote rAjyadhUrAmAMthI nimukta thayAne AnaMda anubhavyo. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAke puruSa, saMvacharI dAna ane dIkSA. dhamadhamatA garamAvA pachI varasAdI pANInI jaDI varasAve tema ajitanAthe rAjaya vaibhavane kRtArtha karavA "le le' evI ghoSaNApUrvaka sAMvatsarika dAna AraMbhya, ane jagatane jaNAvyuM ke jenI pAchaLa duniyA dhamapachADA kare che, te dhananI prApti karatAM tenA tyAgamAMja sukha ane zAMti che.. ke cAke ane cauTe cauTe khule hAthe dAna ApyA chatAM eka varSamAM bhagavAnane hAthe traNa aThayAsI koDa ane eMzIlAkha sayAja dAnamAM gayA. kAraNake varasAda game teTale varase paNa pAtra jeTaluM hoya teTaluM ja bharAya tema bhagavAna game teTaluM Ape paNa yAcaka pitAnA bhAgya jeTalaja meLavI zake che. vArSika dAnane ate idranu Asana kaMpyu. Indra parivAra sahita bhagavAnanA niSkramaNa mahotsavamAM Avyo. paramaAbhUSaNuthI susajja karAyela bhagavAna sagare jela niSkramaNa mahotsavapUrvaka suprabhA nAmanI zibikA upara ArUDha thai sahassAmravanamAM padhAryA. saMsAra samudramAMthI utaravA samAna bhagavAna zibikAmAMthI heThA UtaryA, ane kimatI AbhUSaNarUpa jJAnadarzana, cAritra dhAraNa karavA mATe alpamUlya pArthiva AbhUSaNane tyAga karyo. mahA zudi 9 nA divase caMdramA rehi nakSatramAM hato tyAre saptapaNa vRkSanI nIce paMcamuSTi lApUrvaka "mi nAmAnI uddaghASA sAthe ekahajAra rAjAonA sAthe chaThatApUrvaka saMcamane grahaNa karyuM. Ina Apela devaduSya vastra upadhi sahita dharma batAvavAne arthe nirmama hovA chatAM bhagavAne grahaNa karyuM ane bhagavAne saMyama grahaNa karyuM ke turtaja dIkSAnuM sahodara hoya tema bhagavAnane mana parvavajJAna utpanna thayuM. devAe ane sagara vigeree bhagavAnanI stuti karI zoka sahita pitAnA sthAne gayA ane ajItanAtha bhagavAna jagatane pavitra karatA vihAra karavA lAgyA. kevaLajJAna ane nirvANu. pavananI peThe apratibaddha vihAra karatA bhagavAna bIje divase brahadatane ghera AvI caDayA ane nisAra zarIra pAsethI sajaja kAma levA mATe kSIrAnnathI hastapAtramAM pAraNuM karyuM. aMtarikSamAM rahela dee bahAdattane bhAgyazALI mAnI tene tyAM dhana, vAsakSepa, vastrAvRSTi, devaduMdubhinAda ane "ahAdAna ! ahAdAna nI udaghASaNa karI. bAdatta romAMcita thayeA. ane bhagavAne je sthaLe ubhA rahI AhAra grahaNa karyo te pavitra sthAnane sAcavI rAkhavA teNe pIThikA banAvI. A sthAnane pUjA vinA brahmadatta bhejana paNa karato na hato. ane te tenA jIvananA ahobhAgyasamA te ranapIThane harahaMmeza mAnato hate. * samaSTi bhagavAne pavananI peThe apratibaddha vihAra AraM. je jaMgalamAM pazuonI bhayaMkara trADe paDatI ane jyAM sarponAM saMcaLAM paDayAM rahetAM tevI bhayaMkara aTavImA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAtha caritra ] 67 - - - - - - - - - - ane uMcA uMcA zikharavAlA ane najara nAMkhe na pahoMce tevI khINovALA pradezamAM jAtanI uca nIcanI asvAbhAvika sthitine vicAra karatA bhagavAna vicaravA lAgyA. kaI vakhata pavananA jhaMDA sUsavATAthI pANuM paNa thIjI jAya tevA bhAgamAM bhagavAna khullI kAye kAusagga dhyAne rahetA. te koI vakhata je sthAnathI jotAM mANasa cakarI khAI nIce paDe tevA zikhara para parvatasamAM aThaga prabhu dhyAnArUDha banatA. Ama vihA2mAM temaNe aneka tapa, abhigraha ane niyamo dhAraNa karI bAra varSa pasAra karyo. tyAra bAda bhagavAna eka vakhata sahastAmra vanamAM sasapaNuM vRkSa nIce chaThatapa karI kAusaga dhyAne rahyA. merUnA jevA nizcaLa bhagavAna A dhyAnamAM apUrvakaraNa, anivRtti karaNa, sUkamasaM5rAya ane kSINamoha guNaThANumAMthI pasAra thaI cAraghAti karmone kSaya karI sayogi guDANAmAM dAkhala thayA ke turta temane poSa suda 11 nA divase rohiNI nakSatramAM kevaLajJAna thayuM. bhagavAne hastakamaLanI peThe jagatanA sarva bhAve jANyA. denAM Asane pyAM. sarva jagyAe AnaMda AnaMda phelAyo. kudarata paNa bhagavAnanA kevalya prAptinA utsavamAM bhAga letA jIne prasanna thaI satkAra karavA lAgI. vAyudeve kAMTA ane kAMkarA rahita jana jamIna karI ane meghadeve te jamInane vRSTivaDe pallavita karI sugaMdhamaya banAvI ke turta vyaMtara deve te jamInane suvarNathI jaDI dIdhI. A pachI suvarNa jaDita te pRthvI para AkAzamAMthI paMcavidha puSpanI vRSTi thaI. ane jotajotAmAM jAnu sudhI ubharAI. bhavanapati devee madhyamAM maNipITha bAMdhI. prathama sonAnA kAMgarAvALe rUpano gaDha, jotiSI dee bIje maNinA kAMgarAvALo suvarNagaDha ane vaimAnika dee mANikyanA kAMgarAvALo ratnane trIje gaDha banAvyo dareka gaDhane cAra cAra daravAjA ane dareka daravAje deve prAtihArya banI ubhA rahyA. gaDhanI aMdara madhyabhAgamAM jainadharma sarva dharma karatAM uMce che te jaNAvatuM eka gAu ane caudase dhanuSya uMcuM cityavRkSa paNa devoe ubhuM karyuM. temaja dhUpaghaTAo, devachaMda, bhAmaMDala, cAmara, chatra, cakra vigere vividha vibhUti ane parSadAonI goThavaNa pUrvaka samavasaraNanI racanA thaI. nava suvarNa kamaLa upara pAnyAsa karatA bhagavAne pUrva dvArathI samavasaraNamAM praveza karyo, ane sari namaH' kahI bhagavAna siMhAsana upara ArUDha thayA ke turta temanA pratibiMba traNe dizAmAM dee vidurthI. de, dAna, rAjAo, mANa, pazuo, ane jagatanA vividha jaMtugaNuthI bAre 5rSadA pUrNa banI. sagara paNa tyAM AvI IndranI pAchaLa beThA, bhagavAna siMhAsana upara beThA bAda zakrendra ubhe thayeteNe bhagavAna ane parSadAne namI bhagavAnanI stuti AraMbhI ane jagatanA prANIone jaNAvyuM ke "taraNa tAraNa bhagavAna sivAya A saMsAramAM bIjuM ke upakArI nathI tyArabAda bhagavAne dezanAmAM karma, banya, mukti ane jagatanI sthiti jaNAvatI dezanA ApI. A dezanAthI hajAro naranArIo pratibaMdha pAmyAM. ane bhagavaMtanA caraNe potAnuM jIvana dharI temaNe bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. bhagavAnanA kAkA sumitra je ghaNA varSathI bhAvayatipaNe jIvana gALatA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 [ laghu triSTi zalAkA pu. hatA temaNe paNa bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. Ama bhagavAnane sihasena vigere paMcANuM gaNudhare thayA. bhagavAne temane "pane jA, vime vA, hu ' nI tripadI ApI. eTale AuTa lAIna uparathI citrakAra jema citra dore tema temaNe dvAdazAMgInI racanA karI. Indra vAsakSepa cUrNane thALa dharyo. ane bhagavAne ubhA thaI temAMthI vAsa cUrNanI muThI bharI natamastake ubhA rahelA te gaNadharo upara vAsakSepa nAMkhatAM uccAryuM ke "sUtra, artha, . ubhaya, dravya, guNa, paryAya, naya, ane anugathI huM tamane gaNunI anujJA Apu chuM." A pachI devoe, dAnAe, ane mAnae, thanathana nAcatA umaLakAbhera hadaye temanA upara vAsakSepa nAMkhe. A prathama samavasaraNamAM bhagavAne jagatane tAravA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa tIrthanI sthApanA karI. ane pachI paNa prathama porisI sudhI dezanA ApI. te pUrNa thatAM sagara rAjA taraphathI Avela bali uchALavAmAM AvyuM. ane jene pUrNapuja sama mAnI deoe, rAjAo ane mAnae addhara addharathI ja grahaNa karyo. A pachI bhagavAna devadamAM padhAryA. ane temanI pAdapITha AgaLa sagare mUkela siMhAsana upara ArUDha thaI siMhasena gaNadhara bhagavate dezanA ApI. AmAM ghaNAoe vividha prazno pUchayA keIe pitAnA pUrvabhava pUchyA. A sarvane temaNe bhagavAnanA sthAna mahAbhyathI yathAsthita kahyA. dezanAkAra gaNadhara bhagavaMtane bhagavAna sivAya sau koIe temane kevaLI ja mAnyA, bIjI pirisI pUrNa thatAM susAphara ISTa sthAne pahoMcavAthI aTake tema temaNe dezanA pUrNa karI. eTale temane namana, pUjana vaMdana karI sau svathAne gayA. sagaracakrI paNuM bhagavaMtane namI pitAnA sthAne sAketapura AvyA. bhagavAna ajItanAthanA zAsanamAM cAramukhavALa, zyAma kAtine dhAraNa karanAra, hAthInA vAhanavALe, jamaNI bAjunA cAra hAthamAM varada, sudugara, akSasUtra, ane pAsa tathA vAma bAjunI cAra bhUjAmAM bIra, abhaya, aMkuza, ane zaktine dhAraNa karanAra mahAyakSa nAme zAsanadeva thaye. tathA suvarNa jevA vaNavALI, jamaNI be bhujAmAM varada ane pAsa tathA vAma be bhUjAmAM bIrU ane aMkuzane dhAraNa karanArI tathA lehAsanA rUDha ajitabalA nAme zAsanadevI thaI. cetrIsa atizaye zAbhita bhagavAna siMhasena Adi gaNadharothI parivRtta eka vakhata zobhI nagarInA parisaramAM padhAryA. devAe samavasaraNa 2. , bhagavAna siMhAsana upara besI dezanA Ape che. tevAmAM tyAM eka brAhmaNa yugala AvyuM. ane temAMthI grAhaNa bhagavAnane pUchayuM ke "he bhagavan! AvI rIte kema che?" bhagavAne kahyuM ke te samakitane mahimA che." sabhAne AmAM kAMI samaja na paDI. sabhAnI zaMkA TALavA mukhya gaNudhare pUchayuM ke A brAhmaNe Apane zuM zuM puchayuM ? ane " Ape zuM uttara ApyA?' bhagavAne kahyuM ke - "ahiM najIkamAM zAligrAma nAme eka agrahara che. tyAM zuddhabhaTTa nAme brAhmaNa 1 dAnamAM Avela jamIna upara vasela gAma, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitanAtha caritra ] 69 h che. tene sulakSaNA nAme bhAryo che. zuddhabhaTTa eka vakhata dukhI thatAM paradeza gayA. pAchaLa rahela sulakSaNA sAdhvInA paricayamAM AvI ane samakitavata thaI. keTalAka kALe zuddhabhaTTa ghera pAche! pharyAM. teNe strIne kahyuM 'mArA vinA tArA divase kema pasAra thayA ?deg strIe kahyuM 'sAdhvInA paricaye mane samati prApta thayuM. tethI jagatanI sArAsAratA samajI viveka upajyA. ane me mArA divaseA pasAra karyAM.' zuddhabhaTTa samakita pAmyA. ane jate divase temane eka putra thayA. A agrahAramAM khadhA mithyAtvI hatA eka vakhata putrane laI zuddhabhaTTa brAhmaNeAnI sabhAmAM gayA. sau A zrAvaka che dUra khasa dUra khasa' ema kahI tenA tiraskAra karavA lAgyA. zuddhabhaTTa lAgaNIvaza thayA. ane khAlI ucA ke jineAkta dharma zuddha dha na hoya te mArA putra bhasmibhUta tho' ema kahI maLatA agnikuMDamAM putrane nAMkhyA. jotajotAmAM eka devI tene hAthamAM laI bahAra AvI. sabhA digmUDha anI. brAhmaNa AnaMda pAmyA. ghera AvIne vAta karI paNa strIe kahyuM ke 'AvuM pharI tamAre na karavuM joIe. kArajhu ke kAika vakhata zAsana deva jAgRta na hoya teA dharmanI aprabhAjanA thAya' brAhmaNane dharmAMmAM vadhu sthira karavA sulakSaNA tene sAthe lai ahi mArI pAse AvI. ane brAhmaNe pUchyuM ke A putra ugA~ te samakitane prabhAva che ke kema ?" me' tene kahyuM ke hA temaja che? paraSadA AnaMda pAmI. keie vrata tA kAIe samakita gRhe karyuM", A pachI ceAtrIsa atizayathI zAlatA paramAtmA dharmacakrI ajitanAtha bhagavAna jagata upara upakAra karatA ane devA adhiSThita dharmacakrathI mArga darzAvAtA pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. zrI ajitanAtha catra saMpUrNa. zrI sAracakravatti caritra (1) cha khaMDanI sAdhanA tathA cakrIpada. A tarapha sagaranA zastrAgAramAM cakraratna utpanna thayu ke tu cIe tenI pUjA karI. kAraNake ucita vyavahAramAM meATA purUSo kAI divasa skhalanA pAmatA nathI. A pachI chatra, IMDa, khaDUga, kAkiNI, maNi, cama, purohita, gaja, andha, senApati, gAthApati, vAyakI ane strIratna paNa cakrIne AvI maLyAM. sagaracaDhIe sumuhutaeN bharatakSetranA cha khaMDa sAdhavA prayANa karyuM. temaNe mAga, varadAma, prabhAsa, siMdhudevI, himAcaladeva, kRtamAladeva, nATyamAladeva, gaMgAdevI ane navanidhinA adhiSThAyaka devAne sAMdhyA. uttara bharatamAM ApAta bhillA sivAya kAI ThekANe sagaranA sAmanA na thayA. ApAta jillA paNa caiADA vakhata herAna thai cakkI samajI zaraNe Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSTi zalAkA puruSa AvyA. Thera Thera satkAra pAmatA ane bheTAthI navAjAtA sagaracakrIe matrIsahajAra varSe cha khaDa sAdhyA ane vinitA nagarInA parisaramAM paDAva nAMkhyo. eka divase sagaracakrI azvArUDha thaI gheADAne pherave che tevAmAM gheADAne pAMcamI dhAramAM pheravatAM gheADA bhUta Avyu hoya ane nAse tema nAsavA mAMce. jotajotAmAM te adRzya thayA ane cakrIne ghera jaMgalamA lAvI ubhA rAkhyA. cakrI heThA utaryo ke tuta gheADAnA rAma ramI gayA. cakI pagapALe AgaLa vadhyA tyArapachI sAvaramAM snAna ane jaLapAna karI laTAra mAre che tevAmAM temaNe devakanyA samI rUpavatI strI joI. annenAM nayanA ekabIjAmAM maLyAM. te sAtheja ane kAmakhANuthI ghavAyAM. strI sakhI sAthe cAlI gai paNa tuta eka dAsI sagara pAse AvI ane kahevA lAgI ke, 'huM svAmin gaganavallabha nAmanA nagaramAM suleAcana nAmanA vidyAdhara che. tene sahasranayana nAme putra ane sukezA nAme putrI che. eka vakhata nimittiyAe suleAcanane kahela ke, 'tamArI putrI cakravattInI paTarANI thaze, ' AthI game tenAM mAgAM AvyAM pazu te sarvane vidyAdhare pAchAM ThelyAM. I " 70 | laghu eka vakhata sthanupuranA rAjA pUN megha vidyAdhare sukezAnI mAgaNI karI. suleAcane te na svIkArI eTale tuta te lazkara sahita suleAcana upara caDhI AvyA. A laDAimAM suleAcana khapI gaye, paNa tenA putra sahastranayana zatru na jANe te rIte sukezAne laI A jaMgalamAM rahyo che. jyArathI sukezAe tamane joyA che, tyArathI tene kaMpa ane chAtInI krUTaka zAMta thatI nathI. te dIlane ghaNuM ghaNuM rAke che paNa tamArI taraphathI tenuM dIla khasatuM nathI. A arasAmAM sahastranayana paNa tyAM AvI pahoMcyA. ane teNe caDDI jANI suzAne paraNAvI. tyArapachI sahunayanane sAthe lai sagaracakrI vimAna upara eMsI gaganavallabha nagare AvyA, ane tyAM tene tenA rAjya upara besAryAM. A pachI sukezAne sAthe laI sagaracakrI sAketapuranA parisaramAM rahela zikhira AgaLa AvyA. aThThama tapa karyAM. ane maheoNtsavapUva ka nagaramAM praveza karyo. devAe ane rAjAe cakravattI paNAnA abhiSeka karyAM. A cakrIpadanA maheAtsava bhAra varSa sudhI cAlyA. sa ThekANe Anada ane jayajayakAra vyApI rahyo. tyArapachI sagaracakrI adbhuta sukha bhAgavavApUrvaka pAtAnA kAla niga mana karavA lAgyA. eka vakhata ajitanAtha bhagavAna sAketapuranA parisaramAM samavasaryAM. devAe samavasaraNa racyuM. indrAdika devA ane sagaracakI vigere rAjAe yathAsthAne beThA. bhagavAne dezanA AraMbhalI A arasAmAM bhayathI tharathara dhrujate zaraNu zeAdhatA pUrNameghanA putra ghanavAhana samavasaraNamA bhagavAnane pradakSiNA i eMThe. thADIvAramAM hathiyAra sahita kayAM gayo e ghanavAhana" ema pAkAra karate pUrNameghane mArI dhanavAhanane mAravA talasatA sahasraleAcana paNa tyAM mAnyo. teNe samavasaraNamAM beThela ghanavAhanane joyo, paNa bhagavAnanA prabhAvathI tene kroSa zAMta thayA ane te paNa bhagavAnanI dezanA sAMbhaLavA beThA.- A pachI sagaragaTTIe bhagavAnane pUchyu ke A. bannene paraspara vairanuM zuM kAraNa che?" bhagavAne kahyuM.. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sagaracakravarti caritra ] 71 "sUryapura nagaramAM bhAvana nAme eka zeTha hatA. te potAnuM ghara potAnA putra haridAsane soMpI vepAra mATe paradeza gayo. paradezathI khuba saMpatti meLavI rAtri samaye peAtAnA nagare Avyo. khIjA te rAtrivAsa nagaramahAra rahyA paNa ghaNI utkaMThAthI bhAvana nagaramAM putrane maLavA ghera Avyo. rAtrinA samaye pUyAgAyA vinA gharamAM pesatA tene cAra mAnI haridAse mArI nAMkhyo. bhAvana mRtyu pAmI kRSNasarpa ane tyArapachI pUrNa - megha nAme thayA. ane haridAsa mRtyu pAmI sahaleAcana thayA.' pharI sagara caDhIe bhagavAnane pUchyuM, sahasravAcananI sAthe mAre Aja agAu kAMI paricaya nathI chatAM mane tenI pratye kema sneha sphUre che " bhagavAne kahyuM kaI eka pUrvabhavamAM tame rbhaka nAme sanyAsI hatA, tamAre zazI ane AvalI nAme e ziSyo hatA AvalI vinayI ane gurUbhakta hAvAthI tamane tenI pratye khukha prema hatA. eka vakhata AvalIe eka gAya vecAtI lIdhI, paraMtu zazIe tenA mULadhaNIne khuTavI pAte gAya kharIdI, AnA aMge khanne vacce laDAlaDI thatAM zazInA hAthe AvalI mArce gayeA. zi marI ghanavAhana thayA, ane AvalI marIne sahastraleAcana thayo sahasraleAcana pUrvabhavamAM tamArA priya ziSya hovAthI tamane tenA upara hAdika bhAva jAgyo. cha A arasAmAM bhIma nAme rAkSasa je sabhAmAM beThA hatA. te bheA thai ghanavAhanane bheTI kahevA lagyo ke, hu" pUrvabhavamAM vidhruSTa rAjA hatA, ane tuM mArA rativallabha nAme putra hatA. tuM mane prANathI paNa vahAleA hateA. sArU parama sadbhAgya ke tuM mArA jovAmAM Avyo putra ! mArI pAse laMkA ane eka pAtAlalaMkA nAme e nagarIe che. laMkA nagarI lavaNu samudramAM Avela sAtasA ceAjananA vistAravAlA rAkSasa dvIpamA rahela trikUTapadegta upara che, ane pAtAlalakAthI cha yojana dUra jamInamAM--pRthvImAM savAseA yojana vistAravALI che. bhIme rAkSasavi ane navamANikayano hAra ApI meghavAhanane sAthe lIdhe. ane ane lakAnA rAjA manAvyeA rAkSasadvIpanA rAjA ghanavAhanano vaMza tyArapachI rAkSasavaza tarIke prasiddhi pAmyo. A pachI bhagavAne bIjI tarapha vihAra karyAM, ane deva, dAnava, rAjAe vigere pUrvabhavanA sneha ane vaira kevI rItanI paraMparA janmAntarAmAM ubhI kare che, tenI samaja purvaka svasthAne gayA. samaya jatAM sagaracaDhDhIne jantu vigere sADhahajAra putrA thayA. (A sAhajAra putro eka strIthI thayA ke ghaNI strIthI thayA teno spaSTa ullekha jeke zAstramAM maLatA nathI.) A putrA cauvanavaya pAmyA ane temano vIyollAsa khIlI nIkaLyo. temaNe pitAne vijJapti karI ke, ame Apa kahe te deza sAdhIe agara kahe te druma zatrune vaza karIe' pitAnI AgaLa nahotA koI deza sAdhavAnA bAkI ke nahAtA koi khAkI duya zatru. AthI temaNe kahyuM ke putrA, bhAgyavAna purUSone sukha bhAgavavA prayatna karavA paDatA nathI. 2 ' Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [la triSaSTi zalAkA puruSa, kAna tene mATe te bIjAe prayatnapUrvaka sukha hAjara rAkhavuM paDe che. tame tamAre IcchA mujaba vicare ane sukha bhegavI kALa pasAra kare. pitAnI AjJA thatAM strIratna sivAya sarva ratno laI putroe mAMgalika divase prayANa karyuM. kudaratanI lIlA nihALatA AnaMda lUMTatA ane lUMTAvatA sagaranA sAgaranA majhAnI mAphaka sAThahajAra putro grAma, nagara, kheTa, nadI, kahe jotA jotA aSTApada pAse AvyA. lIlAchama vRkSa ghaTAthI chavAela ne AkAzanA vAdaLAMo sAthe vAta karatA. suvarNa muzkeTa samA cetyathI zubhatA te parvatane joI matrIone pUchayuM ke, "A karyo parvata che? ane tenA upara citya keNe baMdhAvyuM che?" maMtrIoe kahyuM, "tamArA pUrvaja RSabhadevanA putra bharatacakrIe A cetya banAvela che, ATha pagathAra hovAthI A aSTApadaparvata kahevAya che. A caityamAM svasva dehapramANa covIsa tIrthaMkara bhagavAnanI ratnamaya pratimAo ane bharata cakkInA navANuM bhAIonI pAdukA tathA mUrtio karAvI bharatezvare pratiSThApUrvaka , pratiSThita karela che cauvananA pratIka samA sAThahajAra putre ghamadhamATa karatI nadInA puranI peThe aSTApada upara caDhayAbhagavaMtanI pratimAne vAMdIane jIvana kRtakRtya banI vicAravA lAgyA ke, pitAe ApaNA mATe karavA jevuM kAMI kAma bAkI rAkhyuM nathI bIjuM kAMI nahi te ApaNuM vahilAe banAvela AvA maMdiranI sadAkALa rakSA thAya tevuM kAMIka ApaNe karIe. tepaNa ApaNuM ahobhAgya! kAraNake duSamakALamAM jate divase mANase bhagavAnanI ratna pratimAne paNa uThAvI jaze. kemake "dhanabhUkhyAne kAMIpaNa anAcaraNIya nathI hotuM." badhAe aSTApada pharatI khAI karI maMdiranI rakSA karavAno nirNaya karIdaMDaranathI pRthvIne khadavA mAMDI, jotajotAmAM hajAra jana khodI nAMkhyuM, tyAM te nAgalekanA utpAtathI krodhAtura thaela javalanamae deva bahAra Avye ane kahevA lAgyuM ke pitAnA daMDaranathI abhimAnI banela e sagaraputra ! tame A zuM karavA mAMDayuM che? nAgalokanAM maMdire nIce khaMDita thAya che tenuM tamane bhAna che ke nahi? moTAnA putre moTAnI peThe saunuM kuzaLakSema IcchavuM joIe." jahue javalanaprabhane vijJapti karI zAMta pADo ane kahyuM ke "ame tamArA AvAsa teDavA nathI mAgatA, ame te maMdiranI rakSA mATe ahiM khAI karatA hatA. vivekI purUSane game te kepa paNa jyAre mANase ajANatAM bhUla karI che tema lAge tyAre turta zAMta thAya che. tema jvalanaprabha zAMta thayo ane pAtAla lokamAM cAlyA gaca. nAgarAjanA gayA pachI jahue pitAnA bhAIone kahyuM ApaNe aSTApada parvatanI AsapAsa khAI karI paNa Ate jate divase purAI jaze. game tevuM moTuM zarIra buddhi vinA zobhe nahi tema A khAI pANI vinA nakAmI nivaDaze. mATe ApaNe tene pANIthI puravI joIe. paraMtu khAI purAya teTaluM pANI gaMgAne ahiM lAvyA sivAya banI zake tema nathI. AthI yamadaMDa samA daMDara laI gaMgAnA kAMThAne vidAra. janheM gaMgAnA pravAhane khAImAM lAge. gaMgAnuM pANI nAgalokamAM pahaM. ane denA AvAse pANIthI * Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sagarAvati caritra ] 73 taraboLa banyA. nAgarAjanA kope mAjhA mUkI te nAgakumAra sAthe bahAra Avyo ane kahevA lAgyuM ke gadheDAone te DaphaNAM ja joIe tema tamArI sAthe sAmanIti kAmanI nathI.' tema kahI dariviva vaDe sagaranA 60 hajAra putrane bhasmibhUta karI nAgarAja nAga kumAra sAthe pAtAla lokamAM pAcho jAlyo gayo. sagaranA putranI samaga chAvaNuM kakaLathI gAjI uDI. dizAo ane vanapakSIo paNa raDI uDayAM ane gaIkAlanI prabaLa zakita ekAeka Ama acAnaka asta pAmatI joI sau keIka magna banyA. senApati ane sainike zA maDhe pAchA pharavu te na sUjhavAthI mRtyu pAmavAnI taiyArIvALA thayA tevAmAM eka bhagavA vastravALA brAhmaNe temane AzvAsana ApyuM. ane kahyuM ke hu rAjAno zeka ocho karI zAMta pADIza! tame AvA akALa mRtyune na vo! hu lUMTAyo ! mArU kaI rakSaNa kare ! bacAve ! bacAvo" ema bUmo pADato bALamRtakane laI eka vRddha brAhmaNa rAjamArgamAM DUsake Dusake raDate hato A zabda sagaracakrIe sAMbhaLI tene rAjasabhAmAM belA. ane pUchyuM ke "he vipra ! mArA rAjayamAM tane keNe lUTayo che? tuM koNa che ane tAre zuM dukha che?" "mahArAja! huM zuM kahuM? mAruM sarvasva gayuM ! huM azvabhadra nAmanA gAmaDAno agnihotrI brAhmaNa chuM. prANapriya putrane tenI mAtAne sopI huM vadhu abhyAsa karavA bIje gAma gayo. tyAMthI pAchA pharatAM gharamAM peThe tyAre strI Dusake Dusake retI hatI ane eka bAju kALA sarSathI kasAyela putra dIrgha nidrAmA piDyo hate. meM ane mArI strIe AkhI rAta reI reIne kAkI. madhyarAtrie kuladevI pragaTa thaI ane kahevA lAgI ke tuM muMjhAIza nahi jene ghera mRtyu na thayuM hoya tenA gherathI maMgalika agni lAva eTale tArA putrane huM turta jIvaDuM, mane AzA pragaTI. "he rAjana! huM uMbare uMbare bhaTakuM chuM. koine tyAthI maMgalika agni malatuM nathI. nAnA moTA sarve ghera bhaTako chuM. mAre bIjI kaI bhUkha nathI. mAre joIe che mAtra maMgalika agni. Apa cakI che, kRpALu che, prajAvatsala che, te A prajAnA bALakane jIvADavA mAMgalika agni Ape, agara kayAMthI paNa maMgAvI Apo." sagaracakrIe zekamaya chatAM vivekI vANIthI kahyuM, "he brAhmaNa amArU kuLa uMcuM che chatAM amArA kuTuMbamAM paNuM RSabhadeva, bharata, AdityayazA, mahAyazA, atibala, balabhadra , balavIrya, kArtivIrya vigere pratApI pUrvajo mRtyu pAmyA che. te game tyAM phare paNa keInuM kuTuMba ke ghara mRtyu vinA nahi maLe. A jagatamAM sarva jIvo kALavaza che. je janme che te avazya mRtyu pAme che. tame paMDita ane dhIra che te pairya dhAraNa karI jagata sthitine vicAra kare." brAhmaNe kahyuM. huM A badhu samajuM chuM. paNa mArI dhIraja rahetI nathI mahArAjanI zAstravana ane dhIrajanI vAte jyAM sudhI pitAne sAkSAt anubhava nathI thayo hato tyAM sudhI te rahe che, paNa jyAre dukha pitAne mAthe AvI paDe che tyAre nathI rahetI. huM samajuM chuM ke jene cheDA putro hoya tenA thaDA nAza pAme ane jenA vadhAre hoya tenA vadhAre nAza pAme. he svAmina! Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 [ laghu triSaSTi zAMkA puruSa ApanA vacanathI huM have zAka nahi karUM paNa Apa ApanA saghaLA putronA mRtyu vakhate zAka na karazo. tA have Apa sAMbhaLeA. huM svAmin! tamArA sAohajAra putro nAgarAjanA dRSTiviSathI mRtyu pAmyA che." A samAcAra sAMbhaLI sagara zAkastabdha banI jaDAI gayeA brAhmaNe kahyuM huM svAmin ! Apa ajItanAtha bhagavAnanA khAMdhava che. vivekI che, ane jagatanI sthitinA pArakhu che.' eTalAmAM tA sarve pradhAnA AvyA ane temaNe sarva vRttAMta kahyo. tyAM tA rAjA ghaNI dhIraja rAkhavA chatAM na rAkhI zakayA ane jamIna upara DhaLI paDaceA, sarvatra zAka phelAyA. prajA paNa rAjAnA zAkamAM sAmela chanI. thADA samaya sudhI teA sau kAI avAcaka manyA. rAjA samajI gayA ke A vRddha brAhmaNa mArA putranA mRtyu samAcAra ApavA AvyeA hatA. paNa teNe mane vadhu AghAta na lAge mATe peAtAnA putranA mRtyunI vAta AgaLa karI hatI. A brAhmaNa khIje kAI nahi paNa mane sthira rAkhavA brAhmaNaveze padhArela iMdra hatA. k subuddhi matrIe AMsu luchI bhAre avAje kahyuM, " rAjana ! buddhizALI manuSyae jagatanI nAzavaMta avasthA jANyA pachI vivekavikala na thavuM joie. matrIe rAjAne IndrajALikanu dRSTAMta ApI kahyu` ke he rAjan ! eka rAjAne tyAM vasataRtumAM eka indrajALika AbhyA teNe kahyuM ke, sAtame divase sarva nagara pANImaya thaI jaze.' kAie A vAta na mAnI paNu sAtame divase garava karatA varasAda varasavA mAMDayA. leAkAtAvA lAgyA. rAjA agAsI upara caDhyo. tyAM paNa pANI ubharAyu. rAjAe jevA sa~pApAta karyo ke tu teNe peAtAnI jAtane siMhAsana upara joi pachI cAre khAju najara pheMkI te teNe na dekhyu pANI ke pANInA upadrava. tuta iMdrajALika rAjA AtraLa hAjara thayA ane rAjAne kahevA lAgyuM ke mahArAja ! AtA mArI kalA hatI.' A pachI rAjA vicAramagna anyA ane saMsAra tajI dIkSA lai teNe svazreya sAdhyu IndrajAlikanA cAmAsAnI peThe A sarva sauMsAra indrajALika samAna che." Ama sarvee judAM judAM dRSTAntA ApIne rAjAne zAkarahita anAvyA, teTalAmAM gaMgAnA jaLanA upadravanI prajAe bUma pADI, sagaracakIe jantunA putra bhagIrathane mAkalyA. teNe ahumata karyAM, ane jvalanaprabhadevane ArAdhI gaMgAne samudramAM vALI prajAne susthita karI. AthI tyArakhAi bhagIrathanA nAmathI gaMgA bhAgirathI kahevAi. A gaMgA pravAha samudra tarapha vaLatAM sagaraputronAM mRtakA paNa samudramAM jai maLyAM. AthI jate dIvase asthine jaLamAM nAMkhavAnI vidhi jagatamAM cAlu thaI. kAraNake jagatamAM meATA leAkeAnI pravRtti jate divase mArUpa ane che. gaMgAne samudramAM meLavI bhagIratha pA phare che tevAmAM teNe 'mAmAM eka kevaLI bhagavaMtane jeyA, ratha uparathI bhagIratha uttarI munine pradakSiNA karI praNAmapUrvaka cAgyasthAne besI pUchavA lAgyA ke, huM bhagavaMta ! mArA pitA ane kAkAe ekIsAthe kayA kane lai mRtyu pAmyA.' kevaLI bhagavate javAkha ApyA, "huM' bhagIratha ! pUrve eka saMgha tI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sagaracakavati caritra ] cAtrAe jatAM eka gAmamAM AvI pahoMcyA ane kuMbhAranA ghara najIka teNe paDAva karyo. gAmaleke cora hovAthI saMghane mAladAra mAnI lUMTavA AvyA. kuMbhAre AjIjI karI dhama mANasone na lUTavA tevuM samajAvI temane pAchA vAvyA. pachI rAjAne khabara paDI ke, A gAmanA loke cAra che, tethI te gAmane mANaso sahita kuMkI bALyuM. jyAre A gAma bALyuM tyAre kuMbhAra bahAragAma gayo hato, tethI te bacI gaye. kuMbhAra mRtyu pAmI virATadezamAM vaNika thayo. tyAMthI mRtyu pAmI rAjA thaI devalokamAM jaI tuM bhagIratha nAme thaze. ane gAmanA loko virATadezanA manue thaI kaMI saMsAramAM bhaTakatA bhaTakatA tamArA pitA jahu vigere thayA, he kumAra ! javalanaprabha vigere te nimitta mAtra che. pUrvabhavanI karaNIja neha, vaira, saMpatti ane mRtyumAM kAraNarUpa che." bhagIratha kevaLane vAMdI rathArUDha thaI adhyAmAM Avyo. ayodhyAmAM AvatAM veMta bhagIratha dAdA sagaracakrIne page lAgyo ane temaNe tene AzIrvAda ApyA. A pachI sagaracakrIe bhagIrathane kahyuM, "he pautra! mArA upara rAjyabhAra e che kara ane mane dIkSamArge prayANa karavAmAM madadarUpa bane !" sagaracakrIe turta vinIta ane namra bhagIrathane rAjyAbhiSeka karyo. A avasare ajItanAtha bhagavAna samavasaryAnA udyAnapAlakae samAcAra ApyA. cakrIe sADAbAra koDa sonaiyA InAma ApyuM. A pachI samavasaraNamA jaI dezanA sAMbhaLI ane pravajyA aMgIkAra karavAnI IcchA jaNAvI bhagIrathe sagaracakIne dIkSA mahotsava karyo ane bhagavaMtanA hAthe janha sAthe gayelA sAmatesahita cakrIe dIkSA aMgIkAra karI. jotajotAmAM sagara munie dvAdazAMgIne abhyAsa karyo. utkRSTa tapa tapI ghAtikarmane kSaya karI kevaLajJAna pAmyA. bhagavAna ajItanAtha svAmine ekalAkha sAdhu, traNa lAkhane trIzahajAra sAdhvIo, sADatrIsa coda pUrvadhArI,ekahajArane sADA cAraso mana paTavijJAnI corANu avadhijJAnI, bAvIza hajAra kevalI, bAra hajArane cAra vAdI, vIza hajArane cAra vaikIyalabdhivALA, be lAkha ne aThThANuM hajAra zrAvaka tathA pAMca lAkha ane pIstAlIza hajAra zrAvikA ATale parivAra thayo. - nirvANa samaya najIka AvatAM ajItanAtha bhagavAna sametazikhara padhAryA. ane hajAra munio sAthe pAde pagamana aNusaNa svIkArI caitra zuda pAMcamanA divase mRgazira nakSatramAM cAra aghAtikane kSaya karI eka mAsanA upavAse nirvANa pAmyA. sAthe aNasaNuM karanAra sunio paNa kAlAnukrame nirvANa pAmI siddhisukhane varyA.. davee mekSa kalyANaka mahatsavapUrvaka ujavyuM. Ama ajItanAtha bhagavAne kumAra avasthAmAM aDhAralAkha pUrva, rAjyavasthAmAM eka pUga sahita trepanalAkha pUrva, chadmasthapaNumAM bAravarSa ane kevaLajJAnamAM ekapUvaga ane bAra varSa jUna lAkha pUrva pasAra karI ekaMdara beralAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karI RSabha Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 ww [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa. prabhunA nirvANuthI pacAsa lAkha kroDa sAgaropame nirvANa pAmyA. sagaracakrI paNa tyArakhAda aNusaNa svIkArI muktipadane pAmyA, indra sahita devAe, ane bhagIratha vigere rAjAe e bhagavaMtanA dehanA ane munionA dehanA cadana kAthI agnisa'skAra karyAM A pachI indrAdika devA bhagavatanI DhIDhA asthika vigere laI gayA ane harahameza temanA smaraNa nimitte temanI pUjA karavA lAgyA. zrI sagaracakrI caritra saMpUrNa. A pramANe ajitanAtha bhagavAna ane sagaracakrI caritrarUpa mInuM pUrva saMpaNuM. zrIsaMbhavanAtha jina caritra ( 1 ) pUrva bhavatu varNana prathama dvitIya bhava-vipulavAhana rAjA ane deva. dhAtakI khaDanA arAvata kSetramA kSemaparA nAmanI nagarI hatI. te nagarImAM vipulavAhana nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. A rAjA nyAyI, guNI, parAkramI ane dAMtA uparAMta deva, gurU, dharmanI zraddhArUpa samyaphurtI mULa khAravratane dhAraNa karatA hatA. svAdhyAya ane jInapUjAmAM tenu citta harahaMmezAM lAgyuM rahetuM hatuM. prajA tene pAlaka pitAnI peThe mAnatI hatI ane te praznane peAtAnA saMtAnanI peThe sAcavatA hatA. tenA rAjyamAM sarvatra prema, zAMti ane sukha sau kAinA hRdayamAM hatAM. IndranI peThe pUNuM vaibhava, sAmarthya ane premathI rAjya karyo chatAM eka vakhata tenA dezamAM bhayaMkara duSkALa paDayA. anna mATe le|ka| valakhAM mAravA lAgyA. jamIna ceAmAsu hovA chatA unALAnI peThe dhagadhagavA lAgI. kalpAnta kALanA pavananI jema nairya dizAnA pavana phuMkAvA lAgyuM. vAdaLAM paNa kALA bressara ane sU kAMmAnI thALI jevA dekhAvA lAgyA. leAkeA zerIe zerIe bhaTakavA lAgyA. anAjanI eka pasalIne mATe keTalIka mAtAo potAnA bALakane vecatI jaNAvA lAgI. kaDakA roTalA mATe kutarAe laDe tema eka bIjAnA hAthamAMthI leAkeA zaTale kheMcI letA jaNAvA lAgyA. vadhu zuM kahevuM ? je bALakAne lADathI ucheratA te bALakathI chAnAmAnA meLavela grAsane mAta pitA khAI peAtAnu udara bharapaNuM jeNAvatA. satra varSAnA abhAvamAM pRthvInA rasakasa sAthe mANasAnA paraspara prema, sneha sauntya ane lAgaNI sukAyAM, kudarate paNu AMkhuM AMkha peAtAnuM svarUpa karyuM. vipulavAhana rAjAne pAtAnA dezanI A sthiti joI zakAI nahi. teNe chUTe hAthe leTTezane anAja vaheMcavA mAMDayuM, munine prAruka annapANI maLe tenI teNe vyavasthA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAtha jina caritra ] karI ane te pitAnA bhejanAlayamAM sarva saMghane jamADavAnI paNa zeThavaNa karI. te saMghanI harahaMmezAM khabara pUcho ane tenI A viSama paristhitimAM saMbhALa rAkhavA harahamezAM ghukta raheto. A rIte rAMghanI parama bhaktine laIne teNe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM. A bhakita jyAM sudhI duSkALa rahyo tyAM sudhI teNe pUrNapaNe jALavI rAkhI. eka vakhata saMdhyA samaye rAjA pitAnA mahelanI agAzI upara beThA hatA. AkAzamAM cAre bAjuthI vAdaLAM chavAyAM, ghora aMdhakAra thayo, rAjAne lAgyuM ke hamaNuMja varasAda tUTI paDaze. rAjA A vicAra kare che. teTalAmAMja pavananA sUsavATA thavA mADayA, gherAyelAM vAdaLo vikharAyAM ane AkAza vAdaLAM rahita svaccha thayu. A dekhAva rAjA ghaNI vAra te paNa Aje rAjAne A dekhAve aMtarmukha tarapha vALyo. ane tethI rAjA vicAravA lAgyuM ke A jagatanI sarva saMpatti ane lIlA A vAdaLa jevI che. te bhegI thAya che paNa kALane jhapATe AvatAM jaladI vikharAya che. mUrkha mANasaja tene kAyamI mAnI tenI aMdara gAMDe ghele bane che. A vAdaLanI chAyAnI peThe sarva saMsAranI sthiti che. mATe mAre tenI Asakti choDavI joIe putrone rAjya seMpI Atma kalyANa sAdhavuM joIe. tarataja rAjAe potAnA putra vimalakItine belA ane kahyuM "he putrI A rAjya pUrAne vahana kara. mAruM mana rAjya ke saMsAramAM nathI. bIje kazo vicAra na kara. ane mane A bhAramAMthI mukta kara." rAjakumAra javAba Ape eTalAmAM te rAjyAbhiSekanI taiyArI thaI ane vimalakItine rAjyAbhiSeka thaye. rAjA vimalakItie prabhAte niSkramaNa mahatsava pUrvaka svayaMprabha nAmanA AcAryanI pAse pitAnA pitA vipulavAhanane dIkSA apAvI. vipulavAhana rAjarSie pAMca mahAvato dhAraNa karyo ane jagatanA rAjyanI peThe saMyama rAjyane paNa sArI rIte pALavA pUrvaka dIpAvavA lAgyA. temaNe vividha tapazcaryA karavA mAMDI parisahe sahana karavA mAMDayA ane vizasthAnaka tapanuM ArAdhana karI pUrve bAMdhela tIrthakara nAmakarmane puSTa karyuM. aMte aNasaNa karI mRtyu pAmI Anata nAmanA navamA devalekamAM devapaNe utpanna thayA. zrI saMbhavanAtha bhagavAna trIjo bhava navamA devalokanAM sukha anubhavI vipulavAhana rAjAne jIva A jaMbudvIpanA pUrva bharatArdhamAM Avela zrAvastI nAme nagarIne viSe chatArI rAjAnI rANI enAdevInI kukSine viSe phAgaNa suda 8 nA divase jayAre mRgazIrSa nakSatramAM caMdramAne vega hato te vakhate utpanna thayA. senA mAtAe cauda svapnAM dekhyAM. ane svapna dekhyA bAda deva Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa gurU dharmanA ciMtavanamAM chakInI rAtri pasAra karI. prAtaHkAle rAtre Avela svapnanI vAta rAjAte kahI. rAjAe ha pUrvaka jaNAvyu ke he devI ! A svapnanA prabhAvathI tamane traNe lekamAM vandvanIya putra ratnanI prApti thaze. A vAta kahe che teTalAmAM Indro paNa tyAM AvyA ane svapna phUla kahevA pUrvaka mAtAne kahevA lAgyAke hai mAtA trIjA tI kara sabhavanAtha bhagavAna tamAre tyAM janma dhAraNe karaze, yAvat racavana kalyANakanI sarva kriyA karI devA peAtAnA sthAne gayA. 7. navamAsa ane sADA sAta divasa gayA bAda mRgazIra nakSatramAM caMdramAne ceAga hatA tyAre mAgazara suda 14nA divase senA mAtAe jarAyu rUdhira vigere doSathI rahita azvanA lAMchanavALA suvarNa sarakhA varNavALA putranA janma ApyuM. bhagavAnanA janma vakhate jagatabharamAM sarvatra prakAza phelAye| nArakInA jIveAe paNa kSaNabhara sukha anubhavyuM. dizAe prasanna dekhAvA lAgI. pavana sudara madamada vAvA lAgyA. sugadhI jaLanI dRSTi thai. AkAzamAM deva duMdubhi vAgavA lAgyAM. ane yAvat sava ThekANe AnaMda AnaMda phelAye. cesa dik kumArikA, indro ane bhagavAnanA pitAe dakhadama pUrvaka janmeAtsava vidhine khubaja harSa thI ryAM. bhagavAna jayAre garbhamAM hatA tyAre samA (sIga--maga, maTha, cekhA, magaphaLI, vigere anAja) ghaNu utpanna thayuM hatuM tethI temanu nAma samavanAtha athavA sabhava nAtha pAyuM. prabhu bAlyakALa pasAra karI yauvanane pAmyA tyAre temane rAjakanyAe sAthe paraNApavAmAM AvyA ane jayAre bhagavAna para lAkha pUnA thayA tyAre jitArI rAjAne vairAgya utpanna thayA. teNe sabhavanAthane rAjyagAdI soMpI dIkSA lai svazreya sAdhyuM. saMbhavanAthane peAtAnI prajAnI peThe prajAnu pAlana karatAM cAra pUrvAMga sahita cummAlIza lAkha pUrva vItyAM. lagavAna sapUrNa sukhamaya peAtAnA rAjya kAla pasAra karatA hatA. koI jAtanuM temane duHkha nhAtu chatAM temanI najara sAMsArika ghaTanA upara paDI ane vicAravA lAgyA ke A sa'sAramAM viSayasukha viSe mizrita madhu anna sarakhuM che ke je madhura anna khAtAM sArU lAge che paNa teno paripAka thatAM viSamizrita hovAne laI macchu pamADe che. tema AviSaye bhAgavatAM game teTalA sArA lAgatA hAya tA paNa pariNAme mahA anartha utpanna kare che. mAre A sarvanA tyAga karavA joIe' evuM bhagavAna vicAre che tevAmAM he nAtha 1 tItha pravartAvAnI udyASA pUrvaka leAkAntika devAe vijJapti karI. bhagavAne vArSika dAna devAnI zarUAta karI ane eka varSamAM traNase aThayAsI koDa ane eMzI lAkha suvarNa mudrAonuM dAna ApyuM. sAMvatsarika dAna pachI indra, devA ane mAnAe karela niSkramaNa mahAtsava pUrvaka sAgasara suda 15nA dIvase siddhArtha nAmanI zikhIyA upara ArUDha thaI bhagavAna 1 pUrvAMga eTale rAzI lAkha vala Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI saMbhavanAtha jina caritra ] sahastrApravanamAM padhAryA. ane zibikAmAMthI utaryA bAda paMca suSTi lonca karyo. kAraNake saMsAranuM kAraNuM zarIra che ane zarIrano agrabhAga te keza che mATe tene sau prathama bhaga vAne dUra karyA. tyArapachI bhagavAne "jema rAmAya' ne pATha uccarI saMyama grahaNa karyuM. Ije bhagavAnane devaduSya vastra ApyuM ane jANe saMyamanuM sAdara hAya tema bhagavAnane mana:paryava jJAna utpanna thayu. devatAo bhagavAnanI stuti karI naMdIzvara dvIpe jaI mahetsava karI svasthAne gayA. bIje divase bhagavAna pAraNane mATe nagaramAM padhAryA ane surendradatta rAjAne ghera kSIranuM prAsuka ane hastapAtramAM grahaNa karyuM. te vakhate paMcadivya pragaTa thayA. ane bhagavAne jyAM pAraNuM karyuM tyAM surendradatemaNIpIDa racA ane te surendradatta maNIpIDanI trikALa pUjA karIne ja bhajana karate. tyArapachI bhagavAne gAma, nagara, vana, parvata vigere aneka ThekANe vicarI cauda varSa pasAra karyo. bhagavAna navA navA abhigraha dhAraNa karatA. guNi ane samitine yathArtha paNe pALatA pharI sahassAmravanamAM padhAryA. ane zALa vRkSa nIce kAusaga dhyAne rahyA. aMtamukha rahI dhyAna dharatAM cAraghAti karmane khapAvI kArataka vada panA divase jyAre caMdramA mRgazira nakSatramAM AvyA hatA tyAre chaThTha tapamAM vartatA bhagavAnane kevalajJAna utpana thayuM. e samavasaraNa racyuM. bhagavAna dee racela nava suvarNa kamale upara paga dhAraNa karatA samavasaraNamAM peThA ane tIrthane namI dezanA AraMbhI. A dezanAthI keIe dIkSA aMgIkAra karI keIe zrAvakapaNuM te keIe mArganusAri paNAne svIkAra karyo bhagavAnane cArU vigere 102 gaNudhare thayA. jemaNe bhagavAna pAsethI tripadI pAmI kAMdazAgInI racanA karI ane bhagavAne InDe lAvela vAsakSepa nAMkhI gaNunI anujJA ApI. prathama parisi pUrI thayA bAda gaNadhara bhagavate dezanA ApI tyArabAda bali vigere uchALavAmAM Avye. saMbhavanAtha bhagavAnanA zAsananA adhiSThAyaka deva trimukha yakSa ane devI duritAri thayA trimukha cakSane traNa mukhya traNa AMkha ane cha hAtha che. teno varNa zyAma ane vAhana moranuM che. A trimukha yakSe jamaNu taraphanI traNa bhujAmAM nakula, gadA ane abhayane dhAraNa karyo hatA. ane DAbI taraphanI traNa bhujAomAM bIrU, mALA ane akSasUtra dhAraNa karyuM hatuM. duritAri devI cAra hAthavALI, zukala varNavALI ane meSanA vAhanavALI che. A devIe dakSiNa taraphanI be bhUjAomAM varada ane akSasUtra temaja DAbI be bhUjAomAM sarSa ane abhaya dhAraNa karyA hatAM. saMbhavanAtha bhagavAnane 102 gaNadhara, be lAkha sAdhu, traNa lAkha chatrIsa hajAra sAvIo, be hajAra doDha cauda pUvI, nava hajAra ane chaso avadhijJAnI, bAra hajAra ane dese mana 5ryavajJAnI, paMdara hajAra kevalajJAnI, ogaNIza hajAra AThase veyi. labdhivALA, bAra hajAra vAda ladhivALA, be lAkha ane trANuM hajAra zrAvake ane che lAkha ane chatrIsa hajAra zrAvikAone parivAra thayo. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa saMbhavanAtha bhagavAna potAno nirvANu samaya najIka jANuM sametazikhare padhAryA ane eka hajAra munio sAthe yAdagamana aNusaNano svIkAra karyo. ane caitara suda pAMcamanA divase jyAre mRgazira nakSatramAM caMdrano yoga hatuM te vakhate zelezI dhyAna dharI nirvANuM pAmyA. temanI sAthe aNasaNa lIdhela munie paNa anukrame mekSa pAmyA. saMbhavanAtha bhagavAne kaumArya avarathAmAM paMdara lAkha pUrva, rAjyavasthAmAM cArapUrvAga sahita cummAlIza lAkha pUrva, ane dIkSA avasthAmAM eka pUrvAga nyUna eka lAkha pUrva e rIte sarva AyuSya sATha lAkha pUrvanu bhagavyuM. temanA zarIranI uMcAI cAraso dhanu nI hatI. saMbhavanAtha bhagavAna ajitanAtha svAminA nirvANa pachI trIsa lAkha keDI sAgarepama gayA tyAre nirvANa pAmyA. temanA dehane agni saMskAra indroe yathAvidhi karyo. dADhA, dAMta asthi vigere yathAyogya vaheMcI laI pitAnA jIvanane kRtArtha mAnI yathAyogya sthAne sthApI naMdIzvaradvIpe jaI sthAne gayA. zrI abhinaMdana svAmi caritra pUrvabhava varNanaprathama-dvitIyabhava-mahAbala rAjA ane deva. pUrvakALamAM -A ja budvIpanA pUrva mahAvidehamAM maMgalAvatI nAme vijaya che. A vijayamAM ratnasaMcayA nAmanI nagarI hatI. temAM mahAbala nAmane rAjA rAjya karato hate. A rAjA buddhi nidhAna, parAkramI ane dharma parAyaNa hato. eka vakhata tene virAgya bhAvanA jAgRta thaI ane vimalasari nAmanA AcAryanI pAse teNe dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA bAda teNe ekAvaLI, ratnAvaLI vigere tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karyo ane vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM. aMte aNusaNu karI mahAbala rAjaSi mRtyu pAmI vijaya vimAnane viSe mahaddhika devatAyaNe utpanna thayA. zrI abhinaMdana svAmI. . * trIje bhava-jaMbudvIpanA A bharatakSetramAM ayodhyA-kezalA nAme nagarImAM IvAkuvaMzamAM utpanna thayela saMvara nAme rAja hato. tenuM jagatamAM eka chatrI rAjya hatuM e ne teja sahana nahi karavAthI keTalAka tene tAbe thayA ane je vadhu Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . . - - kan zrI abhinaMdana svAmi caritra mAnI hatA temaNe tapavanano Azraya lIdho. A rAjAne ziyaLavaMtI siddhArthI nAme rANI hatI. tenI kAzimAM vaizAkha suda 4 ne divase jyAre abhijita nakSatramAM caMdrano yoga hatuM tyAre mahAbalane jIva vijaya vimAnamAMthI racavI utpanna thayo. ane mAtAe cauda ravAna dekhyAM jagatamAM sarvatra prakAza phelAye, devoe vana lyANaka mahatsava karyo. nava mahinA ane sADA sAta divasa vyatIta thayA tyAre siddhArthI rANIe mahA zuda bIjanA divase caMdra abhijIta nakSatramAM hatuM te vakhate sUrya jevA tejasvI vAnara vaMzanavALA putrano janma Apyo. traNa lokamAM sarvatra prakAza phelAyo. nArakInA jIvoe paNa sukha anubhavyuM. saMvara gajAe, devatAoe ane dikumArikAoe janma mahotsavanI kyiA karI. bhagavAna jyAre garbhamAM hatA tyAre AkhA nagaramAM harSa harSanuM vAtAvaraNa phelAyuM hatuM tethI mAtapitAe zubha muhUrte temanuM nAma abhinaMdana pADayuM. bAlyakALa pasAra thayA chang pitAnuM gAvalI karma jANuM mAtApitAnI prArthanAthI bhagavAna rAjakumArIkA rAdhe pAyA. saMsArasukhane bhegavatAM jyAre bhagavAna sADA bAra lAkha pUrvanI vayavALA thayA tyAre saMvara rAjAe temano rAjayAbhiSeka karyo. ane pote cAritra grahaNa karyuM. abhinadana ravAmine mAnya karatAM ATha pUrvaga sahita chatrIsa lAkha pUrva vItyAM tyAre vairAgya bhAvanA jAgI ane kAntika devatAoe "he nAtha! tIrtha pravartAnI vijJapti karI. bhagavAne sAMvatsarika dAna ApyuM. tirthagajAbhaka devatAoe temanA gharamAM dhananI vRddhi karI ke jethI game teTaluM dAna ApatAM te khUTyuM nahi. sAMvatsarika dAna ApyA bAda bhagavAna snAnapUrvaka ane Indrae karela suzobhA sahita arthasiddha nAmanI zibikA upara ArUDha thaI sahasAmravanamAM padhAryA. tyAM temaNe AbhUSaNa cheDI paMcamuSTi lonca karI cha3 tApUrvaka eka hajAra rAjAo sAthe mahA suda 1ne divase ke jyAre abhijita nakSatramAM caMdrane yoga hatA tyAre dIkSA aMgIkAra karI. ane te ja vakhate bhagavaMtane mana 5ryAvajJAna utpanna thayuM. IndrAdi deva stuti karI vasthAne gayA. bIje divase bhagavAne ayodhyA nagarInA rAjA Indradattane tyAM hastapAtramAM kSIranuM pAraNuM karyuM. paMcadivya pragaTa thayAM. tyAMthI bhagavAne apramattapaNe vihAra karatAM aDhAra varSa pUrNa karyo. parisaha, upasarga ane abhigrahane dhAraNa karatA bhagavAna sahastrAsa vanamAM padhAryA ane chaTha tapa karI rAyaNa vRkSanI nIce kAusaga dhyAne rahyA. dhyAnamAM cAra ghAtakarmane kSaya karI zukala dhyAnanA bIjA pAyAne dhyAvatAM pioSa suda 14nA divase jyAre abhijita nakSatramAM caMdrano yoga hato te vakhate bhagavAnane kevaLajJAna utpanna thayuM. devatAoe traNa gaDha, cAra kAra ane deva chaMdaka sahita samavasaraNa racyuM. bhagavAne tIrthane namI dezanA ApI A dezanAmAM keI chae cAritra, zrAvakapaNuM vigere lIdhuM. bhagavAnane vajanAbha vigere eka sola gaNudhare thayA. temaNe tripadI pAmI dvAdazAMgInI racanA karI ane bhagavAne vAsakSepa nAMkhI anujJA ApI. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka | laghu triSaSTi zalAkA puruSa, abhinaMdana svAminA tIrthamAM yakSezvara nAmano cakSa zAsanadeva ane kelikI nAmanI devI zAsanadevI thaI. yakSezvara zyAma kAMtivALo, hAthInA vAhanavALe, jamaNI be bhujAomA bIrU ane akSasUtra dhAraNa karanAra ane DAbI be bhujAomAM nakula ane aMkuza rAkhanAre hate. kAlikAdevI zyAmavarNavALI, kamaLanA Asana upara besanArI, dakSiNa be bhujAmAM varada ane pAsane dhAraNa karanArI ane DAbI be bhujAmAM nAga ane aMkuzane dhAraNa karanArI hatI. bhagavAna abhinaMdana svAminA parivAramAM traNa lAkha sAdhuo, cha lAkha ane trIsa hajAra sAdhvIo, nava hajAra ane AThase avadhijJAnIo, eka hajAra, pAMcase cauda pUvIe, agIyAra hajAra ane cha pacAsa mana:paryavajJAnI, cauda hajAra kevaLajJAnI, ogaNIsa hajAra vekiya labdhivALA, agiyAra hajAra vAda labdhivALA, be lAkha aThyAvIza hajAra zrAvake ane pAMca lAkha sattAvIza hajAra zrAvikAo hatI. kevaLajJAna prApta thayA pachI bhagavAne ATha pUrvagane aDhAra varSa jUna lAkha pUrva sudhI jagata upara upakAra karyo. tyArabAda pitAno nirvANakALa samIpa jANI bhagavAna saMmetazikhare padhAryA. bhagavAne eka hajAra munio sAthe ahiM aNusaNa svIkAryuM. cAra aghAti karma khapAvyAM ane vaizAkha zuda 8 me jyAre caMdra puSya nakSatramAM hato, tyAre nirvANa pAmyA. temanI sAthe aNusaNa karanArA eka hajAra munio paNa mekSapadane pAmyA. abhinaMdana svAmie sADAbAra lAkha pUrva kumAra avasthAmAM, ATha pUvaga sahita sADIchatrIsa lAkha pUrva rAjya avasthAmAM ane AThapUvaga nyUna eka lAkha pUrva dIkSAmAM ema kula pacAsa lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karyuM. abhinaMdana svAmi nirvANa pAmyApachI devadAnavoe temane ane bIjA munionA dehane agnisaMskAra karyo. deve prabhunI dADhA asthi vigere pUjana mATe laI gayA. devatAo nadIzvara dvIpamAM aThThAI mahotsava karI devalekamAM gayA. ane bhagavAnanA nirvANa sthAnake AvelA bIjA rAjAe paNa pitapotAnA sthAnake gayA. zrI sumatinAtha bhagavAna caritra pUrvabhava varNana: prathama ane dvitIya bhava-vijayasena rAja ane deva. A jaMbudvIpanA pUrva videhamAM pulAvatI nAme vijayane viSe zaMkhapura nAmanuM nagara hatuM. temAM vijayasena nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. tene sudarzanA nAme rANa hatI eka vakhate koI utsavanA divase nagaranA sarva loko potAnA parivAra sahita Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sumatinAtha caritra ] mm udyAnamAM gayA. sudarzanA rANI paNa vanalakSamI nirakhavA udyAnamAM AvI. udyAnamAM pharatAM pharatAM rANIe eka strIne suMdara yuvAna strIo ane dAsIothI sevAtI joI. rANI A joI vismaya pAmI ane pAse rahelA sevakane pUchayuM ke A strI kezu che?" nokare tapAsa karI javAba Apyo ke, "mahArANI! A strI naMdISaNanI sulakSaNa nAme gRhiNI che. ane tenI pAse rahelI ATha strIo te tenA be putronI putravadhUo che. rANInI vismaya dazA zokadazAmAM palaTAI. tene lAgyuM ke, "huM rAjAne khuba vahAlI chuM chatAM paNa mAruM jIvana nakAmuM che. mAre koI putra nathI te pachI putravadhUonI te vAtaja kayAM karavI. sulakSaNA bhAgyazALI che ke jene be putro ane eka eka putrane cAra putravadhUo che." zokagrasta rANIne rAjAe AnaMdamAM lAvavA ghaNu prayatna karyo. paNa te sarva prayatno niSphaLa gayA. rAjAe ghaNuM AgrahathI pUchyuM ke, samagra nagaralake Aje AnaMdathI kIDA kare che, ane tuM kema Ama zUnya manavALI che? rANIe duHkhapUrvaka kahyuM ke, mAre bIjuM kAMI dukhanuM kAraNa nathI. mAre putra nathI eja mArA mananu du kha che. nirdhana mANasa lakSmIvAnane dekhIne tenI lamInI IcchA rAkhe che tema hu putravALAnA putrane joIne putranI IcchA rAkhuM chuM. vadhu zu kahuM? vanamAM putra parivAravALAM pazuo sArAM paNa putrarahita rAjyavALA hovA chatAM ApaNane dhikkAra che. rAjAe rANIne AzvAsana ApyuM. ane kahyuM ke, "tuM dhIraja dhara, huM kuladevInI ArAdhanA karI tenA varadAnathI putra meLavIza ane tArI IcchA pUrNa karIza." rAjA snAna karI pavitra thaI kuladevInA maMdiramAM gaye, ane jyAM sudhI kula devatA varadAna na Ape tyAM sudhI annapAnano tyAga karI daDhanizcaya dharIne rahyo. kuladevI chaThTha divase pratyakSa thayAM ane kahyuM ke, "svargalokamAMthI cyavI sudarzanAnI kukSimAM eka bhAgyazALI jIva putrapaNe utpanna thaze. A putra jJAnI, tejasvI ane parAkramI thaze." rAjA AnaMda pAmyuM ane te ja divasathI RtusnAtA sudarzanA garbhavatI thaI. ane teNe siMhanuM svama jeyu. rANIne amAri vajaDAvavAnA ane dhArmika kAryo karavAnA dehalA utpanna thayA. rAjAe te sarva pUrNa karyA. pUrNamAse putrane janma thayo ane rAjAe tenuM nAma purUSasiMha pAyuM. uMmaralAyaka thatAM rAjAe tene ATha rAjakanyAo paraNAvI putra ane putravadhu dekhIne rAjA rANI AnaMda pAmyAM. eka vakhate purUSasiMha rAjakumAra udhAnamAM pharavA gayA. tyAM teNe vinayanaMdana nAmanA AcAryane dekhyA. teNe temane vaMdana karyuM ane temane pUchyuM, "Ape yuvAnavayamAM viSane viSanI peThe cheDI dIdhA tethI mane Azcarya thAya che. huM paNa viSayane kharAba samaju chuM, paNa meM chAyA nathI te mArI kamanasIbI che. he bhagavaMta kRpA karIne kahe ke saMsAra taravAno zo bhAga che? AcArye kahyuM ke, "saMsAra taravAnA eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane daza ema aneka mAge che. sarva sAvadya tyAga e rIte eka, zrAvakapaNuM ane sAdhupaNuM e rIte be, jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA e rIte traNa, jJAna, darzana, cAritra ane tapa e rIte cAra pAMca mahAvrata te pAMca, cha, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 1 laghu triSaSTi zalAkA puruSa winni kAyAnI rakSA te rIte che. cAra kaSAya ane manadaMDa, vacanadaDa ane kAyadaMDano tyAga te rIte sAta. pAMca samiti ane traNe guptinA pAlanapUrvaka ATha. temaja nava prakAranI brahmagupti ane pAMca Asava tathA cAra kaSAyane tyAga te rUpa nava. A nava mArgo uttarAdhyayana sUtramAM jaNAvyA che. vaLI kahyuM che ke - 'nANa ca dasaNa ceva caritaM ca tavo taha, esa maggo ni paNNatto jiNehiM varadasidi.' artha-jJAna, darzana, cAritra ane tapa e jJAnI jInezvara bhagavatee mArgarUpe jaNAvela che. saMyama, satya, zauca, brahmacarya, aparigraha, tapa, kSamA, mRdutA, Arjava, ane mukti e daza prakArano zaucadhama te dazaprakAre saMsAra taravAne mArga che A upadeza sAMbhaLI purUSasiMhe vinayanaMdanamuni pAse dIkSA aMgIkAra karI, ane vIza sthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM. ane aNusaNa karI purUSasiMha muni vaijayaMtanAmanA anuttara vimAnamAM tetrIsa sAgaropamanI sthitivALA deva thayA. zrI sumatinAtha bhagavAna trIje bhava. jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vinitA nAmanI nagarI hatI. temAM meghavAhane nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. tene maMgaLA nAme maMgalamUti bhArthI hatI. tenI kukSimAM anuttara vimAnamAMthI purUSasiMhane jIva evI zrAvaNa suda bIjanA divase jyAre mA nakSatramAM caMdrane coga hato tyAre utpanna thaye maMgaLA mAtAe cauda svasa dekhyo ane zeSa rAtrI dharmajAgaraNamAM pasAra karI. A arasAmAM eka zeTha pitAnI be strIone laI paradeza gayo hato. tyAM eka strIne putra thayA. ane e te putrane ucherI moTo karyo. ghara tarapha pAchA pharatAM zeTha devage mRtyu pAme. strIo ghera AvI. temAM putra vagaranI strI kapaTI hatI te kahevA lAgI ke "A putra mAre che. A phariyAdanA insApha ghaNe ThekANe karAvye paNa tene koI nirNaya na AvyuM. chevaTe A takarAra megharatha rAjA pAse AvI. megharatha rAjA paNa teneM nirNaya na karI zakayA. maMgalA rANIe A vAta rAjAnA sukhathI jANuM ane teNe che strIone kahyuM ke mArA garbhamAM rahela putra traNa jJAnane dhAraNa karanAra che. te janma pAmyA pachI tamAro sAco nirNaya karaze. atyAre A patrane nirNaya kaI karI zake tema nathI, kAraNa ke tamAruM rUpa ane AkRti sarakhAM che. thoDo vakhata tame vilaMba dhAraNa 1 sayama ahisA 2 satya-tikAraka ane satya vacana bolavuM te 3 jJAnAdinI virAdhanA na thAya tevI rIte sayamanI zuddhi. 4 viSaya vAsanAno tyAga 5 mUcha tyAga. 6 bAra prakAranI tapa bAnna ane abhyatara maLIne. 7 krodhane tyAga 8 mAnarahitapaNuM 9 mAyAne tyAga 10 lebharahitapaNa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 1 - - zrI sumatinA cari] karo te sAro insApha maLaze. sAvakI mAtA belI bhale ema rahe. paNa sAcI mAtA bolI ke huM putra vagara kSaNa paNa kema rahI zakuM? Apa sarvajJanI mAtA che te Apaja tene nirNaya karaze. gumaMgalA rANIe vicAryuM ke sAcI mAtA hoya te putra rahita na ja rahI zake. tene te patra tene Ape. ane bane strIone vidAya karI, sabhA Azcarya pAmI, ane eM ke rAnI A buddhi garbhanA prabhAvane laIne che. ema jaNAvavA lAgyA. navamAra ane sADA sAta divasa vyatIta thaye vaizAkha zudi AThamanA divase maghA nakSatramAM caMdramAne vega hatuM tyAre maMgalA devIe keca pakSInA laMchanavALA ane suvarNa sarakhA varNavAlA putrane janma Apyo pitAe ane devee mahatsava karyo. bhagavAna garbhamAM hatA tyAre mAtAne sArI mati utpanna thaelI hovAthI prabhunuM sumatinAtha nAma pADayuM. uMmara lAyaka thatAM rAjAe temane rAjakanyAo paraNAvI. ane bhagavAna tyAre daza lAkha pUrvanA AyuSyavALA thayA tyAre pitAe temane rAjakArabhAra soMpI dIkSA lIdhI. A pachI prabhue egaNatrIza lAkha pUrva sudhI rAjyanuM pAlana karyuM. bhagavAnane dIkSA avasara jANI navale kAntika devoe "nAtha! tIrtha pravartAnI vijJapti karI. bhagavAne vArSika dAna ApyuM. tyArabAda mahatsava pUrvaka abhayaMkarA nAmanI zibikA upara ArUDha thaI vaizAkha zuda llA divase maghA nakSatramAM caMdrane cega hatuM tyAre hajAra rAjAonI sAthe dIkSA aMgIkAra karI. ane te ja vakhate bhagavAnane mana:paryava jJAna utpanna thayuM. - bhagavAne bIje divase pa rAjAne tyAM khIrathI hastapAtramAM pAraNuM karyuM. devoe paca divya pragaTa karyo. ane bhagavaMta tyAMthI vihAra karI apratibaddhapaNe pRthvImAM viharavA lAgyA. abhigraha ane parisAne dhAraNa karatA bhagavAne vaza varSa sudhI vihAra karyo. pharatA pharatA eka vakhata dIkSA grahaNuvALA sahasAvanamAM AvyA. ane priyaMgu vRkSa nIce dhyAnArUDha thayA. cAraghAti karmone kSaya karI zukala dhyAnamAM AgaLa vadhI catara suda agiyArasanA divase maghA nakSatramAM caMdrane yoga hato tyAre bhagavAnane kevaLajJAna utpanna thayuM. bhagavAnane A divase chaDa hate. dee samavaraNa racyuM. bhagavAne temAM pravezI "mA tathA " kahI dezanA AraMbhI ane caturvidha saMghanI sthApanA karI. sumatinAtha bhagavAnane camara vigere se gaNudhare thayA. temaNe bhagavAna pAse tripadI pAmI dvAdazAMgInI racanA karI ane bhagavAne tenI anujJA ApI. sumatinAtha bhagavAnanA zAsanamAM tuMbarU nAme zAsana devatA thaye. ane mahAkAlI nAme zAsana devI thaI. tuMbarU jamaNI be bhujAomAM varada ane zakita dhAraNa karanAra hatuM ane DAbI be bhujAomAM gadA ane pAsane dhAraNa karanAre hato. tene varNa zveta ane vAhana garUDanuM hatuM. mahAkAlI be dakSiNa bhujAmAM varada ane pAsane dhAraNa karanArI hatI. ane DAbI bhujAmAM bIruM ane aMkuzane dhAraNa karanArI hatI. teno varNa suvarNa jevuM ane vAhana pAnuM hatuM, sumatinAtha prabhune traNulAkhane vIza hajAra sAdhu, pAMca lAkhane trIza hajAra sAvI, be hajAra ne cAra caudapUrva, agyAra hajAra avadhijJAnI, daza hajArane sADI cAra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa manapava jJAnI, tera hajAra kevaLajJAnI, aDhAra hajAra ne cArasA vaikriyalabdhivALA daza hajAra sADI cArasA vAdalabdhivALa, e lAkha ane ekAzI hajAra zrAvaka tathA pAMca lAkha ne sALa hajAra zrAvikAnA parivAra thayA. sumatinAtha prabhue vIza varSa ane khAra pUrvAMge nyUna eka lAkha pUrva pRthvI upara vicarI peAtAnA nirvANu kALa samIpa jANI sametazikhara parvate padhAryAM. tyAM 'hajAra munienI sAthe anazana karyuM. eka mAMsane ate cAra aghAti kama khapAvI, zailezI dhyAna prApta karI caitra suda 9 nA divase punarvasu nakSatramAM caMdrano yoga thatAM eka hajAra muni sAthe sumatinAtha svAmi mAkSe gayA. Indro prabhunA temaje munionAM dehanA vidhithI agnisa`skAra karI naMdIzvara dvIdhe nirvANu kalyANakano maheAtsava karI svasthAne gayA. daza lAkha pUrva kaumAya avasthAmAM, egaNatrIza lAkha ane khAra pUrvAMga rAjyAvasthAmAM ane khAra pUrvAMge uDDA lAkha pUrva zramaNa avasthAmAM A rIte sumatinAtha bhagavAne kula cAlIza lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karyuM. zrI padmaprabhu jinacaritra (1) pUrva bhava varNana prathasa-dvitIyabhava-aparAjitarAjA ane greveyadeva. dhAtakIkhaMDanA pUrva videhamAM vatsa nAmanA vijayamAM susImA nAme nagarI hatI. tyAM aparAjita nAme rAjA zatruone parAbhava karavAthI yathA nAmavALA hatA. A rAjA tatvajJa, samyaktvavata ane buddhizALI hatA. keI paNa kAraNa pAsI rAjAne vairAgya utpanna thayA ane teNe pihitAzrava AcAyanI pAse dIkSA aMgIkAra karI. pAMca samiti ane traNa guptine dhAraNa karatA rASie sayamanuM khaDganI dhArAnI peThe ghaNA varSa sudhI pAlana karyuM. temaja vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthaMkara nAmakasa upArjana karyuM. ane chevaTe zubha dhyAna parAyaNu aparAjita rASi duSTane dUra karI navamA traiveyakamAM mahaddhika devapaNe utpanna thayA. (2) trIjo bhava--zrI padmaprabhajinezvara traiveyaka devalenA sukha bhAgavI aparAjitano jIva, A jamUdrIpanA bharatakSetrane viSe Avela kAzAMkhI nagarImAM dhara rAjAnI zaNI suzImAnI kukSine viSe mahA suda 6 nA divase jyAre caMdra citrA nakSatramAM hatA tyAre utpanna thayA. mAtAe Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paddamaprabhu jinacaritra ] cauda svama dekhyAM ane temanA gRhamAM dee dhanavRSTi karI. devee cyavana kalyANakanI kriyA karI. nava mahinA ane sADAsAta divasa gayA bAda suzImAdevIe kArtika vada 11nA divase caMdra citrA nakSatramAM hatA tyAre pAmavarNavAlA ane pamanA lAMchanavALA putrane janma Ape. dikumArikAoe, dee ane pitAe janmatsava karyo. prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAne padmazakhyAno dehada utpanna thaye hatuM temaja pAmanA sarakhI temanI kAti hovAthI temanuM paphamaprabha nAma pADayu. anukrame vRddhi pAmatA bhagavAna yauvanavaya pAmyA. mAtApitAnA AgrahathI pANigrahaNa karyuM ane sADAsAta lAkha pUrvanA thayA tyAre pitAe temane rAjyAbhiSeka karyo. sADI ekavIza lAkha pUrva ane salapUvaoNga rAjya karyA bAda bhagavAnane saMsAra tyAga karavAnI IcchA jAgI. ane teja vakhate temane lekAntika dee "nAtha! tIrtha pravata'nI vijJapti karI. denI A vijJaptino svIkAra karI bhagavAne sAMvatsarika dAna devA mAMDayuM ane kArtika vada 13 nA divase nivRtti nAmanI zibikAmAM ArUDha thaI sahasrAma vanamAM padhAryA. ane chaTha tapa karI eka hajAra rAjAonI sAthe bapore citrA nakSatramAM caMdrane ga hato tyAre dIkSA aMgIkAra karI, padmaprabhusvAmIe bIje divase brahmasthala nagaramAM emadeva rAjAne ghera hastapAtramAM paramAtrathI-kSIra bhejanathI pAraNuM karyuM. devee paMca divya pragaTa karyo. cha mAsa sudhI bIje ThekANe vihAra karI bhagavAna pharI teja sahaRAmravanamAM padhAryA. ahiM vaDa vRkSanI nIce chaTha tapa pUrvaka kAusagga dhyAne rahyA. ane temaNe cAra ghAti kamano kSaya karI citara zuda pUnamanA divase citrA nakSatramAM caMdrano yoga hatuM tyAre kevaLajJAna upArjana karyuM. devoe samavasaraNanI racanA karI. ane bhagavAne pUrva dhArathI pravezI dezanA AraMbhI ane jaNAvyuM ke "cAre gatiomAM jene mukhyatve duHkha ja che. bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI keIe dIkSA to keIe zrAvakapaNuM svIkAryuM. bhagavAnane suvrata vigere ekane sAta gaNadhare thayA. temaNe bhagavAna pAse tripadI pAmI dvAdazAMgInI racanA karI. padmaprabha svAmInA zAsanamAM kasuma nAmano yakSa zAsanadeva ane ayyatA nAme yakSiNI zAsanadevI thaI. kusuma cakSa nIlavarNavALa, mRganA vAhanavALo ane jamaNI taraphanI be bhujAmAM phaLa ane abhayane dhAraNa karanAra ane DAbI be bhujAmAM nakula ane akSa sUtrane dhAraNa karanAre thayo. aSNutA yakSiNI zyAma aMgavALI, purUSanA vAhana vALI, be dakSiNa bhujAmAM varada ane bANane dhAraNa karanArI ane DAbI be bhujAmAM kAmuka ane abhayane dhAraNa karanArI thaI. padmaprabhaprabhune traNa lAkha trIsa hajAra sAdhu, cAra lAkha vIsa hajAra sAdhvI, be hajAra base cauda pUrvadhArI, daza hajAra avadhijJAnI, daza hajAra traNase mana 5ryavajJAnI bAra hajAra kevaLI, soLa hajAra ekaso ATha vaikriya labdhivALA, nava hajAra chaso 1 laghu triSaSTimA mahA vada 13 lakhela che, paNa lekhaka deva jaNAya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa vAdI, be lAkha chetera hajAra zrAvaka, pAMca lAkha ane pAMca hajAra zrAvikAo eTalo parivAra thaye. dIkSA lIdhA pachI cha mAsa ane soLa pUrvIge nyUna eka lAkha pUrva vyatIta thaye pitAne mokSa kALa samIpa jANI bhagavAnesameta zikhare jaI traNaseM ATha munio sAthe anazana karyuM. eka mAsane aMte mAgazara vadI agiArasanA divase, citrA nakSatramAM caMdrane vega hatuM. tyAre traNaseM ATha munio sAthe bhagavAna mekSa pAmyA. ' padmaprabha svAmIe sADA sAta lAkhane sola pUrvIga kumAravayamAM, sADI ekavIza lAkha pUrva rAjyAvasthAmAM, seLapUrvIge nyUna eka lAkha pUrva dIkSAmAM ema sarvamaLI trIsalAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI sumatinAtha svAminA nirvANa pachI nevuM hajAra keTI sAgaropame prabhu mokSe gayA. cosaTha Indro ane dee nirvANa kalyANaka yathAvidhi ujavI prabhunA temaja munionA dehano agnisaMskAra karIne dADhA Adi yathAgya vaheMcIne naMdIzvara dvIpa gayA ane tyAMthI kalyANaka nirvANane mahatsava ujavI svasthAne gayA. zrI supArzvanAtha caritra (1) pUrva bhava varNana. prathama-dvitIyabhava naMdIpaNu rAjA ane chaThThA saiveyakamAM deva. dhAtakI khaMDanA pUrva videhamAM kSemapurI nAme nagarI hatI temAM nadIeNu nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. te rAjA zaka je saumya, kubera je dhanADhaya ane mahA parAkramI hatI. ghaNA varSa sudhI rAjya pALyA bAda aridamana AcArya pAse teNe dIkSA lIdhI. vividha tapazcaryA karI ane vAsasthAnaka tapathI tIrthakara nAma kama upAryuM. prAMta samAdhithI mRtyu pAmI chaThThA paiveyakamAM devapaNe utpanna thayo. zrI supArzvanAtha bhagavAna tRtIya bhava zreyaka devalokamAM aThayAvIza sAgaropamanuM AyuSya bhogavI naMdIveNane jIva bharata kSetramAM Avela vANurasI nagarImAM pratiSTha rAjAnI pRthvI nAmanI rANInI kukSine viSe bhAdaravA vada AThama nA divase ke jyAre enurAdhA nakSatramAM caMdrane cega hatI. tyAre utpanna thayA. mAtAe cauda svapna dekhyAM ane zeSa rAtri dharmajAgaraNamAM pasAra Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sapanA caritra karI. nahi paNa te arasAmAM eka vakhata mAtAe rAtre pitAne eka, pAMca, ane navAvALA maI gayAmAM sutelAM yAM. nava mahinA ane sADA sAta divasa bAda jeTha zrada bArasa nA divase vizAkhA nakSatramAM caMdrane coga ho tyAre svastika laMchana vALa vAva vAlA putrane janma Apyo. dee ane temanA pitAe janma gAbhava karyo. prabhu gamAM hatA tyAre mAtAe paDakhe sarSa zayyA joI hatI tethI putranuM nAma supArzva rAkhyuM. vAgavAna yauvana vayane pAmyA tyAre pitAe aneka rAja kanyA sAthe pANiyANa karAvyuM. temanI sAthe sukha bhogavatAM prabhune pAMca lAkha pUrva banIta thayAM. eTale pitAne temane rAjyAbhiSeka karyo. ane te rAjya bhagavAne vaza pUrvIza adhika cauda lAkha pUrva sudhI pALyuM. bhagavAnane dIkSA kALa sanmukha jANI lokAtika devatAoe te nAtha! dharma tIrthane pravartA'nI vijJapti karI bhagavAne sAMvatsarika dAna AvyuM. ane jeTha yuda bIjanA divase anurAdhA nakSatramAM caMdramAne coga hato tyAre maneharA zibiA upara ArUDha thaI eka hajAra rAjAonI sAthe saha sAmravanamAM dIkSA lIdhI. bIjA divase mahendra rAjAne ghera pATalImaMDa nagaramAM zIrathI pAraNu karyuM. paMca divya pragaTa ghayAM ane bhagavAna tyAMthI anyatra vihAra karI gayA. pharI nava mahinA vihAra bAda bhagavAna sahastrAvanamAM padhAryA. ane zirISa vRkSanI nIce chaTha tapa karI kAusaga thAne rahA. ahiM bhagavAnane kAgaNa vada 6 nA divase vizAkhA nakSatramAM caMdrane ega hato tyAre zukala yAna dhyAvatAM kevaLajJAna utpanna thayuM. dee samavasaraNanI racanA karI. samavasaraNanI madhyamAM codase jana ane eka gAu uMcuM tyakSa banAvyuM. bhagavAna cityakSane pradakSiNA karI bano tirara' kahI siMhAsana upara beThA pRthvIdevIe ravanAmAM je sarSa dIThe hatuM te sarSa jaNe bIjuM chatra hoya tema devoe prabhunA mastaka upara viku ane tyArapachI bhagavAnanA badhA samavasaramAM A rIte sarpanI vikRNA thaI. bhagavAne dezanA ApI. te dezanAmAM keI sAdhu dharma ane kaI zrAvaka dharma pAmyA. bhagavAne caturvidha saMghanI sthApanA karI ane vidarbha vigere paMcANuM gaNudharene tripadI ApI. A pachI gaNadharee dvAdazAMgInI racanA karI. jene prabhue anujJA ApI. supAtha prabhunA zAsanamAM mAtaMga nAme yakSa zAsana deva ane zAMtA nAme yakSiNI zAsana devI thaI te mAtaMga yakSa zyAma zarIravALe, hastInA vAhanavALo, be jamaNI bhujAmAM bIva ane pAzane dhAraNa karanAra ane be DAbI bhujAmAM nakula ane aMkuza dhAraNa karanArA hatA. ane zAMtA yakSiNI suvarNa sarakhI kAMtivALI, hastinA vAhanavALI, be dakSiNa bhujAmAM vara ane akSasUtra dhAraNa karanArI tathA be DAbI bhujAmAM trizUla ane abhaya dhAraNa karanArI zAsanadevI hatI. bhagavAna supArzvanAthane traNa lAkha sAdhuo, cAra lAkha ane trIza hajAra sAdhvIo, be hajAra ane trIza cauda pUrvadhara, nava hajAra avadhijJAnavALA, nava hajArane doDha 12 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ lai triSaSTi zalAkA prA manaparyavajJAnI, agiyAra hajAra kevaLa jJAnIo, paMdara hajArane traNa kriya labdhi vALA, ATha hajArane cAraso vAda labdhivALA, be lAkhane sattAvana hajAra zrAva ane cAra lAkha trANu hajAra zrAvikAone parivAra thayo. kevaLajJAna pachI nava mAsa ane viza pUrvIze nyUna evA lAkha pUrva pRthvItala para vicarI bhagavAna pitAne nirvANa kAla samIpa jANI sametazikhara padhAryA. bhagavAne pAMcase munionI sAthe eka mAsanuM aNusaNuM karI phAgaNa vada sAtamanA divase mULa nakSatramAM caMdrane coga hato tyAre bhagavAna supArzvanAtha pAMca munio sAthe mokSa pada pAmyA. kumAra vayamAM pAMca lAkha pUrva, rAjyAvasthAmAM vIza pUrvIga sahita cauda lAkha pUrva ane dIkSAvasthAmAM viza pUrvIga cUta eka lAkha pUrva e pramANe kula vIza lAkha pUrvanuM Ayu bhagavAne pUrNa karyuM. padmaprabha svAminA nivaNa pachI nava hajAra kreDa sAgaropama vItyA tyAre supArzvanAtha mokSa pAmyA. cosaTha Indroe ane devAe nirvANa kalyANaka yathAvidhi ujavI bhagavAnanA temaja anya munionA dehane agni saMskAra karIne dAtA yathAyogya vaheMcI naMdIzvarIpe gayA ane tyAM nirvANa patsava ujavI vasthAne gayA. zrI caMdraprabha savAmi caritra. pUrvabhava varNana. prathama-dvitIya bhava. pamarAjA ane vaijayaMta vimAnamAM deva. dhAtakIkhaMDanA pUrva videhanA TaMDanarUpa maMgalAvatI nAme vijaya che. tyAM ranasaMcayA nAmanI nagarImAM paddama nAme rAjA rAjya karate hate. A rAjA khuba vilAsA hatuM ane harahaMmeza saMgIta, nAca ane gAmamAM mazagula rahetuM hatuM. tene rIja* kArabhAra mATe bhAge maMtrIoja calAvatA hatA. ke eka vakhata rAjA rAjasabhAmAM beThA hatA. te vakhate cheDe dUra eka sthAne cakalAne ramya mALA tenI najara AgaLa paDaze. A mALA upara eka jhApalA cakale dhasI Avyo. teNe mALAne vIMkhI nAMkhyo ane temAMthI be IMDAM nIce nAMkhI phADI nAMkhyAM. phuTelAM iko joI cakalo AnaMda pAme che eTalAmAM te IDInA mAtapitA tyAM AvyAM. temane IDa kaTelA joI krodhe bharA ane bane cakalA paraspara * devabhadrAcArya kRta cadraprabha caritramAM A prasaMga che. laI triSaSThi ka mULa tripaSTimAM nathI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMdraprabha svAmi caritra 1 91 laDavA lAgyA. ane laDatAM laDatAM maraNa pAmyA. cakalIe kSaNabhara vilApa karyo paNa thADIvAra pachI bIjA cakalA sAthe vilAsa karavA lAgI. A vastu joI padma rAjAne vairAgya utpanna thayA ane teNe yugaMdhara AcAyanI pAse dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA bAda padmarAjaSie indriyAnA nigraha pUrvaka ghaNA kAla sudhI zuddha rIte cAritrane pALyu. ane vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIthara nAma krama upArjana karyuM. ante AyuSyane khapAvI padmarAjaSi vijayata vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. (2) zrI caMdraprabha svAmi tRtIyabhava jaMbudrIpanA bharata kSetramAM ca'dvAnanA nAme nagarI che. te nagarImAM mahAsena nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene lakSmaNA nAme sulakSaNA rANI hatI. A rAjA nyAyadharmaniSTha ane satvazALI hatA. padmarAjAnA jIvavijayaMta vimAnamAM tetrIza sAgarapamanuM AyuSya bheAgavI caitra vada pAMcamanA divase anurAdhA nakSatramAM caMdramAnA ceAga hatA tyAre tyAMthI cyavI lakSmaNA rANInI kukSimAM traNu jJAna sahita avataryoM. lakSmaNA rANIe cauda svama dekhyAM ane dehalAne pUrNa karI pASa vada bArasanI rAtre anurAdhA nakSatramAM caMdranA ceAga hatA te vakhate putrane janma ApyuM. devAe janmamaheAtsava vidhi karyo. ane rAjAe khAra divasa sudhI prabhunA janma maheAtsava karI svajana samakSa 'jyAre A bALaka enI mAtAnA udare hatA te vakhate tenI mAtAne caMdranA pAnanA dohelA utpanna thayA hatA.' te jaNAvavA pUrvaka temanuM 'draprabhu evuM nAma pADyu. candraprabhu yauvanavaya pAmatAM doDhasA dhanuSanI uMcAIvALA thayA, ane jyAre bhagavAna aDhIlAkha pUrvanA thayA tyAre mAtApitAnA atyAgrahathI temaNe peAtAnu bhagAvalI krama bAkI che, ema jANI rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. tyAramAda prabhune rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. ane bhagavAne cAvIza pUrvAMga sahita sADAcha lAkha pUrva sudhI rAjyapAlana karyuM. lAkAntika devAe dIkSAnA avasare prabhune tItha pravartAvavAnI vinaMtI karI. bhagavAne tuta sAMvatsarika dAna ApavAnuM zarU karyuM. ane sanAramA zikhikA upara ArUDha thaI sahasrAmravanamAM AvI pASa vada 13 nA divase anurAdhA nakSatramAM caMdramAnA yAga hatA, tyAre hajAra rAjAo sAthe chaDe tapapUrvaka dIkSA lIdhI. devatAoe dIkSA kalyANakanA maheoNtsava karyo ane bhagavAnane dIkSA letAMja manaHva jJAna utpanna thayuM. bIje divase padmapura nagaramAM sAmadatta rAjAne ghera kSIrathI bhagavAne pAraNuM karyuM. tyAM paMcadivya pragaTa thayAM, tyAramAda bhagavAna anyatra vihAra karI gayA. pariSaha ane upasa sahana karatA, nagara ane araNyamAM vihAra karatA, zatru ane mitra upara eka daSTi rAkhatA, suvarNa ane mATIne samAna gaNutA, bhagavAna traNa mAsa bAda Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghu triSaSTi zalAkA puSa. mw teja vanamAM padhAryA. ane punnAga vRkSanI nIce kAusagga dhyAne rahyA. phAgaNa vada sAtamanA divase anurAdhA nakSatramAM caMdrane vega hato tyAre bhagavAnane kevaLajJAna pragaTa thayuM. A vakhate bhagavAnane chaTha tapa hato. dee samasaraNanI racanA karI. bhagavAne pUrva dvAre pravezI caityane vAMkI jo tiratha kahI dezanA AraMbhI. bhagavAne dezanAmAM jaNAvyuM ke "mukti prApta karavI hoya te A manuSyakSetramAM ja prApta thaI zake che. ane te mukti siddhazilA manuSyanA jeTalA pramANavAlI che." A dezanAthI keTalAke cAritra ane keTalAke zrAvapaNuM aMgIkAra karyuM. dara vigere trANu gaNadharone bhagavAne tripadI ApI ane temaNe tripadIne anusarI dvAdazAMgInI racanA karI bhagavAne gaNadhara upara vAsakSepa nAMkhI gaNudharene gaNunI anujJA ApI. ane bIjA prahara datta gaNadhare dezanA ApI. caMdraprabhu svAminA tIrthamAM haMsanA vAhanavALe, dakSiNa bhujAmAM caka ane vAma bhUjAmAM sudUgarane dhAraNa karanAra vijaya nAme yakSa ane haMsanA vAhanavALI, pILA aMgavALI, be dakSiNa bhujAmAM khaDraga ane sugara dhAraNa karanArI tathA be vAma bhUjAmAM phalaka ane parazu rAkhanArI bhrakuTI nAme devI ema baMne zAsana devatA thayAM. prabhune vihAra karatAM aDhI lAkha sAdhuo, traNulAkhane eMzI hajAra sAdhvIo, be hajAra cauda pUvIe, ATha hajAra avidhijJAnI, ATha hajAra mana paryAvajJAnI, daza hajAra kevaLajJAnI, cauda hajAra vaikriya labdhivALA, sAta hajAra ne cha vAda labdhivALA aDhI lAkha zrAvake ane cAra lAkha ekANuM hajAra zrAvikAo e pramANe parivAra thI cevAzapUrvAga ane traNa mAsa cUta eka lAkha pUrva vihAra karI bhagavAna sameta zikhara padhAryA. tyAM eka hajAra munio sAthe anazana karyuM, eka mAsa aNusaNa karyo bAda bhAdaravA vada 7nA divase zravaNa nakSatramAM caMdramAne vega hato te vakhate sarva yogeno nirodha karI bhagavAna sukita padane pAmyA. A pachI temanI sAthe bIjA munie hatA te paNa mukita vaya. aDhI lAkha pUrva kumAravayamAM, vIza pUrvAga sahita sADA cha lAkha pUrva rAjyAvasthAmAM ane vIza pUrvIga cUta eka lAkha pUrva dIkSAvasthAmAM A rIte kula daza lAkha pUrvanuM AyuSya prabhue saMpUrNa karyuM. supArzvanA svAminAtha nirvANa pachI navasa keTi sAgaropama vItyA tyAre zrI caMdraprabhu nirvANa pAmyA. surezvarAe temanA tathA anya sunionA dehane agnisaMskAra karIne naMdIzvara dvIpa gayA ene tyAMthI nivagotsava ujavI svasthAne gayA. 1 cadraprabhu svAmi caritramAM bhagavAnanI dazanAmAM samatinuM varNana, bAravananuM varNana ane vAta dharmanu varNana karavAmA Avela che. temaja bAravrata upara upanayapUrvaka kathAo ApavAmAM AvI che. temaja datta gaNadharanA pUchavAthI bhagavAna zrImukhe pitAnA pUrvabhavanuM vRttAMta kahe che vigere vigere to che 2 laghu triSTimAM caMdraprabhu svAminA caritra pachI nIce pramANe vIza tIrthakarAnA bhavone ullekha darzAvyA che, java saMbaMdhI matAntara paNa Apela che. * Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI suvidhinAtha caritra. ] 4 - - - 5 v - zrI suvidhinAtha caritra parvabhava varNana prathama dvitIya bhava-mahApadma rAjA ane vaijayanA vimAnamAM deva. puSkaravara nAme dvIpanA pulAvatI nAme vijayamAM puMDarikiNuM nAme nagarI hatI. tyAM mahApama nAmane rAjA rAjya karate hato ke je pahamahada je gaMbhIra ane dharmamAM daDha hateA rAjA harahaMmeza navIna navIna kAMIne kAMI vratano svIkAra karato hato. teNe pAca avrato, traNa guNavrata ane cAra zikSAvratane svIkAra karyo hato. A uparAMta parimANenA paNa teNe aneka niyamo rAkhyA hatA. keTalAka varSa rAjya karyA bAda jagatacaMdra (jagannanda) gurUnI pAse dIkSA grahaNa karI. dIkSA bAda ekAvalI vigere aneka tapa karI tIrtharanAma kama upArjana karyuM. ane prAMte samAdhipUrvaka mRtyu pAmI mahApadma rAjarSi vaijayanta nAmanA vimAnamAM mahardhika devatApaNe utpanna thayA. -- tRtIyabhava-zrIsuvidhinAtha bhagavAna A bharatakSetramAM kAkabdI nAme nagarIne viSe sugrIva nAme rAjA ane rAmA nAme rANu hatAM mahApama rAjarSine jIva devalokanA sukha anubhavI phAgaNa vada9nA divase mUlanakSatramAM caMdramAno coga hato tyAre rAmAdevInI kuzimAM avataryo. rAmAM mAtAe te te rAtrIe cauda svama dekhyAM. devoe vyavana kalyANakano mahatsava karyo. garbha samayapUrNa thayA bAda mAgazara vada 5nA divase mUlanakSatramAM caMdramAno roga hatuM tyAre rAmAM mAtAe magaranA cihnavALA, zvetavarNavALA putrane janma Apyo. Indroe janma mahotsava karyo. ane rAjAe putrane bAra divasa sudhI janmotsava ujavyo. RSabhadeva bhagavAnanA 13 pUrvabhava, nemInAtha bhagavAnanA 9 zAMtinAtha bhagavAnanA 12 vardhamAna svAminA 27, pArzvanAtha bhagavAnanA 10 cadraprabhu svAmine sAta ane bAkInA tIrthakarAnA 3. zrI varmA ! avanipAlika 1 suravara 2 saudharma kalpe tata, sakhAto'jitasena cakri nRpati 3 kalpetime vAlava 4 / yaH zrIpadmadharApatiH 5 samajani zrIvaijayante suraH 6 sa zreyaH pratanotu vaH pratidina caMdraprabhastIrthapaH // 1 // pataramatAtaram : artha-pahelA bhavamAM zrIvarmarAjA, bIjA bhavamAM saudharma kalpamAM deva, trIjA bhavamAM ajitasena cakI, cothA bhavamAM deva, pAMcamA bhavamAM yamarAjA, chaThThA bhAvamAM vaijayantamAM deva, ane sAtamA bhavamAM candraprabhu svAmi thayA. A pramANe matAntara aMte laghu triSaSTi dAkhala karela che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ladhu triSaSTi zalAkA puruSa. garbha samayamAM putranI mAtA sarva vidhiomAM kuzaLa hovAthI sugrIva rAjAe putranuM nAma "suvidhinAtha ane garbhakALa daramyAna rAmAdevIne puSpanA dehalA thayelA hovAthI "puSpadaMta" rAkhyuM. vetavarNavALA suvidhinAtha bhagavAna jyAre yuvAvasthAne pAmyA tyAre temanA zarIranI uMcAI se dhanuSyanI thaI. pitAe aneka rAjyakanyAo sAthe vivAha karAvyuM. janmathI pacAsa hajAra pUrva gayAM tyAM sudhI yuvarAja rahyA. ane tyArabAda rAjyadhUrA vahana karI acAsI pUvagasahita pacAsa hajAra pUrvanI vaya sudhI rAjya pAlana karyuM. kAntika devee tIrtha pravartAvavAnI vinaMti karI. bhagavAne sAMvatsarika dAna ApyuM. tyArabAda devatAothI abhiSeka karAelA bhagavAna suraprabhA nAmanI zibikA upara besI sahastrAstra vanamAM padhAryA. ane hajAra rAjAo sAthe chaTha tApUrvaka mAgazara vada 6nA divase mUla nakSatramAM caMdrane coga hatuM tyAre trIjA prahare dIkSA grahaNa karI. suvidhinAtha bhagavAne tapura nagaramAM pu5 rAjAne ghera paramAtrathI pAraNuM karyuM. tyAM paca divya pragaTa thayA. rAjAe pAraNAnA sthAne ratnapIThIkA racAvI ane bhagavAna tyAMthI chadamasthapaNe bIje ThekANe cAra mAsa sudhI vihAra karyo. pharI bhagavAna sahayAcavanamAM AvyA. ane mAlura vRkSanI nIce kAusaga dhyAne rahyA. ahiM kAtika zuda 3nA divase mUla nakSatramAM zukaladhyAna dhyAvatAM bhagavAnane kevaLajJAna thayuM. devAe samavasaraNa racyuM. bArase dhanuSya uMcA caityavRkSane pradakSiNA karI ane tirathaNa kahI bhagavAnapUrvAbhimukhe siMhAsana upara beThA. ane upadezamAM jaNAvyuM ke manuSyabhava saphala karavA joIe, pApa pravRttine tyAga karavuM joIe, sUktinI haMmezAM saMbhAraNA karavI joIe. cAritranuM anuzIlana karavuM, arihaMta, siddha ane gurUnI vaiyAvacca karavI. tapa tyAga karo. samAdhi karavI, apUrvajJAna dhAraNa karavuM, samyakatvanI zuddhi karavI vigere upadeza Ape. AthI keIe sAdhupaNuM te keIe zrAvakapaNuM svIkAryuM. suvidhinAtha bhagavAnane varAha vigere AyAsI gaNudhare thayA. temaNe bhagavAna pAse tripadI pAmI dvAdazAMgInA racanA karI, bIjI pirisIe pAdapITha upara besI gaNadhara bhagavate dezanA dIdhI. dezanA pUrNa thayA bAda deva mahotsava karI svasthAne gayA. suvidhinAtha svAminA zAsanamAM ajitanAmane yakSa zAsanadeva ane sutArA nAme yakSiNI zAsanadevI thaI ajita yakSa zvetavarNavALa, kAcabAnA vAhanavALe, ane jamaNa taraphanI be bhujAomAM bIjarU ane akSasatrane dhAraNa karanArA tathA DAbabhUijamAM nakula ane bhAlAne dhAraNa karanAre thaye. sutArA cakSiNI gauravarNavALI, vRSabhanA vAhanavALI, be dakSiNa bhUjAomAM varada ane akSAsUtra, tathA be vAmaNUjAmAM kalaza ane aMkuzane dhAraNa karanArI thaI.. suvidhinAtha prabhune be lAkha sAdhu, eka lAkha vIza hajAra sAthvI, ATha hajArane cAra avadhijJAnI. deDha hajAra cauda pUrvadhArI, sADA sAta hajAra mana 5ryavajJAnI, sAta Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI iinA ]i kabarane pa vAnI, tera para viDiya dhivALA, cha hajAra vAda ladhivALA. che ne kema visa jAra bhAva ane cAra lAkhane tera hajAra zrAvikAo kapa pANe vAvIra pUrvAga ane cAra mAse uNAM evA eka lAkha pUrva pati - tala upara vicarI suvidhinAtha prabhu pitAne mokSa kALa najIka jANI enakhara pArtha ane eka hajAra muni sAthe aNuraNa karI eka mAsane aMte rtika vada 9nA divase, mULa nakSatramAM caMdrane roga hato tyAre hajAra munio sAthe caTaNI pAnamAM lIna i avyaya pada pAmyA. vipinAtha prabhune alAkha pUrva kumAravayamAM, aThayAvIza pUrvIge sahita ardhalA pUrva rAjAvavAmAM ane raDAvIza pUge rahita eka lAkha pUrva dIkSAvasthAmAM ema kula 2 lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karyuM. caMdraprabhunA nirvANa pachI, nevuM keTI, Aropama gayA bAda vidhinAtha bhagavAna mukti pAmyA. garva karo pranAM temaja anya munionA dehane yathAvidhi agni saMskAra karyo. bhagavAnanA dAThA Adi avayava yathAyogya vaheMcI laIne teo nadIzvaradvIpe nirvANotsava urI so svasthAne gayA. suvidhinAtha bhagavAnanA nirvANa bAda keTalAka vakhata pachI sAdhuone abhAva tha. dhamanI chAvALA leTe sthavira zrAvane dharma saMbaMdhI pUchavA lAgyA. teone paNa pUro khyAla na hovAthI teo potAnI buddhi pramANe dharma kahevA lAgyA. ane potAne pUjA AkAra dekhI, kRtrima zAstro racI vividha dAne ubhAM karyo. AthI jagatamAM dAnane pAtra ame chIe bIjA nathI ema jaNAvI grahadAna, suvarNa dAna, azvadAna, vigere svIkAravA lAgyA ane te te divase brAhma tarIke prasiddha thayA. temaNe aneka na mAnI zakAya tevI asaMbhavita vAto dharmanA nhAne ubhI karI. Ama sAcA dharmane kaI batAvanAra na hovAthI bharatakSetra upara mithyAdaSTienuM keTalAka vakhata eka chatrI rAjya cAlyuM. ane te zItalanAtha bhagavAna nA thayA tyAM sudhI rahyuM. tyArapachI bIjA cha jInezvaranA aMtaramAM paNa AvI rIte tIthane ucheda thavAthI mithyASTioe mithyAtvane akhalita pracAra karyo hate. zrI zItalanAtha caritra pUrvabhavanuM varNana. prathama-dvitIya bhava-padyottara rAjA ane prANata devalokanA Indra. puSkaravaradvIpanA pUrva mahAvideha kSetranA AbhUSaNarUpa vatsa nAmanA vijayamAM susImA nAme nagarI hatI. tyAM AgaLa padamottara nAmane rAjA rAjya karate hate. A rAjA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 wwww [ laghu tripuSTi zalAkA puruSa vIra ane zAMta rasanI sAkSAt mUrti hoya tevA hatA. ghaNA varSo sudhI rAjya pALyA khAdya rAjA saMsAranA tyAga karavA mATe taiyAra hatA tevAmAM rastAgha suri tyAM AvyA ane rAjAe temanI pAse dIkSA lIdhI. dIkSA mAda aticAra rahita vratAne AcaratA te rASie vIzasthAnaka tapavaDe tItha kara nAmakama upArjana karyuM, ane aMte te AyuSya pUrNa karI dazamA prANuta devalAkanA adhipati thayA. (2) tRtIya bhava--zrI zItalanAtha bhagavAna. dhruvaleAkanu sukha bhagavI padmAttaranA jIva bharatakSetranA bhaaipura nAmanA nagaramAM daDhao rAjAnI naMdA nAmanI rANInI kukSine viSe vaizAkha vada 6nA divase, pUrvASADhA nakSatramAM caMdrane yAga hatA tyAre utpanna thayA. indrAdika devAe cyavana kalyANakanA mahAtsava karyo ane mAtAe cauda svapra dekhyAM vigere vidhi pUrvanI peThe jANavA. divase pUrNa thatAM naMdAdevIe mahA vada 12 nA divase pUrvASADhA nakSatramAM caMdrane cAga hatA. tyAre zrIvatsanA lAMchanavALA ane suvarNa vaNu vALA putrano janma ApyA. IndrAdika devAe janma kalyANaka mahotsava kI ane rAjAe paNa putra janma nimitte mukha dAna vigere ApI AnaMda AnaMda phelAvyA. prabhu jyAre gamAM hatA tyAre eka 'vakhata nA mAtAe rAjAnA AganA spa karyo. ane tethI rAjAne harahameza je khUkha garamI rahyA karatI hatI te ekadama zAMta thai gai. AthI rAjAe putranuM nAma zItalanAtha evuM rAkhyu. uMmaralAyaka thatAM pitAe ghaNI rAjakanyAe sAthe paraNAvyA ane jyAre ' te pacIzalAkha pUrvanA thayA tyAre pitAnA AgrahathI rAjyakArabhAra sa`bhALyo. pacAza hajAra pUrva sudhI A rAjakArabhAra evA sarasa rIte cAvyA ke jethI lAkAe mAdya ane abhyatara banne rIte zItalatA anubhavI. e arasAmAM leAkAntika devAe bhagavaMtane vijJapti karI ke, he nAtha ! tI pravartAvA !" bhagavAne turataja . sAMvatsarika dAna * devAnu Ara zyu. vArSika dAnane aMte IndronAM AsanA calita thayAM, ane temaNe dIkSA kalyANaka saMbaMdhI snAtra mahotsava karyo. bhagavAna tyAramA` AbhuSaNathI susajja thaI cadraprabhA nAmanI zikhikAmAM ArUDha thaI sahasramravanamAM padhAryAM. ane AbhUSaNanI sAthe mastakanA AbhUSaNurUpa kezane paNa pacamuSTithI ukheDI chaThe tapUrvaka eka hajAra rAjAonI sAthe mahA vada mArasanA divase pUrvASADhA nakSatramAM caMdranA cAga hatA tyAre dIkSA aMgIkAra karI. ane dIkSAnI sAtheja bhagavaMtane mana pA~va jJAna utpanna thayuM. A pachI devatAo maheoNtsava karI svasthAne gayA. MARY riSTa nagaramAM puna su rAjAne tyAM prabhue kSIrathI chaThe tapatu pAraNuM karyuM, ane devAe paMcadivya pragaTa karyAM.- rAjAe pAraNAnI jagyAe suvarNa pIDha racAvI. A pachI bhagavAna tyAMthI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zItalanAtha caritra ] 97 ~~~m pratima dharahitapaNe pRthvItalane pAvana karatA ane parisaha-upasargAne sahana karatA keTaleka vakhata vihAra karI teja sahasAmravanamAM padhAryAM ane pIpaLAnA vRkSanI nIce kAusagga dhyAne rahyA. dhyAnArDha bhagavAna dhyAnazreNimAM AgaLa vadhI zudhyAnanA bIjA pAMcA upara caDhI chAtIkama nA kSaya karI pASa vada 14nA divase pUrvASADhA nakSatramAM caMdranA cega hatA tyAre kevaLajJAna pAmyA. devAe samavasaraNanI racanA karI. bhagavAne pUrva dvArathI praveza karyo ane caityavRkSane pradakSiNA karI namo titvaNa' kahIM siMhAsana upara beThA temaNe dhamA~dezanAmAM drazyasa vara, bhAvasa vara, mithyAtvasa vara pramAdasabhara, kaSAyasaMvara, aviratasaMvara vigerenu svarUpa samajAvyu, tethI kAi savirati ane kAI zivarati pAmyA. bhagavAnane Anada vigere ekyAzI gaNadharA thayA. temaNe bhagavAna pAsethI tripadI pAmo khAra aMganI racanA karI ane bhagavAne tenI anujJA ApI. tyArabAda khIjA pahore gaNadhara bhagavate dezanA dIdhI ane te samApta thayA pachI lAko svasthAne gayA. 1 zItalanAtha svAminA zAsanamA brahma nAmanA cakSa zAsanadeva ane azokA nAme devI zAsanadevI thaI. prAyakSa zvetavarNa vAleA, traNa netra tathA cAra mukhavALA, padmanA AsanavALA, peAtAnI jamaNI cAra bhujAmAM khIjerUM, mudgara, abhaya ane pAzane dhAraNa karanArA tathA cAra vAmabhUjAmAM nakula, gadA, aMkuza ane asUtrane dhAraNa karanArA thayA. azeAkAdevI nIlavavAlI, meghanA vAhanavALI, be kSikSubhUjAomAM varada ane pAsa tathA e vAmabhUjAmAM kula tathA akuzane dhAraNa karanArI thaI. zItalanAtha prabhune eka lAkha sAdhu, eka lAkhane cha hajAra sAdhvI, caudaze cauda pUrvAMdhArI, sAta hajArane masA avadhijJAnI, sADAsAta hajAra mana vajJAnI, sAta hajAra kevaLajJAnI, khAra hajAra vaikriya labdhivALA. pAMca hajArane AThasAvAda labdhivALA, e lAkha ane nezvAzI hajAra zrAvako tathA cAra lAkhane aThThAvana hajAra zrAvikA ATalA parivAra thaye. dIkSA lIdhA pachI paccIza hajAra pUrva pRthvI upara vicarI zItaLanAtha prabhu peAtAneA nirvANu kALa samIpa jANI sammeta zikhara padhAryAM. tyAM eka hajAra munie sAthe eka mAsanuM aNuzaNu svIkArI mAsane aMte, vaizAkha vada mIjanA divase, pUrvASADhA nakSatramAM caMdranA ceAga hatA tyAre eka hajAra muniAnI sAthe muktie padhAryo. zItaLanAtha prabhue kumAravayamAM paccIza hajAra pUrva, rAmyAvasthAmAM paMcAza hajAra pUrva ane dIkSA paryAyamAM paccIza hajAra pUrva e pramANe eka lAkha pUrvanuM AyuSya sapUrNa karyu. suvidhinAtha svAminA nirvANa pachI nava kADhI sAgarApama vItyA bAda zrI zItaLanAtha prabhu mukti pAmyA. sarve Indroe prabhunA temaja anya munionA dehanA yathAvidhi agnisa skAra karyo. 13 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu viSaSTi zalAkA puruSa, - - ane bhagavaMtanA dAThA Adi avaya yathAgya vaheMcI laIne naMdIzvaradvIpe nirvANatsiva ujavI teo svasthAne gayA. [A rIte meghavijaya upAdhyAye hemacaMdrAcArye racelA triSaSTi zalAkAne anusarI karela amRtanA kuMbharUpa laghutriSaSTine viSe A trIjuM parva pUruM thayuM.]. zrI saMbhavanAtha bhagavAnathI zrI zItala bhagavAnanA caritra rUpa trIjuM parva saMpUrNa. zrI zreyAMsanAtha caritra pUrvabhava varNana, prathama-dvitIyabhava-nalinI gulmarAja ane mahAzukadevalokamAM deva puSkaravaradvIpanA pUrva mahAvideha kSetranA kaccha nAmanA vijayamAM kSemA nAmanI nagarI hatI. te nagarImAM nalinIgama nAmane rAjA rAjaya karate hate. svAbhAvika vairAgyavAna A rAjAe kevaLa pitA ane mitranA AgrahathIja rAjaya lakSmIne svIkAra karyo hate. zarIra, yauvana ane lakSamIne te asthira mAnato hate. keTalIka vakhata rAjaya karyA bAda putrane rAjya gAdI soMpI teNe vadatta muni pAse dIkSA grahaNa karI ane vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthakaranAma karma upAryuM. ane samAdhipUrvaka mRtyu pAmI mahAzuka devakamAM devapaNe utpanna thayA. tRtIyabhava-zrI zreyAMsanAtha bhagavAna A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM siMhapura nAme nagara hatuM. tyAM viSNarAja nAme rAjA ane tene viSNudevI nAme rANI hatAM. nalinI guma rAjAne jIva mahAzukadeva lekanA sukha bhogavI jeTha vada 6 nA divase caMdra zravaNa nakSatramAM hatuM tyAre viSNudevInI kukSine viSe utpanna thaye. rANIe gajAdika cauda svasa dekhyAM. devoe racyavana kalyANaka mahotsava ujanava mahinA ane sADA sAta divasa pUrNa thatAM bhAdaravA vada 12nA divase zravaNa nakSatramAM viSNudevIe geMDAnA cihavALA, suvarNa varNavAla putrano janma Ape. dikumArikA, deve ane pitAe janma mahotsava karyo. sArA muhUrta ujavI pUrvaka pitAe zreyAMsa evuM nAma pADayu. bAlapaNAmAM bhagavAna InDe aMguThAmAM saMkramAvela amRtane pItA hatA. samaya jatAM bhagavAna yuvAvasthAne pAmyA. ane bhagavAnanA kayA eMzI dhanuSyanI thaIpitAnA atyAgrahathI bhagavAne rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vAMsanAtha caritra ] ane ekavIza lAkha varSa pasAra karyo tyAre temanA pitAe rAjyAbhiSeka karyo. ane rAjyanuM pAlana beMtAlIsa lAkha varSanI umara sudhI khUba prajAnA pAlana pUrvaka karyuM.. A avasare lokAntika deve e tIrtha pravartAvavAnI vinaMtI karI. bhagavAne vArSikadAna devA mAMDayuM. ane phAgaNa vada 13nA divase zravaNa nakSatramAM vimalaprabhA nAmanI zibikA upara ArUDha thaI sahasAmravanamAM padhAryA. ane AbhUSaNa vigereno tyAga karI eka hajAra rAjAonI sAthe chaThatapa pUrvaka dIkSA aMgIkAra karI. bhagavAne chaTha tapanuM pAraNu siddhArtha nagaramAM naMda rAjAne ghera kSIrathI karyuM. devee paMca divya pragaTa karyo. nada rAjAe prabhusA pAraNanA sthAne ratnanI pITha racAvI bhagavAna tyAMthI pavananI jema pratibaMdha rahita vihAra karavA lAgyA. prathama vAsudeva tripRSTha, prathama baladeva acala ane prathama prativAsudeva azvagrIvanuM caritra. prathama baladeva vAsudeva ane prativAsudevane pUrvabhava. pUrvamahAvidehamAM puMDarIkizuM nAme nagarI hatI. temAM subala nAme rAjA rAjya karato hate. teNe keTaleka vakhata rAjya pALyA bAda vRSasUribha pAse dIkSA lIdhI. aMte utkRSTa tapa karI mRtyu pAmI anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thaye. rAjahI nagarImAM vizvanaMdI nAme rAjA hatA. tene priyaMgu nAme patnInI kazithI vizAkhanaMdI nAmane putra utpanna thayo. vizvanaMdI rAjAne vizAkhAbhUti nAme nA bhAI hatuM. tene dhAriNe nAme strInI kukSithI vizvabhUtinA putra thayo. (A vizvabhUti te bharata mahArAjAne putra marIci ke je pUrva bhavamAM upArjana karelAM sukRtane laIne ahiM rAjakumAra tarIke utpanna thaye) yauvanavaya pAmatAM vizvabhUti 55 karaDa nAmanA udyAnamAM aMtaHpura sahita kIDA karavA lAgyo. te krIDA karatuM hatuM tevAmAM tenA kAkAne patrakumAra vizAkhAnaMdI paNa kIDA karavAne mATe tyAM Avyo. paraMtu vizvabhUti aMdara hovAthI te bahAra rahyo. te samaye priyaMgu rANInI dAsIo tyAM kula levA AvI. temaNe vizvabhUtine aMdara ane vizAkhAnaMdIne bahAra ubhela joyo. AthI dAsIo kula lIdhA sivAya rANInI pAse jaI A hakIkta tene kahI saMbhaLAvI. rANIne turta krodha caDha. rAjAe rANInA krodhanuM kAraNa jANyuM ane vizvabhUtine kharakha na lAge te rIte udyAnamAMthI pAchA bolAvI levA mATe teNe yuddhanI bherI vagaDAvI temaja kapaTavaDe rAjyasabhAmAM kahyuM "ApaNA tAbAne purUSasiMha nAmane sAmata uddhata thaelo che tethI tene jItavA huM jaIza." A samAcAra sAMbhaLI saraLabhAvI vizvabhUti udyAnamAMthI rAjasabhAmAM Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa. Avyo ane bhakitavaDe rAjAnI anujJA laI lazkara sAthe puruSasiMha sAme laDavA gayo. tyAM tene AjJAvita thayelo joI pite pAcho vaLyo. mArgamAM puSpakaraMDaka udyAna pAse AvyA. tyAre dvArapAle jaNAvyuM ke kumAra vizAkhAnaMdI aMdara che. A sAMbhaLI teNe vicAryuM ke mane kapaTathI udyAnamAMthI bahAra kADhyo che. AthI tene ghaNo krodha caDhayo ane teNe krodhAvezamAM samIpanA eka kaThI vRkSa para baLapUrvaka muSTine prahAra karyo tethI sarva kuLa nIce paDayAM. phodhAvezamAM vizAkhAnaMdInA dvArapAlane kahyuM ke je pitAzrI upara mArI bhakti na hota te A keDInA phaLanI jema huM tamArA sarvanA mastaka bhUmipara pADI nAkhata paNa pitAzrIparanI bhaktithI huM tema karatA nathI. paNa AvA kapaTavALA bheganI mAre have kAMI jarUra nathI." A banAvathI vizvabhUtine AvA rAjyakhaTapaTavALA saMsAra upara vairAgyabhAva jAgyo ane teNe saMbhUti nAmanA AcAryanI pAse dIkSA lIdhI. chaThTha aThThama tapa ane AgamAdi abhyAsamAM mana parovyuM. temanuM zarIra atizaya kRza banyu eka vakhata vizvabhUti muni mathurAmAM padhAryA. te gocarIe jatA hatA tyAre keIke kahyuM ke "A vizvabhUtikumAra jAya che A zabda mathurAmAM rAjAnI putrIne paraNavA Avela vizAkhAnadInA kAne paDayA. teNe munine oLakhyA. tevAmAM tapakuza muni gAyanA athaDAvAthI heThA paDI gayA. vizAkhAnadIe kahyuM ke he muni! ThInA phaLane pADanArU tamArUM bala kayAM gayuM" A sAMbhaLI munine krodha caDha. teNe krodhathI gAyane sIgaDAvatI pakaDI AkAzamAM pheMkI ane "A ugra tapasyAnA prabhAvathI hu bhavAMtare mahAparAkramavALA thaI vizAkhAnadIne parAbhava karU" evuM niyANuM bASpa, vizvabhUti munie te bhavanuM keTavarSanuM AyuSya pUrNa karyuM ane mahAzuka devalokamAM devapaNe utpanna thayA. (4) prathama baladeva vAsudeva ane prativAsudevanI utpatti, yuddha ane tripRSThane vAsudevapaNane abhiSeka dakSiNa bharatAmAM patanapura nAme nagara hatuM. temAM ripupratizatru nAme rAjA rAjya karato hato. tene bhadrA nAme paTarANI hatI, tenI kukSine viSe pUrve kahela subalanA jIva anuttara vimAnamAMthI racavI avataryo. bhadrA rANIe balabhadranA janmane sUcavanArA cAra mahAsvasa joyAM. te svama hAthI, vRSabha, caMdramA ane sarovaranAM hatAM. paNa mAsa zvetavarNavAlA putrane janma Ape. zae sahate rAjAe putranuM acala evuM nAma pADayuM te bALaka yauvanavayane pAmatAM eMzI dhanuSanI kAyAvALe thaze. bhadrA rANIe acala pachI eka putrIne janma Apyo. te putrInuM rAjAe mRgAvatI evuM nAma pADayuM. A putra khuba suMdara hatI. uMmara vadhatAM mAtAne tenI ciMtA thavA lAgI. mAtAe A citAmAM tenA pitA paNa bhAga le e AzAe putrIne rAjAnI pAse mokalI. paNa rAjAnI tenA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ laghu triSTi zalAkA puruSa, sabhAmAM mokalyo ane kahyuM ke "siMhavAlA zAli kSetranI rakSA tamAre karavAnI che." prajA pati rAjAe A azakya chatAM tenI AjJA mAnya rAkhI ane dUtane satkAra karI pAcho mokalyA. azvagrIva ane acale zAlikSetranI rakSA karavAnuM mAthe lIdhuM. te banne ekalAja rakSA karavA upaDayA. siMha Aje. tripRSTha pitAnA zAstrone heThAM mUkI dIdhAM ane tenuM jaDabuM pakaDI tene tyAMja cIrI nAkhe. dhrujatA siMhane tripRSThanA sArathie kahyuM ke tuM laijA pAmIza tuM pazusiMha che te A narasiMha che. tAro parAbhava kaI sAmAnya mANasathI thaye nathI" A kathanathI siMhano jIva paraloke gayo. A pachI siMhane carcAnA ane have tame sukhethI zAlinuM bhojana kare tevA tripRSTha mokalelA samAcAra azvagrIvane maLyA. A pachI azvagrIvane khAtarI thaI ke 'tripRSTha mAre zatru che." tripRSNakumAranA prasaratA jatA yaza-prakAzane lakSamAM laI vaitADhyagirinI dakSiNazreNimAM AvelA rathanupuracakravAla nAme nagaranA vidyAdhara rAjA jvalanajIe rUpaguNa saMpanna pitAnI putrI tene ApavAno vicAra karyo, paraMtu te azvagrIvathI Darate hate. eTale pitAnA mobhA pramANe rasAle laI te sIdho pitanapura gayo ne tyAM vidhipUrvaka pitAnI putrInA lagna mahotsava karyo. zubha divase svayaMprabhA-tripakakumAranAM lagna thayAM. tripuSa-svayaMprabhAnA lagnanA samAcAre azvagrIva vadhAre ke pAyamAna thayuM. pitanapura 2vAnA karavA mATe teNe potAnA khAsa hUtane taiyAra karyo. data jhaDapabhera pitanapuramAM AvyuM. prathama te tyAM rahelA kvalanajIne maLyo, ane potAnI putrI bIje paraNAvavA badala tene Thapako Ape. pachI te sIdhe ripapratizatru rAjA pAse gayo ane pitAnA svAmie kahelA zapde yAda karate te be, he rAjana! prativAsudevanA kepano bhaMga na thavuM hoya te samajIne svayaMprabhAne mArI sAthe melI Ape. tripRSThakumAra tene lAyaka na gaNAya.e te prativAsudevanI paTarANuM thavAne cAya che hatanA viSa jharatA zabdo sAMbhaLI pAse beThelA kumAre lAlacoLa thaI gayA. tripRSTha kumAra tene uddezIne bolyo, "tArA rAjAne jaIne kaheje ke jAte svayaMprabhAne levA Ave. tuM te dUta che, tethI tane nahi mArU, paNa tArA e anyAyI rAjAne huM pApa karavA mATe have vadhu nahija jIvavA dauM. kumAranA Aga jharatA zabdo gekhate data tAbaDatoba tyAMthI ravAnA thaI gaye. teNe azvagrIvane saghaLA samAcAra jaNAvyA. samAcAra sAMbhaLatAM ja rAjA tapI gayo. tenI AMkhamAMthI krodhanAM kiraNe karavA lAgyo. teNe jorathI eka trADa nAkhI. javAbamAM seMkaDo vidyAdhara rAjAo hAjara thayA. temane azvagrIve AjJA karI ke hAlane hAla lazkara laIne pitanapura jAo ane prajApati rAjA tathA tenA putrane parAjya pamADe. vidyAdhara vidyutavege pitanapura najIke AvI pahoMcyA. temane paDakAravA mATe kvalanajaTI tripRvigere sau taiyAraja hatA. AvelA vidyAdharonA movaDIne udezIne javalanajaTIe Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prathama vAsudeva tripRSTha caritra | 14 kahyuM, tamAre rAjA kayAM chUpAI gayera pAchA jAo ane teneja rathAvata parvata upara meka . laDavAnI tyAMja majhA Avaze. vidyAre samajIne pAchA vaLyA. have azvagrIva jAte yuddhamAM javA taiyAra thaye. senApatinA vAravA chatAM te eka be na thaye, te naja thaye. ne zubha divase rAvata parvatane mAge lazkarasahita AgaLa vadhe. TUMka samayamAM rayAvarta parvata upara raktanI saritAo vahevA lAgI. banne pakSanA asaMkhya nirdoSa sinike yuddhamAM kapAvA mAMDayA e badhuM joIne vipRSTha kumAra jAte mekhare AvyA ane bharamedAnamAM ghUmatA prativAsudevane sadhIne be ahIM Ave huM tamArI ja sAme ubhe chuM." pitAnA mahAna zatrune pitAnI sAme joine adhIvane zUra caDhayuM. teNe eka pachI eka zastra vAparavA mAMDayAM. tripRSTha kumAra te zAne adhavacce ja nakAmAM banAvI devA mAMDayA. chevaTe thAkIne prativAsudeve cakane smayuM. te tene hAthamAM AvyuM. caka bhamAvI teNe te trika kumAra upara choDayuM. vidyuta tasukhA veratuM caka nipUNanI chAtI AgaLa jaIne paDayuM. cakra niSphaLa jatAM azvagrIva hatAza thaI gaye. tripRDe teja caka bhamAvIne azvagrIva upara choDayuM. kSaNa mAtramAM azvagrIvanuM mastaka chedAI gayuM. ane tene AtmA sAtamI narake ravAnA thaze. teja paLe A acala ane tripaNa pahelA balabhadra ane vAsudeva che evI devI ghoSaNA thaI. A pachI azvagrIvanuM sainya tripUkane zaraNe AvyuM. tyArabAda tripRSe mAgadha varadAma prabhAvane sAdhI traNa khaMDa sAdhya. ane pitanapuramAM praveza karyo. rAjAoe tripRSano ardhacakrIpaNAno abhiSeka karyo. bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANuM A tarapha be mAsa paryata chamastha paNe vihAra karatA bhagavAna sahastrArA vanamAM padhAryA. azoka vRkSa nIce kAusagga dhyAne rahyA. zukala dhyAna cAvatAM mahA vada amAsanA divase zravaNa nakSatramAM caMdrane vega hatuM te vakhate cha tapamAM vartatA prabhune kevaLajJAna thayuM. e samavasaraNa racyuM. bhagavAne dezanA ApI. keIe sarva virati te keIe dezavirati lIdhuM. bhagavAnane gAzubha vigere chetera gaNadhara thayA. ane temaNe bhagavAnanA mukhathI tripadI sAMbhaLI dvAdazAMgInI racanA karI de kevaLajJAnane mahotsava karI svAsthAne gayA. eka vakhata pitanapuranA parisaramAM bhagavAna samavasayI. devoe samavasaraNa racyuM. vanapAle bhagavAna samavasaryAnA tripUkane samAcAra ApyA. teNe tene sADAbAra kroDa sanecAnuM InAma ApyuM. balabhadra ane bIjA parivAra sAthe tripRSTha samavasaraNamAM gaye. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 1 lai triSaSTi zalAkA puruSa, bhagavAnane vAdI, stuti karI te IndranI pAchaLa beThe. bhagavAne dezanA AraMbhI. dezanAmAM , bhagavAne sakAma akAma nirjarAnuM svarUpa, navatattanuM svarUpa samajAvyuM. baladeve ane vAsudeve samati grahaNa karyuM, pahelI pirisI pUrNa thaI eTale bhagavAne dezanA samAsa karI ane tripRSThanA purUSe je bali lAvyA hatA te uDADavAmAM Avyote devo ane rAjAo vigeree lIdho. bIjI pirisImAM bhagavAnanI pAdapITha upara besI gazubha gaNadhare dezanA ApI. dezanA pUrNa thatAM sau bhagavaMtane vAMdI svasthAne gayA. zreyAMsanAtha svAminA zAsanamAM izvara nAme yakSa ke jevuM bIjuM nAma manuja che te zAsanadeva ane mAnavI nAme yakSiNI ke jenuM bIjuM nAma zrIvatsA che. te zAsanadevI thaI, Izvara cakSazvetavarNavALa, traNa netravALe, vRSabhanA vAhanavALe, be dakSiNa bhujAmAM bIjo ane gadAne dharanAre ane be vAma bhujAmAM nakula ane aNasUtra dhAraNa karanArA thA. tathA yakSiNI mAnavI gaura aMgavALI, siMhanA vAhanavALI, dakSiNa bhujAmAM varada ane mudagara dhAraNa karanArI ane vAmaNujAmAM kalaza ane aMkuza rAkhanArI zAsanadevI thaI. zreyAMsanAtha prabhune cerAzI hajAra sAdhu, eka lAkhane traNa hajAra sAdhvI, terase cauda pUrvadhArI, cha hajAra avadhi jJAnI, cha hajAra mana paryava jJAnI, sADA cha hajAra kevaLajJAnI, agyAra hajAra vekiya labdhivALA, pAMca hajAra vAda labdhi vALA, be lAkha ane egaNazI hajAra zrAvake tathA cAra lAkha ane aMDatAlIza hajAra zrAvikA ATalI parivAra thayo. dIkSA lIdhA pachI eka vIza lAkha varSa sudhI pRthvI upara vicarI bhagavAna zreyAMsanAtha pitAne mokSa kALa najIka jANa sametazikhare padhAryA ane eka hajAra munionI sAthe eka mAsanuM aNuzaNa svIkAryuM. eka mAsane aMte zelezi dhyAnamAM rahI zrAvaNa vada-3nA divase, dhaniSThA nakSatramAM caMdrano vega hatuM tyAre hajAra munionI sAthe bhagavAna zreyAMsa nAtha parama padane prApta thayA. zreyAsanAtha prabhue kumAravacamAM ekavIza lAkha varSa, rAjyAvasthAmAM beMtALIza lAkha varSa, ane dIkSAvasthAmAM paNuM ekavIza lAkha varSa ema kula cArAzI lAkha varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. zItaLanAtha svAminA nirvANa pachI chAsaTha lAkha tathA chavIza hajAra varSa tathA se sAgaropama uNu eka keTi sAgaropama gayA tyAre zrI zreyAMsanAtha ma9 suktimAM gayA. sarve Indroe prabhunA temaja anya munionA dehano yathAvidhi agni saMskAra kI bhagavaMtanA dADhA Adi avayavo yathAyogya vaheMcI laIne naMdIzvara dIpe jaI nivaNatsava ujavI deve svasthAne gayA. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vApu ravAmi caritra ] 105 vAsudevanuM narakagamana ane baLadevanuM mukitagamana zika vAdeve e rAdhe vilAsa karatAM pitAnuM keTaluMka AyuSya pasAra karyuM. anukrame avayaMprabhA rAthiI zrIvijaya nAme (zAMtinAtha tIrthakarane jIva) putra thaze. ane bI vijaya nAme putra thaze. eka vakhata tripRSTha pAse keTalAka garvayAo AvyA. teoe sura gAna karI vipRSThanA manane vaza karyuM tripRSTha zAmAM piDhyo hate gayA gAna tAna karatA hatA. adhyApAlakane teNe kahyuM ke, huM uMcI jAuM pachI A gAnatAna baMdha karAvaje. DIvAre tripRSTha udhI gayo. zavyApAlakane gAnamAM rasa lAgyo. te vAsudevanI A bhUlI gayo. pAchalI rAtre tripRSTha jAgyuM. teNe zavyApAlakane pUchayuM ke teM mArI AjJAnuM pAlana kema karyuM nathI ? ane gayAone atyAra sudhI zA mATe rikI rAkhyA che? pApAvake kahyuM, "gAnamAM mudha banela huM A badhuM visarI gayo. vAsudeve koSane aMdara samAvyuM. ane saune rajA ApI prAtaHkAle sabhAmAM sevakone AjJA karI ke pAlakane mArI AjJA karatAM tene gAyana vadhu mIThAM lAgyAM che. te tenA kAnamAM tapeluM tarU ane tAMbu Do. zayyApAlakane ekAMtamAM laI jaI sevakoe rAjAnI AjJAne amala karyo pacApAlaka mRtyu pAmyA. vAsudeve AthI tIvra azAtA vedanIya karma bAMdhyuM. ane zamyApAlaka ane temanI vacce varaparaMparA jAgI. tripRSTha vAsudeva cArAzI lAkha varSanuM AyuSya pUrU karI mRtyu pAmI sAtamI narakamAM ga. tripRSTha vAsudeve kumAravAmAM pacIza hajAra, mAMDalIkapaNAmAM pacIsa hajAra, digavijayamAM eka hajAra ane rAjya pALavAmAM tyAgIlAkha ane egaNa pacAza varSa gALyAM. ema kula corAzI lAkha varSanuM AyuSya pUruM karyuM. bhAInA mRtyu pachI acalane kaI jagyAe cena na paDayuM. teNe dharmaghoSasUrinI pAse dIkSA lIdhI ane paMcazIlAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI sarva kama khapAvI yuktipadane pAmyA. [ A rIte zrI zreyAMsanAtha, prathama vAsudeva tripRSTha, prathama baladeva acala ane prathama prativAsudeva azvagrIvanuM caritra saMpUrNa]. zrI vAsupUjya svAmi caritra (1) pUrva bhava varNana. prathama dvitIya bhava-pavottara rAjA ane dazamA devalemAM deva. pUSkaravara zrIpAddhamAM pUrvavideha kSetranA AbhUSaNarUpa maMgalAvatI nAmanA vijayamAM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 [ laghu viSa izalAkA puruSa ratnasaMcayA nAmanI nagarI hatI. temAM pottara nAmano rAjA rAjaya karate hate. tenA hRdayamAM harahameza jainazAsana hevAthI rAjya karatAM chatAM te sarva vaibhavane kSaNika mAnate hatuM. AthI teNe keTalAka vakhata bAda vajAbha AcAryanI pAse dIkSA grahaNa karI, vIza sthAnaka tapanI ArAdhanA karI tIrthakara nAma karma upAryuM. ane devarahita tane ArAdhI pattararAjarSi dazamA devalokamAM devapaNe utpanna thayA. (2) tRtIyabhava-zrI vAsupUjyasvAmi A jaMbudvipanA bharatakSetramAM caMpA nAme nagarI hatI. te nagarImAM vasupUjya rAjA rAjya karatA hatA. temane jayA nAme rANI hatI. pattara rAjarSine jIva svargalokamAthI avI jeTha suda 9 nA divase zatabhiSAkhA nakSatramAM putrapaNe utpanna thaye. rANIe cauda svama dekhyAM. dee cyavana kalyANakane mahotsava karyo. pUrNa divase jayA mAtAe phAgaNa vada 14nA divase zatabhiSAkhA nakSatramAM raktavarNavALA ane mahiSanA lAMchanavALA putrane janma Apyo. ane deve, dikumArikAo ane rAjAoe janma mahotsava karyo. pitAe sArA divase putranuM nAma vAsupUjya pADayuM. anukrame bhagavAna yauvanavayane pAmyA. ane temanA dehanI uMcAI sItera dhanuSanI thaI. yauvanavaya pAmelA putrane mATe deza dezathI kanyAonA pitA vivAha mATe kahevarAvavA lAgyA. pitAe putrane ekAMtamAM belAvI A mAgAM svIkArI tenA lagna karAvavAnI pitAnI IcchA darzAvI. vAsupUjya bhagavAne kahyuM "mArI saMsAramAM paDavAnI bhAvanA nathI. mArUM bhegAvalI karma kSINa thayuM che. mATe mane lagnane Agraha na kare. mArI IcchA dIkSA laI zreya sAdhavAnI che. pitAe pharI vinavaNIpUrvaka kahyuM ke, "ApaNu vaMzamAM thaelA rASabhadeva vigere e lagna ane rAjya bhogavI svaya sAdhyuM che mATe tame paNa lagna ane rAjya bhegavI jarUrI svaya sAdhaje. vAsupUjaye javAbamAM jaNAvyuM ke, "pitA! saune eka mArga nathI. malalInAtha, neminAtha ane pArzvanAtha vivAha ane rAjya bhogavyA vinA dIkSA leze ane carama tIrthakara bhAgyakama DuM hovAthI vivAha karaze paNa rAjya karyA vagara dIkSA laI siddhigati pAmaze. RSabhadeva vigere tIrthakarane bhegAvalI kama bAkI hatuM tethI temaNe vivAha ane rAjaya svIkAru mAre te nathI mATe lagnane Agraha na kare. bhagavAna aDhAralAkha varSanA thayA tyAre leAkAnA de AvyA ane bhagavAnane kahe svAmi ! tIne pravata'nI vijJapti karI. bhagavAna vArSika dAna ApyuM ane pRthvI nAmanI zibikAmAM ArUDha thaI vihAragRha nAmanA 1 vAsupUjya caritramAM paddamottara rAjAne vairAgya thavAnA kAraNamAM vamaLabodha matrAe khi bhujabaLa karatAM pUnyabaLa pramaLa che te upara pUyAya rAjAnuM caritra kahyuM te darzAvela che. 2 mULa triSTi ane ladhu triSaSTa baMnemAM vAsupUjya svAmi paraNyA nathI paNa bAlAcArI che ema jaNAvyuM che. paNu mAna sarakta vAsupUjaya caritramAM padamAvatI sAthe lagna thAya che temAM lakhyuM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dvitIya vAsudeva pRiSTha caritra ] 109 ^^^^^. upzanamAM padhAryAM. temaja daro rAjAonI sAthe phAgaNu vada amAsanA divase zatabhiSAkhA nakSatramAM catu tapUrvaka dIkSA grahaNa karI. bIje divase mahApura nagaramAM sunaMda rAjAne ghera bhagavAne kSIrAtrathI pAraNuM karyuM. paMcaddizya pragaTa thayAM. sunaOM tyAM ratnapIThikA karI ane bhagavAna tyAMthI vihAra karI anyatra jagatane pavitra karatA chatA vicaravA lAgyA. (3) dvitIya vAsudeva dvipRSTha, baLadeva vijaya ane prativAsudeva tAraka caritra. bIjA baLadeva vAsudeva ane prativAsudevanA pUrvabhava, pRthvIpura nagarane viSe pavanavega nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. ghaNAM varSo sudhI rAjya karyA bAda temaNe zramaNasiha suni pAse dIkSA lIdhI ane duSkara tapa vapI mRtyu pAmI anuttara vimAnamAM deva thayA. A arasAmAM jaMbudvIpanA dakSiNAdha bharatamAM viSNupura nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM vidhyazakita nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te rAjA sabhAmAM eThA hatA te vakhate eka cara purUSa sabhAmAM dAkhala thayA. ane rAjAne namaskAra karI vinaMti karavA lAgyeA ke - he deva ! ApanA jANavAmAM haze ke dakSiNu bharatA mAM sAketapura nAme nagara che, tyAM parvata nAme mATI bhujAvALA rAjA rAjya kare che. te rAjAne uzI ane ralAne parAbhava kare tethI guNumaMjarI nAme vezyA prANuthI paNa adhika vahAlI che. he deva! te guNamaMjarIne laine parvata rAjA adhika che. paraMtu lakSmI, sainya ane rUpa vigere guNeAnI vizeSatAthI te te guNuma'jarI Apane mATe ja cAgya che. Apa tene meLavavA prayatna karA.' C rAjAe turata guNamajarInI mAgaNI mATe parvata rAjA pAse pAtAnA maMtrIne ta banAvI meAkalyA. matrIe parvata rAjAne jaI kahyuM ke * he rAjana ! vidhyazakita rAjA kahevarAve che ke ' ApaNe khatte mitrA chIe, je tArA zatru te mArA zatru, ane je tArI lakSmI te mArI lakSmI, tA mArA kautukane mATe guNuma'jarIne vagara vila e mekalI Apa kAraNake vezyA ne ApavAmAM ane grahaNu karavAmAM kAMI nidA jevuM nathI. ' A vacana sAMbhaLatAM ja parvata rAjAne krodha caDharcA. ane maMtrIne kahyuM ke * tuM ahIMthI cAlyuM jA. ane tArA rAjAne kaheje ke guNuma jarI te zuM paNa mArI dAsI paNa tane nahi maLe. parvata rAjAnA A vacana maMtrIe vidhyazaktine kahyAM. tarataja vidhyazakita lazkara lai cAlyuM. parvata paNa sainya sahita sAme AvyA. ane vacce bhaya kara raNusa gAma thayA. