Book Title: Agam 13 Upang 02 Rajprashniya Sutra
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Laghaswami Pustakalaya Limbdi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004870/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaMDArA bhaMDAra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya zrI lAdhAjIsvAmI smAraka graMthamALA-maNake 24 me zrI arham zrI rAyapaNaIya sutta. [ gujarAtI anuvAda : TippaNo sAthe ]. anuvAdaka paMDita becaradAsa jIvarAja dezI bhAratInivAsa sAsAyaTI, amadAvAda upodaghAta-lekhaka. jaina muni zrI choTAlAlajI (lIMbI saMpradAya) mUlya 10 AnA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka nAthAlAla DAhyAbhAI zAha vyavasthApaka, pUjaya zrI lAdhAjIsvAmI pustakAlaya, lIMbaDI. vIra saMvata 2462; vi. saM. 1992; I. sa. 1935 AvRtti 1 lI : prata 1000 sarva adhikAra prakAzaka saMsthAne svAdhIna mudraka parIkha devIdAsa chaganalAla. dhI DAyamaMDa jyubilI prinTIMga presa, salApasa roDa, amadAvAda, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhArapatra A pustakanI prasiddhimAM Arthika sahAya ApanAra udAra bhAI bahenanAM nAma 251 gupta dAnanA zokhIna eka sadgahastha, muMbaI 51 zrI mahAkerabAInA smaraNArthe, hA. piocAlAla pitAmbaradAsa zAha, amadAvAda. 50 zrIyuta harakhacaMda kAlIdAsabhAI vArIyA, bhANavaDa. 25 sva. putra narabherAmanA smaraNArthe zrI mAnasIga TokarazI mahetA khAkharA-jIvApara. 25 zrI vanamALIdAsa harajIvanadAsa, ulapeTA. 25 zrI kAnajI jAdavajI zAha, pirabaMdara. 25 eka blena taraphathI, vAMkAnera. 25 zrI harakhacaMda bhavAnabhAI talasANIyA, liMbaDI, hAla lAhora. 22 eka sagRhastha, muMbaI. 20 mAtuzrI jIvIbAInA smaraNArthe hA. zAMtilAla nAthAlAla zAha, kalela. 10 zrI jeThAlAla becarabhAI mocI, jetapura (kAThInuM). 10 zrI haMsarAja kAlidAsa zAha, khIrasarA (gheTIyA). 10 zrI pAnAcaMda trIbhuvanadAsa zAha 5 zrI gopALajI rUghanAthabhAi zAha, prAMta zirastedAra, sAdarA. 5 zrI jagajIvanadAsa tribhuvanadAsa saMghavI, rAjakoTa. 5 zrI maganalAla jIvarAja morabIyA, rApara (kaccha vAgaDa). 5 zrI vallabhajI kezavajI patIrA, kAlAvaDa. 5 zrI dayALajI jIvarAja koThArI, , 5 zrI jeThAlAla purUSotama zAha, , 5 zrI zAntilAla valamabhAI zAha, pANasaNa. 5 zrI sAkarabAI nAgara brAhmaNa-khIrasarA (gheTIyA). 5 zrI lakSmIcaMda mAnasiMgabhAI sAyalAvALA, hAla-karAMcI. 5 zrI ghelAbhAI kuMvarajI zAha dhrAMgadhrAvALA, hAla karAMcI. 5 zrI popaTalAla mahAdevabhAI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 zrI hiMmatalAla nAgaradAsa rANapuravALA, hAla-karAMcI. 5 zrI dIpacaMdabhAI muMjhAbhAI zAha morabIvALA ,, 5 zrI ratilAla amaracaMdabhAI dhrAMgadharAvALA ) 5 zrI nAnAlAla jasarAjabhAI junAgaDhavALA pUjya zrI lAdhAjIsvAmI smAraka graMthamALA jaina muni zrI choTAlAlajIta pustako maNake 1-2 vidyAsAgara bhAga 1 rU. 7-8-0. bhAga 2, rU. 1 3 sadupadeza kusumamALA (chaThThI AvRtti) bheTa 4 mAMdAnI mAvajata 0-2-0 (nathI) 5 zrI bhaktAmara maMtramAhAsya (bIjI AvRtti) rU. 2-0-0 6 vizuddha premapravAhinI (premakAvya saMgraha) 0-12-0 (nathI) 7 pU. zrI lAdhAjIsvAmInuM jIvanacaritra rU. 0-8-0 (nathI) 8 vidyAsAgara bhAga 3 jo (chapAze) 9 izvarastuti (a. muM. paDhIyArakRta) 0-1-6 10 madAMdhanI mastI 0-1-6 11 hArI vitaka vArtA 0-4-0 (nathI) 12 pavitra pramadAnuM parAkrama (kathA) 0-10-0 zrI laghu kAvyabatrIsI (kAvyo) 0-8-0 14 apavitra vastra virUddha pavitra khAdI (ci) bheTa 15 lAkhA paTelanI lAkaDI (bodhaka vArtA) bheTa 16 zrI ladhu sadudha puSpamALA (bheTa) nathI. 17 triratna (bheTa). maNa 18 sAmAyika sUtra (bheTa) 19 be hAtha joDI (sarvamAnya prArthanA) 1-4-0 20 sAmAyika pratikramaNa sUtra 0-20 21 navaratna 22 zrI praznavyAkaraNa sUtrane anuvAda -10-0 a 23 mAyAvI saMsAra , 24 zrI rAyapaNaIya sUtrane anuvAda 0-10-0 - 25 pAMca jJAnane nakaze 0-2--0 bheTa ApavAnA dareka pustaka dITha 1 Ano paTeja mokalavuM. pUjya zrI lAdhAjI svAmI pustakAlayanA vyavasthApaka bAphelA parA, lIMbaDI (kAThiyAvADa) ** (bheTa) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana pUjya zrI lAdhAjIsvAmI pustakAlaya, je saMsthA taraphathI A pustaka bahAra pADavAmAM AvyuM che, te jAhera prajAnA upayoga mATe khulluM mUkavAmAM AveluM eka pustakAlaya che. A saMsthA taraphathI jaina dharmanAM vidhavidha pustake AjasudhImAM bahAra pADavAmAM AvyAM che, ane vizeSa pustake dhIredhIre prasiddha karavAne tene saMkalpa che. sUtrAnuvAdomAM A pustaka bIjuM che. be varSa pUrve muni zrI choTAlAlajI anuvAdita "pravyAkaraNa sUtra' bahAra pADavAmAM AvyuM hatuM. paM. zrI. becaradAsajIe sUtragraMtha saMzodhAvI prasiddha karavAnI karelI sUcanAne pAra pADavAnuM sAmarthya saMsthA dharAvatI thAya e abhilASa che. saM. 1974 nA bhAdaravA mahinAmAM vaDhavANa kempamAM munirAja zrI choTAlAlajI tathA muni zrI lakSmIcaMdrajI cAturmAsa rahyA hatA, tyAre temane zrImAna kavivara zrI nAnAlAla dalapatarAmano meLApa thayo. pUrve paNa evA aneka meLApa thayA hatA. kavizrIe te samaye kahyuM ke jaina sAdhuo jJAnadAna saMbaMdhe saMkucita vRttinA hoya che, kAraNake temane je pustaka bhakata taraphathI vahorAvavAmAM Ave che te teo piTI paTArAmAM gAMdhI rAkhI deza-dezAMtaramAM vihare che, ane pustaka kedamAM purAyelAM paDayAM rahe che-kAInA upayogamAM AvatAM nathI A kathanamAM munirAja zrI choTAlAlajIne satya raheluM lAgyuM ane temaNe tathA muni zrI lakSmIcaMdrajIe vicAra karI pitApitAnI pAsenAM badhAM chApelAM pustaka 1975 ne kArataka sudI 1 nA divase ukta pustakAlayane arpaNa karI, kavi zrI nAnAlAlane haste ja pustakAlaya khulluM mukAvyuM; tyArathI jAhera janatA teno lAbha laI rahelI che. te te vakhate 4pa0 thI pa00 nA Azare pustaka hatAM. tenI vyavasthA te samaye zrI. gopALajI rUghanAthabhAI (hAla sAdarA prAMta sAhebanA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zirastedAra) karatA. 7 varSa sudhI temaNe te kArya karyuM ane khUba kALajIthI pustake sAcavyAM, vadhAryo tathA te mATe keTalAka bhege paNa ApyA. dharma ke jJAtinA bhedabhAva vinA saune mukta pustako vAMcavA apAtAM, eTale mAtra rU. 100 nA vArSika kharcamAM pustakAlaya nibhAva thatuM. temanI rAjakoTa khAte badalI thavAthI be traNa judA judA vyavasthApakAe kAma upADayuM, paraMtu temane hAthe pustakAlaya avyavasthita thayuM ane tenuM nAma paNa kalaMkita thayuM. AthI munienuM mana nArAja thayuM ane pustakAlaya vIkhI nAMkhI judAM judAM gAmanAM bIjAM pustakAlayane thoDAM thoDAM pustako mokalI ApavAne temaNe vicAra karyo. paraMtu zeTha jezIMgabhAI piyAlAla pItAMbaradAsa, zrI, cunIlAla va. zAha, zrI. sukhalAla da. khaMdhAra, zrI. khuzAlacaMda hI. saMghANI, zrI. nAthAlAla DAhyAbhAI zAha vageree muniene evI utAvaLa na karavA sUcavyuM, ane zrI. nAthAlAle vyavasthA karavAnuM mAnya rAkhavAthI pustakAlayane vaDhavANa kempamAMthI uThAvI lIMbaDI khAte laI javAmAM AvyuM, te atyAre sArI rIte cAlI rahyuM che. pustakAlaya mATe jAhera rastA para makAna bhADe levAmAM AvyuM che ane tyAMthI badhAM pustako jijJAsuone muphata vAMcavA maLatAM hovAthI tene sArI peThe lAbha levAmAM Ave che. Aje pustakAlayamAM 16pa0 pustaka che. navAM pustaka kharIdavAmAM Ave che ane jUnAMnI marAmata karavAmAM Ave che. te uparAMta makAnabhADAnuM 5NuM kharca karavAmAM Ave che. A badhA kharcane pahoMcI vaLavA mATe koI jAtanI kAyamI Avaka nathI, eTale pustakAlaya taraphathI prasiddha karavAmAM AvatAM pustakanI AvakamAMthI e kharca karavAmAM Ave che. A saMsthA kAMIka vadhu saMpanna sthitimAM Ave te meTAM pustakanI prasiddhi ane pracAra karavAnuM kArya paNa upADI levAne tene abhilASa parUi pUrNa thAya. janatAnI udAratA ane sahAyaka upara teno AdhAra che. pUjya zrI lAdhAjIsvAmI pustakAlaya, lIMbaDI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaghAta "zrI rAyapaNuiya sura" jaina samAjamAMnA vetAmbara jaina vibhAgamAM sanmAnya che; bIje digaMbara jaina vibhAga jaina sutrone mAnya rAkhatA nathI. vetAmbara jaina vibhAga mULa sUtrane zrI tIrthaMkaradevakathita mAne che, digambara jaina vibhAga tema mAnavAnI nA kahe che. zvetAmbara jaina vibhAgamAM mUrtipUjaka vibhAga je 45 Agamane mAne che, ane amUrtipUjaka - sthAnakavAsI jaina vibhAga je 32 sUtrone mAne che, temAM rAyapaNuI sUtranuM mahattvanuM sthAna che. temAM pradezI rAjA ane pArzvaprabhunA saMtAnIya zrI kezI kumArazramaNano prasaMga che. kezI kumAranA upadezathI pradeza rAjAnI jIvanacaryA succhuM mArge parivartana pAme che ane te atyaMta tapasvI jIvanazeSa jIvI, kSamAM dhAraNa karI, mRtyu pAmI, sUryAbha vimAnamAM sUryAbhadeva tarIke utpanna thaI mahAddhine upabhega kare che; evuM devatva pAmanAra pradezI rAjAnI jIvanacaryA eja A AkhA sUtranuM ekala tejasvI kiraNa che, ema ApaNe saMkSepamAM kahI zakIe. mUrti pUjaka varga ane sthAnakavAsI varga A sUtrane eka bIjI dRSTithI vivAdanuM kendra banAve che. sUryAbhadeva jinapratimAnuM pUjana kare che, ene mUrtipUjaka varga atyaMta mahattva ApIne ema siddha kare che ke jinapratimA sUtramAM kahI che, eTale ke mUrtipUjA kevaLIbhASita che, atiprAcIna che ane devalokamAM temaja manuSyalokamAM mUrtipUjAne mahattvanuM sthAna che. sthAnakavAsI varga kahe che ke mUrtipUjA e to dene kuLAcAra che, paraMtu sUryAbhadeve je jinapratimAnuM pUjana karyuM hatuM ema sUtramAM kahyuM che te kayA jinanI - kayA tIrthakaranI pratimA hatI, e sUtramAM kahyuM nathI; vaLI devalokamAM jina Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratimA hoya te te zAzvatI hoya, manuSya lokamAMnI pratimA peThe azAzvatI na hoya; jinano artha kAMI eka "tIrthakara bhagavAna eja thato nathI, chatAM je te koI tIrthakaranI pratimA hoya te tene Adi hAya, ane jene Adi hoya tene aMta paNa hoya; eTale manuSyalokamAMnI azAzvatI pratimAnI pUjA zAstrasiddha thato nathI. AvA te bIjA aneka vivAdanA muddAo che, paraMtu je muddAo mATe A sUtra yojAyuM che te muddAo upara cheDAeja potAnA lakSane kendrIbhUta kare che. rAyapAiya sUtra bhagavAne kahyuM, te sUryAbhadevanI peThe manuSyoe pratimApUjana karavuM ema upadezavAne kahyuM nathI, ke pratikULa patine patnIe jhera daIne mArI nAMkho ema sUcavavA mATe paNa kahyuM nathI, paraMtu pradeza rAjAne kezI kumArazramaNa pAsethI je AtmAviSayaka tattvajJAna sAMpaDayuM hatuM, tethI tene je abhuta jIvanapaTe thayo hato, ane tethI karIne te je ucca prakAranA devatvane pAmyuM hatuM te prabodhavAne A sUtra yojAyuM hatuM, ane teTalA pUrato niSkarSaja temAMthI kADhavo joIe. A tattva A sUtramAM saLaMga rIte otapreta thaI rahyuM che. sAdhya eka ja hovA chatAM sAdhana judAM judAM hoI zake che. dharma AcaratA pratyeka mumukSunuM sAdhya mokSa hoya che e viSe vivAda nathI, vivAda mAtra sAdhana saMbaMdhe che. paNa jyAre e sAdhana ja sAdhya banI jAya che, tyAre vivAdanuM sthAna vitaMDA ane kalaha le che. vartamAna kALanI e eka viSamatA che. huM sthAnakavAsI vargane eka sAdhu chuM ane lIMbaDI saMpradAyamAM dIkSA pAmyo chuM. mArI lIMbaDI- sAMpradAyikatA ema bole ke mArA saMpradAyamAM rahI dharma AcaranAra ja mokSane adhikArI banI zake, mArI sthAnakavAsI vargIyatA ema uccare ke mArA varganI mAnyatA pramANe dharmanuM pAlana kare to ja AtmA mukta dazAne pAme, mAruM nava ema kahe che ke jainetaree kadApi mukitanI AzAja rAkhavI nahi ane mAruM Ayatva ema gheSaNa kare Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke AryAvartamAM janma pAmyA sivAya A brahmAMDano eka paNa jIva mekSamArgI thavAno nathI, te mArA saMpradAya, varga, dharma ke kuLavALAo bhale garvathI phulAya, paraMtu huM to ema ja mAnuM ke mane ekAMta sAdhanameha upajyA che. sAdhya pratinI mArI dRSTi calita thaI gaI che. AvI ja rIte jyAre jyAre huM jaina ane jainetaranA paricayamAM AvuM chuM, tyAre tyAre huM teonI narI sAdhanapriyatA joIne niHzvAsa nAkhuM chuM ane sAdhyasAdhanAnI vAta pUchuM chuM tyAre kaI kai taraphathI ja kAMIka saMtoSakAraka javAba meLavI zakuM chuM. tAtparya e che ke sAdhana saMbaMdhInI ApaNI vitaMDA AjakAla eTalI badhI vadhI gaI che ke sAdhya tarapha ApaNI daSTi sthira rahI zakatI nathI, ane pariNAma e Ave che ke ApaNe kevaLI kathita sUtreAnA tatvane pacAvavAno vicAra paNa karyA vinA e sUtromAMnA itara aMzone jhaTa pakaDI laI tene vAgoLavA maMDI jaIe chIe. Aja daSTipUrvaka sUtrone mAnya rAkhanArA jaina bhAIone ane sAdhuone huM eka vinati karavA IcchuM chuM. mUrtipUjaka ke amUrtipUjaka jenonA je go, sa...dAya ke samudAye heya, temaNe e sUtranavanItane pacAvatAM kevaLa sAdhya tarapha lakSa rAkhavuM joIe che. navanItane chUTuM pADanArI chAza jADI-pAtaLI ke khATI-moLI bhale hoya, paraMtu e chAza mATenA vivAda-vitaMDAne jyAM sudhI choDavAmAM nahi Ave, tyAMsudhI pelA navanIta tarapha ApaNuM najara javAnI nathI, ApaNe te ArogavAnA nathI, tene pacAvI zakavAnA nathI, ane te pachI AkhuM jIvana sAdhana vAgoLavAmAM vItADI sAdhyathI to dUra ne dUra ja rahevAnA. ane sAdhana vALavAmAMya ApaNe pote ja mAnatA hoIe tyAMsudhI ThIka che, paraMtu ApaNe paDozI paNa eja sAdhana vAgoLe toja te ApaNe baMdhu, nahito ApaNo zatru, evI mAnyatA ane tene pracAra te ahiMsAdharmane tilAMjali devA barAbara che. mUrtipUjaka-amUrtipUjaka jaina samudAyo A sAdhanabhedane kAraNe kevI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 vitaMDA ane kalahane piSI rahyA che, tene teo vicAra karI jue eTaluM ja IcchuM chuM. rAyapaseluIne pasI rAjA ane bauddha dIvanikAya'ne pAyAsI rAjA e beu ekaja vyakti hoya ema mAnavAmAM kAraNo paM. becaradAsajIe TipaNamAM darzAvyAM che, te jotAM ene eka aitihAsika vyakti mAnI zakAya tema che. mahAvIra bhagavAnanA kALe AryAvartamAM AtmatattvajJAnanA je mata-matAMtara pravartatA hatA te jotAM AtmA ane dehane ekaja mAnanAra cArvAkavAdI kaI rAjA hoya e zakya che, ane evA rAjAne keza kumArazramaNe AtmAnI nityatA, punarjanma ane Ihaloka tathA devalokane sAMkaLanArI jIvanacaryA viSe upadeza ApI tenI zaMkAonuM nivAraNa karI, tene jIvanapa nIpajAvyo hoya e paNa zakya che. tatkAlIna je je mAnyatAoe janatAne cArvAkavAda tarapha ghasaDI hoya, te te mAnyatAenuM nirasana eka rAjA samIpe karavAmAM AvyuM hoya, ane pachI te AkhA prakaraNane mahAvIra bhagavAne sUryAbhadevanA paricayakALe gautamAdine kahI saMbhaLAvyuM hoya, e saMbhavita che. pUrvajanma hato, vartamAna janme che ane punarjanma thazearthAt AtmAnuM nitya e vartamAnakALe badhA Arya dharmone pAye manAya che. bhAratamAM dharmamaMthananA kALamAM vividha darzane e pAyA saMbaMdheja vivAde caDyAM hatAM, paraMtu chevaTe AtmAnI nityatA mAnya rAkhanArA dharmo ja vijayI nIvaDI pracAra pAmyA hatA. jaina dharma e dharmomAMnuM eka che. paradezI prajAnA Agamana sAthe pazcimanA jaDavAdanI asara bhArata para thaI ane pUrvajanma-punarjanma viSenI mAnyatA DagamagavA lAgI, tyAre pazcimamAMthIja AvelI thIesephI e mAnyatAne sudaDha karavAmAM dezanA bIjA dharmonI sAthe rahI ane teNe paNa kAMIka kArya karI batAvyuM. sva. De. besaMTe punarjanma Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 rr viSe lakhyuM: " pUrve mana-vacana-kamathI karela pratyeka pApane mATe bheAgavavAnuM che. jevuM vAvyuM haze tevuM laNavAnuM che. saMskArAdhIna saMbaMdhIe AvI maLe che. pUrvajanmamAM je je vA duHkha pAmyA haze te te AvI paDaze. peAte du:kha dIdhuM haze athavA devarAvyuM haze, athavA jemAM peAte ajANatAM paNa kAMi bhAga lIdhA haze te sa pAchAM ekaThAM thavAnAM. A navIna janma dhAraNa karanAranA saMbaMdhamAM prArabdhAnusAra evA mANasA Ave che. pUrvajanmanuM tene vismaraNa thaI gayuM hAya che, eTale e sarva vAtanuM jJAna hotuM nathI. navAM vastra dhAraNa karI jUnAM dUra karelAM che, paNa te raMgarUpamAM AgaLanA jevAMja che. zarIra vastra samAna che. jINuM vastra paherI karelAM pApA kAMi tene UtArI navAM paheravAthI jatAM rahetAM nathI. paheranAra tenA teja che. pApanA khareA karanAra te che, eTale te ka bhAgavavAM joie te spaSTa che." parantu jaina ane bIjA Aya dharmoMe tathA thIsApIe je kAMI kArya karyuM hatuM, te pAchuM vartamAnakALe bhusAvA lAgyuM che. yureApamAM jaDa-vijJAnanA vikAsanI sAthe jaDavAda pahelAM karatAM vadhAre jorathI vistaravA lAgyA che. tenI asara bhArata para thavA lAgI che, ane AtmAnI nityatA viSenI zraddhA navatara keLavaNIthI rgAelAmAM DagamagI rahI che. kahevAnI jarUra nathI ke AtmAnI nityatA uparathI zraddA uThI jatAM manuSya evA jaDavAdI ane che ke te itara manuSyA tathA prANIo pratyenA peAtAnA mAnavadha visarI jAya che; haleAkane ja mAnavAmAM zraddAvALA te haleAkamAMja sukhI thavAnA eka sASya upara dRSTi TheravIne jIve che ane tethI tenuM peAtAnuM zAzvata kalyANa te thatuM nathIja, parantu te Itara prANIone paNa aneka rIte upadravakAraka bane che. pradezI rAjA enuM eka prAcIna dRSTAnta che. jIvanamAMthI AtmAtmika dRSTinA jyAre lepa thAya che, tyAre tenAM kevAM phaLa Ave che te jaDavAdamAM sapaDAtA jatA ane mAMheAmAMhe dhurakI rahelA pazcimanA dezA va Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 bhAna kALanA dRSTAntarUpa che. AtmAnA nityatvane bodha karanArA jenAdi Arya dharmo ane tenA anityane siddha karavA mathatA pAzcAtya vaiijJAnikonI dalIlanI samAlocanA karIne teno nirNaya karavAnuM A sthAna nathI; temaja khuda yuropamAM e beu tattvajJAnanI zAkhAo viSe vidvAnomAM vivAda cAlI rahela hoI tenA koI pUrNa abhyAsIeja e viSe eka svataMtra graMtha lakhave joIe evI mArI mAnyatA che; chatAM eTaluM to huM nizcita rUpe karI zakuM chuM ke AtmAnI nityatA viSenI zraddhA vartamAna jIvasRSTine sukhe jIvana nirvAhavA mATe jeTalI kalyANakAraka ane iSTa che teTalI ja AtmAnI anityatA viSenI mAnyatA akalyANakAraka ane aniSTa che. ( 3 ). aMdhazraddhAno A yuga nathI, je ke janatAnI zraddhA keLavavA mAMganArA sAMpradAyika to bahudhA tene aMdhazraddhAne mArgeja re che; e aMdhazraddhAnI keLavaNIne pratyAghAta azraddhAnA svarUpamAM paDato janatAmAM jovAmAM Ave che. e azraddhAne TALI suzraddhAne sthApavA mATe vijJAnanI sahAya levAmAM Ave, to te upayogI thaI paDe che. pUrvakALamAM sAmAnya janatA Adhunika samayanA jeTalI jaDa-vijJAnamAM AgaLa vadhelI nahi hoya, eTale kevaLI bhagavate sUtrarUpe satya kahI saMbhaLAvyAM. e sUtre eja svarUpamAM pachInI janatAne na pace evAM jaNAyAM, tyAre TIkAkAree e sUtre upara vistRta TIkAo racI ane temAM vijJAnanI sahAya lIdhI, paNa e vijJAna vartamAna jaDavijJAna nahotuM. AtmavijJAna ane manovijJAna e TIkAomAMthI ratuM ApaNe keTaleka aMze joIe chIe. Adhunika samaya to jaDavijJAnanI kasoTIe e sUtrakathita satyone kasI jovAnI jijJAsAvALo che, eTale navIna dRSTie e sUtra upara TIkAo racAya te atyaMta Avazyaka che. A anuvAdane aMte joDelAM TipaNemAM paMDitajIe aneka sthaLe zaMkAsthAna nirdiSTa karelAM che, temAM vijJAna nadaSTi apekSita rahelI che; vijJAnadaSTie lakhelI TIkAonI A Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 dhunika kALanI sudhA temAMthI vyakta thAya che. vartamAna vidvAno A sudhA prati lakSa Apaze ? jeo AtmAnI nityatAne svIkAre che teo-te te dharmazAstro paNa-devalokanA astitvane mAnya rAkhe che. e devakanA devo paNa have jaDavijJAnanI kasoTIe caDavA lAgyA che ! dehamAMthI AtmA chUTo paDe che tyAre tene vAyurUpa deha kevo hoya che te jovA mATe pAzcAtya dezomAM akhtarAo thaI rahyA che ane te akhtarAe AtmAnI nityatAne purAvo ApanArA nIvaDI rahyA che. pradezI rAjAe kezI kumArazramaNanI samIpe deha ane AtmA ekaja hovAnA pakSamAM je dRSTAMto tathA dalIle ApyAM hatAM te karatAM vadhAre bArIkIvALA prayogodhArA dehanA mRtyu pachInA AtmAnA sUkSma dehanA astitvane avalokavAmAM Ave che. pretAtmavijJAna-jene aMgrejImAM spiricyuMelijhama kahe che-paNa pAzcAtya dezomAM eTaluM AgaLa vadhyuM che ke tethI mRtyu pachInA sUkama dehanA astitvane daSTino viSaya paNa banAvI zakAya che. thIosophI ane pretAtmavijJAnanI pArabhASAmAM kahuM to A sUkSma deha e devatva, ane tene sthULa dRSTithI karAto sAkSAtkAra e devanuM vaikriya svarUpa hoI zake. paratu jana zAstramAM ane Itara dharmazAstramAM paNa e devalokanA devanA je prakAre kahyA che ane temanAM sthAna-nAma-svarUpa ddhi-zakti AdinAM je varNano kahelAM che te A vijJAnayuganI pretAvijJAnanI zodhone baMdhabesatAM thatAM nathI, tethI paNa zaMkAzIlatAne janma maLe che ane keTalAkonAM mana azraddhAnI dizAe DhaLe che. IhalekanAM manuSyane-sADAtraNa maNanI kAyAvALAM ane sADApAMca phITanI uMcAI dharAvatAM dhULadehadhArI mAnavone-e mAnasa dehavALA devanAM alaukika svarUpAdi vartamAna vANImAM samajAvavA mATe kevI AlekhanA karI batAvavI joIe tene pUrNa vicAra bhagavaMte ane temanI vANIne bhASAmAM gUMthanArA gaNadharee karyo hovo ja Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 joIe. A varNanomAM paNa ghaNe sthaLe evI upamAo Ave che ke je upamAo-sthULa padArthonI apekSAo-e devatvane vANIdvAra kahI batAvavA mATe paNa UNu-adhUrI lAgatI hoya, ane te vakhate badhI upamAo karatAM paNa vizeSatva sUcavIne sUtrakArane saMtoSa mAnI levo paDe che. je paristhiti varNanAtIta hoya, te paristhitine vyakta karavA mATe A prakAranI bhASA ane ukti, sUtregamane kALa paNa dhyAnamAM letAM, mane te asvAbhAvika lAgatI nathI. IdriyAtIta vize saMbaMdhI khyAla sendriya manuSyane ApavA mATe je zilI sUtrakArane Avazyaka lAgI hatI, teja zailIne vArase abhinava rUpAMtara sAthe AjanA sAkSare ane mahAtmAo dharAvI rahyA che evuM zuM ApaNe jetA nathI ? mumukSunuM sAdhya mekSa hoya che. tenuM sAdhana tenuM aihika manuSyatva che. manuSyatva mana upara nirbhara raheluM che, tethI ja manuSyane baMdha ane mokSanA kAraNarUpa mana hovAnuM zAstrakAroe kaheluM che. zrImAna AnaMdaghanajI kahe che :mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM, e vAta nahi khoTI; Ima (koI) kahe sAdhyuM te navi mAnuM, e kahi vAta che mahaTI. evA A manane jema bane tema vadhu saMskArI ane pavitra karavAthI ja manuSyanuM parama sAdhya siddha thaI zake tema hovAthI jagatanA mahAtmAoe ane jJAnI purUSoe mana upara sIdhI asara kare tevA upadezo ApelA che. iMdrAdikanA sukhamAMhI manaDuM rame, tevuMja mana rahe naraka samA duHkhamAMhya je mananI evI samasthiti nIpajAvatAM bIjAone zIkhavavAno upadekhAno pavitra Azaya hoya che. mananI AvI samasthiti pradezI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 rAjAe kazI kumArazramaNanA upadezathI ane tapa-saMyama vaDe sAdhI hatI tenA paricaya A sUtramAMthI thAya che. rANIe aihika sukhanA svAmAM bhAna bhUlIne rAjAne jhera ApyuM, e jheranI rAjAne jANa thaI tyAre paNa rANI pratye rAjAe sheja paNa abhAva dhAraNa karyAM vinA deha parane mamatvabhAva chAMDA, e mananI apUrva samasthitinuM ApaNane darzIna karAve che. mananI AvI samasthiti prApta karanAraja jhera ApanAra prati nira buddhi dharAvI zake che, AtmaramaNatA anubhavI zake che, iMdrAdikanAM sukha tathA narakanAM du:khane samabhAve vedI zakavA samartha ane che ane navAM kanAM baMdhanane avareAdhI zake che. pApI manuSyA paNa mana upara sIdhI asara karanArA upadezAthI bahudhA sanmArge vaLI zake che. janasamudAyamAM vizeSa bhAga sAmAnya buddhizaktivALA heAya che, tene e upadezazailInA lakSyarUpa lekhavAmAM Ave che ane e upadeza evA samudAyanAM mana upara asara karIne temanA jIvanane STi dizAe doravAmAM sahAyaka bane che, eTaluM kharUM che ke jema jUdAM jUdAM dardIonAM da jUdAM jUdAM hAya che ane temanA vyaktigata upacArA jUdA jUdA prakAranA karavA joie che, tema pratyeka vyaktinAM mana ekaja-samAna bhUmikA upara hetAM nathI, tethI temane mATe upadezakathAnaka temaja upadezazailI paNa jUdAM jUdAM hovAM joie che; parantu jevI rIte niSNAta vaidya aneka dardIonA samudAyanA dardanuM eka sAmAnya svarUpa nirIkSIne tene zaktinuM auSadha Ape che ane ethI zakti prApta thatAM jUdAM jUdAM dardIenAM pRthak pRthak dardI e zaktinA AvirbhAvathI zamavA mAMDe che, tevI rIte eka jJAnI upadeSTA jUdI jUdI koTinA zreAtAnA samudAyane evA sarva sAmAnya upadeza ApavA yatna kare che ke je upadeza pratyekanAM jUdAM jUdAM mAnasika dardI upara auSadharUpa nIvaDe. upara jaNAvyuM tema sAmAnya janasamudAyane lakSya karIne ApavAmAM AvelA upadezamAM je viziSTa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zailI upadeSTAne Avazyaka lAgI hoya, te zailI koI viziSTa buddhizaktivALA chetAne aNagamatI ke aNaghaTatI lAgatI hoya te bhale lAge; paratuM tethI je ema kahevuM ke zAstrakAroe te bheLA lokone bhrabhAvavA mATe vicitra upadeza ApyA che ane na manAya evAM kathAnaka joDI kADhayAM che, tevuM kathana to ajJAnatAbharyuM che. Adarza ane vAstavikatA vacce aMtara hoya che, ane hovAnuM ja. vAstavika sRSTine Adarza e hovo joIe ke je AdarzarUpa ja rahe ane temAM ja sRSTinuM Adarza prati AgaLa vadhavApaNuM raheluM che. A kAraNathI vAstavadarzIone mana AdarzamayatA kAlpanika bhale lAge, paratu jyAM sudhI Adarza prati kUcakadama karavAnAM saMpAna-pagathIyAM rahelAM che, e pagathIyAM para caDIne ucca-uccatara avasthAne pahoMcanArAnA dRSTAnta A vAstavika jagatamAMthI paNa maLe che, tyAMsudhI e dUrastha Adarzane kevaLa kAlpanika mAnI zakAya tema nathI. A ja prakAranuM aMtara upadezavacanamAM AvatI AdarzamayatA ane vAstavika sRSTinA maryAdita anubhavo vacce paNa raheluM hoya che. e anubhavone ukta AdarzamayatA kAlpanika ke vAstavikatAthI dUra-atyaMta dUranI lAge che ane tenA avalaMbanathI vAstavika sRSTino manuSya kevI rIte AgaLa vadhI zake ema te pRcchA kare che. A pRcchA - A jijJAsA eka evI karI che ke je Adarza ane vAstavikatA vacce vadhelAghaTelA aMtaranuM mApa kADhI Ape che. Adarza te te ja rahe che paNa vAstavika sRSTi badalAya che, beu vaccenuM aMtara-vadhe ghaTe che, tyAre Adarzane spaSTa karatI zailI navIna saMskaraNa mAMge che. tenuM jUnuM saMskaraNa je vAstavika sRSTine Adarza tarapha pragatimAna karI zakatuM hatuM, te have pragatimAna karavAne badale pRcchAne jagADe che, zaMkAne janma Ape che, azraddhA upajAve che; ema lAge te samaye upadezakoe samayanuM svarUpa pichANuM laIne Adazane raju karavAnI zailImAM paNa palaTo karavo joIe; paraMtu A palaTAnI AvazyaktA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavA chatAM Adazane rajU karanArAM jUnAM saMskaraNa kevaLa bhrAmaka, bhAyAvI ke bheLAone bhramAvanArAM hatAM ema samajavAnuM nathI, te pratipAdanArAonAM jJAna darzana ane cAritrane aprAmANika mAnavAmAM kazA kAraNe hotAM nathI; vAstavika sRSTine palaTa ane AdarzathI vizeSa dUra gaelI tenI sthiti ja evA dravya-kSetra-kALa-bhAvane darzAve che ke je navIna saMskaraNa mAMgI le che; ane te ja daSTithI jaina tattvajJAna upara vijJAna-daSTie thaelAM vivaraNanI meM AvazyakatA darzAvI che. sUtranA tattva viSe paMDitajIe pravezakamAM sArI peThe spaSTatA karI che eTale te viSe vizeSa kahevAnI jarUra nathI. e tatvamAMthI bhavago maTADavAnI auSadhio mumukSuo zodhI kADhIne tene pacAvaze teTalA pramANamAM AvA sUtragraMthenI, tenA anuvAdanI ane tenA prakAzananI saphaLatA rahelI che. A anuvAdagraMthane saMkalpa be varSa upara mAruM cAturmAsa amadAvAdamAM hatuM tyAre thayo hato. te samaye mAruM "prazna vyAkaraNa sUtra gujarAtImAM prasiddha thayuM hatuM; paM. zrI becaradAsajInA jovAmAM te AvyuM hatuM. tyArabAda temanA ane mArA meLApa samaye mane lAgyuM ke paMDitajIno ekAda sUtrAnuvAda prasiddha karavAnI taka pUjya zrI lAdhAjI svAmI pustakAlayane maLe te ThIka; zrI. cunIlAla va. zAhe te vicArane anamedana ApyuM, mArA sahAyaka muni zrI lakSmIcaMdrajI e "rAyapaNaIya sUtra'nuM sUcana karyuM ane tatkALa paMDitajIe e anuvAda karI ApavAnuM svIkArI lIdhuM. dhAryA pharatAM A anuvAda me prasiddha thAya che tenuM kAraNa paMDitajInI keTalIka vyAvahArika muzkelIo Ave che; parantu paMDitajI potAnA vidyAbhyAsa, saMzodhanazakti ane pAMDityano lAbha saMpradAyadaSTithI mukta rahI hai kaIne sarakhI rIte Ape che, te mATe te te kharekhara dhanyavAdane pAtra che. cAturmAsa: thAnagaDha sadAnaMdI vIra saMvata 2461, Aso vadI 13 | jaina muni choTAlAlajI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahRdayavara-- AcArya zrI jinavijayajI ane paM. zrI sukhalAlabhAI Apa mannenA sahavAsasaurabhanuM smRticihna A samarpaNa tIvarI-mAravADa, tA. 21-10-35, } ApanA ecaradAsa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza ka [ jijJAsunuM jIvanavRtta ] pAThakenA hAthamAM AvatA A anuvAdarUpa pustakanuM mULa nAma "rAyapAseNaIya" che. tenA be bhAga pADI zakAya H pUrvabhAga ane uttarabhAga. A samagra graMthamAM eka jijJAsunI jIvanakathA AlekhAelI che. graMthakAre vAcakonI jijJAsAne uttejita karavA, jijJAsunI jIvanIne je uttarabhAga che te pUrva bhAgamAM uttejaka bhASAkArA varNavelo che ane tene je pUrvabhAga che te uttarabhAgamAM sAMkaLelo che. ApaNe ahIM uttarabhAgamAM varNavAelI anukaraNIya jIvanI vize ja vicAra karavAno che. e saMvAdakathA jevI jIvanadvArA paNa ApaNA vartamAna jIvanamAM kyAM ke ane kaI rIte pheraphAra karIe te kalyANamArganI prApti mATe ApaNe cAlu prayAsa saphaLa thaI zake e spaSTa samajI zakAya ema che. jijJAsunuM nAma pasI che. ahIM tene eka krUra rAjA tarIke oLakhAvelo che. tene eka mitra kahe, amAtya kaho, ke sArathi kaho, te citta nAme kalyANamitra che. e rAjyakarmakuzaLa ane vizeSa samayajJa che. graMthakAranA kahevA pramANe esone pitA ane pitAmaha ja A uttarabhAga vAMcanAra jijJAsu nIcenAM pAne bhAva barAbara lakSyagata kare: "devAdigatibhaMgamAM je samaje zrutajJAna mAne nija mata veSane Agraha muktinidAna." "je jinadeha pramANane samavasaraNAdi siddhi, varNana samaje jinanuM raki rahe nija buddhi." Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paNa tenI jevAja krUra hatA ane mAtAmahI tA dhaniSTha zramaNApAsikA hatI ane jIva ajIva tattvAnI jANakAra hatI. paesInuM varNana ApatAM mULakAra kahe che ke te adhArmika caMDa raudra sAhasika ane dhAtaka hatA, zramaNa brAhmaNa vinaya na karatA, eTaluMja nahi paNa e peAtAnA suddhAM barAbara na calAvatA. zarIrathI judAeka AtmA che', 'maraNa pachI janmAMtara che', 'puNyapApanI pravRttidvArA ja sukhaduHkhanuM nirmANu che' evA evA khyAlAne te svIkAratA niha. tene lIdheja saMbhava che ke te evA krUra ane vinayI thai gaye hAya. guruna phAinA dezane kArabhAra tenA kalyANamitra citta, paesInA e khyAleA saMbaMdhe bahArathI teA udAsIna-taTastha jevA rahetA, paNa potAnA mitra rAjAne e saMbaMdhe kahevAnA-samajAvavAnA avasara te te zeAdhyA ja karatA. eka prasaMge citta, rAjakIya kAryo mATe rAjadhAnI cheADI khIje gAma gaye, tyAM te kezI nAmanA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA muninA dharmopadeza sAMbhaLI temane anuyAyI thayA-zramaNeApAsaka thaye. e citte peAtAnA gurubhUta munine peAtAnA rAjAnI mAnyatAe vize vAta karI ane rAjAnI e mAnyatAone lIdhe peAtAnA dezanI duHkhamaya kathanI kahI saMbhaLAvI ane e duHkhamaya sthitimAMthI dezane ane rAjAne cheDavavA ane te arthe potAnI rAjadhAnImAM padhAravA te munirAjane teNe AgrahabharyuM AmaMtraNa ApyuM ane sAthe umeryuM ke, Apa Avaze! teA rAjA jarUra sudharI jaze ane te dvArA amArAamArA AkhA dezane!-dezanI samasta janatAneA udghAra karavAnuM zreya Apane maLaze. rAjAne krUra svabhAva ane nAstikatAbharelA khyAle jANI kezI munie cittanA te AmatraNane prathama te asvIkAra karyAM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tenA samarthanamAM jaNAvyuM ke-citta ! je vanamAM ghaNAM duSTa zvApade rahetAM hoya te vanamAM vasavuM salAmata kahevAya ? tema ja nagaramAM kara rAjAnuM zAsana pravartatuM hoya tyAM AvavuM zuM eyarUpa che? pachI to te cite kezI munine kahyuM ke-svAmI ! Apa devAnupriyane paesI rAjAnuM zuM kAma che ? rAjadhAnImAM bIjA ghaNA ya sArthavAhe I vase che, teo Apane Adara karaze ane khAnapAna vagerenI vipula sAmagrIdhArA ApanI sevA karaze. cittanuM e jAtanuM suvyavasthita AgrahabharyuM AmaMtraNa jANuM kezI munie kahyuM ke, ema che te vaLI prasaMge vAta-pharatAM pharatAM tyAM AvI jazuM. pachI to citta rAjadhAnI seviyAmAM AvyuM, pitAnA gurusaMbaMdhe tene bhAre khaTake hato tethI AvatAM ja teNe bagIcAnA mALIone lAvyA ane temane bhArapUrvaka bhalAmaNa karI ke, ApaNuM A rAjadhAnImAM zrI kezI nAmanA eka meTA jJAnI munirAja AvavAnA che, teo ApaNuM bagIcAmAM Utaraze, te teo jayAre padhAre tyAre tame badhA temane bahu vinayapUrvaka Adara karaje, temane vAMda-namaje ane khAnapAnanI sAmagrIdvArA temane satkAra karaje. vakhata jatAM keza muni paNa gAmegAma pharatA pharatA rAjA paesInI rAjadhAnImAM AvI pahoMcyA. citte temane khUba Adara karyo ane kahyuM ke huM ApanI pAse rAjA paesIne kaI ne kaI bahAne lAvIza te kharAja, pachI Apa tene dharma adharmanI samajaNa pADaze, rAjAne samajAvatAM jarA paNa glAna na thaze-kaMTALaze nahi, temaja tene je samajAvavuM hoya te niDara thaine samajAvaje, emAM leza paNa acakAzo nahi. cittanI to pahelethI ja IcchA hatI ke zrI kezI muni ane rAjA paesIno samAgama thAya to rAjAnI vRttimAM komaLatA Ave ane tema thAya to kejya dezanI prajA paNa sukhI thAya. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ barAbara lAga joIne eka vAra citte kahyuMH mahArAja ! ApaNe tyAM kebeja dezanA pelA je cAra gheDAo AvelA che temanI te haju parIkSA paNa na karI, te have kyAre karavAnA che ? rAjAe kahyuM: citta ! Aje ja karIe, cAla, taiyAra thA ane e ghoDAone dharamAM nAkhI ratha joDI lAva. banne jaNA rathamAM besI azvaparIkSA mATe bahAra nIkaLyA. citta sArathie rathane pUrapATa hAMkI mU, bahu dUra jaI pahoMcyA. rAjA te thAkI gayo ane garamI tathA ghaLathI gabharAyo. eNe rathane pAcho vaLAvyo. catura ane samayajJa citte vizrAMti mATe teja bagIce pasaMda karyo jyAM tenA guru kazI muni UtaryA hatA, bagIcAmAM pahoMcI gheDA choDyA, temane cAre nAkhyo ane banne jaNa thAka khAvA beThA. evAmAM rAjA paesIne kAne kezI munine ghera avAja athaDAyo. rAjA baDabaDyoH A muMDake ahIM ATale che. thAka khAvA AvyA chIe to paNa sukhe nirAMte besavA dete nathI, A te AvaDe meTo ghATa zene? citte ghaNuM ja namratAthI pitAnA priya rAjAne munine paricaya karAvyuM ane temanI vidvattAnI theDI prazaMsA paNa karI. saraLa svabhAvI rAjA munine maLavA utsuka thaye ane banne jaNa-rAjA ane amAtya-munizrI pAse pahoMcyA. sajAe AtmA janmAMtara ane puNya pApa saMbaMdhenI pitAnI jijJAsA muni samakSa raju karI ane kahyuM: he zramaNAyuSmana ! meM AtmA vagere tatvone zodhavA prApta karavA ghaNA ghaNA prayogo karI joyA chatAM atyArasudhImAM huM e prayogamAM aphaLa nIvaDyo chuM ane atyArasudhInA mArA jAtajAtanA e prayogo uparathI huM evA nirNaya upara Avyo chuM ke AtmA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 nathI, janmAMtara nathI ane puNya pApa paNa nathI. A saMbaMdhe Apa kAi navA prayAga batAve vA ApanA vicAre prakaTa karazA tA kRpA thaze. zrI kezI muni rAjAnI jijJAsA ane AtmAnI zodha mATenI tAlAvelI kharAbara samajI gayA. rAjAe raju karelI sApha sApha vAtA dvArA munirAje tenA mAnasanI sthiti jANI, 'A rAjA gatAnugatika nathI' 'hA jI hA bhaNe evA nathI' paNa zuddha parIkSA dvArA-vizuddha prayAgAdvArA vastutatvane zodhanArA-samajanArA sAcA grAhaka che, kharA jijJAsu che, e bAbatanI munirAjane pAkI khAtrI thai. vaLI, rAjA upara krUratAnA vA adhArmikatAne je Arepa che te AreApa mAtra che, dRSTabhedanuM pariNAma che. jema koI zeAdhaka, potAnA jIvananI zuddhi mATe vA pete svIkArelA mArganI parIkSAdvArA pAkI khAtrI karavA mATe aneka prayegA kare--pAtA upara ke khIjA upara aneka kriyAe kare, evA kAi paNa zeAdhaka, gatAnugatika leAkeAnI najaramAM dhUtI vA krUra ja lekhAvAne, tema A rAjA krUra lekhAye che evA abhiprAya munirAje rAjA mATe khAMdhyeA. rAjAe AtmAnI zodha mATe je je prayogA karelA te badhA munirAje sAvadhAnatAthI sAMbhaLyA. te pratyeka prayAga pAchaLa rAjAnI prakhara tarkazaktinuM baLa hatuM te paNa temanA samajavAmAM AvyuM. munirAje rAjAne kahyuMH paesI ! teM zrama to khUba karyo che paNa tArA e zrama zarUAtathI ja viparItatA bhaNI janArA hAi tane temAM saMtASa ke zAMti na maLe e banavA jevuM che. rAjAnA prayAge saMbaMdhe carco karatAM kayA prayAgamAM kyAM kayA doSa hatA e hakIkata munirAje spaSTa kahI batAvI ane chevaTe kahyuM ke, paesI ! je vRkSa nIce ApaNe beThA chIe tenAM pAMdaDAM kANu Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ halAve che ? uDIne ApaNA tarapha AvatI A dhULa keNa uDADe che ? zuM che te pAMdaDAM halAvanArane vA dhULa uDADanArane joI zake che? paesI bolyoH mahArAja ! halAvanAra te pavana che, paNa huM tene joI zakato nathI. muni bolyAH esI ! pavana to rU5 rasa gaMdha sparza ane zabdavALe che chatAM ApaNe tene narI AMkhe joI zakatA nathI, te rUpa rasa gaMdha sparza ane zabdathI para rahelA AkAra vinAnA evA amUrta AtmAne ApaNe narI AMkhe zI rIte nihALI zakIe ? AtmA AMkhane vA bIjI koI ikiyane viSaya nathI, mATe tene zodhavA teM karelA bhautika prayoga taddana nakAmA nIvaDe e banavAjoga che; e to eka mAtra anubhavano ja viSaya che. hA, e kharuM ke, teM je prayogo pelA coranA zarIra upara karyA teja prayoga tArA potAnA zarIra upara ajamAvyA hatA te kadAca tane AtmAnI pratIti thAta kharI. haju kAMI vakhata vItye nathI. tuM eja prayoga tArI pitAnI jAta upara-tArI Idriyo, mana, zarIra ane saMkalpo upara ajamAvIza te tane "AtmA che" evI khAtrI thayA vinA nahi rahe. paesI ! AtmAnI pUrNatayA pratIti thAya e mATe huM paNa mArI jAta upara ghaNuM ghaNuM AkarA prayogo ajamAvI rahyuM chuM, tethI mane AtmAnI pratIti to che, paNa haju tenI pUrNatayA pratIti- AtmAne pUrNa sAkSAtkAra-bIjA ghaNA AkarA prayogonI rAha jue che. e badhA AkarAmAM AkarA pragonI kaseTImAMthI azuddha rIte pasAra thaI zakIza to ja huM pUrNa AtmAne anubhavI zakIza. paesI ! AtmAno anubhava meLavavA ane tene sarva prakAre sAkSAtkAra pAmavA tAre aMtarmukha thavuM paDaze. rUpa rasa gaMdha sparza ane zabdajanya sukhane meLavavA mana ane Ikiye je doDAdoDI karI rahyAM che temane tAre saMyamamAM rAkhavAM paDaze; A sthULa zarIra sukha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAme, te karamAI na jAya, te mATe tuM je hajAre prayatna sevI rahyA che ane e prayatno mATe hajAre mAnavonI zaktine upayoga karI rahyuM che te badhuM tAre jatuM karavuM paDaze. Atmasukha AtmAdvArAja vedI zakAya che. AtmA pitAnA ja sukhathI saMtuSTa che. "Amanthava gAmanA tujhaH " e siddhAMtane tAre jIvanavyavahAramAM sAvadhAnIthI Acaro joize. kharuM kahuM to ApaNe badhA zarIra, ikiya, mana ane saMkahipothI upajatAM sukhamAM saMtoSa meLavI ane teja sukhane parama sukha mAnI tenI pAchaLa paDayA chIe ane te mithyA prayAsane lIdhe ja Atmasukhane svAda cAkhI zakatA nathI. jema eka vyApArI vyApAra arthe dezAMtaramAM jAya. te evI moTI AzA rAkhe ke huM lakSAdhipati thAuM. rastAmAM jatAM tene eka nidhAna maLI jAya ane temAMthI te mAtra hajAra mudrA pAmI pAcho vaLe ane te dvArA ja saMtuSTa thaI jematema jIvananirvAha kare. tene bIjo vyApArI samajaNa Ape ke, bhAI ! A hajAra mudrAne bIjA vyApAramAM rokI temAMthI dasagaNuM ke zataguNa bIjI mudrA kamA, paNa te sAhasa vinAno ema karatAM bhaya pAme che ane maLelI hajAra mudrA kyAMka cAlI jAya to pachI zuM thAya ? ema samajI sAhasa karavA samartha thato nathI. pite aneka sAhasikone e rIte lakSAdhipati thaelA najare pratyakSa jue che chatAM tene pUrvagraha chUTatuM nathI, tema ApaNe paNuM zarIra Ikiya mana ane saMkalpathI ja thatAM sukhomAM sapaDAyA chIe, tethI e sukhane cheDI vA e sukha upara aMkuza mukI aMtamukha thai zakatA nathI. pUrvagrahaja sukha cheDatAM ApaNe ApaNuM jAtane azaraNa duHkhI ane kaSTamaya thaI gaelI kapIe chIe. paesI ! jyAM sudhI ApaNe ApaNA pUrvagrahano e graMthi bhedIne AgaLa na vadhIe tyAM sudhI AtmAnA anubhava mATenA ApaNuM sarva prayAso naya phAMphAM che. sAhasa karyA vinA chUTake ja Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. ahIM te "mAthA sATe mAla che." "mahIM paDyA te mahAsukha mANe" e ja nyAya che. mATe tAre have A ja prayoga karavAnuM rahyuM ane huM tArI jijJAsA ane AtmAnubhava saMbaMdhI tAlAvelIthI jANuM zakuM chuM ke e prayogane aMte vijaya tAreja che. paesI ! e prayoga to ghaNA loko kare che paNa temAMnA keTalAka to sAdhanomAM ja aTakI paDe che, keTalAka bAhya pravRttimAM ja phasAI jAya che, keTalAka narI pratiSThAmAM ja paTakAI jAya che, mATe tAre e prayoga karatAM barAbara viveka-sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. sAMbhaLa, kaI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSka jJAnamAM kaI bAhya kriyAmAM rAcatA aMtabheda na kAMI. " baMdha mekSa che kalpanA bhAkhe vANI mAMhi vate mahAvezamAM zuSkajJAnI te AMhi. " vairAgyAdi saphaLa to je saha AtamajJAna temaja AtamajJAnanI prAptitaNuM nidAna." tyAga virAga na cittamAM thAya ne tene jJAna aTake tyAga virAgamAM te bhUle nijabhAna." jyAM jyAM je je gya che tahAM samajavuM teha tyAM tyAM te te Acare AtmAthI jana eha." " hoya mumukSu jIva te samaje eha vicAra heya matArthI jIva te avaLo le nirdhAra. " " bAhya tyAga paNa jJAna nahIM te mAne guru satya athavA nijakuLadharmanA te gurumAM ja mamatva. " tAta esI ! tAre ekaDe ekathI zarU karavAnuM che, gabharAvAnuM kazuM kAraNa nathI. te atyArasudhImAM IdriyanA mananA ane saMkalpanA je ghaDA pUrapATa doDAvyA che ane te arthe koInA paNa sukhanI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paravA karI nathI te barAbara nathI karyuM. have tAre e gheDAne aMkuzamAM lAvavA paDaze. sarvathA ISTa to e che ke e gheDAone vega taddana baMdha ja thaI jAya; paNa e ekadama te na ja bane te huM mArA anubhavathI samajuM chuM, mATe ja tane e pravRtti krama pUrvaka karavAnI sUcanA karuM chuM: prathama te tAre tArA pUrvagraha dhIre dhIre cheDavA, ahiMsAsarvaprANiprema-vRtti keLavavI, e mATe prathama to tAre tArI nikaTa vasatA mAnavIonAM sukhaduHkha jANavA prayatna karo ane emanA jIvanavikAsane saMdhanArAM e duHkhe maTADavA mATe akhinnapaNe bharacaka udyama sevako tathA e mATe tAre tArI potAnI jAtano bhega Apa paDe te paNa jarUra Apa. eka ja vAra tuM e rIte tArI jAtane bhega ApIza tyAre tane jarUra AtmAnI jhAMkhI thavAnI e khAtrIthI mAna ane pachI jema jema e tAre Apaga vadhato jaze tema tema tane tArA AtmAne lagatA prayAsamAM vadhu ne vadhu saphaLatA maLaze. zrI kezI munirAje je kAMI kahyuM te badhuM rAjA paesIe dhyAnapUrvaka-ghaNI ja sAvadhAnatAthI-sAMbhaLyuM-avadhAryuM ane tenuM manana karI te gheraNe jIvanane akhataro karavAne tene UmaLako paNa thaI AvyA. rAjAne tenI saraLa prakRti ane AtmArtha saMbaMdhI tAlAvelIne lIdhe e badhuM taddana navuM chatAM ajamAvavA jevuM to lAgyuM ja. pachI te teNe "seve saddaguru caraNane tyAgI daI nija pakSa pAme te paramArthane nija padane le lakSa. " " pratyakSa sagugathI svaccheda te rokAya anya upAya karyA thakI prAye bamaNuM thAya. " " mAnAdika zatru mahA nija chede na marAyA jAtAM saddaguru zaraNamAM alpaprayAse jAya." Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pakta bhAvane lakSyamAM rAkhI rAjAe sAdhanA zaru karI ane gururAjanA kahevA pramANe potAnI jAta upara ja akhatare zaru karyo. sAdhanAne maMgaLamaya karavA mATe prathama te rAjA paesIe pitAnA gurudeva kezI munine kSamA ApavA mATe prArtho. rAjAe bharasabhAmAM jaNAvyuM ke, A pavitra munirAjano meM ghaNe avinaya karyo che te badala te mahAtmA mane kSamA karavA kRpA kare e mArI temane namra vinaMti che. pachI to rAjAe potAnI sarva saMpattinA cAre sarakhA bhAga ryA, jemAMno eka bhAga mAtra teNe dAna mATe ja yojyo ane dAnadharmane-dAnapAramitAne-keLavato rAjA pitAnI sAdhanAmAM layalIna rahevA lAgyA. have te eTalo badhe sAdhanAmaya banavA lAgyo ke, tene potAnI priya rANInI paNa bhegasAdhana tarIkenI vismRti thavA lAgI, eTaluM ja nahi paNa rANIe rAjAne viSa ApyuM ane te rAjAnI jANamAM AvyuM chatAM tenuM eka saMvADuM paNa na pharakyuM. tene potAnA dehanI eTalI badhI vikRti thaI gaI ke dehane nAza karanArI rANuM mATe tene manamAM kazuM ja na ugyuM-te taddana svastha rahyA ane "mAtmaceva mAtAnA 9:" nI paristhiti lagabhaga pahoMcuM pahoMcuM thatAM sUryAbha-sUrya jevI jhagArA mAratI divya--sthitine pAmyo ane chevaTe videha thaI jyotamAM tanI dazAne te anubhavaze. gatAnagatikatA, aMdhazraddhA, parIkSaNazaktine virodha vA abhAva, navA navA prayogone vivekapUrvaka kheDavAnuM sAhasa na hovuM, pUrvagrahano atyadhika pakSapAta, eka jAtanI viveka vinAnI sthiticustatA, jijJAsA ja na thavI, tarkazaktine durupayoga, ADaMbarapriyatA, muMjha ja zrI kezI munirAja ane rAjA paesInA saMvAdamAM meM je navanIta joyuM che te ahIM jaNAveluM che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNane dabAvI devAnI vRtti, zAMta karavA mATe muMjhavaNane prakaTa karavAnI azakti vA prakaTa karatAM koI jAtanA bhayanI AzaMkA ItyAdi aneka duguNa mumukSu jijJAsunA jIvanavikAsano saMhAra kare che. kathAnAyaka esImAM A duguNa na hovAthI ja te videha sthitine pAme che e ApaNe dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. A kathAmAMthI saMpradAyabaddha jijJAsuo je kAMI meLavaze tenAthI temane vikAsa ja thavAne e AzAthI viramuM chuM. [eka vilakSaNa samAnatA ] bauddha paraMparA ane jaina paraMparA e bannenuM eka nAma zramaNaparaMparA che. te bannemAM ane prakAranI samAnatAo rahelI che. zabdaracanAnI, bhAvasaMkalanAnI, zramaNanA AcArabaMdhAraNanI vA keTalIka khAsa khAsa zabdanI samAnatAo uparAMta AkhAM AkhAM AkhyAnanI samAnatA paNa maLI Ave che. je AkhyAna-A esInuM AkhyAna vAcakanI dRSTi samakSa che te AkhuM AkhyAna jevuM ne tevuM ja bauddha paraMparAnA "dIghanikAya" nAmanA suttapiTaka graMthamAM pAyAsisuttanA mathALA nIce noMdheluM che. pasInA A AkhyAnamAM mukhya nAyaka paesI che tyAre baddha AkhyAnamAM nAyaka pAyAsI che. upadeSTA tyAM kumArakAzyapa che tyAre ahIM kezIkumAra che. banne upadeSTA pAMcase bhikSuonA adhiSThAtA che ane upadezanuM sthAna bane sthaLe zetaviyA-setavyA nagarI che. kalyANamitra ahIM citta che tyAre tyAM khatta che. prayvya sthAne-paraloka nathI, koI papAtika sattA nathI ane sukRta duSkRtarUpa karmonuM phala nathI-e badhAM bannemAM samAna che. A praSTa saMbaMdhe je je prativacane ane temane lagatI yuktiprayuktio AvI che te badhIya bannemAM lagabhaga samAna che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pelA kebeja dezanA ghoDAnI hakIkata je ahIMnA AkhyAnamAM che te pAyAsInI kathAmAM nathI jaNAtI ane pIesInuM je bhAvi vRttAMta A AkhyAnamAM pUrvamAM nedheluM che te pAyAsIna AkhyAnamAM krama pramANe chevaTe jaNAveluM che. taduparAMta sUryAbhadeve karelI nATayaracanA ane bIjI vidhio te pAyAsInA AkhyAnamAMthI nIkaLI gaI che. A rIte thoDe ghaNe pheraphAra chatAM mULa vatu banne AkhyAnamAM barAbara sacavAelI che e vivAda vinAnuM che. A uparathI A AkhyAnanI aitihAsika kiMmata ghaNuM vadhI jAya che. A ane bhinnabhinna paraMparAo paNa kevI rIte samAnatAnA pravAhamAM vahI rahI che te paNa jaNAI Ave che. rAjA pAsenajita ane paesI vA pAyAsI e banne eka nathI e vastu koI na bhUle. banne AkhyAnanAM pAtro ane sthaLa vizenI savistara aitihAsika mAhitI ApavI jarUrI che paNa ahIM to je keTalAka mahattvanA muddAo jhure che te vAcakenI jANa mATe noMdhI dauM chuM. 1. sUtranuM mULa nAma rAyapAseNaIya che ke rAyapaesiya che ? prathama nAma kabUla rAkhIe to temAM rAjA prasenajitano saMbaMdha mAluma paDe che ane bIjuM svIkArIe te temAM rAjA paesIne saMbaMdha jaNAya che ane hAla je sthitie satra upalabdha che temAM che paNa pasIne saMbaMdha. TIkAkAra (zrI malayagiri-AcArya hemacaMdranA samasamI) mULa nAma sAthe rAjA paesIno saMbaMdha vyakta kare che, tyAre TIkAkAranI pUrve thaelA AcAryo rAjA prasenajitane saMbaMdha jaNAve che. 2. aMga-AgamAM aneka sthaLe bAra aMgonAM nAme te jaNavelAM che paNa bAra upAMganAM nAme kaI mULa- aMga sUtramAM jaNAvelAM che kharAM ? upAMgenI yojanAnA itihAsa mATe A prazna avazya vicAraNIya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 3. saMpradAyanI mAnyatA pramANe A sUtra bIjA aMganuM upAMga kahevAya che, paNa tenI upapatti ghaTI zakatI nathI athavA je upapattithI A sUtrane bIjA aMganuM upAMga TharAvAya che te ja upapatti A sUtrane prathama ke tRtIya aMganA upAMga tarIke gaNAvavA pUratI che; mATe A bAbata paNa vizeSa gaSavA yogya che. A badhI bAbato vize bhagavatI sUtranA bIjA bhAganA TipaNamAM meM thoDI ghaNI carcA karelI che te joI javAnI bhalAmaNa che. A sUtra saMbaMdhe A uparAMta bIjA paNa aneka prakano uddabhave che paNa sthaLa ane samayanA saMkocathI te badhAne saMkelI levA jagyA che. A anuvAda karavAmAM meM Agamedaya samitivALI saTIka mudrita pratine upayoga karyo che. uparAMta pATaNanI traNa pratieka mULanI, eka TIkAnI ane eka TabAnI tathA bhAvanagaranI eka mULanI ane eka TabbAvALI ema badhI maLIne lakhelI pAMca prationo paNa Azraya lIdhe che. lakhelI pAMce prati lagabhaga 400-500 varSa jeTalI prAcIna hatI e, te te pratiomAM AvelA chellA UtArAo uparathI jaNAtuM hatuM. pATaNanI pratie ApavA mATe sahadaya munirAjazrI puNyavijayajIne ane bhAvanagaranI pratio ApavA mATe dharmaparAyaNa zeTha kuMvarajIbhAIno huM kRtajJa chuM. samitivALI mudrita prati mATe tenA saMpAdakanuM RNa vyakta karavA sAthe mAre e spaSTapaNe jaNAvavuM joIe ke e mudrita prati rItasara zedhAelI nathI. emAM mULagata pATha ane TIkAgata pratIka pAThemAM paNa saMvAda nathI. TIkAkAra jene pAThAMtara gaNe che te pATha e pratimAM mULamAM bhaLI gayo che ane je mULa pATha che te pAThAMtaramAM caDI gayo che. je loke aitihAsika daSTie ane jijJAsAbuddhie AgamonuM avalokana karavA Icche che temane mATe AvAM saMskaraNe niSphaLa che, eTaluM ja nahi, ghaNIvAra zramajanaka paNa che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 paraMtu ApaNe tyAM AgamanI abhyAsa tattvajijJAsAnI daSTie vA aitihAsika daSTie thAya che ja kyAM ? e te mAtra pUjya dRSTie vaMcAya che eTale AvAM saMskaraNe cAlI zake. AgamonAM zuddha saMskaraNa, mULa pATha, pAThAMtaro, TipaNa, tulanA vagerenI adyatana paddhatidvArA thAya to mArI khAtrI che ke jaina samAjamAM sAMpradAyika kalaha ghaNo ocho thaI jAya; paNa A jJAnapUjAmAM rasa che kone ? jaina Agama bhAratavarSanA mULa itihAsamAM ghaNAM navAM daSTibiMduo ughADI zake ema che, paNa e mUka Agame zuM karI zake ? gUjarAta vidyApIThadvArA je rIte sanmatitakanuM saMpAdana saMzadhana thayuM che te rIteja AgamonAM saMskaraNa kADhavA keI Agamabhaktane, bhagavAna mahAvIranA pUjakane ane temanA ahiMsAtattvanA prazaMsakane mArI namra vinaMti che. TippaNomAM aneka sthaLe bauddha graMtha dIghanikAyane upayoga karyo che, e pustaka bIkAneravALA zrI. amaracaMda bhairavadAna zeThiyA taraphathI mane vAparavA maLe, te mATe temane huM AbhArI thayo chuM. A anuvAdane janma muni zrI choTAlAlajIe karelA prazna vyAkaraNanA anuvAdanI carcAmAMthI thaye che. A anuvAdanA Adya preraka munirAja zrI choTAlAlajIe mane je A taka ApI che te mATe temane huM khAsa RNI chuM ane anuvAdagata doSone sahI levA jijJAsuone namrapaNe sUcavuM chuM. anuvAda sAthe meM yathAmati keTalAMka TippaNe paNa jaDelAM che, te para vAcaka varga jarUra lakSya karaze. praphe vagerenA saMzodhanane bhAra rA.rA. cunIlAla va. zAhe upADa che te mATe teo paNa dhanyavAdAI che. AgAmenA zuddha prakAzana mATe pharIvAra paNa zrI lAdhAjI svAmI pustakAlayane taMtravAhakonuM dhyAna kheMcuM chuM. tIvarI (jodhapura-mAravADa) Aso vadi 7. U becaradAsa jIvarAja dozI. