________________
૧૯૪
દ્વાન અને શીળ
સંતાન અર્થે જ
ભજે છે. પરંતુ
રાત્રે પણ માત્ર ઋતુકાળમાં જ અને તેમાં પણ માત્ર સ્ત્રી સમાગમની સંખ્યાનું પ્રમાણ નક્કી કરીને સ્ત્રીને તે પણ પર્વની (એ આઠમ, પૂનમ, અમાસની ) રાત્રિએ તે નહિ. આ કારણથી આ પ્રતિમાને દ્વિવા મૈથુન ત્યાગ પ્રતિમા પણ કહે છે.
સામાન્ય રીતે આ પ્રતિમાધારી વગર કારણે સચિત્ત આહાર કરતા નથી. પણ ઔષધ આદિના સેવન માટે અથવા બીજા કાઈ કારણસર સચિત આહારને ત્યાગ કરતા નથી.
ચેથી પ્રતિમા સુધીના શ્રાવક રાત્રિભાજન કરતા નથી. ખાર વ્રત (બીજી પ્રતિમામાં )ની સાથે પણ રાતિભાજનને ત્યાગ હોય છે, પરંતુ પ્રમાદથી કે પૂર્વ અભ્યાસથી નીચે પ્રમાણેની રાત્રિભેાજનના નિયમને ભગ કરવાના સંભવ રહે છે—
(૧) પ્રકાશ આવતા ન હોય તેવી અંધકારવાળી જગ્યામાં ભાજન કરે તા તેને રાત્રિભાજન માનેલ છે.
(ર) રાત્રે એડકાર સાથે આહારપાણીને ધચરકા આવે અને તેને ગળા જાય તેને પણ રાત્રિભેાજન માન્યું છે.
(૩) સ્વપ્નમાં ભાજન કરવાને પણ રાત્રિભાજન મારેલ છે. (૪) રાત્રે મનમાં એવું ચિંતન કરે કે કાલે અમુક ભાજન કરીશ તે તે પણ રાત્રિભાજનના ભાંગેા ગણાય.
પરંતુ હવે આ પાંચમી પ્રતિમામાં આત્મા સાવધાનીપૂર્વક કાઈ પ્રકારનુ રાત્રિભજન ન કરે.
છઠ્ઠી સચિત્ત ત્યાગ પ્રતિમા
આગળની સર્વ પ્રતિમાએના નિયમે પાળવાની સાથે હવે વિશેષ
