________________
દાન, પરિશિષ્ટ ૨
૩૨૯
સંસારમાં રહેલાને લક્ષ્મી વિના ન ચાલે એ શક્ય છે. ચારિત્રમોહના ઉદયથી વિષયો સેવવા પડે એ પણ શક્ય છે અને સુધાવેદનીય આદિના કારણે અનશન રૂપ તપ ને થઈ શકે એય શક્ય છે. પણ, એ ત્રણ તરફ મનમાં અભાવ બેઠો છે કે નહિ? દાન, શીળ અને તપની પ્રતિપક્ષી વસ્તુઓ પ્રત્યે અભાવ, એટલે કે તે તરફનો હેયભાવ, એ દાનાદિ માટેના સુવિશુદ્ધ ભાવનું પરમ કારણ આ દાન શીળ અને તપને સુસફળ બનાવવા માટે, સુવિશુદ્ધ ભાવને પેદા કરે જોઈએ; એને બદલે, દાન દ્વારા મૂચ્છને ઘટાડવાની ભાવના તે નહિ, પણ દાન દ્વારા ઘણી લક્ષ્મી મેળવવાની ભાવના દ્વારા લક્ષ્મીની મૂછને વધારવાનો ધધે થતો હોય, શીળથી વિષયવિરાગને પામવાની ભાવનાને બદલે વિષયવિરાગને જ જો સફળ બનાવવા માટે શીળ પળાતું હોય અને, તપથી અનાહારી દશાને પામવાની ભાવનાને બદલે ઠીક ઠીક હેરથી ખવાય એ વગેરે માટે જ જે તપ થતા હોય, તો એ દાન, એ શીળ અને એ તપ મુકિતનું કારણ બને શી રીતે ?
આ બધી વાત વિચારવા જેવી છે અને ભાવ સંબંધી જે કાંઈ ઉણપ હોય, તે ટાળવા જેવી છે. ભાવ વિના દાન મોક્ષનું કારણ નથી, ભાવ વિના શીળ લોકમાં નિષ્ફળ છે અને ભાવ વિના તપ ભવસમૂહના વિસ્તારનું કારણ છે એમ જાણ્યા પછી પણ, આપણે ભાવવિશુદ્ધિ તરફ જે બેદરકાર જ રહીએ, તો જ્ઞાનીઓનાં વચનો તરફ આપણી ભકિત કેટલી ? દાન, શીળ અને તપની સાથે દાનાદિ ધર્મો
તિનું અરધકહું જોઈએ શ્રી અરિહંત આદિ નવ પદના સ્વરૂપને અને તેના મહિમાને જાણવા અને સમજવાને માટે, આ બધું જાણવું અને માનવું એ પણ જરૂરી છે. કારણ કે શ્રી અરિહંત આદિ નવ પદેનું ધ્યાન, એ અતિશય
૨૧