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arham zrI rAyapaseNaiya sutta 1 te kAle te samaye AmalakappA nAme nagarI hatI. e AmalakappA nagarImAM dhana ane dhAnya vagerenI vibhUti paripUrNa hatI, mULathI vasavATa karIne rahenArA ane mahArathI AvIne vaselA evA anne jAtanA leAkeA tyAM prameAdathI rahetA hatA, nagarInI cAre mAjI dUra dUra sudhInI sImADAnI bheAMyara prANa lokoe saMskArelI-keLavelI hatI, e bheAMya upara sekaDA ane hajArA heLA krUratAM rahetAM hatAM, zeraDI, java ane zALanuM vAvetara thatuM hatuM tathA e bheAMyane pANInI nIkA dvArA pANu pAvAmAM AvatuM hatuM, jyAMnA kUkaDA 3 ane sAMDhA eka gAmathI khIje gAma jaI zake evAM pAsepAsenAM ghaNAM gAmA e nagarInI AsapAsa hatAM, aneka baLada, pADAo, gAyeA ane gheTAMo, e nagarInuM pazudhana hatuM, jyAMnAM kaLAmaya AkAravALAM aneka caityeA ane evA ja suMdara-paEtaruNInA -aneka saniveze prekSakAnAM manane AkarSatAM hatAM, AkhIya nagarImAM kAI nahi lAMciyA,pa kAI nahi khUnI, kAi nahi gAMThicA, phAI nahi cAra ane kAI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta nahi daMDapAzika-sonerI TeLIvALe; ethI e nagarI sarva prakAranA upadravathI rahita hatI, nagarImAM rahenArA bhikSuo bhikSAne sArI rIte meLavI zakatA hatA, tyAM rahenArA pratyeka manuSyanA jAnamAlane leza paNa hANa thavAno saMbhava na hatuM tethI te vizvAsapUrvaka sukhathI tyAM rahI zakate, aneka kaTinA kauTuMbika-kaNabI ke tyAM sukhe sukhe rahetA hatA, aneka naTe, nAcanArAo, rAjAnAM guNagAna gAnArAo, male, mudijuddha karanArAo, hasAvanArA vidUSake, kathA karanArAo, kUdanArAo ke taranArAo, rAsa lenArAo ke bhAMDa leke, zubha azubha kahI batAvanArA - tiSika, laMbo-vAMsaDAnI Toca upara khela karanArAo, citranAM pATiyAM hAthamAM rAkhI janamanoraMjana karanArAo, tUNu vagADanArAo ane tuMbanI vINA vagADanArAo, e badhA loke nagarImAM sAre Azraya meLavatA hatA, daMpatIone kIDA karavAnA ramaNIya ArAme, meTA meTA utsava ane meTI meTI ujANuo ujavI zakAya evAM suMdara udyAne, sarasa kUvAo, AMkhane ThAre evAM taLAve, dIghikAo-lAMbI lAMbI manahara vAvaDIo ane kayArA nagarInI zobhAmAM vadhAro karatAM hatAM, nagarInI rakSA karatuM nagarInI pharatuM uMDuM, upara pahoLuM nIce sAMkaDuM evuM khAta hatuM tathA nagarI pharatI uMDI ane upara nIce sarakhI delI vizALa khAI hatI, nagarImAM koI upadravakArI na pesI zake mATe meTAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta meTAM tINa cako, gadAo, musaMDhIo, se jaNAne kacarI nAkhe evI meTI moTI zilAo vagere zastro daravAje daravAje TAMgelAM hatAM, nagarInI pharate dhanuSa je vAMkaDo koTa geLa goLa kAMgarAothI zobhato hato, cekIdArane besavAnI aTArIo keTamAM khUba ucI ucI karavAmAM AvI hatI, keTa tathA nagarInI vaccene mAga10 ATha hAtha pahoLe rAkhele ho, keTanI pioLanA daravAjAomAM nAnA nAnA gaDhe racelA hatA ane e daravAjAo majabUta rIte jaDelA hatA, nagarInA rAjamArgo sArA sArA vibhAgavALA hatA, tyAM vyavahArIAonI moTI vasatI hatI ane hArarojagAranuM te e nagarI meTuM mathaka hatuM, kuMbhAra, sutAra, luhAra vagere zilpakArI lekeno tyAM sukhe nirvAha thato hato, nagarInA keTalAka mArgo siMgoDA11 jevA trikoNa hatA, jyAM traNa ke cAra zerIo bhegI thAya evA keTalAka trika mArgo ane catuSka-ceka mArgo hatA ane jyAM aneka zerIo bhegI thAya evA keTalAya cAcara-catvara mArgo hatA, rAjamArga upara rAjAnI avarajavara khUba rahetI, nagarInA mArgomAM uttama ghaDAo, jhUlatA hAthIo, zaNagArelA ratho, zikharavALI ghumaTadAra pAlakhIo, jhUlatI pAlakhIo ane bIjA aneka vAhananI haraphara ThIka rahetI, tyAMnA jaLAzaye khIlelAM kamaLAthI camakatAM hatAM ane dhoLAM dhoLAM moTAM mahAlaye jANe AbhanA TekArUpa heya evAM aDaga jaNAtAM hatAM. evI e AmalakIpA nagarI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta darzanIya, maneAhara, prAsAdika ane asAdhAraNa sauMdayavALI12 hatI.13 4 2 evI e AmalakappA nagarIthI bahAra izAna khUAmAM khasAlavaNa nAmanu eka caitya14 hatuM. e caitya ghaNA lAMbA kALanu purANuM, pUrva puruSAe gAeluM-vakhANeluM hatuM, chatra, dhajA, ghaMTa, patAkA, lAmahasta15 mArapIMchI ane vedikA vagerethI zaiAbhita hatuM, caityanu bhAMtaLa chANu vagerethI lIMpIne cAkakhu' kareluM ane bhIMtA vagere khaDIthI dhALIne cakacakatI karelI, uttama rakta caMdananA thApAvALu, caMdananA suMdara kaLazaiAthI maMDita hatuM, enA dareka daravAjA upara caMdananA ghaDAvALAM tAraNA bAMdhelAM hatAM, emAM upara nIce suga dhI pANIne chaMTakAva karIne mATI meTI mALAe laTakAvelI hatI, pAMca varNanAM sugaMdhI phulA, kALA agara, uttama kuduru, turukanA 6 uMcA prakArane dhUpa vagere aneka sugaMdhI dhUpeAthI e mahekI raheluM hatuM-jANe ke sugaMdhAne bharelA eraDA ja na hoya? e caityamAM naTa,17 nAcanArAo, jallA, mallA, mauSTikA, viSakA, kUdanArAo, taranArA, jyeAtiSikA, rAsa lenArAe, bhAMDA, kathA karanArAe, citrapaTane khatAvanArAo, tRNu ane tuMvINAne vagADanArAo, bhujagebhAgI zekhI-janA ane magadhA-bhATA vagere rahetA hatA, e caitya ghaNA lekAmAM ane aneka dezeAmAM prakhyAta hatuM, ghaNA AhAtA lAke tyAM Ahuti devA, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapameya sutta pUjA karavA, 18 vaMdana karavA ane namana karavA AvatA, ghaNA leAkeAnu e satkAranuM, sanmAnanuM ane upAsanAnuM sthAna hatuM, kalyANa ane maMgalarUpa evA devatA khuMkhaMdhI caityanI peThe e, vinayapUrNAMka paryupAsavAne ceAgya hatuM, devatAi zaktivALuM, sAcavALuM, sAcA upAye vALu ane hArA yAgAnA bhAge jyAM navedyarUpe dharavAmAM Ave che evA e catyane ghaNA leAkeA AvI AvIne pUjatA-arcatA. vaLI, e caitya, cAre bAju eka meTA vanaDathI gherAeluM hetuM, e vanakhaMDa lIle chama, ThaMDA hima, kayAMya harI kAMtivALA, kyAMya nIlI kAMtivALA, saghana chAyAvALA atyaMta ramaNIya hatA-e vanakhaMDa jotAM jANe ke meghanA samUha ja na hAya evA bhAsa jonArane thatA hatA. OM caityanI cAre bAju patharAelA e paheALA vanakhaMDamAM vacceAvacca eka meDhu uMcu azeAkanu vRkSa hatuM, e paNa AMkhane ThAre evuM, prasannatA pamADanAruM ghaNuM suzAbhita hatuM. e azAkavRkSanI AsapAsa keTalAMya bIjAM tilakanAM, lakucanAM-lavakanAM, chatrageApanAM, zirISanAM, sAdaDanAM, dadhipaNa nAM, leAdaranAM, dhavanAM, caMdananAM, arjunanAM, nIpanAM, kuDajanAM, kadakhanAM, phaeNnasanAM, dADimanAM, zAlanAM, tADanAM, tamAlanAM, priyakanAM, priyaMgunAM, purAtmaka-kuramakanAM, rAjavRkSanAM ane naMdivRkSanAM uttama vRkSe19 AvelAM che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyaparoNIya sutta e badhAMya vRkSe mULa, kaMda, skaMdha-thaDa, chAla, zAkhA, pravAla, patra, puSpa, phaLa ane bIjethI yukta che, e vRkSanAM mULe bheyamAM bahu uMDe pahocelAM, sIdhA ane ekasarakhI rIte goLa e badhAM ugelAM, paheluM mULa, pachI kaMda, pachI thaDa, pachI zAkhA prazAkhA e jAtanI ekasarakhI ugaNI e vRkSAvaLI mAM sacavAelI, emanI zAkhA prazAkhAo cAre kora phelAelI, emanAM meTAM moTAM gALa thaDe nAma vAma jeTalAM gherAvavALAM, e vRkSanAM patre vAyunA doSathI vA anya prakAranI Iti-upadrava-thI nahi kharelAM arthAt emanAM pAMdaDAM evAM ghATAM hatAM ke temAM kayAMya chidra ja na jaNAya, e vRkSanAM pAkAM gharaDAM pAMdaDAM to kharI paDelAM ane tAjAM navAM kUNAM pAMdaDAne lIdhe e, lIlA lIlA kAca jevA epatA, vRkSenI Tace AvelA navA komaLa kisalaye zikharanI jema hatyA karatA, chae RtuomAM e badhAM kaLelAM-kaLIovALAM, pulelAM-pulovALAM, phaLelAM- phaLavALAM, pallavavALAM, gucchAvALAM ane phaLonA bhArathI namelAM rahetAM. e uMcA uMcAM taruo upara daMpatIrUpa sUDA, mera, menA, keyala, keraka, kavi, bhiMgAra, keDalaka, jIvaMjIvaka, naMdImukha, kapila, kapilAkSa, kAraDa, cakavA, kalahaMsa ane sArasa vagere pakSIo Amatema uDatAM, kUjatAM-madhura kalakala karyA karatAM, bhamarA-bhamarIonuM jhuMDa (emanI upara) guMjAravAmAM masta rahetuM. rega vinAnA, kAMTA vagaranA ane madhura rasabhara e Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya sutta taruonI AsapAsa riMgaNa vagerenA nAnA cheDA tathA navamAlikA vagerenA maMDape zebhatA; e badhAM vizeSa unnata taruvara para dhvaja pharakyA karatA. azoka vRkSanI cAre bAju zebhAyamAna e vRkSakuMjamAM kayAMya jALiyAMvALI cerasa vAvIo, kyAMya geLa vA, kyAMya kamaLavAnAM nAnAM nAnAM pikho ane kyAMya pANIthI bharelI lAMbI lAMbI sIdhI nIke vagere aneka jaLAzaye e vRkSaghaTAnI zobhAmAM vaLI vizeSa vadhAre karatAM; jeTalI jAtanI sugaMdha hoya che teTalI badhI e ghaTAmAMthI mahekatI tethI tene leke "gaMdhadhrANi21 kahetA. paghavela, nAgavela, azekavela, caMpakavela, AMbAvela,22 vanavela, vAsaMtIvela, mAdhavIvela, kudavela ane zyAmavela vagere bIjI aneka velIothI e vRkSarAji vIMTaLAelI rahetI, vanarAInA pratyeka vRkSanA mULamAM ke AsapAsa ugelAM DAbha vagere ghAtakatRNe nIMdI nAkhelAM hatAM ane ukta badhI velaDIo phaLaphulothI nitya lacakatI rahetI. e vanarAImAM keTalAya kIDAro, saMgrAmara, gADAMo, goLa ghummaTavALI pAlakhIo, khUlatI pAlakhIo vagere aneka prakAranAM vAhana chUTelAM rahetAM, ane sukhe sukhe javA AvavA mATe ThekaThekANe vicitra prakAranA setuo-pUle garanALAo bAMdhelAM hatAM tathA pharavAravA mATe aneka pAkA suMdara mArgo 3 karelA hatA. ukta vanarAjithI virAjita e uttamattama azekavRkSa upara ratnathI banela, nirmaLa, dedIpyamAna, dekhAvaDAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kalaza, masyA ane darpaNa-e ATha maMgalora laTakAvelAM hatAM. vaLI, vajInA DAMDAvALAM rUperI paTTAvALAM kamaLa jevAM sugaMdhI, kALAM, nIlAM, lAla, pILAM ane dhoLAM cAmare TAMgelAM hatAM; e uparAMta e azaka taru upara bIjAM ghaNAM uparAupara laTakatAM chatre, uparAupara laTakatI dhajAo, ghaMTa ane cAmaranI jeDI, sarvaratnamaya padma, kumuda, nalina, subhaga, saugadhika, puMDarIka, mahApuMDarIka, zatapatra ane sahasapatranA hAthe kheDelA 25 hatA. 4 evA pUjApAtra e azekavRkSanI nIce eka moTI kALI zilApATa hatI. azoka vRkSanA thaDanI lagolaga AvelI e zilApATa uMcAI, laMbAI ane pahoLAImAM pramANasara hatI. jAMbuDA, nIlAM kamaLane Dhagale, marakatamaNi, bIyAnuM vRkSa, AMkhanI kIkI ane taravAranA varNa jevI te kALI zilApATa, AMjaNanAM vRkSe, meghane samUha, nIlAM kamaLa ane baladevanA vastranI mAphaka camakatI hatI tathA bhamarAenuM jhuMDa, AMkhane surame, gaLInI goLIo, pADAnuM zigaDuM-e badhAM karatAMya vadhAre kALI te zilApATa, jenArane kema jANe patharAIne beThelA bhamarAonuM jhuMDa na hoya evo bhAsa karAvatI hatI. ene kALo raMga ghana-ghere hatuM, e kyAMya koThalAnI jema polI na hatI, rUpamAtranAM pratibiMba temAM ArisAnI peThe paDatAM, ghATe siMhAsana jevI AThakhUNe e Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta pATanI badhI mAnunI kAramAM meAtIe jaDelAM hatAM, cAmaDAnuM vastra, rU, mAkhaNa ane AkaDAnuM rU e badhAnI jema enI suvALapa hatI; evI ratnamayara6 ramya zilApATa e azeAkavRkSanI nIce AvelI hatI. 5 A tarapha-- e nagarImAM rAjA seya7 ane rANI dhAriNInuM rAjya hatuM. rAjA seya mahAn himAlaya, mahAna malayagiri, mandarAcala ane mahendra jeve aDaga-aNanama hatA. atyaMta vizuddha-khAnadAna-rAjakula8 rAvala-vaMzanA e rAjA badhAM rAjalakSaNaiAthI vibhUSita hatA, ene bahujanA bahumAna ApatA-pUjatA. sarvaguNasaMpanna kSatriya lAhInA e rAjA sadA mudita rahetA, ene mUrdhAbhiSeka thaelA hatA, enAM mAtApitA vizuddha vazanAM hatAM. e, manuSyanA IMdraseya rAjA sIma kara sImadhara kSemakara kSemadhara hatA e mATe ja janapadmanA pitA jevA hatA; janapadanA pAlaka ane pureAhita, janapadamAM setue29 ane ketu karanAra e rAjA, naravara, puruSapravara, puruSasiMha, puruSavyAghra, puruSAzIviSa, puruSavaraDarIka ane puruSavaraga dhahastI hatA. ra samRddhivALA kAMtie dIpate e seya nrupa prasiddha hatA. bhavanA, zayanA, Asane, cAnA ane vAhane enI pAse vipula-vistIrNa hatAM, enA bhaMDAramAM ghaNuM dhana, suvaNu ane rajata-rUpuM bhareluM hatuM, alAbhanA upAyane karI jANanAra enA rAjyamAM eThavADamAM paNa ghaNAM bhAta 30 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI rAyapaNaIya sutta pANI pheMkI devAmAM AvatAM arthAt lako khAdhepIdhe sukhI hatA. ghaNA dAse, dAsIo, baLade, pADAo, gAye ane gheTAMone e prabhu hatuM, ene yaMtrakaza, annakeza, dhanakoza ane Ayudha keza bharelo rahe, bahu dubaLAone e mitra hato-e e seya rAjA AmalakampA nagarImAM akaMTaka rAjya calAvato hata-enA rAjyamAM kyAMya dukALa, marakI vagere upadrava na hatA, sadA subhikSa raheto ethI enuM rAjyazAsana zivarUpa ane kSemarU5 lekhAtuM. 6 rANI dhAriNuM hAthe page sukumALa hatI, tenI pAMce IdrimAM ke aMgamAM koI prakAranI kheDa na hatI, tenAM aMgapratyaMge sAmudrika lakSaNo, vyaMjane ane guNothI yukta hatAM, vajanamAM ane uMcAImAM te barAbara mApasara33 hatI, dekhAvamAM caMdra jevI priyakara jaNAtI, muDImAM AvI jAya evI tenI pAtaLI kaDa majabUta ane tricalIvALI hatI. pUrNa caMdramukhI e rANI kAnamAM kuMDaLa paheratI, kapele. upara kastUrI lagADatI, enI AkRti, zRMgAra ane veza badhuM cA-sAruM hatuM, belave, cAlave ane have e kuzaLa hatI, vividha ceSTAo, vividha vilA, lalita saMlApa ane yukta upacAra karavAmAM te vizeSa niSNAta hatI. evI e aMge aMge anupama lAvaNya dharatI dhAriNI rANI seya rAjA sAthe anurakta hatI ane tenI sAthe mane nuSyanA zabda, sparza, rasa, rU5, gaMdha e pAMca prakAranA kAmabhegone 5 anubhavatI rahetI hatI. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 7 A tarapha e rAjA rANuMnA rAjyakALamAM gAmegAma pharatA ane sukhe sukhe viharatA zramaNa bhagavAna mahAvIra AmalakampA nagarI tarapha padhAryA, ane nagarIthI bahAra izAnakhUNuM taraphanA aMbAlavaNa caityamAM pUrvavaNita vanakhaMDathI virAjita azoka vRkSanI nIce AvIne UtaryA, tyAM teo yathocita avagraha dhAraNa karI pUrvAbhimukha thaI e kALI zilApATa upara paryakAsane 39 rahI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA. e zramaNa bhagavAna mahAvIra Adikara, tIrthakara, svayaMsaMbuddha, puruSottama, puruSasiMha, puruSavarapuMDarIka, puruSavaragaMdhahastI, abhayadAtA, netradAtA, mArgadarzaka, zaraNadAtA, jIvitadAtA, dvIpasamAna, trANapa, zaraNarUpa, gati-Azraya-rUpa, AdhArarU5, dharmacakane pravartAvanAra, vizuddha jJAna ane dazanathI yukta, chArahita, jina-jaya meLavanAra, jitAvanAra 41 taranAra, tAranAra, muktaka mukAvanAra, buddhi, bAdha ApanAra, sarvajJa, sarvadarzI ane apunarAvartananI ziva5, acala, roga, akSaya avyAbAdha siddhine meLavavAnA abhilASI evA hatA. 8 emanA zarIranI uMcAIjara sAta hAtha, saMsthAna samacorasa ane saMhanana-zarIrano bAMdho-vajI je majabUta hate. zarIranI aMdaranA vAyuo anukULa rahetA, malAzaya kaMka pakSInA malAzaya jevo nIroga, jaThara pArevAnA jaThara jevuM tIvra, mAlavisarjananAM sthAna pakSInAM mala Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI rAyapaseNaIya suta visarjananAM sthAna jevAM nirlipa ane pITha, banne taraphanAM pAMsaLAM tathA uru sujAta hatAM. emane zvAsa sudhI 43 nIrogI uttama mAMsa, chabI udAtta ane prazasta, zarIra nirmaLa ane aMgeaMgamAMthI jharatuM lAvaNya asAdhAraNa hatuM. leDhAnA ghaNanI jevI subaddha snAyuvALI ane zikhara jevI unnata khoparI upara zirebhAga, mAthAnA vALa ghananicita-lagelaga ugelA-vAMkaDiyA jamaNu vAMkavALA suMvALA ane bhamarA jevA kALA, vALa ugavAnI cAmaDI-kezAMtabhUmi -senA jevI camakatI ane dADimanA kula jevI snigdha, chatra jevuM uMcuM uttama uttamAMga-mastaka, ghaNavinAne ekasarakhe ardhacaMdra jevo lalATapaTTa ane pUrNa caMdra samAna mAkAra mukha, sAMbhaLavAmAM saravA pramANayukta banne kAna, mAMsathI bharelA puSTa bane kapala, dhanuSa jevI vAMkaDI kALI AchI bhamare, khIlelAM kamaLa jevAM ekAda dheLA vALavALI44 pAMpaNavALAM bane nayane, garuDanI nAsikA jevI uttuMga lAMbI saraLa nAsikA, paravALA jevA banne heTha, caMpAnI kaLI jevA nirmaLa45 eka zreNIbaddha badhA dAMta, agnithI dhamelA senAnA jevuM rAtuM tALavuM ane jIbha, avasthita-avasthAsUcaka ane avibhakta mathu-dADhI mUMcha, zArdulanI haDapacI jevI mAMsala prazasta haDapacI, pramANasara cAra AMgaLa uMcI uttama zaMkha jevI rUpALI Deka, uttama pADe varAha siMha zArdUla baLada Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 1 3 ane hAthInA khabhA jevA bharAvadAra majabUta khabhA, subaddha sAMdhAvALI suzliSTa sthira puSTa pAMcAmAM susaMsthita nagaranA daravAjA pAchaLa rahelA bhegaLa jevI gALa ane dhaMsarA jevI lAMbI bhujAo, zeSanAga vistArelI phaNA jevA vipula ane uMcA karelA bhegaLa jevA daDha bAhuo, rAtI ke maLa mAMsala ane zubha cihanevALI hatheLI, pAMce AMgaLIo sidhI karatAM jemAM eka paNa kANuM na dekhAya te nichidra prazasta paMje, lohIthI bharelI komaLa pAMca pAMca AMgaLIo, tAMbA jevA rAtA snigdha camakatA nakhe, hatheLImAM caMdra, zaMkha, caka, svastika ane sUryanI jevI rekhAo, pahelI vizALa senAnI pATa jevI ujajavala samatala-eka sarakhI ane zrIvatsanAke cihanathI zebhatI chAtI, hADakAM na dekhAya te mAMsala baraDe, kanakanI kAnti jevI kAntivALuM regarahita nirmaLa sujAta zarIra, saMgata saMnata suMdara ane sujAta paDakhAMo, kAkhanI nIcenA banne bAjunA bhAge barAbara pramANasara ane puSTa, AchI ju sinagdha ane ramaNIya suMvATI-romarAI, mAchalI ane pakSInI kukSi jevI sujAta puSTa kukSi, mAchalInA udara jevuM camakatuM udara, iMdriye badhI nirmaLa. pA jevI vizALa nAbhi, musala darpaNa ane vajAnA madhya jevo madhyabhAga,48 uttama ghoDe ane siMhanI kaTI jevo kaTI bhAga, zreSTha ghoDAnA gupta guhya bhAga je gupta sujAta ane nirupalepa guhya bhAga, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI rAyapaNaIya sutta uttama hAthI jevI malapatI lalita ane vikamavALI gati, hAthInI sUMDha jevA zobhana uruo, DhAMkaNImAM barAbara beThelA mAMsala banne ghUMTaNe, haraNa jevI ruDI vRtta jeghAo, suzliSTa susaMsthita ane bahAra na kaLAya tevI zuMTIo, kAcabAnA caraNa jevA supratiSThita unnata cAru caraNe, nAnI moTI chatAM paganI AMgaLIo susaMhata ane kamaLa, paganA nakhe rAtA ane camakatA, taLiyAM rAtAM kamaLanA patra jevAM sukomaLa ane mRdu, pagamAM parvata nagara magara sAgara caka vagerenI jevI uttama rekhAo, viziSTa rUpa jAjavalyamAna agni, camakatI vIjaLI, ane taruNa sUryanI jevuM ugra teja tathA aMgamAM uttama puruSanAM aMgamAM hoya evAM eka hajAra ATha sulakSaNaH 49 zramaNa bhagavAna mahAvIra zarIre evA prakAranA hatA. 9 svabhAve zramaNabhagavAna mahAvIra anAsava-Asava50 vinAnA-sAmAjika vA AdhyAtmika dUSaNa jethI utpanna thAya tevI pravRtti vinAnA, mamatArahita, akicana -ecchika garIbIne varelA-aparigrahI, saMsAranA strota-pravAha-nahi vahenArA, Asakti viSayAnurAga dveSa ane ajJAnathI para rahelA, nigraMtha pravacananA upadezaka, zramaNa zAstAonA nAyaka-temanA vyavasthApaka zramaNonA adhipati, zramaNachaMdamAM parivartana karanArapara -kAnti karanAra, buddhine chAje evA covIza atizayothI53 saMpanna hatA. vacananA pAMtrIza guNethI54 saMyukta evA zramaNa bhagavAna mahAvIra je vakhate AmalakIpA nagarImAM AvyA te vakhate Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 1 5 temanI sAthe AkAzagata dharmacaka AkAzagata55 chatra AkAzagata zveta cAmaro, pAdapITha sahita AkAzasphaTikamayasvaccha-siMhAsana ane AgaLa kheMcAte dharmadhvaja e badhuM hatuM tathA cauda hajAra zramaNe pa-sAdhue ane chatrIza hajAra zramaNuo sAthe saMparivarelA zramaNa bhagavAna mahAvIra pharatA pharatA tyAM AvyA hatA. 10 je vakhate zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM AvyA te vakhate AmalakIpA nagarImAM TheraThera-tarabheTAmAM trikamAM cokamAM cAcaramAM caturmamAM-cekaThAmAM-rAjamArgamAM ane zerIomAM-jyAM sAMbhaLe tyAM ghaNA leke58 paraspara ema kahetA hatA ke he devAnupriye ! AkAzagata chatra vagere sAthe saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavAna mahAvIra ahIM AvyA che te tevA prakAranA arahaMta bhagavaMtenAM mAtra nAmegetra paNa kAne paDe toya mATe lAbha che, to pachI temanI sAme javAne temane vAMdavAne namavAne temanI pAse jaI keTalAka khulAsA pUchavAne ane temanI pAsanA-sevA karavAne prasaMga maLe te te je lAbha thAya te mATe kahevuM ja zuM? 11 Arya puruSanuM eka paNa dhArmika suvacana kAne paDe te paNa te zreyarUpa che te pachI temanI pAse jaI vipula artha-ghaNI hakIkata jANavAne prasaMga sAMpaDe te tethI je zreya thAya te mATe kahevuM ja zuM? 12 to he devAnupriye! ApaNe jaIe ane zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAMdIe namIe satkArIe sanmAnIe Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI rAyapaNaIya sutta ane kalyANarU5 maMgaLamaya divya caityanI peThe temanI paryupAsanA karIe te e, ApaNe mATe A bhava parabhava ane janma janmAMtaramAM hitarUpa thaze, sukharUpa ane niHzreyasarUpa nIvaDaze. 13 Ama vicArIne ghaNA u59 ugraputre bhege bhegaputro rAja kSatriye brAhmaNe bhaTe dho prazAstAo malakio licchaviputre licchavio ane bIjA ghaNu mAMDalika rAjAo yuvarAje rAjamAnya puruSa maDaMbAdhipo koTuMbika-kaNabIo Ibhya zreSThio senApatio sAthevAha vagere aneka leke jyAM bhagavAna UtaryA hatA tyAM javA nIkaLyA. 14 emAMnA keTalAka zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAMdavAnI-namavAnI vRttivALA hatA, keTalAka mAtra bhagavAnane jovAnA Icchuka hatA, keTalAka to "bhagavAna kevA heya " e jAtanA kutUhalathI javA prerAyA hatA, keTalAkane arthavinizcaya-khulAsA meLavavA hatA, keTalAkane ema hatuM ke tyAM jaIzuM te azrutapUrva sAMbhaLazuM ane je sAMbhaLyuM che te saMbaMdhI zaMkAo dUra karazuM, keTalAke ema dhAreluM ke ApaNe te bhagavAnanI pAse sarva prakAre muMDabhAva dhAraNa karI agAra--ghara choDI anagAra thazuM, keTalAke e saMkalpa karelo ke ApaNe pAMca aNuvratavALe ane sAta zikSAvratavALe ema bAra prakArane gRhidharma svIkArazuM, keTalAka te mAtra jinabhaktinA rAgathI prerAyA hatA ane keTalAka gatAnugatika hatA arthAt teo ema samajelA ke A Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta badhA jAya che tyAre ApaNe paNa javuM e ziSTatA che- gya che ema judI judI vRttivALA teo badhA bhagavAnanI pAse javA nIkaLyA. 15 zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse janArA e badhA nhAelA, temaNe balikarma kareluM, tilaka vagere lagADelAM, mAthe Deke mALAe nAkhelI, hAra arpahAra traNasare hAra laTakatAM jhumaNAM kaTisUtra-kaNadore vagere AbharaNe paherelAM ane suMdara vastro sajelAM tathA zarIre caMdana lagADeluM, eo keTalAka gheDe caDelA, keTalAka hAthI upara beThelA, ratha upara caDelA, ghummaTavALI pAlakhImAM beThelA, ane khUlatI pAlakhImAM AvelA hatA; vaLI meTA janasamudAyathI viMTAelA keTalAka mAtra page cAlIne jatA hatA. e badhA janArAono avAja eTale badhe thato hato ke jANe kaI khaLabhaLelo mahAsamudra gAjato na hoya. 16 AmalakapA nagarIthI bahAra IzAna khUNAmAM AvelA aMbAlavaNa caityamAM e badhA jaI pahoMcyA. tyAM chatra vagere tIrthaMkaranA atize jemAM teo potapitAnAM pAna vAhana UbhAM rAkhI UtarI paDayA-cAne cheDI nAkhyAM, vAhane caravA chUTAM mUkI dIdho ane eo bhagavAnanI pAse AvI pahoMcyA, temane traNa pradakSiNa dIdhI, vaMdanA karI namaskAra karyo ane bhagavAnanI zuzruSA karatA teo bahu dUra nahi tema bahu najIka nahi e rIte hAtha joDIne temanI sAme vinayapUrvaka beThA. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI rAyapaseNaIya sutta AmalakampAme rAjA seya ane rANI dhAriNI paNa e badhAMnI sAthe zramaNa bhagavAna mahAvIranI sevAmAM joDAyAM hatAM. 17 AmalakAgyAnA rAjA seya, rANI dhAriNI ane tyAMnA janasamudAyane uddezIne zramaNagaNamAM parivartana karanAra zramaNa bhagavAna mahAvIre pitAnI dharmasaMzodhaka vANI saMbhaLAvI. temaNe kahyuM ke (1) " je manuSya durbuddhithI prerAIne pApakarmo karI te dvArA dhana pedA kare che teo A virATa vizvane duHkhanA UMDA khADAmAM dhakele che ane pote paNa satata taraphaDiyAM mAratAM mAratAM jharI khurIne upaDI jAya che-chevaTe leza paNa zAMti pAmatA nathI. A saMsAramAM zAMti paNa che ane azAMti paNa che. zAMti ke azAMti meLavavI mAnavInA potAnA hAthanIja vAta che. manuSyamAM tRSNavRtti vizeSa baLavAna che tene lIdhe e sukhaduHkhanuM kharuM svarUpa samajI zakato nathI, ulaTuM duHkhane sukha samaje che ane sukhane duHkha samaje che. e tRSNAvRttinI prabaLa baLavattAne ja lIdhe kodha vadhe che, mUDhatA vyApe che ane manuSya pitAnuM- pitAnA svarUpanuM-patAnA kartavyanuM bhAna bhUlI jAya che eTale Akhara te mAnava maTI dAnavI vRtti upara AvI jAya che. Ama thavAthI manuSyanI paraspara hitakAriNI baMdhutAnI vRtti zithila thAya che, tethI anya anya vairavRtti pedA thaI sarvatra azAMti upajAve che. zuM manuSya, pazu ke pakSIo vA A sthAvara jagata e badhuM e dhakha Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 19 dhakhatI azAMtimAM homAya che, mATe ja dhana pedA karanArA lekee paraspara baMdhutAnI vRttine nAza na thAya te tarapha vizeSa lakSya rAkhI pitapotAne vyavahAra karavo ghaTe. anyathA koInuM zreya thavAnuM nathI. mAtra dhana pedA karanAro A vicAra bhAgyeja kare che ke tenI dhanatRSNAnI AgamAM Aja sudhImAM keTalAM mAnavI hemAyAM, keTalAM pazuo ane pakSI baLIne khAkha thaI gayAM, keTalAM kaTi vRkSe kapAyAM, keTalAM badhAM svaccha pANIne homa thaI gaye, keTalI badhI svaracha havAne bagAve nAkhI tene vinAza thayo ane vinAza pAmatI keTalI Age keTakeTalAne bALI nAkhyAM. dhana pedA karavAnI A rItanuM ja nAma dubuddhi che-ghora hiMsA che-paraspara baMdhutAnI vRtti zithila thavI e dAnavI vRttinuM mukhya lakSaNa che. e dharmanI, puNyanI, sukhanI ane prANI mAtranI nAzaka che e bhUlavuM na joIe. kriyAkAMDanuM hADapiMjara e vizuddha dharma nathI paNa te hADapiMjaramAM paraspara badhutApa ahiMsAvRttino prANa saMcAra eja zuddha dharmane pAce che, mATeja Arya puruSoe eka ahiMsAne parama dharma kahe che. (2) "vilAsI manuSya ema mAnatA hoya ke mAruM zaraNa te dhana che, mAre paraspara baMdhutAnI vRtti keLavavAnI zI jarUra che? te ema mAnatA e mUDha khAMDa khAya che. mAtra dhana hovAne lIdhe AjasudhImAM keInuM trANa thayuM nathI ane have pachI thaze paNa nahi. A leka ke paralokamAM teja sukhI thaze ke jenAmAM vyApaka bhrAtRbhAvanI ti prakaTI hoya ane jene badhe vyavahAra e vyApaka Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI rAyapaseNaIya sutta bhrAtRbhAva uparaja cAlate heya. (3) "tRSNanuM cakra eTaluM badhuM prabaLa che ke manuSya tenAthI zIghra chUTe thaI zakatuM nathI-IcchA chatAM pitAnA vyavahAramAM vivekapUrvaka rahI zakavAmAM zithilatA AvyA kare che, Ama chatAM mumukSu janee gabharAvAnuM nathI ja, teoe to vAraMvAra prabaLa prayatna karyo karavAno che ane tRNAnI pravRttionA pAzamAM na phasAtAM AtmasaMzodhananA prayatnamAM macyAja rahevAnuM che. (4) "juo-je A pramANe ahIM beThelA che teo tRSNanA cakathI chUTavA mATeja zrama karI rahyA che. tame ema na samajatA ke zramaNane mAtra veza paheravAthI zramaNa thaI javAya che. A te eka prakAranI zALA che. jema tame nizALamAM jaIne aMkajJAna vagere vidyAo zikho che tema A mArI zALAnA zramaNa vidyArthIo tRSNane cakane chedavAnI vidyA zikhI rahyA che, teo e mATe sabaLa prayatna kare che, chatAMya tRSNAnAM navAM navAM rUpa temane vAraMvAra satAve che jethI temAM paNa bhAre asamaMjasatA phelAI rahe che, Ama chatAMya temane kahuM chuM ke teoe mumukSAvRttino eka choTe bAkI hoya tyAMsudhI jarAyA gabharAvAnuM nathI, paNa AraMbhelA prayatnamAMja dinapratidina zithilatA chaDI savizeSa ugra banavAnuM che. keI tame kaheze ke zramaNa thayA pachI vaLI tRSNA zAnI? to mAre jaNAvavuM joIe ke tRSNA kAMI dhananI, strInI ke putranI ja hoya che ema nathI, e to aneka svAMga karIne prANI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 21 mAtrane satAvyA kare che. zramaNee dhana mUkayuM, strI ane vahAlAM mAtapitA choDyAM chatAM teomAM vezanI, upakaraNanI, khAvApIvAnI, celAcArInI, gurunI, upAsakanI, vAcanAnI, vezamAM paNa amuka ja prakAranA vezanI ane sauthI moTAmAM moTI hAnikAraka tRNuM meTA thavAnI-meTA kahevarAvavAnI che. tRSNAnAM A rAkSasI svarUpa A zramaNone paNa ghaDIe paLe naDayA ja kare che-veza ane upakaraNonI tRNAmAMthI bacavA nagnabhAva dhAraNa karavA jatAM tenI ja eka tRSNA baMdhAI gaI, khAvApIvAnI jALamAMthI bacavA anazanavrato AdaratAM temAM ja phasAI javA jevuM thayuM, manane ThekANe lAvavA bhayaMkara ugra tape, ghera dehadaMDane ane kezaluMcana vagere gherAtighora bAhya kaSTo karavA jatAM temAMja TevAI rasalIna thavA jevuM thayuM ? Ama aneka ugra upacAro cAlu chatAMya haju A zramaNe ThekANe AvatA nathI, tema chatAMya mArI zraddhA che--mAre acaLa vizvAsa che ke prabaLa prayatnanI sAme tRSNa eka kSaNa paNa TakI zakavAnI nathI. mArA pitAnA jAti anubhavathI kahuM chuM ke tame paNa tRNAnI sAme moracA mAMDaze to jarUra tene chedIne vijaya varavAnA ja. (5) "ghera sonA rUpAnA kelAsa parvata jevaDA asaMkhya pahADe hoya te paNa e duHkhada tRSNa zamatI nathI-e te AkAza jevI amApa che. enuM zamana te vivekapUrvaka rahevAmAM che ane te pramANe pitA potAnA sarva vyavahAra calAvavAmAM che. " sava sukhakara bhrAtRbhAvane pharIvAra yAda devarAvI bhAgavAne potAnI dezanA pUrI karI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI rAyapAseNIya sutta AmalakampAne e janasamudAya bhagavAnanI ukta dezanA sAMbhaLIne vizeSa pramudita thaze ane "bhagavAne nigraMtha pravacana ThIka kahI batAvyuM che" "e ke IzramaNa ke brAhmaNa nathI je A prakAranI dharmadezanA karI zake ema kahetA kahete e samudAya potapotAnA sthAnake jaI pahoMce. 18 rAjA seya ane rANI dhAriNe paNa bhagavAnanI e apUrva dezanA sAMbhaLIne prasanna prasanna thaI gayAM, temaNe bhagavAnane vaMdana-namana karI keTalAka praznanonA khulAsA pUchI lIdhA ane pachI teo nigraMtha pravacananI temaja bhagavAnanI yazagAthA gAtAM gAtAM pitAne mahAlaye AvI pahoMcyAM. 19 je samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra AmalakampA nagarInI bahAra AvelA aMbAlavaNa caityanA samavasaraNamAM birAjatA hatA te kAle te samaye saudharmaka95mAM sUryAbha vimAnamAM sudharmA nAmanI sabhAmAM sUryAbhasiMhAsana upara beThele sUryAbhadeva potAnA vipula avadhivaDe samagra jaMbUdvIpa tarapha najara nAMkhI tene barAbara nirakhI rahyo hate. 20 e sUryAbhadevanA parivAramAM cAra hajAra sAmAnika de, potapotAnA parivArathI viMTaLAelI tenI cAra paTTarANIo, traNa sabhAo, sAta senAo, sAta senAdhipatio, seLa hajAra AtmarakSaka deva ane sUryAbhavimAnamAM rahenArA bIjA paNa ghaNA deva ane devIo hatAM. 21 sUryAbhasiMhAsana upara beThelo te saparivAra sUryAbhadeva-nATaya, gIta, vAdya, taMtrI, tala, tAla, bIjA vividha vAjA ane vAdanakaLAmAM dakSa puruSa jene vagADe che Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta e meghanI peThe gAjate mRdaMga-e badhAMmAMthI nIkaLatA madhura svaro sAMbhaLate sAMbhaLato divya bhegene bhegavate rahete hate. 22 sUryAbhadeve samagra jabUdvIpane nirakhatAM nirakhatAM bhAratavarSamAM AmalakA nagarInI bahAra aMbAlavaNa caityamAM AvI rahelA ane egya avagrahapUrvaka saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavAna mahAvIrane joyA. 23 bhagavAnanuM darzana karIne te sUryAbhadeva pahaSavALa, teSavALe ane AnaMdita cittavALa thaze tathA bhagavAna tarapha enA manamAM prIti thaI-parama saumanasya thayuM. harSanA AvegathI tenuM hRdaya dhabakavA lAgyuM, enAM kamaLa jevAM uttama netro khIlI uThayAM, AnaMdanA vegathI enAM uttama kaDAM berakhAM keyUra mugaTa banne kuMDale ane suMdara hArathI suzobhita chAtI-e badhuM calAyamAna-haluMhaluM-thaI gayuM. 24 nIce sudhI laTakatA pralaMbane ane kaMpAyamAna thaelAM bIjAM AbhUSaNone dhAraNa karato te sUryAbhadeva bhagavAna mahAvIrane jotAM ja saMbhrama sAthe tvarA ane capaLatApUrvaka siMhAsanathI UbhuM thaI gaye, pachI teNe pAdapITha upara caDI pAdukAo-mejaDIo-kADhI nAkhI ane tIrthakaranI sAme sAta ATha pagalAM jaI DAbA ghUMTaNa uMcA karI jamaNo ghuMTaNa dharaNuM upara DhALI mastakane traNa vAra dharaNuM upara namAvyuM. pachI jarAka mAthAne uMcuM karI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI rAyapAseNaIya sutta kaDAM ane berakhAMthI stabdha thaelI bhujAone bhegI karI, daze nakha eka bIjAne aDe e rIte banne hatheLIo sAthe rAkhI zirasAvata pUrvaka mastake aMjali jeDI te A pramANe cheH 25 yAvat ajaraamara 6 sthAnane prApta thaelA arihaMta bhagavaMtone namaskAra thAo, ajaraamara sthAnane meLavavAnI vRttivALA zramaNa bhagavAna mahAvIrane namaskAra thAo, ahIM rahelo huM tyAM rahelA zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAMduM chuM, tyAM rahelA zramaNa bhagavAna mahAvIra ahIM rahelA mane jue che. ema karIne te sUryAbhadeva bhagavAnane vAMdI namI pAcho pUrvAbhimukha thaI siMhAsana upara besI gayo. 26 tyArapachI te sUryAbhadevanA AtmAmAM ciMtanarU5, abhilASarUpa A A prakArane mane gata saMka95- vicAra-utpanna thayeH ra7 "gya avagrahapUrvaka saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavAna mahAvIra jabUdvIpanA bhAratavarSamAM AmalakIpA nagarInI bahAra aMbAlavaNa caityamAM AvIne vihare che te mAre mATe zreyarU5 che. 28 "tevA prakAranA arahaMta bhagavaMtonAM mAtra nAma getra kAne paDe to paNa te mahAphalarU5 che, to pachI temanI sAme javAne, temane vAMdarAne, namaskAra karavAne, temanI pAsethI keTalAka khulAsA pUchavAne ane temanI upAsanA karavAno prasaMga maLe to te kahevuM ja zuM? Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta 25 29 "Arca puruSanuM mAtra eka dhArmika suvacana kAne paDe tApaNu te mahAlarUpa che, te pachI temanI pAsethI vipula artha-upadeza-meLavavAnA prasaMga sAMpaDe te te kahevuM ja zuM ? 30 "teA huM zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAMDhavA, namavA, temanA satkAra karavA, sanmAna karavA tathA te kalyANarUpa, magaLarUpa, caityarUpa ane devarUpa zramaNa bhagavAna mahAvIranI pa pAsanA karavA jA. 31 "zramaNa bhagavAna mahAvIranI e paryuMpAsanA mAre mATe--janmajanmAMtaramAM hitakara, sukhakara, kSamakara, kalyANakara nIvaDavAnI che ane nIvaDaze" : ema te sUryAbhadeva vicAra kare che. e pramANe gabhIrapaNe vicArIne teNe peAtAnA Abhiyogika DhavAne khelAvI temane A pramANe kahyuM: '' 32 " huM devAnupriyeA! ema che ke, yAgya avagrahane grahaNa karI sacama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavAna mahAvIra jamUdrIpanA bhAratavarSamAM AmalakampA nagarInI bahAra aasAlavaNa caityamAM AvIne vihare che. teA hai devAnupriye! ! tame tyAM jAo ane abasAlavaNa catyamAM birAjatA zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa pradakSiNA karI temane vAMdo, nameA ane pachI tamArAM nAma ane geAtrA temane kahI sabhaLAve, 69 tathA zramaNa bhagavAna mahAvIranA UtArAnI AsapAsa cAre bAju ceAjana pramANu jamInamAM apavitra, saDelAM, durgaMdhI taNakhalAM, lAkaDAM, pAMdaDAM ke kacarA vagere je kAMI paDayuM hAya tene 18 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya sutta tyAMthI uThAvI dUra kare ane e jamInane taddana cekakhI kare. vaLI, teTalI jamIna upara sugadhI pANIne chaMTakAva evI rIte kare jethI tyAMnI uDatI badhI dhULa besI jAya, bahu pANI pANI na thAya ane vadhAre kicaDa paNa na thAya. pachI, jenI raja jarA paNa uDatI nathI evI jamIna upara jalaja ane sthala ja evAM pAMca prakAranAM sugaMdhI pune varasAda evI rIte varasAvo ke tyAM badhAM puSpa cattAMja paDe, temanAM DiTiyAM nIce rahe ane e pu70 badhe jamInathI uce eka eka-jAnu-hAtha-sudhI uparAupara khIcakhIca rahe. A uparAMta te jamInane kALo agara, uttama kinArU ane hukkana sugaMdhI dhUpathI maghamaghita kare ane e rIte e bhUmine sarva prakAre divya kare-jyAM uttama deva AvI zake evI suMdaramAM suMdara, sugaMdhImAM sugaMdhI ane pavitramAM pavitra banAvo-Ama karI kAravIne pachI mane zIdhra samAcAra paNa Apo." 33 Abhigika dee "zrImAna deva je kahe che te barAbara che" ema kahI sUyAbhadevanI e AjJAne te saharSa vinayapUrvaka hAtha jene svIkArI ane pachI teo IzAna koNa tarapha javA nIkaLyA. IzAna koNa tarapha jaI vaikiyasamuddaghAta71 vaDe temaNe saMpeya yojana lAMbo daMDa kADho arthAt e dvArA te devoe ratna, vaja, vairya, lahitAkSa, masAragala, haMsagarbha, pudgala, saudhika, jAtirasa, aMjanapulaka, aMjana, rajata, jAtarUpa, aMka, sphaTika ane riSTanAM meTAM-jADAM pagale dUra karI sUma pudgala Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta lIdhAM. pachI phI paNa vaikriyasamudghAta karI temaNe peAtAnAM uttara vaikriyarUpe manAvyAM. A rIte teA AbhiceAgika devA-peAtAnAM rUpAne banAvI ghaNI ja varAvALI, vizeSa vegavALI, atizaya zIvratAvALI, vadhumAM vadhu capalatAvALI, pracaMDa divya gatithI tIrachI dizAmAM javA upaDayA. asakhya dvIpa ane samudronI vacceAvacca thatA teo jaMbudrIpanA bhAratavarSamAM AvI pahoMcyA. pachI tyAM AmalakappA nagarInI bahAra je tarapha aMmasAlavaNu caityamAM zramaN bhagavAna mahAvIra birAjyA hatA te tarapha jaI te Abhicegika devAe bhagavAna mahAvIranI pharatI traNa pradakSiNA karI, temane vAMghA, namaskAra karyAM ane pachI tee A pramANe melyAH 34 "he bhagavAna ! ame sUryAbhadevanA AbhiyAgika devA chIe, Apa devAnupriyane vAMDhIe chIe, namIe chIe, satkArIe chIe, sanmAnIe chIe ane kalyANarUpa, maMgaLarUpa, devarUpa ane caityarUpa evA Apa devAnupriyanI payupAsanA karIe chIe." 27 35 huM devA' ema kahIne zramaNa bhagavAna mahAvIre te devAne A pramANe kahyuMH "he deva ! e purAtana che, he deva ! e kRtyarUpa che, he deva ! e karaNIyarUpa che, he deva ! e AcI che, ane huM deve ! e samata manAeluM che ke bhavanapati, vAnavyaMtara, yeAtiSika ane vaimAnika devA arahaMta bhagavatAne vAMDhe che, name che ane tema karI pAtapeAtAnAM nAma Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- 28 zrI rAyapaNaIya sutta gotre kahI saMbhaLAve che. he de ! e purAtana paddhati che ane te sammata thaelI che." 36 tyArapachI, zramaNa bhagavAna mahAvIre jemane ukta rIte kahevuM che evA te Abhigika deve haSita thayA ane yAvat praphulla hRdayavALA thayA. temaNe zramaNa bhagavAnane vAMdI namI uttarapUrvanA khUNA tarapha jaI vaikiyasamudughAta karyo, te dvArA saMpeya yajana lAMbe daMDa kADhyo arthAt e samudyAta dvArA te devee meTAM-jADAM-pudgalene dUra karI sUma pudgalo lIdhAM. pachI pharI paNa vaikiyasamudraghAta karI te dee saMvataka vAyunI racanA karI ane te vAyudvArA zramaNa bhagavAna mahAvIrane je sthaLe UtAre hate te sthaLanI AsapAsa cAre bAju eka jana sudhImAM je kAMI apavitra-saDelAM, durgadhI taNakhalAM, lAkaDAM, pAMdaDAM ke kacaro vagere paDyuM hatuM te badhuM tyAMthI uThAvI dUra karI ejanapramANa bhUmaMDalane svaccha karyuM. 37 vaLI, pharIvAra kiyasamughAta karI te dvArA te devoe pANI bharelAM vAdaLanI racanA karI. jema keI kuzaLa chaMTAre pANI bharelA moTA ghaDA dvArA keI bagIcAne chAMTe ane tene zAMtaraja-zItaLa kare tema te dee e pANI bharelAM vAdaLa dvArA e svaccha karela bhUmaMDaLa upara sugaMdhI pAchuM vasAvI-chAMTI tyAM uDatI dhULane besArI dIdhI-tene zAMtaraja-zItaLa banAvI dIdhuM. pANIne varasAvate megha jema gAje che ane vIjaLIthI jhabake che tema te dee raceluM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 29 e pANI bhareluM vAdaLa paNa pANIne varasAvatuM gAjatuM hatuM ane vIjaLIthI camakatuM hatuM. 38 vaLI, trIjI vAra kriyasamudaghAta karI te dvArA te devoe phUlabharelAM vAdaLanI racanA karI. jema keI mALIno kuzaLa yuvAna putra phUlabharelI caMgerIo dvArA rAjasabhAne pupathI maghamaghita karI de tema te devee meghanI peThe gAjatA ane vIjaLIthI jhabakatA e phUlabharelAM vAdaLadvArA pANIthI sugaMdhita karelI e bhUmi upara pAMca prakA2nAM pupane varasAvI tene cAre bAjuthI heka maheka karI mUkI ane jamInathI uce ekaeka jAna-hAtha sudhI uparAupara puSpothI khIcokhIca bharI dIdhI. te purapa paNa temaNe evI rIte varasAvyAM ke dareka pukhanuM DiTiyuM nIcuM rahe ane kaLIovALo bhAga upara rahe. 39 tyArapachI, pupithI maghamaghatA e bhUmaMDaLane kema jANe sugaMdhane mahAsAgara na banAvavuM hoya tema e dee tyAM cAre bAju uttama kALe agara, uttama kinarU ane turukane sugaMdhI dhUpa mUkI tene ghaNuMja sugaMdhita karI mUkayuM ane evI rIte karI te sthaLe deva paNa AvI zake evuM tene AkarSaka banAvI dIdhuM. 40 have A badhuM bhUmizuddhine lagatuM kAma patAvI te deve zramaNa bhagavAna mahAvIra tarapha AvyA, tyAM AvI temane vAMdI namI tyAMthI potAnA sthAna bhaNI javA nIkaLyA. je jAtanI vegavatI pracaMDa gatithI teo AvyA hatA teja gatidvArA jatA teo saudharmakalpane satvara pahoMcI gavatI pracAra thAna bhaNI ja na AvI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI rAyapaNuIya sutta gayA. tyAM je tarapha sUryAbhanAmanuM vimAna hatuM ane sudharmA sabhAmAM je tarapha sUryAbhadeva birAjeluM hatuM tyAM jaI temaNe sUryAbhadeva tarapha vinayapUrvaka hAtha joDI mAthuM namAvI "sUryAbhadevane jaya thAo-vijaya thAo" evo praoNSa karyo ane temaNe tene jaNAvyuM ke "he mahArAja ! Ape amane bhagavAna mahAvIranA UtArAnI AsapAsanA bhUmaMDaLane zuddha ane sugaMdhita karavAnI je AjJA ApI hatI te pramANe ame badhuM karI AvyA chIe arthAt Ape ApelI AjJA ame have Apane pAchI soMpIe chIe." 41 tyArapachI te sUryAbhadeva, e Abhigika deva pAsethI temaNe kahelI ukta hakIkatane sAMbhaLIne-avadhArIne haSita thaye, tuSTa thaye yAvat praya hadayavALo tha. karI tyArabAda teNe potAnA senApati devane belAvIne A pramANe kahyuM : "he devAnupriya! sUryAbhavimAnamAM AvelI sudharmA sabhAmAM eka moTI sArA raNakArAvALI ghaMTA TAMgelI che, jeno gherAve ejanapramANa che ane je meghanI peThe gaMbhIra ane madhura raNako kare che te ghaMTAne tuM zIghra ulALa ulALata-ucA uMcA ghoSathI udyoSaNa karate karate A hakIkatane jAhera karI : he deva ! sUryAbhavimAnamAM rahenArA pratyeka devadevIone sUryAbhadeva AjJA kare che ke he deve ! jaMbudvIpanA bhAratavarSamAM AvelI AmalakIpA nagarInA aMbAlavaNa caityamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra samesaryA che, tene vAMdavA mATe sUryAbhadeva janAra che te he deve ! jANa karate devadevIe deva ! Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaya sura - 31 he devAnupriya! tame paNa tamArI sarva zebhA-ddhi-samRddhi sAthe ane pitAnA parivAra sAthe saMparivRta thaI potapitAnAM yAna vimAna upara caDI tenI sAthe javA taiyAra thAo H A mATe vilaMba na karatAM vakhatasara tame badhAM sUryAbhadevanI samakSa hAjara thaI jAo." 43 e prakAranI AjJA karavAnI sUryAbhadevanI sUcanA sAMbhaLIne te senApatideva haSita thayo ane te-AjJA karavAnI sUcanAne teNe vinayapUrvaka svIkArI. pachI te senApatideva sUryAbhavimAnamAM AvelI sudharmA sabhAmAM Avyo ane jyAM te moTI sArA raNakArAvALI ane vagADatAMja meghanI peThe gAjatI evI ejanapramANa gherAvAvALI ghaMTA TAMgelI che tyAM jaI teNe tene traNa vAra ulALI. e ghaMTAne traNa vAra ulALatAMja sUryAbhavimAnamAM eka moTo jabaradasta avAja thaze, te avAja thatAMja te vimAnamAM rahelA badhA mahele avAjanA paDachaMdAthI gAjI uThayA.75 44 e mahelamAM rahenArA deva ane devIo paraspara kIDAmAM mazagula hatAM, patimAM Asakta hatAM ane aneka prakAranA vilAsomAM tallIna hatAte badhAM e ghaMTAne avAja sAMbhaLI ekakAna thaI gayAM, ghaMTAne avAja sAMbhaLI te badhAne kutUhala thayuM. ghaMTAne avAja zAMta thayA pachI te de ane devIoe "saue bhagavAna mahAvIrane vAMdavA mATe janArA sUryAbhadeva sAthe javA taiyAra thavuM ane barAbara vakhatasara potapotAnAM vAhana-cAne sAthe sUryAbhadevanI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta samakSa hAjara thavuM" evI e senApatideve sUcavelI sUryAbhadevanI AjJAne dhyAnapUrvaka sAMbhaLI. 