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 * [ lai triSaSTi zalAkA puruSa, keTaloka vakhata yuddhanI ramajhaTa jAmyA bAda te yuddhamAM parvata rAjA parAbhava pAmI nArA chUTayo ane teNe saMbhavasarinI pAse dIkSA lIdhI. viMdhyazakitae parvata rAjAnA nAsI gayA pachI parvatanA nagaramAM praveza karyo. ane hasti, azva, rana ane guNamA " vezyA vigere pitAne svAdhina karI, pitAnA nagaramAM AvyuM. parvata rAjarSi dIkSAne sArI rIte pALe che paNa hajI saMsAra vAsanAthI pUrNa as nahi thaela hovAthI ane viMdhyazakitane parAbhava sAlato hovAthI ugra tapa karatAM karatA paNa A tapanA prabhAvathI bhavAMtaramAM vidhyazakitano nAza karavAnI zakita mane prApta thAo evu niyANu karI aNasaNupUrvaka mRtyu pAmI prANuta devalokamAM deva thayA. bIjA prativAsudeva, baLadeva ane vAsudevanI utpatti, yuddha, ane dvipRSThanA vAsudevapaNane abhiSeka rAjA vidhyazakita paNa keTaloka vakhata saMsAramAM bhamI eka bhavamAM dIkSA grahaNa karI devalokamAM deva thaze. tyAMthI cavI vidhyazakitane jIva vijayapura nagaramAM zrIdhara rAjAnI zrImatI nAmanI rANInA udarane viSe putra rUpe utpanna thaye. tenuM nAma mAta pitAe tAraka pADayu. tenI kAyA sItera dhanuSanI ane tene varNa zyAma hatA. te ghaNI parAkramI ane tejasvI hovAthI cakraratnane meLavI ardhabharatane svAmi thI. ( arthAt prativAsudeva thA.) A arasAmAM saurASTra dezamAM dvArakA nAme nagarI hatI. tyAM brahma nAmane rAjI rAjya karato hato. tene subhadrA ane umA nAme be rANIo hatI. pavanavegane jI anuttara vimAnathI ravI subhadrAnI kukSimAM avataryo. te rAtre subhadrAdevIe cAra mATI svama dekhyAM. ane samaya pUrNa thatAM subhadrAe zvetavarNavALA putrane janma Apyo. jenuM nAma brahma rAjAe vijaya evuM pADayuM. keTalAka vakhata bAda umAdevInI kukSine viSa para rAjAne jIva prAkRta devalokathI evI avataryo. umAdevIe vAsudevanA janmane sUcavanArA sAta mahAsvama dekhyAM. anukrame nava mAsa ane sADA sAta divasa pUrNa thatAM zayAma varNavALA putrane janma Ape. brahma rAjAe putra janmane moTA utsava karyo ane sArA muhUte tenuM ddhipRSTha evuM nAma rAkhyuM. divase divase kamANa vadhavA lAgyo. ane vijaya kumAra sAthe tene gADha sneha baMdhAyo. A baMne badhAe jotajotAmAM sarva kalAma zIkhI lIdhI ane khubaja parAkramI thayA. * tAraka rAjAne bAtamIdAre samAcAra ApyA ke " brahmarAjAnA vijaca ane cheka e be putro mahA parAkramI che ane te tamArI AjJA mAnatA nathI. tamAre tenA nirNa kare jaIe.' tArake turtaja tenA vadha mATe AjJA karI paNa maMtrInA vacanathI te ati pAchI kheMcI brahma rAjAne ta mAraphata kahevarAvyuM ke " tamArI pAse rahelA hAthI, ghoDA 2 vigere je kAMI sArI vastu hoya te bharatApati tArakane svAdhina kare. kAraNuMka traNa khaMDane ane tamAre te svAmi che:" A vacana sAMbhaLatAMja dvipRSTha krodhathI dhamadhamI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dilIya vAsudeva dipRSTha caritra 3 108 | uThayo ane dUtane kahyuM "tuM ahIMthI turata cAlyo jA. ane tArA svAmine jaIne kaheje ke tArA mastakanI sAthe hAthI, gheDA, ratna vigere ame ja levA AvIe chIe. dUta tAraka pAse gayo ane teNe dvipRSanA vacane saMbhaLAvyAM. turtaja tArake sainya saja karI dvArikA tarapha prayANa karyuM. tene satkAra karavA brahmarAjA, vijaya, dvipUrNa ane sainya sahita sAme ubhe hatuM. bannene meLApa thatAM yuddhanI zarUAta thaI. dvipUcha kumAre pAMcajanya zaMkha pheMkayo ke turata tArakanuM sainya nAsavA mAMDayuM. AthI tAraka pite ratha upara caDhI dvipUrNa kumAranI sAme AvyuM. paraspara bANanA ane astronA yuddhamAM tAraka na phAvyo, eTale teNe kepa karI kripRSTha upara caka choDayuM. cakanA AghAtathI dvipRSTha kSaNabhara mUcha pAmyo paNa turta beThe thaze ane te caka tenA hAthamAM AvyuM. Aja ca dvipRSTha prativAsudeva upara choDayuM. cake tAraka prativAsudevanuM mAthuM chedI nAMkhyuM, ane pAchuM dvipUSanAM hAthamAM AvIne sthira thayuM. AkAzamAthI devoe tenA para puSpavRSTi karI ane A bAju tArakanI strIoe AMkhamAthI athavRSTi karI. yuddhamAM sarvatra dvipUrNa jayajayakAra phelAye. tAraka pakSanA rAjAo dvipRSThane AvI namI paDayA. ane tenI AjJAnA dhAraka thayA. tyArabAda dvipRSTha mAgadhavaradAma-prabhAsa tIrthanA adhipati dene sAdhyA. keTI zilAne upADI vAsudevapAzuM siddha karyuM. ane teo dvArikA nagarImAM AvyA. tyAre brahmarAjAe, vijayakumAre ane sarva rAjAoe maLIne dvipRSThane siMhAsana upara besADI ardhacakkIpaNAno abhiSeka karyo. ane traNe khaMDamAM tenI AjJA pravatI. kevaLajJAna ane mokSa. vAsupUjaya svAmi eka mAsa paryata chaThThamasthapaNAmAM vihAra karI anukrame vihAra graha nAmanA udyAnamAM padhAryA ane pATala vRkSanI nIce kAusaga dhyAne rahyA. dhyAna zreNImAM AgaLa vadhatAM bhagavAne ghAtI karmano kSaya karyo. eTale mahA suda bIjanA divase zatabhiSA nakSatramAM caturtha tapavAlA bhagavAnane kevaLajJAna utpanna thayuM. devee samavasaraNa racyuM bhagavAne dezanA ApI ane tIrthanI sthApanA karI. bhagavAnane sUkSma vigere chAsaTha gaNudhare thayA. temaNe bhagavAna pAse tripadI pAmI dvAdazAMgInI racanA karI. bIjI pArasIe pAdapITha upara besI gaNadhara bhagavaMte dezanA dIdhI. eka vakhata vAsupUjaya bhagavAna dvArikAnI samIpe samavasaryA. devoe samavasaraNa racyuM. bhagavAnanA AgamananA samAcAra sAMbhaLI vAsudeva vijayakumAra balabhadranI sAthe tyAM Avyo. bhagavAnane namI stuti karI IndranI pachavADe beThe. bhagavAne dezanA AraMbhI. dezanAmAM ahiMsA, satya, zauca, brahmacarya, vigere daza prakAranA yatidharmane samajAvyA, ane sAthesAthe veda purANa vigeremAM ahiMsA, satya ene zaucane kaI uMdhI rIte samajAvyuM che te paNa samajAvyuM. A pramANe bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI dvipUrNa vAsudeve samakita grahaNa karyuM. ane balabhadra zrAvakapaNAne svIkAra karyo. bIjI perisIe dezanA pUrI thatAM bhagavAnane namI sau svasthAne gayA. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. * [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa. vAsupUjya svAminA zAsanamAM kumAra nAme yakSa zAsanadeva ane caMdrA nAme yakSiNI zAsanadevI thaI. kumAra yakSa zvetavarNavALo, haMsanA vAhanane dhAraNa karanAre, be dakSiNa bhUjAomAM bIrU ane bANane dharanAra tathA be vAma bhujAmAM nakula ane dhanuSya dharanAre hate. tathA caMdrA yakSiNI zyAmavarNavALI, azvanA vAhanane dhAraNa karanArI, be dakSiNa bhujAmAM varada ane zakti tathA be vAma bhujAmAM puSpa ane gadAne dhAraNa karanArI hatI. vAsupUjya svAmine tera hajAra sAdhu,ekalAkha sAdhvI, ekahajAra base cauda pUrvadhArI, pAMca hajArane cAra avadhijJAnI, cha hajArane ekase mana 5ryavajJAnI, cha hajAra kevaLa jJAnI, daza hajAra kiyalabdhivALA, cAra hajArane sAta vAda labdhivALA, be lAkhane paMdara hajAra zrAvake, ane cAra lAkhane chatrIsa hajAra zrAvikA ATale parivAra thayo dIkSA lIdhA pachI cepana lAkha varSa pRthvI upara vicarI bhagavAna vAsupUjaya vAmi pitAne mokSa kALa najIka jANuM caMpA nagarI padhAryA. tyAM chase munio sAthe aNusaNa aMgIkAra karyuM. eka mAsane aMte azAha zrada cAdaza divase uttarAbhAdrapada nakSatramAM caMdramA hatuM tyAre vAsupUjya svAmi chase munionI sAthe nirvANa pAmyA. vAsupUjya svAmie kumAravayamAM aDhAra lAkha varSa ane dIkSAvasthAmAM cepanalAkha varSa ema kula botera lAkha varSanuM AyuSya saMpUrNa bhogavyuM. zreyAMsanAtha svAminA nirvANa pachI cepana sAgarepama gayA bAda bhagavAna vAsupUjya svAmi mokSe gayA. sarve Indoe prabhunA temaja anya sunione dehane yathAvidhi agni saMskAra karyo ane bhagavaMtanA dADhA Adi avayavene yathAyogya vahecI laI te sarva naMdIzvara dvIpe gayA. tyAra bAda nirvAtsava ujavI sau svasthAne gayA. vAsudevanuM narakagamana ane baLadevanI mukita. * dvipUrNa vAsudeva mRtyu pAmI chaThThI narakamAM gayo. teNe kumAravayamAM patera hajAra varSa, mAMDalikapaNumAM paMcotera hajAra varSa digavijayamAM ekaso varSa ane rAjyamAM bahetara lAkha ogaNapacAsa hajAra ane nava varSa pasAra karyo kula cummatera lAkha varSanuM AyuSya dvipUrNa vAsudeve bhogavyu. vAsudevanA mRtyu pachI vijaya balabha zrIvijayasarinI pAse dIkSA grahaNa karI niraticAra cAritrapALI mokSa pAmyA. [ A rIte vAsupUjya svAmi, bIjA vAsudeva dvipRSTha, bIjA baladeva vijaya ane bIjA prativAsudeva tAraka caritra saMpUrNa ] - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sau vimaLanAtha caritra ] " zrI vimaLanAtha caritra (1) pUrva bhava vana 111 prathama dvitIyabhava-padmasenarAjA ane sahasrAra devalAmAM deva. dhAtakIkhaDanA pUrva videhamAM bharata nAmanI vijayamAM mahApurI nAme nagarI hatI. tyAM padmasena nAme rAjA hatA. nisaga sacama rucivALA te rAjAe keTaleAka vakhata rAjya pALI sa`gupta nAmanA AcAryanI pAse dIkSA grahaNu karI. dIkSAkhAda aDukti ane vIzasthAnaka tapanI ArAdhanA karI. tIrthaMkara nAmaka upArjana karyuM, A te AyuSya pUrNa karI sahasrAra devavekamAM mardika devapaNe utpanna thayA. (2) tRtIyabhava zrI vimaLanAtha bhagavAna A jaMbudrIpanA bharatakSetramAM kaoNMpiThyapura nAme nagara hatuM. tyAM kRtavarmA nAme parAkramI rAjA rAjya karatA hatA. tene zyAmA nAme paTarANI hatI. sahasrAra devaleAkamAMthI padmasena rAjAnA chatra cyavI zyAmA rANInI kukSine viSe vaizAkha zuda bArasanA divase uttarAbhAdrapadma nakSatramAM utpanna thayA. mAtAe gaja vigere cauDha svapna dekhyAM ane pU samaye mahAzuda trIjanI madhyarAtrie uttarAbhAdrapada nakSatramAM DukkaranA lAMchanavALA, suvaNuM varNavALA putranA janma ApyuM. dikumArIkA ane indroe janma mahAtsava karyAM. pitAe pazu khAra divasa sudhI putra utsava ujavyo. zubha muhUte putra garbhamAM hatA tyAre temanI mAtA khuba nirmaLa thayAM hatAM. tethI temanuM nAma vimaLanAtha evuM pADayuM, ceAvanatraya pAmatAM bhagavAna sAodhanuSanI uMcAivALA thayA. pitAe rAjakanyAe paraNAvI. ane jyAre temanI pa dara lAkha varSanI uMmara thai tyAre temanA pitAe temanA rAjyAbhiSeka karyo. A rAjya trIza lAkha varSanI uMmara sudhI pALyuM. tevAmAM leAkAntika devAe tI pravartAvavAnI vinati karI, bhagavAne vArSika dAna ApI devadattA nAmanI zikhikA upara ArUDha thai mahAzuda ceAthanA divase hajAra rAjAonI sAthe chaThe tapa pUrNAMka dIkSA aMgIkAra karI. chaThane pAraNe dhAnyakuDha nagaramAM jayarAjAne ghera paramAtrathI pAraNuM karyuM. paMcadivya pragaDha thayAM ane bhagavAna cAra jJAna pAmI tyAMthI vihAra karI jagatamAM vihAra karavA lAgyA. (3) trIjA vAsudeva svayaMbhU, baladeva bhadra ane prativAsudeva merAkanuM caritra. trIjA khaLadeva, vAsudeva ane prati vAsudevanA pUrva bhava. A jaMbudrIpanI aMdara pazcima mahAvideha kSetramAM AnaMdakarI nAmanI nagarI hatI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112. [ laghutriSaSTi zalAkA puruSa temAM naMdIsumitra (cakSumAna) nAmane rAjA hatA. teNe surata nAmanA AcAryanI pAse dIkSA lIdhI. suMdara cAritra pALI aMta kALe te anazana karI anuttara vimAnamAM devapaNue utpanna thayo. A ja budvIpanA bharatakSetramAM zrAvastI nAme nagarI hatI. temAM dhanamitra nAmane rAjA rAjya karatA hatA. eka vakhate dhanAmitra rAjA potAnA mitra bali sAthe jugAra ramatAM pitAnuM rAjya hArI gaye. bali rAjAe rAjyane kabaje lIdhe. tenI rANIe pitAnA piera gaI ane pite rAjya viheNo thaI jyAM tyAM pharavA lAgyA. pharatAM pharatAM eka divasa tene sadana nAmanA suni malyA. temaNe tene dharmopadeza Ape AthI dhanamitre dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA bAda te khuba tapazcaryA karavA lAgyA chatAM te bali rAjAne parAbhava visarI zako nahi. AthI tapazcaryA daramiyAna "mArA sapanA prabhAvathI huM bhavAMtare balirAjAne vadha karanAra thAuM" evu niyANuM bAMdhyuM. ane aNusaNathI mRtyu pAmI bAramA devalokamAM devapaNe utpanna thaye. A bAju bali rAjAe paNa dIkSA laI keTaleka vakhata pALI mRtyu pAmI devakamAM devapaNe utpanna thaye trIjA prativAsudeva baLadeva ane vAsudevanI utpatti yudhdha ane svayaMbhUno vAsudevapaNane abhiSeka. devatAnA sukhe bhegavI baline jIva cavI A bharatakSetramAM naMdana nAmanA nagaramAM samarakezarI rAjAnI suMdarI nAme rANInI kukSi thakI putrapaNe jamyA. mAtapitAe tenuM nAma merAke pAyuM. sATha dhanuSyanI kAyA ane sATha lAkha varSanA AyuSyavALA merAka anukrame prativAsudeva banI traNa khaMDane bhaktA thayo. A arasAmAM bharatakSetramAM dvArikA nagarImAM rUka nAme rAjA rAjya karatA hatAM. tene surakSA ane pathvI nAme be rANIo hatI. naMdIsumitrane jIva anuttara vimA nathI cyavI suprabhAdevInI kukSimAM utpana thayo. mAtAne te rAtre baladevanA janmane sUcavanArAM cAra mahAsvapna AvyAM. anukrame navamAsa ane sADAsAta divase suprabhAe kAMtithI ujajavaLa putrane janma Ape. tenuM nAma pitAe bhadra pADayuM. . dhanamitrane jIva acUta devalokamAMthI eNvI rUdra rAjAnI bIjI rANI pRthvInA gamAM Avyo. vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta mahAsvama rANIe jayAM. ane avasara prApta thatAM pRthvI rANIe zubha lakSaNothI yukta putrane janma ApyA. je rAjAe svayaMbhU pADayuM. baladeva bhadra, ane vAsudeva svayaMbhU paraspara nehathI mATI thavA lAgyA. eka vakhata A banne rAjakumAra udyAnamAM kIDA karatA hatA tyAre temaNe mA lakara joyuM ke je lazkara zazisAmya rAjAe prativAsudeva merAkane iDarUpe mokalyu Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI trIjA vAsudeva ravayaMbhU candri]. 113 hatuM. savayaMbhu vAsudevane A daMDa sA. ane merAkane zikhAmaNa ApavA tenA sainyane huMTI lo. A khabara merAkane paDI. te koSe bharAyo ane sainya sahita dvArikA tarapha upaDo. ravayaMbhUvAsudeva paNa vaDila baMdhu bhadra ane lazkara sahita sAme AvyuM. ane vare paraspara yuddha thayuM. sarva za sa khuTI jatAM megake svayaMbhU upara cakra cheDayuM. thoDoka vakhata svayaMbhU mUcha pAmyo paNa turata beThA thaI te cakra svayaMbhue merAka upara 7. turata cade merAkanuM mastaka chedI nAMkhyuM. ane ravayaMbhUnA hAthamAM AvI ubhuM rahyuM. AkAzamAMthI 55 vRddhi thaI. merAkanuM sainya vilakhuM paDayuM. ane svayaMbhUne svAdhIna thayuM. savayaMbhUe keTizilA upADI traNa khaMDane sAdhyA. ane mahotsava pUrvaka dvArikAmAM gALyA. dvArikAmAM rU ane sarva sAmaMta rAjAoe svayaMbhUne vAsudeva-ardhacakrIpaNAne abhiSeka karyo. - - bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANa. vimaLanAtha prabhu be varSa sudhI satata vihAra karI sahasAmravanamAM padhAryA ane jaMbuvRkSanI nIce kAusaga dhyAne rahyA. ahiM piSa zuda 6 nA divase uttarAbhAdrapada nakSatramAM saMpakakreNi dhyAvatAM chaTha tapamAM bhagavAnane kevaLajJAna utpanna thayuM. devatAoe samavasaraNanI racanA karI. bhagavAne temAM besI sAdhudharma ane zrAvakadharma upara dezanA ApI. A dezanAthI keTalAke sAdhuta ane zrAvakavatane svIkAra karyo. A vakhate bhagavAnane maMdara vigere sattAvana gaNadhare thayA. temaNe bhagavAna pAse tripadI pAmI dvAdazAMgInI 2canA karI. vimaLanAtha svAminA zAsanamAM paNamukha nAme yakSa zAsanadeva ane viditA nAme yakSiNI zAsanadevI thaI. SaSNukha yakSa mayuravAhanavALo, zveta varNavALe, dakSiNa taraphanI cha bhujAomAM phala, cakra, iSa, khaga, pAza ane akSasUtra tathA vAma taraphanI cha bhujAomAM nakula, caka, dhanuSya, phalaka, vastra ane abhaya dhAraNa karanAre thayo. viditA yakSiNI pILAvarNavALI, pama upara beThelI, dakSiNa bhujAomAM bANa ane pAza tathA vAsa bhujAomAM kodaDa ane nAgane dhAraNa karanArI thaI. eka vakhata vimalanAtha bhagavAna dvAskiAmAM padhAryA, devee samavasaraNa racyuM. bhagavAna no tirasa' kahI siMhAsana upara beThA svayaMbhU paNa prabhunuM Agamana sAMbhaLI balabhadra sahita samavasaraNamAM AvI bhagavAnane vaMdana ane stuti karI idranI pAchaLa che. A pachI bhagavAne dezanA AraMbhI. dezanAmAM bhagavAne jaNAvyuM ke "manuSya bhavamAM dharma e bhUSaNarUpa che. ane temAM paNa samakita ratnanI prApti e mahAdurlabha che. A dezanAthI svayaMbhU vAsudeve samakita grahaNa karyuM. ane balabhadra bAravratane svIkAra karyo. prathama pirisI pUrNa thaI tyAre aMdara gaNudhare dezanA ApI. dezanA pUrNa thaye sau potapotAnA sthAne gayA. . . 15 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa. vimalanAtha svAmIne aDasaTha hajAra sAdhu, eka lAkha ane A sAdhvI, agyArase cauda pUrvadhArI, cAra hajAra AThase avadhijJAnI, pAMca hajArane pAMcase manApava jJAna, teTalAja kevaLajJAnI, nava hajAra vikiya labdhivALA, be lAkha ane ATha hajAra zrAvake tathA cAra lAkhane trIsa hajAra zrAvikA ATalo parivAra thayo. ' dIkSA lIdhA pachI paMdara lAkha varSa pRthvI upara vicarI bhagavAna vimalanAtha svAmi pitAne mokSa kALa najIka jANuM sametazikhara padhAryA, tyAM cha hajAra sunionI sAthe aNuzaNa vAta svIkAryuM. eka mAsane aMte aSADa vada sAtamanA divase caMdra puSya nakSatramAM hatuM tyAre cha hajAra munio sAthe avyayapada pAmyA. vimaLanAtha svAmie kumAra vayamAM paMdara lAkha varSa, rAjyAvasthAmAM trIsa lAkha varSa ane paMdara lAkha varSa dIkSAvasthAmAM ema kula sATha lAkha varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. vAsupU svAminA nirvANa pachI trIza sAgaropama gayA bAda vimaLanAtha prabhu makSe padhAryA sarve Indoe prabhunA temaja anya sunionA dehane yathAvidhi agni saMskAra karyo. temaja bhagavaMtanA dAThA Adi avayavo yathAyogya vaheMcI lIdhA ane naMdIzvara kIpe jaI nirvANatsava ujavI svasthAne padhAryA. vAsudevanuM narakagamana ane baLadevanuM mukitagamana. svayaMbhU vAsudeva sATha lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI chaThThI narakamAM gaye teNe mAra hajAra varSa kumArapaNAmAM, bAra hajAra varSa mAMDalikapaNAmAM, navuM varSa digavijayamAM ane ogaNa sATha lAkha paMcotera hajAra navaso ane dazavarSa rAjya bhegavavAmAM gALI sarva AyuSya sATha lAkha varSanuM pUrNa karyuM. balabhadra baladeva vAsudevanA mRtyu pachI virakta dazA pAmyA. temane kaI jagyAe cena na paDayuM. chevaTe sunicaMdra muninI pAse dIkSA grahaNa karI pAMsaTha lAkha varSa AyuSya pUrNa karI mokSa pAmyA. [A pramANe vimaLanAtha bhagavAna ane trIjA vAsudeva, baladeva ane prativAsudevanuM caritra saMpUrNa ] zrI anaMtanAtha caritra pUrvabhava varNana. prathama-dvitIyabhava-pamaratha rAjA ane mANatadevalokamAM deva.' dhAtakIkhaMDanA pUrva videhamAM Avela airAvata vijayane viSe ariSTI nAma nagarI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za kananA caritra ] manI. temAM pagaratha nAme rAjA rAjya karatA hatA. keTaloka vakhata rAjya pALyA bAda cittarada nArane zaninI pAse rIkSA rahaNa karI. temaNe niraticAra cAritra pALI viza pAnaka - rAdhana karI tIra nAma karma uparyuM. ane te samAdhipUrvaka mRtyu pAgI mAnavAmAM pura vimAnane viSe devapaNe utpanna thayA. trIje bhava-zrI anaMtanAtha bhagavAna 2. jaMbudvIpanA danijbharatAmAM adhyA nAme nagarI hatI. temAM siMhasena nAme paNa rAjya karatuM hatuM. tene suyazA nAme rANI hatI. tenI kukSine vive paratha rAjana kara devalokamAMgI evI zrAvaNa vada 7nA divase revati nakSatramAM utpanna thaye. mAnA nI ravapna dekhyAM. pUrNa mAme vaizAkha vada 13nA divase puSya nakSatramAM siMcANAnA cikanavALA ane suvarNa varNavAlA putrane janma Ape. devoe ane temanA pitAe janma mahotsava karyo. temanA pitAe bhagavAna garbhamAM hatA tyAre zatrunA janatAne hatuM, tethI temanuM "anaMtanAtha" evuM nAma rAkhyuM. yauvana pAmatAM bhagavAna pAse dhanuSyanI kAyAvALA thayA. pitAe rAjakanyAo paraNAvI. ane jyAre bagAvAna aDAsAta lAkha varSanI uMmaranA thayA tyAre temane pitAe rAjya sevyu. paMdara lAkha varSanI uMmara sudhI rAjya pAlana karyuM. anaMtanAthanA manamAM dIkSA levAne vicAra utpanna thaye ke tarataja lokAntikAe tIrtha pravartAvavAnI vijJapti karI. vArSika dAna ApI kAgavAna sAgaradatta zibikA upara ArUDha thaI sahastrApravanamAM padhAryA. ane vaizAkha vada 14nA divase revatI nakSatramAM chaTha tapa karI hajAra rAjAonI sAthe dIkSA lIdhI. de dIkSA mahotsava karI svasthAne gayA. bIje divase vardhamAna nagaramAM vijayarAjAne tyAM bhagavAne pAraNuM karyuM. e paMcadivya pragaTa karyo. vijayarAjAe pAraNAnA sthAnake ratnamaya pIThIkA racAvI. ane tyAMthI bhagavAna apratibaMdhapaNe jagatamAM vihAra karavA lAgyA. caturtha vAsudeva purUSottama, baladeva sukhabha, prativAsudeva madhura caritra cothA baLadeva, vAsudeva ane prativAsudeva pUrvabhava. jakhadIpanA pUrva videhane viSe naMdapurI nAme nagarI hatI. temAM mahAbala nAme rAjA rAjya karatA hatA. keTaleka vakhata rAjya pALyA bAda teNe kahaSabhamuninI pAse dIkSA grahaNa karI cAritra pALI sahastrAra devalokamAM devapaNe utpanna thaye. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puru / te samayamAM jaMbudvIpanA bharatakSetramAM kozAbI nAme nagarI hatI. temAM samudradatta mi rAjA rAjya karatA hatA. tene naMdA nAme rANI hatI. eka vakhata samudradattane "mitra malayabhUmine rAjA caMDazAsana tene tyAM Avyo. naMdArANIne dekhI tenuM citta veLAyuM. naMdA upara tene kudRSTi thaI ane mitranA bahAnA taLe zatru thaIne tyAM keTaleka kALa rahyo. eka vakhate samudradattane gAphalamAM rAkhI caMThazAsana naMdAne upADI gayo. saMmadadatta tene meLavavAne ghaNAM phAMphAM mAryA paNa temAM te saphaLa na thaye. chevaTe kaMTALI zreyAMsamuni pAse dIkSA lIdhI. munipaNamAM ghaNI tapazcaryA karI paNa naMdAne haraNa karanAra caMDazAsana uparanuM vera na visarAyu. tethI A tapanA prabhAvathI AvatA bhave caMDazAsanane huM vadha karanAra thAuM" evuM niyANuM bAMdhyuM. A pramANe aparimita phalavALA tapane parimita phalavALuM karI samudradatta mRtyu pAmI sahastrAra devalokamAM devapaNe utpanna thaye. cothA baLadeva, vAsudeva ane prativAsudevanI utpatti, yuddha ane vAsudeva purUSottamane vAsudevapaNano abhiSeka. kALakrame caMDazAsana paNa mRtyu pAmI ghaNA bhava karI bharatakSetramAM AvelA 5thvIpura nagaranA vilAsa rAjAnI guNavatIrANInA udarathI madhu nAme putra thayo. A madhu ceAthe prativAsudeva thayo. teNe traNe khaMDa sAdhyA, cakra sAdhyuM. ane sarve rAjAene pitAnI AjJA dhAraka banAvyA. madhune keTabha nAme eka parAkramI bhAI hatA. A samarthamAM dvArikA nagarImAM sema nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene sudarzanA ane sItA nAme be bhArthIo hatI. mahAbala rAjAne jIva sahastrAra devalekamAMthI cyavI sudarzanA devInI kukSine viSe avataryo. sudarzana devIe balabhadranA janmane sUcavanArAM cAra mahAsvama joyAM. anukeme navamAsa ane sADA sAta divase sudarzanA e caMdra samAna kAMtivALA putrane janma Ape. semarAjAe tenuM nAma sumarA rAkhyuM. samudradattane jIva sahasAra devalokamAMthI vI sItA rANInI kukSine viSe avataryo. sItAdevIe vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta vasa joyAM. pUrNa samaye nIlamaNInA' jevI kAMtivALA putrane janma Apyo. sAma rAjAe sArA divase tenuM purUSotama evuM nAma rAkhyuM. nIlA ane pIlA vastra dhAraNa karatA ane hAthamAM tADa ane dhanuSyane rAkhatA suprabha ane purUSottama joDale janmelA bhAI jevA prItivALA thayA. cauvanavaya pAmatAM e balabhadrane haLa ane purattamane sAraMga dhanuSya vigere vijayArtha ApyAM. eka vakhata nArada madhu rAjAnI sabhAmAM jaI caDayA. temaNe baDAI mAratA madhu rAjAne kahyuM ke "bahu ratnAvasuMdharA' AthI jagatamAM khaLavAnathI baLavAna ane moTAthI moTA manube paNa jovAmAM Ave che. hAla dvArikA nagarImAM sema rAjAne ghera suprabha ane parAma nAme be putro che te mahA balavAna ane dusaha che. nAradanA A vacanathI madhu Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 - - - - - zrI gAthA vAsudeva puruSottama caritra] 117 rAjAne krodha caDhayo. ane semarAja tarapha dUta mokale. te semarAjAnI sabhAmAM jaI kahyuM ke "tame pahelAM amArI tarapha khUba bhakti rAkhatA hatA paNa hamaNAM putranA parAkamacI badalAI gayA che. mArA rAjAe daMDa tarIke tamArI pAse je kiMmatI vastuo hoya te maMgAvI che. puruttama kumAre dUtane kahyuM tuM dUta hovAthI avadhya che. tAre rAjA amAro ravAmi nathI. daMta vilakhe thaI pAcho pharyo ane madhu rAjAne sarva vAta kahI. madhue kanya laI dvArikA tarapha prayANa karyuM. purUtama vAsudeva, sema, suprabha, senApati ane sainya laI sAme turta Ave. banne vacce paraspara yuddha thayuM. vAsudeva pAMcajanya zaMkha pheka tethI madhunA sanika trAsa pAmyA. madhu sainyane viCvaLa dekhI hAthamAM dhanuSya laI sAme AvyuM. puttama ane madhu vacce rasAkasI bharyuM yuddha cAlyuM. sarva ghasyA khUTatAM madhue purUtama upara caka choDayuM. tenA prahArathI vAsudeva kSaNabhara mUrchA pApe. paNuM tarataja te caka teNe madhu upara cheDayu. cakre madhunuM mastaka chedI nAMkhyuM. ane tenA hAthamAM AvI ubhuM rahyuM. devoe puSpavRSTi karI. madhunA bhAI keTabhane vAsudevanA senApatine mArI nAkhyo. madhunuM sainya ane rAjAo vAsudevane zaraNe AvyA. vAsudeve vaNa tIrtho sAdhyo. koTIzilA upADI ane dvArikAmAM AvyA tema rAjA, balabhadra ane bIjA rAjAoe purUttamane vAsudevapaNAno abhiSeka karyo. pi bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANu. aMnatanAtha bhagavAna chamasthapaNe vihAra karatA traNa varSa bAda sahasAcavanamAM padhAryA. ane azoka vRkSa nIce kAusagga dhyAne rahyA. phaladhyAna dhyAvatAM vAtikamano kSaya karI vaizAkha vada 14nA divase revati nakSatramAM bhagavAnane chaDa hato te vakhate bhagavAnane kevalajJAna thayu. devAe samavasaraNa racyuM. bhagavAne dezanA ApI ane yaza vigere pacAza gaNadharo sthApyA. ane teoe dvAdazAMgI vigerenI racanA karI. anaMtanAtha svAminA zAsanamAM pAtALa nAme yakSa zAsanadeva tathA aMzA nAme zAsanadevI thaI. pAtALa yakSa traNa mukhavALe, magaranA vAhana vALA, rAtAvarNavAle, traNa dakSiNa bhujAomAM paDha, khaDUga ane vAza tathA vAma taraphanI traNa bhUjAomAM nakuLa, phalaka ane akSasUtra dhAraNa karanAre hato. tathA aMkuzadevI gauravarNavALI, padmanA Asana upara besanArI, be dakSiNa bhujAomAM khaDaga ane pAza tathA vAma bhujAomAM phalaka ane aMkuzane dhAraNa karanArI hatI. eka vakhata bhagavAna dvArikAnA parisaramAM samavasaryo. dee chaso dhanuSya uMcA caityavRkSathI bhita samavasaraNa racyuM. prabhu tIrthane namaskAra karI pUrvAbhimukha siMhAsana upara beThA. purUSottama vAsudeva bhagavAna samavasaryAnA samAcAra sAMbhaLI moTAbhAI baladeva sAthe samavaNasaramAM Avyo. ane prabhune vAMdI IndranI pachavADe beTho. pachI Indra, vAsudeve ane balabhadde ubhA thaI bhagavAnanI stuti karI. stuti bAda bhagavAne dezanA AraMbhI. deza Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ( laghu triSaSTi zalAkA puruSa nAmAM jInA bhedo, guNasthAnaka ane ajIvatavavigere samajAvyuM. prabhunI dezanAthI keTalAke dIkSA lIdhI ane keTalAke zrAvakapaNuM svIkAryuM. purUSottama vAsudeve samakita svIkAryuM ane suprabha balabhadra zrAvakapaNuM svIkAryuM. prathama pirisIpUrNa thayA bAda yaza gaNudhare pAdapITha upara besI dezanA ApI. ane bIjI perisI pUrNa thatAM dezanA pUrNa thaI. Indra vigere svasthAne gayA. anaMtanAtha prabhune chAsaTha hajAra sAdhu, navase cauda pUrvadhArI, cAra hajAra traNa avadhijJAnI, cAra hajAra pAMcase manaparyavajJAnI, pAMca hajAra kevaLajJAnI, ATha hajAra vaikriyalabdhivALA, traNa hajAra base vAdalabdhivALA, bAsaTha hajAra sAvI, be lAkha ane cha hajAra zrAvaka ane cAra lAkha ane cauda hajAra zrAvikA ATalo parivAra thaye. dIkSA lIdhA pachI sADA sAta lAkha varSa pRthvI upara vicarI bhagavAna anaMtanAtha vAmi potAno mokSakALa najIka jANuM sametazikhara padhAryA. eka hajAra sAdhuo sAthe aNuzaNa kata grahaNa karI eka mAsane aMte citara zuda pAMcamanA divase puSya nakSatramAM caMdramA hato tyAre bhagavAna anaMtanAtha eka hajAra munio sAthe mekSa pAmyA. anatanAtha prabhue sADA sAta lAkha varSa kumAra vayamAM, rAjyAvasthAmAM paMdara lAkha varSa, ane dIkSAvasthAmAM sADA sAta lAkha varSa ema kula vIza lAkha varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. vimaLanAtha svAminA nirvANa pachI nava sAgaropama gayA bAda anaMtanAtha svAmi muktimAM padhAryA. | sarve Indoe prabhunA temaja anya sunionA dehane yathAvidhi agnisaMskAra karyo, ane bhagavaMtanA dADhA Adi avayane yathAyogya vaheMcI laIne naMdIzvara dvIpejaI nirvANetsava ujavI svasthAne gayA. vAsudevanuM narakagamana ane baLadevanI mukti purUSottama vAsudeva kula trIsa lAkha varSanuM AyuSya bhogavI chaThI narakamAM gaye. teNe kumAravayamAM sAtaso varSa, mAMDalikapaNAmAM tera varSa, divijayamAM eMzI varSa, ane rAjya jogavavAmAM ogaNatrIza lAkha sattANu hajAra traNane vaza varSa pasAra karyo suprabha balabhadra vAsudevanA mRtyu pachI vairAgya pAmyA. ane mRgaza muninI pAse gata grahaNa karI kevaLajJAna pAmI pacAvana lAkha varSanuM AyuSya bhogavI siddhigati pAmyA._ [A rIte anaMtanAtha, cethA vAsudeva purUSottama cethA balabhadra sugarbha ane cethI prativAsudeva madhu caritra saMpUrNa.] Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zI dharmanAtha caritra | 119 zrI dharmanAtha caritra parvabhava varNana prathama dvitIya bhava-daratha rAjA ane vaijayaMta vimAnamAM deva. pAtakIkhaMDanA pUrva mahAvidehamAM bharata nAmanA vijayane viSe daratha nAme rAjA rAjya karate hate. gheDo vakhata rAjya pALI vimalavAhana gurUnI pAse dIkSA aMgIkAra karI, vIza sthAnaka tapa ArAdhI tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. ane aMte samAdhi pUrvaka mRtyu pAmI jayaMta vimAnamAM mahartika devapaNe utpanna thayA. tRtIya bhava-zrI dharmanAtha bhagavAna A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM ratanapura nagaramAM bhAnu nAme rAjA rAjaya karate hate. tene sutranA nAme rANI hatI. tenI kukSine viSe daDharatha rAjAno jIva vaijayaMta vimAnamAMthI evI vazAkha zudi sAtamanA divase puSya nakSatramAM caMdrane cega hato tyAre utpana gha. rANIe cauda svama dekhyAM. devoe cyavana karayANaka mahotsava karyo. anukrame pUrNa samaye mahAkuda trIjanA divase puSya nakSatramAM vajUnA lAMchanavALA, suvarNavaNa putrane janma Ape. dee ane pitAe janma mahotsava karyo. bhAnu rAjAe sArA sahate putrana "dharmanAtha" evuM nAma pADayuM. kAraNake jayAre te garbhamAM hatA tyAre temanI mAtAne dharma karavAne dehalo utpanna thayo hate. cauvanavaya pAmatAM prabhu pIstAlIza dhanuSanI kAyAvALA thayA.pitAe temanAM rAjya kanyAo sAthe lagna karyA. jayAre bhagavAna aDhI lAkha varSanA thayA tyAre pitAe rAjyabhAra soMpyA. te rAjyabhAra potAnI pAMca lAkha varSanI umara sudhI saMbhALe. tevAmAM lokAntikae tIrtha pravartAvavAnI vijJapti karI. bhagavAna vArSika dAna ApI nAgadattA nAmanI zibikAmAM ArUDha thaI vAMcana udyAnamAM padhAryA. ane mahA suda 13nA divase puSya nakSatramAM hajAra rAjAonI sAthe chaTha tapa pUrvaka dIkSA lIdhI. bIje divase temanasapuramAM dharmasiMha rAjAne tyAM pAraNu karyuM. paMca divya pragaTa thayA. rAjAe bhagavAnanA pagalAMnI bhUmi para ratnanI pITha karAvI. bhagavAna tyAMthI vihAra karI akhalitapaNe pRthvI upara vihAra karavA lAgyA. pAMcamA vAsudeva purUSasiha, baladave sudarzana, ane prativAsudeva nizuMbha caritra. baladeva vAsudeva ane prativAsudevane pUrvabhava. jaMbudvIpanA pazcima mahAvidehamAM azakA nagarImAM purUSavRSabha nAme rAjA hate. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa teNe prajApAlaka muni pAse dIkSA grahaNa karI, ane te niraticAra cAritra pALI sahara devalAkamAM devapUNe utpanna thayA. te devanA AyuSyanA sALa sAgarApama gayA pachI nAme rAjA thayA. tene rAjasiMha rAjAe jItI lIdheA. muni pAse cAritra grahaNu karyuM. tapazcaryAM karatAM vikaTe karanArA thA'' evuM niyANu mAMdhyu. kAlAge mRtyu devapaNe utpanna thayA, pAtanapura nagaramAM viTa vikeTe lajjA pAmI atibhUti * parabhavamAM rAjasahune uccheda pAmI vikaDha khIjA devalAkamAM (4) pAMcamAM prativAsudeva, vAsudeva ane baLadevanI utpatti, yuddha ane vAsudeva purUsihanA acakra abhiSeka, rAjasa'huM rAjA lAMbA kALa sa'sAramAM bhamI harapura nAmanA nagaramAM nizu'bha nAme rAjA thayA. tenI kAcA pIstAlIza dhanuSyanI uMcI, AyuSya daza lAkha varSanuM ane varNa kRSNa hatA. te bharatanA traNa khaMDa sAdhI pAMcamA prativAsudeva kahevAyA. A avasare bharatakhaMDanA azvapura nagaramAM ziva nAme parAkramI rAjA rAjaya karatA hatA. tene vijayA ane amakA nAme e rANIo hatI purUSa vRSabhanA jIva saheara jaivaleAkamAMthI cavI vijayAnI kSine viSe utpanna thayo. te rAtre vijrayAne alabhadranA janmane sucavanArAM cAra mahA svama AvyAM. pUrNa mAse vijayAe putrane janma ApyA. ziva rAjAe putranu 'sudarzana' evuM' nAma pADyuM. vikaTa rAjAnA jIva khIjA devalAkathI cavI sAta svasa vaDe vAsudevanA janmane sucavattA amakAnI kukSine viSe utpanna thayo. pUrNa mAse mAtAe putrane janma Apyo. pitAe A putra purUSomAM siMha rUpa thaze ema dhArI 'yusiMha ' evuM nAma pADayuM. sudarzana ane purUSasiMha paraspara khuba prItivALA thayA. ' . ? eka vakhata ziva rAjAe sImADAnA rAjAne sAdhA sudarzana alazcaMdrane mAkalyA, snehane lIdhe purUSasiMha pazu tenI pAchaLa gA. tevAmAM pitA taraphathI sadeza Avyo ke mane dAhavara utpanna thayA che mATe tuM jaldIAva.' puSisa huM jaladI potAnA nagaramAM pAchA sUryo. putranA darzanathI ziva rAjA AzvAsana pAmyA. paNa vyAdhi aTakI nahi. purUsiddha pitAnI ciMtAmAM che tevAmAM sevake khara ApyA ke rAjamAtA agnisnAna karI jIvanA aMta ANe che' tuta vAsudeva mAtA pAse doDI AvyA, ane page lAgI mAtAne kahyuM ke dAjhyA upara amane DAma na do' mAtAe kahyuM, 'huM vidhavA kahevarAvavA taiyAra nathI patinI pahelAM mane javA de' ema kahI agnisnAna karI pAtAnA jIvananA teNe aMta ANyA, gheADA vakhata pachI ziva rAjA pazu mRtyu pAmyA. purUSasiMha vAsudeva vilApa karavA lAgyuM. snehioe mAMDamAMDa bedha ApI dhaiya pamADaze.." Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAMcamA vAsudeva puruSasiMha caritra ] hajI zeka utaryo nathI tevAmAM nizuMbha prativAsudevane dUta Avyo. te namaskAra karI baladeva vAsudevane kahyuM, "zivarAjAnA svargavAsathI tamArA savAmi nizuMbhane ghaNe zoka gha che. tame haju nAnA che. tethI rAjya na sAcavI zakAya mATe tame hamaNAM mArI pAse raho" purUSasiMhane dUtanuM A vacana AkaruM lAgyuM. tene nizuMbha potAne svAmi ane rAjya na sAcavI zake te zabdo apamAnajanaka lAgyA. dUtane teNe tiraskAra karyo. date A vAta nizuMbhane kahI. ane te azvapura upara caDhI Avyo. purUSasiMha' baMdha ane lazkara laI sAme gayo. paraspara yuddha thayuM. purUSasiMhe pAMcajanya zaMkha muko. eTale nizuMbhanuM sainya hatavihata thayuM. nizuMbha pite purUSasiMha sAme Avyo. zastrAsTa khUTatAM nizuMbhe purUSasiMha upara caka mUkayuM. cake purUSasiMhane kSaNabhara mUcchita karyo. paNa kuTelA sAmaMtanI peThe tene te svAdhIna thayuM. purUSasiMhe A cakra nizuMbha upara cheDayuM.cake turata nizuMbhanuM mastaka chedI nAMkhyuM ane AkAzamAMthI dee puSpavRSTi karI. tyArabAda purUSasiMhe traNa khaMDa sAdhyA. koTizilA upADI ane nagaramAM pAchA pharatAM tene balabhadra ane bIjA rAjAoe teno vAsudevapaNano abhiSeka karyo. [5] * * * * bhagavAnanuM kevaLajJAna ane nirvANa. zrI dharmanAtha bhagavAna chazvasthapaNe vicarI grAMcana nAmanA udyAnamAM padhAryA. ane dadhipaNuM vRkSanI nIce kAusaga dhyAne rahyA. bhagavAnane poSa, zuda pUnamanA divase puSya nakSatrane viSe kevaLajJAna utpanna thayuM. devoe samavasaraNa racyuM. bhagavAne dezanA ApI ane ariSTa vigere seMtAlIza gaNadharo karyo. dharmanAtha bhagavAnanA zAsanamAM kinnara nAmane yakSa zAsanadeva thayo ane kaMdarpa nAme yakSiNI zAsanadevI thaI. kinnara traNa mukhavALe kAcabAnA vAhanavALA, dakSiNabhujAmAM bIra, gadA ane abhayane tathA vAyabhUjAomAM nakula, pA ane akSamALAne dharanAre raktavaNI ane tejasvI banyuM. kaMipa gaura aMgavALI, matsyanA vAhanavALI, be dakSiNa bhujAmAM utpala ane aMkuza dhAraNa karanArI tathA be vAmaNujAmAM padma ane adhyeyane dhAraNa karanArI hatI. eka vakhata bhagavAna azvapura nagaranA parisaramAM AvyA. devee samavasaraNa rahyuM vAsudeva ane balabhadrane khabara paDatAM teo paNa tyAM AvI IndranI pAchaLa beThA. inDe vAsudeve ane sudarzane bhagavAnanI stuti karI, tyArabAda bhagavAne dezanA AraMbhI. dezanAmAM cAra purUSArthanuM varNana karyuM. tathA vinaya, viveka, krodha, mAna, ane mAyAnuM svarUpa samajAvyuM. AthI keTalAke dIkSA ane keTalAke zrAvakapaNuM svIkAryuM. vAsudeve samati ane balabhadra zrAvakapaNa svIkAryuM. bIjI parisIe gaNudhara bhagavate dezanA ApI. dezanA pUrNa thatAM sau potapotAnA sthAnake gayA. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra ['laghu triSTi zailAkaM puruSa . dharmanAtha svAmine cesaTha hajAra sAdhu, bAsaTha hajAra ane cAra cAvI, navase cauda pUrvadhArI, traNahajAra ane cha avadhijJAnI, cArahajAra ane pAMcase mana parvajJAnI, teTalAja kevaLajJAnI, sAtahajAra kiya labdhivALA, be hajAra ne ATha vAdalabdhivALA, be lAkhane cAlIza hajAra zrAvaka tathA cAra lAkha tera hajAra zrAvikA ATale parivAra thayAM - dIkSA lIdhA bAda aDhalAkha varSa A pRthvI upara vicarI bhagavAna dharmanAtha pitAne nirvANa kALa najIka jANI sametazikhara padhAryA ane eka ATha munio sAthe aNasaNuM grahaNa karyuM. eka mAsane aMte jeTha suda pAMcamanA divase caMdra puSya nakSatramAM hatA tyAre bhagavAna dharmanAtha eka aMka muni sAthe mukti pAmyA. dharmanAtha prabhue kumAravayamAM aDhI lAkha varSa, rAjyAvasthAmAM pAMca lAkha varSa ane dIkSAvasthAmAM aDhI lAkha varSa, ema kula dazalAkha varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM anaMtanAtha svAminA nirvANa pachI cAra sAgaropama vyatIta thaye dharmanAtha bhagavAna mukti pAmyA.* sarve Indoe prabhunA ane anya munione dehane yathAvidhi agnisaMskAra karyo.' bhagavaMtanA dADhA Adi avayane yathAyogya veheMcI laIne naMdIzvaradvIpe nirvANotsava ujavI svasthAne gayA. * .' vAsudevanuM narakaMgamana ane baladevanI mukita . purUSasiMha mRtyu pAmI chaThThI narake game teNe kumAravacamAM traNa varSa, mAMDalika paNamAM sADAbAra varSa digavijayamAM sIttera varSa ane rAjyamAM navalAkha aThThANuhajAra traNasane eMzI varSa e pramANe dasa lAkha varSanuM saMpUrNa Ayuca gavyuM ? , balabhadde vAsudevanA mRtyu pachI kItidhara muninI pAse dIkSA graheNuM karI ane sattaralAkha varSanuM AyuSya pALI kevaLajJAna pAmI ciMddhigati pAmyA. [A pramANe dharmanAMtha, pAMcamAM vAsudeva puSasiMha pAMcamA baladeva sudarzana ane pAMcamAM prativAsudeva nizuMbha caritra saMpUrNa.] - tRtIya zrI maghavAcakavati caritra pUrvabhavanuM varNana. , narapati rAjA tathA raiveyakadeva. * * A bharatakSetramAM mahAmaMDala nAme nagara hatuM. tyAM narapati nAme rAjA rAjaya karatA hatA. te rAjAe keTaloka vakhata rAjya pALyAbAda dIkSA grahaNa karI suMdara cAritra pALyuM. prAMta kAladharma pAmI madhyama vecakamAM devapaNe utpanna thaye. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya zrI maghavAcakravati caritra 1 123 bAlyakALa, yuvAkALa cakrIpada ane svargagamana. A jaMbudvIpanA bharatakSetrane viSe zrAvastI nAme nagarI hatI. te nagarImAM samudra vijaya nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene bhadra aMgavALI bhadrA.nAme bhAryA hatI. tenI kakSine viSe yaka devakamAMthI gyavI narapati rAjAne jIva avataryo. bhadrAdevIe cakuM, vatinA janmane sUcavanArAM cauda vo joyA. pUrNa samaye bhadrAdevIe suvarNavarNavALA putrano janma A sArA gRhUte saradravijaya jAjAe putra pRzvimAM Indra je thaze ema dhArI tenuM "maghavA" evuM nAma pADayuM. maghavA uMmaralAyaka thatAM sADIbeMtAlIza dhanuSanI kAyAvALo thayo. samudravijaye tene rAjyagAdI pI. ghaNA varSa sudhI teNe rAjya pALyA bAda tenA zastrAgAramAM eka vakhata cakara na utpanna thayuM. te pachI bIjA paNa purohita vigere tera ratno tene AvI maLyAM. maghavAe cakra vigere ratnonI pUjA karI bahumAna karyuM digvijaya sAdhavA cake prayANa karyuM tenI pAchaLa maghavA ratno sahita upaDaze. sau prathama mAgadha-varadAma ane prabhAsanA adhipati devane sAdhyA. tyArapachI siMdhudevI, vaitADhya kumAradeva ane tamisA guphAnA adhipati katamALadevane sAdhyA. tyArabAda cakravartie pazcimanikUTane sAdhavA senApatine mokalyo. te pazcimaniSphaTane sAthI pAchA AvyuM ane teNe daMDaratnathI tamisyA guphAnA kamADa ughADayAM. cakrIe sinyasahita guphAmAM praveza karyo ane guphAmAM kAkiyuM ratnavaDe mAMDalAM do. ghera aMdhAra guphA maNiratnathI jaLahaLI uThI guphAmAM rahela unmajJA ane nimagnA nadIne vArSaki ratnathI pula bAdhI u9laMdhI. ane chevaTe khullAM thaI gayelAM bAraNAvALA uttara daravAje thaI cakravarti sinca sahita uttara bhAratamAM Avyo. sau prathama teNe ahiM ApAta nAmanA kirAtone jItyA ane senApati mekalI siMdhunA pUrvanikUTane sAdhyuM. tyArabAda himAlaya kumAradevane sAdhI, RSabhakUTa upara kAkiNa ratnathI maghavA cakavati evuM pitAnuM nAma lakhyuM. tyAMthI pAchA pharatAM senApati dvArA gaMgAnadInA pUrva niSkaTane sadhAvyo ane pite gagAdevI ane vidyAdharane sAdhyA. tyArabAda nATacamAla devane sAdhI tamisrA guphAnI peThe khaDakapAtA guphAmAMthI sainyasahita pasAra thaI dakSiNa bharatAmAM dAkhala thaye. ahIM sau prathama teNe navanidhi sAdhyA. senApatine mekalI gaMgAno pazcima niSphaTa sadhA. Ama cha khaMDa sAdhI parivAra saha maghavAcakavRti zrAvatI nagarImAM Avyo rAjAoe ane devee tene cakravartipaNAno abhiSeka karyo. . cakavati maghavAnI batrIsa hajAra rAjAo, sela hajAra yakSe haMmezA sevA karatA hatA. tene cAsaTha hajAra strIo hatI, navanidhio hatA evI keTalIe sAmagrI enI pAse hatI ke jethI te pramAdamA paDI bhava hArI jAya te paNa maghavA haMmezA kulaparaparAe Avela zrAvakadharmane kadI visarato na hate. te dararoja caityapUjA karato hato. sAdharmika vAtsalya karate hate. harahamezA navA navA vrataniyama dhAraNa karatA hatA, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 [ vadhu triSaSThi zalAkA puruSa maghavAe pAchalI vace dIkSA grahaNu karI suMdara cAritra pALyuM ane sanatkumAra devaleAkamAM ,, * 1 devapUNe utpanna thayo. L ' ' ' {' 1- - saghavA cakravatie kumArAvasthAmAM pacIza hajAra varSa, mAMDalikagrAmAM pacIza hajAra varSe, divijayamAM daza hajAra varSa, cakravartipaNAmAM traNulAkhane nevuM hajAra varSa ane dIkSAvasthAmAM pacAsa hajAra varSa ema kula pAMcalAkha varSanuM AyuSya pUrNa karyuM. * A pramANe trIjA cakravatti maghA caritra sapU J'i thatuMtha zrI sanatnuMmAra cakravati caritra (1) pUrva bana--vikramayazArAjA, jitadhama zeTha ane sAdhamendra jamuddIpanA bharatakSetrane viSe kAMcanapurI nagarIne viSe vibhaMcAM nAme rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM 'nAgadatta' nAme sAvAMDha 'rahetA' hato. tene' viSNuzrI nAme zrI hatI. eka vakhata vikramazA rAjAnI STi viSNuzrI upara paDI. tenuM rUpa dekhatAM rAjAnuM mana viDvaLa nyu. AthI tene koI jagyAe cena na paDyuM. leAka lajajAe tene zakayA parNaoNsanA vRttie tema karavAmAM tene kAcara jaNAvyeA. Akhare vAsanAvRtti jaya pAmI ane teNe viSNuzrInuM haraNa karI aMtaHpuramAM dAkhala karI. nAgadatta gAMDA manye.' 'viSNuzrI ! viSNuzrI '1 nI bUma pADatA jyAM tyAM rakhaDavA lAgyuM. vikramameMzA rAjAnI rANIone viSNuzrI upara irSyA upajI. temaNe tenA upara kAmaNu humaNu karyAM. rAjAe dhaNuM jatana karyo chatAM te na bacI. ane chevaTe kSaya rAgInI peThe ghasAI ghasAI mRtyu pAmI. viSayAsaktithI bhAna bhUlelA rAjA viSNuzrInA mRtakane upADavA detA nathI. tene joI joIne raDe che. pradhAnAe 'yuktipUrvaka mRtakane jaMgalamAM khaseDavuM. te ema mAnatA hatA ke rAjAnA zAka dhIme dhIme A thaze, paNa temanI te dhAraNA kheATI paDI. rAjAe annapANInA tyAga" karyuM. traNa upavAsa thayA. matrIe rAjAne jaMgalamAM laI gayA ane viSNuzrInuM kalevara tene soMpyuM, kalevara netAM vikramayazA camakayo. temAMthI bhaMyakara durgaMdha uchaLatI hatI. cAre bAju jhIDIo caDI hatI. mAM bihAmaNuM banyuM hatuM. mAkhIo gaNagaNITa karI rahI hatI, netromAM kANAM paDayAM hatAM ane tenA stana gIdhe e kAcI nAkhyA hatA. rAjAne jIvananI anityatA sAthe virasatA 'samajAI. rAjanagara pAchA pharyo ane kalevara agnidAha mATe soMpyuM. viSNuzrI jatAM rAjyanI sara sasAra mAyA gaI ane teNe sutratAcArya pAse dIkSA grahaNuM karI. nispRhajIvana jIvI vikramayaMzA rAjarSi mRtyu pAmI sanatkumAra devalAkamAM devapaNe utpanna thayA. devasaMbaMdhI AyuSya pUrNa karo ratnapura naga 1 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sanakumAra cakravati caritra ] 125 2mAM jinadharma nAme zreSThi putra thaze. te jate divase jInamaryAdAne pAlana karanAra agragaya zrAvaka tarIke prasiddhi pAmyA. '' ' " ' , - A tarapha nAgadatta sAthe vAha priyAnA virahathI duHkhI thaI mRtyu pAmI keTalAke bhava karI siMhapura nagaramAM agnizarmA nAme brAhmaNa thaye keTalAka kALa pachI te tridaMDI banyo. ane te nagarane harivahana rAjA tene bhakta bane. harivAhane agnizamane bhejana mATe nimaMtraNuM ApyuM. agnizamae rAjakAre jinadhamabreSine joyo. teNe harivahanane kahyuM. "jinadharmanI pITha upara thALa mukI mane bhejana karAve te huM khAu rAjAe te kabula karyuM. jinadharmane suvarAvyuM ane dhagadhagatA bhojananA thALa mUkI tridaMDIne jamADa. jinameM pUrvabhava saMcita karma jANI sahana karyuM. paNa tyArapachI teNe dIkSA lIdhI. vividha upasargo sahana karI mRtyu pAmI sIdhama kalpamAM Indra tha. tridaMDI mRtyu pAmI Indrane erAvata hAthI thayo. tyAMthI mArI vacce bhava karI asita nAme yakSarAjya thaye. sanakumAra cakrI-bAlyakALa, yuvAkALa, cakrIpada ane svarga gamana * A jaMbudvipanA hastinApura nagaramAM azvasena rAjAnI sahadevInI kukSine viSe jinadharmane jIva mRtyu pAmI avataryo. rANIe cauda svapna dekhyAM. pUrNa mAse putrane janma Ape azvasena rAjAe meTA utsavathI tenuM sanatakumAra evuM nAma pADayuM. A sanakumArane mahendrasiMha nAme eka mitra thaye. A banne mitra makaraMda nAmanA udyAnamAM kIDA karavA gayA. tyAM sanaskumAra pitAe bheTa Apela jaladhillola nAmanA azva upara ArUDha thaye. azva turtaja doDavA lAgyo. jotajotAmAM saune dekhatAM kamAra sahita azva adazya thayo. rAjAe TheraThera ghoDesvAre mokalI tapAsa karAvI paNa tene patto na lAgyuM. Akhare mahendrasiMhe tene zodhavAnuM mAthe lIdhuM. zodhatAM zodhatA varSa vItyuM, paNa tene patto na lAgyA eka vakhata mahendrasiMhe sanaskumAranI zodhamAM aTavI praveza karyo. dUra jatAM teNe keTalIka strIothI vIMTAela Anada karatA eka yuvAnane dekhyo. yuvAne tene tata oLakhyo ene kahyuM ke he mahendrasiMha ! tuM kema ane kayAMthI ahiM A Avyo." mahendrasiMhe tenA gayA pachInI badhI vAta kahI ane tene vRttAMta jANavA tenI vAta pachI, sanaskumAre AMkha rAya che te hAnuM kADhI bakulamatIne sarva vAta jaNAvavAnuM kahI ratigRhamAM piDhI gayo. ekalAmatIe patinI banela ghaTanA pati mitrane kahevA mAMDI. "te azva tamArA mitrane bhaya kara aTavImAM laI gayo. ane bIje divase ubhe raho. azva uparathI tamArA mitra utaryA ke tadazva maraNa pAmyo.' Aryaputra jalapAna karavAnuM vicAra kare che teTalAmAM te Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 [ ladhu triSaSTi zalAkA puruSa. . ... . . , - , , , , vana adhiSThAyaka yakSa jalapAtra sAthe hAjara thayo, jalapAna karAvyuM ane mAnasa sarovaramAM snAna paNa karAvyuM. tyArabAda te yakSa aMtardhAna thayo. A vakhate pUrva bhavanA zatru asita yakSe Aryaputrane joyA. ane teNe vRkSa, pizAca, parvata, nAgapAza vigerenA aneka upasI karyo. chevaTe tamArA mitra bAhuyuddhathI yakSane parAbhava karyo. tyArapachI Aryaputra page cAlI aTavI bahAra AvyA tyA bhAnuga vidyAdharanI ATha kanyAoe temane joyA. ane temanI sAthe pitAnI saMmatithI paraNI eka vakhata ratigRhamAM Aryaputra sutA hatA te vakhate asitayakSe temane upADI koI bhayaMkara araNyamAM mUkyA, jAgRta thatAM te jaMgalamAM temaNe eka mahAprAsAda joyo. te prAsAdamAM rahela caMdrayazAnI sunaMdA kumArIne paraNyA. je jate divase strIratna thayu. jaMgalamAM Aryaputra sunaMdA sAthe harSathI vAta kare che teTalAmAM. vajuga vidyAdhara temanA upara caDhI Avyo paNa tene muSTi prahArathI Aryaputre mArI nAkhyo. vajIveganuM uparANu laI vadhyAvaLI nAmanI tenI bahena tyAM AvI paNa Arya putrane jotAM ja temanI rAga thaI gAMdharva vivAhathI paraNI. vajIvegane pitA azanivega putranA virano badalo levA temanA upara caDhI Avyo paNa caMdraga ane bhAnuvega Arya puvAne sahAye dhAyA. bhayaMkara yuddha jAmyuM. chevaTe Aryaputre azaniveganA mastakane chedI nAMkhyuM. caMdraga vigere vidyAdhare Aryaputrane vaitADhayagiri upara laI gayA ane vidyAdharanA mahArAjApaNAne temano abhiSeka karyo. mArA pitA caMduvege mArI sAthe se bIjIvidyAdhara putrIonA Aryaputra sAthe lagna karyA. A pachI ame AnadathI samaya pasAra karIe chIe. Aje ame kIDA karavA mATe tamArA mitra sAthe ahiM AvyAM chIe. eTalAmAM sanaskumAra ratigrahamAMthI bahAra Avye. ane mahendrasiMhane vaitADhaya giri upara laI gaye. mahendrasiMhamitranI Rddhi siddhi joI Anada pAme. paNa tenuM mana sanakumArane laI rAjA pAse javAnuM hatuM. eka vakhate teNe mitrane kahyuM " tamArA vinA mAtapitA gure che." tatkALa sanaskumAra vidyAdhAthI vIMTaLAI hastinApura tarapha cAlyA. ane hastinApura AvI strIo ane parivAra saha mAtApitAne namyA. pitA putra, ane tenI addhisiddhi joI AnaMda pAmyA. ane pitAnuM rAjya turta putrane seMcu. ane mahendrasiMhane senApatipade sthA, kRtakRtya azvasena rAjAe dhamanAtha tIrthaMkaranA tIrthanA sthavira muni pAse dIkSA aMgIkAra karI ane pitAne svArtha sAdhyo. sanaskumArane anukame cauda mahAratno prApta thayAM. teNe cakarIne anusarI bhAratakSetranA cha khaDasAdhyA ane naisarpa vigere navanidhi sAdhyA. rAjAoe cakIpaNAne abhiSeka . karavAno vicAra karyo te avasare saudharmendra sarvatyumArane joyA. ane temane potAnA baMdhuvat tarIke gaNI temanA abhiSekamAM deva mokalI pote paNa joDAyA. ane hAra, caMdramALA, chatra, be cAmara, mugaTa, be kuMDala, be deva duSpo, siMhAsana, pAdukA ane pAdaMpITha vigere kuberane arpaNa karyo tilottamA, urvazI, menA, raMbhA, tuMbarU vigere sAthe kubera hastinApura Avyo. sanakumAranI AjJA laI rahaNagirinA taTa AgaLa divya maMDapa' karyo ane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSu. ~- ~~~ -~ ~ -~"reganA pratikAranI labdhi hovA chatAM deha para nirbhamapaNuM dAkhavanAra rAjarSi Apane dhanya he !" munine vAMdI potAnuM svarUpa jaNAvI de svasthAne gayA. ' sanakumAra cakravarti traNa lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI, nirmaLa cAritra ArAdhI, aNasaNa karI sanakumAra devalokamAM devapaNe utpanna thayA. temaNe kumAravacamAM ardha lAkha varSa, mAMDalikapaNamAM ardha lAkha varSa, digavijayamAM daza hajAra varSa, cakravartipaNamAM nevuM hajAra varSa ane vratamAM eka lAkha varSa ema kule traNa lAkha varSanuM AyuSya pUrNa karI sanakumAra cakI jagata upara upakAra karI trIjA davaleke sidhAvyA. '' A pramANe cethA cakravati sanaskumAra caritra saMpUrNa : .[ zrI zreyAMsanAtha, zrI vAsupUjya svAmI, zrI vimaLanAtha, zrI anaMtanAtha zrI dharmanAtha, zrI maghavA cakravati ane sanaskumAra cakravarti caritra rUpa cothuM parva saMpUrNa ] ' s [LamAM jinezvara ane pAMcamA cakravati | . zrI zAMtinAtha caritra , pUrvabhava varNana.' -." , prathama seva-zroNu rAjA. - zrI zAMtinAtha bhagavAna cakravatti ane tIrthakara banne padane pAmelA che. tenuM caritra ' ahiM saMkSepathI kahevAmAM Ave che. A jaMbudvipanA bharatakSetramAM ratanapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM zrINu nAmane rAjA rAjya karate hato tene abhinaMditA ane zikhInaditA (siMhanadita) nAme be rANIo hatI. eka vakhate abhinaMditA rANIe rAtrine viSe sUrya ane caMdra nene ekI sAthe svamAmAM dekhyA. savAre rAjAne svapnanI vAta kahI. rAjAe vicAra karI jaNAvyuM ke tamAre sUryacaMdra sarakhA be putra utpanna thaze." pUrNamAse abhinaMditAe jaila be putrane janma Ape. rAjAe- IndaSaNa ane binadaSeNa evAM temanAM nAma jANyo - anukrame bAlake vRddhi pAmyA. ane zastra tathA zAstrakalAmAM praviNa thayA * A arasAmAM bharatakSetramAM acalapura nAmanA nagara hatuM. tyAM dharaNIjaTa nAmane brAhmaNa rahetuM hatuM. tene patiparAyaNu yazobhadrA nAme bhArthI hatI. AnI sAthe saMsAra sukha bhogavatAM dharaNIjanI naditi ane zrIbhUti (zivakRti) nAme be puro thayA A brAhmaNane tyAM kapilA nAmanI dAsI hatI. te suMdara rUpuMvALI hovAthI. rajiTache. rIla tenI pratye bagayuM. A dAsIthI dharaNijane eka putra thayo tenuM nAma kapila zarU Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha caritra ] 129 dharaNijaTa, naMdibhUti ane zrIbhUtine veda vigerene abhyAsa karAvatuM hatuM. temanI pratye khuba dhyAna ApatuM hatuM, kapila pratye taddana bedarakAra hato tema chatAM buddhizALI kapila vedapAragAmI ane vidvAna nivaDaze. kapila vidvAna ane buddhizALI hovA chatAM dAsIputra havAthI lokone ke dharaNijaTane tenI pratye mAna na hatuM teNe tene jaI na ApI. kapile acalagrAma cheDayuM. ane pitAnA hAthe janoI dhAraNa karI ratnapura nagaramAM AvyuM. A nagaramA satyaDI nAmano upAdhyAya mahApaMDita hato. tene tene bheTe che. teNe tenI satyabhAmA nAme putrI paraNAvI. kapila satyabhAmA sAthe sukha bhagavate pitAne kAla nirgamana kare che. A arasAmAM kapila ane satyabhAmAnA saMsAramAM viSa kaMTaka ubhuM thayuM. eka vakhata kapila varSARtumAM nRtya jeTha moDI rAtre ghera pAcho pharyo. rastAmAM kapaDAM na bhIjAya te mATe teNe tene bagalamAM rAkhyAM. paNa ghara najIka AvatAM teNe vastra paherI lIdhAM. varasAdathI bhIMjAyelA patinI ThaMDI dUra karavA saMbhramathI satyabhAmA vastro laI sAme AvI. kapile kahyuM "mArAM vastro bhiMjAyAM nathI. meM vidyA prAgathI muzaLadhAra varasAdamAM paNa tene kerAM ne kerAM rAkhyAM che. satyabhAmAM paMDitaputrI hevAthI kapilane jotAMja satya vastu sthiti samajI gaI. tene sarva deha bhIMjAele hate. zarIramAMthI pANI jhamatuM hatuM. patinI maMtranI vAta tene galata lAgI. ane teNe nirNaya karyo ke nagna thaI vaso teNe kerAM rAkhyAM che sAdI bheLI A vAtane te jemajema vicAratI gaI tema tema tenuM hRdaya baLavA lAgyuM. teNe vicAryuM ke "kapila bhale vidvAna heya paNa adhama kulane hA joIe." A prasaMga pachI satyabhAmAM gRhasaMsAra calAvatI paNa tenAmAM pahelAMnI AnaMda jyota prajavalita na thaI. eka vakhata dharaNuMjaTa nidhana thavAthI kapilane ghera AvyA. dharaNajaTane kapile khuba Adara satkAra karyo. ekAMta maLatAM satyabhAmAegauhatyAnA zapatha ApyA ane kapila saMbadhI sAcI vAta pUchI. dharmabhIrU dharaNijaTa vAta chUpAvI na zakaze. ane teNe kapiladAsI putra che, te vAta kamane paNa satyabhAmAne jaNAvI. satyabhAmAnuM dIla kapila uparathI uDI gayuM. ane te rAjAne Azraye gaI. ApachI te vividha tapazcaryAthI pitAnuM jIvana pasAra karavA lAgI. A arasAmAM vimaLabodha nAmanA AcArya ratnapura nagaramAM padhAryA. temanI dezanAmAM zrI rAjA tenI be rANIo ane satyabhAmA sahita dharmadezanA sAMbhaLavA gayo. sanie dharmamAM pramAda nahi karavA upara dezanAmAM maMgaLakaLaza vigerenI kathA kahI. A sAMbhaLI rAjAe samakita sahita bAravrata svIkAryo. A arasAmAM kezAbInA balarAjAe pitAnI putrI zrIkAMtA zrISeNanA putra InduSeNune ApI. zrIkAMtA huM lauM huM lauM ema karatA zrISeNunA banne putre eka strI mATe laDI paDayA. mUtraSTimAM A prasaga nathI. laghutraSTimA rAtinAtha caritrane anusarI A prasaMge lIdhe che mULa triSaSTimAM zrIkAMtAnI sAthe Avela anaMgamarikA mATe be kumAre vacce yuddha thayuM tema che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa putronI AdhI tuccha vaDhavADa dekhI rAjAne kaMTALe upaja AthI teNe viSamizrita 55 sudhI pitAnA jIvanano aMta ANye. zrISeNanA mRtyu samAcAra sAMbhaLI zikhinaMditA abhinaMditA ane satyabhAmAM paNa tatkALa mRtyune vayo. A arasAmAM IdurNa ane ane binduSeNane eka cAraNamunie dharmopadeza ApI laDhatA zAMta pADayA. ane pratibaMdha pamADI dIkSA ApI. eka strI mATe laDatA A be kumAre chevaTe mukti mATe sarasAI , karI uttama caritra pALI me sIdhAvyA? bIje bhavA-sugalika manuSya. zrISeNarAjA ane abhinaMditAe uttara kurUkSetramAM purUSa strInA eka yugala rUpe janma lIdhe. ane bIjA cugalarUpe zikhrinaMditA ane satyabhAmAe janma dhAraNa karyo trIje bhava-dharma devalokamAM deva. tyArabAda niSpA5 yugalika jIvana jIvI A cAre jIve saudharma devalokamAM utpanna thayAM. cethe bhava-amitateja vidyAdhara. A bharatakSetramAM vaitADhya parvata upara thanapUra nAme nagara hatuM. tyAM javalanajaTI nAme vidyAdhara rAjA rAjya karatuM hatuM. tene vAyuvegA nAme patnIthI akakI - nAme putra ane svayaMprabhA nAme putrI hatI akIrtinuM lagna meghamAli vidyAdharanI putrI timalI sAthe thayuM hatuM. zrI rAjAne jIva devakanuM AyuSya pUrNa karI timalAnI kukSine viSe avataryo. A avasare timalAe jaLahaLatA sUryane pitAnA mukhamAM praveza karate dIThe. samaya pUrNa thatAM teNe putrane janma Ape. pitA akajhAtie svapnane anurUpa tenuM nAma amitateja rAkhyuM. samaya jatAM dAdAM javalanajaTIe javAnedanA ane abhinaMdana cAraNa RSi pAse akajhItine rAjya sepI dIkSA grahaNa karI. keTalAka samayabada satyabhAmAne chava saudharma develakamAMthI AvI timalAnI kRSimAM putrIpaNe utpanna thayo. janma thatAM akakItie tenuM nAma sutArA pADayuM. arkadItinI bahena ane amitatejanI phaI tasvayaMprabhAnuM lagna 'tripUche varNideva sAthe thayuM. tripRSTha vAsudevanI sAthe saMsAra bhagavatI svayaMprabhAnI kukSine viSanaMditAne jIva saudharma kalpamAMthI radhavI zrI vijayamAra rUpe utpanna thaye. svayaprabhA ne tyAra pachI bIjI eka vijayabhadra nAme putra thaye. keTalAka samayabAda svacaprabhAnA kukine viSe thanoditAne jIva devalokamAMthI avI putrIrUpe utpanna thayela. tripUche tenuM nAma tiprabhA rAkhyuM. A bAju bhavabhramaNa karate kapilane cha camaraghaMcAmAM azanighoSa nAme vidyAgaLI vidyAdhara rUpe utpanna thaye jaya prabhAnA lagna age trapRSTha vAsudeva ane azvIya prativAdevane athaDAmaNa thaI yuddha - thayuM. vigere sarva adhikAra prathama vasudeva caritramAM A gayela che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A zrI zAMtinAtha caritra ] 131 eka vakhate akIti parivAra saha tripRSTha vAsudevane memAna bane. ahiM tripucche pitAnI putrI jyoti prabhAne amitateja vere paraNAvI ane akAtie pitAnI putrI sutArA tripuSThanA putra zrI vijaya vere paraNAvI (arthAta A bhavamAM pUrvanA zrISeNa ane zikhinaMditA pati patnI rUpe temaja abhinaMditA ane satyabhAmAM patipatnI rUpe bane che) keTalAka vakhata pachI eka kIrtie pitAnuM rAjya amitateja putrane soMpI dIkSA grahaNa karI. have amitateja rathanupUra cakravAla nagaramAM rAjyapUrAne vahana kare te potAne kALa nirgamana karavA lAgyA. A tarapha samaya jatAM tripRSTha vAsudeva mRtyu pAmyA. ane acala balabhadra zekathI gherAyA. A arasAmAM suvarNakalaza nAmanA AcArya (zreyAMsajinanA ziSya) pitanapura nagaramAM padhAryA. acala temane vAMdavA gaye. ane dezanAnA aMte AcAryane pUchayuM ke he bhagavaMta! mAre bAMdhava mRtyu pAmI kayAM gayo che? mane enA vagara cena paDatuM nathI. gunie kahyuM. azoka na kare pitAnI jevI karI hoya tevI jIva gati pAme che. vAsudeve narake jAya che ane tamArA bhAI vAsudeva hovAthI sAtamI narake game che, chatA A vIzImAM chellA tIrthaMkara thaze, acala raDI paDe. ane teNe munine zaraNe zrIvijayane rAjya seMpI pitAnuM jIvana dharyuM. eka vakhata zrI vijaya rAjA rAjasabhAmAM khuzAlI pUrvaka beThA che. tyAM eka nimittiyAe kahyuM ke "AjathI sAtame divase madhyAhna samaye pitanapuranA rAjA upara vidyayAta thaze. rAjA ane maMtrI behoza banyA. ane temAMthI keTalAka 'nimittiyAne tiraskAra karavA lAgyA. nimittiyAe kahyuM mArA upara krodha na kare. mane je sAcuM lAgyuM che. te meM tamane kahyuM che. pachI tamAre jema karavuM hoya tema kare." -nimitti A vacana saMbhaLAvI cAlyo gayo, maMtrIo judA judA abhiprAyo raju karavA mAMDayA. keIe rAjAne dariyAmAM rahevAnI salAha ApI, keIe vaitADhya "giri upara rahevAnI te keIe nirdhanane rAjA banAvI rAjAne bacAvavAnI yukti zodhI. rAjAe A badhuM sAMbhaLI pitAne abhiprAya jaNAvyo ke "mArI khAtara mAre bIjA koIne vadha thavA devA nathI." chevaTe e nirNaya thayo ke "rAjya upara vizravaNanI pratimAne abhiSeka kare. ane rAjAe upAzrayamAM rahevuM banyuM paNa emaja ke sAtameM divase ociMtApatanapura nagara upara vAdaLa chavAyAM. meghane garava thayo.dhamadhekAravarasAda paDavA mAMDI ane kaDAkA letI vijaLI calamUrti upara paDI ke, rAjAo ane tapuranI rANIoe nimittiyAne bheTethI navAzaheramAM utsAha maMDAya. siau koI AnaMdamAM magna banyA. A arasAmAM tiprabhA-sAthe amitateja pitAnI bena-jItArA tathA banevI zrIvijayane tyAM AvyuM. teNe paNa AnaMda utsavamAM bhAga lIdhe. ekavAra zrIvijaya sutArA sAthe tivanamAM kriIDA karavA gaye. sAme suvarNa mRgane dekhatAM sutArAe suvarNamRga lAvavApatine vinaMti karI. zrIvijaya mRganI pAchaLa paDaye paNa mRga jotajotAmAM adazyo ane tenI sAthe sutArAnI daSTithI zrIvijaya Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 [ laghu triSaSTi zalAkA puru, - ~~-~ ~~paNa adazya bane. sutArAne pativiheNI eklI, dekhI kapilane jIva azaniSa vidyAdhara sutArAne upADI AkAza mArge cAlyuM. ane sutArAnI jagyAe eka banAvaTI sutArA sukI dIdhI. A banAvaTI sutArAe bUma pADI ke "mane sApa karaDa ! mane sApa karaDayo !" A bUme zrIvijaya pAcho pharyo ane sutArAne kheALAmAM laI aneka upacAra karavA lAgyo. paNa tenA sarva upAyo niSphaLa gayA. kAraNake sutArAja banAvaTI hatI te pachI upacAra karyAMthI sAcA nIvaDe? zrIvijaya behoza banyo. "sutArA ! sutArA !" bUma pADI pate raDavA lAgyo ane jagatanA pazupaMkhI ane vRkSone raDAvavA lAgyuM. chevaTe sutArAnA mRtadeha sAthe baLI maravAno nirNaya karI citAmAM paDavAnI taiyArI kare che tevAmAM be vidyAdhare AvyA. ane temaNe maMtrita jaLa jevuM chAMTayuM ke turta aTTahAsya karatuM. mRtaka cAlI adazya thayu. zrIvijaya vicAramagna banyo. tene AmAM kAMI samajAyuM nahi. teNe vidyAdharane pUchayuM ke AmAM satya zuM che. temaNe kahyuM "ame amitatejanA sevake chIe, mAruM nAma saMnizrIta ane mArA putranuM nAma dIpazikha che. sutArAne camaracaMgAnA adhipati azaniSane uThAvI jate ame mArgamAM che. ame tene sAmane karatA hatA paNa tevAmAM tamArI agnipravezanI teyArInI jANa thatAM tamane zekavA ane sAcI vAtathI vAkepha karavA sarva cheDI ahiM AvyA chIe. A suvarNamRga, kuTasarpane DaMza ane sutArAnuM mRtaka te sarve tenI mAyA che. temaja tamArI satya sutArAne te uThAvI gayo che. zrI vijayane zeka krodharUpe pariNamyo. tenI A lAla thaI ane te belI uTho hAlane hAla huM tyAM jAuM chuM ane sutArAne choDAvI lAvuM chuM saMbhijazrote kahyuM "azanighoSa e sAmAnya vidyAdhara nathI. te mahAbalavAna ane ane mahAvidyAvAna che mATe hAla te tame emitatejanI pAse padhAre ane tenI sAthe vicAra karI azaniSa upara caDhAI karaje. zrI vijaya rathanupUra Avyo. teNe sarva vAta amitatejane kahI. amitateja paNa krodhathI prajavalita banyuM. ane teNe te tenA razimavega ane ravivega nAmanA be putrone lazkara sahita zrI vijayasAthe mokalyA. temaja zastrAvaraNI, baMdhanI ane mekSaNa e traNa vidyAo ApI temaja mahAjavAlA vidyA sAdhavA pitAnA putra sahajharamine sAthe laI himavata parvata upara gaye. ane jaNAvyuM ke huM paNu ghaDI vAramAM tamane AvI maLuM chuM. - zrIvijaye camaracaMcAmAM dUtane mokalI azaniSane kahevarAvyuM ke "sutArAne pAchI sepa nahi to laDavA taiyAra thAo azani dUtano tiraskAra karyo ane laDavA ja thayo. zrIvijaya ane azanighoSanA lazkare sAmasAmAM bATa,cAM. keI yoddhAoe vAmabhaktithI prANa ApyA. A yuddhamAM azanighoSanA putre razimavega ane vivecanehI marAyA. azanighASa pite zrIvijaya sAme AvyuM. paNa tatazrIvijaye talavArathI tenA be TukaDA karyo. jema jema tenA TukaDA zrIvijya karato gayo. tema tema TukaDA jeTalA azaniSa thatA gayA. zrIvijaya muMjhA. pitAnuM parAkrama pitAne ghAtaka nivaDatuM lAgyuM. Aja arasAmAM mahAjavAlA vidyA sAthe amitateja tyAM AvI paheo zrIviyamAM navA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha caritra ] 133 utsAha Avyo. amitateje ghaNu rUpe karI lahatA azanighoSa upara mahAjavAlA. pheMkI. azanighoSa raNAMgaNa cheDI nAThA, mahAjavAlA tenI pAchaLa paDI. keI mArga na sUjhavAthI te sImaMtagiri upara kevaLajJAna pAmelA baladeva munine zaraNe gaye. mahA jvAlA pAchI pharI kAraNake kevalInI sabhAmAM IndranA vajanI paNa zakti cAlatI nathI. tyAM bicArI mahAvAlA zuM kare? azanighoSanuM sainya zrIvijayane zaraNe AvyuM. ane mahAvAlAe zrIvijayAdikane baladeva munine kevalajJAna thayAnA samAcAra kahyA. A samAcAra sAMbhaLatAM ja amitateja ane zrIvijaya balabhadranI dezanAmAM gayA. ane sutArAne lAvavAnI maricI nAmanA sevakane AjJA karI. azanighoSanI mAtA sutArA ne sAthe laI sabhAmAM AvI. dezanAnA aMte azanighoSe kevaLI bhagavAnane pUchayuM "he bhagavana! sutArA upara mArI duSTa buddhi na hatI chatAM meM tene kema harI" bhagavAne tene kapila ane satyabhAmAne vRttAMta kahI batAvyuM. ane jaNAvyuM ke A bhavane saneha ane dveSa parabhavanA kAraNe upara AdhAra rAkhe che. sunIzvare vizeSamAM kahyuM ke zrISeNa, abhinaMditA, zikhinaMti ane satyabhAmA mRtyu pAmI yugaliyA thayAM tyAMthI saudharma devalokamAM deva thayA ane tyAMthI cyavI chINane jIva amitateja thaye. zikhinaditAne jIva tenI patnI jyotiSmabhA thayo. abhinaMditAne jIva zrIvijaya thA. kapila mRtyu pAmI aneka yonimAM rakhaDI jaTIlakauzika tApasanI pavanavega nAmanI patnIthI dhArmila nAme utpanna thayo. meTo thatAM pitAnI paraMparA mujaba te aneka tapa karavA lAgyo. A tapa daramiyAna teNe eka mahaddhi devanI jema vimAnamAM besI AkAzamArge jatA eka vidyAdharane joyo ane tyAM teNe niyANuM karyuM ke "A tapanA prabhAvathI huM bhavAMtare Ave thAuM, AthI he azanighoSa! kapilane jIva bali banI tuM azanighoSa thayo che. A pachI amitateje bhagavAnane pUchyuM, "he bhagavan! huM bhavya chuM ke abhavya zuM? bhagavAne kahyuM, "tame navamA bhave solamAM zAMtinAtha nAme tIrthaMkara ane pAMcamA cakravarti thavAnA che. ane zrI vijaya te bhavamAM tamAro putra ane pAchaLathI gaNadhara thaze." azaniSe putrane rAjyagAdI saeNpI balabhadra muni pAse dIkSA grahaNa karI svayaMprabhAe paNa ghaNuM strIo sAthe dIkSA lIdhI ane zrIvijaye amitateja sahita zrAvakadharmano svIkAra karyo. amitateja ane zrIvijaya pitAtAnI rAjadhAnImAM gayA. ane dharmamaya jIvana pasAra karavA lAgyA. eka arasAmAM te banne naMdanavanamAM zAzvata pratimAone vaMdana karavA gayA. tyAM bhamatAM bhamatAM temaNe vipulamati ane mahAmati nAmanA be vidyAdhara sanione joyA. temane namI dharmadezanA sAMbhaLI ane pUchayuM, "amAruM AyuSya keTaluM bAkI che" sunie kahyuM. "tamAruM chavIsa divasanuM AyuSya bAkI che. teoe dAna ApavAnI zarUAta karI ane putrane rAjyagAdi soMpI vrata grahaNa karyuM. ocho samaya hovAthI ane aNasaNane svIkAra karyo. zrI vijaye A tapa tapatAM potAnA pitAnuM smaraNa karyuM. ane Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 [ laghu viSaSTizalAkA puruSa temanI adhikasamRddhi ane pitAnI hIna samRddhine vicArIne huM temanA je jAuM tevuM niyaNuM bAMdhyuM. pAMcame bhava-dazamAM devalemAM deva. ' . - - - - zrIvijaya ane amilateja mRtyu pAmI prANata nAmanAdazamA devalAkamAM surizvatAvata' ane naMditAMva vimAnanA svAmi maNi cUhe ane divyagrUDanA devatA thayA. ane pitAnuM viza sAgarepamanuM AyuSya sukhapUrvaka nigamana karavA lAgyA. " chaThTho bhava' aparAjita baLadeva. : jaMbudvIpanA mahAvideha kSetramAM ramaNIya nAmanA vijayamAM subhaga nAme nagarI hatI. A nagarImAM timitasAgara nAme rAja'rAjya karatA hatA. tene vasuMdharI ane anuddhI nAme be rANIo hatI zrI zAMtinAtha bhagavAnane jIva je pUrva bhavamAM amilateja hatuM te prANuta devakathI cyavI sudharInI kukSine viSe utpanna thaye. vasuMdharI rANIe baladevanA janmane sUcavanArAM cAra svama joyAM. pUrNa mAse suvarNa kautivALA putrano janma Ape. mAtapitAe tenuM nAma aparAjita evuM paDyuM. thoDA samaya pachI zrI vijayane jIva paNa devalokamathI ya anuddharonI kukSine viSe utpanna thaye. addharA rANue vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta vasa dekhyAM. avasare 'zyAma kautivALA putranA janma Ape. ane jenuM nAma rAjAe anaMtavI pADayuM. A bane bAMdhavA thoDA samayamAM zAstrone zIkhyA ane kAmIjananA kAmaNarUpa cauvanavayane pAmyA. . . 'eka vakhata atizayavALA svayaMprabha nAmanA AcArya tyAM padhAryo. svimiMta sAgara rejA temane vAdI yathAsthAne che. 'munie dharmadezanA AraMbhI. temAM jaNAvyuM ke "kodha-mAna-mAyA lAbhane tyAga karavo joIe. kAraNake A kaSA jIvane cAra gatimAM rakhaDAve che. A prasaMge temaNe mitrAnaMdanI 'kathA paNa kahI. 'rAjA AthI pratibadha pAme. ane leNe anaMtavIne rAjya seMpI dIkSA grahaNa karI. prAte koIka virAdhanAthavAthI mRtyu pAmI camarendra tho:anaMtavIyapitAnA bhAI aparAjita sAthe rAjyadhurAne vahana kare che tevAmAM eka avasarennAradaSiAtenI sabhAmAM padhAryA. anaMtavIryane aparAjita, ebI ane kirAtI dAsIomAM gAnatAnamAM masta hatA. temaNe nAradane AdarasatkAra na karyo. nAradane AthI mAThuM lAgyuM. ane te damitAri prativAsudevanI sabhAmAM paham damitArie nAradanA kuzaLabasamAcAra pUchayo ane pUchayuM ke, " he maharSi! mAre tyA hoya ane bIje hoya evI kaI apUrva vista Ape joI che kharI?. nArade kahyuM, "huM Aje subhagAkhA nagarImAM pharapharatA hatA. tyAM babarIkA ane karAtI nAmanI nartakIo evuM suMdara nRtya karatI hatI ke haiMne jenArInuM sarva bhUlI jAya. AvuM meM kaI jagyAe joyuM nathI. khAmI hoya to tamAre tyAM ApI che nArada mitAranA pUradayamAM zayaMka nAMkhI "anyatre vidAya thayA. damitArie anaMtavIryane tyAM dula mekilyA ane kirAtI tethA aMbarInI mAgaNI karI DAhyA ane tavoce datane kahyuM, "hamaNAM tuM e Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha caritra ] - 135 jA, vicAra karIne huM dAsIone mokalI ApIza. dUta damitAri pAse pahe, ane kahyuM ke, "anaMtavI thoDA vakhatanI mAgaNI karI che paNa te jarUra mokalI Apaze." hatanA gayA bAda banne bhAI ekaThA maLyA ane vicAra karyo ke ApaNe zuM karavuM? jo ApaNe AnI dhamakIne vaza thaIe chIe te ApaNI temAM nAmaradAI jaNAya che. ane vaza nathI thatA te damitAri vidyAbalI hovAthI ApaNe game teTaluM parAkrama karIzuM te paNa tene jItI zakIzuM nahi. ApaNI pAse je vidyAo heta te damitArine kAI hiMsAba nathI. eTalAmAM prajJapti vigere vidyAo hAjara thaI ane emaNe kahyuM, "ame tamAre svAdhIna chIe. Aja arasAmAM pharI damitArine dUta Avyo ane kahevA lAgyuM ke, prabaLa damitArine kepa karAvI zuM lAbha kADhavAnuM che? te tamArI pAse hIrA, mANeka ke deza mAgatuM nathI. te mAge che mAtra halakAkuLanI be dAsIe. vicAra karyA vagara tene jaladI mokale ane tene gADha saMparka sAdhI sukha meLava" damitAri rAjAne kanakazrI nAme rUpavatI putrI hatI. tene meLavavA anaMtavIrya jhaMkhI rahyo hate. te vAta manamAM chUpAvI dUtane kahyuM, "tamAro rAjA be ceTIothI saMtoSa pAmate hoya te sukhethI te tene laI jA.' ema kahI anaMtavIrya ane aparAjita banee ceTInuM rUpa dhAraNa karI hatanI sAthe damitArinI sabhAmAM gayA. damitAri temanu gIta nRtya joI khuzI thaze. ane potAnI putrI kazrIne nRtyakaLA zIkhavavA te banene rAkhI. kanakazrI AgaLa vacce ceTInA rUpamAM rahela aparAjita anaMtavIryanA guNanI prazaMsA karatahato. ghaNI prazaMsA sAMbhaLI kanakazrIe ekavAra kahyuM, "anaMtavIryanI tuM prazaMsA te khUba kare che paNa tene batAve tyAre khabara paDe ke te ke suMdara che?" aparAjite kahyuM. hAla batAvuM." ema kahI DIvAre anaMtavIryane mUlarUpe kanaka zrI pAse hAjara karyo. kanakazrI mugdha thaI. paNa uDo nisAso nAMkhI belI "mAruM evuM bhAgya kayAM ke huM tamane meLavI zakuM?'ane tevI kahyuM, "zA mATe gabharAya che. tuM mArI sAthe atyAre AvavA Icche che? kanyAe hA pADI paNa kahyuM ke, "tame mArA pitAnA parAkramathI vAkephagAra che ke nahi ? anaMtavIrya ane aparAjite kahyuM, "tArA pitA game tevA baliSTa hoya to paNa amane jItI zake ema nathI. tenI tuM bIlakula phIkara na kara. ane tuM amArI sAthe subhagA nagarI cAla." * anaMtavIrya, aparAjita ane pAchaLa kanakachI ema traNe jaNA cAlyA. ane banne bhAIoe urdoSaNApUrvaka kahyuM ke, he damitAri! pradhAno, sainiko ane nagaraloke! sAMbhaLo, karAtI ane babarI te tamane maLavAnI haze tyAre maLaze paNa tamArI saunI vacce tamArA nagaramAM AvI ane A kanakazrIne laI jaIe chIe jenAmAM parAkrama hoya te cheDAvavA Avaje.' Ama bolatA teo AkAzamAge uThyA. damitAri bebAkaLa banyA. pakaDo pakaDanI teNe bUma pADI paNa jotajotAmAM teo kayAMya AgaLa vadhI gayA. damitArinuM sainya temanI pAchaLa paDayuM. anaMtavI vidyAbaLa sainya viSNu, bhayaMkara raNusaMgrAma thaye. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 * [ lai viSaSTi zalAkA puruM, bannenI rasAkasI jAmI. anaMtavI pAMcajanya zaMkha phukayo ke turata damitAranA lazkaramAM bhaMgANa paDayuM. damitAri pitta sAme AvyuM ane teNe anaMtavIrya upara caka mUkayuM paNa cakra tene koI nukazAna karI zakayu nahi paNa anaMtavIryathI pAchuM mokalAela teNe dami. tArinuM mastaka kApI nAMkhyuM. anaMtavIryano jayajayArava thayo. damitArinuM lazkara ane pradhAno anaMtavIryanA zaraNe AvyA. utsavapUrvaka kanakazrInA lagna thayAM. ane subhagA nagarI tarapha prayANa karyuM. rastAmAM merUparvata upara rahela zAzvatatyone vAMdI pAchA phare che tevAmAM temane kIrtidhara nAmanA kevalimuni maLyA. anaMtavIrya pradakSiNA daI temanI parSadAmAM beThA, dezanAbAda nakazrIe kevalibhagavAnane pUchayuM, "he bhagavaMta!mane pitAno vadha ane bAMdhIne viraha zA kAraNe thayo. bhagavAne kahyuM. dhAtakIkhaMDanA bharatakSetramAM zaMkhapura nAmanA nagaramAM zrIdatA nAmanI te pUrva bhavamAM duHkhIyArI strI hatI. eka vakhata te devagiri parvata upara gaI. tyAM tane satyayaza suninA darzana thayAM. ane temanI pAsethI te cakavAla tapa karavAno niyama karyo. A tapanA prabhAvathI tArI pAse divase divase samRddhi vadhavA lAgI ane teM te tapanuM udyApana paNa karyuM. tapazcaryAne aMte te munine pratilAvyA ane dharmopadeza sAMbhaLI samyakatva sahita vratane svIkAra karyo. vratanuM ArAdhana karatAM eka vakhata tane sadeha upajo ke A dharma karavAnuM phala mane malaze ke nahi ? A saMdehanI teM AlecanA na lIdhI ane mRtyu pAmI tethI tane A baMdhuvicoga vigere dukha thayAM che. vadhumAM tuM sAMbhaLa. "vaitADhyagiri upala zivamaMdira nAmanuM eka nagara hatuM tyAM kanakapUjya nAmano rAjA hato tene vAyuvega nAmanI dharmapatnInI kukSithI kIrtidhara nAmano putra thayo. tene anilagA sAthe paraNAvavAmAM Avyo. samaya jatAM anilagAne damitAri nAme prativAsudeva putra thayo. ane tene eka chokarI thaI te tuM kamakazrI ane tAre dAda kAtidhara te huM kIrtidhara yuni. te pUrvabhave dharmamAM saMzaya karyo tethI tene A baMdhuviyogAdi dukha prApta thayAM. A sAMbhaLI kanakazrI mana saMsAra taraphathI pAchu vaLyuM. teNe vAsudevane pitAnI dIkSAnI bhAvanA jaNAvI. A pachI keTalAka samayabAda subhagApurImAM ravayaMprabhAcArya padhAryA tyAre teNe tenI pAse dIkSA aMgIkAra karI ane zuddha cAritra pALI muktigatine meLavI. anaMtavIrya ane aparAjita vividha sukha bhogavatA pitAne kAla nirgamana kare che. tevAmAM aparAjitane viratA nAme strIthI samati nAme putrI utpanna thaI. A putra saraLa suzIla atimi, vivekI ane dharmaabhyAsI hatI. eka vakhata upavAsane pAraNe eka munine teNe pratilAlyA AthI balabhadrane tyAM paMcadivya thayA. sumati maTI thatAM balabhadrane tene paraNAvavAnI ciMtA thaI. teNe tene mATe svayaMvaramaMDapa Ara. dezadezanA rAjAothI maMDapa zikAra banyo. sumati AbhUSaNuthI sajja thaI sakhIo ane dAsIothI mAga dekhADAtI maMDapamAM dAkhala thaI. saunI najara tenA upara paDI. badhA "A mane varI A mane varaze, tema gatritathI pitAnuM mastaka uMcuM karatA hatA ane potAnI TApaTIpa sAcavI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - -- - - - - - - zrI zAMtinAtha caritra ' 137 rAkhatA hatA tevAmAM acAnaka AkAzamArge sUrya sarakhuM prakAzita vimAna AvyuM. vimAna namAMthI eka devI utarI ane sabhAmaMDapamAM dAkhala thaI siMhAsana upara adhiSita thaI. A pachI te devI sumati pratye bolI "he dhanazrI ! sabura kara ! pUrvabhava yAda kara ane saMsAramAM na pahaJP sau camakI uThayA. A zuM te paraspara vicAra kare che tevAmAM te devI bolI uThIke "ApaNe bane pUrvabhavamAM mahendrarAjA ane anaMtamatirANInI kanakezrI ane dhanazrI nAme be putrIo hatI. dharma ArAdhI mRtyu pAmI huM saudharmadevalekanA adhipatinI navamikA nAme patnI thaI ane tuM kuberanI agramahiSI thaI. ApaNe te vakhate banee e saMketa karyuM hatuM ke je prathama manuSya lekamAM jAya tene bAkInIe saMsAramAM paDatI bacAvI dharmamAge yojavI." huM AthI mArI pharaja bajAvavA ahiM AvI che. A kahetAM turtaja devI adazya banI. sabhA digamUDha banI. sumatine jAti smaraNa jJAna thayuM. ane te bolI "pitA ane bAMdhava samA he rAjavIo! tame ahiM mane varavAne Azaye AvyA hatA. paNa tame jANe che ke huM saMsArathI chUTavA mAguM chuM. Apa mane dIkSA levAnI rajA Apa, ane tame vivAhAtsava ne badale dIkSA mahotsavamAM joDAI mane upakRta kare." sarve sabhAe hA pADI ane sumatie sAtase kanyAo sAthe suvata suninI pAse dIkSA grahaNa karI ane ugra tapa tapI mokSamAM gaI. anaMtavIrya vAsudeva cerAsI lAkha pUrvanuM AyuSya bhegavI prathama narakamAM gayo. ahiM teNe beMtAlIza hajAra varSa narakanI vedanA sahana karI, paNa potAnA pUrvabhavanA pitA ' je camarendra banyA hatA. te vacce vacce vedanAne zAMta karatA hatA sAtame bhava-ayyata deva lokamAM deva. anaMtavIryanA mRtyu bAda aparAjitane cena na paDayuM. teNe rAjya putrane soMpI yazodhara gurUpAse dIkSA grahaNa karI ane sudara cAritra pALI mRtyu pAmI azruta devalekamAM devapaNe utpanna thayo. Ame bhava- vajIruM cakravati. jaMbadvIpanA bharatakSetramAM vaitADhaya parvata upara gaganavallabha nAmanA nagaramAM meghavAhana nA rAjA hatA. tenI meghamAlinI rANInI kukSine viSe aMnatavIryane jIva putrapaNe utpanna thayo. pitAe tenuM nAma meghanAda rAkhyuM. yauvanavaya pAmatAM putrane rAjya pI pitAe dIkSA grahaNa karI. eka vakhata meghanAda prajJapti vidyA sAdhavA merU parvata upara gaye. ane tyAM naMdana vanamAM rahela zAzvata pratimAnuM pUjana karavA lAgyo. tevAmAM bAramA devalokanA de tyAM AvyA. aparAjitanA jIva deve meghanAdane joI kahyuM " bhAI! A saMsArane tyAga kare saMsAra tyAganA phaLathI huM svarga pAmyo ane tuM narakamAM rakhaDayo." meghanAde amarani - pAse dIkSA grahaNa karI. ane naMdanagirimAM dhyAnArUDha thayA. pUrva bhavanA azvagrIva prativAsudevanA atrano jIva je detya thayA hate teNe tene joyo. ane pUrva vara tAjuM thayuM. teNe sunine Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -138 1 lai triSTizalAka puruSo ghaNuM upasarga karyo, paNa meghanAda, muni dhyAnamAM sthira rahyA. ati- aNusaNuM karI nA mRtyu pAmI zeghanAda bAramA devalokamAM devapaNe utpanna thayA , . . * - . . majabuddhIpanA pUrva videhamAM maMgalAvatI vijayane viSe ratnasaMcayA nAmanI nagarI hatI. tyAM maMkara nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. tene ratnamAlA tAme rANa. hatI. aparAjitane jIva.acUtadevakathI- cavI tenI kukSine viSe putrarUpe utpanna thaye mAtAe hAthI vigere cauda, svapna joyAM - ane tyAra pachI vajInuM svapna joyuM. - pUrNamAse ratnamAlAe putrane janma Ape. mAtapitAe tenuM nAma vAyu paDiyuM. yauvanavaya pAmatA tenAM lakSmIvatI nAmanI. rAjakanyA sAthe lagna thayAM. A tarapha anatavIryane jIva acUta ka5mAMthI eNvI lakSmIvatInI ukSine viSe avataryo. sArA divase mAtapitAe tenuM sahastrAyudha evuM nAma pADayuM. A sahaAyudha kenakazrI nAmanI -rAjakanyA sAthe paraNyA ane tene paNa zatamalanAme putra thA. - A tarapha IzAna kalpamAM devenI sabhAmAM Indra, kahyuM ke "vAyudha je kaI dRDha samakti dhArI nathI. keTalAke IndranI zraddhAthI te keTalAke bheLA bhAvathI IndranI vAtamAM hA bhaNuM. paNa citrazUla nAmanA devane temAM zraddhA utpanna na thaI. ane te putra-parivAra sahita beThelA kSemakara rAjAnI rAjasabhAmAM AvyuM... ane e A jagatamAM punya, pApa, jIva, paraleka vigere kAMI nathI. gaTa prANuMo AstiktAnI buddhithI kaSTa sahana kare che vAyudhe javAba ApatAM kahyuM ke, "he mahAnubhAva! tame deva che ane, A devapaNuM pUrvabhavanA sukRtane laIne maLyuM che. Ama chatAM, tame avadhijJAnane upayoga mUkaze te tamane mAluma paDaze ke tame pUrvabhavamAM kAMi ne kAMI sukRta karyuM hatuM tene laIne A devapaNuM prApta thayuM che. je paraleka ane jIvana heta te,tame manuSyamAMthI deva kevIrIte thAta?" deve kahyuM tamArI vAta satya che ane mane satya samajAvI-pUba upakAra karyo che, nahi IcchA chatAM vajAyudhane ratnAbhUSaNa bheTa dharI deva IzAna devalekamAM cAlyo gayo ane sabhAmAM jaI kahyuM ke, "vAyudha, sAceja, daDha samyaphavI che.' eka vakhata vasaMtaRtumAM vajAyudha pitAnI rANIo sAthe udyAnamAM gayA. ahiM vividha kIDA karatA temane joI vidyutam nAmanA devane temanI upara vera. jAgyuM. kAraNa ke te mitArino jIva hatuM. ane ahiM keTalA bhave bhamI vighuvaMSTra tarIke utpanna thayA hatI. te eka mArgo parvata uThAvI lAvyuM. ane vAyudha upara pheMka. temaja nAgapALanA baMdha bAMdhyA. vajAyupe nAgapAzene tata dura pheMkayA. ene parvatanA TukaDe TukaDA karI - nAMkhyA. deva samajI gayo ke AnI upara huM game te upadrava karU to paNa mArA upara tene kAMi paNa asara kare tema nathI. A arasAmAM zake mahAvideha kSetranA nezvarane namI naMdIzvaranI yAtrAe jatA hatA. temaNe vAcadhanA baLane joyuM. ane tethI te 'vismaya pAmI temanI pAse AvyA ane namana karI kahyuM ke Apa A bhavamAM cakevI ane pachInA eka bhava bAda tIrthaMkara ane cakrIpada pAmavAnA idra stuti karI nemI nadIzvara kI gayA. ene vajAyudha krIDAbAda avasthAne dhAyAM." Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha caritra ]' 139 A arasAmAM kSema kara rAjAne leAkAntikadevIe nAtha ! tIrthaM pravartAvA'nI vinati karI. avasarajANu kSema kara rAjAe vAyudhane rAjya soMpI sAMvatsarika dAna ApI, dIkSA gRheNu karI. ane vividha abhigraha tathA tapa tapI kevaLajJAna meLavyu: devAe samavasa raNanI racanA karI ane temAM besI phremakara bhagavAne dezanA ApI. dezanA khAda Indra ane vAyudha svasthAne gayA. A pachI vAyune tenA zastrAgAramAM cakraratna utpanna thayu' ane bIjA paNa tera' ratnA umanna thayAM. tenA sAmarthyathI vAyuSe chaba'Da jItyA ane cakrIpada meLavyuM. temaja sarpAyudhane yuvarAja pade Apyu. " } eka vakhata vajrAyudha rAjasabhAmAM beThA hatA. tevAmAM eka vidyAdhara kheMcAvA bacAve''' ema pAkAra karatA Avyo. rAjAe tene AzA ApyA ke tuta 'tenI pAchaLa' bIje vidyAdhara AvyA. khIjA vidyAdhare rAjAne kahyuM * he rAjana ! A duSTane amAre svAdhina karo. kAraNake A duSTa prajJapti vidyAne sAdhatI mArI, zAntimatI putrIne uThAvI mArA aparAdha karyo che.' vAyuSe kahyuM tame kaho te satya che parantu tamArI putrIne haraNa karavAmAM tenA pUrvabhava kAraNarUpa che ane te tuM sAMbhaLa.' avadhijJAnathI cakrI.kahevA lAgyA ke vindhyadatta nAme rAjAnA nalinIketu nAme tuM; putra hatA teja nagaramAM dha mitra nAmanA sApatino dattanAme putra A vidyAdhara hatA tene priyaMkarA nAme patnI hatI. te priyaMkarAnu haraNa karyuM. datta sumana yunipAse dIkSA lai, anukrame ajitesena nAme vidyAdhara thayo. ane je priyaMkarA hatI te A zAMtimatI nAme tArI putrI thai che. AthI eNe pUrva bhavanA saMbadhane laIne Anu haraNa karyuM che. vAyudha pAsethI pUrva vRttAMta sAMbhaLI zAMtimatIe dIkSA lIdhI. ane ajitasene paNa dIkSA laI svazreya sAdhyu " vAyudhacakrI sahasrAMyudha putranI sAthe rAjya karatA hatA, te arasAmAM sahasrAyudhanI patnI jacanAne kanazakti' nAme putra thayA. ane tene kanakazALA tathA vasatamAlA nAmanI 'khe kanyAo sAthe paraNAvavAmAM AvyeA. eka vakhata kanakazakti temanI sAthe hiMmavAne ' paryaMta upara gayo. tyAM muninI dezanA 'sAMbhaLI kenakazakitae mane strIe" sAthe dIkSA aMgIkAra karI, 'nakazaktimunine himaNUladeve ghaNA upaso karyA oN paNa te nizcaLa rahyA. chevaTe temane' ratnasaMcayA nagarInA udyAnamAM kevaLajJAna yu navamA bhava-grevecekamAM deva. . L '' !!! A pachI keTalAka kALe kSema kara bhagavAna rahmasaMcayA nagarImAM ' pAryo. vAyuSe sahasracudhane rAjya sApI dIkSA gruheNu karI ane tyArabAda sahasrAyuSe paNa 'pihitAzrava muni pAMse dIkSA lIdhI: prAte anee aNusaNu karyuM. ane trIjA veyaMka - devalAkamA devapaNe utpanna thayA.' dazamA-agiArameAlamegharatha rAjA ane anuttara vimAnamAM deva, A ja budvIpanA pUrva mahAvideheMmAM pulAvatI vijayane viSe pu DerikINI'nAme nagarI' hatI. tyAM ghanaratha nAme rAjA rAjya' karatA hatA, tene priyamatI ane sanA * ma Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -140. ' [ laghu triSaSTi, zalAkA puruSa." nAme be rANIo hatI. vajAyudhane jIva raiveyaka vimAnathI evI priyamatInI kukSine viSe utpanna thaye. janma thatAM pitAe tenuM nAma megharatha pADayuM. A arasAmAM manoramAnI kukSine viSe sahasAyudhane jIva raiveyakamAthI cyavI utpanna thaye tenuM nAma pitAe dUratha pADayuM. A banne bAMdha baladeva ane vAsudeva sarakhA snehathI vadhavA lAgyA. cauvanavaya thatAM megharathanA lagna nihatazatru rAjAnI priyamitrA ane aneramAnAmanI rAjakanyAo, sAthe thayAM ane daDharathanAM lagna nihatazatrunI trIjI kanyA sumati sAthe thayAM. megharatha ane darathanA lagna sumadirapuramAM thavAnAM hatAM. mArgamAM surendradatta rAjAne sImADe vIMdhI javAnuM hatuM. teNe megharatha ane tenA parivArane temAM pravezavAnI nA pADI. megharathane AmAM pitAnuM apamAna lAgyuM. ane tethI tyAM surendradatta sAthe yuddha karI tenuM rAjya kabaje karyuM. paNa lagnabAda pAchA pharatAM tene ja pharI AjJAdhAraka banAvI . rAjya pAchuM sopyuM. * keTalAka samaya bAda megharathane pricamitrAthI nadiSeNu ane maneramAthI, meghasena nAme putra thaye. darathanI patnI sumatie rathasena nAmanA putrane janma Ape che eka vakhata ghanaratha rAjA. aMtApura sAthe AnaMda vinodamAM gulatAna hatA. tevAmAM surasenA nAmanI vezyA kahevA lAgI "mAre kukaDe keI kukaDAthI hAre tema nathI. mane mA bolI "mAre tArI sAthe zarata karavI nathI paNa mArA kukaDAne tAre kukaDe jItaze nahiM. baMnenA kukaDAo laDavA mAMDayA, ghaNIvAra sudhI laDhayA te paNa temAMthI eke hAryo nahi. AthI ghanaratha rAjA bolyA ke AmAMthI eke hAre te nathI tenuM kAraNa e che ke * ratnapura nagaramAM dhanavasu ane datta nAme be mitro rahetA hatA te nirdhana hatA. AthI kamAvAnI IcchAe jyAM tyAM pharatA hatA ane kene khoTA tela mAna mApAthI ThagatA hatA. koI kAraNasara te bane lobhI paraspara laDI paDayA. ane Akhare ArtadhyAnathI mRtyu pAmI, prathama bhave hAthI, bIjA bhave ayodhyA nagarImAM naMdimitrane tyAM pADA thayA. tyAMthI bharI gheTA ane tyAMthI A be kukaDA thayA che, vaLI vizeSamAM A be kukaDA caMdratilaka ane sUryatilakacarothI adhiNita che. tethI temanA jhaghaDAno aMta Ave tema nathI. pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLI laDhatA kukaDA thaMbhyA ane edhiSita khecare paNa pragaTa thayA. karA pitAne pUrvabhava sAMbhaLI zuddha bhAva rAkhI sArI gati pAmyA. ane khecarIe paNa dIkSA laI svaya sAdhyuM. eka vakhata megharatha mahArAjA pauSadha laI paSadhazALAmAM bIjA rAjAone dharmadezano ApatA hatA. teTalAmAM eka pAre paNi "mAruM rakSaNa kare! mAruM rakSaNa kare! he . huM tamAre zaraNe chuM." ema pikAra karate megharathanA khoLAmAM paDo tenI pAchaLa turta mAne pakSi paNa AvyuM ane teNe rAjAne kahyuM "A mArUM zakya che. bhUkhya chuM, mATe mane Ape" rAjAe zaraNAgatanuM koIpaNa bhege rakSaNa karavuM te kSatriya dharma che. mATe huM tane ' te pAchuM nahi ApuM. zyane kahyuM "rAjA huM bhUkhe maruM chuM. mArA prANa jAya che ekane bacAvI bIjAne mAravAmAM zuM dharma samAye che?" rAjAe kahyuM "huM tane tuM kauM bhAja Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha caritra 141 khorAka ApuM paNa pArevuM to nahi ja maLe."yene kahyuM "mAre khorAka te mAMsa che. ane te paNa mArI samakSa chedIne apAya teja mAMsa mAre joIe." rAjAe kahyuM. "huM mArA zarIramAMthI kabutaranA vajana jeTalu kApIne tane mAMsa ApuM te tAre cAle ke kema? yakSie kahyuM " jarUra cAlaze paNa he mugdha rAjavI! pakSi khAtara hajArene pAlaka tuM zA mATe tAre jIva heDamAM muke che." rAjAe kahyuM "pakSi! prANa karatAM paNa zaraNAgatanI rakSA mAre mana vadhu mahatvavALI che turta trAjavuM maMgAvyuM. eka pallAmAM kabutara suryuM ane bIjA pallAmAM satvazALI dayAvAna megharatha rAjA charIthI kApI kApIne pitAnA zarIranuM mAMsa nAMkhavA lAgyA, paNa kabutaranuM palluM uMcuM na AvyuM. tud rAjA pate pallAmAM caDI beThe. A bAju prajA, sevaka ane parivAra AMkhamAM AMsu lAvI vinaMti kare che ke Apa hajArenA pAlaka che. pakSi karatAM uttama che ane jJAnI che" rAjA kahe che ke "aMgIkAra karela kAryane jIvane jokhame paNa pAra pADavuM joIe. A paraspara vArtAlApa cAle che tevAmAM AkAzamAMthI avAja Avyo ke "he megharatha rAjA! dhanya tArA satvane ane dhanya tArA jIvanane!" tyAM te eka deva hAjara thayo. ane rAjAne kahevA lAgyo. "he rAjana! A paraspara vidhavALAM be pazimAM huM adhiSita thaI tamArI parIkSA karavA mATe Avyo hate. kharekhara Apane janma ane jIvana saphaLa che. mane IzAnendranI prazaMsAmAM zaMkA upajI tethI huM ApanA satvanI parIkSA karavA Avyo hato paNa meM te IndranI prazaMsA karatAM paNa ApanAmAM adhika sarva nihALyuM. rAjAnI kSamA mAgI deva devalokamAM gayo. A pachI megharatha be pakSionAM paraspara virodhanuM kAraNa kahe che. A nagaramAM sAgaradatta zeThanI vijayasenA nAmanI patnInI kukSithI dhana ane nana nAmanA be putro thayA. eka vakhata teo vyApAra karavA gayA, tyAM eka ratnanA kAraNe paraspara jhaghaDo thayo ane laDatAM laDatAM mRtyu pAmI kabutara ane cena thayA. ane A parIkSA karavA Avela deva je damitAri prativAsudevane jIva hAla IzAna devalokamAM surU5 nAme deva thayo che. te pUrvarathI parIkSA karavA AvyuM hatuM. ane pakSione pUrvabhavano vRttAMta sAMbhaLI pUrva bhava yAda Avyo. ane teo vaira visarI prAMte mRtyu pAmI devagatimAM gayA. lake ane parivAra pUrva bhavanA najIvA ghera saMbadhe kevAM aniSTa utpanna kare che te vicAratA svasthAne gayA. IzAnendra aMtapuramAM rahyAM rahyAM avadhijJAnathI eka vakhata megharatha rAjAne Ama tapa karI kAryotsargamAM rahelA dIThA ane " tame mane tura" kahI praNAma karyo. devAMganAoe pUchayuM raMgarAganA A samaye tame kone namaskAra karyo. IzAne je kahyuM "jene sarva devamAyA na calAvI zake tevA kAyotsargasthita megharatha rAjAne meM namaskAra karyo devAMganAone, zaMkA upajI. ane temaNe megharatha rAjA AgaLa hAvabhAva pUrvaka devAyAvikavI. ghaNA ghaNA anukuLa ane pratikula upasarga karyo. paNa megharathanuM rUvATuM na pharakayuM chevaTe devaganAe thAkI ane temanI kSamA mAgI devalokamAM pAchI AvI. Indrane kahevA lAgI ke tame vakhANyA tevAja megharatha rAjA che." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ( lag triSTi lokApura * * ghanara jinezvara vihAra karatA karatA puharikiNI nagarIne parisaramAM padhAryA. dee" samavasaraNa rahyuM megharatha rAjAe dezanA bAda potAnA putra meghasenane rAjya ane karInA * pune yuvarAjapada ApI laghubaMdhu dRDharathI cAra hajAra rAjAo ane sAtaso rAjakuMmare sAthe dIkSA aMgIkAra karI dIkSA bAda megharatha rASie vasthAnakalapanI AdhAra karI tIrthaMkara nAmaka upArjana karyuM ane megharatha ane daharatha muni zuddha, cAritrapALI" sarvArthasiddha nAmanA anuttara vidhAnamAM vaNe utpanna thayA. * * * ' 'bAra bhava zrI zAMtinAtha bhagavAna... janma, bAlyakALagrahasthAvasthA-ane cakrIpada, , A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAme nagara hatuM temAM vizvana nAmanA pratApI rAjA rAjyanpharatA hatA te rAjA -kalyANakArI, dAnavIraH ane dharmavIra rahetA temane acinAmanItiparAyaNa rUpaguNasaMpanna jANe hatI. ' , , " " ; . . eka vakhata sarvArthasiddha vimAnathI megharatha rAjAne jIva evI mahe vaMdana divase bharaNI nakSatramAM acinI kukSimAM utpanna thaye acirA mAtAe tIrthakara ane cukavati ane padane dhAraNa karanAra putranA janmane sUcavanArAMcauda sarvapna joyI devAyune kalyANakano mahatsava karyo ane zoSI rAtri dha jAgaraNathI pasAra karI prAta:kAle svadarzananI vAta mAtAe rAjane kahI. rAjAe vakha pAka khelAvI phalaM pUchayuM: teravaM pAThake kahyuM ke tamAre. tIrthakara ane cakravartipadane bhegavanAra bhAgyazALI putra thazemAsa ane sADAsAta divasa pUrNa thayA bAda jeTha vada 13nA divase bharaNuM danakSatramAM caMdane cagAhate tyAre suMdara putrane janma Ape devanAM Asana teoe janma kalyANaka mahatsava karyo: rAjAe paNa AkhA nagaramAM putra mahilsA vyasaMvatra AnaMda AnaMdamphalA ane jagatamAM sarva jIvee sukha anubhavyuM Tha , , . . ke sArA muhUrta vizvasena rAjAe putranuM "zAMtinAtha evuM nAmayu kAraNake jaryAre bhagavAne mAtAnA udaramAM hatA tyAre dezamAM vyApela upadrava zAMtazayohita bhagavAna bAlyakALamAM deveesaMcArela amRtavALA aMgUThAne dhAvI sudhA samAvatA hatA. Ama bAlyakALanI bALakIyA bAda bhagavAna yauvanavayane pAmyA, tyAre vizvasenA rAjAe temane ' aneka rAjakanyAo sAthe stharaNAvyA ,* * . . * * * * * * * | lAgavAnajyAre pAMca hajAra varSanI uMmaranAthathI tyAre vizvase rAjAe tene rAjyaseMpI dIkSA grahaNa karI ane pite ravayasAdhyuM. A pachI zAMtinAtha bhagavAne rAjayanI lagemikAthamAM lIdhI ane prajAne sukhamaibhava sAthe dhamaema nItinabhArI zAMtinArtharAja AmAManeka rAjyakanyAo sAthe sukhabheLavavA pUrvaka potAno kALa nargamana kare che. tevAmAM jAmatI nAmanI mukhya rANInI kukSimAM dara yunino jIva Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinAtha caritra | 143 - sarvArthasiddha vimAnathI cyavI utpanna thaye. yazomatie svapnamAM caka dekhyuM. AthI putrano janma thanAM svapnane anusarI putranuM nAma caDhAyu evuM pADayuM. "cakAyudha paNa anukrame yuvAvasthA pAmyo ane tene paNa aneka rAjaputrIo sAthe paraNAvavAmAM AvyA. samaya jatAM eka vakhata zAMtinAtha bhagavAnanA zastrAgAramAM caritna-utpanna thayuM. ane tyAra pachI bIjA tera ratno temane prApta thayAM. A rananA prabhAvathI temaNe cha khaMDa sADyA. ane cakIpada meLavI zAMtinAtha cakavati thayA. (3) dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa - Ama bhagavAne ATha varSa jUna pacIza hajAra varSa jIvananAM pasAra karyo. tyAre 'kekantika de e he nAtha tIrthe pravata'nI vinaMti karI. bhagavAne vArSika dAna ApavA mAMDayuM ane vArSika dAnane aMte cakAyudhane rAyapara sthApI savArthasiddha zibikAmAM ArUDha thaI bhagavAna sahasAmravanamAM padhAryA. ahiM AvI capadanI saMddhine choDela zAMtinA zarIra upara rahela zeSa AbhUSaNane paNa tyAga karyo. ane jeTha vada 14nAdivase bharaNI nakSatramAM cha tApUrvaka eka hajAra rAjAo sAthe dIkSA grahaNa karI. bIje divase bhagavAne maMdirapuramAM sumitra rAjAne ghera pAraNuM karyuM. devAe paMcadivya pragaTa karyo. * ane sumitra rAjAe prabhunA caraNanA sthAne ratnapITha banAvI." jagata upara upakAra karatA nisnehI bhagavAna vicaratA vicaratA pharI eka varSa bAda saha sAmravanamAM padhAryA. ahiM cha3 tapa karI naMdivRkSanI nIce dhyAna dharatAM prabhunAM 'ghAnikama tUTayAM. ane poSa vada nA divase bharaNI nakSatramAM temane kevaLajJAna utpanna thayuM. e samavasaraNa racyuM. cakAyudha rAja paNa paMrivAra saMhita samavasaraNamAM AvyuM. ane IndranI pAchaLa beTho. bhagavAne pUrvakArathI pravezI cityakSane pradakSiNA karI ane jo rikSa kahI siMhAsana upara beThA eTale Indra ubhA thaI bhagavAnanI stuti karI. A pachI bhagavAne dezanA AraMbhI. te dazanAmAM bhagavAne sAdhudha ane zrAvakadharmano upadeza Apyo. ane tethI keTalAke sAdhupaNuM te keTalAke zrAvakapaNuM aMgIkAra karyo cakAyape pitAnA putra surUcaMdrane rAjya seMthI pAMtrIsa rAjAo sAthe dIkSA aMgIkAra karI. ane te cakAya "sahita chIe bhagavAnanA gaNadhare thayA A chatrIsa gaNadharoe bhagavAnanI pAsethI -tripadI pANI dvAdazAMgInI racanA karI bhagavAne temane anujJA ApI ane jyAre prathama pirisI pUrNa thaI tyAre cakAyudha gaNadhare pAdapITha upara besI -bIjI parisImAM dezanA AraMbhI. te pUrNa thatAM sau bhagavAnane vAdI:vasthAnake gayA. . gavAna zAMtinAtha svAmiMnA zAsanamAM suvaranA vAhanavALa, zyAmavarNavALA. karanA jevA mukhavALo, be dakSiNa-bhUjamAM ajare ane kameLa tathAM ekavAma bhAmAM nakuLa ane akSasUtrane dhAraNuM karanA nAme "yakSazAsanadeva tathAgora Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu-viSaNizalAkA puruSa ja gavALI, kamaLanA AsanavALI, be dakSiNa bhUjAmAM pustaka ane utpala ane be vAma bhUjAmAM kamaMDaLa ane kamaLane dhAraNa karanArI nirvANuM nAme zAsanadevI thaI zAsanadeva " jemanA sAnidhyamAM haMmezA rahetA hatA evA zAMtinAtha bhagavAne bhaThyaprANIonA prati bodha mATe anyatra vihAra karyo. , , . - - - - - - - te eka vakhata vihAra karatA karatA bhagavAna pharI hastinApuranA parisaramAM padhAryA. devoe samavasaraNa racyuM. pharUcaMdra paNa tyAM Avyo. dezanAnA che ane bhagavAnane namI kuracaMdra bAlyo, he bhagavAna! pUrvajanmanA kayA karmathI huM A janmamAM rAjA thayo ane mane kayA karmathI dararoja addabhUta pAMca vastra, ane phala vigere vastuo malyA kare che. chatAM te vastuono huM upaga nahi karatAM tene Ijanane ApIza ema mAnI saMgrahI rAkhuM che. bhagavAne kahyuM A sarva pUrvabhavanA nidAnano prabhAva che. te pUrvabhavamAM zrIpura , nagaramAM sudhana, dhanapati, dhanada ane dhanamitra nAmanA cAra vaNika mitrone nokara hate. te mitronI sAthe te paNa paradeza gayo mArgamAM eka munine ,vanamAM samAgama thayote munine vaharAvyuM. ane tenI te tathA cAra. mitroe anumodanA karI. AthI tuM marI kuracaMdra thayo ane sudhana ane dhanada sarI kaMpIlapura ane kRtikApuramAM vaNika , putra thayA. jyAM sudhananuM nAma hAla vasaMtadeva che. ane dhanadanuM nAma kAmapAla che. bIjA be dhanapati ane dhanezvara marIne madIrA ane kezara nAme, strIrUpe janma pAmyA che. temAM madirAno vivAha kAmapAlanI sAthe ane kezarAno, vivAha vasaMtadevanI sAthe thaye che. te paNa A samavasaraNamAM ahiM beThA che. tane yunidAnanA prabhAvathI rAjya ane pAMca adbhuta vastuo maLI che. paraMtu tuM A pAMca vastuno upaga eka karI zako nathI. tenuM kAraNa A dAnamAM pAMce sahakAra hatuM. have huM temanI sAthe temano-upaga karI zakIza. prathama pirisI pUrNa thatAM bhagavAne zanA samApta karI eTale gaNadhara bhagavate dezanA AraMbhI ane te pUrNa thatAM sunidAnanI prazaMsA karatA bhAvike, Idro, huM ane rAjAe bhagavAnane vAMrI svasthAne gayA. dezanA bAda karaMca pavana cAra mitrone pitAne tyAM laI gayA. temane khuba Adara satkAra karyo ane temanI sAthe devI vastuonA upaga pUrvaka pitAno kALa pasAra karavA lAge. " , - - - - - zAMtinAtha svAmine bAsaTha hajAra sAdhu, ekasaTha hajAra chasoMsAdhvI, AThaso cauda , " pUrva dhArI, traNa hajAra avadhijJAnI, cAra hajAra manaHpavAnI, cAra hajArane traNa kevaLajJAnI, cha hajAra vayi labdhivALA, be hajArane cAra vAdaH labdhivALA, be lAkhene nevuM hajAra zrAvaka ane traNa lAkha ane trANuM hajAra zrAvikA ATalo parivAra thayeluM , zAMtinAtha prabhu dIkSA lIdhA bAda pacIsa hajAra varSa pRthvI upara vicarIpitAne nivaNa kALa samIpa jANI sametazikhara. padhAryA tyAM navase munionI sAthe aNusaNa vata savIkAryuM ane eka mAsane aMte jeTha vada 13 nA divase bharaNI nakSatramAM caMdranA cAga hatuM tyAre zAMtinAtha prabhu navase munionI sAthe mokSe gayA. * - - - ... , Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kunnunAtha caritra ] 14pa tame zAMtinAthaprabhue kumAravayamAM, mAMDalikapaNAmAM, cakavati paNAmAM ane dIkSAvasthAmAM, e darekamAM pacIza pacIza hajAra varSa caitIta karI kula eka lAkha varSanuM AyuSya pUruM karyuM, zrI dhanAtha svAminA nirvANu pachI pANA yeApame uDDA traNa sAgarApama gayA A zAMtinAtha prabhu mukti pAmyA. sarve Indroe prabhunA temaja anya munienA dehanA yathAvidhi agni saskAra karyo bhagavaMtanA dADhA Adi avayAne thAyogya vaheMcI laine devA nIzvaraDhIpe jai nirvANeAtsava ujavI vasthAne gayA. zrI zAMtinAtha caritra, laghu triSaSTizalAkA pAMcamuM pa sapUrNa, chaThThA cakravarti ane sattaramAM tItha kara zrI unthunAtha svAmi caritra. (1) pUbhava varNana. prathama dvitIya bhava-siMhAvaha rAjA ane sarvArthasiddha vimAnamAM deva, ' A jamRdvIpanA pUrva videhanA Ava vijayamAM khaDDI nAme nagarI hatI te nagarImAM sihAvaha nAme rAjA rAjya karatA hatA. keTalAka vakhata rAjya karyA pachI savara AcAyaeNnI pAse teNe dIkSA grahaNa karI tIvra vratane pALatA te rA e vIza sthAnaka tapathI tIrthaMkara nAmakema upArjana karyuM. aMte mRtyu pAmI sarvAsiha vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. [2] tRtIyabhava-zrI kuMthunAtha bhagavAna A jabudvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAme nagara hatuM tyAMra nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene zrIdevI nAme rANI hatI. A zrIdevInI kukSine viSe si'hAvatu rAjAno jIva anuttara vimAnathI cavI zrAvaNu chuda 9nA divase kRtikA nakSatramAM utpanna thayo. mAtAe cauda svapna dekhyAM. devAe cyavana kalyANaka vidhi karI. zrIdevIe pUrNa mAse vaizAkha vaMda 14 nA divase kRtikA nakSatramAM chAganA lachanavALA ane suvarNava vaLA putrano janma Apyo. pitAe, devAe ane dikumArikAoe janmamahAtsava karyo. sArA muhUte zUrarAjAe prabhu garbhamAM hatA tyAre temanI mAtAe kunthunAmano ratna zazi joyo hatAM tethI temanuM 'kunthunAtha' evuM nAma pADyu. cauvanavaya pAmatAM prabhu 12 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa.. 'I 146 pAMtrIza dhanuSyanI kAyAvALA thayA. pitAe aneka rAjakanyAo sAthe temanA vivAha karyAM. bhagavAna tevIsa hajAra ane sADAsAtase varSanA thayA tyAre temane pitAe rAjyArUDha ryAM. bhagavAne rAjyane pAmI rAjyavyavasthA suMdara rIte calAvI. eka vakhata AyudhazALAmAM cakraratna utpanna thayuM. kunthunAthe tenI pUjA karI ane pachI cakraratnane anusarI mAgayavaradAma-prabhAsa, siMdhudevI, vaitADhayakumAra deva ane kRtamAladeva vigerene sAdhavAdvArA dakSiNa bharatAnA madhyakhaMDane pAte sAdhyo ane siMdhu niSphaTane senApati pAse sadhAvyuM. tyArabAda tamisrAguphAmAM pesI uttara bharatanA madhya pahelA ApAta jillAne sAdhyA. ane senApati pAse siMdhunA niSphaTane sa tyAMthI AgaLa vadhatAM prathama kSudrahimavatakumAradevane sAdhyo ane RSa upara peAtAnu nAma lakhI vaitADhyanA vidyAdharAne svAdhIna karI gaMgAdevI ane nATayamAla devane sAdhyA. gaMgAnA uttara niSphaTane senApati pAse sadhAvyuM, pachI khaDaprapAtA guphA dvArA dakSiNa bharatamAM pesI navanidhi prApta karyAM, ane gaMgAnuM bIjuM niSkuTa senApati pAse sadhAvyuM. A rIte sapUrNa bharata kSetra sAdhI munthunAtha hastinApuramAM AvyA. deva ane manuSyAe cakravarti paNAno abhiSeka karyo. cakravartipaNAnA vaibhavamAM rAcatA bhagavAna tevIsa hajAra ane sADA sAtaso varSanA thayA tyAre lekAntika devAe tItha pravartAvavAnI vijJapti karI. kunTunAtha bhagavAna putrane rAjyagAdI para sthApI vArSikadAna ApI vijayA zikhikA upara ArUDha thaI sahasrAmravanamAM padhAryAM. zimikAmAMthI 'utarI vaizAkha vada 5 nA divase kRtikA nakSatramAM eka hajAra - rAjAonI sAthe, chaThe tapa pUrvaka dIkSA aMgIkAra karI. devee dIkSA mahotsava karyAM. khIje divase cakrapura nagaramAM ghera prabhue paramAnathI pAraNu karyuM. vAe paMca' divya pragaTa sthAne ratnamaya pIDha karAvI. tyArabAda bhagavAne anyatra vihAra karyAM. ' vyAghrasiMha rAjAne karyAM. vyAghrasiMhe- te seALa varSa sudhI vihAra karyAM bAda bhagavAna phrI . sahasrAmravanamAM padhAryAM. ane tilaka vRkSanI nIce kAusagga dhyAne rahyA. zukala dhyAna dhyAvatAM prabhune caitara, kSuda trIjanA divase kRtikA nakSatramAM kevaLajJAna utpanna thayuM. devAe samavasaraNa racyu bhagavAne dezanA Ara'lI. temAM cAra dhyAnanuM varNana karyuM. dezanA khAda koie zrAvakaNu tA kAie sAdhupaNuM aMgIkAra karyuM. bhagavAnane svayaMbhU vigere pAtrIsa gaNudharA thayA. temaNe bhagavAna pAsethI tripadI pAmI dvAdazAMgInI racanA karI. prathama perisI pUrNa thatAM gadhara bhagavate dezanA ApI. dezanA pUrNa thatAM devA ane rAjAe prabhune vAMdI - maheAtsava karI svasthAne gayA. kuMthunAtha svAminA zAsanamAM gaMdhava' nAme yakSa zAsanadeva ane khalAdevI nAme yakSiNI zAsanadevI thaI. gaMdhava yakSa rathanA vAhanavALA, zyAmavarNavALA,, be dakSiNabhAmAM varada ane pAsa tathA e vAmanUjAmAM khIjorU ane akuza dhAraNa karanArA thayo. alAdevI gauravaNu vALI, mayUranA vAhanavALI, e dakSiNuAbhUjAmAM khInnerU ane trizULa tathA e vAma bhUjAmAM muDhI ane kamaLane dhAraNa karanArI thaI. * Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - zrI aranA caritra] 147 punAtha svAmine sATha hajAra sAdhu, sATha hajAra ane cha sAdhvI, chasosIttera cauda pUrva dhArI, ahI hajAra avadhijJAnI, traNa hajAra traNaso ane cAlIza mana:paryavajJAnI, nava hajAra ane baso kevaLajJAnI, pAMca hajAra ane ekaso vekiya labdhivALA, be hajAra vAda labdhivALA, eka lAkha ogaNaeMzI hajAra zrAvaka, traNa lAkha ane ekAzI hajAra zrAvikA mATe parivAra gha. kunAtha prabhu kevaLajJAna thayA bAda tevIsa hajAra sAtasene trIsa varSa gayA pachI potAno mela kALa samIpa jANI sametazikhara padhAryA. ane eka hajAra munio sAthe AkarA vratano svIkAra karyo mAsane aMte vaizAkha vada ekamanA divase kRtikA nakSatramAM caMdrane vega hatA tyAre hajAra munie sAthe mukti pAmyA kaMzunAtha prabhue kaumArapaNAmAM, rAjavIpaNAmAM, cakavatipaNAmAM ane vratamAM sarakhA bhAge AyuSya bhogavI kula paMcANuM hajAra varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. zAMtinAtha svAminA nirvANa pAmyA bAda arthe papama kALa vItyA bAda bhagavAna mokSa pAmyA. sarve indroe prabhunA temaja anya munionA dehane yathAvidhi agnisaMskAra karyo. tyArabAda bhagavaMtanA dAvA Adi avayane yathAyogya vaheMcI laIne je naMdIzvara dvIpa jaI nirvAtsava ujavI svasthAne gayA. [[zrI kuMthunAtha caritra saMpUrNa ] sAtamA cakevati ane aDhAramA tIrthaMkara zrI aranAtha bhagavAna caritra (1) pUrvabhava varNana prathama-dvitIya bhava-dhanapati rAjA ane navamA devalekyAM deva. A jaMbudvIpanA pUrva videha kSetramAM vastra nAme vijyane viSe susImA nAme nagarI hatI. tyAM dhanapati nAme rAjA rAjya karatA hatA. teNe keTalIka vakhata rAjya pALyA bAda saMvara muni pAse dIkSA grahaNa karI. dIkSA bAda vividha abhigrahane dhAraNa karatA te rAjarSi utkaTa tapazcaryA karavA lAgyA. eka vakhata temaNe caturmAsanA upavAsa ryA. pAraNAnA divase jinadAsa nAme zreSThi putre temane pratilAvyA. anukrame vIza sthAnaka tapa ArAdhI tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. ane mRtyu pAmI navamA devalokamAM maharSika devapaNe utpanna thayA. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 [ laghu tripuSTi zalAkA puruSa . [2] tRtIya bhava-zrI aranAtha svAmi re L jabuDhIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAme nagarane viSe sudarzana zAnI mahAdevI rANInI kukhe phAgaNa sudi bIjanA divase revati nakSatramAM dhanapati rAjAnA jIva avataryo mAtAe cauda svapna dekhyAM ane devAe cavarna kalyANaka mahAtsava karyo. pUrNa samaye mahAdevIe mAgazara suda 10 'me caMdra raivata nakSatramAM hatA tyAre nadIvatanA lAinavALA ane suvarNa varNa sarakhA putranA janma ApyA. mAtAe svapnamAM cakranA ArA dIThA hatA. tethI pitAe temanu nAma aranAthe poryuM, prabhu yauvanavaya pAmatA trIza dhanuSyanI kAyAvALA thayA. ane cegya samaye rAjakanyAo sAthe puNyA. bhagavAna jyAre ekavIza hajAra varSanA thayA tyAre pitAnI rAjyapurA sabhALI. teTalAMja mAlikapaNAmAM gALyA bAda temanA zaNagAramAM cakraratna utpanna thayuM. anetenI pachI khIjA paNa tera ratnA utpanna thayAM. A ratnAnA sAmarthyathI cArasA varSa sudhI karI AkhA bharata kSetranA cha khaMDa sAdhyA. ane cakravata ' pada meLavyuM. ekavIza hajArava cakravati paNAmAM gALyA bAda lekAntika devAnI tItha pravatAyA'nI virsithI pAtAnA putra aravindate rAjya sAMpI vaijayantI zikhikAmAM esI sahesrAmravanamAM padhAryAM ane mAgazara zuda agiArasanA divase revati nakSatramAM hajAra rAjAonI sAthe chaThThuM tapa pUrNAMka dIkSA lIdhI. tuta temane mana vajJAna utpanna thayuM. khIje divase aparAjita rAjAne ghera prabhue paramAthI pAraNuM karyuM", paMca divya pragaTa thayAM. ane rAjAe pArAnA sthAne ratnapITha racAvI. f anukrame vihAra karatA karatA bhagavAna traNa varSa khAi teja udyAnamAM padhAryAM, ane AmravRkSa nIce kAusagga dhyAne rahyA. chaThe tapa pUrvaka zukala dhyAna dhyAvatAM prabhune kArtika zuda bArasanA divase devati nakSatramAM caMdranA yoga hatA te vakhate kevaLajJAna utpanna thayu. devAe samavasaraNanI racanA karI bhagavAne pUrva dvArathI pravezI traNase sAThaM dhanuSa UMcA caitya vRkSane pradakSiNA karI 'namo tisthala' kahI siMhAsana upara beThA. ane dha dezanA Ara'lI. dezanAnA aMte koIe sAdhupaNuM, koIe zrAvakapaNuM teA kAie judI judA vrata niyama lIdhA. bhagavAnane kuMbha vigere 'tetrIsa * gaNadharA thayA. prathama perisI bAda pAdapITha upara besI kuMbha gaNudhare dezanA ApI. bIjI perisI pUNaeN thai tyAre temaNe dezanA samApta karI. devA ane rAjAe bhagavAnane namI svasthAne gayA '' 1 aranAtha svAminA zAsanamAM Sagnum nAme cakSa zAsanadeva ane dhAriNI, nAme yakSiNI zAsana devI thaI. SaSNukha yakSa traNa netravALA, zyAmavarNavALA, zaMkhanA vAhanavALA, OM vat tripuSTimAM A pachI kula zuUrane sAgaradatta zreSThee vIrasadra saMbaMdhI hankata pUchI. ane tenA saMLA dAMta kuMbha gaNadhara zo te adhikAra Ave che. paraMtu bhagavAnanA citramAM hiM mAtA hovAthI laghutriSaSThikAre nahi lIdhele jaNAya che.' . Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI purU purikavAsudeva cara]. 