________________
७
સુપાત્રદાન
લેખક : મુનિશ્રી જયવિજયજી
*
सुष्ठु पात्र सुपात्रं.. सुपात्रे दीयते तत्सुपात्रदानं
ઉત્તમ પાત્રમાં દાન આપવાને સુપાત્રદાન કહે છે. આ બધા દાન કરતાં શ્રેષ્ઠ દાન છે.
દાન
સુપાત્રમાં જે પાત્ર શબ્દ છે, તે વાસણ કે ખીજા પદાર્થ આશ્રયી નથી. પણ લાયકાતપણાને આશ્રયી છે. જેનામાં ઉત્તમ લાયકાત હોય, તે સુપાત્ર કહેવાય છે. સુપાત્રદાનથી પરાભકત, પરમજ્ઞાન અને પરમાત્મ-દશાની પ્રાપ્તિ થાય છે. ચિત્ત, વૃત્તિ અને પાત્ર એ ત્રણે સયેગા સમપણે પરિણમે તે સુપાત્રદાન કહી શકાય છે.
ચિત્ત ગ્યાસતેલની દુર્ગંધયુક્ત વાસણમાં તેની ખરાબ ગધ દૂર કર્યા વિના દુધ દહીં કે ધૃત વગેરે નાખવાથી તે ગંધાઈ ને ખરાબ થઈ જાય છે, પણ આપણા ઉપભાગને અર્થે કામ આવતા નથી, તેમ અંતઃકરણ એ પરમા તત્ત્વને રહેવાનું પાત્ર ( વાસણુ ) છે, તેમાં મેહ, માયા, મૂર્છા, કષાય, વિષયાદિ અધમ દોષોની ખરાબ ગધ અંતઃકરણમાં ભરાઈ રહી છે, ત્યાં સુધી સતસમાગમ, સેવા-ભકિત તથા સોધરૂપ ધૃત વા અમૃત નાખવાથી તે ખરાબ થઈ જાય છે, વા ગંધાઈ જાય છે, અર્થાત્ નિષ્ફળતાને પામે છે.
માટે ચિત્તમાં વિશુદ્ધતા, પવિત્રતા, ક્ષમા, ભકિત, જિજ્ઞાસા, નિમેર્રઢતા, વિષય વિરક્તતાદિ સદ્ગુણા હાય, તેા તેવા ચિત્તમાં નિર્મૂળ
