________________
શીળ. પ્રકરણ
૩૧૯
જે સમય, ધર્મ, અર્થ અને મોક્ષને અવકાશ આપવામાં ન આવે અને કામ પુરુષાર્થને અવકાશ દેવામાં આવે તે માટે ત્રિયામાં એટલે રાત્રિ છે.
છે. આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે સાગાર મનુષ્યો એટલે અણુવ્રતી ગૃહસ્થને માટે રાતને સમય સુષુપ્તિ અથવા કામ પુરુષાર્થની સિદ્ધિનો છે. પણ ખાવાપીવા આદિ માટે નથી. તેમ જ ભોજન બનાવવા માટે પણ એ સમય નથી.
એ જ પ્રમાણે રાત્રિના બીજા પર્યાયવાચી શબ્દોની વ્યુત્પત્તિ અનુસાર વિચાર કરવામાં આવે તો સિદ્ધ થાય છે કે રાત્રિ કોઈ પણ વ્યાપારને માટે નથી પણ સુષુપ્તિ કે કામપુરુષાર્થ માટે જ છે. રાત્રિમાં બીજા વ્યાપારો ન છોડી શકાય તો પણ ભેજય પદાર્થો બનાવવાનું તથા ભેજન વ્યાપારને તો અવશ્ય છોડો જ જોઈએ. કારણકે ભેજન-પાન ઉપર જ આખી જીવનચર્યા અને જીવનલીલાનો આધાર છે. દિવસમાં સૂર્યપ્રકાશનું મહત્વ
સૂર્યપ્રકાશના કિરણે ને કાચ સસરા જોવામાં આવે તો તેમાં સાત રંગ દેખાય છે–જાંબલી, લીલો, કાળે, બ્લ, પીળો, નારંગી અને લાલ. એ રંગે સૂર્યપ્રકાશના આંતરિક અંશ છે અને મનુષ્યના સ્વાથ્યને માટે લાભપ્રદ છે. તે કિરણે જીવનશક્તિ આપે છે અને પ્રાણતત્ત્વનું સર્જન કરે છે.
વૈજ્ઞાનિકે બતાવે છે કે એ ઉપરાંત સૂર્ય પ્રકાશમાં infra red અને ultra violet રંગના કિરણો પણ હોય છે. અહૃાવાયેલેટ કિરણોમાં એકસ-રેની પેઠે પુળની અંદર પેસીને કીટાણુઓને નષ્ટ કરવાની શક્તિ હોય છે. તેથી જ દિવસમાં કીટાણુઓ પ્રગટ થતા નથી. આધુનિક વૈજ્ઞાનિકો એવા નકલી કિરણો બનાવીને રોગ આદિના કીટાણુઓને નષ્ટ કરવાને શક્તિમાન થાય છે. ' - એ કિરણ રાત્રિમાં મળતા નથી. તેથી રાત્રિમાં કીડી, મકડા,