149 che dakSiNu zujAmAM bIra, bANa, khagna, mugara, pAza ane abhaya dhAraNa karanAra tA cha vAma bhujamAM nakula, dhanuSya, sala, bhUla, aMkuza ane akSasUtrane dhAraNa karanArA gha. tathA dhAriAgIdevI nIlavarNavALI, kamaLa para besanArI, be dakSiNa bhujAmAM bIjora ane kamaLa tathA be vAmaNUjAmAM padama ane athAsUtra dhAraNa karanArI thaI aranAtha svAmine pacAra hajAra sAdhu, sATha hajAra sAdhvI, chaso ne daza cauda pUrvadhArI, be hajArane cha avadhijJAnI, pacIne ekAvana mana:paryavajJAnI. be hajAra ne A kevaLajJAnI, sAta hajArane traNa vidhi lAdhivALA, eka hajArane cha vAda lambivALA, eka lAkhane corAzI hajAra zrAvaka ane traNa lAkha ane bahetera hajAra vikA ATale parivAra thaye. kevaLajJAna thayA pachI bhagavAna traNa varSa jUnA ekavIza hajAra varSa pRthvI upara vicArI pitAne mekSa kAla samIpa jANa sametazikhara padhAryA. ane eka hajAra munionI sAthe ajusaNa vatane svIkAra karI eka mAsane aMte eka hajAra munionI sAthe mAgasara zudi dazamanA divase revati nakSatramAM caMdrane vega hatuM tyAre mukti pAmyA. aranAtha svAmie kaumArAvasthAmAM, mAMDaLikapaNAmAM, cakravattipaNAmAM, ane dIkSA vasthAmAM sarakhe bhAge corAsI hajAra varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. zrI kuMthunAtha mokSe gayA bAda keTI hajAra varSe uNe palyopamane ce bhAgI gayo tyAre aranAtha prabhu mokSe padhAryA sarve indoe bhagavaMtanA dehane temaja anya munionA dehane agni saMskAra karI, dAThA Adi avayave yathAyogya vaheMcI laI naMdIzvara dvIpe jaI nivatsava ujavI svasthAne gayA. chaThThA AnaMda baladeva, purUSapuMDarika vAsudeva ane bali. prativAsudevanuM caritra chaThTha baladeva, vAsudeva ane prativAsudeva pUrvabhava, vijayapura nAmanA nagaramAM sudarzana nAmano rAjA rAjya karatuM hatuM. keTalAka vakhata rAjya pALyA bAda teNe damadhara muni pAse cAritra grahaNa karyuM ane moTI tapazcaryA pUrvaka mRtyu pAmI sahastrAra devalokamAM devapaNe utpanna thaye. A bharatakSetramAM pitanapura nAmanA nagaramAM priyamitra nAme rAjA hate tenI priyAne suketu nAmanA vidyAdhare haraNa karI. priyamitre A parAbhavathI vairAgya pAmI vasubhUti Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 [ lai triSTi zalAkA puruSa, muni pAse dIkSA lIdhI. teNe ghaNuM tapa karyA chatAM "suketuno vadha karanAra thAu evuM niyANuM bAMdhyuM. ane e niyANAnI AlocanA karyA vagara aNusaNa karI mRtyu pAmI mahendra kalpamAM priya mitra mahaddhika deva thaye. chaThThA baladeva, vAsudeva prativAsudevanI utpatti, yuddha ane mRtyu. suketu keTalAka bhavabhramaNa karI bali nAme prativAsudeva thayA. te pacAsa hajAra varSane AyuSyavALe, kRSNavarNavALe ane chavIsa dhanuSyanI kAyAvALA hate. A arasAmAM A jaMbudvIpanA dakSiNabharatAmAM cakapura nAme nagara hatuM. temAM mahAzIla nAme rAjA rAjya karato hato. ArAjAne vaijayantI ane lakSmIvatI nAmanI be rANuo hatI. sudarzanane jIva sahasAra devalokamAMthI racavI vijayantI devInI kukSine viSe avataryo. mAtAe balabhadranA janmane sUcavanArA cAra svama dekhyAM. pUrNamAse teNIe putrane janma Apyo. ane mahAzIla rAjAe tena AnaMda evuM nAma pADayuM.. priya mitrane jIva cothA devakathI cyavI lahamIvatInI kukSimAM avataryo. lakSmIvatIe vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta svaro dekhyAM. ane pUrNa samaye putrane janma Apyo ane rAjAe tenuM purUSapuMDarika evuM nAma pADayuM. ane kumAranI ogaNatrIza dhanuSanI uMcAI thaI ane banemAM paraspara khUba prema hato. - rAjendrapura nagaranA upendrasena nAmanA rAjAe pitAnI padmAvatI nAmanI kanyA harikavAsudevane ApI, paNa A vAta prativAsudeva baline na gamI tethI te tenuM haraNa karI Avyo. AnaMda ane puMDarika anyAyI balinI sAme thayA. dee temane sAraMga dhanuSya ane haLa vigere za ApyAM. baLi ane puMDarika vacce mahAna yuddha maMDANuM puMDarike pAMcajanya zaMkha phUMke. eTale baLinuM sainya gabharAyuM, AthI bali pite laDavA Avyo. bali ane puMDarika paraspara laDatAM balinAM sarva zastraastra khuTyA eTale puDarika upara balie caka pheMkayuM, paNa teNe ghaDIbhara sUracha sivAya kAMi vadhu na karyuM. puDarika beThe thayo ane teja caka bali upara mukayu. cake balinuM mastaka uDADI dIdhuM. dee puSpavRSTi karI. puMDarikana jaya thayo ane balinu sarvasanya puMDarikanA zaraNe AvyuM. puDarike traNa khaMDa sAdhyA. kaTi zilA upADI ane vAsudeva thaye ane jyAre te nagaramAM pAcho pharyo tyAre sarve rAjAoe teno addhacakIpaNAno abhiSeka karyo. puMDarika vasudaiva pAMsaTha hajAra varSanuM AyuSya pALI chaThThI narakamAM gayo. teNe aDhI varSa kumAravayamAM, aDhI varSa mAMDalikapaNumAM, sAThavarSa digavijayamAM ane cesaTha hajAra cArasone cAlIza varSa rAjyamAM e rIte pAMsaTha hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karyuM. AnaMda balabhadra vAsudevanA mRtyu pachI keTaleka kALa nirgamana karyo, paNa tene keda kekANe cena na paMDayuM. AthI te sumitra muni pAse dIkSA grahaNa karI kevaLajJAna pAmI siddhigatine pAmyA', chaThThA AnaMda baladeva, paraSapuMDarika vAsadeva prativAsudeva balacaritra saMpUrNa Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA zrI sulUma cakravarti caritra ] 151. AThamA zrI subhUkha cakravarti caritra (1) subhamacakravartino pUrvabhava. aranAtha bhagavAnanA tIrthamAM thaela subhUma cakravatinuM caritra ahiM kahevAmAM Ave che. A bharatakSetramAM vizAla nAme nagara hatuM. tevAM bhapAla nAme rAjA rAjya karate hate. eka vakhate tenA ghaNuM zatruoe sAthe maLI tenA upara hale karyo ane teno parAbhava karyo. AthI virAgya pAmI bhUpAle saMbhati muni pAse dIkSA grahaNa karI ane ugra tapazcaryA karavA mAMDI. tapa tapatAM chatAM rAjyanA parAbhavanuM dukha nahi visarAyuM hovAthI teNe niyANuM bAMdhyuM ke huM A tapanA prabhAvathI mahAgane bhegavanAre mahArAjavI thAuM." A pApane AlecyA vinA bhUpAla rAjarSi mRtyu pAmI mahAzuka devalokamAM devapaNe utpanna thayA. parazurAma caritra. zrI RSabhadeva bhagavAnane pura nAme eka putra hatuM tethI tenA dezanuM nAma karadeza paDayuM. kurane hasti nAme putra hatuM tethI kurUdezanA mukhya zaheranuM nAma hastinApura paDayuM. A kurUnA vaMzamAM paraMparAe hastinApuramAM mahAparAkramI anaMtavIrya rAjA thayo. A arasAmAM vasaMtapura nagaramAM rahenAra agnika nAme eka dukhiyAre chokarA hato. jenA janma thayA pachI vaMzanA badhA mANase nAza pAmyA te pharate pharate eka RSinA Azrame AvI caDhyo. AzramanA kulapati yamarASie tene putra tarike rAkhyo, tethI tenuM nAma lekamAM jamadagni paDayuM. A jamadagni ugratapazcaryA karanAre thayo, tethI agninA je dukasatejavALe ane lekamAM atiprasiddhi pAmyo. jamadagninI tapazcaryAthI tApasabhakta dhanavaMtarIdeva teno bhakta thayo. eka vakhata A dhanvantarI deva ane pUrvajanmamAM zrAvaka- hate evA jainabhata vaizvAnaradeva vacce vAdavivAda thayo. dhanvatarI kahe, "tApasadharma uttama che ane vizvAnara kahe janadhama uttama che. chevaTe mananee nirNaya karyo, ke ApaNe AhaMtadharmamAM rahelA ane tApasadharmamAM rahelAnI parIkSA karIe. turta ane deve parIkSA karavA upaDayA. sau prathama navina dIkSA pAmela mithilA nagarInA paratha'rAjarSine maLyA. temaNe anukUla ane pratikUla ghaNuM upasargo karyo, paNa muni nizcaLa rahyA. tyArapachI te banne deva ugra tapazcaryA karanAra jamadagninI dADhImAM cakalA-cakalInuM rUpa karI rahyA. cakalA cakalIne kahyuM huM himAlaya upara jaI tu AvuM chuM." cakalIe kahyuM, "tuM tyAM jAya ane tene bIjI cakalI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara * : ( laghutriSazilIkA pujA - - - - - - - - -- - - -- maLe te tuM pAcho na Ave tenuM zuM? calAe vizvAsa pamADatAM kahyuM. "je na AvuM te mane gauhatyAnuM pApa." cakalIe kahyuM, "ema nahi. je huM pAcho ne AvuM te A tApasa " muninuM pApa mane lAge" evA je tuM segana laIne jAya te javA dauM." cakalA cakalInA kahyA mujaba sogana lIdhA AthI cakalIe cakalAne javAnI rajA ApI, paNa cakalAcakalInA A saMvAde munine keya utpanna karyo te banne pakSione pakaDyAM ane kahyuM, "ATalI ugra tapazcaryA karuM chuM chatAM huM pApI" cakalI bolI, "taparavI ! kopa na kare ' tamArUM tapa vyartha che. putraya jatasti ' atrIcAnI gati nathI hotI. A A kRtivacana zuM tame nathI sAMbhaLyuM ? tame game teTaluM tapa kare paNa te putra vinA sarva vyartha che. jamadagni Abha pAmyA. dhyAnathI calita thayA AthI tyArabAda dhuvaMtarI deva tApasa bhakata maTI jainadhamI banyA. jamadagni nemikAika nAmanA nagaramAM Avyo. te raMgaranA rAjA jitazatrune ghaNuM kanyAo hatI, tethI tenI pAse eka kanyAnI mAgaNI karI, rAjAe RSine kahyuM, "mAre kanyAo che, temAMthI tamane je Icche tenI sAthe lagna kare." munie badhI kanyAone pUchayu. keIe hA pADI nahi paNa muninI mazkarI karI. munie maMtrathI sane kubaDI banAvI. A arasAmAM eka nAnI kanyA retIno Dhagalo karatI hatI tene sunie reNukA kahI bolAvI ane tene bIjerUM ApI lobhavI te pitAnI sAthe laIgayo uMmaralAyaka thatAM jamadagni reNukAne agni sA@ie paraNyo. sALInA saMbaMdhathI kubaDI kahela kanyAone teNe sAjI karI. jyAre kAjhatuMkALane pAmI tyAre jamadagnine putranI IcchA thaI. tethI teNe reNukAne kahyuM, huM ajoDa brAhmaNa putra prApti mATe carUmaMtrasAvuM chuM. reNukAe kahyuM, te brAhmaNa cirUmaMtra sAthe mArI baina je anaMtavIrya rAjAnI patnI che tene mATe kSatriyacamaMtrapaNe sAdhajo. munie sArUM kahI bane capha sAMdhyA ene reNukAne ApyA. reNukAe vicAra karyo, ke brAhmaNe caeNruM karatA kSatriyacarUM huM je khAuM" tethI kSatriyaMcarU pite che ane brAhmaNa carU tenI bahenane Apyo. A pachI reNukAne rAma nAme putra janmyo ane tenI bahenane kRtIya nAma putra janmyo. eka vakhata atisAra rogathI pIDAtA vidyAdharane rAme oSadhopacArathI sAMje karyo AthI teNe rAmane parazu vidyA ApI. A vidyAnI sAdhanAthI rAMma parazurAma kahevAyA. eka vakhata reNukA pitAnI bahenane tyAM gai: anaMtavIrya tene joI sakata anya ane enaMtavIryathI rAhukAne eka putra tho. sAce jatAM jamadagni putra sahita reNukAne pitAnAM Azrame teDI lA. A joi parazarAmane kapa caDhI ane teNe paravaDe putra sahita mAtAne mArI nAMkhI. A samAcAra raNakAnI bahene anaMtavIryane kahI. te tarata tyAM Avyo. ane jamadagnino Azrama teDI keDI nAMkhyo. parivaoe kolAhala - karI mUkI tethI parazurAma para sahita doDI Avyo ane teNe atavIryanA TukaDe ke karI nAkhyA. * * Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgA thI subUma cakavati caritra 1 - - subhUma cakavani. anaMtavIryanA mRtyu bAda pradhAnoe kRtavIryane gAdI upara besADo. tene tArA nAme patnI hatI tenI kuNine viSe bhUpAla rAjAne jIva mahAzuka devalokamAMthI evI utpanna thayo. pitAnA mRtyunA samAcAra sAMbhaLI kRtavIrya pharI tApasanA Azrame Avyo ane teNe jamadagnine mArI nAkhe. A sAMbhaLI parazurAmanA krodhe mAjhA mUkI. teNe kRtavIrya vigere tamAma kSatriyene mArI nAkhyA. garbhavatI tArA trASionA AzramamAM chUpI rIte cAlI gaI ane tyAMja bhUmigRhamAM cauda svama sUcita cakravarti putrane janma Apyo bhUmigRhamAM janma thaela hevAthI tenuM nAma susuma evuM pADayuM. parazurAme jodhI zodhIne kSatriyone mArI nAMkhyA. paNa tene hajI bhaya ma nahote. teNe koI nimittiyAne pUchayuM "mAre parAbhava kaI karaze khare." nimittiyAe kahyuM je siMhAsana upara besI tame kSatriyonI dADhAne je thALa bharyo che tene kSIrarUpa banAvI pI jaze te tamAre parAbhava karaze." parazurAme dAnazALA kholI tenI AgaLa siMhAsana padharAvyuM. ane tenI upara dADhAne thALa muko. A tarapha bhUmigRhamAM moTo thate subhUma aThayAvIza dhanuSyanI kAyAvALo thayo. nimittiyAnA vacanathI meghanAda vidyAdhare pitAnI pAmazrI nAmanI kanyA paraNAvI. eka vakhata subhUme mAtAne pUchayuM " A leka ATaloja che ke kema?" mAtAe potAnI badhI pUrva ghaTanA kahI ane pRthvIne parazurAme kSatriya vagaranI karI che te samAcAra jaNAvyA. subhrama bhoMyarAmAMthI bahAra nIkaLyo. dAnazALAe pahoMce. siMhAsana upara beTho ane tatkALa kSIra rUpa thaela dADhAnA thALane moDhe caDhAvI pI gaye. parazurAma kodhathI dhamadhamate parazu sAthe Avyo ane teNe subUma upara parazu mukI. paNa te parazu pANImAM taNakhe bUjhAya tema bUjhAI gaI. sulUma pAse kazu zastra na hovAthI te dADhAnA thALane parazurAma pratye pheMka. devatAI prabhAvathI thALa cakrarUpa banyo. ane teNe parazurAmanuM mastaka kApI nAMkhyuM. parazurAme sAta vAra pRthvIne nikSatrIya karI hatI tenuM vara saMbhArI subhame pRthvIne ekavIza vAra nirNAhmaNa karI. ' A pachI subhramane bIjA paNa tera ratno AvI maLyo. teNe cha khaMDa sAdhyA. ane rAjAo tathA davee tene cakrIpada upara ArUDha karyo. kALa pariNAme abhUma mRtyu pAmI sAtamI narake gaye. teNe kumArapaNumAM pAMca hajAra varSa, mAMDalikapaNumAM pAMca hajAra varSa, divijayamAM pAMca varSa ane cakIpaNAmAM pAMca uNu a lAkha varSa ema kula sATha hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karyuM. [ parazurAma caritra sahita sunnama cavati caritra saMpUrNa ] Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 [ laghu viSaSTi zalAkA puruSa, -~- ~ ~~ sAtamA naMdana balabhadra, kata vAsudeva ane prahUlAda , prativAsudeva caritra, balabhadra, vAsudeva ane prati vAsudeva pUrvabhava. have zrI aranAtha prabhunA tIrthamAM datta, naMdana ane prahalAda nAme vAsudeva, baladeva ane prativAsudeva thayA tenuM caritra kahevAmAM Ave che. , A jaMbudvIpanA pUrva videha kSetramAM surasImA nAme nagarI hatI. temAM vasuMdhara " nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. teNe lAMbe vakhata rAjya pALI sudharma muni pAse dIkSA grahaNa karI. ane cAritra pALI bA devalekamAM devapaNe utpanna thaye. A jaMbudvIpanA dakSiNa bhAratamAM zIlapura nagarane viSe maMdaradhIra nAme rAjA - rAjya karatuM hatuM. tene lalitamitra nAme putra hato. rAjAnA khela nAmanA maMtrIe kumAra lalitamitra saMbaMdhI ADuM avaLuM bharAvI rAjAnA nAnA bhAIne cuvarAjapada upara sthapAvyo. A parAbhavathI lalitamitre ghoSasena (bodhasena) suni pAse dIkSA lIdhI. lalitamitramunie tapazcaryA karatAM chatAM "A tapanA prabhAva vaDe huM khela maMtrIne vadha karanAra thAuM" evuM niyANuM karyuM. prate nicANanI AlocanA lIdhA vinA mRtyu pAmI saudharma devalekamAM lalitamitra rAjarSi devapaNe utpanna thayA. [2] prativAsudeva, vAsudeva ane baladevanI utpatti, yuddha ane mRtyu. pele khela maMtrI labe vakhata saMsAramAM rakhaDI tilakapura nAmanA nagaramAM vidyA, dhone Indra prahalAda nAme prativAsudeva thaye. A jaMbudvIpanA dakSiNa bhAratamAM vANArasI nAme nagarI hatI. tyAM azisiMha, nAme rAjA rAjya karate hato. tene jayaMtI ane zeSavatI nAme be strIo hatA. vasuMdhara rAjAno jIva pAMcamA devalokamAMthI eNvI jayaMtInI kukSine viSe utpanna thayA. jayaMtI mAtAe baladevanA janmane sUcavanAro cAra svo de. pUrNa samaye jayaMtIe putrano janma Ape. agnisiMhe tena naMdana evuM nAma rAkhyuM. lalitamitrano jIva sodharma devakathI cyavI zeSavatInI kukSine viSe avataryo. mAtAe vAsudevanA janmane sucavanArAM sAta svama jeyAM. mAtAe pUrNa samaye putrano janma Acce ane mAtApitAe tenuM dasa evuM nAma rAkhyuM. ta ane zyAma varNavALA, nIla ane pata vastravALA, garUDa ane tADanA cihnavALA naMdana ane datta bane bhAIo chatrIsa dhanuSyanI kAyAvALA thayA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahinAtha caritra] 155 eka vakhata bharatAnA svAmi prahUlAda prativAsudeve nadana ane dattanI pAse erAvaNa je hAthI che evuM sAMbhaLI tenI mAgaNI karI. temaNe te na Ape tethI prahUlAda naMdana ane dattanI upara sainya sahita caDI AvyA. paraspara yuddha thayuM. sarva zastrAstra khuTatAM prahUlAde data upara caka choDayu. kSaNabhara cake dattane mUcha pamADI paNa te tenA hAthamAM AvI ubhuM rahyuM. datte te caka prativAsudeva upara cheDayuM. teNe prativAsudevanuM mAthuM kApI nAkhyuM. tyArapachI te dattanA hAthamAM AvI ubhuM rahyuM. sarvatra jayajayakAra phelA. prativAsudevanuM lazkara vAsudevane zaraNe AvyuM. A pachI dattavAsudeve traNa khaMDa 'sAyA. koTizilA upADI ane A bharatakSetranA sAtamA vAsudeva thayA dattavAsudeve kumArapaNAmAM nava varSa mAMDalIkapaNAmAM pacAsa varSa, digavijayamAM pacAsa varSa, ane vAsudevapaNAmAM paMcAvana hajAra varSa evI rIte chapanna hajAra varSanuM AyuSya bhegavyuM. aMte pAya karma upAI pAMcamI narakabhUmimAM gayo. dara vAsudevanA avasAna pachI naMdana balabhadre dIkSA aMgIkAra karI. ane pAMsaTha hajAra varSanuM AyuSya pALI tIvra tapa tapI siddhipadane pAmyA. zrI malinAtha caritra (1) pUrvabhava varNana prathama-dvitIyabhava mahAbala rAjA ane anuttara vimAnamAM deva. A jaMbudviIpanA pazcima mahAvidehane viSe salilAvatI vijayamAM vItazekA nAme nagarI hatI. A nagarImAM balanAme rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNe patnIthI kezarIsiMha svama sUcita mahAbala nAme parAkramI putra thaze. yauvanavaya pAmatAM mahAbalane kamalazrI vigere pAMcase rAjakanyA sAthe paraNAvyo A mahAbala rAjakumArane acala, dharaNa, pUraNa, vasa, vaizravaNa ane abhicaMdra nAme cha rAjAo bAlamitra hatA. eka vakhata nagaranA udyAnamAM keTalAka munio samavasaryo. A suninI dezanA sAMbhaLI bala rAjAe mahAbalane rAjya soMpI dIkSA aMgIkAra karI suMdara cAritra pALI mekSe gayA. samaya jatAM kamalazrI rANI thI mahAbalane balabhadra nAme putra thaye. tene umara lAyaka thatAM yuvarAja padavI ApI. ane pote mitro sAthe dharmamAM sthira thaye. eka vakhata tene vairAgya bhAvanA jAgI. ane teNe balabhadrane rAjyagAdI soMpI dIkSA levAno vicAra karyo. mitroe kahyuM "ame tamArI sAthe dIkSA laIzuM." teo pitAnA rAjyamAM ja potAnA patrone rAjagAdI ApI mahAbala sAthe dIkSA aMgIkAra karI. saue e nirNaya karyo ke ApaNe eka sarakhI tapazcaryA karIe ane eka sAthe pAraNuM karIe. paNa mahAbala mAyA rAkhI sau karatAM kAMIne kAMI adhika tapa karatA. temaja jyAre bIjA sunio Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAke puruSa, 156 : upavAsa kare tyAre te be karatA. ane bIjA be kare tyAre te traNa upavAsa karatA. ane pAraNA vakhate Aje mArI tabIyata barAbara nathI ema hatu kADhI tapa vadhAratA. A mAyAne age ugrataya ane vIzasthAnaka tapathI tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyA chatAM mahAla rAjavie strIkama upArjana karyuM. cha mitro sahita mahAbala kumAre siMhaniSkriDita, ekAvali vigere aneka tapa karI rAzIlAkha purvanuM AyuSya pALI prAte aNusaNa pUrvaka mRtyu pAmI anuttara vimAnamAM sau sAthe devapaNe unna thayA. * [2] * * tRtIyabhava-zrI mallinAtha bhagavAna A jaMbudvIpanA dakSiNa bhArata mithilA nAme nagarI hatI. tyAM kuMbha nAmanA rAjAnA prabhAvatI rANunI kukSine viSe mahAbalo jIva anuttara vimAnathI cyavI phAgaNa zuda caudasanA divase azvinI nakSatramAM utpanna thaze. prabhAvatI rANIe cauda svama joyAM. devee cyavana mahotsava karyo pUrNa samaye mAgazara zuda 11nA divase azvinI nakSatramAM prabhAvatIe kuMbhalaMchana vALI putrIno janma Apyo. devoe janmamahatsava karyo. pitAe tenuM nAma malli rAkhyuM. kAraNake prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre tenI mAtAne puSpamAlya upara zayana karavAno dehada utpanna thayo hato. anukrame mallikumArI vRddhi pAmavA lAgyAM. A tarapha malikumArInA pUrvabhavanA mitromAMthI acalane jIva vaijayanta vimAnamAMthI cyavI sAketapura nagarane pratizuddha nAmano rAjA thayo. tene padmAvatI nAmanI rANa hatI. rANIe nAgadevanI bAdhA rAkhI hatI. AthI rAjA parivAra sahitanAgamaMdIre gayo. suMdara zobhA dekhI rAjAnA manamAM abhimAna AvyuM. ane teNe svayaM buddhi maMtrane pUchayuM "AvuM strIratna ane puSpamaMDapa tathA puSpamudagara tamArA jevAmAM koI divasa Avyo che kharo? maMtrIe namrabhAve kahyuM "mahArAjA kuMbharAjAnI putrI mallikamArInuM rUpa ane tene puSpamugara, jeNe joyo hoya te Ane vakhANI na zake rAjAne pUrvajanmanA anurAgathI mallikumArI pratye anurAga jAgyo. teNe tenA mALAmATe kuMbharAjAnA darabAramAM dUtane mokalyo : '. 1. bIjA dharaNane jIva vijayaMta vimAnamAMthI cavI caMdrachAya nAme rAjA thayo. tenA rAjyamAM ahaMnnaka nAme zrAvaka hato. te eka vakhata vyavasAya mATe vahANumAM besI jato hato tyAre deve tene dharmathI calita karavA khuba upasarga karyo. paNa ahaMka samakitathI calita na thaye. AthI deve prasanna thai tene kaMDalanI be joDI ApI. "ahaMka eka joDakuMbharAjAne bheTa dharI ane bIjI jeDI candrachAyane ApI. bIjI jeDa letAM candrachAye kuMDaLa saMbaMdhI vigata pUchI. ahaMnnake savistara vAta kahI ane jaNAvyuM ke adbhata rUpavALI mahimArIne meM eka joDI ApI che. ane bIjI jeDI Apane AvuM chuM." rAjAne pUrvanA saMskArathI tenI pratye sneha jAgyo. "ane teNe paNuM mallIkumArInA bhAgA mATe kuMbha rAjAnI pAse dUtane ravAnA karyo. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mAnA cari] 157 no ne va jayaMta vimAnamAMthI racavI zrAvastIpurImAM rUkima nAme rAja che. te dhArirI nAmanI panIzI subAhu nAme purI thaI. tenA apana siva vakhate mane tenI khuba prazaMsA karI. kaMcukIe te vakhate malIkumArInA rUpane vajana . -ne be ke "subAhu svarUpavAna che chatAM malakumArI te tenAthI thavA dara ane svarUpavAna che. jAthI gajAne pUrvanA saMskArathI tenA pratye anurAga utpana thaze. te mIkumArInA mArA mATe kuMvArAjA pAse DUta kalya. je mitra varu vAgArasI nagarImAM zaMkha nAme rAjA thayo. teNe pitAnI malAmAM pazI rAvakArane AvelA joI pUchayuM "tamAre zA mATe ahiM AvavuM thayuM che.' javAbamAM teno jabrAvyuM ke "malIkumArInuM eka divyakuMDaLa tUTI gayuM. tene ApavA e ja prayatna karyo chatA paNa pahelAnA jevuM na banAvI zakayA. tethI rAjAe amane kADhI mukayA.' maLInuM nAma ane rUpavarNana sAMbhaLI rAjAne pUrva saMskArathI tenI pratye ne lAge. tethI tene pAra kuMbharA pAse hata mo . pAMgAmiva mane vahastinApuramAM adInADu rAjA thaze. tenI sabhAmAM eka paradezI citrakAre AvI ka "mahArAja! meM mallIkumAranI citrazALAmAM mallIkamArInuM gAbAi rUpa citaryuM A rUpa dekhI malikumAra sAkSAt mallakumArI che ema mAnI cikacALAmAM kIDA karavA jatAM khacakAye. teNe mArA citranI kadara na karatAM mAre hAtha kAryo ane mane kADhI muka, adInazatrune malIkumArInuM varNana sAMbhaLI anurAga thaye. te paDyuM tenA mAgA mATe dUtane eka cha abhicaMda mitrano jIva kapalyapuramAM jItazatru rAjI thayo. tene hajAra rANIo hatI. mithilAmAM eka cekSA nAme paritrAjikA hatI. te zaucadharmano upadeza karatI hatI. te acAnaka eka vakhata rAjasabhAmAM AvI caDhI, ane mallakumArIne paNa zaucadharmano upadeza karavA lAgI. mallIkumArIe tene sAce zaucadharma pavitratAmAM che. nahi ke jAvA devAmAM, tema samajAvyu. tethI te vilakhI paDI. ane ghaNI strIonI eka banAvavAnA Azaye jitazatru rAjA pAse pahoMcI. teNe mallikumArInuM varNana karyuM, pUrva bhavanA nehathI tizatrue paNa tenA mAgAmATe kuMbha rAjA pAse dUta mokalyA. malakamArIe avadhijJAnathI A chae rAjAnuM pratirodha sthAna jANI azokavADImAM mahelanI aMdara madhyamAM ratnapITha racAvI pitAnI pilI suvarNapratimA banAvI, ane tenAmAM mastaka upara eka chidra rakhAvI suvarNa kamaLanuM DhAMkaNuM banAvyuM. temaja pratibhAvALA oraDAne bhIMta caNAvI khaMDa pUrvakanAM judAM judAM dvAra karAvyAM. pratimAnI pachavADe eka nAnuM dvAra rakhAvyuM. A kArathI mallIkumArI pote je khAtAM tene eka eka keLIo peluM DhAMkaNuM ughAThI pratimAmAM nAMkhatAM hatAM. A tarapha che e rAjAnA hata mallIkumArInA mAgA mATe kulabharAjAnI sabhAmAM AvyA. kuMbharAjAe teone tiraskAra karI kADhI mUkyA. eTale chae rAjAoe lazkara Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 _f lai triSaSTi zalAkA puruSa sahita AvI kuMjarAjAnI nagarane ghero ghAlyo. kuMbharAjA chae rAjAone mukAbalo karavAnA prasaMgathI sacita hatA. tevAmAM mallIkumArI pitA pAse AvI ane kahevA lAgI ke "Apa citA na kare ane e rAjAone "judA judA mANasa mokalIne "huM mallakumArI tamane ApIza" ema kahevarAvI mArI suvarNa pratimA che te mahelanA judA judA khaMDamAM belA. catura ane jJAnI putrInA vacanamAM rAjAne avizvAsanuM kAraNa na hovAthI kabula rAkhyuM. chae rAjAo udyAnavALA mahelamAM AvyA. daravAje ughaDatAM chae jaNAe mallIkumArInI abhUSaNa yukta suvarNa pratimA dekhI sau saunA manamAM ati Anada pAmavA lAgyA. Aja samaye pAchaLathI nAnA daravAje mallakumArIe gupta rIte dAkhala thaI. uparanuM DhAMkaNuM ughADI nAMkhyuM DhAMkaNuM ughADatI cAre tarapha ekadama bada phelAI. rAjAoe meM lugaDuM dharyuM. ane mazAnathI jhaTapaTa nAse tema teoe nAsavA mAMDyuM. tarta mallIkumArI pragaTa thayAM. ane temane kahevA lAgyAM rAjavIo ubhA rahe! A rahI huM malI. jevI A pratimA bahArathI suMdara che paNa aMdara adaba che tema mAre deha bhale suMdara hoya paNa te samagra lehI parUthI bharelo che. A pratimAmAM te roja mArAthI ekaja grAsa nAkhavAmAM AvyA che chatAM A ATalI durgadha mAre che te mArAmAM keTalAe cAsa paDelA che. rAjavIo! yAda karo ! AjathI trIje bhave ApaNe sAte jaNe pUrva bhava dIkSA aMgIkAra karI hatI. devalokamAM sAthe rahyAM hatAM. bahAranA suMdara zarIrathI zuM lalacAo che ?- aMdara ne tapAse! " mallIkumArInA vacane temane mUcha AvI. pRthvI upara DhaLI paDayA ane thoDIvAre jAtismaraNa jJAnapUrvaka jAgRta thaI kahevA lAgyA. "bhadra! tame amArAM upakArI che. pUrve trIje bhave paNa dIkSA pamADI amane tAryAM ane atyAre paNa amane sAce rAhe lAvyA. ApanI zI AjJA che? ame tamArA sevaka chIe" "mallIkumArIe kahyuM " hAlate mAre kAMI kahevuM nathI paNa avasara Ave dIkSA grahaNa karaje." rAjAoe kuMbha rAjAnI kSamA mAgI. ane malIku mArIne page plAgI svasthAne gayA. turta lokAntika dee AvI " nAtha! tIrtha pravartAve."nI vinati karI. jAlakadevatAoe vasu vRSTi karI. ane bhagavAne vArSika dAna devuM AraMDyuM. pacIsa dhanuSyanI kAyAvALAM mahilakumArI so varSanI uMmare jayaMtizibikA upara ArUDha thaI sahastrAstra vanamAM padhAryA. eka hajAra yurU tathA traNa hajAra strIo sAthe mAgazara zuda 11nA dIvase azvinI nakSatramAM aThThama tapa pUrva dIkSA grahaNa karI. Aja vakhate mallinAtha traNe rAna sAthe mana 5ryavAna pAmI cAra jJAnI thayAM. kevaLajJAna paNa vadhu vilaMbane sahana na karavAthI teja divase paiDA samayamAM AvI maLyuM. AthI paMcajJAnane dhAraNa karanArAM thayAM. devAmAM samavasaraNa racyuM. ane tenI vacce trAsa dhanuSya 'uMcuM caityavRkSa racyuM. bhagavAna parva dvAre pravezI caityavRkSane pradakSiNA karI "tirtha == kahI siMhAsana upara ArUDha thayA. kuMbha rAjA ane chamitra rAjAo IndranI pAchaLa AvI beThA. davee ane rAjAoe tuti karyA bAda bhagavAne dezanA AraMbhI. A dezanAthI keIe cAritrAte keAIe sasakti Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI munisuvrata svAmi caritra | grahaNa karyuM. cha mitra rAjAoe cAritra grahaNa karyuM. ane kuMbha rAjAe paNa samakita grahaNa karyuM. mallinAtha prabhune bhiSaka vagere aThayAvIza gaNadhare thayA. bhagavAnanI dezanA bAda bIjI pirisImAM pApITha upara besI bhiSaka gaNadhare dezanA ApI. ane tyArapachI sau bhagavAnane namI svasthAne gayA. bIje divase teja vanamAM rahela vizvasena rAjAne hAthe bhagavAne paramAtrathI pAraNuM karyuM. | mahInAtha bhagavAnanA zAsanamAM kubera nAme yakSa zAsanadeva ane vaireTayA nAme caNinuM zAsana devI thaI. kubera yakSa IjAyudha sarakhA varNavALe, cAra mukhavALe, hAthInA vAhanavALo, cAra dakSiNa bhUjAmAM varada, parazu, trizULa ane abhayane dhAraNa karanAra tathA cAra vAma bhujAomAM bIrU, zakti, mugara ane akSasUtrane dhAranAre thaye. vaizyA nAme zAsanadevI zyAmavarNavALI, kamaLanA Asana upara besanArI, be dakSiNabhujAmAM varada ane akSasUtra tathA be vAgabhujAmAM bIruM ane zakti dhAraNa karanArI thaI. mallInAtha bhagavAnane cAlIsa hajAra sAdhu, paMcAvana hajAra sAdhvI, chase ane aDasaTha cauda pUrvadhArI, be hajAra baso avadhijJAnI, sattarase pacAsa mane paryavajJAnI, be hajArane base kevaLajJAnI, be hajArane navase vaikriya labdhivALA, eka hajArane cAraso vAda labdhivALA, eka lAkhane tyAsI-hajAra zrAvaka, traNa lAkhane sIttera hajAra zrAvikA ATalo parivAra thaze. mallInAtha prabhu dIkSA lIdhA bAda ghaNe kALa pRthvI upara vicarI pitAne nivaNu kALa samIpa jANuM sametazikhara padhAryA. tyAM pAMcaso sAdhu ane pAMcase sAdhvIo sAthe aNuzaNu vrata svIkArI eka mAsane aMte phAgaNa suda 12nA divase bharaNI nakSatramAM caMdrane yoga hatuM tyAre prabhu mallInAthajI nirvANa pAmyA. bhagavAna mallInAthe kaumArAvasthAmAM ane vrata paryAyamAM maLIne kula paMcAvana hajAra varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. aranAtha svAminA mukti pAmyA bAda keTI hajAra varSa gayA bAda mallInAtha tIrthakara mokSe gayA. sarve Indoe bhagavaMtanA tathA anya munionA dehane yathAvidhi agnisaMskAra karyo ane prabhunA dADhA Adi avayava yathAyogya vaheMcI laIne naMdIzvara dvIpe jaI nirvANuparvotsava ujavI Indro svarasthAne gayA. zrI munisuvrata svAmi caritra pUrvabhava varNana. prathama dvitIya bhava-zuraSTa rAjA ane prANutadevalomAM deva. A jaMbudvIpanA pazcima videhamAM bhAratanAmanA vijyane viSe caMpA nAme nagarI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ' [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, hatI. tyAM zraSTha nAme rAjA rAjya karate hato. A rAjA dAnavIra, raNavIra, dharmavIra ane AcAravIra hate keTaleka vakhata rAjya pALyA bAda teNe naMdanamuni pAse dIkSA grahaNa karI, vIsthAnaka tapanuM ArAdhana karI tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM. ane prAMte mRtyu pAgI prANata devalokamAM devapaNe utpanna thayo. !' ; ' harivaMzanI utpatti. A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM kezAbI nAme nagarI hatI. tenagarImAM sumukha nAme rAjA hatA. A rAjA ekadA vasaMta samaye pharavA nIkaLyo. mArgamAM teNe vIraviMdanI zrI vatamALAne dekhI. tenuM rUpa joI rAjA mugdha thayo. maMtrInA prayatnathI teNe tene aMtaHpuramAM dAkhala karI. vIraviMda vanamALAnA javAthI gADI banyo. te zerIe bhaTake che ane "vanamALA! vanamALA!" evI bUmo pADe che. lokonA ToLeToLAM enI pachavADe bhame che. eka vakhata varSARtumAM rAjamahela AgaLa kolAhala, sAMbhaLI sumukha vanamALA sAthe agAsImAM Avyo. teNe lokonA TeLAthI gherAelA gAMDA banela vIraviMdane joyo. jotAMja pitAnA kRtya mATe bannene duHkha thayuM, ane potAnA viSayalaMpaTapaNu mATe dhikkAra upajo. Aja arasAmAM vijaLI paDI ane vijaLIthI sumukha ane vanamALA mRtyu pAmI " harivarNakSetramAM yugaliyApaNe utpanna thayA. mAtapitAe hari ane hariNuM evAM temanAM nAma rAkhyA. rAjA rANIne vidyutpAtathI bharelAM dekhI vIraviMda AnaMda pAmyo. ane bALatiya tapI mRtyu pAmI saudharma devalokamAM kilibathIka devapaNe utpanna thayo, avadhijJAnathI teNe pitAno pUrvajanma ane yugalika hari hariNIne dekhyAM. temane dekhatAM tene pUrvanuM vara tAjI thayuM. ane teNe vicAryuM ke huM emane evI sthitimAM mukuM ke teo duHkha paraMparA pAmI saMsAramAM rakhaDe? AthI teNe bannene upADI caMpA nagarImAM apatriyA mRtyu pAmelA caMdrakIti rAjAnI gAdI u5ra sthApana kayI ane pradhAno dvArA kalpavRkSanA phaLa sAthe mAMsa madirA apAvI bhraSTa karyo. A hari rAjAnA nAmathI jate divase te vaMza hariveza tarIke khyAti pAmyo. chevaTe harirAjA mRtyu pAmI zItaLanAtha bhagavAnanA samayamAM narake gaye. harirAjA pachI te vaMzamAM pRthvIpati-mahAgiri, himagiri vasugiri, giri. vimalagiri vigere aneka rAjAo thayA. temAM kaIka svarge te kaIka nara ane kaIka mekSe paNa gayA. [2] tRtIyabhava-zrI munisuvrata svAmi Ama anukrame te vaMzamAM utpanna thaela samitrarAjA rAjagRhI nagarImAM rAjaya karate hate. tene pAvatI nAme rANI hatI. eka vakhata tenI kukSimAM zaraSTha rAjAne jIva prANuta kalpamAMthI eNvI zrAvaNa suda pUnamanA divase zravaNa nakSatramAM putrapaNe utpanna thayo. mAtAe cauda svama dekhyAM. devoe vana kalyANaka mahatsava karyo. anukrame pUrNamAsa Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI munisuvrata kavAmi caritra | 161 pajAvatI jeTha vada AThamanA divase zravaNa nakSatramAM pharmanA lAMchanavALA, zyAmakAMtivALA putrane janma pApo. deze ane dikakumArikAo janma mahotsava karyo. pitAe bAra divasa sudhI janma mahotsava karyA bAda sArA muhUrte sunisuvrata evuM nAma rAkhyuM. kAraNa ke bhagavAna jyAre garbhamAM hatA tyAre mAtA suni jevAM sutratA thayAM hatAM. yauvanavaya pAmatAM pravuM vIza dhanuSanI kAyAvALA thayA. ane mAtApitAe prabhAvatI vigere aneka rAjakanyA sAthe paraNAvyA. A prabhAvatIdevIthI munisuvrata svAmine sukata nAme rAjakumAra thayo. bhagavAna jyAre sADAsAta hajAra varSanI uMmaranA thayA tyAre pitAe temane rAjyalAra pyo. bhagavAne paMdarahajAra varSa sudhI pRthvInuM pAlana karyuM. tevAmAM "vAmin ! tIrtha pravartAnI vijJapti kAntika devage karI. bhagavAne suratane rAjagAdI upara besADayo. sAMvatsarika dAna ApyuM ane aparAjitA nAnI zibikA upara ArUDha thaI nilaguhA nAmanA udhAnamAM padhAryA. AbhUSaNa vigerene tyAga karI pharANu zuda bArasanA divase zravajunamAM hAjara rajAnI sAthe chaTha tapUrvaka bhagavAne dIkSA agikAra karI. bIje divase rAjagRhi nagaramAM brahmadara rAjAne ghera kSIrAnna vaDe pAraNuM karyuM. paMcadivya pragaTa thayAM. ane pAraNAsthAne brahmadara rAjAe ratnapIDIkA karAvI. bhagavAne tyAMthI anyatra vihAra karavAnuM AraMhyuM. chazsthapaNe agiyAra mAsa sudhI vihAra karyA bAda pharI bhagavAna nIlahA udyAnamAM jhAyA ane caMpakavRkSanI nIce kAusaga dhyAne rahyA. ahiM temaNe phAgaNa vada bArasanA divase zravaNa nakSatramAM ghAsikamane kSaya karI kevaLajJAna upAsyuM e samavasaraNanI racanA karI. bhagavAna pUrvadyAre pesI cAlIza dhanuSyanA uMcA caityadakSane pradakSiNA karI namoticara kahI sihAsana upara ArUDha thayA. - bhagavAna samavasaryAnA samAcAra sAMbhaLI sutrata rAja parivAra sahita tyAM Avyo. ane IndranI pAchaLa beThe. istuti karyA bAda bhagavAne dezanA AraMbhI, ane te dezanAmAM mAganusArI, zrAvaka ane sAdhupaNAne upadeza Apyo. dezanA sAMbhaLI keTalAke rIkSA. keTalAke zrAvakapaNuM ane keTalAke chuTA chuTA trataniyamo lIdhA. munisuvrata svAmi bhagavAnane indrAdika dAra gaNadhara thayA temaNe bhagavAna pAse tripadI pAmI dvAdazAMgInI racanA karI ane pahelI pirisI pUrNa thayA bAda gaNadhara bhagavate pAdapITha upara besI dezanA ApI. temaja te pUrNa thatAM sau avasthAne gayA. - anivrata svAminA zAsanamAM varUNa nAme cala zAsanadeva tathA naradattA nAme kSiNI zAsanadevI thaI. varUNa pakSa traNa netravALe, cAra sukhavALe, zvetavaNuMvALa, dA dhArI, vRSabhanA vAhanavA, cAra dakSiNa bhUjhamAM bIjoruM, gadA, bApu tathA zakti dhAraNa karanAra tathA vAma bhUjamAM nakuLa, akSatra, dhanuSya ane parazu dhAraNa karanAra che. tathA naradattA cakSiNI gauravarNavALI, bhadvAna upara besanArI, be dakSiNa bhUjamAM varada ane akSa sa tathA be vAma bhUjamAM bIrU ane trizula dhAraNuM karanArI thaI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 ' '[ viSaSTi zalAkA purU zAsanadevanI sAnidhdhavALA bhagavAna eka vakhata bharUca nagara samavasaryo. bhagavAna samavasaryAnA samAcAra sAMbhaLI te nagarane jitazatru rAjA azva upara caDhI vaMdana karavA AvyuM. dezanAne aMte gaNadhara bhagavaMte bhagavAnane pUchayuM, "A samavasaraNamAM kANuM dharmane pAmyu?" prabhu bolyA "jitazatru rAjAnA azva sivAya koI dharma pAmyu nathI.' jitazatru rAjAe bhagavAnane AzcaryathI pUchayuM : "bhagavAna ! A azva keNu che?' . ' ' - pazvinI khaMDa nAmanA nagaramAM jinadharma nAme eka zeTha hatuM. tene sAgaradana nAme mitra hatuM. te bhakipaNAthI jinadharmanI sAthe caityamAM darzana karavA ane gurUvadana karavA jato hato. eka vakhate muninI dezanAmAM teNe evuM sAMbhaLyuM ke "je arihaMta prabhunuM bina karAve te janmAntaramAM saMsArane dUra karI bhavAntaramAM zreSTha dharmane pAme. arthAt je mANasa A bhavamAM jevI sevA kare tevI parabhavamAM tene maLe che. A pachI teNe eka suvarNanuM jinabiMba karAvyuM ane sAdhunI pAse pratiSThA karAvI. A sAgaradatta prathama mithyAtvI hatA. tethI teNe nagara bahAra zivAlaya karAvyuM hatuM. uttarAyaNa parvane divase sAgaradatta tyAM gaye. ahiM teNe ghInA ghaDAnI nIce cUMTelI udheIne pUjArIonA hAthe ghaDA levAthI jyAM tyAM verAyelI dekhI ane Amatema cAlatAM pUjakathI cagadAtI paNa joI sAgaradattane dayA AvI ane te vastrathI udheIne dura kare che teTalAmAM pUjArIe mazkarI pUrvaka kahevA lAgyA ke "A tuM jaina sAdhuonI zikSAne amala karate haIza" ema kahI udheIne vadhu baLathI cagadavA mAMDI. sAgaradatte A vAta pUjArIonA AcAryane kahI. paNa teNe tenI upekSA karI. sAgaradattane lAgyuM ke A loke durgatimAM paDe che ane bIjAne pADe che. Ama chatAM teNe ziva pUjana te karyuM. tyAMthI mRtyu pAmI sAgaradatta A jAtivata azva thayo che pUrva janmamAM teNe jinapratimA karAvelI hatI tethI amAre dharmopadeza sAMbhaLI thoDIvAramAM pratibaMdha pAmyuM che. bhagavaMtanA A vacana sAMbhaLI rAjAe azvane khamAvyo ane tyAra pachI bharUca azvAvabodha tIrtha tarIke prasiddhi pAmyuM. bhagavAna munisuvrata svAmi eka vakhata hastinApura nagaramAM padhAryA. A nagaramAM garikanAme eka tApasa hatuM. tyAre rAjA tApasa bhakta hovAthI tene jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM. paNa tApase kahyuM. "mane kArtika zeTha pIrase te huM jamavA AvuM. rAjAnA Agrahatha ketika zeThe tene bhojana pIrasyuM paNa manamAM vicAryuM ke je meM pahelAM dIkSA grahaNa karI heta te mAre A parAbhava sahana kara na paData. Ama vicArI bhagavAna pAse' hajAra zrAvake sAthe teNe dIkSA grahaNa karI. cAritra pALI kArtika zeTha saudharma devalokamAM IpaNa utpanna thaye ane garika tenuM vAhana rAvaNa hAthI rUpe utpanna thayo. Indrane dekhI tene pUrvara tAju thayuM. ane teNe be mastaka karyo. i be rUpa karyo. Ama chatAM palAyana karatA tene Indra vajaprahAra karI vaza karyo. - " ' ' ' bhagavAna munisuvrata svAmine trIsa hajAra sAdhu, pacAsa hajAra- sAdhvI, pocaso cauda pUrvadhArI, aDhAraso avadhijJAnI, paMdaraso mana:paryavajJAnI, aDhAraso kevaLarAma, ba Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zi mahApara gavatti cAritra ]. 163 a. hajAra kilAivALA, eka hajAra base vAdalabdhivALA, eka lAkhane tera hajAra zrAvaka, 1 lAkhane pacAra hajAra zrAvikA ATalo parivAra tho. hIrA DIdhA bAda gADA sAta hajAra varSa pRthvI upara vicarI munisuvrata svAmi pitAno mokSakALa samIpa jANI sametazikhara padhAryA. tyAM eka hajAra munio sAthe azag ghata kAryuM. ane eka mAsane aMte jeTha vada 9 nA divase zravaNa nakSatramAM caMdrane bhega hato tyAre eka hajAra munio sAthe mokSe gayA. anita kavAmie sADAsAta hajAra varSa kumArapaNAmAM, teTalAMka varSa vratamAM, ane teTalAM ja varSa rAjyamAM ema kula trIsa hajAra varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. mallInAtha svAminA nirvANa pAmyA bAda cepana lAkha varSe munisuvrata svAmi mokSe gayA. sarve Indoe bhagavaMta tathA anya munionA dehano yathAvidhi agnisaMskAra karyo. bagAvatanA dAThA Adi avayave thAyogya vaheMcI laI nadIzvara dvIpe jaI nirvANuparvotsava ujavI sI svAne gayA. navamA zrI mahApadma cakravatti caritra (1) cakravatine pUrvabhava. zrI munisuvratasvAmi vihAra karatA hatA te samayamAM mahApama nAmanA cakavati thayA che. temanuM caritra have ahiM kahevAmAM Ave che. A jaMbuDhIpanA pUrva videhanA sukaccha nAmanA vijayamAM zrInagara nAme eka nagara hatuM te nagaramAM prajApAla nAme rAjA rAjya karatA hatA. eka vakhata teNe akasmAta vidyatpAtane dekhyo. ane tethI te vairAgya pAmyuM. tyArabAda teNe samAdhisa nAmanA yuninI pAse dIkSA laI sudara cAritra pALyuM ane aMte bAramA devalokamAM IpaNe utpanna thayA. - - mahApo cakravati A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAme nagara hatuM. te nagaramAM pAmottara rAjAne vALA nAme rANathI viSNukumAra nAme putra thayo. tyArapachI prajA pALa rAjAno jIva asmRta devalokamAMthI vI cauda sva sUcita vALApANInI kukSine viSe avataryo. pUrNa samaye putrano janma thayo. ane pitAe mahApadma evuM nAma rAkhyuM. vizukamAra ane mahApadma bane bhAIoe jotajotAmAM sarva kalAo saMpAdana karI. mahApama kumArane vadhu buddhizALI jANI pitAe yuvarAjayade sthApana karyo. te samaye ujenimAM zrIvama nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene namuci nAme 1 lai triSaSTimAM namuci nAme purohita hato ema jaNAvela che. paNa bIje badhe namaci nAme , maMtrI hato tema hovAthI te mukela che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, maMtrI hatA. ekavakhate munisuvrata svAminA tIrthanA sutrata nAme AcArya urjanimAM sama vasaryA. rAjA parivAra sahita AcAryane vAMdavA nIkaLe. rAjAnI sAthe munine vaMdana karI namuci jema tema prazna pUchavA mAMDayo. gurUmauna rahyA eTale namuci belyo "AcArya kAMI jANatA nathI tethI kaze uttara ApatA nathI." AcArya Ane javAba Ape teTalAmAM temanI pAse rahelA ziSe namucine kahyuM "tamAre pUchavuM hoya te pUcho. te belyo "tame apavitra ane vedathI bAhA che tethI kuzala IcchanAra rAjAnA dezamAM rahevA yogya nathI" Ane munie javAba Apyo ke je brahmacArI hoya te pavitra ane abrahmacArI hoya te sadA apavitra gaNAya che. ame brahmacArI chIe vedamAM pANInuM sthAna, khANuo, ghaMTI, cUlo, ane sAvaraNI e pAMca sthAna gRhasthane pApa mATenA kahyA che. te pAMca sthAnonI nitya sevA kare teo veda bAhya che. ame te pAMca sthAnathI rahita chIe bAkI brahAcaryathI brAhmaNa ane zilpathI zilpI. brAhmaNa kahevA mAtrathI sAco brAhmaNa na kahevAya. ItyAdi yuktithI munie namucino parAbhava karyo. namucine khuba lAgI AvyuM. rAtre talavAra laI sutAcAryane mAravA Avyo. paNa zAsanadevIe tene khaMbhita karyo. loke savAre tene khaMbhita karelo dekhI tenI niMdA karavA lAgyA. namuci tyArabAda ujajenI cheDI hastinApuramAM AvyuM. mahApadma kumAre tene pradhAnapade sthApe. namucie mahApamane raMjita karavA sihabala nAmanA eka sAmaMtane je ghaNA vakhatathI vaza na thatAM tene vaza A . mahApama namuci upara prasanna thayo. teNe tene varadAna mAgavAnuM kahyuM. namucie avasare mAgIza ema kahI patAvyuM. eka vakhate mahA padamanI mAtA javALAe pUjA mATe suMdara ratha banAvyo. zokanI sarasAIthI tenI apara mAtA lakSmIe brahmaratha banAvyuM. jalayAtrAnA varaghoDAmAM ane jaNIoe Agraha karyo ke amAre ratha pahele. rAjAe bane rathanI yAtrA aTakAvI. mahApakSe pitAnI mAtAnA prathama rathapUrvakanI yAtrA mATe prayatna karyo paNa temAM phaLIbhUta na thavAthI te hastinApura choDI cAlI nIkaLyo. ane eka mahA jaMgalamA Avye. tyAM teNe eka tApasa Azrama dekhyo. ajANyA rAjakumArano tApasIe satkAra karyo ane tene pitAnA gaNuM tyAM rAkhyo, A AzramamAM caMpAnagarInA rAjA janamejayanI nAgavatI nAme strI potAnI putrI madanAvalI sAthe rahetI hatI. A madanAvalI mahApamane joI tenA upara anurAgavALI thaI mAtAe tene rokI ane tene kahyuM ke "tuM cakravartinI patnI thavAnI che te zA mATe ATalI utAvaLa kare che ? mahApa manamAM saMtoSa mAnyo. teNe mAnyuM ke " huM cakravarti thavAno chuM A hamaNAM nahi te pachI paNa mArI patnI thaze." kumAra Azrama che. ane siMdhusadana nagara tarapha cAle. ahiM rAjAne hAthI gADo thayA hatA. tene vaza ANI mahAna rAjAne prasanna karyo. mahAsene tene re kanyAo paraNAvI. eka vakhata sukhamagna zayAmAM piDha hato te vakhate vegavatI nAmanI vidyAdharI taka ura Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~- ~ zrI mahApa cakavatti garitra ] 125 karavA AvI kumAre tenuM kAraNa pUchyuM tyAre teNe kahyuM Indradhanu rAjAnI rANe zrIkAMtAnI kukSithI utpanna zamelI jayacaMdrA tamArA vinA taraphaDe che" hu jayacaMdrane apAvavA AvI 6. mApamakumAra vegavatI sAthe tADhaya upara gayo ane tenA pitAnI saMmatithI jayacaMdrA sAthe la karyo. vaLatAM jayacaMdrAnA mAmAnA dIkarA gaMgAdhara ane mahidhare tenI sAthe yuddha karyuM paNa teno te parAbhava karyo. tyArapachI mahApamane cauda ratna utpanna thayAM. te ratnothI te cha khaMDa gAyA. ane tApasa AzramamAM rahela madanALIne paraNI tene strI rana banAvyuM. mahApadma saMpUrNa addhi sahita hastinApura Avyo. mAtapitAe tenAM luchaNA lIdhAM. A arasAmAM avatAcArya hastinApura padhAryA. mAtApitAe temanI pAse dIkSA levAnI IcchA karI. vizakumArane rAjya ApavA mAMDayuM. paNa teNe rAjaya na letAM pitAnI sAthe sUtratAcArya pAse dIkSA lIdhI. A pachI mahApaddamano rAjyAbhiSeka thayo ane cakkI abhieka paNa . mahApame pitAnI mAtAne adhuro rahela manoratha jenaratha kADhI pUre karyo. suvatAcArya pamottara pramukha ziSyo sahita keTalAka vakhata tyAM rahyA ane tyArabAda bIje vihAra karyo te divase pottara muni kevaLajJAna pAmI kSe gayA ane viSNukumAra ugra tapazcaryAnA baLe aneka labdhio pAmyA. ane AkAzagAminI labdhithI vividha sthaLe tIrtha yAtrA karatA saMyama nirvAhamAM potAnuM jIvana pasAra karavA lAgyA. mahApadama kumAre pitAnA cakIpaNAnA kALamAM aneka jInamaMdira baMdhAvyAM ane ghaNA dhArmika kAryo karyA. eka vakhata sutratAcArya ziSyo sahita pharI hastinApura padhAryA. namUcie temane joyA ane verano badalo levAnI IcchA tenA manamAM jAgRta thaI. teNe rAjA pAse mAro yajJa cAle tyAM sudhI rAjya mArI hakumatamAM rahe tevI varadAna badalanI mAgaNI karI. eka vacanI rAjAe te kabula karI tene rAjya soMpyuM. yajJamAM AzIrvAda ApavA sarva dharmAcAryo AvyA. mAtra zvetAMbarI jaina sAdhu AvyA nahi. namucine hAnuM malya. tethI teNe temane kahyuM "rAjAnuM nahi kalyANa IcchanArA tame ahithI cAlyA jAva. huM hAla rAjA chuM." sutratAcArye kahyuM "hAla amAre cAturmAsa che. cAturmAsa pachI ame jaI nacie na mAnyuM. teNe javAnI sAta divasanI mahetala ApI. sutratAcArye merU parvata upara rahela viSNukumAra pAse eka munine mokalyo. viSakumAra sunine sAthe laI turta tyAM AvyA. namucine khuba zAMtithI samajAge. paNa namuci eka no be na thayo. vi. kumAra nasacine kahevA lAgyA ke traNa DagalAM jamIna te ApIza ke nahi?'namuci kahyuM "huM tamane traNa DagalAM bhUmi ApuM chuM paNa te bhUminI bahAra ja raheze tene huM tatkALa haNI nAMkhIza." viSNukumAre "tathAstu" ema kahI svIkAra karyo. namuci viSAkamA rane traNa DagalAM jamIna laI levAnuM jaNAvatA ubhA rahyo. munie potAnI kAyA lAkha jana vikavI. mAnavo de ane sarva jagata kSobha pAmyuM. Indroe devasabhAnA nATAraMbha baMdha karyA. pAtAlavAsI de kSaNamAM zuM thaze te vicArI kaMpavA lAgyA. muninA krodhe. mAjhA mUkI hatI. sarva jagata bhayamAM AvI pahayuM hatuM. be DagalA mAtramAM sarva jagata Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 ( laghu triSaSThi zalAkA puru. rokI lIdhu. namrucine kahyuM - khola trIjo paga kyAM mukuM ?" teNe trIjuM DhaMga namucinA mastaka upara mUkayu. devA, indra, mahApadma ane sakala saMgha munine kApa sa'harI jagatanI rakSA karavAnuM vinavI rahyA hatA. mahApadma kahevA lAgyA. A mArA aparAdha che. meM p dhyAna na ApyuM. A mArA ane duSTa namucinA aparAdhathI khIjA na duHkhI thAya !" munie saMdha sAme daSTi nAMkhI, pujya sadhanI AjJA mAthe caDhAvI peAtAnuM svarUpa hatu. tevuM manAvyuM. gurU pAse AlecanA lIdhI. chevaTe kevaLajJAna pAmI viSNukumAra mekSe gayA. paNa te prasaMga pachI viSNukumAra trivikrama kahevAyA. mahApadma rAjA A adhA prasagA dekhI vairAgya pAmyeA. teNe cha khaDa pRthvI cheDI dIkSA aMgIkAra karI sudara cAritra pALI kevaLajJAna pAmI siddhigati pAmyo. mahApadma cakravarti e kumArAvasthAmAM pAMcase varSa, mAMDalikapaNAmAM pAMcasa varSa, digvijayamAM traNase varSa, cakravarti paNAmAM aDhAra hajAra ane sAtame vadhu tathA dIkSA vasthAmAM dasa hajAra varSa maLI trIsa hajAra vanuM AyuSya bhogavI siddhigati pAmyA. viSNukumAra caritra sahita mahApadmacakravarti caritra sapUrNa : [zrI kuMthunAtha, zrI aranAtha, chaThThA alabhAdi, AThesAcakro, sAtamA balabhadrAdi, zrI mallInAtha, zrI munisuvrata svAmi, navamA cakI caritra rUpa chaThThuM parva saMpUrNa ] 7-17 laghu triSaSTi zalAkA purUSa 1-2-3-4-5-6 parUSa pUrvA saMpUrNa 7777 ga Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - laghutriSaSTi zalAkA purUSa caritra. uttarArdha [parva cha-8-9-10] traNa vasa rAmAyaNanA mukhya pAtra paricaya. purUSa pAtra sahastrAgu rAvaNanI pUjAmAM vikSepa karanAra rAjA rAvaNanA pitA navA zatabAhu muni sahasrAMzunA sAMsArika pitA prativAsudeva anaraNya dazarathanA pitA nArada kamANe rAvaNane prathama laghubaMdhu kalahapraya brahmacArI maphata vilI rahyuM rAvaNane bIje yajJa karanAra rAja satya mATe prasiddhi pAmela rAjA indrajita-medhavAlana rAvaNanA putro kSIradaba nAradanA gurU vizravaNa gavaSNunI mAsIne putra rAvaNanuM vAhana parvata kSIradabane putra ati bhuvanAlaMkAra mahAkALa cAnI utpattinA kAraNurUpa deva pavanavega yamarAjanA trAsamAMthI bacAvavAnI harivAhana araja karanAra mathurAnA rAjA madhu harivahanane putra vidyAdharane rAjA nala kumAra durlaya puranA rAjA yamarAjA Indrane khaMDiyA rAjA sahastrAra Indra rAjAne pitA AdityarA-vakSarajA kInkIdhI rAjanA putro dattavIrya Indrane putra vAli-sugrIva AdityarajAnA putra mahendra AjanAne pitA nala-nIla akSarajAnA putro prasannakArti aMjanA suMdarIne bhAI khara rAvaNane banevI pahUlAda pavana jayanA pitA vigadha khara sAthenA yuddhamAM lakSmaNane prahasita pavanaMjayane mitra sahAya karanAra vidyAdhara pavanaMjaya aMjanAno pati gaganacaMdra muni vAlinA gura vidyumabha aMjanA mATe pavanaMjayano haripha caMkarazmi vAline patra varUNa rAvaNane haripha rAjA aMgada, jayAnaMda sugrIvanA putro amitagati muni-aMjanAne pUrvabhava kahenAra muni sAhasa gati supIra samAna rUpa pratisUI aMjanAno mAma karanAra vidyAdhara hanumAna pavana jaya-aMjanAne putra Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gya rAma, lakSmaNa, bharata zatrundhranA pitA rAma, lakSmaNu, bharata, zatrundhradazacanA putrA ca dragati bhAma"DaLanA pAlaka pitA bhAma'DaLa - janaka krmaka satyavruti muni si haidara sItAnA kANa zamyanA pUrvabhava kahenAra atinA zA siaAdarane khaDIyA gA kailyANumALAnA pitA pANIpatI eka garIba brAhmaNu gAkaNuM iAkaNuM yakSa rAmane mATe namarI vasAvanAra atiIya - strI sainyathI parAbhava pAmanAra viza yaratha ativIyanA putra kulabhUSajI, dezabhUSaNa pUrva bhA saMbhaLAvanAra gurU trigupta, sugupta daMDakAraNyanA itihAsa jaNAvanAra munie rAvaNanI benanA pUtrA sItAnI bhALa ApanAra vajraka vAlikhAya rUdradeva kapila zabuka-suMda rataTI akSakumAra vizALa praticaMdra aprameyakhala vikhavAda jaNAvanAra mahAlAcanadeva--Ama lakSmaNune hitmya astra ApanAra vizalpAnA prabhAva jaNAvanAra caMderI, iMdrajita, mepanaHhenanA pUbhava kahenAra muni gavaSNunA putra rAvaNu-vibhISaNu vacce thaela kRtAMtavana sAta RSie vijaya suradeva IM gere A sItAnA bhAi sItAnA pitA vajrajradha kama cArIo-sItAnA `apavAda anaMgalavaNu--madanAMkuza sihAya pRthurAjA zamanA senApati mathurAne nirAgI banAvanAra jaNAvanAra sItAnA Azraya ApanAra rAmanA putrA rAmano putronA adhyApaka lavaNu aMkuza sAthe yuddha karanAra jayabhUSaNamuni-sIttA agni praveza vakhate panArela muni 1 &p() { sautAne sahAya karanAra va amRtadheASa--jenI pAme anaJa lavaNe dIkSA lIdhI te jaTAyu-kRtativadana deva rAmane pratiSedha karanAra de suvratamunirAme jenI pAme catri grahaNa te ana deva lavajInA putra pratinadI garmArthane pAraNuM karAvanAra sItendra--Amane ghyAnamAthI calita karavA Ava nAra sItAneA A. strI pAtra kaikesI zavajInI mAtA supa NakhA madodarI AvaNunI ena rAvaNunI paTANI. zrIprabhA kanakaprabhA, ratnAvaLI rAvaNunI patnIe tarimALA kuMbhaNunI patnI. vibhISaNunI patnI. AdiyarajAnI patnI RkSarajAnI patnI sugrIva patnI. upara bhA-rAvaNu upara meAhita thanAra nalakharanI patnI. AjanAsuMdarI vasa tatilakA putranajayanI patnI aMjanAsuMdarInI sakhI, satyavatI, ana gakusumA, laMkAsuMdarI.-hanumAnanI patnI aparAjitA, suprabhA, sumitrAdamI, dazarathanI patnIe. vijayasuMdarI, bhadrA bharatanI patnIe. rUpavatI, abhayamatI,- kalyANumALA, vanALA, ratimALA, jitapadmA, visa; maneAramA lakSmaNanI ATha paTarANI sItA zrIdAmA, ratinibhA, prabhAvatI-rAmanI patnIe zazIcUlA, madAkinI. ana galavaNunI patnI. caMdramukhI, namAlA manAMkuzanI patnIe 5 zrI IndumAlinI harikAntA. tArAmatI ' Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAmAyaNa baladeva rAma, vAsudeva lakSmaNa ane prativAsudeva rAvaNacaritra. rAvaNane janma zrI ajitanAtha bhagavAnanA samayamAM laMkAnagarImAM meghavAhana nAme eka rAkSasa kuLamAM janmele mahA baLavAna ane parAkramI rAjA rAjya karate hato eNe atyaMta kuzaLatApUrvaka rAjyane kArabhAra calAvyo paraMtu vRddhAvasthA thatAM eNe lakAnuM rAjya pitAnA karatAM vadhu parAkramI ane vIryavAna putra mahArAkSasane sepyuM ane pite dIkSA agikAra karI svazreya sAruM. mahArAkSasanI pachI e kULamAM aneka rAjAo thaI gayA emAM sauthI vikhyAta rAjA kItidhavala thaye e zreyAMsasvAminA kALamAM thaI gaye. A bAju lakAmA kIrtidhavala rAjya karatA hatA tyAre meghapura nagaramAM vidyAdharono rAjA atI: pitAnI ANa vartAvI rahyo hate ene sarvaguNasaMpanna zrImatI nAmanI zIyaLavatI rANI hatI. e rANunI kukhe zrIkake nAmane putra ane devI nAmanI putrI utpanna thayAM hatAM ane bhAIbena atyaMta svarUpavAna ane devI svarUpavALAM hatAM. devInAM rUpanAM vakhANa dezadezanA rAjAonA kAne pahoMcavA lAgyA. e ja arasAmAM ratnapura nagaranI aMdara pu ttara nAme eka vicakSaNa svabhAvane rAjA rAjya karate hato enA subhaTee devInAM ghaNuM ja vakhANa karyA tyAre puttare manamAM nizcaya karyo ke kaI paNa hisAbe mAre devIne paraNavI evA nizcayathI eNe devInuM mAthuM atI dra pAse karyuM. paraMtu atI enI mAgaNIne asvIkAra karI devIne kIrtidhavala sAthe atyata dhAmadhUmathI paraNAvI. - putara rAjAne kAne samAcAra AvI pahoMcyA ke devInAM lagna te kIrti dhavala sAthe thayAM che. e sAMbhaLatAM ja putara rAjAnA manamAM krodhanI jhALa vyApI gaI AthI kItidhavala ane atI dra para vera levAne manamAM eNe nizcaya karyo. evAmAM eka divasa atI rAjAne viraputra zrIkaTha pharate pharate puSpottara rAjAnA kriDAMgaNa samA eka manahara udyAnamAM jaI caDayo, cAre bAju lIlAM jhADe zobhI rahyAM hatA sRSTinuM saudarya jANe tyAM AvIne UbhuM hoya evuM sudara dazya tyAM jAmyuM hatuM. eTalAmAM pattara rAjAnI putrI padyA eka vRkSa pAchaLathI bahAra AvI. e atyaMta svarUpavAna ane AkarSaka putrI hatI ene jotAM ja zrIkaMTha enA pratye anurAgI banyA zrIkai paNa deva jevo dekhAvaDo ane sohAmaNe hate. eTale padhAnA hRdayamAM paNa zrIkaMTha pratye anarAga jamyo ne manamAM zrIkaMThanuM sAmIpya IcchavA lAgI zrIkaMTha paDyAnI icchA tarata ja kaLI gaye eTale eNe padyAne pitAnA vizALa ska dha para besADI dIdhI ane pite AkAzamAM uDavA lAge Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [laghu triSaSTi zalAkA puruSa udyAnanA mALIo ane rakSakee Ama zrIkaThane padmA sahita AkAzamAge uThate. je eTale bUmarANu pADI uThayAH "bacAvo, bacAvo ! rAjakanyA padhAnuM haraNuM A zrIkaMTha karI jAya che. jaladI enI pAchaLa keI doDe, puttara rAjamahelamAM hatuM. enA kAne A zabdA paDayA ke tarata ja e zrIkaMThanI pAchaLa javA taiyAra thaI gaye. eka virATa sainya eNe taiyAra karI zrIkaMThanI pAchaLa, prayANa karyuM. puttara rAjAne potAnI pachavADe AvatA joIne zrIkaMThane manamAM phALa paDIAvaDA moTA sainyane pite sAmano kema karI zakaze e eka meTe savAla enA manamAM thaI paDaze, paraMtu tarata ja ene pratidhavala yAda AvyuM. - pitAnI jAtane bacAva karavA mATe zrIkaMTha kAtidhavalanA Azare gayo. kIrtidhavalane eNe pitAnI sarva hakIkata savistara kahI saMbhaLAvI. kIrtidhavale zrIkaMThane bacAvavA manamAM nizcaya karyo. eTalAmAM te purSottara rAjA tyAM AvI paho, eNe kIrtidhavalane kahevaDAvyuM ke - mArA duzmana grIka Thane mAre havAle kara; nahi to pariNAma ghaNu kharAba Avaze " kIrtidhavala keIthI Dare evI picI mATIne mAnavI nahote eNe eka vIrapuruSane chAje e javAba pAThaH "tArI dhamakIthI huM DarI jAuM e kAyara nathI. paNa mane tArA hitanI paDI che eTale huM tane salAha ApuM chuM ke tAre A kapa ane vaira bane nakAmAM chezrIkaThe tArI putrInuM haraNa nathI karyuM. tArI putrInI IcchAnusAra eNe e kArya karyuM che. baLAtkArapUrvakanuM e haraNa nathI. banne ekabIjAne sAcA hRdayathI cAhe che. tArI putrI zrIkaMTha pratye anurAgI che zrIkaMTha mATe ene premanI lAgaNI janmI che. dhAra ke tuM zrIkaMThane yuddhamAM mArI zakIza tepaNuM tane kayuM sukha lAdhavAnuM che ethI te tArI putrI duHkhI thaze ane pariNAme tuM duHkhI thavAne AvI sthiti ane sAme jotAM te tAre eka sAcA pitA tarIke tArA ja hAthe kanyAdAna devuM joIe". kIrtidhavalanA A vicAravAnI javAbathI yuttara rAjA jarA vicAramAM paDI gayo. e arasAmAM DUtI dvArA padmAe jaNAvyuM: "he pitA! kIrtidhavalanI vAta rajeraja sAcI ane grahaNa karavA yogya che mArA manathI huM zrIkaMThane varI cUkI che. emaNe baLAtkAre mAruM haraNa karyuM nathI mArI svecchAe ja meM emane ema karavA preyo che. haranuM sAcuM kAraNa amArI bane vaccene anurAga ja che bIjuM kaI nathI AthI Apane huM vinaMti karuM chuM ke Apa zrIkaMThane mArI nAkhavAne A beTo rAtra choDI do ane eka kanyAnA sAcA pitA tarIkenI ApanI pharaja bajAvavAnuM sAcuM sAtha hAtha dhare. pupAttara rAjA AthI samajadAra banyA ane pitAnI vahAlI dIkarInAM AvAM suMdara vacana sAMbhaLIne eNe zrIkaMTha para vera levAno nizcaya jato karyo enA manamAM bhabhUkelA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - rAvaNa janma krodhAgni tarata ja bujhAI gaye. enuM mana ane hRdaya kAca jevAM nirmaLa thaI gayAM ane enI vicAradhArAmAM sadbhAvanAnAM jaLa siMcAyAM eNe pitAnA sainyane AgaLa vadhavAnI manA karI dIdhI. kIrtidhavalanI zubha salAha anusAra eNe svahaste kanyAdAna dIdhuM ane zrIkaMThane vere padyAnAM lagna karyAM lagnanI kriyAvidhinI patAvaTa bAda puSpottara rAjA pitAnA sainya sAthe pitAnA nagara tarapha pAchA va kAtidhavale ene bhAvabhInuM vidAyamAna ApyuM. zrIkaMThe kIrtidhavalane ghaNo ja AbhAra mAnya ane pitAne nagara javA pitAno vicAra jaNAvyuM kIrtidhavalanA manamAM eka bIjo ja vicAra ramate hevAthI eNe zrIkaThane jaNAvyuM ke "he zrIkaMTha! tuM have mArA rAjyanI aMdara ja rahe ! tu mArA eka nAnA bhAI je ja che. tAre have mArA rAjyanI hada choDIne bIje kayAMya javAnu nathI" grIka che kIrtidhavalanI A AjJAno saharSa svIkAra karyo kItidhavale pitAnA rAjyamAM Avela vAnaradvIpa nAmano pradeza zrIkaThane soMpI ene e pradezane rAjA banA e pradezamAM Avela kikiyA nAmanA nagarane rAjadhAnI banAvavAmAM AvyuM A pradezanI eka vizeSatA e hatI ke tyAM puSkaLa pramANamAM vAnare rahetA hatA zrIkaThane vAnare para ghaNuM ja heta hatuM. eTale eNe potAnA rAjayanA lekIne vAnaranI hiMsA karavAnI manAI pharamAvI A manAI hukamanA kAraNe tyAMnA vAnare nirbhaya mane vicaravA lAgyA e joIne e pradezanI bahAra vasatA anya pradezanA vAnare paNa tyAM AvIne vasavA lAgyA. zrIkaTha niSkaTaka rIte rAjya calAvatA hatA ene vAkaTha nAme eka parAkramI putra thaye eka divasa zrIkaThanA manamAM jinezvaranI yAtrA karavAne manasubo jabhya. eNe parama tIrthadhAmarUpa na dIzvaradIpanI zAzvata cAtrAe javAne nizcaya karyo eNe pitAnuM vimAna taiyAra karyuM ane yAtrAe javA nIkaLe rastAmAM eka parvata eLagatAM ena vimAna smalita thayuM Ama adhavacce ja e aTakI paDaze. yAtrA karavAnI IcchA manamAM ja rahI gaI AthI niveda pAmI eNe tarata ja vajakaMThane rAjya seMpI dIkSA grahaNakArI ane dIkSAne samyapha rIte pALIne teNe siddhigati meLavI. A ja kuLanI aMdara anukrame ghodadhi nAmano eka rAjA thaye enA arasAmAM lakAmA taDityeza nAmane rAjA rAjya karate hate ene zrI caMdrA nAmanI svarUpavAna rANI hatI. eka divasa taDikeza zrIcadrAnI sAthe ratikriDA karate pitAnA udyAnanI aMdara vicarI rahyo hato evAmAM acAnaka eka dizAthI eka vAnara doDate tyAM AvI paho ane zrIcaMdrAnA stana upara eNe ujharaDA bharyA A jotAM ja taDikeza ke pAyamAna thaI gaye. eNe pitAnA dhanuSyane pitAnA ratha parathI hAthamAM lIdhuM ne vAnara para jorathI phekayuM A bANanA sacoTa prahArathI pele vAnara uchaLIne bAjunA eka jhADa nIce thAna dharatA eka muninI pAse jaI paDaye sAdhue vAnara sAme joyu vAnaranA zarIramAthI dhakhadhakha karatuM rakta vahI jatuM jaIne munine lAgyuM ke vAnara have vadhu jIvI zake Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~~ - - - - - laghu triSaSTi zalAkA puruSa, ema nathI. eTale sarvabhUtemAM samaDhaSTi rAkhanAra e munie vAnaranA kAnamAM sarvapApahArI navakAramaMtra ko. navakAramaMtra sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM vAnarane jIvanadIpa bujhAI gaye. marIne te vAnara abdhikumAra nikAya nAmanA devalokamAM devatA thaye devatArUpa thaelA e vAnare avadhijJAnathI pitAne pUrvabhava jANI lo. ethI e pelA munine vaMdana karavA mATe Ave paraMtu taDikezanA anucare vAnara para trAsa gujAratA enI najare paDayA AthI eNe taDiskezanA anuca para prahAra karavA mAMDyA taDikeza tarata ja te jagAe AvI pahoMcyA ane enI pUjA karavA lAgyuM. pelA devatAnA rUpamAM rahelA vAnare tarata ja tADityezane pitAnI oLakhANa ApI. tyArabAda banne jaNa pelA suninI pAse AvyA ane pitAnA banane vacce zAthI verabhAvanI lAgaNI janmI hatI tenuM kAraNa pUchayuM sunie e bannene potAnI najIka besADayA te jaNAvyuM ke, "he laMkApati tADikezA pUrvajanmanI adara tuM zrAvasti nagarInI adara eka pradhAnane putra hatuM ane A vAnara eka zikArI hato. saMsArathI virakta thaIne te dIkSAvrata grahaNa karyuM. kAzImAM te dIkSA lIdhI dIkSA laIne tuM vihAra karate hato tyAM pelA zikArIe tane bANathI vidhI nAkhyo zubha avasthAmAM mRtyu pAmela hovAnA kAraNe te devatA thaye. tyAMthI cyavIne tuM ahi laMkApati thaye pele zikArI narakanI ghara yAtanAo bhogavIne laMkAmAM vAnararUpe janme." pele devatA A vAta sAMbhaLIne aMtardhAna thaze. taDikeza duHkhI hRdaye pitAnA nivAsasthAna tarapha pAchA vaLe. thaDA divasa vityA eTale taDityeze laMkAnI gAdI para pitAnA putra sukezane sthApita karyo ane pite dIkSA aMgikAra karI kALakrame mRtyu pAmIne eNe paramapada prApta karyuM. A bAju rAjA ghanodadhie paNa pitAnA putra kiSki dhine rAjya sethI dIkSA lIdhI. Aja arasAmAM rathanupUramA azanivega rAjA rAjya karato hato ene be mahA parAkramI putro hatA. emanA nAma anukrame vijayasiMha ane viga hatAM. ane putronI vIratA jagavikhyAta banI hatI. AdityapuranA rAjA maMdiramALInI zrImALA nAmanI rAjakuvarIne svayaMvara che enA samAcAra azaniveganA darabAramAM AvI pahoMcyA e samAcAra sAMbhaLIne vijayasiMha ane vidvega savayaMvaramAM javAne taiyAra thayA e svaca varamAM zrImALAne maLavavA dezadezanA rAjAo ekaThA thayelA hatA kiSkithI paNa e svayaMvaramAM enA anujabadhu adhakanI sAthe hAjara hate zrImALA varamALA laIne sabhAmAM hAjara thaI. eka pachI eka rAjA eNe jovA mAMDayA paNa kei rAjA para enI AMkha TharatI nathI, kirkadhIne jotA ja enA hadayamAM premanI lAgaNI thaI AvI. eNe tarata ja varamALA kiDjha - dhInA kaMThamAM ApI. badhA rAjAo mo vakAsIne joI rahyA A joIne vijayasiMhane Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvaNa jama]. manamAM jhALa vyApI gaI eNe tarata ja pitAnA sthAnamAMthI taravArane kheMcI ane te kipIne mAravA mATe deDa. banne pakSanA mANase yuddha laDavAne mATe sajaja thaI gayA khUba dArUNa yuddha bane pakSo vacce khelAvA lAgyuM. prinkiMdhInI madade ene nAno bhAI aMdhaka deDI A eNe vijayasiMhanA mastakane eka ja taravArane jhATake mArI dhaDathI juduM karyuM. vijayasiMha tarata ja maraNa pAmyuM. kiSkidhI zrImALAne laI potAnA nagaramAM mahA AnaMdanI lAgaNI anubhavate pAcho vaLe. AkhA nagaramAM eka mahA utsava jevuM vAtAvaraNa thaI rahyuM. A bAju vijayasiMhanA pitA aza vegane vijayasiMhanA mRtyunA samAcAra maLyA ene kiSThidhI rAjA para ghaNo ja krodha caDo eNe eka pracaMDa senA taiyAra karI ane kikidhA nagarI para caDAI karI. banne pakSe eka gheratama yuddhanA maMDANa mahAyAM. banne pakSe sArI evI mAnavakhuvArI thaI. kiSki dhI rAjAnA pakSamAM sauthI mahAna ane baLavAna kaI paNa vyakita hoya te te aMdhaka hate azanivege aMdhakane ziraccheda karyo tyAre kiSki. dhirAjA, rAkSase ane vAnare lazkaramAM Amatema doDavA lAgyA atte teo badhA yuddhabhUmi cheDIne pAtALa laMkAmAM nAsI gayA. azanivege tyAM eka nita nAmanA becarane rAjA banAvyuM ane pote pitAnI nagarImAM pAcho pharyo azaniveganA trIjA putranuM nAma sahastrAra hatuM. rAjasukha bhogavatAM bhogavatAM azanivega vRddhAvasthAne pAmyuM eTale eNe potAnuM rAjya sahastrArane sepyuM ane dIkSAvrata grahaNa karyuM. pAtALa laMkAmAM rahelA sukezane anukrame mALI, sumALI ane mAlyamAna ema pratApI traNa putro thayA kiSkindhI rAjAne AdityarAjA ane kaDakSarajA ema be putro thayA. yukezanA putro bahu ja baLavAna ane zUravIra hatA emaNe ceDA ja vakhatamAM lakA para caDAI karI ane nirdhAta khecarane vadha karI laMkAnu rAjya pAchu sara karyuM. laMkAnI gAdI para mALIne besADavAmAM Avyo. kiSki dhA nagarImAM AdityarajA rAjA tarIke beThe. azaniveganA putra sahastrArane cittasuMdarI nAme eka svarUpavAna ane ziyaLavAna rANI hatI. e garbhavatI hatI. ene eka vakhata e dehada (IcchA) thayo ke "mAre iMdra sAthe saMbhoga kara " ene manamAM muMjhavaNa thavA lAgI ke mAre A vAta sahasArane jaNAvavI ke nahiM? aMte e vAta sahastrArane jaNAvavI e eNe manamAM nizcaya karyo eka divasa eNe e vAta sahastrArane jaNAvI sahastrAra pAse eka evI maMtrasiddhi hatI ke te dhAre tevuM svarUpa e maMtrabaLe dhAraNa karI zake. ethI eNe IdranuM svarUpa dhAraNa karyuM ane e rIte cittasuMdarIne dehada pUro karyo AthI cittasaMdarIne je bALaka avataryo. enuM nAma idra rAkhavAmAM AvyuM. Idra bhAre svarUpavAna ane tejasvI bALaka nIvaDayo umara thatAM sahasAre dIkSA lIdhI ane Idrane gAdI para sthApita karyo Indra rAjyagAdI upara AvyA pachI devalokanA IndranI peThe teNe kapALa vigerenI vyavasthA karI sAcA Indra jevo bhAsa Ubhe karyo Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (laghu triSaSTi zalAkA puruSa idra bhAre parAkramI hovAthI eNe pitAnI bhujAzaktithI pitAnA rAjayanI sImA vadhAravA mAMDI aneka rAjAone khaDiyA banAvyA. laMkAnI gAdI para beThelA mALIthI A sahana thaI zakatuM nahotuM. IdranA vadhatA jatA A rAjavistArathI manamAM ne manamAM e IrSa pAmavA lAgyo ane idra para caDAI karavAne eNe manamAM daDha saMkalpa karyo. eka zubha divasa joIne mALIe aneka rAkSase vAnaro sahita Idra para caDhAI karI. mALInI pracaMDa senAne yathAyogya sAmane karavA idra paNa pitAnI vizALa senA sAthe yuddhabhUmi para hAjara tho Idra rAjApakSe rahelA vidyAdharoe mALInA pakSe rahelA rAkSase ane vAnaronI bhAre khuvArI bolAvI. airAvata hAthInI mahara aMbADI para beThelA kendranI jema ajaba chaTAthI beThelA IMdra ane mahAparAkramI rAkSasonA samUhavaDe vI TaLAyela rAkSasaMpati mALI vacce jIva saTosaTanuM yuddha maMDAyuM. banne yuddhavidyAmAM pravINa hatA, kAyaratA jevuM nAma banemAM nahatuM ane yuddhabhUminA bane lADakavAyA- pitA putra jevA hatA ethI yuddhabhUmine kAyaratAthI lAchana lagADI e bhAgI chUTe evI koI saMbhAvanA nahotI bannee potapotAnI laDavAnI kaLA batAvavA mAMDI. bannemAMthI keNa jItaze e kahI zakAya ema nahatu. paratu vidhinirmANa te cekasa ja hatuM. eTale vidyAdharanA rAjA Iddhi mALInA mastaka para talavArane eka jorathI phaTako mAryo. mALInuM mastaka dharaNuM para DhaLI paDayuM ane mALInI AkhI senA cadra vinAnI rAtri jevI anAtha banI gaI mALInI AkhI senA mALInAM jatAM pAtAla laMkAmAM Azaro levA doDI gaI. Idrane kaI lakAmAM rAjya karavuM nahotuM eTale eNe vizravAnA putra vaizramaNane lakAnuM rAjya sepI te potAnI rAjadhAnIe pAcho pharyo. pAtALalakAmAM bhALInA bhAI sumALIne ratnavA nAmane eka putra hatA e bhAre haTha nizcayI ane tapasAdhanAmAM pravINa hate eka divasa e eka manahara udyAna vize tapa karato hato, e daramyAna eka suMdara yuvatI tenI samakSa AvIne kahevA lAgI. "he ratnathavA! sAMbhaLa, huM kautukamaMgaLa nAmanA nagaranA rAjA mabiMdu vidyAdhara rAjAnI rAjakuvarI chuM mArI beTI bena kauzikAne putra zramaNa hAla lakAnI gAdI para che. mAruM nAma kekasI che. mArA pitAe mane ahiM mokalI che. ratnathavA laiksa pratye anurAgI banyuM. eNe e vAta vaDilone kahI jaNAvI vaDilee zivAne kaikasI sAthe paraNavAnI saMmati ApI eTale ratnazravAkekasI sAthe paraNya. zeThe samaya pasAra thayo eTale ThekasIe eka divya kAtivALA putrane janma Apyo, e bALaka nAno hato chatAM eNe pAse paDelA eka mANekanA hArane potAnA kaMThamAM dhAraNa karyo. bALakanI mAtA kaikasI A joI ghaNuM ja Azcarya pAmI ratnazravA jayAre kekasI pAse Avye tyAre kaikasIe hAranI vAta kahI saMbhaLAvI. *he vahAlA pati! A hAra keI sAmAnya mAnavI dhAraNa karI zakavA samartha nathI kAraNa ke A devI-hAra rIsesa Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma tamAma parvaja meghavAhanane Ape te jene A nAnA bALake svahaste pitAnA kaMThamAM Aropa Da che. nathavAne ghoDA vakhata pahelAM eka munie kaheluM vacana yAda AvatAM eNe kahyuM ke kasI! eka munie mane kahuM hatuM ke je A hArane dhAraNa karaze te prativAsudeva thaze " ne ThAramAM rahelAM nava mANekanI aMdara te bALakanA mukhanA nava pratibiMba paDayAM jethI navA enuM nAma dazamukha rAkhyuM. kekasIe bIjA be putro bibhISaNa ane kuMbhakarNane anukrame 1nma Ape surpaNakhA nAmanI eka putrIne paNa enA peTe eNe kahyuM ke nI aMdara te bALakane dhAraNa karaze te ke koI nAma [2] vijathI rAvaNa dazamukhe (rA) eka divasa vaizravaNa rAjAne vimAnamAM ja je. vaizravaNane joIne gava enI mAtAne pUchayuM : "he vahAlI mAtA ! A daivI vimAnamAM bhAre ThAThamATha ane vaimathI Ama niyapaNe AkAzamAge janAra A vyakti keNa che?" ravAnI mAtAe atyaMta dhathI javAba Apyo. "he parAkramI putra! e vimAna mAta janAra zravaNa che. eNe tArA bhalA pitAne laMkAnagarImAM parAjita karIne nagarInI bahAra kADhI mUkyA hatA atyAre laMkAnI rAjagAdI para A ja vaizravaNa rAjA rAjya kare che. anekavidha rAjagavilAse e bhogavI rahyo che. ApaNuM rAjalakSamIne paNa e aneka prakAre bhogavI rahyo che tene huM kevI rIte samajAvuM ke ene jotAM ja mAruM kALaju kApI UThe che. ene jotA ja mAruM atara bhI kara vedanAthI phATI paDe che. mane rAta divasa japa vaLate nathI. tArA pitAnA e verInuM mastaka kayAre dhULamAM jaIne paDe e ja vicAra mane rAtadivasa AvyA kare che. tArA jevo parAkramI ane baLavAna putra enI mAtAnuM dukha dara nahiM kare te anya keNa karaze? tArA jevA AjJApAlaka putranI e. pavitra pharaja che ke tArA pitAe gumAveluM rAjya pAchuM meLavavuM ane e deza para pitAnI ANa pharI vartAvavI." rAvaNanI sAthe enA anuja badhuo bibhISaNa ane kuMbhakarNa paNe tyAM hAjara hatA. e bane bhAIoe mAtAnI AMkhamAMthI AMsu paDatAM joyA eTale emaNe kahyuM "he vahAlI mAtA! zA mATe tame Ama duHkhI thaIne raDe che? tamAre mATe Ama kalpAMta karavuM zobhAspada nathI ane te mAtA! tane rAvaNanI zaktinI kayAM khabara nathI enI laDAyaka zakti ane yuddha nipUNatAnI khyAtithI kANu ajANa che? dezadezamAM enA parAkramanI suvAsa phelAI che. enI sAme laDavA kaI hiMmata karI zake tema nathI ane ame be bhAIo paNa keIthI gAMjyA jaIe ema nathI. ame paNa yuddhakaLA sArI peThe jANIe chIe game tevA zaktizALI ane baLavAna rAjAnI sAme ame yuddha karavA taiyAra chIe Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa wwwww www.m eTale e vize tAre dilamAM saheja paNa raja rAkhavA nahi. tArA jevI sukhI mAtA A jagatamAM bIjI krANu che ? " . rAvaNe javAkha dIdhA hu mAtA! A khanne bhAionuM kathana sarvathA ceAgya che ! mArI sAme laDI zake evA kAI zaktizALI rAjA A duniyAnA paTa para huM jotA nathI. pachI A vaizravaNu tA kANu mArI sAme AkhanA palakArAmA ene dhULa cATatA na karI dauM te mAru nAma rAvaNu nahi lakAnuM gumAvelu rAjya huM, pAchu meLavyA sivAya japIne esavAnA nathI. paNa ema chatA mane eka bIjo vicAra Ave che ke je sAthe sAthe huM gheADI vidyA sAdhI lau tA ane tarata ja vaza karI zakAya ane e rIte ene pArjita karI zakAya. AA vidyA kaMi gharane khUNe esI sAdhI zakAtI nathI. ghAra jaMgalamAM jaIne tapazcaryA karavI paDe che ane e mATe amAre traNe bhAIone kAI vikaTa araNyamAM javuM paDaze! mATe huM mAtA! Apa rAjIkhuzIthI amane javAnI rajA ApA jethI ame jiMdagImAM mahAna parAkramA karI zakIe 2 kaikasI mAtAe traNe bhAIAne AzIrvAda ApyA eTale traNe bhAioe nagara cheDayuM ane ja Mgala tarapha prayANa karyuM. eka ghAra ane bhayaMkara ja galamAM jaIne emaNe mahAkaSTakArI tapanI zaruAta karI. tapanA prabhAve emaNe aSTAkSarI vidyAne sAdhI. aSTAkSarI vidyAne sAdhyA khAda emaNe pADazAkSara maMtraneA jApa japavA zarU karyAM. A traNe bhAIe A pramANe tapa karatA hatA tyAM anAvRta nAmanA eka devatA enI strIo sAthe krIDA karatA tyAM Avye pelA traNa bhAIenA tapamAM bhaMga pADavAne mATe e devatAe enI strIone temanI pAse mAlI, paNa pelI strIe A svarUpavAna madhuone jotA ja temanA mAhamAM paDI gaI ane melavA lAgI. " hai parAkramI vIrapuruSA! tame tamArI AMkha khAlIne amArI sAme teA jue, ame apsarA jevI devIo mAhita thaI tamAre svAdhIna chIe. tamAre have anya vidyAnI ke siddhinI koI jarUra rahI nathI tame amArI sAthe bhAgavilAsa bhAgavA ane tamArA jIvanane sArthaka manAvA. " te paNa pelA traNa bhAie emanA dhyAnamAMthI saheja paNa calita thayA nahi paiAtAnI strIe kArya mAM niSphaLa gaI jANI pele devatA pAte tyA hAjara thayA ne kahevA lAgyA : " huM vIra puruSA ! tamAre A sAdhanAnI jApaNu jarUra nathI. koI pAkhaDI ane mithyAmatavAdIe tamane AvA ceThaLa sAdhavA kahyuM hoya ema jaNAya che, mATe tame A badhuM choDo do. tamAre koipaNa varadAna joItuM hoya tA mArI pAse mALA, huM tamane te ApIza ane tamArA mananI manekAmanA...huM paripUrNa karIza. " enA A vacana sAbhaLIne paNa pelA traNe bhAIo dhyAnamAMthI leza mAtra calita thayA nahi. AthI anAhata devaneA krodha saLagI uThaye.. eNe peAtAnA anucarAne khalAnyA ane traNe bhAienuM dhyAna cheDAvavA jAtajAtanA upasargo karavAnI AjJA karI pelAee aneka prakAranAM bihAmaNAM ane vicitra prakAranAM svarUpeA dhAraNa karIne tapasvIone Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayI rAvaNa ] DagAvavA prayatno karyA. paNa emanA badhA ja prayatno pANImAM gayA. emaNe kaikasI sUpaNakhA ane ratnathavAnA rUpa dhAraNa karyA ane e loke marI gayAM hoya evA mAyAvI da ubhAM karyo. te paNa pelA bhAIo dhyAnamAM aDaga ja rahyA. A jeIne te pelo deva ghaNe ja kovAyamAna thaI gaye eNe mAyAvI vidyAthI traNe bhAIonAM mAthAMo chedI nAkhelAM dekhADayAM rAvaNanuM mAthuM kuMbhakarNa ane vibhISaNanI AgaLa nAMkhyuM ane kuMbhakarNa tathA vibhISaNanAM mastaka rAvaNanI AgaLa nAMkhyAM. moTAbhAI rAvaNanuM bharataka jeIne vibhISaNa ane kuMbhakarNa dhyAnamAMthI saheja calita thayA e banne bhAIone rAvaNa tarapha pUjyabhAva hovAthI ja ema banyuM. paraMtu rAvaNa te pitAnA sthAnamAMthI lavaleza paNa Dage nahi. ulaTa e te pitAnA dhyAnamAM vadhu dRDha thayo, enI AvI mahAna tapasyA joIne AkAzamAMthI devavANI thaI ke "rAvaNa eka mahAna tapasvI che. e khare nizcayI che " ane tarata ja prajJapti Adi eka hajAra vidyA "he rAvaNa! ame tane tANe chIe" bolatI AkAzane prakAzita karI rahI kuMbhakarNane saMvRddhi Adi pAMca vidyAo ane bibhISaNane siddhArtha Adi cAra vidyAe anukrame siddha thaI. pelA yakSe tarata ja rAvaNane praNAma karyA ane pitAnA pApanA prAyazcitta rUpe eNe rAva)ne mATe svayaMprabha nAme nagara racAvyuM. vidyAonI siddhi meLavIne rAvaNa pitAnAM sagAMvahAlAonI sAthe pAcho potAnA nagaramAM pravezya e uparAMta rAvaNe cha upavAsanuM tapa karIne caMdrahAsa nAmanuM eka uttama kha sAdhyuM. te asAmAM vitAya parvata para surasaMgIta nAmanA nagaramAM vidyAdharano rAjA aya rAjya karato hate. enI strInuM nAma hemavatI hatuM ane putrInuM nAma maMdodarI hatuM ? madadarI uMmaralAyaka thavAthI maya rAjA pitAnA eka maMtrInI salAha mujaba mA dedarIne vivAha parAkramI rAvaNa sAthe nakkI karavA svayaMprabha nagaramAM Avye rAvaNanA vaDiloe ane svajanoe e vAtane samati ApI eTale thoDA ja divasamAM rAvaNa ane madedArInAM bhAre dhAmadhUmathI lagna thayAM. megharava nAmanA parvata para AvelA kSIrasAgaramAM krIDA karavAne mATe eka vakhata rAvaNa gayo e kSIrasAgaramA cha hajAra khecarakanyAo tyAre snAna karI rahI hatI. rAvaNanuM svarUpavAna sukha ane snAyubaddha suMdara zarIra jotA ja e cha hajAra kanyAo tenA para hita thaI gaI ane kahevA lAgIH "he svarUpavAna ane parAkramI rAjA rAvaNa ! ame tArA para mohita chIe. ame tane paraNavA mAgIe chIe. tuM amane nahi paraNe te ame ahiM pANImAM DUbIne marI jaIzuM." Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1The - - - - AANMAKANANMAANAA - - [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa emanI e vinavaNa sAMbhaLIne rAvaNe temane svIkAra karyo. ane gAMdharva vidhithI 'te temanI sAthe tyAM ja paraNya ane e cha hajAra kanyAone laIne e pitAnA nagara tarapha pAcho pharyo A bAju kanyAonA rakSakapuruSoe kanyAonA mAtApitAone khabara ApI ke tamArI kanyAone paraNane keI ajANyA mANasa cAlyo jAya che. e sAMbhaLatAM ja pelI kanyAonA mAtApitAo vidhAdhanA IMdra amarasaMdira pAse AvyA ane keIpaNa upAye pitAnI kanyAone choDAvI lAvavA mATe AjIjI karavA lAgyA. , tarata ja amarasuMdara pelI kanyAonA pitAo ane subhaTa sAthe rAvaNanI pAchaLa paDaye amarasuMdarane pAchaLa Avato joIne pelI kanyAo gabharAvA lAgI ne rAvaNane kahevA lAgI: "he dazAnana ! A amarasuMdara ghaNuM ja bahAdura ane parAkramI che! enI sAthe yuddha karavAmAM koI phAvatuM nathI. mATe tame tenI sAthe laDavAnuM mAMDI vALe ane amane bacAvo " * rAvaNe javAba dIdhe; "are suMdarIo ! tame hajI A rAvaNanI zaktine pIchAnatAM nathI. huM ene yuddhamAM kevI rIte harAvuM chuM e tame joyA kare." rAvaNe manamAM nizcaya karyo hato ke pelA lokone jAnathI mArI nAkhavA nathI eTale eNe prasthApana nAmanuM astra pheMkaryuM. jethI karIne amarasuMdara ane kanyAonA pitAe tathA anya sanike mehita thaI gayA. rAvaNe emane nAgapAzavaDe pazunI jema bAMdhI lIdhA. pelI kanyAoe pitAnA pitAone choDI mUkavAnI AjIjI karI eTale rAvaNe e badhAne ane choDI mUkyA ne pote svayaprabha nagaramAM AvyA. kuMbhakarNanA lagna kuMbhapuranA rAjA mahadaranI svarUpavAna kanyA taDinmALA sAthe thayAM ane vibhISaNanA lagna jatipuranA rAjA vIranI rANuM nadavatIne kukhe janmela pakajazrInI sAthe thayAM. rAvaNanI rANuM madadarIe drijita nAmanA eka parAkramI putrane janma Ape cheDA samaya bAda eka bIjo putra paNa tene thaye jenuM nAma meghavAhana rAkhavAmAM AvyuM. kuMbhakarNa ane vibhISaNanA manamAM laMkApati vizravaNa, AMkhamAM kANuM pUe ema khuMcI rahyo hato e bane bhAIo laMkAvAsIone herAna karavA lAgyA. vaizravaNe phata mokalana sumALIne kahevarAvyuM ke A banne bhAIone ema karatAM aTako. jo tame emane ema karatAM nahi akaTa te huM mArI sarvazakitathI emane haNI nAkhIza mArI zakitane hajI tame pUrepUrI jANatA nathI. mATe tame tamArA hitane mATe te banne bhAIone tame karatAM re bharasabhAmAM vaizravaNanA have e samAcAra samALIne kahI saMbhaLAvyA. sabhAmAM rAvaNuM paNa hAjara hatA. eNe kahyuM: "he rAja! e vaizravaNa keNa che? bIjAnA baLathI e chavanAra che! eka khaDiyA rAjA jevuM che. tArA mukhathI A samAcAra sAMbhaLIne mane Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I vidhI karavA tane mArI nAkhavAnI IcchA thaI Ave che paNa te rAjaddata hovAthI huM lAcAra chu. tArA zivane jaIne kahe ke huM enAthI jarA paNa bIte nathI." rAhata tarata ja bharasabhAmAMthI cAlyo gaye ane vaizravaNane jaI rAvaNe kahelA zabda kahyA. rAvanA e abhimAnI zabado rAjadUte vaizravaNanA mukhe kA ke tarata ja mahArinI peThe vaizravajana koSa bhabhUkI uThayo A bAju rAvaNe paNa potAnI mahAna senAne taiyAra karavA suddhanAM razIMgA phakyAM. samudranI jevI vizALa senA laIne rAvaNe yuddha prathAnuM kahyuM rAvanI senAne sAmane karavA vaizravaNa paNa mahAsenA sAthe hAjara thayo. bane lakare vo dArU yuddha cAlavuM. be moTA samudro AthaDe evI bhayaMkara cIcIyAri thavA lAgI. pa rAvaNanI mahAna vidyAo ane siddhio AgaLa vaizravaNanI senAnuM kazuM ja cAlyuM nahi vighavaNanI senAmAM bhaMgANa paDayuM pitAnA lazkarane A karUNa aMjAma jotAM ja vaizravaNe manamAM vicAryuM ke pitAnI hAra cisa che! ane tarata ja teNe manamAM nirNaya karyo ke A apasukha ApanAra dunyavI rAjAne choDIne pote dIkSA grahaNa karavI jethI pite ana tA sukhane adhikArI bane ane eNe sAthe sAthe vibhISaNa ane kuMbhakarNane paNa manamAM upakAra mAnya kAraNa ke emane lIdhe ja A yuddha thayuM ane pitAne dIkSA levAnuM mana thayuM. pachI eNe tarata ja dIkSA lIdhI vaizravA dIkSA lIdhI che e vAtanI jANa thatA ja rAvaNa vaizravaNanI sAme Avyo ane kahevA lAgyo. "he baMdhu ! game tema teya tame mArA bhAI thAva cho! tame vaye mArA karatAM moTA che! te huM laMkAnuM rAjya Apane pAchuM sopu chuM Apa tene svIkAra karo ? paNa vaizravaNe laMkAnuM rAjya pAchuM levA nA pADI ane tarata ja dhyAna AdaryuM. vadhavaNa sAce sAdhu banyuM jANIne anta rAvaNe lakAnuM rAjya pitAnA hAthamAM lIdhuM tyArabAda puSpakavimAnamAM besIne rAvaNa sametazikhara para ahaMtanI pratimAne vAMdavA mATe gaye te vadanA karIne pAcho pharato hato tyAM tenA kAna para suMdara avAja paDe enA eka anucarane pUchatAM jaNAyuM ke e vanamAM eka suMdara devI hAthI che, rAvaNe e hAthIne je tyAre tene khAtrI thaI ke pitAnuM vAhana thavA mATe e hasti sarvadhA gya che tarata ja e hAthI para beTho. rAvaNa e hAthI para IdanI jema zobhI rahyo. AthI khUza thaIne rAvaNe enuM bhuvanaliMkAra evuM nAma ApyuM bIje divase darabAra bharIne rAvaNa beThA hatA tyA lehIthI kharaDAyelA aMgavALA eka pavanavega nAmavALo vidyAdhara sabhAmAM AvyA ne rAvaNane uddezIne kahevA lAgyuM he mahAparAkramI narAdhipa! Apane huM eka araja karavA Avyo chu Apa mAruM kahevuM dhyAnapUrvaka sAMbhaLo kiSki thI rAjAnA dIkarA sUrya rAjA ane trAsarajA pAtALa laMkAmAMthI kikiMdhI nagarImAM gayA hatA tyAM e bane jaNane mahA bhayakara svarUpavALA Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ numbe [ghu triSaSThi zalAkA puru mIhAmaNA ane narakA vigerenA racanA pUrvaka rAjya karavAthI camasaza iMdranA leAkapALa yamarAjA nAmanA rAjA sAthe yuddha karavAnI pharaja paDI. e yuddhamAM e anne jaNunI hAra thaI ane yamarAjAe e anne jaNane cAranI jema dAraDA vaDe kasakasAvIne bAMdhI dIdhA. have yamarAjA e leAkeAne narakamAM jevA cheinaledananAM duHkhe apAya evA prakAranAM mahA layaMkara du:kheA Ape che. ethI karIne e manne jaNA A pramANe mahAna, narakyAtanA bhAgavI rahyA che, ame tamAre zaraNe AvyA chIe ! zaraNe AvelAnI rakSA karavI e tamArA jevA mahAna parAkramI vIra purUSAnI pavitra pharaja che! tame amane nahi khacAvA teA ame bIjA kAnI pAse jaizuM !" 12 1 ' ' enu e pramANe kahevuM sAMbhaLIne rAvaNe vIra purUSane chAje evA prakAranA javAma ApatAM kahyuM:Page #215 -------------------------------------------------------------------------- Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - - - - - - 5 - - 14 [la triSaSTi zalAkA puruSa kULa ane pitAnuM kuLa eka hevAthI vAlI A vAtane svIkAra karaze evI rAvaNane manamAM khAtrI hatI paNa vAlIe e vAtane svIkAra karyo nahi. rAjadUtane kahyuM: "he rAjadUta tArA svAmI rAvaNa ane mArI vacce bhale lehIne saMbadha hoya. chatAM paNa huM ene svAmi tarIke svIkArI zake nahi. duniyAne svAmi eka ja che ane te vItarAga jina ahata e sivAya keI anya mAro svAmi thavAne cagya nathI rAvaNane svAmi thavAne A mithyA moha zAthI thaye te mArAthI samajAI zakAtuM nathI. mArAvatI jaIne tArA rAjA rAvaNane jaNAvaje ke e AvA mithyA mAratha sevavA choDI de ane sAcA raste grahaNa kare. rAvaNa mane jyAM sudhI kazuM nukazAna karaze nahi tyAM sudhI huM paNa tenA pratye kazu apriya vA aghaTita vastu AdarIza nahi. e mArA mitrakULa. hAIne ene nukasAna pahoMce evI pravRtti huM AdarIza nahi je rAvaNa pitAnI viparIta buddhithI kazI aghaTita pravRtti mArI sAme Adaraze te na aeke mAre enI sAme laDavuM paDaze have tu tAre sukhethI ahithI cAlyo jA ane tArA svAmIne mAre saMdeza pahoMcADa manamAM aneka prakAranA tarkavitarko karate pele rAjaddata laMkAmAM pAcho pharyo ne rAvaNane vAlIne sadeze kahI saMbhaLAvyuM. rAvaNane vAlInA saMdezAthI ghaNe ja gusso caDI. eka ja kSaNamAM eNe pitAnI pracaMDa senA taiyAra karI ane kikiMdhA nagarI para caDI Avye rAvaNane potAnI rAjadhAnI para caDI Avate joIne vAlI paNa pitAnI senA sAthe rAvaNanI senAno pratikAra karavA sajaja thaIne sAme Avye. bahAdura purane yuddhabhUmi para duzamanuM svAgata karavAmAM paNa ghaNe AnaMda Ave che. bane lazkara vacce ghaNuM ja tarula yuddha zarU thayuM. e yuddhamAM jAtajAtanAM hathiyAra ane zo vaparAvA lAgyA jethI karIne aneka vAnaro hAthI ane bIjA tiryaMcA, maraNane zaraNa thavA lAgyA A krUra saMhAra thate joIne dayAvAna vAlinuM hadaya atha kapita thaI gayuM. eNe tarata ja pitAnAM sarva zastro sa kelI lIdhAM ane rAvaNa pAse AvIne kahyuM: "he parAkramI rAvaNa! tuM zrAvaka che. jIva ahiMsAmAM tuM mAnavAvALA che. te A prANIonI nAhaka hiMsA karavAthI ApaNane zuM lAbha thavAnuM che? ethI to ApaNane mRtyu bAda naraka ja maLaze. AthI ApaNe ane jeNe ja laDIe." - vAlInI sUcanA rAvaNane vyAjabI lAgavAthI eNe tarata ja tene svIkAra karyo. e bAda tarata ja te banne ddhAoe yuddhano AraMbha karyo. rAvaNe pitAne siddha thayelI sarva vidyAonI ajamAyaza vAlI para karI; paNa vAlIe e sarva vidyAaonA * rIte sAmano karyo ane rAvaNanI eka paNa vidyA eNe kAma AvavA dIdhI nahi rAvaNa chelle devI caMdrahAsa nAmanuM khaga vAlInI sAme ugAmyuM. vAlIe tarata je kheDjha sAthe dhasI AvatAM rAvaNanI sAme jorathI doTa dIdhI ane rAvaNane keDamAMthI UMcakI lIdhI. ane palakamAtra jeTalA samayamAM vAlIe rAvaNane bagalamAM rAkhIne pRthvInA cAra vakhata Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaya rAva) 15 - * - - - - -- praSi, karI. pachI rAvaNane choDI detAM vAlIe rAvaNane su dara pratibodha karatAM kahyuM : "Aje mA manamAM huM abhimAna jAgyuM ke jethI moha pAmIne mane tane namAvavAnI lAlasA thaI AvI paNa huM tane mukta karuM chuM. mane have vijayanI lAlasA rahI nathI. je mane vijayanI lAlasA heta te tane huM jIvato choDI ja kayAMthI? huM te have moTA rAjyanI ja IcchA karI chuM. mATe huM dIkSA ja grahaNa karavAne sugrIva have A phikiMdhA nagarIno rAjA banaze " tyArabAda tarata ja vAlIe kikiMdhAnI gAdI para suzInane sthApita karyo ane pite gaganacaMdra muni pAse gayA ane dIkSA grahaNa karI. aneka prakAranA vrata ane pratimAenuM Acara karatA vAlI muniye pRthvI para vihAra karavA mAMDe. aSTApadagiri para jaIne UcA hAtha karIne kAryotsarga karyo ane eka mahinA sudhI kAyotsarga pAryo tyAra bAda pAraNuM karyuM. Ama anekavAra mahinA mahinA sudhI kAryotsarga karI te pArA karavA lAgyA. sarove potAnI bahena zrIprabhAne rAvaNanI sAthe paraNAvI. rAvaNe bIjI paNa vidyAdharanI svarUpavAna kanyAone baLAtkAre paraNyo. sugrIve vAlInA putra cahnarasimane yuvarAjapade rahyA. e samaye nityaloka nagaramAM nityaloka nAme rAjA rAjya karato hato ene nAvalI nAmanI eka suMdara kanyA hatI. rAvaNe ratnAvalInAM rU5nI ghaNI ja vAte sAMbhaLI hatI eTale ratnAvalIne paraNavA mATe rAvaNa pitAnA daivI vimAna puSkamAM besIne nityAloka javA upaDaye rastAmAM aSTApadagiri AvatAM enuM vimAna smalita thaya Ama ekAeka vimAnane aTakeluM joIne rAvaNane manamAM ghaNuM dukha thayuM pitAnA vimAnane Ama rastAmAM aTakAvanAra karyo puruSa che e vAtane jANavA rAvaNa aSTApadagiri para utaryo. tyAM enI najara kAyotsargamAM rahelA mahAmuni vAlI para paDI. vAlIne jotAM ja rAvaNa kopAyamAna thaye ne vAlIne uddezIne kahevA lAge : "are vAlI muni hajI paNa tame mAga para krodha rAkhI rahyA che. hajI paNa tame mArA duzamana che? tamAruM A sAdhupaNuM te eka daMvAsamAna ja che agAu mane keI maMtranA prabhAve tame harAvyo hato paNa have mAre vAre Ave che A rAvaNamAM kevuM bhUjAbaLa che eno para Aje tamane mAre batAvo paDaze e sivAya tamArI sAna ThekANe nahi Ave. tame te divase mane caMdrahAsa agra sahita upADI pRthavInI AjubAju cAra vakhata pheravyo hato te pramANe Aje huM tamane A parvatasahita lavaNasamudranI aMdara nAkhI daIza. huM Aje mArA verano badale jarUra laIza " pachI tarata ja pitAnI vidyAbaLathI rAvaNa parvatane phADI aMdaranA bhAgamAM peTho ane AkhA parvatane eNe upADe. bhayaMkara ane vicitra prakAranA avAje thavA lAgyA jethI te vanamAM rahetAM hAthIo ane anya tiya bhayathI dhrujavA lAgyA ne maraNane zaraNa Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu viSANa zalAkA puruSa thavA lAgyAA joIne dayAvAna ane pavitra manavALA muni vAlInA hRdayamAM anukaMpA jAgI. emaNe potAnI jAtanA bacAva mATe nahi paNa maMdire ne anya prANuonI thatI hiMsA aTakAvavAnI zubha bhAvanAthI rAvaNane cagya zikSA karavAne manamAM vicAra karyo , emaNe pitAnA jamaNA pagano aMguTho saheja parvata para dabAvye tarata ja rAvaNanAM sarva aMgo sa keca pAmI gayAM enA baLavAna bAhuo zithila banyA ane mukhethI lehInI ulaTIo thavA lAgI bhayakara svare te rudana karavA lAgyo ane e ja divasathI bUma pADavAthI enuM nAma rAvaNuM paDayuM. rAvaNane Ama raDato joIne vAlI muninA hRdayamAM anukapA jAgI ne tarata ja temaNe rAvaNane mukta karyo ' munie rAvaNane mukta karyo eTale e pazcAtApa karavA lAge. mArI zaktinI maryAdAne jANatuM nathI. huM anyAyI chuM ane lebhamAM phasAyelo chuM. vAraMvAra aparAdha karyA karuM chuM te mane have kSamA Ape. Apa sAgaranI jema upasargo sahana karyA kare che. tame mArA para kRpA karIne pRthvIne cheDI dIdhI che e vAtanI paNa mane jANe che paraMtu e vAtanI jANuM hamaNAM ja mane thaI. meM mArI zaktinI maryAdA jANI nahi tethI ja AvuM apakRtya meM Aje karyuM. tamArI AgaLa te he nAtha! huM eka mudra jatu samAna chuM Apa sAgara cho te huM eka khAbociyuM chuM Apa bhAnu che te huM eka gharakhUNe saLagatuM nAnuM keDiyuM chuM. Apa dayAnA sAgara che. huM mahA pApI chuM. tame mane Aje jIvatadAna ApyuM che te mATe huM Apane bhavabhavane trANi chuM." rAvaNe A pramANe pazcAttApa karIne vAlI munine traNavAra pradakSiNA dIdhI vAlI ' muninI AvI advitIya prakAranI sAdhanA ane dharma pratye anurAga joIne AkAzavANI thaI ke "vAlI muni sAcA sAdhu che "DI ja vAramAM AkAzamAMthI puSpavRSTi thaI. cAre , tarapha Ana danuM vAtAvaraNa sarjAI rahyuM , , ' rAvaNe pharI eka vadhuvAra vAlI munine bhAvapUrvaka vadanA karI, bharatarAjAe racAvela ahaMtanA citya tarapha cho. pitAnuM pila devI khaDaga ane anya zastro eNe cityanI bahAra mukyAM ne pite sarva sa sAranI AdhivyAdhi manamAMthI kADhI nAkhIne zrI arvatanI bhaktimAM lIna thaye, tenI sAthe ataHpuranI strIo madhura sade gAI rahI hatI - samagra vAtAvaraNamAM ravIya bhaktigItanI jANe hela na varasI rahI hoya evuM saMgItanuM. sAmrAjya vyAkhyuM hatuM. Aja arasAmAM vINunI tAMna tuTavAnI aNI upara AvI rAvaNe - vicAryuM ke tAMta tuTatAM bhaktisamAM bhaMga paDaze ethI pitAnI nasa kADhI jhaDapathI tAMtamAM joDI dIdhI ane bhaktirasane jamA akhaMDita rAkhyo. A bhaktirasamAM rAvaNa bhAna bhUlyo ane tyAM teNe tIrtha kara nAmakarma bAMdhyuM. . . bagabara e ja TANe panagapati dharaNendra te cityanI aMdara arvatanI yAtrAe AvyA ahaMtanI sevApUjAnI samApti karIne dharaNe prabhubhaktimAM manavacanakAyAe lIna banelA mahAna bhakta rAvaNa tarapha premabhInI daSTi karI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayI rAvaNa ] 17 : pachI eNe kahyuM : huM dazAnana ! ( rAvaNu ) tArI A ananya ane ajoDa bhakti joIne hu tArA pratye prasanna thayA chuM tArI A bhaktinuM sAcu pAima athavA phaLa eka meAkSa ja hAI zake paraMtu hajI tuM sasArI che saMsAranA te... tyAga karyo nathI. tArI saMsAra mATenI lAlasA kSaya pAmI nathI, ethI huM tane thru Ayu ? Ama chatAM tArI icchAmAM Ave e mArI pAsethI mAgI le huM tane tuM mAgIza te badhu ja ApIza, rAvaNe dhIra gaMbhIra svare javAba vALye: " huM dharaNe ApanuM kaheluM yathArtha che paratu ema karavAthI ApanI svAmizakti vadhe che. jyAre huM' kai mAzuM te mArI svAmibhakti hIna thAya. . dharaNendra rAvaNunA A vacanA sAbhaLIne bhAre sateSa pAmyA emaNe rAvaNane ameghavijayA zakti ane rUpavikAriNI vidyA ApI, rAvaNe tyAM rahelA sa tirthaMkarAne vaMdanA karI pAtAnI bhakti pUrNa karI pachI te nityAleAka nagare gaye| tyAM ratnAvalIne paraNIne lakAmA te pAchA pharyAM. te samaye vAlI munine kevalajJAna utpanna thayu, ane temaNe ceAgya samaye tapa karIne paramapadane prApta karyu. vaitADhayagiri para AvelA jyeAtipura nagara madhye jalanazikha nAme eka vidyAdhara rAjA rAjya karatA hatA. tene zrImatI nAmanI rANIthI tArAmatI nAmanI kanyA thaI ekadA te caDhAMka nAmanA rAjAnA putra sAhasatinA jovAmAM AvI. tArA para sAhasagati meAhita thai gayA tArAnA pitA pAse sAhasagatie tArAno mAgaNI karI. bIjI khAnu vAnarapati sugrIve paNa tArAnI mAgaNI karI hatI, A annemAMthI kAne peAtAnI putrI ApavI e vAtanI citA tArAnA pitAne thavA lAgI chevaTe eka nimittane pUchavAthI sAhasagati alpAyuSI jaNAye tethI teNe peAtAnI putrI tArA sugrIvane ApI. A vAta jANIne sAhasati ghaNA ja krodhAyamAna thayA. eNe manamAM nizcaya karyo ke huM kAipaNa prakAre tArAnuM haraNa karIza' ema ci'tavana karatA te divase pasAra karavA lAgyo te zatruSI nAmanI vidyAne sAdhavA mATe kSudrahimAcalanI eka guDhDhAmAM cAlyA gayA ane teNe te vidyAnI ArAdhanA karavA mAMDI A mAjI sugrIva ane tArA sa'sArasukha lAgavavA lAgyAM tArAe anukrame agada ane jayAnada nAmanA e parAkramI putrAne janma Apya rAvaNu dvivijaya mATe nIkaLye temAM teNe sau prathama indrane jItavAnA nizcaya karyAM. surpaNakhAnA pati khara, ane enA cauda hajAra parAkramI vidyAdharA rAvaNanI sAthe cAlatA hatA. e uparAMta sugrIva paNa peAtAnI pracaMDa senA laIne rAvaNanI sAthe cAlatA hatA rastAmAM vidhyapa tathI vahelI revA nadI temanA jovAnA AvI revA nadImA pANInI pracuratA kAvAthI revA nadI atyata maneAhera jaNAtI hatI. rAvaNe revAne kAMThe peAtAnI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 wwwwwwwan haw new momponenter ww [laghu triSaSTi zalAkA puruSa senAnA paDAva nAMkhavAnA hukama karyAM. rAvaNe zaivAnA nirmaLa nIramAM snAna karyuM ane zuddha vastro paherI revA nadInI suvarNa vratI paTamAM ahu tanI ratnamaya pratimA sthApana karI pUjA karavA kheThA. kharAkhara eja samaye revA nadImAM ekAeka gheADApUra AvyuM. pUranA pracaMDa vegane lIdhe kAThe nAMgarelA vahANA pANImAM taNAvA lAgyA kAMThA paranAM ADA mULamAMthI ukhaDI javA lAgyAM ne cAre tarapha jaLacA uchaLI uchaLIne kAMThA para pachaDAvA lAgyAM. e pUranuM eka pracarDa mAjI rANe sthApela arhutanI pratimA para athaDAyuM ne rAvaNe karelI pUjAmAM bhaMga pADaceA. A joine rAvaNane hRdayamAM bhAre kApa vyApI gayA. enu magaja krodhathI vApUvA thaI gayuM. eNe peAtAnA anucarAne melAvIne kahyuM ke mArA bahAdura anucarA ! AvuM mahAna pura ahi meAkalIne ahaMtanI pUjAmAM bha`ga karAvanAra duSTa vyakti kANu che? te koI vidyAdhara che ? kAI vAnara che ? koI deva che ? kAi dAnava che ? krANu che e adhama nara ? jaladI tapAsa karI mane javAba ApA!? ( ' e vakhate eka vidyAdhare AvIne rAvaNane samAcAra ApyA ke, "he nAtha ! ahiMthI ceDe ja dUra Avela sAhiSmatI nagarImAM sahasrAMzu nAme rAjA che. te mahAna parAkramI ane khaLavAna che. aneka rAjAe enA khaMDiyA che, e rAjAe pAtAnI rANIonI sAthe jaLakIyA karavA mATe revA nadImA eka khadha mAMdhI jaLane rokI lIdhuM hatuM. hajArA sainika revA nadInA kAMThA para cAkI kaztA ubhA hatA jyAre jaLakIyA pUrI thaI tyAre te rAjAe sevAnA rAkI rAkhelA jaLane chUTA mUkI dIdhAM jethI nadImAM bhAre pUra AvyuM. e jaLanAM pUre AvIne tamArI arhutanI pUjAmAM laga pADayA, enI khAtrI mATe Apa joze te jaNAze ke A pUranAM pANI para sahasrAMzu rAjAnI rANIoe mAthe khAMdhela veNInAM phUla tare che. A apakRtyanuM kAraNa rAjA rahasrAMzu che, anya kAi nathI." vidyAdharanuM kahevuM sAMbhaLIne rAvaNu ghaNuA ja kApAyamAna thaye ne eNe kahyuM: " e rAjAe jaLakrIDA karIne duSita kareluM' jaLa ahiM` relAvI ahu tanI bhaktimAM bhaga pADayo che mATe mAre ene ceAgya zikSA karavI ja rahI. "huM mArA parAkramI vIza ! tame enA nagaramAM jAva ane sahasrAMzu rAjAne mAMdhIne mArI sAme hAjara karA." rAvaNunI AjJA mAthe caDAvIne enA anucarA tarata ja sahasrAMzu rAjAne pakaDavA upaDayA ane sahasrAMzu rAjAnA sainiko tathA rAvaNanA anucarA vacce ghaNuM ja bhayaMkara yuddha thayuM. rAvajInA anucarAe sahasrAMzunA sainikAnI bhAre khuvArI karI. sahasrAMzune e vAtanI jANu thatAM ja te rAvaNunI senAnI sAme Avye ane peAtAnA adbhuta vidyAma trathI eNe rAvaNanI senAne bhagADI mUkI, 1 peAtAnI senAne Ama raNakSetramAMthI pAchI bhAgI AvatI joIne rANune ghaNA ja kheda thayA. teNe tarata ja peAtAnu cadrahAsa nAmanuM daivI khaDga hAthamAM lIdhu ane sahasrAMzu Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayI rAvaNa ] 19 jaya mAM ma sAme laDavA mATe AkAzamArge uDayo rANe gheADI ja vAramA sahasrAMzune harAvye ane ene pakaDI te pAtAnI chAvaNImAM lAgye sahusrAMzu para vijaya meLavIne harSita aneleA rAvaNa sabhAmAM beThA hatA tyAM rAvaNe tuta munine bhaktimunie kahyuM: he rAjana! saMsAranI asAratAthI nivedya moMpI AkAzamAthI zatabAhu nAme eka muni sabhAmAM padhAryA pUrNAMka praNAma karI temanI ALakhANu ApavA vinati karI mAruM nAma zatakhADuM che / hu mAhiSmatI nagarInA rAjA hatA pAmIne meM dIkSA lIdhI ne mArA putra sahasrAMzune rAjagAdI rAvaNe pUchyuM: Apa sahasrAMzunA pitA cAva?" "hA !" munie javAba dIdhA " tarata ja rAvaNe kahyuM. "ApanA putra sahasrAMzue mArI arha tanI pujAmAM bhaMga pADela hAvAthI me ene keda karela che. paNa have mane jaNAya che ke tamArA jevA pavitra munine putra, jANI joIne evu kRtya kare nahi ajANatAja enAthI e kRtya thaI gayuM haze" pachI rAvaNe sahasrANune peAtAnI samakSa khelAvye te kahyuM : " huM vIra sahasrAMzu ! Aje tame mArA nAnA kha jevA che. tamArA pitA e mArA pitA che. mATe have tame tamArUM rAjya sukhethI calAvA ame traNa bhAI A chIe, AjathI tame amArA ceAthA bhAi che. paNa sahasrAjIe tarata ja peAtAnA putra rAvaNane seApI dIdhA ne pAte mAtAnA pitAnI jema dIkSA dhAraNa karI. apeAdhyAnA rAjA anaraNya sahasrArthu parama mitra hatA. sahasrANunI dIkSAnI vAta sAMbhaLIne eNe paNa peAtAnA putra dazarathane rAjagAdI sApIne peAte dIkSA lIdhI. 'aja'nA abhedathI thayela yajJa hisA zatabAhu ane sahasrAMzu vidAya thayA ke tarata ja caSTinA prahArathI vedanA pAmelA nArada rAvaNanI sabhAmAM hAjara thai eTalavA lAgyA. 'anyAya! anyAya 1' rAvaNe pUchyuM: huM nAradamuni ! Apa zAta thA ane ka Mika mAMDIne vAta karI te amane samajaNu paDe ! huM tamArUM sa kaSTa kApIza " rAvaNunA A mAyALu vacana sAbhaLI nArada munie kahyuM: 'he rAjA' marUta nAmanA rAjA rAjapura nAme nagaramA rAya kare che. te miAdaSTivALA brAhmaNeAnA sahavAsa seve che brAhmaNeAnA kahevAthI yajJa kare che ane e yajJamA mUgA pazuonI katala karIne hAme che. mane mUgA jIveAnI dayA AvI eTale AkAzamAMthI utarIne huM tenI pAse gaye ne tene pUchyu "he rAjA ! A sa tame zuM Ara zyu` che?" Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[laghu triSaSTi zalAkA puruSa rasa ane mokSane adhikArI bane che. e mATe A prANIone homIne huM paNa maraNa bAda mokSane adhikArI banIza" A pramANe marUta rAjAe javAba dIdhe. . , pachI meM temane jaNAvyuM ke "he rAjan ! A badhuM mithyA che. zarIra e ya che ane ApaNe je kaSAya che e aMdara homavA mATenI sAdhanasAmagrIo che. je mANasa pitAnA kukarmone e yajJamAM home che e ja mANasa sAcA mekSano adhikArI bane che. Ama yajJa karIne mUMgAM prANIone hAmavAthI te ApaNe narakanA ja adhikArI banIe chIe Apa to vidvAna ane mahAna buddhizALI che, te Apa AvAyo baMdha karI ne pazuone abhayadAna Apo." "mArU A kahevuM sAMbhaLIne yajJa karAvanAra badhA purohita gusse thaI gayA temaNe hAthamA daMDa ane lAkaDAM laIne mane mAravA mAMDayo. tyAthI nAsIne huM tamArI pAse Avyo chuM; tamAre e marUta rAjAne AvA pApakarmamAthI pAchA vALa joIe" tarata ja rAvaNa marUta rAjA pAse gayo ne hiMsAtmaka yajJanuM mithyAtva teNe marUta rAjAne kahyuM ane baMdha karavA teNe AjJA karI. rAvaNe mahAna zaktizALI che e vAtanI marUta rAjAne khabara hovAthI e ya baMdha karyo ne e rIte asaMkhya pazuenI tala thatI aTakI gaI rAvaNe nAradamunine puchayuM ke "AvA caDyo kyArathI zarU thayA haze?" ' nAradamunie kahyuM: "he rAvaNa! A yajJanI utpatti kevI rIte thaI te huM kahuM chuM. cedI nAmanA dezamAM munisuvrata svAmInA samayamAM abhicadra nAmane rAjA zuktimitI nAmanI nagarImAM rAjya karato hate. ene vasu nAme eka putra hatuM. e vasu sIrakadaba nAmanA eka guru pAse abhyAsa karato hato. kSIradabo putra parvata, huM, ane vasu traNe jaNa sAthe ja abhyAsa karatA hatA. eka divasa ame traNe jaNa rAtrinA samayamAM agAzImAM sUtA hatA e vakhate be cAraNamuni AkAzamAM uDI rahyA hatA, e lokee aMdare a dara vAta karatA kahyuM ke A traNa jaNamAMthI be jaNa marIne narakamAM jaze " emanuM kahevuM amArA gurunA kAne paDyuM. emane ethI ghaNuM ja duHkha thayuM. amArA traNamAMthI kaNa be jaNa narakamAM jaze? e vAtanI khAtrI karavA emaNe amane eka eka kukaDA Ape ne kahyuM ke "jyAM kaI dekhe nahi e jagAe tamAre A kukaDAne mArI nAMkhave" ame traNe jaNe kUkaDAne laIne jaMgalamAM cAlavA mAMDayuM. valsa ane parvata keI nirjana sthaLe gayA ane temaNe kukaDAne mArI nAkhyuM. huM jaMgalanA eka cheDe gayA ane kukaDAne mArI nAkhavAne meM vicAra karyo. paNa mane vicAra thayo ke ahi lekapALe jue che. dikSALe jue che, huM jouM chuM te mAre kukaDAne mArI nAMkha joIe nahi. evA vicArathI kukaDAne mAryA sivAya huM pAcho pharyo, ame traNe jaNa gurunI samakSa hAjara thayA. pelA be jaNAe kukaDo mAryo hate. meM kukaDe zA mATe na mAryo e vAta gurUne meM kAraNa sAthe jaNAvI mArA kathanathI ane kAryathI gurune manamAM khAtrI thaI ke A chokarA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayI rAvaNa ] 21 jarUra vageI jaze ane pelA be jaNa marIne narakavAsI thaze. vasu ane parvata narakamAM jaze e vicArathI gurune manamAM ghaNuM duHkha thayuM ane saMsAra upara emane vairAgya utpanna thaye emaNe pitAnI jagA para pitAnA putra parvatane sthApita karyo ane pite dIkSA lIdhI. A bAju cAgya samaya AvatA vasune enA pitA abhicakra rAjAe gAdI para besADo ne pite dIkSA grahaNa karI. vasu rAjAnI khyAti AkhI pRthvImAM eka satyavAdI rAjA tarIke phelAvA lAgI. eka vakhata viMdhya parvatanA eka bhAgamAM eka zikArI haraNane zikAra karI rahyo hato. eNe pitAnuM bANa karyuM paNa e bANa vacce ja alita thaI gayuM. pilA zikArIne A joIne ghaNuM ja navAI lAgI e najIka gayo te tene jaNAyuM ke tyAM sphaTikanI eka zilA hatI je AkhathI joI zakAtI nahatI mAtra sparza karavAthI ja enI hastInI khabara paDe eNe manamAM vicAryuM ke A sphaTika zilA te vasurAjAnI gAdInA sihAsana mATe yogya che eNe e zilA vasurAjAne ApI vasurAjAe e zilA para pitAnuM siMhAsana racAvyu. leke to AMkhathI e zilAne joI zakatA nahotA eTale emane te ema ja jaNAtuM ke siMhAsana keI daivI zaktithI jamInathI addhara ja rahe che vasurAjA keI mahAna vyakti che evI khyAti diga tamA vyApI gaI jethI aneka rAjAe enI ANa svIkArI. ekadI pharate pharate huM parvatanA AzramamAM gayA. parvata enA ziSyone carcA e jagavedanI lITIne artha ApatAM kahetuM hatuM ke saMga eTale meMTu arthAt bakaruM. ene je hAma karI yajJa kare che e ravargane adhikArI bane che. meM tarata ja kahyuM "he parvatA tuM A artha khoTa kare che mA eTale te traNa varSanuM junu dhAnya ke je pharI vakhata ugatu nathI. ApaNuM gurUe paNa e ja artha ApaNane zIkhavyo hate. te zA mATe tuM enAthI judo artha ziSyane samajAve che paNa parvate mArU kahyuM mAnyuM nahi ane gurue paNa e Tu e artha karyo hate ema eNe mane jaNAvyuM. meM kahyuM ke have ApaNI vacce A vAta vivAdanI vAta banI che mATe ApaNe keI trAhita mANasa pAse nyAya karAvIe ane e mATe vasurAjA sarvathA gya che. e satyavAdI rAjA kadApi jUhuM belaze nahi mATe ApaNe ene A bAbata pUchIne nirNaya karIe. A vAtanI parvatanI mAne khabara paDI. ene khabara hatI ke parvatanA pitAe ane arthe traNa varSanuM jUnuM dhAnya e karyo hate eNe enA putrane samajAvyuM ke tArI jIda choDI de ane nAradanI vAta mAnI jA paNa parvata ekano be thaye nahi. AthI enI mAtA vasurAjA pAse gaI vasurAjAne eNe saghaLI vAta jaNAvI vasurAjA kahe "mArAthI mithyA kevI rIte bolI zakAya?" tyAre parvatanI mAtAe kahyuM ke "tArA gurunA putrane bacAve e tArA hAthamA che. tane tArA guru pratye je mAna hoya te tAre ene sAce Therave ja rahyo pachI tArI marajI " ane vasurAjAe parvatanI mAtAnI vAta svIkArI bIje divase darabAramAM vasurAjA IMdranI jema siMhAsana para beThe hate e vakhate huM ane parvata enI sabhAmAM gayA ane amAro jhaghaDe temanI samakSa mUko tyAM hAjara Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara [laghu tri izalAkA puruSa -- A manapAna rU ma rahelA paDitAe paNa vasurAjAne cepagya ane sAce nyAya ApavA jaNAvyuM. satya e ja jene jIvanasiddhAMta gaNAya che evA vasurAjAe jyAre janano artha "e" evo karyo tyAre te ja kSaNe sphaTikanI zilA tUTI paDI ane vasurAjA jANe naraka tarapha prayANa karatA hoya ema pRthvI para gabaDI paDaze. zeThI ja kSaNamAM e maraNa pAmIne ghera narakanI Adara gayo. enA maraNa bAda enA ATha putra gAdI para AvyA paNa te tatkALa ja maraNa pAmavA mAMDayA suvasu nAmano navame putra nAgapura gayo ne bRhaduHvaja nAmane dazame putra mathurApurI gayA pachI te nagaranA lekee parvatanI bhAre upekSA karI nagaranI bahAra kADhI mUke e parvatane eka mahAkALa nAmanA asure grahaNa karyo. acodhana rAjAnI duhitA sulasA umaravAna thatAM enA pitAe eka svayaMvara 2 e svayaMvaranI aMdara sagara rAjA paNa AvyA hatA alasAnI mAtAnI IcchA madhupiga nAmanA eka rAjakuvarane sulasA paraNe ema hatI sulasAe mAtAnI A zikhAmaNane svIkAra karyo. paNa A vAtanI khabara dAsIdvArA sagara rAjAne paDI ethI sagararAjAe potAnA eka purohita pAse tatkALa eka rAjalakSaNasahitA racAvI. e pustakamAM purohite evuM lakhyuM ke jethI sagararAjA sarva rAjalakSaNethI yukta gaNAya ane madhupiga sarva rAjalakSaNethI rahita gaNAya A navuM pustaka eka piTImAM evI rIte mukAvyuM ke jethI anya mANasone e kaI prAcIna graMtha lAge. tyArabAda "adhana rAjAnA darabAramAM sau ekaThA thayA bAda sagararAjAnA purohite e graMthanuM vAMcana karyuM. A pustaThanA vAMcanathI madhupiMga rAjalakSaNa rahita gaNu te lajajA pAmI tyAMthI uDI gayA ane sulasAe sagararAjAne varamALA ApI." apamAna pAmelA madhupiMga bALatapa karI maraNa pAmI mahAkALa nAme asura thayA. teNe avadhijJAnathI sagaranuM pUrvanuM mAyAvIpaNuM jANayuM ane tethI sagararAjAnA rAjyamAM eNe aneka prakAranA ge viSphaLya mahAkALe pitAnuM mULasvarUpa badalI brAhmaNanuM svarUpa dhAraNa karI pitAnuM nAma zAMDilya rAkhI parvatane maLyA ane parvatanA hAthe yajJa karAvanAranuM kalyANa karavA lAge AthI sagararAjA paNa pavane upadeza mAnavA lAgyA ane emaNe paNa pitAnA rAjyamAM AvA yajJo karAvavA mADayA. " mArA jANavAmAM A vAta AvI AthI meM mArA mitra divAkara vidyAdhara dvArA pazuone haraNa karAvyAM. paNa pelA mahAkALa asure avadhijJAnathI A vAta jANI cAnA adara aSabhadevanI pratimA padharAvI ethI ame nirUpAya thaI gayA. ane pelA duSTa asura mAyAthI sagararAjA ane alasAne paNa yajJamAM homI mArI pitAnuM vaira vasula karyuM. ane tyArabAda te mahAkALa asura pitAne sthAne pAchA gaye. A rIte yonI utpatti thaI tamAre e yone tatkALa badha karAvavA joIe nahiM te ahiMsAnI mahattA ghaTI jaze." nAradanI A vAta sAbhaLI rAvaNe manamAM A yajJa aTakAvavAne daDha nizcaya karyo. ane eNe nAradane vidAya ApI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayI rAvaNa paNa marUta rAvaNane namIne khelyuM, "he rAjana A kRpAnA bhaMDAra kANu hatA?? rAvaNe nAradanI utpatti jaNAtA kahyu 'brahmacinAme eka brAhmaNa hatA te tApasa thaye chatA tenI kRmI nAme zrI sagarbhA thaI eka vakhata tene ghera sAdhue AvyA temAMthI eka sAdhue kahyu` 'tame gRhavAsanA tyAga karyAM chatAM strIneA saMga rAkhI viSayamA lubdha rahe che. te gRhavAsathI A vanavAsa zI rIte sAre| gaNAya A sAMbhaLI brahmarUcie jInazAsananA svIkAra karI dIkSA lIdhI ane tenI strI kumI zrAvikA thaI A pachI dhI pUrNAMnI sagarbhA hovAthI teNe eka putrane janma ApyA A putra janma satye rahyo nahi tethI tenuM nAma nAradaeN pADyuM. eka vakhata kumI kacAMka gaI hatI tyAre tenA chekarAne bhR'bha-devatAoe harI lIdhA AthI kumI e zeAkathI indumAlA nAmanI sAdhvI pAse dIkSA lIdhI. z2abhaka devatAoe te karAne ucheryAM tene zAstra bhaNAvyA. ane AkAzagAminI vidyA ApI umara thatAM nArada cauvanavaya pAmyA ane teNe zrAvakanA Avrata lIdhA teNe tenA veza yati ke gRhastha emAM na samAya tevA rAkhyA. tene kajIA pasaMda che. gIta ane nRtyanA zaiAkha che. kAmaceSTAthI rahita hAvA chatA te vAcALa ane vatsala che devatAoe tene ucheryAM hAvAthI pRthvImA devarSinA nAme prasiddha che " A pramANe nAradanI vAta sAbhaLI matarAjAe ajJAnathI karelA yajJanA aparAdha pharI pharI khamAnya ane peAtAnI kanakaprabhA nAmanI kanyA rAvaNu vere paraNAvI. 23 : ' marUtanA yajJanA bhaMga karI rAvaNu mathurA AvyeA mathurAnA rAjA harivAhana putra sahita-peAtAnA putra madhu sAthe rAvaNa sAme AvyeA. rAvaNe madhune trizuLa sahita naI puchyuM ke A trizuLa tamane kayAMthI maLyuM?' madhue javAkha ApyA ke 'A trizuLa mane pUbhavanA mitra camarendre Apelu che. ane ApatI vakhate teNe mane mAre ane tenA pUrva janmane saMbadha kahI matAnyeA hateA teNe kahyuM hatuM ke dhAtakIkhaMDanA arAvata kSetramAM zatadvAra nagaramA sumitra ane praNava nAme e miAhatA sumitra rAjA thayA eTale teNe peAtAnA mitra prabhavane samRddhivAna banAvyeA jate divase sumitra vanamAlAne paraNyA vanamAlAnuM rUpa dekhI prabhava mAhAdha anya pazu te vAta kahI zakayA nahi . eka vakhate divase divase sukAtA joI sumitre prabhavane puchyu ke ' tAre zuM duHkha che ?' prabhave sumitrane kahyuM ke 'tArI srI vanamAlA upara mArU mana ceAyu che. mitra pAse prANu maMgAya paNa priyA theADI ja magAya che ' sumitre kahyu` ' gabharA nahi mitra priyA mAre vadhu nathI teNe eka vakhata vanamAlAne prabhava pAse mAkalI prabhava tene jotAM lajajA pAmyeA ane khaDga upADI AtmahatyA kare che tavAmA sumitre tenA hAtha pakaDI lIdheA ane maratAM zakya A pachI prabhava vanamAlAne visarI gaye| samaya jatA sumitra dIkSA laI mRtyu pAmI tuM harivAhana rAjA ane mAdhavInI kukSithI madhu nAme putra thayA che ane peleA prabhava vizvAvasunI cetitI nAme srIthI zrIkumAra nAme putra thaI niyANA pUrNAMka tapa tapI hu camarendra thaye chu huM tArA pUrvabhavanA mitra chu' Ama kahI teNe mane A trizULa ApyuM che rAvaNu A sAMbhaLI khuza thayA ane teNe madhukumArane peAtAnI maneAramA nAme kanyA ApI, Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa sudarzana cakanI prApti. * idrarAjAnA pUrvadiAla phulahAthapuranA nalakubare nagara pharate, AzALI vidyAnI madadathI eka agnimaya killo bALe hate. e killAne gherAve che ejanane hate. e agnikilAthI surakSAvAlA nagarane jItavA mATe vibhISaNa ane kuMbhakarNa gayA paraMtu temA temane saphaLatA maLI nahiM emanI e niSphaLatAnI vAta rAvaNanA kAne AvatAM rAvaNa jAte tyA A. rAvaNa atyata manahara dekhAvano hato ethI nalakabaranI rANI upara rAvaNane jotAM ja rAvaNa para mohita thaI gaI. eNe eka pitAnI sakhI mAraphata rAvaNane kahevarAvyuM ke je rAvaNa enI sAthe agakIDA kare te e rAvaNane AzALI vidyA zIkhave.. jethI rAvaNa nalakubara para vijaya prApta karI zake. rAvaNa parastrIne mAtA barAbara mAnate hovAthI teNe uparaMbhAnI A darakhAstane prathama svIkArI nahi paraMtu vibhiSaNe kahyuM "he vaDila badhu! Apa atyAre enI darakhAstane svIkArI lyo AzALI vidyAnI prApti bAda ene aMgIkAra Apa karazo nahi. vANanI kaI yukti racI Apa ene cheDI deje." rAvaNe vibhISaNanI salAhane svIkAra karyo. upara bhAe rAvaNane AzALI vidyA zIkhavI jethI rAvaNe nalakubara pathavijaya meLa sAthe ajaya zastra sudarzana cakanI paNa rAvaNe prApti karI , ! uparaMbhAne eNe kahyuM: "he uparaMbhA! te mane vidyA zIkhavI tethI tuM gurusthAne gaNAya. ane huM parastrIne hamezA mAtA yAM bahena tarIke ja gaNuM chuM tethI huM tAre zvIkAra karI zaku nahi." pachI upara bhAne rAvaNe navalakukharane pAchI meMpI , rAvaNa ane Idra vacce yuddha tyArabAda rathanUpura nagaranA rAjA sahasAranA putra Idra sAthe yuddha karavAnI rAvaNane pharaja paDI. prathama te rAvaNe e yuddhane TALavA Ikane ghaNe ghaNo samajAvyo paraMtuI rAvaNanI salAha kAna dharI ja nahi AthI antima upAya tarIke rAvaNe yuddhanI jAherAta karI. rAvaNanA lazkaranI sAme Idra paNa eka mahA pracaMDa senA laIne hAjara thA. rAvaNane manamAM thayuM ke A banane lazkare je sAmasAmA laDaze te ghaNI ja mAnavakhuvArI thaze evI hisA karavI ucita nathI e vicArathI eNe idrane kahevaDAvyuM ke ApaNe be ja jaNa yuddha karIe. e yuddhamAM je jIte te visthI thayo gaNAze. nAhakanAM lazkara laDAvI hiMsA zA mATe karavI? rAvaNanI A darakhAstane svIkAra karyo bane vacce yuddha jAmyuM ane rAvaNe Indrane parAbhava karI ene keda karI lIdhA. keda karIne ene laMkA nagarInI aMdara lAvavAmAM AvyuM, eTalAmAM IndranA pitA sahastrArane - A vAtanI jANa thatA te laMkAmAM rAvaNanI pAse AvyA ane potAnA putra Indrane mukta karavA rAvaNane eNe AjIjI karI sahastrAranI vinaMtithI rAvaNe Indrane mukta karyo. Indra Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijya rAvaNa ] 25 - - - - - - , -.. .. . ..... -- ... .. . pitAnA nagaramAM pAcho pharyo. vakhata jatAM Idra pitAnA putra dattavIryane rAjya seMpI mokSadAyI dIkSA grahaNa karI. pavanaMjayane aMjanA sAthe vivAha. mahendrapuranA rAjA mahendrane aMjanAsuMdarI nAmanI eka svarUpavAna putrI hatI aMjanAsuMdarInA lagna mATe be jaNanAM nAma hatAM. eka prahUlAda rAjAnA putra pavanaMjaya nuM ane bIjuM hirAbhanA putra vidyutaprabhanuM paraMtu jezIoe mahendra rAjAne ema jaNAvyuM ke vidyuta--bhanuM AyuSya ati TUMku che mATe enI sAthe ajanA vivAha cajo ucita nathI AthI mahendra rAjAe aMjanAne vivAha pavanaMjaya sAthe karavA vicAra karyo. lagnanI tithi nakkI karavAmAM AvI. A bAju pavanaMjayane aMjanAsuMdarIne lagnatithi pahelAM maLavAnI tIvra IcchA thaI A vAta eNe potAnA mitra prahasitane jaNAvI mahasitanI yojanA anusAra pavanaya ane prahasita banne jaNa rAtrinA samaye chUpA veze, aMjanA je udyAnamA sakhIo sahita pharI rahI hatI tyAM gayA. aMjanAnI eka sakhI pavanaMjayanAM vakhANa karI rahI hatI te enI bIjI sakhI vasaMtatilakA vidya>>bhanAM che, vakhANa karI rahI hatI. AjanAsuMdarI zAMta citta beya sakhIonuM kahevuM sAMbhaLI rahI hatI panaMjayane A joIne manamAM ghaNo ja kheda thavA lAgyo. ene manamAM vicAra AvyA ke zA mATe aMjanAsuMdarI vidyataprabhanAM vakhANa karatI enI sakhIne bolatAM aTakAvatI nathI A vicArathI pavana jayane aMjanA upara ghaNo ja gusse cakyo. e taravAra kheMcIne aMjanAsuMdarIne mAravA taiyAra thayA paraMtu enA mitra prahasite ene ema karatAM aTakAvyuM ne kahyuM. "he mitra! Ama gusso karavAthI ke aMjanA para krodha karavAthI kazuM ja vaLavAnuM nathI. A janAsuMdarI mAtra lajAne lIdhe ja pelI sakhIne bolatAM aTakAvatI nathI." mahasitanAM A vacanathI pavanaMjaye taravAra myAna karI paNa enA manamAM aMjanA pratye jAgI uThela kolAzi na bujhA aMjanAnI sAthe enuM lagna thayuM. teo paraNIne ghera AvyAM tepaNa pavana jayanA manamAM ajanA prati jAgele gusso bhaDabhaDa baLAte ja rahyo. ethI pavanaye koDabharI sAsare AvelI aMjanAne mIThI vANuthI belAvI nahi aMjanAnI A vipatti anya mANasa kyAthI jANI zake? pavana jayanuM rAvaNanI madada mATe javuM Aja arasAmAM rAvaNane Indra rAjAnA dipALa varUNanI sAthe yuddhamAM utaravAnI pharaja paDI. varUNa rAjA bhAre baLavAna ane parAkramI hovAthI rAvaNe vidyAdhara rAjAonI paNa madada mAgI. prahalAda rAjAe potAnA putra pavanaMjayane rAvaNanI madade mekalavA nizcaya karyo. pitA AjJApAlaka pavanaMjaye tatkALa pitAnA e nirNayane vadhAvI rAvaNanI kemake javAnuM kabulyuM. aMjanAsuMdarIne A vAtanI jANa thaI tethI te vidAya thatA patine kahevA lAgI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[laghu triSaSTi zalAkA puruSa - - - - - - - - - - - - nu numai atura - - "he prANanAtha ! vidAya thatAM tame, ApaNa anya sagA saMbaMdhIo sAthe hase che che ane mArI ja sAthe A5 Ama udAsIna vRtti kema keLave che? meM evAM kayAM pApa karyA che ke jethI huM A prakAranuM duHkha bhogavI rahI chuM. huM tamArI pratyeka AjJAnuMpAlana karanAra ApanI dharmapatnI chuM e vAta zuM ApanA khyAlamAM kadApi AvatI ja nathI. haze! emAM tamane huM zA mATe deSa dauM? mArAM pUrvakama haze ke jethI A bhave huM AvI yAtanA bhogavI rahI chuM. atarathI prArthanA karuM chuM ke Apa vijayI banI jaladI ghara pAchA vaLe." paNa A zabdanI asara pavanaMjaya para kazI ja na thaI. aMjanAnA zabda tarapha eNe kazuM lakSa ja ApyuM nahi aMjanAsuMdarInA bhaNI be mIThA zabdo paNa eNe kahyA ! nahi. aMjanAne Ama raDatI mUkI e vidAya thaye. - rastAmAM eka divasa pavanaMjaya eka sAvaranA kinAre beTho hato. dharatI para cAMdanIne zItaLa prakAza amidhArA relAvI rahyo hato eTalAmAM pavanaMjaye eka cakravAkIne joI e cakravAkI pitAnA avAkanA vigathI bhaya kara kapAta karI rahI hatI. ' A jotAM ja pavanaMjayane vicAra AvyuM ke, "he A divasa A cakravAkIe enA pati sAthe kriIDA karI haze! te paNa e rAtrinA pativirahane sahI zakatI nathI ane AvuM ghora kalpAMta karI rahI che. je ene pati viraha ATale vedanA utpana kare - che teM mArI patnI bicArI aMjanAnI zI dazA haze? ene kevI viraha vedanA thatI haze? meM enA bhaNI udAsInavRtti sevIne ke aparAdha karyo che! kharekhara! huM ene aparAdhI chuM. e aparAdha mAre enI pAse kabula kare ja rahyo " A vAta eNe pitAnA mitra prahasitane jaNAvI. pachI banne jaNa rAtrine khyAla karyA sivAya AkAzamAM uDIne aMjanAnA mahelamAM AvyA pavanaMjaye aMjanAnI mArI mAgI prahasita paheregIra banI bahAra ubhe rahyo hato. pavanaMjaya ane aMjanA AnaMdamAM eTalAM badhAM magna banI gayAM ke rAtrInA paheratuM paNuM emane bhAna rahyuM nahi prahasita pavanaMjayane bUma pADIne belA eTale te mahelanI bahAra AvyuM. pavanaMjayane manamAM dahezata lAgI ke je te potAnA mAtApitA ke anya sagAone potAnA AgamananI jANa karaze te te leke tene dhikkAraze A dahezatathI te chAnAmAne sAvara kSaNa vidAya thaI gaye. aMjanA sAthe AvI paheluM sukha. ' ' aMjanAsudarIne te divasathI caDatA divasa rahyA sagAMvahAlAMne e vAtanI jANa thaI. enI sAsue kahyuM: "he pApiNuM ! mAre putra yuddhamAM che ne tene garbha kaI rIte rahyo? tuM keI vyabhicAriNI che. mATe have A gharamAM tAruM keI sthAna nathI. huM atyAre ja mArA gharamAMthI bahAra nIkaLI. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijhmI rAvaNa ] pavanajaye jatI vakhate AjanAsuMdarIne vhAlathI potAnA nAmanI sa`jJAvALI eka ratnajaDita mudrikA ApI hatI e mudrikA a'janAe khatAvI ane kahyuM: " tame mArA para vizvAsa rAkhA, te rAtre ahiM AvyA hatA; parapuruSanA saMgama meM sengeA nathI huM taddana nirdoSa chuM. # 27 rAntanA anuca ajanAne eka rathamAM besADI tenA pitAnA nagara mahendrapura najIka mUkI AvyA. ajanAnI sAthe enI priyasakhI vasatatilakA paNa hatI. ajanAne manamAM ema hatuM ke mArA pitA mane jarUra Azraya Apaze. AthI eNe peAtAnI sakhI vasatatilakAne peAtAnA pitAnA pratihArI pAse meAkalI. satatalakAe e pratihArI mAraphata ajanAnA AgamananA samAcAra tenA pitA pAse pahoMcADavA ajanAnI A avasthA jANI pitA gabhIra vicAramAM paDI gayA ane kala kavatI putrIne gharamA Azare ApavA ke nahi e praznamAM ja enI khuddhi vamaLa levA lAgI. eTalAmAM ene putra prasannI Avye ene pitAe sarva hakIkatA kahI vAkepha karyAM. tatkALa prasannakIrtie aMjanAnA tiraskAra karatAM kahyuM ke "jA duSTA! cAlI jA1 tArA jevI kalakitAne amArA gharamAM sthAna nathI, te rAjAnA eka buddhimAna ane vicAraka maMtrIe rAjAne kahyuH Apa Ama gusse thAva che. te cegya nathI. enA para lagADavAmA Avelu kalaka sAcuM che ke khoTuM enI tamane khabara nathI teA pachI tame kevI rIte ane bhraSTA kahI rahyA che? game tema teAe tame enA pitA che!! tamArI e putrI che! kArU thAya paNa mAvatara kamAvatara na thAya e kahevata anusAra Ape udAra mane ene AzareA ApavA ja joIe. " paraMtu rAjAnA mana para matrInAM e vacanAnI kazI ja asara thaI nahi. rAjAe kahyuM: "tamArUM kahevuM game teTaluM yathArtha hoya te paNa huM te mAnavAne taiyAra nathI mane thAya che ke pavanajayane AjanA pratye mULathI prIti nathI e aMjanAne tiraskArata Avye che e sthitimAM aMjanAne pavana jayathI garbha rahe e vAta tadna asa vita che. enI sAsue kADhI mUkI e kharAkhara che. huM paNu kADhI mukIza. have araNya e ja ene Azare che, " peAtAnA pitAnA mukhathI AvA apamAnabharyA zabdo sAMbhaLI micArI ajanAnI AMkhamA AMsunI nIka vahevA lAgI. eNe AMsune chupAvavA prayatna karyAM paNa enAthI AMsu rokI zakAyAM nahi eNe peAtAnA pitAne 'pitA' eTaluM sa khAdhana karavA prayatna karyA paNa e zabdo jIbha para AvatAM pahelAM ja marI gayA du:khanI avadhi khAkI rahI haiAya ema pratihArIe aMjanAneA hAtha kheMcI ene bAraNA bahAra dhakelI dIdhI. ceAdhAra Asue raDatI nAdhAra ajanA enI priya sakhI vasatatilakAnI sAthe pAchI phrI. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghu triSaSTi lAkA puruSa pAchI pharIne e kayAM jAya ! UMce Abha "nIce dharatI ! ene Azareza ApanAra kANa hatuM ? mAnavI mAtra ene jAkArA detuM hatuM. keAI enA lagna hRdayane AzvAsana Ape ema hatuM nahi. 28. bhUkha ane tarasathI pIDAtI ajanAe khakhaDavA mAMDayuM: "huM kuLanI AkharyuM jatana karanAra mArI sAsu! te mane bhraSTAne gharamAMthI kADhI mUkIne tArA gharanI AkharUne akhati rAkhI e sAru ja karyuM che! ane pitAjI! tame paNa tamArI kala...kavAna putrIne tamArI bAraNethI dhakkA marAvIne dUra karI e sarvathA cAgya ja che! ane priya prasannakIti bhAI ! tane paNa mArA abhinaMdana che ke te tArI mahenanI pApamaya, kAyAne araNya UgI karI. paNa huM AAma kaTAkSa zA mATe karuM chuM! emAM e leAkAne zeDhoSa ! mArA nazIkhane ja vAMka ! vidhinI sAme thavAthI phAyado paNa ze ? kanA ja kaMI vAMka haze? Aje mArA pati mArI nikaTa nathI. pati vinAnI patnIne kevAM kevAM kaSTa sahana karavAM paDe che enA anubhava mane Aje thAya che!" ' Ama rotI kakaLatI ajanAe jaMgalanAM, jhADAne paNa rAvarAvyAM ja hAya ema jhADa uparathI pAna kharavA lAgyAM. A arasAmAM amitagati muni manyA. dharmalAbha AziSa ApI ane tene tenA pUrvabhava kahI sa bhaLAvI dhIraja ApI hanumAtanA janma "" navamAsa khAI aMjanAe eka parAkramI putrane janma ApyA. paNa e putrajanmanA utsava ujavavA mATe atyAre aMjanA pAse eka phUTI adAma paNa kyAM hatI? evAmAM pratisu nAmanA eka khecara tyAM AvyA eNe aMjanAnA vRttAMta sAMbhaLIne ajanAne kahyuM: "huM ajanA! tuM mane oLakhatI nathI paraMtu huM tArA mAmA thAuM chuM. mATe tame mAM mArI sAthe cAlA. " pachI te badhAMne eka vimAnamAM besADI peAtAnA nagara hanuAEAnapura javA nIkaLyeA. rastAmAM aMjanAnA putra vimAnamAM rahelA ratnamaya jhumakhAne paDavA mATe mAtAnA khALAmAMthI khahAra kUdI paDayA. te kudelA khALaka eka parvata para paDayA, ane tenA paganA AghAta mAtrathI te parvatanA cUrecUrA thaI gaMyA. pratisUrye te bALakane pAche tenI mAtAnA kheALAmAM lAvI mUkyA te bALaka prathama hanumAnapUra nagaramAM Avela hAvAthI tenuM nAma hanumAna ema rAkhavAmAM AvyuM ane parvatanA sUrecUrA karela DhAvAthI enu bIju nAma zrIzaila rAkhavAmAM AvyuM divase mADhA thavA lAgye. divase hanumAna ' ajanA ane pavanajayanA meLApa rAvaNunI sAthe gayela pavanajace varNunA parAjaya karyAM ane potAnuM parAkrama anya rAjAone matAvyuM. te rAvaNanI rajA lai ghera Avye tyAre tene khakhara paDI ke gaNa saMbhAvanAne lIdhe aMjanAne gharamAMthI kADhI mukavAmA AvI che pavanajaya atyaMta vilApa Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladeva rAma ane vAsudeva lakSamaNa ] - - naka - na - karate karate jaMgalamAM cAlI nIkaLyo. aMjanAnA piyera gaye. tyA paNa AjanAne keIe satkAra karyo nahote e sAMbhaLIne pavanaMjaya ghaNuM ja dukhI thayo eNe agni praveza karavAno nirNaya karyo. eNe enA mAtApitAne potAnA A agni pravezanA nirNayanI jANa karI. enA pitA tarata ja bebAkaLA banI gayA. dizadizAmAM aMjanAnI zodha karavA emaNe pitAnA anucarAne savara ravAnA karyA ane pote potAnI patnI sAthe jyAM pavanaMjaya agni praveza karavAno hato tyAM AvI pahoMcyA. enA anucare pharatA pharatA hanapura pahoMcyA, A janAe pavana jayane nirNaya sAMbhaLI bhAre vilApa karavA mATe. ene vilApa sAMbhaLI pratisUrye ene AzvAsana ApyuM ane te eka vimAnamAM aMjanA tathA hanumAnane besADI jyAM pavana jaya hato te jaMgalamAM AvI pahece aMjanAne jeIne pavanaMjaye pitAnI bhUlanI mAphI mAgI. eTalAmAM pharI vakhata rAvaNane varUNa sAthe yuddha karavAnI pharaja paDI. temAM hanumAna keTalAka sAmata laI cuddhamAM gaye varUNa pitAnA so putro laIne yuddha karavA AvyA. hanumAne enA se putrone pazuonI jema' bAMdhI lIdhA rAvaNa ane varUNa vacce bhaya kara yuddha cAlyuM aMte rAvaNa varUNa ane enA putrone pakaDIne pitAnI chAvaNImAM lA ne pachI e badhAne choDI mukyA varUNe potAnI satyavatI nAmanI putrI hanumAnane paraNAvI ne zaraNe sUryanakhAnI anaMgakusuma putrI hanumAnane ApI, evI hajAra kanyAone paraNuM parAkramI hanumAna ghera pAcho pharyo. . [4] * baladeva rAma ane vAsudeva lakSmaNa dazarathane janma. adhyA nAmanA nagaramAM IphavAku vaMzamAM sUryavaMzI aneka rAjAo thaI gayA. caturmukha, hemaratha, zataratha, udayapatha, vAriratha, Iduratha, Adityastha, mAMdhAtA, vIrasena, pratimanyu, pavabaMdhu, ravinyu, vasaMtatilaka, kuberadatta, kutha, zarabha, dvirada, siMhadarzana, hiraNyakazipu, puMjasthaLa, kAusthaLa ane raghu Adi parAkramI rAjAo e vaMzamAM thaI gayA Aja kuLanI aMdara anaraNyanAmane rAjA rAjya karatA hatA. e rAjAne anaMtaratha ane dazaratha ema be putro hatA anaraNe pitAnA jyeSThaputra anaMtaratha sahita dIkSA lIdhI ane eka mAsanA dazarathane gAdI para sthApita karyo dazaratha yuvAna thayo. enI kIti cAre dizAmAM phelAvA lAgI. eka mahAna rAjavI tarIke eNe nAmanA meLavI. e dasthaLa nagaranA rAjA sukezalanI rANI amRtaprabhAnI kukhe janmelI aparAjitA (kauzalyA), kamaLasaMkula nagaranA rAjA subaddhatilakanI rANI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - * * * * * * A ja - - - - [ laghu triSa izalAkA puruSa mitrAdevInA peTe janmela sumitrA ane suprabhA nAmanI rAjakuMvarI ema traNa suMdara : kanyAo sAthe para eka divasa rAvaNane eka naimittike jaNAvyuM he rAvaNa! tArUM maraNa janakarAjAnI putrI jAnakInA kAraNe, rAjA dazarathanA thanAra putranA hAthathI thaze" A sAMbhaLIne rAvaNa manamAM ghaNe ja kheda pAmyo. ene anuja badhu vibhISaNa paNa A vacanethI manamAM bhaya pAme. vibhISaNe manamAM nizcaya karyo ke keIpaNa hisAbe dazaratha tathA janakarAjAne mArI nAMkhavA AthI vaDIlabaMdhu rAvaNanA AzirvAda laIne vibhISaNe pitAnA A kArya mATe prayANa Adayu . dazarathanu chupA veze paribhramaNa , . vibhISaNa, dazaratha tathA janakarAjAne mAravA jAya che e vAtanI nAradane khabara paDI eTale tarata ja nArada doDatA dazaratharAjA pAse AvyA ne dazarathane sarva vAtathI vAkepha kya dazarathe pitAnA buddhivAna matrIone lAvyA. ane A aMge zuM karavuM ene teo vicAra karavA lAgyA. ane ema nakkI karavAmAM AvyuM ke dazaratharAjAnI eka lekhyamayamUti banAvI rAjamahelanI aMdara rAkhavI ne dazaratharAjAe rAjyanI bahAra chAnAmAnA cAlyA javuM janakarAjAnA matrIoe paNa janakarAjAne AvI ja zikhAmaNa ApI AthI dazaratha tathA janakarAjA chUpAveze pRthvI para pharavA lAgyA. * * dazaratharAjAnI lekhyamaya mUrti rAjamahelamAM eka aMdhArAvALA oraDAmAM mukavAmAM AvI hatI vibhISaNe sAco dazaratharAjA mAnI e lekhyamayamUrtine nAza karyo ayodhyAnI prajA paNa mAtrIonI A yukitathI ajANa hatI eTale ke raDavA mAMDyuM. vibhISaNane lAgyuM ke have janakarAjAne mAravAnI jarUra nathI. eTale e ayodhyAthI sIdhe laMkAmAM pAchA AvyA kaikeyInA svayaMvaramAM : - dazaratha ane janakarAjA chUpA vezamAM pharatA pharatA megha rAjAnI bena kaikeyInA svayaMvaramAM gayA. keyIe dekhAvaDA dazarathanA gaLAmAM varamALA AropI. svayaMvaramAM AvelA badhA rAjAo A joI dazaratha para gusse thayA. emaNe dazarathanI sAme cuddha Ara . e yuddhamAM dazaratharAjAnA sArathi tarIke kekeyIe kAma karyuM. dazaratha sarva rAjAne parAbhava karyo 'dazarathane lAgyuM ke A vijayane sAco yaza kaikeyIne phALa, jAya che enI madada vinA A cuddha kadAca na jItI zakAyuM hata! AthI dazaratharAjIe kaikeyIne varadAna mAgavA kahyuM. paraMtu chekeyIe kahyuM ke he nAtha !, hamaNAM mAre kazuM ja mAgavuM nathI. vakhata Ave huM varadAna mAgIza" dazarathe kahyuM ThIka" ". tyArabAda dazaratharAjAe magadhapatine parAjaya karyo. dazarathe manamAM vicAryuM ke hamaNuM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladeva rAma ane vAsudeva lamaNe ] - - - - 5 ayodhyA javuM ucita nathI eTale eNe ayodhyA javAnuM mAMDI vALyuM ne magadha dezanI rAjadhAnI rAjagRhImAM ja rahevAnuM karyuM. ayodhyAthI pitAnA aMta:purane paNa eNe rAjagRhImAM ja bolAvI lIdhuM rAma lakSmaNa janma. Aja arasAmAM kezavyAe baladevanA svamasUcita eka suMdara putrane janma Ape. dazararAjAe A dekhAvaDA putranuM nAma paDyuM rAkhyuM. lekamAM rAma evA nAmathI e oLakhAvA lAgyo sumitrAe paNa vAsudevanA sAta svama sUcita eka putrane janma Ape, enuM nAma nArAyaNa rAkhavAmAM AvyuM ne kemAM te lakSmaNa evA nAme jANIte thaye kaikeyIe bharata nAmanA putrane janma Ape. suprabhAne zatrutta nAmane putra avataryo. sItAne janma. A samaye dArU gAmamAM vasubhUti nAme eka brAhmaNa raheto hato. tenA putranuM nAma atibhUti hatuM. atibhUtinI patnInuM nAma sarasa hatuM. paraMtu keyAna nAmanA eka brAhmaNe chaLa vaDe sarasAnuM apaharaNa karyuM sarasA maraNa pAmIne devIpaNe utpana thaI atibhUti eka haMsane zizu thayo. e bAda tyAthI eNvIne prakAzasiMha rAjAne kaMDalamaMDIta nAmane putra gha pile kyAna dhUmrakeza parahitanA putra piMgala rUpe avataryo. pigale atisu darI nAmanI kanyA sAthe anurAgI thaye paNa kaMDalamaMDite atisuMdarInuM apaharaNa karyuM pachI baMne jaNa dezamAM rahevA lAgyAM kuMDalamaMDita maraNa pAmI janaka rAjAnI strI videhAnA garbhamA putra rUpe utpanna thayo. pelI sarasA devI rUpe hatI te tyAthI thavIne eka purohitanI vegavatI nAme putrI thaI te tyAthI maraNa pAmIne videhA rANInA piTamAM putrI rUpe thaI videhA rANIe e rIte yugalane janma Ape paNa pelA devarUpe rahelA pigale kuDalama Ditane janakarAjAnA putra rUpe avatarele dI e eNe krodha karyo ne e bALakane caMdragati nAmanA rAjAnA udyAnamAM mUkI dIdho aputra caMdragatie ene pALaka tarIke piSyo ne enuM nAma sAmaMDaLa pADayuM janakarAjAe potAnA cerAyelA bALakanI khuba zodha karI paNa tene patto lAge nahi. putrInuM nAma sItA evu rAkhavAmAM AvyuM rAmanuM parAkrama. janakarAjAne abarbara dezanA zleSTha vAraMvAra herAna karatA hatA. eTale emanI sAme yuddha karavA temaNe nizcaya karyo ne temA rAjA dazarathanI madada levA teNe vicAra karyo dazarathe rAmanA AgrahathI rAma tathA anya pitAnA putrane senA sahita mithilA mokalyA zarUAtamAM svecchAe ghaNu baLa dAkhavyuM paNa rAme potAnA dhanuSyane vahetuM mUkayuM ke palaka mAtramAM kaTi oNcho maraNa pAmyA che temane parAjaya thaze. janaka rAjAe A Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - .. . - - - - - - - - * [lag triSaSTi zalAkA purva vijayI rAmanuM AvuM adbhuta parAkrama joIne pitAnI putrI sItA tene ApI. A pachI rAma mithilAmAM ja thoDA divasa rahyA. * jAnakI-sItAnAM rUpanAM vakhANa sAMbhaLI nArada aMtaHpuramAM AvyA. paNa sItA nAradane oLakhatI na hovAthI temaja nAradanuM vicitra svarUpa joIne bhaya pAmI. sItAnI dAsIoe nAradane pakaDayA nArada mAMDa mAMDa temanA hAthamAMthI chuTayA nAradane AthI ghaNuM ja khoTuM lAgyuM. te sIdhA bhAmaDaLa pAse pahoMcyA ne sItAnI citrAkRti batAvI bhAmaDaLane tenI pratye Atura banAvyuM. bhAmaDaLanA pitA caMdragatine A vAtanI khabara paDI bhAmaMDaLanI IrachA sItA sAthe paraNavAnI jANI caMdragatie janakarAjAne pitAnA nagaramAM bolAvyA ne sItAnuM lagna bhAmaMDaLa sAthe karavA kahyuM paNa janake kahyuM ke sItA te meM rAmane ApI che. te paNa cadagatie mAnyuM nahi ane caMdragatie kahyuM: "huM A vajIvatta ane arjuna vAva nAmanA be dhanuSya Apu chuM. e TevI dhanuSya che. je rAma emAMthI eka paNa bANa caDAvaze te paNa ame amAre parAjya thaye mAnIzuM. pachI rAma sItA sAthe paraNe te amAre kazo vAMdho nathI!" sItA svayaMvara. janaka mithilA AvyA. niyata divase pelA be dhanuSya rAjasabhAmAM lAvavAmAM AvyAM, bhAmaMDaLa paNa enA sAmata sAthe mithilA A rAme te dhanuSyanI derIne ghaNuM ja AsAnIthI kAna sudhI kheMcIne tIra choDayuM jethI daze dizAo zabdathI guMjI uThI. bhAmaMDaLa lajita pAmI sabhAmAMthI cAlyA gaye dazarathane rAmanA A parAkramanI jANa karavAmAM AvI. A pachI janakarAjAe AgrahathI temane mithilA bolAvyA ane janakanA bhAI kanake bhadra nAmanI potAnI putrI bharatanI sAthe paraNAvI pachI dazarathe mithilAmAMthI parivAra sAthe adhyA pAchA pharyA. eka vakhata dazaratha rAjAe meTI samRddhithI zAMtisnAtra karAvyuM. ane tenuM snAtrajaLa prathama paTarANune kahyuM ane tyArabAda dAsIo dvArA bIjI rANuone mokalyuM. bIjI rANIonuM snAtrajaLa prathama pahocyuM AthI paTarANune mAThuM lAgyuM ane manamAM citavyuM ke "rAjAne mArI upara sadbhAva che che te mAre jIvIne zuM kAma che ?" teTalAmAM dazaratha tyAM AvI pahoMcyA ane rANune kahevA lAgyA ke "tame kema nirAza cho?" tevAmAM te vRddha kaMcukI Avye ane snAnnajaLa ApyuM rAjAe kaMcukIne kahyuM "ATaluM badhuM mAruM kema thayuM ?" teNe kahyuM "rAjana ! moDA thavAmAM mArI A vRddhAvasthA kAraNarUpa che" rAjAne lAgyuM mAre paNa vRddhAavasthA ane pAMgaLa kare te pahelAM kaMIka svaya sAdhavuM joIe. paTarANa sAcI vastu samajyAM ane duHkhanuM kAraNa vidAya thatAM temaNe zAkane vidAya ApI. evAmAM satyabhUti nAmanA caturNonI suni samavasaryA. dazaratharAjA suninI dezanA sAMbhaLI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baladeva rAma ane vAsudeva lakSamaNa ] rahyA hatA. rAma sItA ane bIjo ene parivAra tyAM hAjara hatA. e samaye eka vimAnamAM besIne bhAmaDaLa tenA pitA ane mAtA AkAzamArge jatAM hatA. satyabhUti muninuM pravacana sAMbhaLavA teo tyAM utaryA munie taka jANIne sItA bhAmaMDaLa vagerenA pUrvajanmanI kathA kahI saMbhaLAvI AthI bhAmaDaLa ghaNe ja lajajA pApe sItA ane rAmanI teNe mAphI mAgI. tarata ja e lekee janakarAjA tathA videhAne bolAvyA ne bhAmaMDaLanI vAta jaNAvI janakarAjA pitAnA putra bhAmaMDaLane snehathI bheTI paDe. caMdragatie bhAmaMDaLane gAdI para besADI ne pite dIkSA lIdhI. tyAra pachI dazaratha rAma vigerene namI bhAmaMDaLa potAnA nagare gaye. dazarathanA pUrvabhava. A pachI dazarathe satyabhUti maharSine pitAnA pUrvabhavo pUchayA. munie kahyuM: senApuramAM bhAvana nAmanA vaNikane dIpIkA nAmanI patnIthI upAsI nAme kanyA hatI te sAdhuonI pratye dveSa rAkhavAthI ghaNe vakhata saMsAramAM rakhaDI raMgapuramAM dhanyavaNikanI suMdarI nAmanA patnIthI varUNa nAme putra tha ahiM sAdhuone dAna ApI puNya upArjana karI yugalika thaI deva banI puSkalAvatI vijayamAM naMdIghoSanA putra nIvardhana nAme rAjaputra thaye. ahi te zrAvakapaNuM pALI devaleke jaI ratnamALInI vighulatA nAmanI strIthI surya jaya nAme mahAparAkramI putra thaye. eka vakhate ratnamALI vAyana nAmanA vidyAdharane jItavA siMhapura gaye tyAM teNe AkhA siMhapurane bALavA mAMDayuM te vakhate upamanyu nAmanA tenA pUrvajanmanA purohitane jIva je sahastrAra devalokamAM deva thaye hatuM teNe AvI kahyuM. "he mahAnubhAvI ugrapApa na kara tuM pUrva janmamAM bhUrinaMdana rAjA hatA teM purohitanA kahevAthI mAMsa bhajananI pratijJA bhAMgI tuM mRtyu pAmI ajagara thaI narakamAM jaI ratnamALI rAjA thaye. ane huM upamanyu tyAMthI mRtyu pAmI hAthI thaI sahasAra devalokamAM deva thaye ahiM tane ghera pApa karate dekhI pratibaMdha karavA Avyo chuM. A pramANe pUrvajanma sAMbhaLI ratnamALI yuddhathI aTaka ane tArA (sUrya jayanA) sUryanaMdana nAmanA putrane rAjya upara besADIne sUryajaya putrasahita tilakasura nAmanA AcAryanI pAse dIkSA lIdhI. A pachI banne jaNa sahasAra devalokamAM jaI sUryajaya te tuM dazaratha thayA ane ratnamALI vIne janakarAjA thayo parahita upamanyune jIva sahastrAra devakathI AvI janakane anujabaMdhu kanaka thaye na divardhananA bhavamAM tAro pitA je nadioSa hatuM te huM caiveyakathI vI satyabhUti thaye chuM." A pramANe pUrvabhava sAMbhaLI dazarathane vairAgyabhAvanA utpanna thaI eNe badhAne bolAvyA ne pitAne vicAra jaNa bharate pitAnI sAthe dIkSA levA taiyArI batAvI ethI kekeyIe dazarathane kahyuM: "he savAmI mArU eka varadAna tamArI pAse leNuM che huM mAruM chuM ke mArA bharatane gAdI para sthApita kare" Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 [laghu triSaSTi zalAkA puSa rAmanA vanavAsanI taiyArI. bharata A sAbhaLIne ghaNuM ja vismaya pAme rAma hoya tyAMsudhI pitAnAthI-gANI para besAya nahi" ema jaNAvyuM paraMtu rAme bharatane samajA. paNa bharate tema chatAM rAjya grahaNa karavA mAnyuM nahi AthI rAme vicAryuM ke huM ahiM hiIza tyAMsudhI bharata 'rAjagAdI para besaze nahi. eTale rAme vanavAsa javAno vicAra karyo. emaNe e vicAra dazarathane jaNAvyuM. te sAMbhaLIne putra paranA adhika vAtsalyane lIdhe dazaratha rAjA mUcha pAmyA. rAma kauzalyAnI rajA levA jatAM kauzalyA paNa e vAta sAMbhaLIne mUcha pAmyAM. A pachI sItA potAnI pAse raheze evA vicArathI te bhAnamAM AvyA. paNa sItAe rAmanI sAthe javA taiyArI karI. ethI kauzalyAnI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. rAma ane sItA vanavAsa jAya che e vAta jyAre lamaNe sAMbhaLI tyAre te bhAre krodhAyamAna thayA. paNa teNe vicAryuM ke game tema hoya paNa mAruM potAnuM paheluM kartavya to e che ke rAmanI sevA' karavI. mATe mAre rAmanI sAthe vanavAsa javuM te tenI mAtAnI rajA levA gayo sumitrAe rajA ApI ne lakSamaNune paLane paNa vilaMba karyA vinA sItA ane rAmanI pAchaLa javA kahyuM, AkhI nagarI emanA javAthI zokamAM DUbI gaI , bharata rAmanI gerahAjarIthI vyAkULa thaI gaye. eNe rAmane pAchA lAvavA mATe pitAnA sAma tene rAmanI pAchaLa mokalyA paNa rAme sAmane pAchA vAjyA ne pite gabhIra nAmanI nadI pAra karI AgaLa vadhyA sAme tene pAchA ' AvelA joI bharatane bhAre kheda - dha A pachI bhArata, potAnI bhUlanuM prAyazcitta karatI kaikeyI tathA anya anucarAmane pAchA bolAvavA gayA paNa rAma pAchA na ja AvyA emaNe kahyuM: "he bharatI tArI bhAtabhakti huM samajI zakuM chuM paNa meM lIdhelI pratijJA huM toDuM te ApaNA raghukuLanI kIrti para pANI pharI vaLe ApaNuM kuLanI sthApita thayelI khAnadAnI para mAre lAchana lagADavuM joIe nahi ? ' 'A pachI kekeyI belI "vatsa! "ratanuM vacana mAnya karI pAchA phare AmAM nathI deSa tamArA pitAne ke nathI deSa bharatane, doSamAtra hoya te A eka kekeyI che teNe patine, putrane ane prajAjanone dukha utpanna karyuM che. raDAvyA che mArA upara kRpA karI pAchA phare ane mArA upara phelAelo apavAda dUra kare. kAraNa ke tame mArA paNa putra che. huM oramAna che paNa tamArI mAtA chuM.' Ama bolatAM ekeyI dhrusake dhrusake roI paDI rAme kahyuM "mAtA! raDe nahi. deSa keIne nathI AmAM te mArI kasoTIne prasaMga che. dazarathano putra thaI pitAnI AjJAne huM kema bhaMga karuM? pitAe bharatane rAjya ApyuM huM temAM saMmata chuM mAre bIjuM kAMI kahevAnuM nathI huM bharatane eTaluM ja kahuM chuM ke 'mArI AjJA mAnIne paNa tuM rAjya svIkAra. turta rAme sItA pAse jaLa maMgAvyuM ane sAmati samakSa rAme savahate bharatane rAjyAbhiSeka karyo, chevaTe kaMcavAtA dile kaikeyI, bhArata ane sAmate ayodhyA tarapha vaLyA ane rAma lakSmaNa tathA sItA dakSiNa dizA tarapha Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa] 25 vaLyAM A pachI dazaratha rAjAe mahAmuni satyabhUti pAse dIkSA aMgIkAra karI. bharate rAmanA sevaka banI ayodhyAnuM rAjaya calAvyuM. sItA lakSmaNa ane rAma pharatAM pharatAM anukrame avaMtIdezanA eka bhAgamAM AvI paDyAM. [ pa ] rAma vanavAsa kALa e samaye avaMtImAM sihodara nAme rAjA hato tene vajakarNa nAmane eka sAmaMta dazAMgapuramAM rahetA hatA. eNe eka muninA upadezathI manamAM nakakI karyuM ke tirthaMkara sivAya koine namavuM nahi. teNe potAnI AMgaLInI mudrikAmAM tirthaMkaranI pratimA kathApita karI siMhadarane A chaLa sabaMdhI khabara paDI. teNe vajakarNane mArI nAMkhavAne manamAM nizcaya karyo siMhadara pitAnA para gusse thaye che e vAtanI jAkarNane khabara paDI. siMhedare dazAMgapurane pracaMDa senAthI gherI lIdhuM ane eNe vajakarNane kahevarAvyuM ke te tArI vITImAM tirthaMkaranI pratimA rAkhI mane chetaryo che to te mudrikA kADhIne mane praNAma kara. paNa vAkaNe e vAtane svIkAra karyo nahi ne kahyuM ke huM tirthaMkara sivAya keIne namIza nahi" AthI sihodara nagarane ghero ghAlI besI rahyo , rAma paNa cAlatAM cAlatAM dazAMgapura najIka AvI pahoMrayA ne temaNe A saghaLo vRttAMta jA. emaNe lamaNane dazAMgapuramAM mokalyo ane pote sItAnI sAthe bahAra udyAnamAM rahyA. vAkaNe lakSmaNane sAro satkAra karyo tyAMthI sihodara pAse lakSamaNa gaye ne eNe bharatarAjAnI ANa svIkArIne vajakarNanI sAthe sa dhI karavA kahyuM. paNa sihAre lakSamaNanI vAtane tiraskArI kADhI jethI banne vacce tumula yuddha thayu lakSamaNe potAnA addabhUta parAkramathI sihodarane bAdhI lIdho ane rAmanI sAme hAjara karyo siMhadara tarata ja rAmane namI paDayo. rAme tene pANI ApI. siMhedare vajakarNa sAthe saMdhi karI ane bharatanI ANa mAthe dharI. vAkaNe pitAnI ATha kanyA ane sihodare pitAnI traNaso kanyA lAmaNane ApI. paNa lamaNe e kanyAone tyAM ja rAkhavA kahyuM ane eka divasa rahIne teoe AgaLa cAlavA mADayu. kalayANumALA kathanI thaDe ghara cAlyA eTale teo kalyANamALA nAmanA rAjAnA pradezamAM pahoMcyA. ahi temanA atithi tarIke rahIne temaNe bhajana karyuM. paNa rAmanA jANavAmAM AvI gayuM ke kalyANamALA rAjA strI che ane eNe purUSane pozAka paheryo che. eTale kalyANamALAne khAnagImAM bolAvIne rAme ene khulAso mA kalyANamALAe kahyuM ke mArA pitA vAlikhilyane svecche harAvIne pakaDI gayA te vakhate mArI mAtAe mane janma Ape ma trIoe vicAra karyo ke je putrI che ema jAhera karIzuM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 (laghu viSaNi zalAkA puruSa - ' jana a - * - - te gAdI upara kaIka bIjo caDI besaze. eTale emaNe putraprasavanI ghoSaNuM karI tyArathI huM rAja karuM chuM paNa mArA pitAne haju huM choDAvI zakI nathI, Apa samartha che mArA pitAne Apa choDAvI zake ema che." AthI rAma lakSamaNa ane sItA tyAMthI svecchanA pradeza bhaNI gayA. sItAnuM svarUpa joine svecchapatie enA anucane e banane musApharone mArIne sItAne pakaDI lAvavAnuM pharamAna karyuM paNa rAme jyAM dhanuSyaTakAra karyo tyAM to dhanuSyanA zabada mAtrathI plecchanA hAthIo bhAgavA lAgyA. e joIne tarata ja mlecchapati rAma ane lakSamaNanI zakti pAmI gaye ne temane zaraNe gaye oN7patie kahyuM "huM kozIpurInA vaizvAnara nAmanA brAhmaNane rUdeva nAme putra chu huM janmathI cAra, parastrI laMpaTa ane pApI hate eka vakhate mane rAjAe pakaDayA ane zULIe caDhAvavA mokalyo paNa eka dayALu vaNike mAre daDa bharI mane choDAvyA A pachI meM cerI nahi karavAnuM kabula karI kozAbIrIne tyAga karyo ane A pahelImAM huM AvI rahyo. ahi leke mane kAka kahe che ane huM luMTArAonI madadathI moTA zaherane luMTuM chuM ane rAjAone pakaDuM chuM paNa Aje te huM tamArA sevaka chuM. ane Apa AjJA kare te karavA huM taiyAra chuM. rAme kahyuM "vAlikhilyane cheDI de.' teNe tatkALa vAlikhilyane " choDI mukya vAlikhadhe rAmane praNAma karyA ane pitAnA nagaramAM jaI pitAnI putrI kalyANamALAne maLe kapilanI ajJAnatA. tyAMthI tApI nadI utarIne teo aruNa nAmanA nagaramAM AvyAM. tyAM kapila, nAmanA eka krodhI agnihotrI brAhmaNane ghera teo rahyAM. kapilanI patnI suzarmAe temane premapUrvaka jamADayAM. tyAM phodhI kapila bahArathI AvI pahoMcyo. eNe rAma tathA lahamaNunuM bhayaMkara apamAna karyuM tethI lamaNe tene gaLAmAMthI pakaDa paNa atte rAmanI ArAthI tene cheDI mUke comAsAnI Rtu zaru thatI hovAthI arUNa nagaranI bAjumAM Avela eka jagalamAM eka vaDa nIce comAsu rahevAnuM temaNe nakakI karyuM. vaDa upara rahete IbhakaNuM AthI gabharAye ne tene moTA gokarNayakSane A lekanI vAta karI. kaNe kahyuM ke "e duSTajanA nathI paraMtu baLabhadra ane vAsudeva che jemanI pUjA karavI joIe, pachI gokaNe eka ja rAtamAM rAmapurI nAmanI sudara nagarI tyAM ubhI karI dIdhI. bIje divase e rAma pAse gaye ane rAmapurImAM nirAte comAsu rahevAnuM kahyuM eka divasa pelo kapila rAmapurImAM lAkaDAM levA Avye ene gokarNa yakSane bheTe thayo. eNe kapilane rAma ane lakSamaNanA vAta karI. baLabhadra ane vAsudeva jANIne kapilane pitAnA mRtya mATe ghaNuM ja pazcAtApa thaye eNe tarata ja rAma tathA lakSamaNanI mAphI mAgI kapila ghaNe ja garIba hato eTale pitAnI garIbAI dUra thAya evI rAma pAse teNe AjIjI karI. rAme tarata ja tene ghaNuM Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa ] 37 ----- dravya ApI enI garIkhAI dUra karI. A pachI kapila peAtAnA gAma thayeA ane tyA teNe paNa cacidAna ApI nAvata sa nAmanA AcAryanI pAse dIkSA lIdhI. cAmAsu pUruM thatAM rAme jyAre tyAthI vidAya lIdhI tyAre gAka yakSe rAmane svayaM prabha nAmanA eka hAra. lakSmaNane be divya kuLA ane sItAne cuDAmaNi ne eka vINA bheTa ApI. vanamALA sAthe lakSmaNanA vivAha. vijayapuranA rAjA mahidharanI putrI vanamALA nAnapaNathI ja lakSmaNane manathI varI cUkI hatI para Mtu tenA pitAe enA vivAha vRSabhanA putra suredrarUpanI sAthe cIjavA vicAra karyo AthI vanamAlA kaMTALIne jaMgalamA cAlI gaI ane eka vaDanA jhADanI DALe gaLAphAsA khAvAnI taiyArI karavA lAgI. eTalAmAM rAma ane lakSmaNa tyAM AvI pahecyA. temaNe tene ApaghAtanuM kAraNa pUchyuM. vanamAlAe kAraNa jaNAvyuM pachI lakSmaNe kahyuM ke huM ja lakSmaNu chu huM tArA svIkAra karU chuM' eTalAmA tA mahIdhara tyAM sainya sAthe AvI pahoMce. ne peAtAnI putrIne laI janAra lakSmaNane cAra mAnI eNe AkramaNa ka" lamaNunI adbhuta laDAyaka zaktinI sAme tenA sainyanuM kazuM ja cAlyu nahi. ante mahIdharane jANu thai ke A te lakSmaNa che tyAre eNe yuddha khadha karyuM ane lakSmaNane saDa peAtAnI vanamALA ApI, mahIdhare rAma ane lakSmaNane peAtAnA nagaramA thoDA divasa rahevAnu kahyuM tethI tee gheADA divasa tyAM rahyA. tavIya nA thayelA parAbhava, te daramyAna na dAva puranA rAjA ativIya nA rAjadUta mahIdharanI sabhAmAM AvyA ne kahevA lAgyA ke 'bharate ativIryanI ANu na svIkArI mATe te yuddha karavA mAge che ema jaNAvIne mahIdharane e yuddhamA ativIryane madada ApavA kahyuM.' mahIdhare madada ApavAnuM kahI rAjadUtane pAchI vALyeA rAma ane lakSmaNu A sAMbhaLIne navAI pAmyA. mahIdharane paNa ativIryanA A kArya para gusse Avye ante lakSmaNa ane rAma tathA mahIdharanuM sainya nadAvatapura javA ravAnA thayuM kAI paNa upAye temane ativI ne harAvavA hatA emaNe zaheranA eka upavanamAM paDAva nAMkhyA tyA te kSetranA adhiSThAyaka deve, rAma pratyenI ananya bhakti hAvAnA kAraNe e samagra sainyane sainyamAM pheravI nAMkhyu` jethI jagatamA ema kahevAya ke atinI eka strIsainyathI parAjaya pAmyo. ativI te khakhara paDI ke mahIdhara Ate AvyeA nathI ane strIonu sainya atre mAkalyu che ethI eNe tarata ja laDavAnuM zaru karyu. yuddhamA enA parAjaya thayA ane pelA yakSe strIsainyane mULa svarUpamA pheravI nAMkhyuM eTale rAma ane lakSmaNane ativIrye oLakhI kADhayA. tarata ja teNe mArI mAgI potAnI bhUla para ene pazcAtApa thaye AthI pAte dIkSA laI peAtAnA putra vijayarathane eNe gAdI para besADaye A pachI vijayarathe ratimALA nAmanI peAtAnI mahena lakSmaNune ApI lakSmaNe tene grahaNa karI tyArabAda rAma sainya sahita vijayapura gayA ane vijayaratha bharatanI sevA karavA Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - ~ ~ ~ -- gna , - e - - - - - ja may - v mana naka 38 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa adhyA gaye. bharate vijayarathane satkAra karyo ane vijayathe ratimALAthI nAnI vijayasudarI nAmanI potAnI bahena bharatane ApI. A arasAmAM ativIrya muni pharatA pharatA adhyAmAM AvyA. - bharata vigere rAjAoe sAmA jaI vadana karyuM. khamAvyA ane tyArabAda bhAratanI rajA laI vijayaratha naMdAvarta pure gaye zrIrAme mahIdhararAjA pAsethI rajA mAgI prayANa karyuM lakSamaNe paNa vanamALAnI rajA mAgI vanamALA bolI "he prANeza! virahanuM du:kha asahyA che. hamaNAM ja paraNIne mane mUkatA tame tamArA hAthe mane. yamasadane pahoMcADaze. lamaNe kahyuM "priye ! vaDila baMdhunI sevAmAM tu vina karanAra na banI vaDila baMdhune Icchita sthAne pahoMcADI turta pAchA AvI tane maLIza" lakSamaNe sogana khAdhA, vanamALAe kahyuM "huM bIjA segana na mAnuM, je tame rAtribhojananA pApanA sogana le te huM mAnuM ke tame jarUra Avaze. kAraNa ke te mahApApa che." lamaNe rAtribhojananA sogana lIdhA ane teNe vanamAlAne manAvI. rAma sAthe prayANa karyuM. kulabhuSaNa suni. anukrame prayANa karatAM teo kSemAMjali nagaramAM AvyA. ahiM zatrudamana rAjAnI putrI jitapadAne lakSamaNe pitAnA zarIra para zatrudamananA pAMca sraha zaktionA prahAra sahana karIne grahaNa karI. ane jitapavAne paNa tyAM ja rahevA daIne teo AgaLa vadhyAM. pachI teo vaMzasthaLa nagare AvI pahoMcyA. tyAM be munio kAryotsarga "rahelI - hatA. emaNe munione vaMdanA karI. eTalAmAM analabha nAmane eka deva vetALanuM rUpa dhAraNa karI muni para upadrava karavA lAgyuM. rAme tarata ja tenI sAme laDavAnuM zarU karyuM. rAmanA pratApI tejane sahana karavAne asamartha e A analaprabha pitAnA mULa sthAne pAchA cAlyA gaye. tatakSaNe munione kevaLajJAna thayuM: rAme upasarganuM kAraNa pUchayuM. kaLabhuSaNe kahyuM: "patinI nagarInA rAjA vijayaparvatane amRtasvara nAme dhruta hatA. che dUtane udita ane sRdita be putro hatA ane tene vasubhUti nAme eka mitra hatI hatanI patnI upayegA vasubhUti upara anurAgI hevAthI te amRtasvarane mArI nAMkhavA chatI hatI. koI kArya aMge amRtasvara ane vasubhUtine bahAragAma javAnuM thayuM. rastAmAM amRtasvarane vasubhUtie mArI nAkhe. pachI upagAe udita ane muditane mArI nAMkhavA vasubhUtine jaNAvyuM. mudita ane uditane A vAtanI jANa thatAM temaNe vasubhUtine mArI nAkhe. vasubhUti marIne navapallImAM pleccha rUpe utpana thaye: have mudita ane udita dIkSA lIdhI. sametazikharanI jAtrAe jatAM navapalImAM temane AvavAnuM thayuM. tyA pelo pleccharUpe rahelo vasubhUti te bannene mAravA deDayA paNu oN75tie tene reko. techapati pUrvajanmamAM pakSI hatA. mudita ane udita kheDUta hatA. temaNe e pakSIne zikArInA paMjAmAMthI bacAvela jethI ahiM svecchapatie pelA vasubhUtine kaye . pachI te munio kALakrame maraNa pAmI mahAzukra devalokamAM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa ] 39 suMdara ane sukeza nAme deva thayA ne tyAthI cyavIne 'priyavada rAjAnA ratnastha ane citraratha putra rUpe janmyA ane pele vasubhUti paNa teja rAjAnI kanakANA nAmanI bIjI rANInA peTe anura nAme putra rUpe janmyA. priya vade ratnarathane gAdI para esAce ane pAte dIkSA lIdhI anuddha ratnarathanI sAthe laDayA ratnarathe ene harAvyeA AthI anuddhera tApasa thayeA ane tyAM maraNu pAmIne analaprabha nAme deva thaye| citraratha ane ratnaraghe dIkSA lodhI, pachI teo acyuta ka5mA atibhala ane mahAbala nAme devatAe thayA tyAMthI cavIne te siddhArtha puranA kSema karanI rANI vimalAdevInA peTe janmyA te banne ame ja. mArU nAma kulabhUSaNu ane Anu nAma dezabhUSaNu paNa amane khAra varSa sudhI ghASa nAmanA eka AcAryane tyAM rAkhela hAvAthI amArI bena nakaprabhAne na oLakhavAthI ame enA para anurAgI thayA amArI mAtAne e vAtanI jANu thatA teNe kharI hakIkata jaNAvI. ame tarataja lajjita thaI dIkSA lIdhI. amane kevaLajJAna thaze ema lAgavAthI analaprale upasarga caiAjye paNa tamArA pratApe e ahiMthI nAsI gayA " eTalAmAM vaMzasthaLanA rAjA suraprabhu tyAM AvyA eNe rAmanI sevA karI ane teNe e parvata para caitye a dhAvyA jethI te parvata jate divase rAgiri nAme oLakhAye da DekAraNyanI utpati. eka divasa trigupta ane sugupta nAmanA e cAraNumuni tyAM AvyA. te e mAsanA upavAsI hatA. sItAe temane pAraNuM karAvyuM. te samaye devatAoe sugadhI jaLanI vRSTi karI. vaLI rAjA ratnajaDhIe rAmane sudara ratha ane azva ApyA. sugaMdhI jaLanI gadhathI te vRkSa para rahela keAI gIdha jAtinA rAgI pakSI mUrchA khAIne pelA sutinA caraNAmAM paDaceA. muninA caraNusparze te tarata ja nirAgI thai gayA. tenA mAthA para ratnAMkuranI zreNI jevI jaTA dekhAI tethI te pakSInuM nAma jaTAyu paDayuM . rAme jaTAyune pUrvabhava pUchayeA. munie jaNAvyu . A pakSI pahelAM kuMbhakArakaTa nagaramAM daDaka nAme rAjA hatA te samaye zrAvastImA jitazatru rAjA hatA tene skaMdaka nAme putra ane puradayazA nAme putrI hatI daDakarAjApura darayazAne paraNyA eka vakhata daDake pAlaka nAmanA brAhmaNa tane jitazatru pAse mekaklyA jitazatru pUjAmAM hatA peleA dUta jainadharmane duSita karavA lAgyA. kadakakumAre tene sudara dalIla yuktiethI harAvI me niphtara banAvI dIdhA. AthI sabhya janeAe pAlakane upahAsa karyAM pAlakane skreka para gussA cAMcA skardake eka vakhate pAcasA rAjakumArI sAthe munisuvrata prabhu pAse dIkSA lIdhI. eka vakhate temaNe potAnI bena pura icazAne medha ApavA mATe kuMbhAraDha nagare javA prabhunI AjJA mAgI. prabhu melyA 'tyAM javAthI tamane maraNAMta upasarga thaze' ska Mdakamunie kurI bhagavAnane puchyuM * hai bhagavAna ! upasarga naDaze paNa temAM ame ArAdhaka thaIzuM ke nahiM?' prabhue kahyuM 'tamArA vinA sarve ArAdhaka thaze!" skaMdake kahyuM 'te te ghaNuM sAr1' ' * Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa Vreme mean rakatabakaka Ama kahI bhagavAnane vadI pAMcasA muni sAthe te kuMbhakArakaTa nagara najIka AvyA, tenI pelA pAlakane khabara paDatA eNe e udyAnanI jamInamAM zasro dATayAM. muninI dezanA sAMbhaLIne AvelA daMDaka rAjAne pAlake kahyu` ke A skaMdaka muni pAkhaMDI che. e tamArA rAjyane laI levA icche che. munionA vezamAM enI sAthe ceAddhA che eNe udyAnanI jamInanI adara zastro dATayAM che ? pAlakanA kahevAthI rAjAe udyAnanI jamIna kheAdAvI tA aMdarathI zastro maLI AvyAM. daDake kadaka ane anya munione zikSA karavAnu kArya pazu pAlakanesAMkhyuM. pAlake "dhA ja munione eka yaMtramAM pIlavA mAMDayA. chevaTe eka khALamunine yaMtramAM eNe pIlavA lIdhA tyAre skaMdakarmunine yA AvI eNe pelA mALamuninI pahelAM pAtAne pIlI nAMkhavA pAlakane jaNAvyuM paNa pAlake na mAnyu' ne pelA khALamunine pIlI nAMkhyA. A sava munie tyA ne tyAM A takRta keLi thayA chevaTe skaMdakane paNa pIlI nAMkhyuM. maratI vakhate kadake kahyuM ke 'huM A da Daka, pAlaka, enA kuLa ane rAjyanA nAza karanAra thA" evuM niyANuM karI mRtyu pAmI skaiMka agrikumAra nAme deva thaye ne eNe pAlaka, daMDaka ane nagarajana adhAMne khALIne bhasma karI dIdhAM. A mAjI pura darayazAe skaMdakanA rUdhirathI kharaDAyela AdhA dekhI sasAra tajye ane dIkSA lIdhI, te divasathI kuMbhakAraTa daTakAraNya banyu. ane te daMDaka aneka ceAniomAM paribhramaNu karIne ante ahi gIdha jAtinA giSTa pakSI utpanna thayA che. A jaTAyu tamane upayegI thaze " pachI jaTAyune sAthe laI rAma lakSmaNa ane 'sItA rathamAM besI AgaLa vidvAya thayAM. lakSmaNe zabukanA karela ziraccheda. e samaye khara ane cadraNakhAnA e putra anukrame zatruka ane suda yauvanavayane pAmyA, zatruka suhAsa nAmanA khaDgane sAdhavA mATe jagalamA nIkaLyA tyAM jagalanI aMdara AvelI eka gADha vAMsanI zukAmAM AdaryuM. khAra varasa ane cAra divasa sudhI eNe udhe mastake rahI enA AvA mahAna tapanA baLe cadrahAsa khaDga AkAzamAM prakAza najIka AvyuM tapa karavAne cAlI eNe peAtAnuM tapa ghAra- tapasyA karI. phelAvatuM vaza guphI che ' e ja vakhate tyAM lakSmaNu acAnaka AvI pahecyA enA jovAmAM peluM khaga AvyuM. tarata ja lakSmaNe te khaDga hAthamAM lIdhuM ne myAnamAMthI bahAra khecyuM. A daivI khaDganI zakti jovAnuM tene kutUhala thayuM, ane tarata ja eNe va zajALa para ghA kaMryAM AthI e vaMzajALamA rahelA zabukanuM mAthu - kapAI gayuM ane lakSmaNanA paga pAse te mastaka AvIne paDayuM. guphAmAM praveza karI lakSmaNe joyuM teA vaDanI DALI para mAthA vinAnuM' dhaDa paNa tene laTakatuM jaNAyuM niraparAdhI mANusane mAravAnA kRtya adala lakSmaNune ghaNeAja pazcAtApa thayA. lakSmaNe rAmane A vAta karI. rAme jaNuAvyu ke e bIjA kAinuM nahi paNa zabuketu' ja mastaka che. A khaDraganA sAdhaka e ja che, ' rh Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa] 41 - - - - ww -- -- - - -- A bAju zabukanI mAtAne thayuM ke mArA putra zabukanI sAdhanA have pUrI thavA AvI haze to mane jaMgalamAM tenI pAse javA de. jagatamAM AvIne te jue che te zaMbUkanuM mAthuM chedAyeluM tenI najare paDayuM. enI dRSTi rAma ne lakSmaNa para paDI ane rAmanA sohAmaNuM zarIrane jotAM ja te rAma para hita thaI gaI. eNe kutarA sAthe paraNavA manamAM nizcaya karyo. A pachI eNe eka suMdara nAgakanyAnuM svarUpa dhAraNa karyuM. ane nAgakanyAnA svarUpamAM rahI eNe rAmane potAnI sAthe paraNavA kahyuM. rAma ane lakSmaNane khabara paDI ke A sAcI nAgakanyA nathI paraMtu nAgakanyAnA rUpamAM rahelI kaI mAyAvI strI che eTale enI mAgaNane svIkAra kare ucita nathI. emaNe ene svIkAra karyo nahi. AthI krodhe bharAIne te zabakanI mAtA pAchI pAtALa laMkAmAM AvI ane potAnA pati ane zaMbukanA mRtyunI vAta kahI saMbhaLAvI, khara mahAna sainya sAthe tyAM AvI pahoMcyA. A pachI ca draNakhA pitAnA bhAI rAvaNa pAse gaI ne za bukanA maraNanI vAta karI te uparAMta sItAnA rUpanI vAta paNa karI. jethI rAvaNane sItA upara Asakita utpana thaI. tarata ja te puSpaka vimAnamAM besIne daMDakAraNyamAM Acce sItA haraNa kharanI sAme lakSamaNa laDavA gaye hate. rAma sItAnI pAse hatA. kaSTa paDe te samaye lakSmaNe siMhanAda karIne pitAne belAve ema rAme lakSamaNane sUcanA ApI hatI. pUrva saMketa anusAra rAvaNanA eka acare lakSamaNanA je siMhanAda karyo ethI sItAne elI mUkIne rAma yuddhabhUmi para gayA. sItAne ekalo joIne tarata ja rAvaNe sItAne vimAnamAM besADI dIdhI ane laMkA bhaNI potAnA vimAnane ravAnA karyuM. jaTAyue rAvaNane zekavA prayatna karyo paNa rAvaNe enI pAMkhe kApI nAkhI ane jaTAyune lehIhANa banAvI nAkhI dIdhA. rastAmAM sItAe jorathI rUdana karIne rAma lakSamaNane madade bolAvavA cI nAkhI A cIso sAMbhaLI ratnajI vidyAre rAvaNane sAmane karyo paNa teNe tenI badhI vidyAo saMharI tene kaMbudvIpa upara nAMkhe. rAvaNe sItAne pitAnA vaibhavanI ane zaktinI lAlaca ApI pitAnI sAthe paraNavA kahyuM paNa sItAe jaNAvyuM ke A apakRtyanA badalAmAM tane mRtyu maLavAnuM che lakAmAM rAvaNanA maMtriee sItAne satkAra karyo ane sItAne devaramaNa nAmanA eka udyAnamAM eka lAla azoka vRkSanI nIce rAkhavAmAM AvI rAvaNe sItAnI pharatA cokIdAre goThavI dIdhA pachI manamAM harSa pAmato gavarNa potAnA rAjamahelamAM gaye sItAe manamAM abhigraha dhAraNa karyo ke jayAM sudhI rAma ne lamaNunA kuzaLa samAthAra na Ave tyAM sudhI huM bhejana karIza nahi." rAma yuddha bhUmimAM jaI pahecA rAmane Ama acAnaka AvelA joI lakSmaNe pUchayuM: "he vaDIla baMdhu! ApanuM Agamana atre zAthI thayuM?" rAme pratyuttara vA ke "he lakSamaNa ! te sihanAda karyo, jethI huM ahiM A chuM." rAmanA A kathanathI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [laghu triSaSThi zalAkA puruSa . Azcarya pAmelA lakSmaNe kahyuM: 'huM adhu ! meM evA siMhanAda karyo ja nathI, jarUra kAi mAyAvI puruSe evA sihanAi karyAM hAvA joIe mATe Apa have pAchA jAya. tyAM sItAjI ekalAM che 42 lakSmaNanAM AvAM vacana sAMbhaLI rAma pAchA vaLyA. AvIne jue che,te sItAjI temane jaNAyAM nahi eka khAju jaTAyu maravAnI aNI upara hateA rAme jaTAyune navakAramatra sabhaLAvyeA navakAramaMtranA prabhAve te jaTAyu marIne mahendrakalpamAM devatA thayA ahi raNabhUmimAM lakSmaNe kharanA anuja maMtrizirAnA vadha karyo' daramyAna pAtALalakAnA rAjA caMdrodara rAjAnA putra virAdha sainya laI tyAM AvI pahoMcyA teNe lamaNune kahyuM: A rAkSasAe mArA pitAne pAtALalakAmAMthI kADhI mUkayA che eTalA mATe teo mArA zatru che te have e rAkSasa sAthe avazya * yuddhe karIza." A have mara ane lamaNu vacce dANa jaga jAmyA arasAmAM AkAzamAMthI mAkAzavANI thaI ke 'prativAsudeva karatAM paNa khara ghaNA ja baLavAna che. A vAtanI jANa thatAM ja lakSmaNe kharatu mAthu chedI nAkhyuM kharanA maraNu khAH khaneA bhAI laDavA AA, paraMtu lakSmaNe ene paNu vadha karyo sAthe lakSmaN yuddha karIne lakSmaNu paNa virAdha sAthe rAmanI pAse Avye lakSmaNe zveryuM ke rAmanI AMkhamAM AMsu bharAI gayAM che. lakSmaNa tarata ja pAmI gayA ke sItAnA haraNuthI rAma e bAkaLA manI vilApa karI rahyA che lakSmaNe AthI rAmane AzvAsana ApavA mAMDyu. A uparAMta virAdhe pAtAnA zUravIra sainikAne sItAnI zaiAdha mATe cAre dizA bhaNI dADAvyA. sainike cAre dizA joI vanyA kintu sItAneA patto temane lAgyuM nahi AthI teo nirAza ne lakSmaNa pAse pAchA AvyA. virAdhe rAma ane lakSmaNune pAtALalaMkA AvavA jaNAvyu. rAma ane lakSmaNu pAtALa lakAmAM AvyA pAtALalaMkAmAM kharA putra suda gAdI para hatA. rAma ane lakSmaNe suMdane gAdI parathI uThADI mUkayA ne emaNe suMdane laMkA tarapha hAMkI kADhI. sugrIvanI zaramasthA ane rAmanI madada have A khAnu sugrIvanA duzmana sAhasatie tapa karI pratAraNI vidyAnI prApti karI ane te pratAraNI vidyAnA prabhAve dhAre tevuM svarUpa dhAraNa karI zakavA lAgyA. A vidyAnA maLe sAhasagatie sugrIvanuM rUpa dhAraNa karyuM " ane kiSThi dhApurI pAse AvyA. je vakhate sugrIva krIDA karavAne udyAnamAM gayA hatA te vakhate tArAdevIthI sutheAbhita evA aMta:puramA eNe praveza karyo. gheADIvAramA sAcA sugrIva udhAnamAMthI pAche, sUryAM, sAcA sugrIvane aTakAvI dvArapALAe kahyu ke ' sugrIva rAjA te aMdara gayA che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAga kALa] 43 eka ja svarUpavALA be sugrIvane jaI vAlInA putranA manamAM sadeha utpanna thaye tethI ataHpuramAM koI prakAranI hAni na thavA devAne mATe te tyAM gayo, ne teNe aMtaHpuramAM pesatAM ja sAra sugrIvane aTakALe pachI te cauda akSauhiNI senA tyAM ekaThI maLI. paraMtu sAcA ane sAra sugrova vacce bheda mAlama nahi paDavAthI tene be bhAgamAM vahecAI gaI sugrIve pitAnI madade hanumAnane bolAvye hanumAnane paNa khabara na paDI ke sAme sugrIva kag ane jAra sugrIva keNu? sugrIva paNa A paristhitithI bhAre mugAvA lAge. ene manamAM vicAryuM ke "A jAra sugrIvane harAvavA mATe kaI vadhu baLavAna mANasanI jarUra che." tapta ja ene rAma ane lakSamaNa yAda AvyA. A vicAranI sAthe sugrIva pAtALala kAma Age ne eNe rAma tathA lamaNune pitAnI vitaka kathA kahI saMbhaLAvI. rAme sugrIvane sItAharaNanI vAta karI sItAnuM haraNa thayuM jANuM sugrIva ghaNo ja kheda pAmyuM eNe kahyuM "he rAjA ! Apa mArI madade AvI mArA duzamanane parAbhava karaze te jarUra huM Apane sItAnI zodha karavAnA kAryamAM madada karIza mArA para Apa vizvAsa rAkhe." rAme sugrIvane madada karavAno manamAM nirdhAra karyo rAmanI sAthe virodha paNa lazkara laI AvavA taiyAra thayo, paraMtu rAme virAdhane pAcho vA ne pite lakSamaNa sAthe mahAna senA sahita sugrIvanI sAthe javA upaDayA. 1manI sAme kAra sugrIva laDavA Avye rAme dhanuSyane TakAra karI jAra sugrIvanI batArI vidyAne nAza karyo eTale jAra sugrIva enA asala rUpamAM pragaTa thaye tarata ja rAme tenA para eka jorathI bANane prahAra karyo jethI jAra sugrIvanA prANa UDI gayA pachI sAcA sugrIvane gAdI para besADI rAma pAtALalaMkAmAM pAchA pharyA A bAjI rAvaNanI pAse cakaNakhA ane suda AvyA ne potAnI vitaka kathA rAvaNane kahI saMbhaLAvI. rAvaNa te sItA vize ja vicAra karI rahyo hato eNe tarata ja pitAnI rANuM maMdadarIne bolAvI ne sItAne koI paNa prakAre samajAvavA AjJA karI. patinI AjJA mAthe caDAvI e sItAnI pAse gaI sItAne rAvaNanI sAthe paraNavA ghaNu samajAvyuM paraMtu sItAe e vAtane svIkAra karyo nahi ane rAvaNa paNa tyAM AvI pahoMcyuM ne sItAne potAnI sAthe paraNuvAkala sItAe rAvaNane tiraskAra karyo AthI rAvaNe sItA para upasargo karavA mAMDayA le prANIonAM rUpa vikurvine bIvarAvavA prayatna karyA paNuM navakAramaMtramAM magna banela Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ la triSaSTi zalAkA puruSa - - - - - - ja ja pitAnA dhyAnamAMthI saheja paNa calita thayAM nahi. A vAtanI khabara paDatAM ja vibhISaNa sItAnI pAse Avye eNe sItA koNa che e jANI lIdhuM satI sItAnI pavitra janma kathA sAMbhaLIne vibhISaNane rAvaNanA duSTakamane khyAla AvyuM. eNe rAvaNane e ducha kama choDI devA kahyuM. paraMtu kAmAtura banela rAvaNanA kAmI mana para vibhISaNanA kahevAnI kazI ja asara thaI nahi ulaTe rAvaNane kAma vadhu pramANamAM prajajavalita thaeNe sItAne pitAnA vimAnamA besADIne pitAnA vizALa rAjyanuM digdarzana karAvyuM te paNa sItAe rAma sivAya anya puruSanuM smaraNa karyuM nahi. chevaTe rAvaNe sItAne azokavanamAM mUkI. vibhISaNe rAjyanA amAtyane bolAvyA ne rAvaNane A kAryamAMthI pAcho vALavA zuM karavuM e ane emanI salAha pUchI. pradhAnee e sarva kAma vibhISaNa para ja choDI dIdhuM ahiM rAma sItAnA virahathI zokamAM divaso pasAra karI rahyA hatA sugrIva rAmanI pAse A nahi eTale rAme lakSmaNane sugrIvanI pAse mokalyA. lakSamaNe sugrIvane rAmane madada ApavAnA vacanane bhUlI javA mATe Thapake A sugrIve pitAnI bhulanI mArI mAgI ne satvara te mahAsabhya sAthe rAmanI pAse AvyuM teNe sItAnI zodha mATe sainya ravAnA karyuM ne pote paNa sItAnI zodha mATe cAlI nIkaLe. hanumAnanI parAkaeNma gAthA bhAmaMDaLane sItAharaNanI jANa thatAM rAmanI pAse Avyo. sugrIva bhAmaMDaLanA eka anucara ratnajIne maLe. ratnajIe jaNAvyuM ke sItAnuM haraNa rAvaNe karyuM che ane te sItAne laMkAmAM laI gayela che. sugrIve A vAta lakSmaNane karI. lakSamaNe tarata ja e duSTa rAvaNanA mastakane chedIne sItAne pAchA laI AvavAnI pratijJA karI. sugrIva sahita vidyAdharae lakSmaNane kahyuM Apa rAvaNano parAbhava karaze temAM amane zaMkA nathI. chatAM keTizilA je upADe te vAsudeva banI prativAsudevano parAbhava karaze tevuM jJAnI vacana che. tethI lakSamaNane teo kerizilA pAse laI gayA ane lakSmaNe te keTizilA upADI. AthI vidyAdharo AnaMda pAmyA ane bolI uThayA ke "kone raMjADanAra rAvaNane parAbhava tamArA hAthe ja nirmAye che " A pachI sau rAma pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke have rAvaNanI sAme yuddha jAhera kare. paraMtu A sAcA vIrapura hovAthI emaNe rAvaNanI sIma yuddha karavA sinya kahyuM nahi, paraMtu hanumAnane rAjadUta tarIke rAvaNanI pAse mAlyA. emaNe hanumAnane rAvaNane vaLato javAba laI ane sItAnI sthiti joIne tarata ja pAchA karavAnI sUcanA ApI. rAma lakSmaNa ane anya vaDIlenA AzirvAda laIne vAyuputra hanumAna laMkA tarapha ravAnA thaze. laMkA tarapha AkAzamAM uDatAM uDatAM hanumAna enI mAtA aMjanAnA pitA mahendra rAjAnA rAjyamAM Avyo. pitAnI mAtAne nahi sa gharanAra rAjA mahendra para hanumAnane bhAre krodha caDa, AthI hanumAne raNavAdya vagADI yuddha jAhera karyuM mahendra sainya sahita sAme Avye ane dArUNa jaMga khelAye. temAM hanumAne tarata ja mahendrarAjAne keda kayo. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa ] jaya have hanumAnanI sAme mahendrarAjAnA putra prasannakIrti utaryuM hanumAne gheADI ja vAramAM prasannakIrtimA paNa parAbhava karIlR keda karIne hanumAne prasannakIrtine kahyuM: " huM prasannakIrti ! tuM mane eLakhatA nathI, paNa huM tArA bhANeja thAu chu huM tArI bena aMjanAnA putra hanumAna chuM. A sAMbhaLIne prasannakIti ghaNA ja lajajA pAmyA pachI hanumAne prasannakIta ane mahendrarAjAne mukta karyAM; ane rAmalakSmaNanA sarva vRttAnta temane jaNAvyA. AthI mahendra sainya sAthe rAma pAse AvyA. ane hanumAna lakA tarapha javAne upaDayeA. rastAmAM dadhimukha nAmanA dvIpa AvyA. tyAM e munie ane traNa kumArikA dhyAna dharatI hatI. eTalAmAM acAnaka dAvAnaLa saLagye. AthI hanumAne tarata ja sAgaramAMthI jaLa lAvI dAvAnaLa elavI muni tathA kanyAone macAvI lIdhA pachI hanumAne kanyAone pUchyuM: 'tame kANuM che ?" kanyAoe javAba dIdhAH " A dvIpanA rAjA gaMdhava rAjAnI ame putrIe chIe. agAraka nAmanA eka khecare amArI mAgaNI karI paNa mArA pitAe nA pADI. vaLI eka munie kahyuM ke, 'je sAhasagati vidyAdharanA vadha karaze e A traNe kanyAonA pati thaze ' amArA pitAe te puruSanI zeAdha karI paNa kazeA ja patto lAgyA nahi tethI enA patto meLavavA arthe A vidyAnI sAdhanA ArabhI hatI. paNa pelA aMgArake A dAvAnaLa vikI paraMtu tame amane bacAvI lIdhI ane amArI vidyA paNa siddha thaI. pachI hanumAne sAhasagatinA vadha karanAra rAma che ema jaNAvI rAmanA saghaLA vRttAMta te kanyAone kahyo. kanyAee temanA pitA pAse jaIne A vAta karI jethI gaMdhava rAja traNe kanyAe sahita rAmanI pAse gayA A bAjI hanumAna laMkA pahoMccA. lakAnA killAnuM rakSaNa karatI zAlikA vidvAne parAbhava karI hanumAne lakAnA killAne eka mATInA killAnI mAphaka tADI nAkhI dvArapALanA vadha karyAM. AthI te dvArapALano putrI lakAsuMdarI hanumAna sAthe yuddha karavA AvI. laMkAsudarInA hAthamAM rahela sa` zonA hanumAne nAza karyAM la kAsunnarI hanumAnanA A parAkramathI hanumAna para mAhita thaI gaI eNe hanumAnane pAtAnI sAthe paraNavA Agraha karyo. hanumAne lakAsudarInI mAgaNI mAnya rAkhI te laMkAsadarIne paraNyo. AkhI rAta te annee Ana pramAdamAM gALI, bIje divase hanumAna vibhISaNanA rAjamahelamAM gayA. hanumAne vibhISaNane sItAnuM haraNu karI rAvaNe nAtarelA vinAzanI vAta karI pachI eNe vibhISaNane zikhAmaNa ApatAM jaNAvyuM ke ' tamAre rAvaNune sItAne mukta karavA aMge samajAvavA joie. 'vibhISaNe hanumAnane vacana ApyuM ke pAte rAvaNane e pramANe samajAvaze. pachI hanumAna tyAthI uThIne azAka vanamA rahela sItAnI pAse gayA. azAka vanamA rahela sItAnI AMkhamAthI rAmanI yAdathI Tapaka pika Asu vahI rahyAM hatAM. e jotA ja hanumAnanI AMkhamA Asu AvI gayAM hanumAne jhADa upara rahI vidyAthI peAtAnI jAtane chupAvI, rAme Apela mudrikA sItAnA kheALAmAM phUMkI. rAmanI mudrikA joI sItA harSa pAmI. rAmanI mudrikAne sItAe Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa AgaLI para dhAraNa karI. sItAne Ama AnaMdita joI sItAnI cokI karatI trijaTA nAmanI eka rAkSasIe e vAta rAvaNanA kAne pahoMcADI. tarata ja rAvaNe maMdarIne sItA harSamAM che ema jaNAvI ma dedarIne sItAnI pAse mokalI. ma dedarIe rAvaNanA vaibhavanAM vakhANa karyA paNa sItAe maMdadaranI vAta bhaNuM udAsInatA sevI AthI nirAza thaI madadarI rAvaNa pAse javA nIkaLI. maMdodarInA gayA pachI hanumAna jhADa parathI chalAMga mArI sItAnI sAme Avyo. eNe kahyuM "he mAtA ! huM rAma lakSamaNunI AjJAthI tamArI zodha karavA mATe A chuM tamArA viyegathI rAma ghaNuM ja duHkha jogavI rahyA che meM ja tamArA beLAmAM rAmanI mudrikA hai kI hatI jethI Apane vizvAsa Ave ke huM rAmane anucara chuM, mAre tamArI pAsethI cUDAmaNi letA javAnuM che jethI rAmane khAtrI ja thAya ke huM Apane maLela chuM A pachI rAmanA samAcArathI harSa pAmI sItAe hanumAnanA AgrahathI ekavIsa divasanA aMte bhojana karyuM. bhejana bAda sItAe hanumAnane tyAMthI cAlI javA kahyuM kAraNa ke sItAne manamAM bhaya hatuM ke rAkSase hanumAnano vadha karaze paNa hanumAne nirbhayatAthI javAba Apyo ke "he mAtA! mAre vadha koI karI zake tema che nahi. he mAtA! tamArI je anumati hoya te huM atyAre ja rAvaNane ane enI senAne parAbhava karI Apane mArA vizALa skaMdha para besADIne rAmanI pAse laI jAu." sItAe kahyuM: "tame jarUra rAma lakSamaNanI kIrtine vadhAraze evI , mane manamAM khAtrI che. tamArAmA badhuja saMbhavI zake che tema chatAM huM tamArA skaMdha para besI zakuM nahi kAraNa ke parapuruSane paricaya gya nathI mATe have satvara rAmalakSmaNa pAse tame poMcI jAva ne rAmane sarva hakIktathI vAkepha kare." pachI sItAe pitAne cUDAmaNi ApIne hanumAnane tyAMthI vidAya ApI. hanumAnane : lAgyuM ke "duSTa rAvaNane jatA jatAM potAnA parAkramane thoDe ghaNe para batAvavA jethI rAvaNane paNa lAge ke rAmanI senAmAM AvA mahAna vIryamAna sanike rahelA che. AvA vicArathI hanumAne azoka vanamAM ane devaramaNa udyAnamAM AvelA asaMkhya jhADe ane chaDene mULamAMthI ukheDI nAMkhyA. udyAnanuM rakSaNa karatA rakSake tarata ja hamAnanI sAme deDI AvyA. paraMtu hanumAne temane parAbhava karyo. rAvaNanI pAse A vAta pahoMcatAM eNe pitAnA baLavAna putra akSakumArane hanumAnanI sAme yuddha karavA moka9yA. mAtra palakavAramAM ja hanumAne akSakumArano ziraccheda karyo akSatakumAranA mRtyunA samIsAththI AghAta pAmIne rAvaNane putra ijita hanumAnanI sAme medAnamAM utaryo. ane e ghaNuMja dAruNa yuddha cAlyuM hanumAne idrajitanAM badhAM ja zastro nakAmAM karI dIdhAM. ate idrajite nAgapAza astrathI hanumAnane bAMdhI lIdhA. hanumAna dhArata to kSaNavAramAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAva vadha] 47 e nAgapArAmAthI mukta thaI zakta paNa ene te rAvaNane pitAnI zaktino para batAve hatuM jethI eNe nAgapAzane emane ema rahevA dIdho hanumAnane rAvaNanI sAme lAvavAmAM AvyuM. hanumAne rAvaNane namana karyuM nahi pas rAje kahyuM: "he suda hanumAna ! gAma ane lakSamaNa jevA nirmaLa manuSyane svAmI tarIke ravIkAravAthI tAruM zuM karayANa thavAnuM che. mATe tuM mAre sevaka thaIne rahe." hanumAne kahyuM: "he duSTa rAvaNa! parastrI para kudaSTi karIne te tArI nIcatAnI jagatamAM ja karI che tAga adhama manavRtti jarUra tAruM mRtyu lAvaze ekalA lakSmaNa tArI AkhI enA nAza karI zake evA baLavAna che, te pachI rAmanI to zI vAta ja karavI." rAvaNane AthI ghaNe ja gusse caDe ne potAnA anucarone hanumAnane gadheDa para besAIne AkhI laMkAnagarImAM pheravavA hukama karyo tarataja hanumAne nAgapAzane teDI nAMkhe ane rAvaNanA mastake rahelA mugaTane paganI lAta mArI muguTanA cUrecUrA karI nAMkhyA. e joIne rAvaNanA anucare ene pakaDavA deDayA paNa hanumAna ema kayAM pakaDAya ema hatuM ? pAdaprahArathI laMkAnagarIne khedAnamedAna karate hanumAna AkAza mArgo uDaze ne DIvAramAM ja rAmanI sAme hAjara thayA ne temane sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo ane cUDAmaNi rAmanI pAse dharyo. AthI rAme sAkSAt sItA AvyA hoya tema tene hRdayamAM dharyo. [6] rAvaNane vadha bhAmaMDaLa, nala, maheMdra, hanumAna, virAdha, suSeNa, agara, jAMbavAna ane nIla Adi zUravIra rAjAo ane subhaTa sahita rAmalakSamaNa laMkA prati rAvaNanI sAthe yuddha karavA ravAnA thayA. rastAmAM sasuka, setu ane suvela nAmanA durjaya rAjAone parAbhava karyo hasadvIpanA rAjA hasarathane paNa mahAt karyo. rAmanI senAne AvatI sAMbhaLI rAvaNe paNa pitAnI senAne sAbadI karavA mAMDI. rAvaNanuM kalyANa IcchanAra vibhISaNa rAvaNanI pAse AvyA ne kahevA lAgyuM ke, "he vaDilabadhu! Apa vinAzakArI pravRtti AdarI rahyA che sItAnuM haraNa karIne Ape eka mahAna anartha ubhe karyo che te have Apa rAjIkhuzIthI ApaNuM AgaNe Avela rAmane sItA soMpIne Apa e anarvamAMthI mukta thAva! emAM ja ApaNuM kalyANa samAyela che hanumAna je DUta paNa kevo-vIryavAna ane parAkramI che! evA te aneka suTe rAmanI senAmAM che te Apa A mAruM kathana svIkAre " vibhISaNanAM A vacanathI rAvaNane krodha bhabhUkI uThayo enA putra iMdrajIte vibhISaNane bAyalo ko ne vibhISaNanI salAhanI eNe avagaNanA karI. rAvaNe gusAthI vibhISaNa sAme talavAra khecI vibhISaNe Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 [laghu triSaSTi zalAkA puruSa paNa pitAnuM kharza rAvaNanI sAme upADayuM. eTalAmAM rAvaNanA tyAM hAjara rahelA subhaToe vacce paDI bane bhAIone yuddha karatAM aTakAvyA. vibhISaNane manamAM thayuM ke have rAvaNanA asatya pakSe rahevuM cagya nathI. eTale e rAmanI pAse javA vidAya thaye enI sAthe rAvaNanI senAnA keTalAka sinike paNa cAlI nIkaLyA. vibhISaNane Ama subhaTa sAthe Avate joIne rAmanI senA yuddha karavA tatpara thaI paraMtu vizALa nAmanA khecare vibhISaNa ane rAvaNa vacce banela vRttAMta jaNavavAthI rAme senAne tema na karavA AjJA karI. vibhISaNanI sAdhutA vikhyAta hatI. vibhISaNe AvIne rAmanA caraNamAM namana karI kahyuM: he rAmabhadra! AjathI huM tamAre zaraNe chuM. Apano sevaka chuM." rAme tarata ja vibhISaNane sevaka tarIke svIkAryo ne laMkAnuM rAjya tene ApavA vacana ApyuM rAmanuM sainya laMkAnA pAdaramAM AvI pahoMcyuM. enA vizALa lazkaranA avAjathI jANe moTo samudra gAjate heca e bhAsa thavA lAgye rAvaNa paNa pitAnA parAkramI putra sahita pracaDa senA laIne rAmanI sAme laDavAne mATe laMkAmAMthI bahAra nIkaLyA rAvaNanA lazkaramAM judI judI saMjJAnI dhajAo dhAraNa karatA raNaratha hatA ddhAo pAse anekavidha astro hatA aneka prakAranI vidyA sAdhanAra vIra puruSa hatA. rAmanI senAmAM rahela vAnaree prathama rAvaNanA lazkara sAthe yuddha khelavA mAMDayuM. emAM rAvaNanA be mahAna parAkramI subhaTe hasta ane prastane vadha rAmanA be mahAna kapisubhaTe nala ane nIle karyo. e vakhate devoe AkAzamAthI vijayanI kIkIyArI karIne nala ane nIla para puSpavRSTi karI. rAvaNapakSanA subhaTenI sArI evI khuvArI thaI sUrya asta thayA eTale prathama divasanuM yuddha baMdha thayuM. bIje divase sUrya ugatAM, aneka prakAranAM astro sajIne rAvaNa pite yuddhabhUmi para hAjara thayo. yamarAjathI paNa bhayaMkara enI mukhamudrA jatI hatI rAvaNane raNabhUmimAM Avate joIne rAmanA baLavAna ane parAkramI senApatio paNa yuddhabhUmi tarapha prayANa karavA lAgyA. rAvaNanI AgevAnIthI rAkSasamAM navuM joma AvyuM eTale vAnarasenAne emaNe pAchI haThAvI dIdhIA joIne sugrIve potAnuM dhanuSya rAkSasasenAne saMhAra karavA mATe caDAvavuM. paratu hanumAne sugrIvane dhanuSya pAchuM kheMcI levA kahyuM. hanumAna pote rAkSasonI sAme laDavA gaye. hanumAne mAlI nAmanA mahAbhayaMkara rAkSasane yuddhamAM astravihIna banAvI makathA mAlInI evI dazA joIne vajodara nAmano bIjo rAkSasa hanumAnane mArI nAkhavAnI dhamakI Apate hanumAna sAthe yuddha khelavA lAgyA banane vacce ghaNIvAra sudhI yuddha Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa] la -- - --- - --- -- - - - - - - A -- -- cAlyuM ane hanumAne vajodarane vadha karyo. vajodaranA vadhathI kopita thayela rAvaNane putra ja khumAli hanumAnanI sAme Avye. e paNa hanumAnanI sAme TakI zakya nahi ne mUchita thaI jamIna para paDaye pachI mahedara ane bIjA aneka rAkSase hanumAnanI sAme yuddha karavA AvyA para tu hanumAne pitAnA addabhuta parAkramathI e sarva rAkSasane parAbhava karyo kuMbhakarNa ane sugrIvanuM yuddha rAkSasonA AvA karuNa nAmathI kepita thayela mahA baLavAna kuMbhakarNa yuddhamedAnamAM bahAra paDaye eNe pitAnAM anekavidha zastrothI vAnarene saMhAra karavA mAMDayo. eTale bhAmaDaLa Adi rAmanA senApatio enI sAme yuddha karavA AvyA emaNe kuMbhakarNanI sAme sAre eve pratikAra karyo kubhakaNe prasthApana nAmanA astrathI vAnarasenAne gADhanidrAmAM nAMkhI dIdhI to sugrIve prabodhinI nAmanI vidyAthI nidrAmAM pahelI vAnarasenAne pharIthI jAgRta karI. jAgelI senAe kuMbhakarNanA ratha, hAthI ane azvone saMhAra karavA mAMDayo kuMbhakarNa gadA laIne sugrIvanI sAme dharyo tyAre kuMbhakarNanI vizALa kAyAne lIdhe aneka vAnare bhUmi para paDI gayA. eka ja gadAnA prahAre eNe sugrIvanA rathanA cUrecUrA karI nAkhyA. A joIne sugrIve taDataDa zabda karanAra vidyuta astra kuMbhakarNa para pheMkayu. e vidyuta astrane pAchuM vALavA kukaNe aneka astro dharyA paraMtu emAM ene saphaLatA maLI nahi, ane kuMbhakarNa e vidyuta astrathI pRthvI para mUti thaI DhaLI paDayo paraMtu thoDI ja vAre te turtaja beThe thaye ane hanumAnane gadA mArI mUcchita karI bagalamAM laI nAsavA mADyo bhAmaMDaLa, sugrIva ane hanumAnanI mukti eTalAmAM agada hanumAnane bagalamA nAkhI laI jatA kuMbhakarNanI sAthe yuddha karavA lAge aMgadano pratikAra karavA mATe je kuMbhaka pitAne hAtha ucA karyo ke tarataja tenI bagalamAthI hanumAna mukta thaI AkAzamAge UDI gaye A bAju vibhISaNa idrajita ane meghavAhananI sAthe yuddha karavA AvyuM paNa pitAnA kAkAne yuddha karavA AvatA joI Ijita tathA meghavAhane sugrIva tathA bhAmaMDaLane tyAMja mukata karyo kAraNa ke kAkAnI sAme yuddha karavuM e pitAnI sAme yuddha karavA barAbara che ema e bhAIo mAnatA hatA. AthI ja emaNe bhAmaMDala tathA sugrIvane tarata ja choDI dIdhA paraMtu teo nAgapAzathI badhAyela hevAthI mRtaprAya hatA ethI glAni pAmelA rAme mahAcana nAmanA devane yAda karyo teNe tatkALa hAjara thaI baLadeva cogya divya astro rAmane tathA vAsudevane cagya zastro lamaNane ApI vidAya thaye. rAma lakSamaNa sugrIva pAse Ave eTalAmAM te lakSamaNanA garUDa vAhanane jotAM ja sugrIva ane bhAma DaLanA nAgapAza chUTI gayA AthI rAmanA sainyamAM jayakAra phelAye Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 [ laghu triSTi zalAko puruSa rAvaNa vibhISaNa vacce saMvAda trIje dIvase parAbhava pAmatA pitAnA lazkarane joI rAvaNa pite yuddhamAM utaryo ane vibhISaNane kahevA lAgyuM "he vibhISaNu! tuM Agho khasa! mArA hAthane bhAIne mAravAnuM kalaMka na Apa" vibhISaNe kahyuM "vaDila baMdhu' haju paNa tame sItAne choDI do nahiMtara tamArI game tevI zakti ane vidyA chatAM kamete mRtyu pAmaze." rAvaNe bANa rekaryuM ane kahyuM ke huM tArI upara A bANa pheMkata paNa bhAtRhatyAnuM kalaMka na lAge te khAtara patthara sAthe meM aphaLAvyuM che... vibhISaNe paNa bANa aphaLAvI kahyu "he rAvaNuM tuM mAro bhAI che AthI mane tArI upara dayA Ave che ane meM ja ADA paDI rAma ane lakSmaNane tArI sAme laDavA AvatAM zekyA che. A pachI bane bhAIo vacce ghera saMgrAma thaze. rAma ane lakSamaNanI sAthe Indrajita ane kuMbhakarNa yuddha karI sAmano karyo paNa DIvAre teo nAgapAzathI baMdhAI gayA ane rAmanI AjJAthI chAvaNamAM mekalavAmAM AvyA. rAvaNa pitAnA mahAsumane parAbhava pAmatA dekhI dhuMdhavA. ane ameghavijayA nAmanI zakti hAthamAM laI vibhaSaNane kahevA lAgyA ke bhAtRdrohanuM phaLa tane hamaNAM ja ApuM chuM." rAvaNunA zakti zasathI lakSmaNanI mUccha. rAme A vakhate lakSamaNune kahyu "vibhISaNe ApaNe atithi che. te maraNa pAme temAM ' ApaNuM zabhA nathI." AthI lakSamaNa vacce Avyo. rAvaNe lakSamaNane kahyuM "mAre tamane ane ene bannene mAravA che paNa pahelAM te A bhAtRdrohIne ja mAre pUrI kare che. tu AghA khasa nahitara tArA prANa pahelAM jaze" lakSamaNa vacce aDaga raho rAvaNe lakSmaNa upara amoghavijayAzakti phekI lakSamaNa mUcha khAI bhUmi upara paTakAye rAme rAvaNanA ratha upara ghA karyo. ane rathanA cUrecUrA uDAvI dIdhA. Ama pAMca vakhata rAvaNane ratha vinAne banAvyuM che. tevAmAM "lakSmaNa mUccha pAmyo che tevA zabada temanA kAne paDayA. rAma lamaNu pAse pahayA ane "bhAI bhAI !" kahetAM raDI paDayA ane bolI uThayA ke "strIne levA jatA bhAIne paNa gumA" vibhISaNa, virAdha vigeree rAmane AzvAsana ApyuM ane teoe rAma lakSmaNanI AsapAsa sAtakilA ryA. A bAju azokavanamAM rahelAM sItAne paNa lakSamaNa maryAnA samAcAra keIe ApyA. sItA mUcha pAmyAM ane vilApa karatA kahevA lAgyA ke "maMdabhAginI mane dhikkAra ho! ke mArA rUpanA kAraNe e Aryaputra ane dIyarabadhu lakSmaNane muzkelImAM nAkhyA ane chevaTe meM lakSamakhane jIva lIdhe. he pRSi! mane mArga Apa, mAre have jIvavAnI jarUra nathI. tevAmAM eka vidyAdharI belI devI! phegaTa zoka na kare lakSmaNa maryA nathI paNa mUracha pAmyA che. ane te prAtaHkAle sAjA thaI tamane AnaMda pamAze. A bAju rAvaNa lakSamaNanI A sthiti joI manamAM AnaMda pAmya paNa sAthe pitAnA mahAsubhaTa medhavAhana, kuMbhakarNa, jaMbumAlI ane iMdrajitane parAbhava joI teTale ja kheda pAmyuM. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma vanavAsa kALa) 51 vizayAnA pAdajaLathI lakSmaNanuM beThA thavuM. rAmanI chAvaNImAM so lamaNanI mUrchAvasthA dekhI zakAtura hatA tevAmAM eka vivApara bhAmaMDaLa pAse AvyuM ane kahevA lAgyuM ke "huM zazImaMDaLa rAjAne praticadra nAme putra chuM. eka vakhata mArI strI sAthe AkAzamAne jAte hatuM, tevAmAM sahastravijaya nAmanA vivare mArI sAthe yuddha karyuM ane mane caMDaravAzakti mArI AkAzamAthI pRvI upara phakI dIdhe huM ayodhyAnA sImADe mUcha khAI paDaye. A avasare =odhyAne rAjA bhagna tyA Avyo ane teNe mAga upara matreluM pANI chATayuM ke tuta mAga sArIramAMthI zani nekaLI gaI ane huM sAjo thaye meM A pachI bharatane maDhela pANInI vigata saMbaMdhI pUchayuM temaNe mane kahyuM ke "ena vakhate vitha nAmane sArthavAha gajapurathI ahi Ape to tenI sAthe eka pADo hato A pADe atibhArathI DhaLI paDaze ke tenI avajJA karI ane tenA upara paga mukI cAlayA pADe mRtyu pAmI pavanaputraka nAme vAyukumAra deva thaye teNe avadhijJAnathI pUrvabhava je. ane kola karI mArA nagaramAM marakI phelAvI vera levA mADayuM. paraMtu AzcaryanI vAta to e banI ke mAre mAma dromeva te vakhate mArI bhUmikA hate chatA tene kAI na thayuM meM droNameghane pUchyuM ke "Ama kema?" javAbamAM teNe kahyuM ke " A sarva prabhAva vazayAnA snAna jaLane che. mAre priyaMkA rANathI vizalyAnAme putrI che tamArA dezanI peThe mArA dezamAM paNa upadrava thayo hato. eka vakhata amAre tyAM satyabhUti nAmanA muni padhAryA temaNe amane kahyuM ke "A vizavyAe pUrvabhavamAM mahAtapa karyuM che tethI tenA snAnajaLathI . traNa rUjhAze, zalya nIkaLaze, vyAdhiono nAza thaze ane chevaTe lakSmaNanI te patnI thaze."meM vizalyAnuM jJAnajaLa jyA jyAM nAkhyuM tyAM tyAthI rega marakI gaI e paNa e nAna jaLa temanI pAsethI lIdhuM ane mArA dezamAM tenuM siMcana karI upadrava kADhaye mArA pAse thoDuM saMghareluM jaLa hatuM te tamArA upara chATayuM. ane tethI tame nirupadravI thayA " A pramANe mane khAtrI thaI che mATe lakSmaNane mUchamAMthI jagADavA jaladI jaLa bharata pAsethI ma gAve ne lakSmaNa upara siMcana kare." rAme lakSaNanA mUchanA samAcAra bharatane mokalyA ne vizalyAnuM snAnajaLa laI AvavA kahyuM. bharata takhta ja droNameghanI pAse poM ne badhI vAta karI. ethI droName vizalyAne bhAratanI sAthe rAmanI pAse mokalI. vizalyAnA mAtra karasparzathI ja zaktie lakSmaNano tyAga karyo hanumAne tene pakaDI lIdhI zaktie kahyuM "mane vizalyAnuM teja asA che huM niraparAdhI chu" AthI hanumAne tene mukta karI. tyArabAda lakSamaNanI mUcha vaLI lamaNa beThA thayA badhAne bheTayA pachI eka hajAra kanyA sahita te vizalyAne paraNayA rAvaNane vadha rAvaNane A vAtanI khabara paDo enA matroe sItAne choDI devA rAvaNane pharI salAha ApI rAvaNe maMtrIonI e salAhane InkAra karyo. rAvaNe ulaTuM rAmane dUta Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para -- .. * * [ laghu triSaSTizalAkA puruSa bhArata kahevaDAvyuM ke "tame mArA putrone choDI mUke sItAne mArI sAthe paraNAve te huM tamane mAruM adhuM rAjyapATa ApIza. A mAgaNIne jo tame InkAra karaze te huM tamAre sarvanAza karIza" javAbamAM rAme jaNAvyuM ke "he dUta! huM tArA svAminI darakhAstane asvIkAra karuM chuM " lakSmaNe paNa rAvaNanA dUtane jaNAvyuM ke "he rAjadUta! tArA rAvaNane jaI laDavAnuM kahe!" dvate rAvaNane A hakIkata kahI. rAvaNanA maMtrIoe rAvaNane pharI vakhata, sItAne choDI devA jaNAvyuM paraMtu rAvaNe pitAne haThAgraha choDyo nahi. rAvaNa zAtinAthanA caityamAM gace tyAM eNe baherUpA nAmanI vidyAnI sAdhanA AraMbhI. enI rANI maMdadarIe nagarajanene ATha divasa sudhI hiMsA karavAnI manA pharamAvI. A vAta sAMbhaLI sugrIve rAmane kahyuM ke jo rAvaNa A vidyAnI prApti karaze te tene mAre bahu muzkela banaze. AthI rAvaNane dhyAnamAMthI calita karavA ghaNu vAnaro tyAM gayA tepaNa temane kazI phAvaTa na AvI ane AkAzamAMthI bahurUpI vidyA pragaTa thaI rAvaNane kahevA lAgI ke "he rAvaNahuM tane vaza thaI chuM" rAvaNe kahyuM ke huM tane savAre yAda karuM tyAre tuM hAjara thaje' baharUpa vidyA sAdhyA bAda rAvaNa sItA pAse gaye sItAnI sAthe eNe gamete bakavAda zaru karyo. sItA AthI mUcha khAI jamIna para DhaLI paDI DIvAre bhAnamAM AvI sItAe rAvaNane kahyuM "he rAvaNa! dhAra ke kadAca rAma athavA lakSamaNa maraNa pAmaze te huM anazana vrata laI dehatyAga karIza paNa tAre svAdhIna te nahi ja thAuM ? AthI rAvaNa dhIrA paDaze ane tene manamAM thayuM ke atyAre have je huM sItAne cheDI daIza to lake mane kAyaramAM gaNuM kADhaze mATe prathama rAma ane lakSamaNane hu bAdhIne ahiM hAjara karuM tyArabAda sItAne huM mukta karIza. AthI loko mane kAyara gaNaze nahi , bIje divase rAvaNu ane lakSmaNa vacce tumula yuddha thayuM. lakSamaNa para rAvaNe prati vAsudevanuM cakra choDayu. paNa lakSamaNe te cakra pitAnA jamaNA hAthamAM AsAnIthI jhIlI lIdhu pachI lakSmaNe tatkALa te cakrathI rAvaNanI chAtIne chedI nAMkhI Atho davAne kapAvanAra rAvaNa mRtyu pAmI cAthI nArakane viSe gayo. devoe lakSamaNanA A vijayathI harSita thaI AkAzamAthI puSpavRSTi karI. sItAne tyAga. kuMbhakarNadinI dIkSA ane rAma laMkApraveza, rAvaNanA mRtyubAda rAkSaso bhayabrAnta thayA. ane kayAM nAzI javuM tenI gaDamathalamAM paDyA. tevAmAM vibhISaNe temane kahyuM, "he rAkSasa vire! tame gabharAva nahi rAma AThamA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAne tyAga 3 53 baLadeva che ane lakSamaNa AThamA vAsudeva che teo zaraNa karavA gya che mATe tene tame zaraNe jAo vibhiSaNanA vacanathI teo rAma lakSmaNanA zaraNe gayA rAme ane lakSmaNe prasanatAthI temane svIkAra karyo. vibhISaNa rAvaNanA mRtyuthI zekagrasta banyuM. ane te ApaghAta karI jIvanane ata lAve teTalAmAM rAme tene pakaDI lIdho ane kahyuM "tamAre zoka karavAnuM kAI kAraNa nathI rAvaNa pratApI hato jenAthI devatAo paNa kapatA hatA ane koIne moDu te koIne vaheluM mRtyu te vareja che. A rAvaNa raNamAM vIravRtti rAkhI mRtyune varela che ' Ama AzvAsana ApI rAme phabhakarNa, Indrajita, meghavAhana vigerene choDI dIdhA. ane tyArabAda te saue gazIrSa caMdananA kASThanI citA racI rAvaNane agnisaMskAra karyo. ane saue tene aMjali ApI A pachI kuMbhakarNa Indrajita vigerene uddezIne rAme kahyuM "he vIro ! tame tamAruM rAjya kare amAre nathI joItuM tamAruM rAjya ke nathI joItI tamArI lakSamI rAmane A udAra svabhAva dekhI vismaya pAmela kuMbhakarNAdike kahyuM "he mahAbhUja ! amAre have rAjya nathI joItuM. je sAmrAjyane kaMpAve te vara ane vidyAbalI rAvaNuM kamote raNamAM ragadoLAyo tene joyA pachI keNu amArA je mUrkha hoya ke je rAjyanI IrachA kare ame te have dIkSA aMgIkAra karI mokSa sAmrAjya laIzuM. A arasAmAM aprameyabala nAme jJAnI muni padhAryA temane rAma lakSamaNa, kuMbhakarNa vigere saue vaMdana karyuM ane dezanA sAMbhaLI. dezanAnA ane te Indrajita ane meghavAhane vairAgya pAmI potAnA pUrvabhava pUchyA. Indrajita, meghavAhana ane ma dedarIne pUrvabhava munie kahyuM "A bharatakSetranI kezAbI nagarImAM tame be prathama ane pazcima nAme nirdhana bhAIo hatA kALakrame bhavadatta nAmanA muni pAse dIkSA lIdhI ane pharatA pharata. pAchA kezAbInA udyAnamAM AvyA tyA pitAnI IsukhI rANunI sAthe nadIghoSa rAjAne krIDA karatA joI pazcima munie "A tapazcaryAthI AvI krIDA karanAra A rAjA rANIne huM putra thAuM.' evuM niyANa bAMdhyuM. tyArabAda AlocanA lIdhA vinA pazcima sani mRtyu pAmI rativardhana nAme temanA putra thayA ane pelA prathama muni pAMcamA kalpamAM devapaNe utpanna thayA temaNe avadhijJAnathI pitAnA bhAI pazcimane je ane muni rUpa laI tenI pAse AvI tene pUrvabhava kahyo AthI rativardhane dIkSA lIdhI ane te paNa brahmadevalekamAM deva thayA tyAthI avI mahAvidehakSetrama bane bhAI banI dIkSA laI acUta devalokamAM jaI prathama te rAvaNane Indrajita nAme putra banyA ane pazcima te meghavAhana nAme putra thaye IndumukhI paNa bhavabhramaNa kaztI tamArI mAtA maMdodarI nAme thaI." A pUrvabhava sAbhaLI ku bharNa, Indrajita, medhavAhana ane madadarI vigeree dIkSA lIdhI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 [[laghutriSaSTi zalAkA puruSa - - - - - - - - - - - - - - ja - - - - - - - - - - - - A pachI rAme lakSamaNa sahita lakAmAM praveza karyo ane te sau prathama sItAne maLe vidyAdharo harSathI bolI uThayA. "mahAsatI sItAne jaya!" lakSmaNa sItAnA pagamAM paDyo ane sItAe AzISa ApI tene ubho karyo. A pachI bhAmaMDala, sugrIva vibhISaNuM, hanumAna, a gadavigere sItAne page lAgyA tyArabAda sau rAvaNanA maMdiramAM AvyA ane tyA zrozAtinAtha bhagavAnanI pUjA karI AnaMda pAmyA Apela vacanane anusarI sonI sAthe rAme laMkAnA rAjya upara vibhISaNane abhiSeka karyo. A pachI lakSmaNa aneka khecara kanyAone paraNya ane rAme lakAmAM cha varSa vItAvyAM. te arasAmAM vighala upara Ijita ane meghavAhana mekSa pAmyA tethI te sthaLa megharatha nAmanuM tIrtha thayuM ane narmadA nadInA kAMThe kuMbhakarNa mokSe gayA tethI te puSTarakSita nAme tIrNa thayuM, rAma lakSmaNa sItA vigerenuM ayodhyAmAM Agamana ane bhAratanI dIkSA A tarapha adhyAmAM rAmalakSamaNanI mAtAe putranA samAcAra nahi jANavAthI dukhI thaI jIvana pasAra karatI hatI, tevAmAM nArada utaryA. ane pUchayuM "tame kema duHkhI che? teoe kahyuM "rAma la kAmA gayA che. rAvaNe zaktithI lamaNane prahAra karyo che. te samAcAra ame sAbhaLyA che paNa pachI zuM thayuM tenI amane khabara nathI. nArade kahyuM tyAM jAu chu ane badhA samAcAra Apu chu" nArada laMkAmAM AvyA ane rAma lakSmaNane temanI mAtA duHkhI thAya che te jaNAvyuM. A pachI rAma, lakSmaNa, vibhISaNa, sugrIva ane bhAmaMDala vigere ne laI vimAnamAM besI ayodhyA AvyA. dUrathI rAmane AvatA joI bharata zatrugha ubhA thayA ane vimAnamAMthI utaratAM ja te rAmane namyA. A pachI rAma ane lakSmaNa kuTubI parijane ane mAtAone maLyA, namyA. ane AzIrvAda lIdhA A pachI rAmanA Agamanane ayodhyAmAM moTe utsava pravaryo. eka vakhate bhArate rAmane praNAma karI kahyuM "he Aye, meM ApanI AjJA cujaba rAjya calAvyuM. have Apa rAjya sabhALa rAme kahyuM "bhAI! AvuM na bela, ame te tamArA teDAvavAthI AvyA chIe amAre rAjyanI jarUra nathI. , , - bharatane dIkSA na levA devI evA vicArathI badhAe bhAratane aMtaHpura sahita 'jIkraDA karavA bolAvyA bharate eka muhUrta paryata jaLakrIDA karI eTalAmAM bhuvanAlaMkAra nAmane hAthI madAdha avasthAmAM tyAM Avyo paNa bharatane jotAMveMta ja te madarahita thaI gaye. evAmAM dezabhUSaNa ane kulabhUSaNa muni padhAryA rAme saparivAra teonI vAMdhA ane pUchayuM ke "bhuvanAlaMkAra bharatane jotAM kema madarahita thaye?" munioe jaNAvyuM ke zrItrapabhadeva bhagavAna sAthe cAra hajAra rAjAoe dIkSA lIdhI hatIvakhata jatA teo vanavAsI tApasa thayA. temAM prahUlAdana ane suprabha rAjAnA caMdrodaya ane suredaya putra hatA te bane bhavabhramaNa karIne anukrame caMdrodaya gajapuramAM harimatIne kulakara nAme putra thaye ne sudaya paNa e ja zaheramAM vizvabhuti brAhmaNane tyAM zrutirati nAme putra thaye kulakara mATe thatA rAjA thaye. eka vakhata te tApasanI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAno tyAga ] ~ ~* pAchama ja hatuM. tyAM eka abhinaMdana nAmanA avadhijJAnI munie kahyuM ke, "e tApasa eka kAcha bALI rahyo che temA eka sarSa che e sarSa pUrvabhave kSemakara nAmano tamAre pitAmaha hate mATe tame tarata ja tene bacAve." kulaMkare peluM kANa phaDAvyuM te adarathI sApa nIkaLe. A pachI eNe tarata ja dIkSA levAne nizcaya karyo. paraMtu takhta ja zutirati AvI pahae ne kukarane dIkSA letAM aTakAvyA kulakane zrIdAmA nAme rANI hatI. te kRtiti sAthe Asakata hatI rANIne zaMkA gaI ke rAjA temanA saMbaMdhane jANI gayA che tethI tarata ja teNe kula karane jhera ApIne mArI nAkhe. zrutirati paNa kALakrame maraNa pAmyA pachI te bane aneka bhavabhramaNa karI rAjagRha nagaramAM kapila nAmanA brAhmaNane tyAM vinoda ne ramaNa nAme be joDale putra dhayA ramaNa veda bhaNavAne mATe paradeza gaye. veda bhaNIne te pAchA Avye paNa rAta paDavAvo te nagara bahAra eka yakSa madiramAM rAta vAse rahyo. te vakhate vinedanI strI zAkhA, datta nAmanA eka brAghANanI rAha jotI beThI hatI. ramaNane datta dhArIne zAkhAe enA sAthe koDA karavA mAMDI vinoda paNa tenI pAchaLa AvyuM hatuM eNe ramaNane datta samaane mArI nAMkhya zAkhAe paNa vidane mArI nAMkhyo tyAra bAda bannee bhavabhramaNa karyuM. vinoda eka zeThiyAne tyAM avataryo. enuM nAma dhana rAkhavAmAM AvyuM. ramaNa paNa tene ja bhurANa nAme putra thayA. te mATe thaye tyAre eka muninI pAse dIkSA levA jatAM rastAmAM tene sApa karaDe ne te tarata ja maraNa pAme tyAMthI te acala nAmanA cakravastIne tyAM priyadarzana nAme putra thaye pelo dhana bhavabhramaNa karIne agrimukha nAmanA brAhmaNane ghera mRdumati nAmanA putra rUpe avataryA mRdumatine enA pitAe gharamAMthI kADhI mUke tethI te maTe dhUtAre bane teNe ghaNuM dhana upArjana karyuM ane te vasatasenA nAmanI vezyA sAthe bhega bhegavavA lAgyuM. chevaTe dIkSA laIne te paNa devatA thaye pachI tyAMthI ane te bhuvanAlaMkAra nAme hAthI thaye che ane te priyadarzanane jIva devalekamAthI evI bharata thayela che. bhAratane jotAM ja bhuvanAlaMkAra ne jAtismaraNa jJAna thayuM ane bhAratane pitAne pUrvabhavane bAMdhava jANa madarahita banya. A pramANe pitAno pUrvabhava sAMbhaLI bharate eka hajAra rAjAo sAthe dIkSA lIdhI ane anukrame bharata mokSe gayo rAjAoe paNa pitAnuM kalyANa sAdhyuM bhuvanAla kAra hAthI vairAgyathI vividha tapa karI braghadevakamAM devatA thaye bharatanI mAtA kaikeyIe dIkSA lIdhI ane ane mokSa pAmI lakSamaNune ardhacakI abhiSeka bhatanI dIkSA bAda rAjAoe rAmane rAjyAbhiSekanI prArthanA karI paNa rAme A lakSamaNa vAsudeva che mATe tene rAjyAbhiSeka kare" ema kahI lakSamaNane rAjyAbhiSeka karyo A pachI rAma AThamA baladeva ane lakSamaNa AThamA vAsudeva banI traNa khaDanuM rAjya karavA lAgyA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa rAme vibhISaNane gakSasadvIpa, sugrIvane kapiDhIpa, hanumAnane zrIpura, virAdhane pAtAla laMkA, nIlane RkSapura, pratisUya ne hanupura, ratnajIne devapavItanagara ane bhAmaDAne canupura nagara ApyuM pada zatrughnane mathurAnuM rAjya. zatrughnane tenI IcchAthI mathurAnuM rAjaya ApavAmAM AvyuM tyAno rAjA madhu bhAre aLavAna hatA. zatrughna mATA sainya sAthe mathurA prati gayA. paNa madhurAjA pAse eka daivI trizuLa hatuM jenAvaDe dUrathI te zatruone nAza karI zakatA. zatrughne sau prathama madhunA putra lavaNane mArI nAMkhyA. te vakhate madhu tenI rANIe sAthe kIDA karatA hatA tethI tenuM trizuLa zastrAgAramAM paDeluM hatuM. AthI zatrune lakSmaNe Apela daivI bANuthI madhune parAbhava karyo. AthI manamAM du.kha pAmIne madhu rAjAe bhAva dIkSA lIdhI te tatkALa maraNu pAmIne devagatine pAmyA madhunA maraNu khAda trizuLa camarendra pAse gayuM camarendrane krodha caDhayA. ane te zatrughnane mAravA mATe upaDayeA paNa rastAmAM garuDapatie tene kahyuM 'tu pheAgaDha prayatna kare che. kAraNake ameghavijayAzakti jevI zaktivALA rAvaNu paNa jene kAMI na karI zakayeA tevA lakSmaNanA bhAI zatrughnane tuM zuM karavAnA che?' camarendre A vAta na mAnI ane zatrughnanA dezamAM gaye teNe sau prathama te dezamAM rAgacALA utpanna karyAM AthI zatrughna adhyAmAM rAma lakSmaNanI pAse rahyo. ahiM ceAdhyAmAM rAmalakSmajI vageree dezabhUSaNa ne kulabhUSagu nAmanA munine zatrughna zAmATe mathurAmAM rahevAnuM pasada kare che enuM kAraNu pUchayuM munioe jaNAvyuM, "pubhave zatrughna zrIdhara nAme mathurAmAM brAhmaNa hatA. te rUpavAna DAIne rAjAnI kuvarI lalitA enI sAthe rAjaudyAnamAM krIDA karavA lAgI. paNa tarata ja rAjA AvI pahecyA eTale 'cAra cAra ' kahI lalitAe bUma pADI rAjAe zrodharane vadhu sthAne meAkalAvI ApyA. tyAthI kalyANa nAmanA munie tene macAvye. teNe dIkSA lIdhI. pachInA savamAM te caMdraprabha nAmanA rAjAne tyAM acala nAme putra thayA. bhAIo sAthe nahi manavAthI te ja galamAM cAlyA gayA . eka vakhata ja MgalamA tene kATA vAgye tyAM a ke nAmanA kaThiyAre e kAMTA kADho. pachI acala kauzAMkhI gayA tyAM dravruttanI putrI dattA sAthe te paraNyA ne sainyanI madadavaDe keTaleAka pradeza teNe sara karyAM pachI te sainya sAthe mathuna AnyA ane teNe tenA oramAna bhAIone harAvyA tenA parAkramathI tenA pitA hu pAmyA ne tene gAdIpara sthApita karyAM. A pachI teNe akaeNne zrAvastI nagarI ApI - A acalakumAra maraNu pAmIne zatrughna rUpe ahiM avatAM ane kAMTA kADhanAra' aMka marIne kRtAMtavadana thaye tyAra bAda munivarAe vihAra karyAM prabhApuranA rAjA zrInaMdananI dhAriNI nAmanI strIne sAta putrA thayA putro sahita zrIna ne prItikara gurunI pAse dIkSA lIdhI zrInaMdana' 'vrata pALI A sAta Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAne tyAga ] pa7 - - - - - - - - - - - - - - - nA me gaye ane A sAta putro anukame pharatA pharatA mathurAmAM AvyA ane giriguphAmAM comAsuM rahA ahiM temane prabhAvathI camare karela vyAdhi nAza pAme. saptarSionA prabhAvathI pitAne deza nirogI thaye che e samAcAra sAMbhaLI zatruta mathurAmAM kAvyo paNa te vakhate kArtikI pUnama hatI. tethI zatrune munione cheDe vakhata dhiratA karavA vijJapti karI. paNa munioe kahyuM "cAturmAsa pUrNa thayuM hovAthI ame have ahiM nahi rahI zatrune munione pitAne tyAM padhArI AhAra vihAravAnuM kahyuM tyAre munieka "rApiMDa kape nahi ?' zatrune munione kahyuM "ApanA prabhAvathI nagarI nirupadrava thaI che paNa Apa jatA koNa jANe zuM banaze ?" munioe kahyuM "ghare ghara jinabiMba karAvaje eTale nagarImAM vyAdhi nahi thAya" A pachI zatrune pratigRhe jinabimba karAvyAM ane saptarSinI ratnamaya pratimAo cAre dizAe sthApI. A pachI mathurA nirupadrava ane AbAda bano rAma lakSmaNane strI parivAra eka samaye nAda pharatA pharatA ratnapura nagaramAM ratnoratha rAjAnI sabhAmAM AvI poMcA rAjA pitAnI maramAM nAme putrI kone ApavI tenI ciMtAmAM hatA nArade lamaNanuM nAma sUcavyuM paNa gotrane kAraNe ratnarathane A vAta na gamI ane nAradano tiraskAra karyo nArada manoramAnuM rUpa laI lamaNu pAse pahoMcyA. lakSmaNe ratnarathane jItI lIdhe. ratnarathe zrIdAmA nAmanI kanyA rAmane ApI ane maneramA lakSamaNane ApI. A pachI gamalakSamaNa patnI sahita ayodhyA AvyA ane sukhapUrvaka rAjya karavA lAgyA lakSmaNane soLa hajAra strIo thaI temAM vizalyA, rUpavatI, vanamALA, kalyANamALA, ratnamALA jitapaghA, abhayamatI ane manoramA e ATha paTarANIo thaI. ane ahI putro thayA A ATha paTarANuothI anukrame zrIdhara, pRthvItilaka, ajuna, zrIkezI, maMgala, supAdhakArti, vimaLa, ane satyakArtika nAme putra thayA rAmane cAra rANIo hatI sItA, prabhAvatI ratinibhA ane zrIdAmA. kApavAdathI rAme karela sItAne tyAga eka vakhane sItAe svamamAM be aSTApada prANIne mukhamAM pravezatAM dIThA. savAre A rUmanI vAta rAmane kahI rAme kahyuM tamAre be viraputro thaze sItA sagarbhA banI ane rAmane prathama karatAM paNa vadhu priya thaI paDI sItAne sagarbhA jANI zakyane IrSyA utpanna thaI temaNe hasatAM hasatAM ekavAra pUchayuM ke "sItA! rAvaNanuM rUpa kevuM hatu?" sItAe kahyuM "meM enA paga zivAya kAMI joyuM ja nathI." zokoe kahyuM "paga te paga ALekhI batAva sItAe kahyuM "e pApInA paga ALekhIne zuM kAma che?" zoe kahyuM "have to e gaye ApaNe kautaka to puruM karIe Alekha! Alekha!' sItA zenA AgrahathI Alekhe che. teTalAmAM rAma acAnaka Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 [ laghu triSaSTi zalAkA puru - - - - - - - - 5 - w w w - - w w w * AvI caDayA. ane zeka bolI uThI ke nAtha ! rAvaNa gaye paNa sItAnA manamAMthI hajI visaryo nathI juo A eNe enA paga ALekhyA rAme zokanI vAtamAM mAthuM na mAryuM ane turta pAchA pharyo paNa zekAe A vAta dAsIo dvArA lekamAM vahetI sukI ane leke apavAda bolavA lAgyA. vasaMtatratu AvI. sau naranArIo AnaMdamAM hatA. rAma paNa sItAne sAthe laI mahendrodaya udyAnamAM padhAryA, sItAe devAcanane dehale rAmane jaNavye rAme sItA sAthe arihatanI pUjA bhakti karI. evAmAM sItA balI "nAtha! kaho ke na kahe Aje dharma kAryamAM rakata chIe chatAM mArU hadaya kema baLe che? ane jamaNuM netra kema pharake che? daivane zuM hajI rAkSasa dropamAM mokalI patinA virahathI saLagAvyAM chatA kAI bIja, erate rahI gayo che?" rAme kahyuM "devi ! khoTA vikalpa na' kare. sukhadu:khe karmane AdhIna che pApa pUnyathI ThelAya che mATe pUnyamAM citta pare ? eka vakhata rAma beThA che tenI AgaLa vijaya, suradeva, madhumAna, pigala, kAzyapa, vigere adhikArIo AvyA ane namana karI ubhA rAme kahyuM "tamAre zuM kAma che? ane je hoya te jaNAvo" adhikArIo jIbha bahAra kADhI zaktA nathI. ane kaThe AvelA zabda pAchA hRdayamAM utArI jAya che rAme kahyuM "tame zA mATe muMjhAva cho? nabhayapaNe je kahevuM hoya te kaho vijaya adhikArIe kahyuM, "nAtha! kahetAM jIbha upaDatI nathI paNa na kahIe te svAmInA vacaka kahevAIe lokomAM carene cauTe evI vAta thAya che ke rAvaNe sItAne haraNa karI ane gharamAM ghaNA divasa rAkhI: sItA game tevA pavitra hoya paNa duSTa rAvaNa temanuM ziyaLa lUTayA vagara rahe khare? ane te mAyAvI pizAca AgaLa abaLA sItAnuM gaju zu? ApaNe prajA chIe eTale bahu bolAya nahi. bAkI rAmane sItA upara bhale bho rahyo. ApaNe te AvI rIte strI upara bharoso na rAkhI zakIe." rAmane adhikArIonA vacano sAbhaLI vividha vicAra AvyA paNa te sarva manamA samAvI adhikArIone kahyuM "tame sIdhA! huM lekeno apavAda dUra karIza. ane strInI khAtara kulanI kItine jhAMkhapa nahi lAgavA dauM.' adhikArIo vidAya thayA rAma vezapalaTa laI Thera Thera rakhaDyA. temaNe paNa lekanA meDhe evA ja zabdo sAMbhaLI ke "rAma sItAne rAgI che ethI tenA mAnyAmAM AvatuM nathI bAkI viSayI rAvaNanA gharamAM sItA lAMbo vakhata rahyAA chatA pavitra rahe e banI zakeja kema? ane ATalA vakhata rAvaNanA gharamAM rahelI sItAne pavitra mAnI pharI gharamAM rAkhanAra rAma zivAya bIje ke rAgI jaDe?" rAme A pachI bIjA bAtamIdArane ejyA. teoe paNa upara pramANe ja kApavAda kahyA rAmanI sthiti viSama banI te samajatA hatA ke sItA niSkalaMka che paNa lokApavAda AgaLa zuM karavuM te temane na sUjhayuM ghaDIka temane lokApavAdane tarachoDavAnI vRtti jAgI te ghadhaka sItAnA tyAganI vRtti jAgI. kApavAdane tarachoDavAmAM raghukuLanI - Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAno tyAga 3 59 kIrti jaMkhavAya tema jaNAyuM. ane sItAne tajavAmAM satI prANapriyAne dago devAnuM pAtaka dekhAyuM chevaTe lokApavAdathI rAma mahAta thayA. ane sametazikharanI yAtrAnuM hAnuM dharI sItAne rathamAM besADI jaMgalamAM mUkI AvavAnuM kRtAMtavadanane sozuM A vAta lamaNe jANI ane te bhAine page paDI rahI bolI uTho "vaDilA A aAgya pagaluM na bharo! sItAmA deva saMbhaveja nahi rAme kahyuM "huM paNuM samaju chuM ke sItA zuddha che chatAM rAjavI lokavirUdhano tyAga karavo joIe A kApavAda tyAre ja jAya ke "jevI sItAne gAma lakAmAMthI lAvyA tevI ja temaNe svahaste ja galamAM paNa mokalAvI. lakSamaNa vadhu kahe te pahelAM rAme kahyuM "AmAM tame Agraha na kare" lakSamaNuM raDatA rahyA. ane A bAju kutAtavAdana sItAne rathamAM besADI siMhaninAdaka ja galamAM lAvyA te madhya jaMgalamA raya ubhuM rAkhI heThA UtarI AkhamAM AMsu sAthe kahevA lAgyuM "mAtA! kSamA karajo A dura kAma mAre zire karavAnuM vidhAtAe nirmANa karyuM che Apa rAvaNanA gharamAM caddha ziyaLa pUrvaka rahyAM chatA kone temAM zraddhA na upajI ane teo tamArA ziyI mATe cA lAvavA mADayA A lokApavAdathI bacavA rAme tamane jaMgalamAM choDI devAne mane hukama karyo che" sItA A zabdo sAMbhaLatA ja jamIna para DhaLI paDyA. ane rUdana pUrvaka kahevA lAgyAM "he bhadra! leke te game te apavAda bele paNa rAme mArI koI rIte parIkSA te karavI hatI ne? huM mArA karmane bhegavIza ane tame rAmane kahe ke, tame tamArA kuLanI kIrti ane lekanI AbarU sAcavaje vivekI ane pratiSThAsaMpanna rAma avicArI na kare, temaNe je kAMI karyuM tene hu sArU mAnI nibhAvIza bhadra! rAmane mAre namana kaheje. lakSamaNane mArA AzISa kaheje ane lokone kalyANuM kaheje ane jaNAvaje ke sItAne tame kasoTI prasaMga ApI lokottara mAnava jIvana jIvavAno prasaMga lAva mUkayo che." sItA AMsu sAthe Ama bolatA rahyAM ane kRtAtavadana dhrusake dhrusake re ayodhyA tarapha pAcho pharyo. (8) sItAnI cAritryapavitratA ane dIkSAgrahaNa. sItA vanamAM bhayathI pharaga lAgyAM eTalAmAM tyAre rAjA vajai hAthIo pakaDavA mATe moTA sanya sAthe tyAM AvyuM. dukhI sItAne Ama vanamAM rakhaDatAM joI te tenI pAse Avye te sItAnuM nAmaThAra pUchavA lAgyuM sItAe pitAno sarva vRttAta kahI saMbhaLAvyo. tarata ja sItAnA duHkhathI du kha pAmelA dayAvAna vAjape sItAne potAnA nivAsa sthAne AvavA jaNAvyuM. sItAe ene bhAI tarIke gaNIne tenI sAthe javA prayANa AdaryuM pitAnA piyera jAya che evA bhAvathI sItA vajAja ghanI nagarI puMDarikapurImAM gayAM. ahi kRtAMtavadana pAcho ayodhyAmAM Avyo ne rAmane sItAne kalyANakArI saMdeza Ape. rAmane pachI ghaNeja pazcAtApa thayo. lekenA kahevA mAtrathI mahAsatI sItAne Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ wana www www bananows M ---- ----- [ laghu triSaSTi zalAkA puSa parityAga karyo e vicArathI kheda pAmIne, ane maMtrIe tathA svajananA AgrahathI vimAnamAM besIne zama sItAnI zeAdha karavA nIkaLI paDayA. duHkhI hRdaye emaNe ekeeka sthAna joyuM pazu sItAnA patto kayAMya lAgyuM nahi. sItA jarUra macchu pAmyAM haze ema mAnI nirAza thaIne te pAchA aAdhyA AvyA ane sItAnu pretakA karyuM. ka ja sItAe ana galavaNu ne madanAMkuza nAmanA be mahAna vIraputrone janma ApyA. kALakrame anne bhAIe yuvAna thayA ne siddhArtha nAmanA eka siddha purUSa pAsethI vidyA meLavI sarvokaLA vizArada banyA vAghe peAtAnI putrI zicUlA ane khIjI, atrIza kanyA lavaNune paraNAvI,uparAta pRthvIpuranA rAjA pRthunI putrI kanakamAlAnI mAgaNI aMkuzane mATe karI paNa e kumAreAnA vaMza nahi jANavAthI pRthurAjAe e mAgaNI svIkArI nahi ' AthI lavaNu ane aMkuza yuddha karavA gayA. yuddhamAM ane bhAionu adbhuta parAkrama joine pRthurAjAe tarata ja nakamAlAne a kuzanI sAthe paraNAvI eTalAmAM nArada tyAM AvI pahecyA ane lavaNa tathA aMkuzanA vaza vize sahakIkata jaNAvI AthI pRthurAjA atyaMta harSa pAmyA 3 rAmane ana galavaNu ane sadanaaMkuzanA parAkramanA pazrciya, latraNa aMkuzane AmalakSmaNane paracA khatAvavA pUrvaka jovAnI IcchA thaI. A vAta temaNe vAghane kahI. vAja dhe saMmati ApI. satAe temane tema karavA nA pADI chatAM pelA ane parAkramI putro na aTakyA ane sainya sAthe kuca Ara'lI. ayeAdhyA pahoMcyA tyAre A bAju rAmalakSmaNane manamAM thayuM ke hAthe karIne maravA mATe A vaLI kayA rAjA atre Ave che. nAradanI pAse lavaNu aMkuzanA samAcAra sAMbhaLI bhAmaDaLa 'sItAnI pAse puMDarikapurinagarImAM Avye te peAtAnA vimAnamAM sItAne besADIne te ayeAdhyAmA lavaNue kuzano chAvaNImAM AbyA teNe pelA banne bhAIAne yuddha na karavA ghaNu samajAvyA tApaNu lavaNue kuza mAnyA nahi ne rAma lakSmaNa sAthe yuddha karavA taiyAra thayA. bhAmaMDaLe sugrIva Adi rAmanA sulaTAne A vIra kumAranI ALakhANu ApI eTale teoe chAvaNImAM AvIne sItAne praNAma karyAM. cADIja vAramAM A e vIrabhAIee rAmanA sainyanI sArI evI khuvArI karI. AthI rAmalakSmaNu jAte yuddha karavA medAnamA AvyA lavaNuaMkuza rAmalakSmaNane oLakhatA hAvAthI sa bhALIne emanI sAthe khelavA lAgyA. paraMtu rAmalakSmaNa sAdhane jANutA na heAvAthI nirakuzatAthI yuddha khelavA lAgyA. rAme vajayanta dhanuSya Adi sa amegha zastro phekI joyAM para tu badhAM ja zastro pAchA AvyAM lakSmaNanA paNa badhAMja asro niSphaLa nivaDayAM akuze jorathI eka mANu lakSmaNane mAryuM jethI lakSmaNa mUrchA khAI jamIna para DhaLI paDayA. senApati lakSmaNane chAvaNImA lai gayA bhAnamAM AvatAM lakSmaNa Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sItAno tyAga ] pharI vakhata aMkuzanI sAme laDavA AvyA ne ameghazastra caka akuza tarapha pharI pAchuM pheMkayuM. paraMtu te gaka aMkuzanI pradakSiNA karIne lakSmaNe tarapha pAchuM vaLavuM. bIjI vakhata pheMkayuM tepa emaja banyuM rAma ane lakSamaNa AthI vimAsaNamAM paDI gayA eTalAmAM nArada tyAM AvI pahayA ne rAmalakSamaNane banne vIraputrone paricaya Ape rAma AthI ghaNuja harSa pAmyA ane banne vIraputrone chAtI sarasA cAMpA sItAe dUrathI A dakSya ne ke tarata ja te vimAnamAM besI puMDarikapura cAlyAM gayAM. ahi ayodhyAmAM utsava ujavAye. sItAne anala praveza. sava Adi subhaToe rAmane sItAnI vAta karI rAme sItAne belAvI lAvavA anucarone mokalyA ayodhyAnI prajAne ane rAmane atyata Agraha che ema jANIne sItA ayodhyA AvyA paraMtu te nagaranI bahAra ja rahyA nagaramAM pravezavAnI emaNe nA pAThI pitAnI zuddhinI pUrepUrI khAtrI nagarajanene na thAya tyAM sudhI nagaramAM paga mUkavAnI sItAe hA na pADI. sugrIva Adi subhaTee khubakhuba vinavaNuM karI paNa sItAe jaNuvyuM ke "anala pravezathI mArI Dhino prathama khAtrI karo ane pachI ja mane ayodhyAmAM praveza karavA do Ama thatAM lokApavAda nirmaLa thaze ane mAre karelo tyAga saphaLa thaze rAmalakSamaNa nirAza banyA jIvanA jokhamavALI kaTI temane AkarI lAgI paNa sItAno Agraha dekhI lekenA apavAdane nirmaLa karavA anala pravezane du:khAtA dIle rAme kabula rAkhe. sItAnAM A vacanonI udaghoSaNAthI adhyAnagaranI samasta prajA kApI uDI. ayodhyAmAM cArekora hAhAkAra vyApe nagarajanee kahyuM: "he sItA! tame zuddha che! AvI AkarI parIkSA tamAre mATe nakAmI che. tame zuddha che e vAtanI amane khAtrI che mATe Apa Apane e nirNaya jAte karo " lekavRdane udezI rAme kahyuM. "he nagarajane tamArI A vAta sAMbhaLI mane ghaNuM Azcarya thAya che. sItAne vyabhicAriNI kahenAra paNa tame ja hatA. Aje satI kahenAra paNa tameja che ethI mane lAge che ke tamArI zaMkA sadA mATe dura thAya eTalA khAtara sItAe agni praveza karavo jarUrI che" rAmanI AjJA anusAra eka meTa khADe jamInamAM bedI eka meTI lAkaDAnI citA racavAmAM AvI A arasAmAM vaitADhayagirinA rAjA harivikramanA putra jyabhUSaNe pitAnI eka strInuM duzcaritra joI virAgya pAmI dIkSA lIdhI te muni vicaratA ayodhyAnI najIka padhAryA ane kAusagga dhyAnamAM rahyA te vakhate potAnI vyabhicAriNI strI je rAkSasI thaI hatI te tyAM AvI upadrava karavA mADI paNa munine zubha dhyAnathI kevaLajJAna thayu. dee tyA mahotsava karyo te vakhate Indrane sItAnA divyanI khabara thaI tethI teNe sItAne sahAya karavA pitAnA senApati devane eka Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * lai triSaSTi zalAkA puruSa * - - - - - - - sItA saLagatI citA samakSa dhIme Daga bharatA AvI pahoMcyAM. AkAza tarapha daSTi karI, be hAthanI Ajali jeDI sItAe kahyuM: "he nagarajana' sAMbhaLe, meM rAma vinA anya parapurUSanI kaI paNa divase je abhilASA sevI hoya te mane A agni bALIne bhasmibhUta karI nAkhe. athavA te huM je manavacana kAyAe pavitra hAuM te A bhaDabhaDa baLI rahelI azizikhAo zAMta thaI jAo." pachI sItAo agninI jhALamAM pitAnA dehane paDato mUko. sItAnA dehanA sparzamAtrathI gaganacuMbI agninI javALAo zAMta thaI olavAI gaI khADAmAM pAtALamAMthI pANI bharAI gayuM, ane eka suMdara jasavaranA rUpamAM te khAsa pheravAI gayA sItA eka sahastradala kamaLa para lakSmInI jema zobhI rahyAM. AkAzamAMthI maMgaLa zeSanAda thayA, tyArabAda rAme sItAne potAnI sAthe ayodhyAmAM AvavA jaNAvyuM paraMtu sItAe nA kahI. kAraNake sItAne have saMsAraparathI moha uThI gaye hate. saMsAranI asAratA emanA haiyAne kerI khAvA lAgI tatkALa sItAe pitAnA haste vALane lonca karyo e joI sotA ' pratye mahAna anurAgI rAma mUcha khAI jamIna para paDayA rAma e mUchamAMthI zuddhimAM " Ave e pahelAM te sItA tyAMthI cAlI gayAM ne jayabhUSaNa nAmanA muninI pAse vidhipUrvaka dIkSA agikAra karI. (9). rAmanuM nirvANu. rAmanuM parivAra sahita jayabhUSaNamuni pAse javuM. parivAre rAmane jaLa chAMTyuM. thoDIvAre mUcha vaLI ke tuta rAmabelI uThayA "sItA kayAM gayA? huM tenA vagara kaI rIte jIvI zakIza? lakSmaNa ! zuM joI rahyo che? dhanuSya lAva hu hamaNuja sItAne laI AvuM?" lamaNe kahyu "vaDilabaMdhu! sItAe potAnA hAthe kezane leca karI dIkSA lIdhI che, doSanA bhaye lekee ane tene prathama te devIne tyayA paNa have te devI kAcanasama zuddha nivaDI, tamane amane ane saMsArane chaDI saMyama mArge sIdhAvyAM che badhu kaI rAjavI vidyAdhara ke deve temane uThAvyA hota te huM dhanuSya laI kayAranA deDa heta Ate kevali jayabhUSaNa muni pAse mamatva tyajI tapatyAga karatA svaIcchAe birAjyA che " rAma dhIrA paDayA ne kahevA lAgyA ke kharekhara sItA dhanya che teNe mArA tyAgane sarva tyAgamAM pheravyuM. teNe mamatva cheDayuM ane huM hajI mamatvavALe raho.? A pachI parivArasaha rAma jayabhUSaNa muni pAse gayA. vAMdI bhagavaMtane pUchavA lAgyA ke "huM bhavya ke abhavya' munie kahyuM "rAma! tame bhavya che eTaluM ja nahi paNa Aja bhave muktie janAra che hajI tamAre sa camanI vAra che kAraNa ke lakSmaNa uparano tamArA rAga tamAre mATe durasyAjya che." rAma, rAvaNa, lakSmaNa, sItA, sugrIva ane vibhISaNanA pUrvabhavanI pRcchA. sabhAmAM vibhISaNa, sugrIva, lakSamaNuM, lavaNa, aMkuza, bhAmaDaLa vigere beThA hatA Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - .. . - - - - - - - - - - rAmanuM nirvANa ] temaNe saue pitAnA pUrvajanma viSe pUchyuM. temaja vibhISaNe rAvaNane pUrvajanma, sItAnuM haraNa ane lakSmaNanA hAthe rAvaNanuM mRtyu vigere vigere pUchayuM munie kahyuM "A dakSiNa bhAratamAM kSemapura nagaramAM nayadatta nAme vANi hato tene sunaMdA nAmanI sIthI dhanadata ane vasudatta nAme be putra thayA A ane putrone yAjJavalakya nAmanA brAhmanI sAthe mitratA thaI. Aja nagaramAM sAgaradatta zeThane guNadhara nAme putra ane gunI nAme putrI hanI A putrIne vivAha dhanadattanI sAthe tenA pitAe karyo hato paNa tenI mAtAe dhanalAbhathI lalacAI zrIkAMta nAmanA eka dhanADhayanI sAthe gusarIte tene ApavAnuM nakkI karyuM hatuM. A vAtanI khabara yAjJavalkaya dvArA varudattane paDatAM te zrIkAMta pAse gayo ane tyAM paraspara laDI banne mRtyu pAmyA. Ama guNavatInA kAraNe vasudatta ane zrIkAMtanI paraMparA jAgI ane yAjJavalkaya, vasudatta ane dhanadattanI paraspara prema paraMparA jAgI ane te bhAva vadhatA guNavatI marI mRgalI thaI ane tyAthI vegavatI banI brAdevake jaI sItA thaI ane vasudatta, zrIbhUti purohita banI devaloke jaI punarvasu vidyAdhara thaI pharI devalokamAM deva banI chevaTe lakSmaNa thaye. ane guNavatI jene ApI hatI te bhadrika dhanadatta marI parUci zeTha gha ane tyAthI marI IzAna devalokamA deva, nayanAnaMda vidyAdhara, mahendra deva, zrIca drakumAra, brahmadeva ane chevaTe balabhadra rAma thayA guNavatIne bhAI guNadhara sa sAra rakhaDI kulamaDita rAjaputra thaI mAmaDaLa banyuM. yAjJavalkaya brAhmaNa pUrvabhavamAM dhanadatta ane vasudattane mitra hovAthI saMsAramAM rakhaDI pharI ahi vibhISaNa thaye ane rAmalakSmaNane mitra banya. A sugrIva, dhanadatta marI jyAre pamarUci zeTha hatA tyAre temaNe baLadanAbhAvamAM rahela sugrIvane navakAramaMtra ApI ArAdhanA karAvI hatI te kAraNe baLadamAthI vRSabhadhvaja rAjA ane tyAra pachI IzAna devalokamAM deva thaI sugrIva thaela che. ane A viza9rA te lamaNe punarvasunA bhavamAM jenI upara neha rAkhyuM hatuM te cakravarti putrI ane suMdarI marI vizalyA thaI zrIkAtane jIva marI mRNAlakada nagaramAM vAkaThane putra zabhu nAme thaye ane lakSamaNuno jIva vasudattanA bhavamAthI nIkaLI rAkane zrIbhUti nAme purohita thaye. temaja guNavatIne jIva bhavabhramaNa karI zrIbhUtinI putrI vegavatI thaI. A vegavatI rUpavAna ane kalAvAna hatI eka vakhate kAusaga dhyAne rahelA muni upara teNe ziyaLanuM kalaka caDAvyuM. A vAta tenA pitA zrIbhUtie jANuM tyAre tene khuba Thapako Apyo pachIthI tene khuba pazcAtApa thaya ane zuddha zrAvikA thaI rUpavatI vegavatIne tenA pitAne vicAra kaI dharmazIla zrAvakane ApavAno hate paNu rAjA zaMbhue tenI mAgaNI karI. zrIbhUtie AnAkAnI karI eTale zaMbhue zrIbhUtine mArI nAMkhyo. ane baLAtkAre vegavatIne bhegavI vegavatIe zrApa Ape ke atyAre te huM anAtha chuM paNa parabhave mArA kANe tAro mahAparAbhava ane nAza tha" zaMbhue Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * [laghu triSaSTi zalAkA puruSa tene choDI mUkI vegavatI dIkSA lIdhI. cAritra pALyuM ane mRtyu pAmI devaloka jaI tyAMthI vI sItA thaI zaMbhurAjA marIne prabhAsa nAme brAhmaNa thayuM. teNe dIkSA lIdhI ane tapa AdaryuM. tapa daramiyAna kanakaprabha nAmanA vidyAdhara upara tenI najara paDI "teNe te vakhate niyANuM karyuM ke mArA tapa prabhAvathI bhavAMtare AvI hu trAddhisiddhi meLavuM" AthI prabhAsa marI rAvaNa thaye. A rIte pUrvabhavanI vairaparaMparAne kAraNe lakSamaNa ane rAvaNanI vairapa para jAgI ane pUrvabhave munine Apela kalakathI sItA upara kalaMka AvyuM lavaNu aMkuzana pUrvabhava kAkadI nagarImAM lavaNa ane aMkuzane jIva prathama vasunaMda ane sunaMda nAme be brAhmaNa hatA ahiM mAsopavAsI munine bhAvathI pratilAlyA ne zubha bhAvathI mRtyu pAmI vasunada priyaMkara ane sunaMda subhaMkara nAme rAjaputra thaze te bannee dIkSA lIdhI ane mRtyu pAmI devake jaI lavaNa aMkuza thayA sItAnuM svargagamana. A pramANe jyabhUSaNa munidvArA pUrvabhava sAMbhaLI ghaNuM pratibodha pAmyA. rAmanA senApati kRtAte tatkALa dIkSA lIdhI. munine vAMdI rAmalakSamaNu AryA sItA pAse jaI namaskAra karI khamAvI adhyA gayA AryA sItA ugra tapa karI sATha varSa cAritra pALI bAramA devake idra thayAM ane kRtAtavadana mRtyu pAmI brakamAM deva thaye. eka prasaMge kanakaratha rAjAe svayaMvara mAMDa kanakarathanI putrI maMdAkInIe lavaNane ane caMdramukhIe aMkuzane varamALA AropI AthI lakSmaNanA zrIdhare vigere aDhIse putro lavaNa aMkuza sAthe yuddha karavA taiyAra thayA. lavaNuM aMkuza kAkAnA chokarA sAthe nahi laDavAne nirNaya karI sthira rahyA zrIdhara vigerene A khabara maLI tethI teoe lajajA pAmI dIkSA lIdhI lavaNa aMkuza madAkinI ane caMdramukhIne paraNI adhyA AvyA bhAmaMDaLanuM mRtyu ane hanumAnanI mukti eka vakhate bhAmaDaLa vicArazreNie caDhatA vicAravA lAgyuM ke meM vaitADhayanI bane zreNIo vaza karI che. lIlApUrvaka jagatamAM huM pharyo chuM have mAre dIkSA laI svaya sAdhavuM joIe tevAmA AkAzamAMthI vIjaLI paDI ane bhAmaMDaLa mRtyu pAmI devakurUmAM sugalika thaye A pachI hanumAna paNa sUryAsta dekhI saunA udaya asta vicArI sADAsAtaso rAjAo sAthe dIkSA laI tapa tapI muktie gayA lakSmaNanuM mRtyu. hanumAnanI dIkSAnA samAcAra sAMbhaLI rAma vicAravA lAgyA "bhaga sukha tyajI he Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 rAma nijAna ! mAne karI prema dakSa lIdhI?" Aja vakhate Inve sabhAmAM kahyuM "rAmacaMdrane lakSamaNa kipara gAda aneka che tethI tAva mokSagAmI hovA chatAM te dIkSA laI zakatA nathI. ane sAramAM rahI viSayasukhanI prazaMsA kare che' A vAta be denA gaLe na utarI. temaNe 10nI 3La rAmanI pAchaLa AThaMda karatI aMtaHpuranI strIo batAvI. A jotAM ja tema jAta sAthe bolI uThayA "mArA vaDila badhu rAma mane mukI mRtyu pAmyA, are! A che kAra ?' nA lagananI pUrNAhuti sAthe jIvananA aMta gha. ane AghAtathI hamaja anya pApA, vamane mAravAmAM so varSa, mAMDalikapaNAmAM traNa varSa, vAlIza iivajayamAM, agyAra hajAra pAMcaze sATha varSa vAsudevapaNumAM ema kula bAra jAra varSanuM saMpa AyuSya jogavyuM. rAmanI dIkSA hamanA mRtyu samAcAra maLatA rAma turtaja tenI pAse gayA. tene DhaDho ane kahevA lAgyA ke " bAMdhava! tuM kema rasAyA che. huM ATaluM ATaluM bolAvuM chuM chatAM tuM kema koI paNa javAba Apane nathI?" matrIoe rAmane kahyu "lAmaNuM mRtyu pAmyA che ane have Apa tenA zabane agnisaMskAra kara' rAmane ghaNAe samajAvyuM paNa koInI vAta gaLe na utarI ane zabane cha cha mahinA sudhI rAkhI unmattanI peThe rAme pharyA karyuM. vikaNanA mRtyuthI lavaNa aMkuza paNa vairAgya pAmyA ane amRtagheSa muni pAse dIkSA la me gayA. arasAmAM IndrajitanA putrae ayodhyA upara caDAI karI paNa devanI madadathI te parAbhava pAmyA ane chevaTe dIkSA lai temaNe kalyANa sAdhyuM. A pachI rAmane kRtAMtadeve ane jaTAyudeve paNa samajAvyA chatAM rAmane lakSamaNanA mRtyunI vAtamAM zraddhA na beThI eka vakhata deve eka strInuM zaba laI ghumavA mAMDayuM. te joI rAme mazkarI karI deve javAbamAM kahyuM "jevuM huM maDadu laI bhaNuM chuM tevuM tame laI ghume che AthI rAmanuM bhAna ThekANe AvyuM ane temaNe zabane cheDI dIdhuM ane agni saMskAra karI lavaNanA putra anaMgadevane rAjya seMpI suvrata nAmanA muni pAse zatruta, sugrIva, vibhISaNa, virAdha vigere aneka rAjao sAthe rAme dIkSA lIdhI rAjarSi rAme dIkSA bAda tapa, dhyAna ane zutamAM AgaLa vadhI avadhijJAna upAna karyuM. ane lakSmaNane narakamAM paDelA dekhI vadhu dhyAnamAM lIna banyA. eka vakhata temaNe spandana sthaLa nAmanA nagaramAM pAraNuM karavA mATe praveza karyo ke temane joI harSanI kIkIyArIo karI. AthI nagaranA hAthI ane ghoDA bhaDakayA. rAma tyAMthI pAchA pharyA. ane rAjagRhamAM jaI zaka AhAra lIdhe ane te ja vakhate abhigraha karyo ke "araNyamAM je bhikSA maLe tethI pAraNuM karavuM." eka vakhate jaMgalamAM prati dI rAjA bhUle paDI rAma balabhadra hatA tyAM AvyuM. teNe temane pratilAlyA. rAmarAjarSie dezanA ApI ane pratinaMdIe bAravrata grahaNa karyA. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu viSANa zalAkA puruSa . . . . . . . . ji . sItedrane upasarga ane rAmamukti. A pachI rAmarAjarSi mAsa, be mAsa, traNuM mAsa vigerenA upavAsa karI kaTIzilA upara dhyAnArUDha banyA. A vakhate Indra banela sItAnA jIve vicAryuM ke "rAma gheDAja vakhatamAM muktie jaze ane amAre sadAkALano viyoga thaze lAva! eka prayatna kare ane temane AkaSI devalokamAM lAvuM" A pachI deve sItAnuM rUpa vikuvyuM ane prArthanA karI kahevA mADayu "he priya! huM tamArI priyA sItA chuM. ApaNe sAthe rahIzuM, sAthe ramIzuM Apa dIkSA cheDe ane mArA pUrva aparAdha sAme najara na nAMkhe. rAme sItenA karelA badhA upasargo sahana karyA ane mahA suda bArasanA divase kevaLajJAna upArjana karyuM. sItendra kSamA mAgI ane bhakti pUrvaka kevaLajJAnane mahimA karyo. rAmarAjarSie dezanA - ApI. dezanA bAda sItendra rAvaNu ane lakSmaNanI gati puchI. RSie kahyuM "zabuka, rAvaNu ane lakSmaNa cethI narakamAM che. ahiMthI nIkaLI rAvaNe jinadAsa ane lakSamaNa sudarzana nAme vijacAvatI nagaramAM thaze. tyAthI marI saudharma devalokamAM deva, vijayApurImAM zrAvaka, harivarSa kSetramAM yugalika, vijayApurImAM jayakAnta ane jayaprabha nAme kumAra ane tyArabAda chaThThA devalokamAM deva thaze A vakhate tuM bharatakSetramAM sarvaratnamati nAme cakravarti , thaIza. ane rAvaNu ane lakSmaNanA jIva devalokathI eNvI IndrAyudha ane megharatha nAme tArA putra thaze. rAvaNane cha IndrAcudha traNubhava karI tIrthakara banaze ane te devaloka jaI , cyavI tene gaNadhara thaIza. ane prAMte tame ane mokSane pAmazo. lakSmaNane jIva megharatha : pachI aneka gati karI ratnacitrA nagarImAM cakravarti thaI tIrthakara banI mekSa meLavaze.' sIte dra pUrvanA nehane laI lamaNa, rAvaNa ane zaMbuka hatA te narakamAM AvyA tyAM traNene temaNe laDatA joyA sItendra lakSmaNa, zaMbuka ane rAvaNane rAme kahela pUrvabhave kahI , saMbhaLAvyA ane samatAthI dukha sahana karI vairavirodha samAvavAnuM jaNAvyuM. sItendra lakSmaNa - vigerene narakamAthI upADayA paNuM vadhu dukha thavAnA kAraNe saMsAra sthiti vicAratAM temaNe , teone tyAM cheDI dIdhA. rAma baLabhadra kevaLajJAna utpanna thayA pachI pacIsa varSa pRthvI upara vicarI bhavya jIne bodha karI paMdara hajAra varSanuM AyuSya pUrNa karI mokSapada pAmyA parva sAtamuM saMpUrNa rAmAyaNa saMpUrNa. zrI naminAtha caritra pUrvabhava varNana. prathama-dvitIyabhava-siddhArtha rAjA ane aparAjita devalokamAM deva. jaMbudvIpanA pazcima videhamAM bharata nAmanA vijayamAM kezAbI nAme nagarI hatI tyAM siddhArtha nAme rAja rAjya karato hato keTalAka vakhata rAjya pALyA bAda teNe Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naminAtha caritra ] cha sudarzana sutinI pAse dIkSA lIdhI ane vIzasthAnaka tapa karI tItha kara nAmakasa upA mRtyu pAmI apAjita devaleAkamAM devapaNe utpanna thaye (2) tRtIya bhava-zrI naminAtha bhagavAna A jabudvIpanA bharatakSetramAM mithilA nAme nagarI hatI te nagarImAM vijaya nAme rAjA rAjya karatA hatA te rAjAnI prA nAme rANInI kukSine viSe siddhA rAjAnA jIva aparAjita vimAnathI vyavI AsA thuda pUnamanA divase azvinI nakSatramA avataryAM mAtAe cauda svasa joyA devAe cyavana maheAtsava karyo. tyAramAda pUrNa mAse vaprAdevIe zrAvaNa vada AzmanA divase azvinI nakSatramA nIlakamaLanA lAinavALA ane putraNa varlDa vAlA putrane janma ApyA dikumArikAoe, devAe ane temanA pitAe janma mahAtsava karyo sArA muhUrta vijayarAjAe prabhunuM nAma evuM nAma pADyuM. kAraNa ke jyAre prabhu gamA hatA tyAre zatruoe mithilAnagarI rudhI hatI. te vakhate vaprAdevI mahela upara caDhaLyA. ane zatruonI chAvaNI upara najara nAMkhI zatru temane joI garbhanA prabhAvathI vijayarAjAne namI paDyA hatA. uMmara thatAM bhagavata pAra dhanuSanI kAyAvALA thayA ane ghaNI rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa karyuM. janmathI aDhIhajAra varSanA thayA tyAre pitAe rAjyagAdI soMpI ane tenu pAlana potAnI pAcahajAra varSa nI uMmara sudhI karyuM . e arasAmA leAkAntika devAe tI pravartAvavAnI vijJapti karI. bhagavAne suprabha nAmanA putrane rAjyagAdI soMpI vArSikadAna ApI devakurU nAmanI zikhikA upara ArUDha thaI sahasrAmravanamAM padhAryAM ahiM chaThe tapa pUrNAMka azADa vada 9nA divase azvinI nakSatramA hAra rAjAe sAthe dIkSA grahaNa karI. deveAe dIkSA maheAtsatra karyo khIje divase vIrapura nagaramAM datta rAjAne ghera kSIrAnathI prabhue pAraNuM karyuM. paMcadivya pragaTa thayA pAraNAnI jagyAe datta rAjAe maNipITha racAvI ane bhagavAna anyatra vihAra karI gayA. chadmasthapaNe navamAsa vihAra karyAM khAda pharI bhagavAna sahasrAmravanamAM padhAryA ane chaThe tapa pUrvaka erasalInA vRkSanI nIce kAusagga dhyAne rahyA ahiM temane mAgazara chuda agiyArasanA divase kevaLajJAna thayu devAe samavasaraNa rahyu. ekasAe sI dhanuSa ucu caityavRkSa banAvyuM. bhagavAna tene pradakSiNA karI tIrthane namI sihAsana upara ArUDha thayA ane dharmadezanA ArabhI dezanAmAM sa sAranI asAratA jaNAvI AthI keTalAke dIkSA ane keTalAke zrAvakannatanA svIkAra karyAM. bhagavAnane kuM bha vigere sattara gaNudharA thayA temaNe bhagavAna pAse tripadI pAsI dvAdazAMgInI racanA karI. prathama parisImAda mIjI pArisImAM bhagavAnanI pAdapITha upara besI bhagavAnanA kuMbha gaNudhare dezanA ApI. dezanA pUrNa thatA dhruvA bhagavAnane namI svasthAnake gayA minAtha bhagavAnanA zAsanamA traNa netravALA, cAra mukhavALA, sutra jevA va vALA, vRSabhanA vAhanavALA, cAra dakSiNa bhujAmAM khIjArU, zakti, mudgara ane abhaya tathA Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 24 khya jarUma nA nAma ane A ja! - - - - [ lai triSaSTizalAkA puruSa cAra vAma bhujAomAM nakula, parazu, vajI ane akSamALAne dhAraNa karanAra bhUkITa nAme yakSa zAsanadeva tathA gAMdhArI nAme cakSiNI zAsanadevI thaI te zveta aMgavALI, hasanA vAhanavALI, be dakSiNa bhujAmAM kharga ane varada tathA be vAgabhujAmAM bIjAre ane kuta dhAraNa karanArI hatI. bhagavAna navamAse uNu aDhI hajAra varSa pRthvI para vicaryA. teTalA samayamAM bharI vAnane vIsahajAra sAdhu, ekatAlIsa hajAra sAvI, sADAcArase cAda pUrva dhArI, ekahajArane chaso avadhijJAnI, bAraso ne ATha, mana:paryavajJAnI, bheLase kevaLajJAnI, pAMca hajAra vaikriya labdhivALA, eka hajAra vAda libdhavALA, eka lAkha ane sIttera hajAra zrAvaka tathA traNa lAkha ane aDatAlIza hajAra zrAvikA ATale parivAra thayA ' anukrame bhagavAna pitAne nirvANa samaya najIka jANI sametazikhara padhAryA. tyAM eka hajAra munionI sAthe bhagavAne anazana svIkAryuM. eka mAsane aMte vizAkha vada, dazamanA divase azvinI nakSatramAM te sunionI sAthe bhagavAna avya pada pAmyA prabhue kaeNmArAvasthAmAM aDhI hajAra varSa, rAjyAvasthAmAM pAMca hajAra varSa, katamAM aThahajAra varSa ema kula dazahajAra varSanuM AyuSya saMpUrNa karyuM. munisuvratasvAminA nirvANa pachI cha lAkha varSa bAda naminAtha bhagavAna nirvANa pAmyA avadhijJAna vaDe prabhanuM nirvANa jANI idro deva sahita tyAM AvyA. bhagavAnanA tathA anya munienA dehane yathAvidhi agnisaMskAra karIne naMdIzvaradvIpe nivAtsava ujavI svasthAne gayA dazamA cakravati zrI harirSaNanuM caritra _[1] . - parvabhava varNana. bharatakSetramAM anaMtanAtha bhagavAnanA zAsanamAM narapura nAmanA nagarane viSe narAbhirAma nAme rAjA rAjya karato hato. teNe keTaloka vakhata rAjya pAlana karyA bAda saMsArathI udvega pAmI dIkSA grahaNa karI. cAritranuM sArI rIte ArAdhanA karIne nAbhirAma rAjarSi mRtyu pAmI sanakumAra devalokamAM meTI =ddhivALA deva thayA. - - bAlyakALa, yuvAkALa, cakripada ane mekSa. pAMcAla dezamAM AvelA kapilyayura nAmanA nagaramAM siMhanA je parAkramI mahAhara nAmane rAjA rAjya karate hete tene mahiSI, nAme ziyaLavaMtI rANI hatI te rANInI kukSamA sanaskumAra devalokamAMthI cyavI narAbhirAma rAjAne jIva utpanna thayA rAe te rAtane viSe cakravartinA janmane sUcavanArAM cAda mahAsvata joyAM. ane rANIe pUrNamAse suvarNa samAna varNavAlA putrane janma Ape tenuM nAma rAjAe hariNuM pADyuM. haripeNa kumAra anukrame vRddhi pAmate paMdara dhanuSyanI kAyAvALo thayo ane pitAe tene rAjyagAdI upara sthApana karyo pitAnuM rAjya pALatAM hariSeNa rAjAnI AyudhazALImAM cakraratna utpanna thayuM. pachI anukrame puhita vigere tera ratno tene AvI maLyAM cakravartie digvijaya karavAnI taiyArI karI. prathama cakanI pAchaLa cAlatAM digvijayanI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayacakravarti caritra ] 69 zarUAtamAM pUrva dizAmA rahela mAgaSTa tIrthanA adhipati mAgadhakumAra devane sAcce tyAMthI dakSiNa dizA taraph jaI dakSiNa samudramA rahela varadAma tIrthanA adhiSThAyaka vAsa devane sAdhyA. tevIja rIte pazcima dizAmAM jaI prabhAsatInA adhipati prabhAsadevane paNa vaza karyo tyAMthI AgaLa prayANa karIne cakravarti e siMdhu nadI pAse jaI ne siMdhudevIne sAdhI tyArabAda AgaLa vadhI dvaitADhaya parvata pAse AvIne vaitADhacAdrikumArane vidhi pUrvaka vaza karyo ane vaitADhaca paryaMtamA Avela tamisA guphAnA adhipatine paNa sAdhIne cakravatti e senApati pAse pazcima niSkuTa sadhAvI lIdhuM ane daMDa ratnathI senApatie tamisA guphAnA dvAra ughADyAM ane guphAmAM kAkiNI ratnathI mAMDalA doryA ke jethI guphA prakAzathI jhaLahaLI uThI. cakravrutti sainya sAthe guphAmAM AgaLa vacce ane vAdhakirane khAMdhela pulavaDe unmanA ane nimaztA nadI pAra utaryAM guphAnuM uttaradvAra ApeApa ughaDI gayu guphAmAMthI bahAra nIkaLI car3hati e ApAta jAtinA svene jItI lIdhA siMdhu nadInA pazcima niSkRTane senApata pAse jItAvI lIdhuM tyAramAda kSudrahimAlaya pAse AvI tenA adhipati devane sAdhyA ane tyAM AvelA RSabhakUTa upara kAkakaNI ratnavaDe 'hariSeNu cakrati" evuM peAtAnuM nAma lakhyuM, ane AgaLa prayANa karI gagA nadI pAse AvI gaMgAdevIne sAdhI, ane senApati pAse pazcima niSphaTa sadhAvI lIdhu. pachI caitADhaya parvatanI banne zreNinA adhapati vidyAdharA pAsethI bheTa meLavIne caDhavati e tyA Avela khaDaprapAtA guphAnA svAmi nATayamAla devane vaza karyuM. senApatie pUrvavata guphAnA dvAra ughADavAM. cakravarti cakane anusarIne guphAmAM pravezI prathamanI jema sainya sahita bahAra nIkaLyeA. senApati pAse ga gAnadInuM pUrva nikUTa sadhAvI cakravati e ga MgAnA kinArA para paDAva nAMkhyuM. tyAM tenA punyamaLathI gaMgAnA mukha pAse vasanArA navanidhie tene svayameva prApta thayA A pramANe cakravartie cakrIpaNAne ceAgya sapUrNa Rddhisiddhi meLavI bharatanA cha khaDanA vijaya karIne kAMkhilyapuramA praveza karyo. devAe ane mAnaveAe tene cakravarti paNAnA abhiSeka karyo tenA mahAtsava nagaramAM khAra varSa sudhI cAlu rahyo ane cakravata dharmanI sAcavaNI pUrNAMka zAtithI rAjyasukha bhAgavavA lAgyA. chevaTe cakravata e sa sArathI virakta thaI lolA mAtramA saRddhine tyAgI dIkSA grahaNa karI cakrati e cAritra dharmanuM niraticAra pAlana karI dhAtikanA nAtha karI kevaLajJAna prApta karyuM ane pRthvItala upara vicarI jagata upara upakAra karI avyayapada pAmyA. hariSaNa cakravarti kaumArAvasthAmAM savAtraNase va, teTalAM ja varSoM mAlikAvasthAmA, dADhaseA varSe digvijayamAM, AThahajAra AThasA pacAsa varSa cakrati paNAmAM, ane sADAtraNaseA varSe dIkSAvasthAmA e rIte kula daza hajAra varSoMnu AyuSya lAgavI mekSe gayA agyAramA jayacakravartinuM caritra zrI naminAtha bhagavAnanA tI mA cakravarti thayA che. tenu' caritra nIce mujakha che. A jabudrIpanA airAvata kSetramAM zrIpura nAme nagara hatuM temA vasudhara nAme rAjA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, - - - - * * * * rAjya karato hato tene padmAvatI nAme rANa hatI rANanA acAnaka mRtyuthI rAjAne vairAgya bhAvanA jAgI tethI teNe pitAnA putra vinaya dharane rAjyagAdI sevI varadharma nAmanA muninI pAse pratibaMdha pAmI dIkSA grahaNa karI lAMbo vakhata dIkSA pALI vasudhara rAjarSi mRtyu pAmI sAtamA devalokamAM devapaNe utpanna thayA magadha dezamAM rAjagRha nAme nagara hatuM. tyA vijaya nAmano rAjA rAjya karate hate tene vajhA nAme zIlavatI rANI hatI. keTalAka kALa gayA pachI vasuMdhara rAjAno jIva mahAzaka devalekamAthI cyavI tenI kukSimA avataryo. rANIe cauda svapna joyAM ane pUrNa kALe putrane janma thaye tyAre tenuM nAma jayakumAra pADayuM yauvanavaya thayo tyAre te kumAra suvarNavarNavALo ane bAradhanuSyanI uMcAIvALa thaye. samaya jatAM pitAe rAjyAbhiSeka karyo. jayakumAra rAjyane rAjamaryAdA pUrvaka pAlana kare che te arasAmAM tenA AyudhagRhamAM caratna utpanna thayuM. tyAra pachI bIjA tera rane paNa AvI maLyAM.' , tyArabAda jayacakI digvijaya mATe nikaLyA sau prathama mAgavakumAdeva, varadAmadeva, prabhAsadeva, sidhu devI, vaitAyAdrikumAradevane sAdhyA ane tyArabAda senApati pAse siMdhu nikUTa sadhAvI, tamisAguphAmAM praveza karI uttarabharatArdhamAM dAkhala thayA. ahiM ApAta bhillane sAdhyA. himavaMta kumAradevane sAthe, RSabhakuTa upara kAkiNa ratnavaDe pitAnuM nAma lakhyuM temaja siMdhune pazcimaniSphaTa ane gaMgAnA pUrva nikUTane senApati dvArA sadhAvyuM tyArabAda vidyAdharone jItI nATayamAladevane sAdhI khaMDaprapAtA guphAmAM pravezI tyAMthI dakSiNabhAratamAM dAkhala thayA ane navanidhi sAdhI gagAnA bIjA niSphaTane senApati pAse sadhAnya A rIte cha khaMDa sAdhI jyacakI pitAnA nagaramAM pAcho pharyo. devee ane mAnavIe cakkIpaNAne abhiSeka karyo jayacakavati ghaNe kALa SaDa bhegavI traNa hajAra varSa AyuSya pALI kevaLajJAna pAmI siddhigatine pAmyA cacakravartie traNa varSa kumArapaNAmAM, traNa varSa mAlikapaNAmAM, so varSa digijayamAM, eka hajAra ne nava varSa cakravartipaNAmAM ane cAra varSa dIkSAvasthAmAM , ema kula traNa hajAra varSanuM AyuSya potAnA jIvanakAla daramiyAna bhagavyuM hatuM [A pramANe rAmAyaNa, naminAtha caritra, hariNacakI caritra, ane jayacakI caritra rUpa sAtamuM parva saMpUrNa.] zrIneminAtha caritra pUrvabhava varNana prathama-dvitIyabhava-dhanakumAra ane saudharma devalokamAM deva A jaMbuddhopanA bharatakSetramAM acalapura nAmanA nagaramAM vikramadhana nAmane rAjI rAjya karato hato. tene guNa zIla saMpanna dhAriNe nAme rANI hatIeka divase pAchalA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 zrI neminAtha caritra ] rAtre dhAriNIe svapnAmAM "AmravRkSa dekhyuM. ane te svapnAmAM tene eka purUSe kahyuM ke "A AmravRkSa so prathama tArA AMgaNAmAM ropavAmAM Ave che kula A AmravRkSa navavAra ropavAmAM Avaze ane eka karatAM bIjIvAramAM te vadhu phaLadAyaka ane samRddha banaze navamIvAra te tenI samRddhi mApI paNa nahi zakAya ema kahI te purUSa kayAMka cAlyo gaye" rANee jAgRta thaI zeSa rAtri dharmajAgaraNamAM pasAra karI prAtaHkAle rAjAne svamanI vAta kahI ane tenuM phaLa pUchayuM rAjAe svapna pAThakene bolAvI temanI AgaLa sarva kahI batAvyuM svapna pAThakee javAba Ape "he rAjana ! A svapnathI tamAre uttama putra ratnanI prApti thaze. paraMtu navavAra Amrane repavAthI zu phaLa thaze tenI amane mAhitI nathI " pUrNamAse dhAriNIe putrane janma Ape. rAjAe tenuM dhanamAra evuM nAma pADayuM. te divase te zAstra ane zastrakaLA zIkhI yauvanavaya pAmya e samaye kasumapuranA rAjA siMhane vimaLA nAmanI patnIthI utpanna thaelI dhanavatI nAme kanyA hatI eka vakhata te sakhI sAthe udyAnamAM kIDA karatI hatI tevAmAM koI purUSa citrapaTa hAthamAM laI tyAM AvyuM. rAjakumArI A zuM citra che tema citrakArane pUche che, teTalAmAM te tenI sakhI kamalinIe te purUSanA hAthamAMthI citrane paTa jhaDapathI laI lIdhe ane citra joI bolavA lAgI ke "aho ! kevuM suMdara rUpa! A deva ke nAgakumAra!" dhanavatIe kamalinI pAsethI citrapaTa laI lIdhuM ane te jovAmAM lIna banI. citrakAre kahyuM nathI A deva ke nathI A nAgakumAra, A citra vikramadhana rAjAnA putra dhanakumAranuM che" rUpa jotAM jotAM dhanavatI dhanakumAra upara rAgI banI. tyArabAda eka vakhata kusumapuramAM acaLapurathI hUta Age. siMharAjA pAse teNe dhanakumAranA rUpa guNu ane kaLAnI prazaMsA karI te sAMbhaLI si harAjAe pitAnI dhanavatI kanyA sAthe dhanakamArane saMbaMdha bAMdhavA mATe teja dUtane vikramadhana rAjA pAse mokalyA bhAvatA bhojanasama pitAe karela A vivAhathI dhanavatI khuba AnaMda pAmI. ane dhanakamAra paNa jevuM joIe tevuM maLyAthI Anada pAmyA ane paraspara prItipatra lakhavA mAMDayAM. ane avasare sArA muhu mAtApitAe temanAM lagna karyA. eka divase acalapuranA udyAnamAM caturNAnI vasuMdhara nAmanA suni padhAryA. vikramadhanarAjA kuTuMba sahita vAdavA gaye dharmopadeza sAbhaLI rAjAe munine pUchayuM "he bhagavatI jyAre A dhanakumAra garbhamAM hatuM tyAre tenI mAtAne svamamA "navavAra AmravRkSa pharI pharI repavAmA Avaze evuM eka purUSe kahyuM hatuM. tenuM zuM phaLa? munie avadhijJAnathI kevaLI pAsethI tene khulAso meLavI neminAthanuM navabhavavALuM saMpUrNa caritra kahyuM. ane jaNAvyuM ke "dhanakumAra navamA bhave bAvIzamA neminAtha tIrthakara thaze" rAjA vigere sarva parivAra A sAbhaLI dharmamA vadhu daDha bane ane munine vAdI pitAnA sthAnake gayo eka vakhata dhanakumAra dhanavatInI sAthe krIDA karavA sarovara upara gaye. tyAM teNe eka mUccha pAmela munine joyA. dhanakumAre temanI zuzruSA karI sAvadha karyA. munie dharmalAbha pUrvaka dharmopadeza Apyo bhAvita dhanakumAre dhanavatI sAthe samyaktva pUrvaka zrAvaka dharmane Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 ) ra [ laghu triSaSTi zalAkA puruSe svIkAra karyo. chevaTe dhanakumAre rAjA bhogavI pitAnA dhanadatta ane dhanadeva be bAMdhavA ane dhanavatI rANanI sAthe vasuMdhara muninI pAse dIkSA grahaNa karI. zuddha cAritra pALI sarve aMte saudharma devalekamAM devapaNe utpanna thayAM trIje-cethe bhava-citragati vidyAdhara ane mahendra devalokamAM deva. vaitADhaya parvata upara surateja nAmanA nagaramAM sura nAme vidyAdhara rAjA rAjya karate hatuM tene vidyunsatI nAmanI rANI hatI. tenI kukSine viSe saudharma devakathI evI dhanakumArano jIva avataryo. pUrNamAse rANIe eka suMdara putrane janma ApyA. tenuM nAma mAtapitAe citragati pADavuM keTalAka samayabAda rANIe capaLagati. ane mane gati nAmanA putrane janma Apyo. A arasAmAM zivama dIra nAmanA nagaramAM asaMgasiha rAjAne zaziprabhA nAmanI rANI hatI. tenI kukSine viSe saudharma devakathI evI dhanavatIne jIva putrapaNe avataryo pUrNamAse rANae putrIne janma Ape tenuM nAma mAtapitAe ratnAvatA pADayuM. eka vakhata asaMgasiMhe eka nimittakane pUchayuM ke "ratnAvatIne bhartA keNu thaze" nimittake javAba Apyo ke yuddhamAM tamAruM khatraratna je khucavI leze tathA siddhAcatanamAM jenA upara puSpavRSTi thaze te A navatIne pati thaze." tyArabAda nimittaka svasthAne gayo keTalAka samayabAda zazI prabhAe kamaLanAmanA putrane janma Apyo. A arasAmAM cakrapura nagaramAM sugrIva nAmane rAjA rAjya rAjya karatA hatA, tene yazasvatI ane bhadrA nAmanI be rANIo hatI yazasvatInI kukSithI sumitra nAmane putra thaye ane bhadrAnI kukSithI padha nAmane putra thaye temA sumitraguNavAnA ane bhadrika prakRtine hate. padma pura ne avinayI hate AthI bhadrAne eka divase vicAra Avyo ke "sumitra Avaze tyAM sudhI mArA putrane gAdI nahi maLe" AthI eNe sumitrane jhera ApyuM. rAjAne AnI tarata khabara paDI. teNe bhuvA vaidyo lAgyA paNa era na utaryuM. bhadrA nAzI gaI. AkhuM kuTuMba zokamagna banyuM A arasAmAM citragati vimAna mAMthI pasAra thatA hatA teNe sugrIva rAjAne zoka sahita dIThA, teNe vimAna nIce utAryuM maMtrathI pANa macyuM ane sumitra upara chAMTI tene sacetana banAvyuM. AkhuM kuTumba AnaMda pAmyuM. sumitra te jANe UMghamAMthI uTha hoya tema uThI saune pUchavA lAge che. A badhu zu che?" tyAre rAjAe tene sarva vRttAnta kahI batAvye A pachI citragatine vRttAnta maMtrInA putre sarvane ko badhA Anada pAmyA. citragati ane sumitra ane mitro banyA A arasAmAM kevalI bhagavAna padhAryA. temane upadeza sAMbhaLI ane mitrAe sabhya pUrvaka bAravrata grahaNa karyAM. ane sugrIve kezavi bhagavAnane pUchayuM ke bhadrA nAzIne kyAM gaI?" bhagavAne javA Ape ke "tene rastAmAM cAra maLyA teoe tene lUTI vaNajhArAne vecI aMtI pAmI pahelI nakke jaI caMDAla thaI aneka bhava karaze. sugrIvane vairAgya upajyA teNe tenuM rAjya sumitrane sepyuM ane pite dIkSA grahaNa karI. sumitre rAjyane thoDuM bhAga pakSane sacce ane sukha pUrvaka rAjya karavA lAgyA. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra 1 73 - 1 eka divase anaMgasiMhanA putra kamaLe sumitranI benanuM haraNa karyuM. sumitre madada mATe citragatine belA. sumitranI benane pAchI lAvavA mATe citragati zivamaMdIra nagaramAM gaye. tyAM teNe kamaLane mArI nAMkhe. AthI tene amaMgasiMha sAthe yuddha thayu. temAM citragatie khaDaga khuMcavI lIdhuM. ane sumitrane tenI bahena pAchI lAvI ApI. tyArabAda sumitre dIkSA grahaNa karI, eka vakhate te sumitra muni kAyotsarga rahyA hatA. te vakhate temanA oramAna bhAI pame tyAM AvI temane chAtImAM bANa mAryuM. AthI maraNa pAmI te muni brahmadeva lekamAM gayA. teja vakhate parmane sarpe daMza dIdhuM. ane te paNa marIne sAtamI narake gaye. eka vakhata citragati kumAra yAtrA mATe siddhAyatanamAM game tyAM rAnavatI sahita anagasiMha vidyAdhara paNa AvyuM hatuM, te vakhate braddhadeva lekathI AvelA sumitradeve citragati upara puSpavRSTi karI. citragatine joI ratnAvatI kAmAtura thaI. te joI asaMgasiMhane ahiM ratnapatInA varane nizcaya karyo. pachI teo pitapotAnA sthAne gayA. A pachI eka vakhata ratnAvatInI sAthe citragatino saMbaMdha karavA mATe anaMgasiMha rAjAe sUra rAjA pAse pitAne pradhAna purUSa maka. chevaTe te bannenAM lagna thayAM. lagna bAda je dhanadeva ane dhanadattanA jIva A bhavamAM manogati ane capalagati nAme bhAI thayA hatA temanI sAthe yAtrA karI anukrame citragati rAjA thayo. avasare puraMdara nAmanA pitAnA putrane rAjya para sthApana karI banne bhAIo ane rastavatI sahita citragatie dIkSA grahaNa karI. chevaTe teo cAre mahendra devalokamAM devapaNe utpanna thayA. pAMcama chobhava-aparAjita rAjA ane AraNa devalokamAM deva. pazcima mahAvidehamAM parma nAmanA vijayamAM siMhapurA nAmanuM nagara hatuM te nagaramAM harinadI nAme rAjA rAjya karatA hate. te rAjAnI rANI priyadarzanAnI kukSine viSe mahendradevakathI avI citragatine jIva putrapaNe utpanna thaye priyadarzanAe pUrNa mAse putrane janma Ape. ane tenuM nAma pitAe aparAjita evuM pADayu. A arasAmAM maMtrIne vimalabodha nAmane putra thayo. A banne paraspara khUba snehALa ane eka bIjAnA dukhanA bhAgIdAra samA mitra thayA. temaja aparAjita uparAMta harinaMdI rAjAne managati ane capaLagatinA jIva devalokathI cyavI sUra ane soma nAmanA putrapaNe utpanna thayA. ekavakhate aparAjita ane vimaLA bane mitre ghoDA upara beThA. besatAnI sAthe ghaDAo nAThA ane temane jaMgalamAM laI gayA. tyAM gheDA mRtyu pAmyA. A pachI kautukapriya bane mitro kare che. teTalAmAM eka cera temane zaraNe AvIne kahevA lAgyuM ke mAruM rakSaNa kare! mArU rakSaNa kare. aparAjita ane vimaladhe tene zaraNa ApyuM. ceranI pAchaLa sukezala rAjAnA sainike AvyA. kumAre temane parAbhava karyo. AthI cukezala rAjA jAte laDavA AvyA. paNa aparAjitane jotAM tene khyAla Avyo ke Ate mArA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 _[ laghu triSa izalAkA puruSa mitra harinaMdIne putra che. teNe aparAjitanuM sanmAna karyuM ane pitAne tyAM laI jaI kanekamAlA nAmanI pitAnI putrI paraNAvI. sukezalane tyAMthI chUpI rIte vimalabodhane laI aparAjita nIkaLI gaye. eka vakhate " ane mitro jatA hatA. tevAmAM AkAzamAge zrISeNu vidyAdharanA putrathI harAtI ane rAtI ratnamAlAne joI. kumAre vidyAdharane ghAyala karI tenI sAthe yuddha karI tene choDAvI. A vidyAdhara ane mitronuM parAkrama dekhI AnaMda pAmyuM. ane teNe pitAnA ghA upara auSadhi cipaDavAnuM kahyuM. aparAjite tema kahyuM AthI teNe aparAjitane jakhamane rUjhavanAra auSadhi tathA kimatI maNi Apyo. temaja vimalabedhane vezaparAvartana karanAra guTikA ApI. A arasAmAM ratnamAlAnA pitA je rathanupuranagaranorAjI amRtasena hato te tyAM AvI pahoMce. ane teNe pitAnI putrI aparAjita kumArane seMpI. tyArabAda zvasuranI rajA laI aparAjita mitra sahita AgaLa cAlyo. mArge cAlatAM teo be eka araNyamAM AvyA. tyAM kumAra tRSAtura thayo. vimaLAdha jaLa levA gayo. jaLa laI Avyo tyAre teNe kumArane te sthaLe je nahi tethI te Amatema tenI zodha karavA lAgyo. tevAmAM tene be vidyAre maLyA. temaNe vimalabene kahyuM ke, "bhAnu nAmanA vidyAdhara rAjAnI kamalinI ane samudinI nAmanI be putrIone paraNavA mATe ame bhAnu rAjAnI AjJAthI hArI gayA chIe, paNa te kumAra tArA viyoganA duHkhathI paraNate nathI." ema kahI vimaLabaMdhane teo tyAM laI gayA. tyArabAda kumAra te bane kanyAone paraNyo. ' A pachI kumAra mitra sahita zrImaMdira nAmanA nagaramAM gaye. tyAM surikAnA prahArathI pIDA pAmelA suprabha nAmano rAjAne kumAre meDyuiM ane mUlikAvaDe sajaja karyo. tethI prasanna thaelA rAjAe potAnI raMbhA nAmanI kanyA sAthe paraNAvyA. tyAMthI nIkaLI kumAra mitra sahita phaMDapura nagaramAM gayo. tyAM teNe kevaLInI pAse dharmadezanA - sAMbhaLI. pachI huM bhavya chuM ke abhavya ? ema teNe kevaLIne pUchayuM. tyAre kevaLIe tene kahyuM ke he kumAra ! tuM AgAmI kALe bAvIzame tIrthakara thaIza. ane A vimaLa bodha gaNadhara thaze." te sAMbhaLI ane mitro tyAMthI anyatra gayA ! te samayamAM AnaMdapUra nagaramAM jitazaDyuM rAjA rAjya karatuM hatuM. tene dhAriNe nAme rANI hatI. mahendra devalokathI "ratnAvatIno jIva cyavI dhAriNabI kukSine viSe putrIpaNe utpanna thaye. mAtapitAe tenuM nAma prItimatI evuM pADayuM. samayajatAM te yauvana vaya pAmI ane sarva kalA tathA vidyAmAM nipuNa banI. teNe evI pratijJA karI ke je purUSa mane vidyAmAM jitaze tene huM paraNIza. rAjAe svayaMvaramaMDapa racAvyo. dezadezanA rAjAo ane vidyAdharene AmaMtraNa ApyuM. rAjAo samayasara tyAM AvyA ane sau pitAnA sthAne goThavAya. aparAjita kumAra paNa maMtriputra sAthe vidyAdharanI ApelI guTikAnA prAMgathI rUpa parAvartana karI cagya sthAne beTho. varamALA sAthe prItimatI vRddha prAtihArIne laI svayaMvara maMDapamAM dAkhala thaI. rAjAe tenuM rUpa ane Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 5 teja citravata sthira thayA. prAtihArie rAjAonA nAmagAtra uccArI te te rAjAone oLakhAvyA. A pachI prItimatIe cAra prazno pUchayA.? "gurU koNa? 2 dharma kayo ? 3. manuSyae zuM karavuM? ane 4 sAcuM zuM?" sarve rAjakumAre mauna rahyA. koI praznono javAba ApI zakyuM nahi. jitazatru rAjA vicAravA lAgyo ke AvI putrIne utpanna karI. brahmAe tene anurUpa jamAI kema na karyo?" turataja aparAjita ubho thayo. ane teNe kemasara cAre praznonA uttara 1 tattavane jANanAre. 2 jIvadayA. 3 saMsArane nAza. 4jInuM hita karavuM. A pramANe ApyA. AthI kumArIe kubaDA aparAjitanA kaMThamAM varamAlA ApI. rAjAoe talavAra kheMcI. ane bolI uThayA ke "AvA kubahAne paraNavuM hatuM te amane zA mATe bolAvyA ?' svayaMvaramaMDapa yuddhamaMDapa baLe,ekalA hAthe aparAjite sarva rAjAone haMphAvyA. tevAmAM samaprabha nAmanA rAjAe aparAjitane oLakho ane kahyuM ke A sAmAnya mANasa nathI paNa A harinadI rAjAne putra che. aparAjite ane vimaladhe pitAnuM sAruM rUpa pragaTa karyuM. jitazatru rAjAe utsavapUrvaka prItimatInA aparAjita sAthe lagna karyA ane harIpharAjAo temAM sAjana banyA. jitazatru rAjAnA maMtrIe pitAnI putrI vimalabodhane paraNAvI. rAjAo svasthAne gayA. A pachI kumAra ane vimalabodha tyAM AnaMdapUrvaka samaya vitAvavA lAgyA. A pachI aparAjita vimalabodha sahita siMhapura nagaramAM AvyuM. rAjA tene bheTI paDaze. ane tene rAjya seMpI dIkSA lai teNe siddhigati meLavI. aparAjita rAjA navIna zai, rathayAtrAo ane dhArmika kAryo karavA pUrvaka pitAne rAjya kALa pasAra kare che tevAmAM te eka vakhata udyAnamAM gayo. tyAM teNe eka zreSTi putrane AnaMdapUrvaka sukha bhagavate dekhe. paNa bIjeja divase teNe tenA mRtyunA samAcAra sAMbhaLyA. AthI rAjAne vairAgya utpanna thayo. tethI teNe prItimatI rANe, vimalabodha maMtrI ane sUra ane soma nAmanA be bhAIo sAthe, dIkSA grahaNa karI. dIkSAbAda aMdara cAritra pALI cAre jaNa agyAramA devalokamAM devapaNe utpanna thayA. - sAtama AThame, bhava-zekharAjA ane aparAjita vimAnamAM deva. ' - A jaMbadvIpamAM hastinApura nagaramAM chINa nAmano rAjA rAjya karato hato. tene zrImatI nAme rANI hatI. AraNudevalokamAMthI eNvI aparAjitane jIva tenI kukSine viSe utpanna thayo. rANae svapamAM zaMkha dekhyo. pUrNamAse zrImatIe putrano janma Apyo. rAjAe putranuM nAma zaMkha evuM pADayuM. zrIrAjAnA maMtrI subuddhine tyAM vimaLabaMdhane jIva devalokamAMthI racavI putrapaNe utpanna thayA. tyAM tenuM nAma matiprama rAkhavAmAM AvyuM. rAjaputra ane maMtrIputrane pUrvabhavanI peThe ahiM paNa maitra thaI. eka vakhata lokoe zrISeNa AgaLa phariyAda karI ke "he rAjana! ApanA rAjyamAM samaraketa nAmano pallIpati lUMTa calAve che. ane parvata upara killo bAMdhI rAkhapUrvaka rahe che. ame sarve tenAthI trAsa pAmyA chIe. Apa amAruM rakSaNa karo.' sabhAmAM Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 akakakakaka [ laghu viSa izalAkA puruSa beThelA kumAre pallI patine pakaDI lAvavAnuM mAthe lIdhuM. maMtrIputra ane zaMkhakumAra lazkara sahita pakSIpatinA kile pahoMcyA. sAvadha pallIpati cera kille cheDI bahAra saMtAyo. agamabuddhi kumAre thoDA lazkarane pahelAM aMdara mokalyuM ane tharDa likara tathA pote bahAra saMtAI rahyo. pallIpati "zaMkhakumArane pakaDe ! pakaDA!" ema bUmo pADate je killAmAM peTho ke turta pAchaLathI ane AgaLathI kumAre lazkara sahita tene gherI lIdhe, pallI pati zaraNe Avyo. teNe daMDa ApavAnuM kabUla karyuM ane rAjakumAranI mAphI mAgI. jIta meLavI kumAre pAchA pharatAM vacce paDAI nAkhyo. aMdhArI rAte tene kaI strIne rUdanasvara saMbhaLAyo. AthI kumAre beThe thayo. ane te svarane anusarIne cAlyo. tyAM teNe eka AdheDa strIne retI dekhI. teNe pUchayuM, "bena! zA mATe rUve che?" teNe kahyuM, "huM rAjana ! caMpApurInA jitAri rAjAnI dhameti nAme putrI che. teNe vartavayane pAmatAM zaMkhakumAranAM guNa sAMbhaLI tene varavAno nizcaya karyo. jitArirAjAe putrInI vAta kabula karI. anete hastinApura nagaramAM zrISeNa rAjA pAse zaMkhamAranI sAthe vivAhanuM nakakI karavA mANUsa ekale che, tevAmAM tene maNizekhara vidyAre hairI. huM rAjakuMbhArIne hAthe vaLagI paDI. ahiM sudhI te huM AvI paNa teNe mane tarachoDI heThI 'nAkhI dIdhI. huM dhAmatinI dhAvamAtA chuM. mArA vagara te bicArI zuM karatI haze. AthI huM paiDuM chuM?" zaMkhakumAre tene AzvAsana ApyuM ane kahyuM, "hamaNAMja huM tene lAvI ApuM chuM.' kumAra upaDayo ane maNizekharane viMzAla parvatanA zikhara upara pakaDo. maNizekhara ' kanyA tarapha mukha karI lyo. jo zaMkhakumAra!'hamaNAM ja tene devakamAM pahoMcADuM ? chuM. eTalAmAM te zaMkha gumaranuM bANa AvyuM ane maNizekharane vaLathI vRkSa paDe ? tema jamIna upara pADI nAMkhyo. maNizekhare mAmAM tRNa laI tenI kSamA mAgI. ane kumAra dAsa banI kahevA lAgyo. ke he kumArI tArU bhaijabala dekhI huM AnaMda pAmyo chuM. mArA upara upakAra karI tuM tAdya parvate cAla. tane tyAM zAzvata maMdiranAM dezana thaze ane vidyAonI prApti thaze. mAre e vijJapti 'karmula rAkhI.ane be becarAne mokalI sainya hastinApura ravAnA karyuM tathA dhAvamAtAne tyAM melAvI lIdhI. A pachI', kumAra cazAmatI ane dhAvamAtAne sAthe laI,bhaNizekhara sahita vaitADhaya parvatanAM devA- ' layone vAMdI maNizekharanA nagare gaye. aMhibateNe ghaNI vidyAo meLavI temaja ghaNuM vidyAdharee pitAnI putrIo ApavA kahyuM paNuM. zaMkhakumAre kahyuM ke "jitarirAjAne yazomatI seMdhyA vinA ke tene paraNyA vinA huM keIne paraNIza nahi. AthI maNi zekhara vigere vidyAre potAnI putrIo sahita aMkamAra ane yazomatIne "laI caMpAmAM AvyA jitAri rAjA AnaMda pAmyo. teNe yazomatInA lagna zaMkha sAthe khUba dhAmadhuma -. pUrvaka karyo. tyArabAda zaMkhakumAra vidyAdhara putrIone paraNyo. caMpApurImAM vAsupUjya bhagavaMtanA caityonI yAtrA karI keTalAka divasa bAda yazomatI vigere strIo sahita zaMkhakumAra hastinApura A, Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vasudeva carindra ] | 36 have AraNadevelekathI 2cavI pUrvabhavanA bhAI zura ane sAma zaMkhakumAranA yazodhara ane guNadhara nAme laghu baMdha thayA. samaya jatAM zrINe zaMkhakumArane rAjya seMvuM. ane guNadhara gaNadhara pAse dIkSA lIdhI. samaya jatAM zrISeNamunine kevalajJAna utpanna thayu. ane grAmAnugrAma vicaratA hastinApuranA parisaramAM padhAryA. zaMkhakumAra parivAra pUrvaka vAMdavA Avyo. vAMdI teNe bhagavAnane pUchayuM he bhagavana! mane A zomatI upara vadhu mamatva zAthI che?" bhagavAne dhanadevanA bhavathI mAMDI sAte bhavano saMbaMdha kahI batAvyo. ane kahyuM "AgAmI bhavamAM tame neminAtha nAmanA bAvIsamA tIrthaMkara thazo. ane A cazomatI rAjimatI thaze. zaMkha virAgya pAmyo. putrapuMDarikane rAjya sepI be bhAIo, maMtrI ane yazomatI sAthe dIkSA lIdhI. dIkSA bAda vIzasthAnaka tapa ArAdhI tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM ane te aNusaNu karI , zaMkha muni tathA yazomatI aparAjita vimAnamAM devapaNe utpanna thayAM. A rIte prathama bhAvamAM baMdhAela rAga uttarottara vadhu saMparka vALo thaze ane pragatizIla banatAM sAthe sAthe ane jIne vikAsa AgaLa vadhI anuttaravimAna sudhI pahoMcyo. zrI vasudeva caritra, harivaMzanI utpatti. kauzAMbI nagarImAM sumukha nAmanA rAjAe vIra vaNakaranI strI vanamAlA haraNa ka. AthI vIra vaNakara gAMDo thayo. ane nagaramAM bhamavA lAgyo. eka vakhata sumukha rAjA ane vanamAlA agAsImAM beThAM hatAM. tevAmAM temanI upara vIjaLI paDI. A bane marI harivarSa kSetramAM yugaliyA thayAM. vIra vaNakara tapa tapI kilibathIka deva thayo. tene pitAnA pUrvabhava sAMbhaLe. AthI teNe vaira levA A be yugaliyAne caMpArInA aSatrIyA caMdrakIti rAjAnuM rAja seMpAvyuM ane temanuhari ane hariNuM evuM nAma rAkhyuM. jate dIvase te harine vaMza harivaMza kahevAyo. A harivaMzamAM anukrame vasu, brahavaja vigere ghaNA rAjee pachI mathurAmAM yada 'mAme rAjI thayo. ane tenA vaMzajo yaduvaMzamyA nAme oLakhAyA. A yadune zara RAme putra hato. ane te "zarane zAri ane suvIra nAme be putra thayA. zara rAjAe dIkSA lIdhI ane zorine rAjya sevyuM. paNa zauri mathurA choDI muzAtta dezamAM sAryapura vasAvI rAja karavA lAgyo. 'zaurine aMdhakavRSNui vigere putro thayA. ane A aMdhakavRSNine -subhadrA devIthI samudravijaya, akSobhya, timita, sAgara, himAvAna, acala, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu, triSaSTi zalAkA pu. dharaNu, pUraNa, abhicaMdra, ane vasudeva nAme daza putre thayA ane e daze putra dazAhenA nAme prasiddha thayA. A uparAMta aMdhakavRSiNane tI ane mArI nAkhe che putrIo thaI kuMtIne pAMDu vere paraNAvI ane mAdI damoSane paraNuM. zurane bIje putra suvIra je mathurAmAM rahyo hate tene bhejavaNi vigere putro thayA. suvIre mathurAnuM rAjya bhejavRSNine ApyuM. ane pite sauvIrapura vasAvIne rahyo. bhejavRSNine ugrasena nAme putra thaze. A rIte yadurAjAnA vaMzane mathurA, sauryapura ane sauvIrapuramAM rAjya karavA lAgyA : eka vakhata aMdhakavRNi rAjAe supratiSTha nAmanA avadhijJAnI munine pUchayuM, "he svAmi! mAre dazame putra vasudeva atyaMta rUpa, saubhAgya ane kaLAne bhaDAra zAthI che?" munie vasudevane pUrvabhava kahyo. * * * * * magadhadezamAM nadI nAme brAhmaNa putra hate.. mAbApa marI javAthI te mAmAne ghera mATe thaye. yauvana vaya pAmatAM mAmAe tene paraNAvavAne vicAra karyo paNuM ? atyaMta kadarUpa hevAthI ke tene paraNyuM nahi. TheraThera tiraskAra pAmate naMdISeNa sthita muninA paricayamAM Avye. ane teNe dIkSA laIvaiyAvacca karavAne abhigraha lIdhe, A vaiyAvaracanI prazaMsA khuda Indradeve sabhAmAM karI. mithyAtvI deva tenI parIkSA karavA lAna sAdhunuM rUpa laI Avyo. nadISeNe valAna sAdhune upADayA ke turata viSTAthI teNe tenuM zarIra bharI dIdhuM. ane Akrozabhaya vacanathI teNe nadIgane tarachoDa. nadISeNe dhIraja rAkhI mIThA vacanathI tenI khUba zuzraSA karI AthI deva tenI kSamA mAgI devaleke gayo. Ama naMdISeNa dutapa tapI tapanA phaLanuM "strIone vallabha thAuM evuM niyANuM karI mRtyu pAmI mahAzukra devalokamAM deva thayo. ane tyAMthI evI tamAre vasudeva putra thaye che." A pachI , aMdhakavRdiSNue vairAgya pAmI samudravijayane rAjya pI supratiSTha sAdhu pAse dIkSA svIkArI ane bhejavRSNuie paNa ugrasenane rAjya seMpI dIkSA aMgIkAra karI . * * kaMsanI utpatti ka , , , , , ' ' , ; 8 ka , , eka divase ugrasena rAjA-udyAnamAM jatA hatA tevAmAM temaNe mahInAnA upavAsavALA tApasa dIThe. rAjAe tApasane namaskAra karyo ane upavAsanA pAraNA mATe pitAne tyAM nimaMtraNa ApyuM. tApasa pAraNA mATe rAjagRhe Avyo. paNa sau koI bhulI gaela hovAthI tene keIe satkAra na karyo. tethI tApasa pAcho pharyo ane teNe bIjA mahinAnA upavAsa Adaryo. rAjAne tApasane pAraNu mATe karela nimaMtraNa yAda AvyuM. ane te pharI tApasa pAse gayA. ane temanI kSamA mAgI. upavAsanA aMte pAraNA mATe pharI padhAravAnI vikAsa karI. tApasa bIjA mahinAnA upavAsa pachI pharI rAjAne tyAM pAraNu mATe Ape. A vakhate rAjasevake rAja ane tene parivAra vyagra hovAthI keIe tApasanI sArasaMbhALI lIdhA AthI tApasa pAcho pharyo. ane teNe trIjA mahinAnA upavAsa Adaryo. rAjA kurI tApasane Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - - - -- - 5 - 5 5 5 5 5 - - - - - ----- - ---- - - - - - - zrI vasudeva varitra page lAgI vinaMti karavA lAgyuM. "bhagavAna ! mArI bhula thaI che kSamA ApoA vakhate ja padhAraje." tApasa mIna rA. paNa teNe mAnI lIdhuM ke "rAjA mArI mazkarI kare che.' ne teNe te tapamAM " A tapanA prabhAvathI huM AvatA bhave Ane mAranAra thAuM' evuM niyA ja. tApasa marI ugramena rAjAnI rANI dhAriNInI kukSine viSe putrapaNe utpanna che. jyAre te garbhamAM hato tyAre rANIne patinuM mAMsa khAvAnI IcchA thaI, maMtrIoe aMtipUrvaka rAjAnA peTe sasalA tAjuM mAMsa bAMdhI tenI IcchA pUrNa karI. paNa jayAre te dehavAno amala ctarI gayo tyAre rANI pazcAtApa karavA lAgI maMtrIoe sAcI vAta jaNAvI tyAre tene dhIraja vaLI. A pachI rANIe pUrNa mAse putrane janma Apyo. paNa putra karakarI levAnI mAnyatAthI pitAnA tathA rAjAnA nAmathI :aMkita karelI vIMTI tathA patrikApUrvaka tene peTImAM nAkhI nadImAM vahevaDAvI dIdho. A peTI zaryapura nagaranA zreSThi abhadra pAse AvI. teNe peTImAMthI tene kADhI strIne seM. ane tenuM nAma kAMsAnI peTImAM Avela hovAthI kaMsa rAkhyuM. kaMga gha kajIyAkheAra hovAthI zeThe tene vasudevakumArane po. sevaka chatAM jate divase te vasudevane mitra thaI gaye. ane temanI pAse rahI sarva kaLAmAM pAraMgata thaze. A arasAmAM zukitamatI nagaramAM vasurAjAne suvasurAja nAme putra thayo. teNe zaktimatI cheDI nAgapuramAM rAjaya sthApyuM. tyAM tene bRhadratha nAme putra thayo. te rAjaka nagaramAM gayo A bahadarathanI saMtatimAM jayaratha rAjA thaye. tene jarAsaMgha nAme prativAsudeva putra thayo. teNe traNe khaMDamAM pitAnI ANa pravartAvI. eka vakhate samudravijaya rAjAnI sabhAmAM jarAsaMdhane data Avyo. ane teNe rAjAne ke. siMhapura nagaranA siMharathane bAMdhI mArI sabhAmAM hAjara karaze tene huM jIvayazA paDyo ane Icchita nagara ApIza" ema jarAsaMghe tamane mArI mAphata kahevaDAvyuM che. varadeva tarata ubhA thayA ane samudravijaya rAjAne vinaMti karI. "Apa mane rajA Apo te huM A kAma karI lAva." rAjAe gheDI AnAkAnI bAda hA pADI. vasudeve kaMsane sAthe lai lazkara sahita siMhapura tarapha prayANa karyuM. siMharatha paNa lazkara sahita sAme Avyo. A caDhamAM kasa vasudevane sArathi hatuM te paNa kaTekaTinA prasaMge teNe sArathipaNuM choDI siMharathane bAMdhI vasadevanA rathamAM nAkhyo. ane siMharathanuM rAjya kabaje karyuM. A pachI vasudevaM kaMsa siharatha ane lazkara sahita samudravijaya pAse Avyo. samudravijaye vasudevane ekAMtamAM kahyuM kropTaka nimittaka jJAnInA vacanathI huM jANuM chuM ke jarAsaMghanI putrI chavayazA ubhaya kulano kSaya karanArI thaze, mATe InAmamAM A kanyA tuM kasane apAvaje kAraNake siMharathane jItavAmAM mukhyatve eno phALe che. paraMtu vasudeve kahyuM "te vaNika putra che, AthI samudra vijaye subhadra zeThane bolAvI badhAnI samakSa kaMsano sAco vRttAMta jaNAvavA kahyuM. - subhadra ugrasena ane dhAriNInI vIMTI tathA patrikA dvArA sAbita karI batAvyuM ke kasa vRNika putra nathI paNa ugrasenano putra cAdava che. samudravijaye jarAsaMdhane siMharatha sepyo. ane Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puru kasanu parAkrama kahI saMbhaLAvyuM. AthI jarAsaMghe jIvazA kanyA kaMsane, paraNAvI, kasane ugrasena upara krodha upaye. ane teNe jarAsaMgha pAsethI lazkara laI mathurA kabaje karI ugrasenane pAMjarAmAM nAkhyo. ugrasenanA bIjA putra atimukata kumAre A badhuM dekhI vairAgya pAmI dIkSA lIdhI. subhadrAvaNikane potAnA upakArI mAnatA kaMse bolAvI suvarNa dAna ApI teno satkAra karyo. eka divase dhAriNI rANIe kaMsane AvI kahyuM "tArA pitA ugrasena rAjAne AmAM kAMI aparAdha nathI. meM ekalIeja kAMsAnI peTImAM nAMkhI tane vahevaDAvyA ha. huMja kharI aparAdhI chuM. tAre mane je zikSA karavI hoya te kara kaMsane A vAta kaeNI rIte gaLe na utarI. teNe ugrasenane chuTA na karyo. kAraNake kaNe pUrvabhavanuM niMcANuM badhyuM hatuM te kayAMthI viphaLa thAya? vasudevanuM rUpa dekhI strIonuM AkarSaNa sauryapura nagaramAM samudravijya rAjA siMhAsana upara ArUDha thayA hatA. rAjakama, cArIo sau pitapotAnA sthAne birAjyA hatA. tevAmAM nagaranA AgevAna purUSanuM eka TeLuM sabhAmAM dAkhala thayuM. ane AMkhamAM AMsusAthe rAjAne vinaMti karavA lAgyuM ke he rAjana! nagaramAM khUba avyavasthA pragaTI che. amArA gharamAM, chokarAMo khAdhAvinA rakhaDe che. kAraNake tamArA bhAI vasudeva jyAre zaheramAM phare che. tyAre strIo kulamaryAdA ane bhAnabhUlI tenI pAchaLa pharyA kare che. vadhu zuM kahIe? he rAjana ! zaheramAM evA paNa dAkhalA , banyA che ke ghaDAne pAsavAne badale chokarAne pAsI keTalIka strIoe kuvAmAM nAMkhyA che. temaja keTalIka strIoe to uparanAM kapaDAM nIce ane nIcenAM kapaDAM upara paheryA che. Apane na kahI zakAya evuM zaheramAM ghaNuM dhAMdhala macyuM che. AmAM vasudevane kAMI vAMka nathI-vAMka mAtra che temanA rUpane. rAjAe kahyuM che mahAjane ! tamArA ane nivAraNa karavAnI vyavasthA, huM karIza." ema sAttvana ApI saune vidAya karyA. eka vakhate samudravijaya rAjAne vasudeva namaskAra karavA AvyA. rAjAe vasudevane kahyuM "bAMdhava! tArUM. zarIra bahu dubaLuM thayuM che. have bahAra pharavAnuM tuM ne rekha. ghare rahI sarvakalAne zIkhI pravINatA meLava, bhadrika vasudeve A vAta kabula rAkhI. ane tyArapachI ghere rahI. kalAne abhyAsa Adaryo ane pitAno samaya vItAvavA mAMDaye " , " vasudeva prayANa. samaya jatAM eka vakhata mahelamAM vasudevanI AgaLathI kujA dAsI pasAra thaI ane AkhA mahelamAM sugaMdha sugaMdha phelAI. vasudeve kujAne pUchayuM A gadhadravya ke mATe laI jAya che. teNe kahyuM- "zivAdevIe samudravijaya rAjAmATe A mokalyu che. tyAre te mane paNa kAma Avaze ema belI tenI mazkarI karI kubbAnA hAthamAMthI gadhadravya chInavI lIdhuM. kujA bAlI tamAzamAM AvI kulakSaNa che tethI A epanamAM , Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vasudeva caritra ] - 1 1 1 - paDayA che. te bolyo zuM kulakSaNa?' dAsIe nagaravAsIonI badhI vAta 'AdithI te cheDA sudhI kahI saMbhaLAvI. kAraNake strIonA hRdayamAM game tevI chAnIvAta TakI zakatI nathI. vasudeva vicAramAM paDayo. tene lAgyuM ke "mArA vaDilabhAI zuM mAre mATe e vicAra dharAve che ke strIonI mArA tarapha rUci karavA hu nagaramAM bhaNuM chuM.' have mAre ahiM rahevuM nakAmuM che dAgIne javA dIdhI. tenuM gaMdhadravya tene pAchuM sepyuM. ane rAte veza parAvartana karI nagara bahAra nIkaLI zamazAnamAM Avye. ane eka citA khaDakI, rakhaDatA eka maDadAne saLagAvyuM. ne potAnA hastAkSare thAMbhalA upara vaDIlene kSamAvavA pUrvakanA be zleka patra upara lakhI ApyA. "opanAthIyo, gu pazunA jajo . . iti jIvan mRtaMmanyo, vanadevo'nale'vizat " // 1 // tataH santamasantaM cA, dopaM me svavitakiMtam / te sAthe guNava, UMDho mUta" rA - jenA guNane vaDile AgaLa deSarUpe kahI batAvyA, tethI jIvatAM chatAM pitAne mRta rAmAna mAnanAra vasudeve agnimAM praveza karyo. mATe pitAnI kalpanA pramANe mAre deSa heya ke nA heya, chatAM te vaDilo ! tame te mane badhuM sahana karo. ane nagaravAsIo paNa mUlathI kSamA Apajo." A pramANe lakhI brAhmaNane veSa dharI vasudeve tyAMthI pRthvI upara pharavA mAMDayuM. A tarapha loka tathA citAnI vAta nagaramAM prasaratAM rAjA prajA sau kakaLI uThayAM. rAmUDhavijaya AgaLa phariyAda karanArAo zaramiMdA paDayA. rAjA tathA yAdavoe chevaTe tenuM mRtakArya karyuM. Ama chatAM samudravijayane vasudeva baLI mare te vAta upara zraddhA na upajI. AthI teNe tenA vizvAsa koSTakI nimittione bolAvI pUchayuM ke "vasudeva jIve che ke mRtyu pAmyuM che? jIve che to te amane kayAre maLaze ?nimiriAe nimitta joI kahyuM "rAjana ! adhIrA na bano! tamAre bAMdhava vasudeva jIve che. ane tame game teTalo prayatna karazo te paNa se varSa pahelAM tame tene patto nahi meLavI zake. so varSa bAda pUrNa vaibhavI ane aneka hajAra kanyAono bhattara te tamane yuddhamAM sAme laDato maLaze. samudravijayane bhAInA gayAnuM duHkha thayuM paNa jIvatA hovAnA samAcAra ane pUrNa vabhava prApta karavAnA tenA bhAgyanI AgAhIthI kaMIka dhIraja vaLI. chatAM teNe mAnyuM ke AgAhI te te AgAhI ja zyAmA vigere strIo sAthe lagna. A bAju vasudeva ADA mArge lAmato bhamato chevaTe eka dhorI mArga upara Avyo. bAda pharatAM pharatAM chevaTe te vijaya kheTa nagaramAM AvyuM. tyAM sugrIva rAjAnI yAmA ane vijayasenA nAmanI be kanyAone te kaLAmAM parAbhava pamADI para. ane tyArabAda vijayasenAe akura nAmanA putrane janma Apyo. pachI vasudeva vijaya 11 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSTi zalAkA puruM, w kasanu parAkrama kahI saMbhaLAvyuM. AthI jarAsaMghe jIvayazA kanyA kaMsane paraNAvI. 'kasane " ugrasena upara phodha upanyo. ane teNe jarAsaMgha pAsethI lazkara laI mathurA kabaje karI * ugrasenane pAMjarAmAM nAkhyo. ugrasenanA bIjA putra atimukata kumAre , A badhuM dekhI virAgya pAmI dIkSA lIdhI. subhadrAvaNikane potAnA upakArI mAnatA kase bolAvI suvarNanuM dAna ApI tene satkAra karyo. eka divase dhAriNI rANIe kaMsane AvI kahyuM "tArA pitA ugrasena rAjAne AmAM kAMI aparAdha nathI. meM ekalIeja kArAnI peTImAM nAMkhI-tane vahevaDA, hite. huMjA kharI aparAdhI chuM. tAre mane je zikSA karavI hoya te kara." kasane A vAta keI rIte ? gaLe na utarI. teNe ugrasenane chuTA na karyo. kAraNake kase pUrvabhavanuM nicANuM bAMdhyuM hatuM te kayAMthI viphaLa thAya? vasudevanuM rUpa dekhI strIonuM AkarSaNe sauryapura nagaramAM samudravijaya rAjA siMhAsana upara ArUDha thayA hatA. rAjakarma, cArIo sau potapotAnA sthAne birAjayA hatA. tevAmAM nagaranA AgevAna purUSanuM eka TeLe sabhAmAM dAkhala thayu. ane AMkhamAM AMsasAthe rAjAne vinaMti karavA lAgyuM ke he rAjana ! nagaramAM khUba avyavasthA pragaTI che. amArA gharamAM chokarAMo * khAdhAvinA rakhaDe che. kAraNake tamArA bhAI vasudeva jyAre zaheramAM phare che. tyAre strIo kulamaryAdA ane bhAnabhUlI tenI pAchaLa pharyA kare che, vadhu zuM kahIe? he rAjana! zaheramAM evA paNa dAkhala banyA che ke ghaDAne pAsavAne badale chokarAne pAsI keTalIka strIoe kuvAmAM nAMkhyA che. temaja keTalIka strIoe te uparanAM kapaDAM nIce ane nIcenAM kapaDAM upara pahayA che. Apane na kahI zakAya evuM zaheramAM ghaNuM dhAMdhala macyuM che. AmAM vasudevane kAMI vAMka nathI:vAya mAtra che temanA rUpane. rAjAe kahyuM huM 'mahAjane tamArA duHkhane nivAraNa karavAnI vyavasthA huM karIza." ema sAtvana ApI saune vidAya karyo. , .' eka vakhate samudravijaya rAjAne vasudeva namaskAra karavA AvyA. rAjAe vasudevane . kahyuM "bAMdhava! tAruM zarIra bahu dubaLuM thayuM che. have bahAra pharavAnuM tuM na rAkha. ghara nI " sarvakalAne zIkhI pravINatA meLavI. bhadrika vasudeve A vAta kabula rAkhI. ane tyArapachI ghera rahI kalAne abhyAsa Adaryo ane pitAne samaya vItAvavA mAMDaze. . . - vasudeva prayANa. samaya jatAM eka vakhata mahelamAM - vasudevanI , AgaLathI kujA dAsI pasAra thaI ane AkhA mahelamAM sugaMdha sugaMdha phelAI. vasudeve kujAne pUchayuM .A gadhadravya ne mATe laI jAya che. teNe kahyuM zivAdevIe samudravijaya rajAmATe A', kahyuM che, "tyAre te mane paNa kAma Avaze. ema bolI tenI mazkarI karI kubajAnA hAthamAMthI padravya chInavI lIdhuM. jA belI "tamArAmAM AvAM lakSaNa che tethI te A azvana Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vasudeva caritra ] ma paDayA che. te bolyo zuM kulakSaNa?' dAsIe nagaravAsIonI badhI vAta AdithI te cheDA sudhI kahI saMbhaLAvI. kAraNake strIonA hadayamAM game tevI chAnIvAta TakI zakatI nathI. vasudeva vicAramAM paDe. tene lAgyuM ke "mArA vahilabhAI zuM mAre mATe e vicAra dharAve che ke strIonI mArA tarapha rUci karavA huM nagaramAM bhaNuM chuM. have mAre ahiM rahevuM nakAmuM che. dAsIne javA dIdhI. tenuM gaMdhadravya tene pAchuM sepyuM. ane rAte veza, parAvartana karI nagara bahAra nIkaLI zamazAnamAM AvyuM. ane eka citA khaDakI, rakhaDatA eka maDadAne saLagAvyuM. ne potAnA hastAkSare thAMbhalA upara vaDIlene kSamAvavA pUrvakanA be zleka patra upara lakhI bAMdhyA. "dopatvenAbhyadhIyanta, gurUNAM yadguNA janai / iti jIvana mRtaMmanyo, vasudevo'nale'vizat " // 1 // tataH santamasantaM vA, doSaM me svavitakiMtam / / sarva saharSa juvA, parogya mUtrA" iArA artha:-"jenA guNene vaDilo AgaLa deSarUpe kahI batAvyA, tethI jIvatAM chatAM pitAne mRta samAna mAnanAra vasudeve agnimAM praveza karyo. mATe pitAnI kalpanA pramANe mAro deza hoya ke nA hoya, chatAM te vaDilo. tame te mane badhuM sahana karo, ane nagaravAsIo paNa mUlathI kSamA Apaje." A pramANe lakhI brAhmaNane veSa dharI vasudeve tyAMthI pRthvI upara pharavA mAMDayuM. A tarapha zloka tathA citAnI vAta nagaramAM prasaratAM rAjA prajA sau kakaLI uThayAM. samudravijaya AgaLa phariyAda karanArAo zaramiMdA paDayA. rAjA tathA yAdavAe chevaTe tene mRtakArya karyuM. Ama chatAM samudravijayane vasudeva baLI mare te vAta upara zraddhA na upajI. AthI teNe tenA vizvAsu koTukI nimittione bolAvI pUchayuM ke "vasudeva jIve che ke mRtyu pAme che? jIve che to te amane kayAre maLaze?" nimittioe nimitta joI kahyuM "rAjana ! adhIrA na bane! tamAre bAMdhava vasudeva jIve che. ane tame game teTalo prayatna karaze te paNa se varSa pahelAM tame tene patto nahi meLavI zake. e varSa bAda pUrNa vaibhavI ane aneka hajAra kanyAono bhartAra te tamane yuddhamAM sAme laDato maLaze. samudra vijayane bhAInA gayAnuM duHkha thayuM paNa jIvatA hovAnA samAcAra ane pUrNa svabhAva prApta karavAnA tenA bhAgyanI AgAhIthI kaMIka dhIraja vaLI. chatAM teNe mAnyuM ke AgAhI te te AgAhI ja rayAmA vigere strIo sAthe lagna. A bAju vasudeva ADA mArge bhamato bhamato chevaTe eka dhArI mArga upara Avyo. bAda pharatAM pharatAM chevaTe te vijayapeTa nagaramAM AvyA. tyAM sugrIva rAjAnI zyAmA ane vijayasenA nAmanI be kanyAone te kaLAmAM parAbhava pamADI paro. ane tyArabAda vijayasenAe aMkura nAmanA putrane janma Apyo. pachI vasudeva vijaya Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [laghu triSaSTizalAkA puruSa beTathI nIkaLyo. ane pharatAM pharatAM anukrame eka aTadhImAM jaLAva sarevaramAM eka hAthIne : teNe kheda pamADaze. tethI prasanna thaelA azanivega nAmanA vidyAre pitAnI zyAmAM nAmanI kanyA vasudevane paraNAvI. eka vakhata sutelA vasudevanuM aMgAraka nAmanA vidyAdhare haraNa karyuM. AthI vasudeva ane aMgAraka vacce yuddha thayuM. aMgAraka parAbhava pAmavAthI teNe tene AkAzamAMthI nAMkhI dIdhA. ane tethI te eka sarovaramAM paDaze. vasudeva tarIne kinAre Avyo tyAM tene eka prANunI sAthe bheTe thayo. ane tethI te tenI sAthe caMpAnagarImAM gayo. ahiM cArUdatta zreNIne sepela amitagati vidyAdharanI gaMdhavasenA nAmanI kanyAne gAMdharvavidyAmAM chatI. AthI cArUda - vasudeva sAthe tenAM lagna karyo. kaLAthI raMjita thaelA sugrIve ane yazagrI paNa . pitAnI zyAmA ane vijyA nAmanI kanyAo sAthe tene paraNAvyuM. A pachI cArUte gaMdharvasenAno vRttAMta kahyo. "A nagaramAM bhAnu nAme zeThanI subhadrA putrInI kukSithI huM cArUdatta nAme putra thayo. cauvanavaya pAmatAM pharavA jatAM meM eka kadalagRhImAM eka vidyAdharane khIle jaDelo dIThe. ane tenI sAme talavAra upara traNa auSadhinAM valayapaNa dIThAM. meM auSadhinA eka valayathI tene chUTo karyo. bIjAthI ghA rUjhAvyA. ane trIjAthI saceta banAvyuM. A pachI teNe pitAnI kathanI kahetAM jaNAvyuM he mitra! mAruM nAma " aMmitagati vidyAdhara che. huM sukamAlikA nAmanI vidyAdhara putrI para hato. paNa mAre mitra dhamizikha tenA upara Asakata thaye teNe mArA pramAdane lAbha laI mArI AvI dazA karI sukamAlikAne laI nAsI gayA che. A pachI vadhumAM teNe kahyuM ke 'huM tamAro zuM pratyuparyAra karUM. meM javAba Ape "mAre upakAranI jarUra nathI. A pachI vidyAdhara tene sthAne ane huM gayo mAre ghera Avyo. A pachI te mArA upara aneka vItaka vItyAM. mAtApitA mRtyu pAmyA soLakroha naiyA meM vasaMtanA vezyAne tyAM rahI gumAvyA. ane eka tridaMDInA pAsamAM paDI siddharasa meLavavAnA ane suvarNabhUmimAM javAnAM meM ghaNuM phAMphAM mAryo. paNa nazIba cAra DagalAM AgaLane AgaLa, AthI kaI ThekANe phAvaTa na maLI. eka vakhata mArA mitra indradatta be meMDhA mAryA. eka meMDhAne mAratAM meM, navakAra maMtra saMbhaLAvyo. A be meMDhAnuM cAmaDuM eADhI ame be mitre rahyA. tevAmAM bhAraMThapakSIoe mane ane mitrane upADayA, ane saravara upara thaI pasAra thatAM te bhAraMpakSio vacce yuddha thayuM. temAM huM chaTakyoane sarovaramAM paDayo. rakhaDate rakhaDate huM eka parvata upara gayo. tyAM pelA amitAMti vidyAdhara je muni thayA hatA temane hanamI beTho. tevAmAM eka deva Avyo. teNe sau pahelAM mane sarakAra karyo ane pachI munine namyuM. ame pUchayuM ke Ama ulaTuM kema karyuM ?' - - teNe kahyuM mArI vAta sAMbhaLo. , "kAzImAM subhadrA ane sulasA nAmanI saMnyAsInIo hatI. temane vidyAnI garva hatuM. paNa eka vakhata sulatAne cAnava jItI lIdhI ane tenI dAsI banAvI pAso, *, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasudeva caritra 1 - - - - - - - - - - - A pachI yAjJavalakaya tenI sAthe bhegamAM paDayo, tethI tene eka putra thayo. paNa lokonI zaramathI te tene pIpaLAnA pAMdaDA nIce DhAMkI cAlyo gayo. te divase te mATe vidvAna banyo. ane pippalAda evA nAme prasiddha thaye samaya jatAM pippalAda sAthe yAjJavalkaya ane sulasA vAda karavA AvyAM. paNa bane parAbhava pAgyAM. pippalAdane A mArAM mAtApitA che tenI tene khabara paDI. AthI temanA upara tene khUba kodha caDyo ane teNe mAtRmedha ane pitRmedha yajJa karI temane homyA. huM pippalAdane vAkhaLI nAme ziSya thayo. meM paNa cazathI ghaNuM pApa karyuM. ane aMte mRtyu pAmI saMsAramAM pharato pharato gheTo thayo. A gheTAnA bhAvamAM cArUdatte mane navakAra maMtra saMbhaLAvyo. tethI huM sArA adhyavasAyathI mRtyu pAmI deva thayA. AthI mArA pUrva u5kArI cArUdattane meM prathama namaskAra karyo. A pachI amitagatinA putra tyAM AvyA. temaNe pitAnA upakArI evA mane paNa pitA je mAnI temanA nagara laI gayA. tyAM huM ghaNe vakhata rahyo. jatI vakhate mane temaNe temanI bena gaMdharvasenA ApI ane kahyuM ke amArA pitAe dIkSA letAM kahyuM che ke mArA bhUcaramitra cArUdattane A kanyA Apaje. te vasudevanI vere paraNAvaze. kAraNa ke Ano pati vasudeva thavAno che te nizcita che. AthI te vasudeva! A vaNikaputrI che ema mAnI tenI te laghutA na karIza. A gaMdharvasenA vidyAdhara rAjaputrI che. tyArabAda siMhadaMSTra rAjAnI nIlayazA nAmanI kanyAne te paro. ane teNInI sAthe te hImaMta parvata upara gayo. tyAM ekamAyAvI mayure nIlayazAnuM haraNa karavAthI vasudeva tenI pAchaLa eka vrajamAM gayo. paNa nIlathazAna patto maLyo nahi A pachI vasudevagirinadInA kAMThe AvelA eka gAmamAM gayo. tyAM te sUradeva brAhmaNanI sAmagrI nAmanI kanyAne vedanI pratijJAmAM chatI paro. eka vakhata vasudeva udyAnamAM gayo. tyAM IndazarmAe zibikAmAM besADI tenuM haraNa karyuM. zibikAmAMthI utArI te taNazASaka nAmanA gAmamAM gayo. tyAM teNe loko ne bhakSaNa karanAra dAsa rAkSasane mArI gAmalokanuM rakSaNa karyuM: ane teoe ApelI pAMcase kanyAone te paraNyo. tyArabAda vasudeva acaLa nAmanA gAmamAM gayo. tyA te sArthavAhanI mitrazrI nAmanI kanyAne paro. pachI te pharato pharate vedasAma nAmanA nagaramAM gaye. tyAM teNe azvinuM mardana karI kapila rAjAnI putrI kapilAne paro. keTaloka samaya bAda kapilAe kapila nAmanA putrane janma Apyo. A pachI vasudeva sAlagraha nAmanA nagaramAM gayo. tyAM te bhAgyasena ane meghasenanI putrI padamAvatI ane azvasenA sAthe paraNyA. tyArabAda te bhalipuramAM gayo tyAM te paM% rAjAnI pudrA nAmanI kanyAne paraNyo tyAM teNuejdra nAmanA putrane janma Apyo. eka vakhate aMgArake vasudevane gaMgA nadImAM nAMkhyo. paNa vasudeva tyAMthI tarIne pAse AvelA ilAvana puramAM game tyAM te ranavatI nAmanI sAthe vAhanI kanyAne Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa. paraNyo. tyArabAda vasudeva sArthavAha sAthe mahApura nagaramAM gaye. ane tyAM te pUrvabhavanI patnI sAmagrIne paraNyo. eka vakhata vasudeva udyAnamAM gayo. tyAM tene vegavatI nAmanI vidyAdharIe patipaNe svIkAra karyo. tyArabAda mAnasa vega nAmane vidyAdhara ekadama vasudevane harI go ane tene teNe gaMgAmAM nAMkhyoAthI tyAM vidyA sAdhatA caMDaveganI upara vasudeva pahaze. ane tenA prabhAvathI tenI vidyA siddha thaI. AthI teNe prasanna thaI AkAzagAminIvidyA vasudevane ApI. tyArabAda vasudeva amRtadhAra nAmanA nagaramAM gayo. tyAM te vidyavega nAmanA vidyAdharanI madanagA nAmanI putrI paraNyo. keTalAka samayabAda madanagAe anAvRSTi nAmanA putrane janma Apyo. tyArabAda trizikharanI patnI sU khAe vasudevanuM haraNa karyuM. ane tene mArI nAMkhavA AkAzamAMthI paDatuM mUko. paraMtu te rAjagRha nagaranI najIka ghAsanA puLA upara paDyo. tyAM tenuM vegavatI dhAvamAtAe rakSaNa karyuM. ane vegavatInI madadathI te bALacaMdrA nAmanI kanyAne paraNayo. . ! ! ! tyArabAda pharate pharate vasudeva zrAvastI nagarImAM gayo. tyAM te kAmadatta zeThanI putrI baMdhumatIne tathA gAMdharvavidhithI priyaMgusuMdarIne paraNyo. tyArabAda suvarNa bhapuramAM samazrIne paraNye tyAMthI supake tenuM haraNa karI tene gaMgAmAM nAMkhI dIdhe temAMthI vasudeva bahAra nIkaLI tApasanA AzramamAM gayo. ane tyAM jarAsaMghanI putrI naMdIpeNAne nirogI karI. tyArabAda vasudevane jarAsaMghanA purUSo pakaDIne rAjagRhamAM vadhyasthAne laI jatA hatA. tevAmAM gadhAra pigalanAmanA vidyAre pitAnI putrI prabhAvatInA vivAha mATe bhAgIrathI nAmanI dhAtrIne rAjagRhamAM vasudevane lAvavA mekalI. teNIe tyAMthI vasudevane choDAvI , gadhasamRddha nagaramAM laI gaI. ahiM te kezalavidyAdharanI kezalA nAmanI kanyAne paraNyo.. , kanakavatI , ' ' , , , , * * A bharatakSetramAM peDhAlapura nagaramAM harizcandra nAme rAjAne, laphalmIvatI nAme paTarANI hatI. keTaleka kALe rANIe manohara aMgavALI putrIne janma A. A putrIne pUrvabhavano pati dhanapati kubera hatuM. tethI teNe harizcaMdranA gharamAM kanakavRSTi karI. AthI rAjAe putrInuM nAma kanavatI rAkhyuM. kanakavatInA mAhathI dhanada avasara harizcaMdrarAjAne tyAM Avate ane kanakavatIne dekhI AnaMda pAmate. putrIne mATe caca varanI rAjAe tapAsa karI paNa na maLavAthI rAjAe svayaMvara maMDapa Ara. kanakavatI eka vakhata AvAsamAM beThI hatI. tyAre haMsarUpadhArI eka becare vasudevanuM citra tenA khoLAmAM nAkhyuM, ane kanakavatInuM rUpa vasudevane dekhADayuM. ane ekabIjAne varavA talapApaDa banyAM. vasudeva hajAre mAIla dUra hatuM. svayaMvaranA dIvasamAM mAtra dazaja divasa khUTatA hatA. AthI haMsarUpa dhArI khecara vasudevane vimAnamAM besADI paDhAlapura nagaranA lahamIramaNa udyAnamAM lAvyo. te Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vasudeva caritra | A arasAmAM AkAzamAMthI eka vimAna utaryuM. ane temAMthI kuberadeva bahAra nIkaLyo. teNe sau prathama udyAnamAM rahela prAsAdamAM bIrAjela pratimAnuM vaMdana karyuM. ane tyArabAda kuberadevane jovAnI IcchAthI pAse ubhelA vasudevane kahyuM "kumAra! mAruM eka kAma karI ta kanakavatInA AvAsamAM jA ane tene kahe ke dhanapati kubera kahevarAve che ke te devI banI jA ane mane paraNuM mArA prabhAvathI tuM rekaTheka vagara tenA AvAsamAM jaI zakIza kumAre vicAra karyo ke jene deve paNa IcchI rahyA che te kanakavatI kevI haze? Ama vicAra karate te turta tene AvAsamAM pahoMce. kanakavatI ubhI thaI. patideva! saMbodhI page paDI. vasudeve kahyuM "kumAri ! bhUle che. tArA pati te dhanada che. huM tene mokalela dUta chuM. teNe mArI dvArA kahevarAvyuM che tuM devAMganA banI mane paraNa. kanakavatIe kara kubera mAre pUrvabhavane pati che. mane vahAle che. huM manuSya chuM te deva che. deva ane manuSyane saMbaMdha na thaI zake tene jaI tame kaheje ke mane bhUlI jAva ! ane tame mane jene saMmatithI sepe che te vasudevane AzIrvAda Ape." A pachI vAraMvAra satkAratI nakavatIne animeSa nayane jete vasudeva tata tyAMthI aMtardhAna thaye. ane kuberane maLyo. kubere tenA deve samakSa vasudevanI dhIraja ane satyaniSThAnI prazaMsA karI. ane prasanna thaI tene devaduSya vastra, suraprabha sugaTa, dagamAM kula zazimayakha hAra, lalitaprabha be bAjubaMdha, ardha zAradA nakSatramALA, sudarzana kaMkaNu, samara dArUNakAro tathA kuberaThAMtA vIMTI vigere aneka vastuo ApI tene dhanada sadaza banAvyuM. svayaMvara maMDapa zikAra banyo. harizcaMdra rAjA ane dhanadapaNa sAkSAt maMDapamAM bIrAjyA rAjAne harSano pAra na hato. kAraNa ke tenI sabhAmAM rAjAonI sAthe sAkSAta kubere paNa sthAna lIdhuM hatuM. ghaDIvAramAM varamALA laI pratihArI sAthe kanakavatI maMDapamAM dAkhala thaI eka cheDethI bIje cheDA sudhI teNe dhArIdhArIne sarva rAjAo joyA paNa citrapaTamAM citrala vasudevanA rUpa sarakhI AkRtivALo keI rAjavI na dITho. be vAra traNa vAra joI te thAkI ane raDI kahevA lAgI. he dhana! tuM mane tArI pUrvabhavanI patnI mAnI mazkarIthI herAna na karI mane bharasabhAmAM banAva nahi. ane vasudevane te pragaTa kara." turta dhanadevasudevane kubera kAMtA vIMTI kADhI nAMkhavAnuM kahyuM. eTale vIMTI nIkaLatAM sAkSAt vasudeva pragaTa thayo. kanakavatIe varamALA vasudevanA kaMThamAM AropI. sarvatra AnaMda AnaMda phelA. kubera ane rAjAonI sAkSimAM vasudeva ane kanakavatInAM lagna thayAM. kaMkaNudAre paNa jene chUTayo nathI tevA vasudeve dhanane pUchayuM ke " kanakavatI ane tamArA vacce pUrvabhavane kaI rIte pati patnIno saMbaMdha che. te jarA kRpA karI spaSTa samajAve. deve sabhA samakSa kahevA mAMDayuM. kanakavatInA pUrvabhava cAne nala damayaMtI caritra. che A jIpanA bhAratamAM atiprasiddha sagara nAme eka nagara hatuM. temAM marammaNa nAme rAjA ane vIramatI nAme rANI hatAM. eka vakhata rAjA rANI sAthe Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( laghu triSaSTi zalAkA puruSa, zikAramAM nIkaLe. tevAmAM sArthanI sAthe AvatA eka malina vastravALA munirAja sAmA maLyA. rAjA rANae tene apazukana mAnyA. ane munirAjane sArthathI judA pADI bAra ghaDI sudhI rokI rAkhyA. bAraghaDI bAda rAjAe sunine pUchayuM tame kayAMthI Ave che? ane kyAM jAo che ?" munie kahyuM huM hitakapurathI sArthanI sAthe AvuM chuM. ane aSTApada parvata upara jinezvara bhagavAnanI pratimAne vaMdana karavA jAuM chuM paNa ahiM huM rikA tethI temAM mane aMtarAya che. laghukamI daMpatIe muninI kSamA mAgI ane tyArabAda temanI pAse dharma sAMbhaLI bAravrata aMgIkAra karyo. A pachI eka vakhata zAsanadevI vIramatIne aSTApada parvata upara laI gaI. tyAM teNe covIse jInane bhAvabhaktithI vAMdyA ane tyArabAda potAnA nagaramAM AvI covIse jInane udezI 20-20 AyaMbila karyo tathA tapa udyApanamAM cAvIse jinabiMbanA ratnayukta suvarNatilaka karAvI snAtrapUrvaka aSTApada parvata upara covIse jinanA bhAla upara sthApana karyA. Ama tapathI lAvita daMpatI mRtyu pAmI bIje bhave devalokamAM devadevIpaNe utpanna thayAM. . ! devakathI racavI mammaNane jIva bahalIdezanA pitanapuramAM dhanya nAme bharavADa" ane vIramatIne jIva pusarI nAme tenI bhArthI thaI. bheMsa caratA dhanya arayamAM eka dhyAnastha munine dekhyA. varasAda pavana sAthe susavATA mAratuM hatuM. yuni niSkapa ubhA hatA. dhanya pitAnuM chatra suni upara dharyuM varasAda zAMta thaze eTale yunie dhyAna pAchuM ane upadeza Apyo.. ane dhanya dhusarI sAthe dIkSA aMgIkAra karI. ane sAta varasa zuddha cAritra pALI mRtyu pAmI haimavata kSetramAM banne yugaliyApaNe utpanna thayA. tyAMthI marI ane kSIra ane DoDorA nAme devadevIpaNe utpanna thayA. . . kezaladezamAM kezalA nAmanI nagarImAM niSadha rAjAnI suMdara nAme rANanI kukSimAM devapaNAthI racavI dhanyane jIva nala nAme putra thaze. tene laghu baMdhu kubera nAme thaye. vidarbha dezamAM DinapuramAM bhIMsaratha rAjAnI paMpadatI rANInI kakSine viSe dhUsarIne jIva devakathI eNvI putrIpaNe utpanna thayA. pUrNamAse puSpadaMtIe kapALamAM prakAzita tilakayukta putrIne janma Ape. sArAM muhUrta rAjAe tenI mAtA jyAre putrI garbhamAM hatI tyAre davathI bhaya pAmela harirtane je hatuM tethI tenuM nAma davadatA yA damayaMtI pADayuM. damayaMtI samajaNuM thaI tyArethI zAMtinAtha bhagavAnanI pUjA ane. harahameza dhArmika kAryo karatI hatI. damayaMtI aDhAra varSanI thaI tyAre bhImaratharAjAe svayaMvara maMDapa mAMDe. ane deze dezanA rAjAone AmaMtraNa ApyuM. sarve rAjAo maMDapamAM ekaThA thayA. damayaMtI hAthamAM- varamALA laI vRddha pratihArI sAthe maMDapamAM dAkhala thaI. pratihArIe sarva rAjAonI oLakha ApI. naLarAjAnI oLakha ApatAM damayaMtIe naLarAjAnA gaLAmAM varamALA ApI. te vakhate AkAzamAM avAja thaye huM damayaMtI ! gyaja karyuM che." rAjAe Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasudeva caritra ] - - - - - - - - naLa ane damayaMtInAM lagna karyo ane damayaMtIne naLa sAthe kezalapura tarapha ravAnA karI. mArgamAM sUryAsta thatAM sarva aMdhakAra phelA. damayaMtIe lalATane sApha karI tilakathI prakAza phelAvyo. lazkare AgaLa prayANa karyuM. ane anukrame kezalapura pahoMcyA. keTalAka samaya bAda niSadha rAjAe naLane rAjya para ane kuberane yauvarAjya para sthApana karI dIkSA aMgIkAra karI. temanA rAjyakALamAM kadaMba nAme uddhata rAjAnI sAme laDAi thai. temAM kaba hAryo ane teNe dIkSA lIdhI tethI naLe tenuM rAjya tenA putra jayazaktine soMpyuM. Ama gheDA vakhatamAM naLarAjAe bharatanA traNakhaMDa sAdhyA. eka samaye naLa ane kubara jugaTu ramatA hatA. naLa jugaTAmAM gAma nagara vigere mUkato gaye. ane te sarva hAratAM teNe potAnuM rAjya paNa chevaTe mUkI dIdhuM. ane temAM te hAryo. kubare naLane kahyuM have jugaTuM baMdha kare. rAja vigere pI de. eka vacanI naLa rAja seMpI cAlatA thayA eTale tenI pAchaLa damayaMtI paNa cAlavA mAMDI. kubare tene aTakAvI ane kahyuM ke "tuM ghutamAM jItAI gaI che. amAtye turta bolI uThayA. "satIne satAve nahi. tene rAjAnI sAthe javAde. eTaluja nahi paNa rAjyane choDI jatA rAjAne azva ratha ane sArathi paNa Ape. naLe azva ratha vigerene niSedha karyo parata lokoe khUba Agraha karyo tyAre damayaMtI sAthe rathamAM besI nagara bahAra nIkaLyA, nIkaLatAM mArgamAM rahela 500 hAtha pramANuvAlA eka thAMbhalAnuM umUlana karI pharI tene Are. A dazya joi nagaranA vRddha lokoe kahyuM ke eka jJAnI muni kahetA hatA ke je A thAMbhalAne umUlana karI Apaze te adhabharatane svAmI thaze. A vAta maLI paNa naLane rAjya choDavuM paDayuM e bahu kaSTakArI banyuM. Ama lekenI vividha vAte ane AMsuonI dhArAo vaccethI pasAra thaI naLe kezalA nagarIne tyAga karyo. AgaLa cAlatAM naLe damayaMtIne kahyuM ApaNe kyAM jaIzuM?" damayaMtIe kahyuM. mArA pitAne tyAM kurinapura padhAre. paNa azvoe kuMDanapurano mArga choDI aTavImAM praveza karyo. mArgamAM bhalenA upadravamAM azva ratha ane sArathi traNe chUTA paDayA. mAtra naLa ane damayaMtI ughADA page AgaLa cAlyAM. rAta paDatAM pAMdaDAnI pathArImAM damayaMtIne suvADI ane naLa jAgate beTho. jotajotAmAM damayaMtI ghasaghasATa uMdhI gaI. naLa vicAra karavA lAgyo ke tyAM sudhI mArI sAthe damayaMtI che tyAM sudhI huM chUTe hAthe pharI zakIza nahi mATe tene choDI huM cAlyo jAuM. damayaMtI satI che ethI enuM rakSaNa enuM ziyaLaja karaze.' teNe aDadhuM vastra kApI pote lIdhuM. ane aDadhA bAkInA vastra upara lakhyuM ke "vaDavRkSanA mUla AgaLathI je mArga jAya che te mArge jaIza te tuM kuMThinapura pahoMcIza ane tenI DAbI bAjAnA mArge jaIza to tuM kezaladeza pahoMcIza. tane jyAM ThIka lAge tyAM to jaje. naLa vanavagaDAmAM uMghatI damayaMtIne choDI cAlyA paNa thoDe dUra jaI pAche . tenuM mana satIne choDuM ke na choDuM evA haleALe caDhayuM. paNa chevaTe teNe damayaMtIne choDI. damayaMtIe prAtaH kAle svapnamAM AmravRkSa upara beThelI tene koI vana hAthIe vRkSa teDI pADI nAMkhI. evuM joyuM ke turta nidrA uDI gaI. pAse naLane na de. te e Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghu triSaSTi zalAkA puruSa bAkaLI banI cAre tarapha naLane zedhavA lAgI. pazu, paMkhI, vRkSa, kuMja, pavana, AkAza sarvane teNe naLa! naLa!kahI samAcAra pUchayA. paNa naLano patto na lAgyo. pagapALe cAlatI, lehIthI jamInane kaphamavaNI karatI damayaMtIe bhAgamAM eka sAthe joyo. temAM te dAkhala thaI. ane sAthe patine sarva vRttAnta kahI AgaLa vadhI. cheDe vakhata sAthenI sAthe rahyA pachI te judI paDI eka guphAmAM rahIM jinabiMbanI pUjA pUrvaka pitAne samaya ." vItAvavA mAMDI A bAju sArtheze damayaMtIne sArthamAM na dekhI tethI tenA pagalAMne anusarI tene patto meLavate te guphA AgaLa Avyo. tyAM damayaMtIne sukharUpa dekhIte AnaMda pAmyo. sAtheze ahiM AgaLa tApasapura vasAvyuM. eka vakhate madhyarAtre damayaMtIe parvata upara prakAza joyo. ane tyAM jatA de ane asurene paNa joyA. damayaMtI tata sArthavAha tathA paDakhe rahela tApase sAthe tyAM gaI. ane tyAM rahela munine vAMdyA. dezanAne aMte tApasanA kulapatie kahyuM "Ape yauvanavayamAM kema dIkSA lIdhI ?" tyAre temaNe kahyuM huM kuberane putra chuM. badhumatIne paraNI pAchA pharatAM eka muni maLyA. temaNe mane pAMca divasa mAruM AyuSya bAkI che - tema kahyuM tethI meM dIkSA aMgIkAra karI ane utkaTa tapathI mane Aje kevaLajJAna thayuM ? che." damayaMtIe kevaLI bhagavAnane naLanI sAthenA viyoganuM kAraNa tathA naLa kayAre maLaze te puchayu munie kahyuM "bAra varSe tArA pitAne tyAM maLaze. ane naLa sAthene tamAre ? viyoga prathama bhavamAM tame sunine bAraghaDI rahyA hatA te karmanA phaLe tamane bAra varSane viyoga thayo che. kuLapatie tathA bIjA keTalAka tApasIe dIkSA aMgIkAra karI damayaMtIe dIkSAnI mAgaNI karI paNa gurUe tAre bhegAvaLI kama bAkI che tema jaNAvI nA pADI. A pachI damayaMtIe te guphAmAM sAta varSa dharmadhyAna pUrvaka gALyAM. ' - eka vakhate kaI musAphare damayaMtIne AvI kahyuM ke "tArA patine meM ahiM AgaLa joyo, damayaMtI gheDe dura sudhI musAphara pAchaLa cAlI paNa musAphara adazya thayo. dama- ka caMtI guphA ane musAphara bajethI bhraSTa thaelI ciMtA kare che tevAmAM tene eka sAthe maLyo. A sAthe sAthe te acalapura pahoMcI. acalapuranA rAjAnI rANI caMdrayazA pitAnI - mAsI thAya tevI damayaMtIne khabara na hatI. paraMtu caMdrayazAnI : dAsI cadrAvatInI bahenapaNI tarIke tene laI AvI.caMdvayazAe tene bahu AdarathI rAkhI ane pitAnI putrI caMdrAvatIne kahyuM ke "A damayaMtI jevI che. mATe tuM tene bahena mAnI tenI sAthe raheje ! damayaMtInI IcchAthI caMdrayazAe tene dAnazALAmAM dAna ApavA rekI. te haMmezAM cAcAne dAna Ape che. ane pitAne kALa pasAra kare che. tevAmAM eka cArane rAjasevake phAMsIe caDhAvavA laI jatA hatA. tene damayaMtIe choDAvyo ane tene te arasAmAM Avela munio pAse dIkSA apAvI. ' ' . * - - 1 , * eka vakhata bhImaratharAjA harimitra nAmane baka-naLa damayaMtInI zodha karatA karate acalapura Avyo. teNe dAnazALAmAM rahela damayaMtIne oLakhI: ane teNe caMdra Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI vasudeva caritra | cazAne damayaMtInI vAta kahI caMdayazA gAMDI gAMDI banI gaI ane damayaMtIne kahevA lAgI ke mAmIne sAcI vAta paNa te na kahI?" teNe hetathI tenuM kapAla luchayuM eTale tuta kapALamAM tilakadvArA prakAza phelAyo. AthI sarvane damayaMtInI sAcI khAtrI thaI harimitra caMdrayazAnI rajA laI damayaMtIne kuMThinapura teDI gayo mAtapitA AnaMda pAmyA. ane putrIne AzvAsana ApI kahyuM "naLa rAjA tane maLe evA upAya huM karIza" A bAju damayaMtIne choDI naLa jaMgalamAM pasAra thAya che tevAmAM eka sarSa tene hAthe jorathI hasyo AthI naLanuM rUpa kubaDuM banI gayu. naLarAjA manamAM dukha lAve che tevAmAM niSadhadeva pragaTa thayA ane tene kahyuM "tuM manamAM dukha na dhara. meM tane kurUpa eTalA mATe banAvyo che ke tene koI pUrva zatru herAna na kare." A deve tene susumArapura nagaramAM mUka. A nagaramAM eka hAthI gADA thayA hatA. tene A kunaLa ThekANe lAvyo. rAjAe rAjasabhAmAM bolAvyo ane pUchyuM ke "A gajazikSA zivAya bIjI kaI kaLA AvaDe che?' teNe kahyuM, "huM sUrya pAka raseI jANuM chuM.' rAjAe tene rAkhe. paNa jotajotAmAM tenI sUrya pAka raseInI vAta bhImaratharAjAnA kAna sudhI AvI. teNe tene jevA rAjapurUSa mokalyo. paNa rAjapurUSe AvI kahyuM "naLanI sarva kaLA jANe che paNa naLanuM rUpa nathI. damayaMtIe tene jovAno Agraha karyo. bhImarAjAe kahyuM, "pharI peTe svayaMvara mADuM. sAce naLa haze te AvyA vinA nahi rahe." rAjAe svayaMvara mAMDyo. susumAra nagaranA dadhiparNa rAjAne paNa avayaMvaramAM AvavAnuM AmaMtraNa mokalyuM, paNa dadhipaNu rAjA vicAravA lAgyo ke eka divasamAM kuMThinapura kaI rIte pahoMcAya ?" kuSe pahocADI ApavAnuM vacana ApyuM. rAjA kuMja sAthe rathamAM beThA ane azva calAvavAnI vidyAthI prAtaHkAla thatAM teNe kuMThinapuramAM dadhipaNuM rAjAne pahoMcADI dIdhA. bhImarAjAne khabara paDI ke dadhipaNuM muja rasoiyA sAthe ahiM AvI pahoMcyA che. bhImarAjA sAme gaye. ane sUryapAka rasoI karAvavAnI dadhipaNane vijJapti karI. muje rasei karI. damayaMtIe kahyuM naLa sivAya sUrya pAka raI keI karI zake nahiM tevuM muni vacana che, Ama chatAM tenA zarIranA sparze mArA rUvAM khaDAM thAya te naLa che tema mAna" muje bhImarAjAnA kahevAthI damayaMtInA vakSasthaLane sparza karyo. damayaMtInAM rUveravAM khaDAM thayAM. damayaMtI belI ke haju tamAre kyAM sudhI herAna karavI che, naLe sAcuM rUpa pragaTa karyuM. sau AnaMda pAmyA. bhImaratharAjAe pitAnuM rAjya naLane sepyuM. Aja arasAmAM damayaMtIne Asare ApanAra dhanadeva sArthavAha paNa tyAM AvyuM. ane A pachI sau upakArIne kuMDinapura bolAvI saue AnaMda mA. ' ' tyArabAda naLarAjAe kubarano parAbhava karI, pitAnuM rAjya pAchuM meLavyuM. ane kabare game teTalo aparAdha karyo hate te bhUlI jaI tene yuvarAja banAvyo. naLarAjAe saMpUrNa traNa khaMDanuM rAjya meLavyuM ane eka hajAre varSa AnaMdathI pasAra karyo. eka vakhata niSadeve svargamAMthI AvI naLarAjAme pratibaMdha Apyo ke have tuM dIkSA aMgIkAra karI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTizalAkA puruSa huM tane yAda apAvavA A chuM. A arasAmAM jinasena AcArya padhAryA. temaNe naLanA kahevAthI tene pUrvabhava kaho. naLe puSkalane rAjya soMpI, damayaMtI sAthe dIkSA " agIkAra karI. dIkSA bAda eka vakhata naLarAjarSine damayaMtI sAthe bheganI icchA thaI. AthI AcAryuM temane gacchathI harakaryo. niSadhadeve pharI tene pratibaMdha Ave eTale naLa rAjarSi e aNuzaNa karyuM damayaMtIe paNa nehathI tenI pAchaLa aNuzaNa karyuM. naLarAjarSimRtyu pAmI dhanada thayo te huM chuM. ane damayaMtI tenI devI thaI. AyuSya pUrNa thatAM damayaMtIne jIva thavI A kanakavatI thayo. mArA ane tenA cha bhavanA rAgane laI huM tenI upara prema rAkhuM chuM. he yadukuLavaMza vibhUSaNa vAsudeva! A kanakavatI karma khapAvI Aja, bhave mekSe jaze tema mane vimaLanAtha svAmie kahyuM hatuM. A pachI vasudeva kanakavatI ane aneka vidyAdharIo sAthe AnaMdapUrvaka pitAne samaya pasAra karavA lAgyo. eka vakhata sutelA vasudevanuM sUrpaka vidyAre haraNa karyuM. jAgatAM veMta vasudeve sUrpakane muThI mArI tethI teNe tene pheMkI dIdhe. vasudeva godAvarImAM paDe. gaMdAvarI tarI vasudeva kalApura gaye. ane tyAM vizrI nAmanI rAjaputrIne paraNyo. ahi paNe nIlakaMTha nAmanA vidyAre tenuM haraNa karyuM. tene paNa sUrpakanI peThe mAratAM teNe tene caMpApurInA sAvaramAM nAkhyo. tyAM caMpApurInA pradhAnanI putrIne paraNyA. pharI pramadane lAbha laI sUrpake vasudevanuM haraNa karI tene gaMgAmAM pheMkayo. gagA tarI vasudeva eka palImAM gayo ane tyAM tenI chokarI jarAkumArIne paraNyo. A jarAthI 'vasudevane jarAkamAra nAme putra thayo. A pachI avaMtIsuMdarI, narapleSi, jIvayazA, muMsenA vigere hajAre rAjaputrIone paraNya. ! eka vakhata ariNapuramAM rUdhira rAjAe potAnI kanyA rAhi mATe svayaMvara - maMDapa AraMbhyo. A maMDapamAM jarAsaMgha vigere aneka rAjAe padhAryA. vasudeva paNa rUpaparAvartana karI maMDa5mAM dAkhala thayo. rohiNa-pratihArI sAthe varamALA laI 'svayaMvara maMDapamAM dAkhala thaI. teNe badhA rAjAone bArIkAIthI nIrakhyA paNa varamALA eka vAjiMtra vagADanArA kubaDA vasudeva upara nAMkhI. rAjAo jhAMkhA paDayA ane mAre! mAre! kahI bUmo pADavA lAgyA ane kahevA lAgyA ke "AvA kubaDA ane DhelIne tAre kanyA ApavI hatI te amane zA mATe lAvyA." ema AkrozapUrvaka rUdhira rAjAne kahevA, lAgyA. vasudeva bolyo "huM kubaDe ane helI bhale rahyo paNa A strInuM haraNa karyuM te tamArI khera nathI, jarAsaMdhane phodha caDhayoM ane teNe kahyuM, "juo te kharA! A DhelIne, keTaluM abhimAna che. teNe samudravijyane tenI sAthe laDavA kahyuM. samudravijaya vasudeva sAthe laDavA taiyAra thayA. vasudeve pitAnA nAmathI aMkita eka bANa pheMkayuM. temAM lakhyuM hatuM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] ke kapaTathI bahAra nIkaLela vasudeva tamane namana kare che. samudravijaya tarata bhAI! bhAI karatA vasudevane bheTI paDayA. A pachI rohiNano vasudeva sAthe vivAha mahatsava thayo. jarAsaMdha vigere sau lagnanA sAjana banyA. vasudeve rehiNIne pUchayuM ke, te mane zI rIte oLakhyo ? rohiNIe kahyuM, "me prajJamividyAnI sAdhanA karI hatI. tethI te vidyAe mane jaNAvyuM hatuM ke pahaha vagADanArane te varaje ane te dazamo dazArDa haze. A pachI vasudeva kAMcanadaMSTra nAmanA vidyAdharanI bAlacaMdrA nAmanI kanyAne paro. ane tyArabAda sarva patnIo sahita sauyapura nagaramAM Avyo. samudravijaye teno Adara satkAra karyo. ane tyArabAda te sukhapUrvaka pitAne kALa nirgamana karavA lAgyuM. kRSNa vAsudeva ane baLabhadra rAmane janma tathA bALakrIDA. hastinApura nagaramAM eka zeThane lalita nAme putra hatuM. te mAtAne atyaMta vahAla hato. A pachI zeThANIne bIjA putrane garbha rahyo. tene pADI nAkhavA zeThANIe ghaNA prayatno karyA paNa te pahayo nahi. pUrNamAse teNe putrane janma Apyo. paNa putrane jotAM ja tenA upara zeThANIne dveSa thayo. ane teNe te chokarAne pheMkI devA eka dAsIne sepyo. zeThe dAsI pAsethI chUpI rIte laI te chokarAne bIje ThekANe ucheryo. ane tenuM nAma gaMgadara pADaya. A gaMgadattane lalita mAtA na jANe tevI rIte maLato ane ramADato. . eka vakhata koI sArA parvane divasa AvyA. lalite pitAne kahyuM ke gaMgadA Aje ghera jame to kevuM sArU pitAe kahyuM "tArI mAtA na jue te rIte jamADAya te vAMdho nathI." lalite te kabula karyuM. ane vacce paDade rAkhI gaMgadattane teNe jamADavA mAMDayuM. paNa acAnaka paDade ughaDI gayo. ane mAtAe gagadattane joyo. tarataja te ubhI thaI tene tenA mAthuM pakaDI, tANI tene ghara bahAra khALamAM pheMkayo. zeThe teNe havarAvI bIje ThekANe mokalyA. A arasAmAM koI munirAja zeThane tyAM vahAravA padhAryA. zeThe kahyuM "he bhagavana! zeThANInA A ane putro che. chatAM eka upara tene vahAla ane bIjA upara ATalo badhe deSa kema che ? sunie kahyuM "A vahAla ane dveSamAM pUrvabhava kAraNarUpa che. A bane bhAI pUrva bhavamAM paNa eka gAmaDAmAM bhAI hatA. lAkaDAM levA te banane bahAra gayA. lAkaDAM bharI pAchA vaLatAM rastAmAM eka nAgaNa paDI hatI. tene joI moTA nAnAne kahyuM gArDa sAcavIne hAkaje. nAgaNa na marI jAya te dhyAna rAkhaje.moTAegAra sAcavIne hAMkaya. nAgaNane vizvAsa che ke nAne paNa sAcavIne hAMko. tethI te na khasI paNa nAnAe te jANIbujhIne nAgaNa upara thaIne gADuM hAMkyuM nAgaNa bolI uThIke "A mAro pUre zatru che. paNa te tyAM tarata mRtyu pAmI A tamArI zeThANI thaI. ane moTebhAI te lalita thayo. jyAre nAne gaMgAdatta banyA. AthI zeThANIne te banne putro hovA chatAM pUrvabhavanA kAraNe lalita upara vahAla che ane gadatta upara dveSa che. A sAMbhaLI zake banne putra sAthe dIkSA lIdhI. ane ugratA AcAravA mAMDayuM. paNa gaMgadane mAtAnI Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( laghu triSaSThi zalAkA puruSa - aniSTatAne sabhALI evuM niyANuM AMdhyuM ke A tapanA prabhAve huM AvatA bhave vizvavalala thAuM.' traNe jaNu mRtyu pAmI mahAzukadevaleAkamAM devapaNe utpanna thayA. A pachI vasudevanI patnI zAhiNInI kukSine viSe mahAzukadevalAkamAMthI cyavI lalitanA jIva putrapaNe utpanna thayA. rAhiNIe khaladevanA janmane sUcavanArAM cAra svapna dekhyAM ane pUrNamAse sudara putrane janma AvyeA. sArA divase vasudeve putranuM nAma rAma' evuM, pADyu. A rAma anukrame vadhavA lAgyA. ane teNe sarve kalAone prApta karI. '' 92 * * eka vakhata vasudeva kaMsanA atiAgrahathI mathurA AbyA. vAta vAtamAM vasudevane kahyuM mArA kAkA devaka mRttIkAvatI nAme nagaromAM rahe che. tene devakI nAme devarUpa kanyA che. tene tuM paraNe te sarakhe sarakhA cega maLe' devake vasudeva sAthe devakIno vivAha mAMDayA. ane ka Msane tyAM vivAha utsava 'maDhAyeA. A arasAmAM kaMsanA laghu a atimukta muni vaheAravA padhAryAM. kaMsanI patnI jIyazA te vakhate maMdirAthI bhAna bhUlelI hatI. te diyarane jAI ayogya mazkarI karavA lAgI. munie tene kahyuM 'jene nimitte A occhava maMDAyo che. teno sAtamA gaNa tArA pati ane pitAne mAraze.' Ama kahI suni vaheAryo zivAya pAchA pharyAM. madanuM ghena utaratAM jIvayazAne bhAna AvyuM. te kakaLI uThI. kase AvI tene pUchyuM "zA mATe rahe che. ? jIvayAe kahyuM tamArlR 'bhAI muni atisukate A pramANe bhaviSya vANI kahI.' kaMse vicAyu" hajI kAMi magayuM nathI. vasudeva mArA mitra che. tene vizvAsamAM lauM, ane vacana mAgI lauM? kastarata vasudeva pAse AvyA. ane tene kahyuM, mitra ! mArI eka mAgaNI svIkAra' vasudeve kahyuM je hoya te kahe, tArAthI mAre zuM adhika che ?" teNe devakInA prathama sAta garbhanI mAgaNI karI vasudeve kahyuM 'bhalene bhANejo meAsALamAM uchare amArA yoga teja karAvI Apyo che. te teno cega tArI sAthe hoya temAM zo vAMdhA hoya !" A pachIthADA vakhata bAda atimukta munino vRttAMta vasudevanA sAMbhaLavAmAM Avyo. tyAre te khAlI uThyo kasa mane chetarI gayo. devake lagna devakInAM karyAM, ane dAyajAmAM aneka vastuo sAthe daza gAkuLano, svAmI naMda paNa Apyo. A arasAmAM sadbhipura nagaramAM nAga nAme zeThane sulasA nAme strI hatI temRtavatsA hatI. AthI teNe hariNaigameSI- dhruvane ArAdhye. dave kahyuM huM tane, devakInA . goM janma vakhate ApIza ane tArA mRtagaf devakIne soMpIza A pachI deve janmavakhate sulasAnA mRta galAM devakImAM sa'cAryAM, ane, devakInA gA~ sulasAne AvyA Ama sulasAne tyAM anikyazA, ana tasena, ajitasena, nihatAri, devayazA ane zatrusena nAme cha putro thayA. devakIe cha mRta bALakano janma Apyo. dase marelAne mAravA samAna te bALakone zilA upara pachADI Anada anubhavyo.. . : samaya jatAM mahAzukadevalAkamAMthI gagadattano jIva vyavI devakInA sAtamA gabharUpe avataryo: devakIe vAsudevanA janmane sUcavanArAM sAta vama dekhyAM. ane pUrNa mAse zrAvaNu i sh Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] vada bhA madhyarAtrie janma Apyo. putranA prabhAvathI kaMse rAkhelA paheregIre ghasaghasATa uMghI gayA. vasudeva devakInA zayanagRhamAM dAkhala thayo. ane Aste pagale cAlI pAMjarAmAM rahela ugrasenane devakIe kaMsano nAza karanAra bALakane janma Apyo che te jaNAvavA pUrvaka gokulamAM naMdanI patnI yazodAne te sAMpyo. ane turata janma Apela thazedAnI bALakIne lAvI devakIne pI. vasudeva bALakIne soMpI nIkaLyo ke tu kaMsanA paheregIra jAgyA. ane janmela bALakI kaMsane pI. kaMse vicAryuM ke "mane mAranAra sAtame garbha thavAno hato te A bALakI che. Ane haNavAthI zuM phAyado?" ema vicArI tenuM nAka kApI te bALA devakIne pAchI soMpI. naMdanA ghera devakIno putra vaNe kRSNa hovAthI kRSNa nAme prasiddha thayo. devatAothI rakSaNa karAte kRNuM divase divase vadhavA lAgyo. putrane maLavAnI devakIne khUba IcchA thaI paNa vasudeve kahyuM "kaMsanA khyAlamAM Avaze ke devakIno sAtamo bALaka jIve che to te bALaka ane ApaNuM upara mahAkaSTa utAraze. devakI e AthI gaupUjananuM bahAnuM dharI gokulamAM javAnuM rAkhyuM. ane putranuM sukha joI AnaMda pAmavA lAgI. eka arasAmAM zani ane pUtanA nAmanI be sUrpaka vidyAdharanI putrIo stana upara jhera copaDI kRSNane mAravA AvI. paNa sahAyaka deve sAvadhAna thaI tene parAbhava karyo. A pachI moTe thatAM sUrpakanA putre paNa pitAnuM vaira levA kRSNane arjuna vRkSathI pIsI nAkhavA prayatna karyo. paNa nAnA kRNe te vRkSa ukheDI nAkhyA kRSNanA udara upara deraDI bAMdhavAthI govALe tene dAmodara kahI saMbodhavA lAgyA. Ama gokulamAM sarva govALa ane govAlaNane kazu AnaMdanuM sthAna banyo. sau koI potAnuM kAma choDI tene ramADavAmAM AnaMda mAnavA lAgyA. vasudeva vicAravA lAgyo ke kRSNane game teTalo saMtADIe chIe te paNa tenA parAkramathI te prasiddhi pAmato jAya che. mATe tenA rakSaNa mATe kaIka buddhizALI ane baLadhAna purUSane tenI pAse mUkavo joIe. AthI teNe rehiNanA putra rAmane bolAvyo ane badhI vAtathI vAkepha karI naMdane tyA mUkayA. ahiM rAmakRSNane jIvanI peThe sAcavatA, temaja dhanaveda vigere kaLAo paNa zIkhavatI. kRSNa jema jema vadhavA lAgyo. tema tema tenAM tophAno gokulamAM rAjane rAja vadhI paDayAM. te koInI gAgare uThAvI lAve to keIna vAsaNomAMthI dahiM upADI leto gAvAlaNe rAmane yazodAne kRSNano Thapako ApavA AvatI. paNa temane kRSNanuM tophAna gamatuM hatuM. Ama kRSNa gokuLamAM agiyAra varSanA thayA. zrI neminAtha bhagavAnano janma. para nagAramAM samadravijya rAjAnI zivAdevI rANInI kukSimAM zaMkhano jIva aparAjita vimAnathI cyavI kAtaka vada 1ranA divase citrA nakSatramAM, utpanna thaye. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: : : [laghu triSaSTizalAkA puruSa : zivadevI mAtAe coda vadekhyAM. devee cyavana kalyANaka ujavyuM. rANIe savAre cauda savasanI vAta rAjAne kahI. rAjAe DhoTukI svama pAThakane belA. Aja arasAmAM cAraNa muni paNa tyA padhAryA bannene rAjAe cauda svamanuM phala pUchayuM, munie kahyuM "tamAre tIrthaMkara putra thaze. munie tyArabAda anyatra vihAra karyo. ane kroTukI potAnA sthAne ga. zivAdevIe pUre sAme zrAvaNa suda 5 nA divase citrA nakSatramAM marakata ratnanA sarakhI kAMtivALA zaMkha laMchana yukata putrane janma Ape. dikumArIkAoe sUtikarma karyuM. Indoe devatA sahita merU upara snAtra mahotsava ujavyo. rAjAe paNa nagaramAM sarvatra putra mahotsava ujavya, sArA suha samadravijaya rAjAe putranuM nAma ariSTanemi pADyuM. kAraNa ke putra garbhamAM, hatuM tyAre zivAdevIe cauda svapna joyA pachI ariSTa ratnanI aphadhArA jeI hatI. kRSNa tathA baladeva rAmanuM parAkrama ane kaMsano vadha. kaMsa devakInA cha garbha marelA ane sAtame garbha putrIne e joI kAMIkamanamAM nirAMta pAmyuM. chatAM teNe tenI cokasAI karavA nimitione lAvI pUchayuM ke- ' ' munie kahyuM hatuM te mujaba sAtamo garbha te na thayo. paNa bALakI janmI have muninuM vacana cheTuM kharuM ke nahi?" nimittioe kahyuM " tyAgI sunio khoTuM bole nahi ane tenA vacanamAM phera na paDe Ama chatAM je ariSTa nAme tamAre vRSabha, he nAme azva, data gadheDA ane gheTAne je haNe tathA zA dhanuSyane je caDhAve, kAlIyanAgane dame, cANura mallane ghAta kare ane ya ttara tathA caMpaka hAthIne nAza kare. te jarUra devakIne sAtamo garbha samaja" jIvavAne mATe talasatA kase sau prathama anya vRSabha, gadheDA ane gheTAne chuTA mUkyA. pharatA pharatA A cAre pazuo gekulamAM AvyA ane temaNe cAre bAju ulkApAta macAvyo. sau prathama kRSNa ariSTa vRSalane zIMgaDAmAMthI pakaDI mArI nAkhyuM. A pachI kazI azva je gAyane mArate dhUmate hete tene Deka pakaDI mArI nAMkhyo. tevAmAM meSa ane khara bhaTakatA bhaTaktA kRSNanI sAme thayA. kRSNa te bane te paNa ekI sAthe haNa nAMkhyA. - kaMsane lAgyuM ke game tema banyuM paNa devakIne sAtamo garbha harAco hovo joIe ane te aA kRSNa Ama chatAM bAkInA upAye cojI nakkI karavAnuM dhAryuM. teNe ughADa karAvI ke je zA dhanuSyane namAvI bANu caDhAvaze tene huM mArI bena satyabhAmAM - ApIza. dezadezathI rAjAo AvyA. vasudevane putra anAdhRSTi paNa tyAM jatAM eka rAta - gokuLamAM Avyo. ane savAre rAma ane kRSNane laIne cAlyo. paNa mArgamAM tenA ratha eka jhADamAM guMcavAI gayo anAvRSTie ghaNI mahenata karI paNa ratha na nIkaLyo, kRI ukheDI rathane mAga sApha karyo. anAvRSi AnaMda pAmyo ane kRSNa rAmane rathamAM sAthe masAhI balabhadra ane kRSNane laI kaMsanA maMDapamAM dAkhala thaze. zAha dhanuSyane eka eka sarva rAjAoe caDhAvavA prayatna karyo. paNa badhA DAM paDayA. A pachI anAvRSTi ja Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - neminAthe ravi pitAne huM javAnuM mana hatuM te DhAvavA AvyA paNa teno suTa 1 gaye. kuMDa6 niko gAyAM. ane huM na karavA jatAM hA saTa janIna upara paDA badhA hasI paDayA. A pachI ku ume karyo ane ene lIlA mAtramAM dhanuSane puSpamAlAnI De pADI derI upara rAva dIvuM DokanA dhasArAne tu anAdhRNi devane keruM 'meM kevuM ; ; vasudeve kahyuM "tuM DaMphAsa na kara bApu caDAvanArane ghATagazI nathI mAvAne tene te kaMsa saravA kare che." nA DaMphAsa mAsto karyo, ne darapura che. A sarvatra vAta phelAI ke naMdaputra kuza dhanuSpa caDhANuM hajI. kane karavAno miDa De ne ra hatuM. teNe kadI rahelA sakhatarA ajamAvI levAno nirNaya karyo. ane mada9 rane prasaMgo A vAtanI khabara dezamAM pahoMcADI. vasudeva samajI gayA hatA ke kurUne kara kaI rIte sArA Take che tethI A prasarI pitAnA aSA seTa ane = ne ane hAjara rahevA kahyuM. sau tyAM AvyA. kare hara mAMgaDA upara besADayA. A ja kusse rAmane kahyuM "ApaNe pas mallayuddha jevA jaIe." rAme podAne kahyuM "ii pAnI sagavaDa kara." yazodA mAvA viTa prasaMsNI keTalI hevAthI kaMika vija karatI hatI. tethI pharI rAme AkSepathI huM he cAMdA huM mArI phuDa nathI. temAM te pa mArI dAsI che. hukamane kema jalI sama karatI nathI kurAne ramanA = vacano TuMDAyuM ane te vinayathI rAmane mAnmAM kahyuM mArI sAvAne tene dAsI kema kI rAme javAba ApatAM jaNAvyuM "he kRSNa! tuM vasudevane devakIno putra che. naMda ne vAdA je te tArAM pAlaka mAtapitA che. huM tArA ramAna dAI jhA pachI sarva vigata jasI kuNu sAjA na pAmyo. evAmAM mArgamAM yakanA nI snAna karavA paDaze. temAM kAlIya nAga tenI pALa paDayo. jhu tenA ura cara kare tene nAhI cakalAmAM pheravI levatha karI cheDI mukaze. A pachI te je madhurA tarapha cAlyA. tevAmAM nara ne caMpaka nAmanA be hAthI temanI sAme deDayA kR pattane sArI nAkhyo. ane baladeve caMpakane pravAsa karyo. A vAta karatA kAne pahoMcI. kesanA rAme rama cha javAlA pragaTI. eTalAmAM te kuSNu deva saMhapamAM dAja che. cAra maraka u thayo. ane kAvyo ke jenAmAM tAkAta hoya te mArI sAthe cuddha kare kRSNu tad u ne tenI sAthe yuddhamAM joDAyo. jenuM japAjapI aDha rahe che tevAmAM ka suSTikane yuddha karavA cheDI mUkyo. suSTika medAnamAM utare te pahelAM te bAda tenI sAme AvI uo raNo, sAsura ne kRSNa ruSika ane rAmanuM paraspara caDhavA. temAM kesara karAyo kehAthapaga pachADate kaMra sainike pratye jAlI ukayo. A kALanI che bALakone mArI nAkhe. zuM che rahyA che. " kue taja irAMga mArI karIne tenI pakaDI jamIna upara paTakayo. ane kahyuM "mane te mAratA marIza pazu te te amaradana sI. kRSe kaMsane tenI sabhAmAM tenA rAjapuranI vacce karAvI paDe che. jarAsaMghanA nike rAmakRSNane mAravA taiyAra thayA. sahi5 jAgaLa , ane kahevA lAgyA " nA nyAya kema kare che ke amAro sUda Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ladhu triSaSTi zalAkA purI vaMzI che ane te anyAyathI mRtyu pAmyo che. teNe sau prathama vasudevane cha putrone vadheryo che, tenI chokarInuM nAka kApyuM che ane aMte pApano badale meLavI mRtyu pAmyo che. jarAsaMdhanA sinike ThaMDA paDayA ane nAsI gayA. A pachI kaMsanuM rAjya ugrasenane sepyuM ane satyabhAmAna vivAha kRNa sAthe thayo. kaMsanI pAchaLa tenI saI strIo baLI marI mAtra jIvayazA A rAmakRSNa ane daze dizAhane marAvIne ja hu marIza ema bolatI tyAMthI nAsI pitAnA pitA jarAsaMghane tyAM rAjagRhamAM gaI kezane chuTA rAkhI retI kakaLatI jIvayazA jarAsaMghanI A sabhAmAM AvI ane kahevA lAgI ke mArA patine pelA be govALa putroe mArI nAMkhyo. ene samadravijaya Adi daze dizAhe te gavALane sAtha Ape. jarAsaMghe kahyuM "kasa' DAho parAkramI chatAM bhUlyo. teNe jyAre munie kahyuM ke devakIno sAtamAM putra tane mAraze tyAre teNe devakIne mArI nAMkhavI joItI hatI. kSetranA abhAve khetI kayAMthI thAya?' putrI tuM AzvAsana pAma! tArA patinA zatruone hamaNuMja huM badale lauM chuM.' ema kahI sAme rAjAne mathurAmAM samudravijya pAse mokalyo ane tenI dvArA kahevarAvyuM ke "kaMsane mAranArA rAma ane kRSNa amAre havAle karA." samudravijaye jAbamAM kahyuM "rAma ane kRSNa nirdoSa che. sau prathama kesane jarAsaMdhe dabAva joIto hate. kAraNake teNe vasudevatA che pune mArI nAkhyA. AthI ame nirdoSa ane parAkramI rAma kRSNane ApI zakIe nahi. sAme kahyuM "svAmi sevaka bhAvamAM sevake yuktAyuktano vicAra karavAnI jarUra nathI. tamAre tamAre rAjya ane sukha joItAM hoya te A be bharavADa, putrane sepe. teTalAmAM kRSNa bAlI uThayo "jarAsaMgha amAre svAmi nathI ane tArA svAmine jaIne tuM kaheje ke tAre kesa jevA hAla karavA hoya te utAvaLe thA.' ema mathurAthI pAcho pharyo. ane teNe sarva vAta, jarAsaMghane kahI. sAmanA gayA bAda samudravijaye pitAnA bAMdhAne bhegA karyA. ane jenA upara aTala vizvAsa hato te korTuki.nimittione bolAvI pUchyuM ke "amAre have zuM karavuM nimittiyAe kahyuM "thoDA samayamAM rAma kezava jarAsaMghane mArI traNa khaMDanA adhipati thaze, paraMtu atyAre tame samudrakinAre thaI pazcimadizA tarapha jAo ane jyAM satyabhAmAne che putrano janma Ape tyAM nagarInI sthApanA karI raheze. tyAM tamAre koI vALa vAMkA nahi kare. A pachI samudravijaya ugrasena sahita mathurA ane sauryapura cheDI sAtakula sITI yAda laI vidhyAcaLa tarapha cAlyA. jarAsaMdha yAdavenuM uddhatapaNuM dekhI kepe bharAyo. teNe kALakamArane lazkara aApI mokalyo. kALakumAre pratijJA karI ke temane huM agni ke parvatamAM peThA haze to paNa pakaDI mArIza.'kALakumArapIcho pakaDato vijayAcaLanI taLeTImAM AvyuM. tyAM seMkaDo citA saLagatI hatI. mAtra eka strI rahI hatI. teNe tene pUchayu to zA mATe raDe che ? te te belI koLakumAranA bhayathI A yAdo citAmAM paDI baLI maryA. rAma ane kRSNa paNa Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & zrI neminAtha caritra | 97 A citAmAM peThA. huM paNa have temAM paDI baLI maruM chuM.' kALa pratijJA mujaba citAmAM peTho ane baLI maryo. DIvAre saje joyu to na maLe parvata ke na maLe citA. senya vilakhuM paDayuM. ane kALakumAra rahita zyAma meDhe jarAsaMgha pAse AvyuM. yAdavo paNa kALakumArane vRttAnta sAMbhaLI khuzI thayA. mArgamAM eka vanamAM teo paDAva karI rahyA hatA. tyAM eka atisukata nAmanA cAraNamuni padhAryA. temane samudravijaye pUchayuM ke he bhagavana A vipattimAM amAruM zuM thaze ? muni bolyA "bhaya pAmaze nahi. tamArA putra ariSTanemi nAme bAvIsamA tIrthaMkara thaze. ane rAma, kRSNa, baLadeva tathA vAsudeva thaze. ane te jarAsaMghano vadha karaze.' bAda muni anyatra cAlyA gayA. pachI teo tyAMthI nIkaLI saurASTramAM AvyA. ane giranAra parvatanI vAyavyadizA tarapha chAvaNuM nAMkhIne rahyA. ahiM satyabhAmAne be putra thayA. temanAM bhAna ane bhAmara evAM nAma pADayAM. pachI kRNe snAna karI baLIdAna sAthe samudranI pUjA karI aThThamatapa karyo. trIjI rAtrIe susthitadeva pratyakSa thaI kahevA lAgyo ke kahe tamAruM zuM kArya karuM?" ema kahI kRSNane pAMcajanya zaMkha ane rAmane sughoSa nAme zaMkha Apyo. tathA bannene divya alaMkAra ApyA pachI kaNe kahyuM ke "pUrve vAsudevanI dvArikA nAme je nagarI A jagyAe hatI te tamoe dariyAmAM DubAvI dIdhI che. tethI have amArA nivAsa mATe teja sthAna batAvo." pachI te sthAna batAvI deve Indrane sarva hakIkata nivedana karI. Indra kuberane AjJA karI. tethI kubere bAra yojana lAMbI ane nava jana vistAravALI ratnamaya nagarI banAvI. tenI AsapAsa kile. khAi vigere banAvyu kRSNane rAjyAbhiSeka karI yAda saghaLA tyAM AvI vasyA. samudravijaye tyAM jena cetyo banAvI nagarane adbhuta karyuM. zrI neminAtha prabhunuM bAlyajIvana zrI kRSNa baLadeva sahita daza dazAne anusaratA dvArikA nagarImAM sukhapUrvaka kALa pasAra karavA lAgyA. zrIneminAtha bhagavAna dvArikAmAM rAmakRSNanA manane AnaMda pamADatA vRddhi pAmavA lAgyA. Ama anukrame bhagavAna cauvanavayane pAmyA. ane daza dhanuSyanI uMcAIvALA thayA. yauvanavaya pAmela prabhune mAtApitA, bAMdho ane kRSNa baladeva vigere sau paraNavAnI prArthanA karatA hatA. paNa bhagavAna te vAtane na sAMbhaLI hoya tema gaNakAratA nahotA. rUmiNInuM haraNuM ane ATha paTarANIo, - eka vakhata nAradaRSi kRSNanA ghera AvyA. satyabhAmA darpaNamAM mukha jovAmAM tallIna hovAthI teNe temano AdarasatkAra na karyo. nAradane mAThuM lAgyuM. ane vicAryuM ke "satyabhAmAM rUpathI gaviSTa hovAthI mArA sAmu jetI nathI paNa huM tene tenA karatAM vadhu rUpavALI zikaya.lAvI garva utArUM tu nArada kuMDitapuranA bhISmaka rAjAnI putrI rUkamaNI pAse gayA. ane tene kRSNanA rUpa varNana ane zauryagAthAthI tenI anurAgiNI banAvI. temaja tenuM rUpa AlekhI zrI kRSNane batAvyuM. AthI banne eka bIjA upara mugdha banyAM. zrI kRSNa bhISmaka pAse rUkimaNInuM mANuM karyuM. bhISmake bharavAha putra kahI tirA. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA zuruSa - ane rukimaNI damaSanA putra zizupAlane ApI. zizupAla rukimaNIne paraNavA Avyo. rukimaNInI phaIe chUpI rIte kRSNane khabara ApyA ke "mahA suda AThamanA divase udyAnamAM ame nAgapUjAne bAne jaIzuM. te tame rUkimaNInI laI jajo. kRSNa baLadeva sAthe te divase kuMThinapura gaye. ane rukimaNune potAne vRttAnta kahI rathamAM besADI dvArikAnA mArge prayANa karyuM. pAchaLathI dAsIoe kahyuM ke "A kR kimaNIne laI jAya che. pakaDo. pakaDo" pAchaLa rUkimakumAra je. kRSNa rukimaNI sahita dvArikAmAM dAkhala thaye. ane maladeva lakarano sAmano karavA rokAyo. chevaTe baladeve surakhAstrathI rUjhimakumAranuM mAthuM kezarahita karI jIvate choDI muko. A pachI te raNasthAna upara bhejakaTa nagara vasAvI tyAM rAjya karavA lAgyo. zrIkRSNa rukimaNIne devanirmita dvArikA batAvI ane satyabhAmAnI najIkanA AvAsamAM rAkhI. eka vakhata satyabhAmAe rukimaNIne jovAnI IcchA darzAvI. zrIkRSNa lakSmIgrahamAM batAvIza ema kahyuM. A pachI teNe samArakAmanA nAnAtaLe lakSamInI pratimA dUra karI. rUkimaNIne tyAM goThavI. kRSNa satyabhAmAnI sAthe lakSamagRhamAM Avyo. sau prathama satyabhAmAe lahamIdevInA alaukika rUpanI prazaMsA karI ane vaMdana karyuM. tyArabAda teNe kahyuM ke "rukimaNa kayAM che?' kRSNa rukimaNIne kahyuM "tu ubhI thaI tArI meTIbenane namaskAra kara. rukimaNI lakSamInA sthAnathI uDI satyabhAmAne page paDI. satyabhAmA belI ke "meTIhuM nahi paNa tuM kAraNa ke prathama to huM tane lakSamI mAnI page paDI chuM.' Ama zrIkRSNane 1 satyabhAmA, 2 rukimaNuM, 3 gaurI, 4 jAMbavatI, 5 pahA, 6 susImA, 7 lakSamaNA, 8 gAMdhArI A ATha paTarANIo thaI. balabhadrane revatI, rAmA, sItA ane badhumatI vigere strIo thaI. samaya jatAM rukimaNIne eka putra thayo. tenuM nAma pradhAna rAkhyuM. ane satyabhAmAne je putra thayo tenuM nAma bhAvuka rAkhyuM. pradyumnanuM tenA pUrvabhavanA vairI dhumaketu deve janmatAMja haraNa karyuM, ane vaitADhaya parvata upara bhUtAramaNa udyAnamAM tene ekalI su. tevAmAM uparathI jatA kAlasaMvara vidyAdharanuM vimAna AkAzamAM aTakayu. te nAca utaryo. ane teNe pradyumnane laI pitAnI patnI kanakamALAne Apyo. kanakamALAe te putrane potAnA putranI peThe ucherI mATe karyo. , , * * * rUkimaNuM putranA haraNathI bebhAna thaI teNe khAvAnuM pIvAnuM sarva chADI dIdhuM. putrane meLavavA teNe ghaNAM phAM mAryA. paNa kaI jagyAe patto na lAgyo. A pachI zrI kRSNa nAradane tene patto meLavI lAvavAnuM kahyuM. nArade badhe tapAsa karI paNa patto na maLavAthI teNe sImaMdhara svAmine pUchayuM he bhagavana!, rukimaNIne putra hAla kyAM che ?" bhagavAne kahyuM te dhUmaketu devathI haraNa karAya che. ane hAla kAlasaMvaravidyAdharane tyAM che, ane te soLa varSa bAda rUkimaNIne maLaze. nArade A samAcAra zrI kRSNa ane rukimaNIne A temaja rUThimaNune sImaMdhara pAsethI sAMbhaLelA vRttAnta mujaba tene kahyuM "teM lAva tInA bhavamAM kautukathI mayuranA IDane raMgyAM hatAM. marI raMgelAM IDane oLakhI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] A na zakI. tethI tene prAsako paDayo paNa varasAdathI IDa devAyAM tyAre seLa ghaDI bAda teNe pitAnA IDAM oLakhyAM. Ama pUrvabhavamAM mayUrIne saLaghaDInA karAvelA virahe tane putrane soLa varSane viraha nipajAvyo che. rukimaNuM tyArabAda prabhubhakitamAM lIna banI. ane vicAravA lAgI ke kutuhalathI kareluM pApa seMkaDe gaNuM vRddhi pAmI jIvane bhegavyA vinA chUTatuM nathI. pAMca pAMDanI utpatti ane padIne svayaMvara. zaSabhadeva bhagavAnane purU nAme putra hatA. tethI te jyAM raheto hato te kSetranuM nAma pharakSetra paDayuM. te kururAjane hasti nAme putra thayo. A putranA nAmathI hatinApura nagara vasyuM. tenA vaMzamAM suma cakravarti ane tyArabAda asaMkhya rAjAo thayA. tyAra bAda zAMtanA nAme rAjA thayo. tene gaMgA ane satyavatI nAme rANIo hatI. gaMgAthI gAMgeya nAme putra thayo. jenuM nAma lIma paDayuM. satyavatIne citrAMgada ane citravIrya nAme be putre thayA. citravIryane aMbA-aMbikA ane aMbAlikA nAme traNa strIo thaI. ane tethI dhRtarA pAMDu ane vidUra nAme traNa putro thayA temAM dhRtarASTra rAjya saMbhALavA lAgyo. te zakuni rAjAnI gAMdhArI vigere ATha bahenone paraNyo ane tethI tene duryodhana vigere so putra thayA. pAMDu saMtI ane mAThI nAmanI be strIo paraNyo. kuMtIthI tene yudhiSThira, bhIma, ane arjuna nAme traNa putro thayA. ane zalya rAjAnI bahena mAdrIthI nakula ane sahadeva nAme be putro thayA. eka vakhata kapilyapUramAM drapada rAjAe draupadIno svayaMvara AraMbhyo. A svayaMvaramAM rAma, kRSNa, zizupAla; rUkima, karNa, duryodhana vigere ghaNA rAjAo ane rAjakumAra padhAryA. pAMDu rAjA paNa pAMca putro sahita maMDapamAM beTho. draupadI varamALA laI maMDapamAM dAkhala thaI. teNe pAMca pAMDavone joyA. ane pUrvabhavanA karmathI prerAIne pAMce pAMDanA kaMThamAM varamALA nAMkhI rAjAo Azcarya pAmyA. ane bolI UThyA ke "eka kumArI bharasabhAmAM pAMca patine vare e zuM ? A arasAmAM cAraNaSi tyAM padhAryA. temane rAjAoe pUchayu"A draupadI pAMca patine kema varI?" muni belyA, "temAM pUrvabhava kAraNarUpa che. kAraNa ke A draupadI pUrvabhavamAM nAgazrI nAme strI hatI. teNe munine kaDavuM tuMbaDuM vaherAvyuM hatuM ane tethI te mRtyu pAmI narakamAM jaI sAgaradatta zeThane tyAM sumArIkA nAme putrI thaI. tene tyAM jinadattanI putra sAgara sAthe paraNAvavAmAM AvI. sAgara teno sparza karatAM agninI peThe dAjhA ane AvAsa cheDI nATho. A pachI eka bhikhArIne sukumArikA saipI. paNa bhikhArI bolyA huM bhikha mAgIza paNa Ano te sparza nahi karuM. kAraNa ke teno sparza karatAM te saLagI uThate hato. A pachI sukumArikAe dIkSA lIdhI. ane ugrataya AraNyuM. tapa daramyAna devadattA vezyAne pAMca purUSothI sevAtI dekhI niyANuM bAMdhyuM ke huM A tapanA prabhAvathI AvatA bhavamAM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa pAMcapativALI thAuM? sukumArikA AlocanA vinA mRtyu pAmI A dropadI thaI che. ane pUrvabhavanA niyANa mujaba pAMca patine varI che. tyArabAda muni anyatra cAlyA gayA. keTaleka kALe pADu rAjA yudhiSThirane rAjya sepI mRtyu pAmyA. ane mAdrI paNa potAnA be putro kuMtIne sepI maraNa pAmI. jyAre pAMDu rAjA maraNa pAmyA tyAre kaure pAMDane gaNavA na lAgyA. ane dveSa dharI temanuM rAjya levAnA upAya karavA lAgyA. duryodhane eka vakhata yudhiSThira sAthe kapaTa jugAra ramI temanuM sarvasva haraNa karI temane vanamAM kADhayA. teo ghaNAM varasa vanamAM bhaTakI chevaTe pitAnA mosALamAM samudravijaya rAjA pAse gayA. tyAM teo mAnasahita keTalAka kALa rahyA. , pradhumanano meLApa. seLavarSa bAda bhAnukanA lagna AraMbhAyAM. dvArikAmAM cAre bAju AnaMda AnaMda vyApI rahe che. mAtra rUkimaNanI AMkho AMsuthI ubharAI rahI che. AMsu sAthe te belI UThI, "mAre , pradyumna putra hato. Aje tenAM lagna hatA ane mAre putra Aja duryodhananI kanyAne paraNata paNa huM putra vinAnI banI ane te kanyAne satyabhAmAne putra bhAnuka paraNaze. ane zarata mujaba mAre keza utArI satyabhAmAne ApavA paDaze. putra ane pativALI chatAM huM zobhA vinAnI banIza. Aja arasAmAM eka bAhmaNa baTukamuni rukimaNI pAse Avyo ane kahevA lAgyo "huM saLavaSane bhUkhyo chuM. mane kAMIka khAvA Apa. 3kimaNI bolI, meM varasanuM tapa sAMbhaLyuM che. seLa varasanuM tapa te meM kyAMya sAMbhaLyuM nathI. te bolyA "rjanmathI meM mAtAnuM dUdha paNa pIdhu nathI. huM bahu bhUkhyo chuM. tArI pAse je hoya te Apa.rUkimaNI bolI, "mArI pAse lADu sivAya kAMI nathI." te bolyA, "je hoya te Apa." rUkimaNIe kahyuM, "A lADu kezava sivAya koIne pace nahi. te belyo, "tapanA prabhAvathI badhuM mane pacI jAya che. teNe lADavA AvyA. te tyAMja besI khAI gayo. rukimaNuM Azcarya pAmI. evAmAM satyabhAmAnI dAsIo kimaNI pAse AvI. ane kahevA lAgI ke "jeno putra . pahele paraNe tene bIjIe te lagnamAM tene mAthAnA vALa muMDAvI ApavA tevI tamAre ane satyabhAmAnI vacce zarata thaI hatI, te zarata mujaba amane tamArA vALa levA satyabhAmAe mokalI che. tyAre pelA mAyAvI munie temanAja vALathI TapalI bharI temane satyabhAmAM pAse mekalI. A zuM ? ema satyabhAmAe pUchayuM. tevAmAM dAsIoe kahyuM jevAM tame tevAM ame banyAM chIe." satyabhAmA mAthA upara hAtha mUke to mAthuM vALavinAnuM jaNAyuM. ' te kRSNa pAse pahoMcI ane kahyuM, mane rukimaNInA vALa apAve ane tene muMDI karI ... kaNe kahyuM che te muDI thatAM zuM thaze atyAre to huM pote muMDI thaI che. satyabhAmAe haTha lIdhI, AthI baLadevane satyabhAmA sAthe rUkimaNInA vALalevAkalyA. satyabhAmA ane aladI - - rukimaNInA AvAse pahoMcyA. tyAM kRSNane dekhyA AthI lajajApAnI karI ane pAchA AvyAM ane kahevA lAgyA ke "amane tyAM mokale che ane pAchA tame jAte tyAM jaI ubhA rahe che ema zA mATe pajave che ? kRSNa sogaMdapUrvaka kahyuM huM kayAMya gaya nathI. kAMtA Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 101 tamane jama thayo che ke kAMte keAIe mAyA karI che. A tarapha satyabhAmAM ane baladeva pAchA pharyA. eTale nArade rukimaNIne kahyuM "A brAhmaNa baTuka nathI paNa tAro putra pradyumna che. tene meM bhAnukanA lagnanA samAcAra ApyA ane tAruM dukha jaNAvyuM tethI te ahi avasare AvI pahoMce che. Aje bhAnukavere paraNAvavAnI kanyA teNe harI lIdhI che. bagIce phalarahita karyo che. ghAsanI dukAno ghAsa vinAnI banAvI che. jaLAza pANIvinAnAM banAvyAM che. ane tenuM badhuM bhojana brAhmaNa banI jAteja jhapaTa karI gayo che. tevAmAM mULasvarUpe pradyumna mAtA AgaLa namana karI ubhe rahyA. mAtAe azrujaLa varSAvyAM. zira upara cuMbana karyuM ane seLavarSane putraviraha samAvyo. pradyune mAtAne kahyuM huM bApane camatkAra na dekhAtuM tyAM sudhI tuM mane pragaTa karIza nahi.' tarataja teNe rUkimaNIne rathamAM besADI nagara vacce bUma pADI kahyuM che rAma! he kRSNa! ane he yAda ! tamArAmAM tAkAta hoya te A rUkimaNIne pAchI levA Avaje. tuta zA dhanuSya sahita kRSNa pAchaLa doDayA. ane temanI hAre temanuM sinya paNa AvyuM. yuddha thayuM. ane kRSNane zastra rahita karyA chatAM kRSNanI jamaNI AMkha pharakatI rahI, AthI kRSNa balabhadrane kahyuM "bhAI ! hu zastra rahita banyo chuM. lazkara bhAgavA mAMDayuM che. chatAM AvA aniSTa prasaMge mAruM jamaNuM netra kema pharake che. tevAmAM nArada vacce AvI bolI uThayA he kRSNa! A nathI koI deva ke nathI koI vidyAdharI Ate che tamAre putra pradyumnateNe tamane batAvyuM ke bApa karatA beTA savAyA !" kRSNa bheTI paDo. prazna namI paDaze. nagaramAM lagnanA echavane badale pradyumnano praveza mATesa ujavAyo. pradhagnanAM lagna tathA zAmba caritra, duryodhana kRNanI sabhAmAM ubhe thayo ane kahevA lAgyo ke "he svAmI! mArI ane tamArI banenI lAja jAya che. lagnanA mokAsara mArI putrI ane tamArI putravadhUne kaI harI gayu. kaNe kahyuM ha zuM karuM? pradyumnano saLavarSa meM viraha sahana karyuMjane? haze sarvajJa chuM tata pradyune kahyuM "Apa AjJA pharamAve te duryodhananI putrIne huM prajJamividyAthI tata laI AvuM. ema belI kanyAne hAjara karI ane bhAnure paraNAvI. A pachI pradyumnane paNa kRSNa ghaNI vidyAdhara rAjakanyAo paraNAvI. eka vakhata koNe harigaSI devane ArAdhyo ane deve varadAna ApyuM ke huM je A hAra vane Apa I te tuM jene paherAvIne bhegavIza te strIne putra thaze. kRSNane satyabhAmA upara vadhu paDatuM vahAla hovAthI ane tenI IcchAthIja hariNameSI pAsethI varadAna meLavela hovAthI satyabhAmAne AvAse bolAvI paNa pradyumnanI yuktithI jAbavatI satyabhAmAnuM rUpa karI Na sAthe rahI. AthI jAMbavatIne je putra thayo tenuM nAma zAba pADayuM. ane tyArapachI satyabhAmAne eka bIjo putra thayo. tenuM nAma bhIrU pADayuM. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 [ laghu viSaSTa zalAkA puruM. '' kima rAjA putrI vaibhIne pAse besADI be caMDALonuM saMgIta sAMbhaLe che. temanA madhura avAje lokone rAhata ghelA banAvyA che. rAjA ane vaidabha, paNa temanA saMgItathI AnaMda pAmyA. rUkimIe pUchayuM "tame keNa cho?" teoe kahyuM "ame deva chIe parNa, dvArikAnI prazaMsA sAMbhaLI ame dvArikA, kRSNa ane kAmadeva sarakhA pradyumna jevA AvyA hatA. pAchA pharatAM ahiM AvI caDayA. tevAmAM "dUra khase! dUra khase!' te lenI avAja saMbhaLAyo. leke ane rAjA vigere sau keI nAsavA mAMDayA. eka hAthI je Ave tene teDate bhAMgato AkhA nagaramAM bhamI ra halo. A cAloe tene vaza kI. rAjA prasanna thayo ane kahevA lAgyo "mAgo te Apu"caMDAloe kahyuM ApatA hatA dalI Ape." rAjAneM krodha caDayo ane temane nagaranI bahAra kaDhAvI mUkayA. caMDAle nagara bahAra gayA paNa rAtre pradyumna vadarbhanA AvAsamAM gayo ane tene kahyuM tuM gabharA nahi. huM pradyumnI vidalIe tene oLakhyo. ane tyAMja gAMdharva lagnathI daMpatI banyA. lega bhegavI pradyumna cAlyo gayo. suratathI thA vaidarbhe ghasaghasATa moDA sudhI UMdhI dAsIe darbhanI dazA rANI ane rANIe rAjAne kahI. ' rUkima rAjA kanyAne kahevA lAgyo ke tuM sAcuM bela! tArA AvA DhaMga kema che? tuM rAjaputrI thaI durAcAriNI kemapAkI vedabhI mauna rahI teNe kahyuM tamAre je karavuM hoya te kare. huM kAMI kahevA mAgatI nathI. rAjAne krodha caDayo. teNe nagara bahAra rahelA pelA be caMDAlene belAvyA ane kahyuM laI jAo A mArI putrIne temaNe vaidabhIne kahyuM amArA gharanuM pANI, cAmaDAM vigerenuM vecANa karIza vaidarbhIe javAba A deva mane je karAvaze te badhuM karIza. caMDAle tene laI nagara bahAra nIkaLyA. rAjAno krodha samyo. tenuM hRdaya baLavA lAgyuM. ane manamAM pazcAtApa karate baDabaDavA lAgyo. huM kevo mUkha? jyAre rukimaNue A putrI pradyumnane mATe mAgI tyAre meM nAM apI. ane krodhathI caMDAla sama banI cAlane ApI. tevAmAM lokee saMsmacAre khyA ke rAjana ! sImADe zAMkha, pradyumna ane vedabhI vimAnamAM besI dvArikA tarapha javAnI taiyArI kare che. rAjA sAme gaye-ame samajI gayA ke A be cahAla te prakhya zAkha." rAjA bhANeja ane jamAI ema bevaDA sagA banela pradyumnane ghera lAge. -Adara satkAra karyo ane chevaTe dvArikA ravAnA karyA tyAM jaI pradyumana rukimaNIne page lAgyA ane kahyuM ke tuM jene putravadhU banAvavA IcchatI hatI je A lArI putravadhU dilI satyabhAmA rAjarAja kRSNane kahetI ke zAMba bhIrane mAre che ane bahu pajave che. teNe hamaNAMja tenI pAsethI jugaTuramADI traNa lAkha paDAvI lIdhA. tema-tema kAMI kahetA nathI kRSNa eka vakhata jAkhavatIne kahyuM, "tArA putranI phariyAda baha- vadhI paDI che." avanIekahyuM "mAre putra bALe bheLe che. tamane satyabhAmA upara rAga che. eTale tenuM khecA kare che. kRSNa javAba Ape siMhaNa paNa potAnA putrane haMmezAM saumya mAne che. chatAM avasare tArA putranI parIkSA tane batAvIza.' Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 103 ta gArasa ye| ! gArasa ye ! ema bUma pADatI eka bharavADaNune zAMkhe kahyuM ke mAre gArasa joIe che ema kahI bharavADaNune devakula pAse lAvyeA. zAMke kahyuM aMdara Ava' bharavADo kauM' levu hoya te ahiM le huM aMdara nahi Avu" zAMe tenA hAtha tAnce bharavADe pAchaLathI AvI tene kahyuM, 'are tuM mArI te kema pakaDe che ?' ema vadhu elA cAlI ke mArAmArI thAya tevAmA tA bharavADaNu jAMbavatI ane bharavADa kRSNe nIkaLyA. zAMkha bhATha paDyo. ane kRSNe jALavatIne kahyuM. je A tArA mALeAlALA putra.' bIje divase zAMkha eka khIlI ghaTatA hatA. kRSNe kahyu zuM kare che?" teNe kahyu 'kAlanI vAta je kAI kaheze tenA mADhAmAM khIlI ThokavA khIlI taiyAra karU chuM.' AthI kRSNane krodha caDhayA ane zAMkhane nagara bahAra kADhI mUko. satyabhAmAe lIkanI vere paraNAvavA navANuputrIe taiyAra karI navANuM. kanyA pachI sAmI jitazatru rAjAnI kanyAnI mAgaNI karI paNa jitazatru rAjAe evI zarata karI ke - je satyabhAmA teno hAtha pakaDIne dvArakAmAM praveza kare te huM kanyA ApuM temaja vivAha vakhate eno hAtha satyabhAmA bhIrUkanA hAtha upara rakhAve te mArI putrI bhIkane maLe.' satyabhAmAe A vAta khula rAkhI. ane lagnano utsava zarU thayA. ghamna pAsethI prakRti vidyA meLavela zAmbe mAyA racI. teNe jitazatrunI kanyAnuM rUpa manAvyu. satyabhAmAe hAtha kheMcI lagnamAM besADI, tenA hAthamAM navANu kanyAnA hAtha mUkAvyA ane lagna samApta thayAM. lagna khAI navANuM kanyAone laI zAMkha peAtAnA AvAse gayA. ane lIkane bhrakuTi batAvI nasADI mUkyo. teNe AvI mAne kahyuM 'zAMkha badhI kanyAone lai gharamAM peThA che.' satyabhAmA tyAM AvI ane zAMkhane jotAM khelI uThI tane ahiM kANu lAgyu ? Apa !" 