4pa senApatideve saMbhaLAvelI sUryAbhadevanI AjJAne sAMbhaLIne e badhAM deva ane devIo harSita thayAM. emAMnAM keTalAMkane te bhagavAna mahAvIrane vAMdavAnI vRtti thaI AvI, keTalAMka te bhagavAna mahAvIrane pUjavA mATe utsuka thaI gayAM, keTalAMkane bhagavAna tarapha satkArane bhAva Upa je, keTalAMka bhagavaMta tarapha sanmAnavRttivALAM thayAM, keTalAMka mAtra kutUhalavRttithI ja bhagavAnanI pAse javAne tayAra thavA lAgyAM, keTalAMkane ema thayuM ke bhagavAna pAse jazuM te jevuM Aja sudhI nathI sAMbhaLyuM tevuM navuM sAMbha zuM; keTalAMka evuM vicAravA lAgyAM ke bhagavAna pAse jazuM te ane, hetuone, pranAne, kAraNone ane vyAkaraNone pUchavAne prasaMga maLaze. bIjA keTalAMka mAtra sUryAbhadevanI AjJAnI khAtara ja taiyAra thavA mAMDyAM, keTalAMka vaLI parasparanA anurAgathI bhagavAna pAse javAnI taiyArI karavA lAgyAM, keTalAMka jinabhaktinA rAgane lIdhe ane keTalAMka bhagavAna pAse javAno potAno dharma che, AcAra che, ema samajIne sajaja thavA lAgyAM. A pramANe aneka prakAranI vRttithI utsAhita thaelAM te deva ane devIo potapotAnI trAddhi samRddhi ane parivAra sAthe taiyAra thaI potapotAnA yAna vimAna sajaja karI barAbara vakhatasara sUryAbhadevanI samakSa hAjara thayAM. 46 pote karelI sUcanA pramANe barAbara vakhatasara Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya suta 33 hAjara thaelAM te devo ane devIone joIne sUryAbhadeva khuzakhuza thaI gayuM. pachI teNe pitAnA Abhigika devane belAvIne A pramANe kahyuM: "he devAnupriye ! lAkha yejananA vistAravALuM eka moTuM yAna vimAna tame jaladI tayAra kare. e moTA vistAravALA yAnamAM seMkaDe staMbhe goThavavAnA che, emAM jAta jAtanA hAvabhAvavALI aneka pUtaLIo jaDavAnI che, jyAM tyAM zebhe e rIte varu, vRSabhabaLada, gheDA, manuSya, magara, pakSI, sarpa ke vAgha, kinnara, zarabha, camarI gAya, hAthI, vanavela ane kamaLale e badhuM cItaravAnuM che, thAMbhalAo upara vajanI vedikAo banAvavAnI che, vidyAdhara ane vidyAdharInuM jeTaluM jemAM pharatuM dekhAya evAM aneka yaMtre te vimAnamAM goThavavAnAM che, hajAra kiraNothI sUryanI peThe jhagArA mAre evuM hajAre rUpakothI yukta evuM te vimAna racavAnuM che, ane jenAranI AMkhane zItaLa kare evuM, aDakanAranA hAthe sukha upajAvanAruM, dedIpyamAna, suMdara, dekhAvaDuM, TAMgelI aneka ghaMTIonA madhura raNakArAvALuM, divya prabhAvavALuM ane vegavALI gativALuM evuM e yAna vimAna zIdhra taiyAra karavAnuM che. he de ! tevA te cAna vimAnane taiyAra karIne tame mane jaladI samAcAra Apo." 47 Abhigika devane sUryAbhadeve pUrvokta prakAranuM cAna vimAna banAvavAnI AjJA karI tethI teo khuza thayA ane e AjJAne temaNe vinayapUrvaka mAthe caDAvI. pachI teo uttarapUrvanA khUNA tarapha gayA, tyAM jaIne temaNe Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta vAkrayasamudghAta karyAM ane te dvArA sabhyeya ceAjana lAM daMDa kADhayo, jADAM pudgaleAne mUkI sUkSma pudgalAne lIdhAM, vaLI, pharIvAra paNa vaikriyasamudghAta karyAM ane pachI te Abhicegika dhruvA divya evA te vimAna anAvavAnI pravRttimAM lAgI paDyA. 77 34 48 te devAe e divya yAna vimAnanI traNa bAjue traNa meTAM suMdara seApAna geAThavyAMH eka seApAna pUrvamAM, bIjI dakSiNamAM ane trIju uttaramAM. te seApAnAnI bheAMca vamaya manAvI tenAM pratiSThAne riSTharatnAnAM banAvyAM, TekA mATe mUkelA staMbheA vyaratnamAMthI ghaDA, seApAnanAM pATiyAM sonArUpAmaya racyAM, kaTheDAmAM AvelI sUI ( saLiyA ) leAhitAkSaratnAmAMthI nIpajAvI sAMdhAnA bhAge vajrathI jaDayA, avalaMbanAne aneka prakAranAM maNiemAMthI anAvyAM, avalaMbana bAhuone sApAnAnI ane khAjunI kaTheDAvALI bhIMtAne paNa maNiemAMthI ja racyAM. A prakAre te devAe yAna vimAnI traNa bAjue mUkelAM seApAnA ati AkarSaka, jonAranA cittane prasAda upajAve evAM ane ghaNAM manohara banAvyAM. 49 te traNe suMdara sapAnAnI AgaLa suMdara teAraNA madhyAM. te tAraNA paNa caMdrakAMta ane sUryakAMta vagere aneka maNuiothI bharelAM hatAM, maNimaya staMbhA upara geAThavelAM hAvAthI nizcala hatAM, temAM vividha prakAranAM meAtIe mUkIne aneka prakAranI bhAta pADelI hatI, hAthI, gheADA, magara, pakSI, vanavelA ane kamaLavelA vagere aneka Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta rUpa prakAranAM citre e toraNAmAM karelAM hatAM, pharatI pUtaLI jevAM yaMtre paNa emAM bharelAM hatAM athavA gaMThavelAM hatAM, e badhAM tAraNe khUba prakAzamAna hatAM, jonAranI AMkhane aDakanAranA hAthane sukha upajAve evAM prAsAdika hatAM. 50 vaLI, te taraNenI upara te Abhiyogika devoe sAthIo, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kalaza, masya-mAchalI ane darpaNa e ATha ATha maMgale geThavyAM, uparAMta vajamAMthI banAvelAM DAMvALAM kALAM cAmara, dhoLAM cAmara vagere aneka raMganAM cAmaranI dhajAo paNa te toraNe upara laTakAvelI hatI. pa1 vaLI, te teraNo upara, chatra upara chatra hoya te ghATe aneka che, e pramANe aneka ghaMTaDIo, patAkAo, sarva ratnamaya utpalanA, kumudanA, nalinanA, so pAMkhaDIvALA kamaLanA ane hajAra pAMkhaDIvALA kamaLanA aneka gucachAo goThavelA hatA. para have te Abhigika de, e sapAna ane tene lagatI bIjI badhI suMdara racanA pUrI karI te divya cAna vimAnanI aMdaranA bhUmibhAgane suMdaramAM suMdara rIte sajAvavAnI pravRttimAM lAgI gayA. pa3 te divya yAna vimAnanI aMdara bhUmibhAga, te dee sarva prakAre atyaMta sama banAvyuM hatuM. jema Dholano uparano bhAga, mRdaMgane uparano bhAga, sarovarane uparataLane bhAga, hAthanI hatheLIne bhAga, caMdranA maMDaLane bhAga, sUryanA maMDaLa bhAga, ArIsAne uparano bhAga Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapasaNuIya sutta jevo sarva prakAre sarakho hoya che-kyAMya UMce nIce nathI hoto, e prakAre te vimAnanI aMdarane bhUbhAga sarva prakAre sama kareluM hatuM. vaLI, jema gheTAnuM, baLadanuM, varAhanuM, siMhanuM, vAghanuM, haraNanuM, bakarAnuM ane dIpaDAnuM cAmaDuM sarva bAjuethI zaMku zaMku jevaDA khIlAo bharAvI kheMcatAM jevuM ekasarakhuM thaI jAya che te te vimAnane aMdarane bhUbhAga sama banAvela hato. te bhUbhAgamAM, kALA, nIlA, rAtA, pILA ane dhoLA evA aneka maNie jaDelA hatA, temAMnA keTalAka AvartavALA, pratyAvartavALA, zreNi ane prazreNivALA hatA, keTalAka vaLI svastika jevA, puSpamANava jevA, zarAvasaMpuTa jevA hatA. te maNiomAM bIjA keTalAka mAchalAnAM iMDAM jevA ane magaranAM iMDAM jevA jaNAtA hatA. keTalAka maNiomAM phUlavela, kamaLapatra, samudrataraMga, vAsaMtIlatA, kamaLala vagere jevAM ghaNAM bIjAM suMdara citra keralAM hoya ema dekhAtuM hatuM. te bhUbhAgamAM jaDelA badhA maNie bhAre cakacakATavALA, aneka kiraNevALA, utkaTa prabhAvALA ane tejanA aMbArathI bharelA hatA. pa4 e maNiomAM je kALA maNi hatA te megha jevA, AMjaNa jevA, dIvAnI meMza jevA, kAjaLa jevA, pADAnA ziMgaDA jevA, pADAnA zigaDAmAMthI banAvelI goLI jevA, bhamarA jevA, bhamarAnI hAra jevA, bhamarAnI pAMkhanA sArabhAga jevA, jAMbUDA jevA, kAgaDAnA nAnA baccA jevA, keyala jevA, hAthInA baccA jevA, kALA sApa jevA, kALA bakula jevA, zarada RtunA vAdaLA jevA, kALA azoka Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta jevA, kALI kaNera jevA ane kALA baporIyA jevA kALA hatA. prava-zuM te kALA maNio e ApelI upamAo jevA ja kharekhara kALA hatA ? u0-e artha samartha nathI arthAt he Ayuzmana zramaNa ! e te mAtra upamAo che; paNa te kALA maNio te te badhI upamAo karatAM kayAMya vadhAre Itara, sarasa, manahara, ane manejha kALA varNavALA hatA. papa e maNiomAM je nIlA maNi hatA te bhRga jevA, bhaMganI pAMkha jevA, pepaTa jevA, popaTanI pAMkha jevA, cASa pakSI jevA, cASanA pIMchA jevA, gaLI jevA, gaLInA aMdaranA bhAga jevA, gaLInI gaLI jevA, sAvA jevA, 9%ucaMtaka daMtarAga jevA, vanarAI jevA, baLadeve paherelA lIlA kapaDA jevA, moranI Doka jevA, aLasInA phUla jevA, bANanA phUla jevA, aMjanakezInA phUla jevA, lIlA kamaLa jevA, lIlA azoka jevA, lIlA baporIyA jevA, ane lIlI kaNera jevA lIlA hatA. pra-zuM te maNio, e ApelI upamAo jevAja kharekhara lIlA hatA ? u-e artha samartha nathI arthAtu he Ayumana zramaNa ! e to mAtra upamAo che; paNa te lIlA maNio to te badhI upamAo karatAM kyAMya vadhAre Ichatara, sarasa, manahara ane manejha lIlA varNavALA hatA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI rAyapaseNaIya suta 56 e maNiomAM je rAtA maNi hatA te gheTAnA lohI jevA, sasalAnA lohI jevA, mANasanA lohI jevA, varAhanA lehI jevA, pADAnA lehI jevA, nAnA iMdragepa jevA, ugatA sUrya jevA, saMdhyAnA lAla raMga jevA, caNeThInA aDadhA-lAla bhAga jevA, jAsudanA phUla jevA, kesuDAnA phUla jevA, pArijAtakanA phUla jevA, uMcA hiMgaLoka jevA, paravALA jevA, paravALAnA aMkura jevA, lehitAkSamaNi jevA, lAkhanA rasa jevA, kRminA raMgathI raMgelA kAmaLA jevA, caNAnA loTanA DhagalA jevA, rAtA kamaLa jevA, rAtA azoka jevA, rAtI kaNera jevA ane rAtA baporIyA jevA rAtA hatA. prava-zuM te rAtA maNio, e ApelI upamAo jevA ja kharekhara zatA hatA? u-e artha samartha nathI arthAt he Ayuzmana zramaNa ! e to mAtra upamAo che; paNa te rAtA maNio te te badhI upamAo karatAM kayAMya vadhAre ISTatara, sarasa, manahara ane manojJa rAtA varNavALA hatA. 37 e maNiomAM je pILA maNi hatA te sonAcaMpA jevA, sonAcaMpAnI chAla jevA, sonAcaMpAnA aMdaranA bhAga jevA, haLadara jevA, haLadaranI aMdaranA bhAga jevA, haLadaranI goLI jevA, haratALa jevA, haratALanI aMdaranA bhAga jevA, haratALanI goLI jevA, cikura jevA, cikuranA raMga jevA, uttama senA jevA, uttama senAnI rekhA jevA, vAsudeve paherelA pILA kapaDA jevA, azvakInA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 39 phUla jevA, caMpAnA phUla jevA, keLAnA phUla jevA, AvaLanA phUla jevA, ghAMsaDInA phUla jevA, sonerI jUInA phUla jevA, sahiraNyanA phUla jevA, karaMTaka phUlanI uttama mALA jevA, bIyAnA phUla jevA, pILA azoka jevA, pILI kaNera jevA ane pILA bArIyA jevA pILA hatA. prava-zuM te pILA maNio, e ApelI upamAo jevAja kharekhara pILA hatA ? u0-e artha samartha nathI arthAtu he Ayumana zramaNa ! e te mAtra upamAo che paNa te pILA maNie te te badhI upamAo karatAM kayAMya vadhAre ISTatara, sarasa, manahara ane manejha pILA varNavALA hatA. 58 e maNiomAM je dheLA maNi hatA te aMka ratna jevA, zaMkha jevA, caMdra jevA, kuMdanA phUla jevA, zuddha dAMta jevA, kamaLa uparanA pANInA motIyA jevA, zuddha pANInA biMdu jevA, dahIM jevA, kapUra jevA, gAyanA dUdha jevA, haMsonI zreNi jevA, kaconI zreNi jevA, hAranI zreNi jevA, caMdronI zreNi jevA, zaratunA megha jevA, dhamelA ane cekabA karelA pAnA patarA jevA, cokhAnA leTanA DhagalA jevA, kuMdanA phUlanA DhagalA jevA, kumudanA DhagalA jevA, vAlanI sUkI zige jevA, merapIMchanI vacce AvelA caMdraka jevA, bisataMtu jevA, mRNAlikA jevA, hAthIdAMta jevA, lavaMganA phUla jevA, puMDarIka kamaLa jevA, dhoLA azoka jevA, peLI kaNera jevA ane dhoLA bArIyA jevA UjaLA hatA. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- zrI rAyapAseNadhaya sutta prava-zuM te dheLA maNio e ApelI upamAo jevA ja kharekhara ujaLA hatA? u -e artha samartha nathI arthAt he zramaNagRSNan e te mAtra upamAo che; paNa te dheLA maNio te te badhI upamAo karatAM kayAMya vadhAre Ichatara, sarasa, manahara ane mane jJa dhaLA varNavALA hatA. pa9 e divya yAna vimAnanI aMdaranA bhUbhAgamAM aneka raMgavALA cakacakita je maNie jaDelA hatA te mAtra dekhAvamAM suMdara hatA eTaluM ja nahi paNa sugaMdhI9 paNa hatA. e maNiomAMthI evI sarasa sugaMdha phelAtI ke jANe e bhUbhAgamAM kaSTonAM, tagaranAM, elAnAM, sugaMdhI sUAnAM, caMpAnAM, damaNAnAM, kuMkumanAM, caMdananAM, sugaMdhI vAnAnAM, maravAnAM, jAInAM, jUInAM, malikAnAM, snAnamahilakAnAM, ketakInAM, pATalanAM, navamAlikAnAM, agaranAM, lavaganAM, kapUranAM, vAsakapUranAM paTe-paDiAo-anukULa havAmAM cAre bAju gaMdha phelAya e rIte khullAM paDelAM na hoya, athavA tyAM e sugaMdhI dravyamAMnAM khAMDavA jevAM dravya khaMDAtAM na hoya, verAtAM na hoya, eka vAsaNamAMthI kADhI bIjA vAsaNamAM bharAtAM na hoya, e jAtanI udAra, manojJa, manahara ane ghANane tathA manane zAMti ApanArI sugaMdha e bhUbhAgamAMthI cAre bAju varasyA kare che-jharyA kare che. pra-zuM te sugaMdhI maNio, e ApelI upamAo jevA ja kharekhara sugaMdhI hatA ? Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAya pasaNaya sura 41 u - e artha samatha nathI arthAt he Ayumana zramaNa ! e to mAtra upamAo che; paNa te sugaMdhI maNio te te badhI upamAo karatAM kayAMya vadhAre ISTatara, sarasa, manahara ane manojJa sugaMdhavALA hatA. 60 te maNiono raMga ane gaMdha jevo uttama hato te ja temano sparza paNa uttamottama hato. kema jANe tyAM jamIna upara kemaLa cAmaDuM ja na pAtharyuM hoya, A ja na bhareluM hoya, mAkhaNa ja na lagADeluM hoya, haMsagarbhanA thI bharelI evI taLAIo ja na pAtharelI hoya, sarasaDAnAM phUlene jANe DhagalA ja na karyA hoya ane kamaLa kamaLAnAM pAMdaDAM na verelAM hoya, eve te maNione kamaLakamaLatara sparza hate. pra-kamaLa sparzavALA te maNio e ApelI upamAo jevA ja kharekhara kemaLa hatA ? u-e artha samartha nathI arthAt he Ayuzmana zramaNa ! e to mAtra upamAo che; paNa te komaLa maNio te te badhI upamAo karatAM kayAMya vadhAre ISTatara, sarasa, manahara ane manejha komaLa sparzavALA hatA. 61 tyArapachI te Abhiyogika devoe pUrvavaNita divya cAna vimAnanI aMdara barAbara vaccenA bhAgamAM eka moTA prekSAgRhamaMDaLanI racanA karI. e dee e maMDapane aneka staMbhe upara Ubhe , uMcI vedikAe toraNe ane suMdara pUtaLIothI suzobhita banAvyo, emAM ramaNIya ghATavALAM vimaLa ane prazasta vairyaratno jaDyAM, te Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta maMDapanA judA judA bhAgomAM bIjA paNa aneka prakAranA maNio ja tene vizeSa caLakato banAvyuM, temAM pUrvokta baLada, ghoDe, hAthI, magara, nara, vanavela vagerenAM citra karyA vA cItaryA, suvarNamaya ane ratnamaya aneka stUpe UbhA karyA, aneka prakAranI paMcaraMgI ghaMTaDIo tathA patAkAothI tenA zikharane zaNagAryuM, e maMDapa eTale badho cakacakato hato ke jenArane te jANe halato hoya te capala jaNAte, emAMthI kiraNanI dhArA chUTatI hoya ema lAgatuM, tenA-maMDapanA-badhA bhAge lIMpIgUMpIne cakacakatA ane suMvALA karelA hatA, maMDapamAM bahAra ane aMdara raktacaMdana vagere aneka sugaMdhI dravyonA thApA mArelA hatA, jyAM tyAM caMdananA kalaze goThavelA hatA, bAraNAnA ToDalAe caMdananA kalazethI zebhAyamAna evAM toraNethI suzobhita karelA hatA, jyAM tyAM lAMbI lAMbI sugaMdhI mALAo laTakAvelI hatI, paMcaraMgI puSpanA to Dhaga Dhaga bharelA hatA, agara vagerenA pUrvokta sugaMdhI dhUpathI e maMDapa maghamaghI rahyo hato, jANe ke sugaMdhane kaI khAsa oraDo na hoya? maMDapamAM cAre tarapha vAjAM vAgI rahyAM hatAM ane asarAonAM ToLe ToLAM AmathI tema pharatAM jaNAtAM hatAM. dara e Abhiyogika devoe e prekSAgRhamaMDapane hamaNAM kahyo evo suMdara, prasannatAvardhaka, darzanIya-dekhAvaDo ane anupama banAvyo hato. te maMDapanI aMdaranI bhe yAna vimAnanI meM jevI taddana lIsI-sarakhI banAvI hatI ane temAM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 43 sugaMdhI, sarasa sparzavALA ane raMgaberaMgI maNio paNa tevAja jaDelA hatA, jemAM padmalatAo bharelI che e eka mATe sArAmAM sAro caMdaravo te maMDapamAM bAMdhela hato. 63 te maMDapanA e lIsA bhUbhAganI vacce vacce te dee eka maTe vajAmaya akhADe banAvyo, e akhADAnI vacce vacce, ATha rojana lAMbI pahoLI ane cAra jana jADI evI eka TI svaccha, suMvALI, maNimaya maNipIThikA banAvI. te maNipIThikA upara eka moTuM siMhAsana sthApita karyuM. siMhAsana uparanA cAkaLA suvarNamaya tAra jhIka ane satArAthI jhagajhagatA hatA; siMhe ratnanA, pAyA senAnA, pAyAnA kAMgarA aneka prakAranA maNionA, gAtre jAMbUnadanAM, sAMdhAo vAnA ane siMhAsananuM vANu aneka maNiothI bhareluM hatuM. vaLI, te siMhAsanamAM ghoDe, hAthI, magara vagere pUrvokta aneka citro karelAM hatAM. siMhAsana AgaLanuM pAdapITha maNimaya ane ratnamaya hatuM, te pAdapITha uparanuM paga rAkhavAnuM masUriyuM suMvALA astarathI DhAMkeluM hatuM ane te masUriyAnI laTakatI jhAlara kamaLa kesarataMtu jevI jaNAtI hatI. siMhAsana upara ja na paDe mATe tene sArA zIlA rajastrANathI DhAMkeluM hatuM, cekhA kapAsamAMthI baneluM cokakhuM sUtarAu kapaDuM te rajastrANa upara goThaveluM hatuM ane te AkhA siMhAsana upara eka rAtuM vastra DhAMkeluM hatuM. e rIte e siMhAsanane ramya, suMvALuM ane sarva prakAre prAsAdika banAvavAmAM AvyuM hatuM. 64 e suMdara sihAsananA uparanA bhAgamAM zaMkha, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrI rAyapaNuIya sutta kuMda, jalabiMdu ane samudranAM phINa jevuM dhaLuM, temAM bharelAM rathI jhagamagatuM, jhINuM ane suMdara eka moTuM vijayaduSya bAMdheluM hatuM. e vijayaSyanI barAbara vaccovacca eka meTa vajImaya aMkuza-vAMko saLIye TAMgela hato. e saLIyAmAM ghaDA jevaDuM eka meTuM muktAdAmamotInuM jhUmakhuM-laTakAveluM hatuM ane te metInA jhUmakhAnI cAre bAju adhaghaDA jevaDAM bIjAM cAra matIdAma parAvelAM hatAM. A rIte e siMhAsananA uparanA bhAgamAM bAMdhelA vijayadraSyamAM eka moTuM metInuM jhummara zebhatuM hatuM. e jhummaranAM motIo senAnI pAMdIvALAM bIjA aneka laMbUsagothI zobhatAM hatAM temaja anekavidha maNio, jAtajAtanA hAre, adhahAre ane ranothI camakatAM hatAM. have jyAre pUrva, pazcimane, dakSiNane ke uttarane vAyu cAlato tyAre e metIe dhIre dhIre halatAM hatAM. halatAM hatAM teo jyAre eka bIjA sAthe aphaLAtAM tyAre temAMthI kAnane madhura lAge tevuM ane manane parama zAMti pamADe tevuM udAra-manohara guMjana nIkaLatuM hatuM. e suMdara divya guMjanathI siMhAsananI cAre bAju zuM jAyamAna thaI rahetI hatI. pate siMhAsananI AsapAsa vAyavya khUNAmAM, uttaramAM ane IzAna khUNAmAM sUryAbhadevanA cAra hajAra sAmAnika devane besavA mATe eka eka hajAra-kula cAra hajAra bIjAM suMdara bhadrAsana e abhigika devoe mAMDI dIdhAM. sUryAbhadevanI cAra paTTarANIo ane tenA parivArane besavA mATe Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta 45 pUrvanA bhAgamAM cAra hajAra bhadrAsane goThavAI gayAM. sUryAbhadevanI 82 aMtaraMga sabhAnA ATha hajAra sabhyone besavA mATe agni khUNAmAM ATha hajAra bhadrAsane naMkhAI gayAM. eja pramANe vacalI sabhAnA dasa hajAra sabhyone besavA sArU dasa hajAra bhadrAsane dakSiNanA bhAgamAM, bAhya sabhAnA bAra hajAra sabhyane mATe bAra hajAra bhadrAsano naiRtya khUNAmAM ane sAta senApatione sArU sAta bhadrAsana pazcimanA bhAgamAM hArabaMdha nAkhavAmAM AvyAM. 66 A uparAMta sUryAbhadevanI cekI karanArA aMgarakSaka devo mATe e siMhAsananI cAre bAju arthAt pUrvamAM cAra hajAra, dakSiNamAM cAra hajAra, pazcimamAM cAra hajAra ane uttaramAM cAra hajAra ema kula bIjA soLa hajAra bhadrAsano goThavavAmAM AvyAM. 7 have A rIte te yAna vimAna pUrNapaNe taiyAra thaI gayuM. jema tAje ugela hemaMta Rtuno bALasUrya, aMdhArI rAte saLagAvelI kheranA aMgArA, japAkusumanuM vana, kesuDAnuM vana vA pArijAtakanuM vana rAtuM cALa jevuM lAge tema te divya cAna vimAna rAtuM ceLa cakacakatuM hatuM. prava-zuM te yAna vimAna, ene bALasUrya vagerenI ApelI upamAo jevuM ja kharekhara lAlacoLa hatuM ? u0-e artha samatha nathI arthAt he Ayuzmana zramaNa ! e te mAtra upamAo che; paNa te yAna vimAna to e badhI upamAo karatAM kyAMya vadhAre ISTatara, sarasa, manahara ane manesa lAla varNavALuM hatuM. tene gaMdha ane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI rAyapaNuIya sutta sparza paNa pUrvokta maNionI peThe ghaNe sugaMdhI ane atizaya suMvALe hate. 68 e Abhigika dee pitAnA svAmI sUryAbhadevanI AjJA pramANe pUrve varNaveluM evuM suMdara divya yAna vimAna sajadhaja karyuM ane enI pUrNAhutinA samAcAra temaNe vinayapUrvaka sUryAbhadevane jaNAvI tenI AjJA tene pAchI oNpI. 69 pitAnI dhAraNA pramANe e divya yAna vimAnanI taiyArInA samAcAra jANa sUryAbhadevane AnaMda thayo. have teNe pitAnA rUpane niMdra pAse javA jevuM cegya karyuM. meTA parivAravALI potAnI cAra paTTarANuM ane gAMdhaoMnuM tathA nATakakAra-nATakIyAonuM meTuM lazkara e badhA sAthe e sUryAbhadeve te divya yAna vimAnanI pradakSiNA karI ane pachI pUrva dizAnA sopAnadvArA te, e yAna vimAna upara caDI temAM goThavelA mukhya siMhAsana upara pUrvAbhimukha thaIne beThe. pachI tenA cAra hajAra sAmAnika de, e yAna vimAnanI pradakSiNA karI uttara dizAnA sopAna dvArA enA upara caDavyA ane pUrve goThavelAM petapatAnAM Asana upara beThA. tathA bIjA deva ane devIe paNa yAna vimAnanI pradakSiNapUrvaka dakSiNa dizAnA sopAna dvArA vimAna upara caDI potapotAnAM judAM judAM Asana upara goThavAI gayAM. 70 e yAna vimAnanI savArImAM sauthI prathama AgaLa aSTamaMgaLa-ATha maMgaLa-anukame goThavAelAM hatAM. temAM pahele svastika, bIje zrIvatsa, trIje naMdAvarta, cothuM vardha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya suta 47 mAnaka, pAMcamuM bhadrAsana, chaThTho kaLaza, sAtamuM masyayugala ane AThamuM darpaNa-evI goThavaNI hatI. tyArapachI pUrNa kalaza, bhaMgAra, divya chatra ane cAmaro cAlatAM hatAM. A sAthe gaganatalane sparza karatI, atizaya suMdara ane vAyuthI pharapharatI eka moTI uMcI vijayajayaMtI nAmanI patAkA cAlatI hatI. tyArapachI vaiDuryanA cakacakatA dAMDAvALuM, mALAothI suzobhita, caMdra jevuM ujajavaLa-dhoLuM uMcuM chatra cAlatuM hatuM. pachI jenA upara pAvaDIonI suMdara jova ane pAdapITha mUkelAM che evuM, maNi ane ratnanI kArIgarIthI Azcarya pamADanAruM uttama siMhAsana aneka dAsa denA khabhA upara cAlatuM hatuM. tyArabAda vajAmAMthI banAvele, cakacakato, ghasIne suMvALe karele, gALa AkAravALe, pacaraMgI nAnI nAnI hajAro dhajAothI zobhato, chatrAkAre gaThavAelI vijayavaijayaMtI patAkAthI yukta, atizaya u- hajAra jana uca mATeja AkAzane aDakato moTAmAM meTe iMdravraja cAlato hato. enI pachavADe suMdara veSabhUSAvALA, sajadhaja thaelA, sarva prakAranA alaMkArothI vizeSa dekhAvaDA lAgatA pAMca senAdhipatio temanA moTA subhaTasamudAya sAthe beThelA hatA. emanI pAchaLa potapotAnAM TeLAM sAthe, potapotAnA nejA sAthe, potapotAnI viziSTa veSabhUSA sAthe e Abhigika deva ane temanI devIe goThavAelI hatI. tyArabAda-cheka chelle-te sUryAbhavimAnamAM rahenArAM bIjA deva ane devIo potapotAnI sarva prakAranI addhi siddhi, ghuti, baLa, veSabhUSA ane parivAra sAthe e Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrI rAyapaNaIya sutta yAna vimAnanI savArImAM joDAelAM hatAM A rIte vimAnanA svAmI sUryAbhadevanI AgaLa pAchaLa ane banne bAjue aneka deva devIo goThavAelAM hatAM ane e yAna vimAna e badhAMne upADI vegabaMdha gAjatuM gati karatuM hatuM. 71 e rIte sajadhaja thaele sUryAbhadeva, potAnA e divya ThAThamAThane batAvate batAvato sodhamaka95nI vacce thaIne nIkaLyo, ane saudharmaka95thI uttaramAM AvelA nIce AvavAnA-85nirmANamArga tarapha teNe pitAnA e yAna vimAnane haMkAryuM. te, e nirmANamAne pahoMcatAM lAkha jananI vegavALI-6 gatithI jhapATAbaMdha bhAratavarSa tarapha AvavA lAgyA. A tarapha AvatAM AvatAM tene asaMkhya dvIpa ane samudro u9laMghavA paDayA. e rIte gabaMdha gati karato e sUryAbhadeva naMdIzvara dvIpa7 sudhI AvI pahoMce ane tyAM agnikoNamAM AvelA ratikara parvata pAse AvI lAgyA. A ratikara parvata pAse AvIne e sUryAbhadeve pUrve varNavelI pitAnI devamAcA saMkelI lIdhI ane jaMbUdvIpanA bhAratavarSamAM pahoMcavA jevI sAdhAraNa vyavasthA karI lIdhI. have te, ratikara parvatathI jaMbudvIpa bhaNI AvavAnA mArge pitAnA cAna vimAnane haMkAravA lAgyA ane suratamAMja bhAratavarSamAM pahoMcyuM. tyAM pahoMcI teNe AmalakampAne rasto lIdho ane jhapATAmAMja AmalakIpAnA aMbAlavaNacaityamAM jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra UtaryA che tyAM AvI lAgyo. tyAM AvatAM ja teNe e divya yAna vimAna sAthe zramaNa bhagavAna mahAvIranI traNa pradakSiNA karI ane Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya suta 49 bhagavAnathI uttara pUrvanA bhAgamAM-IzAna khUNAmAM teNe e cAnavimAnane dharatIthI cAra AMgaLa adhara rAkhI UbhuM rAkhyuM. 7ra meTA parivAravALI pitAnI cAra paTTarANIe, gAMdharvonuM ane nATakIcAonuM TeLuM e badhA sAthe e sUryAbhadeva e yAna vimAna uparathI utarI nIce AvyuM. tyArabAda sUryAbhadevanA cAra hajAra sAmAnika deve ane e yAna vimAnamAM AvelA bIjA badhA devo ane devIo kamazaH nIce AvyAM. evA meTA parivArathI vIMTAela sUryAbhadeva, potAnI sarva prakAranI divya ddhi sAthe, devavAdyonA madhura gheSa sAthe cAlatA cAlatA zramaNa bhagavAna mahAvIra tarapha A , traNa pradakSiNA karI, vAMdI, namI temane vinayanamra rIte kahevA lAgyaH 73 "he bhagavan! huM sUryAbhadeva mArA sakala parivAra sameta, Apa devAnupriyane vaMdana karuM chuM, namana karuM chuM ane ApanI paryapAsanA karuM chuM." 74 "he sUryAbha !" ema kahI zramaNa bhagavAna mahAvIre sUryAbhadevane A pramANe kahyuM: "he sUryAbha! e purAtana che, he sUryAla ! e "jIta che, he sUryAla ! e kRtya che, te sUryAbha! e karaNIya che, he sUryAbha! e AcarAeluM che ane he sUryAbha! e saMmata thaeluM che ke "bhavanapatinA, vAnavaMtaranA, tiSikanA ane vaimAnika varganA devo arahaMta bhagavaMtene vAde che, name che, ane pachI potapitAnAM nAma gotra kahe che," to he sUryAbhadeva! tuM je kare che te purAtana che ane saMmata thaeluM che." Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 75 zramaNa bhagavAna mahAvIranuM kathana sAMbhaLI sUryAbhadeva bahu haSita thaye, praphula thaye ane ghaNeja saMtuSTa thaye; pachI temane vAMdI namI temanAthI bahu najIka nahi, tema bahu dUra nahi, evI rIte besI te sUryAbhadeva temanI zuzruSA karate sAme rahI vinayapUrvaka hAtha joDI zramaNa bhagavAna mahAvIranI payu pAsanA karavA lAgyo. 76 te vakhate zramaNa bhagavAna mahAvIre potAnA darzanArthe AvelA sUryAbhadevane, AmalakampAnA rAjA rANIne tathA AmalakampAmAMthI AvelI moTI janasabhAne dharmadezanA saMbhaLAvI. dezanA sAMbhaLI janatA to potapitAne ThekANe cAlI gaI. 77 dezanA sAMbhaLIne prasAda pAmelA ane AlhAdita hRdayavALA sUryAbhadeve UbhA thaIne praNAmapUrvaka zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe 'pUchayuM: pravehe bhagavana ! zuM sUryAbhadeva bhavasiddhika-bhavya che ke abhavasiddhika-abhavya che? samyagdaSTivALo che ke mithyA draSTivALo che? saMsAramAM parimitapaNe bhamanAro che ke anaMta kALa sudhI bhamanAro che? bodhinI prApti thavI tene sAru sulabha che ke durlabha che? zuM te ArAdhaka che ke virAdhaka che? te carama zarIrI che ke acarama zarIrI che? "he sUryAbha !" ema kahIne zramaNa bhagavAna mahAvIre tene nIce pramANe uttara Ape : u-he sUryAbha! tuM bhavya che, samyagdaSTivALe che, saMsAramAM parimitapaNe bhamanAro che, tane bedhinI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNIya sutta 51 prApti thavI sulabha che, tuM ArAdhaka che ane tuM carama zarIrI che. 78 bhagavAne Apela uttara sAMbhaLIne sUryAbhadevanuM citta AnaMdita thayuM ane parama saumanasyayukta thayuM. bhagavAnano uttara sAMbhaLyA pachI e sUryAbhadeve bhagavAnane vAMdI namI A pramANe vinaMtI karI : "he bhagavana! tame badhuM jANe che ane jue che, jyAM jyAM je che te badhuM tame jANe che ane jue che, sarva kALanA banA ne jANe che ane jue che, sarva bhAvene tame jANe che ane jue che, mArI divya bhaddhisiddhine, meM prApta karelI divya devahutine ane divya devAnubhAvane paNa pahelAM ane pachI tame jANe che ane juo che; te he bhagavan! Apa devAnupriya taraphanI mArI bhaktine lIdhe huM evI IcchA karuM chuM ke mArI divya Rddhisiddhi, divya devavRti ane divya devaprabhAva tathA batrIza prakAranI divya nATayakaLA A gautama vagere maNanine dekhA.90 " 79 zramaNa bhagavAna mahAvIre sUryAbhadevanI uparyukta vinaMtIne Adara 91 na Aye, anumati na ApI ane te tarapha mauna rAkhyuM. tyArapachI bIjIvAra, trIjIvAra paNa sUryAbhadeve evIja vinaMtI karI ane tenA uttaramAM bhagavAna mahAvIre tene Adara na karatAM mAtra mauna ja dharI rAkhyuM. chevaTe te sUryAbhadeva, zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa pradakSiNA daI, vAMdI namI uttara pUrvanI dizA tarapha gayo. IzAna khUNAmAM jaI teNe vaikiyasamuddaghAta karyo, te dvArA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - -- - - -- - - - - para zrI rAyapAseNaIya sutta teNe saMkhyaya jana sudhInA lAMbA daMDane bahAra kADha, jADAM moTAM pugale tajI dIdhAM ane joIe tevAM yathAsUma pugalono saMcaya karyo, vaLI, bIjIvAra vaikiyasamughAta karI teNe naraghAnA uparanA bhAga je sarva prakAre sarva bAjuthI ekasarakhe e eka bhUbhAga sajaryo, temAM rUpa, rasa, gaMdha ane sparzathI suzobhita pUve varNavelA evA aneka maNie ja dIdhA, sarva bAjuthI ekasarakhA bhUmaMDaLamAM vacce vacce teNe eka prekSAgRha racyuM-nATakazALA khaDI karI. e nATakazALA, temAM bAMdhele ulecacaMdara, akhADe ane maNinI peDhalI e badhAnuM varNana AgaLa kahevAI gayuM che tathA maNinI e peDhalI upara siMhAsana, chatra vagere je AgaLa varNavAI gayuM che te badhuM barAbara goThavI dIdhuM. 80 tyArapachI e sUryAbhadeva zramaNa bhagavAna mahAvIranA dekhatAM temane praNAma kare che ane "bhagavAna mane anujJA Ape " ema kahI pote bAMdhelI nATakazALAmAM temanI-tIrthakaranI-sAme uttama siMhAsanamAM bese che. - tyArabAda besatAM veMta teNe aneka prakAranAM maNimaya kanakamaya ratnamaya vimala ane cakacakatAM kaDAM pAMcI berakhAM vagere AbhUSaNothI dIpate UjaLe puSTa ane lAMbe evA pitAne jamaNo hAtha pasAryo. enA e jamaNA hAthamAMthI sarakhAM vaya lAvaNyarUpa ane yauvanavaMtA, sarakhAM nATakIya upakaraNe ane vastrAbhUSaNathI sajelA, khabhAnI banne bAjumAM uttarIya vastrathI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta yukta DokamAM keTiyuM ane zarIre kaMcu paherelA, TIlAM ane gAM lagAvelA, citra vicitra paTTAvALAM ane pudaDI pharatAM jenA cheDA pheNa jevA uMcA thAya evI heDe-kAremUkelI jhAlaravALAM raMgaberagI nATakIya paridhAna paherelA, chAtI ane kaphamAM paDelA ekAvaLa hArAthI zaiAbhAyamAna ane nAca karavAnI pUrI taiyArIvALA ekaso ne ATha devakumAre| nIkaLyA. DrAmA hAtha 81 eja pramANe sUryAbhadeve pasArelA mAMthI caMdramukhI, caMdrA samAna lalATapaTTALI, kharatA tArAnI jema camakatI AkRti veza ane cAru zRMgArathI zAsatI, hasave khelave cAlave vividhavidyAse lalita salApe ane ceAgya upacAre kuzaLa, hAthamAM vAjAvALI, nAcakaravAnI pUrI taiyArIvALI ane kharAkhara e devakumArAnI joDIrUpa evI ekasesa ne ATha devakumArI nIkaLI. 53 82 pachI e sUryAbhadeve 92zakhA,, raNuziMgAM, za'khalI, kharamukhI, peyAe, pIrapIrikA, paNavA-nAnI paDaghamA, paheA-meATI paDaghama, DhakkAo-DAkalIo, mATI DhakkAo-DAkA, bherIe11, jhAlarA12, duMdubhIeya,sAMkaDamukhIe 4, meTA mAdaLApa, mRdeMgeA, naMdImRdaMgA, AliMga18, kustubhe19, gAmukhI, nAnA mALe, traNa tAranI vINAo, vINA, bhamarIthALI vINA, cha bhamarIvALI vINAepa, sAta tAranI vINAe 26, makhkhIsAra, sughASA ghaTA8, nadIrghASA ghaTAe, sa tAranI meTI vINA30, kAcI vINAe 1, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta citravINApura, Amadoru, jhAMjha, nakulA35, tUNA310 tuMbaDAvALI vINAo37, mukuMde38, huDukko, vicikkIA,karaTIo 1, DiDimAnnara,kiNitA, kaDavAM44, 6rASTrapa, darikA, kustubhurue 7,kalazIe8, kalazeApta, tAleA, kAMsAnA tAleApa1, riMgirisikApara, agarikAe 3, zizumArikAepa, vAMsanA pAvApa5, mAlIepa6, veNue vAMsaLIopa, parillIe, ane ba*kepa, ema 9egaNapacAse jAtanAM ekase ne ATha ATha vAjAe banAvyAM ane ekaso ne ATha ATha te dareka vAjA ne vagADanArA manAvyA. 3 54 83 pachI e sUryAMbhadeve peAtAnA hAthamAMthI sarajelA te devakumAra ane devakumArIone khelAvIne kahyuM ke "he devAnupriyA ! tame zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse jAe ane temane traNa pradakSiNA dai vaMdana-namana karI e gautama vagere zramaNanigraMthAne te divya devaRddhi divya devavruti divya devAnubhAvavALu khatrIza prakAranuM nATaka bhajavI batAve. " M 84 sUryAMbhadevanI AjJA thatAM ja tene mAthe caDhAvI hatuSTa thaelAM e devakumArA ane devakumArIe zramaNa bhagavAna mahAvIra tarapha jaI temane vAMdI-namI je tarapha gAtamAdika zramanirgA hatA te tarapha vaLyAM ane eka sAtheja eka hAramAM eka-katAra UbhA rahyAM, sAthe ja nIce namyAM, vaLI pAchuM sAtheja teo peAtAnAM mAthAM UMcAM karI TaTTAra UbhA rahyAM. eja pramANe sahitapaNe ane saMgatapaNe nIce namyAM ane pAchAM TaTTAra UbhA rahyAM, pachI sAthe ja Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 55 TaTTAra UbhA rahI phelAI gayAM ane potapotAnAM nAcagAnanAM upakaraNe hAthapagamAM barAbara geThavI rAkhI eka sAtheja vagADavA lAgyAM, nAcavA lAgyAM ane gAvA lAgyAM. 85 temanuM saMgIta urathI zarU thatAM uThAvamAM dhIruM -maMda maMda, mUrdhAmAM AvatAM tArasvaravALuM ane pachI kaMThamAM AvatAM vizeSa tArasvaravALuM, ema trividha hatuM. jyAre e badhAM gAtAM hatAM tyAre teno madhura paDachaMda nATakazALAmAM AkhAya prekSAgRhavALA maMDapamAM paDate hato. je jAtanA rAganuM gANuM hatuM tene ja anukULa emanuM saMgIta hatuM. gAnArAonAM ura mUrdhA ane kaMTha e traNe sthAne ane e sthAnanAM kAraNe vizuddha hatAM. vaLI, guMjato vAMsane pAve ane vINAnA svara sAthe bhaLatuM, eka bIjAnI vAgatI hatheLInA avAjane anusaratuM, muraja ane kAMsIonA jhaNajhaNATanA tathA nAcanArAonA paganA ThamakAnA tAlane barAbara maLatuM, vINAnA layane barAbara baMdhabesatuM ane zarUAtathI je tAnamAM pAvo vagere vAgatAM hatAM tene anurUpa evuM emanuM saMgIta keyalanA TahukA jevuM madhuruM hatuM. vaLI, e sarva prakAre sama, salalita-kAnane kamaLa, manahara, mRdupadasaMcArI, zretAone ratikara, chevaTamAM paNa surasa evuM te nAcanArAonuM nAcasajaja viziSTa prakAranuM uttamattama saMgIta hatuM. 86 jyAre e madhuruM madhuruM saMgIta cAlatuM hatuM tyAre zaMkha raNaziMguM zaMkhalI kharamukhI peyA ane pIrIpIrikAne vagADanAra te deve temane dhamatA, paNava paTaha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI rAyapAseNaIya sutta upara AghAta karatA, bhaMbhA moTI DAkone aphaLAvatA, bherI jhAlara iMdubhIo upara tADana karatA, muraja mRdaMga naMdImRdaMgane AlApa letA, AliMga kutuMba gemukhI mAdaLa upara uttADana karatA, vaNA vipaMcI vallakAone mUchavatA, so tAranI meTI vINA kAcabI vaNA citra viNAne phUTatA, baddhIsa sughoSA naMdIghASAnuM sAraNa karatA, bhrAmarI pabrAmarI parivAdanInuM sTeTana karatA, tUNa tuMbavINAne chabachabatA, Amoda jhAMjha kuMbha nakulanuM ATana karatA-paraspara aphaLAvatA, mRdaMga huDakI vicikakIone cheDatA, karaTI DiMDama kiNita kaDavAMne bajAvatA, dardaraka dardArikAo kustaMburu kalazIo mahuo upara atizaya tADana karatA, tala tAla kAMsAnA tAle upara DuM thoDuM tADana karatA-paraspara ghasatA, rigirisikA lattikA makarikA zizumArikAnuM ghaTTana karatA ane baMsI veNu bAlI parikalI tathA baddhakone phUMkatA hatA. 87 e rIte e gIta nRtya ane vAdya divya mane jJa manahara ane zRMgArarasathI taraboLa banyAM hatAM, adbhuta thayAM hatAM, badhAnAM cittanAM AkSepaka nIvaDayAM hatAM. e saMgItane sAMbhaLanArA ane nRtyane jenArA dvArA uchaLatA vAhavAhanA kolAhalathI e nATakazALA gAjI rahI hatI. ema e devenI divya ramata pravRtta thaelI hatI. e ramatamAM masta banelA te devakumAra ane devakumArIoe zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAme svastika zrIvatsa naMdAvarta vardhamAnaka bhadrAsana kalaza matsya ane darpaNanA divya abhina 94 karI e maMgaLarUpa prathama nATaka bhajavI dekhADyuM hatuM. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 88 vaLI, e devakumAra ane devakumArIe bIjuM nATaka bhajavI batAvavA pUrva jaNAvelI rIte ekasAthe eka hAramAM bhegAM thaI gAvA nAcavA ane vAjAM vagADavA lAgyAM tathA e abhuta devaramatamAM magula banI gayAM. 89 A bIjA nATakamAM temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAme Avarta pratyAvarta zreNi prazreNi svastika pUsamANuga vardhamAnaka masyAMDaka makarAMDaka jAra mAra pupAvalI papatra sAgarataraMga vasaMtIlatA ane padmalatAnA abhinaya karI dekhADI bIjuM nATaka pUruM karyuM. 90 pachI trIjuM nATaka bhajavI batAvavA bhegAM thayelAM te devakumAra ane devakumArIoe zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAme IhAmRga baLada gheDa mAnava magara vihaga-pakSI vAla kinnara ruru zarabha camAra kuMjara vanalatA ane palatAnA abhinaye karI dekhADyA. 91 ceAthuM nATaka dekhADatAM te devakumAra ane devakumArIoe zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAme ekatazcaka dvidhAcaka ekatakavAla dvidhAcakavAla ema cakArdha ane cakravAlano abhinaya bhajavI batAvyuM. 92 pAMcamuM nATaka bhajavatAM temaNe AvalikAone abhinaya karyo. emAM emaNe caMdrAvalikA valayAvalikA haMsAvalikA sUryAvalikA ekAvalikA tArAvalikA muktAvalikA kanakAvalikA ane ratnAvalikAonA dekhAvo karI batAvyA. 93 chaTuM nATaka zarU karatAM temaNe ugamananA eTale caMdra UgavAnAM ane sUrya UgavAnAM dazya khaDAM kya. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrI rAyapAseNaIya sutta 94 sAtamA nATakamAM AgamananA arthAt caMdranA AgamananA ane sUryanA AgamananA dekhAvo karI batAvavAmAM AvyA. 95 AThamA nATakamAM teoe AvaraNanA-caMdranA ane sUryanA AvaraNanA dekhAva karI dekhADyA arthAt jyAre caMdragrahaNa ane sUryagrahaNa thAya tyAre jagatamAM ane gaganamAM je jAtanuM vAtAvaraNa prasare che te e nATakamAM pratyakSa karI batAvavAmAM AvyuM. 96 navamA nATakamAM astananA dekhAva AvyA eTale jyAre caMdra ane sUrya AthamI jAya che tyAre jagatamAM ane AkAzamAM je je ghaTanAo bane che te badhI najarenajara khaDI karavAmAM AvI. 97 dasamuM nATaka caMdramaMDala sUryamaMDala nAgamaMDala yakSamaMDala bhUtamaMDala rAkSasamaMDala ane gAMdharvamaMDalanA abhinAmAM pUruM thayuM. emAM caMdra sUrya nAga yakSa bhUta rAkSasa ane gAMdharva saMbaMdhI maMDalanA bhAvo bhajavI batAvyA. 98 agyAramuM nATaka kutavilaMbita abhinayane lagatuM hatuM, temAM vRSabhanI ane siMhanI lalita gati, ghoDAnI ane gajanI vilaMbita gati, matta gheDe ane matta hAthInI vilasita gati karI batAvavAmAM AvI. 9 bAramA nATakamAM sAgara ane nagaranA AkArone abhinayamAM karI batAvyA. 100 teramuM divya nATaka naMdA ane caMpAnA abhinayane Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 59 lagatuM hatuM. caudamA nATakamAM masyAMDa makarAMDa jAra mAranI AkRtionA abhinaye hatA. 101 pannaramAM nATakamAM 85 ka kha ga gha ane DanA ghATanA abhinaya karI batAvyA. 102 pachInAM cAra nATake anukame 16 ca cha ja jha - nA, 17 Ta Tha Da Dha Na nA, 18 ta tha da dha na nA, ane 19 pa pha ba bha ma nA ghATanA abhinayane lagatAM hatAM. 103 vIsamuM nATaka azaka AMbe jAMbuDe ane ke saMkhanA pallava saMbaMdhI abhinayane lagatuM hatuM. 104 21 muM nATaka latAnA dekhAva karavAne mATe hatuM. temAM padma nAga azoka caMpe Amra vana vAsaMtI kuMda atimuktaka ane zyAmanI velaDIonA abhinayA hatA. pachI anukrame 22 kUta6 23 vilaMbita 24 kutavilaMbita 25 aMcita 26 ribhita 27 aMcitaribhita 28 ArabaTa 29 bhola ane 30 AraTa selanA abhinone lagatAM nava nATaka karI batAvyAM. 105 31 mA nATakamAM utpAta nipAta saMkucita prasArita yAraIya brAMta ane saMbhrAMtanI kriyAone lagatA abhinaye dekhADavAmAM AvyA. 106 karama nATakamAM te eka sAthe eka hAramAM bhegAM thaelAM devaramaNamAM tallIna banelAM devakumAro ane devakumArIoe zramaNa bhagavAna mahAvIranA pUrvabhava saMbaMdhI caritrane lagatA banAnA abhinaye bhajavI batAvyA ane pachI temanAja vartamAna jIvanasaMbaMdhI paNa je je meTA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta meTA banAva banyA hatA te darekane abhinamAM karI dekhADyA temAM temanuM cyavana, garbhasaMharaNa, janmasamayanA banAve, abhiSekane prasaMga, bAlakrIDA, yauvanadazA, kAmaganI lIlA, niSkramaNane prasaMga, tapazcaraNanI avasthA, jJAnI thayAnI paristhiti, tIrthapravartananI ghaTanAne lagatA abhina hatA ane pachI chelA abhinayamAM bhagavAna mahAvIranA nirvANanuM citra paNa UtAravAmAM AvyuM hatuM. Ama e carama-cheluM-batrIzamuM nATaka pUruM thayuM. 107 e nATakamAM te devakumAra ane devakumArIoe Dhola vagere pahoLAM, vINA vagere tAMtavALAM, jhAMjha vagere nakkara ane zaMkha vagere palAM ema cAra jAtanAM vAjAM vagADelAM. ukSipta pAdavRddha maMda ane recita ema cAra prakAranuM saMgIta gAeluM. aMcita, ribhita, ArabhaTa ane bhasela ema cAra prakAre nRtya kareluM. dArjItika prAtyaMtika sAmAnyatopanipAtanika ane lekamadhyAvasAnika ema cAra jAtanA abhinaya-8 bhajavI batAvelA. 108 have te devakumAra ane devakumArIo gautamAdika zramaNa nirgane e batrIze prakAranuM divya nATaka dekhADI tathA zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa pradakSiNA daI temane vAMdI namI je tarapha potAno adhipati sUryAbhadeva hato te tarapha gayAM ane hAtha joDI pitAnA e adhipatine jaya Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuiya suta vijayathI vadhAvI teoe jaNAvyuM ke Ape karelI AjJA pramANe ame zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse jaI batrIze prakAranuM e divya nATaka dekhADI AvyAM. 