________________
૩૦૪
દાન અને શીળ
વાત્સલ્ય ગુણના કારણથી આ જ્ઞાની સાધર્મી ભાઈ બહેનને અતિ પ્રેમથી ચાહે છે તેમના દુઃખ નિવારણમાં યથાશકિત ઉધમી રહે છે; બીજાના હિત માટે પિતાની હાનિ સહી લે છે. તેમનામાં ધાર્મિક ભાવ ઉન્નત થાય, દાન, જપ, તપમાં ઉન્નતિ કરે એવી ભાવના રાખે છે.
તેનામાં અનુકંપા ગુણ પણ અપૂર્વ હોય છે. તે પ્રાણીમાત્ર પર દયા રાખે છે, યથાશકિત સર્વ પર ઉપકાર કરે છે. સર્વ જીવ સુખી રહો એવી દયા તેના અંતરમાં વ્યાપ્ત હોય છે.
આ પ્રમાણે આ જ્ઞાની છવ આઠ અપૂર્વ ગુણોથી સુશોભિત બની, પોતાની અંદરથી સ્વાનુભવ દ્વારા આત્માનંદ સ્વાદ લે છે અને પરમ સુખ અનુભવે છે.
એક ક્ષાયિક સમ્યક્તધારી અવિરતી ગુણસ્થાનવર્તી આત્મા અત્યારે ગૃહપ્રપચોથી ઉપયોગ હઠાવી પોતાના રસમાં ઉપયુકત બની આત્માની સાચી પ્રભાવના કરે છે. જ્યાં સમ્યગ દર્શન સમ્યગ જ્ઞાન અને સમ્યફ ચારિત્ર એ ત્રણ રત્નોને પ્રકાશ હોય છે ત્યાં આત્મપ્રભાવના છે.
તેને પૂર્ણ શ્રદ્ધા છે કે સ્વાધીનતા સાર છે, પરાધીનતા અસાર છે, આત્મસુખ ઉપાદેય છે, વિષયસુખ હોય છે; આત્મા સ્વભાવથી શુદ્ધ છે, પુદગળના નિમિત્તથી ઉત્પન્ન થયેલા રાગાદિ વિકારથી ભિન્ન છે, અમૂર્તિક છે, પૂર્ણ જ્ઞાન, દર્શન, વીર્ય સુખમય છે અને અસંખ્યાત પ્રદેશી હોવા છતાં પણ દેહમદિરમાં દેહપ્રમાણ આકાર ધારીને વ્યાપ્ત છે.
વાસ્તવમાં તે જ અરિહંત છે, સિદ્ધ છે, આચાર્ય છે, ઉપાધ્યાય છે અને સાધુ છે. તે જ પોતે સ્વયં ક્ષમારૂપ છે, માર્દવ સ્વરૂપ છે, આર્જવ ગુણનિધિ છે, શૌચનિધિમાં ભૂપ છે, સત્ય ધર્મ સ્તૂપ છે, સંયમને રવાની છે, તપસ્વી નિષ્કામી છે, ત્યાગ ધર્મ જગનાખી છે, આચિન્ય ધર્મ લલામી (સુંદર) છે તથા બ્રહ્મચર્યમય શિવધામી છે.
