________________
દાન અને શીળ
માનતો હતો, હવે આ લેકમાં રહેલા છ દ્રવ્યના દશ્યની અને તેના સ્વરૂપની શોભા નિહાળવામાં તપ્તિ માને છે. પહેલાં તે નાના પ્રકારના પંચેન્દ્રિય વિષને પુષ્ટ કરતાં વાર્તાલાપ તથા જ્ઞાન આદિ સાંભળવામાં લવલીન હતું, હવે તેને આત્મગુણેનું કીર્તન કરનાર મનહર પદ, ભજનેની ધ્વનિ જ ઈષ્ટ લાગે છે.
વાસ્તવમાં ઉપશમ સમ્યકત્વીની પરિણતિ જ બદલાઈ ગઈ છે. સંસાર કીચડથી નીકળી, ધર્મનોકામાં આરૂઢ થઈ ગઈ છે. એ દશાને અનુભવ એક એ જ્ઞાની જીવ જાણે છે તથા બીજા કેવળજ્ઞાની પ્રભુ જાણે છે. આપણે એ સુખી જીવની અનુમોદન કરી સમકિત રત્નના પ્રકાશ માટે ઉમંગ રાખીએ તથા એવી ભાવના ભાવીએ છીએ કે આપણે પણ આકૂળતાની ઝંઝટમાંથી નીકળી, પરમાનંદમય મહેલમાં કયારે વિશ્રામ કરીશું !
જ્ઞાતા દષ્ટા, અવિનાશી આત્મતત્વને ઓળખનાર એક ધર્માત્મા જીવ કરણલબ્ધિના પ્રતાપની ચતુર્થ ગુણસ્થાનક અર્થાતું અવિરત સમ્યગ્દર્શનની ભૂમિકામાં વિરાજમાન થઈ ઉપશમ સમ્યકત્વનો સ્વાદ લઈ રહ્યા છે આ અવસ્થામાં અંતર્મુહૂર્તથી અધિક સ્થિતિ હતી નથી. પિતાના આત્મબળથી તેણે તેટલા સમય માટે સમક્તિ ગુણને વિપરીત કરનાર કર્મોને દબાવી રાખ્યા છે. જો કે સમ્યકત્વના શત્રુ સત્તામાં જીવતા જાગતા વિદ્યમાન છે પરંતુ તેના ભાવેના પ્રભાવથી મિથ્યાત્વકર્મની વણનાં ત્રણ ખંડ થઈ જાય છે, જેમાં મિથ્યાત્વની શકિત અતિશય અલ્પ રહી જાય છે તેવા કર્મસમૂહને સમ્યકત્વ પ્રકૃતિ કહે છે; તથા એક ખંડ મિશ્ર પ્રકૃતિને બને છે તે મિશ્ર મહ; અને ત્રીજો મિથ્યાત્વરૂપ જ રહી જાય છે.
હવે સત્તામાં સમ્યકત્વને ઘાતક સાત પ્રકૃતિઓ બની છે, તેમાં ચાર અનંતાનુબંધી કષાય અને ત્રણ દર્શન માટેના ભેદ. આ કાર્ય