109 tyArabAda e sUryAbhadeva pitAnI te divya devamAyAne saMkelI laI eka kSaNamAM ekale-hato te ekAkI banI gayo. pachI te zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa pradakSiNa daI vAMdI namI pitAnA pUrvokta parivAra sAthe e divya yAna vimAna upara caDI jyAMthI Avyo hato tyAM ja pAcho cAlyA gaye. 110 enA gayA pachI "bhagavana" ema kahIne cauda pUrvane jANanArA, cAra jJAnathI yukta. sarvAkSarasaMnipAtI, mahAtapasvI, sUryAsanI e devamAyAne joIne 99zaMkAzIla thayelA ane kutUhalavALA banelA bhagavAna gautama zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAMdI namIne namrapaNe A pramANe chelyAH 111 pravahe bhagavana! te subhadevanI e divya devamAyA, e divya devaghuti, e divya devAnubhAva kayAM gaye? kyAM samAI gaye? u0-he gautama ! sUryAbhadeve sajelI e devamAyA tenA zarIramAM gaI, tenA zarIramAM samANI. pro--he bhagavana! te kayA kAraNathI ema banyuM? u0-he gatamabahAra ane aMdara chANa vagerethI lIMpelI gupalI pharatI vaMDIvALI baMdha bAraNAvALI uDI ane pavana na bharAya evI jema keI eka moTI zikharabadhI zALA hoya, e zALAnI pAse mANasanuM eka moTuM Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62. zrI rAyapAseNaIya sutta TeLuM UbhuM hoya ane e vakhate e TeLuM AkAzamAM eka moTuM pANIbharyuM vAdaLuM jue tathA e vAdaLuM hamaNAM ja varasaze ema je TeLAne lAge te jema ene ToLuM pAsenI e zALAmAM pesI jAya, tema e devarAyA sUryAbhanA zarIramAM samAI gaI athavA e zALA bahAra UbheluM ToLuM pitAnI sAme caya AvatA vaMTeLiyAne jUe topaNa jema e pAsenI zALAmAM pesI jAya, tema e devamAya sUryAbhanA zarIramAM samAI gaI ema meM kahyuM che. 112 vaLI, tame pUchyuM ke praha-he bhagavan! sUryAbhadevanuM sUryAbhavimAna kayAM 100jaNAveluM che? u-he gautama! ja budvIpa nAmanA dvIpamAM aMdara parvatathI dakSiNe ramA ratnaprabhA101 nAmanI pRthvI che, tenA ramaNIya samatala bhUbhAgathI uce caMdra sUrya grahagaNa nakSatra ane tArakAo AvelAM che, tyAMthI AgaLa ghaNuM pejane seMkaDe pejano hajAra ejane lAkha pejano karoDa jina ane lAkha karoDe pejane uMce uMce dUra jaIe tyAre tyAM saudharmakalapa nAmane ka9pa jaNAvelo che, e kalpa pUrva pazcima lAMbe, uttara dakSiNa pahoLa, AkAre ardhacaMdrasamAna saMsthita che, kiraNanA prakAzathI jhagajhagata che, tenI laMbAI pahoLAI asaMkhya koTAnukeTi jana che ane tene gherA paNa teTaloja che. e saudharmakalpamAM sAdharmadevanAM batrIsa lAkha vimAnAvAse hoya che ema kahyuM che. e badhA vimAnAvAsa tyAre tyAM thA, uttara prakAzarAja Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 63 sarvaratnamaya darzanIya ane asAdhAraNa suMdaratAvALA che. - te vimAnanI vacce vacce pAMca avataMsaka jaNAvelA cheH azoka avataMsaka, saptaparNa avataMsaka, caMpaka avataMsaka, cUtaka avataMsaka ane vacce saudharmAvalaMsaka. e pAMce AvataMsaka paNa sarvaratnamaya suMdaratama che. emAMnA te saidharmAvalaMsaka mahAvimAnathI pUrve tIra chuM asaMkhya lAkha jana AgaLa vadhIe tyAre tyAM sUryAbhadevanuM sUryAbha nAmanuM vimAna jaNAveluM che. e vimAnanI laMbAI pahoLAI sADAbAra lAkha jana che ane gherAvo ogaNacALIza lAkha bAvana hajAra ATha se aDatAlIza jina che. 113 sUryAbhadevanA e vimAnanI pharato cAre bAju eka meTe prAkAra-gaDha che. e gaDha traNaseM jananI uMcAIe che. mULamAM tenI pahoLAI se ejana, vacce pacAsa ejana ane cheka upara pacIsa jana che arthAt e gaDha mULamAM pazto-pahoLe vacce sAMkaDe ane cheka upara vadhAre pAtaLe che. gaDhane AkAra gAyanA pUMchaDA jevo che ane te AkhAya gaDha sarvakanakamaya acho manahara che. e gaDhanA kAMgarAM aneka prakAranA kALA nIlA lAla pILA ane dhULa ema pAMce raMgothI zobhitAM che. te eka eka kAMgAruM laMbAImAM eka jana, paheLAImAM aradhuM ejana, ane thoDuM mATheruM pejana ucAImAM che. te badhAM kAMgarAM sarva prakAranAM romAMthI banAvelAM che-bahu ramaNIya che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 114 sUryAbhadevanA te vimAnanI eka eka bAjue hajAra hajAra bAraNuM hoya che ema kahevuM che arthAt te vimAnane pUrva pazcima uttara dakSiNa ema cAre bAjunAM maLIne cAra hajAra bAraNAM hoya che. te eka eka bAraNuM uMcAIe pAMcase jana che, pahoLAIe ane praveze aDhIse jana che. te badhAM bAraNuM dhaLAM che, temanI uparanAM zikhare senAnAM che, e zikharomAM vRSabha magara vihaga mAnava kuMjara kinnara padmalatA vagerenAM citra kerelAM, emanA staMbhathAMbhalA uparanI vedikAe vajamaya-e badhAM hajAre kiraNothI jhaLahaLe che, evAM e AMkhane ThAre evAM sukhasparzavALAM che. te dareka bAraNAnI nema vajImaya, mULa pAyA riSTaratnanA, thAMbhalIo vaiDuryanI ane tenuM tala paMcaraMgI uttama maNiomAMthI baneluM che. DelIe haMsagarbharatnanI, IdrakI gomedanA, bArasAkha lehitAkSaratnanI, taraMgo tirasarananA, sUI-khIlIo-lehitAkSaratananI, sAMdhAo vajanA, khIlIonI TopIo vividha maNimaya, AgaLiye ane tenuM aTakaNa vajanuM, AvartanapITha-ulALAnuM TekaNuM rajatanuM, bAraNanAM uttara paDakhAM aMka ratnanAM: evI e bAraNAMonI zobhAvALI racanA che. tenAM kamADa lagAra paNa AMtarA vinAnAM capocapa bhIDAya tevAM majabUta che. bAraNAMnI bhIMtemAM banne paDakhe eka aDasaTha aDasaTha bhIMtALIo che ane teTalI ja gamANasIo eTale beThake che. vividha Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrI rAyapAseNaIya sutta 65 maNirathI ramatI pUtaLIo bAraNAMomAM khoDelI che. tene mADha-mADabhAga-vajana ane mADabhAganuM zikhara rUpAnuM che. bAraNAnA upalA bhAge suvarNamaya, temAM maNimaya jALIvALA gokhalAo, paDakhAM ane paDakhAMnI bAjue aMkaratnamaya ane vAMsaDAo khapATa tathA naLiyAM jatirasaratnamaya che. tenI pATIe rUpAnI, naLiyAMnAM DhAMkaNa suvarNamaya ane TATIo vamaya che. e jAtanAM te bAraNAM zaMkhanA upalA bhAga jevAM ane rUpAnA DhagalA jevAM dheLAM lAge che. te bAraNuo upara aneka prakAranAM tilako-TalAM ane ardhacaMdro kerelAM che, maNinI mALAo TAMgelI che, bAraNAM bahAra ane aMdara suMvALAM che, tenA uparanI raMganI bhUkI sonAnI veLumaya che evAM e bAraNAM suMdara, sArA sparzavALAM, rUDI zobhAvALAM, prasannatA pamADe tevAM darzanIya ane asAdhAraNa ramaNIya che. e bAraNAnI banne bAjunI beThakamAM kamaLa upara kerelA evA caMdananA soLa soLa kaLazenI hAre, teomAM sugaMdhI pANI bharelAM, temanA kAMThAomAM zatAM sUtara nAMkhelAM ane tenAM DhAMkaNuM pakvotpalanA-evA e sarvaratnamaya ghaDAo, he dIrdhajIvI zramaNa ! meTAmAM meTA IndrakuMbhanI jevA vizeSa ramaNIya jaNAvelA che. 115 vaLI, te bAraNAMonI banne bAjunI beThakamAM seLa seLa nAgadaMtanI-AMkaDiyAonI-hAro AvelI che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAsaNaya sutta te dareka nAgadate upara nAnI nAnI jhaNajhaNatI ghaMTaDIo laTakelI, ee bhIMtamAM barAbara beThelA, emane Agale bhAga bhIMtathI sArI rIte bahAra paDa-evA e sApanA aDadhA bhAga jevA dekhAtA vAmaya sIdhA lAMbA nAgadate, he AyuSyanuM zramaNa ! moTA moTA gajadaMtanA AkAra jevA suMvALA ane zebhAjanaka che. vaLI, e nAgadaMmAM kALA, nIlA, rAtA, pILA ane dhALA sUtarathI parevelI lAMbI lAMbI mALAo laTakAvelI, e mALAonA laMbUsaka-uparanAM kumatAM-sonAnAM, e kumatAMnI aDakhepaDakhe jaDelI senAnA patarAnI pAMdaDIo che; jyAre dakSiNane uttara pUrva ane pazcimane maMda maMda pavana vAya tyAre te dhIre dhIre halatI halatI pAMdaDIomAMthI kAna ane manane zAMti Ape evuM madhuruM saMgIta nIkaLe che. 116 vaLI, he AyuSyamanuM zramaNa ! e nAgadetenI upara bIjA seLa seLa nAgadaMtanI hAre AvelI che, teo paNa gajadaMtanA AkAra jevA suMvALA ati ramaNIya che. uparanA A nAgadamAM rajatamaya zikAM TAMgelAM che, e dareka zikAmAM vaDuryanI dhUpaghaDao mUkelI che, e dhUpaghaDIemAM uttama kALo agara kinAru ane turuzkane sugaMdhI dhUpa maghamaghI rahyo che, evI e sugaMdhI vATa jevI maghamaghatI dhUpaghaDIomAMthI nIkaLatI manahArI sugaMdha ghANa ane manane zAMti ApatI te pradezamAM cAre kera phelAtI rahe che. 117 vaLI, e bAraNAMonI banne paDakhenI beThakamAM seLa seLa pUtaLIonI hAre jaNAvelI che. te pUtaLIo Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuiya sutta 67 vividha prakAranI lIlAovALI, supratiSThita, sArI rIte zaNugArelI, raMgaberaMgI vastro paherelI ane aneka jAtanI mALAo vaDe zobhAyamAna che. emane kaTibhAga mUThImAM AvI jAya evuM pAtaLe, aMboDe uMce ane kaThaNu pIvara -bharAvadAra-chAtI, AMkhanA khUNA rAtA, vALa kALA kamaLa ane zAbhAnika che. azoka vRkSa upara tenI DALane DAbe hAthe pakaDIne e pUtaLIo UbhelI che. AMkhamIMcAmaNu karatI e, jANe denAM manane harI na letI hoya, eka bIjA sAmuM jotI e, jANe paraspara khIjatI na hoya, evI jaNAya che. e badhI banelI che te pRthvImAMthI- mATImAMthI-paNa nitya rahenArI che. emanuM mukha caMdra jevuM lalATa caMdrAddha jevuM ane dekhAva caMdra jevo saumya che. kharatA tArAnI jema e badhI jhagamagyA kare che, meghanI vIjaLIne jhabakAro ane prakhara sUryane camakATa e karatAM ya teo vadhu jhabake che-camake che. evI e pUtaLIo zaMgAre AkAre ane veze prasAda upajAve evI dekhAvaDI ane manohara che. 118 vaLI, e bAraNuonI banne bAjunI beThakemAM sarvaranamaya suMdara jALIvALAM soLa soLa ramaNIya sthAne che. banne paDakhenI e beThakamAM soLa soLa ghaMTAnI hAre TAMgelI jaNAvelI che. e ghaMTAo suvarNamaya, temanA lelako vajAmaya, ghaMTAnAM bane paDakhAM vividha maNimaya, ghaMTAnI sAMkaLa sonAnI ane dorIe rUpAnI che. temane raNake meghanA gaDagaDATa je, siMhanI trADa je, duMdubhi Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNuiya sutta nA nAda je, haMsanA svara jevo maMju che evA-e kAna ane manane ThAre-sukha Ape-tevA raNakAvaDe te ghaMTAonI AsapAsane pradeza paNa gAjato rahe che. 119 vaLI, e bAraNuonI banne bAjunI beThakamAM soLa soLa vanarAIo jaNAvelI che. e vanarAIomAM vRkSe vela phaNagA ane pAMdaDAM maNimaya che, emanA upara bhamarAo guMjatA rahe che. evI e vanarAIo TADhI hima jevI zItaLa ane prAsAdika che. vaLI, te banne paDakhenI beThakamAM vajImaya soLa soLa prakaMThaka-eTalAe jaNAvelA che. te darekanI laMbAI pahoLAI aDhIse jana ane jADAI savAso jana che. te te eka eka prakaMThaka upara eka eka meTa uce mahela Avele jaNAvela che, te dareka mahela aDhIse yojana UMco ane savAse jana pahoLo che. jANe prabhAnA peja na hoya evA e mahele vividha maNio ane ratnathI khIcakhIca jaDelA che. uparAupara chatrothI zobhAyamAna vijaya vaijayaMtI patAkAo e mahela upara pavanathI pharapharatI rahe che. enAM maNikanakamaya zikharo uMcAM Abhane aDatAM che. mahelanI bhIMtemAM vacce vacce ratnovALAM jALiyAo mUkelAM che. bAraNAMmAM pesatAM ja vikAsamAna puMDarIka kamaLa ane temAM vidhavidha tilake tathA ardhacaMdrake karelA che. mahelo aMdara ane bahAra lIsA senerI vaLathI lIMpelA suMdaratama che. je prakaMThako upara te mahelo che te prakaMThake paNa chatrothI zobhatI dhajAothI ramaNIya che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 120 e mahelanAM bAraNAMnI baMne bAju seLa soLa toraNe jaNavelAM che. e maNimaya toraNe maNimaya thAMbhalAo upara besADelAM che, temanA upara paTTA vagerenA gucchAo TAMgelA che, te eka eka taraNanI AgaLa pUrve varNavelA evA nAgadaMte tathA evI ja babbe pUtaLIo UbhelI che. te ja rIte dareka toraNanI AgaLa eka eka bAju sarvaratnamaya ghoDA hAthI mAnava kinara kiMguruSa mahe2. gAMdharva ane vRSabhanI hAro AvelI che, teja prakAre nitya puSpavALI sarvaratnamaya padmalatA vagerenI zreNi AvelI che. e rIte, he AyuSyanuM zramaNa ! dizAsvastika caMdanakalaza ane mattagajanA mukhanI jevA bhaMgAranI be be hAra goThavelI che. 121 vaLI, te teraNanI AgaLa baba babe ArisA hovAnuM jaNAveluM che. e ArisAnAM ekaThAM suvarNamaya, maMDaLa aMkaratnamaya ane emAM paDatAM pratibiMba nimalAtinirmaLa che. he dIrghajIvI zramaNa ! caMdramaMDaLa jevA e nirmaLa ArisA ardha kAyapramANa jaNAvelA che. 122 vaLI,e tenI AgaLa vajAnA be thALe jaNAvelA che. e rathanA paiDA jevA moTA moTA thALe jANe ke traNavAra chaDelA AkhA cekhAthI bharelA ja hoya evA bhAse che. vaLI, e toraNonI AgaLa svaccha pANuM ane tAjA lIlAM phaLathI bharelI be be pAtrIo mUkelI jaNAvelI che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNuIya sutta he ciraMjIva zramaNa ! e be be pAtrIo gAyane khANa ApavAnA moTA goLa suMDalA jevI moTI sarvaratnamaya ane zobhanAtizAbhana che. vaLI, e toraNanI AgaLa nAnAvidha bhAMDethI bharelA sarvaratnamaya be be supratiSThake che-zarAve che, be be mane mulikAo-peDhalIo che. e peDhalIomAM senAnAM ane rUpAnAM aneka pATiyAo jaNAvelAM che. te senAnapAnAM pATiyAomAM vamaya nAgadaMte jaDelA che, e nAgadeto upara vejImaya zikAM che, e zikAM upara kALA nIlA rAtA pILA ane dheLA sUtaranA paDadAvALA pavanathI bharelA ghaDAo che; e badhA pavanapUrNa ghaTe vaiduryamaya suMdara che. vaLI, e tenI AgaLa ratanathI bharelA baLe karaMDiyAo che. cakavartInA ratnapUrNa karaMDiyAnI jema e karaMDiyAe potAnA prakAzathI e jagyAne cAre bAjuthI cakacakatI karI mUke che. vaLI, e teraNanI AgaLa vajImaya abe hayakaMThA gajakaMThA narakaMThA kinnarakaMThA jiMpuruSakaMThA mahAragakaThA gAMdharvakaMThA ane vRSabhakaThA che. temAM sarvaratnamaya babbe caMgerIo che. temAM sarvaratnamaya puSpa mALA cUrNa vastra AbharaNa sarasava ane pIMchIo mUkelI che. vaLI, e toraNenI AgaLa babbe siMhAsane ane bakhe chatra hovAnuM jaNAveluM che. e chatronA dAMDA vaiDurthanA,kAnI-bUla sonAnI, sAMdhA vAnA, metIthI parovelI sonAnI ATha hajAra saLIo ane caMdana jevI zItaLa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - 71. zrI rAyapaNuIya suta sugaMdhI chAyA che. maMgaLarU5 citrathI AlekhelAM caMdranA ghATa jevAM e sava che atizenika che. vaLI, e taraNenI AgaLa be be cAmarAnI hayAtI jaNAvelI che. e cAmaronA hAthA vairyanA ane emAM vividha maNiratananI keraNI karelI che. kSIrasAgaranA pINuM jevAM pAtaLA vALavALAM sarvaratnamaya e cAmara bahu suzebhita dekhAya che. 123 e ja pramANe te teraNonI AgaLa tela, kuTha-upaleTa, patra-tamAlapatra, cUo, tagara,elacI, haratALa, hiMgaLaka, maNasila ane aMjananA be kuDalAonI asti jaNAvelI che. e kuDalAo sarvaratnamaya ane anupama zebhAvALA che. vaLI, e sUryAbhavimAnanA eka eka bAraNuM upara cakanI nIzAnIvALA ekaso ne ATha dhvaje che; e ja pramANe mRga, garuDa, chatra, pIMchuM, pakSI, siMha, vRSabha, cAradaMte hAthI ane uttama nAganI nIzAnIvALA ekase ne ATha ATha dhvaje che, arthAt e pratyeka bAraNA upara eka hajAra ane eMzI dava laherI rahyA che ema jaNAveluM che. 124 e sUryAbhavimAnamAM caMdaravAthI suzobhita pAMsaTha pAMsaTha bhauma-bhUminAM sthAna jaNAvelAM che. e bhaumanI barAbara vacce eka eka siMhAsana mAMDeluM che, bAkInA bhaume. upara eka eka bhadrAsana mAMDeluM che. vimAnanAM bAraNAMonAM otara seLa prakAranAM ratnathI ghaDelAM che. bAraNuo upara dhajA ane chatrathI SluM che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrI rAyapAseNaIya sutta zebhatAM ATha ATha maMgale AvelAM che. e rIte vimAnanI cAre bAjunA te badhAM bAraNuo evI uttamottama zebhAvALAM che. 125 e sUryAbhavimAnanI AsapAsa pAMcase pAMcaseM cajana mUkIne cAra dizAmAM cAra vanaDe AvelA che. pUrvamAM azekavana, dakSiNamAM sAdaDavana, pazcimamAM caMpakavana ane uttaramAM cUtakavana. e vanakhaMDanI laMbAI sADAbAra lAkha ejanathI kAMIka vadhAre ane pahelA pAMcase jana che. te darekanI pharato eka eka keTa che. ema e cAre vanakhaMDe lIlAchama jevA, TADhA hima jevA, jenAranI AMkhane ThAre evA zItaLa che. 126 te vanakhaMDenuM seMtaLa taddana sama-sapATa che, te upara aneka prakAranA maNio ane tRNe zebhI rahyAM che, temane sparza ane gaMdha managamate AkarSaka che. he bhagavan! pUrva pazcima dakSiNa ane uttaranA vAyarA vAya che tyAre maMda maMda halatA paraspara athaDAtA evA te tRNone ane maNione ke avAja thAya che? he gautama ! emane avAja zramahara kRtimadhura ane kRtine atyaMta tRpti ApanAro thAya che. 127 chatra, dhajA, ghaMTa, patAkA ane uttama teraNAthI suzobhita eka suMdara ratha hoya, jenI cAre bAju nAnI nAnI TekarIo jaDelI hoya, himAlayamAM ugelA tinizanA lAkaDAmAMthI banAvela hoya, ArA ane dhaMsaruM barAbara besADelAM hoya, paiDA upara leDhAne pATo majabUta hoya, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 73 kulIna gheDAnI jeDa joDelI hAya, hAMkanAre sArathi atikuzaLa hoya ane aneka prakAranAM hathI A kavacce bhAthAMo vagere yuddhopakaraNathI je bhareluM hoya, evo e ratha, maNiothI bAMdhelA rAjAnA bhavya AMgaNAmAM vAraMvAra cAlate heya, vAraMvAra Avate jato hoya, tyAre tene je madhura dhvani saMbhaLAya che, tenA je te tRNone ane maNiono dhvani che? gautama ! nA, enA je emane dhvani nathI paNa te karatAMya vizeSa madhura che. vAdanakuzaLa nara vA nArI dvArA rAtrInA chelle pahore vAgatI caDatI utaratI mUchanAvALI evI vaikAlika viNAne je madhura avAja saMbhaLAya che te avAja, te tRNone ane maNione che? gautama nA, e paNa nathI-e karatAM savizeSa madhura che. bhadrazALa naMdana semanasa ke pAMDakavanamAM athavA himAlaya malaya ke maMdaka girinI guphAomAM rahetA, gAnatAnanI sahela karavA sAthe maLelA kinnare kiMpuruSa mahArage ane gAMdharvone je vizuddha madhura gItadhvani guMje che, te davani paraspara athaDAtA e maNione ane tRNane che? gautama! hA, te maNione ane tRNane evo madhurAtimadhura dhvani nIkaLe che. 128 vaLI, e vanakhaMDeramAM ThekaThekANe nAnI moTI nAnAmAM nAnI ane moTAmAM moTI evI aneka cerasa vA, goLa puSkariNIo, sIdhI vahetI nadIo, vAMkI cukI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ----- - 74 zrI rAyapAseNaIya sutta vahetI nadIo ane phUlothI DhAMkelAM evAM hArabaMdha AvelAM aneka sarovara tathA hArabaMdha zubhatA aneka kUvAo AvelA che. e badhAMnA kAMThe rajatamaya, kAMThAnA bhAge khADAkhaDiyA vinAnA ekasarakhA che. emanI aMdaranA pANAo vajImaya ane veltha suvarNa-rajatamaya che. vAvo vagere e badhAM jalA suMvALA sonAnA taLiyAvALAM che, emAM UtaravAnAM ane nIkaLavAnAM sAdhana sArI rIte goThavAelAM che, emanA ghATe aneka prakAranA maNiothI jaDelA che. cAra khUNAvALAM e jalAzamAM pANI agAdha ane atizItaLa che. jemanI upara bhamarA bhamarIo guMjI rahyAM che evAM u5la, kumuda, nalina, subhaga, saugaMdhika, pauMDarIka, se ane hajAra pAMkhaDIvALAM khIlelAM kamaLothI ane bisapatra tathA mRNAlanA daDethI e badhAM jalAza DhaMkAelAM che. jemanI aMdara bhamatA ma ane kAcabAo karlola karI rahyA che ane jemane kAMThe aneka prakAranAM pakSIo vicarI rahyAM che evAM e svachAtisvacha jaLathI chalakatAM jalAza te vanakhaMDamAM zebhI rahyAM che. 129 e jalAzamAM keTalAMkamAM Asava jevAM pANI che, keTalAMkamAM zeraDInA rasa jevAM, keTalAMkamAM ghI jevAM, keTalAMkamAM dUdha jevAM, keTalAMkamAM khArA usa jevAM ane keTalAMkamAM sAmAnya pANI jevAM pANI bharelAM che. te vAve ane kUvA vagere pratyeka jalAzanI pharatAM Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 75 cAre dizAmAM traNa traNa pAne che, te sapAne upara teNe dhajAo ane chatro vagere robhI rahyAM che. temAM nAnI nAnI vAnI ane kUvAnI hAramAM vacce vacce ghaNA utpAtaparvata niyatiparvate jagatI parvate dAruparvate AvelA che tathA keI UMcA ke nIcA evA dakamaMDapa dakanAlake ane dakama UbhA karelA che. 130 vaLI tyAM manuSyane hiMcavAlAyaka hiMcakA jevA keTalAka hiMcakAo goThavAelA che, tema pakSIone sUlavAlAyaka mUlA jevA keTalAye jhUlAo khUlI rahyA che. e badhA hiMcakAo ane jhUlAe sarvaranamaya hovAthI adhikAdhika prakAzamAna ane manohara che. vacce vacce AvelA te utpAtaparvate vagere parvate upara ane hiMcakAo upara sarvaratnamaya evAM aneka haMsAsane, koMcAsane, garuDAsana, unnata DhaLatAM ane lAMbA Asana, padyAsane, bhadrAsane, vRSabhAsane, siMhAsane, padmAsane ane svastikAsane sajAelAM che. 131 vaLI, te vanakhaMDomAM sarvaranamaya jhaLahaLAyamAna evAM AligRha, mAligraho, kadalIgRha, latAgRha, AsanagRha, prekSaNagRha, majanagRha, maMDanagRho, prasAdhanagRha, garbhagRho, mehanagRha, zAlAgRha, jALIvALAM gRha, citragRho, kusumAgRho, gadhagRho, ArisAbhavane zebhI rahyAM che ane te pratyeka gRhamAM pUrve kahyA pramANe hiMsAno vagere ArAma ApanArAM Asane mAMDelAM che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrI rAyapaNaIya sutta vaLI, te vanakhaMDamAM jyAM tyAM sarvaratnamaya evA jhaLAMjhaLAM thatA jAInI velenA maMDapa, jUInI velonA maMDapa, mallikA, navalikA, vAsaMtI, dadhivAsukA, sUsa li-sUrajamukhI, nAgaravela, nAga, atimuktaka, aSkrayA ane mAlukAnI latAonA maMDape phelAelA che. te pratyeka maMDapamAM haMsa ane garuDa vagerenA ghATanA, uMcA DhaLatA ane lAMbA evA keTalAya sarvaratnamaya zilApaTTako DhALelA che. te badhAya zilApaTTako mAkhaNa jevA suMvALA kamaLa ane dedIpyamAna che. 13ra he ciraMjIva zramaNa ! te sthaLe aneka de ane devIo bese che, sUe che, vihare che, hase che, rame che, ratikrIDA kare che ane e rIte pite pUrve upAjelAM zubha kalyANamaya maMgaLarUpa puNyakarmonA phalavipAkane bhegavatA AnaMdapUrvaka vicare che. 133 vaLI, te vanakhaMDanI vaccovacca pAMcaseM jana uMcA ane aDhIse jana pahoLA evA cAra moTA prAsAde zobhI rahyA che. e prAsAdenAM bheMyataLiyAM taddana sapATa che ane temAM caMdaravA siMhAsana vagere upakaraNo yathAsthAne beThavAelAM che. temAMnA eka prAsAdamAM 102 azokadeva, bIjAmAM saptapaNa deva, trIjAmAM caMpakadeva ane cothAmAM cUtakadeva ema cAra devone nivAsa che. e cAre deve mATI divya samRddhivALA ane 55mapramANa AyuSyavALA che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 99 134 jenI AsapAsa cAre bAju evaDe mATe ane atizaya suMdara vanakhaMDa zebhI rahyo che evA te sUryAbhanAmanA devavimAnane aMdarane bhUbhAga taddana sapATa ane atyaMta ramaNIya che. tyAM paNa ghaNuM deva ane devIe phare che, bese che, hase che, ratikrIDA kare che ane AnaMda mANatA vicare che. 135 te vimAnanA e bhUbhAganI vaccovacca lAkha jana lAMbuM pahoLuM evuM eka meTuM upakArikAlayana che; tene gherAva traNa lAkha soLa hajAra base sattAvIsa pejana, traNa koza, aThThAvIsase dhanuSa, tera AgaLa ane upara ochuM vadhatuM aDadhuM AgaLa che. e evuM ke huM layana AkhuMya suvarNamaya che ane atyaMta manoharamAM manohara che. e layananI cAre bAju aDadhuM jana UMcI ane pAMcaseM dhanuSa pahoLI evI eka meTI padmavadikA che ane eTalAja mApane eka mATe vanakhaMDa te layanane gherI rahele che. 136 te vedikAnA thAMbhalA, pATiyAM, khIlIo, khIlIonI pIo, vAMsaDA, vAMsaDA uparanAM naLiyAM, pATIo, mobhIyAM, DhAMkaNuM ane tenAM LiyAM gekhalA vagere e badhuM vividha ratnamaya maNimaya vajAmaya ane suvarNarajatamaya che. enAM keTalAMka jALiyAM nAnI nAnI TekarIovALAM, metInA paDadAvALAM ane moTI meTI laTakatI mALAvALAM che. e vedikAmAM jyAM tyAM sarvaratnamaya gheDAnI vRSabhanI ane siMha vagerenI joDe zebhI rahI che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI rAyapaNuya sutta he bhaMte! e vedikAne padmavaradikA kahevAnuM zuM kAraNa? gautama ! e vedikAnA thAMbhalA, pATIyAM, khIlIo, khIlIonI TopIo, mebha ane jALiyAM vagere dareka bhAgamAM, comAsAnA paDatA pANIne rokI zake evAM chatrAkAra aneka prakAranAM sarvaratnamaya suMdara utpale, kumuda, nalino, puMDarIke vagere nAnA prakAranAM khIlelAM padma zobhI rahyAM che, mATe he ciraMjIva zramaNa ! e vedikAne padmavaradikA kahelI che. he bhagavana! varNavelI e pavaravedikA zuM zAzvata che ke azAzvata che ? gautamadravyArthika nayanI daSTie te e vedikA zAzvata che, paNa he gautama ! te vedikAnA varNo, gadhe, rasa ane sparzInI daSTie jotAM arthAt varNAdi paryAnI apekSAe te te vedikA azAzvata che, mATe tene zAzvata paNa kahI che ane azAzvata paNa kahI che. he bhagavan! upara varNavelI vedikA, zuM tyAM kAyama rahevAnI che ? he gautama ! e vedikA, tyAM kaI divasa na hatI, nathI ke nahi haze ema te na kahevAya; paNa e, tyAM hamezAMne mATe hatI, che ane haze ema kahevAya; mATe te tyAM dhruva, zAzvata, avyaya, nitya ane sadA avasthita che ema mAnavuM joIe. 137 upakArikAlayananI pharate je vanakhaMDa varNavela che tene cakravAlavijhaMbha be ejanathI kAMIka e che Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya suta che ane tene gherAve to te layananA jeTalo ja che. e vanakhaMDamAM paNa aneka devo ane devIe phare che, hase che, bese che, sUe che ane ratikrIDA karatAM vihare che. e layananI pharatAM cAre dizAmAM cAra cAra pAne ThavelAM che. e saMpAne upara taraNe vaje ane chatre vagere ghaNu manahara padArtho khUlI rahyA che. layananuM bhaMyataLa, maNiratna ane vajI vagere bahumUlya dhAtuothI bAMdheluM che ane vaLI te taddana sapATa ane cAre bAju jhagArA mAratuM zobhI rahyuM che. 138 layananA te samataLa bhUbhAganI vacce vacce pAMcase jana uce ane aDhIso jana pahoLe evo eka mATe mukhya prAsAda Avelo che. te mukhya prAsAdanI pharatA ane tenA karatAM UMcAI ane pahoLAImAM aDadhA evA bIjA cAra prasAde AvI rahelA che. vaLI, e AjubAju AvelA cAra prAsAdanI AsapAsa temane vIMTaLAIne temanA karatAM UMcAIe ane paheLAIe aDadhA evA bIjA cAra mahAlaya sahAmaNA AvelA che. vaLI, sehAmaNA e cAra mahAlayane gherIne UbhelA paNa mApamAM tenA karatAM aDadhA evA bIjA cAra mahAlaye tyAM dIpI rahelA che. A chellA cAra mahAlayonI UMcAI 6rA jana ane pahoLAI ekatrIza pejana upara eka keza che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 0 zrI rAyapAseNuIya sutta e badhAya prAsAdanI aMdara caMdaravA siMhAsana vagere zenika upakaraNe geThavAelAM che ane upara dhajAo teraNA ane ATha ATha maMgaLe jhUlI rahyAM che. 139 ema aneka prAsAdathI vIMTAelA te mULa prAsAdathI uttarapUrvamAM arthAt IzAna khUNAmAM eka moTI sudharmA sabhA AvelI che. enI laMbAI se jana, paheLAI pacAsa ejana ane uMcAI bahotera jana che. jemanI upara aneka prakAranAM toraNe pUtaLIo ane asarAonAM jhuMDe kerelAM che evA aneka manahara staMbha upara e sabhA racAelI che. e sabhAne pUrvamAM dakSiNamAM ane uttaramAM ema traNa dvArA mUkelAM che. te eka eka dvAra seLa jana uMcuM ane ATha jana pahoLuM che, tema te darekane pravezamArga paNa teTalAja mApane che. e traNe dvAre dhoLAM dUdha jevAM, suvarNamaya stUpavALAM ane upara ATha ATha maMgaLethI virAjita che. te pratyeka dvAranI sAme eka eka mukhya maMDapa che. e maMDapanI laMbAI se ejana, pahoLAI pacAsa ejana ane UMcAI seLa jana karatAM vadhAre che. e maMDapane paNa pUrvamAM dakSiNamAM ane uttaramAM ema traNa bArasAkha pADelAM che. te pratyeka bArasAkha UcAImAM soLa ejana, pahoLAImAM ATha yejana che ane te darekane pravezamArga paNa teTalAja mApano che. te badhAM bAraNAMo caMdaravA vagerethI suzobhita che ane temanI upara dhajAo ane ATha ATha maMgaLe pharapharI rahyAM che. mAM sALa ja mArga paNa teTalI ane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 81 vaLI, te pratyeka mukhamaMDapanI sAme temanI jevAja suMdara prekSAgRhamaMDapo AvelA che ane te eka eka prekSAgRhamaMDapanA samataLa bhUbhAganI vacce eka maTe vAmaya akhADe zobhI rahyo che. te eka eka akhADAnI vacce vacce ATha jana lAMbI pahoLI, cAra jana jAva ane nAnA prakAranAM maNiratnothI bAMdhelI evI eka moTI maNipIThikA sehI rahI che, e maNipIThikA upara siMhAsana vagere ArAmanI sAmagrI goThavI rAkhelI che. vaLI, jyAM prekSAgRhamaMDapa varNavelA che tyAM te pratyeka maMDapanI sAme paNa soLa jana lAMbI pahelI ane ATha jana jADI evI suMdara maNipIThikAo DhALelI che. te dareka pIThikAnI upara seLa jana lAMbA pahoLA ane te karatAM UMcAImAM kAMIka vadhAre UMcA tathA sarva prakAranAM ratnathI caNelA dhoLA zaMkha jevA UjaLA evA aneka stUpe bAMdhelA che. e dareka stUpo upara dhajAo teNe ane ATha ATha maMgaLo chAjI rAAM che. 140 tathA, e eka eka stUpanI pharatI cAre dizAmAM vaLI bIjI maNipIThikAo AvelI che. te pIThikAonI laMbAI pahoLAI ATha jana ane jADAI cAra ejana che. e pIThikAo aneka prakAranA maNiothI nirmalI atizaya ramaNIya che, emanI upara ane e stupanI barAbara sAme cAra jinapratimAo virAjelI che, e pratimAo jinanI UMcAIe UMcI ane paryakAsane beThelI che. temAMnI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrI rAyapaseNaIya sutta eka usabhanI, bIjI vardhamAnanI, trIjI caMdrAnananI ane cothI vAriSaNanI pratimA che. vaLI, te stUpanI sAme soLa jana lAMbI pahoLI ane ATha jana jAya evI sarvamaNimaya bIjI maNipIThikAo nirmalI che. te dareka piThikA upara eka eka caityavRkSa AveluM che. 141 e badhAM caityavRkSe ATha rojana UMcAM ane aDadhuM pejana 10UMDAM che. be ejananuM temanuM thaDa aDadhuM kejana pahoLuM che. thaDathI nIkaLI UMcI gaelI vacalI zAkhA cha jana UMcI che. ema e tyavRkSonI sarvAga laMbAI pahoLAI ekaMdara ATha jana jhAjherI che. e vRkSenAM mULa vajImaya, zAkhA svaperI, kade riTTaratnamaya, raka che vaiduryanA, nAnI nAnI zAkhAo maNimaya ratnamaya, pAMdaDAM vaiduryanAM, DIMTiyAM suvarNamaya, aMkurAo jAMbu nadamaya ane phUlaphalabhara vicitra maNiratanAmaya surabhi che. e phaLano rasa amRtasama madhure che. e rIte sarasa chAyA, prabhA, zobhA ane prakAzavALAM e cetyavakSe vizeSamAM vizeSa prAsAdika che. e vRkSo upara ATha ATha maMgaLe vaLe ane chatra vagere zebhI rahelAM che ane emanI-e vRkSe nI-pharatA zirISa vagere bIjAM paNa aneka vRkSe AvelAM che. 14ra e caityavRkSanI AgaLa ATha ye jana lAMbI pahoLI ane cAra jana jaDI evI savamaNimaya vaLI bIjI aneka maNipIThikAo AvelI che. 63 che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta 83 e dareka pIThikAe upara sADha yAjana UMcA eka ceAjana UMDA ane eka ceAjana paheALA104 evA viziSTa prakAranA vamaya aneka mahedradhvajo kheADelA che, temanI upara pavanathI hAlatI nAnI nAnI aneka patAkA, ATha ATha magaLA, dhvajo ane chatrA vagere badhuM laherI raheluM che. te dareka mahedradhvajonI AgaLa sAcAjana lAMbI pacAsa ceAjana pahALI ane dasa ceAjana uMI105 evI naMdA nAmanI puSkariNIo AvelI che. enAM pANI sAmAnya pANI jevAM mIThA rasavALAM che. e pratyeka puSkariNIenI cAre kAra pUrve varNavelAM padmavaravedikAe ane vanakhaDA AvelAM che ane puSkariNIemAM traNa mAtru sarasa sopAne geAThavelAM che tathA upara esADelAM tAraNA, dhvajo, ATha ATha magaLeA ane chatrA vagere te tyAM ThekaThekANe dIpI rahelAM che. 143 e sudharmAMsabhAmAM pUrva ane pazcimamAM seALa sALa hajAra tathA dakSiNa ane uttaramAM AThe ATha hajAra peDhalIe bAMdhelI che. e peDhalIA uparanAM pATIyAM suvarNa rajatamaya ane te upara jaDelA nAgadate vamaya che. te nAgaDha temAM kALA sUtaranI mALAo laTake che. vaLI, e sudharmAMsabhAmAM e peDhalIAnI jevI ja ane je upara sukhe sUi zakAya evI sukeAmaLa suMdara zagyAe mIchAelI che. evI aDatALIza hajAra gAmAnasIe AvelI che. te gAmAnasIenI pAse ja jaDelA nAgadatAmAM DhAMgelAM rajatamaya zikAM upara varyamaya dhUpaghaDIo mUkelI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrI rAyapAseNadaya sutta che ane e dhUpaghaDIomAMthI nIkaLate sugaMdhamaya kALA agara dhUpa cAre kara mahekI rahyuM che. sabhAnI aMdaranA bhAganuM kSetaLa taddana sapATa ane vividha maNiothI bAMdheluM che ane te upara siMhAsana caMdaravA vagere sAmagrI sarasa rIte sajelI che. 144 vaLI, e bheMtaLanI vacovacca seLa ejana lAMbI pahoLI ane ATha jana jADI evI sarvamaNimaya eka moTI maNipIThikA bAMdhelI che. tenI upara sATha ejanTa UMce, jana uDe ane jana paheLo tathA aDatALIza khUNAvALa, aDatALIza dhAravALe-aDatALIza pAsAvALA e maheMdravajanI je eka mATe mANavaka catyastaMbha Avelo che. enI upara ATha ATha maMgaLa dhajAo ane chatro vagere kheDa rAkhelAM che. 145 e caityastaMbhanI vaccenA chatrIza pejana106 jeTalA bhAgamAM senA pAnAM pATIyAM jaDelAM che. te pATIyAM upara besADelA vajImaya nAgadatemAM rUperI ziMkAM TAMgI rAkhyAM che. te zikAM upara vajImaya goLa goLa dAkhaDIo goThavI rAkhelI che ane te dAbaDIomAM jinanA sathio-sAthaLanAM hADakAMo mUkI rAkhelAM che. sUryAbhadevane ane bIjA paNa aneka deva devIone jinanA te sakithao arcanIya che vaMdanIya che ane paryapAsanIya che. - 146 ATha maMgaLa ane cAmara vagerethI suzobhita te mANavaka caityastaMbhanI pUrve ATha pejana lAMbI pahoLI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNIya sutta ane cAra jana jArI evI sarvamaNimaya eka meTI maNipIThikA AvelI che ane tenA upara eka meTuM siMhAsana DhALeluM che. vaLI, te cityastaMbhanI pazcime, pUrva AvelI evI ane evI ja bIjI eka maNipIThikA AvelI che, tenA upara eka moTuM atizaya ramaNIya devazayanIya goThaveluM che. e devazayanIyanA paDavAyA senAnA, pAyA maNinA ane pAyAnA kAMgarAM sonAnAM che. enI ise ane upaLAM vajAnAM, vANa vividha maNimaya, taLAI rUperI ane ozIkAM suvarNamaya che. te devazayanIya bane bAjuthI UMcuM ane vaccethI DhaLatuM evuM gaMbhIra che, e meluM na thAya eTalA mATe enA upara rAtuM vastra DhAMkeluM che ane e mAkhaNa jevuM suMvALuM, kamaLa, ati suvAsita, manahara che. . 147 enI uttara pUrve eTale IzAna khUNAmAM ATha jana lAMbI pahoLI ane cAra jana jAva evI sarvamaNimaya eka moTI maNipIThikA che. tenI upara sATha rojana u eka jana pahoLo evo eka kSullaka107-nAne maheMdravaja repele che, enA upara ATha ATha maMgaLa ane dava vagere robhI rahyAM che. 148 e nAnA maheMdravijathI pazcime copALa nAmane eka meTe hathIyArone vamaya bhaMDAra che, emAM ratnanI taravAro gadAo ane dhanuSa vagere astrazastro saMgharI rAkhyAM che. e bhaMDAramAM sAcavI rAkhelAM sUryAbhadevanAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapasaNuIya sutta e badhAM astrazastro UjaLAM pANIvALAM adAra ane vizeSamAM vizeSa tejavALAM che. 149 sudharmA sabhAnI upara ATha ATha maMgaLa chatre ane dhajAo vagere zabhAjanaka padArtho dIpI rahyAM che. e sabhAnI uttarapUrve eTale IzAna khUNAmAM se jana lAMbu pacAsa ejana paheluM ane boMtera jana UMcuM evuM eka moTuM siddhAyatana AveluM che. e siddhAyatananI badhI zebhA sudharmAsabhAnI jevI samajavAnI che. 150 e siddhAyatananI vacce vacce seLa ejana lAMbI pahoLI ane ATha jana jAva evI eka meTI maNipIThikA AvelI che. e pIThikAnI upara seLa jana lAMbe pahoLo ane te karatAM cheDe vadhAre UMce eve savaratnamaya eka mATe devachaMdaka goThavela che. tenA upara jinanI UMcAIe UMcI evI ekaso ne ATha jinapratimA birAjelI che. 151 e 108pratimAonA hAthapaganAM taLiyAM tapanIyamaya, nakha vacce lohitAkSaratna jaDela aMkarananA, jA ghe, jAnue, uo ane dehalatA kanakamaya, nAbhI tapanIyamaya, remarAIriSTharatnamaya, cucuke ane zrIvRkSa tapanIyamaya, banne ocho pravAlamaya, dAMte sphaTikamaya, jIbha ane tALavuM tapanIyamaya, nAsikA vacce lohitAkSarane jaDela kanakamaya, AMkhe vacce lehitAkSarane jaDela ekaratnamaya, kIkIo AMkhanI pAMpaNe ane bhavAo rijharatnamaya, bane kapale kAna ane bhAlapaTTa kanakamaya, mAthAnI ghIo vajImaya, mAthAnA vALa ugavAnI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II - - - - - - - zrI rAyapAseNaIya sutta 87 cAmI tapanIyamaya ane mAthA uparanA vALa rijharatnamaya che. te dareka jinapratimAonI pAchaLa, mALAvALAM dhoLAM chatro dharI rAkhanArI chatradhAraka pratimAo che, banne bAjue maNikanakamaya cAmarane vIMjhatI cAmaradhAraka pratimAo che. 152 vaLI te dareka jinapratimAonI AgaLa sarvaranamaya evI be be 109nAgapratimAo, bhUtapratimAo, yakSapratimAo ane kuDadhAraka pratimAo AvelI che. e uparAMta ekaso ATha ekaso ATha ghaTe, kaLaze, bhaMgAre, ArisAe, thALa, pAtrIo, supratiSTho, manogulikAo, ratnakaraMDIyAo, hayakaMThAo, gajakaMThAo ane vRSabhakaMThAo vagere aneka padArtho tyAM e pratyeka jinapratimAnI AgaLa goThavelA che. vaLI, phUla, mALA, cUrNa, gaMdha, vastra, AbharaNa, sarasava110 ane merapIMcha vagere upakaraNanI ekaso ATha ekase ATha aMgerIo, tyAM pratimAo AgaLa mUkI rAkhelI che. vaLI, phUla, mALA, gaMdha ane merapIMcha vagerenAM teTalAM ja paTalake tyAM sthApI rAkhelAM che. e uparAMta ekase ATha eka ATha siMhAsane, chatra, cAmare, telanA DabAo, kuThanA DabAo, sugaMdhI patra, sugaMdhI cUvA, tagara, elacI, haratALa, hiMgaLaka, maNasila ane AMjaNanA DabAo, ebadhuM tyAM yathAkrame gaThavI rAkheluM che. e DabAomAM tela vagere je padArtho bharelA che te atyaMta nirmaLa sugaMdhI ane uttama jAtanA che. vaLI, e siddhAyatanamAM sugaMdhI dhUpathI maghamaghatAM Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta ekaso ne ATha dhUpadhANAM rAkhelAM che ane e AyatanAnI upara jaDelA ATha ATha magaLA dhajAo ane chatro vagere emanI zeAbhAmAM vadhArA karI rahyAM che. 88 153 te siddhAyatanAnI uttarapUrva eTale izAna khUNAmAM sudharmAMsabhA jevI eka meATI upapAtasabhA AvelI che. e sabhAnI uttarapUrva sA yeAjana lAMbe| pacAsa yAjana paheALA ane dasa ceAjana UDA evA eka meTala svaccha pANInA dharA bharelA che. te dharAnI uttarapUrva sUryAbhadevanI eka meTI abhiSekasabhA AvelI che. e sabhAmAM abhiSeka karavAnI badhI sAmagrI bharelI che. te abhiSekasabhAnI uttarapUrve sUryAbhadevanA alakArAthI bharelI evI eka mATI alaMkArasabhA AvelI che. e sabhAnI uttarapUrve eka meTI vyavasAyasabhAnuM sthAna AveluM che, temAM siMhAsana vagere adhAM upakaraNA vyavasthita rIte goThavelAM che. 154 e vyavasAyasabhAmAM sUryAbhadevanuM eka meTu pustakaratna111 mUkeluM che. te pustakanAM pAnAM ratnanAM, pAnAM upara rAkhavAnI kAMkhIe riSTharatnanI, pAnAmAM parAvelA dvArA tapanIyanA, dArAnI gAMTho vividharmANamaya, DicA vaiDurcanA, khaDiyAnuM DhAkaNu riSTharatnanuM, tenI sAMkaLa tapanIyanI, maSI-zAhI riSTharatnanI, lekhaNa vajranI ane akSare| riSTaratnamaya che. evA e ratnamaya pustakamAMnuM badhuM lakhANa dhama saMbadhI che athavA bIjI rIte kahIe te e pustaka eka dhAmika zAstra che. te vyavasAyasabhAnI uttarapUrva AgaLa varNavelA dharA jevaDI lAMkhI paheALI ane UDI evI eka meTI nadA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta 89 puSkariNuM AvelI che. tenI uttarapUrve ATha yeAjana lAMbu paheluM ane cAra jana jADuM evuM sarvaratnamaya atizaya manahara eka meTuM balipITha AveluM che. e rIte varNaveluM sUryAbhadevanuM vasatisthAna vadhAremAM vadhAre manahara ane sarva prakAre atizaya AkarSaka che. 155 te kAle te samaye tAjA avatarelA sUryAbhadeve AhAra zarIra iMdriya zvAsocchavAsa ane bhASA mananI paryAsidvArA zarIranI sarvAga pUrNatA meLavI lIdhI. pachI e deva evA vicAramAM paDyo ke-ahIM AvIne mAruM prathama kartavya zuM che? have pachI niraMtara zuM karavAnuM che? tatkALa ane bhaviSyamAM sadAne mATe zreyarUpa evuM zuM kAma mAre karavAnuM che?112 1pa6 sUryAbhadeva evo vicAra kare che tyAM turataja tenI sAmAnika sabhAnA deve hAtha joDIne sevAmAM hAjara thayA ane "jaya thAo vijaya thAo " ema bolI svAmIne vadhAvatA tenI pAse AvIne kahevA lAgyAH he devAnupriya! ApanA A vimAnamAM eka moTuM siddhAyatana che. temAM jinanI UMcAIe UMcI evI eka se ne ATha jinapratimAo birAjelI che. ApanI sudharmAsabhAmAM eka mATe mANavaka caityastaMbha Ubhe karela che temAM goThavI rAkhelA vamaya goLa DabAmAM jinanAM sathio sthApI rAkhelAM che. e, Apane ane amane badhAne arcanIya vaMdanIya upAsanIya che. te he devAnupriya! e pratimAonI e sakithaonI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta arcA vaMdanA ane payuM pAsanA e ApanuM prathama kartavya che ane vaLI vartamAna ane bhaviSyamAM sadAne mATe zreya5 evuM paNa eja kAma che. 157 sUryAbhadeva ukta sUcana sAMbhaLI devazayyAmAMthI turataja beThe thaze. tyAMthI u5pAnasabhAnA pUrvAre nIkaLI pelA svaccha pANIthI bharelA moTA dharA tarapha gayo. dharAne anupradakSiNA karate te temAM pUrva dvAre peThA ane tyAM goThavela sapAnadvArA temAM Utaryo, tyAM teNe jalakrIDA ane jalanimajajana sArI rIte karyA, pachI te ceka ane paramazucibhUta thaI dharAmAMthI bahAra AvyuM ane jyAM abhiSekasabhA hatI tyAM gayo. abhiSekasabhAne pradakSiNA karate te pUrvAre temAM peThe ane tyAM goThavelA mukhya siMhAsana upara jaI caDI beThe. pachI tenI sAmAnika sabhAnA devasabhyae tyAMnA karmakararUpa Abhigika devone bolAvyA ane hukama A keH he devAnuprioApaNA svAmI A sUryAbhadevanA mahAvipula iMdrAbhiSekanI taiyArI kare. 158 ukta AjJA sAMbhaLatAM ja te Abhiyogika devoe tyAMthI IzAna khUNAmAM jaI eka be vAra vaikriyasamudUghAta karI lIdho ane te dvArA abhiSekanI sAmagrI mATe eka hajAra ATha eka hajAra ATha evA ghaNuM padArtho banAvI lIdhA; jevA ke-- Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya suta s senAnA, rUpAnA, maNina, senAmaNinA, rUpAmaNinA ane senApamaNinA kalaze banAvyA, bhaumeya kalaze ghI kADhayA; teja prakAre ane teTalI ja saMkhyAmAM bhaMgAra, ArisA, thALa, pAtrIo, chatro, cAmara, phUlanI ane morapIMcha vagerenI caMgerIo, telanA, hiMgaLakanA ane A jaNa vagerenA DabAo ane dhUpadhANAo e badhuM eka hajAra ATha eka hajAra AThanI saMkhyAmAM racI nAkhyuM. 1pa9 e badhI svAbhAvika ane banAvaTI sAmagrI laI te Abhigika devo tirachA leka tarapha javA vegavALI gatithI jhapATAbaMdha upaDyA. e bAju asaMkhya jana jatAM jatAM teo kSIrasamudra pAse AvI pahoMcyA, temAMthI kSIrAdaka ane tyAMnA prazasta utpala vagere kamaLe laI tyAMthI teo puSkaredaka samudra jaI pahoMcyA. tyAMnAM pavitra pANI 113 ane puSpAdika laI te Abhigika devo bharata eravatamAM AvelAM mAgadha, varadAma ane 114prabhAsa tIrtho tarapha UDyA. tyAM pahoMcI tIrthajaLa ane tIrthadhULa laI teo gaMgA siMdhu raktA ane raktavatI nadIone ovAre UtaryA. tyAMnAM zuci pANI ane mATI letAka teo culahimavaMta vagere parvata tarapha jaI caDyA. tyAMthI pANI puSpa ane sarva prakAranI auSadhi sarasava vagere lIdhuM. tyAMthI teo padmapuMDarIkana dharA tarapha gayA. tyAMnuM cokakhuM pANI vagere bharI tyAMthI himavaMta, eravata, hitA, rohitAMzA, suvarNa phUlA ane appalA nadIo bhaNe teo upaDyA, pachI saddAvati viyaDAvati ane vRtADhaya tarapha Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI rAyapAseNadhaya sutta gayA. pachI tyAMthI mahAhimavaMta rukima vagere parvate bhaNI uDyA ane tyAMthI mahApadmadraha mahApuMDarIkadraha tarapha jaI pachI teo harivarSa ane ramyakakSetranI harikAMtA ane nArIkAMtA nadIo bhaNI vaLyA. tyAMthI gaMdhAvatI mAlavaMta ane vRttatAtya tathA niSadha nIlavaMta tigiccha kesaridraha ane mahAvidehanI sItA sItedA nadIe bhaNI teo gayA. pachI tyAMthI cakavatanA badhA vijayoe jaI ane e rIte te te badhAM sthaLenAM pANI mATI puSpAdika laI cheka chelle teo maMdara parvate jaI pahoMcyA. maMdara parvatanA bhadrazAla naMdana ane somanasa vanamAMthI suMdara gazIrSacaMdana vagere sAmagrI laI teo jhapATAbaMdha pAchA pharyA ane tvarAvALI cAlathI pAchA sUryAbhavimAnamAM-jyAM siMhAsana upara potAne svAmI sUryAbhadeva beThelo che tyAM-jaI pahoMcyA ane pelA sAmAnika sabhAnA sabhya samakSa IMdrAbhiSekanI sarva sAmagrI je temaNe vividha sthaLethI A| hatI te hAjara karI dIdhI. 160 abhiSekanI sarva sAmagrI AvI pahoMcyA pachI sUryAbhadevanI sAmAnika sabhAnA cAra hajAra devasaLe, tenI cAra paTTarANIo, bIjI traNa sabhAonA pitapatAnA parivAravALA de, sAta senAdhipatio,seLa hajAra AmarakSaka devo ane bIjA paNa ghaNuM devadevIo-e badhAMe tyAM abhiSekasabhAmAM AvI che te sAmagrI dvArA moTI dhAmadhUmathI sUryAbhadevane IMdrAbhiSeka karyo. 161 e mahAvipula IMdrAbhiSeka cAlatuM hatuM tyAre keTalAka devoe sUryAbhavimAnamAM sugaMdhI pANIne 115 paNa vaha sabhAmAM dhUmathI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 93 che TakAva karyo, keTalAkae te vimAnanI badhI dhULa jhADI kADhI, bIjA keTalAke e e vimAna ane tenAM zerI bajAra vagere bhAgone liMpIgUMpIne sApha karyA, mAMcA upara mAMcA DhALIne vimAnane zaNagAryuM, ThekaThekANe hArabaMdha dhajApatAkAo repI, caMdaravA bAMdhyA, sugaMdhI chAMTaNAM chAMTayAM, caMdananA thApA mAryA, bAraNebAraNe caMdananA pUrNa kaLaze ane teNe TAMgyAM, lAMbI lAMbI sugaMdhI mALAo laTakAvI, suvAsita pupe veryA. sugaMdhamaya dhUpe uvekhyA, senuM rUpuM vajI ratnamaNi phUla phaLa mALA cUrNa gaMdha AbharaNa ane vastra vagereno varasAda varasA, maMgaLa vAjA vAgyAM, Dhela dhaDukyA, vINAe raNajhaNI, dhavaLa maMgaLa gavAyAM, vividha prakAranAM abhinayavALAM nRtyo thayAM, nATaka bhajavAyAM, senAM rUpAM ratno vagere veMcAyAM, ema te te dee pitAnA svAmInA abhiSekanI khuzAlImAM te vimAnane aneka prakAre suzobhita karyuM. 1dara vaLI, te prasaMge harSamAM AvI jaI koI deva bucakArA karavA lAgyA, koI phUlyA samAtA nathI. keTalAke nAcavA maMDyA, tAMDava karavA lAgyA, hakArA karavA lAgyA, bAhuo aphaLAvavA lAgyA, haNahaNavA mAMDyA, hAthInI peThe cIse pADavA lAgyA; keTalAka UchaLe che, siMhanAda kare che, UMce UDe che, nIce paDe che, paga pachADe che, gAje che, jhabake che, vase che, potapotAnAM nAme kahI saMbhaLAve che, tejathI tape che, keTalAka meTethI yUyU kare che ane keTalAke pitAnA hAthamAM dhUpadhANAM, kaLaze ane Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta kamaLo vagere rAkhI Amatema doDAdeva kare che. e rIte te dareka de pitAnA svAmInA abhiSekanI khuzAlI mANe che. 163 abhiSeka thaI rahyA bAda te dareka deve hAtha jene belyA ke he naMda! tAre jaya thAo, he bhadra! tAro jaya thAo, je ajita che tene te jita ane je jita che tenI tuM rakSA kara. devomAM jema iMdra, tArAomAM caMdra, asuremAM amara, nAgamAM dharaNa ane manuSyamAM bhAratanI peThe tuM amArI vacce rahe. vaLI, ghaNuM pApamAM, ghaNuM sAgarepamAM, ghaNAM pApa ane sAgaropame sudhI amArA upara ane A AkhA sUryAbhavimAna upara Adhipatya bhegava ane amane badhAne surakSita rAkhate tuM ahIM AnaMdathI vihara. Ama bolIne te badhAM devadevIoe jaya jaya nAda karyo ane e rIte sUryAbhadevane IMdrAbhiSeka pUro thaye. 164 abhiSeka pUro thatAM te sUryAbhadeva, tyAMthI pUrvane bAraNe nIkaLI alaMkArasabhAne pradakSiNuM karato temAM teja bAraNe peThe ane tyAMnA mukhya siMhAsane beThe. pachI tenA sAmAnika sabhyadee tenI samakSa tyAM badhI alaMkArasAmagrI upasthita karI. pahelAM to nhAe hevAthI teNe sukomaLa aMgaluchaNu dvArA pitAnA aMge lUchayAM, tenA upara sarasa gazIrSa caMdanano lepa karyo ane tyArabAda ekaja phUke UDI zake tevuM gheDAnI lALa jevuM narama, suMdara varNa ane sparzavALuM, ane jene cheDe sonuM jaDeluM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta che tevuM sphaTika jevuM ujaLu dhALu devadRSya yugala116 teNe paheryuM. pachI hAra, adhahAra, ekAvaLa, meAtInI mALA, ratnAvaLa, aMgada, keyUra, kaDAM, berakhAM, kaTTArA, dase AMganIe veDha vIMTIe, chAtI upara dorA, mAdaLiyuM, kaDI, jhUmaNuM, kAne kuDaLa ane mAthe cUDAmaNi mugaTa vagere AbharaNA paherI potAnA dehane e sUryAbhadeve ThIka ThIka sajALyeA. vaLI, guMthelI vIMTelI bharelI ane eka bIjAnA nALathI joDelI evI cAre prakAranI mALAethI peAtAnI jAtane kalpavRkSanI peThe suzobhita karatAM teNe divya puSpamALa paNa paherI. 165 e rIte alaMkRta thaelA te sUryAMbhadeva, byavasAyasabhAne pradakSiNA karatA temAM AvyA ane tyAM siMhAsanArUDha thayeA. pachI te tenA sAmAnika sabhyAe tenI samakSa tyAMnA pustakaratnane mUkayuM, teNe tene ughADI vAMcI temAMthI dhAmika vyavasAyane lagatI samajutI meLavI lIdhI. 166 e krama pUro thayA bAda te, tyAMthI pUdvAre nIkaLI naMdA puSkaraNIe gayA. tyAM goThavelA seApAnadvArA puSkaraNImAM UtarI teNe peAtAnA hAthapaga pakhALyA, pachI cokhA paramacibhUta thai hAthInI mukhAkRtinI jevI pANIthI bharelI eka meATI dhoLI rajatamaya jhArI ane puraNInAM kamaLA vagere lai tyAMthI te siddhAyatana tarapha javA nIkaLyuM. 95 167 siddhAyatanamAM jyAM devachaMda che ane je bAjue jinapratimAo che te tarapha jaI e sUryabhadreve Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 zrI rAyapaseNaIya sutta temane praNAma karyA. pachI temane merapIMchathI pUjI, sugaMdhI pANIthI pakhALI, sarasa zIrSacaMdanane lepa karyo, suvAsita aMgaluchaNAthI temane lUchI ane pachI te pratimAone akSata evAM devaduSya yugala paherA vyAM. tyArabAda te vastra pratimAo upara phUla, mALA, gaMdha, cUrNa, varNa, vastra, AbharaNa vagere caDAvI temane lAMbI lAMbI mALAo paherAvI ane pAMce prakAranAM puSpanA pagAra bharyo. pachI te jinapratimAonI sanmukha rUperI akhaMDa cekhAne svastika darpaNa vagere ATha ATha maMgaLa AlekhyAM, vaiDumaya dhUpadhANAmAM sugaMdhI dhUpa saLagAvI te pratyeka pratimAo AgaLa dhUpa karyo ane pachI gaMbhIra arthavALA moTA ekase ne ATha Ide belI temanI stuti karI.117 tyArabAda te sUryAbhadeva sAtaATha pagalAM pAchA pharyo, pachI besI, DAbe paga UMce rAkhI, jamaNe paga jamIna upara mUkI, mAthuM traNa vAra nIcuM namAvI, hAtha joDIne A pramANe bolyAH arihaMta bhagavatene namaskAra, yAvat acaLa siddhine varelAo prati namasakAra. 168 pachI te e siddhAyatanane vacalo bhAga, tenI cAre bAjune dvArapradeza, mukhamaMDapa, prekSAgRhamaMDapa, vajamaya akhADe, badhA cityastaMbhe, maNipIThikAo uparanI jinapratimAo, badhAM caityavRkSe, mahedravaje, naMdApuSkarigNIo, mANavaka cetyastaMbhemAM sacavAI rahelAM jinanAM sakithAo, devazayyAo, nAnA mahedradhvaje, sudharmAsabhA, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya suta upapAtasabhA, abhiSeka sabhA, alaMkArasabhA ane e badhI sabhAone cAre bAjune pradeza, e badhAMne tathA e badhe sthaLe AvelI pUtaLIo, zAlabhaMjikAo, dvAraceTIo ane bIjAM badhAM bhavya upakaraNe vagerene te sUryAbhadeve merapIMchathI pUjyAM, divya pANInI dhArAothI paMkhyAM, temanA upara gazIrSa caMdane lepyAM-te vatI thApA mAryA ane temanI sanmukha phUlanA pagara bharyA, dhUpa dIdho ane te zAbhAvardhaka badhI sAmagrI upara phUla caDAvyAM, temaja mALAo, ghareNAM ane vastro vagere paherAvyAM ane potAnI trAddhine sUcavatA te pratyeka padArtha tarapha e rIte te sUryAbhadeve pitAne sadbhAva batAvyo.118 19 ema karate karate te, cheka chelle vyavasAyasabhAmAM AvI pahoMcyA. tyAM teNe tyAMnA pustakaratnane merapIMchathI pUchyuM, divya jaLanI dhArAthI paMkhyuM ane uttama gaMdha temaja mALA vagere vaDe pUrvavat tenI arcA karI tathA tyAMnI pUtaLIo vagere tarapha paNa teNe teja rIte potAne saddabhAva sUcita karyo.119 - 170 A badhuM karIne jyAre te balipITha pAse AvI balinuM visarjana kare che tyAre teNe potAnA Abhigika devone bolAvI nIceno hukama kahI saMbhaLAvyo? he devAnupriye tame zIdhra jAo ane A sUryAbha vimAnamAM AvelA siMgaDAnA ghATanA mArgomAM trikAmAM catuSkAmAM camAM caturmukhamAM ane mahApamAM tathA prAkAra aTArIo dvArA gepure toraNe ArAma Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrI rAyapAsaNaya sutta udyAna vane vanarAjio kAnano ane vanakhaMDamAM arthAt mArA A vimAnamAM vasatAM devo ane devIo e nAne mATe badhe sthaLe acainikA120 kare evuM jAhera kare. Abhigika devo dvArA pitAnA svAmI sUryAbhadevanI upara pramANenI gheASaNa sAMbhaLI tyAM vasatAM pratyeka deve ane devIoe ukta ghoSaNAmAM jaNAvyA pramANenAM te te pratyeka sthaLanI acanikA karI. 171 A badhuM patI gayA pachI te sUryAbhadeva naMdA puSkariNIe gaye, tyAM teNe hAtha paga pakhALyA121 ane tyAMthI te, cAra hajAra sAmAnika devasa, cAra paTTarANIo ane soLa hajAra AtmarakSaka deve vagere aneka deva devIo sAthe, meTA ThAThamAThathI vAjate gAjate varaghoDo phare tema pharato pharato sIdho potAnI sudharmAsabhA tarapha AvyuM, tyAM pUrva dvAre pesI tyAMnA mukhya siMhAsana upara pUrvAbhimukha thaIne beThe. 17ra e sabhAmAM te sUryAbhadevanI pazcimettare ane uttarapUrve DhALelAM cAra hajAra bhadrAsanemAM sUryAbhadevanI sAmAnika sabhAnA sabhyade beThA, pUrvamAM tenI cAra paTTarANuo, dakSiNapUrvamAM AMtarasabhAnA ATha hajAra deva, dakSiNamAM madhyamasabhAnA dasa hajAra deva, dakSiNa pazcimamAM bAhyasabhAnA bAra hajAra deva ane pazcime sAta sAta senAdhipatio beThA. 173 vaLI, te sUryAbhadevanI pharatA cAre dizAmAM cAra cAra hajAra AtmarakSaka de beThA. e AtmarakSaka dee barAbara sajelAM kavo paherelAM, kheMcelI kAmaThIvALAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya sutta 99 dhanuSa hAthamAM dharI rAkhelAM, pitA potAnA paheraveze upara uttama cihanapaTTo bharAvelA, temAMnA keTalAkanA hAthamAM nIlAM pILAM ane rAtAM phaLAM hatAM, keTalAkanA hAthamAM cApa, cA, carma, daMDa, ane pAza vagere astrazastro jhabakI rahelAM hatAM; pitAnA svAmI sUryAbhadeva tarapha khUba bhaktibhAvabharI daSTie jotA tathA vinIta bhAve kiMkarabhUta thaIne rahelA ane samaye samaye e sUryAbhadevanI rakSA mATe sAvadhAna rahetA te AtmarakSaka deve tyAM tenI pharatA cAre dizAmAM cekI pahero bharatA UbhA che. te sUryAbhadevanI e badhI divya Rddhi che, divya zobhA che ane divya devazakti che. 174 pra-he bhagavana! e sUryAbhadevanI sthitiAvaradA keTalI lAMbI jaNAvelI che ? u0-he gautama ! enI AvaradA cAra pa9pamanI jaNAvelI che. prave--he bhagavan! sUryAbhadevanI sAmAnika sabhAmAM besanArA devanI sthiti keTalI lAMbI jaNAvelI che? u-he gautama ! teonI AvaradA paNa cAra patyepamanI jaNAvelI che. he gautama ! te sUryAbhadeva e prakAranI mahAddhi, mahAdyuti, mahAbaLa, vizALa yaza, atula sukha ane mahAprabhAvavALe che. 175 pra-he bhagavan!te prakAranI divya devaRddhi devaghati ane devaprabhAva e badhuM e sUryAbhadevane kevI rIte Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI rAyapAseNaIya sutta maLyuM ? teNe e badhuM kevI rIte prApta karyuM ? ane kevI rIte e badhAMne te svAmI tha? e sUryAbhadeva enA pUrva janmamAM koNa hato ? enuM nAma getra zuM hatuM? e kayA gAma nagara ke saMnivezane nivAsI hato ? eNe evuM te zuM dIdhuM zuM khAdhuM zuM karyuM ne zuM AcaryuM ke jethI te evo mahAprabhAvazALI deva thaye ? athavA tathA prakAranA Arya zramaNa ke brAhmaNanI pAsethI teNe evuM te dhAmika Arya suvacana zuM sAMbhaLyuM ke jethI te e atulavaibhavavALe uttama deva thaze ? "he gautama vagere zramaNa !" ema kahIne zramaNa bhagavAna mahAvIre bhagavAna gautamane AmaMtrIne A pramANe kahyuM u-he gautama! ema che ke A jambudvIpanAmanA dvIpamAM bhAratavarSamAM kekayiardha122 nAme janapada dhana ane dhAnya vagerenI vibhUtithI paripUrNa hatA. te dezamAM sarva prakAranAM sukhanuM dhAma evI seviyA23 nAmanI nagarI hatI. te nagarIthI bahAra uttarapUrvanA digmAgamAM-IzAna khUNAmAM badhI tuomAM phaLethI lagyuM rahetuM suMdara sudhI zItaLa chAyAvALuM ane sarva prakAre ramya naMdanavana jevuM miyavaNa nAme udyAna hatuM. 