________________
દાન. પ્રકરણ ૧
૩૫
કરજદારને જોઈતી ધનની મદદ આપી કરજમુક્ત કરાવ, બંધન પામેલાને જરૂરી દંડ માટેનું નાણું આપી બંધનમુક્ત કરાવે, બેકારને જોઈતી ધનની મદદ આપી તેને ધંધે લગાડ, અન્યાયથી પીડાતા માણસોનું ધનવડે રક્ષણ કરવું વગેરે ધનદાનના પ્રકાર છે.
દવાખાના, સેનેટોરીઅમ, આરોગ્યભુવન, સ્થાનક વગેરેનું દાન કરવું તે પણ ધનદાન છે.
ધનવાનોએ, લક્ષ્મીવાનોએ ખાસ સમજવા જેવી અને ધ્યાનમાં રાખવા જેવી વાત એ છે કે ધન મેળવવામાં જ અનેક જાતના પાપ કરવા પડ્યા છે તેથી આત્મા ભારે થયો છે. ઉપરાંત ધન ઉપર મોહ રાખી લોભ અને પરિગ્રહને આશ્રય કરી ધનને સંગ્રહી રાખવાથી પણ તે કાયમ તમારી પાસે રહેવાની ખાત્રી નથી.
કારણ કે ધનને અગ્નિથી નાશ થવાનો સંભવ છે, ચેરાઈ જવાનો સંભવ છે. વ્યાપારમાં નુકસાન થવાનો સંભવ છે. લેણું ડૂબી જવાનો સંભવ છે, એમ અનેક રીતે લક્ષ્મીનો નાશ થવાનો સંભવ છે. ત્યારે લોભ અને પરિગ્રહને વધારી લક્ષ્મીનો સંગ્રહ કરી આત્માને શા માટે વધારે ભારે કરે? આત્મા ભારે થવાથી આવતા ભવમાં દુઃખમય જીવન મળવાનું તે ચેકકસ છે.
ત્યારે વધારાના ધનનું સત્પાત્રે દાન દેવાથી, નિઃસ્પૃહતાથી દાન દેવાથી અશુભ કર્મની નિર્જરા થાય છે અને મોક્ષની નજીક પહોંચાય છે, તેમ જ આવતા ભવમાં સુખમય સંજોગો પ્રાપ્ત થાય છે. માટે સાચી સમજ એ જ કહેવાય કે બની શકે તેટલું નિઃસ્પૃહતાથી સત્પાત્રને દાન કરવું.
ભાવના પ્રમાણે
ત્રણ પ્રકારનાં દાન કહ્યું છે કે–મન gવ મનુષ્ઠાનાં જાણે થંક મોક્ષયોઃ માણસનું મન જ તેના બંધ અથવા મોક્ષનું કારણ છે. એટલે માણસના
