________________
૨૫૮
દાન અને શીળ
એકલો જ સંસારભ્રમણ કરે છે અને એકલો મુકિત પ્રાપ્તિ માટેની શકિત ધરાવે છે. -
તું સ્વસ્વરૂપ વિચાર. તું એક અખંડ ચૈતન્ય ધાતુનો અસંખ્યાત પ્રદેશી પિંડ છે. તારામાં અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત વીર્ય, અનંત સુખ આદિ શુદ્ધ ગુણ સર્વાગવ્યાપક છે. તું પરમ કૃતકૃત્ય, સર્વ ક્રોધાદિ વિકારોથી રહિત, પરમ નિરાકુળ, પરના કર્તાપણા અને ભકતાપણાથી રહિત, પરમ મંગળરૂપ છે. તું સ્વયં દેવ છે, સ્વયં આરાધ્ય છે, સ્વયં પૂજ્ય છે, સ્વયં ધ્યેય છે, સ્વયં મોક્ષ છે.
માટે હે વત્સ! તું એક ચિત્ત થા. સંકલ્પવિકલ્પ વિકાર રૂપ મનનો સંહાર કર. મનને ઉપયોગ જે દ્રવ્યમાંથી ઉત્પન્ન થયો છે તે દ્રવ્યમાં જ ઉપયોગને લગાવ અને પિતાના સ્વરૂપમાં સ્થિર થા.”
પરમ જ્ઞાની શ્રી ગુરૂ કહે છે :
હે ભવ્ય જીવ ! આ સંસારમાં તું જે જે પદાર્થોને પિતાના માને છે તે બધા તારાથી ભિન્ન છે. તે વિચાર કર. જગતમાં જેટલા સત્તાત્મક દ્રવ્ય છે તે બધા પિતાના સ્વરૂપથી પિતારૂપ જ છે, પણ પરસ્વરૂપ નથી. કોઈ દ્રવ્ય પોતાની સત્તા છોડતું નથી. વસ્તુ માત્ર એકબીજાને પરસ્પર નિમિત્ત સહાયક બને છે, પરંતુ કયારેય પણ સ્વસ્વરૂપ છોડી અન્યરૂપ થતી નથી.
મેહી જીવ જે દેહ પર પ્રીતિ રાગી મોહ કરે છે તે શરીર પુગળ પરમાણુઓને સમૂહ છે, તેના જ મળવાથી બન્યું છે અને ગળવાથી છૂટી જશે. માતા, પિતા, ભાઈ, ભગિની, ગૃહ, ગ્રામ, નગર, ધન વગેરેને જીવ પિતાના કહે છે, પણ આત્માની સત્તાથી તે સર્વ તદન ભિન્ન છે. ન કોઈ કોઈની સાથે જન્મે છે કે મરે છે. કદાપિ કોઈ સાથે જન્મ લે છે તે ભિન્ન ગતિથી આવતા હોય છે. સંસારના