176 te nagarIne rAjA mahAhimavaMta jevo prabhAvazALI pacesI124 rAjA hato. e rAjA adhAmika, amiSTha, dharmane nahi anusaranAre, adharmane ja jenAra, adharmane phelAvanAro hato. enA zIla tathA AcAramAM kyAMya dharmane nAmanuM paNa sthAna na hatuM. vaLI, e rAjA potAnI AjIvikA adharmathIja calAvate. enA moDhAmAMthI "ha" "chede Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta bhedA' evIja bhASA nIkaLatI. e prakRtie pracaMDa kAMdhI bhayAnaka ane adhama hatA. enA hAtha haMmezAM leAhIbharyo-lohIthI kharaDAelA ja rahetA. e vinAvicArye pravRtti karanArA, halakAne uttejana ApanArA, lAMcIyeA, ThagArA, kapaTI, agabhagata ane aneka prakAranA phrAMsalAo racI sarve kAine duHkha denArA hatA. enAmAM koi prakAranuM vrata zIla guNu ke maryAdA na hatAM, kadI paNa e pratyAkhyAna upeAsatha ke upavAsa na karatA, aneka manuSya mRga pazu pakSI ane sarpa vagerenA ghAtaka hatA. TukAmAM e rAjA adharmanA ketu hatA. kadI te gurujanAne Adara na karatA, vinaya na karatA, tema keAI zramaNa vA brAhmaNamAM tene leza paNa vizvAsa na hatA. Ave te krUra rAjA peAtAnA AkhA dezanI karabharavRtti kharAkhara calAvI na zakatA. 177 e rAjAne melave cAlave hasave kuzaLa ane hAthepage suMvALI sUriyakatA nAme rANI hatI. payesI rAjAmAM anurakta e rANI tenI sAthe aneka prakAranAM mAnavI bhAgAne bhAgavatI rahetI hatI. 101 178 payesI rAjAne meATA dIkarA sUriyakatA rANIne peTe avatarelA sUriyakata nAme yuvarAja kumAra hatA. e yuvarAja, rAjA pacesInAM rAjya rASTra khaLa vAhana kAza kaDhAra aMtaHpura ane samagra dezanI peAtAnI meLe saMbhALa karatA rahetA hatA. 179 te payesI rAjAne tenAthI meTA, bhAi ane mitra jeve, citta25 nAme eka sArathi hatA. sa'pattivALA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI rAyapaNuIya sutta e keIthI na dabAya e hato. vaLI, e citta sArathi arthazAstramAM sUcavelA sAma bheda daMDa vagere rAjakAraNa upAyomAM kuzaLa hatuM, hAjara javAbI, anubhavI hate. otpattikI painacikI karmaja ane pariNAmika evI cAre prakAranI buddhi enAmAM hatI. rAjA pasI, tenAM pitAnAM aneka kAryonA kAraNonA kuTuMbonA maMtraNAonA chUpAM kAmanA rahasyabhUta banAnA aneka jAtanA nirNanA ane evA bIjA bhedabharelA aneka prakAranA rAjakAraNanA vyavahAronAM vidhAnamAM tenI salAha lete. rAjAne mana e sArathi khaLAnA vacalA staMbha je hato ane rAjA ene pramANabhUta, pitAne AdhAra, AlaMbana ane potAnI AMkha jevo ja samajato hato. e sArathimAM rAjA pacesIne khUba vizvAsa hato, mATeja e aneka prakAranI rAjakhaTapaTamAM ane bIjAM paNa vividha prakAranAM rAjakAryomAM pitAnI salAha ApI zakato. bIjI rIte kahIe to e sArathi rAjA pasInA samagra rAjyanI dhurAne vaheto hato. - 180 je vakhate rAjA pasI seyaviyA nagarImAM rAjya karatA hatA te vakhate rAjA jitazatru kuNaladezanI 12 sAvatthI nagarIne rAjA hatA. kuNAladeza samRddhivALo hato ane sAvaOI nagarI paNa RddhisiddhithI bharelI hatI. rAjA jitazatru pasI rAjAne AjJAdhArI khaMDiye rAjA hatA. 181 eka vakhate rAjA pacesIe vizALa mahAmUlya evuM rAjAne devA jevuM eka meTuM bhaMTaNuM taiyAra karAvyuM. pachI citta sArathine belAvIne kahyuM ke, citta ! tuM sAvatthI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrI rAyapaNuIya sutta 103 nagarIe jA ane tyAM jitazatru rAjAne A ApaNuM bheTa ApI Ava27 tathA tyAMnAM rAjakA, rAjanItio ane rAjavyavahAro tuM jAte pote ja jitazatru rAjAnI sAthe rahIne jete-saMbhALato haiDe vakhata tyAM rahI paNa Ava. 182 citta sArathi e bheTazuM laI potAne ghera AvyA ane teNe potAnA kauTuMbika puruSone belAvIne kahyuM ke-he devAnupriye ! mAre mATe chatrIvALe cAra ghaMTAvALe e gheDA joDe ratha jaladI taiyAra karI hAjara kare. koTuMbika puruSe e rathanI taiyArImAM lAgyA eTalA samayamAM citta sArathi nAhyA, balikarma karyuM, bazvara paheryuM, bhAthuM bAMdhyuM, gaLAmAM hAra sAthe rAjacihanavALe paTTo paheryo ane joItAM hathIAra pIAre paNa bAMdhI lIdhAM. 183 pachI peluM rAjAe ApeluM bheTachuM laI, taiyAra thaIne AvelA ratha upara citta sArathi beThe, tene mAthe eka jaNe karaMTakanA phUlanI mALAvALuM chatra dharyuM ane rathanI pAchaLa haTIArabaMdha bIjA aneka mANasane paNa teNe sAthe lIdhA. e rIte te seviyA nagarIthI nIkaLI kekayiardha dezanI vacce thate kuNAla dezanI sAvatthI nagarI tarapha javA lAgyA. vacce vacce bahu lAMbA nahi evA sukharUpa zirAmaNIvALA paDAva karato karate te sAvaOI nagarIe jaI pahoMce. 184 tyAM jitazatru rAjAnA gharanI je bAju bahAranI upasthAnazALA hatI tyAM jaI teNe ghoDA UbhA rAkhyA, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - -- - - -- - 104 zrI rAyapAseNaIya sura rathane sthira karyo, pachI rathathI UtarI pitAnA rAjAe ApeluM bheTachuM laI jitazatru rAjAnA gharamAM aMdaranI upasthAnazALAmAM gaye, tyAM pahoMcI rAjA jitazatrune praNAma karyA, tene "jaya ho vijaya ho " ema kahIne vadhA ane pachI rAjA pacesIe mokaleluM bheguM najara karyuM. e bheTa svIkArI jitazatru rAjAe citta sArathine satkAra karyo, sanmAna karyuM ane tene UtaravA mATe rAjamArga upara eka meTe AvAsa kADhI Ape. citta sArathi sAvatthI nagarInI vaccovacca thato te A pele UtAre jaI pahoMce, nAhyA, balikarma karyuM, mAMgalika zuddha vastro paheryA, nAnAM paNa mahAmUlya ghareNAMthI zarIrane zaNagAryuM. pachI jamI karIne ceka thaI suMdara rIte gaMThavelA siMhAsana upara AvIne beThe eTale baporane vakhate namate chAMce enI sAme gAMdha madhura gIta gAvA lAgyA ane kuzaLa nAcanArAo suMdara nRtya karavA lAgyA. A rIte mAnavabhegya uttama sukhone bhegavate te tyAM sAvathI nagarImAM rahevA lAgyuM. 185 te vakhate tyAM sAvathI nagarImAMpArthApatya kezI nAme kumArazramaNa paNa AvelA hatA. e kezI kumArazramaNa jAtavAna kulIna baliSTha vinayI jJAnI samyagdarzanI cAritrazIla lAjavAna nirabhimAnI ojasvI tejasvI varcasvI ane yazasvI hatA. emaNe kedha mAna mAyA ane lobha upara jIta meLavelI hatI, nidrA iMdriyo ane parISahe Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 105 upara kAbU karela hatuM. emane jIvananI tRSNA ke maraNane bhaya nahotAM. emanA jIvanamAM tapa, caraNa, karaNa, nigraha, saraLatA, kamaLatA, kSamA, nirlobhatA e badhA guNe mukhyarUpe hatA. vaLI te zramaNa vidyAvAna mAMtrika brahmacArI ane veda tathA nayanA jJAtA hatA. temane satya zauca vagere sadAcArenA niyamo priya hatA, tathA teo caudapUrvI ane cAra jJAnavALA hatAH evA te kezI128 kumArazramaNa pitAnA pAMcase bhikSuziSya sAthe krame krame gAme gAma pharatA pharatA sukhe sukhe viharatA zrAvatI nagarInI bahAra IzAna khUNAmAM AvelA kedraya cetyamAM AvIne UtaryA ane tyAM cogya abhigraha dhAraNa karIne saMyama tathA tapathI AtmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA. 186 je vakhate kezI kumArazramaNa sAvatthI nagarIe AvyA te vakhate te nagarImAM Thera Thera-tarabheTAmAM trikamAM cekamAM cAcaramAM cokaThAmAM rAjamArgamAM ane zerIe zerIe jyAM sAMbhaLe tyAM ghaNA leke paraspara ema kahetA hatA ke Aje te pArthApatya kezI kumArazramaNa ahIM AvyA che, te he devAnupriye ! ApaNe temanI pAse jaIe, temane vAMdIe, namIe, satkArIe ane sanmAnIe. 187 Ama vicArIne e nagarIno janasamudAyamahAjana keyacaityamAM jyAM kezI kumArazramaNa UtaryA hatA tyAM temanA darzanArthe pahoMcyuM. kezI kumArazramaNe pitAnI pAse AvelA lokone temane egya hitazikSAo kahI saMbhaLAvI. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - - 106 zrI rAyapaNaIya sutta 188 te vakhate tyAMthI pAchA pharatA lokone ghoMghATa sAMbhaLIne citta sArathinA manamAM ema thayuM ke zuM Aje A nagarImAM IMdra skaMda rudra mukuMda nAga bhUta yakSa stUpa caitya vRkSa giri guphA kUve nadI saravara ke samudra saMbaMdhI koI utsava che ke jene laIne A ghaNuM uo bhego rAja je kSatriya IzvAkuo jJAta kaura brAhmaNa bhaTa che. lichavio mallakio prazAstAo I Ibhyaputro ane senApatio vagere nAhI dhoIne AvajA karI rahyA che, keTalAka gheDe caDelA che, keTalAka hAthIe beThelA che ane keTalAka TeLe vaLIne page cAlatA AvajA kare che?" 189 lokenI e doDadhAmavALI AvajAnuM kAraNa jANavA citta sArathie potAnA kaMcukI puruSane tapAsa karavA mokalyA, teNe barAbara tapAsa karI kharA samAcAra maLatAM ja AvIne citta sArathine vinayapUrvaka jaNAvyuM kehe devAnupriya ! Aje A nagarImAM koI iMdra ke sAgara vagereno utsava nathI paNa pArthApatya kezI kumArazramaNa A nagarInA kedraya nAmanA caityamAM AvIne UtarelA che ane temanA darzanArthe javA mATe A badhI doDadhAma ghaMghATa thaI rahyAM che. . 190 pitAnA saMdezavAhake kahelI e hakIkata sAMbhaLIne citta sArathi khuza thayo ane tene paNa kezI zramaNa pAse javAnuM mana thayuM, ethI teNe kauTuMbika puruSane belAvIne azvaratha jaladI taiyAra karI lAvavAno Adeza karyo. 191 ratha AvI pahoMcatAM te te sArathi nAhyo, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya sutta 1 0 balikarma karyuM, maMgalamaya zuddha vastro paheryo, eka jaNe enA upara chatra dharyuM ane e rIte te, rathamAM besI moTA samudAya sAthe keza kumArazramaNanA UtArA bhaNI javA nIkaLe. temanI pAse pahoMcatAM ja ghoDAo UbhA rAkhyA, rathane thaMbhAvI dIdho ane pote rathathI UtarI kezI kumArazramaNanI traNa pradakSiNA karI, temane vAMdI namI hAtha je vinayapUrvaka sevA karatA temanI sAme beThe. 192 keza kumArazramaNe citta sArathine ane tenI sAthenI moTA janatAne caturyAma dharmane upadeza karyo eTale ke sarva prakAranI hiMsAthI virAma ka, sarva prakAranA asatyathI virAma kara, sarva prakAranI corIthI virAma kare ane sarva prakAranA bahiddhAdAnathI128 virAma karo. 19 kezI kumArazramaNe kahelI A hitazikSAo sAMbhaLIne citta sArathi pramudita thayo ane zramaNane traNa pradakSiNA daI hAtha je A pramANe che : he bhagavana! tame kahelA nigraMtha pravacanamAM zraddhA karuM chuM, vizvAsa dharuM chuM, he bhagavana ! tamee jaNAveluM nigraMtha pravacana mane ruce che, te pramANenA pAlana mATe ujamALa thauM chuM ane he bhagavana! jevuM tame kaheluM che tevuM te, mane sAruM lAge che. tamArI pAse A ghaNuM uge bhege ane Ibhyo vageree potAnuM puSkaLa sonuM rUpuM dhana dhAnya baLa vAhana bhaMDAra koThAra ane vizALa aMtaHpura e badhAMne parityAga karIne ane e badhuM dhana janatAmAM vaheMcI daIne muMDa thaI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI rAyapaNuiya sutta grahavAsa cheDI aNagArapaNuM svIkAryuM che paNa huM tema karavA samartha nathI. huM te Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvratavALe ane sAta zikSAtratavALe130 ema bAra prakArane gRhidharma svIkAravA zaktimAna chuM. - 194 kezI kumArazramaNa bolyAH he devAnupriya ! tane sukha thAya tema kara, temAM vina na AvavA de. pachI kezI kumArazramaNa pAse citta sArathie pUrve jaNAvela gRhidharma svIkAryo ane temane vAMdI namIne pAcho e sArathi pitAne UtAre AvI pahoMce. 195 have te citta sArathi zramaNopAsaka thaye. jIva ajIva puNya pApa Asava saMvara nirjarA kiyA adhikaraNa baMdha ane mokSanA svarUpane te barAbara samajavA lAge. nigraMtha pravacanamAM tene have evI daDha zraddhA thaI ke te pravacanathI keI deva asuranA suvarNa yakSa rAkSasakinnara kiMguruSa garuDa gAMdharva ke mahoraga vagere devagaNa tene caLAvI zake nahi.nigraMtha pravacana taraphanI tenI badhI zaMkAo TaLI gaI, badhI kAMkSAo zamI gaI ane badhI vicikitsA osarI gaI. te e pravacananA marmane barAbara samaye ane jema asthi majA paraspara otapreta thaI rahelAM che tevI ja otapretatA e pravacanamAM tene jAmI gaI. have te ema mAnavA lAgyuM ke A nigraMtha pravacana paramArtharUpa che ane bAkI badhuM anartharUpa che. pravacananI AvI AsthAne lIdhe have te131 atizaya dAnazAlI thayo eTale have teNe pitAnA gharanA AgaLiyA uMcA karI lIdhA arthAt sarva keIne mATe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 109 daravAjAo khullA karI nAkhyA. tenuM zIla eTaluM badhuM pavitra banyuM ke have te keInA gharamAM ke aMtaHpuramAM pravezato topaNa lezamAtra aprItikara naheAte lAgatuM. caudaza AThama amAvAsyA132 ane pUrNimAnA divasamAM te pUrepUro upasatha pALate, nigraMtha zramaNone nirdoSa khAnapAna khAdima svAdima pITha pATIyAM zayyA saMthAre vastra pAtra kAmaLa pagapUchayuM ane osaDasaDa Apato hato tathA zIlavata guNa viramaNa pratyAkhyAna ane upasopavAsa dvArA pitAnA AtmAne bhAvita karato ane sAvathI nagarImAM je je rAjakAryo ane rAjavyavahAre hatA te badhAMne jitazatru rAjAne sAthe rAkhIne te piteja saMbhALato rahevA lAge. 16 Ama keTalAka divase vItyA pachI koI eka divase rAjA jitazatrue eka mahAmUlya bheTavuM taiyAra karAvyuM. pachI citta sArathine bolAvIne rAjAe kahyuM ke-he citta ! tuM seviyA nagarIe jA ane huM A je najarANuM ApuM chuM te rAjA pasIne najara kara tathA mArI vatI emane vinaMtI karaje ke temaNe je mArA gya saMdeza kahI mokalAvyuM che te mAre mana sAce ane asaMdigdha che. Ama sUcanA ApIne rAjAe vizeSa AdarapUrvaka citta sArathine vidAya ApI. 197 citta sArathi paNa e bheTachuM laI pitAne UtAre AvI, javAnI taiyAra karavA lAgyA. jatAM pahelAM te nAhI dhaI zuddha vastro paherI kezI kumArazramaNa pAse gaye. zramaNe sArathine dharmopadeza karyo. dharmopadeza sAMbhaLI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrI rAyapaNaIya sutta sArathi prasanna thaze. uThatAM teNe zramaNane vinaMti karI ke- he bhagavana! rAjA jitazatru nI vidAya laI Aje huM seviyA nagarI bhaNI ravAnA thauM chuM, to he bhagavana! tame kaI vAra seviyA nagarI jarUra padhAraje. seviyA nagarI prAsAdika che, darzanIya che ane badhI rIte ramaNIya che, mATe jarUra tame tyAM padhAravA kRpA karaze. 198 citta sArathinA A kathanano kezI zamaNe Adara na karyo, te tarapha kAMI dhyAna na ApyuM, paNa mAtra maunaja dharI rAkhyuM. chatAM citta sArathie to bIjIvAra ane trIjIvAra paNa seviyA nagarI AvavAne Agraha karyo karyo. 19 jyAre be traNavAra sArathie AgrahabharI vinaMti karI tyAre kezI kumArazramaNa sArathi prati bolyA ke--he citta ! jema keI eka lIlAchama ThaMDI chAyAvALa mATe vanakhaMDa hoya, te he citta ! te vanakhaMDa, manuSya pazu pakSI ane sarpa vagerene rahevAlAyaka khare ? citta bela-hA jarUra-a rahevAlAyaka khare. zramaNa belyA-paNa he citta ! e vanakhaMDamAM aneka prANIonuM lehI pInArA bhIluMgA nAmanA pApazakuna rahetA hoya to e vanakhaMDa zuM rahevAlAyaka khare ? citta bolyo- ema hoya to e sAro vanakhaMDa paNa upasarga denAre hAvAthI rahevAlAyaka na gaNAya. zramaNa bolyA-eja pramANe, he citta ! tArI seyaviyA nagarI paNa bhale ghaNI sArI hoya, chatAM tene adhAmika rAjA pacesI prajAne kArabhAra sArI rIte na calAvanAre hovAthI huM tyAM kevI rIte AvI zakuM ? Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - zrI rAyapaNuIya sutta 111 200 pachI citta sArathie kezI kumArazramaNane ema kahyuM ke-he bhagavan! tamAre rAjA pAsI sAthe zuM karavuM che ? seyaviyA nagarImAM sArthavAha vagere bIjA ghaNA leke che, jeo Apa devAnupriyane vAMdaro namaze ane ApanI sevAmAM raheze. tema ja e leke Apane khAnapAna khAdima svAdima pratilAbhaze tathA pITha phalaka zayyA saMsmAraka vagere dvArA paNa Apane upanimaMtrita karaze. 201 sArathinuM A kathana sAMbhaLI keza kumAra belyAcitta! tyAre vaLI koI vakhate tArI seyaviyA nagarIe paNa AvIzuM. 202 pachI sArathi kezI zamaNane vAMdI namI tyAMthI potAnA UtArA tarapha javA mATe pAche . UtAre AvI gheDe joDelA cAra ghaMTAvALA rathamAM besI seyaviyA nagarIthI je rIte AvyuM hato te rIte kuNAladezanI vacamAM thatoka pAche tyAM javA nIkaLe. 203 kekaciardha dezanI seviyA nagarImAM AvatAMja citta sArathie tyAMnA miyavaNa udyAnanA rakhevALone bolAvI sUcanA karI ke-he devAnupriye ! pArthApatya kezI kumArazramaNa kame kame gAmegAma pharatA pharatA ahIM AvavAnA che, te teo ahIM Ave tyAre, devAnupriye tame temane vAMdaje, namaje, temane rahevAgya sthaLamAM rahevAnI anujJA Apaje ane pITha phalaka zayyA saMskAraka laI javA nimaMtraNa karaje. te evALAe citta sArathinuM ukta kathana mAthe Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI rAyapaseNaya sutta caDhAvyuM ane teo kezI kumAranA AgamananI rAha jovA lAgyA. 204 micavaNanA rakhevALAne pUrvokta bhalAmaNa karI citta sArathi seyaviyA nagarIe AvI pahoMcyuM. nagarInI vacceAvacca thatAya te, pacesI rAjAnA gharamAM bahAranI upasthAnazALA tarapha gayA. tyAM pahoMcI teNe gheADAone thaMbhAvI ratha UbhA rAkhyA, rathathI UtarI rAjA jitazatrue ApeluM mahAmUlya bheTaNuM laI te sArathi rAjA pacesI pAse gayA, hAtha joDI rAjA cesIne vadhAvI te bheTachu tene najara karyuM. rAjA cesIe jitazatrunI bheTa svIkAratAM citta sArathinuM sanmAna karyuM, satkAra karyAM ane tene peAtAne ghera javAnI anujJA ApI. 205 rAjA pAsethI nIkaLI rathamAM besI sArathi peAtAne ghera AvyeA, nAhyA, likarma karyuM, khAI pIne zuddha thaye! ane pachI peAtAnA uttama prAsAdamAM suzobhita siMhAsane beThe. tyAM tenI sAme mRdaMgA vAgavA lAgyA, khatrIza prakAranAM nATakA thavA lAgyAM ane uttama taruNIe nAcavA lAgI : e rIte te, gAnatAnamAM peAtAne samaya vitAvatA uttama sukhAne bhAgavate rahevA lAgyuM. 206 have anya kAI divase kezI kumArazramaNe mAgI ANelAM pITha pATIyAM zayyA ane saMthArA133 pAchAM ApI dIdhAM ane peAte peAtAnA pAMcase anagArA sAthe mahAra vihAra arthe nIkaLI paDyA. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 113 rAka = - - sAvaOI nagarIthI vihAra karI pharatAM pharatAM teo kekayiardha dezanI seyaviyA nagarInA miyavaNa udyAnamAM AvI pahoMcyA ane tyAM yAcita avagraha svIkArI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA. 207 jyAre kezI kumArazramaNa te udyAnamAM AvI pahoMcyA tyAre temanuM Agamana thayuM jANI te udyAnamAlako bahu khuza thayA. temanI pAse AvIne teoe kezI zramaNane vAMdyA, temane yogya rahevAnA sthaLamAM rahevAnI anumati ApI, ane temane upagamAM levA mATe pITha pATIyAM saMthAre vagere laI javAne nimaMtraNa ApyuM. 208 te rakhevALAe kezI kumArazramaNanAM nAma ane gotra pUchIne yAda paNa karI lIdhAM. pachI teo ekAMtamAM bhegA thaI paraspara vAtacIta karavA lAgyA ke, he devAnupriye ! ApaNe cittarArathi jemanI vATa jete rahe che, jemanuM darzana Icche che ane jemanAM nAma getra sAMbhaLatAM paNa e khUba prasanna thAya che, te ja A kezI kumArazramaNa gAmegAma pharatAM pharatAM ahIM seviyA nagarImAM AvI caDyA che; to he devAnupriye ! ApaNe jaIe ane cittasArathine tene atipriya lAge tevI kezI kumAranA AgamananI hakIkata jaNAvIe. 209 evo vicAra karI te udyAnapAlako cittasArathine ghera gayA, tene praNAmapUrvaka jayavijayathI vadhAvI kahevA lAgyA ke, he devAnupriya ! tame jemanI vATa joI rahyA che te kezI kumArazramaNa ApaNuM seviyA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI rAyapAseNaIya sutta nagarInA miyavaNa udyAnamAM AvI saMyama ane tapathI AmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA che. ra10 ukta hakIkata sAMbhaLI cittasArathi bahu khuza thayo. pachI te, AsanathI uThI-UbhuM thaI pAdapIThathI nIce UtarI pagamAMthI mejIo kADhI nAMkhI khabhe khesa rAkhI hAtha joDI je dizAmAM kezI kumArazramaNa UtaryA hatA te dizA tarapha sAta ATha pagalAM gaye ane praNAmapUrvaka temanI stuti karavA lAge namastha arihaMtANuM bhagavaMtANuM vagere. A zakastava pUruM karatAM chevaTe te be ke-ahIMnA miyavaNa udyAnamAM padhArelA e mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka kezI kumArazramaNa bhagavAnane huM vAMduM chuM. 211 e rIte pitAnA dharmAcAryane namaskAra karI temane Agamana saMdeze kahevA AvanAra te udyAnapAlakeno sArathie satkAra karyo ane jIvatAMsudhI pahoMce teTaluM vizALa prItidAna ApI temane vidAya karyA. pachI teNe kauTuMbika puruSane bolAvIne azvaratha jaladI taiyAra karI lAvavAno Adeza karyo. ratha AvatAM AvatAM to te nAhI, balikama karI, zuddha vastro paherI ane zarIrane zAbhAvI taiyAra thaI gaye. pachI rathamAM besI meTA janasamudAya sAthe keza kumArazramaNanA dazanAthe te ga. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 zrI rAyapAseNaIya sutta 212 kezI zramaNanI dharmadezanA sAMbhaLI harakhAele ane teSa pAmele sArathi be ke-he bhagavan! amAre rAjA paesI adhArmika che ane pitAnA dezane ya kArabhAra barAbara calAvato nathI, tema kaI zramaNa brAhmaNa ke bhikSuone Adara karatuM nathI ane sarva keIne herAna herAna kare che. mATe he devAnupriya ! tame e rAjAne dharmopadeza Apo, to tenuM ghaNuM bhaluM thAya, sAthe zramaNa brAhmaNa bhikSuo, manuSya, pazuo ane pakSIonuM paNa ghaNuM bhaluM thAya ane tema thatAM tenA AkhAya dezanuM paNa ghaNuM sAruM thAya. 213 cittasArathinuM A kathana sAMbhaLI kezI kumArazramaNa bolyA ke-he citta ! je manuSya ArAma ke udyAnamAM AvelA zramaNa brAhmaNanI sAme jatA nathI, temane vAMdatA namatA ke satkAratA nathI, tema ja temanI pakuMpAsanA karatA nathI ane temanI pAse jaI potAnA prAnA khulAsA pUchatA nathI, teo kevaLIe kahelA dharmane sAMbhaLavAno lAbha meLavI zakatA nathI. je manuSya upAzrayamAM AvelA zramaNa brAhmaNane Adara karatA nathI, temanI pAse jaI kaze khulAso pUchatA nathI, teo dharma sAMbhaLavAno lhAvo laI zakatA nathI. je manuSya gocarIe nIkaLelA zramaNa brAhmaNanI bhakti karatA nathI, temaja temane vipula azana pAna khAdima ane svAdima vaDe pratilAbhatA nathI tathA temane koI prakArane khulAse pUchatA nathI, teo dharmane sAMbhaLavA samajavAna adhikArI thaI zakatA nathI. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- 116 zrI rAyapasaNaya sutta temaja je manuSya zramaNa brAhmaNanI pAse javA chatAM potAnI jAtane hAtha kapaDuM ke chatrIvaDe DhAMkI rAkhe che- chupAvI rAkhe che arthAt eka khUNAmAM jaI cupacApa besI rahe che paNa kaze khulAso pUchavA AgaLa AvatA nathI, teoya dhamane sAMbhaLavAne lAbha kheAI bese che. paNa he citta ! je manuSya ArAma udyAna ke upAzrayamAM AvelA zramaNa brAhmaNano Adara kare che, gecarIe AvelA temane vipula dAna Ape che ane temanI pAse jatAM pitAnI jAtane na chupAvatAM jyAM jyAM prasaMga maLe tyAM tyAM sarva khulAsA pUchI le che, teo ja dharmane sAMbhaLavAne samajavAne ke meLavavAne lAbha meLavI zake che. 214 te he citta ! tArA rAjA paesIne ame dharma kevI rIte kahI zakIe, kemake te amArI pAse Avate nathI temaja amArI sAmuM paNa jete nathI. 215 pachI sArathi belyaH he bhagavan! koI eka vakhate mArI pAse kaMja dezamAMthI cAra gheDAonI bheTa AvelI che, e meM na rAkhatAM parabArI rAjAne tyAM mekalI ApI che, te he bhagavan! e ghoDAonA bahAnAthI rAjA paesIne huM Apa devAnupriyanI pAse lAvI zakIza; mATe he devAnupriya! te samaye tame rAjA paesIne dharmakathA kahetAM leza paNa 134 glAna thaze nahi. tame tamAre rAjA pasIne khUba chUTathI dharma kaheje-leza paNa acakAze nahi. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapasaNaya sura 117 216 pachI kezI kumArazramaNa belyAH he citta ! te prasaMge vAta. tyArabAda cittasArathi potAnA dharmAcArya kezI kumArazramaNane vAMdI namI rathamAM besI pitAne AvAse jaI pahoMcyA. 217 have eka divase prabhAtanA pahere niyama dhArI ane Avazyaka karI sUrya ugatAM ja cittasArathi pitAne gherathI rAjA paesIne ghera gayo. rAjAne namaskAra karI jayavijayathI vadhAvI te beH he devAnupriya! Apane meM keLavelA cAra gheDAnI bheTa mokalelI che, te he svAmI ! cAle ane e ghoDAenI ceSTA juo, arthAt emanAM cAla svabhAva vagerenI parakha kare. 218 rAjAe sArathine kahyuMH citta ! tuM jA ane pArakhavAnA te cAre ghoDAo joDela azvaratha jaladI taiyAra karI ahIM haMkArI lAva. azvaratha AvI pahoMcatAM zarIrane sajadhaja karIne rAjA rathamAM besI seyaviyA nagarInI vaccovacca taka ghoDAne khelavate khelavato bahAra nIkaLe. 219 ema jatAM jatAM cittasArathi te rathane aneka jano135 sudhI kheMcI gaye. rAjA paesI, garamI, tarasa, rathane vAyara-unI lU ke uDatI dhULathI kaMTALI thAkI gayo ane bola citta ! mAruM zarIra thAkI gayuM che mATe have rathane tuM pAchA vALa. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrI rAyapAseNadaya sutta 220 sArathi rathane pAchA vALI miyavaNa udyAna tarapha haMkArI gaye. udyAna pAse pahoMcatAM teNe rAjAne kahyuM svAmI ! A miyavaNa udyAna che. ahIM ghaDAone sArI rIte thAka khavaDAvIe ane temane badhe zrama ApaNe dUra karI nAkhIe. rAjAe "hA" pADatAM te udyAnamAM kezI kumArazramaNanA utArAnI pAse jaI citta ghoDAone rokI rAkhyA, rathane sthira karyo ane ghoDAone cheDI nAkhI temane zrama dUra thAya tevI pravRtti zarU karI. rAjA paNa rathathI nIce UtarI sArathinI e pravRttimAM jeDA ane ghoDAone dhIme dhIme pheravavA lAgyo. ema karatAM karatAM, miyavaNamAM maLelI meTI sabhAmAM vacce besI moTA avAje kahetA kezI kumArazramaNane rAjAe joyA. 221 jotAMja tene vicAra Avyo ke "jaDa loko ja jaDanI upAsanA kare che, muMDa lekoja muMDanI pUjA kare che, mUDha lekeja mUhane Azraya le che, apaMDita lekeja apaMDitane Adara kare che ane ajJAnI lokeja ajJAnInuM bahu mAna kare che," te A vaLI koNa jaDa mUDha muMDa apaMDita ane ajJAnI puruSa che je zaramALa ane zarIre huSTapuSTa dekhAvaDe lAge che ? e zuM khAya che? zuM pIve che ? evuM te zuM khAdhA pIdhAthI enuM zarIra AvuM tagamagI rahyuM che? ane vaLI e zuM de che jene lIdhe AvI moTI mAnavamedanInI vacce beThe beThe te meTA barADA pADe che? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = 119 zrI rAyapaNuIya sutta 222 Ama vicAra AvatAM ja rAjAe sArathine kahyuM: citta ! je te khare, A leke kevA jaDa che je pelA moTA jaDanI sevA kare che ane e mATe jADe jaDa teonI sAme kevA moTA barADA pADIne kaNa jANe zuMya samajAve che! gammata to e che ke AvA naphakarA ane jAmI gaelA jaDa lokone lIdhe ApaNe ApaNI potAnI paNa udyAnabhUmimAM sArI rIte harI pharI zakatA nathI. mAtra visAmo ane zAMti meLavavA mATe te ahIM AvyA ane ahIM to mAthAnA vALa uMcA thai jAya evA barADA kAne athaDAyA kare che. 223 citta rAjAne kahyuM: he svAmI! e kezI nAme kumArazramaNa pArthApatya che, jAtivaMta che, cAra jJAnanA dhAraka che, emane paramAvadhijJAna thaeluM che ane teo annajIvI3 che. rAjA belyaH citta ! tuM zuM kahe che? zuM e puruSane paramAvadhi jJAna che? zuM e annajIvI che? sArathi be hA, svAmI ! emaja che. rAjAH citta ! tyAre zuM e puruSa abhigamanIya che? cittaH hA, svAmI ! e zramaNa abhigamanIya che. rAjA tyAre te citta! ApaNe tenI sAme jaIe. 224 Ama vAtacIta karI e banne jaNA sAthe, kezI kumAranI sAme jaIne temanI pAse beThA. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrI rAyapAsethaisura rAjAH he bhate ! zuM tame paramAvadhi jJAna dharAve che? zuM tame annajIvI che ? zramaNe rAjAne kahyuM: he paesI ! gAme gAma pharatA koI aMkavANiyA zaMkhavANiyA ke daMtavANiyA dANamAMthI chaTakI javA mATe keIne khare raste pUchatA nathI paNa ADe avaLe mAge cAle che, tema vinayanA mArgathI chaTakI javAne lIdhe tane paNa sArI rIte pUchatAM AvaDatuM nathI. esI ! mane joIne tane evo vicAra thayela kharo ke A jaDa leka pelA moTA jaDanI upAsanA kare che ane A mArA udyAnamAM paNa barADA pADI mane ya sakhe rahevA detA nathI ? * rAjAH hA, e vAta kharI, paNa he bhate! e tame jANya zAthI? tamane evuM te kevuMka jJAna ke darzana thaeluM che jethI mArA manane saMka9pa paNa tame jANI lIdhuM? 225 kezI zramaNa bolyAH amArA zramaNa nithAnA zAstromAM kahevuM che ke jJAnanA pAMca137 prakAra cheH 1 AminibedhikajJAna 2 zrutajJAna 3 avadhijJAna 4 mana:paryavajJAna ane pa kevaLajJAna. temAM avagraha IhA avAya ane dhAraNa ema cAra prakAranuM paheluM jJAna che. aMgapraviSTa ane aMgabAhya evA be prakAra bIjA jJAnanA che. trIjuM jJAna, bhavapratyaya ane kSApathamika ema be bhedavALuM che ane cothA jJAnanA trAjumati tathA vipulamati evA be bheda che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 121 he paesI! jaNAvelAM pAMca jJAnamAM pahelAMnAM cAre jJAna te mane thaelAM che, phakta eka pAMcamuM kevaLajJAna che te mane thaeluM nathI. e pAMcamuM jJAna to arihaMta bhagavaMtone hoya che. he paesI ! huM chaghastha chuM ane e cAra jJAna dvArA tArA mananA saMkalpane paNa jANI zakuM chuM-joI zakuM chuM. 226 pachI rAjAe kezI zramaNane kahyuM: he bhaMte ! ahIM huM ApanI pAse besuM? kezI kumArazramaNa bolyAH A udyAnabhUmi tArI potAnI che tethI ahIM besavuM ke na besavuM e tArI vRttinI vAta che. 227 pachI te cittasArathi ane rAjA paesI e banne jaNa kezI kumArazramaNanI pAse sAthe beThA. rAjAe zramaNane pUchyuM: he bhaMte! tamArA zramaNa nimAM evI samaja che, evI pratijJA che, evI daSTi che, evI ruci che, evo hetu che, e upadeza che, e saMka95 che, evI tulA che, evuM mAna che, evuM pramANa che ane evuM 138 mesaraNa che ke-jIva jude che ane zarIra juduM che, paNa je jIva che te ja zarIra che evI samaja nathI. kumArazramaNa bolyAH hA, esI ! amArI samajamAM jIva judo che ane zarIra juduM che ema che paNa je jIva che teja zarIra che evI amArI samaja nathI. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI rAyapAseNaIya sutta 228 rAjA be jIva ane zarIra bane judAM judAM ja hoya ane je jIva che teja zarIra che ema na hoya te, he bhaMte ! tame sAMbhaLe ke eka mAre139 dAde hatuM je A ja nagarImAM meTe adhArmika rAjA hatuM, te pitAnA dezanI paNa ThIka sAra saMbhALa na karato ane ghaNAMya pApakarmomAMja rA hete. tamArA kahevA pramANe te e pApI mAre dAda kALa AvatAM maraNa pAmI koI eka narakamAM narayika thaye hovo joIe. he bhaMte ! kema kharuM ne? vaLI, e mArA dAdAne huM vahAle pautra chuM, tene mArA para ghaNuM heta hatuM, huM tene vizeSa lADIla-mAnIta hatuM, tenuM hRdaya mane joIne vizeSa AnaMda pAmatuM. vadhAre zuM, paNa mAruM nAma sAMbhaLIne paNa teo potAnuM ahebhAgya mAnatA. have, he bhaMte! tamArA kahevA pramANe jIva ane zarIra judAM judAM hoya te mArA dAdA narakamAM gayA hovA joIe. vaLI, mArA dAdAne mArA upara ghaNuM heta hatuM tethI temaNe ahIM mArI pAse AvIne ema jaNAvavuM joIe ke "he pautra! huM tAro dAde hato paNa adhArmika hovAne kAraNe meM ghaNAM pApa AcarelAM, tethI huM narakamAM paDyo chuM. mATe, he pautra ! tuM leza paNa pApa na Acaraje ane prAmANikapaNe dezane kArabhAra karaje. pApakarmamAM paDhaza te mArI peThe narakamAM jaIza-narakanI yAtanAo bahu bhayaMkara Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 123 che, mATe bhUlya cUkaye jarA paNa pApAcaraNa na sevIza." he bhaMte ! mAro dAdo mArI pAse AvIne ukta rIte kahe, te jIva ane zarIra judAM judAM che evI mArI zraddhA thAya, paNa atyArasudhImAM mAre dAde ahIM mArI pAse AvIne evuM kazuMya kaheluM nathI, tethI huM ema samajuM chuM ke temane jIva ane zarIra e bane sAtheja nAza pAmI gayAM che arthAta mArA dAdAnA dehane dena detAMnI sAthe temane jIva paNa ahIM banI gayo che te paralekamAM jAyaja koNa? ane ema che mATe te ahIM AvI paNa kyAMthI zake? ane Ama che mATe jIva ane zarIra bane ekaja che-je jIva che teja zarIra che-e mArI pratijJA supratiSThita che. rara9 kezI kumArazramaNa belyAH he paesI tAre sUryakAMtA nAme rANI che. have tuM ema samaja ke e rUDI rUpALI tArI rANI kaI rUDA rUpALA parapuruSa sAthe mAnavIya kAmasukhane anubhavatI heya ema tuM je, to e kAmuka puruSane tuM zuM daMDa kare ? he bhaMte! huM e puruSane hAtha kApI nAkhuM, paga chedI nAkhuM, ene zULIe caDAvI dauM athavA ekaja ghAe tene prANa lauM. he paesIte kAmuka puruSa kadAca tane ema kahe ke- svAmI! tame eka ghaDIka bhI jAo, mArA mitro jJAtijane saMbaMdhI jane ane parivAranA lokone huM ema kahI AvuM ke he devAnupriye! kAmavRttine vaza thaI huM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - --- ------ -- 124 zrI rAyapaNuIya sutta sUryakAMtAnA saMgamAM paDyA tethI maraNanI A sakhata sajA pAmyo chuM, mATe he devAnupriye ! tame bhUlecUkeye paNa evA pApAcaraNamAM na paDaze, paDaze te mArI peThe phAMsInI sajA pAmaze. he pasI ! e puruSanuM kAkaludIthI bhareluM AvuM gaLagaLuM vacana sAMbhaLIne tuM te kAmukane sajA karatAM ghavaka paNa thobhI jaIza kharo? he bhaMte ! ema to na ja bane. e kAmuka mAre aparAdhI che mATe leza paNa DhIla karyA vinA huM tene pAdhareja phAMsIe caDAvI dauM. eja pramANe, he esI ! narakamAM paDele tAro dAde parataMtrapaNe je duHkha bhogavI rahyo che te tane-vahAlA pautrane kahevA na AvI zake. manuSyalokamAM jaIne pApakarmanAM mAThAM phaLanI sUcanA karI AvavAnI enI to ghaNaya IcchA hoya, paNa te pelA aparAdhI puruSanI peThe tyAMthI chUTeja thaI zakato nathI. 230 narakamAM tAjeja Avela aparAdhI-nArakI, manuSyalokamAM AvavAne to Icche che, paNa nIcenAM cAra kAraNone lIdhe te ahIM AvI zakato nathI. tyAMnI-narakanI bhayaMkara vedanAno anubhava tene atyaMta vihuvala karI nAkhe che ane tethI te kiMkartavyamUDha banI jAya che, e prathama kAraNa che. narakanA kaThora saMtrIo e nArakIne ghaDIbhara paNa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta 125 chUTA rAkhatA nathI ane tene vAraMvAra satAvyA kare che, e khIjuM kAraNa che. tAjA nArakInuM nAraka vedanIya karma pUruM bhAgavAi raheluM nathI hatuM, e trIjuM kAraNa che, ane ceAthuM kAraNa tenuM narakanuM Avappu pUruM thaelu nathI hatuM, e che, arthAt manuSyalAkamAM AvavAne IcchatA paNa nArakI e madhA pratibadhAne lIdhe ahIM AvI zakatA nathI. ' mATe, huM paaisI ! zarIra sAtheja jIva ahIM maLI jAya che ane tethI marelA mANasa phrI ahIM kayAMthI AvI zake ?'ema je tu kahe che e kharAkhara nathI. marIne narakamAM paDeleA prANI ahIM nathI AvI. zakatA tenuM kAraNa tenI parataMtratAja che, nahi ke te nathI. mATe, huM paesI ! tuM ema samaja ke-jIva judo che ane zarIra judu che keAi kALe te banne eka che evuM nathI. 231 paesI elyAH huM bhate ! mArI mAnyatAne daDhIbhUta karanArA A eka bIjo dAkhaleA sAMbhaLe!--- ahIM Aja nagarImAM mArI eka dADhI141 rahetI hatI, je mATI dhArmika zramaNeApAsikA hatI, vaLI e java ajIva puNya pApa Asrava savara vagere tattvAnI jANakAra hatI ane tapa tathA saMyamavaDe peAtAnA AtmAne vAsita karatI bahu puNya upArjana karatI hatI. tamArA kahevA pramANe te, kALa AvatAM maraNa pAmI, e koi eka svargamAM deva thaelI hAvI joIe. huM bhate ! kema kharuMne? Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseiya sutta vaLI, e mArI dAdInA hu vahAlA pautra chuM. have e mArI dADhI, tamArA kahevA pramANe deva thaI hAya tA teNIe ahIM mArI pAse AvIne evuM kahevu joie ke~ huM tArI dAdI hatI ane dhArmika hovAne lIdhe bahu puNyApArjana karI svargamAM deva thaI chuM, mATe he pautra ! tu paNa dhArmika thaje ane dezanA kArabhAra prAmANikapaNe karaje. dAnAdika vaDe puNya upArjana karIza te mArI peThe svarganAM sukhA anubhavIza. 136 huM bhaMte ! mArI dADhI mArI pAse AvIne e pramANe kahe teA jIva ane zarIra judAM judAM che evI mArI khAtrI thAya. paNa maryAne lAMbe vakhata thayA chatAM atyArasudhImAM mArI dAdIe ahIM mArI pAse AvIne evuM kazuM ya sUcavelu nathI, tethI jIva ane zarIra e banne eka ja che paNa judAM judAM nathI e mArI khAtrI pAkI thAya che. ra3ra kezI kumArazramaNa melyAH huM paesI ! tuM ema samaja ke, 142devamaMdiramAM javA mATe tuM nAhele che, bhInAM kapaDAM paherelAM che, tArA hAthamAM kaLaza ane dhUpanI kaDachI rahI gai che ane devamaramAM pesavAne tuM pagalAM ja upADe che, evAmAM pAyakhAnAmAM eThelA kAi puruSa tane ema kahe ke he svAmI ! tame ahIM pAyakhAnAmAM Ave, besA, UbhA raheA ane thoDIvAra lAMbuM DIla kare; te huM paesI ! tuM kAne dhara kharA ? e vAtane Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuya sutta 127 paesI che : he bhaMte ! huM evuM kazuM kAne na dharuM arthAt eka kSaNa mATe paNa pAyakhAnAmAM na jauM. he bhaMte ! pAyakhAnuM to bhAre gaMduM che, evI gaMdI jagyAmAM huM zI rIte jaI zakuM? kezI kumArazramaNa bolyAH eja pramANe, he paesI! svargamAM deva thaelI tArI dAdI ahIM AvI tane pitAnAM sukhe kahevAne Iche, tepaNa AvI zake nahi. 233 svargamAM tAjo utpanna thaele deva, manuSyalokamAM AvavAne te Icche che, paNa nIcenAM cAra kAraNone lIdhe te ahIM AvI zakato nathI. e deva, svarganA divya kAmamAM khUba mazagula banI jAya che ane mAnavIsukhamAM tenI ruci rahetI nathI, e paheluM kAraNa che. e devane manuSya sAthe premasaMbaMdha tUTI gaele . hoya che ane svarganAM devadevIo sAthene na premasaMbaMdha temAM saMkamela hoya che, e bIjuM kAraNa che. divya kAmasukha bhogavavAnI lAlacamAM paDelo e deva, 143"aba ghaDIe jauM, aba ghIe jauM ema vicAre te che, paNa tenA AvatAM AvatAM te manuSyalekanAM tenAM alpAyuSI saMbaMdhIo marI gayelAM hoya che, kAraNake devanI ghI eTale ApaNAM hajAro varSa arthAt enI eka ghImAM te ApaNI keTalIe peDhIe badalAI jAya che, eTale ghaDI pachIya devanuM AvavuM ka9pI laIe topaNa Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrI rAyapaseya sutta e enA kharA saMbadhIone maLI zakatA nathI, e trIju kAraNa che. ceAthu kAraNa manuSya leAkanI mAthuM phADI nAkhe evI bhaya'kara gaMdakI che. 144e gadakI uMce paNa145cArase pAMcasA ceAjana sudhI phelAya che ane e evI tIvra hAya che ke deva ene sahI zakatA nathI. deva enI peAtAnI IcchA haiAvA chatAM uparanAM cAra kAraNeAne lIdhe ahIM AvI zakate nathI. mATe, he paesI ! ' zarIra sAtheja jIva ahIM maLI jAya che, ethI marele mANasa pharI ahIM kayAMthI AvI zake ? ' evI tArI samaja barAbara nathI. marIne svargamAM gaelA prANI ahIM nathI AvI zakatA, tenuM kAraNu svarganA meAjazeAkhA tarapha tenI vizeSatama abhiruci che, nahi ke te nathI ja, tethI huM paaisI! tuM ema samaja ke jIva judA che ane zarIra judu che, paNa te anne eka nathI. 234 vaLI pharIne paesI bence huM bhaMte ! jIva ane zarIra judAM judAM nathI te mATe A eka judo purAvA dhyAnapUrvaka sAMbhaLe huM bhaMte ! tame ema samajo ke koi eka divase mArI bahAranI upasthAnazALAmAM mArA maMtrI vagere rivArathI gherAelA huM rAjasiMhAsanamAM beThA hAuM, te vakhate mArA kATavALA koi eka cArane pakaDI lAve, huM te cArane jIvatA ne jIvatA lADhAnI kubhImAM pUrI DhauM, tenA upara Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 129 loDhAnuM DhAMkaNuM sajajaDa DhAMkI dauM, tene loDhA tathA sIsAnA rasathI revarAvI dauM ane tenA upara mArA vizvAsu sainikonI cekI mUkI te lehakuMbhInI sAcavaNa karAvuM. pachI vakhata jatAM huM pote jAte te kuMbhIne khelAvuM te temAM pelA pUrelA puruSane marele jauM chuM. jIva ane zarIra judAM judAM hoya to e puruSane jIva kuMbhImAMthI bahAra zI rIte jAya? kuMbhIne kayAMya rAI jeTaluM paNa kANuM nathI, jethI jIvane bahAra javAne mArga maLI zake. kuMbhI kyAMya jarA paNa kANuM hota te ema mAnI paNa zakAta ke jIva bahAra nIkaLI gayo che ane tethI ema paNa Tharata ke zarIra ane jIva judAM judAM che, paNa A kuMbhI te kayAMya kANI ja nathI eTale jIva jude hoya te emAMthI nIkaLI zI rIte zake? mATe jIva ane zarIra bane eka che ane zarIra akriya thatAM jIva paNa akriya thAya che, e mAruM dhAravuM barAbara che. kezI kumArazramaNa bolyAH he paesI! tuM ema samaja ke zikharanA ghATanI ghummaTavALI eka moTI erI hoya, je cAre kera lIMpelI hoya, jenAM bAraNAM sajajaDa vAselAM hoya ane jemAM jarAya havA paNa na pesI zake evI te uDI hoya, temAM kaI puruSa bherI ane ene vagADavAne daDe laIne pese, pesIne enAM bAraNAM sajajaDa rIte baMdha kare, pachI te, orInI vacce vacce besIne moTA moTA avAjathI e bherIne vagADe, te he paesI ! bherIne e avAja bahAra nIkaLe khare? Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI rAyapaNaIya sutta paNa maLI AvI Ave te jIva ane hA, bhaMte ! nIkaLe. he paesI! e oraDImAM kyAMya eka paNa kANuM che kharuM? nA, te, e oramAM kyAMya paNa kANuM nathI. he pasI ! eja pramANe, vagara kANAnI oraDImAMthI paNa avAja bahAra nIkaLI zake che, tema vagara kANanI kuMbhamAMthI jIva paNa bahAra nIkaLI zake che, arthAt pRthvIne zilAne ke parvatane bhedIne seMsaruM javAnuM sAmarthya jIvamAM che, mATe tene game tyAM pUravAmAM Ave to paNa te bahAra nIkaLI ja javAne. ethI tuM ema samaja ke jIva ane zarIra judAM judAM che paNa e banne eka nathI. ra3pa vaLI, esI bence - he bhaMte ! jIva ane zarIra judAM judAM nathI paNa eka ja che evI mArI dhAraNAne Teko Apato A vaLI eka dAkhalo sAMbhaLoH mArA keTavALAe pakI ANelA cArane huM jIvathI mArI nAkhuM, pachI te mArI nAkhelA cArane leDhAnI kuMbhamAM pUrI dauM, tenA upara majabUta DhAMkaNuM besArI, tene revarAvI ane pAkI cakI besADI dauM, pachI vakhata jatAM te loDhAnI kuMbhI ughADI joUM chuM to tene kIDAothI khadaadatI kuMbhI jevI bhALuM chuM. e kuMbhamAM kayAMya rAI jeTaluMya kANuM nathI, chatAM emAM eTalA badhA kIDA kayAMthI pesI gayA ? huM to ema samajuM chuM ke zarIra ane jIva ekaja Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 zrI rAyapaseluIya sutta che, mATe zarIramAMthI ja e badhA nIpajyA hovA joIe. zarIra ane jIva judAM judAM hoya te e kuMbhamAM meM jeelA e ja bahArathI zI rIte AvI zake? kezI kumAra belyA - he paesI ! te pahelAM koIvAra dhameluM letuM evuM che kharuM ? vA te jAte kaIvAra laTuM dhamAveluM kharuM? bhaMte! hA, dhameluM letuM meM jeeluM che ane tene dhamAveluM paNa che. paesI ! evuM e le huM agnimaya lAlaceLa thaI gaeluM hoya che, e vAta kharIne? hA, bhaMte ! e vAta kharI che. te he paesI ! e nakakara leDhAmAM te agni zI rIte peThe? rAI jeTaluMya kANuM loDhAne nathI, chatAM temAM agni pesI zake che, tema jIva paNa sarvatra aniruddha gati zaktivALe che. te pRthvIne ane zilA vagerene bhedIne paNa game tyAM pesI zake che. he paesI ! barAbara sajjaDa baMdha karelI e kuMbhamAM paNa te je jIve joyA che te badhAya temAM 14 bahArathI peThelA che, mATe tuM ema mAne ke zarIra ane jIva judAM judAM che paNa eka nathI. 236 rAjA paesI be - he bhaMte ! keI eka bANAvalI taruNa puruSa taruNa hoya tyAre eka sAthe pAMca bANene pheMkI zakavA jeTale kuzaLa heya, paNa te ja puruSa jyAre maMda jJAnavALA bALaka hite Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI rAyapaNuIya sutta tyAre evI kuzaLatA dharAvI zakatuM hota to huM ema mAnata ke jIva judo che ane zarIra juduM che. paraMtu maMda jJAnavALo e bALaka 147 evI kuzaLatA batAvI zakate nathI, mATe jIva ane zarIra eka che e mArI kalpanA susaMgata che. kezI kumAra bolyA - he pasI ! koI eka bANAvalI taruNa puruSa, navuM dhanuSa navI dorI ane navuM bANa e vaDe eka sAthe pAMca bANane pheMkI zakavA jeTalI kuzaLatA dharAvI zake che, paNa te ja puruSa pAse jUnuM khavAI gaeluM dhanuSa tevI ja dorI ane tevuM ja bUThuM phaLuM hoya, te te eka sAthe pAMca phaLane pheMkI zake kharA ? bhaMte! na pheMkI zake. he paesI ! taruNa puruSa zaktizALI to che, paraMtu upakaraNanI nyUnatA-khAmI-ne lIdhe te potAnI zakti batAvI zakato nathI, tema maMda jJAnavALA bALakamAM AvaDatarUpa upakaraNanI khAmI che, mATe te e avasthAmAM eka sAthe pAMca bANane pheMkI zakato nathI. hA, te ja maMda jJAnavALA bALaka jyAre taruNa thaI AvaDatarU5 upakaraNa meLave che, tyAre temAM evI zakti khIlI uThe che, paNa tethI tuM ema na mAna ke zarIra ane jIva bane eka che. paesI ! e bane te judAM judAM che. ra37 paesI - he bhaMte ! jema koI taruNa puruSa, loDhAnA sIsAnA Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapasaNuIya sutta 133 ke jasatanA moTA bhArAne upADavA samartha che, tema te ja taruNa puruSa jyAre Desa thAya arthAta cAmaDI badhI labI gaelI, gAtra tamAma DhIlAM, dAMte badhA kharI gaelA ane cAlatAM lAkaDIne Teke lIdhe e gharaDe thAya, tyAre evA moTA bhArane upADI zakato dekhAtuM nathI. he bhaMte ! taruNa maTI e e Desa thaele puruSa, evA moTA bhArane paNa upADI zakate dekhAya, te huM ema mAnuM ke jIva jude che ane zarIra juduM che, anyathA mArI mAnyatA ja barAbara che. kezI kumAra bolyA - he paesIevaDo moTo bhAra te kaI haTTAkaTTo puruSa ja upADI zake. vaLI, evA haTTAkaTTA taruNa puruSanI pAse bhAra upADavAnAM sAdhane barAbara na hoya te e paNa evA bhArane na upADI zake. dhAra ke, kaI haddoko taruNa puruSa te che, paNa tenI pAse bhAra uMcakavAnI je kAvaDa che, te pAtaLI ane ghuNe khAdhelI che, kAvaDanAM zikAM deraDAM ane vAMsanI saLIo e badhuMya evuM saheluM che, Ama hovAthI e baLavAna puruSa paNa e bhArane na uThAvI zake arthAt bhAra upADavAmAM sudaDha zarIra uparAMta bIjI paNa kaLavakaLa hovI joIe ane upakaraNe paNa pUratAM hevAM joIe. taruNuM maTI pelA DesA thaelA puruSa pAse e badhuM hota, te e paNa evo bhAra jarUra upAya zakata; mATe tAre ema mAnavuM joIe ke zarIra ane jIva judAM judAM che paNa te bane eka nathI. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 34 zrI rAyapAseNaIya sutta 238 paesI - he bhale! eka jIvato cAro, pachI tene jIvathI mArI nAkhI pharIvAra te . jIvatAM tenuM je vajana hatuM teja vajana tenA maDAnuM hatuM-e banne vajanamAM leza paNa pharaka na hato. jIva ane zarIra judAM judAM hoya ane jIva zarIramAMthI nIkaLI jato hoya, to maDAnuM vajana ghaTavuM joIe. he bhaMte! e bane sthitimAM vajanane jarAya pharaka jaNAtuM nathI, mATe huM ema mAnuM chuM ke jIva ane zarIra eka ja che paNa judAM judAM nathI. kezI kumAra bolyA: he paesI ! pahelAM koIvAra teM cAmaDAnI masakamAM148 pavana bharele che kharo? vA bharAvele che kharo? cAmaDAnI khAlI masaka ane pavanabharelI masaka e bannenA vajanamAM kAMI phera paDe che kharo ? nA, bhate ! ghera to nathI paDato. paesI ! khAlI ane pavanabharelI masakanA vajanamAM phera na paDatuM hoya te jIvatAnuM ane muDadAnuM vajana pharaka vinAnuM ja hoya ne ? jIva bhAre nathI tema haLave ca nathI, tethI jIva nIkaLI jatAM muDadAnuM vajana ghaTe ema na bane, eTale eka sarakhA vajanane lIdhe tuM ema mAnato he ke jIva ane zarIra ane eka ja che, te jarA ya saMgata nathI. ra39 paesI be - he te ! koI vAra eka cArane mArI pAse lAva Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI rAyapAseNadaya sutta 135 vAmAM AvyuM, temAM jIva che ke nahi e jANavA meM tene cAre bAju tapAsya, paNa jIva to kayAMya dIThAmAM na Avyo. pachI meM tenA be UbhA cIrA karI tene pharIvAra je, chatAMya jIva te na ja dekhAyo. pachI te thaI zake teTalA tenA nAnA nAnA kaTakA karI tene vAraMvAra tapAsI joye, chatAMya temAM kyAMya jIvanuM nizAna paNa na jaNAyuM. mATe huM kahuM chuM ke jIva ane zarIra eka che paNa judAM judAM nathI. keza kumAramuni bolyAH he paesI pelA kaThIyArA 149 karatAMya tuM vizeSa mUDha jaNAya che. he bhaMte! e kaThIyAre vaLI koNa hatA ? paesI ! agni ane agni rAkhavAnuM ThAma sAthe laI keTalAka vanajIvI loko vananI zodha mATe nIkaLI paDyA. cAlatAM cAlatAM teo jemAM ghaNAM lAkaDAM che evI eka meTI aTavI pAse AvI pahoMcyA. evAmAM temAMnA keIe potAnA sAthanA mANasane kahyuM ke, he devAnupriya! ame lAkaDAonI bharelI A aTavImAM jaIe chIe. tuM A agni ane agninuM ThAma laI jA ane amArA mATe khAvAnuM rAMdhI rAkhaje. kadAca keI kAraNathI A agni olavAI jAya te tuM lAkaDAmAMthI agni laIne amAruM khAvAnuM rAMdhI rAkhaje. temanA gayA bAda thI vAre rAMdhavAnI zaruAta karavA jatAM pelA sAthIe agnine olavAI gayele dIThe, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 136 zrI rAyapAseNIya sutta ethI teNe potAnA sAthInI bhalAmaNa pramANe lAkaDAmAMthI agni meLavavA lAkaDuM hAthamAM laI cAre bAju tapAsI joyuM paNa temAM tene te kayAMya na kaLAye. pachI te teNe hAthamAM kuhADe laI lAkaDuM cIrI nAkhyuM chatAM temAMya agni na dIThe. chevaTe teNe thaI zake teTalA tenA nAnA nAnA kaTakA karI te darekane tapAsI joyA, chatAMya temAM ekemAM agninuM nizAna paNa na bhALyuM. Akhare thAkI kaMTALI te bicAre ciMtAtura thaI lamaNe hAtha daIne beThe ane haju sudhI huM rAMdhI na zaka" e bAbata aphasosa karavA lAge. eTalAmAM je sAthIo lAkaDAnA bhArA levA gaelA hatA te badhA pAchA pharyA ane A bicArAne ciMtAtura thaele dIThe. teoe pUchyuM: he devAnupriya! tuM udAsa kema beThe che? haju sudhI te amArA sAru khAvAnuM nathI rAMdhyuM ? teNe jaNAvyuM ke, he bhAIo! tamArA gayA bAda thavAramAM ja tamee Apele e agni te olavAI gaye. pachI huM tamArA kahevA pramANe lAkaDAmAMthI agni meLavavA lAkaDAne tapAsavA lAgyuM. lAkaDAne cIrI, tenA nAnA nAnA kaTakA karI tapAsI joyuM, te temAM agni te kayAMya na jovAmAM AvyuM. tethI agni vinA huM rAMdhuM zI rIte ? e mATeja Ama aphasamAM paDyo chuM. pachI teomAMnA ja ke dakSa puruSa sAthenA bIjA badhA bhAIone kahyuM ke, tame badhA nAhI dhoIne balikarma karI taiyAra thaIne Ave, huM hamaNAM ja rasoI banAvI nAkhuM chuM. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseluIya sutta 137 pachI e dakSa puruSe kuhADe laI lAkaDAmAMthI ghasaNiyuM zara banAvyuM ane e zarane araNI sAthe ghasI agni upajAvI agnine saMdhUkIne te badhAonI rasoI karI nAMkhI. eTalAmAM nahAvA dhovA gaelA badhA sAthIo AvI pahoMcyA. sau sAthe jamI karIne cokakhA thaI bheLA maLIne vAto karavA beThA. rAInI vAta nIkaLatAM pelA dakSa puruSe pelA udAsa thayelA sAthIne kahyuM ke, he devAnupriya ! agnine zadhavA mATe te lAkaDAM phADI phADIne jovAno prayAsa karyo tethI ema jaNAya che ke, tuM jaDa che, mUDha che ane taddana ajJAna che. he paesI ! e agnizeAdhaka kaThIyArAnI peThe te paNa jIvane zeAdhavA-jovA-mATe zarIrane cIrI cIrIne jovAnuM pAchuM vaLyuM, tethI tuM paNa enA karatAM kAMI o che mUDha nathI. 240 5esI beda he bhate ! tamArA jevA jJAnI buddha mahAmati vijJAnI ane vinIta puruSa AvI moTI sabhA vacce mArA para Akoza kare, khIjAI jAya, ane mArI nirbhanA kare e zuM ThIka kahevAya ? kezI zramaNa bolyA - paesI ! tane khabara che ke kSatriyaparSadA gRhapatiparvadA brAhmaNa5rSadA ane RSiparSadA ema cAra prakAranI parSadAo che. e cAre parSadAonI daMDanItine paNa tuM kyAM nathI jANato? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrI rAyapaNuiya sutta kSatriyaparSadAne aparAdha karanAra kAMto pitAnA hAtha paga gumAve, mAthuM gumAve ane kAMte jIvathI jAya. gRhapatiparSadonA aparAdhIne baMdhAIne AgamAM saLagI javuM paDe. brAhmaNa5rSadAne aparAdhI aniSTa upAlaMbha pUrvaka kuLanA vA zunakanA nizAnathI aMkita thAya ke nirvAsita thAyahadapAra jAya. RSiparSadAne aparAdha karanAra, ati aniSTa nahi evI vANIvaDe upAlaMbha pAme. he paesI ! ukta daMDanItithI tuM paricita che, chatAMya tuM mArI pratikULa vatya kare che, viparIta rahyA kare che, mATe ja tAre "tuM mUDhatA che" evI haLavI paNa mArI AkozavANI sAMbhaLavI paDe che. 241. paesI belyo - he te ! mane ema thaeluM ke huM jema jema ApanI pratikULa vartIza-viparIta vartIza, tema tema tattvane vizeSa jANIza, jJAnane pAmIza, karaNa ane dazanane adhika samajI zakIza, tethIja huM atyArasudhI ApanI pratikULa vatya chuM ane viparIta chela chuM. kezI muni belyAH he paesI! tuM jANe ja che ke vyavahArakanA cAra prakAra kahelA che. keTalAka de te che paNa mIThI vANI nathI belI zakatA. keTalAke vANIne te mIThI rAkhe che paNa kazuMya detA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 139 nathI. keTalAke kazuMya detA nathI tema vANI paNa mIThI nathI rAkhatA. ane keTalAka de che ane sAthe vANuM paNa madhurI bole che. he paesI A cAra vyavahAramAM je deto nathI ane vANIye mIThI nathI besato, te taddana avyavahArI che ane bAkInA traNe vyavahAranA jANakAra che. he paesI! e rIte tuM paNa vyavahArI150 che, kAMI avyavahArI nathI. 242 paesI belyo - he bhaMte! tame dakSa che, buddha che, vijJAnI che, to jema keI AmaLAne hatheLImAM batAve, tema tame mane jIvane na batAvI zake? rAjA paesIe e prazna karyo teTalAmAM tenI pAseja jerathI vAyu vAvA lAge, tethI tRNa ane vanaspatio badhuM hAlavA lAgyuM, kaMpavA lAgyuM, paraspara athaDAvA lAgyuM ane navA navA AkAre UDavA lAgyuM. te vakhate lAga joIne kezI munie rAjA pajhesIne kahyuM ke-he poesI ! je A tRNe ane vanaspatio kaMpe che te te tuM jue che ne? te zuM ene keI deva halAve che? dAnava, nAga, kinnara, piMpuruSa, mahAraga ke gAMdharva halAve che ? paesI belyo - he bhaMte ! e tRNa vagerene te vAyuja halAve che, paNa keI deva dAnava ke kinnara halAvatuM nathI. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI rAyapAseNadaya sutta kezI-he paesI! kAma, rAga, meha, veda, vezyA ane zarIrane dhAraNa karanArA e vAyune tuM joI zake che? paesI-nA, bhaMte! huM tene joI zakatuM nathI. kezI-rUpadhArI, dehadhArI, mahI ane rAgI evA vAyune paNa tuM joI zakatA nathI, te IdriyAtIta evA jIvane huM tane zI rIte batAvI zakuM? paesI ! kharI vAta to e che ke, je manuSya rAgaSathI para che, te dhamastikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya azarIrIjIva paramANupudgala zabda gaMdha vAyu e ATha padArthone sArI rIte jANI zake che-samajI zake che ane "A jina thaze ke nahi" "A badhAM duHkhane nAza karaze ke nahi ? " e be hakIkatene paNa teja jANI zake che. arthAt vItarAga manuSya e dasa bAbatone sArI rIte jANI zake che; mATe he paesI! tuM ema samaja ke jIva ane zarIra judAM judAM che paNa eka nathI. 243 esI behe bhaMte! hAthIne ane kaMthavAno jIva eka sarakho che? he paesI ! hA. te banenA jIva eka sarakhA che. he bhaMte! hAthI karatAM te kaMtha a85 karmavALe a5 kiyAvALe ane a5 AsavavALe che tathA kaMthavAnA AhAra, nihAra, zvAsocchuvAsa, baLa, vIrya ane ghuti vagere paNa a5 che, ane ethI ulaTuM, e badhuM kaMthavA karatAM hAthImAM vadhAre che; Ama hAthImAM ane kaMthavAmAM AsamAna jamIna eTale ceko bheda jaNAya che, chatAMya Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuiya sutta 141 he bhate tame ema kema kahe che ke hAthIne ane kaMthavAne jIva eka sarakhe che? kezI kumAra belyA - he paesI! tuM ema dhAra ke ghummaTadAra ane zikharAkAra eka moTI orI hoya, temAM kaI puruSa dave laIne pese ane pachI e te oraDInAM badhAM bArI bAraNuM barAbara baMdha karI de ane enAM badhAM chidro chAMdI de, to e dIpakane prakAza, e AkhIye orIne ajavALaze paNa bahAranA bhAgane nahi ajavALe; kema kharuMne ? e rIte, e dIpaka upara kaI mATe thALa DhAke athavA moTuM DAluM DhAMke, te te dIpakane prakAza te te DhAMkaNanA aMdaranA bhAgane prakAzaze paNa bahAra nahi prakAze, arthAt badhe dIpaka te ekaja che paNa te meTA DhAMkaNa nIce hoya to vadhAre bhAgamAM prakAze che ane nAnA DhAMkaNa nIce hoya te ochA bhAgane prakAze che. teja nyAye, he paesI ! A jIva paNa jevaDA-moTA ke nAnA-zarIrane meLave che, tevaDA zarIranA badhA bhAgone potAnA asaMkhya AtmapradezadvArA sacitta karI zake che, pachI bhalene zarIra meTAmAM moTuM hoya ke nAnAmAM nAnuM hoya; mATe che pasI ! tuM ema samaja ke hAthIne ane kaMthavAne jIva eka sarakhe che ane tuM ema paNa mAna ke jIva ane zarIra judAM judAM che paNa eka nathI. 244 rAjA beHhe bhaMte ! "jIva ane zarIra eka che" evuM huM kAMI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI rAyaparoNIya sutta ekaloja mAnato nathI, paNa mArA dAdA ane mArA pitA paNa ema ja samajatA AvyA che, eTale mArI e samaja kulaparaMparAnI samaja che, bahapuruSaparaMparAthI cAlI AvelI che, te he bhaMte ! mArA kulanI e daSTine huM zI rIte cheDI zakuM? kezI zramaNa bolyA: he pasI ! tArI e samajane tuM nahi badalAvIza, te pelA leDhAne bhAre nahi choDanArA kadAgrahI puruSanI peThe tAre pastAvuM paDaze. 245 rAjA be - bhaMte ! loDhAne bhAre nahi cheDanAre kadAgrahI puruSa vaLI koNa hatuM ane tene pastAvuM kema paDyuM ? kezI kumAra bolyA - paesI ! keTalAka dhanAtha leke vipula karIyANuM bharIne ane sAthe ghaNuM badhuM bhAtuM laIne, jyAM keI AveluM nahi evI eka moTI lAMbI aTavImAM jaI caDhyA. tyAM kaI eka sthaLe pahoMcatAM temaNe jemAM ghaNuM le huM daTAeluM che evI eka moTI loDhAnI khANa joI. khANane jotAMja khuzImAM AvI jaI teo paraspara kahevA lAgyA ke A leTuM ApaNane vizeSa upayogI che, mATe tene bhArA bAMdhI laI javuM sAruM che. ema vicArI teo loDhAnA bhArA bAMdhI temane uMcakI eja aTavImAM AgaLa cAlyA. cAlatAM cAlatAM, jemAM ghaNuM sIsuM bhareluM che evI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 143 eka moTI sIsAnI khANa temanA jovAmAM AvI. thoDAka paNa sIsAnA badalAmAM leDuM ghaNuM maLe che, mATe loDhA karatAM sIsAne bahumUlya samajI teoe leDhAnA bhArAne paDatA mUkI sIsAnA bhArA bAMdhavAno vicAra karyo ane enA bhArA bAMdhyA paNa kharA. paraMtu teomAMnA eka sAthIe sIsAne bahumUlya samajavA chatAM loDhAnA bhArAne paDato mUkI sIsAne bhAre na ja bAMdho. e bAbata tene bIjA sAthIoe ghaNuM ghaNuM samajAvyuM tema te ekane be na thaye. ulaTuM teNe ema kahyuM ke, he devAnupriye ! leDhAne A bhAre huM ghaNA dUrathI upADI lAvyo chuM ane tene ghaNe majabUta bAMdhelo che, mATe ene mUkIne sIsAne bhAre bAMdhavAnuM mAruM mana nathI. pachI te teo badhA sIsAnA bhArAne uMcakI e aTavImAM vaLI AgaLa vadhyA. AgaLa cAlatAM cAlatAM teoe tAMbAnI, rUpAnI, senAnI, ratnanI ane vajInI moTI moTI khANe joI. eoe to jema jema bahumUlya vastuo maLatI gaI, tema tema ochI kIMmatavALI vastuo choDI dIdhI ane Akhare teoe vajInA bhArA bAMdhI temane uMcakI pitAnA dezamAM potapotAnA nagara bhaNI javAne prayANa karyuM. nagaramAM pahoMcI, bhAre bhAre ANelAM vajone vecI, teo badhA nyAla nyAla thaI gayA. teoe ATha taLavALA meTA moTA mahAlaya baMdhAvyA, ghaNAM dAsa dAsIo gAya ane gheTAM vagerene AMgaNe vasAvyAM ane e mahAlamAM birAjI teo taruNIothI bhajavAtAM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI rAyapasaNuIya sutta batrIsa prakAranAM nATake, temanAM gAna nAca jotAM jotAM AnaMdapUrvaka rahevA lAgyA. tyAre pelo loDhAnA bhArAne uMcakI lAvanAra sAthI le huM vecI ghaNuM ochuM kamAye ane temanA e sAthIone vaibhava joI potAnI jAtane niMdavA lAgyuM. huM ke hInapuNya chuM, kevAM mAThAM lakSaNavALe chuM, meM sAthIonuM kahevuM chevaTasudhI kAne naja dharyuM ane eka mArA durAgrahamAMja taNAyo. temanuM kahevuM mAnyuM hota te Aje huM paNa emanA jeja vaibhava mANata. he paesI! tuM paNa tAre durAgraha na chIza, te e loDhAnA bhArAvALA durAgrahInI peThe tAreya pastAvuM paDaze ane tenI peThe dInahIna thavuM paDaze. kezI kumAranuM e kathana sAMbhaLI Akhare rAjA paesIne bhAna AvyuM ane teNe keza kumArane vaMdana karIne kahyuM ke, he bhaMte ! mAre jarAya pastAvuM paDe evuM to huM nahi karuM. mAro pUrvagraha chevane ApanI pAse huM kevaLIbhASita dharmane sAMbhaLavAnI-samajavAnI IcchA rAkhuM chuM, mATe have mAre pelA leDhAvALAnI peThe pastAvAnuM kyAM rahyuM? kezI zramaNa bolyA - he devAnupriya ! sukha thAya tema kara, paNa sArA kAmamAM pratibaMdha na AvavA de. rAjAnI jijJAsAvRtti joI kezI zramaNe jema citta sArathine dharmakathA kahI saMbhaLAvI gRhidharma samajAvyuM hatuM, tema rAjA paesIne paNa temaNe dharmakathA kahI gRhidharmanI samajaNa ApI ane rAjAe gRhidharma svIkArI pitAnI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapasaNaya sura 145 seyaviyA nagarI bhaNuM javAne manasUbo karyo. eTalAmAM kezI zramaNa bolyA : poesI ! kalAcArya, zilpAcArya ane trIjA dharmAcArya e traNa AcAryonA vibhAgane tuM jANe che ane e traNenI vinayapratipatti kevI kevI karavAnI hoya che, tenI paNa tane khabara che. 246 esI bolyo - he bhaMte! hA, e badhuM huM barAbara jANuM chuM. kalAcArya ane zilpAcAryanuM talAdikathI mardana karavuM, temane huvarAvavA, temanI pAse puSpAdikanI suvAsa phelAvavI, vastro ane ghareNuM gAMTho ApI sArI rIte zaNagAravA, AdarapUrvaka jamADavA, meTuM prItidAna ApavuM ane temane evI vRtti bAMdhI ApavI ke je temanA putranA putra sudhI pahoMcyA kare. ane dharmAcAryane jotAM temane vaMdana karavuM, satkAra karo, devatAnA caityanI peThe te maMgaLamaya AcAryanI upAsanA karavI tathA temane khAnapAna khAdima svAdima vagere nirdoSa padArtho dvArA pratilAbhavA ane pITha pATiyAM zayyA saMthAre vagere laI javA nimaMtrita karavA. he pUesI! tuM ema samaje che tyAre atyArasudhI mArI sAme teM je pratikULa vartana calAvyuM che tenI mAphI mAgyA vinA nagarI bhaNI javAne ATale badhe utAvaLe kema thaye che? 247 rAjA be - he bhate ! atyArasudhI huM ApanI pratikULa vatye chuM e kharuM, paNa e viSe meM e vicAra karyo che ke Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrI rAyapAsaNaya sutta AvatI kAle prabhAtane pahera thatAMja mArA badhA parivAra sAthe ahIM AvI Apane vaMdana namana karI meM karelA A avinayanI vinayapUrvaka vAraMvAra mAphI mAguM. - Ama kahI rAjA paesI pitAne sthAne pahoMcI gaye ane savAra thatAM ja e rAjA rAjA keNikanI peThe moTA ADaMbara sAthe pAMca 15 abhigamapUrvaka kezI zramaNa pAse AvyuM ane temane vAMdI namI pitAnA avinaya saMbadhI vizeSa namratApUrvaka kSamA mAgI. kezI zramaNe e rAjA paesIne tenI rANa sUryakAMtAne tathA tenI sAthenI moTI sabhAne dhama dezanA kahI saMbhaLAvI. 248 dharmadezanA sAMbhaLI pitAne sthAne javAnI -rAvALA rAjAne keza kumAre kahyuM - pasI ! vanakhaMDa, nRtyazALA, zeraDIno vADha ane oLane vADe pahelAM pahelAM te ramaNIya lAge che paNa pachI aramaNIya thaI jAya che, tema te pahelAM ramaNIyapara thaI pachI aramaNIya na thato. paesI bolyA - he bhate ! vanakhaMDa, nRtyazALA. zerane vADha ane kheALane vADe e pahelAM pahelAM te ramaNIya lAge che ane pachI aramaNIya thaI jAya che, te vaLI kema? kezI bolyA: paesI! sAMbhaLa. vanakhaMDa jyAMsudhI patravALe phUlavALe phaLavALo ane ghaTAdAra chAyAvALo lIlochama hoya che tyAMsudhI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 zrI rAyapAseIya sutta ramaNIya lAge che ane jyAre tenAM pAMdaDAM kharI paDe che, phUle karamAI jAya che, phaLo nathI hotAM, tema te sUke khaMkha thaI jAya che, tyAre bIhAmaNuM lAge che. nRtyazALAmAM jyAre nAca cAlato hoya, gANAM gavAtAM hoya, vAjAM vAgatAM hoya ane loke hasatA ramatA hoya tyAre te ramaNIya lAge che ane jyAre nAca baMdha hoya, gANAM na cAlatAM hoya, vAjA na vAgatAM hoya ane temAM eka paNa mANasa na pharakatuM hoya, tyAre te sUnakAra sthAna jevI bIhAmaNI jaNAya che zeranA vADhamAM ciceDA cAlatA hoya, zeraDI pIlAtI hAya, leke tene rasa pItA hoya, koI tene letA hoya vA detA hoya, tyAre te vADha bharyo bharyo-ramaNIya lAge che, paNa jyAre temAM ciceDA baMdha hoya, zerI na pIlAtI hoya, eka cakaluM ya na pharakatuM hoya, tyAre te khAvA dhAya che-aLakhAmaNe dIse che. oLanA vADAmAM jyAre ghANIe cAlatI hoya, tala pIlAtA hoya, loko bhegA thaIne sAnI khAtA hoya, eka bIja paraspara sAnIne letA detA hoya, tyAre te ramaNIya jaNAya che, paNa jyAre ghANuo ja baMdha hoya, keInI avarajavara na hoya, tyAre te aramaNIya bhAse che. tema che paesI! tuM pahelAM ramaNIya thaIne pachI pAchaLathI aramaya na thatuM. 249 rAjA paesI belyo - Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - -- - 148 zrI rAyapaNuIya sutta he bhaMte ! tame jaNAvelAM udAharaNenI peThe huM pahelAM ramaNIya thaI pachI aramaNaya nahi thauM. meM te e vicAra karyo che ke hAla mArA tAbAmAM seviyA pramukha je sAta hajAra gAme che tenA cAra bhAga pADuM eka bhAga rAjyanI vyavasthA ane rakSaNa mATe balavAhanane seMDuM, eka bhAga koThAra mATe rAkhuM, eka bhAga aMtaHpuranI rakSA tathA nirvAha mATe dauM ane eka bhAganI pedAzamAMthI eka moTI kUTAgArazALA banAvuM, temAM aneka puruSone pagAradAra, peTavaDiye ke bhADe rokI khAnapAna khAdima svAdima taiyAra karAvuM ane e badhuM aneka zramaNa, brAhmaNa, bhikSu tathA pravAsI vaTemArguo vageremAM vaheMcAvuM, tathA huM zIlavrata, guNavata, viramaNa, pratyAkhyAna ane piSadhepavAsadvArA jIvanayApana karate rahuM. he bhate ! mArI A dhAraNA che. ema kahI te rAjA pitAnA parivAra sAthe kezI munine vAMdI namI pitAne sthAnake cAlyA gaye. nagarImAM AvI rAjAe je dhAraNa kazI munine nivedI hatI, te pramANe badhI vyavasthA karI dIdhI ane pite paNa te rIte AcaravA lAgyo. 250 have te rAjA paesI zramaNopAsaka thaye, jIva ajIva vagere tanuM tene bhAna thayuM, e pravRtti savanI jema ochI bane ane saMvaramAM jema adhika rahevAya tema te vartavA lAgyuM, eTale rAjya, rASTra, baLa, vAhana, bhaMDAra, koThAra, gAma nagara ane aMtaHpura tarapha tenuM dhyAna Ape Apa ochuM rahevA lAgyuM. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta 149 251 jyArathI rAjA paesInuM dhyAna rAjyakArabhAra ane viSapabhege tarapha ochuM rahevA lAgyuM-osaravA lAgyuM, tyArathI tenI rasIlI rANI sUryakAMtAne evo vicAra thaye ke have ke zastraprayAga, agni praga, maMtraprayAga ke viSaprayogadvArA rAjA paesIne ThekANe ko joIe, rAjakumAra sUryakAMtane rAjyAbhiSeka karavuM joIe ane mAre vividha viSapabhegamAM rasa letAM letAM rAjyazrIne saMbhALatA rahevuM joIe. teNIe A potAne saMka95 rAjakumAra sUryakAMtane sUcavyuM ane rAjAne mArI nAkhI tene rAjyasiMhAsana ApavAnuM jaNAvyuM. rAjakumAra sUryakAMta pitAnI mAtAnA tevA dUra vicAramAM saMmata na thaye ane te bAbata kaze uttara na ApatAM mauna ja rahyo. pitAnA e vicAramAM rAjakumAranI asaMmati jANI teNIne ema thayuM ke rakhene rAjakumAra tenA A rahasyane bheda phreDI nAkhe ane rAjAne badhuM kahI de. Ama vicArI teNI rAja esIne mAravA lAga zedhavA lAgI, tenAM chidro jevA lAgI ane have tene zIvra mArI nAkhavAnI bAbatamAM sAvadhAna rahevA lAgI. 252 ekavAra lAga maLatAM ja teNue rAjA paesInA khAnapAnamAM, tene paheravAnAM vastromAM, suMghavAnI mALAomAM ane tenA zaNagAranAM ghareNAMomAM 153viSa bheLavyuM. nAhI dhoI balikarma karI je rAjA rasavatI zALAmAM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta jamavA AnyA, tevuM ja tene teNIe e viSamaya bheAjana pIrasyu, viSamaya vastro paherAvyAM, viSayamaya mALA ApI ane viSamaya zaNagAra sajAvyA. 150 ema thatAM rAjA paesInA zarIramAM tIvra vasamI vedanA UpajI ane viSama pittajavaranuM jora vyApatAM, nahi sahI zakAya tevI bhAre khaLatarA thavA lAgI. 253 rAjA te samajI gayA ke peAte rANInA kAvatarAthI ThaMgAyA che, chatAM teNe rANI upara leza paNa 154rASa na ANutAM pAdharA pASadhazALA tarapha javAnA manasube karyAM. tyAM jai tene pUjI pramAI tathA zaucanI ane laghuzaMkAnI jagyAne tapAsI pachI te pUrvAbhimukha thai DAbhanA saMthArAmAM palya'kAsane sthira beThA ane hAtha joDI mAthu namAvI A pramANe eklyAH arahu ta bhagavAne namaskAra. mArA dharmAcAya ane dharmopadezaka kezI kumArazramaNane namaskAra. ahIM rahI temane vaMdana karatA ane bhagavata kezI kumArajI juo, huM temane vAraMvAra vAMduM chuM-namuM chuM. me pahelAM e mArA dharmAcArya pAsethI sthUla prANAtipAta vagerenA tyAgathI pratijJA lIdhI hatI ane hamaNAM paNa temanI ja sAkSImAM sarva prakAranA prANAtipAta vagerenA tyAganA niyama lauM chuM, krodha mAna mAyA ane leAbha vagere kaSAyA choDI dauM chuM, nahi karavA jevuM badhuM kAya tajI dauM chuM ane jIvatAMsudhI cAre prakAranA AhAranA paNa parityAga karuM chuM. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya suta 151 vaLI, A zarIra je mane atyaMta vahAluM che tene paNa chellA zvAse chuvAsa cAlatAM sudhI sarAvI dauM chuM. 254 ema karIne te rAjAe potAnA sArA narasAM badhAM kAryonI AlocanA karI, pratikamaNA karI ane teNe kAlamAse maraNa AvatAM samAdhipUrvaka kALa karI saudharmaka95nA sUryAbhavimAnamAM sUryAbhadevarUpe avatAra meLavyuM. te tyAM himaNAM tAjo utpanna thaele sUryAbhadeva pAMca prakAranI paryAptio dvArA zarIrAdikanI pUrNatA meLave che, te he gautama! A sUryAbhadeve e divya devaRddhi, divya devazakti ane divya devaprabhAva e rIte meLavelAM che. 255 he bhagavan! sUryAbhadevanI jIvanasthiti AyuSyamaryAdA keTalA kALasudhInI jaNAvelI che ?155 he gautama ! tenI AyuSyamaryAdA cAra popamanI kahelI che. he bhagavante sUryAbhadeva AyuSya pUruM thatAM tyAMthI kayAM javAno-kayAM janma levAne ? he gautama! sUryAbhadeva, tene devatvakALa pUro thatAM mahAvidehavarSamAM janma levAno. mahAvidehavarSamAM je kuLo ADhaya che, dIsa che, levaDadevaDanA vyApAramAM kuzaLa che, jemanI pAse bhavana, zayana, Asana, cAna, vAhana, dhana, senuM ane rUpuM vizeSa che, khAnapAnanI sagavaDa adhikAdhika che, dAsadAsIo gAya ane gheTAM ghaNAM che, evA prasiddha ane keIthI parAbhava na pAmanAra kuLamAM te sUryAbhadeva putrapaNe avataraze. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrI rAyapAseNaya sura 256 e putrapaNe garbhamAM AvatAM ja tenAM mAtApitAnI dharmamAM daDhatA thaze. pUrA nava mAsa ane sADA sAta divasa jatAM te bALakane tyAM janma thaze. janma thayA pachI pahele divase tenAM mAtApitA bALakanA janmane utsava karaze, trIje divase 15sUryacaMdranAM darzana karaze, chaThTha divase dharmajAgaraNa Ujavaze, ema agyAra divasa vItI jatAM ane bArame divasa AvatAM bALakanA janmanuM sUtaka kADhI nAkhaze arthAt tenAM mAtApitA cekakhAM thaze, pachI badhe lIMpaNajhuMpaNa karI bhejananI vipula sAmagrI taiyAra karAvaze ane potAnAM sagAM saMbaMdhI mitra jJAtijana svajana parijana vagerene AmaMtrI nhAI dhoI balikama karI badhAM sAthe besIne bhajanamaMDapamAM bhejana karaze. pachI te putranAM mAtApitA, vastra gaMdha mAlA ane alaMkAravaDe AmaMtrita janane satkAra karaze, sanmAna karaze ane teonI samakSa ema kaheze ke A bALaka tenI mAtAnI kukSimAM Avyo tyArathI ame dharmamAM daDha pratijJAvALAM thayAM chIe, mATe ame tenuM daDhapratijJa" evuM yathArtha nAma pADIzuM. e prakAre nAmasaMskAra thayA bAda samaya AvatAM bALakanAM mAtApitA tenA prajemanaka prativaryApanaka pracaMkramaNa karNavedha saMvatsarapratilekha ane cUlepanayana vagere badhA saMskAra karaze. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta 153 teo potAnA putranA lAlanapAlana mATe pAMca dhAtrIonI cejanA karazeH eka bALakane dhavarAvanArI, bIjI tpavarAvanArI, trIjI zaNagAranArI, ethI khoLAmAM laI pharanArI ane pAMcamI ramADanArI. e uparAMta tyAM gharakAma mATe rokavAmAM AvelI, pitapatAnA dezane poSAka paheranArI, iMgita ciMtita ane prAthitane samajanArI, evI dezavidezanI bIjI paNa aneka kuzaLa dAsIo157 dvArA ane aMtaHpuranA rakSaNa mATe cejAelA varSadhare58 kaMcukIo tathA mahatta dvArA e bALakanuM ghaNuM sArI rIte lAlanapAlana thaze; ke te bALakane hAthe hAtha pheravaze, koI tenI pAse nAcaze, koI tenAM gIta gAze, koI tene bacI leze, e prakAre aneka rIte lAlita pAlita thatA te bALaka caMpAnA choDanI jema sukhe sukhe dinadina vRddhi pAmaze. 257 putrane navamuM varasa besatAM tenAM mAtApitA, nDavarAvI balikarma karAvI sArI rIte zaNagArI zubha muhUrtamAM meTA utsava sAthe kalAcArya pAse kalAo zIkhavA mokalaze. kalAcArya bahoMtera kaLAone159 prayoga sAthe zIkhavADI mAtApitA pAse te putranuM upanayana karaze. daDhapratijJane kalAo saMbaMdhI abhyAsa joI mAtApitA kalAcArya upara khuza thaze ane viziSTa khAnapAna vastra gaMdha mAlA alaMkArevaDe kalAcAryane satkAra karaze tathA jIvanaparyata cAle tevuM vipula prItidAna daI temane visajita karaze. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI rAyapAseya sutta bahotera kalAnipuNa, aDhAra 1dezIbhASAvizArada, gItanRtyarasika, nATayakaLAvida, e daDhapratijJa yauvanamAM AvatAM tenAM mAtApitA tene bhegasamartha jANa ema kaheze ke, he ciraMjIva ! te yuvAna thayuM che mATe have tuM kAmabhegonI A vipula sAmagrIne bhagava. daDhapratijJa pitAnAM mAtApitAne vinayapUrvaka jaNavaze ke, he mAtApitA ! bhegonI e sAmagrImAM mane jarAya rasa nathI, arthAt te e bhegasAmagrIthI lalacAze nahi, kheMcAze nahi, tema temAM leza paNa Asakti rAkhaze nahi. jema kamaLa paMkamAM pedA thAya che ane pANIthI vadhe che, chatAM paMka ke pANIthI lepAtuM nathI, tema kAmamAM pedA thaelo ane bhegamAM vadhe e daDhapratijJa te kAmagothI jarA paNa lepAze nahi. paNuM tathA uttama sthaviro pAsethI bedhijJAnane meLavaze ane agArane tyajI muMDa thaI anagAra dharmane svIkAra karaze. 258 pachI to te pUrNa ahiMsA satya tyAga tapa ane sadvartananA tejathI camakaze ane chevaTe uttamettama jJAna darzana cAritra Arjava mArdava laghutA kSamA nirlobhatA vagere guNethI adhikAdhika dIpate te, anuttara anaMta nirAvaraNa nirvAghAta evA kevaLajJAna ane kevaLadarzanane pAmaze. - have te te daDhapratijJa ahaMna jina bhagavAna kevaLI kahevAze ane jemAM deve manuSya tathA asuro rahe che evA Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta samasta leAkanA paryAyane jANaze, arthAt te, prANImAtranAM Agati, gati, sthiti, cyavana, upapAta, tarka, kriyA, manAbhAva vagerene jANaze, temanuM prakaTa ka` ke gupta ka e badhuM kaLI zakaze, temanuM khAdhelu pIdheluM ane bhegaveluM samajI zakaze. eve te dRDhapratijJa ahun sarva leAkanA sarve jIvAnA sarva bhAvAne jANatA jotA pRthvItaLa upara viharaze. e prakAre bahu varSe viharatA te peAtAnA AyuSyanA aMta nikaTavartI jANI ghaNA divaseAnuM anazana leze ane je sAdhyanI siddhi mATe nagnabhAva, muMDalAva, kezaleAca, brahmacaryadhAraNa, asnAna, adaMtadhAvana, aNuvahANuga, bhUmizayyA, kASTAsananA Azraya, bhikSAmATe paragRhapraveza, mAnApamAnasahana, lokaniMdA vagere ghaNuM AkaruM kaSTa sahevuM paDe che tathA na khamI zakAya tevA jAta jAtanA khAvIza parISahA khamavA paDe che, te sAdhyanI siddhi meLavaze, arthAt te siddha thaze, yuddha thaze, mukta thaze ane sarve duHkhAnA aMtane karaze-parinirvANa pAmaze. 259 he bhagavan ! te e pramANe che, he bhagavan ! te e pramANe che, ema kahI bhagavAna gautama, zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAMdI, namI, sayama ane tapavaDe AtmAne vAsita karatA vihare che. 155 samAsa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippaNa AmalakapA 1 bhagavAna mahAvIre je nagarIomAM cemAsa karyo che temAM A nagarInuM nAma nathI, tema sUtromAM jaNAvelI-AryadezanI-rAjadhAnIomAM A nagarInI gaNanA nathI. bhagavAne potAnI sAdhanAnA kALamAM jyAM jyAM vihAra karyo che temAM paNa "AmalakapA" ne. ullekha nathI, tethI "AmalakampA" nagarI vize kAMI vizeSa jANavA jevI noMdha nathI maLatI. sthitaprajJa thayA pachI bhagavAne je vihAra karyo che temAM A nagarInI gaNanA thaI zake ema che e, A "rAyapaseluIya" nA ullekhathI sucita thAya che. A nagarI hAlamAM kyAM che ? tenuM vartamAna nAma zuM che ? e, magadhadezamAM che ke bIjA koI dezamAM che ? e badhI bAbate adyAvadhi aMdhArAmAM ja che. TIkAkAra malayagiri "AmalakampA'ne saMskRta paryAya "AmalakalpA" jaNAve che. A sUtramAM je je vizeSa nAma Ave che te jemanAM tema-prAkRta-rAkhIne anuvAdamAM prajyAM che. keIpaNa prAmANika AdhAra vinA mULa prAkRta nAmanuM saMskRta rUpAMtara karavA jatAM arthAMtara thavAno bhaya rahe che. "rAyapAseNaIya" nuM saMskRta 5 malayagiri "rAjaprazrIya " jaNAve che tyAre temanAthI prAcIna AcArya siddhasene (tattvArthaTIkAkAra) A sUtranuM saMskRta nAma "rAjaprasenakIya" neMdheluM che ane vAdidevasUrinA guru municaMdrasUrie deveMdranarakendraprakaraNamAM "rAjaprasenajita' jaNAveluM che. A badhAmAM koNa kaI rIte kharuM che e eka zodhane viSaya che, paraMtu A vyartha vivAda na UThe mATe ja mULa nAmanI prathA sAcavI rAkhavI jarUrI che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - 158 zrI rAyapAseNuiya sutta : TipaNe "paMnyAsa"nI padavI suprasiddha che. temAMne "paM. ' paMDita'nuM TuMkuM rUpa che ane " nyAsa' zabda "sthApana nA bhAvane dyotaka che. A bhAva na samajI zakavAne lIdhe "paM. nyAsa" nA prAkRta rUpAMtara 50 nAsa" mAMthI "prajJAMza' nI mithyA kalpanA UThI jaNAya che. bhaya-saMskArelI 2 ApaNo deza khetIpradhAna che, khetI ane pazuo ja ApaNuM ahiMsaka saMskRtinuM pradhAna dhana che. prAcIna samayamAM jema bIjA bIjA viSayonAM zAstra hatAM tema kRSividyAne lagatAM paNa hatAM. emAM khetInI sAthe sIdho saMbaMdha dharAvanArA-bhUmi parIkSA, bhUmine keLavavAnI paddhati, pANakaLAnI vidyA, bIjarakSaNavidhi, vRkSonA roga ane tenAM auSadhe vagere-aneka viSayonI phuTa carcA rahetI. mATe ja mULa sUtrakAra jaNAve che ke "prAjJaloke bhUmine saMskAratA-keLavatA," Ajane kheDuta mUDha gaNAya che tema te samayanA kheDuta mUDha nahi paNa "prANa" lekhAto, e ja, mULa sUtrane ukta ullekha sUcave che. kUkaDA ane sAMDha 3 vyAkaraNa mahAbhASyamAM gAmaDAMonI parasparanI nikaTatAne sUcavavA grAmonA vizeSaNarUpe "surasaMcA: prAmA " udAharaNa mUkeluM che. uparyukta varNana uparathI cekasa jaNAya che ke te vakhatanA gAme kharekhara kukakuTasaMpatya ja hatAM. 'kukakuTasaMpAya " eTale "kUkaDo pahoMcI zake tevuM gAma; " arthAta eka gAmano kUkaDo cAlato cAlato bIje gAma pahoMcI zake teTaluM najIkanuM gAma. bhIlonA pradezamAM ane magadhamAM kukuTasaMpAtya grAmo najare jeelAM che. payataruNuM 4 sUtrano "pappataruNI" zabda vAMcIne keAI bhaDakI na jAya. pappataruNInI e samayanI saMsthA samAjamAM AdarapAtra hatI. vAsyAyana pitAnA kAmasUtramAM jaNAve che ke-"zIla ane rUpanA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseEya sutta : TippaNA "? guNAthI yukta evI vezyA janasamAjamAM Asana meLave che, rAjA tene pUje che ane guNavata jatA prazase che, kalAnA vidyArthi kaLA meLavavA tene prArtha che ane tene Adara kare che. " AjakAla A saMsthA vizeSa vikRta thaelI dekhAya che. paNa te vakhate prAyaH tevuM nahi heAya ema A varNanathI mAnI zakAya. kAI nahi lAMciyA 5 A te| mAtra varNanA che. koI sajIva ke nirjIvanuM varNana karatAM mAtra tenI ujaLI bAjunuM ja varNana karavAne pradhAta, kaviemAM Adikavi vAlmIkithI cAlyA Ave che ane tene lIdhe te keTaleka sthaLe kevaLa ujaLu ujaLu ja badhuM varNave che. mAnavasvabhAva jotAM paNa AvuM banavuM asaMbhavita jevuM jaNAya che. chatAM nagarInA A varNana uparathI ' emAM rahenArA ekadara sArA hatA " ema te kalpI zakAya. 159 aneki 6 mULamAM A mATe ' aNugakeDi '-zabda che. TIkAkAra malacigara, tene a karatAM lakhe che ke " anejjoTimi: aneoTisaMkhyA: " arthAt anekakeTi eTale anekakreDa sakhyA. paNa A a ahIM ghaTamAna nathI mATe ja aneka keTi' te ' aneka prakAra ' evA artha karyo che. ' kATi' zabdanA prakAra ' artha jaina Agame!mAM supratIta che. " C lakhA : 7 A artha mATe mULamAM ' lakha' zabda che. je leAkeA cotraDiyAM vagADe che tene ' ladhA 'kahevAmAM Ave che. mULaneA ' lakha ane A 'laMdhA" banne samAna zabdo che eTale ' lakha" ne mULa a ceDiyAM vagADanArA ' kadAca hoi zake. : Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI rAyapAseNaya sutta H TippaNa khata 8 zaheranI pharatI khAI hoya che tema khAInI pharatuM bahAranA bhAgamAM eka " khAta' paNa hoya che, emAM aMgArA ke cINo bharavAmAM AvatA. cINa eTalo badho lIso hoya che ke tenA upara paga mUkatAM ja mANasa taLiye UtarI jAya che. e rIte "khAta" zaheranI rakSAnuM eka sAdhana hatuM. zastro 9 keTalAMka prAcIna zanAM nAma, AcArya hemacaMdra A pramANe jaNAve che: "caMdrahAsa churI patrapAla daMDa IlI biMdipAla kuMta dudhaNa kuThAra paridha tomara zaMku trizIrSaka zakti padisa duraskeTa cakra zatadhrI mahAzilA mukuMDhI cirikA varAhakarNaka ArAphala kaNaya vagere" A badhAMnI vadhAre vigata mATe juo-abhidhAnaciMtAmaNi kAMDa 3 le 0 446-4pa1 mAga 10 A mArganuM khAsa nAma mULamAM "cariA" che. bhASAmAM ene ja maLato cara' zabda jANIto che. TIkAkAra kahe che ke "cariva aSTatajhamALo mA ' siMgaDA jevA 11 nagarInA vividha mArgone sUcavavA mULamAM "siMghADaga" "tiya' "caukka" ane "cazcara' zabdo AvelA che. te te mArgonA AkAre uparathI temanAM evAM judAM judAM nAme thaelAM che. je mArgane AkAra ziMgaDA je te "siMghADaga" bAkInA zabdo pratIta che. "ka" ane "cAcara' zabado te bhASAmAM paNa pracalita che. saMdaryavALI 12 aupapAtika-uvavAIya-sUtramAM "caMpA" nagarInuM varNana Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta : TippaNe 161 che. mULa sUtramAM sAvathI, kAkaMdI, rAjagRha vagere je je nagaranA varNananI hakIkata kahevAnI hoya che tyAM sUtrakAra kahe che ke aupapAtikamAM varNavelI "caMpA " pramANe te te nagaranuM varNana samajI levuM. ahIM paNa mULakAre evI ja bhalAmaNa karelI che. TIkAkAre te bhalAmaNa pramANe TIkAmAM nagarIne varNaka kAvyamaye bhASAmAM seMdhelo che. hatI 13 " hatI" mATe mULamAM "holyA " kriyA batAvelI che. "hatI' ane "hatthA vacce ghaNuM ja maLatApaNuM che. "hato, hatI, hatuM" e badhAM "halyA " nAM rUpAMtara che ane hatyA," "abhaviSTa" kriyApadanuM sagA bhAI jevuM che. caitya 14 jenA mULa sUtra sAhityamAM ghaNe sthaLe "caitya' zabdane upayoga thaelo che. keTaleka sthaLe te ekalo vaparAya che ane keTaleka sthaLe "arihaMta' zabda sAthe paNa te Ave che. caitya ' zabda rUDha nathI paNa yaugika eTale vyutpattivALe che. citA, citi ke cityA uparathI e nIpajele che. vitAyA: jiteH vicAcA rUma athavA rita nitya nityacA nivRtta" ema aneka rIte "caitya'nI vyutpatti vaiyAkaraNae batAvelI che. citA citi ke cityAne artha "ha" thAya che. e "ce sAthe saMbaMdha dharAve tenuM nAma "catya" arthAt je sthaLe mRtakone agnisaMskAra karavAmAM Ave te sthaLanI "ce nI bhasma vA te bhasma upara ke pAse, mRta mahApuruSanI smRti mATe sthApavAmAM AvatuM ciha-zilApaTTa, vRkSa, kuMDa ke stupa vagerecaMtya kahevAya. bauddhAnA pAlisAhityamAM vaparAe "cetiya " ane vaidikanA upaniSadAdimAM vaparAelo caitya zabda, e ja bhAvamAM pratIta che. jyAre e bhasma upara tarA, chatrIo ke nAnI nAnI devalIe baMdhAvA lAgI tyAre 11 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNe te (citya) zabda, emano paNa ghAtaka thayA. zmazAnamAM ke evI bIjI nirjana bhUmimAM baMdhAelA cotarA vagere sthaLe bhUtane vAso hoya che e lokapravAda che, ethI "caitya ne eka bIjo artha bhUtanuM raheThANa'- vyaMtarAyatana" paNa pracalita thayo. jainasUtramAM tene A bIjo artha paNa pracalita che. pachI te kALakrame e yaugika zabda rUDha thato gayo ane TIkAkAroe paNa tene vyutpatyartha jato karI rUDha artha ja svIkAryo. amarakozamAM tene artha "Ayatana eTale "yajJazALA" Apela che. sUtrokta pUrNabhadrAdi cityonuM varNana jotAM "caitya" ne "yajJazALA " artha paNa asaMgata nathI. AcArya hemacaMdra te teno "vihAra' ane "vizeSa vRkSa" artha Ape che. pachI to "cetya' nA artho vadhatA ja cAlyA. "cita-jANavuM " dhAtu uparathI "catya" ne nIpajAvI tene "jJAna" artha paNa karavAmAM Ave che. vyAkaraNanI zuddha dASTae jotAM "cita ' dhAtu uparathI "cetya' na thAya paNa "cetya' thAya ane e "cetya" nuM prAkRta rUpAMtara "ceIya' na banI zake je sUtrasAhityamAM vaparAeluM che. juo-8-2-107 prAkRta vyAkaraNa. "citta" zabda uparathI caityane nIpajAvavAnI paddhati paNa barAbara nathI. mahasta 15 ahIM jaNAvela cityane varNaka, aupapAtika sUtrathI lIdhelo che. temAM "lomahasta " ne artha "lomamaya pramArjana'-vATAnI puMjaNa -Apele che; e arthamAM "merapIMchI' ne paNa bhAva samAI jAya che. tuSka 16 sUtromAM jyAM tyAM dhUpanAM nAma tarIke "kALo agara' "UMce kina' (du) ane "tukka - tuSka'nAM nAma ApelAM che. tuka' zabda "turkastAna sUcaka che eTale ja turkastAnamAM nIpajatA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuya sutta : TipaNe 16 3 dhUpa mATe paNa e ja zabdano upayoga mULakAra kare che. jyAM svargIya dhUpanuM varNana Ave che tyAM paNa A to kharAja. A rIte ApaNe ane ApaNA devone turkastAna sAtheno saMbaMdha keTalo prAcIna che te samajI zakAya ema che. turuSka-tusakataraka. "tuSyo caheza 3 kAMDa, leka 312. "tu raMtu sAvacaH yuH " 4 kAMDa, leka 25-abhidhAnaciMtAmaNihemacaMdra. | musalamAna bAdazAho "zAhi-zAha' tarIke bahu prasiddha che. AcArya hemacaMdra e "zAha' zabdanuM saMskRta "sAkhi banAvyuM che ane tenI saMskRta vyutpatti paNa ApelI che. phArasI zabdane vinA saMkoce saMskRtamAM utAravAnI prathA ziSTa lekamAM AjathI keTalAMya varSo pUrve paNa pracalita hatI ema A uparathI samajI zakAya evuM che. cityamAM na 17 cityanuM A varNana jotAM, te bhAre gammatanuM sthAna paNa hoya ema lAge che. keTalIka kathAomAM cityane "jugArIone akhADo" "yuvAna yuvatIonAM mIlananuM sthAne "abhisArikAonuM saMketasthAna" e rIte varNaveluM che, te uparyukta varNana jatAM baMdha bese evuM che. AjakAlanAM bhAratavarSamAM AvelAM-sava saMpradAyanAM tIrtho paNa AvI ja hAlatamAM che. e zuM te citya paraMparAnI asara haze ? pUjA karavA 18 caitya, ukta rIte mejazekhanuM sthAna hatuM chatAM tyAM pUjAAhuti vagere mATe ghaNA loko AvatA ema A varNana sUcave che. caityamAM bhujaga leke rahe ane dharmavidhio paNa cAle e paristhitithI, te samayanA ApaNuM lokenI manodazA ThIka ThIka vyakta thaI zake ema che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI rAyapAseNaIya sutta : TipaNe vRkSo 19 ahIM je vRkSo gaNavelAM che temAMnAM keTalAMkano artha ja avagata thato nathI. TIkAkAra ane TabAkAra bane e bAbata mauna rAkhe che. kozakAre "vRkSavizeSa" sivAya bIjo artha ApI zakatA nathI, mATe ja jemanAM tema mULa nAme kAyama rAkhelAM che. taruonI 20 vRkSane lagatuM A badhuM varNana vAMcatAM te samayanA vRkSapremIone vRkSo prati pitAnA saMtAna jevo prema saheje jANI zakAya ema che. je lokomAM vRkSanI sAcavaNI, vRkSone ugADavAnI paddhatinuM jJAna ane vRkSo prati kALajI na hoya teo AvAM vRkSo na ugADI zake. AjakAla AvA vRkSapremIeAnA abhAvane lIdhe ja deza sUko thavA lAgyo che e beTI vAta nathI. gaMdhadhrANi 21 "gaMdhadhrANi" zabda gaMdhanI tRptine sUcaka che. azokavRkSanI AsapAsane vRkSa kuMja eTalo badhe mahekato eTale ke je je jAtanA sugaMdhe saMbhavI zake che te badhAya temAMthI pheratA ane te vaDe lekenI nAsA tRpta tRpta ane tara thaI jatI mATe e vRkSa kuMja gaMdhadhrANi' kahevAto. saMskRtamAM OM dhAtu tRpti arthane batAve che. gaMdhadhrANi prANi" zabda e dai' dhAtuthI baneluM che ane bhASAmAM bolAtuM "dharAvuM' kriyApada e dai'mAMthI nIkaLyuM che. "rAyaseyaranI mukita TIkAmAM "gandhadrANiIne badale "gandhadyANi evuM evuM be traNa vAra chapAeluM che je taddana azuddha che. AMbAvela 22 A mATe mULamAM "cUyalayA" zabda che. nyAyanA graMthamAM keTaleka sthaLe udAharaNa mATe "cUtalatA" ke "AmralatA" zabdane upayoga thayelo che teno artha "AMbAvela" che. ugelA ghaTAdAra vRkSa Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sura : TipaNe 165 jevA moTA moTA AMbA te saunI jANamAM che paNa "AMbAvelIne keTalAka nahi jANatA hoya. khetIvADInA pradarzanamAM ghaNA prakAranA AMbA AvelA, temAM eka "veliyA AMbe' paNa najare joela. e Abe pAtaLA seTI jevo hoya ane jema bIjI vele caDe che tema tenI vela caDe ane kerIo paNa thAya. pAkA mArgo 23 vanarAInA ukta varNanathI ema samajI zakAya che ke ApaNe tyAMnI nagararacanAnI vidyA ghaNa uMcA prakAranI hatI. ghaNA prAcIna samayamAM paNa pUla ane pAkA mArgo vagere sukhasAdhano lokenA dhyAna bahAra na hatAM. ATha maMgale 24 svastika zrIvatsa naMdyAvarta vardhamAnaka bhadrAsana kalaza masyayugala ane darpaNa e ATha maMgalarUpa che. A sUtramAM ghaNe sthaLe A ATha maMgaLane maMgaLa tarIke sUcavelAM che. svargamAM devanI savArImAM paNa A ja ATha maMgaLa sarva prathama cAle che. je nigaMTha loko dravya maMgaLa upara che bhAra Ape che teo ja A ATha padArthone maMgaLa tarIke jaNAve che tenuM kAraNa samajAtuM nathI. maMdiramAM jyAM jinabhUti hoya che tyAM paNa A ATha maMgalanI pATalI pUjAya che te mahadAzcaryane viSaya che. bIjuM te ThIka paNa "masyanA yugalane maMgala kahevAnuM zuM kAraNa haze ? athavA e ATha maMgaLonI pAchaLa koI prakArane vizeSa ItihAsa chupAelo haze ? khaDelA hatA 25 jUnA samayamAM loke "azokavRkSane pUjatA haze, e azokanA A jAtanuM varNana uparathI jaNAya che. hAlamAM paNa khIjaDA vagerenAM vRkSo upara leke kapaDAM laTakAve che, nAnAM nAnAM Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapasaNuIya sutta H TippaNa ghaDiyAM ke DhIMgalA bAMdhe che ane dhajA ke trizala vagere khoDe che. vaidika lAke pIpaLAne ane tulasIne pUje che. bauddha leko gayAnA bodhivRkSane ane jene lokone eka bhAga rAyaNanA jhADane pUje che. kSatriyanuM zamIpUjana te suprasiddha che ja. vRkSa pUjAnI A paraMparA bahu vakhatathI cAlatI jaNAya che. enI pAchaLa vRkSanI upayogitA, koI puNya puruSanI smRti ke vahemanAM paTaLa che e khAsa zodhane viSaya che. ratnamaya zilApATa - 26 ratnamaya zilApATa ane vaLI enI keremAM motIonuM jaDatara; A ane AvA bIjA ranamaya, vajImaya, maNimaya, vaiDurthamaya ke suvarNamaya padArthane varNana uparathI te samayanI saMpattinI bahulatA ja kalpI zakAya paNa e naryuM aitihAsika satya che ema te kema kahevAya ? "laMkAmAM senuM pAke che, "je jAya jAve te, pariyAnA pariyA cAve eTaluM dhana lAve" ityAdi vAne je Azaya che te ja Azaya A "ratnamaya zilApATa'no che. A prakAranA varNa ke eka prakAranI atizayavALI bhASA che, lekamAnasane lakSyamAM rAkhIne AvA varNa karavA paDe che. kathAgraMthamAM AvA varNa ke hoya te ja kathAkAra saphaLa thayo gaNAya. zaja seya 27 rAjA "seya'ne vizeSa vRttAMta jANavAmAM nathI. sthAnAMga sUtranA AThamA ThANAmAM zramaNa bhagavAna mahAvIre pravajita karelA ATha rAjAonAM nAme gaNAvatAM sUtrakAre temAM eka nAma "seya" paNa mUkeluM che. e "seya" A ke bIjo koI te vize nakkI kahI zakAtuM nathI. TIkAkAra abhayadeva te te "seya" A ja "seya' che ema jaNAve che. teo lakhe che ke " "tathA rAmapAna kAryo: havAmI, yasyAM hi sUryakAbho devaH saudharmAd devalokAd bhagavato mahAvIrasya vandanArthama Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya sutta H TipaNe vatatAra nATyavidhiM copadarzayAmAsa, yatra ca pradezirAjacaritaM bhagaSatA pratyapAdi rati" arthAta je AmalakApA nagarImAM sUryAbhadeva bhagavAnane vAMdavA Avyo ane teNe temanI pAse nRtya karI batAvyuM tathA je nagarImAM bhagavAne pradeza rAjAnI kathA kahelI te AmalakApA nagarIne svAmI A "seya che. TIkAkAra malayagiri "seya'nuM saMskRta rUpAMtara "zrata kahe che paNa "ta" che ke "zreya" che e koNa kahI zake ? rAjakula 28 mULamAM savaMtapurAcavuvaMzavasUpa evuM rAjAnuM vizeSaNa che emAM kula" ane "vaMza" e be eka sAthe mUkelA paryAyavAcaka zabdono khAsa upayoga jaNAto nathI. atyaMta vizuddha evo je rAjakula-rAvaLa-vaMza temAM janmelo" evo artha laIe to "rAyakula" ane "vaMza" banne zabdonI caritArthatA che. jaNAvela artha barAbara hoya che e vizeSaNane "rAyakula' zabda bAppA rAvaLanA "rAvaLa" vaMzane sUcaka kahevAya. rAjakula-rAjaula-rAula- rAvaLa bApAne e vaMza suprasiddha che paNa te vaMzane utpAdaka mULa puruSa koNa ane kayAre thaye ? e nizcita rIte zodhI zakAya to AgamanA ItihAsa ane samaya vize vizeSa ajavALuM paDe. setuo 29 setuo eTale mArge arthAta e rAjA mArgone dezaka che, ketuo eTale Azcarya UpajAve tevA banAve-e rAjA AzcaryakAraka banAvone utpAdaka che. rAjAne A badhe varNaka kavisamayanI bhASAmAM lakhelo che. ethI tene te rIte samajavuM joIe. athalAbha-eThavADa 30 "AjanA rAjAnI peThe prAcIna samayanA rAjAe, artha lAbhanA upAyane karI jANatA e hakIkata khAsa vizeSaNa dvArA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrI rAyapAseNaya sutta H TipaNe sUcavavAmAM AvI che. ethI "rAja tarIke jamInanI Avaka rUpe temane je yogya maLavuM joIe te to maLatuM ja haze ane te uparAMta arthalAbhanA upAyone teo jatA haze e A vizeSaNane dhvani nIkaLI zake. paNa AjanA rAjAe, arthalAbhanA upAye karatAM prajAne bhAre raMjADe che tema e prAcIna rAjAo karatA haze ke kema ? e eka prazna che. uttarAdhyayana sUtranA khAMkijaja nAmanA satyAvIzamAM adhyayananI gAthA teramImAM "rAyadri' zabda "rAjAnI veTha' arthamAM vaparAya che tethI jUnA vakhatamAM "veTha" hatI ema te kahI zakAya ane arthalAbha sAthe "veTha ne gADha saMbaMdha che e te jANItuM che. eThavADamAM ghaNuM khAvAnuM cAlyuM jAya ene saMpattinI nizAnI rUpe varNaveluM che, paNa e saMpattinI nizAnI karatAM bedarakArInuM vadhu nizAna che ema lAgyA vinA rahetuM nathI. cArase varSa pUrve lakhelI eka prAcIna pratimAM " tathA virtita thaIvadhaviziSToTwAratiyA viruda 33fTAvigu karU mAna" ItyAdi pATha che. teno artha ema thAya che ke-" je rAjAnA rAjyamAM viziSTa upakAra karavAne kAraNe pracura khAnapAna ukaraDA vageremAM pheMkAya che." A uparathI "jenA eThavADamAM adhika khAvAnuM pheMkAya te vizeSa upakArI che evuM TIkAkAranuM kathana nIkaLe che. paraMtu ahiMsAnI dRSTie vicArIe to A paddhati prazaMsanIya naja gaNAya. kadAca kharekhara evuM banatuM ja hoya to paNa rAjAnI varNanAmAM tenuM A jAtanuM varNana ahiMsAnI dRSTie na zobhe.eThavADadvArA upakAra karavA karatAM cekhA bhajanadhArA upakAra karavAnI paddhatine ja jaina daSTi svIkAre che ane vivekIne te ema ja zebhe. eDavAthI te upakArane badale apakAra ja thAya ane mAnavabaMdhuo tathA anya prANIo pratine ApaNe prema-samabhAva paNa na jaLavAya ane gaMdavADa thaI rogacALo vadhe e te juduM ja. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta : TippaNa prabhu 31 rAjAnI pAse aneka baLado dheTAMo vagere hAvAnuM jaNAvIne tenI sa Mpatti varNavI che. dezanI daSTie jotAM rAjAnI kharI saMpatti paNa te ja che. jyArathI rAjAe e saMpatti tarapha durlakSya karyuM tyArathI temanI peAtAnI ane dezanI adhogati zaru thaI. lakSaNA-nya janA-guNA 169 32 hAtha pagamAM sAthiyA cakra vagerenA jevI rekhAo hAvI te sulakSaNA kahevAya. zarIra upara zubhasUcaka masA ke tala vagere hAvAM te vyaMjane ane sAbhAgya lAvaNya vagerene guNe| samajavA. sApasara 33 pANIthI chalakAtA bharelA kuMDamAM puruSa ke strInA paDavAthI je pANI chalakAine bahAra nIkaLe tenuM vajana droNa jeTaluM heAya te te paDanAra strI ke puruSa mApasara kahevAya. peAtAnA AMgaLathI ekasA ne ATha AMgaLa UMcAI hAya tA te yogya UMcAI kahevAya. pAtaLI kaDa 34 strIonI kaDa mUThImAM AvI jAya evI pAtaLI hAya tA te adhika prazasta gaNAya che. janmatAM te puruSanI jema strInI kaDamAM pAtaLApaNuM eThuM hoya che paNa pachIthI yureApanI strIe peAtAnI kaDane pAtaLI karavAnA upacArA kare che tema jUnA vakhatamAM kaDane pAtaLI karavAnA evA upacAre! cAlatA haze kharA. kAma-bhAgAne 35 jaina paribhASA pramANe zabda ane rUpa e e kAmamAM gaNAya che; gaMdha, rasa, ane spa` bhAgamAM gaNAya che. bhAge sthUla Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta : TippaNA jaNAya che, tyAre kAmeA bhAgeA karatAM vizeSa ma lAge che. e dRSTie A vibhAga thayeA jaNAya che. mahAvIra 170 36 jaina dharmanA ceAvIza tIrthaMkarAmAMnA chellA tArthaMkara. temanA pitAnuM nAma siddhA, mAtAnuM nAma trizalA, bhAinuM nAma naMdivardhana, patnInuM nAma yazeAdA, putrInuM nAma anavadyAMgI, ane jamAInuM nAma jamAlI hatuM. jamAlI mahAvIranI mena priyadarzInAne! putra hatA. mahAvIranA mAtApitA pArzvanAthanA zramaNApAsaka hatAM, temanA pitA jJAta kuLanA kSatriya hatA. (AvazyakacUrNImAM RSabhadevanA ja peAtAnA leAkeAne jJAtA tarIke jaNAvelA che. teonuM kuLa te jJAta kuLa ane tene vaza te jJAta vaMza.) mahAvIrane janma vaizAlImAM (atyAranuM asAra paTaNAthI 27 mAIla uttare) kSatriyakuMDamAM thaye hatA. temanAM mAtApitAe temanuM nAma vardhamAna rAkhyuM hatuM. te trIza varSonA thatAM temanAM mAtApitA mRtyu pAmyAM. tyArabAda meTA bhAinI rajA laI temaNe pratrajyA lIdhI, ane Ara va tapazcaryAM ane dhyAnamAM gALyA khAda sthitapra'paNuM prApta karyuM. tyArapachI te trIza varSa sudhI upadeza ApatAM jIvyA, ane maheAMtera varSanI umare i. sa. pUrve cArasA eMsInI AsapAsamAM tee pAvApurImAM nirvANa pAmyA. zvetAMbarA temaja digambarA annane mahAvIra svAmI tIrthaMkara tarIke sarakhAja mAnya hAvA chatAM temanA janmanI ane vivAhanI hakIkata tathA samayAdi viSe bannemAM matabheda che. temanAM khIjA nAma A pramANe cheH-vIra, caramatI kRta, devA, nAtana dana,vaizAlika, sanmati, mahatIvIra, aMtyakAzyapa, nAthAnvaya (jJAtAnvaya); bauddha graMthAmAM tee dItapasvI nig nAtaputta tarIke prasiddha che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNuIya sutta H TipaNe 171 avagraha 37 A zabda grahaNanI maryAdA sUcave che. jaina paribhASAmAM Ane bIjo artha "sAmAnya jJAna" evo paNa prasiddha che, paraMtu ahIM to Ano artha "grahaNanI maryAdA ghaTe ema che. gharadhaNInI saMmati meLavIne rahevA mATe gharane grahaNa karavuM, saMmati maLe gharamAM UtaravuM ("dhara" zabda udyAna vADI bagIce khetara pahADa jhADa vagerene sUcaka samajavAne che) e bhAvane avagraha zabda sUcave che. zAstrakAra avagrahanA pAMca prakAra batAve cheH Ivagraha rAjAvagraha, gRhapatiavagraha gRhasvAmiavagraha ane sAdharmikAvagraha. arthAt koI nivAsasthAnamAM rahevuM hoya tyAre IMdra, rAjA, gRhapati-mAMDalika, gRha svAmI ane pitAne sAdharmika emanI saMmati meLavIne emanA nivAsamAM rahevuM ucita che. eenI saMmati maLyA vinA emanA nivAsamAM rahevuM doSajanaka che. A pAMca avagrahamAM pUrva pUrNa karatAM uttara uttara avagraha baLavAna che ema pravacanasAroddhAranI TIkA kahe che, paraMtu jyAM rAjAnI ja saMmati na hoya tyAM gRhasvAmInI saMmati zuM karI zake ? sAdharmika to pitAnI pAse ke sAthe rAkhavA khuza hoya paNa gRhasvAmI pote ja saMmati na ApatA hoya tyAM rahI zakAya kharUM ? A jotAM pravacanasAroddhAranI TIkAmAM batAvelI uttara uttara avagrahanI balavattA kevI rIte ane kai apekSAe dhaTAvavI e samajavuM muzkela che. pUrvAbhimukha - 38 jyAM jyAM tIrthakaranI rahevAnI vAta Ave che tyAM badhe teo pUrvAbhimukha thaIne bese che evuM lakheluM hoya che. pUrva dizAmAM sUrya heya che ethI e dizA ghaNA jUnA samayathI laukika dRSTie pavitra manAtI AvI che. ghaNA jUnA kALamAM keTalAka loko sUryanA pUjaka hatA. pUrvAbhimukha besavAmAM sUrya taraphanAM jUnA sabhAvanI nizAnI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNe rahelI mAlUma paDe che. A paraMparAne anusarIne bIjA badhA sAmAnya leke paNa pUrva dizAne mahattva Ape che. jina dRSTie te kaI dizAne khAsa kazuM mahattva hoya evuM jaNAtuM nathI. bhagavAna mahAvIranA samayamAM eka eve saMpradAya hato ke je dizAonI pUjAomAM mAnato. jana sutromAM e saMpradAyanuM nAma "disApakhI' jaNAveluM che. bhagavAne dizAonI A jaDapUjAnA pracArane rokavA mATe ane dizAnA mAhAmyanI niprayajanatA batAvavA mATe bhagavatI sUtramAM dizAone jIvAjIvAtmaka kahIne varNavelI che. dizAo mAtra AkAzarUpa hoI chavAjIvarUpa samasta padArthanA AdhArarUpa che e vAta kharI che, paNa eTalA mAtrathI tenI jaDapUjA karavI jarAya upayogI nathI. paryakAsana 39 paryakAsanane artha padmAsana karela che, paNa teno zabdArtha jotAM teno artha palaMga jevuM Asana thAya che. cattA sUIne be hAtha ane be paga jamIna upara TekavI bAkIne zarIrane badhA bhAga tene AdhAre addhara rAkha. e paryakAsananI paddhati che. saMbhava che ke kadAca bhagavAna AvuM Asana karatA hoya; athavA "pardhaka ne eka bIjo artha "paleThI" paNa thAya che te rIte jotAM bhagavAna paleThI vALIne besatA hoya, paNa TIkAkAra te tene padmAsana artha kare cheH ""saMpatricaMnisane utta ghANane niSavor:" aupapAtika pR. 26 dvIpasamAna 4. bhagavAnane paricaya ApatA stutirU5 varNakamAM bhagavAnane dvIpasamAna, trANarUpa, zaraNarUpa, AzrayarUpa ane AdhArarUpa, jaNAvelA che. tene lagate mULa pATha "dI, tANuM, saraNuM gaI, paIDhA" A prakArano che. mUrtipUjaka saMpradAyanA lokomAM A pAThana pracAra nathI paNa sthAnakavAsI saMpradAyanA lokomAM Ane pracAra che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - -- - - - zrI rAyapaseNaIya sutta H TipaNe 173 dIvo " vagere zabdo prathamAvibhaktivALA che paNa temane badhAne chaThThI vibhaktivALA karIne prastuta stutimAM yojavAnA che. jitAvanAra 41 zakastavamAM vA bhagavAnane paricaya ApatA varNakamAM dhaNa pAThabhedo mAlUma paDe che. keTaleka sthaLe "jiyuM pachI "jAvaya" zabda Ave che tyAre kyAMya kyAMya "jAvaya" ne badale "jANuya pada dekhAya che. vizeSa vicAra karatAM jAya" ne badale "jAvaya" pATha vadhAre susaMgata che. "tinANuM tArayANuM" vagere vizeSa jotAM jAvayANuM" pATha ja barAbara che. A uparAMta e zakrastavamAM bIjA aneka pAThabhede che. zarIranI uMcAI 4ra bhagavAnanA zarIranuM varNana jotAM ema mAlUma paDe che ke teo gRhasthAzramamAM vizeSa karIne vyAyAmapriya haze. zarIranI majabUtAI ane suDoLapaNuM lAvavAmAM vyAyAma e mukhya kAraNa che. jenA sUtramAM ThekaThekANe vyAyAmanI paddhatinA varNane te Aveja che. kalpasUtramAM bhagavAna mahAvIranA pitA rAjA siddhArthane akhADe prasiddha che. bhagavAnanA bhalAzaya ane jaTharanuM je varNana kareluM che, te temanI mitAhAritA ane pazcacAritAne sUcave che. khAnapAnanA AcAra varNavatAM jaina sutrAmAM khAnapAnanAM pramANa viSe khUba bhAra mUkavAmAM Avyo che. zvAsa sudhI - 43 gI jyAre beganI sAdhanA pUrI kare che, zarIra mana ane vacana upara pUrepUra kAbu meLave che tyAre tenAM zarIramAM lAvaNya, kUti, ane teja vadhu ne vadhu pramANamAM prakaTe che. uparAMta keTalIka bIjI zaktiono paNa temAM AvirbhAva thAya che. pAtaMjalayogasUtranA vibhUtipAdamAM je vibhUtio varNavelI che, te badhI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI rAyapAseNaIya sutta : TippaNa kharA yogIne sulabha hoya che. bhagavAna mahAvIranA zarIranuM varNana temanI galabdhine anurUpa che. chatAM bhaktimaMta prazaMsake te te varNanamAM bhaktine bheLavyA vinA rahI zake nahi. dhoLA vALavALI 44 pAMpaNamAM ekAda dhoLe vALa varNavavAnuM kAraNa samajAtuM nathI. kadAca e vizeSa gAMbhIrya, sthiratA ane vRddhatvasUcaka hoya. nirmaLa dAMta 4pa bhagavAnanA dAMtanuM varNana vAMcatAM ApaNe temanA dAMtonI zuddhino khyAla meLavI zakIe chIe. kevaLI thayA pachI bhagavAna niyata AhArI rahyA che. AhArane je niyata lete hoya tenA dAMte AvA zuddha ane nirmaLa tyAre ja rahI zake jyAre te dAMto tarapha bedarakAra na rahe. koI chUmaMtara ke atizaya mAtra kahevAthI dAMtanI zuddhi thaI jatI nathI. e to, saMyamasAdhana, zarIranI vizeSasaMyamapUrvaka kALajI, AhAranuM pramANa, svAdedriyane jaya, ajINane abhAva ane zarIragata raktakaNonI viTTukti upara nirbhara che. bhagavAnanA anuyAyI ApaNe, vadhAre to nahi paNa temanI daMtazuddhi jeTaluMya temanuM anukaraNa karIe toya basa che. dADhI mUMcha 46 gRhasthAzramamAM te bhagavAna kSaura karAvatA ja haze, ethI te sthitimAM temanI dADhImUcha barAbara vyavasthita ane suvibhakta rahe te svAbhAvika che, paNa pachI bhagavAna saMyamI thaI kuMcita keza thayA tyArathI temanI dADhImUcha barAbara vyavasthita rahI haze ke kema e eka prazna che. bhaktimaMta ke emanI Teva pramANe potAnA bhajanIyanuM sarva kAMI sarva rIte ane sarva kALe sAruM ja jovA icche che, e icchAne vaza thaI teo zarIraprakRtine acaLa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNaIya sutta = TippaNo 175 niyama vIsarI jatA lAge che. A sUtranI dADhImUchanI varNana nAmAM paNa kAMI A bhAsa jaNAya che. vALane vAraMvAra loca thayA pachI temanI UgaNI vyavasthita rahe e banavA jevuM kharuM ? dIkSA lIdhA pachI bAra varSa sudhI te bhagavAne tapa ja karyA karyuM che, te daramiyAna temaNe potAnA vALano leca te karyo ja hazene ? bAra bAra ke kadAca tethIya vadhAre leca thayA pachI vALAnI zobhA TakI zake kharI? e ja pramANe temanA nakha paNa vadhI jatA hoI zobhAhIna thaI jatA haze. vALo te luMcIne ukhADI zakAya paNa nakhonuM zuM thAya ? bhagavAnane mana ke koI paNa AtmalakSIne mana vALa ke nakhanI zobhA leza paNa mahattvanI nathI paNa bhaktajanone temanA avyavasthita vALa ke vadhI gayelA nakha jevA gamatA nathI. vyavasthita vALa ke nakhanI zebhAne zobhA mAnanArA ane te ja rIte TevAelI dhUla daSTivALA bhaktajane have kare zuM ? zarIrane svabhAva to teo badalI zakatA nathI. zarIranA niyama pramANe nakho te vadhyAja karavAnA ane vALa paNa vaya pramANe zobhAhIna thavAnA. paraMtu bhaktanI bhaktibhInI AMkha A badhuM sAMkhI zake kharI ? nahi. tethI ja teNe kahI dIdhuM ke bhagavAnanA vALa ane nakhanI zebhA devAdhIna che arthAta bhagavAnanA vALa ane nakhanI kAyamI zebhA deva TakAvI rAkhe che-vALe ke nakha avyavasthita na thAya te mATe deva barAbara dhyAna rAkhe che. zarIra to bhagavAnanuM mAnavI che ane teno svabhAva paNa mAnavI che; A badhuM hovA chatAM bhaktadRSTi temAM vacce devone lAvI bhagavAnanI bhakti mATe UjamALa thatI hoya te bhale thAya. zrIvasa 47 zrIvatsano artha ApatAM AcArya hemacaMdra kahe che ke "priyA suro ro rakSone zrIvatsa: jema vartaviroSaH" kAMDa 2, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI rAyapaNuIya sutta H TipaNe zloka 136, abhidhAnaciMtAmaNi. saMvATAno eka khAsa prakArano vaLAke te zrIvatsa. jenI chAtImAM e viziSTa prakArane ruMvATAno vaLAke heya te sulakSaNo kahevAya e lokavAda che. zrIvansavALI chAtI hovAne lIdhe kRSNanuM eka nAma zrIvatsa paNa che. "vatsane artha "vakSa-chAtI thAya che. jene lIdhe chAtI zobhAvALI thAya te zrIvatsa. je je jinabiMbo vartamAnamAM dekhAya che te badhAnI chAtInA barAbara madhya bhAgamAM laMbacorasa jevuM eka upaseluM nizAna dekhAya che ane ene "zrIvatsa" kahevAmAM Ave che. e nizAna koI upaselA hADakAnI smRti karAve che, tyAre "zrIvatsa te saMvATAne khAsa prakArano vaLAko che e dhyAna devA jevI vAta che. madhya bhAga 48 bhagavAnanA zarIranA madhya bhAgane musala jevo varNavele che. musala-sAMbeluM-no madhya bhAga-jene pakaDIne khaMDAya che te bhAga pAtaLA hoya che. AmAM bhagavAnanA zarIrane madhya bhAga tevo pAtaLA kahevAno Azaya jaNAya che. madhya bhAga pachI tarataja kaTIbhAganuM varNana che, tethI madhya bhAga ane kaTI banne judAM che e na visarAya. eka hajAra ATha sulakSaNe 49 uttama puruSanA zarIramAM eka hajAra ne ATha zubhatama lakSaNo hoya che e hakIkata jaina graMthamAM vAraMvAra Ave che. paNa te lakSaNo kayAM kyAM che e saMbaMdhI vigatavAra hakIkata kyAMya najare caDatI nathI. hAthamAM caMdra, sUrya, zaMkha, cakra, svastika vagerenI jevI rekhAo hoya ane pagamAM parvata nagara magara sAgara cakra vagerenI jevI rekhAo hoya-e badhAM zArIrika sulakSaNa che. 1008 ane 108 nI saMkhyA ghaNa saMpradAyavALAne tema ja lokone vizeSa priya che enuM kAraNa zodhavA jevuM che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta : TippA Asava 50 vizva, rASTra, samAja ke vyaktie cArenAM zarIra ke manane dUbhavanArI pravRttinuM nAma Asava. je pravRttithI vizvanI zAMtimAM khalela pahoMce, je pravRttithI rASTranI zAMti bhayamAM AvI paDe, je pravRttithI samAjanI zAMtine jokhama pahoMce ane je pravRttithI vyakti vyaktinI zAMtine leApa thAya te pravRttinuM nAma Asrava. acina 177 51 jemanI pAse kiMcana-kAMI-nathI te akiMcana. AvA rkicanA e prakAranA hoya che. eka te acchika akiMcana ane khIjA edha akiMcana. Adha akiMcane peAtAnI vRttine zeAdhyA vinA mAtra Avega ke dekhAdekhIthI akiMcanapaNuM mANe che, ethI tee akiMcane dekhAvA chatAM peAtAnI ane paranI samAdhimAM vizvarUpa bane che, temanAmAM tRSNA kAma lAbha IrSyA ahaMkAra vagere vRttie paDelI hAya che, temAMnI eka vRttine paNa te Adha akiMcane viveka na heAvAne kAraNe dAkhI zakatA nathI, ulaTuM te vRttienA tee dAsa banelA hAya che. ethI edha akiMcanAne meTA bhAga samAja, rASTra, vizva ke vyaktinI zAMtine hAni paheAMcADanArA thAya che. jee peAtAnI vRttine tapAsI tAvIne ane potAnAM baLa sAmarthya ane maryAdA vagerene barAbara samajIne icchApUrvaka akiMcanapaNuM svIkAre che, te aicchika akicane che. AvA ja akicane peAtAnA vikAsa sAdhI zake che ane vyakti samAja rASTra ke vizvanI zAMtimAM peAtAnA phALA noMdhAvI zake che. bhagavAna mahAvIra A jAtanA akiMcana hatA, paNa edha kicana na hatA. saMsArane pratyeka prANI peAtAnI ajJAnatAne lIdhe duHkhanA paMkamAM krUsAele che. saMsAramAM ajJAna ane duHkhanI mAtrA eTalI badhI vadhAre che ke tene eTale samasta saMsAranA samagra ajJAna ane samagra du:khane samULa nAza, kAithI koi prakAre thaI 12 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI rAyapasaNuIya sutta : TipaNe zakya nathI, thaI zakato nathI ane have pachI thaI zakaze ke kema e prazna che. Ama chatAMya je mahAna AtmAonuM hRdaya e duHkhaparaMparAne jotAM ja kakaLI UThe che, teo te duHkhanA sAdhanarUpe kadI paNa banatA nathI ane evA sAdhanabhUta na thavA mATe ja teo aicchika garIbIne svIkAre che. ecchika garIbIne varelAja mahAnubhAvo kharA akiMcana che. zramaNavRdamAM parivartana karanAra para A artha mATe mULa sUtramAM " sarviradA' zabda Ave che. TIkAkAra "pariaTTae'nuM saMskRta rUpAMtara "parivartaka' Ape che. zramaNa saMskRtimAM bhagavAne je krAMti karelI che tene A vizeSaNa barAbara baMdhabesatuM che. pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAmAM je zathilya peTheluM, tene dUra karavA ane zramaNa saMskRtinuM teja vadhAravA bhagavate cAra yamanA pAMca yama karelA, potAnI jIvanacaryAmAM acelakatva upara vadhAre bhAra mUkelo ane keTalIka sAmAjika hiMsAene dUra karavA temaNe jAtivAdane dUra karI guNavAdane agrasthAne sthApelo, temaja strIo ane pachAta gaNAtA lokone UMce caDAvavA temane pitAnA tIrthamAM sAruM sthAna ApeluM. bhagavaMtanuM A "parivartaka vizeSaNa A badhA bhAvane barAbara sUcita kare che. TIkAkAra to parivartakane artha "vRddhikArI' batAve che paNa e artha vyutpattinI dRSTie saMgata che ke kema e vicAravA jevuM che. cetrIza atizaya 53 samavAyAMga sUtramAM trIza buddhAtizeSe A pramANe jaNAvelA cheH 1 keza dADhImUcha saMvADAM ane nakha e badhAM na vadhe. 2 kAyA nirogI ane pavitra rahe. 3 mAMsa ane lehI gokSIra jevuM gheluM hoya. 4 zvAsocchavAsa padmagaMdhI. 5 phakta carmacakSavALA, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrI rAyapasaNuiya sutta H TipaNe 179 na joI zake te rIte AhAra ane nihAra pracchanna rahe. 6 prakAzavALuM cakra. 7 prakAzavALuM chatra. 8 prakAzavALAM dhoLAM cAmare. 9 AkAza jevuM svaccha sphaTikamaya ane pAdapITha sahita siMhAsana. 10 ghaNe uMcA iMdravaja (A cakra vagere badhuM bhagavAnanI AgaLa AgaLa cAle). 11 jyAM jyAM arihaMta bhagavaMte UbhA rahe ke bese tyAM yakSadevo azokavRkSane takALa nIpajAve. 12 mastakanA pAchaLanA bhAgamAM tejomaMDaLa-bhAmaMDaLa. 13 bhagavAna jyAM cAle te bhUbhAga sarakhe sapATa banI jAya. 14 rastAmAM AvatA kAMTA UMdhA vaLI jAya. 15 Rtuo badhI niyamita aviparIta-rahe. 16 sugaMdhI zItaLa ane ThaMDA vAyu vaDe janaparimita bhUbhAga sApha thaI jAya. 17 te bhUbhAganI dhULa besI jAya te prakAre tenA upara meghane. chaMTakAva thAya. 18 pAMce raMganAM sugaMdhI phUlonI DhIMcaNa DhIMcaNa jeTalI bharacaka vRSTi thAya, 19 nahi gamatA zabdo sparzI ane rase rUpa ane gaMdha dUra thaI jAya. 20 managamatA zabdo sparze rase rUpi ane gaMdhane prAdurbhAva thAya. 21 jana sudhI saMbhaLAya te rIte bhagavAnane svara nIkaLe. 22 bhagavAnanI dezanA ardhamAgadhI bhASAmAM thAya. 23 bhagavAna dezanA to ardhamAgadhI bhASAmAM kare chatAM temane sAMbhaLavA AvelA badhA Aryo anAryo vagere temane samajI zake. 24 paraspara vairavALA deva asura rAkSase vagere bhagavAnanI pAse upazAMta thAya. 25 anyatIrthiko paNa bhagavAnane namaskAra kare. 26 teo bhagavAnanI pAse AvatAM nittara thaI jAya. 27 je bAju bhagavAna vihAra kare te taraphamAM AjubAju paccIza paccIza ejana sudhI Iti na thAya. 28 marakI na thAya. 29 svacakrane bhaya na rahe. 30 paracakrane bhaya na rahe. 31 ativRSTi na thAya. 32 anAvRSTi na thAya. 33 dukALa na paDe ane 34 je rogo cAlatA hoya te paNa jaladIja zamI jAya. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta : TippaNI vaidika para parAe ane aiAddha paraparAe paNa potapAtAnA te te pravata kA mATe AvA AvA vA AthIya vadhAre adbhutatAvALA atizaye noMdhelA che, e bhUlavuM na joie. 180 A atizayAnI gaNanAmAM zAstrIya ekavAkyatA jaNAtI nathI, tethI pravacanasArAhAramAM ane abhidhAnaciMtAmaNimAM vaLI A atizaye vadhaghaTa karIne bIjI rIte batAvelA che. temAM je bheda che te A pramANe cheH yeAjanapramANa bhUbhAgamAM traNa jagatane janasamudAya mAi zake. bhagavAna ekamukhI chatAM caturmu`kha brahmA jevA bhAse. maNikaMcanamaya nava kamaLAnI racanA thAya. zubha zakuna thAya. vRkSa praNAma kare ane duMdubhIe vAge ( pravacanasA0 ). bhagavAnanI AjubAju cAre prakAranA devA kroDanI saMkhyAmAM rahyA kare. traNa gaDhanI racanA thAya ( abhidhAnaciMtA ). AmAMnA keTalAka atizaye janmathI heAya che, keTalAka karmakSayathI upajelA hoya che ane keTalAka devAe banAvelA hoya che, evA vibhAga TIkAkArAe khatAvelA che. bhagavAna ane gozAlakane prasaMga, bhagavAna ane jamAlinA prasaMga, bhagavAna ane gAMgeyane prasaMga, bhagavAna ane sAmilane prasaMga, bhagavAnanA samasamayI ane pArzvavatI kANika tathA hallavihala vacce yuddhanA prasaMga, bhagavAnanA zarIramAM rAganuM thavuM vagere vagere, bhagavAnanA jIvanaprasa Mge jotAM A badhuM bhaktajanAnu bhaktipradarzana bhAse che. bhagavAnanA puNyapraka` aparimita hato e kharUM, paNa tenuM A rIte mApa kema nIkaLI zake? kharuM kahIe te emanA puNyaprakarSanuM mApa kADhavAnI bhASA ja ApaNI pAse nathI. upara je mApa kADhI batAvyuM che te te kavinI bhASA che. bhale kadAca evI bhASAthI bhaktonI bhakti vadhe ane bhagavAnanA guNAnurAga tarapha DhaLe, paNa evI bhASAthI koI vivekI jana bhagavAnanA svarUpa sabaMdhI bhulAvAmAM na paDe, mATe ja AcArya samatabhadra jaNAve che ke Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = zrI rAyapAseNuIya sutta H TipaNe devAgama-nabhoyAnacAmarAdivibhUtayaH / mAyAviSvapi dRzyante nAtastvamasi no mahAn / arthAta-IdrajALa karI batAvanArA, pitAnI pAse devo Ave che evuM batAvI zake che ane cAmara vagerene addhara rAkhI batAve che. he bhagavad ! amAre mana tuM, tArI pAse devo Ave che tethI meTa nathI paNa tAruM vItarAgapaNuM ja tArI mahattAnuM kharuM kAraNa che ema huM mAnuM chuM. vacananA pAMtrIsa guNa 54 "satyavacananA pAMtrIza atizayo jaNAvelA che " ema samavAyAMgasUtramAM mULamAM lakheluM che. e mATe mULamAM "utIrNa saracArUsA pAttA" evuM vacana che paNa e pAMtrIza atizaya kyA kayA che ? e bAbata mULamAM kazuMya jaNAveluM nathI. mULanA e vacananI TIkA karatAM AcArya zrI abhayadeva jaNAve che ke"satyavacananA A atizaye AgamamAM dIThAmAM AvyA nathI paNa graMthAMtaramAM noMdhelA che." [ "satyavAtirIyA gAme na daIH te tu prathAsarA mAvitAH " samavAyAMga TIkA pR. 6 3 ]TIkAkAranA A ullekha uparathI 'A atizaya Agamika che ke nahi?" e prazna jarUra uThI zake che. enA samAdhAnanuM A sthAna nathI paNa e vastu vicAraNuya to kharI ja. TIkAkAre e pAMtrIza atizaya A pramANe batAvelA cheH 1 saMskAritA, 2 udAttatA, 3 upacArapatatA, 4 gAMbhIrya, pa paDado paDavo, 6 saraLatA, 7 saMgItayutatA, 8 mahArthatA, 9 pUrvApara aviredha, 10 ziSTatA, 11 asaMdigdhatA, 12 akhaMDanIyatA, 13 hadayaMgamatA, 14 deza ane kALanuM anusaraNa, 15 taravAnurUpatA, 16 ativistAra ane asaMbaddha adhikAra rahitatA, 17 padonI paraspara sApekSatA, 18 abhijAtatA, 19 atisnigdha madhuratA, 20 paramamano aprakAza, 21 artha ane dharma sAthe saMbaMdha, 22 audArtha, 23 paraniMdA ane svaprazaMsAne Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta : TippaNA abhAva, 24 prazasyatA, 25 vyAkaraNanA avirAdha, 26 satata kutUhala janakatA, 27 adbhutatA, 28 ativila arahitatA, 29 vikSepa vahema vagere dUSaNanuM na heAvuM, 30 hakIkatonI navInatA, 31 khAsa prakAranI vizeSatA, 32 va pada ane vAkyAnI ghaTanA, 33 sAhasayuktatA, 34 kheda ane 35 vikSita anI siddhi AkAzagata chatra vagere 182 6 - ( pR. 61 ). TIkAkAranA < 55 samavAyAMganA mULamAM * AkAzagata arthane sUcaka AgAsaga'zabda ApelA che. tene atha karatAM TIkAkAra lakhe che ke-- tathA AgAsagati AkAzagataM vyomavarti AkAzakaM vA prkaarAma carca: xxx tram bhASAmAM chatra tratrayam xx x bAvAza prakAzake vetavaracAmare x AgAsaphAlihAmayaM tti AkAzamitra yad atyantam accham sphaTikam tanmayaM siMhAsanam x AvAso 'tti bAvAza toDatyrthN tuGga ityarthaH kahevA pramANe , AgAsaga zabdanA traNa arthI thayA, eka tA prakAzaka-prakAza ApatuM-camakatuM, bIjo dhaNuM uMcu ane trIjo dhyeAmamAM rahetuM--adhUra rahetu, A traNa arthAMmAMthI ahIM je artha saMgata thai zake tema hoya ane svAbhAvika jevA lAgatA hAya te levA vadhAre vyAjabI che. ekalA 'abdura' artha ja levAne hAta tA TIkAkAra e eka ja arthanuM samarthana na karatAM traNa arthI zAmATe batAvata ? vaLI, mULamAM 'nrutta' evuM ekavacana che chatAM TIkAkAra tene artha * traNa chatra ' kare che. traNa chatra' ja artha heAta te 'cAmarAe' (cAmA)nI peThe mULakAra ja 'itta' ne badale 'chattArUM' lakhI zakata, paNa mULamAM 'chatta' e ekavacana che. mATe TIkAkArane atha svIkAratAM jarUra vicAra karavA ghaTe. AgaLa kheMcAtA 56 dharmadhvajane devA kheMce che enA ullekha uvavAya * < "" 2 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta H TippaNa 183 sUtramAM che. " dhamauLa puro painimALe ! "nimALe ti pheH prakRdhyamALena rati" - ( g* 21-22) dharmAvajanI peThe chatra cAmara vagere paNa de dharI rAkhatA haze eTale e badhuM taddana ara-nirAdhAra-cAle che ema to kema kahevAya ? AcArya hemacaMdra to kahe che ke ratnamaya dhvaja vagere badhuM addhara cAle che. khe dharmacakraM camarAH sapAdapIThaM mRgendrAsanamujjvalaM ca / chatratrayaM ratnamayadhvajoM'hinyAse ca cAmIkarapaGkajAni // (abhidhAneciMtAmaNi kAMDa 1 luM le61) cauda hajA2 zramaNe 57 bhagavAnanA vihArane A badhe varNaka TIkAkAranI bhalAmaNa pramANe uvavAIya sUtramAMthI lIdhela che. uvavAIya sUtranA mULamAM "vapharahiM sabaLarIrdi chattIsaT mazigAsADhalI rdi" e pATha te che, paraMtu TIkAkAre e saMbaMdhe kazI hakIkata lakhI nathI e jarUra vicAravA jevuM te kharuM ja. ane ema che mATe uvavAiya sUtranA saMpAdake mULanA e pAThane ( ) AvA nizAnamAM mUkelo che ane te upara "e vacana vyAkhyAnugAmI nathI" evuM TipaNa kareluM che. TIkAkAra ane TipaNukAranuM valaNa e mULa pATha saMbaMdhe saMdeha upajAve evuM jaNAya che arthAta bhagavAna vihAra karatA haze tyAre dareka ThekANe temanI sAthe cauda hajAra sAdhuo ane chatrIza hajAra sAdhvIo hamezAM rahetAMja haze e nakkI na kahI zakAya paNa e vacana uparathI temanA zramaNa zramaNInA parivAranuM mApa to jANuM zakAya. ghaNA leke 58 koI parivartanakArI ke saMzodhaka vaktA Ave tyAre saMpradAyanA bhedabhAva vinA dareka prajA tene sAMbhaLavA icche che evuM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI rAyapaseluIya sutta H TippaNa lokamAnasa Aje paNa che, to pahelAM paNa evuM ja hoya emAM zI navAI ? ugra 59 ugra bhoga rAjanya kSatriya bhaTa dha malaki licchavi vagere, te samayanA prasiddha prasiddha rAjavaMzonAM khAsa vizeSa nAme che e dhyAnamAM rAkhavAnuM che, arthAta bhaTe eTale subhaTo, dho eTale yuddha karanArAo, e te nAme artha barAbara nathI. keTalAka 60 sabhA samitiomAM janArAnA mAnasanuM AbehUba citraNa A kaMDikAmAM che. balikarma 61 koI gRhastha jJAnI pAse dharma sAMbhaLavA jAya ke rAjadarabAramAM jAya tyAre "balikama' karIne jAya-evA aneka ullekha jaina AgamomAM vidyamAna che. paNa e balikama' zuM che ? te saMbaMdhI spaSTa mAhitI maLatI nathI. "pitapatAnA gRhade pAse bali caDAvavI-niveda dharavuM-bheTa dharavI" e balikamane artha TIkAkAre Apelo che. ("vRta trivarSa aJvatAno H te tatha"--uvavAiya pR. 59) AmAM "gRhadevatA" keNu ane tenuM zuM svarUpa-e prazna Ubho rahe che. 6ra bhagavAnanI dharmasaMzodhaka dezanA je ahIM jaNAvelI che tenuM mULa uttarAdhyayana sUtranAM nIcenAM paghomAM cheH (1) je pAvakamme hi dhaNaM maNussA samAyayaMti amati gahAya / pahAya te pAsa payaTTie nare derANubaddhA naraya uveMti (2) vitteNa tANaM na labhe pamatte imammi loe aduvA parattha // 5 // (2I Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNe 185 (3) khippaM na sakei vivegameuM tamhA samudAya pahAya kAme // 10 // (4) muhaM muhaM mohaguNe jayaMtaM aNegarUvA samaNaM caraMtaM / phAsA phusaMti asamaMjasaM ca Na tesu bhikkhU maNasA pausse // 11 // -dhyayana 4 (5) suvaNNahappassa ya pavvayA bhave siyA hu kelAsasamA asNkhyaa| narassa luddhassa na tehi kiMci icchA hu AgAsasamA aNatayA // 4 // -adhyayana 9 samavasaraNa 6 7 "sama " ane "a" upasargapUrvaka "sU-sarakavuM-javuM" dhAtumAMthI "samavasaraNa" zabda nIpajeluM che. bhagavAnane ke temanA ziSyonA Agamanane sUcavavA sUtromAM aneka ThekANe "sanosara kriyApada vaparAeluM che. AjanI bhASAmAM "padhAravuM' kriyApada je bhAvane sUcave che te bhAva e "samosa' kriyApadane jaNAya che. A uparathI "samavasaraNa" no prathama artha 'padhAravuM" thAya. bIje artha "judA judA matavALAone meLA' thAya. "vAdionuM samasaraNa" e vAkyamAM te bIje artha vaparAelo che ( "vAri vAisamosaraNA"-" vAdinaH tIthikAH samavasaranti avataranti eSu iti samavasarAni-vavidhamatamatAH "-(sthAnAMga pR. 267-268) samavasaraNa"ne trIjo artha raheThANa-rahevAnuM sthAna-thAya che. ('samosaraNAIti-samavasaraNAni satayaH kva bhagavAn avasthitaH iti kAnata-bhagavAna kyAM-kayA makAnamAM-UtaryAM che te jANo-uvavAya pR. 61) ane ce artha trigaDuM-samavasaraNanI racanA-thAya che. ukta traNe arthe taddana sAdA svAbhAvika che tyAre A cethA artha vizeSa alaMkAravALo che. ahIM te trIje "raheThANa" artha baMdha bese ema che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrI rAyapAseNuIya sutta : TipaNe saudharma 64 saudharma svarga ane sudharmA sabhAnA nAmane nirdeza bauddhagraMthamAM paNa Ave che. juo bhagavatIsUtrane mAre anuvAda bhAga 2, pR. 129-130 TipaNa. harSavALe 65 cittamAM kharekhare harSane ukeka thatAM zarIra upara te uddekanI je asara thAya che te, A kaMDikAmAM pratyakSavata varNavelI che. ajara amara 66 A sthaLe sUryAbhadevanA mukhamAM zakrastavane Akhoya pATha mUkavAmAM AvyA che paNa te suprasiddha hovAne lIdhe ahIM Apela nathI. ciMtanarUpa - 67 eka ja bhAvane batAvavA paryAyarUpa aneka zabdo mUkavAnI paddhati sUtromAM pracalita che, prAcIna vaidika vA bauddha graMthamAMya tevI vAkyapaddhati yojAelI che. vivakSita bhAva upara vizeSa bhAra batAvavA eka ja vAcya mATe paNa aneka zabdo mukAtA haze, paraMtu bhASAmAM evuM ThIka na jaNAyAthI A anuvAdamAM e paddhati svIkArI nathI. kSamakara 68 TIkAkAra kSama"ne artha "saMgati' batAve cheH (kSamA- karNAvAya-rAyapaNuchaya pR. 102 ) kahI saMbhaLAva 69 bhagavAna kevaLajJAnI che e hakIkata te sUryAbhadeva jANato ja haze arthAt sUryAbhadeva jemane mokale che evA Abhigika denAM nAma gotro bhagavAnanA dhyAna bahAra nathI, chatAM avadhijJAna Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta H TippaNa 187 dharAvate sUryAbha vibudha potAnA Abhiyogikene evI bhalAmaNa kare che ke tame bhagavAnane tamArAM nAma gotra kahI saMbhaLAve, to te vaMdanavidhine eka tatkAlina prakAra haze. puchapa 70 bhakatonuM atizaya bhaktithI AvegavALuM hadaya ekavAra to kaMI kaMI kalpanAo karI bese che ane pachI svastha thatAM te karelI kalpanAomAM potAnI ja buddhi jyAre visaMvAda Ubho kare che tyAre tenuM nirAkaraNa karavA vaLI bIjI kevI vicitra kalpanAo karavI paDe che, teno A eka sArarUpa namUne nIce pravacanasAroddhAra pR. 107 mAMthI ahIM UtArelo cheH bhagavAnanI samavasaraNabhUmimAM deva puSponI vRSTi kare che e to kharuM, paNa tyAre e puSpavALI bhUmimAM jIvadayApradhAna jIvana gALanArA sAdhuo bese zI rIte ? puSpa upara sAdhuo bese to te bicArAM mUgAM puSpo kacarAya-duHkha pAme ane koI paNa prANIne duHkha na devAnA vratavALA sAdhuo e garIba puSpone dUbhave kharA? AnA javAbamAM keTalAka kahe che ke samavasaraNabhUmimAM varaselAM puSpa sajIva ja hoya che ema nathI, nirjIva paNa hoya che eTale temanA upara besavAthI temane duHkha thavAno saMbhava nathI. keTalAkoe Apelo A uttara khare che ema pravacanasArahAranA TIkAkAra nathI mAnatA. teo te kahe che ke tyAM varaselAM badhAMya pukhe nirjIva nathI hotAM, sajIva paNa hoya che, tyAre have tyAM sAdhuone besavAnuM kema thAya ? A mATe vaLI kaI bIjA bIja javAba zodhI kADhe che ke jyAM jyAM sAdhuo besavAnA hoya che tyAM sajIva pupanI vRSTi nathI thatI paNa nirjIvanI thAya che. prastuta TIkAkAranI najaramAM temane A uttara paNa barAbara nathI. TIkAkAra kahe che ke samavasaraNabhUmimAM besavA AvatA sAdhuo kAMI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI rAyapAseNaIya sutta H TippaNa lAkaDAnI peThe hAlyA cAlyA vinA besI ja rahe che ema nathI, teo to tyAM jAvaAva paNa kare che, eTale rastAmAM AvatAM sajIva puSpa kacarAvAnAM ane duHkhI thavAnAM tenuM zuM? A badhI hakIkata dhyAnamAM laI pravacanasAroddhAranA TIkAkAra eka taddana vilakSaNa javAba ghaDI kADhe che ane te A cheH samavasaraNabhUmimAM varaselAM pupe sajIva hoya che, e vAta kharI kiMtu paramakAruNika tIrthakara bhagavAnano e prabhAva che ke jene lIdhe te pukhe kacarAtAM chatAM ya leza mAtra trAsa anubhavatA nathI, ulaTuM jANe te puSpa amRtarasathI siMcAtAM hoya e AnaMda anubhave che. aMtamAM TIkAkAra kahe che ke amAre A uttara badhAya gItArtha purUSone saMmata che." A vize anuvAdakano vizeSa kahevAne adhikAra nathI, paNa yajJamAM kAma Avato pazu yajJamaMtranA prabhAvane lIdhe leza paNa duHkhI thatuM nathI, evI vaidika paraMparAnI dalIla ahIM yAda Ave che. badhA saMpradAmAM AvI AvI amaryAda abhuta kalpanAothI bhaktimArga keTale badhe vikRta thaye che e konI jANamAM nathI ? vaikiya samuddaghAta 71 A kriyAnuM vAstavika svarUpa samajAtuM nathI. jaina sUtromAM A vize mAhitI te ghaNI maLe che paNa A kriyA anubhava bahAranI thaI javAthI e mAhitI zabdasparza uparAMta bIjuM kazuM batAvI zakatI nathI. gIo potAnAM zarIramAM dhAre e pheraphAra karI zake che ema saMbhaLAya che, tema deve paNa temane jyAM jyAM javuM hoya te te sthAnane cogya potAnAM zarIra banAvavAmAM A kriyAno upayoga kare che ema Agamavacana kahe che. pAtaMjala yogazAstra prasiddha "nirmANakA'nI kriyA jevI A samuhughAtanI kriyA lAge che ane te eka prakAranI zaktirUpa che. Agama to kahe che ke Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNuIya sutta : TipaNe 189 te kriyA mAnavAmAM paNa saMbhavI zake che paNa tene kema meLavavI siddha karavI e bAbata vizeSa jaNAveluM nathI. garama pradezano mAnava ThaMDA pradezamAM jAya tyAre te pitAnA zarIra upara garama kapaDAM pahere che, oDhe che, tema devasRSTimAM rahenArA leke jyAre mAnavasRSTimAM Ave che tyAre temane pitAnAM zarIranI racanA badalavI paDatI haze ema Agamavacana uparathI lAge che. A vize vizeSa taka jaI zakatA nathI, temaja tema karavAnA arthAt zarIra parivartananA kAraNa saMbaMdhe paNa kazuM kahI zakAtuM nathI. te devoe saMvartaka vAyunI 72 mULamAM A sthaLe vALIjhUDIne sApha karavA bAbata nIcenuM udAharaNa mUkeluM che. jema eka koI jhADuvALA chokare hoya-te juvAna baLavAna nigI sthira bAMdhAno sAphasUphanI kaLAmAM siddhahasta lAMbA ane sIdhA hAthavALo hoya, kUdavuM TapI javuM vagere kriyAmAM kuzaLa hoya, ane vaLI medhAvI dakSa tathA vAgmI hoya, e te chekare potAnA hAthamAM eka moTI daMDasaMpuchanI, zalAkAhastakA ke veNulAkAmayI arthAta eka moTI sAvaraNI laI kaI rAjAnA AMgaNAne ke aMtaHpurane dhIre dhIre sApha kare vA devaLane sabhAne parabane ArAmane ke udyAnane vALavA maMDe tema e abhiyogika devoe te saMvartaka vAyudvArA e bhUmibhAgane vALI bUDIne sApha karyo. (moTA dAMDAvALI sAvaraNuM te daMDasaMpucchanI. jenA hAthAmAM saLIo jaDelI che te zalAkAhastakA ane vAMsaDAnI saLIothI banelI sAvaraNI te veNuzalAkAmayI - A badhAM judI judI sAvaraNInAM nAmo che ). svaccha karyuM 73 32 mI kaMDikA juo. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - 190 zrI rAyapaNuya sutta H TipaNe vAdaLanI racanA 74 A uparathI ema lAge che ke pANI varasAvavA mATe kRtrima vAdaLAMnI racanA prAcIna samayamAM thatI haze. A yuganA vaijJAnika paNa evI koI cokkasa phaLadrupa zedha pAchaLa maMcA che kharA. gAjI uThayA 75 vadhAremAM vadhAre dUra bAra yojanathI AvanAro zabda ApoApa zrotragrAhya thaI zake che paNa tethI vadhAre dUrathI AvatA zabda koI bIjA sAdhana vinA enI meLe-ApoA5-zretragrAhya thaI zakato nathI. e zrotraMdriyanA viSayane lagatA sAdhAraNa niyama jainazAstramAM che. ahIM sUryAbhadevanuM vimAna lAkha yojanAnuM batAveluM che, temAMnI suSA ghaMTA yajananA gherAvAvALI che, te ghaMTa vagADyA pachI tenA zabdane raNake lAkha yojananA e AkhAya vimAnamAM pahoMcI gayAnuM jaNAveluM che; paNa evuM bane zI rIte ? uparyukta sAdhAraNa niyama pramANe te bAra ejana karatAM vadhAre cheTethI Avate zabda kaI paNa bIjA sAdhananA upayoga vinA enI meLe zretragrAhya thaI zakato nathI, te pachI e ghaMTAne raNake lAkha jana pramANavALA vimAnamAM badhe zI rIte pahoMcI zake haze ? TIkAkAra pate AvI zaMkA uThAve che ane tenuM samAdhAna ApatAM te pite ja kahe che ke e badhuM devanA prabhAvathI banI zake che, mATe e vize koI taka ke zaMkAne avakAza nathI. samajIne 76 juo TimpaNa 60 muM. pRthvI paranA loko ane pRthvIthI vizeSa UMce rahetA devo e bannenA mAnasamAM jhAjho phera jaNAto nathI. lAgI paDayA 77 devo eka phUMka mAre tyAM eka to zuM paNa eka sAmaTAM hajAro vimAna khaDAM thaI jAya evo devonI divyazaktino ajaba Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = === zrI rAyapaNaIya sutta H TipaNe 191 gajaba prabhAva varNavelo che ane bIjI tarapha vaLI mAnavInA krama pramANe te devoThArA vimAnanA ghaDataranI pravRtti varNavelI che. te A badhuM varNana, varNananI khAtara kavisamayanI daSTine lakSyamAM laIne kareluM che ke temAMthI bIjuM kAMI samajavAnuM che te samajI zakAtuM nathI. daMtarAga-ucaMtaka 78 Ano artha samajAtuM nathI, paNa gaLI jevA raMgane te kaI padArtha have joIe ema enA prasaMga uparathI jaNAya che. sugaMdhI 78 hIrA pannA motI ke maNi vagere jhaverAtanA UMcAmAM UMcA padArtho sau koIne pratyakSa che, temAM prakAza teja caLakATa ke amuka khAsa prakArane raMga vagere te dekhAya che, paraMtu temAMnA keImAM kaI prakArane utkaTa gaMdha hovAnuM jANyuM nathI. tyAre devasRSTinA e maNie vadhumAM vadhu sugaMdhI hoya che e eka navuM jANavA jevuM kharuM. pRthvI gaMdhavatI che e kharI vAta, paNa maNiene je gaMdha ahIM varNavelo che tevA utkaTatama gaMdha, mAnavIsRSTinA koI paNa sthaLamAM nIpajelA ke nIpajatA maNiemAM jaNAto nathI, e dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. kemaLa komaLatara 80 maNie je pASANamaya padArtha suMvALAmAM suMvALo- atizaya lIso hoI zake khare, paNa te, rU mAkhaNa ke zirISa je narama hovAnuM kahevAmAM e divya maNionI atizaya suMvALapa batAvavA mULakAre uparanI kaMDikAmAM e varNana ApeluM haze. ghaDA jevaDuM 81 metIne ghaDA jevaDuM kahevAmAM metInI vadhAremAM vadhAre meTAI batAvavA pUratuM A varNana hoI zake. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrI rAyapaNaIya sutta H TipaNe aMtaraMga sabhA 82 sUryAbhadeva pite traNa sabhAo rAkhato hato aMtaraMga sabhA madhyamasabhA ane bAhyasabhA. koI rAjakartA, potAnA vahIvaTanI suvyavasthA mATe sabhAonI je jAtanI yojanA kare che te jAtanI A devasabhAnI ceAjanA che. tIrthakaronI pAse AvavA sivAya te devano bIjo zuM vahIvaTa che ? ane e sabhAo zAmATe sthapAelI che ? te vize kazI mAhitI maLatI nathI. athavA svargamAM ratna vagerenI cerI, anAcAra, devIonAM apaharaNa vagere gunhAo bane che evuM keTalAMka bIjAM varNane uparathI samajAya che, te te saMbaMdhI nyAya karI sajA vagere ApavA e sabhAo jAelI hoya te nA na kahevAya; paraMtu e sabhAnA koI sabhya amuka devane amuka daMDa ke amuka sajA karI evuM kayAMya vAMceluM nathI. vimAnanI pradakSiNA 83 vimAna upara caDatAM pahelAM deva, tenI pharatI pradakSiNA kare che te zuM vimAnanI pUjyatA batAvavA mATe ke pitAnA nivAsanuM bahumAna sUcavavA mATe ? je loke navA gharamAM praveza karavAnA hoya che teo temAM pesatAM pahelAM vAstuzAstranA niyama pramANe te gharanuM pUjana kare che-zAMtikAma kare che ane tyArapachI teo temAM rahevA Ave che, tema zuM A deva paNa navA banAvelA vimAnamAM besatAM pahelAM vAstuzAstranA niyamane to nahi anusarato hoya ? loko navA gharanuM pUjana na kare to temane navA gharane adhiSThAtA deva herAna kare evI lokamAnyatA che, paNa deva navA vimAnanI pradakSiNA na kare te vaLI tene bIje kaye deva herAna kare ema che? athavA A vimAnadvArA te deva, tIrthakara bhagavaMtanA darzane jAya che eTale kadAca teNe tenI pradakSiNA karI hoya, athavA koI pitAnA virodhI deve vimAnane kazuM nukasAna nathI karyuMne, e jANavA pradakSiNA karavAnI paddhati Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuchaya sutta H TippaNa 193 hoya. paNa e jJAna te sUryAbhadeva pitAnA avadhijJAnathI ja meLavI zake che ne ? nejA 84 mULamAM A mATe "DhuM saruM gIrdi e pATha che. TIkAkAra A pATha mATe kazuM lakhatA nathI. saMpAdake A pATha [ 1 AvA nizAnamAM mUkelo che tethI e pATha pAThAMtararUpa che ane je vAcanAnI TIkAkAre TIkA karI che te vAcanAne nathI ema jaNAya che. zabdanI samAnatA joine ame ahIM teno "nejA" artha batAvyo che paNa tene sAco artha te hoya te kharo. nirmANa mAga 85 ApaNe jema kyAMya pravAse jaIe chIe tyAre bhUgoLavidyAne AdhAre cakkasa karelA amuka eka mArga upara pravAsa karIne iSTa sthAne pahoMcIe chIe, tema devo paNa te ja rIte pravAsa karatA jaNAya che. sUryAbhadeva pitAnA nivAsarUpa saudharmakalpathI jabUdIpamAM AvavA mATe e kalpathI uttara dizAe AvelA nirmANamAMrgane Azraya le che. mULa sUtranI e hakIkata ja ema batAvI Ape che ke svargaloka ane mAnavaloka vacce jAva Ava karavAne niyata mArga hovo joIe. mahAbhAratamAM te arjunane pravAsa karato karato niyata mArge IMdrane tyAM pahoMcele varNavelo che. A vize vizeSa dhabaLa thAya te jarUra apUrva hakIkata maLI zake. A mATe vadhu jANavA sArU "mAnavera AdibhUmi' ane mahAbhAratamAM varNavelo arjunane pravAsa vagere pustake dhyAnapUrvaka vAMcI javAM joIe. vegavALI 86 devanI gatine vega lAkha yojana che. relve meTara ke vimAnane vega kalAke amuka mAilane hoya che tema devanI gatinI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNe jhaDapa batAvavA lAkha jananI saMkhyA batAvelI che. e jhaDapane samaya batAvatAM mULakAra "vicAra" zabdano upayoga kare che. "joyAsysaahsitehiN viggahehiM ovayamANe vItIvayamANe tAi ukiTAe" e mULapAThanuM vivaraNa karatAM TIkAkAra jaNAve che ke "drivya TevA yojavazatasahasrakaiH yojanalakSapramANairvigrahaiH kramaiH avapa:n adhastAd avta" ItyAdi (- pR0 43) arthAta " e sUryAbhadeva pitAnI divya devagatinA prayogadvArA lAkha yojana pramANa vigrahe vaDe nIce Utarata cAlyo Ave che." TIkAkAre vigrahano artha "krama" batAvyuM che. kramane artha "pagaluM athavA "anantaratA-avyavadhAna thAya che "paraMparA-TA-mAnatarya-valaMghag gari ma" ahIM avyavadhAna artha vizeSa saMgata che. deva pote vimAnamAM beThele che mATe pagathI te cAlatuM ja nathI, eTale eka lAkha jananI gati jyAre eNe zaru karI tyArathI avyavadhAnapaNe e ja jhaDape cAlI rahyA che. jyAMthI pite nIkaLe che tyAMthI ja tene e vega che. arthAta ApaNI bhASAmAM kSaNa ke paLa vA vipaLa je zabda kahIe te zabda, lAkha jananI gatinA kALa mATe baMdha bese ema che. je vipaLe eka lAkha jana cAlyo tyArapachInA turatanA vipaLe paNa te eTaluM ja cAle ane ema niraMtara cAlato cAlato te Utarato Ave che arthAta e devanI gatinI jhaDapa eka vipaLe eka lAkha yojananI kahevAya ema ApaNe ApaNA zabdamAM kahI zakIe. zAstrIya bhApAmAM "vijJahe' zabdane "vAMka vaLavuM' paNa artha prasiddha che. jyAre jIva janmAMtara mATe prayANa kare che tyAre tene ghaNuvAra vAMka vaLavo. paDe che. sIdhe cAlatAM cAlatAM jyAre te vAMka vaLe che-vAMka le che tyAre vAMka vaLatAM eka samaya jeTalo vakhata jIvane lAge che eTale 'vigrahane artha eka samaya paNa kahI zakAya. A uparathI ema paNa kahI zakAya ke sUryAbhadevanI gatinI jhaDapa eka samaye lAkha jinanI hatI. paLa ke vipaLa karatAM "samaya" ghaNe sUkSma che ema Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuIya sutta H TipaNe 195 jainazAstrakAro kahe che e dhyAnamAM rahe. 'samaya' zabda jainazAstranA pAribhASika zabda che. naMdIzvara dvIpa-ratikara parvata 87 mArgamAM AvatA A ratikara parvata ane naMdIzvaradIpano ullekha paNa svargaloka ane mAnavalokanI vacce jAva Ava karavAnA mArganI sAbItI Ape che. 85 muM TipaNu juo. naMdi, mahAdevanA pratIhAranuM suprasiddha nAma che tene (naMdinI) Izvara te naMdIzvara arthAta mahAdeva-zaMkara, tene ThIpa-nivAsasthAna te naMdIzvaradIpa eTale himAlaya evo to naMdIzvaradIpane artha nahi hoya ? jIta 88 A mATe mULamAM jIe" zabda che. TIkAkAra tenuM saMskRta rUpAMtara "nIta Ape che. jenA paribhASAmAM "jItIne artha rivAjaparApUrvathI cAlI AvelI ziSTasaMmata rIta-thAya che. e zabdanI mULa vyutpatti jarUra zodhavI joIe; e zodhAya toja ene e artha ane tenI vyutpati vacce khare saMbaMdha jANI zakAya. pUchayuM 89 TIkAkAra kahe che ke bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLyA pachI sUryAbhadevane saMsAra uparathI virAga thayo ane tethI ja te temane pitAnI hakIkata pUchavA lAgyo. ("ati sUryAma rekaH gharmarAnAshrvnnto jAtaprabhUtatarasaMsAravirAgaH svaviSayaM bhavyatvAdikaM pipRcchiSuryat pati tad bAda" -rAyapaseluiya TIkA pR. 47). dekhAtuM 90 maitama gaNadhara bhagavAnanA pramukha gaNadhara, dvAdazAMgInA utpAdaka, caudapUrvI, sarvekSarasaMnipAtI, zrutakevalI ane vaLI ugra tapasvI-deratapasvI-temanI A jAtanI zAstrIya pratiSThA mAtra varNaka na hoya ane sUryAbhadevanI sAme paNa teo e ja pratiSThA dharAvatA Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNe hoya, eTale temane jotAM sUryAbhadevane, temane nATaka dekhADavAne saMka95 thAya e barAbara saMgata lAgatuM nathI; mAtra gaNadharanA gaNanA itara UtaratI keTanA sAdhuone nATaka dekhADavAne saMkalpa hoya to te kAMIka vAstavika lekhI zakAya. Adara na Ape 91 bhagavAnanI sthitaprajJa dazA jotAM teo sUryAbhadevanA saMkalpane Adara na Ape te ja svAbhAvika che paNa A tarapha sUryAbhadevanI manebhUmikA jotAM te, temanI pAse nATaka karI dekhADavA sivAya bIjuM karI paNa zuM zake ? bhaktonI be koTi che. eka to manasA vIsA yena potAnA bhajanIyane anusaranArA vA anusaravA mATe atula prayatnazIla rahenArA ane bIjA temanA mAtra prazaMsake. prathama keTinA bhakate AvA bAhya upacAramAM paDatA nathI, e to bhajanIyanA zuddha anusaraNane ja pitAnI bhakti samaje che, tyAre je bhajanIyane anusaravA jeTalA prabaLa puruSArthazALI nathI hotA teo temanA prazaMsake rahIne tevuM mAne che ane AvA prazaMsake ja bAhya upacAra sivAya bIjI bhakti sudhI pahoMcI zakatA nathI. e prazaMsake, pitAnA bhajanIyano bAhya upacAra sAme sakhta aNagamo jANavA chatAMya temanI potAnI jAtanI prasannatA mATe teo bAhya upacAra sivAya bIjuM kazuM karI zake tevA nathI hotA. A paristhitimAMthI aupacArika bhaktino AvirbhAva thayo lAge che. AmAMthI vivekanuM tattva nIkaLI jAya to te aupacArika bhakti rASTrIya, sAmAjika ane vaiyaktika hAnine nIpajAve che. vaLI bIjuM- caH calAvati riASTa: tata taveto banaH' e uktinuM tattva paNa bhagavAnanA aNagamAmAM raheluM che e dhyAnamAM rAkhavAnuM che. TIkAkAra, sUryAbhadevanA e nATacaviAdhane svAdhyAya vagere kartavyane vighAtaka batAve che (autanArInAM 2 nAveH savAdhyAyAliviyAtavAritrAt pR0 48). Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 zrI rAyapaNuIya sutta : TipaNe zakho 92 vAghanAM je je nAme ahIM ApelAM che temAMnA keTalAMka spaSTa samajAtAM nathI. lokagamya kahIne TIkAkAre temanI vyAkhyA jatI karI che. jijJAsuoe te te vAghanI mAhitI ustAda vagADanArAo pAsethI jANuM levI ghaTe. ogaNapacAse jAtanAM 93 mULamAM vAjAMonA bhedanI saMkhyA ogaNapacAsa jaNavelI che paNa eja mULa pATha pramANe vAjAonI saMkhyA ogaNasATha thAya che. A visaMvAdanuM samAdhAna karavA TIkAkAra kahe che ke e ogaNapacAsa to mULabhedo samajavAnA che ane vadhArAnA tenA peTA bhedo che. ("gvanAgADuM jULaTof [41] gAtonnaviMAruM vivaramlbhedaapekssyaa AtodyabhedA ekonapaJcAzat zeSAstu eteSu eva antarbhavanti cA caMpAtocAne vATI-veLa-riTIva (dra ?) [ rUti-pR. 50) abhinaya 94 bhAratanuM nATayazAstra, nATaya saMgIta vagerene lagatI anekavidha mAhitIothI bharyuM paDayuM che. ahIM nATacanA je batrIza prakAra karI dekhADyA che temAMnA keTalAka to e nATayazAstramAM batAvelA che. jevA ke- saMkucita, prasArita, kuta, vilaMbita, aMcita vagere. 87mI kaMDikAthI 106 mI kaMDikA sudhImAM e badhA abhinayano citAra Apelo che. ghaNakharA abhinayano bhAva samajAya evo che. emAMnA keTalAMka pazupakSIne lagatA, vanaspatine lagatA, jagatanA anya padArthone lagatA, prAkRtika prasaMgane lagatA ane utpAtane lagatA che. vaLI keTalAka lipine lagatA che-je abhinaye "ka" vagere akSaronI AkRtine lagatA che te badhA lipisaMbaMdhI abhino che. brAhmI lipimAM + AvI AkRti "ka" nI che eTale e AkRti pramANe goThavAIne je abhinaya karI batAvavo te "ka"nI AkRtino abhi Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI rAyapaseya sutta : TippaNI naya gaNAya. e ja pramANe lipisaMbaMdhI bIjA badhA abhinaye vize samajI levuM. chelleA khatrIzamA abhinaya bhagavAna mahAvIranI jIvana ghaTanAnA mukhya mukhya prasaMgAne lagatA che. A badhuM zvetAM te samayanI abhinayakaLAnA paramaprakanA khyAla Ave che ane te pratyeka abhinayanI upayeAgitA paNa samajAya evuM che. bhagavatIsUtramAM paNa sUryAbhadeve karI batAvelA ahIM jaNAvelA abhinayeAne ullekha che te mATe jue bhagavatIsUtrane! mArA anuvAda-khaMDa 2, pR. 43 TippaNa. ka kha ga gha Ga 95 ahIM lipinA abhinayenA ullekhamAM pAMca vanA paccIza akSareAnA ja abhinayAnI noMdha che, temAM svaranA ya ra la va za Sa sa ha La kSa ke jJa nA abhinayeAnA ullekha nathI e dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. brAhmI lipimAM 'ka' vagerenI je mULa AkRtie batAvI che te AkRtinA dhATanA abhinaye ahIM samajavA joie. azAkanA zilAlekhA brAhmIlipimAM lakhAyelA che. e lipinA akSarAnI AkRti mATe suprasiddha lipizAstrI hIrAcaMda gArIza kara ejhAnI prAcIna lipimALA joi javI dhare. kuMta 9 6 jue bhagavatIsUtrane mArA anuvAda-khaMDa 2, pR. 44 TippaNa, pAvRddha 97 zabda uparathI saMgItanA A cAra bhedo samajAya evA che paNa tenI vizeSa mAhitI te kAI saMgItavizArada pAsethI ja jANI levI joie, abhinayeA bhajavI 98 mULakAre abhinayanA A cAra prakAra batAvelA cheH 1 dArdrAMtika abhinaya te koi prakAranA dRSTAMtane abhinaya. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta H TippaNe 199 pratyaMta no artha "phedeza" che ("catto phreimave:" abhidhAna ci0 kAM 4 18). bheTa vagere dezane svecchadeza gaNelA che. e dezanA lokone temanA AcArane ke e dezanA koI prasaMga vagereno abhinaya te prAtyaMtika abhinaya. 3 sAmAnya prakArano abhinaya te sAmAnya nipAtika ane lokanA madhya ke aMta saMbaMdhI abhinaya te lokamadhyAvasAnika abhinaya. abhinayanA prakArasUcaka te te zabdane A te zabdArthamAtra che. paraMtu te vize vizeSa samajavA mATe abhinayavazArado ane nATayazAstradhArA jANuM levuM joIe. zaMkAzIla 99 juo TippaNu 90 muM. dvAdazAMgInA niSpAdaka gautama gaNadhara mATe A vizeSaNo baMdhabesatAM jaNAtAM nathI. sUryAbhanI devabhAyA kyAM gaI ? vA sUryAbhanuM vimAna kyAM AveluM che ? e prazna, jemaNe AkhI jaina bhUgoLa khagaLanI racanA saMkalanA ane guMthaNI karI che temane na UThe, paraMtu keI bIjAne samajAvavA ane anekAMta satya jANavA A prakano e chadmastha gaNadhare karyA hoya ema mAnIe to mAnI zakAya. kayAM jaNAveluM che ? 