________________
૨૫૬
દાન અને શીળ
રાત્રી અને દિવસ સુખ કામનાથી સુખની સામગ્રી એકઠી કરે છે, પરંતુ અનુભવે છે કે ઈચ્છાનુસાર સામગ્રીની પ્રાપ્તિ થતી નથી. જે તે કદાપિ મળે છે છે તો તેનો સતત ભંગ થતું નથી, અંતરાય નડ્યા કરે છે, યદિ ચોગ્ય વસ્તુ બની રહે છે તો તૃષ્ણ શાંત થતી નથી, ઉલટી ચૌગુણ વૃદ્ધિ પામે છે. એવામાં વૃદ્ધાવસ્થાથી શરીર ક્ષીણતાને પામી આખરે છૂટી જાય છે, આ પ્રમાણે તૃષ્ણાની શાંતિ ન થવાને કારણે મનુષ્ય, તિર્યંચ, દેવ અને નારકીના છ અત્યંત અત્યંત દુઃખી છે.
વાસ્તવમાં સંસારમાં દુઃખ આપનાર માત્ર મિથ્યાત્વ અથવા અજ્ઞાનભાવ છે. જે જે જીવોએ અજ્ઞાન, મિથ્યાદષ્ટિ છેડી જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું તે તે જીવો દરેક ગતિમાં પ્રત્યેક દશામાં સુખી હોય છે. ' હે ભવ્ય ! હું તને જે ઔષધિ બતાવું છું તેનું સેવન કર. જે, તું વિચાર કે તું કોણ છે ! શું તું શરીર છે ? નહિ. શું તું રાગદ્વેષ, ક્રોધ, માન, માયા લોભ છે ? નહિ. કારણ કે બધાં આકુળતાના પરિણામ છે. તું વિચાર કરી અને પછી જોઈશ તો જણાશે કે તું એક જ્ઞાન દર્શનસ્વરૂપ દેખવા જાણવાવાળો છે. તારૂં જ્ઞાન એ તારો ખજાને છે. તેનાથી જ તું રાત દિવસ અનુભવ કરે છે તું જ ચેતના પ્રભુ છે. તારામાં જાણવા દેખવાની પૂર્ણ શકિત છે. તું બહુ શાંત સ્વભાવી છે, - મહા સુખી છે.
હે ભવ્ય ! જો તું મળરહિત જળને જોઈ શકશે તે તું પોતાના સ્વરૂપની ઝલક જાણી શકીશ. જેવી રીતે પાણી સ્વભાવથી નિર્મળ, શાંત અને મીઠું હોય છે. તેવી રીતે તારે આત્મા પણું પિતાના મૂળ સ્વભાવે નિર્મળ, સર્વ કમળ રહિત, લોકના સ્વરૂપને પ્રકાશિત કરનાર, પરમ વીતરાગ અને આનંદમય છે. સત્ય કહીએ તે તું સ્વભાવે પરમાત્મા સ્વરૂપ જ છો. આથી હવે તું નિશ્ચિત થઈ એમ વિચાર કે
હું પરમાત્મા સ્વરૂપ છું, શુદ્ધ છું, નિર્વિકાર છું.” આ ભાવના ભાવ્યા કરવાથી તે આખરે જ્યારે તે ભાવનાથી પણ પર થઈશ ત્યારે પોતે પિતામાં સ્થિર થવાથી આનંદમય થશે. આ આનંદના પરમ પ્રભાવે