'kaI rIte !" badhA nagaranA leAka jANe che" lekIne pUchyuM tyAre temaNe kahyuM tameja tene hAtha pakaDI lAvyA che ane tamArA hAtheja zAMkhanI sAthe navANu kanyAnA lagnotsava ujavAyA che. hA eTaluM kharU ! ke bhIka zAMkhane paraNyo che satyabhAmA lajavAi ane kRSNe satyabhAmAe kahyuM hatuM te mujabaja cAMccha satyabhAmAnA hAthathI kheMcAIne AvyA che ane kanyAone paraNyA che tema jANI badhI kanyAe zAMkhane ApI. jAkhavatIe ecchava karyAM. * eka vakhata zAMkhe hasatAM hasatAM dAdA vasudevane kahyuM tame te keTaluM keTaluM rakhaDyA tyAre pharI pharI kanyA meLavI ane huM... vinA mahenate karI ekI sAthe navANune uThAvI lAvyeA,' vasudeve kahyuM tuM nirlajja che huM te khAMdhavanu dila uMcuM dekhI nagara cheDI cAlyA gayA ane vaibhavapUrvaka Avyo tane te tArA pitAe hAtha kheMcI bahAra kADhayA ane pAye dADhyo Avyo.? zAMkhe dAdAnI mArI mAgI ane aparAdha khamAvyo. (10) prativAsudeva jarAsaMgha ane zizupAlano vadhe. rAjagRhe nagaranA mArgamAM keTalAka vANIyA ratnakakhalo laI pharatA hatA. krUratAM Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa krUratAM temane kAI jIvayazA pAse laI AvyuM. vANIyAoe kakhaaA khatAvI ane kahyu A kamala eDhanArane ziyALAmAM garamAvA ane unALAmAM zItalatA utpanna kare che.' jIvayazAe ratna LalanI kiMmata aDadhI kahI. vANIyAee kahyuM 'ame A kRSNanI dvArikAmAM vecI hota teA sArU, zmAnA karatAM tyAM paisA vadhu upajatA hatA. chatAM vadhu lAle taNAyA ane ahiM tA rAjaputrI jevI pazu AchI mAgaNI kare che. teA pachI bIjAnI zI vAta karavI-' jIvayAnuM citta bala parathI khasI dvArikA ane kRSNanA nAma upara coMTayuM. teNe pUchyuM kANu kRSNa ? ane kaI dvArikA ?' temaNe kahyu vasudeva ane devakInA putra zrIkRSNa dvArikAnA rAjA che. ane A dvArikA jevI kAi suMdara nagarI ame bhUtaLamAM dekhI nathI. kaMbala ane vepArIe tyAM rahyA. tuta chalayazA jarAsaMdha pAse paheAMcI ane kahevA lAgI ke pitAjI kRSNa ane yAdave jIve che ane ApanA hAvA chatAM teo vaibhavathI rAMce che.''jarAsaMghe putrIne kahyuM 'tu gabharA nahi, huM hamaNAMja prayANu karU chuM ane te zatrunI khabara la chuM.' tarataja raNubhabhA vagADI ane paDhiA rAjAone ekaThA karyAM. zizupAla, hiraNyanAbha, durgaMdhana ane vidyAdhara rAjAe jarAsaMghane AvI maLyA. ane apazukana thavA chatAM jarAsa ghe prayANa karyuM. nArade prayANunA samAcAra kRSNane paheAMcADyA. teNe bhaMbhA vagADI. ane potAnA vahela dazAIne bhegA karI jarAsaMghanA AkramaNanI vAta karI. badhA ekImate tairyAra thayA. samudravijaya, mahAnemi, satyanemi, daDhanemi, sunemi, rahanemi, jayaMsena, mahIjaya, tejasena, naya, megha, citraka, gAtama, sva, zivanaMda ane vizvasena putrasahita taiyAra thayA. teja mujakha daze zArToe peAtAnAM putraputrAdi parivAra sAthe asabhya lazkara ekaThuM' karI dvArikAthI pIstAlIza ceAjana dUra AvI paDAva nAMkhyA. jarAsaMdhanuM sainya cAra ceAjana dura rahyuM. tevAmAM keTalAka uttama vidyAdharA tyAM AvI samudravijayane kahevA lAgyA ke 'he rAjA tamArA bhAI vasudevanA guNNAne ame vaza thaI rahelA chIe. jo ke tamArA kuLamAMkRSNa ekalA jarAsaghane jItavA samartha che. ane vaLI ariSTanemi bhagavAna paNa ApanA kuLamAM che teA bIjA kAinI sahAyanI tamAre jarUra nathI. paNa jarAsa'dhanA pakSamAM keTalAka baLavAna khecarA AvavAnA che. mATe temane rokavA sArU vasudevane senApati sthApI zAMkhapradyumnane amArI sAthe meAkale eTale teAmAMno eka paNa AvavA pAmaze nahi. 'A sAMbhaLI samudravijaye tarataja te pramANe karyuM. ' ariSTanemie te vakhate vasudevane peAtAnA janmasnAtra vakhate devatAe peAtAnI bhujApara bAMdhelI a vAraNI auSadhi ApI. } ' ahiM magadhapati jarAsaMghane teno haMsaka nAmano eka buddhizALI maMtrI kahevA lAgye ke he rAjana ! pUrve kaMse vagara vicA2e kAma karyuM hatuM, tethI tene mAThuM phaLa maLyuM. kRSNanA sainyamAM neminAtha, rAma ane kRSNa traNa atithI che. ane ApaNA sainyamAM tame ekalAja che. bIjA paNu sarve prakAre ApaNA karatAM te sanya vadhAre baLavAna che. mATe mane te Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 105 - - - - - - - - - yuddha karavuM paDIka lAgatuM nathI. A vacana sAMbhaLI jarAsaMghe teno tiraskAra karyo ane pitAnA sinyane cakacUDa racI laDavAnI AjJA karI kRSNa pitAnA sainyane garUDanyUDa racI laDavAnI AjJA ApI. te vakhate ke zrIneminAthane bhAtRsnehathI yuddhanI icchAvALA jANI mAtalI nAme sArathIsAhita pitAno ratha mokalI Ape.bhayaMkara yuddha zarU thayuM. bane taraphanA yoddhAo agaNita bAno varasAda varasAvavA lAgyA. AkAzamAM devatAo potAnAM vimAna sthira karI jevA lAgyA. baMnemAM kena jaya thaze tenI zaMkA thavA lAgI. jarAsaMghanA prabaLa ddhAoe dhasAre karI kRSNanuM rinya bhagna karavA mAMDayu. te vakhate neminAthe hajAre rAjAonA mugaTa teDI nAkhyA. keInA dhanuSya, koIne ratha ema jarAsaMghanA sinyane cakeyUha teDI nAkhyo. kuntIputra ane A vakhate pitAnI astravidyA evI batAvI ke devatAo paNa cakita thaI gayA jyAM tyAM anAja bANo dekhAvA lAgyAM. gAMDiva dhanuSano TaMkAra pracaMDa megha garjanA jevo niraMtara kAne AvavA lAge. kSatriyavRta dhAraNa karIne hajAre rAjAo arjunanI sAmA AvyA... duryodhana vagere kaura temAM AgevAna hatA. ane te saghaLAene lIlAmAtramAM parAbhava karI duryodhanano ratha, bANa, bakhtara vagere bhedI nAMkhI tene pRthvI upara nAkhyo. pachI ane karNane ane bhIme duryodhanane mArI nAMkhe ane bIjA vIrAe jarAsaMghanA kuMvara temaja senApatine mArI nAkhyA. A joI kepa karI jarAsaMgha hAthamAM dhanuSabANa laI raNabhUmimAM AvyuM teNe samudravijayanA keTalAka putrane mArI nAkhyA ane kALa sarakho te eka chatAM aneka je dekhAvA lAgyA. jarAsaMgha sAme kaiI paNa TakI zakaya nahiM. A sAMbhaLI zizupALa bolyo ke he kRSNa ahiM gokuLa nathI. kuNe kahyuM hamaNAM huM tArI khabara lauM chuM. zizupALa kRSNanI sAme Avyo eTale kRSNa tenuM mastaka chedI nAMkhyuM. eTale jarAsaMgha kRtAMtakALa sarakhe thaI kRSNanA sainyamAM paha. jema siMha dekhIne mRgalAM nAsI jAya tema yAdava sainya saghaLuM nAzI gayuM. eTale baLarAme jarAsaMghanA aThThAvIza putrone mArI nAMkhyA. te joI jarAsaMghe baLarAmanI upara gadAne ghA karyo. tethI baLarAma lehI vamatA pRthvI upara paDyA. te vakhate yAdava sainyamAM hAhAkAra thayo. pharIthI jarAsaMgha rAma upara AvatA hatA tevAmAM ane tene aTakAkhyA. eTale kRSNa tenA agaNesItera putrone mArI nAkhyA. tyAre jarasa I ajunane choDI kuccha upara dho. te vakhate kRSNa marAyA, marAyA e sarvatra dhvani prasarI gayo. A sAMbhaLI mAtalI sArathI ariSTanemine kahevA lAgyuM ke "he svAmi' ApanI AgaLa jarAsaMgha kaNa mAtra che, paNa je tame A vakhate tenI upekSA karaze te A jarAsaMgha sarva yAdavene mArI nAMkhaze. Apa sAvadya karmathI vimukha che te paNa Apane lIlA batAvyA vagara chuTake nathI te 'sAMbhaLI zrI ariSTanemie kepa vagara zaMkhane nAda karyo. zaMkhanAdathI yAdavana sabhya sthira thayuM ane jarAsaMghanuM sainya kSobha pAmI gayu, pachI mAtalI sArathie rathane jamADavA mAMDayo, ane hajAre bANAnI vRSTi karI. keInA ratha, kedanI davA, koInAM dhanuSya. keInA sugaTa ane koinAM astra chedI nAMkhavA mAMDayA. A vakhate pralaya kALanA sUryanI peThe temanI sAme laDavAnI vAta to dUra rahI paNa temanI sAmuM jovA keI samartha thayu nahI. 14. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, A pramANe parAkrama batAvyA chatAM prativAsudeva vAsudevane ja vadhya che evI mayadA hevAthI temaNe jarAsaMghane mAryo nahIM. prabhue jarAsaMghanA sainyane rokI rAkhyuM eTalIvAra cAdava sainya vastha thaI laDavA AvyuM. pachI pAMDee pUrvanA verane lIdhe bAkI rahelA korane mArI nAMkhyA. jarAsaMgha kaSNane kahevA lAgyo ke "are kapaTI! tuM atyAra sudhI kapaTathI jIvato rahyo che. paNa Aje huM tane choDavAno nathI. pachI kRSNa hasIne belyA he rAjana ! ema vAcaturAI vAparavAnI jarUra nathI. paNa baLa hoya te batAve. jo ke huM belata nathI paraMtu tArI putrInI agnipravezarUpa pratijJA te huM pUrNa karAvIza." eTaluM kahevAmAM jarAsaMghe phodhathI bANa pheMkavA mAMDayAM paNa te saghaLAM kRSNa chedavA mAMDayAM. A vakhate tamAma yuddha baMdha paDI gayuM ane baMne mahArathIo yuddha karavA lAgyA. teonA raNasaMgrAmathI AkAzamAM rahelA becaro trAsa pAmavA lAgyA. parvate kapAyamAna thaI gayAM. khANonA temaja dhanunA TaMkAravathI brahmAMDa phATavA lAgyuM. jarAsaMgha je bANe nAkhe te saghaLAM kRSNa chedI nAMkhe. AthI vilakhA thaI jarAsaMghe cakanuM smaraNa karyuM. eTale tatkALa te AvIne hAjara thayuM, tene jarAsaMghe krodhathI AkAzamAM bhamAvIne kRSNanI upara mUkayuM jyAre cakra kRSNa upara cAlyuM tyAre sarvatra kheda phelA. paraMtu cakra te kRSNane sparza karI ubhuM rahyuM eTale kRSNa teja caka jarAsaMghanI upara choDayuM. teNe jarAsaMghanuM mastaka chedI nAMkhyuM, jarAsaMgha mRtyu pAmIne cethI narake ga. pachI devatAoe "A navamAM vAsudeva utpanna thayA ane baLadeva ema ulleSaNa karI puSpanI vRSTi karI. jarAsaMghanA mRtyubAda zatru sanya zaraNe AvyuM. ane zrIkRSNane namI mAphI mAgI. A pachI samudravijayanI AjJAthI kRSNa jarAsaMghanA putra sahadevane magadhane cothe bhAga ApI tenA pitAnA rAjya upara sthApe. samudravijayanA putra mahAnemine zeryuM puramAM, hiraNyanAbhanA putra rUkamanAbhane kezalAnagarImAM, ane ugrasenanA putra zrIdharane. mathurAmAM sthApana karyA. cuddhabAda bIje divase vasudeva zAMba pradyumnasahita aneka vidyAdharane sAthe laI samudravijaya pAse AvI AvI pahoMce. ane vaDile tathA bAMdhIne maLyA ane kahyuM ke samagra vidyAdharaNi ApaNI AjJAne vahana kare che. A pachI sarvatra zAMti, nirbhayatA ane sukha phelAyAM. kRSNa jayasenanuM ane sahadeve jarAsaMghanuM pratikArya karyuM. ane Aja vakhate pitA ane patinI kuLane nAza dekhI chavayazA animAM paDI mRtyu pAmI. chatanuM ThekANe senApallI hatuM, te yuddhamAM AnaMda vartavAthI AnaMdapUra nAme prasiddha pAmyuM. ane kaNe tenI najIka zaMkhapura nAmanuM navIna nagara vasAvI tyAM pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira karAvyuM. te maMdira zaMkhezvara pAzvanAthanA nAme prasiddha thayuM. A pachI rahyuM sahyuM samagra bharatArdha zrI kRSNa cha mahinAmAM sAruM ane keTI zilAne cAra AMgaLa upADa vAsudevapaNuM siddha karyuM. prathama vAsudeva A mahAzilAne bhujAnA agrabhAga sudhI upara Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neminAtha caritra ] 107 bIjo mastaka sudhI, trIje kaMTha sudhI, ceAthA chAtI sudhI, pAMcamA hRdaya sudhI, chaThTho keDa sudhI, sAtame e jaMdhA sudhI, AThamA jAnu DhIMcaNu) sudhI ane navamA vAsudeva bhUmithI cAra AMgaLa uce upADI zake che kAraNake avasarpiNI kALamAM anukrame te kSINu khaLavALA thatA jAya che. (11) zrI kRSNa rAjyAbhiSeka A pachI dvArikAmAM zrI kRSNanA acakIpaNAnA abhiSeka devAe ane rAjAe karyAM, ane tyArabAda sau rAjAe peAtapeAtAnA sthAne vidAya thayA. have samudravijayAdika izu maLava'ta dazAIM, khaladevAdika pAMca mahAvIra, ugrasenAki seALa hajAra rAjAe, pradyumna vigere sADI traNa koTi kumArA, durdAta zAsmAdika sADha hajAra kumArA, vIrasenArdika ekavIza hajAra vIrA, mahAsena vigere pacAza hajAra mahAbalavata evA tAkhedAra mATA mahaddhika, tathA bIjA paNa zeTha, zAhukAra, sAvAha vigere hajArA leAka ajali joDIne zrIkRSNunI sevA bajAvatA hatA. sALa hajAra rAjA ee vAsudevane bhaktipUrvaka vividha ratnA tathA be be suMdara kanyA ApI. khatrIza hajAra kanyAemAMthI seALa hajAra kanyAone zrIkRSNa paraNyA. ATha hajArane khaladeva, tathA ATha hajAra kanyAone khIjA kumAreza paraNyA. pachI rAmakRSNa tathA badhA kumAra ramaNIya ramaNIethI piravarI krIDA-udyAna tathA kIDA-parvatAdimAM AnadathI ramaNa karatA peAtAno samaya pasAra karavA lAgyA. ' cAdavakumArAne AnaMda magna joi zivAdevI ane samudravijaye kahyu' he putra ! tamane joI amArUM hRdaya Thare che. paNa kanyA paraNI amane vadhu ThAre 1 neminAthe kahyuM huM ceAgya kanyA maLaze tyAre jarUra paraNIza. Apa hamaNAM mane Agraha na karo.' have yazotinA jIva aparAjita vimAnathI cyavI dhAriNInI kukSine viSe putrI paNe utpanna thayA. janma thatAM pitAe tenuM nAma rAjimatI pADayuM. uMmara thatAM rAjimatI asAdhAraNa rUpa ane kalAne pAmI. A ugrasenane nabhasenanAme putra hateA, tene dhanasena nAmanA eka gRhasthe kamalamelA nAmanI putrI ApI hatI. eka vakhata nArada nabhasenane tyAM AvI caDayA. nabhasene vivAha vyAkuLa hovAthI nAradanu sanmAna na karyuM. AthI nAradane khATuM lAgyuM ane te kamalamelA pAse upaDayA. kamalamelAnI AgaLa rAmanA pautra sAgaracaMdranA rUpanA vakhANa karyAM. ane nabhasenanu kurUpapaNuM paNuM jaNuAvyuM. AthI kamalamelA sAgaracaMdra upara upara rAgavALI thaI. nArade sAgaracaMdra pAse jai kamalamelAnuM rUpa dekhADI tene paNa tenA upara Asakta anAvyA, nabhasena ane malamelAnA vivAhotsava maDAcA paNa kramalamelA sAgaracaMdrane IcchatI hatI. sAgaracaMdrane kamalamelAnA lagnatsavanA vAjiMtro kazuM kahu Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa lAgyAM. teNe zAMgakumAranI sahAya meLavI ane, kamalamelAnA gharasudhI suraMga zeDavI. prajJapti vidyAnA baLe kamalamelAne prApta karI lagna karyA. A vAtanI kRSNane khabara paDatAM zAmakumArane Thapake Akhyo ane kahyuM "nibhasena e ApaNe gatrIya, che nabhasenane kRSNa AzvAsana ApyuM paNa nasenanuM sAgaracaMdra uparanuM vera na samyuM. pradyumnane vaidabhIMthI anirUddha nAme putra thayo. te bANa nAmanA becaranI uSA nAmanI putrIne gAMdharva vivAhathI, paraNI uThAvI jatAM be huM anirUddha uSAnuM haraNa kare chuM. bANa sainya sahita sAme che ane anirUddhane rAdhe kRSNane khabara paDatAM tyAM AvyA. bhayaMkara yuddha thayuM. aMte bANano parAbhava karyo. ane A pachI kRSNa uSA sahita anirUddhane laI dvArikAmAM AvyA. (12) zrI nemivivAha, dIkSA ane kevaLajJAna. zrInemikumAra eka divasa pharatA pharatA kacchanI Ayudha zALAmAM AvI pahoMcyA. temaNe tyAM mATe zaMkha dIThA ane paheregIrane pUchayuM ke "A zuM che? teNe kahyuM "A pAMca janya zaMkha che. ane tene zrI kRSNa sivAya keI upADI ke vagADI zakatuM nathI. ariSTanemie ramatamAtramA zaMkha hAthamAM lIdhuM ane kUkayo ke turta meghanI jema cAre bAju avAja phelA. samagra dvArikAnA loka kSobha pAmyA ane zrI kRSpha be bAkaLA thaI baladeva sAthe A zALAmAM AvyA te khabara paDI ke "ariSTanemie zaMkhane vagADa che." (kuNe vicAryuM ke "Aja sudhI huM ema mAnato hato ke mArA sivAya vadhu keI baLavAna nathI. parNa ariSTanemie mArA te mane dara karyo che. kRSNa ariSTanemine kahyuM "cAlo ApaNe mallayuddha karIe nemikumAre kahyuM "bhUmi upara ALoTavAvALuM mallayuddha , ApaNane na zobhe chatAM baLanI parIkSA karavI hoya te, eka bIjAnA hAtha vALavAnuM karIe. kRSNane A vAta pasaMda paDI. teNe potAne hAtha laMbAvyuM. ariSTanemie ramata mAtramAM kamala nALa peThe kRSNunA hAthane-vALI nAkhyo. pachI nemikumAre hAtha lAMbo karyo. kRSNa sarvabaLathI tene vALavA prayatna karyo paNa raMca mAtra vaLe nahi. kaccha jhADanI DALe vAMdare laTake tema nemikumAranA hAthe laTakI rahyo. AthI leke manamAM belyA ke kaNe pitAnuM hari nAma sArthaka karI vAtAvyuM zrI kRSNa jhAMkhA paDyA. tene manamAM lAgyuM ke "jarAsaMgha kaMsa, zizupAla vigerenI vadha ane ATalA ATalA prayatnothI meLaveluM rAjya, nemikumAra dhAraze tyAre mArI pAsethI paDAvI zakaze. sukha ke majurI kare che ane zANe tenuM phaLa bhegave che. meM anardhadAyaka kaSTa uThAvyuM. ane phaLa te. nemikumAraja leze. tevAmAM, AkAzavANI thaI kaccha kheda na kara! pUrve naminAthe kahyuM che ke ariSTanemi, bAvIsamA tIrthaMkara thaze te " nahi le. rAjya ke nahi paraNe rANI.' - Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] mmmmmmmm vasaMta vAtamAM kRSNa jaLakrIDA karavA mATe udyAnamAM rANuo sahita padhAryA. ati AgrahathI kRSNa nemikumArane paNa sAthe lIdhA. udyAnamAM cAre bAju zugAranuM vAtAvaraNa phelAyu hatuM. saMyamInA mana Dage tevA vilAse najare paDatA hatA. tevAmAM kRSNa strIone kahyuM "mAre jarApaNa saMkoca rAkhyA sivAya tame nemine vivAha sanmukha kare. keI catura chIe nemine athaDAI hAra paherAvyA te keIe temanA gAlane sparzI kAne kuMDala dharyo. Ama game tevA spaze neminuM citta na oLAyuM. tyArabAda grISmAtanA tApathI kaMTALI strIo sahita nemikumArane sAthe laI kRNa jaLakrIDA karavA pravartI ahiM eke neminA sAme puSpa gucchA pheMkayA te bIjIe pANInI pIcakArIthI moTuM bharyuM. nemi sAme pratikAra karavA jAya tevAmAM trIjIe pAchaLathI kemaLa hastane su mAryo ane ethI DubakI mArI page vaLagI. Ama cAre bAjuthI kAmadevanA zarUpaNa strIoe nemikumAra upara ghero ghAlyo. paNate sarvane khaMkherI nemikumAra bahAra AvyA. A pachI kazu lalanAo temane cAre bAjuthI gherI vaLI. temAM rUkimaNI belI dIyara purUSa jevA puruSa thaI vAMDhA te sArA lAge che?" bIjI bAlI " gya kanyAnI zodha karI rahyA che. trIjIe kahyuM "zodha zuM kare? e te vicAre che ke lAvIne khavarAvIzuM zuM ? cothIe kahyuM e vicAra emaNe zA mATe karavuM joIe? emanA bhAI batrIsa hajArane sAcave che te eka bhejAIne vadhu sAcavaze. pAMcamI bolI " emane te mokSa strI paraNavI che. chaThThIe kahyuM. "mekSe janArA RSabhadeva vigere kayAM hetA paraNyA ? sAtamIe kahyuM. 4 A te keI navina mekSamAM javAnA che. temane khabara nathI ke A vinAnAne kaI dhaDA paNa karatuM nathI." AThamIe kahyuM "voDhAnI to vAta javA de. pazuo paNa bALabaccAM ane strIthI zobhe che. navamIe kahyuM. "mA bApa, cAda ane bAMdho vigere ATalo badho Agraha kare che chatAM paraNatA nathI mATe temAM koNa jANe zuM e kAraNa haze? nemikamAra jagatanI meha ghelachA joI hasyA ane mauna rahyA. AthI saue mAnya ke hAM! hAM nemie vivAhanI vAta kabulI. tarata doDatI doDatI kaI zivadevI pAse te kaI kRSNa pAse pahoMcI ane kahevA lAgI ke nemikumAre vivAha karavAnuM kabulyuM che. - kRSNa ugrasenanI putrI rAmatInuM mANuM karyuM. ane samudravijayanI samakSa prasiddha phauTukine bolAvyo. ane kahyuM ke "vivAhanuM muhUrta najIkamAM najIka hoya te karo." kauTukie kahyuM " hAla comAsuM che. ane comAsAmAM lagna na hoya. * samudravijaye kahA 'mahA suzkelIe kRSNa nemikumArane manAvyo che. mATe bIjI cApacIpa javA daI najIkamAM sAre divasa hoya te kaho." jozIe zrAvaNa zuda 6nuM muhUrta kADhI ApyuM. mathurAmAM vivAhanI taiyArIo thaI. je lagnamAM kRSNa jevA vAsudeva ane zakita samudravijayAdi dazAhe AvavAnA hoya tyAM kamInA zI hoya? ugramena ane mathurAnA kAmAM AnaMda AnaMda vyApI rahyA. tevAmAM vAchAnA avAja kAne paDayA. rAmatI paNa paNa sakhIo sAthe pitAnI aTALImAM varane jovA AvI. jemAM belI uThI "ahA! Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 laghu triSTi zalAkA puruSa, zuM mArUM saddabhAgya! kharekhara deva sarakhA che. rathamAM nemikumAra hatA. temanI AsapAsa sAjanamAM zrIkRNa, samudravijya vigere tejasvI purUSa hatA. tevAmAM eka sakhI belI caMdrAnanA ! vara Ama te ghaNe suMdara che paNa raMge kALe che" " priyacanA ! bIjA guNe te paricaye jaNAya paNa prathama te raMgaja je joIe ne?" rAjImatie kahyuM " catura thaI kema bhUle che? zyAma ane kALI vastuonA guNe sarakhAvaze te zyAma ja uttama jaNAze. keza, kasturI, kIkI ane kALI jamIna haMmezAM vakhANavA lAgyA che." tyAM te banne jaNAe upahAsa karatI belI ke " juone! rAjamatIne keTale rAga che. tenA varanI ApaNe mazkarI karIe te paNa sahI zakatI nathI.' A bAju rathamAM beThela nemikumAre sArathine pUchayuM ke "sAmuM ujavaLa moTuM maMdira ketu che? sArathie kahyuM "svAmi! e maMdira ApanA sasarA ugrasenanuM che. ane sAme prAsAdamAM beThela traNa bALAomAM vacce rAmatI ane be paDakhe tenI be sakhIo che. "e te ThIka paNa A pazuono pikAra zA mATe che ?'sArathie kahyuM " bhagavAna! tamArA vivAhamAM bhejana sAmagrI mATe teone ekaThAM karavAmAM AvyAM che. rathane pazuenA sthAna tarapha phera. tyAM te nemikumAra pAse prANanI yAcanA karatAM pazue dIna mukhe joI rahyAM. nemikamAre pazupAlakone kahyuM "pazuo cheDI de" ane sArathine kahyuM tuM tAre ratha pAcho vALa! mAre lagna nathI karavAM. jyAM seMkaDo jInI hiMsA hoya ane prANIo duHkhI thatAM hoya te lagna karIne mAre zuM kAma che. samudravijayazivAdevI ane dazAhe ratha pAse pharI vaLyA ane kahevA lAgyA ke he putrI ahiM sudhI AvI pAchA vaLaze temAM zuM sAruM lAgaze" vhAlA putra! bIjuM kAMI nahi, te eka vakhata paraNI tArI vahUnuM mukha mane dekhADI nemikumAre kahyuM "pazuo baMdhanathI baMdhAelAM che. huM karmathI baMdhAelo chuM. huM temane zuM chuTAM karuM? paNa mAre pite ja chuTA thavAnI jarUra che. * mAtA huM vahUnuM mukha jarura batAvIza. paNa mAre je rAgImAM rAgI hoya tevI mAnava vahU joItI nathI paNa mAre to virAgImAM rAgavALI hoya tevI mukita vahu joIe che. ane te te dIkSA vinA maLe tema nathI. zivadevI mu pAmyA. kAntika dee ha nAtha! tIrtha pravartAnI vijJaptI karI. A tarapha samAcAra paheMcyA ke nemikumAre ratha pAcho vALyo." pavanathI vRkSa jamIna upara paTakAI paDe tema rAjImatI mUcha khAI bheMya para paDI. thoDIvAre saMjJA pAmI bAlavA lAgI ke "he yAdavakumAra! je kharekhara phoDapativALI guNikA muktimAMja. tamAre rAga hato te ahiM sudhI AvI mane zA mATe vagovI? nemikumAra! uttama purUSonI maryAdA te svIkAra karela vastune pALavAmAM che. lagna kabulI ahiM AvI tarachoDavAmAM, tame yAdavakuLanI maryAdA zuM sAcavI che?' priyAnanA sakhI belI bahena! tuM raMDI amane raDAva nahi. jagatamAM kahyuM che ke "vidhAtA bhUle to "jA vi& thAma" kALa Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 111 414 mANusa sIdheA hAya. ane haju zuM khagaDyu che ? tane kayAM varAvI che? game tyAM tArA sAre ThekANe vivAha karIzuM.' rAjImati khAlI mane azrAvya nasabhaLAvA. mArA nAtha nemikumAra ! bIjo te mAre have bAMdhava! ane huM hRdaya !namie tane tajI e sAMbhaLyA chatAM tuM kema phATI paDatuM nathI ? mAre have na joIe A hAra! na joIe A ghareNAM ke na joIe brukulA. bhale netrikumAra mArA hAtha lagnavidhimAM na pakaDyo. paNa have huM temanA jJAna bAda te jarUra temanA hasta mAthA upara dharAvI dIkSA grahaNu karIza,' nemikumAre vA idAna devA mAMDayu ane uttarakurU zikhikAmAM ArUDha thai revatagirinA sahasramravanamAM padhAryAM. zrAvaNa zuda 6 nA divase citrA nakSatramAM ekahajAra rAjAenI sAthe dIkSA lIdhI. chaThThanu pAraNuM varadatta brAhmaNane tyAM kSIrAtrathI karyuM. paMcadivya pragaTa thayAM. ane varadatte pAraNAnA sthAne ratnapIThikA racAvI. A pachI mALabrahmacArI bhagavAna neminAthe tyAMthI apratibaddhapaNe jagatamAM vihAra ArajyA. neminAthanA kevaLajJAnanI pratikSA karatI khALakuMvArI rAjImatI peAtAno samaya neminAthanA dhyAnamAM vItAve che. A mAjI neminAtha bhagavAnano nAno bhAI rahenemi rAjImati rUpa dekhI tene judI judI vastu mekale che ane mAne che ke huM rAjImatine Aka.' teNe eka vakhata ekAMtamAM rAjItine kahyuM "suri ! mArA bhAI bhAga anabhijJa hatA. tuM Icche te huM ane tuM saMsAra sukha bhAgavIe.' rAjImatie tene kahyuM leAkeAttara purUSa tamArA bAMdhavane anabhijJa kahenArA tameja anabhijJa che. rAchamatinA hRdayamAM temanA sivAya bIjA keAInuM sthAna nathI.' Ama chatAM te na samajyuM. eka vakhata rAjImatie dUdhanI ulaTI karI ane rahanemine kahyuM 'Ane pI jA ?" rAjImati ! tuM zuM kheAle che? ulaTI karela vastune kutarA zivAya khIjo koI cAkhe nahi' 'tyAre rahanemiI tamArA bhAIe mane vasI tene IcchatAM zuM tame lajjA pAmatA nathI ?" rahenemi lajavAyA ane teNe rAjImatinI AzA cheADI dIdhI. jagatanA sarva jIvA upara samaSTi rAkhatA bhagavAna chadmasthakALamAM cApana visa vItAvyA Aka raivatagirinA sahasrAmravanamAM padhAryAM. ane vetasa vRkSanI nIce aThThama tapa karI kAusagga dhyAne rahyA. ahiM temanAM ghAtikama tUTayAM. ane AsA vada amAvAsyAnA divase citrA nakSatramAM kevaLajJAna pragaTayu. devAe kevaLajJAna maheAtsava karyAM. samavasaraNanI racanA karI. bhagavAna pUdvArathI pravezI ekasAvIsa dhanuSya uMcA caityavrukSane pradakSiNA thaI 'namo tilpala' kahI pUrvAbhimukhe sihAsana upara ArUDha thayA. zrIkRSNa parivArasahita samavasaraNamAM AvyA. ane bhagavAnane vAMdI indranI pAchaLa beThA. sau prathama Indra ane kRSNa bhagavAnanI stuti karI ane tyArabAda bhagavAne dezanA AralI. dezanA Adya zrIkRSNe rAjImatinA rAganu kAraNu pUchatAM bhagavAne peAtAno tenI sAthenA dhanavatInA bhavathI mAMDIne AThe bhavano samaya kahyo. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa tIrtha sthApanA. A dezanAthI keIe dIkSA, keIe zrAvapaNuM, te keIe vividha niyamo grahaNa karyAM. varadattakumAre be hajAra kumAre sAthe dIkSA lIdhI. pUrvabhavanA vimalabodha maMtrIne jIva dezanAmAM rAjImatino prasaMga sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna pAmyuM ane teNe dIkSA lIdhI. varadatta vigere bhagavAnanA agiyAra gaNadhara thayA. yakSiNI vigere sAdhvIo thaI. ane dasadazAha, ugrasena, vAsudeva, baLarAma, zAMbapradyumna, zivAdevI, rehi, devakI, rukimaNI vigere zrAvakatratane svIkAra karI zrAvaka zrAvikA thayAM. Ama caturvidha saMghanI sthApanA thaI. prabhunI dezanA bAda bIjI pirisImAM varadatta gaNadhara mahArAje dezanA ApI. te pUrNa thayA bAda bhagavaMtane namI sau potapotAnA sthAne gayA. zrI neminAtha bhagavaMtanA zAsanamAM traNa mukhavALA, zyAmavarNavALe, manuSyanA vAhanavALo, traNa dakSiNabhUjAmAM bIjerU, parazu tathA cakane dharanAra ane vAmaNUjAmAM nakuLa, trizula ane zaktine dhAraNa karanAra gAmedhanAme yakSa zAsanadeva thaze. tathA suvarNavaNI, sihanA vAhanavALI, be dakSiNabhUjAomAM AMbAnI luma ane pAzane tathA be vAmaNUjAmAM putra ane aMkuzane dhAraNa karanArI mADI athavA aMbikanAme zAsanadevI thaI. A pramANenA zAsanadeva ane zAsanadevI nitya jemanI pAse rahe che evA zrIneminAtha bhagavAna jagatane pavitra karatA vihAra karavA lAgyA. [ 13 1 * * * draupadI haraNuM. eka divasa nArada pharatA pharatA prApadIne ghera AvyA padIe nAradane avirata mAnI tene AdarasatkAra na karyo. tethI tene mAThuM lAgyuM. AthI te dhAtakIkhaMDanA padmanAbha rAjA pAsega yA. temaNe tenI pAse draupadInI prazaMsA karI tene rAgI banAvyo. padmanAbha bharatakSetramAM te AvI zake tema nahotuM. tethI teNe devane ArAdhI tenuM haraNa karAvyuM ane pitAnI duSTa IcchAnI draupadI pAse mAgaNI karI. draupadIe kahyuM eka mahinA sudhI sabura karI pachI tane cagya javAba ApIza. draupadIe harahaMmezAM AyaMbila karavA AraMbhyAM. ane jinabhakti parAyaNa jIvana pasAra karavA mAMDayuM. ' , pAMDavoe parvata, kuMja, zahera, nagara, sau zeDyAM paNa draupadI na maLI. Akhare temaNe zrIkRSNane vAta karI. A arasAmAM nAradeja khabara ApI ke amarakaMkAmAM padmanAbane tyAM draupadIne meM joI hatI. *, , , , kRSNa pAMca pAMDane laisamudra kinAre AvyA ane temaNe susthita devane ArAdhyA. teNe kacchane pAMca pAMDa sahita samudramAM javAya te mArga Apyo. ane dhAtakIkhaMDamAM pahoMcADayA, ghaNo sArathidvArA pAne kahevarAvyuM ke draupadIne seMpI de." teNe na mAnyuM. ane yuddha thayuM. zarUAtamAM pAMce pAMDe paDhathI gherAI gayA. zrIkRSNa pite cuddhamAM utaryA. temanA zaMkhanA avAje pavanuM trIjA bhAganuM sainya bhAgyuM. ane jyAM kRSNa zAha dhanuSyane TaMkAra karyo. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 113 tyAM bIjo trIjo bhAga paNa nAke, padma bAkI rahela sainya laI gaDhamAM pesI gayo. kRNe narasiharUpa dharI gaDhanA cUrecUrA karI nAkhyA. padma draupadIne zaraNe Avyo draupadI tene strIveSa paherAvI zaraNe laI gaI. kRNe tene tiraskAra karI cheDI mUkayo. ane draupadI laI pAMDava sahita te pAchA pharyA. A vakhate dhAtakIkhaMDanA kapila vAsudeve munasuvrata bhagavAnane pUchyuM ke A zaMkha keNe vagADayo ?" bhagavAne kahyuM "zrIkRSNa" kapila zrIkRSNane maLavA Avyo paNa te pahelAM te zrI kayAMya poMcI gayA hatA. paNa bane vAsudeva ekabIjAnA zaMkhanA avAjathI maLyA. samudra utarI zrIkRSNa gaMgAkAMThe AvyA. tyAre pAMDane kahyuM ke "tame jAo! huM susthita devanI vidAya laI AvuM chuM. ahiM pAMDane durbuddhi sUjI ane temaNe gaMgA UtaryA pachI nAva pAchuM na mokalyuM. zrIkRSNa tarI sAme kAMThe AvyA. ane kahyuM ke "tame nAvamAM AvyA ke tarIne?" temaNe kahyuM "nAvamAM" tyAre banAva pAchuM kema na mokalyuM ?? temaNe kahyuM "tamArI parIkSA karavA kRSNane mAThuM lAgyuM. teNe temanuM rAjya pATa chInavI lIdhuM. ane hastinApura upara parIkSitane sthApyo. kuMtInA AgrahathI zrIkRSNa pAMDane pUrva samudranA taTa upara vasavAnI rajA ApI. pAMDave AthI tyArabAda tyAM pAMDamathurA vasAvI rahyA [14] tIrthasthApana pachInA prasaMge devakIne cha putrone meLApa, zrI neminAtha bhagavAna jagatane pAvana karatA karatA bhaddilapuramAM padhAryA. ahiM alasA zrAvikAnA cha putroe dIkSA lIdhI. A cha putra devakInA udarathI janmelA hariNuMgameSIdeve sahI salasAne ApyA hatA te hatA, A pachI bhagavAna vihAra karatA karatA eka vakhata dvArikAmAM padhAryA. devakIne tyAM prathama sulatAnA be putre anikeza ane anaMtasena vahoravA padhAryA. devakIe ubhA thaI AdarapUrvaka modaka laherAvyA. thoDIvAre pUrva sarakhAja rUparaMgavALA ajitasena ane hitazatru AvyA. tene paNa devakIe modaka vaherAvyA. A pachI devakI ekasarakhA rUparaMganA munio zuM bhUlA paDayA che ke kema te vicAra kare che tevAmAM devayaza ane zatrusena AvyA temane vahorAvyA bAda devakIe namI puchaya mahArAja ! Apa dvArikAmAM bhUlA paDayA che ke nagaramAM ucita bhakta pAnane jaga nathI tethI Apane pharI pharI traNa vAra AvavuM paDayuM che?'temaNe kahyuM ame bhUlA paDayA nathI tema ame bIjI trIjIvAra paNa AvyA nathI.' devakI belI " tyAre zuM mane bhrama thayo. hamaNAMja ahiM tamArA sarakhA agAu be vAra be bemunio padhAryA hatA.' sAdhue kahyuM ke ame cha bhAIo chIe. ekasarakhAM rUpavALA chIe ethI kadAca amArAmAMthI cAra pahelAM be vakhata AvyA haze. ethI tamane ame traNa vakhata AvyA chIe evI nti thaI haze." Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ) [[ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, bIje divase devakI samavasaraNamAM gaI. bhagavAne dezanAnA prasaMgamAMja jaNAvyuM ke he devakI A tArA cha putro taimeSIdeve jIvatA sulasAne ApyA hatA te che. devakInA mAMca khaDAM thayAM, stanamAMthI dudha jharavA lAgyuM putrane vAMdyA. ane retAM retAM belI "mane keI orate nathI mAtra orata eTaleja rahyo ke sAta sAta putronI mAtA hovA chatAM " meM eke putrane ramADe nahi bhagavate kahyuM "devakI! kheda na kara A jagatamAM badhI vastuonI prApti ane aprAptimAM karma kAraNa che. pUrva bhave te zakayanA sAta ratno haryA hatAM temAMthI teM te jyAre khUba rovA lAgI tyAre eka ratna pAchuM ApyuM. A karmane - laI tane cha putrone viyoga thayo che. devakI karmavipAkane ciMtavatI ghera gaI paNa tene ' cena na paDayuM. kRNe tene bahu samajAvI, kahyuM "mAtA! kheda na kare. tame vAsudevanI janetA che. devakIe kahyuM "mAre kAMI kamInA nathI. mane duHkha eTaluM thAya che ke che putro sulasAe ucheryo. tane yazodAe ucheryo ane huM te putravALI hovA chatAM rastanapAna karAvyA vinAnI rahI gaI." gajasukamAla. - kRSNa hariplegamapI devane ArA. deve varadAna ApyuM ane kahyuM devakIne AThame putra thaze paNa yauvana pAmatAM dIkSA leze. A pachI devakIne garbha rahyo. para mAse putra janme ane tenuM nAma gajasamAla rAkhavAmAM AvyuM. cauvanavaya pAmatA gajasukumAlane be kanyAo paraNAvavAmAM AvI. "eka dama rAjAnI putrI prabhAvita ane bIjI somazarmA brAhmaNanI putrI mA. e strIone paraNyA chatAM gajasukumAla svAbhAvika rIte vairAgI hatuM. eka divasa neminAtha bhagavAna 'sahastrApravanamAM padhAyo. dezanA sAMbhaLI teNe mAtApitAne samajAvI dIkSA lIdhI ane saMdhyA samaye zamazAnamAM kAusaga dhyAne rahyA muni dhyAnamagna che tevAmAM samasamI tyAM Avyo. tene guja sukamAlane dekhatAM krodha caDhayo. ane bolI ubyo A pAkhaDIe mArI putrIne paraNI turta choDI dIdhI. tene mokSe javAnI utAvaLa che te lAva jaladI mokSe mokaluM. te dhagadhagatA aMgArAbharI ghaDAnuM eka kIba lAvyo ane muninA mAthA upara rAkhyuM. suninuM zarIra saLagavA lAgyuM. sAthe ke paNa saLagI uThayA ane sainie vicAryuM ke mazarmA mane mokSa pAghaDI paherAve che. thoDA ja samayamAM zarIranA nAzasAthe karmono nAza karI gajasukumAla muni mekSe sidhAvyA. - bIje divase zrI kRSNa bhagavAnane vaMdana karavA gayo. temaNe kArjamAlane tyAM nahi dekhI temanA samAcAra pUcharyA. bhagavAne mokSe gamana sudhInA savavRttAne kaho "kRSNane somazarmo upara krodha caDhaye. paNa bhagavAne kahyuM A krodha phegaTa che. semazaue tA gajasukumAlane jaladI mukti apAvI cheA pachI ke bhagavAnane vAMdI' pAchA pharyA 'tevAmAM mazarmAe sAme AvatA kabaNane joyA ke tatatenuM mastaka AghAtathI phATayuM ane te elyu pAmyo. kRSNa tene pheMkI devarAvyuM. A pachI sau yAda gajasukuMcAlane vRttAMta Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra 1 . 115 sAMbhaLI duHkhI thayA. ane nave dazAI zivadevI, bhagavAnanA sAta bhAI, zrI kRSNanA aneka putra, rAjimatI, nandanI chedAelA nAkavALI kanyA ane bIjI ghaNI strIoe dIkSA lIdhI. kanakAvatI, rohiNI, ane devakI vinA badhI strIoe saMyama lIdhuM ke aneka jAtanA abhigraha lIdhA. ane potAnI kanyAone paNa na paraNAvavAno niyama lIdhe. kanakavatIne grahavAsamAM kevalajJAna thayuM ane te trIsa divasanuM aNusaNuM karI mukita padane varI. , nabhasene sAgaracaMdrane karelo upasarga. eka vakhata ugrasena putra nabhasena ramazAnamAMthI pasAra thato hato. tevAmAM tenI najara zrAvakapaNuM laI pratimA dhAraNa karI rahela niSadhaputra sAgaracaMdra upara paDI. tene jotAMja nabhasenane kepa caDhayo. ane bolyo, "A pAkhaMDI kamalamelAne laI gayo ane have moTuM dhyAna dharI beThA che. teNe tenA mAthA upara ghaDAne kAMThalo muko ane aMdara agArA bharyA. sAgaracaMdra nizcaLa rahe. ane te tyAM ja mRtyu pAmI saudharma devaloke ga. Indra devalokamAM karela kaNa prazaMsA ane daivI bherInI prApti. InDe sabhAmAM kahyuM ke "zrI kRSNa devane tajIne guNanuM kIrtana kare che ane adhama yuddha laDate nathI." eka devane A vacana upara vizvAsa na beTho. tethI te mA baNabaNutA ane gaMdhamaya marelA kutarAnuM rUpa vikuvI ratha upara besI jatA karatA mArgamAM paDayo. loke meM DhAMkI durganjathI bacavA prayatna karatA hatA. zrI ka ko bIjuM te ThIka paNa kutarAne dAMta sudara motInA dANA jevA che." * A pachI deve kazune azva haryo. sainike tenI pAchaLa paDayA. teNe temane karI lIdhA. kRSNa pite najIka AvyA. azva haranAra pagapALe laDate hate pote rathamAM blA hatA AthI kaNe azva haranArane kahyuM " tuM rathamAM besI vaDe kAra ke huM rathamAM beThA che. sAmAe kahyuM "mAre ratha, hAthI, TeInI jarUra nathI. cAla havuM hoya te ApaNe pIThathI laDIe, kaNe kahyuM tuM chatate hoya te bhale te mAre evuM nIca yuddha khape nahi deva prasanna thaze. ane sAcuM rUpa vikuvI ne kahevA lAge, 'ke "InDe tamArI jevI prazaMsA karI hatI tevAja tame che. mATe prazna thayo . kaka varadAna mAge, koNe kahyuM dvArikAmAM upadrava na thAya tevI koI vastu Apa. ra ane huM A tamane eka lerI ApuM chuM. te zerI nagaramAM vagADaje eTale nagaramAM ThAI : ke upasarga nahi thAya. tyArabAda deva aMtardhAna thayo. ane ku vAne kahA. - zrI kRNa cha cha mahine A bherI vagaTAvatA ane drAkSa nirUpada hA lerI pAlakane lobha lAgyo. teNe bherInA TukaDA dravyathI ane vezyA. ane tene kAne banAvaTI TukaDA joyA. Ama jate divase bherI nAmI nIvaDI. mane A . paDatAM teno nAza karyo. ane aThThama tapa karI pharI bIjhI che . A patra :dhanavaMtarI ane vetarI nAmanA be vivone vyApanI ki mA dAi tA. 1-4 tarI pApavALI cikitsA karatuM hatuM. ane varadA ni iiiraTA ka ha ha . Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 www. ( [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa vAnane pUchavAthI zrIkRSNe jANyuM ke, dhanvaMtarI alabhya che. ane vaitaraNI bhatmya che. dhara tarI marIne sAtamI narake jai saMsAra rakhaDaze. ane vaitaraNI ahiMthI marI vidhyAcaLamAM vAnara thaze ane tyAM bhUlA paDelA muninI cikitsA karI sahasrAra - devalAke jaze. A pachI zrIkRSNe dhImedhIme bhAvuka ane haLavA pariNAmI atyA. zrIkRSNa ane vIre sALavI. dvArikAmAM vIre nAme eka sALavI rahete hatA. te kRSNano parama bhakta hatA. ane kRSNane pUchyA sivAya jamatA nahi. zrI kRSNe neminAtha bhagavAnanA upadezathI cepamAsAmA ghara bahAra nahi nIkaLavAnA abhigrahe lIdheA hateA. AthI vIrAne cAra mahinA sudhI kRSNanAM darzana ke pUjana thayAM nahi. ane teNe cAra mahinA sudhI anna na lIdhu. AnI khakhara zrIkRSNane paDI. tyArathI vIrAne mATe tenA dvAra abhaMga rAkhyAM. zrIkRSNe je devasathI bahAra nIkaLavAnuM aMdha karyuM te divasa devapeAThI agiyArasanA nAme ane jyAre ahAra nIkaLavAnuM rAkhyuM te divasa devauThI agiArasanA nAme prasiddha thayeA. J zrIkRSNe je kAI dIkSA leze tene huM aTakAvIza nahi, paNa putranI jema ... dIkSA saheAtsava karIza evA abhigraha bhagavAna pAse lIdhe.' A arasAmAM eka vakhata zrI kRSNunI putrIe namavA AvI. teNe tene kahyuM tame dAsI thaze! ke svAsinI ?" chekarIoe kahyuM svAminI' kRSNe kahyuM 'svAminI thavuM hoya te dIkSA le.' putrIoe pitAnuM vacana mAnya rAkhyu. ane dIkSA lIdhI. pazu eka putrIe mAnI zikhavaNIthI kahyuM mAre dAsI thavu che. ?" kRSNe vicAyuM ke mArUM saMtAna saMsAramAM rakhaDe tema na thavu oIe-mAre te saMsArathI khacI sacama mAge jAya tevA sava prayatna karavA joIe. A prayatna karyo chatAM paNa jo sa sAramAMja paDe pachI jevu tenuM bhAgya.' putrIne te vakhate te rajA ApI paNa te putrIne keTalAka divasa bAda vIrA sALavI vere paraNAvI ane tene kahyuM ke, tuM tenI pAse badhuM gharanuM kAma karAvaje ane je tArUMna mAne te phaTakAraje, paNa mArI putrI che ema mAnI tuM upekSA karIza te tane sajA thaze' vIrA kRSNanI putrI ketumaMjarIne ghera lai gayo. paNa ketuma MjarI vIrA upara hukama calAvavA lAgI ane khelAvA mAMDI, tu kALI jevA che. bhAna vinAnA che. ' vIrAe krodhathI dAraDAthI khUba phaTakArI. te zatI zrutI pitA pAse AvI. pitAe kahyuM te tArA hAthe dAsI paNa mAgyuM che. ane dAsIpaNuM, te Avuja hoya ne?" putrIe kahyuM pitA mA kara. maneM A javIrAnA majAmAMthI choDAvA ane svAmipaNuM' apAve." kRSNe tene bhagavAna pAse dIkSA apAvI. zrIkRSNe vaMdanathI upAje la tIrthaMkara nAmakara eka vakhata kRSNa neminAtha bhagavAnanI sAthe jeTalA sAdhu hatA te sarvane dvAdazA vatta'va'dane vAMThavA mAMDyA kRSNanI sAthe AvelAoe keTalAka sAdhune vAMdhA tyAM sudhIte zaramAzae vaMdana karyuM. paNa pachI te aTakyA. mAtra kRSNanI sAthe sarva sAdhune va karavAmAM eka vIrA sALavI ja rahyo. vana karyo bAda kRSNa bhagavAnane Rtu. meM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra ] 117 traNaso sATha yuddha khelyAM paNa temAM koI divasa ATale thAka lAgyo nathI." bhagavAne kahyuM "Aje tame ghaNo thAka utAryo che ane karmamaLa ocho karyo che. kAraNake tame A vadanathI kSAyika samakita ane tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM che temaja sAtamI nArakInuM AyuSya trIjI nArakIe lAvyA cho. kaNe kahyuM "bhagavAna je Ama che te huM pharI eka vAra vaMdana karuM ane mAruM narakanuM AyuSya sarvathA jAya." bhagavAne kahyuM "e samaya gaye. atyAra sudhI tame karela vaMdana caDhatA pariNAmavALuM niSkAma bhAva vaMdana hatuM. have IcchApUrvakanuM dravya vaMdana thaze vIrAe tamArI sAthe sarva sAdhune vAvA chatAM dravyavadana hovAthI tene khAsa lAbha maLyo nahi. teNe te kevaLa tamAruM anukaraNuja karyuM che." bhagavAne dezanAmAM AThama, caudaza, vigere parvanuM mahAmya varNavyuM kaNe bhagavAnane kahyuM "badhAM parve uttama che. paNa huM rAjakAryamAM vyagra hovAthI te badhAM ArAdhI zaka tema nathI te koI eka mahAna parva batAve. bhagavAne mauna ekAdazI batAvI ane kahyuM ke A divase jinezvara bhagavAnanAM deDha kalyANaka thayAM che. A divasanI mauna sahita upavAsathI karAyela ArAdhanA kalyANakArI che. A pachI kRSNa mauna ekAdazI ArAdhavA mAMDI. haNu RSi. A daMDhaNaSi eka gherathI bIje ghera phare che. paNa yogya bhikSA na maLavavAthI pAchA phare che. ane upavAsa upara upavAsa Adare che. eka vakhata kRSNa bhagavAnane pUchyuM ke kaMTha ne bhikSAno aMtarAya kema che?" bhagavAne kahyuM pUrvabhave te eka pArAzara nAme brAhas hato. te kheDUta ane baLadene bhejana samaya thAya tyAra pachI paNa eka eka vadhu ATe khetI karAvato. A aMtarAya karmathI tene Aje bhikSA maLatI nathI" kuSNu bhagavAnane vAdI pAchA pharatA DhaMDhaNane dekhI hAthI uparathI utarI page lAgyA. A joI eka dRSTie tene modaka laherAvyA. DhaDhaNune lAgyuM ke "Aja mAruM aMtarAya karma tUTayuM. te bhagavAna pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke "bhagavaMta! mAruM aMtarAya karma kSINa thayuM ke nahi ? bhagavAne kahyuM DhaNa ! tane bhikSA kaNe vAMdhA tethI maLI haju tArU aMtarAya kama bAkI che. DhaMDhaNa bhikSAne nijIva bhUmi upara pAThavavA lAgyA. vicAryuM ke pUrva upAdana karela kama aho kevuM duranta che. Ama bhAvanA zreNimAM vadhatAM temane kevaLajJAna thayuM. rathanemi ane rAjula. bhagavAnane vaMdana karI rAmatI pAchAM phare che tevAmAM varasAdanuM jhApaTuM paDyuM rAjimatInA cIra bhIMjAyAM. te eka guphAmAM piDAM ane vastra chuTA karyo. te gulAmAM agAuthI AvI kAusagAne rahela rahanemie tene joI. tethI tenuM citta cakaDoLe caDhaya tene dhyAna choDayuM. ane te bolyo "suMdarI! AvA suMdara zarIrane tapaNe zA mATe te che ke rAjImatie svara oLakhe ane samajI ke A rahanemi che teNe vadhI che. hatAM ane bolI kahe rahenemi! tame yAdavakulanA temanAnA nAnA bhAI saMma Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 [laghu triSaSTizalAkA purta lIdhe che. ane jANe paNa che ke sAdhvI sAthe ziyaLa cUkanAra narake jAya che ane bhave bhava durlabhadhi bane che. mArI A kAyAmAM zuM bharyuM che! kevaLa te maLamUtranI kayArI che. tame ghara kuTumba ane strI choDayAM che ane te cheDela vastune IcchI tame AkhuLane na lajA, agadhana sarSa jevA kura prANIo marI javuM pasaMda kare che. paNa vaselara pharI letA nathI" rAjamatie rahaneminA mana upara vijya meLavyuM. ane teNe tene saMyama mAMge derI samagra nArI jAtamAM uccattara sthAna dharAvyuM. A pachI rahenemie rAmatInI kSamA mAMgI. bhagavAna pAse duzcaritranI AlocanA lIdhI. ane eka varasa chamaratha kALa vItAvI kevaLajJAna pAmyA. pAlake ane zAMbanuM prathama vaMdana. bhagavAna eka vakhata giranAra parvatanA sahassAmravanamAM padhAryA kaNe pAlaka zAMba vigerene kahyuM "je savAre bhagavAnane prathama vAMdaze tene huM eka suMdara arthe ApIza." pAlake vahelA uThI ghaDA upara besI tyAM jaI bhagavAnane vAMdhA ane zANe prabhAte uThatAMnI sAthe bhAvathI ghere rahI vaMdana karyuM. zrIkRSNa bhagavAnane pUchayuM A bemAMthI prathama Apane keNe vaMdana karyuM bhagavAne kahyuM " zabe bhAvathI ane pAlake dravyathI prathama vaMdana . karyuM che. zAMba bhavya che ane pAlaka abhavya che. kaNe zabane azva ApI mahAmahalika banAvyuM. ; [15] . * dvArikA dAha. , ' . ' ' ? : eka vakhata zrIkRSNa neminAtha bhagavAnane pUchayuM "he bhagavAna! dvArikA, yAda, ane mAre niza zI rIte thaze?" bhagavAne kahyuM "he kaNa dvaipAyana RSine madirAthI apa banelA tArA zAMba kumArAdi putra, mAraze. tethI krodhAyamAna ela te devathaI yAdave sahita dvArikAne bharimabhUta karaze. 'ne jarAkumArane hAthe tAruM mRtyu thaze.' , , * * zrIkRSNa jevA hajArenAM pAlakanA mRtyuklakathI bacavA jarAkamAre dvArikA choDI " koI nirjana jaMgalamAM Azraya lIdhe. ane kRSNa dvArikAmAM uddaghASaNA karI ke , dArU . ane dArUnA sAdhano tyAga kare. dArU pInAra rAjya gunegAra gaNAze. lokee dore , ane dArUnA sAdhane kacarAnI peThe phagAvI dIdhAM. , baLarAmanA sArathi siddhArtha A bhaviSyavANI sAMbhaLI ane baLadevanI , . rajA laI dIkSA lIdhI. paNa baLadeve jatAM jatAM tene kahyuM ke "tadevalokamAM jAya te mane -SittimAM kaI prasaMge sAce rahe lAvaje." siddhArtha tapa-tapI sIdharma devaleke gayA , pAyane karela niyANuM.. . ' - : , vaizAkhane unALe hate. zAMba Adi cAdava kumAre tRSAtura hatA. tevAmAM eka sevaka vaLAM thALAmAM karela madhura pINuM lAvyA. cAdava kumAre e pUrve nAMkheladArathI praja- ' Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI neminAtha caritra | 119 m bela te pANI piTa bharI pIdhuM. ane temane ghena caDhayu dArUmAM cakacUra banelA cheDe dura gayA tyAM teoe haipAyanane tapa tapatAM dekhyA. ane teo bolyA ke "Aja RSi dvArikAne nAza karavAno che. mAromArA karatA keIe temanA upara pathara te keIe pATa vigere mArI maraNatola banAvyA. munine koi upajo ane te bolI uThayA ke "mArA sapanA prabhAvathI huM yAda sahita dvArikAne nAza karanAra thAuM." kRSNa baLadeva A samAcAra sAbhaLI deDI AvyA. ane sanine khamAvatA kahevA lAgyA ke "mahAmuni! Apa dayAnA sAgara cho! tapasvI che. A uddhata ane madathI bhUlelAe sAmuM na juo ane krodhane saharA. paNa kodhamAM dhamadhamela kaipAyana AgaLa sarva niSphaLa gayu. kaipAyana krodhamAM dhamadhamate mRtyu pAmI agnikumAra deva thayo ane dvArikAnA nAzanA avasaranI rAha joto rahyo _kRSNa dArikAmAM pAchA pharyA ane udyoSaNA karI ke "dharmamAM dIla joDe dvArikA upara maraNatela bhaya kayAre AvI paDaze te nakkI nathI. AthI pradyumna, zAba, niSadha, umuka, sAraNa satyabhAmA, rukimaNI ane jAbavatI vigeree dIkSA lIdhI. kRSNa kahyuM. "samudravijayAdine dhanya che ke temaNe dIkSA laI svaya sAdhyuM. huM abhAgI dIkSA na laI zako." bhagavAne kahyuM " kRSNa! vAsudeva niyata narake janAra che. te trIjI narake jaIza. chatAM tuM bhAgyazALI che kAraNake AvatI covIzImAM bAramA amama nAme tIrthaMkara thaIza" kRSNane AthI kAMIka zAMti vaLI. dvArikAne agnithI nAza. dvArikAmAM harahaMmeza tapa, tyAga ane dhamanuM vAtAvaraNa jAmyu. sau kaI kayAre tyu Avaze tethI bhaya pAmavA lAgyA paNa divasa jatAM te visarAyuM. ane pharI dvArikA tapa tyAga viheNa banI. A avasare agnikumAra banela traSie cAre bAjuthI dvArikAne saLagAvI. mATI mahelAto kakaDabhUsa karatI paDavA lAgI. devakI, vasudeva ane rohiNI rathamAM besI dvArikAne daravAje AvyA nagaranAM dvAra bhIDAyAM. kRSNa pATu mArI daravAje teDayo. tyAM ratha jamInamAM utaryo. cAre bAju cIse, bacAva! bacAve ! nI bUma sivAya kAMI nahatuM. agni jotajotAmAM ratha sudhI pharI vaLe. vasudeve kRSNa ane rAmane kahyuM "tame amane choDI cAlyA jAo. bhavitavyatA karavAnI nathI. temaNe bhagavatanuM zaraNa lIdhuM ane temanI sAme agni zaraNu banyA. hajAre yuddho khelanAra, lakhanA tAraNahAra, koDe kuTumbIothI samRddha, yAdavakaladIpaka kRSNa ane baladeva, sagA sevaka ane lakSamI vihoNA azaraNa sarakhA dvArikA sAme ubhA rahyA. cha mAsa sudhI dvArikA saLagI ane samudranA mojAe tene tANa dariyA bhegI karI. kRNa mRtyu kRSNa ane balarAma pAMDavonI nagarI tarapha cAlyA. jatAM jatAM te be kezAbhavanamAM AvyA. kRSNa baladevane kahyuM bhAI! mane tuSA lAgI che, pANI vinA mArU gaLuM mUkAya che baladeva pANI levA cAlyA. kRNa paga upara paga caDhAvI (tA. dukhanA vicAre ane jaMgalanA ThaMDA pavane temanA nayana miMcAyAM. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 [ laghu tri izalAkA puruSa * A arasAmAM bArabAra varasathI jaMgalamAM rakhaDate jarakumAra tyAMthI pasAra thA. teNe cheTethI kRSNanA pagane mRgalecana mAnI jIvanahAraka tIra pheMkyu, sIdhuM te kRSNanA pagamAM peThu. kRNe bUma pADI kahyuM ke "tIra mAranAra e keNa che?' sAmethI javAba A. "vasudevane putra huM jarAkamAra !" ema bolate jarAkamAra doDate Avyo, kRNane joI dhrusake dhrusake reI paDaze ane kahevA lAgyuM ke "bAMdhava! tArA kAraNe dvArikA cheDI. bAdhava cheDayA ane mAnyuM ke mArA kalaMkI hAtha kRSNanA prANa haranAra na bane paNa huM hatabhAgIpaNAthI mukta na bane." kRSNa kahyuM "jarAkumAra ! bhavitavyatA maTatI nathI. samagra dvArikA nAza pAmI ane huM tenI pAchaLa jAuM chuM. mArA gayA pachI balarAma nahi Ave. have mAtra cAdanI kuMpaLa eka tuM ja che. A kaustubha ratna laI tuM jA. ane, pAMDene samAcAra Apaje ke kRSNasahita dvArikA jagatamAMthI nAmazeSa banI." A pachI kRNe arihaMtAdinA cAra zaraNa lIdhAM. zrI neminAtha bhagavaMtane temanI dizA tarapha DhIMcaNa upara mAthuM namAvI namaskAra karyo. dIkSA lenAra bAMdha, putro ane strIone anumodana ApyuM" A pachI A dhArA tUTI ane te phodhamAge vaLI. depAyana RSinA nAzamAM mana parovAyu ane ArtadhyAnathI mRtyu pAmI kachu trIjI narake gayA. . zrIkRSNa soLahajAra varSa kumAra avasthAmAM, chapunavarSa mAMDalikapaNAmAM, AThavarSa digavijayamAM ane navase vaza varSa vAsudevapaNAmAM ema kula haMjAravarSanuM AyuSya bhegavI navamAM vAsudeva thayA. baladeva pANInA daDi laI Avyo. ane kRSNane DhaDhaLI kahevA lAgyA bAMdhavA uThe le A pANI paNa kaNe kAMI javAba na dIdhe. "bAMdhava zA mATe abolA le che ? mArA prANa tamArA abole jatA raheze. tyAM te pagamAM bANa dIThuM, baladeva -camakI. ane bolI uThace kayA TuTe ughane lAbha laI A bANu mAryuM. paNa hajAre bANane jhIlanAra kRSNa zuM A eka bANe mRtyu pAme ? baladeva moha mahita anyA. ghaDIka maDadAne upADI phare che te ghaDIka nAca kare che.. baLadeva dIkSA ane sarvagamana. , , - - deva banela siddhArthe avadhijJAnathI A sarva joyuM. te turta tyAM Avyo teNe baladevanI sAme patthara upara kamaLa pavA mAMDayuM. baLadeva ha. patthara upara te vaLI kamaLa yAtuM haze deve kahyuM "mRtyu pAmelA te sAjA thatA haze." deve parvata uparathI ratha utAryo ane sapATa jamIna AgaLa bhAMgI nAMkhyo. baladeva ha. "parvata upara sAcavIne lAvyA. ane sIdhI jamInamAM bhUkA uDAvyA. deve kahyuM "kRSNa hajAre yuddhamAM mRtyu na pAmyo paNa jarAkumAranA ANe mRtyu pAmyA che. jarakumAra hAla pAMDavo pAse gaye che. huM siddhArtha nAme- tAre sArathi che. ane bAdha ApavA Avyo chuM" baladeve mRtakane agni saMskAra karyo. A pachI ala vidyAdhara RSi pAse dIkSA lIdhI ane tugikaparvata upara tapa tapavA mAMDyuM. siddhArtha deva tene rakhavALa banyA. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prI neminAtha caritra ] baLadeve dakSAbAda suMdara cAritra pALavA mAMDayuM. eka vakhata te bhikSA mATe nagaranA parisaramAMthI pasAra thatA hatA tyAre pitAnuM rUpa jovAmAM magna banela kuvAne kAMThe pANI bharatI keI strIe ghaDAne badale chokarAne pAke dekhI rAma RSie nagaramAM bhikSA mATe javAno tyAga karyo. parvata upara tapa tapatAM rAmaSie jaMgalamAM zamanuM rAjya phelAvyuM. eka mRga jAtismaraNathI temano bhakta banyo. ane necarI mATe te temane laI jato. eka vakhata jaMgalamAM rathakAre AvyA. mRga munine gocarI mATe rathakAra pAse lAvyo. rathakAra umaLakAbhera sunine vahorAve che mRga ahedhanya A rathakArane ke je A suMdara lAbha che. ane sani AvA bhAvikanA bhAvanI vRddhimAM huM nimitta na banuM te bIjuM ke bane ? te vicAramAM che. tevAmAM vRkSanI DALa paDatAM traNe mRtyu pAmI pAMcamA devalokamAM devapaNe upanna thayA. Ama karaNa karAvaNane anumodana sarakhAM phaLa nipajAve te pada caritArtha thAya che. balabhadra sATha mAsakhamaNa, sATha pAkSakhamaNa. ane cAra cAturmAsika tapa tapI che varSa cAritra pALyuM. ane kula bAraso varasanuM AyuSya bhogavyuM. pAMcamA devalokamAM gaela baLabhadde avadhijJAnathI trIjI narakamAM kRSNane je. teNe RAthI kRSNane upADo. paNa kRSNane vadhu duHkha thavA mAMDayuM tethI choDI dIdhe paNa jagatamAM kRSNanuM nAma denAranA vAMchita pUrI teNe tene prabhAva vadhAryo (17) neminAtha bhagavAnanuM nirvANa jarAkumAre pAMDane kaustubharana batAvI kRSNasahita dvArikAne nAza jaNAvyuM varSa paryata pahoe zoka rAkhyo ane dIkSA laI siddhAcala jaI eka mahinAnuM aNusaNa karI siddhigati pAmyA ane draupadI brahmadevalekamAM gaI - zrI neminAtha bhagavAnane aThArahajAra sAdhu, cAlIsa hajAra sAdhvI, cArase cauda pUrvadhArI, paMdarase avadhijJAnI. paMdara vekiya labdhivALa, teTalAja kevaLajJAnI, ekahajAra manaH paryAvajJAnI, Aso vAdI, ekalAkhaogaNasIttera hajAra zrAvaka, ane traNa lAkha ogaNacAlIza hajAra zrAvikA ATale parivAra ghA. prabhu pitAno nikAla samIpa jANuM giranAra parvata upara padhAryA tyAM prabhue jagatanI dayA khAtara ahiM dezanA ApI. tyAM ghaNuM pratibodha pAmyA ane temaNe tAdine svIkAra karyo. bhagavAna neminAthe pAMcase chatrIsa sAdhue sAthe pApagamana aNuzaNa svIkAryuM. aSADha suda AThamanA divase citrA nakSatramAM prabhu saMdhyA samaye nirvANa pAmyAA pachI temanI sAthe anusaraNa karanAra sunio paNa muktipada varyA pradyumna zAMba vigere kumAre, kRSNanI ATha paTarANIgo, bhagavaMtanA bhAIo, bIjA paNa ghaNA sAdhao ane rAjImatI vigere sAthvI paramapadane prApta thayAM. bhagavAnanA bhAI rahanemie cAra varSa gRhasthAvasthAmAM, eka varSa dhastha avasthAmAM ane pAMcaso varSa kevI Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa, paNAmAM ega navasA eka varSanuM AyuSya sa pUrNa karI muktipada pAmyA. rAjImatIe pazueja pramANe peAtAnuM navasA eka varSanuM AyuSya sapUrNa karI 'muktine varyAM. - indrAdi devAe prabhunA temaja anya muninA dehanA yathAvidhi agnisa sTAra karyAM. dADhA Adi avayavA yathAceAgya vaheMcI lai prabhunA nirvANusthAne indre vaidbhaya ratnanI zilA upara bhagavAnanA nAma ane lakSaNu lakhavApUrvaka eka caitya anAvyuM, tyArabAda nadIzvare dvIpe jaI dhruvA nirvANeAtsava ujavI svasthAne gayA, neminAtha bhagavAne traNusA vaSa~ kumArAvasthAmAM, chAstha ane kevaLIpaNAmAM sAtaso va emaeka hajAra varSanuM AyuSya lAgavyuM. naminAtha bhagavAnanA nirvANu pachI pAMca lAkha varSa AdazrIneminAtha bhagavAnanuM mekSagamana thayu. A pramANe bAvIsamA zrIneminAthabhagavAna, navamA maLadeva rAma vAsudeva kRSNa ane prativAsudeva jarAsagha caritra saMpUrNa AThamuM parva saMpUrNa. brahmadatta cakravarti caritra. pUrva bhava varNana. brahmadatta cakravati zrI neminAtha prabhunA tIrthamAM thayelA che. ' A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM sAketapura nAmanuM nagara hatu. te nagaramAM caMdrAvata sa nAme rAjAne municaMdra nAme putra thaye.. cauvanavaya pAmatAM tene paraNAvavAmA Avyo. samaya jatAM teNe sAgaracaMdra muni pAse dIkSA grahaNa karI. eka vakhata sAthanI sAthe vihAra, karatAM karatAM municaMdra muni eka gAmaDAmAM bhikSA mATe gayA. bhikSA laIne Ave teTalAmAM ' te sAthe prayANa karyuM. sAthenI pAchaLa jatAM te muni aTavImAM bhulA paDayA. tevAmAM madhyAna . samaye cAra gAvALA malyA. cAra gAvALAe temanI zuzruSA karI. munie temane dezanA ApI. AthI bhadrika pariNAmI cAre jaNAe dIkSA lIdhI. temAM e jaNu cAritranI avajJA kare che ane kahe che ke " A sAdhunA veza aa sArA che. paNa snAnAdi vinA zarIranI zuddhi kevI rIte thAya ? melAM vastra paheravAM, dAMta sApha na rAkhavA ItyAdi mahA kaSTa che. Ama cAritranI virAdhanA karI e jaNu devalAkamAM gayA. ane 'bIjA e'jA zuddha cAritra pALI mAkSe gayA. + devaleAkamAMthI cyavI te anne gAvALanA jIva dazapura nagaramAM zAMDiltha nAmanA brAhmaNanI jayavatI nAmanI dAsInI kukSine viSe joDale janma pAmyA. yauvanavaya pAmatAM pitAnI AjJAthI kSetranI rakSA karavAmATe anne bhAIo gayA. madhyAna samaye te emAMthI ' Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI brahmadatta cakavati caritra ]. 123 eka jaNa kSetra samIpe AvelA vaDanA jhATha nIce zItaLa chAyAmAM sUto. tevAmAM te vaDanA polANamAMthI eka sarSa nIkaLyo. ane te sUtelAne page karaDyo. te vakhate devagathI bIjo bhAI paNa tyAM AvyuM. teNe sapane je. ane kahyuM ke "are durAtmana ! mArA bhAIne haNIne tuM kayAM jAya che? " evAM tenA vacana sAMbhaLIne kodhita thaelA sarve kudIne tene paNa DaMza dIdho. banne bhAIo mRtyu pAmI bIjAbhavamAM kAliMjara nAmanA parvatamA hariNInI kakSimAM mRgapaNe utpanna thayA. ahiM paNa teo paraspara atisneha yukata thayA. ekadA koI zikArInA bANa prahArathI maraNa pAmIne trIjAbhavamAM gaMgA nadInA kinAre haMsInI kukSine viSe joDale haMsapaNe utpanna thayA. te bhavamAM paNa teo paraspara snehavALA thayA. teo gaMgA kinAre rahelA kamaLanA taMtu khAI pitAnuM jIvana pasAra karatA hatA. tevAmAM koIka zikArIe temane mArI nAMkhyA. cothA bhave sAdhuveSanI niMdA karavAnA phaLathI kAzImAM bhUtadatta nAmanA caMDALane ghera citra ane saMbhUti nAme utpanna thayA. pUrva bhavanA sanehane lIdhe paraspara teo khuba premavALA banyA. A samaye vArANasI nagarImAM zaMkha nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene namuci nAme pradhAna hate A pradhAnane paTarANI sAthe neha baMdhAze. ane tethI banne gupta rIte bhAga bhogavavA lAgyAM. rAjAne AnI khabara paDI. AthI teNe pitAno uThThANuM na thAya te bIke gupta rIte nasacine mArI nAMkhavA bhUtadatta caMDALane seM. bhUtadate vicAra karyo ke "mArA putra haziyAra che. paNa caMDALa hovAthI tene koI bhaNAvatuM nathI. je A pradhAna jIvavAnI IcchAe bhaNAvavAnuM kabUla kare te huM tene bacAvuM. ema vicArI namucine pitAnA mananI vAta kahI. teNe bhaNAvavAnuM kabUla karyuM. caMDALe tene pitAnA gharanA yarAmAM gupta rIte rAkhyo. ahiM teNe citra ane saMskutine thoDA vakhatamAM sakaLa zAstranA pAragAmI banAvyA. paraMtu teno vyabhicArIpaNAno cheSa nahi gayela hovAthI caMDALanI strInI sAthe pyAramAM paDo. A vAta jate divase caMDaLanI jANamAM AvI. teNe namucine mArI nAMkhavAno nirNaya karyo. paNa citra ane saMbhUtine AnI khabara paDatAM namucine nasADI mUko. namuci tyAMthI nAsI hastinApura AvyuM. ane sanaskumAra cakrIne tyAM pradhAnapaNe rahyo. A bAju citra ane saMbhUta bIjI kalAo sAthe saMgItakalAmAM paNa pravINa thayA hatA. eka vakhata A banne bhAIo hAthamAM vINA laI nagaranA cekamAM saMgIta karavA lAgyA. emanA nAde nagara gADu banyuM. keIe temanI nAtajAta joI nahi ane jema vAMsaLInA avAje haraNIyA bhegAM thAya tema nagaranI ojhala rahenArI strIo paNa gharanA kAmakAja mukI temanuM saMgIta sAMbhaLavA AvavA lAgI. lekanAM TeLeTeLAM temanI pAchaLa ulaTavA lAgyAM. AthI pavitraparAyaNa ane AbhaDacheTathI bInArA lokee rAjAne vinati karI ke he deva! A be caMDALAe gItathI AkaSI sarva nagarane malina karyuM che. rAjAe AthI temane nagaramAM nahi pesavAno hukama Ape. citra saMbhatine rAjAno hukama ghaNuM Akaro lAgyo paNa temAM temane upAya na hato. eka divasa vaNArasImAM kaumudi mahotsava hatuM. lokenA ToLe ToLAM gItagAna Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 [ lalluM triSaSTi zalAkA puruSa. gAtAM nIkaLyAM. ziyALano zabda sAMbhaLI khIjuM ziyALa elI uThe tema citrasa bhRta mAthe bhurakhA enrI' nagaramAM dAkhala thayA ane tINA svare temaNe paNa gIta AraNyuM. temanA gIta AgaLa sarvenAM gIta AkhAM thayAM. leAkAnAM ToLeTALAM temanI AgaLa jamA thayAM: temA koI kautukIne A gAnAra koNa che? te jANavAnI IcchA jAgI. teNe murakhA kheMcI kADhayA. leAkAe joyuM to murakhAmAMthI khIjuM kAMI na nIkaLatAM citra ane saMbhUta nIkaLyA. kSaNabhara jenA gAne mAthA dhuNAvatA hatA te leAkAe are AcaDAya ! mArA ! mAre ! temaNe AkhuM nagara abhaDAvyu.' ema kahetA jenA hAthamAM je AvyuM te laIne mAravA lAgyA. kAI e patthara teA keie rADAM, te koIe chUTI lAkaDIe temanA tarapha phekavA mAMDI. ane Ama haDakAyA kuttAnI peThe sArasA leke temane nagara bahAra mUkI AvyA. citra--sabhUtanA gAtra lenA mArathI DhIlAM thayAM tema tenI sAthe temanAM mana paNu DhIlAM thayAM. temane lAgyuM ke zvAne ApaNI kaLA pasa' che paNa A zarIramAM rahela.. hAvAthI tyAjya che. leAkeAnI dRSTie ApaNAM zarIra ghRNA pAtra che to ApaNe A zarIrane rAkhIne zuM kAma che?" tema vicArI apApAta karavAmA niSNuce eka parvata upara caDhayA tevAmAM temane eka 'mahAmuni maLyA. ane temaNe kahyuM ke jhaMpApAtathI zarIranA mAza thaze. paNa kamanA nAza thavAno nathI., tene mATe to tapatapI kalyANa sAdhI zarIrane tyAga, kazuM te uttama che.' muninI A vAta temane rRcI ane te sAdhu thayA. zarIra upara muddala darakAra rAkhyAdhinA temaNe chaThTha aDresa, vigere dustaya tapI mAsa khamaNu AraMbhyuM, Ama tapatapatA teo banne hastinApura najIka AvyA. 1 4 eka vakhata bhUti muni mAsakhamaNune cAraNe hastinApuramAM bhikSA mATe padhAryAM. namucie tapaHkRza ane veza parAvartana pAmela hovA chatAM temane tuja oLakhI kADhayA. pazu 'pApA lavaMga kri: nyAye tenA hRdayamAM aneka AzA kuzakA thavA mAMDI. tene lAgyu ke 'mArUM samagra ritra, A muni jANe che, ane rakhene te kAine vAta kare to mArI pratiSThA ane AkharUnuM zuM thAya ?" taNe jIta sevakone AjJA karI ke "A sunine gaLacI pakaDI bahAra kADho.' sevakoe munine gaLacI pakaDI tiraskAra pUrvaka bahAra kADhayA. agnithI zItaLa jaLa paNa uSNu thAya tema te zAtamUrti zrumi ttiraskAre ugra manyA. ane temanA mukhamAMthI vALAe kADhatI teolezyA " pragaTI. nagaraye bhaya pAmyA. sanakumAracakrI paNa AvI munine page paDayA. ane vinati karavA karavA lAgyA ke huM kSamAsAgara! mahAmuni ! ApyALu che. apakArI upara paNa dayA rAkhI ApakSamA Ape A vAtanI khabara citra munine paDI. ane te pazu tyAM AkhyA. temaNe vividha zAsravacanathI temane zAMta pADayA. A pachI munine lAgyu ke krodhanuM kAraNu zarIra che. kAraNa ke AhAra levA jatAMja krodhanuM kAraNu thayu. Ama vicArI ane muni bAMdhavAe AhArano tyAga karI aNusaNu svIkAryuM ' 1 dezamALA vigeremAM jhaMpApAta karavA gayA tyAre 'tame kahyuM tema che. ' paDaze nahiM tema pAchaLathI munie Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI brahmadatta cakravarti caritra ] 125 _munino kepa zAMta thayo paNa munino aparAdha karanAra koNa? te zodhatAM rAjAne namucino pato lAgyuM. cAkIe pharI koI aparAdha na kare te AzAe namucine gaLe pADI muni AgaLa dharyo. paNa saMbhatimunie mRtyumukhamAM jatAM namucine choDAvyA. Ama chatAM karmacAMDALa namacine cakIe nagara bahAra kADhI mUkayA. eka vakhata sanakamAra cakrInI strIratna sunaMdA pitAnI zeko sAthe munine vadana karavAmAM AvI. saMbhatimanine vadana karatAM tenA vALanI laTa muninA caraNe spazI. muninuM citta sAjANuM aNusaNuM karyA chatAM mArA tapanA phaLathI AvatA bhavamAM AvuM strIratna mane maLe te kevuM sAruM evuM niyANuM karyuM. A vAtanI khabara citramunine paDI. teNe temane samajAvyA ane kahyuM ke "micchAdata daI dhyAna mAge tame tamAruM mana vALe paNa A samajAvaTa tenI viSayecchA AgaLa niSphaLa nivaDI. chevaTe bane muni ba dha mRtyu pAmI sIdhama devalokamAM devapaNe utpanna thayA. - citrane jIva pahelA devalokamAMthI cyavI parimatAla nagaramAM dhanADhya zeThane putra thayA. ane saMsmRtine jIva tyAMthI eNvI kapilyanagaranA brahmarAjAnI rANuM culanInI hathine viSe cauda svamasUcita suvarNavarNavALa bahAdatta nAme rAjaputra thayA. brahArAjAne mANathI adhika kAzInA rAjA kaTaka. hastinApurano rAjA kaNerUdatta, kezaLano rAjAdI ane caMpAne rAjA supacala ema cAra mitro hatA. A pAce jaNa pitAnA aMtaH 3ra sahita ekaeka varSa eka bIjAnA nagaramAM rahetA hatA. eka vakhata A pAce mitre kApatyanagaramAM AnaMdapUrvaka jIvana pasAra karatA hatA. tevAmAM acAnaka brahArAjA zULathI tyu pAmyuM. AthI cAre mitroe vArApharatI ahiM rahI brahmadatta uMmaralAyaka thAya tyAM rAjya sAcavavAnuM mAthe lIdhuM. prathama varSa A kArya dIrgha saMbhALyuM paNa dIrghane 1lanA sAthe rAjyakAryane aMge vadhu paricaya thatAM te teNImAM Asakta banyo. 0 nAne paNa brahmadara dIdhuM ane cUlanInuM A duSTa samajI gaye hate. te eka vakhata AtApuramAM kAgaDo ane kokilAne laI gayo. ane tene mAratAM kahyuM ke A kAgaDA ane kokilAnI peThe je mANaso vyabhicAra karaze tene huM barAbara zikSA karIza." zradattanI A bALA dIne AkarI lAgI. viSayalubdha culanIe tene bhaya rahevA kahyuM ane jaNAvyuM ke "tame bhaya pAmo nahi e te bALaka che." samaya to pharI brahmadatta bhadrajAtanI hAthiNI sAthe halakA hAthIne lAvI kahevA lAgyuM ke 'AvA aparAdha karanArane huM jIvate, haNI nAMkhIza." daIne have dhIraja rahI nahi. teNe phUlanIne kahyuM ke te brahmadatta nahi nahitara huM nahi." cUlanIe kahyuM "putra jevA putrane mAtA thaI kema ghAta karUM? kAmadIrve kahyuM huM haIza te tAre ghaNA putra thaze." viSayavihvaLa cUlanI chevaTe narama paDI ane teNe kahyuM ke "kemAM ApaNI niMdA na thAya tevI koI caktipUrvaka A kAma pAra pADIzuM.' A pachI gupta rIte eka lAkSAgRha banAvyuM ane brahmadattanA lagna pachI, jyAre temAM te sUI rahe tyAre tene pheMkI mAravAnI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 " [ ladhu triSaSTi zalAkA puruSa. goThavaNa karI. A sugupta vAta rAjabhakta dhanumaMtrInA khyAlamAM AvI gaI. AthI teNe vRddhAvasthAnuM bahAnuM kADhI dII pAsethI rajA laI eka dAnazALA kADhI-dharmakAryamAM parAvo. ane keI na jANe tevI rIte lAkSAgRhathI bahAra nIkaLatuM eka gupta bheMyaruM banAvyuM. temaja potAnA putra varadhanune brahmadattanI rakSA mATe sarva vAtanI bhalAmaNa pUrvaka tenI pAse rAkhyo. sArA muhUrta brahmAdattanAM puSpagula rAjAnI putrI puSpavatI sAthe lagna thayAM. varavadhUne mekalavAnI vakhate agAuthI dhanumaMtrI dvArA jANa karAela hovAthI puSpale potAnI putrIne badale dAsIne mekalI. varavadhu vAkSAgRhamAM ghasaghasATa sUtAM mAnI dIrgha ane cUlanInA sevakee lAkSAgRha saLagAvyuM. brahAdatta A zuM tema vicAre che teTalAmAM varadhanue eka patthara upara pATu mArI tene dUra karI bhayA dvArA brahmadatta sAthe bahAra nIkaLyo. ane tene TuMkamAM dIdhuM ane tenI mAtAnA duSitanI ane pitAnA pitAe banAvI rAkhela haiyarAnI vAta kahI. A pachI banne jaNAe mAthuM muMDAvI gurUziSya thaI brAhmaNane veSa dharI eka gAmamAM peThA. ahiM jANe temanI agAuthI rAha na joI rahyo hoya tema eka brAhmaNe temane satkAra karyo. ane tenI bahumati kanyA ApI. eka divasa rahIne bAdata ane varadhanu upaDyA. tevAmAM temane khabara paDI ke dIne khabara paDI gaI che ke brahmadatta ane varadhanu nAsI chUTyA che. ane teNe tenA sevakone temane pakaDavA TheraThera mokalyA che. AthI brahAdata ane varadhanu mukhya mArga cheDI aTavI mAge vaLyA. A arasAmAM brahadatta tuSAra thavAthI pANI mATe varadhanu phAMphAM mArato hato. tevAmAM dIrghanA sainikoe tene oLakhI pakaDI bALe. brahmadatta tyAMthI nAsI chUTayo. ane eka rASinA Azrame AvyA. RSie, tenA - samAcAra pUchatAM brahmadatta sarva yathAta vAta kahI. eTale RSie kahyuM "brahmadattA huM tArA pitAne laghu baMdhu chuM nizaMka ahiM rahe ane tAre kALa nirgamana kara. brahAdatta " pitRgRhanI peThe tyAM rahyo. ane tyAM rahI zastra, zAstra ane astra vigere vidyAo zikhyo. eka vakhata brahmadatta tApanI sAthe jaMgalamAM phaLAdika levA nikaLyo. ahiM teNe eka madenmatta hAthIne dekhe. tApasakumAre nAThA. paNa niDara brahmadatta tenI sAme ga. ane tene vividha kalAvaDe vaza karyo. A arasAmAM AkAzamAM megha jAmyuM ane ane varasAda AraMbhAye. bahAdatta hati upara ArUDha thaI jaMgalanI nadI oLaMgI sAme kAThe Avyo. tyAM teNe eka ujajaDa nagara dekhyuM. nagaranI aMdara eka vaMzajALa pAse : sunI pahelI talavArane upADI brahmadatte vaMzajALa upara ghA karyo tevAmAM te tyAM teNe eka. sAdhakanuM zaba joyuM, kumAra dilagIra thaI AgaLa cAlyA. tyAM eka devakanyA sarakhI kanyAne joI. kanyAne jotAM mane paravara sugdha banyAM. kanyAne teNe pUchayuM ke tuM keNa che ane ahiM zA mATe rahe cheteNe kahyuM huM puSpazUla rAjAnI puSpavatInAmanI putrI chuM. mArA pitAe mane brahmadattane ApI che paNa huM brahmadattane tyAM jAuM teTalAmAM te nAma nAmano vidyAdhara mane harI gayo. ane ahiM pitAnI vidyAsAdhanA pUrNa thAya tyAM sudhI Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI brahmatta ati caritra 1 127 - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - 1 - - 1 rAkhI vaMzAvamAM vidyA sAthe che. brahmadata hasIne kahyuM te vidyAdhara te mAre hAthe mRtyu pAmyA che ane huM brahmahatta chuM. ane paraspara icchita pAmI gAMdharva lagna karI sukhamagna banyAM. brahmadatta ane puSpavatI pitAno samaya pasAra kare che tevAmAM kaIka strIono avAja saMbhaLA. brahmadatta beTho che. teNe puSpavatIne pUchyuM ke A keno avAja che? puSpavatIe kahyuM he nAtha! nAnmattanI khaMDo ane vizikhA nAmanI be bahenono avAja che. te baheno Aje temanA bhAInAM lagna karavA mATe lagna sAmagrI laIne AvI che. paNa temane khabara kayAM che ke lagna karanAra bhAI te paraloka sidhA che. huM temanI AgaLa ApanA guNa varNavI temano bhAva jANI lauM ke temane tamArA upara rAga che ke haDAhaDa Sa. rAga haze te huM tamane lAla dhajA karIza ane dveSa haze te sapheda dhajA karIza" ghaDIvAre sapheda dhajA uMcI thaI bahAdatta samaye ke "nineha sAthe sneha bAdhIne zuM lAbha?. brahmadatta tyAthI cAlato thayo. ane mAnasa sarevaranA kAMThe AvyuM. sarovaramAM hAI kumAra AgaLa vadhe teTalAmAM teNe eka suMdarIne dekhI. bannenI kIkIo paraspara maLI. ane temAMthI paraspara anurAga baMdhAyo. kumAra devarUpa kanyAne vicAra kare che teTalAmAM te eka dAsI AvI ane kahevA lAgI ke "he kumAra! tame mArI sAthe cAle." kumAra tenI pAchaLa cAlyo. dAsI kumArane pallI patirAjanA nAgadatta maMtrI pAse laI gaI. ane kahyuM ke "zrIkAMtA rAjakumArIe A mahAbhAgane pitAnA pati tarIke pasaMda karyA che. maMtrI brahmadattane rAjA pAse laI gaye. rAjAe kAMI pUchaparacha karyA vinA zrIkAMtA sAthe brahmadattanAM lagna karAvyAM ane tene jude AvAsa ApI prANuthI adhika gaNI tyAM rAkhyAM. kumAre patnIne palIpati saMbaMdhI vRttAMta pUchaye. tyAre zrIkAtAe kahyuM ke mArA pitA vasaMtapuranA rAjA zabarasenanA putra che. paNa jyAre te gAdI upara AvyA tyAre temanAM gotrIo temane herAna karavA mAMDayA, AthI kaMTALI te A pradezane svAdhina karI pitAne nirvAha kare che. huM yauvanavayane pAmI tyAre mane kahyuM ke "tuM keI paNa yogya varane zodhI kADhIza te huM tane temAM anumatI ApIza. AthI meM tamane Aje zodhI kADhayA che. samaya jatAM pahelI pati sAthe brahyadatta paNuM eka gAma lUMTavA gaye. tyAM acAnaka varadhanuno bheTe thaye te prathama te brahAdattane page vaLagI Dusake Dusake revA mAMDe. tyArabAda varadhanuM kahevA lAgyo ke "he prANapriya mitra! huM tamAre mATe pANI laI AvatuM hatuM. tevAmAM dIrthanA sainike e mane pakaDaye. ane kahyuM ke "tuM brahmadattane batAva." meM kahyuM ke "brahmadattane vAgha khAI gayo che. teoe mane te sthAna batAvavA kahyuM. huM temane laI tame je sthaLe hatA te sthaLe Ave ane tamane saMjJA karI bhagAvyA A pachI sukhamAM gupta rIte guTikA nAkhI huM niSTa thaI bhUmi upara paDayo. gheDo vakhata temaNe mane DhaLyo . paNa pachI temane lAgyuM ke A marI gayA che. tethI mane sukI cAlatA thayA. temanA gayA bAda meM meMmAMthI guTikA kAkI. ane tamane zodhavA jyAM tyAM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 [ laI triSaSTi zalAkA puruSa, pharavA lAgyA. tevAmAM eka tApase mane samAcAra ApyA ke lAkSAgRha chAvyA bAda kadI tapAsa karI te temAMthI ekaja mRtaka, nikaLyuM. dIrgha camakaye. ane teNe tamArI ane brahmadattanI tapAsa AraMbhI. temaja tamArA pitA dhanane pakaDavA sainika kalyA. agamacetI dhanumaMtrI adazya thaI gaye paNa tamArI mAtA pakaDAI gayAM. kodhita dIrthe tene hAla caMDALanA pADAmAM rAkhI che. huM tyAM gayo ane guTikA prAgathI tene niNa banAvI, A rakSake tene mRtyu pAmelI mAnI bALavA jatA hatA. tevAmAM meM sAdhakanu rUpa karI mRtaka mAMgyuM. temaNe temane ApyuM. eTale meM DIvAre guTikA kADhI mAtAne hatAM tevA banAvyAM. ane pitAnA mitra devazarmAne ghera sthApyA. A pachI huM tamArI zodha karatA pharatA hatA. tevAmAM he mitra! tame mane maLyA." brahmadatta paNa pitAne vRttAMta kahe che tevAmAM te koI purUSe temaNe te mane dIrghanA sainike tamArI zedha mATe AvyA che. tevA samAcAra ApyA. eTale teo nAThA. ane kosAMbI nagare AvyA. . kezAMbI nagaranA udyAnamAM zreSThi putra sAgara ane buddila pitAne kukaDe-laDAvatA hatA. buddhilane kukaDe jAtivAna na hovA chatAM sAgAranA kukaDAne jItI jatA hatA, lokonA ToLA sAthe brahmadatta A kukaDAnuM yuddha jevA mitra sahita che. ane teNe buddhilanA kukaDAnA pagamAM gupta rIte rAkhela seya batAvI kADhI naMkhAvI ke turta sAgarane kukaDe jItI gaye. sAgara jItADanAra bahAdattane potAne tyAM laI gaye. tevAmAM vatsA nAmanI tApasI AvI varadhanune kahevA lAgI ke " A nagaranA zeThanI putrI ratnAvalI brahmadattane joyA pachI becena banI che. ane teNe mArI dvArA brahmadattane varavA A patra mokalyA che. varadhanue tene svIkAra karyo. tevAmAM dIrghanA sainike bahAdattane zodhatA sAgaranA khyAlamAM AvyA. teNe gupta rIte ratnAvanI sAthe ane mitrone. bhecarAmAM dhakelyA, ane tyAMthI gupta mAge ravAnA karyA. rAtrine samaya hate. aMdhAra cAre bAju chavAyuM hatuM kaTaMka sUkaMTAcAranA bhayavALA jaMgalamAMthI eka ratha pasAra thatuM hatuM. A rathamAM bahAra varadhanu ratha hAMkate hate. ane aMdara ratnAvalI sAthe brahmadara ghasaghasATa uMghate hate. thoDIvAre acAnaka jAgI khadAdara joyuM te ratha hAMkanAra brahmadattanI najare na paDaze. te saphALe beTho thaze ane sarI AgaLa pahoMce. te lehIthI tenA hAtha kharaDAyA bAdattane lAgyuM ke jarUra vara dhanuM mRtyu pAmyA. te raDI uTho, ane varadhanu varadhanu ema buma pADavA lAgyo. ratnAvaLIe patine AzvAsana ApatAM kahyuM "jaMgalanI sAme magadhapuramAM mArA kAkA rahe che. tyAM jaI tapAsa karazuM" brahadatte AgaLa prayANa karyuM. jagala, pAra thatAM eka gAmanA adhipane varadhanunI tapAsa karavA kahyuM. teNe ghaNI tapAsa karI paNa varadhanuno patto na lAgyA. te rAtrie pAchalA pahere che. gAmamAM dhADa pADI. brahmadatta, ene mArI haThAvI gAmanI rakSA karI. * * A pachI brahmadatta rAjagRhImAM Ape, tyAM tene dekhI gAme beThelI strIo kahevA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI brahmahatta cakravati caritra ] 129 lAgI ke "he nAtha! amene choDI kayAM cAlyA jAo cho." brAdane kahyuM "meM tamArA rakAra kayAre karyo ane choDI kayAre?" strIoe kahyuM ame kheDA vizikhA nAmanI be vaghAdharIo chIe. puSpavatIe amane tamArA rUpa-parAkramanI vAta karI anurAgI banAvI paNa teNe utAvaLathI lAla dhajAne badale sapheda dharI. tethI tame cAlyA gayA. ame tamArI aba tapAsa karI paNuM patto na lAge. eTale ahiM rahela chIe" brahmadatta gAMdharva vivAphathI temane para, rAta rahI temane kahyuM ke "hAla tame puSpavatI pAse rahe. ane huM rAjya meLavIza tyAre tamane bolAvI laIza." tata AvAsa ane strIo aMtardhAna thaI A pachI brahAdatte rastrAvaLInI tapAsa karI te te na jaNAI, tethI tene pUchatAM khabara paDI ke te tamArI rAha joI thAkI raDatI hatI. tethI ame magadhapuramAM tenA kAkAne tyAM rAkhI che. brahmadara tenA kAkA dhanAvaha ne tyAM gaye teNe tene ratnAvanI dhAmadhumathI paraNAvI. varadhanu nahi maLavAthI brahAdatta harahamezAM ciMtAtura raheto hate. ghaNI ghaNI tapAsa pachI teNe mAnyuM ke varadhanuM jarUra mRtyu pAmelo. AthI tenA pUnya nimitte teNe brAhmathAne dAna devA mAMDayuM. AmAM varadhanu baTuka thaI dAna levA Avyo. brAdanta tene oLakhI gayA ane bheTI paDe. varadhanue pitAnuM vItaka vRttAMta jaNAvatAM kahyuM ke te pallImAM cAnA bANathI huM ratha uparathI uchaLI ghAsamAM paDe. hA samaye bhAna AvyuM eTale zupta rIte jaMgala pasAra karI tamArI zodha karate ahiM A chu." brahmadatte paNa pitAnI vItaka kahI. magadhapuramAM brahmadatta hAthInA jhapATAmAM AvI paDela zreSThi putrI zrImatIne bacAvI. AthI raMjita thaI tyAMnA rAjAe pitAnI putrI brahmadattane zrImatI sAthe AvI. ahiM varadhanune maMtrIputrI naMdA sAthe paraNAvavAmAM AvyuM. pharatA pharatAM bahAdatta pitAnA mitra vANArasInA rAjA kaTakane tyAM Avyo. daIne A samAcAra maLatAM teNe kRta makalI brahmadattane pitAne havAle karavA mAgaNI karI. kaTake teno tiraskAra karyo. AthI brahmadatta ane dIrgha vacce khunakhAra yuddha jAmyuM. phUlanI A yuddhanA samAcAra sAMbhaLI lAjI uThI. tene bhAna thayuM ke dunIyAmAM adhamamAM adhama mANasane na zobhe tevuM kArya karI meM mArI jAta-kuLa ane pitRkulane lajAvyuM che." vairAgya pAmI teNe dIkSA aMgIkAra karI AkarA kukamanA kSaya mATe AkarA tapa karyo. ane chevaTe mukita pAmI. A yuddhamAM seniTenA yuddha bAda dIrgha pote sAme AvyuM. paNa pUraya prabaLatAthI khAdattanA hAthamAM turta devI cakra AvI ubhuM rahyuM. brahmadatta te cakane dIrgha upara sutA kaI jamIna upara DhaLI paDayo. yuddhamAM brahmadattano jayajayakAra phelAye. va bAda brahmadatta pitAnA nagaramAM praveza karyo. sAcA rAjyavArasane meLavI prajAe Anada pAmI tene satkAra karyo. tyArabAda brAhata cauda ratna meLavyAM, cha khaMDa sAdhyA ane samagra rAjAono Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 [ lai triSaSTi zalAkA puruSa . rAjezvara banI caratti thaye te cesaTha hajAra strIo para. temAM kuratIne paTarANuM tarIke sthApI. eka vakhata eka garIba brAhmaNa brahmadattane cakI thaye jANI tene dvAre Ave. A rakSakee tene rAjadvAramAM praveza karavA na dIdhA. AthI brAhmaNe junA joDAnuM tAraNa karyuM. cakI mahotsava bAda bahAra nIkaLyA. tyAre junA joDAnuM tAraNa joI pUchayuM ke meM pAMdaDA yunA teraNa te ghaNuM joyAM che. paNa joDAnuM taraNuM karanAra A keNu che?" sevakoe kahyuM "eka brAhmaNa ApanuM nAma raTate bAra varSathI Apane jhaMkhe che. brahmadane tene belAvI pUchyuM ke " zuM kAma che?" tyAre brAhmaNe kahyuM " rAjezvara ! Apa vaibhava pAmI bhUlI gayA che paNa ApanI nAsabhAgamAM tamArI sAthe rakhaDavAmAM mArA jeDAnAM taLIyA ghasAI tuTI gayAM che brahadate tene mitra tarIke oLakhe. rAjasabhAmAM bolAvyA. ane kahyuM ke "tAre joIe te mAga" teNe kahyuM "mAre kAMI bIjI jarUra nathI. pahelA divase tamAre ghera ane pachI bIje ema mane ja kamasara bhojana maLe eTale mAre sa. rAjAe hA kahIM paNa eka vakhata cakrIne tyAM jamyA pachI ene pharI vAre na Avyo te naja A. cakravartipaNAnA sukhane bhegavatA brahmadara pitAnA divase pasAra kare che. tevAmAM eka vakhata sabhAne maheMkAvane puSpakaMduka joI rAjA vicAramAM paDaze. ane A kaMduka meM kayAMka je che tevA uhApohamAM rAjA bhAna bhUlyA. ane mUccha pAme. DIvAre svastha thatAM rAjAne pUrvanA pAMca bhavanI smRtine jagAvanAra -jAtismaraNa jJAna thayuM. te bAlI uThe ke "A daDe meM pUrve saudharma devalokamAM joyo hate paNa pAMce bhamAM sAthe rahenAra mA bAMdhava huM kayAMthI meLavuM?" rAjAe vAta mULa mArA vAMkA trio tata A ardha zlokanI pAdapUrti je karaze tene huM ardharAjya ApIza tevI uSaNa karI. Thera Thera jate divase A paMkti prasiddhi pAmI. gAyonA govALe, keza hAMkanAra kheDUte ane raste jatA chokarAo paNa che mu marau gAvA lAgyA. A arasAmAM citrano jIva saudharma devalokamAMthI racavI purimatAla nagaramAM zeThane tyAM putrapaNe janmyA hatA. tyAM teNe jAtismaraNa jJAna pAmI dIkSA aMgIkAra karI. vihAra karatA karatA A mahAmuni kAMpilyanagaranA udyAnamAM padhAryA. kAusaga dhyAne rahela muninA kAnamAM "rAta muga' nI paMkti paDI. kAusagapALyA bAda tenA utarArdha, gvA gii sAtivAra vigujaya kahI pAdapUrti karI. kezavAhake rAjAne nie pUrela pUrtinI bInA jaNAvI. umaLakAbhera brahmadatta tyAM AvyuM. ane cha cha bhava sudhInA bAMdhavane joI namIne AnaMda pAmavA lAgyo. munie dezanA AraMbhI ane jaNAvyuM vi rAjA ! te bahAranA zatruone jItyA paNa have AMtara zatrune chatI svakalayANa sAdhI cakrIe kahyuM " tapanA baLe maLela A rAjyalakSamIne Apa mArI peThe upayoga karI mArA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 zrA brahmadatta carti caritra ] bAMdhava banI rayalamanA bhAgIdAra bane.' munie kahyuM "rAjana ! bhava rakhaDAvanAra tArI Rddhi che. jyAre amAre jJAna darzana bAddhi bhavobhava tAranAra che. sunie cIne dharma mAge vALavA ghaNA prayatna karyo. paNa sAtamI narake janAre brahmadattane bhAI uparanA prema sivAya bIjo dharmaprema na jAge te na ja jagya. eka vakhata cakI vanarAja taraphathI bheTa maLela azva upara ArUDha thayo. ke tata te azva cakrane jotajotAmAM aTavImA laI gaye. cakI gheDA uparathI utarI vanalakSamI nIhALe che tevAmAM teNe eka rUpavatI kanyA joI. A kanyA saMbaMdhI vadhu vicAra kare tevAmAM te teNe nAgaNInuM rUpa karyuM. ane bIjA mAnasa nAga sAthe lega bhegavavA lAgI. rAjAne A kRtyathI strI upara krodha upa ane tene cAbukathI phaTakArI. nAga kanyA phodhita thaI patine kahevA lAgI ke "brahmadare mArI pAse duSTa vAsanAnI mAgaNI karI. meM na svIkArI tethI teNe mArA upara prahAra karyo. nAgarAja priyAnuM uparANuM laI aTavImAMthI pAchA pharela ane tyAM Avyo. A vakhate cakrI pitAnI priyAne nAga kanyAnI gonasa sAthenA bheganI vAta karI rahyo hate. nAga turta samajI gayo ke "brAdatta nidaoNSa che. ane patnI duSita che nAgadeva pragaTa thayo. ane cakIne kahyuM "tu mAge te AvuM ' cakrIe kahyuM ke mAre kAMI joItuM nathI. mAre joIe che mAtra mArA rAjyamAM vyabhicAra, corI ke apamRtyune nAza.' nAge kahyuM "A mAgaNuM te paropakArI thaI. tuM mArI pAse aMgatamAgaNuM kara. nAganA ati AgrahathI brahmadare pazu pakSInI bhASA sAMbhaLI samajI zakavAnI mAgaNI karI. nAge te varadAna keIne nahi kahevAnI zarate ApyuM. ane jaNAvyuM ke tuM keInai A vAta karIza te mRtyu pAmIza. A pachInAgadeva aMtardhAna thayo. brahmadatta cakI eka vakhata strI sAthe AnaMdamagna che te vakhate tenI najara grahagodhAnA yugala upara paDI. A yugalamAM gRhagodhA purUSagrahane kahetI hatI ke A rAjAnA agavilepanamAthI mane gheTuM aMgavilepana lAvI Apa." guhagodhe kahyuM "A nAnI sunI vAta nathI. te levA jatAM jIva jokhamamAM paDe tene tene khyAla che ke nahi ?" grahodhAe kahyuM game te thAya paNa mAre jarUra che. rAjA A sAMbhaLI joI hasyo. rANIe rAjAne acAnaka hasavAnuM kAraNa pUchayuM. ane kahyuM ke "nAtha ! zAthI hasyA te kahe rAjA kahe che ke " hasavAnuM kAraNa kahetAM mAruM mRtyu thAya tema che. rANI kahe ke "bhale thAya paNa mane te zAthI hasyA te kahevuM paDaze. mRtyu thaze te ApaNe sAthe marIzuM ane parabhavamAM sAthe janmIzuM. rAjA kahe gADI na thA. kahevAmAM kAMI sAra nathI. rANI jIde caDI. ane maravA taiyAra thaI. strI paravaza rAjA nagara bahAra citA racAvI rANI sAthe tyAM Avyo. nagarajane ane pradhAne AMsu sAthe ubhA rahyA. A arasAmAM kuLadevIe geDA geDInuM rUpa karyuM. ane gaMDIe geMDAne kahyuM "A sAmA paDelA javanA DhagalAmAMthI eka paLa mane lAvI Apa.' guMDAe kahyuM "cakInA azva mATe e paLe che. te levA jatAM mAruM mRtyu thAya." gaMDI kahe "je te nahi lAvo tenuM mRtyu pAmIza" Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 [ laghu triSTi zalAkA puruSa. ' geMDAe javAkha ApyA ke kAle mRtyu pAmatI hoya tA Aje pAma. tuM marIza eTale huM mIjI lAvIza. huM kAMI brahmadatta jevA sUkha nathI ke jene cAsaTha hajArastrI hAvA chatAM eka strInI haTha khAtara maravA taiyAra thayeA che.' geMDAge'DInI bhASA samajI cakrInuM bhAna ThekANe AvyuM. ane te peAtAnA AvAse pAcheryAM. prajA AnaMda pAmI anekahevA lAgI ke - strInA haThAgrahane vaza thanAra purUSa nAza pAme che. ' Ama brahAdatta caDhIe sAtaso varSa pUNa vaibhavathI pasAra karyo. tevAmAM eka vRddha brAhmaNe kuTuMba sahita tenA leAjananI mAgaNI karI. rAjAe hA pADI. cakInA AhAre tene unmAda jagAvyeA. rAtre te bhAna bhulI srIputravadhU-ke chekarIne paNa vicAra karyo ninA sau sAthe bhAgAsata khanyA. cIana jINu thatAM nazo utaryo ane tene peAtAnA aviveka mATe lajjA upajI. peAtAnI bhUlano vicAra na karatAM brAhmaNane cakrIpratye vera jAgyuM, ane geAvALa putra ke je nizAna tAkavAmAM hoMzIyAra hatA tene sAdhI e kAMkarA vaDe brahmadattanI mAMkhA phADI na khAvI. zUravIra ane hajArAne thakavanAra brahmadattanA govALanA e kAMkarAe netra gayAM. cakInA ArakSakAe govALa bALakane pakaDace. tyAre teNe A kAma mATenA kharA gunegAra brAhmaNane atAnyeA. adha brahmadatte brAhmaNunA sahakuTumba nAza karyAM. eTaluja nahi paNa vararAja prAhmaNAnI AkhAne thALa potAnI AgaLa dharavAnuM maMtrIone mAryuM, vicakSaNu dayALu maMtrIe rAjAnI AgaLa AMkhanA jevAM zleSmAtaka mULanA thALa dharatA. rAjA brAhmaNAnI AMkhA mAnI dAMta pIsI phATateA. Ama seALa varSa sudhI manathI ghAra pApa ratA dharmavihIna brahmadatta mRtyu pAmI sAtamI narake gayeA. brahmadatta cakravatti aThyAvIza varSa kumAravayamAM, chappana varSa mAMDalikapaNAmAM, sALa varSa bharatakSetrane sAdhavAmAM ane chase varSa cakravati paNAmAM ema kula sAtaso varSanuM saMpUrNa AyuSya bheAgavI sAtamI narake gayA. cauda ratno, cAsaTha hajAra strIo ane sALa hajAra yakSA na te tene narake jatAM acAvI zakayA, ke na tA tenI vedanAnuM rakSaNa karI zakayA. aMte e khAMdhavAmAMthI eka AMdhava dharmacakrI anI mukita pAmyA. bIje mAMdhava SaTyUDa sAdhI cakrI khanI sAtamI narake sidhAvyo ane Ama sadA mATe bAMdhavatAnA ata AnyA. zrI brahmadatta cakravarti caritra saMpUrNa. A rIte zrAinta cakravartinuM citra sapUrNa thatAM khAra cakravarti caritra saMpUrNa * Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / zrI pArzvanAtha caritra ] *zrI pArzvanAtha caritra ( 1 ) pUrva bhava varNana 133 prathama dvitIya ane tRtIyabhava-mabhUti, hasti ane daiva. A ja yudvIpanA bharatakSetramAM pAtanapura nAme nagara hatuM temAM araviMda nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAme rANI hatI. te nagaramA vizvabhUti nAme purAhita hatA. tene anuddA nAme bhAryo hatI. saMsArasukha leAgavatA temane kamaThe ane marUbhUti nAme be putrA thayA kamaThe vakraprakRtinI ane marUbhUti saraLaprakRtineA hateA. kamaThane varUNA sAthe ane marUbhUtine vasuMdharA sAthe paraNAvavAmAM Avye samaya jatAM vizvabhUti gharanA bhAra kamaThane soMpI, dIkSA grahaNu karI, mRtyuM pAmI devaleAkamAM devapaNe utpanna thayA anundvarA paNa patinI pachI tapapUrvaka jIvana vItAvI mRtyu pAmI putrA mRtakA karI gheADA divase zAka rahita banyA. ane peAtAnuM kAmakAja sabhALavA lAgyA. eka divasa pAtanapuranA parisaramAM harizcaMdra nAmanA AcArya padhAryA. nagaraleAka sAthe te anne bhAIe paNa temanI dezanA sAMbhaLavA gayA. munie dezanAmAM jIvamAMthI ziva thaI zake che. je jIva ka sahita te jIva kahevAya che ane karahita thAya tyAre te ziva mane che. hu mezA manuSye dhama mAnA pakSa karavA joie ane adhama nA chAyaDA paNa na levA joIe ' ema jaNAvyuM, muninA A upadeza marUbhUtinA hRdayamAM ArapAra utaryAM ane te dhaniSTha zrAvaka anya marUbhUtinI vairAgya vAsita pravRtti vasuMdharAne na gamI tenuM mana harahameza garAgamAM DAlatu hatuM. jyAre marUbhUtinuM citta saMsAratajI gurU sAthe vicaravAnI bhAvanAmAM mahAlatuM hatuM - eka vakhata dRddhi kamaThanI daSTi vasuMdharA upara paDI. AthI teNe dhIme dhIme lajjA cheDAvI tene peAtAnI karI. samaya jatA vAne AnI khukhara paDI teNe saghaLI vAta peAtAnA diyarane khAnagImAM kheAlAvI kahI paNu bheALA marUbhUtine DilabhAI AvuM akRtya kare te upara vizvAma na beTha! AthI eka vakhata te bhAInI rA laI khahAgAma gaye paNa rAta namatAM eka du.khiyA nA svAMga dharI tene ghera AvI paDI rahevAnI mAgaNI karI. kamaThe dharanI emaphImA tene paDI rahevA dIdhA rAte marUbhUtine ugha na AvI jALIe dvArA teNe najarenajara peAtAnI patnI ane bhAInu duzceSTita nihAryuM * laghu traSTamAM pArzvanAtharitra mATe bhAge u][Na racita pAnAthacane avala gIne ApavAmAM Aveta 18 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 [ laghu triSaSTi zalAkA puNya dharmi ane trataparAyaNa chatAM marUbhUti strone vyabhicAra sahI na zako. lekApavAdanI bIke teNe hehA na karI. paNa savAre araviMda rAjAne jaI saghaLI vAta karI. ane kamaThanI strI varUNane temAM sAkSibhUta rAkhI rAjAe kamaThane bolAvye. ane tene gadheDA upara besADI nagaramAM pheravI nagara bahAra kADhI mUkyA. kamaTha samagra zaheramAM cavAI gaye. AthI teNe tApasa AzramamAM jaI ugratapa karavA mAMDayuM. thoDA divasa bAda saraLa prakRtinA marUbhUtine pazcAtApa thaye. ane te kamaTha pAse " jaI kSamA mAgI kahevA lAgyuM ke "bhAI! mAre aparAdha kSamA kare paNuM kamaThane krodha vadhu tIvra banyuM teNe pAse rahelI zilA upADI tenA mAthA upara pheMkI. AthI marUbhUti mRtyu pAmI viMdhyAcaLamAM yuthAdhipati thaye. kamaThanI strI varUNa paNa patinA kharAma kAyathI zeksahita mRtyu pAmI te aTavImA yuthAdhipatinI priya hAthiNI thaI. pitanapuranA rAjA aviMda strIo sAthe aTALImAM beThA beThA AkAzane nihALe che. jotajotAmAM pacaraMgI meghAthI AkAza vividha raMgavALuM banyuM. rAjA AnaMda pAmyuM. paNa gheDI ja vAramAM pavananA jhapATe seve vAdaLo vikharAya sAthe araviMdanA ajJAna paDaLa paNa vikharAyA ane te AtmadhyAnamAM lIna bane teNe vicAryuM ke je A megha te ja A jagatane sarva saMga che. turta putra mahendrane bolAvyo, ane rAjyagAdI upara ArUDha karI sAmaMtabhadrAcArya pAse dIkSA aMgIkAra karI. upasarga parisaha sahana karatA araviMda munie eka vakhata sAgaradatta sArthavAha sAthe aSTApada tarapha vihAra karyo aSTApada parvata upara AvI jInezvara bhagavatenA biMne vaMdana karI AtmAne bhAvita karI sAthe muni sAthe marUbhUtine jIva jyAM yuthAdhipati thaye hato te aTavAmAM AvI pahaM. sAvara kAMThe sAthe paDAva nAkhyuM ane suni tyAM kAusagga dhyAne rahyA A arasAmAM marUbhUtine jIva yuthAdhipati hAthiIo sAthe saMvaramAM AvyA kIDAbAda tenI najara sAthenA taMbuo upara paDI pUrvabhavanA koSAmAta mRtyuthI tene sArtha joi krodha upajo. ane taDAmAra karato te tarapha doDa paNa vacamAM munine joI aTakyo ke turta munie avadhijJAnathI tene pUrvabhava jANI kahyuM "marUbhUti kSamA rAkha. te pUrvabhavamAM bhakika ane ghatI hovA chatA kodhathI tiryaMca thaye che. tene jarI te vicAra kara. hAthI camaka, tene pUrvabhava yAda Avye ane vicAravA lAgyA ke "huM mAnava bhava pAmI hArI gaye, teNe gurUnI AsapAsa pradakSiNA dIdhI. gurUne upadeza sAMbhaLI zrAvakavratane svIkAra karyo. varUNane jIva je hAthiNI rUpe thaye hato. te paNa - bodha pAmyo. - have cUthAdhipati sukuM ghAsa khAte, keIne upadrava nahoto karate ane jeI jeI Daga maka jIvana vitAve che. eka vakhata sarovaramAMthI pANI pI pAchA pharatAM te kAdavamAM - khaMcI gayo ane tene eka kurkaTa sarSe gaMDasthaLa upara jIvanaghAtaka Diza dI A sarSa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra ] 135 khIjo kAI nahi paNa marUbhUtine mAravAthI gurUe ane tApasAe kADhI mUkela kamaThanA jIva mRtyu pAmI utpanna thayA hatA cUMthAdhipatie cittane samabhAvamA sthira rAkhI A vedanA sahI AthI mRtyu pAmI te sahasrAra devaleAkamAM devapaNe utpanna thayA. gheADA samaya mAda varUNAnA jIva paNa mRtyu pAmI khIjA devaleAkamAM devI paNe utpanna thayeA. ahiM tene ghaNA devA IcchatA hatA chatA tenu mana kAI upara coMTayuM nahi, te te pUrva bhavanA sauMparkathI sahusAra devamA utpanna thayela deva sAthe krIDAthI ja peAtAnA kALa pasAra karavA lAgI. kuTa sarpa paNa aMte mRtyu pAmI pAMcamI narake sidhAnyA. A rIte pArzvanAtha bhagavAnanA jIva mabhUti upara kamaThanI pUrva bhava vairaparaparA khIjA bhavamAM paNa pallavita thaI. ceAthA ane pAMcamA bhava-kiraNavega vidyAdhara ane deva. pUrva mahAvidehumA sukaccha vijyane viSe vaitADhaya giri upara tilakA nAme nagarI hatI. A nagaramAM vidhruvaeNga nAme khecara rAjavI rAjya karatA hatA. tene kanakatilakA nAme paTarANI hatI keTalAka samayabAda kanakatalikAnI kukSine viSe sahasrAra devaleAkathI cyavI cUMthAdhipatinA chatra putrapaNe utpanna thayA. mAtapitAe tenu nAma kiraNuvega pADayuM kiraNavega vidyAbhyAsa karI yauvanavayane pAmyA eTale vidyutthage tene rAjya soMpI zrutasAgara muni pAse dIkSA grahaNa karI rAjyasukha ane sasAra sukha bhAgavatAM kiraNavegane padmAvatI rANInI kukSithI kiraNateja nAme eka putra thayeA. te paNa vidyAbhyAsa karIne cauvanavayane pAmyA. A arasAmA suragurU nAmanA ArcA padhAryAM karaNavega parivArasaha temanI padAmAM gaye ane vAMdIne dharmadezanA sAMbhaLavA meThA gurUe kahyuM he rAjana! sa`sAramAM mAnavahAva durlabha che, kAraNa ke A bhavamAM ja muktinI sAdhanA thaI zake che. deve paNa mAnavabhavanI prApti mATe talase che tamAre pAMca mahAvrata svIkArI mAnavabhavane sArthaka karavA joie. muninI A dezanA tenA hRdayamAM ArapAra utarI tene sa sAru upara aNugamA upajyuM. kiraNattejane khelAvI rAjyAbhiSeka karyAM ane te suragurU AcAya pAse jaI dIkSA grahaNu karI dIkSA khAda temaNe jJAnAbhyAsa ane tapazcaryAM ane Ara lyA. jotajotAmAM temaNe agiyAra aga dhAraNa karyAM ane tapathI kRza banI kane kRza karyo. parisaMha upasane sahana karatA kiraNavega muni eka vakhata himagirinI upara pratimAdhArI kAusagga dhyAne rahyA A arasAmAM kukuTa nAgane jIva pAcamI nArakImAthI nIkaLI sarpapaNe utpanna thaye hatA te tyA Avye munine jotAM tene vaira jAgyuM phuMphADA mArate te muninA zarIranI AsapAsa viTAye ane mArI zakAya teTalA sa mAryo AthI krutinA zarIramA jhera prasaryuM. paNa ataramAM amRta pragaTayuM. ane vicAravA lAgyA ke ' A sarpa mArA parama upakArI che. ke je lAmA kALe kSaya thaI zake tevAM karmonA apa samayamA kSaya karAve che ?' A pachI temaNe pAtanuM mana paMcaparameSThinA smaraNamAM vALyuM. ane te dhyAnamAMja muni mRtyu pAmI khAramA devalAkamAM ja kumAvatta nAmanA vimAnamA AvIza sAgaropamanA AyuSyavALA deva thayA Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [laghu triSaSThi zalAkA puruSa munine jamIna para paTakAela dekhI sa` AnaMda pAmyA. tyArAda ghaNA jIvAnA nAza karatA anukrame te mRtyu pAmI khAvIza sAgarApamanI sthitivALIx chaThThI narakamAM nArakIpaNe utpanna thaye ahi" te krIsA dhanuSanI kAyA vaDe ghAra yAtanAne sahana karatA peAtAne samaya pasAra karavA lAgyA. 131 A rIte eke kSamAmAM vikAsa sAdhI uttarAntara uccasthAna prApta karyuM, ane bIjo vairanA dhUmamAM aTavAtA ane guMgaLAte uttarAttara adha:pAta pAmatA narakamAM AgaLa ne AgaLa vadhavA mAMDayA Ama matkRti ane kamaThanAM sAdha A rIte ceAthA bhavamAM vikasita banyA. chaThTho ane sAtame bhava-vajranAbha ane zaiveyakamAM deva. 5 . A jamuddIpanA pazcima mahAvidehamAM sugandha nAmanA viSayamAM zubhakarA nAme samRddhizALI nagarI hatI. A nagaramAM vAsamA parAkramavALA vajravIrya nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene lakSmI sarakhI lakSmIvatI nAme rANI hatI. samaya jatAM eka vakhate lakSmIvatInI kukSine viSe kiraNavegane jIva devalAkanuM AyuSya lAgavI utpanna thaye, pUrNa samaye rANIe putraneA janma ApyA rAjAe tenu nAma vajranAbha evuM pADayuM. yauvanavaya pAmatAM vAnAbhane zrIvijayA nAmanI kanyA sAthe paraNAvavAmAM AvyA tenAthI tene cakAyudha nAme eka putra thayeA eka samaye vajranAbhanA mAmAne putra kubera tyAM AvyA. ane kahevA lAgyA ke AtmA, parabhava, pUnya, pApa, kAMI nathI. ' vajranAbhe yuktithI tene suge karyuM tApaNu temanI vAta tene gaLe na utarI. tevAmAM leAkaca'dra nAmanA gurUmahArAja tyAM padhAryAM. vajranAbha kubera sAthe dezanA sAMbhaLavA gaye| dezanAmAM gurUmahArAje kahyu ke 'A jIva duSkarmIne laI saMsAramA rakhaDe che. ane janma, jarA, ane maraNanA du:kha bhAgave che. A duSkarma ne vedAtie mAyA kahe che. boddho vAsanA kahe che. sAkhyamatavAlA prakRti kahe che teA caugikamatavALA tene aSTa nAme sakhAdhe che. A jagatamAM koI sukhI, kaiAI duHkhI, keAI nidhana, koI dhanavAna ane kAi murkha ke vidvAna che te sarva dharma adhama rUpa karmonuM phUla che vinaya, viveka tapa, tyAga ane pApakAra, A sarva dharma che. ane ahaMkAra, leAbha, ni yatA vigere adharma che. jyAre ka, dharma, adhama A sarva siddha thAya che tyAre ApeApa AtmA paNa siddha thAya che ane te siddha thatAM paraleka ane vRnya pApa paNa siddha thAya che. A pramANenI dharma dezanAthI kubere nAstika matane tyAga karyo. ane vAvIce vajranAbhane rAjya sAMpI lakSmIvatI rANI sAthe dIkSA aMgIkAra karI svazreya sAdhyuM. tyAramAda vAnANe pitAnA rAjyakALane paNa bhUlAve tenI suMdara rIte rAjya karavA mAMDyu. samaya jatAM eka vakhata kSemakara jInezvara zubhaMkarA nagarInA parisaramAM padhAryAM. rAjA parivAra saha temanI dezanA sAMbhaLavA garcA pariNata rAjAnuM hRdaya vaigya pAmyuM. x laghu triSTamAM pAcamI nArI kahelo che. ' y Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI pAkanAgha garijha] 17 teNe putrane rAjya seMpI dIkSA aMgIkAra karI dIkSA bAda temaNe vividha tapazcaryAo AraMbhI ane aneka labdhio saMpAdana karI eka vakhata ujanAbhamuni AkAzamAge tIrthone vadana karatA sukachavijayamAM Avela javAnagirinI moTI aTavAmAM AvI caDyA. sUrya asta pAmatAM muni aTavImAM kAusagga dhyAne rAA dhApada ane kura pakSIonA citkAra vacce rAta pasAra karI muni vihAra kare che tevAmAM chaThThI narakamAthI nIkaLI A aTavImAM utpanna thaela phora gaka nAme bhIla temane sAme maLyo munine dekhatA bhIlanA bhavAM caDhayAM ane te bolavA lAgyo ke baso pahelAM Avo apazukaniyALa mANasa kayAMthI maLyuM. teNe kAMI paNa vicAryA vagara bANa caDhAvyuM ane muninA mAthA upara phekayu bANa coTatAM ja muni "namo " belatA jamIna upara besI gayA. aNasaNa svIkAryuM sarva jI ne khamAvyA bANa mAranAra bhIlanI dayA khAdhI. ane dharmadhyAna pUrvaka mRtyu pAmI pUNya vadhAratA muni jhaveyakamAM lalitAMga nAme deva thayA mila turta ja tyA ALe te munine DhaLI paDelA dekhI Ana da pAmya ane manamAM malakAvA lAgyo ke "mAru bhujAbaLa kevuM sarasa che ke eka ja bANe AnA prANa lIdhA" anukrame ghaNA ghara kRtya karI bhilla paNa sAtamI narake go. Ama chaThThA bhAvamAM pArzvanAtha bhagavAnane jIva kSamA, samatA ane vratamAM AgaLa vadhatAM veyake pahe. ane kamakane jIva najIvA vairane vadhAre utkRSTa pApanI bhamirUpa sAtamI narake pahoMcyuM Ama bannee pitAnI bhava paraMparA dvArA sArA che TA bhava saMskAranuM daSTAMta jagata AgaLa dharyuM. AThamo ane navamo bhava-suvarNabAhu cakavati ane deva. A jaMbudvIpanA pUrva videDamAM purANapura nAme eka nagara hatuM. tyAM Idrasara vajubAha nAme rAjA rAjya karatA hatA tane sudazanA nAme paTarANa hatI keTalAka kALabAda vajAnAbhane jIva veyakathI cyavI sudarzanAnI kukSinI viSe utpanna thaye sadaza. nAe cartinA janmane sUcavanArAM cauda svama dekhyA pUrNa mAse putrane janma thatAM rAjAe suvarNabAhu evuM nAma pADayuM dhAvamAtAo ane anucarethI sevAto suvarNakAti sakhe suvarNAhu bAlyavayane pasAra karI vana avasthA pAmyo samaya jatAM rAjAe suvarNabAhune rAjagAdI upara sthApana karyo ane pote bhAgavatI dIkSA A gIkAra karI zuddha cAritra pALI saudharmadevaleke gaye eka vakhata avabAha rAjA azvane khelAvatA eka vazikSAvALA azva upara ArUDha thatAM ja azva pavananI peThe nAsavA mAMDayo jotajotAmAM te ghaNI jamIna kApI eka aTavImA piTho ane eka sarevara najIka ula vho rAjA azva uparathI utaryo, teNe azvane navarAvyo ane pANI pIvaDAvyuM tema pite paNa pANI pI snAna karyuM ane ghaDIka visAmo laI rAjA AgaLa cAlyA. tevAmAM tenI najara eka tapovana upara pI. rAjA tapovana tarapha vaLe tApasane jotA teNe temane namaskAra karyA. tApase tene Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a - 138 ladhu triSaSTi zalAkA puruSa AzirvAda ApI eka pachI eka pasAra thayA. tevAmAM rAjAnI najara eka sakhIothI vI TAela tApasa kanyA upara paDI rAjA vicAra kare che ke "jaMgalamAM vasatI A kanyAnuM suMdara rUpa ane tenA upara mArI savikAra daSTi sUcave che ke jarUra A tApasa kanyA na hovI joIe. paNa keI rAjakanyA duHkhanI mArI vasatI hovI joIe. evAmAM bhramaranA haMzathI "bacAve! bacAvo!' karatI kanyAe bUma pANe suvarNa bAhu turata doDI gayA, ane kahevA lAgyA ke "kANa tamane herAna kare che?" kanyA ane tenI sakhIo zaramiMdI paDI ane kahevA lAgI ke "he vIrapurUSa! vajIbApunA putranA zAsanamAM keNa keIne herAna karI zake tema che? amArI sakhI pAvatIe bhramaraDezathI gabharAI bUma pADI che paNa Apa keNa che? rAjAe kahyuM ke "huM suvarNabAhano sevaka chuM. ane mane rAjyanA bhUSaNarUpa tapovananI rakSA karavA mATe nI che" rUpa, raMga, DhaMga ane AkRti joI padyAvatI ane tenI sakhI na dA samajI gaI ke A enI jAta bhale chupAve paNa te suvarNa bahu pite ja che suvarNabAhue sakhIone pUchayuM: "A tamArI sukemALa priya sakhI takaSTathI zA mATe kaSTa uThAve che?" nadAe nisAso nAMkhatAM kahyuM: "he rAjana! moTA mANasa pitAnA guNanI prazasA jAte karatA nathI tethI Ape Apane suvarNabAhunA sevaka tarIkaeN bhale oLakhAvyA paNa ame te tamane kayAranA suvarNabAha tarIke oLakhI lIdhA che . A amArI priya sakhInuM nAma paDyA che tenA pitA ratnapura nagaranA rAjA -khecarendra ane mAtA tanAvI che. becarendranA mRtyu bAda rAjaya mATenA bhAIbhAIonA jhaghaDAthI . kaTALI putrI sahita tenI mAtA A AzramamAM AvI rahI che. A AzramanA kulapati gAlavamuni ratnAvaLInA bhAI che. hamaNAM eka munivara A AzramamAM padhAryA hatA. temane gAlavamunie pUchayuM ke, padmAvatIne bhartA ke thaze? tyAre temaNe kahyuM ke suvarNabAhucI azvathI harAI ahIM Avaze. te tene bhatta thaze. rAjAe gAlavamunine maLavAnI IcchA karI tevAmAM munine vaLAvI pAchA pharatAM gAlavamuni rAjAne maLyA pallAnI priya sakhI nadIe sarva vAtathI munine vAkepha karyA. sunie ane ratnAvIe padmAne suvarNa bahu vere paraNavI. ghaDIvAre padmAne sAvakebhAI pavottara vidhAdhara tyAM AvyuM. ratnAvalIe tene padyAnA lagnanI ane suvarNabApunI sarva vAtathI vAkepha karyo. padyottare suvarNabAhune kahyuM "Apa mArI sAthe vaitADhya parvata upara padhAre tyAM Apane apUrva sAmagrI ane ddhi prApta thaze." rAjAe kabula rAkhyuM rAjA ane ratnAvalI gAlava RSinA AzIrvAda jhIlatA tyAMthI pavottara sAthe vimAnamAM besI ratnapura nagaramAM AvyA. thoDA ja vakhatamAM samagra vidyAdharanI zreNio suvarNabAhune AdhIna thaI. ane badhA vidyAre temane vidyAdharanA rAjA tarIke abhiSeka karyo. ahiM rahI suvarNabAha ghaNuM vidyAdhara kanyAone para temaja teNe ghaNI vidyAo pitAne vAlIna karI - A pachI suvarNabAha rAjA paDyA ane ghaNI khecarakanyAo sAthe potAnA nagare , A. ghoDA samayamAM temanI AyudhazALAmAM caratna - utpanna thayuM. ane tyArabAda Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha candri] 139 bIjAM paNa tera ratno temane prApta thayAM AthI suvarNabAhue pakhaMDa sAdhyA ane cakIpada meLaLyuM. - caka sukhane bhegavatA suvarNabAhu pitAne kALa sukhapUrvaka pasAra kare che. tevAmAM vanapAlake vadhAmaNI ApI ke, "nagaranA parisaramAM tIrthakara bhagavAna samavasaryA che ? suvarNabAha samavasaraNamAM gaye. bhagava tane vAMdI dezanA sAMbhaLI pitAnA AvAse AvyuM. paraMtu samavasaraNuma dekhelA demAthI tenuM citta kharyuM nahi AvA animeSa nayanavALA devane meM sAkSAt jeyA ane anubhavyA che. te uhApohamAM cakrI bhAna bhUlI mUrchAgata thatAM jAtismaraNajJAna pAmya DIvAre bhAna AvatAM vicAravA lAgyuM ke, me ATalA ATalA bhava karyA chatAM huM kevaLajJAna na pA " teNe turta pitAnA putrane bolAvyo ane rAjyagAdI upara sthApana karI tIrthakara bhagavAna pAse dIkSA aMgIkAra karI. pUNazaktithI temaNe tapa, dhyAna ane jJAnamAM mana jeDayu. ane vIzasthAnaka tapa ArAdhI tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana karyuM eka vakhata suvarNabAhu rAjarSi kSIragiri pAse AvelI kSIrapaNuM aTavAmAM AvyA ahI temaNe sUrya sanmukha najara nAMkhI sUryanI AtApanA levA mAMDI te arasAmAM karaMgaka bhilane jIva sAtamI narakamAMthI nIkaLI siha thayuM hatuM. te pUMchaDuM pachADa ane jagalane gajAvate bhakSya zodhate jyAM tyAM doDAdoDa karI rahyo hate. be divasathI bhakSya nahi maLavAthI saMpUrNa krodhI banI dhamapachADA mArato hato tevAmAM tenI najara AtApanA letA sani upara paDI. teNe trADa nAkhavA pUrvaka muni upara thApo mAryo siMhane thApa paDatAM ja suni namo arihaMta' kahetA jamIna upara DhaLI paDayA ane samAdhipUrvaka mRtyu pAmI dazamA devalokamAM mahAprabha vimAnamAM vIsa sAgaropamanI sthitivALA deva thayA. siMha mRtyu pAmI cothI narake gaye. Ama AThamA bhAvamAM pArzvanAthane jIva pUrNa vikAsanI najIka AvI Ubho rahyo. ane jagata upara pUrNa upakAra karavA devalokamAM ekAMta AvAsamAM pitAne kALa nirgamana karavA lAgyuM. pArzvanAtha bhagavAna janma, lagna ane dIkSA. pata siMhane jIva keTalAka bha rakhaDI koI gAmamAM eka brAhmaNane tyAM putrapaNe jo janmatAMnI sAthe tenA durdavathI mAta-pitA tarata mRtyu pAmyA. lokoe tene dayAthI ucheryo. ane jyAre mATe thayo tyAre tenuM nAma kamaTha rAkhyuM keraThera tiraskAra pAmate ane lekenI dayA upara jIvatA kamaTha yauvanavayane pApe tyAre te vicAravA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa lAgyA ke mArI sAme rahelA keTalAka leAkeA hArAnu pASaNa kare che. ane khamANamA pAkArAya che. jyAre huM Thera Thera tiraskAra pAmuM chu. A vaibhava ane samRddhi temane pUrvabhavanA tapanA pratApe maLI lAge che. huM paNa tapa karUM mane A bhavamAM nahi maLe te parabhavamA jarUra samRddhi maLaze teNe tApasatrana grahaNa karyuM ane ugra paMcAgni vigere tapa karavA mADyu AthI jate divase te kamaThatApasanA nAme prasiddha thayA. . zrIpArzvanAtha prabhune janma A ja yudvIpanA bharatakSetramAM vArANasI nAme nagarI hatI te nagarImAM izvAku vaza vibhUSaNa azvasena nAmana rAjA rAjya karatA huM tene sarva srIemAM zizamaNI vAmAdevI nAme paTarANI hatI samaya jatAM tenI kukSimAM sutra khAhu rAjAnA chatra prANatakalpathI cavI zvetara vada 4nA divase vizAkhA nakSatramAM utpanna thayA. vAmAdevIe tItha karanA janmane sUcavanArA cauda mahAsvasa dekhyAM rAjAe ane Indroe svarsanuM phaLa kahyuM. vAmArANI Anada pAmyA. ane pUrNa mAse pASa suda dazamanA divase anurAdhA nakSatramAM sarpanA lAMchanavALA nIlavaNI putrane janma ApyA dikumArIkAee sUti karma karyuM. indroe snAtramahAtsava karyo ane pitAe paNa putra janmanA utsava nagaramAM pravartAvye sArA mukte rAjAe putranuM pArzva evuM nAma pADayuM kAraNake jyAre prabhu garbha mAM hatA tyAre temanI mAtAe kALI rAtrie paNa paDakhe thaIne jatA sa`ne joyA hatA. A pachI apsarAethI lAlana karatA jagatpati rAjAonA eka khALethI khIje kheALe sacaratA vRddhi pAmyA anukrame navahAthanI uMcAivALA thayA ane jagatane kAmaNu karanAra cauvanavayane pAmyA cavananA parAbhava ane prabhAvatI devI sAthe lagna eka vakhata azvasena rAjA rAjasabhAmAM esI jInadhama nI kathAe sAMbhaLavAmAM tatpara hatA tevAmAM eka rAjapurUSa sabhAmAM Avye.ane rAjAne praNAma karI kahevA lAgyuMA he rAjan ! kuzaLa nAmanA nagaramAM naravarmA nAme parAkramI rAjA hatA teNe jainadhama mAM sthira rahI ghaNA vakhata sudhI rAjya pArvyu. te tRNuvat rAjyane cheDI dIkSA aMgIkAra karI. hAla kuzasthaLanuM rAjya tenA putra prasenajita calAve che tene eka devAMganAone paNa zaramAve tevA rUpavALI prabhAvatI nAme putrI che. A prabhAvatI eka vakhata sakhI sAthe udyAnamAM gai. tyAM te jinezvara bhagavAnanI pratimAne pUjI pAchI pharatI hatI tevAmAM teNe kinnarIonu gIta sAbharyuM prabhAvatI kSaNabhara ubhI rahI. dhyAnathI sAbhaLatAM tene samajAyuM ke A gIta pArzvanAthanI stutinuM hatuM. prabhAvatI ghera AvI paNa tenuM citta kinnarIonA gItamAM ceTayuM hatuM. uMghamAM paNa te gItanI kaDIe gAtI ane pArzvanAthanA guNagAnane prakAzatI. jema jema samaya pasAra thayA tema tema rAjakumArI sUkAvA lAgI. sakhIoe mAtapitAne kahyuM ke prabhAvatInuM citta pArzva kumAramAM lAgeluM che. jo ke teNe temane joyA nathI teA paNa kinnarIonA gItamAM temanuM nAma sAMbhaLyA pachI tene jagatanI L Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 3 141 koI vastu gamatI nathI rAjA ane rANuM paNa pAzvakumAranuM nAma sAMbhaLI AnaMda pAmyAM ane tene svayaMvara tarIke mokalavA nizcaya karyo vAta vAyare jAya tema te vAta kavi gAdi dezanA rAjA yavane jANuM ane belI haTha ke "mArA jevA hovA chatA prabhAvatIne varanAra pAzvakumAra koNa?" teNe turta prabhAvatIne meLavavA kuzasthaLa upara ghero ghAlya nagaranuM I mANasa Aje nagara bahAra nIkaLI zatuM nathI rAjana! parAkramI ane paraduHkhabhaMjana Apane jANu sAgaradattane putra huM purUSottama guptapaNe nagaramAthI nIkaLI sahAya mATe ApanI pAse AvyuM chuM" azvasena rAjA puttama pAsethI yavananuM vRttAMta sAMbhaLI krodhathI dhamadhamyuM. teNe kuzasthaLanI rakSA mATe raNazI gu phUMkayu sainie bakhatara sajyAM ane hathiyAra taiyAra karyA. kaDAgRhamAM rahela pAkumAra A kolAhala sAMbhaLI pitA pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke "huM chatAM Apa vaDilane yuddhamAM javAnI jarUra nathI " pitAe kahyuM "Tha sArI rIte samajuM chuM ke tame traNa jagatane vijaya karavAne samartha che paraMtu te gharamAM kIDA kare te jovAthI mane je harSa thAya che te tane yuddhamAM mokalavAthI mane nathI thatuM? pAzvakamAre kahyuM "pitAjI! yuddhasthAna te paNa mAre mana kroDA rUpa che." rAjA mauna rahyA. pAkamAre hAthI upara besI sinya sahita purUtama sAthe kuzasthaLa nagara tarapha prayANa karyuM. senyanI uDelI rajamAM hathiyAre vijaLInI peThe jhabukavA lAgyAM jotajotAmAM sanya kazasthaLanA pAdare AvyuM ane pAzvakumAra deva vikavita AvAsamAM rahyA turtaja temaNe yavanarAja pAse dUta makara ane kahevarAvyuM ke "he rAjana ! zrI pArzvakumAra mArA sukhathI tamane Adeza kare che ke prasenajita rAjAe mArA pitAnuM zaraNuM svIkArela hovAthI nagarIne ghere uThAvI le ane tame tamArA sthAne cAlyA jAo' vanarAjane dUtanA A zabdo sAMbhaLatAM phodha caDhaye ane teNe dUtane kahyuM "tuM rAjadUta hovAthI avadhya che. tuM pAcho jA ane bALaka pAkumArane kaheje ke "yuddha te khelADIonuM che vaibhavIeAnuM nathI. jIvavAnI IcchA hoya te pAchA cAlyA jAo" te pharI kahyuM "rAjana! pAzvakumAra dayALa che te koIne mAravA irachatA nathI mATe ja tamane A saMdeze kahevAya che. jarA vicAra to karo ke traNa jagatanA pati thavA cogya pArzvakumAra kayAM ane khAbocIyA jeTalA rAjyanA rAjavI tame kayA?" dUtanA A vacane yavanarAjanA sainikoe hathiyAra khakhaDAvyAM paNa eka vRddha maMtrI vacce paDI belI uo "jarA samaje, A pAzvakumAra kezuM che? teno vicAra te kare Indra jevA jenA sevake che tenI AgaLa tamArI laDavAnI zI majAla che? phate tamane sAcI vAta kahI che. hajI moDuM thayuM nathI, pArzvakumAra dayAnA sAgara che te sarva aparAdha bhUlI jaze?" yavanarAja ThaDe paDaze. tene mukhaI mATe lajajA AvI ane kaMThamAM kuhADe bAMdhI mukhamAM tRNa rAkhI bhagavAna pAse AvyuM ane kahevA lAge he bhagavAna! mArA avinayanI kSamA Apa meM mArI zaktine vicAra karyA vagara A duSkRtya karyuM che. huM Apane sevaka chuM" bhagavAne kahyuM "tame mArA taraphathI bIlakula bhaya na rAkhe. mAre nathI joItA daMDa ke nathI joItuM rAjya, mAtra joIe che, kuzasthalapuranA 10 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - 142 [laghu triSaSTi zalAkA puruSa gherAnI vidAya" ghero uThI gayA yavanarAja prabhune namI pitAne sthAne gayo ane prasenajita. rAjA paNa prabhAvatIne sAthe sAthe pArzva kumAranI sAthe vaNArasI AvyuM. teNe azvasenarAjA AgaLa prabhAvatInA pAvaikumAra sAthe vivAhanI mAgaNI karI pAkumAra vivAha nahi IcchatA hovA chatAM pitAnA atyAgrahathI kabula thayA che kAraNa ke teo sArI rIte jANatA hatA ke mAre apapaNuM bhAgya kama bAkI che. A pachI prabhAvatI sAthe saMsArasukhane bhAgavatAM bhagavAne keTalAka samaya pasAra karyo kamaTha tApasa sAthe samAgama lokenA TeLeTeLAM nagara bahAra ulaTatA hatA. koInA hAthamAM hAra te koInA hAthamAM bheTaNa hatA soe sArAM kapaDAM ane ghareNAM paheryA hatA. cAre bAju utsAha ane bhaktinu vAtAvaraNa hatu Anada atirekamAM kelAhala paNa teja nagaramAM cAre bAju phelAya hate gekhe beThela pArzvakumAre A joyuM ane sevakane pUchayuM ke Aje nagaramAM kaI mahatsava che ke zu? sevake javAba Apyo "he svAmI nagaramAM mahotsava ke utsava nathI paraMtu kamaTha nAmane tApasa paMcAgni tapa kare che tenI pUjA karavA nagaranA leke ulaTahyA che? pAWkumAre kautakathI tyAM javAne vicAra karyo ane parivAra sahita tyA pahocyA lokee kumArane mArga Ape ane te tApasanI najIka AvI ubhA rahyA. tApasa dhomadhakhatA taDakAmAM ughADA zarIre cAre dizAe agnikuMDa rAkhI AtApanA leto hate loko tenA tapanI praza sA karatA hatA bhagavAne kSazubhara tenI sAme, agina sAme ane loke sAme najara pheMkI. temane lokeno ajJAnatA pratye, ane tApasanA ajJAna kaSTapratye dayA upajI A karatAM paNa jyAre jJAnathI kAThamAM baLatA sapane je tyAre te te bolI uThayA ke "je tapamAM dayA nathI te tapa nathI ane kayA ane tapa vinA dharma paNa kyAthI saMbhave?"kamaTha lAlacoLa AMkha karI bolI uThaye "rAjakumAra! tame hAthI, ghoDA khelAvI jANe, strIonA raMga gaga jANe, dhama te amArA jevA tapasvIo ja jANe." prabhue tatkALa saLagatA agnimAMthI eka lAkaDuM khecI kaDhAvI ane kahyuM "tamane khabara che ke A lAkaDAmA sarSa baLI rahyo che ane sarSa banyAnuM jene bhAna nathI tene jaya vinAne tapa zA kAmane?" sabhALapUrvaka bhagavAne lAkaDuM cIrAvyuM te temAthI ardha baLela sarpa nIkaLe bhagavAne sarpane navakAramaMtra saMbhaLAvI. ArAdhanA karAvI, A sarpa mRtyu pAmI dharaNendra nAme nAgarAja thaye, lokenAM TeLAM ghaDIka pahelAM kamaTha tApasanI stuti karatAM hatA te niMdAmAM palaTAyAM ane kumAranA viveka, ane jJAna pratye bhAvathI namI paDayAM samaya jatAM kamaTha tApasanA mRtyu pAmI ajJAna tapanA prabhAve meghamALI nAme deva thaye. dIkSA. eka vakhata vasaMtaRtumAM pAzvakumAra rANu sahita udyAnamAM padhAryA. vanarAjIne jotAM ane AkAzane nihALatAM kumAre udyAnanI madhyamAM eka prAsAda de. prAsAdamAM Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra 143 pravezI rahevavimAne praNAma kyuM ane tyArabAda raMgamaMDapamAM citre nihALavA lAgyA. A citromAM neminAtha bhagavAnanA jIvananuM Alekhana hatuM. temAM ramatIne tyAga, pazune pikAra. giranAramAM AvavuM, kevaLajJAnanI prApti A satra AlekheluM hatuM. pakumAra A joI, vairAgya bhAvita thayA. ke turta avasara jANa kAtika dee nAya' tI pravartAve nI vinati karI. bhagavAne gaNikAna ApavA mAMDayuM ane vane ane vizALA nAmanI zibira upara ArUDha thaI Azrama udyAnamA padhAyo. ane poSa vada 11nA divase jhurAdhA nakSatramAM ama tapa pUrvaka traNa rAjAo sAthe dIkSA aMgIkAra karI dIkSA letAnI sAthe ja bhagavAnane mana:5ya jJAna thayuM. dee dIkSA kathAka mahensara uja gavAna AtmadhyAmAM rahu karatA be divasa bAda kepaTa nAmanA gAmamAM padhAyA ane dhanyane tyAM temaNe pamAnadhI pAraNuM karyuM. devoe paMcadivya pragaTa karyo ane pAraNAnA sthAne dhanya ratnapITha sthApI zraNa avasthA kalikuMDa tIrtha. bhagavAna rAmanugrAma vicAratA kAdaMbarI ravamAM AvyA ane tyAM rahe che varanA kAMThe kasigna zAne rahyA bhagavAna AtmamamAM lIna hatA. tevAmAM mahIdhara sAme hAthI sarevaramAM pANI pIvA ane teNe bhagavAnane joyA ke turta tene jAtismara sAna thayuM. ane te vicAravA lAgyo ke "A mahApurUSanA darzanathI jagatamAM evI kaI vastu che ke je prApta na thAya, huM pUrvajanmamAM hema nAmane kuputra hate nazIba ege mAruM zarIra vAmana hatuM. ke mArI khuSa mazkarI karatA tethI huM jaMgalamAM cAle che. tyAM mane eka surine eka do ke suni pAse desAnI jANa karI paNa sunise mane sAdhupaDDA mATe koca manI dIkSA na ApI. paraMtu zrAvaka vrata ApyuM. huM sArI rIte zrAvaka tane pALato hate. lekene ke kephane herAna heAto karato chatAM mArA vAmanaHpane AgaLa dharI leke mane pajavatA hatA aMtakAle rAttanathI pratyu pAmI gAmanA tiraskAra ane meTI kAyAnA premane laI A laramAM huM hAtha thaze paNa mane kheda thAya che ke huM A paTTanA bhavamAM A kalpavRkSa samAna mahAtmAnI zuM strA karU?. huM je atyAre mAnava hatA to temane mAruM samagra jIvana rUpI kalyANa sAdhana paNa hA te paNa A pachI te sarovaramAM peTho hAryo ane teNe kanDanA pu . gaganane varU pradakSig daI puthI lagAnanI pUjA karI. ane te potAnA abhine dhanya mato patana ane e A pachI deze paNa jJAnanI sudhita vastumAMthI ja karI ane bhakti karI. A arasAmAM ke purUSe caMpAnagarInA rAjA kahune khabara jhapI ke najIkamAM bhagavAna kAkA kAne hA che. kakaDu lagAnanA kAusaga ne kALe. ne dagAnane Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 [ laghu triSaSTi zalAkA pujya vaMdana karyuM paNa bhagavAna dhyAna dharatA mauna rahyA bhagavAnanA vihArabAda smRticinha tarIke karakaMDu rAjAe tyAM eka prAsAda baMdhAvyuM. ane navahAthanI bhagavAnanI pratimA pratiSThA pUrvaka sthApanA karI. te divase te sthAna kalikuMDa tIrtha nAme prasiddha thayuM. ane bhagavAnanI pUjA karanAra hAthI mRtyu pAmI A tIrthane rakSaka vyaMtara deva thaze tyArathI A sthAna khubaja prabhAvazALI ane camatkArika banyuM. ahicchatrA nagarI ane ahichatrA tIrtha. pArzvanAtha bhagavAna grAmAnugrAma vicaratA zivapurI nagarInA kezAba nAmanA vanamAM padhAryA ane tyAM kAusaga dhyAne rahyA. A tarapha dharaNendra pitAnI sabhAmAM rahelI devaRddhi je vicAravA lAgyA ke A ddhi kayA karmathI mane maLI. avadhijJAnane upaga mukatA tene prabhune pUrvabhavane upakAra yAda AvyuM. te tata devasabhA cheDI bhagavAnanA kAusaga sthAne AvyuM teNe bhagavAnane dhUmadhakhatA taDakAmAM kAussagrudhyAnasthita joyA AthI bhaktithI sahastraphaNAvALuM nAgarUpa dharI bhagavAnanA mastaka upara rahyo ane bhagavAna upara chAyA vistArI taDakAne dUra karyo. nirmohI bhagavAne kAusagna purA thatAM tyAMthI vihAra karyo. paNa te sthAne jate divase lekee eka nagara vasAvyuM je ahiMchatrA nagarI nAme prasiddha thayuM ane tyAM je jinamadira baMdhAvAyuM te ahichatrA tIrtha nAme prasiddhi pAmyuM kuTezvara tIrtha. bhagavAna grAma, araNya, parvata vigeremAMthI pasAra thaI anukrame rAjapura nagara samIpe kAusagga dhyAne rahyA tevAmAM te nagaranA rAjA Izvarane sevake samAcAra ApyA ke bhagavAna ahiM kAusaga thAne rahyA che. rAjA turta bhagavAnanA kAussagya sthAne harSabhera Avye bhagavAnane dekhatA tenuM magaja bhamavA lAgyuM ane te mUcchI khAI jamIna upara DhaLI paDaye mUccha utaratAM te be ke "mane bhagavAnane dekhI jAtismaraNa jJAna thayuM che. hu pUrvabhavamAM vasaMtapura nagaramA datta nAmane brANAyuM hatuM mArA zarIre ke paga thayo. sagA ane sabaMdhI mArI tarapha bedarakAra banyA. mane jIvana upara kaMTALo upajyA ane huM jIvanane aMta ANavA gaMgAmAM je kudake mAravA gaye ke turta AkAzamArga jatA munie mane re. muni heThA Utaryo ane mane kahevA lAgyA ke "duHkhanuM auSadha satya nathI paNa dharma che? temanI pAse zrAvakadharmane svIkAra karyo ane tyArathI meM mAruM jIvana dharma mArge vALyuM eka vakhata huM janamadire gaye tyAM meM bhagavAnanAM darzana karyA ane tyArabAda samine vaMdana karI temanI pAse beTho, A arasAmAM yupakalika nAmanA eka zrAvake sanine kahyuM ke "AvA rogI mANase jInamaMdiramAM AvI zake kharA?' munie javAba Age ke "avagrahanuM pAlana ane AzAtanAne tyAga karI khuzIthI AvI zake ane deva Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAtha caritra] 145 vadana karI zake?" pharI puSpakalike munine pUchyuM ke "A mANasa marIne kaI gati pAmaze?" munie javAba Apyo "A datta brAhmaNa marI maragho thaze." A zabda sAMbhaLatAM huM raDI paDayo, ane kahevA lAge ke "bhagavata ! A bhavamAM te huM koDhathI pIDAchu ane vaLI AvatA bhavamAM hu tirthaM ca maragha thaIza? bhagavAna ! mAre taravAno koI upAya nahi hoya?" munie javAba Ape ke "bhAvibhAvane kaI mITAvI zake tema nathI. paNa tAre bahu zoka karavAnuM kAraNa nathI kAraNake maraghAnA bhavamA tane munine dekhI jAtismaraNa jJAna thaze ane tyAM te aNamaNa karI mRtyu pAmI rAjapura nagarane rAjA thaIza." suninA A javAbathI mane kaIka zAMti vaLI ane dharmamArgamA vadhu sthira thaye mane jAtismaraNathI khA sarvabhava yAda AvyA che te A prabhunA darzanane pratApa che " prabhue kAusagga dhyAna pALI vihAra karyo paNa rAjAe A sthAnanI smRti mATe tyAM eka caitya banAvyuM ane temA pAzvaprabhunI pratimAne pratiSThA pUrvaka sthApana karI jate divase A sthAna prakaTezvara nAmanA tIrtha tarIke prasiddhi pAmyuM ane tyA vasAveluM nagara kukaTezvara nagara kahevAya meghamALIne upasarga. eka vakhata vihAra karatA bhagavAna keI eka tApasa Azrama najIka AvI pahocyA sa dhyA samaya vItye hate. pakSio potapotAnA mALAmAM pAchAM pharatAM hatAM sUrya pazcimasamudramAM DubI AkAzane lAla banAvI rahyo hate bhagavAna eka kuvAnI pAse rahelA vaDavRkSa nIce kAusaga dhyAne rahyAA arasAmAM meghamAlI devane avadhijJAnathI pitAne pUrva bhava yAda Avyo ane tene bhagavAnanI sAthenI verapara parA tAjI thaI. krodhathI dhamadhamate pApAtmA mevamAlI bhagavAna pAse AvyA. bhagavAna to merU sama niSpakapa dhyAnamAM hatA meghamAlIe prathama hAthI vimurthI ane temaNe suDhAthI bhagavAnane pachADavA mAMDayA paNa chevaTe thAkI teNe siMha vidurthI siha jaMgalane dhrujAve tevI trADe nAMkhavA lAgyA paNa te trADa bhagavAnanA dhyAnamAM taraMganI jema lIna banI. A pachI meghamAlIe sApa.vichI. tAla vigerenA aneka pratikula upasarga ane devaganAonA hAvabhAva rUpa ghaNu anukula upasargo karyA paNa bhagavAna to potAnA dhyAnathI jarApaNa calita na thayA. meghamAlI kodhathI khUba dhamadhamyuM. teNe AkAzamAthI anargata vRSTi AraMbhI jotajotAmAM cAre bAjI pANI phelAya vijaLInA jhabakArA ane kAne cheDI nAkhe tevA meghanA gaDagaDATa thavA mAMDayA pANI vadhatuM vadhatu kaTI ane chAtI eLagI bhagavAnanI nAsikA sudhI AvI pahaSNu, dharaNendranuM Asana kayu. bhagavAnane upasarga dekhatA devaganAo sAthe dharaNendra tyAM Avyo teNe bhagavAnane namaskAra karyo ane bhagavAnane paga nIce kamaLa. mastaka upara sAtaphaNAvALA sapanuM chatra temaja sAme cAmara ane kulanI mAlApUrvaka devAMganAonuM nRtya Ara bhI bhagavAnanI sevAmA tatpara banyuM. meghamAlI jesathI, pA varasAvato gaye paNa bhagavAna pANInA taLa upara bIrAjela kamaLa upara jamInanI peThe dharaNendranI Rddhi pUrvaka kAussagrudhyAnamAM nizcaLa rahyA pANI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 doug son, Petit [ laghu triSTi zalAkA puruM varasAvatA meghamAlI upara ke, bhakti karatA dharaNendra upara temanI dRSTi sarakhI hatI meghamAlI upara nahAtA dveSa ke dharaNendra upara nahAtA jarA paNa rAga, paraMtu svAmilakta dharaNendrathI meghamAlInA upasarga na jovAyA ane teNe tiraskAra yu ka meghamAlIne kahyu 'mukha ! pUrva bhavamAM huhu meza upakAra karanAra prabhu para tu khATuM vaira varSAve che bhagavAna te samaSTi che" dharaNendranA vacane meghamALI kapyA. teNe bhagavAnanI kSamA mAgI ane tyArabAda dharaNendra tathA meghamAlo bhagavAnanI stuti karI svasthAne padhAryA. kevaLajJAnanI prApti tathA caturvidha saMghanI sthApanA. < bhagavAna dIkSA pachI ceArAsI divase phrI Azramapada nAmanA udyAnamAM padhAryAM ane thAtakI vRkSanI nIce kAusagga dhyAnamA cAra ghAtI karmonA kSaya karI caitaravada 4nA divase vizAkhA nakSatramAM caMdranA ceAga hatA tyAre kevaLajJAna upArjana karyu devAe samavasaraNanI racanA karI ane vacce satyAvIza dhanuSa uMcu caityavRkSa'khanAvyuM. bhagavAna suvaNaeN kamala upara paMga dharatA pUrva dvArathI samavasaraNamAM pravezI caityavRkSane pradakSiNA karI mA ttisthallu' kahI sihAsana upara ArUDha thayA. azvasena rAjA, vAmAmAtA ane prabhAvatI devI pazu samaysaNumA AvyA ane yathAsthAne beThAM, indre bhagavAnanI stuti karyo khAda bhagavAne dezanA ApI A dezanAmAM bhagavAne dAna, zIla, tapa ane bhAvanuM svarUpa samajAvyuM ane te dareka dAnanA-jJAnadAna, abhayadAna, ane dharma upakaraNadAna_vigerenA bheda khatAvyA. jJAnadAna upara dhanamitranI kathA, abhayadAna upara vasaMtanI kathA, dharmopakaraNa dAna upara rahiNInI kathA ane annadAna upara suMdaranI kathA kahI temaja ziyaLa upara madanarekhAnI thA, tapa upara sanatkrumAranI kathA, vrata bhaMga upara mahAmanI kathA tathA vratapAlana upara yurika kaDIkanI kathA kahI jIvAne dharma pamADayeA. dezanAmAda keTalAka leAkeAe cAritra, keTalAke zrAvakapaNu, te keTalAke samakita vigere vrata niyamAne grahaNa karyo. . ' azvasena rAjAe hastisena putrane gAya seApI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI vAmAmAtA tathA prabhAvatI devIe paNa sAdhvI pAse dIkSA svIkArI zuddha rIte vrata pALI devalAke gayAM ane tyArthI cavI mahAvideha kSetramA muktigatine pAmaze pArzvanAtha bhagavAnane 1 Aya datta, 2 Arya dhASa. 