100 juo TipaNa la9 muM. ratnaprabhA 101 je pRthvI upara ApaNe badhA vasIe chIe tenuM nAma ratnaprabhA jaNAya che, kemake ahIM jaNAvela samatala bhUbhAga te teno saMbhave che. azekadeva. 102 vanakhaMDanAM nAma-azokavana, saptaparNa-sAdaDa-vana, caMpakavana ane cUtakavana che ane temanA devonAM nAma paNa azoka Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 0 zrI rAyapAseNaIya sutta H TippaNe deva, saptaparNadeva, caMpakadeva ane cUtakadeva che. svargamAM e cAra vRkSonI vizeSa pratiSThA haze ? nAmanI zailI paNa vicitra prakAranI che. UMDA che 103 "te jaM caNA adra goLAruM 36 3 , kaTTa loyaruM 3vef-pR. 87 (arthAta "te caityavRkSe UMcAImAM ATha yojana che ane UMDAimAM ATha jana che") e mULapATha che, tyAre TIkAmAM e karatAM taddana judo ja artha cheH (" pratye ciMcavRkssaa aSTau yojanAni Urdhvam uccastvena, ardhayojanam udvedhena-uNDatvena" pR. 90) arthAta "te dareka caityavRkSa uMcAImAM ATha jana che, UMDAImAM aDadhuM jana che." Avo vicitra prakArano pAThabheda mULa ane TIkA vacce che. eka yojana pahelA 104 mahedradhvajanI pahoLAI ane UMDAI mULamAM jana batAvelI che. tyAre TIkAmAM enI ja pahoLAI ane UMDAI aDadhe keza batAvelI che. "nI " - " UMDAI jana" noLe vikaameLa"-"pahoLAI yojana" -pR0 88. "maryA -kAbUtam vadhena "--" UMDAI ardhakreza-ardha gabhUta. " "adhorIm vidawtaH" "pahoLAI aIkroza"-pR0 91 AcArya hemacaMdra kahe che ke - "yogane tu tuworacA"--arthAta jana eTale cAra gAu. anekArtha saMgraha-lo0 394. cUd worAra"--" gabUta eTale eka koza"-abhijAnacitra kAM0 3 0 551. TIkAkArane artha khare hoya to temanA samayanuM jana nAnuM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuiya sutta : TipaNe 2 01 mAnavuM joIe. A uparathI ema paNa kaLI zakAya che ke prAcIna samayanA parimANavAcaka keTalAka zabdanA artho Aja ghaNA samayathI guma thayA lAge che ane kadAca ene ja lIdhe jANe prAcIna samayanAM mApa bAbata visaMvAda UbhuM na thato hoya ? dasa yojana UMDI 105 mULamAM naMdA puSkariNInI UMDAI dasa jana kahelI che tyAre TIkAkAra tenI UMDAI bahotera yojana batAve cheH "yala loyaruM " pR0 88. - "UMDAImAM dasa ejana." TrAsasatiyoganAni na" "UMDAImAM bahotera yojana" pR. 91 A to kharekhara pAThabheda che. AvA pAThabhede AgamanA mULa zuddha pAThe bAbata saMdeha upajAve evA na kahevAya ? A uparathI bIjuM e paNa tAravI zakAya ema che ke TIkAkAra sAme je vAcanA che te judI che ane A chapAeluM mULa vaLI bIjI koI vAcanAnugata che. chatrIza pejana 106 mULamAM batrIza yojana che tyAre TIkAmAM chatrIza pejana che. "vattInA nAyag"-pR. 89. "batrIza yojanomAM." "Satriti coganey"-pR0 92. " chatrIza yojanAmAM." A pAThabheda to mudraNadoSane lIdhe thaye jaNAya che. mulaka 107 A varNana kSullaka maheMdradhvajane lagatuM che paNa pUrvavarNita maheMdradhvaja ane A kSullaka mahedradhvajanA mApamAM kazo pharaka batAvyo nathI. pUrve varNavelo maheMdradhvaja sATha yojana UMce che, ane A kSullaka paNa sATha yojana UMce che. Ama UMcAImAM sarakhAI chatAM Ane kSullaka zA mATe kahyuM haze ? vaLI AnA varNanamAM mULamAM te "maLe navu riMka" -pR0 93. arthAta " eka moTe Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI rAyapasaNaya sutta H TippaNe sudraka maheMdradhvaja " Ama lakheluM che, te paNa paraspara saMgata nathI. meTe hoya te kSudraka kevI rIte ane zudraka heya te meTo kevI rIte ? pratimAonA 108 pratimAonuM A varNana kutUhala janaka che. pratimA ke citramAM je bhAga dazya hoya tenuM te varNana thAya paNa je bhAga dazya na hoya tenuM varNana vadhAre paDatuM nathI ? A varNanamAM pratimAnA adazya bhAgane paNa varNavelo che jemake pratimAnI jIbha, tALavuM ane dAMta. nAgapratimAo 109 sUryadevanA vimAnamAM te badhA vaimAnika devo rahe che, tyAM nAge ane bhUtano nivAsa nathI tema saMbaMdha paNa nathI, chatAM e vimAnamAM nAge ane bhUtanI pratimAo zA mATe sthApelI haze ? sthApelI to ThIka paNa emane jinapratimAonI AgaLa zA mATe mUkavAmAM AvI haze ? nAgonI ane bhUtanI prAcIna pUjApaddhatinI AmAM asara to nahi hoya ? loko nAgothI ane bhUtathI bhaya pAmatA ane temAMthI pitAnuM rakSaNa meLavavA teoe nAge ane bhUtonI pUjA pravartAvelI e vAta prasiddha che; tyAre zuM sUryAbhadeva paNa nAgonI ane bhUtanI pUjA karatA haze kharo ? ene paNa emanAthI bhaya haze ke kema ? nAga ane bhUta e bane nAme eka baLavAna ane suprasiddha vaMzane paNa sUcave che, to zuM ahIM vaparAelA te banne zabdo e vaMzanA sUcaka che ke nAgadevatA vA bhUta preta vyaMtaranA sucaka che, e bAbata paNa vicAravA jevI to kharIja. sarasava-tela 110 zrI jinanI pratimAo pAse paNa A sarasava tela hiMgaLoka vagerenA DabAonuM zuM kAma haze ? Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya suta H TipaNo pustakaratna 111 svargIya badhA padArtho ratna ane maNi vagerenA varNana velA che tema tyAMnuM pustaka paNa ratnamaya che ema mULakAra kahe che. pustakanI ratnamayatA pASANa upara lakhavAnA yuganI yAdI Ape che. lakhavA mATe pAMdaDAM ke kAgaLa jyAM sudhI nahi zadhAyAM hatAM te pahelAM pustake patthara ke mATInI ITo upara lakhAtAM e hakIkta itihAsaprasiddha che. A svargIya pustaka paNa pASANamaya (ratnamaya-ratna paNa eka jAtane pASANu che) hAIne patthara upara lakhAeluM hoya te svAbhAvika che. mULakAra, pustaka tenI zAhI lekhaNa khaDiyuM akSare ane khaDiyAnAM DhAMkaNu suddhAMnuM addabhuta varNana kare che, paNa teo pustakanA nAma bAbata kazo ullekha karatA nathI, tema tenA mULakartA, TIkAkAra, temAM AvelA viSayonI carcA vagere pustaka saMbaMdhI mahattvanI bAbata mATe eka AMkaDe paNa pADatA nathI. je aMga upAMge ke pUrve vagere jainazAstra prasiddha che tenA karatAM e pustaka zuM koI judA prakAranuM haze ? mULamAM phakta eTaluM lakheluM che ke e pustakamAM dharma saMbaMdhI lakhANa che, paNa te lakhANa kayA dharmane lagatuM che ? koNe lakheluM che ane zA uddezathI lakheluM che evI koI mAhitI mULAkAre ApI nathI. bIjI vAcanAmAM A pustakane "dhaHiu sAthe" arthAta "dhArmika zAstra' tarIke jaNAveluM che. A sthaLe mULa ane TIkAmAM pAThabheda che. je pATha TIkAmAM bIjI vAcanAne kahelo che tene saMpAdake A mULamAM chApelo che ane je pAThane TIkAkAre prastuta mULano mULapATha jaNAvela che te pATha mULamAM dekhAtuM nathI. AvA prakAranA mULamata ane TIkAgata pAThabhede A sUtramAM temaja anya sUtromAM aneka sthaLe rahelA che tethI vicAraka abhyAsI zuddha ane prAcIna pAThane tAravI kADhI artha meLavavA prayatna kare to ja mULanA bhAvane pAmI zake, nahitA bhulAvAmAM paDe tevuM che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI rAyapaNuIya sutta H TipaNe karavAnuM che? 112 TIkAkAra lakhe che ke A sthaLe pustakamAM ghaNoya vAcanAbheda-pAThabheda che ane temane keTaleka te prAyaH apUrva che, tethI ziSyone saMmeha to thavAne paNa e na thAya te mATe ahIM eka sugama pATha ame Apela che. ( " huM kAno grantha: prAca: apUrvaka bhUyAn , api ca pustakeSu vAcanAbhedaH tato mA bhUt ziSyANAM sammoha iti kvApi sugamo'pi yathAvasthita vAcanAkramapradarzanArthaM likhita:-50 12) mArI samajamAM phera na hoya to je hakIkatane AzrIne jana samAjamAM meTo matabheda pravarte che te hakIkatane lagato A pAThabheda lAge che. A pAThabheda bAbata khUba vicArIne tattvazodha thAya to ja jana samAjamAM zAMti pravarte e dhyAnamAM rAkhavAnuM che. pavitra pANI 113 juo TipaNa 77 muM. prabhAsa-tIrthadhULa 114 eka tarapha kahevAmAM Ave che ke manuSyaloka atyaMta durgadhamaya che ane te eTalo badhe durgadhata che ke tenI te durgadhane lIdhe deve ahIM AvI zakatA nathI, tyAre bIjI tarapha devanA abhieka mATe manuSyalekamAM AvelAM tIrthonI mATI, pANI, dhULa ane puSpa vagere svargamAM laI javAmAM Ave che. sugaMdhI pANIne 115 vimAnazuddhinA A varNananI kaMDikA jotAM ema lAge che ke svargIya vimAnamAM paNa durgadhI hoya che, dhULa hoya che? vagere vagere. devadUSyayugala 116 bhagavAna mahAvIranA samasamayI lake be vastra paheratA e hakIkata, te samayanI vastraparidhAnapaddhatine ulekha ane keTalAMka prAcIna ci uparathI samajI zakAya ema che. e rIte Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseya sutta : TippaNI svargIya deve paNa bhAratavanI e vastraparidhAnapaddhatine anusaratA hAya ema A varNana sUcita kare che. vastranI khanAvaTanuM varNana jotAM te samayanI vasraracanAnI kaLA paramaprakane pAmelI che. e tA cekhuM jaNAya che. sUtrakAre varNaveluM vastra AjanAM vastrayA paNa nathI anAvI zakatAM, tyAre e vastra, te samayanA hAthavaNATanI banAvaTa che e, vastraracanAnI kaLAnA paramapraka niha teA khIjuM zuM ? stuti karI 117 TIkAkAre lakheluM che ke -" sUryAMbhadeva vAMde che eTale te jinapratimAene caityavaMdanavidhipUrNAMka vAMDhe che ane pachI name che eTale praNidhAnAdikanA yeAgapUrvaka name che" evA keTalAkane mata che. tyAre vaLI bIjA keTalAka to kahe ke " caityavaMdanane je prasiddha vidhi che te te virativALAete ja baMdha bese evA che. temAM IoMpathikIpUrvakanA kAusagga AvatA hovAthI virativALA sivAyanA khIjAene e vidhi karavA ucita nathI, mATe vAMde che eTale caityavadanapUrNAMka vAMde che ema nahi paNa sAmAnyapaNe vAMde che ane name che eTale Azaya-bhAva-vRddhine kAraNe AdarapUrvaka name che'' eve artha samajavA. sUryobhadeve karelI caityavaMdanarUpa stutinA prasaMgamAM A prakAre meTe matabheda che. " ahIM je tathya pa hoya te te parama RSi kevaLI bhagavaMtA jANe " Ama kahIne e matabhedyathI guMcavAine TIkAkAra chUTI jatA jaNAya che, paNa e bAbata kei prakAranI spaSTatA karatA nathI. vaLI A pachI je hakIkata Ave che te saMbaMdhe paNa moTA pAThabheda che" ema TIkAkAra jaNAve che. A adheA vAcanAbheda ane ukta matamatAMtarA dhyAnamAM rAkhIne A prakaraNane samajavuM joie. " mATA chaMdavALA 108 zlekedvArA sUryAMbhadeve stuti karelI '' ema mULamAM kaheluM che paNa e chaMdo kayA prakAranA hatA e viSe kazuM jaNAveluM nathI. stuti karatAM sUryAbhadeve 66 205 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI rAyapasaNaya sutta : TipaNe zakrastava paNa kaheluM che paraMtu te atiprasiddha hovAthI ahIM pUrUM ApeluM nathI. ("vate tA: pratimA jaivadhinA prasiddhana, namaskaroti pazcAt praNidhAnAdiyogena iti eke. anye tu abhidadhativiratimatAmeva prasiddhaH caityabandanavidhiH anyeSAM tathA'bhyupagamapurassarakAyavyutsAsiddheH iti vandate sAmAnyena, namaskaroti AzayavRddheH abhyutthAnanamaskAreNeti / tattvamatra bhagavantaH paramarSayaH kevalino vidanti / ata Urdhva sUtraM sugamama, kevalaM bhUyAn vidhiviSayo vAcanAbheda iti"pR. 110 ) sadabhAva batA 118 pUtaLIo vagere tarapha sUryAbhadevanI potAnI A jAtanI pravRtti vicitra lAge che. zuM te badhIne sApha karavA teNe ema karyuM haze ke ene koI bIje judoja hetu haze ? sApha karavA mATe to sUryAbhadevanA tAbAmAM ghaNuM Abhiyogika de rahe che paraMtu evuM kArya sUryAbhadeve jAte karIne tevA sAphasupha karavAnA kArya taraphanI lokonI dhRNA TALavAno paNa kadAca prayatna karyo hoya. sUcita karyo 119 A kaMDikAthI to sUryAbhadevano pustaka prati ati Adara sUcita thato lAge che. A pravRtti kAMI pustaka pUjAnI nathI. kharI pustakapUjA to temAM lakheluM vAMcI vyavahAramAM mUkavAthI thAya che ema te vibudha jarUra samajato haze. acanikA 120 sUryAbhadevanI A AjJAmAM badhuM sAphasUpha karavAnuM jaNAtuM lAge che, hAthakAma tarapha devAnI dhRNa TALavA mATe paNa enI A AjJA hoya ? Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zrI rAyapaNeNaIya sutta H TippaNa 207 pakhALyA 121 A kaMDikAmAM ane AgaLa AvelI 157mI kaMDikAmAM sUryAbhadevanA snAnanI hakIkata Ave che. devane zarIre paraseve nathI thatA tema temane garamI-ghAma nathI lAgato chatAM teo snAna zAmATe karatA haze? zuM teo kevaLa krIDA mATe ja snAna karatA haze ? kekayiadha 122 jaina zAstramAM 2pA Arya dezonAM tathA te dareka dezanI eka eka rAjadhAnInAM nAma prasiddha che. 25 deze te AkheAkhA Arya hatA ane "kekaci deza aDadhe Aryo hato ema e zAstra sUcave che. bauddhagraMthamAM ya "ke" dezane ulekha che. te dezanuM vartamAna sthAna uttaramAM pezAvara tarapha kahI zakAya, paNa tenI cokkasa sImA kaLI zakAtI nathI. mULa pAThamAM "cama evuM chapAeluM che ane TIkA kAre ("cI nAma martham"-pR. 114) lakhIne te mULa zabdanI vyAkhyA ApI che. TIkAnA ullekha jotAM mULa pATha "" ne badale virU ke "cavuM hoya to zuddha pATha kahevAya rAjA dazarathanI eka rANInuM "keyI nAma te, A kekaya dezanI hatI mATe "kaikayI" paDayuM jaNAya che. seviyA 123 A nagarIne keka' dezanI rAjadhAnI tarIke sUtreAmAM varNavelI che. "seviyA" ne saMskRta paryAya TIkAkAre " bI" sUcave che. Avazyaka sUtra (pR. 197 vibhAga 1) mAM jaNAveluM che ke "chadmastha bhagavAna mahAvIra vihAra karatAM karatAM uttaravA cAla ke uttaracAvAla pradezamAM gayA, tyAMthI "seviyA gayA, tyAM te nagarInA zramaNopAsaka rAjA pradezIe bhagavAnano mahimA karyo ane pachI tyAMthI bhagavAna surabhipura pahoMcyA." A nagarI, vartamAnamAM kyAM che tenI mAhitI maLI nathI. dIghanikAya nAmanA baddha graMthamAM Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrI rAyapaNaIya sutta H TipaNo AvelA pAyAsisuraMtamAM A nagarIne "setavyA" nAmathI sUcavelI che ane kezala dezamAM (jaina daSTie ayodhyA ane tenI AsapAsano pradeza) vihAra karatA karatA kumAra kAzyapa A nagarImAM AvyA ema sUcavI ene kozalenA nagara tarIke jaNAvelI che. ("cena setavyA nA sAne nA tad avasari"--dIghanikAya bhAga 2 pR. 316 ) paesI 124 mULamAM A mATe "paesI" ke " sI" zabda vaparAelo che, TIkAkAra A mATe " pradezI" zabda vApare che ane AvazyakamAM "padesI' zabda sUcavelo che. A rAjA saMbaMdhI je hakIkata have pachI A "rAyapaNuIya" sUtramAM AvanArI che, tene lagabhaga maLatI hakIkata dIvanikAyanA "pAyAcisunaMta" nAmanA lAMbA prakaraNamAM AvelI che. ("T cAri' zabdamAM 'ya' nI pahelAM je kAnA jevuM nizAna che te, kharekhara kAne nathI paNa paDimAtrAnI lipimAM e kAnA jevuM nizAna "ya" uparanI mAtrA che eTale enuM kharuM vAMcana "pasi" thAya, paNa mAtrA vAMcavAnI bhUlanA pariNAme ane 'ya' pachI bIjo eka kAne vadhI javAne kAraNe "pasi" ne badale "pAyAsi' thayuM hoya ema na bane ?) e suraMtamAM mukhya praznakAra rAjA "pAyAsi' che, temAM tene rAjanya vaMzane jaNAvelo che ane teno saMbaMdha kozala vaMzanA rAjA pasenadi' sAthe batAvela che. rAyapaseNaIyamAM jema rAjA pAyesIne atyaMta pApisTa tarIke varNavelo che tema dIghanikAyamAM nathI. paraMtu emAM ema to kahevuM che ke-e rAjAne pApamaya vicAro thaelA; paraloka nathI, papAtika sattA nathI ane sukRta tathA duSkatano kaI prakArane phaLavipAka-pariNAma-nathI. A rAjA vize bIjI koI aitihAsika mAhitI maLI nathI. (tena ravo jana samathena vAvANi Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseNaIya sutta H TipaNe 209 rAgabbo letavyuM bhakSAvati x 4 4 padri jona hinaM rAcce x x x payAsikannara jIvalapa vAparva hifTTAd acqnne kSeti rati ri nasthi paraloko, natsthi sattA opapAtikA, natthi sukatadukkaTAnaM kammAnaM phalaM vipA ti-dIghanikAya bhAga 2 pR0 317). citta 125 A mATe TIkAkAra " citra " zabda vApare che. dIghanikAyamAM A mATe "tuM" zabda che. A sUtramAM jema rAjA paesI ane citta vacce gADha saMbaMdha batAvelo che tathA te benI vacce vizeSa vAtacIta thayAnI hakIkata lakhelI che, tema dIghanikAyanA pAyAsisuraMta prakaraNamAM rAjA pAyAsi ane raste vacceno saMbaMdha jaNAvelo che ane te benI vacce vizeSa vAtacIta thayAnI noMdha karelI che. "vatte' no saMskRta paryAya kSa7-kSattA che ane teno artha sArathiratha hAMkanArache. huM na bhUlate houM to rAya paNaIyamAM je citte " zabda vaparAya che te, e "vatte ne badale che ane tema thavAmAM lipibhrama kAraNa jaNAya che "vatte' zabda kaI kALe raste vaMcA hoya athavA cakArabahula bhASAvALA loke te "rajo ne ci' samajyA hoya. ka vargane badale ca varga belavAno rivAja gujarAtanA keTalAka bhAgamAM kAMI na sa nathI, ethI "jo " badale "citte' thayA pachI te cite "-vizeSa nAma kalpAyuM hoya ane tyArabAda te mATe "sArahi'-sArathi evuM vizeSaNa jAyuM hoya ema kema na bane ? dIghanikAyamAM " " pada nivizeSaNa hovAthI "citte' uparathI "je "nI kalpanAne avakAza raheto nathI. sAvathI 126 sUtramAM A nagarIne kuNAlanI rAjadhAnI kahI che. TIkAkAre tene "zrAvastI ' kahe che. dIghanikAyanA mahAsudaksana suraMtamAM sAvathIne te samayanuM "mahAnagara' kaheluM che, "sahetamaheta" 14 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI rAyapAseNaIya sutta H TippaNo nA nAmathI je gAma Aje jANituM che te A " sAthI" che ema prAcIna bhUgoLanA zodhako kahe che. A mATe vadhAre jANavA sArU jIe mArI " bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo 'mAMnuM " zrAvastI" uparanuM TippaNa. bheTa ApI Ava 127 mULa sUtramAM jaNAveluM che ke "sAvathIne rAjA jitazatru, seviyAnA rAjA paesIne aMtevAsI hato." aMtevAsI zabda ziSyanA bhAvane sUcave che. ziSya jema gurunI AjJAne dhAraka hoya che tema rAjA jitazatru, rAjA paesInI AjJAno dhAraka hato arthAta tenA tAbAno khaMDiye rAjA jitazatru hato. paristhiti Ama chatAM rAjA paesI pitAnA sArathi cittane potAnA tAbAnA rAjA jitazatrune bheTazuM ApI AvavAnI je bhalAmaNa kare che tenuM zuM kAraNa hovuM joIe ? kharI rIte te tAbAnA khaMDiyA jitazatru rAjAe pitAnA uparIbhUta rAjA esIne prathama bheTachuM mekalavuM joIe. A saMbaMdhe mULamAM ke TIkAmAM kaze khulAso maLato nathI, paNa ka95nAthI je khulAse sUjhe che te A che. keTalIeka vAra tAbAnA khaMDiyA rAjAe, pitAnA uparIbhUta rAjA karatAM baLa, senA, kozadhanabhaMDAra ane bIjI bAbatamAM AgaLa vadhavAne gupta prayAsa kare che ane tema karI potAnA uparIbhUta rAjAne haThAvI tene sthAne AvavAno ane pitAnuM aMDiyApaNuM bhUMsavAno prayatna pracchannapaNe sevatA hoya che, A paristhitinI jANa jyAre uparIbhUta rAjAne thAya che tyAre te mukhya rAja, rAjanItizAstrane avalaMbIne te mATe tapAsa karavA prayatna kare che ane te prayatna karavAnAM jema bIjAM paNa aneka nimitta hoya che tema "bheTa mokalavI " te paNa eka nimitta che. A ja vastune rAjA poesI pitAnA sArathi cittane nIcenA zabdomAM jaNAvI rahyA cheH " citta ! tuM A bheTa ApI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta : TipaNe 211 Ava tathA tyAMnAM rAjakAryo, rAjanItio ane rAjavyavahAre tuM jAte pite ja jete sAMbhaLate thoDe vakhata tyAM rAjA jitazatrunI pAse rahI paNa Ava." kizI kumArazramaNa 128 dIghanikAyamAM Amane sthAne kumAra kAzyapa (pAlIkumAra kassa5) nuM nAma che. kAzyapane bhikSu samudAya pAMcasenI saMkhyAmAM batAvela che. kumAra kAzyapane zramaNa gautamanA (gautama buddhanA) zrAvaka tarIke varNavela che. (bauddha zAsanamAM tyAgI hoya te zrAvaka ane gRhastha hoya te upAsaka ) A kumArakAzyapa sIdhA ja seyaviyA nagarImAM Ave che tyAre kezIkumAra--zramaNa sAvathIe AvyA pachI seviyA bhaNI jAya che. Ajanma brahmacArI hoya te kumArazramaNa kahevAya. mULa te kumArazramaNa zabda yaugika che paNa pachI te brAhmaNa muni vagere zabdanI peThe rUDha thaye lAge che. pANinIyanA mULa aSTAdhyAyamAM paNa e zabdane ullekha che eTale e zabda prAcIna che. ahiddhA dAna 129 sthAnAMgasUtranI TIkAmAM (pR. 202 ) bahiddhA eTale mithuna ane AdAna eTale parigraha ema jaNAveluM che athavA strIparigraha vA bIje paNa koI prakArane parigraha "bahiddhAdAna mAM samAI jAya che. keza kumArazramaNa bhagavAna pArzvanAthana anuyAyI hatA mATe temaNe cAra mahAvatane upadezelAM che. aNuvrata-zikSAvrata 130 bhagavAna mahAvIra pachI keTalAka samaye aNuvrata, zikSAvrata ane guNavrata e spaSTa vibhAga thayelo che, je vartamAnamAM pracalita che. e vibhAga vratane spaSTatApUrvaka samajavA mATe ja jAyelo che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 have te atizaya dAnazAlI 131 jeNe dharmavacanane sAMbhaLIne samajamAM lIdheluM haiya ane jIvanazuddhi, samAjazuddhi, rASTrazAMti ane vizvazAMtinA kAraNe e dhavacanane jIvanamAM utAravA prayatna karyo hAya tevA eka mAnavanuM kharekharuM' zabda citra A kaDikAmAM doreluM che. zrI rAyapaseya sutta : TippaNA amAvAsyA 172 vaidika saMpradAya ane bauddha saMpradAyamAM paNa A iithaene dhakaraNI mATe batAvelI che. A mATe jue ' bhagavAna mahAvIranI dha kathAe 'mAMnuM te viSenuM TippaNa, saMthArA pAchAM 133 AjakAla jema upAzrayamAM pI pATa pATalA vagere taiyAra rahe che ane sAdhue sacArAne sAtheja pherave che tema pahelAM na hatuM. pahelAM te ceAmAsuM karanArA zramaNA pAte jAte pITha vagere uparyukta padArthAne gRhasthane tyAMthI nirdoSa rIte mAgI lAvatA ane saMthArA paNa sAthe na pheravatA. jyAre ane jyAMsudhI jarUra paDe tyAMsudhInI mudata mATe sathArA paNa gRhasthane tyAMthI mAgI lAvavAmAM AvatA. saMthArAmAM dhAsa-parALa pAtharavAmAM AvatuM. glAna thoA nahi 134 kezIkumAra khelave bhIru haze vA bahu ThaMDA haze evA A bhalAmaNanA Azaya nahi hoya; mATA rAjAnA prathama paricaya vakhate sakAca na rAkhavAnuM ja te sUcana hoI zake. aneka yAjanA " 135 ahIMne A * aneka yeAjana' zabda, pharavAnI maryA dAnA atirekane sUcave che tethI tenA ' seA pacAsa yeAjana ' evA artha koi na samaje. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - -- zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNo 213 annajIvI. 136 kezI kumArazramaNanuM haSTapuSTa ane kAMtivALuM meTuM tAnuM zarIra joIne rAjAne mana A prazna udbhavelo che. jeo tapasvI hoya ane bhikSA mAM Avela aMtaprAMta anna khAtA hoya teonuM zarIra AvuM meTuM tAjuM ane kAMtivALuM hoI zake kharuM ? e jAtanI rAjAne mana zaMkA che. TIkAkAra paNa A ja khulAso Ape che. ( "gs vikrejha zrAddArayAta 4 ra ranamakSa naMvAca: rAparantaH 3pattiH ItyAdi-pR0 130 ). jJAnanA pAMca prakAra 137 jJAnanA nAnA moTA aneka prakAre ane tenI vizeSa samajutI mATe juo naMdIsUtra athavA bhagavatIsUtra. samosaraNa 138 samesaraNa eTale eka matamAM "dhaNuonuM mIlana"-- ("uta savAradurAmetra mAna-pR. 133 TIkAkAra) mArA dAdA 139 dIdhanikAyamAM A bAbata nIcenI hakIkata che. rAjA pAyAsi ane kumAra kAzyapa e be vacce mulAkAta thatAM pAyAsi pitAnI zaMkAo kAzyapa pAse raju kare che. pachI kAzyapa, rAjAne samajAvavA kahe che ke - he rAjanya ! A caMdra zuM che? sUraja zuM che ? teo A lokamAM che ke paralekamAM che ? devo che ke mAnava che? arthAta-A udAharaNa ApIne kAzyapa, rAjA pAse paralokanI sAbItI Ape che paNa rAjAne gaLe A vAta UtaratI nathI. pachI rAjA kahe che ke, mArA keTalAka jAtabhAIo ane mitro prANAtipAtAdikamAM masta rahetA, teone meM kahI rAkheluM ke prANAtipAtAdikathI tame narake jAo te mane e bAbatanI sUcanA karavA ahIM Avaje. paNa teo ahIM AvyA nahi tema koI dUtane paNa temaNe Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI rAyapaseya sutta : TippA mokalyA nahi, mATe paraleAka nathI evI mArI zraddhA che. rAyapaseiya sUtramAM rAjA paesIe peAtAnA dAdAnuM dRSTAMta ApIne je hakIkata kahelI che teja hakIkata dInikAyamAM rAjA pAyAsie peAtAnA mitrAnuM udAharaNa ApIne kahelI che. vaLI, narakamAMthI na AvI zakavAnuM je kAraNa rAyapaseyasUtramAM batAveluM che te ja kAraNa dIneikAyamAM paNa kaheluM che. jue dIdhanakAya bhAga 2, pAyAsisutta ta pR 320. rANI 140 4 kezI kumArazramaNa rANInuM udAharaNa ApIne ahIM je hakIkata jaNAve che teja hakIkata cAranuM udAharaNa ApIne kumAra kAzyapa dInikAyamAM jaNAve che, teo kahe che ke he rAjanya ! kAi pakaDAele cAra tane ema kahe ke, huM mArA kuTuMbane kahI AvuM ke tame cerI na karaze ane karaze! te! mArI jema vipattimAM paDaze! evuM mane mArA kuTuMbamAM jaI kahI AvavAnI rajA Ape, huM pAche AvatAM sudhI tame! khameA ane tyArabAda mane zikSA karajo, teA tuM cAranI e vAta mAne kharA ? rAjA nA pADe che ityAdi. jIe dIdhanikAya pR0 321 dAdI 141 A sUtramAM rAjA paesIe peAtAnI dharmiSTa dAdInuM udAharaNa ApIne je hakIkata jaNAvI che teja hakIkata dIghanikAyamAM rAjA pAyAsie potAnA dharmAparAyaNa mitrAnuM udAharaNa ApIne sUcavelI che. temAM kahyuM che ke " rAjA pAyAsie potAnA dhArmika mitrAne kahyuM ke tame tamArI dhavRttine lIdhe svarge javAnA ane ema bane te mane tame e samAcAra ApavA jarUra Avajo " ityAdi jhue dIdhvanikAya pR0 327. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaseiya sutta : TippaNA devamaMdiramAM 142 dInikAyamAM Ane badale kumAra kAzyape bIjuM udAharaNa ApeluM che ane te A che. " jema keAI manuSya graMtharUpamAMgaMdhAtI gaTaramAM paDelA hoya ane tenuM AkhuM zarIra maLathI kharaDAeluM hoya te mANasane tyAMthI bahAra kADhI navarAvI dheAvarAvI ekakheA karI, sugadhI telathI tenA upara vilepana karI, mALA vagere paherAvI tene suzobhita karI pachI tene pAchA pharIvAra e gaMdhAtI gaTaramAM javAnuM kahevAmAM Ave te jAya khare!? rAjA kahe che-na jAya, tema A gaMdhAtA mAnavalokamAMthI svarge pahoMcelA devA karIvAra gaMdhAtA mAnavaleAkamAM Ave kharA ? '' ityAdi. dIdhanikAya pR. 324 abaghaDIe "" 143 dIdhvanikAyamAM kaheluM che ke- mAnavaleAkanAM pUrAM sA varasa eTale trAyaaiza devAnA eka divasa rAta; evI ApaNA se varasa jeTalI lAMkhI trIza rAtadivasa thAya tyAre devAnA eka mAsa ane evA bAra mAsa vIte tyAre deveAnuM eka varasa thAya. e trAyaspriMza devAnuM evAM divya hajAra varSa jeTaluM dI AyuSya hoya che. e devA ema dhAre che ke ApaNe be ke traNa rAta A divya kAmaguNAne bhAgavI pachI ApaNA mAnavI saMbaMdhIone samAcAra ApavA jaIzuM. ityAdi pR0 327. gakI 215 << 144 dIdhanikAyamAM jaNAveluM che ke- devAnI STimAM manuSyA azya che, durgaMdhI che, gupsita che. manuSyalAkanA durgaMdha sAceAjana uMce jaI ne devAne badhA upajAve che. " cobanaputa sro rAkhanna ! manubaMdho tene kanyAdghati " )-pRx 325. "" cArase pAMcase yAjana 145 nava yAjana karatAM vadhAre dUrathI AvatAM sagaMdha puddalA Ape Apa ghrANendriyane viSaya thaI zakatAM nathI evA dhrANe driyanA viSayane Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrI rAyapAseNaIya sutta H TipaNa lagata janazAstrano niyama che. navI yojanA karatAM vadhAre dUrathI je pule Ave che temane gaMdha atyaMta maMda thaI jAya che arthAta dhrANediya tene laI zakatI nathI. A niyama chatAM ahIM je cAraseM pAMcase jana sudhI durgadha javAnI vAta kahI che tenI saMgati kema thAya ? Avo prazna TIkAkArane potAne thAya che. ane tenuM samAdhAna paNa teo pote ja potAnI rIte zodhI kADhe cheH "je ke niyama to eja che paNa je puddha atiutkaTa gaMdhavALAM hoya che te nava jana sudhI pahoMcatAM tyAM temane je bIjA pulo maLe che temAM teo potAnA durgadhano pAsa besADe che ane e pAsa beThelAM pulo vaLI AgaLa jaI bIjAM pulamAM pAsa besADe che, e rIte upara upara pAsa besADelAM pulo cArase pAMcase jana sudhI pahoMcI vaLe che. paNa A vAta lakSyamAM rAkhavAnI che ke upara upara jatAM gaMdha maMda thaI jAya che. manuSyalokamAM je durgadha che te sAdhAraNa rIte cAraseM jana sudhI jAya che paNa manuSyalokamAM jyAre durgadha khUba vadhe che tyAre te pAMcasaeN yojana sudhI paNa pahoMce che, mATe mULakAre "cArase" ane pAMcaso" ema be saMkhyA batAvI che." (" iha yadyapi navabhyo yojanebhyaH parato gandhapudgalA na ghrANendriyagrahaNayogyA bhavanti, pudgalAnAM mandapariNAmabhAvAt ghrANendriyasya ca tathAvighazaktyabhAvAt tathApi te atyutkaTagandhapariNAmA iti navasu yojaneSu madhye anyAn pudgalAn utkaTagandhapariNAmena pariNamayanti, te'pi Urdhva gacchantaH parato'nyAn te'pi anyAn iti catvAri paJca vA yojanazatAni yAvat gandhaH kevalam Urdhvam Urdhvam mandapariNAmo veditavyaH / tatra yadA manuSyaloke bahUni gomRtakakalevarAdIni tadA paJca yojanazatAni yAvad gandhaH SA vAri tA 3-rAri pakhya ti -pR. 134). A samAdhAna taddana beThuM che. TIkAkAra pateja kahe che ke upara upara gaMdha maMda thato jAya che te pachI cAraseM ke pAMcasaeN yojanA sudhImAM maMdatama thaelo durgadha, dene kema bAdhA pahoMcADI zake ? Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapaNuiya sutta H TipaNo 217 A te eka saMgati mAtra kahevAya. A bAbatamAM sthAnAMganA TIkAkAra abhayadevasUri vaLI no prakAza pADe che. teo kahe che ke* manuSyakSetranuM kevuM gaMdu svarUpa che ema A uparathI sUcita thAya che. vastutaH te deva vA bIjo koI nava yajana karatAM vadhAre dUrathI AvelAM pudgalono gaMdha jANato nathI-jANI zakato nathI athavA zAstramAM iddhine viSayanuM je pramANa batAveluM che te saMbhava che ke audArika zarIra saMbaMdhI IkiyenI apekSAo hoya." ("zUTuM 2 manuSyakSetrasya azubhasvarUpatvamevoktam na ca devaH anyo yA navabhyo yojanebhyaH parataH AgataM gandhaM jAnAti-iti. athavA ata eva vacanAd yad indriyaviSayapramANamuktaM tada audArikazarI rendriyApekSayaiva saMbhAvyate" pR. 244 sthAnAMgaTIkA.) AmAM paheluM kAMI lakhyuM che ane pachI vaLI athavA karIne bIjuM kAMI lakhyuM che, ethI A samAdhAna paNa kheMcAkheMcI karIne saMgati karavA jevuM che. bharatAdika kSetramAM jyAre ekAMta sukhamAM kALa hoya tyAre teno durgadha cAraso yojana jAya che ane jyAre te kALa na hoya tyAre pAMcase jana jAya che mATe be saMkhyA batAvI che ema zrIabhayadevasUri kahe che. ("vAti maratA vadhu pravAsapuSamAvI rahyAri, kacayA tu khyApi "-pR. 244 sthA0 TI) bahArathI paThelA che 146 muDadAmAM je kIDA dekhAya che temanA jIvo, koI bIjI gatithI cavIne muDadAnA zarIramAM peThelA che-UpajelA che e A vAkyano Azaya che. bALaka 147 rAjA paesInA A tarkane abhiprAya nIce pramANe jaNAya cheH AtmavAdI paraMparAe AtmAne nitya mAne che, eTale je AtmA bALakamAM che tevoja AbhA, te bALakanI yuvAvasthAmAM paNa che. je Ama che te pachI je kAma bALakano AtmA nathI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrI rAyapaNaIya sutta : TippaNa karI zakato te kAma teja bALakanI yuvAvasthAne AtmA kema karI zake ? vyavahAramAM to evuM jovAmAM Ave che ke je kAma bALakano AtmA nathI karI zakato te kAma tenI yuvAvasthAne AtmA karI zake che. bane avasthAmAM bALa ane yuvAna avasthAmAM ekaja vyaktine AtmA ekaja hoya ane te nitya hoya, eka sarakhIja avasthAmAM raheto hoya, te e ghaTanA na banI zake, mATe rAjA paesI kahe che ke AtmA ane zarIra judAM judAM nathI. rAjA pasIne mate to bALakanuM zarIra azakta che. mATe je kAma te na karI zake teja kAma te bALakanuM yuvAna zarIra jarUra karI zake, zarIra to badalAyA kare che mATe tene mate AtmA ane zarIra eka ja che, e kalpanA udAharaNathI te samajAve che. masakamAM - 148 A masakanuM udAharaNa ja barAbara nathI. pavanathI bharelI masakanuM vajana avazya vadheja ane khAlI masakanuM vajana pavanathI bharelI masaka karatAM jarUra ochuM thAya che te Aje paNa pratyakSa che. je pavana potAnA jabaradasta AMcakAthI meTAM moTAM tetiMga vRkSone samULa ukheDI nAkhe che, je pavanathI bharelA DabA vA tuMbaDAMdvArA ApaNe tarI zakIe chIe te pavananuM vajana na hoya e bane ja kema ? chatAM "pavananuM vajana nathI' ema je ahIM kaheluM che te kaI daSTie samajavuM, e kaLAtuM nathI. kaThIyArA 149 dIdhanikoyamAM AvuM ja eka moTuM udAharaNa ApeluM che. temAM mAtra eka nAno chokaro ane eka jaTila e bene AzrIne hakIkata kahelI che. juo pR0 341. vyavahArI 150 A padanI vyAkhyA karatAM TIkAkAra lakhe che ke - Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNaIya sutta : TippaNe 219 "kezI kumArazramaNe rAjA paesIne "tuM mUDha nara che" ema pahelAM kaheluM ane tethI rAjAnA manamAM kaluSatA paNa nIpajelI, have te kaluSatA dUra karavA ane tene saMtuSTa-prasanna karavA keza kumArajIe tene ahIM "vyavahArI" kahIne vakhA che." A padano Azaya kholatAM TIkAkAra kezI kumArazramaNanuM hArda A pramANe jaNAve che- "he rAjA paesI ! jo ke te sArI rIte belIne mane saMtoSa nathI Apato to paNa mArA tarapha tArAM bhakti ane bahu mAna che mATe tuM 'vyavahArI" che." (pravAsa pUri! tumaM pi vadhArI ratiydypi vaM na samyagAlApena mAM saMtoSayasi tathApi mama viSaye bhAktabahumAnaM ca kurvan AdyapuruSa ina vyavahArI eva na avyavahArI. etAvatA ca 'mUDhatarAe tumaM paesI ! tao kahAsyAo' ityanena vacasA yat kAluSyamApAditaM tada apanItama, paramaM ca saMtoSaM prApita iti / / - pR0 140 ) abhigama 151 kaI saMtapuruSa pAse jatAM je adaba-maryAdA sAcavavAnI hoya che tenuM nAma abhigama che. ramaNya-aramaNya 15ra A vAkyane Azaya spaSTa karavA TIkAkAra A pramANe jaNAve cheH "kezakumArajI rAjA paesIne kahe che ke he rAjana ! tuM jainadharmAnugAmI na hato tyAre bIjA lokone dAna Apato hato. dAnanI tArI A prathA have paNa tAre cAlu rAkhavI ucita che. arthAta jaina dharmAnugAmI thayA pachI paNa tuM pahelAM jevo dAnI hate teja have paNa dAnI rahe e ucita che. tAtparya e ke tuM pahelAM jevo ramaNIya hatA tevoja ramaNIya have pachI paNa raheje, paNa aramaNIya na thato. aramaNIya thaIza-TuMkI daSTivALA thaIza-te jainadharmanI apakIrti thaze ane amane aMtarAyakarma lAgaze." Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 220 zrI rAyapasaNaya sutta H TippaNo (" mA NaM tume puvvaM ramaNijje bhavittA pacchA bharamaNijje bhavijjAsi // ityAdergranthasya ayaM bhAvArtha:-pUrvamanyeSAM dAtrA bhUtvA samprati jainadharmapratipattyA teSAmadAtrA na bhavitavyam asmAkamantarAyasya jinadharmApabhrAjanasya ja prasaH " pR0 145). rAjA paesIne A sUcanA karI kezIkumArajIe vizALa bhAvanI je samaja ApI che te atimahattvanI che ane Aje ApaNe ene anusarIe te jainadharmanI prabhAvanA thavA uparAMta samAjamAM paNa zAMti pedA karI zakIe. viSa 153 bhejanamAM ke pINAmAM viSa bheLavavAnI kaLA to prakhyAta che, paNa vastramAM suMghavAnI mALAomAM ane zaNagAranA sAmAnamAM, na kaLI zakAya te rIte viSa bheLavavAnI kaLA te kALe paNa lokomAM jANItI hatI e jAsvA jevI hakIkata che. Aje paNa evA viSamaya paSAka bane che ke jene paheratAM ja maraNa nIpaje. roSa 154 dharmane sparza thatAM-dharmAcaraNane vyavahAramAM mUkatAM- manuSya kevo pavitra bane che te A kaMDikAmAM spaSTapaNe batAveluM che. jaNAvelI che? 155 174 mI kaMDikAmAM A prazna ane tene uttara AvI gaye che. sUyacaMdranAM 156 A saMskArone lagatI savistara mAhitI mATe juo saMskAre uparanuM "bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo' mAMnuM TipaNuM. dAsIo dvArA 157 mAM jyAM jyAM dAsIonuM varNana Ave che tyAM badhe lagabhaga eka sarakhe ullekha hoya che. anArya dezanAM je nAmo Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI rAyapAseNuya sutta : TippaNo 221 sUtramAM sUcavelAM che te ja nAmo dAsIonAM varNanamAM noMdhelAM che. jemake -- cilAIyA (kirAta dezanI) bambariyA (bAbara dezanI) siMhalI (siMhala dezanI) ArabI (arabastAnanI) pArasI (pArasa -parziyA-dezanI) ItyAdi. A uparathI ema samajI zakAya che ke Aryoe anAryo upara jaya meLavI temane dAsa tarIke rAkhavAnI prathA pADelI te AjasudhI paNa bhuMsAI nathI. vaSadhare 158 rAjAnA aMtaHpuranI rakSA mATe ukta dAsIo uparAMta keTalAka varSadharo ane kaMcukIo paNa rAkhavAmAM AvatA; jeo mULathI napuMsaka hatA vA jeone aMtaHpuranI rakSA mATe khasI karavAmAM AvatA teo varSadhara kahevAtA ane je strInI peThe kAMcaLIkApaDuM-paherIne rahetA teo kaMcukI kahevAtA. AcArya hemacaMdra kahe che ke -"go varSavara:" abhidhAna kAMDa-3 zla0 392. arthAta "paMDha eTale varSavara." kezamAM varSavara zabda che ane sutromAM varSadhara zabda che, chatAM e banne zabdono bhAva to eka sarakho che. kaLAone 159 bahoMtera kaLAnI savistara samAja mATe juo "bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo' mAMnuM kaLAo uparanuM TippaNa. aDhAra dezI bhASA vizArada 160 A vizeSaNanI spaSTa samaja mATe juo bhagavAna mahAvIranI dharmakathAomAMnuM dezI bhASA uparanuM TipaNa. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agAuthI thayelA grAhakeAnAM nAma. cAna. 1 zeTha aMAvIdAsa nAthAbhAi 1 zAha ThAkarazI karazanajI 1 zAha trIjIvana premacaMda 1 zAha dalasukha sukhalAla 1 dezI pAnAcaMda hurrjIvana 1 dozI devazI gaNeza, sarA 1 zAha ujamazI juTAbhAI 1 zAha dalIcaMda pAnAcaMda 1 zAha nAgara vardhamAnanI vidhavA patnI khAI chaala 1 zAha pAnAcaMda gAkaLa taNakhalA vALA 1 zAhu tejapALa vAghajInAM dharmapatnI khAI maNIbAi 1 zAhu devacaMda dhanajI 1 gAMdhI kAraca'da jhaveracaMda 1 saMdhavI jhaveracaMda caturanAM dharmapatnI Ai saMtAphabhAI 1 zAhe dhArazI pAzavIra 1 zAha zIvalAla bhagavAnajI pAMDavarAvALA 1 zAha jIvarAja khuzAla 1 zAha nyAlacaMda khuzAla 1 gAMdhI kazaLacaMda jIvarAja 1 mahetA gulAbacaMda khetazInI putrI aena lakSmI 1 zeTha catura jeThAbhAI 1 zAha kazaLacaMda khuzAlabhAI 1 kATArI haMsarAja AvAbhAi 1 zAha teNuzI dhanajI 1 zAha mULacaMda bheTAbhAi 1 zAha harajIvana karazanajI 1 zAha kALIdAsa kevaLacaMda 1 dozI seAmada jIvarAja sarAvALA 1 gAMdhI nyAlacaMda hemacaMda 1 dozI pItAmbara talakazI 1 gAMdhI mehanalAla jhaveracaMda 1 zAhu cheTAlAla jIvarAja 1 zAha mAdhavalAla chaganalAla 1 zAha jagajIvana devacaMda 1 zeTha maganalAla jeThAbhAi 1 zAha harilAla vadarAvana hA. mhena munhena 1 zAha velazI karazanajI 1 zAha du jagajIvana 1 zAha meAtIcaMda mArArajI hA. bAi raLIyAtakhAI 1 bhAvasAra sAmada bhUdarajI Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zeTha trIbhuvanadAsa chaganalAla ( 1 dozI nAgaradAsa bhUrAbhAI 2 mahetA traMbakalAla narasiMhabhAI ! 1 zAha lakSmIcaMda kapuracaMda 1 zAha mehanalAla gobarabhAI | 3 zAha ramaNalAla maganalAla amadAvAda, 1 zAha purUSotama kAlIdAsa 1 dezI khImacaMda vakhatacaMda 1 zAha goradhanadAsa kezavalAla 2 gAMdhI lallubhAI maganalAla kalavALA 1 zAha talakacaMda khImacaMda 1 khaMdhAra sukhalAla dalIcaMdabhAI 1 zAha zivalAla ratanazI 1 zAha popaTalAla lakSmIcaMda 1 DokaTara kezavalAla jeThAbhAI 1 bhAvasAra mehanalAlabhAI 1 saMghavI mehanalAla prAgajI kheDAvALA 1 ge pANI purUSotama ThAkarazI muMbAI. 1 zeTha lAlacaMda jeThAbhAI 10 choTubhAI epha. bhAvasAra 1 zrI caMcaLabAI khaMbhAtavALA 10 lAlacaMda nAgaradAsa tala2 dezI metIcaMda dhArazI 1 mehanalAla kuMvarajI talasANIyA sANIyA 1 maNiyAra manasukhalAla 25 zrI zAntilAla ThAkarazIbhAI dhAMgadharAvALA jIvaNabhAI 10 zrI dalIcaMda jagajIvanadAsa 1 dezAI jeThAlAla premajI thAnavALA 1 zrI pAravatIbAI 5 zrI nAnAlAla nAgaradAsa 1 zAha DAhyAbhAI metIcaMda lIMbaDIvALA hA. bAI zrI lakSmIbAI | 5 zrI rAmajI karazanajIbhAi 1 bAI maNIbAI thAnavALA 1 zAha jagajIvana nAnajI 1 jeThAlAla trIbhuvanadAsa zAha 1 talasANIyA khImacaMda becarabhAI thAnavALA 1 zAha maNilAla maganalAla 10 zeTha dhanajIbhAI devazI ghATakopara 1 zAha mehanalAla gulAbacaMda 10 zeTha nagInadAsa enDa mANe1 gesaLIyA harilAla oghaDabhAI | kalAla Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zeTha nAraNajI purUSottama 5 zAha jeThAlAla rAmajIbhAi 5 geAsaLIyA kIracaMdra khetazIbhAi 5 zrI rAmajIbhAi jAdavajIbhAI 5 zAha vanamALIdAsa gulAbacaMda 5 zAhu trIbhuvanadAsa valamajI cAraDIvALA 1 zrI mANekacaMda geApALajI zeTha 1 zrI narabherAma meArArajI 5 gaM. sva. ratnagavarIjhhena munIma 1 zrI bhagavAnajI bhANajIbhAi 5 zeTha lAdhAbhAI maNazIbhAI 5 zAha hemacaMda harakhaca drabhAi 5 zAha nyAlacaMdra jAdavajIbhAi 5 zAha gaMgAdAsa lAlajIbhAi 5 zAha lakSmIcaMda DAhyAbhAInI kaMpanI 1 zrI hemacaMda rAmajIbhAi 1 zrI haridAsa jagajIvanabhAi 1 zrI khoDIdAsa mULajIbhAi 1 zrI cImanalAla bhagavAnajI kAmadAra 5 zrI DuMgarazI DAhyAbhAi 5 kezavajI meAnajI khetANI 1 zrI mhena maraghAbAI vAMkAnera. 2 zrI dIpacaMda vAlajI zAha 2 zAhe kAnajI mAdhavajIbhAi 1 mahetA peApaTabhAi phulacaMdabhAi 2 zAha trIbhuvanadAsa narabherAmabhAI 1 mahetA rUpacaMda phulacaMdabhAI 2 zAha bhagavAnadAsa saubhAgya 2 zrI lakhamazI ratanajI 2 zrI phattecaMda meAtIcaMda dezAi 2 zrI amRtalAla nAgaradAsa 2 zrI suMdarajI mULajIbhAi 2 zrI jagajIvana dayALabhAI 2 zrI caMdulAla jagajIvanabhAi 1 mahetA malukacaMda meAtIcaMdabhAi 1 mahetA kAntilAla kapuracaMdabhAi 1 seAlANI meAhanalAla harajIvanabhAi 1 seAlANI dharamazI nAnacaMdabhAi 1 zrI vIracaMda haMsarAjabhAi 2 zrI karasanajI bhImabhAi dozI 1 zrI lIlAdhara pAnAcaMdabhAI dozI 2 zrI makanajI mULacaMda 2 zrI hAthIbhAi DAsAbhAi 2 zrI gIradharalAla dAmeAdara daphatarI 1 zrI ecara meAnajI gAMdhI 1 zrI premacaMda nAnacaMdabhAi 1 zrI tuLIdAsa harakhacaMdabhAi 1 zrI a. sau. haeNna lakSmImAAI dhanajI 1 zrI jagajIvana pAnAcaMda dozI 1 zrI premacaMda lAlajIbhAI dozI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI kaDavA parazAtama gAMdhI haDamatIyAvALA 1 zrI kALIdAsa trIkamajI soMdhavI 1 zrI jhuMjhAbhAi sAmacaMdra saMdhavI 1 zrI kazaLacaMda garla saMghavI 1 zrI catrabhuja kacarAbhAi saMdhavI / zrI hemacaMda jecadabhAi saMdhavI 1 zrI trIkamacaMda cAMda saMdhavI 1 zrI hIrAcaMda mAnasIMga sAMdhavI 1 zrI amRtalAla zAmajI soMdhavI 1 zrI abhecaMda zAmajI saMghavI 1 zrI jaina ajarAmarajI lAyabrerI 1 zrI catrabhuja pAzavIra paTela paDadharIvALA 1 zrI maNilAla vanamALIdAsa zAha rAjakATavALA 1 zrI nAraNajI UdarajI saMdhavI 1 mhena zrI caMpAnhena rUpacaMda 1 zrI mehanalAla zAmajI soMdhavI 1 zrI meAtIcaMda catura zera 1 zrI devajI phulacaMda zeTha 1 zrI trIbhuvanadAsa harajIvanadAsa zeTha 1 zrI mehanalAla lakSmIcaMda zeTha 1 zrI bhagavAnajI devazI phoTa 1 zrI vAlajI phulacaMda mahetA 1 zrI meAtIcaMda kezavajI mahetA jAmanagara. 2 zrI IMdarajI velAbhAi paTela 2 zrI chaganalAla lakSmIcaMda zAha jAmaka DeAraNAvALA 2. zrI semacaMda TAkarazI jJAnavardhaka pustakAlaya 2 zrI devacaMda malukacaMda zAha 2 zrI jagatvana khetazI zAha 1 zrI khetazI becarabhAI ze 1 zrI gokaLadAsa vaccharAja meAdI 1 vakIla ghelAbhAI kazaLacaMdabhAI 1 zrI meArAjI karazanajI khatrI 1 zrI jagavana rAdhavajI khatrI 1 zrI kazaLacaMda kalyANajI mahetA 1 zrI mAvajI mANekaca dabhAi vArA 1 zrI dharamazI pAnAcaMda vArA 1 zrI mAnajI pAnAcaMda vArA 1 zrI mAdhavajI peApaTabhAi vArA 1 zrI raNuEADalAla prabhulAla kAhArI lAla. 5 zrI zAntilAla nAthAlAla zAha 2 zrI zaka6 suracaMdabhAi cAravaDAdarAvALA 1 zrI himatalAla nagInadAsa zAha 1 zrI ma'gaLadAsa nagInadAsa zAha 1 zrI nAnacaMdubhAi haDIsIMga lIMbaDIvALA 1 zrI kaMcanalAla mehanalAla talasANIyA, vaDhavANa kempavALA 1 zrI kapuracaMda kezavalAla saMghavI lIMbaDIvALA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI cImanalAla dalasukharAma rApara (kaccha-vAgaDa) degAmavALA 1 zrI sthAnakavAsI jaina sthAnakakhAte 1 zrI ratilAla maNilAla zeTha 1 zrI hIrAcaMda prAgajI morabIyA 1 zrI ghelAbhAI prANalAla zAha 1 zrI semacaMda chapharAja morabIyA 1 zrI mULajIbhAI nirbhayarAma 1 zrI nyAlacaMda lakSmIcaMda pUja dozI, goMDaLavALA 1 zrI parazotama hIrajI mahetA pAlaNapura. 1 zrI dIpacaMda karamacaMda merabIyA 10 zrI choTAlAla hemubhAI mahetA mAMgaroLa. 6 bahena zrI maphata bahena modI | 1 zrI jagamohanadAsa saubhAgyacaMda 1 zrI bahAduramala maMgaLajIbhAI zAha koThArI 1 zrI khImacaMda iMdarajIbhAi zAha 2 zrI lokAgaccha sthAnakamArgI 2 zrI karazanadAsa IdarajIbhAI zAha jina lAyabrerI hA. bahAdura | 1 zrI choTAlAla kapuracaMdabhAI zAha bhalabhAI koThArI 1 zrI haridAsa jagajIvanabhAI zAha kheDA. 2 zrI nemacaMda vizanajIbhAI zAha 3 zrI sakaracaMda pAnAcaMda bhAvasAra 1 zrI rAmacaMda hIrAcaMda zAha 2 zrI bhIkhAbhAI bhAIlAla , 1 zrI gulAbacaMda lIlAdhara 1 zrI bhogIlAla varajIvanadAsa, 1 zrI trIbhuvanadAsa nAnajIbhAI zAha 1 zrI maganalAla narottamadAsa , 1 zrI gesaLIyA ravajI nAraNajI 1 zrI mohanalAla nAraNadAsa , zrI saMdha 1 zrI pUjAlAla jamanAdAsa , mAnakuvA (kaccha) 1 zrI semacaMda lallubhAi ,, 1 zrI lavajI tanazI mahetA 1 zrI cImanalAla IzvaradAsa , 2 zrI devakaraNa lavajI mahetA 1 zrI choTAlAla kIzoradAsa , 1 zrI gopALajI valamajI zeTha 1 zrI kezavalAla lallubhAI 1 zrI nAnAlAla ratanazI mahetA 1 zrI aMbAlAla raNachoDadAsa , 1 zrI vasanajI hIrAcaMda mahetA 1 zrI mohanalAla lalubhAI , guMdALA (kaccha). 1 zrI mahAlAla kasturadAsa , 1 2 zrI lAlajI guNapata deDhIyA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDALa (junAgaDha) jalagAMva (pUrva khAnadeza) 2 zrI jecaMda nathubhAI koThArI [ 1 zrI rAjamala naMdalAla varaNagAMva jAmajodhapura (kAThIyAvADa) 1 zrI bAbulAla nAthAlAla jalagAMva 2 zrI sthAnakavAsI jainasaMgha 1 zrI choTamala hIrAlAla bhusAvaLa hA. zrI vIThalajI karajabhAI ! 1 zrI seramala mIzrImala harasuda vaDhavANa zahera, lakhatara, 5 zrI ujamazI phulacaMdabhAI 2 zrI maganalAla vIracaMda zAha saranyAyAdhiza 2 zrI tejapALa taLasI gAMdhI 1 zrI jeThAlAla tArAcaMda hA. jIvIbahena 1 vakIla jagajIvanadAsa DAmarazI 2 zrI amRtalAla oghaDabhAI 1 zrI ThAkarazI gulAbacaMda zAha 2 zrI mahAdeva lakSmIcaMda 1 zrI zIvalAla kezavajI zAha gosaLIyA dedAdarAvALA 1 zrI bhA. Izvara hallubhAI 1 zrI narazIbhAI jecaMda zeTha ( 1 zrI lakSmIdAsa neNazIbhAI vaDhavANa kempa. mahetA 3 vakIla mANekalAla nAgaradAsa gaDhazIzA (kaccha) 1 talasANIyA devasI velasI 2 zrI jaina derAsara sANaMda, 2 De. mehanalAla esa. desAI 2 zrI sthAnakavAsI jainazALA 1 zrI gepALajI karazI, devapura hA. catrabhuja rAjapAchaLa 1 zrI premajI velajI zAha lIMbaDI dharaNagAMva (pUrvakhAnadeza) 5 zrI chabIlAla sukhalAla tala 1 zrI kacarAbhAI devANI zAha devapura sANIyA 1 zrI kalyANa kherAja devapura sudAmaDA, 1 zrI jesIMgabhAI dharamazI vAMDha 1 zeTha odhavajI kalubhAI 2 zrI mULajI zIvajI darasaDA 1 zrI lakSmIcaMda haMsarAja kAmadAra bhAvanagara, 1 zrI zIvalAla velazI zAha || 3 zrI trIkamajI kALIdAsa zeTha 1 zrI premacaMda harajIvanadAsa zAha 1 2 zrI hemacaMda haricaMda badANuM 1 zrI manasukhalAla kacarAbhAI gAMdhI | 1 zrI haragoviMdadAsa haricaMda 1 zrI sthAnakavAsI jaina lAyabrerI badANuM Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrI zeTha vAlajIbhAI vIThaladAsa ! paracuraNa. 1 zrI savAIlAla kuberadAsa gAMdhI 1 zrI harakhacaMda bhavAnabhAI tala1 zrI vIracaMda kulacaMda zAha sANIyA liMbaDIvALA,hAla lAhora 1 zrI jAdavajI bhAyacaMda aMdhAra 1 zrI kezavalAla jIvarAja zAha 1 zrI bhagavAnadAsa jagajIvanadAsa amRtasara 1 zrI mehanalAla maganalAla 1 zrI mohanalAla jhAMsA zAha ,, DelIvALA 1 zrI ratilAla hemacaMda zAha , 1 zrI jagajIvana trIbhavana gAMdhI 1 zrI maNilAla bhUrAbhAI zAha ,, 1 zrI cImanalAla mULacaMda zAha 1 zrI choTAlAla maganalAla DelIjetapura (kAThiyAvADa) vALA kaTakaturA 1 zrI lIMbaDI sthAnakavAsI jaina 4 zrI ratilAla sukhalAla talasA upAzraya | |IyA libaDIvALA, lAhora 1 zrI vakIla jIvarAja vardhamAna zAha 1 zrI rasikalAlabhAi zAha . 1 zrI narabherAma ANaMdajI dhoLIyA sAyalAvALA, lAhora 1 zrI harajIvana trIbhuvana koThArI 1 zrI navalacaMdabhAI zAha lAhora, 1 zrI jeThAbhAI becarabhAi mecI { 2 zrI harakhacaMda kuMvarajI zAha 1 zrI mA. dulabhajI mANekacaMda kalakattA 1 vakIla jIvarAja vardhamAna 2 zrI naTavaralAla hIrAcaMda zeTha ,, 3 zrI rAyazI AzubhAI bharArA 1 lIMbaDI sthAnaka 1 zrI mANekacaMda aMbAvIdAsa hA. vakIla jIvarAjabhAI 1 zrI. talakacaMda devajI khATalI navAgaDhavAlA | 1 zrI zAntAgavarI mAnasiMga 1 peLIyA narabherAma ANaMdajI mahetA, khAkharA jIvApara 1 zrI dulabhajI mANekacaMda zAha : 1 zrI maNibAI kAlIdAsa , 1 mAM. premacaMda muLajI 1 zrI khareDI sthAnakavAsI jaina 1 dosI narabherAma gAMgajI upAzraya khareDI 1 macI jeThAbhAI becara 1 zrI mANekacaMda ajarAmara gAMdhI 1 zrI harajIvana trIbhavana koThArI 1 zrI bhImajI kALIdAsa soraThIyA | 1 zrI dalIcaMda mANekacaMda khIlesa khareDI Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________