________________
૨૩૦
દાન અને શીળ
આ પાંચ પ્રકારના દેશોમાંથી ઘેર પાપકર્મને બંધ થાય છે. એમ સમજીને તેમાંથી બચવા ભાવના રાખે છે.
નવમું સામયિક શિક્ષાવ્રત આ સામયિક વ્રતને શિક્ષાવ્રત એટલા માટે કહે છે કે આ ક્રિયાને અભ્યાસ મુનિ અવસ્થામાં ધારણ કરવામાં આવતી સામયિક ચારિત્રની શિક્ષા આપે છે.
સામયિક શબ્દ “સમય” પરથી બનેલ છે. સમય નામ આમદ્રવ્યને કહે છે. જ્યાં આત્મા સંબંધી અનુભવ છે. પરપદાર્થોમાં રાગાદિભાવ નથી અને સમતાભાવને પ્રવાહ વહે છે તેને સામાયિક કહે છે આત્માનુભવ એ જ સત્ય સામાયિક છે.
આ સામાયિક ભાવની પ્રાપ્તિ માટે વ્રતીએ દિવસમાં ઓછામાં ઓછો એક વખત, અને બની શકે તો સવાર, બપોર અને સાંજ એમ ત્રણ વખત એકાંતમાં નિશ્ચિતુ બની ૪૮ મીનીટ માટે અભ્યાસ કરે.
સામાયિકમાં શાંત ભાવથી કોઈ સામાયિક પાઠને અભ્યાસ કરવો અને તેના ભાવનું ગ્રહણ કરવું. વળી પિતાના આત્માને પરમાત્મા સમાન વિચારી કોઈ મંત્ર દ્વારા જપ કરવો. પિંડસ્થ ધ્યાનની ધારણાઓને વિચાર કરે અને અથવા પોતાના આત્માને નિર્મળ જળની માફક ચિંતવી તેમાં મનને ડુબાવવું, યથાશક્તિ ધ્યાન ધરવું અને આત્મામાં લય થવા માટે ચર્ચા કરવી, આ સામાયિક પરમ કલ્યાણકારી છે.
આ નવમા સામાયિકવ્રતના પાંચ અતિચાર છે તેને યથાશક્તિ ટાળવા ઉઘુક્ત રહેવું મનમાં અન્ય અશુભ વિચાર કરવો, અશુભ,
* શિક્ષાવ્રત આત્મભાવમાં દાખલ થવાને અભ્યાસ કરાવે છે. સ્વાનુભૂતિ, અનુભવજ્ઞાન શિખવે છે.