3 viziSTa 4 brahma. 5 seAma. 6 zrIdhara 7 vIrasena 8 bhadraMcazA 9 jaya ane 10 vijaya ema daza gaNadhara thayA bhagavAne temane tripadI ApI. temaNe tene anusarI dvAdazAMgInI racanA karI ane jenI bhagavAne anujJA ApI. A pachI prathama perisIpUrNa thatA bIjI perisImA gaNadhara bhagavaMte dezanA ApI A dezanAmA gaNadhara bhagavate kahyuM 'samyaktvapUrNAMkanuM jJAna te AjJApradhAna jJAna che, vaiyAvacca vinaya vigere save bhaktinA paryAyeA che A bhaktinI praLatAthI jIva tI kara nAma karmanA paNa aMdha karI zake che. temaja bhaktine mATe avasare ktimAMna sAdhaka apavAda paNa sevI zake che, subhadrAe bhaktinA vaze sparza karI muninI AkhamAMthI tanukhaluM kADhyu chatAM ane revatI zrAvikA vIrabhagavAnane mATe kALApaka anAvavAmAM AyA ne karanAra thavA . Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAnAtha caritra 247 chatAM kayA sAdhaze A bhakti tIrthayAtrA, jinapUjA, gurUstavana vagere aneka rIte thaI zake che. ahiM pUjana upara virasena ane zukarAjanI kathA tathA bhAvapUjA upara rAvaNa ane vanarAjanI kathA karI bhavya ane temaNe pratibodha pamADe dezanA pUrNa thayA bAda sau potapotAnA sthAne gayA pArzvanAtha prabhunA zAstramAM pA nAme zAsanadeva ane padmAvatI nAme yakSiNI zAsanadevI daI pAyakSa kAcabAnA vAhanavALe kRSNavarNakALe, hasti jevA mukhavALe, nAganI phAnA chatrathI zobhate, cAra bhUjAvALo. be vAmaNUjAmAM nakula ane sarpa tathA be da ibhUkAmAM vIruM ane sarpa dhAraNa karanAra karyo. tathA padmAvatI kurkaTa jAtinA sapanA vADanavALI, suvarNa sarakhA varNavALI be dakSiNa bhUjAmA paddha ane pAsa, tathA be vAma bhUjamA phaLa ane akuza dhAraNa karanArI thaI sAgaradattanI dIkSA jAta upara upakAra karatA bhagavAna eka vakhata puMDra nAmanA dezanA sAketapura nagaranA AsrodyAnamAM AvyA tevAmAM tAlimI nagarane sAgaradatta nAmane eka vaNika putra bhagavAna pAse Avye ane bhagavAnane vadana karI dharmadezanAmAM beThe. A sAgaradatta pUrva janmamAM eka brAhmaNa putra hato. te bhavamAM tenI strI koI bIjA purUSa sAthe Asakta thaela hovAthI teNe tene jhera ApI hAra pheMkI dIdhe paNa eka govAlaNe tenajhera utArI tene tyA sAjo karyo. sAjo thaela brAhmaNa putra parivrAjaka thaI mRtyu pAmI sAgadatta nAmeSThi putra thaye ane pelI govAlaNa mRtyu pAmI vaNika putrI thaI agaradana yugana thaye tene gharamAM strIonA mAgAM AvyA te paNa tene strI paraNavAnI IcchA na thaI pelI vaNika putrInuM paNa mAguM Avyu. sAgaradatte tene pAchuM Thelyu. vaNika putrIe saMketathI samajAvyuM ke badhI strIo evI hotI nathI. A pachI sAgaradana tene para eka vakhata te paradeza gaye. tyAM teNe sAtavAra dhana meLavyuM ane gumAvyuM. AThamIvAra tene vahANamAthI khalAsIoe pheMkI dIdhuM. tarate tarata te sasarAnA gAma pATalA patha nagare Avyo sasarAe tene Adara satkAra karyo vahANavaTIo paNa ghoDe. divase tyAM AvyA sAgaradane temane oLakhyA ane rAjAne jaNAvI temanI pAsethI pitAne mAla pAche lIdhe A pachI sAgaradana dhanavAna thayA ane rAjAne mAnIto thaye te judA judA dharmanAyakene bolAvatA ane deva, gurU dharma saMbadhI prazno pUchate. paNuM tene kaI jagyAethI samAdhAna na thayuM. bhagavAnanI dezanAmA bhagavAne sAgaradattanA praznane dhyAnamAM rAkhI deva gurU. dharma saMbadhI dezanA ApI. sAgaradatta pratibodha pAmyo ane bhagavAna pAse teNe dIkSA aMgIkAra karI. bhagavAnanA cAra ziSya eka vakhata bhagavAnane ziva, sudara, goma ane jaya nAmanA cAra zikhe e prazna pUchyuM ke "he bhagavAna! ame me kyAre jaIzuM. bhagavAne javAba Ape ke "tame A Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 148 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa bhavamAM ja mAkSe javAnA che ' bhagavAnanA uttara sAMbhaLI teoe vicAra karyo ke 'ApaNane meAkSa maLavAnuM che te zA mATe tapakaSTa sahana karavuM.' temaNe tapatyAga DheDI dIdhA ane khAna, pAnamAM masta khanI potAnuM jIvana vItAvavA mADayu ane khIjAone paNa tapatyAga karavA e phrAgaTa che ema upadeza ApavA mAMDayeA parantu matakAle emane zuddha buddhi sUjhI, vairAgya bhAvanA jAgI ane kSazreNi upara caDhI siddhigati pAmyA. parantu temaNe ApelA upadeza jate divase mauddha dharma tarIke prasiddhi pAmyA ---- adatta ane azAkamAlInI dIkSA. nAgapura nagaramAM bhagavAna eka vakhata padhAryA. temanA samavasaraNamAM bhagavAne adatta ane caDasenane temanA pUrva bhatra kahyo. AthI baMdhudatte caDasena ane peAtAnI strI sAthe dIkSA grahaNa karI ane zuddha cAritra pALI traNe jaNu sahastrAra devaleAkamAM devapaNe utpanna thayA. bhagavAna vihAra karatA hatA te vakhate azAka nAmanA mALI bhagavAna pAse AvyA. teNe bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI. bhagavAne tene tenA pUrvabhava kahyo ke te purva bhavamAM eka suni pAsethI evuM sAMbhaLyu ke nava puSpathI pUjA karanAra navame bhave mukti jAya AthI tuM rAja nava puSpathI pUjA karavA lAgye Ama janmAjanma tArI Rddhi vadhavA lAgI, ane tu A navamA bhavamAM lUrA gAmamAM utpanna thayA che. ane navakoDa gAmAnA rAjAM thayA che " pUrva janmanA vRtAMta sAMbhaLI mALI pratikhAdha pAmyA ane teNe bhagavAna pAse dIkSA agIkAra karI ante siddhigati meLavI. Ama ghaNA jIvAnA bhagavAne uddhAra karI jagat upara upakAra karyo. bhagavAnanA parivAra ane nirvANu. pRthvItaLa upara vicaratA bhagavAna pArzvanAthane sALa hajAra sAdhu, ADatrIsa hajAra sAdhvI, traNaseAne pacAsa caudapUrva dhArI, eka hajArane cArasA avadhijJAnI, sADA sAtase mana: vajJAnI, eka hajAra kevaLajJAnI, agyAraseA vaikriyalabdhivALA, chaso vAdalabdhivALA, eka lAkha ane cAsaTha hajAra zrAvakA, traNulAkha ane sattoterahajAra zrAvikA ATaleA parivAra thayuM. bhagavAna pAtAnA nirvANa samaya najIka AnyA jANI sametazikharagiri padhArco. ane tetrIza munie sAthe bhagavAne aNuzaNuvrata svIkAryuM. aMte zrAvaNu chuda 8 nA divase vizAkhA nakSatramAM bhagavAna tetrIzamuni sAthe paramapada pAmyA bhagavAna pArzvanAthe gRhasthapaNAmA trIzava ane vrata pAlanamAM sItterava ema kula se varSanuM saMpUrNa AyuSya bhAgavyuM neminAtha prabhunA nirvANa pachI trAzI hajAra sAtase ane pacAsava gayA bAda zrI pArzvanAtha prabhu mAthe padhAryAM te vakhate zakrAdika ceAsaDha indroe sametazikhara upara AvI prabhunA DheDhunA temaja anya munirAjonA dehanA yathAvidhi agnisa skAra karyo dADhA Adi avayaveA cathAyeAgya sthAne sthApI cyavana kalyANakanA maheAtsava ujavI IndrAdi devA svasthAne thayA. *pA nAtha caritra sa'pU. navamuM pa saMpUrNa . A pArzvanAtha caritramA muninA upadezanI A dara lalitAga vagere khatrIsa atyaMtara kayAe Ave che. A kathAtre judA judA sthaLe AcArya mahArAjAee ApelA upadezamA samAya che. mATa tripuSTimAM ke laghu triSaSTimA A kathA nathI paNa svataMtra pArzvanAtha catrimAM te Ave che. ' Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta * 2 : " che ane " - , ' , 1 * * na * - ka 4 na - ke huM . ra jaMgalamAM bhUlA paDelA sAdhuone nayamAre prati lAgyA. prathamabhava. pU. 149 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAamAro ane : - Ahka s - = - = = ra rabA 0 1 1 5 -dhana ' ' ' ' ' , I * 1 40 ( 1 1 * * * - - * * * navA nAmanA rAjAnA nAnA nAnAe ' garama , * * * 1 bharatacakravartie marIcine vaMdana karyuM ane kahyuM ke "tame A vizInA chellA tIrthakara thaze" marIci parivrAjaka ahe ahe mAruM kuLa bolavA pUrvaka nAcI uo tethI teNe nIcatra kama upArjana karyuM hatIyabhava, pR. 150 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra caritra 149 - rU nAma - - zrI mahAvIra caritra. (1) pUrvabhava varNana, prathama dvitIya bhava-grAmaciMtaka nayasAra ane dharma devalokamAM deva. A ja buddIpanA pazcima mahAvidaDamA mahAvamA vijayamAM laMkA nagarIne jIte tevI jayaMtI nAmanI nagarI hatI te nagarImAM zatrumardana nAme rAjA rAjaya karato hate. A rAjAne pitAnA tAbAnA pRthvI pratiSTha gAmane uparI nayasAra nAme sevaka ho te rAjAne mATe kaccha lAvavA eka vakhata sAthIdAre sahita jaMgalamAM gaye. madhyAhna samaye te sAIthI judA paDelA ane jagalamAM bhUlA paDelA munione joyA. teNe temane pratilAvyA ane naganA mArga sudhI mukI Age. munie tene dharmopadeza Ape. saraLa nayasArane te dharmopadeza pariNamyo ane te vakhate ja teNe samyaktva prApta karyuM sAdhuo nagara tafa cAlyA nayasAra munio dekhAya tyA sudhI tyAM che ane pitAne muninA samAgamathI dhanya mAnato kAme vaLage teNe munine dharmopadeza daDha karyo, ane chevaTe samyaktvanuM pAlana karI nayasAra mRtyu pAmI saudharma devalokamAM be pApamanA AyuSyavALo deva dha. trI-ce bhava-marIci ane brahmadevalokamAM deva devalokamAthI evI nayasAra jIva bharata mahArAjAne tyAM putrapaNe utpanna thaye janmatAM tenAmAM kigaNone AvirbhAva hovAthI tenuM nAma marIci pADayuM RSabhadeva bhagavAna pAse teNe cAritra agIkAra karyuM. ane agIyAra aMga bha. eka vakhata grISmAtamAM tApa ane tRSAthI pIDAela marIcine cAritraAvaraNa karmano udaya thaye tenA cAritra pariNAma DhIlA paDyA tene cAritrabhAra merUparvatanA jevo kaThIna lAge sAthe sAthe vrata choDI ghera javAmAM paNa tene zarama lAgI, tethI vicAryuM ke "A sunio manadaMDa, vacanadaDa ane kAyadaDathI virata che. huM to tema karI zakuM tema nathI. mATe traNadaDa batAvavA mATe tridaMDanuM lAchana bhale rahyuM sAdhuo leca karAve che. paNa huM to jaTA rAkhIza agara zastrathI muMDana karAvIza. munio khule page vihAra kare che te huM cAkhaDI ke jeDA rAkhI pharIza. munio kaSAya gahita hovAthI zvetavastro pahere che huM kaSAyI levAthI kaSAyika vastro paherIza muni mahAvrata dhAre che huM aNuvrata dhArIza munie prAsuka annapAna grahaNa kare che, huM aprAsuka annapAna grahaNa karIza" ema vicArI cAritrabhana marIcie tridaMDI veSa grahaNa karyo Ama chatA bhagavAnanI sAthe vihAra kare che ane leke tene navAveSa saMbaMdhI pUche che tyAre marIci kahe che ke "mArAthI -cAstribhAra sahana na karI zakAye mATe huM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa A veSa rAkhu chuM marIcinA upadezathI kaI pratibaMdha pAmatuM te tene dIkSAmATe te prabhu pAse mokalo eka vakhata vanItA nagarImA bhagavAna samavasaryA temaNe dezanAmAM bhaviSyamAM thanAra tIrthakara, cakravarti, baladeva ane vAsudevanAM nAma kahI batAvyAM bharatacakrIe utkaMThAthI prabhune pUchayuM ke A sabhAmAM koI bhaviSyamAM thanAra tIrthakarane jIva che?" bhagavAne marIcine batAvI kahyuM ke "A tamAre putra marIci chele tIrthaMkara, prathama vAsudeva ane videhamAM mukAnagarImAM priya mitra nAme cakravarti thazebhAratezvara ubhA thayA ane jyAM marIci hatA tyAM AvI temane vaMdana karyuM ane kahyuM ke, "tame A vIzInA chellA tIrthakara thaze mATe huM vaMdana karuM chuM. huM tamArA tridaDIpaNAne vadana karato nathI? marIcinA hadayamAM harSa na mAya, te capaTI vagADI, nAcavA lAge "aho! ahe! mAruM kula, mArA dAdA prathama tIrthakara, pitA prathama cakravarti ane huM vAsudeva, cakravati ane tIrthakara." Ama harSAvezamAM bhAnabhUlI marIcie nIcatrakanuM upArjana karyuM. bhagavaMtanA nirvANa pachI marIci bhagavatanA sAdhuo sAthe vicare che eka vakhata marIci mAM paDyo sAdhuoe cAritralagna marIcinI vaiyAvacca na karI AthI marIcie vicAryuM ke "huM sAjo thayA pachI eka ziSya karIza. marIci anukrame nirogI thaye eka vakhata tenI pAse kapila nAmanA kulaputra Avyo teNe marIci pAse dIkSA levAnI mAgaNI karI marIcie tene bhagavaMtanA munio pAse mokale paNa teNe kahyuM ke, zuM tamArA mArgamAM dharma nathI?" marIcie kahyuM ke, dharma ahiM paNa che ane tyAM paNa che ' A pachI kapila marIcine ziSya thayA A utsutravacanathI marIcie keDADI sAgaropama saMsAra mAryo marIci A usUtravacananI AlocanA lIdhA vinA mRtyu pAmI cethAbhave brahmadevalokamAM daza sAgaropamanA AyuSyavALa deva thaye. ane kapila paNa teja devakamAM utpanna thaye pAMcamA bhavathI paMdaramA bhava sudhI. - marIcine jIva brahmadevakamAMthI evI pAMcamA bhave mokalAka gAmamAM eMzIlAkha pUrvanA AyuSyavALo kauzika brAhmaNa thayA. ane pUrvabhyAsathI vidaDo thaI mRtyu pAmI vacce ghaNu bhava karI chaThThabhave chUNa nAmanA gAmamAM puSpamitra nAme brAhmaNa thayA. tyAM paNa chevaTe te tridaDI banyuM. ane bahotera lAkha pUrvanuM AyuSya pUrNa karI sAtamAbhave saudharmadevakamAM deva thayo. tyAthI yavana pAmI AThamAbhave aniudyota nAmane brAhaaNa thaye ane tridaMDI banI salAkha pUrvanA AyuSyane pUrNa karI nevamAbha izAna devalokamAM madhyama AyuSyavALo deva thayo. tyAMthI vI dazamAbhave madira nAmanA saMnivezamAM agnibhUti nAme brAhmaNa tha. A bhavamAM paNa chevaTe te tridaMDI banyA. ane chapana lAkha pUvanuM AyuSya pUrNa karI agiArame bhave - sanaskumAra devaphlekama madhyama AyuSyavALo devatA thayo tyAMthI evI bAramA bhave tAMbI nagarImAM Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra ritra ] 151 bhAradvAja nAme brAhmaNa thaye. ahIM paNa tridaMDI banI cuMvALIsa lAkha pUrvanuM AyuSya gavI mRtyu pAmI mahendraka9pamA teramAbhave madhyama sthitivALo devatA thayA, tyAMthI vayavI bhavabhramaNa karI codamAbhave rAjagRhI nagaramAM sthAvara nAme brAhmaNa thaye ahIM paNa tridaMDo banI cotrIsa lAkha parvanuM AyuSya pUrNa karI mRtyu pAmI 5daramAbhave brahmadevalokamAM madhyamasthitivALo devatA thaye sela tathA sattaramo bhava. A pachI ghaNe saMsAra rakhaDI bhagavAna mahAvIrane jIva rAgRhamAM vizvanaMdI rAjAnA bhAI vizAnabhUtine (A pustakanA pRSTha 99-100 vizvabhUtinuM varNana Apela che) vizvabhUti nAme rAjaputra gha ahi rAjAnA putra vizAkhanaMdInI sAthe pupavADImAM ramaNa karavAnA kAraNe tene khoTuM lAgyuM. tethI dIkSA laI niyANuM karI beTivarSanuM AyuSya jogavI sattaramA bhave mahAzuka devalokamAM devapaNe utpanna thaye aDhAramA bhavathI grevIsamA bhava sudhI. devakanA sukhogavI vizvabhUti aDhAramA tripRSTha vAsudeva thaye ahiM ghaNuM (A pustakanA pR 100 thI 105 mAM tripRSThane savistRta adhikAra che) pApa upArjana karI ogaNIzamAbhave sAtamI nArakapaNe utpanna thayA tyAMthI vIzamAbhave siMha ane tyAMthI pharI ekavIzamAbhave cethI nArakapaNe utpanna thayo tyAMthI bAvIzamAbhave manuSya thaye ane tyAM aneka puya upArjana karI tevIzamAsa sukA nagarImA priya mitra nAmane carti thaye samaya jatAM piTTilAcAryane tene samAgama thayo tethI vairAgyapAmI dIkSA lai corAsI lAkhapUranuM AyuSya legavI aNasaNapUrvaka mRtyu pAmI cAvIzamAM bhave mahAzuka devalokamAM devapaNe utpanna thayo pacIsame ane chavIzame bhava. mahAkadevalethI cyavI priya mitra cakravattine jIva chatrA nagarImAM jItazatru rAjAnI bhadrA nAmanI rANInI kuline viSe na dana nAme putra utpanna thaye. ahi vIsa lAkha varSa rAjya pALI piphrilAcArya pAse dIkSA grahaNa karI. A pachI naMdanamunie mAsakhamaNa upara mAsakhamaNa karI arihaMta, siddha vigere viza padene ArAdhI tIrtha kara nAmakarma bAIyuM ane be mAsanuM aNusaNu karI pacIzalAkha varSanuM AyuSya pALI prANatadevakarmA pura vimAnamAM devapaNe utpanna thayA ane devanI Rddhisiddhi bhogavavA lAgyA Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra ( ladhu trizaSTi zalAkA puruSa - - - - - - - - - - - - - - - zramaNa bhagavAna mahAvIra janma, bAlyakALa ane guhAvAsa, satAvIsa bhava-dazamA devalethI cyavI devAnaMdAnI kukSimAM. A jaMbudvIpanA bharatakSetranA magadha dezamAM brAhmaNa nAmanuM eka gAma hatuM. tyAM kuDAlasa kuLano RSabhadatta nAme brADhANa hatuM, tene jAlaMdhara gAtravALI devAnaMda nAme bhAryA hatI. samaya jatA naMdanamunine jIva prANutadevalokathI avI (IsavIsana pUrva 600, vikrama saMvata pUrva 543) aSAzudi6 nA divase jyAre hastottarA (uttarASADhA) nakSatramAM caMdrano roga hatuM tyAre devAnaMdAnI kukSine viSe avataryo. jagatabharamAM prakAza phelA ane AnaMda chavAye te rAtrie devAna dAe cauda savapna dekhyAM ane prabhAte rASabhadattane svapnanuM phaLa puchayuM RSabhadate pitAnI mati anusAra jaNAvyu ke "A svapana jevAthI tamAre eka suMdara putra thaze, ane te umaralAyaka thatAM veda vigere sarva zAstromAM niyata thaze?" patie kahela A svaphaLa sAMbhaLI devAna dA khuba Ana da pAmyAM A pachI 20Sabhadattane divase divase vadhu mAna sanmAna ane lakSamI prApta thavA lAgI. * garbha parAvartana, cyavana kalyANuke ane janma. I. eka vakhata avadhijJAnane upaga mUke ane devAnaMdAnI kukSimAM rahelA aspaSTa AkAravALA gavarUpe bhagavAnane joyA. teNe bhAvapUrvaka zakastavathI vaMdana karyuM. paNa vicAryuM ke "devatAone uccakulamAM janmelA mahApurUSa sevavA yogya che. tIrthakara che bhagavAne daddhi, bhikSuka, ke kRpaNa vigere halakA kuLamAM utpanna thatA nathI chatAM Ate - brAhmaNanA halakA kuLamAM utpanna thayA che. te Azcarya che, karoDo varSe AvI keI AzcaryakAraka ghaTanA bane te IndranI pharaja che ke teNe temane nIcagotramAMthI uccagetramAM mukavA. tad hariNAgathI devane teNe belA ane kahyuM ke jAlaMdhara netravALI devanadAnI kukSimAM rahela garbhane vAziSTha netravALI trizalAnI kukSimAM dAkhala kara, ane trizalAnA garbhane devAnaMdAnI kukSimAM dAkhala kara" harirthagameSIdeva zakanI AjJAnusAra turata tyAM ga ane devAnaMdA tathA trizalAne avasthApinI nidrA ApI paraspara gabhatu parAvartana karyuM. A tarapha devAnaMdAe e trie svapnamAM joyuM ke "teNe prathama joyelAM cauda * mULa triSaSTimAM khAsI divase indranu Asana kayu tema jaNAvyuM che jyAre ahi khAsImAM divase Inke upayoga mUko ane bhagavAnane joyA. temaja indra bhagavAnane parivartana karavAmA ucca gAtravALA meTA purUSe ja devatAone pajavA yogya che te kAraNane dhyAnamAM laI pitAne AcAra AgaLa karI garbha parAvartana karela che tema jaNAvyuM che. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - of M che ? : : et - vIra - 1 - S - - GS - ja che - ma - * 11 / ra saudharmendra parUpa karI bhagavAnane I mirUpana 5- lai AvyA ane bhagavAna mahAvIrane deve sahita pR. 154 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNuM bhagavAne mahAvIra ] 153 : svapna peAtAnI pAsethI trisalA kSatriyANIe haryAM ' ane Aja vakhate trizalA kSatriyANIe cauda svapna dekhyA, devAna dAe A svapnathI jANyu ke * mAro bALaka harAye ' AthI te reAI kakaLI paNa temAM te nirUpAya hatI. HEATERS A garbha parAvartana AsA vadI 13 nI madhya gatrie eTale bhagavAna garbhamA AvyA pachI 83 mA divase thayuM: devae siddhAthanI ghera vaSuvRSTi karI ane cyavana kalyANaka maheAtsava ka cauda svapa dekhI trizalAmAtA jAgyA ane siddhArtha pAse jaI svarlR darzananI vigata kahI. rAjAe peAtAnI buddhi pramANe 'putra ratna thaze tema kahyuM ane jaNAvyuM ke svama darzIna sa`badhI vadhu khulAsA te slama pAkA pAsethI maLaze mATe temane melAvI temane mukhethI sAMsaLIzuM' prAta:kALe rAjAe anucarAne AjJA karI ke 'sabhAmaMDapeya zaNugaoNrI svamapAkane mAlAvI lAvA.' rAjA nADI dheAi, sabhA maMDapamAM beThA. sAmatA vigere cayAsthAne birAjyA. ane trizalAdevI paDadAnI pAchaLa beThAM maTha svapna pAThakA AvyA. zarUAtamAM temaNe rAjAne AzIrvAda ApyA. pachI rAjAnA mukhatho rAtrie trizalAdevIne Avela coda svapnanI vAta sAbhaLI vicAra karyo ane eka bIjAne maLI tenA ni ya karI temAMthI eka mukhya elye "he rAjana ! amArA svapnazAstramAM kula chara svagna atAvyA che temA A cauda svapa je strI jIve te tIrthaMkara ke cakravarti putrane janma Ape- cakravartinI mAtA cauda rUma jhAkhA dekhe ane tIryakaranI mAtA kharAkhara dekhe. trazalAdevIe cauda svapna barAbara dekhyA DAvAthI te tIrthaMkara putrane janma Apaze ane te putra trajJeAkane nAyaka dharmacakravarti thaze" paDadAmAM rahela-trizalAmAtA A svapnaphaLa sAbhaLo AnaMda pAmyAM ane svasa pAThakanI kahela sarva vAta manamA dhArI rAkhI. rAjAe svama pAThakeAne dAna ApI vidAya karyo. trisalAdevInA garbhamA bhagavAna AvyA pachI siddhArya rAjAne tyA seAnuM rUpu, dhanadhAnya, vigereno divase divase mukha vRddhi thavA lAgI. AthI rAjAe manamA citavyu ke bALakanA janma pachI nAma pADavAnA prasa Mge tenuM vamAna' nA pADIza." cAlavu badha sAtame mahine bhagavAne mAtAne kaSTa na paDe e buddhithI hAlavuM, paNa AthI te mAtAne mArA garbha gaLI gayA, paDI gayeA ke thayuM chuM tevI aneka rAkha zakAe thavA mAMDI ane temaNe kapAta karo mUkayuM. traNu jJAna sahijJa bhAne mAnAnA A mamatva bhAva jANyA ane saMcalana karyuM. teja vakhate tamaNe saMpa karyo ke je mAnAe hajI mArUM mukha ke aMgApAMca pattu joyAM nathI te garbhanI aniSTa zakAyo. ATalI bhUkhI raDI uThe che te sAkSAta mane lAlana pAlana karAvI cheteA zI rIte eka zo ? AthI jyAM sudhI mAtApinA jIvaze tyAM sudhI huM dIkSA grahaNa nahi karU.' garbhanA sacalanathI mAtAnI kA dUra thaI te AnaMda pAmyAM ane belI kAM re Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 RaaH | 2 154 [ laghu ziSTI zalAkA puruSa mAruM pUNya jAge che ke garbha saMbaMdhI aniSTa zaMkA karI hatI te beTI che" rAjAe _| carca | | dAna pUNya dIdhuM ane gAmamAM sarva ThekANe AnaMda phelAye vRSa nava mahinA ane sADAsAta divasa bAda (vikrama pUrva mRr |La ! 28 sa. 54ra I 5 59) caitra suda 13 nA divase trizalAknyaa mAtAe cadrane hastattarA (uttarASADhA nakSatramAM vega hato rka | ju. | hA tyAre madhyarAtrie siMhalAMchana vALA putrane janma Apyo. mIna : rara dizAo prasanna thaI pavana madamaMda vAvA lAge jagatabharamAM tujA ! ri | 20 | sarva ThekANe prakAza phelA naraka vigere duHkhada sthaLomAM paNa A vakhate AkAzamAM te samaye sarva jIvoe zati anuMbhavI. bhagavAnanI mAtAnuM sunikama graho A rIte hatA. cosaTha dikumArIkAoe karyuM merU kaMpAvI IndranI zaMkAnuM kareluM nirasana. A samaye IndranuM Asana kaMpyuM. ane te parivAra sahita tyAM AvyuM. sau prathama teNe bhagavata ane temanI mAtAne vadana karyuM. ane tyArabAda mAtAne avasthApinI nidrA ApI bhagavatanuM pratibiMba temanI pAse mukI bhagavAnane upADayA-- te Idra pitAnA pAMca rUpa karyA. temAM teNe eka rUpathI bhagavAnane lIdhA. bIjA rUpathI bhagavAna upara chatra dharyuM. trIjA cothA rUpathI cAmara DhALyA ane pAcamAM rUpathI AgaLa vajAne ulALa ulALato Indra prabhune laI merU parvata upara atikaMbalA zilA pAse AvI pahoMcyo bIjA tresaTha Indro ane deve paNa bhagavAnanA janmAbhiSeka mahotsavamAM hAjara thayA A abhiSeka mahotsavamA eka abhiSekamAM 64 hajAra kaLaza evA aDhIso abhiSeka bhagavAnane karavAnA hatA Indrane bhagavAnanI bAlyakAyA; ane AbhiyAnaka ' e ekaThA karela pANuM kaLaza sAme najara nAkhatAM zIkA thaI ke "AvI bAlyakAyA kaI rIte ATalo pANu samUha sahana karI zakaze ? teTalAmAM parvata kaMpavA lAgyA. ane zikharo namatA dekhAyAM. Indra vihavaLa bane teNe avadhijJAnano upayoga mUkyo te samajAyuM ke "A utpAta bIjA keIe karyo nathI paNa mArI zaMkA dura karavA khuda bhagavaMta pite aMguThAthI parvatane kaMpAvyo che.) indra bhagavAnanI kSamA mAgI ane kahyuM ke "bhagavaMta! meM na jANyuM ke Apa bALaka chatA koDa cakravarti ane IndranA khaLa karatAM. adhika baLa dharAve che. IndranI sAna ThekANe AvatAM parvata sthira thaye so zAMta banyA aneM aDhIso abhiSekathI bhagavAnane snAtra mahotsava thaye. InDe pharI pitAnA pAca rUpa karI bhagavAna nane laI jaI mAtA pAse mUkayA ane pratibiMba saharya A pachI' zakendra naMdIzvara dvIpe jaI mahotsava karI uddaghoSaNA karI ke "bhagavAna ke bhagavAnanI mAtAnuM azubha zcitavaze tenI khabara levAze" pachI siddhArtha rAjAne tyAM vasavRSTi varasAvI temaja ozIke rezamI vastra, divya kuDaLa ane 'zA upa dAsagaMDaka mukI Indra pitAne sthAne gayA siddhArtha rAjAe paNa sArAe nagaramAM janmamahotsava ujavye rAjAnuM leke 'pAse Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa bhagavAna mahAvIra ] 155 - - - - - nAmakaraNa je leNuM hatuM te teNe janmanI khuzAlomAM mApha karyuM je kaI keda ke aTakamAM hatA te sarvane cheDI mUkyA Ama sau kaI nagaramAM Anada Anada anubhavavA lAgyA. pArzvanAtha bhagavAnanA zrAvaka hovAthI siddhArtha rAjAe temaja pUrve dee karela vRSTithI Avela dhanane temaNe jinamadiramAM utsava pravartAvI khamyuM. putranA janma pachI bArame divase sArA muhute rAjAe putranA nAmakaraNa divasa rAkhe A prasaMge sagA snehI kuTIe sau ekaThA thayA temano bhajanavastra vigerethI satkAra karyo ane temanI samakSa kahyuM ke "jyArathI A bALaka garbhamAM AvyuM tyArathI mAre tyA dhana-dhAnya, senuM rUpAnI vRddhi thaI che AthI meM tenuM nAma viddhamAna rahe te saMkalpa karyo hato te AthI A putranuM nAma huM "vamAna' evuM rAkhuM chu " pAMca dhAvamAtAthI lAlana pAlana karAtA bhagavAna anukrame vRddhi pAmyA bALaka hevA chatA temanAmAM vRddhocita dhIragaMbhIratA ane buddhinuM prAgabhya hatuM. janmathI traNujJAna sahita hovAthI aneka aTapaTA prasaMge temanI bAlyakrIDA paNa saune mArgadarzana karAvatI. ane lekane camatkAra cakti banAvatI AmalakI krIDA tathA nizALa gamana bhagavAna jyAre AThavarSanI umaranA thayA tyAre eka vakhata samAnavayanA bALako sAthe udyAnamAM AmalakI kIDAnI ramata ramatA hatA. te vakhate Indra sabhAmAM bhagavAnanA baLanI prazaMsA karI AthI eka devane IndranI vAtamAM zakA upajI ane bhagavAnanA baLanI parIkSA karavA vikarALa sarpanuM rUpa karI bhagavAnanA caDavAnA jhADa upara lapeTAye. tevAmAM sau bALako sApa dekhI nAThA ane ijyA paNa bhagavAne to te sapane doraDAnI peThe te thaDa uparathI uThAvI dUra nAMkhe. gheDI ramata AgaLa calI tyAM deve eka chokarAnuM rUpa karI bhagavAnane teDayA ramatamAM evI zarata hatI ke je hAre teNe jItanArane teDavA bhagavAna jevA chokarA upara caDayA tevAmA te mAyAvI chokaro vadhato vadhate AkAze ane A vikarALa rUpa dekhI sAthe ramanArA bALaka nAsI gayA paNa bhagavAne avadhijJAnathI devane jANI mAthA upara eka sukko mAryo deva cIso pADate besI gayA ane bhagavAnanI kSamA mAgI IndranI vAtamAM zraddhA rAkhate mahAvIra ! mahAvIra ! belate pitAnA sthAne gayeA pachI bhagavAnanuM mahAvIra nAma prasiddha thayuM dhIra gabhIra bhagavAna ATha varSanA thayA tyAre sAmAnya bALakanI peThe bhagavAnane temanA pitAe nizALe mukavAne mahotsava karyo. A vakhate IndranuM Asana kayuM avadhi. + gujarAtamAM A ramatane e paLApe paLI kahe che. AmA eka bALaka jhADa upara caDelA bIjA bALakene pakaDavA jAya tyAre temAthI koI AvI ramatanA kuMDALAmAM rahetA daDIkAne dUra pheke te dAva ApanAra bALake daDikAne kuDaLa mA pharI makavA javuM paDe daDI phekyA pahelA je te kaI bALakane pakaDI pADe te tene dAna utaryo gaNAya. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 [ laghu trizAi zalAkA puruSa jJAnathI bhagavAnane zALAe jatA joIne Azcarya pAmI che, "traNa jJAnanA dhaNu bhagavAna nizALe bhaNavA jAya che, ahA! bhagavAna kevA dhIra gaMbhIra che ke jemaNe temanA mAtApitAne paNa temanA jJAnanI samaja paDavA dIdhI nathI. teNe tata vRddha brAhmaNanuM rUpa lIdhuM ane te paNa bhagavAnanA zALA javAnA mahesavamAM joDAze. upAdhyAyanI samakSa A brAhmaNe upAdhyAyanA manamAM rahelA vividha kuTa prazno pUchaDyA. vIrabhagavAne sarva uttara ApyA ane ahIM jitendra vyAkaraNa banyuM upAdhyAya camaka ne vicAravA lAgyA ke, "nizALe besavA Avate rAjakumAra bhaNyAvinA AvA kaThina uttara Ape che tene huM zuM bhaNAvavAne ho?' tevAmA InDe kahyuM: "A keI sAmAnya bALaka nathI paNa dhIragabhIra traNajJAnavAna covIzamAM tIrthakara mahAvIra che. upAdhyAya name. ane mAtApitA parijana sAthe temane laI ghera pAchA pharyA grahavAsa, mAtApitAnuM svagamana ane dIkSA , bhagavAna yauvanavayane pAmatAM sAlahAthanI kAyAvALA thayA A assAmA samaravIra sAmantanI putrI yazodAne laI tenA maMtrIo siddhArtha pAse AvyA. ane namIne kahevA lAgyA "amAre svAmI pitAnI putrI yazodA mahAvIrane ApavA icche che. siddhArthe A vAta trizalA devIne kahI. temaNe bhagavAnane kahyuM ke ATalI amArI IcchA pUrIzvara, te mAruM vacana keI divasa ulaMghaNuM nathI " bhagavAna mauna rahyA. A pachI codAnI sAthe mAtapitAnI IcchA mujaba lagna karyA ja A cazodAthI bhagavAnane priyadarzanA nAmanI putro thaI ane tenAM lagna bhagavAna mahAvIranI bahena sudInAnA putra jAmAla sAthe karavAmAM AvyA bhagavAna aThayAvIza varSanA thayA tyAre temanA mAtApitA mRtyu pAmI amruta devaleke gayAM bhagavAne tene garbhamAM lIdhela abhigraha pUro thayo hovAthI nadIvananI pAse dIkSA levAno vicAra jaNa na dIvane kahyuM: "kSata upara kSAranI piTheAvuM vacana bolI: he bhAI! amane vadhu dukha utpanna na kare, mAtApitAne viyoga hajI visAre paDa nathI tyAM tame amane choDI devA mAge che be varasa sudhI A saMbaMdhI kazI vAtacIta karaze nahi" bhagavAne kahyuM: "bhale be varSa sudhI huM kAI nahi kahuM paNa mAre mATe koIpaNa jAtane AraMbha samAraMbha karaze nahi havethI huM tamAro AgrahathI gharamAM rahIza paNa prAsuka annajaLa laIza ane zRMgAranA sarva sAdhano tyAga karIza A pachI bhagavAna gRhastha jIvanamAM rahyA chatAM sAdhunI peThe pitAnuM jIvana pasAra karavA lAgyA. chellA varSe kAntika dee bhagavAnane--huM nAtha-tA-jhavatI vipti karI A pachI bhagavAne saMvacharI dAna devuM AraMbharyuM ane dIkSA mATenI taiyArI karI. . bhagavAne suvarNa, rUpuM, dhana, dhAnya, strI parivAra ane rAjya, sarva tyAga mAgazara ka digabara saMpradAya bhagavAna mahAvIrane avivAhita mAne che. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa bhagavAna mahAvIra ] 157 * * * * na mUna vada dazamanA divase caMdraprabhA nAmanI zibikAmAM ArUDha thaI sarva parivAra sahita jJAtakhaMDa udyAnamAM padhAryA sevakoe azokavRkSa nIce zibikAne utArI. bhagavAne zibikAmAMthI utarI pitAnA zarIra upara rahela AbhUSaNene tyAga karyo ane svahaste pAcamuSTi leca karyo A vakhate bhagavAnanA virahathI raDatA kuTuMbIoe AzIrvacana ApatAM kahyuM ke, "he putra! tame rASabhadeva bhagavAnanA pavitra IvAkukuLamAM utpanna thaelA che! tamArU kAzyapa gotra che, tame siddhArtha ane trizalAnA putra cho! tame taravAranI dhArA samAna vrata lIdhuM che tene dIpAvaje. lIdhelAM batamAM parAkrama pheravajo. ane temAM pramAda na karazo" A pachI Indra devaduSya vastra bhagavAnanA skadha upara nAMkhyuM ane bhagavAne 30 varSanI uMmare (vikrama pUrva sa 512 I pUrva pa69) mAgazara vada dazamanA divase caMdra hastattarA nakSatramAM hato tyAre uttama ' kahI bhagavAne sAvadya tyAgarUpa saMyama grahaNa karatA kahyuM: "ha samabhAvane svIkAruM chuM sarva pApane tyAga karUM chu mana-vacana ane kAyAthI keIpaNa pApa pravRtti karIza nahi-karAvIza nahi ane thatI haze tene anudAna ApIza nahi" Aja vakhate sa camArUDha bhagavAnane mana:paryava jJAna utpanna thayu dena dIzvara dviIpa jaI svasthAne gayA ane kuTumbI vigere Aptavarga "he bAdhava have ame vIra! kahI kene bolAvazuM ane tenI sAthe hRdayanI vAta karIzuM ? A pramANe bolatAM AMsa sAthe vIra bhagavAna vihAra karatA adazya thayA tyAM sudhI temanI dizAmAM je thAkI svasthAne gayo. zramaNa avasthA (3) prathama varSa dIkSA prathama divasa , zramaNa bhagavAna mahAvIra jJAtakhaMDa vanamAMthI AgaLa cAlyA ke tuta eka brAhyaNuM maLe ane be "he bhagavAna! Ape dhananI vRSTi karI, savacharI dAna ApyuM tyAre huM kamabhAgI paradeza kamAvA gayo hato tyAM paNa mAruM bhAgya cAra DagalAM AgaLa hovAthI huM kAMI kamAyo nahi ane ene e pAcho Avye he bhagavAna! huM nidhana che. Apa koIne kAMI Apo" bhagavAne skandha upara rahela devadUSyanA be kakaDA karI eka bhAga tene A brAhmaNa te bhAga laI tuNanAranI pAse gaye teNe brAghANane kahyuM: "ta * A ztakhaDa udyAna kSatriyakuDa gAmanI bahAra IzAnadizAmAM AveluM che 1 kalpasUtra bahata triSaSTimA bhagavAnanI dIkSA pachI turata ja saMbha brAhmaNe bhagavAna pAse vastranI mAgaNI karatAM ardhavastra ApyA ullekha che ahIM laghu triSaSTimA "gs prathama varte chULa re vAratA di mamaro kAryaktinuM nAma che jAti pa varU vi'i ema jaNAvI eka comAsA bAda somabhaTe vastranI mAgaNI kare tema jaNAvyuM che, kapatramAM ekamAsa adhika varSa bAda suvarNavALukAnA kAThe bAkI rahela aDadhuM vastra paDI javAnuM jaNAvyu che. 1 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 [ laghu trizaSTi zalAkA puruSa aDadhabhAga lAge te ThIka karyuM paNuM tuM bIjo aDabhAga lAvIza te huM tane e be bhAga evI sarasa rIte joDI ApIza ke jenI kimata eka lAkha sonAmahora upajaze bhagavAna nispRha che tuM pharI jA ane bIjA ardhAbhAganI mAgaNI kara, te tane jarUra Apaze?" brAhmaNa pAche A paNa zaramane mAryo te mAgI na zakyo ane bhagavAnanI pAchaLa pAchaLa vastra levAnI IcchAe pharavA lAgyA bhagavAnanA zarIra upara dee dIkSA mahotsava vakhate sugaMdhI dravyAne lepa kayI hatuM tethI aneka bhamarAo temanA zarIra upara coMTI DaMkha devA lAgyA. temaja keTalAka leke bhagavAna pAse suga dhI dravyanI mAgaNI karatA paNa jyAre te bIlakula uttara ne ApatA tyAre temanI pratye khIjAI aneka prakAranA upadrava karatA bhagavAnanuM adabhuta svarUpa ane suga dhI zarIra dekhI kAmavivaLa banelI strIo viSayanI mAgaNI karatI Ama kevala zarIradhArA anukula pratikula upasargone sahana karatA bhagavAna dIkSAnA divase ja be ghaDI divasa bAkI hatuM te vakhate mArAma AvI pahoMcyA ane nAsikA upara netra rAkhI kAusaga dhyAna AraMvyuM. A arasAmAM eka govALa bhagavAna pAse Avye ane kahevA lAgyo ke, "he sAdhu! A baLada sAcavaje. huM hamaNuM gAmamAM jaI pAchA AvuM chuM " bhagavAna mauna rahyA. govALa gAmamAM jaI pAcho Avyo tyAre teNe dhyAnastha bhagavAnane joyA paNa potAnA baLada na dIThA taiNe bhagavAnane pUchayuM: "he muni ! mArA baLada kayAM gayA?' Ama be traNavAra pUchayA chatAM kAMI javAba na maLavAthI teNe mAnyuM ke A muni kaI jANatA nathI. AthI te AkhA jaMgalamAM AkhI rAta rakhaDayo ane baLadane cAre bAju zodhyA chevaTe jyAre te maLaske bhagavAna pAse Avyo tyAre teNe pharatA pharatA bhagavAna pAse AvI UbhelA pitAnA baLadone joyA vALane phodha caDhayo. te bolI UThayo. "A sAdhue mArA baLada ahIM care che te jANavA chatAM na kahyuM. teNe hAthamAM deraDuM lIdhuM ane bhagavAna upara prahAra karavA devo. teTalAmAM tenA hAtha paga ane reraDuM sthira thayuM. teNe sAme Indrane je InDe kahyuM: "mUrakha ! A mahAmuni keNuM che' te tuM jANe che? te siddhArtha rAjAnA putra vardhamAna kumAra dIkSita thaI ahIM kAusagna dhyAna karI rahyA che" govALa nabhya ane aparAdha badala teNe Indra samakSa mArI mAgI. * A pachI I bhagavAnane kahyuM "he prabhu! Apane mAravarSa sudhI aneka prakAranA upasargo thaze je Apa AjJA Ape te huM ApanI vaiyAvacca mATe rokAuM." bhagavAne kAusa pArI kahyuM: "Indra! AvuM kaI dIvasa banyuM nathI ane banaze paNa nahiM tItha - kare keI deva, dAnava ke IndranI sahAyathI kevaLajJAna upArjana karatA nathI teo pitAnA bala, vIrya, parAkrama ane purUSArthathI kevaLajJAna meLavI mokSane prApta kare che." bhagavAne nA kahA chatAM bhakitavaza thaI Indra siddhArtha nAmanA vyaMtarane prabhune thanAra prANAMta upasarga vakhate dhyAna rAkhavAnI AjJA karI svasthAne gaye bIje divase bhagavAne vihAra karyo ane kumAragrAmathI kallAke sannivezamAM padhAryA Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damaNa alyA che 129 ahIM bala brAhmaNane ghera bhagavAne kSIrAtrathI chApanuM pAraNuM karyuM. devatA tene ghera sudhArAdi kRdi vigere paMcadivya pragaTa karyo. Ama vihAra karatA karatA bhagavAna mArA nAmanA gAmamAM padhAryA A gAmanI pahAra duSkRta nAmanA tApasane eka suMdara AThama hatuM. A Ijata tApasa siddhArtha rAjAne mitra hovAthI la.vArane paNa pUra paricita hatA teNe bhagavAnane AzramamAM rahevAnuM vijJapti karI. havAna eka divasa tyAM rahyA pas; bIje dIvase teNe vihAra karavA maMDayo tyAre teNe bhagavAnane prArthanA karI ke. "Apa atyAre bhale ahIM na roka kahu caturmara te ahiM jarUra karaje" gavane kulapatinI prArthanA svIkArI tyAthI vihAra cce vAyune peTe pratibaddha vihAra karatA 9gavAne grIkanuM anyatra pasAra karI cAtumAsanI zarUAtamAM Ijjata tApasanA Akrame AvyA. ane tene ApelA eka kuMpaDAmAM kAusa dhyAne rahyA. varasAda bAra bAra varasa nahote. bhUmi hatI, tethI jAlamAM dhAsa - hevAthI gAye jyAM ghAsa dekhatI tyAM deDI jatI RSionI jhuMpaDIe ghAsanI banelI hovAthI gAnA dukhA ToLAM paDI tarapha AvatAM ane paDIone vikhI nAkhatAM. pay vIja tApasa to hAthamAM daMDa lai supaDA tarapha AvatI gAyone dUra karatA AthI te gAye nicapaNe bhagavAnanA paDA tarapha AvatI rane paDAnA ghAne AratI. tApane bhagavAnanA nisahapAne nirbaLatA nAnI ane temaNe temanA kulapati AgaLa pharIyAda karI ke tamAre temane vartamAnakumAra gAyothI jhuMpaDInuM paNuM rakSaNa karatA nathI." kulapati eka vakhata bhagavAna pAse rAkhyo ane kahevA lAge che kumAra! tamArA pitAne anna ane rAjAnuM rakSaNa karyuM. tyAre tuM tArI jhuMpaDI paNa saMbhALI zaktA nathI. pazu paMkhI paNa potAnA mAnuM rakSaNa kare che ke bhagavAnane kulapati ane tApa nI rItathI lAgyuM ke mAre vATa mane aprItikara che te kere paNa huM aprItikara thAuM tevuM mAre na karavuM ." temaNe te vakhate nIcenI pAMca pratijJA lIdhI. (1) AjathI prItikara sthAnamAM rahIza nahi. (2) haMmezAM kAraga dhyAnamAM ja rahIza. (3) chAya. haMmezAM mauna rAkhIza. (4) karapAtramAM ja karIza ane (5) hasthane vizva nahi karuM zupANiyakSane upasarga Saa pachI cAnAsAnA paMdara divasa pasAra thayA hatA - dhyAnanI sthiratAne lakSamAM rAkhI bhagavAna nArAkasaMniveDAthI nIkaLI azcika gAmamAM AvyA. A vAgnI pAdare pANiyanuM caitya hatuM. jAgane tyAM cAtura rahevA pUjArI ane maheke pAse jhAjhA mae. tene kahyuM "tpa ahiM rahe temAM agre ke :0no vadhe nathI paNa A sthAna bahuja lakara che ke ke ahiM rata rahe che te te mATe jIvato bahAra nIkaLatuM nathI. vizeSamAM rA rAma vigata : pramANe che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 [ laghu trizaSTi zalAkA puruSa - - - A gAmanuM nAma prathama viddhamAna hatuM paNa eka viziSTa prasaMga banyA pachI te asthika grAma nAme prasiddha thayuM. A gAmanI pAse vegavatI nadImAM eka vakhata pura AvyuM. dhanadeva sArthavAha pAMcase gADAM mAla bharIne lAvyuM. teNe tenA eka baLadane A badhA gADe jeDa. teNe pAMcaso gADAM pAra utAryA paNa chevaTe te thAkI maraNatela thayo. dhanadeve baLadanI zuzraSA mATe gAma lekene dhana ApyuM paNa keIe tenI darakAra na karI aMte A baLada marI vyaMtara thayo, teNe virbhAgajJAnathI pUrvabhava che. ane te jotAM tene gAma leke upara krodha upa. teNe gAmamAM cAre bAju marakI phelAvI lokone mAravA mAMDayAM. mANase eTalA badhA maryA ke tene agnisaMskAra kare te paNa muzkela thaI paDaze. AthI hADakAnA Dhaga Dhaga gAmane pAdara khaDakAyA lekee ghaNuM ghaNA prayatna karyA tyAre yakSa be ke "pUrvabhave huM baLada hate. tamane mArI paricaryA mATe dhanadeve dhana ApyuM hatuM te tame khAI gayA ane taDakA tathA bhUkhathI rIbAtA mArI bIlakula darakAra na karI. have tame je A marelA manuSyanA hADakAnA DhagalA upara mArU citya banAve ane baLadanI AkRtivALI mArI pratimA padharAvI pUjA karavAnuM rAkho te marakI zAMta thaze. gAma lokoe zULapANinuM maMdIra banAvyuM ane tenI sevA mATe IndrazarmA nAmanA brAhmaNane rAkhyA. A pachI lokamAM A gAma asthikagrAma prasiddha thazuM." bhagavAne kahyuM "cakSanI bhayaMkaratA bhale rahI mAre tamArI ahiM rahevAmAM saMmati joIe che lokoe kahyuM "tame rahe temAM amArI saMmati che rAta paDatAM pUjArI ane leke cAlyA gayA bhagavAna cityanA khuNAmAM dhyAnamagna banyA. zaLapANi yakSane AmAM bhagavAnanI dhIThAI lAgI AthI teNe temane DagAvavA sau prathama AkAzane phaDe tevuM aTTATahAsya karyuM gAmamAM sutelA leke te sAMbhaLI kaMpavA lAgyA paNu bhagavAnanA mana upara AnI kAMI asara na thaI. A pachI cakSe hAthI vikavI bhagavAnane pachADayA paNa bhagavAna te tevA ne tevAM dhyAnamagna banyA yakSe pizAca vikavya. kerI nA banAvI DaMsa dIdhA aMge aMge vividha re vikubhya arthAta tenAthI thAya teTalA badhA upadrava karyA paNa bhagavAnane tenI asara na thaI hoya tema te te dhyAnamAM levAne tevA nizcaLa rahyA. yakSa thAkya ane chevaTe AvA nizcaLa tapasvIne aparAdha karyA badala pazcAttApa karavA lAgyA. tevAmAM siddhArtha vyaMtara Avyo. ane teNe jaNAvyuM ke A keI sAmAnya muni nathI paNa Indrajita vardhamAna kumAra che. AthI yakSa nRtya gIta ane bhagavAnanI pUjA bhaktimAM lIna banyA AkhI rAta upasarga sahana karavAthI bhagavAnanuM zarIra zithila banyuM tethI temane pAchalI rAte uMgha AvI ane temAM temaNe daza rUma dekhyAM savAre gAmanA lekee zuLa-. pANi yakSane nAca ane gIta karate dekhI vicAryuM ke "jarUra ANe bhagavAnane mArI nAMkhyA haze ane te khuzAlI badala A nAca kare jaNAya che. paNa jyAre caitya pAse AvyA ane bhagavAnanA zarIra upara yakSe karela pUjAnA avazeSo joyA tyAre teo Azcarya pAmyA bhagavAnane jovA AvanArAomAM utpala nAmane eka nimittavettA hatA. A utpale Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa avasthA 11 pArzvanAtha bhagavAnanA satAnIya sAdhumA prathama dIkSA lIdhI hatI paNa pachIthI te pALI na zakavAthI gRhastha manI nimittazAstrathI peAtAnA jIvanirvAha calAvatA hatA. te elye huM bhagavAna ! Ape rAtre nIcenA daza svapnA dekhyAM che. temAM nava svapnanuM phaLa te huM jANu chuM paNa cAthA svapnanA phaLanI mane khabara nathI (1) pahelA svapnamA Ape tADa sarakhA pizAcane mAryo tethI thADAja vakhatamAM Apa mehatA nAza karaze. (2) khojA svapnamAM Ape ApanI sevA karatAM sapheda pakSI dekhyAM ethI Apa zula ghyAnamA lona raheze. (3) trIjA svapnamAM ApanI sevA karatAM kAli pakSI dekhyA tethI Apa dvAdazAMgInA upadeza Apaze| (4)ceAthA svapnamAM Ape suma pita e puSpanI mALA dekhI Ane artha zuM te huM samajI zakate nathI (5) pAMcamAM svapnamAM Ape ApanI sevAmA taiyAra rahele gAyeAnA samUha dekhyuM. tethI ApanI sAdhu, sAdhvI. zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha sagha sevA karaze. (6) chaThThA svapnamA Ape padma sarovara, dekhyu tethI caturvidha devanikAya ApanI sevA karaze. (7) sAtamA svapnamAM Ape samudrane tarI gayA tevuM joyuM tethI Apa caiADA vakhatamA saMsAra samudrane pAra pAmaze (8) AThamA svapnamAM ugatA sUryane dekhyuM. tethI Apa gheADA vakhatamAM kevaLajJAna pAmaze. (9) navamA svapnamAM Ape mAnuSAttara patane AMtaraDAthI lapeTo AthI ApanA yaza traNa leAkamAM prasaraze (10) dezamA svapnamA Apa merU parvatanA zikhara upara caDhayA tethI Apa deva, manuSya vagere sane dhama Adha karaze. bhagavAne cAthA svamanuM phUla atAvatAM kahyuM meM je skUlanI be mALA caiAdhA svasamAM dekhI tethI huM zrAvaka dharma ane sAdhu dharma e rIte dvividha dharmaga upadeza karIza. Ama bhagavAne eka pakhavADIyuM duryaMai Mta tApasanA AzramamA eka pAkhamaNI pasAra karyuM ane zUlapANi yakSanA maMdiramAM sADAtraNu mAsa sAta pAkhamaNu pUrNAMka vItAvI prathama caturmAsa pUrNa karyuM. Ama prathama cAmAsAmA kula ATha pAmamaNa karyAM dvitIya va. asthika gAmamAM cAmAsa pUrNa karyA bAda bhagavAna mArAkasa nivezamAM padhAryA ahiM macchaMdaOM nAmanA eka pAkhaMDI jyAtiSa nimitta vigere zAstronA pAragAmI vasatA hatA gAmanA leAkA teneja sarvazreSTha ane vidvAn samajatA hatA siddhArtha nyatare bhagavAnamA pravezI bhaviSya kahevA mADyuM. AthI leAkeAnA ToLe ToLA te tarapha jyAM acha deMkane du:kha lAgyuM. te jAte prabhu pAse Avye ane kahevA lAgye ke je tame sAcu ja bhaviSya kahetA ha tA kaheA joie ke 'A mAga hAthamA rahela tasukhayu chedAze ke nahi ?" bhagavAnanA zarIramAM rahela siddhArthe kahyuM nasi chedAya' ANaMda je tadukhalAne teADavA jAya che tevAmAM teNe tenA hAtha pAca AganI rahita lAhIthI bharelA dekhyA. * kalpasUtranA A svapna dazamuM jAmyuM chaeN. - A svapna kalpasUtramAM navamuM kahu kyuM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 [ ladhu triza izalAkA puruSa kAraNa ke te ja vakhate Indra bhagavAnanA mukhamAMthI belAela vacana mithyA na thAya mATe tenI pAca AMgaLI adazya rahI uDAvI dIdhI hatI. loko Azcarya cakita thayA. ane accha daka zaramAye. accha dakanA gayA pachI siddhArtha leke AgaLa kahyuM ke "A achaMdake vIrazeSanuM vAsaNa coryuM hatuM te tenA ghera khajuranA vADhiyA nIce che. teNe pahelAM IndrazarmAnA haDane mArI nAMkhyo hato ane tenAM hADakAM hAla paNa beraDI nIce paDayAM che. trIjI vastu to mAre kahevA jevI nathI tethI tenI strI ja kaheze" leke tenI strI pAse gayA tyAre te bolI ke tenuM moDhuM jovAmAM pApa che. te dUra bhaginI bhaktA che A pachI lokee acha dakano tiraskAra karyo. eka vakhate bhagavAnane ekalA dekhI. achaMdaka temanI pAse Avyo. ane kahevA lAgyuM "he pUjya! Apa te sarvatra pUjAo cho, huM te ahiM pUjAu chu mATe Apa dayA karI bIje jAo te amArA jevAnuM zAsana cAle.' bhagavAne aprIti thAya teve ThekANe na rahevuM te abhigraha grahaNa karyo hovAthI bhagavAne turta vAcAla tarapha vihAra karyo. vAcAla nAmanA be saniSa hatA. eka uttara vAcAla ane bIjuM dakSiNa vAcAla A be nivezanI vacce rUphalA ane suvarNalA nAmanI be nadIo vahetI hatI. bhagavAna suvarNakUlAnA kAMThA parathI vihAra karatA hatA te vakhate temanA ska che rahela adhavastra pavanathI uDI kAMTA upara paDayuM. ane te ema brAdhANe uThAvI lIdhuM. A semane bhagavAne dIkSAnA prathama divase astra ApyuM hatuM paNa tuNunAranA kahevAthI bIjA avazva mATe te bhagavAnanI pAchaLa tera mahinAthI pharyA karato hate. zaramathI te vastra bhagavAna pAse mAMgI zakato nahote tema tene meha chaDI ghera paNa jato nahoto paraMtu tera mahine vastra paDatAM teNe tene uThAvI lIdhuM. A pachI bhagavAna alaka rahyA. bhagavAnanI padapati suvarNavAlukAnI retamAM paDelI dekhI puSya nAmane eka nimittio pagalAne anusarI bhagavAna pAse Avye teNe bhagavAnane joI vicAryuM ke "huM rekhA zAstra nAhaka bho. te zAstramAM jaNAvelI samagra uttama rekhAo AmanA pagamAM che. chatAM te muni banI phare che. zAstrane khoTuM mAnI jevuM te nadImAM padharAvavA jAya che. tevAmAM zakrendra pragaTa thayA. ane tene kahyuM ke "A tAruM avicArI pagaluM che tArUM zAstra sAcuM che ane A Indra ane cakravati pUchata tIrthakara thanAra bhagavAna mahAvIra che. A pachI Indra puSyane dhana ApI sa teSa pamADa ane bhagavAnane vAMdI svasthAne gayA. caMDakauzika sapane upasarga uttaravAcAla tarapha javAnA be mArga hatA. eka sIdhe ane eka pharIne javAne, sIdhA mArgamAM vacce kanakakhala Sine Azrama Avato hate ahiM eka daSTiviSa sarpa rahetA hato. tethI A mAge kaI manuSya ke pazupakhI jatuM na hovAthI te nijana, bhayaMkara ane vikaTa hato bhagavAnane lokee te mAge na javAnI vinaMtI karI chatAM bhagavAna te vikaTa mAge gayA ane kanakala AzramamAM kAusaga dhyAne rahyA sarSa dhuMApUMA thato Avyo ane Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa avasthA ] 163 teNe bhagavAnanA page DaMsa daI temanI sAme daSTi pheMkI. sarpa lehIne badale prabhunA e gamAthI jharatA dudhane dekhI Azcarya pAmyuM. teNe pharI pharI Dasa dIdhA ane pharI pharI daSTi phekI paNa te sarva nirarthaka jatAM bhagavAne kAusaga pArI kahyuM "su su koriya" he caDakauzikI bedha pAma bodha pAma! A zabda sAMbhaLatAM sarpa camaLe. tene krodha za, ane uhApoha karatAM tene pitAne pUrvabhava sAMbharyo temAM teNe anubhavyuM ke huM pUrvabhavamAM caMDakauzika nAmane A udyAnamAM tApasa hato ane A bagIcAne verAna karatA rAjakumArA pAchaLa doDatAM kuvAmAM paDI krodhathI caMDakauzikasa tha chu. sa bhagavAnanA paga AgaLa ALoTavA lAgyA ane teNe pApanA pazcAtApa rUpa aNusaNa karyuM. paMdara divasanA aMte govALAe karela nAgapUjAthI Avela kIDIonA upadrava chatAM samabhAve sahana karI mRtyu pAmI sahastrAra devakamAM deva thaye caMDakauzikano uddhAra karI bhagavAna uttara vAcAlAmAM padhAryA. ane tyAM nAgasenane ghera padara upavAsanuM pAraNuM karyuM devatAoe nAgasenanA ghera paMcadivya pragaTa karyA. bhagavAna uttara vAcAlAthI vihAra karI zvetAbI nagaramAM pahoMcyA tyAM dezI rAjAe temane khuba Adara satkAra karyo ane tyAMthI bhagavAne surabhipura tarapha vihAra karyo mArgamAM taiyaka rAjAo maLyA te prabhune dekhI AnaMda pAmyA. ane temaNe bhagavAnane khuba bhAvabhInuM svAgata karyuM. suda khUne upasarga bhagavAne surabhIpurathI rAjagRha tarapha vihAra karyo varace gaMgAnadI AvatI hovAthI bhagavAna nAva upara caDayA. naikAnA prayANa vakhate ghUvaDane zabda sAbhaLI nAvamAM beThela esila nAmane nimittio che ke ApaNane maraNAMta kaNa AvI paDaze paNa nAvamAM beThela A mahApurUSanA pratApathI ApaNe pAra pAmIzuM." nAva madhya gaMgAmAM AvI. te vakhate gaMgAmAM rahetA sudapaka nAmanA nAgakumAre te nAvamAM beThelA bhagavAnane dekhyA. ane avadhijJAnane upaga mukatA teNe jANyuM ke A keTalAka bho pahelAM siMha rUpe rahelA mane cIrI nAkhanAra tripurNa vAsudevane A jIva che teNe ga gAmAM moTA moTAM mojA uchALyAM nAva DelavA lAgI. saunA jIva hAthamAM rahyA keIe prabhu smaraNa karI mADayuM te kaI ISTa mANasane saMbhALavA mAMDayA jyAre kaI rovA lAgyA te kaI bo pADavA lAgyA paNa bhagavAna zAMta hatA temanA mukha upara hete kaI bhayano bhAva ke nahatI krodhanI rekhA. nAva DubavAnI aNI upara AvI. teja vakhate kaMbala ane bala nAmanA be dee nAvanuM rakSaNa karyuM ane nAva gagAne kAThe AvyuM AthI leke so Anada pAmyA. A kaMbala zaMbala dene pUrvabha A pramANe hate. mathurAmAM jinadAsa ane sAdhudAsI nAme zeTha zeThANa rahetA hatA temane tyAM eka govAlaNa dudha ApatI hatI. tenI sAthe zeThANIne sArI lAgaNI badhAI eka vakhata bharavADane tyA lagna AvyAM. teNe zeThANane laganamAM AmaMtraNa ApyuM che Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu trizI zalAkA puruSa A - - - - - . - makama - . - - jaI na zakyAM paNa temaNe upayogI ghaNA prakAranI sAmagrI bharavADaNane ApI AthI bharavADa bharavADaNane vivAhamAM khUba yaza maLyo tethI teo AnaMda pAmyA. zeTha zeThANanA nA kahevA chatAM teo kaMbala ane zaMbala nAmanA pitAnA be baLadanI jeThA temane ghera bAMdhI AvyAM. jinadAse temane putranI peThe rAkhyA. zeTha zeThANa AThama caudase upavAsa kare te 1 A baLade paNa upavAsa karatA. eka vakhate cakSanA meLAmAM zeThane mitra zeThane puchayA vinA te baLadane meLAmAM laI gaye, ane sAMje lAvI ghera bAMdhI gaye koI dIvasa nahi cAlela hovAthI baLadanA sAMdhA tuTayA ane maraNatola bA. zeThe temanuM maraNa najIka jANI temane navakAra saMbhaLAvye A namaskArasmaraNanA pratApe te bane mRtyu pAmI nAgalokamAM kaMbala saMbala devapaNe utpanna thayA temaNe bhagavAnane sudaMSTra dvArA thatA upasarga dekhe ke tu eka suMdaMSTrane parAjaya ApavAmA rokAze ane bIje nAvane saMbhALI kinAre pahoMcADavAmAM rokAye Ama sudaMSTrano parAbhava karI kaMbala saMbale nAvane kinAre pahoMcADI." A pachI gagAne utarI guNAka thaI bhagavAna rAjagRha padhAryA ane tyAM nAlandApADAmAM vaNakaranI zALAmAM cAturmAsa rahyA. ahiM gozALaka makhalIputra paNa AvI rahyo hato. bhagavAne mAsAmAM mAlakhamaNa AraMDyuM ane tenuM pAraNuM vijayagRhapatine zera karyuM.vijayane tyAM paMcadivya pragaTa thayAM A pramANe bhagavAnanA tapa tyAga ane lokonA AdarasatkAra joI makhalIputra gozAle prabhu pratye AkarSA ane kahevA lAgyA ke "bhagavAna ! huM Apane ziSya thavA icchuM chuM. bhagavAne koI javAba na dIdhe. paNa te te huM mahAvIrane ziSya chuM ema kahI kemAM pracAra karavA lAgyo. bhagavAne bIjA mAsakhamaNanuM pAraNuM Ananda zrAvakane tyAM, ane trIjA mAsakhamaNunuM pAraNuM munedana tyAM karyuM. kArtikI punamanA divase bhikSA levA jatAM gozAle bhagavAnane pUchayuM "he bhagavAna! Aje mane bhikSAmAM zuM maLaze?" bhagavAne kahyuM "bhikSAmAM tane kedarA, khATI chAsa ane peTe rUpiyA maLaze."ge zAle bhagavAnanI vANI khUTI pADa nagaramAM Thera Thera pharyA. para tu tene bhagavAnanA kahyA mujaba ja bhikSA maLI AthI gozALe je thavAnuM hoya te thAya te rUpa niyativAdamAM daDha banyo mAsuM pUrNa thatAM bhagavAne vihAra karyo ane kellAga saMnivezamAM bahula brAhmaNane ghera mA khamaNanuM pAraNuM karyuM. gozAlI A ' AvyA tyAre bhagavAnane joyA nahi tethI te zodhatA zodhate kalAgamA AvyuM ane bhagavAnane dekhI kahevA lAgyA ke he bhagavAna! huM AjathI tamAre ziSya thAuM chuM ane tame mArA dharmAcArya. bhagavAne gozALAne sAthe laI ke lAgathI suvaNakhala tarapha vihAra asthi " mArgamAM keTalAka vALe "hAMDImAM khIra gaMdhatA hatA. zALe te dekhI bhagavAnane ke"he bhagavAna! ema rakAo te khIra khAI cAluM" bhagavAne kahyuM "khIra thaze nahi" Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa avasthA che 165 govALoe khuba khuba yatna pUrvaka khIra rAMdhavAnuM ArahyuM paNa taiyAra thatAM ja vAsaNa kuTuM ane khIra banI nahi. zALe nakkI karyuM ke "game teTale prayatna karavAmAM Ave te paNa thanAra vastu maTatI nathI" suvarNakhalathI bhagavAna brAhmaNagrAma gayA. ahiM chaTThanuM pAraNu bhagavAne naMdapATakamAM naMdane tyAM karyuM ane gozALa upanaMda pATakamAM upanaMdane tyAM bhikSA mATe gaye. upana de dAsI dvArA zALAne vAsI bhAta bhikSAmAM ApavA mAMDayA gazALe tevI bhikSA levAnI nA pADI. upana de dAsIne kahyuM ke "te le te Apa ane na lete tenA mAthA upara nAkha.' dAsIe upanaMdanI AjJA mujaba te bhAta gozALAnA mAthA upara nAMkhyA. ane gharamAM cAlI gaI. gozALe zrApa Apyo ke "mArA dharmAcAryanA tapatejathI AkhuM ghara bhasimabhUta thAo' banyuM paNa emaja ke thoDI ja vAramAM tenA ghera akasmAta Aga lAgI ane tenuM ghara bharimabhUta thayuM brAhmaNagAmathI vihAra karI bhagavAna ca pAnagarImAM padhAryA ane tyAM trIjI comAsuM karyuM. comAsAmAM bhagavAne be mAsakhamaNanI be tapazcaryA karI. prathama be mAsakhamaNanuM pAraNuM caMpAmAM karyuM ane bIjA be mAsa khamaNanuM pAraNuM ca pAnI bahAra karI vihAra karI kAlayasanivezamAM padhAryA cothuM varSa bhagavAna kAlasaMnivezathI pattakAlaya ane tyAMthI kumArasaMnivezamAM caMpaka ramaNIya udyAnamAM kAusagga dhyAne rahyA jyAre bhagavAna kAlaya ane pattakAlayamAM eka junA khaMDiyeramA kAusaga dhyAne rahyA hatA tyAre dAsInI sAthe kuceSTA karatA ThAkoranA chokarAnI gozALe mazkarI karI AthI kakura putre zALAne mAra mAryo. A arasAmAM pArzvanAtha bhagavAnanA saMtAnIya sunicaMdra sthavira kumArasanivezanA kapanaya nAmanA kuMbhAranI zALAmAM rahyA hatA. temane dekhI gazALe kahyuM "tame koNa che?' temaNe kahyuM "ame pArzvanAtha bhagavAnanA nirgastha ziSyo chIe." gozALe kahyuM kayAM tame nizva! ane kayAM mArA gurU nigraMtha !' ajANa evA sunioe kahyuM je tuM tevA tArA gurU haze " gozALAne kodha caDha ane belyo ke mArA gurUnA tapatejathI Amano upAzraya baLI jaje" munioe kahyu "amane evA zrApanI darAra nathI " gozALa laDI jhaghaDI bhagavAna pAse AvyA ane kahevA lAgyo ke "A bIjA nigraMtha che? bhagavAne kahyuM "te pArzvanAtha bhagavAnanA saMtAnIya che" gozALe kahyuM mArI sAthe temaNe takarAra karI tethI meM zrApa Apyo ke "temanA upAzraya baLI jAo paNa upAzraya to banyo nahi." bhagavAnanA zarIramAM rahela vyaMtare kahyuM "suniene evA zrApa lAge nahi" DIvAra pachI prakAza dekhI gozALo bolyo " juo bhagavAna! A temane upAzraya saLagyo siddhArthe kahyuM "upAzraya nathI saLage paNa sanicaMdrane kuMbhAre caramAnI haNyA tethI te mRtyu pAmI deva thayA tene devo utsava kare che. gozALe Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 3 [ laghu triSaTI zalAkA puruSa temanA upAzraye gayA ane temanA ziSyAne jagADI temanI sAthe laDhI peAtAnA sthAne Avye. gauzALAne sAthe laI kumAragrAmathI bhagavAna cArAkasa nivezamAM padhAryo ahi - rakSakAe mane jaNAne pakaDayA ane ' tame keNu che ? ' tema pUchyuM paNa khannemAMthI kAie kAMi javAba na ApyuM tethI temane pakaDI khAdhyA. A vAtanI prakhara sAmA ane jayantI nAmanI parivrAjikAte (ke je prathama pArzvanAtha bhagavAnanI sAdhvIe hatI temane) paDI. AthI temaNe ArakSakAne bhagavAnanI eLakha ApatA jaNAvyuM ke, 'A te vaSaeNmAna kumAra che? tyArabAda ArakSakAe bhagavAnane gozALA sAthe cheADI mukacA ane temanI kSamA mAgI, cArAkasa'nivezathI bhagavAna pRSTApAmA padhAryA ane tyAM cAramAsanuM tapa karI cAturmAMsa karyuM . ane pAraNuM ahAra karI kaca gala tarapha padhAryAM. pAMcamuM varSI. A caMgalamAM keTalAka dariztethera nAmanA pApaDI leAkeA rahetA hatA. te Ara bhI parigrahI ane strIevALA hatA. temanA mahAllAmA temanu eka maMdira hatuM tyAM bhagavAna kAusagga dhyAne rahyA je divase bhagavAna tyAM rahyA teja divase teonA utsava hAvAthI te paNa tyAM strIe sahita gItanRtya karavA lAgyA gAzALA baDabaDATa karatA khelyA ' A te kevA dhasa ? ke jyA maMtre srIomAM cakacUra banI nAca gAna kare che. " AthI pAkhaDIoe peAtAnA dharmonI UnA karatA gAzALAne devaLamAMthI khar3Ara kADhI mUkayA. mahAmahinAnI ThaMDIne laI gegazALAnA dAtA kaDakaDATa karavA lAgyA. AthI pAkhaDIonA agresarane dayA AvI ane pharI tene maMdiramAM dAkhala karyuM. paNa geAzALA tA khelavA mAMDaco ke, A paNu duniyA che ke jene sAcI vAta sAMbhaLavI paNu gamatI nathI ' keTalAka pAkhaDI bhuvAneA uzkerAyA paNa vRddhoe ThaMDA pADI kahyuM ke tene mArA nahi game tema tepaNu A mahApurUSanA e sevaka che mATe tene javA de" ane temaNe jorathI gAnatAna ArachyuM ke jethI geAzALAnA zabda kAne na paDe A pachI prAta.kAle kaya galathI vihAra karI bhagavAna zrAvastI nagaranI mahAra kAusagga dhyAne rahyA. ane tyAMthI liTTu nAmanA gAmamAM padhAyo. A gAmanI bahAra eka mADhu vRkSa hatuM. tene leAkI halinduga kahetA hatA. bhagavAna gedhazALA ane khIjA le tyAM rAtrivAseA rahyA. savAre leAkeA cAlyA gayA. paNu bhagavAna tA tyAja kAusagga dhyAne rahyA. leAkeAnA cAlyA gayA pachI temaNe pragaTA . , * ahiM eka vakhate geAzALe bhagavAnane pUchyuM ke mane zikSAmA zu maLaze ?' bhagavAnanA zarIramAM rahela siddhArthe kahyu ke 'namAMsa nizcita maLaze ' gauzALA pivRttane yAMthI kSIgane khAI bhagavAna pAse AvyA ne kahevA lAgyA ke "me ne kSIMganna khAdhuM" siAthe kahyuM 'bhUla che tane pitRttanI bhAryo bhadrAe nimittiyAnA kahevAthI marelA bALakanA mAsathI mizrita khanAvela khIra . khavavI che' gAyane ukSaro karI te| siddAnI vAta sAcI lAgI naramAsa bhakSaNathI te lA pAmyA. ane krodhina thaI tenA AkhA maDAlDAne saLagavAno zrApa ApyuM ane te saLagyA. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamaNuM avasthA che 167 velI Aga phelAtI phelAtI bhagavAnanA paga AgaLa AvI gozALa "nAso! nAso!" karatA nAsI gayo paga saLagyA chatA bhagavAna kAussaga bhUmithI jarApaNa haThayA nahi be pahora pachI haligathI bhagavAna baMgalA gAmamAM gayA ane tyAM vasudevanA maMdiramAM kAusagga dhyAne rahyA tyArapachI nagalAthI Avata gAmanA balanA maMdiramAM kAusagga dhyAne rahI rAsa nivezamA ekAMta rathaLe kAusaga dhyAnamAM rahyA. A baMgalA ane Avata gAmamAM gozALe bALakane meTuM kadarUpuM karI DagavyA tethI lokoe tene pITa. bhagavAna carAsaMnivezathI kalaMbuke nAmanA gAmamAM AvyA ahIM mela ane kALahasti nAmanA be bhAIo vasatA hatA kALahati cerene pakaDavA jato hato tevAmAM tene bhagavAna ane gozALe ane sAme maLyA kALahatie te bannene cora mAnI pitAnA moTAbhAI megha pAse hAjara karyA paNa megha bhagavAnane oLakhate hovAthI tu teNe temane choDI mUkyA ane khamAvyA gheratapazcaryA ane zera kaSTa sahana karyA chatAM bhagavAne vicAryuM ke, "STikarmanA kSaya mATe vivekazanya anArya dezamAM vihAra karavAthI vadhu upasargo Avaze ane kamane kSaya thaze tema mAnI anArya dezamAM vihAra Ara . ane tyAM vihAra karI aneka upasargo sahana karI ghaNA karmanI nirjarA karI anAryadezanA pUrNakalaza gAmathI nIkaLI Aryadeza tarapha AvatAM bhagavAnane be cAra maLyA temaNe bhagavAnane dekhI apazukana mAnyA ane taravAra upADI lega mAravA jAya che tevAmAM Inke temanA hAtha thaMbhAvI dIdhA ane temanuM AkramaNa niSphaLa banAvyuM. bhagavAna anArya dezamAM pharI malayazanI rAjadhAnI kSalamAM pAMcamuM comAsuM rahyA ane ahi cAra mAsanA upavAsa karI bahAra pAraNuM karI kedalIsamAgama gAma tarapha vihAra AraMbhyo chaThuM varSa. bhagavAna kadalIsamAgamathI jJAtakhaMDa vana ane tyAMthI taMbAya gAmamAM padhAryA. ahi pArzvanAtha bhagavAnanA saMtAnIya naMdaSaNamuni parivAra sAthe vicaratA hatA temanI sAthe gozALa laDI paDaye. ane zrApa ApI Avye rAtre ArakSakoe te sunine cara mAnI hayA A pachI bhagavAna gazALA sAthe piyaraniza gayA. ane tyAM rAjAnA paheregIroe temane guptacara mAnI pakaDayA ane tame koNa che te pUchatAM javAba na maLavAthI mAra mAryo paNa pragallA ane vijayA nAmanI be pArzvanAtha bhagavAnanI sAvIo ke je sAdhapaNuM nahi pALI zakavAthI parivArikAo banI hatI temaNe temane choDAvyA gozALA sAthe bhagavAne kupikAthI vihAra karyo. AgaLa jatAM e marga khAvyA eka mArga rAjaguDa tarapha jato hato ane bIje vaizAlI tarapha jatuM hatuM. gozALe lagavAtane kahyuM "mane tamArI sAthe rahevAmAM pArAvAra kaSTa sahana karavuM paDe che mATe huM te Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ( laghu triSaSTi zalAkA puruSa ISSN ApathI judA paDIza. ' ema kahI te rAjagRha tarapha gayA mA mAMgeAzALAne cArA maLyA ane temaNe tenI pAse kAMi nahAvAthI tenA upara savArI karI tene thakavyA. pajavyA ane chevaTe cheADI mUkyuM. AthI gaiAzALe vicAyuM ke H bhagavAnane cheDayA te sArUM na karyuM". temanI sAthe rahevAmAM chuTA pharyo karatAM sArUM hatuM.' bhagavAna vaizAlI padhAryA ane eka luhAranA AMgaNAmAM rAtavAsA rahyA savAre cha mahinAnI mAMdagIthI ukI kAma upara Avela luhAre bhagavAnane joyA ane teNe manathI apazukana mAnI bhagavAnane mAravA hathoDA ugAmyA. paNa tuta te hatheADA sahita tene Indre stabdha karyAM. kaTapUtanAnA zIta upasa . vaizAlIthI vihAra karI bhagavAna grAmAsa'niveza padhAryAM ane khilelaka yakSanA madiramAM kAusagga dhyAne rahyA. yakSa prabhune dekhatAM AnaMda pAmyA ane teNe gItanRtya karI bhagavAnanI bhakti karI. mahAmahinAmAM grAmAka sanivezathI bhagavAna zAlizISa gAmamAM padhAryAM ane gAma khahAra udyAnamAM kAusagga dhyAne rahyA. A arasAmAM tripRSTha vAsudevanA bhavamAM apamAnita thaela aMta:puranI koI strI vyaMtaradevI thaela te tyAM AvI ane bhagavAnane jotAM tene pArAvAra krodha upajanmyA teNe paritrAjikAnuM rUpa viSuvI bhagavAna upara jaTAmAMthI zarIrane kaMpAve tevA jalanA zItakaNIyA nAMkhavA mAMDayA. bhagavAne ziyALAnI ThaMDI, khullA pavana ane rAkSasaunA nAMkhelA ThaMDA kaNiyAne aMtaramAM ThaMDaka rAkhI A bhayaMkara zItapariSaddhane sahana karyo, ane leAkAvadhi jJAna upArjana kyu TapUtanA hArI ane chevaTe bhagavAnane khamAvI svasthAne gaI. zAlizI grAmathI bhagavAna vihAra karI bhapuirI gayA ane tyAM cAra mAsanA upavAsanuM tapa karI ce!mAruM pUrNa karyuM . ahiM geAzALA je bhagavAnathI judA paDacA hatA te thAkI bhagavAna pAse AnyA. cAmAsu pUrNa thatAM bhagavAne bahAra pAraNuM karI magadha taraph vihAra AraMbhyA. sAtamu` va. bhagavAna ziyALA ane unALA magadhanI bhUmimAM pasAra karI AliyA nagarImAM sAtamuM cAmAsu` rahyA ahiM bhagavAne cAra mAsI upavAsa karyAM, pAraNu mAla bhiyAnI bahAra karI kuMDAsa niveza tarapha gayA Asu va. kuMDAsa nivezamAM bhagavAna vAsudevanA madiramAM kAusagga dhyAne - 2hyA tyAMthI bhagavAna madanAsanivezanA baladevanA madiramAM kAusagga dhyAne rahI ahuzAla thaI lAlA lAmAM padhAryA. ahi paheregIrAe jAsusa mAnI temane paDyA. ane rAjA samakSa hAjara karyo. bhagavAnane dekhatA utpala nAmanA nimittaka ubhA thayA ane rAjAne 1 gAzALAe vAsudevanI mUrtinI kuceSTA karI tethI pUjArIe tene mAryo ' paNa pachI jainasAdhu samaccha tene cheDI dIdhe 2 ahi' paNa khaladevanI mUrtinI ceSTA karavAthI gAzALAne mAra paDyo. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 javA lAgyo ke "A siddhArtha rAjaputra vardhamAnakumAra zarmacakravatti che." rAjAe mA mAgI javAna tyAMthI purimatAla nagara padhAryA tyAM vagura zrAvake temane sAra ko A pachI bhagavAna unAgana gobhUmi thaI AThamuM comAsuM rAjagRhamAM jevA kari paNa cAra mAsika tapa karyuM ane pAraNuM rAjagRhanI bahAra karI bhagavAne pinAne aai laMbA. navamuM varSa. - bhagavAne vicAryuM ke "AdezamAM vihAra karavAthI mane bahu upasargo nahi naDe. mAre hajI ghacy mAM khapAvavAM bAkI che ane tene laya AkarA upasarga vinA thaze nahi." AthI vAgavAne vajabhUmi ane zubhumi jevA anAthadezamAM vihAra Ara. ahiM ramanA lokone temane aneka prakAranA upasargo ApyA. bhagavAne te sarva samabhAve sahA navamuM mAruM sthAnanA abhAve bhagavAne jyAM tyAM vicarI purU karyuM Ama cha mAsa imAsI tapa pUrvaka anArthamimAM vicarI bhagavAna AryabhUmi tarapha padhAryA. dazamuM varSa. bhagavAna siddhArtha parathI kurmagrAma tarapha jatA hatA mArgamAM eka talane choDo paDazo hato gothALe bhagavAnane pUchayuM "he bhagavAna! A paDele talane choDa phaLaze ke nahi ?' bhagavAne kahyuM "phaLaze ane A kula sAta tala rUpe thaze ' gauzALe bhagavAnanuM vagana khoTuM karavA talanA cheDavAne ukheDI dUra phekI dIdho paNa divyavRSTithI te choDa jamInamAM chuM ane temAM sAta kula talarUpe utpanna thayAM gozALe bhagavAna sAthe vihAra karI kurmagrAmanI hAra udyAnamAM Avyo. ahi vaizAyana nAmane tApasa AtApanA laI rahyo hato te dayALu hovAthI taDakAne laI bahAra nIkaLatI jUone pharI pharI jaTAmA nAkhato hate. gAzALo tenI pAse Avyo. ane yUkAzayAtara kahI vAravAra mazkarI karavA lAgyo. AthI vaizAyanane koI caDhaze. ane teNe gozALA upara telekyA mUkI paraMtu bhagavAne turata zItalezyA sukI tenI rakSA karI. kAraNa ke sajajane hamezAM rakSAmA dakSa ja hoya che. gazALAne khabara paDI ke bhagavAne mane zItalezyA mukI. bacAvyo che tethI te bhagavAnane kahevA lAgyA bhagavAna zI rIte tejezyA utpanna thAya? bhAvI anarthane jANatA chatAM bhagavAne te sthAnI vidhi batAvatAM kahyuM je manuSya cha mahinA sudhI niratara chaTha tapa pUrvaka sUrya sAme daSTi rAkhI AtApanA che ane pAraNe muThIbhara aDadanA bAkaLA tathA cogaLa garama pANI pI sAdhanA kare te A tejalezyAne meLavI zake che.' 1 purimatA nagaramAM vagura nAme zrAvaka hato teNe zakaTaudyAnamAM rahela mahinAthanI mUti AgaLa putranI bAdhA rAkhI hatI. A bAdhA phaLI. vagure mahinAthanuM navIna madira karAvyuM A arasAmAM bhagavAna tyA AvyA ane teNe temano satkAra karyo. 2 unAgana_nagara jatA gozALe mArgamA eka moTA dAtavALA yugalanI mazkarI karI AthI tene yA mAravAmAM Avyo, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 lai triSaSTi zalAkA puruSa - - keTalAka samaya pachI bhagavAna siddhArthapura tarapha pAchA pharyA tyAre gozALA talavALI jagyA batAvI kahevA lAgyuM. "bhagavAna ! tala utpanna thayA nathI bhagavAne kahyuM te jyAM pheMkyo hoya tyAM jaI barAbara tapAsa karI gozALa talane choDe phAlele dekhe temaja eka siMgamA sAta tala dekhyA AthI teNe nakkI karyuM ke "sarva jI marIne pharIne pharI temAM ja utpanna thAya che? gazALe A pachI niyativAdamAM vadhu sthira thaye ane bhagavAnathI judA paDaye ApachI gozALe AjIvikamatanI hAlAhalA kuMbhAraNanI zALAmAM rahI tejezyA sAdhI. temaja sukha, duHkha, lAbha, hAnI, jIvita, maraNa vigere nimitta zAstra zikhI camatkArI banyo lekene teNe Akartha pitAne paMtha jamAvyuM ane AjIvikamatane tIrthakara banI vicaravA lAgyA siddhArtha purathI bhagavAna vaizAlI padhAryA. ahiM gAmanA chokarAoe pizAca mAnI temane pajavyA. paNa gaNarAja zekhe bhagavAnane oLakhyA ane bALakene nasADI sukI bhagavAnane namI kSamA mAgI. vaizAlItha vANijyagrAma jatAM gaMDakI nadI utaratAM bhagavAna nAvamAM beThA nAvike bhADuM mAgyuM. bhagavAne javAba na ApavAthI te temane mAravA lAge tevAmAM zaMkharAjanA bhANeja citre bhagavAnane cheDAvyA. ahiM avadhijJAnI AnaMdazrAvaka bhagavAna pAse Avyo ane vaMdana karI be "he bhagavaMta! Apane thoDA ja samayamAM kevaLajJAna prApta thaze." vANijayagrAmathI bhagavAna zrAvatI nagaramAM AvyA ane dasamuM mAruM tyAM ja rahyA. ane vividha tapa ane dhyAnamAM te cArtumAsa puruM karI sAnalayi saniza tarapha vihAra AraMbhe. agiyAramuM varSa bhagavAne sAnulahiyA gAmamAM bhadrA, mahAbhadrA, sarvatobhadrA pratimA AraMbhI kAusagna dhyAne rahyA pAraNAmAM AnaMda zrAvakanI dAsIe nAkhI devAnuM anAja ApyuM te laI bhagavAne pAraNuM karyuM paMcadivya pragaTa thayAM. dAsIne tyAMnA rAjAe dAsIpaNAthI mukta karI. sAnuladiyathI bhagavAne haThabhUmi tarapha vihAra AraMbhe ane bahAra peDhAla gAmanA udyAnamAM adamatapa karI eka acitta vastu upara daSTine sthira karI dhyAna AraMkyuM. saMgama devane upasarga. . A vakhate Indra yAnasthita bhagavAnane joI sabhAmAM prazaMsA karatAM kahyuM "aho bhagavAnanuM keTaluM suMdara nizcala dethAna che. A dhyAnathI bhagavAnane manuSya te zuM paNa deva paNa calAvI zake tema nathI." sabhAmAM rahela saMgamane azraddhA upajI ane kahevA lAgyA ke bhagavAna game tevA zairyavAna tapasvI ke tejasvI hoya to paNa te mANasa jAta, devanA upasarga AgaLa temanuM zuM gajuM. huM jAuM ane jouM ke kevA te gheryamAM Take che." turta te Page #379 -------------------------------------------------------------------------- Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa - ~~- ~bhane jene calita na karI zake tene kAmanA sAdhano calita kare che? (20) AthI teNe vIzamAM upasargamAM devAMganAo vipharvo. Rtuone vilAsa vince, keyalanA TahukA vikuLaM. maMdamaMda pavananI lahere ane vINAnA guMjAra vikavya. koI devAMganAo hAvabhAva karatI te kaI pagamAM paDI vinavatI ane keIkane aMga maraDI kAmane uddIpana karatI vimuvI. Ama chatA patthara upara pANI samAna A sarva bhagavAnanA dhyAna AgaLa niSphaLa gayuM. deva thAka, kaMTALyo, mu jhA ane vicAravA lAgyuM ke "bharasabhAmAM abhimAna pUrvaka calita karavAnuM kahIne Avyo chuM ane have calita karyA vinA vIle maDhe pAcho jaIza te devAmAM mArI mazkarI thaze, bhale atyAre Amane javA dauM paNa temanI sAthe rahI pachI paNa calita karIne jAu te ja mArU gArava gaNAze. AthI te bhagavAnanI sAthe ja rahyo. pilAsacatyathI nAlukA, subhAgA, succhettA, malaya ane hasthisIsa vigere sthaLomAM vividha upasargo sa game kyAM paNa bhagavAna te potAnA dhyAnamAM sthira ja rahyA. " A pachI eka vakhata bhagavAna tesalI gAmamAM kAusagya sthAne hatA. te vakhate saMgame sAdhunuM rUpa lIdhuM ane gAmamAM khAtara pADatAM pakaDAye lekee tene mAravA lIdhe tyAre teNe kahyuM "mArA gurUnI AjJAthI huM corI karavA Avyo hato. loko tenI sAthe tenA gurU , pAse AvyA te teNe bhagavAnane batAvyA. loke bhagavAna upara ha kare teTalAmAM cAra sAdhu adazya thaye leke samajyA ke koI mAyAvIe A mAyA bIchAvI hatI leke lajajA pAmyA ane bhagavAnanI kSamA mAgI pitAnA sthAne gayA tasalIthI bhagavAna salImAM AvyA tyAM paNa saMgame bhagavAna upara coranuM kalaMka ApI pakaDAvyA. paNa rAjA siddhArthanA mitra sumAgadhe bhagavAnane oLakhyA ane choDAvyA. A pachI pharI tasalImAM bhagavAna AvyA. tyAM sagame temanI AgaLa cArInA. " sAdhano dharyA adhikArIoe cera mAnI rAjA pAse raju karyA. rAjAe phAMsIe caDhAvavAne hukama karyo bhagavAnane sAtavAra phAMsIe caDhAvyA paNa sAtavAra phAMsI tUTI gaI tethI rAjAne khAtrI thaI ke jarUra A nirdoSa che. tethI teNe temane AdarasatkAra karI cheDI mUkyA. bhagavAna tasalIthI siddhArtha pura jaI vrajagAma padhAryA. ane gocarIe gayA tyAM paNa sa gamathI gocarIne aneSaNaya jANa teo vahAryA vinA pAchA AvyA Ama cha mahinA sudhI aneka upasargo karI saMgama thA. paNa bhagavAna na thAkayA saMgama ' bhagavAna AgaLa pragaTa thayA ane kahevA lAgyo "he bhagavAna ! Indra je kahyuM te yathArtha satya che huM jAuM chuM ane have Apa ni:zaMka gocarIe padhAre" bhagavAne kahyuM "he saMgama mAre koInA vacananI ke khAtrInI jarUra nathI. A pachI bhagavAne purA cha mahinAnA - saMgamanA upasarga sahana karyA bAda vRddha vAlaNane tyAM hastapAtramAM kSIrAtrathI pAraNuM karyuM. InDe saMgamane devalokamAMthI kADhI mUko. ane pote pastAvA lAgyuM ke "bhaktithI karelI mArI prazaMsA bhagavAnane keTaluM badhuM vizva ApanAra nivaDI" ! Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa avasthA ] 172 vrajagAmathI AlalikA, seya LiyA thaI bhagavAna zrAvastI nagarImAM padhAryA ane udyAnamAM kAusagadhyAne rahyA. zrAvastImAM A vakhate skane mahAna utsava cAlato hate loka danI pratimA AgaLa gAnatAna nAca karI rahyA hatA tevAmAM te pratimA cAlI lokonuM ToLuM temanI pAchaLa cAlyuM pratimA cAlatI cAlatI bhagavAna pAse AvI ane temanA pagamAM paDI ke chaMdanI pratimAne namatI dekhI sau bhagavAnane namyA ane temanuM bahumAna karyuM. - bhagavAna zrAvatIthI kezAMbI, vArANasI, rAjagRha, mithilA, Adi nagaromAM pharI vaizAlImAM agiAramuM cAturmAsa nagara bahAra kAmavanamAM rahyA ahiM bhUtAnada nAgakumAra Indra AvyuM ane bhagavAnane vaMdana karI svasthAne gaye vaizAlImAM bhagavAnanI pAse jIrNazeTha roja roja vadana karavA AvatA ane pAraNA mATe pitAne tyAM padhAravA bhagavAnane vijJapti karate. bhagavAnane eka mAsa vItye, bIjo mAsa vI, trIjo vItye ane cothA vItatA zeThane khAtrI thaI ke jarUra bhagavAna mAre tyA have padhAraze. paNa teNe sAbharyuM ke "bhagavAne pUraNazeThanI dAsIdvArA vaherI pAraNuM karyuM che. AthI jIrNazeTha nirAza thaye. paNa bhAvavRddhimAM teNe devakanuM AyuSya bAhyuM. bAramuM varSa vaizAlIthI bhagavAna susumArapura padhAryA ane azoka vRkSa nIce kAusagadhyAne rahyA. camara utapAta. A arasAmAM bhavanapatimAM camarendra utpanna thayo. teNe urvalokamAM rahela zakrendrane de ane bolI uThaze ke mArI upara ko indra be che?" teNe potAnuM vizALa kAya rUpa vikuvyuM ane saudharmendranI sabhAmAM paga mUkI parigha AyudhavaDe khaLabhaLATa macAve. kendra upaga mUko te jANyuM ke mithyAbhimAnI camarendrano A utpAta che. teNe tenI upara hajI choDayu. vaja jotAM amarendra nATho ane "bacAve! bacAve!" kahe rUpa saMkecI susumArapuramAM azokavRkSa nIce kAusagga dhyAne rahela bhagavAnanA caraNomAM lapA zakendra vajA e cI lIdhuM. camarelve zakrendranI kSamA mAMgI ane banne Idro bhagavAnane vATI svasthAne gayA camarendranA utpAta pachI bhagavAna vihAra karI bhegapura gAma gayA. A gAmamAM mAhendra nAmanA kSatriyane bhagavAnane dekhatA phodha utpanna thayo ane te lAkaDI uDADI bhagavAnane mAravA doDa paNa teja vakhate bhagavAnane vAMdavA padhArela sanatkamAnDe tene ro. A pachI mahendra bhagavAnanI kSamA mAgI ane sanaskumArendra bhagavAnane vadana karI zAtA pachI svasthAne gaye. bhegapurathI nadiyagAma ane tyAMthI meDhiyagAma bhagavAna padhAryA. ahiM paNa ajJAnavaze govALe bhagavAnane upasarga karyo ane bhagavAne te zAMtabhAve sahyo Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSTa zalAkA puruSa 174 bhagavAnanA AkarA abhigraha A pachI bhagavAna kazAMkhI pAyo A samaye kAzAmbImAM zatAnI rAja rAjya karatA hatA. tene bhRgAvatI nAme miSTha gaNI hatI. A rAjAne sugupta nAmanA bhatrI hatA tene zrAvikA nadA nAme bhAryAM hatI, temaja A nagaramAM dhanAvaha nAme zeTha ane tenI patnI mUlA rahetAM hatA. bhagavAne poSa vadI 1 nA divase ghaNAM karmI khAkI rahelAM jANI eka Akare abhigraha lIdhA, temAM temaNe dhAyu` ke 'rAjakumArI chatAM dAsIpaNAne pAmelI, mastaka muMDita ane aThThamatapavALI, AkhamAM AMsue ane pagamAM eDIvALI jo kAI khAlA eka paga DahelImAM ane khIjo paga mahAra rAkhI ubhI rahI supaDAnA khuNAmAM rahelA khAkaLA mane dabhakSAmAM Apaze tA huM bhikSA grahaNa karIza' bhagavAna haratu MmezAM likSA mATe AvanA paNa zikSA lIdhA vinA pAchA pharatA. eka divasa suguptane tyAM bhikSA mATe bhagavAna padhAryA. zrAvikA naMdAe sujhatI aneka vastue dharI paNu bhagavAne tenI sAme najara karI STi kheMcI lai pAchA phrI kAusagga bhUmie gayA naMdAne bhukhadu:kha lAgyuM. te vicAravA lAgI bhagavAna jevA bhagavAna mAre AMgaNe padhAryAM ane huM kamanazIkha kAMi lAsa pAmI zakI nahi divame divase A vAta zaheramAM carcA rUpe thai. leAkeA vividha prakAre bhikSA vaheArAvatA paNu bhagavAna hu MmezAM bhikSA lIdhA vinA pAchA pharatA mRgAvatIne A vAtanI khakhara paDI. teNe gajAne kahyuM tame prajAnuM pAlana karI che. meTAmeTA buddhizALI maMtrIe gakhA che. paNa koI divasa bhagavAne gre abhigraha dhAraNu karyuM haze ane te kaI rIte purAya tenA vicAra sarakhA karyAM che? tamArA rAjyamAM devarSiM rAja zikSA mATe phre ane bhikSA lodhA zivAya jAya ane temane abhigraha na purAya temAM tamArI buddhi ane bhakti anenI khAmI gaNAya ? rAjAe savAre suguptane kahyuM. sugupte rAjAne kahyuM * mahArAja! abhigraha aneka prakAranA hoya che parantu bhagavAne manamAM zu saMkalpa karyo haze tenI amArA jevA ajJAnI Ane zuM khabara paDe?' A pachI rAjAe laikAne aneka prakAre bhagavAnane bhikSA ApavAnI sUcanA ApI paNu bhagavAna te rAja bhikSA mATe Ave che ane pAchA phare che Ama pAca mAMDunA ne pacIsa dIvasa pasAra thayA. . A arasAmAM caMpAnagarImA dadhivATuna nAme rAjA ane dhAriNI nAme rANIne vasumatI nAme putrI hatI zatAnika rAjAe caMpA upara caDhAI karI. dadhivAhana rAjA nAsI chUTaye ane tenuM lazkara parAbhava pAmyuM zatAnikanA sainikAe capAne luMTI temAM eka sainike dhAriNI rANI ane vasumatIne upADayAM dhAriNIne khabara paDI ke A mArUM jIvana bhraSTa karaze tethI te jIbha kacaDI marI gaI. vasumatIne te sainike dAsI tarIke dhanAvaha zeThane tyAM vecI dhanAvaha zeThe tene gharanA kAmakAjamAM rAkhI parantu caMdana jevA zItalavacanathI zeThanA parivAre tenuM nAma caMdanA pAyuM. ane te dAsI maTI putrI jevI manI eka vakhata cakranA zeThanA paga dhAtI hatI tyAre tenA ceTale nIce paDatA zeThe pakaDI ddhara rAkhyuM, "muTArIe beThelI mUlAe A dRzya joyuM tene aneka tarka vitarka thayA ane Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja AvA ! 175 virAvA lAgI . havA zeDa tenA upara AkayA che ane te divase The ja zuM thaze? te vicAratA tene AdhAra AvyA teNe nakkI karyuM ke A bALAne na ma Ta DeDI nahi zeTha kAmaprasage bahAra gayA mUlAe caMdanAne kezapAsa kAmane jaNAvI muvI nAkhe. kAraka A moDaka kezaspaze zeThane mohita banAvyA hanA bA para te tene parama pula beDI nAkhI khuba mArI ane pitAnA parivArane ka ke "ne ra thI kAI kahevuM nahi'zeTha ghere AvyA ane vimA bAda cadanAnI para pucho pa ke uttara Ape nahi bIje trIjo divasa ghatAM zeThane akaLAmaNa che ane pAca danA kaya che ?'eka vRddha dAsIe zeThANIne bhaya tyacha badhI vAta dhAne bI 2 pATha ane muDita karela masta vALI caMdanAne joI rahI paDa temaja tene rAva seDAmA jAya to bIjI kaI hotu tethI bAkaLA ApyA ane eDI tADagane kAra bolAvavA gayA re danA bAraNu vacce ubhI hatI. ane aneka vicAra karatI hatI tenA manamAM potAnI caMpAnagarI, mAtA ane dAsIpaNAnA pe tathA Aja arajhAma "gagana padhAro! padhAre!" nA avAje kAne paDayA. naMdanA bAvAnane kA "dInAnAgha! padhArone mArA upara kRpA kare!" bhagavAna padhAryA vada- mANe I nAMkho na pitAnA abhigrahanuM maLatuM AvyuM paNa eka Asu khuTatA dekhI bhagavAna pAchA pharyA e danA ke Dusake raDI paDI ane bolI "he bhagavAna! huM avI hatabhAgI che ke pitA, mAtA, rAjaya sIdho tyajA koIe mane AzvAsana na a. ane dInAnAtha! Apa paNa mane kRtArtha karyA vagara cAlyA jaze?" bhagavAna pAchA phamAM have temanA azi7mA kAI ochAza na hatI. temaNe hA prasAya ca danAe bAphA vahAvyA. devadubhi gaI. adAna adAdAnA nI udaghoSa, thaI vasavRSTi AkazamAthI ugarA. Ama paMca divya pragaTa thayAM. sau koI moTu ke nAnu dhanAvahane ghera bAju rAjA ane mRgAvatI paNa bhagavAnanA abhigraha pUrA karanArane nirakhavA ane tenA thI pAvana thayA tyA AvyAM mRgAvatIe caMdanAne joI jetA bheTI paDI ane putrI! muvI! kahI isake kusake rovA lAgI ane kahevA mAMDayuM "he putrI! tu ahi kayAthI ane mAM tArI dazA zAthI?" caMdanAe pitAne sarvavRttAnta ko mRgAvatI cadanAne ghera laI gaI. suSTi dhanAvaha zeDane sopI ane indra te vakhate kahyuM "ca dAnA bhagavAnanI prathama sAvI thaze. sa bhagavAnanA kevaLajJAnanA divasanI pratIkSA karatA ane cadanAnI prazaMsA karatA ravasthAne gayA kezAbIthI bhagavAna vihAra karI suma gala thaI surachattA gAma padhAryA ahiM bhAyala nAmane vANi yAtrAe jato hate teNe bhagavAnane dekhI apazukana mAnyA ane bhagavAnane mAravA talavAra upADI paNa siddhAthe tenI talavArathI ja tene bhoga lo sukSetrathI pAlaka Adi gAmomAM vihAra karI lAgavAna caMpAnagarI padhAryA ane tyA cAmAsI tapa karI kavAtidattanI yajJazALAmAM comAsuM rahyA ahI mANibhadra ane pUrNabhadra Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ( laghu triSaSTi zalAkA puruSa . * - - - yakSa bhagavAnanA tapatyAga dekhI haja bhagavAnanI pUjA karavA lAgyA. sAtidatta devAthI bhagavAnanI pUjA dekhI Azcarya pAmyuM ane teNe jIva saMbaMdhI prazno pUchayA. bhagavAnane jIvasiddhi upara yuktiyukta uttara sAMbhaLI havAtidatta AnaMda pAme. ane bhagavAnane , bhakta banya. teramuM varSa cAturmAsa pUrNa thatAM bhagavAna vihAra karatA karatA jabhiyagAma, meDhiyagAma paNamANigAma padhAryA ane gAmanI bahAra kAusaga dhyAne rahyA. utkRSTa upasarga, A arasAmAM bhagavAne tripRSThanA bhave je zayyApAlakanA kAnamAM sIsu reDAvyuM hatuM te zayyApAlakano jIva saMsAramAM rakhaDatAM rakhaDatAM govALa thaye hato. te bhagavAna pAse AvyuM ane bhagavAnane baLada pI gAmamAM gaye. thoDIvAre gAmamAMthI pAcho pharyo tyAre teNe baLada na joyA tethI teNe bhagavAnane pUchayuM "he muni ! mArA baLada kayA gayA?" bhagavAna mauna rahyA. govALe phodhapUrvaka pharI pharI bUma pADI pUchayuM ane kahyuM ke kAna hovA chatAM sAMbhaLavAnA kAmamAM na Ave tene rAkhI mUkI zuM kAma che, te turta jhADanI be saLIo lAvyo ane bhagavAnanA ane kAnamAM te ThokI dIdhI ane tenA cheDA keI ne dekhe mATe kApI nAMkhyA. bhagavAna te merU jevA sthira rahA gevALa tarjanA karatA ane baDabaDate potAnA sthAne gaye. bhagavAna pharatA pharatA SaNamANi gAmathI apApApurImAM siddhArtha vaNikane tyAMgocarIe padhAryA bhagavAnane dekhatAM siddhArtha ane tene mitra paraka UbhA thayA page lAgyA ane bhagavAnane paDilAvyA dee paMcadivya karyA bhagavAnanA gayA bAda arake siddhArthane kahyuM "bhagavAna tapatejasvI hovA chatAM jarUra kAMIne kAMI zavALA lAge che ane te zaizya bhagavAnanA kAnamAM koIe khIlA ThekI karyuM che vaidya ane siddhArtha sAmagrI laI bhagavAnanA kAusagga dhyAne gayA khIlA kADhavAnI bhagavAna pAse anujJA mAgI bhagavAna mauna hRA. vaidha ane siddhArthe ghaDInA vilaba vinA temanI nasene telanuM mardana karyuM. sAMdhA DhIlA karyA. be sANasIthI khIlA pakaDAvI mA pAsethI jesathI kheMcI kaDhAvyA khIlA kADhatA bhagavAne tene kaMpAve tevI cIsa nAkhI vaidhe tyArabAda sa haNa auSadha paDayuM. bhagavAnanI kSamA mAgI. bhagavAnane vadana karI svasthAne gayA. ajo ane mitro samAdhipUrvaka mRtyu pAmI devaloke gayA. bhagavAnane prathama upasarga govALe karyo hato ane A che upasarga paNa govALa karyo. khIlA kADhavAnuM sthAna jate divase bhagavAnanI bhayaMkara grIsa mahAbhiriva nAmanA udyAna tarike prasiddha thayuM ane lokee rakRti tarike tyAM eka devAlaya karAvyuM. bhagavAne sADAbAravarSanA kALamAM vividha ukaTa tapazcaryA karI te A pramANe che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] 733 pU. cha mAsI eka, paMcadivasa nyUna chamAsI eka, cAramAsI nava, traNamAsI e, aDhI mAsI be, bemAsI cha, deDhamAsI be, ekamAsI bAra, ardhamAsI betera, pratimA aThThama tapa bora, chaThThalapa base ogaNatrIza, bhadra, mahAbhadrasarvate bhadra pratimA eka eka maLI kula soLa upavAsa, Ama bAra varSa ane sADA cha mahinAnA chadmasthakALamAM bhagavAne 349 ekabhakta pAraNu karyA. jaghanyamAM jaghanya tapa bhagavAne chaThanuM karyuM, koI divasa lAgalagaTa bhagavAne bhojana karyuM nathI bhagavAne samagrataya cauvihAra karela cheAma bhagavAne gheratapa karI kAyA zoSavI karmane paNa zeSagyA sADA bAra varSa ane sADA cha mAsanA chadmastha kALamAM bhagavAnane keTalAka mahatvanA nAzane laIne, keTalAMka pUranA kAraNe ane keTalAka zakAne laIne vividha upasargo thayA. (1) zUlapANi yakSane upasarga mahatvanA nAzane laIne the (2) pUrvabhavanA vairanA kAraNe suda brA vANavya tara, kaTapUtanA rAkSasI, ane kAnamAM khIlA ThAkanAra govALa vigeree bhaya kara upasargo karyo (3) keTalIka jagyAe bhagavAnane cora vigere mAnI vahemane laIne vividha upama thayA. A upasa devoe, manuSyoe ane tiryaMcoe karyo che keTalAka upasargo bhagavAne caMDakauzikane upasarga ane anAryadezamAM vicarI sahana karelA upasargo pitAnI IcchAthI meLavyA che Ama vividha upasargomA jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa bheda pADavAmAM Ave te jaghanyamAM utkRSTa upasarga kaTapUtanAne. madhyamamAM utkRSTa upasarga sa gamadevane ane utkRSTamAM utkRSTa upasarga kAnamAM khIlA ThokanAra govALane zAstramAM jaNAvyuM che Ama sADAbAra varSa sudhI ghora pariSaha ane upasarga sahana karatA tapobhUti bhagavAna pamANiyA gAmathI AjuvAlukA nadInA kAThA upara rahelA zyAmAka kheDUtanA khetaramAM jIrNa racatyanI pAse zAlavRkSa nIce chaThatapa pUrvaka kAusagga dhyAne rahyA dhyAna dhyAvatA cAra ghAtikane kSaya karI vaizAkha suda 10nA divase hastattarA nakSatramAM cadrano yoga hato tyAre cothA praharamA bhagavAnane kevaLajJAna thayuM devoe kalyANaka mahatsava ujajo. have bhagavAna kevalajJAnI ane kevaLadazI banyA [4] tIrthasthApana bAda bhagavAnane kevaLajJAna thatA devakamAM IndronA Asana kayA Indro parivAra saha bhagavAnane kevaLajJAna thayuM jANuM chuMbhaka gAma AvyA ane samavasaraNanI dee racanA karI samavasaraNamAM pravezI caityavRkSane pradakSiNa daI jamo sithata kahI bhagavAna pas. sanmukha sihAsana upara birAjyA dezanA AraMbhI paNa A dezanAmAM keIe viratino Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a . A nAnaka ja janma * * * * * * * * * 178 [ ladhu triSaSTi zalAkA puruSa svIkAra karyo nahi. AgamamAM A ghaTanAne accherA, tarike jaNAvavAmAM Ave che. je vastu na banavI joIe chatAM te kaIka lAbA kALa bane tene acheTu kahe che A uchera A avasarpiNamAM *daza thayAM che. temAM bhagavAnanI parSadAmAM kaI pratibadha na pAmyuM, te daza paikI eka accheruM gaNela che bhagavAna tyAMthI vihAra karI vaizAkha zuda 11 nA divase apApA nagarInA mahAsena udyAnamAM padhAryA. lekene bhagavAna padhAryAnI ane denA samavasaraNanI khabara paDo. cAre dizAthI lekenA TeLe TeLAM ulaTayAM ane samavasaraNanI bAre parSadA pUrNa banI bhagavAna samavasaraNamAM pUrva dvArathI pravezI tyavRkSane pradakSiNA daI siMhAsana upara ArUDha thayA Indra ubhA thaI bhagavAnanI stuti karI ane tyArabAda bhagavAne dezanA AraMbhI. bhagavAne A dezanAmAM navatatvanuM, cAragatinuM ane saMsAranuM diggadarzana karAvavA sAthe manuSyabhavanI durlabhatA batAvI. temaja sarvavirati ane deza viratinuM svarUpa paNa samajAvyuM. A upadezanI sarva ThekANe prazasA phelAI. apApA nagarInA cere ne cauTe bhagavAnanI samRddhi ane dezanAnuM sau kaI varNana karavA lAgyA bhagavAna mahAna vanamAM samavasaryA te arasAmAM apApA nagarImAM sAmila brAhmaNe eka meTe yajJa Ara kyuM hatuM. A yajJamAM deza paradezanA vidvAne teNe AmaMtraNa ApyuM hatuM A utsava prasaMge apApA nagarI hajAre mahemAnethI bharapUra banI hatI padhArela sau atithiomAM IndrabhUti vigere agyAra mahAvidvAno mukhya hatA A agyAre vidvAne svazAstranA pAragAmI sAthe parazAstramAM paNa khUba nipUNa hatA temaNe aneka vAdavivAdamAM jaya meLavyuM hatuM ane sau potapotAnI jAtane sarvajJa mAnatA hovAthI temanA hRdayamAM rahelI zaMkA keIne pUchatA nahetA IndrabhUti, agnibhUti, ane vAyubhUti e traNa gotama gotrIya vasubhUti pitA ane pRthvImAtAnA putra hatA traNe bhAIo khUba vidvAna hatA ane eka ekane pAMcaso pAMcaso ziSyane parivAra hatA. 4 (1) tIrtha karane kevaLajJAna thayA pachI upasarga na thAya chatA gALe tejezya mukI te eka Azrartha. (2) garbhasakramaNa-bhagavAnanuM devAnadAnI kathiI trizalAnI kukSima AvavuM te bIjI Azrama, (3) purUSo ja tIrthaMkara thAya chatA A vizomAM mahalonAtha strI tIrthakara thayA te trIjuM Azcarya. (4) keI divasa tIrtha karenI dezanA niSphaLa na jAya chatA bhagavAna mahAvIranI RjutAlukAnA taTa upara prathama samavasaraNamAM ApelI dezanA niSphaLa gaI te zuM Azcarya, (5) be vAsudeve koI divasa na maLe chatA A avasApeNImAM kRSNa drapadIne lAvavA dhAtakIkhaDamAM gayA tyA zakha nAdathI kapila ane kazu bane maLyA te pAcamuM AzcaryA. (6) zrAvastI nagarImAM sUrya ane caMdra sUla vimAna sahita bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA AvyA te chaTuM Azcarya. (7) yugaviyAo kei divasa karmabhUmimAM Ave nahi chatAM harivazanI utpattinA kAraNarUpa yugalikanuM ahiM AvavuM te sAtamuM Azcarya, (8) amarendrano utpAta teM AThamu Azcarya. (9) utkRSTa avagAhanAvALA eka samayamAM ekane ATha muktie na jAya nAM abhadeva bhagavAnanI sAthe eka ATha mele gayA te navamu Azcarya (10) navamA ane dazamA . tIrtha karanA AMtaraDAmAM asaMyamI dharmaprarUpaka banyA ane pUjAyA e dazama Azcarya, Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] se IndrabhUtinI umara A vakhate pacAsa varSanI, agnibhUtinI chetAlIza varSanI ane vAyu bhUtinI beMtAlIza varSanI hatI cothA vidvAna vyakta kellAga nivezanA rahIza hatA temanuM gotra bhAradvAja hatuM ane te pitA dhanamitra ane mAtA vArUNInA putra hatA A vakhate temanI uMmara paNa pacAsa varSanI hatI. ane temane ziSyavarga pAse chAtrane hate. pAMcamA vidvAna sudhamAM kalAga sarveizanA rahIza agnisthAna gotravALA brAhmaNa hatA. temanI mAtA bhadrikA ane pitA dhammila hatA temanI uMmara pacAsa varSanI ane ziSyone samudAya pAcane have maurya saMnivezanA vatanI chaThThA maiyanA pitA dhanadeva ane mAtA vijyadevI hatAM temanuM netra vAziSTa hatuM tepana varSanI umara dhAraNa karanArA temane te vakhate sADAtraNaso vidyArthIo hatA mithilAnA vatanI AThamA akapita aDatAlIza varSanI umaranA, traNaso vidyArthIvALA ane gautama gotrIya deva pitA ane mAtA jayaMtInA putra hatA navamA acalabrAtA kezalanA vatanI, hAritagotrIya brAhmaNa hatA temanI mAtA naMdA ane pitA vasu hatA A vakhate AmanI umara neMtAlIza varSanI hatI ane vidyArthIone parivAra traNasane hate dazamAM vastradezanA bika gAmanA rahIza metArya kauDinya gotrIya brAhmaNa hatA temanI mAtAnuM nAma varUNadevA ane pitAnuM nAma datta hatuM. A vakhate temanI umara chatrIsa varSanI hatI ane vidyArthIone samUha traNasone hato agyAramAM rAjagRhanA vatanI prabhAsa kauDinya rIya brAhmaNa hatA temanI mAtAnuM nAma atibhadrA ane pitAnuM nAma bala hatu A vakhate emanI umara soLa varSanI hatI. prathama gaNadhara zrI IndribhUti sau prathama indrabhUtie lakenA mehe bhagavAna mahAvIranI dezanAnI prazaMsA ane sarvajJatAnA samAcAra sAbhaLyA indrabhUtine magajamAM e khyAla hato ke mArAthI koI bIje vidvAna che ja nahi. AthI tene lekenA vacana upara vizvAsa na behe ane te bhagavAnanA samavasaraNa tarapha ziSya sahita upaco rastAmAM jene jene pUchato te sarva bhagavAnanI vadhu ne vadhu prazaMsA karatA Ama samavasaranI najIka AvatA indrabhUtinuM hRdaya saheja baLavA lAgyuM ane tene manamAM thayuM ke kadAca mArA karatAM moTe vidvAna nIkaLaze ne huM hArIza Aja sudhI meLavelI AbarU i besIza. A vicAra 1maLamAM te samavasa-NanA dvAre Avyo. samavasaraNane jatAM tenI khumArI sAva ekI thaI ane pitAnI laDAI badala pastA kare che teTalAmAM bhagavAne "he Indrani gautama namane Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa - - - - - - - vijJAnaghara." e padathI jIva nathI ane basa mAmA' e padathI AtmA che ema ubhaya veda padathI tamArA hRdayamAM jIva che ke nahi? evI zakA jAgI che. paraMtu IndrabhUti gatama! e be padone paraspara samanvaya karavAmAM Ave te AtmAno yathArthasiddhi ApaApa thAya che te gatama! tame vijJAnaghara ne artha A AtmA pAca mahAbhUtamAMthI utpana thaI bhUtanA nAza thatAM teno nAza thAya che. paraloka vigere nathI te artha kare che paNa vAstavika rIte e artha barAbara nathI. kharI rIte vijJAna eTale jJAna darzana cAritranA samUharUpa A AtmA pAMca mahAbhUtanA AlaMbanathI jJAna upaga ane darzana upayAgamaya bane che e bhUta avarAtAM tenA jJAnadarzana upaga vilaya pAme che. ane bIjA bhUta ke tenA vikArone anulakSI bIjA jJAnadarzana upaga utpanna thAya che. jyAre A bIjo upayoga thAya che tyAre pUrvanI jJAnadazana upaganI saMjJA rahetI nathI dareka vastumAM sAmAnya ane vizeSa be dharmo hoya che. sAmAnya dharmane jANavAmAM Ave te darzana ane vizeSa dharmane jANavAmAM Ave te jJAna A jJAna ane darzana te vijJAna ane tene je dhAraNa kare te vijJAnaghana-AtmA. A vijJAna keI ne koI padArthanA Ala banathI utpanna thAya che. A AlaMbanabhUta padArtha jyAre A tarita bane ke dUra thAya tyAre tene anulakSIne utpanna thaela jJAna darzana paNa vilaya pAme che. ane bIjA padArthane anulakSIne jJAna darzana utpanna thAya che. AthI pUrvanA jJAna darzananI saMjJA rahetI nathI Ama je artha karavAmAM Ave te je padathI tame AtmA nathI, parabhava nathI evI siddhi karI che. teja pada AtmAnI ane parabhavanI siddhinI tarapheNamAM raheze pratyakSathI, anumAnathI, AgamathI, upamAnathI ane anubhavathI paNa AtmA siddha thAya che" IndrabhUtine bhagavAna pAsethI vijJAna, vedapadanI zaMkA TaLI. ane sAthe ja hRdathane adhikAra paNa karyo. teNe bhagavAnane hAtha joDI tattva jaNAvavA kahyuM. bhagavAne upadeza dIdhe. indrabhUti gema pAMcase ziSya sAthe bhagavAnanAM ziSya thayA dvitIya gaNadhara zrI anibhUti, indrabhUti parivAra saha bhagavAnanA ziSya thayAnA samAcAra lokee agnibhUtine kA. anibhUtine pitAnA vaDila bhAInA jJAna, pratibhA ane taka mATe eTalo badho vizvAsa hatuM ke mAro bhAI Ama hArI jAya te bane ja nahi. agnibhUti ziSyonA parivAra sAthe bhAIne cheDAvavA bhagavAnanA samavasaraNa tarapha upaDaze. samavasaraNe pahoMcatAM ja bhagavAne dhIra gaMbhIra zabda kahyuM "he agnibhUti ! tamene paNa vedavAkayane pUrvApara samanvaya nahiM karavAthI karmasaMbaMdhI zakA utpanna thaI che paraMtu tame je tene barAbara samanvaya karaze te karmasaMbaMdhI zaMkAnuM kAraNa nathI. vedamAM "puruSa na laI 6puta cA jAnu' A vedapadane artha tame, Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] 181 "jagatamAM je kAMI che te purUSa ja che. bIjuM kazuM nathI. evo karyo. ane AthI tame evA nirNaya para AvyA ke "kama che ja nahi." paNa uMDA utarazo te samajAze ke A vAkya AtmAnI stuti karanAruM che, nahiM ke AtmA sivAya sarva vastune niSedha karanAra che. vedamAM keTalAMka vAkaya vidhine pratipAdana karanArAM, keTalAMka ekanI ekaja vAtane pharI jaNAvanArAM ane keTalAMka stuti karanArAM che. rAjA vAmanA kUvAta' A vidhine jaNAvanAruM vAkaya che kemake jene svarganI IcchA hoya teNe agnihotra kare. "jJAza mAtA saMvara" A vAkya saMvatsara eTale zuM? tene anuvAda karanAra che. temaja " viSNu ratha viSNu viju parvatamata" A vAkaya viSaNunI stuti karanAra che tema para e vAkaya AtmAnI stuti karanAra che nahi ke kamano niSedha karanAra che. Ama A veda vAkayane ghaTAvavAmAM Avaze te zaMkAnu kAraNa nahi rahe A jagatamAM ekI sAthe joDale janmanAra bhAIo ekaja mAtApitAne tyAM sarakhI sAmagrImAM ucharyA chatAM eka buddhizALI ane eka nibuddhi, jagatamAM kaI dhanavAna ane kaI nirdhana, keI sazakta te kaI azakta. Ama vividha pheraphAra karyA sivAya ceDA ja ghaTe che? bIjuM AtmA arUpI che ane karma rUpI che. mATe karmane anugraha upaghAta AtmAne na thaI zake tevI zaMkA lAvavAnuM paNa kAraNa nathI kAraNa ke madirA ane brAhmI jevA rUpI padArtho arUpI buddhine anugraha ane upaghAta kare ja che." agnibhUtine saMzaya nAza pAmyo ane temaNe pAMcaso ziSyo sAthe bhagavAnanI pAse dIkSA lIdhI. tRtIya gaNadhara zrI vAyubhUti. IndrabhUti ane agnibhUtinI dIkSAnA samAcAra zaheramAM prasaratAM vAyubhUti vigereno garva Ape Apa utarI gaye. teoe mAnI lIdhuM ke "prabaLa zakita saMpanna A be bAMdhave jenA ziSya thayA tenA ziSya amAre paNa thavuM ane zaMkAnuM samAdhAna meLavI levuM.' vAyubhUti bhagavAna pAse AvyA. ane bhagavAne kahyuM ke "tamane vedamAM vijJAnana" ane " ra jhakhya ? A padathI evI zakA thaI ke "eka vedapada pAMca mahAbhUta zarIrathI AtmA judA nathI tema kahe che ane jayAre bIjuM vedapada satyathI AbhA maLI zake che tema jaNAve che AthI tamane AtmA che ke nahi? A jAtanI zaMkA thaI che. paNa te vAyubhUti! barAbara vicAra karaze te hu sukhI, huM dukhI vigeremAM hu zabdathI saMbaMdhita thanAra te zarIra nahi paNa AtmA che. temaja kIDI pazu, paMkhI sau ke sukha jhaMkhe che ane dukhathI aTake che. A pravRttimAM ane nivRttimA saMcAlita rahenAra te AtmA che ane te zarIrathI judo che " bhagavAnanI yukita cukata vANI sAMbhaLI vAyubhUti sadeha rahita banyA ane pAMcaso ziSyo sAthe bhagavAnanA ziSya thayA. A pachI te eka pachI eka brAhmaNo AvatA gayA ane zaMkAnuM samAdhAna meLavI bhagavAnane caraNe potAnuM jIvana dharI bhagavAnanA ziSya thayA. 23 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lai viSaSTha zalAkA puruSa caturtha gaNadhara zrI avyakta. avyakta paMDitane samavasaraNamAM pisatAM bhagavAne temane saMbaMdhI kahyuM ke "he avyakata paDitA ja zabdoma e veda vAkayathI tame e nirNaya karyo che ke "jagatamAM je kAMI dekhAya che te svapna samAna asat che. vedamAM "gvI revatA, api vartA' e pada I ema paNa thayuM ke pRthvI che, pANI che. AthI tamane pAMca mahAbhUta je dRzyapadArtha che te kharekhara che ke nahi tevI zaMkA jAgI che. paNa barAbara samanvaya karazo to zaMkAnuM kAraNa nahi rahe. nava" e vedavAkya jagatamAM rahela padArthonI navaratA sUcavavAmATe che. mANasa AsakitathI mAruM mAruM kahI temAM ra mAe na rahe ane samaje ke "jene tuM ciraMjIva mAne che tevA moTA padArtho paNa kALathI kavalita thaInavara banI jAya che. A vacana strI dhana vigeremAM Asakata rahela mANasane vairAgye vALavA mATe che. nahi ke jagatamAM kAMI nathI te jaNAvavA mATe." avyaktanA mananuM samAdhAna thayuM ane teNe paNa potAnA 500 ziSya sahita bhagavAnanuM zaraNuM svIkAryuM. pAMcamA gaNadhara zrI sudharmAsvAmi sudhamAM paMDitane AvatAM bhagavAne kahyuM ke "he sadharna paMDita juve re purva ane "kRrcho paNa ApaNe e vedapadathI tamane zaMkA utpanna thaI che ke eka vedapada purUSa marIne purUSa thAya che tema jaNAve che. ane bIjAM vedapara vi sahita baLanAra marI ziyALa thAya tema kahe che. AthI zaMkA thaI ke purUSa marIne purUSa thAya ke kema paNa ja vastusthiti e che ke je purUSane anurUpa mRtAdi karma kare te marI purUSa paNa thAya che. paNa ethI purUSa marIne purUSaja thAya teno nizcaya karanAra A pada nathI. kAraNe ke je purUSane anurUpa kAma na kare to paNa paNa thAya vaLI evI paNa tamAre dalIla na karavI ke ghauMnA bIjamAMthI cekhA na uge tema paraSamAMthI pa na bane. kAraNake jagatamAM aneka veciThyapaNuM che. vIMchImAMthI vIMchI utpanna thAya che tema chANamAMthI paNa lAchI utpanna thAya che." sudhamane bhagavAnanI yuktiyukta vANI gamI ane temaNe paNa zikhya sahita tame rAraNuM svIkAryuM. chaThThA gaNadhara zrI paMDita A pachI maMDita paMDita AvyA. temaNe bhagavAnane kahyuM "mAruM mAnavuM evuM che ke AmA eka sphaTika je che tene karmane baMdha ke mokSa thato nathI. tema tene saMsAramAM rakhaDavAnuM paNa nathI hotuM. A mArI mAnyatAne samarthana aa pa jiju vimune sAro sAtti' A veda pada Ape che. bhagavAne uttara ApatAM kahyuM ke "AtmA be prakAranA Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] 183 che. eka siddhAtmA ane eka saMsArastha AtmA. je AtmA karma rahita bane te siddhAtmA. A siddhAtmA kevalajJAnathI sarvavyApaka ane bIjadagdha thayA pachI vRkSa na uge tema sarvathA karma nAza thayA pachI navuM karma bAMdhate nathI ane jyAre te karmabadha na kare tyAre tene chuTA thavAnuM rahetuM nathI. paNa je karmayukta saMsArI zarIrI AtmA che. te te bhavabhramaNa kare che. navIna navIna karma bAMdhe che. ane huM sukhI dukhI tevA bhinna bhinna bhAvene anubhave che. AthI uparokta vedavAkaya siddhAtmAnuM svarUpa batAvanAra che. nahi ke sarva AtmA viSNu vigere che te batAve che." maMDitane pitAnI zaMkAnuM samAdhAna thayuM ane temaNe 350 ziSyo sAthe bhagavAna pAse dIkSA aMgIkAra karI. sAtamA gaNadhara zrI mauryaputra. paMDita mauryaputra 5dhAratAM bhagavAne temane kahyuM "jo jJAnAti apamAna jIvanA cimakApurI" ane "ghA thayu janamADalA che. jachatti A be vedapadathI tamane zaMkA jAgI ke "eka vedapada Indra cama varUNa che ema ke jANe che?" ema kahI de ne abhAva jaNAve che. ane bIjuM pada svargalokane batAve che. AthI tame de nathI tema mAnyuM che. paNa A barAbara nathI. prathama mArI ane tamArI samakSa A badhA de che te juo ane zaMkAne dUra kare. " jAti A pada devone abhAva sUcavatuM nathI paNa hajAra lAkha varSanA AyuSyavALI devasthiti paNa Akhare nAzavaMta che tema jaNAve che. jema svapnamAMthI uThayA bAda svapnanI koI vastu rahetI nathI tema hajAra lAkha varSa devasukha bhagavyA chatAM samaya pUro thatAM tyAMthI rayaLyA bAda tene saheja paNa aMza anubhavAtA nathI. Ama A vedapada devalokanA sukhanuM nazvarapaNuM jaNAve che. manuSyabhava sukha duHkha mizrita lAgaNI vALe che. ahiM game te mANasa haze te paNa kevaLa sukha magna nahiM rahI zake, sarva prakAre sukhamagna rahevAnI kudaratI jogavAivALuM sthAna te devaloka che." mauryaputrane temanI zaMkAnuM samAdhAna thayuM ane temaNe bhagavAnanuM zikhya sahita zaraNuM grahyuM. AThamA gaNadhara zrI akapita. A pachI bhagavAne Avela akaMpita paMDitane kahyuM ke tamene "ra jai jai ja nArAM nita" ane "nAro che paNa koca H kAmAti" A be padathI nArakanA astitvamAM zaMkA upajI che. prathama padathI nArake nathI tema mAnyuM ane bIjA padathI nArakamAM cha utpanna thAya che tema jANyuM. AthI tame mAnyuM ke jagatamAM je cha dukhI che te nAra che. naraka evuM bIjuM koI sthAna nathI. paNa A varatu barAbara nathI. cArI vyabhicAra ke hiMsA karanAra chAne temanA gunhAne anurUpa kudaratI zikSA ApanAra kevaLa dukhamaya je sthAna che te naraka che. prathama vedavAkaya nArakano abhAva sacavata nathI. paNa te ema jaNAve che ke nArakamAthI nIkaLelA jIva karI nAraka Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lai triSTi zalAkA puruSa na thAya temaja nArakapaNuM hamezanu zAzvata nathI. paNa pApa karanArA nAraka paNe jarUra utpanna thAya che." apitanA mananuM samAdhAna thayu. teNe bhagavAnanuM pravacana sAMbhaLyuM. ane bhagavAna pAse ziSya sahita dIkSA aMgIkAra karI. navamA gaNadhara zrI acalabrAtA. acalabrAtAne AvatAM bhagavAne kahyuM ke "tamane pura jije karyuM ane jUog gu, kaLA A be vedapadathI puNya saMbaMdhI zaMkA utpanna thaI che. bhagavAne agnibhUti AgaLa jema purUSAtavAdanuM nirasana karyuM hatuM tema nirasana karI jaNAvyuM ke "prathama vAkaya AtmAnuM mahattva batAvanAra che, nahi ke puNyane niSedha karanAra.' A pachI acalabhrAtAe zaMkAnuM samAdhAna thavAthI ziSyo sahita bhagavAnanuM pravacana sAMbhaLI dIkSA aMgIkAra karI. dazamA gaNadhara zrI metA. metArya paMDitane vijJAna gha0 e vedapadathI ane ra aa saMjJAti" zabdathI parabhava nathI evI zaMkA hatI. ngavAne A padane vAstavika artha samajAvyuM ane jaNAvyuM ke pAMca mahAbhUta sivAya atirikta AtmA che. puNya che, pApa che ane parabhava paNa che. metAryanuM zaMkA samAdhAna thayuM ane temaNe ziSyo sahita bhagavAnanuM pravacana sAMbhaLI bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karI. agiyAramA gaNadhara zrIprabhAsa. A pachI agiAramAM paMDita prabhAsa AvyA. temane bhagavAne kahyuM "sAmartha vA savano A veda padathI tame ema mAnyuM ke vedamAM agnihotra kriyA mRtyu taka karavAnuM kahyuM che. agnihotra svargane apAvanAra che. AthI mokSa nathI tevo tame nirNaya karyo che. paNa te vAstavika nathI. kAraNa ke vedamAM je traNa vejita paramAra ' ethI mokSa jaNAvela che temaja prathama vedavAkya nirvANane niSedha karanAra nathI paNa te jaNAve che ke jene svarganI IcchA hoya te agnihotra hama kare ane tenI aMdara ja zabda che. tethI jaNAvyuM ke jenI nirvANanI IcchA hoya te agnihotrane choDI nirvANu sAdhaka kriyA karI mekSa paNa meLave." bhagavAnanA yuktiyukta vacanathI prabhAsane zaMkAnuM samAdhAna thayuM. ane teNe paNa pravacana sAMbhaLI bhagavAnanI pAse ziSya sahita dIkSA aMgIkAra karI. Ama vaizAkha suda 11 nA ekaja divase 4411 brAhmaNe bhagavAnanA ziSya thayA. bhagavAne A agyArane pitAnA mukhya ziSya banAvI ne nA viSe jA hu jA rUpa tripadI ApI. buddhinidhAna teoe A traNa pada uparathI dvAdazAMgInI racanA karI. bhagavate samavasaraNamAM temanA upara sugadhI cUrNa nAMkhI temane gaNadhara padavI ApI dvAdazAMgInI anujJA ApI. (A agyAra gaNadhAmAM nava gaNadhara bhagavate bhagavAnanI hayAtimAM mokSapada pAmyA. zrI indrabhUti gautama bhagavAnanuM nirvANa thatAM kevaLajJAna pAmyA ane Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 1 15 mmm.anaannnammm um bAra varSa bAda mukti padane varyo. zrI sudharmAsvAmi ciraMjIva hovAthI bhagavAnanA zAsananuM saMrakSaNa ane Adhipatya temaNe saMbhALyuM. ) bhagavaMtane gaNadhare agiyAra thayA paNa vAcanA ane gaNu nava thayA. kemake acala ane akaMpitanI eka vAcanA ane eka gaNuM temaja metArya ane prabhAsanI paNa eka vAcanA ane eka gaNu thaye. A samavasaraNamAM caMdanabAlA vigere ghaNI rAjakanyAoe prabhunA hAthe dIkSA aMgIkAra karI ane A sarvanA sukha tarike bhagavate caMdanabALAne sthApI. Ama koIe dIkSA, keIe zrAvakapaNuM te keIe vividha vrataniyama grahaNa karI svazreya sAdhyuM. A rIte A samavasaraNamAM caturvidha saMghanI sthApanA thaI ane vaizAkha suda agiyArasanA divasathI mahAvIra bhagavAnanA zAsananI zarUAta thaI. zramaNa bhagavAnanA zAsanane zAsanadeva mAtaMga ane zAsanadevI siddhAyikA thaI. A pachI bhagavAne loke upara upakAra karavA rAjagRha tarapha vihAra AraMbhyo. mahArAjA zreNika, meghakumAra ane naMdiSeNu vigere. A arasAmAM zApura nagaramAM prasenajita nAme rAjA rAjya karate hate. A rAjA pAzvanAtha prabhunA zAsanane mAnya karanAra ane zrAvakavratane dhAraNa karanAre hatuM. tene dhAriNuM vigere ghaNI rANIo ane zreNika vigere ghaNA putro hatA. zreNikane pUrvabhava. A bharatakSetramAM jitazatru nAme rAjAnI amarasuMdarI nAme paTarANIthI sumaMgaLa nAme rAjaputra thayo. A rAjaputra buddhizALI, kalAnidhi ane rUpavAna hate. tene senaka nAme maMtrI putra mitra banyo. A mitra rAjakumArane ramakaDAnA sAdhanarUpa hato. kAraNa ke senakanI AkRti beDevaLa hatI, vALa pILA hatA, nAka cIbu hatuM. heTha lAMbA hatA ane kAna nAnA hatA. rAjakumAra harahaMmeza senakane TapalI mAratA, cIDavate ane hAMsI karI khubakhuba pajavate. senaka rAjakumArathI kaMTALyo ane te aMgalamAM jaI tApasa banyuM. divasa jatAM sumaMgaLa rAjA banyuM. eka vakhata zikAre jatAM sumaMgaLa jaMgalamAM bhUlo paDe. ane senakanA Azrame AvyuM. tapasvI ronakane teNe oLakhyo te page lAgyuM, ane bhejana mATe nimaMtraNa ApyuM. tapasvI senake kahyuM "hAla te mAre mAsakhama che eTale bhikSA mATe nahi AvuM paratu pAraNe jarUra AvIza. pAra senaka rAjamaMdire gaye. paNa rAjAnI tabiyata barAbara na hovAthI koIe tenA AvyAnuM dhyAna ApyuM nahi rAjAne tApasa pAchA pharyAnI khabara paDatAM te Azrame gayo ane kSamA mAgI kahevA lAgyo ke mAre tyAM padhAre tapasvIe bIje pAraNe AvavAnuM kabula karyuM. senaka Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 [ laghu : triSadhi zalAkA puruSa. " bIjA pAraNe rAjAne ghera AvyA paNa sevakAe vyagratAne laI dhyAna na Apyu. rAjAne khabara paDatAM te mujhAye, zaramAyA ane gaLagaLA thai muni AgaLa kahevA lAgyA phaeN huM kamanazIba chu. ke Apa jevA tapasvInA lAbha laI zakayA nahi. tApasa mauna rahyo. tene rAjAnI vinavaNI DhAMgasasa jaNAI ane teNe tapanA prabhAvathI AgAmI bhave huM AneA vadha karanArA thA" evuM niyANuM khAMdhyuM. samaya jatAM tApasa marI vANunya tara deva thayeA. sumaMgaLa rAjavI paNa mRtyu pAmI deva thaI prasenajita rAjAnI rANI dhAriNI nI kukSine viSe utpanna thayeA. prasenajate tenu nAma zreNika pAyu. : kuzAgrapuramAM ghaNI vakhata Aga lAgatI tethI rAjAe evI udmASaNA karAvI ke * jene ghera Aga lAgaze tene gAmamAM vasavA mATe sthAna nahi maLe.' anyu evuM ke eka vakhata rAjAnA gheraja Aga lAgI. sau mArA kiMmatI vastu laI bahAra nIkaLyA. zreNika bhaMbhA vAdya laI mahAra AvyeA. rAjAe tene pUchyu hIrA mANeka vigere kiMmatI vastu cheADI te bhalA kema upADI ?' zreNike kahyuM pitAjI! A nRpatinuM jayacinha che ane divijayamAM maMgaLarUpa che. A haze teA khIjI vastue ApeApa AvI maLaze.' rAjA A javAkhathI prasanna thayA ane zreNikanuM teNe bha bhAsAra evuM nAma pADayuM. rAjamahela maLavAthI rAjAe peAtAnA vasavATa kuzAgrapurathI eka gAu dUra rAkhyA. samaya jatAM tyAM nagara vasyu ane te rAjagRha nAme prasiddha thayu. www. abhayakumAra. rAjA prasenajita zreNikane pratApI mAnatA heAvAthI teNe tenI tarapha bahu darakAra na rAkhI. AthI zreNikane khATuM lAgyuM ane tethI te nagara cheADI pUchyA gAyA vinA cAlatA thaye. te enAtaTa nagara gaye, tyAM bhadra zeThanI noMdA nAme karIne paraNyA. prasUti samaya pahelAM naMdAnA tyAga karI zreNika tyAMthI cAlatA thayA. naMdAe putranA janma ApyuM. bhadra zeThe tenuM nAma abhayasAra pADyuM. A abhayakumAre meTa thatAM eka vakhata naMdAne pUchyuM' 'mArA pitA kANu ?" mAtAe tenA pitAne gUDhabhAva sUcaka patra avAgye ane kahyu tArA pitA kAMi pazu oLakha ApyA zivAya cAlyA gayA che.' buddhizALI abhayakumAra patranA bhAva samajyuM ane te nAne laI rAjagRha AvyuM. rAjAne buddhi zrI mahAta karI peAtAnuM svarUpa jaNAvI mukhya maMtrI mancu sulasA zrAvikA. rAjagRha nagaramAM nAga nAme eka thika rahetA hatA. tene aNuyala sulasA nAme bhAryo hatI. ghaNA varSa saMsAra bhAgavatAM chatAM putra na thavAthI nAgane aMja pA thayA. sulasAe khIjI strI paraNavA nAgane ghaNu kahyuM. paNa nAge te na mAnyuM. sulasA tapa ane vaiyAvaccamAM magna manI. eka vakhate indra tenI bhaktinI prazaMsA karI. keTalAka vee indranI hAmAM hA bhaNI, paNa eka devane temAM zaMkA upajI tethI te sAdhunu rUpa karI sulasA pAse Avye. teNe pulasA pAse lakSapAka telanI mAgaNI karI. sulasAe lakSyAka Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tIrthasthApana bAda 1. 