________________
દાન. પ્રકરણ ૪
૨૫૫
દષ્ટિથી ન કેઈ ઉત્પન્ન થાય છે, ન કોઈ મરે છે; પર્યાય દષ્ટિએ જોતાં ઉપજવું મરવું થાય છે. અને એને જ પલટવું કહે છે.
કોઈ મરણથી ભયભીત બને છે, કોઈ રોગથી ડરે છે. કોઈ આપત્તિથી ભયાન્વિત થાય છે. પરંતુ જે વસ્તુ સ્વરૂપનો જ્ઞાતા છે તે મરણને એક ભવથી બીજા ભવમાં પલટવું માને છે, રોગને પુદ્ગળનું પલટવું માને છે અને આપત્તિને કર્મ નિમિત્તથી ઉત્પન્ન થવું માને છે. આથી ભયભીત થતો નથી. યુદ્ધ ક્ષેત્રે ઉભેલા વીર સૈનિકની સમાન એ. કર્મ જનિત અવસ્થાઓથી ગભરાતો નથી.
જેઓએ શુદ્ધ નિશ્ચય નયને આશ્રય સ્વીકારીને પિતાના આત્માને અવિનાશી. અમૂર્તિક, ચેતનામય, શાન્તિમય અને આનંદમય, જાણ્યો છે, તેઓ સુમેરૂ પર્વત સમાન અચલ અને અડોલ રહે છે. પુગળ કર્મના ફળરૂપ વિધવિધ અવસ્થારૂપી વાદળોથી રંજમાત્ર પણ ચલિત થતા નથી.
હે ભવ્યાત્મા! કર્મોદયની અવસ્થા બદલાવવા કોઈ સમર્થ નથી. આથી તું નિશ્ચિત થા. અન્ય સર્વ શરણનો ત્યાગ કરી માત્ર એક પિતાના આત્માનું શરણ ગ્રહણ કર જે જગતના સર્વ પદ્રવ્યોથી પ્રેમ હઠાવી લઈ પિતાના જ ગુણામાં રમણ કરે છે તે શુદ્ધ સ્વાત્માનુભવરૂપી પ્રયોગને પામે છે. આ પ્રયોગમાં એવી ખૂબી છે, એવો ગુણ છે કે તત્કાળ આત્માને સુખ શાંતિ મળે છે. તેના નિમિત્તથી પાપકર્મ ખરી જાય છે અથવા પાપ પુણ્યમાં પલટાય છે, આજ પ્રયોગ સંસારના રસને સુકવી નાંખી મુક્તિરૂપી અભૂત લાભને દેવાવાળા છે. આથી હે શિષ્ય ! જગતના પ્રપંચથી નિવૃત્ત થા, નિવૃત્ત થા, અને એક ચિત્ત થઈ પોતાની રત્નત્રયી આત્મગુફામાં વિશ્રામ કર.
પરમ અધ્યાત્મ યોગી કહે છે –“હે વત્સ!આ સંસારમાં જીવ કર્મથી લિપ્ત છે, અને વિષય ભોગની અગ્નિમાં બળી જળી રહ્યો છે,