187 marronomium telanI kupikA ApI sAdhue pADI nAMkhI. sulasAe bIjI ApI. sAdhue te paNa pADI nAMkhI. sulasAe trIjI ApI te sAdhunA hAthe paDI jatAM sulasA bolI "bhagavaMta! huM kamanazIba chuM ke mArI Apela vastu ApanA kAmamAM AvatI nathI."deva sulatAnI bhakti ane dhIraja dekhI prasanna thayo. teNe varadAna mAgavAnuM kahyuM. sulasAe putranuM varadAna mAgyuM. deve batrIsa guTikAo ApI. AthI sulasAne batrIsa putro thayA. ane te sarva zreNikanA aMgarakSaka banyA. celaNuM rANuM. A arasAmA vaizAlI nAme nagarI hatI. te nagarane ceTaka nAme dharmiSTha rAjA hato. tene prabhAvatI, paddamAvatI, mRgAvatI, zivA, jayeSThA, sujayeSThA ane celaNA nAme sAta putrIo hatI. prabhAvatI vItabhaya nagaranA rAjA udAyanane, padmAvatI caMpAnA rAjA dadhivAhanane, mRgAvatI kozabInA rAjA zatAnikane, zivA ujajainInA rAjA caMDapradyotane ane jayeSThA kuMDagrAmanA adhipati naMdIvardhana rAjAne (bhagavAnanA moTAbhAIne) ApI hatI. sujayeSThA ane celaNA be kumArI hatI. sukA ane celaNAnA AvAsamAM eka vakhata eka paritrAjikA AvI caDI. teNe zaucamULa dharmanI prazaMsA karavA mAMDI sahaja jainadharma vAsita sujhAe kevaLazaucane azubha Asava jaNAvI tenuM nirasana karyuM parivAjikAne AmAM pitAnuM apamAna lAgyuM. ane tethI ghaNI zakavAnI sthitimAM sukAne mukavAne vicAra karI tenuM rUpa ALakhI zreNika rAjA pAse gaI. zreNika tenuM rUpa dekhI mugdha banyuM. ane hUta ekalI ceTaka pAse suceSAnI mAgaNI karI. ceTake zreNikanuM kuLa pitAnI samAna na hovAthI tenI mAgaNane tiraskAra karyo. zreNikane suceSThA vinA muddela cena na paDyuM. abhayakumArane A vAtanI khabara paDI. te vaizALI gayo. tyAM teNe aMta pura najIka dukAna mAMDI ane roja trikALa zreNikanA citranuM pUjana karavA lAgyo eka divasa dAsIe te rU5 sukAne batAvyuM. sukA zreNikanu rUpa joI mAhita banI. abhayakumAre suchAne zreNika suraMgadvArA niyata dIvase Avaze te jaNAvI tene AnaMdita karI. A pachI abhayakumAre yukti karI suSAnA AvAsa sudhI suraMga karAvI. zreNika sulasAnA batrIma putrone sAthe laI ratha upara ArUDha thaI ajayeSThAnA AvAse Avyo. sukA jatAM jatAM celAne maLI sarva vAta kahI vikhuTI paDe che. teTalAmAM yAda AvatAM sujA ratnakaraMDI levA gaI ane thellaNa ratha upara beThI. te vakhate rathikaputroe rAjAne kahyuM mahArAja ! zatrunA gharamAM vadhu vilaMba kara vyAjabI nathI." zreNika ratha hAMko. gheDIvAre suyeSThA AvI. teNe na ja ratha ke na joyA zreNika ke cellaNa. suceSThAe bUma pADI. De! doDa! zreNika cetalaNane harI nAsI jAya che. ceTakarAjAnerathika vIraMga doDI Avyo. teNe sau prathama sulatAnA batrIse putrane mArI nAkhyA. zreNikane mAravA te deDa Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 [ laghu triSTi zalAkA puruSa paNa raMga sAMkaDI ane vacce susAnA putronA ra paDela hevAthI te kAI paDe. zreNika teTalI vAramAM te kayAMya dUra nIkaLI gaye. vIraMgaka pAchA AvyA ane teNe ceTaka rAjAne batrI rathine mAryAnI ane zreNika nAsI gayAnI vAta kahI. rAjA bheda pApe suceSThAne virakta bhAvanA jAgI ane teNe paNu keTalAka samaya bAda caMdanabALA pAse jaI dIkSA aMgIkAra karI. dara gayA bAda rAjA zreNika suceSThA ! suceSThA! kahI belAvavA mAMDaze. tyAre kellAe kahyuM "rAjana ! huM sujyeSThAnI bena cekaaNu chuM. subbA te rana levA jatAM rahI gaI che. zarUAtamAM suceSThA nahi maLavAthI rAjA kheda pAmya palsa cellaNanuM rUpa ane lAvaNya jotAM rAjA bolI uThayo ke mAro prayAsa niSphaLa nathI gayo. rAjA calaNane gAMdharva vivAhathI para. zreNikane celaNA sAthe saMsAra sukha jogavatAM pele senaka tApasane jIva vyaMtara thaye hatuM te evI tenI kuzimAM putrapaNe avataryo. celaNane garbhanA prabhAvathI patinuM mAMsa khAvAno dehada thaye. te dehada pUrNa na thavAthI te phikkI ane ciMtAtura rahevA lAgI. teNe zarU zarUmAM garbhane pADavA ghaNA ukALA pIdhA. ghaNA mAMtrika prayoga karyA paNa garbha na paThA. rAjAe eka vakhata cellaNane tenuM duHkha pUchayuM. te kAMI bolI na zakI paNa dAsIe yathAta vAta kahI. rAjA A sAMbhaLI kheda pAmyo. abhayakumAre rAjAne AzvAsana ApyuM. ane tenA peTe sasalAnuM mAMsa bAMdhI rollAne dehada pUrNa karyo. pUrNamAse putra janma. rANae pApI putrane bahAra mUkI AvavA dAsIne seM. pAchI pharatAM dAsI pakaDAI gaI. ane zreNikane sAcI vAta kahI. zreNike celaNAne Thapake cA ane kahyuM "tAre A prathama putra che. je te A putrane choDI daIza te tAre saMtAna sthira nahi rahe. celAe kahyuM "nAtha! evI koI bhAgye abhAgaNI strI haze ke je pitAnA putrane Ama taje. pazu Apa jANe che ke A putra garbhamAM hato tyAre teNe mane tamArA mAMsanI IcchA karAvI. te moTo thaI tamAre zuM artha nahi kare! A vicArI tamArA premathI ane meM to che. rAjAe putrane maMgAvyA. putranI suMdara kAnti joI rAjAe tenuM azokacaMdra evuM nAma pADayuM. A putranI kaniSThikA AMgaLI ukaravAmAM kukaDIe karaDI tethI tenI vedanAthI te bALaka khuba rUdana karate. rAjA te AgaLIne jyAre sukhamAM nAMkhate tyAre te rIte baMdha rahe. AMgaLI jate divase rUjhAI ane buThI thaI chekarAoe buThI AMgaLIne laI tenu kaNakeNika evuM nAma pADyuM. je nAma divase jatAM atiprasiddha thayuM. zelaNA rANIne keNika pachI ha ane vihala nAmanA be putro thayA. celaNAne keNika pitAne putra hovA chatAM pitRdelI hovAthI tenA upara tene prema na thayo AthI te khAvA pIvA vigere badhI bAbatamAM keNikane TALo karatI. kaNikane rthika tarapha Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 1 a - - - - - sahaja pUrvabhavane Dhela hevAthI te mAnate ke A badhuM kAma zreNikanI AjJAthIja celaNa kare che. samaya jatAM keNikanA padamAvatI nAme rAjaputrI sAthe lagna thayAM. caMDAla pAse zreNikanuM vidyA grahaNu-kuzaMkathI aMtApura bALavAnI AjJA. cellA upara zreNikane khUba prema hatuM, tethI teNe tene mATe eka staMbhavALa sudara mahela banAvarAvyuM hatuM. te mahelamAM sarva vAtunA phaLa kula ApanAro bagIce paNa karAvyuM. rAjagRha nagaramAM eka vidyAsiddha mAtaMga rahetuM hatuM. tenI strIne kerIne dehada thayo. mAtaMge kerI meLavavA ghaNA phAMphAM mAryA paNa celaNAnA bagIcA sivAya kayAya kerI na dekhAI teNe avanAbhinI vidyAthI DALe namAvI kerIo lIdhI ane strIno dehada pUre karyo. savAre bagIco phaLa rahita dekhAyo. kerIonA coranArane pakaDavAnuM kAma alayakumArane pAyu avAyakumAre buddhibaLathI caMDALane pakaDI rAjA AgaLa hAjara karyo. rAjAe kahyuM "te kaI rIte kerIo corI?" core kahyuM "vidyAbaLathI abhayakumAra tarapha pharI rAjAe kahyuM "A corane purepurI zikSA karavI joIe." abhayakumAre kahyuM zikSA karatAM pahelA tenI vidyA zIkhI levI jarUrI che." rAjA siMhAsana upara besI vidyA zikhavA lAgyo. paNa keme karI vidyA na AvaDI. abhayakumAre kahyuM "pitAjI ! vinaya vinA vidyA na Ave." rAjAe mAtaMgane siMhAsana upara besADayo ane pote sAme ubhA rahI vidyA zIkhavA mAMDI ke tuta AvaDI. A pachI abhayakumAre kahyuM pitAjI! mAtaMga tamAre vidyAgurU banyo. have tene zikSA na thAya." rAjAe corI nahi karavAnuM jaNAvI mAtaMgane cheDI mUkyo. eka vakhata madhyarAtrie ughamAM jhabakI celaNA belI "atyAre tene kema haze ? zreNikane celaNAnA A zabdo sAMbhaLI tenA ziyaLa upara zaMkA AvI. manamAM A reSa rAkhI savAre abhayakumArane belAvI kahyuM "mArA aMtaHpuramAM bagADa paDe che. huM bahAra jAuM ke turta tuM samagra aMtApurane saLagAvI de je'zreNika bhagavAnanI dezanA sAMbhaLavA gayo. dezanAbAda teNe bhagavaMtane pUchyuM "bhagavAna ! celasatI che ke asatI? ane satI che te uMghamAM te tene kema haze? " ema kema bolI ?" bhagavAne kahyuM calaNa satI ziromaNi che. tame bannee gaI kAle khullA zarIre kAyotsarga sthita munine vAMdhyA hatA. te muninu A TADhamAM zuM thatuM haze? te bhaktithI celAe kahyuM ke tene kema haze?" zreNika padAmAthI uo ane nagaramAM AvatAM abhayakumArane pUchayuM te aMtaHpura bALyuM ke kema?" teNe kahyu "ApanI AjJA pramANa karI che. zreNika mUccha khAI jamIna upara paDayo. ane bolyo "avicArI evA mane dhikkAra ho ane vagara vicAryuM kArya karanAra tane paNa dhikkAra che. abhayakumAre kahyuM "pitAjI! meM vagara vicAryuM karyuM nathI. atapura salAmata che. A te jINuM parNakuTi saLage che? zreNika AnaMda pAmyo. cellaNane maLyo ane tenI sAthe sukha magna banyo. 26 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 [ la briSTi zalAkA puruSa, - 1 - dugadhA rANuM. zreNikane naMdA, naMdamatI, nadattarA, narasenA, mahatA, sumarUtA, mahAmarUtA, marUdevA, subhadrA, bhadra, sujatA, sumanA ane bhUtadittA A tera strIo hatI. te sarva dIkSA laI mese gaela che tema aMtagaDasUtramAM jaNAvela che. A tera uparAMta ghaNI strIo paikI zakine durgadhA nAme rANI hatI. A durgadhAe pUrvajanmamAM munine dAna ApyuM hatuM tethI rANuM banI hatI ane muninA veSanI jugupsA karI hatI, tethI janmatAM durga dhamaya banI hatI. te vezyAne tyAM utpanna thaI hatI ane vezyAthI tyajAelI AbhIrane tyAM ucharI moTI thatAM tene durgadha cAlyA gaye ane te lAvasmaya rUpane pAmI. zreNike eka utsavamAM tene dekhI tethI tenA rUpathI lalacAI te tene paraNyo ane tene paTarANuM banAvI. samaya jatAM bhagavAnanI pAse teNe paNa dIkSA laI svazreya sAdhyuM. anAthI suni. zreNika anAthI muninA prasaMgathI samakita pAmyA. te anAthI munine prasaMga A pramANe che. eka vakhata zreNika pharavA nIkaLe tyAM mahikukSi caityamAM eka rUpavAna yauvanavALA munine dekhI temane namI teNe pUchayuM, "bhagavaMta! tamArI yuvAvasthA che. sukamaLa zarIra che, te chatAM zA mATe dIkSA lIdhI?" munie kahyuM "zreNika! huM anAtha chuM. mAre kaI rakSaka nathI." zreNike kahyuM "anAthanuM rakSaNa karanAra huM rAjA chuM. munie kahyuM rAja! mAre ghera ghoDAo hatA hAthIo hatA. pitAnI anargala sAhyabI hatI. batrIza strIo hatI. ene hatI. nAnA bhAI hatA. seMkaDe sevako ane mitra paNa hatA chatAM he rAjana ! mane eka vakhata AMkhe tIvra vedanA thaI. mAthAmAM ghera pIDA thaI. mArI pIDAnuM ke rakSaNa karI zakayuM nahi ane ha samajo ke "kharekhara huM anAtha chuM. meM nizcaya karyo ke "A vedanAmAthI chuTuM te dIkSA laI svaya sAdhu, rAjana eja rAtrie mArI vedanA adazya banI ane meM sagAvahAlAMnI anujJA meLavI dIkSA lIdhI. zreNika belyA "he maharSi ! Apa sanAtha che. huM anAtha chuM, kAraNa ke tame tamAre nAtha dhAmane banAvyo che. rAjA ahiM samati pAme. meghakumAra zreNika rAjAne dhAriNI nAmanI rANIthI gajendra svama sUcita meghamAre nAme puna thI. A uparAMta naMdaSeNa, kALa, sukALa, mahAkALa, kRSNa, sukavu, jAlI, mAlI, ulayAlI vigere aneka putra thayA. zramaNa bhagavAna mahAvIra apApA nagarIthI rAjagRhInA guNagela nAmanA udyAnamAM padhAryA e samavasaraNuM racyuM. lekenA TeLeTeLAM dezanA sAMbhaLavA ulaTayAM. zreNika rAja paNa putra sahita samavasaraNamAM AvyuM. bhagavAnanI stuti karI dezanA sAMbhaLavA Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 1 191 beThe. bhagavAne "mAnava bhava, dharma zravaNa, sAcI zraddhA ane saMyamamAM vIrya, A cAra mahA durlabha che te yukitayukata samajAvyuM. saMyamavIrya upara vyAkhyA karatAM bhagavAne sAdhudharma ane zrAvaka dharmane vistRta rIte samajAvyo. A dezanAthI abhayakumAra, sulasA, zreNika vigeree zrAvaka vratane svIkAra karyo. meghakumAra, naMdiNa vigere sAdhudharmathI bhAvita banyA. meghakamAre lokonA verAyA bAda bhagavAnane kahyuM "he bhagavatI Apane upadeza ane khuba game che. huM te svIkAravA tatpara banyo chuM paNa mAtApitAnI AjJA meLavI Apane jIvana samarpavA IcchuM chuM.' bhagavAne kahyuM "devAnupriyA tane sukha thAya tema kara ane sArI bhAvanAmAM vilaMba na kara " meghakumAra rathamAM besI rAjyabhavane AvyuM ane mAtApitAne kahevA lAgyo mane bharAvAnane upadeza sarasa gamyo che. ane mArI IcchA harahameza satyAgI temanI pAse rahevAnI thaI che. dhAriNI A vacana sAbhaLanAM pRthvI upara mUchita thaI DhaLI paDI. DI vAre mUcha vaLatAM AMkhamAM AMsu sAthe te bolI " he putra! tuM mAre ekane eka putra che. tAre viga huM kSaNabhara paNa sahana karI zakatI nathI. tArA mukha sAmunirakhI ane tArUM sukha nihALI huM mAruM jIvana pasAra karuM chuM. tAre dIkSAno vicAra hoya te pari paphava uMmarane thAya ane amArA mRtyu bAda sukhethI tuM dIkSA leje. meghakumAre kahyuM " mAtA ! A mAnavadeha pANInA parapoTA jevuM che. te kyAre phuTI jaze tenI kene khabara che? ApaNe badhAmAMthI paheluM keNa jaze te mane ke tene kazI khabara nathI. mRtyu vRddhane ja vare che evuM koI nathI. te yuvAna ane bALakane paNa acAnakabharakhe che mAtA! A saMsAranA bhege nAzaka ta ane agnithI bharelA che, mArUM cita nathI rAjyamAM, nathI strImAM ke nathI snehI ke sagA saMbaMdhamAM. mArI IcchA mAtra A maLela mAnava bhavane zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjIvana sevA karI saphaLa karavAnI che. mAtAe kahyuM "putra! bhagavAna mahAvIranA saMyamane pALave te sahela nathI, loDhAnA caNA cAvavA je te duSkara mArga che. khulle page rakhaDavuM, TADha taDake na gaNave, ghera ghera pharI pharIne bhikSA mAgavI, A badhu tArU sukomaLa zarIra zI rIte sahana karaze?" meghakumAre kahyuM "mAtA ! Apa tenI pIkara na kare. huM saMsAththI dAjha chuM, mAre paraloka sudhAre che. ane bhagavaMtanA zAsanamAM huM vizvAsavALo chuM, AthI huM game tevA ghara upasargone paNa sahana karIza. dhAriNIe kahyuM putra ! bIjuM kAMI nahi te tuM eka vakhata rAjA bana ane tArI rAjyalakSamI dekhADI bIje ja divase bhale dIkSA leje. meghakumAra mauna rahyo. rAjAe mahatsava pUrvaka rAjyAbhiSeka karyo. ane kahyuM "he putrI tAre vijaya thAva ane tuM cirakALa rAjya bhagava." meghakumAre rAjyArUDha thaI sevakane se prathama AjJA e karI ke mAre mATe pAtro ane rajeharaNa laI A zreNika ane dhAriNIe joyu ke "meghakumAranuM dila kaI rIte saMyama mAgathI aTake tema nathI. AthI kacavAte dIle temaNe tene dIkSAnI anumati ApI ane meghakumAre bhagavata pAse dIkSA lIdhI. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSThi zalAkA puruSe. pahelI rAtre meghakumAranA sacArA nAnA meTAnA kramathI cheDe Agye.. rAtre mAtru jatA munie tenA saMthArAmAMthI pasAra thatAM AkhI rAta meghakumArane munienA paganA athaDAvAthI ane saMthArAmAM reta bharAvAthI uMdha na AvI. tenuM mana khoTA vicAre caDhayuM ane te vicAravA lAgyA ke ' jagatamAM vaibhavaja pUjAya che. huM vaibhavI hatA tyAre A munie mArI pratye sanmAna rAkhatA, AdarathI khelAvatA. meM vaibhava ADhayA eTale emanA mArI pratyenA Adara gA ane mane rAtre paNa uMghavA detA nathI. AthI savAre huM bhagavAnanI anujJA laI ghera jaiza.' khIje dIvase meghakumAra bhagavAna pAse gayA. tyAre bhagavAne kahyu 'megha ! tane rAtre uMgha AvI nathI, ane te ghera javAnA vicAra karyAM che. jo tuM tArA pUrva bhavane sabhAre tA tuM e vicAra kadI na kare. AjathI trIjA bhavamAM tuM epala nAmanA hAthI hatA eka vakhata jaMgalamAM Aga lAgI. A AgathI gabharAi tuM nAsavA jatAM taLAvanA kIcaDamAM khUcce. ane tRSAnI vedanAthI mRtyu pAmI vindhyAcaLanAM pharI hAthI thayA, ahiM tane jAtismaraNa jJAna thayu. ane te dRvinAnuM, dAvAnaLa vakhate rakSaNanuM sthAna-mAMDalu racyu. A jaMgalamAM paNa ekavakhata dAvAnaLa lAgyuM. tuM ane sau kAI vananA pazue vaivirAdha bhUlI mAMDalAmAM AvyAM. eka jojananuM mAMDaluM paNa pazuthI khIceAkhIca bharAi sAkaDuM mRtyu, page khaNuja AvatAM te khaMjavALavA paga uMcA karyAM. jagyAnI sa'kaDAsathI paganI jagyAe sasalu AvI ubhuM rahyuM. paga mukatAM te sasalAne joyuM. tane dayA AvI ane aDhIdivasa sudhI te pagane addhara rAkhyo. dAvAnaLa elavAyA. pazue cAlyAM gayAM. sasalu paNa cAlyuM gayuM. te paga jamIna upara mukavA mAMDayA pazu 55 madhAI gayela hovAthI jamIna upara na mUkAyA. ane tuM jamIna upara DhaLI paDacA. ahiM paNa tRSAnA duHkhathI tuM mRtyu pAmyA ane tyAMthI sasalAnI dayAnA pUncane lai A bhave rAjaputra thayA che. pazu ceAnImAM paNa te ATalI badhI sahanazakita batAvI hatI. atyAre te tuM vadhu khalavIya purUSArtha, parAkrama ane vivekavALA che. tane zramaNeAnI ajANa IMsA ane avarajavaranI dhULa sacama mAgathI calita kare te vicAraNIya che. ' meghakumAra saMcamamAM sthira banyA. ane bhagavAna samakSa abhigraha lIdheA ke - AjathI samagra dehanI hu darakAra nahi rAkhu` ane vaiyAvaccamAM tatpara rahIza. ' meghakumAre tapa tyAgamA jIvana parAgyu, suMdgura cAritra pALI mRtyu pAmI vijaya vimAnamAM deva thayo ane tyAMthI mRtyu pAmI mahAvidehakSetramAM mukitae jaze. " 9 nadiSeNu. 192 zreNikarAjAne nardiSaNa nAmanA putra hatA. putranI mAtAnA nAmanA spaSTa ullekha maLatA nathI. paNa A putranA secanaka hasti sAthe samadha hatA te A pramANe che. eka vakhata eka brAhmaNu yajJa karAvatA hateA. tyAM eka mANasa nAkara rahevA Avyo. teNe kahyu 'yajJamAM vadhelI ghaTelI rasei mane Ape ! huM nAkarI rahuM.' brAhmaNe hA pADI. ane tene nekarI rAkhyA. vadhelI ghaTelI rasAImAMthI nAkara munione vaheArAvatA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthAna bAda ] ane bAkInuM vadheluM khAI pitAne nirvAha karate. kALakrame brAhmaNa marI secanaka hAthI tha ane nakara munione vaharAvavAnA prabhAvathI mRtyu pAmI nadINakumAra thayo. A nadiSeNa kumAre eka vakhata bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI ane tethI tene vairAgya bhAvanA jAgI. mahAmuzkelIthI zreNikarAjAnI anumati meLavI te bhagavAna pAse dIkSA levA jAya che tevAmAM AkAzavANuM thaI ke "he nAdiSeNa ! tuM dIkSA levAnI utAvaLa na kara tAre hajI bhegAvaLI kama bAkI che, tuM dIkSA pALI zakIza nahiM. nadISeNe AkAzavANInI darakAra na rAkhI ane teNe bhagavaMta pAse jaI dIkSA lIdhI. dIkSA bAda teNe ghera tapazcaryA AraMbhI. zamazAna ane zUnya gRhamAM kAusaga dhyAne rahevAnuM rAkhyuM. bhara unALAmAM AtApanA levA mAMDI. paNa vikAradazA pajavavA mAMDI. A vikAradazAthI bacavA teNe gaLe phAMso khAI maravAnA ane agnimAM paDI deha tyAga karavAnA ghaNA prayatna karyA paNa te sarve tenA dehane ghara na karAvI zakyA. tapatyAga zeSita nadiSaNa eka vakhata eka ghare AvI dharmalAbhAthA , gharamAthI javAba Avyo "mahArAja! amAre artha lAbha joIe. A ghara vezyAnuM che"nadiSeNe eka tRNa kheMcIne labdhithI ratnane Dhagalo tyAre tyAM karyo, vezyA Azcarya cakita thaI muni sAme nihALe che teTalAmAM suni bahAra nIkaLyA. vezyA doDI vacce paDI ane kahevA lAgI "prANanAtha ! Apa na jAva, A ghara ApavuM che. sukhe bhega bhega. saMdipeNa calita thayA ane vicAryuM ke "devavANI anyathA nahi thAya. teNe vezyAne kahyuM "bhale ahIM rahIza paNa roja dazajaNane pratibodha karyo zivAya bhajana nahi lauM" vezyAe sAruM kahI sunine potAne ghera rekayA. A krama keTalIka vakhata cAlyuM. nadiSaNa vezyAne tyAM AvanAramAMthI dazane prati badhI dIkSA levA mokalatA. eka vakhata vezyA vAre ghaDI bhejana mATe nadipeNane bolAvavA lAgI. naMdiSeNe kahyuM "nava pratibodha pAmyA che. A dezamAM keme karI pratibaMdha pAmatuM nathI. tene pratibodhI hamaNAM AvuM chuM.' DIvAre vezyA AvI. ane kahevA lAgI ke rasoI karI jAya che. jamavA padhAre.naMdiSeNe kahyuM "dazamo koI pratibodha pAmate nathI zI rIte bhojana karavA AvuM? vezyAe hasIne kahyuM "dazamA Apa bane."-diBNa camakyA. tarta vezyAnuM ghara choDI bhagavAna pAse AvyA. pApanuM prAyazcitta lIdhu ane pharI dIkSA lai zuddha cAritrapALI devagati pAmyA. Ama rAjagRhamAM bhagavAna pAse meghakumAra, naMdipeNa vigeree dIkSA lIdhI ane abhayakumAra, sulasA vigeree zrAvaka vrata lIdhAM. teramu cAtumasa bhagavAne rAjagRhamAM aneka leke upara upakAra karI pasAra karyuM cAdamuM varSa. rAjagRhIthI vihAra karI bhagavAne potAnI janmabhUmi tarapha prayANa karyuM. ane brAhmaNakuMDa gAmanI bahAra bahuzAla udyAnamAM padhAryA. devoe samavasaraNa racyuM. bAre Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa - * padA bharAI. RSabhadatta ane devAnA paNa tyAM AvyAM. bhagavAnane jotAM devAna dyAnA stanamAMthI dudhanI dhArA vachUTI. gautame bhagavAnane pUchyuM bhagavAna ! ApanI mAtA te trizalAmAtA che. A srI kANu che? ane Apane jotAM kema AvI zUnamunya thaI ubhI che.' bhagavAne kahyuM 'gautama! A strI mArI mAtA devAnA che. tenI kukSimAM me janma dhAraNa karyAM hatA ane khyAzI dIvasa tenA garbhamAM huM rahyo chuM. bhagavAne A pachI vairAgya Ahita dezanA ApI. A dezanAthI RSabhadatta ane devAnaMdAe dIkSA lIdhI ane zuddha cAritra pALI ane jaNa muktie gayAM. . A pachI bhagavAna brAhmaNu gAmanI najIka je kSatriyakuMDagrAma hatuM tyAM padhAryAM, nadivardhana, jamAlI, priyadarzInA vagere sau dezanA sAMbhaLavA AvyAM. dezanA sAMbhaLyA Ai jamAlie mAtApitAnI anujJA meLavI pAMcasA rAjaputro sAthe dIkSA aMgIkAra karI ane priyadarzanAe hajAra strIe sAthe Aryo ca'danakhAlA pAse dIkSA lIdhI. ceADAja samayamAM jamAlI agiyAra aMga bhaNI tene pAragAsI manyA ane hajAra ziSyAnA parivAravALA thayA. eka vakhata jamAlI bhagavAna pAse Avyo ane kahevA lAgyo ke he bhagavAna! ApanI AjJA hoya te huM pAMcase| ziSye sahita ahAranA dezamAM vihAra kara bhagavAna bhAvibhAvane jANatA heAvAthI mauna rahyA. jamAlie phrI bIjI trIjI vAra pUchyuM, bhagavAne tyAre paNa kAMI javAba na Apyo tethI jamAlie anipinuM ghannumata mAnI pAMcasA ziSyo sahita mahAra vihAra karavA ArabhyA. priyadarzanA paNa hajAra ziSyA sAthe temanI pAchaLa pAchaLa vihAra karavA mAMDI. eka vakhata jamAline tAva caDhayo. jamAlie sAdhuone kahyu saMthArA pAtharA' pAtharatAM ziSkAe kahyuM' mahArAja ! pAtharyAM che.' jamAli saMthArA pAtharatA ziSyAne joi rahyo hatA. tAva dhagadhagatA hatA. tenI vicAra dhArAe palTo lIdhA. te vicAravA lAgyA ke " saMcAra patharAyo nathI chatAM mahAvIranI yuktimujaba A kahe che ke pAtharyAM. kAraNa ke zrI mahAvIranuM vacana jiyamALa bhUta' che. ane ahiMtA kharekhara cimALa joyA'ja che." A prasaMge jamAlinA jIvanamAM parivartana ANyu. tene tapatyAgane parizrama nirarthaka lAgyuM. teNe bhagavAnanI yuktinuM khaMDana karyuM" ane peAtAnI navI yukti samana karyuM. ziSyomAM teNe evA bhrama utpanna karyAM ke ' sAdhune gAcarImAM apAtuM dravya pUrepurUM apAya nahi tyAM sudhI adatta grahaNu kahevAya, ' ziSyomAMthI keTalAka DAmADALa anyA. ane keTalAka bhagavAnanA mAgamAM sthira rahI jamAline cheDI cAlatA thayA. priyadarzanAe jamAlinA rAgathI tenA matanA Azcaya karyo, jamAli have peAtAne jJAnI kahevarAvatA pharavA lAgyo ane bhagavAnanA ziyaLamALa ta vacananuM khaMDana karavA lAgyo. ' x A jamA'lanA navIna matanI zarUAta bhagavAnanI dIkSAnA satyAvIzamA varSamAM thaI. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = tIrthasthApana bAda ] 195 eka vakhata jamAli zrAvatI nagarInI bahAra udyAnamAM utaryo. ane priyadarzanA kaMkabhAranI zALAmAM utarI. TaMke priyadarzanAne pratibodha pamADavA tenA vastramAM priyadarzanA na jANe tevI rIte taNakho nAkhyo. vastra baLatAM priyadarzanA bolI "banyu kharyuM ke kahyuM "AryA! vastra te saLagya nathI. tamAre te vastra badhu baLI jAya pachI ja balavuM joIe ke vastra banyu. tame bolyAM te te bhagavAna mahAvIranuM vacana che" priyadarzanAnI sAna ThekANe AvI. teNe jamAlinA matane tyAga karyo. te bhagavAna pAse gaI ane prAyazcitta laI zuddha cAritra pALI devagatie gaI. jamAli chevaTa sudhI pitAnA matamAM sthira raho. eTaluM ja nahi paNa teNe tene anusaranAra sAro varga jamAvyo. eka vakhata bhagavAna mahAvIrane gautama svAmie pUchayuM "jamAli paMdara divasanuM aNusaNuM karI mRtyu pAmyo che. bhagavaMta! mAlikaI gatimAM utpanna thayo ? bhagavAne kahyuM "gautama! jamAli kilibaSika deva thayo che. ane tyAMthI keTalAka bhava karI muktie jaze. je jIva AcAryanA kevI hoya te game tevA tapasvI ke tyAgI hoya te paNa teonI gati kibiSika deve karatAM uMcI hotI nathI. bhagavAne A comAsuM vaizAlImAM karyuM. jayaMtI zrAvikA ane mRgAvatI paMdaramuM varSa. zramaNa bhagavAna mahAvIra kevaLajJAna thayA pahelAM vatsadezamAM gayA tyAre zatAnika rAjA rAjaya karato hato. te vAta AgaLa pRSTha 174mAM AvI gaI che. kevaLajJAna bAda bhagavAna vaizAlIthI vihAra karatA karatA kauzAmbI padhAryA tyAre zatAnika mRtyu pAmyo hato. ane tene putra udAyana bAlaka hete sAketapura nagaramAM surapriya nAme yakSanuM devamaMdira hatuM A cakSa dara varSe eka citrakArane bhAga lete hate. AthI rAjA dara varSe eka citrakArane ciThThI mujaba mokalate. eka vakhata eka vRddhAnA putrane vAre Avyo. vRddhA khuba raDavA lAgI. raDatI vRddhAne tene tyAM Avela eka memAna citrakAre tenA putrane badale pote javAnuM kahI AzvAsana ApyuM. memAna citrakAra yakSa maMdire gayo teNe vidhipUrvaka catuM citra doryuM. paNa prasanna thayo ane teNe varadAnamAM citrakAronA abhayadAna uparAMta tene ghare lAga joIne AkhuM citra doravAnuM varadAna ApyuM. * A citrakAre mRgAvatIne aMguTho dekhI AkhuM mRgAvatInuM citra doryuM. ane rAjA AgaLa dharyuM rAjAe citranI prazaMsA karI paNa sAthaLa upara citramAM dorela tala * bhagavatI zataka nA, u 33 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 [ laghu triSTi zalAkA puruSa dekhI te zaMkAyo. teNe sevAne citrakArane ziraccheda karavAnA hUkama karyo. citrakAroe rAjAne vinaMti karI ane yakSanA varadAnanI vAta kahI tene cheDAvyo. citrakAra kauzAmbI chADI vatI gayo. teNe zatAnikanuM' vaira levA nizcaya karyAM. mRgAvatInu' AbehUkha citra caDapradhota AgaLa dharyuM, capradyota kAmavihvaLa banyo. teNe dvArA zatAnIka pAse mRgAvatInI mAgaNI karI. zatAnIke ca'pradyotanA kRtane taracheADayo. caDapraghAta kauzAmbI upara caDhI Avyo. paNa loI daramiyAna zatAnIka atisAranA rogathI mRtyu pAmyo. mRgAvatIne rAjya saMbhALavAnI ane putrane sAcavavAnI bevaDI javAbadArI mAthe AvI paDI. mRgAvatIe yukti racI ca'pradyotane kahevarAvyu ke, huM tamArI chuM paNa mArI eka viti che ke udAyanakumAra mATe thAya ane rAjya saMbhALe tyAM sudhI tame thAbhI jAva ane koI udAyananA khALapaNanA lAbha laI kauzAMbI upara caDI na Ave te mATe tene dhanadhAnya ane gaDhathI paripUrNa karI rakSaNa kare.' kAmI 'pradyote sAcu' mAnyuM ane sAthe ema paNa mAnyuM ke 'strIone maLAtkAre vaza karyo karatAM peAtAnI meLe vaza thAya te sArUM che.' AthI dhanadhAnyathI kauzAmmIne pUrNa karI. caDapradyota avaMtI cAlyo gayo. A arasAmAM zramaNa bhagavAna mahAvIra kauzAmbI padhAryA. mRgAvatI udAyanakumAra tathA zatAnikanI bena jayatI dezanA sAMbhaLavA gayAM. dezanAbhAi jayatIe aDhAra pApa sthAnaka, bhavasiddha, alavAna ane nila vigere upara aneka prazno pUchI uttara meLavI vairAgya pAmI caMdanamALA pAse dIkSA aMgIkAra karI. zuddha cAritra pALI jaya'tI nirvANupada pAmyAM.+ A pachI dIkSAnA vIsamA varSa mAM bhagavAna jyAre pharI kauzAmbI padhAryA ane dezanAM ApI tyAre A dezanAthI caDhapradyotanI viSayavAsanA samI. ane mRgAvatIe udAyanaputrane saMbhALavAnuM tene soMpI caMdanamALA pAse dIkSA lIdhI. eka vakhata sUrya caMdra mULa vimAne bhagavaMtane vaMdana karavA AvyA. caMdanamALA cAlI gaI. mRgAvatI sUrya caMdra jatAM adhArUM thatAM upAzraye AvI. caMdanakhALAe Thapako ApyA ke AvI rIte meDA AvavuM zAle nahi. mRgAvatIne bhUlathI pazcAtA pa karatAM kevaLajJAna utpanna thayuM. ane rAtre sarpa jatA dekhI, teNe kahyuM A sarpa jAya che.' caMdanamALAe pUchyuM' tane zI rIte khakhkhara paDI ?' mRgAvatIe kahyu 'jJAnathI' 'kayA jJAnathI.?" te javAmamAM mRgAvatIe kahyuM kevaLajJAnathI.' caMdanamALA paNa pazcAtApa karavA lAgyAM ane temane paNa kevaLajJAna thayuM. supratiSTha ane sumanAla, kauzAMkhIthI vihAra karI bhagavAna zrAvastI nagarImAM padhAryAM. ahIM suane bhadra ane supratiSTha nAmanA gRhapatie bhagavAnanI vANI sAMbhaLI saMsAra tajI dIkSA agIkAra karI. dIkSA mAda guNuratnasaMvatsara vigere aneka ' tapazcaryAM karI anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cvI A! ane mahAvidehakSetramAM janmI mukita pada pAmaze. ' * bhagavatI zrutaka 12 uddeza 2 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 1 197 prathama AnaMda zrAvake kezalamAM sumanabhadra, supratika jevA bIjA anekane dIkSA ApI bhagavAna vANijya gAmanI bahAra phuIpalAzacatyamAM padhAryo A vANijyagrAmamAM AnaMda nAme eka gRhapati raheto hato. tene zivAnaMdA nAme bhArthI hatI Anada gRhapatie cArakroDa sonaiyA bhaMDA2mAM, cArakoDa vyAjamAM ane cArakoDa vyApAramAM kyA hatA. daza hajAra gAnuM eka gekuLa tevAM daza gokuLa tenI pAse hatAM bhagavAnanuM Agamana sAMbhaLI AnaMda gRhapati samavasaraNamAM A dezanAbAda teNe bAravrata strI sahita svIkAryo. AnaMda gRhapatie gRhastha avasthAmAM ja avadhijJAna prApta karyuM. zrAvakanI agyAra pratimAone vahana karI. Ama Anada zrAvaka vIza varSa zrAvaka dharma pALI mAraNAntika lekhanA pUrvaka mRtyu pAmI saudharmakapamAM devapaNe utpanna thaye tyAMthI glavI AnaMdane jIva mahAvidehamA janmI siddhigatine pAmaze. bhagavAne A comAsu vANijya grAmamAM pasAra karyuM, seLayuM varSa - vANijyagrAmathI vihAra karI rAjagRhInA guNazela caityamAM bhagavAna padhAryA. bAre parSadA ekaThI thaI. gautama svAmIe bhagavAnane kALanuM svarUpa pUchayuM. bhagavAne samayathI mAMDI sAgaropama sudhIno kALa tathA cha ArAnuM svarUpa samajAvyuM. ahiM zAlibhadra ane dhanya dIkSA aMgIkAra karI. dhannAzAlibhadranuM vRttAMta, gajagRha nagaranI najIkanA zAligAmamAM dhanyA nAmanI govAlaNane saMgamaka nAmano eka putra hate. saMgamaka kenAM hera cerI nirvAha karate. eka divase ujANInA prasaMge bIjA chokarAone khIra khAtA joI saMgamake mAtA pAse khIranI mAgaNI karI mAtA paDozIne tyAMthI dudha cokhA lAvI khIra banAvI thALamAM kADhI lekenA gharakAmamAM thAI A arasAmAM mAsakhamaNanI tapazcaryAvALA muni vahoravA padhAryA. saMgamake badhI khIra suninA pAtramAM vaharAvI. ane te potAnI jAtane dhanya mAnato muni tarapha nirakhI rahyo. DIvAre mAe ghera AvI chokarAnI thALI khAlI dekhI bIjI khIra ApI saMgamake ThAMsI ThAMsIne khIra khAdhI. rAtre ajIrNa thayuM ane mRtyu pAmI sagamaka rAjagRhanagaramAM gaMbhadra zeThane tyAM bhadrAnI kukSimAM zAlibhadra nAme utpanna thayo. zeThe tene yauvana vaya thatA batrIza kanyAo sAthe paraNAvyo. zeTha mRtyu pAmI devaleke gayA. zAlibhadra mAtAnI dekharekha taLe sukha bhogavavA lAgyo. eka vakhata ke paradezI vepArI ratnakaMbaLa laI rAjagRhI Avyo. rAjAe ghaNuM kiMmata joI ratnakaMbaLa kharIdI nahi, paNa jyAre celAe ratnakaMbaLanI haTha lIdhI tyAre zreNike vepArIne pAcho belA ane kahyuM ke eka rana kaMbaLa Apa." vepArIe kahyu "meM soLe kALo bhadrA zeThANIne ApI che." rAjAe sevakane zeThANI pAse mokalyo. ane kiMmata ApI eka 25 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa ratnakaMbaLa laI AvavA kahyuM. sevaka zeThANI pAse gayo. tyAre zeThANIe kahyuM meM te te kaMbaLonAM paga luMchaNIyAM karAvI putravadhUone eNpyA che." sevake rAjAne A vAta kahI. sajA zAlibhadrane maLavA Atura thayo. te tene ghera Avyo. bhadrAe rAjAne the mALe besADI ati Atithya karyuM. bhadrAe uparane mAthe birAjatA zAlibhadrane dAsI dvArA kahevarAvyuM ke. " rAjA tane maLavA ApaNuM ghera padhAryA che." zAlibhadre kahyuM "tene je ApavuM hoya te ApI vidAya kare." bhadrA jAte upara gaI ane samajAvyuM ke "te te ApaNA mAlika che. ApaNe tenI prajA chIe." zAlibhadra nIce Avyo. rAjAne namyo. ane turta upara cAlyo gayo. paNa tenA manamAMthI "rAjA ApaNe mAlika che. te vAta na gaI. A arasAmAM dhamaSa muni rAjagRhImAM samavasaryAM temanI dezanA sAMbhaLI zAlibhadrane parAdhinatAne dura karavAnuM dIkSA e sAco mArga che." te samajAvyuM. teNe mAtAnI anujJA mAgI. mAtAe khuba AnAkAnI bAda eka eka divase thoDI thoDI vastuonA tyAga ane eka eka strInA tyAgamAM anumati ApI. Aja nagaramAM dhanya nAme buddhizALI zAhakAra vasato hato. tene zAlibhadranI bena subhadrA ApI hatI. subhadrAe bhAInA tyAganA samAcAra sAMbhaLyA. eTale te rUdana karavA lAgI. dha mazkarIthI kahyuM che Ama te kAMI sAdhu thavAya, sAdhu thavuM hoya te ekI sAthe badhuM choDavuM joIe e gussAmAM kahyuM bolavuM saheluM che. paNa karavuM muzkela che. dhanTe kahyuM "ema! to AjathI badhAne tyAga." ema kahI turta dhanya zAlibhadra pAse Avyo. ane kahevA lAge "cAlo ApaNe banne dIkSA laIe. banne jaNAe te arasAmAM padhArela bhagavAna mahAvIra pAse jaI dIkSA lIdhI. khUba tapa karyuM ane vaibhAragiri upara aNusaNa karI mRtyu pAmI devaleke gayA. rAjagRhImAM A uparAMta ghaNue cAritra ane zrAvakavratane svIkAra karyo. bhagavAne soLamuM comAsuM rAjagRhImAM karyuM. sattaramuM varSa, mahacaMdra bhagavAna rAjagRhathI caMpAnagarImAM padhAryA. tyAM dattarAjA ane rakatavatI devInA putra mahacaMdra bhagavAnanI vANI sAMbhaLI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. bhagavAna mahAvIrane bIjo zrAvaka kAmadeva. A nagarImAM kAmadeva nAme buddhizALI kulapati rahetuM hatuM. tene bhadrA nAme bhArthI hatI. teNe cha kaTi vyAjamAM, cha koTi nidhAnamA ane cha keTi vyApAramAM dhana reryu hatuM. tenI pAse cha gokuLa hatAM. bhagavAnane caMpAmAM padhArela jANe kAmadeva temanI dezanA sAMbhaLavA gayo. dezanA sAMbhaLI virAgya vAsita banyA ane bhagavAna pAse teNe bAra vratane svIkAra karyo. kAmadeva zrAvaka zrAvaka dhamane suMdara rIte ArAdhI mRtyu pAmI saudharma devakamAM deva thaI tyAMthI cAvI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI . nirvANumaMdane pAmaze. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana pAda ] 199 aMtima rAjarSi udAyana caMpAnagarImAM kumAranadI nAme eka sonI raheto hato. tene pAMcaso strIo hatI A sonI ati viSaya laMpaTa hato. tene paMcazailanI hAsA prahAsA nAmanI be devIoe Aka. sonI mRtyu pAmI 5 carolano adhipati deva thayo. eka vakhata utsavamAM A deve pitAnA pUrva bhavanA mitra nAgiladevane joyo. tenI ghaNI vyakti dekhI te dubhA. nAgadeve tene salAha ApI ke "bhagavAna mahAvIranI pratimA karAvI koI sAre ThekANe sukAva ke jethI bhavAMtare te dekhI kalyANa thAya." paMcola adhipati vidyumbhAlIe lagavAna mahAvIranI pratimA karAvI. ane eka lAkaDAnI piTImAM padharAvI samudra varace taphAne aTavAyela vahANavaTIne ApI. teNe tophAna zAMta karyuM. vahANa vItabhaya nagaramAM AvuM. vahANuvaTara te peTI bajAra vacce rAkhI ke bAhya ane dharmAcAryoe peTIne ughADavA pitAnA ISTadevanI stuti karI paNa peTI na ughaDI. A Azcaryane jevA prabhAvatI jAte rAvI teNe devAdhideva tIrthaMkara bhagavAnanI satati karI ke teta peTI ughaDI gaI. ane temAM aplAna puSpamAlA dhAraNa karatI gazIrSa caMdananI bhagavAna mahAvIranI pratimA dekhAI kee bhagavaMtanI pratimAne vaMdana karyuM. prabhAvatI pratimAne potAnA AvAse laI gaI ane eka suMdara citya karAvI temAM pratimAne pratiSita karI. udAyana rAjA mULa te tApasa bhakata hate paNa bhagavaMtanI pratimA AvyA pachI te jainadhAma banyuM hatuM. eka vakhata bhagavatanI pratimA AgaLa prabhAvatI nAca karatI hatI ane rAjA vINA vagADate hato tevAmAM nRtya karatI prabhAvatInuM mAthuM gajAnA jovAmAM na AvyuM. rAjAno hAtha thaMbhyo. vINAnA sUra aTakyA. prabhAvatI ubhI rahI ane kahyuM kema Ape vINA baMdha karI. rAjAe kahyuM "devi ! tAruM mastaka na joyuM tethI mArA hAtha aTa" prabhAvatI samajI gaI ke have mAruM AyuSya alpa che. gA pAse teNe dIkSAnI anumati mAgI. dI AnAkAnI bAda dIkSAnI anumati ApatAM rAjae kahyuM tuM devalokamAM jAya te mane prati edha jarUra karaje. A pachI prabhAvatI dIkSA pALI devale ke gaI. devalokamAMthI AvI teNe rAjAne pratibodha karyo. rAjA vadhu dharmamAM daDha banyo. ane paSadha upavAsa vigere karI potAnuM jIvana pAvana karavA lAgyuM. prabhAvatInA mRtyubAda pratimAnuM pUjana eka kubaDI dAsI karatI hatI. eka vakhata gaMdhAra zrAvaka pratimAnA darzane Avyo. teNe kubaDI dAsIne eka mUTikA ApI. A TikAthI dAsI khuba suMdara rUpavAna banI tenA rUpanI prazaMsA caMDatanA kAne pahecI te nIlagiri hAthI upara besI tyAM Avyo ane teNe vidyummAlI deze Apela pratimAne sthAne tenA jevI bIjI pratimA sudhI pratimA sahita dAgIne uThAvI ujjayinI cAlyo gayo. bIje divase udAyanane A vAtanI khabara paDI. teNe caMDavotane kahevarAvyuM ke Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa 200 - 4 --- - - - - - - - "tAre dAgIne rAkhavI hoya te bhale rAkha paNa pratimAjIne pAchAM mokalI Apa" caMDapra te AnI darakAra na rAkhI. udAyane ujajaina upara caDhAI karI. caMDapradyotane jIvatA pakaDyo. ane tenA mastaka upara dAsIpati evuM nAma lakhAvyuM. A pachI udAyane pratimAne uThAvI vItabhayanagare laI javA prayatna karyo paNa pratimAjI ne AvyA paNa aMtarikSamAM rahI aviNAyaka deve kahyuM "rAjana ! zoka na kara. vItabhayapaTTana DA samayamAM dhULathI purAI jaze. mATe ahiMja temane rahevA de." rAjA zokAtura dile pratimAne tyAM rahevA daI caMDa tane kedI tarIke sAthe laI pAcho pharyo. mArgamAM comAsu besatAM vacce mukAma karyo. A chAvaNInuM sthaLa jate divase dazapura nAme prasiddha thayuM. eka vakhate udAyana rAjAnA rAIe caDapradyotane pUchayuM ke Aje zuM jamaze? caMDapradyote kahyuM ja nahi ne Aje kema A prazna?" rAIe kahyuM "roja te rAjA mATe je bhajana sAmagrI taiyAra thAya che te tamane ekalIe chIe. paNa Aje paryuSaNa parva hovAthI aMta:pura parivAra sahita rAjAne upavAsa che. caMDapradyote kahyuM mAre paNa Aje upavAsa che. A vAtanI khabara udAyanane paDI tene lAgyu ke "paryuSaNa parvanuM mukhyakRtya veravirodhanI kSamApanA. ane A kRtya caMDapradyotane kedI tarike rAkhI huM kaI rIte pUrNa paNe sAcavI zakyo gaNAuM?" teNe caMDapradyotane turta chUTo karyo. dAsIpati zabda upara rAja paTTa bAdhI tenuM kapALa DhaMkAvyuM. tene tenuM rAjya pAchuM sepyuM ane tenI kSamA mAgI sAdharmika gaNI bhakti karI. A pachI udAyana vItabhaya nagare ane caMDapradyuta ujenI pAchA pharyo. caMDapradyote paDAvavALA sthaLe vasela dazapura nagara vitabhaya nagaranI pratimAnA kharca mATe ApyuM ane vidyummAlI deve bharAvela pratimAnA kharca mATe bAra hajAra gAma ApyAM. eka vakhata vItabhaya nagaramAM udAyana rAjAne prabhAvatI deve AvI kahyuM "rAjana ! caMDaute mukelI A pratimA paNa sAmAnya nathI. A pratimAne kapila kevaLIe pratiSThata karela che mATe prAcIna pratimAsama tene tamAre pUjavI ' Ama kahI deva atardhAna thayo.rAjAe pratimA mATe ghaNuM gAma bheTa karyo. ane pUjA karavA lAgyA, eka vakhata rAjAe rAtre poSadha karyo. ane manamAM vicAravA lAgyo ke te gAma, nagara, ane sthaLane dhanya che ke jyAM bhagavAna mahAvIravicaratA hoya.A bhAvanA bhagavAne capAmAM rahela dharmopadeza ApatAM jJAnathI nihALI ane tyArabAda vihAra karatA karatA vItabhayanagaranI bahAra mRgavanamAM AvI samavasaryA. udAyanA rAjA harSita thaI dezanAmAM gaye. ane bhagavAnane kahevA lAgyuM ke he bhagavaMta! abhIti kumArane rAjya upara sthApana karI ApanI pAse dIkSA levA IcchuM chuM. bhagavAne kahyuM "jevI tamArI IcchA, vilaMba na kare. kahAla mALavAmAM Avela mandasera te A dazapura che. 1 - Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaM sthApana bhAda 201 mitra e ----- ghara tarapha vaLatAM rAjAne vicAra A ce ke hu priyaputrane gAdI seAMpIza te te lAga sukhamAM rakta banI sa'sAramAM rakhaDaze. AnA karatAM A rAjyagAdI bhANeja kezIkumArane sApu teja ThIka che.' mahele gayA pachI kezIkumArane teNe elAvyA. ane tenA rAjyAbhiSeka karI tene rAjya seApI pAte bhagavAna pAse jaI dIkSA lIdhI. AthI abhIti kumArane khATu' lAgyu. ane te vItabhaya che|DI kANikane Azraye jaI rahyo udAcana rAja e dIkSAkhAda ugra tapazcaryA AraMbhI. sukA lukhA AhArane laI rASinA zarIramAM vyAdhi utpanna thayeA. vaidyAe dahi khAvAnI salAha ApI. pharatA pharatA udAyanarAjaSi gAvALAnA sthAne mA vicarI vItabhaya nagaramAM AvyA. matrIoe kezIne bharamAvyu` ke 'udAyana dIkSAthI kaMTALI rAjya meLavavA pAchA AvyA che. kezIe kahyuM temanu hatu ane te mAgaze te huM ApI daiza.' maMtrIee kezIne samajAvyu' ane kAi gAvAlaNu dvArA temane dahiM'mAM jhera apAvyuM. jheranI asara thatAM udAyana rAjiSa e aNusaNu aMgIkAra karyuM ane bhAvanAmAM mana vALI kevaLajJAna pAmyA. nagaradevatA kezInA A aparAdha sahana na karI zakI ane dhULa varasAvI AkhA nagarane dATI dIdhuM. mAtra eka kuMbhAra ke jene tyAM udAyana rASi` utaryAM hatA. tene bacAvI lIdhA. A pachI abhayakumAre bhagavAnane ekavAra puchyuM ke huM bhagavaMta! vItabhayapaTTanamAM daDhAela pratimAne zrI kANu pragaTa karaze.' bhagavAne kahyuM A vItabhaya nagaramA ghaTAela kapila munithI pratiSThita thaela pratimA varSoMbAda aNuhIlapura pATaNamAM thanAra kumArapAla rAjA ahAra kADhaze ane tene dhAmadhUma pUrvaka lAvI pATaNamAM suMdara maMdira banAvI pratiSThita karaze.' A pachI vItabhaya pATaNathI vihAra karatA karatA bhagavAna vANijya gAma padhAryA ane kevali jIvana pachInuM pAcamu cAmAcu tyAM pUrNa karyuM. varSa aDhArasuM. bhagavAnanA trIjA tathA cAthA zrAvaka cUlanIpitA ane suradeva cAturmAsa khAda vANijyagrAmathI vihAra karI bhagavAna anArasa AvyA. ahi culanIpitA nAme eka dhanADhya rahetA hatA. tenI pAse cAvIsa koDa sAlaiyA ane ATha gAkula hatAM. tenI nuM nAma kayAmA hatuM. bhagavAnanane samavaoN jANI te padAmA gayA. ane dezanA sAMbhaLI teNe khAra tasvIkAryAM. te sudara gRhastha dhama pALI saudhama devaleAkamAM devapUNe utpanna thayA. tyAthI cyavI mahAvidehakSetramA jai muktipada pAmaze. Aja nagaramAM surAdeva nAme eka gRhastha hate. tene dhanyA nAme bhAryAM hatI. tenI pAse aDhArakoDa sAlaiyA ane cha gokuLa hatAM. teNe paNa bhagavAna pAse zrAvaka yamanA svIkAra karyAM. pAgala parivAjapha ane pAMcamA cullazataka zrAvaka vigere. khanArasathI nIkaLI bhagavAna AlalikA nagarInI bahAra zakhavana udyAnamAM samava Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 [laghu triSaSTi zalAkA puruSa saryo. ahi" peAla nAme rivrAjaka rahetA hatA. te khUba tapa karatA hatA. tethI tene brahmadeva lAka sudhInu avadhijJAna thayuM hatuM. AthI te leAkAne kahetA ke leka ATaleja che.' gautamasvAmie bhagavAnane puchyu ke ' pAgala brahmadevaleAka sudhI devaleka kahe che tenuM zuM kAraNu ?' bhagavAne kahyuM brahmadevaleAkathI AgaLa anuttara vimAna sudhI devaleka che ane tenI sthiti tetrIsa sAgarApamanI che. paNa pAgalane pradevaleAka sudhInu adhijJAna thayu hovAthI te brahmadevalAka sudhI devaleAka che tema kahe che.' pAggala A vAta kIpaNuM sAMbhaLI bhagavAna pAse Avye. bhagavAne tenI zakA TALI. kharI vastusthiti samajAvI. AthI teNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. AlalikAnA vasavATa daramiyAna cUllazataka nAmanA gRhasthe bhagavAna pAse khAravrata svIkAryo. cullazataka pAse aDhAra kroDa sAnaiyA ane cha gAkuLa hatAM. AbhikAthI vihAra karI bhagavAna rAjagRhI padhAryAM, ahiM makAti, krima, arjuna ane kAzyapa vigeree dIkSA lIdhI. bhagavAne aDhAramu cAmAsu rAjagRhImAM pasAra karyu. ogaNIsamuM varSa, zreNikanA putro tathA strIonI dIkSA. A varSamAM bhagavAne ghaNAne dIkSA ane ghaNAne zrAvaka vrata ApI dhama mAM sthira, karyo. zreNikane bhagavAna ane temanA zAsana upara khUkha rUci thaI hatI, tethI kAi paNa dIkSA le temAM zreNika muddala aMtarAya nhotA karatA. eTaluja nahi paNa temAM madadanIza khanI sahAya karatA. AthI A varSamAM bhagavAna pAse jAli, mayAli, uvacAli, purUSasena, vAri jeNu, dIrgha danta, laSTainta, vehala, vehAsa, abhaya, dIrgha sena, mahAsena, gUDhadanta, zuddhAnta, hella, kruma, kuMmasena, mahAkumasena, siddha, siMhasena, mAsiMhasena ane pUrNa sena vigere zreNika rAjAnA tevIsa putroe ane nandA, namatI, nadAttarA, naMdaseziyA, mahA, samatA, mahAmarUtA, marUdevA, bhadrA, subhadrA, sujAtA, sumanA, ane bhUtaRRttA nAmanI zreNikanI tere rANIe dIkSA lIdhI. hAlika. bhagavAna chadmastha avasthAmAM vahANumAM besI nadI utaratA hatA tyAre subUdeve prabhune upasa karyo hatA te sudakhkhadeva tyAMthI cyavI kheDuta thayA. bhagavAna kruratA pharatA te kheDUtanA gAme padhAryA. gautamane kheDUtane pratibAdhavA sAkalyA, pratibAdha karI kheDUta munine lai gautamasvAmi bhagavAna pAse AvyA. tyAM bhagavAnane joI kheDUta khAlyA A pAkhaDI kANu che " gautamasvAmie kahyu e mArA dharmocAya che.' kheDUta elye 'e tamArA dharmAcAya hAya teA lyo A tamArI veSa pAza.' te turanteharaNa pheMkI daI khetaramAM jaI haLa kheDavA lAgyA. gautame bhagavAnane pUchyuM prabhu ! Ama kema ?" bhagavAne Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 1 203 ka, gautama! vipRSThanA bhavamAM je siMhane meM mAryo hate tene jIva A kheDUta thaela che. tethI mane joI tene kodha varase che ane tane jo prema Ave che tenuM kAraNa e che ke te bhavamA tuM mAro sArathi hato. te maratA siMhane mIThAM vacane kahyAM hatA. tethI tane joI tene prema che ane mane joI dveSa thaze. prasannacaMdra rAjarSi. bhagavAna eka vakhata pitanapura padhAryA bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI bAlapatrane rAjagAdI upara besADI tyAnA gajA prasanacaMdra bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. dIkSA bAda ugra tapazcaryA karatA prasannacaMdra rAjarSi eka vakhata sUrya sanmukha daSTi rAkhI AtApanA letA hatA te vakhate zreNikanA sumukha ane durmukha sevakonA vArtAlApe prasannacaMdranuM citta DoLAyuM. dukha bolyA "A te muni che? nAnA chokarAne rAjya soMpI cAlI nIkaLyo. atyAre tenuM rAjya maMtrIo paDAvI le che" A sAMbhaLI prasannacaMdrane maMtrIo upara krodha caDyo ane temanI sAthe manathI yuddha karavA lAgyA. A pachI thoDIvAre zreNika te mAge Avyo. teNe sunine vAMdyA ane dezanA bAda bhagavAnane pUchayuM ke "bhagavaMta! A avasthAmAM prasannacaMdra muni mRtyu pAme te kaI gati pAme?" bhagavAne javAba Apyo "nakagati zreNike pharI pUchyuM "bhagavata ! huM puchu chuM ke atyAre prasannacaMdra mRtyu pAme to kaI gatie jAya? bhagavAne javAba Apyo "sarvArthasiddha vimAnamAM." pharI zreNike puchayu "bhagavAna ! Ama paraspara virodhI uttare kema ?" bhagavAne kahyuM "teM jyAre prathama prazna karyo tyAre prasannacaMdra manathI bhayaMkara yuddha karatA hatA tethI te naraka yogya hatA. jyAre te bIjIvAra prazna karyo tyAre temane temanI bhUla badala pastA thatA hatA ' evAmAM DIvAre devaduMdubhi vAgI, bhagavAne kahyuM " cAnaNimAM AgaLa vadhatA prasannacaMdrane kevaLajJAna thayuM che tene A de mahotsava kare che." vinmAlideva - eka vakhata vinmAli deva bhagavAnane vAMdavA Avyo, tyAre bhagavAne zreNikane kahyuM " A aMtima kevaLI thaze devalokathI A deva eNvI tArA nagaramAM trASabhadatta zeThane putra ja busvAmi nAme thaze ane te sudharmAsvAmi pAse dIkSA laI kevaLajJAna pAmaze A pachI A avasarpiNImAM kevaLajJAnane mArga baMdha thaze." rAMke deva. eka vakhata zreNika bhagavAna pAse beTho hate. tyAre koIka kahIe temanI pAse Avyo ane parUthI bhagavAnanA caraNane zaMkA rahita kharaDavA lAgyo zreNikane A behUduM lAgyuM. te gAte pILe thayo paNa bhagavAnanI samIpe hovAthI kAI na belyo. tevAmAM bhagavAnane chIMka AvI eTale koDhIyAe kahyuM "mAre ghaDIvAre zreNikane chIMka AvI Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 www [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa tene potAnI buddhithIja pAchA kADhavAnuM mAthe lIdhuM, teNe rAjagRhI nagaranI bahAra jyAM jyAM lazkarane paDAva nAMkhavA jevAM sapATa sthAne hatAM, tyAM tyAM badhe zreNika rAjAnA lAMchanavALA seAnAnA sikkA daTAvyA. tyArakhAda capradyotane cheka rAjagRha nagara sudhI AvavA dIdhe. teNe rAjagRhane gherA chAlI pelI sapATa jagyAe ja paDAva nAMkhyo. tyArakhAda abhayakumAre thADA vakhata javA dai caDapradyotane khAnagImAM khakhara mekalI ke 'tamArA lazkaranA badhA mANusA phuTelAM che. tame temanA taqhuenI jamIna kheAdI jozeA te tamane khAtarI thaze ke, te badhAee zreNikarAjA pAsethI lAMca lIdhelI che. ane teo tamane haNavA khula thayA che. capradyote eka e taMbu khAdAvyA tA tyAMthI zreNukanA sikkA nIkaLyA. AthI bhayabhIta thai caDapradyota khadhA lazkarane paDatuM mukI te peAtAnA nagara tarapha vIjaLI vege nAThA. caMDapraghota jatAM tenuM Akhu lazkara paNa veraNa cheraNa thaI gayuM. caDapradyotane jyAre abhayakumAranI badhI yuktinI prakhara paDI tyAre abhayakumArane jIvatA pakaDI lAvanArane AgaLa AvavA mATe teNe darakhAramAM khIDu' pheravyu. koie na svIkArelu e bIjuM eka gaNikAe jhaDapyuM. teNe peAtAnI dhI ceAjanA vicArI kADhI. prathama teNe khIjI e yuvAna strIe sAthe lIdhI, ane kAI sAdhvInI Adara pUrva ka upAsanA karIne khAsa khAsa jainadhama tathA tene AcAra samajI lIdheA. tyAramAda te traNe strIe zreNikanA nagaramAM AvI. judAM judAM jainatIrthI tathA mazinA darzanArthe pAte nIkaLI che evuM temaNe jAhera karyuM", pachI abhayakumAra je madiramAM darzana karavA jatA hatA tyAM jaI temaNe vividha rAgarAgiNIthI prabhunI stuti karavA mAMDI abhayakumAra temanI bhaktibhAvabharI upAsanA sAMbhaLI prasanna thayA. ane temane temanI mAhitI pUchavA lAgyA. pelI gaNikAe guAvyuM ke huM ujjayinInA eka dhanADhaca vyApArInI vidhavA chuM ane A che mArI putravadhUe che. te paNa vidhavA ja che. sAdhvIpaNu svIkAratAM pahelAM ame A pramANe cAtrAe nIkaLyAM chIe.' abhayakumAre prasanna thai temane peAtAne tyAM bhAjana mATe AmaMtraNu karyuM vaLate dIvase te gaNikAe paNa abhayakumArane bhojananuM AmaMtraNa Apyu. abhayakumAra Avyo eTale gaNikAe tene jaLapAnamAM kAMika pIvarAi i meheArA karI dIdheA. ane taiyAra rAkhelA rathamAM tene noMkhI jhaTa ujjayanI pahoMcADI dIdhA rAjAe tene kAinA pAMjarAmAM pUryAM. abhayakumArano muzkelonA prasa Mge capradyotane paNa zrRpa paDatA tethI teNe tene cheDI pAtAnI pAse rAkhyA. pradyotanI pAse vakhANuvA rAgya cAra vastuo hatI. devatAI agnibhIrU ratha, zivAdevI rANI, anagara hAthI ane leheja gha kRta. eka vakhata leAhaja gha tane bhRguka chanA mANusAe viSamizrita modaka AvyA lehejagha jamavA beTho paNa apazukana dekhI teNe lADavA na khAdhA. A lADavA greDapradyote abhayakumArane batAvyA. akSayakumAre kahyuM. A lADhavA STiviSasa yukta che. ' * Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] 207 caMpradyote tenI khAtrI karAvI te temaja nIkaLyuM. caMDa pravAte akSayakumArane ahIMthI chUTA thavAnI mAgaNI zivAya varadAna mAgavAnuM kahyuM. abhayakumAre jarUra paDe mAgIza ema kahI tene thApaNarUpe rAkhyuM. saMgIta kalArasika zatAnIkaputra ka udAyana rAjA. caMDapradyotane vAsavadattA nAme priyaputrI hatI tene saMgItane khUba zekha hate. saMgIta kalAmAM ane gAMdharva vidyAmAM te vakhate zatAnIkane putra udAyanarAjA prasiddha hatuM. tenuM bIjuM nAma vatsarAja hatuM. tene yogadharAyaNa nAme buddhizALI maMtrI hate. caMDavona keIpaNa rIte udAyanane pitAne tyAM lAvI vAsavadattAne saMgIta zikhatAvavA Icchato hato. paNa abhimAnI udAyana te kare ke nahi te mATe tene zaMkA hatI. teNe eka kRtrima hAthI banAvyo. temAM mANase dAkhala karyo. ane udAyananA sImADAmAM te hAthI mokalyo. udAyana hAthIne vaza karavA vINA laI Avyo ke turta mANase vatsarAjane laI nAThA ane temaNe tene paMDamotanI pAse hAjara karyo. caMDapradyote udAyanane kahyuM "mAre eka putrI che. te Akhe kANI che. tene tame saMgIta kalA zikhave. tame rAjA hovAthI te zaramAze mATe paDade rAkhI zikhavaje." caDapradyote A pachI putrIne paNa kahyuM "tAre mATe meM gAMdharvavidyA zikhavanAra gurU zodhI kADhayo che. te keTa regavALe che te te tenI najara na paDe tevI rIte paDade rAkhI zikhaje." zikhavalanuM udAyane AraMbhaLyuM. paNa eka prasage vAsavadattAne traNa cAra vakhata batAvatAM chatAM na AvaDyu. udAyanano mijAja gayo, te bolyo " tuM Akhe kANI che tema tArI buddhi paNa zu kANI che?" vAsavadattAe kahyuM "pUrvabhavanA pApathI tuM keDhIyo thayo che. ane A bhavamAM nAhaka mane khoTu ALa zA mATe Ape che paDado uMco karyo te udAyane saMpUrNa AMkhavALI vAsavadattAne joI ane vAsavadattAe suvarNakAMtimaya udAyanane nIrakhyo. udAya ane vAsavadattAe mAnyuM ke "caDapradyote ApaNane ThagyA che te ApaNe paNa have tene ThagIe. temaNe bhaNavuM gaNavuM korANe mUkavuM. ane gAdharva vivAha karI daMpatI banyA. A vAta kAcanamALA dhAtrI jANatI hatI paNa teNe koIne vAta na karI. eka vakhate analagiri hAthIe bhAMgaDa Ara bhI. caMpradyote tene vaza lAvavA abhayakumAranI buddhithI vatsarAjane vinaMti karI. vatsarAje hAthamAM vINA laI vAsavadattA sAthe gAyana karyuM. tethI hAthI vaza thayo. rAjAe abhayakumArane ahiM bIjuM varadAna ApyuM. te paNa teNe thApaNuM rAkhyuM. samaya jatAM vatsarAja ane vAsavadattAe nAsI javAno vicAra karyo. temaNe vegavatI hAthaNIne taiyAra karI. tenI paDakhe cAra mUtranA ghaDA bAMdhyA. saMketa samaye vatsarAja vAsavadattA, kAcanamALA dhAtrI ane vasaMta mahAvata hAthaNI upara ArUDha thayA ane bolyA ke "ame jaIe chIe. jene pakaDavA hoya te pAchaLa Ave.' caMDapradyate temanI pAchaLa vadhu mATe juo bhAvinuM pratijJA lega dharAyaNa nATaka, Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa.* analagiri hAthI mekalyo. pacIza ane teNe hAthaNane dekhI paNa mArgamAM vegavatInA kuTelA mUtraghaDAe te hAthIne reko, Ama cAra ghaDA rastAmAM pheDI udAyana hAthI ane hAthaNInuM aMtara pADI potAnA nagaramAM Avyo. analagiri pAcho Avyo. caDaprota dhuMvApUvA banyo paNa maMtrIe samajAvyuM ke putrI tamAre paraNAvavAnI te che je te zA mATe udAyanane jamAI tarIke mAnI satkAra nahiM?" caMpradyotane krodha zAMta thayo. teNe udAgnane jamAI tarIke svIkAryo. eka vakhate ujajainamAM Aga lAgI ane marakI thaI. A banane upadra abhaya kumAranI buddhithI zamyA ahiM paNa rAjAe bIjA be varadAna ApyAM. A pachI abhaya kumAre A cAre varadAna sAmaTAM A rIte mAMgyAM "tame tamArA priya analagiri hAthI upara mahAvata thaI bese, huM pAchaLa aMbADImAM tamArI rANI zivAdevInA khoLAmAM besuM ane agnibhIrU rathane bhAgIne tenA lAkaDAnI citA saLagAve. temAM ApaNe cAre jaNa praveza karIe." rAjA A sAMbhaLI stabdha banyo. teNe abhayakumArane choDI mukyo, paNa abhayakumAre kahyu "mane te tame chetarI pakaDI lAvyA hatA paNa huM tamane dhoLe divase bhara bajAre pakaDI jaIza." te dhyAna rAkhaje. abhayakumAra pitAnA deza AvyA pachI te vepArIne veSa laI be vezyA putrIone sAthe laI ucinImA rAjamArga upara ghara bhADe rAkhI rahyo. eka vakhata caMDapradyota te rastethI pasAra thayo teNe te be suMdarIone joI temanI pAse eka dUtIne mekalI. dUtIne teoe tiraskAra karI kADhI mUkI. bIje divase pharI dUtI AvI te vakhate paNa teoe kAMIka dhImethI paNa roSa pUrvaka kADhI mUkI trIje dIvase AjIjI karatI hatIne teoe , kahyuM "AjathI sAtame divase amAre bhAI bahAragAma janAra che te vakhate rAjAe gupta rIte AvavuM." abhayakumAre caMDapradyotanA jevI AkRtivALA eka mANasane banAvaTI gArDa banAvI rAkhyo ane tenuM nAma pradyota pADayuM. abhayakumAra reja tene mAnyAmAM nAkhI vaidyane tyAM - laI jato te vakhate pele gADo mANasa bUmo pADato ke "huM prota chuM. mane A harI jAya che. pakaDo! pakaDe! bacAve ! bacAva 1' leke A vastuthI TevAyA. sAtamA divase caMprata guptapaNe abhayakumAranA utAre Avyo. abhayakumAranA subhaTee tene bAMdhI mAcAmA ' nAkhyo ane ghoLe divase zaheranI vacce thaIne lIdhe caMDapradyote ghaNuM bUmo pADI paNa ke e mAnyuM ke "gADe pradyota bUma pADe che." abhayakumAra caMDaprotane rAjagRhI laI " gayo ane tyArapachI tene teNe cheDI mUkayo. kaDhiAre. eka vakhata koI kaThiyArAe sudharmAsvAmi pAse dIkSA lIdhI. jyAre te bhikSA - mAgavA nIkaLe tyAre ke tenI mazkarI karatA. abhayakumArane A vAtanI khabara paDI. teNe rAjamArgamAM ranane Dhagale karAvyo ane jaNAvyuM ke je strIne, sacittavaratune ke - Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIyasthApana AAda www zine savA tyAga kare te A badhA DhALe LyA. abhaya ' kumAre kahyuM` ' zrI, cittavanu ane agninA tyAga karyA chatAM ratna levA nathI Avato te thiArA sijhuka che haiM tyAga karyA vinA ratnanI AzAe bhegA thanArA tame bhikhArI che ?" leAkeA lA pAmyA ane tyArapachI tenI mazkarI karatA baMdha paDavA . na laI jaI zake che 209 Ardra kumAra vasaMtapura nagaramAM sAmAyika nAmane eka kaNabI rahetA hateA. tene andhumatI nAme strI hanI. eka vakhata susthina nAmanA AcAryanI pAse au sahita teNe dIkSA tuNu karI. sAmAyika gurU sAthe phrane karatA eka zaheramAM AvyA te arasAmAM sAdhvI thaelI bandhumatI paNa te zaheramA AvI. andhamanIne joi sAmAyikane pUva krIDA cAda mAvI. ane tenI sAthe kAmanI abhilASA jAgI. A vAtanI jANu sAdhvI thayela tenI strIne thatA peAtAne kAraNe pAtAne pati vratabhaga karaze ema mAnI teNe khAvA pIvAnuM cheDI prANa tyAga karyAM. sAdhue paNa A banAvathI khinna thaI AhAra pANInA tyAga karI peAtAnA prANa cheDA. khIje janme sAdhvI vasaMtapuramA eka zeThanI putrI tarIke janmI. ane pelA sAdhu Ardra kapuranA rAjAnA putra AkumAra thayo, ekavAra te kumAre peAtAnA pitAne peAtAnA maMtrIdvArA zreNika rAjane amUlya bheTa mekalatA joyo, eTale kutuhalathI teNe paNu te rAjAnA putra abhayakumAra mATe kaMika bheTa mAkalI zreNika rAjAnA putra abhayakumAre khuza thai ArdrakumAranI bheTa badala AdIzvara bhagava'nanI suvarNaOpratimA mekalAvI ane kahyu ke - ekAtamAM A bheTachuM jene.' leTamAM pratimAnA darzana thatAM Ardra kumArane jAtismaraNu jJAna thayu' ane tethI te nagara ADhI dIkSA levA cAlI nIkaLyo, ' daivatAe AkAzavANIthI 'bhAgAvalIkama khAkI che. tame dIkSA grahaNu na karI tema vAraMvAra kahyA chatAM Ardra kumAre dIkSA grahaNu karI. bhavitavyatAnA yoge ekadA te vasatapuramAM zeThanA bagIcAmA kAcotsaga dhyAne rahyA. A bagIcAmAM zeThanI putrI peAtAnI sakhI sAthe khAva,krIDA karatAM vRkSanuM 'huM' mAnI sAdhunA paga pakaDI * A mArA vara'ema belI uThI ke turta najIkamAM rahela deve sADA bAra koDa seAnaiyAnA varasAda karyo. rAjA lAbhathI te dravya levA Avyo. devatAe A dhana zreSThi-putrInu che ema kahI rAjAne rAkI zeThane apAvyu. muni AdrakumAra anukula upasarga vALu sthAna dekhI tyAthI vihAra karI gayA. vakhata jatAM khAlikA uMmara lAyaka thai tyAre pitA tenA mATe varanI zodha karavA lAgyA. putrIe kahyu ke 'huM teA nAnapaNathI te munine varI cUkI chuM. ane tenuM dravya devatA kanethI Avelu tamArI pAse paNa che mATe khIjA varane vicAra karaze nahi' pitAe pratyuttaramAM kahyuM 8 bhale tema rAkhIe paNu te munine tu kaI rIte oLakhIza.' putrIe javAba Apyo ke ' huM temanA paga ane temanA paganI rekhA uparathI kharAkhara oLakhI kADhIza, ' Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ lai triSaSTi zalAkA puSpa water wwwwwwwwww w wwwww ane tema chatAM nahi maLe te brahmacArI jIvanathI saMtoSa mAnIza." pitAe Akhare te kAryanI siddhi mATe bhikSAdAna ApavA mATe tene rekI. bAra varSa bAda AdrakumAra muni eja ghare bhikSA levA AvI caDayA. bAlikAe paganA cinhathI temane oLakhyA. muni te AhAra laI cAlI nIkaLyA paNa bALA parivAra sAthe temanI pAchaLa gaI. AdrakumArane devatAnAM vacana sAMbhaLyAM ane cAritra pariNAmadhI teo bhagna thayA. zreSThiputrI sAthe lagna karI gRhavAsa svIkAryo ane temane eka putra thayo. putra cAra pAMca varSane thatAM temaNe dIkSA levAne pitAno nirNaya jAhera karyo. catura strI reTIo kAMtavA mAMDI. mAtAne kAMtatI dekhI putre rUchayuM ke A zuM kare che? mAtAe javAba Apyo ke "tArA pitA ApaNane choDI cAlyA jAya che. tuM kamAI zake tema nathI AthI kAtI huM tAruM ane mAruM bharaNu piSaNa karIza." bALake mAtAnA kAMtelA sUtaranA dora laI pitAnI AsapAsa vIMTayA ane belI uThayo ke "have zI rIte jaze AdrakumAre joyuM ke tenI AsapAsa bALake sUtaranA bAra AMTA karyA che. AthI bAra varSa rahevAno nizcaya karyo. bAra varSa purAM thatAM pharI dIkSA grahaNa karI mahAvIra bhagavaMtanI vAta sAbhaLI temanI pAse javA cAlI nIkaLyA. rastAmAM gozALaka ane zAkya munio maLyA, temanI sAthe temaNe vAda karI temane nirUttara karyo. vacce tApasIne pratibodha karI ziSya banAvyA. mArge jatAM zreNika rAjAnA mANasee hAthIne pakaDI bAhyo hato, te AdrakumArane jotAM turta baMdhana toDI nAsI chuTayo. rAjAe AdrakumArane AnuM kAraNa pUchayuM, tyAre temaNe javAba Apo ke kAcA sutaranA tAtaNAe baMdhAela mane chuTa thaelo jeI hAthIe parAkrama karI zekhalA toDI nAMkhI. kAraNake nehabaMdhana rUpa kAcA tAtaNa toDavA jeTalA kaThina che. teTalI A khalA teDavI kaThina nathI. - ka chevaTe AdrakumAra bhagavAna pAse AvyA temaNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. lagavAne temane dIkSA ApI. temaja AdrakumArapratibodhita tApasone dIkSA ApI temanA ziSya sthApyA. A pachI AdrakumAre chevaTe kalyANa sAdhyuM. abhayakumAranI dIkSA. abhayakumArane zreNika ja kahe ke have tuM rAjya ravIkAra." akSayakumAre kahyuM thAya che zI utAvaLa che?" eka vakhata abhayakumAre bhagavAnane pUchayu * bhagavaMta! chello rAjarSi kezu?" bhagavAne javAba Apyo " vItazaya nagarane udAyane rAjA. A javAba sAMbhaLI abhayakumAra vicAramagna banyA. te eNika pAse AvyuM ane kahevA lAge "mAre rAjya na joIe. kAraNake have rAjA thanAranA nazIbamAM dIkSA lakhAI nathI. huM rAjA banI bhava hArI javA mAgatA nathI. huM te bhagavAna pAse jaI dIkSA laIza." rAjayakumAre rAjAnI saMmati meLavI bhagavAna pAse dIkSA grahaNa karI ane mRtyu pAmI anAra vimAne gaye. bhagavAne ogaNIsamuM mAruM rAjagRhImAM ja pasAra karyuM - Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] 211 vIsamuM varSa rAjagrahathI vihAra karI bhagavAna kauzAmbI jatAM vacce AlaMzikA padhAryA. devee samavasaraNa racyuM. bAra parSadA maLI zrAvakee puchayu ke "jhabibhadra putra" devenI sthiti tetrIsa sAgaropamanI kahe che. te barAbara che ke kema?" bhagavAne kahyuM "RSibhadranI vAta sAcI che RSibhara zuddha zrAvaka che ane te zrAvaka dharma ArAdhI saudharma devalokamAM deva thaze. AlaMbiyAthI bhagavAna kauzAMbI padhAryAM bhagavAne dezanA ApI. A dezanAmAM caMDaprotanI ATha rANIoe ane mRgAvatIe caMdanabALA pAse dIkSA lIdhI. udAyana bALakanI sAra saMbhALa levAnuM kAma mRgAvatIe caMpradyotane ja soMpyu. A pachI bhagavAna kauzAMbIthI vihAra karI vaizAlI padhAryA. ahiM vIzamuM cAturmAsa ekavIsamuM varSa dhanya, sunakSatra, kuMDalika zrAvaka ane zrAvake sadAlaputra. vaizAlIthI bhagavAna vihAra karI kAkanTI padhAryA. AhaM kAkandImAM bhadrAnA putra dhanyane ane sunakSatrane dIkSA ApI A dhanya ane sunakSatre ugra tapazcaryA karI duSkara tapa karanAra tarIke nAmanA meLavI kAndIthI bhagavAna kAMpityanagaramAM padhAryA. ahiM kaMDakalika nAmanA gahastha bhagavAna pAse bAra vrata svIkAryA. A kuMDalika pAse aDhArakoDa naiyA ane cha gokuLa hatAM tyAMthI bhagavAna pilAsapura padhAryA. ahiM sAlaputra nAmane kuMbhAra hato. tenI pAse traNa kroDa sonaiyA ane daza gokula hatAM teNe paNa bhagavAna pAse bAravrata svIkArya : A sAlaputra prathama Avaka matano parama upAsaka hatuM paraMtu bhagavAnanA paricaye teNe Avaka mata cheDI zrAvaka vratane svIkAra karyo ha. upAsakadazAMgasUtramAM sAlaputra saMbaMdhI bhagavAna mahAvIra sAthe ane gozALA sAthe thayelI carcA vistRta rIte Ave che palAsapurathI bhagavAna vANijyagrAma padhAryA. ane tyAM ekavIsamuM cAturmAsa pUrNa karyuM. bAvIsamuM varSa. zrAvake mahAzataka ane reha aNugAra vigere. cAturmAsa bAda bhagavAna rAjagRhImAM padhAryA. ahiM mahAzataka bhagavAna pAse Avyo ane teNe zrAvakadhama ne svIkAra karyo mahAzatakanI pAse covIzakoDa enaiyA ane ATha gokuLa hatAM. tene revatI vigere te strIo hatI. mahAzanaka vaza varSa zrAvakajIvana jIvI mAsakhamaNanI tapazcaryA karI mRtyu pAmI devake gaye. bhagavAne bAvIsamu cAta masa rAjagRhamAM pasAra karyuM. A cAturmAsa daramiyAna pArzvanAtha bhagavAnanA sAdhuo sAthe leka, kALa vigere saMbaMdhI aneka prazno thayA. je vRttAnta bhagavatI sUtranA pAMcamA zatakanA Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 Tlag triSaSTi zalAkA puruSa. navamA udezAmAM Ave che. temaja reha nAmaka aNugAranI sAthe pahelAM jIva ane pachI ajIva, pahelAM leka ane pachI aleka vigere aneka praznonI carcA A cAturmAsa daramiyAna thaI. A reha aNagAra sAthenI carcAne vistAra - bhagavatI sUtranA pahelA zatakanA chaThThA uddezAmAM Ave che. tevIsa varSa. parivrAjaka skaMdaka, nadInI pitA ane sAlahIpitA vigere. rAjagahIthI bhagavAna vihAra karI karyagalA nagarInI bahAra chatrapalAza cetyamAM padhAryA. dize dizAthI loka bhagavAnane vaMdana karavA AvyA. ahiM skendaka parivrAjaka bhagavAna pAse AvyuM. teNe jIvasiddhi saMbaMdhI aneka prazno pUchayA. temaja maraNanA bheda saMbaMdhI bhagavAna sAthe carcA karI. skada pratibaMdha pAmyuM. teNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. bAra pratimAo vahana karI ane ugratapazcaryA karI devagati meLavI. karyagalAthI bhagavAna zrAvastI nagarImAM padhAryA. ahiM nadInI pitA ane sAlahIpitA nAmanA be gahae bhagavAna pAse bAravrata svIkAryA. A baMne pAse bArakoDa soniyA ane cAra cAra gekuLa hatAM. bhagavAna zrAvastIthI vihAra karI vANijyagrAma gayA ane tyAM tevIsamuM cAtumasa karyuM. vIsamuM varSa cAturmAsa bAda vANijyagrAmathI bhagavAna brAhANukuMDagrAmanI bahAra bahuzAla caityamAM padhAryA. jamAline bhagavAnathI judA paDavAno prasaMga banyo te A varSamAM ane ahiM banyo hate. brAhmaNakuMDa grAmathI bhagavAna vihArakarI kauzAMbI padhAryA, ahiM AzcaryakAraka gaNAtI ghaTanA pachI sUryacaMdranuM mUla vimAna sAthe bhagavAnanI pAse vaMdana karavAnuM AvavuM banyuM. kauzAMbIthI bhagavAna turiyA nagarInA cityamAM padhAryA. ahiM pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya sAthe thaela ane zrAvake bhagavAna pAsethI khulAse meLavyo. ane dharmamAM vadhu sthira thayA, A varSamAM bhagavAnanA ziSya vehAsa ane abhaya vigeree rAjagRhI najIkanA vipula parvata upara aNusaNu karI devagati prApta karI. bhagavAne covIzamuM cAtumasa rAjagRhImAM vitAvyuM. pacIsamuM varSa. zreNikanuM mRtyu ane pakumAra vigerenI dIkSAo. abhayakumAranI dIkSA bAda zreNikane cena na paDayuM. teNe vicAryuM ke abhaya pachI rAjyanI dhUrA-vahana kare te kaI hoya te eka keNika ja che. teNe rAjya kaNikane ApavAne niradhAra karyo ane hala vihallane bhecanaka hAthI ane aDhAraserane hAra Akhyo. keNika rAjya mATe talapApaDa banyo. teNe kALa vigere daza baMdhuone ekaThA bhagavatI zataka 2, udeza 1 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 213 karI maMtrIone pheDI zreNika pitAnI IcchAe rAjya Ape te pahelAM te te tene kedamAM nAMkhe. ane reja se se cAbukathI phaTakAravA lAgyo. te zreNikane punuM vAna paNa Apate nahi ane keIne tenI pAse javA de nahi. mAtra cetavaNI pati nI jatI ane chUpI rIte aDadane piDa zreNikane pahoMcADanI eka vakhata keNika jamavA beTho hato meLAmAM padamAvatInI kathriI je udAyI ramata hata sAme mAtA celA dInavadane beThI hatI putre mUvanI dhAra thI te keNikanA bhajanamAM paDI keNike mUtrathI bhiMjAelu bhajana kADhI nAkhyuM ane huM khAvA mAMDayuM. celaNa bolI "putra! tArA bApane paNa tArA upara ATaleja mA che ne tuM nAno hato tyAre tArI pAkelI AMgaLI momAM rAkhI tane zAna karana * ka ke potAnI bhUla samajAI te kuhADo laI bApanA baMdhana cheravA deTa pa . " , ke "A mane mArI nAMkhavA Avyo che. keNika pAse Ave te pahelA te . ghAta karI mRtyu Apyu. keNikane zokane pAra na rahyo tene pitAne upakAra ane pinAra niNapaNuM yAda AvyuM. rAjagRha nagara tene akAra lAgyuM. pitAne zaru konika ane mRtyu bAda temanA avaze dekhI rovA lAgyuM. rAjadhAnI caMpAmAM khaDI A mAM bhagavAna mahAvIra paNa vihAra karatA karatA caMpAmAM padhAryA. rAjA kera bhaTakavAna- 2 svAgata karyuM. ahi bhagavAna pAse padama, mahApama, bhaTa vikaTa jeka, kAna, putro hatA temaNe dIkSA lIdhI. temaja jInapAlite paNa bhagavAna pAse tIkha : kAra .. caMpAthI bhagavAna kAkaldI padhAryA. ahiM kSemake, itidhara vigere aneka na. : kAndIthI mithilA padhAryA ane ahiM pacIsamu cAtumasa karuM, Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ laghu tri izalAkA puruSa vigere dase kumAre marAyA kA yuddhamAM raghamuzaLa, mahADilA kaMTaka vigere bhacaMkara sAdhana neno upayoga thayo. Akhare keNike deva sAdhanA karI vajAkavaca ane lehakavaca meLavyuM. AthI ceTakanuM amodha bA, tenA upara asara na karI zakuM. gaNarAjAo nAThA. ane ceTaka senya sahita nagaramAM peThe, keNike vizALAne dho. zramaNa bhagavAna mahAvIra vaizAlImAM yuddha cAlatuM hevAthI caMpA nagarImAM padhAryA, ahiM zreNikanI vidhavAo kAlI, akAlI vigere daza rANIoe pitAnA putra kAla sukAla vigere yuddhamAM marAelA jANe vairAgyathI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. bhagavAne temane dIkSA ApI A caMdanabALAne pI. dIkSA lai temaNe umatapa karyuM ane niraticAra cAritra pALI mukita meLavI A samaya daramiyAna halAviharala sezanaka hAthI upara besI rAtre keNikanI chAvaNImAM AvI tenA lazkarane khUba herAna karatA. AthI DeNike secanakanA AvavAnA bhAgamAM khAI karI ane temAM berana aMga bharyA secanaka hAthI khADA najIka AvI aTaka. hala vihalle tene mAryo. tethI teNe temane surakSita jagyAe pheMkI khADAmAM gabaDI pitAne prANa to,halavihelane khUba patAve che. temane yuddhamAM rasa rahyo nahiM tethI temaNe bhagavAna pAse jaI dIkSA lIdhI. keNike kuLavAlaka munine sAdhI vaizAlI nagarImAM praveza karyo. ekane A vAtanI khabara paDatAM teNe aNusa lIdhuM dharaNendra ceTakane sAdharmika gaNuM nIlavaMta parvata upara laI gayo. ahiM cAra zaraNuM grahI caTaka mRtyu pAmI devaleke gaye. keNike vaizAlI bhAMgI. A yuddhamAM cha lAkha mANaso marAyA. vaizAlI bhAMgI keNika abhimAnI banyuM. tene cakravarti thavAnA koDa jAgyA. teNe te vakhatanAM badhAM rAjyo jItyAM. A arasAmAM bhagavAna caMpAmAM padhAryA. keNika samavasaraNamAM Avyo. dezanA bAda bhagavAnane teNe pUchayuM "he bhagavaMta! dIkSA nahi lenAra cakravartio marI kaI gatimAM jAya che. bhagavAne kahyuM "sAtamI narake. keNike kahyuM "bhagavana! marIne kaI gatimAM utpanna thaIza. prabhue kahyuM "tuM mRtyu pAmI chaThThI narake jaIza." keNike kahyuM "sAtamI narake kema nahiM ?' prabhue javAba Ape tuM cakravarti nathI. cakravatine cauda ratna haya, tera ratnavALe paNa cakravarti na kahevAya. keNike lehAnAsAta ekendriya ratna karAvyAM. padmAvatIne strI ratna mAnyuM ane bIjA cha ratna manathI kavyAM. A pachI keNika cAdarane lai tamisA guphAnA dvAre Avyo. ane daMDa vaDe guphAne khakhaDAvavA lAgyo, guphAnA adhipati kRtamA deve kahyuM "maravAne A keNuM taiyAra thayuM che. keNika belyo "huM azokacaMdra nAme teramo cakI chuM katamALa devane dha caDha. teNe asaMbaddha bolanAra keNikane bALI bhama karyo. keNika mRtyu pAmI chaThThI narake gayo. keNika pachI caMpAnuM rAjya tenA putra udAyIe saMbhALyuM. te dharmaniSa Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 215 hatA. catuSpavI e poSadha karate ane bhagavAna mahAvIranI dezanA sAMbhaLavA talasate hate. anukrame bhagavAna mithilA padhAryA ane chavIsamuM cAturmAsa temaNe mithilAmAM pasAra karyuM. satyAvIsamuM varSa gozALakane upasarga, mithilAmAM cAturmAsa pUrNa karI vaizAlI najIka thaI bhagavAna zrAvastInI bahAra koIketyamAM padhAryA. A arasAmAM gozALaka hAlAhalA kuMbhAraNanI bhAMDazALAmAM rahyo hato. ApaNe AgaLa joI gayA ke bhagavAna mahAvIranI dIkSA lIdhA bAda be varSa pachI gozALa lAgavAna pAse A hato. ane lagabhaga bhagavAnanI sAthe cha varSa rahyo hate. A cha varSanA gALAmAM teNe capaLatAthI ane kAMIka kutuhalavRttithI bhagavAnane upasargo sahana karAvyA hatA. Ama chatAM eTaluM te cokkasa hatuM ke tene bhakitabhAva bhagavAna mahAvIra pratye aTala hato. te bIjA tApa, zrama aneninthane mahAvIranI kakSAmAM taracha mAnato ane teone kahe ke "mArA dharmAcAryuM kayAM ane tame kayAM?" paNa Aje e vAtane aDhAra varSa vItI gayAM hatAM. gozALe tejezyA prApta karI hatI. nimittazAstrane teNe sAre abhyAsa karyo hato. lokene sArI bhaviSyavANI kaheto hato. ane pitAnI jAtane AjIvakamatanA tIrthakara tarIke pracArato hato. teNe sAro e bhakta varga paNa jamA karyo hato. gautamasvAmi gaucarIe nIkaLyA temaNe mArgamAM cere ane cauTe ekaja vAta sAMbhaLI "Aje zrAvastImAM be tIrtha kara ekatra thayA che. eka zamaNuM bhagavAna mahAvIra ane bIjo paMkhaliputra zramaNa zALaka. gautamasvAmie AvI bhagavAnane pUchayuM "he bhagavata ! gozALaka sarvajJa che?" bhagavAne kahyuM "gautama! gozALaka nathI tIrthakara ke nathI sarvAM. te saravaNa grAmamAM bahula brAhmaNanI gozALAmAM janmela hovAthI gozALaka ane saMkhaline putra hovAthI maMkhali putra kahevAya che. te AjathI vIza varSa pahelAM mAre ziSya thaI rahyo hate. cha varSa sAthe rahI judA paDe ane tyAra pachI pitAne tIrthakara kahI saMbodhe che. A vAta kaNapaNuM gozALAnA kAne pahoMcI. te sAbhaLatAMja turta krodhita banyo. ane teNe bhagavAna mahAvIra pAse javAno vicAra karyo. A arasAmAM AnaMda muni gozALa jyAM utaryo hato te halAhalA kuMbhAranA ghara pAsethI chaThThanA tapanA pAraNAnI bhikSA mATe nIkaLyA. gozALe temane bolAvyA. ane kahyuM "Anaja ! tArA dhamacAye uttama avasthA prApta karI che ane deva ma thI pUjAya che. paNa "goLa makhali putra che. sarvajJa nathI." evuM kahI mArI IrSyA kare che te tene huM parivAra sahita vALI harimabhUta karIza. tArA dharmAcAryane ATalI ATalI trAddhi ane saMpatti maLyA chatAM hajI suteSa thayo nathI. Ananda! A saMbaMdhI eka vAta sAMbhaLa. pahelAM eka nagaramAM pAMca vaNika rahetA hatA. te kamAvA Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 [ laghu triSaSThi zalAkA puruSa, - - - w - gADA bharI nIkaLyA mArge jatAM arayamAM peThA. tyAM temane khUba tarasa lAgI. bhamatAM lAmatAM pAMca zikharavALe eka rAphaDe che. teoe paheluM zikhara pheDaruM to temAMthI pANI nIkaLyuM temaNe pANI pI tRSA maTAvI. temaNe kahalathI bIjuM zikhara pheDayuM, te temAthI tALuM nIkaLyuM. trIju badatA rUpu, ane zuM chedatAM senuM nIkaLyuM. pAcamuM khodavAnI taiyArI karavA lAgyA tyAre temAnA eka vRddha lobha nahiM karavAnuM jaNAvI davAnI nA pADI. paNa te mAnyA nahi. temaNe pAMcamu chuM ke turta temAthI daSTiviSa sarSa nIkaLyo. ane te sarve daSTi phekI cAre jaNAne bALI mukyA. pAMcama nirlobhI hovAthI rAphaDAnA adhiSThAyaka deve tene bacA." AnandI jema A cAra vaNika putro lobhamAM ne lobhamAM AgaLa vadhI tALuM, rUpuM, enu gumAvI bhasmibhUta thayA. tema tArA premacArya mahAvIra mArI sAthe IrSA ane sarasAI karavAthI lokonI pUjA, pratiSThA ane kIrti gumAvI bhazmibhUta thaze. AnaMda! tuM tArA dharmagurU pAse jA tene sAvadhAna kara ane kahe ke gozALaka tamArI khabara levA Ave che hu tane pelA vRddhanI peThe bacAvI laIza." A sAMbhaLI bhayabhrAMta Ananda bhagavAna pAse AvyA. ane kahevA lAgyA "bhagavaMtA zu gozALaka Apane bhasmibhUta karaze?" bhagavAne kahyuM " Ananda ! te pitAnA tape tejathI game tene bhasmibhRta karI zake tema che paNa tIrthakarane te bhasmibhUta karI zakato. nathI. tuM jA ane bIjA sAdhuone khabara Apa ke tenI sAthe carcA ke mAthAkUTamAM kaI na utare " eTalAmAM gozALo pitAnA ziSya sahita Avyo. ane mahAvIrane kahevA lAgyuM " kAzyapa tame mane A gozALa saMkhaliputra che. mAre ziSya hate. vigere kahe che te taddana mithyA che. tamAro ziSya gauzALa to mRtyu pAmI kayArane devaleke gayA che mArU nAma udAyIkuNiyAyana che A mahAre sAtame zarIra praveza che. prathama kaDiyAyana udAyI pachI mahikukSi citya viSe aiyaka 1, mallarAma 2, maMDika 3, hika 4, bhAradvAje 5, arjuna 6, ane aDhAra varSathI meM gozALakanu zarIra tapa teja sahiNu mAnI temAM vAsa karyo chehuM gozALaka nathI paNa gozALaka zarIradhArI udAyI kaunDiyAyana chu aNeyakanA zarIramAM bAvIsa varSa, mallarAmanA zarIramAM ekavIza varSa, meDikanA zarIramAM vIza varSa, hakanA zarIramAM ogaNIza varSa, bhAradvAjanA zarIramAM aDhAra varSa, arjunanA zarIramA sattara varSa pasAra karI chelA seLa varSathI gozALAnA - zarIramAM mAre vasavATa che. kAzyapa! tame barAbara dhyAna rAkhe ke huM gozALaka nathI paNa - udAyana kauDiyAyana chuM." bhagavAne kahyuM "gazALaka! keIra una, saNu, rU ke ghAsathI pitAnA zarIrane sainikathI pakaDAvAnA bhaye game tevuM DhAke te paNa te pitAne pUrNapaNe chUpAvI zakato nathI." gozALake krodha karI kahyuM "kAzyapa ! tAre vinAzakALa najIka che" eTalAmA bhagavAnane tiraskAra nahi sahI zakavAthI sarvAnubhUti vacce bolyA "gozALaka! bhagavAna mahAvIra tArA dharmagurU che. temane tiraskAra kare te tAre vyAjabI nathI." gozALe krodhita thaI hitazikSA ApanAra sarvAnubhUtine tejesthA mukI teja vakhate Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda 217 ---- ~~ ~ --- - --- - ---- - non contrare bALI mukayA. A pachI ayodhyAvAsI sunakSatra muni bAlyA tene paNa gozALe bhasmibhUta karyA ane muni mRtyu pAmI ayyata ka5mAM devapaNe utpanna thayA. bannene bALyA chatAM bhagavAne gozALAne kahyuM "gazALaka ! hu kahuchuM te satya che te nAhaka kodha kare che." gozALe bhagavAna upara tejalezyA mUkI paNa te temanI AsapAsa pharI upara jaI ne zALAnA zarIramAM peThI. gozALo tethI saLagI uThayo. chatAM dhITho thaI belyo "kAzyapa ! atyAre bhale tuM na saLage paNa cha mahine jarUra tuM chaThThamasthapaNuMmAMja mRtyu pAmIza. bhagavAne kahyuM gozALaka! hu te hajI bIjA soLa varSa kevaLIpaNe vihAra karIza paNa tuM AjathI sAtame divase tejalezyAthI pIDita thaI mRtyu pAmIza" A pachI gozALa pitAnA sthAne gayo. bhagavAna mahAvIra ane gozALakano A prasaMga zrAvastImAM ghera ghera carcA. loke kahevA lAgyA ke e tIrthakaromAM jhaghaDo thayo. eka kahe che tuM pahele marIza, ane bIje kahe che ke tuM. paNa divasa sAtamA sAcI vAtanI khabara paDaze" DIvAre gozALAnA cenacALA badalAyA. tenI sthiti dayApAtra banavA lAgI. teNe ghaNA ThaMDakanA upacAra karyA paNa tene dAha na samyo te bolate temAM pUrvApara saba dha nhone, cAlate tyAre lathaDIyA khAto, dAha sahana na thato tyAre nAcato ane kudarate chatAM Ane bacAva karavA (1) caramayAna (2) caramagAma (3) caramanRtya chellA tIrthakaramAM thAya tema teNe tenA bhaktavargamAM kahI teonI bhakti TakAvI. gozALAnI AvI unmattadazAmAM AjIvakamatanA zrAvaka amaMgala gAthApatie pUchayuM ke 'NagopAlikAnuM saMsthAna kevuM hoya?" mata gozALe ghena cakacUra sthitimAM kahyuM ke vAMsanA mULa jevuM tenuM saMsthAna heya.' bhagavAna mahAvIra pAsethI AvyA bAda gozALAnA zarIramAM dharakhama pheraphAra paDaye, tane lAgyuM ke have huM nahi AvuM. tenI najara AgaLa tenuM AkhuM jIvana taravaravA lAgyu. mahAvIra mArA upakArI. temanI sAthe cha varSa rahyo. maraNAMta kamAthI temaNe mane chAtAvyuM. temaNe te jAlezyA ApI. ane meM katadanIe te telazyA emanA upara mukI meM mArI jAtane chupAvI. huM bhasmibhUta na banuM to bIjuM zuM bane ?' ziSyo sAMbhaLe 8 Hthakara nathI. huM sarvajJa nathI. huM guradrohI chu. bhagavAnane upadrava ApanAra ane ThaMDa hadhA pajavanAra katallI gozALa chuM. tame mArA mRtyu bAda mArA upara thuMka ane mArI nanAmI coTAmAM laI uce svare pikArI kahe ke "saMkhaliputra gozALa marI gayo che te hato sarvajJa ke na tIrthakara te gurUghAtaka, zramaNaghAtaka, daMbhI, pAkhaMDI ane lokone jamAvanAra gozALaka hate.' ATaluM mArU kahyuM pALaje ane ame pALIzuM ema mArI vaya vacanathI baMdhAo." ziSyae hA pADI gozALe deha choDayA. aMtanA sArA adhyaya sAyane laI gozALa mRtyu pAmI acUta devalokamAM devapaNe utpanna thaye Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 [ laghu viSa izalAkA puruSa gozALAnA mRtyubAda ziSyavarga muMjhA. eka bAju gurUnI sAthe vacanathI baMdhAela . hatA. bIjI bAju gurUnA kahyA pramANe karavAthI pitAnI ane AjIvaka matanI apabhrAjanA hatI. temaNe upAya zodhI kADhyo. gozALAnA mRtyusthaLavALI kuMbhAraNanI zALAne zrAvastI kapI. temAM zerIo ane bajAro kalapyA. gurUnA kahyA mujabanI ughoSaNa baMdha bAraNe karI ane tyAra pachI gozALAnuM zaba upAsakone ApyuM. temaNe traddhi siddhipUrvaka agnisaMskAra karyo ane uccAryuM ke "amAre aMtima tIrthaMkara gozALaka nirvANa pAmyA che." gauzALAnA mRtyu bAda bhagavAna zrAvastIthI vihAra karI meMDhicagrAmanI bahAra sAli keka caityamAM padhAryA. gazALe mukela telezyAnI asara tatkALa te na thaI. paNa pachIthI bhagavAnane rakataatisAra ane pittajavara thavAthI temanuM zarIra kRza thayuM. lokemAM e pravAda zarU thayo ke gazALa sAta divase mRtyu pAmya ane zramaNa bhagavAnane cha mahinA thatAM keNuM jANe zuM e thaze? juone temanuM zarIra divase divase kRza thAya che. gozALAnI vANuM satya pahaze ke zuM ? A loka pravAda tapazcaryA karanAra siMha aNugArane kAne paDaze. te A vANI sAMbhaLI raDI paDayA. ane bhagavAna pAse AvyA. bhagavAnane kahevA lAgyA " bhagavAna! Ano zu koI pratikAra nahi hoya?" bhagavAne kahyuM "tuM revatI zrAvikAne tyAM jA. ane tene tyAM mArA mATe pakAvela kahoLApAka nahi lAvatAM bIjerA pAka laI Ava." siMha aNagAra revatI zrAvikAne tyAM gayA ane bIjorA pAka laI AvyA. A bIjorA pAkaauSadha AhAramizrita AgavAthI bhagavAnane rAga gayo. siMha aNugAra, zamaNusaMgha ! ane so svastha cittavALA thayA. A pachI meMDhiyagAmathI vihAra karI bhagavAna mithilA padhAryA ane sattAvIsamuM camAruM tyAM pUrNa karyuM. aThayAvIsamuM varSa. kezIgautamasaMvAda, zivarAjarSi vigere. mithilAmAM cAturmAsa karyA bAda bhagavAna pazcima taraphanA dezomAM vicaratA vicaratA zrAvastI padhAryA. ahiM kazI ane gautama gaNadharanI cAra mahAvrata ane pAMca mahAvrata, salaka ane acelaka saMbaMdhI carcA thaI. je saMvAda uttarAdhyayanasUtranA tevIsamA adhyayanamAM ApavAmAM Avela che. zrAvastI pachI bhagavAna ahi chatrA ane tyArapachI hastinApuranA sahassAmravanamAM padhAryA. hastinApura nagaramAM zivarAjA ane dhAriNI nAme rANI hatAMtemane zivabhadra nAme putra hatuM. zivarAjAe putrane rAjaya sepI tApasa dIkSA lIdhI. tApasapathAmAM ugra tapazcaryA karavAthI sAta dviIpa samudranuM avadhijJAna thayuM. ane tethI zivarAjarSi sAta dvIpa samudra che tema kahevA lAgyA. bhagavAna hastinApura padhAryA. tyAre zivarAjarSi Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaM sthApana mAi] 219 bhagavAna pAse AvyA. bhagavAne asakhyadvIpasamudranI vAta samajAvI. zivarAjaSae bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. ugra tapazrcaryo karI aMte zivagati meLavI, A uparAMta ahiM pATThila nAmanA dhanika putre trIsa zrIAnA tyAga karI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. ane ugra tapazcaryA TharI anuttara devaleAkane meLavyu, A pachI vaizAlInu yuddha samApta thaeluM hAvAthI bhagavAna vALuyagrAma padhAryAM ane aDhavAnIzamuM cAtumA~sa tyAM pUrNa karyuM. ogaNatrIsamuM va vANijya gAmanA cAturmAsa khAda bhagavAna rAjagRha padhAryAM. ahi AjIvaka matavALA sAthe aneka carcAo thai. ane A varSaCmAM rAjagRhanI pAse Avela vipula parvata upara aneka ziSyAe aNusaNu karyuM. bhagavAne egaNatrIzamuM cAturmAsa rAjagR hamAM karyuM. trIsamuM varSa. zAla-mahAzAla, dazANu bhadra ane sAmila vigere. rAjagRha pachI vihAra karatA karatA bhagavAna pRcpAmAM padhAryA. ahinA rAjA zAla hatA ane yuvarAja tenA nAnA bhAI mahAzAla hatA. bannee bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI ane vairAgya pAmyA. zAle mahAzAlane kahyuM * tuM rAjya svIkAra. huM dIkSA lauM.' mahAzAle kahyuM. mAre rAjya nathI joItuM.' annee potAnA bhANeja gAMgalIne rAjya sAMpI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. : A pachIthI bhagavAna tathANuM dezamAM padhAryAM. A dezanA rAjA dazANubhA hatA. teNe bhagavAnanuM Agamana sAMbhaLI peAtAnI sarva Rddhi siddhithI sAmaiyuM karyuM ane manamAM malakAvA lAgyA ke 'AvI Rddhi siddhi pUrvaka prathama koIe bhagavAnanuM svAgata karyuM" haze kharUM ?' Indrane dazA bhadranA gava uttAravAnu mana thayu. te devaRddhi viSuvI bhagavAna pAse Avyo. dazA bhadranA gava utarI gayA. tene peAtAnI sapatti tuccha jaNAvA lAgI. teNe rAjya cheADI bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. indre bhagavAnane vAMdI dazANuMbhadrane vAMdyA. ane khelyo ' mahAtmA ! tamArI ane mArI sarasAI na hAya tame te sAdhupaNu svIkArI devadevendra vadya anyA che. A pachI bhagavAna vANijya grAmamAM padhAryAM. ane tyAM peAtAne vidvAna mAnatA sAmila brAhmaNa bhagavAna pAse Avye. teNe bhagavAnane ' saliyA' bhakSya ke abhakSya che ?' vigere prazno puchyA. bhagavAne tenA ceAgya uttara ApI prasanna karyo. teNe bhagavAna pAse zrApaNu grahaNu karyu. ( A adhikAra jJAtA ane bhagavatImAM Ave che.) trIsamuM cAturmAsa bhagavAne vANijya grAmamAM pasAra karyu. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 [[laghu triSaSTi zalAkA puruSa Tav w wwwwwwwww V^ ekatrIsamuM varSa. aMbeDa parivAja ane sulasA zrAvikA, vANijyagrAmanA cAturmAsa bAda sAketa, zrAvastI Adi nagarAmAM upadeza ApI bhagavAna kAMkhilyanagaranI bahAra sahassAmravanamAM padhAryA. kapilyapuramAM sAtase ziSyanA parivAravALe aMbaDa parivrAjaka rahete hate. A parivrAjaka jainadharmane upAsaka hato. chatAM tene veSa parivrAjaka hatA ane keTaleka AcAra paNa parivrAjakane pALato hate. bhagavAna kAMpatyapuramAM padhAryA tyAre aMbai bhagavAnane vAMdI stuti karI dezanA sAMbhaLavA beThA. bhagavAnanI dezanA pUrNa thayA bAda aMbaDa AkAzamArga uDI rAjagRhI javA taiyAra thaze tyAre bhagavAne kahyuM " rAjagRhImAM sulasA zrAvikAne amArA "dharmalAbha" kahejo." aMbaDa rAjagRhI pahoMcyo. tene sulasAnI parIkSA karavAnuM mana thayuM. aMbaDe tApasaveche tene tyAM bhikSA mAgI. sulasAe bhikSA na ApI. A pachI AMbaDe rAjagahInI bahAra brAnuM rUpa vikuvyuM. samagra loka brahmA AvyA che ema kahI darzane ulaTaTya. sulasA na ja AvI. bIje divase zaMkha, cakra, gadA ane khagane dhAraNa karanAra sAkSAt viSNunuM rUpa vikavyuM. sau ke "rAdhezyAma" karatA tyAM deDI AvyA. paNa sulasA na ja AvI. trIje divase pazcima daravAje vRSabhavAhana zaMkaranuM rUpa vikavyuM. zaMkarabhakto ane janatA darza nArthe ulaTI, alasA ahiM paNa na AvI. cothe divase lekee AvI sulasAne kahyuM "uttara daravAje "vizvasvAmi "nAmanA pacIsamA jinezvara padhAryA che. dee samavasaraNa racyuM che. bAre varSadA ekaThI thaI che." sulasAe lokone kahyuM "pacIsamA tIrthakara saMbhaveja nahi kaI pAkhaMDIe pAkhaMDa AraMbhya lAge che. aMbaDa sulasAnuM nizcaLapaNu dekhI cakita banyuM. te sulatAne ghera AvyuM ane kahevA lAgyuM "sulasA ! tuM bhAgyazALI ane dhanya che. mahAvIra jevA paramatAraka bhaga vane mArI dvArA tane dharmalAbha kahevarAvyA. mane tArI zraddhAnI parIkSA karavAnuM mana thayuM. meM brahmA, viSNu ane tIrthakaranA rUpa vikavya paNa tuM aDaga rahI." aMbaDa sulatA mahAsatIne namyuM. ane tenI kSamA mAgI vidAya thayo. A pachI bhagavAna pharatA pharatA vaizAlI AvyA ane tyAM ekavIsamuM cAturmAsa karyuM, batrIsamuM varSa. gAMgeyamuni. - vaizAlInA cAturmAsa bAda vihAra karatA bhagavAna vANijyagrAmanA dUtIpalAsa caityamAM padhAryA. ahiM pArzvanAtha saMsAnIya gAMgeyamunie bhagavAnane naraka vigerenA aneka prazno Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 tIyasthApana bAda ] pUchayA. bhagavAne yuktiyukta uttara ApyA gaye bhagavAnanuM zaraNuM rahyuM. ane aMte muktipada meLavyuM. A pachI bhagavAna vaizAlI padhAryA. ane batrIsamuM cAturmAsa tyAM karyuM. tetrIsamuM varSa. maMDuka sAthe carcA ane gAMgalI rAjAne pratibodha. eka vakhata bhagavAna caMpAmAM padhAryA. bhagavAnanI AjJA laI gautamasvAmi cala mahAzAla sAdhune sAthe lai praSacaMpAe gayA. ahiM gAMgalI rAjAne pratibaMdha * mAtApitA sahita dIkSA ApI. dIkSA bAda bhagavAna pAse AvatAM zAla-mahAzAla bhAgalI ane tenA mAtApitAne kevaLajJAna thayuM. bhagavAnane pradakSiNa daI gautama svAmie mAma karyA. paNa pelA pAMca kevalI parSadAmAM gayA. gautamasvAmie kahyuM "prabhune vaMdana karA prabhu bAlyA gautama! temane kevaLajJAna thAya che. kevalInI AzAtanA na kara." A 1ma bhagavAne maMDakanI sAthe paMcAstikAya saMbaMdhI carcA karI tenuM samAdhAna karyuM ane tetrIsamuM cAturmAsa rAjagRhamAM karyuM, citrIsamuM varSa kevaLajJAna paNa che e padanI pahelI mekhalAmAM 500 tapAsa paMdaraso tApasIne pratibodha ane kALadAyI vigere. gatimasvAmi eka vakhata medapUrvaka vicAravA lAgyA ke mArI pachI dIkSA lenArA keTalAe na pAmyA ane huM chadamastha raho. evAmAM bhagavAnanI dezanAmAM temaNe lakhyuM ke TIpada parvata upara labdhivaDe jaI jInezvarane namI eka rAtri tyAM rahe te te bhave muktie * AthI gautamasvAmi bhagavAnanI anAmati meLavI aSTApada samIpe AvyA. ahiM aSTA lA khalAmAM 500 tapaso catarthabhakta tapa karatA, bIjImekhalAmAM 500 tApase di, ane trIjI mekhalAmAM 500 tApaso aThThama tapa karatA joyA. gautamasvAmi wthA aSTApada upara caDhayA. nezvara bhagavaMtane vAMdhA ane vaMdana bAda azokajIsanA besI dezanAnA prasaMgamAM temaNe paDarika kaMDarikane prasaMga kahI mA temaNe puMDarika kuMDarikane prasaMga kahyo kuMDarika nagarImAM puMDarika nAme be bhAIo rAjA ane yuvarAja hatA. rUDarike suninI dezanA sAMbhaLI kArika humati mAgI. kaMDarike pote dIkSA levAnI IcchA karI. AthI kaMDarika che harika bhAvati thaI rAjApaNe rahyo. samaya jatAM kaMDarikanA adhyavasAya nIlA nA nagare Avyo. paMDarIke harIkano veza laI pote grahaNa karyo ane kaDarIya sevuiM. dIkSA cheDI Avela hovAthI kaMDarikane joIe te maMtrI 53. samaya jatAM kaMDarikane vyAdhi thaze. ane mRtyu pAmI naraTe che * sArI rIte sAdhupaNuM pALI anuttara vimAne garcA LatA tApasoe gautamaravAmine praNAma karyA. gautamaravAmie paMdara CbAdha pamADI dIkSA ApI. ane labdhithI kSIrAna dvArA paS * gavAna pAse lAve che teTalAmAM mAgamAM paMdaraso tApane kevAna , ane kaMDarIka nAme be bhAIo rAjA ane pAse dIkSAnI anumati mAgI. karka thaye. ane puMDarika bhAvati thaI ja paDayA. te potAnA nagara AvyA rikane pitAnuM rAjya sopyuM ke upara prabhAva na paDe. samaya jatA lApasIne pratibaMdha pamADI de dIkSA ApI bhagavAna pAse lAla Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 lai ba izalAkA puruSa, gautamasvAmie bhagavAna pAse AvI pradakSiNA daI' bhagavAnane vAMdhA. ane paMdarase tApasone kevaLIparSadAmAM jatA dekhI temane kahyuM "bhagavAnane vaMdana kare." bhagavAne kahyuM gautama! paMdarase ene kevaLajJAna thayuM che." bhagavAna zISyakALamAM rAjagaha padhAryA. ahiM kAledAyI, zeladAyI vigeree bhagavAna sAthe paMcAstikAcanI carcA karI ane bhagavAne yukita cukata uttara ApyA. kAledAyIe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. ane agiyAra aMga bhaNuM svaca sAdhyuM. (bhagavatI zataka sAtamuM, uddeze 10 me.) , temaja A varSamAM udaTha paDhAla sAthe trasa jIvonI hiMsA saMbaMdhI ane prANa saMbaMdhI gautamasvAmi sAthe carcA thaI. A udaka paDhAla bhagavAna pArzvanAthanA saMtAnIya hatA. gautamasvAmi sAthenI carcA bAda temaNe paMca mahAvata svIkAryA. bhagavAnanuM A comAsuM nAlandAmAM thayuM. pAMtrIsamuM varSa. sudarzana zrAvakanA prazno ane gautamasvAmine micchAmi dukyuM. - " cemAsuM pUrNa thayA bAda bhagavAna vANijyagrAmamAM padhAryA. A gAmamAM sudarzana nAme eka zeTha rahetuM hatuM. te kenI sAthe parSadhAmAM Avyo. ahiM teNe bhagavAnane sAgaropama-pApama vigere saMbadhI prazno pUchI mananuM samAdhAna meLavyuM. temaja teNe pitAno pUrvabhava jANu bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. ane bAra varSa dIkSA pALyA bAda muktipada meLavyuM. gautamasvAmie Anandane micchAmi dukkaDuM dIdhuM hatuM te prasaMga A varSamAM banyo hate. eka vakhata gautamaravAmikellAga saMnivezamAM padhAryA. tyAM Anada gautamasvAmine kahyuM he bhagavaMta! mane upara saudharma kalpa sudhI, nIce lalukA narakAvAsa sudhI ane pUrva dakSiNa, pazcimamAM lavaNasamudramAM pAMcase je jana sudhI ane uttaradizAmAM kula himavaMta parvata sudhInuM avadhijJAna che. gautamasvAmie kahyuM "zrAvakane ATaluM moTuM avadhijJAna hoI zake nahi." gautamasvAmi bhagavAna pAse AvyA. temaNe bhagavAnane AnandanA avadhijJAnanI vAta kahI. bhagavAne AnandanI vAta sAcI jaNAvI. gautamasvAmi, Ananda pAse gayA. ane tene micchAmidukkaDe dIdhA. pAMtrIsamA varSanuM, cAtumasa, bhagavAne vaizAlImAM karyuM, , ' , ' , chatrIsamuM varSa. vaizAlinA cAtumAsa bAda bhagavAna sAketapura padhAryA. ahiM kitarAjane dakSiA ApI. A kirAtarAja keTI varSa nAmanA nagarane atisamRddha rAjA hatA. te sAketapuranA rAjAne atithi banyuM hatuM. tevAmAM bhagavAna sAketapura padhAryA. lekanI sAthe kirAtarAja bhagavAnanA samavasaraNamAM AvyA. te bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI verAya pApe. ane Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tItha sthApana bAda 223 aMte teNe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. A pachI bhagavAna pAMcAla, kapilpa, mathurA, zauripura AdimAM pharI mithilAmAM chatrIsamuM cAmAsuM rahyA, sADatrIsamu va. mithilAnA cAturmAMsa khAi bhagavAna rAjagRha padhAryAM. ahi bhagavAnanA sthavirAne anya danIe sAthe carcA thaI ane temAMthI gatipravAda nAmanA adhyayananI racanA thaI. temaja kAleAdAyI aNugAranI sAthe zubha ane azubha vipAka saMbadhI carcA thaI. A varSImAM kAleAdAyI ane bhagavAnanA prabhAsa gaNudharanuM nirvANu thayu. bhagavAne sADatrIsamu cAturmAsa rAjagRhImAM karyu, ADatrIsamu va A varSamAM bhagavAne magadhanI bhUmimAM vihAra karyAM. temaja A varSa daramiyAna gaNadhara acalabhrAtA ane metAya mukti padane pAmyA. ADatrIsamA varSanuM cAturmAMsa bhagavAne nAlaMdAmAM karyuM". ogaNacAlIsas va. A varSa daramiyAna bhagavAne gautamasvAminA praznathI sUryaprajJapti ane cadraprajJaptimAM je jyAtiSa samadhI viSaya carcA che te viSayane savistRta kahyo. A varSanuM cAturmAMsa temaNe mithilAmAM karyu cAlIsas va. bhagavAne A varSamAM mukhyatve videhamAM vihAra karyAM. ahi ghaNAne dIkSA ApI sAdhu banAvyA temaja khAravrata ApI zrAvaka manAvyA. A varSanuM cAturmAsa paNa temaNe mithilAmAMja karyuM. ekatAlIsamu va. A varSamAM agnibhUti ane vAcubhuti nirvANa pAmyA. temaja mahAzataka zrAvakane aNusaNu lai revatine kahela kaMThAra vacana maThThala prAyazcitta levAnI gautamasvAmi dvArA sUcanA ApI. bhagavAne A varSanuM cAmAsuM rAjagRhImAM pasAra karyuM. e tAlIsamu va A varSa daramiyAna avyakta, mati, mauya putra ane apita e cAra gaNudharA mahinAnA aNusaSTupUrvaka guNuzaila caityamAM nirvANu pAmyA. A varSanuM cAturmAMsa apApApurImAM hastipAlarAjAnI RsabhAmAM karyuM" davee samavasaraNanI racanA karI. leAkA, devA ane hastipAla rAjAthI samavasaraNa pUrNa anya. dezanAnA virAmabAda hastipAla rAjAe bhagavAnane kahyuM " he bhagavaMta! meM Aje svagnamAM (1) hAthI (ra) kapi (3) kSIravALu vRkSa (4) kAkapakSI (5) si Mhai (6) kamaLa (cha) khIja ane (8) kuMbha joyAM hatAM. Anu phLa zuM thaze ?? bhagavAne kahyuM. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 C laghu triSaSTi zalAkA puruSa cr (1) prathama hAthInA svaprathI zrAvakA kSaNika sukha samRddhimAM lubdha banaze. temane dukhI sthiti ane laDAInA lagnamAM paNa dIkSAnI bhAvanA nahi thAya. dIkSA lIdhA pachI te aticArA lagADaze. A pramANe prathama svarjhanuM phaLa che. (2) khIjA kapinA stramanuM phaLa evuM che ke gacchanA AcAryoM kapinA jevA capaLa svabhAvavALA, alpasattvavALA ane vratamAM pramAdI thaze. teo leAkane dhama'mAM sthira karavAne badale leAkAmAM vioNsa phelAvaze.' 7 (3) kSIravRkSanuM svapta joyu tethI sAte kSetramAM dravya vAparanArA zrAvakAne li'gadhArIe gherI leze. suvihita munienI vihArabhUmimAM liMgadhArIo upadraveA karaze. temaja kSIravRkSa jevA zrAvakAne sArA munionA samAgama thavA deze nahi. 1 (4) ceAthA svamamAM kAkapakSI joyuM tethI munie pAtAnA gacchamAM raheze nahi. pagacchamAM Anandva pAmaze. upadeza karanArAene sAmA uttara ApI herAna karaze. * (5) pAMcamA svamamAM te siMha oce che tethI A bharatakSetra rUpI vanamAM jInamata rUpasi'hune paratIthi rUpI tiya cA parAbhava karI zakaze nahi, paraMtu upadrava te jarUra karaze. (6) chaThThA svapramAM te kamaLa joyuM tethI uttamakuLanA mANasA dharma parAyaNuM thaIne pAchA kusaMpathI bhraSTa thaze. ane adhamakulanAM mANasA mi thaze. (7) sAtamA svamamAM te khoja joyu che tethI have pachI kupAtrane supAtrabuddhithI akalpanIya vastuo leAkA Apaze. " (8) AThamA svasamAM te kuMbha joyA te tethI kuMbha sarakhA sArA mahiSa bahu ceADA dekhAze. kulI'gIo ghaNA najare paDaze ane sArA sAdhuone kulIMgIe)nA AzarA taLe rahevuM paDaze. " svamatu mULa vicArI-1hastipALa rAjA pratimAdha pAmI dIkSA lai muktie gayA. zramaNa bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAnanI utpattithI mAMDIne cauda hajAra muni, chatrIsa hajAra sAdhvI, traNaseA cauda pUrvadharA, terase adhijJAnIo, sAtaseA vaikriya labdhivALA, sAtase kevaLIe, sAtasA anuttara vimArge janArA munio, pAMcase mana. pavajJAnI, caudasA vAdIe; eka lAkha egaNasATha hajAra, zrAvaka, ane traNa lAkha aDhAra hajAra zrAvikAonA parivAra thayA. ', gautamasvAmie bhagavAnane pAMcamA--chaThThA ArAnuM svarUpa pUchyuM.bhagavAne chae ArAnuM svarUpa samajAvavA pUrvaka pAMcamA ane chaThThA ArAnuM vistRta svarUpa samajAvyuM. temAM jaNAvyuM ke sUrya khUba garamI Apaze. caMdra khUba ThaMDI Apaze. Rtu vikRta thaze.- mUzaLadhAra vara1 hastipALa rAjAe dIkSA lIdhI te vAta hemacaMdrasUrita triSaSTimAM' che, paNu mahAvIra cariyam' ke khIjAmAM nathI. ; t ', ' '-' Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthasthApana bAda ] 225 sAda varasaze. pazu paMkhI ane vanaspationo nAza thaze. pRthvI aMgArAnI mAphaka dhagadhagaze. mANaso svArthI, nirlajaja, kapaTI, beDoLa ane satvahIna thaze. dharmabhraSTatA vyApaze. viSaya vAsanAo vadhaze. jIve mAMsAhArI banaze. gAmo masAna tatya ane nagare khetaloka sarakhAM thaze. rAjAo lobhI thaze. manuSyonI tRSNa koI divasa olavAze nahi. jADAM tela-mAna-mAyAnA vyavahAra cAlaze. Ama pAMcamA ArAnA aMte dusaha AcArya, phaguzrI sAdhvI, nAgila zrAvaka ane satyazrI zrAvikA e cArane caturvidha saMgha raheze. chello rAjA vimalavAhana ane chelle amAtya sumukha thaze. A pachI chaThThA ArAnI zarUAtamAM lokavyavasthA nAza pAmaze. cAritra dharma jaze. rAjadharma jaze. mAtA putrAdine yavahAra zarU thaze. pazuo ane manuSya mAMsa khAI guphAmAM rahI jIvana pasAra karaze. Ama ekavIza hajAra varSane pAMcame Aro ane eka vIza hajAra varSane choAre thaze. A pachI utsarpiNInI zarUAta thaze. temAM chaThThA ArA sarakho pahele Aro ane pAMcamA ArA sarakho bIje Are thaze. tyAra pachI uttarottara rasakasa vadhaze. AbAdInI vRddhi thaze. Ama utsarpiNInA be ArA pachI trIje Ara besaze. tenA nevyAzI pakhavADIyAM gayA bAda zatadvAranAmanA nagaramAM saMkucinAmanA sAtamAM kulakaranI rANI bhadrAnI kukSimAM zreNikane jIva putrapaNe utpanna thaze. ane te 15manAbha nAme prathama tIrtha kara thaze. pachI 2 suradeva, 3 supArzva, 4 svayaMprabha, 5 sarvAnubhUti, 6 devakRta, cha udaya, 8 piDhAla, 9 piTila, 10 zatakIrti, 11 sutrata, 12 amama, 13 akaSAya, 14 niSNulAka, 15 nirmama, 16 citragupta, 17 samAdhi, 18 saMvara, 19 yazodhara, 20 vijaya, 21 mahu, 22 deva, 23 anaMta, 24 bhadrakRta, nAme vIza tIrthaMkara thaze. tathA A avasarpiNI paDe te utsarpiNamAM bAra cakavati, navabaladeva vAsudeva ane prativAsudeva maLI saDa zalAkA puruSa thaze. Ama bhagavAne chellA varSamAM ninya pravacanane khUba khUba pracAra karyo. mAsAnA divase pasAra thatAM chevaTe Aso vada amAvAsyA AvI. bhagavAne gautamasvAmIne najIkanA gAmamAM devazarmA brAhmaNane pratibodhavA mokalyA, ane bhagavAne aMtima upadeza Ara. A upadezamAM pUNyaphaLa vipAkanA paMcAvana adhyayana, pApaphaLa vipAkanAM paMcAvana adhyayana ane keInA puchayA vinA kahevA cogya bAbatene jaNAvanAra aprazvavyAkaraNarUpa chatrIsa adhyayana kahI chelle pradhAna adhyayana kahevA mAMDayuM. A vakhate amAvAsyAnI pAchalI rAta thaI devAnA Asana kaMpyAM. idro parivAra sahita tyAM AvyA. zakendra prabhune praNAma karI kahyuM "he bhagavaMta! Apa thoDuMka AyuSya vadhAre, kAraNake bhasmagraha tamArA janma nakSatramAM saMkrame te tamArI draSTithI te niSphaLa jAya ane ema ja nahi bane te ApanA tIrthane bAdhA thaze. divase divase sAdhuono satkAra ocho thaze." Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 [ laghu triSaSTi zalAkA puruSa bhagavAne javAba Apyo "iMdra! AyuSya vadhAravAne koI samartha nathI. A pachI bhagavAna sADA cha mAsa nyUna trIsa varSa kevaLajJAna paryAya pALI bAdara zukala, dethAnanA thA pAyAmAM vatI pAMca huQAkSara kALamAM nirvANa pAmyA. bhagavAnanA nirvANa vakhate hastatarA nakSatra caMdrasavatsara, prItivardhana mAsa,naMdivardhana pakSa, aziSa divasa ane devAnadArAtri hatI. bhagavAnanI chellI parSadAmAM kAzI kezalanA rAjA tathA aDhAra gaNu rAjAo hatA. bhAva uota jatAM rAjAoe dravya udyota karyo ane tyArathI dIpAliyarva pravarlDa: devee bhagavAnanA dehane caMdana kASThanI citA racI agnisaMskAra karyo. Idro bhagavAnanA avaze laI gayA. leka citAnI bhasma laI gayA. ane bhagavAnanA agnisaMskAranA sthAne meTe khADe paDe. dee tyAM ratnamaya stUpa ra. Ama zramaNa bhagavAna mahAvIre trIsa varSa gRhasthapaNAmAM ane beMtAlIsa varSa vrata paryAyamAM ema kula 72 varSanuM AyuSya pUrNa karyuM. zrI pArzvanAtha bhagavAnanAM nirvANa pachI aDhI varSe mahAvIra bhagavAnanuM nirvANa thayuM. 1, A tarapha gautamasvAmi devazarmA brAhmaNane pratibaMdha pamADI pAchA phare che tevAmAM temaNe bhagavAnanA nirvANunA samAcAra sAMbhaLyA. temane sakhta AghAta lAgyuM. te dhIra, gaMbhIra ane vRddha hovA chatAM bALakanI peThe raDatAM raDatAM bolyA "he bhagavana! jANatAM chatAM eka divasa mATe mane jude pADa. huM zuM tamArA mokSa sukhamAM bhAga mAgata ke tamArI pAchaLa cheDe pakaDI Avata. he bhagavana! huM have bhadanta kahI kene prazno puchIza. ane mane gautama kahI keNa belAvaze. he bhagavana! Apa vinA paratIrthiothI jagata gherAze. DIvAre vicAre 5 lIdhe. mAre rAga eka pakSI che. huM rAgI ane bhagavAna visagI che, te taryA ane huM ahiM rahyo. rAga saMsArano hetu che. Ama vicAradhArA zuddha mArge vaLI. ane kSapakazreNi prApta karI temaNe kevaLajJAna upAryuM. kevaLajJAna bAda bAravarSa jagatamAM vicarI gautamasvAmie kene pratibodha Ape. ane aMte eka mAsanuM aNurNa karI siddhi pada pAmyA. gautamasvAminA mekSe gayA bAda zAsanane sudhamavAmIe saMbhALyuM. ane tyAra pachI ghaNA varSo sudhI jaMbusvAmI zAsananI saMbhALa laI bhavya jIne pratibadhI mukitapadane pAmyA. che devAdhideva zrI mahAvIra caritra saMpUrNa. che. dasamuM parva saMpUrNa ; Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghu triSaSTi rAlAkA purUSa caritrane aMte Apela prazasti. gaNadhara bhagavata sudhauri dIrghAyuSI hovAthI bhagavAna mahAvIre temane zAsananuM sukAna mAMgyu. temaNe te vIsa varSoM sabhALyuM. ane tyArabAda temanI pATe 2 jaMbusvAmine sthApana karyAM. jaMbusvAmi bhagavAna mahAvIranA nirvANumAda cAsaTha varSe temanI pATe 3 pravaravAmine sthApI nirvANu pAmyA. A pachI ja zayyaMbhava svAmi, 5 yazekRri - saMbhUtivijayajI, tathA bhadramAjhusvAmi, cha sthUlibhadrasvAmi, 8 A mahAgiri ne AyuSusti, huM gusthita. 10 supratibaddha, 11 indradinta, 12 dintasUri, 13 siddhagari, 14 varavAmi, 15 vajrasenagari, 16 caMdrasUri, 17 sAmatabhadrasUri, 18 naDadevapUri, 19 pradyotanasUri, 20 mAnadevasUri, 21 mAnatuMgasUra, 22 vIsUri, 23 jadevAra, 24 vikasUri, 25 narmasiddhasUri, 26 samudrasUri, 27 mAnadevasUri, 28 viSNudhapraJari, ra9 'jayAnaMdasUri, 30 viprabhasUri, 31 yAdevasUri, 32 pradyumnasUri, 23 mAnadevasUri, 38 vimaLacaMdrasUri, 35 udyotanasUri, 36 sava'devasura, 37 devasUri, 38 sadevamUrti, 39 zrIyaAAbhadrasUri, 40 nemicaMdrasUri ane municaMdrasUri, 41 ajita devasUri, 42 vijayasiMhari, 43 seAmaprabhasUri ane maNiratnasUri, 44 jagaccaMdrasUri, 45 devendrasUri, 46 dhama gheSamUri, 47 sAmaprabhatilakasUri, 48 devasuMdarasUri, 49 sAmasuMdarasUri, 50 muninuMrapUri, 51 ratnazekharasUri, para lakSmIsAgarasUri, 53 sumatisAdhusUri, 54 hevimaLasUri,papa AnaMdavimaLasUri, 56 vijayadAnasUri, 57 akakhara pratiAdhaka hIravijayasUri, 58 vijaya senasUri, 57 vijayadevasUri, 60 vijayaprabhasUri, 61 vijayaratnasUri., A vijayaratnasurinA zAmana-rAjyamAM kRpAvijyanA ziSya jemaNe vijayaprabhasUrinA haste upAdhyAya pada meLavyu hatuM te meghavijayajIe kAThArI vanarAjanI vinatithI vinayavidyAsarUpa A laghu virSAnI racanA karI. temanI gurU paraparA A pramANe che gantaethI pUjAtA ane akakharane pratikhAdha karanAra hIravijayasUri thayA. temane kunavijaya upAdhyAya nAmanA ziSya thayA. A kanakavijayajIne zIvijaya ane temane mavijaya, siddhivijaya ane kRpAvijaya nAmanA traNa ziSya thayA. A krupAvijayanA ziSya meghavijaya upAdhyAye jinezvara bhagavAnanA caritrathI pavitra laghu triSaSTi racyuM. 1 praznatimA 29me mlAka truTaka hAvAthI ra9 thI 36 sudhInI paTTa5 5ganA AcAryAMnAM nAma nathI. paraMtu dhasAMgajI gaNikRta ane vijayajIkRta paTTAvaLImAM te nAmo lIdhAM che. PS*********TUTTUA*****THUITE laghu triSTi zalAkA puruSa caritra saMpUrNa. pUrva 1-2-3-4-5-6-7-8-9-10, LI M/MAN PMID Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIraravAmie karela comAsAnAM sAlavAra sthAna. kevaLajJAna pahelAM." cAtumasa, sthaLa. vikrama pUrva saMvata cAturmAsa. sthaLa vikama pUrva saMvata. 21 vANijayagrAma 4-kalya 1 asthigrAma 512-511 22 rAjagRhI 491-40 2 rAjagRhI 511-10 23 vANijyagrAma 490-489 , 3, caMpAnagarI 510-509 ra4 rAjagRhI 489-488 4 pRSacaMpA 509-508 25 mithilA 488487 5 dilanagarI 508-507 26 mithilA 487-486 6 bhadilanagarI 507-506 mithilA 486485 7 AlaMbhiyAnagarI 506505 28 vANijyagrAma 485-484 8 rAjagRhIM 505-504 29 rAjagRhIM 484-483 9 anAryadezamAM 50-503 30 vANijyagrAma 483-482 10 zrAvastI 503-502 31 vaizAlI 480-481 11 vaizAlI 502-201 32 vaizAlI 481-480 - 12 caMpA 50-500 33 rAjagRhI 482-479 13 madhyamAM 500-4 34 rAjagRhI 479-478 "kALajJAna bAda 35 vaizAlI 89-899 14 vaizAlI 49-48 36 mithilA 477476 15 vANijayagrAma 49497 37 rAjagRhI 47-475 16 rAjagRhI 475-474 497-496 38 rAjagRhI 17 vANijyagrAma - - 474-473 496-495 39 mithilA 18 rAjagRhI 495-494 40 mithilA 473-472 19 rAjagRhI 94-43 41 rAjagRhI * 472-471 vaizAlI 493-42 42 pAvApurI , 471-470 ahi je sAlanAM nAma ApyAM che te pu. 5. kalyANavijyajI gaNivarakRta 'zramazuM bhagavAna mahAvIra' nAmanA pustakane anusarIne ApyAM che. '.